LEOPOLDINA
Q
.W5
Digitized by Google
MÜVQÜAK 0TI08ÜS.
LEOPOLDINA.
AMTUCHES ORQAN
DSB
XAISEKLIOH LEOFOLDINISCH-CAEOLINISCH-DEUTSQHEIil AKADF.MTF.
D£E NATÜEFO&SCHER .
HEBAÜ8QB0EBBH
UNTER mrwntKDNG DER SEKTI0N8V0BSTAENDE VON DEM FRAB8IDENIBM
SB. G. H. KNOBLAUCH.
FÜlfFZBHSTBa HEFT. — JAHBOAlfa 1879.
HALLE, 1879.
DRUCK TON E. BLOCHMAMN & SOHN IM dRESDEK.
m DB AKADmiB IK CfWIMlWIKW BD WILB. BWOBLMAMM W UOKW.
Digitized by Google
Digitized by Google
•. - 1. ^. - 1-4-
Inlialt des XY. Hefte«.
Aaitliche MittheliuRgen:
Wablen tob B««Brtea der Hutdeade: **"*
arimung dM AjtMnlrtm finüiiriMBU . .. .161
Wahl ie eiiM TiwUaJwililleih»
Hcdkin 177
4«r Hltf IMar «tr ttiiwiil» 4
BIbUAtbek der Akadcni«:
Verleganir derselben nach Qallc .........'.>•• ■ 113
Verzeirhniii.^ ihrrr Oencllscbaftg-Scliriltw .........<.... 189. 14&
BrtkeHnng ron Diplomen
PrciMrtheilinr 1» Jahre 187» 17
VerlriliuDg der C'o(lienius-Mr<Iaille im Jalire 1S70 • 81
Dank des Kinpniiiicmi der CothenilU-MMiaOI« 96
Die KaweuTerhAltnlhM- der ikadeatol
Rrvision di r Ut i liiüinfr für IKTS 97
Erthcdiiiig diir IK^ liarup do« iin hnunxsfuhrerB 132
B<-iiniK<' zur Kasm' di r Akudciiüe 8. 18. 33. 49. 66. S). 8& 119. 132. 145. 163. 18t
Die Jutin>lii'ltniu"' der Mitülii-drr Ml. 177
Uatcnitaiznuiriiferein der Kai». I.«op.-Car*l. AftadMlBI -
Ailffonieraoff xur Uewerliong um die Doterttttmif in Jlfen 1879 17
VerleUitiDg der UnteistQuung im Jahre 1879 67. 166
Srittaa VenekhaiM dar BaiMi» «am Januar 1876 Ui ■kntKUg Dwwalwr 1676 Ui
1. 9. a 66. d6l 66. 8L 116. Idfc 181
AMalNB dw SaofMin *r Akalnia, 0«Mg Sptaai 90
I
Don, Bataifcb iraiMlB 166.160
Oarap-BManes, Eugaa fVeflken* . 66
Inniw'h. Thitn 66
Kanniirsrli. Carl , 66
Plii-isin<r)-r, Hcbrich Thaodor TM 166
Sbrnonda. .Vngelo > 66
Ktillinx'. I<<'iinlirt 114
Th< nisiiii Thomas 166
ülKnii.i'-rg'T, Johann Baptiat U
Weg«elt, Uobert 68
Zw Erinnerung an Aleaander Braun von A. W. Eichler 166
UtaMmiiy aa Botet Mayw m e. RaatUB 84.40
toistige Mitiheilungen:
Elnreicauireiie Krhriften 20. 43. 66. 7ü. 04. loa 117. 1B6. 164. 167. 183
Berichte nud Notizen Uber natnrwbiaeniiehaftUche Ter«amaita|iB vi flMilMWtaBt
XaUir«iis»<'n6i. h«ft]ii he Wundt'nrTBainmIuDprn im Jnlirc 1879 119
llundtTtjährigL-a Stiftun„'>f.'Bt di r .Niüiirtnr-i Ij' udrn (irs»lischaft zu Hiillu 80.96
IMe lehnte aflgemeiue VcrMiumiung d«r dcutachcu UeselUdaift für Anibio{H>Ui)sie, Ktlioulogie und Ujgeachicbte
au Stranbnn am Ii.— M. Ahhi 1876, «ao O. R. FrMt ..190
FonftiiäUriges Stiftnngsfeit dea NamnaChen ▼cnin fl» Natvfcsnda n Wiaibata. 188
Ilatnm!.>>iicuB(')infltirhf .Vursütze, Mteralurberiehle and KotUen:
Die speciraUtiiklyiisihru l.'atemocbuogeji ..neuer" äteme von W. äklarek U.6S
S<b<r di» KotxiÄüunK^pradDott dao glMtaiii CtaataiMB von S. Oai»lts 68
die tn der Jangaten Zeit entdeckten fitmaaita vn TL. Sabaldt 61. 74
üeber die VfrAuderlicbkeit photoKraphiacher BBte TCaa.X. Scliaaaaa 87
Unsere Kcmitnisac von den Vcr*nderuniien im ihWbeiMB Ei aar Üt dar BeM» oad oaiMellNr lach der
Iii Irii htuhi; von (I Ta b r hm bfrg , 89
Kciijrrl. in^'i II iliu ij v>>ii y. Ii i .-i <■ Ii (j 1 f 127
Mulaguia'ii uod Corue'a neue Korsebungen Uber Copemänia, laia Lieben and seine Lehre Ton ä. UOnther 106
HiMoriaab-kiitiKbe atudiaB aber daa OaaB tob a feagler i:
UM. 141
TJebcr die Beaeran FonehnogaB im CMiile teAätlalaSä darlUhdlaiBtavIdyiaa «an F.Mare&ud 174 186
Flora fosiili» arrtini von O Ilwr ... 46
Ueaemtioa of Vvrtebrato Romains von J. Leidv 47
Diaci^tiaD or a C^Uection of Kosais Ton W, IL OaM» 48
Ba*ae da O^loKie p<»nr les annto 1876 et 1877 par Ddiaaa et Laapanot 48
Tm tarnen Synopaeos Rhiimcerotidum viTenthun et fouüiBm van J. V. Bmit 123
MittbeiluBgcn oiber die Uattong KXatmoihervtm , beaooden in MtMIln <WMlbW, fW I. F. Bnoit . 139
Dia foasOea Siggatbiaiftaan der SMianaark von HAnta IM
I B^wn «an G W. flOaM 167
Digitized by Google
Pocti»*JuMI>lMl dfü Piroctort Pr Hcnn. Bunnebtcr in BaenoB-A
Docrar-JabilmmD lifs Herrn (.Tt'jir-imratli
l'r I h. von
Aufruf zur KmchtuDg eine« Sümdhildpji lür Carl Knmt von Biter .
l'laii yu euifT (if-.aBuiitaiisjfabe der Werke Pfssclben . - '. '.
Ajrea
Hüne:
188
KacJioir in MiInclMB ~IBg
82
Ut«r>ri!« hc AnielKMi H. »2. i^*
Perlthtlguujc
Namen-Begister.
AiiilrianAViTlnirg, l'crdijuud FrahetT
Dnuli'. i)bair
i-irair. i'tjKMlor
Ki.^fliT. I arl
!• 1( iiiin:!!);. W.ilthi-T .
ITäüsc. Juliiuiüfs Carl Franac
Hr-rl s! Hi'n:ri<b Carl GusttT
hcäslir, iirniiafiii ?'rit-Jrich
KnplIfT. Carl M libclm "T"
lj«piuirL-nt. Aihrrt de
Moc'lk'r. Valprian von
MnsiT, .laiiip>
rsii'B. I'ncilruli
.Nt-'tJm;it!''l. Ilirmann
Olshausen, Kobcrt MiChMl"
Hi'llcn^tfin .Ifiliaiui Unptigt
SiliiriiiU, Maximilian
S<'lr»aUic, liuBlav All>r-rt
holgcT, Bernb«rd Friedrich
SldMCT. AtfrtJ Wilhelm
Totpltr, AoBiBit JcM-ph Jgimz
\Vatdhur(7-/.f:I- 1 rsm M-nrif. l'arl Josrr
SS'ilhflru (if'ttfrif-ij
Wu'(l(T.~h('ini. Ui/liiTt K.riiBt Eduard
y ini lvHl l'r.ii;|^ Carl Ludwig Wilhelm
\Vutin;«rk. Li
KW
Zcller. Lmst !• rirdrich
Owlorlx'ne Mitglieder»
Itfil^fl, Hfrtiiaiiti
HlH'liiT. l'rliT von ...
UniEÜt. Juliarin t ncilrich »on
"TT?
F
rb \v;n,eii
(irisi-liurii. A'.iLTiist llc
b ItudolpF
Injufi Ii. .Iiihaiiii hr rilni lt 1 liijn
It7i?s.i|j:i, Krs'M Friedrich Henmum
KänüurMTTTT'ärr
hcirli. ( url llciDriCll
J ariicint. Jnl-aiin von
l.iisilic, (iiistuv Ktinard
LiiiH. l'>riJijian(l von
OldLain,
tffäT
i'lU'riiiif.'iT, \\ illii'lni Heinrich Theodor von
Kfii l.i iil,;ii Ii. IJuirjrn ii (joitlicb Ludwig .
■Stilllll^,', Hl In liirl
TITi
vveigeit. .loLaiiD Ludwig Kobert
ZAoardini. Joftaiiii '. ~
t
IST
181
181
181
2
"IBI
181
_1S1
181
=1
2
49
2
2
fgr
1
18
118
jn
49
66
ja
113
2
-LH
93
13
-ii
as
zs
r»ver, Julius
98
98
W
CotheBlu-Hedaillc TvrUehen ab
Weber. WUbelm Eduard . . .
MIt.rhelter «m XY. H«fto»
liruhns. r., M. A. N
Jl.ii>;U:r. CT
. ■ 18»
TM. Ul
OcuiiW. Ii. H . M A. N.
47. 4ä. 1^. 139. 157
174 lf*H
Tttcbeuherg, ().
Tina
Art«lt be«pr<i«li«n tw;
llraiidt. J F . M A. N. ■ ■ . !
pdt'iMie et de Lapparcnt, M. A. NT
128. 189
Oanigerr W
Heer. 6 , M. aTFT
llömes . ! ! ! !
Leidy, J.. M. A N.
M X. N.
"TB
TW
Arbelt »Bgeteigt t— »
liertbold. Ii . . .
C'onwGntz, U. ~
Dewiu. tl
m
47
VJSH
Frtmt. R
GauJrv,
16. II«
T55
(ieinit7., K : 112. US
Ochsenius, C,
Htinl-r, .1 . M. A y.
KlUinifVer. L.. M. A 57
atilÜDg. H.. .M, A. N. ■ ~
Toala. F
Winkler. C.
Zopf, W.
144
HB
na
333
48. 198
80. 138
Karr, Carl Em-Sl Yon. Standbild
,H2
BaiT, ( arl h'.rtisl vi/ti. Gc;Amnitau?ii:.Abi.- eeiuer Werke t-i4
lii6!'h..il'_'. Th. v(iD. .M. A. .N., LrkUrunfi .... 127
Misi hiiH, Ih von. M \ .N" , .liil.iUiirn . , . . . ISd
Bnmeist<T. Herinuiin. M. A. N . Jubiliiiim . . . 188
iürhler. A. W.. Zur Lrinnernng an Alcrimilcr Hraun La
K.e.enwctU;r^voD. M.A..N.. j ^ ^i-rbn f lft78 3^
»4 50
~ TS
Klrw-li. T M. A. W..
Kümelin. Ct., Lriaaenuigen an Kobert Mayer
Spicaa, ücorg, t ... .~'
Google
NUNQÜAM /a(^^>^^^ , OTIOSUS,
LEOPOLDINA
AUTUCHES ORGAN
DER
KAISERLICHEN LEOPOLDINO-CAKOLIXISCHEN DEUTSCHEN AKADEMIE
DER NATÜRFORSCHEB
BflRAUBGEOEBEN UNTER MITWIHRWre D£B SERnOHBTOBBTlHDE VOK DEM PBlSXDKrTEK
Dr. 0. & g^/^K^MMA-
Halle a. S. ij.,."«"- «- Heft XV. - Januar 1879.
IgfctH • Amtliche M itt ho i 1 unjic n : ^■(■ranlle^J^lfrl'a im riTsoimllK-stuiiilc der Akadraiic. — Beitrage zur Kasii» dpr
Akadcmiiv — ViTzoii hiiiss ili r Miii;liodfr der Akademie. — Sonstige MittheiluoKen: Kiniegang. Scliriften.
— \V. sklarek: Die spcctraluiuil} ti»rben rntcrmcliimgen ,jieuer' iSlerne. — Pie 6. Abhaodl. dej 40. Bande«
der Not« Act«.
Amtliche Mltthellangen.
Tnllidenin^en im Personalbestände der Akademie,
.\ru aufireuoiuniene Mitglieder:
Kr. SM>5, Am 1. Junir 1879: Hkt ItMM HaD» ftof— or und 8l•«^gMligg^ Omtor dM New-Twfc 8M*
Mineum of Katural IIiiitai!7 la AHwiigr. — Au«irt%w Httgliad. — FMdMlMoa (4) ftr Wn»-
ralugie und Geologie.
Nr. 9906. Am 1. Januar 1879: Herr Dr. Oswald Heer, Profeswr der BotaaflE aa dar üniwaitlt ia
Zürich. — Atuwftrtigea Mitglied. — Fedieektioa (6) Akr Bataallc.
Kr. 2207. Am 1. Jenaar 1879: Bair Dr. ladwif Wttiauiyar, FMtaeor dar T«flikihMdiB AMtMaia and
IKraetor des anntomiediao Hneewae ia Baad. — Anawiitigaa MitgBad. — IkahiakliaB (9) Ahr
Zoologie und Aoatomie.
Br. 9906. Am 6. leniiar 16T9: Barr tediuad FnOMir vwt ABdliBli>V«fftail, k. k. 4M. Bwgtatii a. I».
in Alt -AuH«ee. — Enrtar A^anktankNle. — Faehoeklk» (8) fltr Aalliirapiihgio, BUwialogia nad
Geographie.
Xb-. 9909. Am 6. Jamwr 1879: Hwr Dr. Snit MadllA Idllff, WodhlHalrrtli «ad Dbaator dar KMi^
Heil- und Pnofireanrtelt in Wmwtlial. — Drfttar A^^voktenlcreb. — nuiiaekttoD (8) fBr Zoo-
logie und Anatomie.
Kr. 9910. Am 9. Jnroar 1879: Herr Dr. Feder Jagor ia K(>rlin. — FtodWmUr A4|aakt«ikr«is. —
FacheektioB (8) für Anthropologie, Ethnologie und Oeogrophi?.
Kr. 2211. Am 11. Jennar 1879: Herr Dr. lohaimaa Oul ÜMOI Shi», Vnlkmit dOT Aaatamie od Di-
rector des anatomiachcn Institute der UniTendlit ia Bradan. — Fjoiaohntor A^JaaktmikrrfB. ^
Faehiektion (8) Üir Zoologie und Aaatoaüe.
Lcüj). XV. l
Digitized by Google
2
Hr. S21S. Am IS. Junar 187»: Harr Dr. WaMtar llMttdBt* FiraliMMr Aafttonlt ua Oinoter de»
anatomiEcbcn Ingtitaln und Mii-tenms der UldvtniUtt hl fflA — jEtlmttf A^f^^»*— '^tfr — IMIp
■ektion (6) iür Zoulogio und Aiiatomie.
X&r.M18. Ab 14. Jbouat 1879: Herr Dr. OaiUv Albert Sehwalb«, Hofratb nnd Profeaaor d«r AnktoMfe,
IMiMtor des anatomischen InsUtoto M der Unimnitit ia Jeu. — Zwttlfter AdIJailiteiihnia.
— IWlwektion (6) für Zoologie utA Anatomie.
TS*. SSli. Am 16. Januar 1879 : Herr Dr. Aoguf t Joseph Ignu Toepler, Hofratb nd Frofeesor der Ex-
parimaBtalplqrBik an der po^ytechnienhfn Hoehecbole in Dresdeo. — Dreiaehntar A^Jmiktenknii. —
Feehsektioo (S) ftr IbjA ttnd Meteorologie.
Hr. 9SI5. Am 17. Jannar 1879: Herr Dr. Eobcrt Ersst Eduard Wiedevriwimi Profeü.^or der Anatomie an
der Umversitit in EMborg i. B. — Vierter A^jimktenkreis. — Daebsektioa (6) iür Zoologie
Hr. me. Am 17. Jnnuiir IflVO: Herr Dr. Franz Carl Ludwig Wilhelm maekel, Oeh. Mpdicinalrath,
Professor und Director de« Kgl. Kntbindungs- Instituts in Dieeden. — Dreizehnter Adjimktcn-
kreis. — Adiaaktlou (9) fCr wtMeuscliaftliche Medicin.
Hr. SS17. Am 17. Januar 1879 : Herr Dr. Bemhaid FriediiAh Solger, PriTatdocent nnd Froaector an dem
anatomischen Inatitot der Umversit^t in ILüIe. — Elfter A^jnnktenfcreis. — Faebsektioa (6) flbr
Zoologie und Anatomie.
Kr. S218. Am 19. Jamiar 1879: Herr Br. Haiimilian Bdunidt, Diraetor dee look^giaeliaa Gartens in
TVanMirt a. M. — Seduter AdJnBktenknb. — Ftdisektion (8) für Zodoipa nnd Anatomie.
%. SSM. Am 22 J u iJ ii 1870: Ilrrr Dr Heinrich Carl Gustav Herbst, Geh. Finanzrath utiii Diid tor
des Ober-KicitamtoB in Weimar. — Zwüllter Adjunktenlcreia. — Fachaektion (4) ifir Miooralogie
md Geolegi» and (8) flir Aatihniiologia^ Edmelegie nnd Oeogmphie.
Hr. S8S0. Am 22. Jantmr 1879: Herr Dr. Carl Wilhelm KnpfiFor, TroffSR ir di r Anatomi-» und Director
dee anatomischen Instituts der Universität in Kuuig-tl^rg i. I'r. — Fuul'^eliutor Adjuuktenkreis. —
FaafaaektioB (6) flir Zoologie und Anatomie.
Hr. SS81. Am 26. Janaar 1879: Herr Dr. Bobert Michael Oltlwiiaaa, Profeesor der Medicin nnd Director
der gynäkologischen Klinik an der Univeraittt fai HaUe. — Elfter Ad|ankt«okreis. — Fach-
sektion (9) für wisstuBcbaftlicbu Modiciu. ^
Mr. SSSa. Am 36. Jannar 1879: Herr Dr. Haiatieh Willwlm QottfitMd WaUayw, Profewor der Ibdieia
nnd DIreelor dee anatomiseben Instttnts der UnWendtÄt in Strasabnrg. — FOnfter Adjanktenkreis.
— Fnrhscktion (6) für An.itumin und 7ii^:ln.-i-j,
Hr. 2223. Am S8. Jannar 1879: Herr Dr. Friedrich Hiea, Professor der Uinenlogie and Geognoeie an
dar ftnt- nd badirirlhKhdUidM Akadamw m HolNBMm. — Dritter Adjmiktnknb. —
ndwektiaa (4) Sl« IDnamlogfa mid Gvolo^
fieitorbeM HilvUedw:
Am 18. Angul 1889 zu Neapel: Herr Dr. Ferdinand von Lnea, Professor der Mathenrntik mi dw Uni-
renllU in Neapel. Aufgenommen am 1. Mai 1846. cogn. Uarinns III.
Am S4. April 1878 mi Tanaffig: Haar Dr. Jdwm HwriBBl, pnktiasfaer Ant mid Botaaifar in TeuiBg.
Aufgenommen am 15. October 1813. cogn. Donati.
Am 25. Jannar 1879 zu Dresden: Herr Dr. Onttav Eduard Lftiche, Profeesor der theoretischen Physik
an dar pellytsehdaifaea Boehaolmle in Draedan. Anl|piiommeii am 18. Juni 1886. cogn. Daltoo.
Am S8. Januar 1879 zu Kasaal: Herr Dr. Benedict Stilling, Geh. .Sanititaralh mid pnMaelMr Ant in
Kassel. Aofgenonunea an 34. Augost 18öö. cogn. Reil LLL
Im Janmr 1879 in "ntrin: Herr Dr. lagalii mm SiMWd», rtabmai dm M*— «»«flt« nd Dbostor dm
nuneri«!u,:;i£ichen dv üntnoillt in ^uto. ünijpBOiwniii «n 80. NMoasbar 1840.
cogn. Moro.
Dr. H. MtaMb.
Digitized by Google
3
Bdtr&ge zur Kasse der Akademie.
Juiur 8. Too Ba. Vrahmr Dr. X Garlach in Erkogea Jalmsbatraff fltr 1879 • — >
„ S. „ „ FtaftHorOi-. E. Rdafandt 1b J» dMBl. Ar 18T8 . < —
„ „ „ „ Hofrath Dr. R. Richter in Saalfcld desgl. fUr 1879 . .' 6 —
„ „ . „ Ober-Bergrath Profeaior Dr. Reich ia Freibeig desgl. fikr 1879 6 —
„ 4 w n OA. Bath Dr. E. yva M»lortie in Hannoror tegl ftr 1879 9 —
„ „ „ „ Profeasor Dr. K. M&biiu in Kid daegL fOr 1879 ii. 80 M ^
„ 5. „ „ Oeh. Bergrath Prot Dr. F. Roemsr in Breslau desgl. Air 1879 6 —
„ 9. „ „ OA. Ifedieinabrath Prof. Dr. II. R. G«pF«rt in Breshui di^^ ftr 18TV . . 8 —
„ w w H FMÜNtor Or. a. A. Gisbcl in HiUa deiigL fltr 1879 8 —
■n V H m tfrfiriiwTnith Dr.' Ermt ZeDer, DIreeter In IViBDanttnl, Biuliitligiia ud Ab>
IcMinu' (iiM- Jaliri?«ljcitri4f(c '. ...•...,,90 —
n ' » n n ProfeMor Dr. R. Uemael in Proakaa Jahreabeitrag Ar 1879 .«,... 6 —
<ti n n M Ardlnand Wim. von Anfarfan^Wailiuii) in AlIxAnaaan BiulcillagiU vtA Ab«
lAaung der Jahresbeitrilgti 90 —
„ 7. n it Profeasor Dr. C. t. Siebold in München Jahn»b«itrag für 1879 6 —
n n n n Rc^erangarath Frofeeaar Dr. F. Ritter t. Stein in Prag daagl. JHv 1878 a. 79 18 —
^, 8. „ 1, Geh. Regieningarath Dr. C. Karmaracb in Hannover deigl. ftr 1879 ... 6 —
n n M I)r. L. PrÜM in Uorzbcrg am llars dea(^ für 1879 6 —
„ n n n BMftmaiin Dr. L. t. Heyden in Bodieaheiin desgl. filr 1879 ..... 9 —
w n H M BnChmt Dr. W. BaidMidt in Wian da^gL Ar 1879 8 ~
n 9, „ f, IVofcaur Dr. A. Obarliaak In Halle da«gL ftr 1879 8 —
tl n t, 01i.Ml,lir<>r Dr. F. Goldcnbfrg iu Malatadt doBgl. fte 1879 6 —
w n n » Profoeaor Dr. 0. C. Unbe in Prag deagU f»r 1879 6 04
Dr. F. Jbgor in Berlfai tk/bnUagM nnd AUOaong te Jiknibdtaffa ... 90 —
» 11. „ „ Profaaaor T)i P Enste in Brealan Bntrittagcld oai JilmilMlInv Ar 1879 . 36 —
„ IS. M I, Dr. E. LiclituuBtoin in Berlin deagl. für 1879 6 —
T, n « n Professor Dr. T. Poledi in Brealaa daagl. Ar 1879 8 —
18. » 11 Prof. Dr. W. Flemming in Kiel Eintrittsgeld und Abläsung der Jahresbeiträge 90 —
„ 14. I, „ Geh. Hofrath Professor Dr. E. Sohmid in Jena Jahresbeitrag f&r 1679 6 —
MM I« Kreis-Forstmeister Dr. A. t. Krempelhaber in München desgl. für 1879 6 —
,1 „ n M Bofrath Prof. Dr. O. Bebwatt» in Jena Eüntrittegald n. Jabnabaitrag £, 1879 86 —
n 18. w „ Dr. 0. Bdttgar in TVankfeit t. M. Jahraabaftrag Ar 1879 8 —
n n «t « ProfuNi-jr Pr. A Wigand in Marburg deagl. für 1879 u. 80 ...... 18
w n MM üeneral-Lientenaat C. ▼. Schierbraod in Dreadeo daigL Ar 1879 .... 8 —
•I 16. » n J«u SntOar n 8ehiwinlhit dai^ Ar 18T9 8 —
,1 n „ „ Professor Dr. C. Bergemann in Berlin desgl. fUr 1879 6 —
« „ „ „ Geh. Reg.-Rath Prof. Dr. R. Grisefaa«fa in Götting«& desgl. für 1878 o. 79 . 12 —
1. „ „ Geb. Hofrmtb Frofeaaor C. DöU in Oadandw daigL Ar 1880 «.81 ... 19 —
.1 >, „ n Professor Dr. L. Kirschbaum in Wiesbaden desgl. f&r 1879 6 —
n 1« „ „ Hofr. Prof. Dr. A. Toepler in Dresden Eintrittsgeld u. Jahresheitr. f 1878 u. 79 42 —
HM n n Geh. San.-Rath Dr. A. ßenniont in Aachen Jahresbeitrag fOr 1879 .... 9 —
„ 17. „ „ Profisiaor Dr. B. Wiedaiabaim in Fnibnrg i. B. EintritUyeld and AblOnwg
der Jabrcabaltrlga 90»
n II ti II ObfirMtiiliinr/t. Dr. A. Boatiard in >riinoli(^n .T.i!iri-.Hli.->it-rag Ar 1879 . . . , 8 —
II » 11 w Profeasor Dr. C. Ranuneliberg in Berlin deagl. Ar 1879 8 —
„ „ „ QA. Bnfli Profcaaar Dr. W. Btidiaff In UBBahan da^gL Ar 1880 . . 8 —
„ ,1 „ „ Oeh. M'>d,-RAtli Diroctor Dr. Fr. ^mnek«! in Drtdhn BiiiliUüiiM nnd Ab-
liMiutig der JahreabeitrAge 90 10
MM M n Dr. B. Solger in Halle Hantrittsgeld 80 —
M 18. „ „ Otk, ]Cad.4Uth Dr. H. Bainbard A Draadan JhhfaabaHnf Ar 1879 . . . 8 —
t*
Digitized by Google
«
4
amk. rt,
JtmaulBt Tan Hm. Professor Dr. C. Roeper in Ro«tock Jahresbeitrag für 1879 « ( —
„ „ „ „ ApoÜMker A. Gehccb in Qaisa dMgl. für 1879 6 —
„ n . » 1» VtottMT Dr. Tr. Sehaidiir in Jena deigl. fitr 1679 6 —
M »t M 1t Wirk). AdmiraliUta-Rath Dii-ector Dr. G. B. ÜWBUtyice in Haailiwg BaHnig . 30 •—
„ H n n OL Marqwurt in Bonn JahraslMitng fllr M60 n. 81 ...... 19 —
n 19. n n PrafraMMT Dr. F. Golm in Bmhn deagl. Ar 1879 6 —
„ n w » Dr. Ed. Rfippel iu Frnukfurt a. iL desg]. für 1879 ........ 8 —
„ „ „ Dr. C. aoUach« in Alton« de>gl. fltr 1879 8 —
„ „ „ „ Dir. Dr. ]f. Schmidt in Pnujkftirt n. M. EtabMagM vnd JahridMitr. f, 1879 88 —
„ ,, ,, ., Hofrai h ProfcMor Dr. K. v. Biücke ia Wien Jahresbeitrag ftlr 1879 ... 6 —
I« 20. II „ ProfeRSor Dr. II. Wagner iu Köuigsbarg desgl. für 1879 6 —
„ I, n •> F^'otlenor Dr. Ed. v. R&uüch in Tttbiogen de«gl. flkr 1879 8 —
II 31. „ II Ouitofl A. Roganlmfer in Wien d«gl. ftr 1879 6 07
„ „ „ „ Profewor Dr. Tr. Ktler t. KoWD ia Manchen de«gl. ftir 1877 u. 78 . . . 12 —
„ 99. n n G«ll. FinuX'Rath Dr. G. Heri>Ht in Weimar Eintrittsgeld u. JahrMMtr. £ 1879 36 —
„ „ M n tnbuor Dr. M. Willlcomm in Prag Jahraabeitrag für 1879 6 07
„ „ „ „ Proftagor Dr. 6. Kuntm in Kkl dngl. fSr 18T8 u. 79 12 —
„ „ „ ProfeEsor Dr. C. Kni fffr in K<'ii)iR«lierff Eintrit'^tjcld , 80 —
I, SS. n n Profeasor Dr. £. Ikieckel ia Strauburg Jaliresbettxag für 1879 ..... 8 —
„ „ „ „ FMteMT Dr. A. Sdimidi Ia Hwn bei Hnborg dM«L Ar 1878 .... 8 —
„ „ ,, Pfarrer Dr. J. D?.ier7on i<i riilBniarkt d««gl. Itir 1879 6 —
u 94. ,1 Dr. JI. Trettenbncher in 31uiii;lieu fleitrag I0 —
„ « it n San.-IfaUh Dr. B. Lt.'ising in Berh'n Jabretbeitrag für 1879 8 —
„ S8. „ „ Prtrfeiaor Dr. B. Olaimnaea in Halla Eintrittageld and Jtlireabeitrag Air 1879 86 —
I, II I, ,, Profeam Dr. 0. v. Schflppd b TKIringen Jahresbeitrag Ar 1877 bia 80 .24 —
M M I* M Professur Dr. W. Waldeyer in Straaabnrg EiotritUgeld . 80 —
„ a M It Uoirath ProftaMur Dr. D. Ritter v. Sehroff in flras Jahrcabeitng ßir 1879 . 8 —
» n WM Gell. Bointh Frafeaaer Dr. H. B. Oefaiitx in Dreadan deag). tto 1879 6 —
«I 27. II n Hofrnth Dr. Pitter v. Tommasini in Tricst desgl. für 1879 6 —
„ 98. I« u Adhiaor Dr. W. t. Beetz iu Mundien deagl. ftlr 1879 u. 80 12 —
„ „ „ „ Ttvtewn Dr. V. Baea in Erlangen deagl. flir 1879 . 8 —
» H >i i> Prof. Dr. F. Nies in Ilahcnheim EintrittHtrelil nml .Ablosun/j: d. Jahres)>eiträlge 90 —
n 99. „ ,1 Geb. Reg.-Ratb rtuf>r«iKjr Dr. E. Stuckbardt in Weimar Jahre«l>eitrag f. 1881 6 —
» » n tt Barruudo iu Ptng dcüg). für I87U 8 07
■1 II Profeaaor Dr. E. Uamp« in Helmstedt desgl. flir 1879 0 —
H 81. ti •> Dr. 8. Pappenheim in Berlin desgl. für 1879 0 —
Dr. N. KMftl8Mh.
mtglleder-Terzetcbiilss
der KaleerL Leop.-Carol. Deiit«oh«ii Aksdemie der ITfttarftirfober.
(N'nch den Fachsektionen geordnet.)
Dtrtthtigl iit Autgang Januar lüTi).*)
Sektloa für .Vatliemailk nud Astroneale <!).
a. Einheiinischo Mitglieder:
Vb. Dr. Bnn erBfeiadi Carl IfaximlBan toOi Director vad Frofeaior der OeodAsie und Ingenienrwiiaeiuicbaften
an der teclujischcn lIoch.Hchule in Miinchen.
„ Dr. Drahns, Carl, Geb. Uofrath, ProCiaior dar Aatnooaia an dar Univaraitit nnd Diractor der kgl.
Sternwarte in Leip^; llite^ dea Vontaadea der Sektion.
*) Um Aueigo etwaiger Vvrseben oder fsricbtigkeitea wird bolbcbtt gebeten.
Digitized by Google
5
Ur. Dr. Cantor, Mcrits Benedict, Professor der Mathematik an der Univirsität in HtidflHMrg.
„ Dr. Dr«absl«r, jkdolph, HolraÜi and Direetor des in»Üi.-^]rnkali8chen Sakuu in SraMho.
Dr. Oarhtrdt, Cari ImiiiuKid, Profeitor und Oonreetur an Gymnaainm io ÜUMlM.
„ Dr. Gerdau, Philipp Paul Albert, Professor der Mathematik an der Univenitit in fthuigaa.
„ Dr. GttDther, Adam Wilhelm Stegmnod, OjrmBHialfraiiMaor in Ansbach.
„ Dr. Klin k«rf vei, Eraat niadriah Wübeln, Frof d. AatranaDue aa d. Vtiw. n. Dir. d. Starmr. in CMtUngaB.
„ Dr. LnmoDt, Johann von, Prof. d.Astrun, un (l.Uiiiv. u. ConwrvütMi-i!, n-tr' Stfrnnv in Rogcnhau.'ien'I), Miliichcn.
„ Dr. Ramker , Gaorg Friedrich Wilhelm, Docent der Mathematik am akademiscbeu Gj'mnanum a. I>ii«ctur
dar Sleritwart» ia BamlNirg.
,, Dr. Sadebi'ck, Benjniuin .■\dolph Moritz, Professor und St-fctioiisehpf am geodfitischen Institut in Rerlin.
„ Dr. Schäffer, Carl Julius Traugutt Uermauu, Professur d. .Matlicinatik u. Physik an d. üniv. in Jena.
», Dr. Schlömilch, Oscar Xaver, Geh. Schulnth nnd Professor der MttliaamMk m dar polj'taehniMbeB
Hochschule in Dreaden; Obnaan daa Tarataadaa der Saktion.
„ Dr. Saidel, Ludwig, Profcaaor der Sblbaoratik und Aatmaoniie an dar ünlTanitlt in UAboImb.
,, Dr. Weyer, Georg Daniel Eduard. Profesgor dvv Matliemntik u. Astronomie an der UniverBität in KieL
H Dr. Winneoke, Friadhcb Aogast Tha«dor, frofMaor der Aatronomie an der UniverntAt nnd Direetor
dar Btanniwta in Stnwabwg L EL; MÜsliad daa Yontaadaa dar flaktioo.
„ Dr. Zamnar, GoaUv, CMl fiargnüi «nd' Diraatar dar polljtaekiiiaehan HoahaahBla in Draadan.
b. .\u»wtrtiges Mitglied:
Hr. Dr. Caawell, Alexia, Fraftaaor der Mathematik und Aatronomia am Brown'tchen UniveraitAtaeoikgiaB
In Kan>Froffkiainca;
MkllMi fOr Physik und MeteoMto|i0 (8).
ft. Ki nht-iin is che Mitglieder:
Hr. Dr. Abbe, Carl Emst, rrofeaaor der Mathematik und Pbyaik an dar UnivarriHt in Jena.
„ Dr. Baats, FHedrieh Wilkalm Htibart von, Profewor der Phyiik aa der tadudaehen Hoeliadnia InMüiidun;
Mitglied Aea Vor.itande« der Siktion.
„ Dr. Bruhns, Carl, Och. Uofrath, Profesrar der AstroncMnie an der Universitlit nnd Direetor der kgL
Sternwarte ia Leipaig; Mitglied dea Toratandes dar Saktion.
„ Dr. Dove, Heinrich Wilhelm, Geh. Reg. -Rath n. Prx)fpi>M<r emer. d. Pbyüik :\n <V UiiivertfUI in BarÜn.
„ Dr. Fechner, Gustav Theodor, Professor der Physik uu der Univeriutät iu Leipzig.
Dr. G erland, Emst Carl W<-rner, Lehrer d. Mathematik u. Physik an d. kgL bOb, OawailmolinlB in Kaaaai.
Dr. Karaten, OtiataT, PiofcMor dar Physik »n der UifilTanitlt in Kiai.
Dr. Kaoblaoeh, Oari Hemuuin, Geb. Regierangsrnth nnd Fhtfbiaar der Pliysii^ an der ünimraitlt In
Il.illt' ; Obmann ih-R VcrstaiMb s der Sektion.
,1 Dr. KoDse, Carl Ludwig Albert, Uofratb u. Prof. der Matbeotatik n. Physik am Gymnaaiam in Wainur.
M Dr. Liektanataia, Ednard, prakttscber Anst ia Berlin.
„ Dr. Mach, Ernst. Profrf or iler Pbys-ik nn der UniviTsität in Prag.
,, Dr. Meyer, Heinrich Adolph, Privatgclehrier in Haus Forsteck bei B3aL
„ Dr. Neu mayer, Gaafg BalOuar, wirkl. AdnrinBlalaJKafli «. Siroetar d. dantaihan Saamrta in Baabnig.
„ Dr. Oberbeak, Anton, Professor der theorptiüchi-n Physik an der üiiivcr*i»ät in lliill''.
„ Dr. Praatel, Michael August Friedrich, Professur d. Muthematik u. i'hyaik am Gyama^iuiu iu Emden.
„ Dr. Renacb, Friedrich Eduard von. Piateaar der Physik an dar UniiwaiUt in TOliingM.
,« Dr. Tboniaa, Carl, Direetor und Profaaaor amer. in Wiesbaden.
„ Dr. Toepler, Angiut, HoifraUi and Pfofassmr der Physik an der polytechnischen Hoehachnle in Dreaden.
Dr, Weber, Vi';lln Im l'duftrd , Grli. Hofrath U. Professor der l'hvsik an der Universität in fl/ittfa^m,
„ Dr. Wie bei, liarl Werner Max, Professor der Phjraik und Chemie am Bea^gymnaanun in Hamlmig;
M WSllaratorf-Urbair, Banbard IVadiarr tob, «UtL QalL Batb aad Ttea^daiiral a. D, In Qcan.
„ Dr. Wüllncr, Friedrich Hermann Anton Adolph, ProfeaBOT dar Physik am Polytechnikna In AadltB.
„ Dr. Zech, Paol Heinrich von, Profeaaor der Physik am Po^jleelmikum in Stuttgart.
Digitized by Google
6
Hr. Dr. Tyndall, John, Profenaor der Phy*ik an 3« Buftl Institution in landen.
„ Dr. Zkntedesehi, Franz, AbU und Profcsaor iat Physik »n der UiuTenit4t iu F«du«.
Sektion f&r Chemie
A. Einheimiache Mitglieder:
Hr. Dr. Bergemann, Carl Wilhelm Sigismund, ProfMsor der Pharmacie in Berlin,
„ Dr. Birnar, H«iiirieh ftiedrieh Wilhalm, J}irig«iit d. agricuItar-chemiMheo Temulmtetioa ia RaganmU*.
„ Dr. Banaaa, Bobart mihaliB, Gab. Baflnifc und ProfeaMr der Chemie an der XJnirerflltlt ia HaidenMrg.
„ Dr. Fraaenius, Carl Itraiigius, Geh. Hofrath u. Prof. d. Chemie in Wiesbaden; Mitgl. d. Vorst, d. Sekt.
„ Dr. Qaathar, Jobaaa Geoig Antoo, Gab. -Hofrath o. fknbiaar dar Chamia «o dar UainniUt in Jaaa.
„ Dr. Hofmaaa, Aagoat Wilhalm, Oah. BagiaraBgarath nad Ttafcnaor dar Cbania aa dar Uatwiitlt ia
Tierlin ; Mitglied (Ich Voretandps d^r Sttttinii,
„ Dr. Karmaracb, Carl, Geh. ßegieniogtratb und Diroctor dea Folytedinikums in UannoTW.
„ Dr. Kopp, Hanaaan FkraaB Horita, Gab. Hbflrath a. Prof. d. tiMonit. OhoBi« an d. Jhir. in BMdbaiv.
„ Dr Landolt, Wnai Heinrich, Geb. Rrgieningarath u. Professor dar GhHiie Mjftachniknm falAadlMU
„ Dr. Marquart, I.ouig Claraor sen., Fabrikbc«it2er iu Buun.
„ Dr. Pettcnkofcr, Max von, Geheimrath und Professor der Hygiene an der UuifWilUt ia MihinhM
„ Dr. Poleck, Theodor, Proieiaor dar Fbanaacia an der Uaivaiaitit ia Braalan.
„ Dr. Reich ardt, Ednard. Profeaaoi dar Cbanw uad Fbannaeia an dar Univanitit ia Jana.
„ Sattler, Georg Carl GoUUeb, Chraiiker ia SebwainAul.
„ Sattlar. Jana Gaapar, Chamibar in Sohweinfiirt.
„ Dr. Sebaaaaa, JoBna Cbri, Director daa pbotographiaebea laatünta ia Jena.
„ Dr. Schuchardt, Theodor, Chemiker in Görlitz.
„ Dr. Staia, Willialin, B«g.-Katb u. Profasaor d. cbeia. Technologie an d. poljrtechn. Uochachnle in Dreadsa.
„ Dr. 8t6ekbar4t, Jaltaa Adolph, Gab. Bofraili and Piralhaaoi 4ar Ohäaria aa der tmtr and bad-
wirthschaftlichen Akademie in T^.irand
„ Dr. Struve, Quatav Adolph, Btadlrath in Dru^Jen.
„ Dr. Snsadorf, JaHaa Gottfried, Profeaaor der Cliemie u. PbyMk an der Thiwaraenai-Sohale in Draadaa.
„ Dr. Winklari Claataaa Alwtaadar, Bergrath u. Plrofeaaor d. Gltamie au d. Beigakadaaua in Freiberg L 8.
„ Dr. Wfihlar, SMadriab, Gab. Obamadioiaalrath n. ProfaaNr dar CbaBÜe aa d. UaiTanit&t in Qöttiagan.
k Aaavlrtig« Vitgliader:
Br. Dr. Arppa, Adolph Eduard, Profeaaor der Ghemie an (k r l nivorntät in Uelaiagini.
„ Dr. Bonaewjra, Hainrieb, Direotor daa phnaaeaatiaabai laatitata ia BrüiaeL
„ Dr. ChaTrenl, Hiebd Eogiae, Profeaaor dar Cbania aa ÜnMOi dar Mataifiibliihl« in fttii.
„ Dr. Hunt, Thomas Sterry, Professor der Chcmio in Beaten.
„ Dr. loj, Gari, Piofaaaor dar Cheatia in Naw-YorlE.
„ Dr. La Play, FMadeieh, PhifcaMir der Velalfangie fa Fvie.
Sektion Ar Hfncralogle ood Geolofle (4).
a. Elnbaimlaeha MitgUadar:
Ilr. Dl'. Arrixli'., Gart, FMAiaor fa Mtadiea.
„ Barrande, Joadiin, in Plag«
„ Dr. Baaaard, Aalaa Ftrana, Obai Waleaiit ia MaobeB.
,, Benst, C'onstantin Friedrich Freiherr TOn, Director de» Bergweiien» in Wien.
„ Dr. Beyrich, Ht-inrich Emst, Geh. Bergrath u. Profesaor der Mineralogie au der Universität iu Beriia.
„ Tk. Bfittgo r , Oscar, Lehrer der Xaturgeschicbto an dar Bealaebala and Doeenfc Ar Oeobg^ aa Seaakan-
bergiacben Inatitnt ia Frankfart a. H.
„ Dr. Bornemann, Johann Georg, Privatgalebriar in Tiemanb.
Dr. Dechen, Ernst Heinrich Carl Ton, wirkL Gahdauratb nnd Ofaerbaiffaaaptaann a. D. in Benin; Ht-
gUad daa Vocatandaa dar Saktioa.
Digitized by Google
I
Er. Dr. EttingshBUien, Constantin Freiherr tod, ProfeBsor der Botanik in Qras.
„ Dr. Ewald, Julina Wilbelm, in B«rlin.
n Sr. Fiedltr, Garl Aogiut Hainrieh, Oberlehrer an der Re«lM^iile in Breilra.
„ De. Frftfts, Oteat FHedrieh, Ihoftwnr dar Ifineratof^ and Geologie em PolTteeliiinraB hi Stuttgart.
„ Dr. Fritacli, Carl Wilhelm Georg IVoÜnR Ton, Professar d Mineralogiß u. Geologie an d. Univ. in TTalle.
„ Dr. Geiniti, Hans Bruno, G«h. Holhklli «ad Froieeior der Mineralogie und Geologie an der poljrtecb-
nlfchen Boduelnlo In Draeden; VitgUad Am Vorataitdea der Sektton.
„ Sr. Güppcrt. Heinrich Robort. Geh. Mcdiciaaksth and ?rofe3sor dar Bofaurik In Blinkll.
t, Dr. Goldenberg, Kriedrich, GymoasiaUOfaerldirer ia MaUtadt.
„ Dr. Grebe, Carl Friedrich Angoett Odi. Obcribntnth und Direetor der ForatlehraaafaiU in EiaeuMih.
„ Dr. 0 am bei, Carl Wilbehn, Oberbergrath und Prttfeaaor der Geognosio an der Uniraraittt in Ifttmlin;
„ Dr. Hauer, Franz Ritter von, Hofrath und Direetor der k. k. geologischen Rditkaaaatett Ia Wlao;
Obmann des Voratande« der Sektion.
M Dr. Hexbat, Guat&T, Geh. Flnanarath nnd Dinctor daa Ober*£iehunteo ia Weimar.
„ Dr. Hoehatettor, Fardltumd Ritter von, Profeeaor der Hiaeralogio aa dan k. k> Tanhnihm b Ulm,
„ Dr. Kf'lii II, Fraiii; X:ivrr W'olig.intr Ritter von, Professor d. Mineralogie an d. Uaifanitit Ib Mllllllliail.
n Dr. Koch, Carl Jacob Wilhelm, künigi. Landelgeologe in Wiesbaden.
» Dr. Laabo, Gaatar Carl, fnl d. lOnanlof^ Qaalogia ■. FlaUtoatolagw aa d, taelm. Hadwalwila ü Vkaf.
„ Dr. Kie«, FricJnch, Professor der IGaanbgia «od QaofBoato an der lbafe> ud laadwizthaohaftlkhaa
Akademie in Uohenheim.
«, Dr. Plieninger, Wilhelm Heinrieh Theodor tob, Ober-fitodkaroth a. PMf. d. Naturgeschichte in Stntligaxl.
„ Dr. Probat, Jo8»t, Capitela-Kämmerer und Pfarrer in üntcresseDdorf, O.-A. Waldsee, Wärtt^beiif.
„ Dr. Rammelaborg, Carl Friedrich August, Professor der Mineralogie aa der UaiTeraität in BerBa.
,, Dr. ReisB, Wilhelm, in Berlin.
„ Dr. Beieh, Ferdiaaad, Ober-Bergrath nnd Prolisasair ia FMbaig.
„ Dr. Riehter, RainlmKl, Hofirath md Direetor der HaalwfcBla ta BaalMd.
n Dr. Richtliofen, Ferdiniiud Fri-il»>rr vun, Pryfusaor, z. Z. in Berlin.
„ Dr. Boemer, Ferdinand, Geh. Bergrath und Frofeaaor der Mineralogie an der UniTersitüt in Oreelao.
„ Dr. Botb, Joataia, Proftaaer dar MlBendogie oad Qaohgla aa dar üaivanittt ia BttSa.
„ Dr. Sandbcrgur, Friilnlin, Profi>!ianr der Mineralogie Bad Geologie »ti der Dainnitlt in Warzburg.
„ Dr. Öchimper, Wiliielm Philipp, Profeesor d. lÜBaralogie u. Geologio an d, ünlmrait&t in Straasbnrg.
„ Dr. Schmid, Ernst Ehrfaard, Geh. Hofrath n. Profeeeor d. MineiFalogio n. Goologie an d. UniTaraitAt ia Jena.
„ Dr. Seaft, Carl Friedrich Ferdinand, Hofrath u. Profvseor d. Hineralogio an d. Forstakadwie ia ia— H»
„ Dr. Stfiekhardt, Emst Theodor, Geh. Regiemngsrath und Profeeeor ia Wehnar.
„ Dr. Stfibel, Moritz Alfons, in Dresilen.
„ Dr. Volger, Georg Heiarieb Otto, Pcofeaior ia Frankfurt a. M.
„ Dr. W6hlar, FrMrieh, Sali. 4»at»MadieiBakaäi a. PkaflMar d. Gbiada an d. UaifütriUtt ia e«tinfn.
M Dr. ZapharoTiek, Tielor Laqpild Bittar tbb, Gb.^ivgiBUi b. Prof. d. lÜBacalqgia aa d. Dattara. ia tng.
b. AuBwiirtige Mitglieder:
Ur. Coelho, Joaeph Maria, ProfiManr dar Miaerakgie aa der pelytianhniiwhwn 8obBlo üi Ti-^fc«.
„ Dr. Ooraalia, Emil, Profeesor d. Zoologie am tcdniMliaa Isatitat b. IMraelor d. MBaaBma ta Waikmd
„ Dr. Dana, .runci Bwight, Profebsor der Mineralogie und Gfologie nn der Univcraität in Kcw^HaTMk
„ Dr. Gemmellaro, Carl, Professor der Mineralogie und Geologie an der Universität in Catania.
„ Dr. Haaat, JaHna, Kegleinnge-Geologe aof Naa<4Sasilaad.
,, Hall, James, Professor und Cnrator de« New-Yi.irlc State Muscuin of Natiinil Histoiy Ia AOmmST, N.T.
., Dr. Kenngott, Adolph, Profesisor der Mineralogie «a di-r Universität in Zürich.
„ Kokscharow, Nicolaus von, General und Direetor der kaiserl. nineralog. GeseUschait in St. PMttnlNttg.
u Dr. Maaoghiai, Joseph, Profeator der Geognosie nnd Botanik aa dar Uaivairaitit ia Piia.
., Dr. Merlan, Peter, ProfiMior der Palloatologie an der CniTenitai ia W»aa>,
M Dr. Oldham, Thomson, kte Direetor ol iba Qaokigieal 8iirv«j of Ikidi» ia BagblTt England,
n Zigao, AebUlaa FraOiafr von, ia Padaa.
Digitized by Google
8
ScktivB Ar B«tuik («).
«. Binhalniiteh« Mttflicdar:
Hr. Dr. Ahl es, Wlhelm Elias, Professor der Botunik niid riiaminlc t;i;osi<; am Polyfeclinikum in StnttfHt.
Dr. Ascheriou, I'uul Frii'drich Au^u&t, l'rofeaaor der Botanik tui der Universität in lierlia.
„ Dr. Bail, Carl Adolph Theodor, ProfcBsor tnd Obarlehrer «n der Realidiiila ia DmiB;
„ Dr. Bncbenan, Franc, Profanor and Direotor der Rtalschule in Bremen.
„ Dr. Cohn, Ferdinand Julius, ProfSuaw der Botanik an der L'niTerritit in BraaUa.
„ Doell, J. Ch., Geb. Uofrath, Profvasor der Dotauk m VManhit.
„ Edlieh, Fi«iiiiiind, Maler in Gnu» bei Dreidaa.
M Dr. Eichler, Augnat 'Wilhehn, Proftaacr dar Botanik an der ünlrerritSt in Beriin.
Dr. F.lsner, Carl Fri>'i1rich Morit::. emar. fljWliariallall»' i in BrpElnu
„ Dr. Engler, Heinrich Gustav Adolph, Ttotmat der Botanik an der L'oiversitüt in Kiel.
„ Dr. Ettia^ahavaaB, OonataatiB FVeQierr ytn, Profcaaor dar BaUoik an dar Uaivanttlt In On».
„ Dr. Fenzl, F-ilimr<1, IlofratJi und Prüfftfsor amar. bi Wlao. '
Gchoeb, Adalbert. Apotheker in Geisa.
Dr. Oeyler, Hermann Theodor, Director oni Senekcnbefgiiohea Inatitat in Frankfurt a. M.
„ Dr. Ooeppert, Heinrich Robert, Geb. Madieinakath a. Ftoftasor d. Botanik an d. üniTacsitit in BraalaD.
„ Dr. Gottsche, Carl Moritz, praktischer Arrt and Botaniker In Altona,
„ Dr. Qrlaebach, August Heinrich ßudolph. Geh. Regieningsrath und PlmAaaor dar Botanik Hl. der Uni»
TvrsitM in GMtingan; Mitglied dea Tentandea der Sektion.
„ Dr. Ordnland, Johann, Lehrer an der landwirthaehaftlieheii Akndaniio In DnhnM.
„ Dr. Hampe, Georg Ernst Ludwig, Prufcssor und ApodakanWaitawr fak Hahmtodt.
„ Dr. Uaaskarl, Juatos Carl, Botaniker in Cleve.
„ Dr. Haynald, Ludwig von, EnMaehof von Kak^aa tu Ungarn.
„ Dr. H 0 (fi'l m ai or. Christian Friedrich, Professor der Botanik an der Universität in TflUngtn«
„ Ilohenbühel-IIeufler, Ludwig Freiherr von, k. k. Hektionschef in Hall, TjroL
„ Jack, Jo». Bernnrd, Ho&pothak«r in Conatann.
„ Dr. Jessen, Carl Friedrich Wilhelm, Professor der Botanik in Berlin.
„ Dr. Irmiaob, Thilo, Professor der Botanik am GjTiinasium in Sondershauson.
„ Dr. Itzigsohn, Hermann, in .Scliuuebcrg bei Berlin.
Dr. Juat, Jobann Leopold, Fraf. d. Fflanzenphysiologie u. Agrianltnrehamto am Pdytochniknm in Karlsmhe.
„ Dr. Knj, Leopold, Profeaaor der Tflanzenphytrioloeie an der PnivenHH in BvKn.
„ Dr. Körber, Gustav ^Villl•.•Illl, Profi-^.'^rir am Eli-.nbL-th-Gymna.fium in Brcabv.
„ Dr. Krana, Gregor, Proiesaor der Botanik an der Univerait&t in Halle.
„ Dr. Krampelhnher, Angnat yoa, fcgl. Knufbrabaaiater in Hünehaa.
„ Dr. Kahn, Julius Gottlielf, Profeasor an d. Univeri-itiit u. Director d. landwirthld»IH. bnUlata in Halle.
„ Dr. Kfitviug, l'riedrich Traugott, Profeasor der Botanik in Kordhauaen.
„ Dr. Lallgab, Aiharl, PntaHr dar Botanik an dar PiiiwwMH in Gnu.
„ Dr. Magnus. Paul Wilbflni. 1Vivi)ti1o'j"iit iler Hotnnik an dir Ünimcilttt in Bafün.
„ Dr. Mdller, Joiuiun Kuptist, ^iLdjimaiiath iu Ueriin.
„ Dr. Müntcr. ^Vndreas Heinrich Augiiiit, Profeasor der Botanik und Zoologie iu Greifswald.
M Dr. Preiss, Jotiann August Ludwig, Gntabaatier und Botaniker in Henbcrg am Hart.
„ Dr. Frings he im, Nicolaus, Profissaor d. Botanik an der UnIverMtSt in Berlin; Mitgl. d. Tont. d. Sakt
„ Dr. R übe nhorBt , Gottlob Ludwig, Rotaniker in Meissen.
n Dr. Radlkofer, Lodwig, Profeeeor der Botanik an der UniveraitM in Mttncbeo.
„ Dr. Beaa, Ifas Vardinand Wtediicli, Bmfeaaor dar Botanik an der ünirenitlt in Erlangen.
„ Dr. Hrichnrdt, Heinrich VTflhelai, Rdlfcaaor der Botanik In M'iin.
n Dr. Reichenbacb, Heinrich Gottlieb Ludwig, Geh. Hoirath, Professor emer. in Dre-wUn.
„ Br. BeiehaBbaah, Hefairieh Oostav, PreÜBasor dar Botarik In Hambuy.
,. Dr. Reinke, Johannes, Profescor der Pflanzenphysiologie an der Universität in Göttingen.
„ I>r. Itoeper, Johann August Cbristiau, Profeasor der Botanik an der Universität in Rostock.
.„ Br. Sohank , Aqgnal van, HoAatk Prohaaor d. Batanik an d. Unir. in Ltiyaig; Ohmn d.Tant. d. Saktw
Digitized by Google
I
0
Hr. Sr. Sclmidt, Vnat Astaa, IVohmr ia Hm M U$mlkng.
n Df. Segnit», Gottfried von, Botaniker in WietemnUhle hf-\ Srliwcmfurt.
„ Sr. Sltofits, Alexander, Redacteur der ,Oe«lerr. botsn. Zeitschrift" in Wien.
„ Dr. Sonder, Otto Wilhelm, Apotheker in Hamborg.
M I>r. StvBsel, Karl Quatar Wilhetm, PwümBr Bad Oberlehrer u der Bcsleehnle id BreiUii.
„ Dr. Btlianberger, Emst, prakt. Anl and Botaniker bi Oomtai«.
„ Dr. Straiiburgcr, Eiloard, Hofrath und Profe«ior der Botanik an der Universitit in Jena.
„ Dr. Thomee, Friedrich Angiut WUhelia, Profiieeor nad Oberlehrer sn der Seftkchole ia Ohrdrail
„ Dr. TonmasfBi, Mirtiu lOltar vm, Hoifraih ia Trieet.
„ Dr. Wigand, fuliua Wilhelm Albert, Professor der Botanik an der Universität in Marblll{g>
„ Dr. W^illkomm, Heinrich Morits, Profenor der Botanik an der UmTeraitM ia Prag.
„ Dr. ZelUr, OutaT HenHan tob, OborJnBBBBBÜi Bad Dtnotor der CMootar^Joontiiioa bi Stattgort.
Hr. Dr. Agnrilh. Jncuh Georg, Profeaior dir Botanik riii der l'nivfr«it>it in Ind.
„ Dr. Anderaion, Niela Johaao, FluilwiMi der Botanik in Stockholm.
H BBrU« looopli Sereajnmi Mhuui, BetaaOnf bi Vom.
„ Bentham, Georg, Botaniker in London.
„ Dr. Berg, Emst von, .Staatsrath in Riga.
,, Berkeley, Joaeph, Botaniker in Sibbertoft.
n Dr. Corti, Sut St«fiuio Belbo Alfons de, BoUniker bi Tnria.
„ Dr. Dooalaae, Joeepb, Profector der Botanik in Paria.
„ Dr. Decandolle, Alfooa Peter Priamiu, Profeeeor em. der Botanik in Genf.
n Dr. Daboia, d'Amieoa Friedrich, praktiaehar Ant und Botaniker in Paria.
„ Dr. Dnby da Staiger, Joliann Stephan, Pftwrer snd Bntanifcar bi Genf,
n Dr. Damort i. r - n 11 1 1 l au , Curl Bartliolumäus, Botauiker bi ToBIflaj.
w Dr. Engelmann, Ueorg, Profeaior der Botanik in St. Lonia.
„ Dr. Plaabar tob Waldhain, Akxaader, Staatamtb a. Piafaaaor dar Botaalk bi MoabuL
„ Dr. Gray, Asa, Profenaor d. Xaturgeüchichto II. Bot.nnik nn i1 ITrirrnrd-T'nirerritlt b OMBlltidga, Mm.
„ Dr. Hanee, Henry Fletcber, Eagliaober Conml und Botaniker in Cantou, China.
„ Dr. Heer, Oawald, ProAiaor dar Bataalk an dar Uaimaitlt bi ZSiieh.
„ Dr. Herder, FerdinandGottfriml von, Hofrath ti. Bibliothekar am kaia. botaniaebeaGartMifaiSt.FMaribBif.
„ Dr. Hooker, Joaeph Dalton, Director de« kgl. botanischen Qartena in Kaw bei LondoB.
„ Dr. Karsten, Carl Wilhelm GuataT, ProfcMor em. in SchafFhanaen.
„ Dr. Knaater, Carl Freiherr too, wirUieber 8ta>torat,h ia St. FMenboig.
„ Dr. La Joli«, Augnrt Frans, Botaalker vnd Dbwtar dw oatarirfneaadiaftl. flwaWaalaft bi Gharbonrg.
Dr. I.eyboldt, Friotlrich, Apotheker und Botaniker in .St. Jage, Chile.
„ Dr. Martina, Carl Friedrich, Direetor dea botaOMchen Gartena in Mostpallier.'
„ Dr. Managblni, Joaopb, IVoftaaor dar Botanik aa der UtSnuSait fai PIm.
„ Miers. .TohRnn, Tkifanikor in London.
„ Dr. Herren, Eduard, Profesaor der Botanik an der Univenität in LUttiab.
w Dr. MtlUr, TaadiaaBd FMbarr «ob, «bam. Dhvator daa botaaiaehaB OartaBB in lUboniBa.
,, Dr MilllrT, .Tohaiiri, Hofrinüccr in (ipnf.
„ Dr. Uu dem ans, Cornelius Anton Joliann, Profesaor dar Botanik in Amsterdam.
„ Fanizzi, Franc, Apotheker und Botaniker in San Ben» bei Nizza.
w Dr. Regel, Eduard August, Staatanth and Diraetar daa botaaiaehaB Gactana bi St. Petanbatf.
„ Dr. Sehombargk, Richard Morita, Direetor des ttotaaiaebMi Qartaaa bi AdaUda.
„ Dr. Thomaon, Tbomaa, Director dea botanischen Gartena in Gabmtta.
„ Dr. Tuekarmann, £dnard, ProCeaaor der Botanik aa dar Akadania an Aiahant, Maaa.
n Talaaaa, Ladwig,* ftiaftaapr aBL In Fnia.
„ Dr. Trj, JabaBB da, Botarikar ba Oaag.
k ABawKrtIga Hitgliadar:
Ijao|i,ZV.
10
aakttan fir iMtogte ni AMimto
a. BitthcImlMli« HltgUadar:
Br. Dr. Amorling, Carl, Direttor der Biiihmif c-lien VolkMchuUehrer-BildaiißsunstÄlt in hag*
,1 Br. Arnold, Friedrich, Qth. Uofnth und PiofMiar «b. der Medicin in UadeUMf.
„ Dr. BlMbofT, ThMdor LnMg mUicilai, 0«Il 9aA v. PioAnor an. ä. Amtonia o. VkfML la KtaalwD.
_ Dv. Boclulalt'k, Viiirptiz Alfxnnder, Professor em. in T.eitmeritz.
„ Dr. Böttger, Oscar, Loceut für Geologie am 8«ackeubergischen Lutitat in Frankfurt a. M.
M Sr. Bolla, Gari Aagaat, VrivalgaUirtar in Bwlia.
„ J)r. Brehm, Alfred Eärawnä, in Berlin.
„ Dr. Budgo, Ludwig Julius, Trofosiior der Anatomie uud fiiftsiologio an der Univeriit&t in Oreiiawald.
„ Dr. Caraa, Julius Victor, Professor d' i v. i ichcndea AMtonj» an dar Unaaiiiltt in Li^jH^g.
„ Dr. Dsierzon, Jdiann. Pfanar in Karlamarkt, Sdilaaian.
„ Dr. Ehlers, Enut Hainiteb, Profcnor der Zoologia an äar Ibiianittt In OSttingan.
^ Dr. Felder, Cajetan von, Bürgcnncister a, ü. in Wien.
„ Sr. Finaeh, UUo, Conaarvator de» Mosennw in Bremeo.
„ Dr. Fitsinger, Leopold Jonpb, Goatea a. D. in Hietdng.
„ Dr. Flammin)?, Walther, Professor der Anatomif an der UnirersiUlt in Kiel.
K Dr< FSrater, Arnold, Professor und Oberlehrer an der üewer beschule in Aachen.
„ Dr. Oaganbanr, Oarl, QA. HoAmth and Troftnar dar Analanria an dar Unirarrittt in Heidalbaif;
Miip''''! de« VorsfandcM d<r Sikfion
„ Dr. Gerlach, Joseph, Professor der Ajiatorjiio und Physiologie an der Uuiversität in Erlangen.
Dk, Giebel, Christian Ootlfri«! .Andreas, Professor der Zoologie an der Universitiit in Hallo.
„ Dr. Greof, Kicbard, Professor der Zoologie o. vergleichenden Anatomie an der Universität in Marburg.
'„ Dr. Grube, Adolph Oluard, Staatarath n. Profeaaor d. Zoologie u. «ergl. Anatomie an d. Univ. in Breslao.
„ Dr. Ufte ekel, F.rnBt, Ilofralh und ProffÄ-sor der Zoologie an der L'uivorBität in Jena.
„ Dr. Unrtig, Theodor, Foratiath und Profiaam dar Foratwiiaenschaft in Braomehweig.
„ Dr. Rartlanb, Carl Johann Gnatar, praktiacher Artt in Brenen.
Dr. Hti8»e, C.irl, Profi fisur der Anutomie an der U:;iver>itiit in Üre'laii.
„ Dr. Uenle, Friedrich Gustav Jacob, übcr^edicinalrath u. Professor d. Anatomie an d. Univ. in Göttingan.
„ Dr. Haaaal, BalnbeM Friadii«^, Profcaaor der Zeologia in FMaban.
„ Dr. Hering, Eduard Aiipu.^t von, Obcr-Mediciualrnth und Professor der Anatomie in fltnttgatt.
„ Dr. Heyden, Lukas von, Uauptinann z. D. in Bockenheim bei Frankfurt a. II.
„ Dr. Hilgandorf, Feann Marlin, Aadatent am iigl. soologisehen Huanm in Berlin.
„ Dr. lliildcr, Heimann Friedrich von, Obcr-Medicinalrath in Btnilgait.
„ Dr. Hyrtl, Joseph, Uofratli und Professor em. in Wien.
„ Kivsenwetter, Emst August Hellmuth von, Gell. Regierungsmtb in Snadan.
„ Dr. Kirchenpaner, GnaUr Uainrieha BOigamiaiatar in Uamfawg.
„ Kirtch, Theodor, Coatoa am loologHeben Unaetnn in Draaden.
„ Dr. Kirschbanm, Carl Ludwig, Professor am GyiniiA.sliim in Watbadan.
„ Dr. Klnnainger, Carl Benjamin, Privatgalehrter in Berlin.
M Dr. Kdiliber, August Alliert too, Oeli. Batb n. Profes mmt d. Anatomie an der UdTentttt In Würabug;
01mi:inn des Vorät.Tr.iles der Sektiuti.
j, Koenig von Warthauaen, Carl Wilhelm Richard, Frhr., Kammerherr auf .Schlosa Warthauscu b. Bibamch.
„ Dr. Koaatlin, OHo, pnktiadMr An» n. Proibiaor d. KatmgaB^ebta am b^ Gjmnnainm in Btot^Art
n Dr. ErauBs, Ferdinni»! von, Ober-Studienrath und PN&mor dar KatnrgaBcIrfchte in Stattgart.
„ Dr. Kruhu, AuRu^t Dax-id, ProfisB<ir in Bonn.
,, Dr. Kupffer, Carl, Professor der Anntoiuie »n der Universität in Königsberg L Pif.
„ Dr. Lanza Edler von CasalanKa, Franz, Professor in Spalato, Dalmatien.
„ Dr. Leise ring, August Gottlob Theodor, Modicinalrath u. Profcaaor an d. Tbieraneneiaohnle in Dreadan.
M Dr. Leuckart, Carl Georg Friedrich, Geh. Hofrath nnd ftofawor dar Zaolagia an dar Univanillt in
LeijKigi Mitglied dea Voratandaa dar Saiction.
Digitized by Google
n
Hr. Dr. LUberkUbii. KktlmuMl, ti&kme dar AhsIohm «a d«r IMvniitIt in Huliiiii^
„ Dr. Htrsball, Willinm Adolph Ludwig, Secretir Ikr. K^. Höh. dar IVra OroalMiaBgM TOa BnAmn
nnd Niederliodiacber Conanl ia Wdnuur.
„ Dr. Martcai, Eteud tm, Ihtlbwar dar Zoolaija aa dar ünimaitit in Barün.
„ Dr. Meyer, Adolph Bcmhtird, Director des znoloprischen MoMUnt in Dnadm.
Dr. Heyer, Heinrich Adolph, in HauB Forsteck bei Kiel.
„ Dr. Moebias, Carl Aagust, Profesior der Zoologie and Terglctdi. Amtomie Mt d«r Uaifactfllk in KitL
„ Dr. Nitiche, Hinrich, Professor der Zoologie an der Forstakademie in Tharand.
„ Dr. Pagensteeher, Heinrich Alexander, Profimor d. Zoologie u. Paläontologie an d. Unir. ia Haidalbaig.
,, Dr. Petars, Wilhelm Carl Ilartwig, Professor der /tMilogie an der Universität in BarUn.
Dr. Fli«ning«r, Wilhabn Hainrich Thaodor Ton, Ober-Stadianntb in Stottgart.
Dr. Raiebart, Oirl BogiduM, Gab. Madidnalmtb n. Pmftaaer d. Anatoml* an d. Uamnitlt in Bailbi.'
„ Rogenhofer, Aloy», Custos um zoologischen Ilof.Cabinet in Wipii.
n Dr. Schmidt, MaiimiKan, Director des soologiaohan Oartoiu ia Fraokfurt a. M.
„ Dr. 8ebnaid«r, Anton VMadii^ Proftaior dar Zoobgia an dar Dnitanlttt in fflaaaan.
„ Dr. Kchwalbe, Gustav, Hofrath und Professor der Anrit "miii der T'üivcrEitJit in Jena.
„ Dr. Seidlits, Georg von, Aaaiiteot am aDatomiachen Inatitut der Univernttt ia Königsberg i. Pr.
„ Dr. Aattagaat, Hermann, Gab. B^gianngmA a. Diraelor dar inndwitaMihnlU. AbadiMia in Preakaa.
„ Dr. Sicbold, Carl Theodor von, Professor der 7oologi> an der t^nivrr«!f ät in Hünchen.
„ Dr. Solger, Bernlmrd , Privatdocent und Pro«eetor »m (iiui1<irnis< lien lanlitut der Universit&t in Halle.
„ Dr. Stein, FriLilrii h iutter von, Regierangsrsth und Professor der Zoologie an der Universität in Prag.
t, Dr. Troaobal, Frans HarmaaB, Oah. BaiiMrmigacatii o. PMicaaor d. Zoologia an d. UnreraiUlt in Bona.
„ Dr. Taobndi, Joliann Jaeob Bann von, Oaaandter dar Bcbwifi in Win.
Dr. Voigtländor, Carl Friedrich, Professor an der Thierarzeneiachule in Dresden,
n Dr. Wftgeaer, Guido Bicbard, froiaaaor dar Mediöa an dar Umracaittt ia Marboig.
„ Dr. Wsgaor, Moriti IViodiieb, Proftaacif and Diraator daa aHmniaglartiaa Muaani ViaabM.
„ Dr. Waldcyer, Heinrich Wilhelm GottfiM, Snfaaar dar Uadiaia «a dar Vi^mtim in gtoMabaig.
„ Dr. Weialand, David Ffiedricb, ia EadqgiB.
„ Dr. WindarahoiB, Bobatt, ftaAMOV dar Amtnai» na dar JMmäm ia IMbng i B.
„ Dr. Zeller, Emst, Hedieinalrath und Director der kgl. TIpü- nnd Pflcgeanrtalt in WinrinntVial.
„ Dr. Zenker, Friedrich Albert, Professor der pathologiiwhen Anatomie au der Universitüt in Erlangeo.
b. Auswärtige Mitglieder:
Hr. Dr. Baird, Spencer FnUerton, Secretir der Smithaonian Inatitutioo io Waabington.
„ Dr. Bell, Thomas, Professor der Zoologie in Selboma^ Allaai HankL
M Dr. filaakar, Fetar von, Oaaanl.Arat im Hug.
„ Dr. Brandt . Johann Friedridi top, Oah.9taa<araai n. Prof. d. Zoologia and. madic,.diif.Atod. inAtPatawibaig.
,, Dr. Itri hm. RfiiihoM Bernliard, Oniithologe und Arzt in M.nltil,
„ Dr. Üarmeister, Carl Hermann, Director daa Htuenms in liaonoa Ayrea.
„ Dr. Darwin, Oarl, in Down bai BaekHthan, Loodon.
„ Dr. Edward«, Henry Müne, Professor der Natnrgcechichle in Paris.
„ Dr. Graellea, Mariano de la Pax, Professor der Zoologie in Madrid.
„ Dr. Ornbar, Wenial, Staatsratb n. Professor d.AnatOQiio an d. m«dic.chimrg. Akadsml« in St. Peteralniy.
I, Dr. Hannover, Adolph, Profesaor der Anatomie and Physiologie an der UniveoiiUit in Kopanbagta.
„ Dr. Huxley, Thomas Heinrich, Profcasor der Anatomie an der Royal luatitution in London.
„ Dr. Leidy, Joseph, Professor der vergleichenden Anatomie an der Dnivaialtit in lUiada^hia.
,1 Dr. LoT^n, Svan Ludwig, Profeasor dar Zoologia in Stoekbofan.
n 1k. Kilaaon, 8v«n, ^feiaor der Zoologie in Land.
„ Dr. Owen, Richard, Profes^r der vergleichenden .\natomie la dar UniTttaittt in iMidoB.
n Bf. Farty, Joaepb Anton, Profeaior dar Zoologie in Bern.
n Dr. Bfltiaanjrar, Lnd»ig, Profaior dar larglaiaiiaBdan Anatainia aa dar IMmritlfc ia BlnaL
t, üt. Sablngal, Bmnaan, OoaoamAor d«a IbMaa» in Laudm.
Digitized by Google
13
Br. Selktar, PUUpp Lntley, Secretiir der zoologischen GeBcUschaft in London,
n Sr. Steeattrap. Jahuia JajMtu, Profesior der Zoolog ma itr UniveniUt io KoiwaliafaB.
„ Br. 8trob«l i« PrlmUro, Pfeiltignno, PrafeMor d«r NatHi^goMdddita ui der Uidnnitife ia IlMnaa.
„ Dr. Vid*l, Ignu, INrector des zoologiBchen UuseiuiiE der Univenrität in Valencia.
„ W«atwood, JohuiD, Firafenor der NatargMohiebte «a der Univenitttt in Oxford.
ftfcllM IBr njnMaglt (7).
a. Ei II Ii eimisclie Mitglieder:
Hr. Dr. Bernstein, Juliua, Profeteor der Phjüologj« an der Univereitüt in Hille.
„ Dr. Brfleke, Enrt '^imhdm von, BeAkth aod ^«fcnar der Fliyriotegto aa der VniveraStlt in Wien.
„ Dr. Budt'e, Ludwig Jalius, Pro(pR.ior der Anjitomie und Physiologie an cUr Universität in Grcifswald.
„ Dr. Goltz, Friadriah Leopold, Profeesor d«r Phyaiologie an der Univerutät in titraeaburg; Mitglied des
„ Dr. Heidenhftin, Rudolph Peter Heinrich, Trofesf^nr der Pliysiologie nn der UurerntU ia Bndm.
„ Dr. Ilenacn, Victor, Proff8»or der Physiolügii- r»ii Ciw Uuivci tiiui in Kid.
„ Dr. Klencke, PhUipp Friedrich Hii niiuiii, piaktlachtr .\r2:t in Ilairnuvtr.
„ Dr. Landois, Leonhard, Frafeaior der Anatomie und Pbyiiologi« an der Uaifanitftt in Greife wald.
„ Dr. Meiaaner, Georg Carl FHedrleb, Boftsth n. Ftaftfliord. Plijraiologie aad. üniveraitit in Güttingen.
„ Dr. Yintachgan, Max Ritter von, Professor der Physiologie an der UniversitAt in Inoabrnck.
„ Dr. Voit, Carl von, Profesior der Fb/siologia aa der Univerait&t in lUtaehaa; MitgL d. Vorat. d. Sekt.
,1 Dr. ITitiicli, Wühalai Balaiidi w», Itafaaar detr Phyaiologia aa dar Uainmitit ia Staigaberg; Ob-
aiaaa dii Yontaadw dar SttcUaa.
b. AuswArtiga Mitglieder:
Hr. Dr. Bidder, iVicdiicb Heinrieb von, wirk]. Staatsratb u. Profcasor d. Pbyiioiogio aa d. Uaiv. ia Dorpat.
„ Dr. Da Costa Simons, nrofeaior der Hysialogia aa der IMvsnitCt ia OoinAra.
„ Dr. Hannover, Adolph, Professor der Anatomie uiul riiy^iolugie an der Univprsität In Kopenhagin
„ Dr. Jacubowitseb, Nicobkiu von, Professor d. Physiologie an d. medie.-cbirurg. Akad. in 8t. Petenbnrg.
w Dr. XalHboaroaa, iMir, Fkdbüar der FiqNMogie aa dar UairerrfUit Ia Afhea.
Br. Valentin, Gabriel Ouatav, Professor der Pliysinlnsic an dir T'iiivfroitttt in BaiB.
„ Br. Tidal, Igaaz, Plofessor der Physiologie an d<;r l niversiut in Valencia.
Sdidm flr AadwqMlofie, Ettinolotrie oud ficipipik (6)i
a. EinheimiBche Mitglieder:
Hr. A ndr ian- Wer b ur g , Ferdinand Freiherr von, k. k. ostcrr. Bergrath a, 1). in Alt-Ausaee.
„ Dr. Arendts, Carl, Professor in München.
„ Dr. Ascberson, Paul Friedrieb Aoguat, Profeesor der Botanik an der Uaivanitit ia BarUa.
„ Dr. Bastian, Adolph, Director des etbnologiscben Mussnms in Berlin.
„ Dr. Draache-Wartinberg, Ricliard Ritter von, ia Wien.
„ Dr. Eblers, Emst Ueiaricb, Professor der Zoologie aa der Uaivcnitit ia GötUngsa.
8e. Hdi. Ernst IL, ragicreadcr Hsraog vea Saduan-Cobarg^Jotha.
Br. Dr. Fmu«, Om-nr Friedrich, rini'iB.-rir der Mineralogie, Geologis aad Mtailolagle aai FolTtaelniilmB
in Stuttgart; Mitglied des Vorstandes der Sektion.
„ Dr. Gaorgaaa, Dnlel, Antlnropologa in Beribk
„ Dr. Gcrland, Georg, frvU^mv der Caggnyhie aa der U^emMit ia Strauhniig.
„ Dr. Güaafcldt, Paul, in Uerliu.
„ Dr. Heller, Ourl Bartbobmiina, Flroftiaor der Natarwiasnaebaftaa b Wien.
„ Dr. Herbat, Gnatav, Geh. finanzrath nnd IKreetor des Ober-Eiehamtee in Weimar.
,1 Dr. Hilgendorf, Franx Martin, Aaaistent am kgl. aoologiwben Mute am in Barlin.
„ Hofmaaa, Leopold FrieJricb FMbecr von, k. k. Behto-WanaiaiiBlatar ia Wiea.
M Dr. Jagor, Feder, in Berlin.
Digitized by Google
13
Br. Dr. Kircbhoff, Carl Reinhold Alfred, ProfeMor der Eidkund« u der Uahnniltt lo BUk.
„ Dr. Klnnzinger, Carl Benjamin, PriTatgalehrter in Berlin.
„ Dr. Meyer, Adolph Bernhard, Director des sookigiachen MnMnma in Dreaden.
„ Dr. Nachtigal, GotUv, Prä«ideDt der GeaellschaA fUr Erdkunde in Berlin.
n Dr. Menmayer, Georg Reltheeer, wirkl. AdairalitAto-BAth u. Director d. deatadtan Seewwt« in Hambug,
„ Dr. Keilt, IPillieliD, n BerBa.
„ lir. Kii hthofen. FerdinauJ Fr< iherr von, Pioi'S». r. z. Z. in Berlin; IGtgHld d. T«nUad« d. SddiaB.
„ Dr. Eüppell, Wilhelm Peter, rrivalgeUhrtnr in Frankfurt a. M.
„ Dr. 8«lis*fflift«Mii. Henrnnm, Geb. ICedkowlrktk md Prollnmr w dar Uoitanittt ia Bami.
H Dr. Scherzer, Carl Heinrich von, Herrath und k. k. ijiterr. Generaloonaol in Laipiig;
n Seliierbrand, Wulf Curt von, GcDeral-Lieateuant a. D. in Dresden.
n Dr. Sehlagintweit-SakaDianaki, Hermann Alfred Rudolph von, in Mflnehcn.
„ Dr. Stoeekhardt, Emst Theodor, QA. Ragienugwath und Prcfeiaor in Weimar.
„ Dr. Virehow, Rudolph, Geh. Ii!ed.-Rath n. Ikof. >. d. Univ. in Berlin; Obmann d. Voratandes d. Sektion.
M Dr. Wagaar, Baarmian, FtaAnar dar &dknda aa dar Cnhanitli in KMgabaig.
k Aaawirtiga Uit^Iicder:
Ur. Markham, Clemens, äccritür der gaagrafUldiaa 0aBeliwhaft in London,
M Jk. SaliwaiBfortb, Gaotg, in Oairo.
„ Dr. Takibatakaf, FMar von, in 8t Patertborg. *
MMm a» «linMBhiflliBlM Mktai (t).
a. Eiahaimiaaka Hitglfadar:
Hr. Dr. Adel mann, Georg Blasius von, .Stantirath und Professor eni. in Beriiu.
„ Dr. Baum, Wilhelm, Geh. Ober-Medicinairath u. Professor d. Oiirurgie aa U. l'uiversiUt in UotUcgen.
„ Dr. Beige], Hermami, In Wien.
„ Dr. Boeckel, Eugen, Profeasor cm. ia Straubnrg.
„ Dr. Brand, Ernst, praktieeher Anrt In Rtottin.
T)r. BrclinxM-, Giixtnv .\doIph, praktischer Ar/.t ia GHtrbaradarf bei FlMlaiidi
„ Dr. Garn s, Albert Gustav, Hofratb in Drcaden.
„ Dr. Coeeiaa, Enni Adal^ jJeb. HccBeiBalratk n. Proftiaor d. iMguikäliinla aa d. Ubit. m laip^
„ Dr. Detbardiag, Georg Wilhelm, >niitar.0berni7.t a. D. oad pnktiabkar Ant Ia Boatoek.
„ Dr. Domriek, Ottauar, (Hwr-Mediciualrath in Meiniogcu.
„ Jk, Daaek, Tkaodor mn, Praftaaai dar IbiBeia aa dar Ihiaanitit ni Haidalbaig.
„ Dr. Eulenberg, Hermann, Geh. Ober-Mpflicitialrath in Berlin.
„ Dr. Fiedler, Ludwig .Alfred, Geh. Mcdicimihuth iiud Leit>arzt in Dreiiden.
Dr. Frerichs, Friedrich Tbecdor, Geb. Mcdicinalrath nad Italkaaor der Iffdfalia ia Barila.
„ Dr. Gflatbar, Badol^, Geb. Uedidnaliatb ia Siaadan.
„ Dr. eanti, Eduard WUkeka, Gab. Matttaahafk fai OSita bei Hriaaea.
„ Dr. Bebra, Ferdinaad von, FroÜNaar dar Uedicin an der Uuivcraität in IffiaB.
„ Dr. Klencke, Plnlipp Fiiadrieb BanuMBi praktiacfaar Arzt in Uamwvar.
„ Dr. Koeatlin, Otto, pnktiaeker Ant a. Professor d. Natargeaehlohte am kgl. Oynmaalan in Stuttgart.
,, Dr. Lexsin^-, Micliael Benedict. SiiiiitiiT.'-rsi'Ji uml {>rnkti5c!i' i Xii\ Lu Berlin.
„ Dr. Leydeu, iüiut, Geh. Medicinalrath und l'rotesior der Pathologie und Therapie an der Universität
ia Berfa'n; Obnwaa daa Terataadaa dar Sdctioa.
,. Dr. Lichtenetein, F.i1imr<l, iirftklinher Ant ia Barila. ,
Dr LutliH, llinft. Badearisl ia \Vuruil>runn.
,, Dr. Maitin, .Moy.'i. Mi<!icinnlrath und l'iol'essor der gericbtlicbeii Median aa dar üidvanfttt Ia JIÜBabae.
„ Dr. Uerbach, Mohti, Geb. liedieinalnth aad PMlissor in Drcaden.
„ Dr. Moller, Jehana WQkaba, Beftalk a. ftafaeaar der pathologischen Anatomie aa dar Uaivertität in /ena.
Dr. Olshausen, Robert, Pi-ofessor der lledidn an der Univenittt ia BaUab
„ Dr. Pappcnbeim, Samnel, praktiaabar Ant in Berlin.
Digitized by Google
1*
Br. Dr. Pettenkofer, Huc ▼am, OdMimntli nad AmAmmv dar Hygiene tu iue^MntdUk ImWkahm.
„ Dr. Pin off, Isidor, praktiKchcr Arzt in Bndra.
„ Dr. Prej««, Jobana 0«org, Medicinairath im Wian.
„ Dr. BaeUai, Gail Bilürfdi, Pnümor dar Hadiaia an dar TbhaMHit in Laiprfg.
„ Dr. Reinhard', HaMOMHl, Geh. Medicinalimtll, ftixirlf^nt üt^ Kpl. TAnf^^^K.Mfl^;rl^n«l1■^Y»11^|gl^^^n^ jn Dnnflipi
„ Dr. Bans, WillwlD Thaodor tob, Oeh. Holtedi und köuigl. Badearzt in W'ildbad.
„ Dr. BaBaent, Alanaltr, Qab. flaaitUandi nad fnkUacihagr Ant in Aaduo.
„ Dr. Ried, Franz Jordan, Geh. TTofrafh und Professor der Chirurgie an der t'nivcrBitftt in Jena.
„ Dr. Iii necker, Franz von, Hofrutli und I'rof«Mor der Medicin an der Uulvcrsit&t in WOrzburg.
„ Dr. Ringseia, Johann Kopomuk von, Geh. Rath und ProfsMor anar. in MUnohMk
., Dt Schroff, Carl Damian Bittar tob, Hofirath and Prafaaaor «ner. ia Wiaa.
„ Dr. Schuppel, Oaoar tob, Ttaftiaor der Tkthalogia aa der Didnnfttt la Tttingaa.
„ Dr. SchuUzc, Bernhard, Geh. Ilofrath und Professor der QAmiMib M der lüdfanilit ia JoB.
„ Dr. Sohnmann, Hwnwnn Albert, Angeaarat in Dreaden.
„ Dr. Bebweikert, Maaa GnateT, prakttaclMr Ant 1a Bnda«.
,, Dr. Sedi Iloi, CaA Eattouil. Pro fcs5or omei'. in Htraasborg.
„ Dr. Seits, Franc, rkafiwur der Median an der UmrereitM in München.
„ Dr. SeliyiBBBB, Fkina Boaao, ftwhaaor dar OaaeUeUa dar MadMa aa dar UahFareHlt ia Wiaa.
„ Dr. Siehort, Friedrich Ludwn'g .Joseph, Prof'FBor der MHicin an der Univeraitiit in .Tena
„ Dr. Sonnenkalb, Hugo, Me<lieinaLr«tli und ProlV-seor dtr Mf-dnii) nn der UDivcrsiUt iu Leipzig.
Dr« Trettaabaeher, Mathias, praküMher Ärat in M&uchou.
„ Dr. Troeltacb, A. F. von, Professor der Ohrenheilkando an der Univeraitit in WBiakaig.
„ Dr. Uhde, Carl WUbelni Ferdinand, Medicinahrath und Proferaor in Brauneehweig.
Dr. Virchow, Rudolph, Geh. Mcd.-Rath u. Prof. a. d. Univ. iu Berlin; Mitglied des Vorstandes der Sektifltl.
,, Dr. Weber, Theodor, Geb, Medicinabath nnd J^rpfeaeor der Medicin «a der Univeraitit in Balle.
„ Dr. Wildberger, Jobaaa. Holrafh und dun. Kreelor der ortbopUKaehee HallBaatalt Ia Bamberg.
Dr. Winckol, I'nuiz, Gi ii. 51i ^U. ir.ali «Iii. PrufcHBor u. Diruc'.. r J Kgl. Entbindungsinfitituta in Dresden.
„ Dr. Zenicer, Friedrich AIl>ert, Profesaor der pathologischen Anatomie an der Unirerait&t in Erlangen,
u Dr. Zillaar, Wtm Taleali^ Diraitar dar ImaaBaUlt ia SaUnuf.
„ Dr. ZiaaiarBiaaai Haiarfoli Aa^ai* WUhdm BUar vaa, Qenerahtabeant a. D. b Witn.
h. Anawirtige Mitglieder:
Hr. Dr. AdamowicK, Adam Ferdinand ron, Staata-Rath und Professor emer. in Wilna.
„ Dr. Alvarenga, Da Co«ta Peter Franz, Professor an der inedipini.sohen .Schule in Liasabon.
„ Dr. Bidder, Ileinrich Wilbcira von, wirkt. Staata-Rath u. Prof d. Phyaiul. u. Pathol. and.UalT. iaDoipat.
„ Dr. Borelli, Jobana Baptiat, Proüaaaor der Cbinugia an der UnireraitAt ia Tniia.
„ Dr. Broea, Peter Fanl, Profeiaor der Hedioin ia Paria.
„ Dr. €ornaz, Carl August Eduard, Chirurg and Stadlaiat ta NaaftUtal.
„ Dr. Gutfrin, Jalins, praktiaeber Ant ia Paria.
„ Dr. Heyfeldar, FHadifeh Oicar Adalbert, 8taKta>Batb ia St. PatnriMiiy.
„ Dr. Hintrston, Wilhelm Haies, praktischer Ar-.:! in Montreal.
Dr. Eoeven, Janua na der, praktiacher Arzt in Rotterdam.
„ Dr. Eaaloff, MioalaaB van, IMreetor daa andida. DoparteBaata iai Kiagaadidataiiaai aa 94. PetardaBg.
,, Dr. Larrey, Felix Hippolyte B.inm, Mi iHr-niil-Irpppctor u Pränid. d. SnnilütB-RntiM £ d. AtlBaa ia Puta.
,, Dr. Lo Crocq, Johann, Profcs.'ior der Medic;n an der Univeraitiit in Bru.iüel.
„ Dr. Liebreieh, Friedrich Richard, Professor der Augenheilkunde in London.
Dr. Ludeking, E. W. A., GeeundheiteofiGzier der kgl. KiederländiadwiatindiaBhaa Anaaa ia Batavia.
„ Dr. Marjolin, Renatos, praktischer Arrt und Oberarzt in Paris.
„ Dr. Martin, Adolph, praktischer Ant m Paria.
„ Dr. Maade, Carl von, Oeb.-Batb n. Dir. d. Madbiiiial-Dai>artaBieata im Marineminietertow sa St Peteraburg.
„ Dr. Maagaliaaar, Ladwig Ado^ Ptwftaaer d. Hadiaia aa d. ■adia.-düiBig. ^« Wuaahaa.
„ Dr. Palikaa, Eq^ tcb. Gak-Balb aad Madidaaldnaator ia St iMarabaif.
Digitized by Google
15
Br. Dr. Beyaoldi, Bnnel, Protmo» äat MadidB aa te üaircniUt London.
Dr. Richardson, Ik-njamin Ward, Mitglied di-a kgL Medicinal-Collegiums in London*
„ Dr. Sorrano, Matiu Kieto, SecreUr der kgL mwUciiiMcben AXbdemie in Uftdrid.
n Dr. SlokftlskI, Tietoir Fi&t, funkOMbar Ant u. IKnetoir doo opbthaLatktriwhin faittteti k Vanokra.
Dr. Themmen, Cornelius Johaniifs, praktischcT Arzt in Deventer.
n Dr. Waits, Friedrich Augast Carl, praktischer Arzt in Batavia.
Btaer besonderen Fuehsektion nieht upHHf
a. Einhoimiseke Mitglieder:
Er. Dr. Brvek, Jonn, pnktitelier Ztluiatst !n Brotlan.
^ Dr. Buvry, Louis I.ffipold, Gf-r.fial Siirotilr dfs AccümiitiB.itions-Veroiua in Berlin,
n Dr. Flu gel, Felix, CodsuI und Agent der Smithaonian Inatitntion in Leipzig.
„ Dr. Frtedfto, TmuM Ritter wo« in Wien.
IV. Qajrette-Ot'nrgcn?, Jnhnnnn Maria, Stifta^hdona-DonM In BnBn.
Br. Dr. Koch, Kduaid Josepi., jirnktiaclier Antt in 'Wien.
„ Dr. Mnlortie, Carl Otto von, Geb. Kcgit-rungsrath nnd Olii rhut'marMhnll D. in Bannonr.
„ Dr. Matthes, Benno Oswald, Reieender in Amerika, ana Dresden.
„ Kenbert h, Emst Julia», Elektrotherapent in Dreiden.
„ Dr. Reic)i<Mili.u:li, Johann Feter, praktischor Ant in AHon.
H Sekanfnaa, Ludwig Wilbelm, In Dresden.
n Dr. Stannini, Frtedridi Hennaim, Obor^Mofiainidnifh «nd Bwtosor omor. in Bdotwik.
„ Wei^elt, Juh»iiii Ludwig, llrfjiliotogn^ ia Bnobn.
ti Dr. Weiss, Guido, Arzt in Ikilin.
1'. Auswärtige Mitglieder:
Br. Dr. Brizi, Orcite» von, Gcli.-IüiMi und Gt^iitritl Si-cri tHi >l>-r .'Vkademie der Wlmmclialloin is AmCU.
„ Dr. Da Costa de Macedo, Joachim Joseph, Baron, SUate-Bath in linabon.
„ Dr. Barting, Peter, Pro/easor an der üniTcraitlt in Utreelit.
n Dr. Pirogotf, Nieolaua von, Gch.-Kuth in St. Prlertliurg.
„ Dr. Beaard, Gail Clandins von, virkL Staataratk u. Secretir d. k. GaseUaohaft d. Natoribitcher in Moskao.
„ Treviana, ^etor Beaediot Aatoa Graf tob, k. It. teterr. Kbnmnr in Padan.
Etügegaillgane Schriften. (lu der näduteo Kammer.)
Sie spectralanalytisclieE Untersuchungen
„Denn" StoBB»
Toa Dr. W. Slilarek in Berlia.
Seitdem die Spectnlanaljse den AalWMMaaan ein
Mittel an die Hand gegeben, die pbyaikaHecbe Be-
schaffenheit und die clKniiBrhen Hestandtlioile der
Binunalakörper zu stadiren, hat sich nur zweimal
Osisgesdieü gsbolsn, diese Dnteienehn'iigsinBiiiuJs enf
das Anflpnchten „nf-uer" Sterne anzuwenden. TMp Er-
geltni-sne dieser Untersuchungen und eine auf Grund
dieser neuen Thatsachen aafgeat«llte Hypothese über
das Wesen dieses seltenen Vorganges sollen der Q^[eo-
fltaad dar aaekfelgenden Beqmekiuig aaia.
In der Nacht des 12. Mai 1866 zwischen IIb.
80ffl.aBd IIb. 40 m. orbUekteHenr Joka Birniagbam
sa Tnam in bland aiwB nanan fitam 9. Chflaae in
StanUIde dar Ooraaa bonaüa aa eiaor Stelle, «e aneb
Argelaader's Dnrdmittttanuig sldi fabher anr «ia
tcleskopiacher Stern 9.5. Grdsse heTunden. .Seine Uol-
ligkeit nahm anfimge sclmell, dann iangaanier ab und
war aaidi Beobaclitaiigen aa Wailiingtoni) am 11. Jnal
bereits wieder auf 9. GrOfse gcsnnken. Spi . trutkopifch
ist dieser neue Stern merst am lU. Mai von den
Bemn William Bag glas und Dr. W. A. Miliar
nntersnclit i\nr>!-'n. Hscr Hagglas bailektet ttbar
diese Untersuchung wie folgt : •)
„Ungleicb den Spectren der von uns untersneliteB
„Sterne ist das Spoctram dieses Sternes ein doppeltes
„und beweist, daas das liebt, fai «ildMai sr lenchtet,
„Ton zwei verschiedenen QnsUen KBiatrablt. Des Haupl>
„spsetmm ist dem der Sonne Iknlidi aad wird Ton
„Üeht gelnidct, das TOn einer glühenden festen oder
>) Astronomische Nacbrichlen No. 1&97, & 201.
■> AsMaeadaeke NaifeiiakMa »ou vm, B, »l
Digitized by Google
16
PhalMpliin auHtnUt nnd eine tbeUwdiie
i^bsorptdon b«im Darchg*Qf dnrch ein« Atmotphira
„TOD Dämpfen, die eine Di«drigere Temperatur b«-
j^ritscu ah die Pbotocphtre, eriabren hat.
„Neben diaMm Spaettoa litgt ns nrtitM, dM
„•OS einigen beHao Liinco Iwitaht; dici rilhit oAnfaftr
„TOD Licht her, welches von intenür glflhndtr HaUcie
„ia Gaonitaad MU!g«atnihlt «wd."
Au dar apaaialkKii Dcauliiuiliuiig diaaer baidas
SfMCfra »ei hier hen-orgeholicu. dasB das CLmtimiirlir!.p
Haoptapactram im rothen Theile zwei Btarke dunkle
AlaorptfoaaVBlai aaigte, (Ka atwH bredilMfar «bnb
als di'-' C-Ijiiiio : w^iterliiti i>di'h D «tir es ron einer
grSneren Anzatil dunkler 1 jnien beschattet ; Ijei II
war eine weniger stark «nigesprochene dunkle Linie,
Bnd dann folgte eine g^rossc Anzahl theils dOnner,
thails atArkerer and an (irupjnn vereinigter Abaorp-
tkoiliiiien. Daa zweite oder Oaa-Spaetmm btataad
tu ainar aahr haUan Linie, wabli» w& dar
lwftr*>d>enIJiiiaF«Mwiiiaaiiiil,ahariiirrita
bdkn Linie nnf etww mlhr kb aia Tlarlal Abataad
nriaehan F und U ; alm iOUa, aoA aabirteliar», baOe
littie WMT aiefatUr jenaeita der nrattaa nod in einen
Abstände von dieser, der etwas kleiner war als ein
Drittel der Entfernung dieser IJnie von F ; diese war
entweder doppelt oder verachwoomieD; eine vierte Liide
wnrde btitsartig in dem brechbareren Tbeile des Spec-
tnuDS gesehen. Im Roth, an der Stelle von Frann-
lialar's C, wurde mn helles, rothes Rand beobachtet.
Am 17. Hai mgUsfa Herr Hnggioa daa Spec-
tmB TOB dnfcb den bdnotiooaAudcan gilihetid jfe-
narhtem WaSHerstoff mit den hellen IJnien de-* neuen
Steraea, nnd iand, data die baUite Linie dee Stem>
Stofflinie im Griln zusammenfiel. Die Coinriilenz des
rothen Bandes konnte wegen der tkliwache des äteni'
ipaotnoM abht adi ffiebarbeit festgeateOt wetden,
doch schien seine Lage mit der der rothen Wasser-
stofflinie za stimmen. Die schwache Linie, welche hin
und wieder im brechbareren Theile des StemspectiUl
aiokttiar wurdai, aatipraeh viallaiolit dar btooea Wa
Ueber die weiteren Beobachtungen berichtete Herr
Huggina in einer aweiten Notiai, ia welcliar er «och
oo dam Voi^aaga batm Aaflaudilaft
knrs angiebt.')
,JIm Spactrum daa vorfibergehend hellen Sternes
„fa darOoNaa ward» linar boobMbtat am ITn i9n
lt. oad S«. Hai. Aa dtama Abaadaa mnde
„ketaa WMditige yaciademc aatdaakt. Am 17. «od
„den folgenden Abenden war zwar das Spectruro des
„erlüschenden Sternes blafwer nU am 16,, aber die
„rotlie Linie erschien relativ etwas heltor ab die grttne
tjaoA blaue Linie, Am IB. und 31. wMflB die doaklaa
„AWorptwoalinien tici C stlrker ata am lA. Tom 16.
,,nn nalmi dii' Helligkeit de« contiuuirlichcn Spectrunm
„schneller ab als die dea Oas-Spectrana, ao dau am
„SS. daa Speetrem im OatUHe «war wAan Maai war.
I.fllen Linien nl>er im Vergleich mit
„tiuuirlicben Spoctrum glänzend erschieDen. ....
,jLm eratea Abend sah loh den Stern von einem
,,schwttclien NelH-I UTüpelien Eiiii- vr-rf^lviclicnde I'nter-
„üucbuug der beuuchbartcn Me.'no au dtes^'in Abend
„ergab, dass wirklich ein sehr schwacher lenchtender
„Dnnat am dam Stent voibaadaa war. Am 17. wurde
„dieeer Kabel anr vanaotbat. Am 19. und 21. vnirde
^er nicht gesehen.
„Der Charakter dea Spaetnuna diaam Stemel,
namaamaagehaltaa mit aeiaam pistalidien ErgUbnaa
„aad dar achnellen Abnahme der TT'-iliu'lieiV l"i,'t die
nTontaHaog nahe, dam io Folge irgend einer niäch-
„tigaa Caaräbiea, Aa aaf diesem Kteper eingetreten,
„groaRe Mengen von Gas frei geworden, dass der vor-
„hnudene Watiserstofl' durch Verbindung mit irgend
„einen aadarea Elemente verbraaata aad daa Liobt
„liefiSrte. das von den heUea Liaiaa aagaoiigt ward»,
,, ferner, dass das brennende Gas aocb die feate Sab-
,,<itan:;! der Photosphire zu lebhaftem GlOhen erhitst
„bat. In dem Haame, ala dar Wamenteff anohöpft
„wurde, nabmea alle ErseheinoBgen aa InteoMtllt ab
.,lind der RU-ni erlosch.''
Der neue Stern in der Corona wurde noch von
den Hartea Biaae aad Carpeater*) bi Englaod oad
vriQ den Herren Wolf und Rayet*} in Paiis Rjwetro-
skopisch untersacht. Im Allgamainan wurden auch von
dhaaa Baebaabtam die Bamllata da» Bana Haggiaa
und Romit die durch dieselben gewonnenen Aoschan-
ungea Uber den Vorgang beim Aufleaehten bestätigt,
(ßebhna feilt)
Die ft. Abhandlung des 40. Btadas dn
Kova Acta:
X. Frau: Ueber die diamagaatlBaba Polailtit. S Bog.
Text. (Pirna 80 Pf.)
iit araeUeaaB aad dank die Boobbandlung ron Wilb.
Engelmana bi Leipiig lu
VaUn,8.1M.
>) Monthlf Kotices of Ib» Boml
VoL XXYL p. W.^
\tLtm
S«sSkvsBl.l
Digitized by Google
HÜNQüAlf
onosus.
LEOPOLDINA
AMTUCHES ORGAN
DER
KAISERLICHEN LEOPOLDINO-CAROLINISCHKN DfiüTSCHBN AKADEMIE
DER NATÜRFOKSCHER
H£ilAi:stiKU£B£N DNTKB MITWIRKUNG DER SKK'l'lUNäVUKSTANDi!; VON l)£M PRÄSIDENTRH
Dr. O. H. lEnoblmwih.
Ealle a. S. (j«f «>. Heft XY. — Nr. ä— 4. rebiau 1879.
Illullt Amtliche MittheilunKen: Pretsertheilnng im Jahre — AufTordanuiK snr BciwIhim Wm dir für 1879
bestimmte rntenitutzun^nmme. — _ VertodcruiiBien im Pcrsotulbpsunde der Akadenii«. — ■nitrtge znr Kaaie
der Akadnnie. — Johann Itapttst L'll<.'rspt'ri;cr f. — Sonstige MittheilanKen: Einffpwnsrpne Schriften. —
\V. Sklarek: Die spci-traluiialytiarhrn I'nti'räurhiiii^pii „neuer" Striiio (Sidluss) — K lii initg; ütbw 4h
Entgiasungsprodact« m den glasigen Ueaieiuen. — UeokmaJ fiir Carl Knut von liacr. — Anzeige.
Amfllolie mttiMlmigeii.
PnisertlMUiiiig im Jahra 1879.
Die Akndcmic hat im ;?pgpnwiirtigpn .Tahre ihrer Fachselt^ion f2) fÖr Physik und MMMTologie ein
Exemplar ihrer goldenen Cotbeniua-Medaille cur VerfUgang gestellt, welohe nach dem Oatadltai und auf
Joint <hi SdEÜoiimntMiidM imjuStm TwIMMn rncdan nOi «ddiar aa wjffcnwutm in dan MbIm JiluM
zur FArdemng der Physik oder Meteorologie beigetragwi bat.
Halle a. 8. (JigergM»e 2) den 18. Febrnar 1879.
Dar PrMiant 4tr Kai. LeapvCarol. Deutsehan Madamla dar HalurftNraaliar.
Dr. B. KMUauh.
Der ITnteTstützungs-Terein der Ksl. Leop.-Carol. Deutschen Atademie dar latoiforsclier
wird auch in dtoaem Jalu», gleich den Voijahren, eine Saamie Ittr UatanlMnuifHi Ihwa tad tat diaae
pro 1879 auf Dralliaiidartttndfflnfzig Mark feetgeeetst. Der Torebuid daa Terrioa baelirt tüA daltcr.
die Theilhabcr deaeelben (rergl. § 7 d. Grnndge«.) zn ersuchen. Vorschlüge hinsichtlich der Yerleihnng am
naehen, aowia die verdieaten und hül&faedOrftigan Natarfoneher oder deren hinterlaaiene Wittven und
Widaan, walelie siiA mn eine TTistenMtiiing persönlich xn hewerbsn wÖBBcbsD , anflnJbrdem, spatestana Iris
15. .Vpi'il i1. .T ihn"' ricsuclif citiüureichcn. Freunde dor. Vereins odor GfSpUschaft«!! , welche dpniflellM'n als
Iheilfaaber beitreten od«- dazu beitragen wollen, daas der Verein eine dent vorhandenen BedürfniaM ent-
afnaehaitdare md dae dantadwii Telkas wardig« KAftignog emfclw, Iritta kh, rieh uJt dar Altadania in
TacUndang «et^trn ?.n wollen.
Halle a. s. (Jigergaue 2) den 28. Febrnar i87s>. Der Vorstand dos Untoratfitzunga -Vereins.
Dr. ■. ImUeMk» Yonltaiadn.
Laop. XV. »
Digitized by Google
18
Ycriatoangia tn FUBOiialliMtaode der AkadeiDia.
Gestorbene ■ilflleder:«)
Am 17, JoB 1878 Kl BvgVy: Hot Dr. ThomH OldliAB, ahamftUgar Director der gtologücbeu L«Dd««iuit«r>
suchang Indien«, aowle de« geologischen Mnaenms in CalenttA. Aufgenonunen am 4. Anguat 1857.
cogn. Aubcrt.
Am 4. Janaur 1879 h SchSaeberg: U«rr Dr. £niit rriadridx Haimiu Xtsigiolui, Botanikar in SchAii«'
berg bei Berlin. Au^eniRBiiiMi na 1. Ibi 1854. ««gn. BoCk
An IS. Januar it!«?» zu Wieu : Herr Dr. Hermann Beigal, pnhtiadMr Ant nod OebmtaMftr in Win.
Aufgenonunen am 1. Hai 18&Ö. cogn. A. Vogel.
Dr. H. KMMniCll.
Beiträge zur Kast,e der Akademie.
Bnik Pf.
i'ubruar 1. Von Hrn. Profestor Dr. von N oit in Münclifii .fahie-sbfitrftg für 1679 6 —
» .1 Dr. Reichenhach in Altona desgl. lur 1879 8 —
, Erzbischof Dr. L. von Uaynald is KalosM deigL fttr 1879 bis 88 ... 80 —
„ 4. „ „ Custo» Tb. Kiracb in Dresden d«igl. Ahr 1878 vmA 79 . 12 —
„ 15. „ „ Geh. Scbulratli Pr. ;. Di , 0. Scblumilch in Drt-.sden desgL flir 1878 imd 79 12 —
„ „ „ „ Frafcaaor Dr. C. Kanunelaberg in Berlin iu^ f&r 1879 6 —
„ „ „ „ 01wr>Med.-Batli Tnt Dr. von Herfatg in Btnttgart deegL fto 1879 ... 6 —
I* 17. ti >i J^blugintweit-Sakünlünfiki in Müncbrn döBgl. fiir 187S • > . 6 —
„ 18. n M Uofrath Fruf. Dr. von Schenk in Leipzig deegL für 1879 ...... 6 —
H 19. „ Gdi. ]Ced.4bt]i Vni. Dr. Badg» in Onifanld daei^. Dir 1879 .... « —
„ 91. ,. „ SuilltuaÜi Dr. SehmOnrt in Brnh« dH«L Or 1879 6 ~
Dr. H. Knoklauch.
Jobaiin Brtptist l'IlerspiTger**)
Ortataiumte einer pfäkLucben Familie. Sein Vater, Bediensteter des Herzogs von Pfolz-Zweibraclcen, flttcbtete
naeb denn BUUla der ttaumm in dia Ffüs mit der Iwnof lidica Familie in da* heatige OroaeharaogtinUB
Baden ni d Mr.lilto mit denelben opater nadi Menlmrg an dar Damna in Bayern Aber, wo Johnaa Baptiat
am 11. März 1/ltS geboren wurde.
UUersptTger besuchte die ElementarKebulu und das Gymnasium seiner Vatoratadt, letztere« aU 2^g-
ling dca KgL Knabeoplnttitiita« osd baog nach »baahirtam OjmnaaiaUt.ndinm im Herbat* 1817 die Uaivereit&t
Würzbarg, OB Hadiein ra studiren. Da Beine Elteni rennfigcnaloa waren nnd eine nUreidi« Familie hatten,
dankte UUersperger aeine Ausbildung bauptsücliliclt deu Uiiierjitüt.2uiigen des damaligen Königs Maximilian
TOa fiajram nnd der Hemgia von Pfala-Zweibrttcken, welcher letaleren er die FMcht« Mimer ErstUngaarbeit
in dankbarer Tenlmuig gewidmet bat.
Fkits und Strebi<ftuikeit des jniiL'C'ii Miiiiiies lenkten bald die Aufmcrksamkrit der Profestoren auf
ihn und von diesen waren es namenüich d'Uutrepont, Textor nnd Sch6ulein, deren Uunsl er sich in benon.
daran Orade au erfreoen hatte.
Am 26. Januar wurde L'lkrfiierf^er zum Dootor mcdicinac promonrt ; seine DiBSortaHn baa*
dclte VLin itwei Missgebuiten : tintui Cjclupiu und einer Mi.t.sgeburt mit Defcct des Unterkiefer?.
Nach Beendigung des damaU in Hayern vorgeacbriebenen „bienuium practicnm", welches er tbaib
in Wünborg, thcila in Mttncben, sowie an den medidniKfaen Anstalten Norddentsclilaud» und auch Frnnk-
teieha, wohin ihn die bayerische Regierung mit beaondarer VnterstOtznng sandte, durchgemacht IjAtte, beatund
er im Herbste 1823 die Probei-elstion „pro licentia procticaudi' und noch in demselben Jahre das Staats-
Ennan mit dem beaten Erfolge. Darauf begab er sich wieder an/ Rciaen, wuida aber durch dem Gabeimeo
Rath von Barts Toa Paria nadtlttnaban mrtehbaraiin, iwl894 dtaSiiflft «b Ant hno^ah Lanchfeia.
bergiichen Haoaea au Abanahnm.
*} Herr Dr. Angtint BiaaiMidn lit tUki im Janaar ISTO, wie Leoji». XT, 1879, Nr, 1-3 antgetbeilt
•wurde, ioadcra nach genaasMr KraAtdaag am ML Dtember 1878 an Turin ventoibea.
••) TargL Leo». JQV, ISTO, a OO.
Digitized by Google
lg
Wihrtod diMM DimitTCrltlltiiiMM sop hmog'lielieii FudKe haä UUcnpci^ Gelegenheit, fn daa
Prinz*'!! Auj^ust Nci^iing zur Natnrgeschiclite zu erwecken im\ denwlben zur Vermehrung einiger im Sommer-
■ebloaw sa EichtUidt »aibew»hrten Katuralien na» Moma su vcraAlMten. Gsfördert wnida diM nanentlidi
dank die Refa* de* PriBMii Mch Bnaflleo, woUn «r Mim Sahwettar, die Kainriu-Wittv« (GemUlB Don
Pedro'»), begleitete. So ward UUmpwtftr dar ICfbdgrtote jsM igiter mklnhuinlMi hmogL UmMn.
bergischen Nataralien-CabineU,
Obtebon er, rieh mehr der intliehen Praxh «twandaiid, beteite Mit 18S0 die iMmeHaiie TVnDie
nicht mehr nach Eichstädt begleitete, versah er doch bis tarn Jahre 1835 den SntiitÄrrjicn-:' hi-\ derEclbcn.
Nach dem in demselben Jahre erfolgten Tode des Prinz<'n August mi««Gel er aber durth die Ilerausgal» ciiKir
Brochure unter den» Titel : „Notice *nr la malodio et la niort de S. A. U. Dom Aagu«to de Portagal , Dtic
de Santa Gras et de Lenchtenberg, Prince d'fÜebeUedt. Mnino ISSS*^, wekbe Mim Yenctnqg in daa Bnbe-
al»od sar Folge batte.
Er gab sich nun ganz der Praxi« liin, wi-lrliv i r bis zum .luhrc 1817 mit dem gl&nzendfiten Erfolge
aoaUbte. Von dieaer Z«it au war er genftthigt, aicb Ton der äratlicben PrasU zarOcknuiebea, weil ibn, via
er aiefa aalbat Inaaerte, Jeanltiaciie Intrigoee ab stH fixen Ideen behaftet* Tardiebtjgtaa.
Nunmehr lebte er ganz auKRehlieaaluh wiwwiieiiliafllltliai' BaadiClUgniig, tvaldia Üun bald den Baf
eines mediciuischen ScfarifUtellera erwarb.
Seine nlobt^ UteomriaelM HdUgkeit andi aainar INaaartelien war die UebeNetaang daa tweitee TbeOa*
der .Plmrmni'iiiM-ifn Pavarica jarsn Regis edita*. Honachii. Snnipt. Jos. I,iniUiicT, 1823. wovon «ein Freund
Zaccarini den ersten Tlieil übersetzt hatte. Daraaf folgte eine Gi^chichto des ürzt liehen Vereins in München,
SU deeeen MitWgründern er gehörte, nnd 164A erschien von ihm eine kleine Abhandlang: „Die nnistbriinne
(mfim pmtmtj naeb dem gagenwirtigen Standpunkt« der WiaMucbaft* (Erlange^). Im nimbatlbigenden'
Jabre gab er ebi Sdirütdien: „Veber Ae Anwendnng der Tendlnedenen BatHrHebon SabqnalliB bi den Salinen
bei Kissingen zu Heilzwecken" (Erlancreii IB lO'i heraus, worin er nicht nlleiu auf den Brf^g der künstlichen
WaaMTrenUabungeo, welche in der Folge in Paria bei Inhalationasweoiien eine Bolle apidteoi aoodem amh
anf die natBrltehen in den Salinen nnd Ondiriilnatn binwiee.
Nun folgte eine PcTir 1- : ir^.t etwa des Stillstandes seiner literarischen Thätigkcit, sondern viehnelir
dee regeten nnd emaigtten Studiums und dea Sammehw von Stoff für die zahlreichen sich nun raech folgenden
Arbdien. Seine erate VerCffintliefanng naeb einer idnjlhrigen Bram, wlbrend wekber er Jedoeh manchen
Artikel für in- und nuslfindivchc niedicini'che Zcitüchriftcn verfas^te, war die Penrbeitunff der von dem IiH
stitnto medico Valimciano 185!' mit dem er.iten Preise gekninten Kruge: „La historia de las neurosis I.lauiadM
digeatiTM y en etpecial de In gastrnlgia", nnd ihr folgt« 1860 eine Schrift: „De la Prophylaxis de la tufaer-
cnloee", welche von der Soc. Lop. de M^ecine de Bordeaux mit der goldenen Medaille uuHgezeichnet wurde,
während 1861 die Acad^nrie Imp, de M^ecine de Paris eetnem ,,Mteain Mr Tangino de poitrine" den
Pnia von 500 Frc$. zusprach.
An diese Abbandlungen adikiaaan sieb £wt gleichnitig fieaifaeitniigaa toi mahiacan anderan medi-
dniichen Fragen, wdehe vom der kgl medteiniaeb-eliinirgiseben Akademie in Madrid, von der sn Bhroelona
und um ^^ II, Iiütituto medicn V.-iIfnciano mit IVcifi'n f^'ckn'jnt wurden und von rlonen wTr iiir illi- ..Uclicr
den Uoiiirnucrvensclilag" (Neuwied und Leipiig 18ä4) hervorheben. Seine „Historisch-pathologische und Uiera-
pentiMhe DuretsDing dar Henbrtnne" (Nenwied nnd Laipdg 18«(i) kttata «• kaltwtilolM Akadnnia na Ptofa.
Dann beantwortete er \\\f von der ki,'! niedicinisrben .Akudemie 7.n .Nfüdrid IRfi4 gestellte Preisfrage:
„Esponer loe fundamentos de un programa de patulogia gencrul" mit dem „Memoria sobre un piograroa de
patd^gin gnoal** (Madfid 1866. 4«.) und diesem folgte noch eim Baiha «o Sdixiflan, vaiefan vir Uor,
Bovait aie uns bekannt geworden sind, nur dem Titd nach anführen:
Paediotrophie, Paediopathie und Paediatrik im Allgemeinen und in ihrem richtigen Vorhältniss zur
Morbilitftt und Mort«1itit der Neugeborenen, der Süugliage und der Kinder in den ersten
Leben^jafann. Sie AUmantntion dcraelben iubMondere. Liebjg gewidmet. Erlangen 1867. 8*.
Bie Gootagioiillt der LKaganiAlldBaw Menwlad nad Laiprig 1869. 8«.
Haamatnrin brosilenais. (1869.)
Säe Qaaehiebte der Psjdiologie und der Payebiatrilc in Spanien von den ältesten Zeiten bis snr
Otgamnvt WOnAuK 1871. 8*.
Jalmabeiiehft tbar Italiam Inrnreaan. 9<iiedraidi'a Bllttar f. garicbü. Madkln. SS. /f. 1878. IT.H.)
Digitized by
20
,UiM odtr Gnb?" WaMm UkÜtAtt MtoMklNit -mgldw*» BMtettna«? EtUmgn 1874. 6K
Die AowcniluDg der Electricitkt K>i Btl-andluDg der Geisteskranken. Müütlien 187."). 8".
UUmiperger bat aa dem AuMprucbe der griecl)i»cbeD Philosophen, da» man io der Jugend letncn.
In MilimB Altar 4m Oalnat« uuMtn «ai wnrtrihea and im GreinmiiUr dit BtobadutoBgen nad Erfahi^
uiipen Andrn n niittln jl» ii inCI>«p, mit neltener Aosdaner feafgcbalten. Vor Allem hat er die Beanlttt« der
deut»cli>n iiii'diriiii!t<.lH u l'orüctiun^ detii Auslände vermittelt und umgekehrt die iiüftndiicheo FMhgeaoiMii
mit den wiclitigeren literarincben Erscheinungen jene« bekaJlst gHHdltf Ab1(||1m|I| n dMWI LBlM^g Ikn dia
Tidadtigkaii aeiner «)>rHchlidMD Bildung be««aden beftUigtak
Wie l?Uer«iK?rger d!« GaBugtliuuDg hatte, viele aeöiar Arbeiten tob MuHndlaelMn Akadeoieen nad
GeicUschaften gekrönt zu sehen, so fehlte seiner Tbätigkeit auch nicht die Anerkennung der wiatenacbaft'
licbea Kniie daa Inlandea. Zahlreiche madkiaiiehe nad aatarwiaanaachaHlicha OaBcLIachaftea nad Vaniaa
loOlaB ihm Aeaa doreh EraaBaaBg tan correipaadimdaB odar EhraBnitgUeda; wiMre Abadawila riUt« ihn
aait 1861 >lir< n MitRlinkrii.
Zu («inem füntsigjührigen Itgctor-JubSlBB 187S landt« ihm die mediciuuKhe l'acultät der UniveraiUit
Wlliabaiv aia aasaa Ehraadiplaa; acia Laadaabtrr, Kflaig Ladwlf II., varfieh ihm Titel and Saag afaM
hflalgUffhaa Batiiea. Ii» r^T" >-nti'U'' llim mch Küniiu; .Viphoiis XIT. von Spanien in .\nrrkennung Bpiner
TerdlaBate an dae ^liiitikr-SuiiituthWL^tif;!! dan Comthui'kn^uz d^» Militär- Verdieostordenü. Hit wnbrbafl kind-
IMbar Freude nnd dankbarem >^inDe hat Ulleraperger alle diese Ehreabeaeiguagan eatgiagengenommen.
Mit dam Eiatritta ia daa 81. Leben^ahr achwanden aeine k<^perlieben Krifle mdir und aidiri dia
Banahmaiada flehwScha B«tMgta ihn aar »itweiaeii Anigabe der gewobatea BaaebftftiguDg uad warf iki mBSA
auf das Krankenlager, vou welchem er aicbt mehr acalahaB aoUta. Saaft aatadilammarla ar am Ift. Sap«
tambar 1678. Ehre Miaem Aadaakaa!
Elngegangeiie ächriften.
(Vom 16. Oct. bii 16. Nov. 1678. Fortaetsaag.)
A»ar.Jowm.«f Maua A. Atta. VqI.XTI,No.94.
0«t. 18T8. Nawkawa. 8*. — Mayer, Ä. U.t Ob llie
morpboloir. law« of tbo coDflruratiaai faimad hf —f^»
floatiiig viTiirally a siitijoi tcil to Iba «tMMt. er a Mlper.
polied magnet. 9 p. (1 Taf.i. — Draper: On «hc prcsenec
of dark linn in the üolar .^|H■^irllln. «liirh K rresiioiKl rloselv
to the Unra of tlic «pei'tr. (<f Uxjgcu, Up. — Itccker: CW-
reciioii for vacuum iBchaBi.aaa||rda, ftf. — Smitb,Iiawr.:
Ob Ibe cumpo«. oT the mw auteoiic nriBnal UaninrMite.
2 p. — McGce: On Ute srtiflrial Tiioiiiids of iuir<h<-ast. Jowa.
e.tbe evidence of the eiiiiilojnient ot' n iiiiit nt mcaRiireinciK
in their ereeliim 7 j« - ^ouiiff: (Himtv. ujinii tlm «ular
rclipne uf July II j — Meldol«: <ln a cause
for the appcKnuii-i! of biii^Iit liiie» ia Ibe >olar spectrum.
11 n.— Pedtham: Ob tto eiploeiaa of Iba floamg adUi
at MlnaMpoKi, MhiBfMtta, May 2, 187P, a. the caaiea of
the »amp, fi p — Mullet: On Kareenite. n tiew antirao-
iialr, Ir IlnU/un'. .M( \iin 1 1 |i. — \Vft t so ri • <hi the iotra-
ucri'urial plutnis ;• j. Swiit: l.olttr relat. to the dis-
eovery of mtra nn r. m ini ]ilamts. 'i p —
Biaaueh, H.: U«b«raioht der biahar ia d. Um-
gag. V. Oaaaal bralwcbt, Flha. Nach d. biBin1aaa.T«ni.
u. d. SbbmdI. tob Dr. H. Blam «. antar apae. lUtwirk.
v.ProT. A.Wigand to Varimrg. OeaadlSTS. 8*. 86p.
Keiiler, H. Fr.: Die Ltibenogesch. der auf
f'/tNut caiiiprttrit L. voikumm. Aphidcn-Ai^on u. die
KntDti-hg. der durch dieaelben bewirkt. Miisbild, auf
d.nittttern. (Sep.-Abdr.) Cassel 1878. 8». 26p.(lTar.).
Kail. Akad. d.Wiia. ia Wien. Anzeiger. Jahrg.
1878 No. 20 u. 21. Wien. 8».
Daataelia OaaeUMh. tAathrepol., Sthaal. n. Vr*
gesch. CorresiKiiid. -Blatt (Red. K oll man n in Müncht'n).
No. 3 u. 4. Marz — April 1877. München. 4°. —
T. Hohler: V.ii>. lihn; /ur Vcr»tilii«IiÄ. Ob. e. gemeiii>jime
Meth. f äi-hüdelmcsiiuiigen. ö p. — Kollmaun; D.S. inter-
aat CoDgrcM tABthnmoL a.UnnMk. bi Paat (Beat. 187«}.
(SchluBs.) 2 p.
K K. 6eoI. Reicbaanitalt in Wien. Jahrbuch.
Jahrg. 1878. XXVIII. lld., Ko. 1 u. 2 i jan. — Juni).
Wien 1878. 4". Itzehuk; Alilaftcrun^er. juniss Gc-
röHo bei Ticscbau. t< n. — liuerne.'i: Heitr 7.. Keontii. d.
TaitiliaMag. in d. sodalpeo. 2!) p. — NiMituayrt IMkaa-
vemittelt auftretende Cephaloimlentyinm im Jura Mittel-
europa». 44 p. - Hever: Viilk.inulMf; stiuUen U p —
Stäche; Beilr r. Faiiiiu d. lii'lli ri'i'lmiAiiiki' Sailtirols. 7G p.
(4 Taf.)- — Tielze: D Vulkan Dernau eud in Tei-siiui- 'Ifl p.
(1 Taf). — Wa(?ner: D. l^onnstein-l'unnel am Trauii.ice.
^< p. il Tat). — Itochata: Ü. alten Bergbaue auf Kdel-
metallc in OberkAmten. 1(6 p. (10 Taf..). — Star: Geolog.
Vf rhaltn. d. Jeroiiik-Scbachtcs d. äieinkohlenbcTgliae-Actiaa*
gcs. „Hunboldl" bei Scblaa im Kladnoer BaeGn. 18 f.
— VerbaadlaageB 1878. Mo. l— IG. Wlan. 4*.
— V. Hauer: Jahreaber. 13 p. — HittbdL d. Geologen d.
k. Ungar, grolo^. Anstalt Üb. ihre AulbalnDiarfaeitcn i. J.
1^77. 14 p. — Wapncr; (ieol. S>kiw!« des Uausruck-fJe-
l'irj.'i'i- 'i |i. — Babänek: l'eli. d. feuerfesten l.Auw v,
liralilin. 2 p. — Seeland: I». llergbau auf Kolbeueuxtein
u. Uraunittem bei L'ggovitz. > P- — Stur: Verlage seiner
t'ulm-Floni der t^strmier u. Waldenbnrner Schiebten, ö p,
— Toula: I'c-ii. Ikvoiitüssilirii li Frisenbur^rer Comitat,
fi — Lenz: (iaLli: ■. i. \\ .•■.l;^ll-t,■ Afrika'«. 1 p. —
Kleischhacker: U. York, muriner l ossilien liei (ilcirben-
berg. 1 p. — HHber: D. xweite MediterranKtufe bei Ilart-
berg. t p. — Thenlu«: UBtara. d. Bnunkoble u. des fe«t«n
Thunes v. Wildshut 4b..— v. Mojli»«vics: Ueb. d, aÄd-
tiroler OuarzporphYT-TaM. Ip. — Bittner: O.KarM der
Trcdici Cenuaum. 7 p.— Tietao: Zur Frage ab. d. Aber
Digitized by Google
21
te lilMirnMrn BowdiA. ii )>. — Lcuz: D. lic/iib
nr. IMniL L«t«tt BcrgteJu». au. — Uorcr: KrUb<'l>«D
•■ lKa.äDMk im. 4 ». > Wilk: D. «nio>. Vcrbiüui.
Floabiidt. 4 — SehrOMkingar: ücl». d. Erbohrung
& Denen Thfrme Iwi ItrOx. 5 p.— Mojsisovirs: Ueb. iL
Datmtlla d, WiirrliiirKer Hauptroiurlielkiilkpii. Ip. — Hoer-
Dcs: Bt'itr. z. Ktiiutii <l. i-tirinnl. Alilag. v. 3 p. —
HiUier. Lenz: Britraiii' /. K<'imtii. d- Tertiarahlaj.'. der
äteiemukTk. Üp-— ätaclie: Fauna d. BcUeropboiuuUke
SAdtirali. 4 p. — Tietse: 1>. Funde Nehriiu;'« im Düuv.
M WoIfMrilttil tt. tom üedcut. f. d. ThcorMa Hb. Lta-
IrUdung. 7 p. — Len«: Zur Geol. d. GoldkDtt«. 2 p. —
V. Hauer: I>. MincralciiicUen v. Ischl. 4 p. — Bittner:
1). Tcrlittr v Miir(i>.liiii 1 p. - Kiichs; Zur FIvwhfraKe.
H p. - 1 iitzi-: l eb. il. York > Kiszcitsinircu in d Osl-
karpailu'Q. 4 \>. — v. Uochscettcr: leb. e. acueu geol.
AoaclilHM in Uebiet d. Carltbader TbenncB. Sp.— Bitt-
ner: York. T. Ilallttuipr PHrefarirn im PiettlBtfer Tkal n.
an d- hohrn Wand lici WitiiiT Ni-ii>-tadt. 5 p. — Kuehc
Zur Kra^ri* d. Ai'tyc liciikulki' 1 |i. I.enz: K. iuliiritibul.
G<'si''in 4. d- ol<;iiidrliiii,l I \V 1 lUiti ik:i ). 2 p, — Iloemes:
l'lrijlii lii'ti-tuili<'n. /■ j' II il II !■ II V <■ Ii i 1 d; i'ci) j. rundL
Kindrmki- an d Ulurri. d. Mi'tcurilt'ii. 3 p. — l'aul: Zur
Flriclifrage. b p. - r. ilaoer: KrTilalloiienet Beobarhlgu.
VlI. 4 p. T. Schropckinitpr: UielrirUit, e. iinirr Alaun
aus rnirurii '-' jr - Um i iir-s: l'cli.d York d (ieiius Cynt«
in i1. niiir n Noiu'i li.ililnu i!< r i ^.U'iT.-uii;;:ir. M'inarrhip. <> p.
— liurriiudi'; Otol. ^tcilui „■ d Mut'tn (i, H d, bObui.
Mliiilii 1 kcns 2 )i- - > ; i' 1 1 -in i : IV Yfrlialln. d, juiiRcmi
Tcrtiärliiid. Otsttrirtt li l iiKiirus zu d, l'liuciinüild. Italiena
8p. — Uoernea: Vergleich. ital. ClMMM>'Fomeii m. wlcben
d. (Merr.-oiinr. Keogen. 3 p. — La«be: D.Alter der «uf
d. AbfalUigpn d I rplitzcr S( bla«aberge« lantKat li«g;<jhttnit-
blorkc. 2 p — ^^l>at]!e: leb. d. tatgM.Vnk. dkr44e-
nofUris <utliin.i üi ManelMuJi. 2 p.
Kon. Hatnnrkuid. "Vn^talg. in Vederlaodach-
IMid. Katuurkuud.Tijdi-dirilt DmI 35 u. 37 i VII. S«r.
OmI b u. 7). BaUvm 1&75 u. 77. 8«. — Ueel Sf>.
BergtBa: Aaidlimiiipn in dm Indiu-beo Archipel, ge-
dnreade ket jaar 18TB. IK y.— Tan Oijk; B^dnig tot de
krnnia der aanlbe« ingen van Ambarawa (MiddpD-Juva), ^rd.
1><.5 tot 72 2f! p. — Van Bierosdijk: .Iptg ovor dp vcr-
ri<'htingpn van dp luiliaansch« odrlnsslinnp» ..Vpitor l'ii-ani"
III de watCM'n dpr Kcy-eüanddi cn ..r /iiiilt,i:»i vun Nicuw-
GolDea. 25p. (1 KartPi. — Mikliiclio-Marlay: Kthnolog.
Bemerk, fib. d. Paptuu der Macbr-Kftile ia MeihOnincn.
28 p. — Meyer, A. U.: Antkrnpol. MitfbeB. Ob. d. Papuas
V. XPH-GuiDpa. 29 p. (I Taf.'. — lU-rinifa; BIjdrage tot
de ktniii« van het Ozcm in dp Atinosphcrr dpr tropiKbe
Gewrsltn. l'9 p - N ajfpl vou rt : Ikr. uMr Ua/llfsia riitma.
10 p. — Vun linrkimi cii liiyiiclnt Mnint. Versliig
nopeo« de GüUT«rnpnieiiUi-KiiM-Otidr-riiPiinnK up Java over
het Jaar 1874. 27 p. (4 Beil). — Beekiag: Ben^ oatnut
cenige procfiiemitigen ter bepalinir ran het kawtnrtreid wr-
nioi;pn van niw-ppnipiig<l Km,valKal'>:d. badd Bit den afval
van .lava-Kina. u p. - M i k I in Ii o-MacIa^: E. Opiom-
rnuclivi-rmiih (iiliyi.i<d Null?), Kiliiu l. Excumon in Johore.
7p.— NaRplviiorl: Omt cnkple Uiatomrpn van de Zuid-
ku»t tan Java, respcrtivi'lijk Tijlatjap. Jii. — Teijtoiauii:
Versbig eener botaninche reit naar Bornco a Weadnut. U6p.
— Deel 87. Bergsma: Vervolg op da baichtcn ontrent
de aarUlH'vingpn in di u indiscbcD arrhi)'pl, ^pd. de jeren
IhTI in ;) p. - id.: livpr het litsta.vii iiitra-mer-
rurii'lp plaiiPten. 2^1 p. — Vn rdp rniiin : (Inmlnronra. (»n-
zichtbaAT »teenenwerpeii in di: rrriiiigpr 12 p. — Tpijs-
mano: Bekort verslag ecncr hotanisrhc dienttrei» uaar de
Moliikken. 73 p. — Feters en Dorla: Bcadu^ving vaa
eene uieuwe loort van Taehyglo*»wi, afkomatlg van Koorda-
lijk Nii nw-(;iiiri n i ii - Ttruljn: Bijdrap«' tot dp Land-
en Vii]ki.'iiUni;il'' vui Nil 1.« iunii u. 13 p. — Vordermao:
Mptporol, »aarneniiiincii «idaaii de roeloe Uriu (Atji-Ir, van
1. Nfiv. lf>7l tot uUiran Juli K^T.'i Itl p. — Gaviri-. dp:
Siynibetiacbe bprcidlDg der Vanillitie, dovr Thiemann. 4 n.
— ' llcringa: Ondcrzoak fan can laaMtar Aardolie uit ae
afdeeliug Leoatang-ilir Tan de BaiMeate Mmbaag, iage-
BondcB door da beer Streiff. • f.
— Vcrhandelingan. SmI V, 4, A ■. 7. Batevia
1857—1860. 4«.
HoUandaoh« MMtaah. d. Wetanich. te H««»ldC
Nataarkmidiga TarhanddiataD. Oaal 24, Stak 1 «. S;
n. TaKBBieniig, D. 31, 8t S. Haarkm 1898 v. 1844.
8oc. Hollaad, des Sciences a Harlem. Arch.
KlerlanJ. de« sciencea piattt F et mit. T. VIII, livr. 1,
2; T. XIII, livr. 1—3. llariciu lb73 n. 1878. 8'. —
T.\ III. Sckuringa: L. tnuectoircsmiiiiuiA: d/ y(v)dsi^o.
Si
ü P — Trenb: MMce fAigrette des Compojöos k propoa
d*uneBioitslm08it<^derjRi«raetumMinbpUiitumL. 6 p. (iTaf.l.
— Bleeker: S. Ic genre Paraprittipoma vi s. Tidentiti
sp^if. dps l'rrca trilineata Thunli., Pri-ftipomn japonicum
Cuv. ex Diitiirnmma japotiicumVULT. <> [i. ; 1 Tiil' — Hink:
S. la vitease du »on d'aprfs Im rech, de M. Heguault. 16 p.
— Groakaaai 8. la nat. des ^länenta (eicpa aosHUanaH
poaja) da la cttaie (suite). 22 n. — OndaaianB; S. IId«
flnenre que les agents de dissoiution optiqnement inaetilh
esercent s. Ic pouvuir rutatoire spMf. iips nwti^cs artivaa.
33 p. (1 Taf-f. — V. Baumhaupr: S. le dianiant. 16 p. —
Bierens dp Haan: Notp s. ja ijiiiulraturt' j'ar apiiroxima-
tion. 22 p. — id.: S. ipipUpj. intpgralp,s dpiinies a facteur
P
( v\ ( v\
e , CoB^qx / et SinVqx /. 13 p. — id.: De l'intPitrale
/ ITixlilx ft p. — Blcekcr: DoMript, et fij?. du /-«"fAnni*»
a
(iuniheri lilkr. 2 p. (1 Taf.). — id.: Revis. da osp. Indo-
Arcbiptlag. du gaareCben« et de queif.geurei roisins. 28 p>.
— HiebaClia: lÜMi*. d'uii solide dans an Uquide. 9 p.—
T. Xlll. Heringa: Considör. ». la theorie des pbeiiomiDaa
capillairpu. p. 0 Taf.>. — Blppker: (juatricnie nn'm a.
la faune ichtbyul. de la Xonv -Guim-p K2 p (2 'I'af.V —
Michaeli«: S. qnclq. <tts de inonv duiis un Iluide iuconi-
pressible. 24 ji. — Donders: La detcmunut. uumeriqae da
pouvolr de distinguer les rouleun. 7 p. — id.: Tnc lunette
panciatique. 14 p. il Taf.). — Oademans: TliPorie de la
lonelte pancrat. de M. Donders. 31 p. — Bossfba: S. des
lunettP« k groBsissement variable. B p — Oudemaiis: S.
la d<!tcnninftt. den di.^lancc» forales dt'> IpiiüIIps a rnurt
fovrr. 24 p. — Kosm I - S iuip svi iIh m' d'illir-r» t'lhjliijma
brom^^s. 23 p. — Baeh r: Note s. ratlra« li<in Iti p. —
StokrTander: &■ Ictwiat. de ladtclin. nuipet. enNöei^
lande, dMoHn de 20 uaitt» d'obaerr. au Ilelder. ?.i p. —
U OS sehn: S. I'intensiu' de« ronninls ^lerlr. du lä^june
de Graham ilill. 10 p. — llcvnsius: ralbumiäa dn
»>ärum et de ropof et sur bps combinaisoni. 47 p.
Aead. dea Sciencea i Paria. Comptea rondua.
T.87, No. 7— 14. Paris 1878. 4». --Nri.7 Bons-
singau It: ^. la e(iinpo«it du laic dp i'arlirp de \ui-be ('i^ro-
fimum fiuUicUiihi'iJrun). 4 p. — Marigtiuc: (.U)sprv. s la
dirnnvcrtf ;iiiiii'1hi'P par M. L. Smith, d'une jiouv lerrc
apparU au jrroupe dn c^ium. 2 p. — Joly: Etüde s. le
piMinia da TAI (2nu%m«f In'daefyfa« L^. Place que ort
aidaiBl ocenpe dana la soie des MamaiiArBa. 4 p.— StI •
vpstpr: S. Ips povarianta fondamentaiix d'un sj>t eiino-
ijuadrat. liiiiairp. 2 p. — Adam: Nouv. prti<i>de piuir l'iina-
1\sf' ilii lait 2 p — Mpr)fPt: S. Ips fönet, des feuilles;
rVilc (ii s s!<jiiiati-s datia l'pxlialation et dmi l'inbalat. des
vapeura aquenses par Ics fcuilles. 8 p. — Krank: 8. le re-
tard du poulie dana les an^mames iatra-thoradquea et daaa
rbrafflaanee aorüque. Ip-— Luca.de: Rech. chim. a. le
diMonblrment Je la cvclaininc en glufosip pt mannite. 3 p.—
Giard: S. les isopoJes [larnsites du m nrp hntoni^cu». 3 p.
— J <> III- d ji 1 11 ; S Ip.i i-hain;emeiits de cuuleur dn Niht crfwfw.
1 II. ( • Inn; S l'iniporlanrp dp la paroi des lellulea v^gi-
tales dans Ic» pbenonijüiea de uutrition. 2 p. — Glos: De
la part des stipnlca i llafloreeeonoe et dans la fleur 2 p.—
Dafour: S. la chole des aialanchea. Ip- — No. Muu-
cbec: Oliacrv. aiMdicuci dcapatiteapiaDites, Cahetkrob-
Digitized by Google
n
Ben-, de Pari« p«nd. le 2<- triropgtre de 1S7S. 'J p — Vul-
pUn: Recb. i'xporini. s los fil>r<"« nervedseB sudorules du
ch»l. 2 — N tu Ji nskiöld: S. une iiouv, (^p. mini'rale
nommto Thaumanle. 1 p. — Millardct: S. les alt^rations
«m I» J>IMI(MMTa d^mine «. le« mines de la vigne. S p.
— Boiiert: EMmmta de 1« pttnite (U8) Oallü. 3 p.—
Denbove»: Deuii^mo notc s. l'cmplui dw idpiitit^s dans
la röaolut. des ^quat. luinn'riqurs. 1 ji — C'r<>»a: Ktiide
sncctronn'tri'ine ili- unflii. NdiiiTcs hiniinruses. 3 p.— Plante:
Ktinfclli , l. tir ii-ul iilai (f 3 ji — Kighi: 8. un ti'l^pliono
ruvwit üaiiimrtlre ks sons a distaucc, 1 p. — Lerlanrhö:
un BOUT. perfectioiwemenl apport* k la pUc au peroxyde
de mngMi^e et »mmoniar. l n. — Clermont. d« et
Frommcl: S. la dissociiit ilfs siilfurcs rotftalliiim's. S ].\
valour de la magnesip l oninsc untidute de l'afidc n:rux
8 p. — Gliyot: S df'Hx Ki.sr'mcnt» de cbaiix pliosptiatcP,
dana lea Vusges, 1 p. .louiiii: K. la nutrition de« Lo-
Mcles. 1 p. — Lura, de: Keeb. ä, le» rapporta de poids
exbtCBt cntre Im o« du squeictt« d'une ch^rre. 9 p. —
mitli: Le DODT, niii<^l in^täor., la daubrlfvlite, s« con-
BtituL. sa frequenee dans les iVr» rnr!.^iii:|ii('.^. 2 p- — Mo li-
nier: MoIlusijUPä noiiv, des Icrr, ti'rti;'.)ii';- p."iri-.n ns. '.' p. —
>"o. 0. Knye: Kmploi de l"aürcnsicm druite de la lune, cor-
rii^ie des erreiiw tabulaires, pour detenniiier la loDcKllde
eu mer. 4 n. — Vnipiaii: OtiiiparaU. entre les glMidca
HÜfaimctlpiiglandps sudoriparcs, rebit.irMtwii qirexerce
fl. lew ftiBClioDiiemrnt la section de leura nerft exctto-«^cr4-
teurs. 4 p. -■ I)ecb«riiie: S Ips forme? vibratoires dos
'Torps solides rt des liipiiili's 1 y- — In !i n p: I)i I cniploi
de la gi'omf^trie pour n =i.>iidro urt. qucstioiis de moyonnoR
«t de pr«bal>iliti'->. 3 p. — Tanret: S. la peUetlMuo. alcali
de Tdoorce du greiiadier. 2 p. - Tilly, de: S. les »urfnces
«rdttfOiHlea. Ip-— Oal et Ktard: Kecb. la ütryrbninc.
9 pi — Lvce, He: Rech. s. U>^ rapport» de |>oid» qui exi-
stent entre les os d'nn s^iiiplrtto df Huffle. 1 p. — N'i>. 10.
TrcBca: Knibouli:-Ji!ii' < Winilri iiM' il'un disqnc i-innkiii'.
3 p. — Uraiuc: La iiu> ri ■Ininii r 1 p.— Schmoulcwilsch:
Do rinlliiPiK'i! de la <|iiaiitit<' de nog ceotemie dans les
musclcii », leur irriubilitc 1 p. — Waiion: 8. l'exiMence
d'ime phnite inbrvnercurielle obiervde pend. l'celipie tot.
du SolSldn 519 jnillct. 1 p. - Cossa: S. la diffurion du
föitiini. du lamhanp et du diilynio 1 p. — I'erez: S. les
caubi-s ilii liij.inlHiiiu'fr.iTit i in .: 1. inscitt's Up. Sohlietz-
Irr; Appliiut. du bi..r*.% aux roi li. de nhysiül. vög^tulc. 3p.
No. 11. Vulnian: S. queli]. pmnom. d'action vuo-
mutriie, obwrr. uan» le roiirs Je rcch. ». la pbysiol. dei
aerfi «idM-ider^ar«. 5 p. — l^u Moarel: S. de neuv.
«Äita prodidU dans Ic tok-pbone. ü p. — Saporta.de: S.
to mniv. (fTonpe paloLizfipH' !]<■•' l>olorMpliyll'''PS- 2 j>. —
6rOUr\: S. Ml n\. .ippiiuil ^'.r '.si ij i'pi'' '.: p — Wal-
jiouvel a-stre dviuuv. poiuL Ivi lipse du 20 juUlet, et aiWBBM
de l'ohserr. d'un «ccoimI astri' uiierv» dani le» mJroe« Hrcon-
itaDCeH l p. — JonquiiM'es, Je: Mi-lh. nonv ponr la cl^-
«ompo5it dos nombros on sommea quadrali pi' s Imuiin.s;
flpplir.nt. ii Tarialybr iüd' fcriniiu-P. 3 p. — Ii o uss i Qcs i.j :
^ In ili |i!?!-sirii '(iir- jir.id'.iit. ii In MirfacP d'un sol Imn-
zuuul, olttstique ot isotroi>e, un poidu qii'on y dcpote, et
nur U repartit. de oe poids entre ses divers pmt d^qipiL
S p. — Tr^ve: S. les vahut. d'intensitv que nMt an eon-
rant quatid on moditic la prossion des contaots ^tablissant
le circuit. 1 p — Parvillc.dc: S. iine applirat, du t^l*-
phr.no ii la dfrtermiu. du nipridion raapiii-tiijuc 2 p. — Gayon :
ia roiiBlitut. do (rlvoos.o iiun tif ilr.=. i, u rc, IrutH de caniip
et de m^>buse. 1 p. — Perez: S. la ponte de l'AbeiUe reine
et la Ibiorie de Ddenon. a p. — Olteoi La Btium»
(Maekaynuj «nMtroUeiMM du Mni4e de Thrh, eanptrte k h
Aoteem Mmmhum de l'Universit^ de Naples. 2 p. — Ko-
rotneff; 8. m rtpeadact. de THydre. 2 p. — Renaalt:
Struoture lomparie des tiRRB dos Lc^pidrulondrons et des
>i^;illains, 2 p — No. 12. Hort: ^. In i aiiM! intime iIcs
mouvementa periodiques des tieurt et des feuilles, et de l'b^
liAiropiene. S p. — Unmoat: & na am. tnanaitaar
t<l«p1ioitk|ae. 1 p. — Marchafld: Ofcserr. a. na mocMd
propoB^ pour opercr ranalysc du Iah. l p. — Swift; Pla-
ndte intra-inenrnriell« vue aux £uts-Unis i»end. I'^elipte tot.
de Miedi du Sil juUiet. 1 p- — Crnla: Oiiaerv. du |wii. de
Itecan da 6 BMi 187a, Wt« k ^ '
retawr. iüpir. de Bio da
.lanoiro. a l'aido de la iiouv moth il'' M l.iai- ; p —
Picard; S. la forme dos intöftrulps dos equat. diftorpnilelipä
du serond ordre daii» le \oi-iinat;p de oertairi-s points ori-
tlquc«. 2 p. — Amagüt: S. U coiaprcssibiUti* de gaz ä des
pressions <<leT^. 3 p. — Cazeaeava et iiiven: Nevr.
rech. s. la phvsinl de IViiith^Snm TMral. 2 p.— No. IS.
St p, (' I « i r 0-1* p \ III I- ft I>i l<i ay: !)l<snriatii>n des oxydes
ile 1.1 faniilli' lii; i^lntii;.-. 1 |i Köster; h Ic vrai
noDibre dos lurmos irrotluilibli-s du syst, cubo-quadratique.
4 j) — l.#Ty: Mem. s. uim« loi luiiverselle relat. k la dila-
tatiOD de» a>r]>8 3 p. — Sterry-Hunt; .S. les r«dat. göo-
logiques de ratmosplii'rc. 2 p. — Alluard: De* rarial.
noctunieji de la temper. k des allitiidcs differentea, eonstatto
h rOtisorv. du I'uy-dp-l>i'iirio ;5]i. -- l'otpr.^: l>t'i-oiiv. d'une
IR'tito pliuiöio » roiiM-rv. lio llnniill'ui-( V)llo«.'e. Cliiilon. 1 p.
— Pi<'4Uot; uiio iiuuv. osp. do cuurbos et de surface«
anallagniatiques. 3 p. — liarrois: Da devclopp. dva Bryo-
zoAires Cfailosioines. 3 p. — No. 11. Mourhez: C^^ation
dW mnM!« astronoal^M ä fOliaer?. FHiii. if.— Val-
pian: Faiu expMm. AMHitnuit qnt let auNt. ludondw
aliondatile^i no si^nl pas on rapp. nfatai. arec one auraeti-
vitö de 1.1 < :r( uliit, • utaiii-o. J p. — Boalllaud; Bemarqnes
s. Ic phonusraphe et lo ti'leidinne, 4 p. — SjrlTeiter: l»f-
termin. du nombro o.wt des covariants irrtSductibles du syst,
fubo-giiadrat. Iiinaire. 4 p. — Monchot: UtUiaation ia-
dnstrieUe de la rhalcur .sid.iire. 2 p. — Watson: Uteeor.
d'nnepclitepl«noteäirob*t'r\.d"Ann-Arbor, 1 p. Gaillot:
5 les plan^'lPS in1ra-iiior>'ur:elli>. !^ p. • L(?vy: S '"iittr.ic-
tion mnleoubiire. ilan.'i ses rap; .iveo la temiwr. Ii - ii rps.
a p. — UoussinoiMi: Dos portos do obarge qui .so produi-
sent dans röoeukiuont d'iui liquide. quaiM la aection Tire
du fluide ojirouve un accroissement bnisque. 3 ]>. — Aymon*
net etMaquennc: Des minim.n |>rnilnits. dans un apectre
calorifiqae. par r»pparei1 refrin^nt el la lampe qui servent
il la formal de oo spei-tro. 3 p .1 nulio r l : S. lo putivoir
riitatiiiro du ipi^iit;: ot .sa vjiiat. nvor l<i tempernture. 2 p.
— Lacoiir; lioiio plioni<|ue, pour la rosularisat. du syn-
chronisme des Mtouvemenls. 1 p. — Kabnteao: De la p'ri-
»enre des alcools isopropvlique, biitylique normal et amylMiae
secondaire, dans los buiios et nlcoola da |MHBntt da tene.
2 p. - Dherbes: Note reJat. i un nuyaa d'Mtar les aed-
danta das aa dattoBiame, dam k paicqitieB dei aigaaiax
eokwdi. 1 p.
BerZooL Gaden (IM.: Noll, F.O.). XIX.Iahq|.
Ko. 1— 6. Frankfurt a.M. 1870. 8*.— Sehmldt.M.:
D. Lebcnidaiier d. Tbiere in Gefangenschaft. 16 p. — Klan-
sinser: Ueb.d.Schmalfuchs f MrgnMi» fameiicutf. u einiges
üb. d. llvino, p. — Landois: Missbild. bei lIiihn'Teieni
(i p. (1 la- ) I.iolio: I). diluvial« Murmelilm r n,-rLu-
rinxen.i u. seine Uezieb. zum Bobak u. zur Marmotto. ti ji.
— Kiseher, J.*.: Behr.cKenutn. d. I.elxnnraiii AWalata»
erbsen (GitHmhu oetUatiu AYael.). 7 p. — Loovit, T.:
Mittheil. üb. d. Eleulhier in Litiand. 8 p. — Belau: Aeue
ihI. sonst bemerltenswenhc Bewohner d. Aqiiar. im Zool. (f.
zu Hamburg. 20 p. — l.andois: K luakenbUdg. bei e. weibl.
llaussoliwein. 2 ]>. .1 1- iw; ) — Iii 'Iriaga, v.: Uovbacbt. au
Hept. u. Ampbib. in d. (jefan^ieuscb. 7 p. — Schmidt: Die
i..l. 1877 beobarht. Tbicrkrankhailen. M 0. — Zivaarlaa:
Ueb, d. Zimmetbären. 2 p. — Sehaeht: D. BeiilulMaitea
unserer Vögel. 12 p. — Kiseher. v.; Ergknx. Bemerk, z.
Kcnntn. d Lebenswoiso d. gemeinen Dorneidechse od. des
Hanlun tSlfUio ruUr f uid.). .'> p. — Hraiin: Mittheil, au«
d. zuhI Ins: in Wiir/Iiurg. 10 p. — Müller. A.: Einiges
üb. unscrn Kukuk (i'^ictiUt eanorm L.i. M p. — Ueusel;
Singende MecrsebweiackMk S p. — Strickars Spca^
wissenseb. u. NatnrwlaMindL 8 p.
Qeolog. Stirvey of India. Record». Vol. X, PI, 3
a. A. Caleutln 1877, 4". — W yn np: Xntp on ibe ter»
l-ars" .^ono a undiTlvin^ rciok» in tbe nortlmo.^r r/mjilb. 26 jp.
(alkarui.— Keistiuantel: Notes on luis»U Horas in ladiu
f au (1 Tal).— Thaobaldi Oa tlia aecainwa t£ Mtuk^
in the Votaar, a. fha dadnttieoi diat nmt be drava tlma-
from. S p. — Maltet: Qn reeent coal-explorations in tbe
Darjäing district. fi p. (1 Taf.). — id.: Lunesioues in tbe
neiaiilKwa'liood of Baniiar. 4 b. — id.: On aome forma of
oMd kr tho Milba oT Vpftt Ahm». S p.
Digitized by Google
88
3 T^.). — Tveen: Amtyics of Runigaiij coals. 3 p.—
Hall: On the geol. of \he Mahan»<ti fiasin «. ii» vicmity.
19 p. (I Taf.j. — id.: On the dijiriKniiis, guld a. load orcs
«f uie ÜMtbalpor dialrict. 7 p. (1 Tsf.l. — Feiitmant
KoM on „EryoB caafbBHroTcoiis", McCoy, fe,the 8c^
el:
■afttnr gttmp mar
lik S p. (1 T«r.). — id.:
foMfl floras in Indla. 6 iL (1 Taf.l. — Mc Makeii: Th»
Bfaüni fp-niip a. t^e jeuAiit^s" in tlicäimlaBinalajnw.
15» p. (1 K»rte). — Tlieobald: Rcmarks, «splaiwlory ».
criucal. on »ume »Uleim iil.'« lu Mr. Wynne's i>ap«r on thc
tertiaries of t\w iicrtluvibt ruiijiiti J p. — Lydnkker:
Xol* Oll tlif ciiier* ( liif'T'imcnj.r a RhutiuOierntm. l p.
— MouiuirR. l'alatontul. Indica. iScr.II, 3; IV, 2;
X, 3; XI, 2. Calcntta 1677— Tj< 4".-- Feistmsniel:
Junuaic (liauic) ilora of Ute Itaimaiuü group fr. Golapili
(neu Ellor«), B«ith Oadftwi dutrict. «8 n. J8 IMJi —
Grey Ktrertoa; On MMM tmiaSm of gtnnu ubm fr.thn
|i<Hi'aii. 8 p. (» Taf). — Miall: On the genas Ceratodut,
« s)>«c ft-r t» the fnsfil leeth fouDd at Maledi, Central
India. Ii' p. (I Tu) i_ — Iii an f o ril: On llic «tratiKrapby a.
homouxis l.I thi Kuu-Mulidj (Muli-n) ijijiu^its. 7 p. —
iijdekker: lodian «Ttian u. iwst-tertiary Venebrata, \oLI,
ti Gnain «f Auninanu. p. (l«Ta£K — FeiatannUl:
Fbatn ti An labnlpiir group upper Oondmnaa), in Ite So»
Nactadft n«iäa. 26 p. (14 Tai.).
(Foflaetinng folgt)
Die BpectralanalytiBolien Untersuoliaitgen
„neuer" Sterne.
Von Dr. W. Ularek in Berlib
(SeUiua.)
Die zweite üdagcokcit, mit den verbeaserten
HQlf»mitt«la der Speetrodranie die Vorgänge beim Auf-
leoeliten einan ,aaia«i* 8tan» so atadiren» bot der von
H«mt J. F. J. Sebmidt In AUaco an 94. Novetnber
1876 Abeml-s 5 h. 45 m. entdeckte ^ncuo" .SUrii im
Schwan. Bei »einem Au/fiiulen war dicoer Stern, der
am SO. KofcnW nnd frtthar nicht ridttbar gamaBn
^am 21., urul 23. war der Himmel ganz IjodtokO,
dritter Gi'6«»e und von gelber Farbe, äeine Helligkeit
naliaa aebwU sb,*) war am 80. 5ev«ufccr bareita anf
5. Grösse gesunken und fiel dann etwa* laugaamer,
bis er am 15. Deceniber 7. GrüMe erreichte und für
daa Ulibfwafliictc Augo verschwand.*) S>inc rosition,
Bioetaae.21 b. 36». ÖU . 59 b. und Ded. 4-42« 16' 30,6",
iat In den Stemkstalogen, speeidl in Argalander'i
DurcliiiiUbtcrung, nicht angefühl t ; ilf-r Stern, welcher
am 24. Kovemiwr 3. Gräase aeigt«, war alw frülier
aieharlfeli uitcr 9. OraaN.
Der Erste, Aar >1ii.s< ii m u. ii Stern «pectroskopisch
unteiancbte, war Herr A. (Jurnu.*) Er hat am
S. Baotnibar wOhrcnd «iner thaSveiaaB AnfliaUaiig daa
Himmels viele helle Linien im S|>ectmm dieaeaStamaa
constatiren koonin. Zwei Tage s{>iiter gelangen ge-
iiftupre Messungen,*) deren ErgehnisEc in nacliutehender
Tabelle Qberaichtllch wiedergegeben i^ind. In
'1 Astroiiomiüchc Xachrichlen N". 2113.
') .\strüaonu8iiie NachrichUu No. 2115.
>> Conpiea reodu«, T. 1.XX\11I, p. 1097.
«I Oaiivica mta, T. UUUlll, 1173.
Tabelle eind die MIcd Linien dee neneo Btamaa, die
In Milliontel-Millimeter ihrer Wtlienliingcn angegeben
nnd, verglichen mit den Spectren bekannter Stoffe;
dia «bar dar Talidla vanaiahiiadii gitoektaBhen BmIi.
staben bedeuten die Reihenfolge 'ler Hcll!f.'keit?n der
hellen Linien dcsi ueuea Sterne.-i, vuo (t an aluH'liiiiend.
« i y ß i 1 •>«
ScbBÜdt'aMofaWl 068 Ml 617 600 488 461 486
WaMdtaff «S6iQ — — — — 486 (F) — 484
KatriuB — 6S»(D)
Ma«Beiinm 1. — — SlTib) — — — —
Corona-Linie — — 689 — — — — • —
OromoepUK« — 667 — — 44T —
Dfa TorataluBd nngagelMnaa a«bt IwUaa IMn
erechicnen auf 'itiem cwtlBniriiohen .Speetrum, daa
zwischen Grün ucl Indigo von eisern breiten Absorp-
Uonebnnde getbeilt war, aber sonst keine dnsklco
Linien erketuMB lieaa. Die hallen liaten acbianen
»icber fBr daa TorhnndeneaiB van gHfluBdem Waaeer-
stoff und wabrscbeiulich auch für das von Hatriam
and Magnaainm au sprechen. Als baaondara intaraa-
aast hebt Herr Cornu hervor, daaa die dritthdlate
Lfalia y mit der grflnen Linie im Sperti nin df .- Fonnen-
Oorooa, welche bisher noch mit keiner irdischen Sub»
atam idantifiairl wardau hannt^i tsnd sarai andavw
Linien, <f und '', mit jwei anderen Linien der Sonneo-
Chromoephäre zusammeulalleo. Er spricht iu Folge
deaaea, ftaOich mit der ndtbigea Baaarve, die Ver-
mothang ».ua, da«a das Licht des neuen Stcmee
die Zusammensetzung zu haben scheine, wie die I
Udle, welche Chromosph&re genannt wird.
IMeaa Varanthong hat aich aber nach des fa»
BMuraii und vaitar IbiigaaatitoB Beebeehtauigaa aa-
derer Foradiar aieht beatUigt
Der nana Stern im Seh wen, detaen Aufleuchten
leider «rat Anftaga Daeenher den Attronomen aUg*.
mein bekannt gewordaa, wurde ntolich ferner epecti n-
aliopisch untarauicbt an 5. Deoetnber von den Herren
H. Togal «ad 0. Loh«« ia BarBa,)) «m 7. «ad 8.
Jammr von Secrhi in Rom,''i und am S.Januar von
Herrn I{ a 1 ji h C u p e 1 ii iid in England.') Unter diesen
Beobachtern haben j«loch nur die Herifii Vngel ond
Lohse ihre UateraacfanaBea hinreichend lange fitrt-
gcsetzt, aaa waaantllch« Beitrige aar Kenntniaa der
Vertodemagen auf den „neuen" Sternen zu liefern. Herr
Vogel hat adae Beobachtungen bia anm 10. ki&ra
Anrtgeflihrt,*) «o dar Stern faeraita aaf 8^. Ortaae
heruntergegangen «ati nad hat
') Astronomische Naihrichleii No. 21W.
«) Comples rendus, T LXX.VIV, p, 107.
»j .\»tn)nond«che Nactiriehten No. ülUi
«} Monatsbericht der KOutgL Akademie der Wisscn-
aehirflca m BcrNa, Hai 1877,
Digitized by Google
84
d<(D iMNb MB 85. Octolier 1877 ud an 18. FeWnsr
1878 »pectrofliopisrh untersucht; Hpit Lobie hat
bis sum 1. Hin beobachtet, konnte aha noch ein*
vmIIivqIIb ^ftiili^litniy des &ln'Mt Sft» Ooto^v
1877 hinzufUgpn ') Ebenso werthroll ist eine Re-
obocbtnng der Herren Copeland und Lord Lindaay
vom 2. und 3. Sept«inWr 1877, ab die BelB^Bdt im
BtmtB 10,5. Grfina geMbilit wurde.*}
El iit woU lellietrentliidHeh, da» wir donjeaigoD
Ergebnissen (Ins iiicixte Gewicht beilegen werden, welche
auf die gra«te AnaaU Ton Beobaditoitgen gaat&tat
■ind; wir nflaMO daahalb dm TTntwainihiingüii dar
Herren Vogel und Lobi« mnurt luaundai» Bwaht
mg suwendeu.
H«nr Tog«l hat in ämr oben iMMiduaUo Pariode
den neuen Steni im Sehw^an an IG Abenden spectro-
skopisch untcraadit und bittte e« «icli cur Hauptauf-
gabe gestellt, eine genaue Ennittelung dea Spoctrunu
und all seiner Linien m erzielen. Pas ErgebmH aenwr
Untersachuugeu läMl «ich dahin zuMiiumeofaaaeD, daas
dna 8|>ertriiiu des BaOMH Stern« ein continuirliches ge-
waacn iat, das nnawr von wlUrelcheD dunklen Linien
und BtreUim andi rm mebreren bellen liirfen dorefa-
Mgen war. Die lutentität Jcs uiifauiEr? i'chr ^Irnizon-
den oontinnirlichen Spectrum» bat sich «ehr bald tot-
miadttt, und «war hu Btaa und Tiolet aebneller «It
in Qrttn und Gclli , w Ährcnd der rothe Thfil bereits
nnfimga aehr «cbwach und in knraer Zeit ganz ver-
adiwoaden war. Die haUan Llnieo, die anfluigB' nnr
wenig heller waren als das continuirliche Spectrtun,
verloren langsamer ihren Glanz als dieses »nid wurden
dabvr immer deutlicher, bcionJcrs die Wassers tolT.
linien C und F; apAter war eine Linie von 499 Uü-
Koatel-Mniineter We11enl>ii«e die bellete.
Die oft wiederholten Messungen der hellen Linien
haben an dm Ergebuiese gefttlirt, data in dem Stern,
apeetmm bell eraebienen rind: I) die beiden Waaaer-
«toffliüien II« und II,/ (C und F vo:: Fraüiihofir)
•icher, die dritte W«saei«tofflknie üy sehr wabrschein-
Ueh. S> Eine Linie tu» der Wollanlinge von 499 Ifil-
liontel-Millimcf er. welche zn<?amTnenfällt mit der hellsten
Linie des StickstoflMpcciruuis bei gewöhulichem Drucke
und mit der hellsten in den Spcetren der Nebelflecke.
8) Eine Terwanehene Linie bei 680 Uilliontel-Uilli*
roeter Wellenlänge, 4) Eine ebensolche bei 467 Mil-
lioiitel-Klillinteter WollenläJige. welche nahe zusauuucu-
i&Ut mit einer Gruppe dichtatehcnder Linien den hbit-
apeolnuna. 5) Anaawdam wurden wiadwlialt in dar
Gegend der FVandulto*ieliaB linian b md E baik
Mi.:.:ii,l.. r . hl d. r Kcnigl. Akademie der WImB-
«chafieu tu litTlin. I>cccmtM.T IbTT, ä.
s) AatMueadaehe Knchricbtcn Vn. 81W.
Linian gaaahaw, deren Lage »her nicht aiebar beaKmmt
wfltdia kannte. Endlich wart-u in dcu ernten Ix-idcu
Beolinalltni^ten am 5. und 8. December im Blau zwei
iJniai gaaalMBf vob tewo apitar nur aiM ab aar-
wanchener Stiaita wikganaanaMt wwdan (867 lüU
liontd-Millimeter Wdlanlinge).
Vergleichen wir diaie Wertbe mit den von Herrn
Cornn gaAindaaaa, an mhea wir, daaa beide Be-
obachter die dni WatawatnllTinfau nnd Sa aUrhate
Linie des Stickstoffs oder daa Ifebal^aelnmia, von
der WeUenllnge 500 wabiganovaMB hnhan, wihrand
hl Babrair der «brigcn beilen Unien keine üebenin-
alinnnnng herrscht. F« i.st difs l-i 'omIi— -i hr-rvcr/n-
hafaan in Betreff der Linien der äonncn^ChrumoaplUire.
Dar SefabiaB dea Herrn Oern«, daaa daa Liebt daa
neuen Sternes diisfll.f Zusntiimen-'ietzunpf hal>e, Wie-
da« der äonneubülk', i^t «ouiil durch die Beobacht-
nngen daa Barm Vogel nicht bestätigt worden.
Uebrigena mnaste acbon die sehr helle Stickitofflinie
(Wellenlinge 500), welche in den späteren Stadien der
Beobachtung die intensirste war, gegen dfaaa Identi-
fioirung apreoben, da biaber daa YorkoaunaB von SUak-
eloir der SonnenhOUe in kainar Weiae aidier er>
wii'srn. und nur von Herrn Draper auf Grund von
Beohechtungen, die er erst noidk durch weitere Unter-
anehnngen varüleiren will, bahaaplet wordaa ht.*)
In Hcircff drr Sdi!ii=!Bfoi(rerun^t n , welche Herr
Vogel aus seinen Deobachtungeu über daa Wesen des
Torgmgaa faafan Anflaaditaa «aanar" Blania nUeitate,*)
können vnr keinen wesentlichen Fortschritt u-fL.'!'» die
AulTasi^ung des Herrn Huggins comitatinn. Auch
Herr Vogel nimmt an, daaa aua dem durch Abkühl-
ung Btit eiDar hAlteno, nicht mehr leuchtenden Schicht
umgebenen Stene durch ein plAtzBches Zerreiasen der
Oberfltchenachicht die im Innern l>efiDd]ichen glühenden
Haaaen, ronugiwciae Waaiaiatoff, empcrgeachiendert
wurden, und data diaae durch ihre Temperatur und
durch eiuou Vi'ibrcr.nungBprocess dir Guao dii- Lii lit-
ausatrahlung des Sterns plütslich erhöht und ein Aul-
Ga-tmnipen s-tcipcrtrn nuf-li die Tfinpftiitur der käl-
teren ( tbertiurheiiNcliicht um ein livdvutcndos und er-
zeugten so das sehr intanatre ecmtinnirlicbe 8peetmm
dea Sterns. Xach beendigter Eruption begann der
Abkflhlungsprocef<s, der in erster Reihe ein Erblassen
der Oberfliche und damit eine schnelle IntensitAta-
Abnahme daa oontjaairlieheo ^pcctruna aur Folge halt« :
den aotapradhand hat nnek die Baobaabtnng gexeigt^
daaa die vidatteo und Unnau Theile daa oanUnuir-
'I American Joiuiial «f B«*t"t aad Allt. Bar. t,
Voi XIV. No. bO, p. SO.
*) llmuäWbaricbt der Bad. AkuL, Mai 1877.
Digilized by Google
2."»
Bellen SpectruaiB ■eluialler u lateiMiUt «bMÜimen all
die »nder«n Theile, und dats di« AbsorptiootttraiCMi,
waldM daa 8p«etnun dnrehsoftn, i
od 1ir«it«r f« wordsn. OacErUkMn d«a I
ist all Wirkung ile
hiebt Terstiadikh.
Id «tlehar Walw um
•pectrums Tor Bich geg»n^<>ti, wt-tchc Vt'rändcrungen
die beiien Linien im Sp«:trum des neuen Sternes
■ainar fortichreitenden Hf lligfcieitiialin» hmfi
daa war die Aufgab«, deren Lörang Uerr
Loha« bei aalaen «peetraUsalytiBchen Beobacht-
ungen des neuen Stemea verfolgte.^) Er hat gleich-
lalla in Berlin und mit deoaelben Lutrnmenten wie
Herr Vogel an 15 Atwndaii baobaditat, anaaerdam
aber, wie bereits angt'luhrt, am 2u. Octohi r eine letzte
Baobaelitasg in Potsdao» genukcbt. Wir würden ona
Uar n sehr ina Detail Tarlkna, voUten wir die
Verftnderungen im AuBsehen dps Gaaspectrutiis und
dia Keihenfolge des Verscbwindeus der eimselnen Linien
•i^Imii. Ea gaaagt ttt wuam Zwaek, dia htetaa
B«>biichttingen anzufiihren, in wein!«» wir die xeiUich
dazvi'ijiclK-u liegeaden der Herren Cupclaud und Lord
Lindsay einschalten müsicn.
Am l.Mln warda dar Stan 8,^^ Grftaae gaachitat
vnd Migto abi aeinnwlteB (MmtiBab'Bdiea Spectnmi, auf
dem drei helle Linien wahrgenommen wurden; die
iateiwiTata ontar dieaen war die bkugrflaa linia (W.
L. 500), dann ftlgto dl« Waiaantofflinie F.. waldia
allein von den Wassorstofflinien übrig geblieben war,
und endlich eine Linie im Gelb, ßir waloha kaioa
kavtak da
Loh sc ihre Coincidcnz mit der
Linie Du für zienilicli zweil'clhail hüll.
Am 2. und 3. September wurde der Stam yva den
Barraa Copeland und Lord Lindaay onteraueht.*)
Er war 10,5 Grüt» und von antadiiadan blauer Farbe.
Sain Spettrum bestand ans einer Lioia^ daran Welleo-
lia|a Lord Lindaay ana 15 Kanwngan an 49M
■aiB biatiniwitq. Diaaa Unia ftUt liemlidi gut an*
mit der bereits vielfach erwähnten Vilsu-
(W. L. ÖOO), die mit dar bieUstcu Linie dea
nd dar NaM idan«iieh n aaia aeluint,
so daaa jeder Asirotiom , n olclier die« Ohject An die-
MB Xiga Bum ersten Male gesehen and spectroskopisch
«ntesmebt bitte, daaailba Ar ainaa plaoetaiiaeliaa
Halial halten wttrde.
Eine weitere Beobachtung unsere« neuen Sterns
TCB Herrn Loha« am S5. Oetehar
£r unteraohiad aieh su dieaer Zeit wesentlich von den
benachbarten Sternen durch aein mattes nebelartiges
Licht. Da« Spwtroakop nigto vomahmlloh Eioo belle
Lfane, anmardam noch «in« 9par von oonttei&rBaliem
Spectrum, lot/teree von der hellen Linie aus nach dem
Blau etwaa deutliahor ala nach dem Roth hin faenarfc-
bar. Dia hiOa aeUmi IdantMi an arin mit der
grOncn StickstofTlinie der früheren Beobachtungen
Dieselbe Beobachtung hat auch Herr Vogel in
Potsdam ««nacht nad haauhrialMm Q 8la hartlti|to
die Beobachtung der Herran Oopelaad nad Lord
Lindaay vollkommen.
1 irnor wird durch dieselb« jodor etwa noch
vorhandaue ZwaUisl gahohen, daaa «in« w«»nitliiiha nnd
«irUidio Terlad«nuig nnd mafat eine Uoaae Ab-
schwiich-.iiig bei dem allmählichen Erblassen des Sternes
atattgefunden habe." WAlirand nifanlich daa conti-
miilidi« Speelrnm nnd ainiga hell« Linien aHaiMUkh
erblassten, nahm eine Linie iniGriin (W. L. 499 mium)
relativ zu, und diese Linie ist von Lord Lindsay
äla di« efandg Bbifg gebBahm gameiaen «ordan.
Eine letzte Beobarhtung gelang Herrn Vogel
am m. Februar 1878. Der neuei)torn war 11,5. Gröisse,
sein Spcctruia unzweifelhaft monochromatiach. Durch
einen aohwaoh aaratrananden ItiaBMuata mit neradar
Onxduidit ohne Pjr&nSerlina« b«trBditei, «radiien der
Stern pnnktartig, während die anderen kleinen Stern«
in der Mäh« Mm liaieoartig« Speob» aeigteo. Uecr
Tog«l adillewt di« Notia ttbor diese loteten Beobwiht-
ungc n wie folgt :
„Die Wahmehmnug, dass eis Stern mit einem
„haüeii «onUnnirlieban Speetnmi Im Zeitraane «inaa
„Jahres sich so verbidern k«un, Jaf-! f'iu Spectrum
„nur aua einer einsigen hellen Uuie bcttLlit, ii>t jcden-
„fklla höchst hemarkannrerth und »teht bis jetst einiig
„da. Der neue Stern von 18(iG, T. Coronae^ daseen
„Spectram anfiUiglich eine groHse Aehnlichluit mit dem
„neuen Stern von 1876 gehabt haben mass, ist gegen-
„wirtig 10. Qrdaaa nnd aaigt, wie Baofaaehtnqgan vom
nS8. llii« daigethaa bab«, ein (
„welches von dem ander«
„schiadan ist."
Anf Gmnd eafaier 'Wahmaluwigaa Bbar daa
Auaacheu unil die ViTÜiiderunpen dea Spectrums de»
Schmidt *schen Sternes erörterte Herr Lohse die Frage
van der artgUelMn Ursache des Aufleuchtens neuer
Sterne, und stellt liierflbcr eine Hypotbeae auf,*) welche
neue Oeaichtspnnkte Ittr weitere Untersnehnngen in
Gebiete der Aaterophy^
>) MunAtsbehcht der Berliner Akademie, Uecbr 1877.
ii Astrononieeitt XadlkhtaB UBB.
Leop. XV.
') Uonatabericht der königL,
ichaften au Berlin, 1878
rs AuiL & I
dar BsiUnar
der Wiasea-
D«ciir.im.
«
Digitized by Google
36
Dir CMMkengnir «Ü**«^ EMMcnrng M «t«B
folgcndtr:
Jeder un Uimmei plötzlich enUtehend« Lichtpunkt
nriift n 4m Schluaa«, dMs in dieaer Riehtoog eine
Aablafliqg tod Uatoie vnrlHudaii iit, die biaber
aieht gdmuAtat, nm aber in FoJge fegend weleber
ünitinde eine starke Lichtentwickelaag darbietet.
Ei bleibt ran die Frage zu beentwortea, wodnrcb
im Ebitreten einer so glänzenden Ltohtentwiekehnig
«rkllrt werden könnu.
Die flxetenie, welche wir am Himmel eehen,
beeteben «Hhabar ine einer Materie, ^ lidi aaa
ii pcnd rincm Gnmtle im GIühziiBtandc befindet. Diese
Glatb wii-d Ton dem Zeitpunkte ibree Mesimami an
aUmiUIeh abndiDcn imd ia danialbiB ICaaiBa wird
die Iiencbtkraft dt?s StempB »ich vOTrmindern, bis der
Stern fftr unser Auge nur schwach cichthar oder ganz
verecliwonden ist. In diesem Stadium biaueht aber
der Himaebkärje« nicht mit einer »bgekulilten, ccaa-
pecten Kraite umgeben m eein, Tiehsehr genügt ee,
wenn dur Storn in Fulge der Abköhtung von einer
■taric Liebt abaorbirendeoi aua verdichteten Dimpfen
beatebenden AtnoipbirB bedeckt iat In dieeem 8ta-
ilium ist lins Autloiuhtuii eiiii-a Sternes, wel.rhcs mit
groeccr Inteositttt erfolgen mnea, nm auf so weite
Entfemmgen aiehtbar n werden, eher «lUirKch.
E» erscheint nämlich sehr zwcifrlhaft, ob vulca-
niscbo Eruptionen, wia sie zur Erkiiiruiix dm Aiif-
lodema herangesogen wurden, fiiiailianpt dergleichen
hohe Lichteflacta bewirken kennen, nunal da der Stern
In einem Stedinm aeinav Bntwickelnag, wo eich bereits
eine feste Kruste gabiMqt hat, Bit eiser dichten
Atmoapbftre von DimpUm angaben aain wird* nralolia
dia Eraebeiunugea, die aa der eompaetan (NMrIiieha
itattfiniloi), veiilpckt.
Hingegen fährt die Horöcksichtigiuig aiatr anderen
Beiba liakaimlai TimtaachaB an ainar aahr plnnalblan
fiteman«
Die Beofaacbtangen der Fisetenat inn>
beeondere der Sonne, haben nSmtich ergehen, dnss in
Folge der atattfindenden hohen Teropenttur die ele-
mentaren Stoffe auf diesen Körpern im Zustande dar
Diwaeiation varharran, daai ehaanache VarUaARngain
iat ElMUBta nf fliaan irfcM IwttibaB kBnnen. Wenn
nun dia Masae einea Fintaraaa alaa fewisse Stufr in
dar AbkOUnng cmieht hat, ao wird die Teroinigang
von StafllM ra diauiiaulian ▼arbiwhnig'an ailvigau li0n*
nen und dadurch wird eine Erhöhung der Toiiiperfttur
und Lichtioteuität dea Stemea eraeogt, welche daa
mMatan wnnac.
Ea Sagt In der Natur aoidiar ahamiaakar Yar»
gänpe, t1ii59 sie plötzlich eintreten, dnss fast momentan
ein Maximum der Wirkung erreicht wird und sodann
ein aUmählicher ROckgang ctattfiadet. Dasselbe be-
obachten wir bei dem Aofleochten einea Stemea; das
Haximnm des Glanaee liegt am Anfange der Erach^nng,
von wo ab eine allmablicbe Abnahme beginnt. Daa
Eintntan vnlcaniaeher Eruptionen wOrde kann ainan
aoleban Terlanf bedingen, ganz abgeaehatt.dwraB» daaa
man ilriLti ::a/'li i.lio l'rvulir einer SO plMdldUB
eruptiven Tbätigkeit aufsuchen mOsite.
ZwailaBoa mnas jeder gMhanda Kflciiar andUeb
ein Stadkmi erreichen, wo diese chemischen Rcactionen
beginnaaj aia werden vielleicht schon, wilirend der
Stern noah lanaktet, die UraadttftrtMqmira LIehli.
crhühungen sein, da ea clitmisohB Verbindnni^pn gipbt,
die sich bei ziemlich hoher l'euiperatur bilden koDUcn.
Die Dlapft dieser Verbindungen würden wesentlich
anr Heatnnng dar Lichtaasatrahlong beitragen und
daa «ndlicbe TailOaehan daa Stemea karbeifUvan, bis
dann apitar, wenn die Temperatur ao weit gesanken
iat, daaa dia Veteimgatig der ebamiaehan Element«
ariUllten kann, die rineo betrlebtlieban BmeihtheD daa
K')r|ii-r^ n iMiiai lien mi<l rine be;lpu*.'n.3c Verlircnnungs-
Wirme entwickeln, ein plützUckca Auflodern erfolgt.
Die nrfttdat daa S^actiwakopa aowoU an dam
Stern in der Krone wie an den itu Schwan beohnch-
tcteu Erscheinungen stimmen mit der vorstehenden
lI}-potheae sehr gnt Oberein. Die voranagagaagana
Unsichtbarltelt oder Schw&che der Sterne !!]>vi<^1ii <U-
ibr, daaa dieaelben von einer stark AbAorhireuden Gaa-
und DampfliUlle umgeben waren. Die nach dem An^
leuchten aicktbann lieUen Linien konnten im Spectrum
BOT eradieuien, weil Aber dem weniger laachtenden
Grunde »ich glühende (iasmas'jfn hefauden. Dieselben
faeetanden aowohl im Stern der lüione wie im nanaa
SehnidtUuB Slani Tonagaweisa ana Waaaaratalf, der
nnch in der HOlle unferer Sonne in ri u Vü ni Maivssf-
vorhanden ist und auf dem hellen Uintergrunde der
Sonnenpbotoapibire bai dar Spactraknwlyaa in dunklen
Linien, über dem dunklen Hintergründe der Fleeken-
kem« der Sonne aber gleichfalla in hellen Linien
ancboint.
Die liaUeu Linien dea Wosserstofis waren sowohl
am Anftmgv der Emhainung als auch dann noch zn
sehen, als der Stern im Schwan bereits bis zu 9, GrOaan
abgenonunen hatte. Daraua iat an achbeiaen, daaa»
wann die Wirme- und Lkhteotwiokehmg von der
Vereinigung von WriSFri ^tofT ujiil Sarn rytoff herrührte,
der Waiseratoff im Ucbcrschuss vorhanden war, und
dliaar übatadmaa dnnh dIa TarbreunmKnrtnna aon
QMkan gebfwiht muda. Ea kOuntn nb«r nnah din
Digitized by Google
Lichtencbeianng ron der Verbrennung Ton Metallen
bmOhna; in dkMoi FkU» wQrd» dar WHMntoff
iiottrt tracdw Min und M UaniäMadiir Erhitaniig
dM Liniaupectram geben.
Die bai Baaas Sternen beobaehtaUn anfi&UigaB
flakvattkuiti^an in dar WaHi^ffait Iittmitan Tialleiolit
dnnh ein gnccessives Unwicliffreifcn dfr cViemi^rhen
ABtko eirklirt werden. Es kann nicht die ganse,
tOk «Iwlaifhar Afioittt lM«»1ite Maaaa daa Stanaa
«ich mit eitiein ScWage y.n rlifuiistlitri VcrbiiiJuiigcu
vemnigen, Buudeiu Uie KcBttiün wird au oiner be-
atinmiten Stelle beginnen, sich, allerdings rmach, ant-
bniten, in Folge der erzeugten Temperator aber
nächtige Bewogungen in der AtmoBphtre des Körpen
bervomifen, welche die Stoffe durch Wegschleudam
an dar aoAirUgan aUgantainan Varaiaiginig varhindani.
Anderaraatta «erden dnrdi dia Erintnag loeak Di>-
80Ci»tioli-HZUi»tiill(le' wif'ii-r r:-/ili^-t wiTiloQ, Wodurcb
dia lodernde Uluthmassc atarko Schwaalcungeo in der
IntaBritIt daa anafetnadten Liehtaa arkannan laaaan
wird. —
Ea erübrigt noch einige ältere Beobachtungen
■arnr Stcraa mit daa EradiaimitBan daa uk baatan
untersuchten Schmidt'Bchcn Stemen xu vergleichen,
und nachzusehen, ob sie sich der aufgesU-lUeu Ilypo-
thaaa BI^id.
Ib anter Baiha sa erwibnen iat biar der Stan,
wddwr am tl. November 1673 tob Tycbo da Brnha
in der Cii^siopcja l>e<]bachtet wurde. Der Glanz diese«
Steroea war ao groai, daaa er bai rainar Luft aalbat
Uitta^ arit blaaaani An^a iptadutt wardiü Ipmnto«
Vor dem 5. Kov. war diaaar 8tam nicht sichtbar
geweses; sein Anflauchten war daher kein alknibliobea,
Bondam afai |il<M»Hfibaa> nad awar wwt dar Stam no*
fort nach MjBaoi Eradwinen in seiner gi'i'>HRtcn Heilig-
Iceit sichtbar. Hit Zngrundclcgung der fortlaufenden
S<'hützuiigcn der Lichtintonsit&t , welche Tycho da
Urabe während der Sichtbarkeit dea Sterne« Torge-
Dommen, erhält man eine Uchtcurve, wekho anfangs
ein «teile« Abfüllen der Iicbtint«nsität erkennen lässt,
wftbrend apAter die Liobtabnabme aUnibiicher arfolgte,
aina Wabniabnrang, vddw Bit dan bei dan neaaran
ISrBcbeinungen gcniacfalaft voHkommen übereinntimmt.
Sehr intereaiant aind auh Tycho de Brahe'a
Angaban ttbar daa alfaalUiduD Harbanwaehad daa
StcrnPB. Anfangs war er glänzend weisss, dann n.ihm
er eine etwa« gelbliche und später eine rothliche
Färfaoag an; «pttar war die iMhBeha Färbung ver-
«chwnnden und da« licht des Stemen glich dem des
Saturn. Die Ueihvafulgc der Färbungen, welche in
<las erste Drittel der Sichtbarkeit fallen, entspricht
der bekanaUa AbkftUuiigacala: Weiaa, G«ib, Soth>
gelb; und iat auch am Schmidt'sohen Stent ia lfea>
Uahar Waiaa «pectrotkopiach verfolgt worden.
Weiter vardiaat daa ataita Seintilliren, desaen
T y c 1 j o d 0 Brahe erwähnt, hervorgehoben 2U wer-
den, daa bäa aum letzten Momeata der Sichtbarkeit
aadaaerte.
Dm /Wi-iti-' R.jispi.;.']. Jit zurrflt 10, 0,.t(jl.icr
1604 im Ophiuchus beobachtet« neue Stern, glich nach
Kappler'a Baaehraibaiiy ia all aalatB ISgaoadiaftaa
dem TjchoniBclicn. BoEdndcrs hervorgehoben wird die
Btarke Scintillation den Sterne«, welche die Beobachter
in Erstaunen setzte.
VoB dem am 27. April 1648 von Herrn Uind
entdeckten Sterne wird berichtet, das« er äne rüth-
lich gelbe F&rbnng hatte, die zuweilen plötzlich viel
atirkar sa werden und dann ebenso aehaeU an Ter»
•dnrindan adiien. Alao aoch Uar baba wir dk
( Iwruktcri-stischaB (MllatloiMa Ia dar AnaalnUaaf
des Lichta«.
Daaa eadBeh der aeoe Stera ia dar Kroae rom
Mni 186G suwrh' iihv^iknliscli wie ppectrosljopiscb die
«ohönste Lebereinstimmung mit dem neuen Stern im
Sehwan gaaaigt, iat ane dem Yoratehendea ersieht lioii.
Ee achdnt somit aus dar bamerkenswerthea
AefanUclikait im Verlaufe aller Encheinnngen die Ao-
aahaM garaihtfertigt, das« wir e« bei dem Anflencbtea
aimr Btaraa ideht adt niUligan Enigaiiaaa la tbaa
ImbeB, aoadam, daaa ea einen baatimmtaa Abschnitt
in der Entwickelung der Weltkflrper ■ lianiktiT.-Lie.
welehe Wahmehmong ilinr genaueren Unterauchang
aiaa aocli acMlite PaJauiwng aa trarieihaB garfgaat
ist. Ea »ei daher gestattet, zum Schln.ss norbmala
die Ujrpothese des Herrn Lobae in kurzer Zusanuueu-
ftanmg ia den Vortaa dee Antat* aa «hdarhelaa.*)
,.1. D(vs .\nnencbten nenr-r Sterne lilsat aioh
„unter Zugrundelegung der biitbengeu B«ubachtangen
„mit nicht geringer Wahrscheinlichkeit als die Wirkung
„der den elmeataran.Stofli» iaaewahaeadaa EUmantar-
„kraft betmditoB.
Die Vorbodin»ungeu und der Vorgang dea
„Auf lanehtaaa wOzdeo dabei blgendennaaaaaa gedacht
,,inrden ItSaaea:
„Durih iH' ■ rortüchreitcndo Abkühlung der aus
„glabendeu Dämpfen und Gaeen heetchenden Maaae
„einee aelbaÜaacUaadaa WaltltOrpera (Fizstanu) wird
, .schliesflich eine atmoephärischc Htllle erxengl, die das
„Licht in ao atarkem Grade absorbirt, das» der Stern
„fm dar Erda «aa aicbt mehr oder doch nur achwacb
„gesehen werden kann. Wenn dann durch waitara
„Wänncauastrahlung der Grad der Abkfihlnag erraieht
>i Monaubcricht der Baritacr Akadamte, Decanbcr
i8sr7. s. aa».
4»
Digitized by Google
• 1
88
'Hit BOcIng iHijliiigßa dmalieheB Ver-
,,biiidnngeii erforderlich i«t. die einen wesentlieben TheU
„d«B Ganzen bilden, so wird bei Vereinigang der be-
„treffenden Eleiiwnt«ntoffe eine bedeuteDde W&rmc-
„and Lichtentwiekshing ■tattfiodcx^ wtkhe den St«ro
„plOtslicb »nf gmmn laithtiiiingii Üb Ihr längere odar
Ziit
Velier die Entglasungsprodoete in den
glasigen Öesteinen.
Von Prof. Dr. Frz. E. Uoinilz in Hnstnck
Die glitaigeu oder hyaliiipn GfctRinp, die natür-
GltaaT) aeigMl aowobl in chemischer, als nnch
BMMntUch in phymkaliicher Beziehung mit den kfinat-
Kah dargMtellten GlasfliXascn, wie dem gewöhnlichen
Fenster- und Flaschcnglas, den Ailieftiieehlacken etc.,
nhlrekbe und snffaUende AmlogiMo. Einöd Uenl»
•iHrarcfdM, umn oder brafadiere TerUndongen, die
{■ mgpm Zusammenhangr Etihtii mit kiyEtalliinscInii
Oaitainen von gleicher citemiscber Zosaminenäetzung
und licli leta^BPeD mu
dapf bfi ihnen die AusFcheidunf; ilcr sagrn. Orsteins-
gvoiengtheile nicht oder nur unvollkommen atattge-
in der glasigen MasEO, dem Hitgan oder der Basis
entbaUcu «Ind. Solche natflrliebe Gliaer und Halb-
glttser Bind: der OljKidian mit dein pon-iircifben Uim»-
•teis, der PerUt und der Pechatein; feiner du homidie,
kleflehtarcMme 01m der tiMaltiaelien Gerteine, der
Tacbylyt und MugniabaMill, sowie manche der lockeren
VTÜcaniachen Auawfirflinge, der vulcsniacben Aachen
and Sende. Dnreh seUreiehere AimelieidangeB tob
Kryetnllfti mliT v<in <li'ii Fnpiti. F.iifcr!aiiiiiii,'«jirn{lii( 1<>ii
werden zwiachen den hyalinen und den kryatalliiuEchen
Oertdaen BninigfiMlw Uebcrgtoge geliOdet, midie
n)nn nU die balbkry?tii!liniM'bfn Gesteine bi-^ricbnct.
Die Zahl liolcher halbkryütaUiniücben Gt^-iteine, in denen
neben dcnlbTitallausacheidangeh noch niehroder weniger
GlaaniMM — nia oder entglaat — vorhanden iat, hat
■ieli duTch &t Brikroalupiaebe Untersuchung ala aehr
bedeutend beransgeetdit. Er g<>liüren liiensu viele
Porpl^re, Melapbyre, INnbiM^ Baaalte, Andcaite, Pfanno-
litbe und TVai^yta, hm denen nun oft du Yorlwnden«
sein der Glasba^-i« nn iletii plasigen odrr jieclmititfi u
Glänze der Grundmasso erkennt ; femer zahlreiche der
«der Iwibglasigcin Uedifienliaaea von EniptiT-
an dan Siillirindern ibrer Giin(.'i'. I'hm mehr
oder weniger reidUicbu Vorbaudenscin einer Glaiibasis
iafc mm Tliea von groiMni fSaftuee auf die Entateb-
nig der aoflen. FhKtaatioBitaEtiir, indem «in |^u-
haltige« Gestein vor seiner EntAfTDD^ ciiio
Plaatiät&t oder Leichtfläaiiglieit beeewen haben
alt ein rein kiTatalliniachee. So iit denn dieae eigen-
tbümliche Taxtor bei den aatfirliehen Oliaem und
Halhgllaeni •» dentliiihatwi aiugeprigt, «o StreifM
lud flUiBaran Ttn ravebieden ge&rbten oder dnr^
Entjl^nsungBproductc und Krystal'.« au<!gezpirliiu-tetii
OIh« in den mannigfaltigaten Strömungen und Wind-
iiiig«B doroh aiBander TwMewan, in ibntidwr Weiae.
Hib wir es bei unseren künstlichen Glasfltissen vielfach
beabaabten. Ueberreete einer solchen Glaabaaia finden
■ «fall oft aoA famarbnib der Iryataill» «kCHaaebweMO«»
aufbewahrt, wenn vielleirbt ilie Oe:4tein!>grandinMBfr
selbnt keine Spur von Clus melir zeigt. Diese Ola^
eiUBchtütao sind insofern Documente von grosser M'icll-
tigkeit, ala sie nnsvetieUMft darthnn, dua die aia be-
herbergenden KrjeUlle «la aber Olumaaea hertna «nt>
standen »ein müssen, von welcher das wachsende KrystAlW
individaura einsebe Partieen in r^gelloear Menge odar
In geeetirataiger Vertbailnttg einaebloaa; «ie bmraaen,
iLuF'i ilirs i-ii in -jiranglich führende Gestein iinti tMit-
wirkung von hoher Temperatar entstanden ist, daas
«a dn &fuptivgeBleiu iat*
Die enge Verkntipfnnc r!<>r krygtftllinisclx-n Mio-fcn-
gesteiue mit den natürlichen Gläsern, die Analogieen
nriaehan letzteren nnd den kftnatlieben Scbaebflflaam
deuten darauf hin, dose die krrstallinigcben OeBt«ino
aus einem Schmelzflüsse, einem glntiifliiasl^en Magma,
entstanden sind, welches gewisse Achnlicbkeit mit on-
aeren ObuABiaan beaitst, AJlerdinge bemeht eben
nnr ebw Aehnlidikeit, kenie IdentfUt der TerblKaiaae,
yfif wir nns leidi» iiber/eiipun, wenn wir das Erstarr-
ungsprodnct einea kttnatlich geschoioiaenen ]dataen>
geateiuea nrit aeincu neprilBgKdian Vorkoaman
^•Ii til'.t ii. Wir fiiiilr-n dabei, daas BBMrem EzperiaMBi«
einige der in der Natur vorbanden an Bedingungen äb»
gehen, denn wir kflnnea den Scbmalifliiiae niefai den
hoben Driifk und da* Itniirrii.'nir(-cin mit verdichteten
Gasen ertbeilen ; die meist zu rasch eintretende Ab-
ktthhing verhindert Krystallau«a«h«idnDgeu und erlaubt
mr di« BikbiDg vnvoUkommeoer Entglaaungaproduct«.
Vir nflaaen naa daa Erdmagma vontoUen nicht «la
ein einiaofaee Glsa, sondern «la am Oaariaeh von K17-
atallen mit ainam liqnidnm, in gewiaaau Ragionen >)
waddaden dnrefatitnkt van Gaaen nnd gesättigten
Die ikiweglichkeit und Individaaliairung dieses
blagk «b Ten dceaan Diirdiütakang ,
peratiiv. >li<niiH()iir ZiiMmmcnsctznng und dem auf
ihm lastenden Drucke. Wenn es daher durch eine
vad
') VcrgL Beyer, Beilrur aar Pbyaflt
dar £niplfa^G««Maai Win 1S77.
der JimptioDai
Digitized by Google
89
HgCBi gegfnüKf-r dem froherer Perindpn der Erdent-
wiekdaag gcnngMH Atmo^^phän-ndruck austritt, ko er-
•tMTt ea mehr oder weniger porög, als „Lava" ; ver-
fMjgt M «idi aber in dar Tüafe, m> werden die
Uqiddft ia ihm nrflelcgaliaHm md «• arnUrrt ,pla-
toiwwh* als kiTBtaUiniaches Gestein. Die Untereuchtuig
dar kdnrand«aiiiidH»Aaawflrfliiige, LapUUn.dargI.,i)
liefert tmgOmt ftr dt» Sidit^Mt diaMr Vorttelltin«
ober das Erdmagma. Da die aungfwnrfenpn kleinen
Lanpwüeen einer a«hr rMchen Erkaltiuig tmtarliagen,
ao Mflaaan als aiek tob dasi ahamiaoli mit iluiau idan*
tischen, ruhiger gpflo.snr-npti T^iven de**elben Ertiptioo^
herdess iu ihrer Ut^chationbeit unterscheiden. Sie rind
donsufolge ungleich reicher an Glaamasae alii die I.Aven
uad AUocB alla Eatwickeiangsatufen einer Krystall-
anaaahaidntg, v«b daran «raten AnilUigen bis zu den
tot% gobUdeten Kryatallen mit Mhlreiohen Gl»s«'in-
■gUaam; andlich liad die LapiUi ikbarraiioh an LaA-
biaaan.
lieim Erknltcn nnaanr kflnaUlakaa Glaxflüg.^e
UMuhan irir die Beobachtmig, daaa W nicher nnd
gtaidmlaiiger AbkSliilDiig im AH^emaiiieii ain aebr
haaogenrfi Gins urxtjirrt, lici liiriu'sfliiiorcr Erttarmilg
jadoeb mehr oder weniger zahlreiche krystaUiniadba
AuafcbddmgaB rioh bildaD, «ina „KitgiaMmg« MO-
findet. S<il''lie Etitf/Iasungsproducte sind schon längst
au den l'rociucten der Glashütten and Hohöfvn be-
kannt, und oft Kind n ihrar BOdnng noch andere
ph^ikaJische Bedingungen, wie b. B. adir starke«
vorberigea Erbitien, nothwendig. Aach die chemieche
rnaammmifldt luiifl scheint von Weiiitigkett bei der Ent>
atalMBg voo £ntgiaamigaQ m aaist ao aratarran aalir
onreiBe Oltoer in dan Otaalilltten oft an dem aogan.
Keaamnr'schon PorEcIla;:. wülifm: iln^ rriii" In-
FtintgUs als nicht entglasiuigstibig gilt. Wegen ihrer
snflUUandaB- Eiaehainnng aowolil, ab andi wagan der
sich an ihre Bildung knüpfcndtn intcrcusanten Betracht-
ung Ober die Genese der Krystalle aind dies« Eiit-
^aawggaprodacte Gafautnd sabbrndier Untecandw
ugen gawuideBiD
>) A, Pcneli, StadiaD aber IcxJcera Twlnniarb« Aua-
watdmge. ZaHacbr. d. d. geol. Ges. im, 8. 97— laO.
*) VergL II. A.: Hansmanu, Bemerk, üb. die Um-
•ndeiunMn de* Glases. Uiitiitin^ii 1>^M.
11. Vo(?eIsanK, riiil">i' iiln<' ili r (ii nloKie. Bonn 1867.
Snr lei* <•ri.^lallitra. Ardi. nir.iiru. \ , \M. Ib70, 72, und:
Vogelsaug-Zirkel, l'ie KttstaUU^n. liuim 1675.
F. Zirkel, Mikr. Uotersiicb. ab. d. glaaigcn u. balb-
giasigea Gaalehie. Z. d. d. geel. Oes. 1867, S. 7S7. Unier-
sucli. oll. d Basalt^e^teiuc. liomi l'i'O Mikrusk BustbiitTcnh.
d. >lin ti Gest. ms.
11. Uuscnbuscli, Mil<r. I'livüioprraiibi'' (Irr .Miiifiulii'ii
und iIiT nias.si>;('n Gr.sti ine. Stuttgart » 1-<T7
Ferucr l'ulcrsurbuugen von Allpurt, ilcbruns,
Benney, IL Litj, Loaaan, Waiaa i. A. ai.
Ten der iwwigliiHtyiiaB T\ormgaataltnag ud
AggTpgirting, find die Entfrlft<int!pspro<1iictp a!« die
ersten Anfütige der Indlvidtiahüiruiig in der QiasmasRe
anzusehen nnd bilden gewissermaaasen ein ZwiaoheO'
atadiom swiachan dam apiotpben und dam krjratal-
liniaahen Znataade dar itdrpar, die EmbtTonao dar
IbTBtaO«, wie aie Togalanng be»airiiiiat.
Die Entglaaungsproducte lassen »ich in allem Qe>
atainen wahrnahmen , welche «inen glangea Beatand*
ttwQ baeitnen. 8a findan licb hi den wabren Gllesm*
wie in den Halbglilsern und der nur iiocli als Zwischeii-
Uammungamaase swischeu den l£r)-st«lleu eines halb-
krTatalÜBiBgfaaa OeaMnaa Torbrndanan fflaebaaia, aaarie
auch in den Gla.nein.schiii.-'ifn iiincHirilh der Krystalle.
Ihre verschiedenen Ausbildungsweiscu lassen sich an-
gafthr im FolgendaB wiedergaben:
Eine Art der Entglaming liefert dati siogenannte
globnlitiaclie Kdmaiglaa, walebea eine weite Verbiraitnng
namentBeb in dar Olaabasis rieler balMoTstalBniaeben
Ge.iteine bfsitzt. E« sind hierbei in dem Gla^e kleine
rundliche Kömer aiugcachieden, etwaa dunkler gafibrBt
ala das ureprttngliebe Glaa, tön winngen IMmemionen.
Meist erscheinen s-ic »l" fcirii- rihiliti'hf» ml'T iil» fein-
■ter Staub, der sich auch bei stärkster Vergrüssenutg
nicht welter anfUeen Uact «ad der ataUenwaiae ao
msammenpcdränut ist. dn«s «nlcbe Stellen fii^-t trntir
dunkel erscheinen und nur in den allerdünusten btelleu
des Priparatcs die Körnchen noch dentlieb erkannt
werden kAnnen. Diese Körnchen verhalten sich optlseh.
genan so, wie daa Oka, welches ja als isotroper Körper
ohne Einwirkung auf polarisirte« Ijcht bleibt. Sie
lind demnach etwa ala eiaaueioberaa Glaa anraaehan
nad den „OloboBtcn«* Tegel flang a bMaiiagblait ■
Solche Gj:l ii'.tf ;i r;liiflt Vu;,'ilsnng Buch all die
ersten Anfangsatadien krystallisirender Korper, nament-
lldi dea SebwcMa, dan er ana ainar dm«b Oanada-
lialFJini verdickten SchwefelkohlenstofTlösunr; lan^iaia
aiukrystallieiren liesi. Hier bildeten sich zunäcliat,
da die Kryatallantwiokalung kOnstlich gehemmt wurde,
rtuidliche, isotrope Körperchen, die Globaliten, die^
lieb kettenförmig aneinanderlagern können zu den
sogen. „Margariten" und endlich naeb Tanebiedanaa
lagefaniaagan Bidbtangen rereinigen und miteinander
Taradiwimman an nradKoben, cylindriadien OaUUen, '
den „T/jngtiliten". weli-hu Tli. ■mIiiiii eine Doppel-
brachung seigen. ländlich können sich die Globuiiten
amdi dicaet an wabren Kiyatallen giufjiiian«
Diese priniitiveti Geliikle der OlobolitaiB Vta. Ihart
Vogelsang aammtUch unter diu Beaeicbniing dar
„Krystalliten" anaammen, d. h. „alle diejenigen leb»
kaan OeUlda, denn «ine n«aJnlaaige OBadanug «dar-
Digitized by Google
Gruppirung eigenthümlicli hl, ohne dass sie im Ganzen
«dar in ihraa HntrtlWfi IlMÜeo die ■MgwariBpn Eigen.
■obKftai kryateUbbtar KSrpir, iniMMmdcm «ine regel-
potyedriache Umgrenznng zeigen." Sie atollen
tia ZwiiehfiniUdinm dar Bwiaobao d«ra
mmfhn nad kiTtUlUnlMhao Znttonde dtr KBipar,
welclie« namentlich da auftritt, v-^ . iu r mdMB Eni-
widrelung d«r kiTatallinen AuascUeiduugea da ¥ßder>
■hnd n den UagmA «rtgigumtrat. KryalaOttm finden
lieh salilrrirh U: vielen nütOrlichm und kflnatlichen
SsfalMkeD uud Gtanurn, und wurden auafttlirlich b»-
■duiebcB «od «IwaUUiefc ia den UntMaadHugan
Vogelsang.
Ein weiteres EuiwiekelnngBatadium lioaieluica die
i,]El]WUltoide", welche itcliou auf polarisirtes Licht cin-
vriikea« and endlich einen Uebargnng Ihiden lu des
Booh entwiekelteren Fonncn der „IGkroGtlien", trelclie
berrita unentwicki-lto, rudinientjire Krystalle dai'&tellcn.
M» Itikrolithen bcMichneU Vogelaang aäulen* oder
nnddAnni« Gebilde mn wadnedanan Df-
iiatiiuoncn und In nie-lir ndcr wfMiigir voüknn-.tiif iipt
Attsbildttng. £t sind gerade oder gebogene und go-
Iniekt«, m dem Eodan digeitatete« nbganndele, tn-
gespitzte oder !iuif^''zftrktf Säuli'u oilcr l^ädelfheii eino*
beliebigen Miiuijila von sehr geringen Dimensionen.
Oft kUst »icli lilc Miui'ialsiiecie.i noch liestimmen, und
man gebraucht abdann den Kamen Hiicrolith als eine
Beceiohnung einer gewiaaen Stufe der Kryatallaubild-
nagi und apricht z. D. von AugitoiikrolitWn et«. Die
dtnddaii, impeUadden, oft irie aerbackta Haar« aua-
adnadaB üflnditliaa nennt nuin aadi „Tridiite**. Oft
in i-inc Ittihc IiintiTcinander
gdagMaar GIMer aufgelöst und bilden so gerade oder
gelNgene, oft perlidiBnnHÜge KgnwgraihtB.
Die Mikrolillicn linden sich oft in (hn mannig-
ialtigsten Aggregationen, in stenuihidichen Gruppen,
mit Innen oder langen, geraden oder gabqgaaaa,
wenigen oder zahlreichen Strahlen, nrn ein Kömchen.,
einen Mikrolith oder einen frtmdcii Xrjstftll onge-
■cliiishcii : oder ei< Rind fedurfahnon- , bOschcl-. fani»
wedal.., baumkhnlidie Formen in den cierlirhsten Com-
binatiooen, oder cndVeli parallele BOndelsyitcmc, wie
die in nn.'ifreni künstliehea Ponellaa iioblüwr aiad,
und wirre, verfibcte Aggtagate. —
Sieaa BaddAdarigen Oelnldo der llilcrolltben Ulden
eiaa IWaite Art der Enfgl.iMing rml m lirlüT küi.st-
lidiar CHlaer. Hit ihnen zusammen kommen noch die
voUkommemtefl AaaaeiiddangeB, die «ahren Krjrstalle,
vor und in ilirrr Comliinatinn untereinander und mit
nocil typiactiim (ila.sv fkounen die uiannigfaltigiiteü
Fonnea aoftreten.
Dia vancbiedeaea Entglaann gagebilde gnippirea
«ich nun zu sehr ntannißfuitiii^vu \'oreinigaQg«n, Yon
denen die qibiriaalHO, dorob radiale Andelwmg aad
kugelige Vardielitaitg eataUadeBaa Coaaratiaaaa ein«
eelir araite Verbreitung besitzon. Diese wurden von
Vogolaaag undneueidiagaRoaenbascb^jlcilgeBder^
maaainn daarifldit:
1) Cuniulite, (1. h. nmdticho, isotrope HiaAa VOn
Globuliteo, ohne Badialatroctor.
9) OMNMphirite, ia daaaa dia Gialiallte aidi
rarliaKtr.ihlitr anordnen.
8) Belonospluiritc ; radialstrablige krystalline Ag-
gfagate, a. Tb. nm em fremdes Centrum grup-
piit, oft mit oottcentriscben, durch die Waoha*
tluunaperioden bedingten Abgrenzungen. Dia-
selben werden von Rosenbuacb in nrd
UalaraliUuilaBgaa gel»adit, ia die aehtaa
Spblrolitiie, derea radiale BtraJalea aua einer
liomogenen Stilist anz i'Kr}'8tallnadeln oder durch
Druck doppelt brechende Glaastiablen) iMstelien,
oad ffie PaeadoephirolHhe, deren Sfanddaa
beterofri'O , rtii>< mclireren Mineralien oder au»
Mineralien und Glasstrablen scuaanmengeaetat
dad. Eia edrter SpbtroUtb mnaa awitehea
gekreuzten Nicole ein dunkles Kreuz von vi.-r
kich rechtwinkelig kreuzenden, dm llaupt-
aebwittgungsebcaen der NicoU parallelen oder
mit ihnen beetimmte Winkel bildenden Armen
leigen; die Pseudospbärolithen haben dagegen,
I Ouar hatarogenen ZosammeiuetzuDg, ein
oft mabrarmigaa Kreua. Soldie
Taaadaapbirolithe finden deb in maaelieB Por«
phyren und {jnuK.].hyr( n. in denen die Strahlen
ana Feldapatb und Quant gebildet werden. Die
aigwUiiindlchaB kag^ao Cooerotioaaa dar Ta-
riollthOBiBd rl-onfaUs a :'! l.ctrrnQ'rnrn Mineralien
soaaaMaMlgeaetxtc rseuduepharolithe, deren ein-
adne EotwidcdnaguladSan aaaa an gadgaalaa
Präparaten gut l)pol)arliton kann.
4) Felsoephäritc , bald ttralilig, bald cxjncentriiieli
schalig oder ohne deutlich niarkirte .Stnactur,
aiad nicht einheitliche Gebilde, aondern meist
Gemenge von kryptokrj-stalliaiaeker Orundnuaae
mit melir oder weniger glaaiger Basis.
5) GtaaoapfaArite aiad Inmaiiga Aggregate icry-
atalfiniadier KAmor, mit dettüidier Aggregat"
polsrisütiiin.
Diaee sphöriiicbea Gebilde liegen nun ringsum
iadfart in dem Ghae oder der aebon entglaaten Gnmd-
ma.sj4e , r.der .<ie !<ind vereinigt Bad WtauhBIftlafB BU
verschiedenartigen Gruppen.
>J Uikroskopiscbc l'hrsiographte der massigen ticsieiu«.
1877. «L ' »-r
Digitized by Google
31
Zn ihnen ut kucb ein Tkeil der grtMsren kng-
ligen Concretionen zu rechnen, die sich in manchmi
PorphjTeo and Pcchrtwaen finden. Dagegen sind v<m
ilnien woU so «ntmelieidco diejenigen Iiugeligen Her*
vorragungen an gl.Tsigcn Gu8ti.ir,rn, ««ilthii iiinh die
(og. perlitischo ätructar hervorgerufen werden; diese
lind ledigHdi rmdKelie Sprtnge, die bat der AUtthl*
ntig tli s Gr' ti iiii-s i'titstanileii. ') Wenn diese SpliiCro-
litbe einer spateren Zersetzung anheirofallen, so ent-
■telMn nrodlicbe HobbtaM, ia denen laweilen noek
XJeberreate der fetteren Pirtieen, namenttich der con-
ccntrisclicn AnwaehsateHen , als concentrische IIoM-
Inigeln oder nhrgla.sühnliche Gebilde liegen, auf denen
•ich eil eeeundire Ciebilda, x. B. von Quen, epAter
w{«d«r aogeeetst beben. Ee eind £ee die sog. „UAo-
pliy^t-n" ixler Steinblasen, die in vielen BhjoUäNB
und Porpliyren zu beobachten sind.
Die Omppining der ab Feaem ausgeschiedenen
Devitrificationsproducte der glasigen Gesteine (zuniichi-t
in den nordeoMrikuiisehen Rlqrolithen) seigt nach
Zirkel*) felgiBde vier Hodalitaten:
1) Ccntral-radial, al-i Siiliürnlifbcn.
2) Longitodinal-axiAl, gAxioliUien" ; bestehen aaa
FuMB, «eldie liege einer geraden oder g»>
bogcncn Linie vernnigt sind, wie die ITsUfiMniH
in einem Stalelctit.
8) PereUel, m httsdieifBnmgen oder gerbeoigmigen
Aggregaten.
4) Ordnungtlo« doreheinandar gewirrt and tetffirt.
Diese vcrscliiedenen Gruppen IcfinnSB wisilMf
aeon^aeb mit einender and mit Olssmnsw
banden eiia.
So nflgaB Uer als Beispiel die verBciiicdcnen
StnutnrIypsB MgefUirt «erden, weldw Zirkel in
den rbjroIHliiBAaB fliiimlinnssiii dar nacdsiMi&ni-
sch. n Gestehe iMg« den 40. BMitegrade* natanddo*
den liat:
n) Dnrebans ttAroVryatelBninch (■. vnten).
bj Mikruft'lsitisih :'s. unten),
e) Aggregation von gemengten, farblosen, polaii-
sirendan Butikebi und HttUoeen daatheildiea,
d) Inniges Geflecht vr n fiihlo-ipn Glaüb&ndeiB md
Streifen eines ctwita trüberen Mikrofelsits.
o) Vorherraebend li«^ter HünoCsIait mit einigen
poleriaiienden Partikeln, worin einzelne dunk-
lere, eebwanaflimiig« Axiolitbe oder knne, kngi-
tndtnal«, ashlAwerige Körper liegen. Dia kifif-
tigeran ud Itagann Axiolithe eenden aneb wobl
eaSÜicb kiuee, domfiirndge fiaB^ficntlonsB ans.
>) Zirkel, Z. d. d. geol, Ges. 1867. & m
^ McNicofiea] pelrographjr. WssUngton W9.
f) llikrofelsit, durcluetst von einem förmlichen
Netzwerke axial&aeriger 8Mnge.
g) Netxwerk fem aadaUkserigsB oder «na knnan
Eeüeben snaenmengnaetaten Strlngen, mit oon-
oentriHch radialfascrigen SphHrnlithen in ileii
Maaoben; sehr charakteristisch durcli denOegen-
aati der Teiaebiedenen Aggragatkm der Faaem,
Jo nach dem Vcrlaufo des mehr oder weniger
voUkomoienen Netzwerke« sind die Spliirolithe
nmdlicb, platt oder eeUg eentulit.
b) Netzwerk von axiaUaserigen Strftngen mit mehr
oder weniger deutlich krystallinisch-kürnigen
Aggregaten in den Meseben.
i) V^ga Aggregation Ton faserigen SphiniUtlieD.
(Die Daeerkogob beeitien gewöhnlieb kein frem-
des GaatroB.)
k) Oonlksaa Aggregat von genau paraUelfaaerigen
. Bündelayeteuieii. Dieee IGkruelruetur ist edir
fihiilii-h di.r vun knustÜchom Porzellan.
1) Verwirrtes, filzähnlichea Aggregat von kuraen
Faeera.
Iii) Apirri-eftt von Ciinuilifen.
Ilalbglusigu Masju , boiiteheud aus einem mit
Glas gptrilnktrn, filzigen Aggregat kleiner, dünner
MikrdithenQthnlicfaderangitnndesitiaehenGnmd-
naeaeX übergebend In Obaidian.
o) Fluidale Strüngo und Linien von dunkolbranneo
Kömehen, welche als Netswerk mit laag-ovalen
Uisehen honiocanes Glas elnseUiesaen.
p) Aehnliehe StiIngO nnd Linien K 'rnchen,
«eUba stntfe Olm ftserige sph&roUthiscbe oder
asfaUfbledia Eikpav afnaehHeasen. Ab te ga-
wundenen Fäden der d;r!it^'i '!i'iiii,''cu Körnchen
aitaen stitliche kante, wiiuperubnlicbe ilArchen,
die «fader ans Unsar gnppirten KAraolhaii ba»
stehen.
q) Hellfarbiges homogenes Glaa, durchzogen ron
perlitischen SprOngeti, welche auf beiden Seiten
von ecbmalen MUcräfelaitiaiDen eingefaaat «erden
(ähnfidi «ie bei dem Ueiaaner Ftoebatain).
Wiuri die gejianimte Gliisroasse devitrificirt ist
an einem Haufwerk Ton Körnchen und Nädekhen, ao
nemtt man dies eine adkrukrjwtalWieeba Entgiaenng.
Dieses Eo verändorte Glas unterliegt spÄtcr oft einer
chemischen Umwandlung, Zersetzung, die natärlich mit
dem Entglasangsproeease durchaus nichts gemein hat.
Eine dritte Art der Entgiaenng ist die „mikro-
felaitisohe", die in der Gtiindnasee vieler Felaitpor-
fligfre and Rbyolithe vorkommt. Dieser vielbesprochene,
anerat von Zirkel ') cingeftlbrle BegTiiT fallt nicht mit
1) Mikroifc. Bcedtaffenhett d.)lin. u.üesL 1673. S.280.
nad: N. Mnb. t Mb. 1S76. 514.
Digitized by Google
32
iam flukiMfcoiiiacb, •ehtm MlMr fUBAm im FaUtM
SQMitimen. Der Mikrofeltit iat ein optisch inotrope«,
anxphM Entglaauiigqpiroduot cbu» hyatioM AnaMlittn,
wtkliH gowShulick mu §um imiMitiiimt«, oft Iwlb«
Ak MrtM RaMdtel dar Bitgliwiiig rial die
Kqfatalliudividuen anTusebeo, dia Itk >rikroUUiMi,
SSnwhen oder gröuore Kryitalla MU|gWchiedt;ii werden
■ad in den GIm« nsfaen den pEbnttlTCrvn Producteu
Kegen, hier oft tn zierlichen geeetzmissigen Gruppen
vereinigt, oder welche endlich die geMiumte Masae
de« Gesteinen ausiuachen, zwiscben sich noch geringe
tlUabasis lasnoud oder euch lediglkh ein „krjttaUini-
wbet" Aggregat Ton Indlviduliiirtai, polariiimdaa
KOmern büdeid.
• mr Erriiditung eines Standbildes IQr
Carl Ernst von Baor.
In der Absicht, dem verstorbeneu ehcmaligon
ZSgBBf and ipltanii JBtmmmUgärik dar Uatiflan
Universität Carl Enitt Ton Baer ein Denkmal in
Dorjmt zu errichten, wendet bicli dicao Uiiiver«itiit an
alle Diejenigen, welche l>ei-eit sind, das AnJunkeii au
den berahniten Fonchar in aolehcr Weiae w «tum,
uiit der vertranensToUaa Bitte, dia Auflflinng flicaa
i'laa«B durch Beitrllgie n dam bawächnaten Zmeln
fönlam in woUeD.
Dia üidTanittt gielit liA Auf nrmaidiflielMB
Krwartung hin , ilns^ ili r (rciiiiiki- , einem Gelehrten
v«n ao harvorra|;eud«r Bedeutung wie Carl Ernst
TOB Baar ain Staadliild tm «arielitan, dan LtbondaB
W dankbarer Erinnerung an dan, was sie in ihm be-
■Hwn, den kotnmeuden Geschlechtoru zu erhobendein
Torhilda anf der Bahn geistigen Schaifena, auch in
den weitesten Kreisen lebhafte Thwlnahme nad krAf-
(igsta Untarstfitaang finden werde.
TorlAnfigen Informationen gemitss ysilrdeo dia
Knten fkr aia Bniaao^tandbüd ia Uabarlebaaigitao
nabst Postaamit atw» SS Taoaend Mark betragia.
I'cbor die Verwendung dur eingegangenen Summen
wird die UniversitAt seiner Zeit Rechnung ablegen.
»orpit, den 0. (17.) Baeaaibar 18T8.
In Naaea dar UaivtrtiUt Dorpat:
Baator Hdflww.
Dem vontahendea liifarfii filgaa wir aoah aiaas
zweiten, besonder« an dia daotaaliaa NaturteMhar
gerichteten hinzu :
Dar Gedaake, doa Andeokea an Baar ia baaoa»
derer Vetaa lo abrao, wird aieiiarUcli anob ia Deaticfa-
land allgL-mL-in begi-üsat. Int es doch Deutschland
gewesen, das dem grossen Forscher die StAtte seiner
eigeotUehea Entwiekelan^ oad seiner h6ebat6n wkaen-
«chafüichen niüthp gewährt hat- l^nd wie dio^er zeit-
lebens in geistiger Gemeinschalt Deutschkuid treu ge-
Uieben ist, so haben aneh dia dentaoben GMebrten
nie aufgehört, mit Stolz auf Carl Ernat von Daer
hinzublickeu and in ihm eine ihrer höchsten Zierden
sn Tsrabraa.
Aug dief.mi Grutulo nehmen deiiii iiu'li wir mit
Freuden Theil an den» Gedanken, welcher dem Vor-
achlagp der Dorpater Univontit&t zu Gründe liegt.
Ib Beang indeaa anf dessen Auifäbning sind wir ab-
waielirader Ansicht. Es giebt Denkmtler aere perm-
m'tu — und dies sind die AVerke eines grossen Mannes.
An Stella der Betheiligaag an einar fironM.8tatua,
glaobaa wir Unteraeiebneta, den Facbganoesea die
Veranstaltung i'iner würdigen f!i - lUMiit iii^ffubi
von V. Baer's Werken empfehlen zu loUou, deren
flsaaeha, weil ia niaaiaeliar SptMiba geaebrieben «dar
in schwer zugänglicbea, pariodischen Solirift^n rer>
6ffeutliobt, der Wisienaebaft nahezu vcrlonin sind.
Inden wir gtaabaa, dass allaa Detail apMerer
Vori'inbariliig vorzubehalten sei, erlauben wir uns für
jetst, Sie auisufordum, unserem Vorschlage beizutreten
aod diese ZaaUaunaag asSglicbat bald an einen der
rnterzevefaaetaa gelangen sn lassen.
Fraibarg — I.eipzit;. den 5. Februar IHTH.
Aleiuuder Ecker, ttillieljn HIs.
Dr. B. STILLINe's
rfihmtiahat baliaaBtaa, grüaataa Varic:
Neue Untersaiflnmgen Aber den
Bau des Rückenmarks.
5 Bünde mit 31 Tafeln Abbildaagaa.
i^denprvis 00 Ikrlt,
versende ich franco an dia HanaB Aadto, Flqraia-
logan und NaUuibraober
C«gM PwMdMMkluf nm 9$ Bufc.
HalB. IMill in GaaiaL
Digitized by Google
NUNQÜAM OnOSDS.
LEOPOLDINA
AMTLICHES ORGAN
DER
KAISERLICHEN LEOPOLDl.NO-f AROLI.NIS* HEN DEüTbCüEN AKADEMIE
DER ^NATURFORSCHER
HEBAUSGEOKBEN UNTER MITWIBinillO MB SBKTIOMSTOBSTANDe VON DKM PRÄSiUKNTKN
ENr. O. H. KnoManoh.
Halle a, S. («,.„«« Mr. Heft XV. — Nr. 5—6. März 1879.
laball: Amtlicho MitthtMlunson: Vi-ni)nieningen im I'er»on«U>esumlf der Akademie. — Beitrtfc tnr Kuira d«r
Akademiiv — <i lluni<'ii:i Kniiuomtigen u Robert Mayer. — Sonatigo Mittheilnngon: Kinf^vgonj^en«
ächrifteo. — O&vald llei-r: l lora foaailü arctica. Die fossile Flora dar I'oUrUiKU!r. — Joseph Leidy: '
DcMiipttoB of Wriehrate Keinaiju, diieflr from the Phogpbate Beda of South Cmlinii. - Wni. M. Otbb:
Daiciiptkm of • CvUectivu of Konilt, ma<k by Dr. Aaioiiio JUimondi in Peru. -~ Deleiie et de L«puarcat:
Banw «• OMifto pow Im aiuta 1076 «t 1«?. - Dia & Ahhurilu« dw «X fiaadaa dir lf«n AeU.
Amfilelie HlttheiliiiigeB.
Yerändenmgsn im Personalbestände der Akademie.
Am 4, Hin 187» n Bmiui: Uanr Mm JmMg Bsbert Weig«lt, Onrithobs» nd IM>PlNtafnfh fa
Bnabv. Aal||naiiuiieii am 14/ T^bmt 185B. cugn. PluMlraa ID.
Ab 17. U&rs 1879 zu Dresden : Herr Dr. Eeinrioh Oottlieb Ludwig R«iob«nbMh, QA. Hofrath, Profeasoir
emer. und Director de;: Itotaninohen Garteim in Dresden. Aufgenommen am 20. November 1826.
cogn. Dodonii(.'UB 1.
Am 34. M&rz 1879 in Hunnuvor: Herr Dr. Carl Kaniaraoh, Geh. Regieningarath, I'rotVn.Hnr der nicrlianischen
Technolnfrie und Ditwtor dar polytaehniBabMi StAmle ia Hmnavtr. AufgonommoD am h. Juni 1868.
oo^. Ardtimede«. Dr. H. KnoMaUCh.
Beiträge zur Kossq der Akademie.
timi. VI.
Uört 3. Vou Uxu. Jiiri ctur l)v. A. U. Mever in Drcfilcn Jühipulx-itrag liir 1079 ...... 6 —
I» d. f, H Proft»«f«ir Dr. Tli. Irmisch in äondenliauRen de«gl für 1879 ...... 8 —
n 8. ti n Oljei-Med.-Hafh Proftiiaor Dr. Utinlc in Güttingen dusgl. für 1878 .... 6 —
„ 11. w n Profi'Rsor Dr. C. Stenzel in Hrcblnu dm'^. Rir 1879 6 —
n 14. n ,1 Dr. Guatar Nachti.Tal in Berlin AlilüHung der Jahre.ibeitrUge ...... 80 —
„ 18. „ „ Profeator Dr. Carl Heller in Wien Jahrrabeitrag fiir 1879 8 —
« 18. M M Gab. HofrKtb tntmat Sr. H. M. Koff ia HeidaUiats da«L Or 187» ... 8. —
n u „ „ Ve.CmA Koeh k» Waabadan daii^. lllr 1877 bia 7« 18 —
„ S4. „ ., Dr. O. F. Wainlaad In BnBiigin desgl. tOx 1878 h. 79 18 ~
„ 88. „ „ PreA<aaac Dr. W. Wlebel in Haaburg de»gi. ftr 187» 8 —
Dr. H. KiNMMMk.
Lcapw XV. »
Digitized by Google
34
Erliuieruugeu au Kobert Mayer.*)
T««. MMlta.
Die vriiueniichaftliche Bedeutung dee kürzlich vWliwlXPen Th. Robot Hayer in Heilhninn liaben <\\i-
Fachmünner su würdigen, su velchen der Hchraiber ditMr Ulen nicht gAHtt yn'umi wir ubur achou bei
Jaäm, te Emramgate (deulat Imt, gam nah ttbar Fnnitalidikeit, Minen BUdungs- nnd Lebeiw-
AufechlÜMc empfangan, ao »t im vorliegenden Falle eine Art Räthsol ru lÖMin, und w knüpft lieh noch
ein beHonderm Interesae an die Frage, win ra gmchelien konnte, daas ein junger Mann von S6 Jahnen ohaa
aigantlicho Faohgekhnamkeit, nlinc %vc.it'iitli>'he AnkuUpfauf an die Vorgünger zu Einblicken in den Zn-
«Bpw^^hang der «laBaantMMB NatnritTüfta gulaugte, «olehn> mm doa grtaaten Ociatern entgugan mna,
obgleich ihnen £e THbniaHo dum eben lo nahe lagen. Waa ist a» diaacm BtAdg dar Katmnanlaga, waa dar
Eutwickelnng und den Umstünden zuziiocIirfiboTi ? Unter welchen oonaNtaK BadingBugen und Tarhiltaiaian
ial eine «o merkvrOrdigo und ori^nallo Leiatung miliglich gewordea?
Znr LSanig diaaar Fragen ^nb« ich wenigatana «inen fttr Vaneha villkionuneDen Beitrag liefern an
können, dn ich mit Mayer Wh in uniero ante Kindheit zurück lange Jahre hindurch in täglichem VBrk<*hr
sugammengeiebt habe und ihm bi« an aain Ende niihar befreundet geblieben bin, auch dem Vertrauen der
Witt«» dia MSttbeflang vannUadamr AvflMfaihmngtii, «anmtac eine Uahw 8ilbafbkgM|lii«, twdaidte.
Btbait Mayer ist um 25 Xorember 1814 in Heilbronn ala der jUngat« Ton drei Sölinen geboren.
Bmde Eltani stammten aun lliirj^a-rlaiuilien der ult«n BcichMtodt. Der Tater hatte eine Reihe von Jahren
alH Apotbeker-Oahttlil in auswiiriigen Officinen Dvutschlandii und Franki'eicha zugebracht. Nach seiner BUck-
kahr erwarb er dia hialer dem Bathhawae gtiegua» ,^potbeke rar Koae", ein nmCuaandaa Anwaaen, daa mit
nahreren Hintei^blnden ainen grSnenn Hof nnd kkinen Haompurten einaeUma. Br war too atiDem und
freundlichen) ^'e^^i u bei mancherlei kleinen Eigenheiten. Mau Mili ilin iwttaD anf der Stramm,-, noch i-el teuer
in üesolLtchaft. J£r lebte gana aeinam Berafe lutd geaoaa daa Aniielien ainaa äban ao lumntuiaareichen ala
gewuaenhafloB und aorgfUtigaa Apothakan. Seine ftaie Zeit war uaturwlaaenaehaftlieheB Stadien nnd Bz-
perimanten, namectlic h i In mi« lun , gewidmet, worin »ein Wi.snen \nid Streben über die FordcruiiKcu »einea
BemCaa erhablioh hiuausgingen. Die weiten Bäume de« llauaea waren augefUIll mit phj'aikaiiachen und die»
niaahan Apparaten «ad butnnneaten, botaniaoben nnd nineralogiadben Sawalmagaa, mit Yoirtthea Ton
nfficinellen Pflanzen und Stoffen, so da.«« mnn alte \ii\ar Sihvitte ^^if-der in eine andere di:f)«ni1<- Atninnphiire
vcr»etiit wurde Auch an öucheni und Bildcrwcrkcn jjlciclicu liiliiilt« >njd btwiuidciK iiu Kuistbcschicibungcn
war Violee vorhanden. Der kleine, dicke Herr mit dem groooeii Kupl' a:ul licn groesen Augen, der meiatcoa
aÜU an aeinen Ratarten und Deatülin^ipanitaai hantiEto, dar lua Knaben nut wohlgeruUigem Liichein zuaah,
wann wir noa auch noch ao toiD und wüd dsrdi den Bot nnd die QSage and Zimmer jagten, der una gern
mit Feigen, Datteln und anderen .SüBsij^keiten einer ApoOuln beadunkto, ewohien nna wie der Tjjm mam
Zaubmn von der guten und fireandliohan Gattung.
Bar oft gabBrta Sati, daaa daa Tahnt rm dan inttem atamme, traf hier nicht an. Dia Mutter
stand nach Gaben und Talent nicht über dem Durchschnitt der Frauen ihres Standes; sie war eine norgliche
geachäflige Hauafran, die wenig Terkehr nach Auaaen hatte, und eine zärtliche auf ihre drei Sohne atolse
Xirttar. Auf dan jüngaian danalban mhta ihr Anga mit gau beaandaram WdUgalUlan.
\\x!T eine Eigenschaft Ts-ar h<'idon Eltom |^ iiiiiiiinMBi So wuhlwellüinl innl friedfertig sie der Regel
noch und im Ganzen waren, >to konnten «io doeh aehr bSae werden, je nachdem ihnen etwan "Widrigea
hagagnete, und waren hier und da bei vailiiltiilaaniiiiaig unbedeutenden AnlitKüen Zuständen der höchsten Auf-
r^gang und den hcftig^stcn /omauabrikbaD anigeaetit. Dieaar Zug hat aieh auf alle drei Sühne, baaondara
dan iOteaten und jüngHten, vererbt.
Dieoer iilt««te Bruder, Fntz, una im Alter etwa sieben bi« acht Jahre voran», war GebUfe in der
Tgtarlichon Apotheke, dio er »pätor übernahm. Er war nocli Talent, Wilsen und Charakter ein vorzUgiiohar
') AuKsburßer Allgemeine Zeitung vom 30. April, 1. und 2. Mui ISTS, Beilage zu Nr )Ä<, 121, 122,
Wir glauben den Jahrestag des llinschetdeni Julius Kobert Mayer'« (-'0, Marz nicht lic*ser ehren zu kiHineii,
ala inJeiii wir seinem Nekrologe verfil. Leopold. XIV, n. 5'2 — 8'-' — !ttj. ITü) die iuteres»niile Schilderiuig des
Lebens und der l'crriiiidiclikeit dicM's liervomiKenden Natiu^orschcrs auii ilcr l-'cder des hochiTcstclItiii, ihm Djdic
befreundeten Mannes lolgeri l4«sen, weicher, zugleich Kanxler der ^lnve^^ltat Tulkingen, die (ieda<-Jitnis^ede an seinem
Orabe gehaltea. Aach mit den Woaschen rialar Uit|diad(r unterer Akademie taiMaa uns in Uebernaalinaannt,
wann wir ffliaea (Uther durch wiaaiinscbaftlMia TaMUhntUchuBgen in der Leopoldiaa varaftgartaa) charakteriidaeben
AaMchaingau aina bWbandata Stelle w der ■aiurwiaaawctaftliaieB Littaiatar aichaia.
Digitized by Google
«
515
junger Mann und wwda von uns aehr hoch goitollt üntemehtetor, lebtiafter, gvtprüchiger der Vatir,
WM or, vn» Amor, ein «feiger liiebhaber und Kenner natonriHniHluftUolMr Stndieo aller Art nd gdi IBr
«inM beeoodn gteohioktan Chumikar. Br war «u nrnMii BiaiiiM auf im Jiiipiliin Bradar.
Biaaar iai «omH teaaz in dam Bhaant mturwineiMliaffKlIwr AuobnnttiBni, BaaiAMUgmigwi, Ga-
-^okh« hemugowacheen uud braclit«' (iitmfüi I)iii|?en angeboreneH Talent und Inter»«* entgO|^u. Sclum nl«
•Ibüiba TOD sehD Jahren war er «iiag uud lauge mit Erfindui^ eines Peapatuum nobile beechättigt und Uber-
«aagto aiah lehSaailidi tob dar UmBißtiuii «inar iSMUf . Er wwnta m «IMMid Chtrioa» ni 'Bipairi-
nipntt' vorznafli^fcii . niif Lut'tpiimyie uml vr-rschiedenartipen 'RlnfetrisirmaAcliincn umzugehen, und nöthif^U' uns
manchmal, ihm in die Kette zu »tdicti uiul dio empfindlidulvii «luktrioclMu ächkigo aunzuhalteu. £r -war mit
Am alaniaataiBii «ImdaikaB Verracben und Vvtgiiagm Tartraut, wwat» idle Fflansen nach dar TiniWlIwlMn
Wo—ahltBJf SU benennfln und Ton den mei«ten ApothekarbikhMn n »gto, vfo» dariaium mr und woau
«a diiBte. Aneh hatte er toh «einem Üruder BuchAtabeurochnung, A%ebra und den Oebranoh dar Lo^ithnicm
friamt XU einer Zeil, wo wir Anderen noch in den vier Species steckten.
80 chaiakteriatiaeb (wd ^widitig diaae AnftngB für laiiM gaiatiga £ntwi«kaliiiig mvan, m> aiad lia
■gWalnrolil nkdit sn ttbenehittiea. AUa diaaa Kamtniaae Tnudn anr qkland md Mbenbet, dweh gelegent-
liche« ZuiM.-li(.'ii uml Ziihuri'n. <iNr<.li kleine Hundreiehiini^n, ohne natflodiaoiwn Untcrrii ht . ohn<> apecicll damof
■gerielxtelen Privat^aa erworben. Demi in der Uauptaaoho bfMhte ar das Ta§ gaas «m andere Kaabao aiit
fidudsNahltAaD, '8|nal bhulaBg bBi
In <li' Sclitilc geliörte er weder zu den fleiüsiijrren noch zu den braaen»! Srhülem. Sein aua-
(jcKeiciiuetee Gedachtuias wur nicht, wie bei anderen Knaben, für beliebig geatallte Au%aben, M>Ddem nur
Ar daa TerwandlMr, wenn er Ihtaieaea ted, mä Mmm Ouat iHHn riah dia dtaB Apnuhantuidit au
erfreuen. Obwohl er ein Rehr feines Hprachgofuhl und ^oraeü Gefallen an der Schönheit des Bichterworten
hatte, aucli später nach der formellen Seite ein vorzüjjliclu'r SilirifUteUer geworden int, »o wuHntt; er nid»
docii mit den Kegeln der latciniaclten uud griecliiitclieu Gntmnmtik nicht 2U befreunden. »Sein Intellc<'t »uhiaB
daiaaf angelegt, nur Bationallaa und OawitwnilBiiigei in «ich aufztuiehmea ; aüt «riUküriiohaa tmd aufülligw
Atunabaien , die dodi fa den Spraiban eine ao groaae Bolle Hpielen , moolite er aioh nicht beflnaan. JM wo
»taiul er mit de4i Getiur<-Kojfolii . mit den l'nre^lmü8iii{;keitcu in der Dmliiiation und Coiijugntion , mit den
Verfaa auf (ti inunor auf etwas gespanntem Fnaee und konnte keine achrifUiche Arbeit oIums einige gröbere
IWiler ftrtig bringen. Sa mr tsli ilnn Hlwr, nm nit Onkel BiKüg in icdan, und muaila vieh Ann wuMbnwl
von -ii;nin K'.tern in ornstlielier Strafpmlitjt iiln vcrmointliihfr MuKterkiin>>e vorführen lomen. Da nun aber
auf eben diese lateiiiiachea und gtieciiiBcben Arbeiten in der Schale Alles ankam, seine Ueberlagentaeit in
saualigaui maaen gar nielit mm Tenahrfa edar niohi nur Bunnhtnuft gelangte, und ntn aMi im eicman-
tarst^-n Rei hiien, wip cv in der linle tetricbcn wurde, nicht auMoichnen kann. »0 ([olt er im Omnogiuin
als ein mittelmüssiger HchiUer, wenn auch den aufroerkiMimcrtu Lehrern seine ei^-uarti^o Ikx^bung nieht
geas entging.
Dia aahul" und «Aailafraia Zait, dia nna weit laMhlinhaf nigamamiB war ab der lieutigaD Jugend,
wamn wir Amt jeden Ihf nad mdst wmt n swaien brfsawwan and bntefalan sie, wann nur hnmar möf^ieK,
im BVaieu, in den Höfn nd CHirten, am imd im Neckar und ak eifrige Xachenfalirer auch auf demselben
SO. In den körparlichea Siqgan niiilmata aiah Mayer nicht dnioh StSrka und Gevaadtbait, wohl aber dunh
aina gmis ungianbitcha Anadanar mnd Mflughait im Thun n&d iMden ana. fio war er ein vnttbartnfflukar
und unennUdlit^r Schwimmer. Auch konnte er die grthatmi W< v^tiix kt n in iiiiir.\v tmu Daurrliiuf zurüek
lagen. Kr Teiibraehte in den qpütarau Jngendiahren ia wiliiian ihngeii ÜiAvounttüekc, die hinter den gräaaten
Letstm^ diaaec Art «idit «nrBefatandaa. Ah ■fltudaBt hat «r einmal deii Wag von gllbingmi onA BMI-
bronn. 77 Küonietfr, mit eiuranlip^m Aunnshen vrii Morj;mi bis Ab»'nd, in 11 — l.'j Stunden zurnckjfülop t , Er
wäre mit Leander oder Byron in die Wette libor den Hellenpont gmliwotniuer) oder mit l'hidippidee von
Er besaas den anagetpraolMmBtaB ffjtrlrinn imd interessirte sich auüs Lebhafteste fiir jede Art Toa
Spiel; keineswegs um dea Gawinnaa willaa, aondem weil er gern auf die Theorie der verschiedenen Spiele
suräelviag und gleich nach Geoetz und Hegel suchte. Kr wurde ein auitgcKeieliijuter .Schach-, Whist-, Lhombae-
aad lankipalMc; aoeh BiUaxd- imd Kcgelspiel b<^httftigttn ihn lebbafti man konnte darin nur gagen ihn
mdkmmm» wml «r gm db nf die SpiUc Iriab nd kiakt an BrnriflmiitHw wdrda. Wir irnm
wiiilMiiBli in MMWt umA mTBtfijrliA awmmmwnatiaian nad «Man jadaa ao Inga^ Ua wir ergründet tartt«^
6»
Digitized by Google
SM
ymuf M ankam ontl welcher Theil gewinnen muaste. 'Wenn es geitettet iist, auch TOn Kiadercicu zu redeo,
M ariuMn ich nieh, dm wir tim Zeit lang b«niUht waren, Wettremteo t«b Sahneok«!! <HMtoU«n, ud duin
dmdi Anadtaar tmd AnflMikni in iiieht geringen Erfolgen gelangten.
Eine andere Thorfaeit, deren ich mich erinnere, wur fol^ndc. Wir thciltvii alle liiudvr der Erde
iviictaaD vaa, ao dua nf Jeden im Gumii da* flaiobe Anal können aollto, aber nicht, ym bai Antomiua
md OetrHaa, «iii« liiiie die Mden Oaliiato ähtremrte, aondarn die nieile nnterriiiaiider lagen. IMe Stidar'«
Äi'hfii und AVoi^'ar.irfi Iii II Karftii, der grosM» Strin uiiil r;iini(ibi(.ti wuritfii eifrig; itiKÜrt, um die Vorzüge und
Müng«! jede« Lande« kennen m lernen. Unter SchäUungmn««aMlab war freilich ein «ehr abweichender. Ich
nh in nallatiadMP Haigu« mlur nf &U «nd Bigananlnfteii der Hamlmer, «rf ICKtfanadit nd Hmdhi;
er uhMe in erster Linie auf die Producte, dae Klimu . die pm^sirtipm Niitnrersrhrinin^fri !' imtl ünf; die
troplMhe Zunc der gemäsxigten vor. Aber des Handelns und Ft-ilm^ht'tiH wegen erforsi-hte doch Jeder ttorg-
tOÜg euch daa, mnnt der Andere Werth legt«. Nachdem die er»t« Theilang fertig war, gab ea noch da
fortgeaetztee AnstauBchen und wurden immer wieder neue Inaeln entdcdct. Sehr störend war fiir ona, daaa
wir Aber da« Innere Ton Afrika, Anatnlien, Südamerika «o wenig Sicheres erfahreti konnten. Die Sanda-
Inaaln, deren eine Mayer spiiter bceuchtc, waren um ihrer La^^e unter dem Aiiquator, ihrer üppi^ren Vege-
tetian und aahlreichen BenriSUtarnng willen der G^Kanatand numnr bcainideien Aofmerkaainkeit. Wir gaben
nuaeieu Uadem awsh Toftaaniigen imd Geaetie, adhlosaen Yertriige ab, ttbemahinwi snr Amgldchnng Serri»
tuten und fri.j.-en-'cifige Abliefenii-treti von l*rod«ften Wir rcj^iertoii in uunereu (Kdanken iltu ^'efummte Welt,
haben aber schliesslich bei dem kindischen £^iiel mehr Ueographie gelernt, als in dem Tieliabrigen Untenieht
der Sitede. Im UeMgao mr Ten SoimlgagenaHiBden nie wter raa die Sede; dagegn wetteiftrlan im ia
Citaten au» Schiller'» (Jcdithtcn und l>mmen, in ■wi-Irhrn Heidi' wolil zu Hau«? waren. Aueh die Romano
von Walter Scott, van der Velde, Willlelm Hauif, die Uürcheu aus „Tausend und eine Nacht" wurden von uns
eifrig TencUmgen und beqmNlUB. Der Stoff der Vnterhaltang ging uns sieht ans, ad wir haben nienab
«Mtliehen Streit gehabt.
TXnn sollt« ich aber Theologie atodinn nnd den Weg durch die wUrttembei^schen Seminarieu mwihnn
leli wurde im Herbst 1828 nach Kmtehmig dw sogenannten Landexamens in das Seminar n SdUtttttil,
ainom 7 Stundon nordiSitUch von HeiUneBii an der Jaxt gelegenen aiieamligaa Xkater, ^fgf'f»»^». Vihr
mieb war diaa der Eintritt in gani aene TeiUOtaiaM nnd einen neuen Frenadcdcreia. Tkm ZnrilcU>liaibaidai
mal kaia aoieber Ersatz uimerex Unipinge« geboten. Es entKt.md nun ein Uriefwcchwl Er «clinab mir
diaab antar Anderem, dasa er seine freie Zeil jetat in den MUhlon und Fabrilum, die aütlreicb und manaif»
Adlig ttngfl dea tfednre nelMtt einaader li^eci, salffixig^ deren MechaniwnHia alndiTe nnd den Ijeuten Imb iliven
ArHfiten helfe. .\ber auf dir TJingo hielt dies doch nirht an. Er hesiirhte miih niehrmal« während de«
Winter*, indem er am Samatag Nachmittag den weiten Weg im Dauerlauf uud in einer Tour curücklegte,
den Altaad nad Saaatag Teranttaf; mit mir and aMtnea StobengengaBan aDbmdile imd Kaobnitlaga irieder
nadl Hause lief.
Unaere Lebemtweise gefiel ihm trotx der nianehcriei l'jnK<'hninkungen, und da er hörte, Aa»» man
uucli als Uoepes im Hau«« eines der FrofeMKoren ip das Seminar eintreten könne, so wusste er durch aatae
Bebaxltcbkaii dieaan Sahntt, der etwai Ongewabaliobae faatte, da in fiaiflnaaB ein gvtca OyniNwiaa irar
nnd er Veffidner werden aoüte, trots dea ▼idontrebena der llntter bei dem Täter dam&iaaelaan, demett
BrziuhuDg»grundi<ati! in einem möglielist weitgehenden Gewiihronlassen, besonders gegenüber Ton diesem jüngsten
Sehne, faaatand. So trat nun Uayer im FiiUqalize 182tt bei ans in SchSntbal ein, and wir waren von Heuern
naf mduera Jalira bttaammen. Zwar die exeinriTe Frenndwbafl, irie iie in Heilbroon tMatandea hatte and
von ihm erwartet war, lie^s uidi niilit wieder herstellrr; und e« kam darüber kleinen Verstimmung« ii und
mündlichen wie schrüttichen Auseioaudcrsotjeungen tou höchst schwännerisohem Charakter. Seinem Weeeu
eatipiaBb, adt Einem ■nMBunenalebaa eder mit Vielen nad Aflea, aber Bieht im gemblo—Bn XiaiM mit
Wenigen, und ich konnte mich von den neugewonnenen Freunden nicht w-ieder trennen. Dia Sache fam
whlit*«lich in ein richtige» Oelei^e und wir blieben uns für immer in treuer Zuneigung verbunden.
Da ein «oirher Cur« oder fteawtian, wie man es nennt , aus der Concurrenz mit einer etwa drei-
Jüchen 2ahl von Bewerbern aus dem ganxen Lande hervorging und yielleicht noch melur als heutzutage räne
Blita Toa Gymnasiabchülem darstellen konnte, so war der Abstand in den philologischen Kenntniwien unseres
Freundes noch grösser al« er schon am Gymnasium gtwi^i n v.ar, «ad da gerade auf sie Alles nnkam und
aein MoatigeB Wünen noeh weniger cur Verwerlbnng gelangte, ao war und blieb er bei den Semeatial-
Digitized by Google
87
kwtmMD mmMTviilar dm Latstcn. Alwr «• ltd äoA KMUatet ein, Oib diw OTtnreehBen. Kia Mh
bald, da.*» er mit im in rir.ilrmri \fi\;i-)> il.ih«- tu mesMin dass r r pine Mrupe von Dingen wusstc und Tcr-
«taad, Tou «ieneii wir kuiuu Aitnuiig luittvn; xun tnut« Uuu ganz wohl zu, daas er es nach Unutändeo
abnalMwiter Wi^wt kSaae, aU wir aDe n«Bm«. Kr war «baMo bdiebt und beaditet bei den Lehnrti
wie hei den Mitw hülem. Rr gab »ich utet» jraiiz wie er war; ea kam kein uiiwahiw Wort ana MWWI
Muiiiiu; er ]u»ltc ciuc volle und Ireudigi; AiierkwiiiuDK t«r fn-uide VorsUge und trat Niemandem ta nahe.
Er wur nach seiner GomüthBOrl eine animu Candida zu neunou. Aber Alles, wni< er xagte and that, trag
den Si«mpel der Originalität. Sein Gedaakcagaog, der gm ksüeb war, bei dam ar aber die jmMaä/nuäau
Mittelglieder ttberBpiaog oder unaoageeproolMn lieia, war itela fllierraaobend and oft TeiUttffimd ; bis man den
Fttdtii );(;fuiidou hatte, war er schon wieder wo audora augokoniniuii . Und da e« an Witz und gulcm II\;mor
niobt fehlte, m war wine Unterhaltung »teta ergcttsUeh; an Citatan und Bantenien aua Bibel und Geaaag-
Imali, ma flpiiehwSrtera , Sicihtani and alttB Antoien war er wiendiSiiflidi md wruate ne aninlMnngaD,
wo soURt kein MüiirlIi un m gedeiht hätte. Mam lir Kihcii ilin sti t;« verwundert und erw;irtiinj,'svoll an und
Uuhten über jedes Wort , daa er apraoh. Eiuzcinen war ein aolclu« Fuuerwork von liedankeneipruDgw un-
belngljeli.
Kr wohüte f';i-^l die ^riUi/r' Zi il )»■'< dem Prote.-'w)r Wilbflm Kiaibcr, unserem leider bald naclihtr IB
jungen Julirvu verstorbenen l^itivfr. Kt nur ein Jluuo, in wt'lclitiu die üdlc Kitte, feine Uildiing, ein an-
Wtflliger Humor walteten und die Meinten von un» zum ersten Male den Iteiz einer höheren ticMilligkeit
kHUMB leiBtaii. Die jiinc* «ind achttna, Jebhafte uid gtmtnikt» £raa, eine Schwester Wilhelm Hauff's iiud, _
nit vir gfanHmi Tan daat Bmdat ab BtittlM im .JiiditHHCtiB'' meh den Lebe« gtoieiohnet, war aaoh tob
Saiten ihres Haus- und Tischgenossein Gegenstand einer tiui'cn und schwfirmensdien Vervhruug; ihr nicht zu
miwiMlwi und einer ihrer etwaigau ipöttiscbeD Bemerkungen zn entgehen, war er sogar etwas fleiuigcr als
ioiiat. Bi aai «gaBtUeh daeh nieht ecihHn, meinto rie ainmal, weim man le geaeheidt aai mid wn aa lieir>
li< !i' - ( i' Jäoliilaiaa habe und aich du<h su viele Au-^su-Ütm^Tn uu den Arbeiten muehou lasM. Dies war nicht
Tergebiich gaapraidiaD, wie er denn auch m »päteren Jahren, wenn kein männlicher Zuapmeh wirkte, sieh
gfliu dam BaÜM vnd der FUiirmig tod VnniB fQgte, tob danai er wvati^ data na «a gvt mit ihm meiaan.
Er hat jenem H»u5i die dmddMiBto ABtrkenBBBg bewahit Bad eiah ipitar noch KfUn nad gen n BmbJmii
in Sühontlial eingelundeu.
Ib daB AbaBiMUaaatiaMn hat Uayar manchmal den Kameraden phpikalixche Experimente und
Xnnstatiicke vorgemacht, unter Anderem eine ZtÜ lang in einam der KleetertoaMigitoga, iuh weiaa nicht, ob mit
einer Latema magica oder auf andere Weise, imtar wnndanamBB Beden und Auslegungen „Geiatar* an dar
Waad erwubuineu Ioomsu. Von dieeaa AnlMaten erhielt er den Btiuuaen „der Geist", der bei seinen Bekannten
aar üntencheidung von dar n««iaoh«ar aonaligar llayer für immer gebrihwhHrii gablieben iat, waa ich aur
Beriehtignn^ sonstiger Lowirten fiber die Entstahnng dieeea ominSsen GerarianaaiCBa bamerlce.
I:: Mmheiiirit ik ;iii<i l'livsik crfnlir ov in ilen I>t>K tinneu nicht», WiV» er nieht srhnn ;;rwu^.-t hntte.
und so kg sein Ueist während des 2>chänUiaier Xriouuiuus und in den MNut ergiebigst«« Lerqjahren gerade
hl daajaa^en Vaterriehtartoibe biaah, libr walaha er gaaa baenadaia heaatagt war. Hur in daa TaeaaiiB
biadlte der Verk<hr mit dem Vater und Hrudenr einifre Er^unziinfr. Mmi kann dohar ftl|gen, ob es nieht
übailiaupt ein Miiuigi'iif und Nachtheil ßir seine Irlutwiekolung war, dtw» mau iliu dieeaa Weg gehen lies».
Oiine diaa eotadieidaa an wellen, musa ich doch beneifcan, daas am Gymnasium, daa er schon als kUniligar
Hedieiiier jedcnfall* hiitte darchiaufen miusen, der Unterricht weder ein erheblich anderer, noch im Ganzen
bcMoror gewesen wäre ; dass die viuljülirige, wenn auch nothgedruugeue Beichüftigung mit den alten iSprachen
für seine an sich zur Einseitigkeit neigende Anlage und Geistesriclltnag ein Gogougewicht und eine wohl-
thittiga ErgüBiaag bUdetaa; daaa daa titgküibe aad at&ndlicbe Zannawaaeia mit strebeamcn, belebten, ideale
Lebanaaide sncbendea Kameraden der TeneUedeaeten Art, daaa der Auftmdmlt in einer hocbgebildeteo Familie
doch auch Keinen tieeichtHkreiB erweitem und Keime in ihm entfalten munkle, die in iinJirem Falle leicht
ganz hätion verkümnera können. Jeden&lls aber hat er selbst die Sache so angesehen, die Scböntbalor Jahre
ta innen Kebaten SriaaemBgaa geMchnot, eidi etato ab «iaan la aaa Ooiriirigan iMtiaaUat; «r hat Vk aa
Kein Li'(><'nKeiii1>< Iwi den jKiriodischcn ^"TMiiiiMiii#ai> dar altaB CSiimpwBioticaeleii aiamala geMiH aad iet
«in Siels wiUkumweucr Gast gewesen.
Im Frttl^ahn 1883, noch ein Scaieatar w der Promotion auf die Hcchaohule, erstand er in Stutt-
gart dia Mataritlttiyiafiaig. b wndaa ana dadi aaah eeiaa pMlehgieehen KMataieea gealgnd frftaadn.
Digitized by Google
88
Bm UabtBMtMB au das altaa SpndMi Im Destadw gUdi die SohwfahM im dmr omgekehrtea Opnulini
«Mtor an.
Bo bexog er, 17'/* Jahre alt, ab Hadioiau Stodiiwus die Hoohacihule. Zum ersten Male in Munem
Leben bot ihm der öfltetticho Cntttrricht Daqenige, worauf ihn Talent und Neigung hinwicxeo. i>ie hfl^
vartvatandatan untar •ainan gaiaügan Clabao -irinn ianwr dar Sian Ittr mwnhmiiwlw CaiMaliUit und daa an-
aaffaaltaaiBe, etebolund» Oiinhdirtiiii aiaaa Oadaakaaa Ina ia aitaa UMaa gomaaB. Ja Hagar
M^int'm Gi'iKti' ilii' ilua älMB iBiigaBda Hahraag war Tonafhaltoa waadaa, daate gaaaillw and bagiarigar giMT
«r DUO damacti.
Die ntohar eines Madjeinew waren damak in TBlnagaa durch aiaa Raüw aagaaehaaer und «iMg-
reichtr Lflinr Tcrtrctt'ii. In den crBtou Jiihrcn Icbto und ■»irktc nw}i Autenrioth; neben ihm standoii Aw
Briider Gnelin, Ferdinand und Cbriatiau, lUpp, Itioke, tkhübler, aowi« einige juugora Dooentan, wie ElMitMer
aad ««MIL
lu den Acten der TUbinger Univcrsitätakanzlei befindet sieh aua jenen Zeiten noch ein Pcmonalfilacikel
jcdiL« einzelnen Ktudonten, ans welchem für jedc<« Sonie«ter die von ihm gehörten Vorletuogen uebet daii
dana!» üblii'hcn Zotignisii(.'n der Lehrer Uber iloiita und KeuutniiMC zu er««heu sind. Diew itnigni— nnd
aaa freükh aieailieh warthloa; aia baatehan boi Majar niaiatana ia da» ttMifthm FädiaA gai, amli aiaiga
Mal: ««eilt gut Hftaflg wmdaa Ca Bobriksa abar aadh am aut eiaam FragaaekluB «dar GadaBkHwfanah
aoqtafllK, aad ich glaabe danni auhBaaian in dliftn, data Majar «aalgilaBa lieht dia baaaadaN AnAmfaiB'
Mt ariiMr Ldmr aaf aioh tMogaa liaba;
ÜBlar sainea Vorieanagea ist bot FaefanKssäges ta ßaien, vidxtt Fhiloaophisehes, ob^eidt gerade
<laniii]h Strau"> uml ^ i-üher ^-nwiio AnzieluiDfT'lcnf* ausübten, nicht« Oenrhirhtüfho« oder pir niilolngi.^eh«.'',
auch keine Mslhenuitiii. iielbet die Physik, der spüter »eiuc UaupUetutuug angabürto, tritt nicht ben'or. bei
•ataar Aaknall «ar dar Uhntold gaiada arladigt aad Kayar bSrIa Fbgwik ^aiah iai «ntaa SaaMilar bat
oinem PriTatdotenten, der »pütt-r diu nkailumiwhi' Lavifbahn Tcrlicf^s unrl dipson Vncli niiv zur An^füllnng der
Lücke la». Koch im Herbst des Jahren ISct'J 'rat Nörrcnberjf ein, der gcnidc tur »trübsmuL-n' und vor-
gerüoktara Sdlttlar als ein auageieiohneter Lehrer und Meister der Physik und namentlich als glitn^ niliT Ex-
perimentator galt Majar hat aber nichta b«i ihm gaUM, aad iat iwar apitar, abar aieht wiihnud seiaar
Stttdioujikhre, an ihm in Baaichnng gvtiatcm, wie er aach ent ala Anl in Holbnoa tbb abem Freunde, dem
jetaBgen Profetsor Bauer an der polyteduuMlhaii Sebulo in Stuttgart, in die höhere Mathematik eingeführt
waide; dagugnii findet aieih ualar daa ▼arhenagaa Anatomie nicht weaiger ab aaeha Mal TeraeiohBet; dam
«iaa MaoRe piaktiaeher aad UiaiMiher Cana aller Art
Auf «jineni Zimmer rooh aa aad sah PI* nur jjar zu mcdirini.-uh aus Mar. ivar unt*^ laufer Scliadehi,
Ifrni'™" nnd noch affitiseTea OljaallB dar Anatomie; auch war immer eiui^ anno Uethier rorhandeo, das
IB Baobaehteagea and Tenaehea dienen mvaele. Ih haalata adeh atala aiaiga Vabarwiadaag, ihn la baaaBhaa
oder gar in [«'V bi-r l'uircbuni,' den Kaffoe bei o\noy T.homhre-Partie SB trfaikrn. ICbenso macht<> or an seinem
aSgaaen Körper oft unsinnige und extravuj^iinie Kx|iennK-iit«. So erinnace ich mich. doM or uiuniol den
gaun Am toU Brandwunden hatte. Er hatte Kich eine Iteihe brennender Zandantückchen glaidiaeitig auf
daai Am varglUhen laKscu und behandelte dann jede der Wunden nach einer anderen Methode.
Br lernte überhaupt Alisa lieber aus Auacluiuuiig und Versuchen als aus Bttchcni. Er war voll In>
tavaw aad Begeistemhg fnr sein Fa<-h ; wenn man über eiuon fleiieigcu Studenten nor denjenigen nennen
«in, dar aaaaar daa Vndaauagen no«h daa grteatan Theil seinar Zeit hinter aaioan Bttefaam aad Haften aitit,
aa hatte ar auf dieses FMdikat wohl keinen ToQeu Anspruch. Br war dar Regel nach ein ^fChaafttriiar:
Mig^gaBStunde bftftc für i)in (iold im Mijndc, und die Vormittag» waren den Vorlenunjfen und Itiwtituleu jfe-
iridaiat; aber es mögen wunige Ti^ im Jahre gewesen sein, wo er nicht ein paar älunden am Tarok-,
WhM-, Lhnatee-Tiaoh oder bei anderen Htadeataaapialaa geeiana aad Abends tot der FoUcei stände aus
Ke!ioUif;om Kreise noch Hauce gekommen -würc. Tn die wechselnden Combinationen und PrdV'pu f der frinereu
Spiele war er so vertieft, wie wenn nichts sonst mehr auf der Welt gewesen wäre, und kumitc noch nach
Zu den Schönthaler Genossen kamen noch manche neue Freunde nnd Bekannte hinKu, Ton denen ich
die sp^itor in weiteren Kreisen bekannt gewordenen Namen , yon seinen Foehgenosson Wuuderhch und Grie-
aiafir, iria Mail Omk, der mit noch weiteren unserer Jetzigen höchsten kirchlichen Wörden träger riel aüt
■iltti laMneB «ar, aaaaa; ooeh Kdnaid ZeUer, Uemaan Kuix, Sgmnnd 8ehott gobürtea n eeiaem waitana
Digitized by Google
39
BehnntoakniMk Er ^umt aruk dM KBrMntahandm ab ria origtiMUer IbaMh befaunl, vm tum mudieilaii
mlw nnd fkluchp Aiu-kdotni curKirton.
Noch iu seineti K|M(ter«ii SemMUTu liwi« er »ich Uartuf viu, mit einer Anzalil von Kameraden oidb
Mu Ikndamanmichaflliche Verbindiuig, das Corpa Weetphalia, m gründen und dabei die Stelle eines der Tor-
■tfinde oder Chargirten zu übernehmen. Wie er AUea, was er ergriif, mit T^eidennchaft und auf die Spitae
trieb, 80 war er nun auch Feuer und i'iaBiaa ftir die Ehre dea neuen Corp», beatand (Ur dieselbe einige
Monsurcfl, lernte den Bier-Conunent hawiThahe«, nitm, aogar, waa MNMt aeiuo schwücluto Seite war, aingao.
Dn nübaren Freondeu schien es, wie wesn er mta» QiMge Irnnr Mdndot hätte ala diese ihn Ueidate.
Dnni aDea 1b|Rliaeirtiren, Dirigiran, ftmcfae imd naeb ümattndM amnaianniTe und Vliciniiiltlnga AuflnlM, via
welche studt'ritiiM:hu Ai'mtcr mit i<ich führen, koiiiik- nicht gclinß«.m ohne seinem f^nz nnr äoh atlbat lapHU
aaotirenden Katurell und iinwerlich etwas ungewandtem Weaen einige Gewalt anzuthnn.
Aber diaNa guae UntmnehaMn «el ia die&H, wo der Bud«ti« «in aeiiwr wOriigH Sei daria er-
kannt bntt* . AUw. w«« StudfnU'iivcrbiiiJuDf: hicf^, mit Stumpf und Btial anaisurott«n , und wo w an di-ii
deutsclu'ti L'iii\ enitäten kaum ein suhwcrerea Verbrechen gab, aU ein tebjgei Band unter oder gar über der
Weite xu tragen.
Die „Gaestphalia" hatte Kich nouh kurzem Bentandc am Anfang dos WinteraetneBtera 18S0 freiwillig,
d. h. iu ik-Kor-rniis drehender Verfol)^ng, farmeil aulgelJjitt und die« dem Rectonunt ongezoigt, bestand aber,
wie die sndereTi Coq^iR und, wie sich auch nicht wdll verhiudem lioM, all ge«chlo«»e:.i' S< :'!entenschaft, nur
aater Venneidaiig aller Abieiehen, fbrt. 0«gan den Schhiaa des SeoMaten Ihad ein Auaritt m Ehna dar
abgehaDdea Kameraden, wonmtair aaeh Va7«r war, statt Ia gehSriger Batflnamig ▼an TObbigeB wordMi
die Röcke aufgeknöpft und die whwarx-weioii-gTtinfii HiiiidtT «ichtbar E« war aber ein voikl< iilrt. i 1' l:/< i-
dieaer nacbgeieiat, der alle Kanieu auÜMhrieb. üua gab es aine gewaltige UntersuGhang mit Verhaftungea,
flaaadanhaaehaiig, BaseUagnahme tob Briefen, HB tan, PAnftaka^te eto. Baa üatanaohBaBippoiaUl ist
»in dicker Band, und »ein Inhalt marht niiht tiur für den liiMiti^fii, sondpni für jeden oubefangenen Stand-
punkt einen kläglichen Eiudniek. Von poliliaciicu Tendonaeu war nicht da« entforuteste Anceicben Torhanden ;
«■ bmiiiiMa lidt am alebti vad kaiiata aitUa WaHom aa tktge baauaai, ab daaa ia äwgm OUBaianMkIm
und auf «nigaa HbUenköpfen norh da-s ,,C. V. (}." ang:ebracht, doiM noch farbige Bänder und Hntaaa mMa
aufgefunden woidaa. iht. von .Stiitt)»ii't /ur tiUMemtvn KtrciiKf angefeuert und Bericht auf Bericht rertaagt
warde, ao ghabte man ein £xvin{i<'l i<tutuiren zu mttHWu. Die Htiflair und Oiargirtou, worunter Mayer und
Gtiaaiqger, wardaa eoaailirt, d. h. aaf Zeit tob dar UaiTenatüt wanawiaan; aSaimtUohe ttbiisa Theilaehaer
am taa angfiteUieben Ausritt ant bedentandea, ineiat aialmpBaliifm Oareeiatraftn angeaehaa.
Das Sduffrkfunltiii's k^'i^^'" Mayer hiulote: daaa ST „wegSD Thcilnahnie an einer verbotenen Ver-
bindung ala Stifter und Voxateher und wagen anbefugtea Baaaaba afana MuMumsbails in unachieklicher Kleid-
ung neben den aar Strafe aageraebaetBa aeoat^gigaB Untersuehungsai lest das OaaaiUaia abaoadi auf eia
Jahr erhalte"
Audi jeuer UnterBuchuiigaarrest erfordert noch eine nähern Erwähnung. Der Pedell meldet nach
xwai Ibgaa, daaa StadloHu IKayer iai Cavoer keiaa Nabnag sa akh aahaM aad aar Vaiaar triaitab la
w\ird(> ihm ein Arzt 7M}p~^]i\i\i . Art M>inon Puln, mrin BenoliriK-ii <ind Befinden gana aaraal fund, aad üua
nur uiif M>in bestimmte» Ver]uii};cn und weil er über (xinp^Liütiuneu klagte, xweimal zur Ader tiaaa. Aber die
Hpciaen werden stets unberührt wieder hinaungetra^ni, bi« man sich am aatbatan Tage entüchlom, «eine Haft
ia Hansanwt au Turvaadabi, dao er noch drei Taga auf aeiaeat ZiuMt an •talahen hatte. Iah kann nicht
aatachnden, eb dieata TarbalteB aar la die C9aaie dar fKadeateaatreicbe aad Biavearatfiefca sa Tsraetaea iat»
an durch ein origiuellc« Mittel die Freilaasnng ZU ertrotzen; ob er nur aux dem .Stejjreif aucli .lie Wirkusgia
des Hungen an sich erproben wollte^ oder ob wirUieh schon eine janer tieferso Aufregungen über erhttaaaa
Uaneht aad Ifia^aidiiek raOtt, wia aia ia aeiaaai fUnm lahaa aaia Twadhaia bnauaai.
*) Hsn mag eralannt uia, in Betreff des zweitea, noch angefllhrteB DeBett an ferBehmei, daai aaeh den
Statuten de» Muwunu, einer Csitin<>ji;e,tp||acball ftlr Studirende uml Annäasige, die Student<>n auf DltlU-ti nur urnn nie
«orber »ubscribbt hatten, und nur ini Krack, crscheiaeii «oUten; das« Mayer mit «wei KamtM-adca in unstitniliL'i tn I i Ik t-
rock cinixe Minuten jtmn Z'iwhrn nnur der 'l'hiir verweilte, iler an ilin erijanijonon AutTi/nliTiiiiK siili r.n calterni ii äIht
sofort Folge Itcleistet h.itlr. cLi^s nuiji dii -i ■'iL.'eiitlieh nur jene l'i ivat_" -.i II-. hiiU t.rnilircnil.> l'.'lii'itnniu^ nueh/u einem
akadeanscaen Veigehen stempelte, uud sich nicht »cbeute, einen «o iiiiiunmleu i'chltritt sugar unter die Urttnde für einB
Wcgaatai« vea te UeducMe ■aftaaetaiai. gMek ak eb naa daa (Mobl gehabt but^ daaadarvoraMaateHteUwpt-
flaad Ar ML iHaia etaw es idnrer* SuA aoci akbt radutetigte (ud irgend einer, weaa aadb aech ao bodeauaca
Siflanag bedOrlleL
Digitized by Google
40
Der Beriolit des ihm zugeucndtton Arxto« an dox Viiirer8iUi(««tii( Mi^-;r: .jiav« Xajar Mob den wm-
■ligMi UmiUndaD oüht TiKUif als geiateakmik augoMliaa wurdan kfinne, jadiwli »ich iu efaum Zustande be-
ftide, der aehr laicht dahin fibeiB>luo kBnne. Diaam «nta|inalw «mh dia Anaiaht aUar Dinr, die Mayar
•cIk» lungi- ki niieii und beliavpten, das» or bei jadem ihm iridiign VMUl hSahat an^iavqgt und in aiaan
xweidaati^ Zustand vijaatet wardam könn«".
Iah kamt diaarai VrOiaSla dea Antaa Jadedi (Br dia daaaKga &H in aaleliar FaBanmf nidit siatim-
men, unrl haltp dip e-ntc oder zwfito iinU-r den obipi>n IVuhinp^n für wahiM In iviHi luT, oh>:leirh ii h dou f;aii2eii
Vorgang nar vom Uöreuaogou uod jout aus den Actm konue, aber zu jener Zeil nicht melir selbst auf der
Hoehsnlmla war.
In einem Bpricht nn <]w Mir.i'itcriiini war Mayer iibrijfen« ah „im besten Priidi<at stehend", in einem
anderen al'* ,,völlijf ulaubwürdjg" bezcithiict. Kr hatte bei den Verhiircn allen ihn Botreffcndc ohne
WeMans oingiystauden, über dia baaraden jede Auskunft Torveigort.
Dar Batli, wtgugiua, wn ia diaaiai FaUa raa Ininer praktischen Bedaatuoig, da diea naali aelu
SeateeUau «InaljB iMachbaiana fladia mar. St aoDta WHh einige gröaacn ICBiaiiHi hawiBhan nid ÜuA diät
im Sommav md Herbat 18:-I7 in München und Wian. Xi iat mir jadoeii ttbar diaaan AaftnÜMl* keio
iMBflrluaawarflHa Detail in Eriunetung geblieben.
Im Janimr 1888 Irittot Mayar, noeb tot dam TaUan AUanf das StiaQainB n Eiataihmiit dar antan
medicinisehen PrliCun^ \nuh Tiiluni:' n kommen nii dürfen. Kr s|itipht in der Eini^abe von Riinir Al»si<hl,
als Militärant in den mederimidiadien Dienst ia treten und einige Jahre in den ostindiicben Coloniecn sa-
■DbriBgfli. DSa Erlaabniss vode «rtheilt; man aohteta es dabei dar K&be waitb, ihm wKhrend lemM Anf-
anUmlta dan Be^^uih drr „I.en/ei" - «'> hiesK die Kneipe der ehemaligen „Westphalia" - zu verbiotan Wd
daron die Sladtdire<'tinn in Keuntniun zu setzen. Ueber die Prüfung selbst fiuid ich keine Xolizcn; dagegen
bestand er im Sommer die Hauptprüfiing in Stuttgart mit dem Zeugniss zweiter dasae, erste Abtheilung,
daa aaah dam ibliehan Vanastab au den bamanB und aaltenenm Maten gerechnet wurde. In der Clumia
wnda ihm dia avata IM» ertheilt. Seine aduiMiehen Arbeitaa imdeo gründliefae Kenntniaw and
aalbahtlDdiges UrttaQ Temthcod" beaeiohnet.
Nun eigab sieh altar, dam aa gar nicht ao einäicb h», in dan hoUttndiiehain Uihtüidianat au traten,
^ nma ihm gesagt hatte, dam ein vBrttambergiaehaa PrUhngeaaogniaa daflir hainaswega auaniebe, Tidmehr
dart ainn hmonderp Prüfung; zu iT^ti'hi ii. uiiil rlazn Kenntni»!* der hulliindischoti Spraiclic uii<'i'lii.".^!i€li M-i So
Barn er aieh denn vorerst als Arzt lu »einer Vaterstadt nieder. Die ürztliobe Praxis kam jedudi nicht ao
aofanail ab ar Tanralhet halian uaeihta, nnd diaaa nnftaiwilliga VntiiitigMt mit hcatlndigem Fuaen and
Warten rorwlzte ihn in (lie ünbchnyliolifto Stimraunp. Dar atlMa rurückgetretenr OiMlanl;!' nii ilir hnlliin-
discbeu Coluniecm dr.nigte .sich von Neueni hervor. Sein Vater, der selbst weit heruiugekomnieu war, meinte:
ein jongar Hann, und vollends ein Arzt und Naturforscher, nÜMe fremde lAndar gaadian haben, vnd aa
aiabeh er f&r sich lebte, war ihm für die Auabilduag dieses Sohnes kein Opfer an gitna.
So traf ich ihn im Frühjahr 1699 eifrig mit holländischer (Sromroatik und LeotSra, auch mit framS-
eiaaiun Hebungen bcseliiiftigl, und dasGe^iriieh mit hollUndischen Wörtern und ParticipUeanatTuetionvn »pickend.
Im fierbet deaaelben Jahrea nahm aar Udanb, ging sunüchat nach Faris, im ar mit den TübiDgar
Frennden Wonderiieh vnd Oneainger einige Keit maamnwnleUe, und von da nadi den Niederhmden, m er
die vi>ri;es<;lirii_'(>i_'tir rriifuiif; i-r^tiiu«! und r;ii J'at< iit ril^ ,,(I!'?'. m' vit-. lii-r (ic-iUiKÜiL-U " ijrIati,i;lo. Und da
gerade iu jeneu Tagen ein von Uotterdam nach Java segelndes Jütuffahrteisuhiif eiuen üchifiiMnct suchte, so
übanHlim ar jBeaa Stelle.
IMeso Iteite ii\in, wiewohl nieht v;in Hnu jreriiij^^fti'U innw'rcii Krlebiii-«-» begleitet, dac K.rw'iihnung
vordient«, ist doch der vntsuheidondc Wvndvpiinkl iu Keinem Leben geworden, und ohne sie hätte die Well ^
TiaQaicilt niamab von illm Kotia au nehmen Anlaas gefunden.
Er Iwtta Ina dahin nie ein anderea jSal ina Auge geflmst als das des proktisciien Antaa, TiaUaieht
einee solchen, der daneben NaturwiMenschaften ab Liebhaber in den Musscetundan betreibe; ioh giaulm nieht, •
dsss ilun nm-h je der Uodauke in den Kopf Kckoramen war, er werde einmal in aeincm Leben irgend ein
Bueh sefaniben. Wohl waren die weiautlicluUiu Vorbedingungen genialer Leiatnngen in ihn Torimadan , daa
BIreben, Allee ans eigener Anadhannng nnd dnrch eigenes Kaehdeninn sa lernen, daa BedUT&iaa, daa Warum
der Diiifje bi< iu ilio Ic txleii uni Ii . rL-puiibari-u Enden zu verfolgiui, die verfailqgniaBVDlle (ialx', Btet« ganz in
einer Hache zu leben und die ganze Mass« seiner Vontelluiigen in deren auaaehlieasliobcn Dienst zu stalleD,
Digitized by Goog
41
und unbeikiigüuste WiUirlicitsIiob«. Allein ab die*« Eiyfiisi liafK"!! in den alten Unigobuugwi,
in den iirimhwilniloii und zcrst reuenden Anfbcdenuigwi einer iirxtlicheu Praxis, des häuslichen und geiellMliAfi-
litlim Treben« zur vollen Eotftltuag gelangt, ob sie auf ein bedeutendes, ihrer wikrdigea Objeet su eineni
nunhafU'n Erfolg gefiilirt worden wärm, blieb doch imneir noch sweiiUhaft. Es gehSrt« nooh di« 0«nat
üuiwcrer Aiilüsse iiii4 JJmMuig im, xuA cK«m wnrda au pttdit dmdk jam flaaniM in «gollittmlielMr
Veise geboten.
Vou den zwölf Monateu, die sie dauerte, kaoieu aolit allein auf die Hin- und Hückreise, rier auf
tum Anflnfhalt in BMaria, TMiadlN» imd Bnabi^. Man hatte Oun vBaaigaamt: iu Hanpdeiden eiae«
SchiflsarztcA, znnml auf eiaaa Bandeis- tu«! S(>j^If<c1iifI^ wa aa ia der Regel an allem Umgang fehlt«, sei die
Lauguweilc. Kj- Lunte »ich daher neben ilcm Hi'iiarf an ueiGoiniaoli-chirurgi.when Büchern und Werkaeugen
reichlich mit nWlaeirDlogiactitn . ]ih}>iikaliiich[<n , astronomischen Apparaten und InxtruiuRnten versehen. Von
daa S8 Pmanaa «af dm Sehiff warda «Mlinnd der XVriirt selbst Kianiaiid knuik. £r hatte ao gat wie
kmae Aaapfadi«. ü<b«r dao dpitKa oitheDte ar aetir angttnwtig müd beiahiildigte ilin, daaa er sieh aoT
Kustcu der MonnHchaft zu bereichern gesucht hah«. Kr wollt« sogar noch «einer Kückkelir in Vcrbindun);
mit dem ersten Steuennann ein« AnUase gtgnt ihn richten nnd die Sache in ein öifentlieliee Jllatt bringen.
Ob dar Plu aar AaafBhnmg kam, weiia ich iadii mehr. Kit den ffln^vn Bdilflfaleataa kaaato er mh aar
laimaThaft Ttlintiiinlii i n, da seine K: nr-lui-i'' ilr" iri>'.l:ir.ili..(lii?n nii ht niif die MatRMOipnM
Nor mit dem ersten und zweiten Steiieiniann fand einiger näherer Verkehr statt.
So bebnd er sich, wenn auch mitten unter Mviwehen und ohne Entbehrungen oad
(IrK h iu tiefster Einsamkeit and gans aaf lieh ael^t, auf die UttlÜMiuollun des eigenen Oeistee aar4(h|ewieseu.
Die Fahrt wurde fQr ihn eina aiae Leninitt die anaan Aolageu nnd Neigungau wie uiehta Zwaitaa antgcgen
kam. Er war nie ein natiiar nnd oahaltaader IMlctierlflBar geweaen, da, was ihn Sberhaupt aneprach, ihn
ftlcidi wieder aufsein eigein'h (M'diuikcnHpicl ablenkte. Aber lan^:) und imv<'riMiMdt. pinx in die Ikitnu liluni;
venenkt, auf irgend eine Katureracheiuung, auf Wolken, Wind und Waaser den Blick su richten, einem Oe-
wittor TOB Anlhnig täa inm Stade laiaadMD, die «ar atala «ne eeiner LidbhalwMiaa gaweaaa. Oieaar Keigang
waren nun dir jrrnBHartiiiütoii Objp< te jrpboton, dar Oeeon mit KInlh r.nd Ebbe, mit Ptuetcn, AVjnrL-tilleii und.
Stürmen, da» nüclitlielie Firmament in nie gaadimam Glanz bei unbc^reuzlem Heriaont, der hcrauL^teigeudo
Blanianhiiumel der südlichen BalUagal, dlm la lam fia gvwaltigen Wirkungen der tropischen Sonne auf
alles organische I.«ben, die fremde Fflatizenwelt, die Keiho mKcIltiger, theih» tfaütiger, theils erloochener Vulkane.
Alles dies sah er nicht mit den Augen des Malers oder T)ichterB, aondern des stuueitden Forschers, des natur-
knndigen Beobachters, der in die WerkaUitte der grottnen Natav^ m daa Werna and den Ammmaahaag ihrer
•lenteutarsten Kriiflc einen Kinbliik üu gewinnen «trcbte
£s waren, wie er selbst erzählt, vaihiltaisamäsaig kleine Aulüsw;, die aeia Naahdaakan iu eine be-
atkanto SidilaBg, anf «ia baaoadana SM aad Mdem hinbaklen. Bs hatte aeihoa aaf dar Mut aaiae
Aufir.ork^'anikril crreyt, da^.^ nach der Vciflirhrrunp de» Stourrrnannn die vnni Stiinn i:e|icits<liten Wellen "teU
crlieblii.h waimer i^eicn nl» <iii-s ndii^rc Moerwa-twir. In Java war er er.staunt, U'i AdcrliisKcn tui dun Mutrosen
in bemerken, dose das Venenblut eine dem der Arterien ganz iihnliebc mthe Färbung hatte, und hörte die«
Ton den deutschen Aerzten in fiatavia, mit denen er verkehrte, ak eine allfnaaine und bekanate Thatsaoha
hinuditlich der Einheimischen wie der Europäer beatXtigen. Bbeaaa aditeto ar aaf die Wirfamgen der
Rioclianischen Arbeitsleistungen und ihre Beziehungen zu der oigniiahfln HVXrme nnd dem Kahrnngsbedttrfbis».
IMe aUgemaine nnd unlMstinuDto ErUäinng, dav dies und aadaeaa wa dar Saaaanhitaa harimmma, gaaQgte
haa an eine Oauaationaerkenntaiaa nicht, aa wenig alt der UoaM Satt, dam durah Beibuag
iw. ^h\.H iiiilu te Wie und AVaiun, dieser ZuÄnninienhmi(?e fe.t.->elfe vnn nun an .-«eine (ranze Auf-
uud liees ihm keine Auhe mehr. Die einzelnen Mittelglieder, die iltn dem Ziele uiiher führten,
die iaaara Oamhiahte aeiaar OedankcnarMt hat er ia den mir aagitagliehan Aulhciehnuagan digioda alhar
dujgllagti wvhi iiber melirfiieh au«j;c«i>ri>cln ri : da.s.s or Rieh dundi vemliiedene Tirtliiinier und llalbwahrheitcn,
kfiaallidM Cboeamiouou an dio beKlciwudeu Aul&ssaugcu liab« durchringen müisseu. C/cwiK« ist, doss er die
Gcandgodaahea anaar qrittonn Sdiriften, wenn aneh im Saaalnen neefa unfertig, doch adhan in iima Cssten
FwriaaMi von «einer Seereise mitgebracht hat, und Aohk ihre Wurzel nirgend« anders zu suchen ist als in
«aar genialen Anschauung und iu einem unahliissigen, eindringeadea Nachdenken. Bewegung könne «ich ia
Wirme, WUrme ia Brnngof vauHtim, in eiaam eenalaatea, dnteh fiiparimant fatmatailaadau Tarhültni»;
Leep. XV. «
Digitized by Google
42
Bidit axat di« Stoib dar Httur, wmdeni «wsh ihn Krüft« mmb mmtiiilNur; diese «cien Unacbm, wtUh» n
«Isr WMnnv lätht mtargclMB, aeiuhn mir nngafcnnt ftirtlmtaliBB.
Bei «einem Abgang vnn Hrilbtonn im Hcrbut 183'i hiitto Mayer auf mehrere .'ulirr Aliwliifd ^o-
nommen. Wie er uun im Februar 1841 »ofort iui«fa der Landung in die Heimatb und frühere Stellung
lurftokkdurt«, w gwrfwh dies tot Allem, wwl er, gm erflUK tob den newn CMnhn wie m dem Be-
WHtteein ihrer Tra^rweifp, kaum rrwarteii konnte, biü ir die noch dunkeln Pinikl'' u ttii 'Ieti , die oft ver-
niMtcn Uiilfsnutt«! au Üüehern und ApparaUn bcnülzcn, cW (ianze befreundeten l'.tLtiuuiniicrn zur Prüfung
TOttagW dnrfle. Ber Hauptptuikt, von dem der gauM Werth »einer Entdeckung abhängen muMte, war: ia»
■Ofmuimtn Aaquivalent der tod ihm auf einander beaegcuen Krufto zu Anden und ÜMtmatellen. Denn ea
iMlf akihiti, BOT im Allgemeinen ru aagen, daas WSnne und Bewegung in einander mnnft-xbar »eien, -weaa
sr ndit angehen und uachweiaen kouiit«, welehc« ooniitante YerhitltniMi dabei obwalt43, welchce Maas» von
Wknw welebem Maaia Ton Beiweping eut<preoha. Diesen Thaii dar Sache hatte er auf dem Bohiffe nur
Torbweitend abwIagaB kBanen; mr Anafühmi« bedurfte er dea Idwratiaai* hi der TKIeclidwn, jetzt Itrtder-
üchen A{<o(heke und aonstiRcr Hillfuniiltel. Si'in BrudiT Frit/ war <i< i' en<tc A nlüuifier. Ji n er für die neuen
Ideen gewann, und ataod ihm mit vaimer Theilnalimu und sachkundigem Ilatho bei dcu auxustellenden V«r-
raebn mar Seite. Wdche Wege er mm eineohhig und «ie «r n dem BugeloHe idangte, daaa dem Herab-
onkein eine» Uowiehtstheil!' von einer Hohe von etwa 365 Meter die Krwi<nuun>; eine« i,'!eiihen Oewii !!(^-
äieila Waäwr von 0" auf l" entaprovho, wie diese i'ormel für das Aoijuivuluut sich dann novh aU ungenau
und zu niedrig gieiftiid enriee, weil er fttr einen der NebemmatHnde «einer Tenufliie eine etwee n klefaie
mtat eingesetzt hatte, iat Ton ihm aelbat in «einen Schriften dargelegt werden.
I)a er nicht zu den »tillen, in aich gekulirtcn Naturen gehörte, sondern sich gern über Allee, waa
ilm beachiiftijttt!, aun^praeh und berieth, no war er eifrig bemüht, Proselyti n fin- wine neue Lohre zti gewinnen.
Br wendete aich nicht nur an die in Heilfarainn lebonden Gallegen und Lehrer der höheren Unterricblannataltai,
aemdem veiate im Bonuner 1841 «luh nadi Stttttgaii, TSUngen, Htidelbeig, tmi bekannten und nnbekennten
Fachmännern Reine Ideen vorzutragen und ihr TJitheil in TeneluMB. T>iei<e Vemuehe tieleii jedueh keinei^wegs
«ehr aufinuntemd aua. Bei der Neuheit der Saahe nnd aeiner mdur firnppanleu ala ruhig entwickelnden, toh
*der hefraciienden Bpredie der X^diririlober aalir ebweidienden Tovtregaweiee, bei dem netArlidieD, eiitaehuld*
baren Miwitmuen, da.-« luan eiiieni iirxh i,-nn>; j--.ni;i ii Muinc enti^efrenbraehte , der wiuen Kivimditi zwar ats
ein origineller Mensch, aber koineswegü als Gcltihrter bvkauui war, und nun doch mit einem Molo die ganze
njäk wegeetellen wellte, wer ea nieht n Terwnndem, wenn aeine Behauptungen nur ala geiatnidie Fara-
dexieen ani;e«ehen, mit Auhselzm ken und KniifThüttehi nnj^-liört wurden. Man fnt^'te ihn: "Vi ir denn auch
diesen oder Jenen Absehnitt in dem und dem ISueho mIiou gcloacn tiabc, luid wenn er, wr }^L\\\/hnlich, diese
Frage verneinen muHte, so rieth man ihm, dieaee TeraXumniaa doch alabeld nacbiuholen uut: .-.vaiv Ausicbton
daran noch weiter au pcilCut. Xr entaoliuldigte apüler die Befragten damit, daaa er sidi damals selbst noch
nicht ganz klar gewesen sei, und die VnTeieinbaTkeit einiger Beste der alten I^ehre mit seinen flätzen noeb
nicht erkannt, Modem durch kttn«tliche Hypothesen beseitigen zu können geglaubt hatx-. In il< r-i lUi-n whritt-
Uehao AuflMichnung, die diea nüher euafUhrt, rOhmt er denkbar die TantändniaaToUe, aulinuntenide und
ftidemde AnftnluDe, die er bei dem ihm nmr peraSnlieb unbeknnnfen Piuftiawr Jelly, damala in Heidelberg,
geAmden hat»
Ich war im Herbat 1841 viel mit ihm muainmen, und os war damals schwer, mit ihm von etwas
Andanm m reden ala tan dieaer Hacbe. Br wueale, dam mir der phynkniiadie Theil denelben ftm liege,
meinte ab(>r, ihuw ich ilim über die, wenn man e« «o nennen rlarf, ]ihi!i:iw>phifii he S ite e:ni(r<- A '.i^' ldUKi«}
geben könne. Kr selber liattc bi« dalüli nienialis ein philoKtiphiiiehe.9 üueh geleaeu und hut liiiw. üuviel leh
wei»i>, uueh K|>iiter nicht gotlian. AU ich ihm einmal Hegel's Logik und den Band der Km \ kinpiidie, der
die Natnrpliilosophio enthält, mitgab, bracht« er Beides nach wenigen Tagen zurttek mit der Ik-merkung: dass
er keine Silbe davon ventanden habe und nichts ren>lchen würde, auch wenn er hundert Jahre darin läse.
Ex nihilo uilül fit; nihil fit nd niliilmn. Omun at ijuut i'tfeetunu Sh waren dn Ju i S. lilii^:\> <vter, die er
danala immer im Munde führte, die er mir einige Male beim Xonuieii entgiKun-, beim Uebeu uoeh naehrief.
Idi aelHe ihm sagen, waa eieb gegen diese Sit» einwenden licaie. T>a »luiter noeh oft und viel Ton dieeen
Dingen )re-!'!i>i lieti wurde, fo ist mir auch au.i den damaligen l'nterlialtnnjren notth Manches in der Erinnerung
gebUebeii. Gegen den ernten tiatz, dass aus Nichtb Nichts werde, hatte ich keine Kinwendung; es sei diea
aar ein anderer Anedmck Ittr den aUgameine Oaosalitttegceetx. Daa Zweite ober, dam Nidita an mebta
Digitized by Güü^ic
43
W«nle, aoi im WltMl Bicbt rntbalton und lirin Satz der n'lgcmoinen Erfahrung. Die« bicto eine Mon^ Bei-
•piele Too YenmhliUif. Wie man ein Uenuüde in» Feuer werte, m> blaiben wohl die nhimiiiichen £leaieate
dar labmad, dw luftan, im Hotaw übtif , du wwmnhlioii» KmtWttk «bar an in hiatm. Siane Briv
TorhariJtti. Alles Verposjwn sei ein Zunichtowerden von Tanlalllilijii " Geistige Krlifte können eiafoc'll Ter-
loron gehen. Alle Organismen werden als »olohe dureh iiuMore Zentuinui^ oder iunoros Abstorbon vsmiidltet.
Pie Erhaltung der Gattuuj^'n ündore dAram nickt« und i;vhärc nicht hierher, m> wenig als die Unaterblicbkeiti-
b»ge. Unaentäibftrkait gehöre nieht zu den Merkmalen dor organischen und psychischen IjebeuMraoheiinuigaa,
und der Satz: oibfl fit ad nihilnm habe deehalb keine allgemeine Oeltung. Da« Oausa ocquat efliMtom wolle
zunächst nur bc<>agen, das« hl dar WirknQg nichts enthalten sein künnc, wozu die Ursache fehle, und xa^
gekahrt, und viedarbola aomit mir dan «niaa 8at% das aUgemeiiie CauaalitataBoaeti in anderer Form.
Er anridarto dannif atwa: wi« aa 'mit den OipHiiaohan imd FiTehüeliaB aai, Iwae ar jetzt dahin-
gestellt; er r«le vom rhy.sik.iü-ii ht n, v n d.Tii, was inan in dar Ilqrik Krüfl« neimo. Nun »ui os ihm KSnz
mdankbar, und seine Kiubilduugskrafl Tcnage ihm daa IManal^ man ar uch vorstellen aolle, dass ein Beales,
Wiikendaa iigandwi» alonial an NmU vnd Nidili mrden kfona AOa CtaMlittt htfra dwit «if, wann van
der Ursache auch etwa« unterwegs abhanden kommen und nicht in die Wirkung überi^'cheii könne Weun
Kräfte UrMchoii Beien — uud doss sie dies sein müssen, werde wohl Niemand liiugnen — so müaaeu nie in
dar Wirkting snm Tonehein kommen und in ihr aufbowahrt bhibcn, Ua die Wirlnng selbst wieder aar
Uriache werde. 80 wenig eise poaitiTa Oitoa im Verlanf ainar itflM«««^ tu Null werden kJJnuc — die«
war ein oft und gern wiedorholtea Bild und Beispiel — so wenig fcSniw elaa Kraft in der Wirkung vor*
aahwinden und in KUAtls verpuffen.
Wir giagen einmal in detartigem Ga^iüdi gerade anf derLaodatamae, ab unii dor Eüwagan mit rier
dampfeudea Koasen entgagenbnmste. Waa mainat du nun, fhigte er mich, daas der t b . kaliadie EHbet nm
der Muskelkraft dieser PferJc wi Ich erwiderte; ic h wiiwe uii lits zu ueiuicn, als i i— Ji> Laxt der Pferde-
kürpcr und des Wagen» mit seinem Inhalt eine Vonetxuitg im llaum er&hre, die ohne einen solclien Kraft-
aofMnd oidit «rMgt wKn». Mira, ntainte er, ao hai aie nif hnlbaai W«go nrnbehnii irad nneh Uajlbn»»
zurüi kfahren — wnj* ist dann der physikalisi ho F.ffeet • Dann, si^te ich, liabcn swei solcher Vtrst tzunneu
im Uaume stattgefundeu, tou denen zoMüg die erste durch die xweito wieder aufgehoben wftre. £r erwiderte:
diaa kSnua «r kaiaaa phjAaHaehaB Mhet naum; aa an gans gMahgttHiff, ob ^aae FlMwgiaiB in Hsabmon
oder in Oehringen seien; ihn? Fortbcwc^ng sei da« Motiv und der Ncbenurfolg für die me<'hanischo Arbeits-
leistung der i'fcixle gcwe..»en, aber nicht deren physikali.'^lio Wirkung. Die Erhitzung der Pferde, der be-
schleunigte innere Verbrunuiuig^iproeeiw der von iluion gonooscnun Nahrung, die KeibungHwamie, welche <lic>
bewegtan Siidar. faiar in den sichtbaMm, blauen Streifen auf der Landatnaae ntrfieklasaen, die Veraehning der
Fette in der Wageninlbe an den Adiaen, Allee daa seien nicht rnfHIlige Nebanunatünde, wofor idi ne an
lullten scheine, Mündern die Itewegung der Pferde, iliru uieehuuische Arbeit .-tetze Mih in diese Wännc-
encheinungen um, und swar nach einem constanten, quantitstiTen Verimltniss, in deaiieu Auffindung und
Fommlirung er den widitigBten Thdl aeiner AnQpdie aelia, wflhrend er über die Biditigkeit dea Prineipe
nicht den geriiifptcn Zweifel nielir habe. Üanuils ist mir /um eistet.niRle k'nr ui wordeii, was er denn eij^nt-
üch wollte und gefunden «1 haben glaubte. Obgleich 1« scLou deutlich genug au» seiueu 8dmllteu solhat
au araehan iat, ao knnn idi ae dooh «na meiner Erinnenuig nneh da eine gana poaitive Thatsache banfahMO, daaa,
obj?!eich er von einem Si h(ilirhile«:>phen »f» entfernt al« nur mdglieh war. dueh ein durehaiis selbststandiges,
dem Gebiete der l^ogik und Metaphysik anj^vhoriges Naelidonkeu ilbvr da« W'eion lier CatiKalitiit an seinen
Entdeckungen einen vielleicht eben so gm6-<en Anthoil hatte, als die exactc Xiiturfon^chung, Neine ciufodie
und originale, aber streng logische Art au denken, sah in den beigebroebten Yorstellangen über daa Vor-
bilfariaa von ünodu und Wirkung Likslno, weldi* rm daa Haiatam der WeUwdahait aooh niefat anagefUlU
n aein aehianen. (BdihiBB Wgt)
ESng^angene Sebriften.
(Vom M. Ott U« 15. Nor. 1678. Fortaatiaag.) vorjihr. Kunde im Uibacher PfaUbaa. 17 p. (3 Taf.). —
... , „ L • «r- -1 »-iiT ., , Lusrlian. K, v; Mitlbell. »u» d. Museum d.Gesellftch. 18p.
Anthropol. Gesellsoh, in Wien. Mittheil. \ IlI.Bd. ,4 t^, , ^ Uencdikt: Kraniometr. Mitihcil. :a 1. - Hoch-
Mo. 3 U. 4. Wien 1878. S«. — Desrkioann: Ueb. d. stelter.v.: Uriberfunde bei Duz hi Böhmen. Sp. (1 Taf.).
r
Digitized by Google
44
— Wambraod: Ucb. bekaaiMM IMMtwohMiMai in
Um M Jdriowiu. 8 p.— Mnci: Vach e Vwt Hb. wUia-
«ohnnogvn im htm. 4 f.
Boy. Sodoty ef Lmim. FUloMpb. Thtattet. f.
tbe >. 1877. Vol. 167, Pt. II. LoodMi 1878. 4". —
Spoitiswoodc: Od hTpajMoMu MurAcM L «uma. 10p.
— CMeji Od « new Tonn of taagailitl cqnMiaii. 74 p. —
Ctylejp: Ob tbe bicirrular qutrtic. Addit to fnt. Cuey's
raem. ,.0n • new form of tanfcnt. cquallon". 20 p, — Sa-
bine: Contrib. to tcrrc-str. D »KtKHUni. No. XV. 4H\k (STaf.).
— Jeukin «. Ewing: Un firiclion bet«. surfacps moviiig at
low spted«. 20 p. Ii Tal). — Parker: On (ha »tructure a.
ilevdopm. of the aknll tn tlie nrodelous AniDhibi«. Pt. T.
70 p. (0 Taf.'r. — Ilopkiijson: Rcsidiitl diar|{c of the
Lcydea jar. IMclpctrir iiroportifs of diflercnt. glMies. 28 p.
— Brun ton a l'vf: <>ii ilic |>li5.<iir.|n(r »rtioll of tho bark
«t' }\niÜ\r\'i^hlt_\im f/MiMf'«*r, j£:ci)f'n*Ilv ta]k*d Casi'a, Cussa.
uT i$M*}' bark. 82 p. — Romaurs: furtbrr obs4'rv. on Um
tocoaator tyMam oT MeAuae. p. (2 Tat).
— ^««eadioKa. Vol. VU. Ko. 3 «. 4; Vol. VIII,
Na S4— S6. London 18«i— »7. 8*.
Vol. XXVI, No. 184; Vol. XXVII, Xo. 185
«. 186. Ixindon 1877—78. 8«. ■— Williamson: Ou
tbe ori;aiii/at:Mn of ihc fosiil plania o( tha ooal-nieaaiure*.
i't IX r On Iii" Jiiii ^t resejiri'fie« Into tha «n^aic. of the
fii-ki! j lurit!, : t 'Ih' !.riti^b loiil iiieasurM. cspcc. of tbe (Vi-
linrili ^ a !.'j i'.i .'''it\iiriL ä p, — ^anilerson: llrin. t.-ii
tbe altribtile« vi Ui« gpnniual iiarlicle« 9i hocteria, in reiily
to Prol TvodaU. 10 p. - Alry: On Ike tidcs at Malta.
2 p. — Tyndall: UWrr. on hmnetiratlT aealcd flaslcs
opened on the Aips 1 ii. — l'owne» a. Ulunt: Kffett of
light npoii Bniirriii a. odirr oiK^iiiUtns. 13 p. — ('r«>igbton:
l'oints of n'M'mbl^ut'i' bei», tbe snprari'DRl bodics of the
bors« a. dos, a. certain ocrasional stnirtur«« in thp ovury.
4 p. - Mills: Un electrostrictiou. P. — Smilh: Tbe
cxainiuaüon of ab*, ftp.- ^tnn«': Oii a cauae für llie
appearaoce of briglit liiit's in tbe eitectn of irresolTaUe star-
CHIHer*. 2 p. — Itue, de la a. lltlller] Exper. rcsearrh.
on Ott rio'tr. dUrharg« with tke ckfatride of «her batlery
1 p. — To ni 1 iiKO II : Note« on nuitontaliiratcd wilii»' soli'i-
liniis 11 )' - II .< II pb t (> n ' <Jii a new nu-tb. o( tiiitiiii;; liiisit^
tü tbe duration of rrrt. geol |MT>odä. 12 p. — Stokcs: On
ecrt. noremnla of radiometer». V p. — Xo. 166. Perry:
Slafnat obim. taken dnriog tbe Iranait of Venn« expMi.
to a. fr. Kargoden lalaad. Ii i>. — Sylvpüter: On tlie
Ibate to the Order a. dagi^e ol tli<> fiindaniniial iiiTarianls
of hiiiary qnantics. 3 p. — l'arlior: ftn tbf siruclurc a.
■ li vi luiMo Ii) Ihr tiklill in tbe i'unjiiioii sank-' i I i'^pidoHotun
natnx^. !i p. — Schäfer: übaerv. on tbe ucrv. syit. of
^uraba aurita. I p. — Pedlar: On cobra poiwm. 12 p. —
Crookc»; On repuUioo renildng fr. radütiion, Op. ~ Le-
wia a. Clarke: Tbc cortical lainiDaiion of the motor area
of the brain. 11 p. taTaf.1. — Lorkyer: Res. in^ertrum
analysis in ronnect, w. tbe !.i>fotr of tbo siiii Chi the brigbt
lirics in tlir v|ii itrA of ütiirs :< iirl(nl;o- J )■. Brodie:
Ud thi' ri l:it v „fadlity of prodiutiou" ot cbeta. combina-
tions. 'i I 1 i .'f.).— Baber: Minute stniit. of the thyroid
glaud. 4 II. - .>pottlawoode: Oa »tratilied di«rbarges. V.
V p. — Adana: On tbe expraaiioa of tke prodiirt of am
two Lagcudfc'b eoeffirieuts hy means of a aerie» of Legeiidn^
roeffirieaui. H p. — Taylor: Kxper. on tbe rolonr« sbown
by tbio liijiiid ftlnm under the artion ot ^onorous lilirutioiis.
b p. (2 Taf). — ^^'hipple: On tle roroparison of ihe
iUUldard baromcten of tbo roy. O'baenaton, Grernwic-h, ».
the Xew Obaerr. i p. — Stewart: On ue diumal ränge
of Ike mgaeu dccUaat. aa recordcd at the Trevandnim Ob-
Mnatoty. 7 p.— Adana: Note on the valne of Enier's
onatant etr 6 p — GamKec a l'rirstley: Kflpits mi
the keai't et .TlUnuiri' >liiin;intic:i nl llii ' ^\ T ) ii ■
dall: Ou f^cbulze'ii muüe of iiilcrcepting the gennmal matter
ot tha air. 2 p. — Klein: Kxpcr. rontrib. to tbe etniogy
of infectiom diseaaei w. spec. ref. to tite doctrine of con-
tagium vivnin K p, — Lockyer: On the u»e of the r«-
ll^tioo gruling in cdipao pbotompby. 2 pt — Tomlin-
aoa, H.: On the altcraiion of tne tbenaal coaduclin^ of
im n. Bteel canaed by magnetiun. 9 p.— Simpson: Cbe-
mieal notea. 8 p. — Tomlinaon, Ch : Kunbcr note un
snpersaturated saline sohttions. 6 p. — Brioschi: S. unO
i>Hi/itioii ditferentielle du S"" ordre. 3 p. — Uiissell: On
(.(Tt. debuite integral« 3 p. — Liveiug a. Dewar: On
tbe reveriial of Ike liaer of nulaltlc vaptMin. 5p. — Priest-
ley: Contrib. to the ^yaiol. of batracbian lympli-hvarts. 4 ».
'Moteley: Ob tbe «tmct. of the Shflatteridiu, a faraily
of the hydroid »tony eorala. 1 p — Xo. 18(5. Abnev: On
ihe photometry of tbe magneto-eler tric li?lit. 9 p ora-
bard: Kxper. roa. an the tenipcratuic ul tliu ht-iul. Sl ji
— Cayley: Addit. to man. on tbr Iranslorm. of ellipui:
fnactiona 2 p. — Darwin, O. II.: i)n l'rof, llaugbton'a
eetimatc of geolog. tiinc. 4 p. — Uoppinxer: Some cx-
M>riin. on ronduetiTC! pru|H'rtie8 of ice. maile in l>iacoiei7
Bay. iKTFi— 7fi. ii \>. — '1 omiinaon. Ch.: Ou the fiioetien
uf the r'iiU-« of tbe «e«»el in maintalning tbe «lato of stiper-
MiluiMliMn. 7 p. — Ayrton a. Terry: C'ont«tt ib>ury of
uiltair Al tion i*t. l a.'2. 42 p. — iid.: On the viscosity of
dielectrie». No. 1. 7 n. • xyadall: Kecent cx|M>riraI on
fog-aign&ls. Up. — Bilcbof: Ob potKOcent orgaiiic matter
in potablc watpr II. 3 p. — Tbompion, Lowiie: On tko
inodiffratioiis of tlip simple a. ronpoiind eye» of iiM'cts. 9 p.
— Gorilon: Miiisiiii-mciit» üf plpitr loiist.iiils. 11.: (dl the
»per. iiuliutiv liipiii itit's Ol corl <lii In i lii 1 p. ~ Turner:
On tbe pbii'entdtiun of tbe apcji, w. a lumparison uf the
«tntct of tbeir plaeenta w. that of tlie human femalc. 1 p.
— Gore: On tberroo-ele<:tr. propertiea of liquide. I p. —
Lockyer: Raa. k aiMctr. anavaia in connasion w. th»
apeelran of die ann. II p.
Batav. 0«BootMh. t. Klint— «i WvtaaidMipWt
Tudacbr. v.Ind.Taal-,LadUenToftaiiknnd». D-Z^OT,
Mex. 6. BaUvia 1878. 8*. — Rooa: Jeia orer Endak.
102 p. (1 Taf.). - Holle: De Klok of Kohkol van Gakteh.
a p. (I Taf.). — id.: Beaehraven ateen ait de aUe^
Tnännahtia, Rciidcnlie Praangar. S ^ (t TA).
— Notnleii
gaderingen. D.XV, 1877, No.2— 4. BataTiaI878. 8*.
NatTirforioh. GeaelUoh. in Zftrlch. Viertcljulirr-
sohiilf. 21 Jahrg.. II. 1— 22. Jiibrg., II.
Ziiiii-h 1876—77. - 21 .luhru, W i- bor: l eb De-
rivate d. OinietbvlaniliiH. ;ti> p. -- Ksiher' feb. d.Eraatx
d. Eiweuses in <1. Nahniug durrb Leim u. Tyrosin a. derta
Dedeut. f. d. Stoffwcrbsel. 14 p. — Fiedler; l>b. d. Sym-
metrie, liebst elniijen andern gcomctr. Bemerk. Iti p —
Henne borg- l'eb diejcn MinimalHielie, velt-he d. Neil acho
l'ariibcl ztir ebenen geodät Linie bat: ab. d. Kvolulen der
fl.piHU aljfebraischen CuTTeu. Cp. — Wolf: A.stroiK>ni. Mit-
Ibeiluiigrii. 94 p. — Fritz: \ eh. Ilagflbildung. lU p. —
Fiedler: Ucb. Oeometrlcu. Geomechanik. 42 p.— Baltaor:
D. Enischlipf v. BAttatein. 5 p. H Taf |. — Notizen. Ber-
uold: Heoharbt. e, Meteors. 2 p. — Weilenmann: Ueb.
d. Weg der WiilielutUrme. 4 p. — Luibsingcr: l'eb. d.
Eiit«'.ikl d. I ilin- >"ii d. Functionen d. Uei&sawand. I p.
— ^1 l.:n r: l eb Moln ularYcrbiiidungeii. 4 p- — RUrkli:
felM-rsriiweinni. in liudapcst. 2 p. — Vritl: Ueb. B««ieh.
x%. rolailicbi u. Sonnenlleeken. 2 p.— BillwiUer: Debb
d. Föhn. 2 p. — Wolf: Notizen z. srbweiz. C^ihorgeacUohlaL
iforu.) 43 p. — id.: Zeitgenüss. Beitr. f. Geack. d. Er-
ttadung d.Femrobra. 3 p.— Unltzer: Ueb. e.Vorkonnco
V, verkohlten Pflanzentbeden in ndcan. Aacbe. 6p. — Heim:
l eb, d. Entstehung d. Alpen. »! p. — Colnann: Vergleich,
d. Itetricbskosten verachicd. Bahnen. 4 p. — Sckkr: Ueb.
d. Calomel u. den Zinnober der Chincsea 8 n. — Wnlf:
I iiiere. Ub. d. per«4>nl. Uleicbung 1 p — Kiainor: Dib.
d. Talbot'acbo Qeaeti. ft ^ — 2.' .lahrg Wolf: Aatro-
non. Ifittkettongen. ISS p. — ' Gröbli: Spec. Probleme IIb.
d. Beweg, geradliniger parallel. WirbrUadeu. Bl p. — Fied-
ler: Z.netorm il. iie elr rmerrii ht.*. Itip. — broelicb:
Ucb. d. Ersatz d. Eiireissca in d. Nalining durch Leim n.
l>ra«tn. 2 p.- Beck: Ueb. d. Gealalt d. Mondlh 82 n.-
Weber: Abaol. elektromagnetiaebc n. caledmotriacheMeea-
uugcn. .'u p. — Fritz: I>. Häufigkeit d. PolarUchtea aa d.
einz. Tagen d. Jahrca. ' p. - Notizen. Schnixe: Deh.
itkkatonialt. Htoffe der Rnnkafarfiben. 2 p.— Sckoch:
Digitized by Google
45
D«b. du dorcb d. Stetten MaUitaUe darKCrtdlM Mekl. 4 p.
— SchAr: Dcb. «T Cultur d. Cbiiwrind«). 9 p.— Hein:
Ueb. d. Mechtiiitmm d. GettfiBramfonnongr. 1 ji. — Wolf:
Noüzen x. whweiz. Cii]tlnTVu.'li. (Forta,). HO p. — Bill-
will er: Veh. d. Kältrrürk&Io im Mai. 1' p, -- firabiTR:
/uro (ieomelrie-IIntcrricla. 12 f. — Weher Krit Ilcuicik.
tn d. ]:jiideck. d. H. Bömitciu ttl>. d. KiiitluM d. Uthxet
auf d. •Itkr.LtitingniiinriiadT.llilallNb 10«. - Cmum:
Oeh. TeriiMitingiiiitlfl der Püum. 10 b. — BtrmMB^
Neuen Unters, im Gclncte der tbier. ElditridUtt. 4 p.—
Keller: 3lit(l:i«-il Qb<r Mimicr;. 2 p.- neim: WOML
ttk. d. XdlDer Dum. - p- — Lucii»inger; IVb. irechtei-
Mik. ADtagoniamiu xueier Gifte. 2 p.
▼•niB nr Ttrlnitiiiig utvrwiM. XMSta. in
Win. SdttiftML 10.Bd. itfir«. 1677/78. Wim 1878.
8*. — Sampf: ücb. d. «ndniUirMfclV. Vif - Simonv:
O. nalnrwise. Klrainit in J L^ndMMt III.: I>. Schritt-
leicbrn d. Erdgmchichtr im Al|i<>n|^l)iude. 42 n. IV.: KjUlor
auä d. HOg*!- II. XicilcriiiiL'slsiiJc S4 p. — (;r«ii> Ii.sttmt
D. Vcrerlniug. 40 p. — Toula: Vulcoii. üeritt u, Vukauis-
Wp.- DAll: KMahnsd. Geldes anTdernnLaMr-
ttttteo. S4 p. — Reitleckner: Wandt imfen n. Wnoer-
nngon der Prodiiote d. (.«ndwirtti.sHmft. 52 p. — H »y e Ic . ». :
D. Coloradoli&frr. LM p. — I'ukoriiy: Klettt-rptlnnzcD u.
deren L«'l>0D5wdse. 3» p — Tierre: El«!ktrou)DaiuiB<'he
lliilurtion. f H p. — IJ n r c r ^t ei n : KeimiiiiKüiinhCcs.'. der
tiMveapttiuiMU. 40 p. — Httvck. V : .Skiz/.eii tma d. Tlilcr-
SM D. — toula: Kuralleurifft. 40 p. —
•rktiachen Untemehmungen ein. Erst in Hai 1875
wurde eine neue Expeditk» nnter LiHng des Sa
Q. 8. NavsB amgerflstat, «dehs aiii SO. Ibl, gmds
30 .Ifthie nach der Aiifrulirl von Franklin, Jon Hafen
von PortMnonth verlieas, um so weit «1« mäglicb ^gen
daa Pol vonodflagni «ad die r
Biih«: D.Ebflais dLKaiunriia. auf d. Ituenieur-Buinant.
?0 p. — Bmrgertteiii: D. NadelbOiter dar Jetslacit n.
der Terwelt. >2 p. - Kakllk, v.: üeV. ciaige Felide de»
WaUce. eo p.
Satnrforich. QeselliclL xo Freiburg L B. Be-
richte Ab. d. Veriaandlungeii. Bd VII, H. 3. Frei-
Inirg i. B. 1878. 8«. — Claus: .MittbnI. ane d. üni-
venatAls-LaUomt. M1 p — Wiirliiirir; Veh d. Glciehiff-
wicLt I'. Systmis aii.'.KCilf Vinter Miili-culc u d. Theorie d.
«laut. Nac hwirkiiii)! bfi p, — Messer- NiUiz IIb. e Bpolsjii lit,
bei Torsiui;sM Imiiittungen e. K<^lQhlen Kisendrahtes 1 p -
Klocke: I ch <L Km| findliclikeit v .\hiiiiikry»talleii i-eKen
geringe Si hwiiiik;iiii,'rri >l. ( cm f ]i!r;>t. ihr. Mutterlauge. !> p.
BtiTiBta mi^dica de Chile. AThjI. No. 1 — 5,7—12.
1872/73; Ar.o II, No. 1— Ö, lh73,74: Aüo III, No. 7
— 12, 1H7.5. ASü IV. No. 5 — 12, lä7ft/76; ABo V,
No. 1-ti. 11 - 12, 187(5/77; AK>VI,Na. 1—18,1877/78.
Santiago de Chile. 8«.
ÜtiMkaiaan. C: Der cImm Jan dar ümgegead
TOB Baaaaver. Eine paHflBtolagiaeli.geegaoBtiidi.eta-
ttatieehe Dentdhng. Haaaover 1878. 4*. 170 p.
(8 Taf.).
(Foitaitiaag ibigt)
Dr. Oiwald Heer: Flora fottilii arctioa. Die
ftnila flara der Polari&ader. V. Bd. Zdiieb,
1878. 4*. Mit 45 Talela.
I. DiemiocäneFlora deeGrinnell-Landet,
gegründet auf die von Oipitiin H. W. Fielden oad
Dr. E. Maas in der Hilte dce Gap Usrcbiw» ga-
saaiBielten Ibadien Pflancn. 88 8. 9 TUl nnt eiaer
Aniiebt und Karte von der Fundstelle.
Nach den saUreidwn und- TcigeUidieD Expedi-
tieaea, «ddu voa Enghad snsgeaeadt worden, am
F^aakHa und »eii» Gcfuhrteu in den nordisihen Meieren
I, trat in England ein StiUitaod in allen
Niirrleiis s-ii lüften. Unter unHÜ-flichcn 5-eliwirrif;keitcn
uiiil mit HoUe vun Scbliltenreiüen iot es denn auch
der MannRchsfl des ^Alerl", einem der zur Verfägnng
gestellten Dampfbchiffe, gelaagaa, Ua 88* 20' 36" n.Br.
vormdringen. Es ist dies der nBrdBclule Ua jetat «oa
Mengeben erreichte Punkt der Erde. CapitAn Hall
war bis 82* 11', Gapitin Pary anf dem Eise bis
88* 45' vad LieoteaaBt Payer im VVaBa-JoeephdaiBd
bip S^" .')' Vi. lir. vorpr-drungeii. Für die „Discovery*,
da« «weite Diunp&chifi, wurde (25. August 187ö) an
der OetkBste des Oriaadl-LeBdae im Lady FrankMn.
Sund und im Schutze der liellotinscl das Winterquartier
genonimea, wo eich auch am 11. August 1876 der
Alert wieder aiit der SiaeoTciy vereinigte, nm daaa
genugnsain nach Fortsmontk sarOcloHtkehreB.
Grinnell-Land liegt bei 61* 46' n. Br. und 64« 48'
w. L. Zwri Tege, bevor die SobifTe die Disooveiylwi
verliesaea, wmda 4 nilea nördlicb davon uul dnrdi
eine Hflgelkette davon getrennt, in einer Sddneht ia
der Nüho de8 C»ji Mm chis. ti , welrlie in die VVater-
coursebai mündet, durch Cap. Fielden ein 25 — 30
Ftaas mlditiges Kefakalager sntdedtt, wsIAsb vea
schwarzen Sehiefeni nnd grauen Sundafeinen bedeckt
wird. Diu Kohle wird als eine Pecbkubl« mit glöa»
zend muscheligem Bruche bexeichnet, soll 75,49 pOt.
Kohknstofif und nsch AtuseUnss der erdigen Tbeile
nad des Wassers 82,97 pC(. Kohlenstoff enthaUea oad
wilrde demnach aLi eine Pechglanskohle der Braun -
kohleaformation kflaftigea EzpeditioBea eva vecaOg-
Udies Breanmaterial gewthrea. Dia Gnadlage jBeeea
Kuhleu flutzes bilden discordaikt gaiagnte azoische
üoeissschichten, welche die Haaptoasse des Orinndl-
Laadae aanMeheB.
Von grosBcm Interesse ist der Reichthnm »n fos-
silen Pflanzen, welche Cap. Fielden und Dr. Mosa
am 16. «aS 17. Aagut 1876 dea admensB SoUataik
an beiden Seiten jener Schlucht entnommen haben and
deren Entzifferung der llauptgegcnatand dieeer Ab-
handlung ist. Da unter 30 Arten derselben schon SO
aas den miocftnea Abiagemngea der arktischen Zone
bekannt aind, and awar 18 vo« Spitsbergea (aaa
76 — 79« n. Br.) und 9 Arten von Grünland (aas
70—71* a. Br.}, 2 Arten auch von Oatgrünland auf
dar Sabine lasd, eo adiBaaet ddi tfeae Fkra aaaldiat
an jene von Spitzhergen an, die um 3 — 4 Grad weiter
sttdlicb liegt, dann an die uro etwa 11 Grad weiter
Digitized by Google
46
im Süden pe!. K< re GKinUnds. Mit der miocilnen Flor»
Eorop»'! bat sie 7 Arten gamtin, mit der Nordune-
ribV 4 (ÄlMkk und CaMd»), mit der Aämu Atw
Mk 4 (MU S«eh«lin).
Prof.. Heer, welcher hiernach diese Flon ab
vniwcifeJliAft miocttn bezeichnen mnsate, liegründnt
diaaa Amielit himt noch w«ter g«geottb«r dm
Bett ima OMrdm«r , iraM» diaMÜM (im Qnarb Jo
Ol the GeoL 8m. cT Loodoi^ Ajv. 1878» Nr. WS)
i&r eocAn aiMlrt lUibM.
Aua dem Ohanktar dar ton ihm beaghiiabaaia
Pflanzen wei«t rlf-r VcifasBer gleichzeitig nach, daaa
du michtigo liraunkohlenlager des OriiuieU>Laiidaa
«nlich fif-h ein Vleiner See befand. Auf dem
aaichten Socgrundv konutcn «ich die grosaen Rhisoma
TOB Seerosen C Sympfifa ardüaj ausbreiten ; am schlam*
iBig«n Ufer stand das dichte Röhricht, die Birken nd
Pappeb, die grossen Snmpfcy praasan ( Tuttütm üttiilmm
mi»eemmj mit ihrem aierliobeil Bbttwerk und die
ataUblMteriigea "EiMiuäm, iiM aaM Ilaxinaan^^Sattang.
INa nebr tracIceBen Stallan aad naban Httgelkaltan
wurden vnn Pinua Fi-i'^ininn,! ITr,, /' juiiiu-U Hr., P.
Abit» L. u. a. eingenommen. Diesen waren die Ulnen
und Linden, dar SdmaalnU und die Ha«elstrkaeb«r
beigegeben , deren frischgriines Laubwerk die diisti rc
Tracht der Nudclliutzwaldung unterbrochen haben wird.
Wie zu erwarten Ftand, erscheinen dam nach in
diascai nördlichsten Theile der Erde zur Miocbneit
graaaantheiU dieselben Arten, die wir schon ans Spitx-
nnd tiruiiland kennen, und es ist «elir wahr-
daia diaaelfae Flora bis nm Pol Mnau^
n^ta and diaaar dumla mit daraatban Hadailnl»^ and.
Ljiulil.u'/.^VLiMung.badeakt «ir, wau aieh dort Fast-
laod beiand.
O. Haar wfaMMat aalna BetraebtnigeB mit einem
Targlaiebe diener miocäncn Flora de? (iriritii'n-LjuiJis
mit dar davon gäoalich verschtedenen der Jetztzeit ab.
II. Beiträge zur fosBilen Flora Sibiriani and
des Amurlandeg. 58 S. IT) Taf.
Dirser 7-wi'itv Tlitil, der zuerst iu den Mtooires
da l'Acadconie tmp. d. ao. da Sl.'FiteralxMUf , 7. air.,
T XXT, Nr. 6, TcrOffantliebt wordan iat, andillt «Iclt.
tige Ergünzungcn zu den frDbaran YerMTaatüdmagen
O. Hear's aber dia fossilao Fkran Sibiriafla:
1) Naefatrige rar Jura-Fknn des OonTcmcmanta
Trkut«k, wurin die iinSornnur 1870 von Nicolai
Haftung in Ost-Balei und Tapka gesammelten
S) Jura-PflanTcn ans der arktischen Zone Sibiriena
aus dem Ftussgebiete der Lena, im Sommar
187S Ton Csakanowski gaaammalt Ton 87
Arten aind 18 aus dem brawMO Jura, von
17 in dar Jura-Flor* des Goar. Irlnitsk und
dea Amurlandei bekannt, 9 Artn biaiHr aader*
«irta Boeb nieht geAmdao.
8) Foaiile Fflanaan von Atyrkan, doreb Gseks'
now ski !u der TunJin, bei Tl'«"!!. Br., um
Flügsehen Atyrkan, einem Zufluiae cur Lena,
4) Tertiäre Pflanaen vom TteUmi^Flilaan an dar
5) IBoaiaa PlauMi aua WaataibMan,
Sommer J875 von Lopa t in bei 66* n. Br. auf
dem rechten Ufer des Tachulym, oberhalb des
Dorf«« Simonowa, etwa 80 ^VerHt unlaihnlb
Altacbinak im GonrerMBNBt Jamaasiak gaaa^^
malt worden aind.
8) Tertiäre Pllunzc-n aua dorn Amurlande und der
Mandschurei, welolta Almdemiker Fr. Schmidt
an der mteren Bnr^a, aowia in der Bai Vosöet
und dem Meerbusen Petra Wclikn-.vu uu der
Grecixe von Kore«, femer in der Umgebung dea
SenghaJeea bat ea. 48* n. Br. g<ia»mmi»lt bat.
auch mäiiidicbe BIOtbauBtlada tob <Mylia(TBf. 1,
Fig. la, 19).
III. Primitiae Florav iosnilis acIi a i inensis.
Miocano Flura der Insel Sachalin. 61 8.
1& Taf (Mem. de l'Ac. imp. d. ao. da St-PMera-
boorg, 7. «er., T. XXV, Nr. 7).
Die lange, schmale Inaai Saolialin erstreckt
litnga der KordoatkQate Aaiena vom 48* bia anm 54*
n. Br. wild im Weataa von afaiar Qebirgaketle
durchzogen, die auf mehrere Breitengrade nur schwer
sogiogiich ist, obwohl dieselbe nur eine liölie von
9000 bis htHAatena 4000 F. flb. M. ermebt. Bieia
G.?liirc5nia.'i30 be-it^-ht theil-! uns liry:~hi!'nii':i'hen Ga»
Kteioen, -t. Th. Basalten, (heils aus geschichteten Ab»
kganugan, waleba, aawait bia jetet armittdt, der
oberen Kreide und dem Tertiär rtiif,'i-!i'''ri'ii. Die Kreiile-
schicliten sind marin und ihre 'i hierre&te zeigen nach
Fr. Scbmidt die mdato UebeniHtimnang mit attd-
indiacheB oenamAnen AblagenugiB. Sie sind stellen-
ao am Osp Dui, dureb Aufrichtung und Ueber-
f der Schichten über die tertiiU«n Ablagerungen
Dieae letiteren aind nacb Uiran ocfMiiaehan
EiaaeblttMen tbeOa auf dem Flmtlande entatanden,
theils aber Meeresablngernngen. Die erntircn gehören
dem Uioc&B an, die letsteron dem Plioc&n. Die
ndoelne Bildung beatebt ans Lagern tob BraankoUeB,
Sandsteinen und Sdnafaitbuiieii. BraOBkoiilaa
an vielen Stellea dar Weatküete au^aftnalan.
Digilized by Google
47
Tod 74 bwümmlwrett fflaosaniMteoi wddM w»
ftwibato dnreh Heer imternidit maim änA, Wfsdm
31 als neu b«acfarieli«n , 43 AiieD «ber atiauiiiB mit
bekannt«« mioctnen ^Pflnaeen ftbereiii, daher dM ario-
«lae Alter der BwofcohUii Suhalin md der iie
nmgebcuden SanditaiiM, eiatnheltigenThonv uud Schiefer
nielit sweUaQiBft aeia Ion». 27 AHen bat SachaUn
wA der aiooloeB adtiaebn Zorn gm»a, 14 nit dw
minciUiea ImIUhImd, 95 alt der miocilncn Schwvi2er
Flora, 18 Arten mit Alaaka und 31 mit Nordamerika.
Ana einem Vergleiche der miocinen Pflansen von
BacballB nit de« nnSehBt verwandten lebenden Arten
eifiebt rfdi dne anffidlende nabe Verwandtaobaft von
41 miocftnen Fhanerogamen damit. Eine Art, TStj-o-
4Mm» «MmAmm, ttiiDmt vttUig enr lebenden Art Dud
■dmn andere, «fe: Stgmoia Langtdorfi. Ginkgo mKAm-
tÜUrn, Ptpulnt Indor, Nr///.. i,n-!<itix, (\trj>i»,i\ ijra.-iitiK,
Otr^fim Ita«gtMrm, l'/mtu Uraiuit, IVaueia Ungtri,
Aetr triMMum, Vikmmm SAmUlitmm, atehen lefaea-
iVii Arl'-n Ml nahe, daas ein genetischer Zuwirainen-
liacg derselben kaUB an iH-zweifeln iit. Von den 41
vagleicbbaren Pflanzen fmdon dch m in AaiMi od
mr 10 Arten anatchliesslich in Arien, 15 Arten lind
in Oat- Asien und 9 in Japan lu Hanse; 20 Arten
gehören Amerika und tob dieaen 16 augscliUesElicli
diiMn Weltthefle an. Eaivpa iat mit 18 Arten be-
lhai]%t, die laden limntlieb aadi in Aaien Torltonmen.
Sie Flora von Suchalin liat daher «in eut-
■ehiaden aaiatiM3h.aaierikani8cbes Gepräge »od iat aua
Arten HuaaamvHetit, vildM in diMan Inden ITfllt-
ttailen ihn Mandin BapMaaatantan aaftwiam.
IT. Beiträge aar mioeiaea Flora von Saebnlin.
11 S. 4 Tnf. (KoDgl. STsnskaVeteiMkapa'AlnidtadaM
flandlingar. Bandet 15, Nr. 4.)
Hier werden wieder 19 Arten fossiler Ffianzen
beaehrieben, unter denen 16 auch aua anderen mk>-
dnen Locaffiiten Wkanot afaid.
V. Ueber foeaile Pflanaen von Kovaja Semlja.
6 8. 1 Ttf. (K.8veBafca Yet-Ak. Haadl Bandet 15,
Nr. 3.)
£iue Anzahl voul'rof. Nordonskiüid im Sommer
IVn na Glaadt in Kovaja Seailja gananadteo
fonilen Pflanzen gehören zu den ('nri{<!ite»-Kr\igva
Pflanz«n , welche die prodactive Steinkulilenforniat inn
mit der Iij-ae oder permiecben Formation pmicui )iiit.
Ea aittd hier 4 Arten dianr hutghlAtlerigen and parallel-
nervigen Formen linnhiialieB. unter «eichen un« amh
der in Europa wobibekaaste C. ftllmMf«i " i- (' > sp.
entgegentritt. H. B. 0.
Jotnph Loidy: DaMrifÜMi of Tntaferata
«Uiff fraBtknnNpkntelaia of Bmtt OnrnUna.
(loanal of the Acad. of Nat. Sc. of Philadelphia.
Kmr 8ar. Vol. VUI. P. UI. 1877. p. 209 — 361.
PI. 80 — 84. —
Die Ashley-PhoBphat-Schichten, wie «ie
gewöhnlich genannt werden, von Süd-Carolina, ein
Jetab aar DAngniif vlal nagoweadsln Material, bo-
stehen ans Senden und Thonen, wb!c1ic mit nnregel-
massigen porüHeu Maaten von Kalkphogphat und vielen
orgaoiKben Resten vermengt sind. Sie haben In dam
•Odliehen Theiln von 8Qd-Gan>lina eine grosse Ter-
breitang, ({i-hurvn nach Prof. Holmes der postplio-
cilnen Periode an und werden von pliocänen und
•ocinMB Schichten nnterlegert. Die knotigen Manen
«Beaer Sehfebten sollen an 60 Prot. Kalkphosphat ent>
halten, w&hrend neben ihnen eine merkwürdige Meng-
ung von Ueberresten von Meeres- und landthieien
TettflnHBt, heiteihend mu Knoohan, ZIhnen, Osfini-
lithen, SchRlthieren, welehe verschiedenen Formationen
von der älteren Tertiilrzeit an bis so ziemlich jungen
tijMUtm «al&tammen. lAiter den Wirbelthieren heur^
R<-hen Fi.qrl»> und Cetaceen vor, besondere die Zlhno
viin üailischen und Wirbel von Wallen.
üatiV den Landsüngethieren kommen in den Aahkg^
Ablagsra^gMi am hiufigaten BaeksAhna von .^pta« vor,
welehe m £ mmjar a. tompiieatiH und E. /Mtrmu
gestellt werden. Daneben als Seltenheit nipfxtrioH
vmmtum hüdj, h&nfiger £ltpAai am*ritmtu$ Dekay,
MiuMm amtrimtma Ldy. nnd Sporen von MigmlAtrimm.
Unter den Swsiiucrft liieren wurden «ntersohii'dcti ;
Mauatiu atUiquiu Ldy., SetmaruM ohtiu* a. I\rieh»ctu
rasRMvw. Ditmiphim OaniHimm a. a. ZUme vw
Cctoccen, Schildel TOB Chmmphiu» trathnpi \Ay und
Ch. liopi Ldy., Ehont^fimu totlop* Ldy.. IhojMon
proropt (frühem B»km$iM^^iiu pnrop») lAy., Proro-
ayAt'iM macropi Ldy. und iV. rfenojw Läy. and
rAittcpi Imgifrtm Ldy.
Einige .SchildkrOtenrcjite werden zu Ettpachemyii
tUmu Ldy. nnd an ThMi^ geetellt; von beaondecem
bterene find die mhlreiehen waUerbaKenen Oaunan-
platten der Rwlien: Mylir-huli-t mngidrr lAy., .V Mor-
daji Ldy., M. obetna Ldy., Jf. fadigüAn» Ldy., M
«errate Ldy., JC /iyww Ldy., JK figm* Oop«, M.
n'eoruicattuM Cope, 3f. parhyitdon Cojx». Mi-mha/ix r-rimiut
Ldy , A(t4>bati* pempiciiiif Lxly., .Ut urmntui' K^., AH.
profundwi Cope, Zi/gobatf» diiim' lAv.. fern« r da» sehr
eigentbflmlicbe XnooheMchild [honj knob ot° the tail)
von CfMtopUni mnA« Ldy., daa eimm IhnUAan
Knochenwulate an der Wurzel des Schwanzes der
lebendigen CtniafUr» vamfinu entspriobt} klancn-
artigey Zlbno einer HnifiMfagattang, OrypIaiMafw
Digitized by Google
48
Ldijr. luid uderen ttoÜMchgattungcB, wi«: M»*'
JE. timpirr I^y., Xipfuxtofamia <•»«'« Ltly., /VmIm
Ldjr., («in^iWgn tiMy«/«M(Mi Ag., C. angwdi'
4tm Ag., ZttM von f^ywww Ldjp., JNMm
taliilLdy iin<l }%uyfigodt/ikOm(Oiax) carcHnnm* Ldy.
Udm aäuiuitiiche Arten ]k|g«i gute AbfaUdangea
TOT. _______ K Ä B.
Wa. M. eabb: D«Mripti«ii «f a OoIImUm oT
Fofliilt, mmd« by Ihwler Antonio Kaimondi in
Porn. (Journ. of tbe Ae. of N«t. Sc. of I'hil«delf>hM.
New Ser. Vol. Till, P. HI. 1877. p. MS— m.
PI. 88— a.) —
Bai dam noch aclir Mekenbaften ZuaUncle d«r
»üd«nierikanischfi) Pnläouloloffic ist die vorliegende
Arbeit dea acbon am 30. Mai 1878 ana dem Leben
gaaefaiadanan gtBwIlbihan PalSontolog'an Ton baaondwani
Intpfp^Kp. Sie stellt zunächst dii- ilarch ISjihrige
Aii&amtiüungen de« Dr. Antonio Kaiaioudi in LinWi
Waren die TertiHrfi^silipii rw-nr schon frübcr tu
dem American Joiirual uf Conchology, Vol. V, p.
Ton Oabb beschrieben worden, ao Agt er bier doeh
■odi eine AnaU amtt Arten binn, «akba nnf
Taf. SB abgnMdet werden eind.
Die 80cundfiren Fowiilien, deren geolngisoluT
HoräHwt nun groiaen Tbeüe nur nnaieber featgeatellt
mideo konnte, rfnd da aoleha aaaanniangefaaat nnd
^jateBifttiscli Ulli iimnJprgprrilit wyrileti. Wir licgfegnen
dnar grossen AozabI Aumoniten, unter ihnen anoh
. J. mnmtfMm 8dd., nanen Qaatn>
dm Ijiniellibrniichikten anch mebrcren
aehon bekannten Arten, wie: Csrdila txotita d'Orb. sp.,
TVigenüt Bromu Ag., Xtühf quinfuteotlata Sow. ap.,
Jf. altU y. Back, Ottrta Mllatt« Con., Exogyro pcly~
gtm V. Bneb, E. pfitat« Lam., Gryphata lUeotii Bayle
A Oafnutd: unter den Echtnodermen : Eckimu liofi-
«WIM dH)rb. ; wtbrcnd «la Vcfateineningen dca Knhkn-
kiUtaa TMrwMm THmimmmA n. »p., Shgnehm^ Aniü
dNlrb., Prc'jiiii'fu» Criiifriiii liv Xci:t\ als ein Zoe h n t f i n -
fnaail! and einige andere Arten JVoduttm, JMtpom
/aawaa dX)rt. miA IkmMm «jf/Mrüt FlaAer, kervor-
Den .Slilua« diT Arbeit bilden: eine Ueberaicht
aber die Bibliographie der «fldamarikMitwhaB
FaJAootologie, und eine aehr vollRtindige Synopaia
der »Odamerikaniachen Paläontologie, welche eine er-
wünschte Basis tüi weitan giolofiMhe Fun«hungvn
bi Sodamerikn darbietet. H. B. 0.
Of 1mm «t d« Lap p«reat: 11«tu dn Gfelogi*
prar Im mhiIh WN «t IM7. Ton« XV. Faria
1879. 8». 229 p. —
Die treinicben Jahreeherichtc über Geologie von
Deleaae und de Lapparent, von welchen der
IS. Jahrgnog erackienen iat, laasen das reiolie Material,
walchea geokigiaelM Foneknngcn naab vencbiedenen
BioIilaBgeB bin nnd in allaa Tkeflen maenr Erdrinde
■nsanmieriliSuroii, nach der xut^rst von ,1 m., T), Dan»
aiagaibbrten und bewibrten Gliederung leicht über-
Van cfkllt imtar
•I. einen Uelicrlilick Aber allgemeine geologisckn
Werke vnd über pbjfaiograpbiaeba Oeo-
kgw. Dann aebliaaaan:
IL Lithologitche Geulogie, welche Ann inakro-
^opiaeh« und mikroakopiscbe Studium dar
Palanrtan und ikref Lagerung, aowie die wt»
tAlliscli.'M Tjigerst.-itten Virliündflt.
III. Historische Geologie, oder atratigraitbisebe
und paltonlologiaeba Stndian, QaaaU dar Eni.
wkdceluog von Pflanzen und Thierea in den
varachiedenen Formationen oder Terrains.
IV. Oeograpbisebe Geologie, mit besonderer
BaOakMirtigUif der geologiacben Karten und
dar itkonoalaelian G^^logie
T. DTnamische Geologie, Studium der Agenlieti
und Krkfte, welcbe geoktgiaeba Verandamngcn
harvoriMtefiii, and dto Art ihrer Wirkwig.
Wie in aUas frükersn Jabrgftngeu dieaer „Rem*
de GMogie", Aber welcbe in berichten der Unter*
aeiebnat« biahcr in dem n. Jahrbuehc fUr Mineralogie
Gelegenbcii nahm, iat auch dieaer Band wiederum
mit gmaaen FMaan in der geMUBtaa DantaUuag
anageMirl worden. Wie nber nnaere WlaaaBsebafl
überhaupt eint' intcirnationale ist, so Ifisüt nich ins-
beeoodere die Kevue de Geologie von Deleaae und
dnLnppnrant nach Inkalt und Fonn da afaw fartar*
nationale Schöpfung bezeichnen , die uns den Mangel
&bnlicben Uebenicht in DeuteohJand nicht fttbleu
M. «.
Bis 8. Ibhaiidliiiig 6m 40. Baad« to
lova Acta:
ca. WioUtr, M. A. M.: Di« Untenuchang des Eiaen-
malwiiHa von Bitterqgrtn. fii/t Bog- Text. (Preia
2 Rmk.)
iat ererb jenen und durch die Bnohhtndluag von Wilh.
EagnlanaB ia Leipaig
t«al.i
Digitized by Google
NDNQUAM AÜ^^Ssk^ . OTIOSUS.
LEOPOLDINA
AMTUCHES ORGAN
DER
KALSEKLlCHilN LEüPüLDLXO-CAIJOLIMSrUKN DEüTSCHEiN AKADEMIE
DER NATLKFOKSCUEii
HERAOSfi»»^ VKTKR mTWlBKOKO OKR 8EKnOMBT(«BTlin>B TOH »Oi PHiSIDEinrKX
Dr. O. H. EjaobUnoh.
Halle a. S. «j...«.,.. n,. Heft XV. — ». 7—8. April 1879.
Inhalt: Amtliche MitthPilnni?pn: Vcränrtpninirpii im IVr^onalliPStaniU' ilcr .Vkaiifmii» — Bpiträjfe ?.iir Kssm- dir
Akaikinic. — Rümpliu: Kriiiiipruiii^cn nii Ui^l» n M:i>i r i>iIiIiisk — Anv;. •> SUruMiiiia t KoUit
\Vcij!:dt +. — Soiistitfu M ilt lii'il uiifreii : lMiii.'i's.'iin,L'i in' ."m lii iltcii. F.. Iiiuiii t ; I i-Iht ilif in il^r juiin-.t<"ii
Zeit pntiipcktrn Klpmcnte. — l'l;«n ru piiiit (icsaiiimtaiist'alic «Irr Wprkp vnn t-'jirl Kriist t. Huer.
Amtliche Mltthelluiisen.
Veränderungen im Personalbestände der Akademie.
%ru Mf|i«iiaiiin«n(>ii MHflM:
Kr. SSS4. Am i. \yri\ 1.S79: l!>:rr Dr. Auguat Weismann, l'iiir. s<(ir il. r 7.f>u]ouir nu <]rv T'tiivi rsitiil ia
Fr«iburg i. Br. — Vierter Ailjunlit nkr. ■;. — l"u lisi klioa iji) fiir Zuolugio und Anatomie.
(■«'sCorlM-iies nitgUrd:
Att 4. April 187:» zu nerlin : Herr Dr. Heinrich Willwim Oore, Gehler Regierangsralh, Probnor der Pbjwik
w der UniTanitjit ia Berlin. Auijgawonvinn am 24. Aagnit 1660. cugn. Anson.
Dr. H. Knoblauch.
Beiträge zur Kasse der Akademie.*)
April 4. Ton Um. Professor Dr. C. Kupiier iu Künigvberg Ablösting der Jabrcsboitrige .... 60 —
M n M ti Pwfewor Dr. Wehnwaa ia Freiliarg i. Br. Bntrittsgdd n. AUAsg. d. hktiMUt. 90. ' —
„ 16. I, „ Dr. D. Gforjjpn» in Bprliii Jnlirp>!)r-itrn;f für 1879 . 6 —
17. tt „ I'rofc&sor Dr. M. Sodebcdt iu Berlin deegl. für 1879 6 —
,, 87. n n OtMvlfaaidndnih tnkmae Dr. Hanl« io GKSttingen deafL Ar 187!) ... 6 —
Dr. H.
*) Berichtiffang. Die von Ilomi ProfeMor Dr. Rammeltberg ii BhBb unter im IBuFcbnair Wt
«esaiidttn U Mark »iud Lcuuoldiiia XV, Hr. 3-4, Seit« IS irrtliiuiJJdi als Jalmalwil»>g Ifer 1879 ' - - -
vUuand dicKilNn vidnialir fltr daa JaJir 1860 m Tcnechaen «ind.
Loop. \V.
Digitized by Google
:.o
Eriiuieruiigeu im liobcrt Mayer.
Teil 0. BBimHb.
(ScUnai.)
Bald danittf, jodaolUb nodi in Jtkn 1841. «duficb Htytv 4« feWnen AnfitU, der dan iMMhaidenen
Titrl Alhrt: „Bemerkungen über dia Kriiflc iler uiibolebten Xatw," (An der Beifiifrung da» 'Wort« ,,\iiibc-
lAbteo", dia ar wohl tglUac al* nicht mehr gatue richtig auaab, haliaa TMUaicht nteiae oben erwühntau Ein-
Antbdl pkabl.) Die BntHaipaBlteit tiam nhUeMannit Autora mdit gaw Tarii^KDand nnd
dtK-h nicht «ihiu' dan BpwuiwI-tMi), Be»lcutuugnTollc« zu nagoii, »hiie irgond eine Anknüpfung an die Imwctu iidc
Attfiaasung mlor Fulemik gegen dieselbe, in eiufiacbem, aber knappem und godrüugt«m Styl und Aulbau der
Gedanken, eine neue und g^ewiohtige Behaoptug neben der anderen adUaHaBd, legt diese AtMt auf etwa
12 Octavwitc'ii dio (irundlinicti fint-s die j^.inas Natiironsihauun|.' umpestaltoiidcn SyBtem« dnr,
1>UÄ Mauuncript, an I'uggcndiirf s Annalen lUr l'hymk und Chemie gtenchickt, in woiclieu sein riihtigor
Pinta gewesen wäre, wurde alx zur Aufualnue ungeeignet zui-URkgusGudet. Kun wanderte dasselbe nach Giesuen,
um in Wöhler'« und Liebig'a AnnsUn der Ctumia and Ptaanuuie anteanikomnen. Liabig nahm m an, obgleich
der Gegenstand weder die Chamia noeh dia Phanaacie nmnittelbar betraf. Welehe Bafrtedi;,aing dieser Erfolg
Mayer gewährte, zeigt eine Htolle aiu »einen kleinen biogTaphiiit'hen AufMichnungt-n, dio unn /u^lciolt n
«inam wichtigoi Schritt aeimia weitaren Lebenigaog» hinttberleitet. ,4» Maimomat (lb4ä)," «chiaibt ar, „ni
ghidier fltande, in welcher ieh mein* Brant meineo batagtaaBltaim niAhrta, dia das OlBek metnea hausJielum
lieben» br^-rüiuk'ii icdlte und die mir ■irithpv als treoa Am anr Seite ht«'ht, nliiclt ii li i-n S. In .
Gieaaen von Liebig 's Hand, in welchem mir die AnfhaluM nianr EntlingMrbeit Uber dio meduuiiidie Wärme-
thaaria in dia Anndaii der Chamia und PiiUBMaa aiwanigt vuida."
Er verlobte «ich Iti ji tir i; Tof^'pn mit 'Wilhciniinc Closs, der Tochter eine« angeaehencn und b<jj;Ut<.Tton
ÜLaofinaun« und (iemeindcbuumten in Winnenden. Eine tuidei'e ToeJiter lii-iuvlbeu UaUM» hatte »ich einem
Bndac too mir Torlobtt und die Hochzeit «otlte iUr bade Paare zusammen ;;ofeiert wwdan. Da ieii^ atnraU
nirht in geistlicliem Amte atohend, dorh *>in geprüfter Oandidat dei- ThuoKigie zu nennan met, an wurde
gcM-<ii)»rht , Aas» irh dio kirehÜche Einacguun^' volIsSge, wva am 14. Augu«t 1842 geschalian iat.
Kl folgt nun eine, wenn auch kurze, Ueiho von Jahren, welche zweifellos den aohttnateo und besten
Theil in Mayer'« Leben bilden, kaiaetwv ^ Hdliepunkt aatnar fieanhtang und AaariHmuuf, abav daa aainer
griaiigen Leistungen und aeiDar inneren Beftricdi^tnig
Zu dem warm empfundi'nen Glikk ilei- crticulii li>tfii ]tiiuiili<rlikcil kam die rafwlic Kiitwiikeluug der
ärztlichen J^xaxia. Die ihm in so jungen Jabreu übertragene Stelle einae ObeiamtawundaixU war wenigateoa
ein Znohaa das VartMnuBB, man nndi nnr ain imteifEaavdnataa Kabanamt, daa er afUn niederiagte md mit
diT S'i Mr; r .iips Stadt- nnd städtischen Arrafiiiarztpo vertauschte. Kr wav ein vorHichtiger, bfsonnf'iiei-. ^elir
M'luiri' beobachtender Arzt, weit entfernt, die Kratikcn kuliuen Yorsucheu und Karen zu uutcrwortiau, wie er
sie manehmal an sieh aribat gamacbt halte. Di» lladiein, Mgte er all, aal tAAt eine Whaawahrf^ aeodara
eine Knnut, die ars medendi. Jeder einzelne Fall sei filr »ich anfzufa.-'«Mi und nach Regeln einer eklektiK'heu
Knipine zu behandeln, bei welcher da« ex iiucentibuK et juvantibun etc. maaasgebeiid nein müaa«. Er berief
»ieh gern auf ein Dictum aeinea von ihm hochverehrten Ijehrent Auteorieth» jedea niedii^inische System vetr-
halte aieh nur Natur wie dio Tangonte som Kraia; ea beriUite aie mt n einem Punkte, um aieh aafiurt
«iadar voo ilv nt entCnman, wenn ea nicht gabroehan und medMeiTt «arda.
Sie KtatHahe Praxin nahm ihn aber keineswegs gaiUE in Anspruch, sondern ging neben der Fortfnlining
aainar naiiii wiwwinilia Midien foiachungeu, und nicht ohne innarao ätnaammenhang mit ilmae, lier. Saa
Widitigata iat, ^baa in eben dieaan Jahvm die Ot«adidaan Ytn im OmoMibavltait dar Krifte md dam Ver-
hliltnis« zwiw lirti Ik'we^un^ und Wümio still und stetig in seinem Kopfe foi-tarbeiteten, die ^tor< ndcn Itertte
■ler alten AuffaMuug, dio künstlichen AuskunfUmittel zu deren Auiglaichnng von sich auischiedoti, gelüutert,
«irgamit und beAstigt, acfaliaaaliah tiefa als ein nach allen Seiten Lieht Ttrbreitendes Prindp von der gnaa-
artigstrn Trajpveita md Fmdlfbarkait orwHenen. I)a c« für den T>enk< r ki-ine !}pi-liickenderc Krfahriii;.,' .'it ht,
aih venu die anfUngliohe Hypothese aicli xur Wahrheit entfaltet, ui welehcr alle Zweifel und I'nk^utlieiten
aieh ISaen und Allex an M-ine riehtigc Stelle tritt, m mu» Mayer in janaai Auaraiftn der Ideen, die ihn bei
allam smutigen Tliun begleiteten, den höduten l^lm seiner Teistungen Torau» genosaeo hoben. De« Yerhältiiiss
Tue 'Wiinne und Bewegung war ihm jetzt nur ein Beispiel eines allgemeinei) Uesetzes gewesen ; ex gebe nicht
viaia, aufiiUig und nnahhUBgig nabaii enmidar harianCmda KiUt^ aondem Bur «ina einige labandiga Kraft, die
Digitized by Google
ei
in uwinow Wwlual ilunr BVmiMi kntM. Di* llijnrik Mi ^ Lahm vim dar IMhmkpImmb dir XbIIIs. Abor
Auch in die Chcmir, in die T*hysinlogie und Pathnloj^'c, in dip T.chrt» Ton dpn tonmistheii ErschpimingBB
gri&A dio nouou FrinciincMi lut'nnuirund und b«frudit«tid «lu. Su (uitBiundeii iu joucu Jahrea die )x'id«B
HmptinailB^ Mif irelcbeii aeine winenaohkftliche Bedentniif mht. D*a eine im Jahn» 184S enehieneDe führt
den Ton ilun ^iStor nicht mehr aU eignet erkanuten und jcdenfiiUs den Inhalt nicht enohöpfenden Titel:
,J)ie orgftoiwbe Betreuung in ihrem ZuMmmenhAiij; mit dem MtoflVechael. Em BMtrtj? zur Naturkunde."
Sw andere vom Jahn- 18-18 hciwt: „Boilriige zur Djiuuuik den Himmeln." Beide S<;hrif'teii worden nicht nur
«M dar Nrahait und ViiU» de* Stoffii und Gehalto «iUeo, aondern «uob naob ätjl und Dantelkug su dm
UaiaiaclMn Wairinn nf dam Gabicte dmtaoiur Katnribracbmif gaNdmait. Bi* aiad jatat in ftat nUn Mwa-
päiachcii Rpnulion übi'ntutzt ; damal» konnten sie mit Hübe aiscn Twligni flndaMi ttnd bai dar arataa darwlbaa
miuat« Mayer auch noch die Druckkotteo aeUiat beaaUen.
Dia atlima das /nhraa 1848 Imdilan dia «ate fUSmg in dioae Bariod« d«r nIMcKlidialan Slimmuuir
nnd FradWÜTitiit iluyer war nur kurze Zril von dem Taumel der Miirztagc (r;;riffin und trat bii1d «ehr
MtaolmdaB mit' die Hcite der Autorität zurück, wom einem verstündigeu uixi gebildeten Manne damal» gerade
In EiilfaBann adur gahst wndn alt nadai'wlrta. Br hat mar knne poUtiidM Saik gai|Mlll, dn Mhntliehaa
Hoden nicht seine Rache war, sprwh abor M-inu Ausichteu uiigoncheut mit Witz und Sjiotf und oft in dra.*tiwhf'r
Wei.ie gegen Jedeimann aiw. Sein Bruder Fnti dogej^eii, d«r die gleiche Familii'iir ignn.*c hal't nianor Cousiequenz
und uiibeugRomer Uobonougnngen lieKiM, (rut auf die ontgegengtitctzto Seit«, und war eiiiea der Häupter dar
HeiUHEDimar KauJtadow Von dm btidaa Brndani, die bia dahin in den iwnijiton ficnthnqgan galebt iHttea
oad aaoli jetst den paia8Blieh«i TaAdir aiolit aUnadua, atand nun jadatr aof dam Knaaaialen fMgal dar
feindlieben Parteien, und sie wurden för die Men^'e gloichsam die l}'pii<ohcu Vertreter der Gegensätze. Mayer
«aid aitf der Stnaae mit den Bn&a: „Kain, änidemwrder" vorfiilgt. Im Jahn 1849, sur iteit dea badiaoheo
AvMaadea, nahm die SadM eine eraatere Wendnog. Der Bnder aof an der Spite tob fleiBiraanar Fni-
Bthärirni den Aufsliiiidi.Mhci) ;:n Hilfe. Die zurückgelani'ene Krau do^-MiObeii verlangte vou dem Schwager, mit
ihr dem Manne nadunireiiwn und ihn zur Uttckkefar in aeiu Haus und OeocbüA au bereden. Selir luigem
«ad van daa flainigea anib Diiitgeadate abgaaMfant, hielt ar ea aeMiaaalieh dach fttr Fflidit and Hmnaaeha^
die Schwägerin zu begleiten. In dens badlHchcn StAdtdlru Sitixhuini i\ irdc er von Hrilbroniier Frei«'hiir!erü
erkannt und sofort Terhollet. Man sprach vnit Verrath, Aunkundseluiltuiig, Verleitiuig isur IX>ertiuu, und ea
handelte i»ch in der That um nichts Geringera«, al» dam ar ab Spion ereehoegen «erden »ollo. Uutcr den
i.«iwt.i».it^ mr jadodi einer, welcher Meyer näher kannte, mm Hanrnnt luitte, eni kürtlich von ilun
herathwi «erden «ar; dieaer trat 4ur ihn ein, und o» gelang ihm, den Antrag durrliznaetaen, daaa die Sache
an die höhere lustonx gebravlit wurde. Mayer wurde al« Gefangener iu da» Hauptquartier Tor den „Kriage*
Biiaürtei'' t%ei fefiUirt AI* diaaar aeh, da» nichts Thattüchliehe» Torfabyaeht werden konnte^ atiwar daaa
er in der «ttrttambaiBiaeiiiB Stadt Heilbnma flir ainan ttaptnaetienKr gelte, «e meinte er: alle Baaetioadta
köiini' t'i- dr.<h wohl nidit eixbiür-.sen fauaaB, Bud Uaaa ihn frei. Kv kiOn-t' n ;f l'in'.M'-ru nach Heilbranm
cutuck, wu die •Seiuigan durch die Xadiifwhti vaa aaiaar Tarimtltung in die äuaeerKten B«fiirchtungau TerMiBl
worden «ana. Die beiden Brfider Kayer'a — deoa auch dar sweite Binder, Apofhakar in eben jenem
8ii!i!u in., war Krci-i hBarenhiiuptlinj: j^wnrdcn — srheincn d( n Käuzen Vorgang er:*t später erfahren zn huben.
Mayer halte y.v,ar in der gttn;cen Suehv keine 8pm' von Fiuxhl und Si^hwÜehe gezeigt, aber ohne tiel'e Auf-
H^gUigan hatte sie doch nicht ablaufen MaiHB
Cm dieaelbe Zeit, im Frübjahre 1849, hatte er Unneu wenigen Tagen zwei seiner Kinder verlm-en.
Zu dem politiaehen Aergur und dem hBuaKehen Kummer kam nun aber noch eine dritte und die tviehtigste
ünaalM tiefer UamiithMirregungen hinzu.
8o «enig er davon qmuili und ao tm er tob Einbildang und ttalbatttbediebuiif «ar, ae hatte av
daeh indeemn im Stillen gelullt — und mit Tdbtem Sadita haflha dHifta — daaa aeine «iaieaadwftliolMa
Arbeiten, wenn nicht die /uHtinmumg , dorh zum mindesten die Anfinerksamkeit und eine anerkennende
Wtucdigung von Seiten der Pachgenaeaen finden «ürden. lia «ma bbb doch aohon aeit aeiner eisten Var-
edStttliehung 7, aeit der mraten 4, aeit der dritten «aBigataaa Vh ')>lira verfloaiaB, vnd noch «ar ihm kain
erfreuliche- Wm-I darülu r zup-lconitncn ; wohl :iber fehlte nicht an Angriffen und ubscliiitjtigen Urtheilcn.
Die meisten (ielehrten und Praktiker «cheiueu damal« uoub gar keine Notiz vou dieaeu Arbeiten genommen
SB baban. Von WinaiBin, dia diai fhataa, «atda die Friorititt, tob aadeten dir Verth dar Entdeckung
bestritten. Ein angaaalHmer eagliadier Fhyaiker, Joole, hatte gans nwihhMngjg tran Hayer, etva ein Jahr
V
Digitized by Google
•pMcr, auch jcBM Aeqniralenl Ttra WHme und Bewe^nng anf anderem Wege geAmdao «ad dmelbe m der
>5pt(r;nff.r tTir lüc Fuilliülu- richtinov bpstiiiinit. Er liattp jedoch die .Aufgabe Bidir al« ein jiliy«iV;i(l!s(lu»
tfipttiaiproblem bcliandeh, olmc die allgi-muinvn HclilliMso auf dJo Uiixertstürbarkait dar Klüfto und die weiteren
gneaartigtB Fi^genisgeD doiwu aiucukniipfen. Eb eoMaita ao ein Priontittaatmt, der qifiter sweifello* m
Mayer's Gunsten, unbMchadet Joule'« wlhMtiindiger Leirtang, entoc^lüeden wurde. Mayer hatte «eine Prioritüts'
aiijiprüdu! in einer Zuschrift an die rbriMir Akademia beprtlndet uod die „Compto» Heudus" von 1845 berichten
Oliar die Leistung Mder FbmlMr.
Und hier ist nun «n Taigang xa ervähnen, in wdohan aneh die damaUga Bedaction der „AUsnuiMn
Züttm^ Terflochten üt. Tn der Beih;:« 2ur „Allgomwien Zeitvngi" Tom 14. Hai 1849 erselüeii mit der üeberaehrift:
„Wichtige phj'sikali'<( iif I'itir.i'.Dii;;," ein von T)r. .f. H Mayer uns ]r<üliinnn ilatirtev knizer .\rtiki;, wiirin
er aatägl, daw oe ihm gvluiigeu «ei, eiu eiufiMJiee Verfahre» autzufindcu, um die Yerwandluog der Bewegung
in Wirme dweh ein knehfee Expenment n eoutatino, den Apfatat dam ntt wanigcn WorUn iMMdmiM
auch bei dir-seiu .Vnlo.-» gcjfeniiher dscin Artikel de* „JoonMl das IMbaW anD Primtilanciit auf die Etat-
deckuug «ciuex I'riui'ijM wahrt.
Adrt Tiga aadilier, in der Bahge tob 91. ICai, kam, unter dar Uaiienduillt „Br. IbyerV neue,
pliysikalisthe Entrlpikiing," ein von T)r. Otto Spvffer iintenteit hnetpr .Artikel, in ■«"elrhem von Maver's T.eistmiv:
in i!er ulwhiitziirsteii Weise ;,'fi<|iriKlifn «ml. Y.* heifst darin: lUr den ilaiui von Fach bedürfe c» keiner
Li iii'tt runi;, über fiir den Lilien vu'iili' r ini' Krtiiuterung „nacli dem Stande der 'WieeoiiM.'faaft" erwünacht »eiu.
ÜMfw habe achoa Mber in deu „Annalen der Chemie" eine Xenge van nnhaltbaren Anaiahten ttber die
Katnrkiltfte aiil|gflete1!f. Die Venriirung, velclie darin iwitelnn den Bogriflim Kiaft, ünadie, Wirinmg ele.
hciTsrhe uimI die daraus f;eznpiniiii IWiirtionen seien sehon hiiiliinKlieli in ihrer Unhallbarkeit in wissensrhaft-
lichen Oiganen beleuchtet worden. Seine Tlieorie sei ein ToUkommen unviaaeDBohaftUchea, allen klaren
Anricliten Uber die Matnrtlijitigkeit «itlmpreclundoa Paradoxon. Dar augeaeigte Apparat uA 'weder ncv, noeli
bi'Wi ihe < r, was er h<'vri iseti ',vm1!i . Ii <ruf. nj Tun der Abkanaelui^ von olwn herab, -n ie ibn etwa ein
Ueiüter dei- AYiaaenKhait'gulegeiitlicli ^egen einen aujuai*i<eudeii Ignoranten oder verbranutcu Kopf gebrauchen
mag, geilt der gania Artikel Airt.
Mayev. der -lelbst iiiihl üi^ltc^mv war, af>fv bei fn indem .\i'i,'?'ifl" :n pri^s^e Aufrej^niC J?erieth
und 8uts Ilt'ttip.1e rfiigine, war •^:iii>: uu-.^er sieli über die.se tittentlKbe lie-tbiniplung in einem i«o auge«vbeuen
Blatt. Kinu Kntgeguoag, die er iler lU'dactioa zueaudto, wurde von dieser abgcwic<H?n.
Jedenfalls waren es eben diese Vorgöiigo, die das leiste und ansflehlaggcbendo Moment xu der tran-
rigen Vendnn); h> ine» SohiekMls bildeten. Wäre ihm damals statt Verachtung: und Kriiukiuig ein ancrkonucndea
und atifbintiterndes Wort TOB Seiten eine« angesehenen FachmonneH ent:;e;;eng<ckoron)en , so hültc violleielit
aeia gamser Lebensgang ein aadeier wenden kennen. So aber wurde dietellw UonoentratioD aeinea Oeiate^
die nngewSlmlichc F:ihij;kei(, erine Gedanken nnverrilekt anf ein Object m feaieln, die den Knbm aetnoa
Namen« mÖ!;Iieh niaetilen, aueli dii' (luelle aeinca Uli^Iink-^ Die Eigonsehaft , welche die im iften Leute im
Uebernuiatut bcsitsen, «ich sti zerstreuen, sieb daa Vidcrwürligo ana dem Sinn zu schlagen, »ich durdi Schelten
nnd Klagen von dem Druck de» OemBtlu zu bdMen, war ilm gHnslich Terngt. Sie quälenden Oedaaiken,
der innere (irimm über ii!i(t( i.i s l'nreehl widien nicht von ihm; zu den natunviwenKiliattlii In n Studien,
die Uaher alle freien Stunden auh^fiUit hatten, fiuid er die Stimmung und Neigung nicht niehr; diu >'iiclit«
btaehtcn keine Ruhe und ErfaoIiiBg mehr. Idi erinnere midi, daaa er dmual su mir aagto: entweder aei
tan gaana Denken anomal und pcrvei«, dann sei sein richtiger Platz im Irrenhans, ixler aber halte er neue
und widitige Wabrheiten erkannt nnd finde dafür statt Anerkennung: nmb Ib lin nnd Sehiuühung — eiu
Drittes gebe ea nicbt; beides ober ad gidch niederdrOckeud. M ir sMIi n ihm vtrg«.<blieh vor, daaaan einem
Zatangaartikd wenig gdegen a«, Tollends wenn ea aich nicht um den Chankter, »ondom ob gebbrte
Heimingen handle, daaa Herr Dr. OUo Sc ytl'er (damah Priratdooent der Fliyrik in Tübini^n, «piiter Redaetenr
dcH M iirltember):ii*ilieii Siaut^unzeiger«) Vim Nienionibui aU b<»rnfen nnp-velien werde, im Namen der Wisscn-
schafl ein Verdict über ihn auasusprecben; daas neue Ideen sich immer erat langsam und kUmpiend Balm
bieeben, daia er nur luhig Ibrtarbeiten solle, wie wenn nichta geediehen wSre. Daa half Allee gar nidita,
und die Anfragnng wurde immer kr.tnkbufler, .Sie entbiil sich Uluh scliliessürh In aUMr heflj^'i'n Cubirn-
entzündiuig. Diese adüen schon wieder gehoben; da gcechah os, wie er selbst wlumllty daas er in der Frülie
den S8. Kai 1860, bei dnab luRiidiHidem keiMCD MUiiignrettar, wieder in ataigcnda Anft^im« gemflHod,
naeh aehla/loe hingebrnditer Nacht in einem An£ül plStilich ausgebrochenen DeUrinns noch unangeldeidet
Digitized by Google
68
Bwn StoeWerke (9 Meter) hoch tot den AuKcn Miiwr «ban «rwacfaten Tm, die es xMit mehr lundani
könnt«.', ilurcli dn» y<.ii«ter aul' thc pflastfrlf Slnm«) Hpraiif, Die Beine yrorcii ii:r!it p linx Iii n. rilxT liwor
verleUt und Teretaudit. In den folgenden Tagen rang er Bit dam Tode, ober aeine lähe und starke Katnr
ttberwaad die GeUir. Null einem laacaB md hBelHt «ahmet riMften Knakeahgnr Irannte er wieder am
Ktoeko gehr:i umI ih-iiio iindiehe Praxi'» wiwlcr aiil'iiclinicn, nbjjlcit h er von dn an zpitlcbi'U« du» rechte Bein
Btütsen und uachücliJeppaB mmte. Kit trat nach diesen Stiinuen eine wohlthuendo Huhe ein^ er war in
«Der lelqpBa gdnlNBaB Sämanrnf , d» «r in dam BrIaUa« aina Üben Wtgag, aina Ihima aeiner Leiden-
«ohaAlielikoit und fiiic Rcttunj» sah. Er konnte zu «einen Arbeiten zurückkehren und schrieb noch in dem-
selben Jahre 1850 die „Keu^erkiingcn über daH iiiechauiiuJie A<><juivalent der Wärme." 8ie fiigen den früheren
^jch^iflen nicht» M-Iir NVcnontliflicN hinzu und VoUeu nur ein Auhiuig und Nailitn^; m denRelben sein, aber
lie etohan in den BchriftatoUenadien SiganadmJtan nieht dagegen mi&ek, und 2iiemaj>d wird darin die Spat
eines nieht gans nonmilen Goetes erfcenwen.
Aber ^tlrichwoliJ war dio« Wiederkehr dot Oloidlgewichtt der gpintigen Kräfte nur eine vorüber-
gehende oder solieiubai«. Jeno kninkhaftea Aitfraguiigen, in welcheo er die ZUgel der äelbstbefaemcbung
gSualidi Terlor, wiederitolten and »teigerten iidi, und aie haben ridi nie mehr gana Terhmn. Wir treten
mit jenen Zeiten itt die /wrltc. diiiik'i' und tniL'i-'ijhe HUAa anilim T rbrnrjTnnf • ein. Gr hat n '- b 2S weitere
Jahre gelebt, ober ihr Verlauf ist im Oansen und firnmwi doch nur als eine Kraukongoschiuhtu zu bejMsiclineu,
die^ eo interemante Seifen eie in pajreholegiadiar und payeUatriaeher Beaiehmg daiUetet, doeb dem gritmeiaM
Publikum nliht vorzuführen ist uihI jidinriiÜK widcr liier ii'xb \->n n ir ^-i'lK>tr'!> w. rdeu hHoate. Denn von
anderen Momenten ab;;esL'hcn lebten wir wubreiid dient« ganzen Zeitraum» nie melir lu einem Orte zueummeu
und Haben uns sc^var oft und alijülirlieh, aber doch nur bei kurzen lieeuclien. Irh muas daher hier den
duoiMilagiaeliam faden der Kriunerun^ abbrechen und mich auf die Erwähnung einidner herTurlrelenden
ThatmehaB mm diesem tanzen laugen Zeitraum beschränken.
UtgmrtlMia Wnhnvorstellun^n and fixe Ideen bat er niemals gehabt, aueh blieb der logische
ZaeaaimenhiMg adnaa Thun* und Üedens immer noch erkennbar. Daa weaentlichete Merkmal d« Anfilllo
THi €taiatamt»rmy war die ÜMialaBigheit der Aufrefcung aus oft geruigiBiPKtm Anllbaen und bei aufrtatgender
KruUMWan); nn I rlittena ZlMnkUDgcn ; dann Viri i'i vulii']«'"! S'iiiiden und iKi'.bc T;il'< !iui^^ iu den Zininiern
hin und her, sprach und aduna fast ununterbrudtuu, iiuw sich von Niemandem da» Minde»tu einreden und
•tetgerie sieh in immer heftigerer Entfung. Er hat die SeiulgaB nie hadieht oder Tariatet, aber dnreh
si lnrn pnn/reii J^ustaiid w ie dun Ii anborbare l{e<leii in Wtändiger Altoration erliiilten, die sich bald zum
l iiertnt);lichcu Kteigeru niussteu luid iwiue zeitweilige Kiili'uruung auabweiKbar niarhteu. Dazu war er, sobald
einige Ruhe eingetreten war, aelbet bereit und begab sich freiwillig für einige Zeit iu eine Heilanstalt.
Die dunkelst« und trourigtite F.pii«ode in seinem Ivebensgaug bildet der kürzere Aufenthalt in Güp-
[>ing:on und cler «ieh unmittelbar daran oiischUe<'.'«udu dreizchumonatlicbe in der IrrenheilaDstalt zu Winnen-
ihiil jii iImi Jubrtii \>*:}.! hU 1853. Ks -nird Niemandem einflüleu, auf die Auasogen eines Ueistoskrankeii
hin, ohne Kenntnisa der ihm unbewuast gebliebenen oder Ton ihm trencfawiagenen Thntwfhen, eowie aller
üixtliehni GrBnde und Erwü^m^^u, ein Vrtheil in dieaer Soobe m fidlen; aber in einem Berieht Aber Ifayer's
Libeiisj;i»iii; kuiin die Tln<l>mlie uiiniü^lii b mit •StilleehwaigaB iiberj;;iii).'< n Wt idi'ii, ila.'<s dii' Kiiiiiicrung all
seinen Antenthalt iu Winneudeo und die dort mit ihm Ttt^anommenc lv.ur ihm den ganzen liest seines Lebens
veihitlflrt und reigiflet hat Man whanit, Taraalaait vieUeidit durbh einen irrefBhTcndea Bericht, mit welehem
der Kranke von (iöjijiingcn naih Winneutbal iib(rj.'i'ben wordeu int. ein Systi'ii. il> r^Demüthipinf,' und .\b-
zwiugung augeweudet zu Itaben , das aul' dieoeu Cliaiukter schwerlich lichtig berudiuet war, ihn nur immer
trotaiger und alarrköpfiger mochte und au wudualaeitigen Steigerungen führen mnaite. Tnrmiad epXter
auf» Aeugxtlii hHto, an diese Uiugc zu erinnern, aber er fing nur allzu oft üelbitt davon an, und so hörte ich
es mtlirmals luit iin, wie er zwar iu groseer Kire^uiig, aber nicht •wie einer der Beine» Gcitsten und iseiner
Erinnerungen nicht maiiitig gewenen iv.tie, ilanilier auaitprai-h. Woh er da vorbrachte, wie er in «totig
anwachaeudem AJleut seine £rlebniaae und Argumente darlegte^ wird Jedem, der ihn davon reden börte^
Targeaelich geblieben idn. Er aah eich für eein gonaea Lehen ala beaehimpfk und geüehtet an. Von konnte
ihn in solcher AuH'a.-.^uiig der Sa*he nicht be^^ti^rkeu und ihm d("h auih nicht ganz Unrecht gehen. .Ji'Jeu-
&Ua aber konnte man ihm die innipte Theiluohme nicht versagen und muaate ala Zeuge »okher Ausbrüche
dmt bondtaitan Laidmucihaft oflt gMMffanOplHlia'a Wort» donkmi! „O waleh «fai edler Geiat iot Uor aaotSrtl«
Mi^ hat ifttar na«fa Otter dia BaOaMtalt In KanaiÄaii beanebt, wenn die AnftDe tobawsht>
Digitized by Google
aiiwIM'f^ Anbtguf kUMB; er wurde, «ber dort ab ToiontXr und Oaat angmoiiiiMn «nd kÜMO SwuRa-
flMIM«reg«ln unterworfen Kr ki^lirto (iaim in livr Kcfrrl iiadi einipi-tv 'W'.v Iv ti Wulüjft nach Haune (unit-k.
In den bkld löngerBu, bald küneereu Perioden der Iluhc und uormaUii Stirnnmu;; Itat Mayer norli
«ina paw Bifln wi—wehillliJwr AiWtu TCritfhBtluht, wo denon üb hier nur die Titel anfOhre: Uebcr
ao(hwendifni ronBoqoenzcn und InconBec{ii<ni2en der W'iimp-Mt'^^haiiik (man ktfimte hier tttgtai giebt noUi*
wendig Iiic»iiJiequeiix«n?\ ') üeber die Hedeutung unveritiideriii :h<T (iroiaen. Ueber die Emihnmg. Heber
daa Fieber. Uclxr Krdbfbcii. Die TorricoIli'»ehü I>ooro und über Audlöming. Auch hat er einen Dynamo-
mator eifniden, für wdchm er anf Antfag der k. Oentnlatelle Kr Oewacbe md Handel die goldene Yer-
dknatadadaiUe arhidt. Die Flaehmlnner neiaaB: da» cKaaB «pUenn SohnftaB, eluwolil iBtwwMawt, ftiatnidi
nd gut gCMühriebcti. an Bi'ileutun); und Oohalt nieht nähr auf der Höhe der entten Schriften «tehen. Joden-
ftUa eaheint aa, daw, wahrend aonst der ■H'"'lTl'^f Oeut, suinal im Gebiete dee WiMoa, enl in den nitu
laran Jahim mm HSdiataa arranlit, in Folga der Erknnkmifr dieae letate Awnifcag der intallaotaalka
Kriift. iiiiFirciT. Frciirilc iiitht melir ver;jÖnnt war; aber es bleibt ininior c'in Zeugniss ;rrtwi'er nnd m-Itener
ikg^buiig, daaa er in den Pausen rou Ueisteatrübungen norh die Krait und Sammlung zu aolcheu M-Urifl-
Ba hingt diaa.aneh dnmit msaniTncn, dsRs in dienpr zweiten LebandUifte «ein Intereaae nieht BMhr
HO pu»x und ama^ieMUoh wie zuror der natur«'i)iM.-iixi'haftlichen Fonahnng angewendet war. Eine Zeit
laag, etwa in den Jahren 1849 — 1853, war er aus Veratimmung Uber dia ihm gewordene BriMSdhuiK. und
vielleicfat im Zweifel , ob er nicht docli in »einer Forwdinng auf Irrwaga fanthan aein Utaoa, gais daroo
abgdcomnMD. Spüter machten dieaer Neigting andere Intereeten Coneurrens.
Dnreh die Stiirmo und tchwerau Krfiahnmf;eu jener Unglttekajokre waren religio«« »timmungi-n und
Betracbtni«» in den Vordergmad aatnaa Gam&thilebeaa gediMiigt worden, »chon früher war er der bei
jnngm Vedimnom wmt Terbrwteten nwteiialiatiaehaa Wattamehatuung abg;enei(ct geweaan; jatst «andet» ar
»ich iTitM bii ili'i! (Ii ni )i.wilivcn <;laubt.'ii zu. Er benam ein tiefes Gefühl von «icn pn;;t'n (irfnzen nit.'n<( h-
Uoheu Wiaaeus, ron dem weiten Umfiuig menachlioher Sehwaehheit und Sünde; er bedurft« eines twten HaIi»,
via ihn nur dia gaaflMivte WahAdt'Metan Uhma, nnd er fad diaia in der chriatUeh« »aligion vnd d«B
biblischen Scliriflcn. Aber auf dinier <'infiubcn und rmtUndlichfn (inindliijrc erhob sich nun ein in msinen
Uniriaaeu mannichüaltig wechselnder Aufbau einer »ehr subjectiven Theologie, von der icli xv.a\ keini' genaue
nnd anaamaenhingeode Kaoatniaa, aber dia Mahmut haha, da« ai* daah B«r wenig aUgomeinerea Intereaae
bieten könnte. Man konnte ihm wohl mit Bpannung idriftm; denn wenn nuin diejenigen Keden gatatniah
nennen will, in welchen ein GegeDutand durch entlegen aeheiucnde und iibernuKihende Beziehungen iB ein
nenaa Udit gcetellt wird, und sich dam noch eine originelle Auadruckirweiee gomllt, m trug daa Meiate ron
daaa nia ar apracfa dieaaa Oepiiga. Aber diaoatinn liea« «ich nicht daivber, und ttbananst «luda man amh
nidil. b fthHe ihn daa gaaofaichflidM, thaolegiadM und plüiologi»che Winm fOr aoldw Dinge. Br war
ein eifriger Bib«llc«cr und bei trefflidwai OedSehtniaa bibelfeater als tielleicht die meii«t«n TlicoloK«n. Ab<'r
ar lagt« aiob daa Einaehie frei in lainar Woaa aoa, wabai ea ohne Fandoadaen und 8eltsamkeiten nicht ab-
gahiB konnta. IKe Idea dar AtttoritM war fttr ihn efaia ae dondniiaada, daaa er eine Zeit lang Ar ciaa Vai^
aillinialinii) der katholischen Kirchenvtrfa.i-<iini; mit ('.cm j-mtMluntLMhcn Dopmii gewhwiirmt hat.
Kr hatte da« Glück, lüngere Zeit wieder mit einem Jugendfireond au» den ttehöuthaler Zeiten, dem
jabRgni THOatan laag in Wa nad fMUur anhrjahrigan Hakan in Baiihrann, fBiain^ an wwdan, dar ihm
und den Seinigoii in triib<>n und bcMieren Tagen o!.'* thcilni hmcmlrr Freund nnd Beralhcr ziir Seite stand.
Ihm beeouder» wurden jene thenxophiHcheu und theologixchcn Itlmi und mitunter .Sclirullen vorgetragen, .'Vuch
mit ehiigan tartwiiaelian Oeiatlicben hat er damaU viel und gern verkehrt.
In dar Volitik war er keiner bestimmten Partei zuzutlieilen , hatte im Einaelnen keine getian Ultar
rieh iMaiiaiaBhlnti mden nnd abgcechloiMcnen Amrichten, war ober im Allgemeine« conservatiT und aneh hier
Anhinger daa AntoritätaprtncipB. Er war gTmN-sdout.tcli und venutheilte den Krieg von 1866 mit ollen «einen
EUgan. Ab aihar dar Krieg von 1870 auagebrochen war, kam er naah der Soblaefat T«n Wörth au Freund
I«ng mit der BildMning: ar miaw nit Hieb, Gap. 42, 8. aagen: JA bahiBBa, daaa ich haha nnwaidieh
geredt." Kr war tob da gitt niduftenndlieh geahnt, ahm aieh jadedi nwlur riel nit paUtiadifa Vngß^ n
baaobiifligeu.
■} El war dies der Voriiig, daa ar 1N9 auf der NatortmcberterHaunluiig in Innabnick hielt.
Digitized by Google
5«
In dicHB tpHtann Jaitran italHan neh ms «arfi die Bbitn und AmtiuBiiiiiigMi, di« ihfi ebwt
glücklidl gemacht und vieKeichl ««inon garizcn T^benfigang andprs gwtahet hiitteii, in rpichoin Maaase ein.
Sie brachten ihm »ucb jetzt noch Froude und Üenugthuung, wenn »ie auch an dem Uesctaebenea nicht« mehr
Zeit begrünt und gefeiert. Spinp Entderkuti;; -wurde ali> piner der p^jsrten Fortarhritta in dsr flimAfcihiill dw
Nslunri«aeiuichaften, als eiue »ttiiz uuuu Uohueii crüffneudc Cii'istiH'tlmt auvrkannt.
Der erat« uiiter den uunhaften Fachmännern, der die Bedeutung seiner .Schriften erkannt«, ihn anf-
•wlit« and aieh mit ihm bateiudete, W4ur ScMnlwiii, und dai «rate ZeidMD dar Anwtwinnug ein Diploni ab
toireqwndirendfla ]fitgiU«d der nataifimeliaiidcii Qaadbehaft in Baa«! rtm 7dn« 1858. Dum Iflokte tm»
Festrede \ou Liobig in Uiinchen die Aufoierksamkeit weiterer Oelehrtenkreiae auf M<iuc FofBchungcu. Die
phikwophiache und apäter die neu flotataodeiM natnnrüiaonachafUicfaa flaoulttt in Tübiagen «mannten ihn sun
Binadsetor. (VediäniadiaT Dselor wvt er adu» beiin AlifBiig* ytm dar Eednolnte gawirdaB.) Bi Immb
DiploXM TVB Mum luTi, Wien, Turin. ITalle, Frankfurt uvid v- n aiuli ron gelehrten üo9cn<HThiinen, die ich nicht
ToUitliidiB «dnuBÜileu iu der Lage bin. Sie Pariaer Akademiu erthoUte ihm das Diplom eine« eomapoa-
dinodMi HitiM«. «nria dw Pnia Pmoelet. Si« Itayii MMy in Londaa duto ihn drnh Tcriaihmg dv
piOdeuen Cnplcy Mpdal. In Ft^gVw^l nar ex Tyndftll , in Frai'.Vri !r)i Vprdpt , in Italien Graf Ht. Kobcrt , die
vorcuipsweiM; Majvr'» ii iiiannfillftTinlt« Verdienste 2ur Anorkcnuuui; brachten. Mit Tyndall entstand ein
niihcamr und freondaehafllMlMr Teikehr. PQr ihn und «of «einen Wunsch lut Mayer die kkina Stlbat-
biagn^ihie geaehriebcn, deren Oonoept ich beniltnn kooBtau Ln Jahre 1887 ediielt er daa BittedtMOS «ntar
Claaae de* Orden» dar württembeiigiaclian Krona.
(ievrisH habeu diese, ircon auch TenpAteten, Erfolge ticI dazu bcigctngao, ittnan LebeuHabeod wieder
freundlicher su fle«4alteu. Aber üb Oenieen ist er doch den lUaaeia beiwiriOileB, die ihn Verdienet« um
die Mimadiheit mit dem Fna» ihree LobensglUckB erlnuftn mumtoa. Der niohate Omnd lag allerding« in
« iner unglücklichen GcmülIiKanla^t' , in einer unjjewöhnlich tiefen und uachluiltigcn KiTü^barkeil , iu der Uil-
iiihigkeit, mit «einen (iedanken Ton einem beetiaunten Okgect, von einem widrigen Eindruck, einer erlitteneu
KrbkBng wieder teaaukemmoi, in ainar afnrren Vriwogianitait «eine« mOene. Aber danuf nmaa doch «ich
hinpcwicwn werden, äase trotz des grosHartigen Apparat« von Iletritbpn.it^rlii der dent«r!icii Wis»ou.«chiin.
trotx der whlloaen Zeitungen und li'aot^ounMle , in welchen auch das Unbedeutendste noch beochtnog und
«ainan haatalHan oder unbaataDtan Lobgadner Sndei. eine «faiSäh gvmee und bahnbreohende Ldatn« dunh
eine lange Reihe Ton .T»hrpn todtgeoehwiegen oder mit GeringüehStEung behandelt werden konnte, und daw
uicht bloss in dunkler Vcrgungeulioit, ikmdciu aiicli m uuicrem angeblich ho erleuehteten Zeitalter geniale
Nenanngen auf den Dank der folgenden (iesdilechter angewiesen sind.
Die Angabe, anoh daa Aauwere einer PeaänlidÜMit au aehildem, iat dam Biegraphen hentintage
dmtth den Fhotogrqthen abgenomnaa. Doch «tanaen die Terbaodenen Bilder alle schon 'ana den Zeiten
seiner Erkranlrang und haben einen Ausdruck düsteren Ernstes, wühn-nd in den ^uten Tii<;eu seine Ziige
bittend, heiter und fbamidlioh enchienen. Er war von etwaa mehr als mittJerer Öxime und wohlgebnut,
trug aieb aber atwaa na«Mltw% und Torgebeugt. Dia anaWiliaiga Kapiahait aah man ihm aduii anf dar
StrasAe an, da er immer luuhdenklirh yor sicli liiüViÜckla. Br baMH Alna und aufluaikMBBa BtnMBOqpM^
diwh ohne kunatainnige Neigung und Entwickelung.
Fidrt Uaea der «eieha Adtuaa «waanr Ann «riaiefatarla die apMeraa Laben^duBL Awh Jim Sa-
atiinda heftigster Aufregung wnrden seltener, fingen rt»wher nüd leidlic her vorüber- Die Verhältnisse der
nun hamugewachMUen Kinder ge>«talt«ten aich in erfreuliclier Woi!>e. Du^'^en erschien nun die m>n«t so
aSha und unTerwfiatliche körperliche Oceundheit, durch Anzeichen die auf ein Lungouleiden hinwiesen, ge-
fuhidet. Im Januar dieeea Jahre« kam ein «oldie« sum Ausbr n h n id nahm bald einen hndenblinhen Chaiukter
an. Obgleich er «ich Uber seinen Zuatand keinen lUnsionen luu^ub, wir me «Ühnnd daa gaun ZmnktB»
lagen mild und liebenswürdig'. v. m in den ersten Jolireii «einaa hMnalirhmi OMeka. Dar Abend daa SO. HXn
biacfaie dieaam «tarmbewegteu Uenm die «nehnta Kuhe.
Die Beerdigung fluid unter gramer BMidl^jniig am kaiserüdun CMntrWag «tatt; die «tiMtiadia
BdlBrde hatt4> für die lk>j;nibnisi',s!uii<k' die Kinnehung der Flaggen angeordnet.
Lichta' in der Welt TKüte in unseren Jugendtagen beiden «« fem gelegen als die Vennuthuug, daa«
deutMhar WiaaenNhafk, mnan ahnndiD Kadunf am Omba n apiad» hdian trilid«. 0. Bttmalin.
Digitized by Google
56
AiiKclo SlsiiioiHla.*)
Einui tehmcrzUcliL-ti VtrluBl erlitt Italien in ticu l^tzfi n Tagen <li s Dc-cetuber 1878 dureli <3en Tod
Angelo Sinmonda'a, des iHTühmten Gelchrtou, der i^h\\ nn --rin Vuti-rlnnil nicht Dar dureb zahlreiche
Arbeiten fibw di» Gwloip« PiemonU, aotidern auch dadurch beaondera rerdient gemacht hat, daas or mit
Erfolg ntr TanrlridUhnag «ines Wcrkea beitrug, welche« eines der groesartigsten und nOtzliohsten unseiw
Zeit 9«mimt werden kann, dor Darchbohrung der Cottischen Alpen.
BiwBOcda wnrde geUwen in Conuliaiu) d'Alh« im Aoguat 1807, macitte Mine «nton Btudi«! in
SaloBA nnd Mtate ri« in Tnrin foart, wo er aieh gKmlioli der Phyaik, der Gfaentle ntid {nabeaondere der
Mincinlofrii' widmrt.'. Xachdem er sc-iiif Stiulii':! in .^^'iiifin Vatfilatiilf uiifrr (]• r I.rirunt: tüflitigir Minister,
welche ilitt mit Begeisterung su d«i MaturwiascuK'Lartcu orfäliteu, beendigt liatte, begab er «ich nach Pari»,
WO er sich ak SehOkr dar bacUhmtan Phnbamraa, «akba damals an der Eeole das Ifinca, dam Javdin daa
I'laiit's, il(»r poilKirup utitl dem Colli-ge de Finiice lehittn, Wt-iti-r Vfrvollknimiinftc. Im Jiihro 1828 in sein
Valerlttud zurückgekehrt, wur er vier Jahre Assistent de» Prufussora der Mineralogie der k^;l. Uiiiversitiit zu
^vin nnd wurde nach dem Tode dea verdieuti-n Bursou zum Proreusor und Director dos uiinemlogiBchan
Mn«enms an Stelle acinea Lehrera omannt. Damals fasste SiHsonda den Uedankcu, die geologiüche Karta von
.Savovcn. Piemont nnd Ligurien m entwerfen, und fing an die Materialien zuMunmenzubringen, welcbe er auf
AmflOgcu in den Alpen sammelte, bei wi Ulien der berühmte Elic de Beauniont oft «ein Bogleiter war. Die
f^nubt mlkbaaliger Arbeit war die im Jahre 1866 publicirte Karte, weklie noch immer, trota der gronen
Fortaehritte der WiBsenaehaft, dae wiobtigate Werk flir die Geologie jener Gegend ist.
Zum ijn.sti/rljliclicn Knlinif ul i r ^'. i rjclit im fli in vcr-storlx-ni-n SisniDinl;) , dnsi er dureh seinen Imv
wifarten Itath die graesartigen Fui-tschrittc de« Tuuuets von Friijus ermöglicht«, welcher vermittelst einer
Elaanbalm Fiemont mit den Thilem Savogrena in dfa«eta VerbfaidHiig aetaen aoilte. Dicaer Oedanke, frfiher
im Jahre 1841 von Medail gehegt und Rodann in Verj^essenhi-it fr<T;u!icn, wurde im Jahre 1815 von Pen .'Vin-
brois, HiniKter dea Innern und dor ufl'cntlichcn Arbeiten, wieder aufgcoommun , welcher unsera Uoulogeu be-
auftragte, die MOgUohkeit der Durelibolinuig der Alpen zu prüfen. Da Sismonda Uber die Geolope der Alpen
die nöthigcn Studien gemacht hatte, so war jetxt der Augenblick gekommen, deutlieh deren praktischen
Nutzen xu zeigen. Aua ihnen schlos« er, gestützt auf die unf^emein fortgeschrittenen Ilülfsmittol der Wiaaen-
Rcliaft, mit Bestimmtheit, daas das Unternehmen, wenngleich kühn, doch s.hr wohl möglich Ma: und die
RcgKmng verdankte ea aainem aioberen Urtheile, daa» lie nach Ueberwindung aller Uindemiaaa an daa rieaan-
lufta üntamahmen Hand anlegen und damelbe snr Vollendung fttliren konnte. Wihrend daa ganaen TerlanieB
dar Aliieit wurde den gelehrten VorluTHnguncTtM SiRiiionda's eine glunzt iide Ri-it iitigung 8U Tluilt
Aach bei anderen Gelegenheiten nahm die Regierung den eiusichtavollen Beistand dm berfllunten
Geologen m Arbeiten für daa 68knlHelia \ffM in Anapradi, namentiieb bei dem Baue von ESsanbahneo.
Dergleichen Beüohälligiingen vciTinjjncrtcn jedoch keineswegs Sisnionda's nnri inii llirK. ii F.it'i r f!;i seine
Schale und für daa mineralogische Hluseom. Vielmehr ist auf diesem Gebiete seine wisscuschafüichc Thätigkeit
noeh UNbr an bewnndenu Tnrin verdadtt seiner eifHgen Sorge und marmtidlicben Thfttigkeit eine der vrich-
ti^rtaa «iaaansrhixftllehen Anstalten, deren es sich rühmt.
Hoeih am Tage vor seinem Tode schenkte er dem Museum seine nu IUilUltu und den M-itenüteii
PnUieBtiaM raiafae Bibliothek.
Auaaer seiner geologischen Karta von Sanfen, rSanont nnd Ligurien (Carta goologica di Suvoja,
Piemonte e Liguria, pubblicata per onn dd Goveroo. Torino 1802. Fol), hat Sismonda eine Fülle gelehrter
PaUicationen hinterlaBson, deren grösster Theil sich abgedruckt findet in den „Memoric" tnid ihn „Alti della
B. Aoademta della aoienBe'' in Tarin, den „Comptea rendaa de t'lnititut da Franoe" und dem ^Bulletin de la
ioaidU gfologique da I» Fraaea*. Ba aind ftSguoia:*^
Vefla Henwrie ad Atti ddte B. Aoeadanm di Seienie d! Torino:
Essai g^«ogno8ti(|ue dam les denx vall^ea voisineB de Btnra et da Tinay. — ^lem. Vol. XXXVI. p. 1.
Analyse d'uno iducrase violette do la valMo d'Ala. — M. VoL 3CXXVII. \>. 93.
Oasarvacioni geologiche aulla v»lle di Sn.'^a e del moute Cenisio. — M. Vol. XXXVIII. p. 143.
•} VefgL Leop. XV. 1879. p. S, 18. - &. coniiaio geokgico d'Itaüa. I87& Bellet. Kr. U e 13.
**) Vtn/i AtlTdcHa R Acodm. dei Uneai tSi»-n: IMnieati Vol. 10, Fai& S, p. 68.
Digitized by Google
t
57
OiMirfMlmii ttiBmlogidM * gaogOMtiidw intonw «d aboM valli dtUa Alpi dal Piaaumte. — M. ToL XXXIX.
'.'50
Kotüi« iiitonio • (lue fMtili trovati nei colli dl «. Stefano Uocru. — il. Serie 2*. Vol. 1. p. 8D.
OtaamdafBi gaolegicha • adiianlogiche aafm i BiMti poati ti» U Vidla d'Awta
Hrrie 2". Vol. I. p. I.
lIcmonK »ui ten'cni «Iratificuli dvlie Alpi. — Serie 2*. Vol. III. p. 1.
(h-i iviixioni f^-ologiclic »alle Alpi ni«rtitiine o »ugli Apcnnini liguri. — Serie 2*. Vol. IV. p 53.
Oaaervasioni gaola||iehe aiii tmtaai doUe fannasigni teniar» e «retaM» dal PieinoDi«. — Seri« 2*. VoL V.
p. 41».
Kotiäe a aelüarimeiiti «ulU co.ititu/.iunn dellc Alpi pirmuntesi. — Serie 2*. Vul. IX. ]> 1.
Oiaamiioui anlla Memoria di K. Giordano intomio alU coititiuioiia gaoloigica dal üran Ccrviuo. — Atti. IT.
p. 821.
K-<plorAzjüiif (ii'lla frii!]ii.intura ddle iOltr iKlIn MotKciMKio VI. p. 57.
Obaerratiooii ii rurticlv de ü. Mortillat sur la ge4)lügi<.' du tuuuei du Früjus. — M. Vol. Vli, p, 74ö.
Oaaaifiaaiiaaa d«i lamni atntifieati dalfe Alpi ti» 9 «mto Kuao e b OonU» di Kim. — H. Scrit S*.
Vol. XU. p. 27]
Gni'iiis cuu ituproul» <ii ctjuisiturii. — M. Serie U*. Vul. XXUI. p, 207. '
NuoTc OMprvaziuni g<»>It>gicbe sullo rcx-cic ontracitiferc ikHe A!pi. — M. Scrio 3*. TqL XXIT. p. 981.
Sulk cakse foafate rinveouU neOa VaUe di Lanw. — V»l. XXXV. (p. XVI).
CcMiiftaa nodua doa a£aaoaa da rAcadfmia daa Sdaaeaa:
Lettars ad Klie <lo BomuiiodL — -Sw la g<«logio da cartainoa partiaa d« b TgaoHia; — Tarn. 40 (1895).
p. 352
Id. — Sur les deux funaaiions numinuliliques du Piemont. — Tom. 40. p. 107U.
Id. — Sur la coiiatitution geologicpu- t\c k Tarnntaiw et de la Maorieime. — T. 40. p. 1188.
Id. — Sur la coiwtitutioii geulügi<juf <Ju qttclquea parties de in Savoie et particnti^renMiit aar le gfaemont
den plante« foFsiles de Taninge. — ' T. 45 (18ö7 i. p. 612.
Id. — Sur las giaeaaeota de foaaüea vägitaux H aniiiiBax du ool doa Etnoombres an SaToie. — T. 46.
p. 943.
Id. — Nutu Fui lo oakaira faaiillflni du fort da l'Eiaalan pria UodaiM ca MaurieBoe. — T. 49.
p. 410.
Id. — Sur HB nrnvaan giaamant de Cohüm juraanqnaa dei Alpaa. — T. ftO. p. 1190.
Id. — diaarvatioBt ftitaa dam um aKeunioii ■tcaurte an IfamieuM. — T. S8 (1861). p. IIS.
Balletin de la Soai£t^ gMogiqae d« Fraaoe:
. Latter» a FotuMt. — FkWKtra at IWleiaDlta dana nn «dMnlUloa das Alpaa. — Sirie S". T. 8. p. 84.
(1841.)
Id. — OlwerratHma fftologiqu« et min^loiiiqnet mr laa noDtagnea aoaipriaei «itre la Taltöe d'Aoate et
ci-lluK Je Susu. Si riu 2". T. tl. p. 21'.l.
Lettara ad Klie de Ileaumout. — bur Ich couchea k fossile* du Ii«* de la Taran(««i«. — bvne 2''. T. 5.
p. 410.
Id. — ObiMnatioiiü sur In cuustitution gcvloj^iqne dat Alpaa llarithMa et de qualquea mmtagBca de la Toa-
caiia. — Wric 2". T. 12. p. 32».
M -- .Sm \i t> >l<Mi\ foniintiouH iiammuUtiqaeii du Piemout. — Stria 3*. T. 13. p. &09.
Id. — Sitr ke calcain-s jurawiquea des AliHss de U Savoie. — Serie 3*. T. 13. p. 681.
Id. — Sur b geologie de* euTiroos du moasif du ntonte Blaue. ~- Sfab 3*. T. 13. p. 84.
Id. — Note an Im d4p6t> h mumnulilea. — 84iie 3*. T. 10. p. 47.
UTerai:
HvA gvaeo dal tcnano tardairio i> IbHioBte. (Antoiogb italbu. — Torino, 1847.)
Sui canglomirnU dalle Alpi. (Antoiogb Haliana. — Torino, 1847.)
lA.'op. XV. I*
Digitized by Google
58
Crani gcologiei «ulk provincia Ouale (IiiMritl imIIb Nötige «ooDooddie « itatbütlie dd eoagrcin dt
CmsIc. — 1847
Obtervatioas lur l'bydroxide de fer epigeue. (Uibiiotb«que de Geneve. — Archive^ de« sdeocM . . .)
Xfamm Akadndi, «aldHr du Turtuttw Mit dm 80. KgvwAar 18«0 (oogn. Moro) magAM»,
iMkhgt iB Üni dm Twlmt «faiw turnrngtndn HÜBlUdM.
KolMTt Welselt.*)
Am J. Mmz «Urb zu linaiku Hobert Wvigell, Oruitbobge iukI Uol'pholojrraph , twit 14. Febr.
1M8 Mitglied UMerer Akademie. Weigelt wnrde geboren am 10. Jnni 1815 zu Breslau, abeolvirto dos
XliMbeth-6ymna»iuin dadnlbtt und itiidirte an der dort|fW UniveniUt Pbiloeophie. Aus Vorliate Ar die
wASaeu KOniitc gab er jedoch das Studium auf und trldmet« lieh nnter KCnig's Leitung der LsodachAftf
maleret. Bald richtet« er eii— ganae Thhtigkeit auf die sich mehr und mehr veryolUtommnende Pliotographie.
Ommmt allMiliger Anerinmnv «fraate wsh mo sor ÖOjlliitgeo StUkangafner der Dreelaocr UniTanritAt im
Jahre 1861 gafertigtea UnivBraitiltaalhBB nK Portrits borahmtar BradMier Tmkumm. Der Kflidg varlieh
iliiii iu Fülgc dffi'-ii diu (frosnc goldfni- KröuuDgumeilaillo. Weigelt Liwahrtc ^icli .--tctB fiii y^■^.'^l.^ liitereBso
f&r die 'Wiaseuachait. Unter Anderem beeasa er eine höchst eorgaam gepflegte, werihvolle KierMmmtung, di«
laidar tan Wittelnm wieder wftiuaert wturdai, aa«k «Im aehltMBBwartha AatagraphaBaannriang becihialar Hlanar.
Eliigegangeiie SehiUten.
(Vaai Oct iiie 1«. Kw. im. SMm.)
QMidff. todtty of LoildoB. Quurtariy Journal.
VoL34, Pt. 9. Ko. 184. Txmdon 1878. 8«. — Hi< k<<:
Ou tlie bimetian «nd Peliidian n>i-kü iif rembrukrafaire. 17 p.
(1 Tuf.). ~ Alibay: Tbl' white »iiitfr terrm-ra of Roto-Ma-
haiia. 9 |i - 'l'oiiu'«;: Ou iho i-'sra!« «f tln' lin-. ili.' inid-
laiul »Uli »■'Sil 1)1 1 iiiintii'-. iilUMuIanii aml <iI >m i'h W ii.i s, 17p.
(1 Tal.).— Broeck, van den; Ou »oim- f or.uuiiiili-ni from
pleietocene bedt in Incfaia. Uit. — Hill and liuuncy: On
theprecarbomÜTOua rocks of Chaniwood Kori'^c. I'i II' 41 u.
(1 Taf.). — L » p w o r t h • On Ihe Moffat »eries. I<i7 p, . S Tar).
— Wyiiiif: On Ihe plij.^iiral gpologry of the I'pper 1*110)111).
at>n. (iTaf.). - Hulkt-; Oii twn skulln fniin tlip wcuMen
aixi purbcck rorniations inilinitini,' :i iwn s-ili;{r'iiiii ni Cruco-
dilia. 7 p. (I Taf.J. — Shuiie: Üu tUe aladal ilciiusit» of
A\ i>t ('lio'«bire, and ou the (kiua of tbedrA ofCheablre and
adjuiuiuK coiuitic«. 14 p. — Newton: Ou a Crocodiliaii jaw
from tliecoralliao of Wcj-mautb. 4 p. (ITaf.). — BoydDaw-
k i n H : ( >n the deei- of tbe'ruropean miocene and pUor«rne strata.
p. — Owen: Uli ihe of the advent of m Udkcr
fonii of life in aMtdU^fia« the atmet af an oMer aid loinr
fomi. H p.
Acad. Koy. de lUdec. de Belgiqne, Uullvtin. S"'
S.-r. T. XII, No, 8. IJruxDllcB 1H7H. 80. _ \v„8st-ii;c;
llt'uxit'nit' i>|n'ratiiiii (vsaiicniii-. siumi- di- r;>inii!itat iitiTu-
ovan<|Ue et il<'s<n(it. irmi noiiv <iiiisiiRt<'iir 13 p. — Up-
give: De la lapurotomlv et iles iirijiripalcs opi'rat. pru(l<|iK't'i«
•^Iquennent Ifs nririino alHlMiniii.-im rl»-z Ifn uiiimaiLX
domeetiquM. Sü|i — II < ' I I : i oi...T\at.rji)steiri<-«leii. jap.
Kail. Admiralitllt m Berlin Nachr. f. .Vnmlirer.
V. Jahrg. No, 42 u 4:i linüu 4".
— Annalcn li. llydiugrikpliir u. m«ii1iin<'n Mctcii-
rol<.t;if li. .Jahr).'. H, X. Berlin 187)<. 4*.
Miniaterial-Cominiasioii i. Unten, d. destaabeii
Maate. Eigebnisae der Beobachtungaetationen. Jahrg.
1677, HchluaihcR; Jahrg. 1878, U. 1. Berlin. 4*.
Alm» matar. Organ f. Ilocfasehnlen. III. Jahrg.
Ko. S8— 41. Wkn n. Laipaig 1878. 4*.
•) VtrgL Leep XT. 1879, 8. SS.
lags 1877. YoLX. WelUiigton 1878. 4*. — Coekburn-
Hood: New Zealaad a poet-flacial ccntre «f oealiM. 21 p.
— Carrnthera; On Mdl'-i fourth fundamental throrem re-
»(i«ct. capilal. 10 p. — S t e w .i i t : i lUn^n cm thi- c\ ideui c»
of rwi'iil rlniii^p iti the i-lc-. niirn nl' ihr Wuikato d;slrict.
S p. - ll.i!nt. \.- .\ddr<-si. L'ii ].. sta.-k. skeu b «t
the tradiliuuai hiülury ot the South l^aiid Maori^. 3^ u, —
Baiaes; Oa the infliience of the eaith'a retaiim «at maia.
ü p. — Philiipa; 0» a peculiar meth. of arrow propukion
a» observnl aoionf^t the Maoris. 2 p. — Colenso: Oii the
d«y in whif h Cpt, (."onk tnok fonnnl posNe.^sion of New Zea-
luild. Ji. iil.: Mtitii/ftis t'jtt'kniy'fHihits S(tCfttrn : u hricf
uiemoir of thi- hrst Hrti»t v.h<> uMti.-ii Nc» ZL-iilatul. 'j7 p.
— Cotcnso: Notes, chiedy historieal, un the ancieni dos
of Ihe New Zeaiaaden. üO p. — Carrutbera: A am. ot
wci^tfii and neanures. Op. — Hunt: Notea on blowGig up
SnaKB in tlie Waikato rivcr wtth dynamite I! p — Pontf:
Notes on tlii> tirin^; ol turpeilors hy elei trii.ity. (i |i — S k i-y :
Kxper Oll Ihn littinii; powrr nf im lim ii planes in aerial Irau-
sit. 'l p. — id,: IiitrodiK I nl ll.i- li'iLsiii:i «he<'l in nerial
transit. S ]>. — id.: Introduct. of tlie ^riuciple of the K}-n>-
aoope in aerial iianait. 4 p^ — Uvggtason: On ftomlit in
lake distriets and lioeded rivei« in gencnd. with meth. adopted
for their preveotiott and i-ontrol 10 j>. (1 Tuf), -- Biiller:
Null-, ou tbe omithiilogy of New /ealanJ. 18 p — id.:
Oll the disappearinee ot' the Koriniukn /'.l/i^Aorjiw mrUt-
nui ul from tue North UUnd. Fnrllier ili -i i ipl unli s nl the
Huiai (Hettralucha acutirottruij. Uu the vgg of the iiuia.
4 p. — id.: On tbe me. farming the K<^n<io Ocydromut,
4 j). (1 Taf.l. — id.; Noliee of the oeciirrenee of the shy
.VlWros iDiDinfilrn r'iulii) in thf Nnrlh Island. 2 p — id.;
On the aililitii.il i| Mf n iitiiilnl tioiii.- Ii:r>l (Piitteton rulfri-
iiiHihi) tu thi' in ifluiijii uf New Zuauuid. 1 p. — id.: Notice
nl a new vaiietv ot l iiatara lizani (SphenodoHj from Kant
Cape I.-iland. 2 p. — Newiuan: Note« on the phyaiology
luid aiiatomr of the Tuatara (SpkoMitm iMmUmn). 17 p. —
Wilson: lüsappvanuire oftbc emall Wrds ofNewZaattBd.
4 p. — flar ke; On t»-o new ti?ihes 3p(lT.ifl —Haast.?.!
Noteü Oll Reifalreus fHn iln us. a iie» >j.i^ nt i iltlMin-äiUi.
4 p. (I Taf.>.°- Rullaud: Ou the babiu uf üie Kew Imi-
land wagfliag CJVaMraele» anyrikuMcikat^. 3 p. — Fara-
Digitized by Google
5t»
day: Supplpnu descriiit- of snw. or v«r. cil Chri/Mtphani
(I.rpitluptfra KliojMtlofera) inlmhiüng New /caJaiiil 8 p.
• 1 Inf.) — i<l : Dwrilit. of uow (jt'ii mi<l vjn'c. (.| i'.vi/c/uf/uf.
üp. (1 l'täi. — liuller: Üa ihc buturtUes oi Hew'/.. 13 p.
(1 Uli.). — Colejito: Mit— «f Juwii iiw
«f» or a doidjr aUcd ipee. -S n. — CanbridK«: On t
new sp*r. of irtpdoor »pMlcr fr. \pw Z. 7 p. (1 Tal). —
Hut ton: Keir Z. Myrioimda in tbe Otago niiueiiiti U p
tl Taf l - id.: Cotitrib. to thf rcndmld^ry nT New Z. li i>
— liflisuii: Niitc» Oll a iimriiii' spnli r, J p. — tiillii-s:
Tnpduur spiiivr 8 oMts firomt aUt'uruu aiul W cüt.AiiittnJw- &p.
(ITlC).— i<L: SIMM rhmi|Bi in thr fannn of OtMOk 18
— Tbonaon: The Dnoecnn fltb Mipply T n. — Hactor:
The Whalo» of tlie XewZ. «»-s, l» p. (2 Taf. . — Curl:
On erasüc^' ^ |> - t'bcespraan: FertUiz. of (lloiao»lipmn .
A IIP« sri.'c r>( PohfiuHtium • p. — PotlH: NdIos oll trnis.
■1 )i — KirK: On ilio iiuiiirdlizttl plauU of l'ort Nicholson
aud tbc lulja«;. dutr. 11 i). id.: Ihi tbe New '/.. .spH-. of
Hilßtdmm. 10 p. — id.: A rariicd HTUgcinciit <>f tbc
MlvZ. ipce. vt Daerydium, wiih de«-ripL of new ntvf. U p.
(BTl£). — id.: Notes un a var. of Zutlera nana, oo .Iuhcu»
floMlM« vn H^menophyttum n. »v.. on H. >'Uln»uin, on Lind-
Mya riridit. «n \eitliifi<{ium iletamptixilum a. glabeOHm,
8 p. 1 laf I iil On tili- tiiJtiiin »I the Bluff hill. l! p.
— id.: Coutrib. to tbc bot ut Utago. 11 p. — id.: Note»
«B Matat (^AdncMyiw wieaU^, on Mmtitikm fmitirt.
aotiiit of new pfamia. Cp. — Slcey: On ecitain or tbe
anual water» of Ni>« Z. 2.1 p - id.: Ttvsult of an esami-
aaition of con. ol nur nmiganciic orcs foi- cohalt. Oii the
Dolnhility of caUic' rarhonatr in solm. uf ido »Ikaliuc cLIm-
riiii -- Oll df-niw tif snltihil. iif (-«Tt carthv (arlmiiim -
in pure vater. ti p l'uud: Uu tbc orttnrniT ot tiukel
in UN Anririand diatr. 2 p. — Black: Sotn on a df^arit
ta tbe Aaft «f thr pumiiinx aMorlatioii. l' p. — Travara:
Rem. an to tbc ran»«» uf the warmer clim. wbich existed in
tbc uortli. bi( dtir fomii'r i?e<>l, pi-riods. lOp. — Carrutheri:
(ta tbc format of ilrtachnl -hiiiKlc biafhes. '-' p —Craw-
f ord: On jfold in tili' N\ clliiiKti'ii pr'n iliüir, 4 \i. — MrKaj:
Oold in the Mackeuxie cuuuln, tauterburv. 3 p. — Hrrtnr:
On the beleaakaa üDond in tftmZ. epu (iTl^k — Uver-
•idtt«: Notei «m Mma of Iba New 2. niMaui babnglng
to tbe Otaico mnscom, DoMdin. 16 p. — KIrk: An mm»-
ration of rereni addit. io Ihe Kaw Zllora. wiÄerilicalHHl
faagraplL notm. 17p. — riiiiiwliim
K. Pr. Akad d. Wm. HoMtdier. /«B «. Ang.
Berlin 1878. 8» — nelrahol»*: Telephon n Khng-
farbe. 12 p. — Websky: l'elN^ die LichtrFtlr.to Krbnialer
Krjstallfliii ln"" 'Kurls ). Kl p ( 1 Taf i. — Ilnl niauu: I'elier
(arbabköiJiii.liiY'i- ili r ryroRaJliui.Haure-.Vi tln r !i ji ^^lll•
der: Zweit«! Abtbciluna der AHlhatim puluacUma, welche
wabiead dar IMw üTh. & Oomua QanUa nn die firia
grsanunelt wurden, sn p. Taf.).
Wittltein, G. C ; Tin orgniiit- nm.stilufint.'. of
piuiil" iiml vi*f;i(jiiil<' vuli«tiiMci's and their cheinical
^llml\^i•' .\ntliori.sfd trnn^latjou froin the gemian ori-
^cal, eiilarged with nuiiiprou!« additionii by Baron
Ferd. v. Mueller. Melbourne 1878. 8". 3S2 p.
D« GOita Alfunga, P. F.: Lasooa eüniquM aar
laa MahdiBB d« eoeur, prindpilamaBt au peint da «na
de k vataur »dmtologiqBe da rataid da poda, dv
doaUe aottffle et da la dooble Vibration dea arürea,
daa effet« stir cm ph^nomines. de la connpremion aimple
et combinÄ*. faite tantAt nvec le ufethoaeope nur le
puint auecultt', taiitöt avfi' Ik'k il(,i(/ts «'u uiiiont et en
aval df cc [Klint rf do« t<'to<'aKiii'.. l.islKiiinr 1878.
SK 3til p.
Jörn, de scienc. phys. et nat. N. XXL Liabou.
8" — !><■ !•' i c » llio .Xpfintttim iitiis pani <> cstudo d« Klorfl
PortuRiifZJi 'i iiiitiiii! H^jiof. !l p — Ott fönte IlortH: I ni
■obsidKi n < LiK iiiaiiii .1 III |i - lie Alraei<la: Anun -i' il.i
catado de «ibraviio u'uiu raio de tuz rcMÜiauie <ta cuiupu-
liCto da doii- lakM polariaMlea a aaipdo rrcia a de «tiia
poUriaad«« ellipiiiankenta 16 p. — De Agniar: Sobre a
naphtazarina 7 p — Du Borage: Aves das po8M«sd««
porm^i zus (l Atnm orddentaL 11 p. - De Brito Capellw:
Catalogo dus eriutaceoa de PortaKal. 7 p.— Nr. XXIi:
De Ficalbo: ApoMaaMOMa pan • aitndo <U Kluraraim-
goeaa (Contin.). 16 p. — id.: Wottda de alguns prodnrtaa
vegetaes importaute« ou pouco eonbeeidoH da Africa Portu-
gueza. 13 p. — Harros Uonies: Notice sur let arltres
forp.sticnrs <fn I'oiiiix.al 10 p. il Kartei. — I>e Almeida:
KkIiiiIm ;;cnil ihi> i »pt llins curKK. 12 p- I»u Boragc:
Avcs ilaji jM-ssj'hiüis Jioruigiii /H» d'Alrica «/i ciilcnlal Iii p.
— id.: Mclaiigcs omitholopiipici.. 1 p.
Conwentz, H.: reber oin tertiäres Vorkommen
cypreBBPnartigcT llölzer bei Ciiiiatog« in Cnlifumien.
8». 14 p. (2 Taf l. .Soiwrat-Abdfuck. — id.: Schle-
«lache OartenbAu-, Fornt- u. landniriliBobafU. Ana-
atellung zu llrenlan 1878. 8*.
Hance, H. F. : äpicilegia florae SinonniH : Diaguo«««
of nawi and habitata of rare or liitharto nnrceorded
ehfaMaa planta. Rapr. tnm tlw jonm. of Botany. Ang.
1876 — AprU 1878. 8*.
See. de phya. at dliiat. natur. de GeMr«. VU-
moirea. T. XXV. F. II. Ueneve 1876. 4«. — De
San Store: Mtiangea ortbanittb-vlogiiiue«. Faac Tl. p. MP
(4 Taf.). — T.^TI, P. L Oaota« 1877—78. 4*. —
Puby: Cbois da Honaiet axoHanaa n
iitif ^ |i t Ii) Taf.K — Favre: Ktude stratigrapliiqiie de la
partii Ii i i.iie*t d<' la frimA*. p. l.'» l4 Taf.1. — Kol: lle-
dieri Iii s snr la fiTondutton €< le OMnmenreiiienl de l'h^DO-
ghtiv i hn divcr.s uniinuux. p. \Ü Taf.l.
£oy. Soc. of Viotoiia. Tranaactiuns aud I'mceod-
ingB. Vol. XIII. Melbourne. March 1878. 8». —
(iardiner: On I'raitiral (ieodp..y — Ellery: Notes on a
CbroiioKrapiru- .\j)i>aratiisi ivitli l'liiygben'B I'arabolic Pen-
dulum. — Keruot: Notes rm Irnn .Vrcbe« 1,1 Taf.j. —
Ellery: Noten on Some Olraervations of Atmuspheric Elec-
tricttT. — Vol. XIV. Jttly 1878. l'iraui: »in Force. —
EUary: Tbe PMaaat Slaia of Malaoiaiigy. — Karnot:
Notea on tbe Dcdga «f Tfeieieope Tdhai. — RawUaaon:
Notes on tbe Coaat LtnanmaatioR of theWcatüm Diitriet.
and l'rouis of the UaUma t>HidillaB of Uettreological Pbe-
noniena over long Perio<ls of Time. — Foord: Note» on
Bjinniielpr (onstriirtiun — 1 i iiniMUi-Woods; Ou »onic
New Marine Muilu^sia. — Cbrisly: Kxiract« Irom Diarj
fan Japan. — Sulberlaad: On tbe Probabilily Ihat a Coa-
nedon of Cansatioti will be shown to exiat between IbeAl-
traetion of Gravitation and the .Molci nlar Kner^y of Matter.
— .lamipiion: K\pPi iiin'iil.'i on ihe l.'ciimiai'atlTe Power of
«onie I>i»inf<'r Ullis. K.tln rid^e: Oti liie lliMniT of Fit-
bteozoic .\<-tiiiii)i>^"i :u .\iislruiiii l> ev ereil: Ob tOeBatfa
of tlip l.eii};th .Hill llriRlit of '^c;» W^ivps.
Hatarwiaa.-medicin. Ver. in Innsbrack. BpricUte.
VITT. Jr. 1877. 1. llett. Innsbruck 187!i. 8». —
Oriiriiinlii Ocliinher: Unn iri'ii' Hin.iiiiiMinii jin.s d.
üchädelhohle eiiver juogcu Utrin. ■- Neiiinuvr: li<>ber die
"■T'™"r"B tr. Hana^airaian mittelst des biskaloriatetara
«on BnoM». — Dalle Torre n. Kohl: Die Chrrsidea n.
TcipideB Tkob. — lllaaa: dir Kiyitaltforni dea
Qaacbiilb(ro]9ehloridc.
Io«. ffM. in Inm BaMatib. 8* Sir. T. VI
— 1878 — Nr. 4. Paria 1877 b 78. 8«. — Pomel:
Hat m giianent d'Hipparion pr^n cfUrau i>. 'HS. - id.:
G^logie de la Petita syrle pi de In n'gion desCbotln tuni-
sieiia. p, 217, - MoruTe: Note i»iir le gria ilc liagnoics.
p. 22Ü. — .\rii:tiul: >wm liroiiisiiK' iN- i'i li.^r turoiiien dans
le Sud-Oiicht pt dans le Midi de la l'rance. u. 283. — Doll-
fusR et Vasseur: Ooape gMagii|ne da cheaiin da fer da
M^^ry-sitf-Oine. p. 318. \
Nene Zoolog. Oei. in Frankfurt a.H. T). Zoolog.
Üartea. XIX. Jg. Nr. 7—12. Frankf. 1878. 8«. —
Scbnidt: BaebachtanRen an Oiang^Utavp. p. 198 —
Digitized by Google
60
Si'bai'lit: l>k' Si hlafslatU-n nnscrtr VoL'fl üSchJuM) p.'M,
— Kli-lirr«: Hrnljaihtiintti'n an llauhkatzen in Livlaiid.
p. Jll. — SpiizkiM Si, In i:< h!i aus dem iialhnlniK.-
»n»toni. Institut <1. Ni-» - Vürker.Tliiorer/.iiei-Srliulf. j). 'JHS.
— Bauntgirtner: I>. Mufflons auf d. Waud b. Wirner-
>!ciutadt iu Nif'di'r-t)«itrrrflch. p. 2n8. — NeUrinn: llf-lifr
Icbcndp tt. fosdlt' Zii»sel \>. .257 — Kriedei: ThierirlMMi h.
TlüerpflcKe in Irland p. l'TI — Wurm; I>ic di-utBclun
WaldliOhnpr it — hclirpihm rrbtr d. Ui|iinniiu'ii h,
l'huiniärlr^ lliiWit. p. H2I. — I.ocwi>: Aii^^HrlMii
il llili. r> in p. X'»3. — Noll: D. TeleikopflscL p.Söi».
Soc de Chile. Ri-vi)itAn)ed. Man»— Okianbra
IS-H. Aio 11, III. StntiiKo 1874. 4*.
SkTHip. AomI. of Tut. leieM. Proeeed. Toi. U,
P. 1. Dnvcnpor«, .!own, July 187". H».
K. K. Gartcnban-Get. D. (inrtoniu und- Il.J^.
Kr. 9 u. 10. Wien 1878. f*".
gmitktoiiUn lattitnt Lütofpublkation». Waafa»
ington 1877.
HartUbn, A.: V«rIafi-KKtakg. I80S— 1878.
Wien. 8».
Kais. Adnir. Naelir. f. Sce&brcr. 9. Jg. Kr. 45.
n<>iliii 1H78. 4«.
Soc. d'hiat. nat. de Colmar Itull 18* «t 18*
anm'p!«, 1877 et 1878. Colmiiv 1878. b'^. — Diatai
K.Bsjil r"iir U- iliiii.1t dl' Iti.'-cliwiMi'r. — licnoit- Leu iiHMlda'
tiuns (Inns Ir l:i'-s',ii >i!j>tTi"'tir di' l'lll cii 177«. - (Irnd;
l!ec li('r( l;i s -iir l:i t.'ininlii'ii ilii charboii» ti'iiilli'ti'> itiltr-
gjat'iaiies de Iu f'iili.si' — llrilier: Itc» ri^iuiis futomuJn-
gilMi de l'Aliace et de la cbatno des Voigca. — i«L: l'rn-
möiade entoamlogiqiic b Itte dn Rhin, itrea da Straabniu'i;.
— Pierrat: ("ataloRno drs Ortlioptirra oliserv^s en Alsace
et diiiis «'Inline des Viisuci. — Hlr-irliPr vt Fuiidrl:
Mjitrriiuu puiir iinf i'tndr pri'li!Kt'>ri<nir de l'Alaai o. — Iii rn :
Etüde M l Ulli 1 liif -i' purlii idi« II- de tuurbillons. — Kandel:
itibliogniphio al^tiipif 0° :>uppl.). — ürad: Ktiide« de
vojagc*. — Une vWm atu ninei de Wivlioika en Polome
— tiouty: K*!«un^ dei Observation« roiil^reologiiiue» fiutea
i Munster en li^Tli rt 1H77 — rmher; Notes lor les Ob-
•crrations in<i(«reol. tuucs t iiJlH77 itlTsine ii gaz de Coiiaar.
S. Btf c Akad. d. WiH. Sit>.-B«r. d. iittth..^qra.
Cl. 1878. Haft 3. Uancliaii 1878. 8*. — Xadlkofar:
Dabcr AqpäiAH o. daaiH in SSnaannwahang itÄende Pdaif
aen. p. Jai.
(Vnm Ift. Vvt. Mt 16. The W19.)
Leiever. d. deutsch. 8t«A Wmu. Jahrcaber.
1877 -78 NVicii 187s, 8'\
Katter, F.: Eid omolo-. Nachr. IV. Jg. 21.U.22.
ll.ft. gn,illi„l. 1878. «".^Tischbein: Weitere Mit-
tlji ilm I. iilit r Amt'lylelrD cetmae. p. ■.*V7-
Soc. Med. de Chü«. lievista med. Ägoeto 1878.
Alo Vif. Nr. 1, 2. Santiago 1878. 4*. — Mein.
Titbar: (Vm.^idriiii'ioiUH f^'dire la HipoCOMdrfa. — ScllBei-
■i-r l'Ntii(iM:<a ii<. ];i Nt'uinoiiia librinoaa an Santiago. —
lU hl l'eFia: ObsiTiiatiijnL's ilimca.H.
FreaeniDt, K. : Anal^i^e de« KaiEpr-lirunaens zu
Bad Ems. Wiesbaden 1878. 8". — - id.: Chcinisclie
Uatersuchaog der Hiuyadi Jana« Bitter(als-(^ellen de«
Uerra Ä. Saxkhttar in Badapeat Wieab. 1878. 8«. —
Cbetn. Ifnterraeb. i. Warmen Qaellen an ScMangenbad.
>Yi 1. Is78. 8«.
Natiuwiss Ocsellsch. zu Chütuuitz. Scrhstir
lier. V( in 1. Jan lS7:'i - V-iv. Ib77. Cli« niiiitz
1878. 80. — Abbaodl. — Ziniiuermano: Leber d. Ur-
gaaiin«, «debe die Vcrdarhaiia der ^er renalaaaea. —
S e b rci b rr: IW Uarotbermograph, ein RcKistrirupparnt fttr
d. Knii k u d- Tem)>er»tur der Atinosphiro. — I! Ii Ii I m aiin:
.■Mileiiunn» ib'r Formeln für MH>>ijnL'i n ili r Mcin stn Ii n mit
Ililfo de» Maniimcti-r!" -■ I.ii'lii-: i he I i-i li. r<'iL,c^ r. i n
BUdang von I' i^rhcril'^fiios^fnscbafti n :m 4:
Amerio Joum. of Sc. a. Atta, s ivr. Vul.
Nr. ■.».'i. New ilaven 1878. 8«. — I);in.i: Un s<hiip
|iiiiiii> in I.itbi'lii^y. p. 'M<r>. — Satnpsnn: <>i> llu' Spi'i iriiin
1.1 tbi' t'i.riiD.t i>.' 34ft. ■ IIoldiMi; Kftiuiluli'ii 1 i.nns of
thü Suu's Surlate. p. UJli. — Sawjeri Observatious ol Urii^ht
Meteors, p. Mtt. — Titomaon: liemariis on tb« tieoeral
Ocean Cirealatlon. p.Mfl. — RicbardsandPalmer: Notes
un .\iitiinnnv Tunnute. p. Sßl. — Kiie|ipi'r: l'-d iiilimiorph
alter Anortfiite p. :>iM. — Nile»: lU-liitivc .Vccni y i't •■la-
1 iers and SiilH(;iai ial Strcanw iu thc Kiüsioii »f Valle)'*.
P Htiil. - Verrill; Marine i'auna nf thi: eaHtr-rn niasl nf
Nurth America, u. 871. — Kdlsnti: The 8üUüruU3 Volla-
awtor. p.l(7& <- llalrab: Prineipal OHuactcri «T Anaricaa
JiBMiie INaoaran. p, 411.
MUMia af eomparat. Zoology nt Harvard Co1)ei.'o.
Gambridge. Bnll. Vol. IV, V. Nr. 2—6. l^lambrid»?«
1878. 8*^ • — Vol. I\'. liinney: Tbe tprrentrial air-
breathing inolluiiks of tbe l'uitnl States and ilie iidjaceal
tcrriturie« of North Amerira. - V<d. V. Kiixon: C>a the
Presencc of Drmoiirx fMcvh-rum in tlie Skin of the Cht
P. M.— Hentnn: Tin- Ilicliincn'l IImhIiIit 'rr.uiis. p. 17. —
l'riüir: l>i'M riptii'M iil a 111» SjM' ii . <ü f ■irlni ulii, with
Notes (in iillli r >]'n ii - nf fl..' f'.Mi'i.-r.i.'riin'. l .M iily ]: i'i. —
id.: Nuti'S on tlic ,\i:,i'.i':ii;, - i' i'- .u.nl-:, \|mji|.mi'. |i 47
Verein z. Befördrg. d Gartenbaues in d. Kgl.Fr.
Staaten. Monatssebr. 21. .II'. Nr. 10, 1 1. Berlin 1878.
8". ' — Hiinebi': l'elMr lii's(bl<'mii;;ini^' drr Samenreife ii.
Vernu'linin^ d. Im. lii.in.^.it/i H einjabri«i'r l'tlanzrn. p. III
— I.aurbi': ( ultur der em'np. I'.rd-On'liiderii. p. IM. —
(iiijipert: lelwr die wih.>cns<!iiittl. Uedciitniij? der Ureslaiier
AustlcHuu!; i f-i'pl. lfl7N. p. 407. — Ahlbiiri;: .Viittlieil-
iin(;cn Aber japanii>ehen Olxtban. p. 472. — Kichler: l4nd>
K( iiafisgartuprei u. LandtchafUmalerei in ihrer Werbad-
bcziebniiK. p 'l.'^!> — F i n I r I ni an n - Die liaundM'jitlauzungtn
mmtriT ■illeiitlicbrn Wei;!' ii Sir.i>si n p .'iiii.
Aead. Boy. de VUi. de Belgique. Ball. 3' Sir.
T. XII. Nr. 9. liruxelles 1878. 8". — Blas: De la
Iiriaencp de l'aeidc aalicyliiino dans les liUrea. p. 8Si.
>ele: De la TliermointHri« dam la ptenropacnnonle caa>
tagieute du gu>» \n-Uil. y. >'J8.
Kirobhoff, A.: l'ii üite.sten Weistliümer der Stadt
Erfurt ülifr ihr« Sti-Uuiig zum Encstift Mainz. Ein
Beitrag «. Verfasstinga- 11. ('ulturfteecLicht«! d. deutschen
Stidte. UalJe 1870. 8«. — ExSmt im XUI. Jalirh.
Berlin 1870. 8*. — Briltiga mr fievalkamnga-8ta>
tistik V Erfurt. Brfnii 1871. 8*. - Da Jabiatantaa
organi..) vegetalivia. Erftwt I88I. 8*'. — Sia Um
der PflaMwnmetamorplioaa bei Wolff u. GoeÜw. Berlin
1807. 4». fProfrr.\
Tageblatt di r .'ii. Vcr-itnnil. d. ileutscbea KatariL
U. Aerttc in Cusitel. Casecl 1878. 4".
Offeabacher Y«r. f. Haturk. 17. v. 18. Bar.
1875—1877. Offenbaeh 1878. 8" — Bflttger: Stu-
dien Uber neue ml. wenig bekannt« Eidcebacii. — id.: Svste»
matisrhe« Vi-r/eii lniisii der lebend. Arten der LaDdachnecaen*
tiattuuf; ( ui'i.'tliii Drap, mit ausfulol. Ajigabe dcr gaagr.
VcrhreittiDK der einzplnea 8|i«cini.
Kols. Admir. Nachr. f. Saaialmr. 9. Jg. Kr. 48
— IM. Uirlin 1878. 4».
— Ann. d. Ilvdrogr. u. marii. Moteorolog. 6. Jg.
II. .\'l. Ri-rlin 1878, 1«. — Lange: Zur Kartographie
i;r r lirii':iii;iiiiM-|jin Tronnz Santa Catharina. p. i-^i'. —
i.'utersui'huDgeu Uber KinUuas von Tenperatur u. Zeit auf
cthronaaMltr^ge. p. 489. — Beacbnibang der bael Kaa-
Digitized by Google
üavu, Kiü-Innlii. p, SIC — llcsi brrlbuiti; ilii' Miickau-
Grup|»P, KorpA-Arfhipri. p. — Waswrtir'ffn im Mittcl-
Ünihitchfu M»fr. p.
SeUeiiwlie Geielluh. fttr Taterl&nd. Caltur.
ft&. Jkbresber. 1817. lii,v.Uu 1878 b». - Foi(-
Mtmng dM VcncubiuMe* der i. d. Seliriften d. Sehl««.
Cmallwili« t V. C. tor 1S64— 1676 inel. «nlhaHenan
AmMUe. Brrslau. go.
Soc. Toscana di Scienze Natorali in Pisa. Prci-essi
verbali. di 1 N' l^Ts. l'i-r.. 1".
Haturwiss Ver. f. SnhleEwig-Eoltt«in. Sthri.'ti>ii.
IIU. III, II 1. KU'l 1H78. t-". — U. Her: r.'b. Vülks-
u. Gehfiiiiiriilli-I p - 1- 1 i'iii III i II;;: z ur KeiuiUÜN* ilm'
Zelle u. ihrer 1 Ic^'m c-i r-i hriniiiip ii .! — Si hiniJt:
lieitra^ tu viiicui StduiN Ttsvcr^eiciiiiis» «Irr l'lmniTu^incn
dn »iKiMÜ. Uolslaiu. ji. Ml — Weber: Veher il. An-
vradungrn der Tbporit' des I'nieiiüaJc« anf pli}«tkali.Mlio
ProWomc p I«'' Smli-Iu'ck; (ii-oliijfiMlii' s!ii//i' der
Lagerstuttr il' s Jthmi'Ceru* aHtuiuiltili» tt. p. 12,'' - l'a ii - ch".
Einige Ji«iQ«rkun){eu aber den tioriUa u. teiu Uini, p. 127.
(FoflMtimif fol|t)
ITeber die in der jüngsten Zeit entdeckten
Tm Prof. Dr. Bmt Sdarfit ta Hall«:
Nach >I<n niaiinigfachen Wnndlunfjrn, «ilihc der
Begrilt d«-r Klenieate im Laufe der Jahrbuiiderte er-
fahren, besndiiKt am jitit dsotit «ioe Baihe tob
Körpern, dir dnroh cheiuisrlie Analyse »ich nirlit weiter
haben zerlegen lassen. Derartiger einfacher, nur
chcmiaehem Wege TorUufig nicht weiter aerlc^barer
Stofib wann hfa mm Jahre 1660, waim man afa«ieht
Ton einigen Kfirpem, die apiter ab antammengeietzt
erkannt wimlen, nur 511 bekaunt. Nncli Kiiifuhruag
der apactralaualytiichen Methode in die wiaaenacliAft-
Bobe Foiraeiiang dnreh Bvaaen und Kirehhoff
küDtile e!< l>ei der .lus.'-t rordeiif lii ht-n Sfbiirfe uinl
Empfindiiclikeit dieeer neuen Art von Analyee jedocli
nieht aa«bl«ih«i, dsa« du 2Ud dar Elanaata aieh
IniI<) um I inij^'f iictic vf rrm lirte. Schon im Jabro 18C1
gelang IS Buii»i)n uii<l Kircbhuff. ZNni in dfi-
Natur sehr verbn^itete, aber stets in nur «ehr p.T:n^er
Menge neb fiadende Elemente, da« Babidiam und daa
Oaeeinni, eaftnrftuden. Zti dcnaUwa Zeft catdcekto
i'rookcs in dem Flvflvtanba daa BdiwalUkieaes daa
Thoilium, und swti Jabc« apftter, 1866» Juden Beich
nad Richter bd dar apeetrabmalytiaeben ünteraneb-
nng eines Z!rikbIt'iidt.'-haIti;^<'U iliiiLml» du« Indium auf.
Nach dieser ro&cbeu VernKhruDg der Zahl der
Blement« S9 anf 68 batte dieaelbe flir malv ala
(in .Tabrzrhi.t cintn voriäufiRtn Ab«cblius geAlBdan,
uidviij erst di r jtuig.sten Zfit da.i Vi rdii nst gebOhrt,
durch einige neue Eutdevkiiugen ein weiteres Wachs-
thum angebahnt zu haben. Jedoch dürft« auch mit
dieeen BrnnfanadmAcn, wdeh« die Chemie in der
Nenxeit auf dem Cefiiefc der einfaoben 8toffe 7a vpr-
aeichncn hat, die Zahl derselben kaum einen Abschlusa
gaAmdan bnban. Weiten doch die eingebenden Unter-
■nchimgen Hendelejef f's über di« periodiwhe Geeetz-
miaiigkeit der chemischen Klementv schon n)it xietn-
lieber Sicherheit auf die Existenz einer ganzen Anzahl
yva Ekmenteni welche biaher nur der Beobachtung
aieh entlegen, bin. Denn Stent man nach den perio-
dischen Genetzeli M n de Irj e f f ' s die bis jetzt be-
kannten £lemonte in Tabellen susammen, »o i»t sehen
Ueraiii ermditlMh, data darin noeh mahrera «inlhdw
Stoffe, denn Eigansehaften Ruffiriindl.igr ji nrr Cn Fctz-
mäaaigkeitaB aidl bereits im Voraus tlteilweise be-
atunman hnaen, Mden. (Annal. d. Chem. SoppL 8,
M9. 151.) Pie Entdeckung des Galliums, eines Ele-
mentes, welches von Mendelejef f bereits einige Jahre
zuvor als Ekaaluminium in TCraefairdencn seiner Hanpt-
«igcnaehaften bescbriebeB war« dftrft« als «ine glia-
aand« Bestätigung der Torberbestimannfen dien«
Forschers zu betnteliten sein.
Stehen somit anf der einen Seite noch weiter«
Entdeekosgen an neuen Elementen in Ansaiebt, ao
darf doch auf <b-r uudcnn Sfite die Möglichkfit nirhf
ausser Acht gelassen werdep, das« der eine oder der
andere der Stoff«, die wir jetat ab Etemente betrachten,
im Laufe der Zeit »Ii« i^ii^iiimn' tigpsetzt, vielleicht aus
.schon bekannten Körpern, crliannt werdeu kann ') Ist
ei« aucli bislier nicht miiglich gewesen, die gej^renwärtig
ala Elemaat« baaaichnatcn Stofli» weiter au «erlegen,
•o dürft« aa dodi vermataen a«in, behaupten an wollen,
das« die« einer spftteren Generation von Cbemikeru,
welche vielleiebt über noch I>ei8ere Httlfrmittel als die
jetaige rerfttgt, nieht gelingen kSnne. üeberbliekt man
nur dir letzten Jiilirüehute, »o muf-J riuii .'iiu'' i^. il:»«s
e« iuuerlialb derselben nicht aa scheinbaren Kiitdeck-
uagen oanar ElcBMDt« genmagelt hat, Elemanta, dl«
jedocli bei einer nSberi-ti Untcnuehnng meist als zu-
sammengefctzte Korper oder als Stoffe, welche bereit«
mit bekannten ideutiüch waren, sich herausstellten.
MamanÜieh waran •« die 6nipp«B d«r ia den Otrit-,
Qadolonit-, TantaliU aad Catambit-HfaieralieB 'rarkom-
menden Elemente, das Cer, das Lauthan, diu Didvm,
daa Erbium, daa Yttrium, daa Ttotal, da« Niob, welche
■inen nritweitligaa Zuwacha erUelteB. Ei kann dica
nicht übi riaschen, wenn man eincetbcik beriick!<ichtigt,
daw jene Mineralien «ich in der ^atur nur sehr spär-
lioh fladen, audamthflik w«mi man «rwigt, d«a« ia
dansellcn nici.'t mibrcn- dieser, in ilirfii Kip-etifcbuften
einander seltr atiulichen Kiemeute vorhuudeu sind.
*) Dia üntcrrndnuifen tob J. K. Loekyer wriiea
von Kaaem daiaiif Un ^roc. oT th« Bojal Soc. 1616%
Digitized by Google
62
Zb dlmm fortHwrgrfiwid anffrttmichtan, bei oShcrcr
Untenuchung alicr au« der V\i-i)if di.r KL nir iilc \4'f-i1f>r
gaatriebcnen Körpera gehört das Norium, weicfa««
L. 8r>Bb«r(r (BhmI. Jshrrab. XXV, 1*9) im Jdn«
1815 in d'n Ziriconrn von Nurwcfjrri in (ipstalt von
Norerde entdeckt zu haben glaubte, die abt-r ilurch
dieUitoiuhnfw von B. Hermami (Jonni. f. praki,
Ch«n]. 97, Ml) als ZSrkonrrde erkannt wurde; das
von n. Roie tu demlben Zeit in dem Colambit von
lk".liniiwij,-i als Pclopsäurt' neben Niobnuuvr luifgefun-
dcne PclopiiH]] (Cbem. CeotrU. 184«. 768) , iralebes
TOB ihn Mlbrt •pA(«r mft Viob ideirtificiit ward*
(Cliiin. Coutrbl. 185-1. 11): <i«« von Fr. v. Koboll
im Jahre 1860 (Annal. d. Chcm, 114, 337) in einigen
Oohunbitnii in dem TVntnlit tob T^iiibwIk, aImbw in
Euxemt, Aeschynit nnd SninsrBkit ah IHRnsänrp ent-
deckte Dianam, das aber von Marignuc (Annal. d.
Chem. 1S5. 49; 180, 9BS) ab Nioihalan «vkaaBt
wnrilo. fi"uif (Ins TOB J. F. Bftlir ia einem orthit-
tihnlicben Mincrul tOB RBlellolffl — Wasit — , im
norwegischen Orthit nad im üwlolinit von Ytterby
ftk WnaiuBMnjfd BB^aAinden« Waeioin (Jooni. f. pnJct.
(Obeni. 91, 179), welche« später von H. DeUfon-
taine (Will, Jahresb. 1803, 201i ala Ceroxyd, von
Nickte« als Tttererde. die dnreb etwa* Terbiom- nnd
war. ron Fopp (Amnl. d.
Cliem. 131. Mfil) als ein Gonicnge von ("ci- unil
Yttriumoxyd bezeichnet und «chlienlich von Bahr
MÜiat ala idmUaeh ailt TkoBatda erkaaBl warda
'Annn!. i\ fheni. 1.12, 227). Mit Irtztcrpin PMeracnte
erwie* sich auch identisch Am von Bergemann in
dam Orangit entdeckte Donarinm (Annal. d. Cham. 80,
S67)i wie die Unterencbnngeo von Damonr (AnnaL
d. Cheo. 84, 287), Berlin (Annal. d. Cb«n. 84, 288)
nnd apitar Bergemann selbst (Annal. d. Chem. 84,
989) gaaaigt haben.' Za deradben Kategvria tob
ElemeBten gabSrt aBeh daa Terirfnm, walebea Ho»
B:iMdi'i- im .Taliro 1843 in G«»ta!' i im s O.xydes in
dem bis dahin ala Yttererde benannten Mineral neben
Tthfom Bad Eibiom aaldecirt« (Fluurm. ChntrU 1848,
773\ vnti d<>m bIkv .1. Balir und R niinscn nach-
uicaen, dasf< es ein GemiKli von Krbiuni und Yttrium
aai (Anoal. d. Cbem. 187, 98). Biaim aabalBt anah
daa von R. HcrniHnn in dem SamnrBkit nnd im
Aeachynit anfßpt'unii»>ni' Ilmcniiini (s. nntpn' und da«
ia einem attn (.'l..iclnn Thriltn Cnlimil'it und Ferro-
ihnenit I>eataheBdeD UiBerale ai«h findende Keptaninm
zu gehören. ObachoB dleaar Foraehtr wibrend mehr
als drei Dci'ennien Ijeniüht gewesen ist, die Individun-
Utjit de« nmeniame Bachiraweieen, iat es ihm nkht
gehugea, dia aanidat tob H. Boae Bad apitar lia-
aoBdeaa dmrdi Marignae gcbcgta Aaibbt, daia daa»
ielba nur tm mit aaderea Matal en TemnnaBgtea
Nioh sei, olii;i-2cHit,'onr| zu w ii.lt-i'r'ffin. .Auch <lii- in
der jdngsten Zeit von llcrmanu pnblicirta Unter-
aadiBBgaralha, wdeha den Elenecsten der Tkntalgmppe
ausser dem Ihneninm nncb ein weitere« neue« Element,
das Keptoninm, mf&hrt, hat wenig daran geändert.
Im HachitaheadeB aoll daa Wiebtigata aBaammen-
gefasHt werden, was Aber die in der jfingsten Zeit
entdeckten Elemente, das Ilmenium, das Neptnnium,
das Gallium, dns Davium, dag Mogandrum, das Terbium,
daa Pliilippinm, das Decipium nnd daa Ytterbium, be-
kaBBt gewordoB iat
Ilmeninm aad Maptaalnm.
Im Jabre 1848 ftsd R. Harmaan bei der
Untersuchuli tr riir t Reihe sibirincber Minemlicn. dans
der Yttenitantalit — naith Uermann als Yttero-
iteaait beaaiolnMt — keine Taataialara, aoBdara dt»
SRure cJiK"; ivikmi F'frrM-n'es, welrhpK !.'ro»i<p .^phnlirli-
keit mit dpm Tantal liab<.'u auUtc, untUäJt. Dieses
naeb dem Omengebirge bei Miaak ala Ilmenium be-
BBBBte EteoMBt «ntda von Heraiaaa aabcB Siob-
und Tantalsäure aaeb Im albtriaeheB PytoeMor «Bd ka
Colufflbit aufgefunden (Joum. f. prnkt. Chem. 38, 109).
Daa Metall aolbit, bereitat durch Globen tob
Cbloribneidnm • Aamtoniak ia einar Ataioapblra Ton
Annrmniak, bildet nach Tier mann Rehwar7e. jinrö.ar
HtUcke oder weammenhingende Blittchen von dem
Aaaaabea daa VSaBramaa Bad dar bafan Ei'bilaaB dea
Zucker« entstehr !-doii Kolile. Von Wasser, heisser
tialisiUire, .Salpotersuure, liowie von Kfinigswaanor sollte
daa maa SSement nicht angegrifl^n werden, wogegaa
FluBSBinre echon in der Ktlta anter Waaaemtofrent-
wickelnng lösend auf daaaelbe einwirkte. Durch Er-
UIbib aa der Lufl konnte das Ilmeniimi zur Ent-
iBadaBg gabraeht und lo ia weiiaa liroeBatare übir-
gafhbrt vardeiL
Obachon Hei in a im in leincr ersten Abhandlung
Uber daa Unuuium, dieses neue Element durch eine
Aaaahl toq VerfrindaagoB aihar aa ehanktaririnB
nulili , Ii i die« noch mehr in einer zweiten, demselben
Ocgeuktandv gewidmeten Publioation bemüht war (Joum.
f. prakt. Cham. 40, 487), aa warda doak davdi Boaa
(Chem. (.'iMitrW. 1848. 169 narbgewiesen . da^r» so-
wohl der aU Auggang^niaterial benutzte Ytteroiluicnil
identisch mit Samarakit, als auch die daraus abg^
schiede ne ümeaalure aar eine mehr oder minder ver-
aarelBlgta KtobMara arf. Zwar aaehta Haraaaea
zunächst die Ansicht Roac'a durch eine BBBa Udaa^
sucbuttg (Joum. f. prokU Cbem. 66, 64) aa widn^
lagen, apiter trat ar Jadoek datadbaa adbat kai aad
Kaw daa IbaaahiB fidka (JaBra. IpraktCkam. 68, 88).
Digitized by Google
«8
Naehdem to sehaisW dia
der Bcibe der Elcoiant« gestrichen war, taucbte cIbs-
aelbe nach einer Ungeren Pause tod Neuem auf, in-
dem Hermann in eioer weiteren Abhandliuig (Joum.
f. finkt. Cluni. 96, 6ft) nwbt tlUm Exiatflu
dkM« EleBWitM, aondarn aveli Min* TendkiNdahalt
von dem Niob und Tautal dorcli daa apadfl Owriaht
enietthei]« da> Eknuntas ■elbat:
1^1 Hiob nmaifauD,
10,78 6.27- (1, 67 3,(l.'t.
anderntheiia auch durch das der entsprechenden S&ui'eu :
Tutabme (Tk'O*) NkÜMtan (llb*0*)
7,0 5,0
Ilmcnaaurt iIl'O*)
3,81
SU bewaiMD suchte. Eine Widerlegung dieaer Angaben
IlMa täAlt lange aof sich warten, indem bereite kune
Zeit darauf Harignac (Joum. f. prakt. Chcm. 1)7, 459)
bei einer Wiedariaoliug dar HerBann'aehieB Unter-
raefaangen keine dem Pmenimii eotapreelbende Ver-
bituluiig BU?. licn (.'iiliiniliiti'n . SfiiiliTU nur Niolifiäurti
neben etwas Tantaiaäure, Wolfranujiure und Titaoa&ure
eriultiB keurtfc Mach amii HaraaBii war atinar-
Bcits bemüht, in fiiner wräteren Abhandlung (.lonrn.
f. prakt. Cheui 99, 31 n. 287} den Nachweis xu
lielera, da» aa eine Ueutitlk mn Nlob uai Ikuntva,
«ia Harignac angab, durchaus nicht zu denken sei,
da beide Metalle und ihre Säuren ganz verschiedene
üpecif. Gewichte besitzen, und sie ferner gegen Säuren,
Salaaaure und Zinn, sowie gegen Fhuamittel sich
weaaatBcb veredueden vaibalten. wfiuecid ataiboli
ilan Hydrat d«i- niiihigeii .Säure beini Kochen luit Zinn
und Saiasäore («pec. Gew. 1,16; eich blau Arbt und
anf Zuaala '«OB Wasaer eine dttakelUaM LBanng Sehrt,
Zf-ijrt ilif Ilnierisiiiirf. wiy uiifliii(;(lic)i i-ini- Blnufiirbung,
die jedoch bald vvrbchwindet, iu liraun übergeht and
auf Zamta tod WiMar eine dnnkellinnuw LBaong
giebta Jadodl auch dim- Argutm-tit'' riinilcD «ebr bald
darch Marignac Joum. f. prakt. Chem. 101, 469;
102, 454) eine Widerletgnng,
«eigte, daas die von Hermann
lytischen Metbaden ongenan seien. Weiter wdite er
usirh Iii N'iobteadstens des Umeniunis dadurch darsu-
thun, dasB er nacibwiaB, daaa die Farbenanefaainniigeiit
weleibe bei der Bebaadtnng der Niobslare mit Ziao
und Salzxäure bfobnchti-t wertli ii, 'khijh ■^v^r•^'s rharak-
teriatiach tiud, aonderu dieaolbeu wochselu ju nach der
der Anwesf nboit frenidev Mcfaüp, fln?^ namentlicb ein
Gemisch von >iiob- und Titausäure, iu dem erstere
ahecwiegt, ein weaentüeh aadena Yerlniltea aeigt, ab
jede diceer Staren Ar aieh.
Abar «mIi lltaa von Marignae giUmä ge-
machttm schwerwiegenden Bedenken haben Herrnnmi
nicht gehindert, die ExiHtenz de« Ihneinunis in deu
Columbiten, iu dem Ferguüonit vou UomiMümfr bei
Arendal, imSamanldt umdimFenwibnenit von Saddam
aufrecht au erhalten, b einer neuen Serie von Ab-
liandlungen ^Journ. f. prakt. Chem. 103, 127; 107,
129; 8 [d. F.J, 874 ; 4, 178} machte dieeer Fonwhar
wettere Angaben Ober die Tremrang des Dmcrnnma
von Niob, über Ji« Darstellung der nmeuverliicdungen,
sowie über ihre Unterwheidangsnierkniaie vom Kiob
■nd Tantal fa. abni). Ja'aogar bia in die jüngato
Ztif . WH IT dem Ilmeniuni iiu()i ein weiteres neues
Klemi'Dt der Tantalgi-uppe, d»s Neptuniuiu, zur Seite
stellt«, war er rastlos mit der aäbereu Ckarakterisimng
dieses FJementea iieeeliAitigt , ohne jedoch dadurch
wohl die obwaitiiiden Zweifel an der Existenz dee*
it«lb<-u zu Itcseitigea. (Journ. f. prakt. Chem. 15, 105.)
Das Uateriai, welches von Hermann anr Ga>
winnong des Neptnnimus benntat wurde, bestand am
«infui Oeuifüifi-- glticlicr Theile Columbit and Ferro-
ilffienit, MiBeralien, die sieb beide oiqgewaelisen im
Gnait m dar M«ha von Haddam (Oomuetiaat, N. A.)
vorfinden. Die dus dicBeni Mint'rn! iibgeec
Metallsäureu bestanden in Thcilcu aus:
Taatebtare iTtt'O^ 32,39
Niobsäure iNb«!)^) 36,7«
(11*0'} 24,62
(Kp«0*) 8,80
100,00.
Die Trennung der Säuren des Neptuniuiu's von
denen dee Tantals, jNiobs und llniiwiam« ibbrte Her-
mann in Oaatalt der KaKnmdeipiieMhieiride ana, von
ilcueu iuuiiclist KaliunitantiiÜlnririil, weiter Kftliumniüb-
und Kaliumilmenfluohd sich aus der Lüaong abscheiden,
wlbrend KaUamneptonfluorid mit wenig KaUuaudob.
flnnrij in rl.'r !-l/ten inuri'ü Miiftvrliiifjf verbleibt.
J>urch Veriiiumuug derselben luit der 2Uta<:liun Menge
Waeaers und Versetzen der kochenden Lösung mit
ttberaehflaiigem Natronbydrrt aoiHidafeaioh ein anMwplier
NiederseMag von neptnnaanrem Vatren ab, waldiar
durch uochmaligen AuKkochen mit Wasser vou kleinen
Mengen dee beigemengten oiobeaureo Salaea su be-
freien Ist. — Daa Neptnninm, waiehaa ala Metall ver-
IftnfiL' iiii lit cl.-ii ei sti !lt «urileii. ?.onilern nur in Gestalt
seines Kaliumdoppdiiuorids und der Neptansäure be-
kannt ist, gebart aar Qnqnpa dar
liesitzt daher «nah die aUgemeiM
selben.
Oaa Hjrdrat der Neptnnainra wird vou schwachen
I, ndt von Floaariimt nieht gaUat.
Digitized by Google
64
SBkmlbhnaMnioir and SckiraftUiBinHtium flUlm die
LOmmgen nicht.
Chtrakteristitch fllr die Kepliins&ure Ut die Firb-
ong, weiche tie dem PboephorBalzv in der innvrrii
Fkmme crtlieilt. Sie firbt diwelb« weingelb, daa
Katrimnaafas goldgelb, woev^en TmUlitiire dia Thot-
pVior<<nI/pr'iU' un^'^fiirl^ Ids^t. NioblianB cBaMllw bk«,
llnien«muron dicsvlb« bruao färben.
OalliliAltinetar ftllt die LBmo« im NatnnmiK,
und zwar Tantalafinre achwefelgclli, N'iobainMB orange,
Ibiieii!!4itn'i'n /ieffvlrutb, Ne{)ituuiäurcii zimiDetbrann.
Mit Zinn uiul Sakalitra behandelt, verhtit. aich
du Hydrat der Meptnnafinre wie die Hydrate der
Sinren de« Nioha nnd nnieniuma, indem «ie intensiv
fahu gvfärlit«' FlQKgigki-ili'ii liefern.
Pas AtoBgewidit de« NepUtniuma bett%t nteh
der Berednmng ans dem KsKnnineptnnllaorid 118,
daa ii|>eiiri.srlie Gewitlit ili^si'Unn (i.5r>.
Die Atomgewichte, AtomvoioioG und specifischeo
Gcwidite der Ekmoto der Tuitalgnippe «nd nach
Herntaii
daher k
Igmd«:
Aliim-
Volume.
BerecBp
mw tote
(iowirhte.
■pee. Oewiditft
THntuI . .
176
lO.Fi
io,(w;
10.77 (II Rose).
Nicib . . .
114.2
17,0
6,*J<i (H. Itowt
UaeBium .
104.0
17.5
6,94
5,97lU.Ueniiaiin).
»»
18.0
?
Siebt man aniiAdiat ab von der Utivollstiadj|^Beit
der biaher Ober daa Neptoniam vorllegendMi Ai^bi,
so muKK doch eineitbeila die AehnlichlEait des Atomi-
und speciiiachea Gewichts dieees netum Elemente«,
andemtheilH auch die der Itenctionpii detüvibcn mit
deneii de* Nioba ttnd denen des Ilmeniums auffiallen.
Ee dttrften daher fllr den Nachweb der Existens ond
der Xiclilidfiititat doss<>lbcn mit dpiii Niub, iIhmiwi wif
für die des llmeniuma^ wettere Argument« erfonicrlicli
sein, um ao mehr, «mm man nacb den üsfetandmogen
von Mttrignui' berücksichtigt, da.ia dns Nioli in ili^m
Maaaac, wie e» durch andere Metalle verunreinigt ist,
Beeictioiien liefert, dt« sich von dauaii daa rafaMn Eh-
mente» «od seiner Varinndangan aielit anwaaentlMb
untonicbeiden.
(ScUaae fl^gt.)
Iiti ,\iiji(.:b!uFs RH die frühcnu. das Andenken
(!nrl liriiRt von liaer's iietreffondco, Vuröffeutlicli-
iitig. II J^'o|i. XT, paf. 8S, thailcn wir aMhatehendaa,
der Uodaction aaflestaBBanan Flaa out.
Kficlidcni vur riiii(;cn >A'ochen rOO Dupnt MW
die Krrichtnng einer Uronzestatur für
Carl Ernst von Baor
bctaifbou wordcu war, lmb<>n wir Untciztitlinuto uns
erlaubt, ao deren Stelle di-u dcut.sclirn Fuchgonosgan
aiaa fieaawmtaiegabe der Werke des groaica Forachera
vonmaeMagen.
V(ju den Collegen, die durch Circular von unserem
Vursehlage in Kennt nisa geaetat wurden sind, hat sich
ein ttberwiegeiul grusKor Hieil unbedingt cu nnseren
Gnnaten auageaprochen. Kin Tbeil der Herren hatte
aieh Dorpnt gaganUber bereit« gebondcn, aUeia auch
dieaa haben oaa durdiweg Ibra fljrmpatbia nud, aowtit
die benitaaingegttngenea VaapAichtmigen dies vrh Iii it Oll.
ihre warktfa&tige Theilnabnw sugeticbert. Von üorpat
mm nnd amr van Seiten daa Omaitte, wie von EÜn-
zchu'ii. ist nn'ipr Vornchla-» als bcrcchliRt zwar an«
erkamit, aber jodo Tbeiluahme an deniHelbeu abgelehnt
worden.
Unter den gegebenen Verliällnir'sen L'liiiilii ii wir
im Sinne einer groaaen Zahl deutscher CoUegcu xu
handeln, wann wir naaarem Plane beatimmtere Oeetah
711 pclien Mii'liiTi ZruÄiliH* lüinJ-lt es fiib um die
Zu<anmii iitteiiuiii;, L. /.. um die .Vuswalil der heraussiu-
gobcnden Schriften. Abiointe Vollständigkeit anzn-
Streben wird vielleicht kaum möglich sein, wohl aber
eine Hannsgabe aller der Schriften, welche fltr die
EntwickelnDg der Witsiieiüicliaft und für <lie Iklirtheilung
der Faratolichkeit von Baer'a bedeutsam sind. Wie
ca sieh mU dem Erwnb nliftlHger PnblicBticNiaredito
viTli;i!t uiul in wekbiT l\inn die IlerbiiFcballiiiif? der
Mittel und die llerausgaUi selbst geschehen sulleu,
daa hnm aelbatvetaHndlleh erst nach weiteren Ver-
bandluhgcn fest-^'e-üfellt werden.
£s ist uns uutt ab das l'asaendate erschieuen,
zonftebat eine Oonmäsaioa inaammea m bitten, die Ae
Au'iw.'ilil ilor Srbriflin uml die VeiLi^isfiage in die
Hand nekiuieii isuU, und es haben die Herren ll.Andree,
T. Oarna und C. Knpffer die FVeundUchbeit gehabt,
aich uns iiMzusclilii «-.,-!!.
Wir werden un« erbkubeu, den dculsckeu Fadl-
gMWBaen aber die Ergebnisse unserer BeniQbnngen
apltar wieder Bi rieht '/m eratutteu, uud nir bitten
dieselben vorerst, der von mu vertretenen äuchc ihr
Woldwollen xu bewabran nnd In ihren Kreiaen Interoaae
dafür zu erwecken.
Freiburg — Loi|>zig. den 25. März 1H7'.'.
k. Erlter. W. Iiis. U. Leurkurt.
Aka<«<kl«w*a 4ra JSl «iM UüK
■ai iMut I» IlMlaa.
Digitized by Google
NUNQUAM
onosus.
LEOPOLDINA
AMTUCIIES OROAN
DKfi
KAISERLICHEN LEOPOLDLNO-CAIiOLlNlSCHEN DEUTSCHEN AKADEMIE
DER NATURFORSCHER
HEBAOBGEOEBSN OMTER lUTWnUanfG OER SEKTIOSSTORSTiNDB TDN DEM PRiSIDESTBH
Dr. O. H. KnoUandL
Hallo a. S. m^r^.... sr. Heft XV. >r. 9—10. Mai 1879.
lalUÜt: Amtliche M it t b e i luiiRe n : VfrkiHlpniiiKfii :ni l'crMHialln-^t.'üiili^ (ier Akaiicirii^ — HpitniRO i'iir Kasm; der
Akadeuiie. — Kiiäcii Kreibcrr von (ionip- Hf.-sJinc/. -f (m .rj S|.lcvs f s n n •. 1 1 l-i- M i : Um i I u ngen:
Kingtigaugene ScUrüten. — K. Schmidt: Ucber dw iu der juugüten Zeit entiii'ckt«n Llomviitc. (bciiluiai.) —
BndwyUuilM StUkmwrfte der KatarfocaekMidui GMCilidnR in Halle. — Die 7. AUundtug d«s4aiiMidM
Amtliche Mitthellimgeil.
Teiladiniiign Im tmmüb&üaaä» to Akidoiiit.
Hm nrilicMnuMMi niilMt
Kr. MSS. Am 2C. Mai 1879: Herr Dr. Th. Eimer, Profiaesor der Zoologie an der Unifinittt
Dritter A^jonktenloreis. — Fachte ktion (6) für Zoologie and Anntomie.
Uc«t«rbcuc Mitglieder:
Am M. April 18T9 n Stnttgwt: Herr Dr. WIAvIb BMnrlflb HimSw ym VHmiiifar, Ofaentadicamtii,
Professor der \iituri.'i h, litc A :lL" ii:'i;iiMrn am 15. (Vtnlif-r 18-)5. cogn. Jacob Camiiii-rfr.
Am 28. April 1879 zu Soudcrtltausen: Uerr l>r. Johann Friedrioli Ihilo Imiaeh, FftntL Ardtivratb; Fro-
feiaer dw Botenik am Oytumäam n SoodmhaBM. Avfgttmumn am 10. Fefannr 1866. eecn.
BrisBpaii-Mirlicl.
Am V. Mai 1679 m Güttingen: Ilerr Dr. Allglft Eeinrioh Badolph OfiMbaeb, Uoheimer liegiertuigankth,
Ptofessor der Dotaiiik M iar ünlTCnHtt fn CMKUaflan. Aii%eainim «■ 15. Oelote IMi-
MgB. FnehUioh.
Dr. H.
Beiträge zur Kasse der Akademie.
° «mk. Pf.
Uni 1. Von Hm. Dr. II. A. R. v. Scblugiutwuit-SakilnlOnski in Mün< li. u JubresbcUrag für 1874 . 6 —
„ 10. „ „ Dr. E, Brand in Stettin Jal.itsljLitrBg für 187!», 1880 u. 1881 ..... W —
,. 15. .. „ L. Fnüi. T. HobenbAhal-Baaflar in Hall Jahnafaeitng flir 1878, MW . ...UM
Uop. XX. 0
uiyiii^ud by Google
Hai 15. 7«! Hrn. Dr. rh. Fr. 11. Klencke in HannoTer Jalireabeitng für 1879 6 —
„ 39. „ „ Dr. C. B. Elnuiiigar in Stattgart JfthrMb«itrag flkr 1679 6 —
„ 36. ,. ,. fni. Sr. 1h. Bfamr to Tfibiogen Eiatrittigdd n. AUOmog der Jftbmbeitrflge . 90 —
Hi KlMMMNlla
Engen Freilien von diorup-Betuuiez.*)
Am S4. NoTMBbw 1978 atart» m Wmgn Dr. Engoii Frsna Cnjetiin PwiWr tob Oorsp-
Bpumipz. Derselbe wurde um 15- Jar.iiAr 1817 in Oriw geboren ale Sohn des k. k. F<>Uiinr\rscliall-I.u'nten«nt»
und wirklieben geheimen Batiis Franz Freiherr von Gomp-BeMoea, welcher mit einer geborenen MoiuU ver-
nlUt mr, Anf dan Oyimiaaian an tkm «ad XIagvatait «rwarb «r aieh aiaa gadiagaM hwawWAwJte BQdmg
und bezog, nachdem er letzteres Oyinnai»iiim 1836 absolrirl hnt<<'. nU lOjähripir .liSngliiiff «Ii« ITnivprsitüt
Wien, um eich dem Sttidium der Mcdicin zu widmen. Nachdem tr das \V)utrr8eniu»tcr I8ä8;;iu in Padua
angebracht, um »u« Lippich'« kliniachcn Vortr&gen Nutzen «u uelieu, netzte er 1839 seine raedidniachea StadiaD
aa MOnoban fort unter L«brBm wie Waltber, von GiatI, JUngaeis, Weiasbrod, StrabaiiQjar a. A. und pronovirto
daaelbat Im Jahn 1842. Der jange Doctor begab aieh abermals nach Wien, enn aieh imtar den KoryphAen
der \\ ii m r Scliulf' in put lioIi.Riüchcr Anatomie und pbyoikalitcher Diagnostik weiter anaznbilden. Nach Bajreni
zurückgekehrt, beatand er 1843 der damaligan IrsUichan frttfiuigBordnaiig gentUa beim MediciDaloomiÜ in
Bambarg wSt anagcaafclmetam Erfolge aaiaa «ProbarBlatkm*. Ten ntm «n wandt« ar aieh mehr and atahr
der ch emisrhen Seite der Mi ili. :.'] ,ii r patli. ln^-isr li<-ii und plivuiolosischen Chemie, zu und vollendete unter
der Leitung des älteren und jüngeren Buvbucr in Miincheo, sowie apAter in G6ttingeo unter Wöbler's Auspicien
aelM Aosbilduog aaeh in diaaar Btahtaag. Hat^dcn er 1844 die mediaiaiadw StaatqirtAiBg lail AamtiA-
mng bestanden, besehlogs er die akademische Lftiinialm zu b<tritin, Imbilitirte sieb 18 16 niif Grund seiner
Schrift „Untersuchungen über die Galle" bei der mcdicini^achen Facultitt der Universität Erlangen und begann
aeiae Lahrtbitigkeit im November daa gaaanataa Jahna. Im Januar 1847 Term&hlte er sieh mit RoaaUe
Saoriagar ana UftBeben. Im Jahre 1849 wurde er zum auBüerordentlichon Professor der orir.iti:-c hen nnd
aaalytlaidiaa CtMoala in der medicinischeu, 185& znm ordentlichen Professor der Chemie in der pliilo»<;phischen
Facahät ernannt; 1857 wurde ilim, nach Kaataer'a Tod, di« Direction des chemischen Laboratoriums fiber»
tragen, nachdm er bis dahin mb mit aimas lam Theil auf «igana Kosten aisgerioh taten und nniarbaltanan
Priratlaboratorium in ganrietbetam Loaala hebenän hatte. Yoa 1866 hia 1879 Tertrat ar auch daa Fach dar
Hygieine. Di r Friedrirb-AIctandaifa-üniTersitjit blieb er in unermüdlicher 'J'liiitii.'ki-it treu bis an sein Lebena-
«nde. Diese Treae bewahrte aieh, ah im Friügahr 1873 ein« ebrenvoUe Berufung als Professor der medi-
ekiaeihan Cbenia aa die üaharaHlt Wien aa iha gelaogta. INe liebe ni aefaem aatbatgeaehaftaan Wirknaga-
kreite, mit dem er aufs Enjfsto verwaehNi-n \i;ir. Iriij,' di.n Siig J.ivuii ui.d er Ifbiite den lockenden Ruf ab.
7.1 dieecm KDtiM:hluMio trug indessen nicht wenig bei seine warme Anbilnglicfakeit au das wiedererstandene
li. it'^ehe Reieb, in deaseo BegrfluAi^ ar tria ae mancber AUangaaoaie di« Verwirklichung aaiaar patrioliaehaB
JüngUagatrtnnie erbliekt«. Denn in der Jinmt dei Mnnues von süd-l ivi'^ 'li r Absrnnnnuni; und fremdkKngcndcm
NaoMB schlag ein echtes deutsches lien!. Verdiente Anerkennung lur die seinem Uerufskreise und seinem
AdoptiTvaterlando bei diesem Anlass bewiesene Treue ward ihm durch Verleihung des Civilverdieoatordana der
bayeriaebaa Krone, aacbdam er schon eia Jabr vorher durch daa Ritterkreua dea VerdieBitordcoa vom hl. Michael
I. Gtan« aasgaBaidaet werden war. Sein schon Ifcnger gehegter Wunaeb, daaa das infolge der stetig steigenden
IkafBenz der Cbemiestudireiiden unzulünglieh gewordene chemische Laboratorium durch einen Neubau erweitert
««■da, warde ebenfalls aus Anlaas dieser Serufung der £rf&Uung B>bar garfleki aad endlich durch fiewilligung
dar Mittel Mr die gegenwärtige FiBBoaperiods gewihrt Leider war es ihm Biobt mehr vergönnt, die jetat nahe
bcvcr^ti her^!<- Vrjllendun^r dieses Erweiterungsbaues zu erleben. Er t«raaUad BS dea FolgeB «faiea ScUag^
aui'ikik's nach kursem Krankenlager am Morgen dea 24. Korember.
8o ward« «ia aa anhthriagaadar Thitighait fraehthaN«, aa wiaaeaaehBllBehea Lethearaa raiehaa Lebe»
tu frfih, wie durch einen jihen Sturm, fri knickt Zu f'rQh! Denn noch manche reilV Friitlit emaiger ForB<:bung
bitte die Wissenschaft von seiner noch ungetritbten Ueisteefriscbe, von seinem nimmermiideu Fleiase erwarten
dürfen. Nicht «Ia A aahw TCiliagaadn t.«i-tj«wm aiaht UnaicUaa, adaam Hanaa ata
viJ^ tdMHaa dm 91 H«t. »78 tw PNC Dt. B«g«B LaaBiaL Wmmm »19. -
üiymzeü by Google
ft7
in dir CmhiJiti der Obtoit flbr imtMor an riehon; dam wMBA aSokt wenige und dar «BrtkvolliB G«b«D,
nli WliahlD W Mim Wimt'nschaft bereii hi-rt hat. l'elji rMickrn wir auch nur oberfl&chlii.li >lif lange Ruiho
MiDMr SeMftaa, lo littt um Mban aus cUu GagMuUodea, ttb«r welche li« h«nd«lu, |^«i«ih«Mii am Bild winea
welche in P<>nt»chl»iirl dnrrli dio ilcnkwilnligpn Arbpiton läebig'n eine nr-ufl Aer« heronfgefilhrt worden war,
mit Baigaiatanuig hinüborgcizogaii wurde nnd dieaor WiMeoMsbaft bald aeine lugaÜMiiU« Kraft widmat«. Dia
ZooohMto, «defaa d« MWUeinar «n aidutMi Ii«, «w «dfiriaWg dM €MiM. nf mtohMi <r niM «nlta
wiMenschaftliclien Krfolg(> errang. BLi zuletzt unilbertroffener M^i^'t^r «'if rlicsefii S|miafpdUiilt| bclit'rrschtc
er glfichwobl dvu ^sammten litruicli Dcioer umfuugreicbeii WissonzcUaft uiit Bcltäuer Siciharhtit. läs kann
jedoch meine Aufgabe nicht «ein, aeinc wiascnscbanbcb« BcdMltlllg-CillgllieDder zu charakteriairen : dieaa Aof-
fabe kommt idbatTantjkiidlioh don »pecielleren FachgenoaasD m. Wh «r abv als Ldinr galaiatet bat, davoB
vwnuig ieh hob cifanar Kenntnin vollgilUge« Zengniaa abzolegeD. Er Imt ateih mIm Aufgabe ab akademiaeber
Lehrer niemak leicht genacbt; mit raBtlosem Eifer, mit seltener I^'hrgabe, in klarem, durchdachtem Vortragia
vanaittslt« «r aaiatm Scbaiam die niebeo Scblttae Miaea Wimaiu. Mit wie gtoiaHB Erfolge, daa uigt die
caUraiclie Sehaar ron grfiadlkh gebildeten jongen Cbenikeni, walehe ans aeiiiem von «cht wiasenaehaftUofaeio
Cei.-<te dnrrliwilitcii Lnl-nrntoiiinii lifrvorgegangen iet Seiner iincrmü<llirli<n Hingebung an «eim- Pllicbt all
Lefarer i«t ebeuaoMhr wie seinem wisMoichaftlicbeo Rufe die höbe fiotwickelong zu verdanken, au welcbar
lidi die StadiwB dar Ohamie an der Eriaagar Dnlventtat «fhelieii bat Silaa Lehrtliltiigicett war Ala%am
nicht in die Grenzen Reinen Hörsaals und aeinea Laboratorinras eingPArhrilnkt : 'ip erslrwkti^ sifli vielmehr
weit darübur hinaua auf sämmtlicUo deutachc, ja auch auf anHkndiiK'lie Hui.-ii8<.'lmli.'ii ; durch «ein vorlrefflichce
Lebrfauch der Cbemie, deasen ereter Tbail (Anorganische Chemie) bcreita in sechster Auflage vorliegt, ist er
Ti«len Taniandia von LmbigiaijgHi warn rieberan F&brer gawarden, «elcba alle wiiieii NameD mit Var>
Gewba war ee efai ZMbm der Anerkennung fUr die GrtMbtfaare Wirlnamluit dae Oelehrtan and
I^hrers, daas ihn die UniTcroitSt vor vier Jahrao ala Froreetor an ihre Spttae berief, aber nicht minder ein
Zeichen dea Vertrauens in die vortrefTlichen Cbaraktereigeoschaften, welche ihn ala Menschen zierten. Seine
gereift« Erfahrang, aein umsichtiges Urtheil, sein sicherer Tact waren bei der Berathnng gemeinsamer An-
gehganbeiteii tob onechAtzbarem Worthe. Gerade und ofien, an dem einmal Ittr iieli% ürkaontea tnn fait*
haHiBd, TOn feinen, gefUligen Umgangsfonnen, wniila er Mdi dla Zaneigung aollMr flimmdii die Ulibe
SebUir, die Hochaeblug Allar, walilno ai TMgteai war, pmataliab mit ihm n Tirlnkrw,
und aa erhalten.
la die Laoi».-C!Bral. ütoünmiB «nde t«i Onm» IhWMw am 16. OiMwr 1850, oogn. Yomig, ab Hf^
sKid
1) AbhaDdluBgaii.
Sie Blntmiicbnng bei Chlorose und TviillUK. Nuuf raedicinisch-chirurjjfische Zeitung, Jahrgang 1844.
Dia fllupiii in dar Medidn and die junge Wieneracbule. Roeeo und Wunderlich'a Arcbiv für pbjraiologiKbe
HeiUrande, IIL JTahrgai«. 1844.
l'ebrr <Jit Natur der Ranulaf!ü.°3igkcit. Hrüe rV Archiv für ph}-aiolagiaaiM «. |a<iwinildw CWlOU», Jlhrg. 1846.
Beitrüge zur Constitution des Harns in Krankheiten. Jb., id.
MikralropiMlw ChanItlaM dar Mwiaiifcanalia Ik, Jakig. 1848.
lieber ein eigcnthttmliches Verhalten des Allmnilie. Ib., Id.
Analyse von Lungencoarretlonen. Tb., id.
UatarvKbungen über dio Oai!< L iii Beitrag zur phyifcluiaehaa md patlmlogiidiHi CI»«miiL (HahlHtatiow-
■chrift.) £rJa^gan, Feid. Enke, 1846.
Ueber dae Yurtominen von KnpAr in der OaÜa und ein TerMuren mr AofSnduig jtm Spuren dieaee Wehiltw.
Bnchner's Repertorium fUr Pharmacie, Jahrg. 1846.
UatennelraBgeB ftlMr Galle. Anne lern der Chemie und Pharmacie ma Liebig und Wölüer, Bd. TilX, 1846.
VAm te ipwdmd^dMil dir y«««Ubn. Ib.. Bd. UD, 184T.
OAar dia ZrammiBialmg dei BiMiimhirtiiiittaliama. Ih^ id.
Digitized by Google
ft8
DtW da* VoriKummn vaa MhviMnwHi BRtiiwMnli In 9k MvttelHig« dar Kiiibigw 8oo1*. BneluMt''»
BcfMrtoriaiD, Jalitg. 1848.
IMmt di* TtttmittPOK dar Kimdurd» im Ttuorraicb. Aauim d«r Qumie und Phumacte, Bd. LXVI, 1846>
IMmt RittmftiirQ In dsii A^BolitMi dM 8dftiiibwnBS osd flbiP dis ftUdiUipm Sinvsn dflp TlMBuindflii. Ibiy
rw LXIX. 1.94!i
Ueber Guanin, ein weaenUicber BwtMdtheil gewisser Secret« wirbelloMr Thiere (mit Fr. Will). Ib., id.
Amlmmm* fa BreBmanilii, Ik, Bd. UCXZL 184».
Bcftrftge mr pathologiiehen Chemie und Histologie. GnVfintjnr'- Archiv für phyiriolog. Hrillrandfli, Bd.yin. 1849.
Bb Beitrag cor KenntaiM der ZusanimeiiaetxaDg thieriKtit-r Flu«8igkeit«ii (Pericudial£BM[glBttt). Pnget
Tierteyahmchrift, Bd. m. 1851.
dwmiKhe Untcrraehang der GaUe zweier Hingarichteter, Ib., id.
Chlarhaltigea Zeraetzungiiproduct des Kreosot«. Ann. der Chemie nad FbHiiMlii, Bd. LXXTHL 1861.
Chmitdie Analyse des MineralvrniiBcni zu Stehen. Ann. der Cbanto ud Fhanuela, Bd. IXXDL 18S1.
Bnehnw't oeuea Repert. für Hiarniacie, Bd> L 185S.
UcboF du KreoMt mid cjaig« •eiiiR' Zenefarongapr^idacte. Ann. dar GlKiiiie and PhaiBMi«, Bd. IXXXYL
Buchner'B neues Rc|>orf , üil. II Isr,.!
Ueber eine neue Sttnre im Oeweb« der lltjrniuaasdrüje. Ann. der Cfaemie und PhaniMMie, Bd. LXJUUX, 1854»
Dtbir dac l/ämMbm Od tm OrniÜiptA mUtümIUh. Ib., id.
Chemische Unteranchung der Tornesiqucllc «u Stehen in Ohcrfraiikou. Ib., id.
Ouniache Unteraachang der Max-MarieiK|neUe in der Langenau bei GeroldagrOn in Oberfraalien. Ib., id.
MitdMQaiigni ans dam Labontarinm. Ib., id.
Ghaaaildw Unt^nnchnng der Mineralquellen Ton Stoben und der Max-Marienqudia fm dar LugOHHI Ib
baj-erischcn Voigtlande. Bnchner'« neue« Repertoriuui, Bd. IV. 1855.
Bmehn-ibung cinea Suhlimationsapparatcs. Ann. drr Choniic und Tbarmacie, Bd. XvMl^- 1866.
IMmt aiae «gantbflmlieba Modifiotiaa de» FaMrataffa«. Ib., Bd. XCIY. 1856.
fUbar dia Zaaanmenaalmins daa baoaota. Ib., Bd. ZOTL IWB.
Oabar die chemiKchcn Bcatandthoile einiger Drüsens&ftab Itragramm zum I^jntritt in den Senat der Fricdrich-
Alexandera.JUiiivenitat aa Erlangen, flrlaagan 1866. Ann. d. Chaaüe n. FhanwMm, Bd. XCVIU.
Bnebnar^a nanaa Repartaiintp Bd. T. 1B&8.
Uabar «inen bedeutenden Eisen- und Hanfa^gaiialt dar Aach« ainar Waawi'iiflawMi Am. dar Chimia od
Phurmaci«, Bd. C. 1856.
Uabar dia BawirlmDg daa Oaeaa anf offaiiiiaba Tarbtadoi^. Ib., Bl GZ. 1869.
Oabar ain« einfache Gewinnunrr und Reindanlalhiiit daa (üykoget». Ib.. Bd. CXVHL 1881. BwInarlB
neues Kcpert«rium, I)d. XI.
Amijaa der Asche von TVajia »ataiu und des TeirliuasetT», iu welchem diese Pdaaaa bai KBrabarg mkanil.
Ann. dar Chcmio und Phamwde^ Bd. CXVIIL 1861.
Oabar EatadivaMunif dm Leocina. Ib., id.
Oabar die Anwendung des Ozons zar Reinigung alt«r, vergilbtar Dradui HalaiahiiitU Bad K^ftnllehe. Ibu,
id. Audi Buehnerli nauaa Rifertorium, Bd. XL
Zar KauBtnisa daa OljrejwrMaina. Ana. d. Chemie n. Pbannaeie, Bd. CXTm. 1861.
Oabar die Pnuiurtr r!.;.:- Kinwiiknm.' <li'-i rillt liiiüolir.s r,nr Miinnit. Ib., id.
Oabar Honobrombutterauure und Brunivaleriansäure (mit Klinckai|eclc). Ib., id.
Aoalyaa dar IDiiaralqmIlaB von ^ßaaan in der OberplUa. Ib., Bd. CZIX. 1881.
ücb«?r f< «<< -i Mcnthaöl dea HandeU. Ib , id.
Elementaranal^.sen bromhaltiger organiacher Substanzen. Zeitschrift f&r analytische Chemie, 1. Jahrg. 1861.
Aapaia^ ia der Wurzel von Scormntrm hAfmim. BnduMrV aeoaa R^art, Bd. ZI. 1868. Ann. d. Chaana
n. Pharmacie, Od. CXXV.
Oabar <Ka EinwirlcnDg des Broms auf Tyroein. Ann. d. Chemie n. Fharmade, Bd. CXXV. 1863.
Fortgesetzte Untersuchungen fiber die l!jnwirlcnng dra Ozon« auf organische 8taffaw Ib., id.
Oeber die Einwirkung tob Brom «sf Ziromtatare. Ib., Bd. CXXVL 1863.
Oabar daa TaabaUaa dar Tagatinadea FflaaiaB aad dar Aekeiwde gagm Matal^. Ib., Bd. COEZTO. 1888.
Tanddaditannf dar anmaridl doreb Babaianag. Zaitadirift flir Biologte, Bd. L 1885.
Digiiizea by Google
99
IMa «bar Anidovatcriamaiu«. Am. i. Ctaufa tL üianuili, Bd. CXL1I. 1W7.
Ein Vorleinirit'Nvpvwic>i Iii , id.
UotmnchiuigcD aber di« rbdsiacli« Bacb«ntio)stheexkr«otot. Ib., Bd. CXLllI. 1867.
Qjnidnw Omiteak. Ib., Bd. CXLVH. Brlnffw SHnagdMrlehto H. 1M&
Ue^<"r Pliloron. Zeitnrhrift fiir Chemie. Jahrgang 1868. Erlanger Sitzungsbericht« IT. 1R69
K}'nth«w des KHutvuuU. Erl. Sit2tin),"«b<-r. III. Berichte der cleatdchen chemiMben Uea«lkcb«ft so Bwlin,
Bd. III. 1870. Anu. d. Chemie u. PhannMie, Bd. CLVII 1871.
Smtellung der Glykocholsiore. Ann. d. Chouie n, Pfa«anMi^ Bd. CLVU. 187L
Zar KennttÜH der ChoUtsfiure. Ib., id.
Thongchalt von Langte Ib., id.
Kleinwe Mitthtämgan. Ib., id.
VthiT dolinitiidi« QaeBen im Jan nwilnaa. Erl. BWarngtboriAto ID. 1871. Am. d. Cfaamb a. T1m%
iimcic. Siiii|i|cnientb«iiJ VIII.
Ueber die chemischen Beataodthailo dar Blittei- von AMi>*lvptt* ktdtrMta. Erl. SitzuAgabericbte IV. 1871.
Am. d. Ohcode a. PhKnaufe, Bd. OUD. 1879.
Ueber die Ozonreactionen der T.nfl in dar l^ühp von ßradirblMHa. Ib., id.
Zur Abwehr. Bericht« der chim. OMdlaebaft, Bd. IV. 1871.
BMilskatMUn, Beatradtbeil einer lebenden Pftanae. Ib., id.
BaoiiriBUifMi IQ Herrn Flttckigar'i Mtttbeilaagm ftber du ToriMoman daa F^sokalackiM !■ KIda. Bk»
Bd. V. 1872.
Ueber Bnaldtatechin im BecrLnMirtc v m Jmfdiftk Mhwiml Erl. 8ilniagabari«lita 1878. Boabnat^a
nanea R«pert., Bd. XXUl. 1874.
Cbanbeb« ünttmchnng daa Blatea liai Kamlar LeaUbnie. Ib., id. Ibi, id.
l'nterfucliung der Sfcalr (orniUum. Ib., id.
Ltucixi neben Aip«r«gin im friacben S«fU der Wickenkeime. £r]. Sitningtbericht« VI. 1874. Bocfaaar'a
aaoM Kapert, Bd. XZID. Bar. d. abm. OeaeilaelMift, Bd. TIT. 1874.
Ueber Ostmthin, einen noucu. kry«tnlli-<iiliciri-ii I^ttnzi'nl>i-.it4indthril. Ib . id.
Weitere Mittheilungen über da« Auftreten von Liiucin neben Aaparagin wilhrend de« KeioiproceiaeB der Wicken.
Ber. d. ehem. Geeellachaft, Bd. TU. Baehner'a neaea Bapark, Bd. XXU. 1874.
Heller daa Vorkommen einea diaatatiaeh«n and peptonbildenJen Fermente« in den Wickensamen. Erl Sitzung»>
berichte Vn. 1874. Ber. d. ehem. Ueselbchaft, Bd. VII. Bnchner'g neues Rcpert , Dd XXIV.
Rede beim Antritt des Prorectorats. Erlangen 1874.
Kotis fibar «in in den Umdel gebncbta» ChininaBmgat, gDiUin**. Erinngar SitsuDigaberiäita VU. 1874.
Am. d. Ohamie n. Fbamnele, Bd. GLXX7I. 1875.
Briafliahe Mittlteilungen \i\x-y rcurt'.liuiin. O.Htmthin und i'ilx i' dn.s dinstati.srhe und glalalmilig paptoaUldand*
Fbtmeut in den WickeitoaneD. Bachoer's neaee Bepertorimn, Bd. XXIT. 1876.
Wallara BaalMäitnaftt aber diaatiitticha aod paplmbildanda Flsnnenta fan Pflanenreielie. Ek'luiKer AMMings-
Ii. Höhte VITI IPTT.. Her d rlicni GTO'llsrbaft, Bd. Vin. Burhiier'^ neues Repcrt ., B.l XX V 1876.
Fortgesetzte B< ubaclitungeii über peptonbildcnde Fermente im Pflematenreichc ^mit U. Will). Erlanger Sitzungs-
ber. VUl. 1876. Ber. d. ebem. Geeelkahnft, Bd. IZ. BodmarV nmea Bepart, Bd. XXT. 1878.
Ueber da» Ost mf hin. Erlanger Sifzttngsber. VIII. 1876. Ann. d. Chemie n. Pharmacie, B<1 CI.XXXTTT 1876.
ReceitMonen in: Allgemeine Jenaiscbe Literatarsritung, Schmidt'» Jahrbücher für die ge«ammte Mvdicin, Nene
■adieiBiaabmhirwgiialw Ziitang.
8) SalbaUndiga Bttcbor.
AaleHong rar qualitnUven md qnnntilatiTCn aaoehaniadien Amiyae. Erlangan 1850. 9. Auflage. Nämberg,
I,. Schrnp, 18,j4. ."5. .^ufliißf Hi-fiiinsoliweig , Viewi-g, 18"1.
Lehrbuch der Chemie für den Unterricht auf Univenit&ten, t«chniach«n LehrMut^Heu und Ar daa Salbet»
•tntom. In drei Bkndaa. Brwuaebwaig, Tleweg a. Saks.
I. Band. Lalvbaeh der nnnrgai>i»chen Chemie. 1861. S. Asfl. 1868. 8. Anfl. 1888. 4. Aa0. 1671.
». Ana. 1878. 6. Aufl. 1876.
n. Baad. LabriMek dar orgsaiaite Chemie. 1888. S. Aofl. 1864. 8. Aai. 1868. 4. Aafl. 1878.
6. Anfl. 187.S.
III. Baad. Lehrbach der phynologiichen Chemie. 186S. 2. Aull. IbüT. 3- Aufl. 1874. 4. Aufl. 1878.
70
S) Uebflnctiaafea.
Llhriwoh der mcdiciniach-cliirurgi.schiPD und topogrtiphischen Annlomir tod P^trSfUia« >ai llWB FimntilulWM
Obartragen von Dr. von Gorup. Eckngea, Fsrd. Enke, 1845.
Di* HSknmko^ ti» mUHrimmOrntt Atr MadWi, m AL Doaa«; iMwb dam V^taMaAm UubeHet ead
darch zahlreiche AnnakaBgM aai Zadtta» iwrclMladift «na Dr. vaa Oorap. Brkageai
Fenl. Eukc, 1846.
Ab 4. Kid diMN Jiahm ilaib anh Maemai, mkmmtm LaMea im DiakaeimnlMan n Hidla a. 8.
dar «aitharfga Selmtlr wanrw Akiduml* H«rr Oeorg 8pi«ii.
Denwibe, geboren am 6. Felumar 1853 >n Bamberg, hatte sich Gyninanalbildiuig in »einer Vater-
■tadt waocbwi aad rmn Jahre 1871 an, in welchem er die UnivernUt München beatog, dem Studium d«r
MiitaralimiHi liaHui fMridmat. Naehdam ar mit gatam Erfolge dia stMitlielM PiUAug f&r dM höhara Lahr-
ant dar Ghami* md IGaaralogia, aowie TMfobgaa ia dar El^jraik, Gaoigtapfaia, BataaOE aad Zookiiia taataadiai
«banabn Spie«« am 8. April 1877 iinfor dem TriadiBm daa vantarbaBaa Dr. Balm diaSlalb aiaaa BibBetkik«
flakraUra aa dm KaL Leop.-Carol. Akademie.
In diaaer SMIu^, Ar die ar inMga aaiaar aatarwiaaaoaehaftliclHa akadenriavkan Studien beaaadeva
pppicnif Wiir, zeichtiptfi er sich nu« durch eine pdaWelHt Oawiasfi.l] if' _'-L'il. <imi:!i einen uio sich geuQgondcii
Püicbtcifer und durch uuennOdlicbe Tliiitigkeit, die ar aaHbat wahrend seines Krankenhigera fortxuittlirea
ambto, ao daaa dia Terwallaaf awairar AlmdaBila ia Üna ainaa adiwarea Variaat aa IwUaffea bat, «alaiiar
dieeelbe hesonders empfindlich jetzt trifft , da das Bureau im rnizn;,'" !i. i;i in'r(! , elir- RiMiothi k iu Dn-sJun
belindlich, inunclK-rlci (teschäAe, wie angemeldete Wahlen, VomtiuHle- und Adjuukiüa-Ergätizuugvu, Verscod-
nngon u. ■. w. durch die vielen Schickaalaacldlga, «aldia dia AVadtiBit ia KnoUieit aad Tod Qirar traaaataa
Mitarbeiter er&hren, in Versag geratfaan wann.
Dar Wiaaaaafliaft «Idaato Spiaaa alala «ia nfaa lalacaaaa. Dia AUwodlung „Zur Oaachfahta dar
Piendomorpboaaa daa IGaacalrafadtaa* ia Haft XIT, Nr. B— 4» 6 — 6. 7 — 6 dar Laapoldiaa ataauato ava
aaiaar Fadar.
EUigegaugene !Schrift4;ii.
(Ton ISu Kor. Ut U. Dac. ISIS. SaUHaJ
Ofttalogu MdiaaB btiaoram UUlollweaa regiae
MoDaceosis. Secandom Asdieae Schmelleri indii'ci cun.-
poauerunt C. Ualni, Fr. Sains, Guil. Moycr. Go. Tliutnn;.
Taaü II, pan III. Mooachii 1878. 8 '.
Oberhets. GetelUoh. f. Vatnr- n. Heilkunde.
XVII. BcT. UifBuen 1878. H" — Clntli: Houn. Mi(-
tlicil. 1) \>riweigun|i{s»«'!se tti'r lUiiin«' mit Imugcudej) Atzten.
BilduligMbweirliuiigeii »ii Hom-h. :J) ViTlnubuogin der
lliilitin u. Uullrhcii bei L'mbcihterea p. I. - UUckiog:
Die geognost. Verbältoiitte dea Bodiainr Waldaa u. ianca
oAchster Uouebaug. mit bca. BaiOfttaiHirtgiiag te tarlllraB
Eiaftifgaalama. 1. TlMiL jf. 4&
laafeaar, Otto: U*lMr d. Metaarataia v. Hungen
a. fiber Meteoriten im Allgemeinen. 40.
Winkl«-, CI. A.: Geschichtl. Uittheilunpre» öhvr
die erloschenen Silber-, Illei- u. Kuplerhiitten lifi Kra-
gebirges u. Voigtlandes. Freil>prg 1871. 8'^ — An-
leitung EUr chemischen UnttrBuchung der Indii.'il.ric-
Ga»e. Ablhl. I, II. Froit. itji7ti, 77. 8». — Untor-
EUrhungt-n ikb. dii- rlM-ii\. Vur^'iingo ind. Gay-LuMBO^talMB
Condensations-Apparaten. Fraib. 1867.
S*y.Cbidtato faoL «Balfak Belatl. Kr. »* 10.
11 e 12. Roma 1876. 8«. — Lovlaato: Cenni geogoo-
atiei e geolycid suUa Calabria aatUalrioBale. Parte aeconda.
p. 847. — Lotti: II MaoM Amiala (Caotia). p. 889. —
Pantanclli c Lotti: Sui mami 1I1 Iii MmitajiniiU fluütao.
p.S84. — De Htefani: t>uH'epocB degK straddi Pikerari.
p. 3nK. — Doelter: II Vtilrano Monte Kerni in 8ard«Kiia.
]i 4n<;. — Blnnchard: Snllo ininipre ill nUigiw di ( ••mi-
piglia. p. iäO. — M an Kl van i: Alcuuc osHertaziuni sui
tainai «aniaii dai diutonii di Ragoio Calabria. p. 44S. —
CanaTar!; Ceani geologici snl Camerineeo e particolar*
mente sn di un lembo titoiüro nel Monta SaavinainOk p.4B6L
— Stöhr: ^ulla posizione geologica M tafc • dal WpaU
nella zona »titifera di Hidlia. p. 498.
E. Ao<!ad. d. Linoei ia Born. Atti. Aano ST6.
6ar. 3. TraDaeanU. Vol. III, Fase. 1. Roma 1879. 4*.
Thomas, 7r.: Eintheilung der Phytoptncncidien
I Milhe]iL,'alli ii\ Sepurat.ibz. a. d. Sitzuiifrsiier. de.« liotan.
Ver. d. l'rov. liraudenb. XIX. — Ueber 42 neu« durch
Dipteren, PsylliMlen n. Acariden erzeugte Ceddicn
(PHanaongallcn'. A. d. Zeit^clir. f. il. fieg Natnr-
wiesonsch. IM !.t 1H78. Sept.-Oct.-H.'l>.
K. X. Staimwart* ia Wioa. Meteorol. fieob. L J.
1877. Wiaa 187* 8«.
(▼an !& Daa. Ure Ui IK. Jaa. 1879.)
Valī, F.: Dia laadwirtbach. VermehastatioDen.
Bd. 38, H. 8 11.4. Berlin 1878. S». — Pott: Untar-
Bucbungen Ober d. chemischen Verandeningea im HOhnara
w«air«nd der Bebrttung. p. aus. - MayerrEin Vmiatiaaa-
btuB ohaa diiaclaa »eaaaalidit pk m — H obba: Uabar
üiyiiizeo by Google
71 •
Iji-bt II. Wiirmo i, d. Vi-sr-taiiuri-han-rn, ji ', — Van
I) i> m m f k' u : Dl s A biiorptioiuvenuügtiii d. Ackerenie. p. 266.
— Si'ütiui: TcUt die BMfaUMUlg dw RwHiuilllfc iK
FdtU-nnittfln p. S'J'i.
Bron^i&rt, Charles: PiseourB prononc«' U la
distribution solernnpüc des jjrix du Lyc('>o imperial
I^ODiR-Ie-Grand II' h aoüt 18li7. l'aris 1807. 8". -
Kotice sur un fruit du Lycopudikcveg fo»«!!«!). Lxtr.
d. compt. rcud. des ^-anc. de l'Acnd. T. I^XVII. 1868.
— Rapport «nr ud M<.-iiioiro de Ii. Renault, intitaM
^tude da genm Mgelopttri*' . Kxtr. d. compt. rmd.
A. de l'AMd. T. LXXTUL 1874. — Not« lor
n BMravaa ganra d'ortlwiittea feHO« da I» ftatilla dt*
PbaMkM. Aan. m. ait. Art. Nr. 4. — Note mr
des parConiliMia obiert^ct dana daax moreeaux de lioia
fcnsilc. FJxtr. des Annale« de la Soc. Entomolog. de
France. 5 >t'i-. 1H76. — PantMon de la l^pion d'hon-
aenr par Tli. l-nnirifiiicrc NntireB extr. du toine III.
Americ. Jonm. of Sc. a. Art*. 3. Ser. Vol. XVI.
No. 9Ü. New Havfii I67H M". — Warren: Valley of
tbe Minnesota Kimt mni «i tlif Mis-sijisipiii River tu thf
jiiDtlion of tlieOh;ij: its "ri.nn conKidered. p. 417. — Iiuna:
Ou (oine poiuU in Luholo^jy. p. -iäi. — Uibb»: Uu ibe
£f aiUMtinai of UMeraflCiwona'äulistances. p.441. — M6 Oa«:
On an Anatomical Peeullaritr by whidi Craaia of tlia Mound-
biiilrters mar be diütinguisned from tbose of tbe Modem
Indiaii» i« III — Henuesejr: Limit« uf HypuUietaes re-
gurdiug the l'miii riii^ "f Mutter conipoüiiijt the luterior
of the Earth. y. U'\.
Soe. med. de Chile. Revista med. Ortubre 1878.
Afto VII. Nr. .S i 4. Santiago 1878. 4«. — l'lanet:
Algo »obre 1:1 liciiaiia i dciiuv^ medieanieiiln» >|n.' •.<■
•ronerjail > r:i d ■riiS.diiicKti) Jr Ja iliM.-ntiTiu p. ( .'i. TtiM-
maa: üobrc la inrctciun iotravenoBa de Ivcbe eu lugar de
hlnmÜMiea de »Magre. i>.;a — Hidalset OtanielOHia
e Ufterelamla. p. 8t. - Harlllo: Brarea caodderaetonea
•obre el anAlisls «latiiiieo aplirado al diagadatico de las en-
femiedadrs. p. Ifi. — Villaseea: Henda penetrante del
riqmM cunula por primera intenrion. p. lUR. Hedina:
Airesia cicatricial del uriliciu uterinu. I>ilataduuf(»miL,pLlOB.
LauhriithiolMflL Jahibteliar, heraaag. von
Nathaaina n. Thiel. Bd.TII.Haft6. Barite 1878.
8*. — Pfeffer: I)a» Wesen u. d, Bedeutung der AthinuDg
in d. Pflanze, p. f«i5. — Speer: UuUTSuchuug der Vege-
tatioR8verhiUtnic«e von Wiesen u. Weidas iin Kriiie Maa-
■larlit. p.836. - Lindemutb: Uefcar tagMialin Haaiardr
erzeugong durch Impfung, p. 8b7.
Ter. f.BMkuienllMadaa. ZT. Jahresbericht.
1878. 8« — Radde: Da« kankas. Museum in Tifll».
Winrkel: Da« istnifverfabren bd Vt-rgchi-n d Kiiigelwraen
auf Jara, — Grif: Die Gotthardbabn von KlUelen bisBiaaca.
Ter. I. BefSrdrg. d. Gartenbanet in d. XgL Vfe.
Staaten. Monalnehr. 21.Jg. Nr. 12, Berlin 1878. 6*. —
Eichler: ]juidicliafu§artDerei u. I^dartiaftsmaierei in
ihrer Wci'ijsellx/iebung ..Schluss.i. V -'''< — Fintclmann:
Baunibipflaiuuiigon unserer omtiil Wi^ji ii Mrassen.
p. TiT;'. — Aulliur«: Mitllipilungcn nl rr jj|iaiiiM lien Obst-
bau ' •■rl:;i]-s , |i, ::k'«.
Gcrland, E, : Ui-Ikt d. portal. iu l'jtclroujeter von
Thomson, rnrl'n Repi tt. VI. — l.'ai tion dt; la luuiioro
Sur la rbloropbylle. Extr. des „Arcbivi s Neerl.", T. Vif.
1872 — Die erste Spocialausstellung der Heizungs-
n Veutilationtaulagi-n in Cassel Repar.-Abdr, ansNr. 29,
30 fl". der „Gemeinnutz. Wochenschr." 8». — Zur Er-
findiUfigeBoliicbte tka Daajlhehiflaa. Safar.-Abdr. ana
d. Zaitadw. d. Taniaa dentadi. h^guknn. B. ZZ,
481. ~ Die anf dar ll>i»ir«iar«ii]B tagtMBkm
Versoche mit SicherboitjkappelnDgen. „Gemcinnats.
Wochenatsbrift." 28. Jg. Nr. 17, 16. — Die auf
dar Stradta amtarahaueo^Oeniangen b. Caaael aoge-
iteDtan BwMtawiiahai. flapar.-AMr. am Kr. 46—48
der .QenafaBKte, WeehmadM«*. J«. 18TT. 8«. —
Ueber die Bvlle daa CUaroplijrUa M dar AMtoilatiaM»
tUUigkeit der Pflanaan n. daa Spaetrtim dar BUtlar.
Aua Poggendorfa Annalen. B. 148. 8». — Zur Ge-
sehichto der Erfindung der Pendeluhr. Separ.-Abdr.
aus d. Annalen der Phy». n. Ghem. Nene Folge. H. IV,
H. 8. Ueraung. v. Wiedemann. 8°. — Ueber d.
Kntheltimeter von Breithaupt u. .Sohn. Sopar.-Abdr.
an» d. Ann. d. Pbys. u. Cbcm. X. F. B. IV, H. 6.
8°. — Bericht aber d. histor. Tlicil der internationalen
Ausstellung wissenschaftlicher Apimrate in lyondon im
J. 1876 Braunschweig 1878. 8». — Beiträge zur
Kenntniaa dea GUoropbyUa o. einiger aeiner Derivate
van E. OarUad n. F. W. T. ftanwenhoff. Auai.
aaa d. oArahiTea Nderhadaiaaa'. T. TL 8». — Ba-
uAmSkmag dar Sammlnng aatroaeadaehar, geoditiaober
u. pb^sikal. Apparate im K. Mneeum zu Caaiel. Feat*
gäbe f. d. ."il. Vers, deutscher Katurf. o. Aerzt« von
A. Goeeter u. K. (ierland. Caaael 1878- 4«.
Zaia. Akad. d. Wiaa. in Wien. Anaeiger. Jg. 1878.
Mr. 98— 87. Wiaa. 8«.
Danokelman, A. von: Die meteorologischen Be-
olMiclitiingen der GUssfeldt'sehen Loango- Expedition.
Leip/-ig 1878 4».
Tereenig. tot Bevord. d. Geneesk Wetensch. in
Nederl.-IndiS. r,rt.ef sk. Tijd!>rhr. D. XIX, N. S. D. 7.
Afl. 2. Rfttiivin )S7,s H". — Van der Loeff: Over
katSyphitiiisi Li luit..>al>yriy)<t otri uan het Mondal^fflvlica. p.4U.
A<»d. de» Science» de Pari». Compt. rcnd. Table
dos mutieres du T. 80. Pari». Semcstre I, 1878. 4*.
— Nr. 1'. Sylvester: Sur Ks invariant.^ irrt'iluitiblea
du •iii.iiilir du seplieine onlri'. |i rjii.'y - Hirn- ()l).tpria-
tiuiiB 6ur un uppareil gyrunrupiijue. p. ho'j. - id.: .Sur uu
ras atUKulier d'ecliaufl'euieut u'une barrc de fcr. p &IÜ. —
Boussiuesc^: Sur la niiui^re duiit s« distribue entre se«
pointa d'appm le (mUIs d'un vorps dur, peait rar un m>1 poli,
norizontd et elastMiue. p. 5i<.>. — Oesboves: Stir la n.^
Solution en nonibrcs eiitiers de l'i'quation (|i ax* + liy«- rj*.
p. &i2. — Furkas: Siolutiuii «l'iui h\-ii'iiu- li'i'ijuiiii'm? liu«-
airos. p. '<i-- — Gruey: Sur uu tmuviau peudule g|ro-
BropiiiiK' y ' lVi. — Cri<^: Revision de la Höre dea Maloomes
(lies Kalkluii'l . p näM — Picard: Kecherrfaes «ur I'uriie
de« organes p r^..■i. - Schneider: Star la I'neftodmopnf
paradoxa (CLip) p 5.17. — Itenaalt; Stractiire et afli-
uiU'S botaiiiipu » ili > Lordrailes. p, 6uh. — Meunier: Sur
ratinin.pLer<' ili » <Mrp» plant'taires et sur ratinusphrT»' ler-
restre cn partiiulit r. p. f41 — Nr. 10. De liretteK:
Formales relative« au per<-<iiioiii iJcs plaquea de lilindago
en fer p.r>4Ü. - Govi: Sur un nwneau tuicruni^tre dejitiiii
sp6cial«nicnt aux recbercbea mitnlogiques. p. ^57. — Dc-
lafuniaiue: Sur un nonveau m^tal, le philippium. p. 669.
— Nr. IT. Berthelut: Sur !a furinaliiiri ilic-rtniijue de*
combitiaisons de l'oijdi' Je uirbuin- jm i Ii , «utrci ehJirieni«.
p. 671. — id : Diverses di termiDatiüus thenniqucB p. ft74.
-- Cbevreul: Sur la vüiiou des ronlcnrs, et particuli^re-
meiit de riuUnence exerc^- sur la «i»iun d'ubjela colorte
qui se mtuveut circulairiuient, quaud ou ka obaerTe COtt-
parativemeut arer des corps en repos identiqucs aux pftt*
miers. p B7I>. - Marignar: Sur ryllerblne. nouvelle terre
contenue daos la vadoliniu-. p. 57^. — Gervais: Sur la
denlition des Smilodona. p. i>:2. — l'lancbon: La maladie
des rl.&taigiucr» dans lei ( ivrr.nes. y, ?is:i. — Liguine:
Xote relative au tfatorintc sur la cuuiponüun de* acc^Ura-
ttaaa dVadre tualeoana» p. MB. — Darbeaa: 8vr la.
72
nctiflcatton dei oral« dtOtMUlMi p.6n. — Dtsbovei:
Detuipme Kote sur rftoMMk ao nondim cntiers de
l'^iiation (Ii a!t«+ bT«==ai«. p.B98,— Etard: RecJiPirhes
«BT le» »iilfatr-s. |i. ril>2 — Tschirie'w: Sur It-s tcnniuiiisons
nwciise», il»Hs U'fc imisrlcs struis. p. 6tM, — Picard: Sur
Ii 5 inaticres lilbumiiionli'!~ des ursaiiP-i et d<! la rate Pii parti-
lulier. |). GOfi. — llartiK^lcmj : Sur les restCTTuirs bydro-
phurc^ des Uypsacus. u. ODA. — Coli: AppinU paar «z-
l>^imratcr l'fu-tiou de r^leetridtA mi lea puntn vimitei.
|i. 011 — Ilcckvl: Dp rinfluenrp drn acidos ssliryl!i]n«
lhyiiii.(iio i t di> i|U(ili|iieii csseiifOJi Mir Iii ^.'rnnümiion. ]), 013.
— Nr ly. Moni Iii' z: l!i.'cliirrlus pur 1.« staliiliti' du boI
fl dt' Li vi'rtir.il(' ili' i'( 'l'^iT\ alijirc iW l'aris. \<. Oti.'i. —
Bvrllx'lot: ^ur Ifs deiilaceniciit» rc-i-iiironMf» ciitrc Tox)-
g^ue, le suufro et let iUneiiU lulogeues, combinrä avec
rhydiroKi'»*-'. i>. 007. — id.: Deplacements rcdproqucs entro
leit ancies taitilis. |« 071. — Sinitb: üiir le. (er iwtif du
Uroi'uland rl \r Iw^alie i|tii Ii' renlVrnii'. p. • I.i-vy:
Sur Uli«? lui mii\ersrlli> rclaliM- « !;< dilalatioii des i-orps.
|i. ti"'!. — Müntz: Sur la ruaturatiisn di' la ;<r.iii!i' du
p. te79. — .Vpjicll: bur «'ertaiuc» wrir» unJouuOea par
nppMt tax puuiaitcn d'uuc variable, p. 9BH. — Ueckel:
Dca rdatioin que präinitent les phdooimneB de nowrenoit
propre« am oivaue« reproductpurs dp (^ueliine« l'baiMhHs-
games avcc ja («eoiidation rroit>iH; et la fet-onaatioti dirccie.
p. 697. — Nr '■! : Saint -\ <'ii aal: Sur la ililatatit.n des
corji'i ei'buufic?. tt sur Ii .- in -miuus i|u"il,s cM'M rMi |i 713.
— Oü\ i: Do la lufkuri' du i{ruii)MeiM.-nicul dutis lus lustru-
mcftta d'ontiotto. p. 720. — fiert: Bor b jgamäOäli tfab-
tcair, k l aid« du protoxjde d*Hot«, nne imcndUBtf de
iongue dnrte, et sur llnuoniiti dp rpt anpüt]ii^ii|ue. p. 72^.
— OltramarH; Sur la tniiisrurmatiou lin fomios liiii-alros
des noinbrts pninier» ni l'oniii's i|uadrati<|ii<'s p. 7:4). —
Ilaljilicii: Sur la redui tii-'!i de ri rtaim .-- i |lI.ll;.llL^ iliil. ii n-
ticUÜt du preinier ordre a La türme liiiruiri', pu rupiturt k
kt dM«de de k fouetiuii iocouiMia. p. 741. — Pieara: Sur
b ibnne dea int^grttes des ^ualUnni dMKmitidlee du «•
coiid firilrp dana Te »oiniiuigp de rprlnitis iioiiii» fritique».
p. 7-):! Breguet: Sur la tln uric di-* madiiiu-s du gfnrr
dp rrlU' dl' (ininune. p 7li!. Man band: <.>r[:;aiii-satiiui
de r //;/!/) i civ-LV (ir»<-m('Ns lin-h. ]i 7(il Ni. Ji Iii-S i-
porta: Sur uiie uouvelle dikouvert« du ulauies Urrcstres
■ilnncuicii, daas le* ichiMM ■idaWar« iCAapn. f.7VI. —
Harey: Moypn de meamcr b Talear immuarftriquo de b
pmsion du s-iii.' rhe'z Pboinme. p 7T1. — Groev: Sur im
touruiquet kw'|>i '('i')"'' altiTiiatif. p. 775. - NVatsou:
Vlanett's üitru-iiiin nrn lU's (disertiTs pcndaut IV'i lijiM' tut.ilp
de Soleil du 29 j\i:ili't I>7'^. — I.iH j : Sur Ip li '"]'] '-
meot des eurfaces duut I cli-ineul iiuiairc est exprimabtu pur
UM fiOGtioB bHMttefc pk 78a — Fark»«: Note >ar la
dftendiiaiion dci facbc« mifiaeim des Apurti«» alg^
briques. p. 791. — Dastre Pt Moral: Action du »yin-
patLique cervical sur la pri-ssiou it la vitvssc du nuig. p. 797.
— Schräder; Obaerrations mit l'orograpbie de la chalne
du Vjitaim. p. m. — Nr. S2. Lacuerre: Sur b
dadba an ftartiona eonteiioea de c^^" , K(x) djsignant un
polsrataie «iilbr. p. 830. — Badoureau: Sur les figure*
IIOM'Ics. p. 823. - Smith: Note au sojp); de lel^ment
appcle mi.iBaiidruiii. p.HJl.- t lammarioii: Etoiles ibmbli ^.
uroupea de perspective oertaijM. p. 836. — Andr«^: äur le
■•■In 4h Miiinpiiiili wwMbb oft ka titeenta ooaa«-
callb m/ädaniklm eoadWoia daaada. p. 888» - De
MoDtgainer: 8ar dbcn 4diiT<a 4a rcHMce da tMkan-
thiM. VmO.
]lnMfe% Skftard T.: Fragmente n ainar Qao-
bfia dar Insel Loion (Philippim-ni. Wien 1878. 4*.
— Beise nach Spitzbergen im Sommer 1873. Wien
1874. 4". — Ueber d. mineralo)?. Xuannroensptzung
di ; l!k!' gito. Scp.-.'\bdr. — l'<l« r Serpentine u. »er-
piuluiäimliche Gesteine. Si-p - Alwlr. l'cber eine
pK4.'U<luinorjibe Bildung iitii Ii I Vl l .Si'p.-.^lulr. —
Zur Kenntniw der Eruptivgi--.:!'iiir .sti ieriiirirkM. Sp]i,.
A>Kir. — PhotographiBch-gco'.Hk'iHi 1,. Id (ibaclitungiii
an der Westküste Spitsbergens. äep.-Abdr. — £ine
Uiitt iL.'uiiL.' '^ ^ ' ii'-::iii9 NOn liourWoii nebst einigen
vorl.iutixf II liiiiicrUniifien Über die (ic'logie dieser
Inacl. Sep.-Abdr. Wien — lieiiu rkiiiii,'! n über die
Japanischen Vulkane Aiiama-YainA, .fiiki-Vama, Iwtt-
waü-Yaina u. Fusi-Yama. Wien 1877. 4". — Ueber
den Meteoriten von Lance. Scp.-Abdr. — Kiuige Worte
über d. geolog. Hau von Süd-Luzon. Sep.-Abdr. — -
Einige Worte Uber die MiliUr-Distriota Sengnst, Ls-
panto n. Bontoe auf d. bsel LoasB u. Sira wandtaait.
Sep.-AlM]r. — Dia laael R^nnion (BowImhi) im Indlaeban
Ooean. Eine geoliig.''petrogra[>h. Studie mit einem An'-
liaug'' iiVier «1. Iniel Mauritius. AVii ii 1S78. 4«.
Zeller, Emst: Untei-NU.liuiij.'in über die Ent-
wickeluiig des Hi/jI'jZovh //lU'iii/'i.i mit. .Sep - .Mxlr. —
L'cber I^ukoehloritiitim paradojruM Canis u. die weitere
Entwickelung 'einer Distomenbrut. Sep.-Abdr. — Unter»
•ttcliiingeii iiWr die FurtpflauHing u. die EntwiokeluBg
der in unseren ISutrueliiern sainnaralaendaii Opalinwi.
Sep.-Abdr. — Ueber das awgfitbia Vwkon«B«n tob
ßutomum Spummla Bnd. im Imuaii Qraafiniadi. Sep.-
▲bdr. — UnUnoolnnigea Aber ElitwiclMimg o,
d. Batt daa AfydMmm ipttgerriamm Bad. flap,JiMr.
— Weiterer Biilrag aar Kanataisa dar Potjatoatan.
Sep.-Alxlr.
X. K. Oartenban-Oea. Der GarteofreoBd. 11. Jg.
Nr. 11 u. 12. Wien 1878. 8«. — Mikoscb: Uebar
die in^pi tpufreatsciideu l'tianzeB. p. 163. — Wienar iUll^*
•trirte Garten«Zei(iuig. Bedig. v. Bosantkal «. Bar-
mann. Jg. 4, ILI. Wien 1879. 8«. — Obardieek:
Aua Spith. p. 8.
Aatd. Äqr. lUdae. da BalgiqM. mm. ccm.
MModa. T.y, IWH, Bnixellsa 1878. 8<>. — Del-
ataaeba: Oooliibatian Ik Pttude de» ttuneurs oi»»eu8es da
conduit aiiditif externe.
Bfttanr.Terein von Hamburg- Altona. Verltandl.
iad. J. 1875 u. 70. N. F. 1, II. Hamburg 1877, 78.
— Timm: Kritisebe n. einftnxende Uemerkuugeu, dicUam-
boi« Flon betrcflend. 2& — Ahlbarn: Uaber daa
'ZmanHMBfcDn T.Obteet u.Blld bei LfanaMvataamL p.7t.
AttroMB. Oes. in Leipzig. ViertayalmMfaiift.
Jg. 13, H. 3. Leipzig 1878. 8«.
Naturhiat.-Hedicin.Ver. z. Heidelberg. Verbund-
lungon. N. F. üd. II, 11. a. Ileiddbi-rg 1H71». 8«. —
liuinpf: Zur Histologie der NerveiifaM-r 11 di - Axi iKvlin-
dcn. p. 171. — Uorstmanu: VerbrvunuagaerMclteiuungea
bei OaasB. p. 177. — Pfitsar: BeatadMwigai abir Ban
II. EntwickdiiDg der OrcUdean. p. 990.
Meyer, H. A.: Iliologische Uiobaditungen bei
künitlichi'i' Auticucbt des Hering». Berlin lb7b. 4*.
Verein f. d. Mnsenm sohles. Altertbtkmer. Schles.
Vor/eit in Dild u. Schrift. Mr. 40. BrMbn ]JB7i>. S«.
L II r Ii 8 : SdJesisfhelnschriftan tow tlVL Vk XVI. JAA.
|i. ;fiu tf.
Hinist-Comm. z ünters. d. deutsch. Heere. £(»
gebn. d. Beob.-8ta(. an d. dautaeh. Kosten. Febr. M.
MlK. a n n. BT. Berlin 1878. 8«.
K. Bayer, botan. Oea. ia Bagensbnrg. Flora
od. allgem. boton. Zedtiiug. Nene Bethe Jg. 36, gauce
Reihe Jg. 61. R<>gcnsbarg 1876. 8". — 8trobl: Flor»
der Nebrodeu. p.3. ~ Dippel: EiniRc Bemerkungen über
die Oemengtheiie daa CUorupbylU U.S.W. p.l7.— tlciekclcr:
Diagnosen tbdll aaiWV tbeits uiigeougeiid beschrieliener be-
kannter Cjrperacaan. p. 98. — Celafcorsky: Uefaer db
üiymzeo by Google
73
muriilmlMgiwlie lit'iU-iilUiJK di r sog. Sporensprn/»! bi n dt r
CbarkcMii. p.4!*. — Mullcr: I>ecaB Mu^roruni Imlii-oruni
noTornin. |i. 61. — v. Thümeu: Diinnscn xn TliUmeii's
.,Mj<otliei-a tinivrntalb". p. 87, — Schulzor: l>e* *U-
lieU>l>et)ili'n liirliteit Eiotlnüs auf die rilzwctt. p. 119. —
Mauwenlioff: Ein letztes Wort uImt tl. so^fon. llorn-
(fewebe. p. 129. — Krau*: l'elier emuc li'vifljunjitn des
J.ifhls zur Fonii- u. StoHliilduiiK ilcr I'tliiiiziii p. ur>. —
V. Tili) nie Ii: Fungunini Amertcaaonim triinnta sjufioi
Dovur. p. 177. — Schüller: Mjrrologisclies. u. iiO. —
Min ks: Das MicngmidinB, fiMO.— BeiireauCcnctiuii
mrandrum Omi». p. SM. — NyUndar: AddnMb bot»
ad LirLi-noffraphiam niropaeam p. 241. — Kraus: rrmrliMi
der UiihtuuR »acli.n r Luuii-|iru>se, p.Siil. — Nylander:
Synbolae quaalani ad Iii lu ringniphiam Suhariensein p S87.
— r. TliOmcn: Fun^ci Auslro-Alricani p 3WI. — Gan-
doger: Romc norae OatUani austr<>-<jrieiitaleiii rolenteü.
|ii.8äy. — Drude: IVlier d. Anwpnduii|{ aD«l> (it^cher SrlilUsael
n. d. Anordnunii der Fainilif>n in d. nenen-ji driit<i'hi-ii Fluren,
p. 3S'. - t'miwentx: L'cber einen Itcjtheu l'inmTlmt mit
pi'l ir:-.. !n 11 KndblQtlien. p. 417. — de k r p inpr 1 Ii ul>er
Licbeiieb. c-ollerti in reiHiliHca .\rgeutliia a Uoriorilius I.ri-
icnu et Hipriinymuji. delpnniiHiti et di-jii-ripti. p. 433. —
V. ThOmoo; Symbolao ad Itoram myr(ilo$;u-aDi AiiKtraliai'.
p. 440. — Nylander: Circa Livheueü <'(ir^iran(>$ adnota-
tiones. p. H'.t. — Borci: Narbtr^gi^ zur M(.r|iliol»i!ip u.
Kiolocie der NostixIiArc«'». p. 4rin. — Miiller: l.idieuo-
logiacuo Beitrüge. \t. -l^l. — l'raull: lieber tiiv Anonl-
niuig der Zelle« in H,n iic iilMimi'-,eii FrutlisUirn ilrr hanie.
p. 497.
Kail. Akad. d. Wiw. in Wien. Aii»)ig«r. Jg. 1878.
Kr. S8. Win 1878. 8*.
(Tm 16. Januar bin 16. Februar läTd.)
See. GM. dt Inua Boll. 8* 8<r. T. ». Kr. 11.
ftiri» 1877. 8». — Polier: Onirte dana le* enrironj
de Frt'jtu. p. 741. — Hilbert: übaer^atioiis Mir letemün
Soatrruairp. p. 742. — t'otier: Compte-rendii de In eounse
« rKstercl p. 715. id.: C'ompte-rendu <lf la courso de
SjAint-Ilaphael et irAmiy. p.7&4 — id.: ^oll^^e de ViUlaiiris.
p. 7lj."i. — id.: (V.iirs'.' ilc llit.t |i. 7li;'.
Kai». Admir. Ann. d. Ilydrogr. u. marit. Meteorol.
Jg. 6. II. XII. Berlin 1H7H. 4». — IVber d. Süirme
a. d. deuUcben Ktute i.Ort. In78. p. 541. — Beacbreibnn^
dff Hai-tM-Inael ii. Stra««e. OatkOcte von China. p.570.—
reber d. westindiscfaen Orkane des Jahre« 1878. p. 581.
Coppemicna-Ter. f.Wiiieiuch. a.Kimtt nThon.
Mitthlgn. H. 1. I>eipng 187Ö. S". — Curtfe: Incdita
Coi>|M<rijiratia.
Sadlkofer: Ueber die Hapiudacecu Uoli&ndtMli-
IndieDiL 8«p.-Al>dr.
ftnluw, C.; IfbaiUkha Baiidit« Ober dte RmoI-
lato an dn awtwnlag. Bw^webtnngen, angestellt aa
i. K. SBdw. Statioiua i. J. 1877. Ledprig 1878. 4*.
— id.: lUanltat« der ineteorolog. Beohaehtongen in
Lcipzip^ i. .'. If^TT.
K. Pr. Akad. d. Wis». Mona1.-.l.er. S«pt. u. Oct.
Iii r.:ii 1S7'.>. 8*. — SiiMLii 11-%; rii'i-iiliali.ich-niechuiiiürbc
Beirni ljuinji^n, veraiilasnt ilun b eine lieubaclitiiiix der 'l'li*-
tigkeit des Vesiuvs im Mai 187h*. p. (66. — t. Oppolzer:
Neue Metliode zur Bcatimronne der Bahneirmcnle gleicher
WahnrbcinUrhkeit für rini n kleinen l'luiieleu aus «Yen lie-
oharbtiiiigen einer FrMliplniiim p .'^S. — üainmelsberjt:
T'i'lii-r d lieft tiiiiniiiijt dt:. l.:tli urs linnli pIl^»|lllll^-.nln■r■^
NuUnn. p. — id.: I lIht d /u^irinui ii-i t/\iiij lii i
Litliiuuuiiiuiuer. p. filü. — iStuder: l ebenuciit lier AiiUtu-
Moa Älcyonaria, welclie wUireiid der Reise S. M. S. (Korvette
Oaaelle um d. Krde mtanunelt wurden, u. (ßi, — Paalso«:
U«kv dasSMHntoAMktraai m.albtt i&MkbMmlMttf'
wwkfcingw ««dImiMr Qm in Bttm nh Filni|iicila*
Kiektroden p. 7ik'). — Kw.ilil: I flxT lieohaelaunnen au
pinigen -\rt"). i|. r (^i'ti.rn/ //.//;, Hri(</(. p 747
K. Danske Videnik. Selik. Skr., 5. Rnekk«.
natnrvid. og mathematiak Afd. B. 12, Nr. 3. — Rein-
hardt: ]Ca«npadovendjrr.äla<gtcn Coelodon. igaben-
hm 1878. 4*.
Kederlaad.Btta>.TerMnig. Nederlandisc]) Icraid*
kundig ArcUef. Tankgcn en MededeeUngen. Ser. IT.
2e Deel, 4<" Stuck. 3c Deel, le Stuck. NijnieR'n
1877, 78. 8*. — Oudcmaua: De untwikkeliM uiuer
keanii ■aagaanJ» de ikns van Nadeclaail. nit da Wonaaa
getcbetit en krititdi tocgelirht
Acad. Boy. de M^dec. de Belgiqu«. Bull. S^'^Ser.
T. 12, Kr. 11. DruxcUcs 1878. 8o. — Putzejs: De
racHn plgiielogiqne de riqrdna« de taaacAyle (curphre
dn tanaeetun TuTgare).
Kenet Jahrb. f Mineral., Geolog, a. Palflontolog.
Jg. 1»79. U. 1. Stuttgart 1879. 8». — Ziticl: Bti-
tra^e zur Systematik der tbisUen Spanien. — v. Draacbe:
Zwei geolog. Iteiseii ipier durch <1, Insel Nipi>i>n (Ja|ian>. p. 4<».
K. Bayr. Akad. d. Wi«». S:i^ -Her. il inmli.-phy.H.
Cl. 1878. Heft 4. Manchen 1878. ö«. — v. Bauern-
feiud: Zur Ausgleichung der zuftUigcn Beobachtung«feUer
in pwmetrigrhen lli^henuetzeu. p 415. — Iteeknagel:
Theurie des nainrliclien iMlftwecbseJs p. 424. — v. Schlaß-
int weit- SakQnln n»ki; Ueber da« AuftreU'n von Bor-
Verljiiidnn>,'cn in Til>el p 50r<. — Voißel: l'elMT Wasser-
\eniuiistiiii){ von verschiedenen \ (■cetaUcm.Ndeckrn- p "3".*
— Kuudt u. liont^en: Nachweis der eicktroinafnetiaebea
Drehung der l'olnriisatjooaabaa« des UAtm in Bch«eM>
kohlenstoffdampf, p. 540.
Wettprenn. botau.-üoolog Ver. zu Daniig. Be-
richt über d. erste Verwirnnil. a 11. Juni 1878. 8*.
— Menge: lieber die BUttschcide der Nadeln von J^ln«s
liktitm. if. 19. — *. KliaggrAff: Zur Kr^rptogameiilloFa
PiwMM p. W. — Briaehka: Die letiaenwiidra der frar.
Weit- o. fM^Pnaaaea. p. 86.
Eatter, F.: F.ntomnl. N.^chrirhtfti, 5. Jg. H. 1«
Quedlinb. 187Ö. K". — K ru(b bäume r: Kelter »on
Ver. z. Bef. d Gartenbaues in d. K. Pr. Staaten.
Monat-^th; .fL'.L'L'. Jati. ii.o l)ii 1879. 8«. — K i , 1, le r^
Quivirandra llUdcbrandlii hört. BeruL p.6. — 8truuwald=
mttnt aar Xakur der Uimbeen. la. — Eichler: Dia
EnnitlMni* dee Benmaitaadee n. dea davon atdUbigiaen
Fenslerwiokels fDr IMhiAme, sowie einfife alli^. Ke-
tnekt. flb. FrucbttreilMreL B. 24. — (inerdt: I'ie »chU-
■iicbe Gartenlwu-, Forst- u. landwirthschaftl. Ausstellung in
Bresbu 1678.
Jagor, F.: Singaporc — tlahioca — Jav«. Reiee-
»kbczen. Ucrliu 1866. B". — Beian i. d. Philipipfaien.
Berlin 1878. 8*. — - AndaaaDeaen oder Minoopies.
Sitaangaber. d. Bed. AnlbMpoL Oesellsch. v. 18. Hüra
1876. — Dia BMdagaa bn KOgiii^Mrirga. Terh. d.
Anthrop. G«B. 1878. — Oftfndiieliaa Handinrit a. Oa-
worbe. Berlin 1878. 8». Ueber einig« Kaatn
in Malahar. Verb. d. Anthrop. Gee. 1878. Qeber
einige Sklaven*KiatoB in Xalahar. Verb. d. Aatknik
Gej.. 1878.
Termtfuetr^si Füaetek. IV. Füret (Ortöber —
Decyenilier . Hndapest 1878. 8«. — Hackel: Zur
KeKutiiivs di r ri<K:ii'i-.i iien Fegtuca-Mtm, bmadaw Jeaer
de.i kit:iiliel -.ilieii llerbur». p. 273.
Sonckenbergieohe Katnrf. Oeselisch, vm Frank-
fiirt a. X. Abbandlgn. Bd. XI. Franfcf. a. M. 1878.
4*.— DippaI:DiaBnenTheoiietber4MMfe8tnMDr
10
uiyiii^ud by Google
74
dnr /«UhüUe. betrutbtrt Mi >l. liAnil iler ThktmchM. p. 126.
— Cbun: Um NerrensTstcm u. die MusculaMr der Rippen-
quaUcB. p. ISl. — Sc bar ff: Treppen- a. Skeleuinlauag
tndftt Mmdknr Ktpttll». p. SSI. — Kobelt: Fmu
ponie» wntrrtril. S0T.
— Bericht I HTÖ— 1877. Frankfart a. M. 1878.
8". — Koch; licitrag zur Kcnutnisa der Ufer des Tertilr-
Mmim im Mainzer Becken, p.76. — Stricker: Ueberdie
. HaameiMchen (Ihfptrtridum* muiftnaht) u. ina-
_dere die bftrtigpu Frimen ji 91 — Rein: Die Strft-
len im Dtirdl. Tbrilc f sulli u Occans o. ihre Ein flOCM
auf Kltaia 0. Vegetation der benachbarten KOalia. p. 101.
— Baridit. 1877—1878. Frankfurt «. M. 1878.
8". — Ooyler: Ueber einige palapontologische Fragen,
iaabeaonderc Ub^T die Jurafornuitiou NurduiitiiiiicaB. p. N.
— Saaliüdllcr: Mitthriloogfn aber •Madagatkar, acioe
i.<'i.i.i>.{>'rr> n-i'iiiina p.71. — V. IlajdeB: UwwdltKIto^
taima v. .^l.^^lu(i;.^sl^llr. p. 97,
Acta horti Petropolitani. T.V.Faac.IT. BLVMmn-
bürg 1!^7H. 8", — Ki^ijel: Tenlajni'n rosanim roon».
graiihiui'- ]i. ?f-T. — T. T ran t vettcT; IMaiitus ■ asiiio-can-
caucaa, a <>. Kudde et A. Bei-ker anno l^7(i lect&n dgudi*
cavit p. m. - BaUlint KMHipaliito Muhen bei
Caryopbjrlecn. p. 40t. — t. TrMtT«tler; Hör» ripari«
KolymenM*. p. 49Ä. — Regel; Deacriptionea plantamin
novarum et mnui cognitanim. Kasc. VI. h.!<7!>.~ Bunge:
S«]<iolitrriinim novarum in TuricpstAnia iiidiceoarum deacnp-
tidii.s ji — UvgiA: lircv arium relalionis de hoito
iniperiaU botanico Peuopulituno ouao lö77. p. S47.
(FoMMtnng Mgt)
UeUr die in dir jAngstni Zeit mtdecIctaL
Elemente.
Von Pr«l Dr. £ni»t Hchmldt ia HkU«.
(SchloM.)
GftUian.
In ieinen rntcrsutlunif,'' n ülitT diu jiericwlisohp
Gaaetamiacigkeit der chemiactien Elemente wies bereita
ll»Bdel«j«f f raf & EigeoMlwftai «he« nodi vSdA
cntiU'ckfcii F.lfnifntes hin. woklns riiuTBcita in der
Mitte zwischen dem Zink und dem hypotheti»cheu £ka-
aUietaa, «ndarefiaits awiioUii d« Aluddui ud
dem Indium in seinen Figonschafton steht. Mende-
lejeff bezeichiicto diese» li_v[Hjthetiinhe Eloiuvlit mit
dem Kamen Ekaaluminium und berechnete das Atom-
gewicht denselben nng^Uir aaf 66, daa apeoif. G«wkbt
Mf nngefähr 6,0. (Aimal. Suppl. 8, 200.) Die Ent-
dcekuDg dieses in seinen baupteäcblichstcn Eigen-
Mhaften lo bereita im Vorftua cbarakteriairUa EUementea
•oUte nlelit hng» aaf rieh warten laiaen, indem ioboB
am 27 Auguft 187S NarhmittagB zwischen 3 und
4 Ubr von Lecoq de Doiabaadran die ersten
Asaelehen der Exlstena eines bmmd, tob ihm m Ehren
IWnkniaha als Oaltium bezeichneten Elcmi nte!< le-
obachtet wnrdetl, eines EleUKutej, weicheB sowohl ira
Atom-, als auch im spccif. Gewicht mit den von
Hendelajeff für daa RVifiinniwinm berechneten
ZalihD
Aehnlich wie Me&delejeff die periodische Ge-
setaniasigkeit der dMmisehea Element« mr Systematik
derselben anwendetot war Laeoq de Boiabandran
sehen eine Reihe von Jahrts vnr der Eotdeckong daa
neBe Hesfabungep swlsehen den Qs»
menten nnft^nfiiuien, indem er tlieiU die Atoo^willrts,
theila die Eigenschaften derselben einer Ytfr^Mtaatg
urtarwsrf. Bssonders 'war «• WeHsnlingis der
I.ichtslrahlcn, welche die Körper bei hoher T iiif-ri .i'.nr
ausstrahlen, die von Lecoq de Boisbandrau zor
Classifieatioo der Elemente benatat wurde imd au
der er die llSgUcbkeit der Existenz noch anbekannter,
die Ltteken jener Classification ausfallender Eleuiento
ableitete. Zar Anffindung dieser noch zu entdeckenden
Eleawnta diento die SpectnlanalTse. Nach mebijftli- '
riger vergeblieher Arbeit beobaehtote dieser Porseher
niitlelbt den Spectroscops Lei der Vornrbeihing von
53 Kilo Zinkblende von Pieirrefiette da« Aailretea
swaisr, bis dahlB nnbekannter, noletter Linien, w»
denen die eine l'i^i IIT, die luidm- bei 10?., 1 der
Seala der Wellenlangen lag, Lioten, welche bei n&borer
Untersacbang ab dwrBktsristlseh fttr das im Notember
187,') is'oHrtp and am <i. Beesasbar dcFfclben Jahres
.der i'.triser .Vliademie der WiaaenschAften vnrgelegto
BCOe Element Gallium sich erwiesen.
Vorkommen des Galliums. Das Gallium
findet sich als ein Begleiter des Zinks in der Zink-
blende und den dafam gawonnunrn Producten. Als
faeeonders reieh daran erwies sich die schwarae Blcada
▼an Bensberg, ala weniger reieh die gelbe, dorelislehr
tit;e lilcnde von Astarien nnd die brannc vnn Pifrre-
liette (Argelto). Aneh In dem Zinkstaube von VieiUe.
HeotogBe, dem Flogatonba dar RteWÜm tob Oarphalla,
sowie in den Deet ilLitionsrOckstUnden dc.=i Zinks (De-
Uchanal und Mermet) ist daa Galliam in relativ reich>
lieber Menge geflmdeB «nrdan. Oagagan satiMt dia
gelbbraune Blende von MandcsBC ifiard'), die braune
schwedische Blende, die schwar/hraiuie Blende von
Schw-anccnbcrg (ScbleaiaB) ond die rOhrenfurmige Blende
Ten MouTelle'MgatBgna anr Spnrea dieiea Elcmentca.
Gewinnung, üm daa Gallinm ans der Zlnk-
blmde zu isroliren, schlagt Lecoq de Uoiabnudran
folgenden Weg ein: Dia gepolrerte Zinkblende wird
nit Königswasser gekoebt, am der sanren LOsoag lo-
niielist die ("reniden Metalle mittelst Zink abgefchicdcn
und letztere abfiltrirt, sobald die Wasserstoffentwick-
fauf sieh adir Verlan gsamt hat, jedoch imner aoch
bemerkbar Die «o erhaltene klare Flii«? if.'keit ist
alsd.ann mit einem Uel>erscliu**iJ von Zink durch
12 - 24stUndige8 Erwinnen zuflülen, der entstandene
gelatinöse ^Niederschlag zu sammeln, auszuwasehen, in
Salzsinre in hSeen und abemals mit Zink m ftUen.
üiyilizeü by v^ÜOgle
76
Lttutear Kltdcnchlag wird wieder ia SibOure gelöst,
die Benre Flfimigkeit mit Schwefishranentoff behandelt,
der «otateadene Kiedenchlag «bfiltrirt lud du Filtnit,
nedidem es mit e««igs«oreni AmmoDium und freier
EMgrtnn mwtst woiden, na Menem der Einwirlmog
de* OiJuwfelwMWii eliiiri MUfaertit. Wmr nAta viel
y.iiik nur wi-nig G»lliuin \ orliftnilrii . iK-Cruk-t niili
letzteres in dun enteo Autheilen des Niedorschlagee,
joA M daW die Fllhng aar so Ing» haimmtmm,
ticlxEiiuru uiclit mclir die Galiiam-Liuicn in dem Spec-
tiam xsigt.
Die weiteren Operationen, welche hanpUicfalieh
«ine Trennung des GallluinR von dem in groaeer Menge
vorhandenen Zink bczweckt-u. IcruLvn auf der Fällung,
^ da« Qalli«8 «-leidet, «ann einnrthaih di« nabtrai
D«otraIe liAmiig mSiws SaHata mit tM Vaaatr nmi
Kodit n trliitict . »tiili iiillniU winn die I/ösung de«
Sallat« in einem geringen Uaberichnsse von Kalibjdrat
mit KoUanlara bahandek wird. Mididam dM Gdlinn
Kchlit'EsIicb noch durch Bt-bandlung mit Schw cfV Iwaasor-
stoff in eatigaaurer IxSeung, wodurch daMellfe in der
Xdte nieht geiUlt vird, writer w» An \tMM U-
magtingen von Ziuk l>cfrcit worden, wird es durch
Koeben der nitrirtcn csisignanren Iji^ung abgeschieden,
tun ftladaon uaih dein I.<j»<-ii itt ächwcfchiäurc , \'rr-
aetaan aiik fibmcbfiaaigar Kaliiaage, der £lei;trolyBe
mtowwfuii SU irardMi. Atta diMcr slkalJaelieo Lflsung
aebeiik't i>i<1i dns Onliium auf der Platincli-ctrodr in
<Jaatalt eines matten, grauweiaaeB, aus unaihligen
kleSBCD flOMigvn Kngahi beatdiendeD UeberBoget ab,
mlilirr. nnrlideni <i' »iiif ffoeiiigfiide l>ic:)ir irn-irlit,
durch Eintauchen der Klectrode in warmes Wasser
und PriiHB dendbcn nmclicn den ViBgcra Mdit von
dcrst'nK.-n alif;<l'-st «Mi-deii kann. N'ncli<i''m itni f.i
gewonnene Metall ducU eine halbe iStuade mit clilur-
Mar, lait tiooB gkidten Tolam Wmer venlaaaUr
Salpcteraimre bei 00—70** anrlnnt «ohleai Icaoa ea
«1s rein betrachtet werden.
Aus 480 Kik> fraDzüM«cli<.T Blvnda «uidaa so
0,65 Onaun rainea Oallium erlialten.
Vn dl« Gvwmnnng de« GalKoma mit der de*
Zitiki- in Vcrbiiidunft zu brini,'in. luibi-ti Lfcoq d<-
fioisbattdran nnd £. Jnngfleisch (Compt. rend.
99, 475) dM in yontdMndam ddirirta Varftfam in
der jüngntin Zeit etwsB abgeändert. l>ic gepulverte
und geröstete Zinkblende wird mit so viel Schwefel-
■Inra behandelt, dan rfdi ftat allaa Zink anflflal,
jedocb ia der Flüssigkeit noch etwas basisch schwefel-
saurea 8ak sich befindet, so dsas dieselbe in filtrirtem
Zustande sich auf Zusatz \-on Wasser trObt. Die ao
««Itt, im Wcaantlielian daa Zink «oUialiaBd« hSmag
dient zur Gewinnung diesea Metalles, wogegen der
KOekatand in aiaar fthnUehem Weiae, wie obm «ftetatt,
auf OalUiun Terarbeitet wird. 4800 Kilo ZiakUenda
TOD Bemabcrg ergaben 62,0 Gramm rohes Gallium.
Der OaUinmgelialt der Blanda von Bensbarg berechnet
ddi aoniit auf imgaMir 'i^Msoi» od«r dn» 16 DOtK-
grftmm im Kilo.
Eigenschaften. Das Gallium ist ein grau-
«aiaMa, tAlkL gHwande» Mtlall, walehaa an dar Lnft
und such in aiedcndpni Wasser seinen (ilanr. bfw.ibri.
lu gesclimolscuetn Zustande Ixaiizt es eine silbcru-oissu
Farbe, beriihrt man aa abar adt eiaer Spur dee festen
Uetallaa, ao lieohachtet man nnAobii dia fiUdnng eines
Flecke«, welcher sich schnell Ober die ganze Oberfläche
ausdehnt. Diese Erscheinung beruht auf der liildung
T<« feitea MataU, wakdiaa, indem «a fcijstaUiiirt, .
eine MinlidM Farlw lud einvn varmiBderteB dana
annimmt. Daa GalUnm »clmailzt schon bei der Wärme
der Hand, indem als Schmel«|Minkt im Mittd 30,150
«mtltdt wnde. lat daa OaUIun gaaelntolMn, ao aaigt
es leicht die Erscheinung der reberschmelzung, indem
ea aelbst, wenn die Temperatur bis gegen Ü'* hersb-
aiakt, noeh flfladg bleibt. Es enUrrt jedoch aofort,
sobald CS mit etwas festem Gallium in Berührung
krrnimt. Etwas unter 30" betutzt das Gallium die
III' i-.tt; Neigung cur Krj-stallisotion, und zwar bildet
daaaelba Oetaedar, dia jedocb trota ibrta labhaftan
Gtaaiea siebt manbar dnd, weil die Fliehen deraelben
etwas Abrunduug zeigen. Olwchon das metallische
Gallium eine nicht unbedeatcnd« Hftrte beätat, ao iat
ea doch nickt fatmnwrbar. Anf dam Amboa plattet
i fi siili ■/.\\:iT etwas iius, zerfulK iilur l^iild in Körner.
Die Festigkeit desselben ist nicht unbeträchtlich, seibat
noch in dar KÜn dea flobnalqiBnktaa. TVoti der
H^irlr bcntat daa Mctnll I inen blniigniiien fltridu
Duuni' ll.rittchen reflectiren dna I.iclit mit blaugrtoar
Farbe. Hit Aluminium Ifisst sich das Gallium zu einer
glänzenden, nach dem Abkühlen brüchigen und spröden
liegirung vereinigen. Dieselbe zersetzt schon kaltes
WaistT, schneller noch Wasser von 40», wobei ds«
Oallitua fisat voUatändig in Oeatalt ron KQgelehaa ab-
geaebwden wird, üeberaebmolsanea OalKum lOat Amt-
fiilK Aliiiiriiiirjiii mif. M-lbst unter 15*, damit eine
flüssige oder teigige Legirung bildend. (Berthelot,
Gompt. rand. 86*. 7M.)
Du« Npeeif Gewicht duK li-sti-n (iallitinii» wurde
bei 23° als ö,»35, bei 24,4ö« als ö,<J&C, doji des übcr-
ialMwlBBnan boi 24.7« ala 6,S69 ermittelt. Henda*
lejcff hatte für das Ekaaluminiuro 6,0 berechnet.
Als Atomgewicht ergab sich im Mittel 69,865; Men-
delajaff berechnete für das Ekaaluminitmi das Atom-
gawkiit6B. DiaeiweifiacbeWArffledeaflaaiigeDMetaUM
10»
Digitized by Google
76
ibad Bertbelot (Compt. mid. 86, 786) bei zwei
▼emadtm, von denen der «ine zwiioben 119 und 13*,
der Bndcrc iiwi»i-hcn 106 und 12.5» aufgerührt wurde,
ti» 0,0802 ; die das fmt«ii MatallM ergab «ich, swi-
schen 28 vad IS* beätnmat, ab 0,079. Yamdw,
die xwigchoii 28 und 80* ■0»g(>r>lhH wunlt n, lii l'trtun
anomala Warthe, inden dicMlbeii einen Theii der
SduMlnaffawInM antUaltan. Dia SekmlraiigawinM
wnda bd 18« in Wittel 7m Ca!, pmiittrlt.
BtUM man das Gnllium in reinem Sauri htciiVt' aut
260^ «o tritt nur eins unbedeutende Oxydntiuii ein ;
bei dunkler Rothglnlh verliert t» «einen Glanz, indem
CS sieb mit einer bläiilicltprauen Haut bedeckt, welche
hei heller Rotbglnth sich verttärkt und dann daa
Metall vor wcitonr Osydatic.n pchatat. Ein Gallium-
• ttgrd — vemaüdieh rin Se^icjuiuxyd — kann dagegen
lodil dnrch Erhitzen von (ialliunmitrul auf 200** er-
luütaii werden. (Üupr£, Compt. rend. 8H, 720.)
Salntni« Uiat daa UalKmn schon in der KlHe,
«clineller in <ier AViiniic nnftr Entwiekhing von Wnüser-
atofr. Salpetersäure greift daaselba In der Külte kaum
mridlati «a, in dar WAnuo wird das Metall langsam
p-lö'ii. Chlor ^leift daa Gallium schon in der Kalte
lebhaft an uutiT liililuug eines flüchtigen, leicht «cbmelz-
haren, hygroscopischen Pl-uductes. Auch Drora und
Joil wirken auf (Im Metall ein, wenn auch nicht mit
der gleichen Energie, wie du GUor.
Anch in Kslihydrat istdM GaIUsib uoter Wasser-
stoffentwioklang löelidi.
Ehie der baiMrkMswwÜiesten E%ensd)aften dieses
r.t'ui II iiii iitea sind die Leiden virili.ft«'!) l.iiiion. wrlchc
dasselbe in dem SfNotrom zeigt. Von beiden beaitKl
die etirkere Os a eine WdleBiftnge von 417.0, die
»chwÄchere Hu;/ von 10:! ] Biiilr Sli-i'Vri »iml
achmal und erücheiiieu Iii nnttipnr FunkiuliiiigL' bii
weitem gUnzender, als hei kur/er.
Von den chemischen Eigenschaften der Gallium-
vi-rbiudungeu niugeu folgende noch Erwähnung finden:
Aas der sauren Lösung des Cblorflri) (xler Sulfats
wird daa OaUiuro durch metalliaehaa Zink nicht ge>
ftllt, sobeld Jedoch die Flftnigfccit basisch geworden
und die Was^erstoffentwicklung n;ul)f;''lft»»eii h«»,
scheidet e» sich in weissen Flocken — üzjrd oder
GnlMnyd — gendsdit mit Zink ab. MetalBsdiea Oad»
mium bewirkt keim- FitlUiii)/.
In Ammoniak ist das Ualliumoxyd leichter lösUch
■le dw des AhinteiiMns. AAaäA verhilt koUen-
fiiiirr-s Aniniiiniitk. KaiistischR Alkalien flÜlsniUBtcbst
liif (•aliiumsalzc, lüi<cn jislorh den Niederschlag in
einem Uelwinchuffic leicht wiiil. i uul. iJiiiih Einleiten
v«a KohlsnaOun kaiin inde^geii daa tiaUiun«:^ leicht
wieder «ns Jaiur Lösung abgeadiieden werden.
Kohlensanree Nktnn fiült dk Galliumtalze in der
Kfllte und in der WtnM, Bei Iractionirter F&Uang
eines galliumhaltigen Zinkchlorün« findet sich daa Gal-
liom in den ersten Aathailen des Niedersohlsgee.
Die TjBsangen der reinen OeffinntMilae werden
Si ?iwi ftlwnss!'rslriff, snlhst hei Gegenwart von
kurem Ammooiak, nicht gefUlt. ivnthält da«
GeHinm aber Zink, so entUk daa dnreb SelnraM*
Wasserstoff ahgenchiedene SdiweAUnk betrSchtUehe
Mf-ngeii Von (jnllium.
Schwefclammotiium fällt reine OaUinmsalse iddit,
aind dieselben jedoch zinkhaltig, so befindet sieh das
Gallium in den ersten Antbeilen der Ffiltong, wann
die Lösung snvar iaaar oder neutral war; in den
letstan dag^gio, wenn sie annHonisalisch war.
Die flehe des Gallinms rind, soweit sie bMier
untersucht fiiKl. r;n l:Iiii-. Dils Ch^. liir Lildi t line in
Waaaer ausserordentlich lüeUclie, an der Luft zer-
flieetende Maaae, Die klaret coneentrirte Ldenng des-
selben trübt sich auf Zii^afz von viel Wniwrr in Folge
der liildang eines Oxychlarürs. Fügt man zu dem
getrodcneten Chlorlfar ewe sehr kleine Menge Salaslnm,
so Ifist es sich klar in kaltem VTaaser. Krwlmit man
dann aber dieae TiSsnng, ao entsteht eine Trüixing,
die beim Erkalten wieder vemchwindet. Eiim »cluvach
saure Lösung dea Cblonirs liefert, bei gaiindar WAnae
Terdampfl, nadelfitnnige Kry stalle, welolie energiseh
anf dn-i puluriüirtc Licht einwirken.
Daa Galliumsulfat ist ebenfalls in Wasser leicht
iäelioh, jedoch nicht aerfliesriidi. Aach Aleohoi von
CO pCt. nimmt dn'-f llM- n ichlitli nuf, nicht dngcfren
Aether. In Wasser löst sich daa Sulfat klar anf;
eihitit trftkt ddi dieLOenng, u sieh heim Brkalten
wieder zu klären.
Mit schwefelsaureiij Aiiinuaiiak bildet das Oallium-
suir»t einen krystallisirbareii Galliomammouiunialaun.
IKesSB Verhalten reiht daa Gallium eng dem Aluminium
an und macht es wahracheinlich, daas dem Gallinniozyde
die Pornu l (in-'O*. dem CialliiunchlurUr Ga^Cl", dem
OalÜDmaulfot Ga*3S0* zukommt. (Aanal. do chim. et
de plvB. (5) X, 100; Compt. rend. 8«, 577, 476,
•41, 1S40.)
Davynm.
Auch <lir (inipjie der Platinnictallo, zu welchen
bisher nur da« Platin, das« Iridium, dos (Osmium, das
FaUadluH, daa BhoAun und das Ruthenium ilhlt^
hat einen Zuwnch.i in dem von S. Kern entdeckten
und zu Ehren linmphry Davy's Wnannten Elemente
Davyum erhalten. Daniiclbe liudtt sich in Mengen VOB
nnr 0,036 —0,046 pCt. in den PkktinerMn. Der aar
Oewianuig diasee Elementes
uiyiiiziüd by Google
77
«Othielt: RO.OH I'Intin, 0.15 Iii(]iain, 0,61 Rhodiom.
1,85 r)sriuuiiu 1 2U rulladiuni, 6,45 Eisen, 0.28 Ka-
thcninm, 1,02 Kupfer. Behufs Tremtnng der einidimi
Hatall« na ttunder bduadelt« K«rn 600 Gnu
AatM fi!9M meh dfrMathode von Banien (Aimtl.
d. Cbem. 146, 26!>) und crliitzte nach drr Al^srheidung
des Bhodiam und Iridiums die Matterlimge mit einem
Ueberechnts« tob Chlorusnitminro and nlpetenmarem
Anminniiim. l>or liitrbii trhaUcnc N'i<'<li rMli!ftp gali
na<:li dein Glühen eine graue, dem riatiuechwamm
ibilialie Umm, dto k» XiaqgufeUiM n eiiiem
0,27 Granm «hwewst dllwrweiuMi Ifatenkora m-
»ammnnschmob.
Das neue Metall i«t sehr hart , bei Rothgluth-
hitse jedoch bftmmerliar. ^ Dos speäf. Gewicht wurde
M 25» ru 0,385, bei 24« im Mittel zu 9,389 er-
mittelt. AIk Atomgewitiht ergab sich nahezu 154.
Es iat sotait das spedfiacha Gewicht sis wesantüch
fliadi^eres ab dsa der bidier bdnumtm FfatiBnetaHe
— Plntin 21,15, Iridium 22.7. Otminni 21.1, Pulln-
dinm 11,8, Khodinm 12,1, Kuthenium 11,4—. I>a«
tu 1S4 enatttdto Atoaigvwidit wttrde fa die Mitte
dtrbddaBOrnpp«n der PlatiuF'I<'i>i('nt<' — rintiti 197,5.
Lridiaiu 198, Osmium li»U.2, ralladimu 106,6, Klio-
diam 104,4, Ruthenium 104,4 — m lUbcn kooneD.
Kochende Schwefelsäure greift, das Metall nur
wenig an. dngejreu wird es von Königswasser rasch
gelost. Das hierbei e>nt«tehende ]>(iv,vuiiirtilorid liefert
Krystalle, welch« ia Wasser, Akahol und Aetbsr sieh
biofat lllMB, aa dar Laft jedoch nieht seriliessea.
AalmBch dem riatimlünrid gielit mich dnf I)a%-yum-
cUorid mit den Cbloralkalien, dem Chlorammonium,
dem Ghbithaniam Dcppcherhliidnngen, welche selbst
in kocfaoudem Wasser schwpr löslich ft'md, jedni-h von
absolutem Alcoliol leicht aufgenommen werden, Be-
sonders ebarrnktetiatiselk (ttr das DavTiBn ist die Miwsr-
lösiichkeit de« Nntrinrndoppeliiftlze« in Wawer nd AI-
eohol, um so mehr, als die t-ut«pre«headeB TerUndnagttn
der Übrigen Platinmetallc in Wasser leicht lüalich sind.
Das DasTonunllatt erlialtai donh Erhitaen des
Matalla mit SohweMalnre, Mdet eia gelbllehrothe«,
in Wassf-r fast unlüslichcs I'ulvcr.
Von den Reactianen de« Cblordavyams sind die
aadwtehewdea • die beawrkearirertbeitaB: KaHbydrat
Itlwidal Diu Miii :li\ i1] itt aU einen cif ronengelben . in
tMidftmten Säuren, selbst auch in iissigsAure, leicht
Hdicboi Kbdenolihg ab. CjaakaUma Übt daa Gblw
iunjun leicht auf und picbt bei dem Verdampfen
darLAsttng pri^^maritche Krystalle von Kaiiumdsf'yun]-
^yaaidt ia deneii <la^ Knlium leidit iliirch andere Me-
talU analst «erden kann. Scbwefebjraal^aliom färbt
Tcrdflonta LOnagca des ChlwdaTynnu, Ibalich dem
Eisenehlorid, intensiv roth; ia eoaaaatrirtan LBiU(fiB
varanlaast es die Bildung eines ans rotkaa pTtamatiHhaa
Xrystallen bestehcndeu ^Niederschlages von Davynrn-
«dfiMyaiad, welches, im Saadbad« erhitst, in aiae
sdiwane Masse Ton gleicher Zasammeeaetsung übergeht.
Schwefel wasserKt oft" bewirkt in saurer Lösung de»
Davyoms einen braunen, in Schwefelalkalien Idelicben
»bdwadik«.
Im Spcctrum de» Davyums beobaehtcte Kam
nachstehende chankkterietiiichv Linien:
A.
17,3
1»
60,0
F. 90.0
0. m,6
a.
22,t-,
92.(1
134,3
24,3 Da
'S]
IJa
'J2,5
IfiO,0
B
28.0
56,8 j
98,B
Da
167,0
32,5/
E.
71,0
98,6
l.W.fi
b
7.1,4
116,6
U«,3
C.
■di,0
84,01
U, 162,0
86,61
84Jli
Hl mfi.
87,8} Da
40,0j
Conipt. rend. 85. 72. t;67; Gkim. N. M, 114, 166;
Will, Jahresber. 1878
M ü s H n d r 11 III
Nachdem Mosauder im Jahre lt>3!> durch eine
eingehende Untersuchung dargethan hatte, dam das
TOD Klaprotk in Berlin und von Beraelias und
Hfifager ia Stockholm gleichzeitig hn Jahre 1808
in dem Cent entdeckte Ceroxyd — voti Ixlnproth
Oduroitarda gcnaaBt — keine einheitliche Substans seit
sendsm dasselbe die Oxyde von drei TeracUedensn
Kiementen, deR Cers. des fjmthaa» and des Didyms,
enthält, pflegte man die Graypa dar Osnaatalb ab
ans letsteren drei Hemmten bestehend ansosehen.
Vor wenigen Monaten ist jedoch ilie Zahl dieser Me-
talle um ein neuea, ebenüüls der Cergruppo ange-
Ttdi emliis Ttieaiant, daa MaaHiJiiim, vermehrt woitbo.
Schon im Mai nnd im November 1877 hatte J. Law-
rencc.Smilh uti die .Akademie der Naturwissenschaflen
zu Philadelphia die MitthvUung gelangen Isssen, doss
es sehr wahricheinlitih aei. daas die ISrdan dea fiamankit
kein Ceroxyd eudialtaB, arodern daae der grSasta ThaO
von dem, was man bisher als Ceroxyd auKeM-ben habe,
aaa aiaam nauen Eiemente Iwstehe, welclies von den
Erden der Oer- und Yttriumgnippe sich untereckeMet,
in manchen Beziehungen aber .nicb denselben ähnlich
ist. Zur gloicken Zeit hatte auch Delafontaine in
CUeago eine aaaa Erda aatdaekl, ia wafakar er daa
von Mosfinder aiifiTi fiiinlrüc Terbium veriiiiithete.
Jedoch nach den l utersui biuigcn, welche sowohl Ma-
rignac, als auch Soret mit der von Smith entdeckten
Erde ausfllbrten, scheint die von Delafontaine anf-
gefondeae Erde, die er ab Terbtaerde bcaeidmete, ndt
Digitized by Google
78
' int von Smith ideotwdi zu seiii. Di« tpectroacopudieii
Uatmmbmigai Soret*« IwttMigUiii ftmer die Aa-
fliniHi's liczOplicli lies Vorlinndoti'^clns vinfn
in den Urdca des SainanikiU cutlialteneu Klo-
BMotes. 8m>tb lihH daHdbe mr Onipp« dw Cera
and bMcichavt t» m Ehren Momndor'B, des Ent-
dadun dn Cm, Lanthans und Didyms, ala Moaandruni.
Bm batnlandcD Minerale — ^^nllla^»1<it von Nord-
tmttläm — , am deoan diaan mm Damant isolirt
«md«, cntha1t«|[i nBg«fthr 1 |iOt. Thoirerd«, 3 pCt.
dar nfiioii r.rdo (Mosandrura) uud eine xclir kleine
Holge Didjmoxj'd, dagegen aiud aie frei von Caroxyd.
Da« Abm» gewicht dar nenen Erda betrlgt 109,
du dfs rnriwds 110, da.'' dp« I..'»nfh»inixydi< III.
das de« Didyiuox|ds 112* (Marignac}. Die neue
Erde «ntanehaidat rieh van dar Orappe das YttiiniM
durch da» Yerlmlfen gegen ncliwcfckaurcs Kali, indem
aie durch citie coucentrirto Lu«uiig dic!<«a Salxe«, bei
Ocgammt von KryKtallcn desselben, buondcrK in der
Wime, gettllt vird. Sie FAUnqg voUsiebt aich in-
deaaen weniger I^ekt, aie diea M den Oxyden de»
C«i°s , Lanthans und Dldjins der Fall ist. Von den
Oxyden dea Gen »igt die mm Erde darob ihre Lea-
KebkeH in Baln> Terdflantar Balpeteralnra vnd in einer
I.üsung ycn Alkaliiii. die mit ("lildr üljorHaf (igt ict,
einen vresentUcLeu Luteracbied. Voui Lantliau onter-
aebaidet aie aich dnreh die Farbe ibres Oxyds and ihrer
Sabei die leichte Kersotzliarkeit der letzteren in der
'Winne, die KryKtallforwieu etc.; von Didjni ilurcii die
Farbe and daa Pallien der cliarakterialiadien Abaorp-
tianiatraifen im Spectnim. (Compt. rcnd. 87, 146, 148.)
Durch dieee Uittheilnngm von Lawr. Smitb
über das Motaitdruin hat vor Kurzem sich R. W.
GerUad Teranlaast geaeban, aaoh aetneraaits anf
die Bntdeckang einiger mner fitdaa bl— awelaen.
(Ber. d. deut.vh chtm. (iei- lö78, 1887.) Bei der
BcarbeitaDg eine» Iwupt sächlich uii TtaadiBaaunm
iid Uei baatefaeodau, in l&i|iftyaaiidataiB der
(jrnfBchaft Chenhire \ m lintnrariiden Mineral»
find alinUch Gerlaud eine Uruppo von Oxyden,
dann Baaelknen von danan aller Uahar bakaänlaa
Körper ganz aWeichen. P.i Miifiir AiipiiWn über
diese iit'Ui'ii Eiden vorlüulig IVbicn, tu liistt bicIi rii-
Hiebst nicht bcurtfaaflan» ob ea aicb hier thataüchlich
an einen Zawaoba aa aanaa ElaniMtUn handelt, oder
ob etwa dieielben bei eiaar oihaNn Uativanehutf ih
idcutiEch mit dem einen oder an daran der UdMif ba»
kannten einfitcbeo .Stoffe sich bcnaHtdlen wnifaa.
Terbium.
me beaciti oben erörtert, war daa Terliium im
Jahr* 1848 tob Moaaader aabta Tttriam oad Erbiaaa
entdeckt and in die Zaiü der Elemente eingefügt worden.
Spiter adgtai jedoch £e eingebend an Datanaehaagw
von Hahr und Bimim ii (Annal. A Chcm. 137, 26),
das« das fragliche i^lemont nur als ein Gemisch aus
Nachdem auf dinae Weis* das Terbium wioder
aua der Beibo der einfachen Stoffe gestrieben war, ist
ea la dar Jttigalan Zeit van Ifare Delafoataiaa
I Anaal. de diim. et phyn. I V] 14, 236), einem Foraebar,
woieber bernts Irliher für di« Existena deaaeU>en cia-
trat (Anual. d. Chem. iSb, 188), von Kaaaai in die
ZaIiI ib r fli und.itoffe cingerugt ivordon.
M. liclafontainc glaubt das Terbium atlS daM
Suniuritkil von Nnidinrolina neben anderen, im Naeh»
•tobenden Iniachriebenen, neuen Stoffen iaolirt n haben.
Daa Atomgewicht diesea im freian ZMtaada aoch aidit
dnrgc8telh<'ii Kb iiioiitr-^ miII 98, das »unea oraafegalb
gefärbten Oxydes 11^—115 betragen.
Den Untersuchungen Delafontai ne'a ist aina
lkstittigung durch die Arbeiten von M. C. Marignac
(Aaul. de ohim. et pbya. [VJ 14, 247) au Tbeil ge-
wordan, weleber daa Terbinm glaubt aua dam aehwe-
disclien Gadolinit abgescbicden zu haben.
Dieeaa Ai^lien ateban jedoch gageuflber die Im-
reits oben dUrtea Vatenochnngan von Bahr nad
Dunsen, ferner die Arbeiten von CIi;vi' und Uog-
lund (Bnlkt. de U aoc. chim. de l'aria XVIU, 193,
289), aewie die ia dar jangvten ttSt ym Cleve alMa
nUHgcfubrlen L'ntenUOlMiBgcn , ui lcbe in einem sehr
grossen Qu»ntum Qadolinit keinen Uehalt von Terbinm
eonatatiren keimtoB.
E» dürfte Ko'mit die Existenz dieses Element fs,
ebenso wie die des im Vorstellenden l>eachriebencu
lleaandramat mit weleham aa aaidi daa Benaataa An-
gaben Dclnfonf aine'» (Couipl. rend. 87. COO) iden-
tisch sein soll, vorläufig noch als eine sehr zwcil'eUiafle
Pbilippiam and Daeipinto.
Bei der weiteren Unli i Micbung de» SamarsUta
Tou Nordearalina aind von Uarc Deiafontalaa
Beben Tttrinm, Erbiom and Terbinm die Oxyde swwar
neuer, der Cerit- und GudolinitgrupjK) »ngelioreiidfr
Elemente, dea Fltilippiums : Pp und des Decipioma : Dp,
aalgejnndeB wordea. (Gonpi. read. 87, 868, 688.)
Da« Ox,vd des zu EhiaB vaa Philipp Plan-
tamoar ia Genf mit dem Nama PfaUippium beieich-
nataa Elamanlaa steht In Besag anf Farbe und Mola-
culargewicht in dcrMittc zwiftben Yttrium undTcrbinaa«
von denen es auch nur schwierig vollttAndig tu trennen
iat Ia dea
uiyiiiziüd by Google
79
tind, treten gtSmm oder geringere yerwh!«<ieii]Miteii
von denem des Tttriomi, Erbiums und Terlnums wtt
Dia ooncentrirten Saltldeangen diesen neuen E)e-
maAm wiign bai der ipeetrotkapiKheD Untermiicbimg
einen hiteniiren, aiemlieh lireitaa, von eeliuftn Bin»
dern begrenzten Ali<<ir|itiunntrdfon im IndigoUra (1
nngnfUur 45Ü). Dieser Absorptioustreilen ict Ar dM
PMBppiinn bwondeii dMnkterirtiMfc, d» deneibe den
L*«ungcn der Erbium-, Terbium- ntnl Ytfrinin-I*nlzi"
fehlt. Äucli im Grün, im Blau und im Koth be-
obachtet man bei der spectroskopischen Untannebiuig
der PliilippinmsalKe mehr oder minder scharfe linien,
VOD denen es jednch xweifrlhnft ist, ob sie f&r daa
PhiBppilim rtmnilrteriBtisch sind, oder oh tuan sio nur
mf Teranninjgnngnt nit anderro Sahen aurflck-
Mirni mm*.
Atonigcwidit flcs I'hilippinms ist noeh niclit
mit Sicherheit bestimmt. Delafontaine giebt lllr
daa Metall: Pp den Werth 90—96 an, vntar der Tor»
nuKsetruDg, dam ilas Oxyd ibpielben, die Pbilipiirrdc,
BUS einem Atom iletail und au» einem Atom Sauer-
stoff beetcht. Die Pbilipperdn wird farblos, wenn sie
im WanentolbtronM geglabt wird, bei der AbkOfalnng
an der Luft nlnmit sie Jedoeb wieder eine gelbe Farbe an.
Noch nnsicberer nnd nnTolletladiger als die Kennt-
nis* des Pbilippinnn irt din dei s«nt«i von Dala>
fontain« im Samankit anl^feAmdenen nanen EI»>
nienles, des Dccipiiinin : Vp ; i'< t von drtipfrf :
tinseben). Da« Decipium besitxt im AUgeueinea die
BgenaebafteB dar Cerit- nnd OadoHnttmeUlla. Ee
bildet dnfselbe ein Oxyd vnn ilcr Foimrl FtpO odfr
Dp'O^. dessen AriiuiTaleutgcwicht lür D^iü clwa 12:2,
fbr Dp'O» 366 betrogen soll. Da daa Deeipimnoiiyd
noch niclit volleUndig von dem Otjrda daa Didjrma'
befreit werden konnte, so ist os sweifeliiaft, ob das-
selbe weiasgeilirbt ist oder nicht. Die Salxe dm Da-
«ipinnw nad farblos. Die Lüxung des »alpctenanmi
Dociplnma liefert ein Abiorptioniispectnim, welehea im
Indigo und im Blnu niin<l<'stens drei Linien zeigt.
Die breiteste dieser drei lioien hat ungcliUir eine
Wdholingn von 416 nad entapridit der Nr. 195 der
Laeoq'scben Se.ili. Sic liegt ungefähr in der Mitte
awisefaui den beiden F ran enhofer 'sehen Linieu G
nnd H. DIn beiden anderen Linien sind bei weitem
sehmller nnd weniger scharf begrenzt ab jene.
Ttterbinm.
Uei den Untersuchungen, welche M 0. Mnrignsc
aber die Gadolinitarden in dar Absiebt anatellte, dio
Beobachtungen Delafontaine'a flb«r das Terbinm
und d;ii» IMiilippiiiin zu beslritigi ii, erbitlt dieser Fur-
scber eine geringe Menge einer neuen Erde, welche
all* Sgenscbaftn der Erfainerde baaasa, wi« dieselben
von Bahr nad Banaaa aog^grimi watdaa, obaohan
dar Weg der DanMOang <ia weeentHeb anderer war
ala der, welchen dir-se Chemiker einschlugen. fCompt.
rend. 87, 578.) Uariguao beseichnet die** aaa*
EM* ab Tttwrbiaerda nad daa darin entfaaltane Bla>
raent als Ytterbium, um einpfltheit« auf da.s Vorkommen
desselben in dem Minerale von Ytterby, anderolheils
aaf die grosaa Aebnlkhfcait d«r nana« Brda mit dar
Erbinerde hinmweisen.
Um dio verschiedenen, in dem Gadolinit enthal-
teuen Erden TOB ■iaaBdoT m tTMuian, Warden die aas
dem Minerale gawooMiMB aalpatanaoren Sake so bmge
arhiixt, bb dto tarflckUaibeade Maas* teigförmigo Con-
eistenz angenommen hatte. Nach Dehandlang dlB**>
Kaekataudes mit siedendem Waa**r verbleibt aiafl hop
IMhdia Sabataax, wakb* Skbiaardo in reioUieliar
Menge enthalt. Bei niebifAc l)i r Wii?ilerholiitif< dieEca
I'rocesa«« resultirt sehliesslich eine Erbinerde von rein
naaaraÜMr Varba nad vom AeqaivalaBigMrigble 128
bis 129.
In der neuesten /.eit liat Marignac diese rosen-
rothe Erbinerde näher unteraacht nnd dabei gaAudsD,
daaa diasalb* kaise einheitliche Snbetans ist, wie er
früher aanakn, aondern ein Gemenge sweier von ein»
aiuJ. i- verachiedcner Oxyde. Das eine dieser Oxj-de,
das Erbiomoxyd oder di« Erbinsid* «haraktarisirt «dl
dareh eia* rata naeBrafh* Farbe, sowie dnKb «n
AbeorptionMpcetruni ; diis Hudere dieser Oxyde ist
eine neue, derselben Elemuntgruppe angeluironda fiaao:
dia TtlaiWnerda. Dia Farbo dieaer aenmi Eida üt
cinp rein weisse, ebenso »ind die Lösungen ihrer .Saho
uugefiu'bt. Die lA>iiuugeu dur Ytterbiomsaize erzeugen
keine Absorptionsatrcifen im Speetram, wadar im ge-
wabaliekan, noeb in dem nltraviokUen Tbeile dewelben.
Daa Metall diaaer neuen Erde, daa Ytterbium: Yb,
iit noch nicht durgoBtcUt worden. Sein Atomgewieiit
wflide 115, beaügiid} 172,5 betiagan, ja nachdem man
der Ytterbinerdo die Formal TbO oder Tb*0* beQagt.
Durch kNiuren wird diu Ytterbinerdo weniger ieichfc
angegriffen als die tkbr^n Oi^e dieser Eleanent*
gtappau b> Folge deaaes Ust aiaih «*** nana &4a
sclbbt in ronceutriricn S.Haren in der Kälte «dar bei
gelindem Erwärmen nur sehr laugsam auf.
Dia kleine Menge von Tttarhbuida, wakha Ms-
rigaao nach langwierigen Operationen tmn einem nur
■ehwierig zu benchailenden Materials zur Verfügung
ataud, hat vurliiutig eine nftherc Cbarakterisirung diaaae
aooen Elemente* unmOglieh gemadit. In Anbeteadit
dar nUrdeiun Schwierigkeiten bat dieeer anf dem
Gebiet* der Cer- nnd Gadoliiütei'den eo Aber au« er-
ftbrane Foneher aogar adbst nur wenig Uoflbong,
■da* Angaben über daa Ttterbinm aocb mdnr vervall*
Digitized by Google
80
aliadigen za kösnen. £5 dfirften diMslben daher vor-
liuflfr mr tb «in Hinwa» mat dia ExiMwir einw nwaB
El'. nii Iii. nir1i( ..bcr klg aiii «ndglltigw Bewdi für
die»elbe zu betrachten Min,*)
UebwUickt mu da«, wm ia d«- jOogateB Zeit
iiliT <\iv Eltiiifiitt- d'-v Crr- iHicl nnrloliDituni]}]!.' Ix»
kiuiiit gouordi'U ibt, ko iiiusb cb zuiiBch^t ubcrrascbvu,
mich raiehlichen Znwacha gerade diene Groppon von
ElMwnteii . im VergkielM n aUm ttfarigw, «rhtltco
balMD. Kannte man doeh Ua m KwMu mtr Auf
Eltmentcs welcbe die Gnippe der Cer- und Gadolinit-
BMtaUe Inldgtea: du Cer, d«a Luthm, das Did}in,
daa Tttrinm und daa ErUnm. und M jalat nach den
EntJeckungun dt.« Mosandi uiiiK , di-s Ti i l;iunis. ilt -
PhilippiunM, de« DeciptumB und des Ytterbiunu die
Zahl denelbeo aaf daa DoppeKe g««tiegea, ohne daaa
iliunit rin AliBcliIusa crrciclit ist. Diese iMf.'fii(hiiinliclifi
ErwheiuuDg findet eine einfache Lrklöruug eiucsthviJs
in dem ttbanuia aplrlkhaa TorkooHiNB diaaar Elcaeiit«i|
andcrntheilg in den groHen Schwiarigkdten, dieae
Korper von einuder zu trennen, UmaUndo, wekha
nailw||aBilaa dla Kannloisii der Cer- und Gaduliiyt-
gn^p» mUmili nwateu- Truts diaaar EmingiB.
der Naoieit iit jedoch «ba KannbiiR diaaer
Elenanle biaher nur eine »ehr lückenhafte uivl iiii-
aidun^ vad badarf ea aahlreieher weiterer Unterancb-
»ha diaaaa adiwiariga TanneliBMd dan Oiad
vcn Einlathheit und Purchgicbtigkoit Pilnnßt, wflchf;r
|n der Kenntnias der übrigen JkUemeutc eraielt ist. Ob
aina darartiga XMnng uAam fs dar abhatai ZOk m
cnvartci! int, dürfte mehr «Ii« zvfeifellmft »ein, da die
voiiäuli;;u SuchUge eher ciiif woitcTc Coniplicutioli al«
eine Vereinfachung orwurtm lanct Scheint doch nach
danUBteranebungan tob Maro DelafoBtaina (GoBipt
rand. 87, 6S4) dM biaher ala Ekment batvaditate
Didym, trotz seines charakteristischen AbBor)>tiiins-
afMCtnuna, kein einiaaber Ktopar, aoadem eia GenMqge
aBa BiabrcrsB Grandato^bn sb aeia*
Bei i-iiicr vergleichenden rntersucluuig dts aus
Gadolinit und Samarakit «neraeiti» und de» aus Cerit
anderaneUa daigaatantafl Dldjina bmarlcta Dalafoa»
fnini-, ilu'^ :Vv-- Lfiiunp des aU!« Samarskit pcwim-
iitruü --uliiLtir-aurtii Sa!/.i-s, bi'i ffk'ichpm Gslialtf von
•) l>ic Kxiatcn^ des \ tterbiuuis ist vor »i iii"tii T»gi-ii
durch die Untenuehw^n von L. F. N i I s 0 n iüvr. d deutucL
cbeai. Ges. 1879, 5B0) besUUift worden, tileidizeiti;; weint
dieser Forscher auf die Existeu/. eines oenea, ia dem Us-
doUnit und Kuxetüt vorkommoniliMi Klemeate« hill, welciie«
nicht der '^■ruj'i'u der (niiii'liiiit-hÜcmi'iite. sonaorn ili'r
(■riip|>i- der wvi Ii, !!:,'.! M, lalif iiu/um'iinicn hiUfiiil
Milson b«My<lirKl ilii-atu ikmivm tiriiiuiNloffaU Scaiidiiin«,
■tU Kodciicht darauf, dass dvnelb« iin Gadolinit und Euxenii
vorkoamt, Mineralien, die biaher nur auf der scaudioaviachen
HaiUaaal gafimdn worden. (Bar. d. dautach. eben. Ga».
lOT, tu.y
Didym, ein weniger TolkrfjUidigea Spectram liefert ala
daa ane Oerit baraftata. Daa Didrm daa Cerito aitgC
im Itlau vier aoluBBla, gleich weit von einander ab>
atehende Abaaapttooaalwifcu, wAbtand daa aua dem
Bamaiakit bereitete ENc^ dieaeAan alebi Uefcrt. E»
scheint dalirr, n).< oli dns nn» i!im Ctrit darg'eilelltv
Didyni, wilches bibher nur ituiisKcliIubiilicb als golchca
l>ekannt war und nllgüiiu in ah ein t infAchpr Stoff he«
trachtet wurde, ix i h ein anderes, «iatleioht naiiea £b»>
ment entbilt, (li'iii Jene vier AtieflrplioniaCffMlaB eigaB*
thamlich Rind.
Wie achoB oben aogedeutet, steht der eiagebeudeB .
Erforschung der Cer- und GadolinftmetaUe annSebat
d.is i<j>i»rIi<'ho Viirkiiii'.inrii ru ltji u in der Nutnr.
ferner vor Allem der Lomtaiul entgegen, daaa juuo
Metalle in diaaem spBriichen Materiala atate in gräe-
sertr Anzahl neben tim:Ml.r auftreten, so da.«» bei
der AehnUcbkcit der eiuzclneu Elemente eine vuliatän-
dige SobetdoBg von einander ü heran« nttbaam und
langwier^. Ja aogir in video FlUan beinabie BBnUg-
Ikb iat
Tob Seiten dar Katiutorschendeu üe^cUnchatt iu
Halle gabt uaa fidgeade mnQuOmtg zu:
Die ITatorfonchende Geaelltobaft n Halle wird
am 3. Juli d. J. die bundertate Wiederkehr
ibrea SUftBngalagea dnrdi Abindtwtg ciBer FaatrifaniBg
und Herauüf^ait«' eim r Fcataehiift fibwf.
Die GeseUschaA. baalvt aleh,
Akademie der Naturfoiwhar
zu Halle a. S.
hiervon in Keontniss zu setzeu, indem nie sieb dar
Hoffnung bingiabt, daaa dieaalbe in Folge daa g^gai^
Keitigen durch den Auatanaeb der SebtiflaB aait ainar
Keili' ^..rl -liihren rege erhaltenen Intereaiea der Katar-
forscboudeu Gaaellecbalt ihre Theibiahma bei Galtgaii-
heit abiee Ar die leMam ao erftvnlichea ErejgBiaiaa
nicht versagen wird.
Dm diesjährige Directorium der NalMr-
forschonden Gesellschaft.
H. Kneblaurb, Vi. Ileiut;^. X. ilu.niien, i;. Knu»
E. Krdmaun, O. >as»e, I'. Murrband,
riwfrMor. l'ivtvtntn. niM4>lil.
>>duttklbhrar. '
Sie 7. Abluodlaiig dei 40. Ba&des der
Im Aßta:
W. Zopf: Die ColddiaBfrflcbte von Fuiuago. 'J ' > Uug.
Text u. 8 lithogr..Taf. fPreui 12 Rnjk.)
Iat erMbiaaeB and dnrdi die BDehhandbuig tob Wilb.
Bng«lai«aB in Laipiig an baiiahan. —
Ofatk ra* ■> MMfewaa aiil tcM la Bwiliai
i.>iyiiizod by Google
NUNQUAU
onosus.
LEOPOLDINA
AMTLICHES ORGAN
DER
KAISERLICHEN LEOPOLDIJSO-CAROLINISCHEX DEUl'SCHEN AKADEMIE
DER NATURFOBSCHBB
HEHAD8GEQEBEN DKTEB MITWIBKUKO DER SEKTIONSTOBSTiKDE TON DEM PRÄSIDEHTEK
Dr. CS. H. EoobliUudL
• lalle a. S. (j«or...^ Nr *) Heft XV. — >'r. 11—12. Juni 1879.
laludti Amtliche Mittheiluniten: WrundfranÄPii im IVrsonalbesUmle der Akailrmic. ~ Verieibuiig der i utlioidu»-
Bfedaitle im Jahre lbT9.' — B«itrige zur Kluse der Akademie. — Carl Kurmartich t- — bonstige Mit-
thcilunepii: Eiogesangctie Scbnlttui. — J. Scbnanss: l'ebcr die VeriUideriichluit photoipraphiBclier Uildw.
0 r s t >n|>«rg:^iiwn KtMtnim nm da Votadanug« im IU«»cImd £i bh Zeit der Beile md oa-
niu:: Ii i: nack dir BdkvdMng; — Budn^jUvign StHtanpiiit der NatnflMnchiidB OwellKtoft n Hlia
venclioben.
AmUlelie IDtflMilliuigen.
YeräJideruiigen im Personalbestande dei Akademie.
fieatoilwM ■HgUcder.
Aa 18. April 1878 in Eii^'1nn>t: Hr rr Dr. Thomas Thomaon, Direktor dn boUlÜM^UO Chotew Itt Gakotte.
Äurgeuuiiiincn den \b. August lö53- cogn. Hamilton II.
An S5. Mal 1879 zn Berlin: Herr Dr. Cul Beiarioh Emannel Koch, ProfenMr dar Botanik an dar Uni-
▼araitU io Berlio. An[gßaamMf^ am S. Jannar 18BS. oogo. LedelMnir.
_______ Dr. H. KnaUaaefe.
YeorliBUuiiig dn Gothenius-Medaille im Jahre 1879.
Dar Vontand der Faebadctioa (S) fflr Piijrrik nad Hataorologie (Oeh. Reg.-Bath Prof. Dr. H. Kaoblaneh
in Halle a, S.. Ol nnuin, Cell. H(,fr. Prof. Dr. C. Hruhna in Leipzig und Prof. Dr. F.W. H- von Reetz
in München) hat.eitwtimmig beantragt, daasdie ihm für das Jahr 1879 zur Verl'OgunggeateUtaCotheniua-MedaiUa ■
Berm GeheimeD Hofrath Dr. mDuim Mwurd Water,
l'rofp.'.sfir der l'Ii_v*ik an der rni%'er..ilit in 'i •'»tt i n (fon .
«agan aainer hervorragenden Verdienate um die FönUmng der Phjvik, bei denen er auch in gemeinachaA-
Hdur Arbeit nH 0»«aa auftritt, naitaint mrda.
Die Akntlemie 1)»t dementeprecfaend Herrn QA, Hofr. fnt Dr. WalMK dialladajilo bnita ugaaaBdt?
Halle a. S., den 30. Juni 1879.
0«r Prflsidont iw Ksl. Leop.-Carol. Oeutochen Akadomi» der NilirtaMlMr.
Dr H. Knoblanolu
Iiaop. XT. • 11
I
Digitized by Google
88
BdMee m Eum to Akadömie.
^ Bmk. W.
JnÜ 18. Von Hm. Praftawr Dr. A. Engler in Kiel Jahresbeitrag fUr 1879 u, 1880 19 —
„ S6. „ „ PtateMT Hr. .tedr. H. Ä. Jol. lifloiUir in OnUawkU Jahresboitrag Itir 18"^ . 6 —
£r. H. Knoblauch.
Carl Karmarsch.*!
Ata 2i. Miirs d. J. ttMb zu Hannover DMh lingeren schmerzlicben Leiden der Geh. Aegiernngarath
PkofMMT Dr. Carl Karmaraeb.
In Wien am 17. Octnb.rr 1803 pfliorcn. Iip-sachtr Karmaracli bi= r.u ifliiifin 14, Jahre di«'' Rpalsoliule
daB«lb«t, dann ein Jahr lang die coAimeraelie und ein Jahr lauf die tecbtiiscbe Abtheiloog de» polytechnischen
bwülvla «ad arhidt Uaniif im J^rniffiAiii Altar von 16 Jalum Aa Stafia ainea AaMmtm beta Lrfntalda
der Technologie an dem genannten Institate. Die Zeit von 1819 bis 1823, wLhretid welcher er die.se Stellang
bekleidete, benntate er, um sich durch Selbststudien und .Anhörung von Vorlesungen in der Clu-tnit, Physik,
Mineralogie, Mathematik, Mn»chinenlehre und Baukunst weiter auszubilden, and widmet« sich von 1833 ab
anwehlkaalkfa Frivatatiidian nnd acbiiftataUariscben ArbtiUo. Von daa enten litArarischen Arbeiten, weidie
an äieaer Zelt itanmra, rimcl so arwUniaii: ,C(niBdaflge der Chento. Iflan 1823*, and , Einleitung In dia
■adkanischiii Lcliim ilvr Tcclimilogiu. 2 Biuidc. Wien IS'23''.
Im Jahre 1830 erhielt Karmaradi den RoT nach Hannover ab erster Direotor der damals im Ent*
Stäben b^gifftnen btHierai Oewarbeeehnla, an welcher Ibm sngMeb die Ldirfteber der Ttebnologie «ad der
thaoretisrhrn Chemie iilK-rtniRcn wurden. V<iii i!i<«i iu Zi it punkte ali is' i Cr i schick mit dem Aafblühcn
Jener stetig wacbeeoden nnd in awebBSendem tilanxe allmählich cur technischen Uocliachok «icb ei^iokeladaB
Aaatatt anf das Innigste verbnndcn. ika *. Mal IMl hai in efaiem eduraekloeen, niedrigen, boiWirta*
gelegenen Zimmer des Boruemann'schm Hauses am SLirktu. von wlIcIilui zn-ritc Stoikwcrk für iic neue
Lehranstalt gemiethet war, vor etwa ÜÜ Schiilern diu Kinwcihnn^üfi i< r!iohkt^it Htatt. Kannarsch aolbst sagt
«OB dieser Feier: ,£in paar nsamwengestclU« und mit grünem TikIi lnciicckto Tisobe waren der ganige Fast»
apparat, einig« hin and bor ga^pMcbena offieieUe Worte der gnoaa Inhait daeaen, vaa bei dieeer Yaranlaaaang
last wurde."
K/Im* vm dieeelbe Zeit, venige Jabre finiber oder spMer, waren auoh in anderen dentachea Staaten
khnlicha Lebranstalten entatanden; sie forderten araprUngUeb ein nur wenig über dia VolksicluUe Unana-
gebendea Maaae tso Yarfafldnng und stWaten sieb mdir oder minder aaf die baadwerkemSaaige Oewwba-
tbütigkeit. An der allmAhlidun .Vu.-bililiitif.' iHi.--cr jn.u./n (iitKuHL' m:iii Uliti.-rri^litniiis(.il1..'ij 7:11 viiiUtiiinlif,'
akademiaeh ciafleriebteten technischen Uochschnlen, welche die gleiche Reife der Vorbildung wie die Univerai-
Uten ftfdam nnd diaaen ebenbOrUg geworden liiid, hat Xarmarsdi In berraeragender Wdae mitgewirkt. Ihm
wnr die <icltene und schöne AtiffraliF zu nioil peworden , wähn-iid ciiifu lanpr n , darrh ffliinjondc Begabung
und geistige Thatkraft aufgezeiclineten I.eben8 an der Gestaltung neuer Formen der Calturentwickelang, von
ibren erslsn bsacbsidsnen Anlängeo ab, in bestnnmaoder, einflnaareiobar Welia ndtanMrkan. ünter aainer
Leitung gewann die höhere Gewerbeschule zn Hannover von Jahr zu Jahr gi'8saars Bedeatnng, so daaa die
mit 11 Lehrern und 123 Tidrem eröffnete Schale nach 45 Jahren i. J. 1876, als Kannarsch in den Ruhe-
Ktand trat, 33 Lehrer und 722 Hörer zählte, von welclten letsterea 75 aoaserdoutschon Staaten augehürteo.
Besondere Aufinerkaamlceit wendete Kannanch dar GrBodang ebmr raicfabaltigen, alla Zwejga der Teebnik mn*
fiwsendeB RbColbek zo; ebenm sorgte er mit nnernjfldTichem Eifer für sTstenmtieeh geordnete Sammlungen
von Mo<]eI]en, Werkzcu^'cM. Fulirikiiton und Priijuiraton zur Uutcrstülzung der vorschiedenen Zwcipfc des
tecbniaeben Unterrichts. Mit dem Anwachsen der Sammlungen und der VergrAseernng der Hörenahl mnasten
aoeb dia UntSRiehtsrinme adw nnd »ebr erweitert werden, so daas der ha Mu« 184S flir die Sehnle
TnllsndstS garinmige Neubau an der Ocorg!i«trn.Me sich bnld nls zu k'.' in rrwii -^: il:' Znhl der Lehn ': nn l dt>r
UhAebsr sMgerte sicfa wie erwibnt mehr und mehr, die Anforderungen für die Anfnabmo der Üchiiier
wnrdeo Terseblrft, so daaa bald alla Bedlignngea erilllt waren, wdoba bsraMIgtan, dar Anatak daai
Vnnifn ..T'ilylrcliniorlif Sehnle* zu ßel«'!!. wn» im J«lir>' 1847 durch eine königliche Verordnung gefli hali. Fast
zusanimenlalteriä mit dem Todestage ihres Begründers wird dieser Name der .Vastalt jetzt in die Bezeichnung
•) VccgI. Loop XV, 1879, p. 88. — Uaanovaracbar Cosriar nw 27. Min 18».
Digitized by Google
S3
aT«liOH(l» BbeliMdiidB'' magnnaiMi mrilMi «ad in «oiigni Monsta dto VeWniedilBBir ^ ^ nmfiiDg^
iwabe, prichtige Gebäude den neaen Polytechulkiinis stattfinden.
Aber nicht allain ala Dinotor, Modeni auch als Lahrer hat KtmuHMli in awgewkbnvtw Yftim daa
AnfUBbeB dar Sehnia g«fllrd«rt 8«fae Hormhaft Itbar cKe Spiwlio war onTBiiRlrfebllÄ, acfai Wortratehtimm
war unersrliöjiflifh um\ ilui; N'.itirl in jolt ui Augenblicke da« tr^ffemlftr Wort zur Verfügung ; scinp Aiisdni> )v»-
weiae war markij; und augeküiutolt und doch edol, sein Vortrag flieasond und wlbtt bei vermckelteia
Piriocleabmi Uar «ad aabnf; er T«nlinid ea» über dla ainlhelutMi Ding« fcnslnd ukI aar^gmd m apraeliaii
und die «:hwierig«ten GegensUinde in tinsclmnliili-itir \Vciso zu erörtern. In der Discassion war er durch
Sohneidigkeit, Schingfvrtigkeit, zündenden ^^'itz und — wo c» angebrarht schien — durch Derbheit ein un-
bcHCgbarer Gegner. Und dir-»» gLinz4-nilen F.igenschallaD, welclii- die Bewundermg tSkr aeiaer Sehfiler vnd
Bfirer «ENgtaB, aiad ihm trau gebliaban bia in die letaten Jahre aainaa Lebena.
Bei aeiiiar Bemfhng nach Rannorer hatte Kanoarach aadi das Lohrläch der thooretii<cben Chemie
nüt fibemommen, wnrde aber schon im -Tabre 18-40 auf aaiiiao WuMch tod derusellieu cotbundcn, als or die
Btnftug ni ainar ordanUichttn frofeaaor an dar ataatawiianarhaftHrhen Facultät der Unirerntit TaUngao
■Uafaate. Er lehrte aeKdem nur no«^ die "PMlmolafpe, mlebe ihm «inen neuen Anfhehwnnif Terdmlrt.
Karmar?rh is! ilcr V.'rf;i-~.r .Iis in Rück;3icht auf l>arslellnng&ni!tli.i.,l.' , Zuvi'ilus-iifjkiit und Vull-
aUndigkeit den erstuu Itang eiuucluueudcu Uoadbuclia der ntechanuicheu Tuchuologie, welches in fünf Auflagen
(1687t 1841, 1851, 1867 und 1876) ara^denen und ia owlnrera ftcnde Spraeiiea «bafaetst aracdan tat. Die
wi.isoti^chaftlicVie Bedeutnng dir.-ips Burlies und sii::i s hochverdienten Verfassers lieRl wesentlich in der ein-
g«heudea gei»! igen Verarbeitung der für dun Autbau der Tccliuologie in den Werkstätten, im l^pcriment und
in dar litaratur gesanunelten Hutsachen, aowie in der hieraoa eataptiagandan nuatergiltigen und bewmidcma»
werthen sprachlichen Klnrhcit, welche das VeratAndniM der Tenriekdtaten teebaiMheu GegenatAnde, lelbat
unter Vorzieht auf graphiacbc Darstellung, zu vermitteln weise. Dabei muat ihm dos grosse Verdienet zu^
gBEcliriob«'n werden, ein System der niechaniseh-tecbnologischen Wissenschaft aufgestellt zu haben, welches die
ftberaichtlicbe Anordnuiig daa uafaaiendeii Stoffea in einer befriedigenden Art erm^igUcbt und trotz manchar
Miagd Ualang dnreb kein beaaerea au anatsen war. Veno die mecbanlaelie Ttchaologie gegenwärtig an den
tadttiochen Hochschnltin Dentflchlands ein vollberecbti^'ti'r und ItUrnft gefltedartar Ijehrz\«'eig gr">rnvilrn i^t,
wttmnd aie an den Uoiveraittten au den Folgen «uer aulit^uarisch-compiiktariiehen Bettandlungaweiiic üu
Grande giagi ao ist daa in acuter tiinie dem IcriHacben und ngMidi acb6|iftrtocben Eingfeiftn dfaaaa Gelebrtaii
zu danken. So iat f s i rklürlicli, dos» ilie Li lir-liilil« fdr mechanische Technologie an vielen teclmiscben Ilorh-
scholeu durch bchüler unseres dahingeschiedenen ivormarach I>e8etst sind, so z. B. iu Berlin (llummiin),
HaaBDwr (Fbdiar), HSncihea (Bajvr) vad Kailvafae (Bidiavd).
Ausser der Herausgabe seines« thcn erwühnten ITanptwerkea ist Kannarsch auf Utaruiwhem Gebiete
ausAerordcntbcli pruductiv gewesen. In Geniein»eliaft mit Moeren gab er ein drei Dtode vatfiuaendeA tech-
aisches Wörterbuch oder Handbuch der Gewerbknnde in nlphabctischer Ordnung hmaa (Prag 1848—44;
aweita Aufl. 1854 — 66); sodann ehien »Baitn^ rar Teehaik dea MfinnraaenB, Hanaoear 1866", aowia eiae
»Gaaehieihte der Tedmologie''. Vor AUem nber baaibettete er fiele nad umlkngreidie Artikel in Preebtl'a
.Technologischer Encyklopaedie" (20 Bünde,, zu welchem Werke er die Herausgalj« \ou Suiiiileinintbundcn
übemabm und lieferte Beiträge anUfilaae'a „Naschineneucyklopaedie*, Erach und Qruber'a „AUgenieiner
Euejrklopaadle dar WiaaaBacihaftaa und Kflnatb", in den aJnbrbachem daa Pu^yteebniaehen batitnta in Wien",
zuDingler's „Polytechniaduni Journal" u. a. Nicht minder be<lrufiin;,'«Toll sind die zaliln ii lier; (hitacliten, welche
er auf Yeranlaiaung von BahSrdan und Privatpersonen ttber tecluiische Anlagen und VerhiUtuisse urstattct hat und
dmeh welche er in dla Entwiekeiong «naerar heimlaekefi ladustris unmittelbar eingriff. Au der hidnetileOen Ent-
wk&alnjlg der Provinz Hannover, welclie vor jO Jahren ein rein ackerbaut rtilienJi H Land war, bat Karroarsch wHh»
read aeiaes ganzen L<ebens überhaupt in unablässiger Weise gewirkt, aowobi dui' -h Vortrage in den Gewerbe- Ver-
einen der Stadt Hannover und der Provinz, als durch Redaction der „Mittheilungen des Hannoverschen Gewerbe-
Vereins", sowie als VorataadimitgUad des Gewerbe-Vereins ▼tm deaien Grftndnng ist Jahre 1884 an. Sala
Bnfluss auf die indostrieDe Entwickelung beschränkte sich aber keineewegs auf die Vrmbm Htanorer, aondem
Bwehta aich ht weitaatsa Kreisen gdtead durch seine 'Iliätigkett alt Seiiiedsrichter bei allen prl>l^M'n inier-
aatUmalen AnaaUlluifea. Ala eiaflaaireiobaa Mitgiied dea Prei«gerichta, trial&eh ala Oboiann, war Kanuareck
tbiUv bei daa AiiHUi^ an Itefa nad Barifa (1844), Wm (1848), l4l|p% (1810), iMdM a8«lX
mtuAiak (1866), flurto (1865), London 0868), Pkria (1887) aad nietat ia Wtan (18TI). Sein InteieM
11«
84
(ur die AMcteUniftii ww M hUtaft, Am er, idioin halb «iWadati mUmA dto laMa FluiMr Anattellanf
aoeh b««ichta.
FBr dl* fbMknag wrtrfanlwa Mmw ml flwirhhto BlyitoMW hat Kummob duroh lUda und
Schrift lebhaft gewirkt , Muh Ifitglied der deutschen Norirml-F.ichnngs-Conimbsiün an der Durchflihrung
desselben tliutigen Antheil gBBOiailMD. Im }K>litiiM;hen Loben trut Karntarsck nur ausuaknuweig« hervor, eo
I. B. im Jahre 1848 vielfach ah Bedner in VoIkiivL'r.qaiumlungen. Im Jahro 1851,52 gehört« er als Vertreter
der höheren Schulen dar «nUo Kamiaer der haaaovenohea SUadereraammlaiig an und erragt« ia dieaer durch
die Bfickhaltloaigkeit und wneiiliga Entaddadaulun aetnar Rad« vMtuibaa AnfaetwD.
An iUBseren Ehren hat eg Karmarsch in seinem langen Lehen nicht gcfililt ; er erhielt 1844 den
fMOiiiaebaii Rothan Adler^Ordaa 8. Cl., 1846 don hanDovarachao Goelf hoD-Ordea 4. Ci., 18&0 daa Bittarkraos
daa kA^gL alchaiaclMB VerdiaBa(-Ord«na, 1854 daa Kttaritrans daa hayariadwD St Ifidnd^Onlaaa, daa Blttar*
kfaOZ dea hannoverschen Gueliilipn-Cnliiis, L"(i7 das Rittfrkreuz der französischen I'hrrn'fgnon , löT2 Acn
BodMD Adler- Orden 2. CL, 1876 den Krouon-Ordeu 2. CL, auiMerdeui daa Ritt«rkreaz de« norwegiacben
St. OUfa-Ordena, daa Bittarkraos das wArttembergiaclMB Friadrieha-Ordiena, daa Oontharkrem dea Siterreiehiaohen
Frunz-Josciihs-Ordens. TJfi ( iek'gf-nlu-it ^pinps 2r)jilhrigen Dienstjubil&nmü ühprHanJto ihm cli ' [■hilosojihische
Facuität der l'nivertiitüt Güttingen das Kbreu -Doctor- Diplom ; 1846 wurde ihm das Lhrenbürgerrecht
der Stadt Ilumiüver verheben; im Jahn 1869 «orda ar zum Geheimen Begicnmgsrath unter Beilegung des
Bangea der Büthe dritter Claaie ernannt. Er war ferner Ehrenbürger aeiner Taterstadt Wien, Ehrenmitglied
der KSniglicben Laiidwirthaobaft«gef»elIi$rhaft zu Celle, dea Hanno reraehea Arehitekten- und Ingenkur-Tcniiia
nnd von mehr als zwanzig anderen wiasinHc liiifL clan Vereinen. In die XMl. I/tiy'^'"*"'*'^V^^*^"''* Ak>d«aal>
wurde er am 8. Jnoi 1862, ooga. Archimede«, ala Uitglied aa%eBOiniMB.
Die aDgemrine Liebe und Verehmiig, weleba aieb Eannaiaeh in dm wetteateo EreiaeD enrorbeD hatte,
trat in Echoncr Wciac im Jahre 1875 hervur, al.i er durch eine anaakmeado Schwäche eeincr Augen ver-
anlaaat wurde, aich nach fSofandTiersigiahriger rastloaer Th&tigkeit na der too ihn gegrikndeten Schule in
daa BahaaUad nrflekimdeken; in Folge elnea Anfrnlk fleeaaa damab ava alfan naHaa DentaeUaada oad aaeh
ana dam famen AuElnndo reichliche Ikitrikgc zur (ii-ündnoir einer geinen Nnmen tetgaadaa St^paadiaaJMftnBf
flir Stndirende techmsdier Hochschulen zusammen. Karmar«ch'a Name wird nidA alMa dnndt dieaa Stiftnag
auf die Nachwelt kommen ; ihm itt ein dauemdar abrauvoUer Plata in dar litaratar, ia dar (Inaabinbl* dar
Vrieeenechoft geeichert. Nach der Trauerkunde von dem AblelH^n Knnunroih'e hat das Profeeaoren-Collegiiim
der technischen liochachule begchloanen, die Büste des Dahingcscluedencu m der iüttelhalie dea neuen Poly»
taabaikana auftarteHan.
Eiugegaiigene Sclirlfleu.
(Vem IK, Aumar Ws is. i iimi-n- i^th scbiuss.)
Tai». Akad. d. Wii«. in Wien. LitukEchriflan.
Matli.-naturw. Cl. Ild. 3.''). Wii n 1&7S. 4". — v. Wal-
le rut ort- Urltair: l>ie metcorulogischeu tteobachtiimnn
n. die Aiialyae de« SchiSacunaa wihnnd der Polaranamen
unter Wcjprecbt u. I'ajrer 1873—74. (I Karte)— Heller:
Die Cnutaceen. l'ypnoffonidcn u Tunicatoti der öslerr -iiei^rar.
Hardpol-Exiied. (.'> 'lafl — Weyprcclil: .Kstronomisehc
IL aeodittUrne Ko»tirrumiiifren der ustt-rr -uuRar. arct. Kxped.
18«- "4 (1 1 Iii ) — ul Iijrj musnetisrlicn lieolMkrhtUUKeD
der öaterr.-uugar. arct. Kxped. {ti l'af., 2 Ilubucbn.). — id.:
Di» Kocdlicbdieobacbwiigen der Mlair.-nHar. arct Ened.
ffl Hehacbn.). - v. Marenaeller: Die Coeleateraten,
£ehkiadiman n. Warmer der österr.-ungar. Nordpol-Exped.
(4 TtaC).
M. S8. Wien 1878. 4". — Ahthl^t 1.
— ( laiLS: Studien iUmt l'olypen u Onaüi n der
I. Acalepben ( Diteomedusen). > 1 1 Tat'.). — v. K t ( i n p & ii h u ;> e n :
Beiirtge cur l'jforicbuog der PbylogeoJe der Ittauzcnarten
(10 Tai.X — id.: lieitrikge z. Kenntniss der fos&ilen >'lora
van fancUnc ia Steiennark. 1 ]>ie HIattpilxe u. Mooae
(S Tai). — Stetndaehner: Urbcr zwei neu« Kklecbacn-
Allaa ans Südamerika u. Bonteu (3 Tuf). — Fritach:
Jlhrlkte l'ernidc der luscctcnfauna v. (t«sterreidl>DB|BIB.
III. Die Hauiflugler (Ugmetufteraj (ß Taf.).
Abthlg. 2. — Manzooi: I Briaioi fiMili dd lUa-
«ene d'Austxia ed Unghcria. III. Parte (18 Ta£). — Facha:
Die geologische Besrbaifenheit der I.ADdenge von Sues
(1 Karte, 8 Taf i. - Kobon: Das Centraiorgan des Nerrea^
syaleoM der Srlachivr (9 Taf.). — ri-yritscb: Untersurh-
nngen ober die Aetiolugie pekiriscb'er UlutbcnbUduu^'i n
(6Taf.). — Lippich: Ueber Brechung u. Ketteiion un-
endlich dftnner ätrableDS/ateaM an KagelnldMn (l Taf.s. —
Deelter: Der Vulcan llontaFcRu auf Sardinien (I Karte,
4 1!ata8chn.^— Packt»: Ein Deten^aanMasats u-itum
Uaikcknmg.
— Sitsgsber. aMtheBb-aatarw. Cl. 1. Abthlg.
Bd. 76, Hft.l — 5. WienI878. 8». — v Moj.si.sovic»
Kleine Bcitr>' zur Kenntaiss der Annelldcti (1 Taf.) p. 7.
— Kraus»: l>rtbopteren Tom ^i«ne|^. Tai.) p. 29. —
N o V i k : l'uuna der Cvpriascbiefer des Kijercr TtTtjarbcckens.
IH Tat ) p. 71. — TsrLermak; Die (iliiiimfri<nj|iiHv I . Tln il.
14 Tal'., 7 IIohMbu.) p. it7. — Richter: Öeittigc zur ge-
naueren Kenntnis^ der Critolitbcn n. einiger rerwaadtaa
UilduuReu im räanzenreicbe. (2 Taf.). p. 146. — PolepnjF:
/ur (ieiiesls der SalsablageruBge^, l>es. jeoer im nordamen-
kaniscben Westen, p. 179, — Steiudachuer: Die SOsa-
wasserfische des nordfiallicben Urasilieii ( i Taf ) p 217 —
l-'ui'hs: Die Salze von ShäjuoIo u ArijiJlo .■icagUoso.
Ubludm.) p. 29L — id.: Die Meditemuiilora ia ihrer
uiyiiizüd by Google
85
AbUngigkcit TOB der Bodenuniertagc. p. 240. — v . K 1 1 i n g s ■
hausen: Britri^e nir KenDtniis der fotnücn I'luru von
l'ancblDi,' in SU'iennark. l. Thcil. Die matt|iil/c u Mnosc.
ji, 'ihf — Viiuk: Die £Dtwick«'lung den Knilnvu m>ii
vlrniiim .Shrplirrdi Spr. (3 T«f. i p. 271. — T»iiia»< li<'k:
Ucbcr UmnenzeUen in der nosscu Zelle (AnlhrridiumzeUe)
des Folleiikorus euii|(er Conuemi. 1 1 Tal.) p.JlS. - Facha:
ri'bf-r die KiiUiehun^ der Apljii hpiikalke p a2'i, — J ii n o -
wies: lUo Livbtliiiie in den rnaincnzelli-ii ilcr Sumi'iiKrhAk'u.
raTaf.) 1». aä-i, — Kreuz: Dir u'chctti ii Tüpfel de» Xylcm»
der Lauf)- u. Nadelh(iUir, (t liir; |i ^ii;-/ — Weinzierl:
Beiirtee xur I^bre von lU^r Ke!>ti);keit u. tlUsticit&i veee-
Ubilisuier Gewebe u. Orgune. p. 8Hö. — Fueha: Ceber Jeu
Kl} (dl u. die Argillo icäglioK. p. 462. — id.: Ueber crtip-
IlTO Sude. p. -tKJ. — Kreuz: Beitr&i^ zur KntwickeJunK»-
gCMkiehle oer Harz^n^ einiger Cniilfpron il Taf.i p. 4il.
•— Toinaiirbek : Uebt-r die Kittvri( Vi liiiti; di r I'Mlli'tiptliiuz-
chcn des ( WcAieMB» ««(»ttiMrt/f L il J.it : |i I-" — v Muj-
»iüovics,: l'cber acrcjuimWhc Ki^rlsatzf am Silia<lel der
,.I.rporiden", (iTaf.) p im. — v Höbnei: Ucber d.Kork
u. Terkurkte Gewebe UlH-rbanpl. <2 T«)'| p. fl4)7. — id.:
HktodH'miscbe (.'ntersiubuOK ub«r dan Xjluphiiin n. das
Coäiferiii. p. — Heiekurilt: Beitra^o zur l'hanero-
l>n der bawaiiii be» Inseln, p. T;;l. — Tangl: Um
Mr F.rbne. Ii Tai'.) p l'tS.
2. Abthlg. IW. 7Ö, Hff . 1— 5. Wien
1878. 8' — Maly: l'ntersHdiungen lilier die Mittel zur
Sauri'liililuna im Crpuiii'iniiis u. ul>i r cini^'i- Vcrhiiltnis'ie drH
Biiil-^t'i 'JI. — ^ijiiM/: I'.Im'I' dh' Ui ■^t^!ll:ll:rl^.^ lir^
AViis>er> In ^iliialeii dnrrli Auls« ldit-»sung mit knhli-iiitaiiri ni
Alkali, p. 51. — Finger: UebcT den Einfluts der Erd-
rcilatiün auf die parallel zur sphiruidalcn Erdoberfliche in
beliebigen lialini n vur «ii b gebenden BewciqinaBll, inafaeaon-
dere auf die Siri'ninniji'u «Ter rift»»p u. Winde, p. 67. —
Hörnst ein: I i In r wnbrnluiiilii lie Abli*npjfkelt des
Wmdcs \ou (i- l'i:i i. ti< ri <!i r SLHineiitittke. p 104.— Bene-
dikt: i elier die Kinwirktin); vuii Brom auf Hbluroj^lurin.
&U7. — Igel: Kiiiin« SilWe u Beweise zur Tlieone der
eMiltanle. p. 145. — Wineklcr: Ceber cii>c deu linearen
l>ilfcrcntialgWichungen zvdter Ordniug entsprerhende Re-
lation, p. 173. — Kachler: Studien Uber die Verbindunien
»MS der Kiimplieruriippi' V. p. IT'.». — Losehmidt: L'euer
Jin /ri^Miiil i!i « W miiH ;.'lrirlij;cwjr|iti.N ciiii.« Syslenis von
Körpern mit ItUcktiicbt auf die ^icbwerkralL IV. (i Uolzscha.)
ftaue.~Puluj: Ein Kadiometer. (ITaf.). p.m — Zeid-
r: Vnicnucluiiuen ober die im Robantbracen Torkommen-
den SulMUuucn. 1. u. II. MittheiUuie. p. 231. — id.: üeber
dt* Verhalten von Campher zu ChlüraUiydrat p. S68. —
Gruss; l'eberdie Bahn der Loreler p 20;^. -- Zeiscl:
l'elMT da.s Verhallen des Aeetylen.'i ge^^en cum entrirte
MdaL ^|!'M?'!!^^*8oniaariig?'lUbff%e Efaiwirknng
das Anünoniaki auf Isatin. p. äOS. — G oldsrhmiedt:
Ueber das Idrvl. p. .n9. — Barth u. Weidel: Ueber die
EinwirVntiBr der Siil^Käure luif das Ki-s'Tiin. p. 393. —
Cianin iun: l'^lir d.is V.Tliiiltui iinisrir Ilitrire n.
tknren bei der Destillation über Zuikütaub. n. 346. — See»
w«l4jISiiAKheBinchiiiNHclli|itiKberB<ifleL(lIlQlB' '
p.SflS.— Bolltnann: TcW dleBctldiuBf iwisrhen
rweiten Haupleatre der n!ei hanls.chen Wirmetheorie u. der
WulirstheinlirlikeitsreehnunR. resp. deu Sitzen über das
\\ iimiepleiehKewielil j' iTH — II a lierm a n n : l ebereiniKe
Derivate des Dir.uiii; lin ih liii nus y. iiiii- — lIuenlL';
l'elier ciuige Derivate de» Dinietliylrcuoriin». p. 443. — id.:
Zur Bettinaniir das Anaimiak* mit iiiiiiiiiiii>iiii||i>ami
Natron, p. 449. ~ Einer n. Goldschmiedt: (Tner den
Eintluh^ der Temperatur anf «lau palvanisehe I^itiinirsver-
mogiii dir Hii.s»i^|keiten I. (4 Taf.. 2 Hrilz8<hn.i p 4h:i. —
Schneider -.i, hretsrhy: .-Vimlyse dir Sihwelellliennen
zu liadi-D iiiiili't W 11 II |i 47'» Ciainii iun: I cher die
bpcctren dir L-Leiiiisi iicn hleniente u. ihrir Verbinduoteiv,
tSTaf.). p — Kxner: Ueber die Franenbofcr'Kben
Riafe, die (^uetelei'Khen Streifen u. verwandte Erschcin-
iiniren U' T.tl.l [i .'il':' - Pfaundler: I'elier die geruiR^te
jil'fulute .Vii/iLhl voll ^^..'Ji;illimpul»en, »iIiLe zur llervtT-
briogoug «tuet Xoiiea notbig ist. p. b61. — Uandmann:
Beriebt Ol>er den KegerVben dektroraagnetiadieu Motor.
U Taf , OHulzschn.' p-578. — Schell: Das SUnd-Aneroid-
Baromtter. i2 Tal'.' p. 03.5. — Mnrawski: l'eber die Ci-
tranialiMUire. p. <i70. — Hann: I eljer die Temperatur voü
Wien nach KMgübrigen Beohaebtun^^en. p. ii.-v') — lloi:evar:
(7cbar aia« Mrtiellc Differentialgleicbung erster Urdoiuig.
n. 740. — Kantor: Ucber den Zusamtneobaug von n
lieliigen Geraden in der Ebene. (2 Uulzscbn.l p. 753. —
id.: Vebcr Eigens<'haften de« Dreiecks u. zwei damit in Ver-
bindung stellende SleiuiT'urde S.it/i> p — id.: Ueber
eine Verall:!riiii inermi;.,' bi kuniiii r I •reieikyMitze auf belie-
bige einem Ke>reUi hnitte ciuijes< bnebcne vullstüudige n-Ecke.
p. 7^^. — id.^ Ueber das Kreisriereck u. Kreisrierseit ias-
besouden.', und das voihtitidige Viereck Im Allgemeinen,
p. 774. — V. Lang: Grösse u. Lage der optbchen Elek*
trkitatMXeu beim Gjpie. .1 llolzticbn.) p. 793. — Boltz-
mann: Ueber einige Probleme der Thenrie der ela.Htisehen
Nachwirkung u. Uber enie neu.- Mi-iImi]i\ Svljw;iu'ui;(,'en
mittelst Spiegelabtesnng zu l»evbac'hti'n, ohne den i>cbwuiKcu-
deo XCrper mit einem Spiegel von erbeblirber Masse zu
belasten, p. Bis. — Zelbr: Ueber den Hau des Planeten
(I(i2'i „Laureiitia". p. X4S. -- Pfaundler; Ueber die An-
weiMluiig des Doppler'sehen I'rinei|Mi auf die fortschreitende
Hi-«i-j'iiiu' lein'liteiider (ia.-.nii>lekule. (1 lliil/si lin ) p. 8.')2. —
\\ f) lle-liiiieir.iii; der Ulm lien, derrn lielii-liigc 1 bcile aus
znt'i tV.s(e]j Punkten durch Ki'gvl projicirt werden, deren
Oeffnungen in ge^benem TerMltainie stehen, p. 869. —
Ilertb: Ueber die ebcmische Natnr des Peptons n. sein
Verlialtniss zum Eiwebs. p. 909. — Hann; Ueber d. LuA-
dnirk zu Wien. p. 8!15. — Schwackhüfer: Ueber einen
neuen .Viiparat zur directcn volunietrihehrn Be.stiniinuug der
Lullli"ii lnii;kril ,1 T.if., 1 llol/.srhu I [1 !I27. — Leeber:
lieber diu W ärmecapiwitit der Misebungen atu Methylalkohol
IL Wasser. (I iloUachit) p. 987. — Streints: Die clektri*
«eben Nachstrl>me transversal magnetisirtcr Eiseoatibe. p.916.
8. AbtUg. Bd. 76, mt 1—6. Wi«i
1878. 8". — Stricker: BeobaebtungcH Ober die Ent-
stehung des Zellkernes, p. 7. — K i nigstei u: Beobucbt-
iiugen aber die Kerven der Cornea n. ihr« öefasse. a. 37. —
La»tMkinik]it Ualw ^ Ktgtudniln dldyiinaB
HBfiiienhniiat«. p. W. — Draack; ücber das Teffconmao
zweierlei vencUeoener Gef&ssknkucl in der Niere. (2 Taf.)
p. 79. — Friach: Ueber eigeutburaliche Productc mycoti-
scher Keratitis mit der Keariinn deü AniyluiiU. (2 Taf.)
loa. — Chodin: Ueber die chemincbo lieaVtiou der Nelz-
laut u. des Ijehnerven. p. 121. — v. Fleischt: ünteranch-
mg Aber die Oeaelae der li«n«nmipRg: IIL *W>wl|f.
(4Tar., 7 Hohsehn.) p. 1S8. — Kxaer: Fortgeaetsle Stn&a
über die Endigungswciii« der Oemrhsnerven. III, (2 Taf.)
p. 171. — Brücke: Ueber willkurlicfae n. krampfliaftc Be-
weuiiniren. i i Tal'.. 1 Hnlzsehn i p.2y7. — Stricker; Unter-
»ucIiuml;' II liier lia.'- ( »rt>l« » us.'vt&ein u. dessen IJezicbungen
zu dir liaumvurstellung. p 243. — Scbnopf hageu: Bei-
trkge zur Anatomie des MUt^gib dsHsn ilaMar Um-
gebung. (3 Taf.) p. SIB.
1. Abthlg. Bd. 77, Ilft. 1—4. Wien
1678. 8*.— Wiesner: Die indullrcnde Nuuüon der
IntcnMidiaD. Um Beitrag aar l^le» «m UmmmMum
der Pflaaiensieiuel. p. 16. <— R4thay: üwt die tob
i!.'x<NMCM*-Artcn IicnrorgerufeDS Hassilllialliiii der Laubtriebe
einiger Aroygdalecn. (l Taf.) p. Cifi — Heller: Beitrüge
Ttir nabereÄ Kennlniss der TtmicateiL (fi Tat ) p. S3. —
Brauer: BenierkuiiKi n iil i t die im kai.wrl. ziiolog Miuieum
aufgefiindenen Original- Kieniplare zu Igiu v. Born s „Teste*
«tia Mosel Oaesarei Vindobonenaia". p. 117. — id.: Ceber
efarige neue Gattungen a. Arten ans d. Ordnung der Nen-
ropteren Lin p. lys. — Leitgeb: Zur Embryologie der
Farne. (I Taf ) p 222, — Toul*: Gecdoj^lsrhc Untersiieli-
unpen im we&thrfien Theile des Halkau n. in den ii:iiir':tj 'en-
den Gebieti II- 1. Km KeuloL'isihi s l'rufil von Setiu ulji r diu
Uerkoviea- Baikal» nach Bercüvac. (12 Taf., »i lluizschn )
247. — Waldner: Ueber eigenthomliche Oeffnungen in
ler Oberhaut der Blmnenblttter von J-VoncMoea macrantka
Pohl, p ISIH — Ilussak: Die basaltischen Laven dcrEifeL
p. öJu. — Schwarz: l'eber die Entstehung der LOcher u.
Kiobuchtuiigeii ao dem Blatte von PiModrNdroM jwtImhhs
s,
Digitized by Google
8ft
Üeilragc (VI), (:i Tuf,/ p. 379.
2. Abthlg. Bd. 77, Hft. 1—3. Wien
ie<7P. 8».— Mach. Tnmlirz u. Köglcr: üpber (Ke
1 orriiHinzimgsgcschvrindi^kcit Jr-r Kuiikeiiw<'llen. (7 Holz-
schnitte.) jf. 7. — Linncmano: Uebcr daa Verluiliea des
«wip hOfc—r Tawiyiwlw, p. »a. - Bravner:
UCMr die dliceie Oanrndlniig daa Uobutytjodttn in Tri-
««thylcu-Mnolainin. ji. S9- — Loidl: Ueber die kniittliche
Aepfels&ure aus Fumar^ure. p. 64. — Voelker: üeber
die „Maxwe] Sj;ni|is<nr.M-lit' SviitliMc des Acndcins aus Oi-
Jodaocton". p. Cl — Zdtla; I'rljrr da* Vorhalten der
« BUttomproBdonskure gegen Jodluüiuiu. p. 76.— Wenzel:
BMHwwiitg äJ>B Smwwikm taumm fMililNl«4.
n. f& — T. KulmgikaiiMii: ücbtr AupMli akfkm-
gnudMte IteiMMMairerguclie. (l Taf.) p. 109. — Etti:
Vmr du Bhfai. p, I4I. — Goldschmiedt: Ueber die
Zenetznti||[sprodiicw eines Amnioiiiakt^immibarzes aus Mit-
rokko durrk «rbiadMudetKaliliyilrat. p. It;i.— v Si hmidt:
Ueber die Kio«-irkun( von Uruiu Auf rbeuoMiaulfosAure.
p, IfiS. — DrMcli: ONutnMioB tn TMMitai an die
Bertliniagiliaie ria«r BotatiMiiflhdu n. der ihr von etutm
Punkte an» niiDu liriebcncn Dpvclnppabdn. p. 171 — 0 r ii bers
Ueber (»xyiUttiMiitiirMlurt»' drr I'rotocatccnii^inii i [■ IJ^. —
K r 0 1 s c Ii y : I 't'l.tr 1 risiiltVii.jybfU/^foAurt. p.VXi II a ber-
ditzl: Lclwr dtii mhi Dvorik bfoliatlitctfu Variiitiuustoii.
p.204. — Hartb u. Uoldscbmiedt: Ueber die Keduction
4m Wimaan dueb '.üakgtnb. p.m. — Schräder:
ücbtr em« Flaweieela-OtrboDiiittA. pw 934. — Bzan:
l'eber dip );aIvanUrhe roloriaation des Platins in WttMr.
(2 Hol/srhn.) i>. .'81. — lienedikt: Ueli<>r TrildtrHO' O.
TrinitroiiLlorogliM in. (2 Ilnl/,i«lm ) p. 253 - Tel};: Er-
giiuruiiRvu zur aJlj.n nii ii.rii I ;cMiiiiinui)(.'surt di-r Urciinpunktc
von Coutouren di r I- likcbcn zweiten Grades. Ii 'i'al'-) J>- "i^-
— Bauer u. »cbuler: Uabtr «M SjpMbaw der Wnidiii'
s&ure. (1 Hülzschn.) p. 280. — Itacli: Neoe Vermdie rar
Prflfuns der Dopplpr'srlien Tlieorie drr Ton- und Farbcn-
ändcnm^ durch Rpweiping. (1 HoLzsrbn.) p. 21»!). — Li mar;
Ueber ilie nianm iisclii.' Dccliiiatiun uiui Iiidin.Mini) zu Wien,
p. 811, - / II 1 ), ir W.S k > ; I ilirr ili.' Iil•^^.ulllllll■llc de* Co-
ratUnii u. üire üiyii^lmn^'eii /.u di-u l'urbhtullt.'n der ßosaoilin-
graiHie (CiUolz$clm.)u.ä»4.— Stefan: Ueber die DiSnnmi
«rXoUeng&nredurrh Waaser 11. Allcolu»t.n. 971. — Streiati:
IJebir die pkktromi'toriacbe Knft vofi MeUEeo iadiHi «1^
aiilgen Loüuiiki'u ilinr Hulfal^ HlUMe u. Chlorida pu 4ia
— fiegivLar an den fimdan 66 Ua 75 dar ataangv
bar. der aMtbea»,, mtlim. Gl. Tm. ynm 1878. 8'.
Lobstaiii, Bd.: Joh. Fri^Ir. I^il. .st. in. <1. GtüiuLt
des Anat. PathoT. Mnaeams zu S(r:nEbiirj.'. Stm Lil.iun
U. Wirken. Str.TBsij!;rg 1.H7.M. 8". — iil.: K Hnr.
Ehnuttiin. Sqmrat-Abdr. au» d. Uf-rl kliii Wocben-
echrift. 1878, Nr. 33.
Niee, Friedrich: UeognosUicliie Skiase dea Kaiiaf*
stuhlgebirgee im badisdieo BreiagRii. bailg.-SiM>ii
Heidelbeig 1862. 6*. — Dar X«IIuiMd tob lUdial-
atadt im OdamraU. Sep.^bdr. — Uabar ein kobalt-
lüdlicaB Btttanala. Sep.-Abdr. — Der R6th Unter-
ftmUMN n. aela Benig zam Weinbau. Sep.-Abdr. —
Ueber Aphrosiderit. Sip.-Abdr. — Der Kalktuff von
Homburg a. M. u. »ein ÖHlpülorpfhalt. Sep.-Abdr. —
VorschLig, Aaa Citircn ge-ograiiluBch- geoloRi.icbrr Do-
tjiil« bLtrc'lTeiid. Rt'p. -.\bdr. ■ — Die Gcoluffic bIk
ünUrriciit«»toft uu l.(rst- und IntidwirtlmolissrliclK'n
Lelinuistalteii. Sep.-Abr. — Charlua Lyell und die
Geologie. Sep.-Abdr. — Beiträge zur Kennlliiaa
des KcuiK-rs im SteigarwaJd. Würzburg 1868. 8<i. —
Die angcbllvbe Anliydritgrappe ini Kohleukeuper LvÜI-
ringens. Wfireburg 1U73. 8*. — Die Beuhanaff wm
(V«A-«nefi FUitppi Cuv. ak fdfantologisdiea Demon-
atratioiiiarittal. Wttnbntg 1874. 4*. — Aphaa^atiaidia
Studien Ober den Verwitteruac^aroeaae der Ge>st«iDa.
Stuttgart 1875. 8*. — Die nioeralogiaeben fiamaa.
langen der laod- u. forstwirthaehaiUiehen ftVadwiiiiB
Hnhwnhwim. Plieningen 1876 a. II. Aufl. 1878. 8*.
Ofarbeclc, Anton: Ueber die »ogetwnnt« Magna*
tlaimagacomtantp. Inaag.-DlBscrt. Ikrlin 1868. 8*. —
Ueber die unpolarisirburcn Elektroden. Sep.-Alxir. —
Ueber den eli-klriscliori Leitutj;;j>widenstBud der Luft.
Si'p,-Al>dr. — Ufber die Fortplianzung der magnet.
lnilii<:ti<jn in Wfi'.licm K.tpn. Halle 1878. 8' — L'ebeT
diecontinuirlichc Flüssigkeitsbeweguugen. Sep.-Abdr.—
Uefaer das Potential dus EUipsuids. Sep.-AlHlr. —
Ueber eine Methode, die Lcituugsfiihigkuit von Fbjsaig-
keiten för ElektricitÄt zu bestimmen. Berlin 1874.
Progr. — Untersuchangen Aber scbnell «eelieelnda
elektriaelia Ströae. Sep.-Abdr. — Uefaar den Direb-
gaay dar BlaittiieiUt durch Oaae. Berlin 1876. F>vr.
— üefaer stationAre FlQwigkoitsbeweguagea mit B9-
r6cksirl;(ipii!-.|.' iltT iiiUtMvn Reiliuii},'. Si-p.-.Midr.
Soc. aied. de Chile lu vistn med. Novit nilirf 1878.
Aüo Vit. NuiM. .'i. Siu.hUf.'" 4''. ri.uiLt; Algo
«obre la ipecacuana i dcmas mediciuueutos (jue &e hao aeoB-
a^ada elmianieato doladiaaMKia (caadorianjk f, IM.
— Prador Konnjn I la taportanda cn andlclBa. p. tSS.
Kais. Adnir. Ann. d. Hydrogr. u. marit. Metoorol.
Jg. 7. Hft. 1. 187». BerUn." 4». — Frantilus: Er-
. Jg. 1879.
der liaeaaaar.ütnBase. p. 1.
— T. Werner; Aua d. Rciiebcrichtea 8. M. 8. „Ariamie".
1) Wind- n. StroroverhUtnisee im sOdltehen stillen Oceaa.
p. 6. 2i Hydrographische Noti/eii Aber einige Inaein hn
sDdlichen stillen <><'ean. p fi. — ]>ie Nachwirkung uiagneti-
ackar Einfllls^ie in cinernt'n hitt^kurpern. p. 43.
— Nuclir. I. Seefahrer. 9. Jg. Nr. 60 — 62. Berlin
187b. i". — 10 J« Nr. 1—6. Berlin 1879. 4«.
Kaia. Ak«4. 4. Wiaa.in Wim. .
Vr. 1, 3. Wien 1879. 8*.
K. K. Oartenbau-OOB. 'Wiener illu.itrirte Garten-
Zeitung. Jg. 4, UR. 3. Wien 1879. 8». — Üittrich:
BaBah aar OiiathwaiuBlit jw 63. — Fwrm MmM. >. W.
— V. Hagy: OaatreUte Bleaiea. p. Ml — Bnrgaritain:
Ueber die untere TemperaturgreaBa dar ▼ige(atiBiiaarB«eaiB.
p. 62. — Willkomm: BotaniiclM Otrten ia Fmakreicfc.
Relse-Krinnerongen p. Gö.
B. Acoad. d. Ünoei in Som. Atti. Anno 376.
Sar. 8. TraaaeunU. VoL III, Faec. 2. Roma 1879. 4«.
Il^lin, Oaorga, Wjatt, 3. P., Meyer, A., Schftr-
»mi, C.W., Oason, 8., Beimett, 0.: llie nativo teibaa
of Sonth Anstralia. Adelaide 1879. 8».
Dentaohe Oes. f. Katur> n.Vdlkerknnde Oataaiena.
Mit.thlgn. lll>. 16. Yukolinma 187«. 4". • Mayot:
i>ic CoUeetiv-Versieherung drr (icUiiude in Ju|iaii ii. 22b. —
Korscbelt: Ueber hake. p. 1!40. — Arendt; ripisoden
ans der „Uescbichte der FOratenthOmar aar Zeit dar tat-
lieben Chou". IV. Die ScUacht bei üsflko (707 t. Chr.).
Bergsma, P. A. u. Orerbeok, L B. : nijdragc tot
de kenni» der »eersgeateldhcid tor kuste van Atjeh.
Batavia 1877. 4».
Boa. Toaaau di Bakma >»tu«li » Man. Fto*
oaaai wrtaU, di U. geuado 1879. Raa. 4*.
Landwistkiflkafa. XalnMekar, Imcmiib. von
Nathnsius n. Thiel. Bd. Vn. n.
Berlin 1878. 8«. — v Canstein: U«
widiligea Arbeiten aus dem Gebiete der landwinhaebaft-
a. mwandlan peilidiach«B Lilacatur fro fi. T
uiyiiizüd by Google
87
wir. t- — I IM hr-r: Uflx'ri'iilit nb«"r die wklitlgm
jUtaiMB 4tt8 deui Oi'liifU- der hiudwirtludUkftJidien u. ver-
«Udm ptticidisrhi'ii Literatur j ru I. Scnii'st. 1H78. p. i'.
SlIM, C: Anatomisch«- Studien. ITft. TL (lOTaf.)
Luipaig 1871. 8". — Zur Morjiholopic des Ijihyrinthca
d«rT«gal. Sep.-Abdr. — Dnx 0«h6rorgaa der äohild-
lorMaa. Sep.-Abdr. — Di« Morphologi« da
«rgBOH von CaMrr mlrii. .S«p.-AlMir.
iMk Xahcologiqae de Belgiqoe Ia
FMcte-Terbii1.4 v. G. Jau. bis 7. De«. 1878. Bru.\el!(s. 8".
ITobbe, F.: Dif li>ii<1wirlL»ch. VerBUchfstaliüncD.
\\:\
Ii- : ! 1S79. 8».
S i !• w !■ r t : Zur
hvttbr&tiuiuiuiijjiinivtbt-d«.' durrbAether )i.3I7. — Wuigelt:
lieber d. Zcitvonkt dee eraMn ANticte foi '
p. m. - Meyer: ücber den SMo« te> :
Ika».— DllikcW -
pw «47,
als .^st .Ulf t'iiii iii AstiTophvIitpn. p. .H27. — i li : 7,ur Kennt-
nin der KructiiiraiiuD der iiotffertithi* fuUota atta den
Kadnitzer ücbicblen de* oberen Garben in Mittel-Üöhmen.
p. 8?9. — Vncek: IMc Urnjfvbungöi Ton Koveredo in Sliid-
tirol. p. Ö4I. — Kaffelt: Gcologieche Notixcn au» BOhnan.
11. — K u ä ta: Zur Kenntniu der Steinkahien-Flom de*
Kakriiiit/er K<'rkeiis. p. S.s:i. — v. Dragobe: üeber den
eoologiscbcn Bau der Sierra Nevada in Spanien, p. 890. —
Teller: Ueber die Aiit'n.i)jmcu im unteren Vintscogätt und
im Iftineergebiete bei Meran. p. 892. •- Bittncr: Der
f^•^>l<>|{i»ii>e Ilau de« «ridlichcn Oaldo-Gebirjes. p. 396.
Anthropol. Oei. in Wien. Mitthlgn. lld. 8, Nr. 10
— 12. Wien 1879. 8». - Wnnkp]-. ^historische
Eiaeuchnuilz- u. Schmiedestätien iu Maiirt^n gv l'h'.i ii Taf.).
— Much: Ueber die Koimogeoie und Antbrupugcnic des
HtaMliin Mf tnpMiitHi Otaiu äm Btmhmm n Sedisa in
(Toa IS. Febr. Us III. Uta 1879.)
Katter, P.: Entomol. Nachriditi-n. 5. Jg. Hft. 2,
3. 4. Quedlinb. 1879. 8". — Kricchbaumer; Kine
PalUsaden erricblendc BlattveRpenlarve. p. 17. ~ de It ossi:
l)as Impräfiiircn der ArthropodensaimnlunKen. p. —
Kiiwert; I>ii> riTtnraticii ilrr St lMiicltcrliii.'^]'Ci|ij.i> durch
Luftanliiahmf de.-. i is p l.'i.
Satorwiu. Ver. n Elbarfald. Jalireaber. Uft. Y.
BlNrfeld 1878. 8«. — Foblrott: Diearieecheiie» Vul-
eaaa am Rlu-in n in dir Kifcl. p. 3. — Krerü: Zur ( ha-
nktariltik des Sti' hlini.'s (iiui>1(n>»tfu^ iiruleiititf). |i Ui; —
WpTint r: M.n i nii j iili j icri n lUr L'uigcgi^ud von bUbcr-
feil!" p
Acad. Imp. des Sciencea de St-Pritersbourg. IluU.
T. 25, Nr. 8. 8t. IVti-ifliouiK 187't. 4». — Gruber:
Cther die iinscirnhnlii hc'n MiiKiili tensflres laHrlae Euralis
beiiij -Mi ii i l.'ii - iil.: I i lii r i-inc iii ue .\rt >oii Os»i<'uluiQ
superi. IIIIII niraiiii carpi beim >I«'ii»i.beii. p. äöt^. -v.Müllcr:
PaUMitvIunaclie Belülga a. ftÜBilani^an anra Briefe I>aal>
Icwskv'ii iiher die BwiHtala aenier Bciee an den Manytad.
p L'^tv — Pom; rpber die Serananiwhe Mundart, p l'W,
— Kessler: IteitrAgc eur Icblb)'ub>p« von Ccnlral-Awien.
i).'2>'2. — Uredikhine: 8ar lei queuea dee a
Soc. gdol. da Vranaa.
Pari« 1878—75 '-' n
I cometes. p. älO.
BoH. 3* üir. T. 7, Nr. I.
liiert: llMcription de deox
Bourraux i^eores i . tlii temin di^vnnien de Ia
Mayenne. p. - 1 4iii> r-ni Not« mr I0-» riiospburides
nouvelletlieiil <lri ( iivi rte- .Inns Ii- Midi de rK'-]iU;,'ne. p. 11.
— Dufour: Uektioos de l'Koeiue et de Miocene ä ütSre
(Laiia-IalMenre). p. 18. — Barroie: £ipMd da Mt
lecberehc« rar le tenain crAacf de» Atdennei. p. 19. —
Coiiuand; Note »ur quelques points de la Gdolo^c de l'ar-
rüiidisMinent de Corte et sur leH resikpublaure» qui ntlaehent
cette inartie de la Corsc ii 1:» bände o< i iiii iilu'e di- Ii» Tus-
cane. p. '27.
Aetronom. G«sellichaft in Leipzig Vi< it< I »lin-
»clu-ift. 3:t. Js Ilit- l. I.Li]i/i^' IfSTK. h'. — Hart-
wig: lii stiiiiimiiiK'eii der ri liuiveii Oertt-r einiger älciiio in
der Vul|>erula ndttclut iea HeJiomMfa tar UbIwiiIHIi
•lernwartv zu Strasiiburg. p. BT3.
K. K. geoL Beichtanetalt in Wien. Jahrbuch.
Jg. 187H, lJ.i. XXVIII, Nr 4. Wien 1^70. 4«.
(6 Tai./ i r. .Vlj.ino l'iiuspliu!,'. [.MI.— t'ech:
Hic Kochsal/L'i "11 iin];i; in den rusaiaehr-n ^leppeu»een p.61H.
— Uhlis: B> i-.i.t;:< /!ir Keuntniae d»r Juraturmation in den
karpatiuuen hlipp'.n i>. MI. — Zsigmondy: Der arte-
riMM Bmnnen im btadtwiUdchcn zu Hndapest. p. <>.'!9,
— Yerbandlnng^n. Jg. 1878. Nr. 14 — 18. Wien
1878. 4*. — s. Hauer: Krratalloxenetiiicite Beobachl-
uDfen. p.Sl& — Tietxe: Uas Peiralenm-VorkouiBcn von
p. 8aa.— Star: ^|ptoiejp*||BiMi
r, lunia^. ▼. TOS
NaÜinRiu« u. ThieL Bd. VIII, Hft. 1. Berlin 1879.
8*. — Hilger: Tobcr VerwitteningiTorgiof^ bei kr^stal-
HnUclicn und SnlimentitrKe.<iteinen. p. 1. — v. Vriea: llei-
tra^e zur üppriellen Physiologie bitidwirtb»ehafü)clier Cultur-
plltiiizeii p 1'^. Schul/ - I i'ber die Alkalüidc voll y^utiifiK.»
/«/«XV, p. — /uutz: Gesichtspunkte zum kriiisi hen
Studium ihr luuiren .\riieiipii auf dem tifliieti' dur Kr-
uithruri^. p li'
Geolog. Society in London. Quarterly JouniaL
Vol. XXXIV, pt. 4, Kr. Kii;. Uiidon 1878. 8«. —
ISiMiney: On tiie aisoauled ifjnenus rork.s of tbe Ayrsbirc
loaüt. p. 71',!). — Newton: On Saurocephnluf p. 7H«. —
Seeley: On ncw specie« of iirocolüpbou. p. 797. — Ilick«:
On ihe overlying rocke of Luch Mium p. Sil.— Ueikie:
On tbe ulacial pDenoinena of the outer Hcbridps p. M9 —
Marr: On life-mnes t>\' t!ii- Siliiriaii tif thf Ifiki'-distrirt.
p. B;i. _ Win. Im ;I: 11h- .•^r. n:i ,it ilie lalLs (it St. An-
thony, p. bö*. - l'n-'i t -.n > Ii ; i>ii tili- r.iiii:;!' cf tlir- li.iw-<'r
grceaiand and iMihu-u/dir rm-k.s undrr l.i ii iMn, p ■,>ii.' —
lloere: Molee on tbe italaeootolocy aud »uoiv ut tbe pby-
■kalcondMoH oftlieMeufWeU dapeaita. p.914— Keep-
latt Oa Oa «naa JMMMdkAwe. p. «M.
(FetlHttBiw ft^jt)
TFalwr die ToAntoliolikeit photognpUsolur
Bilder.
Von Dr. J. Hcbaanae in Jena.
In frflbenn Zeiten, ak dieKaaat «brUialofnpUe
fast aneschliesMich im IXenste des groF.sen Ptihlikiime
■tand and vonugeweiae aa Tortrite beuuUt wurde,
war die ImU und hlnfig beahaalitata VerglngBehkett
photographüieher Kr7.eugnisse , namentlich solcher auf
Tapiw, zwar lür den Bc*itzer unaugenehm, aber doch
nicht von ao grosser Bedeutung, wie heutzutage, wo
die Fhotcigrapliie im Dienite der WimeaichafteB häafig
AidMmHB TOB unechMebarem Werthe der Hadmalt
zu überliefern bestimmt ist. Ich erinnere nur an die
aetronouiwhen AofqabnMn, an die FhotograpiiiMa
■eftener Mantueripte und Draeka, der BMUmo eeKeo
blüliendcr Pflanzen und tausend anderer Fc'.trnrr V.::r-
komnanisie dee geeammten Katurreiehee. Pa« Verbla«een
eiatr demUgaa notograpUa kaaa
ein nnersetaBeher Verlort
Digitized by Google
88
Wir bpsitzen gegenwärtig drei unter einander
gllHlich verschiedeue Verfalireu zur VervieliUtigung
pkotafimpUldur negativer Aufnahmen: 1) dw »w
aprflDglliAMl, faat flberall eingeflihrten Mgenumten
Silberdrnck, 2} den Pigment* oder Kohledrnck
und 3) den Druck in feti«r F»rb*, DmdMr-
■ohwirxe, mittelst der DruckpreMen.
Zouiditt der Silberdruck. Die Grundlag«*desielben
bildet da* Ghkmnber, von dem mittelst doppelter
Zen-etzunia; der lictn ffi nJcu Chlorverbinilunj,' und de»
SUbernitrat«« eine düiuie Schicht in und auf Papier
«nengt whä, dodi itali «if dh Wdae, dM die LOa-
Blj dm 8ill" rtiitrat'j'^ zuletzt einwirkt und Irfzf. rrg
dkhM* im Uelw-tÄcliii-^s in der l'apierfafer zuriickbltilit.
Chlorailber allein u ürdc nur graue, niuuotouo Alxirlicko
gaboo. Die Präparation diaser Copirpapier« wurde
naJknglich «nfach durch SchwinunenlaRaen dea Roh-
fUgkam auf einer Losung vun Ctdomntriam oder
CUannaiomiiin, Tioduien dea r«perea und ScbwinmMB-
lutia d«Mwlbm snf einer LKnuig von Siübtraitnt be-
wirkt; nach dem letzton Truckuen konnte dM^pitr
w£art Torwendet, d. b. hinter ein Papter- oder Qlftk-
ntgKÜr «BgepreavI, beüditei wwden. Auf dtetw Art
baikaui man jedoch nie die St-liärfe des Neffjitiv* im
Abdruck wii-dcr; es wurde daher nothig, das Papier
aü einer gHaMBd« Oberflieb* m Terwban, die daa-
telbe anch durch die vcrachiedenen Bilder nicht wieder
verlor. Als besonders geeignet erwies sich hierzu das
Eieralbumin und c« enti»tund liaid eine solche Menge
Pabrik«o Too Albaninpapier, dun dadorcb dia Praiie
dar Eior niebt nnweaenUid) eridSbt worden. Laien
machen sich übcrliaiipt kAiim ciiieu Bvgi'ifT von den
coloasalen Maawn von ttoluDstanalien, welche die
photographiacben LabrnforiM Jtbrtieb TObrmwbn,
nur ftlliin in I)i u't-cliland. Auch nuf den Prtiü des
ISilbers bemerkte man diesen lunfluM, bi< zum Ulück
Ar di» VhotogmphiB Iwi uw die Oeldwibraag cia-
galtthrt wurde und Fnmit jetzt das wichtigste aller
pbotograplliachen Chemikalien, doa ijilbemitrat, be-
deataid bilHgw n bakoamMo
Das Albuminpapier entliilt die nütJiige (^ntität
«inM el>tfi'tr'*^ ChkvidMi M data der Fhotognph
daattlbe aofort auf dem Sillierbade aebwinuMn hamn
und verwenden kann. Leider kommt durch divs Allni-
mia, weil m licb ebenfiUla mit dorn Silber zu einer
wüaaliehaa, liebtamplhidlliilMa TerWiidiuie varebiigt,
ein weiterer Grund des baldigen Verderbens der Photo-
graphiaen liinni, denn bei dem sogenannten Fixir-
praeaM, walcbmi dia GUcnübeiUkter naterworfen
werden, nm das nicht belichtete Chlorailber zu ••uttV-rnen
und somit die erstercn gr^eu die fernere LinnirkuDg
dea Liclite? unempfindlich zu machen, wird meinen
Versuchen zufulgo das Silbcralbuniioat nicht gleidl*
Mltig «eraetxt. Ea ist ja ancb ctne Thataaeha, tob
der man eich täglich an den Schadc&sten mit Photo-
graphieen überzeugen kann, welche zuweilen dem
Sonnenhcht« ausgesetzt sind, dass Albnminbilder einen
rCtblicb-gelben Ton Aber die game FlAolu allmiüilich
annebraeD.
Tino nndanUnaaba bew irkt das auch im Dunkeln
■tattündende, daher aoeh gefiährlicber« Verbleichen
Oer I. a|nwymwigiwpeBBeD un Augenuuwu g oeiaaiMn
an feuchten Orten Das Verhleiclien ist genau ge-
nommen ein Uelb werden der tiefen, braunen oder
«AwaneB Ttoa einer ftrtigea ChfereQberpfeotegrafibie
und besteht nach sorgfiltigen l'nter«uchunL"'n in der
Bildung einer entsprechend dOnnen Schicht von Schwefel-
eilbcr. Der Schwefel könnte bei AlbaminbUdem wobl
nun Theil aoe dem Albumin selbst etammen, doeh^
rBbrt dereelbe in fiberwiegend grünerer Menge, von
dem unterBchweilifriiaurcn (jetzt ^fhioschwcfclsatiren")
Katroo her, das zum Fixiren der Bilder leider Ua
jetxt obne ein (adiwefelfreieB) Enatnrittel angewendet
wird, Während ilm Fixin.'ns liildit .«ich aus Chlor-
ailber und unterscbwofligsanrem Natron zunächst Cblor-
mtrinm oad oatetsehwefligmnreB Sflber; ktaterea
bildet alt ir«Ti Atomen des unf erschwefligsaurcn
Natrona ein l)opj>eUalz , das sicli im L'eljerschuss des
Natronsalz«« auflöst. Unterschwefligaaurea Silber tSr
sieb aeraetat sich bekanntlich bei der Fftllnng fast so-
gleidl SU Schwefelsilber. Eine ahnliche Umwandlung,
•owie ein Freiwerden von Bchwerd, der eich im Status
naacens mit dem Silber der Pbotograpbie vereinigt,
entatdit mit der Zeit im bmera dee Papieree, wem
niclit Im! dir- AnfertiLfung der I'hütogmphieen die
grüsste Sorgfalt auf die J^tfemung jeder Spur des
Natnn- nnd SlberdoppdHlaee dnidi Anawaaoben ver-
wendet worden ist.
£s giebt glücklicherweise verschiedene Mittel, uui
die ToHattadige Abwesembeit der nntenehweffigaanren
Salze aus dem letateo Wasch waaaor zu eontroliren;
leider dOrftea Jedodi in der Praxis dieselben nur seKen
Anwendung fintlaa, nm n wa^gar, als der doch »o
wichtige Praaata airiat nur von den Gehülfen der
Photographen fiberwaebt wird. Unstreitig müseen da-
her fiiidi -re Mf1hii<len der Vervii-Ifiihigung von Fhot^
grapkiecu, welche nicht derartiger eich gegenadüg ao
leiebt aeraataendar Sake bedfirfien, eine weit beesare
Garantie für die Unvr'rcr:inf,'lirlikcit ihrer l'rodncte
gellen. Als eine solche Methode erscluen bis noch
TOT Kunan der Pignant- oder KoUadradc; doob die
nnarbittliche Erfahrung hat aucli liier L'iveicrt, dass
sich nicht zu großen Illu.sianen hingelien darf.
üiymzeo by Google
80
Ke Grundlage de« Pigmentprowsses ist T.«"im mit
doffwltchroatMurem Katroo und irgend eituan Farb-
■trfhL*) SehM (H* Gflgonrart im w kkürt mmI»
Inna Lafana kAntit" B<--il<Jiiki.-ii boziii^Iich di-r n!tltb«r-
Init jks Pignnntdruckia uiiiÜossen, w oiiu dLiMlbc nicht
wlhfaid des Entwickelu der Bilder grAs8t< ntl» il.
«iadar «nllitnit vOrd«. Dar auf deoi Papier turtidc-
Ueibande Lmib i«t in aeinan ehemiaelwD Verfaaltan
durch die Elswirkang der ChromverbiodungeD gäns-
Udi rarftndart und im Waaaar UM. ynlSaliah gawordan.
ZniB Ifabarfltua nflaaBn die ftrtigan Pigmantdmdca
noili fiiii- AUniiiIi'Miii); jifts.sirt'ii, um wiiliTslumlsfiiliicrPi'
SU werden. Von Seiten des Leiuu wär« dcoinacb kein
Tardartm dar Bfldcr m beArebten, weit mehr da-
gt'g<>ii rliirrli (]en gewüblten Farl'ftniT, ili r n-clit i>if»pnt-
lieh das Uilti «vlbat auimacbt. Keine Kohle iu i'ciuster
Zertbeilung iat ein ToHkoannaD «mrlnderlicber ^Farb-
stoir" und »oUte jedenfalls immar fttr Pi^eotdrocke
von besonderem Warthe gawählt Werden. IMa rtin
achwarze Farbe iat aber für di« nteiatcn bildlich vicder-
«gebendan G^gantUndc eine wenig gcfiillig« und dia
Fabrilcanteo daa Pigment pnpiercs pflegen daniMlben
stets iiorli etwas C;iiiiiiti- oder Anilinfarlx' und Aohii-
Ucfaes beizofiigen, um einen wärmeren, gainUigen Farben-
ton m anadan. Kerdardi laidat abar, wia dia Er*
fiilinuig li.hi t, dii- IL\ltli.ii k«i' doi BQdaa »ehr, da diese
genannten Farben im Licht« aiak variadcm. Kooimt
mm immIi dan, daaa von nielit gww gewiaaaahallaB
Arlieitiiii l i iiü Entwickeln und Aiiswu??eiii (\- r Hildor
nicht sorglultig alle» nocli lösliche ChroiusaJü eiiU'ernl
wird, so ist da» lialdige Verderben der Pieun ntdrucko
beiiegalt. Zuweilen springt wobl auch daa Bild ganz
oder tliailweiBe von der Papiemnterlage ab, warnt
kutan nlaht aakr aoiigMMig piiparirt iat.
Vol'.ptundigp Garantie für die H:i;11>nikeil iiiit<-r
«Heu nicht künstlich hervorgerufenen Krzeuguisacn
zeigt alMn dia d«n^ Jakifamdarta bereits trellish
bewührte fette Druckerschw&rze, welche l&nger an rer-
indert bleibt als das Papier, worauf sie gedruckt
madan. Die neueHt4.>u I-'oi-tschritte ermOgliehen es aber
mit im grawtan Laiolitiglnit, jadaa Ki^gnU* aät völ-
KfW IVaae in fttlar yatlw alt Fbailiv auf Papier
wieder abüudt-uckcn, und zwar mit denselben Sehnellig-
keit mittelst Schnellpreaaen, wie der gewöhnlich« Tjrpen-
4mak, 'nur daaa daa Binwalnn aorgftltiger geadielMB
muas. Mau liat abi-r in Bezug iiuf die «or Venrial-
fidtiguog zu w&hlende Druclunethode wohl m untar-
Mhddn, «b daa OltM tick mr In HalbttaaB odar
*) Näbtra Ober ^tf^w^l^tl1 Indat sich i> aMincat be-
reitk citirteu Artikel in dar LäopalÜM Ob«rdla Entwielcaiaog
4tr l%itographie.
l4apwXT
als Knpfemtioht Holzschnitt u derg! in Strichen und
Punkten wiadaiyriMB l&sat. LeUteran Falles dient die
PbobiUUip- odar ZMeagwiiMa «1» dia UBlgato Tar-
rielfiiltiiruiif;: Halbtöne lassen sich aber nur durch
den Ljciiltli uck reproduciren und zugleich mich Bilder
iii Strichmanicr, so dasa dem Lichtdruck in j Ii : Hiu-
aioht dia bei waitam grSaaara Widrtigkait eiaiarltumaa
iat. Jede gnta Ucbtdnokplatte bilt jetzt wohl VW
1000 Abdrücke aus, die glanzlos auf Schnnb- oder
schwacfacm Oartonpapier su billigam Fraiaa geliaCact
wardao kdnnaii» Bat ainar atftttfindaiidaD Ba*
Rchiidigung der Dnukpfatt* ItHt si^ diaaslba satur
leicht erneuern.
Unsere Kenntiiisse von den Veränderungen
im thiedBoben Xi cor Zeit der Seift und
unmittelbar nach der Befruolitang*
V' ii I'r 0. Ta>clienl>er«r in TInllo
Es war eine der epochemachendsten lüitdeckuugea
asf da« GablMa dar Mö^hologia, daaa jadar nodi
so cotnpticirt" OiRfini^nmü in allen seineu Theilen aus
urB|)rünglich gleichartigen Formelementeu, aus Zellen,
auaamaiBBgaeeUt ist, ud aa mnia natürlich araduiaaa,
d«8s maa von Jener Zrit an dem Stndinm dieser
gElementarorganismen" seine besondere Aufmerksam-
liait zuwendete. Hat sich doch seitdem ein gaus be-
sonderer Zwaig dar VTisaanacbaft antgabildat, dia
Histologie odar Gawebalalire , die ihren Einenaa auf
alle Theile der Morphologie ausgeübt hat und noch
ausUiit, so daaa sich die darauf iMOcQgUches Unter-
snefanagen von Tag an Tag nähren.
Und doch auf einen Thcil des t1n< rischeu Org»-
niuuuH, der in ihm eine ganz be^adera wichtige Stell-
nag oinnlmniit, nnf daa Ei, hat maa lange Zeit hin-
durch geachwaaktt die Sehwnna'aalia ZaUauUMorio
anni wenden.
Die Frage: „ist daa Ei eine uiufache Zelle oder
ciB mabraaUiget GabUda?" ist laqga Zeit Gsgenstand
wissanaoliaftlicher Unteranehnng nnd Rafloxion gowcasB ;
und wenn man in unseren Tagen ?<ich zu der Annahme
barachtigt glaal>ta, daas da« Ei gat» allgemein ala
etafteha Zelle aageaehea werde, ao hat man aeh doek
lil)6r7/eug>>n müssen, doFS es imUMT BOOb Btinwian gUlif
die sich dagegen erkliuen.
DaM dia Anfhaan^g, «akba naawdings wn
▼illoti) und Alos. Brandt^ «bar 'üt TMm das
') Villot. L'bistoloaie de l'oeuf. La Kevue des Scieac.
Nai. V. 187C.
<) .\lrx Brandt. ITelic-r dSK Ei uod seim BOdOMi-
sUlte. Kill vert-le.! henii uu>qiholüj,'i&i'l)er VersilCh alt an»
grundeiegUDK de» Imekteneie«. l^psig 187^.
90
Eieg vprtrftf ü wird . ilafE nämlich das Koinibläsclien
mit (l«m Keiwäeck die eigentliche Zelle, das darum
gelagerte PntO|ilMmA dagagw «rat «in MraadlTH
0«lnlde aei, diese Anffanong ist eise demlich alt« nnd
vanltete, welche bereits von zahlreichen Forschern
beimpft worden ht.
Donh Bisekoff, B«ioh«rt, KSllikar, Laa.
okKTt mi andan nauliafla Galahria fit äm VtA-
Wfis uelirftTt worden, da«B dn« KeiiidiIiiRchci\ niemals
für »ich aUcia auftritt, •ondem von Anfang an mit
mam gawiwan Manft tm VnHashimm toagaban iat,
mithin nur mit diaam tnaanaan «taa «aiwe ZiUa
reprlsentirt.
Ea tat ab» daran tetstthaUen: daa Ei ist eise
alkCiche Zelle, deren Kern daa KeimhlRschen und deren
Xaniliörper der Keimflock ist, eine Zelle, diü ubcn^o
wie jede andere Zelle im Qrganiamna entateht.>)
EiM wmbm fitraitfkaga^ waltdw unter den Faahr
gelehrtüt antataad vnd Ua tu dia letitaa Jahn Unaia
lebhaft diicutirt worden ist, bezieht sich auf daa
Sckiekni daa Kaiaabliaehaoa nur IWifaacit dea Eiaa
oad b(i iMgiuMBdeF Entwidialnng demiban.
Die einen waren der Ansicht, das» dnp Krin.-
bliaeben dureh ainfiiche TbeUaog in die Kerne der
beiden entae FarehmigakagalB Ibergehe. Dia hienof
bezilplidien Benlinchtnnpen waren \<m bedeutenden
Forschem, so z. B. von Job. Miill<r bei f-^ntwoncfut
MiniMfM. von Lajrdig bei RAderthicrchon n. a., an-
gaatallt und beziehen sich auf fast alle Glossen dea
XUarreichs, so dass Leydig e« als allgemeine Regel
bnaflP— ' konnte: das Keinibläschen leitet den Furch-
ugqnieaaa durch aejna TheUnag ein und liafart di«
Xmtm dar bildan entco FarebaBgakugehi.
Dar Mata, weldior die IVrsistcn/, den KrimbliU-
ahna ■itEataekiedenbeit vertrat, istlüd.T.Beneden*;
afnem anaflngidehaB Warin Abar baaminanaalnng
und Rtdeutung des Eies; bis aueh er »ich dank
neuere Lotersnchungen voa der Unrichtigkeit diaaar
JbHblit «baMaagto.
Dieser Auffassung gegenüber wurde von anderer
Satte die genau entgegengesetzte vertreten, dass das
KaiobWacken vor der Furchung völlig versehwindak
ud mr acbian «inaoi Tkaila dar Faneher diaa nur
dar Auadmek dar TSHigeD RaUe dea Bies, gaas m-
abhängig von der Befruchtung zu sein, während andere
darin dea KinüflW der Befruchtung und dio eraten
Aofftaig* dar EMvIdtdaBg in aekan glaubten.
') Verel. die lreffli< !ie ZiLsanimenatfllung über dif Bihi-
um wa thttriadian £ies, welclie wir Hubert Ludwig
maarinai „Vebir dia EMMug te IbicRaicha'. W«cb>
kwg 1874.
*) Kd. V. Beiiedea, Raehcrcbe* mr la eoaipoiition
•t la tignilicatiou de roeof. IMaa. conr. et U<ni. de» aav.
«Wien de l'AouL nr da BalgitDa. T. XXXIT. 18T0.
Haeckel,') welcher früher mit Hntschiode nheit
die Persistens des Keimbliscbena belukuptet hatte (auf
sein« Untaraoehnngen an S^toopfaom gaaMtat),
sehloBS sich spftter dieser letsteren Aofifasaung an nnd
erkannte in dem Schwinden de« Zellkernes einen Rück-
schlag io den frülicren Zustand der Cytodc, resp. in
daran phytogamtiichaB Tcrtratar, die Ifooiara (dabar
„VoiMraibi« fBr fie keliiloaa EtaeDe).
Die Beobachtungen, dass daa KeimblAachen schon
im unbeirnchteten £i yencbwindat, and aakr aahlraich
und RNnt an WlrbeltUaran aagaatellt «onleB.
fo fand bereits Purkinj*"-. im J.ilne 1825, d«K8
an HQbDereiem, die dem Eileiter entnommen waren,
dae KafanUlaaban Ttaaabwondan ad; «r irar dar A»-
nicht, dass es durch die Contractionen des Eileiters
zersprengt und sein Inhalt mit dem Keim vermiacht
werde. Er nannte daa KeimbMaeben, daiaaa bitdaekair
er beim Hahnerei war, Vmcul« fermüuUüM (neakflni
spiter Parkinje'sches BlSschen geheiasen).
Diese Beobachtungen wurden dann von C. E. von
Beer') an den £iam fast aller WirbalthianlMaaB
beststigt, nnd ebenso nenerdinga von Oellaabar*)
und Goette') wiederholt, so dftss für die Wirfaal»
thiere das allgemaina Basiütat gewonnep wwda, daaa
dea KeinbllaakaB in kekieiu ganatiadiaa Butawawim
ln\n(?e mit den Kernen der erst'ii Kurchongskugeln
steht, diese vielmehr gsns unabhängig davon neu ge-
Udet werden.
An zahlreichen niederen Thieren ergaben die Be-
obachtungen dasselbe Resultat (Kleiueuberg, Ko>
waievsky, Metscbuikoff a.e.). Leuckart*) hllt
. sich daher zu dem allgcnainan Satae berechtigt, deia
der Dotter erst durch Anfl^ianng daa Keimbifiscfaena
in eine gleichförmige Masse für jene wunderbaren
Metamoriikoaein vorbereitat aai, dia Iba in Folge dar
Bdrnebtmg aOmlblleb bi afaun aalbatatlndigen <>rga-
flimus verwandeln.
Uefaer die Art nnd Waise, wie das Keimbltachen
im reifen Ei varMbwindet, war vnter den veiaebl^
denen Forschern durchaus keine Einigkeit. Dio einen
(welche Tögel, Reptilien, Amphibien und Fische som
Oefanalaada Ibnr Baobnahtmy gewiUt) Vaaam daa*
aalba an die Ofaerflidie dea Dotters treten und davn
') Hneekal, atndlan nr QaattlMbwrifc Jana 1677.
p. 140;
•) Purkinje; S}'roboUe ad ovi aviaa Uatoritm aale
IncubatioDein. Vratis). 1825.
>) V. Baer, Vntersacbungen Uber die Entwickhittga- .
Kosihitbte der I isclie ibM. p. 4 u. 'J — Ueber die Ent>
wickliuKSffeschichte der Thiere. Bd. II. p. 27 o. Ifi7.
«1 Uellacher, Beitrage rar Qeschidtte das KoMblle-
chens im Wirbdthierei. Archiv t nükr. AnaL Vm
Qoettc, EntwickluDjjMetcliicfcla der ünk«.
^ L e u c k a r t , Artikel .^Zcttguac" kl WagBH^ WMar>
back der Fhiaielocic; IV. fim.
uiyiiizod by Google
91
«einen Inhalt entleeren, die andern sahea du« Kciin-
blftacbeo verschwinden, in demtelbeo Augenblick ahor
sn der Dott«rob«rfl«clM gcwiaae KOqwr «titelua, dit
ab glUcbtangakörpcr" mmn Aafinarlnainkttt noeli
mitar in Ampracli nebmeo werden.
Sie wasdun bmita von P. v. Beneden nnd
WiadUelmkaai) fptüaa (vielfMh gilt Carns ale
Entdecker derselben) vad na imiww mit dem Ihmn
„ehhJ0 folmirf bdi|gt.
Etae bewmJera Auftuet keamkeft anurda Ühmb m. a.
von Rrid, Qiiftt ro f« ges, Fritz Müller zuf^e-
wandt. Der letztgenannte Forscher') war es, welcher
■e ab aRicbtungskörper " fretitula diredrixj*)
beaeichnete, ein Name, der danaf Beang nimmt, diu«
diese Oabüde in einem bestimmten Zaaammenhange mit
■r Eizelle itehen, aa «aleiHBi dar Fmih
am lebbafleaten vor iiob gabt.
Et wfirda aa weit ftthraa, all« die Aatorea aad
ihre Beobnchtungen namlwfl zu machen, durcli welche
das Anftnten der RicbtungiltArper and ihre weite Ver-
DnBCQBg aa i aieiieuaa nacogvwiaieii vn»^) i/ocn whivub
Bedentnng haben diew-lbenV Diesr Fracp ist Bf-lbst-
Taratindlicb ihibaeitig aufgeworfen worden und liat
lac yi^'iiilirh iiahf, einen inneren 7n$ammen-
hang zwischiii dem Aultreteu der Richtaugifkürper und
dm Venchwinden des Keimbliacbeni zu vermatben.
£b watda dia Anncht vertreteo, daaa daa Kaim-
Ulaabaa ab fUehtuiigakSrper auggeitowaa «arda, «Iii»
rend der Keimfleck im Dotter verbleibe. So beschrieben
«a nntar anderen Derbit') und v. Baer*> votUiSee-
Igahi». Leydig«) bei AMraAr, Blsehoff^ nm
Sralncheneie.
Andere lieeicn dagegen das lieimbUbcbeo eriialtea
Uaibaa aad daa Keiarfledi aaigaatoMaa «ardaa. So
LoTda«*) Korea aad Daniel ssen.
>) P. T. Benodaa et Windiacbnana. MoM rar le
d<!veloi>|)«inent de la Uaaea griw. BnH da rAead. JkmL
') Kr MuUi r. /ur Ki initnis» ilo» Kiirchungsproceiüa
im bcUneckeJiei. Arcliis 1. ^uturgnsch. ItHb. u. 1.
■) Bei den Arthropoden kommen, wie es scbeint, keine
BtaktangtUftMlien vor. Balfour (Anat. Joiim. of mier.
adenc April IbTNl mmUl in Bezug lianiiif «nf (tir- wfite
Terbreitiing derr;uih('no;,'üneBi« iu dn'si*? i. Lissr airtmvrkyant.
*) Dieselben (iebilde fahren auch die liezr ichnung gilt-
htle.« tlirtctrnrt (Kd. v. Heiiedr-n i. jiuUtr ceü oiie ptttt
hüdy (der Kiisländerl. gJubule» tie ribut (Füll.
•| Derhi-s, OliHen-ations earlamicamsme etlcsph«^
BomiDea qiii a<Toiii|iagiient la foraurtiea de remfarron che*
roanin conHitiblc. Aiiii. d, Scienc. n«t. 1847. VIII. p. 83.
<) V. JJatT. Neue Piilcrsuchuugcn über die Eotwiclco-
hwR der I hii i p F i nrieii'.s Nene Notizen. XXXIX.
'1 l.f >ilu'. Zur Anatomie von i'tNaeeto
Zeitiichr. f. wuM.'Uüch. Zuulug. V. p. 125.
*l Bischof f, Entwirkelungsgcschirhte des Kaducfaen-
19*6. p. 22, 42.
•t Lor<B, Dabcr dieEntwickelniig der kopOoien Mol-
ArAb C AaM. «. Flys. 18«
Koch Andere vertreten die zuerst von Uathke')
auageeprochene Ansiebt, daiu die Richtungskurper Ober-
baagt aidita mit dam KeimbUsohea oder dem Keiia-
flaeka ra tbaa baban, sondam gana indifferente Tropfim
von Liquor vitelli seien. Namentlich Robin*) leugnet
entschieden einen Zasaauasnbaag iwiscbaa Bichtungs-
bUsehaa aad KeimUladiea. i
Oellftcher'] versobaffle indess der früheren .\n-
aicbt von Neuem Geltoqg, indem er für das ForeUenei
aad BdawNi daa TeBsdnrfadsa daa KeinlillielMM
nachweist. Ihm schlipHsen sich Flcmming*) für das
£i \un Anodonta und Ii üt ach Ii') fttr eine grünere
Anzahl von Tliieren an.
Nanteatliob die omAngreichen Unterrachungen
dieaas Materen Forschen haben uns filier manolie
Einzelheiten aufgeklurt , so dan Wir bei ifaaaa aiaiB
AageabUek Tarweilea wolka.
Es warsB aamaallidi aait d«n Uateranelitmgen
Auerbacb's und Sstragbarjor*! gewisse Erschein-
ungen beltannt geworden, waloba M dar Tbeilaag des
ZsUlwras aaftrotaa aad aa saiigbielioii aiad awaisa
Sonnen, die von je einem bellen Flecke in das um-
gebende Protoplasma hineinstrahlen und anter sich
baeh flbilo Aao itrahhaftnuigia Ftgnren aof das
Auiteataa vw ZdUaaslt ia das Protoplasma surOck,
ähnlich dem Austreten von £Uektricität aas ftiasa
Metalbpitra; «r aaaat diese Figono »karyo-
lytiseha*.
Ganz lUinliche Beobachtang«n machte nun B ü t s c h 1 i
am Keimblisobea veraehisdeaar fiar, ao vom NafMit.
CbeaflSfiMM d§gmi», Lkmtamu awfiaihrü aad Sbsw'aa»
Vfeifferi. Daa Keimbläschen nimmt eine spindelförmige
Gestalt an, aRicbtungsspindel", letgt lAaga-
üMSta, dIa ia d«r Aaqoatorfataoaa vatdtekt afad, aa
den Polen je lirion lu-ü'/n Fh rk und davon ausgehend
eine radiale Dottcrstruiiluug c-rkennen lassen. Das so
metamorphosirte Keimbläschen tritt an die Oberflieha
dea Dotters und wird als Kichtnngskörper eliminirt.
In einem Anhange an aeiaer Arbeit Itat BAtsoblt
die IttgBohkrft
') Hatlike, Zur Kcnuliii^^ dcH Ktircliun^processCB
im Sclineckcnei. Archiv f. Naturgesch 184Ö. p 1&7.
') Uobin, Mänoire sur les Klobulea polairea de To-
vale. Journ. de la phvs. et de l'anat. de I bomme et des
aahsaax. 1802. V. p! 149. — Ana d. Sc. nat 4'» S<r.
XVUI. p. h. 1862.
') Uellacher. Beiträge zur Kcnntniss des Keiroblis-
chens im Wirbelthiei'ei. Archiv f. mikr. Anat. VIII.
*) Flemmins.UeberdiecTstenEntwickelnagsenciMin-
uagaa im El der fMclanaelMl. ArekW L müi '
X. p. 367.
>■) Bfitschli, Studien Ober die ersten Ko
Vorgänge der Eizelle, die ZcUtlieiluug und die CoiyugBtlOO
der Innuorica. AlihaadL d. SeokenoeM'schsn : '
" ■■ ■ X. p. sia.
M*
üiyitizeü by Ljü
9«
eben kU Biehtniigikarper MitriU, londero nor ein
T1i«i] dewoftm. Zn Ümm ZhkIm Wfd« BMtsohll
durch eine Arbeit O. Hprtwig'?i '"i Vjpftirjinit , die
mittlerweile erschienen war nnd ans auf diesem Oe-
bMe wieder eiDen widrtjgn Sehritt weiter Atfarte.
Seine Unter«achiiogen an den Eiern von 7äm-
pneudM ImduB führten Hertwig zu folgendem Re-
nUate:
„Zw Bdtent da Eiw erleidci dM KeimbiAMhen
fliiM i'6||i'Midv9 Veliittofpiwio ud irircl dnrcli Con*
trartion dp-i ProtopluBK U die Dotteroherfliirhe ge-
triebeu. Seine Membnii HM lidi auf, «ein Inhalt
aerlUlt md wird raletit ma DoUar wicdar MMwUrt,
der Keimfl pfk !\t.pr scheint nnverJlndevt frh(iU<^n zu
bleiben, in die üotterinatw selbet liinvinzugdangen
ma nuB DNUWMini juni oca rmeDt oeiiii€uiUDgw»
iUiigen F,ii>« zu werden,*
Hertwij,' nuniiti- d<'ii vom Kfimbläsfhcu im Dotttr
surikekbleibendcn Thcil ^Eikern", im (regensatz zu
einem epAter nkher lu betrachtenden anderen GebUde,
wdebaa in Feig» dar Befraehtang anllcitt imd uUk
mit den EPrarn n den ereten Ftuclumgilteni ras
einigt.
Hertwig aah ebenao wia BtttiebH, daas bei
ni'diing d< r Ri' ht'.ingsFpindvl dia atmUenJBtnrige An-
ordouDg de« Dotter» eintritt.
Ifh BbergidMn die Untamidrangen EL B«>
n e d r t! ■ F * lind P t r n 1 1j u r p r ' i? *) li nd crwlllmpn nur
noch, dash dir- Iti obnclitungen Fol ' s*l diejeuigen Ucrt-
wig'« in uiditigen Punkten erginten, namentlich dia
Anächt diaaaa Foreehm iber daa Peraiitiren dee Keim-
fledn ideltt besUtlgCB. Doeh andi Hertwig hat in
neneeter Zeit »eine rntersnohnngen fortgrsetzt nnd iat
darin lu gleichen Reanltatco gdangt wie FoL
Ee liandeK rieh, wie wir 'am den angefllhrten,
»ich oft w idi-rH]iie< Li'iidon Adciclittu di r vi rsrhirdpiien
ForKlicr ersehen , um zwei Erscheinungen ; um diu
>) Hertwig, Beitrtge rar Kaanttüm der BUdong , £e-
fruchttiDg und Ybeihtog diB» r" ' '
Schiokeal daa Keimbliachena und da« Auftreten der
Sei. M enSoleg.
Jahrbnch. I. p. »47.
Hertwig hat'dann »eine UntertncbnoKen «ucli auf
andere Eier austredehiK und ixt dabei zu iUiulicbeii Itesul-
taten selanet Vervl seine Abliandluni im Moriihiiloir.
Jahrb. III, p. I, u. rv. ,, i;.6.
'I K. V Hpnpilf II, La Matiiriltion de l'nmf dos Mainini-
fpr*'^ Hill! (!.• i'Ad.il ruy. ile Bi-Ig. S""- sOr. T. XI. 1^75,
und : (.'oiitnbutiuns k Vbitt. de la veaicule genoinaiiTe et
da Premier noyan «nbironnaire. Ball, de FAcad. tn, de
Belg. 21"» S^r, T. tf-7fi.
■)8traaburger,Zcllbildnneu. ZeDtheihuig. Jena 1 fl'C.
V Fol. Die erste Entwickeloag des Geryoniden-Eie«.
Jen. Zeitsrhr. VII. — Sur le drvplopjienient des I't< rn|Mnifs
Arfh. d Ziiolog p.Tpi-r. IV <i V - ,s»r 1p pnuinii r.i i nn iit
de i'UälOg^oic cbcz dircrs animaux. .\rch. diu bdeuccs
ftfn. et aat, AtHI ie77. Geneve. — Recherche» anr la
liceniMlein et la eonmenceiaent de l'Uäiog^Die cbes direra
anlMBX. Ute. de la 8o& da Fhrnivw et dldat laL da
Geitre; T. XXTL 1877-78. fJS».
n<'t rächten wir nun nn ilor Ilaiid dprllertwig-
»chen rcap. Fol'acben l utenocbuDgeD diese VorgibDge
aan reifen Ei einae Baettemea (AttrtmMSm nim^
JMmt» tUuMü).
Daa Eiantockwi itt von einer breiten gaOertartigen
Schicht ongabao, welche der Zm» pettvetd« der S&uge-
thiereier mgUdien wird. Biaaelb« gabt beim T^Ulig
reifen EI bis anf ein« nrt« homogeoe Membran rerlorea.
Der Dotter i.st nach Hertwig Ton Anfang an
mit einer Dotterhaut umgeben, wibrend eich nach
Fol eine aotche erat nit der Befrnehtng UidaB mIL
Dm im Centnim gph pcnf, von einpr feinen Ilant nm-
gelwne Keimbläichen enthält ein feines protopla
ttaalua Fklemiels,<) in weloheaii dar Xrialae]
dirt i»t, Vor der Reif«- rClckt das Keimbiftscheii an
die Oberfläche des Eiea, verliert da« Fadennet« und
nimmt auf dem^irttngliah glatten OberflSche einzelne
Einbuchtungen an. Znaidttt ditegt nun das Fhrto-
plasni«. welchea daa TTeimMlaelien omgiebt, in Form
eine« kleinen Ilöokers in dan Innere deaaelben «n und
Bwar an dar dem oberen Pole dea Qea logewandtea
Scita. I>er Kefaafleek veradiwindet vnter dgentMhn-
lichen Vpriiriili'! iihlTi ii in MÖMB InMRk ntlmiditicli. Im
ProtoplaHuahiickcr entsteht ahm kleine Slrahlenfigur
«nd bald daraaf neben deraalben eine iwalla, aa Aua
man da? Bild eine« „DoppelsternB " fAmphia^tr
it rt'but — Fol, Arckiampküi$l*r — W'liitmnn erhftlt,
walcher bei der Zelltheilnng 10 allgemein bcobaclitet wird.
Unter allmihlicbem Zogrondegeben des Keimblä«-
cbemt, dessen Inhalt sieh mit dem Dotter mischt,
nfagunt der Doppelstem an Grfiase so, seine Strahlen
Bind deatUeher gewoiden nnd hingen dnreh ein band»
filnnigee TerUnduagaitllek mit einander nsammen.
Etwa einp Stunde nach dor Ei-Atilufr.j Ijiri'.l das
Ei folgendes Bild dar. An der Oberflilcbe liegt in
einem Radius dea Eiea ein Doppdatem md etwa«
unter ihm ein kleiner, unrc^elmässig begrenzter Fleck,
da« gcecbrampfte Keimbläschen, der aber nach einer
weiteren halben Shmda elwfclh vefeehwonden ist, a»
diUB jetzt in einer gleichmUssigen Dottcrmapse nur ein
peripherisch gelegener Do|i]ii-Ut< rn i\x f-rkenucn igt.
Bei Anwendung vuu I; l' - lien (2% Easigtäure)
bemerkt man swiscben den beacbriebenen Strahlen-
' i Diese feinere Structur des Kernes ist diireh ver-
schiedene Forscher nachgewiesen worden, und nicht etwa
nur in den Kpnifn der f izelle ' Hei t »man n . Klemmin);,
K ro mtuaii . .'m- Ii w tilbe In dieser hm »!'■ m.;i. K v Hp-
ueden für da« Kaninchen und einen Seestern beurbneben
Mncltophi£ms geniuint: ebenso ist nie von 0. Hertwig,
rol and selbst bei Pflanzen von ätrasburger besclnriebea.
Flemning auicht von J^mgarflat" odsr
Digitized by Google
93
figoren de« Doppeliteraa eisen •pindelfönnigtin, hin-
feierigwi EOrper, die tob Btttiebli iMtat beadvto»
1mm Richtiin[fF«iiiTK]<'l Von divrr geht nun die
HUimg der RicbtangskOrper sue. Dieaelbe tritt in
der imHa Staad* BMh dir AHtg» da* Bea efn «ad
{et weh einer Stunde beendet, flie beginnt mit der
BerrorwSnrang eine« Protoplasmahüf^elii Ober ditt Obrr-
fläcbe de« Eies, »ii iIit .Stelle der Rieht ungüspindel.
Daa H^gekluii wird eodaoa mehr qyliadniaii and
acliDbt mch vetn Be ab, aof denen Olieiftldia et
lii ffi ii Wi iii» niiii sich lu einer kleinen Scheibe ab-
plattet. Der darnnter gelegene übrige Tbeil der
Itiebl nugia|iludel wird Irinnen Karaem too Kraen an
einem Doppflutfriie , v .ii wi Ii hnm si- h in jrnnz (icr-
•elben Weise, wie zuerst, ein iweite» Richtungiikörpcr-
dMB>) aUM, «SbKod dia eantnla Hilft* dea Doi>peK
alaraa wiederam im Eie znrückbicibt.
IMeeeibe differenzirt sicli nan in kleine Korper-
chen, die, mit anderen in dar Nlha eatateadaiMD ver-
einigt, den Tou Hartwig eogenannten Eikern oder
.weiblicben Torkern" (Fol'f J\mmel^ fmtBfJ
reprilRentiren.
Wihrend der Bildung de* Eiken», welche in dar
Tiertan Stande aaeb der Abfaga dea Eiee jvr sieb
geht, tritt im aniL'f-b'inIiMi Protophna eiiif --trulili^re
Anordnung auf, die mit dem TordllBgen deeaelbeu
nach dem Centmn dea Eka eebwieber wird «ad
Bchlicsslich ganz verschwindet.
Alle di« bisher gcjicbilderten Vorgänge im £i
finden beim Sceeteme und Seeigel «wd>hiBg% too der
Befimcbtang vor derselben «tatt, bei letzterem /'Tkr«-
pmnuUt Nrühit, Sphaertehinu* hrtritpinoauj sogar Tor
der Eittblage innerhalb de« OvarinmR, *)
Bei Tielea MoUnaken, den ond Nema-
todeo Mlea die Yerladernngen im Ei bis aar BUdttng
des weiblichen Vorkenin in ilie Zeit der Befruchtung.
Auch l>ei den £iern der Seesteme kommen die ge-
lebUderteo Tertadamagan dea ESe* im Falle einer
künstlichen Bffrnchtnnsr gleichzeitig mit dieser znr
LrscheinuDg , verlaufen aber genau elMnao, wie bei
Ana den ^soeben mitgetlipilten nwhachtiingen
Hertwig'». die mit denjenigiu Fol s übcrciuBÜin-
loen, ergiebt sich alm, cla!)!i da» Kcimbliscben durch
eine fieihe von Metamoiphoaan dia BiefatuagakAipar
und den Elkam Kefert, daie aa also niebt gtaaltdi
») Hei den Eiern der Seeigel scheint «ich in der Regel
nur ein Kirbtiuignkijrpertheii im bilileii,
*) Dadurch wird et eriü&rlich, dase llcrtwig und
Fol naher vergebliek nach Hichtan|Bk4krpem bei Seeigeln
geeuebt halten and dais man «wen wcaentlichea Uatendiied
ana dem Ei «cbwindet, aondem einen Theil des Furch»
Das mit dem Eikernc oAi-r weiWiclicn Vorkcrtic
Ter »ebene Ei ist nun vorbereitet an dem eigentlichen
Akt« der Befrnebtung, wekber deo Aaatnaa la daar
Heibe weiterer Verftnderangen giebt, deren endfiebaa
Re«ultat die Anlage eines nenen Organismas iat
nngeo dar'
Bafraebtaag.
Eine Kichere Gnindlng.' fiir ilii' -Specnlationen
Aber daa Wesen der Befrucbtnng, welche aehon in
daa titaatea ZeiteB dieWaiaan (Hippoorataa, Art»
atotale B I In-'- 'liürtiL''- hnlM-n. konnte crnf pcwonnen
vardeB, nachdem man in den Eiern und dem Samen
dia daiB aothwaadigca EUoienta dea Orgaaiaaaa «r>
knnnt hatte.
Die Entdeckung Jea Eies verdanken wir Henger
de Graaf und Carl Ernst v. Beer, diejenige daa
Samena einem deutschen Studenten in Leydcn, L. I! a m m ,
doaaen Beobachtungen von Leeuwenhoek fortgeführt
nnd der VerüCTentlichang fibeigeli-'n wurden.
Wia im Namen „Sparmatomon" aoagediOckt ist,
bieH maa dia SaneaelenaBte in fHtberer SSiit Ar
Thiere, womöglich, whn die i1>'n MenKchen aalaagt,
für den aiikroakopischen Uomuncolua, an daai adiao
alle Theo* in Klaiaca vorgabOdat aeien. Naeh Job.
Moller') iah in ihnen Parasiten oder In-Icbte Ur-
theilcben des Thieres, in welebem sie vorkommen, und
Ehranberg*) stellte sie an den Inftiaorien.
Es war KOlliker^ vorbehalten, den Nachweis
zu liefern, daaa sie keine selbststiadigen Organismen,
Bondem in BliaduD colatahaada TMia dea miulielMB
XAipera sind,
B* man im Anfange nur dea Samen der SUtga*
thiei-e tintersuchte, welcher aus einer Flüssigkeit und
den darin enthaltenen äamenkörperchen besteht, ao
war naa laaga Zttt in Zwrilhl, weleber der beidea
Bewtnndtlifilp die wesentliche Ws^V.p Viei t\vr Refrnrhtnng
spiele, Alan hielt es fQr diui Wahrscheinlichste, dass
Aa Banaafllnlgjfcalt bei der Berflluaag ndt dam Ha
in dan^elhe eindringe und sich mit dem Dotter mische.
AI» man dann aWr den Seweu niederer Thiere
(Kölliker bei Polypen, Reichert bei Nematoden)
nnterauchte und fand, dan doraaiba gar keiaa FlAiaig-
keit aathilt, ab naa ftniar dia Banaa dar 81^
thiere Gltrirte aad aiab Kbaiaangta, daaa dia raaUmda
>1 Job Mitller. Handbaeh der Pkjrfdogla dn
MenschcD. II. Bd. p. 687.
•) Ehreaberg , Die InAulaaatUardaa ala vaHban-
mene Oqnuuanen. Berlin 1888.
■I Söllikar , BeittUa aar KcaalBin der GeacUecfat*-
vaiUlttiaaaiLdarSaouanaii^ait wiibdlaaarTktan. 1891.
94
FllMigkeli ntelit bafruAtoBgafUhig itt, g«Ungte i
m der Anachanong, dasa die Spcrmatozoen
wwflfitliolM Boifftiidthflil dos ^imtni mkq*
Uabar Art Oirtr WirkMuakdt
TSrachicdene Hypothesen laut, dtron orsti; von
Biacboff^) anigiog. Er sprach die befnicht«iide
41a BMHf luim
an , wöbet
«oliten.
B i a c h o f r fiaawrt sich wörtlich folgendermaanea :
„I>er Samen wirkt beim ContMt, bei BerOhmng durch
kaUlytitche Kraft , d. h. ar coutitairt eine in ein«r
cn Form der
[ begriffinw Mutari«, mbbe '.
■ndmn M»t«ri«, dem El, dl* ihr nor «faiMi bSobrt
giTiii^cn Wutun'l IUI ! v:ttglflHUlHai, oder wie wir auch
sagen können, die in dem Zuitaad» der grfiwteD Spann-
vag oder dar grttaUB Vtlgnag n «inar gMalMB und
Ihnlichen Bewegung and ülBW>fiiiiii_. .^lich befindet,
adttheilt und in ihr eia« fhkhc uikI ühnliche Lager-
Schon Wagner») machtp darnuf aafmerkaam,
data darch eine aolche blosiie ikrühruug die Verarbung
TOD ESgowehaftaB daa Tatan
Boa AnaaU tob Baobachtungen, welebe mm von
verschiedenen Seiten mitgetheilt werden, machten as
•ehr wahraehaiiilieh, data die Spenmtoaoen wirkliah
in daa ffi aindriagan. Kim fimd diaaalbaii Innarhrib
der Kihnüt und im Dotter; so Bar ry'l beim Kanin-
cbesei, welcher aach noch weitere ikobacbtangeo Uber
faaricbtete Nelaon«) ftlr die Eitr cinos Nematoden
(■AtMiri» mydaxj. Die Spermatozocn Foliten durch den
Oottar cändriDgen und oicli in ihm aufltan.
Kebar*) baachriab im £i dar FJuaamtucbel «ne
baaondere Oafilnmg, da»h welche der Sameniaden in
das Ei gelangen aoll, und nanut« ne Mikropyle. Seine
Beobaehtaqgan, welaha dia aigautUcken Befirnehtunga-
ToiKiDga batnAn, attataan tragen ihm- Uogenaaigkeit
•ehr bald auf Widerspruch und wijrj. n v. m vcrachic-
daoen Forschem widerl^; doch die Kntdecknng eiaea
El war TOD entaehiedeiMr
«ad gab Tann.
■ i Disrhoff. Thmria
Ana«, u. l'hys. Ib47. —
scbweincben.i.
Wagner. Kachtrai za Lenckart's Ariiicel .yeogung"
im Wörterbuch für Physiologie. IV p. lÜUl— lö.
•) Barry, FbUo«. Trautact. 1B4». — Archiv £ Aatt
0. Phjs. ISM). p. 554.
*) Nelson, On tho reprodactioo of A»cari» mytiM.
Pnceed. of ruy. Soc. VI p. hG.
*) KebeV. l>e •permatoiwonun iotn»itu in orala.
laasang, aucb bei anteaa Ebra aüa aoleba Wknpjh
anfzuiinden.
Die Frage nach dam Eiad ringen der Sbomb»
alenwDta in daa El wnrde immer Idbballar Ton dn
Fachgok'lirtcu diücutirt. WLiin auch die darauf bedg-
liehen Untersuchungen i^Newport, Biacboff, Meiaa-
ner v. a.) in vialen Ponitlan aiah ala nnbalttar ai^
wiesen
hla wurden bei den verschiedensten iCiern Mikro-
pylen nachgewiesen, man beobachtet« das Qndringan
der Spermatoaoea in den Dotter des Eies, worin man
sie sich aofUlsen liess (nach Meissner sollten sie ao-
gar zu FatttrOpfchen unigt-wandelt werden) — aber
aber dia wailaaau Schicksala das aingadmi^tanaB Spei^
matoBOona einen Idaren Einb1n& m gawxnneD, iat bis
in die U'tzten Jahrr kuinr/ni Forachfr gi-Ii!ii!,'i'ii. Nur
das eine Kesnitat war durch alle die Kinielbeobacbt-
nngaa tetgaatdit, daat daa 8panBatoaoao aieht bloa
in Berührung mit dem Kie tritt, »ondcrn in don Dotter
selbst eimlringt, um sich in ihm auizulüsen lud eine
ümvaadinng daa Eise dnmliiteti.
Den Unteranckungan 0. Hertwig's') war ea
vorbehalten, ein neues Licht auf die Befmcbtungs-
vorgänge sa werfen und <ße Sckictcsala daa in daa U
Beine Baobaebtugan «tudan ym Fol md 8a-
lenka lai^tatigt und ergänzt.
An dar Uaad dieser naoestan BaaulUto unannfid-
Bcker Forschung woOan wir nnnmefar diaBeftnebtnaga»
vorgllnge Hin Kie (.-inci' Sei'igcl« oder 8c««t<MTls be-
trachten, welches wir in d«a\jenigen Zustande verUeaaen,
Rest deü ursprünglichen KeiinWäschcna ala ,Eikam*
oder „weiblicher Vorkeni'' conatituirt hat.
Hort w ig beobachtete, daaa 6 — 10 Minnten naeb
er&igtar künstlicher Befruchtung der Eier von 72»»-
piietutM lividtu im Dotter nahe an seiner Oberfliohe
eine kleine helle Stelle auftritt, die allmählich an
GrSasa und DentUclikeit nmimmt and tob einer strab*
ligen Anordnong daa mngebendaa Protoplaamaa be-
gleitet ist. Dicfic Figur, wi-lchp im Centrum bald
einen kleinen homogenen Kern erkennen litat, wandert
ann von dar Btjiai'Jpharia naab dam Oenimm an in
der Richtung des Eikei-nji, an den «ie aich schliessUch
anlegt. Unter eigeuthomlichen, fast amnhoidenarUgan
Baeragnagan daa Eiko» findet aina vflBga Tacaahmb»
ung desselben mit dem dnrek dia Befruchtung dai^n
gekommenen Kerne statt, ao daaa Hartwig su dem
>) 0. Hertwig, Beitrtge snr KeintidH derBOdaag.
Befrnchtiiiie und Theilunjt de« thieriitrhen Eie«, Morphnl
Jahrluitli. I p. 345. — Zweiter TheU. Ebd. III. p. 2. —
Weitere lieitrige zur Kenutniss u. s. w. Kbd. I)L n. 271,
mid Mttar TÜca Ebd. IT. h IM
üiyitizeo by Google
Od
wichtigen Schlusfo gelanpto. .(U^s di-r iiumltti lliar
vor der Fnrobaog io der Eizell« vorbADilene einiAche
Smm, OB «aleha BottcakftntlMB in BaAw «•>
geordnet sind, aas der OiipnbtiM Biniir Ktnw ha^
vorgegangen ikt".
H«rtwig hAlt d«a durch die Befruchtung Uam»
gekommenen Kern Ar du nogemndelte Spermatocooa
und nennt ihn deshalb gSpermnkern*; daa aoa der
TdCtduDclzung von Kikcm und Spermakern hervor*
gagNgwie Gebilde ncoat er aFurchungekera*.
Du Avftraten iweiar Kerne im El nnd die Ver-
fchmclzung dpruelbfu war «chon vor Ilcrtwig von
mehreren Forachem beobecbtet (A Q e r b » 0 h , B ü te 0 h 1 i ,
BtTfttbarger), sber Usber iddit riehUg gedeatot
worden Nur E. v. BtTicden ,') wrlchcr brim Kanin-
chen swei gVorkeme'' /promtcltij beobachtete, spricht
dch Mr dtogeeAhekÜlelMBiltviiHinuig duTMlhea MH.
Es sei hier noch erwähnt, daaa Hertwi^ an»-
aitbiii«»eii<e bei •Seuigcleieru uiehrtTc Spcrmakernu be-
obachtete, die er auf das Eindringen mehrerer Samen-
ildcB mrAckflUirt. (Aehnlkh Immb ikii die BeAiade
TOD Bateekli M Knutoden dentaB.)
Hert wig dehnte bald seine Untenaohoflgen Ober
die Befrochtnng auf Eier von Himdineen nnd Am-
pUMen tm mi gelangte meh hier n dtniwIlwB
Pe»ultAte, t]af'H der Fiitchnrig^kr'rn dordl GofablHIl
von und bpermakem entsteht.
IMe irflgBUMilten ErgeMm der Hertvrig'Mhen
UntvtncbuDgen erhielten durch die Beohach(un),'cn
Fol*! and Selenka's insofern eine Bestätigung und
bwritanng, ab m kfclgwuiniiten Fonohera gulugi
das wirkliche Eindringen des Samenfadena nnd »eine
Verwandlung in den Spermakem za verfolgen nnd so-
■ttdtnBertwiff'eehen Schiusa von dem Auftreten eines
Kami «aaittdlw aadi der fiefrnchtiiiig auf seine Ab.
■taanmg tob Bpaautaaoao danlnaa in bestMi'gen.
Fol, welcher seine Beobachtongen namentlich aa
dM liera toa Jämu gbtMü maehte, berichtet dw
dar fltva FlidgaBdit. Bernr eine Bertthraag swbolMa
SMiWlIkkn und Dotter staltj^cfunden Vint , .sammelt
ridl daa PtotopUtnw des letsteren an einem dem aal
lasana geaaaetiiea a|iwaiaiaaooB gegenaDer gai^eaMi
Punkte an mnl liiMf-t fhif zarti-, den Dotter be-
deckende, hyaline l^ge, welckie »ich alsdann in ihrer
Mitte za einem dem Spennafilden sich n&hernden
Höcker erbebt Derselbe spitzt sieh ni und tritt mit
dem KOrper des Spermatozoons in Verbindung. Der
letalere verlängert sich nnd vereinigt sieb mit dem
Dotter, während der Faden, der frUber lebhafte Be-
wegangea aoafiBlirta« nur Baka kaaaft «od aoHntalb
daa Eba khftt, va aan iha aai* wUnnd riaiger
>> Ed. v. Baaadea. L c BnU. d^FAcad. ny. d.Btli.
T. XL a. XLL IBIS a. iST«.
Minuten wahr/iuif'nnir-n vermag. Der f inpi-ilt niifjcrio
Theil des Spermatoioous wird nun m einem hellen
Fleeka, aai «eldaa «ia* alraUiga Datttkaaardmng
auOritf Hei Anwendung von Reageetiea erkennt man
im lieiien Flecke einen kleinen Kera, den Fol ala
, m ft n n 1 i c h c n V o r k e r n " ^/»ronucM» asifry bmiokiBBt.
Derselbe wandert dem weiliüolien Vorkeme fpnmuUu»
fmellfj, dem glükerae' Hertwig's, entgegen nnd
weinigt sich mit ihm lum Furchungskeme.
£ine Diflereaa Ia dea Beobaohtaagai Fol*! aad
Hertwig's besteht daila, daa Entorar ia dam A^gm-
blicke, wo der Protoplasmahöckor mit dt in Spermata-
aoon in Verbindaag tritt, eine Dotterhaut eioh dlA-
rsaiiraa kaat, dia aaeh Hartwig adun am nahe'
fniehteten Eio vorhanden ist. Diese Membran soll
nach Fol ein Mittel sein, weiteren Spermatoooen den
Efartiitt in den Dotter su sanwlaaa. Der BaMtt
mehrerer Samenelemente kommt nur in gewiaen FttlitB
zur Beobachtung und gilt ihm als anormal.
Die Untersuchungen Selenka's') an den Eliem
ainaa braeiliaaiichea Seeigel« flhxopiumtm MfHgtitmJ
■tiaaaea im AUgeoMiaea aiit deqjenigea Pol'e ftbereia.
Er hat nur noch geuau crkaimt, dass ee der Haie
d«e einged Hinge neu Spennatoaoaae ist (fllr gewöhatieh
tiHt aar ala eoldaa ia dea Dottar aia, doch MnaB
mehrere Sjit'rmatrizoen im Dotter nicht zn einem paÜio-
logiechen Keime), welcher lum Speraakerne wird, am
lieh daaa aiit dam SPHnw aam Pnreliuagskerne an
vereinigen.
Von Uertwig und Fol sind ausser den er-
«IhatoB BAinodermen auch noch Tartrater aadwar
Klassen zur Untermchnag hMraagHOgea fStgälm,
Hettropodt». Ttllm» n. a.) aad dabei hat sieh daiadba
Huuptresnitat ergeben, dass der Forchungaham aaa
der Copalatiea tob Ettera aad Speramkeni ariacn
Ursprung ahamt. Ebeaso laatoa die Aagabio Wbit-
man'B-) für CUpune
Die neneeten Untersuchungen Über die uns hier
iatersesirenden Twglaga am Ria Tirdaalien «tr CaU
barla.'] Sic behandeln dos Ei von Pftrorr.yir.'n Pfaneri.
In der üliliaut des reifen iWroMyzon-iuea, weichet
baailB im .^sMM«««<«».St«dinm eiaaa Htkera im flhma
Hertwig's erhalten liat, befindet sieh eine „Süssere
Mikropyle". IMe der Eihaut fiberall dicht anliegende
kömchcufreie Uindenachicht de« Dotters ist in dieser
Gcigaid ^wdeatend verdickt, eatepreehead eiaar hier
badadBdaa Brwatemng dee Ziriadwanaas awindwa
■) Seleiika, Doobttchtuiij^n aber die Befruchtaag and
Tbeilong des Vlies an Toxopnaute* eartgalNIk lUaiga
Sittaagsbericbte. Heft lO. 1877.
i| Wbitman, Tbe Embcfal^ af Ü^fttu. Qait
hnm. ti aicroac. scienc July inaT
■) Calbarla. BcftachtBainamagMa Bi na A*«>
agNM IWi »Ucbr. 1 lilaL £äBg. M XZX.
Kidotter nad EÜiuit. Von diawr TwdickUn Stalle
mt tAt <bi Ml UiTMlmlMdtigsr PotlwwiliitMn gv*
bildeter Kanal zum Eikprin- hin, l>iL-iir Giuif; \iiril
all „äpoiBigaog" b«z«ichQet. Am Beginn deaaelben
wdirDatlwp«iph«li bdliidit rfoh lim raDdeOdhuff
in Ic&rnchonhaltigcn Dottor, die Bop. „irinon- Mikropylo"
Den Act der Befruchtung beschruibt (.'albcrla.'j
MIM BiobacbtuDgeD kan lamBnMnfaseend, folgender-
nMiMB: i^Cin Spemtitoioon tritt durch di« lUMir«
Hikropyla in den Raain swiechen lühant nnd Eidotter.
Pia Berabmug de« letiteren durch du SpenMtacoom
]öet «inen Reis ana, walober ein« geringe Contractiou
dea gesammten Sotten nur Folge hat. I>ieM Inmrt
•<i. Ii :Ii , il.iK>( eine Lösung iler kiirnclieiifreieii
Schicht dea Dotiere Ton der Eihaut in die Untgebung
dar Hflcroprlea eintritt Die partidle
Eihaut vom Eidotter crmAglicbt jetzt, indem die Träber
mit Protoptaema verklebten Poren der Eihaut geöffnet
werden, das EinfttrAOMD IVB Vlliwr in dm lieh Wi»
deoden Eihaat-EidottirrMiiu. Hierdurch wird dli
durch Waaearanfiiahma ausdehnende Kiluiut weit vom
Dotter abgelioljen. Durch das eindringendt! NS'aiuier
vird jiM kfimdMifiMO Rindion» dw Dotton, indem
TheOe dereelhen noch rine Zeit kog der Eihaut feet
adbärircn, in feine Fftden oder, wie an der Stelle
swiichen den Mikropylen, wo Jim ftotoptinnimiiiB
MiehHgM MfiMrdMt war, m einmi Banda, dim
Leitbande des Spermatozoons, aufgezogen. Durch
jene« Leitbaod dringt nun der Kopf dea Spcnnato-
woM n die lamra IfilBapjrli, !> 4« H|wiiMflaim
und gcbtngt so zum Eikeme. Mit der weiteren Ent-
fernung der Eihaut vom Eidotter ruisst jener Strang
kumchenfireien ProUqplanni, und bleibt aein peri-
phiriacbwi Ende ab groaier Bandtropfan au der Ei-
haut, sein eintralii all DottartropAo vor der inneren
Hikropyto liegen. In den meisten FftUen zieht sich
daa oentnUa Ende fttr kune Zeit in dm Dotter surück,
Ml dann Ü Fblg* «inea OmlnetioiiavorgangeB im To-
tiiTU des Eil », di r niil der ..Soiineiistralilung" derDoltar-
küracben zusauunentuUigt, nocbmabi bervoniutretea.
80 wie dank dia Oo^JagaliM dea EHMrai mit
dem 8]>eniiaV<:Tn Kopf) der Fsirciiuntfski-ni sich
Lüdet but, iäaat jene Contractiuu im Dotter nach Mttd
der Dotteirtnffa rieht sich ganz in den Eidottar, in
dM SpanMfang zurück. Sowie diea geacbeben ist,
itt dar Biftvahtungsvorgang beendet ; ea wird deraelbo
durch anatomisch« Verböltniase dea Eie.« sehr unt«!-
itAtat, indem diaaalben dam wirknaeo Xbeila daa
raüjgliBlien, aof
▼«■0 MB
0 CalbarU, Mtad
Noih laiirwiimt, da» Calberi« ein beaonderea
Qiwidiit ligt wf dia obin kun iMnwigilMlbaM Bi*
obaditniiR Fol'» (worin er mit Hertwig in WidSF-
apruch steht), daaa sich mit der BeirncUnif aiM
DoMariMwl Udat, indem er in deraelben Ar daa Sea>
"(cni-Ei dif plvielie Einrii lituiiff erVennt , wie nie für
das I'ffronitfZßn-Ki in den Mikropylen und dem Leit-
bande besteht, eine Einrichtung, weiche im Stande
iat, nur ein aiuii(ia SpacmateaoM in dan Dottir «ia»
treten lu laaaan.
Dieae letztere Frage nach der Anzahl der em-
diiqgiodan SpmsaloaoaB dUrfta tndaaa noch ala aiM
olima aTHwaehen lein, da diaUnlanmdmagm Salanka*«
für die Möglichkeit des Eindriiißens mehrerer Suuien-
iiden oluM ütOrung der ragebnaasigen Entwicklung
dar daa
Durch die zahlreichen Beobachtungen der letzten
Jahre, von denen wir die wichtigsten harvorgehobea
lialiaa,^) ohne dabei auf gewiiaa atniUga PMirta tm
iMhr MUcgaordMtar Badaatnng näher einzugehen,
ist das ftbareiDatimmenda Reaoltat gewonnen, dass der
Furchungskem, welcher durch seine Thciluug die Kerne
der beiden arstan Furch ungskogeln lu iiafem bestimmt
iit, aua ainar Tania^nng zweier Kkm hmi ür-
Bpnin(T nimmt : eineii weiblichen , von Kdllüdlaliua
abstammenden Elemaotas, des „EikaraM^ odir «iWitb-
llelieB ▼otlwrBaa'* nnd eJnaa nlMBebra, vom Kopib
de.i in den Dotter fliiigi:(liu!ii.'iii ' ii Sjurrmatozoons ge-
bildeten Eleoieutos, des „SpormaJcemea" oder „utikaa-
ÜAm ToclMiMa". DiaBiftmMii^ hunkt aamit axf
der Copnlation eines weiblichen und eines milnnlicben
Kerues, die wabrachcinUch aU morphologisch ä4ttiva-
knta Oahflda aunaabaD sind.*)
■) Wir Wullen nicht verschweigen, das» sich genea die
Beobachtuni!Pn I-'oI'r Stinwiieii erhulx-u liuben. wie l'erer.
und (i iard, ilt-ri'n Kii;<vurli- iudf^., von Vol zunick^H'wieüen
sind. (Fol, K^puusc (t «lueJijueg olüettious lurmuiöes conire
ma mm anja ateteation du zooipama. Aich. daZnL
OpAinaiit VI. 1877. p. im.)
'-) In allerDeueiiter Zeit bat Bergh üntersuchnncea
über die WründeninKcn in einem Cöleiitoratcneie vorder
Betruchtunft unRcstellt (..Studien über die erste Ktitwicke-
InnK ilo*. Kies von fioimlhyrtiea Lorfm .Mim ■ Moriihol
Jahrb. V, p. 21:) Auch er kommt xu dem Ucsultatc, da&s
HiehtnngsampUaitir glMMlT wird, aus welchem ein
örpercbeii «wilit Md ansfestaaiea
SiU dicht
Ihm dir
Von dar Vatorforschenden OoaeUiohaft in Halle
erhalten wir folgende Mittbeilung: Die flir den 8. Juli
d. J. ia AoMibt ganommane SAcnlarfiner der Osaali
■daft HUi diingandar Hindaraisae wegen auf dM.
SIK JuB d. t. TCnghobM »«rdau.
Dr. r. ■ttCtali.
s.Z. SdiriftfUaer.
ScaSk «sa 1.1
üiymzeo by Google
KÜNQUAM , G;>^*f**t 4 . OTIOSUS
LEOPOLDINA
AMTUCHES ORGAN
DES
KAISEBLIGHEirLBOPOLDINO-CAROLINISCH£N DEUTSCHEN AKADEMIB
DER NATURFORSCHKR
HKBAUSOÜOEBEM UKTES UITWIBKUNO DER SEKTIONSVOßSTÄNOE VON D£1I FBÄSIDENTEK
Dr. C. H. KnoblaadL
HaUe a. S. jc. s,, Heft XV. — Nr. 18—14. Juli 1879.
: Amtliche MittheilunKen: Rcrision der ßcchuuns der AkMlcmiv für VSli. — Untmcouimga-Vereia der
Akademie. — Sclireiben des l'rof. Dr. Wiltiplm Weber. — Krthcilung von Uiplomen. — Bcitrik^c xur Kane der
Akademie. — Thik> Irmisch t' ~ bongtige Mittheiluiigeti: Kint^gaogene Srbriflen. — Sie(aL Oftatkcr:
Malaxola'« und CnrUe's neue Forschungen über CouemicuB, aeiu Leben und «eine Lehre. — Mar * * "
liÄsWMMlamntBnlBiigm L i. 187». — Die ». AUunidlaiw des 4a BmmIw der Non AcU.
AMtUohe MitUielliuigen.
Bevisioii der fiechnung der AkAdemielfQr 1878i
An dfta geehrte Adjnnktan-Collegium.
IN» an MB S6. Jmi HfclHiaauw Bf^fcw^nf d« Leopw.Carol. Deutachea Alndimie der Kstnrforscher
«iber das Jahr 1878 aendem wir nalMt UipwMoM—a B«hg*B mit dar ErUhrung «BOdc, daaa wir diaaaiba
^MUaUndjg richtig befnndaa.
]>read«B, dn ]. JnH 187». VM KlMBWW»tlir, Oah. ]Uf.-B«a. Th. MMdL .
Hm. Geh. Keg.-Rath Prof. I)r. KnoWaacli,
Prfta. der Leop.-Carol. Deutsch. Akudetuii.-.
irnteratützungs- Verein der Ksl. Leop.-Carol. Deutschen Akademie der Uaturforscher,
Kachdem in dar XV, S. 17, au Vorschlägen hiojiichtlich der Verleiluuig der fllr daa
Jak 1879 baatänrnt« IhtmtatnuiMmBBM tob 850 Bmk. mi%alg«dail waid«i wur, iit fieaa in f dl d.
§ 11 der Qnindgeeetze de« Verein« vertheilt worden.
Halla a. 8. (Jigargaiae Nr. a>. dao 81. JoU 1879.
Der Vorstand dM UitarafllliM|8>¥irahM:
Dr. IL KaaUMdif
Leoj». XV. IS
uiyiiizud by Google
9S
Sn Snjßftiignr dar Gotlmiiiu-XMaillA,
Herr GpIi. Hofratil Itataor Dt. Wilhelm Weber in Göttingen, hat an den PriridnUa dn Ibllgaiii» SdmlbaB
gerichtet, welobw Itfadmsk nr Kouatuii» tler Ak«detme gebracht wird:
GettiBgSB, den 8. In& 1879.
Hochvrrehrtor Herr College!
Empfaugen Sie, als Fränideut der Kaiaerlicben Leopoldiniiich-CaroliniMiben Denüieluiii Akademie,
mdauB famigtteii Dank fltar die bobe AmaMkaaag, die mir Yoa der ffthorWilnii Alb^T-ft donh
Znarhaanuig der CotboiiiuB-M<^ttill<> m Theil gewwdaa üt, und gestatten Sie mir db Bitte um Ihn
gMgjt Ymüttelung, nm der Kaincrlichea Akadmi« dUD Auadruck meiner VerelmUigf tmd BnklMifeltt
Erhalten Sie «ach ferner Ihr fretmdUdbM WoUtMÜliB
Ihrem treu ergebenen Oollagw
Herrn Oaheimen BegienuD|g>r»t)i Dr. Knobiancb,- Wilbelm Weber.
FiliidiBtao der Kail. LMp.-GanL Santsiihm Alndani«
in HdU «.8.
£rtiieilimg von Diplomen,
m d0MO di« LeopoMiniHdhOwaliaiM^ Davtaetw Akm&nfe dweh ToMhuif KalMr hmpcM'» I. nm 7. Angut
1887 Bud Kaiser Cnrl'« VIT. vom 12. Jsili 1712 i ri>i:irlif it'f ist nnrl wplclie si? Ins in tlie nr-iiritp 7i :t irtiibt hat.
Dieaolbe ernennt auf besondere Kuipfubliuij; ciaer Aiuobl in dem betroffenden lache compctenteeter
Miti^ader die daroh ihn Entdeekungereieen hochTordieiiln Fmdier: tbuj BttBkf, JvÜM ti^, CItfl
WeflNdtt ni OoetorsB dar Philoaopbic, um) zwar:
Henncnm Stanley
irropter «sin^ de ■otentia nmm nAtttraliom awrits oonemtiente indido enrnntomm in hoo litteraram fnan
vironim »pnd oniuei nationen proLdta ((ikhI r'-rniili«^)!!!!« et vriHti-^imis Afric»e rcirionilMi» iidniir.-.liili indnstria
oonsilio persevcrantia pcragratis cognitiouem liuius tenurum jiartiü cgregio auxit mitxifuoruiii lluuiiuuDi cursue
priint dHMBitnnt vmai NOi origioMn plaoa »paraH;
Jnlinm Payer
propter esiniia de ecieutiii rerum uuluruliuui merita cunscnticnto iudicio snromoruui in hoc Utterarum gcnere
vinraia pralwto qaod at in altiarimi« Alfiinm noaitibiit at ia vaatiaiiBiia aepteatrinnali« «eaanl plagia Camaai
et nntnram rej^'onum aetern» f^lacie obmtamm acuta iadagkvit terrma aata* ignotM priama iBveidt oogailiaBni
extrcniarum tirrne jiftrtiuui cj^rcgie aoxtt;
Cuolun Wejpneht
piropter cximia de ideDtia remm natandimn neriU oooaairtiaBta indisio aunBOnm in hoo Kttmnim genere
«itoram probaU quad hl mtiMuaia acptantriana&a ocaani plafia finman at aatanun ngiaunm aatoro« glacie
obmtarmn aeoto jadagmit tanaa ante» igaotM prinna iunranit eoguiüoatm extrenanui tarne parüam
agngie anxit.
Unsere Akademie iat «ich bewusst, daM sie ihre AuezeicbDangen desto häber atellt und nm lo mehr
im Sinne ihrer Stifter crtbeilt, je ti hcnereit und je gerechteren Gebrauch aia davon BWoht. Heute giciht diV
Jahrwtag der Kni'o'rlklien Verlfiihuni; ihr etngn bedantungfvollen Aaiaai dan.
Halle tt. S., den 12. Juli 187».
Dar PrMiani dar Kai. Laa|p.-Carol. OeatMiien AlndaMla iir Hatarfiradiar.
I)r. H. KneUMdb
BeitrAea SOI Kaaaa dar Akadamia.
JoK 9. YonKn. IVoCeaaar Or. H.W. G. ^Vald<'ytT in Stv.'-.i<slinrK A^^J^unpr der lahiaahii^^ . 80 —
„ 34. » » Dfawtar Dr. J. Scbnauae in Jena Jahrcebeitrag iur 187i> 8 —
„ 86. n » Ifadkfaialnth Dr. J. 0. firqaa hi Wte daq^ für 1879 8 —
Dr. H. KMMaiali.
üiymzeü by Google
90
Tlülo IrmJsch.*)
Am 98. April d. 3. tHuAt n SaBdarAavMB «in ainlSHlnr, HfaBclilar GaUhrttTt imua Nhm Jwhidi
mit ühor Di^utfirhlanilft Orr n^pn liinnn^i WTinnnt war nnd von dßn Trügern der Wlmuhlft iMl mit Boilh*
MbfaiBg genannt wurde, der Botauiker Johann Friedrich Thilo Irmiach.
Er wurde am 14. Juuar 1816 sn Soodanha»« gebocan mnd varbbta arfne Undhait in den iwiieluii
Sotidcrelinusi-n und Mi'ilpHi»ii<fn fjfli-ponen schwai-y.lnircn'Frh-rndoIsfädf Sfädtrhi-n Sclilothrim , wospHibI
8<fin Vater Förster war. Zu Somlcrshnusen besuciito ir da» üjmnasiura -jnd stiidirtc hierauf in Hall« Theo-
logie und Pbiloaophie, vorxugsweiü« aber unter den ProfeBsoren v. Schlechtcndal , Bartnei«ler und Germar
Xaturgeschichte, mit besonderer Vorliebe Botanik, die ihn acbon auf der Schule in allen Fretatnodoo fae-
schAitigt hatte. Nachdem er einige Jahre in einer trefnichen Familie Hauslehrer gewesen, arhiolt er eine
Anstellung nn dem FiirBtlichen Gymnasium zu Sunderthuuscn , an vrelcher T^branstalt er bia an aaill Bods
«Is Piafnaor thitig «ar. Anf dem Felde der Botanik imaUSaiig aehöpferiich tfaAtig, gelang aa ifani bald,
akh einen Namen n «rweibec, der ihn mit den bedentenderen Yeitnteni dieaer Vlaienaehaft in Yerh&idaBg
Ivachte. Ilauptsärhlicli waren es Arhf iti n auf dem Gchiote der MtirjihotoffiL' und Diologio und dir nuf <lii;ipn
iioh anfbanendeu Dat41rlic]ieii Auorduiuig der Pflanzen, welche ilin unter seinen Facligenotsen bekannt machten.
Lange Jahr« Hand er mit den namhaHaetan Oelehrtm dea In- and Avahndaa in fertwihrendeni winaenwiliaft-
lirhrn iiml p istigcn Verlifhr ; M uiiifr wii> Alexander von Humboldt, 8t. Bilaire, Fr.nirais fluizot. Treviraima,
Martiu« und viele andere würdigten ihn ihrer Aufincrkiiamkeil und CoRaapondens. l>ie philosophische Facdtlt
der üniTartitat Boetoek ertbeilt« ümi 1857 die Würde efam Doctora der lUloeopUa nnd Hagfaters der fMan
Kfinite honoris raiiFa 'in dem Piplonif» heilst von ihni: ii^^cnii n<iiniine oru!ornmf|ue arie plantaram occol-
tiüüiiuu nivslcri» tani hypoi^aca quam ojii/^aua filiijiösime oljttrvavit, luutiüsinie apcruit, ductissiuiu illustravit).
Er war CuEtoa des I'ürat.licben Natnraliencabinets, Mitglied des alterthumfor&chcnden Vereins und ElirenmiU
glied des landwirthHcLaftlichen Verein« tu Sondcrshauaen, MitgUed der Königlich Iwyriaehen hotaniaoben Oe-
aellsckaft m Regenüburg, dea datnrwiswnachaftlichen Vereins Jlir Sachsen und Thfiringen, sowie der nator*
forschenden (ir'ii<'ll>rtiitf4 zu IIuUc, der physikaUnch-mediciniseheD So«iet4ii in Erlangen, des botanischen Vereins
der Fnvina Brandenburg in Berlin, der UroeslienegÜGh eiriieiaiilwm Gesellaohaft für Uineralog^, Qeokigia and
Petreläetologie in Jena, dea natnhriaienaeliaftlleheD Tereine in Bremen, der SSniglieh liolsnnaliaB Soeiattt In
Ratibor, d' i S .i ii tTit. f lr Naturwissenschaften in Cherbourg, der Ik)tanical S<.ciLty nf KJinburgb, Oliaiawi
glied des naturwissenschafUiohen Vereins der faayriichem Ffals, sowie der philomathinchen ttoeiatit n Slraaa-
Imtg L E. Dia tnlindiadM Begiernng iloie ilm dateh Teriellniig der ICedaille itir Kmiat md mnewefaaft.
Unaerer Akademie gehörte er neit 10. Februar 1860, cogn. Ttrissrnii-Mirbel , an.
Nie konnte er sich, obgleich ihm verschiedene ehrenvolle Uufo an Universitäten »i Theil wurden,
dnaa enIaeUicasen, aefaw geliebte Vatentodt mit Um- niehen, aebOnen Flora m vailasaen. In eeinem nmentan
Wi'M r> i'inf'o-^. iiiiil Ii.";! !ii iilfr>. strebt«' er nicht nach bohfr Sti^llunj; o<1er ün».<<eren EhrrnlM-,'fiL,-inijTi>n. 1874
zum Archivrath ernannt, widmete er die let-zten .lahra Beines Lebtn«, wo ihm botanische Kxcursionen mehr
und mehr beschwerlich wurden, haaptaächlich der Erforschung der älteren Geschichte des schwanburgisolMn
Fürstenhauses. Die 47 Deiträgie wut aohwarzburgischcn Ilcimathskunde , welche in dem von ihm redigirten
&ondenbSu««r Regierungsbktte verBfliNitlieht wurden, sind ein schöner Beweis seiner rastlosen TtiXtigkeit nnd
besitzen bleibenden Wortli. Sein letzter Artikel V/tOC «Die Uoimbringung der Leiche GautluT des ätreitlMren''.
Ein plötdicber Tod rief ihn mitten ana asiaia aMnOdlicben ScliaSeo. £r war am 24. April gm beftar
van einem Spaziergange zurückgekelirt, als e&a GeUnacUag aetnen Maren Gaiat in tiefe BewoaetloaigiKit Ter-
■ankte, der am vierten Tage »eines Krankenlagers ein sanfter Tod folgte.
Irmiaob war persönlich höchst liebenswOrdig, von einem kindlich-naiven Sinne und mit warmem Ge-
fldde für IWadadwft nnd hlnsBofaee Glttck begabt Nnr die StQle einas adit deataehen OeMutaatabana
vanabaflta ihm Zeit und Kraft für "« iiK- vi 'l1l'iti^'o Tliäti^rVoit. ^
8(ina hauptsSchlichsten botanischen Scbrüten sind folgende:
Naditrtffa an Hafar'a CUtrü BmmnmM ana dar GaMaft nuhnatiiiB. (Uanaea ZU.)
Bmehnibnng einer merkwfirdigan l&abildnwg ym dar BIuIm «n JSriM» jldnafaymm kr^intlm b. Mnap.
(Linnaea XilL)
Kahwiig md Knnepenteldnng ton Jamium JViqMAiiL
•) T«|L Liop. XT, 18». p. «.
IS*
Digitized by Google
100
BemerknagMi Mmt die EpipaHi$-kritu der deatcchen Flora. (TJnnapa XVI u. XtX.)
BcnerkmgtB fiber die AnawaU des StofTsfl lUr d«n faataaiaelnn Untorrieht Mif GymiiMMB. fiaebtrige war
Flora Scbwkrzbarga. Programm 1849.
Znr Morphologie der mouocotylischen Knollen- uno Zwiebelgewftebw. Berlin 1850- 8*. (10 Tb£}
IMtifg* wu fiiokgw und Motpliolagie dar OrehidMm. Ldiiig 18&3. 4". (6 Taf.)
Eiinga BegtwelitDBgm an emheinmeheB Ordüdeen. Flora 1854.
Ui'liCT Mitltjrif /ini'uilti.ft. Fluni 1851.
Beiträge snir Natui;g<e*cbicbt« der eioheimiicheo r«/«rMiM- Arten, inabaaondera der taierüma qf^fitmali» nnd
4MMm; Hallo 1854. 4«. (4 Ttf.)
Baitrfige zur vergleichenden Jlrirphnlopie der Pflanzen. Tlrfi Tlicili'
Erste AbtbeUaug: Rmuneulu» Fttaria L., Carum Jiubocattamtm and t'hturcphjfUum btUbontm noch ihrer
SaiBDniV' — Srymdot MämMk and JOdUUn — Ihfamkm JlruaHymnit Hook, ud SMaoftna»
Sweet, nach ihrer KnollenbiMiinp. Halle 1864. 4». (8 Knpfer.)
Zweite Abtheiiuug: IHc Keimung, die \S'uch&tbuinB- und Emcueruugswciise einer Rcilic einheiiuischer
Arten aus der natürlichen Pflanzenfamilie der Labiaten. Halle 1855. 4'^. (2 Kupfer,}
Diitte AbÜMÜnng: Uebar Smlari»ii hifniia Desf., CmMÜarüt majali* L., C. iy}/g4Uim L, und C vmü-
tÜiiki L. und Arft quadrifdia L. Halle 1856. 4«. (3 Knpfer.)
]|iiiiplial<^che BeobAchtnngen An einigen Gewächsen der nHi&lMB FaaoUktt dar Maiaiilhoeaiii, Iiidaoii nd
Aroideen. Berlin 1856. Fd. (3 Taf.)
Ueber einige Arten ans der natBrlielna nmiilie der Fotaraeen. Barlin 1858. Fol. (8 Taf.)
Beiträge zur M'ir|ilif>lngio iler AmarylliJeeii. Halle iHfiO. t ". 12 Tiif. l
Ueber einige BotAuilier des 16. Jahrbonderta , welche sieb am die Erlorschung der Flora TbItrngaWi da*
Haraaa nd dar aBgramaBdait GegandaB verdleiit gemaeht haban. SondanlMMMB 1869«
CcIkt einige Fumarinccen. Halle 18<;-.'. t ". ;> Taf.)
Beitrüge lur Naturgeschichte der Mtcrunii/lu montphgUa. Flora 1868.
Uabar JBrfOnidim, BriUlbrit vaä IbOmka. Hallo 1868. 4«. (» Trf.)
Ueber einige Ranunculacecn. notaniftrhe Zeitung 1865 BUd 1868«
Znr Naturguschicbte des l^lriitioU'! nUit^rt. Flora 1865.
Ueber Ajxww trilobum Wallroth. 'IlttUa 1805. 4".
Beitrige nr Taglekhendso Moiphologio der Fflaoaan. Vierte nnd fflnAa AbtheiloBg. Halle 1868i 1874.
fangegangene SeUrifieiL
(Vom 15. Febr. bis lö. Män; 187i<. Sehlus»)
K. Prenss. Akad. d. Wisa. in Berlin. Abbaod-
lOBgen. 1H77. Berlin 1878. 4«. — PhyiikaL Classe:
Roth: Sliiilii'ii am M.iiiü' Soiiiin». p 1. — Reithert:
Vaber da» vnrilin- h.ihli dir t'liurda dorntahs Iwi frtili-
leiUffen Uaitisch-lMül'rM'ticn i Acatilhitis rnliinri^, \, l'.i.
(2 Taf.) — Matlipiiuri (iii>M'. Alalilj ". :
Uericlil (Iber die Beubatlituiig des Veuuäduri itgauk't'^ ^uiu
8. Ifecemlicr 1874 in Laur. n. 1. — Abtkig. ii: Hagen:
Vergleirbung der Wanenttale dar Ostsee an der Proiml*
Bchen Kl»sle. p. 1.
— MoDftfuWrichte. Not. 1878. Berlin 1879. 8».
— Sp<iri'r: I eber ilic Knt.sti hunsr ib'r I'roiiiln r.inzpn durch
(lii'iiiiii-be l'roci ...-.i . y. T'K - li(\rirli: li-bir llilde-
braudt's geuKigisLlie .^üinraluDgen von Monibassa. p. 7U7. —
Kummer: Neuer elementarer Beweis des Satzes, dass die
AniaU aller l'rimaiiüco eine uneDdiicbc ist p. 777. —
HUgandorf: Dia taa W. Fslan in llocaaäUqao gasam-
netten Chntaceeo. p. 189. (4 Ts£)
Acad. Roy. de Htfdec de B«slsiqne. Bull. 3"*8Ar.
T. XII. Nr. 10. BruxellpB 1878. 8». — Bodes: Paase-
ments dis [tlairs p 'M l — T. XIU. N'r. 1. Brüx. 1879.
8*. — tjuioot: Denis sy{>tulitMiac«. i». 24, p.&4. — Loi-
aoau: 1« phanaahoBittro et foiMMaitre ■miina. p. S8.
Soc. Imp. des Katoralistes do KoaooiL BuO.
T. LIII. Jg. 1878. Nr. 2. Mürcou 1878. 8*. — Her-
inann: l-"orfgejiel/.tf riiitisiiiluiiisen Uber die Atoro-VoluBO
nnd spec. Gewichte orRanisi bcr Verbindungen, p. 141. —
I£ej;pl: Keisebriefc. p. — t. Thumen: Beitrige lur
l'il/-riora Sibirii MS p Juli — Dallion: Verzeii hiiiia der
II I Kreise ■»cm KuMsliu |,'t -animeltcn Käfer, p. 2i3.
Koniwlrl Almd. T.Wotaiiich.teAauta«daM. Fio-
ooiaeifYerlinal tm do gowoae YerpidoitagM. AiL
Mafanltindo na Mei 1877 tot an net Apil 1878.
Anaaleidaaa a. «. 8*.
Boalo IitltoA» Tmtt. Atli. T. m Ser v.
TCsp. 8—10. Veneria 1876—77. 8«. — s t a 1 i o : (.au-
logo mclMilieij e dencrittiTo dri crostaeci deir Adriatico.
p. 977, p. IUI, p. 1313. — Favaro: Intorno alla soluziooe
graAca di alruni problemi pratlri. p. Uäri. — Loreozoni:
Sülle formole fondamentali della trigx>Dumetriasfcrica. p. 10&3.
— Bellavitis: Quatlurdiresima rirista di giomali p. 1147.
— C o I p 1 1 i : Di akuui succedaiiei alla rbinina e particolar.
neDte della rinronidina. p. W^h — {"au frier: I! pulso-
nietro nunva porapa idrauura a )iri -^ii nc din tM di v-ipore.
p. 1223. — tiuareschi: Muove ricerche sull' Asparagiaa.
pi 1885. — IfMiaoni: CoMrikMioBi aUa göäaHa dd
üiyitizeu by <jO
101
FrinlL p. 12C9. - FftTsro: Bidlft lanii M pdkMil tat
mIwL f, 1319.
T. IT. Sw.T. Oi^. 1-9. Tonern 1877
— 1878. 8*.— Naeeari e Bellati: 8aIU intrasita d«l
taamBeKMera mtetcnperalnrr- p. .'h -CanesiriDi
e FaDzago: Intorno aisli acari itAliuui ]< Tii - Uclla-
vitis: yiiaUoniifosima rivista di •ritiniuii V.it- II ]>. "i47,
p.3r>7. — Kossetti: Hüll« terop^ratura delle Imiiinn', p. 2TJ.
— iiL: Sul tclcfoDo <li Graham Hell p. 291. — Combi:
IJWla rivendic*2ioDe dell' Lstria agil studii italiani. p. i^O. —
Ziliouo: DaUft giuria medica. u. 389. — MilliiseTi<-b:
DctermiDtttioiM deUa latttudine dcD' osscrvatorlo dell' is-titut»
di marina niprrantilp in Vpticzia. p. 5:(7. — Itossrtti: Hc-
laT.imif «II jilctin«' i-sj'i ripii/.p ifli-tuiiii'lip. jl TiIm- — Trois;
Nuuvi fittti ri!>gimniuuti la storiu (Irl «iüU-jiiu liutatiiu dt'i
teleostei. p. 579. — Uiade;;o: Di una rsprcssionc ^pneraln
d«i moMieuti di tteosioMe suUe pilp n<>i pouti mpulliri a travi
coDtinae. p. 613. — Vlacuvicb: i^u\ (jun-iu fttonialu dcl
nrascolo iterno-deSdo-mastoideo. p. 041. — liosactti: Siii
Iflploni !,i!i7a Umiive. p. ftßl. — Niuui: Materiali \ifY la
laun.1 Vtti«:". ]. i.-il. — BeBVPiii.sii; Siilk- attincriüo dellc
ossa col sistcma vascotarc c foi pran.'s^i a^siniitativi p. 731t.
— Tniis: Contribnzion« allo stiidiu dcl ^i-,tpiiia linf-ilifn
dei «i-k'o>.U'i. p. 7()5. — Vlacovich: St^yrx l'iiso doli' acido
fenko neJle prcparazioni microsropiclie. j». *■ 'i 1 . - 1 • c It c c t a:
Snila lili^nerta o raliscertala rctti. p.fiS'.t. — Iii/. in: .Vnt-
Ibi rhimii u dpi!" »■•i|ii;i iniiipnilp dill' amifa Umtv di l'pjd.
p. 'M'r — I>c Upt'j Al-iuic iinti- priK'tulusrichi' |rt sit-
vire all" studio dfi rdtili nl aolitii d'ItaJia. p. 'Mi.l. — • ( a-
luci: .Sulla Kiuria Dii'ür.i, [i. — Uniti; >iiU,i dclirriii-
nazione dcllu costariti di-^li ckitruinutori di lluilü. p. liMJ7.
— Jiinni: Materiaii per la Autna Vencta. p. liMH, ja. 1191.
— BelJaTitis: Tena «d ultima parte della quaitorojcesim«
ritifU di giornnli. p. 1«»J9. p. ife'J. — Bvruardi: Sludi
sopra i motori atmosfcrici a khz. p. 112^!. — Nacoari p
Bellati: S»i fptiompni UTtiiin )ir<i<iiiti d.il |ii»8saji;gii> dfUa
•Iftlridtil Ät!ra\irb<i i (.m^ r:iirl ii:i, |i, 1.'..'7.
K. Oeselbich. d. Wiu. in Göttingen. Xachrichtcn
a.d.J. 1878. ütiltingen 1878. 8».— Kiichs: lilx^r
eine('la.v.p von DifferenzialHlritlmmtrn, wpIcIip dunh .Xbpl'swlio
oder 1 lliptisilicFuilclionfii ititi'iL'nrliar «iiiii p l'J. — Drudt :
Leber die \'crwaiMllscliafl u. sy6tfiuutiM:i>u Itcdcutiuig von
Otnsfh» JMBitkt. p. 99. — Petersen: Beweis einsn
LekmlM», betreffeBd die IntegnlieD alg«braJ»cher Dlfb-
rentialausdrUrke, bezielinnpiweisp algebratschtT Differeottal*
R|pirliuti)^n Hilter gescblossenpr Form. p. ftp, — Srhering:
MittbciluD); aus liiMT KsppriniPiitaliinK'rs.uiliun); über die
„Itribun^'s.striiiiH" ii. .^-^ — Marine E.xpcrimeotclie Bei-
irtae snr Wirkung de» llim-arpio. p. 1U2. — Woiftbera:
dSw MflthMMftnei. d. ISft - id.s DBlcniidim«.aiMr
■■s Afriee ■Uuimicnden Rlade. p. 149. — Leng: warnt
aus erraliscbem Gneisfie von Wnlen bei Bretnea. p. 15S. —
Henic: Zurvrr^leit-lieudfiiAnatoiniedrrKrv»talllinge. p.318.
— Ludwig: iMc Bursae dir I »phiiin-n u deren llumologOO
bvi dPIi riiiitrciiiilt'ii. ]•. .'I.^i. < 1 1 i s I l ;u' h ; Hie sv&t^
niatiücbe Stelluoi; \ou ikltruphylax mni Corteeia. p. 2:^l.—
MarIIll:: BcolMWiltiiiigen ntr PliamMlcaliigie des SaUcia.
u.2i)8, p. S73. — Bruna: Uelier das Verhiltoias der linken
utamwialvenen zur Vena asvgo^. ]i 24i; (iri^ebarh:
l>erDfanor]>bisniuB d«rFortpnttiiziir.(?s(.r'„'.ini' von CnrdaMint
thettopodifolui l'rrs p. H;\-J. — llpuiirbcrR: t'hpmisrhc
L'nti'rsueliiiiiL'i I. a il .in -t -rhinidcbiptp p JtJ! — UmitfciPU:
l.'eber Kutladaagin der Flpktricitut in fsobitorfn. p. ;>1H>. —
Msrmi: lieber htUmina myoporoide* It. Br. p. 413. —
Kiepert: Üeber die Aaf!<i«iiiig der Glcifhiingcn fünften
Urades. p. -tL.'). — KU'iu: l'eber den Feldispath im Baisalt
*oni Holen llagfri Iti (iottingen u. seine BeziehniiRen zn
dem Feld«p;itl) »mi Mti; (üIipIp mit dpr ln*pl rantpllaria.
S. 419. — Ui-iulfp: I'ibtr eine I-urtpllaii/uiig dis darili
ie BefnirbtuDg erzengten WacbstliuniK-Uctzca aul vegeta-
tive Glieder, p. 473. — Marrne; Bpobarhtungen zur Ver-
wFTthuog der Iiigatnr der grosacn Iliniarterieu für ex|icit>
nipiitpll-pbarmakologifirtierulersuchungen. p.482. — Biecke:
Ueber du» jioiideroniotorist'ke Klemcutarueäetz der Elektro-
dfaamik. p. 641. — ünaepcr: Deber «ue Oleichnag swi*
Mhen TkcnrFanettncn. pi. SM. — Xrftnael: Dia autt-
lere Tiefe der Octue n. dai KasseamUHaisa fw Land
n. Heer. p. 6661.
— Afahandbu^av. Bd. 33. OMtingea 1878. 4>.
(10 Taf.) — Henle: Zur TergMehenden Anstomie der
Krjrstalllinse. — Stern: Beitrige zor Theorie der Bcr-
nouilliVhen u. Kuler'^rbpn Zalilon. — Dedekind: l'eber
den Zusammpnlianj; zwis« lien der Theurie der Idpale u der
Theorie der höheren Congmenzen. — Knneper: Unter-
Bucbaogen über die FVcieB arit ftasB n. qiUrisciMn
KrOmmungslinien.
MinisL-Commis^ion s. Unters, d. deutsch. Meere
in Kiel, r.rgrbn. d. Bcub.-Stat. an il. «leutseh. Küüten.
Jg. 18V.H. April ti. 31ai. Uft. IV u. V. Berlin 1 878. 6».
Kais. Admir. in BerUn. Ann. d. Hydrugr. u.
marit. Meteorolog. Jg. 7. Hft. 11. Berlin 1879. 4". —
Ucber eiiiiifp F,rg<'l)ni.i!.p dpr hpiiptpii TiefM-pfrirM-hiiiinon 1.
I), 4'.*- — llegenianu; W^iti-n- Iti k-,niitiii;i; ili r iiordlirbeil
Koule von Kuropa nach den nordlu heii liultii .N urdamurikas.
p. .jS.
— Kachr. f. (jeefahrcr. Jg. 10. Nr. 7— 10. Berlin
1879. 4*.
flaaellidiaft — fitfiwii4> inBarlin. SttnuifB»
beriekte. Ig. 1878. BerRn 1878. 8». — t. Kartana:
Conrhyllen au« den kSItercn Meeresgegendea dar aOlfl. Erd-
bälftp. p. 2CI. - Brefeld: Uuter»uehunicen der SpaMba
zuniii-b6t der (iattnng /iaci//iM p. 2t;. — WittaaCK: UMwr
de» Meloueiibuimi, Cnricti Papaya, p. 40. — ». Martens:
Kioigc russische I..aDd- u. SUaswasser-CoocInlien. p. SSL —
Sadebeck: Uelicr die Krystalliastien des giilManiii aUbsi«.
p. 1(i4. — Hieronymus: lieber £i%i«a sidMate H. B. K.
S. III. — Reichert; Leber das vordere Ende der Choida
orsiialis frühzeitiger llaitisch-Fmbrfuncn (Aeanthia*mggr).
p. 161. — Braadl: Azenttdcn d«r UeüanHn. p. 17L
OeoloKfaal Sa«, of LmdoK. liat. Vor. 1878.
London. 8".
Museum of comparat. Zotlogy at Cambridge.
1:1.1: V ,L V, Nr. T. Ciiiiilindge 1M7». ö". — \.s -
m«u.' I i/ihiur uliit and Astrntthf/Iid'ie ol tlie ..riuiUeujjer'"
aipeditioii. p. i;:i.
— Annual rcjiort of tlie curator. for 1877
—1878. CambridRo lft78. Ö'-'.
Znia. Akftd. d. Wiai. ia Wien. Aueiger. Jg. 1879.
Nr. 8—7. Wien 1879. 8*.
8oe. mtd. de Chile. RerisUnad. IMdanbra 1878.
A5o TII, Nr. 6. Enero 1879. Nr. 7. Santiago. 4«.
— Tavar: De la QaWaaocinstlea Mmka i sns aplicaciones
SB cinqia operstoris. p. 161, pu 198. — Faentes: La pri-
laers ovariotn;:i;:i imii'tir.tda en el Perä. p. 170, p. lUO,
Weyenbergh, H.: Etudes sur In Mjiasis per
Leabini, Weyenbergh et Cuuil. (4 T.if.) Actai
do 1a Acad. Kacional de ('icncias, Toiiio III, Kjitvi j^m II.
Baenoa Aires 1878. 4«.
Aathnp. Inatit. of Graat Brit. and IrL The
JouraaL Tal. TII. Nr. IT. May 1878. Loodesi a. a.
8*. — Browne: On some flint implement* fram Es-ypt.
p.39e. (iTaf.l — Harri»on: IJiüeoveriesatCisbiirj ji. llj.
(2 Taf.) — Fox- Observati<ii;'i i.:i Mr. Man"-; t »llectioti of
Andatiiaiic-p :uh1 NicobariM i.l j 'ii- p '> Tid'l —
Man; Un the arts of the AiidMiiiaup.>.e and Nuobnrpse. p. 451.
— Turner: On Ihc ethnology of the Motu. p. 470. —
Kvans: On a discoverr of paheoUthic implenienta in the
vallev of the Asa. p. IM. — Simspat Kote* od the ZA-
par«9. p. 508. — Toi Till, Mf. 1. Borby: On the eo-
kHirijtf; matters found in human bair. p. 1.— Saiiderson:
Note« IQ conuectiou with stone impleioeutä from Matal i). 15.
— Boseawea: Tlie pre-Ustaric dniiaatioa o( Babjrlonii^
p. 81. - Allen: Tiia odginBl laaga «f «a Papaaa aad
loa
Npuritto rncfs. p S8. — v. Haast: Ancipnt rork fiaintinus
in New Zraland. p. 50. (I Taf.), — Howortb: Tin- spri:*il
af the ülavp». p. 65,
Oreeff, Richard: Uebur pvlagischc Annolidm von
der KOdte der canari«chen lusolc. Separ.-Alxlr, aus
d. Zaitichrift f. wiHcotch. Zoolocia Bd.XXXU. (8 Taf.)
▼«ris t i. Mmnoi mUw. AltardittiMr in
8eliM«w YocMÜ in fiOd n. Sdirift. Nr. 41-
1879. 8«.
Vfttnrbütor. LandamiMim von Kämt«n, her*
anappjET. vr.ii ,1 L. (.'anarat. Ilft. i:!. JB Taf.l
Klaf i liir l 187^. S*^. — Zu aiiz iijcr : lkilr.ii;i- zur
MiiKiiiitioia von Kio^diu ]., 1 - v, /i'pbaraTicb. Thu-
rinffit ^oin Ziri!i-i.f In K,i ;i i ]■ iO', — USfnet: Die
iScimptu rliDse «Ks I,.niiuttlu.ii ^ i IIS.
Americ. Journal of Soif.inco aud Art». 3. Sar,
Vol. XVII, Nr. ;t!l. Ntw Häven 1S7;». 8°. — N er t nn:
On tln' -iiirlal'ilitv of tlie uUiiiiati- Mulr^ iil.'. i> l-i.— llil-
gard: Oa the tlucculatiou ol particics und its pbfmod «od
■fa p. 91». ~ Whit«: Junrlmi of N«nb
AifMrtM. p.315. — Crookea: Um of nudecakr imiMre.
II. 218. — FontaiB«: Noiea on tlie mcsOMk stnta of
Virginia. p.SSi9. — Verrill: Maiinefannaof North America.
p.33». — BsDBlitor: Age of UwLattmieOrou w Rocky
bountain UgaMe fonMdoii. jk 248.
(Vom 15. SUR Ui 16. Aiiril 1B79.>
R. Accad. dei Lincei in Rom. Atti Armn 276-
Set. 3. Traii'ic uiili. Vol. IIL Fase. 3. Koiua 167il. l".
Getellich f. Natur- u. Heilkunde in Dresden.
Jaliresbericht. Sept. 1S77 bis Aug. 1878. Leipzig 1879.
8*. — (irr-nspr: Spontanp Tbromboii« der Arteria cm-
ralis Ik-'i »'inpin l.j.ilir. .Muilrlifii Kx.'jrtifiiliUiiiii im Kiiie-
seleckt!. Ilfiluti'j. \< Iii — Ui lnhard l ilnr rczirks-
KrankfuhiiuiPr u. ihre Kinnchtuiiif. n. IIH. — Üp.Hcliornpr:
Zur Ptttbobuie der Stimme: Heiserkeit, p, U'7. - Hiri-ti-
Uirsebfeld u. Buttmann: Ueber eioen ntdtilocuJaren
EcUoocoecw der Leber, p. 149. — Tkadler: Jäa FaU
von Raptar der Spaicrllihre: p. lU,
Hnienm of oomjwnt. Zoftlogis at Cambiidg«.
VoL IV. Plate«. Vol. V, Nr. 8, 9. Cambridge 1878.
— Report» ou the result« of dredgiiiK, under the supcr-
rilitra of A. An&slz iii Ihp Gulf of Mexiko hy tbe äteomer
„Blakf". I. ui -i riptinn r.f tbe som»ling.inachine, water-
liMtlr'. aud di uu liiir ii.mnI on board tlie „Wake", p. 169.
(4 Tat i 11. Report on tbe £clitni br Agasaia, Craoids
iiikI < Vrale bjr de PoartaUi aid Optimat Itj Lynan.
p. IHl.
Boo. Adiiatioa di Scienze nat. in Trieat«. Bol-
Icttirio. V,,l. IV. No. 2, Triestc 187!». 8". — Biaso-
IhiIo; Sulhi |iruM!iuii/u dclla l'elargoSLite. p. 183. — iii.:
Nuimi ri :i/i<H;i' ili l Ii lf _'ii'ivii, p, i:f7. ~ id : Osxer-
viiziiini >M].rii tili III'
'Ii ) i 'i'lurr'' IVv/i>iio. p. l;t!i.
Iii.
KiduziüDi oiiputite cmla piirulluui. p. Iii. — ^tellla: lA-lle
— -"-"-ni artirbe di KordenskiAld. p. 143. — Viarlkaler:
anediiMol
Coneafon
ine dpi nn-ialli iipII* aM|aa marina. p. IM. • — ■ td.:
anticn di s linnipjp i( aminia). p. ITi^ — Marokt-
attti: Partiroliirita lii lln Fl'ira d'lM>la, p,163. — id.t üna
paaaeKin'ala allp .Alj^l t iirnirhf ]< KW. — Valle: Corolima
p. ÜM. - iil : I.o^rii.i sirili//iii.i ili-ll* liilrm. p. 192. —
Scbiuvii^r/i: I n' 'Ecur-ionp in Itnsnia. p. UN».
K. Preusi. Akad. d. Wias in Berlin. Monatji-
bcricht. Decemb. 1K78. ISfilm lh7!t. H ■'. — Moser:
Uetbode u. A|ip;irat /isr lifnlitii;iiuii>.' i?iTii)i:<T lUnipfspunn-
UBgcii. p. m*
VraMnig. tot Serord. d. Oeneeek. Wet«iMoh. in
■•dari.*IndiB. QnmOt. V^Mu. Deel TEL Hinve
Kerio Deel 8, AJI. 3. Batavia 1879. 8". — Moens:
Qvinetum. n. 109. — van den Burg: Vereine in Keder-
laiidiu:k.Inaif. p. 125.
VikMm, Mynwii: Stadian nr OMhiahta dar
mathen. v. pliyMcaL Oeo^apliia. Hft. 8. Oeeolilbkte
der loxodromiachrii Ciirvf IlaÜf ii. S. ISTH
K. K. 6artenbau.0e». in Wien. Wiener iliui^irirte
Gartcn-Zoitung. Jg. IV. Hft 3. Wien 187!). H'\ —
Nagy: Coka*. p. 97. (1 'lal.i — Petere: Der Jasmin,
p. 1U5. — Burgcretein: I i lior die nattre TaaipefaMi^
ip-enze der VeKetationsprocesse. p. U)8.
Ver z. Befördrg. d Gartenbaues in d. Kgl, Pr.
Staaten. M-u;it.*f.air. ÜJ. Nr. -J, 3. Borlin 187!».
f". — ■ Hfiii-lil (iIi.T ilip v.mi .\)o^ihu^s für RärtnpriM'he
Verbuche i. J. lt?7o aii*gefölirtpn .Arbeiten, p. fM. — Kr-
liatamtm an dea SnahniMen der L J. 187» bi d. KgL
Otitncr-LeliTanilah in rotidaai rontenommenen iXiDgunK«-
versui'he mit Kopfkohl, p. 7l», — Strauwald: Beitrat; xur
Kultur der Himbeere (Siblus»\ ri. im. ~ tiaerdt: Die
si-hirsiiii hf <iarlrijl>3ii-. forst- ». lanilwirth^chaftl, Ansstellmii»
in lirr>l;iii (>i liliisvi. |i li:, — K.iclilrr: l'ir- Kr-
miStvluuWcii ^^i^lllH'n.4andes u. des davon ubhuiijngeu Kcuittrr-
winkdi nr 1 rpibraiime. pw 119. — Bolle: Wink Ober dniga
neue oder «euiij; ),'ck»nnte WcJd««. p. 139.
Btttimeyer, L. ; nie KIikIit iIit ■lVrii:ov|i..iliv
nebat Vorstadicu zu einer mit iirlii ln-ti Gu?<;Iim-1iu- iler
Antilopen. T. I, 11. (Mit 7 l)<ij.]» ll nf. ■ /.uri.h 1,H77
— 1878. 4", Ablwiiuil. d. Sditteivs. jinlaont.. GesipUseh.
Vol. V. 1878. — Weitere Beitrüge zur Beurtboilung
der ri'eribi der t^imternilr-Kpnche. i'3 Taf.i Zürick
1875. 4''. Abb. d. Schweiz, paliiont. (ies. Vol. IL
1875. — Uebor Tbai- n. See-Bildung. Beitrtg* na
TentandaiiadcrOIwrflidw der Schweb. Baaa!1869.4*.
Aead. bip. im Science« de St-P^tersboorg. Me-
moires. VII» «r. T. XX V. Nr. r>— !). Ht.-l'eterabourg
1877 — 78. 1». .N! I iMriiutliin: Herherchea Sur Fin-
ttuencc cxeri"^'e par l'i.i^Dn» i ie den ah ools etc. (2 Tat). —
Heer: Beitrage zur fo«iiilen Flora tjiMrieaa und de«t Arour-
landei (15 Tat'.). — id.: Mioeeiie Flora* der Insel Sachalin
(15 Taf.). — (irnl>p: Beitrikffe zur K.viiil'ii^s der Anne-
Bden-Vauna der riillippim-n Ii.') 'l.il - Mutier: Pie
spiral-geinuidcneD Furuminifcrcn dca ru^siürbcn Koblenkalkn
(15 TA).
T. XXVI, Nr. 1—4. 8l.-Pit«r»bourg 1878.
4*. — Gobi: Die Algenflora de» wettnen Mecrea und der
demtielhen zuDärh<itlip<rindenTheilcdes nördlichen Eiamcerat.
— V. Asten: 1'iiter.uchiinKen Uber die Tboorie des Eneb»-
Bellen Conieten. II. Kesullate aus den Krsrheinunifen 181!>
— 187.'». — Lenz: Heber den galvanischen Wideritaml ver-
dünnter LOsunaeo von Verbiii<iiuigeo des Kalium, Katrium,
Aanuwiam vuldta Waaiewtofta. — Haasalbarg : amdlaa
auf dem OeUete der Abeorptionsapeetrahuialyae <4 TV.).
K. K. Akad. der Wisi. in Krakau. Pami^tuik.
Mi»liR'ni.-iiftturwlssiii:.<|ijiltlicbc Cltt.«.sc. Tom IV. Kra-
kowie 1878. 4». (10 Taf.)
Ob^duaitiiMlw OmellMh. i. Wim. in OArUta,
Nanea Lauifadaekaa Magaain. Bd. 64, Eft. % (UM*
1878. 8*. — Kicolai: Upber den Entvrickelongeprooaai
der. Natur. p.Snß. — Ferbner: Feber die BlUtbeceit einlgar
aUgoBwiD bekannter Pflaiizcu in der Umgebung von OSr»
hts. p. 8B6.
Bd. 65, Hft. 1. GSrUtz 1878. 8«.
nOT!]i!.1bmnti,Klii*bette: Flornia del Coloi»eo.
Roninkl. Akad. ran Wetonach. in Aiutardaa.
VmL «B MadadMl. AJÜNatuvfcmd*. TnwdaBMkai
i.^iyuiz;üd by Google
108
(»Ter Kijke
dcnvonn
Pwl Xir. AiiiHtf-r<Um IST.-^. b". — lU. H-iaii liouw-
ttotlru vi>or Je gcschicdcnis dir iris- on oatuurkui)di|[e weten-
iii üi> XcdiTÜmclpn (1 Taf.l. j>. 1, — Boascha:
iijkers met voruiilcrlüke vergruotiiig. p. 161. — V«n
il e r \V u n U : Omt <Ip spodicke wannte van dm Tenadiijdea
daiuD. p. Xii'J. — (.»udemani: OfCr bet Vriihmum maritimwm
diT KeucrUiuUrtie sclirijvore. p. 184 - Bli'eker; Sur di-ux
e«pM"es iiH-ililt's de Ciiluoideii de M«<Iu^'jlsi ar. lAvct ti;fiir'')
p. \\>2. — id.: Ik-scriptiun des cspfii»« iusiilimlii nrifs du
HeDTV ■VftV;m«(o_<jo*mH. p iri'l. — id : Sur Iis i^pikcs du
g«areHyi>ophlhalm>chlhu»li\Vi., ( 'fjAolutUas. lAvcc liKur^^«' '
p. 'Am. — Stirltjt's: Over de du«rdriagbaarh«id van kiei
en Zand door waier. |> 211». — Ondemant: Over de be-
ilcr lirandiiuiilKl'sljinilcii van lenzen inct kurtcn Imind-
|ii:iit>»lvt.inil Ii plajit 1 p. — id.: HijdraffP tu! di' krniiU
licr kiiianiine. p. 'Sü. — van Hasinlt: be ma«i»li5il;M
rtieftii ieiiten vaii ee n ijnr*"!! M'liip uan waani«iiiiBi;t u yiti i st.
p. ''*\. —• Ounuiag: liudragc t4>t de ezperinicuteele be-
antwoordiBg der mMg: faeitaat er Ui de ngere ivaaimen
een anatrul lerawrarn? p. SlO. — de naan: BUdtage tot
deÜieuricderbcpaaJdeinlcgraJen Xr.XIV. Over integralen van
VxiXx i lif xFixidx
in/ - -Cü/ 1
Jt 1 +psin'x.<cis«x l^'Piin'z.oea'x
}' ecDo guniometrisclie fimdie is. pi 8M. — 14.:
Jet» oter doUMJes. p. 871.
Tweede Beeke, Deel XIIL Amterdam
1878. 8". — Ortt: .letä Over kwel en verdamplDg. p. 1.
— »an Gor k um: I>e ziekte der kinn plant np Java. p. 36.
— Bli clii r: N'.tii-r sur It Sjutrui I itrieri (('hrti<ii))ihriif
tWr.tn lia.l (1 lif.i ji. 4.S. — id.; Ki'viMOQ des r.|iiii >
IWiilüiuniiiK s du genro ' r«n'j«"j)«x I,. p. 47. — Ciuih'-
muiiü. '1 linirio de la tunette |iAii<'rat!i|ue de M. l>c'm!f rH.
(I pUinclie.i p. «I. — Selioute: Ki'iiii,'«' lii .sc boii» inten iiiutr
■aohnding van hct groiitste »unial veelvundiire piinten eeiicr
algcbraiirlio kroDime. p. 1«) — llarlir: Note sur l'attrac-
tioii. \i I li'i H fv I. > i '1 ; 0'.)i' .If i.i.iv:i,,k •li-r .\rli'rie-
liiiicu. JI. IM. - stirlt|.". (i'.ir il'' :ii'i i':i |ir"i'veii om
de aiate te bepalr n, wa.inii wati r. (HidiT vi rsrhijli'iidr dnik-
hooglen, door yanllnln'.^■^ van verM-liillenilo /.aineiistelliny en
breeilten «tro<init. \\. Jll. — llartinfr: Nieuwe proevcn
Over de duunlrju^ltaarheid vaa iMld en klei dour «rater, en
Ivesibrijviii); van een zandediifter. p. 'iäi. — Mees: Over
de Iheorie vaji den radluineter, p. 'JH'i - (irinwis: Over
eeiie et'nvuudi(;e lH.')iaiin(,' der karakti ristieke funi tie. p.
— Oudenians: Over de jaarlijk-i ln' liaaii, die de \aste
Iterren, ti ii-'ini,li:i' »un de abermlie van het lirlit. ficliijiien
te besciirijvcn. il plant 1 p. :tr>(;. — lirn-sma: ln.'lueni c ot'
Ibe mOOO'e phaaes on Ibe H iiip( ratur>' y.
— Versl. en M<-<le<li-i l. Afil. I.etti rkuiiile. Twiiile
Iwlu, Ti^; Vl[ Amsterdam 1878. 8".
— JaarUiek voor 1877. Amaterdam a. A. 8*.
— TcefasodelinBeD. Deel XTIH. Met platen.
Amsterdani 1879. 4*. — De Haan: Jets over zamen-
tlelling van differentiAlvergelijkiDgen nit eene aangenomen
intcgiilveTRplijkinR. — l..orentz:Overhetverbandtuiisehende
voortplantinfCäsinelheid van ket lieht eu de dictitlteid en sanien-
»tellsiig der midduistnfliu — Uleeker- Cinilriliutioii a la
Faune i«'lill]yidi>;;;ijue de l'ili' Maurire, (:J ]>l«rKhe?.) — id.:
Sur ijnclqueR especes inMites cm |R'U coniim« de poisaous
de Chine (2 plancbesi. — id.: Knumiration dei etpicea de
£oiMont actueUemeot coDanc» da Japon (S plaarhea). —
le Haan: Over ket diüA«Biieenii vaa aenm eUptfaebc
imepila naar den ■odiihi, ef «cm ftneiie daarran.
Pavetini, FranciiNfl: Da bmbruni agricolamm
in traiüiatlnnticafi regiooea dengiatUnte. Idyllta ptae-
miü nun n ornata in oeitaioiM foatica HaeuflliaBo.
Ametclodami ltf7t).
Tmin t Vatnk im lalda. Meteoiologiaeb-
phlMiBgieelia Baohaaiitaagaa aaa im Foldaer Gegend,
~ 1878. FnUa 1878. 8*.
Bchappen. Oedenkboek 1778 — 1878. Zameuge«t«ld
door den Toondtter vaa bet Geaooteobap T. £L der
Klad«r«B. Ded L Batavia ■. a. 4*.
— T^Jdsduift TOorlndiadieTkal-, Ijtnd» eoToIker-
kaode. Beet XXT, Afl. I. BaterU I8T6. 8*.
— Notukii van de .^Igemei no en Beatuurs-Ver-
gaderingen. Deel XVI, 1K7^> Nr. 1 cn 2. Batavia
1878. 8".
OOpfett, E. JL: lieber da» irObere Project, eiaa
laada der Natarwiasenccbaften in Brcalaa aa 1ia>
f.
(Voxtng L d: Sita. d. achlea. Oe
vaterl. Cdltar, 4. Febr. 1879.) 8*.
Engelhardt, H.: Kurzr (»escliichle der Kai^eri.
Iytüj:uliJiui;^i'li-Caruliniscb.n deutschen .Mcaiicmie der
NaturforseLer Iis zum Jaiire 1878. ^-tj . Abilr a. d.
SitzuDgsbtr. J. naturw. Cjesfllseli. liU , liit. 1 u. II.
1878. 8".
Satinr. OaaeUMk. Iiia la Otatdan. Oeear
Sobneidar: yatnrwkiaBB»chaftBeheB«itriige mrKennt-
aiea der Kaukavu-Üinder. Dresden 1878. 8". i .'> Taf.)
Boy. Soc. of Edinburgh. Trausnction^. Vol. XU,
xiii, i». I. ie;ii. Vol. XXVI, j. ii. i870— 7i;
XXVU, p. L 1872—73. Edinburgh. 4».
— Proeeediaga. »r. 1—7, 10—18. 1«, 66—67,
83-86. Ktlinbargh 18:5l' IPT:;.
Beale Accad. delle Scienze di Torino. Mi tnnric.
S»-rie II. T. XXIX. Torino 1878. 4".— H. llardi:
I muiluüchi dei terri'ui terziuri del l'ieiiiontc c deUa Lururia.
1» IM.) 9.x,— fiaaaecbi: Sur an ntooin de JlBiiet
de FoBcesei «t aar lea CkknaMries non BurlidieDnei. p. 865.
— Atti. Vol. XIII. I)i>|>. 1 - S. Torino 1877
— -1878. 8*. — Mobtiu: .SuUe varia/iuui lorjüi del polso
neir antibracdo doli' nomo. p. 114, p. 142. — Camerano:
Cooaiilcrazioni 8ul gcnere Jjaetrta Linn, e drsrriziune di
dne nuove speiie, p. TU, — id.: Dei carattcri vfi^iLili se-
rondari della Tej>tudo ibera FaUaa, p. «7. — Siaei i Tu
nuiivo melliiidii pi r ilrterminare la rMlstenza iIi U' ar.a «ui
|.>r(ii.':i.i [i. ir.l - !ii.t;i.i; Miu.ii.-ra ili (rnv.irr le IitiuoIo
l^euerali pcl cuieulu delia pamilasse uelle «uordiiuite di
aKlm. con aicune semplici relaxioni di triKiininnelria 1 '
f. ail. — Luea«: InAiri^ies d'aritlimetique n. 271. —
'erraris: Di iina dinnistnirionc del ririucipio di llefanhottz
null« tempera dei ^uoni rieavaia da alentii esperinienli falti
ci>l teleforid p. L^^T, — Mar i'- .\]i|iliray,i(>rii' del telefeuo
alli) 5ti;iiiH lirüi.' i.i..ni i.ii iriLiln^nuiKJ- {i — l a iii e r a ti o ;
Intorno all' ajuitAUiua dellj XaÄite.rua puüo Sdater. p. iMX.
— Salvadori: Descrizione di uua nuova «peeie di tieeallo
del ({enerc Chattxtimttacu*, Bp. p. ftHt. — Basso: Stille
eorrenti elcttrirbe d'iuduzione (jenerale ]ier niezzo di nioti
oüeillatnrii p.4<ll. — Salvadori: Intorno ulln Trtrohitma
}fi:l'inihrri. Up. p. A'2h - Ijessnuu. Dei ripi^trelli in
ri<'!iiMijti )>. — balvail'tri: lutorno agl' individui del
yenere Hfrmotimin del l'iHnla del Diua di Yurk. p. .'titU. —
id.; Due nuuve specie di uaelll dei gencri Calornü o CarpO'
piiaga della sottore;;ioiie I'apuana. p. &3ß. — CameranOt
I)e«rrizione di una nunva »pecie del geiiere Pwlarcü Wad.
11. 538. — id ; < Ktiervazioui iutomo ai^li Antibi anuri OM
Harocro. p. TvIl' Itasso: Snll' usu delle Jiiissolf reo-
metriehn p<T ciTii iili i Ivttru lu' lii liieve diirai.i p. ill.V —
Fublni; Aunota;etiini &üj)ra e.!ipi riin/v Tatte coli' i:iebenia
aititidale; p. CSU. — Siacci; 11 peudulo di Leone l- uucaalt
e la reiisienza deir aria. p. (ta^. — Uenoeebi: Xota in*
tomo alle fuDzioui interpolari. p. 716. — Canierario: Neta
intorno ai carattrri setnuali sccondari di aicnoi Coieottaii
p. 751. — llaudi ili '^■■h c: Kteronieri delle fnmiglie SUS-
«egtienti a ijuclla u ^ j . im l.riiuiili m i liraiti della Knuiui
eurepea e cirenramvditumuica. u. 7<iö, p. iUS7. — Üellardi:
Daaaialone di uaa aaeva tpacM di ZMtn, tra«ala aaBa
104
inarne dpi jiliocene inferiore delU Licuria. p.8M. — Dvraa:
Effemcridi del Sole, della Luna e d«i prindpiM Phaeti per
ranne 1879. — Moloscbotl: Still' acqua omloata nvi
temuti cornei de! corpo uraano. p iHiri. — Psrrtris: Sulla
intpn»iti delle rorrpiiti plptfrirlic c dellp estracorretiti iipl
tclofoDo. p. !t.y(i. — SaU.iilnri; 1 ipscmioiie di Ire uuovu
sppcic di ucrclli. c not«' intorno ad nitre poco conosciuto
iIpIIp i«ii|p Sanghir. yi. — Camprarin: Upsprizinne
dl Uli uuovu genere e di una uuova gpecie di Urtottertt
pianHüMM eautenta nel R. Umao MoiMd« di TwiM.
pTum.
ToL XIV, Di^. 1, 2. Torino 1878. 6«. —
Moletehptt; Snll' aecrewaiBenta delle formaxioni conddel
corp« umono c «ulla p«rdiu d'azoto che De risultt. p.36. —
Ucrniitc: Sur riiiipgrule / . p. 91. — Bruno:
J • 1—7.
Una iiroi>rielii di ilueijuadrichp oinofocali. jv 125, — Basse:
äull' alluiiK'.<inc'iito di'i condiittori tiUt'umii attravvrsati dalla
MireDte clpttrica. p. 'M'l
OiMirvatorio delU Sagia Viivar«. di Toriao.
' HM> Xn (1B77). Torino 187& 4*.
1876. 4,K — ]>• laTaUte f oatsin et Ke-
nard: flor laaomctimi nfatMonquas at ataatiirruphiques
de« roohes fites phitonlenDeR de la llelgiqne et de TArdeane
frantaUe (S> plancnes). — Van der Mcnsbrugghe: L'^lec-
triciti' sUitiijiic expnc-t-fllc um- iiifla«icp aur la tpnsion
suppilicK'lU' il uii lii|n:il('.' — \'an Hanihrkp: i{pi liprcljps
Kur l'enilirycilogie (lr:s püi«»ous ostscux. I. Modilicaliuii de
roaaf DOD (tScondd apri-s k ponte. II. Preni^res phaics
da dif«l«ppemeDt (S plandiei). — Bovtaiaetq: Ueaai
tliteivw aar Vtq/äBbM d'daadätd dca naaiife puhtadenta
T. XLI. Broxelles 1878. 4». — Vae dar
MasibrugRhe: Sur le probl^me de« liquides laperpoaCa
dan* un tiilic Mjnlliüre — Renard: Stir la stnuture ft
la comiioiitiijti liu i'oticuU' et siir sps ripports avpc U' phjl-
ladp (.■li>.'is[iii Ii- II — Dp Saporta et Marion:
}:i^siN:oii iii- |ji iiurc lipt-n-ipiirio lii.' Geliodaa d^aprta nae
toUctlioü ;iii]iurtru;ii.t au iouitL' Looz.
T. Xl.II. liruxclles 4". — riatcau:
BiUiograpbie aualylique des principaui [iheuumenes sul>-
JaMtt da b Tiak«, depni le« tciD|)s ancipna juwiu'i la üb
du XTiii* «ücle, «nivie d'vne biblioeraphie uniile pour la
partie teoul^e du «tK-le actuel. - i£: Rcdiercbea rar Ica
plH!iionu>iie8 de la digcstion et sur la «tnictiire de Tappareil
d%estif cbpz Ip^ Myriai>odp<< dp lielräae. — Catalao;
Kote« d'algi'lii'i' et il'aiiiil)!i>' iü : Bar ^BilqBaa bcnda«
relatives »u.x intt'^jrak'H culcnfimpB-
— Mem. cour. e' au t res tnetn. CVillcction
in 8». T. XXVTl. Brux.'i;.-» 1S77. 8". — Sultel:
Mf-laiik;ps ili' y;..'ijmctric supericurp. — id.: M(':moin' siir dp
nouvelles luis generale« qui r^gissent le« »urfacfs k poiota
ahjfaliaw. — Cogalauz: Dlacnoia» de ctieoiUtacta noa-
Tafaa at otaerraBoBa aar lea atptaa oitifBaa {l" ük.).
T. XXm. Bnzalka 1878. 8«. —
Cognianx: Diagnoses de eucnrUtaefea Doorellea (9* ftac.,
l^hacke). — 1'> ti.rniunn: Becbercbcs «nr lea gnioes
orlgtaaires des Ln u. a Jatitudes. — id.: Seconde Note «ur
Ica (fiscmentR dp ]il:ns|ili.'i!i'>. pii Bpltri'iup pt partirii!ii''rfinciil
mr cpliii de Cij.!;, .1 jiluiii-L.' ■- Tiit/py;, c: 1; n m i r./ :
Memoire »urructiou jiii) Biolügir^ue dp lageUi-miiii- (7 plauelieä).
— BttUctiiiE 26"" Atm*e, 2"»* S6r., T. I*'.
1867. Bruxellea lö57. 8». — 44"", 45"' Ann^,
«~ 8<r., T. XLI, XLU. 187C. Bruxelles 1876. 8«.
— 46-' Aaada, a» Sdr., T. XI.IU, XUV. 1877.
Bmxdlea 1877. 8«. — 47>*ABafe, Sit. 1878.
BnunUaa 1878. 8*.
— Ananaira. ISTTatlSTS. BmaOai 1877,
187«. 8*.
— TaMea de logarithme« k 12 di'cim.ile;
jmqn'ik 434 roilliarda, avec preures par A. Namur,
pr^c^d^ d'uiip iiitrodaotion tbioriquo et d'uao notiea
Eur l'n.sage des talilefi par P. Mansioo. Publ. {MT
I'Acad. roy. Uruxelles 1877. 80, — • lUmoiro aOT la
fertüaatioD daa Laodea de 1» Oampiaa at daa
par A. Benana. Publ. par rAcad. i^.
1849. 8» - Expaid gMeal de l'asiiaaHiire Luxem-
iMHirgvoiae par U. La Ooeta. BnuceUes 1849. 8*.
— M^DMire «ur la chimie et la physiolonpc vegetalei
et ear l'agricultare par H. Le Docte. Bruxelle«
184't. 8'". — l)ps liioyens dp sonst rain' ri.-x|iliiilution
des ntineü de houille aux cbancec d'«xplu»ion. Kecueil
de mem. et de n^pocta paU. par rAaad ra^. Bra»
iclks 1840- 8».
Kail. Adinir. in Berlin. Ado. d. Hjrdrogr. n. maril.
Meteoroloc. Jg. 7. Hft. ITT. Berlin 1879. 4«. —
l'ebpr einige Ergebnisse der neueren TiefBeeforschunKea
I. AUgem KrKPhni&se (Srhiusg). p. !>7. — Weinerkuneen
über dip inspln .liiniaii u u. l'ortorieo. p. 124. — Der Archipel
der Neu-liebndeu (äciUiuaX P- ~ Ueber daa Fort-
aebrehen barometniicber DapwwlBoaa anf den Kord^ttaa»
tischen Oeean. p. 141.
— Nachr f. SaaUmr. Jg. 10. Kr. 11—14.
Berlin 1879. 4«.
Katter, F. : Entomol. Nachrichten. Jg. 6. Hft. 5.
Qupdlitibtirf^ 1679. 8*. — Kriacbfaaniaar: EoaMaidai*
Studien p .'>T. — Kavort: Wahraehmugea Qbar laiakua-
eatwiciieluug. ji. 61.
Hansel, Remhold: Mauimologisdie Studien < 1 Taf.}.
8ap.-Abdr. aua d. Arohiv f.Maturg. Jg. XXXXV. Bd. 1.
Aaad. Bay. de lfddee. da Belgiqoe. Bnlletia.
S»» 8&r. T. Xra, Nr. 2. Bnixpll,.^ 1879. 8». —
Lefebare: Conununication «nr la pc«ie p. 23!). — van
dpti Bosrb: Descriptlon d'an manitre duuble »utositairt
munumphalien octopage. f. 908^ — Moeller: Ktude cri-
tiqpe des mMiodca (faivlaaiiliaa poar le« recberdies daa
dalloiiaai daaa la pananaal daa cbaadaa de far. p. an.
B47* CMtfteta fMd. dltalia. BoUettino. Nr. 1
e S. Bona 1879. 8*. — Furht: L'««e des cow^ k
ni^parions. p. 14. — Lovisato: Ccnni ^gnostict e ge».
logid Bulla Calabria settcntrionale (Contmuaz.). p. 24. —
Vacelt: Siii dintnrni di Kuveredo iipl Treiitiiio p. 40. —
Bittuer: Sulla Ätrutt.ir.j ^'i>()log)ea della parte meridionale
della eatpna di Münte Uuldü :n'i V entnesp. 11. Hl — Dop 1 1 er:
l.p riH i p i-nit:i\p lirlla jiailp m 1 idi niali- i:p1 IVciilniu p 5ü.
Index »diolaraiu aeetivarum publice et privatim
in universitata KHaianBi JmubM babandaraia. lanaa
1679. 4*.
K. K. CkvtnlNn-^M. in Vi«. Vlaoar lUaalr.
GaHcn-Zeitung. Jg. IV. Hft. 4. Via» 1879. 8*. —
Abel: Bemerkungen zur UeboBg der OarteopRene und der
Bodencultur im Allgemeinen, p. 129. — Vetter: Beitrag
zur Coltur der l'roteaeeen. p. 133. — Burian; Uic Gurken-
ridtur in Frühbeeten, p. 138. — NietUCr: Die IrOffel U.
Ihr,-' ciiiti.r p. 141. - Piaekert: INa TeNddng dir
hirselibjiunie. p, H.s.
Deutsche Soewarte in Hamburg. Monatliche
Uoberaicht der Witterung. Titel u. Index zu Jg. L, U.
1676 n. 1877. — Januar- u. Fehmarbefl 1878. 8<>.
800. gMaf . 4a tmoa. Bnlletia. 8* 8<r. T.TI,
1878, Kr. 6. Paria 1879. 8«.
Aoad. de« Science« de füll. Coropt. rend. 1878.
II"" Semestre. T. 87. Paria 1878. 4». — Nr. IS
Berthelot: Bor la<
üiymzeo by Google
105
n<ttiu. u. 610. — Bert: Sur \'HiA dto» lc«(uel «e Iroure
l'iride caroonkiuo «Iii »ang et di-s tUstti. p 02H. — Morcati:
lottuciiLü du 5j6ti'iiit' iH'r. fux s>ur Ir» iiliMKnueiics d'ab-
•«rittiiHi. P.630. — Ueiatontaine: Sur ic dt^iiiiiiin. ni^ul
munaa dt h ■«inlrUii p. <>»2. — id.: u- .li.iMnr de
«Ml* Mt fKOMUMMnl U ntiaugc dv ulusicurs cnri>« f.&L
— Klammsrion: Claraificatian des etoilei donblea. p.GSS.
— Aleit'pff: S4ir rint^gration de i'^qnatioil A}"•4-Iivy•t-
Cy•4• r>y'+ Ky + F — 0. |). 641. — Serret; Sur riiivolution
«lins les cuurbes dv deerv n. p. iHü. — (iaugain: !Sur
l'unantutioo des tubes d'ader. p. 649, — Terrodon: Sur
m MMflH mrümm. p. m. — BltBeUtr at Usch«» '
ftatalie: Bor l'flniiialWB du «üieyltl* de Mod* «t T»
tiHI de ce ael snr le cocw. p. 667. — Sanson: Sur la
Mllkteogt^mse rhez Ics abeille«. p. fifi9. — Nr. 23. Saint-
Vt'rmiit: Sur la tursiim des |>rii<nir» k l-jnc mixliliKi»^ H
nur utic >iiiL"ii!iuii'' .IUI' ]irun'iit ulliir utIuiiw cni|il'.i5 ilf
la coorduDiive logaritliiuiiiue du »ysti-raF t yliodriuue Uotbcrmc
Umt, r.94».— M«Miar: Kecberehw «iiteiiiiiMmlw
mr hl fai lUUUt mMoritiquet; mode de IbrntttfeB des
miülcee (OMf<tiuiin<!cii. p «öH. - Qu et: De la furce
AectrOaodee dHnduction qui provient dp 1« rolation da
Solril; diätentiinBtion dp sa piftiulcur et de ki» din-ction,
quellt' ij.h- -■'<■.: I.i ilj-i:iini' ilii i nrji^ ii il ui |t si,(t Me-
phsD: >>i-iiulL-usi-& dc-cuuvertfs et obscncca a Tobüenatuire
«e* Neneille. |k, MB. — Fluiai»ri«a: £loiiee dwU«.
OnMpf* de uaniietütg eertains (K* k H*). p. 871 —
Cröokr«: Sur la r^pnlsion qni n!sahc de la radiation.
p. Ö76. - D u B l r e et Mural: RiTberrhcs sur les lu-rfs
vaso-motpurs. p. H*»!». -- Nr 2t I.oew y: Noiisclli' ii-.i-thnde
p<)ur di'lerniuier In jU xicii lii lun.'Hc:. p Sjiint-
Veuant: Kxeiuplea du catcul de la tursiuu des pnsmes a
da temiel dn 8t.-oi>ttl*anl p. SOB. — De Letiepft Ktodee
de «iiidaife« enfrojiriiiM par Rouibire cu vtte de l'etnbliDSC-
tiiinl dl' Iii nier iiilerirare africaitie. p. !¥10. — Cornu:
Maladu'ä de« plante« di tcriniues par Ics i'eronospora. p. 916.
— l,:»gr.i i ri': Sur lu redui tion eu frarlioDS COntlaOCS d'uoe
cl««!«e lis.'vcj! etendue de funetion». p. SKiS. — Lawrence-
Smith: Note ar «B MBUtoaUe epMäuo de eilkiiii« da
fer. p. 92G. — Haller; Mete mr hb nouvel adde dÄtrl
dn campbre. p. 9i2f>. — Dtirillier: Sur raridr etliyloxy-
tatflique normal et »e» dMvd. p.'Ml. - l>elafontainc:
Sur la proBeuee de rytterbine iluiis In hijuiiti- d".\i>iherst.
p. VXi. — Gruner: Sur un pyroxi-ne idM|i3ide| artiln iel
p.937. — Uraadeau: De riiiHueuce de relecthcii« atmu-
aphtf^ne tur la ftuctitttatioa das «igttan. p. 9W. —
Jebert: Sur une naladi« du CafCier obierrte au BrML
F.MI. — Manraene: Snr la pntuanee de l'absorption de
eau par les liois. p. !M3. — Nr. "i"). Gaudry: Sur !<•»
reptile» de'* tetejis prinuiirei; p Üfi*;. — ^'nllcJue etl.evy:
rroduitiun urtitnielle de la iiephelinp et de riuiij)liiKPue.
p. iNil. — ilayuaud: Troisienie nute 8ur riuleeljou vac-
ctnale. p. WS. — Andrt: Sur la gommaitea «Ica iMea.
p. 878. — MaDsion: Sar TiUnlbiM&m. p. 9?fi. — CroTa:
Sur la mcsure spertrotnelriqnc de» haiitra teinperiitiire».
Ji. 979. — Violle: Cbaleur BpMtiijup et i li;ileur de fusioii
lu Palladium, p Uh\. — Jouliert: Indueucp de la tcm-
M-rature «ur le poiivnir n.itiilaire lua/netiipie. p. :ts(. —
fctard: Sur l'uxvdatiun de quetque« di'Tivej aroinatique«.
n. mi. — Picard: Uecliercliee sur Torte, p. »W. —
Fredericq: Sur l'heinoeyanine, aubtlADCe nouvelle dn laoK
de Tiiidpe lihtfijiH* rulgitri»). p. 9fK!. — Nr 2fi hupity
de Lome: Kxplusiuu de matieres fu-uuiten p liliK'> —
Trecul: l'unuatiim des feuilles Pt ordri' li iipi.untioii de
leurs Premier« rai.s^-p.mx chez ile» Graiiiinees p —
De Quatrefage«: Oauiulvgio de U race Papoua. p. 1014.
— I) e C a I i K u y : Kxpericnces sur les nootaMailB des nioW*
cules liquiik's des ondes eniirantes, COIIlMer#ei dails letir
mode d'ttction sur la inarrlie de< navires. p. 1019. — Le
Cliatelii'f: Sur um pruiede pour niesurrr avee preeiilon
le» varialions de uireau d'une siu^aec li inide p Itrjt. - -
Parkas: Sur la dctennination des ^a^ille'^ liiui;iiiuireii des
^oatioB* alg*l»riqne». p. Kr27. — Muttbieu: Sur la tb^orie
des perturbMioDS de» comi-tes. p. WJfi. — Tacrbini: R6-
aidlata des obserratioiu nolaires faites peiidajit le troMtaw
trimestre de 1878. p. 1001. — Fielet at Celerrier: Bar
so Doareao tbeniMgiivha «I aar OBaafthada (Mnle dla*
Leep. XV.
t^fralion d'une fonrtion nnaiMiine ouelceaqne. p. 10M._—
Bvrqucrel: Rotation magiietiiitie du plan de polarisation
de la Ir.rnii ri' .rous riufliicnte ile h Ti'rn' p. 1< ili.j. — I) n 1 1- r:
äor un pb^nomene nwTeau d'ele<'tririie siatique. p. lOSii. —
BacaaM Bar «aatie inque« üinguliiiaa da k aMicka aa-
aadh daa dUmiiia laAiMrDloKiques. p. iflM. — Blaaaarii
Acfim da hl tiimMiylaiiiiae sur le snifure de carimM.
p. lOM'. — Poirier: Sur l'apitareil exrrMeur du 8tkm-
phoru» meffnioctjilialu*. p. lina, — Pareste: Nouvellc«
recben hes sur la suspcuiiun des pbenomenes de la vie dans
Teoibryou de la poule. p. UM. — Vasseur: üur let ter-
raiaalirtiairei delaBret^H^'p.KM&'-Nr.fl?. Oaadia:
LIiaraMloB et b adfliite^ p. iMS. - Boaret: Snr les
actions tieetrochimiqnes sons pression p. lOGS. — Callan-
dreau: Uetermiiuitinn par le« ni<.HIiudes de Oylden du
mouNPiiieiit de lu idaiiiKe IHM) Hera p 1071. — Uugbcs:
Sur l'eiupkii du telepboiie et du niieropliouc pour les re-
cbercltes srieatitiques. p. VJfJft. — Ducretet: Sur ane
aamails Inpa «sstrinwb jt. UM. — BaaUjayi Bar
rexfanaoe at las ooadmaaa de fomwtioa de Fb^da de
aickel Ki*0«. p. UNK — Barrat: f^or les nitrates qat se
rencontrent dana les betlenifee et quelques autree radaea.
p. 1«1«4. — l.atigier: Analyse des surres bmts et des
nuitiirc, --II. ri 1 5 p — t'outy: Reeliercbcs sur l'ac-
tion pbviaaloiriqne du taati. p. 1001. — Lacerda: Vmüd
daa asHMHa. p. IBM - Oaddaa: 8ar h feactiOB de la
dlaropliiBa avae ha PlaaaiMs tmtea. p. lOMi. — Her-
Bita: OMmüana gMstivns sar les Ves U^ertne at
Miaerta«. p. UM7.
1879. I" Maiestre. T. 88. Purin 1879.
4*. — Kr. 1. Milne-Edwarda; Sur un la.ipmle gi«aii-
tcsque dn crandes profoDdaara de la mar. p. ^1. — älre:
Sur le panuK'lisme des axea de rotatioD. — x. Oppolser:
Sur lVx!st>'tiep de la planiMe iiitra-niercurielle in<iii(Ui''P par
l.e VerritT IW. — Flaniiii un h n: Nebuleu^iea iIuuIiIm
en mouvi'tneut p. 27. — l)uvillier et Uuisine: Sia U
aiparation des eiliylomines. p. 81. — Renault: hur un
Bevveaujn'oiipe <le'iiges rosslles sUicifi^es de l't'poque heall-
Uita. p.ä4. - De Seynes: Sur la maladic des Ch&taigalan
P.M. — David: De U (p-effe dentaire. p.BO. — Maf;itOt:
I)e la grefl'p animalp, dans kps applieatious k la tlierapeu-
tiquc de eerlahii-s leiimii de Tupiiareil deutnire. p 41. —
Nr. 3. Villarcvau: Sur retablisacment des un heü de
fiont, rtelisant le maximiuii de stabiliti. p. 46. — Dort Ii e-
ot: Reeberche« snr l'ozone et sur refHuve i'lcctntiue. p. 50.
— id : Sur la furnialion des ethers d'bydracides dan-^V^tat
gazeux. n. 62. — Treeul: Kxiste-t-il parnii les Cires in-
Wrieurt ups psppc-e.? pxclu9i\piiipiil aeroluea et d'sutrcs es-
elutiiieti.i'til iiiienlir;- |i .H, — Caillelet: Heclierches
Bur la eompressibdite des gix. p. (il. — PlaochoO: Le
itolyniorpbisme de l'X^arteiis aiMleiu VahL p. 6S. — Da
l'aiiiny: Kxpärienres relatives k l'artion des Tsguet aar
les pliagea et siir 1« etin>rliPinent« artittcieU. p. 67. —
Bailland: Obserratiuus ih-i eatellites de Saturue. faites k
rotiseratoire de 'loulnu^i' i n I-<T7 pt H7S )>. ÜT — Nr 3,
Ti'<serand: Sur le di". eli|iiiiiri'n1 de l.i l'untii.n perturlia-
thce dans le eus. oii les cxcentncites etaut |a'tit««. I'ineli-
naiaon mutuelle des orbites est eomrid^rable. p. in. — Cha-
tin: De l'appareil spi'ria] de nntrition des espöces paraiites
pbaniroganies. ]> lo6 - Heequerel: Sur les propri^tis
mB|n>^'t><l"(^ teinpontires develupp6c$ par influence dans
diver.<i eebantillons de nickcl et de eobalt, comparuea k celle*
de fer p III. — Laguerre: Sur le» iqualious differcii-
ticllca liiieaires du troisiöDie ordre, p. U6. - Gros: Sur
la claaiificatioo des cooleari. p. 110. — Bonget: BadHishas
aar le d^reloppenient des oenEi «t de rorafare ckea tae am-
ndißrea, ajwes la aaissaoce. p. 128
Vatarforaah. Oesellaoh. bd Balle. Abhandlaogeo.
Bd. XIY. im. 1, 2. Halle 1878. 4«. — Scbmits:
Die FamiliendiagrainuM) der BhoeadiBeii (t Taf.). — Ka-
nidaskii Ver^eiehende Anatomie der Prinnlaeeea(10Ta£).
— Berielit DW die Sitzungen der Katurforsch.
Gesellscli. V. ,1, 1877
K. K. gaoL Süehaaastalt ia Wien- Jabrlmch.
Jg. 1878. Bd.XZTIII. Kr. 8. Vlan 1678. d«. (S Tat).
14
106
— Ttrhandhrnfan. Nr. 11—18. Wm 1918. 4*.
hnMtlMkM, JtlUhMätm, bmmg. tob
S«thv>tiis «. Thiel. Bd. TII. 8iippl«m«at. Barfin
1878. 8».
Roy. Society of New South -Walca in Sydney.
Bm, John: Rjiilwiiyfj ui S'w Suiitli \\ iiU-B. Kojiort
•B tkeir oonstructiun ftixl workiiig. Sydney 1877. 4".
— Amnul report of the department of mineti, New
SoDÜi-Walea, for tha year 1877. Sydney 1878. 4».
— Journal und Proceedings. 1877. Vol. XI. Sydney
1878. 8*.— CUrk«, W. &: Bamarka an tkaiedi-
■NirtU7 feraatioiii of Vtm Sonth-WalM. Edit. IT.
S^fdacy 1878. 8«
floflied. Zoölog. Argentina: Pcriodo zoölogico.
T. in, Entr.-L'ri 1. Corclolm 1H78, 8",
Tust, Leopold : Botanischer .lalircsbericht. Syste-
matiach geurdncici« R< [iiTtoriuni der DotAnischen Litc-
»tnr aller Länder. Jg. V (1877j. Abtlilg. 1. Bonn
1879. 8«.
Baim f fcgn^^UfM iBtnwtkaato. 8*"aaniab
kr. 88. Fkrit 1878. 4-*aiiiife, Nr. 1. Paria 1878. 4*.
R. Accad. dei Lincei in Korn. Atti. Anno 276.
8er. 3. Tranwmiti. Vol. Iir, Faw. I. Koma 1879. 4».
Bentsche Gesellsch. f. Natur- a. Völkerkunde
OitMiou. lUttlügn. Uft. 18. Yokohama 1877. 4*.
VatinrfN. ▼«niii t SMkmi^ HittUgii.
fg. 1878. Qrai 1879. 8*. (»Iii,). ■— t. EttUsa-
ka«a«ii: üetardwBanittaite pihnseoircsdilehdieher Fotadt-
»Kristof: reber emheimische. et'selUt
jkXXXlI.— tXkrisiol: Leber eintieimisrbe. ^ca
kiMBda Weipen v. ilinn Nestluu. ji. - l- riesaclTs
Ueber den Kinflosi des l''ernrobrg aut die Katwicketunf der
A»ti otnie. p. 'ü. — id.: Ucber dia LoKodnaiia oTimo-
Uroniiscbe l-ittnrfii. |i. 7t>.
Boa. Halacolo^ique de Belgiqae in Brllaaal.
Annale». T. XI f 2"'- Ser. T. 1. Atnicc 1876. Bruxellea
t. ». 8*. — Kiitiil: I)e!.< ri|itiii!i <ii' In fniiiie dp rOK^
c<''i)r iiifrrii iir <li' lli lj;iijiie (i lal.) |i 1. id : l).>s<riiitirin
dl' i;i Iv'^lilim-rt ri.liHMa, Kutot. p. In''. — V i i- 1 i :n : Iie-
Hf.ripliiiii ilL> l;i lauuc de l'Otag« Laiidi'iiii u iiiltricm du H*l-
«itae. p. 111
— Lulletiiii., T. XI ;2""' Ser. T. I). Annw 1876.
Braxelles 8. a. 8«.
Vatorf. Gtaelluh. in Bern. Mitthlgo. Jg. 1877.
Mr. 9SS— 986. Ben» ie7a 8*.
aatnrf. Oesellsch.
1b Bex den SO. — 22. An^. 1877. 80. Jahres venamm-
Ing. .laliM-li'i- lsi;t;;7. Lausanne 1878. 8".
Ferdinaudeum f. Tirol u. Vorarlberg. Zeitschrift.
III. Folge. IUI. Innsbruck 1878. 8". — Gredler:
Fünfte Jiarldc.sr zu den Käfern von Tirol, p. tül.
Natorw. Oeselluh. Isis in Dresden. Sitznngs-
Barichtc Jg. 1878. Jan.— Joli. Dnadan 1878. 8».
AlUB Bttar. Oisui t Hadiailnlan. m. lg.
Nr. 42—50. Wien o. Laiprig 1878. 4*. — IT. Ig.
Nr. 1—16. ibid. 1879. 4«.
Oeaellsch.f. Gehurtshülfe in Leipzig. Kin!;.duiij;s-
aehrift zar Feier Jen füiifaüdzw«n/.ij.'jalit Ip ii lk«1.1u ii.'<.
Laipcig 1871». 8».
Ttraia b. T«rlnillin|f BBtonriat. ZanntBiaae ia
SdnOtek Dd. 19. Sg. 187^. Wmd 1879.
8«. — Brihlt SMcea «her das Mäm der WtabdlUm
mit Ix-soiiderer Berüilisifliti(<ung jene« der Krau. (2 Taf.)
S. 1. — Kziha: L'eber OaJilei. p. laö. — Rumpf: Ueber
ts Femrohr. p. 167. — Oser: Leber das Wasser io chesifr
scher Beziehnng. p. 200. — Burserstein: Ueber Pflsnaen*
fasern p. 345. — Pigko: reberdie ForUchritt« der Akustik,
p. 287. — Reitlechncr: Die Bedeutung der Chemie fBr
die Gesundheit&ptlef^e. p. — Pokorny: Blumen and
In.seften in ihrfi; wrili...i'l^i itiL'in Itiiiflluingen. p. -IIH. —
Koatlivy : Ueber Witterunjntele^sraphic. p. 441. — v. Burg:
Das Waaser in stsdadier Baiehnng. p. 479. — Siasonyt
Ueber Alpenseen. p. 62Si. — Karrer: Der Boden dar bOn-
nii»cben Bader, p. M>7. — Ludwig: Ueber den Verbrenn-
uninproeesK. p. 01)9. — v. Vinceati: Die Dattelpalme, ein
Lrlienibaiim. p. li:55. — Charaune: I'eber Sonuentle<-ken.
II iliil — Tiiula: Ueber das Keologiseh-jialioiiKdiigisfhB
Material cur i^ntwirkeluiigsgeschicktewrSiugethicre. p.0ä7.
(FactaMsug Mgt)
Malagola's und Curtze's neue Forschungen
über Copemicas, sein Leben und seine Lehre.
T«B PnC Br. Slagm. «Inthar m Aasbacb. M. A. N.
Hit besonderer Torliebe uml wahrlich auch mit
raieham Brfbiga hat aieh das Intereeaa der Gaschichts.
fbraeber den grosaen Astronamen sagewendet, welchen
wir dift Neubeffrandunj? ihrer Wiwseii^clinft auf exacter
pnuidlage su danken haben. I)io grosse mit dem
Namen Kepler Terhnaplie LUeratar macht Jetat schon
ein eigenfj rsoi-f^frdtif^i-s SfuJiurii ■■rftjrdcrÜ' li in noch
liiöhcrem Urade gilt Solches fär Ualilei, dessen trau-
rigea Bdriekaal noeh immer nicht wo ToHstlBdig aof-
giUirt ist, um weitere Spcr-inl-Uiitersnclinnffrn iiber-
ilflaaig SU machen; fSr den gioeson lUncu Tycho
Brahe und fltr die nähere Kenntni!>s Keiner noch
lange iilelit ganng gewürdigten Lciatuogcu hat die
allameaaate Zeft vielrerspreehende Anifbige gubraeht.
Der Reformator der Stcmkonda, daaaen Aaaaerea Lehen
ja ein ao nnverhiltnisendaBig weniger romantisches
gewaaai war, ala dasjenige aeiner groasen Nachfolger,
stand, wohl in Ful^i- dirn-s rn)^tHn;li wi;it Wcnii^er
in) \£ittclpunkte der allaeitigeu Tbeilnahme ; es dauerte
Ifisgera Zeit, Ua man «nah bMehtlieh aeiner an der
Url'>er7-enj.'uii<; Kel;ing(<- , dn«^ bei t incin Manne von
i»ulchcr Bedeutung nicht nur jede biographische Einzel-
heit an sich hemerkenswcrth, aondam aogar ftr die
Wi^senttclinflsgeKchichte als solche wichtig und hüufig
dazu geeignet sei, für die allmiUiIiche Entstehung nud
Ausbildung der neuen Ideen «elbst werthvollc Finger-
■aige an die Hand an gaben. In erster Linie gebfihrt
nnaeran Landdonten Hipler, Frowe md Onrts«
das Vrrdifnai, das Copernicus-Studiuui in Deutschland
in Aufnahme gebraeht an haben; der in der Vatar-
atadt daa Geftierten gegrBndete visaenadiaftliebeTereia
gab einen trefflicbin .'<i>iiiiii.lfnuikt für all' diese Be-
mühungen ab, und ihm niüsscu wir uns auch wohl
vatplislM ftUeOb «an «• laiteinar Bailw TOB Jafafaa,
insbesooden aeü dar 8äenlari!rier und der von ihr
Digitized by Google
107
dsUnodaa /abdanagKlto dar «BmhliaaM*, mdirnid
mrhr gtllLtig, auch das Ausland für dieee Studien zu
gowimten. Der bei jeiter Gelegenbeit «rfolgt« iieauch
iUlkniMhff CMihrter in Thon sod die Uld dMnutf
erschienene, wetugttens ihrer Tendenz nach büchst
anerlienoenswertlie Monographie Doiuenico Uerti'i
Ober die SchiekeaJe dei copemicaniBcben Weltsj-stenu
Ib lUlien haben %am»X auf dieeee onaer Kaehhariiod
Qu« Virkmig umnOtMo nielit mftUt, nod mit Stob
erinnert uun »ich durt iillnärts, dass auf italieniBchem
Bodes weasntlich der grone Uaon jene ^iMing eiob
kDgMigiiet hst, wdohn üui wut AMuMtmtg Mtaer
Gr(i>!^tliaton im Kiichu de» Oefatoe befilhigte. So ist
denn unlängst in Oologn», imn altahnrllidigeii Wisaena-
■Um, «dohet tn CopcrBieva' StndiaigiBg eine eo
herTorragendc Hfjl!p zu i-pidin li'rnfi'ii war. ein
Foracher erstauden , Ue«8eu biuiüliuuguu in der That
vm Jidam daBtoehan periodiecben Otigaoe^ md aai «•
tetA mr an« rein patriotischen Gründen, gamoerar
ffSwInht gewürdigt werden Rollten, und gldehaeiUg
mr aa dem nnermüdliLlwn Maximilinn Oartia
gämgn, «jm imarwMrtet ergiabiga Qnalla vm amm
AaladdöBien in entdecken md mit der an ihn ga-
wohnten Sorgfalt auszunützen. Den I.i Netii der „Leo-
paldioa" wird ea, ao lioflea wir, nicht unangenehm
aalBt In Falgandao dia arhaliiiffliep nawn IConiaBta,
welche dr-r CoiKTnious-Forechuhg von dit!(<»ti I i iili ii
ÜAnnern zugefiüirt worden aind, ftbersichtlicb zusanunen-
gaitaHt n ftidwt AVgaaahes vob daB feaaSgUehaB
Oiif.'iii)i)-Arli.it(ii wfrdiii wir liiirl'fi nuch dns ein-
gehende lUiirat zu liathe xielitn, welches ein so
wnakerer Hiütorüter, wie Professor Favaro in Padua,
VOB d«n Fanden aainea italienischen Collegen in dea
T«B Fürst Boncompagni la Rom geleiteten Fadt-
Ultte erstattet luit.";
Daa aUtUicha Werk daa Dr. Carl lf»UgoU,
TOB dem hier an antar Stelle gcrproeben werden aoU,
Vri r<'-;;t iilli'i ilings ciuü riiiili.Tr und zwar weit univer-
acUcre Icudeoz; edton aein Titel **j beweist, das« die
•ahlreiehen seien AnfUimngvn, waleha nan seinen
Autor bf-trifTs uiisfris Helden verdankt, nicht Selhat-
swf^k des Uucbes sein können. AnknOpfeud an einen
«albst den Kenaem dar itaBenieehen literatutgeechfahta
wohl nnr wenig vertrauten Kamen weist der Verfasser
nach, das« der Trilger die»«« .Nuuu ub recht eigentlich
*) Intorno alta {labblica/icine fatia dal I>r. Carlo
Halacolaetc. Motadel I'rof. Antonio Favaro. E»tratto
dal Boliettino di Mbliografi« e di storia delie scicnzo mate-
Biitiflte e fiaiohe tomo XI. Giugno 1876. Koma, Tipograiia
delle ecionze matcmatiche e fi8irh4>.
•»i Pelle viia e delle njn-re ili Antonio l'rrpo detto
Ciidrii Sti;ili •_■ rinTclu- di t'url':) Mala^'rila- In llulugna.
Daila tipograüa Kava e Uaragnani al urogresso- 1979. XX.
M7Ä -» r »
ala Vertralar afaiar dar fataraaaantaaten Partadaa mittel»
alterliohcn Geistesleben« gelten kijnr.f , um! 5i> rrwarhst
aus der LebensbeachreibttBg eines üologneser Philo-
logan tn WirkllAfceft aia MUk Biir^gMiil gMiilirilbaiiBr
Essay über ein in sich ab^^eschlosaenes Rtfldi dMIlk
lischen Gelehrten- und Universitätslcbens.
Herr Malagola bcf^innt damit, eine genercUa
SUna TOD Staada und tob dar BewaguBg daa alt-
UaariaehaB Stadioma ib aataam TatarlaBda «llinBd
des fünfzehnten Jahrhundert» zu entwerfen. Ein rechter
Brenn- ood Krjatalliaationaf unkt für dieae BaatrafanagaB
«BT dimb dia altaluwttnllga Hoeliiakala von Bologna;
adum m dar Aiedlichen Inra^ion der Griechen hatten
badeotenda MlBBar, unter denen wir ala allgemeiner
hahBanl mr daa Madldatr Albarieb, dan greaaan
Scholastiker Thomas Aquinas und den Rechts-
gekhrten /auibeccari nennen wollen, die griochischo
Literatur in Bologna gepflegt, und als nun mit den
allmihlichen Krlöschen des byzantiniftcbea Raiohaa ala
stetiger Strom gelehrter Auswanderer in daa banaeb.
harte Land eich ergoss, war ea wiederum dies« Stadt,
wakbe stob ao rächt lur Pflanaatitte für die von daa
AaktauaBogaa ia reicher Fiffla adtgabmehtoB Wkaena-
keiine eignete. Ualagola giebt una eine walirliaft
impoaajite AaaaU tob Kamen kaad, walche' ungafiüir
Ar dia Jabra 1450 — ISBO nk dia TarMar dar
Bologneser Ileneniptik anzusehen aind ; theils sind e*t
Kationalgnecben, wie der ia weitesten Kn'iMn wohl-
%tltwiii** Tb««dorBB OhryaBlBrBB, tkaOs «aeh
Mos gdchlto Bad für die neue Sprarhe becjeinterte
I>ilettanten — unter ihni'U bcivpieliin-eis«^ di r fiiuiinnigo
Kirchenfürst Aeneas SylviuB — , theils endlich
Lectoren und Profeaaeraa; dia RwaaBa dar Unitrenittta-
atadt arbeiteten in dieaan Zaltnuaa eifrigst ftr dia
Verbreitung der aufatrabenden Chtssicittt, wobai «aab
di* nr**'^r**^'"*' h«feMi ai lakfln kiMB.
Eb berroTTagendea MitgHed dar snletat anrtbataa
Katetrcirie war nun .\nloiiio Urreo, der an 14p
August 1446 zu Rabiera (in der Nähe tob Hbdaaa)
daa liebt der Welt «rhüclcto; atiaaB Baiaanaa Oodr«
verdankte er, wie dius diimal.i nicht unpi n lilmlich war,
einem ganz zufilUigeu Umstände, und zwar haben wir
ia dan Namengiriwr nicht etwa den altatheaiadnn
Patrioten, sondern einen spätlateinischra Dichter au
erblicken, von dem die Seotena „Godro pauperior*
herrührt. Die ersten Erfolge als Lehrer errang Urceo
ak PraCeMor der Humaaion bi Foirii, tob wo iha 1483
efai ebreaToDer Ruf ttr Onunuatik, Bhatoiik and
Poeeie nach Bologna führte. Diaa* 8l«4l «ante ihn
dauernd featauhalten, iiier achuf «r aieh eiBea itatt-
Ikbaa Knia glaiobilnb«nd«r Breaada and leraba^
rigor Sdrillar, Uir varBBbBtBdito ar aeine titerariadiaa
14»
i.>iyiiizcd by Google
108
Arbittn« witaF dam VrfwvMtsmigw itt Porpliy-
rins, AriBtotelPS und Tpoorat i lifn-ifiliTs ge-
atuint weideD, hier cadlich verschied im besten Mannei-
alter Ton M Jahren dar wdteto Ibm, desMo Rnfam
in den Augen seioer Zeitgpno.is<>n diirrl) rrmn'ln- :iKf>t ■
glftubischo Velleitäton, durch eine aUordiugs komischu
Abneigung gegen Homer und endlich — doreh g«n
«Btanhwdimiiii raiigiteai FnüiBB eiiM gnriin Kfailmim
trUtten n haben tebeint. Das taehäto und siebente
Kapitel unserer Vorlage widmet sich einzig seinen
OfBOMeD and Schfllera^ nator deom gar mancher b»-
rOlmiito Vane mn antgai^aatirltt, wie derjenig« dca
Aldus Manuzius uiul drr [!es Pico von Mimn-
dola. Eine stattliche Reibe von nicht weniger als
19 Aidrib«ia tathill dla UtanatobiMii and haadacbrift.
Hohen Belege, auf ■welche sich din vorhprgelipnden
Resultate stützen; von ihnen, uh dem in umncher
HliMiA* wichtigsten Beataadtbeii des Workca, werden
wir apltar noch ein Mehreres zu berichten haben.
Während nun Urceo diese seine erspriessliche
Lehrtbttigkeit zu Bologna ausQbte, befand sich di\-
MÜMi «in Stndiraidart Bach dimliger Sitt« bereit«
in dam raiieii AHer Tim efaiigen iwansif Jahren, denai
allfallsige Bci;i'jliiit:L" n zu L-eiiicin Trcfessor allt'in schon
biagereiclit haben würden, Letzterem die Utksterblich-
Mt n ddMfn. Nieolnvc Copcrnie von Thum,
den wir meinen, hat aller WahrHcluinlichkrit nach
bei Urceo Codro gehört, und schon dieser Umstand
darftn unmn Verfasser berechtigen, dna nMlhnfliriiilni
achte Kapitel „delln dimora di Nicolö Copernico
in Dologna" zu betiteln. Was man bisher Uber dioaen
Aufenthalt und weiterkm Bbthnnpt von dar itali^
ni sehen Stndiaaaait dai granan Mannes wnsste, war
namfidm Stflckwcrir, and Maingoln'a Thätigkeit
kommt da« uuptcttieilte Lob zu, eo manche in diesen
Fragen noch bestehende Dunkelheit aufgehellt und för
aim Seifae tob Jahren Ae LelMBavarlddtBlaie Oopar-
nic's völlig sichergestellt zu Iiaben. Pflicht aber ist
e«, gleichseitig der Quelle Erwftbnaog ra thun, aus
«ebbar ihn ao mUnMi» naoe TbatHMlMn mfloasan:
fS ist dies das Archiv der Grafen Mnlvczzi de' Me-
dici, dcsacn gründliche DiircUiur»chung jüugst erat
begonnen hat und in ihrem weiteren Verlaufe dar
Gaoehichte der mathematischen Vrissemehnftto nooh
«eitere Fdrderong in Aussieht stellt.*) —
• (inif Nrriii M.il . cizi, in «clrlicin zur Zeit e<lle
lliniiciKuij^; ,"ir \'( .n rii in mit ileni sclltitvcrHtiiiidluhi'n
Inierpise lür seiiie i- aiiiiliciiscbätze sab ziisamnjcMtirnli'l.
hat die Aiuboiutung dieser letzteren nai Ii eiiu-r iiiKlcn n
Seit« hin, als es von üalagola g«sclieheii. zu seiner eigenen
Aufgabe pew^lt und von seinen wrläutigen KrgebniMOl
in Koenitfgberger-Zenner's „Heuertoriuin der litai»'
rilcbeu AiMiten auf dem Oe biete der reinen und anie-
inndianHntlMnatik"aAad,8.1WA) Xndhiiclitgegäa.
Man gkalito noch tar Knnam, Bang nehmend
auf eine Veröflentliehoag des T>r. Pnlag!, dnss jaaer
.Nicolaus aus I)eatHU■Dd^ welcher unterm 8. Min
1496 das Di(4eea einea IMtan der MadMa amp(b«,
N'ieinand anders als Copernicus gewesen sein könne,
uud die erfolgreiche ärztliclie Thätigkeit, welche der»
leibe in Frinrn späteren Lebensjahren nachweisbar
noalkbU, moehta aUardinga einer solchen Annahme ein«
gewisee Stfltae varleOien. Naebdem jedoch der Ge-
nannte erst ein Jahr später von seinrai heimathlicheu
Domcapitel, deaaen Mitglied er soeben geworden war,
fie EriaaVniaa n einer vieijKhrigen Stadiaarriae In
dns damalige pilnliti T.an;! der WiBscnBcliaft erliiillun
liatte, w&re seine Frouiotion vom Jahre 1496 einfach
«fai Ritluel. Zodam hak Mnlngoln an gtnrikli nniaar
Zwcift! iri-^etzt. ilasfi dir Tlcilkunde Copernic'e
elgent'iicheii Ktudleiiobject niclit gebildet haben kann.
Denn derselbe inscribirte sich bei seiner Ankunft b
Bologna bei der „deutschen Nation", einer höchst an-
gesehenen Körperschaft, welche ilu^n Ursprung bis in
altersgraue Vorzeit hinaufleitete, ihren Htjituten gemÄse
Jedoch keine anderen Stodireodao als solche der Reidita-
gdehraamkeit bei aieli anflielimen konnte. Eine ana-
fährliche, in inrmrbfn einzf-lucn Ziip n für j>;<l'.'n Vnter-
landafreund geradezu erhebende tieachichte dieeer Coi^
poratfon «n^t der drainndamHigoto Animig; aus
der Entstehungsgeschichte derselben und den Modali-
täten ihrer allmihlicben Eotwickelung ergeben sich
nneih tte Ortodn diaoer Bawr nnachabaaden Bngbenig^
kci* RCfcen Mitglieder anderer Facullätf^n. Wollte irnn
aber einwenden, es möchten wohl in einzelnen l'tillcn
Amnahmen von der strengen Regel zugelassen worden
aein, so läset sich auf die offenkundige TlutBadio hin-
weisen, dass eine Uenge Deutscher, «aleihn itguai
einem anderen FiicliHtiidinm oblagen, aaeh irirMidl
mit der gNaaiono Alemann" urkundlich in kainar Ter-
bmdang itand. Efai Reohenachalbbericlit dieaer Nation
nun. wi Iclur, rbi nfalls dem Mnivezzi'wheu Archiv
entflammend, dem Nicolaus K opperli n pk von
l)ic»elbu handelt Tomchmlich vou eiuiveii brief-Cuuvoluteu,
weiche sehr bemerkoaewertbe ExeospTere benen^ an den
bdonuten Astrononan Haj^lnns flnocn sieh OriginonnMis
vor von Tj-ch« Brahe. Kepler. Schcinor, Ailrianu»
Kumanus, C'lavius. di-m Dänen Finck u. s. i» . tlu-il-
wcisc versehen mit Ki'i'iiietr.sclien !■ innren un<I auBi^iilehntea
li'H InllllJlJell. Ilic K fji 1 1 : - t'ui' liesM'rC
keuntniss von dessen i'hvut- uuii l' uniilii-ulebi-ii beachleDS-
wertbe üeiir||e an üaimii eia Brief »cheiner'a baaiiiit
sirb auf seinen bekannten Piierilttaslreit mit OaHlei be-
CrefTs der ersten Wahrnehmung der Sonnenflecken ; Clavius
endlich spricht in seinen Mittheilim^en besonders fiber Sca-
liu'cr s;rl) aus, mit »elihem er ui Sachen des luneii Ka-
li i.ilcrv in lii'tiigi r Frlnii- linr usiii iliii er in hiulisi wiiiig
schuicichelhaftcr Weise charakteruirt, Muge e« dein Em-
iteeker galUlent na» die aihem thaatlnde aeiuee Fnadaa
onl «aa(gll«k dt» hndadoMScben Ooenmente sdbat in
eben ao hnnamar Waiae nglnglidi n machen, wie diet
adn Aeond gethan.
üiymzeo by Google
109
TWd aiiM Qnittinif filwr Mine gtgm End« Am Jirimt
1496 etitrichtefe Inncriptions-T^^xo laiüstellt, fixirt in
uawiderleglMrer Waise die Zeit «eiaer Ankunft in
BolafB«; Fnvnro metait, danallM «aird« mIb* Btba
muiuthlicli Fo f int'i riclilct haben, daa» er niit Beginn
dw — wie an änderten italienischen Uochaehulen «ach —
prlds mm 19. oder 20. Oetobor enhebendea gameeUc»
•ein Ziel errdchte. Jenes Document also, welchem
•ich noch ein zweit««» mit gnm f,'k'ichl«uteniler Angabe
nr Seite «teilt , ist biographisch von der höchsten
Wiehligkeit; noch voUen «ir nicht nnerwihnt fawwo,
dma dw Eora des Vsnen*, weleben Gopernic jedeit-
fldb t^nhutidifr in das Allunn di-r d(-utKch<'n Niition
lUtng, in Verbindung gierade mit diceem letzteren
Uaaataad« tob Csntor s1« ein beeonderB eehlBgender
(iinilid fjepjn dii' nm irnir.fr rieht vfillli; hcsi.-itigti.>
Hypothese \om polnischen ürspninge oiueres Helden
Fdd geftlurt woidm let
Einen «ehr klaren Bück hnt Herr Miiliifrols
dadurch bcthÄtigt, dass fr, durch iiu-hrpro iiutlclbaro
Gründe hierzu Teranliusst, die angeblichi:' rromotion
dea CopernicuB in Bologna beatritt. Seine Auafilhr-
ungen zeigen une den wackeren jungen Mann in einer
recht beträchtliehao Oeldnoth; di« Zuschüsse von
Uauaa floiaen wolil KoguüokU der weiten EnUmtaag
meht in erw<laaeht«r Weil«, und daa Eningen dea
LcrhctTs in I!<)]i.)gr.ft t-cthir war vor Allem i-iiif reclit
koetsptetige Sache. Ualagola wies, da dodi der
apltera Doetor daa canoniscben Reehtee diese seine
Wflrdc nur »115 Italien mit htimpfhrncht hahen konnte,
gleich vuratinend anf die kleinere und billigere Uni-
versiUt Fatm» Ida, vad in dar That hat aina aatti-
dem dortaelbit aafgeAindene Urkunde den directen
Beweia geliefert, daaa Gopernic am 31. Mftrz 1503
ia Flman sein Dipkwi errang, wie dies ftrmcrc
Bologiaar Rochtsbeftisseoa nisht eben aalten gethan
n haben sebeineo. Antidpireod baiDerkrn wir gleich
jetzt, daHS manchen Anicichen nach auch der Urudcr
Andreas, und swar aus gans gleichem Gmnda, dieaes
Brfipial aaebgeahmt hat, weua aohoa eine Tolle Be-
atfltigung blerAtr bislang nicht aafgeftinden wurden i^t
Das« ein Mann von dem Wisiensdartte eines
Ooparalena niafat gm and gar fai dam beit«iUh
trockenen Studium der Decretnlen nnfcppanpcn sein
werde, Hess sich von vornherein vermathcn, und es
tritt also an setnen Biograpluii dia hoduHtaranante
Frage heran , ob nnd wekha SpitreB sieh ftr ander-
weite wissenschaftliche ThBtigkeit anfteigen lassen.
Ualagola hat sich dieser Auffonleruug niabt eot»
legen, sondern mit Umsiokt alla die Momania ei Wogau
nnd geaaromelt, wekb« in diaaWB Shaw iiitiidalo ab
g«wialrt% gadaatat wardan kCaaaa. NatOrilch atabea
hiw npai aaadMtoaad aahr TamUadea«, damala aber
weit enger denn jetzt mit einander verbiuulenp, Dis-
eiplinen roma; die griechiwfae Sprache und die Mathe-
antik, flaai daaailba latareaaa wia dia aiaiitaa aaiaar
Coüppen hatte allcrdinffs ein ho durch und durch
selbstttündiger Geist nicht an der enteren; seil) System
dankte Ia kainer Weite adaer Balaaaahait ta daa Waikaa
der griechischen Oeometer tmd Astronomen, sondern
lediglich der eigenen Genialit&t Eotstehnng nnd Voll-
endung, und die gelegentlichen Hinweituiigen dar
gRavoIntionaB'' auf das YorlranuBao thnlichair Ideaa
bei Ekphantoa, Hiketai n. s. w. sind gar nichts
weiter als gelehrte Arabesken, (ileiclnmlil .>^[:recliell
verschiedene, von Malagola mit Umsicht gesammelt«,
Gründe ttr die Aaaabm«, Coperniova habe aidi n
ISoIogna eifrig der grierhi*! heti Li'eratnr p-ewidniel
und an diesem Zwecke eben auch den Anaclilusa an
ür««« Codro geaaeht, aa ciaea ia gelehrtea Bingen
üo ühenms • rf'ihreiien Mann, der U. A. auch nach-
weisbar in Matht mAtici.s gut licücheid wussto und so-
gar in einem ufTent liehen Vorträge die Hjiwthesen der
Alten aber Ruhe nnd Sewegang im Univorsum ein-
gehend besprach. Was daa andere Fach angeht, so
hatte Coparale nnen eigentlich «lyritematischen Unter-
richt kaooi mähr oöthig, da ihm in Kiakaa anm
Donblaofen der «blieben Gune dea Qoadiivlaaia» ja
«opitr zum Hören von S]ieci:itviulesungen, die beste
Oelegenheit geboten gewesen war;*) wohl aber mnaste
es von hohem Werth« fltr ihn «eis, sieh in seinen
Ijebling9wissenBchaftcn weiter n-J?bilden lunl besonder«
auch in der astronomischen Praxis Uebungen anstelleo
iB ktaaen. Der dareh diaaa Dabankgaag^ anfarqgtea
Frage, welche Lchrkrüfte und aonstigen HOlfsmittel
für solche Absichten In dent liolngna von damala sich
vorfandaa, gabt unser Vorf. weiter nach nnd gelangt
dabei zu neuen an »ich erheblichen Resultaten.
*l I'ii' Verliültnisse der Jaf,'enonen-riiiMT>it,it im h't/ten
V|i :ii I ilc. lUiitzehiitcn .hihrhunderts sind vun l'rnwc Ir»-
kaiiudieh zum (jcgenataiide einer ausgezeicbueten Mono-
gtapide jtamaeht worden (Thomer ProgranuB fitr VSJi),
weMhe allen ÜinBehen Arbeiten geradem als Vorbild dienen
kann Als mathen)atia<'lier Stern erster Grn^e Kalt in Krakau
.\;iierl Hr II il /.ew« k i . der .>eil ll'>i nllenliiik-N -seine l>e-
zileliehea Vurle?iiiii»eu fjiinzüili e)iiL'cu),.llt niiil »ich aut' die
Kxet;i-se des Aristotele.i /ü.nii kmzii^jcu hatte, l'rivu-
titisimu filr hfnorrajjeuUe ijchuler jeilocli auch H[iilter noch
abgehalten ra habaa acheint. Allein das Hepertoire der
Umversititt war troti seiner Reaignatton noch hnmer eia
sehr reirbhaltises ; es wurden Vorlefunffen Uber die l'laneten-
theorieen von Peurli.n Ii 111. d Uegi o 111 iiu t an, lllier lUeo-
retische (Iptik. iilier Kidi'i;drrv>i-.ei). idier .\Ntr'il'ii.'i(>, ja so-
^'nr iili'T l.ijri' \ n ilen \'eriitHteruiii;i'ii :ini;el.i.teii,
Zudem dan vurausijeseUt wei'Ueii, daaa den üchotareii ein
damaligeti Auspiflcfien Motamdar astrononiscber Apparai
zur Verfügung stand; die flandhabting des Asirolaotunt,
eines offenbar a<is dem fernen Osten nicht i hen lanije rnvor
zu den l'Dlen gelangten lasirumentes. Lildi te sogur «U-h
Jcci eines mehrere Jahre hindurch regelmftssig gelegenen
PaUtaan (Prawe, 8. M).
Digitized by Google
110
J«daidkDi tat Coperaiflvs in jcMn Afam n
Dfini p n ico Mari» Kovdrn von Forr»ra, dem durch
Min« UoterMchangen über die Veränderlichkeit der
WHflätStAUU bariÜMt gaworii— Avtronomen, in
n»he pemönlicfae Beiiehunge» getreten. Der Todestag
dieiH«) Mannes, dessen seine Amtsnachfolger Cavalieri
nnd Kiccioli auf das Rühmlichste gedenken, war
bislang nieht geaan. bduimt, and m ist Uartn MaU-
g o 1 a ' BVerdieiut, dandlMa ntdi ClwmWninfiwiohiroBgea
für den 18. Auguiit 1504 urUoi.'irt zu haben; er
brachte aeiii Alter auf etwa« über filnfiig Jahre. Ob
« Ui m dieMB T»e» «ndi aaia« lahrtfaltigUt ■»
glAbt, lässt »ich sui den Arten nicht ßnii;^ «ielMT «Bt-
iwhmen, riebnehr fixirm die hier in Betracht kommep-
d« »Sotoli« (am nMfaten wamm htOnuAMkien
iiit'!|ir''li'Mvl| in Vprhiiidnncr n>it diMi Dix-umcnt^n ih'-!
Notunats- Artluves jiiie nur bis /.um Knde des Schul-
jahre« 1501 — 1502. Vorübergehend lehrte auch der
feinaimlft Ifinorite Fiater Lucas de Üurgo San
Sepolcro in Bologna, ohne jedoch irgendwie ffir
CopernicuR beittiniinend geweaen ca sein, and end-
lich zählt« das Archigymnasinm — roa einer Anzahl
anderer Bocenten ahgesehoa, welche Ihr ni» mir leere
Kamen »intl iiiit<;i' Miui-n Li'l;riTM i.-im.'n Mathe-
inatiker ersten Hanges, den Algebraisten Scipio dal
Ferro. In ein lielleres Lidit iit dHH THriier etwai
tnytliiflche I'orsiinlichkeit erst seit der Veröffentlichung
yoa Uharardi'a gMaterialien wat Geschieht« der
alten mathematischen Faeoltlt von Bologaa* gitntiB,
dnieh welche Schrift ja Oberhaupt unser Wiaeen toi
der Oesdiichte der cubischen (iUuchnngen betricht-
lidie FCldanug «rfKhren hat. Maixgola's Fursch-
nogea baben auch hczQgUch dalFerro's mancherlei
finteAssaales au Tage gebracht; so wiam wir .jetzt,
daas er im Jahre 1496 luerst den Lehrstuhl der
Arithmetik und Geometrie ngewieeen erhielt« qAter
doBselben anf einige Zeit Terlless, xtn mit Furtheiag
soinos Gehalto» nach Voni Jip yicli zu litfji n , uiid
endlich gegen Schlnae des Jahres 152G zu seiner Pro-
ftesnr mrfickkebTte, tob wekher ihn Jedoek schon
viprxphn Tage nachher Avr T«(\ a'irinf OioTanni
üariii de Cambii ward zu Miiieui >>aclirolger be-
stellt; indces liemebte in der QalBtnt dar UdntaitKt,
wie wir TM vnam. aewifananune er&hren, die
IftUielie Sitt«, die auf das Qnartal des Todes treffende
Bala den Krbtn des dahingcwbii'dcncu Lchrorx auszn-
■UsB, and so ist es auch in diesem Falle gehatten
weiden.
Mruiiii f v n der (irösiM? cinps Copernicus pflegten
des Torrcchtea theilbaftig zu sein, dass auf ihre ganze
FHBÜia, aritgen dem alw^a lOtf^tteder soBat anek
dnidian fniae harronagwode Rolla im Labsa gaqlaik
haben, ein hsBer Ahglans das aifMan Olorienaehdnes
zurQckföllt. So wird mnn denn auch gern lesen, was
Malagola aus »eii>en (juclleu für zwei der nächsten
Anverwandten Copernie's aefaöpfen konnte. Der
Bruder A n d r e n a , dessen vorhin bereits gelegentliche
Erwähnung K^-'^^li' begegnet uns im Album der
„deutschen Nation" unter dem Namen „Andreas
Kopterniok" anter*m S4. Jaanr 14W als Einer
von denen, welelw sieh gegen Sehhss des Jsliras 149B
imnifttriku^irt liatffi]. Am gleichen Orte steht acht-
undxwauxig Jahre fräher der Name „Lukas Vnasse-
rodt", olfiinbar der Donherr Wassalrode, Gopar-
nic's gOtiger Oheim von niütfirlii-hfr S<^itp. Für die
geistige Bedeutung dieses Mannes spricht klar die den
Aotsa entnoamene Thatsaehe, daaa man asMana dar
]?<><■( iirfü (li-in wackeren, nhev nniicti .Tiinglinge noch
während stimT Studienzeit eine kirclit-nr(.-i^htlichu Liictar
ühertnig, i:'. c.i v Auigesproobenen — auch im Uebrigen
nicht s4slten gehegten — Absteht, daa ao An^geaeieh»
neten mittelst der OoUegiengelder die fbaore Fromotion
zu erleichtern. Anch »omt treten una im Katrikel-
fauch gar viele pieossische Namen entgegen, danmtar
die persAnlieher TVeunde nnd Amtagenoesen dee Oo-
[H_- r n i u s Für ilir ii<-iit,-<;lio Culturge.ichichte sind
die von Malagola an's Licht gezogenen Namenliaten
der gemaniaelieB VatwB eia eefar asfaUafaanr Faad;
der innige Vcrkihr rwiKf-hcn di-n iJindfni clii-?seite
und jenseits der Alpen laset sich an denselben so recht
graiftar studirsn. Daas nnaar Werk apaetsll daa Oar-
dinals Nicolaus von Cnsa gedenkt, der im .Tabre
1487 Nationsmitglied wurde, wird durch die eiF^ou-
thümtiehe Geistesverwandtschaft zw^^^clan ihm und
CoperBiena gerechtfertigt, denn den auch von Hena
Favaro flnenndHdiat benorgebobaBaa NaehwriaaB daa
Beferenten aullglga (1. Heft der „Studien zur Geech.
d. BWtli. n. pbgra, Gaogr.*) ateht die Kosmologie daa
Cteaacra weit bAlier,- ola nan vieUheh dnauCnBiaB
flüneigt war, und kann immrrliin i :in' V, ilic-sRerung
der rein-geocentriachen Theorie angesehen werden. Nur
eina DsmarkiiBg haben wir baattgUeb dar in raiekar
Fülle niitgetheiltcn Kigennamen zu marhfn ■. es i-it oft
schwierig, die wirkliche Schreibung derselben aus der
italianisirten Form heraBsanlaaaB, BBd waBB aadi dia
Schuld an diesen Verketsemngcn zweifellos die Original-
documente trifft, so scheint doch auch an einzelnen
Stellen im Druck eine Irrung voraulieK*'". deren Cor-
raetur etoar aweiten Aufl^ vorbehalten hlaUia. Fiigea
w endlieb noeb bei, daaa Malagola ee aafar wahr-
ocheinlioh geniaolif hat, Copernicus sei am Schlüsse
des Schu\iahres 1499—1500 von Bologna naeh Rom
«baigaiiadelt, ao amd wir adl iBaanr AaaijBa daa
Waiins fauiarimlb dar MlbB««swihhaB OreaaaB m
Djgitized by Google
Hl
1 Fonehir
Adecliied, um numn-hr auch von den Früchten Kcnnt-
tÜM ZQ nebmeix, mit welcbeu der unormftdlicbe Fleiss
«nder«n ona b««ohenkt hA. —
Der Thomer „Coppernicu»- Verein för Wisieiiscliaft
wai Knn»t' hat von einei- neDb«grümkt(< ii, iu nwuug-
lo«cii Heften auszugebenden, Zeitachrift unläugst deren
trat« NnauiMr*) enebwim kwwi, weldw die Benl-
tet« «ner Sdlw naaar blblloUwIcariaeW Fontihniig«!
Maximilian Cortze's enthält Auf Anreigiuig and
mt Untentatnug de« Fanten BoBOompagni bat
demlbe dto üoivmltiltsUUiothdE von üpMla dvnli-
forscht und daselbst atirli scliötin Entdeckungen ge-
inacbt, alleia wichtiger aoeli ward fttr Um eine dort
aa^aAmdan« Hindaataiiff at gawiaa* SebltM der
Wiener Hofljililiofhik Auch d errn Ili'hung Jet Onn
gelungen, uhd ihn^ Ki')>i'i><iiutiuii bildet den Anfang
drr vorliegenden Suuiuilung. Daaa den nach allen
B«geln der Textkritik in'e Werk gesetzten Abdrucke
die nöthigen Noten allerorts bcif^cgeben etud, brauchen
wir Urulil kaum zu sagi-ri
An enter Stelle finden wir den von Gopernieaa
aelbst herrOlireiiden, wenn ancb — aowrit du Wiener
F.xi:nii1,it in Fr.ii.'i- kniiiü l - kcineswi-gü cigenhündig
niederguachrichenea „ConitaentAriolus" an den sUm-
«Mbongen der Binmebkflrper* — tin tob L»Bgo-
iiK'titaii Krii-.rTi iiii.l vim dit-iciii der bttrrfFen-
dcn liücliersaiDuiluug ceditte» Mnnu.irri|jt. „l)<er Coni-
BCBtarialoa lat daa, waa vir heule eine 8«lb»taiiaa%e
eines Buches zu iiennpii pflei^cn. Ks scheint ana dam
Wortlaute dei<!5o!lj<Mj licrvtir/iigi-hcn, doas derselbe ge-
scliriulion iüt vor Voliendiiug de» grossen Werke-i, er
dArfte also ia den dreiasiger Jahren dv» 16. Jaiir*
linaderta entstanden teto." Daas demgemäss für die
Entstrhungiigeiichichte der gcucent riechen Idee di«'«es
Keferat die wicbtigaten Anhaltspunkte geben müase,
Uagt nif der Hand, doeb wollea wir hier voa ba-
auf die Analogie aufiin rhs
iimlien,
Oopernicns s«lbst zwischen der von ilun
irrUritadieb eingefKhrtea dritten Erdbewegung nrit ge-
vri"-'-:! ii;;if,'!:r'i'ch. !i VorgSogaik aabtellt , ein Vi tiiNmcIi,
der nach Cuii/f» Ansieht ea Onzwcifelhaft macht,
das« Jeuer von der hiatoriscb berflhmteu, neoerdinga
mn P. Bortalli eipar grOndUoham Baarbaitlug untfr»
Mitthi-ilungen dta COBBeruiciis-Veroin» tnr Wi-isen-
sdiaft und Kunst zu Thotn. LHett: IIa^litd l'niijXTiiicaua.
sa BnliB, Ftauentiun;, l pvala and
•mebeB tob M. Cnrtte. LeinziK isTs. C. A.
Kodi'S VerlftgsbHchhandltinp (J. Hcngliti«rli) \ III. 73 S.
1 Tafel. I>a9 lieft ist mit cmcm sehr geiiaucu Numoii-Iinlox
versehen. \Va.i den Inhalt siilM tritft, sn ist dpr.sclbc vurhir
bereits in ll(i|ii>e's „Archiv lics !MiVthi niatik iiiiJ l'liy.sik"
miticeüieilt worden , und das Heft kaun sonark aJ» eine
laaadtetrZaUaAiiftl '
.Eplalda d« liagBato* daa Ritten fon M*tI-
court Krnntm.BH hp.iaüs. Das ^weitn hirr mitgetheilte
Stück ist der bisher nur onTollkommeu bekannte, non-
mabr «bar aaak baaiareii Barilup wai "Wmit Baad-
schriflen neu edirte „Brief des CoperaJoM an den
Douihurrn NYapuwski zu Krakau aber daa Buch dee
Johannes Werner de motn octavae sphaerae".
Schreiber dieaea bat, wkhraod er vw daiger Zeit daa
den gaaaimteD Nflmborger KaibeDatlkwr gawidaiata
fünfte lieft seiner ^Studien" ausarbeitete, bei aieh dia
Frage enrogeo, ob er auch dieeee aetromauaeha Werk
mit in aeiB Beraleh berefandebeB aoUe; er nnterBeaa
esB, weil dasscllM- nicht tii^cntlich ninthematisch-geo-
graphischen Inhaltes und zudem die weitaus aobwüciiete
LtlitBng aeisea aaoat so boehverdiaBtaD TarÜMaan ist.
Denn obwohl dasselbi- mit vii-Ii-tii Fh-isse eine schSrfero
B<»stininiDng der I'rdced.Monscouätiuitc durch genaue
FeetlegUQg der Oertcr gewisser Fundamental.'^tcma
anstrebt, ao laidat aa doch alJzueehr unter der Hin-
nedgong Werner'a aar Trepidationshrpothcsc, welche
bekanntlifh, um eine ganz imaginilre Schwankung des
Elüiptilc-Polee sa erlüSmi, eine oaciUatorieche B«w«g-
mig der ekKptbEfaan Knotenpankte anf einem kleinen
Kr<'i-Hn (Irl Ilimim-Iskugi'l pohtulirtc. D.i^ I'Vli!i i l.ufte
und tiescbraubte dieaer im 21ittel«iter kaum jeniala
aaganweimtan Lebre vermoebla eiBam Coparniona
nicht zn ent^jrlien . und so unterwirft er denn auch
die Behauptungen Werner 's einer scharfen Kritik.
Die dritte Abtbeilung bringt gWrttero astronomische
Kotizen", welche Copernic mit eigener Iland in ein
gegenwärtig zu Upeala befindliobei, an sich ziemlich
gleichgaltigvB, Bneb aiqgaaobilabaB bat. Ebandart
wird ein Eieroplar ainaa aatrommiMben Werke« jom
Peter Apian verwahrt, weldtee ebenfiilla von Co-
jieriiicua als Notizfiibiuh vcrwi-iiili-t « urd uiül Mjlclicr-
geetalt auf «einem Kande einen eben so bunten ala
aariabendeB Ubalt anftniat. Wir fiadsB da tiam
trigonometrischen Cummcntar, AussUge ans der polc-
miacheu Bchril^ des Ciebor gegen Ptolcmäus, gco-
gtaphiaobe Kachricbten Uber die Lage einiger aaii^
tiaelier and afrikanischer Länder and endlich auf einem
eingelegten Leeezeichen «ne charakteristische pliilo«
aophiaehe Anmn-kung dee groeaen Mannen, (innz lüin-
liab rarfaftit ea aieh aüt einem Upaakoaer Pliniaa-
Oodex, waleber amr aielit van Coparnlena aalfaat,
wohl aber Q)>er ihn cina aehr interessante Neuigkeit
beibringt, die nttmlieb, daas derselbe aieh anch selir
eifrig mit KometenbeohaditniigeB beaditftigt und aif
läüslich derselben Beziehungen mit mehreren auswär-
tigen Gelehrten angeknüpft liabe. in einem iSituimel-
banda «na Franenbmrg andJieh bagegnan wir ahiar rem
Ooparnie
Digitized by Google
118
nisg vom 4. Jnli 1525, waleb» Curtze rcproduetai.
In dem folganden viwtan Abiehiiitt« werdaa ani^.
UMlkMitttiidw NotMB nitgvilMilt: tmnt swu band-
sdoiMidl wmt vai gvkommono gutavhtliclR- Ai'usBer-
WDftn Ate dte F^ü- und GewichtoverhiltnigM de«
AnidM, In denen bceonden die ISmätunug, iebr g».
n8u zu WilL'i-n, als l iric rcclit bcEeidmonde erschpint,
aUsdanii Kiuiduutcn zum Kuclid, deaeen Figuren Co*
peruicus t]ieilK'ei8e restituirte,*) endlich noch einige
•adera^ oiolit von diesem Letzteren herriSlirende, wohl
aber imf ihn nnd seine Lehre besüglicbe Nachricht«u.
Das fünfte Kapitel fuhrt ons „Copernicui ale Ant'
vor; wir erhalten die höchst a«|giabife Beeapt4im»
hnf , vdehe denelbe zo Mine« tigBdien Gehranebe
deih on^^elrpt hat, Alif.'..'5i-!iun von (]fru tuediciniBch-
gatdiichtlichen luterease diesea Ditpeneatorinnu er-
■Adnt uie nneh der Unatand an deataeifaen beocifana-
werth, du?« die r inzoltifn Angaton crrossouthcils in
dentsclier >?praclic abgcfaut sind, denn dadurch wird
doch wahrlich die Fk-age nahegihgt, ob ein Nationai-
pole, für den Copernieus von gewiwer S<iti' hnrt-
näcldg auegegeben wird, einen «olchen Vcrstusa gegen
Beine Mntterapraeba begangen haben liönne. Schllaa^
lieb excetpirt nnaer y«t£ awei im Cdauir Diteaian-
Arddre an^efindena Sebriftittloke, dnreb «nltte Ana-
7.üge ueiihzehii acnv Tinten für die T i hlWpenbinbfn
Copernic'e stchergeeteiit werden; nionanHwOa ifaid
aa Baobaditangatagn, mm Tbail »bar aneb andarwaite
biographisrhe Noliten, so z. B. die, das? .Nirnlaun
Copperuic Tfaumlierr bei gatneiner Tagfarlit zu
HeUsbcrg mgßgBo* gaiwaaan ist Wia nnant«dlkfa
dersvltw sich unter nngOnstigen i»tuiij=p!i:iris lifii Be-
dingungen und mit mehr denn niaiigttilwit«iu Werlc-
noga vanabaa, anoh dem praktischen Tbeile dar
AalraiOHiio gawidaut bat, erhellt rocht deutlich ans
dSaaan Xonniale, welebeo avdi von minder einiiM:ben
Baobeclitiiiigi'ii. z. B. von einer Bolchen der grtaatan
EMfemuog der Venus, zn berichten waiaa. —
AngaaMrta dar gmriaa nnarwartaten Tbalaache,
d«88 deul Spürtiileiitc äet itaiiemucheii und iha dentscben
Forschers so tnaucLo wichtige Bereicherung d Besen ga-
baigan iat, was naa Uaiang von dam Vater der
modeneo Sternkunde Wkannt war, dürfen wir neuen
Entdeclcungen derKcibcu wulil mit tiicherheit entgegen-
sehen. YTir rufen ilinen zu dieaar ilinr BaagBaBOH-
Arbeit ein herzliches OlOekanf m!
*! r>i( sr narliKP/eiihiioton Fieurcn, fünf ao der Zahl,
heziehci; ii Ii lju iiiitaclilirh aul die Axiome und Definitionen,
eine »bi-r ^-iIiti zu dem iT-kRtinten weitsrliweitigcn HpweiiM»
wdcbeu Kiicliilcs vnii dum Satze, das^ im gli-iclL^i'hciikfligeii
Dreiecke aueli die hasis- Winkel einaiHicr sieicb sind oe-
■ all Ml ^4 ^ ' *
llliWiMisiie «M ai. MI um
VatonrinnuHdiiftliche Wandervemmu-
lnngen im Jahre 1879.
Die 10. U cncrul versa mmlang der deutschen
anthropologischen Gesellschaft tagt am 11.,
18. und 18. Anguat in Straaabnrg im Saal«
doa Stadthanaea (Hairi'a). GaaohÜUfllbnr Ar
Strambnrg: Prof. Georg Gerland, Straaabmrgi
Stainatraaaa 67. Gamarabaeratgr: Prof. JohanaaB
Rank«, IfUneben, Brieuneiatiaaw 38.
Dia 49- Vpr.sft m ml 11 ri i; der IJritiah Aaso-
ciatlon for the Advauccment of Science wird
am SO. Aagaat unter dam Toraitae daa H«mi Fko-
ftasor G. J, Allmati in Sheffield abgehalten werden.
Die die^ährige \\'anderTcraauunlung ungariaeher
Satarf«rBeh«r aad Aarii« ladet in Badapeat
TOB 26. August bis 2. September statt.
Die ABtronomenTersammlung, weklie alle
zwei Jahre stattfindet, wird in diesem Jahre vom 5.
bia 8. Saptambar in Barlin tagao. Di« llitgUedar,
welciie aa dar Taraammlmig Theil zu nehmen beabeieb-
tigen, werden ergucht , sich nach ihrer Ankunft auf
der dortigen Sternwarte zu melden, wo allea Mihera
an arfidwBtt aaln wird.
Der VI. internationaloCongresR der medi-
cinischen Wissenschaften versammelt sich v«u
7. bia IS. 8«pt«Bib«r d. 3. in Amaterdau.
Die permanente Commission der Euro-
1> i i s c Ii e u G r a d m e s s u n g wird iliro diesjäiirige Ver-
sammlung im September in Genf halten. Di«
erate Sitaang findet am 16. September nm Sübr
Nachmittags im Rathhause statt.
Die 52. Versammlung deutscher Natur-
foracher und Aerat« wird, dem vwjihrigen Ba«
addnan gemüm, vom 18. bia 94. Saptanbar in
Baden -Bad eil stattfinden. Oaaafalftalldurar: Dr.
Baumgartner, Dt. Schliep.
Di« dieqihriga «ligamein« Toraammlang
der deut schon geologischen G u scllscliaft wird
Yom 25. bis 28. September in Baden-Baden
abgahaltae «ardaa. OaaeliiJlaAbrer: Baar A. Kaopi.
Der Bweite internationale Congreas für
Handelsgeographic tagt vom 27. September
bin 1. Oetober 1875» im Palais de la BonrB« an
Brüssel unter dem Vorsitze dee Herrn J. C. Houzeao.
Bis 9. AbhAndlting: des 40. Bandes dsr
Kova Acta:
B.GeinitZ: Das Erdbeben von Irjiii.-juf am <», M.ii 1^77
und die durch dasselbe verursachte Jbirdbebeuiiuth
im Gro.si<en Ocean. 8 Bog. Ttst U. S Tat, (FMb
ö Rcichsniark.)
ist erschienen und durch die Buchhandlung TOn Wilb.
Bngalmaan in Leipzig m beziehen. —
I>niiik KU K. Bkicbnwun aad Solu in Dratden.
Digitized by Google
NCNQUIM
onosüs.
LEOPOLDINA
AMTLICHES ORGAN
DER
KAISERLICHEN LEOPOLDINO-CAROLINISCHEN DEUTSCHEN AKADEMIE
DER NATUBFOBSGHSB
BSRAÜSQEOEBEir DIITER MITWIBKCNG I>KR SKKTI0NSV0R8TÄNDB TOH DBH FRZSIDjBRTBr
Dr. C. H. Knoblauoh.
Halle a. S. xr. ». Heft XV. — Nr. 15—16. August 1879.
lafetlt: Aintlicfae Mitllieilunicen: Vonnultnirivi n im rfi>"-uillii'siHrMlc der AkaJtrnie. \ ■ rlcfninR der Hililiothek
nach IIuUi'. — livitriigi' zur Kaisu ilor Akademie. — llcacdict Stiiüng +. — bonstige MittbeilungeD: Ein-
«rei^aoi^cne Schriften. — J. F.Uraodt: TlHOTW AjlMIMniW IthjnTfrnlWlIll TiTBlHll« f t fatlilhlM fi Fiinl «r
uistorudi-kriti»die Studieo Uber das Omnl — Indlmg d« Bmn ViUmm Dr. tob BltekofC — D«t
40, Btad der Noim Aett. — Beriektigiiag'.
Imlllche MlttheUmigeii.
TailDdaniiigai im Personalbestände dir AladflDii«.
Gestorbene HUirlleder:
Am 34. Juraar 1678 in ITaapr; Herr Dr. Potor tob Bl«Ak«r, StMtowÜi, Mhur OaMniBRl in BaUvia,
Präsident der Nutu irkumlige T«rMB(giBg iB MtdalaiidMiii bdM. Afl^mnoBn tm 16. Oetofaar
1850. cogn. Iti'itiwardt 1.
Am 15. Jnli 1879 zu St. Peterabarg: Herr Dr. Jobann Friedrich von Brandt, knic-rlich riLssciscbiT StAats-
ratli und Professor der Naturj^e.Rchichto und Zoolngio an dir k. URdRiiiistli-chiriirffiüulicii Akademie
z\i Ö(. IVlrrsburff. Aufgt^'iioiiiiiKn ani 3. Auguet 1833. cnfjii. Drtiilii'iüoii,
An 6. Angu^it IH79 zn Bogeobauaen' Im:! Müiicfii.n: Hurr I)r Johann von Lamont, ProfeMor der A«troooimo
an <1< I U^ii'.orgitAt 1b Mtaeheii und CunM-rsritor >ler kÖDigUchen Sternwvto Ht BqflBlUMMI M
Müschen. AnCnomiBa am 15. October 1846. cogn. ▼an Zach II.
Dr, H. KieHiMh.
An die geehrten Mitgliedor d«r Akademie.
Nachdfm die Ilibliolhek der A k iid um i 11 in die.iem Alonat von Dresden nm )i Halle übergeführt
und liierselbst znr Aufstellung gelangt i.st, steht dieeellie wieder zur Benutzung der Mitglieder. Qleichaeitig
werdet! diejenigen Herren, welche aas der Bibliothek entliehene Bücher noch in Uüudcn liaben, HlwUi
■•Iben baldigst nater der Adr«»« der Akademie nach Halle a. ü. leDden za wollen.
H»ll« ». 8. (Jlf gMW Kr. a), dM 97. Avgot 1879.
Dir PrUMmt i&t KM. Leop. Carol. Deutschen Maiwrit 4» ■atofcmter.
Pr H. Kiioblanck.
Beiträge zur Kasse der Akademie. w.
AaiwtM. T«B tta. MwWcmalrath Professor Dr. C. W . F. UhJa in Bramwdiweig Jahresbeitrag ftr 1879 I —
Dr. H. Knoblauch.
Üiyitizeü by Ljü
lU
Bemdlot StUUng.*)
Am 28. Jntiuar d. J. etarb ztt Ciu«ol ein bedeutender Vi-rtretcr der inediclntaelMII TTItWiluii liiifl,
de«ii«n Ilinscbfidcn auch unsere Akademie, deren Mitglied er war, betrauert, der 0dl« SaidtSiarath Dr.
Bcaedict Stilling.
Stilling wurde im 22. Fahntir 1810 *n Kirchheim,
(km HeiwD, geboren als d«r Solm cIimb vnig IttnitUHen jOdiMhai KraÜiuuuMt. Satt Mtium Ticndmtoo
Jahre besuchte er das Gymnasium zu Marburg und belog im Jahre 1828 nach beBtandenem Matarit&bi-EsMnen
ala Studionia medidnao die dorUg« UnivernUt. Er pnnmovirte ]m Jaonar 1882 mit der DiMertation »Da
fspOI» arUfidali per eelerotteam «Mifermanda'' md erhielt daa PHIdicat „aunna enm lande*. Neeh faa Laufe
des Sommers denM-lbcn Jtjlins Irstand rr p^in Stnatsf xanien in Cassfl mit Arv.i IVjidicate „aobr gtit" und
trat Ottern 1838 als GehUf«arzt der cliirurgitchcn AbtJieiluog des LandkraukeubattBea in Marburg unter
UUnaui'B IMreotedam eia. b diiaer BtaDmig blieb er ein Mir, Melt tridneiid nraler Semealer vor eineiu
kleinen Kreise Stndirender Privatvorlcsungen über allgemeine Chirurgie, erfand die neue Metbode der Klut-
stillong aus grösseren Gefäßscn , welche er UelftssdurchscbliugUDg nanut«, »teUte Untersuchungen über die
Bildung und Metamorphose des niutiifropfs iThrombua) in TerbMan BhiffeAMieii an ud flberaabm Ueranf
im Mira 1834 die Steile einee Landgerichts- Wundarztes in Ca-iml.
Olbwobl dmreh Amt vad Praxis sehr beschüfUgt, Tand Stilling doch Müsse, seine Stadien and liteni'
riechen Avbcikn TurtzuBctzeu. Bereite im Jahre 1834 hatte or den Ocgenstand »einer Diaaertation auMiuhr-
Hclter bearbeitet und unter dea Ittel: »Dia Iriinatliohe Pnpillenbildiuig is der Scieratiea; nebet «inem Anbange
ttber die Topflaonng der Hornhaut, Keratoplaatik'', Harbnrg 1888. 8*. verflffnitlieht. Im fbtgendea Jahr»
erschienen: ,llto OofässdurchscIiliiii-'iHiL' . <-iri(. nein- Mulliude, BtutunL'>Mi aus ^'v'-sm rc n G'Tfis-f-ii zu stillfn,"
lHarbttrg 1834. 8*.t aowie ,Die liildung und Metamorphose des Blutpfropfes oder Thrombus in vorletaten
BhitgcftHes«, ESMflMdi 1884. 8«
Den Sommer 1836 verbraclite PlillinR in Pari», beimchte daselbst die HospitÄlnr und lernte die darin
wirkenden ärztlichen und chirurgischen Korj-pliüen kennen. Mit Vorliebe folgte er dun Cureen voi> I.isfraoc
and den PrivatcurBeu von Amussat ttber die ZertrBmmmiag der Blaaensteine. Im Jahre 1837 ▼errichtete er
die erita Ovariotomie in Kurheesen und erfand die Extra*Periton&al-Metbode diceer Operation, durch welche
die MortaBtftt, die bisher mehr als 50 Procent betrog, auf ein Minimum herabgesetzt wurde. Er verüffent-
licht« dieeelbe in Hölscher'« Haimoverschen Annnicn 1842. Indessen blieben diese auf die neue Operatione-
nethode beeflglicben Ifitlheilangen in jener Zeitacbrift gleichwie mgnfaen und ea Itonnte dahin Itonmeu« da»
StfUlnf*! ErHiidiiog sehn Jahre nach ihnr VeiOflentlichang von Dnflm in England ala etwaa von ihm neu
EriimdaMS dargesttllt uml in Deutschland wie imdersviirts iilieiftU als eine englische Erfindung anKesehen
«md«, bis Stilling die Priorität seiner Angaben im Jahre 1866 wieder in ihr Recht einaetzte in der Schrift:
„Die Eitm-FiBritoBial-Hethod» der Ofarioteeaie", Berfin 1866. 8».
In den folgenden Jahren bcFchilftigto sich Stilling mit pathologischer Phy^inlogie, rcsp, mit physiologLicher
Aatifllogte der Krankheitserscheinungen. Die Fracht dieser Studien ist niedergelegt in der Schrift: ,,1'hysio-
logleehe, pathologische und medi^niadt^pinkliaelM llnterauliingea Aber dia Spfaial-Irritation", Laipng 1840. 8*.
Die bei diesen Untersuchungen ihm gewordene Erkenntniss der grossen Lücken in unserem Wissen
Ober Phjrsiolc^e und Anatomie des Ceiitral-Nerven«ystenis fahrte ihn dann zur genaueren Ermitteinng dessen,
was ihm Noth schien, zuerst durch Experimente sn lobenden Thicren, dann durch genauere mikroakopisch-
anatomiache Unteriucliaiigen dea Centnd-Marvcoqntama. Die Ergabutsaa dieeer Stndien verOflentliehte er In
der Sobrift: „ünterraebuBgeiD fiber die fViiMtiaiiNii dee RBckenmarin und der Nerrea", Leipaig 184S. 8*.;
■mMrdain in dncm Auffatze in Bd. I des Archivs ftir iiliy^inlogiscbe Heilkunde von Roser und Wun li ^ i h,
184S; Amer in »einen anatomischen Sclirülen, deren erste 1842 erschien unter dem Titel: „Untersuchungen
ttber die Teitiir dee Rflebennairki" (mit berameegeben tod 'WalUoh), Leipaig, 4«., derea «reite 1843
erschien unter den: Titel: „Uflur <hi' Te>:tur und Function der Mtdulla uhlongntn". Erlangen, 4'.. mit Alias,
und die dritte 1Ö46, betitelt: „Untersuchungen über den Itau dee Uim-Knotens, l\m f'aroitt^', deutsch und
ktdniecb, Jena, Oraae-Fol., mit 32 lUeb. Er faedleate iteh bei ssfacn anitomkehm QMarmiehnngen einer
neuen Helhodc, der Zerlqgonf des belrcffmdm (lebildcs in lauter Irinata, durehaiehtige Bcbiobtm oder
Stgnenla, welche nacbeinaadw Mikroskopisch untpr»ucht wurden.
Ten 1847 an he«<bait«l» SifliR« dM kkfaia BMn md batU bta' 18M <B«a Aibrft Mboa mit
*) VersL Leop. XV. 1870. p 2. - XaibsieheiKie /eilen barabCB sam TbcQ «af aisaMB, frthcr g««»fbliB
adniftlidm Mitihciliuigeu dea Vertiorbenrn so die .\katleniie
Digitized by Google
t
1 ir>
fiiM«t| «b «IM grom Mrage B«a«r Sohriftcn ftbar dan fita «ki BftokMiBuki waebMii, ditiaa OoBtnoTWWo
ihn TwanUwtMi, ümm Ocganitaiid Boeh aiantl tu ontamebm. Er ntat« di«a« ArMtm ftwt bfar aoon
Jfthrf IRön. Das Re^iil'rif derselben war dir- Srlirill : ..Neue r»t<M ;iUnluingen ährr c!cn n.nti dcR Rückpnraarks'",
CttM«l 1859. 4"., nebst AUu in Folio. Sclxui Torher, im Jahre 1856, hatte er eine bebrüt, betitelt: „Ueber
4iB Bm Namaprinritiffttaar «umI dar RamaMDa^, FiraakAirt «. M., 4*., aiit S IM, varBthndlaU, «aleh*
er jenrn I ntprsurhiinpen \\hfx fJas Riii ktrimark iils VorlSiifiT vorangehen liras Das crFfpcnanntc urafanffreiche
Werk war da« KeeulUt einer 13jäiirigeu ArlN.'it. Wahrviul dieses langen Zeitraumes verstrieb, mit Auiuiabme
wanifir MoHito, kein Tag, an welchem er nicht einen guten Th«il seiner Maiae der üntenaehoiig daa
Rflekemnark'Danes gewidnet bMte. Kr wandt« dabei faat »luachKaialich die von ihm arfondeu« und in weiter
Aasdehnnng geübte Methode der Zergliederung der Centralthefle daa Nerrenaj-stems an, nach welcher er
bereit« die MfduUa Mongata und den I'tmt Varotii untersucht hatte. Durch die Zerle)?ui>g tl. :- Rttckeflmarks
VMt dar JüdäUrn MoHgatm «n bia mm nntantan Tfaail« dea Bndfiidana, ScUekt Akr Schickt iu lautar dBnaa
8agHMato, in Tandiiadeiiaii rfnandar eontnlhcnden KidrtangaB , laabiichtigto ar daa TWafcwwmaA in aainar
TotaUtit gleichsam flurchsiclilii» /u tiim liti], iU r(,'<:-ilii!t. ilnss mnu in den verselupdpnen Hohen desselben nicht
mr dia gröbere Conüguratioa seiner verschiedenen äubatanxen, aondem auch aii allen Punkten seiner sämmt-
HcImb Prorinaea die Maerea TaxtamrhiHnam aainar Taraokiadeaaa SSamanto und eodllek dJe aioMlnan ver-
achiedenen Best«ndthfil-> di-ssellien bis in ihre penanesten Detail:* klnr erkennen konnte. Vor allen fibrigen
nalua er das Räckenmark de» Mensctien, al< de« hucbsten Ürganiimuti tu der ^nzen Schopt'ung, zum Gegen-
ftnnda aainer Untemuchung. Demnächst wurde daa KQckeDmark der höheren Wirbeltliiere. nameDtlioh unterer
HanaBJingethiere , berückaichtigt and biemacb das Rüokeaaarlc der AMgao Tfalcrklaaaan , dar Fiacfaa, V^l
oud Auipbibieu, mit nicht minderer Sorgfalt durchforscht.
Aua diaaer Pariod« ist noch die kleine Schrift zu erwUlincn: „Waa »oll man thun, an aioh gafen
dia Cholai» m aohttaao? Eioiga Wort« m seiDa Mitbttrgar." 3. Auflaga. Owael 18M).
Sein Pias, daa game Oeotralnerrensyctem nach der tou ihm arftmdeneii üntermelmnganieUioda tu
erforBcben, war der Art, da^a er «ich unmüglich in kurzer Zeit von einem chif.lw'u Manjn' an-<fiilitvii llcas,
und daxu von eincra praktischen Arzte, der sich die Zeit an diesen Arbeiten gleichaaut alwtehlen musate, der
von kaiaam OflentUeheo Amte, keiner Anatalt u. der^ utaraUtat war und hrn Ton groatea KUkrtbekan
und Bildungsanstalten wobute. StiliitiL' knni diilirr erat ktt Jbhre 1864 ilazu, den ersten Band seiner ..l'nter-
auchungen über den Bau des kleinen (iehirus des llbnaclien", Cassel, bei Th. Kay, 40., mit eiueni Atlas
plMitogn^iaelMr AbbUdongaa in IVilio, n TerMbntliehaii. Saim Untersuchungen legte er den folgenden
Plan au Grunde. Zuerst, wurde von jedem cinsalnaa Lappen, reap. jedem einseinen gröberen Oebilde dea
kleineu Uehim» die Morphologie im weitesten Sinne des Wortes ermittelt durch die nOglichat genauen Unter-
suchungen mit unbewaiTnetem oder mit der Lupe l>ewa{rnetem Auge un liuvr groeseu Auauihl von Gehirnen
dar TarseMedanwi Qaadilaelitiir ana dan varaohiadanen Altersperioden. Nach Feotatallang dor motphok)giaehan
Yarlillbiiaae wurde iHe Tsstnr einea Jaden ebneinen Lappens (und Lüppchen») dea Uaiaen Gridraa in erlbradun
gesucht, und zvsar iiiil allen ibr heutigen Ftu.'i'.-liuiiL.' zu (itliote atelniulrii Mitteln, iii^ljesondijrt; der I ut^r.
auahung mit dem Mikroskop«. Die £lttmeatar-Orgauisation, aowohl im AUgemeixieu, als die eigentUoke Textur
ha SpaeiaUaD, die Lagerung, dar Verianf und das gagenieitige YerktHinai der Tersohiedetien Element« iimar-
halb dea IjetreffirKlrn Oibildos bis zu seinen (irenr-en, waren hierbei der Gegenstnnd der BorgsBrasten Unter-
luehmg. Nach Beendigung auch dieser Arbeit wurde das comphcirte Fascrgcwebe der Brttcken-Arme, Binde-
Anna ata, — towiiit nnd anf aolgU Waiia 4m Wag Uar gmaalit, auf welchem die aua dan Teraohiadenatai
Punkten der Oberlliiebe di r p-nuen SubBtnnz den rerebcUum entepriDgeuden Faserzüge (waiaaa Snbatani) an
den fernen Punkten ai!s.Herbuil> de» Cerebellam hiniieben. Erst nach Boendignog aUar diaaer UntersudiUBgan
Haas sich eine summarische Uebersicht Uber dllt feinsten Bau des a% ii>> 11 Gebirnä im Ganaen und AHgeoMinan
asiatelleni ^ekhsam ala fluhlimatfin der gniMD Untenmehuag, als daa Bildwerk in asiner YoUemdnng. Dann*
gamiaa nriM der ganaa Plan in dni Bauptthaile. Der erate hatte die Morphologie nnd ffiatologie der ein-
aalaen Gebilde zu behandeln; Gegenstand de» zweiten war die Verfolgung der Fnecmüge jen.sfit-. di r iii/i hu ii
Lapfeo; der dritte aadlioh aoUte die allgemeine und apedelle Uebersicht über die Textur des Ideiuen Gehirns geben.
Dar 1864 araeldaBene erate Band dar Untaranehnngaa MModalt ,An Ban daa Zflnfaialiana und
Mfae UomiHphiireu-nK-ilc-'. Ihr z:yi:[\r Biin 1 erschien 18G7 in Ciinsel bei Th. Kay unter dorn Speoialtitel :
wüntetBUchnngen über den Bau des Centrailappchans und der FlQgeL" Mit Atlas. 4«. Obwohl für sich ein
«ligmMgww GnnM Mdand, aABaart aidi danallM doab in viaUheiur Hlnncht ao eng an die Abbaadlu«
ttar daa ZHqgalelMa an, daaa oMa ihn ala «int an^ltolbn« fortaataing dar kteifaBBaBten halraehlen mnaa.
116
Stillisg's ArbdtaB «ihir Aem G«gei»Uiid «ilitttB ytm Jtim 1867 Wi 1871 «ine XhAtfAtteimg
durch leilM Untercachnngen Aber den Bau der meuscUlihn Urethrn iin<l über die Stricturvu denelbeu. Dm
Bamlbit dandbnt war die Sdhriil: „IMe rationelle Bahaadlliiig der Uamrühren-Strioturen. Auf der üaeie
ÖMT pragnwtisciieB Oeai^deliite der inneren Uretlirctoree, nneh eigenea EiMirtnigee md nema nabnaiedieD,
plyinlni'i-., tifii und pftthulopisclicn rntcrsufhungcti dnrffestellt..'' Cn'iSPl 1870, 1871, nTÜnde^ att 16 Tafeln
AUiltluDgco. (Verleg von Tb. Kay.) BereiU im Jahre 18ö3 hatte Htilliog in der Wiener nedfeiiiiwbeii
WodieaMlirift eine AUnadlnng „üebegr die Beilug der ovgnMHB Hewirtlluea'YereBgetangen duoh die
innen Incifinr:" vfnltTmtlirht und im Jalim 185t> ciiio lM-*f1iif'ili<Mide Al)hilduiif? des von ihm crfuDdcncn
Uretlirotomii gi'f,'<;litii in d^r kieiueu Schrift: Iflutt zur iiLUestcn Geschichte der Heilung der IlarDföhren-
Terengemngen mittelst der inneren ürctlirofoniie", Göttingen 18ÖG. 4".. worin er die PrioritÄt Beinr-r Er»
fludtoig d^ Franzoeen Boinet gegenüber wahrte. Ferner lintte er im Jahre 1866 Terachiedene in der
iJtaBtadien KUoik" von A. GAachen veröffentlicht« Abhandlungen geeammelt unter dem Titel: „Zar inneno
ünüirotionte. Beitrüge zur Geschichte dieser Operntion und der zu ihr erfundenen Instroment«", llerltn. 8*.
Ton Jahre 1871 an wandte indees Stilling wieder alle seine freie Zeit aoeaehlieesUoh der Fortectnmg
adner eehoo vor mehr als dreiesig Jahren hegonaenen and wiederholt oaterbrodiencn Arheit llher den Ben daa
Cerehellum zu. Piis Kr^ri-hiiins weilin r Mi hciijrdirigfr rntetnueliungfn verüffentlichtf f r in dem 1878 zu Cassel
(bei Th. Fischer) erschienenen dritten Bandu seines grossen Werkes, betitelt: „Neue Untersuchungen aber den
Ban dea lileinen GeUnw dea Menacben». Mit Atha. 4«,*) Oer Inhdt dieaaa dritten Bandaa bildet den widrtigaten
Theil der ganzen ArKeit Ober dix« Garahcilnni, weil er die Lilsuiii,' der m hu ierigataa Aufgabii eulh-ilt, soweit
solche mit uusert-n heutigen Hülfsaitteill zu erreichen steht, nämtich die Darlflgnng und Bcsciireilmug der
Oilgaiüntioo der centralen Harfceahatans des Cerehelinn and ihrer granco Kerne, mid die Darlegung der
centralen Bahnen, in welchen <lie Binde-Arme, BrOcken-Arme nnd die atiieUHnnigcii KSrper vom ihrem Ur-
spmngBortc im Cerebclluiu nus bis zu iliren mehr peripherisch gdegenen Endstationen aosserhalb des Cere-
bellani oder zu ferner gelegenen Regionen des grossen Gehürna nnd di r Mrdidht Mongala vorlanfen. Auch
dieaa Schrift tri^ den Cliankter der Selbststindigkdt vocmgawaiae durch die im swaiteo und dritten Theile
danwlfaen aBthahenen Untersnehnngen flbar dan Baa dar aantraian waiiaan liaikantetaai daa OarabaÜBBi, walaha
dem ursprfinglichen T lmr /utolgo den Srilhisaatain der OaaanwntnntorwieiMU^g sKwitBoher ainnlnar Lifpan
dea Cerebellnm m bilden bestimmt waren. ' -
Die Boeh ahrig bleibend» Aibeit, am daa Werk aa voUandan, war mir aina relativ aabr gwfagAgigia,
wii! sie nur die Morphologie des unteren Wurms und der hinteren Ober- und rntpr!a] iipn, der zarten nnd
jcweibauchigen Lappen, der Mandel und Flocke noch danulegeu hatte. „Diese Arbeit," schreibt StiUing selbet
in dar yomd» nrn laliigananiitan Warka, „wird viel Zeit md nodi ilal aiabr Oadild arfimdam. Ob aa
BSir aalbst möglich sein wird, bei meinem vorgerückten Alter, diese I.ftcke theilweiüe oder pmz nnszuftdlen,
steht dahin. Die Materialien dazu, welche ich vor dreinsig Jahruu schon in iMiträchthclieni Maasso zusammen*
gebracht hnlx', »arten nur der Enveitaniiq; ond dar Siehtui^," Leider hinderte dar Tod Stillii^ dann
dieae Ariieit noch selbst za ToUenden. «
Es rind noeb die insaeren LelmiMehickiale StilHng's seit Anfang dar vieniger Jahre naelizntragan.
Seit 18 Ii war er nicht mehr Stnnt.idieiier. Xuchdem er sieben ,l;i!iie inug sein Amt als Landgerichta-Wond-
arst in Cassel tadellos verwaltet und dem Staat« dabei groaae Opfer gebracht liatte, meldete er sich su der
vaeantan Stelle einea Aeaesacrs fttr GUrmgie bei dam OfaarmedieinaieoUiginm daadbat. Dia Antwort darauf
unter V. ITanstein'.s Mitit^ti timii. war -l ine Vensetzung nis Amtswundaiat nach EiterlVkl. linem Ilorfe tinweit
Fulda. Er «ah sich hierdurch wrauksst, seine Stelle im Staatsdienst* madanolegen und als praktischer Arzt
in Osesel an bleiben, wo er natardaaaan sieh rerfaeiratfaet and viele FamllieaverbiidaBgm angeknQpft hatte.
Seit dieser 7eit war er fast in je<lem Sommer kOrzerc oder llin(." re Zeit nuf Keistn. ?ti Wsnclite er 18i;i
England und kuU|>rte in London mit Marahaü Hall u. A. lieziehungen an; er war wiederholt in Frankreich
und Paris, wo er die hervomigeudsfcn ärztlichen Persönlichkeiten kennen zulernen suchte; er bereiste mehr-
mala Italien ond bcaichtiigt« Bom, Neapel und Flograns. Aueh die liaoptaftchlichsten deutschen Sttdta, fiarlin
Dresden n. a. f., ferner Wien und Prag mit ihren medicinischen Anstalten lernte er kennen.
Seit dem Jahre 1859 konnte er seine Lust, zu rei-sen, nicht mehr wie frtlher befriedigen, indem er
infolge groeser körperlicher nnd geistiger Anitrengniieen laafe Zeit ant an Bronchitis, dann an dnar Mila-
Krankbett Iddend ww, wihnad wddiar Zdt «r adna intUdm Iknii» naoa Ilanato lang aofgaban mnaat*.
*i »eleber dna dngdiaade Bmpiecfaimg fai der laapaUinn Haft XIV, Nr. U-M (Ai«ut'j878), n. iaa-1»
gefunden hat.
Digitized by Google
117
£iue Kur in Driburg uiui NorJi ini v stillt«! ilm wicUi r her, docli erlangte er die eiserne Uosundlieit , wie er
•to frklMr Wmuii!, nicht wieiler.
£■ wurde ihm drei Mal Gele^^enheit geboten, eine Professur der Chimrgie za ttbtniihmMi, iwei Mal
ID •einem Yateriande, ein Mal aiMwtrts. D» aber die Itedingung daran geknflpft war, daaa er vtwlier aum
Christenthame ttbertreten sollte, so lehnte er es ab, den Liebliii>;'<wiiii«cli seines Lebens erftkllt ta sehen. Auoh
du AnerWiitMi, ala Dinctor in eia ObamadicinalcoUegiani einzutreten, wies er »na gleichem Gronde auxOek,
80 blieli StüKag fa« an aeinem Tode einfiMilwr prakttseher Aivt in Oanel. Seine YecdienKto, ftHber
zu wenig gewüiiÜrt, i-rlan({ten im I.fiufc ilfi- 7.f]t iillt'i-iih-inr A'ii-rl.ciiiui:ifj;. I'or Küiii^f vcHii-h iliin il.^ii Titi-I
eines Geh. Sanitätsratbee, inländische und ausländische gelehrte Gesellschaften ernannten ihn nxi ihrem Mitgliede.
Er «sr Ehrcmnitglied der Aeadfala toyale de nMecine de Belgiqoe ni Brflaeel, eorreepondiraBdee
IGtglied der k. k. Gei-ellsrhaft der .Xerzte in Wien, des nrztliclwn Verein» itt Hiiinburcr, dir Snri.'-te des
Sciences medicnlcs et iiaturflles in Brüssel, des Güttingischeu Vereins für Katur- und liuilkuudo, der Socivte
des Science« naturelles in Brfigge, der Societaa regia medicn liamienBis in Copenitagen, der Societas medicorom
floecaiM io Stockholtn, der Gesellschaft fUr wisaenschoftliche Medicin in bcrlin u. a. w. Die Acad^mie Im*
pjriale des Sciences in Paris ertheilte ilini zwei Mal den Prix Montgon für seine verachiedenen utttooiiadien
Scfarülen. Aoaserdcm erhielt er die grosso goldene Medaille fQr Kuntt und Wissenachaft TOD Lonis PhÜipp,
HAaig der FrHiMeeD. in Jahre 1847 and deegleichen von Leopald L, KAnig der Belgier.
mtglted aiuerer -Akademie war StilKBg leit dem 6. (I*eptember 1865; eogn. Ret! HL
Ikkniintlitli w^lilfe die vom 10. — 17. Septeiubtr 1878 in Cusüel tapiude VcrBaranilung <b'llt^tllt•r
Satorforscher und Aerzte Stilling zu ihrem Präsidenten. Die musterhafte Leitung der VerbaDdlungen seitens
dMwlhm irt noch in Maehcm G«d>ditniM.
l'rt erfrliRiiin wir StiüingV' I.il»rn und Wirken im Ganzen luiil Grusseti, so erre|piü UMCre uii^" tlicilli'
JEkwundernng vor allen itingen der unermüdliche Kil'er und Fleiss, womit er neben seiiieu tuafangreiclieu Ikrufs-
geMhiften akih der WiaeeBMliaft widmete^ die Icraftvolle Energie md Betiarrlichkeit, die vor keinem Ilindei^
nisse zurückschreckte, wenn es galt, ein vorgestecktea Ziel zu erreichen : die uDSöglicha Geduld und Ausdauer,
womit er den schwierigsten Problemen menschlicher Erkenntniss nachspürte ; endlich die Unparteilichkeit und
Oenchtigkeit, die er aitch dem Gegner gegenOber stets au den Tag legte.
Oi^beugt durch Anftehtni^iaii und durdi £üh«ree vielaeitigea Verlumnen aainer Leiatniigea, ging
Btüling ven Anfang an unbeirrt vad ftet den W^, den er als den iklitigvn erlnimt hatte, die Wahrheit
n erforschen. IVnn nicht für die Gegenwart allein arbeitete er. sunJeru für ziikClriAige Geacblechter. Nach
eigenem Oeatindnisae liatte er steta die Worte Lmäan'a vor Augen: „Ueberhaupt gedenke daran, daaa du
nicht in der Afaeieht tefanihea aollat, von deinen Zeitgeaoieen gefobt nnd geehrt m werden, «ypideni tidite
nur dein .\ugenmerk auf kommende Zeitalter. Vuti diesi-n erwarte die BelubnOBg für dliae AlMt, dui Ban
von dir einst sage: das war ein Mann, dem die W.ilirb'.il über Wka ging."
Eingegangene Schriften.
(Vom 16. April bii 16. Mai 1879.)
ImmhMbtAtdä. Jakrlttdikir, herang. t. T«n
Kfttknaina n. Thiel Bd. Till, BA. S «. 8. BerKn
1879. 8*. (6 Taf.). — Jeasaen: ünteraucbungen aber
den Knltnrwertb der Handets.saaten. ]i. 133— 331. — Bericht
Ober die in Cassel am 12, ii. Ki S(|ii< n:lier 1H78 abgebal.
lene Coiifcrcnr, betrelleiid <lie Oruuiii^iiii('!i l ii.e!) metooro-
lofriichen IHenstes im liittrcsü- dir l .iii i- a, !■ orbtwisscn-
schal't. p. 333— 370. — llitbbe: Der Duixi.liau der K. l'renss.
BegieruDK auf den ScUeewinebeii VVeiitsee-luseln 1876.
tt. 871—418. — T. Vriei: Bätrtge zur speciellcn Physio-
kgia laadwirthacbaftUchcr Ctahnraflaaiea. WaehtlhnaM-
gndikhM der Znckenthti p. 417-4ML
WläUMkmaiKkm i. Vatat. 4. dmtaeh. Meere
IttZiaL Ergehn. d. Beoh.-S(at. an d. deutsch. Kasten.
Jg. 1878. Hft. VI, Vll, V:i[ IN I!. i:inl8-8. 8".
Soc. Toicana di Scicnzc Naturali in Pisa. Fro-
eiHi Tcrbali, di 9. uiitrzu 1^79. Pisa. 4«.
Verein f. ?aterl&nd. Natnrk. in WOrttemberg.
Jahreshefte. Jg. 35. Stuttgart 1879. 80.— t. Klein:
Beiträge ai Oatcolcgie des SrkUrlt der Knorlicnfitcbr.
p. «1—126 i.t Taf), — ProBsi: Beiiriii;e zur Komikuiss der
fossilen Fische aus der MoLisse \un lJaltnii!,'eD lliivtiselie.
iSihluss). p. 127—191 (2 iuf.i. — id.: \'crzeiehnj9S der
'anna n. Mona der Molasse im Wltittembetgiachen Ober'
Schwaben, p. 221—304. — Hofmann: Beürftee znr Wditp
temlorsischen luscctcnfauna. p. 198— 217. — v. fjinitowt
Ileimuitholopsebo Untersuchun)^. p. 813— 842 (I Tat ). —
V. Krauss: üeiträge zurFanna Wttittembctgs. p. 343— 353.
]>oeBgiitgli, AI. : Die Wandetliewdireeke fGryUui
migraioritu Lin.) n. ihre Yeriieemngcn i. 3. 1860.
Moskau 1861. 8". — Bellaga an den Annalaii den
^qpaikal. GaotratobiemtariBna in 8t FMenlorg. 4*.
Amd. dMBoiaBOMdtPMfit. Omapt. rend. 1879.
I" Semeatre. T. 88- Paria 1879. 4«. — Nr. 4.
Tisierand: Sur le d^Teloppement de la fonciion pertiir-
batrioe dans le c&a üii. le» exi eulriott'si ötaiil |M.'l!tes. I'in-
elinaison miituelle ili s urli:1i s i ^t censiderable. p. 137-141.
— de Saint- Veiiaiit: Sur iine formale dounant approzi-
iiisuvenietil le iiintnnl ilr- t<,rsion. n. 142- 147. — Lorkver:
lU'cherrbes sur Ics rupuurts de 1 aiialyse »pertrale avec le
spectre du Seteil. p. 148— 1&4. — TröTc et Achard: Sur
iWbrayeur äectriciiie k faord des narires. o, 154— U6. —
Marcano et Mantc: 8ar to oonpoiitiaB de la brnaae et
Digitized by Google
118
»ur des issais (1'utilii.aüoti lie ip Iniil ]i, l.V)- - Gini-
din: Sur l'application de su ihwrie atoinique i divers miiie-
ratuc. u. I&a-162. — Crala: Hur IM dluiMra dB Sataii
et de Mercure, dMuiU du pasnafie du « inai 1878. p. 182
— ICH. — Djerknet: Hjilro-t'lertririt^ et hrdro-maguC'tianie;
rteultats anaJjrtiqnw. p. IKTi-uiT — ric'ard: !Sur iin de-
wloppetnent en sorie. p. lüT-löy, - Tliullon; D^plare-
BMDt de mies. s.|ie<tralf». ilü au mouTctm ul ili' rutation du
SoleQ. p. 169- 171. — ViollR: Sur la radiation du pbiliae
inndeacent p. 171-178, — Ue ÜMis: War Iw bMm-
m^e« dlc^trodvnamiques, et rn pMlImHer MT ttnouctwn.
u. 177—179. ■' Moissau: Sur les aiaalgaine« de rhrome.
de niangaii^cc. dc fer ct. p. Iftll- 183. — tiardy et Uordet:
Sur la (ir^paratinn de IVibrr iin'tlivU'iiniiliiiie et tie rulronl
m^tbvliijtu' i'iir. )p l"-;;- l'-.j. — ifoti't: Sur li's |irii)ii|i<'S
i|ui üunucut uu .SVit /'iicriiiii uui'uurea sva proprietes tlicra-
DMitiqiiei. p. IHö - HT - De belUin«: Itodnchn Hor
riutlon pbyaioloKique du in'eDat oa rMdu dc fiArkatfon de
Ii ftlThtnil' p. 1«7— 169- — l'harpenticr: Sur la ciuniitile
de InnKre perdoe ponr la mise en actiriti- de rnppareil
risuel, et 5t5 Tiiritttiinis daiis lüffi rciitrs rniiilitinii.s. \i l-*!!
— I!U — .Nl . 'p. J 1 b scruiul ! .Nur Ir llrM.-lrllil>cllli lll i:r la
fouctioo perlurbatrice daus le cos uii, les cxccutricites etaul
patüH» AndtaiiMHi Mitacfit d« «rbtae «t nmUMUt.
p. m-aOL —Ynn Tltf Amt 8v fe IhMeiilrtlui da h
cellulose p. 206-210. — Satllla at ÜMOsrii 9u b
eoD«irui-tion de b rei;l« |<«dfali|iia fateiuatioMale. f. MO
— 216. — !)■• la (ionrnerie: Sur finventinn des dirrrses
dJapOsititus '11- l'iii'li'iniflK'- |. u'I". - l.a>.'iicrrp;
Swonelgues iuvariauu des »luutauuü dillurvutiL'Ue« liiie^iiri'ü.
p. SM— W. — Fovrat: Sur le mmnmmt d'un corps nui
aa d<pbee et ae d<foime en reatant tMninatb^ne ä lui
infine. p. 227 — 23«i, ^ Aodr/-: ltit<<gration, aoua f«>rme
flnic, de trois espiVes d'i^iaatioiui differuutiollM linteirrs i
co«flicieiit> qucIrrjiKiUPs. |>. iHi— 2:(2. — Ue Malarce: Kx-
teti>k'ti du ^^l^l^■taO inulri jur pIi > jniiiK el liif>uri'S : ili'Vf-li.|i|«'-
mCDt d« systimcs munvtuin-s luniumics ou cuucordaiiU, «iaus
le* dhrciB State du moode civilis^, p. aW aM> — Oaier:
Liqu^lMäea da rbydrog^ siBcie. p. 296 — 289. — ITiiDg:
I)c la strufture intime du Systeme iiptvpux reiitral des
Crustates di'capodes. p. 24i»-L'i2. - T'isani: Sur la Wa^-
neritp (1p Itiimle. ru Norvi'i.n\ tt sur uiic n-tiiiito de RusMO.
p.'JI2— litt - >ir. Ii. l liutin; Sur r<'xlsti'iirp duii ap|ia-
rcil preiieuaeur ou coiupl^uteutairo d'ailiiprem-e , dan» les
plante» panaites. p. 201— 9M.— Martins et I>e«or: Ob-
aervatioiia sur Ic prtjet da It cnSatiou d'utie mer intMente
dana le Sahara oriemal. p. 2<V5 — 2C0. — Fui v m: Kcrliprclies
nur la IVirmatli'U du latix fl de» laticif'TP.s. |ipii<laiit l'i'vo-
lutioii neririinutivf, l■h^•■/ l'ciiilirjDii du 'I yntinpiKuH jxtrrifiAin.f
p. 2(lii- L!72 - I ; I k .1 Nn"i Mir lu di-lemiination ili s
laciucs iniaginaires ile.s i<i|Uiilioii.'i alsebriques. p. 273— 27.>.
— CoubeacHie: Bemar^uca atir l«a Mualiona dUKreu-
tteOfc UnMrea et du troisitoe ordre, p. S7»— 277. — Bona-
ainesq: Sur nnc maniere simple de presenter la tfa^one du
poteutiel, et .'iiLT la did^^reutiatiou des inte'„'rale.s daus les
caa oii la forirtioii MiU> 1p siv'ijp s devipiit infiiiie \< 277
— 271). Bjerkne»; lljilro.tlii triiitL' ei Itydroniajxiiclitpine;
r^ltat« cxperiiucutaux. p. J>^<-2t!2. — Cruokes: De la
lumi^rc vcrte et phospborescente dn ehoc nMriieiilaire. p.S89
—284. — Kusel et Moitessicr: 8nr la dinodaliea de
rhyclratp de i lil<irtil (iuuivpIIp luplliodei. p. 2S5 — 2fW. —
Si hut/Pulji Ti^i'r pt l'oslrini: Itci LiTiliiü sur la levürc
dc bitre p 2b(— äb!i. — Deniarctt}': Sur les linmolof^es
de l'acide oxvhpjiti()UP. p. 3^>— 291, — Villierü: Aiutlyiie
d'un iniel d'ftthiopie. p. 2W2 203. — Coreii winder: Sur
la bauaue. p, 2»3— 295. — L'Hote: Sur un prociklä d'en-
richisseinent des phospbates ii ^au^nie carbouatee. p. 2fJ5
— 2!M;. — Nil iiti: Sur lÜNi'i^ r|ii/riii1>is ilr <i!].|ilt'riP ilp--
oiseaux <;i' Ih.m- luur nli-. rM i-, n Mjir-<';;ii-, rt sur ii-< n--
latious pusiililrs de ixttL' nuiluilie iivcc lu dtplitprie de TLspue
lumiaine. p. 297—299. — Cbarpentier: Sur la spnsibilit<!
da Tocil k l'actioD de la lumicre colorOe plus ou inoiiis ad-
diiioii]i£e de hmitee Uandte, et «ur U pliciiüm<:arie des
eonlear*. p.299— 801.— Lanlani«^: Sur l'ossifiralion sous-
pMcHttiqiie, <"t purliciilirnmciit sur Ii' im-i nniHiuc de la for-
mation de« sy-l.ü.. , ih Hü'.ir., i' ■, ji-n. -.ri.|\ip, ji :Ui-_'
—908. — De Belle« lae: Heclierclies «ur le loie de» Mol-
p.lOI-MMI.-MMBat3
h«r luip jiluip de 84Sve. p. 306-ilO7. — Nr. 7. Muuchez:
Ubscs-rations m^ridieiuie* det petite« plani^te«. p. 313—316.
_ pkiUipa: De la dAandaatian du eacMeiat d'llaitirlH
deadlSlNRta eoipa etdelenr KmiledMIaalicild. p.S15-S18.
— Marey: Nouvclles recliprelies snr lespoissons iJleetriqucs.
p. 818—821. — Favt'-; Sur In proiet de mer intiVieurc en
Alumne, p. 321. — l'e llois liuua ra ti : I.e didrme de la
.'uiiiiarBki!!' dilT('n'-t-il dp rplui de la ipritp.' ji siji — id.:
Kouvcllcs raies spcetralc» ob»erv^es daus dvs «ulistances
esiniiaa da la «aaraUle. p. 838-834. — Grupy: sur la
tonpie de Foncaidt, trantform^e en pendulc gyro>.copjiiue.
inuira
Sur
i-s point« doubles d'un lieu di-tiui par des conditiona aly4-
riijui^ p. ;i^t-li:i:l — üpcquereh Sur la prfiiia^atioil
imV.ili' ilf l;i liiiiii-tc jiiil;>r i-i <■ tirrulairpment, danslescorp»
i>uuuii& tt l'ucliun du maguvtisme, »uitiuit le »tia de raiman-
tatiea et la aeaa daa vinratiam luniaeoiei. p. 884—898.—
Anaiati Becbodiet aar la oompreeiilHBtj dee gac ik dea
pressinn« ^ler^. p. 886 — SB8. - Demar^ay: Sur I«e
ritp|K>rt8 qui unisitent leaacUei tpimiur. uxUrtrique et Ictuv
b<iniulo''ues uu surcinyle, au malyle pt autris railiiaux d'a-
i-idps bmasiques. \>.'.\\\ IIS Hu u r^mi n : .\< nli- linnuu-
citracouMOC. n. 3i3-HI*>. — Fredericq: Sur rionorvaiion
laiptoataut «aa Ja fMüpe. p. 846 -847. — Yuaf: 8ar laa
fiMCItom da la dudne sanglioiinaire ehea ha ChütaeCi dfcä-
ppdes. p. ai7— 34f». — r;nu(lry- l'e rcxistenre des Saigaa
eb Kraiire « TAitedu Iti'utiP p /lün -oöo. — Nr. 8. DuMon-
ccl: Sur ciiurauts iuduils rpsulliuit des mouvementg d'une
bobiue itnnrrs lüi sv^tuiip pIp. trniiia^'uoiinuc p. 353— 359
— De Calisuy: Kxuerience« sur uue mudificatiöo qoi rient
d'4ira fidle Ii rdt' '
primcr le
de rAoboia, et fai panaat da wp-
alteraatirdes tMteam daai la aaa.
p. 383— 888. — Vouillaud; Rjflexions sur la ronuaiHli-
PAtton Aule par X. de Lpüsep« eoucernaut In contafpM da
la ]ip>itP, p, H«"»« - 3»R». - Fuivre: 1^ latpx ppudaiit r<ivo-
lutiMii L'i-niiiri.itivp du friigopogoit porrifiiliu^. i ;ti rtup dan»
des couditiuus diverses dc uiilieu exterieur. p. 3ti9— 371. —
Baillaud: übaervatio«» des ^paei des lateUitaadateiiler
tUtea k rObienratoire deTaaloine en 1878. p. 8T8— 37«.—
Schutzenbei'ger et Destrem: Sur la rompositlon dc la
levüre dc hiirc. p. 383-3.-«; - Hnnriut: Sur le glycide.
p.3S7— 3S9- - Cosmoviri: Sur les urfraups sp<jmpiiulrpa
et les gluu<k-s ifpuitalci Je-, Anui'iiilp.i juilvpliaptps Srtb-u-
toires. p. sri.t— :j;n; — Carlct: .Sur les eeaille* de» poLssons
otaeux. p. H'Mi- :^{)s. — Kr.9. Milna-Edwarda: BaelMKlMa
«nr les enM-lopiiea foetalea du Tatcm k ncnf baadca. p. 406
4<W. - IL^illaud. l.es eaux du ("b^liff: quelqueft oHjerva-
tioDs au sujpt de La uipr initTipuri' d'Alift'rie p. 4<>y-411.
— lip (i asjTÄri.>: Kurinulo rplatives a la tlie«rip des pcr-
iiuliiiii :ri>. [ilaii.'iairps p. SU- iH. — Hal|ilipn Sur U
niuitiplipatiuu livi tuiiitiiiiis eiliptiipies. p 414—417. —
Uonjr: Dil pouvoir emissif des Hammes ciolorecs. p. 418 481.
— Sorel: Snr les speetre« d'nbsorption du didyme et de
quelijui-« nntri-s substances extraite.s de la saniarskite p. 422
— 421 l>uvillier: Sur les aride« aniide». ilerive» des
aridr.s n Inituiipu' et isoiali'ri'ptP p 42."> 427 IIpp Ii am p ;
l>p rinlluPiKP ilf rfix\i!<'tu' sur lu Ipnucntatiiui alpooliijue
p*ir la leviire de biere p. 43iJ- 433 — tertes; Sur irne
mtftkode de conserration des Infus«ire«. p. 433-430. —
Hernite: Snr l'unit^ des fnrcei eo gdologie. p. 436 - 488.
— Nr. li>. 11 .laini»; Sur un brideur et uu (liatuiiman
ele<triijup< |i. ''11 "■Ii - liauln'e: Sur une imti'orite
apparteiiant au groupp dp.-> eukrites. toinbiV le 14 jiiilli't is<5,
daus la ronimune duTeilleul, p. 544 — 547. — Lornu: Note
»ur uu lype iiuuvejiu dt tiges anomales, p. 51s— iüu. —
l>areste: Sur les gronuiea amylotdes du jaune d'oeuf.
p. 551- 553. — Ksrary: D^mousiratiou de la confergenoe
il'unp M'rip dtiiMp rpni'Mi.tri'r |;jir Land dana sca recbardM
il<' i lr. ■■-ij ii- iM.iilii n..iiii,'a-. ji ,v>s_5oi. — llaipben: Sur
riute/^riitmu d une C'q<uili</U diliVrpntjelle. )> m2 — .^fi"» —
Farkas: Sur la detertiiiimtiuu des r»i inps im.i^Mhiiirps des
eqimtians aluebriques. \i .MI7 — C'ruU et La Caiüe:
Sur la distnbutiuu de la phalpur a la surface du IteleO.
p. 570 — 573. — üeoffrov: Dpiermination de la valeor
a]ipnn l>i'p d'un < iip(ti< ii-m reliilif It la riscosite de l'pnu.
p .'>7S üTri, Adtr: ^'Ju^piles cxperieocea sur les IpIp-
pbuuea saoa diaphrapne. p. 576— 676. — 'irooat: Hat de
» — de ITadda chlwljydflque «fae :
üiymzeo by Google
119
niuiiijinLK.' j .■|7^ - r>''l. — Ribkn: Di-s fomliiniiiions de
rhytlrogeu«.' uhuüpliuri' kvvc U clilorure cuivrt'ux et de »oa
daMM dani IC« melao^pi piciis- p.681— fi84. — Hiordt-
dakl: Sur I» form« ciuUlSne des combliuüiona de« stann-
mftiijrleB et lenn homologOM. p. 884—688. — CumeoK«
et Kachi: Sur l'^tat düia leqnel tm tronvcnt les m^Uux
priViPux (iaiiA qupIqnrü-uncB de Icurs conibinai>M'<ns: luitiorais,
riKlii's. [irinlnii-N il'iiii. ji, &^^7— r>!«». - (iiiiuiirt: bur lu
c<iu»tilutiou (iv latiuoiUc. {i.5lK) ütKi. - iichutzi'ubcrKcr
et Deitrem: Sur U fermentation alcooliiiue. p. 59S— finö.
— Caieneave: Sur h> doiaoe de la glyeoM cuint le i»»\t.
&W6— MBb — PuTi liier: Sur In JMt^ de l'addc mi-
yhHnkntjnrbtae nonnal, p, öfl^WlO. — Ronget: Evohi-
tidi) cnin]iar«''p dts f.'lnmli-s t't'intalos niftU- et fcmplle chez
Iii finlirvuis .Ii- iiiaii.iiut.Ti'!.- ].- MfJ— <i<J4. — t'ucil) Sur
U uon-«xciutiiliu- de l'M'orcc gr'ae ducmx-au. p.ian-*i»7
— B4c«kUBp: D» b ntan dH tlbtunioM de rhydrocile.
f. MB-OIOl— Hmculni: Sur Im modiflcation* des |>r<>-
vtUtt» phjsiiiiie» ilp rainidon- p. Gt2-ßl3. — I.egros et
Ha^itot ' Murpliiil'ii;ii» «In folliculi^ ileiitiiirc cbczli-s ver-
t#br^8 p fil.'i -(>17 Nr I'.' Ilcrt hclnt ; Sur les cbwiRC-
nieiu» li-nts (juc !i' mm (prusr.r |M'n.liiril sa i-onscrvation.
ILü2ö-ti2il.— De Uoi«b«udran: Ueiuaruues »ur i^uelatte*
uoinu de aktaSlagU». f. ttt— MSL — DttibfttMt «v
k r^sdlntioa en MuliMi mtien d» fdqntäoa aX<<(-1iT*
+ dX»Y«+fX»Y+^Y»-=cZ«. p 6S8-64«-- Xilson:
Sur tjVttMM, tan iwiweUe. p. (U2-tH5. — id.: Sur lo
■candium. ti^hncnt n0UT«au p, iM-'i-tUS — Etsrd: Sur lo
rjamiMillite de pülusbium. p (►l.i ikVii — Sabatier: l'^tudf
tLcnn<R'litnii<|ii<' ib s sulfore« alcalino-terrcux. p. 6ai— tiüd.
— Montri l' M r ,t Oiraod: 6w dlnci iedona «k br»>
nnree alcooü.juti \<. 653—654. — De Clarmont et
Frommel: Sur lu i"rniiition de l'aurine. p. 655— ßM. —
Dieulafait: Sur l.i j m uoe de 1» litbiiie daiiti le» rucbo«
et daus Ics raux des iiitr?>. p. HW - 05». — Cbamborland:
iUsistance des fn^rmes de ecrtains urKanisincs k la teinp«^-
man de IW degrte. p. (ifiO-Gfil. - Bonoier: lütude
■MlnmiBiM at jlifilalMUM im aMUdm 9t^9U. —
Her: BMberuM expdnMMiiii aarlMfliMutima dedir«-
loppeuieiit des poils ladiem. p. d6B— MB. Cornn: Sur
uue iiiaUdii- noiivelle <f}ä Mt |tdrlr letRoMaciei desaerm
chaudi's («inpiiillules) p. 6fiS— (>7<> — Hcrinitc: Sur l'iiiiiti'
des forii'fi eil m nloi,'ie. p tiTl •i74 — \r l'.i. IJoili au:
Mouteau prucede pour lejaugeage deariviere«. p.<iäO-<>63.
— Lalknii« «t Lemoiie: Sur lea deniMra cnna da Ift
Stim. p. M— 680. — De Luca: Kacberdkas eUnfaiiae anr
nae matii>re flluDenteoae trou««!« daiu Ica foidUes de Pom-
pä. p. 094-69)7. — Haipben: Sar dcnx <!qi]ations an d^
riTÄi |«r«iellc« reJatite« • 1» mnltiplitution de l'ar»ruiiii>nt
dan« les toiietions olliptiiiue'^ )' i.ü- - Ti/1 — Ito ii i ii esq :
Du polnntiel cyliodrique ou tugantbiuiuue ft irois variable«,
et de SM cafm dnt Ift lUaiio da ngHÜhn ^MmiUlik
p. 7U1-TM. — Villart: Sur In Mi tbandquaa al galvano»
mctriquea de r^itmcellr ^lectriqne produhc dans le gaz.
p. 70»— 709. — Bee(|uerel: Pimveir rotatoire iiuiffn^i<|iie
de» IT«': i> la temperatiire et i la pre««ion onlinaires p. T<ni
-Tl;i -- Bii bat: Sur le puuvoir rululuire iiu^'ii. i;.jtir .Irt
vapciin. p, 712 — 713. — Uouty: l'reaaioDs eiercee» par Im
d^pMa tünmq/m. pw7UH7M *- Tauratt Sur taa alcatti
de
MM luvantvaa. jk 7w-ti« 1 auralt aar Ma aicalH
moMlcr. p. 719— n& — BdcbaaBs Da la ftmailaa
faride varboniiiw. da lUeaal at da ndda acMia« par
ta lerAre aeule. k l abri da l'aBjrfhie «( i
Cfl gu. p. 719-731.
■ayv, K. A.: fiiologiache Beobachtnngcn bei
ifa— m«iM» Aofinialit dea Hacinga der weaUiehan Oat>
aee. BerKn 1878. 8«.
8oc. m«d. de Chile Kevistu med. FeWem 187'J.
ABo 7. Nr. 8, y. .SauUaÄO. 4". — Carvallo; Knsi^o
sofare laaiMBatea i tiataniaaito de la ecJamptia paarpataL
p 2M— 270. — Tiipper: La Termga peniana. p.3n — 37<li.
Microscopical &oc. in London. Journal. VoL II,
Nr. L'. Loinlon. .\pnl IftTii. M'>. — Sollas:
ll'n li/i',! rn'.^i
Ifbuer-
witb a
de»cnutiun ui w aew \anciy, J}uetuUKuljfX akutMiHrgi.
p. IXI-IM (S Ta£).
Laube, 0. C: Skioe der 'Molggiiolien Verhilt-
aiaM d«a MineraiwaMargaWataa Blimana. Sep.-Abdr.
■ehwillw, 0.: Ueber daa Qeaete dea Muskel-
nerveneintritts. Sep.-Abdr.
Roy. Comitato ^1. d'Italia. tiullettino. Nr. 3
e 4. Koma 1879. 8». — Lotti: Alcune osscrvazioui
Bui dintorni di Jano presse Volterr». p. 90—101. — Ker-
rctti: La formazioue pljo«enica nello Scaodiaoese. p. 101
— 106. — Lovisato: Ccuni geognostici e geologici suÖa
Colabria settcntriuoale (Contin.). p. 108 — 197. — Corsi:
Ani'ora suUe prebniti delU I'oscaoa. p. 1S6— 159.
Geolog. Soeiety ia London. <)iiartttr]y JoamaL
Vol. XXXIV. Pt. 3, Nr. 135. Looden 1878. 8«. —
Kamt reo: Oii ccrt«iii modes of occurrence of gold in
Aiistralia, p. 4;)1 - OS i2 Tif i. — Newtoo: Description
ui a acK lisb (rom tbe Luwer Chalk i f ii.ni r p 4:!y — Hü
(iTaf.-. — Ueade; Tbe submariiio lure^t l,i t.ii .\lt Mouth.
p. 447 — 4W. — l'iiiiber: Tbc cbroiiolo[,'kal \uiue of tbe
pleistocene dcpocits of Devon, p. 449- iAa. — id.: Un tha
cbronologieal value of tbe Tnassic siral« of thc South-
wt'stern counties. p 4rirt - .47". - Pbillipa: On tbe «o-
called ..Ureeiistoiio»"' ul ei-ntnil and eastcru Corowall. p. 471
— 4H7 iH Taf,). — Etherid j/e; l' urther rnmark» ou »dherent
c-nrbuiuferoQs produi lidae. p. i'.H Kaiiisay and
Ucikie: Ou tjje neolvgy Ol Gibrulur, p. üUö— 541 (l'Taf.).
— (iodfrev: Notes on tbe gcologv of Japan. p.&4i— 6&ö.
— Keildeii and DeRanee: Geofojfy oi the roasts of the
.\retie Lands visiletl by the laip MritUli i \|ii'iIilioii. p. 556
— tsi'J (l iM.y — l.e'N.'^e [• ■,:-ti-:: Oii the (ireat Fiat
Lmle soHlb ut Redruth .md Luinljurue .ind on soiiie ntber
tinHle|H.<sils fonin»d by the alteratimi ut i^;rAiiitc p lild iJ.>J
(l Tttl.). — id.: (Jn sotne tiii-stockwerk? in C'iravruU. p. ü54
— 6ö9. — Judd: Tbe secvndary rueks ut Scotland. p. 680
— 74rt il Taf.). — Owen: On tbe utliiiitieji of die WoMI-
muriil'u. liervai«, as excmplili«! in iho lM)ny (striieture of
thc I i" i;u. (I 7H-7.VJ. — Callaway: On "(he ijuartziteg
of Sknip^bire. p. 7&4— 74Ü5. — Maw: On an unconformablo
break st tbe baaa af tiw Onbriaa nda near Ltanbenii.
p. 7(j4— 7f!8.
V ,l XXXV. I't. 1, Nr 137. London
1879. 8'^. — Uuwitt: .Notes on tbe pbj'sieaJ geograpby
and gniogt of Havtb Uippdaad, Vtctoiia. p. 1->41. —
Seheibaer: Oa foyaite, an «daeoUtic »yeniu» «»"■"■T'-f la
I'ortugaJ. p. 42-47 (2 Taft. ~ Dawsou: On tha nicro-
s« u]>ic ütnirtun^ ot° Strutmitoporidne aud ou paiaeoaefe fe^
silü niineralized wiih .'^ilüale-« in illu^tratiou ut Koloon. p. 44
— W; :l nd.i. id : (hl a riew spceies ol L<il!iifUi Irom
Britub t'oUunbia, p. t>U-7ö U Tat). — Brow u; On the
Hrtiaiy deposita on tbe SolBMNa uri Jaiary nvers in BlHiL
p 70—68 (1 Taf.). — Dancaa: Ob the iipper-grcesnad
eoral faun.-i of Ilaldon, Dcvonshire. p. 89-97 (l Taf.). —
Cttuipbell: Glaeial periuds. p. 9S— 137. — Dawkins: On
the riiiii.'p Iii the iiuiiiituiitb in Space and tinie. p 13S-147.
— iiw. •:: I ti Iii' i^^M■l iaiiiiii of dwarf crocodiles with the
diiuiutitivL' iimiiunais ol tbo roibeck abaka. d. 1441— 16ö. —
Wiebmaaa: A adtneeeiikal «tady «f MMN Uureoiiia day-
alatM. p. 168— 16«. — Boanay; Ob aoiw ndciplnpa frmi
the Keadal and Dadbairgh dhMcu. p. 185-180.
VoL ZXT. Ft 3, Nr. 138. London 1879.
8**. — Davis: NetatonPInircMfiMa/JSiMS apbfaiad.A(usiz.
p. 181—188 fl Taf.). — Owen: Oescnptiaa of Irunaentary
indkations of a bttgc kind of tberiodout replile fron tbe
cspe of Oood Hope. p. It«l-I99. — Ruddy: On theuppar
|MUt of thc Cambrian (Sodtrvirk) and basc of tbo Sihinan
in N'orth Wales, p. 2iX) — JtJS. — (iardner: Deseriptioii aitd
correlatioD of the Uornenouth beds. I't 1. Upper oiarina
aaries. p.»rj-'£i». — Doyle: On sooie Ii« dänailli al tin
Halayau ueninsula. p. 229—332. — Unlke: W PoikOo-
fiettron JiuckiaȊi of Dcslongrhamps, identifying it wiib
MtfialoMwrtt» Budchndi. p. SS8— 2W (1 Taf.l. — Havrk-
»buw: On tlu- eunsulidatetl bcaeh ot' reniambuco p. 2'j'J
— 244 - l ^^ll^'r; du the iria,ssie rotk-. of Nurniaiidy and
Ibeir eoviroDmeni». p.!t4&—'Jff3. — äirabauand Walker:
On ibe occantence ef pabUaa «iib i
Üiyitizeü by Ljü
ISO
K r'li V, /j-s. p. 2*>S— 274 — ShrubsoU'i A rovivw ofthc
Uritislj larboniierous FnutttUdae. p. ^Tö— 3M. — Ilicks:
Oo a De« groap of Pre-Cambrian meka (tlw Arvonian) in
Penbrokrthirp, p, 286- 294. — id.: Ob tbe Pre-C»nibri»n
rocks in t'iii;riiHrvuni<!iirr and .Viiiilcs.i'y. \\ lüiii — ;fOH
Bonnpy: thi- -luartz-lVlsit',' uml assunati'J nuks al tUe
hase of the larabnan sfhcB in north-wr.^tprn ( liprnarvnn-
iliire. I). »TO — !(2() (1 Taf.l. — id: Oll tlic inctamoriillic
leriet oetwccn Twt iiill (t'«eruarwjiii uikI jiort Diuorwig.
Jk ttl— IM. — Rutlc}-: Od ninimunitY ut structon* in
tMin «f dhliiiiilar ori^rin. p. 327 — !)41.'— Wnodward
Ob tlii> orriirrpiirp nf }}ranrhi}'it.-< tt ( 'liif M-ffiluiliiKi in a
fotsil Nl.ili'. iih-.>:rmtod witli H'^^/ucu rcum ainl witli iiürnriiiis
inMCt rviiiuiiis in tiic Kuci/nc ]■ roli» ati-r Imir^tunc ut' üuriit't
Bay, isic of Wiglit. p. 3«.'— (i i i.
Seidlitz, Georg von: VolkAwii-tlmchaa a. Fiwb-
neht Königsberg 1879. 8°.
iMUidtAatoa: DkMioankMieiitibraiaMMt«!
ZbtdflekiutgMi v. FuriMbrittaii L I. 1678. 8*.
Astronom Qea«IUchAft in Leipcig. Vierteljahrt-
Bchrift. 14. Jg. Uli. 1. Lnpdg 187». ö«. — Nyren:
Dtbar dw ran E. Srndcnboig watguMItf KaoMganc.
Ik 80—91.
Katnrfonch. Verein in Brünn. Bd. XVI. 1877.
Brünn 1878. 8». — Schneider u. Leder: Beltr»j[e
tat KoMilitdir kaiAiaiiehn KlinftnM. b.8-968 (4 Tdi).
— Preyn: ütfbar ■ihriedw IGnanBoi-Finidmte. p. 260
— 262. — Ilabcrmann: Teber einen nriipn Apparat zum
Tiwknen im Vaciium bei böhcrer Tenipfralur. p. 2»>S— 2«S9.
— Cebersirht der mrteoroloifisclii'n Itn.liacliluDKCn aus
Uhren u. Schlesivn L J. 1877. p. 2TC)— ?,».'>.
Natnrfoneh. OeMllMik n frübug L B. Be-
richte uli. (1. Verhandlungen. Bd. Tü, Hft. 8. Frci-
Imig i. It. 1878. 8**. — Lindcmann: IVbcr eine Vcr-
•llßcmvincrunj; des Jacidji'si lirn I nilirlirprolilpmii dir Abel-
nlirn Intc^ralr. p 27.'i— 21)1. — Korh: I rlifr liic Itf ^liiiimiiiig
Klaslii itiiUcoefiiciCflten aus der Iüi-kuhj.' kur.-f r Mu'h lu u.
p. 'JD'i — 'Ö07. — K locke: Mikruakupincbc Ui-ubaciitiuigen
aber das Wachsen u. AbschndMn Mr AlMUH im iHhmnfHI
iiomorpber Snbitanzcn. p. 908 — 819. — v. Bal>0: TTebCT
eine selbsttlüiÜKe WaüserqDcdctllberlunpumtio. p. SSO— SDl.
— Schill: Nfui- Kntdeckungcn im Gcbii'to der FreiburRer
Flon. p. 392-4HI. — llniric:: t cbiT einif-p bescbräUlktere
Wirinini^cn des Windi - |i i 'A—i\:,.
OwtMbe 8«ewarte in Hamborg. Mooatlieh«
ü«b*nMik der Vittanug. Wisheft 1878. 8*.
AtinriH. Taniii in Bramea. Bd. TI, Hfl. 1.
fimnen 1879. 8*. — Kohlmann: Mollnaken-Fana
dir üntonrcscr. p. 49—97. — Fockc: I>io Mooidan dM
iriedersücbsisrh-fnesischen Tipflandpii. p 'K)-1iih. — Lang:
Erratisrljp (ipsliiuc ans dem Hi r/ii>.'lfium DrcnK'ii. p. 109
— .mm;. — I'djij.c lirvr hri'iliuiii: uiiil,"t ffrai-haltctpr l'piior-
Steiubeile aus dem Gebiete der unteren Weaer u. Klbe.
307-817 (2 Taf.>. — finchenaa: BemericuuMi Ober
Ob Fennen von Cardamin« hirtuUi L. p. 839—^.
Xaii.Adntir. in Berlin. Ann. d. Ilydrogr. u. marit.
llateocologie. Jg. 7. Ha. IV. Berlin 1Ö70. 4". —
AeaVB: Darsteilung eines grössten Kreiseü in Merkator-
Pndaetion. p. löl — 1B4. — Zopprils: Zur Theorie der
lla0«sströmuDKen. II. Ueber Strum-Thdlnng u. -Znauiraen.
Mlnutg. p. 1&5-1&9.
— Uechr. £ Seefiihrur. lg. Z. Hft. 16—19.
Berffin 1879. 4«.
Schombnrgk, K. ; !;.•]:•: n-t nf tlj.' j-^ro^'n-ss atul
rondition of the iKitauIc gardeu and govenuueut plun-
Utiona durii« Üm TW 1878. AdiWdi 1878. 4*.
(1 Taf,).
X. K. Qart«nbna.6eaellich. in Wien. Wiener
iUnetr. 6«teB.Zaitiiag. Jg. IV. Uft. 5. Wiea 1879.
8*. — Willkomm: VoRCtatiuns-l 'li:ir;il, !i r il t Nuriii.in.lii-
U. Brelaffiip. p. 17S— ISl. — Nany; Jl'unJ/'jriliii. p l-'t
— Ii?7 (1 Tat".
K. Banske Videnskab. Selck. Over.iigt over det
SeLikaliK Forhandlinger. 1878. Kr. 2. Kjebeolmvil
1876. 8*. — Thomsen: Chemiske Undersagelaer over
fitMlMiaattilngen af Traeemes Ved. p Ü3-86.
1879. Nr. 1. Kj0Wnh«vn 1879. 8». —
Top<tae: Krjatalloi^afiske Under^ogeUcr over cn Raekkc
PnMicIl-riatonitriter p 1 — li.s (4 Taf.). — Thomsen:
TtMTmi.i(beiiii&<'he rmli rsourlsi-r over VanBelOlliBgHI ved
övovlini'tallerues Daiiuclio. p 21>-~40.
Alma mater. Organ f. IlcK'liacliiilen. IV. Jg.
Kr. 16—19. Wien u. Leipsig 1879. 4».
MUlar, TaL Deber dto bathrDlogieQhe Stell-
nng des Jüngeren pattosoiaehen SeUehtenagratenia Ten
DJoulfa in Armenien. Sep.-Abdr. — FalSotitalogiaehe
l!intiu(.;p u. Krluuti rungen zum Briefe Danilewoky's
über die Ucsultatf s-riniT Keiso an den Manytwh.
Sep.-Abdr. — Csrt-' tU-^ citeg miniers de la Utissie
d'Kuropo. — Die Njiiriil-^e'wundpnen Foramiuiferen des
Russischen Külili-irKalk«. 1 6 Ilulzsclm.. 15 T»f.) Müm.
de r.4cftd. imp. des Sc. de .St.-Püterab. Tuuic XXV,
Nr. 9. St.-IVtcrebourg 1878. 4«.
üttS, Huduurd; Ueber di« AldopIdHi des Uittel-
meen und faiabamiidere dae GoUb vao Neapel. (1 Taf.)
Sep.-Aklr.
Yoreenig. tot Bevord. d. Oeneeik. Wetensoh. in
Hederl. -Indie. (icneesk. 'I'ijdsehr. Deel XIX. Nienwe
Serie Deel 8. All. 4. Batavia 1879. 8». — v.d.£lst
en Walland: Jets over hospitaalbaa in de kc«rkriaglfauidea
fflccr bijxoiMler ntet betrckkiitg tot Nederhudach Oos(«lBdH.
B. 167—188 (4 IkL). — Fttrnte: De ncdnatw-lnreali«.
p. 184-194.
Katter, F.: Entomol. NachrlebiteB. Jg. 8. Hft. 0
— 8. Quedlinburg 1879. 8«.
8««. gdolog. da France. Bulletin. 3"" Ser. T. 7.
Nr. 2. Paria löTÖ—I STO 8". - - D.j u v il le: Note sur
les a8si»P:< suiioripun'.'i du l>'ir.'iiii ti rtiiiin- <iu Ulai^^is p.
—69. — Uaudr}': Le» rcptUe» de rtpu<iue pernuctme uux
cmirem d'Aalaa. p. fl8-77 & Ta£). — Arnaud: Daaiea,
GaiTuaiaien et Doraonlen. p.78~87. — Zoll 1er: Note aar
le genre Marioptrris \i
E. K. geol. EeithüatBti^lt in Wien. Jtilirbiich.
Jg.l879. Bd.XXIX, Nr. 1. WiLi:lh7U. 4". (UTaf.).
— Rejrer: Ueber die erzfiiiireudeu Tieleruptiuoen von Zinn.
«ald'AlteDberg und tbar dea Zlnabenkaa in dietem Ge-
biete, p. 1—60. — T. Ktlpatein: Ow THlitraUagemag
TOB Waldbflrkpllieim n. ihre Polyparjcnfauna. p. Ul- <W, —
Fels: Heber das Itljuilupe-Handgebirge südlii b u .suiiu&tlich
von Tatar l'uzardhk. p. C!).-78, — Rzchak: Ihf juras-
hibchen KalkRerollp im Diluvium von .Miihrcii ii (ializien.
p. 79 — 92. — V. Dräsche: Ueologiacbe Skizze des Hoch-
(NbirgaihaUae der Sierra Nevada Ib Spanien, p 99—182.—
Toau: Ueber OfWioiden- o. NtnanoHteB-fUirende Kau»
vom „Goldberg" bei Kirfhberg am Wechsel, p. 128 — 136. —
titur: Studien über die AltersTerliäUnisse der nordböhnd-
s<')ir'n Ilraiihkuhipiil'ildung. p. 137- 1G4. — Abieh: U^aT
klir l'n il.ii ti\it:i[ :i. dir- gi>i7tektoni<i>-ben VoblllBiaaB dir
ksuic.M heil Naplitaregiou. p lüö-lö».
— Verhandlungen. Jg. 1879. Nr. 1— B. VlaB
1879. 4". — Fuchs: Ik-ber neue Vorkommnisse fossiler
Sjkugethier« von Jcni 8aghra in Kiimelicn u. von Ajnicskö
in Uogaro, nebst einigen allgemeloen Bemerkungen aber die
aomninnta „pUocane Stngethicrfaona". p.4B— 68. - Rejrert
Die Eoole dce Miaee a. die geologischen FacbMbliotbilM
ia tetaL pw C8-8Sb — Suche: Die £npilv|ielilM daa
Digitized by Google
121
OmdaJMiebictci! p. 6« 70. — Bittner: Tritt» von Ro-
coaro. ]). 71—78. - Her er: l 'cber die geolngUchtn An-
gUilu-n I,i>ti<iiiii. jv >v', — 'PI,.
Ter. f. iMtuwui. Unterlultiuig* in Hamburg.
Ycriiudlnngen. Bd. III. Hambarg 1878. 8«. (6 Taf.).
— Eckardt: Sitten n. (irbrinchc der Ilainriin. p t).
— HaaR-Hntcnbprg: liiajciicispii npiirr llplcnmirrfii uns
d Museum (ioileffruy i>. !t7-ln'> Hi inin r; Di.iL'iiHscii
Hiiiircr ir-iht TiifftultiT v<'n <icn l'iiilijipni' ti, |). UM] -IUI —
id.: l'tbcr die Arten der 'J'nKlttlt( rK'atliiij(; Xethera, KpJdcr.
]». 117—127- — CrOger: Uelxr S< liniMterliiigc von Wladi-
voatok. |>. 128 — IM. — id : rdirr Schnii'ttcrliaf^e T«n
Gaboon. p. 188 — 131. — Holl: l'cr liiiuor|)liiimii.s u. Varia-
tion piniger Seliniettcrlliit:«' .N.iiil-.\iiiciik»N, |i- i;l"i-I41 —
Gcrrko: Ui-bi-r die MeUiai rjiliii^c mii Srjtt-ilnn fjthrifrtta
n fjiiiiijtry ]i. 1 15 — H!t — .^^Iri UcI; I clur tklix al-<Hennis,
>'cru9sac. p. l.'io - 156. — St bmeltz: Kiu UeitrsK zur
lIiiltaiheiigeoKraiiUe. p. 160—174. — Gotische: l'vbcr
daa Mioctn von Rebiberk xl midc Mollnskenfouna. p. 175
— Ifll — liraaiirli: I>ie gefiv'ii«sli^i-li<'n Verhältniss«! der
l'iniro^'Piiil von Kiel. ]\ 1''.' — (i iitipiitni;: Ueber
die liewinniiiiL' ili's l'itr li-iiin p l'I7— Üöl — liöckinunn:
Orriith. Biili.iLT zur J iinua ili r Nh-I^Ti-ilie )■. L'.'il — 2"0. —
üraespr: liir;i_' /. [.i lejiti ri i.-I'.iiiim i1«t .Ninlcr-Klbe.
p.
Mos^om d hiatoire naturelle a Paris. Nuuvellcs
arcliive». 11'°" Serie, T. I '. Paris L-iVH. 1''. —
Perrier: Etüde sur la rv|tartitu>D gfooniphiriue d«« aste-
iWf«. p. 1—106. — 8a«T«t«: IwMnpWMi de poiraona
Bowretiu OD {mparOdtoneot ranun. p. 109-157 (2 Taf.).
— Ifilup-Ednards: Descriiition a'nnf nouvelle especc
i» Ittdaii p ir><l-U» (t Tal ). — Oii.4( ralel: Ob5,er>a-
tlniM Sur leicrciiiie desibi». \\. 1117 — IHM t Tal', i. — Milue-
Edwarda: Sur Iis raiiaces iimtiirms ]j. Is'j — 1!I0. —
Bertiii: !t''i;^i..ii ilr, tflliniili , ilu iuumHiu iriiLsti-iiri' natu-
rdle. 1' T.:i I
Kail. Akad. d. Wias. in Wien. Aii2eigor. Jg. 1879.
Nr. 8— 10. Win 1879. 8*.
(Vom J5. Mai bi* 15. Juni 1379.)
Bilgendorf, F.: Zur Strfiffracp des Ffamrhii
mdb'formü. Sp]i.-Al.rlr. - '.
Ver. d. Freunde d, Katnrgesch in Mecklfinburg
Archiv. 32. Jabr Xiubraiiiliiilmrtr 1^70. H". ----
Wier h in (1 11 11 : l'ii' l'eln yjiudcn des obcrolisocüiien üiern-
berKer ('Cstiins m Mi tkli iibur?. p. 1— ;H — Korb: I>i*
feasilcn Kin.»! Iilci^si' des Steruberger Gesteins, p. 36 —39.—
Id.: Ucber die CUu^iticatkM der jnncrofoimrfM. p. 40- 67.
— Braan s: Narbtri^e nrnTemielniisB der Kikfcr Merblen-
burjfs von Chicen )i. 58— 74. — Arndt: Entwirkpluup de»
Pfeils bei Hihx nemcralis L. p.t)7 W».— Fi-sch u. KratiHc:
Nutizen zur nie<'kleuburgisrhvn, speddl der Uostocker Flora,
p. »u-iiu. — Geinitz: Hie geaUgiadw Lhatatur MmUhi»
burgs bis 1H7>^ p. Itll — Ilfi
K. Frenss. Akad. d. Win. in Barlin. Monata*
b«ricbt. Jan., Folir.. Miir/ 1879. Berlin 1879. 8*. —
JJitzsc h: l'i'ber rlic nieilcriii'iitsdipn tlfiioK.m'nschafti-ii dcü
>ha<«gniiliiifhii Anhalm» von SpcettM
jUbrai äugawUiMaaMa Gase. p. 116-119. —
12. u. 13. Jahrhunderts, p. 4 — -14. — Vogel: l'ebcr die
dar ia Oeiasler-
p. iiB-119. — Websky:
Ueber die IVahl der Projeciioii>-.\xcn in einer Nomialen-
Projection for triklinisrhe KrvNtiill*' ii 1J4 - — Hrthm:
üetJfT die Pycno^oniden des K. zoologischen Museums zu
Lerliii ]i ITti — lüö. — II r- 1 ni b o 1 ti: L'eber elektrische
Grenmbichten. p. ia6-2(K). — Krouecker: Eutwickel-
n aii darXMiifta der aicebraiseliesi GMdnagca. p.a06
B. — Ffaffar: Vebenrirht der «khrcnd der Sehe tun
da Erde i. d. J. 1874 — 70 auf S M SdiilT Gazelle u. von
Dr. F. Jafor auf «einer liciso nach den Philippiueii i. d. J.
1817-61 gesanmehen Ftccopoden. p. 380 - 247. — Ram-
■aalsberg: IJ*' m ^
Ltop. XT.
p.'HS—2ö2 —id.: Ceber das Terbalten fluoritahiger Hine-
ralii n in !in!irr Tc miwratur. p 253— 20S. — Ilagoo: lieber
lia- I :i;f H -1 kl 1,1ML'^.'| M Iii. iii-' ilr--> ir.i'nürlilioheii (Icriput u. die
aliiinriiii n Uilduniicn dcsOs i,.n i|i;!t<, p,2*;4— 272.— Peters:
reber die AnipliLslLuMien p 27:1—277. — Wietlisbacb:
leber die Anwenduiij; de.-i r(li"|ihiins zn eleklr. n. unlvail.
Meiauageu. p. 27s '2s:v
Vobbe, F.: Bin landwirtbÄcii.iftiicheii VcrHUrhs-
statiüocu. Uli, 2:!, Mit. C, Berlin 1870. 8». —
Thomg: lieitrAg zur Kenntniss des Teak]irilze.i| (Ttetonia
mmüi), p. 41S-4:i7. — Maoelti u. Uusso: Ueber die
SMiBnnenaetiiiog der abgesehaumten Molken (tcotta). p. 420
— 43fj. — ini(;pr: Die ebemisrhe Zusamtnenüetzung ver-
schiedener Weiubergslioden der Main- u. I!heiii|/e(rend, p 447
— 4.'i4 — 1 i : I i 1.1 r .Ii n KarbatiilT der Familie der ( arro-
phyllineii : l'i ; 1
K. K. zoolog -botan. Getellaeh. in Wien. Ver-
handlunjjeii. Jg. 1878. BJ. 28. Wien 1879. 8». —
Krnl: lleiiras zur Keiiiiinis» der Mcdlusken-Fannn Galiziens.
], 1— l<i, — BeliiiK: Zweiter Beitrai? zur N.itiiri,'Csrhirhtc
(Metamorphose) vcrschtedeocr Arten aas der l-'anilie der
TiiwIidM. f. n— M. — Voaat MMoiriiHi inr nWnuMle
KralM. p. 66-iae ft ttSX — L«w; BeiMge xw Kennt-
nis« drr nlllbengallen (Pbj-topfficcddien). p. 127—150 (1 Tat).
— Br:iuer: IJetrarlituu^en über die Verwandlung der In«
«iilfii im Sinne der I'esriiKlenz-TliefiHe p 1">1— Itlti ~
II II I in L' re 11 Fiiiiini nitm Ii Inii-mii niiiliun. r\liilM'iis spi-ries
in alpibus Tiroliae captas. p. 1U7— 102. — Keittcr: 1. Neue
CtaittHla«desi£.MaimaninBe(lia. IL UeitraganrKennl-
nlu der £|ivli4liie. III Die Arten der Oattongen SphiniM
u. Atpiftof^tonu, aualj-tisrb dargeaiellL p. 195—203. —
Mose hier: Neue pjtoäsrhe Heaptridae. p. 203— SMt. —
Stapf: Beitrage zur Kenntniss des KinDuKses grünilerter
VeRetationsbedinffungen auf die Foriubililun« der I'rtauzcn-
orgaae. p. 231 — 24(i. — Arnold: Uchenologische AusliCün
inTlroL XTULWiadiMtaatrcL XIX. Taaftn. p.M7-8K.
— Bmith: Flora tob Fteme. p. SS5-888. — Lflv; Htt-
theilungen UImt Gallmdcken. p. 387 -406 (1 Taf.). — H i b s e h :
Die Straucbtlecliten Nieder« isterreirhs. p. 4i»7 — 422. —
Scliiilzer V, Mfii,'j,'i'nliur^': M.vcnloKiscbe Bel(rfii»e. p, 423
— 4:iii — Miller; Kine culeoptereoloifisebe Heise durch
Kraiu, Karaten u. hteiennark. n. 4413 — 470. — Koch:
CtbwilclH dar fea Dr.Fiaadi in WcalaibliieB gaiaiiowIteB
Araduddan. p. 481— 490. — Taebnal au Sebmidheffaa:
BibHographla ornitholo^lra der österr.-nn^nr Monardda*
S. 491— .'»44. — llergh: IleitrUge zur Kennliiiss der AeoH>
laden p. 5.53 r>K4 i;t Tafl. — I.nw: Zur SysU'inalik der
Psvllixlen. p. as"> — »ilH (1 Taf.). — v. Thünien u Voss:
Neue Ueitriiie aur Piia-Flora Wiens, p. tili— tilG. — Mik:
IMptmlcwiiaM BiiMlM. pi «17-m — Xajrt MMge
cur AmeHen-Fauna Ahcm. p.M5— 086. — Mareaieller:
Die .Vur^i!' !it ili's Badescba-ammca an« TbcUstQckcn. p. 087
— iwi.
B. Acoad. d« linoai in Soa. Aiti. Anno 276.
8er. S. TraaaanniL Td-IH, FHe.6. Borna 1879. 4«.
Vatniibtor. OeieUidi. in Baanofer. 27. n. 28.
Jabrwberieht fär 1876—78. Hannover 1878. 8*. —
Btrackmann: Ueber den lünfltus der geoguoatiscben For*
nation auf deo hkndwirth»chaftlirhen Charakter der Gegend,
p. :ir>— n2. — id. : Geoj;nostisdio Studien am östlichen Deisler.
]i. M-tüi.
Heer, Oawald: Die mioceno Flora u. Fauna Spits*
bergens. Stockholm 1870. 4». (löTaf.). — FowilelTota
derlttrai-Inael. 8tookbolml871. d«. (15 Taf.;. — Ueber
Aa Bnankohka-Fbra dee Znbr-TÜalfle in SiebenbOrgea.
PmI I87S. 8*. (8 'üt). — tMber powiMha Manaan
TOD FBoflnnlHB in Uaigank Bndapaat 1876. 8*. —
Uel>er die Fflanzen-Veratainemngen von Andoe in Noi^
wegen. (2 Taf.) Sep.-Abdr. — On the fossil flora of
Bovey Tracey. (17 Tiif.) riiili:iso|ih. Trftii.iai'ti.ins 18f>2.
— On tbe mioceue llora of ftorth Greenland. Trans-
latad bj S. H. Seatt. Sep^^^Alidr. — Ueber einiga
U
i.>iyiiizud by Google
122
Insektenrestc aiu der iMÜMlMn FVmttÜon Sehogteu.
8«p.-Abdr. — Om d« ntoeta» rtxUr, Mm im «muk»
«^•AttancB 1070 ht^fttt firfa GrtdaBd. B&p^hir.
— I%rutakickade iunifkBiii(ir 9tmt HoidgrtBkiiJii
KritBora, grnndale pi im irmdka acpe^BÜnoaiM upp-
tickter 1870. Sep -Ab<lr. — Anmärkningar öfver de
af ereiukn polürcxpeilitinnen 1872 — 73 iipptilckte
foBsila vSxtcr. Sep.-Abdr. — <'m r jgra fossila Tiixter
friln ön Sachalin. Sep.-Al«ir — I i bei- den versteinerten
Wald von Atanckerdluk in N'urdgröiiland. Sep»«AMr>
— Charles Theophile Oaudiu.. äcp.-A.hAr.
AaVuvfol OtMiiidl. laintB. Ifitthlga. Bd. 9,
Nr. 1—3. WiPn 1879. 8*. — Benedikt: Dcbcr die
Walil der kraniumitrischcn Kimm. p. 1 — 10, — Hoek:
Kanitliclie UAUen in KicdcrteMmkii. p. 18-».
AmL Bfl7. i» miM. U MfH^ BolMin.
3"' S«!r. T. XIIT, Xr. 3, 4. HmzeUev 1879. 8». —
Niicl: Dt» ftlti'mtious aciiui!«« du aen* elimMt(i|ii«. p.ST'J
— 890. — Miihuiix: Itiüunii» du truif'ment des polypes
libreux iia.sii-|ili.irjni;ipiis |i. 121- Oli» t'uiirtoj: De»
öIcitro-.'iiiiuiiilH «i iiliiiuOs ik IVulraclimi ilr r<'(uiiomic aiii-
muli' dt> t"r|is ilranijcrs contcnaiil du fix. p. •l«2--488. —
t'iiucon: !'('|ii|il".il<' heniiaire et spiM^alejueiit de IVpi-
ploile plilegiriMi.i iiM' |i i^'f -ri:;).
Beate AccAd. delle Scienze di Toriuo. Atti.
Vnl, XIV, Ditp. 3. Torino 1879. 8". - i :in. r iiio:
Studi sul geilere IJixcoglogstu Uttli. p. 435- 4111 tl Tat.j. —
D'Of idio: TeoKBii aoi tiMcni di mpaficiB dk mcomIo
grado. p. 463- 4M.
Vor. z.BefSrdrg. d. Oartonbaues in d Kgl.Preaas.
Staaten. MonatFfcbr. .Ig. Nr. l -1, II, rlinlHTil.
8*. — Koo|iniann: Mitthcilni Li' . i M li. l A-.ni |' lH!t
— las, 233-2aa — Uolle: Kill i.aai WurW uIm r i'i»iM«
mIIm, Mehx. p. 393—828. — Booche: Miltltcilniigcn aber
die Ckdlnr tnqihelicr OtehMeen. p. 9S8-38S,
K. K. Oartenbau-Ooaellsch. in Wien. Wiener
iltnstrirte Gartcii /tiituL: .Ff? IV Hft iJ Wien
187Ü. 8".
Natnrfonch. Gesellich zu Halle. .Mhandtuiigen.
Bd XIV. III». 3. Unit.' 1S71I. I '. - Marrhand:
Beilritso zur Kcumiiiiiii der (Jvarien-'l'uinorea. p. ttSl-'JUtt
[2 Tat). — Taiebenberg: Beitrafe cor Kcnnlnin CCM*
parasiturlier mariner TrcmatoUcu. p. 283-343 (2 Tat).
— Bericht über die Sitniigan der Natnrbraeh.
Gewilgcb. V. J. 1878. 4«.
Kala. Admir. Berlin. Ann. d. Ilydrogr. ii.
marit. MettWoffie. Jp. 7. llft. V. Ifcrlin 1879. 4». —
lieber riiii'.;e KrüelmUse der neueren TierseeforMiliuniif n.
II. Allanti-rlii I l h .■uii p. I?K") — Ltü». — l'.m Uiitran /nr
Tlii'urii' iliT Wjii^i'tl.M Wfc.uiK in ^Ininirn. auf (iruiid Vi'ii
ätrumbcobarktiiniicu in versiliic'l< neu Wasserliefoii. n. 21i>
-m
— ^fachr. f. Seefahrer. Jr. 10 Nr. 20— 23. Heriin
IS?!), I'
Alma mater. Organ 1. l[ocl)scliul< n. .Ff{. 1. Nr.20
— 23. Wien l»7lt. 40.
XMtdr, f.: £ntaaoL NadirkbteD. Jg. 5. Hft. 10
—11. <la«l]lBlrarff 1879. 8».
Haturforsch. GeeelUch zn Oerlitz. IM. .XVt
OdrJitj! 1871». 8». — Zimmeniianu: I'ic Uoru der
UaigHMid TM Striegan. p. l — 6a — Roaiberg: FBnT
Vortrag« Qlier die Geirhicbt« der Alchemie. p. (17—108.—
MSsebler: !>ie Familien u Galtmit^n der eiimp. TagMtcr.
p. 134!— 213.— ÜL'rickc: F,inii:es am dem iiühmer Walde.
R2l4-üfll. — Peck: MeteorologiMho BeobadituMnii in
MiU Tom 1. Der. 1874 Mi SQl Nov. I8n. p. 90f-»».
8m. gdolog. de Fraaoe. Bnlktin. S"* 8dr. T.
1877. Nr. 12. Paris 1879. 8». — Cam^r^:Cartag<o-
logflquc des Alpes naritimc«. p. 803-8(j8. — De la Harpe:
Note Sur les nammnliteg des enTirons de Nice et de Mencen.
p. 817— tvt'i, — l'otier: Sur les doloniieü dei Alpe« laari-
timcit. I). 040. - Tournourr: Xotea pal^kmlolociaues
snr quelques-nna dea terrains tertiairea obuenrda dam u tU-
mion extraordioaire de la See. gM. k Kr^ui et k NIee.
9. 841-817. — Fontaaness Sur le tonia munrnnütigae
da k Vortala pri» dea MhiIml p. 867-88B.
AitroMin. QeMlleh. in Leipdg. Vierteyalin-
■duift. Jg. 14. Hft. 9. Leipidg 1879. 8«. — Brokstt
Zmw«mh8oH dar naMlan- ü. XonNtaB-iialdednMigen
L 3. 1878. p. 9B— 97.
Vinitt..CMguDiHiMi rVatni. d. dentacb. Meere
in Kiel. Erget». i. teilb^JUA aa d. deatach. KOaten.
Jg. 1878, üctobar o. MoTiubar. Hit X— XL Barliii
1870. 8".
Mnaenm of oomparat. Zoölogy at Cambridge.
Bull. Vol.V, Nr. 10. Cftmbridgo 187',». 8'*.— Clnrke:
Report iin tli'' iiulmnl;! riilti c (cd ilurini; ttie explorutjoii of
the (iuh Streaiii .111 l «inll of M..xil<.i l.v A. A;fa-.Niz. p. 23'.»
-LHiU (4 Tal'.).
Beataohe Seowart« in Hamburg. .Munnti. Ueber-
aicht der Witterung. Aprilhefli 1678. ilamliirg e. a. 8°.
Roy. nicTOMopioal See. in Losdon. Journal.
Vul. II. Nr. 3, 4. May, Jmw 1879. London awl
Edinborgh 1879. 8». — Mirhaei: A rontrilmtJen to
tbeknowledgeofnritiUif'rAnfiV/oi', p •>-'-'> -iSl. - Stephen-
»on: The vertirid tlliimiiintor and homii';i>iie«iiis iiiuneraion
cibjnliv's \y Mi — L'tW — llog^an: On ibe doi-lopment
and relr^gressioii of iLc fat-cell. p. 343-3«), — l'arker:
< >ti somo appitcalion« of oanic add ta aiinwcoirie nmaaes.
p.asi— :m — Oeby: la not the rafiliriiua gaaua wwalteit
of lUid»ou Hyii'inviiioii.s wilh fitoarttmorijniwigSchiaanla?
p.3«4-ii.><5. - Tolles: AnillunlfaiallngtraveT«e-lens. p,S83
— 880. — Water-: 0:1 the ocenrrenrc of reccnt //eteropor«.
Pb S»» - H'.m '1 1 il >
X. BnjT. Akad, d. Wiaa. in M ttadien. SitaBiiga-
Berkkt« d. n»th.-pl^. Cl. 1879. Hft, 1. MOneben
1879. 8*. — Krlcnmovcr- 1" t.fr -lie beiden itomeren
Bromore C,llalir,. |>. 1—17'. — \ > _ . l ; her !>Aurereactiou
der liliuhiM |i l'i - — rMiinlii l: (ieojfnostiselie Mit-
theiliiii-'iii .,1:. .h-ii ,M|,,':i p .t:! .S">. — v. Beetz: l'eber
duü \\ arnii h'itunssvi^riüML^en dir I'"lHssii?keiten, p k*". -IIS.
— Abhnndhingen d. math.-phy.^i. (Jl. Bd. XllI,
Abthlg. 2. Münclun I.H73. 4». — Zittel .Studieniiber
foeaile SpoiH|:ii ii :l, .\!>llili; Mimm tiudUiUif, J'ilnutinellui'ie
IL CiihispoHiiutt |i 1 — 48 ,2 Taf.l. — v. Jolly: Die Ver-
iuhIi I Iii likeii in der /u»ammeiisrt7iinj{ der atuiuüpliärindivil
Luit. p. 4!»— 74 (1 l'af.l. — v. NAgeli: Theorie der OAli-
ning. p. 75- aoö. — ». Oisrhoff: Vergleieheiid anatu-
misrlic (.liitenmchnngen Ober die aasieren weibiiiben (ic-
srbleclit«- II. l}egnUnn|$s-Or|nne dea Menschen n, der Allien,
in^bosomlere der .\nilirupoMaii. pu 206—978 (8 Tat),
lulOiit, J. T.: Metaovobgiselw a. magDetisdi«
Baobaehlnngm der K. Starnwarta bei MOnelien 1878.
HOnelun 1S7<) 8«.
Biiyer, Adolf: Ueber die chemifilie Sjnthe:ie.
MOnclHii 1S7H. 4».
Zoolog -mineralog. Ver. zu Regensborg .Ab-
Imndliingen. Hft. 11. Miinihen 1878 8". — v. Amnion:
Die Gii«tr>i|iHilrii ,\rt Wiiuptdolomites und rialteukalkra der
Alpen, p 1-72 .1 l .it I.
— Currcspundenz - Blatt. Jg. 32. Nr. 1 — 12.
Ragoalrniv 1878. S».
(Foitssttnag feJgt.)
Digitized by Google
123
X.F.Br«B4t: SoiIhmii SynopMot ttlMOfNtMn
viTentiun et fotailiom. (Mem. <lo l'Ac imp. de
8t.-Fet«nboarg, 7. sir. T. XXYI, Kr. 5.) 1878.
4«. <6 p. 1 Tnf.
Pie langjAlirigcn eingebenden Arbeit in des he-
vilirtcu TMtloien Fortcbera Aber die Xasbünier, «elcli«
«bar dnMf Jalva mrteMdMB (JahrlK f. Mia. 18T8,
105), lialipn schlipSBÜrh zu (\pt vorlicg^iidi n Synopsis
aller leLcudea und Iwkauutea foMilvn Arten der
Hliiaocarotid«n gcAluit die rieh ia mdwtolwiid«
Orsppoo TCrtbeileii :
Ltgio L Xjroodontat.
Sabfamilte I. J8^AirMwidMiM BmiAt fDin»ttr«lii
Hanli, 1873.)
1. OeD. JYnaeenu Hmnh, 1872: 1) 7! anctpi M.
fTftamthenwm ? «iMvp* M.), 2) 7! gnmiii M.
: E'ih.i'u''-iis c'iTHuiu* Cope).
3. UoB. I/inacrrtu Manli, 1872: l) Ii. mirebili* M.|
8) J>. htmtrk V., 8) ß. bmm M.
Snbfamilio II. JirwiWJtwiMM» Bwadt. (AwaMÜMiUt«
Uartb).
1. Oea. JürnMÜNtFosMl, 18i9, TttoaiMtmnN Laidj,
1853: M. FtrMdü Foin.
2. fifi) Mrgaefnpi I^eidy {MtggterafopA Cope et
S':„Ji'.rrjdoH Cciju-i : J/. co/mntdriu»'» I^^uidy.
3. Ceu. JtrtiMAtriHm Marsh. ;.'<$nnieirNfm Cope
e. p., Jfi«iMf7#iH Copoj: i/. yr/M H.
4. Gen. Diemmlun Maxdik (^iNMmaAiM Uanb.): D.
mmUitm Marth.
Babfamilie IIL Pghmthtrkiuilhui» Brandt,
1. Gen, Ifi/tixcoiluH I^'idy; 1) If tiebifj ni»ii Ldv.
{BhiHoctTM Bcu Aceralhtrium n*kr«*c«n*i* lAy.),
5) n. miim» Cope.
Appendix I. JTiirnchyun \mA\: }f. rxinilu* \Ay . (II.
frince/>t 'Mursh , ('olMunnan Mai-sh et ^ImyttodoH
Uanb.
Le^o n. Akynodontei.
Subt'aniilic lY. Jihinocertlitiae Brandt.
Oobori A. HolodaainodoBtai.
n. KrerDry.
1. Gen. AeettiAtrium Kaup, 1832: 1) A. tm^rum
Xp., 8)? J. mimOmn Kp.. 8)? jL OtUfimi Kf.
A. Subgenus ApMop* V-oi».
4 1 Ateratk mega/odwi Cope, 5) A. mmm I4]r*
& C«po.
B. Subgeaas Mfiyraeodou Bcaadt.
0) Jemtk mO* Cope, 7) J. «mAMMS» lif^
6) A. ftudrifHtttim Oope {Bjfmitim fttir^
MfKf Cope).
a-Oa». SHmnMmmm Matrii: 1) AwaMta» Marah,
. Q A aMwai Manh, 8) D. a*wiMW Minh.
bi üalaafaaaa
8. Oen. Rhimeerot (L.) Gray: 1) 7f/i in*rmit Lcsson,
8) Bh. nudäitm Uorafield {ßh. januuu Cav..
SUJäMmim. Rh. mmA« «t Jtll. Fhmm Ottj),
5) flfi- tinieornit L. {Rh. indieun Cuv., 7?/. ntiit-
tieu* BloDMob., M. ttemcepJmJtu Gray, Hi. «ra-
AmA »k fthmHÜmt Fideanar et Challejr).
Api>endi!t III. IViiierktinpen tlbfr ein rinbiimigea
Nasbüra, dui in Central-Afrika leben soll.
Appendix IV. AiutertiäraaSafaitiitenNordaiiwrika'a:
1) Rh. infnilmntu lAy., 2) Ith. httprriuM I>dy.,
3) Rh. fadßcH» Ldy., 4) Rh. antuet^ &Iar»b,
6) JtA anywMMwV Manh.
t, Bteerneti.
4. Gen. OrafcnWiw Gray: 1) lUMitiriui» Gray
(JMl mmufrmm dar., Sk mminmm Rafliea,
C. Ormii. C. «igtr et r WiirfJMf Onj), 2) C.
htkÜi Sdater v/'A. /.i«Wm Sclatar), 3) C. eHtnl-
taU» Brandt (Rh. ewuRatiu Audr. Wagner).
6. 6ea. IMhtplu* Braadt: 1) 1). Srhlrin-mmeheri
Xaap (JMml StUtümaOiil Kp. ctr. , 2}? J>.
MJMimfMMA Irrtet {Bkimmmnm» Lartet, Kaap,
Gervais'-.
CühorK B. Colobotemnodoutea.
6. Oen. Aittcthu Pomel, 16S8.
Subgcntis I. Cohboynathtm Brandt {Rhkuidmr
et CeraMhfriiU» Gray).
A. Dint^ttUht Brandt (RMmätr Qmy)t
1) Jt. hi'ct'r.'i' T'i iiv.'l <■ |i, ' L'fi. hii-yriiiii 1. . /!>.
«fri€aHiuCü\.,Altl.bicormii cl A'rit/M l'umclj.
B. (^ththOm Biandt {Ctrmtoa0rium Gray):
2) A. timu* Puuel {Rhin, timm BnrobeU).
Subgeijui 2: CoMiu A. Wagner:
3) A. parht/ijnitUiu* A, Wag«, »p., von Pikermi.
SabgeaBB 3: Mmtrhinoftro* Braadt [Vtndtrimiwi
et ÄÄAt«yre» Gray e. p ).
4) -/. l'-j'loi-hinHii I'uniol (A'Ä Irittorhlnu* Cuv.
•.p., üfA. mrgarkiniu Chtiatol, Oiwll moiupfl-
Htnmi Ony).
Sabgenu» .|: 7V, ',vr///,.rj« Brandt, 1810.
8) A. imtiqHtUitu Blunienb. ipw, 1807 \,Rh. titho-
rknm O. Fiaghar, 1814, Rh. Jmrdtm Lortet
et Cbantre, (Wlodonfa PaUati nrny.
6) A. Mfrckii Jacger »|>. (RA. /rjiforhittiu Ow.,
JiMhm 4yaHmV Ftomal, protiehwhmm
Davemqy, JM. naifufwi Oer*., iTA humf-
toeehiu lUaaacr).
Appendix V. RhniM0m fCmhinMirmmJ Cßifhm
P. Gervais.
Subfamiliu V. Jlippvdvtiiin«» aeu E/atmothfrina*
bandt
Digitized by Google
124
1. OtB. Efatmoi/irrium G. Fischer : K Fitehfri Dm-
mareit {KtAirieum et El. Keyurlingi G. Fischer).
Kcioa der zshlreiclien hier genannten Arten reicht
hinter die Tertiärzeit zurück ; lihinwno* uHicomi* L.,
iM. «tmlniHw Hont, C'mv^Amnm »utMitretmi Gray,
f. /kHW& 8elkt«r, «iwwffirfiM A. Wagn. sp , jIMnIm
iit oniif I.. pp., inrl, ./ Kf 'h.n I'uiiie) , urnl jL tÜHU
Borcbell «p. leben bekanntlich noch jetzt
E. B. 6.
Eiätorisck-kiitisclie Studien über das Ozon.
Von C. Bi^Wf «d. VttSmu m Pa^rtodudlnim in
EaHaruhe.
1 11 h tt 1 1 « • U c bcr B i c h t.
BttckUIck amf dto Oasclilelite dn 0mm. 1. £M-
declraag des Ozoii*, 3. Adter« Anhebten bber die citemitdi«
HMnr dtef Omk 9. J)w Qna, «in Mtirt Saumtoff*
nMÜltcAtion. 4. Ozon and AntoiOB. 5. CooitHutlen dn
Ozons.
Blldunc!<iii'is<'ii des Ozohn. 1. ,M<xli:i!iisr]jr' Vcr-
(Uchttini,' (,'i'Wi.|inl:i hl n S.iiii'i^totfs, 2. rclMTirill vvu Klrc-
tricität in S^uer<.t<itl «Mirr üaucrstoä'hallii^i) (■<'MgcuÜ£che.
Bciin Wrdutiijtfi'n di'r> \\'iissGr5. 3. Iiu Moment der Aus-
s<)ifiiliiiiL' iK's ^'UuiTsU'fl's flus flicniischrn VerbiDduugcn
üurcli Kiliitzcu, KlccIruUst', d>i]ij>ellL' l.'insetzung, beim
Wacbathiun der Pttouen, in WaMeio. 4. Bei Osydalions-
proccnen: bei Imgiaaer Verbranmiif , dnreli Tarpantinia
nad wraandte Stoib — Wirionv <•<■ mtlMlIlar Mctaüa,
dar BhitIcArperdiaD aUL — , bei lascbcr Yerimnnnng.
Dantelinn; des Oaan*. 1. Durcli i:k .
reinem Sauerstoff oder Ton Luft. 2. Miil<'Ist Knchli'u l'lius-
ph<irs. :i. I>iin Ii Vt rlircnncii von i.fiii 4. Kli-i trM-
lysc des Wjuiiors. ü. Cheniiscbei£«rseUuD({ MuerxlolTreichcr
Verbindungen.
BigraMhaflen des Ozons.
Varbweiiinnfr und Bestlnimanar desOzunn. i. <,iu;ili-
taiiM !■ N.I1 1.".- -. -it;;! .■■ UfsriiiiTmiiin- .1. Mflln-iliMi
der >.irliW('i,i.iiK \iua llr.-iiiiii-iiiiiu; des Uzoiiü in der atino-
Sl>li.iris*l:i.-n l.iilt.
Ulis Ozon aU ße»t«ndllieil der Almoiiphäiv. 1. Xa-
tiirlii Li' 0;:nni)iirlIeii. J. Sihwaukungcn de« Ozongebalts ndt
den Jabiencitea, bei Tag and Nacht, bei TenehicdeBcn
alartriadwn ZmlMri der Lift nl bei Gmitiani, vandito'
dmaai LoAdruck, bei Regen, Sduwa eti&t bei «mKUedowr
WiBditIrk» und Wladricbtvng, bK der R«he aber der Erd-
Olmdiche, mit der topofn^pkisrhen Lage; an der See, In
WUdern, in ^tAdceu und auf dein Lande, in Woliuntumeu
und im I n i'- .^beviate ÜMge dea Oaaoa ia der ataw-
spliAhsthen Luit.
Die Hsnltäre BedcilaagdeaOiaM. L Fhyaitla^aelie
WiriniBg itoastiich «muiiitcr und aatarii^ eteolulliger
Laft. Oioniabalationen und Osonwaiser. a. Znnnunenhaiig
ndicbao OrengiiliaH darLtift oad ainigmEpideniieen, ina-
beeoadm dar OmIdil & DerioAcfraidainrirang oad Ba-
Bttnuf dendben rar kOnitBcbcn Oceiabetioo nm Wobn-
riunicn. I. 'Ii n i T' lili iiy n I iiif und llndailtaag llll iiiii i|i i ii
liuKenunntri) Luftreiniger I VSasserütofTsuperoxyd USd Oxyde
des Stick.stoffsl der Atniaspbare.
Di« teckaiaehe Tenrertiiiug dea Oieaa.
BfioikbUck auf die G^eadiiolite des
Ozons.
1. Batdachnng des Otom. 'i. M'.i-^:« Ansichten über die cbe>
ailsdie Natar das Ozon«. 3. I ).^<; Ozon, «ne adive Sancrstoff-
modilieaitioa. 4< O^on utul .Vi>t''>2on. & INa CointVnrtoa
des 0/.i:i<,
1. Iii«: Entdecliaiig: des Ozons.
Es giebt in der Geschieht« der neuere«! Chemie
knoni ein Kupitcl, in vrelchcni .siili so vielerlei,
so oft sich 'widersprooliaDda und beküniid'otide An-
aehauungon gcHoud gomadit luhen, wie dajtjLiii^' über
daa Omu. Ininier wieilt-r neue Hy|iiitlii.<i ii iilw r s. ir.o
dumiiclie Constitution und adno Bildtingswutse, innner
wieder nen« Anaioliten tfier aeine Bedentnng ab ao-
rfBü"rie<liir Ho-^tundtheil un-oror Atnins[iliiirti, «uiiie
liuüe im Uauüliolt der Xatur u. s, w. sind tuich ein-
ander aol^etaaelit in einer AnaaU nnd einer priari-
picllen Verwrhicdenartigkcif , wie wir dies bei einem
aiidei'ini elementaren Kürpor uueh uieht urrahrcn
luibcii. Dio Unacbon dieser Emcheinung sind rcr-
scliiodouor Natur. Zum nicht i^'ringcn Thoil sind »io
an Bttchcu in den SViiwicrlgkeiton, Tirelrho dio cxpcri-
DMUtellen L'utcrsutliun^^en mit doru Ozon darbielen,
ab einem Körper, deaaen Darstellung in isolirtom, reinem
Znstande bis heute nicht golun^^en i!<t; denn nur ge-
mengt n;it anderen (insen gclin;,'t es, dasselbo dar-
zustellen und zwar in Mischungen, die immer nur
Theileana Qaon bceteiuD. Die
1"< sl^t^]I■.:ll:; i!i r ( liemisrhi n Niitur aber Ton Giueti,
dio wir nur in N'crdüunuug und gemischt mit anderen
Gasen nater HStnden haben, bietet gana beaondere
Scliwirrigkriti i! iitnl um mj tntlir. nis ila> Oznii i-inep-
üL'it« Bolbet in dioaur Verdünnung ein so euergiKcU wir*
Icendoa Agona dantallt, daaa ee viela der beim Auf-
bau un;«erer Apparate übüehen Materialien (Knutücliuk,
Kork, Metalle u. ». w.) liettig angreift, andervrscit»
■n sich »ehon ungemein Incht dem Zerfall unterliegt.
Doch auch ein wnteror Umstand darf hier sieht
unerwähnt bleiben. Es mnss, ohne dnaa damit den Ter»
dienate des Manne«, detsucn Name in der Geochichte des
Oaona immer die erste Stelle «innelimen wird, zu nalia
getreten «ein aoU, hier die Veberzou^un<; aufH^eoprodien
werden, da«» gerade die Kigenartigkeit seiner Uiilor-
snchungaaMtliode, die einerseits ja zu so acIiöDeu Beeul-
(aten gefiihrt bat, andamaetta adir mr Yarvimug dar
Anstohten brigatiagen und den KÜlm^sproaesa auf
uiyiiiziüd by Google
125
diesem Gebiet« der Cbemie retv^it hat. Ikon obgleich
vix Schönbain di« EDidacknitg de« Oxoa» uad du
Anfflnden der iMiilcn, und aehr wichtiger, Eigenadmflen
dcD^elbcn Terdnnken, find e» oudorc Furn her, wi ldio
den 8eti aabtellen und beweban, dus da» Uüou wi-itcr
aidifeelBTerdiditeterSaaentoffiet, ondtriederniden,
dis den Ji;n Invci" UctVrn, (ia<.-< da,* Moli kül des Oaou»
ue drei Atomen tjaucrstoff beatebt, die also mit anderen
WaitcB di* ehemadie Contitation dae Omu — vai
zwar gegen unrichti;^^ AuHchauungea BokSnboio'a
oiikürapfeud — erkaiiut habtn.
Wie die uhumiscbo CViustitution diK Ozons, so
gab auch die Fe«tgtclluiig der Bildungsweiüen d»>Helben
in der Natur und «einer Bedeutung aU Bixandtheil
der utnioapbflziaebeu Luft Tamilaaiiutig zu feut »ilü-
loaeu Controycr»en. Es mren in dieaom Falie die ao
ungemein gLi in^'i n Mengen Oaon, mn deren Bestini*
muiijc ert si( Ii liamlillo, die ciu«' cxai tc Itoaiit w^^rtuii^
dar gestellteu Tragen ungemein onciiwurteu und auch
jetet nooh in «nem Giade eiadtweven, daaa die Aeten
Uber dIoaM Kapitel bis nnf rli n lic'i]ti(^ aiclht
ala abgeschloMen belracbtct. werden können.
Data beim Danhtnten der EMitridtSt dnrch
atnuMphäriücho Luft lin ei^jciitlirniili- Ii- r (arin h be-
merkbar ■wild, viiu dem wir j< tzt ui-wii, dai^-t < r di m
Oiwn ongchürl, ist mhon luiip<t bekannt. Beim Ar-
beiten mit der Hektriairroiut'bino muiiete Ton Anfang
an der durch Aus-ttrümeD der Elcktricitiit m« dvu
iitark geladenen ConduiUiiii etit.itcliLndc Otruih aul'-
lallan, und achtm in den fitübeaten Zeiten i«t der beim
Etmchlagon dea Blitzes aaftretcnde, meist als „sdiMreM-
artig" bi/eii liiu-ti' \valii>:i'iinn-iKf'n wunli ii.
Mohr ') weist beittpicUweiso dieto Wahruclimung aua
einigen Yenen der Iliaa (VHr, 186. XIT. 416) 'und
der OdysLc Xll, ilT. XIV, :!(I7 naih.
Der Kiste jedueh, dur sivh uit der Uutersudiung
der YeritadenaigcB befiwte^ «aldie die niBMNphKriaobe
Luft \tud aiti h drr reiuc Sauor>(iifl' lu ini llijn li'^i li'apcn
de-» <kkti i.-<i:lit n Fimkon« durch dicselU-ii lukidi n, war
Marliaus vau Marum nHuilem im Jahre 178d.')
Derselbe wies nwli, doeiH, wenn man don elektrinchen
Funkon liingore Zeit auf „deiihlogiKtii>irtc' Lut\", da« int
Sauemtoflga«, wirken lösst, wtldics über Quecksilber
■bgeaperrt uk, eine atnrke VoinrnTerminderuiig atatt-
Ibdet, dea Quedsiliier dabei «xydirt wird, und daaa
der Si»ucr->tofr einen intensiven (lenii.:li nniiininit. Van
Harum eridiirte diese Wirkung durch die Annahme,
>) Peggcnd. Anaal. XCI. C'J5.
„Beachreibang einer KlektrisirraaBcliiae" von Mar-
tinas »an Mttrum Deiitsib. Ui-lHTii-tJüina; Lpipzig b.
Sclmirkpn I7S;. l 1 Iii. .'5 a, -M. I. KurljcUg ITHf, a<,».
Siebe auch „Saxlorub » KlcktricitäUlchre", Ubcrs.T.Fangl.
L m 4H.
dau der GrundjitofT der reinen Luft — das ist also^
wie wir jetxt wiasen, der Sauecatoff — nnter den
EbfloBse dea eUktriaebcn OtmUea sich auascheida und mit
dem Mi'iall vereinige Ks int un» jetzt Itckannt, doM die
Oxydation des QuccksUben und die Volum Verminderung
dea darüber nhgcaperrten Sonetatoflgaaee bedingt waren
dun h die niic<'>^i'. i l'rri\vri:iiriiii;r de» Sauerstoffs in
Oicon, welch letstere« die ueisteu Metalle dirovt oxy-
Aht Uebrigene bat Tnn Knrnm anch aohon beab-
ai liti t . (lii-H eine Si ilrutfiidp Vnlumremiiultriinir dp*
SancivtiiHgiUteti unter der Wirkung de» eleklriHclien
l'unkiuH slatUindet, wenn das Oaa nur über Wasaer
oder Kalkwoaser au^estellt war. Obgleich derselbe
auch für diese Erscheinung die richtige Krkliirung
ni< lit gab, nach driu damaligen Stande di r AVis.^>ii-
achafl aueh nicht geben konnte^ auiaa doch diese Be-
obachtung ala die «late beamchnet werdeo, bei wekbar
( (Vindfliaotilon dea Haucretoffs beim Vebeigange i»
Ozuu wahigcnoimaien wurde.
Das ' Anftreten eines eigeatbümliehen Ocracha,
der, wie jct/t bckaimt ibi. V"ni n/,.ti liiMrUlut, ini
der elcktroi} tischen Zersetzung den WitK!«r» Imt zuerst
Crnikahank 1801. wabqjeoommen, dennobadwn
(lif KMti. !\ o H!<>M-r 1'iri^^i^kcit go;»!!! Kndc den letzten
und /u Autuiig diebcn Jahrhundert« auf» liiiigehcndüto
unlersnoht wurde, berichtet nna doch nur dieser rioo
Forwlicr, das» bei der Zersetzung der Schwefel-
BÜuve am pnuitiven Pol ein eigeulhUmlicher „chlor-
ubiüichcr" Geruch bemorklich wild« ciuw Jcdodl eiaA
ErUürung iUr dieae Erscheinnng m vamdian.
Bis SU der 2eit, in welcher Schönbein daa
0/<iii entdeckte, sind nennen« wert he Udilnachtungcn,
welch« auf die Existenz dieaer eigeathümliekuu Uaa-
art binweiaen, nicht mehr gemacht worden, und ea darf
didier dioEnldaektiiiK' i!''^ U/.uu!^ il. :. ir; IUI ' I I r Wi-^en-
scbafi nicht aeltcncn Kreiguissuu beigczuhlt werden, die
ihren Schatten nidit vor aioh hergewoifta hoben, denn
zwischen den Bponidi« lien Hei ibachnii)|;cn ra nUnrnm'a
und Cruikshank's und der Uuldcekuug dea Onna
dnrch Sab« nbein iat ein Zooemmenhnng abaohit niclit
nachziiwei-fin.
luden Silzuiveii der iiatinforschenden (jeselUchaft
in Basel vom 13. M.irz 1839 und vom ■Jii- M.nz und
8. April 1840 madite Sehönbein*) die ernten Mit-
theilungen über seine llntersuchungen nnd Vabmeh-
miiiij;cii V' 11 dem bei der Elektrolyse dc-H "VN'a.^M>r» und
bei dem Anaatrümen Ton Beünmgielektricitüt in ge-
wtihnliche atmoi{ililriacbe Lnft auftretenden eigentidbn-
1] (Jillii rt's Annale» Vll. S
-) Ü' i irlite über d. Vcrhaudlgn. il. iiamrlorsi b. ties.
in l IV. .'-i 1.1. ilti. S^ielie auch: Ablittiiilli;u d. II. Claäte
d. baj«r. Akademie d. Wiss, üd. III. Abth. 1, S. 257.
Paggend. AmmL L, 61«w
uiyiiized by Google
126
lieh phoephorartigon Geruch. DamMh tritt bei dor
•lektrolytiAcbeD ZatwUtMuag dm Wantn an dar posi-
tmn EleIrtroAe, «Iw mit dem Sanentofl^, dnwr
Qtnieh immur auf, wenn dicHc Elektrode au« uichl
oi^diibaran Metallen, Fiatin oder Geld, gebildet iat,
imd mnn die FMirigkat ras icniaa oder mit
Sehwefol.viurc, SalpctcrHjii'.i r. riinsphorsäuro. auch ge-
winan tiauentofliNÜzen TcincUtem Waiwer besteht,
Aadete Situren nnd Sdn — WaasantofMona, Chlorids,
Broniido, Jodide otr. ■ — vrrliindpm dnfrrf;f>n da» Auf-
treten des Uorucho« und da» {;lviuhc licsultat urlittt
man, wenn die poeitive Elaktrode aua oxydiibann
Metallen oder Kohle beateht, oder wenn die Fliiüsi^koit
erhitzt wird. Das riecbendo Gas iSast sich in Glas-
gefiiaacn aulbewahrnn, der Geruch' verweh windet jedoch
aefiMt beim Schütteln mit leicht oxydirbarcn Subatanaen,
irie Xohlenpalvor, Kiaen-, Zink-, Codmium-, BleilUIe,
Onacksilbcr, An>«n- »der Antimonpulrer. Ebenso kann
mui den Geruch xum Veraohwinden bringen duroh
Eiiilii(D|i<en von eriiititem Gold oder Hatis, wUnrond
die glei''!v. n Mi tnlle in kaltem Zuatttnde eine ekktro-
n^gatiTo rolarisation erfohren.
9, Adttn AaaMiteit Uber die chembdM Hatnr
des OxoBK.
Kacbdem Sohönbein aieh in der Folgo über-
aeafft hatte, daas der Geruch, welcher sieh beiaa Aas-
^(rniiun <3or K!iktri.itiil von den (Vndurtnren dof
Klektrisiimkoiichinen aeigt, idcutiach ut mit dem das
eltittfolytueh au^geaehiodaoen BsDBntoflb, naehden er
ini«beN<-.ndi>re niicli heiibiX'lUi'f Iiattc, dn-H i'tvld- oiler
Platinatrcifon «no negative Folariaation erleiden, wenn
■0 gegeoBber einer Sptw das geladenaii Gonduetote
einer Klokfri'<imi!iii('hinc anljpwtljit werden, kam i v in
aeiner ersten auaführlicheren Abhandlung ubor dioKcn
Gcgaoalaad au folgenden HehlUiMon: 1. der phosplier*
artige Genich, der «ich sowohl bei dor Eloktrol^rso dve
VaMer«, ali« bei dem Auiwtrömon dor gewölinliohen
Elektrieitiit putwiekell, rührt von einer eigenthttnliolMII
gaaartigeo Substau her: 2. diese Sulntanx iat, ge-
handen an TTaaaentoff, in perinp^er Menge im Vasiar
und in der Ltift enili.i'.toii : 3 die Verbindung ist wie
das Waaaer ein dektrolytiiiclier Köiper und wird dos-
halb durch den Strom in aeiDO Beatandtheilo lerlegt;
1 dii ]ilr |(li irir::_' rie<:hende Substanz oder der
elcktronegulive Itentandtlieil doa finglicheti iillektroljrten
iat dam GUav oder Bmm ShnKdier Körper, we-
oigalmw in Bariahuig nf smu datoomirtorisdiM
yemSgan.
Saa bd BHtianhiMgwi MiBiiiliiiirtM sahoa Tielftah
bMiwiM«! «nd aeiat ak ..adnrafthrtig«' bnaiahantiQ
Genidi (tthrt Schön bei n obeufalU auf i]ie neue
Substaas nurück, welcher er dann wegen ihrer harror-
■tsehend riechenden Eigenschaft den Vanen Oaon
(WB S^ifV riechen) bcilc^^l.
Chigen die Keaultate, zu welchen Schöobaiii
gdngt war, erhob neih mnSehst kein Widaiapmdh;
nur de la Itivo' guehtc dieselben mit einer »ol\ou
früher von ihm geüUBM»ten Anachanung, daaa dor durch
ftbertntende Elektrioitat und BMctrelyae doa Waasera
TaiWihlBHte rSrT'K'h durch miti^ri^iHene nxydirto Ibtall-
theiklion bedinj^t Eci, in Eiaktiui<; zu bringen nnd
leugnete domgemöMi die Existenz der neuen Ganart.
Nachdem jedoch Schonbein^ dicae Einwürfe ia
einer umCuigroichen Abhandlung widerlegt hatten TOr-
achatften sieh seine AnsiiditaB unter dan Ghenukam
mehr ««mI mehr AuorksBim^»
üm ao ▼erachiedanartigoi« Mmnungen jedoch
machten sich geltend beziistlieh der chemiswlien Natur
und Conotilutiou der neuen Uaaort, die Schönbein,
wie oben boBsukt, saent ala einen dilntühnüdun
Körper betrachtete, die in dor Folge aber von den
einzelnen Chemikern tlieila für einen BeatandUieil de»
Stickstoflk, thaila flr ein aanerateiffipatehere» Wasser-
stofTsuperoxyd . theils ftir eine SauorstofTverbindung den
StiekBton'it , theilN endlich für vcriinderteu Sauerstoff
gehalten wurde. Schönbein selbst maebte ihst alle
die«c 'Wandlungen der Anaichten mit durch, ja er gab,
wie üieh aus der folgenden Dtratellnng erweisen wird,
meist solbHt die Tetanfausung daxn.
Ton den diai widitigatsn BildnngawwasB, die wir
such heute nnr von dem Oson kennen, mna die
!>i iden ersten — Durchtreten de« elcktriscthen Stcahlaa
duich Sauerstoff und Elektroljae dee Waaseis — von
Behönboin Itsreita oihannt worden. Dem Sdmr^
^inn diceea feinen Beobaehters v n- f- vorbehalten,
kurs darauf auch die dritte auliuiiuden. In den
ffitsungaa der natnlbnohenden GeseDsofaaft in Baael
vom 3. und 17. April und lö. Mai 1814 machlr
Schöubein') die Mittheilung, dass bei der langnmen
Oxjdatiea das Vhespima in Anehteir afanoaphltiaehar
I^nft rhiiif:i!U Ozon enfttehe; auch die näheren
Ili^dingungen, unter wclelien diiwc Uildung bomnders
leiclit vor sieh geht und durch welche dieselbe verzögert
oder ganz verhindert wird, sind dort schon ausfllhriich
beechrieben. Er iat nun aber der Ansicht, daaa daa
Oson em Baatandtheil daa Stiokatoft asin mttaea, dam
*) PoiicyL Anna, inr, «b.
^ PttllHid. AnnaL LTI. 9SS. BsridM Uber d. Ver-
kaaAgb. d. nMorf Ges. in Baiel V, 91.
') Iteriehte nbpr d. Verhandlgn. drr natnrforscli Ges.
in Itusel VI. Siehe aieh: ..l'iber d- Kr/euiping
des Uxoos auf rhem. Wege" ron Chr. Fr. ückönbein, Baad
UM, 8. »
üiymzeo by Google
d«r Sfiebtoff tau Oaon xmi WaMentdf iMitehe,*)
Für die Bildung des O20118 buim Ausströmen derElektriei-
tät in atmoapbänaciie Lnfl muMl« nnn aUerdii>Bi
andere der «Ugra Anficht antaprechende EiMMriiug
gvjjetien werden, uiid dicw futid aUh. in der Annahme,
dnaa beim Austreten der Klektricilät in Luft der
Smaialoff rieh ait dam Waanntoff «laa StaebtiiAi an
Vttwr vereinige, das Ozon ah liest .riiriii khlf iVio.
Schwieriger w»r es, die Entstehung des Ozon»
htä der Elektrolyce dea Waner» mit der neuen An-
niilimp in Kiiiklung jsu brii^ina. Schönbein )iiill'i<iih
jedoch dadurch, dae« er des fltiokatoff im Waatier
geUU «ualun md dnaa «r ToarrauaaetitU, daor hei' dar
Elektrolyse am positiven Pol sich auüwhpidende Souer-
«tiitr vei*init?c »ii Ii tlieiUvciifC mit dem Wansi-r^toff <lw
gclöeton Stickstoffs und macliu so da-t t'/jin frei. Also
anch hier AoaMheidung dea Oxona aua Stiduteff; nur
freOidi an» einem BüAtMt, dar nicht Tariundan war.
Verhältoiwoüiastj; leicht erklürte »ich dagegen die
Bildung dea Oaona ans langtam in feuchter Luft nch
oxydirondem Fhoaphor. »Der Phosphor, indem er sich
mit einem Thril dea Sanerstofl'i« der Atmosphäre au
pha^ungar Sku» Tnrhindel, bestimmt durch eina
Art Ton kafaljtiacher Thittigfceit einen anderen Theil
des Sauerstofls. »iuli mit dorn AVa<t»er!)toir de« Stitkhtuff*
SU T«»8inigen und das Uaon finei au machen", sagt
Sohönbein in aeinem Berieht an die natnrihnehende
GcwlWhaft zu Basel fBd. VI, S. 22).
Bald daraof wiee er dann auch*) die Entatahung
daa Onaa oder äoeh einer Veihindnng deawiben mit
dlMldendem Oa-' O^^^nndavI 1 rnnhut«- innp^mer
Tarbiannnng tou Aether oder Weingeist nach.
Ea var Tonmistueheu, dam steh die Anali^ttan
SohOnbein':« UIht die Cmistitutirn und die Hildunj;-*-
VMao des üaons nicht wUrden halten laascn, und in
der Tbat mr SohSnbein lehen im feigenden Jahre
gcnrungeil, eine omlerc Hyp<^thesp iiti< r (]\f ■ iK-ini«« In
ITatnr des Ozons aufxustelien. Nachdem er zuiiüdut
die Anciebt widerlegt hatl«^ dan daa Oaon identiadi
mit Unter-yilpcteniiiiirc oder fu!pi'trif,'i'r Siiure «ci *\
eine Annicht, die übrigens auch in neuerer Zeit in
Dnbrunfattt*) wieder aiaan Tertretar flmd, wuda
') 1 Atom Oznn + 1 AKiiii Wasserstoff ^ ^itickstofT.
I Atom Uxnn + 4 Atome WaaierMoff — Anmiouisk etc.
i„l'eber d. Jü'Keuguug dm Oiena airf dtctn. Wege", Uiiel
8. m.)
*) Ber. ther d. Tethaafigb der aatarforach. Gca. in
UaHcl VII, a 4 md nWbm die bnwnaM «ad nada
VcrbrciiiiunK d. Koiiwr u alawsgit Lon" Ton Sdilnbiiia.
fiasil 1144-.. S 5
'-. Der. ui>er d. TfriHaAn. der aatmüiiB^ Oca. in
BUel VU, ä. 1.
*i Campt lenl LZZ, IN.
er durch eine IReihe theils too ihm seihat, tbeils rcn
de 1& Kive und Marignac angestellter Ycnodia
allmählich Ton »einer Anaobaunng, daas daa Oaoa bai
ariner Entatahnng jcdeamal als ein Beatandtiieil de»
Stickstoffe iiiisi.'C'silncili'i; '.rrrdf, :ib',tc(lrän^'t, und er kitm
nun XU der freilicli wieder nicht richtigen Anaicht,
daa Oam an eine liöhere SanantaiffVerbiadang doa
WasMwrstoffs, ein — vom Thenard'sciuB jadocih taiv
schiudcnc» — Waaaarstoffsuperoxjrd.
(Foctaataug lhi||t)
Ton Uerm Uehaimen Bath und Prof«aaor Dr.
TonBiaohoff, Mitglied nnaenrAlmdenne, an Hfloduo
i^'cht uns in Bezug auf die Abhandlung des Herrn
Dr. 0. Taacbenberg in Halle: gUaacre KcnatniH
von dä Verindermgen im tUeviadien Ei cur ZtH
der Beifc und unmittelbar nach der Befruchtung",
Let^dina Heft XV, ür. 11—12 (Juni 1879), p. 69
— 96, wfirtUdi iblganda „Baciehtignng" in:
Barr Dr. Taaehantarg tagt p. 94: iek habe
die bL-friH;!i*''ivl! TLätigMl des ?l>rrmato^f'C,iii fiir
fino Cotit.ic: Wirkung' angaapwhen , fahrt sogur dio
Stelle metner im Jahre 1847 aulgeatallten Theorie der
Befrurhtung wörtlich an, atu walabar er dieae Auf-
fassung ableitet^ und meint, dan durch 4&e adwn von
R. Wagner gegen die Wirkung einer solchen blOMWn
Bertthmng bervorgehobene Vererbung von iugeuaohaftai
dee Vaters, duroh das nun erwiesene Eindringen dea
Sj>frmatozoon in'« Ki und nutürlicli durch All'^. was
man in neuester Zeit von einer Coi\jugation des f^penua*
liamea und einea Eilcanua ermittelt liabe, jene meina
Lehre als vOllig unütichlmltig besiiti^jt sei.
Ea ist nun nicht meine Absicht, weder den
Glanben dea Herrn Dr. Tasehenberg noch den
AMd< r< v an a'U- die i:i Irr r.i .u .-'"ii Zeit über EiWidugig
und Befruchtung Auigest«llteu Ueobachtuitgan und
Ldiren an erscbttttem; Ich will nnr dagegen firoteetlren,
Anas ich <1 i* Vndr der ("onlacithcorie in Beziehung
auf die Bel'ruclituug bin und dai»s irgeud welche rich-
tige oder unrichtige Beobachtuagan adt 1847 meiner
Theorie von der Befruchtung entpcpenntelieri.
Herrn Dr. Tasehenberg ist dasselbe pa.t'.irt,
vaa aeiboa R. Wagnar und naeh ihm ao vielen An-
dnren, die ihm meistens nur nacliredoten , passirt ist,
daas sie weder die Worte nocb den 8iim meiner ersten
UfffhaiWim torp,'fiUtig erwogen haben und mir daher
gande Das cum Vorwurf machten, waa BriDa Lehr*
arreichan aoUte, nimlich ainn ,Oedanlt«" an die
Stdie eines «Vortaa* m aetaen.
128
V«Uli1k!i kmiii idi uicM erwBTteii, dan Herr
T)r. TaEclicnbir nocli irgond ciiuT der jüngiTcn
Bearbeiter der Befincbtangalebre eine KenotnUs davon
baiitnB, «elelw Solle vor Zeiten die „kata^iMbe
Ksft" von BcrzcliuH und dio .rnnt^rttlieorie" von
Vittcherlicb spielte, und wclcbc« grosse Verdienst
«■ Liebig war, daaa er an die Sidla dieser
„Ijlopsen Worte" <\cn ^Gedsnlcen'- setzte, dasa
CS sitli bei den bctrcÜendiu Vorgängen um ciuc Mole-
cularbei/rcgong und Mittheilung einer Bolcben iiandle.
Dieeer „GcdMke" enobieo mir danial» und encbeiat
Bdr noch jetzt tttt daa TerstindniBS mbtloeer oi|^-
niacher Voigiinpo, wonn wir an der Grenze aller
linnlicben Beobacbtuog angelangt aind, ao erfolgreick
vnd belriedigend, dan idi danadban auf dan Vmgßiag
der BpfrucbtoBg iB Anweadoqg la bringen nmb ent-
achlosa.
So gbraHe idi denn danab, naehdem ieb das
Vordringen der Siifrnintozriiib'n l'ii^ 7.u dfiii Fio bfii
S&ugetbicren zuerst bcobacbtet liatte, und dann später,
nsididem idi vMt von dem Ebdringen der Speraato-
aoiden in diu Ei Dbcrzeugt, und to glaube ich noch
jetat, bei aller C'onjugntion der Kerne und bei allen
eaijpolitisclit'ii . !'j>liuli'lliirnii,i.'<-n und eonni'U»trabligen
Fignren, daaa daa Weaen der Befrucbtung niobt b^
obaohtet, aonden nor mit dem Gedaakai erfinat
Icn kann und äains der Gedanke der .Miltlieitaqg
r Bevregnng" dieaea inneren, nicht sinnlich wahr-
nehmbaren Vorgang anf daa TVeffendate Teranseban-
licht. Icli M tztc ibn deshalb an die Stelle dcb bli^sou
Wertes der „Contact-Wirlcung", welches nur den
Mnaaeren Torgaog baariebnet. Rnd. Wagner hm/t»
das nicht, sondern hielt sich nn dem Wortp, obgleich
ich demselben sogleich die Erklärung hilucutl'igtc und
der gaoae Sinn and die Worte meiner Mittbeilung
diesen Zweck bentiraml dsrlepUn. Alle »iud ihm bis
auf Herrn Dr. Taschenberg gefolgt, wahracbeinlich
v.f\\ M< lüemala jene meine erste Mittheilung selbst
lasen oder aieb nidit die Hftlie gaben, den Sinn dor-
aalbcn an erfassen.
Deimorli liiitte ich nicht gegliiuht, diss, iiftchdera
ieb vor awoi Jahren in meinem Scbriftchen: ,.Ilistorisch-
kiitiselM DeuieiluiQgen m den neneaten If itthetInngMi
Ober die erste Entwickelung der Sruiirctliicr-Eier" den
Gegenstand geoaa und aasfQhrlicb erörtert, sich noch
Jemand finden werde, dar mieli Air den Autor einer
C'Htart ■ I^'frurV.1iir.p.=! -T.clirc aufstellen werde. Ich
protestire luer nutlimai!*. auf das ltejtinimte»te gegen
diaae Unterstellung aus Achtung vor der alten, ehr-
«firdigen ZeiticbriA, in welcher dieaer Irrthum aaPa
Nene eisebieBea iat, nnd bitte Herrn Dr. Xaachen-
barg nnd Anden, weldie beina Keft baban, lödi mit
der geschichtlichen Literatur eiiv i \w enschaftlichen
Frage bekannt zu machon, wenigstens jenea mein
an 1877 ansaban ■
Haaehon, Ende JnU 1879.
Dr.
Der 40. Band dn Im leta,
Balk 1878. 4*. (56V4 Bogen Text mit 29 zum Tbcil
chromolithographiechcn Tafeln. Ladenpreis 30 Rmk.)
iat vollendet und durch die Verlagsbuchbaudiimg von
Wilh. Engolmann in Leipaig an bedeben. — Der-
aaibe catbUt:
1) 1. Bcinke, M. A. N.: EntwicklangsgeschiehtUeba
Untersuchungen Uber die Dictyotaceen des OoUe
von Neni>el. 7 Bogen Text nnd 7 Utboignpfairts
Tafeln. (Preia 6 Rmk.)
2) J. Bdnka, M. A. N.: EntwIoUni^igeiehiebtlidie
üntetanchungen Uber die Cutleriaoeon i1' - Hnlfs
von Neapel. 5 Bogen Text vnd 4 Utbogrsphirte
Tafeln. (Preia 4 Bmk.)
8) H. Conwentz; Ueber aufgelöste und durrliwiiehscno
Uimbeerblüthen. 3 Bogen Text und 3 lithographirte
Tbfefai. , (Prefai 8 Bmk. 40 F£)
4) C. Ochsonins: BeitrfiL'e zur Eil<l.'iniiig der Bildang
der SteiiiBal/.lager und ihrer Mutteriaugensttlz«.
5^,1 Bogen Text (I'reis 1 llmk. 80 Pf.)
6) 6. Berthold: Untersuchungen Ober die Vecxmigaag
einiger Süsswasseralgen. 8 Bogen Taitt nnd 4 Ktbo»
graphirte Tafeln. (Preis 4 Bmk. 40 Tf-^
6) B. Prau: Ueber die diamsgnetiacbe Polaritit.
S Bogen Text. (Preis 80 Pf.)
7) W.Zopf: I>ie Conidierifrüclile von Fnmago- 9' , Bog.
Text und a lithograpbirte TafeUi. (Preis 12 Bmk.)
8) OLWiaUMT, M.A.N.: Die ÜBteimfanng des Eiasn-
meteorits von Bittcngrttn. 8</i Bogaa T«ct (FMia
2 Rmk.)
9) 1. Otiate: Das EeOMban wn Iq^dfM am 9. Mai
1877 und die durch daiselhe verursachte Erdljcben-
fiatb im GroEsen Ocuan. b Bogen Text u. 8 Tafeln.
(Pnis B Bode.)
Die einzelnen Abhandlungen werden
au den beigeaetateo Preisen abgegeben.
Berichtigung. In der l^pohüna XV, ltt79 (Jfoli),
p. 99, Zeile 98 wns «s
> sn ai, AanM tm.
Digitized by Google
LEOPOLDINA
AHTUCHES OBOAN
DER
KAISERLICHEN LEOPOLDlNO-CAßOLINISCHEN DEUTSCUEN ilKADEMIB
DBB NATDBFOBSCHEB
HERAÜSOEGEBEN OHTKR MlTWIMtUHO DER SKKnOMBTOBSTlMDB TON DEK PBIBIDEHTER
Dr. GL H. KoobUMioh.
Halle a. S. (J>K*rgMM Mr. >). Heft \V. — Nr. 17—18. September 1879.
lahaltt Aratlirlip MittheiluDgeu: l>ie Bibliothek der Ak»<lfmie- — Beitraff zur Kasw» der Akademie. — Heinrich
\\ ;I;i(1tti Hove t- — Sonstige M i t thvi I u ngeu : KiDtfei!»:ij!eiie Schriften. - J. F. Brandt MittluiliinKcii
uli'T ilir iTattiinff Flnuni'iih/'rnii!, , h-'f'-n']\ va dm Srhd'l'-'J'.v.; .l'-ss'''.tM'n. (" l':iL:!rr Hi-t.ir;si likMl:-,itie
Amtüclie MiUbeUiuigeu.
Die Bibliothek der Akademie.
Wie Mia der Bekanntmachang in der Torigen Numiner der Leopoldina «rbetlt, kt die UeiMrAlimiig
der Bibliothek nach Halle a. 8., wo sie Dank der Liberalitat de« Herrn Ministers I)r. Falk und der bereite
wiDigefi Fflrtpraclie des Curaton der UniversitAt Herrn (■elieiimu Rath» Dr. Rudenbeek in den Riumcn
tbm UninnitktaigruiidstikGka eine aene Heimatli gefunden hat, eowia deren AufsteUuqg niumiefar beendigt,
eo daee dieedtw der eUmWAm Benntsnng wieder flbeigeben- werden kaao. Oleielieeitig bat die BlbHofliek
viatn b«d<'nt>;nden Zuwacli» erfdlin'ii dun h die iDeorpoririiii^ der Privat biliüötlickcn zweier elieiimligi-r Pn«-
aidenteu der Akademie, üer Uerren Trofeiaor Sr. Beha und Ueheimen Rathee Dr. Kieacr, dorcu entere
vor SuOT ktaflioli erworboi, letetere der Almdenie dtiMli SebeBkui« n TbeQ geworden iet, neehdem aie
Ue n diesoin Sommer in Kisiteii veqiarkt in Jen» fje.-itanden hnt.
£a kann nicht im lotereese der Akademie liegen, einen reichen Sdiats tob Mdum ab ein ttjdte«
Oapital anfiraapelebem. AnabreftoBg und Fdrdemng dae Stodimne der Wetui wlioweuliefleu war die Aofgabe,
welche sich die Männer setzten, die vor mehr ah zwei Jahrhunderten die Akndemie pi findeten ; ru diesem
Zwecke wurden in den «Acta" die Fornchnngeo der Mitglieder veröffentlicht, zu diesem Zwecke eine eigene
BOliotliek «aatkdfai, vai daaealba» ZmoIb» eoDw dte fgHHbn NaehncfateD aber dieee Bibliaibek dienea,
indem sie den Uitgliedem und Freunden der Akademie wciiig^stenü eine Vorstelfauif TCO dfltiB BaidrtlnB ■>
geben Bochen und dadurch zu einer lebhafteren Benutzung anzuregen hoffen.
Der Biotud dw BiUiotliok beliiift rieh anf aBgeAbr 40,000 Blad«, wUh» ia ftlcende U Gnifpan
«iqgetbeilt und (Immenilei M%aeUlll äaA:
Leop. XV. 17
180
^ B. Medicin.
C. Chirurgi«.
D. Matena medica, Phaniiacie, Balnoologie.
K Mathwatik, Phjvk, Chcmi«, ABtnnomie, UatMndogb.
F. Anafeomte'iiad Pliynologie.
G. Allgcmoin« ITahinrI— iImHiii . Zoologi«.
H. BotMiik.
L WiMralogie, ttwdogU, Otagaori», iMnfiutaa.
K. Gcogrspliie nod ReioeheschreibaagiB. Anthnpologi*.
L. Oekonomie and Toehnologie.
M. Yarfak
Schon aus dieser Ueb«r«cht ergiebt sich, dusg nniiere Bibliothek nnr «iae fl|poci»lbihliothek fflr Natur-
wiMenscbaften und Medicin ist, und mehr will und soll »ie nicht «ein. Allen, waa ttber diini-n Kreia hinaaa-
gaht (Bacher, die entweder ak Geaohenke oder beim Ankauf ganzer Bibliuthcken erworben sind), Mt in der
Abtlieilng U. pVaria" zusaimiMDgabait. Da dar ftr die Etgbamg der BibliotlMk «wbandeue Fond niebt
bedeutend iat, vielmehr die Erwerbung neuar BSdier mm grOntaD Tlull dareh Avalaoaeh der eigenen Schrifteo
der Akademie (Nora Acta and Leopoldina) mit den von anderen Uesellacliaften heranagegebenen Abhaadlangeo
bewirkt wird, ao ist m natfirliah, dan der Haaptwertb and das eigeotlieh GharakteriatiMha diaier BibUoÜtek
in dar AUbeilnng A. „GeaelbchailaMliriften'' Bagi, «la aieh Aaa aeboo in den ZaMainarbKItiiiian amapriebt,
da ftuf dieie Gruppe slluin {fi 2ij"',, il. s ricaammtbestjindeB entfallen. Die durdi jcneu Tuasclivorkehr
augeknüpften Beoiebongen entrücken «ich über die ganz« civiliairte Erde, eo daiia man wohl xa der Bebaoptai^
bereobtigt iat, daa* ea ia DaataAkad wenig BlbBoihakaB gab« dürfte, weksbe lieh in diaaar Benehaog mit
der der Kaiserl. Leop.-Carolinisehen Akademie niM.wn könnten. Ea int natürlich nicht mdglicti , iin dieser
Stelle den voliatändigcn Katalog der vorbanduueu Ge^elUcbaftoecbrit'ten ainadraekm. Da diese Mittheilung
mr den Zwack hat, ein nngeiiihres Bild von dem Hauptbeitandtheil dar BibBotbek an lieAnt, wird aa ga»
alfn, ein knnaa Varaeieliiiiaa der haaptalnhii<iliatan hier folgen kq lasi«n.
Tnnaaetiaiia al tha N. T. State ugricultoral aoctaly
With anabatraot of tbe proceedings of tbe couuty agi'i-
enllanlaaelatiM. ToLl— 31. Alban; 1842— 72 8*.
AmatsriUuB.
Ilollundach Institut Tan Wo t od üc happeil,
Latterkuode eo aohooaa Kansten. L Klaaa«.
TarhaadellDgaa. Beel 1—7. 1813—96. 4*.
Nieuwe Yerhandebngon. Beel 1 — 13. 1827 — 48. 4".
Verbandeliqgen. UL Beek*. Deel 1—4. 1848—62. 4«.
TgdadHifk 1—». 184S-4». 8*.
Jaarboek, 1847-51. 8«
Koninglijka Akademie van Wetanaehappaa.
TfahandeBiigeB. Oed 1—18. 1864—79. 4«.
— AfduLliiiK L..ltrrkunde. Deel .'5-11. 18(35- 77. -l».
Yeralagen en Mededeeliogen. Afdeeling Natuarkande.
Dail 1—17. 1868—65. IL Baaka. Dad 1—18.
186(!— 7fl. 8«
— Afdeeliug LeUerkunde. Deel 1—12. 1855—69.
U. Beeks. Deel 1—6. 1871—76. 8*.
Jaarboek. 1848—77. 8»
Zoologisch Genootschap Natura artis
»»giatra.
Jaariwdqa. 1869—76. 8*.
Mederiandaeblüdaakrift TOordeDierkttiida. Dedl— 4.
1884—74. 8«.
Bataria
Bataviaaacb Uenootsohap van Künsten en
WaiaBaahappao.
TariuBMiiwen. Deel 13—21. 1830—47. 8>.
Deel 22—3». 1849—77. 4».
T^jdaolirift Toor Indiaehe Taal-, I«id> an Talkaiikmdai.
Deel 1—24. 1853—78. 8*.
Notnkn. Deel 1—15. 1864—78. 8«.
Katnnrkniidig« Teraeniging in Kadarlaiidaali
Indi«.
Natanrkundig Tydachrift. Deel 4—37. 1853—77. 8*.
Twaanlglng toi Bavordariag dar gaaaaa-
fcaadig« 'WetaaBchappen ia HederlaBdaah
Indiä.
Genaeeknadiga TUdaehrift. Deal 1—19. 1861—78. 8*.
Berlin.
Königliche Akademie der Wissenschaften.
Ifiaaallaaaa Baroliaaaria. T. 1—7. 1710—48. 4*.
Bistoire Farad^mie rojala daa adaaeaa. T. 1—96.
Ann4^ 1745—69. 4*.
Nonveanx lltodfai. T. 1—18. Aanfa 1790— 86. 4«.
AUwadfauigaB. 1804—18, 1890—77. 4*.
Digitized by Google
I
181
BiriiMa Übtt 4to air MnantoMilmiif iMvmImiT»
bnOnagen. 1836—78. 8*.
K«it«rlieba Adaiir«liUt.
BydrogntpUHfaelliiacilDag«. I— HL UTB— T6. 4*.
AnaaJen der Hydrographio und nuuritiHMa HMMialmto«
IV— Vn. 1876—79. 4».
SMMihln ftr SseJUmr. I— X. 1870—79. 4*.
T«r«in sur Beförderan^ de« tiartenbaues.
T«rl«iidhi««i. Bd. 1—21. 1824—63. 4*. N. B.
Bd. 1—7. 1863—60. 8*.
WochMuehrift. Jahrg. 3—15. 1880—72. 4«
Monmtaachrift. Jikhrg. 16—22. 1873—79. 8*.
6eaellteli«ft Bstarforsehander Pnnad«.
BoBchäftigtiflgun. Bd. 1— :i. 1775 — 77. 8».
SchrifUo. Bd. 1—11. 1780—93. S».
Vwm Sehriftoi. Bd. 1—4. 1795—1808. 4*.
Sitzongsbericht* f. d. J. 1866— fi!). 4». 1874—78. 8».
KgL Preniaiacba» Landea-Oekonomie»
OolUgiva.
iMdwirthadidUidw MnMolHr. Bd. I— TUL 1872
—1879. 8*.
Bern.
AUganaine Sekwaisariaclia Oaaallaakaft /Ar
dU gaaammtaa Vatnrwieaavaeliaftaii.
TiriimdllUlgim VerBaiumluiig 2.3 - 59. 1638—77. 8\
X«M Owkwliriftan. Bd. 1— ;i7. 1837—77. 4«.
K«t«rforieh«Bd« Oaiallaohaft.
MitIluIhBga, fähig. 1848—7«. 8*.
Bonn.
Natur forschender Verein für diepreaiiiioheo
Rbeislande oad Wattj^hklM.
Tarhandlni^M. Jahrg. 1844—77. 8«.
BOCtML
Boa'tOB.aoeiat7 of aatvral hiatory.
ItaoaediiigB. Vol. s^ltt inift -77. 8*.
JownaL Vol. 1—7. 1«37— <i3. 8«.
Braslan.
Bahlaaiaak« QaaellBchaft Ar TBterllBdlaeka
Oaltur.
UabaniaU dar Arbaitaa (Jahnabarieht) £ d. X 1894
—1860. 4">. 1861—77. S«.
Abhandinngen. Abtb. L für Natanriaaenaebaft und
Kadigfai. 1861—79. 8*. II. PUlaaapUaab-liMo-
rwchc Abth. 1861—74- 8».
Tarain fttr achUaiacbe Inaactenkanda.
lahaAaUk ftr latoaiobi^ Jtkrg. 1—15. 1847
—1681. N. P. 1— C 1870—77. 8«.
Brftaa.
Natarforaahaadar Taraia.
▼«rbaadkagae. Bd. 1-16. 1868—77. 8*.
Aaad4inie roy»!« li e ■ «c ie nc e « , den lettraa at
daa baanx arta da fialgiqsa.
Ilmmaas arfauisaa. T. 10-41. 1888—7«. 4*.
Miaiohaa aoaroDn^H et m^moirp« daa aavaalB dbaagan.
T. 14—43. 1838—78. 4».
— «1 Mina Bi«nMlNa. T. 8—98. 1650—78. 8*.
Bnnetin. T. 1—23. 1836—56. 6*. IL SM». T. 1
—46. 1867— 7a 8».
AaiMMinL Aaada 9—49. 1886—76. 6*.
Acadömic royah' cl( nipdecine dcBclgicjue.
Bulletin. Vol. 1—16. 1841—68. II. Serie. Vol. 1
—9. 1857— «8. ÜL SMa. ToL 1—18. 1687
—1879. 8».
CUMtte.
Geologioal SvrTej of ladia.
Memoir». VoL 1—13. 1856—77. 4».
Beooida. Vd. 1—10. 18G8— 77. 4".
Maaoalalai^ ladiea. P. I— XL 1861—77. 4*.
Cambridge TT. St.
Aaiarican Aoademj of arta and aaieneaa.
llMMin. TaL 1—4. 1785—1818. B. S. Toi. 1— lA
18:^3— es. 4«.
Proceedings. Vol. 1 — 8. 1848—78. N. 8. I— V.
1874—77. 8«.
Museum of ComparatiTe Zodlogy.
Memoin. Vol. 1—8. 1865—77. 4«.
Aaaaal B^aii the IVaataaa. 1869—78. 6*.
BalMa. 1—6. 1863—79. S".
Oaabridga (Engiaad).
Philoaophiaal Baoiaty.
TraaaaoliaiML ToL 1—12. 1881—77. 4*.
Caasel.
Verein für Naturkunde.
M>rf»)>ericlite. 1 — 11. 1887—47. 4*1 19—16.
1861—71. 8».
Cherbonrg.
Socipti! doB Bciencea naturellaa.
Hteoina. ToL 1—20. 1852—77. 8*.
Clmatiania.
Tidaaakaba-Satakabat.
PorbandUBger. 1656—75. 8«.
Tavala fttr Erdkaada.
JakndMdakt 1—1«. 1665—76. 6*.
K»t urwissenschaftliche Gesellaakaft «Itil*.
BitxuQgaberichte. 1861—77. S".
LaadaS'ICadiaiaal-CollagtaB.
Jakiaakrielit. 1—8. 166T— 76. 8«.
17»
Digitized by Google
182
Uataiili. JMmnntßu. Bwl 1—11. IWi-'TS. 4*.
Royal Society.
TnnaMtMM. VoL 5—28. 1806—77. 4«.
tnuttatogL ToL 1—9. 184S— 77. S«
£mde&.
IiIftt«rforaa]i«iid« 0«a»llieli«ft.
Jthnriiirfdita Ihr 1640-77. 8*.
KL Sduriftan. l— e. 1855—56, 8".
6—17. iMiu— 76. 4».
Em».
DentBche Gea«Ilach»ft für Hydrologie.
Babaaolo^liMli« Zöttiog (sp&t«r Archiv flkr fialmaologie}.
Bvta 1—14. 1855—64. S».
Skllut.
KABiClioh« Akademie gemeiOBfitltf «r
WisaeiiBc haften.
Jahrfaadur. N. F. BKiid 1—«. 1860—77. 8«.
Erlangen.
PbyaikaUach>in«diciiiiacha Societ&t.
TariHutdhngaH (spUar Bttrangsberidlita). Haft 1 6*
1867—77. 8«.
Fraakfbrt a. M.
Senckenbergiiohe natarfsraclieiida
Gea«ll«ohaft.
Hmeim SaKkanbargianom. Bd. 1—3. 1484—45. 4*.
(SdlMiMgL)
Beitn^ zur Kasse der Akademie.
Untenn 26. Augaat e. bat das kgl. Pr«uaaiacbe Hiniateriam dar gaiatliehaa, Unterrichts- und ICadi-
cinal.Angelegenbeit«!! der AkadeooM in Aalaaa d«rR«Ti«ioii ihrer R«ehDiing ftir 1878 und dar dam Reohnony»
filbrer erthaUien Decbaiige «isa anaaaroi'dantBche Unteratütznog von 900 Rmk. bewilligt.
Sr. H. KmHmnI.
Uebirlcli Wl^ielm Dove.*)
Tan Oah. Hefir. Pm£ Dr. €. Bnfew kl Laipaig, M. A. IT.
Hainrieh Wilhelm Dove, gekoren am 6. October 1808 in Uapdtx ia Schlesien, war da« jOogataKind
ifg damala SCJiMgan Kanftnanna B. W. JDov«, dar mik wm swaitaa Ifala TCrabalicbt hatte. Vao dan aaU-
TCiaban Oeailivfateni und Stiergaaehwiatara amd aar ain paar redita Sdiwaatani mit maaram Beimrieh WühalB
hin in ilii' liühi rrii Jahre aufgewachocn Der VultT wiir flir ilie (luiiialiK" Zeit wohlbabond, ab- r i r konnte
den Beaitz mehrerer iiäuaer in Liegniti nicht erhalten, denn in der Zeit der Napoleoniachen Kriege, beaondara
Mit 1807, wsrda dar OmadfaaaHs abeimlaiig Maatat «ad dar Bimdai war dordi das Kriag «nd mahr aodi
durch die CoDtiDental»|K'rrc laliiiißi^lrjrt ; der dadurch bckrinnuerU" Mann sljirli Jx-rcifs im Jiihro 1810. Die
binterlaaaene Wittwo behielt ein liaus am Kioge, actztc die Uandluog fort und war ganz bcsocders beatiobt,
dan lablreighen Kindern eine gnte Erziehung zu geben. Hatnridi mUMim wurde ram Studium enogeo nai
kam mit dem iwöUten Jahre auf die Ritterakademie, wo er sich unter seineD Mitaehülem rttbmlidMt an»,
■aiebaate, ao daaa dlcaelban ihm bald den Bajuamen ,^er kleine Profaaaor" gaben. Schon ala PrimiBir ai^
•) Laapu Xy. 1679, p. 40. — TaqpL auA: IHa Omanmtt. Bud XTI. Nr. 18. I& Jdi un.
Boich» Ar 1888—78 6°.
Zoolagiache OeaallaohafL
Il«> Zaologiidw GartaD. Uktg. 1-19. 1809—78. 8*.
Oenive.
Soci^t^ phyaique et d'hiatoire natsrallai.
Memoire«. Tome 1—26. 1821—78. 4«. |
Inatitvt attional Oenivoia.
Memoirea. Tome 1—13. 1854—77. 4*. '
Balletin. Torna 1—83. 1858—77. 4«.
Obarhaaaiaeh« GeaelUcbaft für Natur« «ad
Heilkunde.
Berfdifta Bul 1—17. 1847—78. 8*.
CMrlits.
Obarlauaitaiaoha Oaaallaehaft dar Wiaaaa»
aahaftao.
Neuea L»u>'itzi$r'l.<ra Mafarin. Baad 81—68. 1884
—1878. 8».
Natarforaahaada Oaaallaahaft.
■gm. BMd 1—16. 1887—1876. 8*.
Kaniglioha Alrademie dar Wiaaanaohaftaa.
Abhandlungen. Band 10—23. 1862 — 78. 4».
Anaeigen yon gelahrten. Sachen. 1811—43. 8*.
Digitized by Google
188
«hdite ip bH gmmm Lob* wäam Lrimr UiilanMit, iMMadan fa te IbÜbnnilili;, ud iflHigta Bäk
Htt die UniTeraität bereits mit dem ■icbemEehnteo Jahre.
Dft «r HÜ» fr&bttt« Jogotd in dir KiiagMit Tarkbto, Uiabtn ütm dutu ■min BriuMrutgaii,
valeiM «r bmIi In mIbmi tpftttriB JalinB mit gnmur Frands aislhlte, wi* «r b. B. daa ftwnOtiMhaa Chnna^
difri'ii V.rilip vfjri\H3i n niiifflt'n. weil (lifFi- Furrli) vor Vcrßiltuiig hatten. Bie Jahre 1813 — Ifi hinterliesBcn
b«i dem lU— läjAJirigeu Knaben «iueti bleibooden iundruck und ti«f pri^te nob ihm Jtha » T umfahrt uoch
dMn SehkehtfaMa dar Kat^Musb du.
Osttrii 1821 \mcif( er die L'uivcrHitiit in Breslau, wo er sechs Semester verweilte und «ich anfangs
phiiologiscbeu Studien widmete. In Breslau wirkte damala ein Mann, deaaen Torleanngao aoa dam Gebieta
dar VatiiaiMitik, dalraaaaia, VbyuOc md MatooraloKia «tf aine groaae AunU van StodireBden Mmgaad
wirkten, indem dir-s^Kiti v.ch niiht nur darch ihren Inhalt, gondern nnch durch ihre iln«»ere Form an»-
ceichueteu. Dieser Mauu wur Hviurich Wilhelm firtuidei, der in Brealau von 1811 — 26 Prufcsnor der Mathe-
matik war. Derselbe hatte gerade, als Dove die UniversitAt hmog, nBclMga nr ^ttarnngakonde" (Ltigiäg
1820) hanuiagcgeben und Vorsoblige au WitteruogsbeobMlitinifaB ganaobt; er war es. der die damals nm
tiebiete der Meteorologie gerechneten Erscbeinungon der Mataor« ^tamaohnappan, Feaerkageln u. a. w.) Iii
aiganthOmlicher Weis« discutirte und er hatte schon als Student ia Ofittingan adt aeinem Freunde Benzanbacg
dvrab Beobacbtnogen den Grund gelegt, diaaea Phinoniaaaa den ihaaa ankommeaden Plate als komiaoka
Kflrper m gabas. iKe Yarkaaiigan too Brandaa «irktaa ao DaeUialtig auf Tkm, daaa «r-dia VUIologia tw
Iii !<N und dflh ganz dem Studium der NiiturwisEonschaftcn hingab. Doch in Un vliiu , wo er neben Brandaa
gtdfena, lÜKhar, Wachler, Faaaow, Schneider u. A. gehört, aoUte er seiiie Studien nicht ToUeoden. Unter
dar akadenrfseben Jagend war damab «in regea Laben; das Vartbargfcat 1817 hatte die Yanmlaaanng gn>
gpb^n, dm« die Mehrailjl it r S'n li tiN n «icli der Verbindung »nschloas, welche »ich dii- i^llf^enieini^ deutsch*
Burschenschaft nannte, und obwohl dieselbe schon im Jahre IHIU nach der Krmordung KoUeebue'a verboten
murda, baataad aie im Gahcnnan doeb fort. Bei Dove'a DoctoijaUltam im Jabra 1876 thailAa dar di^
maliga praiuaiaeha Miniatar der gaiatUsben, Untmiehts- umi Meilicinal-Angdagaabaiten, Dr. VUk, nit, daaa
aain Yater nnd Dora aowohl gemoinaam Mmaner, als auch gDmeinsam BDraehenaehaflar geweaan waren, nnd
Wihrend FaUc etwas von der Feetung!>zeit erlobte, kam Dove mit der Relegation davon. Er wandte sieb
nacib Barlin, ob aaiae Stndiaa fortiaaetean, b«rt« noeb Plqrail^ nnd wurde ntiur mit dam hauptrtehliabataa
Vertreter dieaar Wiaianaebaft, da« l*reli»aaor Panl Brman, beltaiuit, baanabtn itamar flaiadg bei Hegal lUlo-
«ophie, selbst deift n N!itiirphilosi/|iliii' , doch gii-tatid er üfTcii , dii.'is er itdl mit der IIcgerBcbcu Philosoph!»
nie liabe liefreunden können. £r scblvsa «eine Studien mit der Promatioa an 4. Mirz 1826 ab und laigt
Ml OB« in iainer Doetoir-Dtaaertatiea: „Da bnroBatii mwtntieiulbua" anant nia MatMiolog.
Kurz vorluT hatte er den gru-isen Schmerz, die geliebte Mutter zu verlieren; der 22jÄhrige Jllng'ing
war durch dietea Verlast ?oUstäDdig auf aieb aalbat aagewieaen, da keiner seiner Brüder ihn in seinen ge-
lebrien BastrebnDgen nateraMtaan konnte. Er TarUws Berlin und baUHtlft« rieb noeh- im Jahr» 1896 in
Königsberg für phybiknü^ihr Wissenschaften. Im ersten Semester 1826''!J7 kündigte er an publice: Ucbor
Winne, privatim: Priucipien der aUgemeinen Pbynk und Optik mit Ivzperimenten , nnd sind diese Fächer
■athWiid%aiwaiaa gaanda di^an^ao, waMn «r apKtar lartrelen und in danaa «r bnandare gaaibaitat hat.
Eine kleine EpiBo<le, welche ihm als Privatdocent ]>a!»!irt sein soll und die Ilclmhultz in einem Toaste
bat der SOjibiigen JulwUeier der Promotion eniUilte, mag liier erwähnt werden. Dove war damala 83 Jahr»
alt imd aeiDa Maina, daatiaehe, faat iderUeli» Geatalt Uaaa ihn noah Jinger erHhainen. Ab er rar dem
»chwarzfii ]U-v'.\^ dir I'niviTsjtiit in Kijnie»bi-rg , vii'lloicht in »tiller Fi-fudi-, heineu ersten Anschlag sah,
klopfte ihm eiu alter Uursch auf die Achsel mit den Worten : „Ma, FOchslein, hast Du Dir schon die CoUegin
anveamibt» die Da h«ran ariDat?« — „Ja,<* vntwarlata Dm aaheaiand, ^ will bei Dom bBaan." — „Hn,
das iat man gnt, da wirft Du wohl itlli- n-\w Weisheit allein genieii<ien."
D^ bntta in Königsberg als junger Dooent viel geistige Anregung und verkehrte in den dortigen
IVofcaaarankraiaw; an amhlta «r mit Targittgan, irfa Baaail^ laUiaftaB «nd galatwIehaB Waan ihn nngaaegan
habe. Bei Bessel sah er aui !i dtn Vr tttr eiiner zukünftigen Frau, Adol[)h Ertnan, den «pfiteren Schwieger-
sohn Beesei's, und knüplXe uiit deniselbcu ein FreundEchaltsband, welches, als Ueide in Berlin waren, zu leb-
haitem Verkehr Veranlassung gab. Auch JacoU, dem apAter so ber&bmten Mathematiker, trat er nahe, denn
•deraalbai aamlidi in gifisham Altar mit Dom, war aait 18S4 hnbilitiiti in JUnigalmig lamta ar noeh F. £..
184
MMUMim, OoMat Mit IBM, md ifliwi PliTaikar, dModi aoah Jofn Mo— r knim, «K wMtm tt
aMh nhn Jahren auch winenBchaftlich zasammen arMtot«.
Berlin war jedoch bei ihm in der angenehn»t«n Erinnerung und dorthin ging er, ak tmtcr Alexkoder
Too Humboldt Directorium im Jahre 1828 die Natarfortchervertamailuiix (la!«elb«t tagte; er vorde nü
Bnmlioldt baiwiBt» dar «aia Tatent erkannt«, und aa aotataad daa fraundachaftlichstf \'(irhilliiiae, walnhai
hm mm Tsda HiunlwIdt'B fbrtdaaarta. Humlwldt gewann Don aoibit Ar aabe iiingm tischao TanniB-Ba-
ohehtuiif^n, woviii) <lif i.-rst4.-n sogar von diesem piiblicirt sind
Üaa Jahr 162S war noch in anderer Hinaicbt itir Don ara^gniaarBich : Icaum 26 Jahre alt, verlobte
, er aidi mit dar TWitar dei damaUgae Maja«« fyEM, daa apitans Oenarala von Etaat, Lodaa, ind Aaaa
ficzic-hungt-n waren es, welche bald, nar! il m i-r tmch i'ini/^e Soinestor in Königsberg gelesen, die definitive
Uebeiaiedeluag nach Berlin mit aich brachten, wo er sich im üctober 1880 verheirathet«. l)a er sich in
Birib widar im WOm daa lOiktan AMaBatain IMaalata «nd deradbo Um oaeh Kün^Aarg ««ek habaa
vrollt«. ist ei« lu-frri'iflicli, dasa er längere Zeit nicht tni> Ix-E-jinlcrpr Gun^f belmmlelt wurde. Obwohl aua der
herben Jugend au Kinfachheit gewähnt, niuHnte er doch trotz seiner IIedürfnifiBli>sigkeit mehrere Stellen an»
nehmen, um sich und »eine Familie zu ir^rlutltni Glücklicherweitte fehlte eg in Berlin nicht an Stellen, welche
Uvn angabotan wudaa; la^^ Zeit war er l«hrar aaa Waidar'acliaB GymoMänrn, qpttar am fHadiich^Wilkalai-
aUdHaaban; an Mdan erfhailta er Vnteiridit in MattMuaHk nnd Iliyaik. Ja, Dm gab aalbat Vnfanidit
ja ainar höheren Madchenschule, dem Louisenstift; sp&ter wurde er Lehrer für Pbiiik am Gewerbe-Institnt
od aadi P. Ennan'a Abgaqga 1841 an dar Kriegaioliuk, aneh lehrte er Pbyailc an der ArtiUeriaaoltnIe.
Naeb md nacli Iram er In haaiwr« 8tallmig«ii; 188T am 5. Jamar wurde er ardentfidMB IDIgttad
der Akademie, 18-15 ordentlicher ProfesMir der Phyrik an der l'niverFität . 1818 er^ilMt er die wiianidwIU
liebe Leitung der neteorologiacheu Stationen in Preuaaen. Doch war immer sein Uehalt nur ein firiBfS
and er behielt daa ünterriefat am 0«warfa*JaeUtat bis in die Saehrigar Jahre, den an der Kriagawhnla Ua
1877, kurx vor seinem T(«1p T>:kF(' letztere Stella wnr ihm dadurch noch werthvoll, dau er durch sie eine
Vr'ohnung in der Krieg&st :huli> (liiir^tntsge 19) erhielt, die ilioi, obwohl im dritten Stock, doch sehr angenehm
war nod in welcher er bii« an »ein Ende bleiben konnte.
Saine winsengebaftlichen Leistnngan aratreekten aieb auf varacbiedene Gebiete der Phyaik, liMft-
aiaUldi anf die Optik, ganz besonder« aber attf die Koteorologie. Ala Ijehrer am Friadricha-437iBaa8inn auf
dam Werder schrieb er 1H3H ein Schulprogramm: „Ueber ÜMM ond Meeaen", woiiB ar in aller Kfirze die
■aMriicben nod eooTentioneUen Maame, daa Yarhaltite dar ainaehMn Maaeae au afamndar, damn die Methoden
daa direoten und indlreotea Messens -na Zeit. Raum nod Materie behandelt und die BeaoHata mit genauer
Angabe der Quellen zusammenfti !lf ; f-inr zweite Auflage 1835 wi»r der Erfolg dieser inh ilttvif lu-ji R. lirift
In einem anderen Scbulprogramm 1638 behandelte er „Die neuere Farbenlehre, mit anderen chroma-
tiiduB Tbeorieen iwig^hibHi'', wakha er, da diaaalha bald »ergrMfcu war, 185S ond apllar mit aeiaam VoHMt
von Neuem IiernuFfrah. Die in der ersten Ausgabe enthaltene ItHTiirk lichtigmip der von Oixithf gcfren die
Newton'sche \ orstiliung über die Natur de« Weis« erhobenen Kinwürlc gab er auch in der zweiten Autlage,
denn eriuigt: ,, obwohl die BednkaB 18&8 sIs Tollkommon boaeitigt anzusehen seien, seig« doch die OeeddcMa
dar Wimanaehaflan, dass dar consaquenten Ableitung der Wellentheorie gegenüber es lu allen Zeiten nicht
aa BalehiB Mdan werde, für welche der Pater Gsstel eine grössere Autorität ist als Huygbens, Newton,
IVhimI und Fraunhofer".
Umidttellwr an die Farbentheoria Imflpfen aicih die optiichan UntersnchoageB ond fthitan ihn die-
selben su verschied enen ErfinJungeM und Etatdeetnmgen; «ein Folarisationsapparat, aein Botationi|Milariakop
finden nich in al'en physikuiiM-hi-n S;imiJiiniiL;> m ; Rvinf picitriaduB UilaiwidnBgaa flUtttai ihn mir BantaOm^
eines Differential-Inductor», der «benfalls die Cabiuete ziert.
Zn arfnan e|ittaeliaD ArbaltaB gahdrt muh dia Theorie daa BbraoBhuaehaBa nad dar ataraaahopladwn
Apparate, von welchen er eine Anzahl mit und ohne Prisninii, mit Spicf^el nnJ Fernrohr u s. w. Eelbat neu
construirte. Mit tteinen Untersuchungen über die Anwendung des Stereoskops, um einen Druck von seinem
Nachdruck, Oberhaupt ein Original von seiner Copie an unterscheiden , atalit eine kleine, 1859 araehiaBam
Sehrift im Znaammanhaoga: „Die Anwendung dm Stereoekope, nm fiüaehaa vom tehtaa Fla|iaigaid an unter,
aehaideo", webha darin beateht, eiaHMdi einen lebten und den falschen Papieraehein neben einander in legen
aad bitda glaiehaaitjg durch ein Stereoskop an betrachten. Zwei ächte Scheine zeigen die Schrift in gleieber
EhaD«, wlhnnd bei jedem CilicbeB Sehmna die fiehrift daa latateran gagan die d«a tahtaa SehaiaM harvoi^
i^iyiiiziüd by Google
186
«br lortdtMIt Di* DoW«k* MMhode 4w ÜMlanMhiii hflMidte mH m 4m 9Mtt»Am dar
1 bei der königlich preoMiachen (jetzt Reichs-) Batik um) hf\ der Seehsndlung Qbtich sein.
Dove'i »diArfer Beob«ohtuog«gabo entging es lücbt, dsM bei der Besichtigung mikroBkopiscLer Photo-
grkphlMa QDtcr dem Mikroekope oft bei geringer Drehung des Beleuchtungsspirgela das dunkle Object kttf
hftUm Qnud« in aü htilw OlQaot «of dunkkiB Gnude Abngiivi die Ursache liegt in dem YwliiltaiH der
littBaitU daa tob oban ailliUlaBdan UeMaa la itm wen dem Balaadihingsipiegel inritekTeflaelirUB, und
DSchdem er die Urosche erkannt, con<truirtc er ein eigenthflmlicbeg Pbotometcr, deaaeu Anwendung nur Ba-
atiaimnng dar Halligkwt tob Lkktqneilen, LichtsUrkaa tob FarBrOhns, HaUigkait von TUnirmn o. a. w. ar
dar Akadaaria bbi tS. Um 1861 vortrug. — Die optiadta TluidHiag M dar entaB Mut aaf aiaar Bm>
bahn, welche darin beotcht , das« die OegcnatSnde, an denen man vorüberfülirt k ' l^l' iti crschaiMB» trUllto
«r, als ar tänst in einem graasea Wagen durch aoga Durchschnitte eines Kohlengebirges fahr.
8» IriiBBtaB aodi viele UntatmahufaB BB^^aMut mcdaa; «fr ntaaB ün aber vor Alkai begUtaB
Bflf du OaUrt, ia «ddum «r dar MaUtar, >, mm buui aafan dn TBt«r «ards: dM tat
MatBoroIogiaL
Etagegangene Sehrifteo.
(ym 1«, lui Ma 1& Jan 1879.)
X. AoBBd. M lineai in B«a. Atti. Abbo 276.
Bar. 8. nVanasuBti. Vol. III, Fase. 6. Rann 1879. 4*.
X. Prenss. Ak«d. d. Wiss in Barlia. Mooiata-
ySfilr'FijaKM'niniLi^'^'"' ^^^^ —
X. S&cha. Gesellatlk 4 Wiss zu Leipzig. ll< -
richte über dii.' VrrbnndlaDgen. Jlathrni.-phyB. Cl.
1875, II, III, IV; 187(5, 1,11. Leipiig 1876. 6». —
1877, 1, U. LaifMg 1877—78. 8«. — 1878. Laipaig
1879. 8*.
— AUBBdlBvgaB. lfailna>.-pbgra. CL Bd. XI.
Nr. 6. Sahafbnar, W.: SiopMaahaÜBtarBBehungen,
{BabaaoDder« ühar das HansenVJie Objectiv. p. 541
—880. Leipzig 187»! 8». — Nr. 7. Nenmann, K.:
Dia Webi-r'sohe (itftt^ lici Zugrundelegung der uni-
tariaehen Ansfb;iuiiri(i«wtisi'. p. 02.') — (i'tit. Lcipziff
1876. 8» - Nr. B. W. l,,-,-, \V.; i:i. k(r<..lyn.iini«lie
Haaüsbiifitimmungen, in«beiondere Uber die Energie
der WeohMlwirkBBg. p. 648—89« (1 Taf.). La^adg
1878. 8».
— Bd. Xn. Nr. 1. HBBk«], W. G.: EMt-
tria^lIntaraBehBBflan. DraiaalwIaAlihBndhmg: Uafaar
CoabatiBa, F^afaaita, Nstralitlia, SkdaaitB. DatoUtha n.
AximtB. p. 1—64 (3 Taf.>. Leipiig 1878. 8*.
Ftlntl. Jablonowsk. Oeiellioh sal^rig. Jahraa-
beritbt 1H78, 1879. Leipzig. 8«.
Naturforsch. Oeaallaoh. n Laipdg. Sitsa^gB-
bericbte. Jg. V. 1878. Leipzig 1878. 8».
DaBtoeha SoBdaehaq, fttr Gaograplua o. Stotiitik.
Heruu!iK<f7. r. K. Arendte. Jg. I. Mit. 1 — 10. Wien
1878, 1879. 8».
Die Katnr. Iliratü^geg. v. K. Mailar. Ig. SS.
^'r. 1—29. lUlle 1879. 40.
Vstwwbi. Swdhih. n BIcdUi. I. Jahraa-
iMridit. BberMd 1879. 8*.
Oberbeck, A ; Uebpr die WjU-meleitnng der Flussig-
kaitaa bei BarAckaicbtigiuv dar ätrSoiangen isüolge
VBB l^mparaitttrdilliwaBaaB. 8^p^^Ab&. aaa Ann. d.
Phys. u. Cbrni. N. F, VII. p. S71— S9S (1 Taf.).
Ungar. Karpathen -TaraiB. Jahtboch. Jg. VI,
187<t. Ki-»iu!irk 1879. 8". — v. HatyaaoTsky: Geo-
logiuche Ski/zc der buhen Titra. p. 17 — M.— Siegneth:
Eine Tour durch da« S4r08Cr Comilat. B.09— 99l — Palaah:
Die KoreUe. p. II»— 167. — r. T4ry:lDie aiMe fiialalguiv
dea Mhlalgrataa. p. 177— 18S.
liOnflHHh. flBtelMh. In Sanlff. SdniAaB.
Nene F^. Bd. IT, Bit. 3. Danzig 1878. 8». —
Briaehka: Dia lehnanmonidrn der Hronnzen West* u.
Oit-Prenaseo. jp. 86 — 121. — 11 et in: rclH'r ilie niikroako-
piscbe Besrhs Ben heil u. den .'m hwclilurliiilt «U's Bernsteins,
p. »»— 21a. id.; (iMlaiiil. Pill fiisäiles llurz p. 2M— 216.
— .Menge: rrctissiiHbi Siiininii i^i-hluss). p. W.S-
Sog. mM. de Chile. Ucvista med. Abril 1879.
ABo 7. Nr. 10. Snntiogo 1879. 4«. — Carvallo:
Kssajo snbrf la nsturaleza i trataniientn lU' In iTiampsia
jiutTperal. p li"-!!- Contin.). — Tu^|n-r: vorruga
peruaiiii. p J'-'-t ^oi Salamaiica: tfectua di-l .Vlcnliol.
p. B02
Fagenstecber, H. Alex.: lieber die Thiere der
Tiefaee. Samud. geroelnventtndl. wissenschaftl. Vor-
träg« von Virthow u. v. Holtzendorff, Serie XIV.
Hft. 815 u. 316. 64 p.
AoBd. Aey. de MAdeo. de B«lgi4oe. BuUatiB.
S» Str. T. Xm, Nr. 8. Bnnrellea 1879. 8*. —
Masoin et Brtiylantts: Recherche« expMmentalea Sur
l'aetioii |ili).>ir<l(i);itjiic' ileü eEwnces d'aapic, de lavmnda, da
majorlaiue et il<' ri'iuarin. p. 547— fi62. — Roubaiz; Des
satures cousiüijrri« an pniiit de vue tectaail|Be; pc4iaitatiOB
d'iiislrumpula iiuiivcaux. p. 'i<>2- Ml.
Kais. Admir. Ln Berlin. Ai^i. <\. Ilydrogi-. u.
marit.MeteoroInf,'!.- .1^.7. ÜU.W. l'«rlin 1879. 4«. —
OliiT eini^r- I'irn'tiiiissc ilcr hciktcii l'ii'riieefotaahBBSaB.
II. Atl«iitiiM.her tKeaii (1-orts.). p. 2ö5— 2G7.
— Nadir. £8ealähnr. Jg.lO. Nr.Sd— 28. BarSn
1879. 4«.
Alna matar. OifBB f. HoehadiflleB. lg. 4.
Nr. 24—88. WtaB 18T8. 4«.
Digitized by Google
186
K«tt«r, F. : Rntoniol. XachricMw. Jg. 5. Hfl. 13
—13. QiMdlialmrg 1879. 8>.
Mm, Aki4. & Witt. 1b Win. Amtigm. Jg. 1879.
Hr. 11—17. Wien 1R7!». 8»
Soe. ToMAna di Scienze Haturali in Piia. Pro-
fltni wbali, di 11. maggio 1879. Pias. 4^
— Atti. Vol. IV, Fbsc. 1, Pisu ia7!>. 8». —
Forsyth Mtjor: Materiali per Ht r' in .i<i una utorta dogti
Stamtwcchi. p. 1 — 66. — Maniooi e Mazzetti: Le optupic
foNili di MontCM; pw 67— ML— Bub«gli«: Sulla BoMiaa.
p. 07—71. — De Btefftüli L« aeque termali di Piere
Foidana. p. 72—97. — 8a«tioi: Sopra alcuni sali
vää nentn. p. 98— 10t. — Lawley: K^itti fosnili dclla
Belache trovaii u Rica?» ^resao Santo Lucc. p, 105—109 —
CarucI: Lii qin HÜoiie dei Tnlipajii di Fircnie. p. 117— 130.
— Meneebini: 1 lescmione dei onovi <Jefalop<Mli titoniri
A Monte Primo e di Saaviciuo. p. 181—138.
BnnBeilter, H. : Denrription phyaiqae do la re-
puUique Argentinu d'apre» des obvervatiotu person-
imUm «t Mnngteaa. Xaim T, Xiipidiiptkw. Biui)o>>
AjTM 1878. 8*. — Athw de k deieripiäcMi phTriqnt
«Ot Boeno8-Ayr«-i l''"'» 4». 524 p.
Ve^OTlky, Franz: Ikilnifjo nur verglvichcudon
Morphologie ilfi .Anrif-.idfn. I. Moiioffr«pl)io-der Eji-
ch^aeiden. Mit 14 Taf. Frag 1879. 4*. 61 p.
X. BOhn. 0«m11m1i. 4. Wlt. AMwndlwBgwi.
iteiu Fnlga. Bd. XV. Kng 1888—1876. 4*. —
Toaek: ~
Sadwto Fokt^ Bd. IX. Fng 1878. 4>
— Matzka: OnudcOge der tTetenHrtiidiai Eiiiaiiniw u.
B^ffrOntliiD!? der Lehre der Determinanten. 61p. — Soli n:
ri lii i t'iirven ilritUT Onliuiiie, woli lic citie OMBdlicb ferne
Ilürkki lirt;iniici!lc haWn, und dorcn Aiiflreton in tXn \tfi>-
Biftrinlicn Statik. 32 p. ij 'I af.). — Ti I Itr : (iruinllnf;<'u ilor
lkonoguo!,ic. J. AbthJu. 88 p. (5 Taf.). — (iUiither: An-
tike NMierungainetbodeD im hUAt» modemer HathoiMtik.
44 p. — StudniCka: Resohate der «ihmgd dta Ji^am
um in BöhtDCo gemarkten ombronetriiclieB 1
IM p.
— Jahreibericbt 1877, 1878. Prag 1877, 78. 8«
— Ktzangsbcrichte. Jg. 1878. Prag 1879. 8".
— Celakovsky: l.'eker neue Pflanzenbastarde der b4h-
mitrheo Flora, p. 11—25. - ScliObl: Ueber Divertikel-
bildende ('ii])ill«rr>ii iu der R«rh<'ti«chleiml)«ut däcIcUt .^m-
Sliibicii. p. 2ö— 30. — id.: l'cbt-r die Ulutf.'i-I'iiss».' des Auri's
er C'cpliaiopodea. n. 41 — 46. — i^enger: L'eb«r den I r-
«nruDK u. die Perioi'o der Suirme. p. 61— 1)2. — f- il n tb er:
Ueber die uubcstimnite Gleichung X» + y' — a». p. 112- lin.
— Fciatmantel: L'eber die Lai;eningBTerhAltniis<' der
Xhamtrfne in der I'nterabtheilang D| des Mlhmiivrlien .sjlur-
RebirKea. p Ifi 13J — Weyr': Heinerliun^iMi in Uelreff
zweier Su!/r' (!•■: 1 1;, «. j.. Y.t:! 1,")7. - Kruis: Ucbor
einen nemu (Juit< iixuizuclcer. p 157 — Uli. — Krejiii Zu-
iianinicn»tt'lku]f; der bisher in den n»rdl>ri)iinU>'hen RrauB-
kohlcnl>et'ken auritefnndenon und be«tiriiniti-u Pnaiuenrctte
der brdiiiiisrhen Ti-rtiiirtlor». p. iy9 2tMi. - Matzka: Ein
Beitrag! zur srt^tcnmiusi-i^ien Abhandlung der natürlichen
Lui.'ar.t|]in('n in der bra, im (leiste Ne|..[i<T's 11 Kuler's.
p. 2<h; 2:t;j. — Kiiristka: Hie Seelnilir um; « irisluid U.
Mincr Umgebung, p. ä!iö 24(1 — Urus»: Ui'b<T elliptische
Functionen, p. MG — 2ö3. — Matzka: Uebcr fiuiduiMintale
Functiona-Örenaea der Analjrii»- f. 2G2— 272. — Betka:
l'eber einige PmUCM «IU dCf Toeorie der <|na4lratiiicben
KtrahleninruluttOB. p. SIS— 280. — Ciiluthor: Ik'itmg zur
Thcurie der conumcnten Zahlen p. 2;*> -"M — Preis u
Kaymann: l'eber eiiniM lieil'iaie ^li ^ < li -l-M. : in,. 2'J't
— 312. — KrejM: Bennikiiiigeii zu den Uidui li>m»ronml«
am den MUler'achcii Symbolen des iüukliuen in die Nau-
■aau'MliaB Sjrnbole des hexagouaica Kry ttalhiystenia. p. 821
Anthropol. OetellKb inWiML MittUgn- 1M.8.
Nr. 6—9. Wien 1878. 8».
Jahresberieht Ober das Hedidaalweaen im KBo^miah
Saohnen auf das Jahr 1877. Leipzig 1879. 8».
Just, Leopold : Hotaniacher .lalm-slM m ht. Syste-
Riati.ich geordnetes Repertorium der botanischen Lite-
ratur alkr Uadw. $g. ▼ (1877). AMdg. S. BaiSa
1879. 8».
B««le Aeoid. della Mm* ii facim, AttL
Vol. XIV, DiBp. 4. Torino 1879. 8». — Monicllse:
Di una nuora buretta. p. 555 — 661 (1 Tat). — Perosino;
Ha d*iiii tddiDtognfo ad ua Ml« Uo. p. «74-W6 (1 Ta£).
Omwrtwio Ml« B«gl« VtSmn. di Ttofa».
Bolletitio. Anno XTTT (1R791 Torino 1879. 4".
Nobbe, F.: Die l»iid\virtii-iijh;iRiiclieti Vorsiichs-
aUtionen. Fi<i 24. Htt. 1, Ilerüti 1879. 8", —
Schulze u. Barbieri: L'eber cm neues Gluco&id (licstand-
UkOl von Lupitiut luUtu). p. 1 — 11. — Weigelt: Moste
u. Weine unter dem Kinflniie verschiedenen Pressdruckcs.
p. 13—19. - Prohn u. Hornberper l eber die Will-
VarrP-Utrapp'schu Methode der SlidistotUicitimmunK. p. 21
. 34- — kreusler: Zur Frage der Stirk>t(>ffl>e«timfinm(5
bei Albutiiinaten. p. 34 — 41. — Delimel: l ebcr Jas Vor-
kommen redudrender Subatauzen un Pdauzcufreaaerharn.
K «B— 4& — Beatini: IKb LdnitwWKMl uri daa
ulyqnUita. pw W— 48.
Denttehe Seevart« in Hambtirg. Monatl. Ucber-
sieht der 'Witterung. Maiheft 1878. Ilamhiirg a. a. 8".
Haynald, Ludovicaa: De dLstributione geogra-
phica CaalAneae in liungaria. äep.-Abdr. — Pariatore
Fülöp. Enilekbeaz^d melyet irt Magyar TudomauyoB
Akademia 1878. FökdvaaoU Dr. Uaynatd
KttaRfM 1878. 8«.
Obaarratoira coyal da Bruelle«. Annalea. Nou.
Teile S^ria. Aatronoana. Tom« L Braxdlea 1878. 4*.
.— Hoaaeaa: DnMaiiittia gtekala. 117 n. (5 Tk£}, —
iAt Blptttaifa daa camttBtaa de ÜMimond» m pi
Tbm a. Bmdlaa 1878. 4*. —
tlMi aatnnmtaHi Mtaa ftFoliairvalairetafal«
em lBlS-1818. |8 TO.).
— Anouaire 1878, 45" annee. Bruxellee 1877.
8".— l'^Tli. IC- Hnn.'c. Uruxelles 1^78. 8».
— ( ll...servatiuua imdeorologiijue..'» l'idte.i nux Sta-
tion'' interiuitionalc« de la Belgique et des P«y.M-BAn
Euus la dircction da J. C. llauzeau et de C H. D.
UuiJ 8 -Bailot. Franttra aimda 1877. BmxaDea
1878. 4*.
Akad. d. WIM. in Snkn. LUarariidM Vit-
thdlasgen a. Ubliogn^jliiKbe Berichte aber die PuUU
cationen der Akademie. Jan., Febr., März 1879.
Krakau 1879. 4'
Americ. Jonmal of Science and Atta. .Ser.
Vol. XVll. Nr. 101, 102. Newliiiv.ii 1879. S". -
Beal: Kxperiiueut» iu «.Tusb-lircediii^.' pl.uit.s ol tbe same
variety. p. HS— 346. — Kor tun: On ibe fon-e of etferlive
molecnlar action. p. 846—358, p. .I2:i-4i7. - Briish *\vi
Dana: On tbe mineral locality in Fairlirld Cuuntv. Connec-
ticut, p. 36»— 3ö8. — Stevenson; Ou thc Fox lldls Group
of Colorado, p. 309—373. — Dana: On ibe llud.wo river
ai(e of the Taninie Sehlslfi. \i ::7'i- ii"^- — Irring: Note
ou llie .sirati«j;raphv of the Huruniaii »erii-j» ol Nurthcrn Wis-
conain. p. 393 39H. — 8 urgent: Tbe foreels of Central
Kevada, with some remarks ou those of tbe adiaoeul regioiK.
p. 417— 43W. — Uiuball: On Iba aaleililas of Saiun.
Digitized by Google
187
p. iSO — 132. — Drtper: On Ui« dark finu of oxjgen in
the aoUr ipectram on the lea rsfranfible side of G. p. 448
—-462. — Cbriatjr: Ud the Krani« of donftbu- depotiu.
p. 453—463. — Stwyer: Fint nUlogue of ndMnt pointa
of mteon. p. 46B— 471. — HodgM: On « mw «IwakM«
(Vom 16. Juli bii 15. Augu«t 1879.)
fldwiittt» 0.: Dm GftngUoo oealomotorii. Efai
(hp.>AUr. $em 4. JhmdMik. ZaHadir. f. Vuim wimnieh.
Bd. XIII. 96 p. (l Taf ).
Biebflnbttrg. Ver. f IfatanviBtensch. in Hermann-
■tadt. Verhandliuigen .F^ XXIX IkmmnnaUdt 1879.
8*. — Gnist: Die Milchstras&c y 55. — id.: Der
innere Marsmond n. die Kant-l^anlaiTVhp Hvpnttirsp. p. Afi
—63. — SrIlUiler: Vit Expedition des ChallengcT. p.66
— 79. - Fraubürger: Zur Kenntniss der Miraatiscben
Verhiltnissp dir Polarzonc. p. 80 — !>0. — Nengeboren:
Systcniatisflir^ Vprzcirliinsu ner in Aem Tcgplijcdililp vnn
Obcr-l.ajjiiifv ujrkiitmni'iid«'!! < ,>iii !ii|i-ri'n. p 110
Reisscn brrKcr: l'tU'rsicht rirr SVittrrunsicrsclu'iniingtn
in Hennannstadt L J. 1878. p. UI— l.'iT
Minüt-CoomUiMB i. Vatan. d. dentaeh. Mm»
im ZieL £rg«bii. d. fiMb.-8tet. an d. dmitach. Kflatco.
Ig. 1878. Hft. XII. DtemA. Jg. 1879. Hft. 1, S.
Jan. n. Fabr. Berlin 1879. 8*.
Americ Jonrn&I of Science and Arts. 3. Ser.
VoUXVill. Kr. 103 July 1879. New-Hsviii 1879. S».
— Loonis: Contributioni lo netMtrology, beiny recnltt
deriTed froai an examination of the ob^rrationi «f the
rnited Statci signal senrioe and from other sourccs. p. 1
— IK. — Campbell: SUurian fomatiou in Tirginia. p. 16
—29. — Draper: On a new fnrro of »pectrometer aiui on
tbe dislritmtioii of the intensily of lishl in the spcrtrum.
LSO— 34. — Le Conte: On 'the exttnct rolcanoei about
In Mono aod their relation to tbe gladal drift. p. 86—44.
— Brnik aod Dana: Un the minenU locality in FairfleM
€lHUiqr. Cooocrticnt. TUrd ptper. p. 4&~ö<J. — WilM:
A IMMOd of preventing tlie too rapid combustion of tus
earbons in tb« clcrtric laiap. p. U—M. — Stillnsa:
fiemardiniip. a new ndiMd min IkwB 8u BowihBao
County. p 57—51»
Verein der Aerst« in Steiermark Mittbi iltinK'-n.
XV. Verpiii«j.ilir 1878. Grnz 1879. 8«. — Krafft-
Ebing: Zur Kfli^diiilun« di'--> Dfliriiim trerapiLi. p. 1 — 8. --
Lipp: Beilrag ^ur \arii eilen- Lehn' p. 9--21 — (ilax:
Ceber nerröiH; Dyspepsie, p. 22—2« — M Ol 1er: Metallo-
■kopte o. Mptallotherapie. p. 37 — 46. — Birnbacher:
Uewr Anwendung von Kacdn u. rilncaraiB lieiAngMdaaiiit-
luitaa. p. 47—67. — Kratter: Ucber 3ttV«dHNnMB toa
A%odn auf Friadbfifen. p. 68— 7a
IndaB aaiwlsraai kibammn pnUiM «t pcitatiiii
1879. 4«. — CtoidilftibaiiAt dir DtraoliaB 9m
Saal-El8eubaliii-(n'M l''^c1iall f. d. Jahr 1878. JeMlBTt.
4«, (Geachcuk d Hrn. l'rof. Dr. Schaeffer in Jena).
Ovppmiieiu-yerein fttr Wiisensch. n. Knntt n
IQutn. Coppernicus, Niculaus: Ueber die Kreis-
bewegungen der Weltkörpcr. Uebert. u. mit Aon.
TOB G. L. MaDciar. ]>Brohg«Mben «od mit «inaii
Yorwimt tob MotHb Cantor. Thom 1879. 4*.
Anthropol. 6«iell«ch. in Wien. Mitthcilungin.
Bd. 9. Nr. 4—6. Wien 187«. 8". — Much: Baugen
n. Ringe. Eine Studie Ober da« Kinggeld u. acinen Gebrauch
bei den Germanen, p. 88—131 (1 Taf.). — Facht: Ueber
die Bedeutung d«e tU(>-llaL p. 14»— IM.
Leop. XV.
E. E. gaoL BeiohMUMtalt in Wiaa. Jahrbuch.
Jg. 1879. Bd. XXIX. Nr. 2. Wien 1879. 4» (4 Taf.).
— Paul u- Tietze; Neu« Studien in (Ipr .Snudsteinzone
der lUrpaUien. p.l8!>— *)* — Sinmund: retrorraphische
SmAeaB Oianit von Prr<la7zo p »06—816 - Stäche u.
T. Jata: Qaalogiacbe o. petrographiache Beitrige cur Kenat-
aita dar iiierai EimÜT- ■. MaiiBagtalaian dw Mittal- «.
OatalfCB. ^ 817-4«.
— Tatkandlnigaii. Jg. 1879. Kr. 7-9. Wien
1879. 4*. — T. Mojiisofics: Vorifafigo kurze üeber-
aicfat der Ammoniten-battongen der mediterranen u. juva-
riarhen Trias, p. 133 — 143. — Lenz: Kelx-r SQuwaaser*
kalke hei Tliimaf.« in Ostgalirfen. p. H4- l+ö — r. Hauer:
Vorwcrt'iiii^ri n mi (ttsi bieben aus «ler l'mgi'gcnd t. Scbleinz
u. l'ittcn am Nordwestfuss dea Kosjüiengebirgeg. p. 146—149.
— Karrer: Ueber ein foeiile« Uewefli von äeatUcr ana
dem I.«8« de« Wiener-Becken», p. 149— US. — Tietae:
Die ThalgeUete d«a Opor n. der Swica ia Oaliiäen. p. UB
— 164. — id.: Ueber die waiirscbemliehe Forteetzang einiger
in Cmatien entwiekelter Fonnationatyuen narh liosnien.
p. 1S6— Ifi«». — IlAssani: VorliUifine Mittheilungen über
die Flscitfauna der Insel Lesina. P'162 — 170. — Neuniayr:
Jfoitodon arremniMj aiu den Pahidinen-Schirhtea West-
SlavonicB». p. 176—180. — t. ZetibaroTicb: Micmit von
t/Kgitt ia Beaniea u. von Rakovae in Slavonien. p. 180— 18ü.
— id.: Enarait vom MatzcnkSpfl bei Brixlegg. p. 183—183.
-- Laube: Notiz Uber Aah Murmelthifr aus den diluviaoi-
scbcii \ .c\,\n\,v^\-c\\ »uiirraij. [i IkS Ifs.'),— Kiiehs: Anthra-
cotJicriuai aus dem liasalUoffde» hiaazcr Kreises, p. 185 — 18U.
— Lipald: Dm Alter der Idrianer Ijaeckailberendager-
■titte. p-MB— tW.— T. Moj«i*OTici: Ueber einige neue
Faada tob FoMtHeo in den Oetkarpathen p ik<) -i9i. —
Ifageritein: Analyse des Waieers >U-r liUder in Zndc-
mantel u. Einsiedel in Schlesien, p. 1!U im — Kuita:
l'elMT die Sdiiehtenreihen am aOdöatlirlif ii K.iii Ii iIcs Itako»
uitzer Berkens, p. 194—300.— Fiigger: (•itüunsströmungeii
fai dem Torfmoor vea Laapaldskron. p. 302-206. — Paul:
Am den Umgebungen too Dotmj u. Magbu. Reitebcricbla.
p.9(lfr-90a
— Abhandlungen. Bd XII. Hft. J. Wien 1879.
4(*. — Hoernes u. Auinger: Ola Oaalerapodaii dar
Meereaablageraugen der ersten ■. awäitaii aDiodbMa Madl*
teran-Staä In dar dsterrdcUach-angarächea ManarcMe.
as ^ (6 tiL\
Hq^p, Bieihttd: Dia argentiBiadia RafaibBk.
Bueno«-Airea 1876. 8».
Richter, B.: Aua den) Tlim iiiL;is< Im ti Diluvium.
Sep.-.\bflr. aus d. Zeitschr. d. Deatsclicn gful. Cieaellsch.
Jg. 1879.
Satuwiaa. Tarein „FolUoUft" L d. ltti>tM|tli>li.
Jalmabariofat XXXIU. Dflrkbeia «. d. Baadt 1878v
8a.— XXZXT «. XZXT. Dflrkhaba 1877. 8».
Trataer: Fbna Ten IbiianiaaicrB. p. l'-W.
Kail. Admir. in Berlin. Ann. d. Hydrogr. d. mariL
Meteorologie. Jg. 7. Hft. VI[. Berlin 1879. 4«. —
Urtar eintge Ernbnicie der neueren Tiefaeefonebuttgen,
II. AffamtiadierOcean. — Hittellftndischea Meer. p.313-^SU.
— Koppppii: Hi'iirAtrp fiir Kenntniss der Itöpii n GevittaT'
stunn<' [1 ;*:.'t l'cter»: t'bruMumeter-l'ntcnnr^
ungen aul der Sternwarte zu KicL p. 336— 340,
— Nachr. f. Seeftbw. Jg. X. Kr. 29—33.
Berlin 1879. 4«.
Dantacl» Biidaeha» fltar Oaograpbia i. Ilatittik.
Ileraasgeg. T. K. Aroadta. Jg. 1. HU. 11. Wlan
1879.
Alma znater. Organ f. Hochaobnlen. Jg. 4. Nr.S9
—31. Wien 1879. 4«.
Xatter, F.: EatontoL KaebriebAca. Jg. ft. Hft. 14,
U. QaadUabmg 1879. 8*.
18
Digitized by Google
138
Kail. Akad. d. "Win. In Wtak
Kr. 18. Wkn 1B79. 8«.
•.Jf.l87».
ZoologbdM Qaitan. Jf. ZZ. Nr. 1—8. Fkai&fM
1879. 8».
Boy. Comitato geol. d'lUlia. BolletUno. Nr. 5
e 6- Rornik 1879. 8'. — I» f S i i fuu i ; Iji Montagnola
goiir-r, ^lii.i-.ii olrifric'.i I' -1- -'-'I ■- l.>:)visato: C^Mini
geoguOKtki e geologiri auiüi (alabria .<>ettenlriunale. p- 224
--U7. — Farrattl: La fonaaskwi ntiocHriete a Mante-
^Mo (Madcna). p. 388—249. — OQiafeal: OU itrati d'are-
naria • piante fotsiti di FirH'onrn. p, 949 — MB> — t. MoJ-
■isOTk'8: C^nsidcnuiuni ^'<'i:>'r:ili (Olla OmlOgiR eCkWM-
Jogia dagU ttiati temstri. ji. 270-480.
8«. —
8~ 8ir. T. Xm. Vr. 6. BnnallM 1879.
HyaraattK: Da cUorhjdiatc de pOocarpioe ea obct^trique.
^999—697. — Van dpn Bosch: Dcamption d'an baüiiin
■ptM^jtoUllll^iqne. p. <!»>— «75.
au. §M. da ftuMd. BoOetia. 8" IMr. T«mw T.
1877. Thbia gteirale dw artieka. Paria 1879. 8*.
Aoad. de« Sciencei de Paria. Ciimptcs rcudun.
187». I" Sempstre. l'aiis 187!t. 1». - Nr H.
Caliiiurs: Sur 1<'> iiHlims ilr-s st.)iii!iir'i|n Irs TJ.'i 727-
— Uaubr^c: Cuiuc'qucnci's des cxpvni-iiit'» Taitc« iiour
Utar lia rMimw lemttna, ce oui conceme diTen
canwtfaci dei fonaet «biriearei de «oV p. 738—784. —
Morraii: Aiialvse de raction phj-üioUit'iiV"* de« gulfatea de
mainiviiii- rt de sondc. p. 737 — 7^^ — llo »enq : Des
di^plaremeotH quc produit. k rintiriiiir il"iin smI fhihttqup
prpsnion nurmali' <'xfr< i-i- in ni; j i.uit ili -u surtoct*.
741—743, — Crookes: Kuycr de tu clialeiir praduite
nar las diocs araMcaUna. ». 740—749, — Uaaaaaa: Sur
W praTiTotniB^ire. p. 747— TW. — Mallard M La Chata-
lirr; Sur I» riniitalAtion de U pri^^encp dn ipiaoa dana
rutinosj Iii TL- il( ^ miiK-s. n. 749— 7ö<i. — Daslre: Sör Ica
granutis ainvU- i-s et umyUiidcs ilc Tipi'u!". p 7'>J - 753. —
D'Arsnaviil: lii(Mi;jt' du t" ilans l<' saii^;. js 7.):) — 735.
— Jully: Hut la dislril>iiiin)i di s pliusplmti-i^ duiis les difi^-
icnts Elemente da nng. p 7.>4;~7ö». — Cri^: üur la for-
nurtion d'une nudifa« atny!Midi> partkali^re «ix aaquM de
foebiacs PjrrfiMimjtvt«»«, p 759 7fi<». — Desor: Hur lt>s
aaciöis gla'cierg ihin* Icv .Mncs-Miiritimos |i 7li»»~7ti2. —
Kr. 15. .'Vollst: Ik" la ruurue lieii ii<'S p sirii.ri> iks ifiitros
cciirlnirr d'nne courlip itaiiclip, ii r > . . u ili vt liipppinint
Mir une ligiie droit«, p. 760 — 771. — l- laiimiarion: Ano-
aariia dat abeervatioiDs mafuMtgm da Buk. p. 772—773. —
Carataa-Cachin: Fanae fbmla dn «ntirans de Castrra.
Fi 779 — 774. — Cornil: Sur unn nU^raiion di> rellul» dn
MtbätaM au debtit de la maJadtr dr- Hi ii;ht. p. 774
—770. — Trir- ün'hirrhfH sur len t'vri iiMirrd ctcs dt-ü ilcH
Saiiit-r»iil I i .\iii-ti i.hiii;. p Tili 77H. - ( i.ttcau: (.'im-
»dfratioiis sur li-a KcliisiiiUii de IV't«gc ci.-ii<iiiuiiiieu de l'AI-
g4fic. p. 778—781. - Kr. 1«. Da liaeaaps: Sor la aitaation
de la rade de I'orte-Said. p. 786—787. — Pierre et Pa-
rhot: KcclirTchcs rnmplpmpiilaire« «ur 1« nroduiU de U
«Ir-tiillaliiiii ilc.t alciMils p. "''7 7ÜI. — De Magnar; Sur
k' iiu^ispSiiri-, iii"-!™!!!!'!!! !iaiitii(iu'- p. 7'XJ- "i'M. — Meu-
nii r. Ul i Ipti !ii l x|n r.n.i lituli ^ »iir Ips (m>naillp.s metal-
Uqu«« des luett-urileii «twraduaidt-rea. p.7S>4 -7iM>. — (iorgeu:
florla yndacUoB aitilKieUa du biaayda da annpii*«a. )p.798
—9981 — Lefort: Sur 1« tritnaf-etatee. p. 798—801. —
Conrsserant: Sur rrmploi mi'thodMiue des rmr« de wn-
fcur daB» l'arlir(iinatop»ie p )*H -«ti. - Baillaud: Oli-
»erTHtioiih di s plicnimii'tie» des satellites lif Jupiter, faitcs
k rotw ri.ili.Lj.' ili> liuiliiuso en Is7H. p. f*0 ^«i — Ap-
pell; t uriiialioii d'uiie t'nni-liou V \) pötsMaiit la propri«!«:
F[vU)] — F(x). p, 807- Hio s»ir: FoactiaB cUaiiaae
de1%clde ecAique anbydrc p f<l3— 818. — Jooitelfn:
Sur la nitroiin^ianidine. p. BU "KV - Witz: Sur la raleiir
de ••friaiiis a;.'i»n» i'liiinii)ue.'ii impl'iM^ diUin riiiipri'a.iin» lu
aoir d'auUiae. p.dUJ — 818.— Ultrainare: äur la (onoatioii
di la frUa pw 819—890. — Da Sayaaa: Sor rapparaan
de la rellulijso chn Ics rhampiKiions. p. 82i> - >t±2.
ür. 17. Jamiii: ^ar la lumiire electrique. p. ucid— 632.
— De la Ooamerie: Sur dai alti|Ma niathree k daa
expMeacet eatreprisea ponr düeniteer la dfaeetimi da la
pre8*ion dans Im an-he» obliques. p.B32 — 834. — Borchardtt
Sur le chciix den muiJulea dAii« le:« integraleii liypereiliptiqata.
S,H4— IS17 — Iloudet: Sur l'iamriptiun ekttrique de la
purok' p f>t7 M'» — Tempel: Observation de la comete
piriodique II, 1007 (TempeJ). p. 849— 863. — Picard: Sur
wwdMiadatmetiouaonanifonDet. p.86a afifc— Pief te
tMnonatraliea thforique et exp^Mmentale da la "'
eoiraiite de la teran^raiure: 1.« leropfSrature eet i "
per la tütigueur de VuncUlation rAluritique dn mo]
rnrp-s. p. tv'iü — S,'i7. — Andri': Sur nn raivde d'enregiitre-
meiit ciititiiiii de In ilin-rtjiiu du wut p- sijo. — Moi-
tesaier et Eugel: üur les loia de diaiiuciatiun, p. 8(il — 8i>4.
— Caaaaaara: Bar la datega du ghuoaa daaa la laag.
5. 884—888. — Bdchaaip: rata ponr lerrir it rUitelM
e la levOrc de biAre et de la ferin««t»lion alenolique. p.869
— »GH. — Richtt; I>o ]<i fiinin- de l.i rotitraitiijii niuactl-
lalre des muscle» de l'Krrt vi.sbf p. s7ii — Lithtcu-
ateln: hes ruclienille* de foriiK.m: in ■/.■:iifv i.nuveau. p.ä70
—871. — Conlejcau: Tuuruiiui rmi reuruiiue uiiel<|uefoie
kiBlNrtaa da CHodra auodeea k cellea de laelllc«; p.87S
—874.— Nr. 18, Bertlielot: Sur la clialear de formatioa
dn Cfanogi^ne. p. R77- 87^> — l-'riedel. Crafti etAdor:
Sur quelques derivt'« du diintl (n tiHramtlJtylbenzine).
p. fi80— 8KI. — llnrchardt: Sur les traosfunnationa du
^ii iii.il i'plr^' lii'i ri>:irij>i:H Ijvjn i'i iliptiipiei. qui. appliqaece
deux fois de suitv, prudutüeut la dupliciUion, ii. 885 — 888. —
Lawreaca Saiitli: Sar des criauux extnute de la fonia
de fer par l'dthcr oa le pftrole. p. sw— 8W). — Krancoie-
Fraiiek: EfletC rtflcKCI pr'Hliiit^ par re-n itatifui Jos tilet»
sensibles du puouiaogaetriqni' <•; ifu l.iryiiL'i- ^llp^t.l•ill >iir
le oieur et le-^i vaiüBeaiiT. p. Kt,t— h!»4 linitcau; h.tli i*
du »ulfure deearboite sur le sj-.tciue radirulnire de la viui.r
p. 8ÜÖ— 901. — MBniibelui: Dt-teriiiinatiuii geunietrique
d«t «odriliei da la mrbM da raaria. p^ floa-SOO. — Jar-
daa: 9m rtqnivalenre dei fenaei ilfAriqaai. p. 906— 908.
— De Oasparis Sur le raleul des pcnbfbBUonR. n. no9
— 908. — ()){i( r: Sir 1:» formation tfierariqQe de l'Lydro-
K^ne ailieie p 'Ml 'tu. — Duvillier: Sur un nou»el
Isomere de r.iii'lr aru.'! Ii'pn' ]< !>i:i- ',!]'>. — De Mont-
yolfier: Trannlunnatiun de l'acide cainphique en camphre.
p. 916— »16, — Kovfeti 8ar la caattaetUM dea eapdUiei
aangoiua. p. 916— 9I& — Beekel: Da ractlaa dea leli de
Btryebuine sur les Holluaques g»steropodes, p. nH-iW! —
Maupas: iiur l'Ha^aphrya giguntea, Opallue iinii-.elle de
riiilfüti» des Batraeleiiit aiioures d'Altfi'ne. p -IW.
Mi'unier: Hepruduction artifitielle du fer rarbure iiatif du
Uroenland. p. 924— 925. — >ir. 19. Che v reu 1: De la vUioo
dca cooleun et paittealMwit da llaflaeaea aaarote aar
la f biea d*oli|}eU calof€s i^af le nearent clrcidainntat qnaad
on les observe cumparativement avec des corpa CO repos
identiqui's aux prenuers. j). 92;)— »40. — WttrtI: Sur k»
base* ib'rivees de raidol-amriiniiiaque ii. HIO — 946. — De
la Goiiruerii': Sur l'bivtoire di- la llii'oiir li.:' in pouhseo
uu Ilde daus les arcbes biais«». p. 952— 9i!>4. - liun tiardt:
Sur ies transfurmalions du lecaad Ordre des foiwtions hyper-
elliplique« qui, appli<|U(^ deaa Mi de mite, prodalaeöt la
duplicatiuD. p. 956 —957. - l'oincar<: Sur les effeta das
mlialationa d essencc de terebcntJiine. p. ;»53 9.'>9. tiyl-
den: Sur une nrnnelli' funne dr^ nHirdiiiini-es dans le pro-
bliiiie ili's. drux I orp». ji ÜHI .\i>dr<^: Df'velopiM!-
ments de b«c x et «to taog x. p. 9e6— 9ü7. — Ogier: Ke-
^enrina thacmtaHa aar hOm tOÜv». p. 07u-H72 -
De Clerm aat; Del^KtioD daa hIi ammaniaeanx snr ((uelquea
snlfurea mi'lalllques et de rapplieatiuii des faits ob»ervM k
l'analyse mineralc. p. 972 — 974. — De l'orcrund; Hot un
noiiveau mode de fnnnation du ijlvf oi-ülle an niuyeti de
ri-llier nilr.iir'.i lue. p :i7) :i7';, lürliet: l'i- ruiHuenee
de la ctuUlMir siir les luuiUous des cenlrcs uerteux d« l'l'kre-
. D. on— »79. — Uanviar: Da la r«f«a<ntiaii mb
aerft de r^phkAlan aatMcur de la eanfe et de la tMoria
du di'veloupenieiil couttno du q^aiima aerreux. p. 979—981.
— .luuruain: Sur rappanil TCapinMHre des ÄiDpullalm.
p. 981—96». — Lataata: Sar an aaarcaa aeure de Ba-
tiadeo anatura d'Borape. p. 989—966. — Crid: 8w la
Üiyilizeü by i^ÜOgle
mauir* aiuyloide particolttire aui «soups de quelques Pj-räno-
mycMc«. p. Ub&— 666. — Nr. '20. Moticbet: OlwmMiona
iB^iriftnwM &m pnOtim pknMei, Wim k tOhmnttaln da
Onanrieli(baMniiscspu-Airv) «tfcraiiMratobwdaFkrii
ppiid«nt |p premicT irimpslre ae I'ann^e 1879. p. 098 — 906.
■— Ken« I : Sur la r^-sistatire drs rliaiuli^r«« elUptiquM. p. MI7
— fat*. — C'shourN et l'Ulird; ^iir uii iiüinfBu di'nvi' de
la iiufitiiic |>. ;i'>*' '.im. i;;!..'. tMri.iiii>". di'
in sup<inorit^ ecoiiomli|ue de» ma< liiuf « Wcioit' ou CompouDd.
fk IflOS— IflOT. — Ueiaet: Itecberche» nr k praporam de
ndda «•rboniqne dang I'air. p. 1007—1011.— Soret; Sur
Ii tmiparenp«* de« milienx dp ro«il poar I«« rayonü nltra-
iMHli p. lOIU loi.'i. l- ran^oic-Kranok: Iiidt^|>eii-
dancp de» iluiti;;! mi ir'; dii (l;;tin''tri- de la piipillv ift dw
>ai'iatioii.'. dp la mi i .iliitim, i Hii'tidii'uiip. ]i- Hilti — 1017. —
Jordan: Hör 1«» cancicriitUiiue* de» lumtioiui H. p. 1020
—lOM.— Picard: Sur hm wonrMld d« fonetinoB «nti^re».
n. 10B4— 1€87. — Ktctry: Bor IM fenctiMa inlrodnitM p«r
Ijimf dann la th^orie anal)rtinu<> dp la chalenr, k VocctMon
ihb cUi|i>ciilp» ili^ r> niluiKi». p Ii'/i ID'JO Lorin:
Etüde pn'-liiriiiiuri' de l'artioD des andp« sur li-s 8t'I», aaiig
rij.[4'ntiitiiiii d"Lin iluBolvant. |i. l(i:>2- ricard:
bur le« iliaii|b;i'iiipiii« de volume dr U ruie. p. liitiä— KKt.'».
— Horat et Urtille: RMlnrchM «ir k« «Ittedou du
Mnf dam rurdmic. p. IflSfr— 1087. — Jolly: Sur le mode
de rombinaison du fer dana l'>ipnin|^lobine. p. 1037—1031). —
Krnaut: hnr VHiaine li(^inatnx>lii)ue et wir son eniploi en
hiatolo^e. p. UÜU ■ S«ri-n8i-ii: Sur ranpareil du
lon eher divers [(fjiäSMns lic l Aim r.i|ui liu Sud, p. 1042
1049. — Do Se jupc: Sur l «! [urim p jnnvlnidp dp la rel-
UOM Mtr >i>ti rlunipi^'ijunii y liM.l
— Tabk-B dl» Comptch i<u(3u.h des (-uaDCCS de
l'AMdömiu de» srlciiii i', II""' S. niestru 1678 Pari*. 40.
BMtle Aoead. delle SoiesM 4i Torino. Mtmoric
Serie IL Tomo XXX. Torino 1878. 4*. — D e 1 p o n t c :
SpcdMB danddiaeann udMlftainB. p. 1—186 (18 TaL).
MtHumtm mtitttiht Tttda Im lMMibw8lL Ba-
riohto. ig. VIII 1877. Hft. 2 iL 8. IniMbniek 1879.
8*. — Deiner: ErgebnUie dermetcoroltwiiclienBcohaeli-
teiiMm sn TauftM-s im l'ti.iitmhele L d. J. 1876 u. 1877. p 1
— n. — Helbeis: .lahrpsberirht der medidiÜMbea Lni-
TeniiUbi-Klinik des l'mf v. l(rikitan»ky in Ini'.sbnK-k p JU
— 131. — V. Dalla r.irif: li4'iiiiTt. n -im li.utin;«
Bomimt Ltr. p. 1—21. — Gredltr: \ iTwictmiiiii der <V>n-
cbrUen Tiiwla n. 33—83. — Offer: Bericbt der cUnitg.
UAratnÖte-KliBik de« Prof. K. Albert fttr die Jehre 1876
— 187& |i.«t-71.
Boy.floo. «f Sdinbuiyh. Tranaacttotu. Vul.XXTIII,
Itet II. 1877 — 78. Edinburgh. 4«.
— Proce«dings. Vol. IX. Nr. 100—102, 1877
— 1878. Edinburgh. 8».
▼idenikab Selikab. iChrittiania F'ortmndlin^pr.
Aar 1876. Chrirtiani« 1877. 8». i l'l,, .i Kart.i. —
Collett: (hersigt af Ntirjfrs Araneidi i I! Latmiiriulof,
OrbiUlariae. 27 p. — Kjprulf: Kl sijkK. ■ ii i L;r;iii i .N'-r„'i'
18». — Collett: Om Slaeglcriii- /./iJrHi.i nfMs (.jr f 'n/.«fa//i;-
JMMA 41 p,
Aar 1877. Chri*tiama 1678. 8". : l PI.,
2 Kart.). — Hronnpr: Om Trondlijemsfeldti i» midlpre
Afdeling mellcm Uoidateo og Mekialen. 38 p. — U u 1 d b p r g :
liidrag til LiguiogeniM Theori. 40p. — hchneidcri Ind-
bcretning oin en i Sommeren 1876 foretafren lepidojitero-
logiak Keisp. So p — ColleU: Om et l'ar for >(>rge8
Fauna live l'ugli'urttT. 4 p. — Mohn; AtkcTf'fnfn dtn
2<w. — «(>;•■ Marls l->7.'). 12 ii. — Üpusi h: (iniiidtjpldet i
Kendrc S#ndin»r og en OpI af Nonifjord. IHp. Kjprknei;
Uta dein Mpwtoiiiiltp Naturopfatiimg o\r tavidij; imiis For-
hald tfl Spari;bnj<uüi't om po Fjemvirkiiin#.'H Kxi>toiu«'- 27 p.
Aar 1878. Chriatiaiua 1879. K». (7 PI.).
— VUlaaiK Yiitiäper fut dnt huiwllrtr Kontor 1 Bergen.
84 |w -> OoUatti BiiaBarikalaMt ob Xorgei lieptilier og
BuSvUu. Up.— 14: FÜäTuÄiaiiMcnMlerdwuoake
Kordliava-Espeditions 2 (»rste Togler 1S76 og 1877. 24 p.
— ReuBcb: Jagttagc-Uer over isskuret Field ob forritred
FjeM. a7b— Htortdabl: Notde Saite af PipefUinbeMna.
7 p.- i£: Ob Blybroraid og Kvikaelvbiroaud. 8 p. — id.;
Om selensurf og svovelsnrt Chinin. 6 p. — Henrichgea:
Om STovelB)Tens galvaniske I^edningserDe og dennea Af-
huengighed af Temperaturen. 10 p. — Collett; Fiskc fra
NortUia\s-Exi>edillonpnti sidale Togt Sommeren 1S78. 106 p.
— Sara; Ilidrag til en neiere ("hararterinlik af vore Bar-
debvaler. 1» p.
— Register til Chriatiania Vidonskab» - ficUkab*
Forhandlinger. 1868 — 1877. Chriatiania 1879. 8». .
— Foit^gBelM over SwaraVAftiTk af Cbriitiaiiia
Tideoricabe^lnbeForliatiUBiar. Clirirtlarial878.8*.
Sjerulf, Theodor: Ob StcaitlfleatiaiMBi 8por.
Christiania 1877. 4".
San, 0. 0.: Bidrag til Knndefcabe« oa KerRW
Arktieke Fauna. I. MoUiiuca ragionie Anrtieae Nor*
vegiae. GhrtitiBma 1878. 8«. (6S Tat.).
Jensen, Olaf 8. : Tnrbellaria aii litora Korragiaa
occidentalia. Bergen 1878. 4«. (9 Taf.).
Tromi« MDietun. Aarsbcfter I. TromM 1878. 8*.
••«.HbUHid. daf 8«iMMa 4 BMäm. AvMrm
"Hfariamlaim 4m idaiieM «saetM «* aatmlleB. Tom
xm, liwaiNa 4. 8. Hartem 1878. 8«. — EageU
maia! EtndM eomperte aur l'aetion ^lectritpie de* maadM
et dee nerfi. p. 905 — S4S. — De Vric»; Hur la pennäabilitd
des niemitranes precipitces. p. 1344 — Ü56. — Oudemans:
Kerherclii'B »nr la yuinaraine. p :i5<i — 388. — I>e Haan:
Nolice mr \n iule/iralPii p. .Xi)— 417. Winkler: 8«r
l'urigiae de* duocs maritimes de» l'ajti-lias p. 4ll;> 427,—
EagalaaDS: Siv rjaflaeare da aang et des nerfs »ur to
wunüt AeetnaMtenr dee leetioni tnuMTenales artificieUM
des raiwrles. p. 428 i'M. id.: Nomelle» rwliPn hpB »ur
les plu'nompnes niitrii-i Mpinues de la contra« liou musi ulairc,
p. 537 — Itiö ~ Sepllipini: Snr des tourbieree d'ean aau-
mAtre. p. 4«ifi— 477 DihhitB: Sur la dt^coBporittm da
dilunire dp (■aliiiirn | itr I i j». p 47:* 4"2
Nft'i^ui l>ii[;ili),'e Vt'rhanili '.iiig.L'ii v.Ti; dr IIol-
landfcl'.p Mn.'itf rlinppij di-r \Vpt<Tibi;hiii'ppn tc lifinrlian.
Denlp Verzaiucliii-j. Dtrl III llimrleiu 1878. 4'-'. —
Fritzi Die B«uel<un^en der SonneiiUecken zu den magae-
iimÄh o. ■atanrologiachen »scbeinungea der Krde. w» p.
(FoitaeUuag fdgL) #
J. T. Br»aat: Blttailu|M flfeer As QMmg
Elatmotberiiun, be«onders den Sehädelban dea-
■elbeo, (Mem. de l'Ac. imp. de St..P^tersbourg.
7. B<r. T. XXVI, Kr. 6.) St-PMeraboov 1878.
4«. 36 S. f. Tiif
Ala emten Fand eines EUuwutitriitm-BietiM dari
aan wohl aiiuo acboa Ende dee Toi%aD Jebrbttnderta
BDgi'blicb im Benda dM Bheines mtdeokten Ilinithpil
eines ScbAdela anwibaii, der aus der Saiumlung von
Oall in die dMJardia dMflaatH flberging oitd enk
IHlOiiud 1841 ilurrh Kanp mit der durch G. Fischer
18üy ala Jiiatmotktnum bcxcichneten H&lfte eine» Unter»
kiefers aai Sibirien in Beiiehiug gebracht worden iak,
Sien Ftaada vatdeo epUar rngtiai dnreh eiaea obom
18*
Üiyitizeü by <jü
140
BMhakB, «delMD Onf X*y ■•rlla g !■ dnr BiigiMB-
steppe entdeckte, dUigt i:nti-re Biukziiline nun dem
Gouvernement SufttOW und aus dem Charkow'scheo,
Mwie durch den von TraiitRchold 1873 beMbriebenen
Unterkiefer aus dem SUwropol'achen KreiM das Sara-
tow'achen Oonvememente bei ChrtoehtaehowlM imFloM-
bette der Atrubn. Den erbeblubeteo Fond von Reeteo
des SauMtAtritm bildet aber ein ganser Oberaehidel
aalst eimn Dnterkiefer, «al^ 1877 Iwi dem Dorfe
LutHclikn , S. \ou S iri')it:i, .ms ilt r Wolga ^fzoifi-tl
wurdun und d«in Museum der AJuuleoiie in St. Fetere-
liarg Abargeben inirden rind. Dieia Reato bOden die
Unterlage für die gpnnup Cliarnkteristik tlieccB bisher
, Doch sehr uogGDÜgend gekanntea Thiere«, dag iuabe-
, aoodera in der 8lkdhllfU de« Wolgnbeekaia wihreaa
der OilnTiakeit ein Zätgenoise des bascbelhanrigen
Naahoraa fMhmoetrot aMiquüati* sen lichorhimuj ge-
1KMD ist.
Der Sehldel dea SXamMmim wigt im Weaan».
licbca den Typum der tieboiUnen NaabOmer. Der
Stirntbeil und der Scbnauzengnuid sind jedoch weit
böher, das dreieckige Srhnamenanda iet aeitUeii «tark
waanwnangadrBekt. Dia Stirabeina eriwben rieb knpp^
artig in einen mit zablrcicben Zellen uoKt-raMtfii, hemi-
tpbiriacheo, rauben, aueaen von zahlreichen Getlaa-
Jintiben dmabagaMB, •betaui naabnUahaB H«ch«,
der wohl die StOtxe cinti' Horn« rnn •ichr Jjiträcbl-
licber Urös&e bildete. Die luijghcheii, ziemlich acluiiaUa,
na den Seiten ausammengedrflckten, am Endo mäsng
ntHfititen Naeenbeiue bcaitzen auf der oberen FlScbe
Ibraa &idtbeilee eine etwa« raube, leistenarUge £r-
babeabeit, die wohl al« Unterlage eines aehr kleinen,
mehr oder veniger waraenttmigan Homea (Naaanp
homea) n batraebten iat Die Nu«nh9b1a iit dnreb
eiuo knöciicrue NosouBchpiJcwaiiJ vütlatäuJig gcthcilt.
Sie kr&ftigen ^ngenbrauenbögen treten sehr stark
naeb auiatn tot. Die sehr aDaehnUeben JoebbSgen
cnchcineu stark mich unten und aussen gerichtet.
Die betrftchtlicbcn , mit den /VwcMwitM nuutouUü
Imptralthi» Tencbmobeeea iViawetii naiMibt Mtf-
pttalü überragen aU dicke, fliigolartige , horizontale
Fortsätze die grossen Gehüröifuungen sehr bedeutend.
Der knücbeme Tlieil deü QebArgnngtta liegt unten un-
bedeckt xvlacban dem iViMiwt M«fo*tfMU UmpvntU*
ttnd dem frei hinter den Gdenktbeil dar ScUkftnbein«
vottreteuden FortBatzc. Die «ehr breite, nicht sehr
stark nacb oben ragende und dort tief eiagaasbnittena
BiBterbaspteMbnppe bcaitit oben lahr nahe, ariebtign
Höcker. Der dicke, zicmlicb atevk aaidi Unten ge-
neigte Unterkiefer bietet na die Wtto Miaea dicken,
brcitaB oberaa Bjnapbgmanndea nret gNüa Ahadaa
Tarknaer SebaaUaHbaa. Die anraabaaaaa ladMifoeB
bäbaa jadaneite fai jadem'lMr «taf mfar bagt,
grosse Backeniähne, die weder eine R>ige«ef2te Krone,
noch einen gesonderte Wurzeln aussendenden Wurzel-
theil bieten. Ihre Knoch^nsuhstanz wird von der
Krone bis zum Wnrzelonde von Sebndsj^ttea durch*
zogen, von denen die insaara mit Aawnhma jener
zweier länglicher, ecbmaler, von Knochensubitanz aui>
gefltUtar, nnf dar innariD Saite dea Zabna bofindlicbart
raf der Kanllldia nU einem gemndaten Anaaebnitte
(Thatatifung) vernehener Stellen de:, ganzf:. 7.ihn als
Ansaere, aussen nur von einer dOuneu Schicht Ton
BjMabaaaabataas badaekte 8ebmab|dslto nngiabt. Aaf
dem aus KnochensubstAn:«: grhildeteti Thoile der Knu-
flAohe dea Zahne verUuft von jedem Auüschoitte der-
ülbaa am afaia breitara oder aobmilere, kOraere oder
lingere, am Äusseren Ende einfache oder getheilte
Rinne oder Grube (Thal), «o daas jeder Zahn zwei
Thaler, ein vürdere^j kleineres und ein hinteres gräe*
aaraa, bentst. Jedea der Thälcr ist mit Awenahmn
dea an seinem inneren Ursprünge befiodKebaB Ana-
achnittee von einer gekräuselten oder Filtchen bieten-
den Schmebtschlings umgeben, die Ton einer das
' bmarato dea Zabnea dwrehsetienden, mebmab g^
falteten, iiiipelinliclien Scliinelzpliitte ihren l'rtj)rung
nimmt, welche mit der Auaseren, auf der KaoflAche
■b gakitnaalto oder gallltilto BnadaehWuga bamirfc>
baiaa fiandscbmelzplatto verbanden erscheint.
Ebuiga Art: R /fMkrt Daam. 182U (JS »OMtim
0. Fbeber, IMfe, JE Kigmimti Flaeb., 1848, «sna-
cerof typ«* «cu Galli Duvcrnov, 1815).
Daaaelba aebeint die aniehulickaten Individoen dar
tidioi'bineft Knab0niar ' ao Qrflsaa IlbarlnifRm , jadorib
die der Mammuthe i iT'iilit zu hftlwn Durch
die Auffindung des .£?a«m<rfAenMwi-Scbüdels nehmen auch
dia Sagen and BralUnngan von dam mytUaebaa Bin«
horn /'Vnif.trnu fnm'hj atif :< NVii^- (rpütalt (in, da «ch
dieselben weit besser auf dicüc^ Thier als auf ein
RhinoceroB beziehen laMen. Es beeaas nur ein liesigee
Stimhom und, im VerhAltaiae au «Ueeem ein nur aelv
winaigee, daher nielit aofiiülendes Naaanbom, waldhaa
Ton rohen Ydlkem leicht unbeachtet bleiben kaanto.
In Bezug auf die Descendenzlrage vermag dar
Verfasaer das EJamotheriHm weder f&r eine solche
Thierform zu halten, worauü sich andere Rhin^icero-
tiden «ntwiekeUan, nocb umgekefart die lateteran Ar
Stamm viter dea Bamndhritun m erUlrent nocb
weit weni)<er über ist er geneigt, an eine eijuiiie Ab-
kunft demelben an denken, oder wohl gar die Eqaiden
B.1. ft.
Digitized by Google
14J
Eistorisch-kritiscbe Studien über das Ozon.
▼«n U Kuflttf onl. rrofewor tun Polj-technOnim ia
KwlRnibe.
(Kortaetiunu)
18t schwer zu i>ag«ii , ub b«i Schönbeiu
«otMlMidMide AnatMs zur Umünderung Msiner bis-
herig«n Anucfatco dmroh agene Uutemiohuiigen, oder
durch die VcrmclM T«n dttUBivs nud Marignac'),
die ihm winer eigeiiMft ^"gf^ nach vou Marignac
laitgotheilt wardan mmi, «Btatand. So tmI itaht
jcdcnlUla feat, daai die «nto Untmidniiig Ms-
rignac's'l vnr ilerjeuigcn Srhonboi ii's ') erBchien,
worin diäter die ÜMultat« der Verauche mitüwilte,
wtf Giiud wdcluv ap n naocB AusditeB ttbav dia
Natur de« Oxons überging. In rinoni Briefe an Du-
mas, doMeu Inhalt iu den Sittuiig«bcrichtcn der fian-
OtUbm Akadend» von 17. Uta* 1845 init|atlMUt
iil^ •weist ISfarignac nach, Ha.-'s (lau Ozon N-i der
Bkktrolyeo den Waueri) auch i'ut»(cht, weua die
atmaaphUriach« Luft, also imm«ntlicli der Sliahrillfl', auf»
fltigMite tua jahritan wiid, daaaiSinMirgaiii tnckaoo
£■& odar Sauantaff tMÜn Uebatlvte fiber Fho^bor
aianab Ozon bilden, da.^H dai,-egaa Qm antateht, wenn
Gwaohe von Saaentoff mit ¥iiihliiiiiWiiPB odar Sauar-
atoff und Wanantoff ttbar fenehtcn Fhoaphor galdtet
w. rdi ii. Thiii.it ^viir iiiiwidiT^ogliih nachgewiesen, dase
da» OsBon nicht, wie 6chöubeia bisher annahm, aua
dm «kkaloff Mb. Ukkt, «od Mar{ga«e aagt adbat
am Schluuse der Mitlhoilung, tlas.'t ilii.'» Oz<.ti entweder
nur au» ijauer»tuil oder aus einer Vorbiodung tob
Neun Tage später, den 2t>, Miirz 1845. tlifilt
Schönbeiu*) in der oaturtbrsvheuden UoMÜBvhaft
ni Baael dk Xaaalteto aiiMV Taraneha ni^ BMk
wdahen da» Oam unter der Wirkung dos Phosphor»
nidlt nur ent«teht iu tiuem (Jcminth von Huuerntoff
und Stickütoff, aondom auch — genau win Marignac
ge&sden — in einem Gemiach Ton Saueratoff und
Wucfatoff, von BanewtolPiuid XohleMüara. Auchlwim
SlVduchlagcn des cloktrischcn Funkens durch feucliten
ftaantoff erhielt er jetst Oaon. Immer abar, so findet
Seltdabeiii, iat die Anwaimliait Ton WasBerdampf
liut unerlÜBsliche Bciliii-i.iii; y.rn- Bilrliin^' jjfi iji in ii
Gasart, und gerade dxetc Wahrnehmung, die aber, wie
*) FaggHd. AauL IXT, B. 7r
»1 Compt. read. XX, S. S08 n Amial, d. (Iiim H d.
Phys. XI V, 2bJ.
'] ili-r. über d. VcihaiHlli^'n di r i iiturforsch. (ir.i. ia
Basel VII, S. <v
•) lier. Uber d. Verliacdlg». der oaturferwJi. Ges. in
BiMiVlI,a& Bicha auh Mignd. Aud. UT, 8. 6».
nsa jätet bafamnt iat, wif cnuaa Intihna btraU) hnthto
Schaiibein zu der neuen Annahme, daM dM Om
ein WaaMratotbi^araajd aein mliiae.
durih, da«» dar Huiplior in Berührung mit feuchter
Luft den Wsnaanlampf in einer noch nicht bekannten
Weise bestimme, noch wmteren Saoervtoif aufzunehiMii.
Ebeoao wirkt aaeh ihm auatzataodo Elektricititt anf
den in der Luft entfaaltaiMn Waawrdampf und den
Sauentoff derselben ein. Die höhere OxydationaatuH»
des W»Men aber bei deaaeu Eloktrolyso bildet aieh
nach ihm dnidt dinaU Taniaigang ainaa IheilM te
au der poaitiTea Ekkinda «uftrataDdaa flamantoA mit
Waaser.
Dia Zentitreng das OaooB dureh Erfaitnng, walehe
«Thon früher boobaihtot worden war, wird von Schön-
bein jetat auf eine Zerlegung düitsulbcn in Waaier
imd 8ananloff miQekgefÜhrt, und diese Anaiaht indat
eine Beatiitigung durch Versuche Williamson's
welcher dcu, wie i>ich nachträglich herausstellt«, eben-
lalls auf einem Irrlhmn beruhenden Nachweis lieferte,
data duiah MektrolfM ertwltanes Tollatiadig getzock-
Bataa Om bmm Glflben Wasser bilde.
Im gleichen Jahre, in welchem Schüubuiu seiuc
DieiHD Anaiehtan über dia Oonatitatioa des Oaona Ter*
tfteflkMa^ ftadaii Marignae md d« la BiT6%
daiM das Ozon auch entAtclu'. -»-t'iin man elektrische
l'unkan dureh raiues und Tolüg trockenes Sauentoff-
gla bkudufohaablagan ttsat, und sie kmiman UatfAuah
entgegen den .AniMhauungpii Srhönbein'a zu der
Annahme, dass das U;miu — was übrigen» auch früher
adunt MarigSMf) TerrnnÜiungsweiBo ausgesprochen
hatte — nur ein reriinderter Sauerstoff sein könne.
Hier sehen wir also zum ersten Mole die rii iitig«
Anaehamug ttoe dw chemische >'u(ur <lc:i 0.i!»ii.< mit
fieatiBUuthatt amgaaprarhaii. Ab«r trota der schia*
gendtai Tersodw Harlgncc'a und de la Biwe^
hielt Sthiinbein mit glQatar Zähigkeit an »einer
neuerdings aulgaeteUlaa Anrifllit fest, und eist nach
aaehr^ttuigHB, ImrtnlnitigeB Kamyl» tmt ar dar Anf-
fiMKong dar Gaalbr Gelehrten bei.
ZaaBahit naehte Sohönbeia*) gegen dia An-
aiditcD VaHgaae'k und da la BiT«*a dia aDga-
rr.eiiie, bis dalnu T.irh al> richtig angei>chcne Erfalirung
geltend, daas kein einziger fall bekannt sei, in welchem
■alar alaktiiaditm ^ft— di« Hgaai-
sehaflaa iqseod «tnea «inllMiiaB olar »UMiengeaatitao
>> Anna), d. Cfaem. u. Ph. LIY, S. IST.
•) Compt. rt-nd. X.K, S V2'J\.
'j Compt. rtnd. .\.\, S. fli .s.
*) Ber. ober d. Yerhandlg». d. oaturf. Oes. Basel VII,
Bw 11. Paggal Aaad. LXTII, 8. 7B; IUI, a Ut.
üiyitizeü by Google
148
Ktqien icgeodwia twlndtit warden. AtuMi-dem
hebt er herror, dan, wenn du Oion nur tiu Sauer-
•toff bestUudo, Mn gegebenes Quaatum d«« Ictüt«-
fem Oaaea, über JodkaliumltMonf <Atii»irt. n h i'l-
nUdiff Midi ToUatämdig in Oioo omwaadaln und dem-
gemiH ym dar Jodkiliiimlmmig abaorlnit w«rd«n
mÜBso, während nath »t'imT Wahniohinuiif; unter dic«en
UnMtäodeo gtx keime merklicbe Abaorptiaii des elek-
tririrtn Gimm n iMiunkm eei. Auf Omid 4iHir
und der schon früher gemachten Brfdmu^ UMMCh
O200, wie er glaubt, nur in Oegenwut Too W«Mr
«oMAMt UlBM^ itaUtoSehliiibeiii Jetct die Behnip-
tvag auf, bei den Versuchen de la lliTe's müsse der
Sauerstoff noch üpuieu voo Wasner eutbalteu habe«,
das sich befaa ShkbWna ant 4em Bmanloff sa Om
TeAand.
Wir wisiicii jt'Ul, dOKS die«« Behuuptuii)? unrichtig
war» danMarignao und de la Rin- Iterht hatten.
Aber wenn mta neh ariiiiMit, wie Tenchwiudaind klaino
Uengon Ösen ekib seluni dmeli den Oenub wahmehnlMr
machen, to ist da« F> >t!ial!i n S( h öii bei ii '» an xcint-r
Anaicht auf Grund der Annahmo der Uegenwart ge-
ringer Spuna TOB Fenditigkait innoriiin noeh eridür-
lich. Si hworcr :-:r. f>i j-ffifcii dmc;.'™ ist c, wiü dem
scharCsichligeu Beobachter die YolumTerminderung des
flaneirtBai Mm SlahMainn dMidbm ttbw JodlnliiiB-
lösunp ent?r:hcii k. iiii'h, -wodunh er, wip erwähnt, in
seiner irrigen Aulluj<»ung noch «ciM-iitllrh bestärkt
wurde. Vrcny und Beequerol^} hüben «päter nach-
gnriesen , dam man da* Volum des Uber Jodkalium-
ISsunp aufgestellten Sauentoffgase« durch Elektriairen
ni< )it t/.>m tWMDdnra, sondern ganc zum Von<( hwin(ipn
briqgeu km, »Imb albaiilig der (enauate ttauentoff
eionirirt und T»m Jodknlinm ahaoiAiirl «itd, Baob*
achtungcn, die diinh VcrRuthit A ndraira* und
Tait's*), sowie t. JBabo's*; bostüligt werdes aind.
Tnte aeiiwr tmiehtign Anflhmuig dar Katar
dw Ozon«! hat j..iKh SoMnbain in einer fm^wn
Zahl Tou Untursuchiuigen flina Baihe wichtiger That-
•achen «ttfjjeflmdew. dia «ber dia Bediagwigaa der
Bil'Imij? und Zer*otznnj: die*«-: St-^friw, über dessen
Verhalten gogcu andere NulMlanzon u. a. m. höchst
viehtigen Au&ohlnss ertheilen.
Tor Allem muas hier an die Vamieha 8*bKn-
bain's*) erinnert werden, in welchen er naebwrist,
»I Aiirial, ( liiiii rhvs. XXXV, IV2. Aimal « hnn
Fhami. l.X.WIV, LHM, ( omi«! r.iid. XVXIV. Süll
»i I (J K. h.ic Troiwl. IX, ttiifi riiil Mai? ())
XVII, 4a5. Amuil. d Lh. u riiann. CXIT. I.V>
• . Annal. d. Clirai u rtj-irm. Siipl. 11, 2ii!>. Uull. m>c
dlB. VI. 841».
*j Poggesd. Auuat. LXXV, Sti7. Der. Uber die Ver-
baadlgn. d. ualiiil Ott. UmA IX, 10.
das* das Own auch aus rein«a fhiiiiiilnll|M «it
feuchtem Fho«phor entstehen kann, wenn nur das Ca»
hinr^diend warm und durch Bruckverminderung Ter-
däont i»t. Allen aufgeAtellti n An^^ lueu iibcr dia Om-
stitutiom daa Oaooa stand die biahadga Stüiuuag ani-
gegen . daaa in «ginem Baaentaff der Thoaphar nkht
leuchtet, auch kein Ozon bildet. Kehouboin's Wahr-
nebmnqg, wakiha ihren Wesen nach übrigens aahaa
in einar MHtheihmg ^en Berieliva*) aofhaHan iat,
bi'M-iti^tc alle Kinwilrfe, welche Regen die Zuaanim« u-
setcung dos üsons aus Waaaentoff und äaoenrtott' oder
Auch mi-hriTf irrii;f A uff tetliin^'C:i iil>rT die C')ti
stitution des Üxous hat 8chönbein in dieser Zeit
md trsls aanar etgenan irrigen Anriebt beriehligt.
So die IMinuptviiip Fi^o-IicrV " , bei der Elcktrolrse
des Waseorg, dem l^lcktri^iron der Lui^, dem Ueber-
leitea Toa Luft ftber Phaeiihair entstunden jedesmal
Oase von ganz vcrscljiodcner Natur: im ersleivn Fnllo
Waaserstoflsuperoxyd , im /.weiten fSiiljicicr^aiuR' mler
salpetrige Säure, im letzten eine .Säure de« Phoophors; .
initar dia Anaioht Williamaon'a*}, watehar eben-
IUIb m den Schlüsse kam, daaa der bat der Ebnrir-
kung des Phntipluir« auf feuchte ntmosphürisdie Lift
auftretende- riedwnde Körper veiaohieden aai tob dem
doieb BUktrolyM eibaltenen nnd daaa die Jedanasebai-
duii^ ;i':>- .TitdltiiUiiir. mit ]hnhiiliiii -irtfi T.uf't nur eine
Folge gleichzeitiger Einwirkung von Phoep bonüure und
8anaivtadf aai , fkanaor die s|ilHara IMiaiip^ iii^ daMMSben
Forachers, *) phoophorisirte Luft und cIcktroh'tiHcher
Sauerstoff enthielten zwar ein idcutticiue Ozon, jedoch
M-i die« Tcrachiedao Ten dam Owe^ waldwa bei elek-
triaehaa Entladnngan fibildal «izd, dk Anaichtegr
OBnttn''a*) n. A.
Karignna und da 1« Sir« erbialtan nun aber
einen mächtigen Bundosgenosaen für ihvp Auffa.'(.<iungen
über die Natur den Ozon«, denn kein (icringerer
als der giniae Beraelius*) trat im Jahre 184T —
ein Jabr Tor aainem Tode — ihren AnaohnvmigaB
aber die Gmatitntion der nanan Oaaart bei. Haan
kam noch, doss Marchaud ') beim Elektrisiren reinen
troekenen Sauaratoifl^ases abenfiftlls Ozon erhielt, wo-
dunbdiaTeiaadieaadSdilnadUgerungenMarignae'B
mH 4e 1» Bire'a ibn Baattt««« ftnden.
>) Ucrzel. Jafareiber. idl. XXVI, S. 64.
•» Poggcnd. AnaaL L.XV, S. IW; LX¥I, 6. 16S.
1G8, Gi<J3.
•i Aimal. d Chem. u Pbarm. I.IV, S. 127. PooMBd.
Antial. VI, S. Ätl.
•I Autlid d, ( luin. u. Pliann. LXI. S. 18.
<■) l'(>i?,-i i;d Ani.iil. LXXl, -l.-«: LXXV, Ut.
•j Berzel. Jaltrenber. Od. XXVI, b. <>S.
«I Peggaad. AnaaL LXVU. S. UB.
i^iyiiiziüd by Google
143
bein'H ttW die Nfttnr dm Oidiui ad« überwunden anRC-
M>h«n irerdeo, trotcdem tT »clbit noch bia rum Jahre
1692 mit gTomer Beharrlichkeit an deoMlben fett-
hklt. Yon MwhafUiB ChomikiTn bekannten nch zu der
Anrieht, dam daa Osnn mn Waewiriitogropero« yd lei, nur
noch rw«i: Wi 1 1 iaitiAoii and, ni einer Zeit, aU
Schönbaiti laUiat lehon au andenn Anaiahtwi äbcK^
gcfrangeo mr, BannoTt. Dar errtare raeht lo be-
wi ii-cn '\ da-is diui b<iiml>archtrpteii derKlektricität durch
atmosphäriicfae Luft entatebende Caa Tenohieden win
■•■a TBQ im Audi Blakliolyw wui lüt ftnehto
and Luft erhaltenen, weil r« im ersteren
mr wwohl beim Eintritt Ton poedtivvr
ab n^athw Blaktoieit» in die Luft,
Ozon bei der ElektrolvM» nur an pi-iiivin I'nl fm--
»cheiilp. Und da or fiTiher': si liuii nui hi^rwic-itii zu
liiilx'u glaubt«, da*« da« elnktrolytiMlio Ozon ein
WaiäaeratoSraperoxyd aei, Befouchtun; der Spitxe des
Conductom jedoch, au» ««Icher die Elektricität auftlritl,
die Bildung dos Ozougeruchee Tcrliinderi', so kommt
er anoh hierdurch su dam SohluMe, die beiden Gate
inlifleton Tarachiadan •ein , ' da nach aaiiMr Anaidit
Fem hti;;k! i* d e Itilduiig c im i \V(i>M.r^(ofrHup*roxyds
nicht rerhiuderu könnte, und es miUee dedialb im
latelarea lilla dar Gannh dmoh eioa waaiwlefliaia
Yerbitiduni; veran laust sein.
Die Bildong dca Oaoni aoa feuchtem Vbogfbm
mid Btnaiatedr erUSrt doredba Chemiker durdi etna
Anaidit, dir TnllVnii ii I n ir.it i\pt L i r b i 'suchen An-
■diamuigsweii!« über ii^rrcguug der chcmiacbou Thütig-
keit flbenindlmmt, irod dia s, & mdi in daawa
G;ihniii[r«tboorii' zum Aindrurk p>brafht !»( ; indem
«ii-h der Fhociphor zu l*ho!iphorBiiure oxydirt, sogt
Williamion, findet eine gleichseitige, für rieh aUaia
nicht eintretende Oxydatiooswirkong anf Woiwcr statt,
mlohea dadurch in ein WaaaenteJbnpcrozyd um-
gawmddt iriid.
Tia .M( Tf ' tritt, w ie wdioii erwähnt, als Vertreter
der WasacmtoihupC'FoxydhypotlieM auf zu einer Zeit, da
de von ihm Bagritaidir adxm uafgtgAm met. In.
einer aiisftihrlirhm Abhnndlun;,' vcrthcidigt (gr M der
Hand cahireieher Venudiu diu AuKiuht, tlasOwn, dntdi
Elektrolyse ana Wiaaer, nnddaaOaa, beim Dunshadilagen
de« Fuokana durch Saneratoff entotaitdeo, leien trete
gleidien Garucha >wd Taiadiiedena Steffa^ atatorea mttaio
all aiii Vawoiitiiftmwniiayd^ 1
>) Amml. d, ( liem. u. I'Lariii. LXI, S. 13.
•) Annal. d. rinm. u. riiaiiu. I.IV. LXI. 17
■i Poagend. Aoual. LXWI\, b6. Aimal. Cbem. Pk
UUCXTIdTbi. Jaun. pnkt. Cbeik UX, MO.
nihrung dos oigeotUdbl OmB hiUa und auch :n:n f>rat
»eine stark oxydireode Widniag anaBbe. Vr>llkommca
getrockneter elektrolytiaoher Sauemtoff giebt noch ihm
beim Oliihen und Dimhleiten durch Glasröhren, die
innen mit einem Hauch von vaaaerfireier Phusphor-
aiinre bmclilagou sind — „Baumert'iiehe Kohren", eine
htdbcode ErTangenadbaA der Arbeit — deatlinha
Vawi maitien, ja er baradmat ana aeinon YemulieD
diu ZuKamraenBetzutiK de« Oüorn ula H'O'. Indem
•r das ozonhaltige Gas snenit durch einen Apparat
mit Jedlmliiim, dam dneii lalehiii mH oaaa.
S<^hwofelȊure leitete, lieHtimiiilc er durch die Zu-
nahme de» üewichtH der bt'iden Apparat« die Ge-
unter der VorauMtcung, daaa
n»0' in O' und H»0 zerfällt, wobei der Sauerstoff
lu dem Judkalium zurückbleibe und eine uquiralcnta
Menge Jod auiecbeide, dos Wasser ruu der Schwdtt*
Miure znnUikgahalteB werde. Aua der Ga
des Ozons dnenrili «ad aadcnndta aw
stofT, den er aus dem ausgeacbiedenen Jod berechnete
und dem Warner des HohwefelMtureapparatea
ddi in dar Tlmt Zahlen, die mit der dien
Formel reiht j^enan ü!M-ri-ni.-i)iiiii,>Ti.
Gegen die Aneichten Baumert's trat jedoch
Md damnf Andrewa*) mit adir gründlidien Vntaa»
Buebunpin liervnr, aui» welchaB die L'uriehti};kriteti
der SaumurlVehen Uesultate in aehlagender Weise
akihaqabeo. Andrewa «iaaimbaMndm nach, daia
beim Zerfallen dca elcktrolytisehen Ozons keine Spur
Tou AVaseer entHt«he, das« beim Dnrehleiteit von Ozon
durch eiue augcsSuerte Lüsiaig von Judkalium, wo-
bai alao eine Abaorption erantnaU Torbaodeoer Kohlen-
dlim amgeMhleaMo iet, die Gewicbtaannahme dea
Apparates f^iiau «bereiiistimnit mit dem Gewicht des
Ozons, wetcbcH als allotropischer Saueiatoff aua dem
dvmehMdenen Jod bemiuet wurde. bA dieur letata
Sati anch uii ht nuhr wiJrlliili richtig', da wir wjsH<5n,
dam daa Üzou beim Durchgang durch Jodkaliuiu unter
Aiftdlen in 0+0* nur den dritten IVa adnaa
fiauentoA snrtteUüsxt, »o »ind die rnn ihm gezn^rnrn
SdtlnmfidgemqgtB dennoch auch nach lutMrcu Jetzigen
Aiwdwnungea völlig antreffend, da ja die weiteren zwei
Drittel des Ozon-Sauerstofla völlig uaaliaorbirt durch
den Apparat hindurchgehen. Nur in der Geoamnt-
menge des ynrhandcnen Ozona musate Andrews zu
abwddiandan Beaultaten kommen, indem er dioadbe
ana dem anigaMluadanan Jed liendnMte, da eben nur
der dritte Thail dea Oanna Imi BeriUmiag mit Jed-
'I l'iiil I I) X. -»50. Annal. Cbcm. o, Ph. XCVII,
3TI. Journ. iiroku Cbem. LXVU, 494. Poggend. Anoal.
XCVni, 48&
Jod auaacheidet. Baamwt*) remoiMtrirt«
nrar sagen die SchluaKfoIgemngcn TOD Andre VI,
iaäm «r diMem cntgegenbklt, daM di« JodatwackM-
iug aus Jodkulium lianpCaKeliUeh durch Einwirinnif
gnrÜiiiliolHB SananUA unf dia diuvh daa *»»■*■■■■■■
■ein möme, und rUiM dcninach die Vernuchn V. inen
Anaproch anf Genauigkeit maoheo köDsteo, doch ohne
EMg. AMh Seh«Bbeiii>) aalbat Tanodito dia
Baumort 'M-lirn Itosultate durch dip AnTialimc m er-
kUtien, dsM sich bei der Elektrolyae des Waaaers 2u-
«nt OaoB, dam dnxdi MimlAMiy aaf das Waaier
erat WasBoratoffTOperoxyd bilde, jedoch nachdem auch
soch Houzeau') durch (genaue q\iantita(ive Beiitim-
die Resultate der Andre wsWhon lTnt«r-
baatiitigt und tob B«bo«) und Sorat*)
fia Abwaawiliait Ton WwmnMf ib «laktriaehsB Qion
mct)gäwie»un hatten, war auch dio Ba umcr t Vho
▼■■aia<i>irmnMHu j dhypotheie ala Töllig übenntnden
Bildliih. It .'nitro nach Kntdeckung des Ozons,
in die letzten Stimmen, die tUr einen Waaaer-
geknmmen, daas bei den Chemikern d'tr Natur des Ozon«
ak eines allotropon Sauerston« uubcwtntion dastand,
llaa llltte nun erwarten aoUen, daas die Untersuchmigen
ttber daa Oiqb einen regetrofissigeren Vprlnuf nehmen
wflrden, daM die Ziele, die man im Au^ hatte, gloich-
maosiger und genanar ftdita ftworden wären, denn
dar Bodan, anf daa mm no vaiter arbaitata^ war
Ja «n ftaterar geworden. Doch das Ende der 80-ar
und die fiü-pr Jahre biuchten neue VerwirruDg, und
di« Confuaion in der üaachichte des Ojwna enwcbta
Jatst afvt ibivB CMinioatiooBiiiniki*
Hauptsächlich 7.\yr- Frnpen waren es, die Frage
der JütistonjE eines zwcit«a Osona, des Ant<wons, und
dia IVaga Baeh der ioBaraa VewehiedeaheH daa g»>
wSlinlichen Sauerstoff» ind do« fVnn», welche dir
Kicbtung der nun falgendon Untersucliungen bezeich-
neten, und Ton welchen vor Allem die entere noch
oiaht d^ganyaaaua Tarvimingcn nnd Verimuigea der
Anaiahtan Tetanlaaite. Auch hier finden wir wieder
den Kamen des Forschen», dur am iBaiillaM cur Kennt-
Biaa aof diaaam üebiete beigetragw, au der Spitaa
derjenigen Chemiker, wehshe, tob einer unrichtigen
Toiauaaetsimg anigafaeDd, eingehande und sahliaieha
Untersochnngen anataUten, ran die Extatena eioar
diittim SanentoffinodifieatioB in bewaiaen. Gelang
diewr Bewaia aaeh aohainhar, aa daai die
aiaaa iwmtan OaDaa in daa 60er Jahna
angenommen wurde, »o haben wir diw dwlia'.li nicht
SU beklagen; denn gerade Denjenigen, welche unter
Jeaer ftladiaa AaBoliBe ariieiieteB, Terdankaa wirffie
werthvollsten 'KminponMhnflen in der Konntnins de«
Ozons, und haben sie den Klärungaproceos TieUeiclil
iBCb etaraa anIhdialtaB, aa habaa rie iha dodi anah
nicht verhindert.
Es sei mir jycstattet, auf den folgenden Seiten
die Kntwickelnng der beiden Hauptfragen getrennt zu
behandeln, denn die frage aaah dar Rtiateni und den
Eigenschaften daa Aatanma «ad dar davaa ahgdeitetea
SanerstoffrerbindoBgaa im OagtOMts cum Glon st«ht
Bsr is enÜBnilaaa iaBaraa AHUBanahaag aüt der
Flage nach dem moleknlarHi TTntorsehied daa Onaa
vom gewöhnlichen Sauemtoff. I'.nc jjrni einsame Be-
handlung würde nur auf Kosten dor klaren Dantelluiv
Schönbein war o«. wt-lchor im weiteren Ver-
laufe seiner Untersuchungen zuerst zu der Ueber-
ae^gaag knt, diaa aia iwätaa Om eiiatiren mfiaia^
welchen in seinem Chemismus zu dem anderen in ge-
wiesen go^UMttzlichen Beziehungen stehe. Gans »11-
miililich wurde er zu dieser Annahme gefUhrt durch
eine lange Xaihe tw PBterwohuiigBw» die er nad
«aden Chemiker ttbar die Art vad Weiae der EM-
stohung und dor 'Wirkung des Ozons auafohrtea.
Stehen auch viele dacaalbaa mit der Frage aaeh der
dritten HodifleatieB des Baneraiofla acbaiabar oft nicht
in diroctcr liezicliung, »n werden sie hier ilfiunx.li
Berücksichtigung fiudou als weaontliolu Uliodor dor
SchSabeia' aar Aafttdlaqg aaiaar aauaa Aaaidilaa
Mgt.)
Sie t Abhandlung to& Band 41, Pars I,
der Im jkota:
XCIX, Pf«. Alual. Chcm u. l'h- J. Hoser: Der Krrisprncess . rrzontrt durch den Re-
actionsiti-om der electrolytischeu UeberfUhrung und
dnrA Tardaaqiltoy and OBadaasaMea. 4Bog. Tbst.
(IVois 1 Reichsmark 20 Pfennige
ist erschienen und durch die Buchliamlluiig von Wilb.
Bagalaiaaa b Leipiig an
d, Ml Jeara. jnakt Cbem. LXX. 4Ih,
idltm d nsl (ie». Kasel, I, 1664, S. Ifl,
XCIX,
•) Verhsncntrn
= 1 ('<imj>( rciiii M.III. I'oj
1G5. Juum. urakt. Chim. LXX, S40.
«> Anaal d. Chea. n. Phana. 8nL II, S66.
^ AnnaL d. Cbeak a. Fhana. Cum, M. Jeara. f.
prakt Chcm. XC, 91& Foggiad. AaaaL GXVm, «as.
Conpt. read. LVI, 890.
Bnuk na K,
i^iyiiized by Google
LEOPOLDINA
AMTUCHKS ORGAN
KAISERLICHEN LEOPOLDINO-CABOLINISCHEN DEUTSCHEN AKADEMIE
DER NATUBFOBSOHBB
BERAÜSGB8EBEN DNTER XITWlBiniNO OBB SBKTIOBSTOBSlllIDB WS VBt nÜLSIDBHTEH
Dr. CL B. EnoUaadi.
HaUe a. S. m*«.,,-..». «. lieft XV. — Nr. 19—20. October 1879.
Inhklt; Amtliche M itt hei Innigen : Vpräiiilfnini; im rorsniiallM-standp d>r AkaUinii«^ — Uritrinp 7ur K«s-so diT
Akftiifniii^. — Dif Hililiullii-k ilor Akiiili'tnic l^lllll;^>) Ih'itiriili Willirltji Itnvi' + (>i lil iss SuustiRc
M 1 r • h r 1 :i -1 II l'ii,/i _M-iL-'-ii "-■linlrir lli.r-i.-- tn-,;li-ii ^ iiijit Iii ri.iv.-iui ilir "■t'-Lr-r-na: k. —
Imtllche Mittheilungeu.
Tertademiig im Personalbestände der
Cortorbeaes Mitglied:
Ab M. fltplanlNr 18T8 n WIbb: Hot Hohrth Dr. timuä VHul, PMfcnor «m. dir BotnOc m Wm.
I du 15. OMtm 184S. Mgn. Batgiu IL Tarn A4Jmilrfc mtaiA d« 14. Febraar 1831.
Dv. H. lto9blWKh.
BiiM(8 ZU lasse to Aladandt. ^ .
Sin* Wtm
Oetob«r 2. Von Hrn. Geh. Ober-Medicinalrnth Pr. H. Eulenberp in BerVm JuhresWitr. f&r 1879, 80 u. 81 18 —
„ 6. „ „ Bad««izt Dr. E. Luchs in Warmbrunn Jahre«b«)trag lUr 1679 6 —
n n H "Pnkmn Dr. H. F. W. Bbaar in P^gMiwriJ« ttlmIbtUng Ar 1879 ... 6 —
Dr. H. lültMaacli.
Dt« Bibliothek der Akademie.
(SeUmi.)
Om. ]lfttiir«ita«aaeliftftlieh«r TareiB.
Vpreln der Aerxto in Steieraaftrk. MitthaOBiigaB. 1863 — 78. 8*.
Jalir«ab«richte. 1—4. 1663—67. 8*. OrtoiiigaB.
8Mjni«alM>Mrt«. e—ll. 1899—74. 0*. AasdanU Or«iilBC«B*-
JfittheUungoB. ISI, 18. 1878—78. 8*. Amalw. 1815— 8S. 4*.
L««p. xr. tt
IM .
Halle a. 8.
Naturforschende Getellschaft.
AMifJlii«g.n Band 4—13. 1656—77. 4«.
Dantaoho SMwarte. 1876—77. 8*.
Hanau.
Wettaranitche Oesellschaft.
JahnAtridit. 1850—78. 8*.
Hannover.
Naturhistorische Geselluchaf t.
/ahmberiobte. 12—80. 1668—71. 4«.
21—26. 1871—77. 8».
Burlem.
Hollandaelia Haatsehappij van Weten-
^ (■ p |i i' ti-
Natnnrkundige Veikauücliogen. ^I. Yerzameling.) Deel
8-34. 1817-44. 8«.
— n. Verznnipling. B. i I 1- 25. 1841—68. 4».
— III. Terzaaicliiig. Deel 1 — 2. 1870—77. 4".
8aoi4t< hollandalaa de* Soieneat.
Arehives ui'i.Tl»ridni<ips des srit tn.ri uxactea at IMlta*
rellea. Tome 1 — l;t. IbOü— 7ö. 8*.
Heidelberg.
Nn turh i s t . i !■ i - III !■ (I i L i !j i s c her Verein.
VorlMiHlluagen. Bond 1— Q. 1867 — 72. M. F.
Bud 1, 9. 1874—79. 8*.
HeMaglhn.
Finaländiacbe GeRcIlsclrnft der Viaaen«
Schäften.
Acta. Tome 1 — 10. 1842—75. 4«.
Oafenigt af Förbandlingar. Tom« 1—8. 1888—66.
4«. Tome 8—18.* 1898—76. 8».
VUng. Eiftat 1—96. 1888—77. 8».
Hermannstadt.
Siebenbürgischer Vereiu für Natorwisscn-
schnftou.
Terhandhiitgen uiul lliUhaikii|g«ii. Jaluf. 1 — ^88. 1850
—1878. 8».
Innibrnck.
Zaitachrift des FerdiDaudeain iür Tyral und Vorarlberg.
Dritt» Folge. Haft 1—21. 1898—77. 8».
Xaturwisienitchaft lich-medielitiaoherTaraia.
Berichte. Jahrg. 1—8. 1870—79. 8*.
KM.
SdiriJlaB dar üahranitst. Bd. 1—24. Jabrg. 1854
— IST". 4°.
Comaiisaion zur Untersuchung der deutschen
Haara.
EfgebiHiMdarBaobMditngiatotimMa. 1878—78. 4^.
KaturbiatoriachcH T.andeiBnaema von
Kärnthea.
Jahrbodi. Haft 8—18. 1869—78. 8*.
Kftnigsberg.
Phyaikaliach'ökouoniische Gesellschaft.
SehrifteB. Jahrg. 1—18. 1860 -77. 4*.
Kopenhagen.
Kongalige Dauske Videnskabernea Salskab.
Orenigt wer Terfaandlinger. Jahrg. 1849 — 78. 8*.
Krakau.
Akadamia der Wiasenaohaften.
Sprawoadaiiio. To» 9—11. 1868—77. 8«.
Lripdg.
Äctii »•nulifonini. Aiitius 16H2— l".*?!. 4'.
— Supplfment. 1—8. llj;»2 — 1724- 4«.
Nova Act«. 1782—88. 4».
— Supplement. 1, 2 1735— H7. 4*.
Ki'iiiiglicli äückiii»clic Guscllsckaft der
Wi ssenachaften.
Berichte mnth.-physik. Cl. B.I. 14 -27. 18C3— 75. 8"-
Geaellschaft für Geburtgfaalfe.
Mittbeilungen. 9—94. 1868—78. 8*.
Leydan.
Academia Lugdano-Batavik
Aimales, 1819—99. 4*.
LSaboa.
Aeademia real daa acianeiaa.
Memoriaa. Tome 1—13. 1707—1887. 4*.
— 2. Srrif. Tome 1—3. 1843— 5C. 4».
— Nova Serie. Cl. du svicDcva mor. etc. Tome 1 — 4-
1854—79. 4«.
— Clane de «cienciai nath. et«. Tone 1 — 5. 1854
—1876. 4».
Jomal doa scieuciaa maUiawiatleaa etc. Tone 1—4.
1866—78. 8*.
London.
Geological Society.
TranMoUons. 2. Serie. Yti. 8—7. 1826—66. 4«.
IkweadiDgi. ToL 1—4. 1884—41. 8*.
Quarterlj JonnnL Vd. 134. 1845 — 78. 8*.
Zoologioal Society.
IhuHBetMOB. Vol. 1—8. 1883—79. 4«.
nMoaadii^ F. 1—98. 1880—60. 8«.
LiBaaan Sooiety.
Thnaacllon. Toi. 18—80. 1891—76. 4>.
Prococdings. 1866 — 75. 8*.
Joomal of the froceadiaga. Zookgy. Toi. 1—18.
1866—77. B:
— BMaiqr. Vol. 1—18. 1856—77. 8».
Digitized by Google
147
Royal Soeiety.
Philodopliical Trnnsaciions. Vol. 1 — 16. 1665—87. 4*.
— Vol. 54—63. 1764— V3. 40.
— „ 79—14». 1789—1813. 40.
— „ 118—167. 1823-78. 4»
Abotrwto thePapers. Vol. 1—27. 1832— 7S. 8*.
Astbropolofloal 8oe!«ty.
Rninr. Yol. 1—8. 1863—70. 8"
Antliropologlcal Institut.
Joonml. YttL 1—8. 1871—78. 8*.
Lund.
Acta Uiiivenitatw. läGö 7t. 4*.
Lyon.
AeadAni« Impiriala das aeianeei, bellea-
lettres et srts.
lUmoira*. Noav. Siriv. Cla-SAC den ^cienccs. Tome
8—22. 1858—77. 8».
— Ciaaa des Mtn-s Tr.mf 7 — 17. 1858—77. 6*.
äocieti' d'Agriculturc.
Anaalta daa adenoaa phyaiquaa at nataratlaa. 1. SM».
Tome 1—11. 1888—48. 8».
— 2. Serie. Tome I, 2. 181'.», 1850. 8«.
— 8. „ „ 6—7. 1861—63. 8".
— 4. „ „ l-:» 1868—77. 8«.
Madrid.
Baal Aeademia da aiaaaiaa.
Bcamnan da laa act.)<^ I8 >o~6S. 8*.
Magdebarg.
Hatanrissenaebaftllcbar Taralii.
Jabnaharichla. l-ö 1872—78. 8*.
MaBCheiter.
Literary and Pbilo^opliical Sociaty.
Xaanoin. 2. Seria. Toi. 8—15. 1848—60. 8*.
— 8. Seria. Td. 1—5. 1862—76. S«.
PraccadiBgt. Tot. 1— IB. 1867—76. 8*.
Marburg.
Geaellaobaft zur ßefürderung dar gaaammten
Katarwiaaanaabaftao.
SehriAen. Baad. 1—11. 1888—78. ^8«.
Halboina.
Royal Society of Victoria.
TiiMMtioH. ToL 5—14. 1860—78. 8*.
Wichi^an.
State Agricultural Society.
TraataaUna. Yol. 8—7. 1850—6». 8*.
Milano.
Reale latituto loinbardo di scienze, iattera
at »rti.
Ifeimria. YaL 1—14. 1848—78. 4*.
ikndisaBti. YoL 1—4. 1884—67. 8«.
— 9. Saria. YoL 1— lo. 1868—77. 8«.
Moskaa.
Bociete imperiale des naturaliataa.
KoiBTaau M4iiioirea. Tooia 1—4. 1889 — 85. 4*.
— Tome 7—13. 1811— 7«; l".
Bulletin. Tome 51- 53. 1876—78. 8*.
KttBiglieha Akadania dar Wiaianiabaftaa,
Abh»n<lhii!!f.-n. Band 1— lo. 17C3— 76. 4».
DoukacbriA«)]. Band 1—9. 1809- 25. 4».
Abbaiidbuigeadarinatbea.>pbydbaHacbaBCIaaaa. Baad
10—13. 1868-78. 4«.
Sitzungsberichte der mathem..phTKik«lischen Ciasse.
Jahrg. 1871— 7ö, 8'.
Gelehrt« Anaeigan. Baad 1—50. 1835— «0. 4«.
Balletin. Jahrg. 1842—58. 4*.
SitzuiiyslhricliU-. Jahr;,'. 1860 — 70. 8».
Almanacli. 1843-75. 8«.
AanalMi der Sgl. Sternwarte. Band 1— 81. 1848
— Iö77. H«.
— SuppleiiM-iit. Baud 1—13. 1851-74. 8».
Geograpbiaeba Gaaellaahaft.
Jabrsabarichta. 1—7. 1871—77. 8*.
Hew-Haven.
Tbc .\iiRricHii Jouiimi ot sciuulb nnd arta. iSccond
Serie. Vol. 1—50. 1846—70. 8».
— Thinl Sirii-. Vul. 1 — 17. 1871 — 76. 8«.
Connecticut Acaderay iff Arts and Sciencea.
ThunaatioBa. Yol. 1—4. 1866—77. 8*.
V0W*Tork.
Lyaaaüt of tb« natural biatory.
Annalea. Yol. 1—10. 18S4— 74. 8«.
Vilubwg.
Com m p r r i nni litorarium.
Annas 1731—45. 40. Band 1—8. 40.
AbbaadbuBg«. Band 1—6. 8«.
Offenbach. ^
Verein fQr Naturknnde.
Baricbt«. 1—18. 1860—78. 8«.
Ohio.
Btaats-Aokerbau-BehOrde (in Columbnaj.
Annual Report. 6—11. 1850—66. 8».
Jabiaabotiobta. 18—81. 1857—77. 8».
Fadova.
Accademia di sciense, lottere et arti.
Bhbt» p«MUn dii IwnxL YoL 1—18. 1861
—1865. 8«.
19«
148
Paht.
Inititnt de FrMet^
SUmoirM. Ttene 1—13. 1818—88. 4*.
— Tome 26, 29, 32, 34 u. 35. 1862—66.
Comptes roKliu hohdomadaireg dei ataaee». Tome &3
—87. 1861—78. 4». '
BtaMn «vre ]< ■) M^moires de Hathematique et da
ZlqrBqae. Auu^ 1692, 1693, 1738. 8«. (N«Br.
Eilltiin.}
— Aanfe 1899— 17r.6, i-nr,— 8».
MKadain d'bistoire natareile.
AnUvM. Tum 1—10. 1889—81. 4«.
IToavelles Arclüvts. Tuino 1 — 10. 1865—74. 4».
Soeiiti g^ologique de France.
Bnlktio. TiHM 1—14. 1830—49. 8*.
— IL 8M(L Teme 1—28. 1843—71. 8».
— in. „ „ 1—6. 1872-77. 8».
BoeUtA eatomologfqn* de Frenee.
Annalea. Toiuo 1 — 11. 1832 — 12. 8».
— IL Sine. Tome 1—10. 1843—52. 8».
— nt ,. „ 4—8. 1888—60. 8*.
— IV. „ „ 1—10. 1861—71. 8».
— V. „ „ 1—3. 1871—73. 8».
BoUetio TndwnelU aeeidaiieee «t de nadutrio, poliiM
üuus Itt ilirection ilv ^f. It» Ttunui ilf Fi'rii»sac.
I. Section. BuUctiu des scionccs tuuüiüuiutiqut-e,
aetNociaiqiMi pliytiqiiiea et ddniqnee. Tone 1
—10. 1824—28. 8*.
— II. Scctiun. BuUettn dce adenees aktarrilae et
g.Vjlogique. Tome 1—27. 1824—31. 8«.
— UL SecÜoo. BuUetfl des Mieneea n^dicAka.
Tone 1—37. 1824—31. 8*.
— IV. Stctioo. Bullr-tin il<^ scifiKts afri'i"il<-s et
^coiujiuiquei. Tome 1— lü u. 14. 1824 — 28 u.
1880. 8*.
— V. Siofion. Ru1li>tiu dce gcieiices tcdillolll{giqM>
Tome 1—10. 1824—28. «■>.
— TL SeetloB. BbU«Ub de» edeiwo g<^gr»p%iMe eta.
fanwoiie politiqm; Togpegce. Dome 1 — 15. 1884
—1828. 8».
— Vn. SecMon. üullvtiu des aeieiicBs hUtoriquee,
eiitiqaiMa,iiliilql«gie. Tomel- la 1834—98. 8*.
— TIIL ScetioD. Bulletin da adaMe* ad&lab«.
T«na 1—8. 1824—28. 8*.
Pam.
BlbUoteca fiaka d'Enropa. Tomol— 18. 1788—80. 8*.
Peterabut.
Kaiaarlicha Akademie der WiaeenfohaftaB.
OuDmentarn. Tomna 1—14. 1726-46. 4*.
Novi Ccmimeutarii, Turnus 1 — 20. 1747—78. 4*.
AoU. Tomaa 1—6. 1777—83. 4».
Kovft Acta. Tomaa 1—15. 1783 — 1802. 4».
lUaanitaa. Tome 1—11. 1808—32. 4*.
— SIria VI. Seianoea laafhfcnaUqoaa, phyaiqoea et
natorellea. Tome 1—10. 1830—59. 4».
— 6Ma VIL TooM 1—31. 1869—74. 4«.
Tone 99—98. 1875- 78. 4*.
Utooires pr«8eDt<!'s par diwn aama. Torna 1—9.
1830—50. 4».
Beeoeil dee Aalaa de la aiaaee aolenBeile. ftnirfo 1896
— 1848, 1827—49. 4".
Bulletin do la claase pliysk'o-auttbvmatit^ue. Tome 4
-16. 1846—68. 4».
BuUetiu. Tome 1—25. 1860—79. 4».
Kaiaerl. Pbyaikaliacbea Ceotrftl-
Obaervatorivm.
Annale«. Antik" 1847—73. 1880—76. 4».
Ciompte rcndu. Amice 1850—64, 1851—65. 4^
Kaiaerl. Rnaaiache M ineralogiacba
Gosel Ischaft.
Verhandlungen. Jahrg. 185U — 58, 1862 — 63. 8».
Ucdicinbch-jlrztlicb« Zeitschrift, hcrauügt'gtben von dem
mediciniacheB Departement des Krivgs-
Minisieriuma. Baad 66—108. 1866—68. 8«.
— Jabi«. 1869—74. 8«.
Jabradwciehte fte 1865—79. 1870—78. 4«.
Philadelphia,
▲cadamjr of natural aoienee.
Jonmal. New Setiaa. Toi. 1-8. 1850—74. 4*.
Ftoctxidiiigs. VoL 4—18. 1850— 84. 8*. 186»
— 1877. 8».
Traf.
Kdaigliobe Böhmische Geaallsebaft dar
Wisaenachaftea.
Abhaadliu«en. Band 7, 8. 1839, 1634. 8*.
— Nene Ful«.'. Hiuid 1—5. 18-J7— 37. H«.
— Fünfte Folge. Band 1—14. 1841—66. 40.
— Seohate Felge. Baad 1—8. 1888—77. 4«.
SltaaagBbcricb««-. Jahrg. 1859—77. S«.
Maturhiatorisober Vereia ^Lotoa".
Zritoshnft. Jüug. 9—87. 1659—78. 8«.
Königl. Bayeriache Botanische Gesellschaft.
Flora oder aUgemaiae botaniaebe Zeituag. ^'ene Reibe.
Jabrg. 16—30. 1858-63. 8*.
— - „ 22. 1864. 8".
— „ 29—36. 1871—78. 8»,
Zoologiach-mineralogiacher Ter ein.
Correapondenablatt. Jahrg. 1—31. 1847—77. 8».
Abhandlungen. Ueft 1—10. 1840—64. 8*.
uiyiiized by Google
149
Accadpmia potitiricik dei Nuovi Liao«L
Atü. Tomo 1—26. lööl— 73. 4».
B. Oomitftto gcologieo d^ItkUB.
Bdhtiim. ToL S— ». 1879—7S. 8».
lairt Iraii.
Ackdamjr of leianee.
TkuMetiaM. Td. 1— S. 1860—1878. 8«.
Salem.
Efsez Inatitate,
BttlbttB. T«L 1—8. 1870—78. 8*.
SaatUgo i» Cfail«.
Socicdsd Medica.
Remt* m«dica de Chile. ABo 1—7. 1872—78. 8^
Kongl. Vetcnikaps Acsdcmleo.
Hmdliogu:. Vol. 1—14. 18&&— 76. 4«.
— Bud 1 Jbr Ar 1739. — Bud 40 te ir 1779,
1741 — 1779. 8'.
— for Ar 1818-54. 8«.
ÜfveraigtkfFOrbandliiigAr. Voll— 33. 1845—77.8*.
AnborKttelwr «m VetCMkapamw FkruuUig. 1881
—1835. 8»
— Zoologie. 183.1-46. 8".
▲UuuuUuogeo. Buid 1—41. 173»— 79. S". (Au
d«m Sebwedilcben Alienetst.)
N«IM Abll>utlhini:>'ii. V-.^U'] 1 -12. 1780—90. 8*.
(An dem Sohwedisclieti üLeriMitzt.)
IbtNTOkgUa McttagelMr i Srwlg*. Btakt 1—18.
1869—74. 4«.
Stnttgart.
Verein iür vatcriaudischo Naturltunde in
Württemberg.
Jahraabefte. Jahrg. 1—34. 1845—78. 8*.
lorino.
Aaoadeaift raala dalla leiaase.
MenioriM. Tomo 1-ß. ITH»; 1801. i*.
— Tomo 12-22. 1802—14. 4».
— „ 28—40. 1818—89. 4».
— IL Serie. Tuiuo 1. 18:!». 4».
Tomo 4—17. 1842—08. 4*.
„ 20 — 29. 18C3— 78. 4».
Atti. Vol. 1—14. 18G«— 79. 8«.
VpMl».
SoaietM Ragt» Baiantiaram Dpaaliaaaii.
Acta litt-raiia Suc-riae. Aunu» 1720—84- 4*.
Act* ad ttuuuui 1741 — äO 4*.
Mora Acta. Vol. 7—14. 1816— M. 4*.
Acta. Seiia UL VoL 1—10. 1861—78. 4«.
Yaaasia.
latitato vcaato di icianae, lattara ad artL
ÜMMria. Vol. 6—20. 1886—78. 4*.
AitL n. B$a». VoL 2—22. 1858—78. 8*.
Wukiagtoa.
Smithaonlaa laitltaÜon.
Gaotrilmtions to Knowledge. TgLl— 81. 1848— 7G. 4»
Baporti of tha Board of iiegoito. ToL 3—31. 1849
—1878. 8*.
a-8»iM»»Ui. liuoatkiiMiiia ftJt- Tal. 1 15.
1868—78. 8«.
Pablleatloaa of tha OoTaramaak.
Beports of Kxplorationa and 8wTC{y» ale. Toi. 1— 18.
1805- «0. 4«.
Amaricaa Aaaociation for tha advaaeoaieat
of «cience.
Procuuditigv. Meeting 1—25. 1849—77. ßO.
Bapartamaat of Ih« latarior.
U. S. (i CO ! II tr i c.i I Survey of the Tcrritorics.
Miscellaiieou« Publicatiou». Nr. 1—9. 1873 — 77. 8*.
Annaal fiqMuta. Nr. 1—9. 1878—77. 8*.
BnUatin. 1874—78. H".
Wellingtoa.
Naw Zaalaad laatUato.
Tratiüaction.^ and Procaadingf. ToL 1— 10. 1868
■ —1678. 8».
Wien.
Kaiaerlicb« Akademie dar Wiaaeaacbaitcn.
BtaMiigafaarichte. Ifath.-pli]ra. Gl. Band 4— 77. 1860
— 1878. 8".
Abnauacb. 1—10. 1851— ÜO. 8«.
Anaaigap. 1864—79. 8*.
T)enkKehrirt4 II. Matli.«atBrv. OL Band 1—88. 1850
- 187«. 40.
KaiaerL Caatral-Aaatalt für Meteorologia
und Erdmagnetismus.
JahrbUcber. Baad 1—8. 1854—61. 4«.
KaiaarL XönigL Oaologiaeka Baicbiaaatalt.
\l,!i:iii.HiuiK-u. Baud 1—9. 1868—77. 4».
Jalirbuth. 1—28. 1860—78. 4».
Yartiandlniigaa. 1867—78. 4*.
K. K. (i i ograpbischo Gesellschaft.
Mittbeiluugea. Jahrg. 1-16. 1857—73. 8*.
Zoologiaeh'botaaiBehe Oaaallaobaft.
Tohaadlngai). Band 3 27. 1853— 7& 8«.
K. K. Sternwarte.
Mateonlo^Mbo Beohaditoiigae ia dvi Jahna 1776
—1877. 8».
K. K. Geiellacbaft der Acrzt«.
Zeitacbrift. 1—13- 1844—57. 8«.
— Kaoa folg«^ Jahrg. 1. Baad 14. 1858. 4«.
150
Wieibaden.
Vereio fttr K»tarkande im Uaraogthum
JaLrIjüchcr. Batnl 1 - :UI. 18H 77. 8^
MediciniMhe Jahcbächer für du« Herzogt hum Kanmu.
Haft 1— 9S. 1848— <e. 8*.
Yokohama.
Devtiehe Gei^ellschnft far Xatar- und
Vülkcrkuodo OstftBiena.
MitthailBngm. Haft 1—16. 1878—78. 4«.
Zttrioh.
Nalarrortchende GetalUcbaft.
Hataoraloigiacha Baobaditangen. 1887—46. i*.
l^ertayahnadinft. Band 1— 8i. 18S6— 77. 8*.
I^litÜicilungin uue Justus rcrthcB' ({eographi-
achar Aoatalt Aber wichtige ncuo Forschongaii
auf dem OaaaauBU^hieta der Oeogiaplii« roa
A. PatarmanB. 1861—78 o. Ergänzung^heft«
1—11.
Heinrleli Wilhelm Dove^
T«A Gak Hafr. Prof. Ih-. <'. Brnhot Id Leipiig, M. A. V,
(ächluss.)
WallaB wir in maerer Zeit, in der die Hateorologie ein« gm neaa Oaatalt aaganaomaa hat, Dora'a
nietouruIügincliO AiWitni vull unil ^mii/ iii iÜl'i . 'i-> ' ' iiiitKfifäoigtiefa BMli^a aidi dm Ziutaad dkaar
YTuaenücliAft nin Anfango uusercs Juhrbundcrtii zu Tuigegenwäi'tigeo.
OfagMdi bald nadi ErfindaDir daa Tharmomatara aod Baronatara Mar umI da Beohaehtangen llbar
die ViTÜiidcninp«-!! th-r Triiijifrnliir uinl ilcf Luf'tilriicks nnfrff tr!|t wonl-n wniin, rh «-urilo doch cmt dureh
die vom Kuiliii itcii Tlitodcr von dtr rialz (^cptiftrfe Socictas metfuroiugica l'iili<(iiin zn Mannlieira dia
Meteorologie auf eine l ititiN und titsli-ru Grundtage gestellt, indem diese (rcsiilli^fliaft nucli vitilon Ortan
Sautaehlandi and dea Atulaudes oiataorologiscke Lutnimante venendata and die AwteUnng von Witternngi-
heQhaditnngcii naeh dann gemeinnmen Plane Teranlftsate, wodnrch ja allein rergl^bbara Reenltate gewonnen
werden konnten. Die Ergebnisse dieser Beobaclitiiligen wiinlin in den „Mannheimer Epliemcriiten" von
1781 — 94 Teröffentlicbt Die uäcfaata michtige Färdernng erfuhr die Meteorologie durch Alexander von
Hnmboldt, dawin nsifiunendeni Streben nnd innner anf das groM Qann geriehtetem BHelce die Phyrnk
dfT Kill'' ülici'.ruijif du; ^'iTiSBten AufscllWUiii,' \i ii1iiiik1. Unti r •.■iru'ni KinfluB.se nit-taiirl-'n /ilili' iclü Br-
obftcttlungBstatioDen in den weiten Gebieten dea ruüKiacben und cuglischcu Reiches und vrm6glichten ihm eine
«rate grotae üebertleht über die Wlnnawrfhailnag anf der ganzen Erde. Um fbjgie, unter alten dea antm
Ranp einnehmend, Dove, der durch die Fiiti i -li 'liuiict der VTiirmevi vhnHlii-; e ulli t Zdiien sich die liVilH-nds+en
Verdienste erworben nnd dest^rn TeuijRriit urtuiVlii den gegvnwürtigen Muteoruirigin ul» Vorliilder dienen.
Wihrend Humboldt daa un bestreit luire VerdieuBt bat, dasa CT die Ton Halley für den Magnetismus der Erde
angewandte BarateUungnnetkode, das Gleicba durah linien m TerUnden, anf die V«rl>reitung der AVilmw anf
der Oberflflehe der Erde anwandte und naehwian, daaa dia laothetmai unter bedeutenden Winkeln die Brntaa-
kreL«e schneiden, war ca Doto, welcher für alle Hboatc des Jahna dia Ort« giaiidicr Wftnne auf der Erda
mit einander verband nnd die Moiiat8.l8othaniHi euutruirta, wtm ar afai vogaaMtaiaa Material varwandaa
niaatte. Bedeakt nun, daaa diesen GotutraeUeinen viala TVnaenda von Zahlen an Omnde liegen, deren Ifdir-
aaU noch mit Cm:! ! ^icm n -/w M imlicn war, um fie unter einander vergleichliar zu ni.Tchen, theils mit Riiük-
ciaht auf die Anasabi vuu Jaliren, au« denen sie gewonnen waren, theila mit Biickaicht auf die verachiedene
HahieBlaga in BaobaehtnngwrtatianeB, ao bagraift man, waiebae Haaaa tob Arbeit in dieaan aehliditan Karten
■iedaigdi^ ist.
In Deutschliuid waraa die Ton der Mannheimer Gesellsclinft angeregten metcorologiscbeu ikobachlungen
grSiataBtheila wieder eingeatallt; abafla» ging «■ ndt BeobaehUingen, welche LohtBiaim iB'SadiaaB 1888 an»
geregt und eingeleitet hatte, und wenn auch an einzelnen Orten die Beobachtungen fortgesetzt wurden, fehlte
doch ein zusammen hängendea Kata meteorologiwher StAtionen. Wiederum war e* Humboldt, der diexe LUcko
erkannte and BaazufttUen laetatok Am lg. A^put 1841, bald nachdem Diet«rici Dircctor des königlich
pranaaiatdNiB atatistiMfaeD Bnraaa yw.'JaB «ar, schrieb Humboldt an danaaiben: »Möge man Ihneo dia Mittal
gewihreB. Dm TbMighalt m entlhlten. Vie traurig z. B.. daaa man kerne regafaniaaigen, nch in Ihm
Bureau couc^ntrirenden Anstalten hnt, um in gleichmikwiger l'onii, was für den Ackerl.iau und die SchifTfabrt
•0 wichtig wtre, die mittlere Temporatur der Monate in Poounem, Uekennark, Poeen, ja Rheinlande xa
üiymzeo by Google
151
iMbm. 90 Banwutar and bMonflini tbttrBOHUter, gut mthdlt an rfdun Ftanonm, wüidni iMrkwIlREift
CoDlrute zeigen ; an triaho Pmlrtm wM Mhon baoliaditet, »Ibtt nklit bondnwt, und Alias bleibt In Tagaa>
Kbriilen sentreut."
Hmnlwldt naniita xagkieb den Dr. MahlmanD tSa den tOehtigaB Ihan, dar fltr ab» garhgia BaaoUtnig
sa gewinnen sein würde, vm Im etatictiachen Bureau solche Zwecke zu verfolpen und dip Bparhcitung za
aberaebmon. Im Jahre 1846 wurde Hablmann ange4t«l[t; er tinf i\h- •■rate Einrichtung lUr F.rrirlUnng der
StatiaD«), wurd*^^ aber auf einer ReviauHMreiee aiii 9. DecemUr isih iu Breaba vom Tod>' oreill.
„Dem ProÜMSor Dove itt bierauT," ao aagt Dieterici in der Einleitung zum ersten Berichte aber di«
■MtaorologiaeheB Stationen, .,dio wiaaenaehaftliebe teitnng dca Inatitnta abertragen worden; aeio Kam«
wird hinreichen, die Wahl zu ro <> Ii t l'e r t igen." Dove hat als Leiter de» Inütituts alle llericlite übtr
daa preueeieche neteorologiaclie NeU bcrao^gegelien und auch alle älteren sagAnglichen und irgend braneb-
baran Baobaebtungen baraebnet und bearbeitet und baben s. B. die Beobaditangen von Berlin Toa Jabre 1719
an mehrfach al» (irundlage zu rntersurlinnfCiii f;<iliitil. Dio Zulil <1it Stutidiirn »ar tiiifaii|.'i4 kiine grosse,
IB den ersten Netz« luud nur 81 Sätatioocu entiudten, aber die Zahl derselben vermehrte sich rascb und
draiadg Jahre apUer, naebdam vcrecfaiedene daataob% Staaten mit nanen Statianan aieh augaaaUoman hattan,
war »ie Dtr letzte von lK>ve vorofTeiit licht« fieriofat vom Jahn 1878 antbklt aein PortrSt und dluTital
der vielen vuii ihm veri>t)<'ut lichten Juhrgäiigc.
DoTe'a reger Thätigkeit verdanken wir iii<' Ki'ontni«» l'iut aller ineteorologiechen Element« und von
Um iat a«di Wa jetst der Metieoroliogie der gr<iaata Thnil der Wärme-, Hegen- und aadcnr VerbiltaiaM daa
Lnftkreiaee geBefert KitkH ndnder ala Aa pariodiBdien VerKnderungen behandelt« «r aueh die idcbtpeTio>
diaoben und zu diesem Zwecke führte er das System der fünnägigen Wärmemittel ein: er theilte das Jabr
In 78 Pentaden ein, welebe von dem eiatan intamatimmlwi Metaoraloganeongrem im Jahre 1878 aueh Ittr dia
Znkuaft beäubebalten beeeUomeB wurde. Dnreb aaine Unteraacbtugen ateHte er ftat, dasa dia Benaebaft
dir diat gaatrcu^r'ii Ilcnen oder Ki-iiiniiiKi- Mitiueriu«. 1' :i m- m t ; ii s uml Servatiii.t (11.— 18. Hai)
nidtt koimlaohen Ursprungs utt, wie viriiach behauptet wurde; denn während für eine Heih« vun Jahran Im
iterdBabeu Dantaebfaind dia genannteu Tag« «üm Tempantnreniiedrignag aeigw, kanut man in lialiaa und
anderen Ijindern diese Tage nicht als gefiirchtete. Die En' ln'iiumij \ii die Rückwirkung eines Wal kalten
Gebietes auf ein daneben hegendes erwinutee, und di« Wirkung ist eine um so bemerkbarere, wi-il nie in
die Zeit der Knospen- und BlOtbeneaiwiokafaaig ÜM, m welebar beaaoden die Temperaturen in dor Näba
daa Oefrier])unktes der Vegetation M aehr varderbUch sind. Dove sagt: „Kk ist daher natürlich, daia
die Bückmllo der Kalte im Fraliling« eben deswegen in unseren Gegenden eine besMindere Aufmerksamkeit
erregen, weil »ie oft in einer einzigen Nacbt Hoffnungen vernichten, wi lcLe für eina gaa^gnata Ernte bereits
begrOndet eracliienen. Varbindat aieb mit ainar aolcben firacbeinuug noeh die Erinneniiiig an «ina bedeutende
PlersBnIiebkeit, wie in Bedeinmg auf Mamertus, Fkneratina nnd Senratius, dnreb Erfrierung der Orangerie in
Sanssouci au Friedrich den Gnjstteu, w <M>< lii iMt ilfr Olanlie an diu ..geef ruugen IIiM ren" Li i uns
gereebtfertigt, da selfaet ein so graaeer Mann sieb vor ihnen gelMOgt, wiUirend man in Kugland sie nie be-
obachtat hat**
Bova haachiilngle sicli mit Vorlicbu mit (Im T.r.ft^fi nmimgcn , und bei dem pnissen fftunon am
94. Deoember IMl. welchen auch sein Lehrer Brandes t>earL«itet lutt, erregte der Nachweis, dass dies ein
«ahMT mtbelataim, ana den Tropsn kommcBd, gaweaaa aei, gmahtaa Anfcahan. Ab un« Ar di« StOnn«
der tw^iscbcn Mrrn' ilcn gleichen Cbnrrikter fand, wurde der Cyclonenthcorio gegen di« Centripetattbeorie
nneh hartem Kampfe der Sieg verschafft. Aul diese ötunulbeorie gründete Dove für die Seeiohrer eine An-
aabi von praktiaahan Bigaln, durah valdM al« -ana d«a vardarbUehaa Kzalaan dar Wbrheloitem ncbtaaltig
antrieben Icönnten.
Die Dove'schen Regeln hedflrfto nadi neneren Vnteranebnngen aber hetriehtlldier AbtadaroBgen trod
wesentlicher Uodütcationen , ja, daa Festhalten daran ist, »ie Meldrum und andere Miteorulupun mit lUcbt
behaupten, in dar Praxis getkhrüch. £a darf dies nicht Wunder nebman, denn die WiMenwliaft ist seitdem
totgaMthrittan, nnd Dove^ Ruhm wird dadurch nieht gaadtnilert,
Dove hftttit diks rii'Mt;; der ^Virl,l■^'t linnc nachgewiesen, aber entBohiedfn crkh^rtc er Kieh fjfv^jn din
Anaiebt, joden auftretenden ätunn als einen Wirl>elsturm zn betrachten. Durch den Kampt des rukrstrums
mit dam Aatnatarialatitan« «ntatahaa naob Ihm die «ogenaanten BtanaMima, nnd wo beide nuammentreffan.
anlatafat ein haromatriaehea Maxmnun. Hobe Wiime mit beftigan NiadarsdiUigao wird dann nOrdliob begrenat
158
Too T^aliv inUoifvw Kilte, diobtor Hebd tianiehnet die Stelle, vro beide einander begegnen, nnd yriri der
Falurstrom znm ZarOck weichen gezirang<en, «o folgt in den KAItegebiet« dem Torbergebendail Fraata plAts*
lieb«« Tfaaawctter. Aber in dem zurückgedringten PoUntrome, wenn or Sobritt fftr Sebritt wdeht, itlrkt
•ich die Wideratandsfllhigkeit durrh Verdichten, vrihrend die Kr&fte dca AequatoriaMrooiM darch Heittoa-
hüHm dM WaaMTdampfM iauaer mehr gelichtet wecdeo; in dieee dringt dar Poluitroin mvidentabUek du,
jB* 8cluMMlM&e, welebe ton Narto her immer weiter den KMüpf^lsti bededct, bewiebiiet die nederiefpe
demBi ftr deo der Sipg zaemt sich 711 r't'.tFchii'iiJ' n Hcliicn."
Ittr den Schweizer FAha etellte er die Ileiaath Westindien auf and erklärte, daw der ia der Ott»
•dmfa beobaebtet« FSba sefae Trookeobett niobt der WM» Babara Terdankea kOone, wem er in der Weet-
•dlWeiSt Ktto der er herknmnit, n!« fj'nrlif l:cnli.-icht'jt wiTfle.
Endlieh ist noch der Hauptentdeckung ])ove'« zu gedenken, dea seinen Namen in alle L&oder
tragenden Drehimgageiataee dee Windes, nadi welehem in der fibvwiegenden Mehmhl der Ftlle auf dar
nördlichen Halbkugel, besonders in Mitteleuropa, die Vcr&nderung der Richtung des Windes in der WeiM
vor sich geht, das» «ich der Wind in dem Sinne von Süd nach We«t, Nord, Out, Sttd durch die WindroM
«Irclit, und d»«» iliT Wind zwigchcn Süd und W<>»t, zwitclion Nord und ür*t liiiuCgi-r zurücksiiringt als zviedMa
Waat und Kord und Ost und 8Ad. Auf der attdliehan Halbkugel erfolgt die BicbtnngaAndemag im «ntg^gntt«
gaaetzten Stene. „Vit der Ihnen eigenen Uebe rar Gcaohiebte der WÜnenadiaft," eo beiaet es in der Berliner
Adresse iura r)Ojälinf,'<Mi Doitorjuliilnuiii. ..IibIkti Sic es in zalilrtifben AusHjirürliou Iiis z« AriKtutclcs ztirück-
verfo^gt. Das Alter Ihres Gesetze« erhöht nur Ihren Buhn, 20O0 Jahre lang bat man der acbeinbar der
SoMM ftilgealdao Drebong des Windee rageiehant, obne deren San in begreHkn.**
T)\c ünti'rsil<-!intiL'''Ti ;'1 r i'.i- Ihi lr,;nfj»gcsi5tz beginnen lun i'^ in Pcvi^oinlinr^ Annaldi im .Inlire
1827; «e sind ferner niedergelegt in den meteorologiechen Untersuchungen, Berlin 1837, in den klimato-
hfiHhMt BciliiceB, 8 Theile, von 1859— I88T, to toi „Omti te SUnneF«, wdefaas mA im ai«ilaehar
nad fiwMadiar üaÜMiMiInng «radileaao nnd «aidiae in dantedm Bearbaitang 1874 cB« vierte Att- .
Ingn arUbte.
BcImb angedeutet ist, da^s dif Ȋmmtlichon Erscheinungen in der Ifeteorologie von Dorn unter einem
GnielitapaBkte aa^^eAMst sind , welcher lieutsutage nicht mehr als der allein maassgehende angesehen wird,
nie Erwdtemng der Hndley'schen Pasaattheorie, welche Dove »einen Unterrochungen zu Grunde legte, cnt-
Fprirbt nicht im vollen Umfange den Eritcheiaungen in der Natur; die Wirbelstürme verdanken, wenigstens
theilweise, ihren Urq»ning der looalen lioben Erbitnng von aehr feuchter Luft, wodnrdi ein an&tetgaodar
I^urutrom enengt wird, naeh wekbem von alles Seiten am Boden Luft biutrOot; aber daa wrlfart nielit
<]U- Vi I tlicnstc von Dom, doTob siiaa Video arMgrafehaB Arbattaa M md Uaibt ar dar Tatar dar gegmi-
wärtigcn iloteorologie,
Ton anderer TbUiglieit maaa noch erwibnt werdea, daae Dove eidi aa die Spitaa des ans 8 Binden
bestehenden RepertoriiHn« der rf.\>ik B- rlin 18;-i7 — 184r., eines jedem l'hysikor nothw* niiicrpn Nachschlage-
werkes, stellte; bei dem ersten lUndt vsur Ludwig Moeor Mitredacteur , vom «weiten an Dovo ganz allmn.
Kr übernahm darin die BariehtentattoBg ttbar Oagansttoda ana der allgeinaineB Pbjaik, aoa dar Wlnndefan,
Optik nad lleteorologia.
IWr baben biaber Dove als Forscher und Akademiker betrachtet; sehen wir, wu^ er als Lehrer
aoWoU an den (iymnajtien, als anrh an den verBeliiedcnen Instituten und an der L'uivorsitilt geleistet.
Auf dem G^nasinm trag er nicht altein versdiiedene Ibeile aus der allgeniaioca PiqrBik ia «Mtaat-
lieb 8 bis 19 Stnadea flir alle Claeeen von Prim« Mi Qnarta vor, sondern er batte daa Zeit hag noeb eben
so vi. le Stunden in Matlumatik zu ur.t. ri ii liU-n : er Ichrtc ebene nnd .iphiirische Trigonometrie, die Theorie
der Kegelschnitte, entwickelt« den binomischen Lehrsatx und hielt geometrische Uebungen*, in der Artilieria-
sebaia, naf den Gewarba-LnUtat, aa dar Univaraittt wina aaiae baaptaleliliabataB Tcriaaaagen EzpeiimoBta)»
phydk, Optik uad Mataorokigie ; anf der Univeraitlt Ina ar diaaalbo genfflUBdi Mittwoefaa oad ««— «»1— ^
Nacbmittags nnd Dienstags Ton 5—7 Uhr.
Seine /.ulMJier sihlten auf der Universit&t aadi Hnadartaa oad ia dar Helaoralagla «ar das grtMla
Auditorium bis auf den lebeten Platz nicht nur beesfait, soodam es standen nor l, v i. y.nh' >■<■,■ mit nllen
fltiaden in den Mittel- und SeitengSngen. „üeber hundert üniTersitBtssemester bansen /u Ihren Füssen an
l'regel und Spree eine Reihe von Seliükrn, <leren Uuhm spüter den Ihrigen verkündet baben. Nicht leiobt
bat so wie Sie ein Labnr auf dam Katheder ewpilngUchen Xaluren gieichaam dnreb gcistiga UaaafWoa
Üiyitizeu by v^ÜOgle
168
Mhw den» Me Dnlmi dagcflM, nd sieht kkht tnf fai dairiMlun ApnelM afaMr Immt ik Ste
den Ton Irirhl ftKsliehcn , heiter belehrcntlcn Vortra;?^,'' so sasr^ '1'« A'Jrfspf, uiiil ex ist nur liinzuzufÜR-cn,
dan er selbst keine Mühe und Arbeit scheut«, nm durch Experimente einen (iegenatand klar zu machen ; in
Ifftrktkörben Me^ta er von einen» Aaditoriam zum andern die mei8t«n ihm persiiDlich gehörigen App«r*t« tngen
oder bn«ht« üe eelbit in der Uend ans eeiner Wohnintg aSL Uabenlt, wo er luxmte, onleratfltate er aiiM
Schaler, vieka dereeUwB wurde er ein Titeriieber Freund.
Dove wmr Mitglied der Berliner Gesellechaft flir Erdkunde und wechselte mit K. Ritter vid&oh in
den Tonitie eb, ebenen mit Buth, ond nach denen Tode war er der Henptkitar dee Yereiae nnd wurde
M den 45jl1irigeii JabeUiaat« nm EfarenpritaldeBtea ennadt. Er «rfiroBlo den Tenin vieUheh dordt lehr-
nicbe Vni'lr iu'i- uinl 7M (leo Teri.(T<'nt üchiiiigen des Vereins hat er eine prosur- Anjrihl vmi T^eitrüijen geliefert.
Von der Hcgierung wurde er vielüech mit Dekgationen beenftre^^t und Itciaen wer fOr ihn eine
Briwinic. SeiBO Kerataln der Bodemen Spredun vtnduAo tbn ZutiiU n ollen OeedbeliiftcBi wd wir
whiB ihn prhnii 1830 znr Choleraxcit in Warschau, 1845 auf einer grossen T'rlanhRreise in Frankreich,
Ffglf^ und Scbottlaod, wo er zu den ersten Gelehrten, z. B. Fitzroy, Sabine, in nähere Beziobnug trat.
Auf des Welt«urt«llugeB in Iiondoo 18&1 und IMl. la Pkrie 185S ond 1867 gehörte er en den Pr«e-
ifaUam. 1868 wer er in Oheritalien, obeno 186B Ton Innsbruck «w; vielfach beenchte ec die deaticbe
VetnrfbraoberTerBammlang , 1864 die sohwtiMriacbe in ZBridi, wo Ober den Ursprung dee Föhn debottlrt
wurde. Alljährlich machte er meteorologieche Reviaionereisea , anfanget nur in KorddentAchland , später anoh
In SOddeataefalaiid. Zwiinud hotte der Tedonor das Yergnllgen, ihn oii Begleiter auf den MotoorotogiMhin
Berieioaereieai in OeeheoB n hotioa; 1871 hanulite er iia metoorologbehon StotiotMn im Btnee.
war nicht in Terwundern, das« umh und narh ihm alle Ehren, welche ein Gelehrter erlangen
kenn, erwieien wiurdeo. Seine UnivereitÄtacollegen wihiten ihn »im Decan nnd nm Beotor, die Regierung
«mannte ihn «um Geheimen Regiemngarstbe. BbmntKcbe bedeutende Ahodenieen der Welt dhltan ihn an
ihren Mitg!if<lfrn, so ilie gelr-hrten Gesell "ifliaflfn in Amsterdam, Boeton, Ihiblin, Budapest, Güttingen, London,
Ifoekan, lliinchen, l'aris, l'etereburg, I'rag, üpMle, Wien u. a, w. Der KaieerL Leopoldino-Corolinieehen
AV«AMirf» gehflrto «r aeft 24. Angnat 1880, eofn. Aaaon, n.
Tiiter (li'ti Orden erwähnen wir nur, dass er Offizier der Ehrpnlrpion war iiml lu i -l infri Doetorjnhilänrn
•den Stern zum rotlicn Adlerorden IL Claive erhielt. 1860 wurde er Mitglied des (lidtns pour le merite und
dorch besondere Gunst eeioao höhn GAman, dea Kaieert nnd Könige, 1867 Vicekanzler der Friedensclaase
dieaee Ordene. Bei Hofe war or gim ganahaa, nad aofaold ein Knie von Gelehrten in dam kaiaarliohen Pokia
erachten, fehlte Dove inet nie.
SiiiM htnaliehen Yerhiltaisse waren sehr glückliehe; von acht Kindern (vier Söhnen nnd vier Töchtern)
ataih anr ein Jlta^ieMr Sohn, Barahotd, im Juli 1874 an der Schwindmchi in Folge dar Xri«gaatrapose&
ala lieotenaot von aodi nieht 34 Jahren. Zwei SBhne aah er in Proiheeorenatellen in GWUngen «nd Brealaa
md eine Tochter vailiairathete sich nach Alcxatuh i' n
£r fühlte aieh wolil liei der Arlieit und war am Vormittage, wenn er nicht zn ieaen hatte, an UauM
nnd flir Jodenaaan mgliiglidi; nm Naclnnittage gtag er in IHUieren JUven gern in die Oaaditoral von
Stebely in der Charlottonstrasse , am kurze Zeit Zeitungen xii le«cn iiiul eine Taf^e Koffee zu trinken; erst
in den letzten Jahren seines Lebens ging er weniger aus und zog sich auch sehr von aller Ueaelligkeit zurück.
Ton Stator ww or adttlenr Gr8aao, «her aogar ob ooipniant, labhnft in aiiMii Baw«gagaa md
In aainer Cnterhallong witdg, lehr- und geistreich.
Schon vor seinem 50jährigen Doctorjubilttum am 4- März 1S76 hatte er einen Schlaganfall gdmbt,
doch erholte er nch wieder and konnte die ihm erwiesenen Bezeigungen der Verehrung und Liebe mit voller
giiBtigar nnd lUbparHahar Kraft «ntgagonnehmen ; doeh aehon 1877 kam wieder Kraakhiiti nnd dar Tod dar
Oatib an 81. Wai 1877 aaeh «her 46jAhnger gltlehliiliater Eha war lllr iba dar aolmianilidato Tarhiat
Er gab die ihm sehr lieb gewordene Stelle als Lehrer an der Klimwlialo auf nnd beschäftigte sich endlich
aaaMhlioailifb noch mit seinen meteorol^giacben Stationen nnd daa meUorulogieciian Tabellen, worin ihn sein
Boiujdirigar Aariatent nnd IHlherer Deohoehlor ia Torgau, der Proftaaor Aiaolt, hi jader Weiao nuleralMate.
Am 4. April 1S7!' KcliieJ er aus iliesem Leben; die Wissenschaft verlor einen ihrer eifrigsten Forscher, die
Meteorologie iliren berühmtesten Uerprüaentanten, dae Vaterland eine seiner acböneten Zierden. Sein Andenken
•her wird hWbaa, w laafa aa aoah phjaikabeha Wlaiiaiihaft giabti
Leap. XV. 9D
Üiyitizeü by Ljü
154
Vbtffitßogmb Sehrlflen.
(Vom 15. Juti bis 15. Aogut 1879. ScUut.)
Muf^e Teyler k Rarlem. Archive*. Toi. IV.
Fmc. 2. S, 4. Harlem 1878. 4», — Van der Wil-
licen: Sur le ai*friiL-tisiiie <ien aimanw »rlilicifln- p. 133—320.
--wiokler: CaUüoguc syntOmutlque de U coUection palv-
MAlhBllll'. TVoisi^e Bupplement. p. 139 — 228.
Yol. V. Premiere Partie. H»rl«n 1878.
4*. — Winkler: Dfscription dHine e»p^ iwavdle de
PocAyoorMM«. p. 1-^ id : Coond^^nttioas^oiegi^DM
sitr l'onginc ilii uiud-^liluviuiu. du sMe campiiuOI Ct 4h
dnncs maritima des PajB-Us^. p. 10—72 |2 PL).
Aead. Imp. dat MenoM de St.-P4t«n1>oarg. Me-
Btoire«. Tome XXVI, Nr. 5 — 11. St.-Petanbonrg 1878
— 1879. 4*. — Nr. 5. lirandt: Tentamen trnopseoit
rhinorerotidiim vivemium et f<iäsiliuni. (>*) p. |1 Taf.). —
Nr 6. id.: MittlicihitiKMi Qtier dii> Gattung fluxmiithrrimm,
betonders deu StbidelbMi deraclbeo. )Hi p. \3t) Tat). —
Nr. 7. Merejkowaket EtadM m In 4p«WM 4* l»lte
BludM. 80 p. (8 Tu). — Vr. & wtlii: üeber die Be-
ttimmung der «bsolnteo Inclloetion mit dem Indurtlone-In-
rlinatonum. 4(i p. '2 Taf.). — Nr. H. Menschutkin:
Rerherrhrs siir PinHupnce rxerce-e par I'isom^rip drs alcoola
fl de» ai iil("> Sur la fonnaliiiii df-s rllicrs nimpostls. 31 p. —
Nr. lU. F a 01 i u I z i n : Kmbr]'ulogiiK.'be S>tudi<-D. 19 p, ^3 Tai'. /.
— St. II. Owijanaikow: ueber die Binde im Oiae»-
fetaM beim Oelpkin n. ciajrai uderan Wirbeltkiem ubat
ain^^ BenerkvngcD liberale Struetur de« Kleinkinit. 23 p.
AkU. 4. Wim. in Snifak
1878. Bariin 187». 4*. — Bnrmeiater: Him
an Doediamu oiMmitMl; 9B D. (2 Ta£). —
Boreliardt; Znr Theorie der Kttmiaarkm ii.lReitenbnich-
Eotwickelnng. 17 p.— Hatten: Ueber dteStellttn^r. weiche
drchbari' Pluiischvibcii in iilr'inifiidcin Wi«f»er einnehmen.
16 p. (1 Taf.). — Borchardt: Theorie des aritlunetiach-
gaiMrtialw IGMta «m ntrJShiMoten. «4b.- Zallor:
uabir dte griaddaoen Tafglnsar DanrfaiY 14 p.
— MonaUWricht«. Mai 1879. Berlin 1879. 8o.
— Kammelsberg: lieber die Fortacbritte in der Keniit-
niss der chemischen Natar der Meteoriten, n. 37t~.$78. —
llofmano: Zur Kcnntnii»« des I^peridias u. Pyridin». p.3Sl
— 892.— Kirchhof!': Uebor Bt.Mirnilc S<)iwin!rnnt.'('r. riijcr
acbweren KiOxiiitlceiL p. 3!>r) llii. W c ic r «t l a h l . h. r
du die homoirr'tii'ii FutHiiriicji zwfiU'n «Jr^uli-, iH'Ui-sic iulis
Thaorem. N . ':tr,iL- i i.Hn.
See. Imp. de« Haturaliste« de Moscon.
Tninr 1H78. Nr. I. M'>h.;ou 187H.
— Traut schold; Tebpr din Jura von l.-ijiim. p
— V. Middendorff: t eber Salitiiak-(if»iiintiti|L' itii Scriif-
schan-Gebiete. p. 266—271. — Tacxanowiild: l.c« Ara-
adidas du Pdrao. p. »8— ST4. — Sclow: ExpaateeaMUe
DuHnudiiuig Uber »chwach nafiiatiadie KOrper. p.SSS— 413.
Ver. z. Befördrg. d. Oartanbanea in d Kgl. Freaa«.
Staaten. Mci.i.r.-v, ),r. Jg. 22. Nr. 6, 7. Bt-rlin 187'.».
8". — licui lu': MitihfiliinBC« ftlier dleCidtiir IrKpi.Mlicr
Orcbideeo. p. 2t>l-2ti(i. (ächlaas.) — Aschersou: Ucber
die Qdlor dar Coffea Uberka Uiem in ihrem Vateriande.
p. 377—339. — Tichaplowits: LnlertuchoDgeo Aber die
lagiiialtedMKaninbataaL p.a81— 388,816— 4U8.— Lauehe:
ÄSOUi* fOfgami Sich. V n!>-SSt<
MUadt f. ir»tww 1. THbiricni»
intthaihingan. Ha 17. TokalMiin 1879. 4*.
K. twda. Hoehidral« in AtdMB. Fkograam Ar
1879/80. Aachen 1879. 8«
ütah Board of Trade. The resoarcea and attrae»
Uotts of the territory of Utah. Onuha 1879. 8«.
lltiilctin.
\ ilTaf.).
Deatcohe Seewarte in Hamburg. Monatl. l'eber-
aleht der Witterung Juniheft 1878- Hamborg s. a. 8«.
Vatnnr.TeniiaTOiiHMilMW-Altau. Tarfaand-
langra i. /. 1878. Na«» Felge llt BhAuv 1878.
80. (7 Taf.). — Timm: K(itiichea.ce8ineadaBeaMrk<
uDgcn, die Haraborger Flora betreffend, p. 29 — 78 tForta.)t.
— Fischer; Nene oder wenig bekannte Reptilien, p 79
KU (5 Tai'.). — KrUss; Dir FeUer der durch bitylmdrische
Lausen enteugten Bilder, p. ItM — 114. — Bolau: t'eber eia
■anaaUidMa Bkatot ämamit WriNinhL & 118-4161
— Wibel: BeiM«e aar BauMriie «r taVcjfMnre aihnr
Anwendung, p. 131 — 147. — id: Die Scibstentztlndtuig dee
Aetbrl-Alkohols n. «einer n&chsten Homologen bei BerDhrung
mit Chlorkalk oder Chlornstnin u. Schwefelsaure, p. 148
— 150. — id.: gi'ogtiosti.M Ltii Krjjrhnissc einiger neuer
Tiefbohningcn auf Uamburguchcm Uebtcte u. ifingegend.
1^180—174. - Sadebecki Kiiliache ApboriKroen aber die
Eotiricklungsgeschidtfe der h8hM«n Krjutogamen. p. 175
-197.
X. K. qarteabM Oewnanh m Wm. Wiener
illu«trirt« GarteopZaitiiKf. ig. IV. BA. 8—84 Wim
1879. 8".
Beale Acead. delle Scienie dl Torino. AttL
Vol. XIV, Disp. 5. Torino 1879. 8«. - Pittttlu(?a:
DegU assi elastici. p. 707 — 720. — Lcssoua: A({li .\r\i-
colini del Piemonte. p. 721— 729. — Brnno: Dim««trasioiie
geometrica dialcnaefio|iiilh deüaeipartaiegiBenladalia
cvrva logaritmiea mewMleal alleeUilmnle inlotiia al mo
aariatato. p. TSR — 747. — Siaeei: Dd meto per nna linm
piana. p. 750 76a — Dorna: Salle deterroma/iune del
toipeeiuloatnuncnto daipaaianitnMpertabile. p. 7<>l— 766.
, «etalUeli. t CMoildriUli in LOf^. Hittheil-
nngen aua d. S. 1878. Leipisig 1879. 8«. (5 Taf.).
— Leopold: Oebar den Wmb der subcutanen Hrsotin-
injertiunen bei FIbromyomen u. clironisrhcr llyi>errr")ihic
di^r. I tcru». p. I — ly. — Ahlfeld: Beschri'ibun.' 1 iiie', sehr
kleinen menschlichen Kies. p. 19 — 2(i. — Leopold: Zur
Lehre von <ier tirariditaa interstitialis. p. 3«— 4tl. — Sanger:
Zur Frage von der Nabehebniirstrangttlation unter der Ge-
burt, p. 47— «a
Hatnrforach. Oaaellich. in Halle a. 8. Festschrift
zur Feier il< i hundcrtjährij^c-n ÜestekcuB der naturf.
Gewllsch. llalli! 1879. 4". — Irmisch: Zur Keuntoisa
der Keimpflanzen o. der SprMSTprhiJtnbBe einiger Alatroe-
merien u. einiger Pdanien aus anderen, nahe verwaedtea
lamihcn. p. 1—24. — Taschcoberg: Weitere Beitri|e
zur Keontnits ectoparasitischer niiirlDcr Trematoden. p. 26
— 7»; — lleintz: fonstitDtion der .VraraoniakderiTate des
A<xtiM> [1 77— — Sriiinidt: Heil rage zur Kenutniü»
der Mi'thylcrotuu&aure u- der AngelicaaAure. p. SKt— IIS. —
Koelliker: Embtyotogiadia lllMheiliiBi>n. p.ll8— laS.—
Leydig: Neue Bcitrlge aar auatoiuischen Kenntniaa dar
Hautdecke n. Hantelnneeorgane der Fiecbe. p. 129—186.—
Kraus: üeber die Wasscrvertheilnng in derPSanze. p. 187
— 2ii«. - Cohn: Drfmiilutcrat noHgociisff. p. 259-272 —
Schmitz: Iti oliaihtuiiKoii ulxr dip vielkt'rnijten Zclliu drr
SipboDodadiaceen. p. 279— 92(h — (Quincke: Ueber die
Besttaumuic dn niiifinintwWM'aHii mit totaler BafleilaB.
p. 881-äa — Kneblaaehi daher die allipiiache Palari-
eatiea der tob MetallM rcflcetiiteB WlrBaitnhlaa. »888
Terein der
yerbnidluDgcn. Jg. 84.
— 342L
8.HSlfte.
Wcatfidm.
1877. 8*.
Jg. 36. I. Hilfle.
Leydig: Hcrpetulogische Zaidna
RtaePi ««BRoseDhoC. p.2— 41. — f^rater: Klchie Mono-
I paraaitiKhCT Hyweaeptewn. p.4a— 88.— Beaae:
Bona 1878. 8*. —
Üiymzeü by v^ÜOgle
1S5
Beitrag zur Molluikenfauu Wettphklej». p 83 — 103, —
Wölfl Der Cotojmxi u si-inc Ii*t7tc Frujiti< n am 2fj. Juni
1877. p.Htt — 162 - V LaSiUili: lifrtia(?p 7ur Keniitnus
d«r Krapth-Aeiteine un (iebiete voa t>aar u. Uvtti. u. 163
—88*.
(Vom 15. August bis 18. September inft}
Bojr. merMoq^Ma loe. in LaodMk ^winL
▼oL B, Mr. 6. AagMt 187t. 8*. — ' Csrttrt Ob
a mgw tperies of «xravatini; spotif^ CAUeUm« MSÜH), Mid
M • ne« nM-riea of }Otoi>M(lolhefa (R af)ini$) p. 493 — (M.
— Id.: Oll a nf'w pi-iins of Furaminifera (Aphrosina iw-
formi») luiti spi^ ulatii-n t,i an uiikiuiwn iiioriKP. |>. U»>~~Urji
\l T»f.). — Iripii: Un tlie theory üf illiiminMing «puaralus
«ml^ed with tbe microMop«. Part L p. fiOl-- uBi —
Baibiani: Uli8«r<ratioDS on NotowmaHi WtrmeAU, ud
its pariufitism in the tubcs of Vaacheria p. ■'iSO — hU
(1 T iif ) — ICfcord of rurrent rcsciurlif-s rclutiiig to /»-
Ttrithrata. l'ruptogamia, iiiiiroscopy ct. incluüiiiK embno-
logy and hislolo^y gciu-nilly. p. 64&~644.
Soe. gfoL d« France. Bulletin. S"» iMr. Tome VI,
1878, Nr. 6. Pari« 1879. 8«. — Coqnand: Sur l<«
lerrains tprtiaires et tni<Ii>tii|iiC5 ilc In \all^e de I'Arta
(Tnrquie d'Kuropei. p. ii 17 " aiT iil Nulirc KL'olojfiqiiu
»uur les environa de Paudt'rum ,\i\e iMineiirt'j. p. 317 — .■!r)7.
— Choffat: Sur le CaUotien et rOxfordien däiii« le .Iura,
p. 866— 464. — Cuvier: Nole sur la stratigraphie de l'ex-
trdnM md 4n Jura et des loontagnes qai Ini funi suite vn
Skvote, au amriroiu da Fort-rEdusa. p. SC4 — 370. —
Bland et; Chronologie de« euentriciK*. p. 371—989.
Malier, Curl: Huaci Veoonielensea Fendleriani.
Sep.-Abdr. an« ,Lii)Uft«i-' XI. II. li.rnlini 1879. 8".
— Prodromug Bryologiae Argeuiiuicae aea Moaci
Lorpntziani ArgeotilrillL Stp.*Abdr. •tNldalHI'. Bw*
lini 1879. 8».
Vnited St«tM feologio»! and geographical Snr-
▼ey of the TerritoriM. Balletin. VoL IV. Nr. 3, 4.
Waahington 1878, 8». — Conea: Field-notea ob birdt
obserTcd in l>akota and Montana alniig; tlir forty-ninth
parallel durinff tbe hf.i.'.on.'. of ItsT.S luid Iy74. p. .'i4;'i-«ll.
— Urote: Prelintinarjr mudies ou Ibc N<>rth..\incrican
VjnSiim». p. ODO— 706. — White: Palcontulof^iral paper«.
Kr. 6: Deacriptions of new apectea of iiivertebrate fuiatla
from tbe I..aniarie Group, p. 709 — 719. — iil : I'alponL (lap.
Mr. 7: On the dintribution of moUuacan spcrio« in the I<a-
Btfie Gruup \>. 7J1 724 Calvin: On «onic tlurk shnle
rMSatlr diwrjvfr«! biiow the I'cTonian limrstnncB, at lu-
dapendence, Jowa: with a nolire of iti fossils and desrrip-
tiao of new aoecies. p. 725 — 730. — Hoffnian: On tte
ntBeralog}' nf >>vada. p. 731—746. — Scudder; Tbc fossil
inaet-t» ut Du' <!rcen River ahalea. p. 747— 77e. — Jordan:
Report nn .ilicttion of fighes made by KIbot Couea, in
I)aJiota ;ir.il Moutana. dtirinp tlip M'asons of 1873 and 1874.
p. 777— ■'^K> — ( 1. i r U I r ; Ii g : Cuialiigui» rf j>li;ii'iiogarnüUi
and vaacular crirptuj{uHi<>u» plauta coliccted duriugtlie summen
«f 18» nad 117^ in DiJtoM ud ll«ntaiui bv £Utot Coim;
«idi wUdi tre ncorporated tliow coUccicd in tbc aame
refioo at tbe same tiraes by Oeorge M. Dawson. p. 801 — 830.
— Endlieh: On iMme «trikinnc productt of eronon in Colo-
rado, p K}1 Wi4, Wbitf: l'alfüutolopcal paprrs. Kr. 8:
lli-iiiarks upuii tlir Laiimru' Grouii p. Nvi — 87tj. — Allen:
i>jriuijviuat:r list of ;.'»• Ammcan Si iuri or arboreal 8i|u:rrpl.'».
p. H77— 8H7
— Tfiith iuituinl report, Pinbracinf; Colorado and
part.< of adjacent t^rritorit s, lifing a report of pro-
greaa of tbo exploration for the year 1876 by F. V.
Haiden. Washington 1878. 8'*.
— MjaeeUanaoua puhlkationa. Nr. 11. Co««ii
BMa cf th* Ooknia Talii^. Ikrt I. Humm» to
JCmdiAw. WodiiagloD 1878. 8«.
Unboimnlr^partortlNV. B.lHlanaUsiaol
Oowlwinn tu tbo nw 18T7 NUÄta« to ttw Rmkjr
ICMiatan» loonst Wifb mspi wd illiiitnlioiis. Waah-
iOfton 187?. 8».
Annaal report of the romptrollor of the currency
to tho third Bf-fliion of the forty-fifth iniij^re«* of the
United StaUs. DccembiT2, 1878. Waalungton 1878. 8*.
Sowitt, Ahm S. : Our siktMool inWitnnoat «ad
bo» to M^ny ik. SpMoh, dalirered n tho booM of
rapnwntotiTCt, Febtony II, 1879. Wiafan^tan
1879. 8«.
Academy of natural Sciences of Philadelphia.
Proceeding«. Part I. II, lU, l'biluriolphia 187K, 79.
8*. — Coues and Varrow; Notes on tbe natural history
of Kort Macon and »iciuit;r. p. 21— a». 297—315. — White:
I>escriptions of new cpeciei of invertebrate fo»$iU from tlie
carboniferuus and upjier silurian rocks of Illinoia and In-
diana, p. 29—37. — Kyder: On the mechanical genesis of
tooth-forns. p. 45—80. — Koeuiif: On tlip association of
(irowtularite, Zoiaite, Heolanditc and I.etdvitP a w*
mioeraJ. p. 81—86. — Kiagaley: Nwtea'on the North
American Caridca in tbe nuwwM M tbo Peabody Academv
of Srienees at Salem, Mass. p. 88—98. — Ennia: The
electrir ronstitntion of the sokr System, p. KK2 — 118 —
Mi'Cook- The Uaaihca apider and ber saare. p. 184 — 185.
— id : Note on the probatde geographica! distributiun of
a üpider by the trade »iiids. p. I3ij— 147. — Parker:
Vemtatire repeUlion of cerebral fissurea. p. 148—153. —
Ooldaaltki Blihiauita, a new minanO. p. IM— lU. —
•BBDittElMiaiitaofaidereal sviiteni. p.17*— uO.— Creston:
Deacriptions of new «pecies öf North Ai^iftl*^ bees. p. 181
—221. — Wachsmuth and Springer: Tnuisitian forma
in Crinoida, aud drscriplion of hve new speries. |i 224 SIXV
— Street s : l'ilagir Ampbiboda p. a7t>- 2:11 Hutit:
Sensitive urgans in ^a{X(ia. p. 292— J93, — Potti: Sen-
sitive orgaae ia Afdgnw. p. Mt— flSA. — Kinsaley : List
of derapod Craitaeea of dw Adaatie coaat. p. 316—330. —
RydiT: Pescription of a new specie« of 5MiynA«niMa,
p. 835— — t'resson: I^escriptions of lAneumoniJae,
ohipHy from the l'aritii- »lope of thu United Slatps and Bri-
tiüli N. Aiiu-rii-ii 1. :tyi — Chapman Od Ihf stnic-
ture of the Oonlia. p. 886— j)94 (4T«f). — Stearns: De-
BoiDtioB of a aav mdw «f JDMMa, tum the Gnlt of
QJmiraia, wiüt w»n m «iSbm raieqfuKle-lcnown spedes
fco« tho — 8 wglao. p. m un (t Tat).
— JonraaL Kew aariee. Tot. VUL Part m.
lUfadaUhia 1877. 4*. — Oohbt OiMriation of a col-
loidoD er Mih Boii bgr Doelar Aatonio Baimondi in
Fan. p.fln-m
(FoilMln« Mgt)
Id Bang «Rf diolktwMMlnMiMUdkto Ut
SftDgethiere ist schon nn anderen Orten (N. Jahrb.
f. Min. 1878, p. 880—883; zweier Scbrifleo gedacht
worden, welche diaaea Oegeoitaiid in wng—iiehMtar
Waiae behudefai:
Albort Qandty, Lee EttdutiiiaBeBt» da Monde aaimal
iIhiib lea tenipä geologiquee: Mammifikres tOI^
tiairos. Paria 1878. 8«. 293 p. avec 318 gra-
TVrea daoa b texte; und;
L. Etitimeyer, l>ip Riixlfr der TertiBr-Epofbi', mhit
Vorsludiea «1 einer natüriiehm Qaechichte der
AnlikfML Zfliiah 1877— 78. 4«. Mlt7DivH-
taMn. —
90*
Digitized by Google
1§6
EIm ndit khn voi CbmfalillMM ItanliilhuK Bimm dtr mmImi StibXgs in An tsuSn
„fifaer das geologi»ch-pa]AoDto]o(^'8che Material zar Ent- SiagethierfauneD einzelner Länder von Prof Hfirnet:
wkkehwg^geachicht« d«r ii&iig«Uii«ra'' h»t naoardiiigB Dia foaailen ääagethieriaiuien der Steiermark (Uittb.
Midi Itan fool» ia im SdwillMi Im 7«niw mu d. ai(amT«r. L SUtmauk, 1877), «ImIhmb vir
VfrbrritungnatorwiMenaduJIlkiharKHBtBiMiDViia, Alfa^de üebnlalit:
187», verüfl'eutücht. —
iwiM nd laeutre Ae<|uivaJeiite u tmuBMurtw
TattNttat ia dar Bialhiinaik.
i
f
i
m
%
•B
Schlmehlcbtcn «.Aquitoniei^.
Horizont des Peeten tUktm Blkli. ud Oerißmim
Stbia; EäU» ven Zonoetda, MliiitMMUlicliB
Kokte in BfitaMi, XMde to Sd^llkdM.
Botaitaaehiehtaa.
TiiUI: JMkneaakrttm au^mm On.
?
1. McditerranHtufe (Honn-r Si hiL-htcn:.
Horizont lies riirf/mm A''(("-(.ij iiri'l Pftluncula»
hichU'li^ Schii. hl III I.<:ifi^'r>:liii'I, i (.ii.iltTIiilorf,
£|geoburj[. Si filirr suit (Htjiuu);, WieliczluL
1 I. SAngethierfaana der Hiedenmg von
ji
1
ä
m
IL MedllennuMtalie»
, •) Schichten tpr Grnsd.
UorUont 4tr Jy«lii «Mmto nd dan CMUkfam
hymfariML siuh von arand, Mofd m Madir-
Lei tha Ii a 1 k II! VL-au,
Horizont des rixUn Uiitssimwi: Ldthakili, PSta-
Idmilorfer Kalii, ilailiur Tt'j^'rJ.
Kohle von Kibiawald und Steieragg.
j|iN|Mc^l^oiiiiiln^MAiif B>T«liay<p Tiiw? la wlooMtai
Peiafa, J^oatnw fllftuuwrfly' t. Hegr.. iiMclli-
rttriinu >l«tf elfwmiai Cat.sp^ MtiMennN Mmmi-
ittVwxtH Lart., Jih. austriacu» PcL, Ifunemofchiu
aurehanenstM LtrL, PalaeQmtrjtx cf. Bojani «.Mcy ,
JüMtadim iwywlidrtia Qr.
Kehle vea Fohaaderff
gnraintlMhe Stufe.
Horimat der T^vm fnynrte, JCmMw fwUSw und
d« Cardimm abtMim: guditM od Cwslo*
mant der Tfirkanchauah Hcnubcr Ttgä, Sud
von Wkicib
Kohle von Voitaberg.
^^''imii^ffjS^^ni ifHaf, lUüiap^ CMar^
Cail(etlaniuM(lit<'n, Brlvedfreschottar lai , liclvedi rt -.cljutter.
raludlueuücUchteu. Hutuiniiino&tätti-n. 11z, I citibmli etc.: Dmoäigrhm
j«4u>,'Hhlirfaana fOB Bcbedcre, von lOefnd and <P'ja»Uum c,,,
Baltavir. Lasiiiuty.: iJniolIi. .inj-, .1A,rs,'.H//,ii hiiffiruftrit,
kaii'.'i^i ul.iLix bei Kdtlki ri<l'iii : M^i.yl. luHgimtri$f
^ iJiiwlh. giij., ActTiilherium inciswttm.
Lultenberg: Mn*t. U/ngnrottri*.
ViTtiiiim,' ili 1 l'ifiri;« Von Ualla^är und JEiken
:.<jL h ii.i Iii ii.ii hiffi*
r? « 5
MV«' «ad £Mat
VartnKnng ao«li nicht nachgeviaoaa.
d
lelterca fcacUchMea Mhnl
MavtaM*
ha, «ladal>
Laohan:' A'/rpAa-i pnmiijeniua.
Stcinberg: Bi»nocrrui tichorhinus.
Höhlea von l'eggau und Miznitz: tr«iu »pe-
1
Foetflaetole Altavlaaea»
H. B. e.
Digitized by Güü^k
1&7
Dr. V. 0ta%*l: flMfWMtimlw iMabnflniBf
dM Kfinigreielu Bayern. 3. AUh, Gpogiiotitis< KB
B«»ohreibang de« Fiohtelgebirg«t mit dem
FrftBkcnwftlda und <l«u ««atliebcu Tor-
laad*. Hf rüTisfifg^ben «nf Befehl doa Kfln. b»yer.
8tMtaDisut«nuiii8 des lunra. Gotb* 1879. 8*.
69B & mt S gag«ii. JbHm, l Bhtt QAkgt-
an!<ichten, zabh-eichen dem Text beig|glb(MB Hillen,
Uolm-bDitten und Zeicbiiuiigeu fOD fllfltlliwltlnii
EragebirgtayalMH. Audi la dar AH, in mlahar tUk
dieses Material zusammFngcfugt und 7.u dem '
gancen *u%ebiaft neigt, giebt tich onsweid
Wir dOrfe« nicbt nntcrlaiMB, auf ein Werk hia-
mwdsen, welches bei einer gründliGhca DarsteUuDg
der topographiechen und geologischen VerhältniBM
eines auMholichen Landstriche« von BAyern auch nr
Fördcrong dar geologüdwn WiaMnacbaftimAUgoiMinui
Dicaar Abtbäliui? daa Warkea nad adioa iwei
audi-re vorau>gi'gniif.'> rj ; I , ri. ogiK-itiscln- n<--ii-lin.-ilnuig
des bajreriscben AlpeDgebirgcs und seioes Vorbuides,
amgaariwitot tob 0. W. G«nbal, 1861, nad
2) Geognostisth»» Beschreibung de» i:wMiriYfi:!*<hpn
Orenzgebirges oder des bayerischen und uberpGüzer
WaUflaUrgM, magcarMtotvwO. W.Oambel. 1868.
Der dritten, jetzt vorlugcrnlin Abtheilung soll
daa Tierta folgen, welcbe den Frankatütura bebandalt
nnd dessen Ansbreitaiig aof lliiif groaatn SartaDblitbam
datütellt, uühtccd eine flinfta AMbaihuig noch dem
Gebiete der Pfals mit ikrcB reiehaa Steinkohlea-
sbUgerungcB gevidnat aaiB wird.
Oalt adion van Altan her das Fichtalgabirge
als eine der merkwflrdigsten Ilerglaiidsehaften auf
deutwlier Erde, so bat dieses unsäglich verwickelte
Gebiet einer genauertn geologischen Entzifferung die
grOiatao Scbwiari^^ceitaa dargaboteD. Die Dorchdring*
DBg zweier der bedantandaten deatiebca OebirgazQge,
des hei rviiisclii n und jcntvs di s Erzgebirges, im
Ficht elgcbirge, welcbe in der Oberflächengaataltoiig
■ehr beatimat md angeBaaheitiliah anegn-prlgC irt, giabt
sieb auf entupi echendo \Vei»c such in den allgemeinen
geognoatiscben Verbaltnisaen zu et kennen. Zu des
GabOdan, wdeha im bayeriaeh-bOhmiicbeD GranigeUffa
ht^ Kiissrhlieulicb bei dem weitschicbtigen Auft^uue
btthiiligt sind, den krystalliniscben Gesteinen der
Fuudauientalperiode. gLsc'lcti sich im engeren Babmcn
daa eigentlichen Fiobtalgabirges noch die Ter-
acbled«nart]gen GBeder der nftcbstjUngcren Entwickal-
ungszeit der Erde, die «ogen. pu 1 iiu I it h i 8 c h e n
Fornutioneo, deren JSrwbainan hier im engaten Zu*
at(M Bit ibiw milann Terbiattiug
nad an daa flukaB d» bhdnng daa
zu erkennpn , die in dem Bau der Nachbargehirge
ausgeprägt und von ihnen auf daa Ficbtelgebirge mit
Weitaus die grösste Maue der im Uutergrunda
unter der Vegetatioaadacke oder der obersten ser-
aebleu Lage analahaadeB adar uibadeakt n Tags
1r<'f< inli-ti G''fteinc £,'i-lHir( iliT Gruppe vnii Feimrtcn
RH, wtkho aia die iiltesttu Theile der Erdrinde gelten
mOssen. Es sind dieae Gebilde entweder der aogen.
UrgabirgigeateiiM -— GiMte, Granit, GUmmerscbiefer
Uid Pbyllit — oder aoleha «ob dar Reihe der tltesten
Tantabwrangen- führenden (paltolithinhen) Scliicht»
geatatea. Dabin gehören vor Allem ala die vei brei tei-
lten Thon- nnd DaehaehiaftiHUuilkha Gaatabie, aogen.
Giiiuwftckf \ind die ini VsTgltichp zu dem Thotisebiefer
und der Grauwacke nur m »ebr untergeordneten Lagen
aaftretaoden KaUcsMaa vanahiadanar Art. Ihnen aiad
femer al-< zwifdien eingescliobt-n gewisse Eruptiv-
gesteine aus der Reibe der Porphyre beigesellt, viel
hivfigar «la Mate» aber aoleha, die man früher all-
geBehl Grttnateine benaaste und jetat, m verschiedene
Fakarten aertheilt, einer gr<lee«TOB Gcateinsgruppe der
sogen. Diabase zurechnet. Zt^Mtk kaMBnen mit den
diabaaartigen Maaaen übslkb raaaawwngaaetste, aber
gesehiehlata Otatabia, Tnff-, Braeden-, Gongloroerat-
artig auhgebildot, vor, dcrcu l!i]Juii|.' uml Z,;i-:i:i;iiii u-
setcung aul« Engste mit den Diabaaeruptionan im Za-
tammenhange atahea nad die man im Allgemiiani ala
Schalst eine sttsammenfasst.
Nur sehr natoifeordaet betbeiligeB aicb jikngera
AUagemuigan am Aufbaa dhaea engeraa Gebirges, die
SteinkcdilaniiBnnatiaia, das Rotbliegcnde mit dem zur
Dyaa gehSrigni Zeehatem und Knpferaabiefer, während
Trias gebOde aar an den Inaaeraa Gretaen den Fnaa
des älteren Gebirges unisäuiiii'u uixl dii^ Zwibclieuland
ausfüllen, walchea awiacben diesem and der benacb-
bmtai kalkniefaaa ftli^baa Alp aoagrimitet iat.
Ton nadi ^Bagaraa Gebilden der Tcrtiärperiude
aadhaeatlran Thafanaga, nad cwar Braunkohlen -fok-
readaa Sebichtea, fladen ridi la dam T^jibtelgebirga,
wemi man vuu diu täglich aidl Udanden Si hwcniiu-
gebilden und Verwitterungsprodaelan afaaiebt, fast nur
Sparea, wthread dia «optifaB OKadar in Fona van
Basalt, tiamenttidl ia der aOdlicben Nebenkette,
weaentlich an der ZumaaMBaetanng des Gebirgea be-
thdligt liad.
baM^iliikt, Jadoah aoeb na-
Digitized by Google
168
■imlililli Viii sind die Diluvial- oder Qaartir-Ablage>
wmgm^ ii» «ck »uf einig« Ffatwitellen beaetuSnlcMi,
w% htbm TkaltgKn« eine BOekaUaang der OflwItNr
HaAitmihatM dtarer Bchuttmasaen bewirken komitta.
IMe S. 114 gegebene allgeroetDs Ueberaicht im
ymMnimm Oebirgsgliedei im Ficbtelgebirge W
ibifnl*:
A. Primitiv« Periodiu
t) BercyniEchc GnriBBformatioD , mitOneilt,
AogMlgDeiss und Kornbiendegneis«; Homblendo-
IHoritgeateiD , Eklogit und Granathomblende-
gneiM; Tolkschiefo, Oihingaattiin und Ser-
peotio; Lagergrult imd Onanlit; Braptiv-
gniit. — Erz- nnd Minoralg&nge.
S) Heroyniache Glimmerachieferforma-
tioD, OlinuMncliiafer, Gliiiini«rqaKriito mit
Qabhro.
t) H«re7niaelia PhyilUformfttlon.mitPhyl.
Ut, Qoandt, FhjriBtgodM (8«ri«H8MMMllX
kOraigam KbUl
B. Ptil;io!itlupoh(> Periode.
4) C*mbriache Formation, deren obere tHa£»
Um PhywdNMUdrtw VUm, «■ n((M Staft
mit Uobergftngnachicbtcn zum Ptyllit , cnmbri-
aehom Dacbachiefar, und ala Eruptivgeateine :
Knnto|ib{fr« PlmtanbM, BjpMtaitti
0} Silarformation, mit Knollenkalkeo (Tenta-
«ditnlnllnD), obwem Orq^toUthanagfaiaAr,
obere Stnfe; mit I^edenidiicfer, Füniflnrli-
icbiefer, Leimitzschiefcr, TlmringitocLielur uiid
Kalken in der untervn Stufe. Daneben Enip-
tivgaeteioe: OialiM, Lenkoplqir, BaJAopikrit»
VWAopbyr.
^ Davonformation , deren obere Stufe Cly-
manlau ood 0<>niatit<inhalk«, aogaa. Cjpridinep- .
■ddaTir nnd PHiiwwgraiiwadca in amlQliadaom
«rtli<, die mittlere Stnfo: toffign Oirawaoke
nnd Kalke, äehalatein und Lehwntifatfcr. dk
natnre Stoib: HarnitansehlehtaB. Ala
Kniptivbildangeu: Diabas.
7) Pr&carboniaobo odar Calmformntion,
mit Thonadiieftr nnd Oraawadtanaohicliten ab
obere Culmsclikhten , Lchfs t h n !• r Ducli-
acbiefer und Bergkalk ala untere Culm-
■liiklrtM, nnd Bit Laatpropkjf abErapliT^
gectein.
8) Carbon- oder Steinkohlanformation,
mit koblen(Un«oden Scbicktan bei Erbandorf
in dar OlMipfali nnd Vmgbyr ala Era|tir>
IMufv"! W** Pon—Mnan gabttiif.
•) P«ateMfca*i««ka adi« Sfaalonintioa«
mit Zecb»t*in , Knpferscliiefer , oberpm und
nnterem Rothliegenden und Ueberkohlcngebirga-
nUnbtai («dw KddMMwHUtgndan).
Ea BoUen von den vielan geologiachen Frag«%
wilelM bei diaaen Untcmuhnofan baleoshtat nnd fa-
aiaifa ^
t. Dia aeben tob Biaebof wd Goldfnaa in
allgf meinen I'tnriascn gczricliiirlc, später auf der geo*
gnoBtitchen Karte de« Königreiclu Sachien, Sect. XX,
Mnanann ganaaar daifaatiBta §itmt Mtneli-
berger Gncisspartto war R«it Friadrlob Hoff-
mann'a Arbeiten, 1829, me'ixt als jflngere Gceiss-
bildnng, nenar ala die an»chlies8«ude Grauwacken-
formation, aaige&ast worden. Oümbel bat aoent
gcaeigt, das* die Ueberlagemng der GneiaaadüebtaB
flbar nuEwi'ifcUiaft jOngeram palAolitbiacben Schiefer
•mr am KW.-Baade dar Oaaü^mjpa aiamlicb coa>
itant, aber dodb Inine anaaebüeaaBdia aal und daaa
vun lii.'ni.T Griiii^liuit! fiii \vi-i".'r in NW. Richtung
innerhalb des Gebietes der Xbonacbiuferschichteu aelbat
diaealba Art dir Ueberlasanag aieh nnnritilalfaar fiirt-
aetat, und «war in der Weiae, daa« iinhedin<jt iUtere
Schtefgrachichten genau so auf jttngervii uui'lieg<ia, ytie
dar Chwiai anf der nichaten und ältesten Thonachiefer-
bildong. Dieae Art der Ueberiagemng iat danmacb
nicht aU eine uraprilnf^I^ nnd normale, aondem ala
eine überkippte aufmfaaaen, nnd deshalb erscheint
der Scbluss, der Onaiea aei wqgan dieaer Uelierlaf^
rung jünger ala der flberlagert« Ilioneehieftr, sieht
gerechtfertigt. fVor^l. Ilolzschnitt auf S. 313.) Kbon
Bo beatimmt apricbt aieh der Verfaaaer gegen eine
anpliva EntrtilMay diaiaa Oaeiiaaa an«.
2. Der hereynischon Glimmerschiefvr-
formation gehört dar xwiadien Oblaritadiiflfer ein-
galagerte Serpentlnfela am Haidberg bei Zell an
(S. 333) an, welcher durch A. v. Uumboldt's Ent-
deckung einer polanaoh-magnetiaehen Eigenacbaft eine
Berflbmtheit erlangt bat. Sefna magnetisdse Eigen-
Bcbait, welcliu von dem Gehalte an MagnctoiBcncrz
berr&hrt, ist aebr verachieden, je nachdem gewöhn-
lieber Sarpentin anataht oder aiob Anaaoiiaidnngea von
Magneteiaen auf SpaltaB, Adeca oad StraUbbaB Inn
äeipentin vorfindan.
8. Mit den Zwiacfaenlagen von Blaben kOmigioB
Kalkifi in tUr ArzljurgtT fnior südöstlichen
Ficbtelgebirga-Pbjllitformation ateh«n mehr-
Digitized by Google
159
ii iNim Gnfc ifidMgv gwgwMliidM ▼•■Mit»
I «nd Miner»lvorkomniiiif»p, wie ywt von 8p«tli-
ein und BrMoeisaicn, von Dolomit und Speck-
alifat ■> vnantteUMkrem ZnmnmanhMge, nad na nad
«, mlcW diaiw PkylHtgebiet m einem (Ar die Im-
dutrie und dnTnlMhr wiebtigaten Theile dea gMMB
Fiehtelgebirgw machen. (VergL Abbildungaik dv
fipeArtwigrabai b« OflfAnnpla, & 843, Smm d«
SitlnlnrflelM am BoanlrftU, TÜ. Ton GoMgnlwii, 8. 844,
wo dur -h VcriJascrung von KalkBtein mit Serpentin
eine Structur eutaUnd, welche dem £(mon entapricbt,
im OlMtoAnbai«« SteiMi»IU«iin, a S49, «te.)
4. Dabar dia BrfheiiJblga dar camMaebeB, dn-
rischen, deronischcn urul Cii!m-Schichtpn tt-lehren die
intereaHUiten Profile Uunli da» ^^teinacbtbal, S. H71),
«• dankUabentflimBg der Scbiehten eio« uoi^- kr^Ki t<'
Lagenuig eingetreten iat, ferner zwischen RehMi und
Berneck, 8. 882, etc. Dia »ogenannten Phyeodaa»
Hellichten oder dia gnwgrflne Granwacke, nil
J*g»dm (Omirä-J tinimutm Hiaingar wp., S. 876,
«Der mit AmomIm wrw'imaito Bia. au dai
riücbi'n Sacdatciue der KinuekuUe in Schweden
eiaatimmenden Art, gelten dem VerÜMaer aii
8taib dar caaMaebea Grapiw. Dia Abgranoag dar
cambri«chen Stliichtenrtihc nach obfn ppgen die
auflagemdo Silurfurmalion ist nicht scharf beitimnit,
weil die enbichiedancn Vertreter der PrimordiaUatma
dort fehlen. Zwar besitzen die organitchcn Eiuschlüss«
im Leimitzer Schiefer bei Hof (S. 439), welche Bar>
r.in ie einer maaMgebenden l.'nter«ucliniig ntiter7X)g(B
bat, viela AnkUUiga an die primordialan Formen, laaaaii
einen Vebergang in Barrande'a Kwaila
silnrische Fauna piIiiuumi. Diese Stellung innerhalb
der entschiedenen bilurachichten wird anch dnrdi flu«
relativ hohe Lage Aber den Stelheriretem der Pby-
codcnqnarzitc bcstätigl, Auf annäliernd gleichem Hori-
zoot« liegen die ebenfalls Versteinerungen -führenden
Orlffalacbiefar toh Staiiweb md daa Tbvringit-
oder Leu eh t h o 1 z c; 0 * ) e i ti mit ^eitit-r ma»sf r.hafV ao^
tretendeu Orihi' äff. Liiuittmrmi Liritiure*on ip. 120),
aaf welche Ofimbel und Geinitz schon (Jahrb. f.
Min. 1864, p. 460, and Zaitacfar. d. d. (wd. Gea.
187(!, p. (!43) die Anfaevkiamlnit lenUcn. Dar Yer-
fasser empfiehlt diesea Tboringitgratein oder die fDr
daiaelbe aintrvteiiden Doloait- und Kalklagen mit
ttm nach
Dem oambrifchcn HchichfenFvitcm in diesem Sinne
gehören auch die Erzgänge und £«rgwerke bei Stetten
und Lfaibtaiibam an, mt welchen eine Kart«
8. 404 diM Uabwaicbt gicbt.
K. Ib dar 8ilaTforaisll*ii dM <
wie flut fiberall, die Oraptolithen eine Kanrtrolle
(S. 412 und 447) Sie werden durch den »ogen.
OAHt- odv CardiolA-Kalk asit CMioU iWirrnj^i in
aiaa ntere and obaro Stufe geschieden; letstare werden
Ton Tentaenliten-KiioUeskalk mit CWtAmm Mrüitmm
8ow. sp. und OMoHrm iwIrfiaiMii Watl OB* 4M)
ftberlogert.
Hit der SUnneit beginnt daa loiillg« Auftnt«n
(i. Die früher von Murchison, Richter und
Geinits als nntersilnrisch betrachteten Neroiten-
Mbiabtea gAlNB Mth Oiabara Unlamahaa|in
(S. 418 — 419) zum unteren DeTon nnd reichen nach
ihm znm Theil, wie die Schichten von Wurab«ch,
noch 'Aeiter liinniif bis la daD Oola, was 6 Dm bei
auch durch verBcbiodcne Profile so arweiaen bemüht ist.
Indem wir hier «na dar Fama tob der Wucht
der nicht adtaa venelrieden gedentetm Lagemngt-
verbiihnidse absehen mü»iien, tun;,' mir il •■ B<>in>rkiiiig
Platz finden, daia Kereiten-artige Formen nicht nur
ia aahr TOiaehiadaaaB gcok^iahaa Horinaitaa ai^
troffen werden, sondern dasi dieselben anch in etiu'er
Beziehung zu ganz verschiedenen Gruppen dce Thier»
reiehes stehen, wikhiend ein^ aogsr dem PflaoMa*
reiche und iwar daa 8obaiDra%mi aaah Sobiapar
angebSran.
Li Bang aaf ibra gcolo^isehe StaDnag iat ihr
Auftreten in vntanilarischen Schichten von England
oad NordaBariba am lOogsten bekannt. (YeigL
Varebiaea, Sifairta. London 1864, p. 199: w<ih»'
li'dt, or Marinn Wonn tracts; W. II. Baily. Figures
of cbaiacteriftio British FoesUa. I. Fl. 6, aus Llandeilo
Bocka; Emmoaa, ThaTaeoiioQyatem. AlbaBy 1844;
James Hall, Palnoontology of >'ew York. Vol. II,
ri. 13: Tractjf uf .\iuulida aus der Cliritongrujipc etc.)
Durch A. Krantz wurden die ersten sogen. Nereiten
aus devoniscben Schichten der Bhaii^vgendea be-
schrieben ; A. Hancock erUnterta IbnRehe Formen
als ^Vcrmifonn Eofsils" uns den Bergkalk-Districtea
Mord-Englanda, wolobe mm Theil in dem geologiMhaa
Maaamn tob Kaweaslle npoa Tyna aufbewahrt werdeo.
Anob das Dresdener Mu6eutii bi^ll,' .hiv li die Güte
Mr. Bailjr's eine Platte mit einem derartigen Nereiten
aaa dem XohleaBaadatein, wabraeheinlidi Gaba, tob
Money Point bei Kilrusb in Irland; O. Heer bc-
Khreibt Ähnliche Formen aus dem Jura der tichweiz
ab <9^rMiUrf*«(MMi vad O. «MnMMftirA Hr. ia Um
fbatilia Balvatiae, 1877, Taf. 48.
Heer'a Abbildungen diemr Arien liod in daa
••iiMt«, vkUiifalirta Uaadbook dar Palionto-
logl« von W. n. ScbiiBper und K. A. Zittel,
1879» Bd. II, |i 51. ülH rpi sriingen und «cVieinen der
BKV|A]piiad dafür au «ein, daaa Schimpar jena
naratanartiifw KO^ar tn^B^HBUBt« sli ^^iidKM^anlff»
(,'i/r:'-f<nr{i'r, CrDMttrhurtta etc., ZU den Schnunilgcn oder
Chordof bjrceen stellt. Daaa dieae Stellung f&r Oyro-
istarAi geneUfertigt M, IwwciicB dit VuBwvIfpnigeB
diT O rtimr-Ki Ilr,. sowif nwh dir anscheinend V utiiO-
artigo Ik-festigung der I'hyllochorda tinuota I.udvrig
«H TlifliHigWt mA Lvdwif bei Sebtmper 1. 1. 0.
p. 50.
Dagegen wird man aber uicht li-ugiieu können,
dKS8 EogeDannte Kereiten von Saalfrld, tu dMMB
K. Richter, aowie ancb der Berichter«tatt«r sogar
noch Zellenmündangen erkannt lialien, die gröeet«
AehnKchkeit mit dar lebenden Fimieuh'na cylindriea
BhuDT. (FvyiilaPM mimMü L.), Oeinits, Grapto-
SOmo, I85S, Tlif. e, Tig. 23, bentsen, weehalb aach
yrriih 'i r/tw'-iv r >/. Murcli.. wi.iiiit diene Saalfclder
Formen üboreiuzuatimnien schienen, a. a. 0. Taf. 5,
FIf . SO — ^24, nb Ntmgnpm» (odor JVimynvtaf) vaa
Q«[BitS n didK GnptoUtUncn gestellt worden iah
Eiw mdanOmitnvg muwtoa die NeratciMurtigen
Formen mh den fleUeAra
deren grosnc Aehnliclikeit mit jenen in sogenanoten
takontacben Schiefem Nordaiaerika'a Toritoounenden
•neb Ton bervorragenden amerikaniBeben Oeologen
nnerkunnt worden ist. liirc n.ihe Verwandtschaft mit
den leljenden Wurmgattongen Ntreit und J'Aj)Htdon
fat In dar AiMt von Goinitn nad Lioba, Tab»*
nischc .'schiefer von Wurzbach, Acta Ac. Leop.-Carol.
1666, Tal". 1, .3 etc., nachgewieten worden, wo ver-
schiedene Arten der Gattnngan Pkifllodocitet, Croumpodia
vnd Xereäe* ala Kingelwflrmer lieaclirieben worden sind.
Jeden£»Ua acbeint nna die dieaeo Karpem dort an-
gawieaene ayatematiache Stelbmf mit garaditftirtigtar
n aein, aJa janaa voa Schimpar empfbUana aiBaaitjg
bofamaelio Var&hrai* Bai der groaaan AebnBeMceK
dar Ton Del gado in ,.7Vrr»t..i ;.vt,Vi,;M;, elf I'oiiiijc!,
Liaboa 1876" beachriebenen und auf zwei pbotogra.
phirten Tafeh abgebildete« NereitaD-ihnUchen Fonnen
mit jenen aU5 den Schirfi rn von Wurzhach etc. wird
man auch diene wobl naturgemüseer mit den Annalaten
ala mit den Algen Tatainan daifta, »flgan rfa aacb
ailnriach odar daroaiaob mü oder ntm Onlm
gobOran.
For dM bMHwUtar liiji«tOtmbnl wah dna
Twbmwnaa w X^iMmiäm VMämimm —d ttto»
rtaiiiMiiiia 1a M. Oimir tm.
mite* radürtui oder traiuüiomt in den Schiefern ron
Wurzbacb zur Galtnqg; auf dna ailBriaeho Alttr anbianan
dagegen GraptalübaB*«rUge AtdrilAo hiiunraeiaap,
welche Delgado a. a. 0. Taf. 1, Fig. 3 abbildet,
die jedoch auch Ton ainam LtpAultmum «»m»$mm
Bioblar haRÜbm bfinnan (H. B G.). —
Ala MitteldcTon gelten mit allem Rechte die
bekannten Planachwitier Schichten daa Toigt-
landea; die oberdevoniaehen Schkshtan baben aina
ganze Reihe Veniteinerungen geliefert, welche aof nMi
Tafeln abgebildet und niber faaaehriaben worden rind.
ÜB ibr Gabiat ftUan dk >abOnaB DwbaafdnB taa
Banaek 09. 588).
7. Den r&nmlieb grSluten Antbeil an der 7a-
sammenHetzuog des palftolithijichpn Gebiete.^ im Fichtel-
gcbirge mit Zurechnnng den Frankenwaldea oebaien
die Gebilde daa Prücarbon ein, welch« namentüdk
gegen NW. bin im eigentlichen Traakenwalde flwt
die Alleinherrscbaft. behaupten. Der Verfiinter }>e-
aeiebnet alt antere Cnlm- oder Pr&carboo'Stnfe
dia Stnfe daa Borgkalka tmd der Labaataaer
Dachschiefer, welchem kt ' r' H aaab die TBa
Geinitz und Liebe beacbncbeuen Warsbaob*r
Seblafar gMcbgaattllt wwdan.
8. Bei Betrachtung der Carbon- oder Stein-
kohlenformntion, & 655 n. f., aind die intaraa>
aaatan Kobicavorkonmten bei Stoebheim gebahrend
horvorgaholien , woranf S. 570 u. f. autli die Ueber-
raata daa Rotbliegenden und der Zechateinformation
bwehfiaben wudeu>
Nach einer Classification der »chon frfibor von
Gümbel onteraciiiedenen palBoUtliiacbeB Enq^g^
iteine (Keratophyr, Frotarabaa, INaba«, Laabaphjr«
Paliopikrit, Epidiorit und I,amproph_\T), S. 5P4 u. f.,
Taf. 1 — 86, gedenkt er noch der akh an daa Fiehtol-
geUrg» anlofanandan maaoUtbiacbaB Bildangee and dar
bünolithi»i'hen nildiingen im Allgemeinen, indem er
aneh hier wieder lUe praktiaohen, filr die Industrie
nameatUeh wlditigan Uomanto tot Angaa flUvt.
Eine Reihe gcognostischer Folgemngen auf S <'23
u. f., wie Oberfllcbengeataltong, Faltcobilduiig und
beaondere StmelBrwrWIhiimat TbnUnndBngiiahtaag,
Bau des Gebirges und seine Terbiiltnisse znr Pflanzen-
welt , biJdeu den bcbluss des bis an sein Kode mit
gröntem Fleiaae dordigeAlhrten Werkes, welches dem
Yaterlaods aar mm Sagen gereichen and dessen all-
gnriaa Aawbantmiig von dar Wissenschaft nnr «ina
gaM imgttbiiftt aaia kna.
H. K Oeinits.
üiyitizeü by Google
LEOPOLDINA
AMTUCHES ORGAN
KAISWRTiTCHBN LBOPOLDINO-CAROLI NISCHEN DBITTSCHEN AgABHUmg
D£ß NATÜBFOBSGH£B
HEHAUBOBeEmar onter uttwirküno dkm «:kktion-svorstindb von OEH FRiamKNTEir
Dr. C. iL KnobUuoli.
Ib]]« a. 8. (Maii^fci). Heft XT. — Nr. 81— SS. "BmiAMt 1879.
»
Uhlltl Amtlieha Mittheiluni^en: Die JalmdwilrtOT d«r lOt^ader. — ErginnioK des A<ljunkt«n-CoUeiriuisiL —
Bfitriep zur Kau.««' iJer Ak»iipmi(". - Zur KnnniTun? tn Alexander Brana. — Williplni lleinrit-h Thwdor
mjj l'lntilümr t — Siiustipe M 1 1 tbcilan tfc ii : K;iiK('f!UiffeDe Schriften. — 0. K Kr.iii-,: \Hv nelinU' »11-
ffrnu uu- N'ersaiDiniuDA der deulsrhen Ueacllürlmft far AiiÜJr»p«loiri<>, Kthnolojric uiiJ l 'njcsdiirhtc. - Felix
Mareband: Ueber & amweu Fowchutigen im GebirU- der AotiMlngii- der liilfitici!ir,-Kraiikliiit<ii.
Amtliche Mittheilungen.
Die JaluwIidMee to Xitgliadar.
Mit <Icr Entrichtung der JahreabeiträKc sind iimnclie Mitglieder der Akademie, wc^lche die LcopoUiw
in den letzten Jahren fortgehend beaofen hnben, ohne die Beiträge abanilösen, theila für dka laufende Jahr,
tbeili «odh aodi Ar frflhere Mm im BOckatande. Zur Ordooiif de* ■■■ bwkn atieh die-
KplWn fri/^'l^-ti-t 711 i'f'^iirhrti. i\\r^<- rriiA'<t~ini1:^'-'n Firirügi-. mit ji 6 Buk. jlhlid^ w Bade dw Mlini M
die Alcadvimo durch i'oBtsDweisong eiuscuden zu wollen.
H*1U & (JifWfMM Kr. 9X da 80. NomBliar 187». Dr. H. KnoMMMll.
Siginniiig des Adtjniikteii-OollaisiiiiDB.
Der 1. A^nnktenkreii :Oe»terreich\ welcher tu fiimr Vfrtrefun(f durch dni Ailjnnkt*"n Wedrtigt
i*t, bat in Folge dea kOralich erfolgten IlinacbeideM de« Herrn Uofinatbt Profeaaora der Botanik an der Uti-
vmHlt SD Wien Dr. Eduard Paail eine NemraM varannelnnen.
Dpr 4. Kreil 'Baden), dar Itogerf Zfit »cgcii uriznrciclieniliT Aiixalil der in di'triBfU;-on atip'Lisijfen
Mitglieder nach § 17 der Statatao Inia Anrecht »uf eine aelbetat&odige Vertretnng im Adjunkteu-ColiogiiUD
ImM«, M gegenwlitig waUJUrfg.
Der 7. Atynnktenkreii (Trenuisehe Rheinprovim) verlor durch den T™! des Herrn Berghanpi-
auuiua I'rofeBBors der Miuerslogie und Dergwig&riuichalUu an der Univemitat zu Itoon Dr. Jobann Jacob
M«gg«r»th wmm A^ßtiktm nd iat dadurah anak Ar dieaaa bdi aina HanwaU «IbiMidi fnrotdw.
Laap. XT. fl
uiyiiizud by Google
HiwkUllA dir hM« lalitoa nib halte omIb AMlnwgiiwMr, H«r Br. B«hB, bmita Auflfard».
rungen tu den betrefiend«i Wahka «tfalm Imm {fjMfMam XIU, p. 65 0. 180)i mlake Jadoeli oIim
Erfolg geblieben und.
Dcmnadi beehr« ich aUk, di« Herren Mitglied« dar gteansten dral Knin nm eine, fOr dieee Wahlaq
erforderliche Vorbeeprechnng md gewegentliche EingeDdung tob VereoUlgen an enoehen. Anf Orand dieeer,
nm eine Zenplitternng der SUmaMB n venaeideo, werdeo lodeim die WaUeo anigeioluiebeii werden.
Zur EiMAtaniDS tOAur ToneUife fUfn aaahitohMd die Mama dar lUtglladir 6m batMln.
daa Knba,
i> mtgUaäM im 1. A^ndUtakrclaM.
Hr. Dr. C. Amcrliug, I)in.-tt<.r ihr l>uliiciisc>nn VnIkvl.liriT-BildiiDgBanstalt in
„ F. EVeiberr von Andrian-Werburg, k. k. Borgratb a. D. in Alt-Aoaaae.
„ J. Barrande ia Trag.
,, C. F Freiherr von Boust, Dinx-tor di»8 BeigRIMBa in Wim.
„ Dr. Y. Bochdalek, emerit. l'roffi>aor in L«UaMltts.
„ Dr. E. W. Braeka, HafnUi, Profeerar der Fhgraiakfla and Diraelar daa phyiioleglacilMD Inetitata aa
der k. k. UDiver8il£t in Wieo.
„ Dr. R, Ritter von Draache-Wartinberg in Wien.
„ Dr. C. Freiherr von Ettingihannen, Profestor der Botanik in Graz.
„ Dr. C. TOB Felder, BDigennaiatar, LandmanekaUa-^tallTarinter tob NiederOaterraiali in Wien.
„ D. L. X. Fitiinger, Cnatee a. D. n Bialaing.
n F. Bitter tob Hauer, Hofrath, Director der l'> <>In^«chen BaiAiBaalalt In Wien.
n Dr. Lb TOB Baynald, Cardinal in KalöoM In Ungarn.
„ Dr. F. tob Bebra, ord. Ihefteioi der Medirin an der Unirenitlt in Wien.
„ Dr. K. B. Heller, rrüf<'Sf<ir der Xnt ti rwiitaeiMchafton in Wien.
„ Dr. F. Ritter von Uochstetter, Uofrath, Profeaeor der Minerak)gie in Wien.
„ L. F. SMkacr tob HofaiaBB, Oebefaee Rath, k. k. Befeha^naiwlnfaiar in Wien.
M L. EMharr Ton Holn nl'nliel-ntMi fter, S<-ctionB-Chef in Hall in Tyrol.
„ Br. J. BjrtI, Hofrat Ii, l'roreNior der Anatomie iu Perchtoldadorf bei Wien.
„ Dr. F. Lanzn Edler von Casalansa« ProfeMor dar landwirthacbaftikiien OeiwBOBne and HatnrgeaaMehta
in Spalato in DalntatieB. ,
„ Dr. G. C. Laube, Frofeaeor der Geologie an dar UoiTanitit In Frag.
„ Dr. II. Leitgeb, Profcasor der Botanik an dar üanenitit io GlBK.
„ Dr. £. Mach, P^ofeeeor der Fbyaik in Frag:
„ Dr. J. Pre;aa, Ifedkinalrath In Wien.
„ Dr. n. W. Beichardt, Professor der Hotanik in Wien.
„ A. Rogef hofer, Goatoa am aoobgiaeben Uof-Cabinet in Wien.
„ Dr. C D. Bitter tob Sebroff , HofiraCb, emerft. PnUmbot der MadieiB ia Ot«a.
., Dr. F. R. S el i III an II , Prufe s^ior il. r Geschichte der Medicin in Graz.
„ Dr. A. Skofits, iledacteur der oiterrcicbischen botanlKhen Zeitichrift in Orai.
„ Dr. P. Bttlar tob Stein, Begiemngeratb, ord. Frafeiea» ^ar Zeela^ in Beag.
„ M. Ritter von Tnmmaaini, Hofrath in Trieat.
„ Dr. J. J. Baron von Tschudi, Gesandter der Schweb in Wien.
,, Dr. M. Ritter von Vintschgau, Professor der Pliyviologie in Innsbmclc
„ Dr. H. IL Willkoam, Ftofiaegr dar Botanik an der Uniwnitit in Frag.
„ B. Freiherr tob Wtlleratorf-Ürbair, wirklicher Oehehaar Bathj Tiot-Adniral in Gras.
„ Dr. V. von Zepharovich, Oberbergratb. IVofesFor der Miaandagio ia Prag.
•I Dr. F. V. Zilloer, Director der Irrenaii.-<talt in SnUburg.
i) NfOrlfedrr des 4. IdjHriktcnkreisc«.
Hr. Dr. F. Arnold, Cieibeimer liufrath, Professor der Anatomie in Heidelberg.
M Or. B. W. Banaoa, fleheknar Hofratk, Arobaeor der ChaaA la BeidelbeiK.
„ Ot. M. R Oaator, FmAmot der Kathcnntik ia Beidalbcfg.
Üiyiiizea by Google
Hr. J. Gh. Do«ll, Gch«im«r Uofrsth und frofeMor d«r BoUaik in CerlarnlM.
„ Ite. Th. TOB D>a«k, ftufinii d» Madloln ia Briddhatf.
„ Dr. C. 6egenb»nr, Geheimer UofraUi, l>wfeMCt 4» Aaatooiie in Blidalb«v.
„ J. B. Jack, HoütpotlMker in Koiutuis.
„ Dr. J. L. Jaat, ord. Ftofcnor der Botanik m PoljteuWlmM ta OufaralM.
Dr. H. T. IL Kopp, OeheinHsr Hofnith, ProfcMor der Ch^mip in ITpiiielberg.
„ Dr. H. A. Pkg«nitecher, Professor der Zoologie and Paliiontolügie in Haidslbtrg.
., Dr. E, Stiianberger, pr«ktiscbor Arzt in KoiuUnz.
„ Dr. A. WaiinaBii, Brafaaw dar Zoologie in Fraibnif L fir.
„ Dr. R, E. B. Windnrahetai, ApoCimor der Anatooria in FMbar^ I. Br.
8) liiKlieder dt» 7. Ä<Uiuikteaki|lse8.
Br. Br. R H. 0. tob Beebaa, «trUiclwr Oahaimnitli, Ohatliarghaaptmana s. Bi in Bami.
„ Dr. A. Forst IT, Profr<iBor, Obfrlchnr an ilfr GcwerlK^ürliul« in AarliPii.
I, Dr. F^. Ooldenberg, OymoMi&l-Oberlehrer in Maktatt b«i SMrbriiekeo.
„ Br. J. 0. Hnaaknrl In Olave.
,, Dr. A. D. Krohn in Bonn
,, Pr. II. H. I.andolt, Gcbcimor Ke^erungsrAth, Frofenor der Chemie an der polytechniachen Schale
in Aachen.
„ Dr. L. C. Marqnart Moior in Bonn.
„ Dr. A. Renmont, Oeheimer SanilAtarath, praktischer Arzt in Aachen.
„ Dr. F. Freiherr von Richthofen, Professor in Bonn.
n Dr. H. 8ob»a(fhaaaeB, Gahaimer HedioiDalratbi Profeasor der medieiniaohan Faenltät in Boos.
w Br. T. H. Troaokal, Oabaiaiar Bagierangirmth, Proliwaor dar SEooktgie in Bon.
„ Br. F. B:. A. A. ▼tUnnr, Rdlwar dar FIqbOc « kOoi^iahen HaljtaaimikBm in Aachen.
Hnlla a. & (ligergnaoa Mr. ^ das 81. Oatabar 1879. Br. H. KMMMiCh.
Beiträge zur Kasse der Akademie.
^ Buk. «.
Mmember 8. Tom Hib. Carl SatOar in 8A««inferi Jahzaahaitng Ar 1681 8 —
„ 11. „ „ Tnkmar Br. W. Reiehardt i« Wla* Inbraabeitnig für 1680 6 —
■t n „ „ Professor Dr. M. A. F. PraoM in Emden Jahresbeitrag ftr 1879 . . . 6 •—
.. 18. ., „ f rofaaor Dr. v. TrOltaeh in mnAorff Jahraebaitng für 1876, 1879, 1880 18 —
_ Knablaucli.
Znr Erlnneriins; an Alexander Rraun.*)
Nach dem am 29. Marz 1877 erfuigteu lüde Alexander Brauu's traten eine Anahl Freunde
und SchOler des VerstorbenaB BBaanman mit dar Akaidit, demselben afai Baaknwl ■■ arriciihw. Bman ga-
aellten sieh znfolge öffentlichen Aufrufe«, welcher auch in der Loopoldina (Hef» XIII, p. 06^ W-kanot gemacht
wnrde. zahlreiche weitere Theilnehmer au» dem lu- und Auslande bei. Diu oingtlaufenen Beiträge erreichten
die namhafte Summe von 6036 Mk. 24 Pf., wodurch en erni<>glicht. uiirdc, fine EflbAito mit Granitaockel
an bcacbaffen. Der oaeb Deokniig alouBtliober Aoagnban varbliabene Boit im Bateaga von 4fi Mk. 96 PL
iat geganwtrtig tob dam OonnM n dankanawerthar Welaa und gewiaa im 9taiie dee Verewigten dem Unter*
stütziiti),'!' -V('rr'in der I^opoldiniach-Carolinischcn Akademie zugewiesen worden. Die Ansftlhmng der BCiste
hatte Herr F. Sobaper abamoamen, den Entwarf dee Poatamantaa Harr Prafaiaor Adler galialart. Die
EntbAlbDig dea DaBkmab «ribigt« am 17. hai dieaae 7abree nn botanlaehan Chrton an BerBn, der Hsnpt-
alltte Ton nraun's langjühriger Wirksamkeit.
Wir können es uns nicht versagen, die bei dieser Feier von Uerm Professor Dr. A. W. Eichler,
Biiaatar daa bo^aniwhen QHttana, gaapvebaBan «um ampAndama Wart* aanhatnlwiii^ iwHwrtbflilm
•) TaiiL LaeyaiÜBa XIII. M, 81,
1G4
„Schuii und dMMrad.* aprsch «r, .wie du Dtokmal, wdobn Sie liiar vor äcb mImii, tat udi 4m
BOd, wdehM dar Tervwigt* oelbtt ▼on nch faistarlaasen hat, in der WiMenachafl wie im Labea. Der Name
«w HiiBUidar Bnn md m d« GtMhiclite der BoUoik ateto ait bOehaten Ehna gawinnt wirdiB. BnuiB
war ttt diaaa WiaaBiiifibaft gaboran. flebon «la 6jfthriKer KnalM kannte tnid aammaH* ar dia Pflavaen aefaiar
Hnmatll', »1« Lyce*l»chüler trat er mit wiBBcnechultliclioii Y(r(itTi.!;;Ui:hu!iKi'ti ln-rvcr. wf!,-hp dir- riluki- lif-r
FlMbgaooiaao auf ilw lenkten und Uun die dantaJa noch vielbedeutende Ehre eintrugoa, daa« neue Pflaason
Badi ilmi benaBBt wurden; ndt 86 Jabran aebriab ar «faia Sdnift, dia flu nmi bertbartm Hmdm awebte.
DsR war im Jahr« ISDO, uuä znm Fn(U> Biiiirs Liheiis, also durch fast cii- liiil^i.s Jahrhondert faiodurck,
hat er Jahr tür Jahr diesem früli «rruDgeoeo Lorbeerkrauee neue Dlfttter huizugeliigt. Es giebt foat kein
Qabiat dar Bataidk, daa ar «iabt dmdi «iditiga BaahaefalnngaB baraiebart, donb fruchtbare Ideen gefördert
bitte; keine »einer «shlreichen Srhriften iiit ohne Iiiteresne, die meisten derselbeu haben bleibenden Werth,
■anche sind Meisterwerke «r8teu iiange«. Unter letzleren neutivu wir hier iusbeeondere die drei gröeeeren,
aof Morphologie und Biologie der Gewächse bezüglieheu Abhandlungen: ,Uebcr die Ordnung der Schuppen
an den Tannamapiaa'', aaa dem Jahre 1830, die BetradttoagoD aber die Eraohamung dar Vat;jaqga4g hi
dar Matnr, datinud au daa Jalve 1849, und die 18B9 «raebienaoe Abbandlnng Aber daa Indiridatun dar
nUlwe. In der ersten diaaar Arbeiten wurden die (leBctzo der BlAttst4>llung klargelegt und auf matbema-
tiaehan Anadmdc gebrwAfc; in dea Betrachtungeo fiber Veijttngniig ward die OoeUw'ecbe itetamorphoaenlehre
weiter avagebatit tmd auf die niederen Geviehee anagedebnt; dnreb die Abbandkng aber daa Indhridanffl
dar Pfiaiiz<- unnle (Iii- I.rhil' \<]n der Generationifolge und dt tu (ictU'rntliinBwi.'ch8cl im I'Hunzciirti-irlie t>i-grQude(.
Vai Alles dies geschah nicht etwa in der Form bloater^ndeutungeu und Entwarfe, sondern sogleich in
ikrtigeni, wohldorehdacfatem nad ««hlgegUederleai Byate«, geatMat aaf die reiehato FOlle warn groeaea Thei
neu beobachteter TlintKnchnn . ^cliolien duich eine klare und anichaulir}^' Pnr-tellung: TanDgei Welcba Mch
nur selten in gleicher Weise Lei eiut-m b<>luuii*cbeu SchriAsteUer veieinitjt iindeii.
Die Morphologie der Pflanzen ist dasjenige Gebiet, mit welchem Brenn arinan Hamen am imtigsten
nnd danerndaten Terllochten bat, nnd soglcieb den aeiaee Frenadee Carl Sohiaper, reo welchem ganlalaa«
> doch snm 8ehriftat«ller nicht geeigneten Gelehrten er in dieaee OeUet eingafllhrt wurde und mit dem er
diaadlia dudl ndircre Jahre hindurch gemeinaam bearbeitete. Man kann sagen, dass es diesen bridük
HnuMm, NeanaieB mit der faat gleiehatilig ven anderer Seite in die Botanik aiagefhhrteB entwickelnnga»
geeAiehtlicbe« Metbode, faaa baapteleUieb an rerdankan lat, wann in dar botaniaeban Morphologie eina
aaaaAora berbeigelUnt wmde und sullc der iiltrren, rein desrri|itiven Behftudhnigawaiae eise labandigara'
Anfluanng vom Anfban dar Fflasoen, ihrem Waebsea und Werden PlaU griff.
8oU ich aaeh noch toa den tbrigen Bebriftan Bnuui*a reden? Ee gilt reo ifaaao aHan nNiir oder
minder das N'jitnlirhf, wie für die Hauptwerke. Wo Braun hiiiMickt«', Ja wbu^ es heller; jedem Gegenstände
wuaste er neue iScitcn absugowinnen. Alles behandelte er mit gleicher Gründlichkeit nnd gleich umfaaaender
Uebaniditliehhait; kon. ea war Allee b«i ihm aoe daa tieftlea Qaalen «eeebOpft. So bei er aber Algao,
Charm . niiiziKfirpftu , über dif v<i>i ti-id-tislcii Oruppfn der BlQtlicn|'fl'inzeti , frv.].- n! i r zuli'niulif niidtr«
Qageustünde der botaniBoheu \Visat'Dai:hull Arbeiten gelitfert, die theilweise von fuiidaUii utuki liciät utiiiig «lud
und niemals dio Aufgabe TeilaeAeit, ohne sie in irgend einer oder der andern Bexiehnng weiter gebracht zu
haben. Und dabei iat nnr daa Wenigste von aainen Unteranehnngen veröffentlicht worden; eine groase Zahl
liegt noch In aoineiB NacUaaae, der Hand harrend, die aie an's Licht bringe; doch ist, Dank der einsichta-
vollen Liberalität der KAniglichen Akademie der Wiasenschaften . welcher Braun durch viele Jahre hindurch
ala eifrigea Mitglied a^gebCrto, Sorga getragen, daia dieae Sehatae dar Wiaaenechaft ebenaowenig rarktaa
geben, wie Braun 's groeae, nnnnebr mm Staataeigantban gewordene Sammln ng.
Itrnun war alno philusuphisch nnf;elegte Nntur, hatte mit Begeisterung m dun Kütten Schclling's
geaawen und die Grandiagen seiner geistigen Eutwickelung su einer Z«t empfangen, wo in der MatorwiaseD-
•ehafl gana allgenuin eine specubtlTe und tfaeoretiiireade Tendens barraebtei ErUirlidi daher, data man
dleiM Zuge auch In BmUl's Schriften 1ii'gi'C.'net, jn dai:i er manchen derwlbcn ein charttkfenstiachos GeprigO
Terlnht. Ducb Braun daahalb zu tadeln, wie es wühl geschehen ist , wäre Unrecht ; begiuut doch eineraefta
die eigentliche Wiaaanaehaft erat da, wo ea gilt, die Thateacben der Boobaebtang nnd ^Mamg dnreb eis
geistiges Band zu verMiMii, und hat andereraeita Braun, abweichend von den gewöhnlichen Nattirphilosophen
literer sowohl ala aueh der jOngaten Zeit, stete dia Theorie nach den Thataachen und nicht umgekehrt die
TlMliaebaD w»A dar tbaoria m liMaK aidi bealrebt, Daaa « UirUi ainar mab» Idaaliittoban ala aaaabaF
Digitized by Google
•iMlm AofliMaiuif dtr Katar sooei^a, mag von Seiten d«r •treng imfbMbm NttorÜBraobang an* anfwihrtur
•nehaiMD, Ut jedoch ein .Standpunkt , den Viele mit ihm tliaika ud Jwhnliilh Bnm uehk ^tAimimi
kal» ftub in dv-UMtaa Fortchniig BodrataadM sa laütao.
Hkttni wh ia Bmm Uo* den GeldiTteii aad Fertelier m chrni, m konntiin wir afaie Slnb Mtnn
Bit deni Vi-r/ficliiiiss griner Werki-; wir '■rriihtclin nh-r •^■■iu llüilnis!- i.k, l;iiii,<- Pni^'nliilikeit de*
HuuMi vor Augen so «teilen, und der b'octiel trigt die loHchiin: .Errichtet von Freiuuieu und ächäkm*.
Bnnni iMt yva IMm HO» gdtobt and Ycrehrang, LMw und Dtnklmrlnit ia rcieben Xmhw erfebren. Dm
Vertrautn •oimr Collcjfen IxTict' iliti «owutil zum Reclor ilir Bi-rlincr Hochaehuli-, aU mich üchon in den
Tienügor Jahren derer zu Freiburg im ßrei^gau; und welche Verehrung er in den Kreisen der akademiachen
Jagend geoow, leigte »ich wühl am deutlicheten in der gläncenden Haldignng, wt khe ihm von Stadirenden
aller Faenllttan dargvbiraebt ward«, ab er daa fOnfundswanzigalc Jahr eeiner VTirksamkeit ao nnt«r«r Uni-
wrdtftt abaehlraa. Ea war abrr aneh nicht hloa Biaun'i TielBoiligea und grfindlichea Wissen, die achlichlo
Klarheit und Ruhe »cinfr I>>hrwi'ii«-, die Anregung, die von ihm ausging; um cbeniioiirhr seine ganze
banu(«iach-cdle Perräulichkeit, acin tadelloMr, lieben««Qrdlger Charakter, durch welch« «r dl« Uenen niekt
aar aeiner Schtlkr, Mndem Bberlianpt aller Derer gewann, die nüt ihai in BwQhrang kamen and nielit gans
gegentheilige Naturell wunn. Köiinli» i<l) ihn nur so achildera, wie er vor nieiniT Se<-le ntelit , den Mann
mit dem milden Antlitz, umrahmt vun langem Silherbaar, varklirt von WiaMnaohaft and Uerzenagüte, leuch-
tend bei jedem AafbBek der fckran, blanen Augen; den Mann mit dem tiaTni, warmen Oenütb, daa an
kinilHi b-Krjii r iukI u i<-<lcr M Bribinlioh-ernKt. sein konnte, mit dem nnopradialmca und doeh eluTiin lit^reliieten-
den Wc««n, mit dem bcadMidenen Hinn, der den wahren Koracher ziert; dw Iban mit der allezeit offenen
Hand, iteta bereit an Rath «nd That nod Ton den Sebttaen eeinea WiNen« mitantbeilen, wer nnr danim tu
Utten kam. Und e» karaiu deren Viel.-, und an pur n iimtu r Arbeit , welrhe der \ViKi«encilii«ft /nr Zierde
gereicht, ibt Brann'a Mitwirkung in hervurragemter Weise zu epürcn. SuU ich auch noch das bürgerliche
Leben de» Manne« «rhtldern? E« liegt da, „tleikenloa und leoditend aatgebNitat, kflio donkUr fMwttao
blieb darauf turOck," und selbst die Niedertracht hat daran niebt su taaten gewagt.
So Tereinigt aioh Alle* bei Alesander Braun zum Bilde einea groeara und edlen Menachen, an einem
Bilile, da« in den Haim aller Derer, die den seltenen ¥ann gekannt', nnverläechlteb fortleben wird und daa
in der danetndan Forai dieaca Denkmals auf die Kacbwelt so bringen, nna eine tbeun Pfliebt war. So mQga
«i denn Uer eteben, inmitten der grOnenden vnd bttbenden Welt, die Brann ao lebr geliebt und an deren
Erfolf-c butifi er ho vii I beif.'etr»geu httt ; niügc es liier flehen zum Zeichen, dtus» der Geist «elltstluwr Wissen-
■cbaiüichkeit und Achter UumaailAt, wie er Braun beaeelte, auch üemer an dieser Stelle walten soll; möge
fli Uer alehaa daa Oatkaal, dania, dl« «a «rriebleteB, cfa tbanraa Aadnkeo, den Hana«, den ea Tarewigt,
■V UiibandaD Ehn."
geboren sa Stattgart am 17. Movenber 1796, war der tlteat« Sohn dea Wtkrttembergischan UofinedicuB,
apUaren If adlciflnlntlMr Dr. Tkeodor Flienbigar daatlbat, dnaa ZBgUnga der Heraogliebea Knrb-Afcadenlt nad
Zeitgenoeeoi SoUiler'!) , 8p;itrr Profe^^orü der MedWn an dieser Anstalt. NncVi Alonlvirir.^ ili^ Sti:f^r.:irter
Ojmnaainiaa widmet« «ich der Verewigte auf der Uaiteraitllt Tübingen ab Zögling des dortigen evangeliach-
thoologiaehen Scminai« dem Stadfam dar Thedogie, beaadita aber daaabea matbaamtiadw nad aatoiartawa-
aehaftliche Voilt Hnncen nrii) !' j/te liienlnreh den Grund zu scinpn späterrn I.* I?tu;-:fr< n niif dimen Gebieten.
.Seine 1 heulogi^ubf Ljiulbahn war eine kur/.e: er wurde im Kirchendieiiste im Jubro 1817 Vicar
in Plochingen, 1822 als Stadlriear in Stat^jarfc verwendet. Dagegen erhielt er schon 1818, da er als lUpeteat
(Bülfslehrer) ai< ^i- : imal« neu errichtete evangeliacb-theologiiche Seminar in Urach herafen wurde, nebm
den gesetzlichen ^ liu. mgischen Lebrlacberu den Lebraoflrag Akr Matbcautik und Pbjrik, and aaeb aeinar
Berufung nach Stuttgai t aiaaa Labnmftrag aa daai ohmn Oyawaafam daaalbafe Mr dia Flahar dar ¥atliiiaitik,
Pbyaik and Geograpbie.
Im Jahra 1828 «arde ar tarn Prafeesor aa den KtaiglfadMa Katbariacaatift (bBbira LdaraaetaH flir
*) Teigl. Laopw XV, 187», p. 6ft. — Nach frcoadlicben MitdNUai«en des Ucrm ObcrtribanalnulM 6 mahn m
Wilhelm Heinrich Theodor von PUeuinger,*)
1«6
yilddifu) in Stuttgart für NatnrgescJiichte, N«turl»-hre, Technologio, Astronomie and Paychologio ernannt und
kfetto daneben den Kegimratezüglingtn der Stuttgarter Gamison Vorleaangaa Ober Oeognphi« cu hmlt«a.
1BS6 wad» ilua die Inspcclion ttbor di* StattgMtar ElenentMiobiilcii fibortragen. Nacbdem er im Jahre 18SS
ram Mttgliada nad wieaenadiafKRdMii Bekretlr im OiiiInliiWH« des kadwirthsehaftlicheD VenHit* in WfirUm-
berg ernannt worden wer, wnrde er 1838 von der Lebratelle «n dem Katharinenttift (.•ntbuntlrn und widmet«
■ieh von da M nmoUieeiliefa eeinem Bemfe ab wtmmefbeftlicher (^ekretlr der laodwirtbechefUidwn Central-
•Mb od BdhMofe im PMoit- and bdortrianubn, Wim ab Cortoa dar bii dw GnftnbMb angdegte«
nataigeaddeUfidiaB und todmobgiialiaa flamatangan Ut an aafaMr in Jafa« 1649 wriftglen QabMinuif .
Im Jivliri' 18S8 wurde er ordpnlliiliwi Mitglied des Königlich Württpmhprgiacbpn «tatistipph topo-
gi'aphi«chen ßürrHUB mit dem Titel eines Oberstudienraths nnd ist liit zu seinen) am 2ü. April 1879 erfolgten
Toda In dlaiar Stellung verblieben. Daneben war er durch Allerhöchste Königliche Entechlieening vom 8. Oe-
tober 1862 snm Geheimen Sekretftr Ihrer Majestfit der Königin Mutter Pauline von Wfirttembprg hcruren
worden und ist in dieser Eigenschaft bii an dem im Jahre 1873 erfolgten Tode Ihrer Miye«t&t thitig gewesen.
Dir Yanlorbna war aia TereMMit.
Plipningcr's wisspnschaftlirhc Lcistuiipen liogann*n mit mritbpmatiacbpn Abliiiiiclliingeo. Er bearl>eitete
im Jahre 1826 des Professors Pfleiden-r in TaUngen ächolien zu Kuclid's Elementen. Femar TerSfliBatlichte
«r 18SS «iiw AUwodliing: ,üeber Ldatangca md BedQrftdme den naitlianatiadMa UaiaRidita auf daa Oa-
MurtaHalMlbB''. Olvichzeitig dehnt« er seine Furschungpn auf die Gebiete der Technologie and NatonriiMII-
aohaftn ans. 1833 erschien seine .Gemeiniasslicbe Belehrung Uber die Maikäfer und ihra Tnihaaniupn.
aMria db gaa%nalin ICitlal dagagM«. ». AttH Stntigart 18C8; Xmiar 1835: „Uefaer db BfibaUdtar. ilsa
VerciiifBpbuiig und dip Viimituliriiti),' ilinr K<j«tp)i. N<»b><1 fitiem Atdmnj» (ll»»r d«8 Verhalten des Mfiisrhen
t>ei üewittern". liauptiiaeiaich alier lieferte er eine lleiliR grösserer Aufsiitze im Württemfaergischen land-
«Mhaehaftllchen Correapondensbbtt«, deasen Redactiou Plieninger bald naeh Beginn dbaar Zdlaehrift (18SS)
bia au daran Aufhören (1849) besorgte. Wir erwthnen hieraas besondere die eine, separat erschienene Ab-
bandlnag: «Kurcer Bericht Ober die Eisenbahn von Brüssel noch Mecheln, nebet allgemeinen Bemerkongaa
Ober lu8enbahnan)ngen fibrrhaapt und einer geordneten ZnaaiHDenstellung der bisherigen Literatur Aber Eisen-
bahnaa, Danpiwagaa «od DampfnisarJiinan.' Auch war «r einer dar aiftigaten Mitarbattar dar von dam
TaniB für TatarttaMailia Hatukunda b Wittlanharg haraai|(agab«MB lahnahrfto. Sb tob ihn thaaih*
wraftnWdrfan AfakaadlaagMi abd Uganda:
Ueber den Standpunkt der vaterlSndischen Naturlfnndp Württembergs (i J. 1844). Jnhresheft* I. 15.
— • Ein eDglischer hfdranliscker Cement. L 157. — lU-lie£s im feinkörnigen Keapersandstein. L 1&9. —
Watteraehaiden WOrttaagbatgA l. 161. — Bta neaaa 8anriergan«B and db EbMdimig dar Saariar flaahaa
M-hneidendeii Ziilinen in eine Fninilie. II. 148. — NHc!itrii;.:licho Bemerkungen hierzu. II. 247. — Bildung
des (inindei.ies. II. 167. — Jahresberichte ül)er die Witlerungsverhültnifse in Württemberg. (Jahrgang 1845
— 1654.) — Inspcteu im Jabra 1846- II- 2S6. — Der Vintar 1844—45. II. 889. — Ungewöhnlicher
Ilagei. und Graupelnbll. II 892. — KartoffdAale. lU. 153. — QjrprinoidcnaihiM ana dam SUaawaaserkalk
von Steinheim. HL 16S. — ZSlme von MieroMe* antifuiu und KarysdeN <pmMMf aaa dar oberen Qrana-
Breccie des Kcupers von Degerloch und Sleineid)r<inn. III. 164. — Verseichnisa der Reptilien Württemberg».
UL 184. — Wirbeltbiarraeto in Sorallankatk von aohnattlwfan, Ul. iM. — Biklnng jnngar Kartoffdknollan
b altan. HL 3S8. — JuiphOmilim «rnrnnm im titwao fiibawaaaerhalk. Iii- S81. — Knodianfldirandar
AlluviAlIeliiii im Gebiet der Molaaso. III. 261- — Ein nicht fossiles Nogothier im Muschelkalk. III. 262. —
Anweisung s« Wittamngihaobaobtu^ian. IlL 887. — Superfötation bei Inaaotan. IT. 108. — Uebor daa
Ragnan orgaabefaar KOrpar. lY. 404. — Ein Sanriarakalat Im oberaten Kanpenaergal (Bthdtkf). Y. 171. —
AwtpkieyoH. V. 226. — Geotaunu mtixtmut. V. 252. Dius ulmusphäriselie 0,^.t; inni di -^iu Ui obnchtung
V. 168. — Iljrdraaliecber CeoMut. VL 128. — StyloUthen, FAbrten und Rutechflächon. VilL 78. — Be-
«baahtnwm an Stattgart wUir«nd der Smuiedbatarttiia ran S8. Jn» 1881. VIH. 868. — Eb maskwAidlgar
BiUascbIng. Viri. 332. — Wutiileriingen gewisser Finpewiidewiirmer. VIII. 255. — BtMim t'limingrri
VILL 116, abt). — Nekrolog des U.-A.-Ar2Uw Dr. v. Uartmann. IX. 25. — Beitrag cur meteorologiscb-
MbiaHanban Statbtik Wttrttenberga. (Ergabniaaa aw Beoliaafatangan voaa Jalm IM» [nap. 17M]— 1884.)
XL S7S. — Hervorzuheben sind ferner tvinv in GemcinBchnfl mit H. von Meyer ini TrOire 1841 herau»"
gegabaaan B Beiträge zur Paläontologie Wuitteuibergs", welche in den Nova Acte der Kaiserhcb Leopoldiniaeh»
1«7
ChMÜidirlwB KMrvAn tob Jtin 1850, Toi XXII. Pttn II, fg. 90S, durch Q. /«egtr «iDe auAtbrHdi«
Baipmlxuig gefuDden haben.
Ab ia Jshre 1834 die TanaoHoliiDg der deuteehen Naturforacher ond Aente in Stultgart tegte,
beUMlUgto rfeh der Verewigto In herverregender Weiio u den VererbeiteB fbr dien TermmiilaBg ond wr>
fterta die Fettschrift: „BeccbreibuitK von Stuttj^.irt, hauiif'iVhllch nn^h wiiirn naturwi>BcnschaftlicVicn und
nedieiiiiaehen Verb<oiawii.'' fitaitgart 16^*. I>er K«>uig von Württemberg v«rli«h ihm aus dieceiu
AahMie die greeee geU«H Medaille flr Kant md VieewnittA. Atieh epWietUn liedMiligto eieli FKeidager
ntt Torli**):« an den VeraBmtnIangpii diT drutschrn Naturrutüchcr utid Aer?,t<>.
Die EiuftlhniDg und Auüdebnang metbodMcber met«orologi«cher ütsobmchtungen im (iebiete des König-
feiehce Württcnlieff M torwigiiwiee erin Tev^UeMl, and «nrde ilm nadi V«l1e»diiiy dae von 9« «erbietett
25. metMirolcijfifcbi n Jnllr^'^1Jf riclitfi» durch KrtnijrÜfhf Kr.tsrhlii «.»iiug vom 21. December 1857 ,in Anerkennnrjj
■emer eifrigen Iteatrebungen unü aucgeieicbDeten Ia-ieIuiik' n im Ciibivlu d*.-r MeU'orologi«" daa Ritterkreuz
des KOtiiglicb WürtUiiibergiaAeB FHedrieb-Ordefl«, nacb Vollendung de« 40. niet«orologiiQlHB Jelireabericbtes
ditrcb Königliche Enttchlieesung vom S. Msi 1868 „ia Anerkeonang MUier Verdienste nm die Pflege der
veter lünditchen NatnrwiiiBenecbaftcn*' de« Ritterkreuz de« Ordens der Wttrttembergisrbt-D Krone verlieben.
In leiDem bAheren Alter entwiclielte Plieninger noch eine energiscbo und erfolgreiche lliiltigkeit für
die Zwecke dae WOiitenibargiecben TbietBcbBtsveraiiia, deiecn nrciter Toratand er otehrere Jabre Undareh
geveeen ist.
Dtr Viittuibene war Mitglied tulilrpicLer gekhrlpr Geisellschaften, U.A. Sfit 183 I deis ürosshcrzoglich
UadwirtbiclMftUchea Vereine Ükr Baden nnd dea KurAtrsUidi Ueaaiaelien landwirtbaobaftlichen Vereins, 1886
dar Oeiiononiaeben OeaelladiaA fau Kttnlgreidi Soehaan, 1886 dea Tereine Ar Taterlandakinide in WOrttan-
barg, der Nnturfüi?<'}ipriilpn GesellscbaiT in ],fj]i7.ig. der K. K. jiatrioti.Hclifu Okuiiniui-rluMi Gi'Si'lUdnift ini
Königreich Uöliwen, der K. K. landwirtbachaftlicbea üeaoUocbaft in Sleicrntark, dea rharmaceutischen Vereine
na aardliebeii Deataebhnd, 1888 der NatorlbnebeodeB Oeaellaebaft m Baael, 1889 dea KSnlgbdiaB kndwbth.
sriiaftlichvn Vereins für llaiprn, 1844 der S< m k' i rt.'ivr|vt'n naturforschcndrn Gesellschaft in Frankfurt a. M,,
IS. October 1845 der KaiMrlich Leopoldiniacb-C>aroliaiacheD Deutschen Akademie der Naturforscher, cogn.
Jacob Oaaunenr. 1S45 dee Vereine fltr Land- md Owrienbin fa UUA, 2849 der DentMhaa fsologlaolMB
Gesellschnfi in Ikriiii. 18(iO de« HiirrHchni/^vorpiuB in ZBrfbh, 1874 dea Thienehnimreina fan Oroaabemigtkwn
Ue«*cu, sowie dts 1 hierschutzvereius iii Steiermark.
Eingegangene Schriften.
(Ton 16. AngUt bis 15. Si-ptcinber I"7'» Fortsi-t/unK )
BterenaOBt J. }.: S(>coiid gcological survey of
Pennsylvania: 1877. Report of piogreea in thoIVjatta
and Westmoreland distriot of tbe bitnminoua coal^de
of Western Peomyhaoia. Pait U. Tba Ltfoniar Valley.
Harriabnrg 1878. 8*.
MMte-AekerbubnhArde tob Ohio. 30. Jahres-
Iwriebt. 1875. Columbna lb76. 8*. — 32. J.ihieR-
beriebt. 1877. Colnubna 1878. ö«. — Batebam n.
Millikia: Ue VancUeditening der BodoiiteD von « ihio
p. 900—834. — Bond: ürsprunx dea Heriao-Schafes. p 344
— 866. — Beardslee: Kataloj; der l'flanren von Ohio,
p. 3A7— .S8« - Mütt: Die VertiklBchung der Milch, p. a87
— 43w — M'I'arland: Die Harri.ion-t'ounty-Schafe. p. 431
—43^
Leid;, Joieph: Descriptivu of vertebrat« romain»,
dliefly frwa tbe pboepbate Ledi of Suutb Carolina.
BipyAlidr. ava d. Journal of tbe Aeademy ol natural
adaneaa, ToL Tm. FbiladdpUa 18T7. 4*
Ameiiean Aead. of Arte and Sciences in Boston.
ProceedingB. Vol. XIU Part II. in. Hoston 1878.
8*. — Trouvelo l: Till! niouii'.s 7-odiai-al ÜKht, ]j. 183- 184.
— id.: IfudulatioiLg obser>ed in tbe lad of Coggia'a cumet.
4874. p. 18B-I86. — id.: Suddn eatinetion vt Ae ggbt
of a solar protubcrance. p. 167—1901 — id.: Ott Betumli
rings p. 101 — 103. — Harkucss: Suppleinentary note on
thc tbi-i'ry uf tbe buriroLtaJ phutoheJiojfrapli p. 194— !äi)l.
— .lackson: l{c8»ariiit'.>* <in ilie »ubütiluU'J henzyl coni-
jiiiiKiiI^ II 'Jirj „NKt l>» iglit: Itemarki^ uii ihe brain,
illuütrutcu by tke deM'ription ot tbe )<raiii uf a distinguisbed
naa. p. 210— 216. — Amory; Tbvury <>f abütirptiaa-bands
In the spectram, and Ite beariag in phoiui^niphr and che-
mistry. p, 216—281. — Lowcll: >urfaces uf Ihe »econd
unter trealed bjr quatemions. p. 222— 2J>ii, Karluw:
On tbe synuiiymy of aome spe< ie8 of t'redm*a#. p. 2.^1 — 252.
— i' Hill pell) : .MiiU'irjniutlc developmenl of Ibe C"PP*r-
beariji^ rocks of i^ike äupenor. p. 253 — 909. — Stringham:
Inveitviilig« in ^jUMendou«. p. SlO— 841. — Oooch: On
a oesr netkod Ibr <ke Separation and snbsequent treatnent
of piecipitate« in dienical analysis. p. 342—347. — Peirce:
Oo Peirve's criterion. p. S4S— 361. — Waldo: Note oo tbe -
meaaurement of ahort lengtbs p, 362— 3«ü. — Gray: Con-
tribatious to (lie botany ul North America, p. 361—374. —
Syke«: Spberical coni«. p. 375—395 l'eirte: (M> the
innuence of internal frit'tion upon tbc cornxiion «f du;
lengtb of tbe Seconds' peadulura for the tlexibLütv of tbo
tiipport p.a96-401.— Hall: Cutor-Mreaption. 0.408— 418.
— (ioldmark: On tbe intansity of tenvetrialniagBetism
*t (Cambridge, p. 414—421.
American phUoaopb. Soe. at Philadelphia, l'ro-
Digitized by Google
1
Mcding«. VoLXVir. Nr. 101 (Jonuary to Juuo 16781.
Philsdelpliia 1878. B" — Clmso lU-sulU i.f wuvf inur-
fereaces. p. SM — SU. — Lcaquereux: Oo the CortUit««
and tluir nkted yenem dhrinoi» in Um carbMiiferoiia for»
mstioa of tke Uiutcd Ktatt« p. Slfi— SM. — Platt and
Sandori- !^prtion of tlie ]ialaiM>ioic rOckt in Blair Coiitity.
ji. 3.1!» — 3&2. — Siliwarit: The Coleoptm o( Florida,
p. 3AS .172 Lp Ctiiitü; Ailditional doarriptiona of iipw
■pecii-s. p. 37!5— 4:!!! — Scliwiir/: l.ist of f|Riics p 43t
—469. — Cope: l>i'«cnptioas ol cxtinct üatrachia and rcji-
tüia fnua Um Pininu hnm/OoB «f Tcw. p 6U5- 590 ~
PrMen Soawnicroteopieal otMerratlMii of the phono^apb
fMOnL Jjk. 881— &35 — Horn: Itcvision of tbe »pecie« uf
ikumA-nuulj Bostriehirlae nf Ihe l'mted SUtOs. p 540— 554.
— id.: Synopsis dl' the ('i>iydiiäae of ihe lliutod Stalpu.
p 55.^— 5;tJ. — llLil)|iarii npd Schwarz: Thf ( luiMplcra
of MiclÜKati \) .'i'.W - Cope- Synopsis ut llie ti.--li("s
of ÜM.' l'cruTittii Amazon, p. 673 —
Vol. XVrir. Nr. l(l:> ;Jiily fo Dici-mlKT
ISTH i. l'hilad.'lphi« lulti. 8" - A h rii er: Oil
wfll pM(ir(i> in Ml Kt'riti uihI Klk ("i'iiiilifs. r<'ii:i.i(vUani«.
p y< — 'J.'). -- Trirc: .Natiirf'« ri- ■ rc l irt,» p 2'i '
Kueiiig: rreliiiiiimr) uuticv on chrunuimctr) p 2S> — 33. —
Ckaae: Crunal hannonica. p. 94 — 36. — Fnttti UvMV
tonea h<>anl in a lelepbon« «xperiment. p. 89 — 40. — Cop«;
On Dome uf thc iharactprs of the Miocciie Fauna of Oregon.
yi.iXl — 77. — rrinip: Tlii- glacial roorainc of Nortlianipton.
p. 84- Mt; Frazer: ün the physicai and rbemifal fha-
racturistics of a trap. f.OCt — Uri. ~ Barker: l»n ihc total
«lihr . . liiisf- .if .T.ilv ■>>.), 1078 p, KW— 113. — Leslej!: On
Ün ,W..,iMr li:n.-t"ii.',- at Huri jsimrg. p 114—190.
New York Academy of Soisnoat (Lato LyeoniB
of uatural history). Annkb. V«]. I, Nr. l-'^.
>ew York 1877. 8». — Bollon: Application of organie
ariils (II tlip rxaiDioatioii uf itiiiumls. p. 1—34 — Munroe:
l'rrlüstoric brunze brll» Irom Japan, p. Mt tii - Fair-
cbild' On thi' striictiire uf J.rjnilniUntlrfn und Sii/illnri't.
f. 41 — 4Ä, 7Ü — itl. — Lawrence; Oe«criplioiw of new
tpociw of Wido ihMi I>oadaka.pu 16 1». — U.s DMote-
«an «f new apedw «f Om flunfliM SVodUKiM aad TÜra-
onidat. p. 64>~ö3. — Uallock: Index to tlic litrratiir<> of
Titanium p. 53 — 76. — Jordau: On tbi' distribution of
freah-watcT tisln ^ in the Mnitcd SUtes p rrj— 120. — Bar-
rett: l>esi npt]i iiä of iiow siM-fifK of fo».>iU. froiii tbo UpptT
Bilurian rock» of l'urt Jtrria, N. ¥. p. lill— 124. — Law-
rence: DeacriptioD of a new ipccies of panol of the «Diu
ChrtftoH* p. 1215 — 126. — Newbcrry: Ueacriptions of new
fomi fisbvs friim ihtj l'ria.s p I27 -12H
Smithsunian Inititution, j\li.n-. l;unfuu»iulli.-ctiona.
VoL Xin. XIV, XV. W«.shiiij;tun 1878. 8".
— Änniiul Fpport of the board of regeots of the
Smithson. Inst., eliuwing the ofieratinns, expenditoree,
and conditioD of thu Institution for the year 1877.
WaabiDirton 1878. 8«. — Henry: Color-blindnen. p.l9e
— 2flO. — Caniiun- Aiiti<piitiei« of.k-ffrr»«n iirMi I lc«r Cn rk
Couoticst. < uloriid" p 236 — 238. — Mtron?; Aiih.|iiili('>
in >\ i.si ^^^l^ill p SM—'Uti — l>e Marl: The iiioutids aiid
06li<'liiji,'v dl Iii.' tiiiMii d-buildirs elf Wisconsin, p 24G — 2.'i().
— bbaw: The muiuid-builders in tbe rock river «ailey,
illinoia. p. 263—360. — Hill: Andant «aithwork* of Aih-
Und i'onnly, Ohio p. 361— 387. — Clark: Antiqnitiea of
Tennesspp p. 26» — 276 — .lonfi: Aboriginal striirtnres
ii) tiei>rj;ia. p. 27t* — 288. — Hau: The stock-in-tradr of an
abori|[(inal lajiidarv. p. 291— 21W. — (iait: The Iiidiaiis of
l'eni p 3(M ai& Bowcr> Sjuitii Ku-ii i:<l:iriil p L117
—320. — Mfl'arlin: Noti-.i im tljf hmtorv aud cliiiiate
of New Mexico, ji 321
American Aaiociation for the AdTancement of
Science, l'ioceeilinf;«., 2(>"' in<-< tinf;, hi'ld at NnKbvilic,
Tenn., Aupunl 1877, Siilm 1^7- - Itarnard:
On an aUe^ed «rrnr in l.aplji > LUnry uf the tide». p 73
—84 — Tburslon: Oo a uew type uf »team «ngine, tlieo-
rcticaliy
of haat
of utilixing tbe fnll laeeiiaaieal-oqaifalHil
; and on some poiuts In tbeory üidicatiBg ila
praelicsbilitrT' p. 86—98 — id : Abütrart of «tatemeot of
the extent and rhararter uf tlie wnrk uf t!tp fiiiti>d States
boartl appaiule<l lu te^l irun. .■•tc.'; n üi oiln r ini uls p, 96
— 113 — id.; On a n<:w nirtli.ni ul pl.iur.in^ rfscanhes and
of rppresf'iiliiiv; tu the evp tlip ri'milL^ of ruinliinatioD uf
Uiree or mure eiementa in >aryiU4{ prupurtioiis. p. 114 — HÜ.
— Gnndlach: New quadruple objectire for aatronomical
teleacopea p. 127—133 — Forshey: Contribations lo the
physics of the Gulf of Mexlke. p. 134—147. - id : l'hy^ic«
of the lower Miiwissippi river. ji. 14.S — 173 — S< Ii » c 1 1 r :
Thp varii iii inclhiKls of »oparatinf; and drterminini^ Ifariiim.
Struntiiini ii:ni ( iiiMiiiii. p. 18H — 21)1. — Hall: JNote upon
th« liiüiory »iid valuv uf the term Uudaou Uiver Uruup in
Aaierican gtnlmaX nowenehrture. pu MW Mi. — Hast:
The Older Rodn tt Weitara Marth Aaieriea. p. iMK— 9661.
~ Killcbrcw: Goologvand loaograpby uf the OU Region
of Tennessee. n. 968-^870. — Hunt inst un: Geolog^ of
region «Iwul tno bead-walem of the .\iidrot)rogKin n»er.
Maiiip ). 277 — 2>^> — l\(dd. Du ihc amiual JepoBit of
tlip Mis.^uiin ri>Pr, duriog ibe l'Oiil l'leioceue. p, 287 — 291.
— ( ope; ün the claiBiÜMtiaB «t the extinct iahaa of tha
lower ty|ips ]> 2!)2— 299. — Orote aikd Pitt: New *po-
cinenii Iruin the Water-Iiine Gronp at BolTalo p 3(K)-Sul.
— Uassett: .\Kamic reproductiun anong the Cifmpuiag.
P 302 ~;H4jö Wilder: On the reepiration of Amia.
p 3<Nj 314 — Mallery: Tha fcwaar »ad praiani auadiar
of Our Iiidlans, p. 34t)— Sß.*!.
8oc. Mexicana de Hiitoria natural in Mezioo.
La Nultirultiztt. Tumu III. Eutrega 16—21. Mexico
1875— lvH7ü 4». — De Oea: Eoaayo oniituFigico de
la fainiiht I'rnchiUdae, 6 sea de toü rolibries ö ehupamirloii
de Möxiru p 2i»li 3M4 (Concitiye). — Bircena: Iji liaura
i'le„'aiis p :S(>5- 3417. — Villada: Kl &rbol del hole, p 316
— 3^Ul - .\ liaiiiiraiio: Observariiiiie« siibre la secrcnon
veneuuiia d«i Vinagriilu. p 331— 3:ia, — liurkart: Klinten
j clawflaafion dawganaaspecies miueirale« de Mexico, p. 336
—340. — Seenaan: I>e.»rripi-ion de la Nletoa Mexu^ana.
pi. MS— S4B. — Herrera: Vul;;»r y dentihea dr altrunaa
plaataa tilvetitrcs > varia» ile la.s ipie se cullivau eu MlXicu.
9, $48—355. — Itirccna: 1 )c '.rn]iri(>n de im rriiNla-FH)
Mail dal genero Spheroma. p :iöi>- '.Kl. — 1- i riut ii d t'Z :
AnttUa d«l Meacal. p. 363-360. - £iall£:
la aaia aitMam da lliiiev j al U
p. 368 t67. — id.: Molkia aatca d i
p. MB— 870.
Tomo IT. Entrega 1—11. Vteleo 1876
— 1878. 4*. — Oagis: Apnntes para hinionograia 4e
los cr6l*los de M<(xioo. p. 1—34. — Noriega: El Ahua-
buete. p. 36— 40. — Nana: El araenjuro de colMilto (»mal-
tine). p. 41— 42. — id.: l.a Ualena »elemfera. p 42 -44.—
ColKeanx: Sohra la furma rristaliiin y l»s propricdadet
öptirait de la liiirauiiita p. 44 — 48. — Laso de la Vega:
Caolida I de taiiiuo eu las cortetas de l'araca, Nananchi y
Timpe. p. 49—64. — Uircena: Kl Linarite de Mexico.
85— M. — Dngis: Descripcion de algunos Meloideoa
ndlitenas p. 57 — 06. — 8aussure: Lea avet de preaa,
p G7— 69 — Finck: Arerca de algunaa pbwtas dd Dutrilo
de Cürili'li.i p 69 72 Mallpt; Söhre la rumpoeidott
(iiilmim de Ui ..Uuauiguat.tu" p 7.t 7<). — lliaüez: La
Tiatlanmiaia de lj:iirar dp M;itainurns p 76— (?2. Foiir-
nier; Söhre la dintribiu ^mi ^'i u;<iiihi a de lo.'. helechus de
Mexico, p. 82 — 84. — Herrera. ^uiuuiuüa vul|nur y cien-
tihca de alguna« plantaa silvestrea y de rariaa de laa oae
8« cnititan cn M<!xico. p. 86—86. — Dugii: Nota aoM«
un tirtöptero llamado Timburhe en Guunajiiato p 86—811,
— Altainirano: Lp){uminni<a> indiniijas medicinoles. p.60
HO - iNiivia: .Söhre lus airaiierps ipie prp-sentan, Ö»-
tadiis ul H plptc. Kobre cl carhun. lu^ iiktI'U» sirnplca
81111 8iiii< eptiliiles de dar pegadura» i l p 141 — 159.
Roy. Society of London. Phjlo)io|i)iical trana-
aetioiiri, Vul 16l:<. London 1H79. 4". — .\n aiiuunt
of tlj..' ppirul.ii;:! ul, botaniral and /.unluii.ral i ulii i üui.h iiiade
in Kergueleu'a butd aud Kudri^tiex duriog tbe Trauait uf
Nuticia aubre
Digitized by Google
169
Veao* ejt]ip<1ilinns, rarrifil mit by ordcr of hiT majesti's
fWtWmciH in thc yciirs 1874—76. 679 p. (65 Taf i.
Vol. 1611. I'ürt I, II. I^ndon 1878 -7!».
4".— llauRlitnu: (in Ute tidp» of tiiP arrtii- SP.1« l'artVU
p 1 - Iii Ii T»I.}. - Hopkinmin: Klfi'tnistatic capacitv
()f RliiaH- p. 17—34 U Taf I. — Tüidcs: On tfic .^trurturi'
Md dcfelopBMBt of TMcnl«r dentine. p. 25 — in (3 Tkl.l. —
BekulMMM: Ob tha mhmI fUtOm. fMIL f, 40— fi6.
— Wkrrtn: EnciiMBttl wtrclm «■ Oe deetfic dii-
«ksTKe wiih the Chloride of «ilv«r tMUery. p. 66—122, 155
—342 (STof.). — Airjr: Uli the tidca «t Mslu. p. 123— IStt.
— Lockyer and Srlmscpr: Report ob the toul nular
ecHp« of April (i. 1^76 p 139-1.>4 lÖTuf i. — Urookcs:
On npabion reeuitio^ from ndütioo. p. 343 — 318. —
WilllMiM: Od Üus orguintUm of tte taii liHili of
llii eiiil-vMMirM. pu 819—864 (7 Tat). — Jonf«! Ob b
aew det«nninati<>n of tlie mecteiikal eqnivklent of beat.
p. 3(36 — 384 (1 Taf) Parker: On the atructure atid
dpTplopment of the skull in the common snakp f TropidtmoUif
tuitriT). Ji. 385 4IH (7 Till ' - Cjjlcy Ailditii.n Id
mcinuir od the tnuufoniutioa of vlUptic fuDCtions. p. 4iy
— 424 — MotelcT: üo tbe ■tn^tara of Stj/tatkrOitm, *
(iuBily Ol ihe hydroid itony corals. p.4d&— 004 (11 T«f.). -
Bollar; On thp dewlopmeot of thepuaarticwopoda. p. 506
—632 (3 Taf.) Tunipr: Ca tae pheeotntiou of tbe
apoa. with a comiMiriHcm <if iLe structur» of thcir iiIurcDta
with that of the liuüiaii fi-maliv p — (2 Taf —
Sohifer: Übin.'r»rttions oti tln' iiervous tyatem of Aurüia
aurila. p. 663 — 576 i2 Tat '. — l.uwne: On the modifi-
cation« of tbe »imple a»d compouud eye» of ioMets. p. 677
— Ma (S Taf.). — CajrteT: A teoth memoir on quantics,
p. 008—683. — Clifford: On tbe daaiifieation of loci,
p. 663 - 682 Brill pe; On the oateology of P<tl\fo<ion
foUum. p. 683 — 734 \'J l'af i. — Sanders: Contributions
tu the a4>iitoinv uf Ihf ceutr*! nervoiw systetn in »erlehrale
animuls p 735—771! i8 Tuf) - Itn h i n h nu On the de-
termination of tlin roiistant.s of the t up anomnmeter liy
aqierinient!« with u whirhiig ina<:hirie )> 777 822 (5 Tafi.
— l'roceedinjTi. Vol. XXVII, Nr. Iö7 — 18(t.
löndiiii 1.H7.H H". — Uullar; On the deypiopmeut of
tbe panviitti- iiMtjmda. p. 284— 28ä. — Kobi.nson: On the
determination of ibe coaattata of tbe cup anemometer hij
experimenu. p. 286 — ^389. — Tomiineon: Ou the aclion
of ozonr «n nncld p. 990— 991. — IlauKhtoa: Notes on
pliysical ffcology. p. 391 — ^399. — Marcet: Samroary of an
expcriniental iu>|uiry inin thp function of re«pirHti«jn ut
vanona altiliides p L'tt :i-i3 — Maxwell: On stressps
in (arefield gtsen ari.'<iii^ froni ineqiialities of tempt^rature.
p. 304 — 307. - Loi kyer: Xot« on the existcu«' of rarbon
in the coronal atmospkpre of tbe sun. p 308 — 30)>. —
Bowrey: On the pnysiological action of tbe noUouous
urinciplo uf L'reehtU» »mtereda. p.üOS— 331. — Dallinger:
On tlip lifp-history of a tninnte septic ortMiii^in: with an
aicuuiit of P(|>eriinenta made to iIptiTmine itn thermal drath
point. p. :t:!2— 34!t. — LiTPiiii;: Uo che n'wr-nil of the
i't' iih'IuIIk' vii|in!ii^ p '.V>i> 'Mi'.i Wliiiiplc; Oll
the deteriniiiutiou uf the acale raluc of a l'humMin's qua-
drant electromptf r oaed for regiatering variatioM in atmo-
aphcric eloctricity at the Kew obaervatorjr. p. 866—861. —
IluKhes: On the artion of sonoroua vibratioiu in varying
the force of an elertrir nirrent p 362 - 368. — Watney:
Kote an the minntc aimtumy of the thymus. p. 3(11) — 37')
— Thomson: „llarmonir analyzer" sbown and ex|>l,i::itti
p. S71— 373. — Warren and Mnller: Kxperimeutal re-
■aaidiaa «■ tlia alaeiriB diaehaiis witktlwdAiriiU «f älvar
battery. Part IL The diicbaiigs «thraMed taiws. p.874
•-3(4l>. — Todhunter: Kote on I/egendre'i eoefScIenta.
p. 381—382. — Schuster: On the tpectra ef melalloid«.
p. 383— 388. — Stewart- On Iho vanatiunn of tho rliitrn:il
nofe of the ma^tnetir declination a.4 reomlpil at tlic l'n:: u
oliaervatory. p. 380 — 401 — 8ander«on: Kxpcriiiii-nuil
wnlH nntiiig to tbe rbytbaiical and excitatory rootione of
the veatriele of the beart of tbe frog and of the electrica!
pheoomena whicfa accorapany tbem. p.410 — 414 —Sander«:
CoatfibatioiiB to the anatoniy of the oeotral nenrous STstem
iBVcrtcbnleamnala. PkrtL leUfOpaiiU. Sectioal. Piicei.
Subsection 1. Telpcutei. p. 414 — 417. — Casey: On Ib»
cquationa of cirdes p 417— 41». — Darwin: On the bodily
tides of viicoiu and semi-elastic ipberoids and on tbe ocean
tidea on a yielding uucleus. p 41»— 424. — äimpiion: Ou
the forraation of chlor-iodide and brom-iodide of pthylidene.
p. 424 — 42»> — Uoscoe: Xote nn tili' .-.ppcitic gravity of
the vupours of the chlüri^ll■-^ tlj.tlliurn H:iii I.'UpI. p. 426
—428 — UaTidson: On Ika liir.i "da ilrpiiied by II M S.
„Cliallenger ' p. 428— tH'^t - T Ii» m .^on Klertfodynaraic
qualities u( inetals. i'art Vll. Kßccta uf »tresa ou the magneti-
sation of inm, oielnl and cobalt. p. 43ti — 449. — Baifonr:
On the cxiaUnea «f a rudimentary beed-kidney in tbe era-
bryo chick. p 443 — 448 — llaaghton: On phMiical peo-
logy. p 447 — 451) — .■Vbney: On the arfrirration ol oii-
dation by the least refranprihlp prid <if the »piM trmn p 4.51
—4.12 — (Jayley: Ou (iiia:iti' a. p 102 — tW — liridge:
Osteology of I'olyodon foHum. p. 4.'i4 — 4.W. — .Sladen:
On Atkimkmr» Mnärrn. p. 466— 467, — Lombard: Ex-
perimentd refearahit «atte toaperatare of tbe bead. p. 467
4<ö BrnntOk and Fayrcr: Note on the ellect of
various siihstancea ladMlrOTinf; the activity of Ckibra poison.
p. 4<>5 474, Kwart: (»ii thp lifp-hiätory of Haderium
term j an.l Mwrococcus, witli furlhiT obwvations oii Bncillu».
p. 474— 480 (1 Taf). — Oeddes and £wart: On the Ufa-
history ot Spirmm. p. 4SI— 4M ^ Tili). — Stokcit Ob
an easy and at tho aaoM tiaM Mcanta natbod of deMr-
minini Ihe ratio of the dbperriom of glaaaea intended for
objertives. p. 486 — 4M. — Litoing aad Dewar: On the
rever**! of tlip linps of metallir vaponrü p VH - 4M6. —
G Ia7c Ii r IUI l< ,\ti i'vpiTuiiiMil.^l iiivestijtatioii luto the tpIo-
citiea ot normal propagation of plane wave8 in a biaxal
crystal, with a compariioa of tbe renilti with theory. p. 496
—602. —Gore: On tbe tfaermo-electrie propertie« otlii)aida.
n. 613— MS. — Mosa: Obserrationa on arac sea-wAtcr and
IBB. p. 644-539.
Vol. XXyill. Nr. l»a-195. London 1878.
8*. — Poyntiog: OnBBwUiod oftuing tbebalance vith
)treat delicacv, ana on its employment to oetermine tbe mean
density of the earth. p. 2—34 Ii Taf). - Crookes: On
repulHion resultin!.' fnitu r.tili.ilion. p 3.^—41. — id : Ou thc
illuniinatinii ■tfliiip.-i uf in ilfL-nlur pr^s-ture ;uid thn trajcvtory
of mulvrules. p IUI— Uu. — Tbomaun, W.: Ou u niackine
for tbe aofaition of aimultaneont ÜBNr «^aatioBa. n. 111— lU.
— Thomaon, J.: On tbe flow of water in anifona idginw
in rivers and otber opeu cliannela, p. 114—197. — AjrrlOB
and Perry: The matpc mirror of Mpan. p. 197 — 148. —
Hopkinsoii: On llie tor!i;on.il Htrain whifh remains in a
(flass tilirp as'tcr n luisi' frinti i» ^si.ut; -.tres!,, )■ 144-154 —
tinrdoii: Meftsiirpinentii of elctlric»] roii.stanta. St. 11. Ou
the apccifir iiiductive capacitiea of certain dielectrica, p. ISft
— 157. — Loekprer: Heaearches in speptnun analyäta iB
coonexion with tue apectnim of the »«n. p- 157 — 190^ —
Grove: Not» of an experiment on the üpertrum of tbe
elmrir disc-harKP. p 181 -194. — Uarwin: On the pro-
ce&sion of a vik mis spluToid, and on the reinote hUtory of
tl>p earlh. p. 184 — 1!H. id.: Problems connected with
the tiile» ot a vi.scou« spheroid. p. 194 — 105). — Downes
aud Ulunt: On tbe iiiHuence of light upon protoplasm.
p, 19^919. — Tyndall: Note on Uie innuence exen-tsed
by ligfal on organic infitsiont. p. 312-313. — Parker: On
tbe stmcture and ilevelopment of the skull in the Lnctrtüia.
i'art 1 On the skull uf the ruininon li/.ard» fl-^certa agUi»,
nriiiis (iiiil {iripara). p. 214 — 218. — Vinei:
(Im tlip i hciiiKal . Uli; i.v,:iHn of Aleurone Rraiiw. p.218— 221.
— V. Kttingabausen: lUipurt on phyto-palacontolojfical
jBTWthaHiiB« MNiBUy and on theae rclating to tbe l->>cene
flonoT Orrat Brii^ in particukr. p. 221—227. — Hart-
ley and iluntingtoa: Keiearches on the abüorption of
the ultra-violot raya of the apectfoai by organic m 1:111 os
p. 233 —236, — Kitr-gerald: Ou the electromafrnetii- theory
of the reflection anil refracLion of ligbt. p. 2.3«— 2:18 —
Krankland: On dry fog. p. 238—241. - Stewart and
Dodgaoa: Mate aa tb» {na^ulitiai of tb» tfanal laaga
of tbe deeliaalbm napiat reeoiM at tbe Kmr obiena-
tory. p. 241 — 249. — Oonroy: Some experiinenta of me-
tallic reOexion. p. 948— 980. — Thin: On some potots con-
Becicd vitb tbe aoatamy of tbe ifcio. p. 961—967. — id.:
Digitized by Google
170
Co bjaline cartiUg« «nd dec«-ptiv« appwraiicc* prodocrd by
iMgota, aa ebierrcd in tlic exuuDÜioB of a cartiJMfinoM
«uanr «f U« lower jaw. p. 207—260 (2 TaT.V — Pavy:
Volarnftric «itimation of togar by *n aminoniatrd riipric
U-5t xiMti« reduction without pret ^iitat;uii. y. L'H*) -''>■>
TA nie: Ktsfarrhe« on chemkai equivaieuc^. Parti. ä«dic
and potBEsic sulplutti-a. p. 268—370. Part II. Hydric cblo-
tid« «nd »ulphate. p. 270—272. — id.: Researebt* m lacUn.
p. 27S— 279. — Hannay: On tlie inirn>rbeoineter. p. 279
—960. — Rcadc: Limrutvoe as an index of g«ofogical
time, |> 2wl- '283. — I.uikycr: l'ri litiiinury uolc in llio
Bubslain I »h.i lj iirnjufi' lIiH i lirmiH siilit i u linc». |t. 2SJ
— •J>^-i. — ]!o(iwflJ and Klilrr; l>ii tljf i'ftVil uf licat oii
tlic <li-iHiiKli> i.t M«riiiry. |i 2M — JSt*. — Stpurart und
Ilimoku: A C0Di|)iinii0D uf tlie vuriHliuii:^ of tbe diurtial
nuige of magnelic decliDatioii at üie obM-rvatorit'« uf Kew
and Trvvandrnin. p. 288—290. — McLeud aud Clarkc:
On Ihr lU-teniiiiiatiiin uf tbr rat« of vibraliou of tunüiK forka.
Sient-iis: Du iirtain iikuii» tif miaaitrüig aud rCKulitliiiii;
deitric rurrenls- n I^IJ J".»" 2 Tal) — Rpynolils: Uu
certain dinii'inkiuiil imipirtii-s uf ri;i«tlcr in (In .'U-. btatr.
p, 3<M — 321. — bmith: Absorption uf guäv» tiy tburcuul.
p. 999—994. — Karahall: Uu tlie detelopnent of th«
oUwtory nem and olGutory orgu of vnrtebral«*. p. S24
—829. — Parkrr: On the development of tbo ükull and
ita n«Tvos iu Üie fcret-ti turtle (Chtime mäa*), with rpmarks
on the .spenx'nlaboD tccu in the sknll of varii'UM ly(i<'9.
p. :<4*i — Crookei; (>n elcctrical iiisuUtiuu in hit;h
lacua. p. — Liveinc: Oo tliu revcrMi of tbe
ÜBH «f ncttllte npom. v. 9Ba>-aca» 967-«9» 431-47ft.
— Prceca «mI btrfth: Waiiet io ■coMtiet. I. On Ite
lynlkade exaninaliira of vowd aounds p. 3/>8— !ie7 <,2 Taf.).
— Ward: OlacrratioiM on tbe pbysiola|;y uf tbe nrrvuus
aydtem of tbe t r»)fi>li l A»tacu« lluviatiln/. p 371) — —
CarpcutiT f r( liitiinury rrport iipon tlir ( Vjm/ifMfuf c.ftbe
„UwllroKiT' i'xpctbtiun. p. 38ä— Süö. — Iluzlc}': Ou ihe
chancter» of the pdvia mibe BiaTwHa, an tbe oancWoos
napccting tbe orisin of UMimaia «bkli nay 1« baaed m
Um», f. 3»5— 405 (1 Tal.). — RayleiKh; Th« iofluetce
af «lenncity on roilidiBg waler ilroiis- p. 406 — 409. —
OallowttT:' (<n ihe influiuTO of <'oal-(lust in collicry ex-
plcsii.ij!.. !> (Ii! - - .\jrton and l'erry: Tbe contact
thcory of Voliaic ai-tiuu. p- 421-4^4. — Lockyer: Note
on aone kpectral phenomena obarrrcd in Iba are produoed
it a Sicmena' Macbiiir. p. 42&— 428. — id.: NnM ob aoma
phenometia atteiidiug tbc rvveraal of lines. p. 42B— 432. —
I (1 : I isL-uüsiim ui YounK'o liat of chromoBpbme Mnca. p. 489
— ( tl I Tut ), - \V i I Ii « III I* 0 n : On tfie ori^nisation of
thf iüibj) (ilai ts .tf !];■■ i'.i.il iii.a_-uirs. |i ^45--44<». -.
Ueilili's: OL.servatiouii on tbe pliy^ioln^y and histology of
Cvurolula SchnUiii. p. 449—457 iiottomie«: On th*
Ibermai t ondiictivity of waler. p. 4(>2— 4(St. — Hattbey:
Tbe preparation ia a >tale of pnriiy of tbe group of metab
known as tlie platinutn series and noteii npon the nmnii-
farture cpf iriiji<.platinum. p 4fi:!— 171 - I,ivfiii(»- Note
on Ibc unknown ( llrolll<>^phl rii miIiMuiuc <it Ymiii); p. 475
— 477. (-"rookis: (.(iitnlnitiuns to inoli cuittr pliy&lf* in
hiRb vatua. p. t77— IkJ. - Dilti in: On tbe nature of tbc
für of tbe tonguc p. 4><4 4>i9 (4 Tal i. - Hicka: Nota
on tbe anpnIenMataiy forcca conccrocd in tbe abdMalnal
drculatloB n uhul p. 489—494. — id.: Note on tbe anxi-
Hary forcc* coiieenie<l in the cirrulation nf tbe pregnant
nterus and its lunteista in wonian. p. UM — 197 — Märtet:
A tummary of an tti<iiiiry inlo tbe funrlion of respiralion
at Tariüus altitndes on the ihlaiid and jH-ak of Teneriffe.
n. 496 — ÄIO. — l'avy: Kurther risearchea on tbe pbynio-
ttgf of sugar in relution to the Mood p filÄ) — f>2H.
Vol. XXIX. Nr. laü. London 1B79. 8».
— Kiven: On crrtain de&nite iuiegnk occnniiif in aph»-
rieal hanaonJc anaiyui aud on ihe espudn« in wrica of
the poleotiala of the eUipaoid aod of tbit elUpi«. p. 9—6. —
Prestwich:iratbe «rinn of Ihe parallel roada ofLAchaber,
and thrir IwarinR <in otler phenomena of Ihe gladal period.
p. Ii JI - p 11 1 1 i ^ * Oll d e; ('n tbc sensitive btalc ofelet-
Itiial itischarges tlirou^b rarilield ga.se». p. 21 — 24. —
TomlinsuD: On the »ition of solid mielei. p. 34—29. —
Cieafc; Uo the rettulu of the waguctical ubtervatioua made
by Ihe oittccra of the arclic rxpedition, 187&— 76. p. 29 — 42.
— Ellit: On the rdation between th« dinrnal rang« of
maffnctic dcclination and horizontal forte, as obcerved at tbe
roval oliservafory. (Jreenwieb, durin? the rears 1841—77.
1'. 4^- 45 — Coriiu; Sur la limite ultra\ iulctU' du »pecire
solaire. p. 47 — 66. — Uughea: < n «n iuduetion-ctirrenta
iMtaMH», and apcriOMBtal Kaearchea made tberewHh. p 66
—9b. — Ricbardaon: Sone reaearrbe« «rith Prof Hu^be«'
nawinalmaient for tbe measuremenl of liearng: the «udiu-
neter. n. 65— 70. - Ravleipb: On the capillary pbeno-
mens of jets. p. 71— !»7. — Niven: Ou the «(Hulmtioii nf
!ir«[ in eUipsoids ol n vululjon. p. !»H- licj ^llLUle:
<iu a new netbod ul investlKating the ma^ietie line« of
foree in raagnt ta, demon&trutinK ilie obliquity of the e<|aator
and iixia of bur nia«;iM-l». p. 1(J2 — U)5. — Stewart and
Dodgson: On a mcthud oi delecttng the unknown ioMM^
litie« of a uriea of obaervationa. p. 106—123. — Noll«
aud Abel: RaaeaKbea on expleaiv««. Vr. U. Find gn-
powier. p. 198—140.
— Oatslogne of «cicntific papers (18(i4— 1873\
Compiled hf the Royal Socitty of London. Vol. Vltl.
London 1879. 4«.
— litt «f membera. I/ondoii 1878. i*.
(Fortietzung fol^t.)
Ble zehBte allgenieinB Yenammlung der
deutschen Sesellsohaft für Antbropologie,
Ethnologie und "Urgeschichte
zu Strassburg am 11.— 1 I. .Viigust IST9.
Von ProflHaor Dr. 0. F. Fraaa in btuctgarl, M. A. X.
Ab in der icht denlafluB Stadt Kiel im Angiiat
1878 von der Wahl Straoabarga zum Ort der nAcfaaten
Verawunliuig din Bedn mr, konnte nun dieae nnd
jene SngatKelw Stnnn« yeneliineB, daa GnUngen der
Vcnatnmlanij; ei i t ri Jcr lU'imaligen Stinunnng der
BevAlkaniBg in Eiaaaa-Lot bringen aebr in Frage go-
atellt. b AntMlmdit dea ragan Lebona in pethiafa^
risrhen Forsrhuti^en , iIm «eit nlti ii Zi i(c-a im El^ass
beatebt, und bei dem auadrücklichea WtUMcbe d«r
StnMabnrgcr BebCiden nd Vrmaii» der fleeaHwlinft
nuliiii :i::in Jrdix'h keinen An?tanil, die .i!te Vdlker-
biLjii<e vüii Gallien und Geriusnieu zum Versammltioga-
orte au w&hlen. Der Erfolg bat auch wirkfiob dieae
Wahl gerechtfertigt ; a&hlen doch die Tage von Iffilrnw
bürg mit zu den gelangenaten Tagen, weklM di«
lebt bat.
Was si it einigen Jabreu üclioii bctibacbtet werden
konnte, trat auch in Straaabnrg Uentlieb an Tagt.
Ea iat die Tbataache, dass unter den drei Doctiinen,
welche die Qeaellachaft programmgemiaa pflegt, die
letzte der dreien, die der Urgeachichte, pr&ponderirt.
War a. B. in Jenn oder in MOndw die aigantliolia
Anthropologie, nacatiieh um den mennfMIiihiiiSiiiildil
Digitized by Google
171
MbtlMigt, tAvwitgiiidi to tut im in StnMbuig toQ-
ktindig in dn lIlBliniHiiiI vor dem, f«rt mSeht« man
aagw» ObarwiltigMidMi UaUröl, daa die demtadw Uf-
feaeUdri« Uetet. In den Rcklwlaadai aollMt, dano
Rfsm li II« } i n <]rn iirdrrwcitigpn Verhandlungen ein
ÜAupUwedi iW Creaellaobaft war, findet akh flkr da*
Stadfaui der YatgmAUU» «hw eekli* FBH* mMmt
TontlMiteB TOB Bleicher nnd Fmidpl, Thins-iing,
Stoffel, Rnneb, Sclmürinf^er. Jäger, Kubler,
Jaeobi, Sehweigbäuaer, Max Ring, Straub,
Neaael and Anderen, daaae» dem Baron v. Tröltsch,
all llitarMter an dar allgvoiGinen deutochen pr&-
hiatorischen Karte, möglich werden kount«, die Süd-
vaateeke DeutacUanda fllieniehUieb daranatellen. Dicae
AilMft, beatahend fn einer Wandkarte Ton 8 m BSbe
vnd 3 ni Breit.', liing denn »ucli wälireiid der pfwiz^n
Zaü der Yeraauiinliuig über der Rednertribüne an der
Wand den Sealea im Stadtbaoae, in wekbem die Ver-
iaaiahmg tagte.
In nUgemeinen Zogen machte acbon der erat«
Tontaad dar Oaaellaebnft in aetner ErBAmngareda and
nach ihm Baron v. Tröltscb auf die prühistoriHolien
Varbiltniaae von Elaase-Luthringcn aufmerksam. Der
Bebwerpnnkt dieeer Verh<niaw mbt in den frnebt-
Laren, reicbbewiiaaerten IlOgellande, daa Bildlich durch
den Ijinf der Breoach faegreiut iat, östlich durch die
Linie Straiwburg- Hagenau -Niederbrunn und wcftlicb
dnrcb die Vogeiao. Der Untetigmid dieeer Gegend
Itt Lebm, nnter welchem rieh Fetaen dea lltereo Fite-
^'11 ii pes versterkcn und jene vieUeitlfe Avehtherkeit
des Bodena begründen, welcfae mImm den fieaelar
Konnegnpben dea 16. Jabriiondeete, den alten Be>
bsBtian Müni^ter, y.n den begeisterten Worten bin-
reiaat: ,item es ist in dem gantsen tentachen lande
,iteiB gegenbeit, die dieeactB EImbi nAelit TeiflidHB
^Wi-Mlcn, warl'.t? ein pruFS pu\ vnn kom, SB daB
nbcrgcn kucbt sich der gut woio' u. 8, w.
AI* iHMtar n*ts de* g«un Ummn «mMb»
das Sundgaa im SOden , nn der Schweizer Grenze,
wo die Grotte von Oberiarg mit den IlMten (irktiftrlter
FtaaeD und zahlreichen FeuerateintrUmmom sich ebcn-
bOrtig aowolü an die aüdinuutäeiaeheB nia acbwttbiadi-
Bchweizcriscben Grotten und H6lilen tudrellit. Ja Ober-
iarg wie io der Lieeberg-Hölde nn der Birg Mnd Reete
bocbnordiadier Tbkdbnnen, wel«^ daa bobe Alter
der mit Torkomm enden BMOieUidieB MaanfiKie
atatiren.
Die meiaten Funde im ganzen Elaan entetumnen
•brigeaa d« jUngtna SteiaMit, «0» 4t7a püm ptüt',
dieselben wurden und werden von den Dauern beim
Ackern der Felder gemaobt. Bai der liebe dee Land-
keit an die StoiabaiU, Daesertteine, Donnarkeila,
Sirahlstein« orkl&rlich, welche sich in den religiäaeB
Gfawben dee VoOw Terwobes habea. Weit ifaier ab
daa HttgaUaad iat die groeaa Ebaae tob RtlningeB bb
Strassbttflf, OTfiechrn Rhrin r.iid Vof?f-"'ii. mit den
älterea nad naaeren Allnviouen. liedenkt mau, daaa
aa a J. OSmrH Zrft dar Bbeia aoeli bei HlOwaieB
floss, so rnag man daraus gcbon die gr&ndlioh< Um-
gestaltung des eigeutbchen Khednthalee entnehmen,
welcfae nur in historischer 2Mt vor aieh giog. Noeih
älter ala daa alte Ueb^rschwemmungtgebiet des RlaaMe«
ist daa üocbfrebirge der Vogesen, die Gegend der
grossen FfTfti Ii iin Kamm de« Gebirges. Ist dat
doch eine Oegend, deren Waldgebiet noch im 18. Jabi^
baadert vor Diditbät aaaagtngücb nnd deren nAeht-
liebes Dunkel wohl ein Heim wilder Tbiere, aber
keiner Menschen war. Toa dem Wa^gaavald, den
der IMaende Jabrinnderfa laag aii ein veiderblidiea
LabyrinUi mied, blieb mich der erste inemeliliche
Ansiedler der Yorgeechichte fem, gleichwie von dem
üebersebwMmmmgageUet« dea Bbcfaa und der TU.
Heber die Ethnologie den EIkb^mt Volkes bringt
der Baaler Kosmograph schon die bezeichnende Angabe:
,nan fladt nit einerley aoodern maaeherlagr voidt ia
.diessem land: aas Schwaben, Baiem, Burgund nnd
„ Lotliriogen laufen sie darein und kommen selten
„wieder daraaa. IMa Sdnrabai «erdaa mb aUeiwüitm
»dofimdiB.«
Soweit afadi aadillehe IMage udt Farlien nnd
Zeichen auf Karten darstellen InsBcn, bat v. Tröltsch
mit aaiaar anageetellten Karle daa Mögliche gelaiatet.
Iat ee nnefa an neb wnbl m behenigeB, dan leere,
d. b. weiss gelrtssetie, Stellen auf der Karte durchaus
keine Beweise sind für daa Fehlen prUiistoriacher
Faade, wiBdaim vielfcdii aar des Mangel an Ferecheam
in der betrelTettdcn Gepend constatiraB, tO bleibt
schliesslich das Resultat das gleiche, daw M «bea nicht
aiSfl^ irt, aar Zeit die la«F* Stalb ia daa SyateM
einzureiben. Dessen imgeachtet aprechen die Zeichen
und Farben der Karte deutlich gCJiUg und beben
namentbch auch die Zuwandemngen und Ansiedinngen
in den TereeltiedaneB Zeiten deatUob Imtvot. Sie
Btaehea «■ lUldnt mlmeilieinlicb, daaa der groeae
Völkerzug dt4t Steinieit als von SOdweeten her zu
bezeichnen ist, beute noch die Völkentraaae von fiel-
ibrt, wibrand der Broaiexog naeh deea (btea wellt,
nach der Donnustrnütie. Das .Schwierigste ist Ktcta
die Unterbringung der Grabhügel. Bis jetzt sind in
daa adoptirta Fanaalar Ür die dentadw Karte aaf*
geüommen: 1) Steingrab und Dolmen, 2) SteinhOgal-
grab mit nnd ohne Kammer, 3) Erdhfigelgrab mit
Digitizoü by Cji^.'v.wtL
172
■il SMaMitB mai ntt Qm, ft) RailuBgmb. Leftxtara
fftlirn, Wi lÄcht gpitphnn, in dir naebrOuiiaehe, ehi-iat-
liclie Zeit und werden wohl am rielltiglten in der
piriHlhtflriTITltTII Karte nicht mehr beseichiiet. Die
ttturigcn aalW grappiren sich verschieden in den ver-
■ehiedenen dentacben Provinsen; 1 und 2 fehlt z. B.
dem Sodeu Deutochlands, während g^wiase Hügel-
gräber dem Kordea frcnd nad. Iiio«rtwlb d«r Httg«i-
gruber tdbar M «b* tokü» y«rte1iltd«ilMit dM An-
haltü, dats «im Einreihung dcrB«lhen ia «in SjitCB
snr Zeit nodi SmiIm der UnmögUebkait Iit.
hei I.udwigf l'urt^ in M ürttemlterg untersuchten Zwil-
liogspaw von UeroenhUgeln, die bei einer Hübe von
16' «MB DoNlMMMar TOB MO' «arwiiwa «od dmdi
ihren reichen Inhalt sich »Ik Färst«llgribv doCUBtO-
tireu, wie sie wohl vom Pontua Bnuäum bekMint g<e-
«ordM od, aber aoeh nielit im Emni dM Sahmtb«»
Undea. Im ersten diener Ilnffel lag ein Fömtengrah
■elbst iu der Mitt-e unter einem Uaufwcric gowkitigcr
Feldsteine. Neben dem Skelet mit Goldreif um den
Scbidel, goldener Spange und kQnstlich gearbeitetem
Bronsedolcb lag ein reich auitgestatteter vierrAdriger
Wagen, deaaen Axen aus Birkonbob und Birnh«uni-
hok gelwtigt aad, die Nsbeo mit Torfoldetcm Knpfer-
bweblag nnd «Ilarlei bramenea Semtben. In nraitMi
itt HOgel war da» centrale Füreteiigrnb aasgeraubt,
mtf dm zerati-eulen Scharben nach zq uTtbeUmi be-
nitt in naobrtBncher Znt, TielWdit ent in Mittel-
aller pesibebcn «ein mochte. Dagegen War ein seit-
SdiM Grab mit allen Zeichen der fietit, welche den
BmI« dar wbnuiBt«B I.«leh* dargabndit waid*,
noch volliiomnien iititji iillnt iii.d wiinie i.ttu von kun-
diger Uaud mit grosser Vorsicht ausgenommen. Neben
Idil «tnuiiebaa BroangattMia, di>, wm Fona aad
Ornamentik der Henkel betrifft, mit za dem Schönsten
gehören, das UWrhaupt je in Schwaben gefunden
wurde, befanden sich im Grab swei attiacbe Schalen
adt Malerei you raih aaf aebwiirtem Grunde, auf der
üateraeit« rcieh adt oraamentirten Goldblechen drapirt.
Neben den Schalen lag ein goldener Arm- oder IJahi-
aolmaek vom der fciaaten Arbeit aad svei goldeae
HAraar mit WidderkSpMiea aa derea apitiem Eada,
während auf der Ba-vis de» Ilurna eine Schsle gesemsen ZU
faabeoBcbeint. GepreaateGold»treif«n,Tree««uundKDi^e
•AeiaeB dae Oevuid gadett m babea; Vcihntodi,
der, obgleich moderaitig au-tsphetid, Ijeim Verbrennen
aul'a Liehlichate duitet, füllte die bronzenen OeAiae;
•ia Grabteppkb aua etarkem Zdttach daeikta dae
Grab, dessen StnlTii /übt längst vergangea rfad« deeaea
Gawatie sich aber au dem deckenden Lehm ahgidrflekt
hatte.
Der Vnrtragcode bette rieh der stillen Hoffunng
hingegeben, die aber nicht in Erfüllung gehen sollte,
dass Virchow von den Ueroengribern im trojanistchen
Felde, in denen er mit Schliemann gegraben hatta,
Aehaliebee h4ite er&brea dflrfeo. Dieaee Mal warnD
dia aihwiliiMbea Fände reieber ala die troJudMban,
in weicben trotz mühevoller, koetberer Arbeit keine
aeoBeamrUien Funde gemacht wardm. Und doch
■eliea lieb die Hflgei ao dca DardaadleB aad dia
aehwäbisclien äuaserlich vollkommen gleich. In Troja
fkagt die Prlüiistorie aach Virchow Mittheilangen
erat mit der Zeit der poKrtea Sterne aa (Sardea,
Hi»»»rlik). Im r. hiicri n '^rli.iuen die dortigen HOgel-
grikber mit ihrem pfeilerförroigen, zum Halt der lird-
mama aogehfaditaa SMakera alle edraa llafel ia
bütcriadier Zeit anageranbt worden za Kein,
Tob araaentliehcm iutereaee war die reichhaltige
Saanelaag «ob FeaentdaBMeMta aad Slgcs, Pfirjemea
und Spitzen, welche l)r. Mook aus Caiio zur Vtr»
volldtändiguiig seine« im vorigen Jahre in Kiel an^
geführten Satzes der Geseilacbaft TOrl^gte, «ehher die
Ezistens einer richtigen Steinzeit in Aegjfftaa amiMr
Zweifel setzt, einer Zeit, in welcher die Wflete aoeli
nicht allgemein war, wie sie es später wurde.
Der Fand eiaea pnchtvoU erhalteaea Schidela
des Moeebaa-Oebaea, den Seliaaffhaaaea im Mbeel-
thale bei 3 m anter Tag gemacht, fUhi te aus Aegypten
wiadefr ia die denteelM Prtliiaiorie. Schiagnwrken uad
Riaea, woU Ton StaiBwerkaengea berrflhread, laaeea
-lieb dentlich an dem Schädel bet ■ n^ Ut. ii, deMB Lage
geoiogieek noch weiteres Interesse bietet, ab dia mit
Brandkohlea Ter mengte Sehidite, die tob einer Bim aatein-
tchichle bedeckt ist. Iliernach ging die Gletfcherzeit den
Talkanischea Anabrflcbeo voraaa, welche am Nieder-
rbeia die Laeen nad Biaimteiaa wu Fiügt baltaa.
Eine Tlmt-iaclie. liie nuoh durch ander« Beobaclit m '.f-'n
anterstützt wird, wie z. ii. den alten Pl'ahlbau am
Laacher See, der von einer Bimnteinlage zugedeokt
ist, oder den in Bonn befindKcbea Lavablock VOB
Pleydt, in deeaea Innerem ein eiaemer Magd von Lava
umhüllt sich vorgefunden haben hI. Ferner erwiitmt
Sckaaffhaaaaa aater yorl^gnag «ob Bildera daa
megalHhiacbe Denkmal von Trarbach an der Moael,
daa Uofniann schon 1669 abbildet. An einen 5 m
liolMn natarlichea Quanitgaqg, der liei der Terwitte-
raag iteben bBeb, worden andere gewslUge BtQeke
gewürzt uiid auf dem weitliin niehtbartn Platze ein
Opferaitar errichtet. Bis 17d6 lag auf demselben ein
tog. WadialBleia, demea KKagea ka Viado aaB der
Sage nach in Trarbach gehört haben will. Aaa Mvlb« *
willen wurde der Stein bioabgeatfinrt.
Ab d«FM imMoMlIhab kalfllaa dlaBemB
173
Much au« Wien, Groa« ao« NeoTerill«, M«hlia ans
I)fiirkli«m, Klopffleiech aus Jen», Rsnke aas
Xto«h« ihn im LmA des Jidin« fiMaht« fia-
diMiliiiMfMi IB. H«eb bniebMe ma dam aHaa
Xbriann von alten SchlnckenwilUen und Terachollvnrn
Kklllahtan prihiatoriaebaa Bat^baiiaa anf Kupfer am
IGttcrba«« im SbUmsiadNB awl ingta Aa tmt-
gufunJcurn ititcn Grzäha and flnaafmMaii . wekhe er
«ioer «nli«imiacbeD ItotfllkaraDg lawaiitt die aber be-
faits «B Htmiaeha Tadmik «oaato. Tawiakar narat
Much diepf Bevölkfiniii;?, dir im UeVuigpn, imcl» den
Resten ihier irdenen GeflUae zu urtbcilen, in der
Xannjk aa kaom weiter galncht hatten, ala Ulm
&Hereo Pfahlbanrrn. dip sich clirii dadurch Wfpeiitlich
uutvrsckeidtu von den ii{>&teren Plalilbauein, z. B. dea
Baler Seea, daran Baniihalt nnd WarksUttcn Oroaa
Ton NeuvcTille im Anscbloss an seinen Konütanzer
Beriebt in neu gemachten Fundi-n von Bronzeartvfacti'U
wieder tor Augen IQhrte. Divxe L4.'ute hatten kleine,
doKaboeepbale Scbidel, dia in nehreren Excnplanii
mit d«n BronacB an Tag« gfafBfdert wwdeii. Maklia
berichtete Ober «eine AnagralungeD an der Limburg,
Klopffieiach ab«r dia im Alt«iibiirgii«hen, wo er
in gen» ani leben HQgeln vidlacb altitaBacka Flaman
«ntdeckte.
Endlich KiUte die ganie Getellachaft an der Uabd
dea Bafan»w<lni%an Stnadmrgar CUKnrfena, Harm
Stvnnb, in das galld-rnniisclu' Cocnictf i iiim vor dem
Tfalmrn Thurmtbore geluhrt werden, wo Jeder Ge-
Itganhait hatte, aicih aine Tatatdkiig vaa dar T«r>
cchitdmnrtigen l*('i<lntUuips»''iKp ii;achrB| dia hier
au der Grenze der praUistoiiivcben and hiatoriacben
Zeit (tattgefunden. Die eine Art dar fitatattung war
die der Aaebenreata in Grabninen, unter welchen ein
ganz auBscrgauOhnlichea Pmchtalfick, ana «tarkem Olaa
gearbeitet, jetxt die San.mlur.g dea kleinen S>nii-
oars ziert. Bonat liegen die m eitlen Leiclien in Uoln-
(ärgeu, dip, der lange der etiemeD Klgel nadi ra
nrtheilen, aus dicken Bohlen zu>amm«iige«eti',t »Ind.
Einer der Holxaiiga nnaclikiaa noch einen Bleisarg.
Andere 1ag«n in Birgen toa gcbrannteB Thonplatten,
die dun/li Kliui iDi-i iwiirt l /URiHiimengehalti ii wurden.
25 groaae Stein»(rge endlich, aua Weileitbaler Saud-
•tain «aCirtigt, UUetan i» Ifittdpankt dca Intenaaaa,
denn diese !<ind erftUt mit GrRlMen aus GIaa , Thon
und fironce, bei danan noch Beile nnd Schwerter
hgaa, ohaa Jadoeb, da daa Skalat «ollitlndjg «ergangen
ist, noch eine Ahnunp von der Wütattetpn Leiche
leihet zu bieten. Schädel ciiid nur in den Hobwfcrgen
erhalten ; unter Taneignng einer Keiho dieaer Schidel
hatte Waldaj«r wa Sinaabnif eine craniokigiaeha
Ghankterktak der vor dem WalMM Thumthara k»>
etatteten Menacben gegeben. Der gröaaeren Zahl nach
liegen hier Mesocephalea, womit nun aniaer der PM-
hiatoria auch daa anatomiaelra Gebiet der Anthrapol^gia
ketretan wnrda. Waldajrar ÜialHn nodi «titer Ba-
ohiulitungen Qt>er den Tortu enM^ldMür mit und über
einen DrteAtitUr ttrUut am Manwdiin. Eraterer iat
acoat eine EigentliBniBcjikeit anthrapoidar AAd, lata-
tarar nur am Hliiuuocros iH-kaunt.
▼eitere asatomiacbe Mittheilongen machte Dr.
Krnnaa vmi Bamhuiy, mitar Tariaigiu^ einer Beiha
defonnlrter BAidal von der Nen-ntbridfn Ttii-l Malli-
kolo ana dam MBaamn Godefiroy in ilamburg. Ihre
Teruataltong rührt wn der Stta har, die Stirn daa
Neugeborenen mit einem StQck Baumrinde niederzu-
drücken, diu vuu zwei über den Schädel laufenden
BastbiiJ'Jru tVhtgehalten wird. So entateht schlieBslich
der achntale Uocbachädel, der an alt peruanische Gral>-
Bchtdel oder an den Hunnen«ch&del von Niederotm ■•
erinncit. Bei einer Länge von 77 und einer Breite
von 68 iat er 108 mm hoch. Die fragliche Sitte, den
Sehldd EB vernnalaKen, ist jedoch nickt allgemeiB anf
der Innel, sondern wird eingewanderten I'olyneaiam
mgeacliriebcn, die immer wieder vertrieben we^dea.
GeiegratKek machte K ranae anf aemcn nenerinndenaB
SchiU'( ii h> ii.ijMirnt aufir-crk^am , als eine vcrl"-!i-
acrnde Vereinfachung dea Luc&'acbcu. Hierbei zeigte
aiek, dnaa anek Bank», der gMekiklle «iBaB vai^
b<'S(<Ttfii .A|ijinrnt ludtf cotiKtruirm lii.-iscti, in HBnahan
unabhiiigig von Krauae in Ilamburg dieedkan Gn-
danken anr AnafUinng gakraekt hatte. Gegenüber
dtrftr rebert'iiiMintniting zweier deutscher KraniologCB
darf ^cliaaflbausen'ü Mittheilung nicht Ubergangen
werden, welcher die andauernde Differenz des dcutaehea
und franz<teiacbeu Uesaeus der Sehftd«! oooatatirt.
Broea'a ScbAdelhorizontale iat die Sehlinle, die aliar
offenbar nicht den sicbcien Aiihalt gewährt als die
„Göttinger Gnudlime". Aach in Betreff der Beatim-
mnng der Sekiddoapaeltit beatehen nriaebeB Brocn
und Sc b a a f f ha u Fen nicht uiu i lu lilicbe Differenzen,
in Folge deren Broca'a ilaaase gegenaber denen dea
l^rtsteraB immer tn grom miafiifleB.
Zur Eri;üiizuii>( der dtufschen Krirp<>rr4(;itiRtik
atellt Ecker noch den Antrag, unter Benutzung der
BekivteBliataB 1b den einaelBaB dentaekeB BUwtaa
Erhebungen über die KörpergrOsüc anstellen /ii Ihci' Ii,
wie Ecker »olchee für Baden bereits anagefUhrt hat.
Eine An^lie, weh^ der aweiten GommiarioB dar
GeaellDchalt (Scbaaffhauaen) sncnweiaaB wire.
Auf daaa endlich daa Gebiet der E<thno1ogia doeh
nicht ganz brach liegen bleibe, hatte der liebenawtkr-
diga, uaanitdlieha OeachiitafBhrer, Fnt Oerland,
«iBOB Tmtng tber dia Bwteckrilto dar BUmoip'^phiB
Digitized by Google
174
uf «• IbgMocdua« gwetaL Er will« «bar tnlat
ilcB sparwintten Hsuslmltens mit der Zeil nicht mebr
ran Reden kommen , vromit «ich dos Eingangs ichon
«nrllnU Uebenriegeo de» prihNtoriMhen Stdibi
«tStigte. SelbitvmUbidlieli ist , data auch die pro-
grmmmmtainge Excaraion nach dem Odilienberge dap-
aelben CbarakU-r an aich trag. In Kuvorkommandar
AnAnerkmnkeit b«U« dar VogMen-Clab unter Lattong
daa BOBotlialnrB Dr. Bnting ain Gnb mr Unter-
anabang vorbereitet. Ea war ein Plattengrab, und
swac daa ainaa Kindca, daaien Alter die Beigaben rem
iwei ntbemiea bfanfönnigan OhrbebXngm, von Goldilden
uml iJronifpi-rli ii nls fiiih-ftllr-mnnniHcljr Zeit liozpicLiien
mögea. In ähnliche Zeit, ober noch iu /rUbere, epftt-
rtaiiBaba Zeit mag uA dia riaaige HeidoBmanar fkUan,
welche einen CumpUai TCB SSO Tn^",v, rl<'»n iimFrliliesat
und aobQtat. Die gnraltigen 8audst<.in4uudcr eiud
dacdi aog. Sdiwalbanaehwince von Eicbenbolz nntar
»lirh vprVimidpn. Möjjen nun auch das „Droidendeok-
raal", Münelstfin und Wachtiifein in der Vorgeachicbt*
beeacht nnd benützt worden sein (wofür übrigen« kein
Beweis beizubringen iat), so mbt doch ibr Danptwartb
in ibrer eigenen Felaennator, in ibtar hndKlMMiahan
8«hfinh«it und dir Groesartigkeit dea Auablicks, den
■an aber das Bbeinthal vnd oiaan Tbail der Yogeaen
md daa Scbwanwaldea hat. Reibt an diese AnaaiehtB-
pankt« üich noch die Erinni'ning an das inakrisdie
Xkatar mit seinen Linden, unter wokben dia Gaiall-
■ebnft tnCdte, aa wardan Jadam Baanahar «oU anr
fK'uiiJlicha BSIdar van Land and Laotan Im Ebaa«
bleiben.
DUmfc
Heber die neueren lorschungen im Gebiete
der AeUdogte der Infeotioiu-EiinUuitsn.
Tan Dr. FsUx HardMad In Braslan.
Nur wenige Gr! i' 1c iln wii?«« nscluiflüc lir n Mi i^icin
haben int Laufe der letzten Jahre so riele Arbeiten
haitnigcmfan mid bw waniga haben ao irichtiiga
ReBultiitc' aufzuwciacn, als die Forpcliiingcn über dia
Aetiologie der lufectionskrankheiten.
Bantaatnge badarf aa kram dnor baaanderen Er^
w&bnung, iIuhh- es ^'ich im Grunde genor-imcn lii< r nur
nm die Frage bandoln kann, welclte iksueboogen
lieben MiknhOmtnismpn nis Kritiiklioitporrrgem be-
otAben, und nrar aollen nna auch diese letzteren hier
aar in ibrem diracten Yarbiütnisa snia meoacblidwa
reep. thieriacben Organismus beschäftigen. Nor in
kuneo Zügen will ich die £ntwickelung dieeer Frage
Mf dia OaaaUahta
alten, auch beute noch nicht al^galhHHn Lahm TVa
der üenerntio aaqniroca.
Abgaaahan voa diaasm dnakala Paakta, wakkar
streng genommen sich wohl trennaa Maat VM dSB
ons beechäftigenden Gegonataode, atahaa aicb awei
Richtungen einander gagenttber.
Dia Yartnlar dar ataaa fabaa iwar n, daas bai
gewiasaa laJbetleBäktaiiUialtai ]llltto<OrgaBisnMn gt-
funden werden, sei es im Blut«, sei es in den GeweboB
des Körpers, aber sie behaupten, daas diese antvadar
gewissen Feblarquelbn bei der Untersndnmg ümo
Üraprutig verdanken, oder das» die.sellieti l i i'.äuQgS
Begleiter «nxnsehen sind, welche mit der Krankboita-
araaelw alt aolelMF atehta la aduflin balMO, — «ib*
rend die ReprftKentanten der anderrn in den Mikro-
organismen selbst die Ursache der Kranklieit su finden
Die Wi eil t i t'k ei t der Frape liegt auf der Unud,
und zwar ist diest'lbo von eminent praktisther Uv-
deatnng, denn kennen wir erst die Ursache der Krank-
luiit an ist aaeh dsr wichtigsta Seiiritt gotliaa, die-
selbe sn Twhatea. — Dia Yartratar dar erstaren
Ansieht haben sich diese lUigliohkeit aam Tbail
TorUUifig abgeschnittaa.
In das« dOrCai wir aoeb auf der anderen Seit«
unsere Erwartungen nicht m hoch spannen, denn wie
Tielea TAuscbungen aunh Di^jenigMi ansgeietxt waren,
iraldw, an Mdit ▼orgeftaatea Motanngen folgaad,
übereilte Schlüsse zogen hue dem einfachen Vinltnuimaa
von pflanalicben Orgaoiiimen in den KörperÜUasigkeitaa,
naoMBtUoh ia den Di^fectkMse, das Ilaaas sich an sabl-
reiehen Heispielen erweisen. Ko glautilp Saliibury
in gewisaen Algou, l'almellaceen , die Ursacho der
Halariaflabar aatdeekt an babea, — ehte sich jedoA
grober MissrerstAndnisao schuldig. — Uallier er>
blickt« in Pilsen, welche er ans Cbolerad^ectk»ea
crsog, die Ursache der tvdtliohea Saacha, — daah
Uieb er «Heia mit diaiem Glanbaa.
Daaa dte Plradaato Aalfar Zaraatiaag fa angar
nr BllwIahalaBg dar lufectionskrankheiten
davon war man aebon aeit des ältesten Zeiten
flbaraaagt, aad abenso wia man in Jenen dma pIMs»
liehe ma.'t^enhaft« Auftreten vdn lelieri;ii n ^V. s. ü he-
obncbtote, so taucht« auch hier und da wohl die vage
Fanlflebem, ia imt Paat am
handelte.
Detjodgs aber, «eiahai
eines Contaginm vivuro wissenKhaftlicb zn be-
gründen sucht«, war Uenle in seinen 1840 crschie-
Digitized by Google
175
WctenUicb unteratAtet wurde <li«M AuaeliMiuxig
I, dM MB — MUA ißaämaiag, AuA
Csgniard-Latour und Scbwnnn — als Umach«
i-iiie« bis dabin mcbt vcr8tAU(lt.'ucu cbvmischcu Proccaseo,
der GähruDg, Pilze kiuncn gili^iut bstte, von
welobeo nur mukcIuü Keime in dM gihmngtf&hig«
Ibterial hinciaaugelaog«!! bnochUn, nin «kbaU iiot«r
npider VeraehraDg di« olwiiBh« Umietnqg w-
adiiadHier Stoff» m bcdiagMk
lodm, VM biamit Mr dao ebamiMliMi Proean
in GihrUUg unbeeireitLar biwicacn war, das galt
wdit w BUgenain f&r die FAaloiH, deon die GAhning»-
envger, vekbe die &aBg» Zenetmig hmvmlBn,
eind tiii h' linini i mi l.'ii bt r.urby.iiw-'iscn, nie die Hefe,
welche die aikotmliiclio üübrung veruraacht. Währand
dh EIseD (i. B. Oft7«La*a»fl) db FUhd« lediglidi
abhängig sein !i<'<f-i-r) von di-m S«ucr»toff der Luft,
luhrtcu »ie Andfie auf biltbte Fiiulnisserreger zurück.
Der Streit dauert bis beutzutugo , doiu sulbet Bill-
roth hält in seinem Werke ixhvr Cmeo^dma Mftieü
daran fe&t, das« FäuiuiM nicht notbwecidig un Mikro-
OrgaoiMiien gidmiiden sei. Dennoch bt'wcistn dieselben
Tcmnhe« welch« Schwan n, P«ateur u. A. — viel-
Melit noch wlihgeiidair di« ttenarcD, w«lebe Tyndiill
war Entkrfiftong der Lehre son i]>'r Ui Zeugung au-
•UUt«, »gleich, das« nur durch Zutritt lebender
Xwne nnhdM entttebe, öno Thatudta, an walchar
wir b 0 u t z u t fi j{t? f F t Ii 11 1 1 •■ II miisscn.
Wir fflüDBeu den Scbarlsiaa d<;r theuretincben Et-
wtgvngaB bawauJcrn, dnreb wakba Reale anr An-
nahme eines Coutagium vivam gefllhrt wiird<-, da aio
aneh für den jetsigen Stand der Dinge trotz dee
l^iMMn adtdam gawoonaita Mntariah s. Tb. nocb
IBlTi-ITiM.
IkgrtiflicherweiM l^onutea die«e BypotbeMn erst
an Bit.«ia gawinnan mit dar TarraUkaamnBBg dar
MUtroakoii«.
Sicbere Beobacbtangen von klainatan Orgaaiamen
in pathologisch v«rändert«u Gswidien, oder sogar fan
Blnt« dea krankeo Kfirpara datiran arat ana dar aanaran
Zatt» wd nor, war aalbat aieb bemUht bat, fbblerfrela
Baobadltungen dieier Art zu macbrn, wi-iH!>, wio schwer
m bi den meisten Fällen ist, den Nachweis so an
ftbran, daaa ZwaiM nidit baraebUgt rind. Henu aa
bandelt Ii liitr 711111 Tli>'il um dit> iillcrkltriuiit«?»,
blnfig »ach mit den besten Mikroekopen nur mit ge-
«taasB HiltattlalB lacMabana OabOda^ die k MnataB
BJialtpilzp. ^fikrdkükktn w\vt BuctiTifit.
Glänzende Korpercbrn im lilute oder m z«rralleueD
Thromben, wekba dorab ihre Resistens g^(en starke
chemisehe Agentien aiHgaMiobnet aindt galten den
£inen ohne Wettaras ftr IfiknkakkaB, mn ao leichter.
wenn die Beobachter sich durch die Uukenntni» mit
dar Browa'aebaB MbiaanlMbwugBHg variaiten hassen,
die letztere fQr eine Lebenserscbeinung jener Körnchen
zu bultvn, wiUu-fiid Andere in einem zu weit gebenden
Subjectiviamus in den zackigen Ilitudum der rothen
Blutkörpcrcban aiBgowaaderta tfonadaa m erUiokea
glaaUen. Tiden ^eaer BaobaebtnngWD von klefaian,
glänzenden, selbst l i-wf^Ui heu Körperchen in den
KfirperflBsa^eibm ist in Folge desaen wenig Warth
bennnaasen, ja sie haben r Tb. der Sache geeebadet,
indem vurfuiiti;.'! ri- , nl .vlivvrc I!»'(.'l)ii''liti.'r di''selbcn
als Täuschungeu erkaaaten, am dann, ihrerseits an
weit gebend, die ganaen Bestrabangen dieser Art als
verfehlt hinzostellen.
Ungleich grSesercn Werth haben daher diejenigen
Beobaohtnagen, in wekhea die pflansfiebeo Organisoten
mi'iBt in gr<j'<i«<'reii Massen Biigi'liätirt tiiid d;ulurcb
weit leichter kenntlich — in den Clewelwn des Körpers
selbst, am Orte der krankbaften Störung anl^^aAmdaB
wnrdcfl, auf welche icb aoeh an ^rsoban konaia.
Eine Ausnahme in Benig anf selBe Oröaae maebt
gcwiasermoAssen der Pilz, welcher dem Milzbrand
aigenthamlieb ist; daher war denn diaaar auch der
erste, welcher rfeber im Blute der kraakea Tbiare
uavhgcwiesen wurdo, obwohl die ersten Beobachter,
Follender und Branell, die vegetahiUscbe Natur
dieiar langen, bewegongshieen Stibeb« nicht erkannten.
Davaine fiind, dii?s mit der Uebertragiing derselben
auf andere Tiiicre das Krankheitsgift mit Übertragen
wurde, webdias unter enoriBer Tcraidbmng der kkinen
Organisrarn , denn als solche mufla'.en di' ii ")n n nun
bezeichnet werden, den sicheren Tud beibeil'ührten.
In allen diesen FiUen fehlte aa nicht an Soleben,
welche nn der Meinnn^ ft'><thie!fen , dass nioht die
l'ilz« daa schädliche Agens seien, sondaru doss diu-
ialban mit dem eigentüelien Krankheit.igifta, gawiwap
maaasen als aufiülige Begleiter, mit Qbartragaa «liidan,
oder doss sie erst in dem bereit« zersatxten Blate den
geeigneten Bullen itu ihrer Entwickelung ftinden. Man
anohte die l*ilze aus fsuligvo Flflaaigkeitan absuscfasiden,
und ea gelang, auch mit diaaen piMrtiaa
Vergiftungen zu erhalten, ja mau stellta
gütige Princip als ohandachan Kfliper dar — kain
Zweifld, daaa nun aoeh ohne Pilaa btoxieatigiMB
durch faulige Subtrtanzen hcrbeifUliron kann. Daran
ist in der Ttiat kein Zweifel; aber ee handelt aieh
dam um Intozieatlnn, aielitnni Infeetion, dann
zu dem Begriff der letzteren gehflrt ein .Agen», welehci,
selbst in den uiinimalateu Mengen in den Urganismus
singeAlbrt, sich unter den gietobea Wirknagan n «ar-
TieirUtJgen im Stande iat, vi« Koch aaucdfalga Mar
naehgewiesen hat.
Digitized by G().
176
Eine F.ntdecknng war es, welche für die parasi-
tara Nfttur der InfiMliaiidnruklMiten von g»m etni*
iient«r Bedeotung wmr, d»i war di« Aaffiodnng
der Spirillen oder Spiroehaat« im Btnta d«r
lebenden Recarrenx-KrankeadinllObermeier (1873),
wdehar bald darauf aaiMU winwmhafUichen Bifar
warn OpAr llaL
Dei dieaer hörh.it cigonthümlichen Krankheit,
«eleha ala kanm mehr gekannter Oast Tor etwa zehn
Jahren aieh fa Deutachland wieder aeigte, welche, nn-
Kwoifelhttfl ansteckend, mciitt urplötzlich mit typhus-
ihnlicfaeo S^rmptomen eintritt, dann oaob fi — Ttigigor
Danar eboo ao rapid «inam &at rollaUadig«!! WoM*
1 »finden weiiht, um iHwh niplirtüfpper Pause ein-,
h&ufig auch zweimal wtodarankehren, bei dieaer fmA
Obermeiar Im Bhrte der Kranken, nad Bwar nur
zur Zeil di'r Anfälli-, äussiT^f 7jililrpii.'lii:', in lebhaftar
Bewegung begrüfene, korkzieberartig gewundene Fidan,
gm dadlcih daaan, waldia Ehranbarg berait« vid
früher im ftwieodam Sunpfwii'^H^r r-nMcckt hnttc. üo-
wie dar Splrodiaala) walehe ein iaat coustaoter Bestand-
thafl dea ZabnaohMmea tat.
DicBer Befund «• ir i-n ■i. liIi.L'rt-.d, dasa ein 7'.vrif( I
an der Bedeutung drr Spiruchavte für die J^tatchung
der Febr. recnrraaa kann aoeh mSglieb war. Freilkii
war Baeb nicht i'rkllrti nster welchen nedinirungcn
riA dieae Organitman Tarfaraitet«n oder Termelirten ;
daaa abw «a in aa aondaibaMiP Art mabriheh Mk
wiederholenden AnDilic i-i-:iTti eiryenthritnliclvn LelM-n'i-
procces der kleinen Orgauniiiien ihre lilutatebung \cr-
danklaBt aahemt nnbaifaraifiiaPa
Uiiffenilir um Jic»elb<' Zeit halmn die nefni!*»
von kleinsten Organiamen in Infectiotwkraukheitcu sich
nicht meine Absicht »ein, hier ilie einzelnen Beobacht-
ungen anizuzllhlen , und ich bescbrunke mich daher
mvt Enrlbmmg dar banptaloUiflhataa.
Rindfleisch heoliiuhf'-de kleine Horde von
yibrionen oder Uikrokokkcn l>ereit« 1866 im Hera-
fleisch bei PjlaiHhn; v. Baekliagb»Baaa aod
Waldeyer fanden solche in »ogeDnontMi milinron
AbsceüM'n verschiedener Organe ; Klebii zeigte an der
Hand den groBseo Hatarials, welches der deataeh-
franaäaiaehe Krieg lieferte, das Eindringen dca tod
ihm Mürotporon »fptieim genannten Pibcos in die Oa-
webe; Oertcl wie« Aehntiehee für Diphtheritia
oad Ebarih aaigta, wie bei der Impfling dar i
mit INpbtheritis die Zoogloea>Iia«ea gewiiai
unter den Anj^en de
kanalsystcm verbreiteten.
Saft-
Dass die in die Gewebe eindrinjjenden Mikiokokken
in Form von Zoogloea durch den Blatatrom fortge-
aohwemmt werden und sich in den entferntesten TheilaB
dea BIfirpers zu grAsaeren Hoden weiter entwielnla,
am dort localo Störungen and allgemeine Verftnder»
angaa dea OrgaaiaaMH lieieuiMinifcn, iat heutmitaga
aleht mebr >a baalreitan and jedenMit Mahl RMbin»
bar. — Namentlich ist es eine Affettiua, bat valahar
diaaa Verbreitong in auganiMigster Weise ii«
maeht, dae ial ant ia dan latatoa lahnB gen
bekannt geworden* ainllgae ftder ■ykotiaohn
Endocarditis.
Man findet die Herzklappen, hauptsächlich die dar
Aorta und die Mitralis, eingenommen durch Massen
von Mikrokokken, welche, von liier losgelöst, in alten
Tbailen des Körpers capillire EmboUeen untar den
Syniptonii n der schwersten Allgamainarkranknag hofw
Tormfen. Aber — und das ist naaiaatlieb wiehtig —
die AflStetion der Herzklappen bildet keinen adbs^
RtÄndigen Ktfinkheif^prnoes!», i>«ndern sie findet »ich
in solchen KrankheitslftUen, in welchen bereits eine
InftetioB dea Orgsnlamaa etattgehabt hat, die man Je
nach der Art (lerselben als Pyftmip, als Puerperal-
fieber, als Dipbtheritis, als Inteatinalmykoee, als Osteo-
aqrelllla bcaaiehBat, — kaiaaewnga aber in allen aolebea
Fällen E» ist fast sieher, drito iiiirli der ncnte Gelenk-
Rbeumatismus dieaen lofeetioncikrankheiten zuzurechnen
aad du» din an hlafig bei diaaar Eiaokbdt »n^
frelcnile F.ndiirarditis eWnf.iIlR als mykotische aufza-
faiisen int, und - — wenn es mir erlaubt ist, hier eine
eigene Beobachtung einzuschalten — auch in «nem
Falle von Endocarditis bei Chorea habe ich vor Kurzem
in den erkrankten Stellen der Herzklappen mit grosser
flobllffl Mikrokokken (in den Geweben) nachweisen
kCnaaii. Ja, Kleba geht noch weiter, indem er ainunt»
Hehn endooardifiaobe Proeesae in demselben Rnne auf-
fasst. Den Schlüssel m dieser bei dun verschieilen^ten
Infectiooen auftretenden IQappenerkranknng geben die
KSater'aehan Baohnehtaagaa, aaeh «olduB jaaa aolbot
aJa eihaliaBhar Nntar au botiaahtaB iat
T)a-" Alles lind Tlinfsnrhpn, denen man sich heut-
zutage naht oielir ver&tlilicssca kann. Dennoch aber
bildet das wirklich Beobachtete im Vergleich zu der
Menge des Hypothetischen eiaea verhiltaiaamtaiig
kleinen Bnichtheil, nnd für die meiaten dieeer Dinge
fehlt es an dem entaeheidenden Beweise durch das
EiperinMnt, da aieh viala brfm Haaedien auftretende
Weiterae auf TUere ftbertragea
(Schlaüii fol((t.)
Ali(M<iilo«**B S« so. UmMlwr ISISL
OrueS voll K. Blo«luMnto »mi Svlui Ib PrMdM.
Digitlzcü by Ljo^j^ii.
NÜNQUAM
onosüs.
LE OPOLDINA
AMTLICIIES ORGAN
DEK
KAISERLICHEN LEOPOLDINO-CAROLINTSCHEN DEUTSCHEN AKAHRMTR
DER NATUKFÜK8(^IIER
HERAUSGEGEBEN IMKU MITWlEKUNü DER SEKTIOSSVüKSTÄNDE VON DEM PRÄSIDENTEN
Dr. a H. EDOblaadL
flaue a. S. »tm>^m,v. Heft XY. — Nr. 2^U, Saoamlwi 1879.
lafeiUi Amtliehe Mitthellongcn: Die J&hr«tbdtTige der HitgUedcr. — Wohl je riiien VorsUuibmitiHiedcs dn
FMlnektioineii fltr winenschaftliclic Mediein, Qiemie und Dotiuiik. — VerJ^ndn-nniten im PerünnallH^ÄUnde der
Akldanie. — BeitrUge ^ur Kasüc der Alüdraiie. — Unter»taunmgs-\Vrein der Akailcitde - Dritten Vec-
MiehniH der Beitrtj^ zum rntcrüintzunpn -Vorein Thomas Tlionui> ui j. — Sonstij^c M i t thei 1 un geilS
Einifpfranupnp Srhriften !■ rlix Muri IiiiikI: I .'h«r die ni'iirn'n K"r^i liun^i ii im (ifbirto drr Aetiolocic der
Iiifi-<-lintLs-KraiiklK'i(eii. (•^> !iiii<> .liiliilii.in! ili s HiTrn Dr. H. 1! iriiH',-.ti i Jubiliium do» Herrn Gelieiiii-
nUh Dr. Iii. t. lli«clioff. — l-'aolxigjibriges ötiituojjiifeiit des Nasuuiachea VereiM fttr NftturloiiHle. — Aaseige.
Iiiit11«be mtChelliingeB.
Sie Jahresbeiträge der Mitglieder.
Beim Jabreeweelnel erlanbe ieh mir, ui die Beitimmungeti de« $ 8 der Stetaten m erimmra, wmmeh
die Beitriif»!' der Mit^;ll. i'.t r i rnonunif randu zu .\nfiiiirr (3:' ,I;ilin-t fiiMiL' und im T.riiit'-^ df- Mnn.it- .frinuar zu
entrichten eind. Zugleich emucbe ich di^enigen Herren ColJcgcu, welche sich mit iliren Beiträgen noch im
Bidatnd« befinden, dfamllwa niabt Mifnmmeo xu Umm.
HBlle S. (AgwgHM 1fr. 8), d«i 81. Daoaabv 1879. Dr. N. KatMailCll.
Wahl je eines Yontanda-lfiligiliedes der Fachsektionen flki viBMDaohaftliohe KedidBi
Chemie und Botanik.
In Folge deti HiDscheideug der Herren Profe«i»or Dr. Freiheirr TOn Rokitenaky in Wien, Pirofeeeor Dr.
Freiherr von Gnr :-,. [! r.ianez in KrUngen and ProiVsiit.r Dr. Grisebnch in Oöttingen ist in den Faohielctioara
ftr wimawdiftfttiah« lfodi«i», ftr CIWM und Ar BotMUk die NenwtU je eines VorstAndsmitgUade« tot»
ranebmo. Indem ieh m dem Zweeke nnebiblgwiid die ni dieeen drei Sektignen gehörigen Mitglieder, ■owait
aie einem Adjunktenkreiko angehören (§ 14 der Statuten) zusammenstelle, lirsuche ich dieselben ergebenit,
ToiecUlge nur Wahl der drei Vontaadimitgbeder m> dae Frieidiam gelangen xu laasen, wonuif die Zneendnng
Digitized by Google
t78
Hr, Dr. Adelmaun, Georff Blasiuü von, Staatsrftth und Professuf ■ tri. in Berlin.
„ Jh. Bftoai, Wilhelm, Oeh. Ober-MediciiialrAth und Profwwr der (Jhirur;gie an der Umveraität in Uottingen.
„ Br. BoMk*l, Engas, ProCmor «m. ta Slnmibarg.
„ Dr. Brand, Enjif, ]>iftkti««her Anst in Stettin.
„ Dr. Brehmer, Gustav Adulpb, praktiischcr Ar7.t in Görber»dorf bei Friedland.
„ Dr. Carut, Albert Giutav, Hofrath in Drewlen.
„ Dr. Coeoini, Emst Adotph, G«h« Hadifinwlntb and PirofMnc der Amgenhtilkniri« m der Umrantti
In Leipzig.
„ Dr. Detharding, (ieorg Wilhelm, ^lilitär-Oberant a. D. «nd pcKktiiolMr Ant ia Riwtoak.
„ Dr. Domrieh, Ottootkr, Obar-Medioiii«lraUi ia MaiaiqgMi.
„ Dr. Datoh, Tbrnim tcb, Pi'ofca—r Am Madiclii m der UaivanMlt In StlUlMrg.
n Dr. fiiil«mb*rg, Hemiaini, Geh. Olier-Medicinalrath in Berlin.
„ Dr. Fiedler« Ladwv Alfred, Ueb. Madidnalratli uad Leibant in Dreadn.
„ Dr. Fr«pielit, IViadTieh Theodor, Oeh. UadieliUilnith und Pltofewor der MMUrin b Bekfai.
„ Dr. Gfintbcr, KuJulph, Geh MptlicituUroth in BrpBden.
„ Dr. GUnti, Eduard Wilhelm, Oeh. ModieiaalrAth ih Cölln bei Meiaaen.
„ Dr. Hobre, FerdiiwMl tob, rkcftewt der Mefiota n der IhiwniMi ia Wieo.
Dr. Klonke, Fliilipp Friedrirli HiTiimnii, prAk'ischcr Ani in Flatinuver
„ Dr. Koestlin, Otto, praktis4;hpr .Vrzt und Professor tlt>r Naturgeachiclite am königlichen GjinnAsiutn
in Stuttgart.
„ Dr. Lesaing, Michael Benedict, Sanititarath und praktischer Arzt in Berlin.
„ Dr. Leyden, Emtt, Geh. Medidnalrath und Professor der Pathologie und Therapie an dar Unirerritit
in Berlin; Obmann de» VoratandL'« dor Soktioa.
„ Dr. Lichtensteio, Eduard, pndetboher Ant in BerlllL
„ Dr. Lnche, Enirt, BfedMirtl In Wennhmnn.
„ Dr. Mfirt in , A1<.y.'<. Mcdirimilratli urid rrof<\^'<or der gerichtlichen M<.-Jicin BB dw OWfenlltk ia BÄadBB,
i, Dr. Marbach, Moritx, Geh. Mcflimnatoatb und Profteeor in Dreeden.
I, Dir. Vsller, ^oIiimb Wilheiiga, HdllMth «od Rotoeiiw der ■prthelagfadwn Aaatnaih «n der IMvereittt
iii Jm«.
„ Dr. Olabaaaen, Robert, ProfBasor der MediciD an der Universität in Ualle.
„ Dr. Pappenhetoi, Stamnl, imMieher Ant ia Barita.
„ Dr. Pettenkofer, Max von, Geheinir.itli and ProfesMr der Bf^tu an der Uaivenittt ia Mfliaeheiu
,, £r. Prejrss, Johanu Georg, Medicinairatli in Wien.
„ Dr. Ree! am, Carl Heinrich, Profeetor der Median an der UaivenitM ia Lei|Hrig.
„ Dr. Reinhard, Hermann, Geh. Medicinalratb, Prftaident de« Kgl. I.,andcs-Medicinal-ColIeginaie ia Dveadea.
„ Dr. Renz, Wilhelm Theodor von, Geheimer Hofrath und königlichpr Badearxt in Wildbad.
„ Dr. Reumunt, Ali.-xander, Geheimer Sanitütsrath und pralctinchcr Arzt in Aachen.
„ Dr. &iedt Fiens Jordsa, Oeheinu.r fiofceih und ProlaiBor dar Cbinugie ea der DatroniUt ia Jeoe.
„ Dr. Biaeeker, FVena tdo, Hoftath md Profbeeor der Vedleia an der tJalwiiemt in IVlBnbarf.
„ Dr. Risguels, Jotianta Nci^muk von, Ouhoimer Rath and Professor em. ia IDHUiMa.
„ Dr. Schroff, Carl DemiMi Ritter tob, Hofrath aad Froiieeor ea. ia Wiea.
„ Dr. Sehdppel, Aikar voa, Ptalheeor der Pathologie ea der OnirerRtli ia llibiafeB.
„ Dr. Scbult/c. r!<-rnTmri1, Gf^h* imt^r Horrath und Vmt-'.--^.:.:- dar CMMOttlMdih ia der UatfenlUt ia Ten*.
„ Dr. Schumann, Uermann Albert, Aofenarat in Dreiden.
,i Jk. 8«k1r«ik«ri, Jeten -QnalaT, auMUmOh «ad pnktlMhw An» ia BMIaa.
H Dt« t*t%tt Flaat, ProfM<«r der Ifeditia aa der Unireritüt in Milnchm.
^ Dr. Ballfmaaa, Frans Roeieo, PrafMer d»r Oeechiobte der Medkin an der Uaivarait&t in Wien.
., Dr. SIekari, IVMMdk Ladalt Joeeph, ftilieiai der lladMa aa d«r VaifeMiUt ia Jeaa.
,. Dr. Sonaenkalb, Huf^, Mediilnlw>k «ad Professor der Medieia aa dar Daifwrim fa Mpiif.
„ Dr. Trettenhacher, Mathiae, pmfctiwher Ant in München.
Dr. Troaltiok, A. F. tcd, nrafamr der ObeahiilkaBda aa dar Uaimniltt ia Vtakarg.
Digitized by Google
m
Vk. Dr. Vhi9, Cbil VüMb Vm^SauiA, HMMaMi mi l*MAnw ia BnuntcInniK.
Dr. Tirchow, Rudolph, Oaluimer Medidwlna Ptahnor m itrüüwMMt k Bulia; HUglicd
Am Yorstknd*« d«r Sektio».
„ Dr. W«bor, Theodor, Gahcimar UriMiHÜnth nd Ptafaior dv MadidB dir Cmwiittt hi Hidb.
Sr. Winek*!, Franz . (uhrhnw Hadidulnlh, Ikdhmr nd »rMtor d« EMlUh» BrtUndufi-
ÜHtHnto ia Dresden.
„ Sr. Z«Bk«r, AMiM Alhnt, 9nkmH dir fMlftologlMhM ABatoni» n d« üaifmMit ia Brfntfn.
„ l>r. Zillner, Franz Valentin, Dirwtor der Irrpnansüilt in Salzlnirg.
Dr. Zimmarmann, Ileinrirh Aiißu«t Willitlm I-'.illcr von, G<-ni-rnlsiulj»nrzt ». D. ia Wi«(i.
ä) Hit{lieilcr der tHcluektion fir Cbeoi^e.
Hr. Sr. B«rg«iBsiio, (hrl Wllbdiii SSginmmd, Profcwor der naraiaaa in Berfin.
„ Dr. Birner, Ilciiirirli Frirdricli Wilfavlm, Dirigt-nt il> r ngiii ultur-clu'iniMhiii VerBLuhgülHtiun in lltyiHHM*
n Br. BvDSVo, Hobert WiUwlm, Geheimer Horath und Profeeeor der Cbeoaie in Uddelberg.
„ Dr. Freien in«, Ov) Bamiglm, Oehafamr Hofretb niid IVefteeor der Chemie in WiMhaden; ICitglied
(]•■» VorltuBdei der Snktion
„ Dr. Ueutber, JehuiB Georg Anton, Gebeituer Uointh und Profeigor d«r Chemie an der UniveraiUU
ia Jena.
w Br. Hortuniin, AnfTiMt Wilhdm, (ipheimci' Rrpifroiij^reth nnd riwünwi der fThaailn aa dar üaifcnittt
in Ueriin; Mitglied doi« Vorstaudua di^r Sektion.
K Dr. Kopp, Bemann Franz Moritz, Cebeimer Ilofratb undPTofBuor dvr tlteoretiscben Chemie in lleidelberg.
„ Dr. Laadolt, flaoa Uflüuieh, GibaiaMr BegiemagmUi and Pkoteior dar Chaoiie mb BB^jrteahnifcBiB
in Aadwn.
„ Dr. Marqanrt, Ix>ni$ Clamor «cn., FsbrikWitcer in Bonn.
„ Dr. Pettenkofer, Max von, Geheimratb und i'kofeaaor dar UjrcWM an der Uahnrntftt io Mfiochca.
„ Br. Poleek, Theodor, Pmfeaaor dar Hiaraame an der PuifiMBlt ia Bwaha.
„ Dr. Keicbarilt. K<li.'aiil, rrc>f'i'»i>L.;r >1i i Cliuiiii' i^nil riiunaada M dw Ulivinttit ia JMMk
„ Sattler, Gaorg Carl Uottüeb, Cbeoiiker in tscluveutfurt.
„ Sattler, J«u Caapar, Chaaiikar n flehweinftut.
,, Dr. Sr1inauF<>. .Tulins Carl. Dirrrtor dcb pbotonraphiMlHB Iwrtttwto ia Jana.
„ Dr. Schucbardt, Theodor, Cbemiker in GörliU.
„ Br. StoiB, mibilm, Biflimncmth aad Ptotaur dar eliaiaiailiaa Tiehaalogie «a dar polyhwdarieBheB
lldcVisilinlo in Drcitlcn.
„ Dr. ^tuckhurdt, Julius Adolph, Gebeimer Hofnitb und rrofeteM- der Cbttiui« an dm- /orst- und liwd-
wirtbßoiiAftliiBlien Akadetnia in Tharand.
„ Dr. Strnve, Owl«r Adolph, Stadtrath ia Dnaika.
„ Dr. Suiadorf, JoUm Gottfried, Frolaaaor dar Ohamia oad Ihyilk «a dar ThliwwMiachnla in Dreadea.
„ Dr. Winklvr, Cleroen« Alexander, Itergrath und Profpi«or der Cbemie an der Becgakadeinie in Frcibcrg i. S.
M Dr. Möhler, Friedrich, Gehehner Obar-Madiieiaalrath »ad Prolaaior der CTiawie jui der UairmitU in
«) Hiiffliadcr d«r radMCktloa fir BoiMilt.
Br. Dr. Ahlea, Wilhelm EliaR, Profe.ssor der notanik und PharmAkognomp am Polytechnikum in Stuttgart.
„ Dr. AiCheraOB, Paol Friedrich August. Professor der Botnnik an der Universittt in Berlin.
M Dr. Bail, Gul Adoi^ Theodor, Prufcüsor und ObBrlchror au dur Roalaohlde Ia Daaiif.
„ Dr. Bneheaan, Frans, Ptofeaeor und Director der Bealaebnla ia BraaMB.
„ Dr. Cohn, Ferdinand Jnliaa, firaftaiBr der Bolaalk aa dar üafvmillt ia Bkadaa.
„ Doell, J. Ch., Gelieinier Hofrath, Frofeaaor der Botaaflc ia Karlataha.
„ Edlieh, Freinmnd, Maler ia Oraaa hei DnadaB.
„ Dr. Eiehler, Angaat Wilhehn, ri<nftieor der Botaaik aa dar üalfaraHH ia Barifa.
„ Dr. Elaner, Carl Frii ilrii Ii M. rir/. ..iu (;\ :iir-;,«:.,'lr!irf>r ia BNafakO.
„ Dr. SUt^ler, QfiDri«b GuaUr Adolph, Proiwaor der Botaaik «i der Caivanitftt in Kiel.
„ Dr. EttiBf ahaBian, OnataatiB IVnhiiT tob, FiofMiar dir Botanik «b dar Uaivanitlft ia Qnw.
SS«
Digitized by Google
180
Hr. Geheeb, Adalbert, Apothekpi in 0«n.
„ Dr. Q«yler, nenoau Theodor, SfiMlMr am SMudtonbeiigiMbea Iiwtitat u Ihuikfort «. M.
„ Sr. Ooeppert, Haiarich Sobart, OdMimer Wedkiiuilnith nd IVpftMar dar Botooik «a dor CaimiMi
b BrMlau.
n Dr. Ootttcbe, Oul Hocits, pnlttiacW Ant und BoUniker in AlUno.
„ Dr. OrSaUnd, Muni, hAnr ma dar laadwirtbaiihaftBcilwB Ah&bml» k IMm».
„ Dr. Tlampe, Georg Emni Ludwig, ProfcsFrir und Ajwtbatwlwiita» ia TMwitadt.
Dr. Uaatkarl, Justus Carl, Botaniker in Cleve.
„ Dr. Haya»ld, LaMg tob, EnUnhof w» KaUaa» ia Uagara.
„ Dr. Hegelmsier, Christian Friedrich, Professor der Botanik an der UnivenritÄt in TtUlgM.
„ Hobenbtihel-Ueufler, Ludwig Freiherr von, k. k. tiectiona-Chef in Uall, TttoI.
„ Jaek, Jooepli Beraard, Uoiapotheker in Konataai.
„ Dr. Jessen, Carl Friedrich Wilhelm, Professor der Botanik in Berlin.
Dr. Juiit, Johann Leopold, Professor der Fflanzenpbysiologie und Agriculturebemia am FolgrlMhoUniB
in KarUruhc.
„ Dr. Kny, L«oi>old, frofenor dar ffUmmgbymsb^ an der UaiTcrnUt ia BarH«.
„ Dr. K6rbor, GubUt WOImIbi, ftaftaor an Eltaabath-Ojmnaalaii bt .Ihialia
„ Dr. Kraus, Gregor, ProfeaaoT dar Botanik an der UniverntAt ia HbHo.
„ Dr. Krampalhabar , Augait tcb, kgL XniiüvntBMiatar ia Mflaaliaa.
„ Dr. Kttha, Jafiai Oottbolf, PmCmmv an dar Vahertitlt vad DirMtor daa laadwirUachaftHaban IntMate
in Halle.
), Dr. Kfltsing, Friedrich IVaugott, Profeaaor der Botanik in Koidhanaen.
„ Dr. Laitgab, Hvbart, ProfaBor der Botamlt «a dar ünivanitlt ia Gm
„ Dr. Magna«, Faul VTilhelni, PriTatJoct^^nt der Botanik an dar ÜBlWHlKt ia BvBb.
n Dr. MflUar, Johann Baptist, Medicinalrath in Berlin.
„ Dr. HttaUr, IndraaB Hiiaildi Aagaak, Vnkmu im ttttaSk «ad Zooh«!* te Onttwald.
„ Dr. Pr(- JohRiin August Lndwig, Gntabemtaer und Botaniker in Her^Tierfj am Harz.
„ Dr. rntigishcitii, ^iliolaus, Professor der Botanik an der Universität in üerlin; Mitglied de» Vor-
standes der Sektion.
„ Dr. Babankorat, Gottk>b Ludwig, Botaniker in Hdaaen.
„ Dr. Radlkofer, Lodwig, Profeasor der Botanik an der Universität ia Mflaoboi.
„ Dr. Rees, Max Ferdinand Friedrich, Professor der Botanik an dar Uaitmlltt ia ITlIlUgWI
M Dr. Baiebardt, Ueinricb WUhaln, Profeasor der Botanik in Wien.
„ Dr. Reiebaabaob, Heiarieh OwteT, rrofessof dar Botaaik ia Haatbarg. ^
I, Dr. Roiiikf, Johannes, PrciftcEor der Panzcnphysiologie OB der Univermt&t in Gcittingen.
I, Dr. Roeper, Johann August Chrietiaa, PToiasaor der Botanik der CairendtM in Boatook.
„ Dr. Beboak, Aagaatvoa, HoAath nad Profaaaor der Botaaik tm der IbiMnitli fa Laiprig; Obmaaa
des Voritaades der Sektion,
„ Dr. Schmidt, Taam Anton, ProfiMOor in Ham b«i Hamburg.
„ Dr. Sogaita, OotlMai Botadkar n WieaoamlUa bei SdnniBAii«.
„ Dr. Skofifz, Alexander, Redactenr der ^f^i-t^fi-rr. botan. Zrilllhlili' ia Wien.
„ Dr. Soudcr, Otto Wilhelm, Apotheker m Hamborg.
Dr. Stensel, Carl Gnstav Wilhelm, Professor und Oberlehrer an dar BadiibaTe Ia BTsaka
„ Dr. Stiseoberger, ÜJUBt, praktiscber Amt und Botaniker in Eoostana.
„ Dr. Strasbnrger, Eduard, Hofratb nnd Professor dar Botanik an dar Unireraitlt in Jean.
„ Dr. Thomaa, iPri^lricb Angnat Wilbehn, Professor aad OlMriahnr Ml dar BeahahiJe ia Okrdmf.
N Dr. ToBBiaaiBi, Mntioa Bittar tob, Hofratb ia IkiMt
M 1k. Wigaad, JbHiu WOhelBi Albert, Profeaaor dar Botanik aa der Ugivenitlt bi Maiboig.
n Dr. Willkomm, Heinrich Morits, Professor der Botanik an der Universität in Prag.
tt Dr. Zellnr. Oastav Uermano von, Ober-Finanzrath und Diroetor dsr Cataster-Commiaaion in Stattgart.
Halle a. S. (Jigergaaae Nr. 2), den 1. Deoember 1879. Dr. H. KaOillaUCh.
Digitized by Google
181
TnliiAiniigaii Im linonanMitenda d«r IkaAsmi«.
Neu aufteamBBifiir Mitfrlirdcr:
Kr. 2326. Am 1. December 1879: Herr Carl AMph Graf von WkldbugsZcU-lMMlibgirb ÜMpUnau a. D.
auf SchloM Zeil in Obcntehwabw. — Orfttar A^Joaktanknli. — IWlnaktini (S) Ar AsOnfologit,
Etknologie uad Gaograplite.
Ib. tfS7. Am 1. DMonbar 1879: Hnr Dr. T«l«riaii vpn MmIUt, ProihiMr «m KaiMclkliaii Boriinttm
ia 8k. FMnriHBf. — AanmiigM Mit«lied. — Ffechnktian (4) Ar HlMnlofi* wA Gada«!«.
Kr. SH8. An 1. SMaW 187«: HaiT AdUlto IMmm, IngMaw n cbaf da nfaiM, PrallMrar da gfo-
lo^ J^rEcoleDonula m Pkrw. — Auswftrtige« Hitglied . — Fachwkttoo (4) fllr Mineralogl« nud Geologie.
Kr. 2229. Am I. Deoembcr 1879: Herr Alb«rt d« LappMMlt, Ingeniear dm minet in Puia. — Aoswir-
tigea Hitglied. — Faehncktion l'-l' für ^lineralogie und Genlogie.
Nr. 2230. Am 1. Decembtir 187H: Herr Charle« Brongniart in Paria. AtuwArtig<>s Mi'j^'lii-d. — Fach-
«cktioD (4,1 lur Mineralogie und Glu1<i^'io.
Nr. 2231. Am 14. DectmW 1879: Herr Dr. James Mo»er in Berlin. — Fiinfzohntpr Aiijunktenkreif. —
Facbscktion (2) (Är Physik uuJ Milcnriiliji{ii-.
Nr. 2232. Am 16. DecemW 1879: Herr H.-frulli l>r. Wiliiam Preyer, Professor der Physiologie an der
Uolversitüt in Jen«. — Zwolltrr Adjunktcnkreif , — Facheektion i7) für Physiologie.
Xr. 2238. Am 16. December 1879: Hprr Dr. Theodor PeterWD, PrAndent der dkemischen Gewllwhnft i«
Frankfurt a. M. — Secbater Adjunktenkrei*. — Fachaektion (8) Ar Chemie.
Nr. 8884. Am 19. Oecemlw 1879: Bnr £r. Om» Ond«, FkofuNr dar Bvtnik ia Onidm. — DnMhalbtt
A^juktanktai*. ÜtBknktiMii (5} Ar BotaiA.
«t. 8886. An 19. Deeember MT8t Wm Dr. MhMU Baftfal ItllHMtaiii. prdctiMlHr Ant k Iteii. —
AittwftrtigM Mitglied. — FMhMkttoB (9) Ar whawueihaftMm Modiofai.
Nr. 8888. Am 19 I><>c4.-mW 1870: Uc<rr Dr. Carl Engler. ProfaMT am PloljtMiluiilnn ia Kwknka. —
Vierter AdJunkU-ukreif. — Fachaektion i'ür Cliemlo.
1fr. 8887. Am 20. Dect-ml-i r 167;t: Herr Itr. Ludwig Wittmack, Cuatoa di« Kjrl. landwirlhschaftlichen
Mofieanui, PrivBidooent drr Uiiivi-rsitut uml Of-iiprulsf rftiir des Ourteuba« -Vereins zu Berlin. —
Fünfzehnter Adjunkteukn-is. — y''iii lif i ktMU (.'"il liir 1;viiik.
Nr. 8238. Am 22. Decemher 1879: Herr Uoiratb Dr. Hermann Hothnagel, Profeuwr für Patbologi« und
nnnpia, Director der medidaiachcn Klinik an der UnivMMitli Ia Jaaa. — ' ZirMAir A^^aakta^
kreia. — Fachaektion l9) fUr wiaenscbaftlicbe HediciD.
1fr. 8889. Am 23. Deeember 1879: Herr Or. Hermaim Friedrich Keuler, Lehrer dor KaturwiaBenachaftaa
aa dar Baalaehnk iaKaiMl. — Achter A4}BaetaBknis. — FaokMetioa (6) Ar Zoolagia aadi
Sr. 884a Am 88. D«!amlMr 187«: Harr Dr. AUM HOlate Btäba«, Prafaoav dir Oaalacia ««derIkL
_ . _ - ... .. _ . -j^
Akhaitcben Bergakademie Ja Fniborg. — Drdaahatar A4|Baetaaknii; — Flaaliaaelion (4)
Uaeralogie und Geologie.
Dr. H.
Btftlice mr Kasse te AkademiB. ^
9. VonUrn. ProreMorDr.A.W.lhhl*faBafAi JUiimMMfe Arl878, 79,B8b.81 84
„ 11. „ „ Bergrath IVeftaaor Dr. CT. A. WfaUer ia VMberg doaefl. Ar 1880. . . 6
„ 14. ,, ,, Dr. James Moser in Berlin Eintrittsgeld 30
„ 16. „ Hofrath Profesaor Dr. W. Preyer in Jena Eintrittsgeld u. Ablöag. d. Jahresboitr. 90
M 17. • n »1 ProfeiMM)r Dr. II. Schaefftr in Jen» Jahresljcitrag fijr 1880 6
„ „ „ „ Sfedirinftlrath Profeseor l)r A (i. Th. Leiflcring in Dresden desgl. f 1878, 79, 80 18
n 18. II it Dr. Thf .Hliir I'i ttTEt II III l'rHukfurt a, M. Eintrittsgeld u. Jahresbeitrag für 1880 36
n 18. » II Protessor Dr. Oscar Drude in Drenden Eintrittsgeld u. Jahresbeitrag für 1879 36
M n II II I^r. J. B. Kottenst«in in Paris Eintrittsgeld u. Ablösung der JabresbeitrigB 90
WH«» Profcss.Dr.CarlEnglerinKarlsrul>eEintrittag.n.AbUS«.d.Jahrcsbeitr.a.NoraAct« 330
H 80. It it Dr- Ludwig Wittmack in Berlin Eintrittigdd n. Ablösung der Jahresbeiträge 90
n 88. H n Ccalim G. J. roa Waidfaaig.ZeilrXraaeltbBif aaf SeUoM Zeil £iBtritte8*ld . 80
„ „ „ ^ VtUmm Dr. Oailar Santai ia Kfai Jikaikitns Ar 1880 aad 1881 . 18
It Haftalh riajoam Dr. Hanana Hafbaafd ia Jtaa ISiuliiltmeM .... 80
88. ,. II PM0r.A]fM8(alnMriaFrc{hefvEiaMt««eldiL 90
I, 24.0.29. „ „ Professor Dr. F. T. Katadng in Nordbauaen Jahresbeitrag fllr 1678 o. 1879 12
„ 34. „ „ Professor Dr. August Krohn in Bonn desgl. für 1878 und 1879 ... 12
„ „ „ „ Hofratb Professor Dr. F. v. Helra in Wirii Jlb^^I. flLr 1877 und 1878 . 12
„ 87. „ „ Geb. Ober-Hedieinalrath Dr. W. Baum in Dettingen deagl für 1881 . . 6
n N «t » Professor Dr. C. A. Tb. Bail in Dansig des^i für 1879 aad 1880 . . 13
tt 88. M n PftiAaMr Dr. i. Garlaoh ia Eriaqgea doagL fUr 1880 6
»www Obwhmgdiiaator Dr. 0. W. CMbaM ia Maikaa do^^ Ar 1879 und 1880 18
Dr. M. lÜMUaiMik
M.
182
Dlntsnlfttningi'TeniiL dtr Ed. I«ip.-OairoL UmMbm. Akademie der laftozfbiiolier.
Nnchd.-ni :n di r Lcr j uldintt XV, S. 17 zu Vorarlil.Hgeu, tctri'ffpnti lii'- Vrrleiluing der im Jahn 1879
SU gttwähreadea UuUntUtzuogen »ufgefordert worden war, nod sololie im Uoitaumitlietrsge too 850 Bäk.
MB AB, «ma T«iD SS Bnk. im N<ra«b«r 4. J. gwilM § 11 dar OnmdgaMlM da« Vwaios ««riluite
HKlle 8. (Jlfoguw Nr. S), den 81. T)(v^(>n>W isto
Oer Vorstand des Unterstfitzunps -Verein.
Dr. H. Kaaklmdi» yonitmder.
Drittes Yerzdclmiss der Beiträge zum Unterstatzimgs-Yerein der Ksl. Leop.-€aTOL Dentsolieii
Akademia dar Vatni£Dn»her, vom Jaoiiai Us Ausgang Deoamlwr 1879.*^
ux—
An dm mrfdmtan Dr. S. KmbleMlh in Halle s. 8.
eingezahlte ürifrÄge.
«) EinmaliRp: Hk. Pt
l'i-lH-rtrae 11^.74
1878. Jan. 17. Hr. nehtimifMcdicioalraÜiProfieMor
Dr. >Vinckel in Dresden
„ „ 19. Hr. Cohn, Fro<iMiw in Brala«
„ Ifril 88. „ Gdieimr FiHnantili Dr.
Herbat in WcioMr .
,. Ibd 87. „ PraAaamr Dr. F. A. Wianecka
in SirMsbut« i E 180.1—
1879. Oct. ao. Das Comit^ suir Errichtung eines
I>enlcnials für Alexander Braun,
diirrli Ilrn- Frofesior Dr. A. W.
K i L Ij I (' r in Ui rlin. ('«bcrscbuBS
„ Dec 17. Hr. Geh. Uulratb I roleMMr Dr. Fre-
ie niuH in Wieabadan . . .
b) JSbrliebes
n 3$m. 14. Hr.K«aWaiataiaiMar**aXmpeI-
habar ta mc<aw Biitnc Ar
1879
Apatbeker A. Gebeab.in CMaa
dHgi. ftlr 1878
Dr. C. M. Gottsche In Altona
ittgl ftr 1879
Pr-ifisMir Vr. Hanipc in Hrlin-
Btedt di-sgl. filr l»79 und IfWO
Ciirl Mair-HcnkinK in V'prnna
10 fl .-, W Ik-itrsR lür 1878 .
GfheimcrMiNiiciuälratbProfMaor
Dr. £. von Ilcring bi Stutt-
gart daigL ftlr 1078 ....
Obcr-FkniHnidi tob Zailar Id
BlnUgart dai^ Ar 1878 . .
gWlMBi' Dr. P. W. Magnss in
Mtai dati^ ffer 1878 mid 1879
i. Aitbor F.M ajar in Hunburti
detgl. ftlr 18T8 and 1879 . .
Profi.|i>.<>r l)r .1. Kühn in Halla
doscl, für
Olx-isialisarn I>r. firhroeter in
Kaxtatt desgl. für 1876 . . .
Dr. Drfisch in IVoaku
fbr 1BT8 und 1879
» 18.
„ 18.
« 8a
Fabr. 8.
.. U-
Afifl 8.
Dae. 18.
18.
17.
60—
la—
6.—
s.—
17.80
14.-
lOü-
30.—
10.—
10.—
10.—
10.—
Znaaauaan 11,881. —
Mk. rr.
Uekertrag 11«68S.—
1878. Dac 98. Hr. PMf.Dr. 8. Ott nther in Ansbach
deagl t'nr ISTS und 1879 . . 19.—
Hierzu koiniiicu:
1878. Mai 27. Au '/.iuvu
„ SitfL 11. Reil aus der S^kasse
648.90
/uHiunmen 12,478. —
H«1U vad J)r«adan, -j»
1878.
nd a««itaa
ata. wigL Laafk
II. Ad Herrn OeheimeB Mediciiialratii Prafstaur
Dr. V. maakal in Draadeo eingcaaUta BeiMge.
al Kinmali^C:
1679. Mov. 90. Ur.Dr. F. von Heyden in Dreaden 20.—
b) Jährliche:
UT&Dee. 8B. Br.Dr. L. KabcnhorathiMtiiMn
Beitcag für 1878 IBk—
1879. Jan. 8. Hr.FrtlHBarDr.C.OraaiarlBFkui-
tatn bai Zsrieh tei^ flbr 1878
nad 1879 18.—
„ „ 16b „ Profewor Dr. A. Baumgartcn
in Innsbnick 5 H. 0. \Y. desgl.
für !'<-!» . 8ü66
„ „ a. „ Profe.'tn.r Dr M Willliomni in
Smicbow Iwi Trag 10 8. A,W.
dpRRl. fnr iHTi» 1735
n „ 86. .. I'r Si'bn)idt'k;imittBiaBkaBaaa
dCHgl. fllr IhT» 5 —
n n n n LtliTcr H. Brocknialler in
8oh««riB dcagL flir 1879 , . 6.—
« F«hr.9a „ SaniHMaialk Dr. Lakmaan bi
Oejrnbaaaen deigL fir 1878
and 1878 6L—
, um». „ Dr. Oarl Baga hl Bariin dM«l.
ftlr 1979 10.—
n Apifl 1. „ Dr. L. E. B«hlrl<c in Hamhurg
dfsyl. für 1879 10 —
n InH 81. „ Dr. Carl SchitMlirmayer in
ii^ag]. für 187» .... 10.56
M a^iia. „ CA. Fia«herinHMÜHn8^dai|^
für 1871» 18.—
n Dae. 81. „ Dr. Gärtner in l.et»cUB dei|L
tax 1879 und 1879 .... 10.—
ZaaaauBen 18,68tJi6
Dr. H. :K|MMaM8li. Dr. F. WjMkaL
Xm, 1877, 1». 88; Leap. XIT, 1878i f. 178.
Digitized by Google
188
ThMUB ThomsoiL*)
Am 18. AiMril 1078 lUrb n LondiMi der Wnütmte Botaadtor TkoMks ThomeoD. Denelb« war
km 4. Dewtobw 1817 in OlaigOTr geboren. Nachdem er daaeUwi 1889 dM Studium der Uediein ToUaadol
batte, gtnf; «r 1840 ab Wandant paeb Indien, in welcher SteUniiig er am Aiiibaniecben Feldsag« 1841 — 164fl
Thfil nuliiii und dnrck die Ckpitnlatieii von Gboani in die Gefimgenacbaft der Äfghnucn gerieth. Ea gdaog
ihm, dem dxobendtn V«k«af in die SUkw«! m mitgaban, ladu «r Minan Loekanf erwirkt«. Bit mm
Jahr» 1847 war er, mit k«mr DnNibteetmg imA den Batladtck-Velding, in Ifatadabad, Laihotir md
Finifjjur Ffationirt, wodurch er Gelegrnhoit fand, dio Ebeufii uud Thülcr dee Hbllahy» einer gründlichen
bohuaiicfaen CnUmncbung au ■■tenieJieo. Mit Miyor Conningbam und CapU Stndity erbielt er 1847 den
Avftrag, fie Ora» iwinheii KaaehmlF «td dm tihataniidicn Ptorinnn Obfaw'c aufimnehman. Z«m Ordun
geiin^r ificlihftltigen Semmlongv^n und Aufzfirhnrn fcim'^ lUifi'ljcricli's luduu < r i ine» lüngf-ri-ii Urlaub mr
Backkehr nach Jätgland, venichtete abtr aof dentelbcu, am mit dem Naturforscher i. Uooker den toUieben
IM WHmlKf^QMtgm m «ribradMi, wma l'/i Jakr verwaBdaton. Mit volhMadig MnrOttaUr
OHnodhcit ki'hrtp Thomson IPTil nm h Knelaod zurtlck, von der «utindifchcii Coiniiagnic so whr mit UndflOk
gdkfait, daea, wie er acbun wine letzte üeiae auf eigene Koatrn hultu uiitornflmi«» mCUacn, er jetzt alMik
«Im Wariia: gWartem Biomlaya'a aad Tlbat" und „Flora ot British India" auf eigene Kosten verOffint-
HdM nonte. I85-t kehrt« er nis I)ir<>ctor des botanischen Gartens und Profesoor der Botanik am Medical
OolltgS BMh Calcutta mrficlc , duch »chon Ittül zwang ihn andauernde Kränklichkeit, in England Erholung
m »wefaen, die ihm jedoch nickt zu Theil ward, Nochmuls ging er 1671 auf Icuw Zeit als Sccretär der
EipadtÜM aur Beoba^ung der Sonneufbistamim Hwb Indien. 1866 erhielt ar tob der 6«ognphiaohcB
flulnbaft io Lmdoa die goldons Medaille Ar saiM Tanffiouto nt die ErfbreidiBBg den mmtSty^OMitltt
od Tmbuß. tn die Leop.-CaroL Akidemi» «aide ThonM TboaMoa am 16. Angnat 18SS ab lOti^ied,
cogB. Hraatw n, ndjpnoinMB.
Elngegaiigene SchTlften.
(Vom 15. Aiiijiist Ms 15. Scfitcndior Forf>'«^rtmg.)
Landwirthschaftl. Jahrbücher, heniust?. v, von
Nathusiu« u Tln..| Bd. VIH, Ilft. 4. Ikrlin 1879.
8". {.13 T«f.). — MutBthler ii. Kopiiijr; l'ntmuch-
ungen Uber quantiutive iintl ijualiUtive \ tT*ndcrungcn von
lUeselwuser hei öfterer Ueauuung. p. ij(i6— Otcj, — Hell-
maoD: Plan fltr ein meteeitaiegiiclMB BaobMkMMnMa tal
Dienet« der Laudwirthwhafl de« Königreiebi Pmssen. f.tn
— 6IS. — Kreuslpr: Hetiburlitunifen Olier dss Wachstbun
dcrHaitpflanze p.6l7 (^>2^ lirimmt r; TrtM-kiaiRewitbts-
Bestinunua^ii iltT ZuckerrülH' in bicbeutAgi^eo \ i Krtaueiu-
periodin, ii. tIL';) i^il. M u t .sc h 1 er Ii, K riuic h Tr.N kiii-
«ewichU-Ucstimmuojcen beim Rothklee im ersten u. zweiten
'aselatiM^iahr. f. m-9t^ — Fittbegei: Barieht Aber
die i. d. J. 1877/78 a d. Vennehistatioo DataM augeftbrten
BentlmmtiDeen di r TrtM-kenjewirliUzttnahnie des Rothkleeg.
p. ft4fi— (iöti Wihli: IthvT die ZunsJime *ii Trocken-
ri<'lit hfi tlfr M,ii»[i||.iiii/c j,, t,rii t;:,,-. — Oswald:
•iciit ülii r Jii' i .1 ! --T- ;in .1. r Vi rvii l,--utiiiri zu Hallf » S.
aBagelührten üc»ti)iiniuj<({tu der i r»ciejiäHib»lauz-Zunabmc
bei der Maispflanae i
thums. p. 88«— 681.
. l'enoden des Wachs-
Horltc: Besthnmung der Trockea-
Bcrwichts-Zunakn« Uei der ZuckerrObe in verschiedcuea
wa4'hiitliumi|M'riudcn. p.ti62— - IliBselbarth u. Fitt-
im KoUa-
b ogcn: Beobachtungen OberlocaleÜcbwaoku
ilaniebalt der ataiosiiUdicb« Lntt f.
Bd. VIII. 1. OqiplHMBt. BarllB 187».
8*. — Mentrhi ober die ie flehmbriiii 8»i«ambrten
Fütternngs» ersuche p. 1—5. _ Wolff: Pfeide-Futternngs-
verroch«. p i; lir.', - id.: FQttemngiversiirbe mit Hsm-
meln p. 123- IW. id.; Fl>tleruri(fK»< r.iiurbo mit Si hwi iutu.
]. .NKt J.iJ. - - Kelhw r: riit«T5Uil.un/i Ii iiLi r ,\, i, i.rl alt
der uTUncn i'flanzen an Kiwetssstofien u .Aniidtn u über
Hungen der Salpelcisikurf u. des Auiuiuuiaks in
p. 243-259. — Wolff: Bemerkungcu lur
(icRenwÄrt der l«ndwirth.s< liafün bi'n KottoruDgsIehre. p. 360
B. Aeqnd. dei Liaeei in Sem. AML Anno 876.
Sir. 8. TtaMeutL ToLm, Fkse. 7. Bomn 1878. 4*.
(Fottaeimg IMgk)
XFeber die neueren Forsohangen Im OsbUtB
der Aetiologie der Infections-Kranklieitflii.
Von Vt Felix Marcbaad m UreaUu,
< Schlnss.)
läi wind nStliig aein, ver weiteno Betnubtanfen
eine kMee Abeehweiftmg ni maeben. .
Das Verhftltnisa der kleinsten pflannliflben Orgn*
niamen in den infectionakrankbeiten, «eldiee tma
firBber wie eine Olbnmg das Bhttea anftuate, wird
j<.->/.t nil.iiu'i't' Ii^'tiu<'ii>,'< ab dne Art Pnraeitiemne,
welcher in der ganzen organjanben Weit «m1 M Mieh
im maBBeiUkiMB Eflrper eine ao nmibeaende Bedenlng
besitzt.
Auch diese Aufüsssung erinnert uns ao die alt«
Aaaehamng von dam Waeen dar Ibankbaltea aelbat
«],') parnsiliur' lA-bensproc-i-'ssc parasitische Wesen,
welche sich gcwiBscrmasüeti im Kiiropf mit der ge-
sunden Lebenslcraft befanden und entweder die letztere
bemegten, oder Ton ihr bew<igt and dureb verscbie-
dene Wege vom Körper aiugf*chiedeo «taden.
*) Tergl. Leopoldioa XV, 1879, p. 81. — Peu-rmaun's Mittheiluagen Bd. ib, It»». 111, p. 98.
Digitized by Google
184
IMe Mfaribhtorfadw Bdndt thallt« dteo Mcb
dlMe puramtischen Proces«« in natilrlirliR Ffttnilien,
ÜtUfOBgm nnd Arten, «banao wi« die FflenMo; m
wpnA TOB ErraipelMeen, alwiiio wie dw Botanftur
von Hovit< <'< ti , \<\\r/. . sie lie1mrj<lcltu dit Knultkaln
ale speciflach verschiedene Weeen {OrgmumBrn).
Du Unricbtige dieser Anwlirainig leoelitete Md
ein mit den Fortachritti'ii ili-r Pliy-iiilu^nL' uinl Putdo-
logie, denn man konnte die Krankheit nunmehr nur
■b «ine Tflriiideraiif daa nomalaa LulMo^mMmM
Ruffssseii. Aber waii damals von Aen Kranlchpiton
aelbet galt, daa können wir heut« mit mehr Becht
TflB «tem Tfaad* dar KnnkbettaiiraKaliea Ldtaapten,
und zwar gerade von dem iin« liii-r (vKliäftieenden.
Die üothwendigkeit tritt an un« heran, wenn wir
einmal parsaKlaelie OrgankmeB ab Unaeben dar In-
fectionskranVhrifcn unnelitucn, ilanu «uch s p pf i fi sch
Tenchiedene Organismen aU Ursache der verachiedencn
lybetkNian umiarlnuiafl.
Die EnUclu'i<lung dieser Frapo peliürt nun (rfi-
licb TOT ein anderea Forum als das mediciniscbe, sie
flUt den Botanikeir nelur oder weniger aiduim. Leider
befinden sich die n^taniker jedoch in diepr-r Uezicbung
nicht in Uubureinetimmung. Denn während auf der
ainan Saite NKgeli uoA vor Kanem den Satx rar.
thflidig^e, dass die gSnimtlieheu beobachteten Schiso-
phyteu nur verschiedene Erscheinungsformen einer
nnd derselben Art, da«» bIko alle gewisaennaaiaa
als FftalaiMbaeterieo «oisn&aieD aeien, — vartritl
Ferdinand Cohn ailt hafa dia Aaiiblit too dar ape-
dfiadien Taradiiadaoliiait dar aiaaalDan Farmen.
Bereits auf den ersten Blick scheint die letztere
Ansicht sehr viel fllr sich zu haben, denn wenn man
dia verschiedenen Bacterien- und Mikrokokken-Formea
m akih aiebt, wird maa äeb dar Meinung nieht
aeWiaaaan ktanao, daaa aa ileli Uar mn wirUieb rarw
■oUedaue Sisga handelt, selbst wenn man absieht von
dar Ar aiidga daraalbaa «rwieaanan Thataaohe, daaa
wm das Sporen dar ainan Art immer nur lodividaaB
darsclbcn Art hervorgehen.
Indaaa will icb auf daa Botajüacha Uar nicht
Biher aingebaB.
Wohl aber iatereaairt una Uar dia medicinisebe
Seite der Frage, denn, wie bereit« angedeutet, die
ganse Anaidit von der Entstehung Terachiedener
Knnkhaitiprocesse durch kleinste Organismen verliert
aa Bodan, wenn dieee selbst nicht specifiach verschiede«
«ind. Freilich braochen wir naa des SadireihaH nicht
so vürzuatollen , daas für jede krankhafte Affection
auch ein apacifiaabar Schiaoiihyt axiatirt; oa iat daok-
l»r, dav JaaaohdaoiaaitaaiaelwaSatatnt, Ja naeh
dam Organ, in walehan dia piinlra Batwiekelaog
stattfindet, vorBchicdone (symptomatische^ Wirkungen
bei deiaelben Ursache eotataheo. 80 wird nuinar
Uabanangaag naeh waafgataa* aia niil dar aogea.
ralma Croup-Fälle durch dleBelbe Infection bedingt
iria dia Diphtheritie , und dennoob varlaufen beide
AAatioaaa ta«al uraeUadaik Ja, adbak dia Yatlada-
run^ der Schleimbaut an dicht lienacliburten Stellen
ist verschieden, je nachdem dieselbe mit Flimmer- oder
mÜt Fflasterepithel bedeckt ist.
So ist ferner der Pilz der Diphtheritis wahrschein-
lich identisch mit demjenigen, welcher gewisse puer-
perale InfaotlaaaB hervorruft ; ich möchte sogar glauben,
daaa dia aogaik apontane Oataomyelitja durch dasselbe
KnaiÜMitagift bedingt iat, wie die Pjrimle, wenigstens
kann ich zwischen den Mikrokokken der endocardi-
tiaeban OeaehwOre in einem Falle von Osteomjrelitii
und jeuen bei pnerperalor Pytaria IceineB Untandnad
finden. — Ind<<i< i<* wi^lil fi?tzuhal<ou, d;i»a eine
aichere Eataoheidung hei so kleinen Formen auf daa
bloaae Anaehen hin sehr schwierig iat; am ao mehr
fallen in'» Gewicht die spitar tO «TWlhnenden ße-
ohachtungeu von augeuAUlig verachiedanen Formen.
'Wiaa aa fiaaar Stella ab ain antbiraadigea Poatuhtt
hetoot wardaa must, ist die upecifiache Verschiedenheit
dar Kraakhaitaerreger von den gewöhnlichen FttulDiss-
Dass die letzterao, wia aia bei Zersetzung thie-
rischer Flüssigkeiten antatdien, an sich nicht geeignet
sind, schwere Erkrankungen beim Menachen, ja nicht
aiaoMl adiwara loeala yarindenugaa barronanifen,
bat n. A. Htller aaebgewieaen, der allardiafi daodt
gkabte, die ganze Lehre von der parasiiAran Natu
der Inieetionakrankheitaa oauaatoaaaa. Faat abaa ai>
sicher, wie man ohne Schaden eine gewisae Menge von
FRulnissbacterien f/lurf In-m.;! iu dus Blut eiii'ipritzen
kann, wird man nach Uahertragung der geringsten
Maega vom WfabraadbaeaiaB Miiabraad baiaanafan.
Dass iium (liirch F.<h!t'c!if.>F Trink Ma^^fC min und
nimmermehr Malaria oder Cholera zu cnseugeti im
Staada bt, daran awaiftifc kaom Janaad, daas aber
in einer inficirtrn Gepfiiil zugleich mit Fäalnisskeimen
auch Keime der Cholera oder der Malurin aufgeuommca
werden kOnaeo, iat eben so iwaiMloa.
Wir mfisson nur festhalten an der ia'a Unüua-
liche gehenden AUgegcnwart der Keime, wabba Ihalea-
den Flüssigkeiten oder der Luft eben «o gut bei-
geoDboht arin können, wia db Käme dar gawAhalieheo
Finbbserroger, wenn db Atmoapblra adar dar Bodaa,
die Instrumente oder Gerithe einmal iafldrt wana.
Für das Zustandekommen der laÜMttoa iat jadoah
ia nraitar Uab aoah «ubtig, daaa db Badagaagn
Digitized by Google
185
zur Aufnahtnp der Keime güiutig sind, wie denn Obw-
haupt fOr kein panaitiMibes Weaen die Uebertragnng
auf einen anderen 'Wirtli mit aLeolutcr Sicherheit
gialingt.
Entens komint in lietracht die Tenelüedene Art
d«r Wirthe; sieht jede paruitiadie TUerknmkhelt
lasst sich aof Menaeben übertragen — wio 7. 7i. i1i<-
Kindorpest — , aidnr iat aber auch unter den Indi-
vidaen denelben Art eiaa Yaraelriedenfaeit TorhindeD
l'ass i -^ uijti r l'rri>t.'ir'jl-'ii vim i'i wi-^fii la'kriüiitf n, in
der Verscbiedeukeit der ürgauivuen beruhenden Be-
dingngiai »Uilagt, ob dia AmAnlmie gdinigt odar
nicbt , liat III ufTilinp!' PRstPur in eclfttanter Woiso
tiachgcwiesen. Man liatte buiher die Uühner als im-
BMB gagao dn Iflkbrnadgift betraehtat. Paaianr
wies narh; daps dir Ursnrhe der Immuliitiif pplir wahr-
üclieialich nur in der huhcrco lilulUuj]Hrutur der
Yögel zu suchen aai. Worden die mit Milzbi-nnd ge-
impften Tliicrc im permanenten IcQblcn Bado bewahrt,
M) vemu-hrte» sich die Bacillen in dersellien Weise,
wie im Säugethicrblute, mit deroaellian l^lrfulge. IJirs
steht in scbAncr UaberaiiiaUiBiBnog nit den fieobaeh-
tangen, wekha K«eb «nf daa beislmtn Oljectllache
mit den Bacillen machte.
lodeaa tut das lüxperioMiitirai mit diesen Dingen
noch mit anderen Behwierlgkeiten 10 kämpfen.
Di«- Woge, wtlclic da« Kx|pfrlmfirit bt-schri iten
kann, sind swei verschiedene; der eine beatoht darin,
dasa nan von dam aa prBfciadaii Objacte, baisfiiala-
wcisr riripr diiihthprihrlii n Mrnil'rnn, odiT von dem
Blute uinca kranlusu Menüchen udvi- Thieies etwas auf
ein andere« IndttUmm Obertilgt, um bei letataram
dioH-ll'C Vrränd- i '.iii? lii-norziinjf™ ; tliT iiiiJcrf beruht
auf M>genanutcii Kt^iii-C'ultureu , dk- iu verscliiodener
Weise eingerichtet werden können. Deijenige Forachar,
waicher hauptftächlieli den letzteren We;; eingeschlagen
bat, ist Klebs. Sein Verfahren beruht darauf, daas
eine mögUebst rrine Prolie des pilzbaltigen Materials
mit der geeigneten KkbrflüBsigkcic onter «trangitan
Vorsichtsniaasregehi denrtig eiugcscbloiaaii iM, daaa
die weitere Beobachtung desselben ntets durch das
HikroBkop mfigUeh ist Von den so cnlUvirten Orf»-
ntsmen wird aodann ein kleiner Theil wieder ifaiilieb
behandelt, und foH . Liü niizunibnicn ist. daas in
der letzten Probe nichts mekir von dem ursprünglich
dqgiJBbiteD Objieete adbat ToriumdeB ist, aondeni nw
AUcAnmlingi.' dc&$eIlK'n. Mit dicücn vrird nun da*
Etpanmentom crucis ausgeführt, bestehend in dar
fatffiuig «inaa gaaimdaa TMaraa. Erhilt man din«b
diaaa denadban Krankheit sprocess, wie bei dem Indi-
ndmOD, walelNm die l'ilze entnommen sind, so sollte
man uainan, daaa «in Zwaifal flbar die Art da« An*
Laap.XT.
steckung8stofre.s nicht mehr möglich ist. Deuuoch lisst
dieae Methode gewichtige Einwürfe an, welche haupt-
sAchlkh herahen auf der ganz enormen Schwierigkeit,
fehlerfreie Hciucullurcn zu erzielen. Wie groos die-
selben sind, geht schon daraus hervor, daaa flkr var-
bSltaiaimäsaig grosso Objecte, irie s. D. Hefepihe,
Reincnlturcn Kchwer zu erlialtou sind, wie viel mehr
für die winzigsten Formen, welche hier in Betracht
lieamien. Die ganaa oben barOhrte Lelire von der
Vi-zruffuiip \ind ilic Vprsucbe, dioÄoll>e n.n iiiv-'.» 1 >i u,
beruht ja doch nur auf der enormen Schwierigkeit,
fremde Eindringling von den Oolturapparatea ahaa-
liiiitoti. Aber gesetzt, ilnss dirHom Kinw.inde dadurch
begegnet wird, dass doch der jMsitivc Erfolg der
Iwpf«ng dan AnaanMag gdMB mOaate, ao llaat aidi
auch iln'/pgpii iK-niprken . dai« di<» bisber UllialtllBOM
Kciiullutc niclit frei vun IkdtJikon !)ind.
Ob die auf dii'^e Weise erzeugt« Tuberculose, die
^yplulia wirlüich als Impf-Tubercnloae, als Iropf-Syphilis
anfenfiissen ist and ob dieae AiTectionen wii'klich von
legitimen Kaclikoinmen der umprünglichen Keime her-
stammen, das sind IMqge, wekfa« noch vielan Wider-
•pmcb finden.
Der andere Weg — der der directcn Impfung —
ist bereits sebr vielfiwh angewendet, aber in nanaatar
Zeit von Koeb ao herrorrageodem ErMge ein*
gesdilagf II wnnlfii, iUsr d.irnii'^ Ii. r. it^ ili-- widiti^itea
Resnltate liervorgegangeu sind, welche eine etwas ein-
fahcedere BetiMbtung orlbrdsrn. Die Koeb'aehaB
.\ilii itr:; Find (in i,'lHnZ''nder Beweis für dio enorme
Wiciitigkcit exacter technischer Methoden in der Hand
einaa gntan Beofaaehtara.
Kocb*i li'brt «11^ im Ganzen wcli« vollstilndig
verschiedene Formen von Spaltpilzen kennen, welche
aaefas eben ao varaebiedenen InfectMnskrankheiten ent-
sprechen. Es handdt sieb hier alierdiqga nm Versncbe
an MAn!«m und Kaninclien, doch aind die erhaltenen
Resultate eben so bindend ftr den Menschen (ohne dass
hier dieaelben Formen TORokonmen brandien). Ea
handelt sieb — abgeeehen Tom MÜsbraad mU aainan
Bacillen — :
1) nm Septicümie bei Minaen,
2) nm progreasire Oewebenekroee (Oangrin) bei
M Susen,
8) um progressive Abacesabildung bei Kaninchen,
4) «m lyimio bei XaniDekD.
9) nm Beptiaioiie bei Kaninchan,
<) nm Erysipdaa bei EaainelNn.
*) Uilanuchungeu ober die AcHologie der Wuudiufec-
tienekimiithailan von Robert Koch, Knis-Fbjsic«« in
Wöllstein. Ldpilf 187&
94
186
Ea mI mir gt«Utt«t, aub den Yanuchtireiheii bw
•ine bnaaszv^reifen, welche die SepUcäniic bei Mftuaen
nun Gegenstände lint. Wenn man Milasen eiae ge-
wis^e Mciifje fauligen Blutes injicirt. so überleben aie
dieaem £iBgriflr entweder, oder aui gehen an der fna-
Hgen Yergiftung za Omnde. Eine Ancalil der
überlebenden erkrankt jedoch unter gewiesen von denen
der letzteren venchkdenen Symptomen nach Verlraf
von 34 Stunden nnd atirbt ebenfidla. Wnrde onn von
einem dieser >.iM li'jri ^-i slmli'nen Tbierc ein Mlninmm
Bhat auf eiu anderes geBundes Thier derselben Art
tbartngen, eo atnrb diaara ebanJUla, und swar trat
danelbe Erfolg; mit drr ■,'li iflxn Si<:Iicrlieit ein, so oft
dnr Versuch auch iu dereulbcu Weine wiederltult wurde.
In diaaan FlUen kannte ea aidi im Gegenaataa in
jenen Uic1>t um eine Intoxicntiun bnndt]n. •^iiiulcni
nur um eine lul'vctiuu, denn, wie grMi^t, die kieiuMt-
Hange dea Abertragenen Blntee, die BerBiinni| einer
mn niut f;otaucl.<iti Mesnrapiiie genOgte, um den
sicheren Tod lierbeizutulircn.
Es handelte sich nun uai die Frage : was fijr ein
Agens liegt hier vor? Nmli «iuer Methode, deren
TonOglicIilEeit am Kachweis von Baeteriea Unreicbend
erproM worden war nnd welohe weaentlleh bembt auf
der Färbung der frischen, iu Alkohol gehftrteten Orgon-
aclmitte durch Anilinfarben nnd nachhoirige üefaand-
Ivng, dnrdi weldie sSrnmllicbe Tbdle — mit Auanabme
der Zellkerne und d< r Spaltpilze — entfärbt wrrdi.n,
durch diese ursprünglich von Weigert herratireude,
von Eocb mit groaser Meiatemebaft geftbte Metbode
pehiiitr IS, in dem Hlul' ij'r ]i( ii ii'.i.iM !i i.'i.!:uiclifi'n
geujachteu Müuse eine grosse Meuge unendlich
kMner Stibchaa naehan weisen, weiehe troti ihrer
Xleinhait vt''itni(tel>t jciuH \'iTfhbr('n.s und mit Hülfe
dar beaten optischen Illjlfsimittel mit so giosser Siclier-
beit atwta fat danalban Waiaa aieh la der ganaan Bhifc-
maaee dt ■< iufii irten Thier» vcrfaiidrts, diKs ein Zweifel
Aber die Ucdcutung dLr^t lUii absolut unmöglich ist.
Aber nicht bloe im Plaeum fiudeu »ich diese Stftbchen,
Budi die farblosen Blutkörperchen nehmen dieselben
»ttf und gehen «cbliessMch daran zu Grunde, so da«s
an Stelle der farblosen Blatkorperchcn nur kugeUgo
Hauüni denelben Subehen, welche steta mit der grÖMteo
SdHiA «rkanbir nd, iHrtekliUbaa.
Tod groaaam Interesae ist die Tbataaebe, daaa die
Septicämie der Haubnutu« sich auf die FVIdinäuse, also
auf eine nahe verwandte Gattung, nicht Otiertragen
Ueaa. Weleb* naendUdie Penpeethre erOflhat aieh bei
dem Gedanken, dass für jede ThierklnsM . jji, fast für
jede Gattung und Art, etna Anzahl Utsouderer Infec-
U«fwi»gw vorbanden aei — nnd dodi haimaant
diese unendliche Viellicit der Formen mit der hin-
leiriiend bekannten, fltr Taoicade von BeiapielMi er>
wleaeoen apedfiaeben TencUadanbait pWaBiliBber nnd
thierischer ParaaitaB, waldw »nf den aldiaiverwtedton
Wirtben leben.
Vit deraalben Sebirfe, wie Ar die Septielmie,
führte Koch den Nachweis soll^t indiir versclu«lenir
Sdiiaaphyten, welche stete mit gleicher Sicherheit nun
die ihnen ankommende Inftction, PyCmle, Oangrin n. %w.,
ln rvi;rrii f' u.
l)ie«eu Uesultaten gegenüber i^tt ein Zweifel kaum
mehr maglicb, daaa die faelehten Uraaeben dieaer Wmd-
infectionskrankheiten wirklich specifiscli ver*rbifden sind
Eine andere Frage ist freilich, wie diowlbcu
wirken. Ana dem Belnnde bei der Septieümie eAkm
Koch, da« di<> f'iiltlicbf Wirkntip biMliiigf wird dnrtb
AbsterU-n der farbluien lllutkurjwrclicii iu f olge der
Aufliahme der Buvillun , und wenn man die acbAMB
friparate dieses Furwher» vor Augen liat, kann man
sich kaum der Richtigkeit dieser Ansicht verachlieasen.
DieabweiebendeWirkungdc-r r^vämie-llikrokokken,
welche dk iügenachaft haben, in den venefaiedanatan
Organen Infhrkte berronnivfen, erklärte Koeb ana
der niiclipewii sfni II Neigung der Mikiokokken, grös-
aero Ballen, aogeu. Zuogloealmuien, au bilden, welche
■ob in den Oeftiaen feataetnn und drcnmscripte Ent-
aündttng veranlassen, w&brand im tVeistr^inicnden
Slnte nnr aelteu gelbnden werden. Bei der colosaalen
Maascnhaitigkeit der Müabrandbacfllen lag der Gedanke
nahe, duss dieielbin durch ihren Ssiuerstoffverbmucb
deu Ürganismus schüdigtiai. Immerhin sind diea An-
sichten, welebe ZweäM solaaaeo, ohne daaa diaae lata-
tcren die causnic IWeutung joner Organismen lictrefleB.
Es kann eben so gut sein, dass durch den Lebena-
prooeaa diaaer Weaao SMIb gebildet wwden, weiehe
als chemische GiAe wirken
Ich kann diesen (iegeiiätuial nicht verlassen, ohne
einen Punkt zu berühren, welcher vielfiwh ala ESnwund
gegen die uns beschäftigende Frage iM-nutzt worden
ist, niUnlich den, daaa viele, vielleicht a!le diese Krank-
hoitskeime bald nach dem Tode deü iniicirten Orgn>
niamns die Fihigkeit verlieren, das Krankheitagift n
flbertngen. Impfversucite mit dem Blute milzbraa-
diger Lalehon — abiidiülohe oder oanbaichtlicho —
unaslangen hlnfig, nnd man sog darana den Sebfaua,
daa die Bacillen nieht die wirkliebe Uranehe daa ICia-
brandes seien. Auf der anderen Seite ist ea eine
biufig genug beobachtete Thataache, daaa Milabrand
lilnAg vorkommt bei Lentan, wdebe mit getroekBelen
Tliierbfiuten, ii.it H.iaren U- dgl. zn tlmr; hutten, rt,-
wohl dies« bereits verschiedenen Beinigungsprocosseu
oBterworiai wwen. IHe ifaid diaae ThntaMhan la
Digitized by Google
187
«rU&ren? Es ist wird«nmi «in V«rdiaut Koch'p.
dm Nachwcia geflkhrt m kbu, dan die Müsbraxtd'
fatdllca dia Bfgondttft Inben, Sporen n bUdan,
welche den Tiiiriüi ii sflbtt au L".btnsr;ilii(.'l<i it ifanz
enom überlegen sind. Ziemlich gleicluwitig wi«8
F. Cohn Btdi, dan «leh dan ia ftalanden Has-
Auf^nissiTi vfiiliamif ni'n nncilleii flie ßleiche Fort-
pllunzungnai t zukorom«, und er zeigte, dass beispicls-
waiaa ^te Sporai «iaar vnglaidi bAharan Tcmpantor
zu ihrer Vi'rnirhtiing Ijcliirfti ii, %h lüp Bnrillen selbst.
War auf der eini-u Seite liier lIuc Ft'hlprqucile erkannt,
dw«b «debe dia Tertliaidiger der Genemtio mtqüvoe».
ueh tSUMllcn linsen , so gabau dioec nontmclituiirrrn
eine hinreichenilc Aiitkunft Ober das plut/iidie Wieiler-
aoftrcteu Yun lufcrtionekrunklu-itt'n, wo man dieselben
Ultfrt arlowbeii glaubte. Wer «rinnert sich bei diemn
Thataacben nkht an die hinfig b«obacbt«ten Fälle,
wo iu Krntikt'iihaiiH-rti trotz wiederholter RSumaog
nnd Reiotgong der Kraakcniiauaar Hoapitalbrand,
Fjrlmie und Paerpcralilebar ateta Ton Kencn mit itaran
ganzen Svlin cknissen aufirati'ii?
Darf man unter dieaen Umatiinden noch fragen,
waa denn dica« Beoba/ebtangan für einen praktiaeban
Nutzi II halmi'- iJaif sich auf der anderen Seife
diesen Ucsultateu vcruchliciuica , wenn es sich darum
bandelt, die prabtiiebeD Gomequanaen daraua an riehen?
Als Linter vor wcniff melir «h zehn Jahren die
ersten methodischen Versuchu machte, die Wandinfec»
timm mit HflUe einer etganaB ainnralebeB Tarbaad-
■Mthode /A\ vtiiiHHltii. kannte er (]!(> Feinde noch
niabt, von denen dieselben au»giugt'u, Aber er fusste
««f dar mUbagirtadeten tbeoretiachen üebawaf uf,
dass, wenn jene schrecklichen Cicissein der Ifoppitiller
durch belebte Keime bedingt würden — zu deren An-
■abn» w abenso wie drdsaig Jahre vorher Henlo
gKwngen m aein glaubte — , dass dann auch die
HSgUebkeit TOrliege, dieselben abzubnlten. Die Re-
sultate Beines Verfahrena liegen l^lar Mir uns; sie
aprechen fSr sich aeibat» und kh brauche hier niebt
■thar dnnnf eimmgaben.
Ea wird in /uknuit kaum glaublich eracbainati,
data Boeb vor Kurzem ein gewöhnliches FauaritiiiiD,
geidiweige denn ein« Amputation In einem Kranken-
banae tiin' lilieii'igitVilir'.iflin Y.rli-tzung war.
Dan sind grosse Erfolge, denn wir sehen jetat
Tauaanda too Meiinihaiilabae gintlrt, weteha obna
diese Erkeoiilnba daaa rfeharan Untecgnnga gawaibt
varen.
Indeae, «aa anf ebiraigiadtem Oebleta hentsatoge
fast Gemeingut ffewordeii ist, i!<l es noch tsngo nicht
auf anderen verwandten Gebieten; namhafte üynäko-
l«gaa lassen swar fue einen Theil dar Puerperalfieber
eine Infection zu, nehmen dagegen fttr einen anderen
Thsil Ghiiaganheitauraaeban an. Koch weit nnsiehaver
aleht ea aber nnt dan grosaen Gebiete der inneren
Krankheiten. Ala Wttttd e rlic h vor vierzig Jahren
den Typhua ab Infaetlamakraukheit hinstellte, »tiesa
er anf erbebKdien Widerapmdi; beataatage bat aicfa,
wie wir gesehen, diu /ulii dir KninkliLiten sehr vi i-
mehrt, welche wir unbeanstandet als lufectionen au-
adien und Ar wdeha vir belebt« Uraaebea annabman
raÜHsen — ■ aber die der wirklich bekannten
Krankheitserreger ist noch ciuu sehr kleine ! Ju, gelbst
bei den weidgateB kennen wir die Wege, anf welchen
diese letzteren in den Organismus cindriiiRcn. Dennoch
haben die liemübungeii, welche darauf hinzielen, dais,
wenn aneh noch unbekannte Krankheitagift zu zer-
atdren, und welche auf joner tiruiulanachauung basireu,
bereits gliluzeude lilrfolge gehabt, — und wenn heut-
zutage die Gholen Ton Ooten her ihren Weg zn una
nimmt, oder wann gu die Feit nach einer lajiges
Beiba too Jabren die Gwnaen Enropa'e fiberaebreHet,
ao können wir den gefürehteten Gfwten scluin mit
mehr Ruhe entgegenaeben, ala vor dreisaig Jakreu.
Dom wir wiaaen, daaa ein immateriellea Hiaama,
welche« ddh wie die I.uft ul i iurdilii verbreitet, ulmo
an die Ba£ngangen des orgauiscbcu Lebens gebunden
m Bcnn, niebt esiatirt.
Ma r rilrjTcäclien von der [ nil'itiscln-n Sfite hat
die uns bcschäftigcudti Frage noch einen hohen wissen-
aduiftHaban Wertb.
Die Pathologie befindet sich nngenMirklicli auf
einem jener Wendepunkte, welche uuveiiucidlicl»
aind in der Wiasenschaft und welche gerade den nie
rastenden Fortsehritt kennzeichnen. Die letzte Stufu
wird gebildet durch die That Virchow'a, welcher
mit althergebrachten Traditionen brach und in der
Lebensthätigkcit der Zelleo daa Wesen der krankhaften
Veränderungen snehte. Ala Uraaohe der varlnderten
Zellthiititrki ii i t 1 r der Reiz, welcher seiner
Natnr nach verachiednu aein konnte. Wohl riumte
Tirebow der Infeolion enea benrarraganden Rang
unter diesen Reizen ein, und er beütreit. t muli iüi!r
die Bedeutung der belebten Infectionakeime ; dennoch
bleibt in der GeUnlarpalbokgia daa weeenüich Be-
stimmende die sjKcififtclii) Thiitigkcit der Zellet! Durch
denselben Beiz kann einmal eine Üeschwuiat, ein ander-
mal eis Abaeaaa harvofgerafcn wardaa» jß HMfadam
dos Bindegewebe durch Bildung gld<^ai4%<r Eiamante
oder durch Literbilduug antwortet.
Bereite iit dnroh die neue Lehre von der Ent-
zündung Vieles an dem kühnen Ban der Cellnlar-
pathologie umgestaltet worden, und neuerdinga gabt
daa Beatreben dddn, dk apediiaalM Thlti^Ktt, dia
188
Aatonomiü der Zvlicn molir und melir m notargraben.
Ebenio wie in der Bildung der GMdiwttlfte d«n Zellen
die Fähigkeit abgeleugnet wird, gewiaBermaassen aus
dgaiMr Maehtvollkommanhait dia Uumb von dam Pkn
de« OigwinmM zugewietema Omnen AI ttberMilirätai,
oder gar andere, heterogene Elemcute zu prudueircn,
ebemo m>II moh das ZaaUodekommeii tuiderer patfao-
hgiadiMr Vertttdaraiigeii , Knratt ti« nfeht auf d»
Mtflriiclien LelieiisvorfffttiKeii i!< s AVac'lmns, Alternsi.
AWta-bena beruhen , den Zellen selbst nicht mehr
anhatafalhiL Ja,iMdiindir;«iii*T«rlirMmBii9Mllk«iiM
EatsBndaric mehr erzeugen, ein Trnnnin keiiir Kitrrung,
<M Mi dann, limsa ein besonderer Kntzüodungserregor
Uunkaaimt! (HAtor.) Stimirtlioha pafbok^idM Ver-
Änderuti);pn »ollen »erfallen in f<i1c1ii>. welche entweder
von der er«t«B Entwickelung augelegt oder gri>-
mechaniselier odar cfaemiadicr Katar aind,
endlich in eine dritte gros«« Gruppe, deren Ur-
aaehe in einem von anwen hinznkomiuenden Agens
paraait&rer Natur beruht, an dessen Gegen wart dia
VarAodamiigWD der Gewebe anaaoUieaalioh gebunden
lind. Sanit wbd dar Infaetion ein mtandlieh waitaa
Faid emgertnmt; LnngaiMntxOnduDg, KatAirh, Tuber^
eidaaa und SjrphUia aoUan dnreb labende Keine von
einen Orguriamua auf den andern Obarlragan, oder
wenigBtcnii von aussen linpiTührt werden, und die
ZtUen antworten auf dieee Eindriagiinge nicht vermöge
fhivr apedfiadnan Bnatgie« aondem tiuSBli« wie daa-
fclhi: l'flfinzonMntl clurcli
varachie-
deuer loaecten verscbiedeuartige Galten pradlldrt, so
enlatalit in dataalban Banti ana dmaelban lymphaiden
Elementen, je nneb der Art dex Iiireclionakeime«, einmal
ein LnpuloiMidian, einmal Lepra, Itots, Tubercukee,
oder eine ajphiqtiaebe Indaratiaal
T)nB nnifefhlir aind die Cmmeqnpnzpn der Anschau-
ungen, weiche Kleba bei Gelegenheit der letzten Yer-
Sind wir %hn bereit« berechtigt, daa Alte gani
zu IH-Litigtu iiriil an Stelle desselben Xeue« zu setaen?
Baia da» Gebiet der paraaitiraa Krankhaitaa banita
bia an elnam noeb vor wenigeD Jahren ungeahnten
Umfange angewachsen ist, ist erwiesen, und es ist
aicberi daaa aioh daaaelbe Doch weit nehr vergr<iaaam
vrird. DaBnoeh bleibt aber Tialaa dnnkd; «ardan wir
je Hilf (mjnft der jiaraHitAreo Theorii- die scliuierige
Frage von der isjrblichlceit der lüvakbeiten erklären
pdehe deeb fb Tnbereuloee und Sypfailia ao
auf der Hand liegt?
Den Resultaten der Forschung können wir uns
Gebiete, in welchem fo vielfache TAuaebanfai
gekommen sind, sorgfältig prüfen. Genda in
Itozichiing sind die Untersuchungen Koch'* in ihrer
klaniaehen Einbebbeit nnd Klnrhett von
Badantang nnd tk nAaaao ab ein
Fortschritt in dar Ldire von den InfecGooabranbbeitan
faesBeichnet werden.
Herr Cr. Heinuum Burmeistfllf
DtraetoT daa Muaeo PubUoo von Boenoe-Ayres, begeht
in diesem Jahre sein filn&ig|l)aigae Jubiläum uls
Boetor der Hedicin am 4. Novanb» nnd als Doct«r
der Phfloeopbia an 19. Deeenber 1879. V^a
beiilin 1. tn'tfrnilcn iMX'iiltäti'ii <li.T rtiivf-rsität Iltille,
an welcher Burmeister im Jahre promovirto,
flma gefeiertan Doetor dia Diploma anMoam, galabrie
Gesclluchnftcn und Behöiden dem hochverdienten Jubilar
ihre Anerkennung loUen, ao bat auch unsere Akademie
snermfldlicb forwhen Jen Mil)|^i6dak dem warmenFreunde
ihrer Beatrebungeu, die bandkhatan daukbaren Glück-
n
6«luiiii0nl]i Br» Ih« m BisoluiA;
Professor emer. der Anatomie und PhyRiologie an der
Universität zu München, beging am 2Ö- November d. J.
die fttnfingifthrige JubilBuRKifeier seiner Doctor.Promo*
tion bei der philosophischen FacultSt der UniversitAt
Bonn. Seine Dissertation handelte: „De vera vaaorum
plantamm spiralium stmctura et functione. Bocwae
1829." Unaare Akademie, vrelcber der Jubilar aeit
den 16. Oelobar 1843 ab trenea Mitglied aogehdrt,
l>egleitet dieee Feier mit den au&iehtigalHI WOndwa
für deaien fonerea Woblerg^em.
Der VaBsauiflche Verein ffa Hatorkonde
beging am MI. Deoembar tStt m Wlaalindan dia
lUer
JIS» 2. Abllftiidlung von Band 41, Fan II
der Nova Acta:
H. Dewits: Afrikanische TagRclvmetteriinge. 5 Bog.
Text u. S Uthogr. Taf. (Mit eolorirten Taf. Preis
5 Rmk., mit nacoburirten Taf. 2 Rmk. 50 Pf.'
ist eracbienaa und dueh die Buchhandlung von Wiltu
SagoInnBB in Loipiig ■
nia* «M I. n«
Digitized by Google
VUMQUAM 0TI08US.
LEOPOLDIXA.
KAISERUCHEN LEOPOLDINO-CAROLINISCHEN DEUTSCHEN AKADEMIE OER
NATURFORSCHER
HERAUSGEGEBEN
UHT£ll MITWUtKUNG DER fSi:KTlUNS\()Il.srAENDE VON DEM PRAESIUEUTEN
])£. a IL KN0BL4DG1L
8SCUSZEÜNTES HEFT. — JÄJiHOANG 18 SO.
HAU.B, 18801
DRÜCK TOH K BLOCH HAHN SOHN IN BBI8DEN.
rOB Dm ujjoam ut oouiasaoH bei wilh. emoblmaiiv in leifzio.
AMTLIOHES OBGAN
DER
Digitized by Google
9
Ti«* >v 1^ V.L.
Inluat des XYL HeltoB.
Amtliche Mlttheilungpn :
Wahl» TOD BeAMiteii «Itr Akadt-mie:
A^jMiiIrtcinralilni im l.. 4. und 7. Krab« 17. S8. 4A
Wahl je aiutTwittndiniitirlicHleg der PachMktioDaaOttr wiiwiiMlnftliclw lledieiB, Cheme imd Botanik 60. 66. 81. 97
Erwihlunj ditei Barisors der akademUeben BaehouqpiB BI
Da« Adjunklea-Colkigiain 49
rHc Si-ktionsTontände und denn ObollBCr M
TeriFirhnlsR d«r MiturllHir i«r itaftwilft t
BiklUtbrk der Akadcaiie:
Kei^leiiient fttr die Beniitxiin^ der Bibliothek 17
Herii lil ühiT die VfrwaltunK der Uibliothok vom September 187^1090 145. 162
Krtheiliniir von OiploBirn:
lia]ikh(ljr('ll.tii il<T KniiifiuisiT von Uijilomen vom Jahre 1679 ................. S3
FrelM-rlhcilnnir im Jahre Isn« , 1
\>rl('iluiiigi-n dir tothenins-Mi ilaiUe im Jahre 16S0 fil. 97
L)aok der Km|ifliiiger tli-r • riilieiiitis-Medaille M, |l$
Me KasiuMiTerhlltiiiiute der Akademie:
Revision di r Üerhimii^: mr IS7it 12ft
Krtlieilung der l>«.'l>arge de» KccLnuiigitfilhrcrg lül
BeiuftM aar Kane itr Akadcnte a 1». tt. U. C7. 68^ «i 114. M«. Ml. 178
Die jAreabeitrMe der Hlt^eder 161. 177
VatemtDInnKKTereia der Kaln. Leop.-CuvL AkMeatol
AoiTorderaDp zur Ueverbiuig nm die üntentfitsoBg in Jalm IBM 1
Verleiliung der riiliTsifit?uii» im .Tahr«' ISSft . 80. 179
Tiertee Yerzvii')ini>.s ilir Iji'itru(:i' vum Januar ins .^ulgUf DflMBlMr ISBO 179
Tcrindemn^n Im Pers«ullwstaB4e der AkUeoito 2. 18. 84. 51. 68. 88. 118. 129. 161. 177
Jtekrolotre:
Brandt, Johann Fliedrich M
Kbrmann. Karl Haiulek , IM
Feiul, Muard 1341 148
Fiorini-Mazraiiti, EUsabelU 18
Griaebach. August 36. 02
Gltlbe, Adol]>h Kiliiard 114
ttntif, Theodor TD
Kiracnwpttpr, Krn^t ilpllmuth vea 67
l'ri->nl, Midiuil Auirust Friedrich .......83. 99
Rincsvi», Ji'liann .V( |]>iniuk von 101
Satuer, Jofi.iriii ur 67
Schimpcr, Hilbdoi PUUipp 180
MittlMilungen:
BBKPL'aiik'cne S.lirifffii 14, JI. 38 r.7. 71 S7 UM 117. IBS. UO, 1701 181
Berichte aud >'otlxeii Uber BaturvtlH^en^ehanilche Tersaainlanin« oad tiegellüchaftea t
KatnnrineiiKbaftticbe Wanderremnimlniigeii im Jahre 1880 96
Die aUgenefaie Yeraamminng der deutschen geoloatMJicn Oeaellsdiaft in Baden-Baden aa 9L Iris 28w Sep-
tember 187». nm ÜKanp M
Tagm^Muag der 88. Ymuuumg deolaeher Nntmlbneher und Aento in Dmlg 198
HrtM wlmMltolMIche AiMtxe, Literatarb^rirbte und Xottxea:
BnaeriranMB tn den neueren und neueaum 1'heoriocit iiber Niveau-Schwankungen T<m B. TOB Dnteke 99. 88
Sfhrtner (mvindialin« am ili-in Iiiluvium der Kgeln'.'»rhpn Mukle von (i. Herbst .......... 77
iliüton^di-kritische Stmlii ii tibi r dan Ozon von C. Engter (I'ortM-tzuugi. nvbüt Tafel 91, 104. ÜB. 184. 166. 170
hm niatiieniauM-h-geogiapliiscbc« Dokument aus dem 10. Jahrhondeit von.ü. Qonther ....... 122
Ibrenta^e und KhrMfe«Ml|aim
Gausa-Dcnkmal 113
Ürab-Denkmal für Karl Koch 112
Errichtung einca SAmmering-Denkmals 16. 196
Hnader^jUrigea Stiftungsfest der American Aeademy of Arft and Sckncw ta JMa% Man. Q. & A. . . 88
MlttbeUnageB «7. «4. IIB, 198
Die Photographie in der meisenden ABtranooiie, iasbeioBdere bei Tenaa-Tortlierglngen, too L. Weineli
(Nova Acta XI.I. P. I. Nr. 2) 80
Photo^amne zur Ontoirenic der Vd|;ol von C. Kupffer und B. Benecke (Nova Acta P. I. Xr. 3) 80
fieobai litiiiiKcn ilrr Wanne in di r BlUlbensrheide eauer Colocn.sia odr/ra (Arum cor<Ufohum) von 0. Hoppe
N.H., ,\,u, XI, 1, 1' I. l; 128
Bestimniuii^iii des Moiiililurrbmesgers au» neun Plejadeubediikuut^en des Zeitraumes 1!£J9 bis ItSTti mit
sieicfaacitiger Ermittelung der Oeitar des Mondes von K. Kästner (Nova Acta XLI, V. 1, Nr. 6} . . 176
Die Echiurcn (Gcpkyrea armata) tob B. Qrttü (Nova Acta .\LI. P. II, Nr. I) 64
rcl>er Insecteiitlag«! von E. Adolph (Nova Acta Xlil, P. II, Nr. .1) 64
I.'cber abnorme ZeUenbildnagen einiger HjrmenopterenflO^I von K. Adohih iXova Acta XLI. P. II. Kr. 4) 80
Zur Mondiologjp der samentragendfii Si-liii(i|i<' des .XWelineenzaiifrns vmi M. Willkomm (Nosa Acta XLI,
1". II, Kr. 5) 80
Dir Compo^itii des Herlwrium Si-lil:ii,'ititwt'i[ aus lIochai(iPii und .^Uillii Ijcn nulisi beiHii liictru von \V. Klatt.
Mit «■•nleitendrn AnRulM-n vcn 11. v SchlaBiui w ei l - k u n 1 ni s k i , Nin:i M I. V. II, Xr. fii 144
Die iilaltineu ans der ualercu Dyas von Weissig bei Pillnitz von V. K. Gcinitz (Nova Acta \L1, P. II, Nr. 7) 160
XatarfelfltorlMbe Ana%a 89. 186
DigiiiztKl by <jüügle
Tiamen -Register.
Ml*
lies anffrcDoniBieDe BlItglMer:
Araold. Juliu» 31
Beiieke. Wilhelm lä
BAUger. Uudoliih Ul
Cech, Carl Ottokar Franz . . HZ
Clauaiua, Kudotph tti
Curtzc, Enuit Ludwig Wilhelm
Maximilian 2
EcktT. Alexander M
Edelmann, Max Thonuu ... Sä
Eugtluiami, Rudolph . ... HL
Vnnk, Albert Uemhard . . . 121
Friedreich, Nicolaus lä
Fritsch, Ajilun Johann .... lä'
Orohi. Ueorg Friedrich Jacob . ü
lUa. W'Uhdm ISl
Koester, Carl M
Ladt-nburtf, Albert Ifl
liUrae, Jobannpü ("hristianticistav iä
Merenski. Alexander . . . . U
Merkel, Friedrich 2
Mosler, Carl Friedrich . . . . Sl
Müller, Carl 2
Panthel, CaH Chr. la
l*ffer, Wilhelm 6a
]'fit;ter, F.rii8t Hugo Heüiricb . 2
Ponlick, Emü äA
Prantl. K 2
l'rowe, L 2
Kalb. Gerhard vom &1
Rein, Johannes Justus .... 21
Ko«iie. £arl of &L
Rühle, Hu^o &1
Sachs, Julius von Sl
i>cbmidt. FÄluard U»car ... 13
Schwendener, Simon ili
Volkmann. Kirbard 31
Voss, Albert Fraiu Ludwig . . 31
Oettorbeno Bit|;IMer:
AoderssoD. Niels Johann . . fiil 21
BeU, Thonuu üL 31
Broca. Paul ha. Hl
Caswell, Alexis &1
Dumortier-RuUeau, Carl Bartbo-
lom&us fifi
Orube, Adolf K6wrA . . . sa aa
Gttutz, Eduard Wilhehn . . 31. lä
Hampe. Georg Emst Ludwig US. iM
Ilaoslctii, Johannes von USL Iii
Ilartig, Theodor U. 31
Ilebra, Ferdinand Ritter von 113. III
Heller, Carl Uartbolomftns UH. m
Kieseuwetter, Emst Auguat Ilell-
mutb von Sl. lä
Kirschbaum. Cul Ludvrig , . 31. Ifl
Mien. John m. 113
Pinoff, lüidor 2
PresU'l. Michael Au^t Friedrich
Ring»MS. Jobann N(>|>omuk von 6Z.ä&
Sattler. Johann Caspar . . . 31. IZ
Schini]ier, Wilhelm Philipp . 21. lä
Tomniasiui. Mulius Ritter von .
WUdbergcr, Johann 2
Zimmermann, Heinrich August
Wilhelm, Edler von .... 2
Nea fcwiklte Adjukten:
Dechen, IL C. von 31
Hauer. F. Ritter von .... 31
Weismann. A 31
n»ne Yonttand»- Mitglieder der
Farb««litionPBS
Goeupert, IL R. Sß
I>andolt. U. H fi£
Pottcnkofer. M. von £fi
Neu g«nUilt«r B«Tia»rt
Zeuner, G hl
EMpflttgrer derC«theaiu-Hedaüle: 1
Goepfiert, IL H Ü2. Ua'
Michaelis. A &L I
Wühler, F Itt. 1131
Xitarb«it«r am XVL Hefte:
Bosnard. A. F.. M. A. N. . . . Ifll'
Dräsche. It von, M. A. N. . 211. 20 !
Eugler. C, M. A. N. «U. UM. 12&.
1:M. 155 1701
Geiniu, U. R . M. A. N. . . . 21 1
Günther. S., M. A. N 1221
Herbst. G.. M. A. N 21
Kuop. A 2U
Lobstein, E. ...... Vbti
Reiclmrdt. iL W., M. A. N. . . UU
Reinke. J., M. A. N ä&
TerfanMr von Abhandlnngen der
Nora Acta der Akademie:
Adolph. E (kl. au
Baiecke, B SU
Geinitz, F. E IfiU
Grmff. R., M. A. M fil
Hoppe, 0 12a
Kh»tt, F. W III
KüjitncT, F HÜ
Kupffer, C, M. A. N m
ScIDagintweit-SakünlQiMkl, Herrn.
von, M. A. N III
Weiuek, L 8a
WUlkonun, M.. M. A. N. . . . äU
VerHtorbeae Xatarfoncher:
Andry, V. A UM
liaumgarten. Aoton 123
Becker, D. IL 11
Behm ua
Bemmel, Eagen van lH
Biedennaim. Richard . . .
Boer. GusUv 21
BoU, Jacob m
Borchardt, C. W 113
Brandes, (iustav 12U
Buhl. Ludwig von Hl
Buschmann ä&
Celi. K 113
Cluules. Michel lüß
Sinnreicher. Johann Freiherr von IM
Faick, Cart Philipp 113
l-'alke. Johann Ernst liudwig . 122
Flcmming. Carl l-'ricdrich . . . IZ
Fortune, Robert ää
Gcmminc, Carl Emil .... 11
Geuns, .1. van 126
Gugler, Bernhard von . . . . Ifl
Ha^n, von 122
llaimel, Franz III
llaldcman, Samuel Sherman . . 122
Hamm, Wilhelm Ritter von . . 121
Hauer, Carl Ritter von . . . Hl
Heger IM
lleintz. Wilhehn 12fi
Heid. A lü
Herger, Emst 121
Hering, Constantin 113
I Hinteniobcr, Jtdius 9&
I Jackson, Charles lliomas . . ,
I Jongc, J. K. J. de 2&
I Irby, John Mac. D 113
Iwanow 12li
Khiboch, Franz iü
Klingenfeld. Friedrieb August . 2fi
KouUiy, Flmil 122
Krieger 2&
Lasscl, William 123
Locbel, Gustav 121
LtikAcsv. Alexander ISB
Lund, t'. V US
Marschall 12fi
Martini, Erich 2&
Marzolo 21
Mihwttld. Friedrich Iii
MiMiilelsnhn-Barllioldy, Paul . . 113
MUlcT, WilUara iL 2fi
Moser. Ludwig Ifi
Mulder. J. G 26
Sn:t von Fjienbeck SCi
Olienlieck, Georg IS
Patruban, Cari von 123
Peirce, lleiijamin 123
Pcissu 12s
Peters. Christian August Friedrich 36
Petersen, Carl 113
Pbobu.'» 113
Fourtales, lyouis Fnufois de . 113
l'mckner, HcJiodor 143
Rcic'bcnliucb. .\uluu Beuctlict . 121
Rril-Uei. Wilhelm 12
Reinhuld. Carl iL Tb 122
Rizzoli, Francesco lü
Rubiier, GiiHtav 113
Rudorf, Carl 113
Scheffer 26
Schafhirt, Friedrich 126
Sclieve, (iustav IS
Schwarz, Ignai 11
Seettacb, (^rl von 12
Svmcll«^. (iraf von 12fi
Scyboth, Wilhehn 123
Sbart>ey. William
Sohflk, i-'z. Joseph iB
Steadcuer. Friedrieb Wiih. Emst III
Strantz, Carl Jubus von . . . 122
Striipi. Simon 122
Stinin, Nikolaus Nikuli^ewitach . Id
Textor. ( arl III
l.'rbauok. Franz 12
Vollejihiifen. S. C. Snellen van . 25
Vogel. Carl Julius 121
Wagner. Johaiwes Rudolf von . 123
Walferdin. Hi]i|>ol,vte .... 12
Waller, Johann Ritter von . . 123
Watsun. .lanies Craig .... 12&
Wiggers, Heinrich August Ludwig IS
Wilm«. Robert Fr 122
Zaigmondy, Adolph 113
AuMU'rdem v«rb«MMende Nanea:
Pähl. G., Versandt zoologischer
ObjcKto 12ft
C'OUweutz, IL* Dünnschliffe fos-
siler Ilöbier 82
Drude, Oscar. M. A. N.. Bio-
graphische Nachrichten . . fii
Gaus«. Carl Friedrit'h, Denkmal 112
Gcbcob, Adalbert, M. A. N., Bio-
gra))bi.<<i'be Nachrichten . . 13
Kinuh, TL, M. A. N., Biogra-
phische Nachrichten . . . fiZ
Kirsch, Th., M. A. N., Rcvis.
d. Ilechn. f. 1879 .... 122
Koch. Carl, Denknml .... 112
Payer, Jul., Dankschreiben . . 83
Roemer, F.. _M, A. N., Biogra-
phische Nachrichten . . . lU
Sämmering, Samuel Thomas von,
Denkmal UL 12fi
Stanley. Ilenrv M., Dankschreiben 82
Tuuimaaini. Muzio de, Denkmal IM
Woyprechl. Dankschreiben . . 82
Zciincr, G., M, A. N., Revta. d.
Rcchn. {. 1879 122
Google
NUNQUAM Ai^^Wt^ . onosua
LEOPÜLDINA
AMTUCHES OROAN
DER
KAISERLICHEN LEUFOLIiLNU-CAßOLIXlSCHEN DEUTSCHEN AKADEMIE
DER NATUBFOBSCHER
HERAUSGEGEBEN UNTER MITinBKDNO HER 8BET10N8V0RST1NDB TON DEM PRÄSIDENTEN
Dr. a H. KnoMMdL
fiaUe a. S. Heft XVI. — Nr. 1—2. Januar 1880.
: Amtliche Hittbeiluneen: PrciBertbriiiin? im Jahre 1880. — Auflurdmuig zur Bcverlmw am die fttr 18W
bcstifflmtc Uutmtfltzutitrssunime. — Veriiii(lfriiii);<>» in P«nQnalb«tande der Akademifi. — mtriff« rar Kaan
ili r Ak,i-Jnm:r. Wri'i !■ ! 'ii--. iI'T ii - iln- Al.:i.!iTn"<' f i:irir: 'V!;ir7;i rM t SoTTitii^c Mit-
Amtlich»' MltthelluiiKPii,
Preisertlieilung im Jahre 1880.
Die Akademie bat iui gegenwärtigen Jahre ilircr FacliHektitm (3,i für Chemie ein ExeropUr ilircr
goUeoen Cotheniut-Heditille mr TorAgwig gestellt, welche nach dem Gutachten ond auf Antrag de« Sektiont*
rorBtandes demjenigen verliehen wirdan mll, welsbar am wiriounten in im letiten Jätna mr FMmmg
der Chemie heigetragen bat.
Balle a. 8. (IlgMSMM t), 4m 1. Jauiar 1880.
Dar PriMdent der K«l. LMp.-Can>l. DMiiMiMn AkaMa dar IMarftiraciiar.
l>r. H. Knoblaaefe.
Der Unterstützungs -Verein der Ksl. Leop.-Carol. Deutschen Akademie der Naturforscher
wird auch in diesem Jahre, gleich den Yorjuhr>'n. eine Summe für Unterstützuiißen f^ewährcn und ist dicae
für das betreffende Jahr etwa auf eine gleiclie Höhe wie in dem verflussciieu li. J. IKTIt: H75 Mark) fetitgeeetet.
Dar Vontaod dei> Verein» beehrt Mich daher, die Th«iUwber deMelbca (vergl. § 7 des Grundges., Loop. XII, 187G,
p. 146) zu ergtQchen, VorschlAgc hinsichtlich der Verleihung xa machen, sowie die verdienten und hülfsbedürftigen
Naturforscher oder deren hint^-rksseuo Wittwcu unJ W'ui-t'ii, welche sich um eine Unterstützung pemönlich
m bewerben wOmdMO, aa&afordem, ip&testciis bis 1. April d. J. ihre Geaacho einisureiclien. Freunde dea
Terrin oder OeaeDadiaRen , welehe damadben ab lIieflhalMr Mtraten «der daeu beitragen wollen, daaa <br
Verein eine dem YurliuncUnun BedUrfniMc entsprechendere und de-t deutschen Tolkaa wArdiga trUÜgmg
CRaiche, bitte ich, i«ich mit der Akadraaie in Verbindung setaen zu wollen.
Halle a. 8. (JägeigasM 2), den 1. Januar 1880. DoT Vorstand dM Unterstätzuiigs- Vereins.
Dr. M. KnaMiMh,
Loop. XVL
Digitized by G().
2
Yotlldtningeii im Peräonalbestande der Akademie.
NcB aoffCiioinBifne ■itrlieder:
Kr. S241. Am 5. Januar 1880: Herr Dr. Carl WtUtK, StinigMutn in BkUa. — Elfter A^uaUta»
kreis. — Fachrnktion (5) für Dotanik.
1fr. 2242. Am C Jmiunr 1880: Herr Dr. Friedrich Kerkel, ProfesRor der Aii*tomie an der Unlwriltt-
in Boetock. — Zehnter Ai^imkteDkreia. — Faciwektion (6) ifir Zoologie and Anotome.
Vr. 2343. Am 12. Jaaimr 1680: Herr Dr. K. Pnatl, rrofteiOT aa der Fontekadeiiaie fa AadulRnbttiK. —
Zweitur Ailjanktonkrei». — Fachtektioo (B) Ar Botanik.
Nr. 2244. Am 22. Jumor 1880: Herr Dr. Bnut Hvg» Hoinrich Ifitier, Profenor der Botanik imd
IHnetor im botmadien Gartene an der Untverafttt in Heidenwi^. — Vierfer A^jmktenkreit. —
Fachsektioil (6) Ar Botanik
Kr. 2245. Am 22. JiBBar 1880: Herr Eiset Ludwig Wilhelm Maiinilian Curtxe, Ldirer am Gymnaeiom
in Thom. — FBnfiwImter A^jnnktenknie. — FtohnktieB (1) Ar HadMuiatik und Aeinwomie.
Nr. 2846. Am 22. Jnniiar 18H0: l[< rr Prufi-Haor Sr. L. fkvwt, Olterlelirir am GymiidiiB in Thom. —
FOD&ehnter A4jankteDkreig. — Faoheaktfoa (1) Ar Wathnmatik and Aatnauniie.
Cestnlmw HtgllMler:
In Jelura 1877 zu Wien: Ilirr Dr. Heinrich Angnit Wilhelm Edler von Zimmeimaan, Oonftwletaho-
ant a. D. in Wien. Aufgenommen am 3. Auguat 1837. cogn. Severinus lU.
Im JaU 1879 m Bnlin: Herr Dr. IaM«r Kaot, praktbeber Anl in Bredaa. Aofgenowmeo am 1. Vai 1865.
cogn. Surarm-i III.
An SO. Xovciuber 1879 tu Merau: Herr Dr. Johanii Wildbargar, Uolntb und ehemaliger Director der
«rtkopIdiadieB Heilanetalt in Bamberg. AalgiManNO am 16. April 1868. ooga. Staric
Am 81. DecembiT 1879 zuTriest: Hrrr Hofrnth Ih-. Mltt«! BHter TMlMBBUMfai iiilMeat.
am 1. Januar 1856, cogn. Scopuli IV.
Dr. N. KMlUMOh.
BeiMfe m Zxub der Alcadamie,
Daoamber so. 1879. Ton Hm. Gahaimen i; u'irran^'<(rath rrofcRsor Dr. U. ILlMidaltlB
1. 1880. Vom Hm. Oeh. Bath Proüiwor Dr. J. V. Bingeeie in Mfliieliea Jalireelieitiag Ar 1880
„ „ „ Proletrsor Dr. F. Seite in Müncluti ilr>fgl für 1880
„ n n n Profeiaor Dr. W. Seliimper in iätrasüburg Jahresbeitxige für_lä78, 1879,
1880, 1881 md 1888 ' . . . .
2 , Hofapotheker J. B. Jack in Konstanz <)p«r1. für 1879 und 1880 . . .
„ „ „ „ Dr. E. StiUeuberger in Konstanz de»gt. für 1879 und 1880 ....
„ „ . „ „ FrofeeMr Dr. Th. Poleck in Bnalan Jatoaebettrag Ar 1880 ....
3. ., „ .. Dr. J. Moeer in Berlin Jahrtnbeitrige ftlr 1879. 1880, 1881, 1882 n. 1883
„ „ „ „ Geh. Bergrath Professor Dr. F. Ropmer in Uruslau Jaliruabeilrag für 1880
„ „ Ml. Hofrath Direktor Dr. K. HichtiT in Snalfeld desgl. für 1880 ....
4. „ „ „ Staatsminister Baron C. O. yoa Ualortie in Hannover de^^ Ar 1880 .
5. „ „ „ Dr. Carl Müller m Halle desgl. Ar 1880
w n »t H StaataralhDr.V.v.MocllcrinPeteniburgEintrittjig.u.Aljlö.sg.d.JjUircsbfitrilge
„ „ „ „ Profeuor Dr. C. L. Kirachbaom in Wieahaden JahrgabeUng Ar 1880 .
6. ,1 „ „ PtaCioaor Dr. F. llerkel in Rostock Eintrittsgeld ........
„ „ n tt Profeaeor Dr. II. Wagner in Konignberg JiihreiibeitrHg fUr 1880 . . .
„ „ „ „ Frofeeior Dr. £. Hampe in Helmstedt deigl. für 1880
„ „ n n Vnhmae Dr. F. Henael in Prockan daegl. Ar 1880 «
7. „ »1, Priifeiixor Dr. il. Sailflmck in üiilin Jcagl. fijr 1880 •
„ „ „ „ Geh. Sanitätiiraih Dr. A. Ituumout iu Aachen deagl. für 1880 . . .
8. „ „ „ Profaeeor Dr. a Haeee in Breokn deegi. Ar 1880
9. „ „ Gcnrral-I jcuti'Oant a. 1>. K. v. Schicrbrand in Drt-.-idcn dc#gl. für 1880 .
n n » ti Charles Üi-ongniart in Paria Eintrittsgeld uud Jahresbeitrag für 1880 .
10. „ n n F^ntrath A. tcq KrempallmiMr u MitanbeD Jahnelwiliag Ar 1880 . .
18
8
6
80
12
18
•
30
6
6
a
6
90
8
80
8
8
6
8
6
8
8
86
8
Digitized by Google
1. _
11. 1880.
YoD Hrn
iTOiPMor i/r. r. J* ijoan m urMiMi Jumsiieitn^ lur Xoou • • « •
Buk.
D
n.
n
12.
It
99
it
IM
»»
»1
tt
II
1*
irr. \J. notT^sr in r rBnicnirt a. AI. tifttires[>eitra^ tur i nnu ....
ft
IV
n
«I
|4
xMri Aociif i^nuctii^coiogc in VT moftuOD| ttcBgu lur loou • . • •
D
n
IS.
t»
tt
II
UDBrauDaarKt i/r. a. r . WNura in jnuncnoii cmgi« mr lowi • • « •
•
«
M
i '
1»
1»
iToinsor i/r. L. Ii. TT . fiictizci in nresiAu cig8>j[;I. lur innu ....
a
D
fl
1»
1*
•«
»)
HAQptxu&mi Dr. I^. v. Hpydf n in Bockciili^icti l>6i FfAnkfurt. a. M. desgl. für 1680
U
n
VI
fl
fl
X'rof<M8or Dr. M. !■ - I* Iutbs in trlangpn desgl. für 1880 ■ • ■ ■
A
1»
»
II
It
IVrif— Mir IW P W M \ViA>kAl in TfAntlknrff ^mivI lAfiA
m
«
14.
1»
tl
fm» mt nm Jft W> l. _ _ * XPia« «l^utnl AIb> 9 OOA
*
AT
VI
»
t*
91
91
xruiceeur 1/1. i* . \ uu iivUc><^ii III i. uuiiiiff-'n ui-'Fiul. lur • ■ « •
»1
t»
It
»t
pM\lMAnv TW f* «MI VaI4 Sw MAn^kAM A^tA fAm 1 flfiA
»
•t
«1
9t
tt
TW «mmI fi PWnMMtItMM In IWbWii A^nt Ihn» tAAA
m
»
««
«1
19
91
T)r T Prviftft in Tl. . ul-Uim mm tlnr? /1<ituvl fitr 1 Afin
x/ii 1 rciBB III iiLixuoiw Bifii xittrz upoffi. lux loo^ ..<•••«
«
w
M
1*
9t
99
PrnfiMMir TW P E* A HauMMlitliAr« in RavIim ^mctI fiii> 1 flAI
A TVIWBMr l/r* JT« A* ABIBIIMtBUOI^ lO OCTIUI CUi^t* lur lOOl • * •
n
w
»»
ti
II
«iviwnr ur« V* in* vuu owiioio in wuuonm angi« mr jocu
A
n
16.
9»
it
t»
i;
o
»•
«1
M
It
fl
uow*iiicvucinBirai.n amt» £*. A. von xicnn^ in obUii^nri acwgi. lur aoov •
iE
U
n
16.
tt
91
9t
«
—
H
91
99
it
#"1^1. Y>.>>v. l>..M.f TW n Unl.««jrv, x.^,-,.-. T)^^..M lAlMiMlH£ft«nMk.f f ftTtt« ftA
\rei]. i^i4'{i.-KHtn 1 roi« Jir. U. ocliaail n.uisrr. in ivunn aPUinMMIIffl0BI«liOf VilaOU
1 0
>•
IT.
fl
tt
99
1»
n
99
91
ll«k HaI^ TThaafiiAAiiii l\mi S fltJWVlMwJ* m W^iMM TifcfcwM J^lfl»« f IftM
von. M^.-nsiA miBMoir vr. b» ocockimtik id itmiuf timumnanni^ i« lon
*
w
n
II
19
If
fl
noirÄifi 1 ri >:'"-'-(ir iJi . it. LM nMa!i>c in Jfiift tlcsgl. JuT lool» ....
c
D
n
91
91
19
voer-iiieaiciUttir&iu i roiensor iir. r . u. «i. nonic in voinn^ra u6h^i. xur looU
It
V
H
SO.
tt
91
tt
IV
ti
»1
«1
it
i/r. J!<u. nuppei in rmnKiuri s. ai. «jiiiirv'tiueHrn^ lur loou • * ■ •
tl
yr
»1
1»
M
tl
II
II
«f
'■
««
22.
9t
It
Ti
tl
TWaAmatw TW A AliAwIftAnV twt VaIW iIaamI All» Ififin
uen. xiiiu.-xvhiii j luicBoor Lßr. xj. j. i>uu}^ iu VTrc<iiiiiri um uuiij^i. lur xoow
V
n
f t
it
• 1
II
II
T'i*« lad 1. ^ *• T 1 m TI II T'fif'fi^*. 1 n II AI jlol rvaa*r* I* int«*t4to<YAl#l n lAltrina Vij^itii w 9 MmJi
1 roit'ftHor IT. jtj. ii - ii. < ii r zi.*r in iiviuricwr^ imui rii.c«Eriu u. «/»iirpniH'K i . i, j.oov
ov
M
2S.
91
tt
i?
Professor Dr. I*. A, Mchinidt in Ilani bi'i Uaniburg Jalirf^bc'itriig fÖr 18^9
U
34.
»
IT
t'
ilOiralJi iTOiotsor Air. i/. tucxer \oii ocoron in urr&z u6Hgi. lur loou •
D
1»
n
n
II
II
l«vmnA^4iiil.OtM"r1f>1imii*TW 1? ßaMpnltpri? in MalstAft, Ii SjurVir df^flirl fllrTRAH
({
•t
26.
19
91
91
Geb. Iltifrath Profriüior Dr. E, E. Schmid in Jena desgl. für ISKO
6
n
II
It
II
II
Gab. Hofinth ProfoMar Dr. F. J. Bied *) in Jeu JahrMbaitrige lOr 1878. 79, 80
18
M
26.
II
tl
tl
Gdi. Batb-PtafeaM»- Dr. W. tpb Biachoff in Hflnehea Jabnabaitng flir 1881
8
*i
27.
99
91
91
8
M
29.
W
9t
99
8
r»
II
tf
f»
9t
Hofrath PhiAAor Dr. E. t. BrOelt« in Wien de«gl. fllr 1880 ....
8
••
ti
9t
91
91
6
»
80.
9t
91
91
6
n
81.
91
91
91
Ckli. VetUBath Dr. H. Bainliafd ia Dnadw da«l. Ar 1880 ....
8
Dr. H. RMIhUMk.
MltjKlierter -Yi'rzpk'hiils,s
der KaiserL Leop.-CaroL Deutsohen Akfti<AmiA der Naturforsohor.
(Hack 4m Alphabat lentet.)
Btrithtigt hit Amtfmmg p0$$mhr 1979.**)
Hr. Dr. Abba, Gurl Emst, Profetsor der Haflieaatik und Phjvk an der Univanitti ia Jena.
„. Dr. Adamowicz. .^rlani F^rdinnml Ritter von, wirkÜclu-r Stnatsrnlh und ProfeMor cmer. in Wilna.
*) l>cr JttlircstK'itnijL,' <l<>» llurni (it'lji'iiri<>n l'.iitli-i I ri'H ; -i r- Dr )■ . .1. liiod in Jena fUr 1877, eatriclltüi am
8. Januar ISTb, ist m der Li'cijiiiUluia .\1V. Nr 1 -2. |< J i |i.;n:i> ii >i rNiimit wurden.
**> Tm Aozeige eiwatgcr VerKcticu uder Uuric'liti({kciica wud hodiclist gebeten. 1*
Digitized by Google
4
Hr. Dr. Advlrnsnii, G«e«g BluiM von, 8t««tmth md IVofcwor «nwr. io Bm-Kn.,
,, Dr. AgarJli, Jacub Geoff, Prafeesur dir Botanik an di r riiivrrsitiLt in Lund.
„ Dr. Ahlei, WiUielin EÜM, Fkigfenor der Botanik und Phanuakognoue am Polytachnikom in Stattgart.
„ Dr. Alv«r*Bft»i PMcr Vnm Ooals, iSfofaww an dar aedidriialiai 8dni]* in Liwtwi.
,, Dr. Amerling. CWI, Directür di^r Böhmischen VoIkütchullelircr-RildungHUwtalt in R^f.
„ Dr. Andersaon, Niel« Johaim, I'rofesMr der liotaoik in Stockholm.
„ AndriftB-Warbarg, FHdlmid FniiHrr m, k. k. (Mcnr. Batgnth ». D. in AlUAmMa.
,, Dr. .Arendts, Carl, Profespor »•mcr. in Miinrlicn,
,, Dr. Arnold, Friedrich, Ctehtimtr Ilulrath uncl Professor eruer. der Median in Heidelberg.
„ Dr. Arpp«! Adolph Ednard, Professor der Cbemia an der UniveraiUt in Halaingfoni.
„ Dr. Aieherson, Paul Friedrieb Angust, Profegaor der Botanik an der Universität in Berlia.
„ Dr. Bail, Carl Adolph Theodor, Professor und Oberlehrer au der Realgchule in Danag.
„ Dr. linird, Spi'ticer Fullertoii. Sr-rritür der Sinithsonian lostitatlMI In WuUllglOB.
M Barla, Joseph Hieronymus .luhaan Uaptict, Botaniker iu Niin.
„ Barrande, Joachim, iu Pnig.
„ Dr. Bastian, Adolph, Director de«) ethnologi^icheu Museumn in Berlin.
,1 Dr. BanarBfeind, Carl Maximilian von, Direotor and Profaaaw dar Gaodftaia and lageniaarwiasenachaAeo
•a der taebmiabaB Hoabaabale in MAnahaa.
w Dr. Baum, Vilhelm, OahaiaMr Oba«4laJfciiwli»tb od PNÜMaar dar GUmgia an dar UnivanilAfe
in Uöttingao.
„ Dr. Beets, Friedrieb Vilbalm Habert tob, Probaaor dar Ikfalk an dar techniaoben HaabateW la HOadMB.
,. Dt. Hell. Tliotnus, Pnif('t"<»r dvr Zoologie in Selbamai Altos Hanta,
„ Dr. Benthaiu, Georg, Botaniker in Loodoo.
„ Br. Berg, Ehiat wo, Staatarath in R%h.
„ Dr. Bcrgemiuin, Carl Wilhelm Sik'isinimd, pTolbaiar dar PiMMBMaala- in Bküb.
„ Berkeley, Joaepb, Botaniker in äibiicrtofl.
„ Dr. Bernatein, ialiin, IVetwapr dar Fbyaielagie aa dar Univanittt in HaUa.
,, Dr. Bcsnard, Antun Franz, Ober- Stabsarzt in München
,, lieuHt, Constaiitin Friedrich Freiherr von, Director dcji Bergwesens in Wien.
„ Dr. Beyrich, Heinrieb Elmat, Gab. Bergrath und Profenor der Minenüogie an der Dnivenitit 1» BarÜB.
„ Dr. Bidder, Friedrich Uciarich von, wlrltBebar Staataratb nnd Profaaor dar Ihyiinlqifai nad Palhaiafia
an der Universität in Dorpat.
„ Dr. Birncr, Heinrich Friedrich Wilhelm, Dirigent der ogricultur-chemischen Verauchutation in Rogcnwalde.
„ Dr. Bitehoff, Theodor Ludwig Wilbofan mu, Gabaimar Bath nad Proiäaaer amar. der Anatomie und
Physiologie in Mflnchen.
„ Dr. Bochdalek, Vincenz AleanadaTi Frofesaor eaHf. hi LattaMrits.
Dr. Boeckel, Eogeo, Profeaaur annr. ia Stnaabnri.
„ Dr. Bcttger, Oaear, Lehrer der yattirggaefaichte aa dar Baalaalwla and Doonrt ttr flaakgia am 8attA>B-
hergischcn Institut in Frankfurt «. M.
„ Dr. Bolle, Carl Aa^oft, Privatgelettrter io Berlin.
„ Dr. Bonnawyn. Heinrieh, Diraetar daa phannaieentisehen batüate bn Drflaail.
„ Dr. üurelli. JüIiaiui riuptlst. Profeasor der ('l.ii'ur v''' di-r UalawiitBfc in ttteis.
„ Dr. Uornemann, Johann Georg, Priratgelebrter in Kisenach.
„ Dr. Brand, Eraat, prabtiaebar Ant in Stettin.
„ Dr. Bri'hrii. Itt-inhold Bomhard, Omithalaga nad Ant ia Madrid.
„ Dr. Brehm, Alfred Edmund, in Berlin.
„ Dr. Brabmar, Onatav Adolph, pnktiadMr Ant ia OOrbandarf bei ftiadhad.
Dr. Brizi, OrP!itpi> von, Geheimer Kath nrxJ f:on»-r.i-S..«.wrf|r 4|f ^|fj^|||jf^^|^yim»«fli«*fii <■ Ar— n,
„ Dr. Broca, Peter Paul, Profeasor der Medicin in Paria.
„ Braagatart, Gharlaa, ia Varia.
Dr. Brnck, .Tona», praktisclipr Zahnnrit in Rrvulau.
„ Dr. Bracke, Emst Wilhelm von, Uulralh und Profeasor der Physiologie an der Univeraitkt in Wien.
Digitized by Google
ft
Ur. pr. Brubns, Carl, Geb. Hofratb, Prof. d. Aitronomie an d. Uuiv. u. Director d. königl. Sternwarte in I^ipsig.
„ hr. Bnobeami, ftm, Profeasor und INrector der Realaohule in Bmn«n.
„ l>r. Kudi^'c. Ludwig JuliuR, Geh. Medicinalrath u. Profeasor der Anatomie ao d. Uitiv«niUt in Greifawald.
„ Dr. liu II s e n , Robert Willielw, Geheimer Ilofrstb und Prufe8»or der Chemie an der Unifcraitit in Ueidelbeiig.
„ Dr. Duitneister, Carl Hermann Conrad, Director den HuaeamR in Bnenoa Ayrea.
„ Dr. Buvry, Louia Leopold, Oeneral-SecretJir dM AccKnwtitationa-Yawiii» in BwUii,
[, Dr. Cnntor, Uoritx Benedict, Profenor der Mathtmitik an der UniTMitUt ia Hfidalbari;.
„ Dr. Citrus, Albert Guatar, Uofrath in Dresden.
„ Dr. Carua, Jolina Yietor, Profeaear der Tergletcbendea Anatoaiia aa dar Univaraitit in Laipnig.
„ Dr. Caiwell , Aleiia, Prof. d.Hathnitttik n. Aatroeoni« a.Browii'ae1ien ünnvnititaoolleg. in Nao-ProvidanM,
„ Dr. Chevroul, Michel Eugt-nr, ProfeMor der Chemi« am Musiniui der Naturgeschichte in Pari«.
„ Dr. Coeciui, £n»t Adolph, Geh. Uedieinabrath n. Profeaaor d. Augenhoilkaiida an d. Univaniat ia Laipiig.
„ C««lli<>, Yoaaph Maria, nrofataor dar Ifiaarahgie aa der polytBelnnaelMn SAtit in lianboa.
„ Dr. (."oliti. FiTilinriiicl .Iii'.iu.'*, Profensor der Itutunil-: nii drr I Uis ■ i'^it^it in Brcslnii
,1 Dr. Cornalia, Kmil, Profewor der Zoologie am tcchniiKheii iu»tttut und Director de« Muneunu in Mailand.
n Dr. Coraat, OavI Aagait Edaard, CUraiv aad Btadtant ia NaoftUtal.
„ Dr. Corti, San Stefano Belbo Alfons de. BotaBÜMf Ia IWia.
„ Dr. Da Coata de Macedo, Joachim Joaeph, Baraa, Staatarath in Liiaabou.
„ Dr. Da Costa Simo^i, PrelwBor dar Phyiiakgie aa dar Oaimtittt ia Goiailica.
„ Dr. Dana, James Dwight, Professor der Mineralogie und Q«olasia aa der UahaflMt tn SvW-Ham.
„ Dr. Darwin, Carl, in Duwu bei Beckenbain, London.
„ Dr. Daeaiaaa, Jbiapb, IMhamr dar BMaaik ia Firii.
,. Dr. DecnndoUe, Alphons Peter PriBnius, Professor emer. der Botanik in Genf,
Dr. Dechen, Ernst Heinrich Curl vuii, wirklicher Gchcimnith und Ulx-r-Berghaaptmann a. D. in Bonn.
„ Delesse, Arhille, Ingenieur en chef den niinef, Professor der (ieolo^e an der Kcole normale ia Aoii»
M Dr. Detharding, Georg Wilhelm, MiÜt&r-Ofaerant a. D. und praktiKher Ant ia Boatoak.
„ Doell. J. Cb., Geheimer Hofratb, Profeesor der Botanik ia Karlsruhe.
„ Dr. Domrieb, Ottomar, Uber-Me<licinalrath in Meiningen.
„ Dr. Dr»scbe>Wartiab«rg, Bicbanl Bittar von, ia Wian.
„ Dr. Dreebaler, Adolpb, Hofratb aad Dinator dsa aiath.-phyaikaliacbiB Sriana ia DrMden.
„ Dr. Drude, Oncar, ProfefMr der Botanik in Dnadco.
„ Dr. Dnboia, d'Aaiiaaa FViadricb, praktiadiar Ant und Botaaikcr ia Pkrii.
„ Dr. Dabjr da Staigor, Jabaaa Stapbaa, Pftarer aad Botaaiker ia Otaf.
„ Dr. Dumurtier-Rntteaa, Gill Bartliolornftu», Btitnuilver in Tounin}'.
n Dr. Duaeb, Theodor von, Pfcafcwo» der Medicia an der UmverntM ia Ueideilierg.
n Dr. Datarsoa, Jobaaa, Plbrrar Ia KarlMaarbt, BcMeiiaB.
„ Kdlich, FMaWad, Halar in Gruna hei Jlrend'H
n Dr. Eklora, Braat Baiaiich, Profeawr der Zoologie «n der UniveraitjU in Göttiogen.
„ Dr. Eieblor, Aagaat VObete, Proftiaor dar Botaaih a» dar UairaHlltt ia Bvlfai.
f, Dr. Eimer, Theodor, Professor licr /jiologie an der rniversität in TäbiagW.
„ Dr. Eliner, Carl Friedrich Moritz, emer. Gymnaeiallehrer in Braalaa. '
„ Dr. EagolaiaaB, Oeoig. FNJaaMir der Botaaik bi 8t. Loaio.
„ Dr. Engler, Curl, Professor am Polytcehnikiira in Knrl^rnlii'
„ Dr. Eng 1er, Heinrich Uuttav Adolph, Profe«Bor der Botanik an der UniveraitU in Kiel.
8e. Hob. Eraet II., legiataadar Homv tob Saebsea^baif-Gotba.
Hr. Dr. Ettings hauten, Constantin Freiherr von. Professor der Botanik aS dw IMtHlltlt Ib fliaa.
Dr. Euleuberg, llcniuiuD, Geheimer Uber-Medicinairath iu Berlin.
Dr. Ewald, Julias Wilhelm, in Berlin.
„ Dr. Fochner, Gustav Theodor, Professor der Physik an der Univernttt ia Idifdg.
„ Dr. Felder, Cajetan Freiherr von, BOrgermoister a. D. in Wien.
„ Dr. Fiedler, Ludwig Alfred, Geheimer Medicinalrath und Leibant in Dresden.
„ Dr. Fiedler, Carl Aqgaat Beiarich, Oberlehrer aa der BealiehBl« ia Brealaa.
Digitized by Google
Sr. FiBiali, Otto, Conmvitaf Sm Mdmuiiii ia Bihmb.
„ IV. Fischer von Wkldlieim, Alexander, StaatMktli wd PWfttier d«r Botnik te Mtdow.
.n I>r. Fitsinger, Leopold JoMph, OutM ». D. tn BiMag.
.„ Sr. Flonmiiig, WoMur. rtufcwui dv Amtnnio der Unifmittt in KM.
^ Pr Flu (je 1, Felix, Agont dir Sniitlisoninn Institation is Leipcig.
„ Sr. Förster, Arnold, Profcasor und Obarlalirar aa dir Qawrtmohulo in Aaebeo.
„ Dr. Frnna,OMorFModridi,7taftMord.llliMralogM,aeolo8iov.Pihtoi^
„ Dr. FrericliK, FriHliifli Theodor, Geheimer MadidMd»tli luid Profcs^tr i'.'t ^fl'■licirl in Berlin.
„ Dr. Fresenius, Carl Reniigioa, Ueheimer Uofralh md Professor der Chemie in Wieebades,
^ Dr. Frtodsv, Fiwhi Ktter rm, im Wien.
„ Dr. F ritsch, C«rl Wilhelm Georg Freih. von, Profcssnr c1 Miii' inlnorie n. Goakgia aa d. UnhNniUk ia Hklla.
Fr. Gayette-Georgene, JohaxiDa Maria, ätüla-OrdcDS-Daiue in Berlin.
Er. Dr. Oegenbaor, Carl, OAaianrHbiMh oad PirofiMor der Anatoarfa an dar Uaivarrittt in Haidalbaq:.
Geheeb, Adalbert, Apotheker in Geisa.
Dr. Geinits, Hans Bruno, Gebeimer Uofrath und Profeaeor der Mineralogie uiul (Geologie an der pol}--
technischen Hochschule in Dreaden.
Dr. Gemmellaro, Carl, Profeiisor der Mineralogie und Qaologia kB der ÜBifeiaitlt ia
Dr. Georgen«, Daniel, Anthroimlogo in Uerliii.
Dr. GerliHrdt, Carl Immanuel, Profeseor nnd Conrcctor am Gymiiimiuni in Eialcben.
n Dr. Gerlach, Joseph, Profeanor der Anatomie und Physiologie aa der Universität in Üriaqgeo.
n Dr. Oer! an d, Georg, Profesaor der Geographie an der UniTerritit in Stmaabuig.
„ Dr. Gerland, Einat Carl Wemar, Lahnr dor MUlianatlk and Fkfäk au d« kBid^UB hOhma
OewwhanlwJe ia Gaaiel.
.u Dr, Oaathar, Jolhaim tJeorg Anton, Ofii. Hofrath o. Profaaaor dar Chaaila an d. Unireraitit ia laaa.
.„ Dr. Ooyler, Hermann llicodor, Docent der Botanik, Diroctor des botanlaohaa Gartens iu Frankftot a. M.
„ Dr. Oiabal, Chriatiao Gottfitiod Aadraaa, Pralaaior der Zoologie an der UdvarntAt in Halle.
Dr. Oeappart, Helm4e!i Sobert, Odieiner Medieinalnith und Profaaaar dar Botanik in BraaiBp.
Dr. Gold enli I- r ^' . Frir-ilriijli, Gvmmisiiil-ObtTlLlircT in Mulütiitt.
„ Dr. Goltz, Friedrich Leopold, Professor der Physiologie au der UniversitAt in Strasaburg.
„ Dr. Oordaa, PUHpp Pbal Albart, Ttaifigaaor der IbthauatOc aa dv IMvmittt ia EriaafaB.
„ Dr. Oottache, Carl Moritz, iirfiktisf }ii r Ar/t und Botaniker in Altona.
„ Dr. Oraelles, JUariano de la l'as, Professor der Zoologie in Madrid.
„ Dr. Gray, Aaa, PrafaiBar dar Natargaaefaielito nnd Bolaailc aa dar Hamid^TBivcnittt ia Oaasbridgo, ICaaa.
„ Dr. Grebe, Carl Friedrich August, Geheimer OberforatnÜi oad Diraotor <lr-r For^itlehrAnitiili in Fi^onnch.
„ Dr. Greeff, Richard, Piofeiaor der Zoologie nnd veiylaiabewdaii Anatomie an der Uni>ersiUit iu Marburg.
„ Dr. Grönland, Johann, Xdihrar aa dar laadwirthaehallliehaa Abadaada Ia Dabna.
„ Dr. Grobe, Adolph Eduard, Staatsrath «ad ProftMor dar Zoohgla «ad wykiahaadea Aaataade aa
der Universität in Breslau.
„ Dr. Gruber, >Venüel, iStant«rath u. Professor d. Anatomie an d. medicin.-chiiurg. Akademie ia St. Petersburg.
„ Dr. 0 am bei, Carl Wilhelm, Oberbergrath und Professor der Geogoosie aa der UniraraitiA ia Httnebea.
Dr. Gflnther, Rndolph. Geheimer Mcdiciualrath in Dresden.
Dr. Günther, Adam Wilhelm Sieginund, GynHinsiiil l'iofessor in Ansbach.
„ Dr. Oünta, Eduard Wilbefan, Oefacioar Medwinalrath ia Cölln bei Maiaaaa.
H Dr. Gnirin, Julius, praktladiar Atrt ia Pkria.
„ Dr. GüsBfeldt, Paul, in Berlin.
„ Dr. Uaaat, Julius, Begiemnga-Qeologe auf }(au.8eeUnd.
„ Dr. Haeckel, Emst, Hofratb and Profossor der Zoologie an dar Uaivaiaitfet ia Jean.
„ Hall, James, ProfiH-ior iiihI CuiRtor den New-Ynrk stnte Maseoa of Natoral Hittorjr in Albaayi N.T.
„ Dr. Uampe, Georg Ernst Ludwig, Profeaaor ia Helmstedt.
„ Dr. Hanea, Hearj Fietdwr, l^gCwihwr Otoaml oad Botanikar in Ganton, China.
Dr. Hannover, .\tl(>l]ih, ProteWT der Anatomie ur.il PiivAialo^e an i\.-r Ui<iver>i( i( in KofNalMgan.
„ Dr. Uartig, llicodor, ForstnÜi oad Probaior der Forstwissenschaft in Uraunschweig.
Digitized bv Google
Hr. Br. Uarting, Veter, ProfeMor an der Uoivenität in UtraobL
„ Dr. Hartl«ab, Carl Johann GiuUv, prahtiKher Ant in Bremen.
M Dr. H»w«t OhI, Pmfenor der A—tami* w dw Uaivanitit in Bralia.
„ Dr. Hftsikkrl, Joitau Oirl, Botnlktr te Gbro.
„ Dr. Haner, Franz Ritter tco, Hofrath und Director der k. k. geologischen Reicluaiulklt bl WiM.
n Br. Hsynftld, Ludwig too, vbUidMr OaluiiiMr JUth, Cardinal wm KaU^w in UogKD.
„ Dr. Hebr», fuSmmA HblMib, Proftwor der Madidn aa dar ünhrwaitit b ?nan.
„ Dr. Ileer, Oiwald, l'rofossor dir Butaiiik nii dir rriiverisität in Zürich.
t, Or. Uegelmaiar, Ghrütian Friedrich, i'rofeaior der Botanik an der UuiverattAt in TiÜnqgM.
N Dr. Hatdenbain, Rvdolph Pator Haboieb, ProCnaw dar J%jnoIogie an dar UaiTanitit b Braahn.
Dr. Heller, Carl Ilurtlioloiii."iui', Pruffssor il.r XniurwiBSiTiscliaftcn in NVim.
„ Dt. Uenle, Friedrich Gutav Jacob, Ober-Medicin»irath u. l'roi'«a«or d. Anatomi« an d. Uoivara. in Göttii^gan.
„ Dr. Haaaal, BcnboM FHedriah, Proifaaaor dar Zoofaigia ta Proakan.
H Dr. Bansen, Victnr, Profi'M'or dfr PliysioloRip nii ilfr rniversitat in Kiel.
„ Dr. Harbat, Gustav, Geheimer Finiumath und Director des Ober-Eichamt«« in Weimar.
„ Dr. Hardar, Ferdbaad Gotlftiad «aa, HofraA s. Bibfiothdcar an Iraiwrl, botas. Oarbn in 8t HbuAug.
.. ür. Hering, E<)tii«nl Aiiffust von, OW-Modicinnlraf h iind r-nipr, Vi>r''tfttid der TliieranaalHiMde b Stnligart,
„ Dr. Heyden, LukaH vnn, Hauptmauu z. D. in lioikciilnim bei 1-rankiurt a. 11.
„ Dr. Hayfeldar, Friedrich Oacar Adalbert, 8taat«ratli in St. Petcrabing.
„ Dr. Hilgendorf, Franz Martin, Assistent am kgl. »»ologiachen Moaeaa b Barib.
„ Dr. IlingRton, Wilhelm IJalea, prnktiitcher Arct m Mnntreal.
„ Dr. Hochs tutter, Ferdinand Ritter von, Professor der Mineralogie an k. k. TacbaibMai b Wiia.
„ Dr. Hfilder, Ueratana Friadticb von, Qbar-Madidnalrath b Stnttfart.
„ Dr. Hoeven, Jana« van der, praktinber Ant b Rotttrdam.
„ Ilufnuiiiii , I.t iiiiiiM Tiiidrich FrcibenP VOB, k. k. Reichs-Finanzmiuiiiter b Wien.
„ Dr. Uofmann, August Wiibaim, Gab. Bqgbnuigarath u. f^noieeieir d. Gbaaüa aa der Unmiaititt b Betü«.
„ HobeBbabeNHaaflar, Ludwig Freiherr tcw, k. k. 8eBtbaa<3be( b Hall, TjnL
]>!-. Hooker, Joseph Dalton, Director dus ki,'! butanlgcbaa OsrleBi b Xaw bei
„ Dr. Hunt, Thomaa Stenty, Prafaaior der Oiemie in Doatoa.
„ Dr. Haxlay, Tboona Henrieb, Pmftaaor dar Aaatonria aa dar Bayl laatltatba b
„ Dr. Hyrd. J^^^H|lll, Ilnfnitli m.! 1'rofM.sor einer, in WlMt.
» Jaok, J<iae|ih Uemard, Uofapotheker in Konstai». i
„ Dr. Jaenbawitaab,llioolnaavaa,FMraaaard.Phyaiakgbaad.Biadicb.-ebirBig.AkadanM
„ Dr. Jagor, Fedor, in Berlin.
„ Dr. Jeaaen, Carl Friedrich Wilhehn, Profe««or der Botaaik in Berlin.
„ Dr. Oarl, fraftaaer dar Cbaada b Haw-Tarii.
„ Dr. Just, Johann Leopold, Professor d. Pllanzenpliysiologie u. .\(rriculturi:liemie ». PuIytechniknBbKarlBnka.
M Dr. Kallibources, Peter, Professor der Physiologie an der ünivenität in Athen.
n Dr. Karataa, GnUav. l'roieaaor dar Pbyaik aa dar Unhfanitlt b KiaL
,, Dr. Karsten. Carl Wilhrlm Gustav, Professor emer. in Schaffhausen.
„ Dr. Kaxloff, Nicuhuu \on, Director des meilicinischen Departement« im Kriegsmiuisterium zu St. Petersburg.
„ Dr. Kenngott, Adolph, Professor der Miuerulogie an der UniTenitilt in Zürich.
„ Dr. Kasaler, Heraann Friedrieb, Lehrer der Naturwissenschaften an der Realschule b Gaaad.
„ Kieaenwetter, Emst August Helhnutb von, Oeheinier Regierungsruth in Dreoden.
„ Dr. Kirchen pau er , Qostev Heinrich, Bürgermeister in Hamburg.
„ Dr. Kirebboff, Carl Beiaridi AUnd, PcofaaBar dar firdknad« «a der UaiTeraittt m Ualla.
„ Kiraab, Tbaodor, Csatoa am aoologiaehan Mnaean b Draadaa.
„ Dr. Kirschbaum, (\irl Ludwig, Professor am (tymnafdum in Wiesbadao.
n Dr. Klaacka, Iiuli|^ Friedrich Hermann, prakliaeher Ant ra Uaanavar.
„ Dr. Kliakerfvea, Ernat Friadridi ^bebn, Profeaaer der AatraaoBaia aa dar üalwwHit «ad Dtnoter
der Sttmwarto in Güttingen.
„ Dr. Klunainger, Carl Benijamin, Privatgelehrter in Berlin.
Digitized by Google
ft
Ur. Dr. KnobUucb, Carl HentuuiD, Ueh. RegierungH-atli u. i'rofeuor der Physik aa der üoivenität in Halle.
„ Dr. Kay, LtopM, Pfoftnor itt W>— «apliyiiologi» u d«r UaiwnHtt io Borliii.
„ Dr. Kobcll, Franz Xnvor Wolf^rm^' Ritter vun, Profvagor dar lÜMnlogie u dar UnlTanHlt in MOnohfln.
„ Dr. Korh, Eduard Joseph, jiraktiH^lier .Arzt in Wi«n.
„ Dr. Koch, Carl Jalcob Wilbalm, königlicher Landesgeologe in Wieabadea.
Dr. KöUiker, An^rust Albert von, Geh. Rath n ProfeMor der Aoatonie an d. UnivM-aitit in Würvbwg.
„ Koenig von WarthauHen, Carl Wilhelm Kichard Freih., Kamnierfaerr auf Sehloos Warthauaen b. BiberaelL
I, l>r. Körber. Gustav Wilhelm, Profciisor um P^IisuW-tli-Oyniiiasiuni in Breslau.
n Dr. KAatlia, Otto, prsktücher Arzt n. Profeaaor d. Natargeacbielit« am königL Ojamanum in Stattgart.
„ Kokaeliarow, Nioolaus von, General n. Direetor der büsail. nineralog. GeaaBadaft in StBatenbvig.
„ Dr. Kopp, Hermann Fruuz Morita, Oahainar Hofratti and rrofaaaoc dar tliaaratiaeliaa Oluaiia aa dar
ünhreraiUt in Ueiddlieiy. «
„ Dr. Kraus, Oregor, Prafeaaor der Botanik an der Univertttit in Halle.
M Dr. Knuiss, Fpi-iliiiftii<l von, Oborstodii iinilij iiiul rrnfM>snr der Naturgfschidllla iu StoUgarl.
„ Dr. Krempeihnber, Aaguat von, ktoigUcltor Kreisforstmeiitar in UHnchen.
„ Dr. Krohn, Aqgnat David, Prafeasor in Bona.
-„ Dr. Kaha, Jnihw Chrtthi-ir, rrufcsi^or nn der Universität u I)irp<-ti>r ^. landwirtliadiaftL Inatltata ia Halle,
n Dr. Ktlatar, Oarl IVtiberr toh, wirklicfaer Htaatarath in St. Fetenburg,
n Dr. Kütaiag, Friadrieb IVaagott, ProHMaor dar Botaidk ia Vordhaaaea.
ft Dr. Konzp, Carl I.iiiIwifT A!liprt, Ilnfriitli ii rrnfrr<-*iir d. Matht ni i'ik ii Physik a. Gymnaiillni ia Waiaiar«
„ Dr. Kapffer, Carl, Prolcssor der Anatomie an der Univeraität in Koaigaberg i. Pr.
„ Dr. Laadoia, Leoabard, Profenor dar Fbjaiologia aa dar Hairanitlt ia Oreibwald.
Dr. Landolt, Hann lli'innch, Cnh Rr>pcnincr!<i';it1i ii rmfi H<!nr il rhcniio a. VolytacillliknBI in Aadno.
„ Dr. Laasa Edler von Casalanza, Franz, Prul'essor in ^«paiato, Ualmatien.
„ Lapparaat, Albert da, rraftnor dar Qaokigfe and Woanüogia aa dar UihaniUt in Pari».
,, Dr. Larrey, Felix Hip]ioIyte Ilnron, Mrdirinal-fnsjwctor n. PrÄRldent d SaiiitatKratli.i f. d. Armee in Paris-
„ Dr. Laube, GuHtav C.irl, Prufossur der Mineralogie, Geulogie und Palüuntulogie an der tecluiiscliou
Ilochschnle in Prag.
Dr. Le Crocij, Johann, Profeasor der Medieln an der Univerrätüt in BrOsseL
„ Dr. Leidy, Joseph, Professor der vergleichenden Anatomie an der Univendtit in Pbiladelpbia.
M Dr. Lo Jolis, August Franz, Botaniker und Diri-ctor der natunnTSsensschaflliehen Gei>el]»chail in Cherbourg.
„ Dr. Leiaering, Angnet Gottlob Theodor, Hedicinalratb und Profeasor an dar Thierantnciachole in Dieaden.
^ Dr. Leitgeb, Hubert, Profeiaor dar Botanik an der UnlTenittt in Oraa.
n Dr. L« Play, Friedrich, ProfesMir der Metallurgie in Pari»,
n Dr. Leaaing, Miehael Benedict, Sanitittaratli und praktischer Ant in Berlin.
M Dr. Leoekart, Carl Oaorg Friedrieh, QA. HolVath n. ProfeaBor d. Zoologie an d. üaimailit in I^ipzig.
n Dr. Leylnililt, Frii-dricli, Apotheker und Botaniker in .St. .lagu, Chile.
H Dr. Leyden, Emat, Geh. Medicinalnth u. Proieaaor d. l'atliologie u. Therapie an d, Univenitit in Berlin.
„ Dr. Liehtaaatein, Eduard, praktiidseT Arrt ia Berlin.
„ Dr. LicberkOhn, Natbanacl, Profeasor der .Vn.itMinir' nn <lrr rnivcrsitSt in MarbBI]g.
>, Dr. Liebreich, Friedrich Richard, Professor der Augenheilkunde in London.
„ Dr. LotAb, Smi Ladvtg, Profteeor dar Zoelogia ia BtoeMwIak
„ Dr. Luchs, Ernst, Badearzt in Warmbrunn.
„ Dr. Lndeking, £. W. A., Geaondbeitsoßizier der kgl. Niederläudisch-ostindiacben Armee in DataYia.
„ Dr. Mach, Eraal, Pwiftaaer der Ibyiik aa dar ünivarrittt ia Vng.
,, Dr. Magnns, Paul Wilhelm, IVivatdoceut der Botanik nn der Fnivpriitrif in nprün.
„ Dr. Malortie, Carl Otto Itaron von, Staatwuinister und Olierhnl'mar»chall a. D. in Hannover.
„ Dr Marjolin, Renataa, praktiseber Arzt und Ol>eran!t in Paris.
„ Markham, Clemena, gerretttr der geographiüclien (iescllschafl in Landau.
„ Dr. Marquart, I^uis Clamor sen., FolirikWsitzer in Bonn.
„ Dr. Uarshall, AVillinm Adolph l.udwi;.,'. Socretär Ihrer KBfliglidwa Hohift der Wna Ofoatliaiitsia von
Saeliaan und MiederUndiaeber Conaul in Weinar.
Digitized by Google
9
Dr. MartoiiB, Eduard von, Professor der Zoologio au der UniversitAt ia ÜBrlin.
Dr. Martin, Adolph, praktieclier Artt in Paris.
Dr. Martin, Aloya, Hedicinalrath und Frafeaaor d«r gwiubÜichen Medicin an der UuTenitlft ia ¥fllinfclll.
Dr. Martina, Carl Friedrich, Dire«tor de« botanitchco Oartons in Montpellier.
Dr. Matthe«, Hpntm (Vwald, Reisender in Amerika, aoa Dresden.
Dr. Mais«B»r , Geoqi Cwrl Fmdridi, Ho{r»tb and Fraftiaor dar P^yaiologia an dar UoivenitKt is Güttingen.
Dr. Wende, Ckrl tob, Oeii. Bath n. Dinetor d. lledi«.>Departeni. im Ibrimmiaiiiiiinm n 8l>Bit«nLurg.
Dr. Menc-gbini, Joseph, ProfcMor der Botanik an der Universität in PIm>
Dr. Merbaek, Marita, Gehaionr Medkipairath und PrafeaMr in Draadn.
Dr. Merian, Pater, Professor dw Pallootalogie an der UniTeniat in BaeaL
Dr. Meyer, Adolph Bernhnrd. Director de* zoologischen Mneanma In DnadflB.
Dr. Meyer, Heinricb Adolph, in Uaiu Forateek bei KieL
Hiera, JobuM, Babudlnr in London.
Milne- F.d w ard s . Ucnry, Profeisor der Natüi |.'t'-eliicliti- in F'üri^.
Dr. Moebius, Carl Aqgust, Pi<ofenor der Zoologie und vergleichenden Anatomie an der Universität in KieL
Dr. Hoallar, Talerian tcb, StaatantÜi nnd Fkoftiaor «n Kaiiarlklhan PMgiMiUtint in St. PetaraboiK.
Dr. Morreii. Eduard. ?r«k<>aar der Botanik na dar UnlTanitlt in Lttttioh^
Dr. Moser, James, in lierlin.
Dr. Maller, Taidinand FMbarr van, ebam. Dfanelar daa botanfadm Gartana in lleQnuae.
Dr. Müller. Johann, Botaniker in Gi-nf,
Dr. Müller, Joliann Baptist, Medicinalratli in Berlin.
Dr. Malier, Johann Wilhebn, Hofrath u. Professor d. patliologisclien .Anatomie an d. Uuiversittt ia Jann.
Dr. MBnter, Andreas Heinridi Angnst, Professor der Botanik und Zoologie iu OreiAwald.
Dr. Naebtigal, Gustav, Priaident der Gestollschail für Erdkunde in Berlin.
Nenberth, Ern»t Julius, ElectrolhciuiM-iit in Dresden.
Dr. Kengebauer, Ludwig Adolph, Trofeiaor d. Medicin an 4 medieio-^cbinuy. Akadanie in Warschau.
Dr. Nennajrer, Oeorg Bahbaaar, wirkt. AdmimliUta-Batli o. Dtoaetar d. dentanhan Seewarta in Hamburg.
Dr. N i e g , Friedrieb, Profeoaor d. Mineralogie o. Geoguoüe an d. fonU n. landwirthacihalU. Akad. in HbTieoheun«
Dr. Kilaeon, Sreo, Profeseor der Zookigie in Land.
Dr. Niteeba, Bhirieli, Pmfcaeor der Zoologla an dar Fantakademla in Ihannd.
Dr. Nothnagel, Hermann. Hofrath. ProftaMir Ar Fatbokgie and Tberapie, Direotor dar nadioiniaidMii
Klinik an der üniversitAt in Jena.
Dr. Oberbeek, Anton, Proftaior der theoretiaeben Pbjrnk an der UniTaniUt in Hallai.
Dr. OlBhausen, Robert, (Jebeiuier M>'ilii i!;r»!;'i\th, rnifi'ssoi- der Mi-ilicin im ilor Uiiivorsität in Halle.
Dr. Oudemans, Cornelius Anton Johann, Prof. d. Botanik an d. Univ., Direct. d. boten. Gartens in Amstordum.
Dr. Owen, Riehard, Profsseor 'der rergWehendaa Anatomie an der Univanitlit in London.
Dr. Pagenotecher, Bofalriob AU'vnniler. ?nife»<<or d. Zimlogic n. rnlaontobgia BB d. Uuir. In Haldalbavg.
Panizsi, Frans, Apothakar nnd Botaniker in S«n Beino bei Nixza.
Dr. Pnppanhaim, Samnal, praktiadior Ant b BMin.
Dr. Pelikan, Eugen von. Geheimer Rath und MedicinaldireotOT In 8t. Fetcnbwg.
Dr. Perty, Joseph Anton, Pfofeesor der Zoologie in Bern.
Dr. Petara, IHIImIb Carl Hartwig, Profemor dar Zodogie an der UniTersiUt in Barlin.
Dr. Petersen, Theodor. PrjUident dfr Ohf-miHchen (iesellschaft in Frankfurt a. M.
Dr. Pettenkofer, Max von, Geli. Rath und i'rofessor der Hygiene an der Univeraitftt in HUndien.
Dr. Pirogoff, Nicolau« von. Geheimer Rath in St. Petersburg.
Dr. Foleck, Theodor, Professor der Pharmacie an der Universität in Breslau.
Dr. Preiss, Jobann August Ludwig. Gutcbesiteer und Botaniker in Hersberg am Han.
Dr. Prestet, Michael Äugn»t F'riedrirh, Professor der Mathematik und Physik am Oynnarinm in ftadan.
Dr. Preyer, William, Boficstb nnd PTOfeaaor der Phyaiokicia an dar UnivemiUli in Jana.
Dr. Preyss, Johana Gaoiy, Hsfieinalratb In Wien.
Dr. Pringeheim, Nikolaus, Professor der Botanik an der Univcmität in Bei-Iin.
Dr. Probat, Joost, CapiteU-Kjlmmerer und P&rrer iu UutcreooHdori; O.-A. Waldaee, Warttemberg.
laap. XTL 9
10
Dr. Rabenhorst, Gottlob Ludwig, Botaniker in Meinen.
Dr. Radlkofer, Ludwig, Professor der Botanik u dar UnivaraitAt in MftDchcn.
Dr. Kammeljiberg, Carl Friedrich Angtmt, Professor der Mineralogie an der UnWenitit ia BarHn«
Dr. Reclam. Carl Heinrich, Professor der >Micin nn der Univeraitttt in Ijiäjaig.
Dr. RuiiBs, Miix Ferdinand Friedrich, ProfeEsor der Hotftiiik an der Univerailät in Erlangen.
Dr. Regel, £duard Angoat, Staatarath und Director dea botaniachen Gartaiw in Sk Petenborg.
Dr. Reich, Ferdinand, Oberbergrath nnd Professor in Freiberg.
Dr. Reiche rdt, Eduard. Professor der Chemie und Pharmacie an der üainnitit in Jana.
Dr. Reiehardt, Heiiincb Wilhelm, Profaüor dar Botaaik in Wim.
Dr. Raiehaabaeh, Hafnrieb QtwtaT, Prafeaaor der BoUirik ia Hambmif.
Dr. Reiclic'ubnch, Juhann Peter Detlef, praktischer Arzt in Altona.
Dr. Reichert, Carl Bogialaoa, Geh. Medicinabrath a. Profeesor d. Anatomie aa d. UniTenitit in Berlin.
Dr. Reinhard, Harmaan, Oah. Medfainelwtfi, iMbidant d. Küdg^ LaodM-Hadidnal-CldlagiinM m Dmde«.
Dr R <- : n k e . Johanne«, Professor dar FflumnpliUiiologie an dar Unhrarattlt in QWtingeo.
Dr. Keias, Wilhelm, in Berlin.
Dr. Rennrd, Carl Oaadhu von, «UUchar Staataralli nnd Seeratir dar hOnigiiehen GeaeHaehaft dar
Xatnrforgcher ii^ Moskau.
Dr. Renz, Wilhelm Theodor von, Gehahaar Bofrath und königlicher Badearzt in WildUad.
Dr. Benmoni, Alazandar, Gahalmar Saaittlanilb tni praktiaebar Arat in Aaehan.
Dr. Ueuach. Fripdrieh F/dimrd von, Profesitor der Phyftik an der UniversitÄt in TftUngeo.
Dr. Reynolds, Rossel, Professor der Medicin an d«r L'uiveraität in London.
Dr. Biabardann, Bam]nahi Ward, MUilled dia KBoigBehaB Madieinal-Goll^glnnu ia Loaden.
Dr. Richter, Reinhard, Hofrnth mul TOvpctor der Realschnl« in SaaUUd.
Dr. Richthofen, Ferdinand I-'riilarr vuii, Prutcssor in lionn.
Dr. Ried, Franz Jordan, Gehcimur Hofmth nnd Prufeiii«or der Chirurgie an der ünivenitat in Jana.
Dr. Rinecker, Frans Ton, Ilofrath und Professor der Medicin an der UniveraitAt in Wflrsbaiy.
Dr. Ringiteis, Johann Nepomuk von, Geheimer Rath und Professor emer. in München.
Dr. Roemer, Ferjünand, Geheimer Bergrath und Professor der Minpralnpie nn ilor l'tiivir«itiit in Braalan*
Dr. Roeper, Johann August QuäatiaB, Profigaaor der Botanik an der UoiTenitAt in Roatoek.
Rogenhofer, Aluys, Cuatoa am aoologiaeben Hof-Oablnet in Wien.
Dr. Roth, Jiistn«, Professor der MimruloKH' Kiid Geologie an dar Unlnnitlt in Bariin.
Dr. Rottenatein, Johann Bapttat, praktiacber Arat in Paria.
Dr. Rum k er, Georg f^iedrieh Wilbelra, Doeent der Hathenutik am akadamiaaban Ojmnaaiom nnd
Piroetnr der Sttriiwart«' in IlMiiiV»iirg.
Dr. Büppel 1, Wilhelm Peter, Privatgelehrter in Frankfurt a. U.
Dr. Rfltimeyer, Ludwig, ProÜBaaor der targMebenden Anatomie an der üniverritit in Baaai.
Dr. lii.'i Si . Bonjuiiiiii .\<liilpli Moritz, rr. lV:--i 'r -.in:! ktiniisi Ijcf iun prrHi;ltip<-hpn Institnt in Barlin.
Dr. Sandberger, Fridolin, Professor der Mineralogie und Geologie an der Universität in Wttralmig.
Sattler, ttaoig Carl GottBeb, Chemiker in Sobminftnt.
Sattler, Jens Caspar, Chemiker in Schweinfurt.
Dr. Schaaffhausen, Hermann, Geheimer Mcdicinalrath und Profeaaor an der Universität in Bonn.
Dr. Sebftffer , Oarl Ailina Tiaagott Henaant, Profcwor d. Hatheoatfk n. Pbyiik an d. ünivenittt ia Jeaa.
ScliftiifiiR-., Ludwig Wilhelm, in Drcsdi-n.
Dr. Schenk, Angnafc von, Uofrath und Profeesor der Botanik an der Universittt in I^eipzig.
Dr. Beharaar, Gail Haiaridb tob, Hofratb aad k, k. «Marreieliiaabar Ooaeraiooaaal ia {.aipaig.
Schierbrnnd, Wolf Curt von, General-Licntenant b. D. in I)rp?den.
Dr. Schimpor, Wilhelm Philipp, Professor der Mineralogie u. (ieologiu ander l iiivarritlt ia Btraaalwrg.
Dr. Sehlagintweit-Sakfinlflnaki, Hermann Alfred Rudolph Toa, ia llflneben.
Dr. Schlegel, Hermann, Consenrator dea Muacams in Lieyden.
Dr. Scblömilch , Oecnr Xaver, Geh. Hchulrath u. Profeaeor d. Mathematik am PoljrtecbDiknm in Dreaden.
Dr. Schm id , Kt nst I.hrliard, (teh. Ilofrath u. Profeniior d. Miaeralogie n. Geologie an d. Uiriraraitlt ia Jnia.
Dr. Sebmidt, Fiaos Anton, Profeiaor in Uam bei Uamburg.
1]
Br. I>r. Sehnidt, HudnUnn, Oinetor dw aodogiidMi G«rtaw in Tnaiktart V.
Dr. Schnauas, Julina Carl, Direcior dca photogntphiachen Instituts in Jena.
„ Dr. 8eliD«id«r, Aaton Fricdrioh, Profeiaor dar Zookgi« an der UnivortitAt in Giena.
„ Ihr. Bohonbargk, Rkbard Monte, IMractor dm Watoobm 0«t«M in Adthidn.
Dr. Sehroff, Carl Damian Ritter vun. Hufiatli und FinftiMf MMr In GtM.
„ Dr. Sehne hardt, Theodor, Chemiker in Görltt».
„ Dr. Seillipp«!, Oeear von, PrafeaKiir dar Pathologie an dar Qnitaratttt in üiUiifgn.
„ Dr. Schult zc. Biriilinril G>h<imr>r IlniVath und Profo«sor dar GaIwrtillOUh an dar Uidmnitit in Jana.
„ Dr. Schumann, Hemuum Albert, Augenant in Dreaden.
« Sf. Sebwnlbe, Onatav, Hoftatb «ad Fraflaaor dar Anatoarfa «n dar Uairanitit bi Jana.
„ Dr. Schweikert. Joliann Gustav, SanitUwnth vud praktladur Ant in Braelao.
„ Dr. Sohweinfnrth, Georg, in Cairo.
,. Salatar, Philipp Lnflaf, iasrettr der Zoalogiaeltin Ooaillaehaft In London.
„ Dr. Scditlot, Carl Kiimniipl. Piofpssnr Pincr. in ?trn.ss!uirfj.
„ Dr. Segiiitz, GotUrivd von, liuUiuiiii-r iu ^\ ii-hciuuüliiu Ixi Sciiwi'iuturt.
Dr. Seidel, Lodwif, FrafeaiKir der Matbematiit und Aatrouomit- an dar Univenitlt in Mlnahen.
„ Dr. Beidlitz, Georg too, I>rivatdooant au dur Universität in Königsberg i. Br.
„ Dr. Seitz, Frans, Profeasor der Mediein au der Universität in Manchen.
Dr. Soligmann, Franz lioro««, ProfeHsor der Geitcbicbte der Mediein an der Univenitit in Wien.
„ Dr. Senf t, Carl Friedrich Ferdinand, Hofratk und Frofeesor en>er. in Eieenach.
„ Dr. Serrano, Matiaa Kieto, Secretir der legi, mediebdaeben Akademie hi Madrid.
„ Dr. Si-ttegast, Ilpmiaun, Geb. Regierungsrath und Diractor der landwirthaehafll. Akadenda In Proakan.
„ Dr. Siebert, Friedrich Ludwig Joaeph, ProAaaor dar Mediein an dar UniTeraiUt in Jena.
„ Dr. Siebold, Garl Theodor too, Froftiaor der Zoologie an der UaiToraitlt In MOaeiben.
„ Dr. Skofitz, Alexander, Kedac tcur der ^Oesti-rr. liotan. ZeitÄrhrift" in Wien.
M Dr. Solger, Bernhard, Priratdoceat und Proeector am anatamiwben Inatitut der Univenitftt in Uallc.
^ Dt. Sonder, Otto Vilbelni, Apotbrioar in Hamborg.
„ Dr. Soniienkalb, Hii),'ii, Midicinulratli umi rnifp'..Hiir ilcr Mrdif ln an <li r Utitvprftifiit in Laijpaig.
t, Dr. Stannius, Friedrick Uermanu, Okei'-Mvdiciuatratb und Professor einer, in Rostock.
„ Dr. Staenatrnp, Jobann Japetea, ProfeaMV der Zoologie an dar UdraraiUt in Kapanbagan.
„ Dr. Strin, Friedrich Uitf'T von. ni L'ii'iini^'Hintlt tind lVofei--sr>r dur Zuologia an der Unifanitlt In Prag.
„ Dr. Stein, WUhehn, Kegierungitrath und l'rufe«sur «aier. in Wien.
„ Dr. S toi anar, Alfred Wübafan, Pmümmt der G«>higie au d. Xanigl. Sidiaieiiben Bargakadenda bi FMberg.
Dr. Stenzfl, r.^r! Oll^lHv Willichii, Vriifissrü- timl 01*ik'lircr «n der Remladmia in Bnalan.
„ Dr. Stize 0 Ijü rger, Eriiftt, praktischor Arzt und Uutuuiker in Konstanz,
f, Dr. Stfickhardt, Emst Tlieodor, Geheimer Regierungsrath und Profeasor in Waanar.
„ Dr. Stöekhardt, Julius Adolph, G<-hoiin<>r Ilofratb und Pra£uaar iae Chaada aa dar üocat- und kual»
wirtlltcbaitliclieu Akademie in Tliaraiid.
n Dr. Strasburger, Eduard, Hofrath und Professor der Botanik an der Univerait&t in Jena.
„ Dr. Strobal de Primiero, Pellegrino, IWesi-or der Katurgaacfaichta an der UntveraitAt in Parma.
„ Dr. Strnve, Guatav Adolph, Stadti-ath in Dre.sden.
„ Dr. Stübel, Moritz Alpbuus, iu Droiiiii.
„ Dr. Snaadorf, Jnlina Gottfried, Profeasor der Chemie und Phjraik an dar Tbiecmnaiaehnie in Dreaden.
,. Dr. Saoknlalci. Tietor Felix, prakliadier Aist n, Kreetor dea ophthahüatriaeban laatttota In Wanahnn.
„ Dr. Tchibatchef, Pcttr von, in St. Putt-rshurg.
„ Dr. Tbamman, Coraeliaa Johannea, praktiaoher Ant in Derentar.
„ Dr. Tbomna, Oad, Direetor und Proftaaar aaiar. in Wlaabadan.
„ Dr. TlkOmnai PHadricL Auijust 'Wilhelm, Professor und (»Wrleluur an Ii r llriilr* Im'.' in OhrJi ..f
„ Dr. Toiaplar, Angnat, Hofratb und Profeasor dar Pbjraik m der pol,ytechniBcbeu Uochachulc iu Dresden.
„ Dr. Trattenbaehar, Ibthfau, praictiaeher Ant in MAnehan.
„ Trcvisan, Victor Benedict Anton Graf von, k. k. üsterrpichisc-hor Küromerer in Padua,
n Dr. Troeltioh, A. F. von, Profesaor der Ohrenheilkunde an der Univeraitit in Wünburg.
Digitized by Google
12
Dl'. Troge bei, Franz IlerrnaiiD, üeh. RcgitrungBrath u. rrofessor d. Zoologie an d. Univerritlt in Bou.
Dr. Tischodi, Johum Jacob Baron von, Gesandter der Schweiz in Wien.
Dr. Tuckermann, Eduard, Fhtfeaaor der Botaaik an dar Akaifawte m Amhenti Kew-Hampiliii«.
Tulasne, Ludwig, Profeaior ennr. in Paria.
Dr. Tyuilnll, John, Professor der Phy.iik an der Royal Institution in I^ndon.
Dr. Ubde, Cari WUlialm Fodinand, MadkiDalrath und Protaaor in BimuBMhwtig.
Dr. Tftlantiii, Gcbrid Omtav, Praftaior der Physiologie an dar ÜBkanillt in Bern.
Th. Tidal. Ignaz, Professor der Phy.tiologie an der UniTenitKt in TafeBeia.
Dr. Vintachgaa, Ilax Ritter von, Profeem dar Cliynolagie an dar UahenitAt io Innabmck. ^
Dr. Tirchow, Kndolph, QA. Mefieinalrath und ProfeMor der Anatomie aa dar Uninrrittt in Berlin.
Dr. V oi g t lUndcT . Carl Friedrich, I'rofpssnr an der ThieWlaneischuk- in Dresden.
Dr. Voit, Carl v«mi, Profeesor der Physiologie an dar Univerntät in Manchen.
Dr. Yolger, Georg Hdmiob Otto, IVofeiaor in Fnmkftnt a. H.
Dr. Vr\. .Tulintiti Klizn de. Privat-Clienjikcr im Il.iag,
Dr. Wagen er. Guido Kicbard, Profeuor der Mediciu au der Univerntät in Marlmg.
Dr. Wagner, Hermann, Piofeaeoi der Brdknnde an der IMvenillft in KBnffilMrg.
Dr. Wagner, Koritz Friedrich, Profesi-or und Dircctor dos vthnologiadnn Unaeona in HftwiHB.
Dr. Waitz, Friedrich August Carl, praktischer Arst in Batavia.
Waldbarg-Zall-Travahbarg , Carl Jaeapii Onf wo, Baii9tnianBa.D. anf fleUeaaZd teObanehwaban.
Dr. Waldeyer, Blinrich Wilhelm GoffTriid, Pinff^^nr ilrr Midioin an dpr Univpruifftt in Strassl^inrg,
Dr. Weber, Theodor, (ieheimer Jlc-dicinnlrath und I'ryiMior der liedicin an der Universität in Hallo.
Dr. W. 1 < r. Wilhelm Eduard, Geheimer HofraÜi n. ProAiaor der FbjiOc aa der Uaivmittt in CKttUngn.
Dr. Weinlsnd, David Friedrich, in Esslingen.
Dr. Weis manu, August, Professor der Zoologie an der Universitit in FVeiharg i. Br.
Dr. W ei 8.1, Guido, Arzt in Berlin.
Weatwood, .lohanu, Professor der Natnrgeaobiidite an der Univeraittft in Oxford.
Dr. Weyer, Georg Daniel Ednard, PraÜMMr der Ifatbematflc o. Aatrencnda an der Unlrinillt in Hai,
Dr. Wichel, Ckrl Werner Max, Profe^'<or drr Physik und Chemie am Bealgjnnnaainn in Hambug.
Dr. Wiedereheim, Robert, Pkofeasor der Anatomie an der Umienitat in Frei borg {. Br.
Dr. Wigand, Jnüoa Wübelni Albert, Prai^Bitor der Botanik an der DuTanitlt in Maiburg.
Dr. Will klimm, Ileinriob Moritz, Professor d.r Rotanik an drr Uniwnitftt in Prag.
Dr. Winckel, Ftana, Gdteimer Ucdidnalrath, l^rofessor und Director des Königlichen liathindiiiigi»
Taetftnte h Dreedcn.
Dr. W : n k li r. ("ItmcriH Alexander, Itergrafli iir.d Profpssnr (irr ("In i: io .in der Bcrgakadeniia in Freihi rir i S.
l>r, W in u ecke, Friedrich Augost Theodor, Profeasor der Astronomie an der Unifwrftit und Director
^er Starawart« in Straaelnirg i. E.
Dr. Wittich, Wilhelm Heinrich von, ProfrjiFnr drr IMiyHiolrgip an der ünivtTsif.H» in KöiiicFlM-rg.
Dr. Wittroack, Ludwig, Custoe d. köoigl. landwirtLschaftl. Museums, Privatdocent d. UniveiBitÄt und
Oeaaralaecratlr d. Oartenban-Yereine in Berlbi.
Dr. Wöhler, Friedrich, Och. nbrr-Mrdiciiinlrath o. Professor d. Chende an d. l'nivcrsifiit in (löttingen»
Wüllerstorf-Ürbair, Bernhard Freiherr von, wirkhcber Geheimrath tmd Vice-Adroiral in Graz.
Dr. Wullner, Friedrich Bemann Anton Adolph, Professor der Physik am Polyteclmilnna in Aacben.
Dr. Zantodegehi, Franz, Ahbp und Professor der P!iy«ik an der Univcrtität in Padua.
Dr. Zech, Paul Heinrich von, Profes.sor der Phy-^ik am Polytechnikum iu Stuttgart.
Dr. Zellor, Emst, Uediciaalnth und Director der königlichen Heil- und Pflcgeanstalt in WinnenthaL
Dr. Zeller, Gustav Hermann von, Obcr^Finanzrath und Director der CaUster-Commisaion in StnttgaK.
Dr. Zenker, Friedrich Albert, Professor der pathologischen Anatomie nn der Univernttt in Erlangen.
Dr. Zcphsrovich, Victor L.copold Ritter von, Ober-Bergrath u. ProfcFeor d. Mineralogie an d. Univ. in Pn§»
Dr. Zeuner, Guatav, Gebeimer Beigrath und Director der polytechniachen Hoohachnla in Dreaden.
Zigno, Adnlka IVeibanr vaa, in Pkdoa.
Dr. Zillner, Fraaa Valentin, Diraelar dar Lmnaiiatalt in SaUnrg.
13
Ellsabetta Fiorlnl-MiizzaiitL*)
Am 28. April 1879 ttarb zu Rom die durch Gnat and Gemflth gleich aiug««eichDet« Grifin EHi«-
1>«tta Fiorini, veretiplichte Mnzznnti, durch rfibmlxlM' Lii-tungcn auf Aem CteHcte der Botanik auch in
««Heran KreiMB bekannt nnd geacbtet. Sn die Vefat«rbeue dee höbe Alter von 89 Jehren erreiebte, ao hat
■ie Ihre >nf dcnedbcii Odiieta aiMtenden iMtOlutea Landflente Tenore, Gmeone, Manri, Bavi, Moria,
Gaaparrini, de Notaria, Ftflatore, Bertdoni, Tiaiaiii, mit denen sie txixa Tbcil periönli«sh bekannt war, sämmt-
lieh flberiebl, M dus «oh mit ifaraoii Tode ein Kreia von herrorrageDden Namen geeehloiaen hat, wekbe dem
Studiuiu der hotamiaehea Wiaeenachaft in Italien einen neuen Impnla g<i^ben haben.]
G'Vioriii in TfrriK'iini um Knilo de» vorigen Jshrliundfrty, erhielt diu Griilin Fnilril •■irii- iiui^^'i'zcith-
nete Bildung und hatte das Glück, firocchi'a Unterricht in genieiaeu, dessen eifrigst« Schülerin sie wurde.
Nach Oeherwindmg nrnimiefalbcher fiehwierigheiten, die ihr hanptaäehlieh der Mangel an Ktegrariadien BSlle-
mittfln li.:r<itr*<\ i.nt liiirtf jii-. I>e5ünili.rs von dorn ihr seit friilfslir Jugend iniii^; lielVoiitulrtin Dr. Jo Notsri«
in Genua, dem herrorragendsten Kenner der Mooeflora ItalieiM, unterstfitat, im Jahre 1831: «Specimen Oryo-
Ingiae Remanae". jedenbile ihr herOhmteet«* Werk, «nfehee sehn Jahre epUar ahie «reito Anlage erlebte.
Dit-M- PiiMlrnti .1!, w. lrhp sie mit mehreren ausgezeichneten Miioüforfrli' rn dfs Atiülandcs in Verlmuliiiig lirachle,
trug wcBcutiich da£U lM>i, daa Studium der Moose in Italien in neue Anregung zu bringen. Später wandte
lUh Terrtoiheoe ftit ausscblieiaNeh der Unterandrag der BBewuMW ftlgen wn, von denen i(e ehiige
schone Specien neu entdeckte. Das5 sie ji>doch du« MooBstudium stet» fortcnlfiviitf, Ix-weivt niclit nur die
in ihrer letzten Arbeit, der kurz vor ihrem Tode erschienenen ,,Florula del Ctilosseo", gegebene llflifrsicht
Ober die Moose dieser grOMMÜg«! Bainen, aondem auch eine kleiua Abhandlung vom Jahre 1874, welche
die Beschreibung elnea nenea Mooees, ITypmm Formianttm, aus der Provinz Neapel zum Gegenstande hat.
Auch war sie stets AMg hedaeht, ihr MooRherbarinm zu vergrössern; von verschiedenen Sammleni de» Aus-
lände« erhielt gie Sendungen, die sie stets innig erfreuten, und noch auf ihrem Krankenbette »ull die letzte
kleine Gabe • im >^ Frenndae in Deatechland, beetehend in Mauritt«» und C^loD-Uoosea, nach den Mitthcü-
oiigaD ihrer Itl> petochter Avmlb des Entzaclcena bei Dir hertorgemibn and aie auf Augenblicke ihre Leiden
hnben vergossen lassen.
Frflker in glacklicher Ehe lebend, verlor die Grifin mit der Zeit Alka, was ae Thearee aof dar
Welt beaeaaen hatte, bad jedoeh in der mehte dea Teiatarhenen aoageniehneten Bolanikan Maori, Ae rf«
an Kindcsstatt angenommen und erzogen hatte, Contesan Enrichett« Fiorini, eine liebende Tochter und treue
Pflegerin wihrend der Krankheit ihrer leisten Lebensjahre. Sie Grkfiu lebte gewöhnlich in Kam; nur wAhrend
der SvnnneinMMto veriieaa rie die ewige Stadt, nm in Tirraeiaa, ihrem Gehnrtaorte, m Wehnen, wo aie ein
haiiW. Nodi im Jnhrc I871 l>eiiuchfe »ie, die V;, riin inclit/Jj^jiihrige, den Ik/faniMln ii G'ii^'i t .Hs /ii
Fhmn and hatte dort, obwohl durch die Reiae aehr angegriffen, groaaen geistigen Genuas, nicht nur durch
die FBle dce AnafeatelMea, sondern anoh danh die parataliehe Bekanntsthalt mit ebngeo Mislindisehea,
nnmentlicli auch deutsclien. Botnnikern Denn bis zum letzten Alliemzuge besass sie einen leljlmftcn Geist
und ein für alles ikfaüne, lirosse und Gute empfanglichea Uemüth, welches begeistert war fOr die Statur und
ToS Mandliehar Liehe aar Plansenwelt. So nnterindt aie, wanngleieh Jahre lang durch gebrechUofaen KOrper
auf ihr Zimmer frewiesen, einen lebhaften Verkehr mit Oli iehitrebcnden und war un] arl' iisch und gerecht
genug, auch die geringsten Leistungen Anderer auf dem Gebiet« der Botanik willig anzuerkennen. Uharak«
t tri« lisch für ihr gante« Wesen ist in dieser Badehang daa Bakmatoias, welches aie ao eiaan Freood garkhtet
hat: „Ich habe," sagt sie, „geistige Verdienste stets hoeh geach&taft, aber aar dann, wau aia mit dar Tngaod
vereinigt rind, welche das Endziel alles Forsohens sein suU".
DiaGrifia war Mitg^ed verwdiiedener gelehrter OeediadiaAen, wie der Aeeademia Pootlflcia dei Nnovi
Lincei , der R Artndemia di Torinn. d< r K. Arrndi mia eronemirn-agrsria dei Georgofili di Firenze, der R.
Society ToBcana di agricoltnrs, der Acadeuiie d'agriculture de Bruzellea etc. Auch unserer LisojMildiniacfa-
CaraBniaehe« Akadami» iat aie dttrch Oeaefaeoke einiger ihrer Werke nahe gatantaa.
Im Folgenden geben wir ein YanaiehnjaB ihrer Schriften:
1. NoUsie aopra podie piaiita da aggiangsMi al Frodromo deOa Flen RooNum. Gioni. Areadieo. Boi», 18S8.
a. Appendion al VnAtvmo ddb Fkm Romaan.
«) Kach feendiichcn lOtthtlfanigeB daa Harn i^^athahaia Adalbert Aakaeb, M. A. ». au CWta.
Digitized by Google
14
5. BpMiBMii BiTologiM Sommimu BomM 1881. Ed. dton. Bo«M 1841.
4. 8opr» nna niuivH iliiitoHMfe, Alti MV Acv. doi N'uuvi LiaMi, 16B6.
6. Sofn d» nuove algho ddle aoqiie «Ibule. Rom», 1867.
6. Soll» idmtiti dd Nortoe eoo fl Golkim. Boa», 1857.
7. .Santo (Ii (in nippoi-to del cli. tig. Montnguo alla eoc. iinp. cent. di Agricoltim. Mti Am. im B. Lwoait 1868.
ü. De novis mycrophycaw. Atti Acc. dei n. Lincei, 1860.
9. SrttMenioiio di «n muxn dtataoMB. Alt! Ado. ddi n. Und, 1881.
10. Oldllftrinn. <1p11(> niini'i-n- CortiPt/i. Commentario della Roc. critt. it. N. 1^. Ocnov«, 1862.
11. WeroiicG osscrvate uclle actjae minerali di TetTacina. Atti Aec. dui a. Lincai, 1863.
15. OMenMkne ndk aattri» odotwU dalk (Molrix, Juth^ihm e dim«iM di lu» imon nierafiga». Atti
Acc. dei n. Lincci, 1854-
13. Si>{>ra unk nuova fj^ccic ili .tlniodictvoii v Bopra un aiiigularc ürgaiuEuio di alga uniccUulare. .\tU Acc.
dei n. Lincpi, lS6r>.
14. Coatinnazione e fiuc dulJc Uicroiiece deUe aoque minerali di Terrmcina. Atti Aoc d«i b. linotii 1867.
Ift. 8a]la dadophora viandHm dol Kütaing. Atti Acc. dai n. Liaoei, 1868.
16. Oenao nilla vegetweione dalh «idiitB ddi* Ifanran ia bbb npida •noniMW di lagUo. Atti Aee. dai
B. LiBC«, 1869.
17. Kola critiea mW anormaliU di uu organiamo crittogamica. Atti Am. dui a. Liaeai, 1871.
18. 8aoto doli' opu^<i ui:i Ml 'Ic rioaniw amlionilflli» a lirialiolia del fumgiii daU' Ab. S. B. Ganoj. Atti Aee.
dei B. Liucui, 1872.
19. Bofini dae naeva aiweia arittofiaiieiie. AUi Ac& dai a. liaed, 1874.
90. Herab dal Goloaaeo^ Atti Aee. dei b. Liaeei, Ab. 1876— 76>-77— 78.
ElDgegBiigene Sdirifleii.
(Vom 16. AügiiBt bia 16. September 1870. Forlaetnwg.)
l9<48UB«faBtBnlUataijaf>«nr-ToilE. AaBak.
Tal. XI, Nff. 9—19. Neir-Toak 1878. 8*. — Ruaaell:
Melaa aa aadaat iMan arNnrZaaland. p.'.'5l 2ß.'>.
Hindo: < Ml ("ii»iiilnnl> ticm ilic ' h.izv and Ciiirmnati croup
of tlte Cambru-biluriAD ct. p. S&l-9(i» {i ItX.: — id.: Uu
— Leeda; BMant iirofieaa to lanitarTadencc. p. 2fj<;— 2Tis
— LaKTcnri»; l>rs(Ti)ilion of a iiew Hpccies <\' liini »f ilic
MBUs J'd' r,,-,,.^ [i. LN:i. Itarrett; ^..lt^•s cii tlic
Lowpr llclili 1 hrrg im ks r.i l'i rt .Imis N, Y. »itli ile.Miiji-
tiou of « iifw s|>wi(s I f l'li r(<]iod. p. 2!Kl— 2!>H. — Grote:
I>eicripiioiis of uev ^octuae, u. 906—906. — Jordan: A
partial •noima of llie üaliaa m Opper Geoaiia. p.607— 677.
— CeeiesTiM IfyamycttM «rae UiitaSStatea. 9.918
—409.
Aawri«. Jeiraal of teieBee aad A>ts. 3. 8er.
Vol. XVIII. Nr. 10 ! AtitriiBt I.^Tü. Xr-w-nnvcn 1879.
8*. — tptiaui: lejuHiial moraines of tbe Nortli-Aniericau
ice-eheet. p. 81— IML — Gatter: llienBiiatampIqr «ilh
Taiiai^>A»iDdi otjacthe. p.«6-«8.— XfiBbän.-fiigBttic
atnte ia inm. p. 99-106. — HÜKard: Ute Ion« of the
Mlartuippi vaBf), and the Acolian hypotbrsüi. p. lOfi— 112.
— I'eircT: Oll a nipdiod of »wiiinui; |>endulumii for the
datcnn:n,ili.!ii i t ;.rra%ity, jin'po.nrd liy M. Kayp. p. 11:2 — lITt.
— Camp bei 1; GcoloBy ut Virgijiia. n. l'iäS — bleven-
son: On the Lamane Rioun «f äoutkeni Calamda and
Nortbeni New Mexico, p. 129—139.
Kobbe, F.: Die landwirthücliafllichen Venucha-
SUtionen. Bd. 24. IIft.2. Berlin 1879. 8« — Kln^rb-
Diaiin u. Vieth; lirnliai hlniif.') n hItt iiii> Milcliscrrftinn
und den KfllecIiAlt «ii r Milch «u < iner gr<i!.M>rr ii KiililiKnl«?.
p. 81 — 97 (1 'iat I. — NVriii: Zur licstirommii; dor in
naaser U«licbcu l'butiuhortfture iu äupervl>o»i|b»tea d. 99
—IIS. — EBaarliaft StauKaa Ober die SaateUamiR
Ib der Fflaaie. p. 119— If
p. 119-lflO a Tfet^
Geolog. Society ia LoadoB. Quart erly Jonma).
Vol. XXXY. Pt. 3, Vr. 139. LoadciB 1879. 8«. —
formatioinlp Caaadä aad flroia ttc Imnt etrboBSbnwa ia
S, , fluid p.H70— !«» (3 Taf.). — Phillipe: A mmribtition
10 itii' histurv of niiiieral veiiii^ p. 800— .S9<i - .luket-
11 r !■ w II t>: Oll thn sontherly pilrnaion of tho Heüsle H4«ildrT-
l Ih> in Lim uiiisliii f p. 397 42«) Hulke: Vfctifaurv*
]'iiiilrnjtig, a ncw Wcalden Liinosaiir. p. 421 — 424 i\ Taf j.
— Mackiutosh; On the erratic bhx'kg or boulder» of the
«est of England aiid eait of Wales, p. 426—156 (1 Taf.).
— Seeley : Ob a fetnur and a bumenia «f a &mall inamaMl
tnm tiw atooaafield slatc. p. 456— 44B.— Etheridire: ONi
the occnrrenee of the Reniis Ihthyrocari» in the lo« er car-
boniferouB series of Scotlnnd. p. 404 —474 1 1 Taf.). — b o 1 1 a s :
On the Sihirian rif ( arillir. p.47r>- .W»7 (1 Taf i. - Riitler:
On iierhtic and splienilitir slructur«) in the lavas ot ih'/
üiyder Fawr, Kortli Wales, q. fMlS— 510. — bolla«: On
eewe tavee^eea nanrana nroai ua xnaoM. oaogionaiaiB
ef Sirath Wdea. p. 611—616. — Adama: Oa reiaains «if
Masiiydtm and other yertebrala of the Mioccne be<ls nf the
Ma ltese Inlands- p. .'»17- .'>31 (1 Tat'.). — Cbamper uo wn «•:
Note« on Üw »trucliiri" of üic palacozoic diütricla of Waat
tiomerspt. p. riS2— r>J.S. Wuodward: ('ontribvtioia tO
the knowleilgf uf fossil Crustacc*. p. 549- 556.
8oc. Imp. dea Katnralittea de Moacoii. Balletin.
Tome UV. Ann^ 1879. Nr. I. Moscou 1879. 8«.
(4 Taf.). — MaxImoTict: Ad flnrae Aalae orientalis
cognitionem mclioreni frajfmcnta. p 1 - 7:! Itmi i r hi ri :
Sur Ia oonalitution protiahl«' df» rinpups des c ini i.-., j:, 7i
7fl. T'esMw: I eher d'.'ti lj;>u dt-r sctii'miiinti'U uuncr-
älmÜrh-: i: I k. i>i-n eiaiffer Kn'n heiiti-.! hf. p 7i) — U5|4Taf-i.
— LindciDanu: (jclegeutliche iit'uljacbtuugcn vcnbtder-
lirhrr Sterne, p. 116— iS. — Ke^ei: Keiaeberichte. p.U4
— 14f». — RAilakoff: Omhboloiiwbe BemerktiMan Ober
Iküsurahicn. Moldau, WalaK-hai, ßulipiricn u. Oat-Kumelira.
p. l.'itV 17h. - \ Hr iiriaga: Heliriige i\ir Ki-uutuins de«
RilWaaauekJMa (Fktatodgk* WaUiu Ißch.). p. 179— aoi.
Digitized by Google
15
— Nouveaux McnioiirB JumcXIV l.ivniisun I,
MoMon IfTil. l". iT rj.iDL '.csl. -- Truutscliulil:
Die Kftlkl'nirhf M'ti M i^iisi hkiivta, t;iii<' MusidtTaphie de»
«beren lirn'kiilk';. |i 1 iJ. Scliai-s. i7 Tu: i.
Sfttuw. 0«M)beh. »bU" ia OrMdan. Sitmngi.
Bnl^to. Jg. 1878. JaHt—Jhemlb». "Dntäm 1879.
8*- — llarnack: Vehtr dm aJlfenebieii BArnnbcnrrifT u.
•dnu Auwcudliarki'it in d«r NatlufarschuDir. |). 1Tb liSÜ.
— Tiiiilcr: Dip plwtromtirisrlifn llilfsmitti! der Ntnizeit.
P li^j IH-t (ieiiiitz: l'rntorolii«^ von Kii<Tsb»ch u.
kotiniaisjürt' in der OberisiuiU. p. lOtt — liKi. — id.; Die
M'rkios<'lti'ri H'il/iT aus 4eB DuiinoB von in
K. Oeielltcb. d. Wi». in Göttingen. .\bbanJ-
lunpen. H<i. 24. (iöttiüK. ii 1879. 4». — Griieb»ch:
SviiiIm,::!.' iiil ti-muii .\r^' i:iii.;«n- /.»ril'/ ItcarUdtuiig. 3Wp.
— KifM-ke: l clwr ila» jMiiiijcToinulorürlie KIcinenUrgCMta
der KlektrodjoMnik. «8 p. — Schering: BaitiBMng 4m
qiuulntiitrben Rc9l-Charakt«rt. 47 p,
„FhUoBkthie" zu Neiise. Zwanzigsfcr Dfrlcht,
vom Mui 1877 — Aiip. Is7!». Niinsp 187',». 8'^. H Taf.).
■ — Zurliarias- I flii r cli ktr •-i Ki I. nchtiini;. )i fjT — 60.
— id.; I <'Ih r lii«' Ai hiL'p- \'<i\ !■ iii.'t ■vi-lir-'l'elrürapbcu, «pe-
äfll l'iir r.i- ^Milt 1. 1 ./,i.|.iL N.'^-T [1. 7,')
Institut Dational GoiiÄvois. Tonn- XIV, 1878
— IhT'J. Cxii- v..- Ib7':». 4". — (l!n-.i:n.ir. : Mt-miiirc
gut Ia tritri^iliinuiitiuii dts li'niii.s hm iiiri » ilfs uomlires Pre-
miers L-ii formes quadratiijiics. Ui y.
Aend. Lapdr. dM SoImmm de 8t>PM«nboiuf.
BttOath. Toow ZXT, Nr. 4. 8t.-P4tanboiur« 1879.
4*. — Jeleneff: H«cher< Iii-< liistolriiriiino-i nur Ic ccrrHct
dn FHnmifnm IkHiiatSü. p. :i:t:i Mri. srbmnlhausen:
llatäriaiix pnur Ia <•^lnIlni^^.lll• i- de Ia lliirv jiiriuiiiquu d<>
Busiic p. 'M'> -.'UH. liiin:.'! ; KiuimiTution de tontes Ifs
■Usolacees. rfriiriliio^ jn-^iii'u pr>»t'iit en MoiiKolie. p. 34H
— 371. — Brcdichiu: Krmariini's güiii-ralc!) sur In.i cninptes.
n.S7l— sas. — Uarsilowsky: üor ic^ azml^rivt^ du totaol.
*. 479-48& — Bneklnndi OoMmuntertton biMM» mr
rappnltion de h eomUe Bnche m 19TB. p. 488—801.
Hilgcudorf . F.; B;. vim Tlnn. W. Pct«« in
Mi.i^'!itubi(jae ge!iammelt«n C'ruütAceeu. Sep.-Abdr. aus
d. MoDBtsber. der Berliner Afcndwfa vom S8. Nor.
1878. 8«.
IL K. tBdmiidw HoBhuimln n Brtna. Pro-
gnuiim für 1m7H— HO. Kiiinn l87!t. 40
Prendhomme de Borre, A. : Note «ur le Brtgnn»
Ariimimt. 8«i».-Abdr. mir d. Comptea-rendoe de k
80c. Entomologique de B*lniqne, 7 Juin 1879.
Kais. Admiralität in Berlin. Annalcn d. Hydro-
graphin n. niaritiiii Mi1i<-nil<i({ic. .Ig 7. llfl. VTIT.
Berlin 1879. 4". — I i bcr 11111^1^ Krgclmi.^sL' dor neueren
Titfseoforsrliiinspn. III. Stiller oder < i rosser Orcan. p. 369
— S7H. — Kerieiit ilWr die vom 21.-^4. Mai d. J. gtatt-
nbabten vergleichcndea Versuche mit verachiedeDCn Meb^
Bpuüe» auf <ler Intel WAugerouK- p. ii78— S87. — Eimi^
Unaiiae im sOdwcaUidieB Tieila dea Sndatlantticlwn Occana.
— Waahridilan fllr Baeftlirar. /g.X. Nr. 88-^88.
Berlin 1879. 4*.
Deutsche Rundschau Tür Geographie n. Statistik.
Hcrausgeg. v K. Arrmits. Jg. I. Hft. 12. Wien
lH7!i. 8". — W nlKr-nliaiHT: /i>r l..'Ml.irbl.' dir Tiden:
ine8.sniii;eu. p. 5.*i — Schwciger-Len-hriifeld-
2«ei l'ilgerwpjre dnrcj> Arabien. p.6!l6— «08. - Steiano-
Ti0: Der Kaxun. p. (iUO— ttlS. — Rohlfs: CjTenaika oder
Berka. Urkiaclwa Vilajet f. 614-6i«.
Alma mater. Organ f. Hochschulen. Jg. 4.
Nr. -i-l 35. Wien 1879. 4«.
Satter, F.: Kniomologiache Nachrichten. Jg o.
Hft. 16. 17 Quedlinburg 1879. 8«. — Rudow: Uu-
regelmtsiiigiii Flunultjeailer bei Hymeoopteren. p 209—211.
— Boecker; l'elier die Wunderuni! von Vanento Carilui.
p. 211 — 21«. — Üri-^i liUe: l'i'liHr (i;i-> Kii'rlff^eii der li'li-
neumouiden. p. JJi -"--i'^
AftiOBom. Oesellotanft in Leipsig. Vierteljahrs-
■olirift. lg. 14. Hft. 8. Upnfg 1879. 8*.
AwüBto toyale te WMmIm d« BelgiqML
BnlleHa. Amrfe 1879. 8"* SMe. T. ZIIL Mr. 7.
»ruxollcs 1879. 8«. — Borlde: Cbeix d'elNemtiene
iLirtir^e»!«. p. 784—774. — Waaaelge: Trol« nomvellea
obBCrvationn de laniinage de Ia Ifte foetile. p. 774 — 7S7. —
Oalle?.: Des »ecoum immikliato k donucr aox uuvrier»
bunllleur^ biasite n. 7S7— 794. — Casae: De la Talaur des
iiijei lionn de saag dan» Is^dasa ceDalalre eeea-cittand p.798
- «Sil,
Die Natur Herau§geg. v. K. HdlUr. Jff. 98.
Nr. 30—46. Halle 1878. 4».
: ^Vlake ober die landwirthschaft-
iddedaDar Mergel-Arten und dfaer
deren Anffindnnif in der Umgegend von Wefannr.
Weiiinir 1849 8». — Der Goldbergban bei Weida
im (irossbi'rzügthHine S..iph»en. Weimar 1854. 8*. —
Der Loaclier tv-e bei Andit mäpIi am Ubtiii. Weimnr
1856. 8". -- Ek-rgleuto u. .M italliirbi iti r d. r Urzeit.
Sep.-Abdr. aus d. riren,dn.'-ii , IV. IKlJl. Der
(tenfer See und aeine Umgebuug. Kiiui luiturwisseu-
schaftlicbe Skizae der Alpcnwelt. Weimar 1877. 8*.
— Sie nenere Oeologie in ihren Mittt^ln u. Erfolgen.
Untere Zeil Dentaehe Rame d. Gegenwart. N. F.
Jg. Xm. Ell. so. — QMeeher u. Eieieit nit BOsk.
sieht ziigleioh anf Thfiringen und die norddentsehe
Ebene Ibid. Jg. XTV. Ilft. 8. — Die ürgeachichte
des Menseben u. die mineralogisohe Deatang der alten
Steinvt'affen u. anderen Steingorüthe. Die Nutur. N. F.
Jg. IV. Nr, 14. — Klima, Pflanzen- u. Thierleben in
ihren gegeoKoitigen Beriahn^M. Oneam Zeit. M. F.
Jg. XV. Hfl. 1.
■ew fcalMld IdbUM«. Tranaactione and pro-
ceeding« 1878. ToL XL Edttad bgr Jftmea Heetor.
Wellington 18T9. 6*. — Parnell; Ob antarvtle tat'
plaraüon. ji. 31— 38. — Bamlnn: The Maori eanoe. p. 71
7fi, Colenso: Omtributioua towurds u betfcr Icnew-
ledge of the Maori rare p. 77— ItK!. — id : ihi the igno*
rance of Ibe aiirieiit Mpw /eolanders ol Ihe um; of pro-
jcctile vrcapons. p. KMi 118, H ickerton : <)ii teraporary
and variable Mars. p. 119 — 124. — Id.: l'artial inipart:
A pusaiblo expliuuitiuu ot' Ihe origili of the solar syateui,
comets, and other phenomena of die unlvenie. p. 125—132.
— Adams: On tlie catailalion of distances by mcans ot
redprocml vertical aiif;lcs. p. 132 — 14<>. I'ope: A Atf-
SCription of inexiiensive apjiaratus for nieasurinf; the anales
of po.fition and distuinci of double Star*, und ihe methnd
of usiMi; it. 11. 141 1
in^ in ibe Weka i'a
I II. - Cameron: On tliu roik |i.iinl-
'ass. p. \M -1&7. — l'boiuson: iUrat
werds. p 157-18».— Haakellt On sone
Oaeeidat h New Zaabttid. p 187— SK — Tkemeon: Nev
Zi-.ilitid (Vnstacea with deserintionB of new ^peeie». p. XM
LM-i. id.: On Ibe New Zealand Kntomostraea. p. 251
L>i>;> ron ell: On Demt rdbtoni, a marine spidrr froin
I ini[iliiU p. 203- 2*W. — .\rtlinr: <*n the brown
tront mtruiliieed into Otai?«. p. 271 2!Xt Ilntton: Tbo
ä«a Anemone« »f New /«alaml. p. 3<W— 31i. ~ iiL: Cata-
loguo of tbe bithertu described worms of Nu» Zealand.
P.S14— 887.— i d : On Pbodstrocarns rmmme*l«t»$, Unelin.
Digitized by Google
If.
p. sn— >87. — Bvtttr: AüMnn to Brt of specie», »ad
notiecs of ran Mcurrenccs linee Ih« publication »f „'l'hp
Birdg of New Zealmnd". p. 361—866. — id.: Fiirllier rmi-
trilintioas to the ormtholofjr of New Zpuland. p. ;)(!«>— 37<>.
— Cheeseroan: DeKriptions of tiiree new speciei« of Opiiito-
brancldat« MoUnan. p. 878 -iMt. - CurV. Oii Pituri, a
new Tcgetable product that dnerres furtlier iureati^atioii,
p. 411 — 41A. — Petrie: I>e««-ri])(iaii of a uew apccies of
UyNHMa. p. 436 — 427. — Buchanan: Description of a
MV qiedea of Celmma. p. 437 — 438. — Ilector: Notice
4lf « new »pccio» of Pomtvhrri.^ (P. tninuu. p. 4^ — 429.
— Haniiltnn: List i't iilaiit.'i collectpii in t)ie distriii uf
Okarita. p. 4S6 i'iü. - Kirk; Notes on Mr. llaniilton'ü
colli« tii.ii of Okarita plant«, p. 430—414 — iJ : Nute» on
tbe tKit«iiy of Waibekv. Bangitoto, and uthi-r ialauds in tlie
fiaunki OaK, p^Ui— 464.— id.: On the export of Vaagut
tmn New Zeihnd. p. 464 >- 486. — id.: New «pecin of
iMemmdium. p. 466 — 467. — id.: New »pe<'ies of Hymeno-
phyllatu p. 4A7- 4.W. — id.: IV»criplion8 «jf new plant«,
p. 463 — 466- — Skey' t>n the cause of the movement« uf
carapbor when plareii lipon the surface uf «Htcr. p. 47S
— 186. — id.: Ün Osomosc, as the cause of the persistent
HipaHin «r Ib mlir. p. 48»-4«0. - id.: On Uw
Mlnn nd cum af TawÜMort «nlMaioo dgurei. p. 490
<98l — T. HmiI: Ol Um gaolMieal itnKtnra oT Buks
PHdnnla. p. «B-Stt:
(FaclMttmi( fUl^t)
Aufruf
an die Vertreter und Freunde der Naturwissenschaft.
Im Juli diesca Jahres waren gerade 70 Jahre ver-
flonaa, MÜdan der grona daatadha NatnEm^er
Samuel ThomM von sammering
den ersten galvanischen Telegraiilieii erfuinlen und
{traktiach ausgeführt und bietdnrch deu deutschen
Ifatieoalndi» tMkA rad aaiiMii KaaMa die Anarken-
anng Ji-r Mit- und X.ifhwidt pfSlichort hat.
Schon längst wurde daher von hiesigen Vertretern
und Fnmiidaa dar TMm wlMaMihaft der Gadanka tn'a
Augo pef«««f, i-iT Fhi<Mi Sriinnirring'a eio «flidigea
Denkninl zu errichten und /.war luvr iu Fraakflut •.]!.,
wo derselbe Jahrzolint« lang als praktiadier Acrt od
aia denkender Menschenfreund gewirlct hat.
Im Anfange des Jahres 1866 wurden bereits
dnreb ein OoiaiM Beiträge erhol>en: drei Verehrer
Sdnmering'a itelltco die Summe von fl. 1500 lur
▼arfOgung, eine mtUM Spende kaai vom CSopenikva-
Terein aus Tfaorn, der Oeburtsatadt Sümmering's,
vad man aehidcta aiab gerade an, auch das grftaaere
PfeMIkiH nr Zieidurang tob Beitrigen aBragaben,
•Ib die politischen Ereignisiu^' jene« Jahres die Aus-
ühmag dea aobönen Planea in die Fem« rückten.
Haata dtrite ea mm aa der Zeit aifai, dentelbeB end-
lich einmal zu verwirklichen uiid diur.it i ine Ehren-
aobnld FranliAirta wie gans Deutschlands abautragen.
Dia TenUade dv im BM«imiliiitgiiwim wr-
Sencken bergische 11 naturturitcli enden Gesell-
schaft, de« Physikalisrhen V, ri ins, des Ver-
eins fflr Geographie, sowie des Aerztliohen
Vereina, Iiaben daher beschlossen, sich der Sadia
aiit allem Eifer Huziinehmeo, und ist das untaneicb-
nate Oomiti mit den weiteren SoliritteB betraat wordea.
DamMlbaB iat ea bereits gelungen, da« tob dem Tor-
st«rbenen Bildhauer vun ilcr I.auuitz gefertigte
Ojrpemodell einer Statne dea lierülmiton MaoDaai ein
Werk Toll Krafk, Wahrheit and KnastTolIeBdaag, ana
der Ilftnd der I juinitz'.^ch^ ii Krht'n zu einrni mii-Sfigrii
Preis« au erwürben. Durch Aasfuhrung dieses Stand-
bildea b Metall nad Aafriohtui^ deaidhea aef ehiem
unfli rrr nffrn'üi-hrn Pliltze würde Frankfurt a. M. um
eine wesuatlichu Zierde Lcroichert werden und aich
aallMt wie daa Yateilaad ehren.
Die IToterzeichneten erlaul'i-ii Mrh .«lonach, an
alle Verehrer Sömmoring's und alle Vertreter und
naaada dar Matanrimeaaobaft Idar aad anawirta die
ergebene Hitte zn richten, durch Zeichnung von Bai-
trägen und durch Ftlrspracbc iu Freuudeakretseu llkr
die endliche Erri<ditaag eiaaa Sömmering-Oeakmala
wirken an «tdlen.
Die BtttrSge bitten wir UBserem Kaaseafllhrer,
Herrn L. A. Ricard-Abenheimer, Ijeerluush 2S,
oder einem der übrigen Comite - Mitglieder au ülier-
miUala>
Fraakf^rt a. M., hn November 1679.
Das Comlt6 fOr das Sömmering- Denkmal.
AmMgniehianth Ur. jar. AUN'rt Fleck, tiaruierwe« tid,
VenittaBdir. tut. Br. aiwd. daatar Laeae, Esrlienheimcr
Aalaga 81, SteUvarlr. d. Vewilaawd— Laala Alesaader
■iewi«AhaBlMlmer, Leirbaeb SS. KaasenfUuwr. Gaerg
Balehard<d*OrTlllr , Kleber Konimarkt 14. Srlirinfltiirer.
Dr. med. Emaunel Cohn, Kleiner llir!<<'hi;ri>l>en 2 Otfe
Coralll. Kleine .Sandffiifsp J I'r phil Th. von Frllzsrhe,
Eschenheimer AnisKc Suuit^i-.üi-xth Dr und Nax (<et/.
Neue MaiiiEerstraase 51, Meorir von Hejder, Neue M.m /i i -
Strasse 3/5. I>r. pliil. Engen Laeluü. UlitlTisdiirti-'.plut/
Adelpb Paflsarant, liuiolU'tis'nt^M- t^. uiel <>nst«t
PaaaaTaat, WesentrasM- i I>r Jur Rndulph PfelierkerBy
Taunnsphitz I». Geh.Cuiiiincrzienntth JarqneaBalaaiDnlar'
nMimiuai 9. . Dr. med Ilelurifh Sebnddt, Brnuuerstraase 80.
Veratebendea Aufruf eaiplUilaB wir unaerea ge-
ehiiaa Faahgenoaaen um so wlrmer, ab Samuel
Thomas von Soniiiiiring (ephortn din 28. Januar
1766, gestorben den i. Hära 1830) unserer Alcademie
aait dem 10. JdK 1816 ab Mitglied, cegn. Veaaliua,
ancrt hiirt h|: it< i .lurh als Adjunkt sich um dieselli,-
verdient gemacht hat. Die Beförderung (Ar daa Denk-
mal baaliaamtar Baftrtge aa die atvagabam Adfuaaa
ward« die Akademie gara ahamehaMa.
tnek M« 1. mMfeauaa mml aika <■ llna<w.
Digltized by Google
NUNQUAM
OTIOSUS.
LEOPOLDINA
AMTUCU£S ORGAN
DBB
EAI8BBLIGUEN LBOPOLDINO-CABOLINISOHBN DEUTSCHEN ATTAT^BMIIB
DBB NATUBFOBSOHBB
BEBfcOSQEGBBBN OOTKR lOTWIlUniNa DER 8EKTI01IST0B8T1NDB TOM DBH PRiSIDBMTSV
Dr. CL a KuBHailaatb,
Heft XVL — Nr. 3-^. Februar 1880.
Amtliche Mittheiliin^en: Adjuaktenwalilen im 1.. 4. und 7- KrriH«. — Keglement für die BRnutzuDj; der
Bibliothek. — Vcrändvruni^n im PenonalbwUndc der AkodcinJi'. Beiträge zur Kasse der Akademie. —
Johann Kriedricb vod Brandt t- — Sonatige Mittheilangen: EiogegaiiKene Schriften. — A. Koop: Die
•llgemeiiie VcrMmmhinK ^ dautacfaen gculo^chen QeMUaehAfl In Bauo-Buea. — B. ?. Drtteh«: ~
nagen an den neaercii and Moeatcn Tbeoneen Uber NwewSdtwaolntBgai. — T
der Anadoui Aesdmv «f Aita aiid Sdanon ia Boiloa — j^wiiito.
A4iii]d:teawi]il€ii im L, 4. und 7. Eieisa.*)
Nach magmg te urtm Sl. Ortotar 1879 ufUkmm TanwMift Ar die im 1. bme dorah in
Tod daa Herrn Hofrath-s ProfesRnrn Dr. F.rliiard Fpnzl in Wien, im 4. KreisB hl Folge der nunmehr hin-
wicblden Anzahl der iu Ji'iiisoIb«a aiiiniKsigcu Mitgliudur, im 7. Kreise in Folge des Hinacheidens dox Horm
Bari^HtoptmannB Profcugor« Dr. Johaou Jacob Nöggerath in Bonn nöthig gewordenen Adjunktenwahlen
nnd nnt«r dem 1. Febnuur dieaee Jahrw an alle dieaen Kreiaen Mgehfirigen MitgP*^"' directe Wahlaufibrdo-
nmgen und Stimmzettel Tenandt and Kneh von der MehrsaM der StjaunboMhiligtaa die letzterea «ugefOllt
nrQckgesandt worden. Die noch im Bfiokataade Wfimil i ii- u jenen Kreira ntgahfltjgw Hmrmii Oolhgw
iah, ihn StimuMital Us q^Uaatm mm 80. Mira d. J. ainwiaandan.
Sollte wider Erwarten eiiMr deraelben die Wahlaatforderaog nd den SUmiitMiU*! afaiht empfangen
80 bitte ich, eine Nachaendung von dem Bureau der AlEadcode wlngwi zu wollen.
Halle a. & {Jtfpltgua» Hr. 3), im Febnur 1680. Dr. H. KotUucIl.
lloclpinont für df<> Remitziing der Bibliotlipk
ler Kaiserlictran LeopoldintocJi-Carolinischea deiftMliiHi Akadenia dar NatuiforeclMr
( 1. Dm Beaht, BlA» aat dw BHAolsbdt n «oltaihw, MUk m dw MitgUedw» d«r
•) VergL LMpokttM XV, p. MI,
Laop. XVL
Oigitized by
18
CMststat iit üt BaehtnntleilHiDg:
den Diicfntf-n der deutschen Universitäten,
dm KöaigUchvn fiokmten de» OberbergAmte« üu Ualle,
dm Dinchma and oriMSbAtm Lehrarn dw OyrnwaiMi ani BNbdmlMi n Bille,
den praktischen Äerztcn zu Halle.
§ 3. Andere aU die in § 1 Geuuiatea und Aoiwirtige bedürfen einer bei der Bibliotbekaverwaltung
n bautrafndoo Oeiwlungaiig and, fiiUs >ia donh dim aiaht dkwo «uUiaiidttii ««rdm, «Ibh dmillMii
Tirwaltnng ganabmen Bargoni«.
§ 3. OiM« fifirgaclinft ist aclirifilich aumuateUea und ihre Untwschrifit nuf Erfordern d«r BiblioUwIu-
ftnraltaBg gwnehtHeh odar Botariril oder daroh
m Ijeglaubigen.
§ 4. BeHonderB aelteue oder Icoetbaru Werke, namentlieb Kapferwerke. and solche, die in der
Ktfiotbak wlbit Imtla^ grimadit ««rd«a. bMben in dar VbtgA von dar AmkÜnuig Magwddonm. Aw-
nafamen im geeigneten brnmulcrcn F.illr iintcrlicf?<'n JiT Oi'iii-hinipiincj der BibliotlioksverwaltllBf; Uiell kkU
daiut ftlr da» betreffende Werk die Ue»teUung einer besonderen üürgachaft verlangt werden.
t 6. Alb Sandnagm n Annrtrlife, attwte di* BtekModmigaii m dia BftKolfaalt «rfiilgHi auf
KoatoD der Entleiher.
§ 6. Ueber jedes einzelne entliehene Werk ist eine besondere Quittung augzuatelien. Gedruckte
OnittoBgalbniHilan dara aiad tob dar BibliotlMk m birialm.
S 7 Die Vcrlcitiiuip; der Bücher giawUallt in der Kepfcl auf zweimonatliche Frist, die um .in-ii
dritten Muuat verlängert werden kann, foUa dlM betreffende Werk nicht anderweit in Anspruch gooommon
]at odar gaWaoolit wird. Dar Antrag nif Vorlinganuig dar Botleihalnit iat vor Abünf der Nera»l>
Mit KU Stollen.
§ 8. Wenn dun Interejise der Uiblitithäksverwaltung es erfordert, kann die Rückgabe einsclner, oder
Buch die gloichaaitige ROcklieferung aämmtlicher aotiiahanaa Btakar Torlaagt md mfligt wardao^ ■wh bevor
die btlaihafriit f&r die einzelnen ahgelanfen iat.
{ 9. War die entliehenen Bücher über die beetimmte Friirt behAlt, bat Mahnung zu gcwürtigen
«ad die dadnrah enraehaandeB Koetaa ud OtMlmu m tngan.
^ 10 Wer Biii her von der Bibliothek entliehen bat| iat aiiah TtTboodaa, jedo AiodoRnig aaiiiar
"Wohnnng der BibliothekaverwaltoDg sofort anzuzeigen.
i 11. Tod der Biblietbelr entSebano Bftghar dArAo niaht dsnli den Bntlaibar an «ndore Fereon«
miter verließen werden.
§ 13. Wer ein Buch beschädigt oder verliert, hat den der Bibliothek daraus erwacbteneu Schaden
§ 13- Wer din ßrTtimmun^en der Dihlintheks- und Kntloihungtiordnang wiadariMlt Utd grBblick
vqilelllt, kann von der ferneren Benutzung der Bibliothek auaguschlosaan werden.
{ 14. RetUan ifaidefc die awei Jabre statt, m belieliigar tob den PHtaidenten der Akadeole ab
BniMV n wählender nutrr A^istenz eiin's iiuiläehst 7,n errfichenden Adjunkten. Der Biblint In k.ir h it
daa TenMiebniBB der ausgeliehenen Bücher vorzulegen, wobei zu prüfen, ob auch seitlich die vorgeschriebeno
(Mvmg AbwaU hoBebtet «ordaB tat Dbbb tnadan aoi dio viCidüadaBaB BMqptMohsm doa BiUiBtheka»
inhaltJi au^ jp It ni Rereiche drei bis vier Bfldiar TeilBi(gt| Boi SB solMa, Biaht BBT ob da aoeh vorhaadMi»
soodarn auch leicht zu linden sind.
( 16. Die BifaUotlMk ist fttr die BnnttaaBg goMtlMt Mootaga BBd DoBBsratafi tob S lib 6 Uhr.
Halle a. S., den 1. Oct^her 1879.
Pr. Heraann KneManei.
Terftndenmgen im Personalbestände der Akademie.
Hr. tM7. Ab 1. Fobmar 18RQ: Herr Snnitiitfirath Dr Carl Chr. Tiaiiad iB — Baahataiir
knia. — FacItMktiou ^9) für wisBcaschaitliche Modicin.
19
Mr. 3246. Am 10. Februar 1880: lierr Dr. Anton Johann Fntsch, Professor der Zoologie »o der UnivenitAt
in Prag, CmUm dw ■nobgiMÜM tmd palhmtologiMhm AUMhiiig das MnaanoM daMbat —
KrsttT Adjunktpnkrpi's. — Faoliwktion für G''o!o(»ip und (61 für Zoologie.
Mr. 2249. Am 1.3 Februar 1^80: Herr Dr. Bdoard Otou Schmidt, ProfMior der Zofla^ und T«r-
gkieheoden Anatomi« an der Uniranittt in Stnuabug. — FlBflar A4]vaktaiiknla. — PImIk
Mktion (6) für Zoologie ood Annromip.
Mr. 2250. Am 14. Febraar 1880: Herr I»r Simon Schwendener, Profeiwor der Botanik an der UniT«niM£
in Borliii. — Fünfzphnter Adjuiiktonkrci». — Fiu-hsekf ion (6) fttr Botanik.
Mr. 8351. Am Ii. Fafamar 18d0: Hair Dr. Albtit LMlMdmrg, Frofomr dar Ghaada an der Unmnittt
in nd. — Zdmtar AcQnBktcnkralt. — FWehaalrtioB (9) itt Okaade.
Mr. Am 14. Februar 18«0: Herr Pr. Bndolf EngehuilB in taipaif. — Diefadttdir A^Jnaktaii»
kraia. — Faekaaktion (1) fltr HatheoMtik nod AafaMmeaaie.
Hr. MSS. An 14. Febmar 1880: Herr Frafceaor Dt. BaMf SVttg«r i'd Fhmkhrt a. M. —
Adii.iikl- rAr< i'^ l' i. hsektion (3) ftlr Chemie.
Hr. 3364. Am 16. Februar 18S0: Herr Ooheimer lledidBalnth Dr. Wilhelm Benek«, Pmfawor dar '.
Dinelar daa pattwiagiaelMBatomiaelMiR Tnstihita an der VbirenriMt in Marbnr^. — Achter Ad-
junktcnkrcis, F(ict)»<-ktion (9: fiir «i'it-rnsr'liaftlirhr Mfdiiiii,
Mr. 3365. Am 16. Februar 1880: Herr Oebvimer Uofrutb Ih-. Mioolaos Fhedreich, rroleeaor der Pathologie
ud TWapie,. Dfanetor der niedieluieehan KMnilt an der Dnheraitlt fa Heidelberg. — Tierler
Adjunktenkreis — Fnfhspktion '9' ffi-- wi'.>-(ri'-()n)>lir1ii> \fi»<lirin.
Mr. 2266. Am 24. Februar 1880: Herr Dr. Johannes Christian Onatav Locaa, Prormsor der Anatomie am
in PmUttt M. — Saduler A4jaiktaiiknia. — F)Mhsektion (6) lUr Zooktla
Dr. H.
BdMge ni Kuw dar AlndamlA. ^ „
Januar 3. Van Hm. Oberbt rgrath Profcpüor I)r. Ferdinand Reich in Fri>iberg Jahrc!8b«itrag fftr leSO 6 —
Febnur 1. „ „ SaniUUarath Dr. Carl Clur. Panthel in Erna EiotritUgcld u. Jahresbeitrag für 1880 36 —
M 4. n w OehaimeB Finavanth Dr. Onstav Haitai ht Wafanar Muraabattrag ftr 1880 . 6 —
„ C. „ „ Profeasfir Dr. Oiistnv Curl LaiiW in Pnis df^pl. fiir 1880 6 Ol
„ 11. „ „ ProffWBor Dr. M. WiUkoiiiiii iu Prsg desgl. für IHöO 6 —
n II n n Bolrath ProfeBsor Dr. J. A. Stfekhardt hl Tharand Jahrejibeitrago f. 1877 ■. 1878 U —
„ „ „ „ Geh. Hofratli Prüf. sfior Dr H. F. M. Kopp in Heidelberg Jahreebeiirag fDr 1880 6 —
„ 14. „ „ Profe«sor Dr. S. ■'^rbweiideiier in I^-rliii FJntrittsgeld u. Ablösung d.JahresbeitrIge 90 —
n n fi ti rwrfkaaoi' Dr. A. I.adenbnrg in Kit! Kintn(t»geld u. AblAan^g der JahtaabalMga 90 —
„ „ „ „ Professor Dr. 0. Drude in Drcwlen Jabrei^lieitnif flir 1880 • —
„ „ „ „ Dr. R. Engelnmnn in Leip:tig Kintrittagcld and AblSsung der JahrcelieitrAge , 90 —
„ „ HM Profce.'ur Dr. U. U5ttgrr in (Viuikfurta. M. Eintritttigfld u. Jahnabattng£1880 86 —
I, 15. „ „ Dr. J. Bruck sen. in Brealan Jalireabeitrag für 1880 ........ 6 —
„ 16. w StaatarBthProf.Dr.A.B.Oni1ieinBrea1au desgl. f. 1879f.M'ovaAeUn.Leepoidiim SO —
na » n Geheimen Medicinalrath Professor Dr, W. Beneke in Marburg Eiutritti«geld . 30 —
„ „ MW GeheioMD Bergrath Director Dr. 6. Zeuner in Dreeden Jahreabeilrag für 1879 6 —
Dr. W. Sonder in Bamhoi« JakreriieHrige Ar 1877, 1878, 1879 und 1880 34 —
MM HeflralhProfegMorDr.N. Friedreieh inHeid^lhrri; KnitrittsL' n Ali'^g.d.Jahiaaliaiti. 90 —
M Sl. t» it Sautitarath Dr. H. B. Leseiog in Berlin Jahresbeitrag iür 1880 .... 8 —
„ 98. ,1 H TnAmat Dr. Engen Boeekel ha Straaabnrg daigl. Ar 1880 6 ~
„ 34. n n Hanpttiuinii D. Carl .luseph Graf TOD WaUbwg-Zea-T^vdiligig nof Sridoes
Zeil desgl. für 1880 6 —
n 86. » „ Irafteeer Dr. A. Wflilner in Aachen Jalireabeitrigia ftr 1879 nnd 1880 . . 18 — >
„ „ „ „ /. Banande in Prnt; ,!riln-...i,..ifnif, fiir ishd 6 02
„ 27. „ „ INnfaaWI Di Tli ii Ii Ii in ilniiliillii lnl In Iii rmn fili IflTfl. Ii T't n ll'Ult 18 —
„ „ „ „ Hofrath Protear Sr. H. NotluB|Bl in Jan» /ahiaabaitng für 1880 . . . 6 —
Dr. H. KaaMamiliL
8*
Digitized by Google
ao
Johann Frledricli Brandt,*)
geb. n Jüterbogk in der prcuisiechi-u Provinz Brandenburg am 25. Mai 1802, I>r. phil. et med., Frofeaior
d«r Zoologi«, iltertea Mitglied der iUii. Alutdemie der WiieemiihofteB m 8t. F«kenbwg> GrOndar nnd Binetor
de« MK^fpaohen and BootomiaebaB VaMOM dar darUfeii Akedtaite, Eda. Ron. OelwniMralli, EntlleBi.
LilialMr vieler boher Orden, Mitglied dar Elia. Laop.-Oarc>l. Deutiirhen Akademie der Naturforncher seit dem
8. Aogut 1883, and vieler anderer AkedeMlaan oad «iaaenecliAfUiehen OeeeUechafteD, iat nach kiinen Leideo
am 8> (IS.) Mi 1879 in dem Bade Meurdriffl am fiimieeben Meerbaaen amft veraetdadea.
Einer Selbstbiographie des Verewigt«'!!*') entnehmen wir folgende Tliatsju!i<ri uSut ii>n Ix-beiisfping'
daa anennadliclMn und autgeseicboeteo Forwliera, der auch durch Biederkeit aeinea Charakters für Alle ein
leoebteade« Tarbild Ualice irird. Lftnt aieh aebga Mennw aaf die Sorgfidt aeUieaaan, nakte dar Tatar,
ein gesuchter Chirurg und GeburtühcllV r in Jütt rl;<i;;ii . und die Mutter, geb Hentze, der Erziehung dai
fhhigen Koaben gewidmet haben, «o wird von ibni ««Ibet insbeeondere der gttnatige lilinflaaa aeinea Onkeb
Bainaiaa bervorgritobco, waklier die Lnat anr Botanik in Um atwaekt bat, dia durah J. F. Brandt maarig
Jahre ^ätfr weMentÜ.li |.'cfördprt worden ist, Vmr dem GyniDScium »einer Vaterftndt wurde der junge Mann
aaf daa Lyceum dt» nahen Wittenberg geschickt, wo er sich unter bewährter Leitung mit clataiseben
Stadian baaiAÜtigta. ^ ihm bei aäaaa apUarai MrtmAUoiia^ StadiaB Tan «waotliaheB Nataan gMratda»
sind. Im .Tahre 1821 bezop er die Univer^iti' 711 Bfrlin und wurde Lichtenstein immatrikulirt.
Seine Studien svuiden in lier medicinischen tucultut begüunun uud in der phfloeophischen erweitert, woxu
auch Ferienreisen 1.S2I m den Harz mit seinem 8tudieDgenaaaen nnd Freunde Ratzebnrg und im folgeodm
Jahre in das Riesengebirge beitrugen, die er durch Lösung einer medicinicchen Preisaufgabe „Ober den Athmuage-
prooeM* ermdgücht iwtte. Letztere Reise hat ihn mit R. Üuppert nuammengeiikhrt, der ihn seitdem
treulichst verbunden geblieben ist. Lichtenatein's anregende Vorleaangen ermunterten Um zu ileissigea
aooloigiaehen BeaehAftignngiB, die *\< \\ aueli auf hAulige Barache daa anatomiaeheB Moaenma aoadehnten, welohn
ihm die fSr «eine apitere Lebeniatelluiig mtscheidende Protoetion Rndolphi'a TeraehalRen, demen AmannaBaia
er wurd. Die Botanik wurde von ihm indcüs keineswegs vemachUUsigt , vielmehr fand seine aaaoagaaatato
darauf besO^iehe Tbktigkeit ihnm Aaadmok in emar fiir £xearaioneB beatimmten aFlora Bernlhianaia*
(BeraL 1835. 11).
Nrlieii seinen aoasadduitatt Baturwi.«i>en!icbaftlichen Studien beendete Brniidt dorli im ,):i!irr 182ß
alle medicinischun ataatayrDfangaB und erhielt die Approbation einea Antea, Wundarztes und Ueburtsbelfen^
aaebdcm er am 94. Jaanar 1826 aohott aeina Inangnraldiaaertatkm! ,Ohaar?atfanm anatomieaa de manmmllBm
quornndnin ^m'w instniraento" vertbeidigt hatte. Wiewohl er sehr bald ein Assistent de« V.enihnsli n Heim
wurde, ao behagte ihm doch die mediciniache Praxia nicht und er nahm nach neun Monaten die tjtelle einea
OahiUn am aoataulBeheB Muaun an. Naah in damaalban Jahra hagami er adt Rataahnrg dia Bamov
gaha dar „MediciniBchen Zoologie" (1. Uft. 1827) iiml üchrieb mehrere Artikel in das .Encyklopädische Lexikon".
Im Jahre lti28 bubiUtirte sich Brandt hei der Universität ala Privatdocent nnd Ueferte Fort-
aatnugeo dar eben genannten Arbeiten. Betna TarlaanngaB haaagaa aiA vom Jahn 1819 aa aaf aVaAdaiaeh»
Batanik* und „Vegetabilische Waarenkunde und Plinniiftkologie". Im Jahre 1829 wurden mit Ratzehurg
der erste Band di^r niedieiniselieu Zoologie beendet und einige Helte der Pflanzen der „Preussiachon Pharma-
copoe", Dowie der „Deutachen Gift.gewilchae'' herauigegeben. Augscrdem verfaeste er einige Artikel für die
«MedianiBohs Encyklopädie" etc. Bas Jahr 1830 wurde mit solchen Arbeiten anagelBllt, die aieh theila auf
den «weiten Band der ^Medicinischen Zoologie" und die Forteetxusg der Aranm- nnd Olftpflanaen liiangaa,'*
theils mit elnij^i n Mi.<iiugrapliiepn von SttugetUaran, die den Text zu Bfirde's ^Abbildungen merkwitdigar
Slngetbiere" bilden. Auch begann er aaina aMtiofraphi sehen Stadien fibar Oniacidien nnd Ulynapodan.
Da drei aeiner Roflfoungen'^ in Berlin odatr DeutaoUand «barhaapt ala NatarAndiar aiaa haMg»
Ekiataaa begründen zu köuuen, fehlgexchlagvn waren, so folgte er einem dnnh A. V. Humboldt und Rndolphi
wadtlalten Rolle an die Akademie der Wimenachaften an St. Petarrimrg aad varUaaa die Bariiaar Uaivanitit
1881 ala Profiwsor ertraordlnarina.
Im AiifTüf t \ '^?A trat Brandt Ib die St, Petersliurger Akademie, vorerst ala Adjunkt und als Director
des zoologischen Museums, ein; cia Jahr ^Ater wiUilte man ihn cum anaaerordentliGhen, und noch ein Jahr
*) TcqL iMfMMlBa Z?, 187», ^ II«, ÜB, ua
Digitized by Google
31
sfiter mm orduillielMn Akademiker. Ea tnMcm rioli ftr ihn imn en mitaa FeM, «eleliea reidi*, kdatlidw
Früchte getragen hat. Im Verlaufe der Zeit wurde er zum StaaUratb, scchzi-hu Jahre später zum wirklichi'n
StMtarftth mit dotu Pridicat K»Bwllemi wad 18tt9 nun Geheimen Rath befördert, ühiteere wiaieoschaftUohe
Senea m Rnahmd wurden tob ihm xwefaiwl TOteraomman, efannal war Bergrxng des hei Mieel^jmr gialhadenaB
Mastoilnn, zwiite, iHMnukTs irlithyüli/tji-ii'lH r l^tmlicn wegen, in den Kau'; n-u- AiHM-flcm wnr «r wieder-
holt in iX-utecLklMKl and beeuchte die Sohweut, Oberitalien, FVtankreioh, Ii«Lg)«i), Holland uod hdiglaod, am
b den aameaaiAiwIaten Bamiahrngwa Bmrapa'a Stadian m madiaa.
Von 8«ini-n die Zahl 300 Oberschreitenden wigsentchaftUrheix Puhlicationen erliäU man eine Ueliersicht
in einer zur Feier seine» 60jAbrigea Doctorjabilftuma am 12. (24.) Januar lö76 von dür Akademie der
Wlwaiiaeh«<t— n 9b. Falanhnv wNMwIlIaMaB HuakaMt In 4)ittft, «orfR aidt ITC »aaiauni anf <Ba
vrsi hii-ili nHtpn Zweige der Zoolojfie, Xi- 177 — 200 auf vergleichende Atiatniuie, Nr. 201 — 235 auf Piiliion-
tulogic, Nr. 2'6G-- '2Hi auf geograpbiüche Zoologie, Nr. 247 — 24SI auf archäologische Zoologie, Nr. 250 — 2&6
auf Botanik benehea, «ihreod Nr. S»7— S97 aehSIdMi« Barichta und Nr. 398— S18 imoUadaM aadm
Hlttheihugen unifa.ssen.
Auch aus den ^Ikiträgen zur Kennt niss dea Kusaiachen Reiches und der angrenzonden lünder Asiena
TOD G. ». Helmertion und L. v. Schrenck, 2. Folge. Bd. 1, Sl IVl<rsh«rg IS"!»", worin J. F. Brandt
«inaB aingelwMden Bericht ftl>er die Fortaehritto niedeigelegt bat, welche die zoologischen WiaiwMchaften dem
ym dar Kaia. Akademie dar Visaenaeliaflaii n St. FMerahiir|f von 1881 bis 1879 berauagegabamii Sdiriftaa
verdanken, oder „Ein Beitrug zur naoeraB Geschieht« der ioologi«chen WinisenDchafleu in Jtiaalaad", lauohtat
die Tielieitigfceit, Uediegenheit und ornsMIiclM Thfttigkait dea Verfaaaars flbenll liarvor.
Daa fltnfzigj&hrige DoctoijahQiDm dae Akadaonkera Oeheimraih Johann Priadrieh Brandt am
12- (24.) Januar 1876 (.St. Fet«rsburg 1877, 8»., mit dem Bildoiue des Gefeierten) hat durch die allgemeine,
«rliehende Tlieilflaluna daran deutlich gexeigt, wie man die hohen Verdienet« dea llannaa lu uihätua woaate^
dv TOB arfnar Mheatan J^&ai an Ua in aain bohea, giftdcficbea Altar kriftig md frend%, mit treneatam
SUM^ taacheiilen und bietlcr filv di n Fni t^Jchrif t dor ^'ewirkt hat.
Kurz vor aeiner Ueberaiedelung nach Peteraborg varhBirathete aich J. F. Brandt mit Aug. Weichart
(t 1666). Au laiBcr kingilhifBeB, glaekliehen Ehe eBtaproaetaB drei TBehter und vier SShae. Dia altflafe»
Toehter stand, als Wittwe. dem Hausstande des Vators in .seinen letzten I.f'lien-jiiliri n vnr, d; ' ; writ.' i>t an
eiiMiu Kaufmann in Peteniburg, die dritte an Dr. Radde, den Director des Kuukaaiüciiuu Muaeiuus in iüiis,
mkaiiatbet Der iltaate Soha tat wr swai Jaknn nadi laagam Leidan kn TntariwBae gaatorbaB; der nnite,
Zoologen und Paläontologe ti rühn)li<li^t lieknniitf Sohn, Alexander Julius Brandt igcb. aui Iti. Febr. 1844),
fuogirt seit 1871 als Conaervator am Eoolugiscben Maaeum and ala Privatdocent an der Universität in Petara-
boi^g; der dritte Sohn, Uagiatar Jnria, hekleidat eineB SaenUrpoataB im Petaiabrngm Senat, nnd dar vinta
iat l^raftaaor für nädslavisehe Dialekte und Literatur am Hi«torico-philol. Institute in Näühin.
Der Terewigte hat eine grosse Anzahl noch unedirta Maouacripte biuterlaseen , von denen manche
ftat druekbereit sind und deren Vcrötlentlichung sich der ihm darch aaiaa aiiaBMIilwflllllM) Bfaditnag an
alrkataa itahende Solia Alaxaadar rar Pflicht BHudma wird.
H. B. Gaiaiti.
Bbigegiiigeiie SehilfteiL
(Voin 16- August bis 15 September 157H Fürlsetiuiig )
Asad. dea Smeneea de Paiia. Comptes reudus.
187». I" Semestre. Tome 88. Faria 1879. 4». —
Kr. 21. Desains: Sur la rifractioD de la cbaleor obacure.
p. 1(M7 — U148. — Fremy: Recberches cbimianea sur la
ibrniatian de la houille p. 1048— lOM — Loewy et
Le Clerc: Ik'teniiijiatii'n de 1» diHereim- de longitude
antra Paiie et Uerlin. p. 1U66— lutil. — i resca: bor la
dilliihaliaa da Intatt * dialanca an atoyen da l*«eelricit&
f. IMl— lOla. — Tholoian: Sur lea tramUanaaia da
lacfc qoi ont eu lieo eo Orient du \H* aa XIII* riMB
I». 1068 — lOä«. — Jordan: änr Ica caraelMitiqaw daa
fonrtions H. \t \i<rA 1071. — Unporl: Sur nne nonTpJle
repretientaiiou di = (.uiiutites imaginairts. p, 1071 Ulli.
Schering: Mouvelie dmoMtratton de la l«i de reciprucit^
diiii-t la ih^orie de n'.iidiis <|nadratiijiieii ji, 1073 — 1075.
Le l'aifce: äur le devcluppemunt dc cot x. p. 1076 — 1077.
— äoret: Sur la flnoreacaaca daa ada dei metaox temex.
p. 1077—1078. — MoBtoa: Bor la dftaraiination dea hm*
riieurs d'onde nüorifique. |^ URS — 1082. — Deebarme:
hur IUI tiiiide particnlier de tranamluioD dcaons k distaoce.
p. liiKJ— l(kH4. - Marrband: Sur la diffusion de la lithine
et s» pri-seiiie ilixus l iaii de la mer. p. 1064 1086. -•
Jutissehn: Sur [i-s bcIs de guanidine. p. 10S6 — l(Jtt7. —
Kanvier: [:rih^nhea fli|dnB«talM Mir la aigniftcatiiB
phrsivlugittuc du plus namaz tanmaal de la comee. p. 1067
—1069. — Lichteaateia: 8nr le« mibunorphoses de fai
Outkaride (LffUa «ttieatoria Fab.). p. lot»— io»2. — Cos-
movici: Sur U eavit^ du eorps des Aniii'lides s<Wentaire»
et ltur>. urgatjes segtDCiitaires: quelques remarques sur le
genre i'Aascolosona. p. lOOa — 1(KM. — Mouiex: Üur ie
Digitized by Google
22
Tmmm 0*<ir«b' et mr qneiqiini esp^ees du in«upe des
InemaL p. 1094—1096. — Nr. 32. Jainin: Sur rinipen^
tnbilitt na^^tiqup du fer. p. 1099 — 1101. — Cornu: Sur
la Umh« uUra-*iolfttp d» spiM-tri" snlniro, p Ui>l — UOH, —
Bertlielot: Sur Its aniui(,';miis alialin^ i't tnr l'rtAi i:iiid-
B*Dt. p. lHlH-1112. ( aliiilirs I't l)t-niari;aj : Sur Ipb
ttaiinpropTlei et Icb isoatAnnpmpTlpB. p- lllü — 1117. —
D'Abbkdie: Sur la qimntilc a'äcide nitrique renfennte
dam r«M da KU uvuiit «t apris ia crue. p. 1117—1119. —
Sa Moiicel: ^^ur Voiigme de» «ons düia le tdMphon«.
Bl 1119 — 1121 lU' Lesüfps: Sur Ic laiml miu-itime
Brtaroii'aiiinup. p 1121 — KWi'l— IM! Mannheim.
Sur Uli niuilf (if liiiri»t<>ntialiiiii iin 8llrtal■e^ r^cU'«'». p. 1128
— li:il. — Tacihini ( iliservations suluircs failvs pmulaut
k pmnier triiucnlre de rannte lfJ79. p. 1131 — 1132. —
]>«eh«raei DimadtiM aiMnnlla pronrä k vagamMt to
■cnftHM de liiplii«iM viteute 4m MKohoo«. p. iMS— litt.
— [Trbaia et RcdobI: Sur DM eombinaiiwn de ralumine
avec l'acide cariKwiqiiie. p. IlW — 1135. — Cadiat: Sur
riiiflueiK'o du pneutno(ra8trii)ue et racliou ili' In dii;itnlinp
Sur Ir» mouvemcuts du oicur ein / Ics S |iuili s. p. ll'iG
— 1138. — Heekel: Sur un ca* de trichiuoiM' rdi.sprvp rUcx
a> ieiiM hippotamc du NU, nort en captirit^. p. 1 139—1 14U.
— Kr. 29. Vaye: Obterratwires chronom^iriqups pour la
marchand«. p. 1143—1137 — Phillip»; I>« »piml
_ nt «phcriqnp des rhronomi'lrps. p. 1147 — 11.^ — \V urt
Sur li'> l'<i.'>i-> di'*riv*'«'s (ff rHliiol-iiTiiMMtniinji:»', lläJ I1.\H.
— U<>ns> 1 II LMiu 1 1 : Di'ti riiiiiiutii ii iIi- I i h.infi i r ilu mcr-
curt daiis if Imriiuii'lrp shuk l't''ipiat<*iir: anipiitmlt' ili ^^aria-
tiuiia diurni'H liarumt'triquts k divrnsi'S Klutiuns dun» li's
Cordi lltT<^. p. 1 1 58— 1 1 66, 1 240— 1 243 — V u I p i an : Auffmen-
Ution des natüitM attHiniiioidcs daiw k akliv« dca aUiu-
Biinuriquefi p. 1165—1166. — Lawrence Smith et Lecoq
dl» Ulli ^Imiidran: Sur Ii- 5jMi-(re dn nitrate de dWjmi».
p 11)17 — I.d'uij ili> Itoiüliaudran: Sur le apeetre du
liitniie dirliiiiin p Uli" UliH i-crri-si: ( dinervnlioii.'i
rprii('illi('> ppndaiit Ip vo;a^'P dr ia tr j,iH' !n .MiiL'inciiin'
p. 1171—1177 ~ Maniilieiin: Traiiili/nuaüun li'un pui-
caau daumalM. p>117S— uaiL— Darboux: De l'cainloi
da fcNKtiem elHpaqaes dmakthforie du qaadrilatire plan,
p. 118S— 1186.— De Saint-GermoiB: Sor Im dtveioppc-
inents en u-ries dont Ipk tpruips sunt tes fonctiona Yn de
LaplHPp. p 1186 lisw Mo 11 tun: Sur 1p* loig de la
diopfriiiim. p. 1189 — 1192. — l-amaus-kv: Sur la loi de
Ktoke«. p 1192— 1I!H. 1361-1362 — Ki/senslielil: Sur
lea apeetre« d'ainorption de ralizarine et de qoelgiiea matiirva
colonuitp« qui en d^vent. p. UM— 1196. — De Taates:
Sur Iv viTKlaa du 22 janrier. p. 1196—1201. — Enpel et
MoitPRsier: Kur la dismoHatinn du sulfurp ammoniqup.
p. 1201- 12113, — Coijiiillion. .^liion dp la va|ieur d'eau
gur Toxyde de rarbuiu', iii ihi mmhp du hi de platine iiuru>
au rou(^^ p rJ(M— 12<Hj. \Vit.%spriii a nn: ."-ur qm-lipiPK
derivvs du iD<<th]rleiig£nol. p. l2U(i — 1209. — Duvillier
Hur Uli liiiiujpi«' de l'acide augeliqui'. l'vciiie dini^tli>lacr)l)uue.
p. 1209. — liacchi- Sur l'actioa du pbenate de soude ctiex
WS KrenoaiJlea atteinte« d'affiN-tion MetM^mique. p. 1210
— 1211 Quinquaud; Los leaiuus bi^matiques dan» la
cMoruM', raiiPMÜP (jrave dite pnp.trpsi.'iive et raiii'inip des
Btpbriies. p 1211 1212. Hi- l'uncy et Livon: Up-
Chenlii'ü «ur la liiialiKatiun de rarsinic daii-. Ir ri-rviau
p. 1212—1214. — Ciitievu: üur lea Sali-iiidceii du (t-rrain
AnarimttdahFmieeL ikUlT— laU.— Mr.iM. Mgacbn:
bvm d« rhenre de ruhierraloln de Füll au porta de
eonmerpp p<.<ur In riVlai;p des chTOMmtlrea. p. UB7 — USB.
— TLs-serand: Sur le di-vploppenenl de la fboetwB per-
tUftatrii-'e dun» Ip» cas uü. Ipa exceulririti'-s ptunt pptiti>s.
rindinaiiion inutuelle dt» orl<iti> pi-t luii.tiili-ratiip. p. t_>2M
— 1233 — l'billipn: Du ispiral rv^laut njdipriipio dpi>
ebronoinitrva. p. 1234 — 1237. — Uerquerel: Uluervations
rdati«e« « uue Nute de M. LamMmk) ..Sur la loi de Stokca".
ti. 1237 — 1239. — Deville: Sur la densiti- de \a(M.iir du
lMsulfli)drated'aaNiH>niaqa«>. p. 1239— 1240. - De ('uliijny:
Sur 1<« ilpriniro uiodilii utiiiiiH laiti's ü TiMiuse de l'Aubuiii
et .-.iir 1<» iijiiwii.s i|iii \ .■»iiit piiipiiijp.> pfiur anuirtir lea
pi r« ih > iiiliiü luobili H »ur Ipurs ^{i-gn. en les em-
Epili.iiit UP i.l.wudir. p. 12-13 — 124ti — Maiiiiheim; Sur
1 hurlacc lic l'uuüe et aur la traiuilurioaliuu d'uu pinceau.
p. 1348—1388. — Dsrbons: Da PmmM dii finctiaai
elliptiqucD dans la tb^orte du quadribtere plao. p. 1392
— 1215Ö. — Pepin: Tb^orimes d'Analyae fatd^tcrmin^.
p. 1255- 1257 Stt int ■ 1. 1111 p: Kxp<*rienres siir la re-
sistance opposi« par l'air au mouvpuieut d'uiic »urlucp
p 1267—1!^) iMiter: I>e la dilatation ^lectritme des
armaturpB dca bouteilles de Lerde p 1260— 19S2. — Righi:
Sur bl dilatation du verre des condenaateon pendaot la
Charge, p. 12<>2— 12tiö. — Oltramare: De la «uspenriea
dei miaeps et de leiir i^l^^ration dans l'atmosphere- p. 1205
12t)7 TrooBt: Sur l« siilfhvdmte» Ua.siqupä iram-
iii' iuuijup- p. 1267. — ('arniit: Sur uu nuuvpuii sulfate de
mau^'aiipse iinturel (ri^illjinlilpl p". iiiip iioiivpIIp varii'te de
Bulfatc de fer (luckit. i ], I.'iJh ujh ( „rnil; Sur ta
suruclure de« cellulp« du rein a IVtat uurnuil. p. 1271 — 1272.
— Riebet: De PactiMi dca couiftBia dlamtMi aar 1»
nMiade de la »ince de rferernMi pu URS— I2T4. — MftUpM:
Sur la iwBition sys-i Tn ifiiinp dei Vohocinöe« , ei «nr les
Itniitp» dn repie vl i-i laJ ■■• liu r^e animal. p. 1274 — 1277.
— Mpr: Dp rintiinin p ili ^ milieiix 8Ur la slrurture dna
raciiips p 1277 lisii .Nr 25 I :>rnii: Sur l'absurpljiin
jiar ratmusplipre de» rftiliatioiis ultra-violpttpji. p. 1286 — 1290.
— Vnipian: De l'action dea aobstaurps tuxiijiieg ditai
„poiiont! du fiieur" »ur l'e«airgot (Iklix /mmaim). p. 1296
12!17. SylTPster: Sur une proprieti- arithoiMfae
d"unp certaiiip K^rie de nombres entiers. p. 1297 — 1396. —
l.piiii u Aiiiilicatinti incxactP d'un tbt'on'mP iIp djimuiique,
fn;lr j .11 HiThM i-i iiai lic. j.oiir expliqiier 1p niniivpiupiit des
ailettps du radioraptrp p.' 12)W — 194NI. - DeCaligny:
Sur les iiii»pri.s dp fairp tViurticniipr d'une muniere automa-
tique Ic tube d'amout de l'apjiareil dYpargne r«natruit k
PMaae de l'Anboia. p. 1300— I3ii3. — Thollon: Dciati
da apeetre «olaire. p. 1305—130". — Marion: Sur la id>
apparitinn du PhißoieTa dana les vijrnobles »numU aOX
op^rntiuDa inserticides. p. 13418 — 1.909- — Demeczkv da
(i \ Pf K'j öszpnt inik li/s; Rikolutiiiri di-s ((V«tPiiip> dp mn-
L'rnirir.s liiii'airpn p lUll — IHl.'l. — Dp S ai tit - 0 er in ai u :
Addioon i une note pr^c^ute aur la airie de Laplace.
p. ISU-tU«. — Pictett Etuda da eooatilittiaft aald-
enlalre dm Ufidde« an me^ea de ienr coeffirieat de dilat*-
tion, de lear rhalnir spt^crtiqap et de leur potdis atomiquo.
p. 1315—1319 - Oltraiiiarp; KxpliCJitiun du Ijnlide de
GeiiPVP dn 7 juin I87!i. p i:tl!i — 1:(21. De Jussien:
Etüde sur Iw ulliage» dp ploiuli et d'autinioine, et en parti-
culier Rur les Uquatiuns et lea aursuturatiunii qu'ilii pr6$euteut.
p 1321 1323. — Oirard: Sur la production de riijdro-
cellukne- p. 1832— 1S34. — Joulie: Sur la r^trofradaii««
dea superpboaphates. ii. 1.^24. — Sabatier: Sur rappareil
resniratnire des AtnpmlMres. p. 132r) 1327. — Bpi liamp
et Hallus: Kerheroheii expi'TimpntJiles Bur Iii Talpiir thera-
jieuutiup dps iu.ipi lious iiitni-vpiupusps ib' lait. p. 1317 l;i29.
-- Darp.stp: Sur rali.spiirp totale <li' i'.inini'ii d.iiis jp-s «ni-
bryons de poulp p i;i2!l \X.V1. .Nr. 2H. Hertbeiot:
bur la couititution cbimique des aiual^aiiie« uiculiiiü. p. 1333
— 1340 — Debrav: Sur une |>ar1irularit^ d'une expurience
de OaT-Lnatte et Tfaenard. p. 1340 — 1342. — I.ecoq de
BoiBliaudran: Kxamen S]iertral de l'ytterbinc. p. 1342
1344 — Dp I.PHBpps: Sur la nature du snl de ri^thme
de tiahi>s. p 1344 — 1315 — Dp la (iryp: Sur Ips nndes
uuini^iiliiTiijurs \\ i;uri lli.tS üiiiiilnirp: Sur l.i natiire
du snl de llathme de liabiis et dea cbott». p. 134Ö— 1350.
— Engel et M«iteaaiers Sur la rtinocMirinti da aalfr
hydrate d'amnooiuni. p. I86S— iStt. — Ador at Crafta:
Aftjon de ranhydride phtaliqne aar I» napbtaUne en pr*-
genr<> de rhlumre d'uluniinintn. p. 1S55— ISRSw — CoKna;
Sur 1^1 i-piidre pt la lavM dp la nVpi.tP priiptim! iIp fMliia.
p l:l.'>K- i:i.v,i. VcM|iii'- Ni.uM-lli-s r,-, | Ii.-. ■.:[,■ .f
diHpliipppiiiput ilu üai' pndirvüunairp des l'liaiuirugauiPb aui^i'i-
.spemieiL p. l.'<.'>9- 134)1 - Huuvier: Bor lUW Mibalanoe
nouvellc de Pi-pidenne et sur le proeesmii de k^tiuisation
du revtlemeot ä^Hderoiique. p. 13ul -13(M. - (iueriu: Sur
la »tructure da liframents lar(;es. p. 1364 — 13(i<i. .Vrloing
et Henaiit: Sur l'etat de» cellules alandulaire.s de la sora»-
maxiliain' apres Texiitatiou prolonnee de la corde du
tvinpan. )i. i:sii<>- 1 K.M. — Diipleaaia: Les fon
moypttPii. p. I Ii i i ::t(i Hi'rlieux: 8ar ta I
fotea du äabai-a. p. 1370 — 1371.
Digitized by Google
2S
Ba—trt. Timm 8>. Btifa 187».
i*. — Nr.l. VMTieKhewtldButiM j» Jaeilhtjln»
fttMAer «t du vlbrioD batyriqne de M. I'imMw. p. S— 8. —
Harey: Sur ud nnuvean polyKTaphc. apparcil inscriptcnr
applicalile Aiix rwlKTi hfi» |ihyÄiuliigii|ii('s i t i n H
— 11 - Vul]iiati Ii Hayrniitiil: Sur roriLrinf lU's librL-a
tiprvpuso pxcitH-suili.raJcs \h' la farc |i 11 15. — Morin:
Sur riiiundttUun U« U »ilW <1» biUigetl m Uungrie. p. lö
— Sa> — SylTttUr: 8url»ntlnr magma» im «Mflieiant»
Aua le ämkmptmaA fm dUminuA pmAe ou ayn«-
Iriqne d'uD orur« infininient Krand Ot mr Im il^cnniDanta
donblement eaurhp^. p 24— äß. — Monillefm: Aiiplira-
tiOB du sulfucarbonale ilc putae^iiiiii *ux viunfs pliyll'ixöres.
{t.37 — 29. — Anpell: Sur la nine hypL'rsi'Miin'lriijiip fi le«
polyuAmes de Jarobi. p. äl 33. - Fouijuv: Sur la n-
ceaie eniption de TKUia. p. 33 — 36. — D« Saussure: Sar
U n^ceiit«.' ^ruptioii de l'Etna. u. 35—41.— BaudrimoDl:
Kvapnratiun df Vvnn sims rinniiciiic de la radiatinn aolaire
ayam travers«' des vcrns (■•il(iri'-s. p tl IM. — Sabatier:
Ltmli- thiTiiiüiLiiiiiquc il<s •>iilUiri-5 ulniHü» p V.i 17
Hiordlahl; Sur im iiomcaH m-.'.-.n .nr.i rt \:n M rcllff
l>ahll. p 47 +H I>u V i II icr H Ulli vi iif: Sur la tri-
miHliylaniine commprnalu. p. 4.S — r>l. — C n r n u l.c rharbun
lU- roii^iion ordiiioire (AUiHut <^/)u>, loalailic iiouvell«, »ri-
inuairt- d'Amt'riiiae, caiiaöe par uue Ustilaginop {l'roct/ttis
('tjiiiloe Karlow). p, Sl - M. — Straiu: Cuntrikutinn k U
]llly^i^^lo;;i<' df>i JiiHurs Iwali'S. p 5H .'«ti Nr 2 S.'rn't:
Addition a mon .M»'moirp sur lo prin'iiH^ de la iii'iindrp
dciiiiii |i 07 tu, Uerl Ik'I <>(: Sur la < uriiliiiuiisotMiiri'rio
(Iii c ;. unom iir a»pi! riiydrogriic pt Ips in» tiiii-v p ilil — HS —
Ca bull r« et Demarcay: ütir les radicaux urgaiioiiK^tai-
Knut da rdhiia, ■Ummi/Im m MauHaMlM. n. W-W. —
Picard: Sur mm appHcatwn de la tUwrie Sa ttue&m
elUDtiqiMiai B. 74—76. Plaoi^; Kpphprchos stir le» offrt»
d« la IBMUM rfa^tatiquo. p. 7l>— Ml. — 1' auroii: Sur le
traitPnient par la »ubim-riiiiiii dp« vifrins !»H«iiiiiV-< iiar 1p
l'hilU-i.rrni p m — h;J — Viallanc: Nur le /'/ii/rt'/.i<-r(i
daiia la ^?l^le d'Ur. p. tö — <j6. — l'ortcs: Sur le träitement
da ranthracoMe. n. 86—88. — Stephan: Obsenratioai
fithes h IXNNmatoira de Marseille, p. §»—90. — Callan-
draa«: aar WM iaUgrate di^fiiiie p wi l'ellet:
SarnBidsialion dt« ^quatiom anx d^riv^pg partipllps d'ordrpü
«np^rietir« aa premipr. p, 9:v as, TliMlIim: Miinmrmi
de dispi^rgiun «Icb prisinps; ai lirorautisDiP de driix ü ritiili s
dp mpinp üulKtam'p. p, !)3— 'Mi. - Isatnlierl; Sur If vapenr
de bmulffaydrate d'aramoniaque. p, »6 — 97. — Hamnu rl
Sur U diaaoluUoD de l'oxyde de carbone daii» 1p pmiocIUo-
nm de caiyn acide. jn. i>7 W. Bouchardat: Sur la
tnmliwiiiatimi de l'kcide Urtriqpe en acides (Ivi^ruiue et
l*p Montgulfier: Sur le* im»-
pyrtivKpip 11. nf> 101
iiicTipi' du finrncil, p. 101 - lirj. —'"id.; Sur le birhlor-
hydratp i|p i.T'Ih iitlif'np. p Kü— litfi — Oiraiid; Sur
q^uili|niv ijiriMv (!<■ l'iiidi|»otijH' p. UM lu"). Arluiug:
CamjiarüiMJii i-ttria den iuiialatiuu« de rhloraturine et
d'dtber. i dose anpctbi^iqtte et k doaa taxiin, aar laoeear
•t la Napiration. p.' 106— lOT. — Iloatard-Hartin et
Rirhpt: l)p.s rauü#s de la mort par le« injwtion» tntra-
veineu&rs de lait et de auiTe. p. 107 — Hl**- — V.iillant:
Sur la pontp dps Aiuhly ■iturm-!! au MiisiHiiii d'Hi>l<iirP natu-
ri-llc. [K ll>^» 110 VIl'uht An itunir ■ ■.inip.iri'-e des
llirudiDPeii. Orfnuusation de la liatraiolKlplle {HatrttcoMeUa
lMm$k 0. Vig\ p. UU-U2. — Kr. & Villarcaau:
TMorie dn pendole linple, k oidUatloiu coniqaei, es ajant
deard ä la routinn de laTerre. p. IIS— 119. ~ Berthalot:
Invenu-s dnuuee« thermochfaniqnea. p. 119—131. — Tholo-
zati: Leu trois derniiTPs ppidpinii'» de ppstp du ('<auraa6,
^t'udi^i-« au p»iii:l dl' un- «ii- l'i>pidi'-mii'iH_'ir ii .le la pro-
pbylaxie. p. 12ti — 129. — Perrier; Ob.HiTvatioiis aMtrnno-
miqoet et mesure d'on arc de parallele eu Ali^t'rie. p. 13U
— 132. — Bert: AnesthMe par le prutoxydv d'azote me-
laji|^ d'oxjgenp Pt eidptojrt aow preiaioD. p. ISü- 136. —
Buiteau: Kecbercbes aar lea canaaa de räiiTasian des
niniublps phylloxeri"«. p. 135—1:10. — l*ii »rd: Sur une
KPneraiiaatinn de« foiK-tioDs periudiipirs et sur ccrtaineii
rquations differputiplles linuiirps p Ui> I M. lijprkneü:
Kxpi rii-iiops hydn>dyiiaiiiirpiP(s «M 1 > ■ nr|i- »ilinint» p. 144
~14ö. — Boatjt: äor an pbenuiuLtie aoalogiie au pbeoo-
ntee de FeMar. p. 14C— 14A - Blondlcit: Sur bk eaya-
i'iii' de Polarisation voltalupip, p Iis i.'ii. Mppiiiaun:
Ai 'In Dia^iietLsmc eu in •nvi viTit sur riHiv-triciti' sla-
tjLiu«; iuertie de IVIectritite !>uüi|iih. p. l.'il \M. — Deuza:
Sur loa lob dea *ari»lk>ns de reiectriiite atmoepberii^ue
dikluitea de* ohaervations regulieres faitps a r<ilR>prvBtoini
de Xoocalieri. p. 153- 166. — Noble et Abel: lUcItercbea
aar lea labataucea eiplosiTcs. Cumba^iioii dp la |H>udre.
p IfW — lft4. — Sarran rt Vieille: Hfrlien Ic» px|>pri-
meiilale» «iir la decuinpusitjuu du cutou-poudrc tii win- > lua.
p. Ki.'i- 1U7. Curiiot: Sur l'Hiiipliii d>' l"li\dniiii-iic sul-
luri' pur M>ie -i-i Ii-' d,>i;. Ii > .lu.il', scs p l'i7 ITH
liirardisurla Iraiutüroiiuiou de l'b) dr(M'eJluiu.xe e.ij pji rvis} ies
pulv^mleitta. p^ 170—179. — Lamdolph: Da rMthn dn
fluomre d« beve mr racMone. p. 178—179. — Mtlia: 8ar
le doÄage de l'ur^e. p. n.l 17fi. — Mois«aii: Sur to fer
reiliiit |wir riiydrinji'-ne p 17li 177. — Dastre et Moral:
Kxi it.ii.'iii i'lpi"tri<|up dl- la puiutp du rnoiir p 177 ICH» -
I I I '. -\ NutL- relativi- ii l'urUuii j^ii;, s iili>'.^ijin' du bnim-
livilnite de cuuioe. p. ItM* — IMJ. i'icard: Sur La sivr^
liiiii bifakirei. in— 18S. — Yang: Da ractuHi daa
lipaux poiieoa «BT lea Oniatac&. p. 183—184. — Mr. 4.
Itpuain«; Reckerrbc« 8ur la r^rraelioii de la chaloar ob-
scure. p. IHM — IHO. — Wurtü Sur rhydriite de rhloraL
\\ i;»i> WH Kay«: Sur ia tlu-nrie ilf l;i L;ri''ii\ d'iipri'ii
OUiiinurr i.t r.illadon. p. l'Mi -MJ. - .M-iü ). --.ir IMM
des i'Xi-|t»tin:is electriiiiiPH applii|U^es au tiwiU miM uhtire du
cueiir. p. 2*13 2iiti. - BcL-querel: M^aunbre sur U uan-
perature de l'air a la surface du lol et de la terre jusqa'k
:I6 n de profoadenr, ainti que «ar la tempi^ature de deux
aoU. Tun dfaudd, Taatre couvcrt de ffazon. |H>odaiit raou«^
1S78. p.207 — 212 — Kppoi) de Rnisliaudraii: lii i lierehe»
sur le Samarium, radical d'une Ivrre iiuuvellr i xtraiie de la
aamurskitp. p. 212 -2U - Daubree: K;ip|.iiri ^ ir li.'s
n.-fliiTrlics r*|i>Timriitjiii-s dr S|jii|.,'as M i;'iMr. Li'.;i:.vis
aux t'ura nickclcii ueteüriti<|uei> et aux ferii carliure» imUU
da Oroealaad. p. 21&-2I» — David: Sur le« ddwiaifa
meola des fonctiona alRi^briqucs p. 219— 221.— Peiacftrd:
Sur les effetH des inhalatiou.4 de;« va^eurii de uitrubenaioa.
p. 'il2. — Step bau: UbaervaliuD» de planites 000-
velles p 22:!. - Luiai Sur iiiip applirailun dp la mika-
iiiiiue raliiiiiiii'lli' ä U llicorir des i-.(Utttioii». p. 224 — 226. —
1' el I a t : Sur l'actioa de ia iuiuiere sur ies pile«. p. 2:27- 228^
Witz: Da poiivair reftaMlnaM de l'air aux pressions
elevtk>s. p 399^ — Trooat: Sur bi distillation d'ua
linuiJc bt'i^gtee. p. 229 — 231. — Leebartier: Sur le
diis:ti;i' ili-s matiMn orinuiiques des eaiix nalurellps. p. 231
— 234. — Sabaf.cf: Ktuup thermoilittniipie de» uulfurcs
aleaiiiHj dixu ni-, p 2J4 2M< l ii..'i i ''1 .Moitesaier:
Sur la dissociatioD du aoJt'bydratP d'ainmiuiiuui. p. 2:17- 238.
— Vioceat: Note ooiaplemeulaire wir la calcmatioa des
viiiasae* de betieraves. p. 2:18—240. — Hiebet et Mau-
tard-Martin: liiHuenee du suire inject«? iLina le* veines
ur la aecr^iuii renale, u. 240— 2<2. — Uiphet: De Tcz-
citabilit^ du inum le |iPii<iant ie.t ditlV'r<>iiiPi- pi'rindp-« de aa
contraetion p 242 24t. Tuuchet. llecberrho des sub-
stanee» medicamcnteu.%pM et liixii|iies ilans la s.ilive p 244
— 24ft. — A r Ini Dt; : Inllui'iin' i nnipan'i.- di-s iuj''LtMii> intra-
vp.iueuse.^ de cbli-ral, de cbJurulurme et d'iitUer aar la circa-
bition. p. 245—247. — ftauiit: Bar laa argaoae Inuha-
alaudubiirea et le iMoodaa daa »ailito'da. p. 947—350. —
Maupas: Sur qup|(|iics protor^ajitsmes aiiimoiix et ve^etaiix
multinurlee«. p 2.'ii) 2i>3. Brault: l)e denc »;rande8
phascs de 1« rircuLation aurnu lli' <li' I'atmn.iplif r>'. ii 2.'>li 2.''>8.
— NlTet: Undierelii-v -nr Iis lirn» iLs l'.iiuli,^'». p 2.t8
— 909. — Lami: Experioucaa aur la production du laiL
p. ae»-991. - BalUnd: 8ar ie via de pafauer i^coUd k
Lafbouat p. 993—989. — Kr. 5, Faj«: Sor le deinier
toraado des Ktaie-Daie, et «or ka aonmaiw nliaaiialliiiia
de tnmilN's diies k Bnßbn et k SpaWamani p. 9M-97Q. —
Yuluiau: Effets söcrötoirea el nreulatriircs priiiluita par la
faradiüatioii de« nerl» uui traver^ ut I i i i \u tyinpan.
p. 273 277. — Bouillaud: Not« rdmpltfiiitiiitüirp Kur la
tbeurie des battemcots du coeiir et des ariercs. et sur Icur
enrcigistreiBenL p. 277—281 — CoUadon: Ürigines de la
gidle et ceoiMatioo de tioabaa od l'air eat aaoM da baa
en IhoI. ^ 984-997. - Oayon et XilUrdaT: 8ar lea
Digitized by Google
des vinw pliylloitr^ et puurridi^-s.
p 288 — 291. — Fopx: Etudea sur la ränrasion du PAy/-
toxrru datis les vikhc» tnit^ par lea iiiMflicidt-s p. 2!»l
— 2!>2. — Fl am marlon: Obsenration de roi-cultntiot] d"Aii-
tar*«, le 1» juillci IST!), p. i>2— 295. — M.mtnii: Spcctre
c«lorifii|iw uurmul du louäl et de la lampe k platiue ui-
cidMWPt. p 2»5-2»8w— Lmhat: Dm vibntimi hl^mt-
Am dt* Uquidvii. p. 3n—9B0. — Triv«: Sur In aNmnli
drAinln. p. 801— 8Ce. — id.: 8ur raimant. p. 303—308.
— CFeriett Dtatfllatinn de« liquides «uus TinHueiire de
räectririt^ statiqnc. p 'MKi — 3()6. — Troost: Sur rimplui
de la nit-lhiide d- Jiltn i ri dttiis l'ihudc de« pht'iii :!)":!! ■- ilt'
diwociation. p.'MHi — '■M)ti. — Lerhartier: Action du pyru-
nlkte de pouuM mr le bk>xyde d'azotc. p. 3(16 — 3lo' —
Leacoeur «tRii^aut: Sur llijrdrure de cyanogcne »ulida
p. 310 312. ~ Le Bei: Sur le m^bylpropylcarliiMit Uf»-
th^tique, ri'sida actif par lea moisiasares. p. 919— SIB. —
Cocuio: .Sur I« non-exialF-nrp du ferm«>iit aIi~oolique solnble.
p. Slö— 816. — riiipscin: Sur la raatitTf du PalmeBa
eruetita. p. 31ß — 318.— Uanvier: Sur Im propriuti's Titalea
dea celluivs et nur riipparitiuii de leurn iic\.iiiv jijur'.s la
mort. p. 318— 330. — Hoggan: Des Ij-iBphaLiqueb du pCti-
ckoadMi p. §30— ns. — Vr. & DftUDr«ie: Kecherelies
eraMBonlM «ir faetiim inmn dm |u tute conprtm6s
•t nctemeiit <chaulKi; aimlleatioa itlliiiMra des mitdnrltes
et dea bolidca. p. 836—880. — Cahonra et Demartay:
Sur les acides qui preniiPiit imissatifp lorsqn'on di.stiUe les
arides bruts provinant tir l:i sjp.ii])t]i .itiun ..Ii.-, cnqiit jjnu
ncutrcs daiis un couraul devapeurd'eau »urchauflee. p.331
—936. — Itobini Sor la production d'dectri« iii'- |iar le»
Kaie«, p. 33»— 339. — Janaseo: Sur l'Mipse du IHjuUlet
deriuer, observec k Martciile. p, 340—343. — Poiucar*:
Sur quelques propriettK des tormes quadiatiqoes. v. 344
— 34Ö. — Gernez: Distdliltiuii des liqui<l« soiis riiit1u<'!iic
de IVIectrifiie staticjue. p. :U8 — .S5*>. — Troust Uiii-iti s
de vapeur ih: quelques subslancfit urijaniques bouillttiit k
lenipH'iatiire i 'i v^e. p. 351— 353. — Lieben: 9or 1« dcMitf
du chlore k teniu<!ratiire <flev6e. p. 3A3— ;155. — Michael:
Um laayntUee au phi-nolglucoside et de rorthoformylgluco-
aide on n^eioe. p. S.'i.'i— H58. — Varcnne: Sur une com-
binuson de Tacidc chroraique aveo Ifflnorur« de p( U;i.sium.
. 36H— 3W). - Kouebardat: Sur l'nlni'.il-' 'Ii- I hvilr^Ue
e dilsopri rie e» de laotiKltine awc la ti-rj in-' p :t<'l— 3111
— I.i'i- liurtier: Sur la cousenatiou des f'iurr:>,i;i-i verW
en ailu. u. 3(M--367. — MeudeU.sobn: Ktiide ^ur l'ex-
dtatiMi MaiDte da noMla ehai la greuouille et che« l'hoMM
dUM rdUitain «tduaktnaiadies. p.a4i7-370. - Daatre
et Morat: Da rexdtation tlcctrique de la pointe du coenr.
p. 870—373. — Couty et de Larerda: l'action du
venin du Bothropn jarnracun»«. p 372- 37.'>. - ArloinR:
Cttusi !, dl'.- iiKKÜtioatioiis imprimees ä la teniperature ani-
wale par l'ether, le eldoroforiBC et le ehloral. p. 37&— 878.
— Waitner: Sur la stmeture des gangliuDS c^pnaliMM des
insectes p. 37':l— 379. - Millarael: Le pourridw da la
vigne p. 379—382. — Nr. 7. Alry et Moucbec: Obser-
vatiuua nieridiennes des petites plaMte«. fahea k Tobserra-
t.iirc dl Kriinwich et de l'aris pendaiit le II"" triinestre
ls7'.f i .1 • I :l"M. - \'uljiiaii et .li.uriii.i' Mir le»
phi notiü UV). d'i'M'iutiou «'iretoire qui i-«* iiiaintesti iit, tbez
le la|iin, .'«■lu« rintlueuee de la fara'luiatiuu de In auitse du
nan. p. 8»8 - 394. Sylvester: Table des norabrcs
^rivees iurariaatirai d'ördre et da deerö doniies. ap-
partenant i la forme Unaire du lüxiftine ordre, p. 395 39«.
— I.alanne; Mi'thodes de ealrul ^rjpbique. p. 3!«>— <l»l.
— Mabt-pue; Les irriitatlons et le sulftire de rarbonc,
p. 401 — 4<i2. — Alex''i fl: Iiid'irr.ilioii lifs irratiunnrlles
ik deiixieuie dein'i^. p 4ii;; liK'i. IJou'iuet dfla<;rye:
Sur les ondes atmo&pherique» ; t-quatiuu iiiensueile
' dN7— dINw — Forel: Sdntiltation des Hammes
da gas d%lainge. p. 408—410. — Gay: Sur l'ubsorption
dn Dioxyde d'azot« par les sek de pnitnxyde de ter. p. 410
—412. — Le Bei et Greene: KearUon du ihiorure de
zine sur Talconl hutyli'Tue nonnal. p -tlH — 114. - Houtiny:
l'iliiil'-. l.'ii'rmiipii-» NUr la iiitrnKlyi ''riiie, p tli 417.
Lsbach: Sur W d'isajjc de l'unV dau» les uriu«i. p. 417
— (iiiurgcMii: Sur räinination dubrume de l adda bnNDO-
iitraroaiqu« et sur an iiOtt*el acide orgmuique. p. 48— 411k
— Cl^f e: Sor la ieandiam. p. 418—401 — KtuaBd'
Sur les acide« oxyviB^a da •otifra, f. 498; — idLt 8v Ift
composltion de l'araoiae. p. 423.
Saohtigal, Oiutav: Sildb« nad Mdta. Bqjab-
niaae leehsjähriger ReiMfl in AMht. Thefl I. Hit
49 Holzachn. u. 2 Karten. Berlin 1879. S«.
Acta horti Fetropolitaai. Tome VI. Fa.ic. I.
St. Petersburg 167;». H«. r. Trautvetter: Klura
terrae Ts<?huktschc)rum. p. 1~40 — id.: Catalogua Campa-
nulacearuni Kossicarum. p. 41 — 104. — MaziaoTicB;
Adnutationes de »piraeaeeu. p lOS— 2fil.
Vereeoig. tot bevord, d. geneesk Wetensohappen
in Nederl.-Indie. Geüi:-<.->'kuii'iig J'ijdsi hrift. Uoel XIX.
Nieuw.- M'ric deel 8. Afluveriug 5. Hatavia 1H79. 8*.
— Kurnee: De Varcine kwestir y. ID'i 2t»Ct. Alken:
De subcutane aauwcudiiiu; van Mnruis rhilocarplni. p. 210
— 222. — Uecking: Militair äumiuier Ziekenrapport van
Jam w Uadun vm da Jaraa 1881» ilm 1888. p. aas— aCft.
— Gelpk«: Beri-Beri. p. 3S6— 27».
Soci4t4 nationale des «oienoaa naturelles et
matb^matiqnes de Cherboarg M6moires. Publ. sous
la direction de Aug. Le Julia. Tome XXL Paris
1877 — 78. 8*. — lit'iicau ; Nntiiir.s ii'jun'lli-s J'hydrau-
bqu'.' I Ulli erimut priiK:ipali'iii''üt les tu'.au.x 'ii' iiüidiiite, les
raiiaux et les rivierea. Accompaga^ d'une tlieune du 1'^
valuation du travail lomaMaalän d«a MHiinmi aiildiigli.
p. 1-182 (1 Taf ). — B4k4toff: Mmw&miM da la eU-
cori'f Ckhnrium intybut L.). p. 188—201 (2 Tat). —
Prendel: Description du m^tterite de Varilovka, p. 208
— -•Ji)7. De Si>l in 8- Laubach: Note sur Ic Janciftrnkia,
nouvelle tloridev para^ite du Chondria obtuta. ]i ■M>^J:H
(1 Taf.). — (iüdrou: Iroisi^es m'-lauge« de teratulogie ^
¥4|g4lale. p. 225 25tt. — Bescherelle: Note .sur Tes
moosaes dn Paraguay, p. 267—272. — Cabanellas: Essai
aur, lea ooDditioiM rationelle« dea amorces ilectriques en
g4ii4!ral et en particuher dans les apniications sons-marine«.
p. 273— 292 (1 Taf.). — Jouau; Ncti« sur U distribution
g^graphiquc des uiseaux duiLs luel'pit:» ur^ l.^ dt* I'OeiAanie;
p. 293 — 327. — id.: Sur la fauue iilityuloiji'iue de la cöta
uord-est d'Australie et du dötroit de torres, compaWle k
Celle de la Noavelle-Caiedoaie. p. 328— 33ti. — Uelaoibre:
Kote valalive au oidala ddeonvana dana k« CraiUaa da I»
tatttarie nanva de NaoqiMTille en aeptenbre 1878. p. S88— S4ft
CatalOgtte de la bi!»liotll^•<jUl• dl.' la HtKwti' natio-
nale des seieucc« naturelles de (JherUouijf, redige par
Au^. LeJuli». OeozMiM partiiu 3. Unaiaga. Ohw^
bourg 1Ö78. 8«.
Oesellsch. für Natnr- n. HeiUcnnde in Sreidiik
Jahreabericht für 1878—79 Dresden 1879. 8».
(Fortsetzung folgt.}
Sie allgemeino Tersammlimg der deatsolien
ledlogiBoIwii OesdlMliaA in Badaii'Badan
am 26. bia 38. Septenbw 187B.
Dem Besclilusse der allgemeinen Vrrs.immlnng
der deutseben geologiwhen Gesellschui't vuui 2t>. Sep-
tember 1878 KU Güttingen gemäss vnrde die di«A-
jfthn^ TananUBkuBg lu Baden-Baden abgehalten.
Zum Geaeliiflafinirar war das diesem Orte sunXchst
wohnende Mitglied, ProC A. Knup in Karlfiruhe er-
nannt worden. Um dem Zwecke der Qaeellaohaft,
im engen penAnlldiaii Tarinhr den
Digitized by Google
0«dkiikMi«iat«a«ch w pSe^gen, nach Möglichkeit so
«nt8pr««hen, hatt« die OesekUliftlhning Torfresehen,
da« Wobmuigm, TarpAegmig nnd dM Vemnunluigi-
IomI ntSl^iah nahe WImmw n lagen, nnd dafür er-
sohien das Hä(«-I cum Pet«nbttrger Hof, sonrie der
BBrgwwal dea IUÜiImhim gwignet Herr Ohtf
liHi'gwwtihUr OBBB«r «n 1lad«i-IliidMi Imm dam
\Vuri^< }ir (Ii r ("Ii irhäftefulirunK, di<-««n S««I unentReld-
tich benntaeii zu dürfen, mit gewobot«r LiberalitAt
Mi^jiQ^iii Und anvirirttt sldafaMlII^ dia frtfo Biflnt^BQ^
drr Anlapt»n und ili-r Rftiiniliehkcitfn iIp?^ KnrkauB««
auf Urand der Mitgliederkart«ii als Legitimatiooca.
27. nnd 2f*. Spptcmlier ledigBab das Tortrftgen in
äitznngcn gewidmet, w&hrmid Ha Machmitlage lu
klahif Anaflogen ni die ntbere Jhagümag Bade»
benutzt wprden Bellten. So Ob«r das nrw und alt«
Schloss nuf die Felsen de§ Battert, die aus fcMt'n,
verkiei«>lt«'n Conglomerat<>n und Brpccien de« Roth-
lieRendeo beet«lieii, ferner nach Rothen fela, am
Aoagebenden de« Hnrgtbalea in die Rheinebene, aof
einem Wege, welcher einen vielfachen Wechsel TOB
Fonsatiooen, Graiiit nnd Gneiii, Uebogangigabnfs^
Rothliegendea , BmtaaadataiB, MoadielkBlk, anwia
Verwerfiingtit-racht'inungen nnd Diwordanxen der ver-
achiedanan OeUrgmanen baobaeht.en Uaat, nnd end-
fieb Aber den aebSnen Aosdehtafienkt der porphyriaehaB
KorbmattfeWn uml an iIit Qv-wt« zwisclir-ri r(ir]iliyr
und Rothliegendcm hin, welche steUeDweisB durch daa
drltor I'or]ihyrmas"..n niifl)fez4?ichnet i»t, nach dum
Cäcilien- und Lfuvlnfrge bei Lichtenthal, wo ein doroh
aafaMTIattang beaMriuBawartliarFhritparpbyr ta j
fteinhrilrln'n sufgeiM;hlo8»en ist.
Zu weiteren Ausflogen nach Schluss der Sitzungen
am 38. September hatteo «ich als Fflhrar erboten die
Herren Prof. Bvnecke für die Urag^gead «ob Metx,
Prof. Roeenbusoh und Prof. Groth Ar die Vogeaen,
Prof. Fraus nach Donaueochin^en , rtnbrcii, dem
llalefinger Bacb, Aaelfiogeo, Blomberg, ZoUhaaa,
Qhwdiiif^, FflntaBkarg, OeblBfiB Bnd "nittliBgVB.
Herr Prof. Lepiiua ftthrte bereit« vor den Sitzungen
aiaa Excoiakm mit aageowldeten Mitgliedem in daa
MaiMr TartÜrbwkaB ana. Prof. Ksop flkeniahm
diaFObning in den vulkaniAchen Kainerstuhl im Rreiflg«u.
£a war ein ungünstige« Zasammeotreffea , daaa
Bdt Befahaa der munitteTbar Torber tagenden VeiaaiunH
lang deutscher NaturtVirhrluT und .^crzt'j und mit
Beginn der Versammluiig der deutacbeu Geologen ein
aanuuluug wurde in Folge deiwen dahin abgeilndert,
daaa an den ;^wei ersten Tagen, am 26. und 27. Sep-
tember, die SitmqgaB Morgeoa tob 9 — 3 Ubr und
Naehaifttaga tob 4*|b — 7 ühr abgehaltaB wBid«n, in
dej' HofTnuijpr , du«» bvi etwaiger Aenderuog diB
Watten der dritte Tag an einer eiatigigeB Ewnrafcm
Baak dem MoiiglhBlo imtar IMhmg dea Harra Pkvf.
Eck, welcher den nördlichen Sr-hwnr/« nid privatim
mit uittterhaAer Uenanigkeit au%enonuiiun bat, Ver-
wendang fiadaB hHBBtOi Aveh (Kaae DuAiBBg wufda
ffet*il«>cht. Dafür thoiltc sich dii- (JfM-üsrhaft an
dieaem Tage, je nach Neigung und Bedurfniaa, am
die ÜBharaUlte^aiiniltmgen rom Fnibarg, tUMIhmg
und Strft.'üburj?, ftowir um b (Ii« Smi'ttilniiffon dea GlWi-
heraoglicben Isaturalieu-C^binets uud de« PolyteehBU
knma bb Karlvoke ia AagmwUB aa MhaMn.
Trot« der l.Tngunet der Witterung zcif.'tc »ich
weder der Emst dea wiiaeu^chafll icben , noch die
HantliflIlkBit daa geaBlIigaa VctkelttB ki kf^^aad aiaer
Weise petnlbt , dAnk der Solidität ilfs HikIi-ii« . \un
welchem die deutsche geologische Gesellftcbati empor-
gewMbMB irt.
Um den Mifffliedern der VerRamniInn|j eine rasche
Orientirung in den geologitcheu Verhältuiaaeu der
der (re^eh&rtKfiihrer da* kMoa Sebrift aatgtarMtBk,
uiit^'r dum Titel :
„Uebersicht über die geologischen Verhältniaie der
Umgebung von Baden-Baden" etc. (Hil aiacr
gfognostisehen IIeberflichtRkart«\
in welcher derwlbe, nach einer fJinlcitung allgemciuoron
Charakters, den GebirgibaH der betnffeadea Gegend
in möglich engem AaadihaaB mi dia Uahar TwOiint-
ichten officiellen Mittheilungen aur Darstellung ge-
bracht bat, wie aolche in dem elftes und drelaad-
dniMigatcB Hella der , Beiträge aar Btatiatlk der
inneren Verwaltung de» Groosherzogthum« Baden,
herausgegaben tob dem Handelsminiaterium, bearbeitet
TOB dea Herren Vn^. "Dr. T. Saadbergar aad Dr.
Ph. Platz, Profe^i^nr rti RealgymBaaiam an Karia-
rabe", niedergelegt wordeo sind.
Bi iit dar llfaaralea Uvtantfitnuig aaiteBs dea
Ow>«ahataoglil>beB Ministeriums des Innern zu danken,
daaa dar Draek dar kleinen Ueberaicbtakarta*) aur
AaafUvBQg galaHgw
Za ^eidiam Oanka
die Ausführung der meinten auf diese Zeit v.-r-
Anaflflge Tereitelte.
Laa^ ZTL
Das Programm der Ver-
•) Bei dimer Oalegenkeit mua ick auf eioea Farfaen-
dmckfebler aufmerksam nacbeo, welcher leider nicht mehr
vor Herauseabe dea Wcrkchens an eorrigiren war. Die
„Diluvial- m>J Uerültablaf^erunffen" unterhalb Steiabaek
: IM i.T-.« rier hibeii il,i(li;nli dii- Karbe des Eatfcr
liegenden erhalten. (l>urch ächrafiirung zu iadera.)
4
Digitized by Google
26
lidwD IfMdrfwiiitiiitiirimu verpflichtet, in «Umn ImImb
Aonrugo der Diri'ctor des topographischen Barean'a,
H«rr ObenUienteoMt Sohoeidar, «rmichtigt word«i
trar, alnii^ PMbtliartaB dar Denen topographiacban
Lai^iifsmifnahme im MaasHstfiln' vmi ' '2 r.f. ■: o . wiu foalio
der kOnitigBO geologischeu Land«*aufn*bine , im An-
•ebhna ao die preaaaiaelia, n Ortmde gelagt «ardan
siilli r. . ;'.nr Ausstfllung L'i-lnii(.'-'ii /u Inss« n. Ri Tm»-
wcut das Hncheineu dieser Karte, wie gern unsere
Groaibersogliehe Segtenuig daBjanigen Fordarangea
daa Dcutfchni Reiches entgegenkummt , WHl<lift fiut'
gOBeiiisauie Interessen der Bundesstaaten in gluicbor
Waise gerichtet lüoä.
E« gelangten zur Au« Stellung:
1) Vier Origioalblätter der Seclionen Sa^lMeh am
XaiaaiateU, FMfaurg, HMmagoD md SahopC-
heim«
3) Vier bereita im Handel encbicnene, die SaetkmeD
Bitdcii-Badan, Oatnalneh, fioUartlwl und For-
bacb.
Nach efaienfi üebenicbtsplane, weleber den Karlen
baigegebea war. /•rrüllt da» Gros<iher7/^gthum Baden
. nadn dem genannten Maaiaatabe in 170 Sectionen.
Ten diesem rind berrita 92 Blltter der OeflentBehkait
übergehen, 5 wfnlen donuiächBl erBchcliien; im Stich
befinden sich 15, stiebreif sind 9, wihrend 119 noch
der Aosarbeitirog nnd BeeMon nnterworfen sind.
Von Interesse war auch eine vuii d(iii Zcirlincr
am topographischen Bureau au Karlsruhe Herrn Frans
GUther an^geAOirte ReHeflcarta der Saelian EttUngen
it! «nc/ Pcliwi-iüiT Müiiior, J h. hf rppHt>"llt durch .Auf-
einatult'i'lileU-ii von Cartuublutteru , welche in Gestalt
dar Höhenenrven ausgeachnitten worden aiad.
Herr Prof. Dr. Nies zu Hohenheim hei Stuttgart
hatte eine Ausstellung von Sauriern, IVtitaeritiiteu,
Bdamntten etc. ans den Posidonien^Schieti rn AYürtt>'in-
baip nnwataltet. Beeoodera herrormhehen ist dabei
dar ünatMid, daaa solche Petrefocten im rohen Za>
Stande angekauft und von dem geschickten Präparator
Oberdörfer an Hohenbeira ftkr Tagiobn bann»
gcarfacftet werden, wedoreh der Ankanliipiw dea
fertigen Präpar.^tes sii h s.-lir niedrig stellt. Harr
Prof. Nies erklärt sich zu etwaigen Vermittdugan
gern bereit«
Die Ktinnt- und Wrlag'iluindliiii^' von Wurster
& Cie. in Zurieb sandte der Ueaellsdiaft zur Ansicht
4ar Rdieft. einen Idea^letaehar, eine TnUnninael,
einen WiMl u li im! Steilküste neben Dünenhildnngen,
MM der M«asterhand des Herrn Prof. Heim in Zürich
barvorgegangan.
Ein werthvoll«« Ge«ehenk wurde jedem Mitglied«
der Geielhicluki't duivh Herrn Theodor Fischer
(Knait- vaA Verlagshandhmg in Qiaaal) m Thail,
bestehend in dem Werke: „Die Ghawi'ona nnd ihr
Laad, naterancht im Sommar 1876 wn Dr. Onatev
Redde, Siraetor dea kaakaa. Vna. n. d. BlfentL BiUm*
thek zu Tiflis". Es wurde dankbar aufgenommen.
Die Escorsian, welche Herr Prot. Lepaius he-
leiU am S8. Ua inm 26. SepitaBbar bat gSnatigar
Witterung mit einer An7Jihl Fachgenoaaan in*a Mb'iHT
Tertiärhecken unternahm, nachdem Danalhe innliihat
die reiche Semmhrag «artürar SkigetUere hn Onosa
herzoglichen Naturalion-Cnbinet zu Darmstailt gezeigt
hatte, führte von Mniiu aus in die oberen AbtbaU
Inngen dea genannten Beckens bei Weiseenan, Laahan*
heim, Bodenheini, Hart heim und Xieder-Olm: von dft
in die Umgehung von Alzey, in welcher die untersten
Mearea 8andc und der Soiitarienthon am besten auf«
geschlossen sind. Bei Burmemlieim, westlich von Alaey
gelegen, wunle die Lagerung der Eppelsheimer Dtno-
therieo-Sande oomstatirt. Daselbst wurden vor Kumai
em aahflnar Unterkiefer von MMtriim gigmtmim,
MuUdtH lM»f6f<aärii nnd Seete anderer Eppelaheimer
Tliiere gefun<leti, in Sauden, welche discordant den
Litorinellenlcalk überlagern und von Löaa filierdeekt
Erate Sitznng am 2(i. September.
Anfang 9 Uhr Morgens.
Nachdem die Tenammlnng sieh oooalitiM hatta^
wurde Se. Exc. Herr Gebeime Rath v. Dechen tm
Bonn zum Voraitsenden gewählt. Die Fonetigoaii
als Seeretftre wurden frenndliehat ?oa «kn Banan
Dr. Steinmaun aus Strassburg, Dr. Bftekiag MM
Berlin und den Studireoden daaelbet Herrn Hnns
und Herrn Noetling flbememmen.
IIiiT V. Dechen scbliigt darauf zu Vorsitzenden
für die folgenden Sitzungen die Herren Prof. Knop
(KartandM) und Oiwrbeiigrath v. HoJaieoTiaa nnn
Wien vor.
Zahl der Tbcilaebmcr : tiO.
Ab alehatjihrlgar Ort ftr die aOgaMina Ter.
Sammlung der deutschen Geologen wurde BerÜB iB
Vorschlag gebracht und angenommen.
Herr Prof. Stelaner ana Frriberg in Snehaen
liielt liniaiif eine Gedachtninarede auf den vor Kurzem
verstorbenen Protesaor der Ocologie Bernli. t. Cotta.
derselben dla iS^ÜkIu Yamandn^ wa Um
SiUen.
Hanp HeAnA Taehermnk nna Wim ardflkal»
darauf die Reibe der Vorträge mit Mittheilungen ttliar
oytiacbo Eigenschaften der Feld^tJie, wekibe gewiaa»
Digitized by Google
27
phiMnns der Glieder d«r Feld>pathgnippe beseitigeii.
Derselbe regte euch eine Diaeoeiioa aa Aber
«ine .beettMute Baridmugeweiea «iMier SiTatella,
erdliN in ihrer G«>«iininitfoni) von Vi(iher<»iTi SymmetriK-
gndb «u XheUuidiTidaen von geringereit Symnietrie-
fredea «■mm— tgeeeiit dai. Wen ntaii t. B. aiuli
den I.piirit alii paendoregolftr, den Apophyllit »In psruilo-
qaadrfttiach etc. heeeiehiwa wollte, lO könne diese
WeetnatmaeiMelauft gelegMÜleh n Tenraehealnigaa
mit I*Betidoinnr)ihtwn VpruiilaPünnp rpIwii. I m dipsps
au Termoidet], schlug Tscbcrmak Tur, solche Formen
eh Hiebehierito, atiMetleeli«, mlUkmnvadjta»
graannt^n Bi'lspiflp nit iDimctitieh-rpgulIlrc. niiinilUedK
quadratii^clie etc. zum Auodruck zu bringen.
Ucrr Prof. Uautiiliauer (LOdinghnwien) Migte
der Geeellaobeft whr ach^nr . von ihm dargestellte
Zwillingakryetalle de* Kalküii^ith-., nach — ■/} R., vor,
aolebe, wie aie zuerst vun ilcrra Prof. Reurx h in
Tflbingen kflnetliob durch Druck eneogi worden Bind,
Uer aber aiit graaser Tofflnanneabeit dadoreb enielt
worden waren , dass auf der stampfen Kante eines
^atemga-Bhombo^der« nit dem Meeeer dorob dauern^
daa DrtMlk eia Siaeebmtt geaiadit warde* Der Vetw
auch l«i<:lit, <^a.'^H man ihn hvi Voiträgt'n
Über KrjataUatmctar mit dem TaacbeDBweeer aoa-
Mna beaa.
Hprr Prof. Dr. K locke (Freibnrg i. Br.^ «|ii-/ioh
«lud Mm über üeweguqgeB der Gletacber, wie er aotcfae
im Vartaab dea lataten Smamara mit HiUb «iaaa
Theodolitlien und auf dem Olofscher angebraohter
Zeiclun beobachtet Itat. Namentlich constatirt er
•mIi BaakagiialtwegtiBgeiD flbr die Zeit daa Soaaen-
«nfganges.
Herr Geheime Rath Bejrrich (Berlin) gab iutfrwi-
aante Notiien Ikber die geologische Beachaflenheit einiger
Orte in TbBringen und am udrdlicben Uararande,
BaaMBÜtoh das Anftreten der Triaa und des Lies
betreffend.
Herr Friedr. Maurer CDarmatadt) trag aber
«iaa aaaa Art dee B»Bch»ipodeii4}enaB MifimUrü aaa
dem riicünaeben Unter-Devon vor, welch«; er .V oivjU
Maat, wril aia, gegeottber der einugen, äacben nnd
bfaiaraadeB JK jlf9h$9tit Toa ovalem Unsriiae iat, bei
vollst&ndigiT lleluTiiiif^tininiiinp lipr lür da» Oenu«
eiiarakterietiMben Muskeleiodrücke bei beiden. Die
Fnndetellen rem M. «mAi alad etn milder TbonariiieAr
Vrt'li'ii'inr iin'.TliiiHi (Viblrnz und eine scliicfripf
Granwacke bei Oppershulen, Ostbch von Butabach, am
Oatraada daa IlhaiB.D«veB iaObuibamaa, Dto Faaa«i
beider Stellen yfiflirit'n ^ich au» dunh da» Fehl^Ti
des ISpirifir ctätnjugaUu und durch das Vorkommen
dar fmr. gtgti daa StttfiarkyntMa wlrwsrfWw; die
8chiohtaB bei TaülaBdar Tonu geweise durch das bAnfig«
Vorkoamien too flmafüttym prMmatümi aad dee
Sfmf0r fxtrtuhaa arit gedrangenem Baa aad bobem
Sattel. Im Vergleich mit der Verbreitung von if-
Arthiaei, welche ibre gr<ieate Entwickelung in den
obeim ScUbbteo dea UaterderMi erfUtft, irt deanawb
.1/ Mi.'',7 für dio älferen Schiebten des Rheinischen
L'nterdevou beaeicbnend. Die Schiefer von Facbingeo,
aawia Ae Ortbeoarae-Sddelkr voa Wlamabaeb gahüMi
in Folge der Vertheilunp dieser Meganteria-Arten eiaem
höheren Niveau, dem der Vichter Schichten, an.
Dana addaaa Hanr Fkof. t. Koaaaa QbiAmg
in HefiRen) Mi<thpi1nngen über AaCaaMnit rilMMMN*
in den Wissenbacher ^khiefe^l.
Herr Prof. Nies ^Hoheidieim) aeigte relativ gut
erfaeltene Muschelkalk -Pflanzen aus den Caratitea»
Schichten von Rottenburg am Neckar vor.
Herr Kammerrath Grotrian : Brauusch weig),
geatAtst auf eine Brochare Aber dea Borikbardt'ecbea
eMtriaebea Bprongapparat, tbeilt Erfabmngen mit,
denen zufolge sich dieser .■^iiparftt besonders zur gleich-
seitigen LSeong beeetater cablreicher Sprenglficiicr ale
aaeaMnordeatHA wirbeam aa^gawleaso balM.
Narlideiii Ilri r rrol', 0. Fr das (Ptiiftgartj über
Yerwerfungseracheinangen an der sog. Gäubahn im
Baaaadena aad Aber dea dambTenferftaigee bediaglea
flau Württembergs im .Mlgeraeinen gesprochen hatte,
regte Derselbe eine Discusaion an Ober den Begriff
.TogaaaaaandateiB*, mlalw fai «iaar apttariB flitamf
ibre Erledigung fand.
i:jide 2 Uhr Mittags.
Zweite Siiaaag am Sg. Saptambar.
Nachmittags d^a Ohr.
VoraitaaBder: Prof. Ka«p.
Hin Dr. Horaateia aaa Obmd tmg Aber
RhUaildtltal aad solche des Lies vor, welche in der
Btadt Gamal btlBrannaearbciten aa^eechloeaeo wurden.
Herr Gebehne Radi t. Deebaa erftftarta daiaaf
eingehend die Wiclitii,'keit der Erkenntnis!« von IXa»
looationeB in der Erdrinde, wie eis eicb in dea T«p>
wevAubgea von Bebiebtaneyateaiea aaadi Aalraa, Ar dia
BeurtheÜung ib •■ Gi Vi; (.»sbanpfl.
Herr Oberbergrath v. Mojsisovics (Wien) tlieüte
ahdaua die baaplaieUiebBtaB BaaoHata dtr ra dar
k. k. geologischen ReichBanstn!t unternommenen geo-
logieeben Kecognoecirungeo in Ilosnien und in der
llaiaigiiaiaa adt aad Icigte Probetafeln eeiner Arbeit
über fossile Osfibalepoden dar meditacraaea Triaa*
provitus vor.
Digitized by Google
38
Bvrr 'PfOt» l^^v
Uick fiber Be«rlijif?'<rihi'it nml Glif di runi? der tertiären
BinMoabiagvrangen im Becken von Wien, ÜDgarn,
Sn dar Oagand dea GaapiaNa md daa AagaaiaalMat
llaafaa*
Barr Itof. Lepgias (Darmiitadt) «prach über
Mtdadm tattfinttri» in DiBotharianaaiidia vom Eppala-
iMin in Rheinhci'M^n nnd i-tiillich
Herr Prot. Stelzner ausltthrliclMr gegi'ii die
UabertrcibuDgi'n. wi-IcIri in neuerer Zeit io Bezug auf
Anwendung der Theorie der Lateralsecrctiun für die
Crklirung der BildungsweiBC von Erzgäugvu in dar
litaratur »teilenweise hervortreten.
Sehluaa der Sttanng: Afaanda 7 Ubr.
Dritte Sitiaog, an 27. Septanber.
Margana 9 Ubr.
Venitandar: v. Hojaiaoviea
Die It«ihc der Vortrige bi|guB Harr Dr. Staia-
aann aus Straesburg nit «inaD aaleban fliiar den
Jm m EtiaaaJjatbriBgea, apaeMl flbar den der Ubi-
gabunp von Hall.
In Anbetraebt der «ngflutigen Witiemng, welche
BÜt Wahraebdnlichkait aneh die aabanaaite Baeunriaa
in den Kuis'T'sf iilil vereiteln würde, suchte Prof.
Knop (KarlBTuhs) der Veriuiuiiuluiig dadurch «linigen
Xraate n Uetaa, daaa daraelbe an der Bnd aiaaa
nach eigenen I'rivatanfnahmen gwignoütiBch rolorirten
HodcLU den inneren und iiUüM-reu Unu jene« in der
Bbönalwne isolirten vulkanischen Ringgebirgea er-
kUrte und dabei eine autgMtellt« Sammlung vcm den
wichtigsten Gebirgaarten und Mineralien, die e« zu-
aammensetzen, sowie einige daeana gewwuMDe chemische
Piripurata von aeltenen daraus gewouBanen KArpam
(Kiabalnre tmd Oer»erbiudnnggn) , wie aaefa Dttmi.
aiUific von Gesteinen daher, zu Grunde legte.
Anechlieesend an eiaige Vorkommniiae aoa dem
Xaiaarstiibl, beaender» vom SehweMkiet im aog. Heat-
Pliotdilitli , Itgti- ÜHrr I)r Hurusfeiti Schwefelkies-
haltenden Uaoalt der Gegend von Caaeel vor.
Herr Prof. ▼. Koeneii (Uhrbug) apraeh Aber
dag Alter und die Gliederung der TertiArbildungen
Kviscken Gunterahaasen und Marburg, Qber wekbe
ar deiwn lebet eiae Abhaadlaag ia «jaen Baetorsta-
pmgTBmm der Universität MarVmrg veröffentlichen wird.
Diese TertiArbUduugen »iud uuxweilulluü't ein-
gesanken, ttoaaen aeitlieh überall an Triaa, meist an
Buntsandst«in, tuid wurden durch diesen, sowie dnreb
Basalte gegen Erosion geschützt, welche die frflber
sieber viel ausgedehatemD, aber nicht herabge«uukenen
Tertiärschichten sentiirte. Nach SchUderiag derVai^
«arftinguu, Faltungen etc., mldM an Baada dliaav
ysraniikMSgaB «aftratan, Abria Radaar aaa, daaa !■
graaaar Tarbreit iing, vnn I.nllar bis fimlHii-^fTc, hcDa
Qaamaade,' nicht selten mit (juorziten (Knollenstoinen)
aalMaa, «alche 1) bei CViedandorf alcdaa Uageada
der Braunkohlen bilden, 2) in Eisenhahneinsehnitten
nördlicii von Ziegenhsin über dem Bupelthou mit Lrdü
IhiofmMH» liagaa, aad 8) an Odsnberge bei Ondeoa-
berg einerseits thoniee uttd eisenschüssige Sande und
Sandsteine mit typisch oberoUgoeftncu marinen Ver-
steinerungen enthalten, nnd anderereeit« von schwaraem
Kohknschiererthaa aberlagert werden. Hieraus orpebt
aieb daher, dass die Braunkohlenbildungeii von Frieden-
dorf Jünger sind als niiiriuiB Uber-OligacXn, resp. dia
Qoanaaade nad Qoaiait«. aad die Reibaafolga iat daaa:
1) Baaalttnff voa Soodbaini.
2) Braunkohlenbildungen von Friedendoif
3) Mariaae Ober-OUgocAa von Odenberg, Kaafnngeo
«tc, haUa <lnansanda and Qnantta.
4) Mariaea liitteM»|goeia bii KanAugM, IV^yia,
IRrtrblwua
6^ BreaalraUeaUldiutgan der Gegend van GaaaeL
[Jipse SohiihtcntViliin i.it panz iihnlich deijetiigen,
welche Credncr küralicb aus der Gegend von Leipoig
beaehriabaa bat, aaiaal waaa £a dartigaa waWaaemga-
I<N>ren .olHTcn Meeressnnde' stntt zlUB MMatOligaato
zum Uber-Oligucäu gvoiugcn wurden.
SefaBesslieh bemerkt Badaer, daaa ar adm vor
zwei oder drei Jahren die Abteufung eines Rohrlorbee
nördlich von Zii-pfnhftin «ngercgt habe, uui eventuell
dort auch die alttren Hraunkohlenbildungen zu a^
schürfen; bisher aai aber noch keia Versocb nater-
nommen worden.
Ausserdem legt Herr v. Koenen noch StAeha
eiaae Nepbeliabaaateaa tobi Wenkeubahi bai BaagaSv
daaf« aSdwaiilNh *oa Bari» a. d. Warra. Tor. Dia
Arbeiter arhilzen dort die gitaaraa, achwer zu zer-
aahhgaadan Baaaltblöcke. iimUb da Nadelbala da-
aviiaaliaa vaibveniMa. la Folge deaaea vard dai^ Bhaalfc
deaffieb k^rni^'. cliiie iIds-^ ^:<'!i ilieiter Stmotenutar-
Sgkied arikroskopiech erkennen liesse.
Harr Obanbargrath Hanaler (Bonn) apraeh dar-
auf ilher Braunkohle im Confart mit Basnlt in diT
Grube , Louise" bei Horhausen und Herr IVof. Dames
(Barlia) «kergab Naahrlahtan «bar ein aaaae Jara>
vorkommen Brauner .Tum a und Liaa t) bai DolilH-rt in
in Mecldcnburg von Herrn l'ruf. Geiaäa ia Bostuck.
Maab gefaiaebtan Biawrfcaagan Aber daa Tor-
kommen von Ekerimu CttmaHi im Schanmkaltce von
Ueiaingeii reple Herr Geheime Rath Beyrich uuch-
Biab eine Besprechung über die Gliederung dea Bnat»
aaadsteins im ücbwarswalde und in den Vugesen au,
«oraul UeiT Prof. Benecke (ätraa»burg> eingebend
Digitized by Google
29
mam BHUuiiugw dartlMr aaf gtamatem (Mnti»,
tjesoniiir-i im (nsBB«, »ur Ilftrst-lNiii:.- Imnlif.-. Ari-
•ckliewenü hiaraa und mit Zugrundelegung einar aa»
•IganMi StodivB Innvrtegnmmm JMbnMkhknrf»
vom nördlichen Schwrarawaldn vprbrpitctc Bich Herr
Prof. Eck ao« StattgMi über di« £igeDseb»Ani d«r
Kegemlrn und dt« HiintHnndsieiiM.
ScIiloM 2 Uhr MitUg».
Tiertc Kitzung, am 27. Septenber,
Tonits fortgewtst durch livrrn v. Mojaiaovics.
Am SebhuM üm NMhmittsgB baendeten Voringes
von Herrn Prof. Eck and nach beendeter DiadOMllM
darftbar gab dw VarmBnlmig dsrch Erfaebmig Ton
dm 8Khd dem Puke Asadrnek, volebm dia aü-
gemeine VersanjinlutiB der deutschen G«'©li>ffi?n der
OroMhwaoglich Üadiacban Begiemng f&r die Ubenü«
OntwiHMimg der Taraammhugra dnrub Avfttalhmg
der topOfTraphiBchoii Karten, wie dnrrh Krni'ii.''i<'hung
d«r OrieDtinuigMebrift «to. entgegenbringt. Auch der
OeaebUtaMhnr ftad taiiw AaarkwMmg bi banliafaia
Worfln lind erliiclt AoRmp. wk-hc nnch dem Herrn
Oberbürgermeiater Uönner nx Baden für «lin freund-
QeeellachftO 7.a übermitteln .
Herr Prot. O FrasH traf am Honntag, den
S8. September, Abendi in DanaaMeUngen noch mit
fünf Mitgliedern der Venammlung verabredetermaaiisen
zusammen, tlieila fÜT den Zweck, die i&rstlicbea Samm-
lungen, welche in ilm in .Ii nii>ili^i-ii Gewände den vor-
theilbafteatea KmdnHik macben, an bembtigeB, tbaib
HO die Steinbrflclie dar BueftmnMme, mleber dla
nenerdinga vun Hti.!! Prof. Eck publicirten Korallen
•otatanuaan, zu besucben. Ton da aaa faeanehten di«
TMhahmar aa dar Excnrrion dan Warteobarg,
deesen bMaltische Schönheit heut« mxh , wie schon
an L. V. fiooh'a Zeit, euuaekt. I>ie suerst tod
ihm baobaebtotoB Jiii afeaalTieu nn BMalttvff ktmtan
noch zu Dutzenden gessnimelt wertlcti. S-iwcU dtt.
Foa« daa Warte&bargea, als anoh die gegenüberüigiG
d8D HaldM dM «llan B*aM auf Ummmr gabwi nieha
Gelegenheit zur Vennehr<iTi^ der Sammlnngen , wie
auch die »elteneii Terebratulen des oberen braunen
Am I>ienttag, den 30. September, wurde die Wulach-
aehlucht bei Mandellingeo besucht, vom Lias aas der
ToDstindig anfgeaebloasene Keaper überacbritten, um
wiederum bei Aaelfingan die 200 Meter tief ver-
worfenen Liasbinka la betreten. Der Scbwerpuukt
der Bnwwieii dieaes Thgea lag im Piefll daa bn»Ma
.fi.r.i am Kiohberfte nnd Hlumberge, welche« zu den
schönsten AufachlOaseo im dantaeban Jura überlianpt
m redmaa iat. ZwimhaB BlembaiR nad dem Bad
Zollhaus wurde eine typische Schwarzwald-Morane
oonstatirt, die aicb von Weaten ber in daa Jurathal
fliegt bet
Mittworh, den 1. Octoher, fuhren dif Theilnehmer
ew Keaatanz über den Bodensee nach Lindau, um
TOD Wer ane den KalbachiindHdtt n atadireD, weMier
tut Zeit ein Profil von 32 Meter Ilfihp in der Gnind-
■orine dee oberachwibischen Gletschers zeigt. E«
wurden gabiilile Steine nnd geecbMhne dselm
Ainden, sowie der Unt<r<!chieil ciTicr jOtifferen. oberen
und einer klteren, Doteren (irundmorane beobachtet.
Leitend darin änd die FoaaUa von Mammntb, Rena-
tUer, Elena.
Die Eicnraion wurde ea Kiaalegg. aaf der Wamw^
eBbeida aaleebea Bbein vnd SoMSf beeadeth
Karlarnbe, 10. Oetober 1879.
Or. A. Kaof»,
Bsnurkmigsii sn dm hbubmh und nniaitni
TluNnieen über liraan-SolnniikiifigfliL
Von Dr. Blcbaii vaa Draerbe in Wien, M A. y
„Jn tl«fi, t^Wf dam I«.
ili«*M H<>la«i<iaM, «a ■ K aito «■•■
ymn qiMifH sboM es |a hf ilWi
kaailait U bw mMn 4» cM IW
iwaesB M la fftssafUsa."
(K««Miii.)
Wer von allen onaeren geologischen Tbeorieen
nie et WH« gehört hat und zuf&llig hoch über dn
Meweaipiegel boriaantal gelagerte Sohiehten mit veib
ataiaartaa marinen OigaidaBsa flodea würde, dem Uga
wohl gowias die Idee nSber, einen einatig tiittierea
Staad dea Ifeena waMaaetaMi, ala rieh biar eiaa
Hebung dee aebahibar aabewe^idM Laadea Tona-
stelleu. Erstere Aiuicbt, die dem entan KindaeaKcr
der Oeokigie angebürt, iat Uqgat wrlawaa. Staik
SebiebteaaleUaag und Ae UnrnAgliefaball, die enonmea
WiiM<i-nn«.>'i<ei]. ■■iii< rn mn n früher er-
höhten Meereaspiegei entsprechen würden, irgendwie
allea Feete ala gebolien 7ii Vietraehten.
Dam dieae Erklärung denn doch nicbt für alle
FiUe Bo einleodiiiead iit, beweiit, dam aonarda«i
wieder von H. Schmidt ein Versuch gemacht wurde,
die groeseu CoulinButalhcbungou und die kleineren
WireaaechwaakuBgea dnreh Aeaderaagen des Meerea-
■piegela selbst zu erkUren. Soone und MoimI solleo
In Perioden, die von der verinderiichen Lage der Aza
Digitized by Google
90
dar Erdbaln nd dar ErduM Miht aUbUgMi, giMW
WasBermasara aluMdlMU ftgMI di* iMidaB Pble
führen.')
^ «ollaB UM Uar jaitdi nur vS% jcnan Er-
Idlnmfnreiaro d«r Kiv««u-Ver&ndemiif.H'ri (>c?fa;!*''u.
wckbe ihre BeweÖM aua dem natfirliche» Entwicklucg»-
gange der Eide aMbst nehman, olma tOgimiim kaa-
miacbe Vorginge zu HoUe cn mfen.
Ton allen Thporieon, die je nur ErIcliruQg geo-
lo|^her ErsilK iriuiii^eii su Hülfe genoaiBNB wurden,
ia( wobl die Laplaca-Kant'aafa« jana, M wekdiar
man «ich am wcoigstan m rtttdn traat«. Ea vird
wohl keinem Geologen mehr einfallaD, aa dem ehemalig
ÜHiiig-HUaeig«in Znttajidfl luuaraa SoniHBajfatema uad
apeddl nnaeraa Erdbaltea ni sweifth. Alle neaaren
Errungi-'iii-cLuften der Physik dir G*'stirnf- briogeo
sahlreicbe Beweiw su dieser Aunaliiue. Uatis natOrlidi
adiiaD ea flvn, weiter TaranaaaaelaeD, dam die Erda
TOB MUeen langeatii ii^egrai innen er^t um' ; <Iit: Vulkane
aoUlaB Beweiae eines noch flüaaigen Erdkurues sein.
Lang» Zeit faelMBiitota aidi diaae ABsieht, Wa endliA
Thomson (,Oii thc rigidity of th«- earth". I'roc.
Roy. Soc. XII, 16Ü3, p. 103) aas dem Verhalten der
Eide gagen dia OeaeitoB-emgeBde AttraetioBilcnll
von Sonne und Mond Brblo»«. diu.« die t.'anzi- Knie
steifer m-i als emo Kugel von suUdcm Lilas, ja viel-
leicht mehr nie eine aolvhe von St&hl. Uopkine be-
nduMt» aua Frteeaaioin und Notation eine Dieka der
Erdkrnete von mindeeteos 1000 Meilen.
Sterry Hunt und I.e Conte »chlieseeD sich
der Ansicht ebiar entarrten, aber aieli oocb aUriUiiaB-
4aB IMkngel an.
Foulet, Scrope nnd SBah J. Dann tetz«n
awaaer der oberflAefalielMB EnUnungakmate einen
aoBdan Etdkam «moa. Zwiaekn Kniila nnd Nnelana
Mndat mh nedi dar aeat dar alMiMdi« i«irigflta%en
Engel.
Haim aililirt Jadoeli in aeiaem berrbdien Weilra
,Ueber den Mi-cbmiisnuis der Gtbirpsbilduiig" (Hd. 2.
p. 242) die ttesultate Thomson'a für „durchaua
ftlaeli«, weil die GmadiageB eeiaer BaelmageB nnt
der Natur ganz in Wideri-jtnii li stebrn. Der Astruoum
l>«lauuay ih>11 nach Ueiiu durch alinlicfae Kechuungen
M guw entgcgangeaatnlan RaanltalaB gekommen aeis.
I.eiiler sind ilic /alilri'i<ln-ii Alihaiidli ri^in iin- urisl.
vollen Vcrfasmant über dieaen begeustand Uurcti erneu ^trussea
Amaiat van aatnaomiacheB BamMUirnngeu, Ge/eiten-Be-
ncHHiBgen u. s. f demOeelegen in einer so erbwer gcuivss-
hären Form f;pi<v)H!n, daas wolü Wenige sii-h durch diecea
wnCangreii'lK' Mud ruil durrhgearbeitrt haben durften. Würde
^ii li dt>r Atit'ir i tilsi lilic-si ii, si iue Theorie in ibn-r jetzigen
l urnt in ciK.-iin i lü inh r kiii/. er Bearbeitung dem geologi-
snitetk t' arhjauuiikum vorzulegen, so wurde er gewiss sowohl
leuteran aJa anch der Tlworie einen groMcn Uieml er-
Wir aakaa alaa aehan klar ctea gawnWgaMrarganB
der All-Dichten. So lange nirht das Gesetz der Zunahme
dos Druckes und der Wärme in den Tiofen der Erda
bekannt iat, wird ee wobl kaom jeoala gelingen, nn
conttatiren. ob bei der Erstarrung der Erde Bich zu-
erst eine feste Krutle und ein cbeusulclter Kern bil-
dete oder ob eine gledchförmig von anaeen naah inaan
forttcbreitcnde Festwerdang erfolgte; nm diae ni er-
griinden, oiüsste man eben mit ao koloaaalon Maman
wie uniier« Planeten experimentiren können. Gawiaa
iat jedoch, dam in beädan FiülaB die Entamuig dar
Erde ihrer gauen Mama nnah das Endreanltat 8HB
wird. In welchem Zustande, ob vielleicht schon in
dem allerletzten, eiah die Erda jatat befindet, iat nnt
SeherheK heote uzuDOgHoh m aagto.
^'^ Iiiilien ?<icli in neuerer Zisit vielfache StimoiB
gegen das Tbeorieenmaoben nnd die vnn&taen SpaOBp
latieBen ttfaer den Unoatand nnaerar Erda er beben.
Irh in Miii i Beitü kann riiulit . insi ln-n, welchen Schaden
die Wusenschait erleidet, wenn inan immer und immer
wieder varaBchA, dnreh TSVaehiadeM ErMlinngewiiiaii
der Entwicklung«gei<i lni (-1e uiki ri^r Erde neue Seiten
abguigevrinnea. Erweisen sicii die Vorauasetsungen ala
ftladk, ao iM dia Tkneria baU afaiar bemran Flntn
machen. Schiidüch =itid mir .Kci!<dii' Th^^irieen. welche
von deiu huheu Sitze einer Letirkanzei als gefundene
VTahrbeiten und Oesatae verkündet werden und dia,
durch die Autorität und einflussreicbe Stellung dee
Lehrenden unterstützt, eine neue „Schule" gründen,
die sich nicht cur Aufgabe die Ergründung der Wahl>
heit BMobt, aoodem: die Verfecbtang ihrer Awdnhtan
bis an'a Meeser, die Anwendung derselben ad abeurdnm.
Solche Tbeoi it'4'ii t allen swar endlich auch mit dem
Urheber, aie haben aber den Gang dar YfiBienaiiliafl
nm vido Jahnelmte aufgehalten. Wla tAwtr aber
ihre Au'^rottung, haupteächlich in solchen Ländern,
die eich entfernter von den Centren der WiaMnedmlt
befinden, vor sieh gabt, teigt uns am besten da«
E. de Bea u m o n t '«che Erhebun(;»i*ys1< ui Noch beute
findet man in den geologischen Abhandlungen dea
aOdweatliehaB Enrapaa in da dorUgw QaUii^ din
Uobungssystenie der Insel Wight, von FiniltAn, Thit
ringerwald u. «. w. wiedcnirk*nntll)
Holm erwifaat in aeinam ft«b(r eitirtaa Watko:
, Thomson berechnet den Stoan der Fluth und Ebbe
eines supponirten fiuitsigeu Kernus auf eine starr an-
ganommane Schale und findet dana, daaa eine mieha,
wenn sie nicht mehr als halb f<5 dick wie dor Radio»
wäre, die Stüase nicht ausxulmllvu vermüciite. Aliein
er vergisst göniüich, dass ReactiooastAaae in keiner
Woiae ao, wie er aie auninunt, eintreten können, weil
dia Ctala Erdrinde eeUwt noch lange plastisch genug
Digitized by Google
31
iil, um telbit Fluth- and Ebbe-Welleii su bilden. Et
M iriabta SUrrea da, daa mit. dem Flauigen iii CoU
BiliB galuigca kOuto, «nd dar «ntrokiKla StoM
kflimt« nnr auf dar BobcdmlaBd«! Dilhrani dar Fhilh-
«aUe der -festen" Pcliale xinü derjenigen de« vielleicht
aooh etwas leichtar baweglicliaii Karnea bernhan. So
lang« die gewiii rathaaäta» Floth- vnd Ebba*W«U*
der .festen, ftsrren" Enlrindi- nic ht j^^i messen vvf rdt n
kann, faiUigt das Thomsoa iwhe Keauitat, an das
man mMw wkIA dmlt, in dar Utt."
ToiMagesctzt . ilass wirklich ein flQsaigea tlrd-
iiMra «siitire, so acbeint mir doch, data man sieh
daaOeganmta awiseben deaselben and dar entarrten
Knipte v'.'l /II iinveniiittelt und whdiff dfiikt ; man
btU. ditlit'i immer zu viel im Auge die Si hlackeiibtlduDg
■n der OfaerflAche ainea Lnvaatromes. Es ist sehr
mtgiidi, dacs der Ueberf^nf; von der feeteo Erdkruste
som fenrig-flüiuif^en lonern durch ein Zwiachensiadium
der Zähilüssigki'it vermittelt wird. Dass dau dia 'na
* Heim gtgea die Tbomaon'acben Berechnuni^en g»-
■wahlan ISnwttrft aodi im höheren Grade gelten (noch
wmu die Erdkruste nicht hu nachgiebig iat| wie (ich
Haim TonteUt}, li^gt klar auf der Hand.
]>*aa, Serope and iMa andere Oaologca
aaMiBwen ticb der Ansicht eines festen Erdkernes an
ood aatoaa im Innern der £<rde eiacti Ümek waoa,
der aelbet bei der hohen Tempeiatui im Stande ist,
das Magma im fegten Zustande zu erhalten. IV.e An-
naluna einer durchaas festen Knikugol hat weniger
AaUaag gaAmden, d« aa achver ward«, ao die toI-
kanischen KrHrheinungen zu erklän-n; man muaste
wenigstens vereinzelte feurige Reservoirs sich vorstellen.
Sonh E. Bayar'a Uan Dvatalhing des wirkandea
Agna hl Bnqptianan sind jcd'X'h Unv Auihulfa-
Qypotbeaen mmOtUg geworden. Auihebuug ue» Druckes
dnreh ^mltenbildang genOgt, am ein Filisaigwarden
des verfesteten Erdmagma und damit auch ein Empor-
treil>en durch die absorbirten Gase herbeizuführen.
Die Tulkanischon Phänomene sind also kein Uinderni»
gagan dia AaoahnM einca dunhaoa festen Erdballe«.
Ifao hatte eich irBher den Torgang der ersten
Kratiteiibilduiig sehr einfach gedacht, so wie etwa
«IB LaTMstrom oder -See an dar Oberfliche erkaltet.
La Canta hat bbb tiagaworJea, daaa oodi vialaa
Versuchen die Geateine «ich Ix^im Erkalten zusammen-
sehen, alao ihr ajieeifiacbea tiewleht 'vargröeaem.
^ ThaÜa dar Erdhniata mOaatfB abo fidg^
fitUig u:.tr'rxinken. Warum bchwimraen aber diu
fl«hhfikiiii aaf der Oberfläche einta Lavaaees? Ofienbar
wml aia porta «od iwhaBmjg afail, «bwohl ihr apaai-
fischee Gewicht gewiss ebenfaUa ptaar als da» der
flOangen Uaaae ist, Uaa Edrdmagma aattUüt ja, wic^
Beyer nur Genüge gezeigt hat, Gas« ahwrbirl, dia
beim Erstarren unter gewöhnlichem Druck entweichen.
INaaa Schlacken otilgaa viabaala wieder aingaaahmahMi
and aadir« PartiaeD wieder entarrt aein^ endlich onwi
»ich doch eine erstarrte Kruste um die Krdc gebildet
liaben. Diigeo^pn Tbaila dar Obarfliche, walahe so-
«rat «rkalMan, aiad non nach Dnns'a Daratallaog
die CoDtjoaDte. Auih rinna srhi int von der Voraus-
setzung aMBOgehen, dass die erkaltete iiirdkraste ein
hflherte speciflsefaea Oewieht als das ftfanlge Inoara
habe , denn er liisüt die erkaltenden MaRsen bia n
jenem Paukt« nutersinkeu, wo die Fiüaaigkcit ain
grBancaa apadibehaa Oewiaht ab dia Knata haha;
so sollen sich endlich durch immerwährendes Nieder-
sinken, von unten nach ob«u die Fundauient« deir
Oanliaaiita aofhaoan.
Sehen wir nun aa, wia «ich Dana die Entstehung
der Cootinente und OcMndeproaaion vorstellt (Am.
Joon. 8. a. Bd. VI, p. 161 1. Die UuKlcichhciten des
NWeaa awaarac tlrdkagal aiod noch ihm Folge, der
ungleiehaa Oantnctton, harmgarolta dardi nngleicfa«
Abkühlung. Die zuenit abgairtUten Fliehen sind Jena,
anter walehan dar figota Kern sich am nichatcn dar
Oharfllehe beftad. Dana berechnet, daia daa Voiamaa
der erstarrenden Kruste sich von ll)() auf 92 ver-
ringere, nimmt alao keinerlei Rttckaiobt auf den aohao»
ndgan Zustand, in dam aidi dieaelha hefisdan mnaa.
Nftchdf'ni ilii.i Kni'^ti- ji ;'.!.- T')! ki: i rpicht hut, welche
ihr ermöglichte, durch die tichwere die Coliäsiun in
den aataraa flflaalgaa Begiomaa an fifaerwisden, wird
sie niedergesunken und wieder eingeschmolzen sein.
Dieser Process der Krust«obildang, dee Sinkens und
allaMtigeB Ceberflmthena, dar Wladarataachaialaang nnd
AhkBlllaBg dauerte so lange, bin die Massen, ohne
«ingaanhnmlii n zu wurden, zu jenem Niveau sanken,
WO ihr apcdfischee Gewicht ^eich dem der ontar
hohem Druck atehenden FlOssigkcit war.
Die HBkaodea Gaateinamasaen hatten vielleicht
durch Droek ein etwas grfieaeres speoifiacbee Gewicht
arlaogi; waa iammr ooah ihre IXahtigkait aaä, diaaalba
baattamta die Halb, bis wa wahhar sie aanken. Ea
können sogar Theile bis zum festen Kern gelangt sein,
findheh antataad eina viele Mailaii mAcbtig«, dielM
Knwia — dia OantinaBlalflIeha. lOr ildlt aa aAwar»
einsueeheu, wie in einer tlüR.-<i(j;en Kugel, wu «ich jcda
Temperaturangleicbbeit im Innern derselben darcb
StrSmaag «oagMdiaa oraaa, aiah ahm aeleha aon dir
OberHiche in die Flüaaigkeit ragende feste Masse bilden
und erhalten konnte. T. W. Noak macht sich in
aiiBHi Adkahw ,Uahar dia BOdaag dir OaollBaal«'
(N. Jahrb. f. Min. 1875, p. 8-17l (He S/irhe recht
leicht: ,l>a die iü-uste wirklich cotstauduu ist, so
Digitized by Google
82
kim MHi u das baMiodanii ümtlMiai, dl* Mar
l>prührt sind, übri^rnH vorübergehen. " In dicRer Arbeit
werden die alpinen Uoohgebirgskeiten der Erde als
aitaffliah dordi da* Avftretea der Traebyi-POTpIiyT«
«hanktatriaiti" bezcichm-f .
EIiMO Anfsats, d«r nebKt anderen geologiecheu
Lnihtaani die Anden aieli ab na Erapth llaaaiai
bcatebrnd und aus einrr Spalte ausgetreten denkt,
die Continente aU ,,Aufplatzanga8paltra*' betrachtet,
Inuin man wubl kaum vrost nehmen.
' Hftren wir jedoch Dan» weiter: JH» gme
tüfaiige nicht erkaltete OberflAche der SphAra «hd ndi
dir ONUaantal-Are« im selben Niveau stehen. An-
gammman nun, die oeeaniache Aren aai noch voU-
kommen flaerig nnd die OamMnantnlltmato IS MeOan
dick und die ocvaoischr Are» beginne nun denselben
Prosen, den Mher die ooatineotale duwhgeuMwht.
Wenn onn die Oontinaiital^Ann an derselben Hefc
eratarrt wäre, wie die ooeaoiache, »o wünh- ]. 'ztm^
nm ^000 Fnaa niedriger tiagae nla die oontioentale
^MroiiliDet tttt dap Valnnifavmtndaiiukg von 8
Tum Ii ; •ii.'rn in dfn festen Ziist4indl, jeiloch unter
der Bedingung, daaa die Contiiiental-Area während
diaanr Zeit iMiaa GoBtnoHaa ndv orHMMB habo, «lim
welrh'' natürlich der Niwn Ontaweiriad viel gariaigar
aasfalleu müsate. —
Die Amufthne, daaa nah die oeoausohe Area erat
narh dem Entstehen der continentalen abjresetzt habe,
verlangt eine Rntiz uuKserordenttichu DifTerenz der
Tenperaturen beider Gebiete, eine Diflerenz, welche
in einer flflaaigen Maaae gans onlwgrmflich erscheint,
Dana leitet nicht etwa die ungleiche Abkühlung
durch eine verschiedene Wtnneleitang der Continental»
osd Ooean-Area ab^ dann ar aagt aalbet p. 190, daaa
daa Material dar Kroate in beiden Kagionan daaaelba
sei. Kr erkli^t so die Entstehung der Continente
dnrch ein neitliohaa Maeheiaander-Abkfihleo mit Radial-
Outtirnallon, daran Warth ftr beide Qebäeto dar gleiche
bt. Diese Betrachtiiiis." !! fiiliron nun Dana lur Schlu'»»-
folgenmg, daa* beide Areas acbon vcnga Anfange an,
ab die Erdlmata sieh an bilden begann, banafchnati
waren, wenn tiichl violleieht «ehun friilier, wSlirend
dea ProcecMB der Erkaltung dea Erdkerne«. Dana
langnat db M«glidilMft, daaa db nant onlatandaM
Verf heiliini.' »irh nyh'.cr so weit veründert hätte, dass
wo früher Continente waren, jetzt tiefe Oceane oder
wrlia>ai mtalandan aain aolltea. Daaa dieee im Priiw
cipe «ripelegten Gebiete jedoch in ihren Contouren,
Ausdehnung und veiticaleii Gliederung niisserordent-
Hchaa SalnraalnuigaB onterworfen waren, wird nattr»
Ifeh von ihm hainaewaiga in Ahnde gcetaUt.
WaMcMsssi« aw an IMnar UM.
DfaaaBrldmmg dorOootlBiBllilldnig wM aohwar»
lieh irgendwie befriedigen können. Anoh selbst für
Kordameril» aind die Verhiltniaae kaum antreffend.
Saa Bilt dar SfiilBa naili Man gakafaita V dar hara»
tinisehen Formntion int nnrh Dann ans dem Continente
durch Wirkung der HoerBsstrümungen , dee WeUen-
aaUafM wd dar ▼anrittonng (MhmI oT Cbahfr,
p. 187) ■■TWT<t^ffWi Diese gegen 30,000' mächtige,
theilweise entaehieden sediuientftre Bildung (aber tausend
FW mJlchtige Kalklager, Sandaleis, Conglomervt*)
hatte aber za ihrer Bildting ebenhUa eine Senkung
von 30,000' nöthig, dieee Zahl ist aber gleich den
grössten bis jetzt gemessenen Meerestiefen ; es ist das
alao nelmalir ein direotar Bewen, data aieh db Yar>
thailnng von Vaaaer nnd Land im Tariaaf dar Zeiten
voIlst.ändig geändert bat. Auch in anderen Weltthmlen
aehen wir una Tergebona nach jaoeo wr^irttngUab aa-
gelegtea OmUnantan am. Deberall finden «ir aeptn-
iii-tlie i\WagOHIIl| II von e-rn^>ier Miii'ht Ipkeit lii'f im
Inaem dar Landnuaaen; darum Iwnnen wir nur dem '
Aom|ii nffha Heim*a vna voOkomaaaB anaohüaaaM
(n. a. 0, |i, 23H : ^.fede Rrkliiinnrr ,1er Contineot-
geataltnng, welehe nicht die Möglichkeit zur hnntin
Ügm Tanadaribhlnit gbbt, ateht im Widmapmdi
mH dim thataüchlichen Aufbau der Continente, der
hamiat, daaa die*« letateren einst gana anders vor»
«haltt «am «ad db Taitlnihng idaUMi gmnahaett
hat"
(Famataang ialii)
Die AmnioaiLloBdfliiij of Aits aad Sdanoai
in BodtoiL, Maaa. ü. 8. A.,
bagrilt am 26. Mai 1880 ihr hundert jUhrige-t SHftnng»-
ftat Utiiere Akadctnie begleitet diese Feier der hoch-
angesehenen tranaatlantiaolien Akademie, mit welcher
sie seit langer Zeit aiaan regelnribaigen Auitaaaeh der
beideraeitigen Pttblkatbnaa oalaciiilt, mit dao aof-
riobtigatcD Onbkwtaaahaa.
Herr Dr. E. Conwenta in BreHau niücht dio
Akademie anfinerksam anf die Sammlung von DiÜUl»
mililMhii ibmflar BOlaar, atbntfit gaftrtigt toq Voig^
A Ilochgesan tJ^n fröttinpen, zu weleher da« Material
von ihm ausgewählt und deren Schliffe von ihm seihet
gaprilft WordflB aind. Dar Piab der Sdiliffe von
(\tprtttiitexylon larodioidf (TloriziratalBchliff , Radial-
acbUff, Tangentialschütfj beträgt 4 Mk. bU Pf., der-
Jaaiga der Schliffe von RhaoeuprummMflm mit KMb>
oiM mm AofbwaahraB 90 Mk.
Ufwk «n> E. MednMHi •«< asha la Brssls«.
Digitized by Google
NUNQÜAM
OTIOSDS.
LEOPOLDINA
AMTUCHES ORGAN
DER
KAISERLICHEN LEOPOLDINO-CAKOLIMSCHEX DEUTSCHEN AEADEMIB
DER NATl'EFOKSCHEK
B£RAUSUEti£B£h' CM£a MlTWlItKUNG -^liKTloNSVoRSTÄIltDli VOK DISM. PIÜSID£NT£N
Dr. C. H. Knoblaudi.
Halle a. S. (J«C«rf AM« Nr, S). Heft XVI. — Nr. 5—6. Mte 1880.
lataltl Amtliche MitthcilutiKen: Krgebniss der Aiijimkti'uwatilt'ii im 1.. 4. iiiiii 7. Kreise. — Vfranilprunuen im
rmoitalltesuiuli- «Icr Akadetnic. — Bpiträgp zur Kas'^e iler Akailcinie. — Augiuil GrUek&rb t. — Suüitif«
MittheilnnKeo: Eing^angenc Schriften. — R. v. Dräsche: Bemcrkunip'n xn da npurren und a>imiWI
' Tbeorieen aber Niveku-äcliwankujigen iKnrtücutunt; und SchluM). — Biofrapliiielw MÜthiahiiigcii.
Amtliche JlittbeilangeiL
Itgelntin dar AdjukteBiralilaB im 1., 4. und 7. Knlfle.
Die unttr dem 31. OctoJier IRTft (vergl. Leop. XV, p. ICl) oiiigtlcid • n. nnN. r ilrin 1. Februar l^PO
(Tergl. Leop. XVI, p. 17) mit dem Eudlermiii dM 20. AlArz c (uugescbriebeneu Wfthie& je eine« A^jonkton
äm 1., 4. und 7. KreiM balwB bmIi imt «m dm H«rm Noter laMemA Ovat*T Kr«k»nb«rg in
HaOa K. Saale am 22. Man« 1880 aufgrenotnmenen Protokoll fol^jonHes Ertri-Iiniw gehabt:
Von deu 38 gegenwibtigeo Mitgliedern des 1. Xreisei (Oeiterreich) hatten 24 ihre Stimnuettel
nebtniKg «iagmudt, «m Arnum
SS Mif Harm Horrntli Dr. Kitter nn Hsner, Dbwtor dar EMmtBoImb gcakgiidua ttäUha-
anatalt in Wien,
1 Ulf Herrn Hofrath Dr. von Brftek«, Tttdmm der Plifriolo^ and IKrwtor d« phyato.
logischen Institut« in Wien,
1 «nf Herrn Dr. Freiherru von EttingahaoaeB, PlwfaMac dar Botenik an der PniTcraität in Gras,
ge Allan wum.
Dia TCO 18 Mitgliedern des 4. XnitM (iMtaB) aiqg«gHigeMD
16 BUnnnMel trugen simmlBelb doD Vamea dei Hena Sr. Aagntt Waittnanii, 9lraftiaan
der Zoologie an der UniTersitat in Freiburg i. Br.
Von IS MitgUadam des 7. Kraiiaa (Prauiiialw Bluiitpgroiviiii) vereiDigtaD, bei, 11 «ütgegsagenea
SUannetteb, 3ire WaU
10 auf Herrn Wirltlichcn Geheimen Rath Obcr-UcTchaniitmann a.D. Dr. von Drehen in Ikm^
1 fiel auf Harm Dr. Fieiherm von Bichtbofen, Profeasor an der Unirersität in Bonn.
Leep. m. 6
Digitized by Google
84
Jh Mttil nMlir ab die mwk ( M fltatBUn ^ 1. lU 187S
gliedern ihr«^ Stinimpn in gültiger Fom tlicagebni ImAmb vuA dtsM in TOfbuniwlHwtwr Wcin ImiImi, riad
<n Adjunkten gewählt und swar:
Ar dca L Ml (Owtwrwtob) H«rr Bofrudi Dr. BHstar VM Bmmt. Ofamter ITriwrllelwD
geologischeu ReichsMistalt in Wien ;
tat d«ü 4. Kreil ^Badenj Herr Br. Weirauuia, Professor der Zoologie in Freibarg i. Br.;
nr den T. Krab (PteudeelM Xkainpitniiii) Herr Dr. Ten Dadun, WlrkBaher GMuiner Bath,
Ober-BerghaaptHlBl a. D. iti Bonn.
Die Herren Dr. Ritter ▼oo HauLT und Dr. von Dechen haben die Annahme der Wahl prklirt
«ad «retreckt eich die Amtadaucr bis zun 23. Uri. 1890.
Halle 8., den 81. Min 1880. Dr. H.
Tevtndsmigai Im PsnonallwstaDd« dir Akadamii.
Xei MrfiKeiiomnieae HitfllMler:
Nr. 2257. Am 2. Mtrs 1880: Herr Geheimrath Dr. Alezander B«k«r, Professor der Anatomie an der Uni*
vanittt in VnBmg i. B. — Vierter A^janktenkreis. — Faehaektion (6) für Zoologie nnd *"ft*ffliii5>.
Ib. 8868. Ab 6. Mira 1880: Harr Dr, JolaUMi JlftW S«iB. ^«ienor der Oeographie an der Univenitit
ia Harbarg a. L. — Aciiler Adjnakteoknie. — FadiaaktioB (8) fBr Anthropologie, Ethnologie
und Geographie.
Nr. 2259. Am 6. Hftrs 1880: Herr Dr. Jnlint Arnold, Professor der pAtha1o?ischen Anatomie an der Uni-
vcrsi^ii* i:i Hiiilelberg. — Vieit*^r .A'ljiinkteükreii». — F.if ii'^i-ktiriii .'J) fiir wissenschaftliche Medicin.
Nr. 2260. Am ü Marz 18S0: Herr Dr. Emil Ponflck, Pro(«8rii- di r iiAthnlo^rischen Anatomie an dp.r Uni-
versiSiit in l!n ■ila !. Vii r/cli(il< r .^djunkteukreis. — Fm list kiion (9) für wissroi-chiil'tliche Medicin.
Nr. 22*il. Am lU. März Uerr Hut'ruth Dr. Jolius TOn Sachs, i^-ulc4»or der Botanik an der UniversiUt
iu Würzburg. — Zweiter Adjunktoiikruis. — Faehaektion (6) lllr Botanik.
Nr. 2262. Am 13. Mäiz 1880: Herr Dr. Carl Koester, IWesaor der patbologiscben Anatomie osd all-
genieinen Pathnlogie, Director Jus |)atli{>lugischen Inatitnti In Bonn, — Siebenter A4jliBktaalcriia.
— Fachaaktiao (9) fttr wiMapaehaftliche Hedicin.
Nr. 3868. Am 14. Min 1880: Herr Dr. med. llkart Vnuu Idhrig Ton, DiraBloriaUAaairtcHt hb Unig-
McImi XaMwa in Berlin. — FHnMmtar AdjirnktedoMie. — FaidMaktian (8) Ür Aatfampalo^
Bthaologie nad Geographie.
Hr. 8864. Aai 18. Mäns 1880: Herr Dt. Carl Friedrich Mosler, iirdintüclu r Vr< ifcKsor der Patholnpf- und
Hierapie, Dircctor der meilicinisrlKin Kliiiilc au lifi- l uivoisitiiS iu Greil'sw.ilti. — Fünt>,ehDti.T
Adjunktcnkriis. — Fiuhwktiun !!t'i fnr wissenschaftlirhc Mpilicin.
Nr. 2265 Am 2(>. März ItitiO : lUrr ÜLliiiiiHr Midicinahatb Dr. Bichard Volkmaim, Profeanor der Clünirgie
und Diroctor der clürnrgischuu Klinik an der Uflifeiaität IB Halle. — Elfter A4)aBhiiaknii, —
FachM>ktion ['.)) für winsonschttltlichtä Medicin.
Hr.SSee. Am 2C. :März 1880: Herr £arl of Kosse in Paraoartoim, bland. — Aaawirtige* Hhglied. —
Fachaektioin (1) fftr Mathematik nnd AatroDOOÜe.
Hr. 886T. An 80. Ittn 1880: Hwr Dr. 6Mlf MMA Jaook anM» Enftw» dar pathclogiadun
Aaatomie and DtawkiK dM jwttolqgiriMB iHÜtOti a dir tWrandÜk ia Gnibinid. — Flaf-
aehater A^jaaktflaknih — AehadMoii (8) Oat id— wfcaitMw MadieiB.
«MMMlMM MlflMwt
Am 18. Jinmar 1880 n Schweinfhrt: Herr Jeaa Caapar lattfar, Chanikar la Sahwelaflut. AaHteaoiBWB
am 1. Janaar 18j6; cogo. von Helmont.
98. Ftlruar IHHO /.u Euiihm : Herr Profc.^^ : I»r. Michael An^it Friedrich Prestel, Oberlehrer der
2>Ii»liRiuiit.k uüd >iaturwii)««uKhaft am G) nini-iuru in E'.mli.y. Aufgenommen am I.Januar 1855;
rogn. I.<nlinitz.
Am 2. März msD zu Leipng: Herr Dr. Eduard Wilhelm Qttntz, Oeheimer Modicinalrath und ehemaliger
Dirt rtor der ImaaBitalt IlMobeig bei Leipilg. Aalj^BomBtaa am 1. Saptenber 1888; osga.^
Esijuirol
Am 8. Itfarz itiäo zu Wiesbodwi: Harr Dr. Carl Ladwif BnditaBm, PwÜMwr am Qymaariam ia
Wieabadea. Aalgeoommn am 88. October 1874.
Am 18. Wtu 1880 bk Dradea: Borr Btaat Algwt Hdlmath vaa MaaamwUer, KOoiglieb 8leh8i«te>
flaUmar Hagiini^malli ia Dnite. Aa%aanamicn nm lO. Fobmar 1866; cogn. Fabricias.
Am 80. Mia 1880 aa BtraielHirg i.E.: Hwr Dr. Viudm Philipp Schimper, Professor der Mineralogie und'
QaolQgie aa dm üaiTariitlt ia flliambarg. Aalj^BOBunaa am 6- Juni 1862 ; cogn. de Boah.
^ Dr. H. KnoMavch.
Digitizcü by Ljo^j^ii.
85
Beiträge zur Kasse der Akademie. ^
1. 18Ba VoB Hrn. IMidiialnth Frof. Dr. C. V. F. Ubde in Drsnn»chweig Jahr««beitrag f&r 1880 6 —
4. n H H Dr- Haskarl lu Cleve Ablösung der Jahrcibciträge 6U —
6. w « w FhifeMor Dr. J. Anold ia Heidelberg Eintrittafeld u. Jfthreebaitng f&r 1880 86 ^
„ „ „ „ PnUBMMW Dr. B. Fonfiek in Brathtt EilitrtttageMn. AUeeongd. MmeMMg« 90 —
lO. n n n Hofrath Prof. Dr. J. VOD Sacht in WUrzburg EiutriUsguld u. Jahrcabeitr. f. 1880 36 •—
18. n w » Fro£aMor Dr. C. Kocatw io fioon Eistrittageld and Jahretbeitrag flkr 1880 86 —
N n n n OdMiaMB Hoifcath Dr. Th. tob Bern in WildlMil J«la«b«ttMff ftr 1879 0 —
14. •• M n Directorial-Assiisteut am Kgl 7i[iif.viiiii Dr. A. Von In BvUb 1BiiiiilliH>liT
und Ablösung der Jahreibeitrige 90 —
„ „ w w Oberbergrmth rmfaeear Dr. Y. von Zepharorfah in tng JdirMbeitaMg ftr 1880 6 Ol
16. M M 11 Hftfnith Prof. T>r. J. A. Stnckhardt in Tharand JahresbeitrÄge f. 1879 n. 1880 12 —
!?• n w » Oeh. Mcdkinalrath ttot. Dr. W. Bcueke in Marburg Jahrvebcitrag für 18äU 6 —
18. „ .. Fkofiinor Dr. F. Moder in Oi«ibwaU Ebrtritlmeld n. MrMlieitng Ar 1880 86 —
20. 1, II „ Pihx'cmieisfrr l)r G. U. KirchenpÄUcr in Hamburg Jabrpsbaitr.t 1880 u. 1881 12 —
21. „ „ „ Geh. Hul'ruth i'rofeesor Dr. H. B. GeiniU in Dre«di»i Jahroibeiing fUr 18S0 6 —
26. „ .. Geh. Uedicinalratb ProfeBaor Dr. B. TolkniMU in Hall« Kntrittegeld and
AblöMiDK der Jalire«beitrüf;e 90
„ „ „ „ Frofeeaar Dr. F.Grobe in Grei£nrald £intntUgelda.Ablöroiigd.Jahresbeitfjtge 90 —
Dr. R
August GrteelNicli.*)
Ten FMiMer Dr. i. IMBk«, M. A. N.
Mit Grisebach ist wieder einer jener univerwllen Männer alten Sehlagw dahingegangen , welche, in
unifaKsendein Wissen auf mehreren ausgedehnten Gebieten heiniiscli. doch in ganz beatioiaiteu Richtungen
positiver Forschung ihrem wiMMiMhii fllichcn Ziele IDstreben. Ea sind das Zidki Ito einen allgemeineren
Ueberbliek über eine Gruppe tanraadter DiMtpliman gmrlUiren ab SpeointtxMliniigeD, welob« einaebe Bau-
steine in das fernste Detail hinein annoetoeln adt dar Fertigkeit dea gaaddelcla Haudwerlcers. Diese M&nner
«nrdeu leider von Tage zu Tage »litciM-r ; es scheint, data naarar Zeit daa VeratAndniaa für derartige Geistee-
tfeit%lteit inuMT mafar «bhaaden kommt, and doch darf aio in wnineatem Sinna An^mali nof Vinannothaft
BekWt ariuben. Wollt« man awMahltaiJiBli die minntiAae Deti^larfaeit ah das Ideal menaebHober ForaoiKuig
Irinatnlfm so würde dies nicht zur TaitiaAing« »ondern zur Verflaolnug der WiaeenschaÜ (&hren.
ünaebaeh Terband ndt aitaMBt tiaiiB Wiasen und dem reinan, dan lifioliateii Geiateaaialen iqgawandtan
Straban aine ao anoiBe Arlieifdnit, daaa die Hang« dea paodnciztan iräaanaelwftfielMn Hateiiah Jeden nnt
fl^flWTint arlUlaa moasti-, dum zugleich «i iiic aiigfTf rt tiu'U' lliiltigkeit :Us .Lk.iilcir.ischt^r Lehrn- und iu der
Ulüfanitttavanraltuag bekannt war. Dabei MÜirieb Griaebaob vAllig uubt-ktinunert um dun üeüall der Zeit-
ganoaieH. an den ihn aelber woUlwwBMtan Qabalt aeinar Werke akk gen&gan laaaend. .loh arbatta ftr die
^kuiift," pfk'gte CT scherzend in aagai^ aBMh mainaaTMa wird aelm aima Zeit konuaan, i
nnf taeiue Werke surockgreüt."
Angnat Grianbnoh, Sohn daa kAnigL humowaehan OanagwWAnditnfB OtMNMh,
17. Ai>ril 1814 in Bannom gnboren und besuchte das dorticr^ l.yrmim von 18Ü0 liii Ostern 1829. Seine
Laebe cor liotanik wnolu mit ÜUn auf. AL* awolQäluiger Knabe bi:hriL-b er selbststandig au dun damals in
Profeeeor der Botanik Kurt Bpnagü and bat ihu Dui eine Verhindnng au Zwackn dia
Augost'K EUtern erfuhren von dieeer Sache erst durch die Ankunft einer grossen FflnnMi^
ana Halle, welche von uinem freundlichen Antwortaehreiben begleitet war. Wenn schon bis dahin
die ganan Kinderfreude dos Knaben im Sammeln von Pflanzen bestanden hatte, so erwuchs ihm aus der ent-
gtgMilniniiandeo F^ranodUebkeit das Halanaw Pnteaara ein miehtigar Sporn, dieaer aeiner Neigung alle 6aia
Zait an «idoMo; da «aad mnaaagaliiniiit ftr dia nimauhnHlinba ffialitang aafaiea apltaren Leliena. Ana dar
gansen Umgegend von Hannover, namentlich aus einam gnaaan Walde in unmittelbarer Nlüie der Stadt, holt«
Schätze zusammen und ordnete dieselben anf daa anrgi<igst«. So legte Grisebach »cbon als Qpt^
■) VergL Leopeldiiia XV, 1879, p. «6. — Bottaiacha Zeitnag, Jabrg- »7, Nr. SS, Ib. Aagaat IST»
Digitized by Google
36
ouiait doi Gnud so cinca der wertkwIMai &iilmtn dar Wdt, mtdiM «r mIi Lebai lag darcb cdgma
Sammeln, durch TatiBch und Ankauf zu vermphren itif dn» eifrigatA b««trebt war. Aber auch in andarea
RichtttDgeu zeigte sich früh »eiu erustur, wisauu.scliultlicher Sinn; aa den Spielen üviner Alt«rsgenoaseu fand
er venig Geschmack. Weil er mit 15 Jahren die Schale in Hannover bersiti durchgemacht hatte, so MUdEtaB
ihn Mise Eltern noch für zwei Jahr« in die Klosterscbule su Efeld, wo er da« Uatnritfttsoxamen in vorzQg-
Gdlitor 'Wtiw Imtand. Dieser Aafenthalt in Dfeld war wiederum f&r das botanische Strebeu des jungca
Gilniwcih von div ptatiB Badantnag, weil ihn denen» eiittan b du Gebiet der ep aigenutlgea Bunfloi»
vweetstw.
Im Herbate 1882 bezog Grieebaidi die Ihhrmittt QtttiBgeo, an ei^ daaelbat für fltaif Semeater
dta: Stiuliuni der Medicin uud Naturwiisenaehaftcn sn widmen. Seine iMtaniichen Lehrer waren Schräder
und Borüing, doch mutet« die Botanilc Uar ein wenig gagan andere DieoipiUnen soiüektreten, deren Stodioa
für die Vorfaereitnng anf einen IrihiftigeB Lebenekmf fbr «wriiiriicb galt.
Wie hedeatrndr' Xatnren auch von seiir vendnedeoer Oeietesrichtuiig ■■k\i Ivicht zu.'sitmmflllllldeB,
wenn doa Ucecliick sie au einen Ort flihrt, lo lebte Gfiiebnah ab Student liier io einem Kreis« von Fnonden,
welcher JBng&qge amfinatie, die epitar fheilweis» n hervorragenden 8tdlang«u berafea wurden, unter denen
einer noch heute die (ie.schicke DeuUchlatids lenkt, Fürst von lüsm.irck. In diesem Kreise von Götlinger
Studirenden wurden ausser den der ük'lioluog gewidmeten Erheiterungen auch Fragen der emsteaten Art
diaentiit, und die dam all hOehat tteriko poUtiseheti ZneOade DenteoMande bildeten mitaatar den GagenitaBd
de« GcsjirSchB. Da ist es rharakteristijch fSlr den Scharfblick (irisctnulri' . dn«s er in Bezug auf den ab-
wesenden Bismarck zu einem Freunds einst sagte: „Die Dinge werden iu Deutschland erat andere werden,
«enn Bismarck preossisoher Minielii'intridant ieL'
In die Herbafferien des Jahres 1833 ftllt fii i^f bach's ernte fjriissere wissenüchaflliche Reise nach
dem Dauphine und der Provence. Seine Uaupt-Stanilijuartiere uaren Drian{«o und Marseille, wo er Gelegen-
heit fand, liir sein Herbarium reiche Schstse zu sammeln, inabeaonden aber die pWfmftwgfgwi'pbiwIbfB Chn>
raktcre der von ihm besuchten Gebiete in sich au&unebmen.
Im April des nlehsten Jahn» bezog Grisebach die Universität Berlin, um hier seine Studien m
beechlieseen. Ausser Link und dem ^tematiker Knnth war es besondern die anregende Peraunliohkaife
Megres's, welche ihn hier za AsMln vnnocbte. HcyeB wird sein Lebnr in der fbyriologie der Pflanzen.
Aiserdem pflog er regen Verlnbr ndt dem damals sbenftBa In Battta verweilenden SeMeiden; zu seinem
Fkeandeekrci^r« gehürU-n ferner Schwan und der Grsf Alex. Keyserling.
Der letztgenannte berOhrate A'atiu-forscher sebreibt aber die Air die Entwidmlung Unsebadx's BMim»
gebende BerHner Periode ala dessen lan^Ahriger FVennd Folgendes;
..V. Grisob.ich gcliOrt zu lii •. (Mücklichen, die den Beruf, der ihaan innerlich am meisten zusagt,
frtth erfasst haben und ihm ungeatärt haben folgen können bis ans E^ida. Bine eolcbe trene und stetige
WerkArtaetmag hat gewiss dsm belgetiwgen, dam er so viel, und immer nur Gediegene«, ftr aaine Wissen-
seblA geleistet hat."
g Allerdings miust« er, nach dem Wunsche der Eltern, in Kerliu ein modicinisches Doctor-Examen
beetebsn, und die emgesiiiuleibmisn Ulidsehsa Operationen und Ours« nnnton durohgenaoht werden. Aber
das war doch nur ungefähr ein iiir die Botanik verlorenen Semester, l'cbrigena wusstcn die exnminirendiB
Professoreu, das« sie einen Jungen Uelehrteu der Botanik vor sich hatten, der von seiner Wissenschaft bereits
SB sehr hingenommen war, um in den modieiaiadisn Fldiern und ihren sogenannten HfllAwiasensehaften ein«
pedantische PrOfung zu rechtfertigen."
, Seine medicinischen Studien in Berlin beliinderft-n (jii.'«-bftch nicht, vorzugsweise an seiner klassiscben
Monugiaj'iue der Gentiancen zu arbeiten, die ihm auch dtn Stuif zn seiner Doctor-Dissertation lieferte. Burdt
seine Wanderungen im Danpbinü, wo er den ÜMt aar HOhe dea Montblanc sich erhebenden Pelvoux de Valonise
bestiegen hatte, war der zwanzigjährige Student den Flieinninnem bereit^! als grQiidlicher rtl.auzeukeuner so
gut bekannt geworden, dass Dr. Hocker »cn. ihm die Gentinui i ti -einer Sitiviinjutig nach Berlin zur Bearbeitnag
ith«raaadte. Sebon damals waren ihm die Pbanarogamen Mitteleurofft'e und der Alpen so bekannt, dass er
anf öncr Ferienreise, die ieh mit ihm too Oarlsbad aas dsrob den BBhmerwald in die Alpen, ziemlich nahe
unter dem 31. Längengrad, machte, und dann westlich durch die Zone der Alpen bis an den Ittldrnsnn. mt
kritische Fonnen sammelt«, ohne sieh, wie der eigentliche Fflamensammler, mit dem £inb|(ea tob sghflnm
and ssIttncB GebügqdsaBsa vid atgAabaltee. Bagcgea bsschlltigte ihn sakr das BrmittelB bestimmter
Digitized by Google
87
TegeUtkmaUUar, vi« na m der ögntiitailiehw VwgMdbdiaftniig der PflMtnBtrtn «aUtriwa ud dto
rhyniogiioiiiio der Pflanzeiiljokleiduiig an viTschicJinun Ocrtlichkcitcn bt stiraiiieii. Si lmn ilumnl-, nanntf nr da«
die typiacben FflaDsen-Formationeu. In dem zwaiuqgjfthrigeD jungen Manne traten auf diese Weiaa
bmita dl» RiefctBBgan hutm, auf die er auch aptter «tin« produetfra Bcatrahmgaii fai weiaar Baadufidniag
vaaeDtlii-li rntirfntrirt liiU: !^ y « 1 <_• m u t ik und phy«iognomi8che Pf Inn zt'n i>gr n p Ii • r in ihrpm Zu-
aanmenhange mit der Meteorologie nnd mit den BodeoTerhftltniasen. — Eine peetischo Begeisterung ging
damla dnrdi die Jltaiger der Natnrfbndiwig «ad hatto aOmkAiie HaAmufn afra(|t aaf aina 'Wiaeanebaft,
(üp dan (»nnzp der Y.rf\p odpr f'mcn Ijindes in grospnHißcr Einheit 7.iir Anwhnnung bringen könnte, ncpondera
war ('S Humboldt's lU-latiun hlütorique üi>er seine Itcise in dio Aequinoctial-Gegondeu dos neuen Continents,
die Gritebadi daawla mit EnihnaiaaflMU laa, über die darin eatbaltenen lichtvelUn Brftrtemngen nnd dncdi-
aichtigen Darstellungen er oft und gr-m sich unterhielt. Dnran knüpften sich ftlr una Pläno einer gemein-
acbaftltcben Forschungsreise in die rumeliscbcn Gebirge, und zu unteren Vorbereitungen gehörte anch das
Stndinm der tflrkiaelien Spntclte. Wir versuchten das Gedicht „Die Rose und dio Nacht igall" gcmeinaaa Kl
Icaen, brachten es aber nicht weit in diesen Bemtthnngeu. Diese Jugendpläne hat dann Grisebach spiter rar
AosfÜbrnng gebracht, nnd aie verdienen erwnhnt zu werden als ein Bewei», das« damals die Samenkürner in
Griwtiach'B Geist aufgirnoninicn wiirdm, nu^ denen die Lebensernte ihm erwuclit "
„Den pflaoiea-asatomiachan Foraehnngen, dio damals in Berlin durch Meyen nnd besonders durah
den in nnaerem Kreiae Tid Terkehrenden Sdileiden mehr nad mehr aar Geltung kamen, folgt« Grisebach mit
grossem Inttret«r, nWr eine gewisse Reizbarkeit der Augenlider verhinderte ihn, auf diesem Gebiete salbst-
atttndig au arbeiten. Mit Schwann wolinte Grisebach etnige Zeit in demidben Uaose und endüilte imr
TOD diaaau dauala vuemittdBehen und erfiDderiachen Experimentator. Ala ffieaer fknd, daaa der Thieticarper
aaa gau fthnlii'hcn Zclli'ii frwU(li<t, «it: siu Schleiden als Gruiidelcnioul aller iiflauzlieluMi Geliitdo ttildcckt
hatte, meldete mir GriseiMch mit grosser Freude, es sei fär alle organische Structur gleichsam die einbeit»
Hehe, eieaientare KiTslaUfemii geltanden. Wenn also Oriaefaadi Beine eiganao IVxichangia, wie geangt, anf
hciitimnifp Gtlaiti- .cKriiitriitc, so u^ntli!.!' ih:i ihn- ki'inoswegi einseitig, sondern, ent^Hnechend seiner all-
gemeinen humanen Bildung, gab es kein geistiges Gebiet, auf dem er die Erscheinongan ajoht mit Interesse
benehtet hfttte. Dabei hatte ihn die Weihe der Wiaaanadinft von irflh mt m aelir dudtdrnngaa, nai ihn
nicht fern zu Isaltpn von jpder, tiber die Grenztn des guten Gf Hrlimacks ao Moht hinansfuhienden wissen-
scluii't Liehen i'olemik oder gar puUtiacber Theilnahme und Träumerei. Daa kam ihm bei einem eigentham-
lidwn Verfalle in Berlin n atatten. Er hntte in Berlin dem Umgang mit einem Sehnlkaaandaa, atnoB
Stnd. med., fortgcHctzt . der zu grosstm Kntpt tzii! Grisphach's eines Tiiges sich vergiftete. F.t erwies sich,
dass er dietsen Aufgang gcwälilt hatte, weil ihm die Mittel zum Lelieu luul der Muth, tiu zu erwerben,
TftOig abhanden gekommen waren, a1>er um des roni.intischen Anschein» willen hatte er einen Brief hinter-
lassen mit Enthüllungen Ober angeblich staatvgeiahrlicho geheime Verbindungen. Auch Grisebach muiaite in
dieser Veranlassung in die Ilausvogtei vor den berüchtigten Dtningogen-Inquirenten Dambach, und diesem
gelang ea, auch den I n.schuIJigsten in allerlei Fragen so arg zu verstrieinD, dnaa CWsehach gaaland, es wftrn
ihm gana heiie geworden und er aai glUeklich, wieder loa an aain.*
„Anlagen, Bildong nnd Lebcnalanf haben OriidNwh aobon ala JflngKng in den Znafand der heOeniadien
Beaonuenhcit {ato<f(.oaui^) erbubin, und kaum ist ea wahtaehcinlich , dnss er auch während seiner ersten
Stndieuait in GMtingen dem wttstereu ]3aracheulcben aioh aelir hingegeben hfttte, ao wenig pedantiach er
dartther andli daelite nnd sprach. Ein kirinea Almitener ana Jener Zait aralUte er mir indesa 1873 ala eine
Erinnerung au de» Fürüteu Hittnan k Es Ing in der maa^svollan Ond WflrdiL'i"! N;i'iii Ciri-it-liacli'f«,
dass er spfiter ächeu trug, dem zum grössten üeros unserer Zeit gewmdeaen Stndienkameraden wieder nahe
an treten. Ala er aber ta beatimmter Tetnnhaaang fa> seinen letalen Lriwn^jnhna mit dam gnaiaB Hanne
wieder in Berühnini; kam, war er hersllcfa evfrant und ergrilTeu, die trene FrcundscbnftBdlkeit m arftliceni
die der Fürst seinen Jngendbekannten in M> aetenem Grotle zu bewahren pflegt."
„Aber aaeh Gifaehneh war ehi tranar VnmaA aeiner Ftanndn imd ein tfiaranalielMnBwflrdigar Maneii,
wie da.i bei einem fo nngewiihnlirh harmonischen Charakter kaum nr.ders frciii kann. Remfeiipm werden seine
wisseuiHilukftlicheu Leistungen würdigen ; hier lum es nur darauf an, die Anfänge dazu anzudeuten, dio schon
in seinen Jngendjahnn ao dentUch hemilnCan and fie ihn zu einem Botaniker machten, der aehliesslich die
Pflanzen-Tjrpen der ganzen Erde kannte, wie BBr wenige seiner Ffiflu"'nr.sFrn, und der auch ncn entdeckten,
nngewOhnlichcn Formen, meist vor der Ontermehnng die rilauzeniuuiiüe ansah, dahin sie gehörten. Der
Digitized by Google
96
^tmtnXhn ing, int durah mim wiiMUMbillUolit DtBkniw ffiufn Mtopiuh niiMr gmnn BtnoMBlMit
und blngt ain-h mit i\fm erwähnten Bostrcbtn zUKammeD. das A'orhnnt'.one als rin piniges Ganze kfiostleriach
■otelMHO, wobei die genetiKhe AMeituDg aus den d*hiDge«chwuudeu«a Anfaugt^ebildeii d«r Voraait und
dm ■riknAopisiilMD BmttiMltlnJhiii dat Upiidriiww swlir twttoktntai mm,*
(MdDHMfU
ElngegMigene Sfdulflen.
Vnm 15. Aiiutist tii« lü Spptfmbpr ls7H ScUuiS.)
Pickering, Charles: Chronologie«! hittory of
plant«: maa'a neord of hi« owu exiatance illuatratod
tfarongh tbair auDat, and nonnianioMhiiiu Baaton
18T9. 4«.
Aoad. des Sciences et Lettret de Hoii^alliar.
Mtooirea de la »ection des lettrea. Tome VI. 3"»FBac.
Anoiie 1877. Montpellior 187M. 4". — (; i r u ;
Notic« Sur le ft'n-niniiiftl de runivmiti' de i:u'di-i:iui' di-
Hoitpelliür p. lö3.
— Memoires de In st-ctioii dt-s v ii-isfui.. 'linuf IX.
2»' Fmc. Anm-e» 1877- 73 Mnnti.i.-lli.T 187'' 4".
— Roche: Note aw la toi de la rotatton du soleiL p. 123
—188. — Gainard: lUaniorphos«« d'un geare aaunaa
de Phrygajüde (LeioeMon Fagenii). ]■. 199—144. — Crova:
Mesare de rinten'rt^ ral'iritiqiie de la railiatioii «olaire en
1876. p. 146 — 162. — id.: I)escription (l'un barometre-lMilaiicc
enre^streur. ]i - !7i - Piival-Jou\ <-: Nntis sur
quolijucs plantL-s ri ( i lti( - ru l'«77 daiii le Ui-parttmi-Dt de
rUenult. p 173— INJ — .Martins: Temp^raUiifs de l'air,
de la tcrre tt de l'eau uu jurdiu des pkntLS dt- Munt|M-llicr
d'apr^ ringt-six ann^es d'idisetrations. p. 187 — 2lU. —
Boches Kotice «ur k» irataux ncientiriijueii de J. R. Homicu.
p. 96((— Z76. — Sabatier: Com|Niraiw>u de« ceiotures tJio-
rarione ei pelvieone daoa la steie des «ertötete, n. 277 — S36.
— oWn atiuns m^t/^oioleghneB fidte» h la diadalle da Mont-
pellier, p. l.\-XVl.
Oekonom. Geiellich. im Königr. Sachsen. Mit-
theilasgeD. 6. Forts, der JahrbOcfaer f. Volks- u. Land-
wirthadMll. Droedao 1879. 8«.
— Niichtrag T zu dem Rildiothek-Kataloga der
Oekonom. (ie.sellschaft. Dresden 1879. 8*.
Technische Hochschule sn Hannover. Programm
1. d. J. 1879—80. Hannover 187». S".
Koieim of «emptiat Soelogy «t Cambridge,
Haas. Heooha. Vol.V. Nr. ll— u. Cambridge 1879.
8*. — FasOB: Oll M»me youiig stagc» in tlii- develumnent
ttBfppa, PwreeBima, and i'rmMJEa. p. aSS— 2«iH i5 ptatPül.
— Reports an tbe results of dredging, undrr the Miix-nii-ioD
uf A. .^t'iisii/ II! thc gu\f cif Mexico l>_v tlic I.' strainer
„Hlakr' IV Killers: l'riliiTiinary rppcrl rm the woniu'
\\ 'ItV.i 274 \\ adivi i.rtli: Ou the rUiii£.iliraücm ol' ruiks.
\i- 'J7C)—-2-7 . A^^;•^^.'.i/: lin tlir ihflfiiiif: n]iprations car-
ried (Iii fröin Uec lö7f tc Mart li i -i?« \n tl» l". S. ateamer
,Jlaha^. p,aBB-«lB(i pl.)
(Tom Ift. Sapumber Ut 1». October im.}
Im. IdriKttaa di BdnHw Mtaitli TriMt*.
BoUettinow Toi. Y. Kr. I. Triette 1879. 8«. —
Perufria: Itote sallo sviluppo dell' Acnnthian mirinrit.
p. 8 — 17. — Stotaicb: l'ro:.pelt« dell« Kauiia nel mare
Adrtutitu p. |s— 71 — ICr^k inhi ri.'- Ii.t; Vi i';i;iltiii>s
der 1 i'xikoloiiic /u •ii'ti ulM iiri':! liii lH. iM-licü u
p. 72- H'« — r!iiii'i.'cr I cIht die Witteniiii.'svfrhjUüibse
der "nii':-t \iTtiu>-i ijiti /.i iti [ i'i lie. p. Sf'i — Hb — Stossich:
Ai< uiii (ewx. sopr» ii prinio t>viluppo dellc Serpule p. »9
-100. — SteaU: HotUe faMono k eonwM dsl GoHku
p. 110—11$.
Barrande, Joaddu: BraaU^odsa. 1878.
8». (7 Taf ).
American Jonmal of Science and Arts 3. Per.
Vol. XVril. Nr Kk". Ncw-HavRn 1879. ti — (,ray:
Tbo pertinatity and jirfduminai;! e i-f wLt'ds. ]i lijl --lt;7.
— Mo rief: Ou a potuble caiue of Variation in ibe i)ro-
Mttiaii of oiqfvaa in the ab. p. 108—177. — Shepard:
w Ühe EattHsfile, Ennet Connty, Jowa ■letewfle « nay
10<i» 1879. p. 186—188. - Hartne-is; Oo tbe color cor-
rectiOB of adiramatir telesropi*« p IHO — ISC. — Ilpham:
Terminal inoraines of the Nortli-Aim-ricjin ice-sliee«, p- rJ7
— 2IJ!(. — Peters: New observatiotis on planetuids. p Jf/J
— 210. — Fatton: Otiservalimis on the ifenns Macropi».
p. 211— 214. — Scientitif i:itel.ii;c:i(.e p .ilfj- 240.
UniversitÄt »u Kiul. Schnft* ii au» d. J. 1878.
Bd. XNV, Kiel 187'.». 4". — Mi Vi r: Zur ( a^uutik
des cihri'uii l'rio'inuithnrnx HI p Gentcrs: lirr iimrlius
liitliiiiArM. US 'J'J |i " Kpliiii'r: Kii! licitran zur Lehre
luu den >t tiadellraktureu. 4ö p. — C budkiewicz: Beitrag
zu der I.«lire tod den Üameuiscliiebangen, sowie sn der
Lehre von der amyloldeo Entartung. 18 p. — Halse: Eiaigas
Ober CborioideaIru]itt]rpn. 18 p. — ärbmidt: OeitnalBr
Statistik der tmidilieineri I.iuear-Exlrortion. 16 p. - Bor-
chers: Aneurvsnia der arteria hepatica. 17 p. — Kose-
garli'ii: I>i r V.itillu»* i1i-a Kali culnricuni und des Borax
auf niedere pÜauzUcbe Organiameu, untersucht riiekaichtUch
ihrer AaiNMaag bahn Soor. 61 p, — Aeiaaeke: Omv-
suchungen Ober das Tcrhahea der rettsaliea bs Bladegewelie
des Mäisehen bei arnten u rbronischen Krankbeiteo. 24 p.
— Krogmaon: Ein Fall einer durch die Bauebdecken per.
fi»rilton I)<'mioid-tyste dp.s Ch'ariumt. 19 p. — v.Kcpiuski:
Ein Sarki m der Haii$ iraiiii init Perforation in die Aiuten-
nnd SchiideUioble. 17 p. (I Taf.K — Bischoff: £in Iteitia«
sur Lehr« von der Necrose mit specieller BcittcksicbtiKuns
der Ilumeruguecroaeu. 26 p. — Kcttler: ücber einen FaD
von Nervennaht 24 p. (1 Taf.). — Peters: IV1)er antl*
»epti:,che uarcnchymaiAte Injectioncn caeb lluier Ii ]i. —
Hersehel: licitraR !ur Casuistik u:id zur Thenrif di s i:i>n-
geuiialen KadiuMletcries Mp (iTaf i. Neulu r I :iti'r-
Buchun.nen und Eriabruiipeii ulier die kuii-stlii he lilutlwre.
30 ji (2 Taf.) " M II II er I i lier pr !ll;lrl•^ Hl.iseiif.^rrii.(ini
22 p. — Neiliog: Ein lUntiAn zur Lelire Tun der Trc-
panalioa des Processus ma.stiiidctis IH p,
(Fortsetzung foigL)
Bemerkungen zu den neueren und neuestea
Tlieoiiden abei Siveau-Sdiwaiikaiigen.
T«a Dr. Ildurd «m ScMtke ia Wien, H. A. N.
(FarmiHMg aal BcfetaH.)
Nüeli F. Pfaff (,,.\llpi>n;riiie Geologe als exaote
Wiv.si r.Htlinft " , p. IßSI entstanden die ernten Erheb-
ungen nnf der noch dOnnen erstarrten Krust« durch
einen Dnrchbruch dea Magma, hervorgebracht durch
die damals noch in hohem Grade erkenntlichen Flatb>
Digitized by Google
89
erscheinuogen. INs W U%dl|nABIl Maejicn bildetvxi
die ersten ÜMfacaMtaa. Dto Ekkaltong der Krutte
wird oa System von Spalten enmigen. Von der INcIm
d«r enterm wird e« nun abhlngen, ob die Klflfte
gegen du Centrum coDTcrgiren oder diverginB. ht
«retenm F»Ue wacdm «im^ Segmento liok fßgiBf
Mitig rtUMD md nidht dam tidi nwanmenriehenden
flfissigen Erdinnem folgen, im letztereu Falle werden
IM mtchmken. Dieses KsehsinkeD wird aber sehr
mregsliiilsdg aain. Die Senkiuig «iaMliMr Butfasn
bewirkt wieder die lli buiiii; anderv dmdi Fkn^dauBflg
des b|]rdroetstisobeo Druckes.
Le Conte, dar dis wppontrte srste Kmsls ab
auf dfui f>'nrig-flÜ8eigen Itmpin schwimmend Vi«trachtet,
halt eine Bildong von ünebeuboituu au der Uberllüche
dar Krwta ftbarhaniit lllr aimiBglidi, «aoa diaea nialit
Wldl raf der unter « n, entgegtogcnetzten Si'itu wiinlir-
boh Warden, um das Uleicligcwidit m erhalteu. Zur
BOdug TOB OMÜMataB auf diiee Weise und naeb
La Conto An.Bric .loum., 3. s., Bd. V, p. 847)
Iblgeode i>cdu;guiigtn iiuthwendig: l) Die Kruste
nnss leichter sein aU die Flüssigkeit; sie niuss ein
adiwimmender Körper sein. 2> Des Material der
Kruste maas «ich beim £rhärt«D ansdahaen. 3) Einige
Theile dar Knute aflassn sshasUar abklhlea nnd er-
hlrteo.
Da nnn die swei enten Punkte deber nüdit so-
treflV-ii, dft diu Bercchuuugen von Hopkins u:ul
Thomaon auf die Annahme einer ftsteu Erdrinde
ftbren, so scUiasit sieh aaidi Le Conta diaaer Aii<
■ii l;t rat. ^lau kann inde^a die Tlmorie vinos fuurigen
Erdkernes mit dünner Krust« recht gut festhalten,
olma dabai ngaadwia aa eiaa sehwiaiaieBda (floatiag)
Krutte zu denken. Wenn diu Krust«, die vemiiiffe
ihrer PoröeitAt auch leichter als die Flüssigkeit sein
kaaa, ringe an die Erda gcechloesea ist, wird aia sieh
wie ein G^whIIm" vom se'list Ivftlfoii.
Einen weit«i-«n lieweis g«9geu ein ilussiges Erd-
innere sucht Jos. Le Conte in dar Thatsacbe, dass
die Erde kein wirkliches RotetioneeUiiMoid, eoodera
dar Aequator eine Ellipse mit Azenontenehied von
wmi Maileo aai. Eine derartige Figur sei nur durch
eiaa «oglaiebflSnaig« Diobtigluät im laaam denkbar,
aiaa Aafloialla/ die aar durch eiaa dardmaa Ast«
Erdkugel sriJirt werden kann.
L« Conta aatwiekel( naa die Entstehtmg der
OauUaeate auf Onindhge einer aoHden, aber lich noch
aLkahleadaa Erdkugel Wh- n bith eigentlich d.is
Er kaltes dar flfiaiigen Erde denkt, wird nicht weiter
entwickelt. Weaa La Coata aammmt, daas di* Erda
schon bei der allerersten Anlage von Contineutcu sich
im festen Zostaude be£u>d, so ist das eben auch eine
ganz hypothetische Yoraosietxung. Er setzt nun in
dem sich abkflUndaa Körper eine ungleiche Contrao-
tioa voraus, hervor gerufen durch die mangelnde Homo-
genität und somit nnghnche LdtungaiHhigkeit einielner
Radialstflcke. Die Gebiete mit starker Contractioa und
ichaeHer Ahknhhiwg werden Seebodea, die andann •
ThaOe Gootinente. Die in den ooaaaiaehsB BeekaB
angesammelten Wasser werden bewirken, das« sieb
jene Theile diuxh Leitung sehneUsr abkflhlen als die
ooatiaaBtalea, fblgfioh der HflkeauBteraebicd iammr
mehr und mehr gewteigcrt wird.
Auch dieser Erklärung der Continente ist der
Torwarf la maehea, daaa die diseelbea ale eiaaal
Kcgibeii betrachtet und ktino MOgli'likcit giebt, die-
selben wieder verschwinden zu machen, denn warum
aeilta daaa auf cianud die Gontntetioa la daa fribsr
contir.fDtnleu Theil.'ii prüsser werdt-n, jii iV.i- i»iinze
Erdci tbgt und keiner Veränderung ihrer Theile im
Imura nabr fiüiig ist.
Wir müssen aUo wobl auch diese Theorie failea
lassen und nach Erldärunguu suchen, die sowohl die
jetzige Lage amgedehnter Plateau«, als auch die vielea
Scbwankaagea, welehe wir in der «bwocheetttd awrinea
nnd wieder timninihim Bildaag vieler Formationea
finden, berückaiobtigea. Ob wir nun vielleicht Gebirge
bUdoDg andMiveaaeebwaaknqgaa botiaontaier Sdiiobte*
dnrdi dfeselben Kitfle erklArcB ktaaen, wird iiab im
einer eingehenderen Betraobtaag dtT TheoriaSO Aber
QobiigabildttBg seigeu.
El baaa keinam ZweiM aabr untatliegeB, daaa
die Lrutigi' .\u«icbt darüber, welche den Lat' ralJruck
als Uauptntoment ansieht, diejenige ist, welche allen
Tbataaebn am meist« Baebnaag trlgt Alk aaderaa
Theorieen , welche die Geliirge durch blasenförraiges
Auftreili«n oder durch Empordrttngen und auf die
nind wühl scboD eolgegelieo und fahSran der Q«-
»ohichte au.
Schon im Jahre 1840 belUmpße Const. Prevost
(aSurlathitorie des soulevementa". Buli l.ser. Bd. 11)
die Idee der Erhebung der Gebirge und Vulkane durch
Soulevement; schon ihm schien ida llauptagens bei der
OalärgsbUduag der Lateraldrucki liervorgebiaebt durah
OoBtraeUoB. fai Gegensatae aa Dana, der «oe dam
hohen Alter der Cootiueute aberzeugt ist, scfalicast
sich Prevost dem Ausspruche Deluc's aa:
laa terrae ai^joard'faai JiabUdas pur les boaunaa n'ftaiaut
ijue l'ancien fond de Ift tiier. uii» ii »ec fiar guite de
l'afiaisemont et de la destmotion d'aociennae terrae
qd s'aaieat äbtadta."
Lie lange iCeit fagt unlKrUcksichtigte Ansicht
Prevost's (fast aur gleichen Zeit wurden auch von
4
Digitized by Google
40
DsiiA lluIiGhe Gedanken im Armric. Journal aua*
gr»procben (Americ. Journ. 2. «er., Bd. 2, 3, 4, 22)
inird« «ndUeh nm Sanft, 8 Ur rjr Hunt nod L« Conte
■1 flIiMr Thaoile «ngaailidtct, velehn dvrdi die Arbeiten
TOD Sflsa nnd Heim, wenn auch nicht in ihren
BiBMÜMitan, ao doch in ihrem Gmndgedanken, immer
wrftere Bdegv find.
I>;ii]ii i titw itlcflt seine Gobirf-'M-rhelrnngstlieorie
etwa folgendermauen (gUn aome result« oi the earth'a
contfaetloB fron eooltoy infllwdliiiy a diaenuion of tlia
origin of Mountains nnd the natura of the enrth's
interior." Americ. Jotim. 3. aer. Bd. T, 1873, p. ^128,
f. 474; Bd.TI, p. 6. 104, 804, 881)t
Die Contraction der Erdrinde !n dem oeeauischea
Becken ist ^sscr als in dem continenttden. Die
Blader des amkenden nwniwihwi Itoltti» itomii
gppen die RfindcT der C^mtinentc, wie 'lir- Fnilrn piiifs
Boguus, und lK'\^irkfn dadurch i-iiiu liufung durselbun.
Dana glaul't ni<?ht, das« z. lt. die p^oesun Erhebungen
der Kreidefonnation in den liocky mountains zu
8—18,000' blea die Folge von Quetschung und Fal-
tnng seien, denn er schreibt darüber: „Aber dia kwale
Quetsehimg und Faltung dieaar Lagan kam nkdil
genSgen m ilaw XMielntBg. Sbw Faltung ontarlialb
gel^aaer Gebirge kömite zwar atattgefunden babcn,
aber ee mnaa hier jedenfali* aogeoommen werden, daaa
tmtar TangeBtialdmck Um ein Biegen ohne Faltung
TOr mA ging, hcsmider-s \vi im unter der Erdrinde
tla0l dn Continentalrüudom eine Begion von Lagen
in ftoriglitaiger SokmelniBg vorbandao Itt." Bana
llllt also bhwie Knirkting und Stniiiincr nicht filr pe-
nllgnd, um SU grcraso Erhebungen, wie sie in den
Boeky mottatains TorhandeD aind, an erkkno. Hlar
tnUHs auf ein Verhalten aufinerkKnm gemacht werden,
doe bei der Betrachtung von llebungs-Enscbeinangen
vielleidik noeh nickt genügend beriUdcsiebtigt wurde.
Denkt man sich n&mlich auf irpfcnd eine horizontal
liegende Schicht einen Taugcntialdruck auiigeüht, fdso
nach Da na 's AoMslmanitgswoiso z. B. von den occa-
■«ikmi Rändern Mi, «» wird die Erhebung durselbeu
an BlnBfla ftat Hntt aaia, je mehr gegen das Innere
m, deato grtiiT wird aiiar dar BBliauBBteMliiid
Warn nun *Sm SeUdit tob sehr feedantandar
Ausdehnung; derart gebogen wird, da9.s der höchst«
Punkt dea Bogena auch 10,000 Fosa über der firfibaren
Hbrinntala rtaht, ao wird dar FaDwinkri, respeotlre
der Winkel der Targenfi' jedps Bogen-Punktes mit
da Horiaointalen ao unendlich klein sein, das» die
Soiiielrten Imiaaiital gdagart endMin«. Bo ktanen
fclieinhar liorizontnle fvchichtm am Mneresuffr und in
10,000 Fuss Hohe demselben Uobnngsact« angehören.
wenn nur die Ausdehnung der Sehne des Bogens ge-
nügend lang ist. Eine ftlinliclio li^ t Pachtung läast sich
anek tür Sankn^gwi anatallan. Es ist leicht eiiun-
■ehen, an wabban ttaandHch Iklieben SeMOasen Aber
die M&chtigkvit einer Formation man auf solche Weiw
gelangem könnte, wenn man nicht die «lien berfihrto
Enehcinnng In Bttckriclit bringt. Auf eine andan
Eut.!itehuii.r'^su-ise liorizoBlalgtliobaMgrSelnditen Warden
wir apftter hinweiaen.
Dana mtmehaidet monogcoetiadn nnd pelj-
genetische Gebirge, je nachdem «iu il.is M'uik eines
oder mehrerer Faltungsocte sind. Mouogeuetiiiche Ge-
Uiga waren ■osnt Areas tob langaam fbrtsobreiteDden
„Gwisynelinalen" und deslmlli diircli mii.'1itij.'i ?^edim«nt-
anhäufuug ausguKuichnct. Also nicht Sedinientattbäufung
bewirkt Senkung nnd ebanacHnnlg Sanknag Sadfanent-
iinhüufung, aber dort, wo »ich alle UnistAnde ver«
einigen, welche die Mugliehkcit einer grossen Sediment»
bildung begünstigen, und zugleich oina Sanimng «in*
tritt , wird eine mächtige Ablagerung stattfinden.
Gebirgszüge, welche durch eine solche Senkung, da-
durch ermöglichte Sudimcntbildur.g iiml lir-nuich Faltung
und Aufimbtn^g daraallieu eutatanden nnd, nennt
Dana ^cfinoria. Dia Oeantielinalen aind die Qegan»
bewe^'ung der Hynclinulcn; ao ist z. B. die am Schluaae
der Unter-Siluneit entstandene ,Cincinuati npBft* als
Antidinorinm des glaidiMitIgen Synelinoriuin der Green
UfoiK.tiiiM 7,:-. bffrarhieu. Ein Synclinorium kann
durch goanticlixuile Uebnng erat recht gehoben werden;
se &sst Dana 'die Conneettent-Sandsteiae und die
Kreide- und Tertiäracliicliten der Rocky Mountains «1»
durch geouticUuale Bewegung erhobene Syndinoria auf.
Eins Ansdiaanag, die wir aber hafanoMls (sheilaa
können, ist, wenn Dana sapt ',\merir. .Tniirn. 3. si-r.,
p. 433 1: „Die t>piitereu Oiscillstionen in der Ucsctiichte
der Welt haben einen grfliisaian Theil der Erdknute
ergriffen als früher. Die<< kommt tob dem .ichon er-
wähnten Factum, dass dk Vullendttng dncs Synclino-
rium gewöhnlich in lU r KrliUrtung und Faltung des
Gebirges und in der liinzuiiigung der gansen Gebirgs-
region zu dem mehr beständigen Thcile der Erdkruste
bedt-anden hat und weiter noch von der Thatsache,
daoa dieser Prooeas in frOharer Zeit ao oft wiederholt
wurde, bis die Kruste so gut oben und unten rer-
feotigt war, doss nur schwache Biogangen \on weiter
Spannweite mdgiich waren, salbet wenn der Seiteo-
dmek dnrdi Oamtraetiea nidit an Kraft abgenomncB
hütte "
Diese AnffeaMing steht mit europüiaehea Verhält-
nlNen in Widar^iRidk- Bs iit kanm molir ein ZweiM,
dasE die grn^üen FUlni^gan USd l'elwrschieliuugeti in
den Alpen erst naeh dar nktcincn Zeit entstanden
Digitized by Google
41
ind; Tiala «ndare Galirgt EiiropA'i sind von glekhcm
AHar. ISm andere Vngt nt ee fteOidi, eb verti«
nie BllielMing unserer Gebirge RUFSchlieflsIich dem
ZaMHUBHuehnb luauachreiben ist und ob nicht etw»
eine Hefaong dnrdi Biegung der ODterhalb de* KU-
Kr.n iipe^idnibencn Tlicilcs iB^^irn liTi Miissi ii vir
gegangeo itt. Daoa BcUieMt aus der liegenwart der
IjrtirteB Eriielmngm en den eHes Cotrtiineiitelritoflei'iii
au« dem Pamllclisimis der Gc:-1iirfr--zflpf mit der Axe
der anliegenden Oceane, aas der Asymetrie der Falten,
daae der Tangentlaldnuli von dar Brite daa Ooaaaa
grösser wiir al.- joripr von rli'r C>n1inr-nf;'ilspifp. Dieser
griisEert Ihuck wird U wirkt durtli eine grösBcre Con-
traction und daraus folgende Kenkung der oceaniichen
Are«. Die tiaie Lege dea Oeeans und die St«ilheit,
mit welcbcr aadna Binder aUUlen, gelten der Ocean-
Area GclegeDlieit, . .to pnih agalDat* die Seitao der
Conti nenta.
Die groMe Senkirag, waldw beotzutage im tropi-
acbcn Tboile dea Stillen Oceans vor sich geht , ist
lUMb Dana mit den groaaen allgemaiiWD Senkungen
nr fnbcarboaiaobeu Zeit m vergleichen. Se ist eine
Q^genbawagU^g der Erliebun^' der Rocky n>onntaina.
Ich ghnibe hier auf ein noch immer nicht ge-
Bligand beaejrtaCaa IfoimeDt nolbiaricaaiii naohen an
müKM'ti. Sülclie gewaltige, weit verbreitete Senkungen
mfisieo «ich notbweodig au den ttountlichen Kfisten
der Erde ek aoganumte Halnmgan darateüaB. Daa
Areal süiumtUoher Meere i«t beilaniig 2°32mal ao f^ross
al« jenes dee Stillen Oceans. (Nach Krümmel hat
die SBdaae ein Ared m a,6B0,890, das Wdtoaar
8,680,70ri Qimilnitim-ik-n Mittheil, der Wien, geogr.
Oeaellsch. lU. XXII, Nr. 2.) Nehmen wir an, das«
nur etwa die Hfilfte di^u^ Stillen Oceans (imd iwar
hier der tropicche Theil) eine Senkung von z. B.
5000 Fnaa erleide, so musi tmch den früher ange-
gebenen Zahlen eine Senkung des allgemeinen Meeres-
qnegela um 1077 Fun cintFatan; n iat din gewin
eine genQgend groan ZaU, um so Tide der leisten
Hebungen horizontaler Schichten zu erklären.
Üdo IhnUcber Oedanke findet üch schon bei
Dana (Anerie. Joora. 8. aar., 5. Bd., p. 44S) km
angedentef, wenn er sagt: „Wenn eine Geanticlinale
Ober der Mitte der atUntiachen Koste entstehen
wflide, ktante aneh eine entgegauguadfa) Bnngwig
oder ein allgemeines Sink' ii längs des ContineDtal-
Bandes sowohl, als auch ein Steigen dn Wassera
dvrdi die Tiefenvermiadernng dn Oeeaae et^tfladen."
Auch Pfttff (a. B. 0 ji, 2121 erwähnt als Fac-
toren, welche eine wirkliche Erniedrigung und Erböh-
ugdn Vaana^iegeblMvWfllhrailcanaen: l)BalMiiig
VflB lAndamaaian aa daa UataB, i) BnAdir tob
Laofk ZTL
Dedrilus in das Meer (beide Thatsachen den Spiegel
erUhntd), 8) Senkungen dar Erdiinda^ 4) TMdringia
dn Waaaere gegen da» Innen dn Erda (Bmiadrignag
dn 8|piqgab bewirkend)
ITnr dort, wo Seniniig nnd BedtnentliildaBg aieh
die Wage Kalfn;. , oiIit wo das Plui clor Sinkung
durch eine gleichgroaae Hebung irgend eines oceauiachen
Bodens «nagcgIielMD wird, kann keine Aenderang dn
Wnsserspiegels <infrf'*<Ti Ein solches Gleichgewicht
wird aber in den selteuüteu Füllen stattüoden. Die
gmaaen Sankongoi, «aldie a. B. die Batatehnng dn
grossen russischen jialäiizoischcn Beckens bedingten,
werden sich enttchiedea ül>er einen nel grösseren
Flöcheuraum auigedohnt liaben, als heute an dam
Vorluindentein der palttoeoisohen Ablagerungen eijtaonp
bar ; nur dort eben, wo sich Dedritua bildete, konnbsa
nch auch Ablagerungen bilden (die permische Fonna»
tioD BasslaBda besteht iiwt aom grflaatan Theil aus
klastl sehen Oeatatnan); daa AbnabnaD dn Httcbt igkeit
der Formationen in gewissen Richtungen; das Aus-
keilen der Sekiichten u. a. v. giebt uns dafür die
iMBtan Beweise.
Originell denkt sich Ch Kicketls (.Du euli-
sidence as the effeot of accumulatioiu'', p. 110. Geol.
Mag. 187S, Bd. IX) die Senkungen oad Hahnngan
während der F.iszeit cntutaudeii. Erstere enst.<inden
durch das Gewicht von Eis uud erratischen Blöcken,
letztere waren eine Ft^g* dar Eutiaatang von Eis und
Schnee. Elien.so erklärt TU ck et ts Delta's und Sleer-
bnsen als das Ileaultat der Senkung, hervorgerufen
dufdi daa Oaaieikl dv aagneinmimtai TW^t
Die Erde hebt nnd senkt .sich nl.io nftrh ihm wie aiA
Stück Kautschuk bei vurschicdcnur Uulastung.
Die groasartigan Saakaagen wären nun nach
Dana unerklArlieb, wenn man nicht swischen £rd>
rinde und Naeleus eine feurigflüssigc Schicht annimmt.
Eine Depreesion dondi Lataraldruck iat nur möglich,
wenn unterhalb Etwas answeiehen kann, und din iat
nach ihn die „fire sea'. Bin mr dank Dlnpfa ar>
fallt«r Raum wäre durch eine Eakaslnpbe wnhadingt
eingeatflnt. Die verdr&ugte ,flra na* BMiaala bgend
welnn answeiehen. Bin ist nadi Dana bei der appa>
lachischen Senkung' niuli Osten gcschLlun und brachte
eine geanticlinale Erhebung der Küstenregion, parallel
mit dar Senkangsam, barvor. Bie Btiha diaaer Anti-
diaala oder „swell of Ihe ovorlying crust" wird aln
gahangan liaben von der Distanz, bis zu welcher eine
Answdebnng mdgüdi war, d. h. bla aar Greiwe dar
lU-gion von „iruliile nicks", T).^s rinstige Vorhanden-
sein dieser Anticiinale in Gestalt einer Barriere gegen
Oitaalatdaidh iiallflBhiliigtiBhaBawain ana dn Fauna
dar palianiBolMB Sebishtaa Anecika'a gascbapit 'nad
6
Digitized by Gopgle
i2
aanlt dM voHkoonae Pddm «Ihr miiMa tefadiMh.
jarassiiteheii Fo«siliea täntr? tlcr atlantischen Küste be-
kannt Erst in der Ert-iJezeit sauk diese Barri^
Ar bomar hinnnter.
DftD« Uwt aI»o hier plötzlich uinu Hebang tot
■ieb gaben, di« nieht durch Tanf;enti«ldrnck, soDdem
dnroh «ne nAaftnümBg" von anten nach oh«n ent-
•tdit, liaht $im>, wenn auch in omgewandcltor Fom,
wiedflr tim liog«t aufgegebene Erklirungsweise ra
Hülfe. Wir erfahren nicht, oh er »ich daa feurig-
flUaaig« Magma swiaohan Knut« and Kam ala aina
mad tno die Erde eooHnoirKeke Hoklniiale denkt
Wann JicsL's der Fall wäre, so münstc sich dt-r Druck
wrf das Magma allaeitig fortpflansen und eine Hebang
(wann «barbanfit atoe aoldie nad niekt gaas ain6eh
ein Magma-Erpuss stAttfitMilei kiinr.tc nur dort ent-
stehen, wo die Erdkruste den geringsten Wideratand
kietan irtida. alio antwadar am «anigatai kdaatci
odfr am wenigsten continuirürh wäre. Spätor faast
indees Dana die«e Auticüuale als einfache Uegen-
kawagnag dar Senkong aof.
Folgen wir Dana 's Auaffihmngen weiter. Dflr
Lftteraldruck ist proportional zur Grösse des üccans.
An dem grossen Appalachischen Gebirgszug wird die
EntwickeloDg einer Bergkette erläutert. Dieselbe be-
gann mit einer langsamen Senkung unter Scitendmek,
bis lieh endlidl 40,000 Fuss dicke Sediment« in der
Hnld« anhinftm. Sankoag oad AnafiUiung hialtan
sfeh glaieben Sebrttt.
Jede Scdimt'ntanhilnfnng {so raisunnirt Dana
weiter) siebt ein Hinanfirücken d«r Geoisotbennam nach
sieb. Hkrdnrob wird der Boden der Maid« geadnridit,
vielleicht soL'ivr gnschmolzcn. Der Lateraldnuk wM
endlich diese Moide saaammenfalten und ao G«kiige
bOdan — dia STneUaoria. Dia ffitas. die aieih dnnli
UrawandluDg der Bewegung bildet, wird metan)orplii-
sirend wtrkoi. Das ao entstandene äynclinarium wird
oan BBDoa TonnuKiaBaB wwmnaQM Bnangengt. Ufa
Erdkruste w.ir endlirh m gesteift, dasa bloss mehr
Anticliijbriu entstehen konnten, daher die grusscu
Erhebungen sor Tertiirseit.
La Conta aritl&rt die Hebnngserscheinungen alle,
aaegekend von der Annahme einer durchnns .-»olideo,
aber sich nlik.ililmden Erde. Die Temperatur der
Inaaaran Krust«: stallt« bald in's Gleichgewicht;
Ae inneren Lagen dar Brda wacdan sich aber noch
stets abkfllilen und fols^iiA nuaaunenztclien. Die
oberen, flir den eoatrahirtan San n grossen Schichten
watdaa dadordi einer borhioutaien F^sung untel^
worfbn; dadurch F,-i!tcuwurf — Borgketten. Der
Hottentaldmck wird TransTawüachieferang and da-
dnwh Straokong dar flaUdrian in Tertioaler Bkhtaag
ondi obso bawlrkan, dn dia gepresaten Miaiin wadsr
nadl ulan, noch seitlich nnnweichen können. Nach
FrTjflfawfff**", die Sorby und Haughton anstellten
imd wobei sie das durcbecbnittlicba VarbKltniaa da*
grüsaten nnd kleinsten Diametera eines gepreeeten
Würfels wie 6 zu 1 fanden, berechnet Le Conte,
daas sich die grüsaten Erhebungen leicht auf solche
Waise erklitaren laasen. — Hierbei moas iah jedoch
bemerken, dasa man den Latanddraek doch nkht mit
den Backen eines Schraubstockes vergliMrlicu kann.
Dia Bewqgnng entstellt durch ein Mitunen der ob«i^
halb der OontraotioMstellen liegenden SeUehten; an
ist also hier nicht ein Festes und ein Bewegtes, was
das erster« drfidct, vorhanden, sondern Alles folgt
ndir oder Binder den Zngv.
Le Conto glaubt nicht, dass die Entstehung
der Continente einem fthnlichem Zosammensohub der
Haasan manadnalbaa asi, dann p. 468 (Ameiie. Jean.
3. ser.. Bd TV. 1872) wlireibt er: ,Wfta die Forma,
ticw von Continenten und Seeböden betrifft, so f&ble
kh weniger Tartnaan (In dtiM Tluoria). Est iai
möglich, daas anek diese durch ein fbnliche« Nsch-
gobvu gegen Horiaootaldruck and ein ähnliches Zu-
aHBnMnfalt«n nnd Aufschwellen gebildet wurden sein
nUSgen- Wenn dem so ist, ao würde es nothwendig
sein, den Betrag des Horissontalschabs in diesem Falle
viel kleiner anzunehmen, aber den Sitz in grüMori-r
TieÜB als in dem Falk dar Qebirgsbildwig. Aber da
wir keine niTerkennbnre Stroctar-EvldaBn sfees aolohan
ZasMunensehabs finden , ausgenommen in den Fällen
dar Oefaiitgabildnng, so habe ich roignogi», die BU-
dnag der Oontinente nad SaebSden der aagleidien
Badialcüntnictiuu ^fuzuschreiben."
Dana and Le Conte (Americ Joam. Bd. IV,
187S, p. Ml) ■preeben sieh ndt Badit gegen HaH'a
Thf-oriij der GuViirtr^l'ildung nun. UuH betrachtet rüe
mächtigen Appalachiscben Schichten suerst als die
eoovexe Xaaae einaa anbrnarinao Sadtmamlaa. Sank
langsame Senkung werden die oberen Schichten dieser
convexeu Masse gequetscht und in Falten gelebt.
CcütiBeDtalsvkehang exponirte dann das Genas sa
einem grossen Plateau. X.irhtr.-igliche Km^ion formte
daun KUcken und Tliülcr. .So ist die Appalachiscbe
Kette weiter Nichts als ein Fragfnent eines erodirten,
durch Contineotalhebung erhobenen Plateaa," bemerkt
treffend Le Conte. Dana hSlt dies für eine Theoria
der Gebirge, worin die Berge vergessen sind (,a Uieaiiy
of moontains witb tke Bumnlaina laft oat").
Dana und Le Oonte halten SodlmentanhUwftmg
fUr die erste Ursache der Gebirgabildong ; wlhrend
jedoch Dan» die Sadimentanhftofang als eine Folge
dar Sanfamg aniMit, behnnptat Le Conte dni üm»
Digitized by Google
48
fpSulket»: „Dk die gro«sen SedimenUnhttufungen
fiuJcn. so entstehen QaMrg» mmt durch cla« Auf-
preu«D der Ränder tob Ifeenebecken.'' So erklärt
sieh gua «infach noch ihm die Gegenwart von hohen
G«bag«D u den Küsten. Die Anhaufang tob Sedi-
menten hewirkt, «-io zuerst von Babhage nud dann
vüD Sir John Herachell gezeigt wui-de, ein Steigen
dar <}«gi«otlieniuii. Der «tat« £iliiet von Sedfanaat.
«nhlnftiiig bt ain — ■> mhit Le Conte — Er*
härtung (UtlufieatioB) and dudHNjl «rböhte Dichte und
deihalb Oontnotion nnd fiwnlnug pari paesn; daui
Mgt bei iortgewlattiem AliMiM «laBerig-feurigea Er-
weichen oder n 'Jnt SchmolMB nidlt allein Ji r C'.-nTt-n
Portionea der Ablageruqg, aondm auch jener Ge-
8Md#i wb£ frelcheii ile fvlit» BnHMeh enleleibt ein
Xdchpfbfii des norizontAldruckfs ISngs einer Linin
und ein AnacbweLlen dieser Linie in einer Kette. l>a-
dsrah fiUlit Mä uaA dar MatmurphMmu in tei
Wltersten Gliwicm dvT Gebirge.
Ut diese Theorie richtig, so mfinate wirklich
iamier ein» ihmIi unten mnehmende Umwandlong der
Fklaarten ntetamorphiecber Schichten m bemerken »ein,
waa jedoch nicht der Fall iat. In den Thomglininier-
»chiefern der Sierra Nevada iu Spanleo findet mau
nnaefaM ni^t niir mlchtige Schichten is Gnurt-
OÜBBrndiMv und mrpentinartige Gesteine umgewui«
iäH', dieae Lager tbeilen sich sehr bald wieder aus.
Wa laaaaii aieh derlei Thatsachen mit der Le Conte«
■cbeD TonteDnng in ESnklaDg bringen?
Auch Dann findet MoBe urBpriincrliph von Iler-
•chell herriüurende Theorie gani ungenügend. Die
VthUn Lagor dar 16,000' miditigen OhriioufofaintioB
von N<ni-Sohottliitid ^im! nicht nn lamorphosirt , el>cü-
aowenig die tiefsten Schichten der Appalaclwm. Dann
«kürt aieh ftr din Msllat'adw Thaoria, wM»
Metamorphisimis durch die ans der Tipwegiinff ent-
•tandone Wilrme annimmt, und macht die Stärke des
KatHneipliimu aUiingig von dem Grade der B»>
mgnng, der Dicke der Schicht und dem Feuchtigkeits-
gehalte Wer dii^ vuUkumnien horizontal gelagerten,
z. Tti, aus weichen Thonen beatahenden Silurachichten
Russlandji mit den Siluraehiehten Schottlands und Ir-
lands, die nördlich einer von der Galway-Bay nach
Btjlfast Lougb (aehe Karte von Irland in „Tbc rLyi<i-
«al geoloigy aod geogi aphy of Ireland* by £. HuU)
and von dar Mflndung der Clyde (a. .Firat Seateh of
a new gtxjlogical map ofScotlaud" by R. Murchison
«od A. Gaikie) nach Stonehayan geaogenen Linie
anaaarordaatüeh diaioeirt and iiodi flMtanmrpboalrl rfod
nml slldlich diTs<flbpn 'ilcrcii Riihlimp dem Streichen
der iiländiscb-echottiscben Gebirge entspricht) weniger
zerstört und nicht metamorphosirt aiod, Tergleieht»
wird kaum laeam, alak dar Hallat'Hhaii AiHiahb
nnzuschliofiBen. das.i Rpwp(rung einer der Hnnptfsi-toren
bei der I mwaudlunj; «ei; ul>cr die Art dieser wird
entschieden zum grösst^n Theil von der orsprflng-
Uchen chemiaciwn ZuaammeneeUmng der Schichten ab-
hftngeo. Vor ao Uaat mich einsehen, wie einzelne
metamorphoürte Schichten sich scharf von den anderen
durch eigeDthfiaüioba Au»1>ildiiui? und Hinaralbeetand-
tiMfla imtendMiden. Ton joner Batraebtangswaiie,
wakbe .*!icli die GeViirpe wie Schwämme vorstellt, in
daran kleinsten Partieen die Waaaer, mit den ver-
Bohiedenartigsten StoAbn baladan, drediran und Allaa
in Alles umwandeln, wird man wohl liill nli'stehpn,
um so mehr, da wir nun an der mit dem Aufwände
ällar cibenniBokan und nnknMlnjpiHiliaB Wllftndttal dvrdii*
geführten Untorsuchong dar ContactmetamorphoFr der
äteigerachiefer (aDia StaigarMhieihr nnd ihre Contact-
aoaa an daa fltaniUt* von B. Roaanituoli) aaeb-
gowieaen Iml-r n . dn.«» (p. 264} „diesellia Mlglich iti
einer molticuLaren Umwandlung der nnprihltglichea
Schiufermasse besteht, bei welclia- dieae nur ainan
Theil ihiea Gehaltea an Waaaer and kohUgan Matarian
verlor*.
▼allkommen nnverstftndlich bleibt oa ftbailiMpti
wtim nach La Gonta'a Tbaoria eme ao groaae
Senkung aintretan aollta. Salbat balm speciellen FaDe
der Appahichen ist dies nach Dana (Americ. Joom.
8. aar., Bd. V, p. 43} nicht satreffend, indem hiar
hl den 40,000 Tvm mlditigaB Schichten acbon die
BZciBchen kryst&llinischen Ge«teine mit inbegriffen sind,
die jedenüdl« achon vor der paliUiaoiachan Aara krj-
aUniaiiab «amu, bidan Braakan von ihr bi dan
palloioiacben Sihi f rn «ingabattet aind. Die von
Le Conta dargethouc Snraiaiini^ nnd Schmelzung
kann nie Gontraetti», ■ondem nur Bzpaaaion hermr-
rufen.
Als einen ähnUcben Fall, der ebenfalls nicht mit
Le Conte'a Tbaoria flbarafaiBtünnrt, fthrt Dana die
triftdo-jtirBdi.srhp, nnr 4000' mächtige Sandsteinforma-
tiuti vouj Cciuuecticut , discordant auf ktystalüniachien
azoiBcheit Schiefern riibend, an. Hiar Mdt aiao aa«
wohl die nöthige Mlcht^kait, um ab «tnrkeü Ilinniif-
rOehen der Geoiaothennen m eneogen, als auch ein
Gestein, das erst durch Krj-stallisinuig sich contrahiren
sollte. Damit jedoch in dem Sadimeotachichten ttber-
haupt ein bamerkborea nnanflrOcken der Temperatur
entstehen kuuii, tuüsBen lue doch eine Mächtigkeit von
wenigsten« 10,000 Fuas erreicht haben (diea ant^rieb»
böUnfig naeb der Temperatuiianahma van 1*C. auf
100' einer Tciii|.tiatur miu 100 Grad in der untersten
Ij^), der von den Contineutcu in das Meer geführte
8»
Digitized by Google
44
Dedritu anM folglich hier schon ein« «ben so gross«
KeokuDg vorgefunden haben; diese knan wohl durch
Radialcontraction erklärt werden, aber dann können
wir aberhaopt von vornbtniB inf Jad« amlin Brw
klinugnraM TcniGUab
Tob dxm imtar itm SadlucDtMUehtcn geschmol-
zenen Material leitet Le Conte anoh die vulkanischen
ErgOme her, wogegen D»n» ihicn Urqvnsg in flOs-
rigm ErdiDBera nieht. IMb grom ÄBBdalunmg dar
Trappmasiicn zwischen Connecticut und Nord-Carolina
(1000 engl. 11.), aowi« ihn gleiche chemische Zu-
MBBmetsung bcatiBuiMiB ihn, cinv wnnrordwitBchB
Atndehnun^' der unti'rirdiscLen Feuirstc anzunehmen
(AflMric. Joorn. 3. ser., Bd. VI, p. 106 — 106). IMese
ThatMchea weiwn ndt nritBesUnnitluitdieLeGeBte-
Sterry Hunt'sclie Suppositiiin, die eiviitivcn (iesteine
seien geschmolzene Sedimentbilduogeu, zurück. Auch
MBll«t'* ErltlarBBg dar BrapUr-OeatäBe dsreli Ubh
setzang von Dt-wc^mtL' in Wsrn;i-' ict nicht genügend
und nicht den Tljntf^arlii^n entsprechend. Die Ungemein
laBgaam, meist obnc grosse Störungen erfolgeBd« SeBk«
BBig zwischen Nrn-Schottland und Xord-Carolinn kann
kene hinreichende Ursache zur .Schmelzung sulcla-r
coloasaler Masaea aaiB. Ib Amerika (mdut man dort,
wo die Störungen am grdssten sind, die wonigsten
Eruptionen und umgekehrt ; so sind die qnnternSren
Ausflassc der Paclfic'ichen und die triado-jurodiscbcn
der atlantischen Küste in ziemlich ungestdiieBi Terrain.
Die Quelle der „cjecting force" liegt null Dana
weniger in der Kraft d«s Wasserdampfe», von deason
Gegenwart in grossen Tiefen er abstrahirt, all in der
quetschendeB Kraft dea HoriMBttldmclw». Aadan
bei den Vulkanen, wo hanptsAeUioIl dlB ABaddoNUg
TOD yerdampfbaren Stoffen wirkt.
AdadidM ABalebtao wie too Lc Conte «Bid«B
schon von Storry Hunt 1S59 (Qnniturly Journ.,
Not.) und 1861 (Americ. Journ. 2. ser., Bd. XXXI,
p. 411) antitkikalt BBd apttar wieder (Aaierie. Jonn.
1873, 3. ser., Bd. V, p. 264) befpiwben. Dieser
Forscher legt jedoch viel zu wenig Uewicht auf Fal-
tsBg nnd BB Tid «nf EkvaiaiB. Gbbb anriehtjg iat
jrdenfaÜ!--. wenn er meint, ^dass die grossen Bergketten
Europa s nur die L'eberbleibsel von Conti nentalerbeb-
nngen seien, die durch Denndatiou wcggatefaaflt
sind (!!!), nnd daas die Falten und Umstürznngen
als zuAllig und local betrachtet werden müssen".
Zwischen Sterry Hunt und Lo Conte entwickelt
•ich dann in Folge eimselaer faieranf faoaagllcfaer Ideaa
«iB bSchat nBcrqnfcUidier PHerttBta-Stnit (Aaterie.
Journ. 1873, lid. V, p. 264, 4 »8).
Nach Le Conte'a Theorie wir« fib«haupt die
GagCBWBrt vom ahaat nSditigeB Ablagerangen, di«
noch bentzntage yoUkommen horiaoBtal liegea, eiBO
Unmügh'chkcit , nnd doch neben wir in Rnsaland, Ir-
land etc. derartige Schichten aaf weite Strecken in
ungestörter Lagerung. Warum haben nun dieee mäcii»
tigen Schichten der Erweichung ihrer UBteiaten Lagen
dnreb daa HinauirackeB der Geoiaothermen nnd dem
TransTeraaldmcke nieht nachgegeben?
Ein» BBBiittelh«re Folge dar Dbbb-Lo Costa-
aebm Thaorfo adwiBt ftat bb aalB, daaa die FaUang
der Sedimente bald nach .Scblus» oder sogar wfthrend
deren Ablagerung vor (ich geben musa. So sind nach
ibra im AppoIadieB am Bade der KobleDperiode, dio
triiu!:;i- jur.'iili.-iihtii (jthi'.ilc um Ende dir .luraperiodo
zusammengefaltet worden. Da der Druck vom Ocean
ana wirbt, ao anid dann die Inmren Ketten ateta die
jUngsten. Dio Anwendbarkeit dieser Fdli^'erunfr auf
die tthrigen Gootiuente, aasgenommen Amerika, roiirt
Daa* nur aehr obarfllciblldi dardt; aadi dürfta an
kaum je fji'Üngi ri , j. ne Gesetzniilssiirkeit lii< i imrh-
weisen zu können. Die ganz unregelm&^sige Vertlieilung
der Meer« bbA Faatlindar Ib daB Terachiedcnen EpoeheB
Rchliesst von vornherein eine solche GesetzmÄasigkeit
au»; das Gesetz Dana 's, welches verlangt, daas den
gruggeren Meeren diu höheren Gebirge gegenflberstebeB,
findet Totlenda «Bf Europ» oad Noida6ikB gar keine
Anwendung. Aflcb adiafait La Oont» diaM Sebwierig-
keiten nicht m ttbanaiieD, wbbb ar aieb iBiaert: .In
ainigaa FUlaa bidaaacn, TialMeht Ib vieiaa FUlon,
babon dSi» SadftnmitlagBr ia Wwfuww^t^ {a ihaBdiar
Weise nadigegeben OBd varqgclDitajgB Gabüge oder
Berggroppen etnengt»"
Pfaff kaaa aieb mit dar Tbeorw, weldie (Ha
.Srliii-hti li.^t.;.! ur.gi'ii al.H Folgen der Contracfion erkliirt,
nicht einverstanden erklären (a. a. U. p. 245 — 248}i
Er berechnet, daas, nm nur Falten n eraaugen, welche
Winkel TOn 60* bilden, eine Verminderuiic; des Fnl-
radiuB am die Hilfto nothweudig wäre, eine Annahme,
dia BamOgilefa eraoiMiat, da aaeb ia jBBgatar Znt a»
gTMPartige Scbichtenstörungen vorkommen nnd eino
Bo euormo Abkühlung ganz unmöglich erscheint.
Heim faast in seinem Kapital: «Dar Zuamawa-
Rcbub der Erdrinde" («. a. 0. p. 2in) die FallaB
clH'ufull.s nU Resultat der Erdcontructiun auf. Der
Erdumfang vor der Stauung der Gebirge musa am
denjenigen Betrag, um welchen di« «iimmtlieheB aaf
einem gröiaten Kreise gelegenen ausgeglatt^ten Gebirge
grösser sind als der gröaste Krcb selber, abgenommen
haben. Heim faereobnet nnn den ZuMBunenwhab
befan Jura «ad den Oentnüalpen und findet bei lets-
tereu (wie Pfaff) den tdativen Zuaammeaadadi
SS 0-&, den ahaobiteD atm 120,000 Meter, waa
— voMkBtgaaatsI, anf dem dardi dia Alp« bwftadaa
45
MwitB>B Mi«i bin ndarni CWbirg« — «m Tar-
hmaag diaaea MeridiaiM nm 0 2998 pCt. crgiebt
Burtokiiehtigt man Jadoeb, daaa dendbe Moidiaa
noch wneKeAne uder« QMrge dnidbadiMidat, iS»
Heim gleich zwei Alp«n svtzt, xo Vi<?k<lllllllfcMn noch
immer erat eiaA UmüutgverkOrzuog tm 0*89 pCt.
oder Rftdlftavai'llSriuii^ von 5T|000 Mator. «iWau
I'faff in ii'iiicr AllifriiH-iiim rifnlopi,^ ilh' Vi'rliiiraing
de« itadiaa durch Faltenbildung auf dio Uälfte be-
foolnwl, ao dankt ar aieli dm gunm Htridkn ga-
(Irüngt voll Alpan Ulli Himhqr*t der Natnr
widertpricht."
IMaao Yarkttnniiir ^ jedoch Bnerduga nnr jene,
Jip in iliT Ti-rHiiiTpit stattgcfundfn h»t; andare, Wohl
noch viel bclieutt-iidcri' iiiUssfti in früheren Perioden
TOT dch gegaiiKcii »ein. Die Fnltangen der ülti-ren
nad Alteatoi FormntionsgUeder aiud Uteiia durch «pA-
t«ra Bedeekungeo, tbeUi durch Aa nfvoWraid« Knft
dea Waaiara anaeren Augen entzogen. Ob nun die
Erdrinde aieh in aiiinlD«ii grö«er«n Fsltoai odar in
OBoidlidi Ueiaan Rogangen, dia kanm da« Kivean
dt-r SchiclilcD erhoben, lUHunmenachiebt , ist für die
Berechnnog dea Coatra«tk»aeoelficienten wohl gm
glafchgBltig. In diaaem Siime tehaint mir Heim'a
Berechnuni.' viel 7.u niedri? gegriffen.
Ea folgt ferner noch nach Heim, ndasi auf
jaden balieingan giflaaten Kreia« der Erda dar »liao-
luU) Zusfmitnen.icliuli, ilrr ■^irli au« (iir Abwickelung
aller auf die<«m Kreise bcfindlicben Di^locationeu er-
naiaen UM, i^aiah gniaa «ti*. Heim will in d«r
Anonlniing ikr GoUig* aino Analberang an dieses
Oes«tz erkennen.
Ein Abweichen von dieeem Getetze muastv un-
bedingt eine Verwrrang der GestAlt annerer Erde zur
Folge haben und in Folge desiien eine Vorlegung de«
Schwerpunktes derselW-n mit ihren Cunscquenaan.
Ob indaa» diaaa Verlegnng in Folge dea Yerbiltniaaaa
der nngebenren Maaee der Erde m Ihrtn OeMrgan
einfD irgendwie l>emerkbaren Einfluu maclien würde,
bleibt »ehr Iragiich. leb mfichta ea tut wahnchein-
In^er finden, diu* «ne aolehe Regdataaigkeft dar
F»lfiiiiL'. wii' «ie Heini vorauBEitzf . nicht stattfindet.
£• wird kaam je gelingeu können, Ober dieao Ver-
hlltniaae Nähere« an aHbbran; nicht aar daaa wir
über tlns Alter ji drr Falte gennii unterriLlitct sr in
mSaiten (was bei alteren, Ton keiner jüngeren Forma-
tion flbariagarten BohMiten in den wmigaten FUlen
möglich ipt} . wir sind ja nnch über den Zatnn-.iiitn-
»chub von 'ji unserer Erdoberflücbe, die mit ileei
aberdeekt aind, ganx ohne Naainidii. Sie n«han
Kenntniks de» Reliefs der S^'eljöden zeitrt nns woM
die grösseren Falten, aber über die zatillu«cn kleinen.
liier Aanao n batlekaiefatigenden Dicgungen bleiben
wir wohl immer gank im Unklaren.
Ea in der Anachanangaweiae, wie aie Beim
von der OebirgallMnng hat, ein TTntaraoliIed mit der
anderer Forscher. Er famst nicht sowohl dio Faltung
auaachlieialich ala directa Folge dar Contraction, aon»
dem ab die in TaagentiaUnMikvaBgevaadelle Wirkung
der Schwerkraft (durch dio Contraction in Activität
gesetzt) auf. gWeoa die Erdrinde fllr den Kern zu
gross wird, ao wirkt die Sehwem auf die Binde ein
niid ?h'ht dieselbe gegen den Ken). Die Rindo oder
^<:h.ilo verhftlt sich nun wie ein allseitig geachloaaenes
Gewölbe. Die Laat, die ee so trogen hat, lafc das
Gewicht der einzelnen Gcwölbstheile .lelhnt Wir können
uns durch beliebig viele durch den Schwerpunkt der
Erde gehende Ebenen dio Hrd.<ichale in ]aut«r pjTn-
midale GewSlIieateine serlegt denken. Das centripetal
wirkende Qewicht wird sich an den Fugen der Oe-
wölbesteine stets in einen zu den Fugen senkrechten
Druck, d. b. in cioen tangentialen Druck umaataan.
Die iMtt der Schale wirkt in der Sehale al« Horianntal»
oder Tnngentialdnick. Nun steht die Schale itn laliben
Gleichgewicht. Dio Last, welche dieaee geachloaaane
Gewalbe au tragen hat. nlmlieh aeiae eigaae Laat,
ist grn^M r .^Is Fcinc Steifheit und Festigkeit. An der
schwächsten Stelle wird sich Zen^uetscbeu oder Ans-
wtrtaaraiehan in Form einer Falte entwickeln. Sobald
dies begonnen hat, steigert sich die Faltab Sa lat
die schwache Stelle geworden, an welcher die gnaie
Laat der betreflhnden Zone dar Erdachale «ich nun
als Ilnrizontaldruok ii'issfvt, thhrnit sich nach
aussen eine erste, dann eine zweite, dritte etc. Kette
auf, wahrend das gesammto Niveau der Oberfltcbe
ein wonig sinkt." (Nach SfJss [..Entstehung der
Alpen'', p. 60) iseigen jedoch dio Alpen nicht ein
Jiingcrwerden der Falten von aussen nach innen.)
Im letzten Satze liegt die Erklinug der Ent-
atebnng ym Gehirgaketten an den Biadem daa Oeaaaa.
Heim bespricht dann weiter die in den Alpco und
dem Jora aon Sttaa naebgewieaenen ätannqgaeraelu^
anngen der Ketten an mterea Mlaiiin nad betndilet
let/*M.', wie Süss, ah mehr venftatlgta, widacataiidB-
fahigere Fartieen der Kruste.
Ueber die eigentUdhe Etatatehnag der CootineBte
ä^isscrt fich Heim nur snlir znn'lrkhaltaBd. »Ue
Bewegungen der Binde, welche Continent und Ooaaa
Ton oinaadar adiaidaB, aiad alao woU aadara ala di*>
jenigen , welche auf den gnjssrn Plnte;inx der Gon-
tiucute noch geronielt haben, wenn auch vielleicht die
Krftfte nhdtt vencfaieden sind.« Bhb Mhatafe «km Er.
kenntnisB dieser Bewegungen kaum vnr einer "cmuerrn
Xenutui^s der Verbrcitnog der älteren rcriixicu müjjlich.
Digitized by Google
46
Ah nratt« ümelw iar Htaig InnldiMt dw
»ach Heim, wie Süss, den dnrch Contractiga iodar
Knut« atlbct entstehend«!! Taüfictül druck. — —
Et ift Uar, dan ditw Veidcn ürnwli«!! tob 06-
birpsbildung auch in ihren Wirkuugpn von (.imindiT
Tcvwhieden nin mOtMO. Die eine ist Fo|^ der
B>Hfaleoirtn0tfaiiit fie mden div UmgMiUdeoBtHwMotti
Ersterc wild mm TMl lieh •be^Mb sh TlugMiitiikl.
druck iamm,
BttiB MftiB aMrOAbiMUnig nthr die Wirk-
UOK der iihertragpnpn TugagÜdcontroction 'ti. n. 0.
p. 65 n. 66), welche sieh «a den früher verfestigten
nUrscholleo* itaat oad abgeleakt «M, obirolil aneb
ihm tüp Ftftq (jpptörtpti. tnüchtigen pelafnwhen Trias-
bilduug'.'u auf die Gegenwart von Ucoiyuclinaiec zu
deoten icbeinen.
Ob bei dem Faltenwurf der Krost« einaeätige Ge-
birge oder flicht entateben, wird wofal nur von dem
Grade der Contnctkm and Ton ihrer Unc^ekUBmig-
keit abhiiiga.
Et wire viel wenigei* mericwflrdig, wenn wir Sit
Gebir>,'»zOfrf auf der Erde in gröMerer Oeeetzlosigkcit
aentrent Ooden, ab so aehen, wie ei tbatiitnhlirh der
IUI Itt, dua in besiftiimten Theflen der Erde die
Obntraction stft?, in ilMr'flh.ii Riolitimg gewirkt hat.
De die Richtung und St&rke der Teogentialcon-
tnettoB aewobl tod dar Tereebledeiien Ltitmigaflddff*
kalt der dnaalwan Thaile drr Krdkmite, von ihren
«HgiaiahftliMigaB Widantäudeu u. ■. w. abbingt, lauter
Fbetoran, von deMo wir gar Niebta wiaBan and <Ba
jedenfalls unendlich cotnplieirt ineinandergreifen, »o
dürften auch die Richtungen anaerer Gebirge nach
Geaetaen von ao verwickelter Nrtiir angeligt aain,
ddüs vrir kaum je im Stande aaiB «aidao, dieaa in
erkennen oder zu ei^gründen.
TangeutialooDtraietian kann übrigens nur dann
(dbivftMtend wirken, wana aie in achon verfestigten
GeatetaMB ihrni fliti bat; denn das snpponirte flttnige
Erdinnere kann mch noch h<> viel contrahiren; efs
trtrd nniBflglieh die oberhalb liegende feste Kroate
aiUfSbren ktanen, da die Veraebiebbarkelt aetnar TheQ-
oImb diae verhindert.
Dia RadiakoDtractioa indees wird aowohl Folge
dar ZiDaamneiniebinig dea flta^en ala aaeh dee feateo
TbeQee der Erde »rin. Es ist so wilirsthfiiilichcr,
daaa die groaaartigea Nivcauverinderungen nur durch
latatere beviritt wardan^ iiidaiB der Znaunmanriabniga'
«oefBoient «inar FlOaaigknt grOaaar iat ala der ainaa
faaten Kflvpan»
Wenn dna oantripetal wirkende Oewiebt einae
nachsinfcpnden Erdgewölbertflckes Reitlich Faltpn er-
zeugt, so wird jedenfalls die Intensität denolbon im
TariitItriaB aom Oswlehte der ainkanden Setiolle ateban
müssen. Dieses Gewicht wird aber mit der Dicke der
aratarrten Kmate annehmaa; aa aoUt« darom folge-
fiebtig die ava dieaer ünadw aoMahende VkltaD-
bildung stets an Grö5?e zunehmen, je mehr sich ntisere
Erde abkOblt; ebenao mflaaen auch die Senkungen
famaerbedanteiider werden. Obsovidleiebt £e groeeea
liifannTattodemngen in tertiärer Zeit zu erklären sind,
aVebto idi Anderen aar Beortlieilong überlaseen.
Dam, dar aiek die Utha gagaban bat, uaaran
Betrachtiinf?oii zii Mcfn. dürfte wohl kaum entgangen
sein, da8s \i-ir uns noch immer vergebene nach einer
Kraft umsehen, welcbfl aina wiffcHahe aankraalito Er»
hcbuiig ohne Faltenfaildung erklMr^n kann.
Eine solche Kraft durfte in Wirklichkeit wohl
kaum bestehen , und bleibt somit Nicht* ftbrig, ala
alouBtlichc Hebungen, die nicht daa Resultat einer
FallMitg sind, oder die .lich nicht durch eine, wenn
andl nt grosse Distauzco stattfindende, Schichten-
beugung zurückfuhren laaaen, ala nnr relativ« Be-
wegungHTficheinungen aafimlbaaao. Dieae wlrai dann
entweder hervor(,'ebn»cht durch eine .Seukunp anliegen-
der Kmateotbeile oder durch eine Erniedngung daa
Maaraaapiageia, dfo ibraraaitB wiadar nur abie VUge von
Depression in irgend einttm Theil»? de« Weltmr-rif-
Ein aehr ach wer au erklärendes Factum bleiben
aber inmarbin jene fiwt vollkuuimeu koiteNltal Bagao*
den Schichten , die z B. im europSischen Russland
aeit der Permischeo Zeit über dem Ueereaniveau liegen
lind In kdnaf TTiiaa an danfTtlli iiimim niailnalMian. wilnh*
in dem unendlich langen Zeiträume zwischen dem Ende
der palJUaoiacben Epoche und der Jetataeit atatt&ndeu.
In dem weailich vom Ural und nfitdUeb vom
Kaukasus gelegenen Erdstriche, der »o groes als das
ganze übrige Europa zusammengenommen iat , finden
wir fast nnr sif-li. n Lrsussere Sturnugen, und zwar: (siebn
Murchiaon, de Vernentl, eonat« Ka;faerliaf,
Rnaaia) die kavm Uber 1000 Vam hoban devnoiaehen
Valdai-nOgel, eine nordöstlich streichende Störung
Bwisehao dem Ladoga-See und der On^ga-Bay, die
niedrige Hltgelkette der Tbnan-Berge, wddw tnti
ihrer b\-]iM)raftri.'ichen Unix d( iitendheit einen ähnlichen
Bau wie der Ural aeigt; die knppaoiSnnige Erhebung
dee Devon im Gebiete des Don-Flnasaa, die atark gn-
li('!iL'iirn ciirtMirü^flu'n Schichtrii des Dotintz und ilnr
Südtheil der Krim-Halbinsel, der jedoch schon der
ErbahmigaHnia dea Kankaaoa angdtart.
E« i^it si hw'T etn/nst Ix ii . wnrum sich nicht dar
unterhalb dieses grossen Oberäiichenstttckee der Erde
baflndHahe Tkdl dar Kmate alaadUb «ealnUfao oad
dnrrh UebertrafriTn? «eitief Tnti^'i r.tialdmafciaa daa Aber
ihm Liegende in Falten werten »ollt«.
Digitized by Google
47
L. T. Bmob Buiato, wi* Bftia in (euer
stehuDj; der Alju-ti"* f-rwiihnt, dass die Ilürizontalität
der russischen Scbichtcu durch fiiie unterhalb der-
adbeiB gelegene grosse Hyperstkenittafel erklärbar sei,
wahracbeinlich von der Ansteht ausgebend, daas diese
gewissermaasen einen Abachluu gegen den daouüa «la
hebend betnobtetea Aadnuif
Wir ]»ban MhoB frflliar n Migen geneht,
daw ein oich oontrahireudes flüssiges Magma nie u-iiie
Ui^ntküie Bewegung anf eine abarlagemd« feste Rinde
flbeiU'Hgea kana; uaA mma der sieh oontnUrand«
Thoi! der Knute nicht fest mit dem oberhalb liegen-
den erkattetoa Tiieik verbunden ist, wird er bei seiner
Fkitmig u dar rieb okslit msannMiirielundn KraiU
vorüb^Tgleitcn , obne aic mitstuueliiuen. I)ie zu gross
gewordene Kruste moss sieb aber endlicb doeb, wenn
aaeh aaMilndb dw BoMiehaa, «e dkw lAaiUada
?tattfind(>n , faltcil. Au der westlichen und oatlichen
üreuzu der russisoheBi paUozoiscben Mulde finden wir
gewaltige Staanageereeheinangen. Dort eine Eüdwest»
lieh gericht<.>te Sfürungslinie mit gewaltigen Aui>ilüs8en
Tun Porphyren und Grünsteiueu ; hier die lange üral-
kette, die die tiefstuu Glieder der paliozoischeo Reibe
hoch metamorphosirt biuesgelagt bat. Diu Erhebungen
der Ladoga-Onega-Linie, so«ia die Hauptbewegung d«a
Drei sind jedoch wabrsoheinlich vor-penniseben Alten
and finden ihre ErUlnug wohl am beuten in der
gntaaea palloBoticbaa Senknng. Sitet reeibnet die aaa-
gedelinten russiachen Ebenen zu den früh verfeotiglt-n
gUrschoUen", wie dae ,böhmitch-m&hhKbe Alassiv'^,
daa Onitral>F1atMn von FVnknieb n, e.-w.
Ich srh'.:.' sc die«- zerstreuton Betrachtungen mit
dem auiricbtigeu Wunsche, ee mögen die von mir
Sollte es mir gelungen sein . einige neue Gesichts-
punkte zu erüfineo, so ist mein Zweck erreicht, denn
ein Haraheataen frendar Uhu nad Gadankea 1^
mir fern.
Wien, Mirz 1879.
BiogiaphiBolie KittlieUiingan.
Au) 6. Januar 1880 starb zu Pressburg der aLs
f ODolaga in weiter«« Kreisan bekanste und geachtete
Dombarr Ytim Urbanek, Ritter dee Frans^oaepba-
Ordeos, im 90. Moa seines .rVlters.
Am 14. Jannar 1880 starb in Cairo Dr. WU-
bdiB Xail'Bai, Lribarat dee TiodAnlgv von Aegypten.
Am lö. Januar 1H80 starb zu Fulda der Medi-
ebalnth Dr. Igoaz Sch wara, £eator der knrhesBischen
Aarat^ B6 labra alt.
Am lt. Janaar 1880 itarb n Sabmiafait dar
Jau Caapar Snttlar, IL A. N..
am 27. August 1810.
Am 21. Januar 1080 starb zu Güttingen l>r.
Carl von Seebaoh, ordantlieher Professor der Mlna.
ralogie und Oeok^gia an der dortigen UniversitJit,
41 Jahre alt. Er war geboren am 18. Augost 1639
in Weimar, studirte in Berlin und Göttingen nad
Itomovirta 1683 an latitarar Univaiaitit, wnicbar ar
aneb aelt 1863 ab anaaerordentliebcr, aait 1870 ali
ordeutlicher Professor angehorte. £r untomahm grosse
wiesenschaftlietw Beiaen naeh Centralanterika, nach dar
Insel Saatarin im Xgeiaeben Haara und im Wmter
1«78— 78 »ach Algarbi. n in Purtu^-al. In Anerken-
nung lainar Terdienats erhielt er noch kurz vor seinem
HjnsobeideB vom KOajga von Portugal daa Cbmthnr-
kreuz des Ordens „do No.s.s.'v Scnhora da Concijao de
Villa Yigosa". Hauptgegeoataud seiner Stadien war
dar Bau dar Valkaae und die Tbaaria der Erdbeben.
T>ie r,r'_'fliiii^.'-e sfiner F^r^rliMiiü^cn , Mm denen er in
verscIiitdeMeu Vortragen und kleinereu Schrillen Einiges
nnr vorläufig mittheilta, soUtein den Inhalt aiaea ^to>
seren Werkes bilden, dessen seit Jahn n fortgesetzter
Bearbeitung der Tod ein Ziel setzte. — Pubiicutionen:
Die Conchyliunfaana der Weimarer Trios. Berlin 1868.
— Der Hannovaiacfaa Jara. Berlin 1884. — lieber
die tjpiaeben Tanebladaniuit«n im Bau der Vulkane
und deren Ursache. Berlin 1866. — Uebor den Vulkan
von Santoiin nnd die EHiptmi vw 1866. Gfittingw
1868 nnd Berlm 1867. — Uabar dia Wdlen daa
Meere» uud iljre geolugisfllw Bedeutung. Berlin 1873.
— Centralamehka und dar interoceaniiobe CamaL
Bertin 1878. — Ueber daa mitteldeirtaeba Brdbeban
vom C. MSns 1872. Leipzig IHT.;. — S-^«-! i.cli be-
tbciligte sich auch an der geoguostischtui Auüiahme
nnd Kaitagnpibinmf daa Eiebaieldaa and der banaeb»
barten .'i&diaNb-t]|fllillgis"^<'n I):^tricte, sowie au den
gouguustiselMn nnd antiquarischen Forschungen in der
Umgegend tob OAttingn, inabaaandara aacli aa dar
Gründung und l.<eitung eines anthropologii(~Vi' ii V. reiiies.
(Deuttfi-he Ruudiscluiu f. Geographie u. Statistik, Jg. Ii,
Hft. ti, p. 296 ff.)
Am 2U. Jannar 1880 ctarb zu Paria dar Sbjjaikar
Hippolyte Walferdin, 84 Jahre alt.
Am 2(>. Januar 1880 starb zu Koatock dar
fesaor der Oekonomie Dr. D. U. Beokan
Am 87. Janaar 1880 staib an Wieabaden dar
Grosaherzoglich Mecklenburg- Sch werinscbe Geheime
Medioinalratb Dr. med. Carl Fiiadrieh Flemmingt
•inar dar anogeaeidinatatan dentacben Irrenttrste.
Am 2'.1 Jaiiuar 1880 »tarb zu Nürnberg Carl
Emil Gemming, pens. Oberst, der sich um dieOao-
kfia md Paltimtialngla «iria Tarttaaata avwnrb; er
den 86. Agäl 1784 i
*
Digitized by Google
'46
Tob diB itthBliehrt bekMaten Rtbaodtn und
'en Franz und Wiiard Kiftboch i«t
Meh einer MitUuuluiig in Gard. Cbron. An»
foqgB IWjnMr d. /. in Xeiiko gwtorlNB.
Am 12. Februar 1880 starb zu Dresden Dr.
Friedrich Mebwald, der, uaclidem er frülier die
„ScUes. ItttOk-Zatttag", dam Uago« Zeit die ,;8oUei.
Blätter", Kowic dii» ,,Brcslauer LocaSblntt" rodi^rirt,
später, nAcli<icm er Dresden za seinem WoLuüitze ge-
wlUfc, dinreh aeine vielen BeiMn in Korwcgcn aicli
bdwnnt gemacht hat. Ueber seine dort gemachten
Beobachtnngen und spine Rmse-Erlebnisse hielt Meh-
Wald ia DrifJuij ulti is Voi träse, und 18C8 verüfleut-
lidite er d»ii Buch „Nach Korw(|;co{", für wdiohei
ihm der König von Sdiwadaii dit «fMeaa Mediilllo fflr
Fördernng Too Norwegens WoU". verlieh. Dr. Heb-
waJd itaamil« »na liertachits in SchleeieB and arraiehto
ein Alter Ten Aber 70 Jahren.
Am 10. Februar 1880 starb za Lnditz in Hohmen
der als f omolog belcannte kdoiglich spanische Kapell-
metiter ¥k, Jbaeph Sobek.
Am 1^. rdiniar ISBO stnrb zu St. Futenborg
Nikolaus Nikoligewitech äiiuin nach langer Knakheit
im AHer Ton 68 Jafarcn. Er einer dar hervor»
raf^erid.itrn Fusi>iscbcn rhcmikar> nSein Namo hat in
WcKtcaropa berühmten and geacbtaten Klang und
aeine Arbeiten anerat Rneeo die Awtflnäef der ms-
sigcbi'ii Chemie einen ehrcnvoIleiB PlatB merkeUMB" —
sclireibt Professor Butleroff,
Am 32. Februar 1880 starb zu Königsberg elnar
der filtesten Docenten dortiger Universitit, der Phy-
siker Professor Dr. Ludwig Moser, ira 'h. Lebens-
jalire. Moser liatte ticli soliou luiiyu vor der pnk-
tiachenTerweadangderFhotogcaiiliiedarcbFortehuBgeB
ttnd Etparinwiiija anf dlauni QaUeto bekannt gemaeh^
Am 88. Februar 1880 starb zu Frankfurt a. H.
dar Pbranohig Dr. Onatar Schava im Altar von
99 JahieiL Dnieh Krankheit vMfiush gehindert, hatte
ar die loirten Jahre stinea Lcliena in Frankfurt, mit
fhiMogiaclieim und phrenologiachem Unterrichte bo-
■ehlftigt, nigohnudit.
Am 2^!. Februar 1H80 starb zu Oßttingen der
in weiten Kreisen b«kauute Ait^ Medi4änalrath Pro-
hmw Dr. Batinieli Angnat Lndvig Viggara, hn
77. Lebensjahre. Der Verstorbene feierte im vorigen
Jahre sein fiOjtthijgea DoctorjnbiUum. Derselbe war
SU Altanhagen in dar nwviim V»mctm diB IS. Juni
1803 pebon-n. Kr widmete sich der Pbarninrip, ütii-
dirU) lbü7 ff. in Gottingcn, wurde hier lf2cl ais
Aaaiatent beim chemischen Laboratorium angestellt,
ariangte 1830 einen medicinischen Preis (Qlier Seeale
oomutum), 1885 die philosopliiaelia Doetorwürda, wurde
1837 Privatdoeent nnd gleieliaritig mit der Genetal-
iusi -; . tiiiii der Apotheken im Königreich Hannover
be«uilragt, sp&t«r tum Professor der Pharmacia, nin
MltgUede dar pharmaceatisoben PrUfimgaeammlssioa
und Medieinalrath ernannt. Seiue Vorlesungen er-
streckten sich über das Gebiet der theoretischen und
angswaadtoB Ohaala nnd Ihannaeia. Sowohl durah
seine unermüdliehfi und anregende Lchrthütiglcait, ala
durch seine mit niustorhailer Treue und fil ■imail
haftigkeit geflbte Anftieht Aber daa Hadleinalweaea
des Landes hat er »ich allgemeine .\flilutie und (.tosbc
Veiditn.ste uro da« Medieinalwesen de» Ijindea erworWn.
Am 24 . Februar 1880 starb zu üerzlierg am
Han der Iwicannte Pomologc Georg Oberdieck,
Faalar nnd Snperintendent im Kalilenbergischva,
dnndt seine 0)if>t])flaazaugen und •Sammlongen,
iowi« dorcb eine lieilie voo poaologiachen Schriften
(z. B. «ein mit John nnd Lvena herausgegebenea
illnstrirte.H Handbuch der Obsttankuida, 1868 ff.)
eisen üaman gemacht bat.
Am 99. Februar 1880 atarb m Emden dar Ober-
li-hrcr nm durligeu (iynina = in::i rniff.ssar Dr. Prestcl,
M. A. N., an einer Uendähmuug im Alter von 70
Jahren. Der Heimgegangeoe vrar eine Zerda der
AVissensc'linft , tu\nieutli(di auf naturwisBenBchaf^lielii-m
und meteorologischem Gebiete, auf welchem er eifrig
gafbcaafeft und gaarbeilat. Er war hagjlhrigerDSreetar
der nnf iivfiii'^^difuden Gencllscbaft in EdüK^u.
Am 2. M<vrz 188Ü starb xu l>ei[v.ig der Geheime
Uadidnalrath Dr. Eduard ^VilheIm GUntz, M. A. N.,
praktischer Arzt und frdherer Director der Irrenanstalt
Thonberg bei Lieipzig, geboren am 1, April 1800.
Am 3. März 1880 starb zu Wiesbaden in Folge
eiaea ScIdaganbUes Praiessor Dr Carl Ludwig Kirach*
bäum, M. A. N., Lehrer am G>-mnaaium imd laipaelor
am naturhistoriachen Museum. Kirschbaum wir o&
Katoribraeher von ealtener Vielsniti^teit Oahoren am
81. Januar 1811 nnd vorgebildet auf dem GjnnnaaiBm
zu Weilburg und der Universit&t Göttingen, wirkte er
aeit 1884 ala eifriger und anregender Lekrar am den
Qymnaaieo an VeiUmg,
Danebeu entfaltete Kirschbaum <
stellerische Tbiitigkeit.
Au 19. Min 1880 atari» au Stuttgart Dr. Ben.
hard v. Gugler, Rector und ProfcsKor am dortigen
Polytechnikum, hervorragend durch seine Verdienste
nm die dsaeriptiva Gaenattie, geborea n Nfimborg
am 5. MäT-z 1812.
Am Ib. März löbO starb zu Dresdeu August
BaOhnuth V. Kiesenwetter, H. A. N., vergl. p. 34.
Am 20. Mtn 1880 starb zu Strossburg Profeeaor
I>r. Philipp Wilhehn Sehimpar , M. A. N., vergl. p. 34.
IM 1. 1
Digitized by Google
NUNQUAM
onosüs.
LEOPOLDINA
AMTUCHES ORGAN
DER
KAISEKLICHEN LEOPOLDIXO-CAROLINISCHEX DEUTSCHEN AKADRIMTR
DER NATURFORSCHER
HERACSGEGEBEN UNTEK MlTWlItKLXO DER SEKTIONSVOBSTÄNDE VON DEM PRÄSIDENTEN
Dr. O. H. Kboblanoh.
Halle a. S. tnmß^t^.fu Uefl XYL — 5r. 7—8.
ApiUISSO.
Amtlirlie Mittheiluojren: AcUunktenvahl in 4. IMhl — Dm A4iankteneolligiiiB.
VurstandsmttRliedei der Facliaektioncn fiir wUMmelwfIHdie Mcdteüi, Cktaäe and BotBolL
('n(liciiiu>-MiiliiilIe im Jahre Ift'^t - - ViTuinlcrungeii im PprsotialbeaUndt der Akadnpieb —
der Akadi'mif. — Auirust GrUeba<li t i.^'<hliissi — Sonstige MittksilailfM
Die 1. und 3. Abhandlung von J^nd 41, i'an Ii der Kwa Acta.
W«lil je
AdjtinktaoTalil Im 4. Kidse.
Herr Vnbuat Dr. Angnit Weismann in Froiburg i. Br. hat die WaU liii« A^fnnktai &m
4. Kreises angenomnicii. IKe Amtadauer desadbsB «ntreskt noh bis mm S2> Müns 1890.
Ualle a. S., des 1. April 1880. Dr. H. KaoblauCb.
Das Adjunktencollegium.
üheh nmuiMlir volhogaMr Ergtanng im A^JudctaieoU^^iiiBa dweh di« Waihba in l., 4. ni
7. Srdn beitritt dasselbe gegen wiii-ti er aus folgmdoi IfifgUedtm, derm Amtrtmwir bcigefligt M:
Im eraten Kreia« (Ovsterreichj:
1) Herr Hofroth Dr. F. Bitter tob Haner, Diiwter der ^ieiieriiclMO geoloi^idmi Beioh^
nnsfnlt in Wien, bis zum 22. Mära 1890.
2) Herr Hofruth Professor l>r. F. Hilter von Iloclistotter in Ober-Ddbling bei Wien, bis
zum 18. April 1ÖÖ3.
8) Herr Wirklieher Geheimer Bath Vioe-Admiral B. F^röharr tob WflUeritorf-Urbair ia
Graz, Iiis zum 17. Dererober 1685.
Im zweiten Erciüb r>:i;.vr:: '- -.'it.. Jea Bbsiiu) :
1) Herr Profeasor Dr. J. Ger lach ia Eriaogea, bis aam 18. April 188S.
8) Benr Vtvhmw Tk, L. Seidel in MBBduB, Ue nm 18. April 188S.
Leop. ZTL 7
Digitized by Gopgle
50
Im diittM balM CWflrttcmbtiy sad BohwoUw)!
Herr Oben,'ai(1ic-nrath Piohiwr Dr. F. TOB KrauB« in 8tatl|vl, Ui m 19. Amwt I88ft.
Im nerten Kreiw (Baden):
Htnr PtaJhaar Dr. A. W«lim»Bii In FMborf i. Dr., Ui nm 9S. Min 1890.
Der fünfte Zreii (EliiAsa uud Lotliriogin) ist z. Z. wcgi-n tinzankbaidir AimiW dar In dm*
nlb«D «n«M*igeD Uitglieder nach g 17 der Statuten nicht wahlftlhig.
Da MBhrtMl KreiM (Grombanogtlnmi Yiumm, Bbeinpfols, Kmma od FKnMuri «. IL):
Herr Geheimer Hofrath Profcssür Dr. U. Fre8*alaBinin«fendM, Ubibb IT.Dwtmbtr 1888.
bl mbCBteit SniM ^Ireiwiaoha BböqwOTioz) :
Harr KliUielwr GeHwimer Bkfh Obar-BergUauptmaan «. D. Dr. H. G. tob Dnak« bi Doon,
bis CDm 22- iiiirz Ib'JO.
Dar afiht« Kreis (Weatpbaleu, Waldeck, Uppe and Ueaaeu-Cusol) üt s. Z. wegwi oBimtalimdar
AbbU der ia deniMlben an<iesigen Mitglieder »aeb § 17 der Statnten nicbt wahliUhig.
Tm «MBtHl &liw (Heooover, Breauot Oldealnirg und Drannicbweig):
Herr Oc^heinirr OW-Medidp>lratli FnCsHor Dr. F. WdbUr bi Oattiagen, Ib sank
22. Januar lbä3.
Da nbsten Kreiie (Schleswig-HoUtvIn, Mecklenburg, Hamburg und Lübeck):
Iltrr I'rufi'fFor Dr. G Karsteu in EiiO, big zum 21. Febnur 1883.
Im elften Kreise ^l^ovinz Sachsen nebst Enclaren):
Bar eabefan« Bügiamagmth Profemair Dr. H. KaobUaeh bi BilU a, &, Iis lam
17. April 1885
Im zwölften Kreise (Thixhugen) :
HsR Hdfratil FftCMBor Dr. S, Straebnrgar hi Jean, bto nna 16. Hin 1885.
Im dreizehnten Kreise (K''tiigrfich ?ach»pn'):
1) Herr I'rofaasor Dr. V . Carus in Luipzig, taa zum 32. Januajr 1883.
9) HaiT Gababaar Hoftsfb FkoCmor Dr. H. B. Oaiaits fai Drtadaa, Ua aam 9t. Jlaanar 1889.
fia ▼ierxehnten Kreise (Si.h!o«icn):
Herr Gebeimer Medicinolrath Professor Dr. II. B. Goeppert in Bredim, bis som 17. De>
eember 1889.
Im fünfzehnten Kreise (Jus übrige Preunsin):
1) Herr Dr. J. W. Ewald in Berlin, bis zum 18. Angiut 1887.
9) Banr Gebafaaer Hedkrinabatb M«or Dr. B. Ttrohow bi BarBa, bb aam 19. lUn 1889.
HalU a. a, dn 1. A|*a 1880. Dr. N. Kil8llai6h.
•Vau je aisfiB YontuidsDiiigliaieB der Jaebsaktionen ftr visBeiiBOlMfUidie Xadidii,
Chemie und Botanik.
Kadi Ebigaag dar nntenn 1. Decaaiber 1879 erbetem» TorachUlge Or di« ia Folge daa Hbiachaidana
dap Banva Frafesaor Dr. Fraibavr ▼oaBakitansky in Wien, Rrofeasor Dr. Frsiberr tob Gorap-Beanaea
iu Kilangen und Professor Dr. Orisebaob IB Güttingen in den Fnchsektiunen für winscnBchaftliche Miilitiu,
fittr Chemie und für Botanik aOtbig gewordeae Nenwahl je eiitea YorstandsmitgUades sind anter dem 25. Min
dieaaa Jabrea aa aDe daa geaaiditieB FacbaektioneD angehSrigen Mitgliader direete WaUanflbrdernagea tnid
Stiir.niZf ttol vurnandt and aaab TOn der M<'ln .mU ili : St:;.ii:il.Lii ; Iitiyton Iftztr'rrn minj^i füllt Zurückgesandt
worden. Die noch im BiekaUade befindlichen, jenen i'acbsuklioneu zuguiiürigeu Herren Coliegen ersuche ich,
ftra SUnaiaaltal bis apMeatcaa anai 90. llai d. i. aiaauaeadea.
Sullte wider Erwurtcn (.iuer (Icrsclbou die Wahlauffurdcning und den StimmzatUl aUlt anqtagaB
Jiaben, so bitte ich, eine Nachsendong von dem Bureau der Akademie verlangen zu wollaB.
Halla a. 8L CttgeigHaa Hr. 9), na Apifl 1880. Dr. H. KMHlifllli
Digitized by Google
r^2
Verlailumg der Gothenius-Medaille im Jahre 1888.
Dw Yonbmd dar Fadiiection (3) fOr Chemie {Geh. Regicrangsratli Ft«ftHor Dr. A. W. Hofoana
in Berlin, Och. ITr.frnth rmrxssor Dr. C. R. Fresrnin« in Wiesbaden) \mt bcaatnft» dm die ihm Ar dt«
Jahr 1680 nir VerAgung geitellte CoÜHUilus-McdaiUe (vergl. Leop. XVI, p. 1)
Horni Dr. A. Michaeli«,
Profenwr der Clieriilc an der polftcchaiscben Hochichule io Earimhe,
mgco Minar bMonderen Terdiaoat« am die Förderung der Ghamie, in AnwlHiiiiinig MoeDtliGli d«r ichSnaa
UatofMidunigiw, wddw dandbe ttbar pbospborbaltige oTguStA» SolialaiiMn TCrtffwÜkht bat, ■wirfctim^ mrdt.
Die Akademie bat dem enUprecbend Ham IVofiaaor Dr. Uiehaalii dia Madailla beute ngnandt.
Balle a. S., dpn 2-1. April li*80.
Der I'riuudeut der KsL Leop.-Carol. Deutschen Aktulemie der Naturfurscker.
Cr. H. KaaMwMfc.
Tei&ndeiaiigen im Feisonalliestande der Akademie.
Nw MdkmnnMM Htflleicrt
Mr. 9S68. Am 4 April IA80; Herr Geheimer Regierungsrnth Dr. Sndolph Clansiu«, Profnsiior der Physik
an der Univenitit in Bonn. — Siebenter A<|janktenkreis. — Faehaektion (3) tat Plqriik und
VataoFolo^^«
Hr. SSeS. Arn 7. April 1880: Herr Geheimer Medirinalmtk PnllMMR- Ür. HuffO RtlhJe. Pim tor di r iupdi-
dniccheu Klinik an der Uuivernttt in Donn. — Babeatar Adjunktenkreis. — Fachtektion (9) fUr
wiaawwbaftbdie Ifafidn.
Hr. S970. Am 8. Ai iil \8»0: Hrrr Alexander Vereniki, Superintf-ndenf der Berliner Transvaal-Mission
in Süd-Afrika, in Botcabcio bei Middelburg, StUi>AiHka. — Autwärtigea Mitglied. — Fach-
aaWatt (8) fiBr Aatimpobgiai, Ethnohgia nnd Oeagrapfala.
Sr. SS71. Am 10. April 1880; Herr Ochcimer Rath Dr. Oarhard vom Rath, Professor der Minpralngie
und Geologie an der Universität in Bonn. — l^beuter Adjuakteukreis. — Facltsvktion (4
GmIiiImm niBlMcrt
Am 8. Januar 1877 : Herr Alexia Caswell, Pratiaaoc dar Uathematik am BrownVben ünivenitttB^Mhsiiim
an Mev-ümvideBca B. J. AalgamaaMa am 1. Oetober 1857; ecgn. Ualley L
An 18. HUn 1880 ni London: Herr Dr. Thraiai Ben, Profeaeor der Zioologie am Kings College und
Pr^ident der Lion<'>'achen GeselliKhaflt zu Ix>ndan. Aufgenommen am 24. Mai 1853; cogn. Limuieus.
Am 26. Min 1880 ni Biannaebwaig: Herr Dr. Xhaodor Eirti(, Oberforstrath und Proftasor der Fortt-
wlssseeehaften a. D. an Oolhginm Canünnm in Bkanaehweig. AnJ^r™«*"»« >tn 1. Jaanar
1888s oaigB. fiftlifi*Bt»,
Dr. H. KnobUMOh.
Baiträge zui Kuae dar *^"»"
" Buk. K.
April 2. 1800. Tob B». Diraelor Dr. A. B. Veyw in Draadan Jalnaabaitn« Ar 1880 .... 8 —
„ 3. „ „ „ Gebeimralh ftnfciaor Dr. A. Ecker in Frciburg i. Br. desul. für 1880 6 —
I, 4. „ „ „ Geheimen Regiemngarath Profes.«or Dr. R. Ckusius in Bonn l:jatrittageld
and Jahresbeitrag Ar 1880 86 —
„ 6. „ ,, ,, I>r. Th. Schuchardt in Gürlitz Abiötfnng der Jabretheitrlge 60 •
„ 7. „ „ Dr. H. Klencke in Hannover Jahresbeitrag fftr 1880 6 ~
„ „ M n .< Profe-isor Dr. J. G. Su«8dorfiu Dresden Jahresbeiträge für 1878, 18790. 1880 18 —
Gebeknen Hedianabatb Dr. H. Bftble in Bonn Eintrittsgeld 80 —
,. 0. „ „ „ GehekMBBaiii FroAnor De.O.ZenMr InDraid« Jahnabeitn« Ar 1880 < —
Digitized by Google
52
Af^ 9. 1880l Tob Bm. OdMtaMB Ifedietiidntil Dr. B. GflntlMW ia Ikmim JdiMiWtrlea ftr
1878, 1879 und 1880 18 —
„ n n u n Gcfaeimen Sath Frofeuor Dr. A. Ton KftUUcer in Wanbarg deigL für 1830,
1881 und 1862 18 —
M 10> M H n CMieimen lint!. I i f.MKor Pi 0. tom Bnth in Bonn Bbutritt^gilil and
Jahresbeitrag für IdÜO 86 —
n 16. n » n fnbuor Dr. J. Vttntw in Gniihwdd JnhnilMftng ftr 1880 .... 6 —
n „ „ ^„ „ PMÜHHOr Dr. R. ?. H. HiMUiilwin in Bnabm AUOmng der Jahresbeitrige 60 —
Dr. H. KmUaiMiL
Alpinst Grlsebach.*)
Von ProCMor Dr. J. Bnlnk«, M. A. .
(SchlttM.)
Nach der Promotion in Mm 1836 richtete Griseboch lieh ia Berlin &I4 PriratdooeDt ein; allein dir
Tod seine» Vaters im Sommer 1887 aent&to dieae Bediaer Hin»; er kehrte in Folge d»TCO mwb GM-
tingea zttrOck.
, Hier Terbmchto er als Privatdoceut ein Jahr in Zorückgezogenbeit , mit systematischen und geo-
graphischen Studien beachftftigt. In dieee Zeit Mt die Herausgab« seineir artten grSmeren Monogr»{ihie, der
„Genera et species OentlKneanmi''. Zngleldi traf er TorVereitangen za eeiner törkiMlHB Baiae, wdeha nk
«Ina der bervorragendston Lti^tiin^cii stuws Lt-beiut »eiueu Nainen «:bncU der Mitwalt bekannt gemacht hat.
Dieie «Beiae nach Kamelien und nach Brama" hat Griaebach im Jahre 1841 in ainam awaihladigeB
Werke einem gtOeeeren Leeerkrdae gesehOdert, ein Werk, weieiiee anch beste nodi die aDergrtate Anfaacrfc-
Muukeit verdient. Es dürfte k»imi i :i->' ; wiit. i uiniiüiMLe R< i*< L(.-si:hn.iliuiig bii gliichcr VollonJung in der
Fona und Wichtigkeit der mitgcthuilteu irlrgubiuBse eine aolche Friache oad Vielseitigkeit der AuXfasMing dar-
tidaa. Jedem GebiUelen, spedcll aber jedem Botanfter, der OrisebaeVs rameHsehe Beiae niebt kennt, kann
die Lectflre dieses Bmlm nicht genug empfohlen werdfn. Hier sfi mir kur;; i ivtähut, doss der Rti=(nilo im
Min 1839 OAttingeu verUcss, sich Uber Wien zuDächit nach CoDstanticopel li«gab and von dort iu Bith^uien
bis Braam vordrang. Naeh Cooitsotinopel sarOckgvkehrt, nahm Grisebaeh seinen Weg über Bodoeto dareb
li TOn dort zur See flaeh dem V,vrgr Athos, welcher für di-n I'llnti/in^., n^rmj.hiTi l» ■i'>ndere
a, dann weiter durch die Cbalkidik« nach Seionichi, von liier aus nach Vodcna in Macodonien.
Die Weitarreiae dudi Maoedonien und Albanien fltwr Bftalia, Oopiili, UaolEab und CMalrMi Ua Boutairi Mut*
durdi T iiul^tridm, «dd» wimenachaftlkh noch gana vnenehloaam «aico. Dia BOeldnhr «riidgta flliar
ilaloia'-un.
Sk.bi>n das Erscheioen des ersten Baudus üvines lieisewerkcs bewirkte die Erneiwung Orisobach's nm
ausscrordeDtlichen Profeaeor fltr aUgeraeiae Katoigesohiehte in der mcdicinisehen Facnität der Georgia Augusta
(1Ö41;. Doch bereits im nächsten Jahre finden wir den unermüdlichen Forseher wieder auf einer wiasen-
aehtftüehen Keia« durch ?surwegen begriffen, welche reiche Ergebnisse in pflanzeiigixigrajihiüclier liichtung
eintng- Anläse dieeer Beiee entvidnlte sich ein lebhafter firisfweehsei mit Alesaader von Hnmboidt.
Die reiehen, auf edner tflrkiacben Beiae gesammelten, speeiell botanisehen Sebltae madrte GiMmeh den IVuli»
genomen in dem zweibündigen, erst ld'13 und 1844 eiachianeaen „Spicilegium I'lorae Rumclicaa «t Hthynicao'
mgUng^r'' Im September 1864 remählte sieh Grisebaeh mit FHnlein Eveline Beinbold, Taehlar des KgL
liannoiv. Amtshanptmanna BemboM, ane vcldier Ehe nrel 86bne entsprussen sind.
Im Jiilirt.' IS 113 wur (Irisebach in der Lage, •An,- li.iul'iin^' orJeut'iclier PrufosBur nacb Glessen
absniehnen; er ward in i:'ulge davon 1647 iu Gättingeu zum ordentlichen Professor befördert, sp&ter auch
mm Dinttor des botanisehen Gartens als NaeUblger Bartling'a ernannt Seiner SteUnng In der medidniseben
Faesltlt nach fconn'«^ 1 r fOr di u N'aebfolger Blumenbach'.i gfUcü. Auch hrJ er laiip'/ Z<-i* liimluirh des
LstaUrnn Toriaamig über ailgemeiue Naturgeschichte fortgesetzt, bis er später seine Lehrthatigkeit auf sjsta-
matisdse mid physlologisobe Botanik besehr lnkte.
Ton nun an sehen wir Oris- li it Ii mlrn n inen rein wisBenttchafUichen Arbeiten die lebhafteste Thätig-
keit seinem Lehrberufe wie den \ 1 rwaltunfj-^'e^-.liUteu der Universität zuwenden. Kür die Irtztercn zeigte
*) VeigL Leopoiilins XV, ld7U, p. Cü. — Ituiucitche Zeitung, Jahrg. 37, >'r. 33, Ifi. August idi'J.
Digitized by Google
53
er imiaer beiODdere Keij^og und Befähigung. Xamontlicb iu den FäUcn, wo ei whwierige, mit diplomatischem
Qctchkk n fthnod* Xh/taAmaShagm gilt, thutng mm tt» Whmg dmÜMi gen n OriMlwoh. Mb
(Ib'Tans warmer Binn fiSr die UnivcrsitSt ()'m cnsrurrn Valorlaniles . wifi mrw. piftätvolle AnhlllglidllKit an
Uüttiogi'n bewogen ihn, jede fernere Berufung auszuschlagen; so 1851 gleichzeitig n&ch Leiprig Und nach
Berlin; 1855 nach UfiBchen and nach St. Petersborg, 1866 zum zweiten Male nach Laipsig. Aua diäter
Periode aind noch eine 1852 gemeinaam mit >Schenk durch die Karpathen, und eine 1853 durch die Pyrenien
gemachte Fonchungamae zu erwähnen. Eine besondera herrorragendo Epoche in Oria«faach's wisientichaft*
üdm Leben bildet aber der ihm im Jahre 1857 von der britiRchen Regierung ertheilt« Auftrag, diu FUm
der muHndimilMB Coloniaen an baarbaitan, wofitr ihm da« b«iüglioha Hftrbariwimatarial ngaHtodt wurde.
Oriiebaoli hat die ia Loadon 1864 enaUeneoe »Flora of tbe Britiati Weat-Indiaa Manda" statt alt
daa qvtematischc Hauptwerk soinoa Lübens betrachtet. Durch die Bearbeitung dos überaus reichen, yon der
«nglitaheo Begienug ihm Qberwieaeoen PflMueoTorrathea waren aeioe Voratellaiigen ttber daa natOrliaha SjaUm
der OewSeliae an eimm gwrisaeB AhmäiSimp gereift. „Nor dnreli Targleiehuiig ao nbbeidier exoMtdier
Tj-pfn. wif mir iii.i^'lirli ltui'siii ist," hat Orif'''^i<'li ilttiri r.'in>ii'<si?rt . .fri'l.iiii^t iüuii zu oiiirin ElllJ^tst,ln-
digen Urtbeil über das System der FhaDerOgMMn." Er pflegte daher auch die Arbeiten von Bentham oud
Hookw, trete mancber abwaidieodea Aoakht im Enaeban, ala daa Fundament dar naneren Syatematik sa
bctmclitfii. Di'rüo Sti^llunpiifthme hinderte (rrisebnch aber keineswegs!, auch der ^jitematisrhen Richtung
anderer Botauilier, z. ü. degcnigcn AlozanJer Braun'a, gerecht au werden, wenn lia ^aich von der aeinigen
diTCf||irlak
Griscbach hnftc «ii-h ihirch seine zahlreichen Bi5«rbcittinErcn fr' in 1' i'nl'^rtii r Vj L-r'-dimifirebtoto elw
ao ausgerlehnte FoitncukctiiiluiH;« und solciie Sicherheit in der Uenrtheilung exotischer l'ilanzeu errungen, dlM,
«aoa eine Sendung getrockneter Pflanzen aus einer botaniadl Murlbtwihten Gegend eintraf, «r tohOB baim
ersten Dnrchniustcm in der Mchntahl der Fälle im Stande war, an eageo: dieoe Form ist neu, jcuo nicht.
Seine letzten groiuien »ystemntuichen Werke bctrcil'on die Bearbeitung der Flora von Argentinien, wozu da«
Ibterial von unscriii l^andslvutcn , den Profe.s.v irpn Lorentz und Hieronymus, geaammelt und an Grisubach
geeandt ward. Wer die beiden atsttlicfaen, dieaar Fkirn gewidmeten Quartblnde nioht Uoaa mit der Qand
abw>, sondern wiriifieb von dem Inhalte dereelben üA eine Yonttllnag aa bilden Twaockt, dar wird ideht
nmhin kfinnco, den Grad des Wlaaeaa nnd der Arbeitalcraft an bawindem, durah welobe dkee Sohriftao
mAglioh wurden.
Ibzwfaehan war aneh daa grone Warle Orieehaeb'a aaf pflanaangeograpfanehen OeUeto «eiiicr Teil»
•Tnbuit; entgegengereift, die 1872 erschienene „VejL^etatioH der Erde". Man kann dieacs Buch als die Haupt-
arbeit aeinea Lebena beaeiehnen. Von den Bfelder Schäleljahren und der Reise, die er ala Stodeut in daa
SmpIriDA nntemabm, an hat er nnablUsig Matertal geeanunelt an dieaar amäMaeodan Daratdlong. Die Am-
arbfitnncr des Ttxtt? hat < lwu n. im .Inlin- in .\ns]irnrh i^pnommen. Einer der grOssten Vorzüge dieses her-
Torragend wisaeuachaflUchen Werkes i«t die jedem Uebildetcn , zugängliche Form deeseiben. ,Daa Buch iat
■er» paremdaa,' tagte ehiat afai vialaaltig wiaaentdiaftliab geMdeter NichttMitaaiker, dar dia «Tagatrtfcw*
aorgfÄltig stiidirt hatte. Und nur die fo reiche eif^fone Erfalir tni^ im l Anschauung konnte Grisetaaok
ermöglichen, aus den getrockneten Pflanzen Heine» Herbars und den ihm vorhegenden KeiBebcaciireibnngltl
Teigataticnälnidar «ntftmlar OootinaBto and Inaefai sa eeitwerftn, vaa daaan nrtekaadige Baiaaada vHnabaiB,
daat aie der Natur fast im Detail entiiprr^hen.
Wenn in dem liiiche eine gewisse Einseitigkeit der AufTaasung hervortritt, indem der heutigen
Fkiyaiognomie der Vegetation, der heutigen Bodccbp>>chufrenheit und dem jetzigen KUaia aattehlieatlich Reobnaag
gaÜBgaü wird, so ist eine solche Einseitigkeit der berechtigte Oraadiag jeder hemmgeaden Arbeit. Oriae-
haeh war eine zu positiv angelegte Natur, um ai^ adt Beliagai in daa anaidhara Gebiet jener specnlatiTen
Betrachtungen zu begeben, welche man Evolutionstheorie nennt, und ohne seihet daran zu zweifeln, dass eine
Evolutioa atattgefunden habe, glaubte er doch, daci sich dieealbe bei dem heutigen Stande der pflawalkihen
Paliootologie der wiseenachaftBchen Behandlung entrfabe.
Is'ach Vollendung der ^S^mbolae ad Floram Argentiuam" (uat\.v Gruiebnch den Plan zn «iatni aaaea
gnitartigen Cnteneiunen, atadieb sor Abüaaaung einer eurspüschen Flora. Griaebach glaabto lUk dnatal
dardi aeine penBDHdie VerliBulJMt nft den nitiitea enrapläRhen TcgatatioBagaMalaa ■ daan aber beeoadaia
durch die ungewöhnliche VoüstiinJigkeit seines Uerlariumji, in wcklieni kaum nuch wirkliche uiiropäisch« Arten
fehlten, zu dieaer Aufgabe btsrufeo. Das Buch sollte intbeeondere auch einen praktiachen Zweck erfttUea,
54
tackn bai |adar Art die Granna üm VorfcomiMM und «ino kmw, «bar nm BMtinumB niTCriAiaigt DiiipMiw
zuunhaft gemacht werden Bollto. \Välirf-nd des Winters 187'' wur Gi ;=,f li-irl. k-Ii n iM'tr^rlitlich in dif-er
Arbeit vcagesehritteD, als ihn der TchI ereilte und damit die YoUeaduiig diugcs d&ukeiuwarÜuMi Unternehmens
Noch '!!<• (^tf-rffiiiMi hfttto GriüeViarh «iif uintr ihn ^flir lic{.Oricl<i'Ur]<ii IliJse mit Beiner Familie in
Bon and ObenLali«'ii zug«-)>racht, den benteti WolilsHius nich «rfreueud. Der rnpide, in jenem Jahre iKssooden
gagflogllg» Sliauwechsel boi der Rückkehr bracht«» ihm eine Erkältung U Wege, welche leider beld die
Symptome eiMr mbeilvoUen Krankheit sollte hervortreteo laasen. Bereit« naeh wenigen Tagen «chweren
Erankaeiiu ward GriMbaeh am 9. Mai 1879 durch eineo sanftaa Tod von aaiaaa Laidan erlöst und dadnrek
Tor langen SisdiÜm an aiMB niiliiiHltanii Uebal bewilst. Em aoabMihbanr Zaig gib ihfln du lataU
CMaite.
YantebaiKlaB warm empfandanaa Worten fltgen wir nocb öna apeddle Wlirdigaag der pflanaen-
gatlgtafliiBchen Arbeiten Grisebach's aus der sachkundigen Feder Oscar Drude'» hinzu.*)
.Als die Hatiptteodei» too CrriBebMh'a pflanaengeographiachen ArtieiteD," sagt dieser, ,darf wohl
die DureUbkrung der swischen SUma und P&aazenlehen axiatlnnden Baafabmigaii beseiehnet werdea, und sie
tritt io den erst(-ii Scliildorunifen seiner botatiiwlieu Üi is. n l Itaupliiu»' 1833, Riinn'lit n und Bruasa 1831),
SbudiBa'nen lä44j eben so klar hervor, wie sie als Ciroudgedanke in der ,V«getaUua der Lrde" entwickelt
iik Ja, in dieaaai aainam barldmitaalan Warin aagt er von aiab aalbat, daaa er den Plan dam aehon 85 Jabr»
sUTor in einer kleinen Abhandiunp vorgelegt llÄtte. die dempemäas nls Itichtachnur »einer vielfallij^eu in dw
darauf folgenden Jahren verfertigten kleiDaran und grösseren Arbeiten aa&uJaosen ist; es ist dies der in der
Umwh dao Jabraa 18S8 antbdtana Aaftata: «Uebar den Etafloaa daa KUma*« auf die Bagrennuig dar aaMto>
liehen Floren*. Hier Endet man «chon alle die pÜanzengeographischen BepfrilTe auff,'' -ilf Uf . lü.' nfirliVi. r in
der „Vegetation der Erde" mit so viel Glück verwendet sind, die Definition von „jilliii;i/.eiigt!ograi>hu>cUeu
fonnatiODen'', «geographisehen Ourakterpflanzen", basondem aber die Erliiutcrnng der Frage, welche
Momente dea Klima's rar CharakterisiraDg der ^Floreogebiete'^ verwendet werden kAnaeOt wobei dann mC
„die Tomperaturaph&re jeder eimselnen Periode des pflanzlichen I^bona" das Ilauptgewicbt fiÜIt.*
,Dieeer Grundgedanke kehrt auch in allen pflanaeogeographischcn Untersuchungen wieder, die er an
die qratonatiwbn fiaarbeitung cxotiwhar Flocan anknüpfte, and iat mit gkiebor Sdiirfe auf aogatam GoUata
ftr maer Homatbland ausgeführt in dar in deu „Göttinger Stndln* von 1947 antbaltanen AUiaiidlang:
„UebiT die VegetationsUnien des nordwestlichen Deutschlands". IMeae kleine Sdurift ist epochemachend für
die Floriatik Jikiner Gebiete gawaaan. fitabar enthielten die Looalfloitn nnr dan afatematisohen Katalog der
dort waehaenden POanwn mit Angabe der Fundort«; Giüebadi hat dnrbb aaiBe Ablundiong das Princip
ai]g".i.M.ljeii , nach welchem jene einzelnen Fundorte untt-r Anwendung allgemeiner Reyeln in In st iinnitt Aus-
drucksweisen zasaumengeütast werden können, und er ist insofern der Erste gewesen, der pUansengeographische
ünteranebnagan klimatiadier Art auf den Boden des deotadien Tieflandes wpflanat bat', als Mursidiaa Bat*
spiel für die Floristen in nV.t-i] übrigen Ländern der Erde. Und wie liier, so kann in vielen andereu Fillan
die von Griaebach aufgebrachte Metbode der Kachwelt snm Muster dienen, und seine Schriften wird kdn
OMlhodiaeliar nnd naah dar Ei^euit^aa wabrar Nntnrgaaatoa atrabendar Foradiar «nbeftiedigt nva der Hand
lafOHi aelbst wenn ihm da.s dnrin vprwerthete Beabaofatangsmaterial schon bekannt »ein sollte.''
„Seiner Yorhebu für geographische Untetauchnngcn huldigte er auch in eini^u nicht eigentlich in
das Gebiet der BoUnik faPandam Arbeiten; die in den «GOttti^ier Stndiaa* daa Jabiaa 1846 niedergnlagte
A1j]j!in<:llung: ^l'cber die Uilduug des Torfes in den Emsmooren aus einer unveränderten rilun^indeeke", ist
jaiircLinguu lieobachtuugeu auf Reisen in seiner engeren Hdmath Hannover entsprungen, nml fwein 1841
berao^Dgebenes Reisewerk: „Reise durch Bnasalian Und nach ßru.Kaa 1839" seugt von seiner geographischen
Vielseitigkeit. Er hatte aicli ihr zu LielM nvor mit praktinchur Geometrie beschäftigt und crziblto noch
lange nachher gelegentlich mit Stola, dass die lurtographiitchen Angaben über jene Gegenden bis auf die
neuoro Zeit grossentheils auf teüjen mit Boussole und Siede-ThermooMtar (da* QnaoklilbaamBanBMtor war bii
der enten Beoutsong serbroebeo) gemaobten Aafiiahmen beruhten.
,Wie oooaeqnsBt er aain Ziel im Ange behielt, geht, wann ea nocb ainaa anderen Bawahaa als dw
»Vagalntim dar Erda" bedtalta, nna den jahnbog Mgeaatitan nad ateta ab mnatatgaltic bnnrbwnifinn
«) Dr. A. FaMonoa'a IMittbailiiatin, Bd. SB. 187». VO,
Digitized by Google
I
lierichtcn über di« Fortsclirltto der Pfltinzongeographic hervor; diegelb«ti ernchienen über die Jfthre 1840 — 185S
in m*gBMum's Arcbiv, Bd. VIIl — XXI, wurden dann nuch längerer Unf< rlmcliung in Bchm's geograpliischeni
Jakrboclie wieder »afgenominen und Mcfas Mal ab«r einaa cwftlQihrigen Zeitmmi (bii 1876) in gl«iciwr
WtiM aoigedefaiit; die drei lehcten Berieht« Meten noch yon ihm sellwt ijcanelrt« Er^nzangen wines
infwiecben enohiciteDen HauptweHces. „Die Vegetation der Erde Mcb ihrer klimatiechen Anordnnng" wurde
fa nrai Btndan tu Ld|NDg 1672 berMtigngebcn, Mit dem Encbeinen diese« Bnehea ist die Ffluneqgeagr^U*
in ein nenee Stedimn eingetreten; denn eine aolcbe vergleidwnde DertteUnng der Tegetition nller Linder der
Erde esietirte »ordern nicht, und in ihr ist die weit»chichfigr Literatur mit Btuunrnswerther Geistesicraft
SMammongefeHt. Mögen andere pflanaengeograpbiwhe Werlte epeculativer und in StreitlirageB tiefar ein»
<hiugcud erielieinen, widi iBn Grandeltse. Ton aHgeneinenn Ooiti4ile|iunkteo amgeliend, pflmi|iiellei' cvt"
wickeln: fii' i r.^rh.irirn wie hcrnui^gi ri^i^r-np Frnpiient(> aus cin'.'in ~/ii-<'itrini<'nhiB(illdn GsOMBi Wlfamd Ovbe*
iiacb's „VegetAtiou der Erde" gründlich i«t wie ein lückenloses Kartenwerk.*
aSehon Im Tttd iat der Mtende Gedanke, du dweligelUirle Prineip Hig«ealMm: die klimstiaeb«
AuBldaaTiK der Vcg<-t«tinii ; allein mnn int, wenn man fllr Hie Aii'<:rht i!.'^ nun cl.nhingpcranpf-npn V^rfapicra
die halten möchte, daaa da» klimatische Princip das alleinig« für diu guugnipljijiclic Vcrtheiluug der OrganiMuen
mL «WeBB dk AMMdinmg der Vegetafloa mntdiek tat Ae rtoüBdi gegliederten Einflüsee des KBdaVi «wI
des Bodcnü hinweist, von doNn ihre ''h'trnni'^fltion Wstimmt wird, so bleibt doch eine Klasse Ton Erschflfa»
■Bgen übrig, welche den gcgenwSrtig wirksamen Kräften der unorganischen Natur fremdartig gegenObomtelil
vad ihre Erklärung nnr von der Geschichte vergangener Erdperiodea su erwarten bat. Die ungleichen Er-
MUgnisee abgesonderter Linder, deren physische Lebensbedingungen gleicfaartig sind, itehen mit der Palllon-
tdogie in einem beatimmteo, wenn auch oft nur dunkel geahnten Zusaramanhange.' So kennzeichnet« Grisebaeh
bei l iiicr Schilderung der Verdienste Humbuldt'i> um die Pllanzenge<jgra[>bie die Do|i|ie]auf(;ahe dieser Wissen-
achaft. £r selbet bat ^di nor mit der Lteung der klimatiscben Aa%abe behaat; die geoiogiiobe Entwickebuig
der gegen witrtigsB Aheoodemf dar HoNiifaliieto M in Zuarnmenbaage noeh nkkt bearbeitet; sie nt ab
die grüfwte in dem l>erühmt(>ii Werke n ^Itdfllllt LBoke in beaeichncn, und die heutige Entwicki-luiig der
Zoographie treibt sehr dazu an, ihre AnMInag m vamcbaii. Niemand kann dam verewigten Ver&aier dir
i,T«fitatioa der Erde" hi dieeero Ftmkte Eniaeitigkeit Torwerfen, ds er aieh ym Anfang aa auf die eine
HlUle der grii's.'i. Ar.lV i'-r Iw-rhrrinkt hntt-."
An Auerkcnuung bat es GriHebach während seine:« Lebens ntoht gefehlt Er war Mitglied der 6öt-
tfofar Oeeelbehaft der Wlseenaebaiften nad aahlivieher anderer gdahrtar OnrpontkMB daa In- md AadaadM,
Der I/pfipoldit i i ! riin liiti'chi n Akmli tnii- pi hnrtn er sr d' ni 15. OctolKT 1814, cogti. Frorlich , nn; tm
23. März lti7!> wurde er zum Vorstaudsmitgtiede der botanischen Fachsektion derselben erwählt —
Daa nadiiblgeade TetaeMniin der PnUkatioiieii Orieebaeb*! irt yaa Hetra Dr. Drade entwwfca.*)
1. Bericht über eine botanische Reise nach der Dauphinu und Provence, Herbst 1833. i Flora 1834, p. 321 — 334.
2. Obaervationea qnacdam de Gentiaoeamm familiae charactere. Berlin 1836. (Inaagural-DissertaUoii.)
8. Borne remarks oa the germinatioB of Z^futtntlkmMm fmimonm. Ann. Nat. Hist. I, 1838, p. 6 — 19.
4. IVbcr Luftröhrcnhaare. Unnara XIl, 1838, p, 081— ()H5.
6. Genen et spcciea Gentianearum a^jectis obsenratiouibua (^ttibiudam phjtogeographicis. Stattgart nnd
Tillbingen 1839.
6. Malpighiaceariitri Imwili. ri^ium (■pnttiri^i. Linr-rx n XIII, 1839, p. 166— S69>
7. Ueise durch Itumeliea und nach iiruaaa. Güttingen 1841.
8. Oevlineafl. N<m Act* Ae. Cbee. Leop. XIX, 1848, Bvpplea. f. 47—88.
8> Bericht aber die T>eist«ngcu in der Pfliinzengeographie während der Jahre 1840. 1811, 1812, 1843,
1844, 1845, 1846, 1647, 1848, 1849, IHM, 1851, 1852, 1853. Wiegm. Archiv 1841—1855.
10. BadbaeUnngen Aber daa Wadathnm der TegatatkmaorgaiM fai Bmag jMf SjalanialJk. WlegmaanTi Anhir,
1843, p. 267— 2;»2: 1841. \>. 13}— l.-.r.: \H.ir,. p. 1-^.
11. Ppicilegium florae Rutuclicac et Bitliyniciic. 1813 — 1811.
12. riivtuzccti nn Phanerogamen. Boten. Ztg. II (1844), p. 661.
18. Ueber den Vegetationecharakter von Uanlanger in Bergens Stift. Wiegroaaa's Arcbir Z (1844r)i p. 1— SS.
14. Oeber die Pflanzenemührang. Pc^end. Annalen LXIT (1846X p- 880 — 68S.
*^ fiounisdie Zeitung, a. a. 0.
Digitized by Google
56
16. IMmt il» BOduf l«s TorflM In dm EmamaanB »na «üner unvaiiBderteD PflainanJwk». OCttiagaa 1846.
16. Ucbrr ili'^' Ve^jotfttion^flinifn norilwcstHrlien TVufschlandB. Göttingar Studien 18'17.
17. Bericht über die Leintungeu in der »vütemutiäclicu liutauik währead des Jabrw 1846. WiegauMin's
AnhiT XIV (1646).
18. Planta« Kegeliaiue SuriiMteiBaiiea. Linnaea XXI (1848), p. 181—284.
19. Beitröife za einer Flora der Aequiiioctialgegenden der neoeo Welt. ( MalpighUttiaa, OmOmmJ TiiiMM
XXII (1849), p. 1—46.
SO. Flantae Riy.H""'" fOmliamatJ. LinnaAa XII (1849), p. 667.
ai. Bb anm deutadieB JTMnMMM. Botea. Ztg. YIII (1850), p. 6S8.
SS. Coiamentatio dt- distributioue Hierocii gcnuris per Eurupum. Alili. d. Güttingor SoO. T (1869|}i p« 8S~19(K
SS. U«ber einige kritüche EpUeUen. BoUo. Ztg. X (1852), p. 849— 8&5.
S4. OHsebaeh et Bebenk, OfaMmtioBM de phn<& In itinera Alpiao 1851 leotis. Uauam XXT (188S),
p. ri^3 — (III.
25. tirisobacb et Schenk, Iter Uungaricom a. 1852 Bosoept. Wiegm. Archiv XYUI (1852), p. 291—362.
36. XalpigliiHeM GMtn>>AiiwrioMiM, in Ovntadt, Tidodab. Hadd«L 1868. p. 48—88.
27. Gramincao Rossicae in I.C'dpt.mir, V\. IloB«iee IV.
28. iich*nim, novuiu geniu GoatiaDeanim. JtoapUndift I (185S), p. 226.
S9. ^i/bamtOtA» BanaifciuigHi «bar die beiden «reten PflenMMminihi^twi PlilUppi'e oad LeobUr'e im
sildlicbrn Clill" nrid »n d. r Magellans-Strasse. Abb. d. OOtt. 8«n. 11 (1654), p. 89— US-
SO- Gmndriss der systematischen itotanik. Göttiogen 1854.
81. Byifawii^iMihe üntanndua«« «b«r dto TtgetatiMi dar SMEyban. Abb. der 06tk Boe. VJI (18B7X
p. 161—886.
82. Norittae Florae Panamensis. Bonplandia VI (18Ö8), p. 2 — 12-
83. Not«« on Abuta. a genns of Miminpermea«, Joua. I^O. Soc, Bot» Ut (1869)i p^ 108.
84. MalpighiaiMiee bnailiensea in Flor, bnail.
86. Sodhceee bnaiBeoae«, dciigl.
36. Dioscorcao brasiliensoa, desgl.
87. ErUntenugeD auagewiklter Pflanaen dea tropiaeban Amerilia'B. Abb. d. G«ttinger Soc. IX (1860), p. 8 — 68.
88. Notiee aor k genre üWja. Aaa. dee ae. aat. ZT (1861), Bot, p. 881—885.
88. Bemerkun^'en zu WiUkomm'a MoBBgnpUe dar amopIteliiB KnunhoUaafaB. Fkn XLTT (1862X
p. 698- 698.
40. Zar Slyatenstik der Bbrfceo. Fhm ZUT (1861), p^ 885—681.
41. KotcB on Cou/buicn rnttihilit Mart., Hid BODe oUlar Omümmt ot trofipal AoMtiea. Joanu Lina. Soo. TI
(1862j, p. 140—146.
48. Plaotae Wij^tiaiaw e Gab» orieataC Boeten, Man. Anar. Aeid. TID (1868), p. 151—188, 608—586.
43. üeber einen wahrscheinlichen DimorpbiBmus bei den Famen. 66ttii|gar Nadir. 1868, p. 101—118.
44. Flora of the British West-Indian Islandä. London 1864. '
46. Bromfliacefif. Güttingor Naebr. 1864.
46. Gramineen Ilochaaiens. Gflttiager Nachr. 1864.
47. Die geographische Verbreitung der Pflanaen Westrlndiena. GOttingeo 1865.
48. Catakgiu plantamm Oabea^sm, eibibena eollaet Wrigbtiaa. abaaqoe raiaorea ex ina. Oaba wiiaaaa
Lip*. 1866.
48. INe Vegetatkw der Erde. Leipzig 1872.
50. Humboldt als I'ilanzcngeograph. 1872.
61. Flaatae Lorentaaaae. Abb. der GötUuger Soc. XIX (1874).
68. Baridit 6ber die Fortadnfltte in der Geographie der Fflanaau. la Babaa'e geograpb. Sabrlmeb 1878,
1874. \SH-,.
68. AafailDitg n pilanzengcographiacben Beobachtoqgen anf Reisern (Neamayer'a Handbadi, 1875).
54. Qyetaiaatndie SteOnag tob 6Ulinf AyAw aad Ctrtmia. QWämst Naebr. 187&
55. C«rdamine then'-.p.iih'fJia^ EWnda 1878.
56. Symbolae ad Fioram Arguutinam. IL Abh. d. Götünger Soc. XXIV (1878).
Digitized by Google
57
Eingegangene bcäriften.
O'om 15 September Mi 16. Oetobor 1S78. ScUuii.)
8oo.To«e«udiBciMiMBfttanllteVfM. fnataa
Wliftlii di 6 laglio 1879. Pint. i".
B. Comitato geolo^oo dlUlia. fiö;iettino. Nr. 7
«8. Rotiui ll-'T':!. b». — Blaüerntt. Silvestri e Oc-
nelUro: K«luioDe «uU» enuioae deU' Kuul p. au7— 822
— D« 8MMiur*s fkrilii nont* «uitM dtU' ate. & 9SS
'—Uk — Cotia; Oucmdod cUnieo-adcfMcoplaM »u
aknlirodotti delk m-enteemzione delT Etiu. p SB2
•~DeBtefani: La MonUgnol« t€oe«e (cool.), p 382— 355.
— Kiccoli: Cfiini sulla costifuzkino Rpoloifica (lel Tarnliiirc
41 PukIu. p. SHt;. — Ki rrr-tti: I,f jiriinc ririniiziuni
nioceniche uel Hub«m'uniiio di Uegfio e Mudena. p. 3(>*i
—871. — T. Lasaull: Deila SiaWite e dell' üli(f6«o di
Biaiicaviüa aoU'Etaa. p.37a— SfiSL — Chureb: Lascoperta
«I nlBanla di «t«|w k JttUik, • m hImImw «dk W
nnoM M ImuopraM gl ibHi^ ]k
BdUMfache Omllaeh. ftr
SUtat Brcslaa 1879. 4«.
Erlenmeyer, Albrecht: Die Schrift. Grundzüge
ihrer Physiologie u. Pathologie. Stuttgart 1879. 8*.
<U TtL).
Boidrt* i, iMtli..f]qpK GL 1B79. Hik. H.
um a«. — Vogel: Cttar AhmTtlauttUrialt der
* 1». 108— nS. — Gtnib«!: Wut das
Ht BiihlwMwIfciM Tim Ihitflnw a» üttm
tat AUgwUMOa. f. ai7— 9D*.
▼anin s. BcAsArf^ d. Giteilwim in d. Kgl.
fmn. Staaten. Honatasdurift. Jg. 22. Nr. 9. Barlin
1879. 80. — Witimuck: IHc Rrosso HerbsUiiaatelhuig
dea Vereiiu zur Itofurdenmg des (iart^nbaues. 1. Allgemeinea.
n. 402— <15. — Bolle: üeber CaUapa. p. 41fi— 434. —
Wolffcnatcin: Phytoptun bfcopenici W. p. ÜM — 438. —
Lauche: Der deutadie Obitbaii u. die dcutechc Fumolagie.
9. 427-48».
IknMkt HtmtxU in HMilwig. Uonat]. Daber-
«iate dar 'Witttnug. JaHhaft 1878. Hanbarf t. a. 8«.
loa. mtfdiea de Chile. Retista nt^dica. .Tunio
1879. A»o 7. Nr. 12. SanHago. 4«. — Tupper:
La TCmga peruaoa (codcLI. p. 363—866. — Salamanca:
Efaetoa del Alcohol contin.V p.356— .%3. — Päd in: Holetin
da la iBal«':i i ilel nics de mayo ilr l-iT't p. ;i7iJ.
B. Accademia delle Scienze di Torico. Atti.
VoL XIV, Disii. fi, V. Torino 1879. 8'' — Iia»»o :
f eoomeoi che actrompagnano l'elettroliat dui compoati mc-
mA 9. 848-806. -^aasa; hmp äMt lanwMÜ dell
«Zettricm ataoaferioa dedotte dafla ractdaii MMrraäoni
btta alT onerratorio di Mpneali«i del dMeoeniuo 1867—7».
p. 809—866. — Caraerano: Di aleiUM apecie di Antibi
anori esistonti udle coUeziom del ß. Mnseo zotilogii-u di
Torino. p- WM">— K<8. — Biliosero: II (Tomo-ciloinetro.
Kuovo ttrumiiito »er dosare remoglobina del aanguc. p. ÜHi)
— 942. — äalvadori: Intomo aUa Forttma «lolMccana
'Wall, ed alla Oottinula rvfierima Gould. p. 948 — 945. —
Siacci: Del moto per una linr-a Koliha. p. Wfi — 0.'>I —
Poisi: Sopra alcune Tarictk di I'rutoipno del Munt« Bianco.
Jl. 9B3 — 9C2. — D'OvidIo- tjitensionp di alcuni teoremi
■oUe forme tiinarie. p. Mk3— !»7l — liurna: Preaentazione
di alcuni lavuri licü O.'vSfrvaturii) a^troniiniirn. p. !)72. —
l>pi!/a; Vari4i/i<<tii (ielltt (iL'i;Liii:u:>iiii ■ i.iiriu-Uoi ilcilnür «ialln
osservaziuui regolari latte ali° Uss4.>r>aturio del iL Culivgiu
Oaria AlbRto ia Maaalitfi aal paciodo 1871— 7a p. ms
—1184 — Iiettona; La Aolöea 9Mpm In PlemoDtc.
p. 1136 — 1140. — Camerano: OjserTazioni intonin al ca-
ratteri smuali sccondari dell' ./Iny"^ /raj/iVi'i Lina p. 1111
— 1147. — id.: BicOTlie Intomo alte itrutiura dei peh-
Li«!P. xn
( nlpotleri p. l
Di alcnne apceie di l i;t iu rc P'.r/j/it/ri-v HrUs p 116.)— 1170.
— Id : I'refazione all' Omitologia della I'apaasia c delle
Mol'.i.;hc i;. 1171—1177.
Soe. gdologii|na da Frano«. Bnlletin. 3"* S^rie,
Tome Vn. 1879. Nr. 8. Paria 1878—79. 8». —
Xfiimayr: Hpraarqiips .lur la rlagsification du Jurassique
5U1" ni ur [I 111+ Daubree: Application de la n»*-
thcidp fx[i>'rir:i( LMli l'i tiiilf Jps deformations et des f**«are8
tcm->tr(s II iiH Iii L ; -Vpplicatiun de In methode
experiniMtale b. l'etudc des caracterea de divers nrdre^ que
prMaM le laKaf da nl. p. 141—182. — id.: Exp^rienaea
aar IVtbm et la riaeliea «tercda aar na iph^rolde qui w
contracte par un enveloppe adh^rente et nun contractOle.
p. 152 — 157 -- Leynieric: Dcscription n^^i^nostique da
versant nK'ridional de la Montagne-Noire dana l'Aude. p. 157
— lyi!
JL Plaaat. Altad. d. Witt, in Barlin. Honata-
bariofat. Joaj 187». Bailin 1879. 8*.
BM^r, OiOKt BcpttH« nd Aw|lill)ltit a«i
Syrien. Sep.-Abdr.
K. Danske Tindenskabemes Selskab. OvcrRigt
avar dat Selakaba Forhaudlinger. 1879. Nr. 2. Kjabeo-
bava 1879. 8«. — Lorenz: <>m elektricitetena ftr»
plantinK. p 41— 72. — Warm in»?: Bidra^ Iii ('ycadeerncs
Kuturhistorie. ii, 7.1 — 83 {'2 Taf.). — Zeuthen: Xui^le
lügeiukaber vcJ Kurver al Ijerde Orden med to Dobbelt-
pankter. p. as— i2i
— Skr., B. Raekke, naturv. og mathem. Afd.
12te Bd., rV. — Reinhardt: BeakriTelae af Hored-
akallan af at Kaampedovendyr, GryfMtnim dancmä,
fra La Plata*LaiidaBas plcjatooene Daanebar. f^abon-
havn 1879. 4«.
DentBohe Bondsohan fltr Geographie n. Statistik.
HerauBgcg. v. K. ArcudtK. Jg. IL Hft. 1. Wien
18T'.t. S". — V Löher: Columbua nuf den Canarischen
Iii-.rlii ]i 1 f>. — l'zerny: üeschichte u. Geojrriiphi'' di-s
Srlüvin)ianii<.']b in Afrika p. 8—13. — Kohn: l>ie Wolga
lind Kiirna (i 13—17. — Günther: Der Martologio, eine
SchiltHri chnuij- 'Irr tnstti'Ialterlii in'ii .Nautiker u. Geograpben.
p. 17— 21. - 11 ^ ri = ['.22 'J--^.
Kail. Admiralität in Berlin. .iVimaleu d. Hydro-
graphie n. maritim. Meteorologie. Jg. 7. Hft. IX.
Berlin 1879. 4» — Mewers: Die Winde an der West-.
Nord- n. Ostküste vuii ^Miniufni p -l^H— «7. — Die llifeu
lUo. Zanzibar, M'i/auilii'^ut', Itelui^oa-Bay, Quilimane uod
Muciisu an der Ostkusu- \uri Afrika, p 4*i(li— 467. — Cyklonc
aa der NW.-Kuste von Australien vom 26. Februar bis
1. Hl« 1878. t.m-4,11. — Kämm d« AacUaada-IaMla.
p. 471-478.
— NachrichtnArSMftlmr. Jg.Z. Nr. ST— 41.
IJerUn 1879. 4».
Alma matar. Organ f. HoobKbnltn. Jg. 4.
Nr. 3*) — 39. Wien 1879. 4».
Entomologisohe Nachrichten, herauageg. vom
F. Kuller. Jf?.5. IIft-18, 19. Quodlinburg 1879. 8'.-
Breitenbach: L'eber äcbmetterliugsrQasel. p. 237—348. —
Cornelias: Hab« WaipaaaMtar. p.ai8— 260.— Tbaraa;
Jasyidea «Mb L. ia Ihren YennuMlnngMtn'en- p. i
Oeelogical Sorvey of India in Calctitta. Pala
Inlogia ludica. Ser. IV. Vol. I, Pt. 3. CakutU 1878.
Fol — Leydafclter: FomII rentilla aad battadria. 88 p.
(6 Tat).
Digitized by Google
58
Ser. XII, 1, CttcotU 1879. Fol. —
F«iatnantel: Tbe llora of thc Talchir-KarbariNiri bcila.
^ p. Taf >
— Memoin. Vol. XIV. CidcntU 1878. 8*. —
Wynne: Ori tbe geciogj «f Ihe gilt Bang* in theFttqib.
313 p. (2 Karten).
Vol. XV. Pt, 1. Gücnttk 1878. 8». —
Ball: Gwloer of theAanmg« «ndHular cool-fltUs. ISfa.
(S KineB).
— Beeordt. VoL XI» Ptw 1—4. Gdcütl» 1878.
8*. — Aiunul rtport of Um Geological Sana; of India
iiriil iif Ute Geoloifica) Hu»rum, Calcuna. für lt^7. |». I— 16.
Ihi^'hes: Motn <>n tlic rcoIoj^ of tbe up]>er uudAvati
LiuMi.. Li iwi»*!! Ihr riMT Wanilia and tlie (i<Miiv«ri, ne«r
tili- >t.ilioii ut ^.rt'iii Im p 17 - Lydekktr:
Not)'» Oll tlie gi><ilui,'y ul Ka->hn>ir, KiKlilwar, and l'ui|^.
p. 34] 6S. id.: Noi.cea uf SiwaJik loaninuiU. p. «>4— 1M3.
— lilaufurd: The palacontoto|^cal rplation& of thp (ioud-
»uiia n\»l<'in. a npK (n Dr. Keiktiiiaold. p. UM !<!•
id.: <)n tlic «pol*»«)' nl Siud. p. IUI— 175. — Hall: Un tlii'
ori^riij Ol Küinuiiti liikcs. p 17t l*»!, - Hiiglic»:
Note on a trip o»i r tlic Milain pass. Ktiriuion. witli a dt'-
•-1 iil.ii(.ri i.i tili t'iiss.iU. p. 11^7. - Mali<-i: The mml
1 iIi.ii 'M - .1 lliirnri and Cliiduli«. ji. ISh iSKi. — id.: On
tili' uiiut'rul leMiiin es of ll^ri, t'lii-dulis, and tbe adjarent
Mlauda |>. ;!*)7 T£l. — Kiii|[: Kota oo tba pragnu af tbe
foM indubtn- in Wynad. Tllxiri fiilrict. Madnw pivsideon.
p.23n— 21t! - Fiioli': N'dic* on tlie n-priwntatives oftfic
Upper liuiidwana mth-s in I richinopHly and \«'lI(»ri»-Küitna
dislruu. p.2t7— iW. Mallf't: .Nuännontll«' frnin Siira-
wak. p 2tii>. - Waagen: Oii tlir |^«ffra|iliiral di6tril)iition
of fttaiiJ urKaoi.sins in ludia. p 2ti7-~M<M, Urmislnu:
SabaMTgCd forest un UonUmy lülaiid. p. Mf2.
Vül. XII, rt. 1. CaUuttii 1H7!>. 8». —
Anniial report fnr IK7.H. p, 1 14 I , \ i!.' U K i r; «Jroioirv
of Kasbinir. p. 15 — !Ji — id.: Kiiitlur lutti. i s nl Siwalifc
oamniaKa. p. H;l-'>1. - id.: Nolei on aohic >i»aJik birJs.
p.5li— öO. — McMahon: Nuten uf a tuur tbruugh ilajtgraiu
and Spiti. p. 67— 4W. — Hallet: Note oa a laont mad
erapUoa in BAmri Idaad (Arakin). p. 70—72. — id.« On
Bratmite. with Itha<lon!tp, from nrar Nilspiir. central pn-
Tinn's ]<. 7:t 74. Feistmantcl: rHla(.-outolo|ical notel
fron tb« üAtpim ooal-baan. p. 74— aa. — Hnsliaa: Sta-
tiitkaarcaalimpMÜidmlMioIiMUa. p. eS-SK
— Cootenta aad ladas of Uia first tan voIqhim
cf tbe reeordi of tha Oeologieal Sorrey of India. 1868
to 1877. CftkuftB 1878. 8».
— A maniial uf the g«ilopy of Imlin, cliiefly
cotnpiled fioiii tlie obw-rvationsi of the Geoliifficai Surrey
by U. B. JUodlicott and W.T. fiiaoford. Pt.I, U.
Map. OklentU 1879. 8«.
Aitronomische Oeiellschaft in Leipzig Pubti-
catioii XIV. Auwcrü: Fundann-ntal-Culiilop.' üir die
ZoDeD-tiiHibacbtuuKL'ii am uuidlit Hiiimih I. L^ij.üig
1879. - - XV. Hartwig; L'ntertiuciiiujguo über
die Durchmesaer der riaiiettn Venus D. Man nach
BeUometeraieBauiigen. Leipzig 187<J. 4*.
Perdiaandeiun f. Tirol n. Vorarlberg- Zoifscbrift.:
ni.Folf^. Hit.i>3. InnNbruckl879.8*. — Fiacbnaler
Franz Ficiberr v. Hausmann. 8dn Laban n. "Wirken, p. 1
-aa-L.; Qraf fiaaedictGiornaali. n.M— 6«.— ». Vxnt
ler: Der MftazAind tat SpiiahraUe bei Bnaack. p.«7— M
Finaka Vetenskaps-Societet in *fM*g*""
Ofveraigl af Forbaudliugar. XIX, 1876—1877; XX,
1877—1878. BeUncftn 1878. 8*.
— Bidrag tili Kinnedom al Finlanda Notar oeh
JUk. Hü. 87—31. Belringfon 1878—1879. 8«.'
— Obiervation* m^t^orologiqoOB. Aurfa 187S,
1876. Uelaingfora 1878. 8*.
— Iljolft, Otto: Corl von Linne »om Ukare.
Habiogfors 1H7T H".
K. K. 6art«ikb«a-G«aeUaeh. in Wien. Vtriener
illnatrirtG Garteo-Zaitnng. Jf. IV. Bft. 10. Wien
1879. 8*.
KNN IB Xiel. Ergrbnis'O der ßeobacbtung?8tntioiiea
M den deut.s.lieii Karlen. Jg. 187<). Hfl 3, 4, 5.
Bariin 187!' .-».
Wettoraniiehe Oegellich. f. d. geiammte Hatnr-
künde zu Hanau. Ik-richt üIkt den Zeitraum \oia
IS. Doc 1S73 bia 35. Jan. 1879. Hanau 1879. S*.
Craii4Mli«it A«Ml«iiy «f Arte «nd IdaBeM in
Kew-Haven. Transwtions. Vo). III, Pt. 2. Xew-
Hckven 1878. 8*. — Clark: Tlic b>droid» of tbetwcilic
rna>t of tbe Uailad Stata« aoatk tt VaneMver bland, «iib
a report upon dune fa tbe nneam of Yala College, p 249
~:iti4.— Tornbnll: On tbe anatoniY and babits of AVrpt«
virtH$. p. 26&— - Tbaehrr: Median and pain-^l fina,
a contritiiition tu thr bisiiiry of >ertebrat(> limb.«. p. 281- :ilO.
~ Sniilli l];i!l-. ^Ia^;^s "1 //i/);>a lali>oi(la, wilb a not«
on tbe Htructure uf tbe .Mandiblea and AUutiUae in Mtppa
and HtMijK*. p :il 1—342. — Gibba: Un Iba oqqüibilun
«f beteri^^rem-i tis Mib^iatice-! Icoiiel.'i p. 543 — 620.
California Academy of Sciences in San Francisco,
rroei i diiigi'. Vol. VI. 1876. San Fraiiciacu 1876. 8*.
— Vol. VII, Pt. 1. 1876. Sn Frandaco 1877. 8».
U. 8. OMUgiMa 8nmy «f tt* taixitoriM im
Wnakington. Mlaailhiianna pnUiantioaK Kr. 10.
Waahiogton 1878. 8*. — Wblta and MieboUgi:
llibliograpby of Xettk Anarican Intaitabinia paloenlolog]r.
198 p.
nUoMpUMlIftdtly «flM«U*. TnnaaoÜoon
aad proeeedinga and rafNirt fbr 1877—78. AdaiaMn
1878. 8»
Dentioh« Oesellaeh. f. Natur- a. VAlkerkund
Oatnaiens. Mittbeiloiageo. Uft. 18. YokoLama 1879. 4«.
luMxthMkaftL JtkifctikK, iNMoig«.
II. Thial. Bd. Vm, Hft. 5. Berlin 1879. 8*. —
Hornberger: Analvae rinea fnuilcn. den 19;— 19 Jiihr*
hundert entstammenJi-n Kothhirsrhireweihfragment« p. Ö03
- 7Wt. - Kollm-r: l ebrr den EuiUush der Mu&kellltAiiii;-
keit auf den ituffüerlall im < iri^.inisnins dra I'ferdL»« p 7lil
—712. — l'fan n. stiel: IMe rtniiil ruiiiiMiiellKHifii des .\i ker-
landca. p 713— 7HJ Duukelbcrg: (.eher den Wvrtb
der CHitckgnanKenen ceK'onObcr der waaMtWiiichen Fhoa-
pboninrom den Siiperiibu»iihaten. nil baaoadarer Bodebung
auf die aus Nassauiürbrm I'li<>'<phorit liei'gwldlteu DOngM*
IVftparate. j>. 783 -822. - llauamann: EralbrangiTtr-
•Bcbe der Ziickenttbo p. 823-832.
(Vom IS Ootii!». Uis 1.'.. XoTemlier 1«79.)
Roy. microtcopical Soc in London. Juurnal.
Vol. II, Nr. Ö. Uctober 1879. 8". — Da Tis On
a III'» Spi l les uf f'</fAurHi<i ]). <>.')H- 655. - Ord; On itume
cauM-s ut llrawiiiaii nitiM-7iieiit> |i 'kW — BBS. — Wood-
ward: ObMrrations suggested by tbe study of Amphipieura
peliMcida, nooaled in Oaaada oaUam, by lampiii^bt and
»unligbl, witb variena oWoctire«. p 06»— 678. — Uruno«:
Stm qMciea «nd vaiiMiaB «ClNaloMceae fron theOaipian
8cn. pw 9n-4»L
8m. «laArM dd lio- in KoiMk Boktin.
Jm. L Nr. 1. Heiioo 1878. 8*.
Digitized by Google
59
HatuThiator.-madieiii.Tet«iiiiaH«ideIberg. Ver-
bandlnngen. Neue Folge. Bd. II, Ilft. 4. Heidelberg
1679. 8*. — Kühne: Uebcr du Vcrbalten des MuilcoU
tum Nwren. o. 227—348. — Horitnann: üeber die
««dtgeUehige (Jnuiciiiuiig der naotralra Kalk- u. KuliMlze
dw Oni- 0. Kohleaaiure. p. 2-17 — 260. — Askenasj:
Vabcr dM AnfblQbeo der Ortoer p.2<;i-373. ~td ; Uelier
C^ilndirendf! Staubpeftsse p. 274- 2H-J — Steiner: IMe
Laryu^usi'tipif iI<t Thi^TP. npti>i Mlttin-iluncpn iilxT die In-
Mrvation dt's Stimm- und Sthluck-Appiruti^s. p. 'i>Ö --30f>
Roy. Soc. of Victoria in Melbonrn«. Transactiona
•nd proceedingB. Vol. XV. Meltiourtio 1871». 8*. —
Jamieson: A ni'w point uf rfscmblnmc in tbe rfsplraliun
of plaoU and animals p 27 i(i : The |i«rccution
of colour, p- >u 1 Ii IT 1 II I) ij : Tlif soijlnl^ Ol thC
consoDant«. a.i iiidirjit«! I)y the phoun^fraph- p. 37 — 12.
American Journal of Science and Art«. 3. -Ser.
Vül. XVill. Nr. 106 N>-whavfn 1879. 6'. —
CrtiokeA: Uü radiant matter, p. 241 — 2ti2. — l»rii]ii r:
Qu tUe coinridcncc ot tlie briglii liiie» «f tbe oxyieii upm--
Iruin with bricht Unes in tlie solar spcrtrum. p 2112—277.
— Cübb«: Oo ibc vapor-deiuiues of peroiyde of niirogeii,
farmir add, aeetic «cid, and perehloride of phocpbenUi
^'/77— 402. — Penfield: On tbe chemkal coai|Kiattioo tt
ambiyiipiiile. p. 396— 801.— MfGec: On (he superpositktD
•f glacial drin upon reiiduBr}' clays. p.
AtiuUui» njil* de MddMiae de Belgifoe.
BaUctis. Aan^e 1879. S"* SM«. T. XIII. Nr. 8.
Bnudki 1879. 8*. — B«|i«t d> k CMBüdMion de«
faMjlwfain aar one fiiiwwiniiwttllwt eArielle eonoemaiit r<pi-
MBW de variole qvi a aivl daii» I« i-ommune de Knesselaire.
y,888 863 — Boen«: Rcmarqni'ü historiijui>s sur Ira pri--
■iers toin» et «ecoiir» a dunner en cas d'ari idi-nl« et de
ntladii's subite?- p S4;j— s7o.
Sestwbe Oe»ell«chaft mr Anthropologie. Ethno-
logie n. Urgeeehichte. C^irre^pondenz-Itlatt , redig.
T. I>r. J. Ranke. Nr. 1—8. München 1879. 4».
Sotanischer Jahreibericht, hi-ranü^frj.;. v. Dr.
L.J«lt. ig \ (1877. .Mild;-. ,1 IWlin 187!».
Vederla&dtohe botaniache VereenigUff. Kraid-
kniidif? An hier. 8er. II. Oed 3, Stack 2. BQanrqgan
1879. 8«.
IM« IindwirtbiekafttielMB Tvmidii*8tatioflaB,
heraosgeg. von F. .Nolibf. IM. l'J. Hl't. .1. Hirlin
1879. 8*. — Warington: l.i'bor Salpclort.iKiung.
p. lei— IW. — Bchalse tu Barbieri: Ueber das Vor-
keamea «ea Lwrin «id Tneiin in dm Karioffelknollen.
p.lfi7~l7IL — Behrend u. Morgen: l'elter die Verinrler-
aa||. «etehe die etickBlufllialtigcn Verbimlungen der sü!»en
Maiwhe dnrrh die Gäbnug criabren. p. 171—102. —
V ^tiver»: Ueber diB Sikkiloflkdnlt dn Torfboden«,
p. in?!- 2111
Frit»ch, Karl t. : Gtognusti-iclR' -'^kizzc der Utn-
gegend von Ilmiiiau Si'p.-.Midr. — Udur die Mit-
virknng elektrischer Ströme b<i der liilduiig liniger
Mineralien. PisBert. Güttingen 1862. ö". — itur
Geologie der Canaren. Sep.-Abdr. — Tenerife, gtö'
kgitwh-tioiwgrapbiach dargeateüt. Sin Beitrag aar
KenBtiiin vulkaniidher Gebirge von K. ▼. Fritacb,
O. B«rta*i «. W. Beiea. Whiterthur 1867. Fot
(1 Karle, 6 Taf.). — OMlogb^ Bmohrribang der
Inot-l Tenerife. Rin Beitrag ^nr Kenntnis« mlkaniscber
Gebirge von K. v. Fritsrh n. W. ReiRR. Winter-
»liur 1868. 8». - Oi i/eiiwüi 1 i::i r Stund der Coclicnille-
zuchl auf don CiuiariM lifii IhmIh von K. \. Fritacb
u. J. J. Rein. — Ui-l*r eiiii(?e fostaile Cnistaceen aus
dem Septarientbon dea Mainier Becken«. äep.*Afadr.
— Oeologiache Begclireibung de« Rioggebirgea von
Santorin. Sep.-A1>dr. — Der gaganictiga StaBdpnikt
der Geologie. Sep.-Abdr.
KaiaerLAdminUtit inHarlin. Annalen d. Hydro-
graphie u. maritimen Heteorologie. Jg. 7. Ufi. X.
Berlin 1679. 4°. — L'el>t>J- einige Ergebntwie der uflaerao
Tief»eefors<-bun«a. III. Stiller o&c OroeaerOoean A'acta.)b
p. 482 m. - Kaeppea: PatedaaKliBmwmStllälaM
p. ÖOO— 513.
— Nachrichten ArSaaCdwar. Jgi X. Hr. 49^5.
Barlii 1879. 4«.
AtaaaiMtar. Organ f. Hoekaebnleo. Jg. 4. Nr. 41
—46. M'ii:. :s7<i. 1"
latomologiiche Nachrichten, ber«u»geg. von
F. Katler. Jg. 5. Hft.20, 21. QucdKnbarg 1879. 8*.
See. gdoUgifm de Fnnee. BoUatin. 8"* Mriai.
Tome VI. 1878. Nr. T. PMa 1879. 8«. — Tardr:
Baaai aar Kge de« «ilex taW^ da BatouAcbenl et «nr la
daaaidcation de rt'pnfiue quatermire. p. 401—416. — id.:
£aaai »ur Ics o«(illati<>n> do« ■'•poqiiei mioctoe, plior^ne et
fBCteniaire. p. 4IO-4:)i<
NahmiBMlMr, Wilhelm: Die Nerven der dun
mater oerebri. Diaaert Roetoek 1879. 8". (Geadiaiik
daa Herrn IVof. Dr Waldeyer in .StraMburg.^
Baaaa, M. : Ilotaniscbe Unterauchungen Ober die
AlkoholglhrnngRpilze. I^eipzig 1H70 6". — lieber
die Natur der Kleehten. Berlin 1Ö7!I. H". SaoHnl.
pfmeinviTstundl. wis.^ensohaftl, Vorträgn von Vircbpir
n. V. lloltjseudorff. Serie XIV. lUt. 320.
Vareanig. tot bevordaring dar geBamknndiga
Wetoidimpeii 1b VedMrL'LidU. OanaeakimdigT^
aefaiift. ,I>ad XIX. Nianwe aerie daal 8. Aflararii« 6.
Batavial879. 8«. — Baakbigt Maate aawMr aiakai
rapport van Java en lladiHfa Ovar de jana 1818— I8T7
p. •j»-34.1.
Comrents, H.: Ueber ein aiioediMa NadaBuds
auH den 8ekweiiigniben von OnoittiBl bei Oiigantt,
Sep.-Abdr.
Perela, Martin: Vortriige über Sinneaempfin»
düngen und Siune»täu»cbuugen, Mondauobt, Traum-
o. Saabnlebett, Aber Dämonomanie, Yerfolgangamanie,
AttaBlat, Wabnainn «nd Seibalnioid. 8. Anagnbau
Mflncttan 1878. 8«.
Hentel, Reinhold: Keber IIom il'^Mcn u. Varianten
in den Ziiliiilormeln einiger Säugethiore. Sep-Abdr.
Natnrhiator. Verein .Jiotoa" in Prag. Jabrea-
bericbt für 1878. Prag 1878. 8». — v. Zcpbarovich:
Minrraiogisrbe Notuten. p. 2."> 33. — Keinitzcr: Tnter-
sucbntieeii libr-r den ZusammenhatiR xwisthen Wänneleit»ing
nnd Struktiu- der Höl/er p M 'i^>. — l'' ei » tm an t el :
Beitrat; zur fo.ssilpn Hnni der bi^bniisebeii Steinknhlfii-
backen. p. w m
Ver. f Scbleaiache Inaectenknnde zu Brealaa.
ZeitBclirift für Entomologie. Neue Folge. Bft. 7.
Itreslnu 8*. — Standfuss: Beobachtunjfen an
den siiilesisrliei. Arli-ii lie-i (Jenus Pnyche u. Versuch einer
Systematik ^umitlirber der eurupAiscbeii Fauna aogebOren-
den Vertreter diese» Genu». p. t— 44. — Kraati: Uabar'
die Verwandten der I'hutodecta vimmatU L. p. 46 — 46. —
id : Die acUaaiachen Varietäten des Cnrahua eaneeUahu.
n. m—tä. — id.: LeUneria, eine neue eumpäische Bock-
k»ferp>ttiiiig p. ßS--ßß. — Gerhardt: t'eber Herbst- u
Winter-Kafer p. ttG— «9. — Wocke: LepidopternluKisihe
Mittbeilungen. p.70— 91. — Möachler: Ueber da« deatache
8»
Digitized by Google
60
BOrgcrreciit von Ochscnhciiuma Ihrdeüa Crt p. 82 — 85. —
Raacke: Eier, lUupe u. l'upp« von ütUa CiMaria. p.86
—et. — Weite: BnÜBnuip-Tatalln dar aiwpüwtaa
CoieoptoM. n. OoeekuiUdae. p. 88—166.
Sohombnrgk, Richard : On tho Urari : the dea<lly
UTOw-poison of tho Macusiii, an Indian tribe in Bri-
tiib Goiana. Adelaide 1679. 4". — On the luittiralised
waedl and otber phinta in South Aostralü. Adelaide
187*.
Unnean Society in London. Transactions. S^cond
mlat. — Botaiiy. Vol. I, Part 5, 6. London 1878,
1899. 4*. — I»o Caiidolle: Oii tliP gtO|?rtt]i!ii(.il iiit,tri-
haüonof the Mduiceue. j>. iKÖ— 2:111 iiTäf i - Lei L'hton:
New Untish Lii hcus. 237 -l'II l i l af l Jl^iki r:
Report OD the Liliaceat, Iridacear, lIinMiuiaetue. and
Ummitiioractat of WelwiMek'* Aaapian Herbariiun. p. 24ö
—974 (9 Ta£). — Koiglit: Conmbution to the liclicnu-
mphia of New Zc«lajid. ii.27?V— 284 (2 Taf.). — Masterg:
Du 8on>e poinu tu the morpholug}' uf the Primxäactae.
j), 2.'<ö — aOO (3 Tat'. , — ( iinniilijliam: On Mticoidea
jxirofitiai, a new Beiiiis i^f l Ar.isitii .ll<j:ie, und iLu ]mrt
»hieb it play« in tue lurmaliou ol leruiu Liihen». p. 3vl
—816 (2 Taf.). — Ilenslow: On the ■elf-fertiliMtton of
phmta. p. S17— 388 (1 Taf.). — Berkeley aod Broome:
Litt of FanBi from Brialiane, Quecnataiid; with deacriptluns
of mw Bpech». p. 899— 40S (2 Taf.). — Conningbam:
<te tteocenmiM of oonidiol froctUkstion ia Üta llmooriiii,
UMtmted tj Chonqdtam. pu 4M-m (l TU:).
Zoolopy. Vol. I. Part 5 — 8. London
1877 — 79. 4*. — Murie: ün btccrcs bponge, a new
gerai of tha kcnctiaeyid voop of the Spongida. p. 21!)
— SIS4 (S Tat). — MIer«: Kolea upon tbc oxystomatou»
Cnnüeea. p. aa.'.— 2fio (u Taf.). — Rollpston: on tbc
daOMatic Pitr ut' |irvhi^t<<ric' tilllers in liritiiiii, ttnd «ii ihv
mutual relalioiis of Ihi.'i varicty id Vig and Sun acru/'n ferm,
Sun criMtilun, Sus (iiu/«Hi«i« nlid Sus iKirlKilii.". ii. L'öl
— 2h<> |3 Taf.). — Moseley: Ün two new forms of l)epp-
hea .\«( idiana, obtained duriog tho ^ttjagt of H. M. S. „Chäl-
lengtr". p. 187—294 {,\ Taf.). — id.: On new forms of Ac-
tiniaria. dnügcd in the Deep-üca. p. 2d5~3(i5 (1 Taf ). —
Sharpc: On the tnrds coOected by J. U. Steere in the
PhUippinc Ardii|>pla«o. p. :-Ki7 - .Vi.i OTaf) Wliitc;
On the male (.'i niliU anniituri' iu the Eiiri']«'jiii UJii'jiiuH. i ra.
p. 3,57 — !!7ii :.i 'laf l, — l»(>rati; .Miir|>tioli.i(.'y nl tlif niitni-
muiiun Oraticiila iiudilU» p. 370— ^'.<S (7 1 at. . — .M ' 1 ii t Ii :
Od the Ani.ilid:» obluiiicd during Ihc cruisc ol IL M. S.
„TalonMU" U> baviu Stroit ia 1875. p. 499— 612 (1 Ta£)b —
HiTaret and CUrke: On the Sacral Plein and fluni
Vcrtebrae of Lizards and othcr Vt-rtebrata. p. ßl3 — SM
i3 Taf). — Butler: The buttcrllies of Malona. p. 533
— ö<JH i^Taf ). — Stewart: On ccrtain nriiajis of ÜU' Cnia-
rii/rii- [1, .'iil't ."iTJ Ii T u, I, (Uwii: l Jl'ijiMjirtjiiiti'Klim,
lOuD&av, tt t;entu ludicauvc a*iiiUnctUuuily (Pleopodidae)
in the diprotodoot soctioo of the Idarrapialk. p. 078— Gfi2
(2 Taf.). — Wettwood: Dacriptioiia of some mioate
Igmenopterous iusccts. p, 069— £94 (1 Taf).
— Tlie Journal. BoUny- Vol. XVI, Nr. »3—97.
Loni3.,.:i 1.-T7 78. 8». — Ball:
MarxHJiiUia.'. |i 743 i20 Taf).
Vül. XVII, Nr. 98 — 102. London
1878— 79. 8». — Dickie; On the Altfoe found during
the Acrtic extit'dition. p. 6—12. - - Ualfoiir: Observatioiis
00 tbegenus Pandanwi iScrcw-Pinesj. p. 33—67. — Miers:
On the Schofpßea« and (knanicneae, distinct tribeg of the
Stgraetae. p. 6tt— ä7. — Baker: A •)nopiiis of Bgpoxida-
COnc p.9S— 125. — Mic rs: On sumc gencra of tl>e Oktca-
ome. p. 126—140. - Lynch: On the mci-hauiim for the
fertUiiatiou of Mtytnia erecUi, Bcnth. p 145 — 147. —
Abbay: Oliservali-ns im IltmiUia vattatrix, the »o-called
coffeelcaf di.>ea-M'. p. 173— l'^-l. — Bi'ntham: Notes on
EMflnjThiiiceur p is'i 'Jf*' — Ben nett: Notes on iluist«-
gauic ttowers. p. 20U— :2äU. — Miers: On tlui iijfuijtlocaceae.
p. 283' 906. — Frien: Ou the Lichcnn cuUected durinK tho
Enghah Polar expedition of 1875—76. p. 346—370. —
id.: Holaa anHotaileB, vidi o deseription of onew spcciea.
p. 971 — 974. — Crombio: Eoameration of Auatraüan
IMutt. p. 890-401.
Zoology. VoL Xin, Nr. 72. London 1878.
8". — Üaly: Ueäiripliou» of «enera andsppci<?s of Aiuira-
liau phytophägous beeilen, p. 46ti — (78. — l'each: Obser-
— oo Bi^h Polyxoa. p. 479—486. — Shorp«: "
Mmtioin to the onütbology of Mo» Guinea, p.
— Miprs: Onnocka of (natteaft liviig widüBthaVaaiaA
iluwiT-baskct phmlaeialli^ aad ia Mütrimi elatyaraw'a.
p. 606-^ia.
ToL ZIT, Kr. 73—79. LoBdon 1877
—1879. 80. — Bastian: On the conditions fikTOOiiaf
fernientatioD ajid the appemrance of Bacilli, Micrococci. aal
Turulae in previuii.ily boüed fliiids p 1 — !)4. — Armit:
On .'Vustraiiaii ilmlirs .. t tin- u'i'ini-, l'^f i^hiln. p, :».'» ',»7 —
N'ieholson: On the miiLiitc striK-iiiri.' uf Stromatopura and
its allie^, ]i l'^? 'M->. baly: Deseriplion of ucw «pecies
and Ki-ner» uf Kumolpuiae. p. 246 — 264. Vi. VI. p. 607 — 625.
l.ubbock: OtaamtioM ODtbehabita afaMa, boaa «ad
Ta.sps. PlT. Anta. «.aU— 989. — Miors: Roriaion oftiio
llippidca. p. 312—336. — Baly: l>«criptlong of new spefies
of phvtopbagouii Coleopfpra. p. 33»5 — 356. — t'obtiold:
The fife-histiiry of FiMirin fianirnfH y HM". - ,'j7(i —
Watson: Ou tln- anatomy of KIk i Alccs Mi.iWd.«.).
p. 371—389. - :iauuder8:'0u tho «fugraphnal distribution
of the gulls and terns (Laridae). p. 3'M—H6. — äladen:
Oo the Asteroide* «od Echinoidea of the Koreau Seaa.
p. 424 — 444. — ÜDDcan: On some Ophiurnidea from tbo
Korean Seas, p, 445—481. — White; Oesiriptions of new
Il('mi|iter» p 4^2 — 4S>i — I>,-?y: (tcnrrrnpliical distribution
of liid;:i:i ti 1 .-.h»n!i r tohf.s riiri III p. .'i79 — Wat-
son: MoUuMÄ <il the ..Cballengri"' ex]M'ilit:nn, ii, "i^>! — 'X>4.
— Sharjie: Ciiiitnlnition.s (0 the oriii(liul'>..'> ■ v « i:iiinpa.
p. 6Äi— »»36, 68!>— 6öö. — Miera: On ti»' i lasaiücaUün of
the Jhiaioid ühialaea or Ozjprimieha. p.634 673. — HaiUh:
I>e!iCTiptiona of imr apedet «n Amleotc llymcnoptan, eol-
lected by 11). Blarkborn in the Sandwich Ulanda. V. 674
—684.
- Liat of followa 1877, 1878, 80.
OberfeergMMt Im SUk. TMmAM dar
I'rudiiction ih :- Bi.r^'luues, üüttillF Q, 8oIinenbetriel>ea
iu der Pn ussistlii II Mouarcliio f. d. J. 1841, 1843
— 1.S45, 1847— If^til. lSr,3, 18fi(l— 1878. Berlin. 4».
— Berg-Ürdnungen der Preuse. Lande. lieraosgeg. t.
B. Braaaort. Kok 1858. 8*.
(Tarn Ifi. Hawaoliar bia l& Daeanber 1879.)
Vatuftnok. Soaelladiaft in Emden. Kleine
Sdniftn. ZTIIL — Prestel: Die höchste u. niedrigste
Tenperator, wddte aBiedem Ta^a loa 1889 Ua 1877 aaf
dm meteorologiscben Owanatariwn ia Eaadw booboebtet
iat 49 p.
— Tiamadaadia^aUi' Jalmalwr. 1878. Ehndan
1879. 8«.
Hinist-Commistion s. Untersuchung d. deutach.
Heere in Kiel. Ergelinisse d. BoobaclitutigBstationen
an d. deutschen Küiston. Jg. 1S71<. Uli. VI, VII.
BerUn 1879. 8».
X«tiixhiitor. Ter. d. fmat. n.i««»iiii«««i« b. Weat-
fldei9. ▼erlMBdhueeB. Jg. 8». 9.Hllfto. Bona 187&
80. — Marek: Cbcnüscbe Untemicbungen westflüischer
und rbcinisrhcr 6ebii|tsarten o. Mineralien, p. 237—271. —
^luUtr: Weitere Bwbachtungun übir 15otn!< htunu der
Blumen durch In.'M'ktcn. ii. 272 3:1(1. — li. i lKau: Kinige
Siiinnr-M ii ein Myri.'ipt ile aus dir Urauukohle von Rott.
]i. :.i l>> - 'M* I — It I' r k e r : I i-ber i .imtKlorum flbprAjniai 8w>.
U. Jiiiiintjfium <JmeUn\ llich. p. 34>1— 368.
Digitized by Gopgle
61
Jg. 8«. 1. BlUto.
187». 8«. —
Ketteier: Zar Theori» im dttpwritM Bndiiiiif; Gleidi-
bererhtigung des Hirahln o. der flomnieo al» Aiuitangs-
bet(Tifl'i*<i. p. 1—5« — Karsrh: Baii«toffp zu finer Sjiinnpn-
fiuuiA von Ja|xaii. |>. ."»T— Ii>5. - Schwarze; l i'ber ilas
VvricMiimeii {bniler Knochen an Uokelitein. p. lOli— I4ä.
Aoad. bptfr. dm tcimoM i» St-VMtmlMnirg,
Bulletin. Tom.' XXV. Nr. r>. St. PHtcrahonrg 1879.
4*. — V. Helmprsen: Hemaniaes »ur la g^logie et la
mtogmaU» nknioM de Ift mIMe Anio-Omptua». n. 61S
^-mC^ Sclmiilcwitiek: Actioa dw nei dteiA rar
b nOaloM. PL 6«— 564. — Grab«: rmtSu» 4» h
utne cte Iw CUMis. p. W-am.
Ter. ■. BalMtf . d. Sutaiibues in d. XgL VkWM.
ttutan. MoutiMhrift. Jg. 22. Nr. 10, 11. Berlin
1879. 8". — Lanchc: Der dintsrbc Obattaa and die
deutsche Pomologio p. 418 Aüi. ..ScLluss.) — !..aucbc n.
Witt mark: l):r Kntwickelunff der Binic u. di's Apfcla,
p. 4&H-4W» - l'orritijr; IHe grosse llerlistaii.'isn'llunj dn
Vpreinü. II. Wannhan.'-ptlanyrn. p. 4(\» — 4t!7. — LandftB:
Vciri-latiuiisbililfr üi.s --i. lirti, p. TiiCl -.KlO. (Scblu.) —
ScbmiJt: /ur Udsi-nwiliiÜugsfrajjn. p. fiUtf— 617,
K. Preua. Aliad. d. Wis«. in Berlin. Ifonate»
bcrkht. Juli 1879. Berlin 1879. 8». — Pringthcim:
Uebpr liirhtvirkuni; n. ('blorophyll-Knnrtion in der Pflanze.
p. 632 — ')4<j. — Vopcl: L'ibrr' die Spfrtra «if» \Vi»ssit-
Stoffs. yiii'i ksilUi-ri II, Stickstoffs, p. .')'->i- Iliit-
manui Ucbcr du- Kinwirkutii; dv» l'ho!i]ihi/rpciiua blond»
anf 8<nfil'le u. Tprwandtp Koriier. p. <il2— tUs. — id.: I'cber
die MetbTlpvrogalluMättrt' u. Ober die Bildunit de« rittakulls.
p. ftlS — 1>72. — id.: l ibrr die Tdlumrtriücljc Ai->puva|pnz
TOD Sauf.rstuff u. ( blor p «73— »174. • Galle u. v. La-
• anl X : r< l>pr den Metpurstpiiifall bei (Jnadpnfrpi am 17. Mm
187Ct. p. 7.j<i-77l.
Camliridfa PhiloMpliiaal Sodiatir. Tnnnolini.
Td. Xn, Pt. 8. Oambridgg 1879. 4*. — Warren:
Ezcrcis«:; in nirrüioear and oornal eooidiiiatea. p. 681— MC.
— .Maxwpll: On Bolumaoot theorem on uw averagc
diatiibation uf energy in a üj'stem of material pointa. p. 647
— bux
Prttceedingi. Vol. III, lt. 3—6. CambriJgo
1878—79. 8*. — Schuster: On the passaRc of rlec-
tririty throueh sa^os p. 57 - tü». Giaitiher: (>ii Theta
luiictions a-H dptiiiiH' intpu'rals. ]i *il — Uli. — Ilutfbi's: On
thc basc uf tbi' Sslunui; f^^'.i-tn \\ t:7 tllt. - l'pars"ii:
On somfl p«ints in Die il:^'ll^v ' t nncniv ]i. 7i> 71. -
Liveiag: Oo the uKtatiiurpbi&m of Ihn rutka of tlie Cbauuel
Iilaidi. p. 76—84. — Bonnaj; Kotaa m tk» gaobnr «f
Linrd. p. 8Sb — Clarke: Oa a nelbod of detennmac
Telodties of rotation. p.90— 86. — Liveini^: On tfac sp«c-
trum of Calcium iltionde. p. 911— 98^ — GlaUher: On the
formatidn of factor tablrs. p. W) — 137. — 1' cur sein: On a
new kind of weir. p. 138- H-'i Hill: dn thp iaflupnrp
of spciloti^ral changes in the earth's axis of rotution. p. IUI
—Uu) I'varion: Oo aaetof luitardistaaces. p. I(>7— 177.
— Cayley: On the tnuuifonnation of ooordinates. p. 178
— Ib4. — Schuster: Sonic rcsults of the la.s» two »olar
eeUnses. p. 2(Ö — 21G. — Royston-Pigott : On ft new
nvetn'Hl of detenniiiin^ the limits of niicro&copic vision. p. 217
— 22(i. — Gr penhilf: On thc mtation of a liquid cllipsuid
abovil its tncaii axis p Si'^ '.'<.">. IliiirliPi: <tn tho
relatinn uf thc appi'ur.iiii r atnl ilnratii ti n; tln' v;ir:ou8 forma
of life upoQ the earth lo the break» in ihc cootiniiity of
the wdiaaeateiy atnta, » Stf— 867. — Tarlor: On ths
geoaetriral proof of laiinwil^ fhcoma. p. wl— 966.
K. K. geolo^. Beichsanitalt in Wien. Jahrbuch.
Jg. 18"!<. na. XXIX. Nr. 3. Wien 1879. 4». (2 Taf.).
— Itiver: Tpkt'inik der (iranitcnnlsise Ton Neudeck und
Karlsbad und Gcscliicbte de» Zinnlicrgbanes im ErzgebirRo.
foMA—^6l. — id.: l'ebcr die Tektonik der \'ulk«ne von
baCB. p 469—473. — Nehriog: FosaUrrate kleiner
draiDflnfimavonNinadiif MWiM. p.478
Die geologiielun TatUltaiage d«
p.4t8-686.— Hilbar: IN« Waadw
aofdcrr - -
—493. — Wagoer:
Ttinnels am Uula
blAckc der allen 1
p 637-684.
— Verhandlangea. Jg. 1870. Nr. 10—18. Win
1879. 4*. — V. Hauer: Ein neues Vorkommen von
Coelestin im Baiiate. p. 216 — 223. — Roth: iüne eigen-
tbämliche Varietilt iIps I)i.li*ibaucr Grünisleiii». p. J"J3 — 22t}.
— Fristmantpi: I tlitT > inliictiiiliii nuoor I.iniil Pl Hütt,
p IJJii 'JMiv V. .loliii: Ui'l>er ciuit;e Eniptivgc-ütcinu aus
Hrjsnitn. p. 2:t!i — 243. — Scharizer: fcber einige (Ister-
reicbiürhe MiupraJvorkomnuiiaa«. p. 243 — 247. — Potz:
Qoart&r-Formation in Thiaden. p.248— aUL— v. Hauer:
Melaphrr vom HallatUter Sahberge. p. 250—254 - Nie«
dzviedzki: Minrikn am SQdvest-Iuindp des GalizisciH
I'o<ioli»chpii riattaus. p.ati3 -1«>«. — Bückiuif r Ui-bpr daa
Tertiär am Ostfussc de» Vci?eUI)ergcs. p. 2»iM — 2*>9. —
Fuchs: ZiirKpiintnissderpliiii.ii>i ti Säu^ethierfauiia riig-arns.
£.21»— 271. — id.:Zur Ftyscbfrage. p.271— 27;). Tüula:
Zar Keantaia» daa Bandgiliiriiia dar Wienpri>u< )it. p 275
— 980l — Fneha: Vabar ^f^rm'r' Audoga der jun^-
aatamopaV p S97— SOOi
— A1)hnndlnng.-n. M XII Uff. Wipii 1«79.
4*. — NiMuriayr: /ur Kcnnthiis der Fauna ili. ^ iuitrrsti.-a
Lias ili II .N'-nUdpcii- 4ii |i- l7 Taf ).
American Jonmal of Science and Art*. .1. Str.
Vol. XVIII Nr. 107. N.w- Häven 1879. 8". —
Marsh: Hi»tory and mctbuds of palaeuntologicaJ discovery.
p. 32S — 369. — Rowland: Ob uie diamagnetic coostants
of bismuth and calc-gpar in absolute neoaure. p. 960—371.
— Stuckwi-ll: On a secular ioequalit}- of the moon'a
mntion prmhirotl hy thp oblatenesa ofthecartb. p. 387 — 389.
— Peters: Iiisciivpry of (wo now ast<roids. p. 389. —
MicbelsDii Kxp' rijiHiitii! ili t. nauatinu ut ibp velocily of
ligbt. p. ami .\siilnirii< r; Tli.' Kano Oeyscr.
p.9!M — iW'j. — Ediion; On a rcsDuant tiinim; fork. p .TJS
— 89«. — Miirsli: Note uu iiuw jurasaic mammali. p, i'M
—306.
Anthropolog. Oeselisch, in Wien. Mitthcilungcn.
Bd. IX. Ni-. T- M. Wil li 187fl, 8". — Hii,Mcr. Kt!i-
Dolocisclip Kiitdctkiingen iin lUiodope-Ciebirge. p lt»i~l:»G.
— Wold rieb: l'eber bearbeitete Thieriuiocbcn aas der
iniuvialzeit. p. 196—202. — Rzehak: Ken entdeckte pr6-
hi.st»ri:^<'bL' Begribufamatätten bei Uöniix la lllkran. pw SIQB
— 2l.< — Much: UcUt die PrioritU des EiKBa oder dar
I3roii7P in Osta&icn. p. 214—219.
Bentaohe Beewarte in Hamburjp. Monatl. Ueber-
aidit der Witterung. August 1878. liamburg s. a. 8*.
Twrai fltar »wbMibflrgiaaha Landtknade. Arehir.
KaoaFoIga. Bd. XIT, Eft. 1, 8. Hamaantadt 1877,
1878. 8«. — tlansraaaü: Der grane SiebanaehMto
Muoxua ali». p. 411—4201 — Faas: SyatwiMttiwhe Aa^-
atalnag der iu Siebeubttrgen aagegebeaen Crrploeanen.
p. 481—474.
— Jabrcaberiebt Or 1876/77. HarBwaartadt
B. n. 8*.
Siebenb.- Stichs londwirthschaftl. Verein. Die
Ernteergpbniasp auf dem ohemaligeD Kunigsbuden i. d.
J. 1670—74, bearb. v. Martin SohsaUr. Haiw
amnnatadt 1878. 8«.
Vaus Jahitaiah ftr Knanlo^ Qsalagie and
Pnlinntitogia, Hmmgi^t. t. E. W. Banaeka, 0.
Klein n. H. Boeaabnaab. Jg. 1878. Hfk. 8t 8.
Stuttgart 1879. 8*. — L6ich: Ueber UMMViMt
(Demantoid) von SyaMttak am Ural. p. 7äö — 791. — 8tapff:
Zur Mechanik der Schichtlnfaltnngen (Schlussi. p. 792-814.
— Van Werve^e: Beitrag zur Kenuuibs der Gesteine
der iBMi FalBia. p. 816-881. — Wöklar: ~
Digitizeu Ly C^oo^lc
62
Uber das grtnttmlk^ Q«di«gCD EShb. n. 832 - 834. —
Babcork: üeber den CorilMlin Mii dem Musrhclkalko ron
Jühnde bei Gättin^en. p. S3&— 838.
XMMilielw AdBinlitftt in Sarin. Atmalen d.
Hydrogi«pM»iLaMiMM.Hst0onlagi*. ^TII, Hft.XI.
BerKn 1879. 4'. — TJi>bpr rinijrc Krp^bnisse der neuereii
Tiefsprforsrhungpn. III. Stilli-r oil ( Irossor Orran (SchliisB).
p. 646— öS!"' Ui^rRen: Nt'ue Alili-ituns ilfr Khitli-Con-
ataaten ftlr \V:ll,rltiishavpn. ji- Sij« 54)1
— MackrichUn fikr S«ef*l>rcr. Jg. X. Kr. i6 — 49.
BariiD 187«. 4*.
Alm aiater. Orgnn r. IIoehMhoIaD. Jg. V.
Kr. 47—49. Wien 187!>. 4«.
BntoxMlogische Naohrichten. HerauKg^. von
!■ KatU r. 3g. y. H<1. 28. Qaedlinbuis 1879. S».
V St (in: Kiii neuer FiU fOB rnthmofemiii bei den
Hlattvifiiien. j. aw 300.
Kais. Akad. d. WiaaenadL Im Win. Amnigw.
Jg. 1879. Nr. 20—28. Wkm 1879. 8»
Die Vatnr. Tlcnin.«fre|r. v. K. MiiUet. .Ig. 28.
Kr. 4r. nn, n.Wr i.st- .
Acad. royale de Mödecine de Belgiqo^. Balletio.
Aiio^ 187<i 3"" Serie. T. XIII. Kr. 9. Smxdka
J870. 8". — Lct Ii 011 1 (•: Dos di-nt-< nrtifldellei de rem.
jilacrniciit ji imi 'HC I)( lc: Kx|iiriences relstiveg ä
i« CuUiin- il<' la tr;rliiiir 'NU 'ils.', AV» rl u mo Ii I Ol
Loigr."Jil: Oiidlulini -.! "jir..iiirlrr y '■»>'> liiiumi:
Xi'iecüua priVtH'e de tuutp lu iliaiitiv^ie ilti tiliia «Inn» cer-
lain caa vvaUihmfe^-figUathe difhise tigui: p. 9iC,—\m.
— Bofna; i'hia de Tarrin, plus de vaecine, ou inoyeii
d'airirer i snjijiririipr la mi-thiMle Je .liiiner. p. 92.1— tfcs.
Rottenatein, J.B. : ('oii.''icl<'nitions Mir le develuppe.
nu llt ff ];>. ■ onncrx-atiim d<-^ <li-nt^ i t ijii liiiü ihüIn
<!■ l(u:!- mal.nlies rt de Ii-ur ]ir<)thi'M'. raiii 18li4. 4*.
- - 'I : liiti ment do lu fin.iure coiigenilali' du paltkig pour
o! tfiiir la prononciation normale, l'iiris Ififihi 8». —
KechcrcliP.s .«ur la carii- denlaire. Pari» 1878. 8*. —
Trait6 tbtorique ei pratique d'aawtheai« chirnrgicaJe.
I. ¥km. Fhria 1879. 8«.
B. Comitato geologico d'Italia. Hiill'ltino Ni 0
e 10. Koma 1879. 8». — l »iclli: Sülle ArgUlc scagUone
dcITAjicaiiiii«. p.436— 4SI.— DaStefani: La montaxnola
aeiieae (Oontia.). p. 4St— 4m. — Bonney: gopra ■Tnim
K rpentiiip daila Uiuria e dell» Toaeana. p. 461 - 474 -
iii'lli-: Studio gealo^ro e pptrngratieo sulle .^Ipi dei din-
tiTPi ili ( hisTonna p, 474 ntni Gümliel: Sul rnateriule
riMtlAn' ihil \ itlcjitiu di fango di i'atemA nll' Ktna e dai
\ukani dl rani|.> in L'i i.cralc n. 5«it> 5:iO. Km-l: Iintnliti-
e Scoleritc del «irrtHrio ili ( »--iarza > !.i,;iiri:i p. ''io Mt
Anthropological laatitnte of Oreat Britain and
Ireland. J»tirim!. Vol IX. Nr. 1. Ix)adoii 1879 8*.
— Wiiko: Tlic pritnilivp hnman family. p. 3-13. —
Bralir<i'ik : Ou an Krhellc de couleurs. p, IH '£i.
Tyliir (In lln' i;iH>;,'rapliital tiistrihution t>f ganien. p. 23
- 'Hl N i ■ !i H ! s r. n : (in >(.iMf nuk rarvinfrs fmind in tbe
wiglil"MiriioiHi of 8ydnej. p. ai— 35. — Ijibree: Belalioii-
aliipa und the naaiea IM te tlMni anoag tlie niei|lai at
Madap«<-ar. p. 36— SO. — Triee: TreUecb. p. «—fit —
Wvlie: Ilialory of the Snuth-WeftatB BaiiNuliBi aad
Om(>u-»«^n. p. {i8-% — Walhouae: Rag^bnabe« and
Undred obeenraocea. 97— 106^
JUtW nmi Oaakigjr of tha fiwriMM oT
CIh«h1mi7 and WaitlMid, N««r Zaaland. ObM-
elnndi 1879. 8*. ,
SeUeaiaolM OeaellMh. fUr vaterlAndiadwCWII«.
66. JahnaberiebL Braalaa 1879. 8*.
— Oeiicfa1-8acl»«iia(er tt» 1S04 Ina 1878 {nd.
Brenlau 1878. 8*
Landwirthaebafll. Jahrbttcher, herau.oge^. von
Ii. Thiel üirlin 1H7?>. 8". — K o t s cbed off: L4Uid-
wirtb«cbAfilii'h-la»dschaftliclie Reminisccnzen aus einer Heise
durch'» MmkauVhe big in die kaukastsrhen liider und Ober
Jalu in die Krim. p. 811— S76 — Heylend: Der Acker-
bau in ArgeMiu. 877 — — Maller: lieber die
Fi^rderung der LaBflwirtbscbaft durch öffentliche Zumaa-
dangen in rreiisaen u. in Sehweden. p. B^l— 990. — Hon-
berp;er: UlIct drn Kmlluss des l>ünipfetta Mf die Tei^
daubchkeit de« \\ ie.tenlieiiPs. p 0113— !)Ö9.
Z Prenaa Akad. d Wiaaenach. in Berlin. VatHtt-
berichte. August 1879 Berlin 1879. 8». — Peters:
Ueber nene Amphibien iles Kjfi. XAoloKisrben Muneunu
(Eujirepe*. Acttatitts, Tt/Mup», Atimenis. f^tiilotf*, Ordipus).
p. 773 "TU I.adonburg: r<liir 'K iristlidie .Mkaluide.
p. 77'.t 7S-I <iri>Hs: Kin Experiment ulu r den Si liw cfel.
p. 7S.S- 7!Ki
X S&cha. Oeaellaeh. d. Wiaaenach. in Leiptig.
Abhandlungen. Mathetn.-phy.s.Classe. Ud. XII. Nr.2, 3
I.eipzig 1879. 4*. — Scheibner: Znr Knluitiun ellip-
ti«<lior lnt''aTttle in reell t Korm. p hl IH'i. llii'ikcl:
Klektri^i iie l'ntentucbuncen 14. Abbandl. Ueber die pbolo-
u. tiirniiuilektriidiaa Etamadiaftaa dea FTaaaapatha. p.M
— 27!l Ii Tal).
Geheeb, Adelbert: Beitrag aar Ifaoaflon dea
weltlichen Sibirien."!. S<.'p.-Abdr.
Oeological Society in London. Quarlnlj JovnaL
Vol.XXXV. Pt,4, Kr.l40. liondon 1879. 8«.-0wen:
Oll tlie Kudothiadaat Reptilla, with eridence of a neu- «periea.
p .V>7 JMS (1 Tat). — Jone» and Kirkbv : On tbe liri-
tinh carboiüftWUiB ipecies of the i^nna fiairifia. p n&'i— 581
(.^Taf). ~ .\Hwiifid- On 8<>nth-.\mpritan ii«'»'"?''' P-
— Ti'ki (I Tttt i — Seeley: Ou tbe Dinosauria of the C«in-
bridL'«' (iii'i iii,iiiiil. p .Vn' li.Mi 2 Tu! ) .\ll)ii.rt: On
tbe hii.ril.'s ll.c \\ ;vr«ii k •,1111-1 l uui-ti.'lil ]■ <.:'.7 r4.'
C» II a» »y : Uu the rri*-( «mliriiin rocka «f bhropshirc. l'L l.
t). 689. — Fieber: On a maonnalifenHia danoait at
barringtoD, naar Cambridge, p ti70— 877. — Hngnea: Oa
the Pre-Cambrian rocks «ifCiirriuir^on p n.S2— 1 Taf Jy
— Id.; Ob the Sibirian roeks iif the valle^ nf tbe Clwyd.
p. «04 — Mull: (In the dingle beds" and (ileiigarUT
(tril.s am! villIl^ (, t,<i<i 72:1. Iiawkins and Mello:
On t'artlier dUcoveries jji the Creaswell oaves p. 724—735.
— Buclcmaii- On the »o-ealled Midford Saiidii, p. 73«— 743.
— Staden: ün Lfj>ido^i»fM» IjAouri. p. 744— 7öl (I Taf.|.
Brown: On the aneirnt river-dcpoait of tbe Amaaca.
p. 7a3— 777 (1 Tafj. — l'oach and Horae: Oa tl« fi»-
rlatioa of the SbeUaad ialea. pu 778-613 (1 Taf.).
— LM i>r nieniliera. Karaaiber 1878. 8*.
Thoma», Fr : Ein "«-cliHtot Phjtaptooarfdiun von
Arfr citmyrttrc Scp.-Abdr.
OaognphiMdie Oeaellaoh. in Hambwg. IUI-
theilungeo. 1878—79 Hit. 1. Hamburg 1879. 8*.
— Kiseber: T)aa Wapnkomo-Land u. seine liewobaer.
p. l~ 57. — Woermaan: Knltiir-BaalnbHUiea ia Wcal-
Atrika p 58-71 - Hubbo-Solileidea: bUarilUi^
der Neger, p. 73—123.
(Vom 15 De<'ember 1879 bia 16. Januar iBBft)
K. Hagar. 0«ttlof.Ajiitalt WtilMiiim^ BLUI,
Hft. 4. Bod8Matl879. 8*. — HoruaBB:INelhlldl^
g«»teine det südlichen Bakony. 241 p (4 Taf )
K. K. Akad. der Wia* in Krakau. Sprawozdauic
kooiiayi fiiyjdprftfiiy.iiej. Tom dwunimty. Kraküwie
1878. 8*. — Roaprawy i aprawoadania a poaiedc«^.
Digitized by Google
68
Tom V. Knikowie 1878. 8», — LiUTariwJie Milthei-
Iun^(.-(i u. biUiogruphiscbi-Birichtv übfrilio Publicat3<Miai
der AkaJvoiiv. Jan., Febr., März 1879.
Preyer, W.: l'«ber llautu* imprKHü i AIea im-
ffWNi« L.}. Heidelberg 1802. 8<*. — 1><> lueinoglobiiio
obverviktioucs et exporiment*. Bouna* 18M. 8*. —
Uaber dk Orenaen daa KmjfiainnginKmOgim und
im Willem. Bobb 1868. 4*. — Oer Kampf nm it»
Dii^Lin. Bonn 1869. 8*. — Die fünf Hinno de»
Weu^chcn. Leipsiff 1870, 8*. — I>ir lüaufiiuK-. Bunn
187(1. fci". — Die Ulutkrj-.-.Ja'l.-. .F.-tia ls71 tj».
;3 T«f ). — l'rbpi die Kl l'orsrhiiiitr dfs Lt-lwiif Jm»
1873. S*. — "^aninilang |iliy>ioloffi<i licr AI harLilliu gt ii.
Bd. I. Jena 1877. 8". — UeWr da» „Mngm'tisiriii''
bei Tliiereit. Seji.-Abz. — Der tlkit-ri»clie Magnetisiuas
and der Uediumüniua eiurt and Jetst. S<'p.-.\bc. —
Ueber drktfisdit MmMrahong. 8<p -Abs:. — Uebcr
den AntttgonitmuK der Blauaäui» uiid «leg Atropiae.
8ep.>Aln. — Zur l%iuologie XeDUpfbomer. flt-p.-Ala.
Winkler, Clemeci' Atil.ituuM yuf ch« iiii-r)i.'n
Uiit« i -u<)iii!i).> lU v [iMlu»trit'-Ga£e. Zvkeite Abtbeiluitg.
Quai.tiiut.u- Analm-, ZveiU (Sdtlue>) Lialwaiif.
Fteibeig 1879. b".
Wiaf. ■kmaopieil toe. in tsultm. Jowiwl.
Vol. n. Nr. 7. London 8» — ßilburt: On
tht BOriikoIonr cif TeRvUble tissurs |i 8IK^8a9. — Abbe:
On new melliml» iVir .tu) rininir >|i|ii rii »] «nrreriion. aiiplii>d
to the coustrtictiun il wi<l('-ui!:.'l('>J "ijrct-KUssrs. p blJ
tÖ*. — !■ Hrrefcl U» ihf iiiuin inj i t J.rplnilnrit hfi<i!i>ir$.
f. KJ5 - — b tolt r r t ot Ii i >ii ii !icw s-iio n s o( thf
leaus £ucampia. ]i. tU6— .SjU. — May all: luiiucruon
■tage iUualnalar. p. SN—tm. — 8l«pbena«n: On n
ÜMe of mnncrinl npcrtans. n. Ml. ~ Rccofd oT
carrciit re«e«rclM rehlhg tn IntHrtahnU Crjftapaaltit
nirroM-ofiy .ic. mdndiBf enbryolegy and UMelofr genenllj.
p. IS44- Uh|.
Knii. Akad. d. Wiaa. ia Wien. Denkicbriften.
Mathem-tmturw Clnüse. Bd. ^9. Wim 1879. 4" —
Abtblf;. l. V. Ho rh siel t er : rel>ir «inen neuen ^eo-
Iii>;i!«<Iieii .\!if«4 liluss im tiebicte der Karlstwider Thermen.
11. 1 H :t T.it".. i Ili.lzii Un . S( ei nilueh n er : 'Aar
riürh-l'auua des Mufdalenen-Stromcs. ii. lit— 78 (lö Taf).
— Fritach: JUkMIm Pferioda der Inaectra-F aiina von
Oaatmcirh-Uaitani. TV. D(e Sdineuerlhige (Lepidoutera).
Ö Die IVvialier (Rliopnlnren). p. 70—148 (4 Tat}. —
Wieaaer: Die heliutropisi-ben EnehCDinngcn rb PBanaea*
r*i< he. I. TJieil U3-1S>9.
-Vlilfili; :'. \\d.ii»eu: l'eb«r dic geotiruphisrhe Vcr-
iheihui« der toisilrn Ort^aiiisiiieu in Indien, ji 1- i^il Karte).
— I^el: Iiie tlrthußoiialrn und einige ihnen verwandte
Substitutionen ji 2!)— — Duell er: Die l'roUurte dei.
Vakan« Monte Kerni. p. 41— 96. — Wold Heb: L'eber
CSaaiden aus dem DiluTium. p. 97—148 i6 Tüf.). — Man-
zoni: (>li Ki hinodermi foeaill dello s< lilier ileLIc C4>llina dl
bolopna. p Mit— Iß4 ■< Tat). — Wnrnilirand: TelK-r
die AnweM'hlirii ili-^ Metisrhei; zur /l il ili r LossbililiiuK.
p, llifi- -iMii ,4 r.,!., 2 l'lj.M t. .M ;i .k (> w- k i II Tsrljer-
mak ; Uerirlit iilu r «ii'n ,Mtl<'<iri(i uf.ill lu i I itsibil/. in
Mahren, p. 1»7- --li-J ^5 Tal'., 2 Hi.I/m hii.).
— SitKwigiiberichte. Mttllieui. -natuiw. Clai-ie,
Bd. 77. Jg. 1878. Hfl. 5. 1. Abtbeilung. Wien
1878. 8". — l.eitjjeli: Die Nostorrulonien im TliuUus
der Anthoctrutwn. |i 1 1 1 4lK(l '''i»f l I u h Studien
Ober die (iiiederuiig der jUuKereu Tertiarbilduiigeu Ober-
Italien«. p.419— 4W (6 Abbild.). — DietI: UotenacInuiMn
aber die UrraniMtioD des Qehima wirbclloeer Tldere. I. Ab-
theUg. (replia]opodi!n,Tetb;i). p. 481— 633 (9 Taf.). ILAb-
tbeil«. (CruitacecD). p. Ö64-&I8 (1 Taf.). — Sioiiicb:
Beiträge zur KntiiicUaapfeadiklite der Uhaetopodea. p.M2
—644 (2 Taf.). — Beck: AiMlan daa plwHDpkniulogi-
scbeii InMituts der k. k. Wiener Univerrilit, XU. Ver-
gleichende Aiiatnmie iler Sanieu vnii Vida und Ennm.
L 545— 57!) 2 Taf.l — lli ckc: Geiteine von der llalb-
d Cliak:dir.- p. liir.» tii.'..
Bd. 78. Jg. 1878. llft. 1 — 5. I. Ab-
tbeilung. Wien 1879. 8*.— Ts. bennak: DieOlimmer-
gnipne. II. Theil. p. 5— fiO. — Tanijl: Das Protoplusmn
der EM»e. .Abb. j>. r^'i iss, ^ Hnm-: Krklariin^i-Q
üIht ein!?!' bis jrt/t i;ii lit n . !it von (Kiiirmiihen anfgefassle
<irii;;nipbj»rlie imii l'm|i1, -i lif I'i'iaiN <Ur enropil'.sebi-M
Türkei, p. IS» -196. — Tuuiaschek: L'eber Uinaeiuellen
in der grotaen Zelle tAnthoidiaaueUe) daa Pallaaa daiger
Conifpre». p. 1A7— 213. — Pey ritsch: üeher PlaccMai^
Kpr \i .'.'D 243 - Heinricher: Ueber Adventir-
kiH S] I II :iii lu r Wcdelspn'ite einiger Käme. p. 249— 204. —
Mik'if ti .\rt"itfti i!>< p1!ani'pnjil>y.4ii)lo^'isclien Institiiles
der V k. Wum r l'iiivi rsit.it .\lll. i rif ifurbunien über
die Kl (•■)i-lii::i.' 'Ii r * b;iir"i.!i_i iiknrner, p. tM.'i a^M, —
Wallini r: l 'ir Kl Sil biini; ilir Si blÄiithe in drn N»5t c-
eoliiiüin bi-i Uia-ia p. 2;'4^3l«). — l''itiini;er: Kriii^jeäe
VnicTwrbnni^n über ü.v .Vrtcn der BatOrKchrn Familie diY
Hifsrlie ff Vri-i), :t. Ablh!-:. p. SOI— 978.— Stelndaehoer:
Ichthyologiscbe lieitni.T p. rl77 - K (^''Ibfl : fei»«
eiiMse neue rjiriotli(..ii!'r y 4iH IH! i ki : (iesleine
von (iriri-benlaril. 1 117 V'i'. i'sil;rnii»k MirMefo-
rik'iitaü bi'i Tii'M-hit/ n- Malii ' n |i l 'i-' i ■'•■^U —
Kraiis.4: Die Urtho|iteren-i'aiin.i Isim ii'i p. i'A !>it\. —
Ttehermak B. 8ip0ea: WeOiiiM'niL'nipi f p, ri-VV— 67».
— Hurgerstein: Abbandlunj^n de^ ptlunzenpiijafoing.
Imtitiiti'n ili r k. k. Wiener Diiivereitat. XIV. UmemcB-
ungeii übi I dic Iteziehuniicn dir X&hrstoA aurTiannpiia»
tion der l'llan/en. 2. Reihe, p. 607— fiS7,
B.I. 77. Jg. 1878. flft. 4, 5. 2. Ah-
tlieilung. Wien ltl78. 8''. - - Tlaitinger: Ueber Nilro-
buifleu. I. Abb. p. 419^ -442. — Cianiciau: l'eber daa
Verhalten einiger llarze und llarxwiuren bei der Destillation
«her Zülk^l.lMl^. III U<->tülalinii di-> Klemibar^teii über /iidi-
slaub. p. H.l~iM. - Httilh ii. Srbieder: Keber Di-
pbenule p. Iii 462. liriiss ii. Uierniniin: K eher die
bestiianiunff von LeitunimvidersiÄmlen auf eleltroii'.iui»ch«m
WegaL n. 488—470 — Puacbl' lirundzUifti der aktiniaclien
Wtenwaieorie p. 471— ßOO. — T;tppeiuer: Itebcr die Rin-
«irknni; ton »aureiii ibronnauren haJi und S,b»e!i !säun>
auf ("h<d.'vilure. p — .WS. — Kostlivy: IVr tjmln b-' und
jiüirlii he üant' d'T Ti'inpiTUtnr m l'iiri S.iiii n Sinv. p
- öftf. - id : .S(>i 11 .ili' luiiiuitii,'!' \S anifiiiit'cl in Itvauinur-
(iraden (ur\iuruudziii>iizi|;Malioueii. be/o>:rii iUHdenzwauxig-
jikfiiaa William 1848— IM>7. p. 54»— c^:«x. — v.Stnroak:
lieber baaondarc Kigcuaciiaften edoiger asiroaaaiacher In-
strumente, p. 581— 591. — Srhttler: lieber cinis« Fin'id-
ryanterbiDifungein. p Ö92— 600. — v. Zepbaruvicb; Die
Krysulltormen der ^-Hibruuipropianis&are, di's Uarium- und
di'h Klipler- rrupilinali-s. p. IMW — 618. — •>. N mar ii ;{»:
I elier die Kiuwirkuiv d>'!< .Vinmoniaks auf leatin. p (il9- b40,
~ Ilaberditzl: Keber loiitiuiiirlii lie lüi lutiaclie HotatiMUUi
und deren lieziebuiix zum l'huhenpruuip. p. 841 — 64(i, —
/Culkowskv: Ueber die ebeoiisrhe Zusanuneaaetattn» der
Diastase and der HobentralbTte. p. 647 — 664. — E.\ner:
lieber diu Ekwlrolysc des Wnüsen«. p IV>5— 4>81. — Srb'itt-
ncr: UelKi diti inner«? Ucibun« ira (ilycerin. p. liH2 tiltiS.
- Slraaser; L'eber die milileie Teinperatur vun Knnia-
muDüter. p. 703 — 728. — Wachtor: Leber djis p'aine
Voltunon a«r AIoom. p. 729-- 745. — Beika: lieber die
Bäks dta Caniam U t. J.18». p, 761— 761.— Bcbwara:
Oaker dia FarmI daa aogaa. Hipparattna. p. 7VS-76BL —
Barth: Znr Geadüebte der DioxTbenzoesinre. p. 769 772L
— Weselsky u. Benedikt: lieber Axophenole. p. 778
—782. — Igel: I'eb^'r die -simultanen Invarianten, aus Jenen
sieh die liiiiiiltuiitc dreier lenian r in vli^liseher Korinen
luiammensetzt. p. 7K1 — 8Ö4. — Marijules: Ueber Theorie
uml AnwendüDg der elcktroinagneli«clien KutationeD. p. 806
—818. — Mach: l'eber den Verlauf der FutJcenveUca in
der Kbene und im Bauma. p. 819 —838. — CiaaiclM:
Ceber den Kinflnia dca Druckes u. der TanuenMar tat dia
Spcctrcn van Dtopfaa u. Oaaia. f. BW eil.
54
Bd. 78. Jg. 187a Bit 1—6. *. Ab-
theUung. Wien 1879. 8». — BoltümaDn: Wehm
Beraerkuiigcn Uber einige I'robima der mochtm. Winno-
tbeorie. p.7 — 46. — Iloccvar: rplwr dio Integration eine»
Systems simultanfT l)iliVir<'iniiili;l<-icliutif.'rn. y. 47 53. —
HainiDOrl: Ceixa- die Kjüttfnusclmng au.s (.'blorcairiuni a.
SchON. p. W— 79. — Liebe r man ö: L'ebcr die bei der
Bmrirkuiii' von BariniiiozTdtiydrat auf Eiweissk/krper auf-
tretenden Gase. p. 80—88. — Ditgclieiner: üebcr die
ülektridtttUbcwoguni; im ßaumc und die NobilPsrben Rince.
p. 93—112. — I'tibram u. Hai)dl: Uebcr die spocifischc
ZiluKkcit der I'lüssigkcittn u. ilirc lifziphiiiiK zur rhcniisc ben
Constitution, p. 113 — lf>4. — Kantor VvW-t da» vollslan-
digf ruiit'sfil. ji. 165 — 171. — id.. I . i ir (Im voü.'itandiKe
Viereck u. das voUsUndige Kreit^iercck (Furts.). p. 172
—US. — Id.: Uabar «i» Oattoi« mrkwMgw Omdm
ilPhIM M ToThtlndlgeB B-Edtes nf dam KniM. ik 19S
—MB. — id.: Die Tkonntaigeoinetrie an der Steiner lehen
^moeydoide. p.a04— 8S3. — Weidel: Uebcr da« Berbcrin.
fbSM— 246. — Lippmann u. Strecker: Ueber das
Aoj^eoanilin. p. 247— 260. — Lippmann u.Hawlicek:
L uner du Eikotjkstt, ein Derint de* Uraonkoblesiiaraf tios.
V.961— !!6&— Grass: Bestinmungderliabu de« Kometen V.
1874 p.966— 278.— PuluJ: Ueber die Ileibimg der Dämpfe.
D.S79--811. — V. Sommsrnga: Udler disMaitculargTösiic
«eBlndlgO(. p. 812—332.— Kunerth: Pnlctiidhe Metbmle
zur numerischen Aufliisiinc titibestinmler quadratbchcr
Gleichungen in ratiunuli u /ulikn. n. 327 — ,1.37. — id.:
Numerische Auflösung (jiiaiiraii!.cli*'r CoDgruenzfu für jfdcu
cinfarfaen Modul, ji. 3A%— S4li. — Einer: L'fher die Natur
der galvaniscben Polarisation, p. 347— S96. — Wey r: UelMsr
As a>iM'«"^ «iDer Bit «Hr» f^-tp'UjiniBMif «rrrh—
BsuBeumtHMsr Ordnnng auf einäi tfegebebnitt. «.888
—SM. — Bsrsig: üebcr zirei aent iiomere CN:anursanren.
p. 879— nS. — B o s i c k y : (Jcter dis opUschcn Eigenschaften
des Rane«. j». 417— 43'J. — Spitzer: Zur Krantn'w.'i der
Camplieirrhloride. p. 433— 440. — id.: UcIht ein vou Cumpher
derivireDdee Campben u. die Sjutbeee seiner Homologen.
|k 441— 461. — Zeidler. Otbmar n. Kran«: Uebcr die
^wirlcnoff von Oxydationsmitteln auf die Kohlenwasser-
Btoffe der Reibe Cnllin. p. 462—466. — Mach u. Gruas:
Optische Untersuchnng der Fwikcnwelleo. n. 407 — 480. —
Kieme ntif: Beobjichtanpfn uhor liif elaatischc Nach-
TirkunR am Glasp. |i. 4.S1 - 4!<H. ;<kriiu[i: lieber die
Zusammeasel?.uii(? des Cinthuiiins p..'>t)5 — 52*) - id: Uebcr
OxTdationapruducte dpü CindiotiiiiS p. 627 — 635. — Oold-
■cbmldt: Ueber Idrialin. p. 63(>— 640. — Kiederist:
Ueber die Einwirlntng tod Wauer auf die Hw'irWwiillill
doogen der Alkobolradicale. p. 681— SBO. — Ifftek n.
Weltrubsky: Olior die Kormea der Fimkenmllen. p. 66!
— 6450. — tui: Uilicr das malabrisehe Kinoguunu und
eine daraas zu erhaltende neue Substanz, das Kinoin. p. 6(>1
—669. — Lippmaun u. Strecker: Uebcr Nitrucuminol
iDerivate. p.670— 674-— Exneru.üoldBchniiedt:
den Kinfluas der Temperatur auf das galvanische
igsrermögen der FlOssigkdten. p. 676— 6S6.— Lipp'
lann o. Vortmann: Ueber die VerbindaageB desKeMit
n. Nlckelchlorur mit Theerbasen. p. &9fr— 600. — Skraap
u- Vortmann: Zur Keuntniaa des Cinchonidin». p 601— 61(5.
— K iichler: Studien überdieVerblndungenaujiJiTilajiipher-
grupiip. p. 617—633. — Benedikt: Zur Kiiininiv» düs
PentabromrCKOrciiis. p. lai — 638 ~ l'riliram: tirbcr
Wasscrstoffentwirklung in der Leber u. eine Methode der
Darstellung von G&hrungsbuttecatan. 1^888 dtt— Bltctfa
Ueber Thymooiycnmiusturo. p. 647— 888. — Den«!; DÄer
Rousein's Binitrosulfnretdes Eisens, p. 660—664.— Br n n n e r :
Ueber Derirate der ToluoldisuJfosiure. p.666— «76. — Sen-
hofer: Uebcr eine neue l'henoldisulfnIsAurc u. Dihydroxyl-
bcnzolmfn().Hulfos.\iirc p.t)77— (>S4. — llabcrmann: Ueber
da» tilycyrrhizin. p. «85— 7fl9. — Hönig: Zur Kenntnis»
jap pimBI§mH,j. 704— TlOl — Lecher: Experimentelle
Beetlnunof der verlrindtuigsviraie von KobJcnsiuregas u.
Ammonial|gas zu carbaminsaur. AiHMniaiL p. 711 — 728. —
Machu. Doubra»a: Ueber die elefctriscke Durchbrechung
des Gla&e« ],. 7'2tf— 7^I'J. ~ BoItBBKItns Usbcr die B»-
zipliuno; der DifTusionsphaiionieDv zum ztreitcn HsnplaatM
der nicchanibi hon AVirmciheorie. p. 733—763. — Gegen -
bauer; Zur Tlii iirii- ii>r tuLM-banischen Qiiadraturcu p TG9
— 77ä. — Margules: Ik'merlrang tu den ülef&n'&chen
Omndronuinderüaelncodjmamilc. p.778—78& — Kantor:
Ueber den Zusammenliang Ton n beliebigen Geraden in der
Ebene. II. p, 789—796. — id.: Ueber das volbUndigc Fünf-
»cit und einige dabei auftretende Curvenreihen. p. 797 — 823.
— Hann: Zar Mptwiroloifie ilcr .Mpcnsipfrl it 82!)— S66.
— Ci a tn i ei au : l'i lipr Ji-n Kiiitlii-^-s <iiT hie iiini der
'rpriiperattir an! die Spei.txcu von I'umplVu u. Gasta. p. y67
— bmi. Weyr: Ueber die .\bliiliiuiig einer liauiiteurve
vierler Ordnung mit einem Doppelpunkte aul einem Kegel-
schnitt. p.äBl— 896. — Ilandl: No4is oiier einen «■f*HiiB
Apparat zur Erhaltung eines oonstanten OsadrudEeL p. 808
— yub. — Kantor: Metrische Formeln fOr das KegclKlinitt-
büM'hel tiiil vier rc-elleii (frundpunktcn. p. 906 — 915. —
Iloletscliok: IJalmbcstimmung des sechsten Kometen v.J.
1874. p. 91t)-l>34. KIcmeuCic: Beitrai; zur Keuntniss
inneren Beihung im Eisen, p, 036—942. — Stefan:
Ddjer die Digueion dar FlOMteitekaii. L Dsber die optischen
Beohachtnngsnietlioden. p. 967—976. — Zelbr: Baha-
hestimmiing de» dritten Kometen v.J. 1877. p. 976— 984. —
Lantr: Keue BeobachtunKfln an tonenden Luttsilulea p, 988
— 9fti». — Janovskv: Ueber einipo chemi.'irhp Ckinstantcn.
p. 1(X>4— 1012. — Kuhnert; L'ilier die Li:ibii Ji.i rUiu/ten
(163) Hilda p. 1013— 1(M2. — Peschka: laementarer
Beweis des PoUkelKlNl IMuHMiliKiMi dMAMWitrli.
p. 1043—1055.
Bd. 79. Jg. 1879. Hit 1—». S. Ab-
theilung. Wien 1879. 8". — Hering: Beitrftge «or
allgemeinen Nerven- u. Muskclphrsiologie. 1. Mittheilung:
Uebcr dirccto MuskelreizunR durch den Muskelstrom p 7
—32. 11. Mittheilang : Uelier die Methoden zur üntenii:. hun:;
der polaren Wirinuigen des elektrischen Strome« im gucr-
MhM. f. 887—262. — T. Baach: Ueber die
iT(» Beilen durch daa Hers, p.37— 76. — Häver:
zur Physiologie des Uerzena und der Ttliilgewil»
YL Abb. Uebcr die Krsrheinungen im Kreislauimsnl*
nach zeitweiliger Vcrschliesaung der Aorta, p. 87 — 133. —
Höring: Uebcr Muskelgcriiuscbe des Auges, p. 137— 154. —
Klemensiewicz: Ueber lunir.iire Usur der (luergeBtreiflen
Muskelfasern, p. 163 — 170 il 'l'ai i. - Uauger: Die Mus-
culatur der ExtremitAteu des Drang als Gnindlage einer
vergleichcad-myok>giachen Untennchiug. p. 177— 89861 TsU,
— Itrocke: Dober den Zaatmncnhaiqr svitC&eD der ii«i>
wUlii;en Knui]f.'iruns der Ode und dem Rntstebcn sogenannter
Myeliiifornirn p. 2111-278. — Briggs: Notiz über die Be>
dcutiin;.' des Ligamentum iridis pectinaUirn. p, 234—288. —
11 i e J !• r m a II n : Beitrige zur allgemeinen Nerven- ii MiLskel-
ihysiulogic. III. Mittheitung: Ueber die polaren Wirku
I Stromes im' entnervten MnlinL pi-J
(Fortsetzung folgt)
Bi» L und 3. Al)haiidlimg -ran Band 41,
Pars n dn Im Iota;
JL Oreeff: Die Kchinren fOtph^ta armala). 21 Vi Bogi
Text n. 9 chromolithographisehe Tafela. (Fi«i»
» Bmk.)
l.Ai0lph: Uebcr IriTOrtpnflüf;?!. 10 Bog. Tcit u.
6 tbeils litliographirte, tiieilB pliotographiache
TMta. (Ftafa 8 Bmk.)
sind erschienen nnd durch die Bachhandlong TOB
Wilh. EagelmanB in Leipsig la
McMcUoMtB lUlk M. April ISMI.
Bntkfua,
Digitized by Google
NUNQUAM
onosus.
LEOPOLDINA
AUTUCHES OBOAK
DES
KAISERLICHEN LEOPOLDINO-CAROLINTSOHEN DBÜTSCHEJS AKADEMIE
DER NATUR FORSCHER
IIEIUl'SGEGEÜEN LUTEA MITWIRKUNG DER bEKTIONSVORSTÄNDK VON DEM PR.VblDi-Js 1J-;N
Dr. O. H. gtiftMn«*-
£alle a. 8. Heft XTL — ^r. 9—10. Ilai im
lakaltt AatUcks Mittheilnnjen: Ereebniss der Wahl j« emf><i Varstan<IsmitRlip<l(!H der Fachsektionen fDr wtssen-
mluMfht Mcliciii. Cbmic and Uütaiiik. — SrlinitHMi des Herrn I'rof. I*r. A Mickaclig. — Verftudcrungen
im Perwiuilbpstaiäilo dfr Akadcmip — lipitrA..'f" tut Kasse der Akademie. — .Tohiinn Caspar Sattlirr t — Kriist
Heilnuth von KitM nwtttcr t — TlioiHiur ILirtit,' r. - Sonslij?« Milthi'iluuKcii; Kinf;c«aiiirC'ne Srhriftcn.
— fin,1-i.' lir-rli,'- -■■]■■'.:■■.■ olr,in:: i> :v,. l':lii\ii:!n .Irr !■: n In'-, 'i r M'i[(lr, — f'if ■:> im,! Ab-
: .: ■ ' I I : ' 'i I . :-. ^ - , ,i. .: ' . i I . I " ' - " I , ' ' , Acta.
Amüielie Mittheilungeii.
Srgtlndni d«r ¥alil je dnoB TentaodB-lDte^ifld« dir IMhaektiimeii ftr wineuohaftlioln
Uadldn, Ohanie und Botanik.
Die nnter dam 1. Dwcmbor 1879 (vtrgl. Loop. XV, p. 177) eingeleiteten, nnter dem 25. Mllrz 1880
(vergl. Leop. XYl, p. 60) mit dem £odt«rmiii des 20. Mai o. MUgeiobriebeoen Wahlen je ein« Vontandt-
HMf^Mw d» PWahetlrtioaea ftr wlmtmAMUb» iMMa» Oh— ii Mid Bittift Um auh dia ymdm
E'Trn Nr.fnr Jattumtli Gustav Kraksnbcrf in Hrih ft, d. 8nb hb S8. Mh 1880 nlgieiMninDn
TrotokuU folgende« Ergebniw gehabt:
Ton du 64 TMIiidMiMni, «ddw s. Z. dte Sdtlian fto ■hwmiilwmym MadUn Uldn. Iwttaa 47
ikre BUnunzettel recbtseitig eingesandt, von denen
46 auf Hamt CMMimaD Bath Dr. Max von Fettenkofer, Pntenar ao der DniTerait&t in itonchea,
1 B^fTTuww ffülmliimii MtdkilWllfrth rtr Ttn Jolph Vt>nl>«>w, PwfcM»«» darPuiwerriUifaiBiiiii,
gtiUlm «ind.
Vom den 25 Thcilnohraprn, an» welchen «. Z. die Sektion für ClK inie Viesteht, itimmten
10 für Herrn Geheimen Kcgieruugorath Ur. Hans Heinricli Laudolt, Professor der GiHai#
an der Undwirtheohaftlichen Ldmiwtalt b Berliii,
1 för Ham Qahaima Rath Or. Bnnaaa, PioC—ar an der UÜTanitSt in UeäaDiacg.
Leop. XVI. »
Digitlzcü by Google
66
Von den 63 gegenw&rtigen TbdbibMn dir Saktt« flir Botenik bdMli «tek M Mt dar WtU
iMtWIigt, von deren »bgc^benen Stiamtm
22 auf Henv Dr. A. W. Eichler, Profeeeor aa der .üniTmitit in Beriin,
21 auf Herrn Geheimes Medicinalrath Professor Dr. R, Oftpptrt in BlMbM,
ft auf li«RB PnüiaMr Sr. E. 8(r*abargar in /ana,
8 aaf Harn Prafawor Dr. O. Kraai fai Halla,
1 auf Herrn Professor Dr. H. Leitgeb in Gras,
1 anf Herrn Hofrath Profeeeor Dr. J. tob Saclia in WOnbnrg,
1 aaf Ami Pmhaor Dr. M. Willlcoom in Snridmnr M Fnff
j^iftHan nnd.
In allen drei Fällen bat mehr ali das onch § 30 der Statotco rota 1. Hai 1873 auanisbanda
ein Dritttheil der Berechtigten an der Abatimmung Theil genommen. Da jedoch die vorgeachiidiene ahiahita
Majoriti^, in latsteran FkU« 28 von 54 Stimmen, keinem der genannten ^Iitglioder der botfsiKhen
.SaküiiB wnioht iit, m wird gamlM Aliaats 7 daa § 80 ^a ang«q\Wi^ nriadiai) den hfUf» Batfan, waldia
■fia ■Jitwi StiuiiMi ecliidtan, mithin zwiMlwn
Bann rrofcssor Dr. Eichler in fi«rlih und
Hann GabeioMn Medidnnbath Flrofen9r Dr. GAppert in Breahra,
iMifliwaodig und waidan ni dam Ende die betrefbndan StiuBHttd wiadai'um vataandt waidao.
Die beiden erwtblten Vür^tiinili'Uiitglii.Mli'r für iri n »mianlinlllinliy Uedicin und. Chemie, Qprr Dr^
TB» Pettankofar und Herr Dr. Landoit, haben die Wahl aagaaommen and entreckt sksh die Amtadaaar bi»
nm S6. Mai 1880.
HnlU n. &, daa 86, lU 1880. Dr. H, KlipllWli^
Der Empfänger der Cothenius-MedaiUe,
Barr ProfaMor Dr. A. Miohaelis in Karlsruhe, hat an daa Priaidenten das iblgenda Sahiaiban gerichtet,
araloha* Idarinnli aar Kenntniaa der Akademie gebradit wird:
Hochgeehrter Uerrl
Ifit ebeoaoriel T^eberr^cboi^ ala Freud« fai^ba Ich «na Ou^an geahttan.Si^raibpn ypa_S4. U.
erselken, dass mir von der KaieerKclMO Laopoldiniaeb-CaroliniMhcn Deutachcn Akademie die Cothenius-
MedaiUe Terlieben worden ist. Dieaa lidha Anawiiobming aeitena oniarer iltaatam deataehen Akadamia
nad die groaae AnerkenDong meiner Arbaüao, die dadorch aettaae meiner Fad^ganoanen dnreh den
Vorstand der chemifohi-n iSpcti.ii! atisgusjiroclien , ist bLinalu- ein zu grosser Lohn für meine geringen
Verdienste . und verpflichtet mich, za lebhaften; Dank gegen djf Ak»yiam|a nnd den Vorstand d^
chaniaahan Baivtlaai. Dia Varleihnng wird mir ein naner Bpami an aoargiaaliair Ailwft aein, um nir
wirklich, wie die hohe Akademie tDir j'ft/t schon zu?*clircibt , bi-'dt'utcndr Vorciif'nFt"! um di^ i'^nrt-
Sfltti^ nteinfif Vi«aei>p||i;baft| ^ e^i^n^^en., Indem, ich noch Ihnen pori>üniich f|xr I|ife ü^undlichen
V^tMifhn t^fbm. V»^. iMti »m^f «fS*!!«.*'!».
^ HocbachtBnyTOll und ergebenst
Barm Frofewor H. Knoblf^nch Dr. A. Micbaelia.
in'Odla. '
Tirtodiniiigeii Im PsnenaltwtuAe da Akademis.
\eu aufrenonini^nefi Hitflied:
Kr, 8878. Abb llai.1880: Herr Dr. Wilhalm tüMu, FroüBaaor dar Botanik «a der Unitanitit in iDbinfn.
" ' — Dritter Adjnihtcnkreia. — Faefaaektiao (i) fttr Bataalli.
Gestorbene litflieder:
An 9. Jnli 1878: Herr Dr. Carl BnrttaolMUu DuunOarAnttaM, Ckinrtgalaliitar dar Botaaik n Toai^.
AaJjfpaeauaAn an. 3. Ajigpsi 1888) cqgn. Dalaalnnpinik
Am 87. Hin 1880: Hm Dr. Hiala Xahiam AidanM^ Prafcainr. dar 9a«nnifc. in Staakholn. AnfimunaMi
afB ». JTaanv 1857; eoga. WiliatrOn.
Digitized by Google
67
Am 22. Mal 1860: He^ Dr. Jolium Kepomok von SingMii, k. b. G«hiiioirtth und Obernipdicinalrikthr
Profenor der Pathologie und Therapie an Ute UuifMAit la MOocb«!!. Aur^euuinmon daü
28. Novamber 1626; eogn. W. Hianiltaii L Br. H. KiWWWtfli.
Kai 6» MBO. Von Hm. Froreasor Dr. W. PfpfT^-r in Tabingen Eintrittsgeld ikAUfiBg. d. Jahresbeiträge M) —
«■ 21. II n 11 Geh. Hofrath ProfpRsnr Dr. C Ocgonbaur in Heidelberg Jahreabeitrige fttr
1880, 1881 und 18 —
n 26. w n n IMnotor Br. i. Scfaaaiiaa in Jena Jahreabeitrag ttx 1880 6 —
w 28. w n n Ock. Bcf^Jbth Vnbmm Dr. f. wa EmnMb in Pafpehdocf desgl. f&r 1880 e —
Dt. H. KBOklMMh.
Johann Caspar Sattler,*)
iltester Sobn roa Wilbelm Sattler, dem Stifter dieser reichbegtttaftian and hoohaiigeaehen«D Familie, nnd
Frau Oatbarin« geb. Geyger, wurde n Sebweinftirt am 27. August 1810 gefaoMB. Nachdem er die bödeo
Lateinklassen und die höhere Bürgerschule seiner Vaterstadt besucht, trat er zunicbat Jm Mve 1825 in das
Tttarliohe FarbangiachAft n Sabwainfiixt ein nnd bagab aiab 1887 naoh ficrÜB» wo er aa dar docUgaa
Umvanitit Torfci«BBCo Aber Gheaw bftta, aad im Jahn 1828 aaaib Wien, wo «r am iwlyteehmBdMB Li>
sUtute auaser mit der Chemie sich noch hauptatUshlich mit Mineralogie, Geologie und Technologie besch<igte.
Im Jahre 1839 kehrte er in aana Hehnath zorOck aad ontanahm ia daa folgaadaa Jaluaa grSaaara
iaabBwaJwu amdi aaeh Fraakraidi und England, auf walohea er sieh weiter aaibOdeto. 1886, aadi
Verheirathung mit der Tuehter des Kreis- nnd StadtgtrithtBnithB .StüUu in Schwuinfurt , Su-sanne Amalie
Haniiatta, flbamabm Sattler die Mitlas tnng der dortigen Zuckerfabrik) aeit 1844 ftthrte er die ansgadahntaa
vMsrtieiieB GaaolAfte gnaaiaiam adt aBiaea BrBdara Wilhelm aad Oirl wailer. Aagangt danft aiaen im
.laljre IH ifl in OfTriilj.ich gphaltenpn Vortrag von Joh.'inn! s IdingL-. bettioiUglo er fcicli eii'riir an den diiümliKi-a
religiösen Hefonubcstrebungeo und trat der 1849 in äcbweinfurt gegründeten freien Gemeinde bd, die ihn
iB ihrem Tontaade erwlMte. naadba wurde apKtar (1862) toh dar Bagiann« aaUpUat und Sattler log
sich seitdem auf qpinp ursprüngliche Berufstbättgkeit zurück. Mit ungemeinem Flcias und vieltm VcT.stiinrlriss
pflegte nnd vermehrta er von da ab die bereite Ton seiner Mntter auf ScUms Mainberg angelegten äamm-
auf und schrieb .irino nigfr.rn Erlebnisse nieder Er vo!lfii>irtp AIIps dies auf die kunütvnllqtp WpIso.
m Buch aebrieb er auf Pergaatentblätter mit zierlicher Fracturschril't, künsUerisoh onagduhrton Initialen,
BOdara an addatara nik AküHmb Bat^A, mit d» aiaBl d« MBaah ada MaatbiHh malte.
Drn FriPflpn. welchen Jens Sattler, denn so wurde er frpwcihnUoh genannt^ in der religiöBon Hr wp;nin^
mcht ianü, busuEs er in bubem Grade in dem GiCick seiner Familie, an der Seite einer treuen, versu-mdiiing-
▼ollea Oattio, im Kreise trefflicher Kinder. Um daa gesellige Leben aeiner Vaterstadt hat er »ich durch
Gründung des Gesangvereines liederkranz (1833), um die Förderung dee sfiddentschen Handels und Gewerbes
durah Vertretung ihrer Interessen auf den deutschen Uandelstagen, Weltausstellungen u. s. w. allgemein an-
arinante Yerdieaite erworben. Von König Ludwig II. wurde ihm daa Bitterkrens des Michaelorden« verliehen.
Ab begciiterter AnhlUiger der Alterthoaalnmde nnd der NatwrwiHenaobaften, tOx welche er ateta
eiae rega Thitigkeit entlkltete, war Jens Sattler laagjihriges AnawhnaaBdtglied daa Genaaaiaehea Maeaama
ia Nürnberg und iieit dem 1. Jaaaar 1866, OQga. ma Hahanat, Ifit^iad dar g-»M-anii™ LaopoMiaiBofap
flaraHaianhan Beotachea Ahadwala
Zeit seinee Lebens war Uua daa angawMmlieha R&atigMk and OalrteaMnho aigaa. Baik Idtta daa
Jahres 1879 aber empfand derselbe eiue Abaabnie seiner Kräfte; im Decenilier wurde er
Tenchied sanft am 19. Januar 1880 im Alter tob 68 Jahres, in weiteataa Kreiaea batranart.
Emst HeUnmtli tod nesemretter**)
wurde am 5. November 1820 zu Dresden geboren als einziger Sohn des Hauptmanns von Eieaenwetter.
Seiae Schulbildung erhielt er auf dem Gjamaiinm in Bautsea. Nach beataadenar Maturitttaprfifiuig baa^
• Vcr-jl. Ler.pohlina XVI, IR-^O. p 34.
") vpr^'i. i.t."i,K,idi:ui .\M. i^-Mi, ,1. 34. — Nadi frenodlicbeD MHtfaaOaagea ta Harm TL Kiraeh,
am soolugischen Museum in Dresden, M. A. N. 9*
.i;ju,^ jcl by Google
«8
«r im Jaln« 1840 dh Uahranftll Utp^, wo w Ui na Mira 1848 4b IMto ata^rte. VmA voUndatM
UnivprBitntt.-itudifn widmet« er »ich dem Ver«altungBdien«te und wurde im Jahre 1849 ak Rofercadar bei
dar KroiMÜrectioD sa Brataen, ififtter in &hiilicli«n Stellungen bei den glaicken Behörden in Dresden und
Ldprif wgwtallt. fin hkn 1864 worda «r nm Basianagmtil M te KnMiNriko t« Lrfpriff sdt tei
AtiftracTB als Commiasar für die Angelegenheiten der „Leipdf^er Zeitung''', 1856 «1? Rcgiorungarsth bei der
Krttiiidirection zu Bantaeen enuuint, welche Stellung er bis so seiner Berufung nach l>reedeu in da« Küniglicbe
IBairtutaiB im Iumcb ab GabataMr Bai^mmcHaA In Jahra 1871 balMdala.
Schon während iPitier Gymnasialzeit beschiiftig+e firVi v KifSPnwftter mit VorücLie mit dem Studinm
der Entomologie, nameiiUicb mit den Scbmetterliageo. NVuiirend aeines btudicnauiuuthaitcs iu Leipzig T«iirde
«r atamdSA durch Profeisor Dr. Koom und Dr. Rodolph SacHss« der Coleopterologie vorzugsweise zugeführt.
Auch hatte er daaelbst in dem nachmaligen Profemor der Entomologie an der Universit&t Berlin, Dr. med.
Harm. Schaum einen bezflglich naturwissenschaftlicher Studien gleichgesinnten Freund gewonnea, mit dem er
Vk an Sehanm'a Tode unautsgesetzt im rtigsteu Verkehr blieb. Aua dieser Zeit daüren auch Kieaenwetter's
«rat« ootomoloigiMhe Arbeiten, dia aoh aehr bald bei den voraüglinhatan AotoritAteo diecer Wiiwwiwhaft dnich ihr«
GrOndlichlceit nnd Klarheit aUgomeiim Anerkennung erwarben. Diaae Liabe aar Entomologie war aa auoh,
die y. Kieaenwetter au Beinen Baiaaa nach Griechenland (ISSS). an den Honte Rosa (1861) und naoh Spanien
(1860) veranlassten, von dsoan er ninhea, jetet aum Tbail In dia badaatmidatan Sammlongan fioropa'a dnrBh
Tanidi fibergegangenea Matarlal aniildhradito, mlefaaa er andi tut dnrebaoa adbat wiiasnaolialMfaii baaiMlata.
V. Kiesenwetter wurde von Allen, die ihm im gesellschalUiehen I>ibon oder im wissenschaftUchen
Verkehre nahe tiatan, aainer TortreffUahen Charakteraigenaohaften wagen hochgeachitat. ünparteilichlreit und
slreuga OaNoMi^kiit wann GrundxBga sainea Oharaktcfa, dia aodi in aainso Ariielien, so baiipblaweiaa bai
Viiitilirung noamdatoriKher Fragen, mit welchen er pich mit Vorliebe beschäftigte, üburiill henortraten.
Wiederholt em|llng ar wegen der bei tolohem Untersuchungen gewoonensD Besoltate vom In- und Auslände
anerkaoaende ZnadnMaB nnd Aasialalmuugeii. Seiner unennOdHdien Oeduld und Ansdaoer bai üiitecsttttaang
wisHccsrliiftlicher Arbeiten hftWn sich viiii jiini^f'rt! Entomologen zu erfreuen gehabt; aaiae slgaaen muster-
haften Arbeiten sind Vielen ein nachahmeuswerthes Vorbild geworden. In seinan Yortrigan war jedes Wort
gawogan, diai OadaakauNOM logisoh gaordoal, dar Inhalt ftmslnd and goistrsiA.
In die T^opoldinigch-Caroliniüche Akademie wurde von KipBenivtttrr nm 10. Februar 1866, cogn.
Fabhciua, als Jlitgtied aofgenonunen. Er gehörte ansaerdem den eniumulogischcu Vereinen an Stettin und
Bariin, dam latatam arft dam 18. FaWhar 1888 ala EbrwHgBed an; larnar war ar URgüad dar adiwaba-
riirhen enforaologisrhen Gesellschaft , der naturforschenden Gesellschaft zu 1/pipzig, der natnrfnrschenden
Geseliiickatt der Wetterau und des Harze«, der natnrforaehenden Geaellachaft Isis zu Bautzen, dar Sociste
Llimlanna an Lyan, aowia dar Society entomologiqae de Fkanea an Paria. In db OsaiIhBliaft für Nstorinuda
Isis, »owie in den Verein für Erdkunde in Dresden wtirde er nach seiner üebersiedelung dahin 1871 als
Hitglied anfgenommen, und war es gewiss ein Zeichen aiigcmeiuer Anerkennung seiner anregenden wiMen-
Bchaftlichcn Thätigkcit, dass er fast ununterbrochen bis xa seinem am 18. ilHn 1880 erfolgtsa Tode 0n
Folga ainca HenleidenB) dem Gesammt^ oder wenigstens einem Sektionsvorstande beider Gesellschaften angehörte.
Zu den Insaeren Anerkennungen, welche von Kieaenwetter's ausgeaeichneten I.«istnngen zu Theil
wurden, gehören auch die Verleihungen des Bitterkreuzee L Claase vom aftchsischcn Verdianstardan, daa
praoaaiBataan Knmauwdana UL Clasaa, d«a pnaasischen KraasnaiidaBa nüt rathan Knna im wrim» FaUa,
■awb daa Bütadanaea des flatamleirfaeben Framt-J o^eplw-Ordens.
VeneicliBls& wlsaeuMchiüiliclier Arbeiten ton Klesenwetter's.
1. Uabar dm (^fymiitm ttmptilm 8tDrm. Statt, ent Zeit. 18M.
2. Beitrige zur Monographie Tom SUerocrna. Germar'» Zeit. Eot. 1848 ud 1846.
8. Uebar einige Hyrmaeophilen. Statt, ent. Zeit. 1843.
4. Dia StaphjrUnon'Fanna yod Leip^ Umgegend. Statt, ent Zdt. 1844.
5. EntoniülügiEche Notizen. Stett. eut. Ztit. 1845.
6. Ueber den der Waincultor sohttdlicheu ROseelkäfer. Allg. deutsche natnrh. Zeit. 1848.
'7. Sb Anfhapliagan. Statt aat Zdt 1848.
8. Fjni^T- in ili-n letzten Jahren in Sacli i-n a!> schädlich br-ohachti ^c Tnüecten. Allg. deutsclie naturh. Zeit. IS.JT,
9. Eine eutomologiacfae Excursiou im Uie«engebirge im Juli 1846 ^mit F. Märkel). Stett. ent. Zeit. 1046 u. 47.
69
10. JMm dw «uteoMkigiiidw Vuam im Um^bung <lea Qbdman. Allgmi. dantseiM Mtnrh. Zeit 1847,
p. 420-427.
11. Das BMMOgebirg« in aotomologiaelier BMiehiiiig. Ebaods, p. 161 — 164.
IS. Bnidit «W dne antamologiMha Ekouiian in dii KimtliiMr Alpa 184T. Statt. öiL Ztit 1M8.
13. Vencicbnias der im Königreich Sachsen vr>rkonimf!nd<>n Sphexartigen losecten. Stett. ent. Zait, IMS.
14. Dia aeoe (Edit. in) liaarbaitaag de« KaUloga «uropäiwrher KAfer. Statt, ent. Zait. 1849.
15. BrteMologfadha fikiafe «bar «ina Raiaa in das aAdBoba RiobeiA, daa ÜBBtimt md die ^ywli».
Statt, aat, Zeit. 1849.
16. MoDographiaoba BaTiHoo der Oattung Ujfdrtm». LioDaM antom. 1849.
17. 80 OiagäoaaB mibaaehrlabanar odar wan^ MttBntor aaropliailMr XlAr. Statt, «ak Zrfk 1880.
■ 18. bnm^nttion de« CoU-opt^ron trnivr'"; il!in<; Ic mi li de la Franea «t an (hteloglW. AhmL tOO. aafeOOl. fr. 1881«
18. Raviaioii der Kifergattung U^ttrottrut. Linn. est. 1661.
90. Nafadoir von Kanw. Statt, ant Zatt. 1851.
21. BcitrSge zu einer Monogrupliio der Multhincn. Linn, ent. 1852.
S2. Naturgeschichte der Inaecten DeatsclilAndä. Berlin, b«i NicoUi. 4 Tom. 1857— 8L
55. PhysiognomiBdie BetrachtBiig 6iBig«r IbaaatanftannaD. Bari. ani. Zatt. 1887.
S4. Bamerkungen ttbar Lacordair«'« Baprestidaii^yateni. B«rl. eut Zint. 1857.
Sö. CWurop» noMda, in grosaen Schwärmen beobaohtat. Berl ani. Zeit. 1857.
56. CWofM nnt'a)/a n. sp. Barl. ent. Zeit. 1858.
S7i Badtenbaober't Fauna auatiiaca, varj^icban mit Falrmaire und Labonlbine, Faane entoaoL firanQ., qad
Speyer, Geograph. Terbraitnng der Sehmetterling« Dentachlanda. B«rL aot. Zait. 1858 v. 188S>
26. Recenaion \ud: Candtee, Monographie de^ Eiateridca, iind Calwer 's KiftriNuh. Bari. «Bt. Zrit. 1888.
39. Beiträge zur Kifar&ni» Grieebanlaads. Bari, aat Zait 1868—84.
80. SynonrnuBcha Baaierkungen. BarL ant. Zait. 1859 n. 1880.
31. Ueber die Fftunn von Kagaz. Berl. ent. Zeit. 1859.
83. Sur la nomencUtare eotomologiqn«. Aimal. soa. ent. fr. 1859.
88. Uabar dia Diauaii daa Hynsattaa. BarL ant. Zait* 1880.
34. Maiküf.-r ah DUu;srmitte1 ; Ix-pidoptera : Moriti* SmuSaag, Bari. ant. Zait. 1860.
85. Mirkela Kekrolog. Berl. ent. Zeit. 1860.
88. Baaaorian too: HafaMnan, Scbmetlarllnge DantaeblMd»; Fandiw, AUridaa; MdMat, BoatriOM;
Jacqurliu Danl, OiuMraa; Maluuit, OlpoMalaa ZI; Ituama, Beiaämr. Oblaopt Bari, «nt
Zeit. 1860.
87. BMaantioB s« ai^at da h iwtiea da K. Jungn*. intilaMa: Ba k nmmafhtwra «ntOBokgiqiia, et da
qiieliiui'S rumarque!« df M. Reiche. Annal. soc, ent. fr. 1880.
88- Lebensweiso Ton Mttopitu mieratorim* f. BerL ent. Zeit. 1861.
8». Etea artanoioBladw Ennraiaa in da« WaUa ud neli düa Mrata Bon ni SouMr 1881. Bari. «0«.
Zeit. 1861.
40. Pkytoeda Cotta, vtrguia, LepUtra bmgnata. B«ri. cut. Zeit. 1(161.
41. Cäna aatomciogMeba AlpanNBomiaa Somier 1862. B<:rl. ent. Zeit. 1868.
4S. BaitrHp«- Kf-nntni-n- ricr ztir Uatagattnog homira Mnls. gehöranden CV*f«/a-Arten. BerL ent. Zait. 1888.
48. Waitero Beitrüge zur KenutniiB dv aoropftischen Malthnnden. Berl. ent. Zeit. 186S.
44 Uabar ainige ( WAarw-Aitaii mit Beoehnng anf Molrant'« MoUipvnnet. Berl. ent. Zait. 1888.
45. Icooographiaoher Beitrag aar Kenntnisa der Daadüiden. Barl. ent. Zeit. 1863.
46. Kine entomologisehe Ezenrsion in Krain nnd dam KOatanlande. Bari. ant. Zait. 1884..
47. >'Mie Arten der Gattung jM»dtimü nnd Dat^itti. Berl. ent. Zeit 1884.
48. Zar syatcmatiacben StaHaiig von JtytenK. Bari, ent Zeit. 1865.
49. Sine entomalagiaeha Emmioa aarii SpaaiaD in Soauaar 1868. Bari, ant Zait 1885.
60. Nekrolog von fnL Dr. Schaum. Berl. ent. Zeit 1865.
51. Kotiaa ntookgiqoa aar I» via at laa tiaTanx dn dooteur H. fiduuim. AnnaL aoe. ant. fr. 1866.
. SS. Baitxtge cur Ktfinrfknna Spaniens. BarL ent. Zait 1888.
63. Pkyllohiu» leuttlhrit. Tachiwi* ehtigtitiu etc. BerL ent. Zait 1868.
»4. Debar JPUmm toaretüoUü Stonn. BerL aot. Zeit 1867.
Digitizcd by Google
70
06. Üebeir die Dujten-Oftttong JMkhotoma. Berl. ent. Z«it, 1867. .
56. &ilamik||iMht BdMge nr BcartheOmig te OKwiBtcliai Lebe von 4«r BaUMnmg ttr Aatm. BwL.
ent. Zfit. 1867 u, 1873.
•7. Hodi ein Wort über die Gattuog Bytunm. Bwl. ent. Zoit. 1868.
66. Baridit ttlwr 49. Tenammliutg der deutschen Naturforscher and Aerste in Dresden. Berl. cot. Zail. 166&«
59. Eine Ezcursion rnrh äpT Babia Oora uud in das Tatragebirge. Btfl. eot. Zait. 1666.
60. üeber die Fauua ballica von G. Seidlitz. Berl. ent. Zeit. 1872.
61. HeriMon der Gattung Ora//u*. Berl. ent. Zeit. 1872.
62. Bericht Aber die NaturforBcb«t<Venunmliing in Leipag. Berl. ent. Zeit. 1873.
63. Revision der mropäitchen Arten der Gattung XaHMn. Bari. ent. ttÜL 1872 o. 1874.
64. Rennon dar Ofateliden-Gattnng Podonta. Berl. ent. Zeit. 1873.
65. Bemerkungen wu BearMtong der Luptnu-Äriea in der Mooograpiiie dea 6«ü«rucüU* von Joennie.
Berl. eot. Zeit 1878.
66. Zwei neue 4fi%«to*.Arten. BerL ent Zeit. 1873.
67. Baadmümig «faN ttonstraeen Viifmii. Barl ent. Zeit. 1878.
68. Zur BoMiulMiir d«or CiTptooetihiUiB. Bari, ant Zeit 1874.
69. Bb Xaluodermen Japan OMh den EkfebuiiM dar fiMnuhnig das Ban Q. Lewia 1869—71. BtiL.
ent. Zeit. 1874.
70. Di* dentacbcn Arten dar HydrophiBdeii^ttiiiig Aitimnitm. Bari. ent. Zeit. 1875.
71. Die Arten (fer Gattung Ämp]u» von KieRiü.wt tf n un l Kirsch. Berl. ent. Zeit. 1876.
72. Die Kftferfettoa der Aockleod-Inaeln von Kieaeuwetter und Kirsch. Berl. ent. 2<eit. 1877.
78. Db 49. ynnumSamf dentaehar ICatnrfiw scher nnd Aante in Hamlnirg. Bari. ant. ZeÜ 1877.
74. HetnrgMcliiclite Jer Insectrn Pf-n1schlnnrls. V. Bd , I. .ATit.Wg, Berlin, T>pi Nicolai, 1877.
76. Beoerkungen über den Cataiog. coleopt. Luropee von Stein und Weise. Berl. ent, Zeit. 1878.
76. Baitrtfa,*ar Kanalaiaa dar kankaataeluo KÜMbun in dan FnmiliaB Bttfnäii., Bmmtii., MakrU^
Mahcodfrm.. Tfnehrionid. und Crramhifcii. aite. Banmgqg. TCO Sahnaidar n. Leder. Brinn 1879.
77. Neoer Anuirk&fer. BerL ent Zeit. 1879.
78. üatar Bujfnäll, m Ammr. Bari. ani. Zeit 1679.
79. Nomcnclatorischee. Berl. ent. Zeit. 1879.
80. Coleopt. Japoniae collect« a Dom. Lewia. Barl. ent. Zuit 1879.
Theodor liarUs,*}
Sohn dea verdienten, am 2. Fsbraar 1887 nn Berlin feialortienan Königlich preuaaiialian (MiarwLandfanlkiaiBtan
Qeorg Ludwig Hurtig, wurde um 31. Fcbruai- 1805 zu Dillunburg geboren, woüelbstt Jamals sein Vat«r als
I^ndforstmeister im Dienste dee Forsten von Kaasaa-Qnuiien eine Piivetforstaoiiale ernoktet h»tte, «la deren
heivwiiegvodate I^elirluraft daneibe wirktm Beine AnabiUtn^ erUelt' Bbct^gf der aieh g^eicIifUla dam Voral*
fache widmete, iu Btilin, wohin sein Vater im Jahns 1811 btrufun wurde. 1831 «Tirdn er Regiomugs-
Bnhrendar in Foteditm uud hebilitirte sieb bald darauf als Dooent der Foratwiaeanschatton an der Univenitftt
in Bariin, na weiehar er 1888 nun rtoibaar «annt wnidn. In Ure 1888 ftlsta ar nnfeir PdMrdainng
snsi Fünstrath einem Rufe als Professor der FontsriHanadiaft Mt das Collegium Carolinuni in Brannschweig.
Hier erö&ete neb ibm da reicbee Feld outaibriimaDdar Thltlfbiiit. Die in den letatao Jahrsehnten ia Braun-
aalnaig banagaUdataa FbaBOnnitaB Tardankan nmn graaaan Thdla ihn wiaannaabnftllBha BIdne dam ünlar»
ridite nnd den Vorträgen des Versforbenpn Sein Ituf als Kcnnnr des Forstwpspns und der damit verwandten
Wissensch aiten reichte bald weit hinaus tti>er die Uruuxun smneB unmittelbaren Wirltungski-eises. Nelwn seinem
Lalmanto «wBnlig ]B||^ dar HanoiHiAan Kammer, der IMweBoB der Fbrataa nnd dar ForatnwMHlngBntM.
Commi.'iFinn. licftnnderps Verdienst prwarb sirb dr-rselhR nm h dnreh Anlpgung eine» bald in weiteren Kreisen
bekannt geworduueu ii'orstgarteuis in dum Forst«rte iiuchiionit bei Hiddagshauscn. Als in duu letzten Jahren
dar Bemdi daa Oollaglnn OmBaam Saitena der FanOiefliiaanan nähr And aiaiir ahnhm «ad bei dar Iba*
*) Vergl. LcopoidinaXVl, 1860, p.öl. gwMiiMmBMi»iltiiiA^»*l«Hiilii«iiA»„iii.tH^ Ai,Mfap>n"
Jf . UeOh Mr. 76k ud dea „itnaiacbire^^an TageUattaa'^vtaii M. Min I8B0 nafaat ülarariaiten Smkncaifan.
. kju,^ jd by GüOgl
71
^raiiant dnrAa^dl b potytadiiibilM Hndudnil« fc«rtwiMMwh>Mi<aw Meto: »Mit iMmt
Lehrkr^in tlqr Anntalt nuf^ennmmRn wurde, tr*t Hurtig, rumal «nch mb OwBudhpitimiBtand gelitten Ittttt«,
aaob vienigjabriger Wirkatunlieit ia bwoglichen BieMteo im Febnur IflTS ottc V'eclaibung des Clttcaktcra
•k Qtw-FonlnUi ia to BriMrin«. Qwrflf . «a M. Aftfl MTS «v iln 4w BHI«!«— im Oidm
Heinrich'« de« Löwen I. Cl. verlieben wortek. Webt lange erfrcutp sich TTiu-tig der wohlvcnlit-üfim Bube.
In Folge eine« wiederbdtMi Bnhliigflniw Oid.liiDnigetreUM«' Lugwilfthmiang «twb er nach einem nur aiMi-
Ugifm fiwkMb MB GhvMlm«, te SM. m». In 7«. JUnte mIb« AlUn. mm iwrWUitliW ffi«»
wbaften, inshftsondpro f]i> Milr^p seinefl Wesens and sein hoher rechtlicher Sinn, wiirflen von Allen. 'Wf ihn
naher kannten, guicUätzt. AU Schrii^steUer war Hartig ungemein Üeissi^. Wir erwahneo von sciuaa
•MiiAen folgende:
1. Daber Dildang und BefeeMgwg im Mmb Uaii d« KefMBklMba «ad flün daa4iibHi dar SwdwAolto».
Berlin 1831.
|. Icntlicbes und forBtnatnrvrisscnBchafUicbea ConveMutioiMtatUh». (QagMiMI!fc*fUIak.nife ^mYtUlt lUhMt )
Berlin 1834; S. Auflage Berlin 1838.
t. Die Adlerflagier DeatscUaadf mit beeoadarer BerSoksicfatigong ihcee LMTeoiustaiidee TUid ihres WiikeoB
in WalJeru und GiKta»; «uik uttT 4» Iltil: Ol* WwnifliM te- Muttaeyit nai IMmwiiii«.
fieriin 1887.
4. K«w Tlieori« der Baftiwlitaiig te Mmhoi. Brtiuueinrel9> 184S.
5. Beiträge zur £utwicklung«gc«ohicht« der Pflamseu. Berlin 1843.
ft. Da« Leben der PfluMiMeQe, deren Eatoteboag, Yennehrnng, Anabildiing nnd Anilfifluig. fieriin' 1S44.
T. Vergleieheade UntemelmBgee «ber dea Ertrag d«r BotHklradiA fm AmIi- md Eflumraldis, im UttaU
und N'i«lcrw»lil-BetrieHe, nebst Aiileitiiiig zu vergleichenden Ertmgsforwhungen. Borlin 184<>, 1851.
8. CoUnucbougen über den Bestand und die Wirkuogen der expiosivea Baamwollek %aaiischweig, 18i7.
9. Labrbaeh der FBaanalnwde In Ihrer Amnaimg mät FohMtÜmsImA. Berifai 1841-<-4T^
10. Voüstaruiigo Katurgescbiobte der fui->tli<'hea CnJturpflauzen Deutschlands. Berlin 1852.
11. Ueber das VerbAltniss das Brannwertbes versdiiedaner Uols- nnd lorfuten fttr Zimmerbeisang and aaf
dam BjoaWiarda» Braimaaliwalif 19116^
Ii, Ehtwicklungtgegchichte de« Pflanzenkdms, dessen StoffbiUnog wd 9U0mamSlmf lührwd. d» TomPoga
des Reifens ood des Keimens, Leipoig 18&8i>
1$. Bntmt tud Aalatt«« amn Bludtanidsr FotaMrlliadiaftdehN. ' Uigdg 1899i
14. Einleitung 2nr N«turgeschiobte der Hymenoptercn. Badb 16Mu
15. Ueber den Gerbstoff der Eicbe. Stuttgart 1869.
10. Uaber die Entwicklttngafblge und den Bau der Uoki£uerwandaaa9. Wtoai 1870.
IT. Ueber die Ycrjaochang todter organischer StolTc. Wien 1870.
16. £ubik- and Geld-Tabellen für Metermaa«a und deutecbe R«ichamark. Berlin 1874.
U. Anatomie und fbysiologie der Holspflaozen. Berlin 1877.
Anaaar diasao nnd sahlreiefaan in Zettaehrifteo vnrufientliahtea Arbeiten und Berioblien heao»gtaiH«rt%
auch dia neneien Anflagen mehrerer Werke seines Täters, nflmlich:
1. Kune Belehrung über die Behandlung und CuJtur des Waldes. Bedfal MSB..
S. Laiilcmi ftr Jiger nnd Jagdfr«und» oder WekfagAniaebas OoaTaraatioadaBikaa; 9.iBdla(e. Berlin 18S9— 61.
8; KahlktabsiDen flir geadraitiene, beaehlageoa ud randa BBtaar. 10. AaflagV* BwBä 16T1'.
4. Lehrbuch fiir Förstar. 11. Auflage. Stuttgart 1877.
i, Lekrbach für J%pr. 11. Auflage. Stuttgart 1877.
Der Kaiseriichon L«opuldiniaebtCaroUmscben Akademie gehörte Hartig seit dem 1. Januar
•««gn. Bahnutn, als HHgUed an. ,
(Vom 15. De« iS-'t W& 15. Janoar IHsr. s. hin««.) gkopiiche üntersnchnngen. p. 8—10. — Hann: Die tig-
Eais. Akad. d. Wiss. ia Wien. ■.itxur.^Taüenchtc. U^!'« Periode der Ocschwinaigkeit nnd der Richtung d6i
tt^txT^ 7^ nj .r.? T ,u-,> . , o mds«. p. 11 —»!. — l'uluj: IJebcr dl« innen- Reibung
aatiiem.-nftturw. Uasse. Bd. 7». Jg. Ib < litt 1 —A. Gemische vou Kohlcjis*ure u. Wasseritutf. 1 At.h.
AAbtbailaiiig. Wien 1879. S*. — Ciamiciaa: äp^o- p. 97— IIS. — fscbetdl: Bestimninng. d« KJsstipUts-
Digitized by Google
72
cofffiriraten durch BifgtmB dncs Stabes, p. 114—118, —
Gruber; rclx-nlie Kit] »irkunK Tnn Sal[M>trigsä»ire- Anhydrid
auf Protor.itf. hc-aiiru. p II".» - li'i Oslt U. UiirKiT:
Ceb«r CoDiieuMtioQsproducte der iiaUuig&ure. p. 148 — 156.
— 8t«fM) Wbtt m JIUMm 4m FtmitfirSm. 2. Abb.
& in— 914. — T. EttiagiBUftB: Hmrmmb Aber du
tsfhwinifeii. p. 316— SM. — Araeseder: Ueber Carren
rierirr OnlnuoK mit dm IXoppeipimkten. p. 341 — 267. —
T. \V alt Uli ho Ten : IVbcr (Ins maiiniHische Vfrhilt''n des
"pn]\f-rl'irtn:f;i'ii Imsciss p 'JliS — l2Ni. — Hürth u. Srhrcdi'r;
Veber diu Kinwirkung vuii üchmeizrudi-m Aeuuairou auf
PluNiol, 0. die Synthese dea Pbloro^diis. p. 387—2%. —
Bembeimer: Cebcr organi»che TerrieyanTerinndungm.
896 — 298. — Schüler: L'eber einige KobaltidcyiinTer-
UndaBgra. p. 3ü2~3HI. — Barth u. Schreder: Ueber
ffio Oxydation des Rcsnrrir.B zn rhlnriiKlurin. Uli— Slft.
— Clamiciau: UcIut 'liib Vtrlmlicn ,\tiiiin tii.^kirumnil-
hams bei der Destillation ul)ir /mkstaul«. p ;il7— —
V. Waltenhofün: Uebtr ilio r-lektriM lic PurchlKilirun..' ilcs
Obwea. p. 836 — 944. — Audreasch. Ueber die Zim-t2iLU|;
du ■imMniMMini ft«wnni i In hnbiiinr Tumiif uliir p.345
— S48L — Jalliff: Znr Theorie der MetttDÜiennonicter.
p. 34»— 374. — Malv: Ueber NitrOHMulfliydaniotn n. »78
— ase. — S t e f a n : Uelter die Bedehani; zwiicbcn der W ännc-
8trah)uD^ iiud der Temperatur, p. 391— 42H — Weyr:
Ueber die .\bhUJmig einer nitiunuleu ebeiieu t'urvc dritter
Ordnung auf einen Kegeluchnltt n. 421t — 446. — Pela:
Zur TanKCDtenbeitimmiuig der SelbatscliatUiiiReMen fOB
Botatioiuntcben. p. 447 — 471. — Aiaeieder: Ueber ratio»
nale Cunren nerter Ordunng. deren I>uppc]tinnkt»taiigentMl
mm Theil mler ganz in Inttexinnstangenten Obergehen. n. 47S
—476. — .Schöttncr: Ueber die Ermittelung dea Co^tfB-
cicmi ii iIi T inneren Keibung in ziilipn Klil.'eügkmten, durch
Falber?.!)' lie. p 177 41«i. lt;»rth ii G ol il seb m i ed t:
Sttiilien Uber ilie Kllairsauri'. p. IUI --- fil.'j. - l.ipiiieh:
Ueber den üuu^' iler Lichlbtruhleu iu tauer humogeuuu KugcL
p. 616—686. - Kder: Uctar die cbonlKbe Zueiwiiaw-
MtHBg im P>rux)liua nid dtoFoBul dir (UhdoML p.567
Bd. 77. Jg. 1878. Hft. 1—6. 8. Ab-
J, 'Wien 1878. 8". — Berger: lieber ein eigen-
llUlckenmarkiibttiKl einiger Ueptilieu u Aini.iiibiea.
p. 37 — 3.H. — Ilruckn: l'eber einifje Emptiniiimin n \tn (ie-
biele <ti/r !^elllle^ven. p, '.i'i 7-l_ Mayer: UilM-r I>c-
generatiuus- ii Rei;eniTa!iunsvi,>r„Mni.^e im nurm.ilen Tieri-
pherisfhi n .Neririi ji W.» 02 (1 Tuf i, It o ■■ en t Ii .il :
Uri>er ^«erveiuuuuitumuien im Bereiche des sinus cavernosus,
p. 89— loa. — St ricker Wmbm: OitafHchBivaittar
die UrsprOnRO d. die FnaeliOB «r beeddewritendea Em-
nerrCD. p. Kö— 133 (ITaf.). - v. Fleisch!: Uutemuohung
Ober die Gesetie der Nervenerregung. IV. Abb. Der inter-
polare KlektrotoBus. p 1.11) — 17*1. Kcillelt; Ueber die
Karbi II, wi li'he in den Ncwtrjn'seben Iliiifrsysteraen BufeilF
andertiilgen. p. 177— 201 (4 Taf.|. — Mayer": BemcrkuHM
tur Kxperinientalpatbologie des LungenödemB. p. SSSh^fl.
Tapueiner: Ueber _die Aufsaugung der galleniaurea
DttHidimii. I. Abb. p. 881-aot.
^JBd. 78. Jg. 187a Hft. 1— B. 8. Ab.
1879. 8*. — SlMBMsiewirz: tiei-
Mn rar K<niiiliitw du FlMtaweebwIi der Cephiiiujiudon.
p. 7—60 (3 Ttiy. — Krau«: Ueber den feineren Bau der
U eiiaer'sdien TestkOrpercben. p.66— «6<1 Tar.)k— Frnndt
Ueber Spinalganglien u. Rückenmark dvn Petrnmyzon. p. 81
— 17(1. — (i Aiighofiicr; Ueber die Totisilla und Duma
pharyngeii. ii IKJ— 212 (1 Taf.». — Knoll: Uelwr diu Wir-
kmig von (lilurolVirin und Aether auf AUunung und Blut-
kreislauf, p. 223 — 2Ö2 Taf.). — T. Flciaebl: Unter-
mclnug Aber die Oaaatn 4m HamMOiiuf. T. Abb.
p. 987—982 (ß Tat).
— ABMigor. Jg. 1878. Hr. 94—87 o. Lidas.
Wien 167». 8«.
loa. SpMiBa di 8ei«iu« Vattuali in Piaa. Pro-
eeeii verMl, di 9 noTerohrc 1871). Pisa. 4°.
Eben, Georg: .Vegj-jiten in Hibl uuJ Wort.
Bd. I, IL StuUgart und Leipzig 1879. Fol. [gelcj
Sit IndwirthichaiUiehen Verraohi-Stetioiua,
{.▼.F.Sobb*. Bd. 84. Hft. 4 n. 8. Berttt
1879. 8*. — Haiard: Cbenlacli-phTsikaUaAe Vatai»
suchong (Iber die Bitdung der Ackererde durch Verwitterung
p. 241- 252 (Schluss), - Ulbricht: Beitriige zur Methode
der Most- und Wtin-Anahse. n 253 — 268 — Nieder-
ttadt; Der Itliab.K -(hj lu .! p_2ea— 27ü. — Mayer: Ueber
den Eiofluss der Kohlensaiirfvi rmphning auf die Gesammt-
production der Pllanze. p 271 — 274. — Ncssler: Eins
Flüssigkeit mm Aubewahreii von l'Hanzeuuraparateo. p. 276
—278. — Dahlen u. Wächter: Bericht über die Vcr-
Sammlung der Vorstünde von Vemirfasstationen in Karla-
ruhe am 16 u 17. Sept. 1879. p. 271)— 874 — Wächter:
Verhandlungen der Section fJlr landwirtliichaftl. Versuch»-
wesen <ler Xaturforschervensammltuig zu Baden-Baden 1879.
p. 87.>—
K. K. Oatteab&ihOeaaUaeb. in Wim. Ynmu
illuistrirte Gartan-Zaitaitg. Jg. IT. Eft. 18. Wien
187«. 8».
Verein s. Beförderung d. Owteabanea in den
Egl. Preua. StMtao. Maoataadaift. Jg. 88. Nr. 18.
Berlin 1879. 8«.
D«aU«he Oes. f. ITatnr- «.Völkerkunde Ottadaia.
2littheilungen. Hft. 19. Tokobaan 1879. i*.
TagebUtt dar 51. Venaamilnag deottdiar Hator-
fluacber u. Acrzte in Cansel 1S7>^' 1 "
TJ. 8. Haval Obsarvatory m Washington. Zone.i»
of atara observed at the national nbHervatory, Waühiiii^-
tOD. Voll, l'art 1. Washington löüO. 4«. — Zone»
of Stars obser%-ed with tbe Mural circle in the yeara
1846—1849. WaahingtoB 1878. 4». — Zoeee of
atan obeamd wiA tiw utdOmt tnrnt natnuMOt
in tbe jfean 1848— 1849. WadUngton 1878. 4^ —
Zonea of atara obaerred with tbe meridian fliida in
the years 1847 — 1810. Wa-hinfftori 1873. 4». — TabU«
of ingtruinentnl cunatauts and corrertious toe tbe re-
ductinti of trimsit Observation^- \Vi*iliini,'tnn 1R73. 4*.
— A cabüüguo of 1963 stars reduced to the begin-
ning üf thu year 1850, together with a catalogne
of 21)0 double Star«. Washington 1870. 4«. — Oa
the right aacenaiuns of the equatorial fundamental
atara. Waahington 1873. 4*. — Baport on the
diAnra of hn^tnd« bafevMn WaabinglOB aad 8k.
Louh. WaaUngtm 18TS. 4*. — Ifafert «n On
diSbranoe of loogitade batnwn Waabingtoo and De-
troit, Michigan, Carlin, iTMtdfe and Auntiu. \' v:iila.
Wai-kintrton 1 874. 4*. — Baport on the diffcrenc«
of lüiiL'itud.' between WaaUngtoo «ad Qgdao, Utab.
Washington 1878. 4«.
See. Kezicaaa de Hiatoria natnnl in Xeneo.
La fiataialaM. IV. . Entvaga 12— 15. Mexic»
1878—1879. 4*. — Dnf4i: Oeicripdon de Coiedpteroa
indii^enas (Conchis.). p. 177— 188. — Ortega: Knaayodenna
explicarion del origen de las grandes mortandadea depecea
cn cl tfolfo de Mikicu, p. 188-197. — tirayHon: Hiatoria
natural >lr las i»las de las tres MariAs y Socorro. p. ■2<l;^— 2t>3.
— Velasco: Descri[M-iriii inetaini'irfusis y eMsiunibres de
ma nueva e>]>i-i ie d^^i ►renerri Sirr'il'.)n. p. 2(11)— 22:2.
Sog. „Andrea del Bio" in Hexioo. Boletin.
Tomo I, Nüm. 2. Mexico 1878. 8". — Tanborral:
Un tcoreina de algebra »uperior. p. 26— 89^
Hew Tork Akademy of Soienoea. AmmIb. VoL It
». 5 -(5, 7-8. New York 1878. 8«. — Fairaehildt
On ibc ütrueture uf Lcpidodendroo and Sigillaria. p, 189
—139. — Kockwell: Index to Ibe liteiatore of Ta
Digitized by Google
73
dium, 19(11 — l'^TT, ]i. 133-1«. — Lawreiicr Pr'^' r-iptinns
of M \fij liPw siipri« of birtb from tbe M st \'u>cent.
West Iwlii». i>. 116— 1&2. — Boltoo: IMmvinr of tuktuni
nllUdli «ilh MBm ind otber ntgeai». {k. 168 MOi
Ltwrraee: PmuIuÜom of supnoied new Kp«ciM of ttdi
from tlie hlandi oi Grenad» ana Dnminica, W«Ht InKm.
p. 160-163. — Mott: TeMüig thc.value of fpuis bv Mag
ander vater. p. 164—177 — CnnWe: Th« fuogi of' Texas,
p. 177-187. — N( whcrry: Di scriptious of nc» iialaoo-
»oir lishes. p. 183 11>2 — Lcrds: Ozone «nd xhe ntmo-
spfaere. p. 193—219, — Russell: The plij-slcal hmtory of
ue trias of New Jenqr and the Connecticiii Valley, p. Tau
IM if «bp gtm ChMtanTprW-ai».
Eraex lutitnt« in Salem. BuDatla. VoL 10.
18T8. Nr. 1—12. Salem 1879. 8«.
U. S. Gcological and 0«ogniphio«I Bnrrey of
tilt TanitoiiM in WAtkinften. BalUtin. VoL V,
Nr. 1. Wariiiagtoa 18T9. 8* — Riley and Monell:
Notes OD tlic ApUdidae. of the Uaited Stataa with deacrip-
lloBs of aperip« oocurring west of Vm lUiiis«ippL p. 1 — 82.
— ro|i*' The relations uf the horizona of «•xtinct verte-
brata Iii Kurt jh' ami .\orlh .\mfrii-'». (>. 3ä — .'»•4- — id.:
OlMervaüoiu oa the faunai' of the raiucen« ttftiaric« ot
Onm. s. £6-70. — Mc Chetney: Note« oo the birds
«f fmt flUMtoo, Dakota tarritory. p. 71—104. — White:
FalMotological papen Nr. 9: FoosiJi of tbe Jora-Triaa of
Somheuteni Idalio. p. 106—118; Nr. 10: Conditions of
ptvacrradon of ifiTertefarat« fos«ils. p. 133— 142. — Peale:
Jura- I ri is section of sontheastorn Idaho und westem
ArVyomin^. p. ll!> — 124. — Uoloic-s: Foiisil forest« of the
volcaoir lertiary fonuutiuas of the yi'Eou^t'Hio ti;jlioii*l
park. p. 120—132. — White aod KichoUun: äupplo-
meDt to the liiblioapfar 9t Hoitii AMricn Iwlawila
paleimtology. p. idBl
— Oatidflgu of llw loUintiaM. Vidiogtaa
1879. 8*>.
Aanritan phUowph. Soolety at Phfladalphia.
Proeeedings. Yd. XTIU. Mr. 108 (JaBnary to Jon«
187») PbiladelpUa 1878. 8*. — Derby: Tb« geologj
of the Lower Amaxooas p, 166—177. — Shaefer: Visi-
bOity of Stare in dayüjjht from & l.WXI foot sh;iü ij 179
— 180. — Chasf: S.jliir n.Mnnls. p, 224— 332. — Kirk-
WOOd: On mctfuric tircliails sci'ii in tbe rni;i-ii Statos
«larinf tbe y«ar endiiig March 31, 1879. p. 239-260. —
Durbj: Ob «ha iHitBlUirnM ngitit «f funai, BndL
p. asi-soa
American medical Aaaociation at Waahington.
Trasüavtioiw. VoL XXIX i'hiladalpbia 1878.
18T8. Adam 1879. 8*. — Tttnrston: FrictioD and
llt lawi, as del«rmiDed bv Ttxmi expcrinicnts. p. 61—70.
— Micholson: Experiiuriital iletpniiiimtiiii> of the veIo«Uy
of H)rht. p. 71 — TU. Hakcr: .\n ini|iruvcJ nn'(hod of
rinBin;,' a bell :ii an <'»,li;iii-.tr,i rt-i'i'ivrT. ]' >I2 — ^^3. —
Oslioriio: Ou the ciiub;nii tjüu uf » sensit:!!' »iud-vane.
p. M-S». — id.: \\ inil-Taiic rolali >ri». p !«>—!.«; — iJ:
Od tbe uiuiortaiice of muteurulügicul observutious Lu vcrtieal
awiSoB oc the atmiaphere, wiui tbe Migfeetioo of mcaos
firtbcfr ^atoatie ucomtplkhiMat. p.W— 108. — Edison:
On tbe nse of the Tasimeter for measurina tbe best of the
Star» aiid of the sun'a. coruuu. p. 109—111, — id.: The
aonorous voltaineter. p. 112-118. — Harker: On the
resohs of tbe spectroicopi« Observation of tbe aohu* ecUpse
of July 39, 1878 p. 113- 117. — id.: On a new method
of BiwiMiring tbe pitcb of a tunina fork. p. llts-li>u. —
Taa der weyde: On a modifieo form of telepbooe, in-
tended to be u$ed a« a sensMve ehsctrosoope for the da-
teclina «f feeble currenU. p. 131- US. — Walliag: The
nfauioa of adherinii to buriaeatel pceasor« in biwwMIb
dyauta. 9. t9ft-188. - Id.: 8om idKcBtien of zaeeat
Leop. XVI.
seiisitiveness tn unMiial prewure in the oartii's rrn-st n. 1W>
— 197. — M c. Gee; On the complctc series of iuperü' luJ f r
nations in Nortbeasteni Jowa. p, 193 -230. — I odd : Kicht-
iMim tlHen ef tto LeeM, IB tha itaht «f tha difflrili «i
adlta, UhTs^eiud, lalie Erie. p. 239-216. - Smitb:
llie IroB drei of Alabama, with special refiveore to their
geolo^cal relations p J4''. 2-'>7 — Arthur: üu some
<:Uaraclori»l-ic.s uf tli.' t.it:iiii .if .liiwa. p. 2.")S— 2ti2. —
Whitmau: Chaages priluiiinarv to ckavagc iu the egg of
clepiiiie. p. 26S-270. — Kiley: The philosopby M th*
movementa of tbe Bocky Mountain l04.-ugt. p. 271 -376. —
id.: A oew source of wealtb to tbe Tnited ätates. p. 277
— 2M. — id.: Note» on tbe life-histonr of the lilisier-
beellfs and oii tho .stnirture and dpveluijnipnt of Hflrnia.
n. 2^4 — 2~.'>. — ii.i.: On thf l.irMil < l:iu m ti r;-.' n > nf fViry-
fljilus .Hill ( liaMliiiilc'i and on tlip lievclupmi iit of t liTviialiu
rnniiitiis. p. 2'^.5 287 -• id : Binluiriail iiuteji or. thö .L'all-
makiug i'einphiffiiiae. p. ^—299. — Perkins: On tbe
eeUidiaiy « BaapfB» volueelia, fleaft p. MO BMi —
Forbea: Nates ob the derelopment of Arne, p 3M— 90T.
— Belt: Note od (ho diarovery of a human skull in tbe
drifl near Denver. Colorado, p. 288—299. — Morgan:
Description of a cliif-house ootneMaDCO« rirer of Colorado,
with a ijrouiul )iiaii. y. 3<H»— 9tH>. — Oehler: DesLriptiou
of two btuoe cists. diM'ovei'ed near Uigfaiand. in Maai«ou
Co. Illinois, p. 907-808. — Oilloan: Remarkable burial
oistom from a moond ia Florida, the eraniom utilized as
a cinerary um. p. 309 Sil. — Perkins: General remarks
upon tbe archaeology of Vermont, p. 313-314. — Ban-
deller: Oa the «ooteea for abocipwal hiüaijr «f Spaaiak
ABMcioa p. 815—887.
Ameriean AMOflUtioii of Arte and Sdamtat tat
Beaton. Prooeediafi. Toi. XIT. Boston 1879. 8*. —
Afkiiia: Oa the jrooBi ilBiies of booy fisbes. p. 1—25. —
MTlls! BtperimsBte upea pfetoneters used in bydratilic in-
vestintions. p. 36 -63. — Jackson and Field: Oesearebes
on the subKtatutod beozyl Compounds, p. 64 —64. — ^i**'
siz: The developmeiit of LepidoütetLS. p. tiö- 76. — Uol-
bear: Keseun lies iji ielepbouy. p 77- 91. - Ijungley.
Oo certain remarkable KToups in the lower spcctrum.
p. 93-106. — id: Oa the tempemwa af Oa soa. p^ 188
—IIS. — TroTbridae and Hill: Oa the beat produced
by Ibe rapid magneasatioB and demagiMtiiation of the
magaetic metals. p. 114—131. — TrowbridfO: Hetbods
of measurinir floctrio fiirr«nt* of great strenyth: topether
w'.rli ,1 ^MUl|l;>rl^|ln nf tbe Wilde, the öranime and th*
Siuraeu's ruiiiliinc». p. 122 — 132 — Leequereux and
Janiog: Liescriptions of some new speciea of North Ameri-
can moaaca p. 133—141.^ — Jacquas:^^^ttitations^^
— l«!»"— MorleJ: Oa^Se^iiSS'«? iccniacr fa nJunre-
neiits with the mierosrope. p. 164—167. — Holsers: On
the Limits Ol aecuracj in measiiremeats witli thi t I. , h]..
and the mirroscone. p. KH— H9. — Agassiz: Preliinir.ar;
report on the Kdiiiii of tlie explorin;; e.npetlition of II .^^
S. ..CliallenKcr' y I!K)— 212. — Watson: Couthbuüoui
to Amcricrau i i u p, SIS— Wf. ^ Oallwftrt A BS«
receinos telepi^uiiu. p. 388 808.— JacltiaB aaiWfclt«:
Seieeraet ob the aabstitated teanl ««BipoBadi. 888
-89l>.
Stevenson, J. J.: Sccond geotogical Survej of
Pennsylvania 1876 : Report of progres» tn the Fayette
and SYcEtu)or<-liiiMl liisfrict of the bituminous tXMll-
fieldB of Wcsieru Penn.iiylvanift. Part I. i 1. Taf.'i.
Ilarrisburg 1877. 8'^ — On tbe surfare geology of
8outhweet FenosyUania and adjoining portions of Mary-
land and West Virginia. Sep, Ahz.
BottouSodaty of B«taniSitoi7. PNeeediagi.
Tol.XIZ,Partni,IT. BaetaBl878. 8*. ToL XX.
Pait L Boston 1879. 8<>.
— HeBioin. Vol. III, Part J, Kumber I, II.
BortoB 18T8— 1878. 4*. — Hlaot: Ob DiMNBUB
10
t
74
cnnieoUe, «Uk bricf oote« oo Hoxle;'i DiOftieJ ctaMt
ieaäm of wonng. p. 1—12 (1 Ta£). — Beadder: Tht
earlj tjrpes of insetts : ur üie origin aad MQMU* of iaMCt
IJfe in 'p»l«fc*oic times. p. 13—21.
— Guides for «cience-treacbiog. Kr, 1 — 5. Boston
1878—1879. 8». — Xr. 1. Hvalt: Abont pobWe».
26 p.— Nr. 3. Goodale: Conceminp a ffw common pkuts.
61 p. — Nr. 3. Hyatl: ( nitmipn ial ami ollicr spon?«.
48 ]i, — Nr. 4. A(jassiz; A lir^t l-'fiiii: in ri:it>ir:il Listury.
64 p. — Nr. 5. id.: Common li\<iroi<U. <'.niii?. msil ecliino-
dHIM. 82 p
Minerii map and general stati.stics ol" New Sfmth
Wlilai, Anatnlk. Sydney laVC. 8".
'Boy. atentoopieal Soo. in London. Journal.
VoL II, Nr. 7. December 1679. 6». — Davia. On
ft new apeciet o( OothMraki p- 663—655. — Lond: On
wn« caiues of Bmmian noTeDeDt«. p. 656.
Waldifir: Uober di« Endtgimgwwiw dar mb>
AUa Nerven. 8ep.-Aln. — Beitrage vor KenntnlM
der Lyniphbahnen dpsCentral-XervenBystems. Scp.-Abz,
Acad. royale de Mödecine de Belgiqne. Bulletin.
Ann^e 1871». 3'"" Serie. T. XIII. Nr. 10. JinueUee
1879. 80. — lioriiii: Pin de nesm, pb» de VMdne,
on morcn d'urri.ir u futpiwiaMr k MMde do Auer.
l'uüa II. p. if.ü—un.i.
Annen isTi'. Serie. T. XIU. Xr. 11
et dernier. linnolles 161'J. 8°. — Nicolirh: Relation
(1p 'inatre cas di' plcuretie pundriite, suivio dc quel'ides con-
sideration» »ur Top^ratioo radicale de rempycrroe. p. 1(K)7
— 1107. — BribosU: Da pamameut antueptiaue, apria
lea Operation« sor les vem. p. 1107— JISl. — Saite de )a
discusdon de la qucstion des di-pöta mortoalr««. p. 1121
—1132. 1161— 1162. — fapart; Prdeentation d'instrumeuu
ohirurjriniiix p 1145— ll.Vi. — Kancon: Sur la r^taction
pr^cocp <i" tiiiitp I.) iliaphyse dn tiliia danü rprtaina CM
d"n^-te"-inyet(.>-iHfrii.i!>lic diffliW aiguö. p 1132—1161.
Oberheatiiche Oeiellsch. fOr Vatnr- u. Heil-
kunde in QietMD. 18. Beriebt, (üesscn 1879. 6^.
— Huf! mann: Nachträge zur Flora des Mittelrbein-6e-
liieii p. 1— tl». — Ihne: Studien «ur l'llanzeii^eofp^phie:
Gcj>chu'lite dvr Kiuwendcrung von Pitccinia Muhacearum
n. Kludea canadtngit. n, 48^62. — Haberinebl: L'eber
die Zuaaffimcasctzung des Ma^etkieses. p. 83 — 112. —
Franlt: Uuemclkuagen ober die Frauenmileli beiictenu.
p.ua— m— auasf : Caiwr diePAuMmaaia imEiaei»
BleinliBar ytm Btabor bei 6iaaian. p. 14»-147.
See. Imp. des Vatnralistea de Moicoit. Rnlletin.
Aun^ 1879. Nr. 2. Moecou 1879. 8o. — Kessler:
Ualer einen Fall der reberwinMimif fonSanlaHimaa dar
SUtMt tteuhnta L. p. 2il7 — 217. — Kolc vjew i El
trag zum „VerzeirhniM der bis jetzt in der ümseeend toib
Jaroiilav au%cfundvnen Küfer' des Herrn M. v. am, p. 218
— 233. — C'roneberg; Icbcr den Bau vou Tronibidinai.
p. 234 — 252 (1 Taf.). — liram.'ion: IMe HymtHoptera
mdlifera der Umgegend von JelMtcrinoslaw. p. 253 —806.
— Keaaler: Noiix aber di* F!adie daa Fknata Tauae.
p. 424—438.
Deutsche Rnndschan für Geographie u. Statistik.
Herausgeg. v. K. Arendts. Jg. II. Hft. 2, 3, 4.
Wien 18b0. 8". — Chavanne: I»ieXordnst-I)ur<-lifahrt.
o. 49— .M. 113—11*1. V^'-MM — Kl. Im: IHo Wolga und
Kama. p. .''.3 — lil. Uli— ( , niy: (ifschichte
Geographit des bclavcuLaiidel!. in .lUnka'. p. 62 — 69. —
Keppen: Tebar iM^Ihrim FmMcb der Wltteraog. p. 97
— Iiiä. — Toula: OMlogudie üntarandmngen an vicrzig-
slon l'flrallil. p. 106— III. 149 — 15». — Manier: l)ie
li. hniiM lie .Si liweiz. p. 124— 12S. lüS— 173. — UJfalvy: Die
ErauiiT Centrabuiens. p 11.5 — 149. — Holnb: Scboscbung.
p. 173— I7S.
TtrMiiig. tot berordoring dar goiwaalraBdigo
WetaoiduvpM iaVcteL-bdilk QanaaafcBnditTBa.
aahiift. Deal XZ. IQtaire eerie deel 9. Aflerering 1, S.
Batai^ 1679. 8*. — Becking: MHhair summier ziekeo
rapport van Java enMadura ovcr hct juar 1678. p. 83 — III.
Z. K. Sternwarte zu Wien. Met«orologiache
Beoki-fit ui-m i. J. 1878. Sep.-Ahdr.
Natnrforschende Oesellsoh. in Emden. Kleine
Schriften. XYIII. Prestel: Die hüchite u. niedrigste
Temperatur, «alclie aa jedem Tag« von 1836—1877
aaf dam mitirmlBgiHhTii OLam lalwiii in fkudaa
beobachtet ist Emden IST*. — M. JalwealMnolit
1878. Emden 1879. 8*.'
Kaiserliche Admiralität in Berlin. ADiiaScn d.
Hydrcif^rrajiliie u. maritim. Meteorologie. Jg. 7. Uft. XIL
Ikrliii 1879. 4«. — lieber raamitm für dao ScUb'
gebrauch, p. 607 — 615.
— Naebriebten für Seofahrer. Jg. X. Nr. 50— S2.
B«rIiBl679. 4«. — Jg. XI. Nr. 1, 2. Berlin 1880. 4«.
Alma matar. Organ f. Hochschulen. Jg. IV,
Nr. 50-52. man 1879. AK — lg.Y, Kr. 1. Wm
1880. 4'».
Sie Natur. IIeraui>geg. v. K. Mftllor. Jg. M.
Nr. 51, 82. Halle 1879. 4*.
Patannaim'a Xlffhailwigtii. Heranageg. too
E. Behni. 20. B.I , 1S70. Go-hn 1879. 4'\ .'eek.)
Verein f. Erdkunde zu Hallo. Mittheilungen.
1879. IlrtUe 1H7!I. 8 '. — KIcpmann: llntraKP zur
Kenntniss ili s Klimaa vini Halle, p. 1 — 11 — \. !■ ritsch:
Iteiseliililer :i i-. Miirorco. i >clilu»:-> i p. IJ-.i:! -- Jung:
Australische ötadte. p. 34—4«. — G uriug: Ilei den Cfaannas-
iBdiaoam von Caitoe. p. 41-4& — Kirehboff: Die Nabiar
h Halle, p. 49-«r
Wittmack, Louis: 3fujta Entete. F.in Beitrag lor
Kcuntmss der Bananen. I)i..).sert. Ilalle 1867. 8*. —
Die idarctrniviaceen u. ihre llonij.'gefiis.so. Sep.-Abr.
— Ueber die Familie der Marcp-aviactae. Kep.-Abz. —
Exposition nniTersolle de 1867 ^ Parin. Rapports.
Classe71. I/egnmea et fmits. Rap])c>rt.s du MM, l'epin,
BigDon, L. Wittmack et d'Arcicular. Paris 1867.
8**. — AUgamaiaer Katalog daa KgL laadwirthaobaft-
liehaa Uaaeaaia aa Barfia. S. Aafl. BerSa 1878. 8«.
— F&brer durch d. Kgl. landvirthadiaflliebe Museum
fai BerBn. Berlin 1878. 8«. — Gras- u. Kleeiuimen.
Berlin 1873. 8«.— Die Rcblau« {^PhifUoxera rw*<«(' , .
Berlin 1875. 8'. — Die NuLzpilanzcn aller Zonen auf
dar pariser Weltauisicllung 1878. Berlin 1879. 80.
Tinach, 0.: Reise nach West-Sibirien, i. J. 1876
natanuaauncn mit A. E. Brehm n. Karl Graf v. WaU»
barg-Zaa.l'iaaebbuxg. AbtUg.,1, IL JCt Kurtan.
Baifo 1879. 8*. (Geaehenk daa Eam Or*<bn Wald-
bürg- ei 1 -Tr a lieh burp, M. A. N.)
Mtiller, Carolus : Synopsis musoonun fronduaorum
omnium hucusque cogaHora«. Fm« I, IL BamUai
1849—61. 8«.
■Mol; MadilA: üabar dia maeda lataa daa
Menschen und die ora aanata ebiiger HHrhaltWaaa,
I>eipzig 1869. 4«. — Dentsebkada üiatawakaar.
RoRtnck 1873. 6^ — Die Masodalw dar »aaaob»
liehen Iri.^. Rostock 1873. 4".
K. K. Gartenban-Gesellsch. in Wien. Wiener
illostiirUGaTten-ZeitBOg. Uft.L 1880. Wien 1880. 8*.
Digitizoü by CjC)
75
logieu-UrgaMhldite. Caamgeulm^tM. Nr. 9 — ^11.
llOachen 1879. 4*.
Verein f^r Erdkunde n Dreid«n. XVL Jahres*
bericht. Dresden 1879. 8«. — Or&f: Das FnitUnd
Schli-swifT u. die Nordlriesiscben In-ilu j. 1—25. — Pola-
kowsky: I)ie lHanzeiiwelt von Costa- iiira- Ein Ueitrag
xur KcmitniM der Pflanzen-Gcogranhie und der Flora von
C«itral>Aneiikm. p. 96—134. — Kauhaut: Die HiMioo
In SMlifMka. i». 196—14«. .— Id.: Die CrtoiJoriamiii la-
Mdiitik». 1». 147—168.
PolytäohiuMlw GmaUidl. n Lüpüg. Festgabe
nm fünfzigjährigen Jabilinm der Seantaga-Oewerbe»
schule der leipziger pol^rtechBfawiMII OeHOschaft KB
11. Mai 1879. Leipzig. 8«.
ü. 8. Oeological and geographioal Snrrty of tbe
Teiriteriee. fiallettn. Vol. V. Nr. 2, 8. Washington
1879. 8*. — Allen: On the Coatis (Genne Xomm, St«rr).
p. 153- 174. — Coues: Ou thc iireacnt «tatu« cpf PiiKneT
domtxUcua m America with uperial referencp tu tlio » t^tLTU
States ajid tcrritüries. p. 175—194. — reali-: T)«' Laramie
group of westem Wyomiiiii ai.il ailjiirfi,t njfiuiis \i. l'.Ö
— 9D0. — Grote: On Litbuubauc aail ncw üontmdae.
- Wbite: fnleewtoiomi pwen. Kr. 11:
eertein carbofiif<eTous neiO
Arizona. Idaho, l'tah, aiid Wyoming, and certain4__
coral» from Culorudu. (vgvther «itb dcscriptioM ef lew
forms jT 2110—222. — Havilcn; The stz-rallcd Two-Ocean
l'ns )i. 2-tt- '.'•J6 (2^1 l oj.f «In thc i-xtiiK-t siiorif-s
of Hhtnoceridae of ^orth America au(i their allies. p. 227
—2ä>i. ~ Couet): i>c«ood inattknent of .\iii<>ri<.'an oriiitbo-
Itwical bibtiographv. p. 239 — 990. — Alleu: Ou tbe spocies
oftbe genas Baim'an* p. »31 — 340. — Patton: The Arae-
ticaa Bemhtcidae: Trihf Stizini. p. 941— 3**i. — id : List
of a colleclion of Amlcstf HymiTio|ilcra miolf l>y W. WjUjstem
iß uortJiwestern kanha.s ]. :14?»— .H7(i — ^tMlIiett: Förth CT
notf» on tbe uruitholopy nf ilir Ii.ixt lUo iinmdo of Texas,
frnra obsenstionB nisdp dniiiiL' \\f spriri)» IS78. p. 371 — 440.
— Gauuelt: Addiliunal lisU of eievatkiui. ».441—470.—
Pstten: UeDeric amMoicBtef tlwbecaeUieiielfdinedcs
and Aalhopbura. u. 471--t8a — Oibbe: Amaotatad Bat of
Oe Wrd» vS Michiau. p. «H— 4S8. — Le Oeate: The
dlBBiiten of the Alinae SedtsrHneMiitt ragieni. fw4BB— MO.
K. Freue. Ak»d. d. Wieienieb. is Beriia.
Uonatsbericbt«. September u. October 1879. Barlin
1879. 8*>. — Kircbboff: Ueber die Tranmnetachwfair
nnies eines Stabes von vciinderUchem Qainehnitt. ^ Su
SeBBelabert: Ceherdie«
dar Glinnner. p. 888— 86S.
Verein f. d. Knseum tchleiitcher Alterthttmer.
Behleeiens Vr>r7cit in BiU u. Sulirift. 42,Bericiit. Breslau
8chnltze, F. W : < hi riwlical clmii^'c of terrestrial
negnetism. L' [nli.ii 18?;». y.
K. Bayr. Aknd. d. Wiic. sn Mlinchen. Sitzuogs-
Berichte d. mntk.>i^jra. Cl. 1879- Hft. IH. Manchen
1879. 8». — T. K&geli: IVber dif Frttbildung bei
niedm-n Pil/-en. p. 287—870. — Win k e I ni a !i ii: Leber da.s
(iesetü der SpaiinkrÄfte des geaittigteu Wasscrdanipfi-ü.
p :i7l Kiiimerlch: £xperinentelleUDtemirbiiriKF<n
Uber Infectioo mit sUultiscbem und industtiallem Abwasser,
p. 861—987. — V. Nftgalh Uabw die fieweguf kkimter
KOrpercben. p. 399—463.
Lnppwent, Albert de: r<>iii.> et nie»ures de
monnnies. Sep.-Abdr. - — Nutr sur ii\ gOotogie du pays
de Brny. Scp.-Abdr. — • Lii >;i'''>loi,'ie a l'fxposition
nniTerselle de 1867. Kep.-Abdr. — Kapport nur le«
jvogris riceots de la geologie. S«p.-Abdr. — ]Sote
anr renteonoa da tetrain crttaoi JafWeur daaa le
aocd da baeiin parieiea. 8ep.>AUr. •— Dieeoofa esr
lee rfceuts progtte da h gfoingie. Sep.-Abdr. —
Gdograpbie et gMogie, Oonference fute k la societ^
generale d'üducatioo et d'enseignement !e 24 f<>mer
1870. Paris 1870. 8*. — Note sur 1 ouvraee de
M. Moiaunct. intitule; Partiess richei dea filoii^. Sep.-
Abdr. — 2<ote atir Ics variatious de coinposttion du
terrain ci4taed dnna le pajs de Brey. 8ep.-Abdr. —
Kote aar lee gieaawnta de sabie et d'argile plastique
dn VenBBBdeii; et dn GambrMs. Sep..Abdr. — Con-
■db 4 a jenne anwtaw degMogie. Feria 1874. 8<>.
— Nato biographtqoe emr FerSaand Bayaa. Sap.«
AUr. — Kote sur la rektion dea falUea et des giee-
menta ^ortoe« du nord de la France avec Parg^le k
siles. Sep.-Abdr. — Extraits de gtVilo^ie par MM. De-
lesse et de Lapparent, 1865 et 1875 — 1876.
Sep.-Abdr. — Lä doctrine des causes actuellea et l'etude
microscopiquo dea roches. Sep.-Abdr. — >fote sur le
bassio sUurien de Mortain. 8q>.-Abdr. — Le deplace-
ment de l'axe das poles. Lourain 1877. — Lee
inoodations. Lonvain 1878. 8*. — Le bathybiua.
Histoire d'na proto^aaate. LoaTaia 1878. 8«. — 8ar
le graaite da aeot Saiat-IIiebel ek ear l'kge du graaite
de Vire. Sep.-Abdr. — Progrie rteenta de la geologie
(1879). Sep.-Abdr. — Le« enseignement» pbi!o8oplii(iu«-s
de la sciencf. Paris 1879. 8'. — L'ariginc d..s ui-
egalitea de U surfact- du gloije. St-p..Abdr. — L«
paya de Bray. Paris 1879. 8". — H. plirjue. S<p.-
Abdr. — Association du therain de fer sous-marin
entre la France et rAnglcterre. AaieniUfo giateak
da 6 jais 1877. Paria 1877. 4«.
Joanal tta fvakliMhit .ChMiia^ Binaegeg.
Hermann Kolbe. Nene Folg«. 1878. Kr. 1— SO.
LeipTiig 1878. 8».— Kene F^. 18T9. Kr. 1—80.
Herau!<gi<g. r. Hermann Kolbe u. Eraat T. Mofar.
Leipzig 1879. 8". (gek.)
Fiaaka Tetenskape.Sooietet in Hellingfort.
Öfrersigt af Forhandlingar. XXL 1878—1879. Hei*
eingfors 1879. 8». — Liodelöf: Statistika berlkningar
aneiende cn tillimnad pensinnskassa för foikskullarares enkor
och barn. p 1— 2!>. — Keuter: Diaguüiis lliimi>t<.iuru!a
noTonun. ii. 3<.)-41. — id.: De Ilemipttris e Siliiria urim-
tali DonDuliis adnotatioue: crilioae. p. 42— <>3. — jd.; fill
diurgeograllsk fri^, elt litet bidrag. p. t>4— ä2
d.: IUI
ecli dtias leCnads biMoria,
p. Üi-iw: — id.: CepeMae'TnrimUnae. p. 199-aoG. —
id.: Diafrnoser öfvcr nya Thysanoptera fr4n Fiidami. i», 2<17
— 223 M.<iklin: Skilnaden mellftii varj- och rifuuifar.
p. 239 — 242 — id : Fabricü Ofb Ericbsotia Suiira-arter.
»DVU beskrifiia p 2U— 247. — Ahl'ivist; Om '1 urkarne«
pn'mitiva kultur, p, 248— a52. — Neovius: Maaneluklens
dckhnruion i Kreoeriksliainn. n. 369—260. — Uoberg:
Sammandrag ai d« klioiatologiska aateckninganw i Ftniand
Sr 1878. p. 261—28«). — id.: MtnadtKga mcdelLöjden af
bafsytan vid Finlands kuster Ir 107» i jernffirelse med det
iriiga me<leltalet p 2'*1— 2^2. - Borenius: Medidtompen»-
turpn och ui-derbnriicii i lleLsiiifffurB uuderii i't H7S p *2b2
— ij^Lt — V, W i 1 1 !' h ra n d Om aJlmanna heisurirdiiaugeUgett-
hetpr i l'iiilüiiii p, /<4— 3«j8. — Frosterus: Coup d^tatt
sur le« peupk'.s tiimoues uccidaitales dans rantiquitt;. p. 909
— ObservatioTui mdteorologiqnea. Anafe 18TT
IIelfiiiigfoi> l'^79.
Drude, Okat: Die Anwendung phytiologiaalHr
OeseUe zur BrUlnmg dar VefatattouBaiae
1876. 80.
10«
Digitized by Google
KttnrwilsentcbaitL 0«ulUoli. „I>i(" in I>re»d«ii.
SitzuDgsericlite. Jg. 1879. Januar bu Juni. Dcesdan
1879. 6'^. — Ueinits: Die oenta geognobiKben und
geologischen Iinrclifonichungcn der VercitiigtCD St**tcn Nord-
amvrucaB. p 2- -6. — Schmitt: hie L"<mstitiitiuii des Di-
cfalorazophenals. p. 14—16. — Hemuel: Kin üasofexi mit
Oxydationi-VoiTÜ^tafr i».17— Ml — Qoldbsrg: iMmerien
der Ethane. p. 23 — 33. — Antbor: Fadetuptuuuing cud
die Pü|fi{6U(lorff'sclip Fallmasthine. p. 32 — 37. — Osborne:
Ein Kund aus dir jüiif.'ercn Steinzeit in Böhmen, p. 37 — 45.
— id.; Ein rriif'iluii I :im llradisrlit l>pi Strndonic in IWhmen.
p,il — 6S. — K LI h t ij 1 k : 1 hf Ni'ii'Uilgler S»ch§en«, ji. 7t»-Dl,
— V. UerTAtb: Henupterologiwbiw am Transkaukuien.
p. ••— W. ______
(Tai 1& Jnnr Iii U. Fdnir IBBO)
ToL XTUI. Kr. 106. HnwHMiB IST». 8*. — Drö-
per: Ou pliotograpUiw tbe (pectn <f Mus ai4 pla-
BCta. p. iUt—42ö. — Breoka: AbiMwt «f obMarrabona
npon the anificial tertili.satioii of oyster eggs. and nn tli«
embryology of tho Anifncan ujstiT. p A2b — 427 —
Broadbead: Origin nf the loe«». p. 4a7- 42k H»-
■ tinfa: On triplc ubji'ctivo» with compluti- ci lnr ti rwüon.
' Virginia: üalt:oay
B. 1SK—4S6. — Campbell: U«olog« of Vi
p. m— «fOi. — Nfeboli: On
and intcontj of tbe rar« «nhted by gicnring
p. 446—468. — Verrill: Kotice of r«cerit addi-
tioDt to tn« mannt' fauna of tbe eustem coast of Nortb-
Awerica. Nr 7 liricf runtriluition» to toolugy from the
inuBOum of Yalc College, p. 4t>6 — 470. — Stevenson:
Note« on the geologr of Oabsteo Creek, New Mexiko,
p. 471—475. — Vogde«: Short notea upoa Uie geology
of Catoosa cotinty, (ieorgia. p. 476^477. — SfilMtiUB
iDtelligence. p. 477-4dB. — Mankt SMic» «f mw
jumie nptilca. p. M>1— M6.
— 8.Sw. Ygl.XIZ. Vr.lOO. V«irHaMBl880. 8*.
— Stockwell; lacqnalitles of tbe mooo'a notioD piwkml
bjr the obtateocn of tbe eartb. p. 1—9. — Hill: £leeU«>
dynamoneter for mcasoring Urge currenl«. p. 10—16. —
Le CoDte: Some thoughlii on the glycogemc function of
tha Uver. ü. Diaposal of waste. p. 25 - 29. — ].p\ i«on:
Ob eiactnlyik pbeoMiMaa. p. 29 — 82. — SYbitoiiuId:
Kotice of aew mm» «f foanl crastaceaiu brom the upper
Deronian rocks of OhiOk «Ith daactinlioiw of ua» geaeis
und ineein. p. BS— 41i — Nicbola: Dp«n oplical
Betboa for tbe mawiTrement of Ugb tcmpcntnrea. p.43— 48.
— Dwigbt: Rercnt piploratioin in tSs Wappioger Valley
Ume^tone of Dulrhess ( omity. p. 50—64. — Rüpers; On
the first resnlf» from a new diffra< li<rii nilini^ frii^iiso, p 64- - 50,
— T 0 d d : Solar parallax frum the velocity of light p. 69— «4.
— 8el«aUfie f»t«lltt«iia«, p.«-«. --Ilarah: Knr
ehataetcn ef «eaaMaroB nptBet. p. n—9t.
Katarwisi.-medicin Vc^rein in Innitntk. Be-
richt«. IX. Jg. 1Ö78. luiwbruck 1879. 8. — Albert:
Itter Kranco Ober die Eemien und die Blasensteine, p. 1 40.
— id.: Zur Mechanik dea Kniegelenke«, p. 41—68. —
Lang: Vorlauiige Mittbeiliiiig von einen neuen Uat(V>
BnchmigsciKcfaluise bei Ptoriaa». p. 64—61. — Offen
Beriebt der rbinirg. Univenitätii-Klinik. p 62 — 181. —
Oellacber: Beitrage cur Kntwirkcltingiigeschk-hte der
Bachforelle, p 141- 14.S. — Neumayr: flelicr die Bo-
gründun^r ikt jirnjn tiusct.rii Hcäehuiig der reelliii Kle-
Bcnlc xneier üruuiigcinldc erster State in der reinen Geo-
imM» wd dia fitaitahra« dw Zahl« in dia iriM «MMtrift
p. 144-18a
Soc HoUandaisc des Seienoea k Harlem. Ar-
chivfs NoiTlaudaiees. Tome XIV. l"» et 2'"* livraison.
Uarlfin 1879. 8». — DuruMi: Ni.ifs MnicTnaut la
tb^rie des ^^uation« eaaenticllo des courbfs plaito«. p. 1 — 76.
Rijke: Sur le micropboin'. \i 7tv-96, — - Meet: Sur la
tbäirie du radiom^. p. ^l—V£i. — Grinwi«: Sur am
tapla ia k teetka canctMatique. p. 190
— Itt. — Oadaiaaaar 8ar PorMle annoeOe qoe les Adlea
Izea MmUaat dtain an del par «nite de Taberration de
la Inaüire. p. 14S — 154. — fiergsma: L'iufluence dc8
pbates de la hme aar la tempi'raturp de l'air ä Itatavia.
p. 166 — 162. — Baehr: Sur Ic i^riiiripc dt- la iiviLiidre
action. p. 163 — 179. — Sn eilen; Le t^lem^teoroj/raiihe
rOUand p. 180— 2ie.
Snellen, M. : Le t^l^m£t4arographe d'ülkod.
Oariem 1879. 8°. S.-p.-Abdr.
■atafondkOaMUiA imSttiiak. Tlartayahm-
aohiift. 98. Jg., Hft 1—7. Zürieli 1878. 8*. —
Hernann: 1)1« Enetaiaw neaerar üntenncbungen auf
dem GeUeta der thkritebeo ElectricitAt p. 1— 37. — Wolf:
Astronomische Mittbcilungen. p. 38—73. 166—181, 306
— S24. — Mayer: Zur Goulogie des mittlcrrn Lignrien
etc. p 74 — 04. — Müller: Einleitung hi die üj&to-
dTUunik. p. 129—169 , 243—364. — Tribolatt Sor
l'ige stratigraphiaoe de la zone gyuaif^re alpine Bax —
lac de Tboune. p. 160-166. — Weber: T>as Winne-
leitongsverraAgen von Gneisa nnd sebie Abb&ogigkch voa
di r T('m]M>nitar. p. 309— 241. — id.: Die Inductionsvorgftnge
•üi I flrjilion. ]i. 265 — 272. — id.: Untcmichnngen über äa
Kl>m' ntargesctz der Hydrodüittsioa. p. 925 — 966. —
srhuize: Uebef llaiiiM>iwiiMig hawiamiriaidii—i
p. 3«>— SS6.
Magnetical and meteorologicai Obaervatacy
YoL II, UL Satavia 1878. Fol.
THaan di lettere e adanaa maorali e pdillche. Vol. ZUX
— IV. ddl* lerie lU. Fase. IV. HiUmo 1678. 4*.
— — Claaso di «cienze oiatcniatichc f tiuturali.
VoI.XlV— V. della Bi-ric III. Fase. II. Milano 1879. l».
elf r ILft t 1 . 'lojriil ilii •,;slrlwi inl:i]i.|.,(i III U.'laTale 6
apecialniento dei mudorni poutisoi^ic!^ ammraiii. p. äü — 12B.
— Corradi: Eacursioai A'vm nedico uel decamereaa. L
DeU'aneaieaiaedQili apartetki aelU chinirgi» del medie arg
a^T^viii/ii^OmKili. p. m—VOL
— Rendiconti. 8er II V„l XI. Milano 187«. R».
Seale Accademia delle Scienze di Torino. Me>
murie. Sorie II. Tome XXXI. Torino 1879. 4*. —
Dorna: Indicazioni. formolc e tavole nuroeriche per il cal-
colo dello offemeridi atilronomicbe di Torino. p. 1 — 114. —
Carioni: L'elastidtk nella teoria deirequilinrio e della
tUimk dalle vAlte. p. 115—186. — Siacci: Un miovo
aalado per determinare la resistenaa deH'aria *ai proiettL
p. 187 — aoo. — Laura: Sull'origine reale dei nervi spinaU
e di mialt ln'' nr-rvn i cn brale p. 159 — 346. — Dorna: Ap-
phcazsone dei pnntipü dt lla meccauica analiticaapTObleinL
p 247- iXU. — C"ava:ii: S iH'artiglieria campala pih IBB»
plico, mobile e mcno disficndiuift. p. 313 — 831.
Mnaenm of eomparatiTe ZoOlogy at Caahtidga^
KanoiiB. Vol. VI, Hr. 1. CaoOiridga 1879.
4*. — WUtnay! Tha aadfciWi v«rtU «T die Sfen»
Havada af (UHhniia. p. i— aas.
— Ballatln. VoL V, Nr. 16. 16. Cambridge
1879. 8». — Faxon: On Ihc development of Palae-
mmeU* mU^ttrif. p 303— SSO.— Uinoev: On the jaw and
lingual deutition ul certain tcrreslriAl mulluaks. p. S31 — 368.
— Annu<üreportforl878— 79. CaTnbridgel879.8».
Fetenen, Theodor: Die Typenthcurie und die
Molecularfürmen. Burlin 1862. 8''. — Dia chcmiacfaa
Analyse. Bd. 1, Th. 1, 3. Die qualitative Analyse.
Bd. II. Die quauUUtiv« Aiia]]PMb Beclia 1863—64.
8**. — üeber phoephonanraa Kalk ad die BedeataDg
dea Apatites als Gemengtheil der krjstalliBiBidMn Fe]a>
arten. Sep.-Abdr. Offenbach 1868. 8*. — Uotar-
Digitized by Google
77
*achang«n ober diu Grünstcine. S«p.-Abdr. — Debar
«inige StidutoffmUtidiuigan de« Anthwchiamw von
Bad. Bo«tt|r*' A> Petaratn. 8ap.^l>dr. —
Zur Cooatitntion der Benmllcfirper. Sep.-AMr. —
Zur Keimtiiiaa der triklinen Feldepatlie. Sep.-Abdr. —
8paci»I Kmtr ]:r centralen Oetzthnler G<'hirg»gruppe.
Nach läer Auniiiliuifl de« K. K. Oesterr. milit&r-geogr.
Instituts u. unter Mitwirkung vuii Th. Petersen u.
F. Senn bcarln-itif v. K. Hausbufcr u. C. Holf-
Münehen 1876 8». — Aus den Ootzthalor
Baiaaberiehta uitd topcgraplÜBdia fititrig«.
UT«. 6*.
XtAeeadenda dei LiiMti in Bimn. Atti. Annn 277.
8ar. 8. Transennti. VoL IV, Faac. 1. Roma 1870 4°.
Tromsa Maieam. Aarshefterll. Tromtp 1670. 8°.
— Schneider: Coleontera iagttagnc vnl Tromsa og; i
naermeste omegn. p- 1— ö7. — 8«r«: >"oglc bomaorkninger
on des narine Faonas ciiaractcr red Korge« nonUige Icyner.
«an aj — P»tt«ii«»it.siM»iiig^AaM—
toadtwItaL p. «6-«T.
Oberlausitiische Gesellsoh. d. Wils, in Görlitz.
Neues l^iiteitzincLts -\Iagtuiii. lid. 55. llft. 2- (iürUtz
1879. 8". — Nicolai: I'clicr di« Bt'dcutun;; d^r Natur-
«iaseincfaaften fur oniere iWii. p._266— 277. — Saalborn:
cnhat d«T
blad.JkSBi
'302. — id.: Ueiier die skviKbä Funde, p. »Ot 8M.— »
der ScMlkiBikr in Pnamn. Ohm h. :
EnoloKischcn Erhebongcn in PmtsrbiMH. pi.
id.: Uaber GladalorsrbeMwmeB. p, 816—917.
Boe. gdologiqw 8t Wnaa». BnDatm. 8"* Skik
Tome TT. 1678. Nr. 8. Pkri* 1877—78. 8*. —
Bermite: Elade prttnaafn du temin litiiTiaB d«a aa»
viroQS d'.\ngm. p. 631 — 648, — id.: Sur la pr<tspsce da
nlurirn supericnr a La MpiKnanne prte d'Anger» (Maioe-et-
Loiri') fi &44— 646. — Daubrde: Exp(5ri«iccs relative» k
la ( tialrur dcieloppÄe dans Ifs r»( he s jisu- Ics aclions m6-
caniquea particuli^maent daiu Ics argüca. C»na«queDcea
' — ' fchaigM, aolHMat paar la
IL — DoäfilMt Bat» aar Je
de T«al «t de KwfeliilMa. p. 868
—m.
KaiMrilelw Adnixalitlt ia Barlin. Annalen d.
^rdrographie a. DiaritJn. Meteorologie. Jg. 8. Hfl. I.
Berlin 1880. 4». - Borecn: Leber die Gezciten-Stnl-
ajunsen in dem engliscben Kanal und dem südwestlichen
Tbetle der Nordsee, d. 1 — 16. — Daa ADaröidhanmietar.
p. 16 — 80. — VerglciciieDdo l'ebenidit dar Wftteniiig dea
Ifanat« October lä7& in ^iordanerika und Cmtraleuropa.
f. «0-62.
— NaalilichtaD für SaefiOinr. Jg. XL Nr. 8—6.
BarSa 188a 4«.
Alna aatar. Oigaa f. Heehjehalea. Jg. Y.
Nr. 2—6. Wien 1680. 4«.
Die Natur. Herausgeg. «. K Mailar. Jg. 89.
Nr. 1—7. Hallo 1880. 4*.
E. Behm. 26. Bd. 188a HA. 1, S. Gotka 1880.
4« (gek.)
K. Comitato geolo^ico d'Italia. Bolletino. Xr. 10
e 11. Roma 1879. 6». — |.i>el: Conclusioni dl iino
Stadio soi terreni aerpentinosi (i>'ila Liipris <jni'utal«. p. f>T2
— öö3. — Lotti: Sopra tui uuovo puuio di calcare nun-
■nUtico. p. 583— ö8ti. — I>a Stafaalt A^gfllajialailriaa
fld argille scagliose. p. 667 — BWX — SÜTeitri: La doppia
enmoiie e i tarreinoti deU* Etna del 1879. p. 590—604. —
Ofimbel: Le ceneri vukanicbe ddl' Etna. p. 606— «06.—
V. Laaaalzi Oimnitaii fiitt* all dlaawtti aaUfai di
SiciUa. p. CÜ6-61S - De aiargi:
Baäikaia. p. 616-665.
DotImIm Bnadadiaa ftr Geographie u. Statiitik.
Herangeg. t. K. Arendte. Jg. H. HA. 6. Waa
1660. 6«. — Cseraj: IMte die iTiililiiwiw 8» «•>
birge. an— aus,
Sgl Preoaa. Staaten. MgaatieobiA. Jg. 88. Br. 1.
Berlin 1880. 8«.
Hampe, Emeitai : Enumeratio rouaoofaa 1
in jmviaoiia Braeiliaaeihaa Rio de Jaaciro et f
detaatonm. biaiM 1878. 6*.
BataTi&aach OenootidHVTMlSBBlea «nWataib'
•ebappen. Tudaohritt voer imfiiilB Taal-, Laad- ea
Volkenknnda. Deal ZZT. IBavarii^ 8« 8. fiataii»
1879. 8«.
— Notulen van de algemeene cn b'jstnars.lraN
gideriiigeB. Deel XVL 1678. Nr. 8 ea 4. BaUvIa
IBT». 8«.— BeaUnrn. l8T8.1ir.l. Balaria 187». 8*.
Ministerial-CoiBHlMliD i. Bataraaelmiig der
deoUch. Heere in KiaL ttgeUaliee d. Beebacbtanga»
Stationen an ihm deutachea Kflalea. Jg. 18T8. BAbTIDi
IX. Berlin 1879. 8«.
Voa Qak
Schöner Olirindiabas
der BfeUlHhai nuic»
Dr GobUt llerlMt Im Weiaar,
M A >■
Bei eiaam Beaaobe der Staaafurtb-Egala-
eekas Haida 'm ImA d« varifM Mna «wte
meine Aufmcrkssrnkfif Hiich auf die in der J Ew.'ild-
scLuu Geoiugis<iheu Karte derPronnsSacb.sen, vou 1864,
BlaU lY, eeianahBaten deetjg» aiiiitigen jtiluviil.
ablageningen nnd unter den Rahlreichen nordischcu Find»
iiigen in der Nähe voo Wasteregeki ganz ausnchmdud auf
ein Gestein galaokt, waikiM iek aeineoi Aeosaereo naeb
f&r einen Gabbro bitte hatten mftgen. Dar Form naeli
mehr oder minder abgerundet, ja kagelrund, dar
OrCaac naeb vcraohiedaa, von der etnea Apfels Ua la
dar ctaea Brfldoliena, waren die einsalnen Stücke doeh
aid«ta weniger als ahgetiaban, abgorolH nnd ^latt,
sondern im Gegeniheil aaf ihrer ganaen ObetflAoha
hAdkang .aad raah, wie man diea aa Bioritan aicht
■attaa fiadet, «Mhrend zngleich dana dh «nfllillgatB
HammerschlägB ungemoineu Widerstaad fanden, ao daaa
nnr mit MAha Stocke
Dem ganaaa Eiadnul» naak ia i
UngewohnUehea Termnthcnd, fand ;i !i ui:: -. i ruidir
Varaalaaaang, eilige Stteice davoaaüt biBwegauaebaseB,
am dieealbao einer nAroakopbchen Awelyea an imtar'
werfen, und ich , iu im iiirr AniMihttw mich
nicht getäuscht zu haben, indem die mikroakopische
78
VmtMmhqg is der Thst «iBCn OliTlndUb»«
£n<]on lassen , wie er sdiüncr wohl kaum uuatreffen
soüi wird, während der miueralogiiche Charakter des
OMteinea ingleich auf solch' nahe üaziehungen zu
gewiaaen sekwadiidian Oiabaaeo geführt hat, daas maa
meiaeo mfichte, es Mi daa Gecteio Ober seine Ab-
ÜMMMdig Eo zu sagen zum Sprechen gebracbl mcdsn.
Aakngpnd mainn antn mikrwkopsditt Diagnnn, so
iMtnt dieselbe wn linr fialgt:
„Schön lamellirte Flagioklaae, Augit und Olivin,
Mrterar in Kömarn, aind in rismlirh glsiehsr Menge
die wasenCüolMB Baatandäieile des Gesteines; Hagneaia-
glimmer bildet einfn nirht geringen jicccsHoritcinn
Beatandthail deeaelben neben einem in noch reich-
BelienBi 1f nuse darin voilinndeaen sehwsnea opsksn
Erz, daB ich fQr Titaneiaen halte, da es im auffallen*
den Lichte mit einem weiaien Zersetaaugsprodnete
tsdnekt evsebsiBt. EiswoijJ Uidet u TsisefaisdBnso
Stellen einen brannen Hof um clicscK Krz. Aupserdem
ist Apatit darin vorbanden. Der l'lagioklaa, zumeiat
draäkh awOHngageslielft, grenst sieh Tid&eh voll-
kommen arharf ab, wShrenil nur an Stellen, wo er
nicht mehr irisch crBcheiut, dies weniger der Fall int.
Wut nd dn imnolilieeBt er Apatitnaddn, sowie Kömer
Ton Olivin, auch kleine schwarze Erzthcilf», so daas
er wohl Epätcr aus dem betreil'euden Mugmu nich aus-
geschieden hab«n mag als diese. Noeh ipWer ist nn-
«wifelhnft der Asgit daraus hervorgegangen, da dessen
Voraisn AbanD den übrigen Mineralbestandthvilen sich
in solcher Weiae angepasst haben, dA.ns letztere in den
Aagit entscMsdtwi liinsinzagaa. Der in nicbt]Miiari-
siitai liehte olinngrtBi OlMn wdgt bn pohrMrten
Liebte meist sehr lebhafte Fdarisation, obi/U iph er
aneb tob SpaHen mit Umwand In ngsprodttcten durch-
logm Ist. Der in duikslrotUinnnsB, dnivhsehinnneni-
den Blättern vorhandene Glimmer erscheint zum Theil
als Unterlage, snm Tbeil als Decke der anderen
Unenle, ebne dass leb «bar desasn Frflber odar
Später eine Ansicht habe pfÄTtinen kiioncn. Quarz
ist darin nicht vorhanden, ebensowenig Calcit. Uelier
im TeriMBdcoseia btoner Okonaase darin Ui ieh bi
Zweifel geblieben."
Diese Diagnose, welche dsa Polarisationsmikroskop
MotllMtt bivabrbnfiftssshdco&MbsteiiBgca fiadso
liesg, prab mir Veraulassunjj, dem grossen Meister der
milcroskopischen Geateinaanalyse , Herrn Profossor
Zirkel in Leipsig, meine Dentnagen asbsfc heilig«
lichem Material aar Nachprüfung vorznleg«n, worauf
derselbe so gütig war, mir folgende Erklirung zu-
*) Md vom 29. AprU läTd.
„Sie haben ganz recht, das Gestein ist einer der
schönsten und dabei allerfrischesten Olivindi.nViase, die
man sehcu kann; der Pyroxeu )»t ulmu Zweii'el mono-
kliner Aagit, ideht etwa Enstatit oder DtaUag, und
ich stimme gaaa mit Ihrer Analjrse fibereia. Dss
schwawa En halt« leb der Contomren wegen andi für
TitaneiaSD) ahschou ich die vun Ilitien wahr^renonimeue
weisse Zenetnngarinde im reflectirten Licht« (vnlgo
Lenkosen) doeh ab^t deutÜdk gewahren hjsan» Dar
Biatit ist Bohr dcuthch; Quarz steckt ir.tHcliieden nicht
darin (wie dies bei den OUvindiabasen die Kegel istj ;
fehlt auch gänzlich. Vfle irisch das Gestein ist, zeigt
die vorhältniasmitasig nur gans apiurenhalle Alteration
de« QlhriM^ dia SkriMU dar FiagiaUaw «ad AsVjtta."
Diaia EritUnn« «i« Ham Vhtf. Zlrkal, «oU
geeignet, dein interessanten Gi-fein s^orb andere
Freonde ru erwerben, gebe ich deshalb und »eil die-
selbe manche bedeutsame Erglnanng meiner Wahr-
nelimungen enthält, wörtlich. Auf mein Bemerken hin,
dass e» »ich hier wohl um einen schwedischen 01i>'in-
diabas handele, hatte aber Herr Prof. Zirkel noeh
die Worte hinzugefügt: „In Schweden acheinen allfiC^
dings ganz äluJicbe, wohl nur etwas aersetstere Go-
ateine vorzukommen. Bei meinem Freunde Törne>
bohm, der hier (in Leipdg) einen Winter gearbeitet
lut, habe ieh gans ähnliche Dinge geeehan.'* Dies
nun gab im Uinbh'ck auf die Abhandlung dea Herrn
Dr. A. E. TArnabohm im Keaen Jahrb. LMiaeraL et«.
1877, 8. 3S8— 9d9: „Ueber die wiebtigeran Diahas*
und Gabbro-Gcstoino Schwedens", hinreicbende An-
regung n noeh wettergahenden Emittelnngea, deren
lugebdM aniafaat dk Algandn riad.
Ven qBMrtmIHgsn vad dagegen ottriafrriea Dls^
1iri=.> i: Si bwedcns zu den dortigen olivinhaltigen und
dagegen qnanfreien Diabasen aoisteigend, gelangt
Sr. Tdrnebobm tai sefaier Abhandhog ^ S68— W
des Jahrb.) zu einem Olivindiaba« , von weklicm, als
dem Endglied einer gr<iaseren Keibe, er sagt: „In
Dalakarilen «nd flberhaapt fai dsa aftdUehsKsa Pto-
vinzcn liat rhi. dem Hellefora-DialjHK ni br ühalidur,
aber im Allgemeinen viel firiaeherer und «einem ganea
HaUtos nach dokritiaoher Dtabas eine weite Ter-
breitung. EiticH Act tj'pischsten nml zugli ich bekann-
testen Vorkomnmisse ist der sugenauiite ,,liyperit'*
TOD isbjr m EUddsn. Wr wdiaa diese YaiieUit da-
her ,,.\sby.I)iabaB" nenn<>n. Dieses schöne Gestein hat
ein mittelgroboB bis ziemlich grobes Kom und beateht
ans PkgioUas (Labradorit), Angit und Ohvin, irmi
noch Utaneisen, Hagnesiaglimmer und Apatit accee-
soriscli, aber sehr coostant, hinautreten. Uypeisthan
Digitized by Google
79
wurde dahu nicht beobachtet. Das Gestein kann also
TO« reebtawagen aieht, vi» bblur gwiilwh, ,Hypnit*
genannt werden, Viriditisihf Sulistanzi-n kommen pir
nicht oder nur in »ehr untergeordnet«!» MaasM darin
vor. Dar nagloUM macht nMhr als die HlUta der
GaatainimasM aus. MoisU-na ist er «ehr frisch osd
enth&h hAufig kleino, fnrblo«e ]kIikroIithe nnd schiof-
pckigp Tafiehi. Der Augit zev-t auch in durcli/allen-
dem Lichte meistens dunkle Farbent^ue, braon bia
braonroth, oft mit einem Stich in's Violette. Ton
EinachlüBEcn nnd thaOa hnana Laf|wn Ton GUminor,
ehan mä KkoGfhe in kanürkiB. JkMah aiad CHaa-
einBchlOsBo, obwohl nnr aiilMli luilwehttt «Orden.
Dar «Igelbe Olivin kt bflaarknawarth Madi, im AU-
anigar angegrillai ala der Tlagioklaa.
und dunkle Mikrolit.he sind im OUvin
aiaht adtan. Dar Apatit ist reichlich vorhanden oud
neMana in groasan IndiTidtiMi mit dratlielMii Rryatall-
UroriHFcn au-pr'liililrt. 11-, r Mftj.'nHMafflimmpr kuniint.
sowohl als grüsseru h^chuppen, ala anch in Form einer
Unslnnaag am TttanaiBankArBar tot. Dh En dflrfto
Vohl bald ala Titaneis^n, bald als titanhaltigos Magnet-
eiseo aafzufaa«u sein; letsterca baaondenk, wo oa sehr
nidilieh wriwndaa UL*»
Hiirnacti ist »obl nusser Zweifel, dnss IV. Törne-
bohm an der citirten Stell« von einem dem £(;eln-
TOD den bekannten schwedischen Graniten und Gnetan
aoaebnlieha Baprisaatantan niabtabaB aeittaa rind: a»
liegt in der That die r!<?Rritwortui]g der Frage ziem-
lich uuho, wo überhaupt wühl die Ursprungast&tt« des
schönen Oliaindlaliu daa Egabi^aotaaii DihTiHW n
soeben sei.
Um indesB der Sache noch etwas nfthar m tretan,
habe ich endlich auch eine utitnittellmre mikroskopische
yargleiehiiag wn DflonsohliSen daa ,Aalqr4>Ml»a*', di»
Ich mit anderen D&nnschliffen dar TSrnabohm^aalMl
Reibe schwediacher Diabase durch die Mineralienhaad»
Img Too B. Stftrtc in Bona nadi dem Katalog dieaer
Hmdlmig vom Momt Angast 1678, 8. 88, litr. h,
bezogen, mit D&nnsehliflbn des Diabas von Egeln vor-
genoaunen, «aa noeb n folgenden Sanerknagen ga-
fäut hat
Der ^Atliy-Diabas", wie tr mir — frcilith nur
in awei Dü&nschliflea — vorgelegen, ist, mit dem
Egiln'adMn Ghstab vasnUohan, von awaenlMöli grrtwnm
Korn als dieaes, (itip)( i Ii d.is Korn des Egcln'schen
Diabaa ebenlalla nicht zu den feinen zu sihleu ist.
Sftbai ist das Egefai'sdie Gestein viel reiebar an
Olivin ala jenes und in Feiner ganzen ZusBrnmcnscfzung
suglcich in solchem Grade irisch, dass in dieser Hin-
rieht dar „ialisp-DialiM' Unter danlen^an raa
Egeln ungemein ziirürk^tplit. In der That ist in dem
£geln'schen Diabas wirkliche Umwandlung verhlUtniaa-
naha wnndlii Qaatehi apriaht, oligleidi mliaig nur apoianbaft m findan, dahar «Hak fw
in dem ..Asby-Diabas" der Plnpioklas mehr als die
Häl/tü betragen soll, wna an dem Gestein von Egeln
nicht zn bemerken war, und obachon hinsichtlich des
EUdalener Diahns von Blikrolithen nnd GlaacinschlOssen
in ainar Weise die Rede ist, welche in Rücksicht aof
dan Ugaln'tirlirn Disbun gleitben Aufdruck nicht gu-
iipiden. Wenn indess Herr Dr. Törnebobm im
Allgsmeinen hinznfiSgt (S. 273 dea Jahrb.): „Fassen
wir die sUurischon IMalmao nisammen, so erkennen
VBTi daaa aia gewiasarmaimn eine Baihe bUdam, worin
dar qnanreiche „Konga-DialNw" das ciae, der oKtü^
reiche „.\aby-IMabas" daa andere EndgUed bildet," ao
möobte man annehmen, daaa in dieser Reihe der dila-
Tiak Dbbaa tob Egeln aber den .Aaby-Diabaa" noch
etwas Iiinausreirb< , oder, was vielleicht richtiger, dass
er eine baaonders hervortrvtaoda Varietkt daaaelben
bOde.
Vtruehmcn wir nun aus den T cir neb ohm'schen
An£u!ichnuQgen (S. 269 des Jahrb.) noch, dass der
jy^JKabaa" mIdMga Olnga bn GaMeto dar Chiaia-,
Omit-md Porphyr-Territorien des nönllir'lRiiS'jliwi-dfu
bddet and aocb als mAchtige Decke im Gebiete der
«irdabai, daaa in EgalailHbaD DOwrinm i
Viridit nur Andeutungen darin enthalten sind,
gegen in dem „ A sliy- Diabas" Umwandlungsn nun Tbail
recht augeur;ir:i>{ Im rvortrcti'n. Die Apatitaadatal daa
Diabaa von Egeln i>ind nicht nnr viel zarter, sondm
mrist anch länger ala diejenigen dea „Aaby-Diabaa".
Jene haben einen Durchmesser von 0,0133 bis 0,0333,
dieae aiaao aolohan von 0.0533 Ua 0,200 Mllimeteg.
Babd etMbeint der „.\aby-Dial«a** vid reiebar an
Apatit al' il' i ji.nige von Egeln.
Abgesehen von der Grdsi« des Kornea, welcbea
blnalehtB^ daa „Ashy-Diabaa" als „mittelgrobaa Ua
xieuilicb grobes-', mitbin überhaupt als vefsohieden,
von Dr. Törnebobm angegeben wird, seichnet aiob
bianmeb der INabaa der IXInvialkageln von Egaln
durch die Frische « iiu r liesUindtbcilu outschieden nm,
nnd swar in einer Weise, welche der Frage daa Wort
redet, ob man darin wohl das Anaeigea etnea
deren Bildungsvorganges zu crblickeu l]nl»\ Obaa 1
dafür mehr als den ungemein geringen Werth d
glaube ich. mit Rücksicht zugleich auf die im Eingang
erwähnt« cigenthOmlicbe Form und ftuasere Ileacbaflän»
Wtt derair ai
Digitizeu Ly CjUv-'^^il
80
im Ionen} gröSB«rer DiabasmuaeD ursprünglich be-
Mädel*, dkhtw» und Maar gelNSnite Oesteine-
Coric retiOnOII gebildet hslipn . J-.- in ihrer KugeU
gestalt md aonrtigen EigcutliümLichkL-it erst a&ch
TeiwUlmg ihrer tuneren UmhOllang hRn-or^i^etreten
•ind, wie, meines WiMcs«, Kngdg^ntde auch in den
Dbfaesen von Sehauenstein und Weidesgrfln im Fiehtel-
gtbirge, vom RadRuthal im Harz u. a. l>f-olmclitet
mrden and. Die ui der Abwittwnng eolcber Con*
4NtIoiuii lMrt<Mgiifc<i>diii Ksgelii werdn eliM uiden
cb €Im nahe, bSekeiige (HwrtlBhe kmai bAonmen
«teen treaeDtBefcan Faetor ftr die EriikltaBf grBemwr
Fri»che ihrer BeirtaDdtMIt IlHltzen mögen. Die mir
TorliegvodeB EgelB'ialHa 8tMn niMbea auf mich daa
Eindniek von Kernea Mklur OooeretioiMB. ADo^
din|?s Im ilfirf I Ir (■ ciidgültige Ent-icbcidung hierüber
noch Tergleicbender UntermchangeD , wie ich aokha,
n db thonBdi, eellMt M|pui Immb werde, won
ahor nuch in weiteren Kreiden diese Aufo'iVl.inirijj an-
regen möge. £r*^ oeuerlieh ist mir mitgethcilt worden,
dm MUMP den vecliMtBimnln^ kbinen DfabMkBgdB
aucti pri">''«Mr(' Dial uslil'xko in dem Dilurium von Egeln
rorkommen, was mir bei meinem — freilich nur aehr
ftlelitigMi — Bemhe dMdIwb «itiugw M. Wb
alwT Cri'^rin dieser grösseren Diabaagescbiehe sich
mikrwlcopisoli j^gen dae jener kleinen Diabaskugeln
««rbilt, ist mr Zeit ftr midi noch eine oflnt Wngß.
Dn»R ähnlicher OllTindiabiis namentlich aneb niter
den nordiscben Geeteinen des Diluvium'« von Sehlesien
sa finden, fa*t Herr Dr. Theodor Liebisch in der
Uaiaan Schrift: ,4>b in Form ron Dilurialgeschiebcn
In Sehleoon vorkommendeo mutigen nordischen Ge-
steine" (Breslau 1874), S. 31 dargethan. Auch d«
wird Ton „ftiaehen Körnern" des Ohrin, von Plagio-
klna In „leiitenfünnigen, deatlieh twilUngageatreUten
Kryetollen mit glinnoden S]ialtaDgBflfiohen", von im
Dünnschliff „sekfiBlwwuirDtbdarchKbein«Hln&" Augit,
von Magnet- odef TttuclMn, von Apctit ia aahhvidiai
secb'i^t'itippn Nadeln. in«be!»oBderc „die Angite dnrch-
ateebend", und von Glimmer, TOQ diecem Jedoch mir
■Ii „kl ■pTMmm lehwman, donkenmuantb dareh»
scheinend f-ii lÜüttchea" vorhanden, berichtot. Im AII-
gemeineo wird daa tteetein aU „grobkörnigae Gcaumge
TOB AagH, FhgkAha, (HMa, Magnet- oder THan-
eisen, Glimnipr nnd Apiitif lifzi. ;. I.iir^ Ferner wird
auf S. 80 — 31 ein „mittelk6nuger Diabas, bestehend
mm Aagit, PlagkikiM, «taem dunkelgrSaen Iflnernl,
einer Zwi'rlir ülf'f-iiniMnjr^niftw , Mu^rn t- oder Titan-
•iiaa, Schwefelkies und Apatit*', als „mit dem
„Hjperit** vob EKdftloa «kereisatlmnoBd,
AktMUoMm te al. lU UM.
so dass dieser zu den Diabasen zu stallcB
aein mAebte", daadbst erw&hnt, ■owia ein n^unkfi-
grüner krj-sf-Hllinisch-feinkiirBigor Diabaa obne makro-
porphyrischc Gemengtheile", von welchem noch bo-
Bonders herrorgeboben wird, dass im Dünnschliff unter
dem Ifikxoakop snoiehat die sahireichen farblosen,
leisten formigen FetdapatbkiyataUe in die Angen fallen,
die hin und wieder getrObt und auf Spalten von
grAnen Sabatuna dnntunigm aind; „bai AmNodaaig
Ton polariairtem LfcihCa '«ratbeiiit ah Ihafl daraaHwn
deatlieh polysynthetisch zusammengeeetzt und gehört
dammob eiacn Plagioklaao u, «ibraod udan^
Mtt cwai, meiat gteicbbrattan LamaHaB haatakaiid»
Feldapathe wohl als Orthoklas zu deuten üaä.
DenmAohat aind brtontiobe, vieUiMh leirriaMiie, oft tob
aubwarven Bgndans nugebana AngitkdrBor
banden, welche nicht »elten in eine blaasgrüoe ge-
fnaerte Maaae übergehen. Eine andere grflnlieho Sab*
ata», waldw auf daa pokriairte Lieht nlobt einwirkt,
scheint mit jenem L'ir.wanJIun^TBj rorlurt r]icht.H gemein
■tt haben. Magneteiaeukömer liegen in St&ben an-
gaordBot viaUbeh faB OaaMB> SteDaBinba findan aiah
EisenglanzschOppclMB «iB. TotiWBWB Mfar W-
breitat." —
Alka diea dOifte n wvita^alMBdar Eifnnha^g
der Egpln'schen Disba.ie auffordern, ^
Weimar, im Juli 1879.
Bie 2. und 3. Al)liaiidlimg von Band 41,
Pars I dei Kova Acta:
L. W«iBflk: Dia notagrapUe hi dar maaaandaB
Astronomie, iniViesniidpre \k\ Venus-Vorül>erg4ngen.
14 *^ hog. Text mit Uotacbnitten. (Pnia 6 Rmk.)
0. KiqpAbr und I. BtBMdw: Photogramma iv Onlo>
genie der Vi.^fel. 6 Bog. Ti vr u. lö jiboto-
graphische Tafeln nebet 1 Apparatseichsang. (Preia
16 Bmk.).
Bowie
die 4b und 5. Abhandlung yoe Baad 41,
Pars n der Nova Acta:
£. Adolph: Uebcr abnorme Zellenbilduagen einiger
Hymeoopterettflügel. 4'/t Bog. Text B. 1 ItÜft»
gnphiaohe TafeL (Preis 2 Rmk.)
K WillkoimB; Zar Morphologie der samentrageoden
Seboppe dea Abivtineenz^feus. 2 Bog. leit B.
1 lithogn^hisohe Tafel. (Preis 2 Knik.'
sind erschienen und durch die Bucbhandlang Ton
Wilh. EBgalmasa (d Lalprig la baddua. — -
Sietk fsa I. MMtauu aal a*ka Ia Ptwaia.
Digitized by Google
NUNQUAM
onosDS.
LEOPOLDINA
AMTUCHES ORGAN
DBB
EAISBBLICHBN LBOPOLDINO-CAROLINISCHEX DEUTSOHBN AlTAniBMTH}
DEB NATÜBFOBSCHBB
BBR&1l8Gl»BBBf OHTBR MITWIRKÜNG MiE SEKTIONSVORSTiMMB VC« OBM PElSIDBHTBR
Dr. O. H. Knoblaadi.
IaUai.8.<iM-».». Hell XTL — Nr. U— 18. Juni 1880.
tetaJtt Amtliche MittheilunseD: EnKcra rines Vor»buid.sinitglie<les der boUnischen FachsektioD. — Er-
wlhluni; oino» Revisors der akmlemisi Inn Ke< liBiiinfCa. — UBtcrsUiUungs-Voreiii der Akademie. — Schreiben
der Ufrrrn l';iypr, Stanley und \Vev]irc<:lit. — \'erand(>runirpn im Personalbestände der Akademie. — Beitrige
cur Kasse der Akademie. — Mkhäd Augtut Friedrich I'rcstei i. — äonstige Mittheiluncen: E^tga-
mm/m» Bahötab ^ 0. Baglwt fUilMMHaMwh» Städte aber teOm. (Foftactraf.) Sktgt^älbu
IBAiftma. — Iwiiii ■liMMi lillw Im Waaamefnuiadaiigai fm Sun IBMi
Amüiche Mitthelliiiigeii.
iDgfl» Walil eineB Yorstandsniitigliedea Aar iNitaiilnlien FaoliBektion.
KmUmHi lattt Protokoll des Ilcrm Notars Juetizrath Gustav Ivrukenliorg in Halle vom 35. Ma!
1880 (Leop. AYL, p. 65, 66), die Wuhi eines Vorstandsmitgliedes der Futijäektion flir Botanik noch Dicht
zu Stande gekommen, vielmehr nach § 30 der Statuten vom 1. ISai 1872 eine engere Wahl iwiachen den
Barren frofcsaor Dr. Eich 1er in Berlin und Geheimen Medicinahrath Profemor Dr. Gttppert in Bre^u
aoUnrandig geworden ist, aind unter dem 29. Mai 1880 an alle der genannteD Fa^diaektion angehörigen
MitgUeder direct« WaUanfTordeningei) und Stimmzettel vriederam Tenaadi, auch von der Mehrzahl der Stimm-
Wechtigtea die letstsrea ansgefullt zurückgesandt worden. IM» »odi Im Bttdatnada bafindlkbaa, jenar Rah*
Mktion ngehörigen Herren Collogen ersuche ich, ihre Stimmiettel Uk aHteataat ani 90. i*U d. J. alBmawtoi.
Sollt« wider Erwarten einer derselben die Wahlauffordenug ml dco Stimnueettel ddlt affclltaB
ImImb, 80 hitie ich. eine Nachsendung von dem Burean der ^^r^m4f TKllOgen zu wollen.
Halle a. S. (Jügergasee Kr. 2), im Juni 1880. Dr. H. KnoblaUCh.
Snr&hlnng dnee Berison dar aktdamisolisn Seolmtmgen.
Ab Stello des am 18. März 1880 verstorbenen Herrn Geheimen Regicrungsralbe'! von Kiepenwetter
ist von dem Adjunktcn-Collegium Herr Geheimer Bergrath Dr. QiutaT Zeimer in Dresden aahea Uerm Coatoa
Th. Kirach daaalliat mn Beriaer dar AkndaaDiaJtadiiinngaB enriUt wavdaa. DanBerbe hai diaae WaU
Halle a. S., den SO. Juni 1880. Dr. H. KnoUauch.
LeofuXTL _ U
Digitizeu Ly CjUv-'^^il
8g
trnlmUfanagi-Tenfii to EiL iMfiMksü VeaMm Akademie der latmflniolui.
Nachdem iu df-r Lfojwjldina XVT, S. 1 r.u Vor^phlSpen. Tw^frf'ff'enil tV\p Vprlpihimif i1t>r im Jahn» 1890
SU gowihreiMleo LDter»tuU:uiigen , aufgefordert worden war, sind solche, nach »orgfaltager lürw-agung des
YontaodM, im OesammtbetTage von 600 Rmk. und Evrar in 6 Theilen zn Je 100 Rmk. aa eb«aao viele Haife-
bedQrflige im Mai d. J. gemäss § 1 1 der Gmndgesetze des Vereins vertheilt worden. Die Xoth der einzelnen
BittoteUerinnen war eine so grosse, dann der Vorstand einer jeden helfen rn müssen glaubte. Wir emenem
aas diesem Anlasse uusvro früberv Bitte an alle Freunde and PArdanr das Vereins, dun li gefullige. au Ilcrra
Geh. Medicinalrath Dr. Winckel in Dreaden oder m mi«h su sendende, Beitrige zu det^a Kräftigung bei-
tragen zu wollen , damit der Teroin seiner ehrenvollen Aufgabe, die VvÜi der Angehörigen verstorbener
Haturforeeber n Hndaciv In nklunin Miinii geredit viiden könne.
Hall« «. 8. {HvKgmt Nr. S), da» 1. Jnni 1880 Dar Vontand d«i UntarstOtaimtoVanlM.
Dr. H. XMHaick, Tecsitaender.
Bei dem Fräsidiam der Hndniiio eind Donluschreibeu der Herreu üuctoren Payer, Stanley nnd
Waypreeht tat dia dnnlbm tob dar Alcadania am 18. Jnfi 18TB TMÜdnoan IMploma')
Btcr Fayar edmibts
frauzeusbad, 11. Auguül 1079.
„INe Leopddinisch-Caroliniiche dantmlia Akademie dar Hatnrfeneiier bat mir dia hoha «ad
Au.sreii hiHitii; erwiesen, mir die Würde eine« I>iiitiir» jih. zu -verleihen und Sie... hntten die Gttta^ a
betretfuude Diplom in Begleitung eines sehr acbmeicbelhoften Schreibens su übermitteln.
Dm iah maiiNa taendidMteB «ad imigilw Dank Ar diaaa hohe mir «mriaMoe Hu» der
und Ihnen... erst heute ahetattc, mögen Sie iirüti;,'xt in Anbetracht Je* UniMtande» entsihuldigen, dius itll
mich bis jüngst iu abgelegenen Ciebiigen aufhielt, und Unefe etc. nur nach langer Verxogerung und Cmwiflll
aiUdt... J«L Payar, Dr. ph."
• H«r Waypraaht: ^^.^^^ ^ ^ 8epte«b«187».
„Wollen Sic güti)?!it entichuldigou, daas itik Diucn ent heute meinen Dank für die Auaceiehnang
aimineobe, welche mir dnreh die Kaiserliche Leopoldiniach-Carolinische deutsche Akademie der Nataifbneher
tu Thail geworden ist. loh belluid mich zur Wiederlientellung meiner einigermaMen zontttteten Oenmdheit
ÜB Oabngie ind ftnd das Diplom mit Ihrem... Sehraiben erst bei meiner gestern erfolgten Rückkehr.
Die so adtmi arthailt« and desehalh um n dtrenvollere Auaasiehnnng Tm Seüan
witsenaohaftliehen GoiponitioD bat mieh mit wahrer Oeougthuung erfüllt and ich epredia Ihnen.
und wohlgefühlten Donk hierfür aus. leh hege die Hoffnung, das» die Zeit nicht ferne ist,
«a mir geliagen wird, doich gründlichere Sttidien im antisohen Gebiet« dem neuen Titel gerecht an
Weyprecht"
Kr. Stanlay: Oamp in Utanda District Congo lüver, Jlarch 26"" 1860.
„I harn Üu hoaer to aehnowladge giateAiIly fhe receipt of • latt« Unmi jw datad Halle Vor.
6"' 79 W'hi'rein ynu nutify me of the honarable titla KWoriieJ tn'' by the Scientific Lutitllte uf whidl JOQ an
President and that the Diplome of Doctor of Fhikaophy awaits me.
I cannot be etherwiae fban gtateftal fnr flu* Iwmifabl« reoognitiaa of tha lata eerrioea I vaa an^
ablad lo render to Geography while Herriiii.: :ii llie rank.* iif j'mrtmlism in :i ■n-andfring jnum:ili-t ,
It fl'«'»fa>H to be my lot to be selocted Ibr a novel äeld iu Jourualism. I was emiiowered by a
lOTii« «oauniiaiaD ta modar iati» a& 8aldi d pabU« intaveat, ta ^aan hiatorieal and gai(npliieal H«ma and
ot knowledge from van<°iu>< by-fields. Afler yenr< «f this werk uf ftflinmitiifm «Bq^owarad na ta pra»
into Cential Africa tu .•March for and relieve tbc lUus^trious lirägatOB«.
I saaumbar wall that Garmaoy like many other coontriea ma ctnngaly aoapHaal aboat Iba xaaalla
of that search. The suocflMM tenuaatioD d <ha dnt Ihipaditiesi kd ta a aeoand ena «f gnater
•) Vergl. Leop. XT, 1879, |iag. M.
Digitized by Google
8a
iB^purt and si^Dificanoc to ciTilization gmerallr and likc the flrst th< »cchikI Kx{)oditii>n tcmün^td nifll
ttow Twnlt« «0 hupipilj phraaed in f ooi Diploma, for Üm rseqgmtiaii of whioh I alw thaok yaa.
I am Bow •dramnc iitto Aftiw tfas tUid tiae to pot isto pnwdoe tbeoriea «faidi hm tu tiuir
a<ni and intent tha mü-lMiiif of HilwJrftMti «f .tfw populow Ittria «f Am IbyartiB Biw «ludi 1 1*-
leiy (ieecended.
Ob fh« nrg« rf the brälkat «od vide field Ulbn ne, dl thoogfaU«« of the «MBied world
bdUad ine, ftiU only of the purport of my task, I am hailpd by you a» Doctor of Philowiphy '
Pennit me to awure you that I shaU hold your honoi-ablo recognition of my serrices deorly oot
Mly te dww mrfh, Vnt «ho m a lut «eho vt Hui good iriU mnilbBted towards me b j m inany Idadheutad
Chnun.... St. Hury IL Stanlay."
Tei&ndenmgen im Personalbestände der Akadamio.
Nra MltfiiffiBW nitlMt
Kr. tSTft« Am 24. Jm i 18^"': Herr Max Thoraai Edelnuum. Privatdocent der Physik nn der K iii?li?-^ipn
♦welliwlwii Hochschule in MOuclit-o. — Zweiter AdjuDktenkreis. — Facluiektiou (2> für i'byaik
und Mataandogia.
GesiorbcB« Mitglied t
An 9S.J«id 1880 nBftdra: Hot Dr. Adalf Itettt M«. UMiliflh roniMlHr Staatantfa «od Rnteor
dw Zaologia m dar Unmitit ia BrariM. Aü^mommn mm 15. Oetober 1841 ; oogn. Savqpj.
Dr. H. KntUMielk
Beitr&ge zur Kasse der AfcaiiMni». ^ ^
Juni 6. 1880. Von Um Prof<«i«cr I>r I. Prowp in Thorn JiKresbeitrap für 1880 6 —
„ 8. „ „ Medicuuiintii bc. J. G. l'reyo» ia Wiuu ü«i«gl. iUr IbSO S ~:
„ M. „ I. MntdoeeBt IL Th. Edduaan ia Mttaehn Etataitt^dd nd JdHMbtitoag
Ar 1880 36 —
Dr. H. KnoMaucb.
MldiMl Anglist FrieOilcli Fiestel*)
wurde am 2". Oetober 1809 in Göttirjpfn ^'plmr^n, wospUwt pr noch seine Vorbildung erhielt. Von Jugend
auf feetelte ihn dua nuturwisAenscliaftlicbe und mathematische Studium, insbesondere da^euige der Mineralogie,
Oadogi« und der mit der Mathanatik ao nahe verwandten Kryetallograpbie. Für die letztere wurde er
namentlich durch die Vortrttge aeineB Lehrer« an der Göttinger UniTersitit, dea als Kiyatallographen, HiiMS*>
logen und Geognosten hochverdieoten Friedrich Ludwig Hausmann, begeistert. Auch dar einfache, abar daidi
Autopaie hficbet anrugende Vortrag von Friedrich Blumenbacb, dem seiner Zeit bedeutendsten Naturforscher
in Enropa, forderte ihn weaentlieh. Mathematik «tudirte er unter Thihaot und Ubiek, AatnoooB« ooter
Oanas, Physik nater Tobiaa M^er, Chemie unter Strohmqrer, Botanik tmtar Sdmdiir aad Mijar.
Ikvondara ehaidcIcriatiMli erEchien Prestel die Wahrnehmung, daaa die Haaie jedea voIkttndigeD
KiyataUea, bd diüa Büduqg tob Auaaen kar kdae aadoren Krilfte störend eingegriffian haben, ao Ttrthailk
ist, daaa Jede Bbene, welche duroh den Sdnraipnnkt aeiikrecht gegen die Uauptachae gelegt ist, lia io iwd
»ymniefrische, im Gleichgewicht atdiende Hälflcu theilt. Ditaes weckte in ihm den Wunscji, »uch dir- ülirigen,
dar Kiyatallbildosg aa Oroada liageodeo Oaaetae keooen la leraea. Hienu und am sngleicb die uneodlieh
Bannieh<igee Gaddtaa dar TndhidneB der aaorfaahdna Katar fibaraekaa und bdierradian an ktaam, war
TOr AQem erforderlich, dieselben bildlich und zwar voll-itäiulig nach Wux-r Verwftinltsrli.'iff | u rapakUliillh dir»
«artdba. Ffkr etna aolehe per^ektiviache Daratellaug fehlte ihm damala jede Anweisung und M war aaln
ante AiMt darauf gerichtet, die Regeh der Pmpdclive Ar den genamitae spaeieUan Zweek an gaaUHaa
and nnzuwendtn. Er verl:tT.:'Ilt■i?h^f' diifflVif schon als Student unter dem Titel:
a Anleitung zur perspectivischen lüitwerfung der Kiystallformen für Mineralogen." Mit einem Atlai von
7 TUUa ia Stdadnuk. OMtima. bd Taadeahoadc «ad Bnpm^ 18S8. 8*.
«) Yaii. Laopddiak EVI. 1660, p. 84
uiyiLized by Google
S4
Kor durch die wume Empfehlnng teiteoa des Hofraths Htanuxm T«ntead ikh die Baefahaadlinif
n dem koBtapidigen Yerlage der Schrift einea jaogen Studenten. Dm Werk «urd» von d«n dunBls bedaa»
tendtten Krystallographen Professor Weüs in Berlin einer bL^oud'jron B«aprechang in einer Sitzung der Borliair
^V*^*— dar 'WiaMucbaflen gewOrdigt. Aoeb Haidiitger, der denaalbeB G«geutaiid| ab« aacli aadim
ftindfiM beurbettat hatte, iprach nch gOnatig ftber duaelb« aoa.
Naeik hmaätUr Studienzeit arbeitete Preetel eine Zeit kog ala Oeomet«r in der Umgegend tob
Qfltti^g«! «ad dmim mls Kirkaohaider am Hane; er verfaaate Tabeiles dar Soblco n&d Seigerböhen warn
Oebravehe beim Faldmeasen tutd Sfarkaebeiden 1827, die aber niobt TerCfleutSeht riod.
Micbaelia 1833 kam Prestel aa Jus GuM asiiim zu Emden. Ganz ohne Vermögf^r., war i^srsHbe «r«t
Too dem hier Tcrdieoten Gelde im Stande, 1834 zu promovirea. Diet geiohah in »faeentia lui der UnivenitAt
Harbwg. Die an OMtingen gadnekU Dinntatfan ftkrt den Titel:
^ cfctrü Kravitfttis." Gutting« 1884. 8*.
Preaters Torzitglichate« Straiba mr muumbr darauf gerichtet, aeLnen Schülern den Unterricht ao
frwditlwr mBtflA m hmIuii. Dm Stndiimi d«r UntiHmtOt «nd DUaktik, inUb* flm mImb «k fltatot
beechäftigt, trat mit leiner Wirkiamkeit ala Lehrer erat recht in Jen Vordergrund. Mit grossem Eifer itndirte
er die SchrifUn eioee Peitaloni, Diaatarweg, v. Ranmer und Anderer. Den Mangel geeigneter Lehrbücher
mahta Praatal aunAllaB dmA aifaa im Jafara 18M «naUaBana
,TondinIe der Geometrie fQr GewerbfBcbalen, bBlian DUi'gatadiuliB md dia ontaNa Skiaiii da Oynnufao.*
Mit 6 Tafeln. Emden 1836. 8«.
Von dieaam Bache winde spMer aina ivaite and 1867 «Im dritte Aidage BothmnAlg, lalilaM daD
(•vadtsenen Ansprüchen an derartigo Lehrmittel entsprechend erweitert und vervollständigt.
Stets b«mUht, die den einzelnen Naturcrzeugnissen und NaturergcheinuDgea zu Grunde liegende Idee
snfaidadeD nnd znr Darstellung za bringen, war er bestrebt, dieses in erster Stella an den Kiystallsa aoa-
zuffthren. Nach mehrjähriger omiiangreieber Arbeit hatte er das isometriBche Systam daifaatallt. Daaadba
erschien in Emden 1837 in Folio anter dem Titel: „Die Individuen der anorganisdiea Natar. I. Lieferang:
Dia Tollz&hligen CombinAtionen des isometrischen Systems."
Uahar Idas nnd ZwUt, diaaar Arbeit hat sieb Fiaatal aalbat in dem erkürenden Texte dar Tafsb
ansgesproeban. Dm Weik worda too dan Koryphäen der mnaoaebaft günstig aafgenommra, aoA an nU-
ratoban Akademiaan Yorträge darüber gehalten. Gleichwohl und ungeachtet der zugleich praktischen Tendenz
And dasselbe jedoah Hiebt einen hinreichand lobaenden Abaats, so daaa sich froatal gsawai^aa sah, die Fort-
■ataang eufzugeben.
lu den vierziger Jahren fing man allmfthlicb an, such dem natnnrissenscluitlicben Unterrichte in den
Qymnaaien einen Platz anzaweiaen. Aa dem daiaaf fiplgeodan Kampfe zwischen dan Vertretern der Alteiao
and der neneo Biditong nahm Prestal lebhaften Astheil. Er rerCffentlichte in den rmgiammeii des Gym-
SBsiums zu Kmdrn Mgrr,ih- hifr.-iiif >n?iiL''.ic'he Abhandlungen:
1. Uaber d. Methode d. uatarwisscnschaftl. Unterrichts in Scbolea flberhaapt, bes. in Oymnaiien. Emden 1840. 4*.
>. Uabar ItMioda daa BatarfiadilelitlldMO üatarriehta. Bndan 1844. 4*.
3. Uebcr Zip], Motbode nnd Umfang de.i nntHnvisspn.'chaftlirben Uiiterricbta in GynUHtai» ^^■*^t" 1860* 4*.
4. Die geometrische Uearistik, fiir die Schule bearbeitet. Emden 18&6. 4'.
». Die KagahdBHIa in «lagMDtarar Daiatdln« Ar dia Sdnda. Bstdaa 1868. 4*.
Am föglichsten findet Usr aogMA dia Enrlimn« Mgnidiv auf danaalhaB Zvaak gariafatatir aaihab-
atindiger Schriften Platz:
1. Lehrbuch dar AifOaatik «ad Alsabn ftr hfllian Ldmautaltan. EOtdaa 1838.
2. Gmndriss der Xatur^Püchichte. Emden 1843,
3. Lehrbuch der Naturgeschichte uach Oken. 1. Theil: Das Mineralreich. II. Theil: Das Thierreich.
HI. Theil: Das Pflanzenreich. Emden 1840 — 1S4S. % Aaflafa Le^^ 1850.
4. Tabellarische Uebersicht des inneren Dauee der Erdrinde.
5. Ketze za geometrischen Körpern und Krystallmodellen. Emden 1846.
6. A-B-C-Buch der Zeichen-, Reiss- und Messkunst. Leipgag 1847.
7. Mathodiach^heoretiscb-praktisches Lehrbuch der ebenen u. sphärischen Ttigawnetria. 8 Tat WaiBarl848.
8. TabeUariaehar Gnndriss der Experimental-Physik. Leipzig 1858. -
Awascdcn anehioiea wn ihm aiahraN Uarhor gahMga Aoikltaa fai ll«yer's pidafogiicbtr Run»,
Digilized by Google
«5
Seine HMipttliStiRkeit aber sie Schrift?te!lcr wiJroete Pre^stpl drr Meteorologie. Während einer
Dahezu ein haibes Jahrhundert amfMeendeu XliÄtigkeit in Schrilt und Wort hat er mehr als einen wesent»
Heben Bustein rar «iasenachaftBelMii Onoidhg« der Bodemen If eteorologi« geliefert und dadurch seinen Namen
Witt Aber die Grenzen Deatschlandi hinaus bekannt gemacht HanptaächUeh war sein Streben darauf g«rieht«t,
die Gesetze der Schwankungen des Laftdnicks und der Wärme an&nfinden and dlM« auf die ItMidwirtiiaehaftfichaii
and aanittren Terhtltaisae sowie auf die Seefahrt ansawenden. Seit dem Jahre 1836 hat er tigliche Wittemag»»
beobachfaugeo angettellt, deren ErgebniM er in laUrcicben AvÜUam md Afabaadlnagm hanptaioUidi in
folgenden Zeitschriften TcrAffentlicbte: in den Jabreaberichten dar imluifaiahMdaB OweBuhaft n Emden,
denen dieaalheo meist als sogenannte „Kleine Schriften" beigegeben lind', in den Tarbandlangen und in der
LaopoldiBa der KaiaarlJchen LeopoldiniaAOaroliniaehen Akadcaia; in PUffmannla gßog^mpUaehm Mittbaihingen;
in DtatwlMn Saiduanzeiger ; in Paten' Astroaentaduo Kacliriebtao; is dar asaen HaaBoreracben Zaitnng;
im BaanoirerKcheD Gewerboblatt; in der Zeitschritt des Architekten- und Ingenieur- Vereins za nannorer; in
HauMbaig'a Joonal f&r Landwirtbachaft; in Gmncrt'a Archiv; den Wtttarangabericbten der dentaebao 8ee>
mrt* ia Banfawg; in dar Lripaiger Illvatrirten Zeiton^; llaidiBiger'a IfaBatiaehrift raa aUan KaidMU dar
Nntar; in llttller's „Natur"; Hiis' und Julm's Wuchi-tiscbrift : Unterhaltungen auf dem Gebiete der Agtronomio ;
in der Ua; den Sitnutgabericbten der K. K. Akademie der Wiasenacfaaiton an Wien; in der Oeaterreichiacben
lhrin»Z>itniy{ in dar Ziitidifift d«r «alamiddHlun OaMÜiehaft Ar Ifatamiogia.
L KMam 8ehrUlan der Hntmfeiauheiidan OaaaDaebdk in Bndan.
1. Die Temperatur von Ennlrii, 1855. 4*.
2. Der Tangenten-Maaatatab nnd die ConpooeDten-Tafel rar Bestimmung der mittleren Windrichtung naeh
dar Laabert'adMB Fermd. 185S. 8*.
.g. Das Tayorimeter (>d<r d:'.' iVyrhrnirieterskale, ein Instrument, um uu^ den .Anzeichen des Angnak^Hlmi
Ili||dirometers die Feuchtigkeit der Luft ohne Bechnuüg sa bestimmen. 1856. 8*.
4. Dia Oewittar dee Jabrea 18»B. Ein Beitrag "» Tbydologi» der AtaBoaplitoe^ 1858. 8*.
5. Beitrage zur Kenntaiss des Klimas Ton Ostfrii-sland. 18'i8, 8'*
6. Der Barometerstand und die barcHnetrische Windrose Ostirieslands. Emden 1860. 4'.
T. IbtaaniogiMba üntarandnagan, batraflbnd di» Terhrellung daa MbomiMlw in den Tt^m vom M. Ua
28. Mai 1860, die isobarom. Linien am 22. Mal md dia QavfttMF am 80. nnd 88. Mai 1880.
Emden 1861. Mit 2 lithographirten Tafeh).
8> fligobnime der Wittemnga-Beobacbtnngen m Emden in den Jabren 1860 nnd 1881. Batdan 1868. 4*.
8. Dm gaggraphische System der Wii^de über dem Atlantischen Ocean. Emden I8G3. 40.
10. Ecgabniaae der Witternngs-Beob»<:litucg('U zu Emden in den Jahren 1862 und 18<i3. Emden 1864. i*.
11. IKa Winde über der deutschen NordaeekQste und dem südlichen Tbvilo der Nordsee, naeh iluar paiin»
diseben Veränderung im Laufe des Jahres. Mit einer Windkarte. Emden 1868. 4*.
18. Saa Gesetz der Winde, abgeleitet aus d. Auftreten deraelben über Nordwest- Europa. 1 Karte. Emden 1869.
18. Die Temperatur. Verhiltni MB in der untentMn, dia EidoWiflMba onmittelbar bartthnndan SeUabt daa
liuitaaarM. Emden 1671, 8*.
14. Dia IVind« in ifarar Borfdiong rar Sahbrilil nnd Merliilitit. Em Bettrag aur mediefadadien Wittcnuga-
nnd Klimakunde. Mit einer Tafel. EMbn 1872. 8".
15. Eigeboiaaa dar Baobacbtungen nnd Erftlunngan, betreffend dia Stunnwamnagen and Stormaigaala.
^Mdnatt 58. JabTMberidita der natorf. Oeicllsdi. sn Emdea.) 1878. 8«.
16. ErgabniBaa dar 'Witterungs-Bcübachtungen von 1864 bis 187."!. Emdin 1874. 4".
17. Die bfiofaata and niedrigste Temperator, welche an jedem Tage von 1836 bis 1877 anf dem meteoro-
lagiaahaB OliMmitacinm m Emden «a einem BnthariMWien Thannegnfli beobachtet wnrdmi
iat, amria die davana tbgabitatan inaaanl«n Qnttwn dar Tlanparatnrbewegnng in OatMadand.
Emden 1879. 4«.
II. In den Nova Acta der Kaiserlidien Laopo]diniaoili*Carolinigchen Akademie.
1. Die mittlere Windrichtung an der Nordweatbllata Deutschlands für jeden Tag im Jahre aus 19 Jahre
nmbmandan Baabadrtmgan in Emden, amria anA für Bambnig banafanet» «ad uunmiwU and
Digitized by Google
S6
dargestellt. Ein Beitrag zur Lehre von der geographiicheti VL-rtiroitun^ md dir gaHtl»
mlaaigeti Drehung Jus Winde». Mit 2 Tafeln. Vol. XXYl, 1' 1. 1867. 4".
2. Die jihrliche Veränderung der Temperatar in Ost-Frieeland. Mit einer T»fel. VoL XXVII, 1880. 4».
8. Die thermiache Windrose für h'ordweetdeutachl&ad baraebnat. Mit 4 Tafeln. VoL XXVm. 1861. 4*.
4. Die mit d. H6he zunehmende Temperatur «k Fnnctioa d. Windearichtung. Mit 3 Taf. Vol. XXIX. 1863. 4*.
9. Sil Jlliriiehe und tägliche Periode in der Aendemng der VTindeuichtang Aber der deutschen Nordiafr
kflflt«, wwie der Winde «o daa Kflaten das R^gaiarfwa nud Finniacheo Meerboaeo« und dea Weiaata
Hmim. Ifit a TMn. Toi. XXX. 1864. 8*.
6> IHb jllirliahe periodiache Aenderung de« atniosphariHchen Ozont und die ozonoekopi«rhe Windrose als £r-
gebniai Beobachtungen zu £aid«n WO 1867 bta 1864. Mit 2 TKfebi. VoL XXXU, P. L 1866. 4*.
III. lu der Leopoldina.
Di» Ibtoordotlia ia Ürnr TWriwlinng mar XWvMhMhtft, im veftmrirtlwdwftlidmi IntwnaM oad da
GMOiidlliiitoni^timi«. Haft IX, Ib. 6—6. 1878. 4*.
IV. In PetermaDii's ^'f-oprraphiRchen MittbiQllllgaa.
1. Dar Moorraucb dos Jalurea 1857. Jalu:g. 1868.
2. Eifatiiiaaad.BeobaclitinigiBflbard.aitd.HMwiBiHtoaBdBT«mjiM»tiu Aii^^ Jtliitg.1668.
8. üeW dfti Werth der nach der LuWrtVlMa Focmol IwreohoaUo nittkno WiadriehtBi^ Ar di»
Meteorologie. Jahrg. 1861.
4. UalNr dfe DatooralociMiliiB BaobaebtnogaiyteMa n nnttiBan Zwaekan. Jahig. 1882.
8. ElgabnbM dar neuesten auf <la.<s (if^i tz der Stünne gerichtot*>n UnterancbttlfMl. Ukllgt 1882>
6. Abvittit dar Hoorriuch und seine weite Vorbrcituug. Jahrg. 1666.
7. Sto Hataorslogia dar Oagaowait aad Ibra BaaiahnDg zur Nautik' and Afriknllar. Jahig. 1M8.
8. Bb aflwiea Polarmeer, gefolgert aus den meteorologicchen EncheinniigaB daa OflidlkiMB Xuiujw. Jahllg. 1868*
V. In Hennebvrg's Journal fttr lAndwirthschaft.
1. flaaebicbUiche Bemerkungen Aber die Lungensenche unter dem Rindvieh der Provinz Friesland aeit ihnr
Entstehung vom Jahre 1842 bia am 1. JuHMUF 1858. Au daai HoilladiMhaB daa Dr. Laddar.
2. Jahrg. C^-We 1854. S. 506.
8. Bildliche Darstellung des Gaugtü der Witterung im Königr<-iche Hannover. Jahrg. 1856 — 1860.
3. üeber«ichtlichfc Darstellung dvi Viikufs der Witterung im Königreiche Hannover. Jahrg. 1856 — 1865.
4. Uaber Moorbrennen in Ostfrief'liiiK) . At-i M(i>>n'niir1i und die ürliumiachiin^r dea Mooraa. Jabrg. 1868.
Tl. In Meidinger'a Monataschrüt ,Aus allen Beicben der Nator".
üebar da« Vbor^ odir BShanaadt uri daa MaoHhNimao. WnMul ». IL 1858. Bd. II, Haft 2.
m Lid.Ziiladiriftd.Arridtaktaa-ii.l]i9eBiainwTenäiaaf.d.K^
Dia Aendemng de« Wnpwrstando^ der FIöf^^c imtl Sfriimc in dor jährlichen Periode Hr-r jiihrlicben
periodiacben Zu- und Abnahme de« atmoitphürischun Niedcrucblagi und der Verduostong genau
TQL b dar JStuea HaBDOvaradwB Zritnqg*.
1. Veberd. Sturm in Norderney Dic'ti'1<'^r'ipIii><clie:-!turmwArnui8.I)lBaDBlMliaiABlBWavhaofV«adan^
2. Ueb«r die österFeichiacben Sturoi«jguaie, JuU Itiüü.
IX. In dar Zaitadirift dar MarrmchMten GaaalMuft ftlr ICataoralagia.
1. Der Verdunstungsmesser (Atniometeri in seiner einfach.^tm Form. I. 1Ö66.
2. Dia jlUirliche Periode der Ozonreaction auf der mirdiiclien llemiaphäre. I. 1866.
8. Dia OaasUcbto dar Wittanug ia Nordwaat-DaataddaBd. m. 1868.
4. Hahar den Moormuch in seiner weiten geographischen Verbreitung und dia doiall ihll TamiiawIliaM
phant«&mo6kopischen Erscheinungen im Luftmeere. III. 1Ö68.
6. üabar die Uiwche der Trftbaiig der Luft in der ernten HlUla daa taä 1868. 17. 1868.
6. Die Polarstreifen oder Polarbanden ab Sturmsignale. V. 1870.
7. Die Bahn der mit dem Golfstnune von Südwest nach Nordost über dem Atlantischen Uceane lüagH der
XAatao vau Modhraalaaiafa tetaahnitaiidan StunnibMar. T. 1870.
87
8> Tifgliiehende Dantellung der klimatiaehan Vrrlmltuigiic im ätusenten Westen und
■tndn dm Ptwuaücben Staat« Ui^ der Nordm and Ortiee. TL 1871.
9. Du OmU dar Winde and das Sintern der Lnltotianmiigea ttiar dam 'AtiaatiadieD Ocean. VL 1871.
10. Baiikng w^tAm dar ftiiMhl der hellen, mdtt trüben und gam trüben Tage, welche in einem Mflnnt»
twlniiHHimi, au der in Procentea auagedrOckteo Bewölknng daa Hiinnala YIL 1872.
11. Dia ütoriffiahtar. Tenireacht dnrdt d. fltrgmwigan taliUhMWfa, a« d. BwliaehtMmB iml^jamlwaa , TIL 187SL
12. IWiip—itg der Höhe der Wolicen durch Benutzung daa daktriHlNB lUagnflua. TUL 187S.
18. Dia ItolailModeB dee AeroUinoeluiip. IX. 1874.
Z. In dar Waiar-Ziitnng vom 8. DaeemiMr 18<7.
XI. In Ppters' AstroncHttisohen NachnVh'fn v T. 1863, Nr 1045.
BeMÜtste aus den Beobachtungen, gerichtet anf dieKnnitteinng der Tenpcratardüferonzen an der Erdoberflüche.
Xn. Im DantaelwB Seiel» od EtaigliehaB PranamelMB Staate Anatiger.
MbtoOrologische CorreBjxmclenz . rrgi lm^issig vom Decembcr 1870 bis März 1873. ÄUBserdpm: Uelwr-
eichtliche Uarstelliuig der mcteorologiachcn Beobttchtonga-Syeteme aod Beobachtaiig»Stationen. —
UaW daa Taaliaanni daa ateoapIdiiMdieB OMua. Zur Bada- and B«iafr«aiain. Dia antei»
ralogischtn PablicatioiiaB nach einem Aufnatze von IVjvc. — Uebcr den Moorrmuch.
XUI. In den Manatliehen Uebersichten der Wittemng der Deutacben Seewarte in Hamborg.
Tarianf d-muanrng raf d. «atHdian ffiüft« d. nSrdliaiiaii Handiplikra, regalnlBiig voo Daa. 1876— Ja». 1680.
XIV. In der Leipsiger Illnstrirten Zeituiy
erachianan wAhiend aimar iaqgan Beibe Ton Jahran Alihandlnngen ana PMatal'a Fedar (daa Atmonetar,
das Pendehnaoometer, die telegraphiechen Witterongiberiehte nnd die Verwertlrang dendben rar
Vorbpstimmnng der Stürme), noch in der letzten Zeit die Meteorolugischcn ßilder.
Auf der 37. VeraamiDlang daataohar Natnrfiiraehar md Aanta ia Kailabad im SeptamlMr 1868
wurden vier Vortrüge gehalten:
1. Nana Fanul inr anachnulichon und UmhIcIiIBcIhb DuataHnnf der BMmugn hn T«H,maaia in Qmm
übbas- and NachainamdacBBin.
S. Dia in der Zone dar 'varliidailktai Winde avf der nOrdBeben Badqhlre ana den BioliaflliAnngaB alA
ergebenden acht WindatgaUate.
8. (Jeber die Aendeniqg der Lag* d« Aohn der tlienniBohen Windrote in dar jührliohen Periode.
4. üabar die in dar nnteiaten, «nniittelbnr auf der Erdoberllloha mhandan Sdiielit der Atmoaphire nrit dar
Ilnlif zuiii hraeqda Temperatur als ein aucli hoi der Vi-rgleir^iung der Temporatur vprwViir-dnnpr
Orte und der BaatineHUg der Itotbermen, leanomalen u. e. w., sowie den Untertachnngen der
MatHMiipliTaioIogie tiedeataainaa MonMHt.
In den amtlichen Beriefatan dar 89. YanaendoBg daatadier Hatufimfair mid Aanta in
Septanber 1864 finden aidi:
1. Wlnftpoea der Onnreaetioik. 8^ 88*
2. Die jährliche .\cnderniig im Wnsserstanrli^ der F!üm md 6md. 8L 89.
8. Uelwr den Yerdanfttangnneaaer, Atmidometer. S. 84.
Pieatel's daa Ozon betreffende Arbeiten finden tieh foOstindig abgednukt In: Landnr, Daa
apkbiadw Om. Bd. n, & 88. 1878. 8»
(Schluss folijt.^
Blngegaiigeiie Schriften.
{Vnm 15. Janoar l^TH Iii- F»-»; ni.tr 1*Ri> «.-rJ-is» )
lJaturwi»»en«chaftl Verein f. SchleBwig-Holstein.
.•^rr.r.ltfm. lid. lU, Uft 2. Kiul 1880. — Karsten:
I'i.riu'lisi. h'' Ersi;heiuuu(»< ii ili'.^ l'r'.ar.zrn- u. Thii-rleben» in
S( iap,« iu'-HnM< :ri r,. 1 — l(i — iJ Metcorologiiclie fi^
übacbtunguu auB l'clot«ü in öüil-Ürasüien. p- 17—281 —
iA: Talephon-Sireoe. p. 27—32: — Dahl: Vcrzeichnits dar
bei Satin gefundenen Schmetterling, p. 33— 60. — Heine*
mann: Viv kry^Ulliiiischpn Osrbicbe Schieewig-UolMeiaa.
n. 61—96. — \Vcl>er: Uuricbtc aber "f in der
Provins 8«hles«%-Uol«tetn. ^ 99— ISM.
.i;ju,^ jd by Google
88
bwiehte. Hft. 10. Erlaagai 1678. 8«. — Eft. 11.
ErUngen 1879. 8°.
Landwirth«cbafll. Jahrbtteher. Ilerauigeg. von
H. Thiel, n.i IX. Hft. 1. Barlin 1880. 8» —
Krocker: Zur I,upiiitnkr;inkhcit der Scbsfe. p. 27 36 —
De Vrifs: \'<hfT dif (.'«ntniction der Wurüoln. p. S7 — Si).
— Maerc koi. VvbvT den Werth der zurückKc^uiigeueu
gegenüber der »'MgerlOtUcben Phocphortiure in drn .Suner-
plwiplwilw fb ak—U4 — Albert u. Tollbrecbt: Um
TnbaltaB WMwrUiBcbw and torOckgegangener Phoipbor-
Biurc in luDcreicbem und kallcanBem OMen. p. 116—120. —
rereli: Zur Fdrdenuig der Colturtechwk. p. 121—193.—
Muller: Ccbcr das Gefriarat tmd Effricnii der PSaBMB.
p. 133-190. — KiinpM: D« AilicMeiwi der BmM-
rOben. p. 191—203
Denttebe Seewarte in Hunbarg. MoDAtliclie
Uebernoht der WitUnuy. September, Ootober, No-
T«ib«r, Deeaabv 1896. BiaiWg a. a. 8*.
IXeutsche Oeiellioh. fttr Anthropologie, Ethno-
logie n. XTrgeiohichte. Correspondenz-Blatt. Jg. 1879-
Nr. 12 München 1879. 4».
X. Prenti. Akad. d. WiBsenich. in Berlin. MonaU-
berichte. Norember 1879. B«rliii 1880. 8*. — Prinps-
heini: UebtT im Hv|io(-hlorin iinil die Bedinfiinj«?n winer
Entstehung iu der ('flaiize. p. bljO — 81i. — KettoliT:
Theorie der absorbirendeii aiutotropeu Mittel, y.
— Potere: Deber die Eintbeilung d^ Caeciben und ins-
beioadere Aber die Gattungen RJüHotremn und Gymnopi».
p. 924— m
Sohlesische Oeaellach. ftti Taterländjsche Caltur>
Äb)jAii'!lur.^-i II. Pbiloeopbisch-hiittorisclit' Abtheilung-
1873/74. Breelaa 1874. 8*. — 64. Jabreebericht.
BMdMi 1677. 8*.
(Vom 15. Februar bis 16. März 1880.)
laiii, J. I.: Oer gegeowirtige Stand de» Seiden-
banee. Frankfbrt a. K. 1668. 8». — Der Nalnaend6
in Japan. (Petem. IGtUi. Erginningeheft ffr. 59.
Gotha 1880. 4«)
■oller, Valerien v. : Die Füramiuifercn des rua-
aiacben Kohlenkalks. (Mcm. de l'Acad. imp. d: sc. d.
St. FMoreb. VIL 86r. Tone JULVU, Hr. 6.)
XsmIVi Bmunui VricdUolls JMs BiilNwiiB In
Kgl. Ifnaeoni xu Caaael. SMhnAUr. — Dh Scblapf-
Wespen Campoplex argmUdm mavaBhont ond Dio»ptlu»
(.'rracnu IIali<lay, Fuwif deren Wobnungsthiere in ihrer
F.niwirklangsgflsrhichte. Sep.-Abdr. — Ijinilgraf Wii-
helno '.'1. Hri-cn als Botaniker. S.-p,-.\bdr. —
Die I,<lM'iisj;<'sciiichte von CeuiJkorhtfnciiiu »uli'icoliu
Oylleiihal und NtnuUu» ventrieotut Klug. Ca.ssel 1866.
80. — Das äh««t« und etete Herbarium DeuUvchlands,
L J. 1592 von Dr. Catpir Batieub«rger angelegt,
gegenwirtig im Kgl, Muenn n Caaul befindlicb.
Oeasel 1870. 8*. — IXe Lebani«aediiehto der auf
Ühm» mmpitm h. »orhoaMnendea ApUden-Atton md
die Entstebnng der durch dieselben bewirkten M!bb>
bildun(;eii atit' .Im Il^.-t.rrh Cassel 1878- 8"
Neu« B<-ijb.-ii.iitungi n uiiit llutdeckungen an den auf
ülmut earnfKitri* L. vorknmni»Bd«n ApUden-A(tcn>
Sep.-Abdr. Cassel 1880. 8».
Verein f. d. MvMOm eehleiischer AlterthtLmer.
SeUerieoa Toneit in Bild nad Schrift. 43. Berieht.
Bradm 1680. 8«.
Acad. dei Sciencee de Paris. Comptes rendna.
1879. II"*" Semeiitrc. Tome 89. Paria 1879. 4«. —
Kr. 8. Wurtz et Boucbut: Sur le fUaient digettif du
Cnrioa papaya. p. 435 — 429. — L<aot4: Sur un proo^
tiermettant d'obinv, d'an rjgoJatettr i bouJes quelconque.
le degre d'iuMliMndeBie qu'on veot, et de maintemr ce den«
d'isochroaisme pnnr touK« Ics »itcsses de regime, p. 431
—438, — Cruls: Sur quelques dtoilcs multiples, a'apK>s
les olwervatiinvs faitps ä roliseriatiiire iiti]n'TinI de Kio de
Janciru. p Aib *:i7 AnKi^'.it Uccherchi's sur la com-
pressibilit^ di» gaz a de» prc»)itou8 ölev^. p, 437—439. —
Troost: Sur la tenden aiasiiani et la daaaitf de v^onr
de raliiarioe p. 499—440. — Ltonet: Pnrification de
lliTdrogiae. p. 440—441. — Mustapba: Sur le principe
Bcttf de TAmnii Visoaga. p. 442. — Arloing: Sur uo
nouvMlu mode d'administratioD de l'ether. du rhiorofonne
et du i-bl.iral a la si'u.iitive ; applicatioii a Ja deterniination
de la vitesse, des liquide« dans les urganes de cette plaute.
y.44» 441 — Galtier: Ktudes sur la race. p.444— 446.
— IfArsoDTal: Kcchorchcs sur U cbaleur animale.
p. 446 — 449. — FraDfois-Franok: Recherche« sur le
röle des tUets nervoux contenus dans l'anaatoraMe qui existe
cntre le nerf laryng^ Rum'rieur et le nerf larvng^ r^rreot.
p. 449 — 451. — Jüurdan: Sur les Zoantuairaa malaco-
ilermes des cntes ile Marspüle. p 4.^2 — 4/>3, — Dieulafait:
I'ift'ii.ii'in du c inri. dans les ruclies iirimordLales et les d^-
p6ts sfidimenuires qui ea procs^ot: cons^queuces. p. 463
-4^ü — Chapelaa: Lea dtaita lianMa da d'aeftt
1S79 p. 466L ^ Nr. 9. Fare: lUorii nMMnaäqM die
oirillations d'un pendula doaUa. 9.416—468. — Janeaen:
Note sur les tenp^ratnres lotaArea. n. 463 —466. — Ber»
t b e 1 0 1 : Sur la Constitution cbimique des amalgames aicalios.
p. 4S5 — 469, — De I.essep«: Sur un projet de caoa]
maritime am<^-rieain et sur un projet de communication entre
l'Algerie et le S^oögal. p. 470— 471. — De Caligo};: Sur
un nojreu de diminuer la perte de force vire dans un äjutage
liversent de gnudai dhaeniioM doot l'angie eat trop oarart
et <|a on peut difiier ea ploaieurt per des surfices conifaaa
avant le mAm« aze. p. 471— 473. — L^auti: Sur un pro-
eede i'eriuettaiiC d'obtenir d'un r^gulateur k boulea quel-
coDoue le lipfre d'isocbroDisme qu'on veut, et de nmintenir
ce Qeijre d'isDchronisine pour toutes les vitesses d.j rti;inie.
p. 473— 47ä. — Brandt: Recherebe« aoaiomique« et mor-
philniiiqpaa. aar la anitao nemax dea Inewlaa. n. 416
^-«nTTcftTet 8m- den neoreaax dUmoili daaa XwMm.
p. 478—480. — Demole: Sjrnth^ partieUe du euere da
lait et rontribution pour la aynthiee du «acre de canae.
S.48i— 4H4 — Klein: Rt^tion des tun|?slBtc6 en prdscnce
e la mal. [Ulf. : 4.^4-4-96 — Mehu: Sur b' lb,■^ag^■ (ie
l'urte. p. — id7. — Arloing: Sur les effota ph/siolo-
gifMB OB foraiiBie de eenda. p. 487 — 488. — Brieeaad
et Bichet: De qodqnee bits rclatiä anx eontractaraa.
p. 489 — 491. — Konclcel: Rechercbes morphologiques «t
zoologiques sur le syst^me nenreux des Insectes diptireB.
p, 4!)T— 4rt4. — Treub: Sur la pluraliie des iioyaux dans
certaiues eeilules v.'^etaJes. p 494 — 4%. — Nr. 10. Syl-
vpstpr: Sur la vab*ur moveuiie des loeftirieiit.. niimeririue»
Jan.-. u!i determinant paurlie d'un ordre ;:itiii:riT;'i;t grand.
p. 497 — 498. — Cbauveau: De la predispo»itu>D et dt
«animdU pathctq^M. ln6nnH da> MwnMMa «n
de la lace rar l'apnade dm anDanx da napkn «flw h
contracter le sang de rate. p. 496—503. — De LafittOi
Sur les causei de rdinrasioo des vignoblee phyDoidrdi.
p 5<>i -;j<ir>. SJ7— H5f». — ( uuvt: Sur la r^inYssion esti-
vale des viifiii'S iili) lluxprcM's. trillee^ par b.'s iuseeiieiJes.
p. 5<kj— OOt). — Maumene: Sur le» composes dt« hjdra-
cides avec l'ammoniaque. p. 606 — 607. — Schnetzler:
Quelques observatiuns sur le rAle dea inseetee pendaut la
floraiüun de l'Arum criuitum Ait. p. 506—610. — Nr. 11.
Cbevreuil: Sur des draps de laioe teints en noir-bleu&tre,
avec rintcniion de renplacer le* draps bleus d'iudigo em-
ployes dans les uniformes de l'annee tran^aisa p. 613 — 614.
— Lockyer: K\|iprieiiiei lendant k demoiitrer la nature
compusef du )iii(isjih ri y M4 — 515. — De Uoisbaudrao:
Rechercbes sur lerbiue. p. 016—617. — Henry: Ub«erva-
tham da la coniia Hartirig et da la «oaOte lUica, ftkae
h l'olMmtoin da Parii. |i 5U. — TaachlBiTÖfaMm»
Digitizoü by G
89
dn «oleil pendut I« deusiine trimettre de rmno^ 1S79.
p. 619—620. — Soret: Sur le ipwtre des tom's fniiant
wuiie <lu groupe de ryltri». p. 621— S23. — FlIIpi.
I)oia?c Je l'azrito uri;ai!i(|uc dans Ics eaux nalurellps.
{) 5;i3 ('s . II I- 11 V Sur l'artinn oirdante de
'oxvdo de niivrv; tr&iufurmuliuD dc l'addo ac^tii)ue en
am» gtfciiique. p.ea5. — Arloiofs KooTetlM exp<ri«MM
war tonMto vtmtm du cUocd mmft txmme aBMiliMqne.
p. 636 — 628- — Nr. 12. S^dillot: De JVToIudoB cn
nMecino. p. 529— 536. — Xaudin: liifliu-iic« de IVlertririte
•tll)0«ph<^nqup sur In rroissanre. la rioraUnn et la fnirtifi-
cation des plaiiU'S. p. 635 — 640. -- WillotiP: Kssai
th^rique aur Ii loi de Uulong et Petit Cu des gax pw-
faita. p. MO— 64S. — Oikrd: Sur l'nigwiMHMi «I 1*
dMÖfioitimi de* OrAomcfi'da. p. 646— HT. — Nr. IS.
Tisserand: Sur le direloppcment de b fonrtion pertur-
tatrica dam le ras od, les excentririt^ iuoi petites. l'in-
diniiis'iti miituelle de« orbites e»t qiielconque. p. ß.'iS — 558,
!>t^i ,'i-i7 — DeTille et Maacart: ( 'oiistruition de la
rt-glf gi-i.rfi sique internationale et d^terminatioa de ««»poida
de rontrAlc. p. 558 — &G3. — GosBclin et BerccrOD:
Etudes aur le* elfets et le mode d'artion de* ■uortanew
tmt^jtm dam les panacmeDta antiiepiiquvs. p. 663—468^
609—097, 817—823 — Willotle; t^ai th^orique sur b
loi dc Dulong et Tetit Cas des curps aolidi-« linnides et
vapenrs; cor]« compo«^ p. WiS— .'»"ü — I> et- Ii arme:
Formes »iliraloin."« des bullcü dc li |iiide cli iiTi^iiiP, p .^"0
— 672 — HtM'haiiip; Sur la jiri'%i lii f dc l'alroid dau» le»
tUsits aiiiniAux ueodaut la \ic et apres la, niort, dant les
m ile puU'eAMwm, am point d« nie plnaMagiqDa «t toxi-
col<>i^uui'. p. 87S— 674 — Bohart: Arlim Mir la Tigne
du üiufnre de carbone i dfi^af^ent lent et prolonn;^.
F. 675. — Ditte: Artion des a/utates metalliqiies sur
aride azotiqiie mDnobvdratp p.57(>- 579 — Cbroastchoff:
ttudf thcriniqui! de l'iicidc succitiiqiie et de ses derivfe.
p. 679 — bSi. — Cout; et de Laccrda: Sur un nuureau
curare, «ctrail d'oiie icuto plante, le Strjrcluios tripUnerria.
p. 682—664. — Nr. 14. Deville et Dubray: Sur la
Uurite et le platine renrifire artittcieU p. 687— 6a2. —
Daubric: Sur unc inet^orite iporadosidj!n- toinb^ le 81,
jHtivicr 1879 & la IlfVasse, ronmmiie d*- Dun- |p-I''iclier
(lndrc>. p. 597 — 59K. — Gyldcn: Sur la thcfirie nmlli^-
iiiati|uc d^■^ I li;nit'cnicii''< dV'i Ut des etoilfs variHlileti.
] ' '■!<>> l'!aii< li tri; Li- Mildcu, ou laux Oldium
uRi^ricMU, Uans le» viuuvbic» dc Kruiire p. 6U0 — (UM. —
Silva: Sur «mUma dHn diphrnylpropaua et aur na
uuBiinu mai» de nnulion du dibenzvle. p. 606—608. —
Tatftriaeffr lUiactioii de la cTanainiJi' sur le rlilorbydnte
de dtaiMnrIainiiie. p. 60a. — Heck<-l: De l'^tat cl^iito-
ramiquc du l'avotiia hiistat» Cjiv. p »;<m -tilO — Mcilliier:
Satili'.'i Mi|:crii iir.s de l'icin titU'. |irc.. il Ktainpos. p.till — (113.
— G o u II u r ü : Sur Ics aKsociatiuus miocralos que retitcr-
nent certains trachytes du ravin du KiTcau-Grand, au munt
Uwe. p. 614—616. — Nr. 16. Bcrthelot: Sur l'Hu pr^-
Beut et aur Tavenir de la Thcruiocliimip p (öl — G24 —
Daubr^e: Alig'nements rugidlcrs dc< juiiit» ou di«cl«$es.
dam lea conrlirs tmiaires ac& eiivirun.s de Kotita iirMi iiu :
teurs rdaüotis a>>-c ccriaiuii tralts du nVwi <iii vil y r.'M
— G30. — Dp Mf'loii: l'rodurtiou duu nouvt 1 ciiirais
piiuMiiit H.'itiifuirc mix l»^,«)!!!» de la cultiire p fi.ll- »WH.
— Laguerre: Sur La s(''|iaration de« racinca d'une eouation
aktbnque k coeAdenl» neauMvuüL ja. 8W— 697. —
>\arren et Moller: ExnMeneaa enr la dklhargeilectiitaa
de la pile i chkmire d'argent. p. 637— 641. — Ditte:
Actioii des a^otuti^ tnetalliqiivs sur l'acidc azotique mono-
bydmic, p Uli — ti43. — Selm tzenborijer: Sur l'azoture
de silicuim. p W4— MiJ — Jobcrt: Sur l'actiuii |>ll^^ill-
logique dos Stryclmö» de rAmtrique du Sud. p. 64ti-Ai47.
— Boucheron: I)n trahcmcnt die rophtalniie t^palique,
par la tectlon de« nerli riliaire« et du nerf opiiqne, sub-
Stitucf h retd(Svcnieirt de l'oeil. p. 647-^9. — Laffunt:
Rerherche« sur l'innervation et U rirculation de la niBmelle.
p. (>49 652 — ( batin: Dri^ine et viileur tn'.iqilif>li'_'i.|iic
des ditTcn-iitf-s iiiiMC.^ du l.iliium ein/ Ics Ur:bi ;. !■ ri ^.
p. 652- dü», — Ar. 16, Uro» II • S< ijuard llc hi-n lies
tnrintriiiit la piii.'.yiui c. In rapiditc d'a« timi et Ics vuriutcs
de rcrtuiucs iuHucncis iuliibttuirca ö»llut'»<:(^» d'urtet) de
l'enoCpbale sur lai-ntaie «B ear laimelle ^ipäsitre et de ec
Leop, XYI,
deraier cenirp sur lui-mimc ouiur reuofahale. p.6ö7 — 669.
— Peters: Derourerte d'uiie petile plannte, p. 660 —
Henry: Observatimi de la planete 2iM\ (Peters), (aite
ii ri)i>5ert»toire de Paris p (Mil — De Bernardiire:
Ohser\alioris de dfc-liiiaih;>n. J'iueliiiaison et d'intensit^ hori-
zontale daiis le baslu de la Medilerrani^. p, 661~.66ä. —
Picard: Sur lea fonetiainB entiteei. p. 663— 666l — Lau*
reut: Sur le taccbarfmftre Laurent, p. 685—666. —
K an Tier: KouTelles rechercbes sur le mode d'uoiou dee
cellules du corp» muqueux de .Mal|iiglii p 667—669. —
Dastre De la elycomip asphyxiiue. p 64!9 — G7I. —
Nr. 17, Parib N:>ii<e Mir In mc et I«« travaux scitMililiipiea
de M Dortet de Tesaan. p. 677— Ö83 — Bertbelot: Sur
l uirdatiun nhtuiimie de Tor. p 6S3 — 684 — id.: IM-
rriin|i(>aiiion de PacMe UUnkydrique par le merenre. p. 684
— 4^isä — Moria: Kote aar le direlopaeBeiit des cbemina
de fer dans Tempire du BrMl, p. M6 — 687. — Hirn:
KctlcTi« iiv rritiques sur le« experienees conrernant la cha-
k;;r tii.üiAii.f p 6ST — ij'.n. SJJ hJ.j. — Norströra: Sur
la KSiuH.isliiiue de M, Zander de SiiK-kbolni, p. 691 — 693.
— K a u c o n : R^sidtat des rechertfaes faites dans le but de
trooTer l'origiue des r^iDvasiuns estivales du Phylioxera.
^^6-696. — Pirotta: Sur rapparitioa du Müden (m
Oldium ani#icain dana le« TlgnoUes de lltalte. p.e97
— «iW. — Perrier: Eietcrminatiuu des longitudes, latitudea
et azimuts terrestres en .\ls;^rie. p 6519— 7fG. — Violle:
Chaleurs specifiquet et poiots de fusion de divers mctaux
ri'traclaires p.7»r>— 703, — N'iaudet: Pile u i i lilnrure de
rbaux. n. 708 — 706, — Ogier: Sur les combiuaisDus de
l'kfdrogMe jtoilwrt teee la» fcydnwMei, et aur leon
rhalenrs de nrmalloii. p.766— T06. — Cltv«: Sur l'eri>ine.
p. 708—709. — UuTtllier et Bnisine: Note rnmpl^-
iiientaire sur la (riiniHhylamine eommoreiale. p. 709 —711
— Fran f bimon t : Sur la eellulnise nnlinaire. p. 711— 713.
— id : Sur le clucove p 711 714. — Raynaud: Sur la
IraiismisiiUlile de la raije de l li iinnie au lapin ji.714— 716.
— ilaci et Nicati: Rerbercbes sur le daltomsme p, 716
— 718. — Couty et de Lacerda; Sur rorigine des pro-
miMa touquea du curare des Indiena. p. 719—723. —
Bonnal: Recherches eapirinentale* aor la cbaleiir de
rbomme peiidant le repos au Iii p 722 —723 — Nr. 18.
MoHcheat: Instrurtinn.s nautii|uis .sur le» eiSte* de l'.VUerie.
p 72ti— 727. De ('»liiiny: Expcrii-ni es sur un sipbon
rcliicr»!' d il"iix liraijrlii ^ hnn/uiiIHli ^, i.naviiMI i-lever de
l'eau saos piece mubile a d' ^ iiuutcuxs cuiuiderablcs par
rapoait h eeUe dea vencs, «u faire de» ieeiiainwi k im
pröRmdMra cmäHaSk» lat rn|>iH>rt 4 eau da enax da»
tragues, quand «n ^joate am aystime an dapct de retaMie.
727—73(3. — Beaaafeat: Sur quelquei Atta twtho-
ttiipies 4)u tympan, qui provoqueiit les pbenom^iies nerveux
iji;p- l li>uri ii> et ili- (lolU attriuueat excluii»enieiit siix t«-
iiiiux Silin -tirculaires. p 731 — 734. — De Kleriker:
Sur Ii s| i > Ire anormal de 1« lumlire. p. 7S4— "36. —
M e r <' n <I 1 1 r : Sur la determination dea ^Iteients d'no
iDouvciiicul vibratoire; niesure de* ainplitudes. p 736—737.
— Defresne: Diije*tion sti)maraU' et ditrcstion duodenale;
actinii de In pasierejitiiip, p. 7.17 - 7.SS. - Fauei.n P.oidtat
des re<liercbes laitcs daus le but de tr^niver l'nri.'iue des
reiu\)i^iii!is du fhulhixtra \\ 7;l.S— 744. — Picard: Sur
le.s luntiiii!!^ nr.idytiijui h iii.itDnups dans Ic viii-.iiia>[e d"im
point siujfuiier en^euiivl. p.745 — 747. — Soret et Killiet:
Sur lee apaeitea d'ahaontian atot-fMeta de» Meie aso>
tivMB et uetenx. p. 747—749. — Tholloa: Sur un noii-
vean apeetraicope stellaire. p. 749 — 762. — Paucbon:
Sur lea teaeiens de va|>eur de« soluiions saline« ii 762—754.
— Debrun: Sur un tbiTm'imelre i leitro-capillairc p.755.
— I'rancbimoni: Sur la lelluluM' ai.iüiale .m tuniciiie.
p.75S — 756 — Jully: Recbcnbe» sur les diff< reuts müdes
de combinaison de l'aride pliospborique dans U aubstauce
nerreuse. p.766— 758. — Ileekel: lies poils et des glaiidea
pilenses dans quelques genrea de Nyniidiäacees. p. 75$— 798.
— Ou inier: Sur raccroissetneiit aes ti{^ des arbrea
dicotyli dones et sur la seve desccndante. p. 700 —761 —
Nr 19. Maiigoii; De>. . tindilimis cliiimlolugiqjes di-s
ajinees 1809 ä 1B79 en .\. riii,iijilii it dn leiir intlHoife b-ur
la naturaliaatiun de» rc--,i|-r> p 7ii' 771. .^2:i .h2s. —
Milae-Edwards. Nute sur uiie uouMlle espeee dugcure
iljMBMiHriM. p. 771—7711. — Boiteatt: 8ar la prdwaiea,
19
Digitizcü by Goü
1
90
itM Im courheä supcrflcieQe« da lol. d'oeufs d'liivur du
T^gBoxera lYri.Hti'j». p. 772 — 774. — Mnuillefert: Sur
les r^'^ultais fiii.rr.iM (ar le tr«iti:-nir-nt doi vigiic-s phyllo-
xttiti, au oiuycu du j>uUuc&rboiuiu> de jKiUMe, et sur le
node d'enploi de cct Mcnt. f. 774— 77& — EUU: Las
nteiUtm o* Hm an 1870. p. 77S— 978. — Lfoati:
iMMmiiMtk» de 1« flgure d« n.m>% apparent dtma i
inexfauuifala en nouvcmcot doius iVspace; conditkni ■
Hüres pour qn'elle se produiw'. j.. 7<8— 781, — Rotaetti:
Sur les pouToin abaorltaut et >'iui$!{ll' tliti-niiqucs des tiamme«
a( Dir 1« tmpintture de Pajc volt&ique. u. 781—783. —
Ttrenna: Rccherchea aur k paisivite du ter. p. 79—788.
— Co Chi d: Sur I« fanneDUtion akoolique. p. 788— 78&
— Yineant: Kote compl^mentaira aar la caldaMioD da*
Tbumea de betterares. p. 78S— 79a — Hecka): Da l'or-
ganiaatioD et de la Tonne celluluirc daos ccrtains innres de
tnouBM* {iJicranutn 4't iJicrufiella p.7LKi — "itl. — Ollive:
Suf J* rfei>t<uici.' ili.s niuuti'tis de ia racv liarharinc a
nnOCUlttion Jij cl.arLdn. p, 7!)2, — Kich' '.: Vi: Vc.xaU-
WM rjdimique dos diubcIcs et de kur comparauun avec
le coanr. p. 798—794. — Coaty «i da Lfteardft: Cea-
paraiton de l'action da fiven euarn mr lea araadaa Vaaea
et stries. p. 734—796. — Chassaignac: Sur lea abc^
tibseux meilullains. p. 797—798. — Batemani Le iJar-
wüiisme deniontri pur le lanpano p. "DB — fliTO — Nr. 20.
Moucbez: Ob&enatious im rill)^■K!l^■■^ ili:^ i:el;ti-a pUuftcs,
faite* k robserratoire de Greenwicb et i 1 obftervatoire de
Buk, pondanl Ii tnUlBa ttiaaatre da ranit^ 1879.
pi. 801-^Mtt. — DaTÜl«! De k tanpäratnn de dtotmpo-
aidoii dea vapeors. p, 809—806. — Bcrtbelot: Obscrva-
tiooa mr tme not« de M Cocbin relative k k fennentation
alcoolique. p. 8(iß — 808. — Comu: Observation de la
Uaite ultra-violette du spuctrc solaire k divcniCA altitmie.s.
p. 808 — Ö14 — Delesse: Kxplosiun d'acidc carlniiiiijuc
dana une minu de houille. p. 814 — 817. — Hylvcstcr:
Bor le vrai oombre de» covarieuts foudameutuux d'uu
rtoa dto denz caUtnaa. p. 898 — BS2. — Becqoerel:
la jiotariaation atgäoaphenqaa et de llcflueiir« que le
ina([rti6tii>me tmeatre peut ezercer aar l'atmospbere. p. H38
— !M1 — Appell: Sur une classe de fonctloiu >umloi;ui-i(
aux lonctioni eulöricimes ihudi(!«s par M.Iioine. p M4.
Dp lau HCT: Nouveaii principe de n>eleornlug]<' fuurni
par rerameu des trcmblementa de terre. p. 844—846. —
BigvnrdMii Oluwmtau fmt aataUita 4a Mm (pataiai)
ftdn k rebacnataira d* Füiia. p. 868, — Wltmtä: Sur laa
foiKtiooa dimUaaieot pdriodkma mo im Mtota iJnguliera
aeaaDtMa. p. 652— 8M. — Tholl»»; Tadiaa et protnb^
ranres aolatres observ^ ave« an ipectrotcop« k grmnde
dispersion. p. 860—868. — Forel: Le problp/mc de rEoripe.
p. 869— 861. — Oautier: Sur la chlorophylle. p.861-^.
— Vijuler: Viviparit^ de l'Helix siudi-riuiia. p. 806—868.
— Teiaaerenc de Uort: äur la diatribution relative dea
temp<!Tatures et de« preaiiooa atojennes eu janvicr'et juillet
p. 8(58—869. — Nr. 21. Berthelot: Sur la ebaleur de
lormation de l'amraoniaque. p. 877— 883. ~- Tr<l-cul: De
la chloropbjUe criitallise. p. 883 — 884. — l'orrier: Fonc-
tion gifodeoique de TAlgärie avec ll^p&Kiie. Operation inter-
natiooale ex6cutte boos bi direction df M.M. le g^^al
g*Melt'.^^nCTj^^p^^886— 889. — Brown-^S^ouard;
Recherchen »iir la nitrifleallmi. p. 891 — 894. — Mayct:
Observatinns nur les pontea du poyllosera ailä en Lanrue-
doc. p. tflH- *W — Poincar^i Sur les formi-s riuaora-
tiijii«, p,H'»7— MM). — Zeuthen: DeteriniaRiion lii' > m.rlies
et de surfacei satüifais&ut & des cooditiooa de conlact duubleu
p.899— 901. — Ilammerl: Cbalanr apdd%iw des »olutiooa
d'adde cUorhydrique p. 902 — 908. — Dfvrell: Sur un
aouvean mode de Separation du niekel et du caball. p
—908. — Demole: Constitution de l'^hvl^iic lUbrume.
p. 906—906. — Corenwinder et (."on tami ne : Nnuvrllp
Dietbode pour analyser avec pr^t isiou It« |K>trt.s.ses In cum-
Diercp p It07 — iXIS. — Leloir: Sur Ilh altiratious de
l'Hi.cli nur, il iiu les affeiitiofis de la pi-ftii cii dr-s mii'jueuses
qui teudent a fomiation de väicmcs, de pustules ou de
jwoduetioBa paetulo-inesibraDeuaea. p. 906—910. — Vial-
laaaa: Ohtwrationa aur ka okadaa nlivairea da rEcUdoi.
p. 810— 81SL — Nr. SB. CItrvreHil: OlnenirtiaH & pro-
posoB de Ii Jcrniire note de M. Tr^ul, relslivc 4 1a
clilorophvlJe. p. !)17 — Ü18. — reü^ot: Sur fiueliue» j.ro-
priLHt'S Jfs gl'.icijüeä. y f»!;^ 'SSJ — De» (' I u i i :
Sota Sur la forme et lea propriut«« uptujues de U .s^<. -
cbarine. p. 922—934. — Freaiy: <]naaliiau rakiive» mi
pbyUoxera. p. 924—926. — Thanard: lUpoaae am que-
atlÄna da M. Fr£my relative« k l'eraploi du sulfure de car-
bone applimi i U destmctioa du phylioxera. p. 926—933.
— Hirn: Notice aur k mesure des'quaout^a d'^lectridld.
p.933 — <JS7. — Plantamour: Dea mouvcment« p^riodiMt
du 8«1 accua^ par des niveauz k buJle d'air. p. 937— Mft
— Da Leiiepa: Etabliaaement de stationa sdciitifimua tl
ho^HaUtres una l'Afrique äquatoriale, p. 940—941. —
Perrier: Jonction astronomique de l'Al^tae avec rEspasne
et p. 941—944. — Zeuthen: D^tenmnation dea courbea
et des «ur£»cC9 de deux syslfme« qui out entru olles des
coDtacts doubles ou sutiuniiaircs. p. '.t-lli — — I,:p-
Bchitz: Sur ik's berien relaüvea k la thtiohe des uombres.
p 949 Or>i) <:arj>entier: Sur nn freio dynasiometrique
se niglaut autumauquement. p. 960—953. — Bietioard:
te b coMÜtiitioa de k oome de cerl p. 968—854. —
Holte; Doaaga du ddore dana diff^rente« grainaa et pk&taa
foorragirea. p. 966 — 966. — Livon: De la contraction
rythnuqua daa muadea aons rinfluejice di^ ra< ide »allcylique.
p, 966 — 957. — JoUy: I>u mode de diüinbuiion de» phos-
nliates dans les niu.M;le.s et les trimidu.-. p, üöS — yoy. -
Fatigati: Indueooe des diverses couieura aar le d«ve-
loppement et k MMiiHk« 4m liilBW»ii.«Bw 88
Nr. 33. Tisierand: Bar ha aMaUlaa dalun.
— Berthelot: Raoatquea aar lea saccbaroaea. ,
— id : Rektion cntre la ehaleur de dissolation «t k eb»*
leur de dilutioii dans les dissolvants coniiilejte», p. 967. —
— id.: !^ur le [irutiuhlurarc ihi cui^re. p. yti7 — 971. —
Tri' c ul: ilepouse aux deux Questions, cuiicernaül lacbloro-
).nyilp. eoncemant dana U demi^re noto de M. Chcvreriil.
p. '972— 973. — Delesse: Carte a^pviioaiique de S«ioe-et-
Mane. p. 978—876. — De CaliaD;^: £zp<riaaoes aur lea
ajutagea diveigenta, drris^ en pluaienra paniea par dea
lames. p 97G — 980 — De Bellesrne: Sur une tonction
de direcliun dans le tüI des insectes- p. li-CI. —
Kaueon: Kipcrioncc relative an trÄn^porl des rhyUoxeras
imr le vc»'., p. Usl. — LaniHv; Sur la vi.Niliiiite
directe du räaeau pbotospberique du sokil. p. 984—986. —
Llpachita: 8v im a<riaa fektisaa k k
Donhrea- p. 968—987. — Ondbktrd: AmaaMi
produita ii la surface du mercure. p. 987— 980. — Cas**
neuve: De riufluence du phoapbore aur rexcrrition vri^
naire p C»:**>— f(r)2 — Cochm: Sur la ferroentation aleoo-
\u\m' II 'iii>2 ■,■!!+ Crie: Sur les I'yreuMniyci-les infdS-
rieur» >le la NouTulle-CaiWoaie. p. U94— 995. — Brault:
Note Sur la i irculation gäi^rale de ratmoapUn k k sur-
face du globe. p. 996—998. — Decharme: Sur un
verglas obserrd, le 4. decembre 1879, k Angers p 998 -999.
— ctr. 24. Hermite: Sur quelqaea applications de.i i'unr-
tions elliritiipie*. p inoi— 1006 — Bertüelol: Kecbercbea
Sur La sultstancc uOsisaet aous le uom d'hydrure de cuivre.
p. 10U5— 1011. — Becquerel: .Sur le froid du riiui» de
d^remhre et son iuflueuce sur la tumperature du boI cüu-
vert de neige, p. 1011—1015. — D'Abbadie: Sur lea
iiri>lhwi de k verticale. p. 1016—1017. — Da <)«atr«-
fftcaa «t Haagy: Cratuolone des raeea «ntnliiBHi.
p. 1017—1023. — Crivaux: Obaervationa fouraiea par w
voya^e dans rAra^que ^uatoriala p. I02S — 1084.
Tatin: Nouvel at^ropfane, md par une marhinc k air com-
prime: d^termination experimentale du travail nceeiuaire
pour fairo voler cet appareil. p. 1U24--'1U27. — Buitoao:
K^poDse it M. Balhwiii, an iigei de k prteence de Toeiif
d'hiver du phyllozara dana le aoL p. 1027—1038. — De
Lafitte: Une t£te de jaoquat, grefiite aur une Vi^e
francaise. p. 1028—1029. — Appell: Sur une cliusse de
tVinetions qui »e rattacheat am fonctiuiiB de M IKinp
p 1031— UIÖ2. - Oouy: Sur la niesun- de l iiiii ns b- <u-i
raies d'ab^oqition et des raies ubscure^s du spectre suliire.
1(03 lii:-l4 Cüuty et de Laccrda: Sur un curare
es muBclea Itüses. p. Iu54— 1(XJ7. — Leloir et Chabrier:
AJÜratioiia dea neifa cutaDe«, dans un oh da TttOi«.
ikm mtm
p.l087-108a — Jolrot et Laffout:
Üiyilizeo by GoOglc
91
<3iM)uifaM pcire. p. 1068— 10«a — Regqard: Sur 1*
pumiion chimique des oa lUtia TarthroiiMhie dM .
p. 1011— I04:i. — Dareste: Recbm'liea rar le madt d«
hwiMinn de b Umn a/lmi». p.U>42-U^&. - Mignia:
Qor UM nouveOe tum» de wr TäicaUure, irourte ehea
UDe Oerboise p 1045 — 1048. — Oiard: Nonvelles re-
BHtfqtMB «ur les (Jrl/toneetida. p. 104b— 1049. — Cornu:
55ur la rtprockutiun d«8 Algiies marinps (Hryopstn).
P KA'J likll. Falltrat: I»c ]"mfiui_-nof de^ Rirfts 8ur
lei couranta pluneux aui lea uaTeneot, et de l'affisitä d«a
piw paar Im mm » lOH— lOM. - Waxta: B^mmo
«nx raaaranei de H liinM-Cbin D«^ rar la tenni*
Tktiu« de decoDipcxition deaTapeun. p. 1009— 1068.— Nr. SS.
Wurtz; Observatiuu» sur 1« not« de M. Bertbelot ii>titul6e
,Jlefberches sur la subBtauri- diiaign^e »on* Ic nom d'hy-
dnire de currre". p. 1066— 106S. — Ugier: Sur un noorcl
bydrur« de «iliciam. jp. lotiö— 1(W9. — Mercadier: Sur
la di<t«raiination des «läaenta dW mmmoieiit vibnurire;
neaure dea periodaa. p. Hffl— 10r4 — Sekloeeinf «t
Mnntx: RccfaerclMa «ur b nitrifiaition. p. 1074—1077. —
OreeD«: Sur le dioxyfthyhnfthyl^iie et lar la pr^paration
du chlorur« de nMkhylenp. p. 1077—1078 — I'hiinon:
Sur deui üubstaucis. 'la p»lniL41ii)H et la characijif , piuaites
des alpiioa d'e»u ilnm-p ti 107^— li>7!> — I'alire: Mu^tirs
<H partheno-(ri*nt-si:' dts ll»Jirtr^ p 1( I7it— Uiei . — Cornil:
äur i'inHmnmiiiinn tuberculciue de U tululjue uitcnie dea
nillliiliiii dm adidi^ tubereoleue. p. 1061—1063. —
nuekvai Bar la Wimiare das foarcea «t dea bo» da
StoTchnOB. 0.1064—1066. — Xr 26. Reial: Note sur lea
diflemitca Dnncbes de U cinematique. p. 1090—1092. —
üermite; Sur qaelqttca applicationa de« foDctions ellio-
tiqups p 10»3— 1097. — Berthelol: Sur l'bydnirf tis
coirre. n. 1097—1099. — id.: Sur la chaleur de fonnaüon
dt llwdnM da chloral gazenx. p. 100»— llOS. — VkB
Tiaglaat: Bor lercnientbatTrique(£cie«Biiaaaijfii>biM«fr)
k r#öiaa de la bonille. p. 1108-1104. - Picard: 8ar
UM propfUM d« eertainca fonctiona analogtiea aaz fooctieiia
alffi'hrüiuMi, p, IIOG- Iioe — Liouville: Sur rimpossi-
buitc de !» rtUm II (ilp^'briqup X" + Yn + Zj o.
p. HOB— 1110, — Mercadier Sur 1« d^iermination dea
elänttita d'uo moovement v .l ratnire Mesurc de la phue.
p. 1110 — 1112. — Perrucht; bur un nouveau brftlear
«■MtfHMb f. UJj^lllS. — Oa^bhard: Sur ua ooaraw
procdB ptoritdaaeopigoe par les anueaux colorte. p. HIB
—1116. — Bandrimont: De l'actioii da pefmangauite
da potaaee aar le crTSiuire de potaicUim. p. 1116—1117. —
Boucbardat: Action dea bydncidea atir l'iaop^e; repro-
durtinn du lafiutchonc. p. 1117—1120. — Ranrivr- Snr
I« atnicture dea glandea andwipana. p. lUU— U23. —
Leloir: Altäratioos dea aaift cntHlAl maM m «M dfidk-
tlirose conptaiuüe p. 112S— 1194. — Cariät: Sar to toca-
laoticHi des intect« et daa aracbnides. p 1124 — 1135. —
Fonquö et L6ij: Sur la pröaence du dianuuit dans nne
rocha opliiävia de l'Mckp» autnie. p. lue— 1137.
— TkUia daa OompfUt wate im ttmm 4a
rUwifiialii to «deDoea. l" Semeatca ISTO^. Ikdk 4*.
(FortaettODg folgt.)
HistoTlBoli-kiitiMhe Stadion übn das Oson.
Tob C.
, ord. Professor am P(
Kiirl^rxihe. M. A. N.
OaoD, «na wekbeB er den Schluaa wog, daaa diee«« Ö«a '
chemixcher Erreirtlifit f-n'iia'tt-n müsse, uiul empfahl
daiaelb« ana diesem Gruude tUr &llc Ox^datiooHproc««««,
BtoflVirktinp rerlangeo. Stiaer damali^'Cii Aueiclit Uber
die Ziuanunensetzung daa Ocoti<i aU einen höheren
WaManAoffiiuperoxydox c-nt.iprechend at«llte er daasclb«
in seiner oxydirenden 'Wirkung in Parallele mit anderen
Ox ydaticmsmitteln, wie Salpttenuiune, Chromaäure.üeber-
mangaui!jiure,Chl«MiBiatBleisnpeTox3d u.a., vor welehaa
es iiwh den Vonnig hat» daaa bai QxfdatioaawiilniB^
der nach Abgabe dea SawiNtiiA Uoboada Beat, nadl
seiner damaligen Ansicht also daa Wasser, nicht stürend
auf die gebildeten Stoffe einwirka. Scboa daa folganda
Jalir'} ging er eiaea vaaoitlielien Sciiritt ■wviUa, er
constatirte, daaa es eine ganz«* Kia.xM> v<m Sauerstoff-
Tarbiadangen giebt, die ibren Sauaratoft theilweiae ia
aatiTOB Znataode enthalten, nennt dieaen Saaenteff
„oxyliairt" und b««ichnet ihn zum Üutürschied von ge-
wöhnlithcm mit O. So bi«t« ht nach ihm die Salpatar-^
Baun; aus UntorsalpetenuiurL', Woaaer + 0, daa WaiMB-
■tofbapenMcyd aaa Waiaav
Bleioxyd + 6, daa ß||hafimf*roxyd au8 Silberoxyd 4.6
eto., alaaitlieii YaiUBdangan, die einen Theü ilma
iB ^MiyliiirlMa*' flbalaad eiiftaHan. Wie
Jauer-'tt'-'ff ui,t<r L-eui'!«!!! Um^tändeo
— bei der Oaaniiation, der Binduug au gewiase aauer-
Btoffhaltige Btudb (TbO -f 0 8 Pbod) etc. — ia
oxylisirten übergeht, wandelt sich auch der orylistrte
Sauerftoff darah Berllbmng aut beetjanatenSubetansBa«)
niit oder ofaae dabei atattfiadeade OxydrtiaiiiwirlnuK
— .'Wasaerstoflcniperoxyd, H*o6, j^riebt durch Berührong
mit Kohlo H*0 0, Ozon picbt mit üebtirschuss Toa
Metallen die gewöhnlichen MetaUoiydu ohne 0 etc. —
in gawSluiliehaB Snantoff um. Eine gleiche Uaii-
wandluug findet «tntt durch ErhitTung^ — Waieor-
itoffanperoxyd H»0,Ü aerfallt in H« 0 + 0, Bleisupar-
o«yd PbO,6 in PbO + O ahi. — aad donh atarka
Lichtwirknng. Endlich aber kann auch oxyli^trler
S^oantoff T«a ainan Stoff auf den auderen — Wasaec-
(Fort^uun^ aus Leop. XV, Nr. 17—19.)
Schon in den Jahren 1845 tmd 1846 machta
8ohönbein>) einige Oxydationrv-ersnche mit dem
>) Faggaad. AauL UCVU, 8. 69. Bor. ob« d. Ytt-
d. aatariL Qm. ia Baad, TII, 8. 1« o- 17; 1Z»
>) Ber. Ober d. VerL^iiidljni. d. natmC Ga^ ia '.
VUI, $. Poggeod. AniULl. LXXI, S. 617.
<) Stahe databer aneb: ▼«rhndlga. d. aatvC 9m. im
Basel I. 221»
>) lieber die Art und Weise, wie ScfaSabliB äeh dieaa
Umwandlung daaki, M» TaAinttga. d. aiMrC Gee. la
I. 46.
IT
Digitlzcd by Google
92
«toffiraperoxyd, H'OO, giebt mit Blciojtyd (PbO) direct
FbOÖ 4- H*0, ebenao Oasou etc. — übertngea wer-
ilw, ohM Miiw Actirittt «nnibanHi. Tvm m giebt
BUHjir Ozon eine ganze l?pihe rnn StofTcn. <1io den
Sauerstoff in oxyliairtein, autirem Zustand eutbaltcu.
In der Fdge gelasK ea diam eogar, «etiTtii
Rnii« r.-toff a'.:s ■inl: }u':i Vcrbimlungen abzuscheiden.
Zuerst wies Uouzcau') denselben in dem aus i)uium>
Mfannyd mit Sehvefelilian erbaHeaen Om tmdi.
Er Ucee imr die Identität Beines activeti Sauerstoffs
mit'dam Omib noch dahiogwtellt, coostotirte aber schon
im felguden Jahr*) das yVlßg BberainatiiniBMida Ver-
halten Wider Iia!i! darauf i rhii'H S< h ön bc i n «ctiven
Sauerstoll'aus tiilbcrsuperuxydmil iSchwclvlsuure, Bott-
yer«) ans fbefatangaiiHniTeaii Kali mit Schvefelilnn,
Schi-i nbt' i !! «o^^tir aus SillK>rtixvd, (iuecksilberoxTd,
lileisuperoxyd, LlilurMtun.'m KuJi etc., wenn auch nur in
minimalen Meogen, durch b1aiii>e«i Erhitzen.*) Schoo
damals wurde Schönbein') durch die £ntdecknng,
daaa, ebenso wie der i;ebundeine actire Sauerstoff des
Wuwcrstf'ffüuperoxydcs durch Berührung mit ßc\«'iaMn
Stoffen, wie Silberoxjrd, Snwuteia, filaiuperoxyd etc.,
so auch der aotive Snervtoff dea Ointa durch B«*
riihrung mit damalbeu Substanzen in i^wcihuliuhcn
Sanenloff nmgeinndelt und aU solcher auegeeehieden
iriidy Hl der Annahme swmer gegeiuKtdidufi activeu
StnemtoAKtodificatinnen >;efithrt.
Geihigentlich «einer Tergkicbenden Veraache ober
Oxydationavirkotigen Temhiedener fUattt machte
.S.' hi-i nbei n auf iln L'i^ -<^e lledi.utiin); aufmL'rli«ani,
welche der im Osgn enthaltene ««tiTe Sauerstoff bei
den in dar Natnr ror sieh gehenden Qzydatiene-
jiriii i "seil vabr^i iülii.herwoil'e bofitzo. Da er eine
Kc-ihe Tou Bedingungen kennen gelernt hatte, unter
weklMB der nieht aetm Bauereloff in actirea nmge-
wandelt wird, nimmt er tr.in nm b in der Natur der-
artige, noch nicht bekannte liedingungeu an, durch
irdehe der ddil aetiTe Sanerstaff onaerenr AtmeepMire
viir seiner Anfiialmn- ibiii ti die auf der Ei-doherfliiche
vorhandenen oiganurchei» StoHe in ac-tiven umgewandelt
i) CompL rend. XL, 947. Poggnd.A»Ml,XCV, 484.
t) Compt. XLIII. 31. PoggoSL Aanal. XOX, U6w
Jouni. prakl. Clieni. L.\.\. 3ia
') .louriL 1. |<rakt. I lten. LXVI, «60. Terhaadlgn. d.
naturf. Ges. in Buel L 'ü^
' Jouni. f. pnkt Cheai. LXXXYI, 9T7. Gkoa. Cenir.-
•) ieun. f. pnüct Oben. LXYI, 286. Verhandtgn. d.
naturf. Oca. in Basel 1, SU.
«) Kingzett (Cbem.NewaiSXV,942) fknd neasnlings
•etbet den beim tilQnen too Bnmaclcin entttebendm Sauer-
itoff osonhaltii;.
") Joum. f. |iniUt ( li( III l.XV, in;.
•) Poggcnd. Aunal. LXVll, S. aO. Her. über d. V«r-
haad^ d. naluif. Ocfc tat üaeel, VII, 8. 14.
wird. Auch die Zenetiungen bei der Yerweanug sollen
dadoreh bedingt seis. Doreh die AufiBunterung, welche
Berzelin»^) den An.whauunpen SehSnbain's ra
Theil werden lieas, durch Waltniuhmnngan anderer
ChawiiW, wahha dieee nana Hypatbaae tBw Oxydatioca-
wirkmi;_-(:n b.-s!!-t!t.'tfii, wie 7. Tl- diejeni;^ Haro's*),
das« beim Reiben der Kieselsteine Uauugemch wahl^
nehmbar wird, Saoatattan's *}, der Onabüdnig bai
jeder Verdunstung nmeinen Waasenrs nacfawiea,
Brame's'), der es als Bestandtheil dos Regen wosaen
erkannte etc., fanden die Ansichten Schönbein'a
weaentliehe Stütaes. Tor Allem aber müaeen hiadbir
aneh die Vahmehmnngen gecühlt Verden, dia der
letztere Forseher ialbat*) Qbar ^ Bildung von Ozon
bei vielen YerbrennungipiuuijaiMi naebte und vemna
in aehlieaMO war, dosa jede TeHmnnnng Tun aiaar
Ozonbildung begleitet sei. Kein OxydationapSMam
aollto achlieaslich vor mäi gehen können, ohna daaa
rieh Toibar der in der Lnft «nfliallea« fvwOiiliflhn
Sttuer:^toff in osylisirten oder aatiTen Sknantoff, in
Ozon, Tanranddt hätte.
i, ^um nd Aatozon.
Gerade die atucdundan Untenutthoagen Uber den
in vanehiedenen oxydirand wiikandan StoAii anffaai-
teilen netiveii So iiensli iff fiQntaBBohdnbainXa Weiteren
Versuchen, aus wekben rieh gawiaae gaganeütalifthe
Benehungen in den Eigenaehaften de* netireo Sauer-
ctoir^ eil. er (irii[ [<- von Sanerstnffvi rhiniinngfn gegen-
Über den £igeii»cliaflen des activcn Sauendxtfb einer
andaien Gruppe Ton aMEentodnmltigen KAfpera cvga^
beiu Si!iil:ibein stellt jetzt seine H\-pothefio übet
Ozon und Antozon, Osonide und Anloxouide auf, ein*
Hypothese, die Übrige na an den w«l«r unten aoa-
fiihrlielier besprueheneti .Aiisiehtcn HrodicV Uber die
Constitution der eknicntareu Muleliula eiuou sehr be-
deutaaman TerliuCgr hatt«.
Zuer-t liiitte Tlieiiiiril bemerkt, da.«.- Wa-Apr-
stofisupcroxyd und Bleisuperoxyd sich anter Hnlwicke-
lang gewAnüdien flanaiatoA in Waaaar nnd naiazyd
umsetzen, eine Benbachtung, die durch die Wahr-
nehmung Wöhler's, daaa Wossersto&uperoxyd und
'i i M-'-end. Anna!. I.XXl. S :y2r>.
*) Aus Sill. Am. J. Iii) XII, iH in Jahresber. f. Chem,
1651. 290.
») Compt. nmd. XLII. 941 : XLIII. 93, 316, 86S.
•) lustil. la'iH. i!8.>. Sielie Jahr»her.f.iaMea.I8lidL967.
Itfi'. t)lK>r i\. Verliiknillt!;n der naturf. Otaelhai. fa
Basel VII. S. 4; IX, S 23; X. S. 3.
.,( Iienii-ii l;e Iteeli.wlitnnifen über die lanname und
raw-'be VerlireiMium.' ibr Kerper in atmosiihiiriscniT Lnft",
Basrl Hl^i.
Joiirn. r. prokL Chom. LH, 136. 163; LV, 1. Auuid.
Chan. Pk. CII, 12m Chem. CeBtt.-BI. im, 481.
Digitized by Google
98
UaogtMttpenayd in gleicher Weiae gevöhnlichen
Bnuntaff «itwklnh, TÜmBtMügwuglkaL Vf»hUr
ciniKtatirte dabM noch die wii hti[:o TliatKathe, da?«
die beidsn Snpenwyd« in molekalnren MengeoTerfaiiit-
■itMB Mftiwdw nr Wiikuf kummiMi, mtm m
«chKemen war. Afut« der entwiolcfltf pfwilhtilifhc Sauer-
•toff JSnr einen UülAe «na dem Wasserstoffsuperoxyd,
Schötihpi n ''i fügte diewn beiden Wahr-
adUBOngen tou Theuard und Ton Wühler eine
gUBa Beihe ron Reactionen hinzu, welch« mch iln
nif die gkidien „cbemiscben CoatactaphäiKnneae" ra-
ittckznfiUiran rind. So liefern nach ihm gewiihnlichen
SMOitoff: Oson nnd WatcergtaAuparoxyd, Ueber-
■ingMuBniw und "Wtmerttattiaftmxji, CSiromMlare
vndVuMntoftuperoxyd, Silhenuperoxyd and Waiaer-
atidhip«roxfd, Eiaenoxyd und Wasccrstoffiiuporoxyd
IL a. m. Dioae in d«r Tbtl nnkwvrdige Eatviekelaiig
gewiBhiiliabB 8n«ntoA ma ja iwei aetiTen nanwatiiff
eiithaltendaa Saperoxydr-n erklürt Schuubein nnn
durch dia Aamlune^ daaa der Saoentoff fähig aai, in
■wei aatirao, via ph» and minaa aa eiaanlar aidi
verhaltenden Zuständen zu existiren: a!» j<>«iti v-oetiver
und ncigatiT-aetiTOr Sanenteiff. Beide Sauerstoffioiodi'
SoatioBflB ninoit SohSabaia ia daajenigaD Supar-
Oxyden an, die sich gegenM.-iti)f unter F.r.tw ii kc!un}f
Ton gewühnlichem Sauerstoff reduciren und die ein-
tretaode Beaetk» erkUrt er dadaieh, daaa beim Zn-
aannuantrcfTpii vnn zwei Rauerstoffrprbindungen mit
pgaitir und negativ activcm iitiuuntoff eine Aus-
^ofanag der beiden FoIariUtea antar Entbiadan«
von gfwöhnlithtm unacliTrm SauerstofF stattfindet.
Den ne^-ativ-activcn Saueratotf nennt er Uzuu, den
[Mwitiv-activen AntnKon, die entapraohaideB Sauer-
etoffverbinduDgcn Ozonide und Antozonide. So
erklärt sich alvo z. ü. die Eutwiekelung gewobnürhen
Baaacatoffs, wenn Mangantupcroxyd und \\ i- > i - tnff-
aapamayd auf wnandar «invirkea, dadurdi, daa» der
potHiT-actiTe SaaentolP daa ADtoioaidaB Waiaaftatf»
Bupcroxyd in Wirkung und dadurch in Ausgleich tritt
aiit dem ncgnÜT-aetiTen Sanentoff dea Qaoaidea
Mangai)«nrcTox}-d, oder wenn wir nach SehSabein
Anttiyjim mit ly' uijiJ O/^n mit H bewithneu:
ü'Oe + ilnOe = U'U + Mdü + 20, und die
AetivilSt dea ffreigewerdeneo Sanentoflh geht doreh
AuHfjIeiiU Verl' r( II Zu Hin (1zoni(UM riihnrtc Si hun-
bein die Supcroxydo des äilbvrs, Bleis, Mougana,
Niokala, Xebalta etc., ftraer UebenaangaBaSnia, Ghnna-
'( Verli.iiiiil;,'». d, tiaturl'. <.ir's in Ha-fl I. -Iii"; II,
S. 9, au. 113. Annul. il. t hviu u l'Ii. i \ III. S. 1'.7.
Togg. Aiutal. CV, 2t>K Jouru- l. imtkl. Cbeiii. LXWII,
säure, Vanadinaäure, unteithlorige Stiure u. &.'), zu
Superoxydc de« Rariuinq, Strontiums, Tali iiims. i]ct
Alkalimetalle, sowie einige ia langaamer Uxydatiun
btgrilfcaa ocgaaiadie Bloflb, wie TlnpeatiaVI, AattBr>
CopeivabalMunöl etc.')
Als weeentliche Unterschiede zwiecheu Ozonidun
and Antowniden ipebt BehSabein die lUgendaa
Merkmale an. Kein Supcroxyd der Ozonid -Gruppe
giebt mit gewöhnlichen Mineraliiiiuren, wie Schwefel-
aitara, Salpetersäure, Phoaphoniinre etc., Waaaentefr
sttperoxyd, wie die« die Antoaonide than; dagegen
geben die Ozonide mit Salz.<tünre immer freie« Chlor,
die Antozonide aber nicht. Alle Huperoxyde der
Onmid-Oroppe bläaan femer frisch bereitete alkodo»
Bad» GaajaktiBQtDr, wllinnd üa AataMaida di»
dureh Ozonide gebläute Tinabir
Baa freie Oion endlich iat
Hateiie, and lAenao Terhaltea aieh die Onoide den
Anlozonideri ^rp^eniilicr entschieden elektronegntiv, wäh»
rend letztere wesentlich positive Polariaatiaii icigeo.
SeMhalb wiikaa aaeh weder die Oionide aatar aieh,
n<x--h die Antozonide unter sie h ,iiif i :imi/;i r l in, tu 1-
melir wird Saueratoff immer nur ausgeschieden, wenn
eia Kdrper dar aiaan Gruppe auf einen addun dar
anderen (inippe zur Wirkung komnit.
Es ist weiter oben erwühnt worden, dass die
Andditan Sehdabein'a über daa Bananlei^ Aber
Ozon und Antozon bemerkeniiwerthe Vorläufer be*ai«Äcn
iu Auschauungeu , welche Brodie^) schon im Jahre
ISBO, ibo T Jahrn barer SahSabaia aeiaa Oapo-
Antnzon-Tbpnrip nnfsteüte, pubücirt hatte. Urodic
«Ujjt dort : Wemi zwei Tartikelu »ii h ehemii^jh ver-
einigen, so befiadao aie sich vorher immer in eiaer
„chemischen DiSeraiz", die aieh mit positiv und nega-
tiv bezeichnen litoat, und bei dem Eintritt chemischer
Bindting zwischen PbrtikelB, aaa welchen zwei oder
mehr Sabalaasan beateheo, eziatirt eine nohhe chenii.->ehe
IMflbrBBa iwiaduB den Itetikala einer jeden Substanz,
so daHR die Partikeln einer und derselben Substana
■ich unteninander puaitiv nnd iMigatiT vadialtaa.
Kebea eiaer Beihe anderer BeaeHonan iat Mer beaoa-
dera diejenige zwisrhen Kujiferwasjterctotf und .Salz-
säure von Intereaae, die Brodie folgendenDasaea ana-
diiicfct;
oii + HÖ «s Ca et + H>
•) Verhaadlgo. d. natnrf. (>P5. in lia»el II, 113, 1IS3,
16B, lf.I. .Wn. f prakl.Clit in L.XXVIl, S 1S7. 263, 2tJ9,
271. 27r.. l'(j.'!,'eiid Annal. ( VI, S. ;S<i7, Hl,-;.
') Veiluui<ii',;ii d luiinrf. des. in Iliisi 1. II, 11.1. i:,!»
146. Ifi«. iöy.
*J Aus Phil. 'l'ran»ai-t. liybi), i'ari. II, 75U iu Jahre^b.
t Vbum. lew», M8 a. iHNi.
94
Hier bemerken wir «ne Bildung gewöhnlicheo
Wtmenloffea gtmnn nach Analogie der Bildung gewühn-
Bciua flnientioffii, aus Onmid und Aotonoid. Auoh
■cluä A« Bntwfekelunjr gewShnliehfln Sancntofls aus
tvrti VL-tbindungen mit polar entgegenjrMetztoiu, also
(KwitiTeiu umd oegatiTem Sauantoff, aus Chromiiim
«od 'WttMntaflraperoxyd, yiM tm Drodi« «Bgaheod
ttSrtcrt
An dieaela Ort« aei auch der UypoihcM tob
Clanaluai) ^^fut dektriadie Constitution der elemen-
tano Moleküle, in-^bt-sorKlere auch titw Suucrslnffs, Er-
vilttuiig gethao, durch welch« die Gaou-Antoaou-Theoii«
SchSnbain's tiiM gui maenfHdie mt» tMOL
Unter der jetzt allgemein angeoomtnenuti Voraussetrung,
dau auch in einftohes Omob imner mindeatoDt iwei
Atome zu ehwm Volekal ▼errinfgt aind, WeH m
ClausiiiP im HinWirk nvif Hie St Ii il i; lic i u 'srlicti
Uut«rBuchungen lUr mißlich, daas in dem au» zwei
Atonaa beitalMndea MeleUI dea gewOhnlidica Satwf»
eine iu iw.'itir-, (Ins nii(i<»rr
er Polaiüatiou «ich befiude, das» ferner durch
baMmdcn VmaHode da Uabier Than dar MoleMle
g«wÖhnliihen Sauersloffi^asoB zrrlo^ wortlp in «-ine
beidcu Atfimc, die daiiu gctreuut unter den übrigen
Atomen umherfliegen. DieM Teninnlteii flarnnteAitone
aind nach Ciauxius Ozon. Be^ügUtsh dar Bildung doe
Oaon» durch Ik-rtlhrung von atmoaphKriadier Luft mit
rhonphor büit er es ferner flir m^^di, daaa ym-
wiegcnd nur die nogatircn At^ime der Saaentoffnole-
küle in Verbindung mit dem Phoaphor treten, die
positiven als Omo ansgeachieden bleiben. Diew Oam-
atome fliegen ao lange in den übrigen Sauentoff-
molekBlen lienn, Wa aie durch Bertlmmg mit den leis-
tercn oder den Oefiiaswandungcn ihren poeitiT elek-
triichan Zustand Tarloren haben und dadttrcfa zur
TerUuditug mit dem Ttioaphor geeigneter geworden
sind. Beim Elfklri^-rm des Sauerstoffs erkl.'iit i.r die
Bildung dea Ozons durch die abatMsende Kraft der
Bldctrfdtit, bei der EUktndyaa dea Wanara dadoreh,
da*- im Mnniont der Rpallnnfj des Wsss. rs in Wiiwr-
«toff und 8auer»toir (H*ü = U* O; die .Sauerstoff-
varaliinlt aindi tob watchen dia mristeB iww
Dt gewöhnliphem Sauerstoff miteinander
tB Ueiner Theil jedoch rereinzeit bleibt.
El iflt lejeht ta begreiAii,wiadieae Clansitta'adke
Hv|M.ih.-o, die glei<^^h zu Anfaiii; der er>tcn Vrr-
üifunüichungen Schönbein't Uber verachiedeuc! active
Banerstofflsiodificatianen
LTriinduiig- und Befi'ctigllBg
beitragvu muaste.
lu einer Keihe tou Abhandlungen Mioht SebÖn--
bein in dar lb)gB dtB HBolnPH n Hafen, daaa Bidife
allein, wie or schon frtiher behauptete, bei jedem
OxydalietMproccM der inactiro Hauenrtoff Torber immer
in aoUvia naigewandelt werde, daaa vialaMkir ffliadl
dB, in> gvwShnlieher Sauentoff in aotiyen ftbetgaha,
Wda Vodidcationen dei letstaren entaUhen. Oelü^
ee auoli nooh nioht, neben jeder Omnbildun^ auch dM
ABtoBoa aaibat BBehntraiaaa, ao bewiaa doch Sehda»
^•iB, daaa bei aOen PhwaMan, bei wetehaa Obob ib
freiem /ustniuic ^.-. bildet wird, nebeabai «M» I
au* dem onprttnglieh mit dem Obm «BMüiliia
80 gMit nuMithw la featiitBi lioft
Oaon und Waa»or«toffimperoxyd, ebeniio der .\cther bei
langaamer Verbrennung; und auch bei der KlektroljM
daa Waaian wild aabaa Obhi WaaaaiatuWwipBniij J
gebildet. Wird vatar gawiana Badinfmnfnii, wie 1. B.
der langiameo OKjdatioa tob Bäk, Cadmium, BU
in feaeMer Luft
L'utir- VKfd auch da« Oiton nicht frei, »n «urde e?ii
len, daa Oaoo Terfainde noh unter dieteii Um-
■it daa MetaUaa. bnaar alao glaietaeHig«
Bildung von Onn» und Aritfiymi, ridor Oionid und
Antozonid bei Umwaudlmig gewuhnlioben SauaratedSi
IB •Ml—
(Fortgetniiig folgt)
BlographiSAhe HOttbailiuiggn.
Ab ib. lUn 1880 Ktarb zu I^ondon Thomas
Ball, K. A. V., FMiHaor der Zoologie am Einga
College, Ifitariwiter der Brttgewaterbfiofaw, 87 Jahre
•tt. TatgL 51.
Am 19. Mtra 18d0 starb au I^us der als
Chirurg ansgeseiebBala Dr. llarsole, Jraftaaar aa
der dortigen Universitit.
Am 20. Min 1880 «tjirh zu Berlin nach kurzem
Krankenlager im 72. Lefaennjahre der langjährige Hof-
ant dea Kaisers und daa Prinaen Karl, Qeh. Hofr^
Dr. Onstar Boer.
Am 36. Marz 1880 starb zn Brannschweig Dr.
Theodor Hartig, IL A. N., QbitkMbnÜk und PM-
ftaaor der Faratwianaaduftae ». D. am Oolhgiaai
Carvlinuta in Brauuscbweig. VergL p. 61, 70.
Am 27. Mira 1880 atarb ra StoekhofaB Dr. Miata
Maaa Aadaratoa, M. A. IT., Ptufc—ui dar Botanik
da-<elb^f, Dergelbe war t?. linr' ii am 20 Fehriiar 1821
im Stifte linküjni^, studirte an Upaala, proraorirte
dvBotaaik. Ab
Annal. cm, M4.
•) YarinadlaBd. aaMiC Oes. In Basel 1669 n. im.
tt AaaaLCVni. 471; CIX, 184. Jom. für nökL
Lxxvm, eaTuuui, «, 71, aas.
Digitized by Google
95
SaiMO nach Deutachlud und uch L«i^|»laiid. Sie
RukA der letxtereo wmren mehtore grücsere AbhAiid-
Iv^u ftlMr die Jappiicbe Flora. 1861— 58 brtbdligte
«r aiph aa dar Wattunsagehuig dar «dimditshan FW
gAtta gEageoie". Die Betcbreibung diei«r Bette, welche
«ndi in dwntaabar Uabaiwtmqg onchienaB ut« machte
■alBca Nmimii ia wiHt— Srafaio Ixfeunt. TaneUe-
dene wissenschaftliche Abbaodlnogeii wan-n a(..si-<M ifin
daa flrgabnios dieaer Rmie, inabeaandora eine Arbeit
«te die VagftaliaB dir GaIapafg*-IiiMliii (,0m G«lo-
pagoR-Oarr.fs Vegetation": im Stillen Ocean. Ir.folgp
dieaer gründüchea Arbeiten wurde er 1856 3W> üe-
ir Botanik in Land ud bonit* in «df»
Ja]ir<> zum nrilcntlichon Professor der RotaEik in
unuinnt, wo er zugleich Director des Bat-
AlutliaUlin^ des Reirhiiinnsfiunis wurde. In dii-sor St»!-
Inilg hat t-r verschiedene audurwcitige Arbuitco moau-
gtapUaeber Art, naatantUeli Ober die Weidamrten
(ßthetm), aach Lehrbücher und besonders (1867) eine
wertbrolle gvognphiscbo Ueborsicht der schwedischen
rUanzfto and Culturpflanzou („Aporju de la v^-g^tation
at daa flimtea caltivies de U SuMe") verfaast.
SAmdan liat mit ibm einflsi aeiner auageaeichnetaten
Botaoikt^r verloren. Vacgl. p. 66.
Aua dem Bmg wird «n SO. Min 1680 bariobtat:
!■ 98. Jabre aeinaa Altan itarik biar & 0. SnalUn
TSaTolleuhofen, ebamaligar Conservator desnatur-
wininliiflliihao Iluaennu in Lejdan, eis «idi in
babaimtar Sntdaaotog'a. TWimt wv*
schied hiur J. K. J. de Jonge, Ka-^zlint dur ersten
KamiiBT der GesendatastcD, Geachicbtaforwfaer und
cinw dar aUk'igatan Pftvdanr dar IVcv^ji^^ExpadltioBatt*
Endüch fnuK *u» Biitjivia die Nachriclit vuu dem Ab-
leben dea l>r. Sobeffer, Directora dea botanischen
Am 3. April 1880 starb zu Salzburg der ab
BotanilLar th&tige Apotheker Juliua Uinterhuber,
liaa HbMaanaMclh« Warltaa «bar dto
Flora von Salzburg.
Am 11, April 1880 starb zn London der be-
rtthmte oBgüi^ Aat/bm Und Pbjraiolog Bwhiaor Th,
William Sbarpey im 78. Lcben^ahre.
Am 13. April 1880 starb Bobert Fortune,
dam ala eifrigem Fonobar und Sammler der Garten-
baa eine Heihe interaaMBtar nnd «icfatigar Kan-EiB«
Abrangen verdankt.
In der vierten Aprilwoche atarb ID Utreebt im
77. Jahr« aeiata Alter« der dumabge Ptafeaaor dar
Ghaala aa dar ü^wiMt ütvaaht Dr. J. G. Haider.
Obwobl aeit einigen Jahren voUstAndig erblindet, gab
er whlreicbe Brochnrao and Aufisittce über
aehafUicbe Fragen beraoa. Uatar Andaram iit av
Verfaiaar der auch ina Deutsche übersetzten Warka:
aClaiaii* daa Biana* "n^ _Ohfr»ri daa Wainta*.
Am 21. April 1880 itaib n Bada dar liMa
Bibliothekar der königlichen Bibliothek Profesaor Dr.
Boschntaaa, geboren den 14.Febraar 180&. Wefaa
lingoiatiaefa«
l.ii.gere Zeit PrivatiMjcretar AlexÄndcr's von IluniVioldt,
fUr den er u. A. daa Begiater zum grlkosanoa" nbtuate.
Am 6. Mai 1880 atarb aa Mtaaboi te bmtaa
itaanesahcr der Director und Inhaber der chirtirffisch-
orthoftttdiaehan Uailanatalt daseibat, Dr. Krieger.
Am 8. Hai 1880 atarb aattd dar Diiaatar dir
Sternwarte daselbst, Professur Dr. Christian Ättguat
Friedrich Peter 8. Die astronomische Wiaaeuehaft
^Mi^ort ia ihm «iaaa ihrer herrorragaadataa Tarlratar.
Am 7, September 1806 in Hamburg geboren, Rfndirte
er Matht-uiulÜL und Astronomie, arbeitet« dann aa der
Sternwarte aa Altona unter Scbnnaebar and aa
Königaberg aatar Beaeel, deren Aamter ar apUer aalbet
bekl^et bat. ward 1888 com Doetor promovirt und
im folgenden Jahre Auiatent bei der Birectiun der
Starnwarte ia Jlamburg. Van dort giaf ar 1838 ab
Obasrrator aa die Btnawarto an Pnlkowa oad ward
1842 Adjunkt der Akademie der Wiaaenschaften ia
St. Petarabuig. Im Jahr* 18ftl kau ar «Ia ocdeot-
Vebar Profaaaor der Aabwaade aaeh KOatgabarf,
nahm Lndese schon 1884 dao Buf als Director dea
Obaerratoriuma in Altana aa, Biar flbamabn» ar dia
Henniagabe dea aatrooomiadien Ontnrhngaaa, dar
„ Aatri.ujorui--Llj..'u Nachrichtuji'". WLlche Schiuaficher
1828 begründet hatte, und setzte di«eelbe liort, aucb
aaafaden >nr etwa aefat Jahras daa (NiavfataiiBm ia
Altona auf^cLübt-n und bt Bai dla neue Steimwarte
erbaut und trefiflich ao^gHtattet war. Der doortbia
BbaiBawodnllo Dinotgr toat amh ia daVorhaad dar
Uuiversitüt, indem er 1873 zum ordentliclieu Professor
in der pbilosophiaohen Facultät ernannt ward. Die
aabbaislna aatMoomiaBhaa Arbeiten dm Tantorbnan
sind tbeila in den „Astronomischen XBchrichtaa"! fliai)p
lu äeiL>.<it.ittaudigeD Aufgaben erschienen.
Am 22. Hai 1880 starb zu München, 9& Jahre alt,
Dr. Johann ^'cpomuk von Kingaeis, M.A.N., k. b. Qe-
beimratli und Obermedidnalratb, Profesaor der Pathologie
und Therapie an der UnlTersitilt dasolbet. Vergl. p. 67.
Kflrriich atarb aa Cambridge , England, William
& Hiller, herreRageadar Krrstallogiaph oad Hiaa»
raloge, im Alter von 95 Jahren.
Vor Kaiaam atarb aa Bambncg JH> aud. Eriob
Hartiai, Ghefint dar cUmxgiaoiiaa **'*'''*'""C daa
Allgemeinen Krank enhanaes daselbst, ein
oeter Operateur, im 87. Lebani|iabra.
06
Ab 80. Viiä IMO «Ii«)» n BnikB dar btjMetor dw
iattjgn botaalaehnn Gartens .Kee» von Esenbeok.
Am 8. Jörn 1880 itarb n Httocbeo ins 64. Labeu-
Sßkn madrieb Angoat KliBganfald, Prafeaaor Ar
ddatollcndu Geometrifi, MtiBLliineii^Hndo und rnech*-
liadM Teehxtologie aa der {loljrtecbniBcbeQ Hoobaobole
dMÜiat
Atn 2;!. J'.iiii ISSO t^tur'' in Brfshiii an uincr
HanliLhmung der ruMtsche titaataratb, Profeasor der
Zoologie and INnetor daa ZoologiadMB UnmtwM, Sr.
Adolf Eduard Grulu', M. A. N. Derstlljo war am
18> Hai 1812 zu fiunigtberg geboren. 1844 wurde er
wSk Piwfaawti n die Univanittt Derpat, no 88. Sap-
tPinViCT 185G nadiBnalau Wnif-'n. 1863'6'l l>cklrirl( te
er daa Recturat, 1888/60 sowie 1879/80 dos I>ccanat;
gkkih ngMdm durcb aeba GeUiraamkeit, wie beliebt
dweh eaiae gewltmende Penünliebkait. Te>gL ^ 88.
SatuiwiflflanscliafUicha Wanderveisaim-
Imigai bn Jaluo 1880.
In Verbindung mit der diesjährigen all-
geneinea Taraamanlang der deutschen Oe-
aellacbaft fttr Aatbropologie, Ethnologie
and Urgeechichte, welche unter Totaits des Geh.
Rath Prof. Dr. Bad. Virchow vom 8. bia 12.
August 1860 in Berlin abgehalten «erden aoH,
wird eine Ausstellung anthropologischer und
vorgeaebichtlieher Funde Dantachlanda atatt-
flndaa, ffer walelie eine etwas tt«gere Daaar voo
deatens 14 Tagen in Au-.."i!ht gpiiomni-'n ist. Als
QaaebiftafUhnir daa Local-Auachuaae« fiingiren die
Harra Dr. A. Veen nad flindtnth E. Frledel in
Bfirlin. — GpnprniFi rr"tiSr dor dfutsrhr-ti uriHiro-
poktgiacben GeseUacbalt: Prof. Dr. Johannes Kanke,
KAneben, BHemiwaliiwe SB.
Die dentsrf.n nlogisclifi GoseHschaft
wird ihre allgemeine Jahnuverummlung unmittelbar
an die der danteoheB Anthropologiachen flmellwbaft
BBKblipsnrn.
Dunoemtag, den 12- August: Abends Ver-
Freitag, den 13. Aagust: Erste Sitzung und
Besichtigung dur Snmmlungen dor Königlichen Berg-
•hademi*>. NAi lniittag gwlogischer Ausflug.
Sonnabend, den 14. Aagust: Zweiti? .'Sitzung
nnd Besichtigung dar Sanunluogen in der Königlichen
Uinversität.
Sonntag, den 16. Aogoat: KacanJon aneli
Oderfaerg.
Montat', din IG. AugBit: Schhiaasitaang and
Aoiilug nach Rüdersdorf.
Xlinni aaliltaial tiA
Dianstag, den 17. August, eine Fahrt nach
fltaaaftirt «rBeaabtigBBg dar dortigen Stainaalilager und
eine weitere Toor BMh Thale im Han nnd Umgegtod an.
BtT Ileut sclii' G ü(i g r aph c 0 t. ft wird Anfang
Aoguat 1880 in Berlin gleiobfalla im Anachluas an
die dort etettfindende deoladM AnlbnpilogB'Ter*
sammlang aVig<'halttn w/rdi-n.
Das internationale Comiti dea Meteoro-
logen-OongretMa Ttraeaunett aiaii mb 8. A«g«at
1880 in Bern.
Dia Britiah Association for tbe Advanee»
nient of Seiene« wU m Aver 6^ dfciBdieo
JahreavcFBammlung unter dem Priwidium von Andrew
C Kamsay, tieueraldirector der geologischea Landes-
nrianadMug Britnnniana, hb 85. Awgaot 1860 in
BwBBMO zutammentreten.
Die auf dem Torj&hrigen Heteorologen-Congreaa
in Rom beschlossene Conferenz für landwirth-
Bohaftliebe Meteorologie findet am 6. Sep-
tember 1880 in Wien im Gebtode der AluMlemle atatt.
Die sechste allgemeine Conferenz der
Bevollmäohtigten der Enropftiaoben Grnd-
findet TOB 18. September 1880 in
Manchen statt, wo die permanente CommiHiOB
dor Earopftiaeben Orndmesaang aieb eohoo
19. September eimfiadet
Die Schweizerische Naturforschende Ge-
aellacliaf t wird in diesem Jahre im Kaatoa Walli»,
iB Brig am TNiaae dea Siaiploa tagen, and iwar
vum 12, Iiis 15. September. Der J-ilin^svorfiand :
Priaident F. 0. Wolf, Frofeasor; Vieeprisident Anton
T. Torrent^; Seerellr Joaepjk BItbl
Di L'Versan^mluDgdeatscher Natur for leb er
and Aerzte findet Tom 18. bia 24. September
1660 n Dansig atatt (Dm Plngnmm Uam iat
noch nicht t-ri'chieni'n.l
Der internationale CoBgroBB ffirAntbro-
pologie and pribletoriaebo Archäologie wird
unter dem Präsidiiira von Joao de A n d rn d c Corvo
am 20. September 1880 in Lissabon beginnen
und am 29. September geecUoaaeii werden. An-
meldungen erfolgen bei dem (icncralnecrctär M. Carlos
Ribeiro, Direktor der geolngischeu Lande«unt«r-
sucbung TOD Portugal.
Dia Aatronomische Geaellaehaft, welche
nnr alle swei Jahre insammenkammt, Tersammelt sieb
in diesem Jahre nicht.
Ebenao wird dar internationale geologiache
Congreaa erat im nidiaten Jalire (Begina am SO. Sn^
tiniWr) unter dem Vorsitze dea Herrn Bella la
Bologna abgehalten werden.
onosüs.
LEOPOLDINA
AMTUGHES OBOAN
DBS
KAI8BBLIGHEN I^BOPOLBIXO-CAIIOLI NISCHEN DBOTSOHBN aitabbiitib
DBB MAIUßFOBSOHEB
HERATOGBeSBEN UNTER lOTWIRKUXO DER SEKTIOXSTORSTlHDB TOir DBK PRiSmEHTEir
Dr. C. H. KnobUuol).
IU]ai.8.ii«ta-»-fc» Mt XTL — Nr. ]f-14 Jiili 1880.
iHfelltt Amtliche Mittbeilun^en : Vcrloihimg der Cotheniuit-MedkiUe. — £T|iMM der ßn^jeren Wahl oineii Vor-
sUlKlnnit^liMli>8 der boKuuM In n l' iii ktion — Die ScktionSTOrstiiide uod deren < »liiii«nncr — bcitniffp zur
KUM der Akademie. — Mii iiai 1 Auuust Fri«lriih Trcstel f. (Schluss.) — Johann Ni'p<»muk von Ringiwi* f, •
SoQitige Mitlheilungen: i-.iugt'gaagenc .Schriften. — C. Engler: HütoriKh-luritucLe Studien vlber das
Ocon. (rortaetrung.) — Gauu-DenkmaL — Grab-Denkmal für Karl Koch.
Amtliche Mitthellungeu.
Terleibucg der Cotbenius-Medaille.
Ab «iB Zaiehen dar iemungmdm WOtdigniig, w«IsIm du gMammto KstarwiiMaaaiwft dan hohao,
ftlMr dk BauMmuiif FkisfagaUato «alt Uuwgeluadeii, VardhoatoB dar Hamn Oatiatmer Ihdfctaahwtfc
Professor Dr. Heinrich Bobert Göppert in Breslau und Geheia)i r 01i, t -M.;i][ci]j;,lrntli Profespor Dr Friedrieh
WAU«r in GdttiAgan lollt, und aU ein Bewei» wann empfandener Dankbarkeit fär die, aeben der Wiaaen-
■dift, dar Laopoldfabeb-audbiigbaB Ahad«Bla tn dam ▼atalaad« gmUmlU lMc}ihrig» uganmlah« mtk.
Bamkeit, hat iiie'>tA\->c auf Beacblnas de» Adjuiiktpn-Collegiam« den piMMttn hochverehrten Männern die
goldene Ckitheoioa-Medaiile Terliaban und iat dieeelbe Uerm OdialBiaB StA Dr. Qöppert zum 25. JoU,
Hon edMfaM Bath Dr. Wsbler warn Sl. Jnli diaM J«hm, aa walahaa Tlitia Balde Or MhtafgalM
Laban^jahr ToUeodctcn, mit besonderen OläckwwiMlMdttailMa tlianudt wovdaB.
Halle a. S., den 31. Jali 18Ö0.
Dtr PritaUnt iar KaL LM|k-fiiniL liitertwi AkaiNito iir MiliiiftriBfcir.
Srgebniss der engeren Wakl eines Yoistandsmitgliedes der i'achsektion Ar Botanik.
Dfo ndi dam Ergehmss der enten Wahl (I^p. XVT, 1880, Kr. 9 — 10) iwliafcM dan BttMB
Profetacr Dr. Eiohler and Geheimen Rath Dr. Göppert nothwendig gewordene nnd VOttV 4aBI M« Mli
d. J. mit dam fichlnaatcraiiDe daa 80. JnU 1680 (Laop. XYI, 1880. Nr. 11—12) auagoaohriabaaa mapn WaU
Laof. xn. U
Digitizeu Ly CjUv-'^^il
98
eines dritt«ii YontuidimitgliadM dtr FlMbtaktfan für Botanik hat naeh dam von dam Harrn Notar Jutimth
OoBtav Krokanberf Hdla d. Saale am häi 1880 MlipBOinMnM Ratakoik ftlgi^ A>-
gtbuias gehabt:
Von den 64 gegenwärtigen Theilnebmern hatten 52 iiire Stimmzettel rechtnitig äsgeiuuidt, voa denao
89 auf Herrn Oeiieimen Hedicinalrath Pro/aeaor Hr. Oippert in Btaab«,
22 auf Herrn Profegsor Dr. Eich 1er in Berlin
gafalloi Bind; ein Zettel, welcher einen anderen aU einea der beiden roliaiigan Naman trug, war ungältig.
Bnr Gabeiuer Belli IVotoaaoc Dr. EilaHek Botart Mppflti la BreaUn iai danaeek mit ahaolotar
H^ljgvitftt zum VorBtandatnif u'!ioi]u di-r FEichfoktion für Botanik ^ewüMt.
Sendbe het die Wahl angenommen. — Die Amtedauer erstreckt eich bis lum 22. Jnli 1690.
Halle a. a. daa 88. HB 1880. Dr. H. KitMaoOh.
Die Sektionsvorstände und deren Obmänner.
Nach nanmehr ToUaogener Erginsong der Sektionavorstände durch die Wahl je einea dritten Vor-
ataadamitgBeiUw der FMdiiektkMiaa ftr wiaaaaaeliaillkibe XaduiB, Ghaade uad Botaaik bM«diMi diaedbiD aas
IblgfndcQ Mitgliedern, deren Anitsdauer licipiTüpt ist:
1. Fa«htektioB fttr Mathematik nnd Attronomie:
Barr (IuIimbim Sdmlrath Profcaaor Br. O. Sehloentleli in Sreadaa, Okmarni, bbaam 18. Jaanarl886>
Herr Gehajawr Hofrath Prcfesnor I)r. C. Ilriihiis in I.fipTiig, hin mm 1". December 1886*
Herr Froftwer Dr. A. Winneckain Straseburg i. £., bis aum 17. December 1885.
VkAMktiaa ftr Ayrik «ad Ketaonlogto!
Herr Geh. Regierungtrath Prof. Dr. H. Kneblaneh in Halle a. 8., Obmann, bis siun 19. Aagott 1886i>
Harr Geheimer Hofrath rrofeaaor Dr. C. Brahaa ia LaifBg, bia aom 19. Aogaat 1886.
F. H. TOB Beets in Mtadien, bis lom 15. November 1885.
9. VaehaektioB fttr Chemie:
HeiT Geheimer Hofrath Frofaaaor Dr. B. Freaeaiaa in Wieebedao, Oboana, bis tan 19. JaU 1885.
Herr Oahaimar Bagienrngarath Proftaaor Br. A. W. Bafmaan ia Bariia, Ida aam 19. JaU 1886.
Tl. rr G^heiin« r Regierunggrath Professor Br. E. H. Laadelt in Boilfal, bii BDm 86. Mit 1890.
4. Jaohaektion ftii Mineralogie und Geologie:
Herr Hofrath Dr. F. Ritter von Haner in Wien, Obmann, bla snm 19. Mai 1885.
Iltrr Wirkl. Gcheimr., Oberberghanptm. a. D. Dr. E. H. C. von Dechen in Bonn, bis nun 19. Mai 1885.
Herr Geheimer H frnth IVoteaor l>r. U. B. Oeiaits in Dreedeo, bia mm 19. Hb 1886.
5. Fachsektion für Botanik:
Herr Hofrath Professor Dr. A. von Schenk in Lolpdf, ObnUBn, Ul mm 88. Jtlli 1887.
Herr Professor Dr. N. Pringsheim in Berlin, bis aaOi 19. Hai 1885.
Harr Geheimer Medicinaltath Frofessor Dr. H. R. Qdppert in Bresloa, bis zum 22. JaU 1890.
dl, IImAmUIiMI fir iMlogla nnd ItttaBia:
Herr Geheimer Kath Professor Dr. A. von Kfllliker in 'Wilri^Tnirf;. Ohniiitiii, bis zum 25. Jnni 1885.
Herr Geheimer Uofrath Professor Dr. C. Gegenbaur in Heideiberg, bis zum 22. April 1885.
Harr Oahaimar Hofrath FkwilMW Br. B. Lenekart in Lalprig, bis anm 83. April 1885.
7. Vadhaektion fttr Physiologie:
Herr Professor Dr. W. U. von Wittich in Königsberg, Obmann, bis zum 17. December 1886.
Ben FtalMMer Br. F. L. Galta hi atiaaabnrg J. £., bia sam 17. Deoember 1885.
Herr Professor Dr. C. tob Toit in Mrinrh>n. \iU zum 17. DcesBÜier 1885.
S. llMhMktion fttr Anthx«pfllogii% Sthnologie nnd Geographie:
Barr Geheimer Mjedidaab-ath Pirofaaaor Dr. B. Tirehew in Berlin, Obmaan, bie mm 17. Baewribar 1885.
Herr Professor Dr. F. Freiherr von Richtliofen in Bonn, bis znm 19. Janaar 1888*
Herr Professor Dr. 0. F. Fr aas in Stattgart, bia sam 19. Februar 1886.
i_-yuu.ud by Google
•9
8. VftebMktMa ftr «ijMBMliAfUiflbe Xediaiii:
Bmr OdMiiMr HedieiulMlh MbNorDp. E. Iwydm In Berib, Cknua, Ut mum IT. KvnBtw IMt.
Herr Geb«hn«r Hadidnalrsth Prof«w9or T)r R. Vircho'r in BcHin, bis zum 25. Juni 1885.
Harr 0«beimr Bsth ProfMaor Dr. M. von P«ttenkofer io München, bü zum 26. Mai 1890.
Beiträge zur Kasse aer Akademie.
BMK. ft
Joai 29. 1880. Yod Hra. Profeasor Dr. Max Ritter TOQ. Vintscbgau in lonsbruck Jahresbeitrigo fit
1878, 79, 80, 81 84 —
Jnli 10. „ „ „ wfa-kL Stutsrmth Prof. Dr. G.B. v.Adelmann in Berlin Jahraabeitragfilr 1860 fl —
«> » I« Dr. H. A. R. von Schlagintweit-Salifliilftniiki in Mfloohen Jabresbeitrttgo
Ar 187». TS, TT. T8, 7», 80 . . . 86 —
s». a IbMfttaiiMi.
mehMl IvgDBt FrfediMi FMleL
Hi«ftB sdtUeaaen «ir mUieh dte als mSbiMtmilt» ScMAmi rriiiMtiiMim atetaovologlMbn AUaid>
langen Preatel'!, ntmlich, anuer den beiden >)«r«its ohen in anderer VeraalMHVg tnrltartMt «Da oeottO
grsvitotia'', Dioaertation, and «I^i« IndMdnen der anorgaoiacben Katar":
i. Da ThenacMtar, HUfannkMag ftr SMUmr, «nd di» ÜMMrirtwi^pii. XttlEMrlfc Adbn 1846.
3. Aitrognoflie fttr S««Cahrer. Eatdeo 1850.
8. WUteruDgakarten zur bequemen, anschaulichen und daU-i wr'iiii'' Zeit erfordemdcn ^iüf^tlAutag dM
Wetter«. Ein Tagt-bucb für Freunde der Witterungikunde. i^mden 18&3.
€. Die geographiacbe Verlireitung der Gewitter ia Hittal-Europa . 1858— 1B6T.
7. Daa aatnaouiiache Diagramm. Mit 2 Tafeln. Braanachweig 1859.
8. Die inttanuigskande d«r neaeaten Zeit in Bcaiehung zu den TolkawirthsckaflL Intereiaen. 1862 n. 1898.
8. Di* Begen-Verbältniaae dea KönigreichR Hannover, nebet ausiührUcher Damtellung aller den atokoaphärischen
Niedaneklag and die Yardnnatiu^ betnfiendeB Qtimm, «rakh* beim ratioaellan BatQib« ^
luKhriTttisdHift in BetnwU konnmi. Mit 1 KarU and 8 TaMn. Emd« 1864.
10a IMn periodiichen und nichtperiodiachen Verftndamagui dea Barometerstandes , aowie die StQrme und daa
Wetter Aber der HauKnaraehea MotdaeelcMe. als Omtdlage der Stnnqr und WetUcBrogn^ d^
faaleilt. Ut S Tbfcb. 1866.
11. Diu ozonoskopische Windrouo für Emden. 18G6.
18. Daa Geaets der Winde, abgeleitet aua deren Auftreten Qber IjordweatpEaroe«. Kit 1 Karte. 1868.
18. Dar Boden dar oaMHeahehan blbinad, nafaat der Qaachiehto der Vertodamng daa Bodma vid im Künw
d. NordieekOsfc acit d. Eiaieit. Ein Beitrag' z. Grognosie u. Geologie v. Ni>rdwi st-Kuropa. Bünden 1870-
14. Der Stnrmwanier und Wetteranaeiger. YorherbeetimniHog von Stqrm und Watter. Mit § Tafaln- 1879'
16. Daa lUgamnaaar ala Trfnkwaaaer dar MameUwvebMr, aonta «a 8UiUia|Aai* Im wagalnlvfa» ▼«Ml^
nifl.qe mit der Regentncn|D^e, Mit 1 Tftffl Findf-n 1872.
16. Der Boden, daa Klima and die Witteroog TOD O^tfriesland, sowie der gesanuuten Tiefebene. 6 Taf. Emden 1872>.
Mooren des Fluatgebiet«« der Ems Emden 1872
18. ErgebnisM der Bcobacbtangcn und Erfahrungen, betreffend StunuwarDoogea und Starmaigiiale. ^873.
29. Aanerdem gab Preetel den Ender Almanacb, fltr das findar Msridlaa «ad BanlU aaflli dar wak«
Zttt baracliaat, tob Jaiura 1878 nn banna.
V
102
98IT, ISSB «ad 1834 bcglattato ar das baywiMlMD KNioprioBen. nMMMrigm König Ludwig L, als Iteiwiit
nadi luHn, ward« 1818 Madicintlntli, 1826 ObennmUciiwlnth und Refennt d«t CiTU-llidMMliraMiia im
fKiBiMiiiMMiiiw 4« ImMm, w«rM o. 9. Pwfwwr Hat FktUfligto «nd Then^ h dar ia Hamm Jabra
LMiaditt bmA WtaAm Twligtn üiriTirrilil. Dv IL wwHriniwihtti SBaft In äOgmukm bariMÜMM
d«r TüAr stanti rr als OrdinariuB bU 1001 Jtlm 1852, WO er dieMT Stelle eotboben wordo, vir waA
vnrde ldS3 Miniotetüdnth und VotaUod dM OlmfliwIimiriMMiiohnMMi. Lb Jalm 1887 finden vir T. BfapMb
«bT«tNtar dwlOMbnNrümmsllt ia Lmidti«»; 1841 «clbigto nkw ABnoo^g mm wirtHobw OM^
<u>d 1871 trat er auf Nachsuclicn Wim k. Staatsministmam des Innern in den wohlverdienten RtA^
ftood, aackdam ihm scboo in dem für ihn ao verhAngniaaToUen Jahn 1862 ala swaitar fiefarant dar te
Jdhn IM» lawImtiM rraftmii waA apiiara OlianoalieiodMlh Br. CM Ffaaftr tai»gotiB «aH. Ib
Jahre 1821 eraaunte ihn die königlich bayerische Akademie der Wiaaenachaften zu ihrem imnnnrnrrlnntHriKao.
1642 mm ordeBtliohen Mitglieder in gleicher Eigenscbaft gehArto jm Hiogaeia ustar dem Hi<iiaow
dar Nfttnrforscher an, sowie vielpn nndfT-pn in- nnd aosltndischen pflehrtsn Omellaehaften und Vereinen. Er
war Conitbur dea Verdienstordens der baveriHciica Krone, Qroasoomthur des Imyeriscben Vardieostordens vom
bailigen Miekaal, Ehreokrana dea königlich bayerischen Lndwigaordens für 50 Dienatjjahre, Inhaber daa
bayerischen MilitardaokaeidiaBa ftr 181^15, Offider dea k. griaeUachen Ertfiaerordena und Comthor des
}>t{>stlichen Or^gorinaordaBB. In den Jaliren 1833 und 1866 hatte ihn die Ludwig-Maximiliana-UniTerait&t
München zu ihna Battor nagaificaa gewählt und feierte von Ringarfi tm 14. März 1862 aeiu Hlufzigj&hrigaa
Soatoqabiliam, voaa ihm tcb almmtlichan AanUn Bayerns eine groaaa goldene Medaille mit •ainam Braat>
Ulda ool alw Adnaa» «iNmialit woida. too Bngaäi idBiab
UM: INa IllDa NafwlaaB^ L «ad aaioa Oa«aer.
Da doctrina Hippocratica et Browniana intvr s« oonaentiente ac matOO SO ttHllwili IfOteOMWU ad. M
jpnat eat Andreas Eäachlanb. 2. Auflage 16S0. Kürnberg.
iaS6: IMnt Mb WM* dar mMwAaft AuUiUmade am Sl. NofanlMr. HAoalMB.
1830: tJober die wisscnschaftlicho Seite der ärztlichen Kunst. Rede, nm 26. Juni gehalten. MfladHOi
1833 : Lieber den revolutioniiren Geist der deutschen Universitäten. Kectnratarede am 18. PaemlUK.
München. 2 Auflagen.
l8dS: Sjatam der Medicin. Ein Handbuch der allgemeinen und speciellen Pathologie und Therapie, ao«
gleich ein Versuch anr Reformation der medicinischen Theorie und Praxis. RegeDsburg. Theil I.
1848: Dia Mttnehaoar barmhenigi'n Schwestern und ihre Schmäher.
1S60: Bada imn Andeokeo aa GehaiBirath und Leibant Dr. Philipp Frana fon Wattbar. Oalwitoa in der
kAmglich bajr«riaehe& Akadanda der Wiaaenadiaftan daa 27. Novambar. lUflahaB- S An0agM|
in 4«. und
1858: 136 Tbaaao «bar aOgenatna Fathologia nnd Xbarapiak nahat Torwwt. Büupn.
1866: Uabar ü» «OkwmU^kOt dar Artoritat in das hSehataB GaUatan dar 'WfaaaBaebaft. Raetorslavada.
t Aoflagan.
1861 : üabar daa Lwinaoder in den Natardingen. Im „Tagablatt dar Naturfaracharveraammlnng in Spajar*.
— üabar dfa iiitiii »iMananbaHlliiba diiffiimigdaaiyoodaio. lo dao »hiahwiwb peUUadhao IMMtero' o.a. w.
In let^i-terau BrfMa ar TKHUadana AoAlloa ond AbhaadlKDgm. Andi baAodafc rieb daaalbat arioa
8alhatbiogra]<hii\
■von Kingiieis war uin lu holiem Grade alisMtig gebildeter Arzt und Lehrer, ein sehr gewiaaenbafter
8anit6t4Maaitar, ein ttUshtiger Mineraloge — daani «artbvoUa «ad reichhaltige Mineralienaanunlnng jetzt
Staataaigenthnm iak ain traflliefaar FkniUanvatar and ain tran argebener Diener der katholiaoban Kirche
oad des kfiaiglioban Haaaea; ar dtante unter vier Königen, flaiaa beiden im glalehen Orte geborenen Zeit-
IpnosBcn, der berühmte Mineraloge und Chamikeir Goheimrath Dr. Napomok voB Bteaba oad der General der
IiAhateria fiMar Ta« 8tel|B aiad ihm, «U adne Oattia, im Tada baiaite awoog^of»; diaiTdahtar ibar.
Um 0«. tta* oliWB ladaafaB. Itiada oriDW Aaahat
Digitized by Google
108
Elngesuigene Sehrifleiu
lYoiri l!j Febnmr 15. Mirz l'^SO- ForlflfUung )
Koykl micro»copicaI Soc in London. Jouroa).
Vol. m. Nr. 1. I^iniion l.KHij. a«. — DallinKcr:
Un a ierie» of exp«rimi-nts Ui-iiTDitDe tbe thn^ial d«atb-
puitit uf knowri isonnii Kfrms wben ihi! hoat is ftodurc^ ia
a Üuid. p. 1—10. — Duucaii. Un a j>art of ihe life-cydo
•f CUUträcyMü MrnginoM iKutzing's «pecie«). p 17—19.
— Abbe: Somc tcmarki on the ap«rtometer. p. 20—81.
— MirhapI; A ftirlhcr cootributiou to the knowledge of
British (»nbntidae \\ S2 — i3. — GuIUtit: The claaail-
«tnry sifnitifanre of Kaphides in Hydront'»'». p <<■ —
Teasdale: Oii a simple reTolviuR objci-t-holdiT. p. 4.")— 46.
— Rccord of (um'iit rfMwhes relating to invertebrata,
dyptogafnia. micmMf. y ■! p 47—170.
R. Aceademia dei Lincei in Born. Atti. Annn 277.
8er. ; 1) i!ii.ennti. Vol IV, Vnac. 2. Roma 1880. 4».
Soe. iMMum «U SeiaoM ■•tonll ia TiM. tn-
sMi yahtH, di 11. §muto 1880. H». 4*.
Ktlllar, Baron Ferdinand von: The iwtiTe pknU
of Victoria, »uccinctly Jffined. Part. I. Velboumo
1879. 8».
American Jonraal of Science. Ed. Jane« & EL 8.
DanaaDdB.SiUiman. S.Ser. Vol.XIX. Nr.110,111.
Nfw-Haven 1880. 8*. — Loomis: Coniribntions to meteo-
rology. p.69 — UX). — llarkness; Un the culor correclion uf
acbrutnatir tclesroprs p lO'i II'V — Crnshy; Pinite in
Eaatem Massai husetts. p 11' 12J Teck ha m ao4
Uall: On Linloitit« aud olbcr furms of Thumaonite:
*|riWiiiiliinj aMiM «CtteZMÜtM of tbenciiHU «fOiud
mmm, p. IB— UOl — F*t*n: Eleacats of pfutal Dido.
f. ISO. — Constoek: Aialnet of some American tanta-
HtM. p. ISI— 192. — Rooa: On a mclhod of itadying
dw rtfloiion of «ODod-waTes. p. 1H3 — 13(). — Verrill:
Kotire of recenC additiona U> the murine Huiina nf tlu^
OMtfru CO*»» of North-America. Mr. B. Urief conthbutions
10 sooloffT fron tbe muaeum «f Yato College. Nr. XLV,
t> 137—140. — Nipher: Tha dMlric light. p. 141. —
cientüic intcnig«iice. p. 142— lfi8. — Marsb: The limbs
of Sauranudnn, with notice of a iiew spedes. p. 16(1
— 171 llilgard: >U\ a rhart of the maj^etic de-
clinatiüii in tbe l.'iiited 5^tate!i. p. 173- 17'). — I.e Cnnte;
The old rlver-be<is of California, p. 17i> — 190. — Dana:
Kote on tbe age of tbe Ureen Mountains, p. 191— aoo.
— Uall: On a new action of tbe niagnct on eleciric
ourents. p. 'JUO—'M. — Young: Mea-sures of tbe polar
aad äquatorial diameters of Mars, roade at Frineeton. p. 306
— 211 — Godid: (Iii t!|p nse of the Sin<'-I(inn;ilu for tbe
(liurnal variiitiun ul'trn.j.i ruf ir'' ji ^'-M (-' n in l-, ; ;,ck :
011 tbe i-bemical eoni[K.säti<>n ut tlic uniuiinte Irom lirauch-
uile. p. 220-221'. - Hudgc-s: Oii llie niean freu path of
a molecule. p. 222—224. — Ford: Uo tbe wcilern liinits
— 'juri^ Prkdpal cknMlm «f AiMricu
dinosauri. p. 2S8 SM.
loe. K«ologiqne d« VkUiB«. Bulletin. SMu
Tone VII. 1879. Nr. 4. Parie 1878—78. 8*. —
De Morgan: Kote uur ies terraint attutt de k nUde
de la Breale. p. 197- 202. — Lambert: Note rar la craie
du d<!parteineiit de rVonne. p. 2*i2- 2t>7. — Hermite:
Note snr Iii position ijii'ofClipeut k l'ile Majurqu« le» Trrt-
br<tf„l.i i t T. jamtoT. p. 2117 — 2<»lt- — Broeck:
Quattriiiiirf <'t Kilnvitim rouge. p. 209—217. — Fischer;
' slote paU'-i>iitolo;;ii|ue «.ur la niolla«se de C'acuron. p.216 — 2S6.
— Tour II uu er: .Sur la molbisse mior^ne de rorratqnier.
ggf — 24&. — Cottcau; Note 8ur leg Cidaricves Jarae>
liqnei de la France, p. 246—249. — Terquem; Obsenra^
tiüns Sur les Foraniiuißrra du temiiii tirlsitire parisien.
i). 2tll — 251. — DouTill«;: Note >nr .|iieliiiif!i umri'H ile
JiracbiopodaaCrcreftralMkdaeet WaUhtimUdatj. p. 201-272.
Mneeim of eonpcntlTe ZoMogy at Cembridgo^
Man. BaUeUa. Toi. TI, Nr. 1, 2. Cambridge 1879.
b^. — Peirce and Patteraon: List of drodging statioaa
occupied by tbe U. ä. Coast Sorvey «teamers tnm 1867 to
1879. p. l—lik — Lniaa. Ttaodan: MMwiiie aoA
.Mr0pMtiMorite„CUdlen|«i^fKp«fi^ Ftn.ful8-4>.
Anthropologieal Lutitvte of Onat Britein and
Inland. Journal. Vol. IX. Nr. 3. London 1879. &<>.
— Flovert Ob tte oateologT aad idMii« tt tto mUm
of die Andnua lalanda. p. lOS— m — Lawii: RetM «a
8ome Irisb antiauities. p. 187—146. — Buekland: Notes
un suiDC Coruisn and Irisb pre-bistork monomenta. p. 146
— IMl — Howertk: TiieapNad tteSlaTie. p. 181— 283.
MiiNkfe, V.: fUheg «• 1h«H||«i Standponkte
der Medidn. Hieiidbeiff 1887. 4«. — Dia Heidat-
borger BaraAm Ar ÜegwpidanrieeB «Ihnnd dw
Feldsngs 1870—1871. Heidelberg 1871. 4». (7 Taf.),
— üeber Necroee der Nierenpapillen bei Hydronephroee.
Sep.-Abi. — Ueber Doppelton an derCmralarterie, eowi«
über Toabildung an den Cruralvenen. 8ep.-Abz. — Ueber
Ataxie mit besonderer Berück siebt igting der hereditären
Forroen. Mit Nachtrag. Sep.-Abz. — Zar Perciusion
de« Kehlkopfs nnd der Trachea. Sep.-AIia. — Si»
Krank bei ton des Ftukreaa. Sep.*Abi.
QatäMwb. aatarfbnetaaiiar Vnmid« n larlia.
Sttnugi-Borichto. Ji; 1879. Berlin 1679. 8o.
Vritadl, Anton: Naturgeschichte der Vögel
Europa». Prag 1870. 8^. — .VtlaR dazu. Prag 1871.
Fol. — Cephalopoden der böhmiacben Kreidefurmation.
Prag 1872. 4». (16 Taf.). — Die Reptih i, und
Fudw der MtuBiacbea SrädeioraiatioD. 1878.
4*. (10 Tut.).
Knoblanch, Xarl Hermann: De ealore radiante
disquiaitionc« experimeuti« quibasdam novis iüa-
slratfte. Berolini 184ß. 4«. — Durcbstrahlung der
Wsnnc durch Steiusalz. 8itzunp»ber. d. naturf.
Geselljcb. zu Halle. 18(5.1. -- Ueber die Difl'usion
der Wirmostrahlen. Berlin 1865. 8°. — L'eber
doD Durchgang der Wime, und Lichtstrahlen durch
geneigte diathermane nnd durch »ichtipfo Platten. 8«p..
Ahl. an« d. Sitzungsber. d. naturf Gcüellach. zu UaÜe.
1866. — Ueber die laterliBnoaiarben der ateahlendat»
WlHM. Biritn 1887. 8*. — UaUr im JkaA§ug
im «InUiMlaii WipM dmli ts/Mtu Bnü» 1869.
8*. CHtniBirslMr. d. natarf. Geealkeh. n Halla 1868.
— Historische Boinerkuiiir n chMF TaMfientlicbung
de« Herrn U. Magnus üU-r die Refloxfon der Wilrme.
Berlin 1870. ö». - Uel>er den Dun li-.i:!^' der stmh-
lenden Wärme durch geneifrli- liiaili. niiane PLiltun.
Sep.-Abz. aU8 d. Sitzungsber. d. naturf. Go(jl11fl1i. zu
Halle. 1871. — Ueber diu Ht-iloxion der Wärme- und
Liohtatrahlen von geneigten diatliermanou und darch«
aiohtigen Platten. Sep.'Aba. ana Pttggvndorff'a Anaalen.
Jabelhaad 1874. — Reflexion der WumeettaUaB m
Ikthafiuaan Pkttan. B^Aba. »m d.
d. natnrl. OeeeOnh. n Halb. 1876. —
Beflaakia dar Winneetrablen tob Matel^tten. Sap.«
Ab«, ans d. Bitzungsbor. d. naturf. OeeeOseh. an HkUe.
1876. — BLcjbncb'iinj,'en hiii»icbf lieh des Verhaltens
veTBcbiedonur Wäraielarben boi der Rdletxion polaris
Digitized by Gopgle
104
airter Strahlen TOoM«UUaB. Sl.yamBmluDg deuucber
Katarfonelwr a. A«nte ia OmmI 1876. IL SectioB.
FlQrik «. IIMMNikgU. — IHa lUipliMlwNMiwtiai
dar «M IbttOlM i«lwllttott WlwurtriMw. Bdb
1679. 4«.
Indflz operam omnium Joannia Friderid Brandtii.
Petropoli 1876. 4**. — Bei träge cur Kenotnis« de«
RiuaiMka Bakkl. S. Fdg«. Heranageg. t. 0. von
HolmwMB «nd L. TO« Sohraaek. Bd. L J. F.
Brandt: BoMit «W dto FcitMdiritte, «ddw di»
tookgiaclwn WImwihIibUwi dan von dar KA. Akademio
der Wiaaeoachaitm an St. Peteratmrg Ton 1881 bia
1879 herausgegebenen Schriften verdankrii St Pct«ra-
burg 1879. 8". (Geachenk des Ilerm Uvh. Uurratha
Dr. H. B. Geinitz, H. A. K. in I>r«adeD.)
BtatiitiMkv Biiifliht ftbw dan Bvtriab dar nntac
KgL ttAanbar Btaatavai wälUuig atahandaa Staate»
n. Privat-EiiMiibalnwD, mit Nachrichten Aber Eiaeobahn.
Kaabao i. t. 1878. Heranageg. t. d. Sgl. SAchaiaoheo
FuMiumiaiiteriain. Dresden a. a. 4*.
laftlwan, Hndolpb: Mm/agn tob Bwuiqg
DofyebtonMB, am aeehafbuIgMiBtllnetor der Liips%ar
StenwnuHnmafthit. Leip»gl865. 8*.— Bamltate
dar PadlianlitBBgaB aaf dar Leipziger Starawarta. L Ba*
obachtnngen am Ueridiankreis von R. Engelmann.
Leipsig 1870. 4^. — Veber die HelligkcitsverhäUniMe
der Jnpit«rtrabaiiten, lyeipzig 1871 8'. — Abhand-
lungen von FripJrich Wilhflm IttRsul Heriin»f?ejjeben
von R. Eng c 1 III 11 im, 3 lianJi'. Leipzig IbT.'). Ib76.
4*. — fiecenaionen von Friedrich Wilhelm Benel.
Bicaa«B«8*lMBT«oB.Eaga)niaaa. i:«ip^ie7e. 6^
Brahni, C: Monatürhe Berichte fiber dia Baanl-
t«te «tu den meteorologischen Beobachtungen, angaatoOt
an den Kgl. StaMidMB StatioBw i. i. 1678. Laipig
1879. 4«.
Vwttil, KrUMw Bdaaelrtaat d«r durch
Dr. Spwghr baMigtan ZwiBiBWiBilallnag cWgnr Ur>
tlieiie «Mr dia OiajabalaUeBaa m Bad Em. Em
1864. 8*. — Ems und die tubercnlöse Erkrankung
der Athmungsorgane. £ma 1866. 6*. — Bad £au,
seine Fleilroittel und VmgAmgta. Britta Kvtag».
£ma 1879. 8«.
AoM. forila ia WUmUm* da BsI^Ivm. Bulletin.
Aanda 1880. 8-* 8Me. T. XIV. Nr. 1. BroxaUea
1880. 6*. — Hubert: De Ia venion par manoenvrea
acMnit; du mtomitme de» pr^MUtations natorellas et
vidaoaea de renfimt, et de l'exploration du ventre. p. 27—84.
— IKacuaiioo de la questiou des itpöta mortuaire». p. 93—^1.
Edelfflann, K. Tb.: Katalog der pfayaikaliachen
Apparate, wektsf als Sju i iAlitjUcii in dem physikalisch-
tn<»chaniacheD Institut van M. Th. Edelmann iu München
WHirliTi, Nr. IV, V, VI, Vil. — Neues
Hygromett-r, i>ep.-AV)z. — Scalenfem röhre ans dem
phyaOcHnechau. Inatitute von M. Th. Edelmann in
llttadMll. S4.-p.-Ahz. — Neue Inttrumente A. Magneto-
BMler mit conatanten Ablenkungswinkeln. B. Erd-
nMgaatiaehaVariatMMMapparate. SepwAbL— Magnalo-
■nltr fltar Sahnkmoka. Sep.-Aba. — Biati* IWUr^
Sep.-Abz. — Com penaatjorugalvanometer flbr Meiaungau
Baak ^^aolntem Mwaae. HftnidNB 1878. 8».
lOadkaB 1879. 8*. (1 Tat). — Gahanotnater flr
abaohitaa nagnaliMhaa Haaaa. Ifllaeben 187S. 8*.
(2 Taf.). — Neuere Apparate für naturwiaaennchaft-
liche Schule und Forschung. Lieferung l, IL Stutt-
gart 1879, 1880. 8".
Xaiaarlioka IdBinUttit in Barlia. Anaalandar
Hydrographie n. maritbaen Katoorologie. Jg. 8. ffitIL
Beribi 1880. 4*. — Vabar einige EtgdniM der aeaerea
Tiefieeforicbaiigea IT. ladlaeher Oeeaa. j». 66— TS. —
BörKcn: Ueb« die tigliche Vnglrirhhät ia dlB OaHMlB
unil eine Abhilngljkeit dcriiCllMtn von dar Gaacinriad||^aik
des Höndes ia eeuer Baba. p. 74—64.
— NaakriaUHB ftrSaalbbrar. /f. XL Nr. 7— la
Berlin 1880. 4».
Alma matar. Oigan Ibr üochachnlen. Jg. T.
Nr. (> 10. Wien 1880. 4».
Bia Batefc Hanw^ay K. Il6llar. Jg. 89.
1fr. a— U. Bdb 1880. 4*.
(FatManag fti^t)
Eistorisoh-kritisobe Studien über das Ozon.
Ton C. Eaglar, ard. Proleiaor am Palytaebaiknai ia
btnba M. 4. H.
^anaatnag.)
Noch erhielt der Umstand, dajia da» Antozon hip-
her nie in freiem Zuataudo uachgowicaau iirerdeii konnte,
Tiela Cbanuker gegen dia nana HypaOuaa Bah6B-
b ein 's in Zweifel, denn cx war in der That nicht
eiosuaeheo, weshalb e« ao leicht gelingen sollte, den
nagatir pahdaiitaB Sauantoff daisoataUan, niamala
daliegen den positiv activen. Allerdings es gab «n
Antozonid, aus welchem sich mit Leiihtigkeit iSaoer-
Stoff ausscheiden lieaa, das WaaserBtoffsuporoxyd; daah
dar Sanaotoff, den man daraus z. B. durch BarUhrang
fliit Phtin arbielt, war nicht Antosoa, sandem Qmo.
Sna theoretische Bctrathtuiig über Umwandlung von
Antoaan in Oaon half Uber die uabaqnaina Baaotiea
binweg >) und ola in der Falge fraiea Antoaeo, adieia-
bar wenigstens, bei mehreren chemitcheu Prozesaen
nacbgewiesan wuide^ als vaa der Broek*) geneigt
hatte, daaa eelbat daa Qaon, abenaa iria afla Oaonida,
aus Salzsiiurc f'luur aiiftwheidet, btAaiinteii nith die
mieiatan Chemiker zu den äo hon he in 'sehen Ansichten.
Sdm fHlker hatte HaBaaaa')gaAuMlaB, daaa Bariam*
M Poifuend. AnnaL CU^ l»a •
' .ioiirn.f piakLChaiLLXXZVLSlT. OhmOmta'.»
Bit. l>*iii. IM.
') Compt r«nd. XL, »47. Pogg«Bd.ABa«L Z07, 481.
Journ. f. pnikt. Cham. LXV, 409.
Digitized by Google
105
supeitnyd, bekumüich nn ADtooouid, mit Schwefel*
mKbm mUtcu thuMnMf ratwioldt« Bf iMrtto n An-
fiuig, al»o loiiijo Isoviir von Schonbein die Orori-
vad AstcooD- Theorie ao^geetollt worden war, die
Mt^dikait, ««■ ««MT «gthre Sniantoff Tnm Om
rerechicdcn «ci. zvrar MidiBtklich oftca geluMen, con-
•tfttirte aber gleich dumf dann Identität. Sehdn-
bein, der Mhar doi «u BuhnmpapMiyid «rimltMeB
■gtinB BftUonBtoff ebenfalls für idmitiiK'h mit Ozon
gahelt» iiatte, £uid nun eine Heihe von Uuter-
adtiedea «wlMilieu janam Om und Om raf*), nf
Grand dann er duaolbe für daa Antozon erklärte.
DaMclbe besitzt noch ihm zwar einuu ozoaiümüchen,
sogleich aber auch ekelerregenden Geruch, bläut
dinet Jodkalinnatiirkapnpi» und bildet, im Gegen-
Mti mm OiOB, mit WuMr direct WaBserstoffauper-
«xyd. Sooatig« efaankterütiacho Unterschiede auiMor
«jav «tmui SMehar eintretenden Bläaung eine« mit
XlanidejanlaliamiiBd Eisenoxjdsalz getränkten Fapieres
durch Antnznn konntm gegenüber dem Ozon nicht
aagafolirt weiden. FlnÜB eiftilii beim Kintwidiiim in
nntaMoliaKiKen gMwwtoff OmMk m mgitit« Hoh^
riaation; nur dem Om gegaolilMr TWllielt wkk dM
Ante»« poaitiT.
Eine weitere Quelle tär Antozon wurde der
Wölsendorfer Flusaspath, in welchem Sehrä t-
t«r^ dnt Qn» naohgMriflMD hatte. I«tit«iw vurde
«b« "na SchSobeis') IBr Aatmoii erUb^ nd nnr
acOtn d«r 8^ «jW» Miw Ctowiditee dBTvn io^
Wie aber TwUeli «a sich nun mit der EnlMehung
den Oaona fOr aiclb allein beim Elektciairen gewöhn-
lidiflB SMuntofljjaaee? Lnrnnr lollta doch glaidiaaitw
mit il«m Ozon au« dpm inactiven Saupnitoff aurh
Axituiton oder doch ein Autoisouid outateheu; niemals
Au noob hatte man biihm mpi dor Intiteiea beidai
Stoffe neb<n Ozon wahrzunehmen Tennorht Ocmdf»
im Hinblick luoniiü «tclito Meissnor eiuu Koihe cm-
fehendor Versuehc an, deren ErgebuisHO er in zwei
Schriften *) niederfelegt hat, und die ein reiches Mate-
rial werthToller Beobachtungen über den Gegenstand
enthalten. £e wUrde weit Uber den Kähmen diaaer
Ahhandlung hinanigahaii, wollte loh nor die «ühtige-
JConpt. rend. XLIII, 34. roggcnd. AneaL XdZ,
oom. f. nrakt. thetn. LXX, 3-I0,
■) VerbaniJlgn. d. iiaturt lio». Uaaal III, 116, SM.
^ Poggend. Annal. CXI, 661.
«) Vc^dlgn. d. Batmf Qea. Baad I, m Ohr Htt
ScbOnbein den rieelienden Bectandtbeil noch Ar mlei^
eUorigsauren Kalk}, ibid. III. I6rv m, Pbil. Mag. (4)
XXI, 88. Jonm. prakt. Chem. L.X.V.VIII, U.-i
»; ..T^ntfrsucnungen über d. Sauerstoff", Hannover bei
Hahn l^t.i utiJ „Neue Untenachnngen über den elektri-
neben SuuiTütuff", GOttingeu bei Dietericb ld69. Gedrlng-
tw Auszug der enimaSdieJakmber. d.Clw,lfW», M«.
Laoii. XTI.
ren lies ul täte der Meisauer'achen Untersuchungen
afwUuMin, idi mm mioh dunlt bogultgeB, diejenigen
Punkte herrorzuhebcn , die strheinbar am B(;hla;rond-
sten die Entatehung des Antoiaona neben Ozon beim
EMttrinen dee Bnueeetoft erwiaeen. Meiaaner
geht bei s«in>^n rnfni^-ichungen von der .\nnahme
aua, daas reiner SauorBtoff beim Durehluiten durch eine
BBfan, in wMkmt ^MmMg mm üaberiritt fesBlBk»
tricititt in FunV-pn, ^m-^mt in »fiüpn Entladungen
(v. Babo'iclier Ap]>arul: iftutttiiidvt, thcilweiso in Ozon
nnd Antoaon zerfallt. Es kam also darauf an, das
Ozon ans dem erhaltenen Oasgemisch zu entfemeo nod
die Eigenschaften des Antozons in dem restirandoD
Gase zum Vocaehain lu bringen. Zu dieeem Kaob»
weise bediente er aicfa gewühnlioh der aagaibliehan
Eigenaebafl des Antoaoaa, in BevUlimng mit Waaaar
Ncbol, zunitcfast nur ein phj»ikalischee Aggregat, zu
bilden und wii dann mit demaelbeo m Waaeeietoiff«
Buperozjd m TwainigeiL Xettete nun das fieiuunut*
liehe Gemisch von Ozon und Antozon durch eine
oonoentricte Jndkalinmlewmg, durch weldie, wie längst
bekannt, daa Oaon mxttoiqiehalten wHd, ao Mtgten
aich bei Berührung do» Jundurcli^^UKomii (iasea mit
Wasser sofort deatliolie Nebal, das Antozoo war also
dmeh die JodhalimaWanng hindmrchgeg engen, tum
BiM.is daaa diese Xuhul nur ein phy«ikaliich(:-i Ag-
gregat sind, leitete er dieselben durch Bohren mit Chlor-
ealoinm, Biiliwellilainie Umatmiwallliilmii oder mit ande-
ren wsaserentziehenden Substanzen j^fiiüt, wodurch
sie das Waaser Tocloren, so dase i-eines Antozou zurüdt*
bKab, iralehae neneidingB mit Waea«r Nebel mi Uldaa
im Stande war. Das olektristhc Aiitiizon zeii^te »ich
nie identiacli mit dem aus Bariunuiuperuxyd und
flehnoMaKaea aahnitgniin Xtaeh Meissner wird bei
jedem Oxyriationsprozessc gewcihnlicher Sauerstoff in
Ozon uuil Antozon gespalten, und während aich ersterea
mit den sich oxydirenden Stoffen verbindet, bildet das
Antozon mit Torhandenem Wassonlampf blos Kebei,
daher die starke Bauchbildutij; beim Verbrennen na-
serer gewöhnlichen II rennmaterialien, daher insbesondan
anoh die Wolkenbildunf in nnaecer Atmoa|^hifn etc. .
Kiofat allein vnida in jener Zeit die Existenf
von Ozon und Antoaon, von Ozoniden und Antozoni-
den dnnh die aBfefnfarten Tennehe Sehtfnbein's,
Xeieener's n. A. inr yielaaitigeten Aneifannung nnd
Annahme gebracht, e» traten »ri>rar Atii<ii litoii auf,
aneh welchen aoaaer Oaon nnd Antoaon noch eine dritte
allotiope SanerstoAnodifleation existinn seilte. Sa be-
hauptet« Lö w eu t hal '\ i^ewühnlicherSaucrBtoff werde
durch fieriihnuig mit gewissen Substanzen, wie über-
I) Jean. tpfaktCbaaLUCXTI, 48« v. LXXIX, 471.
14
Digitizeu Ly CjUv-'^^il
10«
.Suure V. «.1 in octivcn Qwwwtoff vmgswmiiät, der
Ton Qhb nd Antonm TcnduadMi iit Aiub Xeias-
n«r>) i^M» «iae Ziit faunf, «fa« diitta illotrai»
SauentoflmodificatioD, da» ..Atmizon" uiitrr ir.inden zw
bab«n, iibacHagie nch aber durch eigene Venuche^
Der Kampf )^>kcu die £xi«tcuz dve Antozoiu be-
gmm damit, dim JBertbelot*) die Bildung tqu Oion,
mp. Buh te AnaidltleB SehSnbsin'e v. A. too
ABtCNRm, bei Berührung vun Toqtoiitinöl mit gewöhn-
lidMm fimentoff iKngneto, während Schönbein') an
NiBar Aarfeht ftaüiiclt, dan daa TeipaDtialfl aetiTan-
JSaucrstoff und zwar al« Antozon enthalte. Aurh
Hoaseau*) cprieht sich gegen einan Oahalt dea der
'Wixknng dar Luft amgeaelrtau TeipentiiiSk sn tmtm
ttctivcm Sauerstoff au», nimmt vielmehr, ähnlich wie
achou vor ihm Berthelot, eine äaikintofiTerbindung
daiia an, die ihren Sanantoff lainht an aacydiiiwn
Stoffe abgiebt, eine Anwclit, die narh neueren Unter-
aucbungen von Kingzett*^) und Anderen sehr viel
irahnabaialicUnit Ar aieh baL
Der Y.Txio iihripjim. wilrlior diaHTpothoDc Schön-
bein'e Uber die Oaonide und Aataaniide diiect be-
kKmpfte, warValtiiaa*) (1000), der, rm dar Oar-
liatdt* whcii Typcuthcorio auRj^rhcnd, riic Itf-artioneo
nriacfaen Ozoniden und Antosouidvu auf eine gewöhn-
Ikte dcivaUe Vanataue mrlksUttlDta aad ao die
Exi»<onz von Sout'r¥toffvcrbindun<^'n mit pcpensiiitzlich
erregtem SauerRtoif leugnete. Aul' ürund der That-
mhIi», daoa WaarantoffBuperoxyd adt iWawgUidHeai
Platin gwöhnlichon und nicht, vne nach der SoIiSb-
bein 'stehen HypotheMj zu erworteu wäre, poaitiT ao-
tivtii Sauerstoff ent'w-ickelt , äuraert auch Wurt«*)
seiue Bedeuken gegen die Hchiinboin'schen Ansichten.
Und ebenso ■widersprach ein Voreuch von Riehe,'') bei
welchem durch Einwirkung von Schwefehiiiuro auf
Waaaaratoflkuparaxyd gewöhnliches Ozon und nicht
AnteasB erhaltaa wafde» daa Anaiehten Sohönbein's
fiber den poaitiT aeü-vw Ohaiaktar daa Bwieratatta in
«) ..l'mcrsurl^rin/i n über Jen SaiuTstttfr", Ilannovpr
bat Hahn, ^. .■>.
5 Ann«!, d. Chiiri. et d. Vhy». (S) LVIil, 426. äietie
mdi JahratbeK t Chmm. UMl
•) Jona, t piakt Chcnt-iJaTn, 9S7 U.LXXX. SW.
Poggcnd. Anaai. CTL 307. VerhjuidlKn. d. naturf Ges. in
Ba«a II. 468.
«I t'omnt. rend. L, f29. Joom. f. prakt. ( hcm.
LXXXI, 117
•) Chc'in. Soc. J. 12) XIII, 210. Moni», scienlil'. (3)
y, «öo.
•i Annal. d. Chem. u. Pharm. CXV. 121.
<) Aimal. d. Cldm. et d. rhvg. LV, m
•j Bull. 8(jc chim. bitzoog ven IL Mal IMk Sitto
««dt Jahrciber. d. Chan. IMO, 60.
janaai aotoriidien AntoBBaidak tn ftlgandaB Jabre
(1861) trat B riid ; mit einer eiui:t.liLiiilon Unter-
auohnag über die Wirkung der aogenannten Oaooide auf
VamiiiluflhinK'ii ni ji d hawer, duvoii vaidia er, an*
knUpftnd an seine friihercn Betrachtungen aber die Con-
■titution der elementaren Moleküle (S. 14), die Richtig-
keit der * wVm» vandiiadaBartigaB BniaiaUAa ia
den beiden (rruppen von Supcroxydon (Ozoniden und
Antoaouiden) widerlegte. Die Saueratofflgaoleküle bUdea
aiehaadiBradie iaGearitaabaiteiBaaMelialnilaifeaetaaa,
weli hi» identisch iüt mit demjenigen , nach weh hem
chemische Verbindungen Überhaupt gebildet worden, und
die WeohadwizimBg ■aiiaiibiai iw« Ozydaa ist, wie er
meint, Wo« veranlasst <lnr( h Zu.Hamnienlaj^orung zweier in
Terschieden polariim Zu^laudu befindlichen Saueratoff-
atome. Erinnert dioie Auffoseung immediin noch aihr
an das Wesen der .Schönbein'acben Ozon-Antoaon-
Theorio. so ist doch der innoro Unterschied beider An-
schauungsweisen nicht zu verkennen, denn während
Brodie nni ndativ polare Unterschiede dea Sanentofia
ianerbalb der Tenchiedenen Superoxydo olo. taaimmtt
behiilt nach SahSnbein der active .Sauerstoff der Ozo-
nide und AntoBonida aaiaaB polaiea Charakter auch
bei, wenn denelbe frri gemacht «fad, oder wcon daa
Huporoxyd in chemische Wirkuim aaf andere Stoffe
tritt. So hatto der letztere rii— a»r naduniweiaan
Tenmoht, dam, wahrend die Oaonide aus Sabrtnre
immer Clllor frei raiuhen, diu .Viitozoiiidc mit (Ut
gleichen Säue Waaseratoifiiuperoxyd oder Anluxou
Befem. Brodie laigta nun aber, daas Bsriimaapa^
oxpl, al.fo ein untnrisrhf-i .Vntozonid, mit .Salz-
■tturo in kochendem Zustande gerade ao gut Chlor
bildet wie die oaoaidiadMB Soperoxyde, daas ahm ein
Vntenchied des Sniiersti>tT-< in si inrr ;ill|.remeinen rhe-
Wiiacihen Wirkungsweise zwisclien Ozoniden und Ant-
oconiden nicht rorheaden iat IKe TemMhe wnrdea
später von Weltzien *) beftiitij^, der aniwerdem noch
land, daas Bariumauperoxyd mit Salzsäure unter Um-
atöndcn aogar gmrBluiUdHa Obbb liafert$ aadi haMa
Baiard schon fttthar geaeigt, daaa die hi iden 0>tAti;,t,^
Unterchlorige Staira aad Blelsi^aroxyd miteinander
gawMuifidiaa Saneratoff aatwiakala.
.Vuch von Habo') tritt in püier inh.nH-^roii'hen
Untersudiung Uber das durch iüuktriüiren von Sauor-
•toff erhalteoe Oion mit Ar^nmenten gegen dieExietenz
zweier o!ektnü< h-jxi^.-iron Sauerstoffmodifiratinnen auf
und macht iutbcsondore auf den Umstand aufmerk-
>) Ana Load. Rojal 8e& Ttoc XI, «1 in Jahieibcr.
t Chem. 1661, 104.
') Annal. d. Clicm. u. Pharm. CXXXVIII, m Ceapt
muL LXII. iHi}, 757.
■) Annal. d. Chcai. u. Phann. SuppL II, M.
Digitized by Goo<^fc
107
MB, dtM die OzonbilduDx ganz die uumliuhe ist,
'(Inelnial ob man den Sauentoff mit pMitiver oder
aoH BtgfttiT« EkktrieiUt OMOMÜrt In Gemein-
acfaaft mit Claus') bndite er dann ainm iraitemi
Bamb gegen die Bildung yon Antozon dnnk Xkktn-
dam dat SauentoAi bei. Da Antoeoo tvd dar
duuuliu« aufigenomMi 'vardan aoU, indem sieh die
letztere su üebercfamiMlim oxjdiit^ mliate beim Ein-
aehiaben vw OhroiBalnn in dw OliwiitliwiaiBliia aina
▼ntadaniif in dar OwiitaaHep daa BaiwialoA banailt»
bar werden, wenn in der That nach flchönbein's
Anaieht immer Aotoaon neben Oson entsteht. Der
▼ennch wgab Jadoah nkdit den genngiten Hhtondiladi
ob mit oder ohne GironMäure guarhcitet wurde
Auch dar Teranche tou C. Hoffmaun*) muas
Uar BrwUuiHB^ geaehalMB. Deraenw baaäimita die
Mengen yon Oznri m\i] Ai;i-i7iiii ro>y- ^^'aaserstoffsuper-
oxjif die sich bei der Klektrolyae des Wauera'} bilden,
md ftndf daaa aieli vm aa nähr WHBantoflbopcwzyd
bildet, ji' st'irker da.« "Wn-^-ppr angti.oiiuert ist, •währrnd
die Oaonmenge mit & Vol. Waaser auf 1 Vol. öchwefel-
alam fl» Vasbunn «nwaht Awh diaaa BaanlMe
tiprachm nicht fUr eine Spaltung dn gavSfanlialHn
Sauerstofla in Oson und Antoaon.
Trete fiaaer aaldraidMB Tanodie, e gegen
Bklltlgkcit cfintT Hypotlitsse .«praclif n , hi< ll Schön-
bein in einer Beihe yon Abhandlungen *j an seinen
AAodhtott ftbaif die batdan aaftiVM Sanarateiflbiediflcn*
titüR'ii fe--'. u:!i! «Uchte neue Bcvci-te fiir die Exi-
Bt«iz de« Antozon« beizubringen. Auch fanden seine
AnadManngan denh die aehm baapioehaiMD üntat^
nuchungcn Meissner 'b und anderer Forscher vielfach
UntorsUitmug. Vor Allem rnuas hier noch herror'
lahdbaB mden, dwa CUnaiua.i) «tM Mbm Aof-
ftaanng über die Natur ron Ozon uml Antiizmi modi-
Mtand, die Bildung der beiduu auUreu i>aueratoif-
■adUMikaMB jätet dmh dia AjmOm» uMMb, daaa
dieodben au.i einzelnen polarisirten Saueratoffatomen
beetchon, die sich im Augenblicke iliree Freiwerden»
mit daneben befindüchan MaiaWlaB geirtthaliahan Sana»
•toff» zu loecn Verbindungen yminigen, «onaclt ar
also an der Existenz Ton Ozon uitd Antoaon Ihltllialti
Wir wissen jetzt, daas Clausius in der Haupt"
eache %-öUig Becht hatte, denn wir erklären nna in
der That die Bildung dea Oaona dnzch ZarAlkn aia-
>) Annal. d. Chem. u. Pham. CXL, M8.
*1 Poggend. Aimal ( XXXII. m7.
•) Uie Bildnag von .S> (j- aiisuiti H*0* siehe S. 37.
«j Joura. Inrakt. Cbem. LXXXVl. 66; LXXXIX, 14;
xciii. 24; zcvni, «A, wr, aeo; xaz, ii? cu, 14«,
165, 164.
•> F««g«iid. Amü. cxxL 900^ an.
Atome und Anlagerung je eines dieser Atome an ein
unzerlegtea Sanerstoffinolekfil, t« daas Moleküle an je
drei Sauentoffiiteaen raanltiren; nur eine elektrische
Folarioation nehmen wir dabei nicht an, und damit
ftUt aneh der Untarechied zwischen Ozon und AntoaoiL
Die apfttar beigabcaditen Beweise f&r die Bziatent
Ton Anteaon und dar iwai neh in gawiaaar Beziäiung
gegenüberstehenden Körpergruppan, dar Oteiüdo und
Antonnida, &iidea ibie Widadqgqg im matt Arbeit«
«daha Yiahnmr n> Qewirtnaahaft mit grnfeaapr Kaaaa
in Halle ausgt-fülirt hat.>) Meissner liefiarte den
Madbwaia für das Auftreten von Antonn neben Caan
liain Bläht <ia1 roll daa fianaralofti denk HiadunUaitan
de« (ia^geniisclic« dureli Jndkaliumlosuux, in welcher
da« Oaon «uratärt wird, während nach ihm daa Antoaon
onaeraatet tnadnnligelit und lidt natidlar dwA Kabd.-
bildung etr. na<!h'a'ti?4'ri IürrI, Leitet man nun aber
den elektriairteu äeuerstoä' durch ein üohr mit Zink-
nalriun, ae wird, wie wir aanataliii babea, Oioii
und duA Tfmnir.tlirhc Antozini duriu iturückgehalteu,
was man an dem Verhalten gegen Jod kaiin w and
orkehnon kann. SchaHet man nach dem Ozonisations-
rohre direot einen Apparat mit Jodkaliumlöenng ein,
Obigem in crutorem Am Ozon, in letstonBl da« Antozon
ztihickgebaiten werden. Die Nebal anchicuen aber
j— mJ.^ ipnn ataa daa Gaa nachträglich mit Waaiar
in Berührung brachte. Ein weiterer Versuch zeigtOi
dass das angebliche Antoaon in einem Chlorcalcium-
rolir vollständig zurückbleibt; leitet maai aber das
Gasgemisch, das man beim Elektrisiren daa fimerataffii
erhält, zuerst durch ein Chloroalaiumndir, in wdaham
das Antozon, niaht aber das Ozon zurückgehalten wird,
dann durch wMnaarjga Jodkaliumlösung, so traten nach-
her dia ABtoamnabd deoaodi wieder a«f. Dieiar und
dtK Toalin^ehende Versuch beweisen zur Genüge, Aom
das sogenannte Aw^/^««« nur dann eotstebt, wenn Oaon
in Gegenwift TOB Waiaer laialOrf wird, ao daaa fia
Aiutahmc nahe lag, da« Antozon .sei, wie fvhnn
Weltsien und ron Babo Tccmuthungsweiae aus-
gBaproehan battan, weiter VioUa ala WaaiaiabilP»
anpcroxyd, Li der Tlint gelang en un«, den directcn
Beweis su lie&m, daas das vermeintliche Antozon
nur Ifaaaeiwliiffiiupami jiddampf ist Wird daa AntoaoB-
liahi^'f SauoTMt^iffgaH , •welehcs man nach Meissner
beim Durohleiteu elektrisirton Sauerstoffs durch wäa-
seriiaa JadhaUim aiUat, dvnli ateA fakHIilto Babnu
gaUtat, ao veidicbtat aich nadi laDgam Sanh-
>) Engler u.Na8aa: AanaL d. Chen. Pfa. CUV, 2UL
dhaak. Centr. 1670, «46.
14*
Digitized by Google
108
UtB (in gn iHgiii Anflug cinsr Flfliiig^iiii, dv in
WtMer gelöst deutlich ^^'ll--l■rs^^ffBupe^oxyd^eaction
Mifl; zu (leicher Zeit geht die nebelbildende £igen-
idnft im Qwk» verlorai. Bm Antom an Bannig
Buperoxyd und Schwefelsäure erkannten vir alt tön
üemiach Ton gevöhnlichem Sauerstoff, WaaNratoiF-
anpanayd imd ootcr ünaMaden atwaa Omb.
Debus') bc^tüli^'te sp:iU'r, das» das Tenacfalilidw
Antoaon otii Wanantoffniperozydiiainpf ist.
Ifaehdem jetit nraUUkia ÜMatand, daas rvrei in
gegensützlich erregtem Zustande befindliche octive
Sattaratoffnadificationen fttx üch nicht exiatirtai, flal
aadi Ihtanehiad, dan nan iwiMhaa ftaaiiilai
und Antozoniden machte, in «ich ziuamiMB, BtiSua
danh die oben «rwähnten Vemuiie Ton Baiard, Ta>
Brodia «id tob Waltaian (litbe 8. 16) mnu die
irii litii I frnTntn rrhridiiniinnuTkiaala (Iw lwiJanBtl|lti|
gmppen in Frage gestellt Dadwoh, daaa Tarfkaaer
ud Naaaa iiaflmmaBii, data der ante Bepritaeulaiil
der Antozouidgnippe, da« Woi*crstoffflupprnxyd, gerade
M wie die Oionide mit Salzaüure Chlor entwickelt,
mos ea wct liiiuaickaud wnweuiriit iat^ wtt die
Oleichartigkeit im chemiüchi n A'prhalien div Oadnida
und Antoxonide erwiecen, und der L'ntandliad, den
wm swiaolieB Mdeo GnipiMa gamaeht hatte, hirta auf.
Es hier übri[;cus uoili erwübnt 'werden, da««
das Antozon seit die«er Zeit doch noch einigemal,
wenn anch mt iponidiaeh, ia der ehemiadieB Literatnr
aufgetaucht ift. So iiinimt Boohe» bei dir ir<-^i!itii
und bei der laugsamen Verbrennung eine Polarisation
daa SaventeA in Antoaen an, md L9w >) inabaaoiidafe
Taräteidigt die Ansicht, dai-> <'i:i an der T.uft ge«tan-
danaa Tlwpantioöl eine vom gewöhnlichen Saueiatoff
und Oboo TwiachiadaM SaaentoflbodMcatkn enthalte.
Ftid a kll^v ^k y *) findet den gleiohen artivi n Sautr-
stoii' im retruleum-Bcnzin, dos mit Luft geschüttelt
war. Yur Allem aber tritt Sebaer*) fUr die alte
Lehre SchönbeinN vi.m Ärfaüpn de« ffcwölinlichcn
Sauerstoffs in Ozon und Autuzon sjm iell bei Berührung
desselben mit Terpentinöl, Petroleum, Deaiol md
WlHen ätherischen Oelen ein nnd xucht durch eine
Baihe Ton Beoctionen nachzuweisen, äsan in dem sieh
exjdirenden Terpentinöl neben Ozon immer noch eine
gweite in ihren KgwMchaftan von Ozon verschiedene
aetire Sanentoffinodiflcation sich bildet, die im Oel
auf irgend eine Weise gebundan bkibt. Abgesehen
jedoch davon, daas eine KSthignng in der Amialime
5 Onb. Ben xxm, m,
•) Ber. d. dnrtKh. «Am. Gm. tm, m.
') Chem Crntr IST0.P2I. Zeitichr. t dicni. 1870, «MU
•) Bi-r. d. deuucli. ehem. Ges. 1878, 108.
*} ibid. im, m-, 187«, 1068.
suar beaunderm aotiTn flbneiatrflnudiftffatiflB in
Terp< ntinöl nicht vnrlipgt — eine Annaliiiic, zu der
ptaa sich in Uückaicht auf die so leichte Oxy dizbaikeit
daa Tarpantinda nur aebnrar antieUieaMB wiid —
liegt neben der allerdings unwahrscheiiilii h (.-ewordeuen
Ansicht, daas daa oxydirende Princip des Terpentinöls
em VaMaiahiftuiwmayJ aai — naeh Bndaae witaeh*)
giebt das Oel an W&'^xcr baön gddltlila Wwaantaff-
superozjrd ab — , noch die lB%1i<ihhnit tot, daai kt
dam Od, Omlieih wie Beribelot nd H«tts«nm
angenommen haben , eine Sauorvtoffverbindnng sich
Endet, die den Sauerstoff nur in sehr lose giabnndanat
Zustande enthiilt, denselben dentgewüia ainh wiador
leicht obgiebt. Dass in letzterem FaÜe die dopp<>!lo
Umsetzung auch eine Uolle »pieieu lumn, ist insofern
von 'Wichtigkeit, als sie die Haltb«rkeit der Vorbindung
im TeipantinSl seihet erklärt. Kingzett') hat diese
Ansieht Tertliaidigt und nimmt ein organisches Peroxjrd
dar ZuHnoMnaatinng C^^Hi^O* im oxydirton Ter-
pntinill an. Huas deshalb auch zqgagaban werden»
dass die Frag« nach dem chemischen Zustande des
oxydirend wirkenden Souemtoffs im oxydirten Terpen-
tinöl noch nicht als abgesehlonu n batiaehtaB ist»
ao drängen die vorliegenden Thataadien dodi aneh
nieht zu der Annahme einer besonderen Sauerstoff-
modiflcatico. Gerade so gut als z. B. daa Jod durch
Bindung von Chlor gegenüber gewiann Kehlenwaaacv*
Btuffen un jcMÜri nder Kraft gewinnt, ist es auch denkbar»
dass der Sauerstoff durch ein« lose Bindung energiBcber
oxydirend g^enülier fewiiaan StaAn wiiten kann.
«. M0 CMMtltntlM «es •tum.
Wie unterscheidf t nich das Ozf.n seiner
chemischen Constitution nach vom gewöhn-
liehen Banerateff? Daa ist eine nage^wdehesofbrt
mit der Walmiehmung, dara daa Olm ntV eine alln-
trope Modiffcatiou des gewöhnlidian Banantoffs ist,
auftauchen nrasste, und die in ihrer Beantwortung die
verschiedenartigsten Phasen durchlief, bis es endlich
gelang, den Nachweis zu lietem, dass daa Molokill
daa Oam tm drei, daa daa gnwBlnüehan flanaaateft
aus zwei Atomen beuteht . dn-«s also mit anderen
Wurtcu ein Volumen guwäluilichen iSauerstoffgases nur
*;3 so viel SanetatnAtoBM anthllt, ala dar fßtuibm
Kaum Ozoogas.
Es würde zu weit führen, sollten hier alle An-
»chauungeu, welche im Laufe von Jahrzehnten Uber
den allotropeu Zustand des Ozons gegenüber dem ga-
wöhnlichen Sauerstoff anftauchten, mit ihren bdagen-
den Experimenten und Widerlegangen bespcndiea
>) Ibid. 1673, 1208.
^ Ibid. 1874, m u. 16U.
i_-iyuu.ud by Google
109
tmdn; M möge genügen, jene Anadukuungen m dar
Uiw IM «wihiMD, und nur diejenigen genaiur in^
ÄMgb sa fuwn, ynlUbid nu «idgiUtiigeii Lüminy tÜMT
lelnHangen Frag» am WeMiiflioiHtaD Mtragan. Dtan
■ohwicrig war gerade <9io I^-^ung der Frage nach der
OontitatioD de> Omm dedulb> weil w nicht golug,
dMMÜM in nSncai Zutande damulallm nnd fttr neh
aUeiii in UtitciKuckung zu nehmen.
Wie schon früher (S. 9) erwähnt worden iat,
batMdiMeii Marignae nai 4« la BiTe das Omn
a.U einen vcriinderten Snii« r^^ ff. (ihii< naher auf tlie
innere Kottir dieaer Yeriinderuug eiuzugehen, nahmen
sie an, daaa dar Baneratoff diueh die Wirkung dar
Hektricitüt in «einer gatizcn >fns«e verändert, in einuu
•ativeren Zustand rerseUt werde. Casa nur ein ganx
HaiiMo Iktil dea Snwawlodfa ffwiii|t||f iHid» der Beafc
aber im Zustand Jm pewöhnüthen Sauerstoffs bleibt,
auch veun mau noch so lange den elektritMJien »Strahl
«vbaB MmI» imaatea sie noch nicht
Osann, welcher erfolplos die Exi«tiiiz lincs
Oionwaasontoffa') nachxuwei^en bemüht vmr, vcrbULüte
tu beweiaen, jedoch ebenso erfolgloB, daxs das Ozon
sich im Atomgewieht rom gewöhnlichen Soueratoff unter-
scheide; *) erstere« habe das Atomgewicht ca. 6, sei also
eine Tom gewöhnlichen Sauerstoff gänzlich yerschiedene
Sttbatau.*) Sohifabein*) widerlegte diese Ansieht.
Sie anten qnantitatiTon Beatimmungen über die
Dichtigkeit de» Ozonn wurden von Andrews und
TaifJ anmefUhit, welche eineiaeita die Menge dm
ia «inein snr Vnterniehxnig dieneodoi alektralytfadien
Sawntoff enthalteiii ü Oznim i:i einer be^trinderon Por-
tioB aiittcUt JodJudiums ermittelten, andeieneita die
TohuDioiMlmie fantimmteB, inldia bdm Sriütaen einer
anderen, ah^Pincssenen, über .SchwefeLsauro aiifiicstilhen
Quantität Jenes Sauerstoffii durch die Zerstörung de«
Oinie beim Erhitaan ridt arigto. Aiu den erhaHeMo
Zahlen HcliIn-iiH i-ii.', da-s.-! den» i"izonii»irten Sauerstoff
daa rieiiaclie «pecitiiiche Gewicht des gewöhnlichen
•) Jooni. 1 prakt Cbem. tXI, 600: LXXI, 856;
XCIT, 310. Cbem. Centr.-BL ISSa, C79. 949: 186». 873;
Ibüi. 781. Siebe auch Magnus: Poggend. Aniinl C1V_ 4.
'i Poggend. Aunal. LXXVII, lt<J2: lAXVUl, '.ib;
LXXXII, 6ai. r,37. Jourii. f prakt. CLim LIII. .51;
LVIl, 267.
*) Bemerkt mag an dieser htelle uwli werde», dass
später Cbabrier vConrpt. rend. LX.W, 484) beim Etektri-
iiren von Wasserstoff rai Houzeau'M.-licu Aoparat cben-
falla Bildung von uctivcm Was<.crst(iff Ijcmcrkt haben woUte^
Da jedoch eine ltr->iatik.'iiii^' dit'»cb Ver^iK'ht'ii fehlt, muia
einitweUen von 'l< r Aniiahnic dee TOB anderen Genclila-
punkten aus »< i ; ni MiiirscbeiaiielMB aelitai WaaMnloib
Abstund genommen werden.
• Her Ober d. VotaBdlgit. d. aatnfaich. Gea. k
litf&el X, 31.
•) LoodoB Bend See. Proc. Vm, fhU. Nagas
(<)XT, 1-16. ABBit d. Cham. V. PL Cmr. 198. ränSZ
Ami cn, 6aM.
Sananfeft sukomme. 8eliaDlfaTignao>) beaweiMta
die Bichtigkeit der Ton Andrews und Tait erhal-
tenen Baaidtat^i die aber da ftete dar Wahifaeit doeii
nanilMh aaba kommen, weno man bedenkt, daie die
englischen Chemiker Iki der Bestimmung der Ozon-
meoge nur den diittMi Theil des darin enthaltenen
ianerilott arimlten kernntan; dem wir vimen ja jatil^
dat*8 dos Ozon nn Jodkalinm nur 1 Atom SauerstofT
abgiebt, während die beiden anderen sich ala Molekttl
gaw^SbaJidiflA Saneraindh aoaidttdeD« 0o ftnden JkB*
drows und Tait da-^ sy-t-ri fische Gewicht um daa
Dieifaobe su hoch und in dw That, wenn wir die von
danetlbeB eAaltena Zahl dneh 8 dnidimi, ariialtaB
wir wcni;.->itcun anndiamd du riditige flpocifiürhe Ge-
wicht des Ozons. Ju ipttanB MMieilnngcn gaben
«tiUe EnthiJun^cn erleidet, auf '/u fK-inm Vnhmiens
an und kommen zu der Zahl üO für dio Dichtigkeit des
Oboob TergüehaB Büt derjenigen des gewöhnlichen Sauer-
«toffs. Ihrer Ansicht nach int das Ozon aber kein
allotroper Sauerstoff, der Sauerstoff seibat
ein zusammengeaetztus Gaa! HarigDae^
widerkgte die letiten Schlusafolgemngen TOtt ikadrair a
und Tait und blieb dabei stehen, daaa daa Oiaa «a
alli'tropor Sauerstoff tco gröiwrur Dichte aei. lÜBtalkt
Jod, iodtadima ate. aatiaUiien daa Omi natar IbeQ-
«ataar Bttddnldiuig Ton gevSmlidum Sanerstofr, ein
anderer Theil des letzteraa bleibt aji jene Körper ge-
buaden. Odling*), der die ^ehe Ansicht vertritt,
■nebt dieaelba adioa danli cia Beiapiel Uar n nadwa,
welihcM zufiUligerweiie genau den spUter erst ermit-
telteo XhatHoben über Art und Weise der Zersetzung
dee Oaime enlapricht Denkt man aieh aadi ihm S
Volume Sauoretoff a\:f 2 Vnlumu im üzon verdichtet,
so miissten, wenn ein Drittel dieses Sauerstoffs durch
ChMekaObar äbaorbirt irttrde, die fibiigen iwei Drittel
;n Freihait geectzt werden und eich fo!-lii b zu ihrer
normaleD Orösee also zu zwei Yoliuucn au^chnen.
Andrewa imd Tait sowdil ala aneh Marigaae
theilen übrigens mit, dn.^H bei dieser Zerntörung de«
OzonM eine Yolunivemuuderuug eintrete, eine Uuubach-
tung, die apUar m Serat^, Toa t> Baba oad
Clane «) iridadagt vada. Die letatatno beatimmtai
<) An« ArL ph. Bat I, 81 im Jähndicr. t Cheak
1857, 7&
s) Cbem. News I, 232. Jahresber. f. Chem. 1860. 88
aad FIdl. Trans. laUO, IIS. Poggend. Auial. CXII, m
Aus X. Arch. nh. nat XII, 166 im Jahretber. t
Chan. 1M31, IUI.
•) Poggeud. Annftl. CI,II, .116.
»i Compt- rend. L\ ll, "1 Annaü. d. Chem. ii Pharm.
CXXX, »5. Poggend. Amiul. UXXi, 2Ca PluL .Mag. (4)
XXVI, 654.
1^ AbbbL d. CieBL B. Plana. 8wL II, Str. B|dL
MC. ^Um. Tl. 841.
Digitizcü by Google
110
AB eioom gegebenen Volumen gewöhnlichen SauenCollh
zuerst die Orwiae der beim Eloktrisircn eintretenden
Terdiolitaiig, dum di* JodoMqg^ mlohe diam «lektri-
■ite Btanmloff mi Jodblhuii rtwhrffct^ imd fciidoB,
diM du Volumen dea Sauerstofib sich um gerade so
-vM Ttridaiiuiit, •!■ du VohuDan dujeoigMi Meng*
Anuntoff boMigt) iraldie lioh nu den fleigvwuideuen
Jod berBohnet. Indem sie an die von Weltzinn'}
suent amgaqmdmw Anwnht erinnern, nach welcher
Ab Oion irabnchriBBcli na iwai AtoBMO gawüludielieo
Sauerstoff» (würde nach jiti^i^ii] Biy-riffin irwri
Holek&la heiiaen miiaaem) bostoht, rermuthen sie,
dua daa Oioa a«a mabreraa Aiamcn ■««•r-
atoff besteht unt! das.« l>pi der Zerstörung dei» Ozon*
durch Jodkalium, Motallo etc. nur einea dieaar
flftveTatoffkioB* »otiT Bvftritt, dar Bast wät
seinem utBprünglirhpn Volumen aber wieder aU go-
wöhnlivhur Sauerstoff erscheint. Diese Ansichten von
T. Babo md Claus stimmtwi Tdlif ttania ndt dan
WnlirT'.phronngBnTyndal!'»'^, wf lch'^r aiii^ dfT iiiijrlcifh
»torkcrcn Absorption der Warmi^stralÜLu durtli auf
daktroljrtiaehsoa Wege erlmltoncn Ozon-Seuorstoff auf
einen Zustand atarker Verdichtung des Sauerstoffs im
Oson achkM. Wurde der Oznn-Sauerstoff crhitjct, ao
xeigte er gegenüber den Würmcetrohlen gata die gkicha
Ahaorption wie gewfihnlicher Sauerstoff. Hier sehflo
wir alao im Jahn 1863 mm ersten Male eine ganz
riahtiga SaAnition Uber die Constitution des Oznns
fUhia MWpapoehaB; aa fehlte aar aoah dia quanti-
latiTa Abgvanzung dar un Ona aatbaltanan AwaaM
vm Sauorstoffatomen.
Rorot ') war der Eiste, wolchor die, wie uns jetSt
bekannt ist, richtige Ausidit, daas das Ozon ein auf
seines Volumens verdichteter Sauerstoff
vtrkltoha«i,MU|MprachaiilMt. £s geaobah im An-
soUnas an Tanmdia, bat welchen er sc tsp rechend denen
TOD T. Babo und Claus fand, das» die Jodmcngo, welche
ein ozomürter Sanaistoff aus Jodkalium auaacbeidet,
genau äquivaleDt ist dar SanMafafflfaiengei, diaaulibaim
Skhitzen d«iB«lben nmiaifian Btiianliift ala Tatam-
naahme seigt.
Siesar aenan Aoflumng fibar die Oanatitatiaii
dt? 0;:iius standen jetzt notU die H}rpothuson zweier
Autohtäten, de la BiTe*) und Clausius*), ent-
•) Annnl. tl. Oifm u Pharm ( XV, 121.
"1 „Un liest" l-r,:-:, awa Dcut^Llje Ccbersetzg. von
B.UeliDboltz II. I' A\ ii'dcuiaiiii , Krauoidiweig 1807,
& 41'^.
*1 Siebe die oben citirtv Abhandlaiur.
^ Ana Arcb. nb. aat. XIX, ^MtnOm.H
; Wl TiaM dfUeetridt« U, 417.
•) Fonaal AuwL CUI, 644.
dem ans mahrenn Atoaua grtnldaten MeMfil d«ii
gcwöhnUchon Sauerstoffs als aus einzelnen Sauerstoff-
atamea baatabend ansahen, Jedoch schon 1864, ein
faiir ancih d«n Tataflbatliabmigaa ▼. Babo*a, Claas*,
T^rndalTsund Soret's, modificirte Claasios seine
Ansichten dahin, dasa er den aatrvtB Sanentoff als
•na MbMtBlen baatehead batradilato, dia aidi dmdi
ArKai;«TUiit? einzelner SniK-rit':fra'<iiii<.> nn Mulek'ile ge-
wolmlicben Sauerstotis, aus paaren Sauento&tomen
bcateliand, gcMldet baben. Dasa «r dabai inniaraseh
eine elektrinc-he Polarinatiou annahm, WUrdc schon
früher (8. 18) erörtert, ist aber für die Torliegande
Frage aiebl woseutKeh.
Nur zweier Beobftchtunprr. aus r!ii>^rr Zeit, die
scheinbar dagegen sprachen, doss dos Ozoiuuolcklil aus
Woods •) fand, da-^s eioh «^aiiz die {»Inirhn W.Srmewirkung
seige, gleichTiel ob mau gcwöhulichon oder onottisirfam
Sauantaff aüt Stiahasyd nisaht, aad Mgwto biaiiaiMi
da-if. wenn in der Tliat da.s Oznn anders gruppirte
Atome eutliiiUc, ab dur gewutmlitdic Sauerstoff, keine
Kraft, was allerdings sehr unwahrschoinliclt wäre, Tsr-
bnnoht werden könne, um die besondere Gruppirung
aafrnbeben. Woods' Versuch hat jedoch iieiuu Bc-
atUignng gefiuidun. Saint-Edme*) dagegeu schliesst
ans einigen elektrolytischen Untersuchungen, dass das
Omo ntur Sauerstoff in besonderem dynamischen Zustand
sei, ohne jedoch (aaHgauda Bemiae fb aeiaa Airf^
fassung beizubringen.
Die untecheidcuden Taraneha^ dunh welche der
experimentelle Beweis für dia Biditigkait darAnacht
geliefert wurde, dasa das Ozon auf */j verdichteter Sauer-
stoff svi, und dflSH dos Molekül des Ocons demnach mit
grösster Wahrscheinlichkeit aus 8 Atomen, das das
gewiflinlinhan SauentoA aus 2 Atomen Sauerstoff be-
ataba, «ardan ToaSoret*) im Jahro 1865 ausgeführt.
Er braiOfat« in nm ^aioh gm»M) ca. 2^0 C C. tarnende
Ballons mt langant graduirtem Hals ozonhaltigen,
doreb Bhictiolyse glnchmüssig dargestollten Sauerstoff
Uber Wasser abgemessiin, zerstörte in dem einen das
Oson aittelat eiaas elektciaeh frytühtmllfln Platindrahtw
and bestimmte die dadureib eSatretondaToIaBiBanabna^
Wulm : il t l III di u: anderen das Ozi>n durch TerpentiaSl
oder Zimmtol absorbireo lieas und die dadurch i
durch Zerstörung i
mr balb aognaa viedia
•) Poggand. Annal. CXXI. 260. 3S0.
•1 ' ~
Aas Phü. Mag (4i X.WIII, 106 in .»«hresber f.
lt«>4. 12-2.
•) Comi)t. read. LIX, 291. Chcm. Ccntr. IStiö, 319.
. AaaaL d. OUn. et Fhja. (4) Vn, US. ConpL
«Md.LXI,Mt. AanaL d. Cbem,a.Pham.CXXXVni,4ew
cmir. WM, SS. na. Mag. (4) zxxi, sa.
Digitizeu Ly C^u^.'^tc
III
Toliuoabnfthnie durch Absorption deaaelben durch Ter-
pentinöl, wis — untor der richtigen VorauMetnng, dam
das Terpentinöl daa Oum ToUttändig abaorbirt — be-
deutet, doM daa Yolamen des durch Terpentinöl-Abaorp-
tion gem^aenen Ozons doppelt so grow ist, als die
YaluBidiffRrtns swiaoben demaelben Qxon uxid dem daiaua
AiwiK TMiM— pahiMat— gwiflinKtäiai» Sauaistoiff- BSh^
BMh dehnt sich also Am Ozon boim TJobergaug in
fewShalichn Suieratoff um das 1 Vi&che leioea Vola-
BMU ans. Geht man tob der Annahme MB, daaa
das Molekül des gewöhnlichen Sauerstoffs am S Atmen
beateht, so «nthält daa OanuMlekUl 8 Atome Snuntoft
Sinen wuitsmi Dwweia filr dio BiehtiglMt eefaaf
Ansicht«'!! brarht* Sur«! im hihri- 18li7 durch Bo-
■tinuntiug der Ihifusiotugotchwindigkoit de» Oxons im
TaiWltiiiie in dnjenigen das Chlanbd, «na mMuB
Versuchi'ii LT auf Grund des T)ifl'iisiorHj;csetJ!*'»i ibt-n-
Ihlls SU dem ächluas kam, dass das Molekül don Ü20DB
m 9 AtoBOB Smantoir heatabt. Ab Apptmt nr
Beotimmung (h v r*iffiis:oni;:r«(liwiiKlii.'ki!l Ih'iÜi m!v it
sich sweier Uianrohri'U, wclebo au bc-idvu Eudeu durch
■irf^hlUftiin GiMphttiB n venehBenai mna. Jade
{ilasplattp ■war mit rinor Hiin lilöi iH niii? rt'rwhon, so
daoH durch VcrM;liii.buug du» luuciu der Itoiirc ver-
■ehloswni oder nach au:>!^n in Oommnnication gesetzt
werden konnte. Nach Füllung der einen Böhre mit
dem ozoniüirton SauorBtoff wurde die zweite Röhre
ebeofidls Teri«iit]o«»en darüber jc^'^tcUt und nun die
zwischen beiden Köhren li^endeo Platten aa machtH
ben, dass Termittebt der correspondireBäai Doreh-
löchiTuii|;on Cummimication und Diffutinn zwischen
dem beideneitigen Bütireninhalt stattfinden kennte.
ITeth 46 Mimilen inurfeB die ZwiidMBpIattaii iriilir
ao gestallt, dia» die bcidoriteitigen BSIim ahge«
icfaloaieB waren, und wurde nun ans jeder »iimeliMii
Bfihre der Oaainhalt nittelat £nfk in JodkalimnlStung
geleitet und au« der augeadnedanen duRh Titmti»n
hnatimiiili II Jodmenge daa Dieht diSundirte und daa
diflhadirte Oion jedea Ar sMi hestiniBt. Die Snnune
der beiden repni-^cntlrlo ilii' < ioniiinitincnf:«' i\e> zu
An&ng in der unteren Köhre be&ndiicli gewesenen
Oseoa. Ganz in der gleidien Wetae «ntde dann aooh
die in IT) Jliiuitcii diffundirtu diliirraenge eine« Oe-
misches Ton Chlor mit äauer!»tott' bcetimmt. Es ergab
y aiah hefan Togleieh der auf i^aidw Yehinie radiip
cirtea ilcisfrcn der diffundirfcii (Snse, dass in 45 Mi-
nuten für je 1 C. C. Ozon 0,271 C. C, für jo 1 C. C.
Oder 0,9S7 C C. tob dar unteren in die obere Rühre
diflbndirt waren: Auf 1 C. C. Oaon diffundirten also
O 927 *
in der gleichen Zeit = 0,8376 C C. Chlor.
0,2 ( 1
Saab dem INIbaioBageieti aind die IMfihaioaageachwia-
di^eiteo iweier Gase umgekehrt proportional im
Quadratwxtneln aus ihrer Dichte, so dass unter der
Vorausaetnu^ daaa dam Onm daa ipae. Gewicht 1,668
(das l'/tfiMba daa flwiaMtuflb) mhornnt «ad daa Chlor
mit dem apto. Oawkht Md mgmtti iriid, mA
berechnet:
^VähTend also nach dem Diffnaioniigeeetz auf
1 C. C. Oua 0,8243 C. C. Chlor hiitten difTaiidinn
aoUeo. sind nach dem Versuch 0,8376 C. C, diflSindirt,
eine Differenz, die sich sehr wohl durch Venuehfl-
fehler erklärt, ho daaa hiemach die Dichte de« Oaoaa
in der That ala 1,658, daa anderthaMiehe de» Sawr-
•todb, angenommen werden muas. ■
Ebwltada gtgen die Bidttigkalt dw Sore^aehao
Ansicht wurden nur von Wolffenstoi n ') c-rhobon,
von Soret') jedoch widerlegt. Die Versuihe rieler
Chemiker bostütigten dagegen die Kichtigkeit der oben
gegebenen Ableitung. So fond Weltzien *), von dqr
Annahme annähend, diuw Ozon = sei, daaa gerade
bei solchen KeaL'tiunfu, bei welchen drei .Sauoratoff-
atome frei werden, die Bedingungen für dessen Bildung
besonders günstig sind, was sieh dnrch Zersetzung der
Chromsüuro mit ScfaweCdsihue, gewiaaer Zersetzungen
dar Manganalbm vod Ueberniangawalmra beatltigtaL
Ttaaa«) Ihnd, daaa Oaon hei TeirhwBiwagapiieeaBwa neh
nur bildet, wenn Wasserstoff mit Terbrount, nicht da-
gegen, wenn Kohlenatoff allein Tartoennt. £r fuhrt diea
daiKiif nttBek, daaa derKehlenitdfbeiaeineryertwennimg
«in games Molekül .Sauerstoff bindet (C-|- 0> =s CO^^,
nihmid beim Verbrennen des Waaaerstoffii einaelse
Braentoffinoleküile unter AhadieiduBg einzeliier Atone
Zernien werden (H--(-0* — TT ^11 T)io oin-
zelnon Sauerstoflatome lagern sich an noch ganze
SanantaAualekile und hiMen Owm (0 + 0* am O»),
daher nur bei VoTbrennung ynn 'V\'aif)<»rs('itf <ider all-
gemein gesagt solcher Elemente^ die den Sauerstoff in
unpaam AtonuaM bindao, Cum «ntatahen Inun.
Auch Kolbe*) legt Bcinrn Bctraehtni^gen üT)er die
Constitution dui Ozous diu Formel 0* WH Gruudo.
Schliesslich seien hier noeh die eicgebeoden Ihiter-
■nehnngaB Brodie'af) flrvduti dnnli vdeha danelita
') PogRend Amuil C.XXXIX. 320. Chcra. Centr.-BL
1870, 210.
l'ostgpiiil. CXLT. 2!M. Chcm. Ctelr<-BL.
1870, l-M.
.\iinal. d. Chcm. u. Pharm. CXLII, 107.
' > J <mrn. t piakt Chnfe K. F. 1, Alft. Choi. Cotr.-
BL 1?70, »85.
9 Jonm. f. jnrakt (Am. V. P. VEt, 119.
^ LoodoB fiov. 80c FMcaed. XX, 479l Siahe «ach
OdHog: Moait idnffi («10.988.
IIS
«■fOraad dar AbwTptiaBwiiirMItiifaw te Oionii gegen-
Unt «iner Beiha Ton RtoflSn im Richtigkedt dar
Ifalahntorfemel as 0* erwaift. "Er Bntowchwdct dni
Grnppon ttjo Beaetionan. Bai im Baactiwwn 4er
enUm Grapi« findet durch BorQhnmg dos ozonisirUtn
BMuntoffii mit der abiorbiraDden nap. lamatModaa
VoIumrcrmiiidcniriK statt , ein Sthlun» auf die Vor-
«LchtuDg dea Sau«ntofft im 0»n liaat «ich hieraua
Biaht aduB. Bai den BawliaiieD te swaitMi Omppe
ist die VolumvcrmlivicTati^' doü (izuruBirtcn Saucri'tnffit
halb ao gtim, ala das Volumea de« iu die ab«orbireode
flabateu nagugaucM Samnteflb ia ftaan SnalHide
sein würde, woraus zu •«•hÜGssen ist, dofw, wciiii das
Oxoii Tollstündig abaorbirt iriltdo, domselbeu dio
ShbiI O« loUbn^ oder abar, mni mu diiT Hilft«
daa ToliinuTB der Ozonmoleküle TCMhwuadn irtbe^
data dann dim Ozon dio 1 VtCufa« Diollte dsa gawtfluif
liehen Stoantoff^ alao die IColekuIaifiaimal O* linalltan
Bei den Reootionen der dritten Gruppe betrSgt die
Tolamabnahma dos Gaaos * i von dem Volumen dea
abnorbirten 8aaer»toifs, wonuu die l'/fihcho Dichte
dea Osona gegenüber di-m geviflinlialiia fiinantofl^
alao die Fonnal 0*, erlulgt.
Bei aUan dSaaen Bedimamugan hat der TJauUuid,
dLu<,s da.- Ozon immer uur gemischt mit SsaeesMf er-
halten werden konnte, gans beaondere tKliwierigfcaitan
«ad di« Ltaug« dea PkoUana dar f aatalaDaiig der
Molekalarfurttiel '!c« Ozoua mtias deelialb als eine Leistung
nicht gewohnJ icher Art betrachtet werden. Wenn
«InigaBa OdUnf^ das TaidiaBat Umm 1Ii61eknU»w
bcgtitnmuDf; vorwiej^nd K r o t! i c zu-ir lireibt, ao kännen
vir ahm darin nicht rolLitiuidig buipUichteo, denn bei
•Dar AaerkanaaBg, die wir dea adiarCnaaigee Sddoaa-
fblgernngen Brodie'a sollen niu!>ücn, kann das Resultat,
SU welchem or (^olangto, doch nur als eine wcrthTolle
Beatütigung der Terroche Soret'a betrachtet werden,
durch wdohe die Dichte des Ozona und damit aeine
Koleknlaiibinul dallaitiT lostgcatatlt
Vaoh aUan diaaaB Tanodi«
ftat, dan deaOaoa die HolakfiUxnMl 0« sokoamt*),
0 HflBit adaatif: ^S) III, 324.
•I Kolba (laun. f. prakt Chaa.
IM aech «e lUgHcUMt eSha, data dh
Onai aaandiackan lai dveh «■ Fonnel
» M. F. Vn, US)
— die OonstiUitioa daa
Foimeln:
'0
'6
jaaasirfeB naa daa San
aach fiai^ oder eiawaftl^ff i
aad UUMB wir ana daliai TonfaliaB, daaa ffa dni
Baueratoffatome ringforniip — jodos Atom mit je einer
Valens an daa benadtbarte — gebuoden sind, w8h-
zwei Atomea baatabk, dia
A
0—0
So erklSrt sich dann auch auf einCaelie Veiae — gleiche«
Molekularrolumen Torausgesetst — die anderthalbfache
Dichte dea Osona gegenüber derjenigen des gewöhn-
lichen Baociatodrgaaaa, «rUXit aieli dia ünTeriodorlioh-
keit dea Voinniaaa W IBawiikuag oioiniBirtea Sauer-
stofls auf Jodhaliw, Sbotbaapt auf olle diujomgen
BtoOa, die nur aia Atoai flaaaiilag dea Osona bindan,
(Farttaiawg Mgt)
flan—.IWailnBal-
Am 27 Juni d. J. facd in T]rannac]lW«ig dia
KnthüUuugafeicrlicbkeit des Standbildes yOB Garl
Friedrich Gauss atatt, zu welchem am SO. April
1877, dem Tage, an welchem vor 100 Jahren Gauss
in Braunschweig geboren wurde, der Grundstein gelegt
worden war. (Vergl. Leopold'ma XIII, 1877, p. 32.)
Die Aaaföbmng der 2'/t Uetor holMB Bronse-Statue
leitete Frofeaaor Howaldt. Die IVaataaite dee Sockds
trägt die Worte : ,Garl Friedrich Oaoaa, gek SO. Aplli
1777, guA. 38. Fabraar ISdS."
Zar briabtaa^ aiaea Orab-DaakaialB Air dM m
25. Mai 1879 zu Berlin verstorbenen (vergl. Laofu XT«
1879. p. 81) Frofaaaor der Botanik aa der Bariiaar
ÜBlwriUt
Karl Koch
hat alahiaBerÜaeia ans fdgainden Herren: P. Ascher-
aoa, 0. Bolle, Draka, Oaordt, Hejder, deJonge
▼aa Ellemeet, L. Kny, Lauche, W. Sonntag,
L. 8p«tk, Snlser, Wetsatein, L. Wittntaok
I Oouiti gebildet, welehaa IVaaado aad Ter-
I Verstorbenen zu Beitriigon auffordert. T)ie-
i watdaa voa Hem Baomacbnlbesitaer L. Sp&th,
Bitila ea. Kapeniekaritraaee 154,
1 »I. Jon isaa.
Drack Tun G. BlochB
uad Solu la I>r«*d«B.
Digitized by Google
I
NUNQUAH
onosus.
LEOPOLDIXA
AMTUCIIES OROAN
KAISEKLICHEN LEOPOLDINO-CAROLINIS(^riRX DEÜTSCHEK AKADEMIE
DER NATUKFÜKSCHER
HERACSOKüKBEN IJSTKB MITWIRKUNG DER SEKTlüNSVOBSTÄNDE VON DEM PRÄSIUKMEN
Dr. C H. KnoMwioh.
Halle a. S. «k Heft XYL — Nr. Augost 1880.
Ishaltt Amtliche Hittheilnn|«D: Dunk der EnpOngar der Cotbeniiu-HedaQle. — TeriademngMi im rniiniMl
beateode der Alcadenie. — Beitrage zur Kum der Akademie. — Adolph Eduard Grube f. — Soustii;« Mit-
theiluDKPii: Eiogenagene Schriften. — Sioi^mund Günther: Kin inathemiitisrh-Kco)^phi»clioa Doniment
MH dem 10 JahrbuiMert — C. Engter: Hi^iorisrh-Icritisihc Studien fiti«r da» <>7on (Kortsetxuni;) nebst TafeL
— T.-'.'--l Ir'lrinnL' i)'T fiH Vi-rvitinrilnn:' iI<t,1m- h.T N;,! Iii, r^i'h' r tiir; .\.t/I.' ül IVm/i', - Mi-' '. AMi tn.l'unjf
AjutUohe Mittheüuugeu.
JA9 Smpfänger der Gotlieiiiiu-HedaillB,
Bot 0«b«taur Bafli Dr. flwfpwt in BrciUn, aomim Harr OaMoMf Bsth Dr. WMikr In OettiagsB
(Leop. XVI, 1880, p 97), Imlnii unter dem 28. Juli, i-f-p 3. AuRUst o. d'ii I'[i''i/i-ii!i:i.ti-n beauflrtigt,
dem A^junktencoUflgium , loirie der gesammten Akademie den bersliehaU« Daak für die ihaen au Theil
«nratdow AwMidlMnu« m Obmrfttilii.
RmlU a, d« 4. AagQtt 1880. Dr. N. KiMMWWh.
Teiliidanagii im BanKmUMitaiuto der Ikidania.
Ab it. Oetober 1879: Herr John lOan, Privatgelehrter der Botanik, ^oafrtiidnt d«r UoB^'adiMi OmiU.
aohaft in London. Anfgaoonunan dn 16. Aqgnat 1868; aogn. Kowlk
Am 8. Auguat 1880: Bmr Hafrrik Dr. lafdiaaai SitUr TM Erites, hnkmer dn- Vsdiab m der IM-
twattit in Wm, An^tnonm am IL SayleaiW 1878.
Dr. H. Knoblauclk
Digitized by Google
Beiträge zur Kaase der Aiademie.
^ tak. ML
Anguit 8. 1880. Von Bra. Proftnor Dr. W. H. von Wittidi SSnigsWrg AblS«uiig d«r JahmMtrlge 60 —
M 19< M n II BiMlearzt Dr. E. Lachs in Wannbrunn Juiircssbeitrag für 1880 . . . 6 —
•I 88> II « tt ProliMMv I)r. L. Ludoia in Oni&w»14 Jahiwbä 24 —
i>r. H. Knoblauch.
Adolph Eduard Grube, '^j
Dr. phU., ordentUcher Profaax» der Zoologie und Director des zoologischen Mnaeams an der ÜDiversiUt
firealaa, Kail. RuasiMfaw 8ta«ta»th, Mitglied vieler gelehrter GeaellKhafteo , geboren am 18. Mai 1812 in
Kanigsberg in tnunm^ v» IHI Tatar JintMonminiiiMiiM uid Uaimfattitniehtar war, arliieUi aaiiw Qiäml-
tnldang auf den damab nnler IXreetar OoH&oU «Idwiideii ODthginra FVidaridann vad latta daa QÜA^
neben den trefTIichen Ix-lircrn fUr die alten Sprachen an dem Oberlehrer Bnjack einen Hann m finden, der
•eine Torliebe fOi Natoigetchichte in befriedigen and leinen Eifer im »««i»«—!« von NatnraUea an bdeben
and fraditbar n machen wnaate. Mit einem Zeugnisse des enten Grades entlassen , bezog er 1880 die 1M-
fHlittt KCnii^eburg . um Naturwissenschaften zu studircn , und wnrdn »o mächtig von K. E. v. Baer's Vor»
trtgen angesogen, daas er eich Torngsweiaa für vetgleiehende Anatomie entachied. An dar Aibertina j»«««*«
in jener Zeit laUreidio Stenw ereter Ortiie und Xinaer wie Bear, Bordadi, Beaael, Jaeobi, E. Ifeyar,
Moser vfrachmrihtf-n ps nicht, .nuch ftus.'JiTh.'ill) rli^s nrn-sauli linrch Vorle.snngpn auf das fjil'ililote Publikum
SU wirken und in ihm den (iian für das VersUndnias der Katar anauregen und zu l>eleben; nach diese Ge>
lagenhait ward von Graba alfing banntat.
Nachdem er eine über rl:n- G. frisssystfm Her Früsrh*» pfstdltf' l'reisaufpHbe ^jlta-klicli gilu-^, erw.irb
er aiah am 20. Febroar 1834 die philosophische Doctorwürde und trat dann in der Absiebt, die Tlüere des
Veeree n stodiren, aina Betta Aber Wien aaeb Neapel xmd Sieilien an, von der er über Fraakreieh und die
Schweiz erst im November 1836 zurückkehrte. Baer war mittlerweile; von Königsberg fortgozogen nnd Batbka
an seine Stelle getreten; neben ihm Itielt Grube seit 1837 als Privatdooent Vorlesungen ttber Zoologia,
gtaidunda Awatmnla nad aOganeina Natargaeobiebta; daaaban aalun «r adt Tergntgen daa Anaibiatan an,
imcli Biijnk's T'-mIi- rOctobcr 1811) den naturtiistorischen Unterricht au R^dcricianum zu ülic rnclimon, bis im
Mai 1842 die Anstellung Zaddach's erfolgte. Im lebhaften UogUga mit seineu früheren Lehrern, mit
Zaddadi, Bathk« «ad H. Hagen Teri^ngaa dia Jabra bia 1848, wo er, &*t gleichaeitig mit dar Brnennaag
naa Extraordinarius bei der Albertina, von Dorpat aus dio AufTbrdemog erhielt , in die dort neu errichtete
Fkofoesur für Zoologie and vergleichende Anatomie zu trutvn. Die Attasieht auf einuu weiteren Wirkungskreis
nnd die Leitung eine» eigenen Maieanu bewogen ihn, diesem Rufe 1844 su folgen. Er fand, was er suchte.
Dag Glück, Schüler zu bilden, die sich mit Eifer dem Studium der Zoologie hingaben, der rege Verkehr mit
sciueii Collegen Ueicbcrt, liiddcr. Runge, ABmuBS, die Nähe von Petersburg und die wissenschaftliche .-Vunbeute
junger Dorpater Aorzti-, die nach Ajan, Siteha und anderen entlegenen Orten gegangen waren, entschädigten
ihn (Ur manche Entbehrungen und die Abgeschiedenheit von DeutsoUand. Dieses wieder sa besueben und
damit einen längeren Aufenthalt am adriatischen und Vittelmeer so Terbinden, erlaubten die ümstSnde erst
1881. 1855 erforderte die Verglcicbung der von Oenstcd gesammelten Anneliden mit dessen Angaben einen
lingenn Anfenthalt in Kopenbagen und bald darauf (1856) gab Grube aaina biabariga SteUnng auf nnd nabm
dIa PniAanir der Zoologie in Brealan aa, welcfae ihm ebenaowobl die Anariebt auf die Direetk» dnca nm-
faasenderen Mnaaoma, als aucb anf einen lebhafteren Verkehr mit seinen Fachgeaossen erüflbete. Den Vor-
theil der gtOsaaran Mibe daa adriatiacben Heana beuutate er 1658 und 1861 aar Fortsotsong aeinar Unter-
•nehnngea Aber die Fanaa deaaelben, wihrend er, am die Araebmrfdea der bOberen Alpenregieoen keanen in
lanan, sich 1863 nach dem Engadin begab.
In den folgenden Jaiuren folgten wieder Herbetraiaan an das Meereaofer rar Beohaebtung nnd sum
Sawnab to» MMCMAUaiwi, nndiwar aanhatTaub (1887)^ 81. Mal» (1888), Boaboff (1889), an diaKMaa
te Bnlagaa and nadi dar LMel Laak» in ndriatiaahni Macn (1876).
*) Vergl. LeopekUna XVI, 1880, p^ 8S. IXuik itomdliehea Mtttbeifangan.dca Hem Oeh. Bergratha Froftiaor
Dr. P. Baamar, M. A. N. ia Brealan.
Digitized by Google
116
In anoen literarischen Publicationen bewhr&nkte sieh Grube mehr und mehr auf die Klane der
Aimdidai, vddM Mit vielen Jahren den HauptgegeoitMid seiner Studien gebfldet hatten und deren llaupt-
iMMgraph er giwndM iak Sein* btst« groM« AAiiA aof iimm GaUato «axwi du, in den iUmoirM dn
VAeU. hnpir. dn St Mtanbonzif, Ton. XXV. Mr. 8. 81. Vitanfaanif 187S, fnUklrtH
aAunlste SeopsrUn». Beitrüge zur Kenntois« der AnnBlidwi-gw— dar PUippiun. Kndi im wa Bami
FnL Semper mitgebrMtitan Saaualangen."
All akadMulBBlMr Labrer mr Omlw dnmfa Xlaibait daa Yortragea ausgeeaidiiial nnd «ridmet« lieh
flrinan Lehrberufe mit grüs«ter Gewissenhaftigkeit und Lieb«.
Ebenso war er io der Verwaltong des ZoologisolMa Hnseoms fortwfthreDd sorgsaai Uittig. Suielba
hat aiefa , obwohl in nagenftgandin LoaaliUlan ao^jettelH, vnter aatner Lettang ra afamr der raidutan aoo-
lo^lcheD UnivcrKitfitg-Samnilußß.n DiHitcdilasui'! futwirkflt.
• Grabe erfreute sich bis Icurs vor seinen Tode einer grossen körjperUchen ROatigkeit und nach der
Baarhhrit und Lahsodigkait aafaiar BawifwgaB vfirda nun nkbt aof ein Altar von nahe an TO Jabrni
hsi ihm geecli!»sscti hnbi^n.
Ein in seinem eigenen Arbeitsuaimer gethaner Fall hatte anscheinend nur eine unbedeutende Ver-
latmng dar BOfta mr Fdga. b WirkBidihait worda dnreh danaalban «ahraehainlidi ain innane Oigu vir*
lallt, denn zehn Tage nach dem Folie frfolptf um 23 Juni der TikI.
Grub« erreichte ein Alter von 6ö Jahren. Kr hinterl&Ht eine Wittwe und vier Kinder, zwei Söhne
and swei TOdrtar.
B<-><cheir!rnhcit . Wohlwolli-n lind AufopfanngafkUgfceit üb Aadava uad ein naannfldliebor Flebn
waren seine hcrvorKteclicudsten KigeneclLtüten.
HHiUad dar l4!0|ioMiniwh-Cawiiidach«a Akadcnk war Omhe aalt das 15. Oatohar 1841 ; aoga. 8aiH|giqr.
A. Selbatstindiga Sahriften oder im Buchkandel ersfhienaa« Sepsrntahdraeko naa
Zeitschriften und grögneruu Werken.
De Pleione carunculat*. Liasertatio sootomica. 4**. Regiomonti 1837.
Zur ABatoom und Pbjaiologia der KnnauwBiuia. 4*. KBnigiliwg 18B8.
Aitiiiifn, Kl ijiriodci nifij u\ A Würmer des adriatischen und Mittelnieers. 4*. EönigAafg 1840.
Untersuchungen über die Entwickelung der Qepsinen. 4**. Königsberg 1644.
Dia Famllia dar AaaaUdan. 8*. Barila 1851.
Uenierkungen Aber dio Fhyllopoden. 6*. Berlin 186S.
AnnulaU Ontedkma. 8*. Uavnia« 1656 — 58.
Aadhig nach Triaat nnd daaa Qnaraara. 8*. BarBa 1861.
Pie Insel Lussin und ihre Meerpsfnunn. pr. 8*. Breslau 1664.
Ueber die Gattungen &Hk«na nnd Limiuidia. S". Berlin 1865.
Dio AnaUdes der NowwwEBpaditiaB. 4*. Wk» 1888.
Mittheilungen üW St Vaant-la-Hougne und seine Meere*-, bes. Aiineliden-Faunn. 8» 186t.
Uittheilungen über St. Ualo und Roskoff. 80. 1873. (Aua d. Yerhandl. d. Hehles. Ges.)
Aaanlate SaBpariaoa. 4*. Mtaair. Klarab. Aaad. 1878.
B. AbkaadlniigaB nnd ICitthoilaDgoB in Zait- nai Oaaallaeh'aKaaebriftan.
Versuch einer .'Vnatnü ic des Sipuneuftu nudwi Mflü. Archiv 1887, p. 237 — 257.
Anatomie von Ammolrypan» in Ratbke's Beiträgen zur Fauna Norwaigaiia. 1848.
Pabar d. Zaailii'ibiii aariiyato n. dia ihm wwiadtaiB AnnalidsB. Arah. f:Natnigaadi.X (1844), L p. 198— SIT.
Bsachreibur.jTi-ti m-uer oder ■wenig bekannter Anneliden. Beitrag I — VI. Arch. f. Naturgesch. Xlf (1846),
L p. 45—49, 161—171; 3ÜV (1648), l. p. 34—52; XXI (1855), I. p. 81— 13«; XXVI (1B60),
L p. 79—118; XXIX (1868), L p. 87—6».
Vv)>rr 7)>n,np(fn,< vnütif'yrmi». MtJll. ArrViiy 18(8. )v 156 — IGf
Bearbeitung der Anneliden io Middendorfs Heise in den üuasersten Norden und Osten Sibiriens. Zoologie.
1861. I. p. 1—24.
Ualetsaebnngm flbar daa Baa tob Mpttm Muarim. WOL Arch. 1868, p. 6SS— 860.
»5«
116
Bearbeitung der von A. S. Örited und Kroyer aaf den Äntillon und in Südamerika gca&mmclten Annft-
liden. NatorUat Fonn. Tidensk. 1856, 57, 58.
t't'lHT die AnfpnthaltEorto der AnMÜdeii. Bericht der Natarforscherrersaauiil. Königaberg 1860.
Uisbcr die EndigQDg des DArnikftnals bei den AnoelideD. Bericht der Natoffonchammiimil. Bona 1857.
Hoch ein VTort fiber die CapiUlien nad Qir« Stall* Im Syatan dut AunäMm. Anh. f. KatBffmt.
XXVin (1862), p. 866—878.
HlttlicfliiBgen Aber die Serpulen. Jahreaberioht d. achlea. Oeaelboh. 1861t p> 68 — 69.
Ueber d. Yorkommen eines GenerationiiweeheelB bei d. Aanalidcn. Jahresber. d. acUaa. GosoUich. 1863, p 57.
Uebcr einige Aagailliilaa «.dieEntwiekkiig t. Otrüim afmriimi. Anh. f.Naterg. XY (1649), L pi.8«8— «76.
1T«lMr einig« Hdnrinthaii und KeirwflrDMr. Arek f. fbtwgeMli. XZI (1855), p. IST— 188.
Nachtrag za den Bemerkungen Ober die Phyllopodeo. Arch. f. Naturgeach. XX (1854), p. 247.
Uafaer Qgprtäma und eine bmm Art dieser Gattung; Anh. £ Nnturganoh. JULV (1859), L p. 833 — 837.
JUbut iBa Phyllopoden, haadadwa Aa Phyllopodeo nüt nraiUBpingar fidwlai JahnaW. d. iddaa. Ga-
oelhch. 1862, p. 41—43.
Uaber die Croataoeenfaao» dea adriatiaeben osd Mittelmeera. Ebenda lB61lt p. 59—64.
Haber dia BesiehDDg«n dar admflliaigaiB laopodaB-OattaBgen Jmm* nnd J^nrnkm. Ebendn, p. 64.
Besclircibuiif; liulf^'L'r Amphipoden der isdisrlien Fimiiri, An h. f. Xaturgf-ch. XXX ;18G4'. T. \\. — 213.
Einige Beiialtate aus üutenaebangeo über die Anatomie der Arachnoiden. Müll. Arch. 1642, p. 286 — 302.
VaneiehBisa d.AradnwidcnLivw, OUwn.BtÜilaiida. Ai«luf.Natuk.Iir-,Gu»«.EatUMida 1869, p.417— 486.
Baaahreibuxig neuer im Amurlsodf und in OitsiMrfan giüMmmHar AniiaidaB. lUIufaa Uakg. BnlL
d. TAcad. d. St. Pöterabourg lY, 1861.
BaaehraibnDg ainar aulMleDdeB, an Sttwwnaaainehwtonwn Mandea Larva faitgr*}. Ardi, f. Kntwfeaiih.
IX (1843), p. ;i:,7.
Ueber die After der Wespen- und liocniaseolarven, MuU. Arch. 1849, p. 47 — 74.
BamMliiag dar SmUm. Fmmmtm in ICddadhiira Baia» ZoaIt«i6 I, f. 467— 508.
Uiabcr Yorkommen von SweofihagnJIadan in Aitgan «. Maaa da* Umaelhan. Anh. f. MatatgOMli. XIX
(1853), p. 282.
mttfaaaaiw «» OwMridlli AUMudtang: .Udmr die UmdliNib der aH«g«ad«i Liaaeteii^ Ateh. £
Natiirgfisfli. XX i'1854), \^. 241—246.
Ueber Augen bei Muscheln. Müll. Arch. 1840^ p. 24 — ö4.
BaaehraOnrng ainar Oaiteidaakm «u dar Bant dea Ifanaeban (BmmMkuJ. Anh. L Malarg. ZXTI
(1860), p. 9—16.
Ueber die Bedeutung des Deckels bei der Schnecke. Ber. d. Naturforschert-vraamml. i. Bonn (1857), p. 148.
Ueber eine uaM and «ia* vanig bekannt« SiduMcke der Adria. Jnltresber. d. Sek) es. Ges. 1860.
BcMbreibungen neuer oder wenig bekannt«r Seeeterne und Seeigel. j(ov. Act. nat cur. LXViU, p. 8— BO.
Ueber die Holothuriengattnngen Chirideia und Synapta. Mttll. Arch. 1850, p. III — 116.
!■ lir Chirtdoia ditcolar. MiddendorTa Heise. Zoologie. 1851. p. 35 — 42.
Ueber pinige iu Giugcr's VenaiehxtiiB nicht anigaükhrta aehlenaeba Vfigal. Jahraab. d. SoUaa. Gaa. 1859.
Bannerkuugcn uU-r diu Javaniaeha Yogelfann*. Jafanabar. d. Sohlea. Oea. 1660.
Paailireibong einer neuen Koralle fJMhoprimnoa ardkaj. Abhandl. d. Schlei. Oes. 1861. Abtb. f. Nntor-
«iaaenach. 11. p. 165—176. (Die Koralle hat aieh ala klantiaeh nütiVMMM Itfodifmi «rwiaaaa.)
üeher die 'Waademag daa Fanathaha* fSj^rrktpUi paninätPM) aad einige aaden ia HuMaataa aaltaae
Yogel. Jabresber. d, Scblea. Ge«. 1863, p. 67.
Ueb«r einen lebendig gebiraadea 8aeig«l. 8*. Uonataber. d. BerL Akad. 1868.
Beaehraibangen einiger von IVraeBlUd geaaanadtea Anadidea and Oephyreen de* RodieB Haarea. Tarh.
d, zouI.-ljoUiii. G.'s.-llsch. Wien IhflH.
Beschreibungen neuer oder wenig bekannter, von lilhreoberg gesammelter Anneliden des Kothen Meena.
Monatabar. d. Bari. Ahadenie 1869.
Bemerkungen Uber Anneliden drs Pttiifi«r Moaaoms. Arch. f. NaturgeMb. 1870.
iieechreibnugen einiger Egelarten. Arch. f. Katargesch, 1872, p. 87—121.
UtdMilaagea ttbar 8t YMatFla-Baogae aad eahie M«*raa>, baa. AaaalidaB'Fkaaii. SdUaa. Gaa. 1869.
jlilthaihuflaa «bar Bk Ualo, Batlnff aad die derliga Meanas baa. AaaeBdanAaaa. Sbaad» 1878.
117
BMCihreibtiDgnt tod Planarien d«« Baikalgebieta. Arrh. f. Naturgeidl.
DtfcriptioDM aDDoIatoniBi BOTttOBBueOegrloBleBBlitbitiuitiaBi. nroMed.«ftlieZboIog.8oe.afLaiidoa 18T4.
Ueber die Familie der Cirratnli'lfii. .lahrofber. d. Scbles. Ges. 1872, p. 59 — 66.
Ui'lcr d. Familie der Lycoridefo u. die AufEtcLitttig v. Gruppen i. d. Gattung iVVrm. Ebd. 1673, p. 67 — 71.
Ueber die Familie der .\phroditMn. Ebaiidft 1874, |k 57—79.
Nacbtrag daza. Ebenda 1875, p. 46 — 72.
MittheiluDgen Qber die Familie der Pbjllodoceen und HcMoneen. Ebenda 1879.
Aamilata Sempenana. Ik-itritge 2ur Kenntuie» di r Aniii-liden-Fanna dtr I'hilippiccn. Nui h den von
HaiTO ProfcMor Semper mitgebrachten Sammlungen. St. Feterabourg 1878. Him. d« l'Acid.
Inp. da St. Fetmbourg. VII* Sarie. Tome XXY, Nr. 8. Atoo 16 Fbnchat.
C. Popnllr« Tor tr ige und llitth«iInag«B.
Ueber da» aogen. BlnHraaser, den BhitregCB nad des rotfaea Soboee. Pmo«. PMivInll. 1840.
lieber die Lebensweise der 'Wassenipinncn. KOnlguberg- 18-12.
lieber die Entwirkelung der Tliiere nnm dem Ei. Königsberg 1843.
Ueber Erhaltung und Vtiiiichtung aus der Thitrweit. Dorpat 1848.
Ueber die Bedeutung der Thierwelt Ittr des Menackta. fiactocatvade. BiaaUtt 1863.
Elngegaiigene Stdiilfteii.
iV<ii. \r>. Kelniar l>i» 15. Marz ISWi. Scbluia.)
Geological Society in London, (juarterly Journal.
Vol. XXXVI. Pt. 1, Nr. 141. London 1880. 8«. —
I'biliips: Od ron«relion«ry patcbe« and fraeroents of tb«
rui'k« cuutttii'iil in ^rutiite (i 1 — 22. — Owen: On ihe
(kuU o( Ari]ill' ii,i' Ow. p, a3-~ 'Ji> Soelcy:
üo RhamplioitpImiH» i'rt^la ulu. Seelej, an Oinitliüsaiirian
from the »tdiiesrield »täte uf Kineluu. p, 27 - liulke:
Suppleiiieutary uote uu the Vertebrae of Urmthopsi», Scclcy,
tJiKumrrulus . Hulke. p. 31—35. — Carpentcr; Ün
touie uiiüescnbed ComatuMe from tbe ßriti»b seeoodary
roiks- |i. 'Mi— Kl. — DuYi«: On the tisb-reninins iu iLo
cauiiel l oal iu tbe middle cual-nua.'iures of tbe « est ridibt;
of Vc,rk^llir«■. »ilb tbe ileM ripliuit» uf suine liew »iieiies.
p. 50 117. - Walwc h: .\ > niuritiiition to tbe [(lj_\siial
IlUturv »f tbe iretAceuus tUut». p. Hb — 92. — Oou'ncy:
Petralogkal aotee o« tbe ncinity ef theivpcr Mit «(Lodi
Mane. p. 9S— 1<I6. — Joily aod Cameroa: ob an appa-
natly new miacral ocnirring in tbe rock« of Im-pmessbire.
p. IW— III. — Maltet: On tbe probable temprrature
of tbe [ r^nii rdial neean <if onr (flobe p 112— ll^^. —
UcM-: I i[u(-( li !■ smJ ,iriiiv<T» from tiir ^;»iilik bills
in ibe eviiectjuii o( tbe iSritj»u Muheuro. p. 11!) — l'iü.
iMaa, JolMmMOlibtianOutaT: De »ymmetria
et a»]riDiae(ria orfanontn aninmUtatiii, impriinia cranii.
IMiaartatia. Uaj-bnrgi 1889. 4*. — OadeiikURtler m
dem aan 18. Aagnst 1878 geleicrtcD fiteftudawaiisw»
jihrigen Itoe«BAei>.Jnbi)ittm deaBemi Dr. med. J. Ch. 6.
Lncae, at» Mannaoript beranogegeben von F. K i u k e 1 i n ,
Otto IIöIzIp und 'Wilhelm Winter. — Zur Aribi-
tektor deü Meii^rbentcbSdele, nebat ge<>uietrisi'ben
Origin«lzi'i<bmiri),'fi) von Sehik'eln normaler und »b-
Boiii.er Kiriii. Frankfurt a. M, 18.t7. Fol. — Ab-
bildungen der uten?cblicben Sl' eSi ttbeüe. Frankiiirf a M.
1860—62. Fol. - Ueber ScAittotoma
Frankibrt ». Vi. 1863. 4*. — Sie Üand und der
^Ma. Bn iMtftif nnr ici|^dMiide> Oalcalogiia dar
Menechen, Aflen v. BeotdtUH«. Fraakfart a. M. 1866.
4*. — D«r Sflbidel dca HaihciwdnreiiM* iStt* p/ici-
evt^Qnj). FraBkAirta.ll. 1870. 4*. — DiaBobba
und die Otter (Phota riluliiia und Lutra culgarüj io
ihrem Knochen- aad Mnakfli-Skalet. Fhnkfiui a. M.
1876. 4«.
laikaTi Ataonalart Oaak Qataiaaiaa otaridiaBalia
OGcidentali*. Beachreitmng und Abbildnng von Sehlddn
froherer nnd heutiger Bewohner dea ■fldwreatlicheD
Deut.schinnd« und in<be;.riiidere de» GmsRberzogthnmi
Baden, FreibniK i. I!. 1ÖG5. 4". — Ueber die Me-
tlicii- II i:ur Krnistt. hitif.' lU-r tojnif;rii|ihi.schen Bezieh-
uii^jin zwiftben HiruolxTÜtt« lie und SehiUiel. Sep.-Abz.
/m- Kenutniaa des Kürperbaue» fnihercr Einwohner
der Ualbineel Florida. Sep.-Abz. — Ueber prähiatoriach«
KoiMt, Sep.-Abz. — Der Steisshaarwirbel (vtfU*
totcggmtjt die Steiaabeinglaie f^oMb vtttfgmj aad
daa StönbeiiigrübelHa (fumH» mtfffm), wabndiefai»
liehe Ueb«rbleitk8el embryonaler Formen in der Steüa-
beingegend beim nngebomen, neugebomen nnd er-
wacbkcni n ileufclien. Sep -Abz — Zur KfiiiitiiiM) der
NVirkung der Skt''i<']ii<die def SihiiiieU 8Ul ^lllllUJeI^
(i.'stalt und 1 iif.'i i!' - ( ir<iii«biru» und Keiner einzelnen
Theile. Braunscbw» ig lt<7(i. 4* — Lappiaud und
die I.applknder. Freiburg i. B. 1878. 4». — Katalog
der aatbropotogiachen SamoilaBgca der UniverBittt
FVeibarg i. B., aaeb den Staad* tobi 1. Ajiril 1878
dargestellt.
Cnrtie, Ifazinilian: Fünf ungedrackte Briefe
von Genmin Frisius. Sep.-Abz. — Zur Entstebunga-
t'e^'ibielite der „revolntiones" des Coperaicu«. Sep.-
\\if,. — Ueber da» P^Nemiilftr der Kpbemeriden des
JoanueK Stöller vun 1531 mit angeblioben Noten von
des CopernieUB Band. Sep.-Abz. — Das Portrait dca
Capemicai in den Uiisien von Floireu. 8«p.-Ab«. —
t^dnr «te%» Capenricaa bateeffiiada BandadwMten der
Vaticaaa. fkf^-iAK. — Beae Commiaaaa aaa Upnla.
8ep.-Aba. — KaäieBMtiBcba SapUnaa. Sap^n. —
Mat^g'aMbliathacabiateriBO-aatBralii^fkiyrioo-cibaMiaa
Digitizeu Ly CjUv-'^^il
]]8
at BMÜiMutiea. Bif^ht. ^ iMb» Wort abir
MMfatiiw» bwUnrkxMiatanl». 8«p..Abs. — Ein no-
«ehter Brief det Arebinedes. 8ep.-A1iiz. — Akam
kttsre inedite de Aleesandro Vulta. Letten imdit«
df uotnini Bolopnesi. Sep.-Abz. — Kurze Not« sn
dem Aufsätze des Herru H. lUth: „I»ie iraii iiiili-ii
Dreiecke". Sep.-Abz. — ItattagÜiii'.'s lienn'rkiingca
über Cur^-eurcihen von beliebigem Index. Ucber«.'tzUDg.
Sep.-Abz. — Ueber den WeHb alter Uocumeut«, den
üntzen und Geiiusi!, den »ie gewähren. S«p.-Aln. —
lieber emi« bia jetit onbekMint» gedrnckte Schriftaa
dM SoiNiiM Mnte Howw« du F«mra. Sep.-Abi. —
Weitan NoUnm Ober Ua jetzt anbekannte gedruckte
Schriften dea Domenieo STaria Novara da Fcrrara.
8<p,-Aljz. — Daniriiirii Mai'iii Noviirii iLi Ferrarn. Sep.-
Ali^. — ürrii !itij;iiiii.'i'ii zu licin Aui«.itze : ^Donieuico
.Ni'Viira du FiMTuni". Sr j .-Al'^:. — Kuiv.' üi'plik
an Hfrrn I>r. T. Zebrnwski. Hfp.-Abz. — Juhann
AugUüt Giiinert. Nekrolog. Deutach n. franz. Sep.-
Afas. — Bede, gehalten bei der feierlichen Eräfftiung
dar Aeeadeoiia Mientifica-letteraria und dea Istituto
taenico mgmäan n Ifnihnl tou Ftcanoesco BrioscbL
UebwMtmiie. Onifinrald 1864. 8*. — n« gMUMlri-
■dua Principien de« Zeichnen., inabeaonden die dar
AzmiOBMtrie, von Quiutino Seil«. Ina Dentaebe flber-
tngen. GreifswalJ 18G5. 8". — Die Gymnasial-
Bibliothek zu 'ITiorii und ihre Selteulieiten. Kiinips-
berg löCö- 8°. — Der Algori^nnu« pro]n>rtiiiiiuiii des
Nicolaua Oresme. Berlin 1868. 8''. — Gniiid?iipe der
allgemeinen Theorie der OberüSchcu in ii,viithetii<chvr
Belnandlung Ton Ludwig Oramotu. Unter Mitwirknng
daaTarftaaan Ina DaiilaelM äbarfnsaa BerUn 1870.
8«. — Dia aMOagiMtiaabaii Sehiiftaa daa Koole Or«iime.
(CIrea 1890— 1S89). ESo naiiheiiwtiaeb-bibliojTrnpbi-
«eher VerBUch. Berlin 1870. 4". — Kataln;/ lit-r
GynrnasialbibKofhek za Thorn. Tliorn 1871. 8". -
Finij-'f Mjiterialifii zur Geseliiclite der matlienifttischen
Faeultüt der alten Uiiiveri-ität Bologna. Vorträpp von
SÜTcstro Ghcrnrdi. Linter Mitwirkung des VerfasBcra
ina Deutsche ülwractzt. licrlin 1871. 8°. — Sur
l'orthographe du nom et la patrie de Witelo i Vitellion).
Borne 1871. — Kicoki Copanki Tbomoenaia De
ratahrtionibiia orfaian aadaatfam ühri Tl. Aoeadit
Ocorgit JoHhiBt Bhatki da Starit nfalaUaanm namtio
prima. Thoroot 1878. — üeb«r etne nrae Copcmicas-
Handwlirift. Nach einem Itrirfr von Stnivc iint-
gethcilt. Köiiij^Bberg 1873. 8°. — Dif lliiinlsi liritti-ii
nnd Btltenen alUii Drucke der Gymnasialliil iii-tlii k /n
Thorn. Thorn 1873. 4». Theil U. Leipj-ii.' I^i78.
4*. — Elemente de« graphi«chen Calcul» von Lui<.'i
Cremona. Autorixirte deutsche Ausgabe, unter Mil-
«irkung des VerfaKsers übertragen. Leipzig 1875. 8«.
— BaÜquia« Copenüeanae. Nach den Originalen in der
Uniwaltita-Bfblialbek aa BoiQgo» bemaeegabeD.
Leipzig 1875. S**. — Die Torlinfer dea Copmrieaa
im Altrrtliam. Hiatoriiche Untersuchungen von 6. V.
Sebiapanlli Unter Mitwirkung des 'Verfiiaaen ina
Deutaclie ubertragen. Leipzig 187(>. 80. — Inedita
Copernicana. Heft I. Leipzig 1878 8".
SanokaBba^aoh« utaif. flaaaUaeh. ra Fnuik-
ftut ft. X. AbbandlnifaB. Bd. XL Eft. IT. Finde-
ibrta.lL 1879. 4*. — Kobalt: Famia Jayadaa oitnt-
oarina. u. 3iKi— 156. (.Si:lilusa.) — BAttger: Die Reptilien
und Ampnibieu vuu Madagaacar. Zweiter Nachtrag, p. 457
—497.
— Bericht. 1878—1879. Frankäizta.H. 1879.
8*. — Btttger: Rcptitiea und Amphibien ans Sjrriea.
5. 47—84. — id.: l)iaino»en zweier neuer .Amphibien auü
lada^useur. p. h6 — De Heyden; Dlagiicse« (V)le-
opif-runini aüqnni tJovorum in Jnpouia a Dom. J J. Rein
eollii toruui p. ST — h-S — Ziegler: I'elier pliiWiiili>i.ns( he
Heoharlitungen. p. 8»— lir.2 — id.: UcImt tbermiselir Ve^^-e-
tations-Conauuiten. p. lüS— 121. — Saalmoller: Hemerk-
uiuwn und Nachtrage au den Mittheilungen abi-r Madagaiicar
DBii aeina Lcpidopteren-Fanna. p. 138-198.— Beichea-
bacb: AHfeaieiBca (Üicr SiancMirgaB«. pi. 197—164.
Anthropologitche Oeaellacb. in Wien. Mitthei-
luiiften. Ud rX, Nr. <>— 10. Wi.n 187!>. K''. —
Ueurer: Der 'l'uniuliis liei rilluli sdcrM in Ni''.li t -b!i rr<':L-li.
p. 'JSM — 243. — id.: l'uudpiätze aus vorliiüturiselier Zeit io
der dMaHMbaa Fabiili au Aoaiig. p.a» a6a>— Aadraa;
Ein Idol vom AmasoDeaatron. p. 96S— 966.
K K. geologiache Beichaanatalt in Wien, .lulir-
Imrli Jg. 1879. Ud. XXIX Nr. 4. Wien 1870. 4».
(4 Taf.j. — Tietae: Die Mineralielrl,lliiiiuer Persiens.
p. 5(10-1)54. — Varek: Ueber Voru-Ibercer iüreide. p.
-7.'>H. i'iuil: Beitsigo BOT GaoIii«& dea oMScbaa
Buiiinen. p. 7.')ll — 778.
— Verhandlungen. -Jg. 1879. Nr. 14— 17. Wie»
187!>. 1'-'. — Ku»ta- Der llriindsiliieler von Velliota.
Enuelhardt: l ilier ( yI.ri^s^ldelL•r]ltlttIIzerl
?>nrdliiplinni;S p '.Vl\. — id : Die auf dfiii lhiii]itä<liai'lile
der ."^oeii le di- airl>im»i.'f:i de B<di<'liie /».seilen K(ini|»swerth
u. Gras.'^eth bei Faikeuau o. d. kger durcbteufteu !>ciiichten.
p. S^ä— 323. — Bayer: Ifaber dia Erafüvgaldtda a. daa
Relief der Gegend vom dniatiaina. p SB. — Panl: ücber
<lie Lngeruugiiverbältniiiae von Wielicska. p. 323 — 334 —
Szajnnclia: Die liraehiopodeufauna der Oalitlie von Italin
bei Krakau \i. 324- 3uNJ. — Ku»U- l'ie l'iirlie iles Uotli-
liefrenden in den versehiedenrn Fnrinaliiiur ü lin lliilioiiiu
und Luun. \> 'i'X> — 337. — id.; \'erkie»eltes Holz in der
Wittingauer rertiUrebene, p. 337 — 338. — id.: Die alteren
AnsdtwcmniungeD von Brouin. p 334 — 339. — Le)isius:
Ueber Dr. Stai lie's lieLielierieht, betretTend die riuraiidung
des Adaniello-Moekes. i>.33;i — 343. — 8tucbe; ICrwiderniiR
auf die vorniiijelieiide hiitik meine.- l!eiM li<ri< lit> iitiLT die
I-'nirundun? de» .\d.lnu■llu-^^t^lt^il■s p. :'.44— ;(50. — h iirln:
l'rlier die [ii ;i..ijiiiirle l'nKdIsland.u'Ki .: ili r ]';>l;iout<>lo[,'i<cbcn
Utli. rln I. niiij. ji. 805— 357.
K. £. OartonbaiifGoaollacb. in Wien. Wiener
iUuatrirt« Gartcn-Zaftaag. Hit. S, 8. 1880. Wkn
1880. 6*.
Arnold. Jnlins: Die Rindebant der Hornhaut und
der GreiM nboiicn, II, i.l. ll.rrp IHlUI,' 8". ilt Taf."!. —
Du"« GevvelM- ijer i i trimis« lii is Mnski ln. L<'ij)Z.i(^ 1869.
8''. ,1 Till. I - ,\ii»1iiMiiselie Beitriise zu d< r Lehre
von den 8ebusswundeii. Heidelberg 1873. 4*. (13Taf.).
— Beitrüge zur Enl\\ iekluugFgeachidlAa daa A^gaa«
Heidelberg 1874. 8«. (4 Taf.).
Acad. Lnp^r. dei Science« de St-F6t«raboarg.
MerooireF, T' ine XX^'I, Nr. 12—14. St. P«'>ten>lxiurg
1879. 4". — Nr. 12, Klinj/e Verpleleheiid ImtoloifiMhe
rnlersuehung der (iraniin* t ii- iii:d ( vperai~e«n-Wurzelu. ins-
bCMUdere der Wurzel-LeitbUiidel. TU u. (3 Tat). — Nr. 13.
8eUcbeaov; DiaKoUcoatare dealtlntM. 83 p.— Nr.U.
Cbwolaoa: Uabar dia Dttapfluig tnm SehwingmigaB bal
grSaacTM ftiBpHtadaa. 9»p.
IW XSVtl, Nr. 1. 8t FHaraboDfg
1B79. 4«. — flaaselberg: Uabor daa dnreh cMitriacbe
Erregung erzeugte Lencbtatt dar Oaaa bei oiadrigar Tmf
pantar. 17 p.
Digitized by Google
iMdaMte bmImmI te Ctasatu in OMcta.
Boletin. Tomo III, Enlrega I. C<SrdoU 1879. 8*. —
Brackebucch: iDforme «obre pozo» arteiianM eo la pro-
vincia üe Caumarca. |>. ST — — Schiekaadaals :
Katiidioii metulürfiicos. p. 4H- (n2. — DAring: Apnatcs wbre
In t'minu de mulusios de Iii Ki-publica Argentiaa p. 84.
— Sc Ii i ( k !■ tiilaii t/ : I n niievn siilf»to. p. H'i—>^1. — id.:
Kl iBitiii ,,1'iiita ' dr U miui» ..lie^tMiiriidiira". p (38 — 8!!. —
id.: Niitii in )irfliiiiiiiar >idir.' ,.li< rlii ri* lli^xuosa'". p. IK)— 92.
— id.; Ufäcriptiun d'ua iiuuvraii "ctav et d'uuo iiuuveUe
cipic« de 1» fiuniUe d«s Noctuvlite« «le la R^blii|aa Aman-
tiafc pi. 9S— 96. — Snellen: IVirriptJon d'ua« nottfalle
cspfce d'AgroUa de la Biunbliquc .\ivoniinp p. 97—?». —
De Krenpelknber: LiencDes cdlk'cii in Itepubhra Ar^en-
titta a proicaiorilNtt LoicnU ei Hwrouiiau». p. 1(10—138^
K. Vatuiritimdige V«reen;ging in TederitadiA«
Indie Kntiuirkuiulii,' TijJHhrift Dwl 3S 7. Si*rie
Deel 8). Batavia IbTi). 8^ — Beruclut Moons:
TeniBf MMCBi de OoafenwwH- Kiaap enderaeaiing ep
Jan ovor Uk im UM an I8T7. f. 1— 4a. — Bergama:
AiinllK'viliMa U den Inditrbcn Aicnlpel, enhirende b^t iaar
lf7<i en IWT. p.«— 63. ISS— 149. — Trij »mann: B<-kort
▼an Ct'ii lH's i-n OihUtIh i.ri.' ii c-ion van IJ Juni t. ni 2!) Ikcini-
b*rl'^77. p lÜH. Itrriismii: l itlii«r-.liiiirf ii i iiiiViilkaiifn
en andcri- tiizuncli-rp natlmr^*T^rhijnspl^Il ii; IsTT p. 144.
— Mt'ijer: AnaUne van evmge hcetf bruiiiien io b«t iioordeo
Tau Cvlebes. p. 167—161. — v. d- ütok: Ovar ean sieowao
veebtj|{bei(l8nie<er. p. 300—206 — id.: Over bat bcpaleo
cener pmiulid ttp i'unctie nt neteerokigiiclM geKevan. p. 306
— 214. — Ii I r m a: RegeBwaanaiBugai m AedctkadKli-
Indii. p. :2U4.
80«. Hollaadaiae des SeitOM« i Badoi. ArclÜTea
Nieriaiidaiaea. Tema XIV. S** 4 d*", Hvnki».
Hariem 1878. 8*. — Oadenan«: lUtUaa daa eham-
pipnaa trouvte juiqa'lk re joiir üans le« Pays-Ba«. p. 20B
^4l9.— Kotier! Önrbi skiiilifation Rvm'tiquc dcsnuisrlM
pxlpnsf'iirs dp» duiir.s p. HJit H4<l !! au » f n h o ff Sur
A•^ [.riruiPFH phpii'imraps dp la t;. i iiüuali u i.li--. -|i^r< --> d(.'.<
rryptiijraiups. p :i4T :«".!' lücn-ns dp Hann; Nulp sur
leaambre de ki\<, ifiravi r un nnndirp doiinp du dvs, on pvut
jeter uue wminv duiuivp: pC aut uue upplicatiun de cette
rigle. p.S70— wn, — Seelheiai: Leeloie de Ja pcnneafailitd
du wL p. 388—480. — Uartiag: DMendnalioiHi iberme-
mStnq/m &it«a dam un poita de 369 mitm de prefondeur
k UlTeeht p. 469—400.
SoddW d« ?k||ii«a» «»dWtti^ MtixvUt
QMtm. Tome XXVI. Tturtle S. Oenkve 1879. 4*.
— Fol: Recberclm «ur la f/-coiidation et le commciROmeiit
de rb^nogeiiip rhrz divrrs animaux. (»uite et <in ) p. '2-i\
—396. — |)e S 11 11 s s 11 rp : Sur 1p ppnrp llrmhiieriis. Walk.,
paraissailt foniK r un nrdic noiisi.iii daii!> la i la^^p lii s lirxa-
pwlcs. p. 'i'.l'.t- VJfi. — Lnn<'l: riplion d'iiiii- laimille
i-.|,n p dr 1 r\,'iiiiiilp ii|iparl''niinl au i;i'iii'i- I'Sirnitliiltn,
MiiiliT i-t liinlv. p. 4J1 — 4:fti. — De CAudullc: Aitutuioie
coigMrie^ ieniUca cliea qnelqBca lainUiea de Dicetflddonei.
Pet«nuttiii'a Wtlhalbnfai. Jg. 1855—1660.
trothn. 4*.
Oeological Snnrey of India in Calcntta. Palaeon-
tologia Indica. .S«r. II. Tbe foeiil flora of the Upper
Gondwano«. Vol. I, 4. FeiitB«Bt«l: Ontlien on
tbe Hadraa coa»t. Cnlcutta 1879. Fol.
Ser. XIII. VTaagea: 8alt»raiige loasiU.
I. ?iri<hi('tii!i.|iinp!itone fostili. 1. Fiioaa. — Oepbalo-
poda. CalcuttA 1879. Fol.
— Memoira. Vol. XVI, Pt 1. Gakmtt» 187».
8^ — Foote: Ob Ike gcelogicil Mnctu« ef tleeHton
eaaat hm latitnde lO* Mrdnwnl to XaaäHpattM. 107 pi
— lUeatdi. V«l. XD, Ft. S, S. Galootta 187».
8*. — Medlicott: TM» on tbe Mobpdni-coal-lield. p. W
—98.— Hallet: On Prroliisite witli I'silomeianc occuRinc
at Goialpor, Jabalpor iBsthLt. p. U9— 100. — Wrane: A
KPolo^ral reconiioiuaiice frotn tbe Indus iit KusLalirarh to
tbc Kurnvm at Thal on thp Aff|(ban frontuT. |i. U«) — 113.
— id ; I'iirthcr note» on llie jfpolotfy of thu 1'[iiht l'uiijab.
p. III ru t'cotp: On the k'puKikii-iiI tcatarps nf thp
nortbcrn part uf Madura <li»trict, ibe l'udukuUi stalc aud
tha aanthflnjMitt of tkeTaniore and TrieUnopetr dialricta
indaded «Hfin the Sndla of^ «beet 80 of tbe bdaa Atitai.
p. 141 — IM. — Feistmantpl: Nutps on thp ijenus ■S'pJktfiw-
Ithißinm and other Kijuisi tai cae willi ntVrtncP to tbc In-
dian fiirtn Tn.-H-iin nur?, ILcIp. {SiilienophijUum tTiiytfia,
\ ir^.i Ii..:! Iii.'' M.ilh t: (.in My^Liriii und Atutamite
frum tbc .NidJurc di^triit. p. Itiü — 171. — id.; Un Conindum
from tbe Kbasi IltUs. p. 172. — Nicholls: Note on the
Joga neighbourhood and old mines on the Nerbudd«. p. 173
— 175.
ünivenitaa Londenaii. Acta. Tom. XII. 1875
— 187(i. Mfttbematik och Xaturveten«kfi)i. Lnnd
1875 — 7(1. 4 '. — Diini'r: M^siirps inioroiuctriipies d'i-
«onpri dMn^>|p^. fniirs a 1'* ilisiTvatoire de Lund. suivies de
nutp<i üur k'ur% muuvpnipntii rt'latifii, 'J6>ip. — Bäckluod:
Kpsnmt^ piner Untenacbung, betreffend partieile Oleiehangea
bpücbij^rr Ordnung mit einer beliebigen Zahl Verinderikben.
4 p. — Tidblom: Kinige UpMiltatc ans den nietoorologi-
Bchen Beobacbtuinrc-n. anüp^tollt auf der hiteruwarte zu l.und
in den Jahrpu 17 11 — I^Tu 77 p. — Wijkandpr: Sur la
p^riodiritp .l'-s ■ i i 'm : ni ris <ip la dL'rlinai-iijn in»i,'ni.ti'iiip
Oans la Standiiiavlp sppicntrionale. Up. — llergiund: Um
ImidosulfoiMTra. 67 p. — Lindbom: Nigra Qiudeu Cyaa-
iftreniDgar. '46 p. — Areichottg: Bdtrtfe tur Biologie
der Hobgeirtehae. 14fi p. — Laeha: Stu&c «fvar mjam'
dentMonea och ttedmiaa Homelogicr bei GUroptera. 47 p.
Tom. XIII. 1870—77. Matbcmatik och
Katnrveteiiakap. Lund 1876 — 77. 4". — Clacsson:
OfVer TiofijrlEolnfnL 10 p. — Lindttedt: Undeiaakuiag
af meridianciriEeb pl Lnbda ebwrvatoriaai jemte betHat«
nin? af dcnaammai pirihiyd. 64 p. — £rik8aoa: On Mirt-
„u uict i dikot}'k T&xten rOttcr. 4S p. — Bergland: Oai
amidomlfoBafra. 37 p.
Tbm. Xnr. 1877—78. Matlieinat]k oeh
Naturvetensknp. Lnnd 1877 — 78. 4». — hindstedt«
Beobarhtun^pn dps Mars w&hrend seinpr Opposition 1877-
15 p. Tidlilom; Peüdpl-boistAmninjrar imdpr <lpn svpuska
arktiaka i ippdltionen 1872 — 73, an^tällda at .Vu.' \\ ijkaudcx,
bprakuiidc .il Tidblom 32 p I pcIip Z ir Krni.tulN'i des
Milpbi(pbissps und iIit /alj|jluiiiiii)iii.'.i ii 1h i ( liiripii'i ra :17 p.
— Agardb: De alici« Nuvue Zclandia« uiaruiin. iJ p. —
iiU Ocber dk MeMmg UumV» in der GeacUehla dar
Bataaik 97p. — Cadervall: Dndeneknlngar «fter AtaSar
caenaa atan. SS p. — Borgman: Studier Mnr barlwia
inra byggnad i Ooidinaniaa ataai. 54 p^
— liundei Univernttte-Biblioteks AcceeiioiM.Xatap
hg. 187G, 1877, 1878. Lund 1877—78. 8«.
Kongl. fysiograflaca Sällskapet i Ltind. Mione-
skiilt ivn 1 aiilpiining af dcaa hundraarsfest dt-n 3 Oc-
tiibp!" IbTti l.und 1878. 4*^. — Udenius: Jakttaffclspr
iifver missliiKlninR af b<>i?ra lijArtkiiininaren-s papill irniLsklcr.
11 p. -- W ij k dii der : f)ii iiütti'tiM'iit intdrieur d"- 1; , liiJc:-
22p. — Blumstrand: Tiuoau-r l'riu Smiland jeinic n!t'^a>
itiinBrIiii<miir r^fninlT ^jitn iminiirr!'— —•^'•-Mn^ 41p,
— ClaCsion: Om deen- oc&Hervirdicaalkohoicraaa jaaite
kollhyilrnterna« «nlfatpr. fifi p — Lundgren: Studier öfter
faunan i dpii stpnkolsfiirandv forinatiouen i nordvftstra Sk&ne.
67 p. Wuhlnri'ii: (liii .if \id iitvidi^ninnpn af Ystads
hamn äron l-^H — '.ill limnc- d.iL'^,'<ijiir>lipii. p. Nord-
»tedt: Up al^'H auuae diilii.^ tt dp Cbaratp« ex insulis
Sandtrictnsibus aSr. Ber^KTpn rpportatis. 24p. — Berggrcu:
Klgra uya eller ofullMaiidi^t kjUida arter af ojzeelttDdaka
fiuavQgRaier. 85 p. — Areachong: Jenitraada undenOk-
■tagar Umt Uadata awlairi. «S p.
120
(Vom 13. Muri bis 15. Aprü 18*).)
HU4«r, E. VAtt db in DwtaeUud vor-
I, TOtt Harnt Titdww den Frieeen mg»-
nao niederen Schidelforni'n S . - Ah/.
Vaiw loolog. GfliaUaoh. in Frankfurt a. M. Der
Zoologische (Hrten. Jg. XX. Nr. 7— IS. FnnUiirt
1870. 8«.
••iat Imis P«Hie MmI Ubniy. Annnal
report 1S78, 187J>- Saint Louis 1879, l^?in 8»
K. Prems. Akad. d. Wiuenscb. ii: Berlin.
Monat nlwricht. IX-ci-mbcr 1879. lirilm Ihbn, ö " —
Töpler: Uebcr liie VcnoUkomniuiuie der Induenziuascliiiie.
9. MD— sea — Paters: fieridrt Mar ta fMmdigi Dt.
O. TlnecL p. 9B3.
Acsd. royale de M<idecine deBelgiqup. Miiuoin-»
couroDiii^ä et «utres iiiäiiioirps. Collectiou in 8". —
TflOM V, Fase. 3. Bruxelles 1880. 8«.
— BaUetin. Anoie 1880. 3<» 8^. t. XIV,
Nr. S. Bruxellee 1880. 8*. — HnmfenriiB: Du
tniMMt da r^pOcpaia. p. 74-101.
Bmlmi, C: Reanltate ans den meteorologieelien
BcoliMi ht utigcn, angestellt an rünfundzwitnzig K Südiui-
Bchiii Sitttiontn i. d. J. 1874 und 1875. Jg. XJ, XII.
Presd.ni II. Leipzig lS8ii, 4».
KiToh«Bp»mr. 0. H.: UeW die firyozoen-
Oftttnng jUiSm. SejpwAl».
Sociedftd 7nlNtoiaBn d« Agrionltiin. Eateeiaa
agronömica. Valencia 1878. 8".
R. Accademia deiLiocei in Born. Atti. .\iiih> 277.
S«r. 3. Transuunti. VoL IV, Faec. 3. Uonia 1880. 4*.
■KlMt, OuttT: n« iMdama OvetaiiiiMuilyw.
BbM geokagiedunlnerekigiaehe Btndie. (Daa Aoslüd.
lg. 49. 1876. Vr. S.) — Die ^hrit der Vatar-
kraftc. Sep.-Äl/:
Koninkl. Akad van Wetenschappen in Amster-
dam. Vii liuiidolingi-ri. Alil -li:;^ Natinirkundo. Difl
XIX. M't platcn. Aiiü-tcrdam 1M79. -1". — nic. kcr:
Mt-muirf sur k-6 puissoii» i pharyiii^cu» lali\ritilliiforim'» li*'
riudo Arclupt' l.itri'|iif'. .'jt! ii. id : Üt'viniDii ili's <'ä|i»'<'<'R
Ilisnliinii' niu-s jii ^'1 iirc PlfiliioiihoUiy. M \i 'l'rriili;
(jueU)uc3i recbiTcbi-D «ur le rülf du uoyau Uani ia >liviiiioD
Mlalai.81iiu — Seeliieini: De erundburiogan
n. — Tranb: Kotes mr l'entbryog^nie de
OreUdeaa. BO p. ~ noffmann: Bydrace tut de
der morplialogie van den scboudergurdel en hrt
iMCttbeeD bij reptilirn, voijfls. /(«Jifdicren cd den mi-nsch.
09 p. — V- 1! ij i k <■> <)r>>' 1 uv. r ri-iif tnairinMisrlip
«nnaie \an Ji.n IijJi...i Ihm. Ari iain'l i d. J. — ls77 «f-
dNMk 3ftF
— — A)di*)ing Lcttiikuiidf. J)«-l XII. Am»ter-
dsB 1879. 4«
— Tendsgen en MededeeUngen. Afdeeling Natmu^
knadai. Tweade Beeks. Deal XIV. Anaterdam 1879.
8*. - Rijke: Jets ovor den microphuon. p. 1—36. —
liiiija Ballot: llu« zal inrn de vcrdampiiiitshocviwlheid
btimifn voor polder». p. 27 'il H (! m :i n ii : <Ucr het
\ourkoin«'i> baUribbpn b>j ili- r, n. p . .■|2— 78. —
BliM'ki-r: Hvvi»Kiu des f»[i<'< liisulmili''!iiir.> mj l;i luiiillle
des ('hIIihi'.v jiiMili .^, |i lu7. — Mecs; UipaliiiK van de
Muiii'udrulkbuarbvid van wati-r, «ulg<-ns de luclbode van
Jamin en met behnlp van das maoometer van RegsauJt.
p. 108— 1S4. — Kotter; I>e genetische iMtaAeDM der
Tingeratrekiipieren p l.')7 — id.-. De gcineensrltap
diT äderen aau du ruj{\laktt' van den duiin met den ader-
boeg in de di^pte van de kandpalm, ea jcu over de nag-
hUi^adiTcii \ua (iim 'iuiii. p. l'>^ lol Uiorcris de
ilaau: Jet* over de intfsreerendp ver^eluking. p. 16,2 — 179.
— id.: Bomtoffn troardagaacUadaaia dar an naisnr»
kundiga watenachappan in Nedailand. p. IM— 187. —
r.Oorkora: WetenschappalUke opffierkini;?n en ervaringen
iMtrefinde de kiuakultuur. p. 188— t£U — Haehr: Sur le
frindpe de 1» moindn? action. p. Xi'J—'iSA). — Schonte:
;iiki-li' iilifi iinxMir Ui'M bouwingeii omtrent niimtekrommen,
p. 201 — UIU. — T. d. Iier|[i Ontwikkelin^ van eenige alge-
MUkIm en daarsiade geukTomiige jmoiometriwJie idcw-
leiten. p.S40— S69. — Ondeaiana: Bydrage tut de luaiia
der kemUnsBüne. p. 960—898. — Hnrlinjg: Ttu^mlmK-
be^MgwMn aaa pnt van 899 natara dSpM ta Utiaeht.
— — Afdeeling Lntterictmde. Tweede Reeks.
Deel MH Aniit.rflnm 1871».
— Jaarboek voor 1878. .Am-.ti rdttin i». «. 8*.
— Proccsscn-Verbaal van de gewone vergada-
ringan. Aidmiing Matuurkunda. Van Utt 1878 tat
en mat April 1879. 8«.
— Easaltra, IVIit: Vir■;illi^ iiiiitiiriori» quprelae.
Accedit elfgia JcgiiuiiH v.iii i.. i iiweii. Hoiuo-
lu c<?rtaniinu jiouticii llnruittiiiiK) anno 1879
pnanio «ureo ornatae. Am«telodami 1879. 8".
JL GMdb A. d. WfmaMli. Ii OMIbgw. Ab.
Iiandluugen. Bd. 25. 1879. Göttingeo 1879. 4*. —
Wostenfeld: Calrascbaikdi's Oeographie und Terwaltnng
vea Atgyptcn. 223 p.
— Nacbrichti-n nu« dem Jnhrp 1879. Güttingen
1879. 8", V. Si'obiM Ii: VnrlimtlL-'' .Mitlboiluntf Uber
«leo l'oyait und die Sierra de Munchuiue. p. 81— 8S. —
Kl eil: Dia UaMedlMMUMähHw dar UoiwnMt GMIh«
am 9. Januar 1879. p. 84—1001 — Kohlrantek: Dia
dakimiftisohc Reibung, verglichen mit der capillarcn Reib-
mg. p. IIK) — UVi. — Cantor: IVber einen Satz aus dar
Thconf diT stcti(fi-n MunoichfaUigkeiten. p. 127 -13.'). —
Kruiii III !■ : l i-lifr die ronstanieii Ketten von lirovc und
Itunsen. p. 135 — lö». — liürkucr: Bericht Ober die Poli-
klinik RlrnnbeniitielteOhreiikranke n U>9— IGß — KAnigf-
berger: Ceber die Reduction Abel'scher lut^rate auf
elliptisrbe und hvperelliptiifch«. p. 18B— 189. — 2eller:
Keaiimmung des (jiiadratLsrh<-n Umt-Charakten dnrch Ketten-
brurbdivisioii Vcrsiirii eini'r Kririlii/iin!.' /um drittpii und
fünften llpwebie des (iaiiss's. hi-ii 1- nnilanuTit.il-'l ihmtciii».
I«, 197- Ulli Si ImTIII!.': .Ni'UiT Ii<'»i.i> i)|'- K<'i :|irni-ltaL'i-
Sal/fs t'iir li.i' ijuail|-.itj.-i h-'ii il.v-t-' j? L'IT 1.>_'1 - /i ll<'r
lieber buiiiiiieu tun grusuteu Ganzen hei arilknteti!M.'lieii
Raiken. p. 948-989. — Auer bnek:Uabar den gattaniKh«
Widerstand der GadcoUe. n. 989— 974. — Oiaratar: Nc«a
Relationen zwiscbeo den KlaaieiHUtblen der qnadrMiadiai
Furrorn von netrativerDaüniinattte. p 277— 281.— Falken'
lierg: r<'l>pr endogene Hilduni; iinrmulpr Sritpiisprnssi' in
deu G»tlllli;.'rll RytijMoea , Vululn: lll.ll Alnntis,.!, y 'SV}
— 25^». — Ktii-s: I el»or die Fiiil|itl«iiziiiu der i-iiiheinnscbt'u
Chiropttriii. p. 2^>.'>— — ^cherinij: Bemerkungen Ulier
Gauss' Hiii f vom :M\. April \Hi7 hu SM]iliip Ceriiiain. p. S81
Petermann's Mittheilnngen. llerausgeg. von
B. Bahm. 26. Bd. Uft. 3. Gotha 1880. 4*. (gek.)
XaiserlialM Aiaiialitit in Berlin. Annalan dar
Hydrographin n. mnrithn. Metaorologie. Jg. 8. HJt. ilL
Berlia 1880. 4*. IMw
Bald dar Paaaanckiflb des Dal
p. m— 149.
— Nnebnebtao f&r Seefidirar. Jg. XL Nr. 11 — IB.
BerUn 1880. 4«.
Alma mster. Organ lur IlochasknUtt. Jg.
Nr. 11—14. Wien 1880. 4».
DigitiZCü by ( V
18]
Die Natur. Ileraugeg. v. K. Muller. Jg. 2i».
Nr, 12 — 15. Hallo 1880. 4».
Müller, Al«uutd«r: Sie Aatprüche der Laad-
wirthschaft mf di» MHOtAm JkugtUB». BmMm
1880. 8*.
Die UodwirthechafUieben Veianohs- Stationen.
Uerausgeg. v. F, Nobbe. IW. 24. Uft. 6. Berlin
1880. 8°. -■■ Waihtur: X'crhjiiMllunRrn dcrSmion ft»r
Iiinil«irlli5<'l<u0l V(isu(iis»i-M-ii der Nutiirlursib^rvi rviiDim-
liiog zu iittdra-Uadro \bVJ. |>.401 — 437 (Sclilusst. — Kellner:
Deber die .nMHainnuK dar nicht tu deo biweiHlcOriicn
«AUendcnStickelttflVerGradiiosvji in denPfluiERi. p. 489— 468.
— Maller: Ucber Snliiflcrbilduiig. p.4fi5— 45«. — Xobbe:
]<t die natttrlirhe Farbe tl<>r Cultiirsamen «in eirbercs Kri-
tiriiun ilirf» riebram-h.swfrilic»';' p. 457 464 ~ Lyttkeng:
tiamnpnifimi; und ;>anioni'ontrolo üi SrLwoUca. ja. 48&— 4fl6.
— Uli. 65. Hft. l;2. Berlin 1880. 8». —
Moritz: L'el>erdi<! Wirknn^iweite de* Scbwefßls ab Mittel
ttfKvn den Traulietipilz (Oi<Num Tncktru. p 1 4. —
1 l b r i c h t : IteitragG zur Mrthode dw Mdst- und \\ cLiiaual)»«.
p.5— 24. — V. Uaumer u. Kelli-rmeun: IVber die Kunctiou
de* Kalk« im Leiten der Itlanze. p. 2ö — lui. — Kellner:
rutersurliunitiMi Qb<-r die Bildunit «ou Fett aiiü Füweiiui beim
fieifen des K;ij>cji. p.:l1»— 4»j — Sf.stin,i; I ibcr die clicmisrh-
physikaliscbe Aiialyso ili-r Tlionbudi-D. p. 47 -4'* — I'elle-
(^riii:: I i Imt die phy.iikaliürli-cbeiiii.sclie I(odpiiaDalr.s(>. p. 43
- .31 1 iiuaro: Studien ilbiT dir liilduii^ diT fi'Ucn Utle
luid ub»T dii> üfitiitiL' dirtilivcn \i Wl—W. — I'ntt: l'nter-
siicliuiiitcn lilx'r dii.' \Va( listliiiiiii% i rljultiii^L-v dir I.i-t'utiiifiosen.
p.67 — tOti. — Uehreud, Maercker ii. Morgen: Leber
den ZuaanoMakaoc im «Mwitelw OewiciitM mit das
SUirkemekl- und IreckentoHtancgeliait der Kaitotfdo, w-
«to tber MMhada dar atlriMiuUbäidiuung in d«
Karteflida. p. 107—1«.
Senttche Bnndschan fttr Geo^aphie u Statistik.
Bcranegeg. v. K. Arendts. Jg. II. Utt. 6. Wien
1880. 8*. — HftlDb: Die tedkhaa AuwnviatiD. p. SM
—KI.
LtdMlbUgi A.: Sur un bydrocarbure nouveak,
par G. Friede! tt A. Ladenburfr. Sep.-Abs. —
Stur U oonaütutiun de Tanithol, par Ladenbnrg «t
Lavarktta. Safw-Afaa. — Snr an anhydrida ndxta
affioo-aaMqiM, par 0. Fried«! at A. Ladaabttirf.
8ep.-Abx. — Sur qoelqfMa eooibiiiaiaooa dn elUeiiin
et «ur les analogies de cet ^foent avec le carbone,
pur C. Friiilcl et A. I.adfiiburjf. Sep.-Abz. —
Sur III) iiiimii>tan wliciqtif, par C. Frieiiol pt A.
Laden Im r S-p -Alii. — !^iir uti oxy.'lilm-ure ilo
eilicium, par C. Fricdel tt A. Ludcuburg. ISep.-
Abz. — Sur qutlquca di'rivcü du radical silico-allyk,
par C. Friede! et A. Ladenburg. Sep.-Aha. —
Ueber Silicopropionsaure und ihren Aether, tun C.
Friede! a. A. Ladesburg. Sep-Abc. — Sor
rjuetqaea dMvfa dq IVuiidfl paraoxybensoique , par
Ladenbarg et Fitz. Sep.-Alx. — Sjntbiae da
l'itcide Ruiwiriue et de l'un de »es lionioIogiMa. Sefk-
Abz. — Cln uiii'. S« j .-.\liz. - \',U \ die Einwirlmag
desBrunis ««f iitlicnirtijfo V< rlyiriiiiuigcii, von A. Laden-
burg u. H. W ic Ii (• llia 11 a. Sip.-Aliz. — Kinr ik.uc
Methode der KlementaraualyHe. (Ann. d. Cheni. u.
Pharm. Bd. CXXXV. Uft. 1.) — Vortrige über die
Entwicklungsgeschichte der Chemie in den letzten
hundert Jahren. Braun^cbweig 1869. 8^. — Ueber
die BaduetiaiiiprodMU daa Klaaeiaiurelthara und daran
Derinte. 8ep.-AliB. — TlMoria dar wtvmaläaAm Tai^
bindungeu. BraaiiadnMf 1878. 8*. — Zur Frage
Leop. XVI.
nach der Valenz des StiokstniTs. 8ep.-.\bz. — Ex-
perimentelle Metho<ie inr Okpunung von Orthodiaminen
ihren leomeren gegenüber. Sep.-Aba. — Untersuch-
nngen Uber den absolataa Siadepunkt. Sep.-Afaa. —
Uelwr die .^Idchydine, eine neue Klaaee von Baaeo.
Sep.-Al)z. - Uclicr das Diiaobutylamin. Sep..Abl. —
Ueber daa Tra^Un. Saf.-Abz. — Ueber das DabokiB.
Sep.-Aba. — Uaticr daa Hyoscyamin. Sep.-Al». —
Zur Constitution des Benaols. Bep.-Abz. — Ueber die
Con8titiition des Meeitylens. Sep.-Abs. — Synthese
urL':iiii^«her Baaen. 8ep.-A1ii. — Ludwig Oatina.
Nckriiloj?.
Mtueu nacional do Rio de Janeiro. Archivoa.
Vol. n. 1\ 2", 3 " e 4 ■ trimtdtrea 1877. Rio de
Janeiro 1877. 4'. — l.ncerda: Inve8ii^<;A(>s cxperi-
mentacs sobrr a arr.^n do veiiriin da Itotlirops jararara
p. I I". Mitll>T: .\ iiirr''l:>>,.^M iliis tlorfrs > LTsicolüros
p dus iusei tos proiinb ... ]i IH — 23. — id.; ,\s marttlas
spxtia*.'« dos inaiviil'ii.> i i i'-. ulltioa das cspecies Datud»
Kripnu» e Dtmaü ^iAj^'h-, p 25—29. — td.: 0» ofglOB
odurucros das espccie» EyivuUa Acontiu». Liu. c de Mi/Mdi»
Ortist, Dm. p. 31 — 35. — id.; 0.s orgrins (Miorifrros naa
pmius de ri'riiii. Lepidopii rcs \\ .17 4ti - Pen n ir .V]inn-
tameiiiris *obre os •■eramH'.K d^i rata. p. 17- 7'>. lii rby;
Cunlribiui,i;i.-. i'i<r:l ü i'i-dliiiiri« da rrgiiio do Uiü.xn .\ni;iijin;is
p, 77 — l'M. - Nittii: .Vpontamcntos suliri' tii.ihit.i,
ladoni'JS labial-, de pnliai. p. I<i5 -Wi. -- Itcsuuio du v.ixm
du ntitbrtipidn^ia do Miiseu nai-ional. ]>. liil l'ili
— — \<'\. III. I ' c 2" trimt-strcB 1678. Rio
de ,I;\niir(:i l'-T'» S'. Mullcr; Os orRjios odoriferos
Am AnUt rluien nrcluitii liiiUier. 1— 7. — ])uprL': Kstudo
geolofiro e mineralogiro da refpiao E. de Ouro-Preto. coro-
pri'hi'tidida entr« aqnella cidade. a prova^-ito do Taipiaral e
0 rio do farmo. p. 11 — lU. — Corres da Cnsta: Kgtudo
Reolni^ii-o da re;(i.'u ile Bartbulomeu e da initia de oura
ila 'r.ip'Ta piTtii d(! Ouro-I'reto. p. 17 — 31 — Lacr-rda:
Al.'iii.i.i.. I. ii'iic ias Colli (> \cii''iiu d'i /?ri/ij Iclrrieu».
bpw U r;i!i;iJiil liii Hr4'sill. p. 3:! — :t|i. — Milller: A prega
eostai d;i- ! K -.vi r ilci^. p. 41 4-',
Verein z Beüiirdenuig d. Oartanbaaea in dan
Kgl. Freuss StaaMB. Honataadidft. Jg. S8. Nr. S, 8.
Barlin 18dO. ä*.
Jahres-Berieht«. Hft. 1, 8, 8. 4. BlbaKMd 1851
—1863. 8».
WestprensB. botaiLi«Ml«g. Ver. zn Danzig. Be-
richt über die zweite Versammlung zu Maricnwi-rder
fiiii 3. ,li;iii 1879. 8*. — llrliilan^: Zur rbancrntramen-
liora von Culm. p. 40 — 69. — Brischkc: Iii« kliueumo-
■Mn dar l'naifc— W«it> OatmnaMk & 81^-401 —
KAntar: VeiMr den Einflnai des waldea atf d«a Ziif dar
Gewitter im Kreise Msrienwenler. p. 1(53—173.
K. Bayr. Akad. d. Wias. zu Mttnohen. Sitzungs.
Berichte. Jg. 1864, 1. Hft. Münclirn ISOl. 8*.
— Jg. 1879. Hft. IV. München 1879. 8«. - Radl-
kofer: Uaiwr (hmmia waA daadt wnraadia Pflamna.
p. 467-676.
Ver. d. Freunde d. Natnrg^eschichte in MecUeii'
borg. Archiv. 33. J«l>r. Neubrandenburg 1680. 8».
— Schmidt: Debenicht der io Mecklenburg beobachteten
Makrol^idopteren. p. 1—198. — Strock: Das Ton Maltzan-
sehe oaälriültoriscbe Museum fbr Mecklenburg zu Waren,
p. 199—208. — Qeinitz: Beitrag riir »ieolofrip Me<-klen-
bures p. 2(*r»— .S06. — Planeth: Kiijc ;ii Mcikli-iibiir):; ge-
fuiiJ.'iir l)lit-:r<ibre. p.34l7— 311. - Hr:>i ); Ti ln r Mar .rv in
Me<-klenhurg p. 312 — SU — Schmidt; •>rmtli(ili.ji.<;che
Mittbeiluugen, p. 315- aiT Kniusc: Kii.i- h.itanivche
lixcunion in die Uostocker Heide vor 3UU Jaiireu. p. 318
». — Kllafotli: BetanHeha Mlwlwihiig. p. SM.
18
Digitized by Google
122
— SyttMDktiaeliM Inhalt mmlelmin n i«a 3t3a-
BftD XXI — XXX nnd alphabetisches Rpg»t«r zu
Juhrgllngen XI— XXX. Nenbrandenburg 1879. 8».
Brohiii , C. : B«rkht Ober das meteorologiacb«
Bbtcmi fttr WattarprognoMB im Kdnigiiawli Badmtn
l d. J. 187». L4idf 1800. 8*.
lut, Birichi ebv die Th&tigkeit der badi.
■dien Samen pHlftiPgMuigUh. i. J. 1879. KarWuhe
1880. 8».
Xntomologiiclie HaohriohteB. Uerauageg. von
F. Katter. Jg. 4. Nr. 14. Putbus 1878. 8'^'. —
ig. V. Bit 213, 24. QnadliDliiug 1879. 8«. — Jg. TL
Ibt. 1—7. QnadBBtNtrff 1880. 8«.
Sckmick, J. Heinr. : I)er Ftanet Man eine zweite
Erde, oach Schiaparelii. Leipzig 1879. 8°. (Re-
«•Mionsexeinplar.)
lobaid^ J. t.i Stadien aber Erdbeben. 3. Ana-
gA». Talfilt 1878. 8*. (BacaMafaMMWuplnr.)
X. X. flntaban-OeMllioh. ia WUm. Wiener
ülvatriite Gnrtea-Zeihuig. Uft.4 1880. Wien 1880. 8«.
MnaeiUB of eomparatire Zo61og7 '^^ Cambridf a.
Kau. BullcÜn. Vol. VI, Nr. 3. Cambridge 1879. 8».
— Kfport« 011 tlie resulu uf dredgioK, tmdcr tbe supcrvislon
of Alexajid<>r Aaaüsiz in thp liriilf of Mexico 1677 — 78 by
the C. S. Coast snr>i-> Struunr „Lil.ikf. V. Dali: Gcneru
CODclusioDg from a jireliminar)' examination of tbe niollaaca.
p. «6—93.
Index scholanim aestiTaram pablice et privatim
in Univeraitate litteranua Jenenü hab«Ddarum. Jenae
1880. 4». (Geachenk daa Herrn Prof. Dr. Sob&ffer
IB J«m X. A. V.)
B. Coniteto geohlfieo dltalia. Bollettino. Nr. 1
• S. Borna 1880. 8*. — fiaidacci e Macsetti: NoU
■aUa acria dii tarad Mila n|i«ii« aolülim di SidJia. p. 8
— M. — Oaflel: La ftraailoBe gaainaa dil vliainese e del
Urodiano. p. 37— S4. — CanaTari: La montagna del Soa-
vicioo. p. M — 78. — De Stefan): La montagnola acaete.
P 73—102. — Verri: Le valli antiche e nodana dell'
Umbria. p.i08— IIA— Uii«Ul:Aigllnaaidaaaaaal«id.
p, 114—118.
Dentaehe Oeaellaeh. fti Anthropologia, Ethno-
logie 0. ürgeachichte. Einladung zur Beschickung der
Anaetellung anthropologischer und vorgeschichtlicher
Fand« D—tiahlaiida, weldw in YariiiDdnng mit der
aUgüMfaiaB TrwMhmg dar davtaehaa aaüiropologi-
■dm OMtllaohaft im Angoat 1880 ia Bariin itati-
finden «M. a. 1. a. a. 4*.
Hatwhiitoriicher Verein von Wisconsin. Jahre s-
herickt f. d. Jahr 1879—80. Milwauke« 1860. S«.
«Md, U: IMo AaahdihinaB dar üorawan
to Uni» firtahad o. HM-Anarika kn 0., 10. o.
11. Jahib. Sep.'Abi.
Landwirthschaftl. Jahrbttcher. Hprnnsgpg. von
H. Thiel. 13<i VITT (187it . .Suinilempiit II. Bprlin
1880. S '. — riicbiT: l'ilK'rsic.lit iihi-r ilii' » i< lili,i:i'U
.\rtieitPii au> dem deliietf ili r hiiilviinlisclialtiii lu D u. ver-
wandten |i( rii lÜMlien Literatur (iru II. heiiie^ler lH7b und
pro I. bcuester lüiU, p. 273— 3i2. — Jahresbericht über
ona ayiikMltuMdMBdMlie Vataaakawaaan in Prauiaan ihr d.
J. 18781 ]». 3B8— 967.
— Bd. IX (■18801. Hfl. 2. Berlin 1880. 8«. —
W'eiske: UDtcntuchungeo aber die LroAkrungsvorgaoge
dca SchafBa ia Miaan vewehiadwwn Aiiatvari«««. p. 806
—800.— DOnkelberg: üeber den Werth dar pridpirtaa
Phosphate im AllKemeinen und der zurfldccegangenen gegen-
Qber der wa«aerli:>&Licheu I'Losphorsfture iii den Saperpnoa-
phaten im Besfinderen p 301 — 378. — MQller: Leber die
rönhsning der Land» irtbteLitfl durch utTeutiichc Zosead-
OBHen in Preussen, äcbweden u. Diinemark. p. 379 — SäOi
(Vom 16. April bis 15 Mai 1880)
Aneriean Jonmal of Science. Editora Dana
and SillimaD. 3. Ser. Vol. XIX. Nr. 112. N«w-
haven 1880. 8°. — Cooke: Noüre of Bertbelot'« th«w
chemistry. p. 262~2C7. Hunt: The hi»tür> uf soine pre-
Canbrian rocks in America and E<irop«'. y — —
Verrill: Synopsis of the cenhakipoda of tlie oorth-easten
ceaat of Aaerica p. 284—296. — Rookwood: Hatieta of
leecBt Anericaa earth^uakea. n. 996—990. — Skaraaa:
Obaerrations on the beigbt of und and sea breeies, talna
at Concy Island, p. 800 — 302. — Lockyer: On a nov
method of spectmm obserration. p. 303 — 311. — Car«
mlchael: Tue preaentation of sonoruuü vibratiune by meaaa
of a revolving lantpm. p. 312 — 315. — Penfield: On the
Chemical eompcsition of cbildrenite. p. 816— 316 - Peters:
Ob»er>atian8 on the planet Xälaea. p. 317. — tidenUfic in-
teUigence. p. 817— 916.— Bowland and Bar kor: Oaiha
effiaenci of Bdiiia^ altctric Ugbt. p, 887—889.
(FoMng Mgt)
Ein mathematisch-geogiapMsclies Dokument
am dam Ül. Jakrlnmdart.
Von Prof. Dr. Slermund GOnther hi Ansbach, M. A. N.
Im 1. lieft« dea 4. Jakrganga der ,Bnaa. Bevne"
TorBflinlliaMa Harkavy aiaaa ialaraMaataa Aalhala
unter dem Tit«l: „Ein Briefwechnel zwischen C!ordova
und Astrachan snr Zeit Swjatoalaw's (um 960} als
deckt wurde die Hlr iiiiR intpres^anfe TTfttidsclirifl
allerdings bereit» vor längerer Zeit, denn schon
Buztorf lieferte von detMlbeo (a. a. 0. S. 71) eine
schlechte lateinische Uebersetznng , welche als Ein-
leitang zu einem anderen seiner Werke im Jahre 1660
IB Basel gedruckt worden ist, allein erst neuerdings
gewann aneh jener bereita bekannte Beatandtheil der
Correspondenz eine weit hj^iere Bedeutung, indem der
unermüdliche M.moskriptenEammlor Firkowitsch so
glOddidi war, die Original-Antwort anfimfindan. Der
Sadmrhalt iat kaii ffieaer: Ein jUdiaeber Dienar d«B
gpauischen KaliAu Abdurrhaman III., Namena
ChaadailbaSohaftrnt, hatte gehört, daaa ein gremea
Baieh an kaapiaakea Kaan tob oioeD ianaUlipiihflB
Volke bewohnt werde, und diese Kunde hegtiataiie iha
ao, daaa er von seinem Selcretär ein auaführBehaa Send-
scb reiben an den Beberrsdier jenaa Landes verabfkaaen
liess, welches denn nurh nach einem ersten verun-
glückten Versuche, ee über Bytaaz zu befördern, auf
halb diploamtladtam Wega via Vngam, lEiawt Bolgar
den H''f ilf- .\ilressaten erreichte. Ilnikavy theilt
nun sowohl diesen Brief als auch das Antwortackreibea
daa GhaaBMB.OIiakaa« Joaoph Ia wottgatnocr Debar^
Mtauag anb Beide Dokamaato rfad, «io Mekt ha>
Digitized by Google
138
•Oackficbsten Interi^sso , und die Historiker der Erd-
b«ginneD «uch bereit*, die «lu denielben zn
Daaden Thataacfaca gMigDetan OH« sa ytt'
wenden*). Allein der Bericht in dar „Revue" iat
ktin gau ToUit4ndig«r. AbgieMben tob den rbetori-
scken FImUb Orientalen, welche daa grSatn
FnUikBBi gama BÜMan wird, Itaat nimlich dar Herana-
galMr MU dem Briefo dea Rabbi Chaadai auch „eine
satroaoimaelis «nd ma» ntatbematiach- geographische
lernen will, in HarkaTy'* Schrift, „Berichte der
jßlUttm ScfariftaUUar Ober die Chaanran" (Feteraburg
1874), liM indennito QmD« dar Bdehrnng ni Ge-
bote, allein ciifsp i=tt nianinch geechrieben und somit
Ar die gioeae Mebnahl dar deatachan Leear ao gut
«ia akht wrlmdae. ZagtitgUabar wttra Gamol^'a
fiBMraire de la terre aainte'*, vc^lchci eine voll-
Ueberaetsong bringt, und dieae aoU denn
In TlolipaBdaD Mit Iwrikdtrfahtigt wdan. Zwal
andere Schrif^stplltr, wclchf f.;rh ebenfalls um die
Eanntmaa der Cbaaaren-Bri«fe Terdiant gemacht Itaben,
der «bao ganamta Bvstorf ud Panlma Csaaalt
kämmen fOr uns bier tii<-ht veiter in Betracht, denn
£raterer hat ebenao wie Harkavjr das aatronoaüacfaa
Itagwrt U Saite gahaaaw, md Oaaaal l»t tUt
Uoa mit dem Antwortschreiben Joseph'a beschäftigt.
Von dem gerade für unt wichtigen Bruchstück
iMt Na ein dnreh mathentatiaeha wie apradiBeha
Bildung fOr diaea Untempbmen ganz besonder« be-
fähigter G«lchrt«r, Dr. Zackormann iu Brealan,
aina BÜt AmBarkongeo begleitet« Deberaetzung aaa-
gearbeitet, wekbe er dem Schreiber dieeer Zeilen mit
dem auadiilcklichen Wunsche flbergab, deraelba möge
dieee, da ihm »elber eine Verwerthang zur Zeit nicht
nCglidi lai, b«i gagabaiMai Anlaai der OeffentlidilBiit
fibergeben. Wfar fcaauMB b Erwiguog der bohan
Bedeutung, welche gerade die bisher unterdrückten
fiteUea Ar dia OaaaUdite der exaktan Erdknada
aftaan, Üaaen Wmiaeba mit Vergnügea oaeb und ateOan
nachträglich eiuumtliche uns von Seite dea Herrn
ZaokarmanngewordaoBBMitthaaungwi nebet aiganas
Abweiehnngen, w data «wiwiaa di
*) Vgl. Rugp's .\iisgal>p Tnn l'psrhpl's „(ipschirbte
der Erdkunde h'a auf Alexander v. Humbuldt und Carl
Bitter", München 1877, 8. 106. E« wird dort benrorgehoben.
data König Joeqth die Lage seiner Residenz (Ui\ au der
Wolga) und dcrcn aonstige VerhtÜtnisse genau beschreibt,
«hne jedoch anzugeben , welchen Namen dicse^ ütadt.
wir sfinnt nur in der ubiichea anhiacban
keiiupii. Hl (i IT Sprache der Natiaai,
«igentiich geftüut habe.
WM Oantaljr
sich Coden, bpsonders anmerken. l>amit der Text ein
ununterbrochenes Ganae bilde, vereinigen wir
liebe erlintemde
Chaadai rchreibt:
«Ea möge dem KAnige, meinem Herrn, an Wiaaen
Landes in der beiKgen Sprache Spphard, in der Sprache
der lamaeliten der Bewohner des Landes, al andalaa *)
m. Du Xama d» Baaldan iat bteMi^, alM
Stadt von 25 000 Ellen Llnge und 10 000 Ellen
Breite*) Sie ist gelegen lur Linken des Meerea,
welchea ana daea Ocean kommt*) und bia n Enrtai
Lande aich erstreckt und die ganze Elrde umgiebt*).
Zwiaeban dieeer Stadt und dem Oceao, hinter welchem
sich bda bawohnbarea Laad mehr findet '), iat im
öae EotienaBg von 9 Himmelsgradao,
die Sonne nach der Angabe der Aatronoman
tIgUch je Einen zurücklegt Jeder solche Grad UXB»
ftaat naf dar Erda 6« Milien uad aock II „Htada**
aiaar aohlMB«). Jada IGlia Iwt dia Liaga tcb 8000
EUen'^j. Jene 9 Bogengaado geben eine dirdrt«
Eotfemung von 600 Milin"). Von dem groeaaa
MMN ma, daa dia gaan EMa vaigialit"), bia aar
Stadt Konatantinieh ■ ^ : rechnet man 3100 Milien'*),
sad dia Stadt Ktirtubah iat von dem groeaen llaii%
welcfaee bia aa Ener Land raidit, 80 Milien «a*-
ferut Iq den gelehrten BQclieru habe ich ge-
leaen, daaa die geographische Lioge dea Laadaa
AftaMTi«) 60 Omda twlrlgtt«)t d. b. ia Ltagaa.
maajs 270 Milien'^ Daa ist also das gbiche W'eg-
aiaaa», wie von Kurtubah bia Kftnatanljnifth Ehe ich
«aiter gdw, wil iah dia goagiaphiaehe Braitoi*) im
in lU-de stehenden Orenzen angeben. Zwar weias ich,
daaa der Geringate von den Weisen den EAniga,
1 han
aa Kenntniaa überlegen ist, allein meine Aufgabe ist
•a auch nicht, an belehren, aondcru lediglich, einaa
Die Mathemdf "VfT thrilen Ji" Krdkuifpl in zwei
Uenusphären ein, in aie nurdUchu und in diu slidlicbe;
der Hauptkreis, welcher gleichwait von den baidaa
Polen entfernt ist, heisst Aeqoator, weil, wenn aich
die Sonne in ihm befindet, die Tage and Nftohta
gleichlsng sind Diu Astronomen sagen nun, daa
die Durchachnittapunkte der Sonaenbabn mit dem
Aequator den Stationeo dee Widder* and der Waage
Wtapwcben, und mit Hülfe dieeer wird die gaa»
grqiUadu Braita dar Orte ia isJIg^pdar Waiaa !)*>
•) Soweit wird
kavjr fflitgetheih.
i«wHar>
tu*
Digitized by Gopgle
124
■tiinint. Man bezeicho« nui' der Erde den Honneo-
omlanf im AcqniaoktiDBi. welcher den Aeqnator selbit
durtfrllt, und denk« rieh an da« Sonnenred einen
Faden befeitigt, «rflcher von der Zeit der Tag- und
Naehtgleiehe an aafgewkkelt vird, Us die Sanne dna
■weite End« de« Ftäum «miebt luit*^ nach dem
Bewegongsgesetjui dieees Zeicheng. So findet man die
üntferniuig vom Acqutor f&r nuMra Stodt gleich 38 *i
Ar KoMteiitiBieb 44 • md Ar Bon Granen 47 •<> *>).
Soweit <1rr Text. Wir wollen nun in fortlaufender
Ordnung die zun Ibtih wvnigiteu adir notliwaDd^aii
EridiruDgen folgen Iimmi.
1) Innaeliten =s AnW. *) Andalurien. *) Cor'
dovn. *• Man kennt uiitor dem ;.'lpic}i!mit«-n(len Titel
^Elle' iiicLt weniger als l'Qnf verschii'di'ne arabische
Vtttmiihuti^^p An« der opftteren Angabe, da» die
Meile zu 30(>0 Elltn gerechnet wird, gebt hen-or,
dftM man es hier mit der i^ogmannten baschenijliacben
oder ktaigiielMa Elle zu Dinn li.'ilio, deren abaoloto
QrOMt nn mh ihrem bekaimten Varb&Uniea lur
Joii|ifiliMbeo EU« bereelinen Inmi, du die letzt-
gmannte an einem noch heute cxii>tir«nden Nilmesaer
Tttfflcirt worden irt.*) Nach BAckh itt nnaar« EU«
fleieh 0,64098 m. mdi Jomard gleich 0,8157 m.
>) Das mittellXndiaehe Meer. Bni^'- in i^scn auffallen
mnss, da>i diese BeBeiehnusg ,nir linken Hand" auf
eine Karte ecMieeeen.UUet, welche, gans wie hri den
unsrigen, Norden oben, Süden unten hatte, wahrend
doch wnit nach Ubereinitinuneiidem Oebraach aller
orientaliaeheB Kartenadehner das mngekelirte Ter»
hältniss übwalt>4<-. '' r>ii i«t, strrtijje gpnoninien,
nicht wahr. Versttodlich wird der Satx jedoch un-
TeraOgBeli, eolnld man bei Pesebel-Rnge (9. 109)
FolpendpR narliliest; ..Ucl.ir 'in.« Innfr.' des rusgischcn
Reiches waren die arabiscbea Geographen so wenig
nalarriehtat, das* aie efaie Terbfaidag des Warlgcr
Meere« fOstisee) mit dem Pontns diircli Htllff eines
rfcthselhaften Flusaes oder Kanales quer durch Kuss-
kad annabraea. Annerden gab man dem Jtfl oder
dfr Wotrf« fine Gabeltheilnng und !i<*s tir iiigleich
in dm kaspische und in das asow'sche Meer münden."
*) Hier tritt an* die alt« Irrlehre von einer „terra
inhabitabilii" nnd einer . ti'rn tnilntaViilis" entgegen,
welch' letztere nach dauuiligir Meinung nur einen
■ehr geringen Theil der £rd« aasmacbt«. ■) ObwoU
bekanntlich die Sonne pro Tog etwas mehr nl« einen
Grad der Ekliptik anrflcklegt, eo ist doch sehr wahr-
scheinlich, dasa die iltesten Hiamielsbeobaehter da«
Jahr zu 360, atatt n 366 Tagen aanabmen ud dnreli
.Mixemeiue Eac^kfldie der Phnik. I. Baad.
Leipzig It!«», S. 430.
diesen Irrthum zur sexagesimalen Tlieilnng der Kreis-
peripherie gaAllirt wurden. Vgl. Herodot, I, 32 und
PomMleoni, Storin filowfic« e pulitica della navigazione,
Veuesia 1-8«, II, 2. Kap. 1. ») Der Umfang dar
Erde ward von «eracbiedenen arabiicbeD Antenn
aodi «elir Tenohieden angegeben. Die berSlnnt«
mesopotamische Gradmessung z. Ii. hatte dafür 20 ICH)
Ueikn ergelien. Iiier aber ist die tod Delmedigo im
„Safer mam* (8. 384 der Odaeaaer Ausgabe) ge-
nnimtc Zahl von 210(10 Meilen zu Grunde gelegt.
I»ieselbe etgiebt i&r den Aequatorgrad = 66Vi
Meilen. Daa ,deax matn" ia CaraolyV Uab«w
Setzung lj4^dput<--t al-.u ;,h'lit , wie «a davt btint, ftf
sondern, wie Zackermann will, ^ Kailn. TgL
Note ud aoaeardem Znekermann, daa JOttaili*
Maass-System uml h- Idi- B' /ii' liuijgcn zum grieoltehaa
und römischen, ilreitlaa Ibül, S. 21 ; dort wird danaf
hiqgeirieaan, dasa dae taianidiaolM IfigKe (V«) MQO
liebrfiische Elkn fns-tc. ") In der That ist * 9 =
600. Der atlaotiscbo Oeeao, weldier hier offenbar
gameint ia«. diea* Uer gs»tmsiMa«sa«ii ala Anfing
fllr die Zählung dr-r gengraphisrlipii I.ünge. Natürhch
iat derselbe unbestimmt, tionst dieuteu gewölinhcb
die inaalaa fertunatae als MnUpnakt *•) Konstan-
tinopel. >*i Kiner Distanz von ÜKiU M-ilm «iirde,
wie wir sahen, ein Bogen von 46*;i " vnlb-prucben.
DaEs diese Angalia mit der Walirheü niebfe aUismt,
kuuo Den nicht iiljcrraschcn , der die Si-hwieriglieit
der geographi.schen Ort^bentimmung in jener Zeit
kcuBt und wtlrdigt. Rechnet man Ton den Aaoren
ans, so hat Konstantinopel 57 ** 8' 58" long, o., von
der Küste des atlantischen Oceens bei Usaabon da-
gegen 38* 7' 38". Der Schreiber des Briefea dachte
mcb sonach die Entfornong bedeutend grösser, als sie
wirklidi iit, nad er musste das auch, weil mau da-
anmal von den geometrischen Verhftltni.ison der ibeit
■eben UalbiaMl eine Uaserat üifalariiafte Vorstellnng
hatte»). Sondarbarerweiie «timmt die BogMidiatMU
von 461/t* fast ganz genau, wenn man als AnCtag^
meridian den spAter berühmt gewordenen von Ferro
wtidt. Znekermann büt ea freilieh aneh lllr nAg-
licb, an einen Schreibfehler zn denken und xtatt 31Ü0
vielmehr 8700 au lesen; dann beklme man bi*)»",
Ten Delmedigo angegebene ZabL Der Latatere
aber ging stets von .hu glüc klichen Inseln als Null-
punkt aus, und in der That wfirde unter dieser
Toraaiaetanng, der sieh Gbaadat nnr eben nicht lecbt
bewnEüt gi'wescti 7.» wiu scbicoo, die L&ngenbestim-
mung «ine geradezu überraschende AnniUierung an
•> Vgl. dasTeril HStadiaa anr 0««cLd.nMk.n.ph|K
Ueogr. -, 4. Htlt, Halle 187&
Digitized by Google
12d
die Wahrheit bieten.*) Viel zn niedrig gegriffen,
daan die JlDganantferntiiig Conlurn-Alicante betifgt
4*S4'. Die «blkhe YerMming >lei Pyrenienlliider
hatte auch die Tentchiehang der Ntadt Cordova in
den AiiBiantaa säd^Üüshaa Wiukel daa apantw^en
Bhentbu rar DOÜiwoiidigaD Folg«. '*} Ghanr, dee
I^and der Chasaren. '') Diise ^^cliüt/ucg gehört zu
den baaaeren, inaofern die Wiukddiatoiu Cap Ja Roca
— Wolgeadtadvag nngeAlir 69 Gnden gMcb ta
rechnen Ist. Wie man über diese zu dtn undf-ri-n
Daten ao gans nnd gar nicht peaaendo Zahl weg-
koniDMD will, wird gmaaentbeiii dem BeKefaeo dea
dnelnen fiberlasHen bleiben niÜH.-cii. Kinc (Milirität,
vieLelewel, d«r in Carmuly'n Buch eine SuUi Uber
die aehwierige Stelle krt dnOeken haeea. «Ol n
(i( r Znhi 2'0 fcsthnltcn und erklärt diesclbti fo: Vom
Kuu:^tantiuopt■lL'r Meridian bis au diu (ziemlich weit
gegen Westen vorgeeehobeae) Orenae dea Chaaaraa»
gebiete». Wem dic«c Iiiftrprelation zu künstlich er-
scheint, der mag mit Zuckermuuu, der auch an
der Fanang dea Teste« „260 und lu Meilen" ala
nnlielnftiach Anatoae nimmt, die Zahl 270 einfach für
mderbt erUftren. IMe Rechnung lehrt, duss auf
(e0_9s61) Ac<|untorgradß 5166*1 = 340Ü Meilen
fcemnMiBi wid dieae MaüenisU usterachaidet aicb »Uer-
dinga nldit alba iwaantBch von jenea 8100 Heilen,
welche zwischen Cordora ' • K' :i»tantinopel liegen
aoUen. '*) In der ftatttösijicbeu Ueberaetmng findet
rieh Ider ein BtSrender DmckfeUer. **) Bei viden
BÜtteialterUchen Schriftatellem wird der Aequator aus
dkaan Grande nicht »linaa aeqnatnrcelia", 'aandem
„HttM aeqnnoDtiidii** geoamit *') HiemJt aoll offim-
bar t'i ".'if/t wi-rdi'ii, d;Hö für gewöhnlich cii<- *ap!i(bi?
Bewegung der ijonno mit dem Ae(|n«tor nicht über-
eiaatigamt, daaa aber im Aeqolaoiitiaai die Soaae ge>
nnu liiiigH eiiii-i prnfiiifcn Kr. i . um Ilimii..-! sicli be-
wegt, welciier dem irdischen Gleicher concentriach tat.
IHa Methode der Breiten bestimmnng dadite akih der
Briefsteller also wold fot^'endermaMaen : Man merke
den Tag an, an welchem die Sonne gerade einen
Hanpthxeia heaehraiht, d. h, dnreh den Oat- and Weet-
yoBkt Undmeltgebt ; miast man an dieeem Tag* dia
*) Unsere girvte Rechnung bcbetut illiisoriseh zn sein,
da wir die KiiUVriiunK der Stiidtc Ix-n i Imeii. aJ» lügen sie
auf dem Aeiiiiator luid iiicl.t «uf einem ziemlich weit vnn
ilie>em eiilli I iileij riir-illflkreiH Mii.iiriixitiiati» i . \<ju dem
jeder Urad duch bedeutend »'«iiiger Meilen umfosst, al» die
obca aongelNBea 68^'» AHria aa darf nicht veryeiaen
werden, da« wir naa eben auf den Standpunkt der Araber
«tdlen, wdcbe bei ihren seographigcben Mesütuigcn sich
dnrrhwcn! nicht dgontlicher Prujektbncn, sondeni der cylin-
dri^hen Plit'.tkarteii mit nrtbogonalem UradocU bedient eiL
Mutheniatiscli f^eiiau ergiebt sich mi( ti Olrfgan dar IiiagMI»
untCTüddcd Cordov« ~ Hvmuu gleich
in CM !StS51i V" - sin • än44« ^ «.gj. gpi.
caalia<>CQa44«
höchste Erhebung dea Oeatim«« über dem Hofiant^
ao tritt dar Sita ia Kraft: Ac^natorbOba 4-
Braito « 90 Grad. •«) Dia Breite Cordova'k ktt naeb
Ferrer^a Beohachtnngen von 1832 gleich 37 « 53' 15",
diejenige I^onataDtinopela nach Danaay 41 » 0' 16".
Bei enterer Baaliuunang, veldw die HohativBaBaa
des Kalifen wahrscheinlich mit aller mügliebaB 0^
naoigkeit ina Werk geaetit liatten, iat eraiditÜeh dar
Felller ein gana geringer. —
Möge die'.Hn Mitthc'iking als ein nicht tunriabtigBT
Nachtrag an dea Verf.a „Lehm von der £rdraadmg
und Erdbawagnag im Mittelalter bei den Araben"
von dem leider nicht sehr au.igedrhntpn Kniaa der
Fachmänner zur Kenntniss genommen werdao«
Elstorisch-kritische Studien über das Ozon.
Von ('. Kaller, nrd. Profesünr am i'olytechniinun in
KarUntlie. M. A. N.
I FortBctzmifr )
Bildungsweisen des Ozons.
1. MirL-luiIitsfhc Vcrdiclitunj; (;rw»jhrUi:htfn Salientoffii. 2> üebef^
tritt v.rti Elfklruii^it in ^:iuer-!..t^:ii-. ...1er «-iuer<t"fnmltige
(ia.»^enii*che. Iteiiu \ «:r.inni|i!i-n ilc, \Va^>cr^. 'A Im Motneiite
tief AussL'liciduiii; .le- S.iuer>li.Ii-^ .lu^ LliciiisM-hi-i \ fri.in.liingcn
durch l'Thiucn, KIf kir.tly:'', .tu] [.rltr L'nT-ct. ' itl:. t'-'ic Wui^h«-
thum der PflaiueiL iu Wildem. 4. Uei Ox)-datiiin.>}>ro<cucn!
bei lanesomer Vcrincnaane, duich TaipeBtlBttl imd varwandie
Stoff«, Wirkong refaivathefiter Metalle, dcrlffaliiSrperdran ete,
rascher Verbienniuis.
Die Zahl der Froaeaae — aeien ea mechaniaeh-
pbyaibdiBaiw oder nin cbemiaelie im engeren Sinne
— durch welche Oaon etitstohcn kann, ist eine aiiB-
neiunend gnwae, dodi IsMen aich dieaelben in KUck-
aebt aaf das imiaran Toigaag, dar dabai atatt bat»
ia die folgenden vier Gruppen bnagen.
1. Bildang Ton Osea aaa gawShnlieham
Saueratoff dnreb bloe neehaniaobe Yardieb-
tun^- dessi Iben, Feinrcrtheilto edle MetaDa^ irio
Uold und Fktin, abaorbiren, wie l&ngat bekaaiit iai»
badaatioda Mamgen Saaentol^, baltan ihn in w
dichteten! ZuatAudu mit einer gewiwcn Knorj;ie fe^t,
geben ibn aber bei fieiülining mit oxydationalüliigea
SteAbn diraet an iUeae ab unter ünatKadeo, nntar
welehen fruwühnlieher Sauerstoff keinerlei AVirknni;
zeigen vürde. Hu färbt aicb Jodkalium-3türkekleister
aafiirt latanrir blao, abaaaa Goi^aBtineliD', vana an dar
Luft gelegene«! Platinschiran fldar fldBwfliaiUaB Gold
hiueingebraiüit wird. >)
IMida diaaa TarfieihtBitg daa Saaaiataft k
fiiamraieiltaB edkn liataUan tob vialaB Mtan ab
■) hiebe Srti i>n l>ei u: ^'erhandlgn. d. BalmlLGaikBaMl
II, a5. Journ. prakt. Chcm. LIV, <i6.
Digitized by Google
wixd, kBB kh
niirh diefipr Anschauung aiLi fol^nden Twm Griinilen
nicht aiiüchliosaen : enteoa ist ea ron Tomhoreiu nicht
'wahtBcheinlich, iam bä einer bloeen Vardichtung dar
Molinie (0*) det gewöhnlichen Sauerrtofik eine andon»
Atongrappinutg in der Weite eintritt, daes einseliie
dieaer Moleküle Ker&llen und «ich m neMB MfOlfMlfln
(Omb aea 0^ Tweimgeui Tielmehr iat n TBnmtlMB,
dMB M dar yocdichtang mehiera Moleküle dee ge-
wöhnlichen Sanentotb aich sa aiaem entapiecbend ver-
dichteten MolekSl WBMUMWBhtaw^ mb «bo «iafrdi
polymeiiairBn, in iraklMB XaätiuS» «kr Ihimiildf
ebenao gut liiw MrinomiliHiiil stSrlrar oxydirende Wit-
kmig habaa kun, «k im OBoninitaa; md imikai
iai ja Maimt, dwa Jtne fbbTMrtlwiHeo Halali« ein
Yivlfachoa ihres VolumeoB an Sauerstoff abaorbiren
ktaaaD, trihziod durah fj«*»«!»« Oioniaatiaa niur «na
YariHnMu« daa flanentoiflb nf % aainaa YoliimaiiB
möglich wäre. Will man drashalb diesen Terdichtot^n
Sauentoff als Oxou betnohiai, so muaa man trotsdam
fbinyertheilten Metalle annehmen, j:era.le ^r., wie die«
bai ainfiwhac Verdkhtang gewöhnlichen Saueratoffii noth-
^MBAi^ dam fi# Ueaa YaididitBiiif n Oioii *^|f^
crUiirt nicht dio starke SauerntiiffpVM.nt-n'ickolung,
welche die mit Ssoentoff in Berühnuig gewewnen figia-
Für meine Auffaiwuii^ sprechen auch die Erftll-
ruDgeu, welobe in neoester Zeit Pictet') und Cail-
gema< h( halieii Sic erwähnen nirgondn , daR.i Rio in
dem äauoratoiigae, welchee sich durch Veräüchtigung
hÄtt<>n, was sich doch hier in auffallender Weise hätte
aeigen müssen. Auch hier also haben wir offenbar
eine Veitdichtung dee gewöhnlicbaa BMMWhift «hae
glaiehzeitige Oaoniaation desaelben.
IMe mehrfach angenommene Oaoubilduag duofa
blaa mechanische Verdichtung*) gewShnliehan flanwr
atoA iat deeehalb nicht ob erwieaen zu betmehian.
8. Bildung tob Oaon beim üebertritt
TOS Elektricität in Sauerstoff gas oder in
••naratoffhkltig« Qaaganiaoba (atmoaphS-
riaehaLvfteta.). WiaaaadamgaadnahlilehaBXMhaa^
blick die-ocr Abbaadlntf huimniM, bat adm ▼•n
>) Annal. d. Chim. Pb||B. (B) Xm. MS.
«) Ibid. (B) XV, 182.
*) Die AD((abe von Saintpierre (Compt reod.
LVm, 430. Chem. C«utr. 1»64, Our), wonach durch Con-
(Nariaa dir hiii bei GebUMeaMwchtaan Oao« antataht, ba-
mrf aadi darBect&ügung: doch auch wean aich die Sache
ao nrblk, r —
Karvat i« Mm ITW dia HUu« aiur aignan Ctaa-
arl beim Thirchschlagen de« elektrinehen Funken» durch
Sauerstoff oder atrooaphüriache Luft beobachtet, wenn
gleidi ihrem inneren Wesen nach nicht erkannt^ od
ent 8chönbein erkannt« dos Gas in seinen wesent-
lichen Eigenschaften, oonstatirte, daae ein neuer Kör-
per, den er mit Ojton bezeichnata^ TorBage, und dam
diaaea Oaon Überall da gebildet werde, wp Elektricitit
in Luft oder Saoerttoff flberintt,
unter der Wirlraqg daa Blilaaa nf dia
Luft bei Gewittern.
Die Menge des Osons, die aich unter der Einwir-
knng der Eldctridtat anf Sanantoff bildet, iat aehr
Tersolüeden je nach der Art und Weise, ■wie dio Elek-
tricität zur Wirkung kommt. Im Allgemeiiieu küuueu
Sauentolf und BauerstoffhaltigB Oaagemiache itiilar
oconiairt worden durch sogenannte stille Entladungao,
ala durch heftiges Duich^Jikgen der Funken, so zwar,
dasa z. B. Sauecatofl^ der durch atille Entladungen auf
aain MaariiiMiia «miiirt iat, baim Durohaohlaften daa
¥mkm» viadar aiaa Baaoaoointiai erleidet. Aa-
drewa und Tait*) haben bei ihren dahin gehenden
Tanwihaa gaftmdeo, daia aioh dar SauaratoiT nia Vlia
aalaaa Tolnmeaa Termittelat atiOar Entladung aontaa-
hiron*), also zu 25 "/o «eines Gewichtes in Oaon
vanrandabi läait, während beim Surahaohlagen daa
RufcaBa dnicih danurlig aannairten SanaBlaff aiia
Wicdorauitdctinun^ um ^4 dar Contmctioa, alw aiaa
VenBinderaqg dee OaoogiiiaHa auf 6,35 Ptnaaai atatt-
dndetw Dan gicidien Oaeuiaalianigiad adiMUaa Aa*
drr-rrs und Tait auch beim direotaB
des ii'unkena durch äauemtoffgaa.
COOL Sil
teaBaav-
•) Fhü. Trana. 1860, 113. Poggead..
<l Cm die bei der Umwandlnng a«a|^
»tofr» in (hfiii ütÄiitiiiili'iidc ruiiira<!iija m zeigen, bediente
sirh Andrews ( l'nL'.j( ml .\i.[i.-iirl,l I, M>) des auf beigefügter
T»f. Fig- I imd 2 i-rsirht iicliuii Appiirateji. Fig. 1 eine Modifi-
c-stion der tsicmcns'sciirn Ozoiirohre. bei e in ein I];iiir-
r6hrchen endigend, welches nach hinlftnglichem DurcUeitcn
taiaan fiaaerMOiiaMa zoMcbmoiaen wird. £bcnao »int
das andere Ende der Röhre bei b anaceiogen und enge-
srhmobien. Die ganze RAhre wird in om mit Wasser ge-
fllUte UeflkM AA (Fig. 2) eingeseUt, die Spitze in daa
kleine Bc<:hergla.H a unter SchwefcLsÄnre eingeführt und
abgeltrocben. wdhci es xm-rkniiisti,!.' i'-t. n ch etwas Sauer-
■toff ansnitreibeo, damit das >iiTeau der bcbwefeluhire nacti
a' Bleigt. Ohne dies wOida am AaAng der OzonisatioD
Saoentoff anagetrieben werden. DaabnerederOzonisations-
r<ihre wird el>enfalls mit Wasser gefilllt, die Flassirkeit inaaa
und aussen durch die Drihte pp', welche bis auf die untern
Enden nn't Kittitsi buk Überzogen sind, mit einem Indiictions-
apparat H' mm Futikenläuige in Verbimlunf; K'sctzt
Selbetverstundlich muss auf (üinchmSssigkeit der Tcinjie-
ratur und den Dnickes .'n Anfun« und zu Kude des A cr-
tuchea Rücksicht genommen werden, was mittelst Tbermo-
naten c aad ainaii Barometer» au eontroHfaa Iat Wi«i
die eiAtriaefae Watladnng durcbgeleitet, ao bamofe
bald ein ronstantee Steiaan d« Hbraana a'. AMh
Anwendung Siemens'ieber
iieh dar Venuch
127
All« Yenaehe, die bi» jetxt uigeetellt woiden
■faid; m ein (igAMMt Tflliwm Sramtefl^M dwnh
fortgcoetzt«« miihinnii iiiiti«lBt stiller EotlodungeQ
ToU»t&adjg in 0mm wiairandelii, waxon ergeboiMlM ;
ttoffa zu ozc'iiisirvij. Dax Maximum in dieser Be-
siebung htA Uouseau') erreicht, dem es gelang,
flnuntnff mit 84,SS Gew. p. C Oaon darwrtdlea.
Andrew* und Tait fanden, wie ubou «r^-ühnt, all
Maximum 25, Babo und Claus») 17,22 Gew.
p. 0> Omt'}. Wird jedoch aua einem gegebenen
Tolumen Sauerstoff daa jeweils gebildet« Ozon durch
iigend ein Abeoiptionaniittel weggenommen, ao läsat
sieh der lestirende Sauerstoff achlieaalich voUntiuidig
in Om fiennuideln, wie nent Fremy und Bec-
qii«ral*) beotMohtet, Andrews und Tait»), m>-
im T. Bsbo*^ baalKtigt haben.
Wir tMbtm vna diaaa TiMt^i^. Atxch dio
Annahme, es werde das Oaon, wenn seine Menge
im SauemtoffgtLB einen gewianen Pankt ttberschrdtet,
donh die Wirkung der fitektrioitiit wieder in gew<Slin*
liehen Sanentoff rortckrerwandsH. Gans die gUaehe
Erscheinung nci^n su h Ubrijfen« auch beim Elektriairou
eines Gemisches ron 1 VoL Stickstoff mit 8 VoL
Wwaeistoir miitlebt itillir Batladnagen^, wobei «uh
die CoiMiensutinii d. h. hier diu Ammouiakbildiiug unter
dem F.influsHO der £lektricität nur ein gewissee Maxi-
mal «mictat, wttmod aBdamsaitB ein Tbril Stidc-
gtoff und M'ai^f.iTHt ff mivcrbii!:,(J<'ij 5)lcibt, uucli wenn
die Eutkdungeu beliebig lange fortgesetzt werden. Sur
wmm jtweik gdbiMete AauHiiiäk dudi eine nan
») Compt rend. LXXIV. J.',("> Ilouzeau fand l^« mg
im LitOT: da er jedoch nur ilrn auf ,I.i<il(ii)iiim nirki tirlca
Theil desOxons hiwbt-i in Ür rlni'ini.' i:i xii),'i n liatte, welches
Uos dem dritten Tbeile ili ^r..' : i u ■ l Uj ii ij-
2 KJ + 0» + H'u — 2 Kilo + .)- + <>»,
nn«s seine Zahl mit ^ iiiultliiln Irr v riluti. um den wirk
liehen Ozongchalt zu tindr-n Alii- ^i<.i n n, atuh viele aane
Itn Angaben miid in diesi-r isc um/urwhnra.
'I Alinal. <l. riii'in. u, rhiirrn, Sn|ipl. 11. 21*7.
'I ^ifhe auch Andrews u. T;iit: Liiiiil. R. Soc,
l'rorced. I\, .\unal. d. ( hein. ii l'Uttrm. CXll, 185.
l,'Ilijti- II. St. Edmo; Compt. rcnd. LXVIl, G20. LeUtere
finden im Ladd'itcben Condensalor (6 mit iManiol
BbaRegana OJaaalätlmi* die ki «tarn ytTmartmi mfr
geit^fuii dm ät ikh iMt dfa«et barthNBi dto bdte
iuaser«tcn atebcn mit dem Induetioniapiiaiat In Tartknug,
der Xwi.>i-beiiranm ist mit dem zu ocoalrireidn daa aa-
iicfiilltl bei Aiiwciidunif Ton Sanentoffgaa Hß mg, Ton
Luit I',- rii^; i i/Mii iii> l.iUT. Es Hegt auf der Hand, da&s
der Aii(iJir.it nur -rliU lät wirken kann. Iloiilot: (.oiiipt.
md. L.XWI. 1.2- II
«I Aniial. t liiiii rinH. (..) W.W, t;2. Cunipt. renil.
XXXIV, »<K». Annal Lliein l'b. L.VXXIV. 203.
») Lond. U. Soe. I'ni<((d IX. im. Vhü. Mag. (4
XVn. 4S5. Anna) il. < lew. ii l'h ( MI, 1«5.
•1 Anual. d. Ihem. u. l'h. .SuppL II, 20ö.
*J P. n. A Tkiatrd: Cempt nal LXXTI, 963.
gebunden and eo bamUigt wird, kann das gaue Ge*
liegen hier elektrische l>i9«iociationiwrseheinun(^eu iChn-
lioher Art vor, wie wir sie bei Wünnewirkungen liüigBt
keuMu. Oandaaowini.B. nntarbartfauKlaallampa»
mt'.r- utij DruckTerlviltnisfien auch b«itimmte Memgen
Kubueuiuure, Kalk und kohlen&aurer Kalk sich im
Slaiehgewiahl erhalten, gerade so auch Stiakrtoff,
Wasserstoff und Ammoniak, oder Sauorstoffinolekttle Und
Oaon unter dem £inflaue der ElektricitSt*).
lieber die aaiiatigca Bedingungen, unter welchen
der Sauerstoff die stärkste Osoulaatiaa erleidet, sind
Ton V. Babo*), insbesondere aber von Houzeau*)
eingehende Untersuchungen angeatellt worden. Es geht
danoa berror, daae die Qioniaation dea Sanerstoffa zu-
nimmt mit dein Dmekimd mit ahnahmeaiderTemperatur*),
da«» die Oionbildung bedeutender ist in erneuter als
in abgeachloManBr Luft, daaa ä«h mehr Onn bildnt
am negativmi ab un peaitiT«n Fol Bb OHoniitiim
steigert sieh mit der Inten^itüt der Eloktricitüt, nimmt
aber ab mit dam Abataod der iSektradeni aie wixd
nicht fuUndert dadurch, daaa die Elektroden mitdBB-
neu Glazrüliren umgeben »iud, variirt aber je nach der
Grösse der Oberfläche derselben. Im reinen Sauerstoff
biUet rieh etwa daa 7— lOihdw Om, irin in atm»-
Bphiirisohr-r T.uft .Te h-iH kciK^r dtt OtB, doito gfal-
stiger die Bedingungen (t. Babo).
Nach dea üntanrndmagan tob Barthalot*) te>
trägt die Büdiiiiu-^würraf für ein Mnlekiil Ozon aus
gewöhnlichem Sauerstoif unter dem Einiliisse stiller
Bntlada^an 89,e00 W. E.1)
Die Bildung Ton Ozon durch BerührnBg
dea Sauerstoffs mit Tordampf endem WaaMV
odav Tavdampfendaa 8alcl8i«Bf«i ladua ieh
aneb daa Y^tpugt Bellnoei'a n. A. cbeafeUa m dmi
>) ücber die Wirkung der Elcktricität auf Wassentoff,
Stickstoff, Ozon, Sticknxvuiil, Sticknxyd, Kohleauiure u. a.
Gaue und Gasgemiiielie 5:1. iie AmJrews ixwi Tiut: I'liil.
Triii«. myn. US. Hngaend. Annal. CXU, U70; A Thi-
nard: Compt. rend L.VXIV, liiH); P. 0. A. TkdBBrd:
Compt, raid. lAWI, 617, »83, 1010.
•) Annal. d. Cham. o. Ph. SngoL II, MS.
•) Compt read. LXX, isna Okcm. Centr. 1870, 488.
*) V. Babo riebt aa, dass die O/i.mmengo ziemlich
l^aieh bleibt xviscbea —1» mid + 95 >.
») Boillof, Compt LXXVI. II. fMin. macht die
jedoch von keiner Seite beetttigte Anijabe, dass atmusjihi-
rUi he Luit mehr Ozon liefere als reiner Sauerstoff, weil
der verdünnende StickitQff die BBcUriMang d« tlaHUlUlHl
au» Ozon bindere.
•} Compt. read. LXX.XIT. 133!. Ber. d. deutsch, eben.
Ges. 1876, 'm:2.
') Nach II oll mann lans ,\rrhiv in'erlund. des neienccs
exart, et iialur. III, 2'> ' in .lalir.jsl.ur. I' Cli.'iii 1 1.1»)
entwickelt 1 Gr. O/oii bei UiiiwauillnnR in Kevridialichcn
Sauerstoff = 355,5 W.-E. Aus der Uerthelot' sehen An-
gabe berechnen sich (^^) per I Gr. — ei«,6 W.-K.
128
Ozonbildungon durch olektrinche EinMirkung. Die
OaooiBation des Saoenitoffii findet ;intor (iic~<oii Um»
1 hitalut wihcMhamlid» ta Folg« der WirkuDg dar
I TadufABdoi Ihalehia herrofgebraditan
BabimgwMrtricHitt itett. Bellvooii) lut goAindAB,
dtH d» QMBliiUn« hi«M «a ■» ittikair ii^ ja nta-
dw Wamr, und erUirl ötm danh dia iw
I Beibung, die durch die festen TheildMi MBRgt
iat. So aoU meb ihm durch das bei St&nMB ttadt
TerdampAnde fJaewiaaer heaonden Tid Oiob in der
I/.il't i:(liiliirt werden. Da»» ubL-rhuupt die Seeluft
beeoudera oaonreiish i«t, steht nach den Uutenuchttngen
Ton Chlmnio, Janaen, Hitebell, Pitsroy, Tos
u, A, uii.''si'r Zwcil'i'l.*: (.i II r u [1 - Ii !• Ka a <■ z ' i hatte
Bchou früher iu der >iühD von Uiadirwerken , also
in der mit varinutndar Ssole in Bnttlmuif go>
kommencn T/uft, erbeUidle Mengen Ozon nuf^-i fiinilpii ;
ebenso hatte er nadigairieMn, dais bei jeder hoch-
gaateifiettaa "Viiiiwmwlaintmig' starke Oaoabildang
w :i!ir;'iiiifhnifn ist. Er Iicfcsfi^'to daboi JoJkalium-
.StarkciMipier oder Thalliuiuux}'dul-l'a|Mer iu dtin Kiesel-
■Undan das hwtwiwchen Garteoa m Eriangen to, da«
das Papier voti dem AVa«.ser n!<ht cürect p;e1n>ffen
werdeu koDuto, wohl aber mit dur Luft iu furtwüh-
xandmr BeriUmmg blieb. Naoh cwülf Btnadflii hatta
Rieh immer dan Jodlndinni-Stiirkeytnpier prhiütit , diu
Tluüliuiuo.xyiKil-rapior gebniuiit. Kudlieh iül hiur
noch anzurühren, ija.vt Uellucci*) in nüchntor NjttM
der Waiiscriulle von Tenii und von TrollhUttan in
Sehvodon einen »turkeu Ozungeludt der T.uft wahr-
en hat. IKt Ei-st« Ubriiion*, der eine Ozon-
in der Luft dunh verdamp£Bndea Wasser
rar Seoatetten,^} der schon im Jahre 1656
seine fa«izUgIichen AS'ahruetmiun;^ gegenüber Cloez*)
anfacht erhielt, und aueh aohon diaae Art der Onm*
satieD anf BeibongselektridtSt aaiiieklUliita.^
Dai>s gerade diese Art der Bildung de« Ozons für
die Benfthaffenheit unserar atmoophärischen Luft tob
gana iMaonderer Bedeutanfr aain muia, lie^ anf der
Hand; wir huht-n ja dadurch in der Seeluft einen
Oaoa- Genenttor, der die Veduate, die durch ani-
H Ber. d. dcittack. dMB. Ges. 187S. MG; 1671, Bffii.
Gau. cUm. itaJ. 1R7A, 88.
^ „Otam and Antonone" b. Fox. IxindoB 1S79^ MO
IL lOBb
5 Annal. d. Chem, u. Phsmi. CLXI, 232.
5 Ber.'d. deutsch, ehem. Ges. 1875, »06.
•) Compt rend. XLll, 941 und XLUI, 216.
•) Conpt. rand. XUDCI, SB, 7fi>; AnnaL d. CUm. et
PhjfS. (3) L, 87.
'» Uare (SUAilJ. (3) xn, 4M) tat bs Jahre ISei
malisches Leben und seine
teehnisohe Anl^ian ato.
hilft.
(FaitaelniBc Islgt)
Ml , f iiuiuiiM-
Tigts^tednimg dn68.Tena]D]iiliiiig diatMlier
Iitiiifiindlin md Aeizte in Danzig.')
Freitag, den 17. Sa]ilaadMr, Abaada: OeaaÜige Ver-
ein igunr;.
Sonnabend, den 18. September, Morgens 8'/i Vhr:
Erste allgemeine Sitzung im Sohlttsenhause. Ba»
grflssnng von Seiten der Belifirden und der natiuv
foradienden GewllRchaft. Eröffnung der Venuiniai-
Inng. Wissenschaftliche Vortrüge. Nach Sohlnis
der Ritsung Ckinstituirung der Saatkoau iu dsn
Sitzungülocalen. Naefanittaga 8 Dhr Anaflng aaeh
Jiaohkenthal.
Sonntag, im 19. September, Moigena 0 Obr: Dampt
»chiffTahrt naeb der Bbedai Nadudttaflii Fabrt
nach OUtb.
Hontag, den SO. September: 8eotnn»8tUungen. Saeib-
mittat^H : Fahrt nueli NVeichi<e1münde (Bedfhrifllg
der iUcsoUelder) und Westerplatte.
IMentag. den Sl. September, Uergans 8*^ Uhr: Zweite
allefuieine Sitxutip. Wisneiisclrnftlidifl Vortrige.
Wahl des nächsten Verssnuulungs-Ortea. NadlF
mittags: Berichtigungen, Insbesondere der Kaioer-
lichpn Werft.
Uittwocb, dun 22. September: Sections- Sitzungen.
Um 5 Uhr: Fnteiaen.
DonnerstaL' , di-n 23. September: Sectione-Sltattngen.
Nachmittags: Ausflüge.
Fnitag, den 84. Saptembar, HbtfMa B^t Ubr: Ddtte
allgemeine Sit/n';:. Wis.^iMisrlmfHirtu' VcrtrigUi
ll7s Uhr: Schiusi». 12 Uhr 44 Minuten: Fahrt
aaeb Matieuburg.
OeadiftftafUirar aiad: Dr. Ahegg, Dr. Ball.
BiA 4. Abhandlung von Band 41, Pais I
der fiova Acta:
O.HiBppa: Baofaaefatungen der Wlrmela d. Blfithenadieida
einer Colntania ndi/ni fArum cnrdifuhui.
Bog.
Text u. 5 lithographirte Diagramme. (Preis ö Bmlu]
Wilb. BBgelmaBB In Leipzig
Laaf.XVI, 1880; p.96.
lat ehia NlbafrapUiebe TaM aar Abhandhng
1 „(Jeher
I e« ai. A«(sti laaiL
«sa X, 1
Digitized by Google
NUNQUAM
0TI08U&
LEOPOLDIXA
AinUCHES OROAN
DER
KAISERLICHEN LEOPOLDINO-CAROLIMSCHEN DEü'l'SCHE.N AKADEMIE
DER NATURFORSCHER
HEKADSGEOEBEir ÜIITER lOTWIBKIIRO DER SEKTIONSVORSTlMDB VON DEM PRÄSWIiNTSIf
Dr. O. H. Knobliwoh.
EaUe a. 8. Heft XVI. — Nr. 17—18. September 1880.
lalMllt: Amtliche HittheilanKeii: Beviaion der Recluiuiu; der Aludemie tta 1879 — Verftndcruni? im Penoial-
bccunde der Akademie. — Eduard Penzl f. — hon«li((e Mittheilungen: Kin^zttigeu«; SchrifteiL —
(' Ktii;!f r HisliiriNrlj-kriti'irdp SliidifM )i1<ir ihif- Ozon (rtirlselzuntj). — liiofrapliiscbp MittheiluilgeD. —
iMf >•. Aiili.ii illnijj »,.u lijiii 41. l'.irs II lii r .N- •• i .Vrta.
AmUiebe JlUttlielluiigeu.
BeriBion der Bechnung der Akademie fOi 1879.
Ab dfti geehrte AdjvakieB-Collegiaiii.
Die Uiiti-rvt irliuctcn Imlji'n «kli lioiiti- ■It r licvifiMii ;l(r Iti-rhr.un;.rr'n ili f I.kiIi 'Miiiiüch-Carolinischen
DeaUcben Akademie der NaUirforachcr aber du» Jalir 1679 unUrsogen und dieBelbeu vollsUndig richtig gefunden.
Bwflgiich der YengpUaig in der Vonwhme dar Hnkfam erhoben wir noa ta bemerlno. dea wir
Mit EjugftDg der Aetea (4. Aiigut diasae /ehtae) faia In die letaten Jagt aie giriebnitiig in Dreadaa m
weeeud waren.
Dreaden, den 16. Septaanliar 1880. Tk. Klnell. Sr. GwtaV ZtlHMT.
Ab daa FMe. dar Laaip>*0aro1. Di-'utücli. Akademie der NataifbnMbar,
Hrn. Geh. Beg.-Bath Prof. Dr. Knoblauch
ia Balle a. &
YntaSmiDg im FaimnullMBtude d«r Akademi«.
CMtortCM« mtdleit
9t, Angnst 1880 zu rtunn: Herr Dr. Johannef von Haustein, GeliPiniRr lU-gieningsratli, Professor der
fiotaoilc an der UnivmitiU und Director de« bi>tani«chen Gartens ni Poppelsdorf bei Bonn. Auf-
aai 2. Horaaiber 18M; eoga. KbUeahavar U.
Dr. N. KiMMraeh.
Leop. XTL IT
üiyiiized by Google
180
Eduard FenzL*)
¥«• Professor Dr H. W. R(>lchardt in Wien M A X
Edaard Feasl wordi am 15. Februar 1808 zn KrummnuMbaam bei fOchlarn in Niederösterrttcb
jpborni; Mia Vsttr mr ein bShmr Baurtar b lllnllkih fltariuadnif^MlMB Diuitcn. fai Jdm 1817 «ber-
siedi'Hcn Ftnzl's Eltt-rn nach n-ürr.'ii^tfiri .iii ilr-i- 'DniiRii. T^pti erstPn UlllWriobt für dip Norrnalschute unfl
dl« drei unteren ClaaMQ dea GyiuuaBiumB erhielt FeiucI im elterlichen lUuM doTch aeineu Vater. Schon früh-
wMg ibmIteB TUan md Pfbuen die AnioMikMmlnit dea gaialig »dir enljpnraalclan KmbaB; iqgiaidk tng-
die Pflege HneR ihm tiberlnR'jC'ncn G.nr'"titlit'ilL'!' wisentÜdl dm bii, die IMw WU IflaBWBWeH n alino
nnd ihn f&r die Cultur der Gewächse einzunehmen.
bi Jakre 1820 tn* Fand ab OoBviote^Baf in die viarle Claaaa dae GrmiMaiinH Knau ai»
und be«iflf»t(> Iiis Tiitti J iluv 1R2:' dieser Anstalt ufallt nur Jic Gynitm^ial^tnrlieii, snndcm fthaolvirfp »neh
am dortigen l.ycvum dit; ij^ideu Jahrgiinge der fUIoeopUe Bit AnszeichnuDg. Wahremi dieser Zeit itudirte
Fand a^ yarHelM Geographie, aonia Qaaelikbte «ad AberdOgelte in dieaao DiaeipUnen bald alle aeine Hit*
«chOler. Auch die in den Uinpebunpen von Krems vorkommenden Pflanzen sammelte er eifrig und versuchte,
«ie EU bestimmeD. Da er »ich nur im ernten Bande von Trattinick's „Flora auütriftcft", iu der Epitome vou
Hattioli, endUch in Bouche's „Anleitnng zur Zimmergärtnerei" Raths erholen konntu, war die Arbeit eine
wahrhaft troatloae. So baaoliAftigt traf ihn eines Tages der Pfan-er MOhlböck tod Weineukirchen bei Dlirraii-
atain, waleher CooTtntnala dea Stiftes St. Florian, Schäler des damaligen Biaehofs von Lins. Siegmnnd von
Hobanwart, nnd ein guter Botaniker war. Pfarrer MlihlH(>ok baaebenkte Fand mit Willdenow's „Grondnae
der Krinterknnde", aowie mit der araten Ausgabe dar tiFlan anatcteea" na Scfaaltaa. Onrdi flaiatiea»
Stndiam diaaer Werke, sanentlieh dee arateren, bnalita «a Fanil na^ KraaiB ao weit, daaa er die haiaMiÜk»
liehe Flora idamllah ganan kaanta nad aa In bnUaiaekan KsantpiaaMi gatanat mit aeiaea GolkigaB aaftuaaiwMB
im Stande «ar.
üa Mire 1885 baaag Fand die Wiener llnmdttt, am Uedieb tn stndirm. Der Beaneli dar
CoUegien, des anntomivchen Theaters, Studien »uf den Bibliotheken, in den Unseeu, im botanischen Garten,
endlich lablreiche Ausflttge in die Umgebungen Wieoa nahmen seine ganaa Zeit in Anspmeh, so dass ihm
wenig Oelegenbeit fltr Vergnflgoagen bBeb. ünter den damaligea Profeaaorea waren namentlidi Joseph Frei>
hfrr vi>n .Incijuin. Hurtii'.ntiii uiul Rairaiinn von Einflu«» nuf die Richtung '.-t Studien Fenzl's. Kr erwarb
aieh einen tOchtigen Sjchatx vou Kenntnissen, bildete sich tlUr seinen Beruf vollkommen aus, legte die beiden
Blgoiroaen mit dem Oalaola jnaMr i«n^ ab und wnrde aa 4. Min 1888 snm Doator der Hediein piromoiTirt.
TViizl nach Wien kam. sehloe» er »ich zuniirhst an einen ihm adwn WB früher hu- linknnnten
Landsmann, Frans Lorenz (gegenwärtig praktischer Arzt in Wienj an; durch ihn «nrde er mit dem später
berühmten Afrika-Rdaaadan Wdwitaeh, aowie nrit DelBaar beltannt. Diaae Betdan iUirten Faod bd dea
damals jiinL'prpn Botanikern Wii nq t in; von ileiisfllx'u wiiron vnrzfljjlich Ritter von Endpreü. Ritter von Köohel,
August Neilreich, Joseph Redtenbacher , IMe«iug, ■Schott, Simony, Santer, GarovagUo, Uöbel, Traunsteiner,
MajrerhoAr n. m. A. ala IMijenigen m aenaaa, nnt veldian Fand fraoadiebaftlieb vwlnhrle. Erat ifitar
näherte sich Tem\ den älteren, -ifliwerer ztsgänglichen Ikitiinikern Wien*^, unter welchen (speciell Host, k. Leib-
arzt, Trattinick, (Justos der botaniscbeu Abtheilucg des k. k. Ilof-Naturaliencabinets, und Pohl, der bekannte
Bdaeadft nach Braaffian, barvoceahaben wbeo.
liei .'«.si-pli Fnih'Mrn von Jacquin gUnzend nbgcleffie» .T(»hre«px«nien «u< r Riitnnik wnr die
Veranla-ssung , das.? sich Feiizi da« volle Vertrauen diese« seines I^hrer.t erwarb und ili" 1 .i^auimi&.s erlüelt,
den botanischen Garten, sowie die rddw KUietbak Jaeqoia^ iMantzeu zu ilürfeu. Von Bnron Jacc^uin wurde
Fenzl auch in dessen gesellige Kreise gezogen. JacquinV Haus war damal« bekanntlich nicht nur der Ver-
einignngHpunkt für die wis!u>niichaftlichen O-Iehritüten Wien», »nndern es wurde auch beinahe ausnahmslos
von allen durchreisenden Gelehrten l)esncht. Dadurch erhielt Feuzl Gelegenheit, mit vielen uu«gezeichnetaO
Vertretern der WisseoschaTt in verkehren. Von le»ouderer Wichtigkeit wurde für ihn die Bekanntschaft
mit dem schwedischen Botaniker Karl Adolph Ägardh, damals Professor der Botanik in Lnnd. Während
nimüch die iilteren Botaniker W^iens zu jener Zeit Anhänger der Liune'schen .Schule waren. niHchte Agnrdb
Feail mit den Prindpien dea natflrlichea Sjratama vertraut, klärte ihn aber die wahren Zielpunkte der Natnr>
e
*\ VergL Leopoidina XT. 18», p.ltf.—Almaaadi dari(da.A]cadeadaderMr]aiattsehail>en in Wien. Jdifg.l88a
131
wisaeiMchAftcD auf und ermunterte ihn, die botuiiscbeu Stadien «tannrar, aowie intensiTer ta betreiben.
IMmo Ermahnnngan Aftrdb'i fiatm hti Femd auf fruohtbuoi Bodm; «r variiaH dan Stemdpoiikt dta Düat»
tantan «ad Samakra und oatainMlHi aniata ^jitaantiaah« Stadial. In diatan BütnlnngaB fbod Fmd aa
Endlicher eiuin (üpichgeginuten; er wuda adtiliai, aowte BHÜngar, in dan ktetn Jalmo dar OMdkimailMB
SkndiaiB durch Dieaing balukimt.
Ala im Jalire 1888 dia dantadhan Natnrforicher and Aeirte nun erateo Mal in Wien tagten, fungirta
Faul da SecraUr der Sectiou für Botanik. 1833 erschien seine botanische ErstiingBarbcit als Iuaugaral>
IKaaattatiaa: aT«niHsfa einer DantoUu^ dar gaographiiolMm Yerlneitaqga- und TerthailnngaverhiUniss« der
mtflrlidien Femilla der Alnneeo". Sa war an dar Wiaw UniTerntlt die ante in dentaeber Sprache
geMrhrieHene uud h«gräiidftc Fcnzl's Namen in der wiieeBachaftlichen Welt. In ihr wurde die Ordnung der
Alaineen nicht nur zuerst natttrlich bagrenst, eandem au«h eiae ricktigax« Qiaralttariatik dar einaalnaii Gat-
tmigao aaf Grundlage nanar, ratiooellar Merinnale dnrvhereflüirt Fenri batto alah Mhoa dimab in dan
bot.-inifichcn Kn'isen Wien? allLfeiiiHii Gvltiiiig zu vcrscliaffen gewusst, wie Jrr Unutatld IWWViatt dtM Boat
seiner in der ^ Flora austriaca" rühmend als „bol«nu>M rgrtgiu* cuÜor^ erwähnt.
Wenige Tage Baeh ariner Doetorpromotion wnrde Fenzl zun Assistenten des Baron Joseph Jacqnin,
und iwar an der Lehrkanzel itlr Botauik iJacquiu war auch Professor der Chemie), ernannt, welche Stelle
•r Ina nun Jabre 18S6 bekleidete. Während dieaer Zeit haarhiftigte aich Fanal nüt dam Studium ozotiaebar
Pfianiao und arwritarte dadnreh den Umfong, sowie die TieJi» aainer Kanntnima immer mebr. Audi wurde
der Verkehr mit Endlicher immer reger, wie namcbtlich daraus ersicbtlicb wird, dass Fenzl in den „Atactis
botanicia" einige neue Gattungen beiofaxieb und im Verein mit FadVinhar daa »Sairtnm Oabulieum" herauagab.
Zagkioh trat er mit den berflbmtesten OeMirtcB der botiiniBBlian Wiaaenadhaft, ala A. F. de OaadoUa, Hartias,
Ä. L. Jussitm, Nees v. Esaabask, Snlk, Klolaeob, Stefan, Fiidiar, Ladebenr und EM in aiaa ttg» wiaaan»
achaftliche Verbindung.
Vach Trattinick's Pensionimng wnrde Endlicher im Jahre 1886 zum Costos dar botadadun Abthei-
Inng des k. k. Huf-Naturaliuucabinuts ernannt, Fenzl erhielt die Stelle eines Cuatosadjuukten und Putterlick
wurde ihnen ab Praktikant augethailt. Die aebon au jener Zeit aehr nm&ngnkhen Sammlungen daa ga>
nannten Tnatituta waren damab in viele «inaelae OoUeetionan aeraplittert und com groaaen ThaOa nidit geordnet.
Endlicher und Funzl stellten aich die Aufgabe, dieaes Material zu einem einzigen, leicht benutzbaren, wohl-
geordneten Herbare umzugestalten. Mit groeaam EUbr gingen sie, von Putterliok bestens unterstützt, an diese
mOliavoIle Arbeit. fiidUdier woide jadoaii bald tco dar Benn^gnbe aainar daawefaen gOanai» plantanm*
so volIstAodig in Anspruch ganomman, daaa er die SunkMiraiif diaaar Arbeit Fund ftbtrliaM, dar aie nnah
im Jahre 1836 beendete.
Neben dieaen Herbararbeiten fand Fenzl noch Zeit an sablreichen PubUeatiomen; Tom denadbeB aaien
namentlich herrorgehobcn : ßfiträge zu Eudlichur's .Generibus plautarum", die gediegenen Abhandlangen über
•AttiUAifk^um, famer aber MoUuginBen und Steudalieen, welche in den dea Wiener Husauma er»
athiaiMn; dia im Yardne mit IMBohar nnd BenthaB barausgegebena AnfdflJuag der van Barmi HOgd in
NeO'HoUand gesammelteo PflaueD, endliab die Beeefareibamgsii aabbraiebic nanar Arlan in den «Nomum
•tiipinm deeades*.
Nach dem im Jabie 1839 erfolgten Tode Joseph Frciherm von Jacqoin's erhielt Endlicher die Lehr-
knnzel da-r Botanik an der Wiener Universitjit (18-10' , Fenzl wurde mm Oaatoa dar botanischen Abtbeilung
des Hof-Katuraliencabineta ernannt nnd ihm zugleich die Leitung d«f groesen vereinigten zoologisob-botanisahen
Bibliotbek augewieeen. In Beaug auf dieee machte ee aidi Fenzl zur speciellen Aufgabe, die aablrelahen
LOdten nnd Defeete an ergftnaen, waa ihm aneh in holiam Grade jdmif.
Tlurrh viele neue ErwerhunppTi. ferner daflurch, daaa Endlirhpr und Fenzl ihre Herbarien dem k. k.
IIof-NBturaIieui.Abiuct« widmeten, gebrach es baid au Kaoffl. Da weiter der Universität kein umfangreicheres
Barbar zu Gebote ataod und lB~<n«tMii- bei seinen das ganze Pflanzepraieh nm&asenden Stadien den Mangel
eines solchen sehr empfand, so fasste er den Plan, im botanischen Garten ein Mnsealgebinde anfinif&bren, in
welchem auch die Sammlungen der botanischen Abtheiluog des Uof-Naturahencabinets untergebradit werden
adlten. Erst nach laugen Verhandlungen und nach Beseitigung von Schwierli^Bdlaa aHer Art gelang aa,
diesen Entwurf aui-zn Pahren. Im Mai 1845 wurde das neue Musealgebftude bcBogen. TnUm der vielen mit
dieaer Ueberaiedelung in Verbindasg stehenden Arbeiten war Fensl aodi aobnftsteUeriadl mIif thiUig; Ton
17-
132
seinen Foblicationen tm dfeter Periode seien namentlich herTorgchübeu : ^Pugillus plantarnm novanun Sjrriaa
«t Taori occidenUliB**, Bailrl||« für Ledebour's „Flora roMica" und Ruprecht'a .PHaamlraiide des rnMÜehea
Beiches", Abhandlungen Aber wenig gekannte Pflanzengattongeo, AttAiUa ftW IMtwUüMm. Bairmiß und
Ank^cpetahm «. •. w. TXim AiMtan gahOm m d«n baatan FnUtetieiiMB Aber qrsUaMtiaeha Bataalk «w
jener Zoit.
Nach (icm iiu Marz 1849 erfolgten IWe üudlicher's wurde FeBll mit Üvibebaltung dca Custodiates
Bttm o. ü. Profetaor der Botanik an der Wiener UniveraiUt ernannt. Wafl tat Jahre 1850 eine T^hrkaozel
tüt Pflanzenphysiologie und Anatomie errichtet wurde, Iar Fenzl Torzagsweiw fifaer Morphologie and
Syst«iiiatik der Pbanorogamcii, und zwar bia com Jahre lä70 nur in den Sommersemeatem ; erat im letitan
Deeennium dehnten «ich seine Collegien auf beide Stmaatar ana. Dem entapreehend war auch der Profe^soren-
gehalt Fenzl's viele Jahre hindurch geringer bcmeaaen; erst im Jahre 1868, alt ihm in Anerkenanng aaiMr
Leiatangen der lltel dnaa Regicrungarathea Terliehen wurde, trat eine entaprechende Erhöhong dea Oabaltas
ala Profcaaor Die Collegien FenzV« w»reu aehr breit angelegt, ao doüs es mit dtai Gegenstände nur
•vnMÜUBBweiae fertig wurde; «r vcntasd ea aber, die Yarknu^ea durch Bahlreicbe iatereiaaute DetaiU ra
beleben und Torgeaehrittenere Beaudier derselben ru aelbatetlndigem Unteraachen DerKreia aainer
Btrar war ein ungemein grosser und beinahe alte jüngeren Botaniker Oeaterrcicha waren seine Sc fiül' r. Dem
aalnar OireetioD nnterateheoden botaaiachen Garten der Wiener Dnivenitftt widmete Fenzl, namestlich in den
beiden entan Dae«nniaD aeinaa Wirkena, viel Aufmerbcamkeit. Er bentbte aieb, in den (freilieb TolbUbiA^
mtgailflganden) Glathiuaern möglich&t zahlreiche Vertreter interessanter Foraaen an eultiviren: er verwendete
gNaie Sorg< auf die correcte Beatimmung der einzelnen Arten; er nahm den aater EndÜcber unterbrochenen
SameBfanadi mit andem Girten wieder and in mOglicliat anagedefantenn Haaaae auf; er gab cndBeh tob
Jahre lySl hia IS-^i" Adversaricn heraiifl, in wclrlirn ungenniif liffHn.niiincriTi ?i> vii 1 nls thnnlich liefatig-
gestellt wurden. Le^i'ier ge^luttettn die llolntioiisverhaltnisfe die Fort:-i (zuiil,' <it r letzteren nicht.
Ala Yoratand (seit lütj" ala Lirectury des k. k. LttanitcLen HüiVubiueta suchte Feuzl das Uerbar
dieaea Inatituta mfiglichat zu bereichern, uud es ist zun guten Theile seinen Bemflbnngen zu danken, werai
daaadbe gegenwärtig als eines der schönsten, umfangreichsten und bestgt^irdneten des ContinentH erscheint.
Mit besonderer Sorgfalt betraute Fenzl die Bibliothek de.<i botani^^chen Museums; er TervoUständigte sie so
viel ala miglaii, er schenkte dej^ellieu eine sehr giui^te Zahl ihm zugesendeter Werke und Abhandlungen,
er hiett sie endlich in musterhafter Ordnung. Der bekannte Bibliograph Pritael bcseichnete aie in der Yoi^
rede m seinem «Theflanma litetaturae botanleM' ala jumtium ftn MÄhW.
Tob wichtigeren Publicationen FenaPa nach dem Jahna 1650 wins bervorsabeben: Mehrere
hnndlungen, welche theils in dtu 1H.-Iilischritten. theil? in den Sitzurtr^hericlitpn dnr k. Akndeniie dir Wit-sen-
scbaften erschienen, die Bearbeitung der Saisulaceen iDr die „Flora Urasiliensis" von Martins, lieuchrL'ihuogcn
aaoer Arten aas dem Oriente, die Ileraurgabe von Wulfen's gFlom norica", die Eilition einer populinn
illustrirten Botanili, Aufaitze in den Verhandlungen der Eoologiach-botanis>chen Gesell.'ichaft, im ,Gnrten-
freunde* der Gartenbau-Geaellachaft n. a. w. Im Wesentlichen fand Fenzl'a schriftsteileriacfae Tfa£tigkeit
acht ti virr mehr «la eiocni Jabnehnt« ibren Abadilna; aa mOge dahar in dieaar Blebtang Eiidgaa Uer Inn
bemerkt werden.
i:euzl war ein ausgezeichneter Kenner der einheimiaeheu uud ezotiacfacn Pilanzenformen ; ein mehr
ata vierzigjKhrigiBS Studium dea ihm massenhaft zu Gebote stebcBden Materiala hatte aahiaa Blieb geaahitft.
Dabei unterstützte ihn eine »ehr timfai^eeude Kenntni:^» der systanatisehen botani.ichen Literatur: nurh mit
den Autoren vor Linne war er vollkommen vertraut uud i^ßegte sie mit Vorliebe zu citiren. Ein sehr treues
OedlehtDiss f<£(rderte ihn wesentlich bei seineu Forschungen; er war k-rner ein geschickter PrSparaior und
zeichnete sehr gut. Mit scharfem BUcke verstand er es, die charakteristischen Merkmale hervorzuheben,
grossere PBanzengruppeii natürlich zu begrenzen und zweifelhaften Gattungen den richtigen Platz im Systeme
anzuweisen, llieiin ist Feozl mit EndUdMT auf das Innigste verwandt; in der Beschreibung der einzelnen
Arten üliertrilit er ihn weit. Die Diagnosen und Beschreibungen aind mit grosser Prttcision ausgearbeitet,
die Synonymie wird sorgfUtig berllcksichtigt ; die Gruppirung der Arten mit ihren Tarietttten und Spielarten
ist so geschickt angeordnet, dass Jeder, der Belehrung sucht, sie auch findet. Fenil^ ArbdUai aiad IB diaatir
Beaiehnng so vorzOglich, dass sie noch lange als Muüter gelten werden.
Die wissenschaftlichen Bestrebungen Anderer forderte Feuzl möglichst; er scheute kaina Hfthe, um
133
tll iri>iiji'<Ilmfti' ArWitcn, wenn sie ibiij i.infn lirRUcIiharen Kfrn zu cnthaiten prhipnen, za verbessern und
dniAftbig SU getUUeo. An dem umIi den Jahre 1848 aicb immer rager entwickelodsB Vetreiuleben nahm
Tmai leUtaftea Antbefl.
iSddnn folgt)
EIngegaiigene Setariften.
(Ton 15. April Ui 16. üti 1B80. Fortsetiung.)
Aead. nyil» a« Vtfdcdn« de Belgiqne. M^-
Boim COUmatH^s ^■\ antrci; im'nioirrH. rullt-ctinn in 8".
TOHM V, Fue. 4. Bruxelle» 1880. 8". — Kaiicu:
De h rtection pticoc« de toute la diaphyse du tibia dans
eortaiin cm d*ost£a-iny^io-|i«rios(i(e difluse sigtii'. W p.
K. Geographische Oeselltchaft in Wien. Mit-
tbeiluDjcin. 1kl. .Will— XXII ;N. F. li.l. VIII Xllj.
Wien 1875— ibT'J. bo.
Boyal mictdioopieal Bau. in LondOB. JonriMl.
Toi. m. Nr. 2. LondeiD 1890. 8*. — Michael: A
ftirthrr cootribution to tbe l(nnwle<l»:e uf British OribaMae.
p. 177 — 201. — Gro\Bs: Oii a nuaoü ol nhtiatintr the re-
ncrtinn 1mm the ill^ill<' <>f thr liudyiulie» uf niii rosrupcs ct.
p. 215 — !22l>. --- Naclipt: Uo a |>etrui;ra|ilii<'aJ iiiumMojK».
j>. 227 — LI*-*. - I!i i (.nl ii( oirri'iit ri-»i iin In s n l.ilin;.' to
lim rtvi r;i';i. i r\ ]it(i(,'aniui. m;rrn»c<.[iy ct. \<. ■J'J'J — :ti>;l
Blatms, W.; I»i>^ Ni iiant>i' llu»g de» Uerzogi.
uaturliialorwchcü ilui-oiuii' zv. l>tnuu»chweig. BlMBt>
ichwtig 1879. 8°.— t»<fl. ntlkln Anttatti-n für >'atlir>
geschieht«- und Altert huniekundc in Ih.llniul uriil dem
aordwcetliebsten TlieUe von Dentschiaod. Bratuuchweig
1860. S*.
B. Accademia dei Lincei in Rom. Atti. Ann» 277.
Ser. 3. Ttuuftunti. Vol. IV. Fase. 4. Itciroa 1880, 4*.
Sonder, Otto Wilhalm : Flurn Capinsi« : Ldng a
ajrstciiMtie deBcriplion of the plaale of the Cape CeJoigri
Oiftaria and Port KataL hjr W. H. B
O.W SoimIii Vol. I-III. IluMin l'-ö'.i-GJ, 8«
UuUer, Ferdinandus : Fnij.iiRuta phytugraphiae
Analraliac. Vul. I— IV. Melloume 18&8* 6'*.
Taplin, 0,: Tlie Fulklore. nianiuTi', cattoms and
langungi'» uf ttiu .'■nutli AustraUan Atorigiucs: gulbcred
iram iaquiries laade by anthority of South Anatialiaa
goreramrat. Addaide 1879. 8*. (6esehenk dea Herrn
Dr. R. Schomburgk. 51. .\. N. in Adelaide. J
Woods, Jtilian L. Tenison: Ni.iili Australi», its
physitHl _■• ■ ii[ l._v .itid iiiitimil liistmy. l;<iiir lh(14.
8". ^GeKhenk des IJcrrn Dr. H. Scbombargk,
M. A. N. ia Adelaide.)
Xaniuky, A. : Beitrige mr KMUttaiM 8Bd-AfijinM|
geogrephischen. ethnograpUsehen nad hiateriei^lien In-
halt.«. Iltrlin 187n. B".
Schwalbe, Gustav : Beitrag zur £utwickianga-
gMeUehte den ZwiaehenUma. Sep^Aba.
KatnftefOibenderVer. iaBiitnD. Verbandhuigen.
Bd. XVIL 1878. Brttnn 1879. 8«. — Schneider u.
Leder: BdtiiM aw Kenntni*» der haiikasjeehen KÄfer-
(MiDa. p. 8— IOC (Sdihai.) — Oborny: Flora de« Znaimer
Kreises, p. 106—304. — v. Niessl: l'eber die Bahn des
Meieores vom 6. S«ptönlitr 1S«8. p. *>5- it.Ni Hjtebak:
Analon der OalcmichiKbeD Melettasdüchten im Kaukasus
m. amOhonMa. |k m—SM, — Habarnanai Daa Trink«
wasHcr Brfltin». p 327 ;H2f» v Hardefrgor u. Bricm:
I)UK'li«'l>iiitt.s7ahlt'n liiT iiK t('iir(i!ii:;iM licn Klc-nienH' von
Grosüburb. aui> öjaliri^'un Ucubachtungen. p. SäO — 833, —
ret>er«ii-ht der inet»jrulo|7iscbca llW>WMlhlBI|geB in lUhRD
und Scbk-sicD p S34--368.
Ministeri.il - Cnnunissiüi! z Untersuchung der
deutsch. Heere m Kiel. Ergebnisse d. Beobacktanga-
stiitiouen an d>'ti il. iitHcben KMmi. Jg. 1879. Hft. Z,
XL Berlin 1880. 8«.
Afltd. Lnp. daa flateneaa d« U. ntmtenf .
BoUetin. Tome XXVI, Nr. I. St Pteisbourg 1880.
4». — Michailow: Xouvelle uiMliode d'ehierver lespb6-
Doininea Tasomutcurs chca Ia gfenenilla^ p. 1—12. — We*
liky: 8nr rexdtabilit^ de Ia moelle <pmiire et Ia viteiae
de lu trunsl.'ition de rexdtation nerveus*' de loni; de cet
nriFJiiP. p 2<'i— 28. — /inin: Nute siir Ia lliiizoini' p, 29
— — W illi: TliiMirii' iiiinpii'lc dn iiiaifiit-liiniitre liihluirr
fl iiiiineilo» iiii'iliiiili ^ 'ii' il'. n rmiiiatioii di' riiitfiLsili' luin-
zuntalc abi>uluo du niuguetiaiiie terrottrc aiiiui ijue dos cu-
«flicicnla da lenqrfntnre et d'indnetion des annaaa. p. 49
—79. — Walfaon: Embn-olo^c du Lymnaertt HagnaUt.
^ 79-97.
S. toeiety of Edinburgh. Procoedings. Vol. X.
Nr. 103—105 1878—1879. Edinburgh 1880. 8«.
— Arkroyd: Uli tbeaction of liubt uu tbe irb. p.37— 40.
— Aitkea: On a nev tnnietjr of orular sprctnim. p. 40
—44. — Maefarlane; On tbe prinriplo« of the logie
altrehra. p. 44, 61, 106 — III. — Illyth: Notes on «une
experimcDt» witli the telephuiie. p. 4.>- 4s — 1 ait: <)ri
Ihe liipa.sur« nieiit f.f licknotlcilmss. p IS— 4!'. - M;icfar-
lane: <iii t!ir (lisriiptiie ilifi li;iri:(' (4' oli'i tni ity. p. .'Mi— .W.
— Brown atid lilaikie: On the actiun uf bcat on tbe
lalts of trimcthyimlpbiDe. p. 69— SA.-— Jlsekaaan: Mala
on the distribution of temperataie ante tta iea hl lAtüdi-
Row Loch p r>i; r,\. m - 7i. — id.: Ca dcep-tea tkcnao-
nlr't<^^ p 77— '•7 — lilaikie: I'reliniinary note on a cry-
slull.iir n mg nuiid fiiniK il in waier containing sniphuntled
luilri.k'i II aiul iii(T< jptun iu sulution. p. Ö7 — 89.— Tait:
l.iil.i.niuiry notes p. W> irj — l liomson; 0» gravitational
om i:;.itiiins of rotating water. p. U2 — Km. — llume: Fifth
report uf tbe Bouldrr Cumniistlou. p, 113—177. — Jolly:
On Ute traii«portation of rorks foood on tbe soutb ahorcs
of tbe Moray Firlli. p. 178—185. — .Somervall: Obeer-
vatiiiii.s rill tioulder» aud drift on tbe Pentland bill.s. p. lH<i
—1157. - IlendiTsiin: Notes oii ilrifl iuid i{la<ial plieno-
inciia on the l'entland hüls. p. lf'7— 188. — Maclaren and
Geikif: liefereuccs tu »tiiiu' iitHllMiiiUlors on the IVntlainU.
p. 189 — 191. — Home: Itemarks on tbe bouUlcr report.
p 192—199. — Tenneat: Wky Ika taraaeln' doca ae»
ahrays indicate the real wcight of the naat ef atimMpbara
alolt. p. 912—233 — Maefarlane: On a ralcnbis of
relatieiDsUp. p. 224 — 231. — Stirling: Additiunul ubaer-
nüioaa ob the Amgus di»eA«e affminu »almun and otlier
fish. p. 389 — 360, — Tu r HCl'. <iii tili fumi aud strurture
of tbe teeih of Motojitutltm J.injnTäii and MnoiMidon
Süicerl'ijii. p 2.')i> — 252. — Brown and Blaikie: Action
of beat on wine salL^i uf iriiiiethylMilphine.. p. 253 — 2.'»4- —
Forbes: On tlie hursting of tireanna vben thu muule ia
closed by «dow, eartli. greanc ci. p. 254— 25(>. — Home:
Notice of striated rurks in Eant Lothian aud iu somc ad-
juiuing connlie». p. 2.'i<>— 27(i. — Tait: Un melhods iu de-
linile iatearals. p. 271—273 — Morrison: On anotlacr
■sathad aT pvqianag «tkyiHdae. p.S79-477.— Oibsga:
Digitized by Google
184
On the cumpositioD of ..Reh" ao effloreKcnce on tl>e mQ
of certain nistricis of Indi*. p. 277 — 280. — Tennent:
PropoMMl tbi-on' of the progresuve movement of baronietric
deprmioD.^. p '27;>— 333.
— Trnnuartionü. Vol. XXVIII. Part 3. for 1H77
— 1878. Edinburgh 1879. 4».— irnXiu: Hu the
»liuhcatioD üf (frajihit mi.>thi>d5 to the ilLUTii.uiatj'm L't tha
öhtiency of maclnn. r;, l'i J Tl.f iiMii/i'iii.il ^kmiii cniiirie.
p. 708 — 716. — l'ait: Ihcmal unil t'lecthc coiuluctivitjr.
f. 717—7401 — TIivbmb; Ob UmBodroanic BMiiitgr.
t.m,—7U. — ir««lctB: Ob th* hannoaic taaljnii tS m-
lilB TCwd MOBii. f.'m-TK.— Snvtk: Goiaor iBBiao
ttrmt MtHnMUn «»■•«-»»—««»«ito«!!« «UBmld. Dl 7T9 BIIIl
T«L ZXIX, Pt. I for 1878—79. Edin.
Wgh 1880. 4«. — Heddle: Cbtpten of the nlaan-
loir ofScotkad. p. 1—4«. 66—118. — Ifnir: Ocsenl
tiMOraBt on dMnrnimuits. p. 47— 64. — Htyermft: Ob
MHN Jlkynoloffksi rpsults of^ temnerature variationg. p. 119
— IRL— Ratlierfu rd : Uu ihe [iLj^iolugical action ofdrugs
on Ihc secretion of bile p, läS — 2ü4. — Robinson and
(ju(. Jwin; On si im- ufw lijt^ieB of the Leucoline serie«.
u. •J66—2äO — Ülj'th: On the traiwwiiarioB of Muud by
Imm «laetfkat eaaiBet. &flBl— «4> — Sajtk: TkB solar
qieelrum xa 1877—78 Wkk nbu pncücal idc« of Ha pro-
bable temperatorc of orisüiation. d. 386—342. — Traquair:
Od tbe atructure and aranities ot the platyüoniidae. p. 34S
— 81)2. — W a t s 0 n and Y u u u g : The anatuiäy uf the northern
Urlutjii (Bduga catodon. Griiy) \> 393 — 43<i, — (ieikie:
Un tbe carbonifenHis volcanic mclca uf tbe baain of tlü
Firtb of Kortli, ÜMir atractam ii tlw Md aid mdar tha
micro-scojHj p. 437— 618L
Sog Imp. dei Nataraliatei d« Moseon. Bulletin.
Amici- 1879. Nr. .3. Moscou 1880. S». — M iUrhe-
witch: Ktiulcf ],a!i'iir.ti.;ii;n'|ucs. 2. Sur les CHiulies
ArnmoKÜe» macrwcpltalu» eii Huuie. p. 1—21 . — Bedriaga:
Tanöehain dar ämsMMm aad iM^ÖHn Vordcr-Aafena.
|k S— Iii. LiBdeBBBt lloBOOipUe dar Borkenkäfer
Rossland«. p. 6?— 87. — Traatacbold: Sur rüivariabilit^
du niveau des mcn. p. 129 — 166, — id.: Die gcolofoscben
Foncbunnen in den vereinigten Staaten von Niirii.Mur nka.
p. 156- Va».
ABthropoIogioal Inititnte of Oreat Britain and
Ireland in Liondon. Journal. A'ol. III. Nr. 2. London
1878. 8^ — VoL VI. Nr. 2, 3, 4. LmdcMi 1877.
8». — To). YU, Kr. 1, 9, 8. lendon 1878. 6«. —
Vol. VIII, Nr. 2, 3, t I nr, Inn 1879. 8«.
Hnsenm of oomparative ZGölogy at Camliridge,
Maas. Kullctin. Vol. VI, Nr. 4 — V. C«mbri<k'f '. Hyo.
H". — I!p]>orts on the rcsult« ofdri>(l/ine niid»'r thf juiicr-
vision ut .V Agassiz iu the Carni i m >i .i l'-Ts. 7;i. VI
Fourtales: lUport on tbe corala and autipatbana. p. t>5
— ua — AUBm: Iha «tkaold h«Ba» iB tto tats. n. 181
—188. — OBraBBt Ob iuiIbIu OMKiiB vt OMumtim
m. 188—188, — FavkB«: CanliltalUBa t» B lag««Mn «f
tte taMir Jdtrflahea. p. 197—148.
Yerafai $. TwUmtang wiaaeBaalt. Xamtalaw in
Wien. SchrifteB. Bd. XX. Jg. 1878/79. Wien 1880. 8».
K. Bayer. Akad. d. Wissensch, zu. Manchen.
tjitziuigsliviirlit«-, 1880. un. 1. Müuiijtii ItiSU «».
— \ S 1" Ii I a i'i II t n (' i I - > :i Ii 11 nl u II .~ k s ; KrUiili'nJiigrti des
4. UaiidcK der Reisen iu Indien uod liüchs&ien. p. 1 — S2. —
BackBBgel: Theorie dei BBUKüchn Luftwechaels. p. 3S
—8a — KleiBs Zur Thettit dtar «HipHarlMB ModoKiBO-
Hoaei. p. 88-lOa
Deitiohe BewitB in Bmtnnrg. Ans dem Areldv
der Dentschen Seewarte. Jg. 1878 HnmlMirfr 1878.
4*. — Fei borg: Leber die unperiodischeii moiiatbchcn
Schirankvngeu des Berooeterslsaaes. 16 p. — Ranker;
Die wicseoscbaftlieliea Enobniaae der ersten in der Abtliei-
hiw IV der Defltacben Seewarte i. J. 1877 «ligAahaaaB
B 8« MaiiB»4%n»aaiaMn. 98
▼er. fitar
9nM. 1k» dMBiiadM hatitat der üiriTaraitit Orai
TOD Loop. T. Pebal. Wien 1880. 4"
— Mittheilnngen. Jg. 1879. Graz 1880. 8*.
(Fwrtaaiaaflf ftilgt.)
listoriscli-kritische Studien über das OniL
VoB C. Eagler, ord. Profesimr am Polytaehiikaai ia
KailMihe. M. A. K.
(FortaetsBog.)
8. Bildung tob Oeoo im Momente der
Attsach«idaBg dea 8««eratöffa Btia oheai-
»cheu Verbindungen durch Ki ii wi rkun^ der
Wärme, dea elektrischen Stromes und anderer
Ageatien. Dte Zahl dar BaaetieaaB, bei wMm vatar
Auasehoidung ron gowähnlicheni Sauo-^'nft' jli i. her
Zeit auch ein« Ozoubilduug wahrgenomnieu werduu inum,
ist eine sehr groeae; denn fast iibecall da, wo
atoffabacheiduii^ erfoljrt unter Bcdingiinpon, unter i
das Oiou exialcuztltlug ist, tritt dit.-.-<e Sauerstoflinodifl»
catioB aoch mit auf AVii' t^ibou oben crwUhol^
«teilen wir uns dabei rm, daas im Moment« der Ana-
scheidwkg eiiuelne Booh nieht zu Molekülen vereinigte
Saaerttoflllitome «ich ttu schon fertige SraantafinokkBk
Bnlagcm und sn Ozmimolekiilr >)ildi>n.
a) Ozonbildung durch Erhitzung sauer-
stoffhaltiger Stoffe iat schon von mohreia&
Chemikern wahrpenniunioii wordeu. So i<ch(>i) im
Jaha- 18 j 5 von Bchänbeiu,'j welcher beobachtete,
da«6 der beim Erhitjten von SilbainMi|d, QaeckaOber»
ozyd, Bleiauperoxyd, chlornanrem, bromsaurem tuid
jodeaurum Kali eutatehendo Sauerstoff einen ganz ge-
nügen Oznngehalt zeigt. Auch Kiogiatt*) fand in
dem aus Queckailfaeroxjd und Mangaaaapapajqrd durah
Erhitien da(ge«teOtaB Saoontoflb «twaa Owa. Vabav-
JimU iure i<cheidi: t beim Erhitzen auf 180—185* dNn«
£aUa oonuisinen Sauerstoff ib.*)
b) Die Bildaag dea Oions durch Zer-
IcjL'ung desWaeaera mittolKt de.'« elektrischen
Stromes (Elektrolyae) ist eine der ülteaten Ozon-
bilduBgen. die wir fibeibaapt keanea. Sehoa Cruika»
hnuk int, wie au* dfr pi >. li;ihtliehen Einleitung
berrorgebt, der eigen tbnmliclie Uenwb bei der
BUcIreljae dea Weaaers B«<i;e8JleB, und 6eh8B-
beia hat glaidi zv. Antanij Nfint:- T'-,t<-i -m liunc. a die
Identität dieiies (Kimhi'.- mit ili-tnjciii^'f;. clt'ktri-
W'iliaii'Ui^'u. d. natiirt. i>e^, Uasel I, 252. Juuni. C
jiraki, eil. -II I.Wl.
») Chim. News XXV, 2 «2.
•) Croft sowohl: Chaa. Kern XXT, 87, ab aach
Belincei: B«r. d. denladi. dma. Oes. 1878. 906» r '
eba^tet, ^daaa badm FaMradaa di
bildat ebd.
Digitizcü by C3C.»u^i«^
135
•«irtrn T.nft arkunit und dM Om «nf ümn W«g*
UaigtsteUt.»)
W«BB mu di« Mta XMrtradea «hur Bittarie
in Wamiw tancht, sn büfiet sich am positiven Pole
neben Sauerstoff immer ein« geringe Henge Oxon.
Heia« Wmmt dgut rieh «r «mmb T«nadi viel
wenifTcr fll* nriiresüuerti»!«,'^ und hat »ich ah pit)«tipi(ei»
Verhiülni^'i jcur DarstfUuufr ozoniairton Sauerstoff» auf
eU-ktrnlytinc'hem "Vtege 1 Toi. Schwefidrihire auf 5 VoL
M'üMer hernutt^tellt.*) Na«b Baamert*) wUen be-
sonders günstige Kpsultatc erhahco werden, trenn das
Wewer mit SchwcfclMiure-haltifcer Chromiuiuro onge-
sVuert ist; ob jedoch anderererita Alkalien die Bildung
yva Oxnn bei Eiektrol;^ dee Waaiera Tollstifndig hin-
dern, wie 0»ann*^ f^funden hat, bedarf noch der
Bestätigung. Sohönbein<^ fiind aUeniiqga bei An-
weodung tmi mit Kalilauge Tcraetetam Waaser «iidi
nur selten Spann von Ozon.
Die Menge des Ozons, die sich bei der Eloktro-
Ipe des Waooer« bildet, int auaüerdeni auch Doch ab-
bio^g von der Temperatur der Flüssigkeit: je kitlter,
desto mehr Ocon. Soret') fimd brim lüMtallfm ^
der Elektrolyse unterworfeuea Wwsen (1 TM. Sdnrafil-
aüuri' utul 5 Thle. WasM>r) in rin Oemisdi von Eis
und Kochaala und unter Anveodtntg 6 Bnnaen'scher
Elemcnle über 6 pCt. Ona hu Sanvntofl'. SenwtTer-
sliiiidlich mü«*x'U die Elt'ktrtHli'n bei oll' clieiicii Ver-
suchen aus einem Material — am besten Gold oder
Platin — gebildet das rieb nit Obob niobt dinot
oxydirt, da soui<t das 0,um theilweiü« oder glUS dlp
durch wieder zerstört werden würde.
Der ehendsehe Torgoug ist hier iriedar dtt ^ebe
wie obiii : dit- durch die Elektrolyse freigewordonen
Sauentoifatome Teninigen sich nur tbeilweiae «u Mole-
külen gewöhnUehen Saaeretofb fO*) und indem einig*
der letzteren mit tiui b einzelnen SaQCn«toflkteBen
zumnuDentreffi»!, bildet sich Ozon
>' Ri-richt ilber d. VerbaiullLH. d. oaturf. Gea BiMl
IV. ■-. «<; Abbumlli^n. d. II. ( lasso d ba«T. Aksd. IWifl.
III. At.tlicil'.'. I. 2". l'..^i.'eii(t. AiiiKil. L. iiUi.
• (N^iiiii I I'<'L'i.'ilul .\liliril. l..\.\I. l.'!."-' lipliaujilft >ri-
«ar, reüics \\ as^cr eebe bei der Elektruljse uar kern Oron.
Hat sieb jrili.i Ii riii'lit b<-!<.tiitiva.
ilMt'finanu: I'ogf.'etid. Anual. CXXXIL, 607.
«) Folgend. Auosl. LXX.MX, o8. Anual. d. Qmm. u.
Fharai. L3KXVIII. 231. Jonrn. f. prakt Cban. UX, IflOi.
■) Pofritend. Amiel. XCVI. V<< Joon. f. pvekt Cbea.
LXVI. l,ti> '
»I Jabre»ber. f. f'bcm. 1>.''>. 2-m.
',1 Coinpt. reiid. LVl. Sü i I bil. Ma«. ( II XXV, 208.
AnoaL d. Cbem. n. Pharm. CXX\'1I, bf. ruggend. AonaL
CXVIII. US. Joum. f. prskl. Cbem. XC, 21«.
■> I)ie>Vahni<>bmunK Meldin ^er' i (AnnaL Adieni. a
Ph.LXXXVlll.M7). das» iH'i rierKb ktrnlv*edes Wassers siirb
oeck Wai-.xprstotfsiiiieroxvil «nt£tebt..scbeiut sich iiseb ueueren
UmanttchuugeuBerthelot's iAnBaLd.chiiB:PhTt.(6j,JUV,
864)a.Sf bOneU (Annal.4ClMBLii«Ph.CXCVn, lOQ nidit
Bildiin)5 de» Ozons an« sauerstuff-
reichen Verbindungen, auf rein chemischom
Wege, durok Einwirkung von Säuren. Hon»
ieau>) fimd zuerst, daas bei der Zersetzung des
Barinmsuperozyda mit Sohwefelaünre neben SaueratoA^
gas ein aotiver Sauerstoff entsteht, desHcn Identität
mit Own er bald dareuf erkannte. Sohönbein ar>^
kttrt» daoaelben spSter ffix das dem Oion in elektriadtar
Besiehung entgegengesetzt« Antozori , \t iihrend idi in
Oemeinaehaft mit Nasse*) nachwies, das« der aoi
Bariumntpomixjd entwirinlte Sanentoff nur ^«ringen
Mengen beigemisohten Ozon.s und Wasi«er»t«ff8upcr-
oxjda aein «igantlifinlich leaodTea Verfaalteo vat>
danke. Bdd nach Homean'a TerSffinfüdmnf fimd
Bertnzzi,** da.** übennnnpniisaurc* Ka'l mit SilLwcfel-
aüure, Sohönbein,*) dass Silbenuperoxyd mit
SekwMMtm daa gleidie Oaom (damale ffir Antom
gehalten''! bilde. Dureh Untersuchungen vim W<' 1 1 z ien
Kingzett,*) Böttger^ u. A. wurden die obigen
Wahnahainngem beelit^t; aneh ftnden die beidn
Krstcren, dax.^ chromnaur«* Kali mit Hchwefelsiiure in
gleiclier Weis« ozonhaltigen Sauerstoff liefert. iÜche *)
Ulm naoh, data bri Bimriilnnig tob aooentriitar
Schwefelsäure auf Waasenstnffi'uiiernxyd ebenfall.'i ozon-
haltiger Sauerstoff ent«t«ht. bcn alleu Kvoctiunen dem-
nach, dunktralahe Bauerstoff auf chemischem Was« uitar
Bedin^'uni^m auspreMhieden wird, bei welchen da« Ozon
existenztlüiig ist, scheint sich von letzterem immer
aneh eine geringe Haoga an bOdon.
d"l Die Bildung ozr.nha ' t i iret» Sauerstoffs
durch die Pflanzen i«t eine Frage, die noch nicht
abgMdJoaaaniat Gerade «ann vir Omihildnng im Allge-
meinen Überall dn nntiehmcn. wn SaucrRtoffabseheiduiig
nntar Bedingungen erfolg, die für die Kxistenz de« Oisona
günstig sind, aollte man danken, es mllase aneh der dnxeli
sn beiUUinn; ridnebr soll die Vermindenuig der Aussehet-
dnag anfiaeralo%Mbalfilei«NilnaScbw«läsiare4iahigen
Waiien durch die BUdang v«d OebenehwefelOuTe (S*0«)
varaalstjit »ein. l)amit fUH auch tiaet der Hauptstttttpankte
der Scbonbe in 'sehen Theorie Aber Ozon und Autozoo.
Ueber die bei ili-r Klix-trolyiie d»9 Wa.<iseit Stattfindenden
Vcirjjdiige, --iw'.f i'äir-T die pin->r)iliii,'i;^e Utsnnr fidw In
ijcbüuc'b i'tjtij citirtcr Abbandlung.
> . (V>m|>t rt ml. XL. 947. Joura. t nriktCbcm. LXV,
499. Pügueiid. Auaa\. XCV. 4«4.
«) AnnaL d. Cbem. u. Pharm. CMV. 215.
•I Aus Cimento II, 291 im Jabresb«r. f. Ciieni. Ift&B,
2'*'. Siebe niirfi Srh'iiibein: Verbandlgn. d. naturf. Oes.
Hasel III. -iK-K .fnuni prakt. ( lieni. LXXXVI. 70. bött-
ger: Joiuii jiriikt (hrm l.XXXVI. H77. u Jabresher. d.
physik. Viri'iuv 1 riuiklia- l-Mi— l-^ü;!
•) Verbandlgu. d. naturl. <>es. Basel 1, 240. Joum.
pnkt. eben. LXVI, 90a
*) Annal. CheoL Ph. CXLII, 107.
*\ Cbem. Newa XXV, 342.
Joum. prokt, Cbem. LXXXVI. 377.
•) Ans JUiilLiocchhn., Shag. IL jlai lb60, hn Jahna-
bar, t Omb. 1860. M. ,
136
dis Fflanaen mugwehiedene SauerateS «innlMiltig Mfai.
WNUBueh dar dMnriMlM Vorgang bai dar Anfhahma und
Baductiüii der KohlonHäurf durch die rflanzo iirich Iiinj(«t
oklit kUugal^ iat, ao dürien wir doch wohl annehmen,
diaa dar doveh dia Muu» anagaaahiadaaa Sanantaff
thoilwiii^- ii'ier ganz tou der Kulilciisäurc »totumt,
deren eines Souerstoffiitoia direct oder indirect in Fni-
hett geaetat wird, «abai dann allen umeran Er&h-
runpcii riiii !i a'.t» vahiNchcinlich aiiseiiommtn werden
muM, das« einsolne dieser atugeschiodeutiU äauenttofi-
atoma nah mit SanetatoAnolakBlai an Oaon Tereinigea.
Dw Zahl der Clicii-.ikur, wnlchu dio wichtige Frag«
ZU tiumlwurtou suchten, ob die rilauiseQ ozouhaltigon
Sanantoff avaaohaiden, int eine aahr gnaae; tntsdem
aber ist iric f:e»a(r( die K<>sintwf>rtunfr ii'yh keine
definitive. Schunbeiu gab aueli zu diiTieu Liilci-
aochungen die erste Anregung. In einer Abband*
long „Uber die Selbatbläuung einiger Pilze und daa
ToriumnineD von SauerBtufi'ern.'geni und Sauerstoff-
talgam m der Fflnnzenwelt" bowics ur, daM dar
aoagepreaate Saft tou Bolttm luridm, dewen Stiel und
Bat beim Zorbrocban an der Lufl sich rasch bläuen,
gerade iu> im Staudu iiit wie das Ozon, Guajaktinctur
au Uiiuea. Aadaracaaita estiahirte er nüttalat Alkohol
saa dea FQaen eine SttbaUos, die, nit dem anage-
pveaateu Softe Tormiscbt, die gleiche blaue Färbung
g^b, wie waun die leiriaMoen filaa dar Luft aui^eaetit
imvn. Dengeniiia niaimt 8eh9nbein in £eaan
FiLccu ciuerseitK eine durch Alkohol extruliirbare
Ott^jak-Uuüicho Subatons, audisnmeita einen in dem
aai|g(]RaaiteB 8afto eoUiaHanen Stoff an, dar den Saaap*
atnff der Luft in 0/....n um/uw.'uidoln und sii in lle-
iVlimqg mit dur onstureu die Blüuuug lierrunsurufen
im Stauda iat Phipaon ■) mtanHUaa diaaa Anaialiten
Srhonboin'a und anolita voiten Bawaiaa daflr bai-
xubhu^n.
Via Luft adbat, die mit FllaiuNB in BeriOuniig
gekommen war, hatte man noch keiner besnnderen
Prüfung auf Ozon unterzogen, bis Scoutetten') den
Pflanzen ausge^i hirdene Sauerstoff itntrier "i^nnhaltig
sei. L uca -*) liiud, dius atmoaphüriücho Luit, aus einem
Kaiuuo mit nauaa fcaaiaiaiMl und über Kaliam g^
leitet, 8alpet<>rsiiiire bildet, wUhraod er niomal« Salpeter^
aKttteibilduiig wulirnaJuu, wenn dio Luft aller Vegotatioo
faqgaUiebvn war. DioM-a yurBchicdcae Verhalten er-
Ubte ar duxch aiaettOanngnhaU dar Luft im aiatanB
>) Vorbandlini. d. natnrf, Oea. Baad I, tn. Jaar».
prakt Chem. LXVII, 40«. Siebe fernar SekAabain:
Verfadgu. d. nuttu^. Ues. Ua^el V. 3. 15, 22.
*l Chem. Kew» VIU, in.;
«) Compt. read. XLll, »41; XLIII, 21&
«) IMA XLIO. 860.
Falle^ indem er annahm, daaa daa Oaon in Uagenwart
Ton UUtlm mit Stiekstaff SalpetaraXure bildat Kaa«
mann,'} Urnrii.-,*' Pney,',! Daiibei.y'; u. A ver-
treten die gleiche Ansicht und auch (iriessmey er
fliidat in dan sait waaaar sarruAiattaii Ünachaa Abaiia*
blSttem Ozon
Zuerst trat Cloez^j in einer Beihe von Abhand-
langan gegen dieaa Anaiehten aaf und eodtla den Ba-
weis 7.» liefe- II, der durch I'flannja uu-j.'cwliiedaoa
Sauerbtolf völlig ozonfrei sei. Die gleiche Ansicht
inten ICnldar,*) Hniiiaga*) n. A.
aber darch die in tieiu-n r Zeit ansjc^telllen Verbuche
Ton Bellucci') und Fautrat"*; hat e« duu Ausdieiu
gewonnen, daaa ea aar Zeit niebt miBgliah iat, ia dam
pflanzlichen Sauerstoffe Ozon nachzuwei.sen.
IndettÄen, die Acten über dieses Kapital üiud uocU
nicht ges(-h](»u<en, und kann ieh ea einstweilen nur als aaf-
falleud bezeichnen, daas unter sogiinstigen Bildung.<ibeding-
ungcn da» Ozon noch nicht uachgewioaen worden kuuute.
Die bis jetzt ansgefiilntan TaiMwhe haben »ich
Torwi^gand dia Beantwortung der Frage nach der Bil-
dung TOD Oboo dlirdi diejenigen Organe der Fflanaen,
welchen die normale SauurstoffÜMchaidang zukommt,
also die Eotwiokelung des Osona mit dam gawiittm-
liehan Sanentoff mr An^be gestellt, tina Fnge^
die jedenfalls das höhere wissenscluiflliche Intereaa
fiir sich in Anspruoh nehuMD darf! Andara haben dia
Fraga aufgeworfen, obnidttin hararaiehen, alaain
Fichtei!- und Ton non Waldungen , der Sauer*
Stoff der Luft eine Umwandlung in üzon «r-
laidat. Vtth dan TTntewmihBBgen Ton Bbarmoycr
(nic'he weiter unten i-1 in der 'ITiat die Waldluft ozon-
reicher.Dein gau2uu Vorhalten der fiut an allen
Thailan dar Kadolhabar wahimnahnundan, aich fbit-
wahrend verharzenden ,\us.Keheidnngen i;r\i h w.ire ae
auffallend, wenn in den Wäldern nicht oiue solclie Um*
wandhing gawWmlieliaB SanantoA in Oion adar doih
in eina dar aoganannten Oanniaatioa daroh Taipentiii*
>( Compt rpnd LV. 7S1.
»I Itistit 16»B. 2.>2. Jahrt'gber. f Chom. Irt-V,. 2G7.
•l CompL rend LVII. l Cbeni Oiilr. Iä«i4, Ü61.
«) Zeilsehr ( aiiulvt ('heni. VI.
») Her. d, deutsch, fliera des. l(?7ti, SSf>.
•) Canqit rend. XLIII. 7< ä. AnnaL d. Chim. Thn. (3)
L. FO; apitcr: Bull. «oc. chim. (2) III, 8Ö. Chem. üeutr.
1865. DiVJ.
■) Aus Schelk. Onderz III. deel, twcedaitnk, OBdai.ldQ,
in Jalircsber. f ( linn l^^'^i. iMi
•l Joura. f. pnikt, i Uim. ( II. 2u3.
»1 Ik-r d dcuiÄih chciii ties l-?73, 756.
"I t i.in]it. rend. 7.i.'
>■} l' ttutrat giebt zwar uu, iu harxrekhen Wdüdcru
rtlaliv «anig Oaoa au finden, da er jedoch seine Angabca
(Coaqit read. LXXXni, 75&) nicht adt gleichzeitig ge-
machten Beobachtonra asmniialb dea Waldea Tcnleiclit.
sind seine Versuche B^tamaehflidead. MirkoflUMaQurigau
die Toa ihm gcfindcacB ZaUea. die aafKhen 7,7—8,8*
louta weniger ah aamlland niedrig ror.
187
öl (»khe unter 4) citUproi hende actire Form fortwuhnciid
Mtrttndein würde. Inwieweit nun aber gendb dieaer
PnooH eine dauernde Erhähuug des OwngehalU der
Wsldlnft bedingt, muae duich weitere Venuohe ent-
■dmdmwnda». (|SMMd«iiher«a(]iw«tarutaB&lM.)
4. Di e Hi ! d 11 II d e.i Ozon bei Oxydations-
prosesaen. lUtd nach der EDtdeoiiuug de« Ozoni
■Mhto 8eh«Bb«ia <) 4i« UMtaehta«, im
rieh oxydireiirler Phfii«phnr den gleichen activen Sau«^
gtoff bilde, den er durch Kloktrisiren von Luft und donh
fielhktralyMte WaMan mImHmi Iwtl*. Audi bei der
langsamen Oxydation rv«p. Verbrennung einer Reihe
▼on anderen Stofieii, wie Acthor, 'V\'viiiKoi«t, Aldehyd,
Kttermandeldl, Terpentinöl, Citrnnenol, Leinöl, ferner
TW Sohwaftlmaiantoff, aohwefliger Smm, phoaphori-
gBt aiUMk AiMMfMMntofl^ Stibithjl, tiib rieh oxdinm-
im MMdkD tu tu m., wim er Bödme ^ Om
nach*).
Wenn wir den cheiuischeu Vorgang bei dar Bil-
dung daa OwHw nach den nntar 3. angafUntaB PM-
ceiaen in RUckaicht ziehen, Iiat dos Auftreten rnn
Oaon bei Oxydationswirkungen nichts AulTaUeuüea
■ahr. So wie «ich dort daa Omm bildet durch An-
lagamng eiajelner Atome an Moleküle SauentolT, ao
auch hier. Wihrend aber dort die einseinen Atome
und Moleküle fast gleicheraeit anageschieden werden,
aich alao glmabaan im atatu naaoendi trefien, werdao
hJar bat dar Imgaamen Varbvennung einselne Holeknle
des gewöhnlichen Sauerstoffii nur theilweia« vl'iz< hrt,
Theile dereelben — Atome — bleiben ala Baata und
TanimgaB aidt mH Boeih Bielift aaclagtaa fttnaratafr
Biolektilen m 0mm.
Bai iBBgaamar Verbrennung einer grossen
ZUiI Ton Stoflbn ist die Bildung yon Ozon wahr-
gcflomiii'ii ^'...l:5«'n; Tor Allem aber bietet die O/oii-
bildang bei dar langwman Oxydation daa Phosphors
aia gau baaoodana IntaraaM. SehVBbain, Marig-
naound de In Ki ve.Williamoon, Leeda n.A.haben
darüber eingehende Venoohe angestellt, diu«h wekbe
dar Ohamimas dieser interaeaanten Büduagawaiaa ao
la möglich klar gelt'gt worden i«<t^. Damach
rieh, daas ftuohter Fhoephor in allen aauaratoff-
haHig«B flaagwniathan oaonbtldend wirkt und daaa auch
in reinem Saiicrt^rnlTpi;. wojt lang© Zeit hif.ilurrh
allen V'orauaaetxungeu entgagon nicht nachgewiesen
könnt« — OaeobiUmg stattflndat, w«m das
«) B«T. über d. Verbandign. d. naturf. Ges. Basel VI, tfi
^ Verhaiidlgn. d. uattirf. Gm Basfl I, 4ß7. Joum
tChcm-Lll. 135, IHLl; LV, 1,11; LVI.SM; LXXVIII.
} LXXIX, W,, 71. Poggend Annal dVIll, 471.
•) Die betr. Literatnrangabcn si«be in d. gescbiditl.
Einleitg . auch Leada, AiBiaL d. Gh. «.Pk CXCVUI, 8a
Ga» durch Mind«rdruclc nur hinreichend rerdunnt wird
Ueberfaaupt bildet sich inuner daan, wann foiehtar
Phosphor in einem Gasgemisch im Dunkeln leuchtet,
Ozon, wovon man sich anch beim reinen 8auer«toffgaa
laieht überzeugen kann. Lagt man niimlich eiuij^c Stiluke
Phosphor in aino mit Sanersto^as gefüllte Flasche halb
aatar Vaaiar, so wird man anter gewöhnlichem Atmo-
aphlrendi'uck ein Leuchten und damit Ozoubildung
Bwht vahnahmaB küBnen, viOtaand aofurt LaBahtm
ud OBnUMmig aintrilt, waoB nittebt muf lAft«
das Sauerstoffgas in der Flasche bis in
ainaai gawiiaaa Onde Taadttnnt wiid').
Oma in «inen über f)noht«m Fhoaphor
abgeechlosaenen Raum yon selbst wieder yerürhwfaldet,
iat agantlich selbetTerBtündlicli, denn indem allmalig dar
an Pboaphor gebundaB wird, anua
auch da.'* Ozmi mit dem Pho.sjihor .sich yen'iiiitr<-ii. Auii
diesem (irunde geben auch bei der Darstellung des
OMBa dkifaBjgaB Appanta, bri mlehaB dia Inft dank
laujce Kohren über feuchten Phosphor hinwegßeleitot
wird, nur schlechte Uesultate. Das Ozou, das sieh
am Anftug dar BMura bildet, wird wieder gebnadeo,
ehe es die Röhr© yerla^.vir. kar-.n Aurh unter den
günstigsten Bedingungen lässt sich übrigens der Sauer-
ateiff adttakt HuaphBtaUhwal aialit ao alaik OBaaiMB,
wie durch »tiUe eloVtri^fh*» F.nttadungen *).
Eine der am wenigsten geklärten Fragen, welche
ia daa Kafttet dar „Bnagnng" (OaoaiMrtiaB) daa Sanar-
stcffs dur; h lanjjsame Oxydationen liineingehört , ist
xweilullos die sugeuaunte Ozonisation des Sauer-
atoffa dmreh BarAhraag hü TerpaatiaVl adar
mit andnren Tnnvaruhrn Sttiffin, vr'w Citroncnöl, Ber-
gamottol, Wachholderui, CubclHiuöl u. a, , auch mit
Kttanuadald, Aoet- und VaJeraldehjrd, mit !
und Petroleum, AaOMr, Ailnlwl ata.*) Dar
nakt
CiL:
Leop. XVL
>) Die wichtige Frage, ob mit der Otcmhlldmig durch
langsame Oxydation in der atmosphiiri.'i.rhen Luft, yiw srhoD
Schöubi-iu be<iliachlcl hatte, immtr cldc BilduiiR von
f^alpeter&aurp oder &al)>etriKej- äaiirr ilami in Hand i^elii.
scheint in neuerer Zeit cniudltig CQtschiv<ten zu Hern, da
Bertbelot (CompLrend. L\XX1V, 6t) gefunden bat, das«
die langsame OzydatiaB daa Fhoefhan aaiar Jeaen Ub-
st4ndeo immer von darBSIdaag fenafferHeageaaalpaMgar
Saara begleitet iüt
^ Besonders stark ozoni<>ireQd soll narb Sehftabaia
das Stlbathyl auf Sauerstoff eiiiwirkoii Verhäadlm. d.
naturf. ties. Basel I, 6i2. Joura. praki. I hem. LVI, Mi).
•i Siebe dsraber Sihoubeiu: Verbaudlga. d. aatotC
Oaa. Baad I. Ml; II, 3, m. 441, 4lB» 418; IV,
im, ao«, 4(« 0. f. Poggeud. AnnaL CTl, 807. Joora. l
prakt. Che«. LH, 13.\ l«.i; Uli, 6.'»; LXXV, 78; LXX\H.
2f>l; LXXX. MO; LXXXIV. 406: XCVIll, 267, 2hO: XCIX.
11. IH; ('. 4ii'.t: Cll, 115, Kl.'.: (."V. 2->fi. Annal. Cliem Ph.
l'II, Ijy Cbem. Ceutr. l.-f):, 4-il; li''ft, iHJö; IS.ji». 7.j7:
ferner: Kuhlmann (Coinijt. rend. XLI, 63ft), Cloez
^CompL rend. XLIII. 7U2:i. Bcrtbelot «Annal. Chim. Phys.
(Sl Lvlll, 42i>. ludt ia>9, iiii, Uouzeau (Compt-rend.
h, 9». laalit. lOM, IM. Joan. pöhL Chn. LXXXI.
M
Üiyilizua by GoOglc
188
miie, wie man »ich auwtvidrürken pflsgt, ozoiiii«irt,
|ilit in dMHm Zostaode in die betreffende FlüMigkeit
in USmag nnd «rtheilt fieaer eile Beaetimeo de*
Oiona: J(Mlkfüiumi«UirkekIi.'i:<ter. GuijliktiBetur ^Vl'^1('Il
geUiut, da« Terpentinöl lelbtt bedtititariE bleichende
BipBBibhsftflB f wivki im AHytwffiiiflfi MÜH
«Oljdireiiil , kurz Witzt alle Ibtkiula, £e
OHnlüsung zukommen.
Trotz cntgei^eBataheBdar Aoriehten tmm et ah
auf der Hand liegend he«>icljnet werden , <iasi» voti
einer Lörang des Ozons in Teipentinpl in gewöbnlicbem
8unw Uw mdA Um Bade mIb faum; Üemi aa iat ja
nicht denkbar, datis ein »o enerj^nüch oxydin ixkr Kür-
per wie das Ozon neb in einer so leicht oxjrdirbaien
Snbatani, «ie daa TarpantinSl ist, hqgeZeit Uailnidi
in freiem Zustande *i>lltc holten können Bertholot*;
hat schon Tor vielen Jahren bieraof aufmerksam ge-
nadit und diw Ai^an ▼on Baoantoff in bH ^uft
gesitandeiieiv, Teqi<^ntiii'i) riD^'f'iiommen : (»clUsfcn pewöhn-
lichen Sauerstoff, oaomiiirten Sauerstoff in Form einer
eine« TerpentinhoTBe« Auch Ho uze nu*) nimmt oino
noch unbekannte Sauerstoffverbindung loser liatur im
TerpeaÜaBl ta vnd belegt dieae Anaidti mit der tod
ihm ^machten Wahrnehmung, dass der Riiekutand,
den das Terpentinöl beim Verdampfen im Vacuum hinter-
lüsst, inaner noch die stark oxydirenden Eigenochaften
besitzt. 'Wären letztere nur dnzeh galoates Ozon be-
ding:t gewesen, so hätten sie Mm Verdampfen des
Op!ea — also des Lösungsmittels — verschwinden
mässen. Nur beim Kochen geht die stark oxydirende
ober unter IhtweiciwB too KaUanaXure,
Letztere Thatsache deutet darauf hin, daas
dar Mtiva Sauerstoff des Teipentin«la in dar WKme
ezydiiemd md larstBreDd aaf daa Oal adbat eimriikt.
Ueber die Nutur der im Terpentinöl enthaltenen
stark oxydirenden Verbindung hat Kingzott*) Unter-
kuchungen angestellt nnd ist der Ansicht, dam dieselbe
die Zusammensetzung C><*H**0* besitzt, stark oiy-
dirend wie Oioo wirkt und mit Waasar in Waasentoff-
superoxyd ad Kanpbnlwa Miftllt*).
117). L«w (aie«.fliiMr. IS», 9tU Zattadw. t Chm.
1670, 609), Fodakovgki (B«r. d. deutsch, den. Gas.
1873, 106). Schaer iHtr. d. deutaeh. ehem. Ges. \^S. 4W),
Einczett tChem. S)c J. i2) .XII. Ml: Xlll. 210. Manit.
identif. (31 VI, 11>7|, Papnsosli /Her, d. deutsch. chCB.
OfH IftT". -41, Si-hiel. iliid. 1-7!», .V.7
>i Annsl. thün. Pbys. tSj LVUl. Hb. Inztit 18M, 373.
') Compt. read. L, 88». balit, 1860, UM. tarn,
pnkt Chen. LXXXI, 117.
») Clipm So.-. J 21 Xn, Ml: Xm, 210.
*> Pspasogli (IltT. d deutsch, cliem. Oes. 1^77, '■4)
hat gaAndea, dua TecpeaüaOl mit Katriam aa dar Laft
Im KoUid auf aU« bei den VatanmlimagMi mü
Terpentinöl gemachten Wahmehinungeu und anf Gmnd
eigener Erflüirungen bin ich der Aniioht, daa* bai dar
Bnwirkung daa Saaemedh auf daa (M sich sonlefaat
der harzartige Kö^kt hildet, den wir iHngst als Bs-
standtheil des an der Loft gestaadaneo TsipantiiiOb
kennen nnd daas alsdann eine weiten, aber mar loa»
Aulagonujg vou SAUcrvt'ilI'at^'iuen an die»en harzartigen
Körper stattfindet. Die bleichende und stark oxy-
dirende Wirkung des Oalaa bemht daraat daas dieae
Harz-SauuDtoffx'erbinduii;: üireu Sauerstoff leieht ab»
giebt. Der Unutand, da»« auch die Dümpie des T<V>
oxydirend wirken, stedbt der <
keinei'weK^'« euffcf-fren , denn wenn au''h nicht anm-
nehmeii äoM die iiarz-Sauer^ituffverbiudung iur
sich verdunstet, so verdunstet doch daa Tsrpeotinöl
selbst und bildet nun in der Luft erst jene oxydirende
Verbindung. Derartige lone Anlageruiv'en bilden ja
aiehta Abnormes mehr, ich erinnere nur an die Jod-
stSrka und an die blaue Ouajaktiuctur, in welch' leta-
tun wir aban&Us aisa sehr laicht wieder zeraetzbare
SnaihAiilagernng ao daa Gui^akharz annehmen,
aoob masa hier danua erinnert werden, data nach
Honiaan und Banard *) daa Benaol bei Behandlung
mit Ozon eine höchst explosive Verbindung, das Ozo-
benzin, bildet dia wahnfihmnlioh aocb nur ala aia*
derartige moiMulare^ sehr Icieht wieder aenatdicliB
Anlogenuig zu betzachteu ibt. W'ns Übrigens die oxj-
diiaodan TarpantiiiBUlmpfe betrifft, so iat as, ohne daas
ann tu der Annahme gelösten Omna im Terpentinlft
selbst genöthii;t witre, sehr w^hl denkbar, iia*s in
iiberschttaiiger Luft sich wie bei der Einwirkung
langsam oxydimnder Stoffe auf Sanerstoff in der That
etwas freies Ozon bildet.
T;eb<?r die ozonisirendo Wirkung de« Aether» hat
in neuerer Zeit WolffhügeP) höchst interessante
Vorsuche mitgetbeilt, aus denen hervorgeht, dass die
Bildung aetivan Sauerstoff^ — ich möeht« aooli hiar
keine eigentliche Ozonbildong, vielmehr nur <
liehen Vorgtui^; wie beim Ti ipartiiilfl.
mit der verduostaten
Dia oxydirande Wirknag dar Blvtkdrpw*
■hl- II darf mit derji-ui;;eii der" Terpt-ntitnils nnd vcjr-
wandter Stoffe nicht, wie schon vielfach geschehen,
in diiaelao "Vtr^Mb, gabiwiht wwden. BSa
iaitah «iBa 8inre bllto, dia fa
and Aether IflsUch tot und gagn
•) Compt rend. LXXVI. 57S.
*) Das Naiiert^ daiül>rr aiehe weiter
•) Zaitachr. L Biokiiie IX, *U.
Digitizoü by G
139
UhparoheD nnd nach Schönbein*) im Staad«, aus
—wrrtwffiMJtigm YertHndm^en (WaaMmtoff-
\ TKpwtnM» «iniiaztMD Aetber)
«dar riolitigair lor oxy-
diraadeo Wirkung gegenüber aiidcTen iStoffen zii brinj^en.
So '«■doa Uiutjaktinctur und JodkaliuBuUrluUeiatair
danh WumnUa&u iipcroiy d dMa nieht gähttnl, mU
abur «ofort, wenn Blutkörperchen zugeoetst «erden.
Dar Sarnntoff dea WaaMntoffimpanajrdea wiid «bo
tu Aatowi giAif uu^an. Id ^loidisr Wahc wukau dn
Bhrtfctoperi'hfii auch in i-iiif; Hriho rmi niuicvi'n Flilli-n.
lIitiDBOor, Weilenkleber, Kiauuritriollösung wirken
ebenao nia dia Bfatkarperehan, und griiidat Sekla-
beiti'auf dii' lui^tcu- Krartirtn die Venrathuiig^ da*»
die Blutkörperchen ihre Wirkung dam KaaMOiydiit-
gehdt Tagrdaahan. So «ia daa BiaanosTdal daa ISimb-
vitriola u. 11. Eiw-iiii.w'r'.til-.-ilze rti'i> f^cwohiilii hi'ii Sauer-
stoir sor Oxydation err^t, m auch das Eioenoxydul der
nutkBrpanhan. Ke van Riaa*) aeaaittdiallntaadiak
dii!^« die chcmimlii' Wirk«aiukeit der Blutköqwtxlieii
abnimmt in dem Maai^, in vekhem denselben das
Wrifff ffutMgan wifdy apnaht sn Qmalan Jauar von
Schönbein gomiKhton Amialituo
Aus den mitgetheilten That«achen ergeben «ich
I AiilHilipuiltla fBr ü» AemuA-
I Bolle, wclrlu- (üp' Khitkijq.icnhfti Wi i\vr
L qiieleu haben ; dieselbe dürfte uikch die«eu
BMfar mur m «iaar Bmgiiif dea 8mmio
Stoffs der Lufl 2U chemiw^hor Thiitiirkcit und ,A^'<irai-
latioD, ala in einer dirccteu Aufnahme und Uebertrajtung
«dar Vmraiidlii]« deaaBlbm in Onn liaateiieB.
Rci rascher Verbrennung kann «ich unter
L'wütuudeu ebenfalls Ozuu bilden. .Schon Schönbein
iMBadtte Oion bei der Terbmnnung ron Waoaantdff
m Waaaer, eine Beobachtaug, welche durch neaare
Varsucha Ton Böttger*), Pincn»*). Strure*),
Low«) u. A. ihre Bestätigung getuiidun hat Man
kann aieb Tom Eniatahaa dea Onnia dabei leicht ttbar-
Mngen, mnn man den ans einer MetaUaptn «w-
trctenden WaüiierKtoff entzündet und ttber die
«in Bechei]^ stünt. Daa in letztetem aieh
amlBda Oaa nimmt deatlidien OsonKemoh an. Aach
iraBB mau die gleiche Flaiiuiio in dun Ilaln t^iue»
ImiaaDtal geatetlt«)!! mit reinem Sauerstoff gutUlltMi
Kolbena bringt, in irdcham «twaa JodtadiamaBhfc» aieli
*i Terhandhinfm d naturf. Oes Basel I, 467; IL 9.
Kiehe Srh''>!il>i'i!i' Vi^tumdlgn. d. aatacf. Gel.
14.
Koinrl l'liiiiin XXin. ."572.
«I r<.gk'cna. AiinuL fXLlV. -IHO.
») lu d. Jolireabcr. f. Cliem. lU7ü, 19& au« Teters-
teg: Acad. JMi. JLT, KI6.
•) Zaüaehr. £ tum. 1870, tt. Ohim. Oaitr. IBIOi
befindet, kann mati die Ogonbildung durch Bläuung
dtMi Kleisters beobucbteii. Der Jatatea» Yonsuch ist ron
Wichtigkeii: denn da schon Sauunre and auch Sohdn-
bei n *> bei Taibrannnng raa Waaaentoff; Oel, Hol* ete.
in atmosphärischer Lufl die Bildung von salpetrigsaurem
t«.m«niA mfaxgeBOBunaa haben, eine Baohwnhtnng,
deren BUMiglnit SVller and Grete «) in neBMW &it
beetiitigt habou, hütte jene Versuche der Torvmrf treflen
kttnneo, daa» die aalpetzige Siiiie an Tiiuaeltttn(en Yer»
ankaanng gegeben bebe.
NachThan»), Struve*), Löw»i, Schnauss«)
und Baduloooitsoh^ wird Imi der raachen Ver-
brennnug einer groasen Zahl anderer Stoffe — nach
Einigen bei jedem Vcrbrmmi^pn<zcs-i — gewöhn-
lieber Saneotoff in Onn tvgewanddt. So findet
Tban OannMldmg beim Bmnen dea iMiehtgasea, der
gewöhtJicheu Kerzen und d«« Weingviate«, Kadulu-
oeitaoh beim Terbrennen von Waoha, Stearin, FetiO'
l«Bm und HagiMwnm. In «faier Leuebtgaaflamme ISait
Kii h iiui li Than das Ozon in der Woi^o ci kennen,
dasa mau die Luit, welohe dem unteren Xheii der
Flamme eine* Bunaeabreanera ttmgiebt, xaaeh absangt
und durch üugeisUucrteii vordUiititon Jodkaliumstürke-
kleiater leitet, welch' letzterer dadurch sich blau färbt.
Andh bei anderen naamen Üaat n<h in ihnlieber
Wi'ise Ozmi nachweinen *). Haduloco i 1 s i h Iip=r ;ur
>'achweisuug deeaelbeu die Flammen in einem Uks-
kolbeB mit abgaapreogtem Baden brennen and die ikili
bildenden Vcrbrenuui)i;sjin")t[. tc dur h ein Olasrohr
paseireu, in dem sich mit Jodkaliumütarkekleister ge*
tritnkte Fainentacifim befinden.'» Than, weldier die
Benljailituiifr machte, daiM Holzkohle bei der Vorbren-
uuii;; kein Ozon liefert, erklärt dies dadurch, dafui der
Kohlenstoff sich immer mit den beiden Atomen dea
HoleikUla SauerstoSs au KohlenaSure vereinige, während
bei der Verbrennung Ton Wasserstoff und Wasserstoff»
iialtigeu Stoffen unter Bildung Ton WaüiH;r einzelne
Sanenatoflktome an^eaehiaden werden, die aiuh mit
flieht aerfidleneo 8a\>er»toflbolwMWai n Oaon
>) Joum. prakt. Chera. LXXXYI, 199. Amial.
n. CXXIV. 1 Chcm. Ceulr. m>, 62.''>, 689.
•) Üer. d. di-iusrh. ehem. Ges. IH7". 2144,
') Jouru. r, prakt. Cbcui. {N. F.) 1. 419. ChCBL Ceatr.
1870, SO'k
N IVtcrsh, ,\.ftd. Unll. XV. a2.').
'i /. it-ri,r. f ciii-uL 1-70, .„r.. Chm.Omlr.lW, IM.
«1 Arth i'lisnu. (J) I..VLII, 183.
'i lier. d. deutsch. chaoL Gel. 1874, 1454,
•i Uottger iCbem. Ceotr. IBTO, 161) und Bficke
(Chcm. News XXII, 57) sncbteo zwar naclizuwciscn. der
KrÄtere, dass hei den angeführten VcrhrcnnunKsprozesscn
nur koh]t'n.saurcs AmmoniMt und WassiTutufTsinn rox vd : der
l.i U\fr>\ du»« ().x_vde des Stickstot]';^ iir-lienlici ;<('l.'ii^ll'^ wur-
den und nicht Uzön; die nenareu Versuche von liadulo-
coitacb. der u eben Oaon aUerdtnga auch noch dieBiWUmg
Igtrjpanren Solian «ahrgmoanien hat, bestitigea
140
rtnbägea. Sa di« Hebikolite Mmd «w hbMn'WiMHV-
■toff entlLÜt , kann «ie hmiHNll M dv T»l»C«anUllg
ancb keio Owm liefern >).
Utat eMli der nchora Kiofairrii dae Okmu fai
Tiden einidneii F^illen noch Manche« za wUnMhen
abrig, to geht doch aus den hier mitgetheilteD That-
iMlMB aar Oaniga harnir, «ie gniaa die 2Ud dar
AaBoiHchen Prnzpii.sp ist, durch welche dan Ozon bei
bamderen elektriachen CoDstelktionen in unserer Aimo-
apUln nd bai gawiiaaD YaifliidtniiigeBt die IbTtwihrand
auf unserer Erdoberfliiche vor «ich frchoti, bei den zahl-
reichen Frosessen der Production und Cousumtiou dee
SannliA^ gdbOdat mcdan buuk
DantiilQiiff dM Oaoni.
1. Durch E!cktri<^ir<m vnn rrinem SsaentolT oder von Lvlt.
2. Mi:icUt leuchten F'ho»|'ti<iri. S. Ducb VerbrconcD VOQ
Lcachtgu. 4 Etektp^ytc^« Sfei^^ Zu^
Zur Darstellung dos Ozon» in Laboratorien und
m tedmiaclMn Zwecken bedient man sich der Oxooi'
Mtkm daa geirBhnlidien flanavatoft durch elektriKhe,
meist gogenannte stille Entladungen, oder im h i,-i w is,si r
laogaamer Oxydations» reap. rascher verlaufender Ver-
bmmmigi|iiutuaii>, weldte, wie mim amwhmndmgaaeUt
mnrdeii ir-t, zur OTinnhilfiimi; au» gowöhntiehom Sauer-
atoff ebenialls Veranlasaung geben können. Kur selten
aaucrstoifhaltigea YariMudaagaB anf Mauern Weg» nr
Anwendung.
1. Xei1iod«e, waUli« a«f dem Sareh-
treten Ton E 1 ek t r i e i f ü t durcli Saadratoff
oder atmosphärische Luft beruhuu.
Sie meato oehoa Ton Sehünbeia aad aaeh ilua
■von Maripnac und do la Rive, Fremy und
Becquerul, Aiidre'v«-!» u. A. beniit2te Methode dieser
Art bcHtcht in der Anweadugg eiaea Kohres von der
Xiniichtong eine« Eudiometeni, ■wakshaa nit Luft oder
liBiaw Sauerstoffgas gefüllt Aber Queckulber oder
Sehwefdsäuie aufgestellt ist, und dcvsen beide einge-
adunokencn Platindzahto tüt den Polenden eine« In-
daetioneopporatea edar aadi einer Blektririniuischine
TerboDdeo werden. Der durchtretende Funken bewirkt
die OannuatioB daa Saaamtoib. Sie giinetigrteia Be-
dingung«, unter welehen dia OanaMIdaag aat» flaaaa
Umständen tot aiah geht, nd aslHD «baa {ß. 1S6)
'i Es mag hier noch der Ansicht Moffst's (..Ozone
and Antuzoo(f' b. Fox, 117) Kt'dacht werden, nach welcher
die Phospborescenz des Meeres Oioobildunr zur
Folge hat; er b< jene fttr einen dem de* Phoenhon anuogen
Verorennongtproxess und bringt diese OcoaMlaaagtedrKta
Belation mit der huigsamen Oxydation de* Pboman. «hae
«ailin fid«a ftrdim Aaiidvt briaabciaga. ^
faaaanBaageataD^ aad riad dar! aadi die YamdM m
Andrews angeführt, -«t-lrho beweinen, dass man nach
dieser Methode nur Terhöltniasmäasig wenig Oaon er-
gestellten Rohr, ■welche* an beiden Seiten offen int,
kann man beim Dnrchleiten Ton Luft oder Sauerstoff
erzeugen. ')
Werner Siemens*) ■war der Erste, welcher
einen Appaimt construirte, der auf die Einwirkung
stiller Entladungen auf Seuonstoff oder atmnepbiirisdM
Luft baüit ia^ aiaa Mathada^ dia nach daa oben gi^
sation ermöglicht. Dieser Apparat, auf bajgilL Tof. Fig. 4
abgebildet, beeteht ana dem waitaMB fflaarahr AA,
dam «agerea Oharohr B, bald« n&t mtgliclut dVaaen
Ciaswandungen und «<> itn inondor gesteckt, dass ein
ringförmiger Kaum zwischen denaelbeo firai bleibt.
A iat eben aiit Aamtznhr C Tenehta vbA aa B aa-
gffdimnlziii, unten in da« engere Kohr D ftUKi,i-?.ii(:eu
und hat auf seiner Aussenseite eine Metall-, am besten
SlaaaioIbelegeBg; aiaa ebenaolehe hat B aaf dar Snien-
scitc, -welfh' letztere mit der Klommnehniube E in
leitende Verbindung genetzt iat. Verbindet man die
beidaa ValainieIcgm«aB mit daa Sfahtaadaa «faaa
kriifti^rn Tndiietiou^appaiataa, M beginnt der Zwisehon-
raum zwischen den boidaB Olaaröhren au leochtooi und
dar dnrt batadHdia edar tdadarohgakitote SmanMT
wird stark oxonisirt.
Sie aenen Coaatniatiaa dieses Siemens'aohen
AppaimtaaiBtanf ^eidtar Ta£ Fig. 5 abgebildet. A,eiaa
1,8 cm weite Glaitrohre, auf der Aussenseite in eiaer
Länge Ton «a. 21 cm mit Stanniol belagt; B, ein
•agaiai^ laaea Terrilbartea oder mit StaaBiol belegtes,
in dM TBrengerte Ende von A luftdicht eingtjuchraol-
aaaaa, bai b gaarhlesaene* Glaarohr, dessen Durchmesser
aar ea. 1 em bctri(gt Sie MetaUbelegungen kHaam
durch die Klemraai hrauben EK roit den Drahtenden
des Inductionsapparates in Verbindung gesetat werden,
wannf der darah 0 eii^deHato^ danh D abgdeitatih
vorher mögtichKt ^-ctriKkneto SauonstoU^ laapi dia Laft,
eine kräftige Osonisation erfahrt.
tm dia bei dem Siamans'adiM iffSwA ma-
tralaada bwlima^g nnd dadarch he>beigaffllnrte thafl-
■) Uunt (Ber. d. deutsch, cbem. (ies. IX, 207) lAsst
anr Danteilaag von Ozon in greasem Maaiutabe den
elektriacbea Funken anf «tsrk comprimirtes gut gektüilles
SaaerstoflTgas oder unter denselben UmsUnden auf Loft
einwirken und will dieses fltr Eagfauid patentirte Ver&üiren
aur Umwandlung von schwefliger 8iaM la SchwafldiMn
baafitsen.
*) Poggead. AnaaL dl, m.
Digitized by Google
141
miM SSmVStmg im Okmu ib whindern, bat Will«')
«Den App&nt conitniirt, bei «dobem Wuserkübliiog
■Hjnhnwht UL Dar AggtaA -wixi Ton d<>n engliacbm
ifilMiigfc— Tiil«7 «od Spiller') gefertigt. Auf
imA. TtS. Fi^'. 6 bedeutet AA ein ra 3,3 cm weites
OlMolir, u beiden üudan dnnli «u%ekitl«te, imwn
nit Bchellidr tbmigiM ¥iiii»g<liwWil tmmIiIomib.
BB i8t ein mit Zinnfolie iMihgtor Ketallcjlinder, etwa^
enger, aber &«t ao laag^ «b AA «od ia dieaea Bohr
amgaadMlMB, C dar Inama Stemrialbafaig, baid« out-
telst KletnniiKc hi-nuben FF mit dem Indui tinri>a(ipar«t
in Verbindung au aetieo. DD iat ein Kohr, dtndl
vakhea kiltaa Wmmt lundoiduMmt, ES fintritte-
mp. Entbindangvrohr« fUr da« SauoTstoffgaa.
Fig. 7 beigef. Tat iat die aehr virkaame Oaooiittiao^
rthra tod t. Bsbo^ abgaliQdtt iD|Jeidi nit ainam
Aniiatz jnim "Weiterleiten des OaHe«, wie er von Name
und Yert') bei ihren Unterauchuageo bemätst wor*
dan iat. AA iat aisa 0,8—1 am nvits, «.Im lange
Glasröhre, in deren beiden Enden je f in -«tnrkt-r P'atiti-
drabt eingeadmiolaan iat. Jeder diecer Flatindräht«
Tanveigt immlidb AA Ia 6—18 Mne PktiB'
driihte, wplche bi» mr cnt^fgcugwctzten Scito diu
Bobrea hiodarohlaufeo, tot directer fieröhruDg jedoch
durnh dUnoe OlaeamUahuigen geaeMMat nnd. Dirne
Glai!umhül]uii;^n bcsfehrn in pftnz dünnen tu. (t.3 mm
weiten Glasröhren, die durch Ausaicheu oiuer weit«»«!
XBIin Moht hanutallaii aind. Sie wwdaB m dar^
enttrP!;i'nfpfletzten Seit« des Eintritts des Platindmhte»
xu^Mhmulüen und bilden ao ein ganzes fiiiudel um-
Vmut JkMbt, «ddi« Mb ToUadn dar Mdai-
seitipen Zuleitungsdrfihte im 'Düiikpl!! stark leuchten
muBs. Zur Enparung von Platuidruhi kann man den
in die OlaarSImüun iiiiigieiiWeaannan Theil aus ^""iwi
Knpferdraht herstellen, wie er zum üctxTxpinnon von
Tiolinsaiten benijtzt ^ird, muRs al>er m diestem Folie
die Flatindrühtchen doch bis in die dünnen Glaa-
i4>'hrchen eintreten lanam, in dieaelben einaehmelaen
nnd erst innerhalb mt den Kupferdrühtcben verbindaa.
Luft oder Sauerstoff werden bei a angeleitet, tretaa
durch das uoh antladande Bündel ran DrUhten hin-
durah md bai b iriodar aat. Zvm WeiteiWtan daa
Gas 00, welchea nnn Korke, Kantachnk etc. ener^sch
•Bgnifi, bedient nao aiob an beatan ainaa Ansataaa
mit QneefcailbarTafadJiMa, beatelmid in einem Olae-
cyliiider BB, der mittelst eine« Korke« an dem ang-
geaogenen Ende der Bölue b ^Fig. 7) befaatigt iat Der
<) Bcr. d. deatsch. Onm. Qm. 1S7S, T«Sl
«) fatale* VUI, 14a
■) AawL d. Chem. a. FL II. Sappl. iVt,
4) Eagler a. Haiaet AiaaL d. Onb. a. FkCUT, lUw
dadnich in BB entstehende kleine Behälter wird halb
mit Quecksilber angefUlIt, welehca mit dam eiogeaetsten,
anteo gtoekenartig erweiterten Glaarohr 0 einen Ter-
aehhiaa bildet. IHe TT-fürmige Biegung tob b iat aaHnnti»
dig, dititiit nicht bei ovcutuellcn ErschtittcruagianQnaail^
Silber van Bü in die Ozonittatirmfirnhr« treten kann.
Apparat von Houzeau Fig. 8 beigef. Taf. AA
eine Olaaröhne, im engeren Theil nur ca. 1,5 mm weit»
40 em lang, oben für Zuleitaing daa Sanecatofib, unte«
aam WcitaiWtan daa emniaiitaB Gaaea aiagaiiditat.
Ein dicker Kupfer- oder besser Flatindraht zieht sich
dar ganaan Länge nach durch den engen Thail das
Keline AA md iat oben dvmli eineB eiageeofaniolman
Draht mit ihm Indur tionsapjxarat in Verbindung, ebenso
der Platindraht bb, welcher ^icakrtig lua AA ge-
vnnden iat. Wenn maa daa flaueiatefl^aa mit ainar
Geochvrindigkeit von ■»eiiig mehr aJ.-i finer Blnue pro
Secunde (ca. 1 1 die Stunde) durch diese Bohre leitet,
Unaae Ua 9648« Om im LHar Banerataff arimltaa
werden *i In Fig. 9 ist ein abgeänderter .\pparat dar-
gestellt, der das Durchkiteu des Sauersto^aaes mit
doppelter Gaaehwindiglieit ertoabt Daa ai«ee» Sehr
ist hier von eiruin zweiten weiteren umgeben, durch
welches t'beufall:! äauerstoif bebuCs Uzonisatiou hin-
durchgeleitet wird. Daa Gas entwiielit unten aaa bei-
den Köhren gleichzeitig.
Bei dem Apparat Ton Boillot') sind swei Glaa-
rOuaa naah Ait einee Liabig'achea miafa indu'
ander bofiMtij^t. Innerer Dosduaaeser der innanBBdiaa
10 mm, der äusseren It mm, LHaga der letatann
46 «m; die eaatan tagt anf Mden ScHen «twna bar»
vor. AI« leitende .Subetan!; beniitzt Boillot Retorten -
kohle, wumit er die uunHere iiuhru iu fuiupulTerigem, die
iiueea in gröblich gepnlTertem Zustand anfUUt, oad
welche beidermta mit dem Inductionaapparat in Ver-
bindung gesetst wird. Sauerstoff oder Luft peaairea
zur Ozouisatiun dos innan Bohr. Im litar ftndin
sich 27,7 — 16,0 mg Oaon.
Thenard*), welcher die Beobachtung machte,
daaa dieMetallelectroden bei langem Oebraucli derOaon-
aationsröhreu rauh werden, aieh mit Ztakiia und Spttaaa
bedecken, die dann eine Condensarion der TerthaQtan
') Compt. rettd. LXXIV, 2.%, Amial. chini. phys. i4)
XXII, l&U. Dicliimn ü. cliitn. Wuru II », 71'.).
'I Houztau «iebt l^-rt mg Uzoii Mi; aus dem
ZuÄamiuPiilianÄ toipt .Hilm Li. dasa darunter nur der-
jenige TlicU des uzumMTieu .'^auerstoff» verstanden ist. der
aaf JedkahoB jadanaicbeidend gewirkt hat, alae dar diilta
Thail, ae data ffia tob Hoaieau angegebaaa Zahl alt V
an —liipliairen iit, um die OwniamtnteBaiange anan*
dittchan ^ilaha auch S. 24).
•) Compt r«nd. LXXT, 214 o. 17U
<j Compt remL LXXV.iia Beridt ilaar ahal CtBk-
mlNiaa aber d. Appaiat: Und. 178».
üiyilizuü by GoOglc
142
EkUriatlt vnd anal üabartritt gonde snr u
SUUan zur Folge haben, conatruirte einen Apparat, bei
iraUum in ttolufiiu» gelöst« Chloiantinum als kitflode
Httiri^nt butttst wird. Sv Appmt Imtsht tnu dni
K-'ncKTitrisch ineinandor bcfe.s(ijrtf-n Glasnihri'ii ; die in-
uemto dAnttiben, aovie der ringförmige Kaom xwiBcbea
dn baidn iBtwn BMiraii nnd mit dm HlMimii
Chlorantimon gefüllt, so das« x\riflchen heifJen nur
noch ein enger ringförmiger ünum zum Darchlaiaeo
T>afl gleiche Princip ist Hei dem Ozonapparat von
Wisliconus zur Anwendung gebracht >) AA (beige£
Ti£ Vig. 10) i«t ein mite Otat^Undiir, BB «iB«BgM^
düriinvnridiirf-^ (tln«ri)lir. welrhpK von dem wenii; woi-
tcrtiu, ebculallB diuuiwaudigeu Kohr CC so umhüllt ist,
diM nur ein eu^^r ringförmiger Kaum frei blaibt,
welchen der atw DD kommende Sauerstoff passirt nnd
dann dnroh E wieder austritt. AA und BB sind mit
Schwefelsaure (1 Thl. Wa»«ir + 1 Thl. conc. Schwefcl-
•änre> gefüllt, und diei« ist TermitteUt Elektroden mit
dem &[idnciti(»aa{faiat in Verbindung gocetxt.
Selv «iwekmiiwrig nnd einftdiar ab dir eben
boBchriitb«no Appnra* i?t derjenige Ton Kolbe ein-
gerichtet. AA (beigüf. Tat'. Fig- 11) ist oin weiter Ulas-
i^Iinder raitFiM,BBein 4 cm weites, dünnwandige« Glas-
rohr mit ZtMtrifmnngBtahr a nnd EotbindwngBrohr b; in
BB ist ein etwas ebcnfiilla dünnwandiges Bohr
«iiigeichwelien , so dass zwischen dt-u beiden Bohren
wMar«iiiai«erij]viiirmigw]i«vmfär die ttbertrettode
Kektridttt ft«i Mali«. Füllt man O^Und« AA und
iiinerst«« Rohr mit Schwefelsäure (1 Wawer 1 conc.
Sohwe&laäare), verbindet die bcidan Platinelektiaden
mit dam ladaetiottMpparat and leitet einan langnamB
Strom Sauemtoff von unten nach oben durch den
Apparat, so tritt starke Ozonisation de« Gases ein.
Der Apparat, welchen Bcrtholot*) besehreibt,
ist den» Kolbe'schen — jedoch ohne daas Berthelot
in atiner Publikation Kolbe's Mama erwähnt liütte —
genaa nachgebildet, wie ädi itns Fig. 12 beigef. Taf.
ohne Weitere» ergiebt. A A weiter <ilascylinder mit Fuss,
fi Olaartflu» mit den Zn> nnd Ableitungsrohren a nnd
b für das Oanergtcflfeae, C engere, in B bei o «nge-
Btldiffpiie Olnflröhre. A und C »ind mit verdünnter
üchwefolBÜure gcTüllt und nehmen die fUektrodcn auf.
Tom mehreren Seiten ist die Anwendung der
Hi>l(z's('lieii Elektrisii-maschine anstatt des Ruhm-
koiff'adum Inductionaapfiasates en^olilaa wordia,
und naoli den ▼amuliaa 'Vob Oianetti und Teltat)
soll man dabei eine dreimal so starke Ozouisiitioii er-
halten. Wright*) bedient sich zur Ozondarstellong
einar 90 an langaB, ifi an lidilwaiiau OlaariilBar
welche beiderseits mit ani' :1( r Innenseit« cementirten
Korken Tenchloaten ist. Durch die Durehixilimng das
ainan Kmkaa gaitt eis Okarahr, das aeh awinrtwlb
in zwei Schenkel verzweigt, innerhalb aber nur
ein Stück weit in das weitere Bohr windringt; ein
^■idiaa Bohr iat am iwaHaB KM aagebnebt Socdt
die Tjinfrsaxe dieser einpe-ietzten (ibuiröhren (jehcn
dicke Kupferdrähte, die vor- und rückwiirte bewogt,
werden können. Der eine die'ier Dr-'ihtp endigt im
lunem mit einer Kugel, der andere mit eiuor souk-
laeht mr Axe des Bohies angeeetstan Scheibe, deren
Peripherie jedoch nicht ganz bi» zur Bohrwandung reicht,
so das» ringsherum noch ein Abstand von S — 3 mm
bleibt; ebenso schliesat auch die Kugel ihr Bohr nicht
völlig ab. Der zu ozouisirende Sauerstoff tritt duicfa das
Zweigrohr der einen Seite ein und in oaonisirtem
Zustande auf d«r cntj^cgcngesetzten Seite wieder aas.
Do« Drahtende der Scheibe wird mit dam naigatiTea,
dasjenige der Kugel mit dem podtivaa Vnl dar Holtif
scheu Masvhiue verbunden und bdda DtUlte ao vor-
schoben, daia gande dunkle Entladnag iwiaaban Kugel
vmI Sdhaibe atatttodak Bai ninam Sancntoff mam
die ^tfiH'"""g grSsaer genommen werden als bei LufL
Gianetti und Vnlta*) bedienen sich eines
Apparates, der ganz ähnlich dem Siemens'scben ein-
gerichtet ist. Derselbe besteht aus zwei Glasröhren, daa
innara Sem, das äussere 2*/* cm weit, daa eiatora ianaD,
daa letzter» aussen mit Stamdol bdegt und mit der
H o 1 1 z 'sehen Maschine in Verbtndung gesetzt. Der Sauer-
stoff durehstzflmt daa lingfirmigaiiBaam mSigÜBhitToU'
stXndig dadurch, daaa Ein- und Avatrittanlir an sebriig
einander geftenüber befindlichen Stellen angebracht sind.
Je langsamer der Oasstnaa und je niadiigar die Tarn*
poratur, daata mehr Oaoo wird gewnuiea. ZwisdMi
5 und 10* und bei Durchgang von' » Liter pro Stunde
wurde ein Maximum tod 40 mg Oion pro Liter Saner-
atoff enidt, wduaad unter gWehan ümatiiideB mit
dem Rnhmkorfr»chc>ii Iijdui'tioinap[K\rat nur 's
dieser Menge erhalten werden konnte. Gianetti und
▼olta «ngMiIai die Hottirasba MMtUaa
nr Oiiii1iaailtmi|f in
H Eagaanlt-Strecker'i
DC. AuB. Wfalleemis, S. TD.
V „Kur7.es Lehrburh d. anorg Ch«niie* t. B. Kolbe
& K«.
•) AanaL d. chim. phjra. (6) X, 16».
') Ber. d. deutsch, ehem. >en. ls7G. n4.
•) eben. Kews XXVI, IIS. Pbil. Mag. (4) XLIV, IM.
•I Ber. d. daalaah. chm ttaa. MTOM. Oan. cUm.
IlaL18»ik86.
(Foftsetnug ftdgt.)
s
i^iyiii^cü Oy Google
143
Biographische Mittheilungen.
Am 17. October 1879 starb zu South-Kensington
/dba Mi«rai TiNprlddini dtr Länn^Bchen G«m11-
schaft iu London, der Nestor der englischen Botaniker,
tiugewicboet aU Systcmatiker, im Alter vod 90 Jahreo.
H. A. wgL pw IM.
Am 22. Januar 1880 starb zn Portici bciNMpcl
K. Cell, Director der böberen Ackerbauachol» daaeOwt
b te VmM tWB tt. aar IT. FOmat 1800
starb zu RorÜn der Chcmilser Pmil 'Nf >■ n d e I f n h n -
Bartbüldy im Aiter von 3b Jaiirtn am liurzschlag.
Am 25 Mftrz 1860 starb auf einer vriaMMcbafi-
licben Reise nach Cliili Dr. John Mc. D. Irby, wohl-
bekannt durch .seine Diaiiertation : „On the Chryatallo-
(nipby of Cakite-, 1878. Der fnih VeratorblM W
mfc 86 Jitbr« alt, btraohtigte aber nach «einer gnra
PmOoIiobkeit m den lehönateD Erwartangen. Die
WineDacbaft der Mineralogie und Kr>-etallograpliie
«•riiart in dem DthingMobiadaikiB flmn ihrer tabat*
ToOit« Jünger.
Am 10. Mai 1880 starb Dr. Richard Bieder-
m*Ba, Homugaber de« «CentniblattM f Ar Agncoltuw
dunl* «nd ntioneHeD Ludwirtliadwftabatriaib''.
Am 25. Mai 1880 starb zu Lagoa Santa der
bekannte diniache Gelehrte Dr. P. V. Lund, im Alter
?oa 79 Jahm. Er kidt rieh irit 188S in BtariB«
auf utiil hi\t ^ir-li nain.'ntlirh Vtrdlcnftt: d'.irch Mint
qritetnatiBclie Untersuchung der braailiaaucheu Kncwlmi^
hiBhkn wrmoAm; abar aneh andera NatorwriiiltiilHa
BraiOiens hatten an ihm einen kundigen Forscher.
Am 28. Jilai 1880 starb su Graz Ueliodor
Praokaar, Mtgliad im E^adttün Bmmtggte
(1837—39) in Afrika, 78 Jahr» ah.
Am 9. Juni 1860 Naflbta atarb zu Parts der
Sanator Or. PImI Braea, PloftMer dar abfaviigiaeltaB
Päthi>logie an der Pariser Fncultüt, Chirurg der
KiankenhAoMr Pitü und Saint Antoine und Prgfeaaor
au «iiüir<^ogtocb«o Labontortam, tat 86. Labane
jähre. Er bialarilaat aaUraieha viiaauebaMkha
Schriften.
An 98. Jwri 1880 ataA an Wiaa Dr. Aflo^
ZaifBondy, Prininrai-zt des Allgemeinen Kranken-
baiiaan uikI Docent der Zahnheilkunde. Der Ver-
atorbana bstta eioeo anerkannten Namen als Operateur
■ad war B^grfladaar der Wiener Kahnärztlichen Schule.
Am 87. Juni 1860 starb zu Hüdendorf bei Berlin
Pwfaaaag Dr. C W. Borakardt, IfitgHad dar pkyri>
kalisrh-matheniatiBchen Claiie dar Akademie der Wisscn-
■chaften in Berlin, seit 1856 Redaeteur des von Grelle
bagrindatatt a/onnala Ar niaa nd aBfawaadta
Matkamtik«.
Am 30. Juni 1880 starb an Harburg der ordent-
liche Professor der Hsdiotn an dar doctigen Haekaeknla
Dr. Carl Philipp Fslck Dersellje, am 1. MÄra 1817
iu Marburg geboren, geborte der dortij;«ti Hoclischulo
über 30 Jahre und zvrar seit 1856 al» ausserordent-
licher und seit 1863 als urdentliehcr Professor und
Director des pharmakologiachen Institut« an. Di»
Bochschule verliert in Profesaur Falck einen ihrer
iltaaten and tOcbtigatMi Lahvar, die Wiaamakaft
einen in dar Litaratnr aeinaa Ibahaa gaaokitelaa, Ua
in »ein Alter rastlos thAtigao, ab«l 10 aifHigan wia
gewissenhaften Forscher.
Am 1. Juli 1880 starb zu Glessen nach schwOTem
Leiden der Qehcimo Medioinalrath Profeaaor Dr.
Phfibns, hochverdient um die Wissenschaft der
Pharmakologie, wie durdi seine langjährige Doceotan»
tbitigkeit, vor s^er Vorsetzung in den RuheaUadt
mn die Univeraitit .Giaaaaa. Er war gabona an
S7. Mai 1804 in Mlrkbeh fVMHaiid, habiGtirta riek
1888 in Berlin, wurde im Jahre 1838 nach Qiaasen
baraCn nnd dort 1848 aom ordantlieheo Protfaaaor
mtd Dinsotor daa phannaI»k)|^nheB Listitnta ernannt.
Am 3. Juli 1880 starb zn Stettin der Geheim«
Medioinahrath Dr. Bebm im 81. Labenqahre. Er war
lange Jahre Laitar daa Habaaiamaii-laatitnta und lahrar
der Natarwiaaanaebafteo am IfarieD-Stift ^L^vn nasinm.
Ja waitaran Kniaaa iat er namcntlicb durch aaina
faaaua Eamitiriaa dar geologischen TarbUtinne dar
PkOtina Pommern bekannt.
Am 8. Juli 1880 starb zn München der als tUch-
tigar Arst hochgesch&tate Dr. med. Gustav Rubner,
Am 19. Juli 1880 starb nDrsadaa Osd Hadorf,
königlich «iu:hsiscber OberforatueiBlar and Diiactor
dar kOaiglidiwi Feratainiricbtiingsaastah in Diaadan,
um das Forstwesen vielfach verilicnt.
Am 19. Juli 1880 starb zu Reverlf, Massachnaaeta,
Gnf Looia IVaa^ da PonrtaUa, ab SeklUar «ad
IBtarbaiter von Agassiz, nach dessen Ableben Director
daa Zoologischen Museums in Boston. Derselbe war
aaa 84. IUib 1B9S aa Saaftbital gilmm
Um dieselba Zait alarb an Kopenhagen Carl
Petersen, dKwiscber Fdarlhbrer, Theilnehmer an
einer Baika Mordpolexpeditionen, die in daa laMaa
30 Jahren ausgeführt wunii-ii, G7 Jahre alt.
Am 38. Juli 1880 starb zu Philadelphia Dr.
Ctaataatia Hariag, dar Sttftar daa Haarihtpattiaab*!
College daselbst und hierdurch der eigentliche Be-
gründer der Uomöopathie in Amerika, am 1. Januar
1800 an Oaahala ia flaakaia geboren.
Am 86. faK 1880 atarb aa HaDa Dr. aaad.
Digitized by Gopgle
144
Kiedrich Wilhelm Knut Ste adener, ordentlicher
Profi ii^or in der tni>diciuischcn Facultit Ullivmiltt
Halle, in Folge eioea ScblagmnfAlles.
An 81. Jnli 1880 itwb ni WOnborg nach
ItOMai Leiden, im 65. Loben.sjahre, Profeuor Dr.
Otol Textor. DeraattM, idMm lait J»lur«i im Rube-
gtaada MtndBoli, trar NiDeir Zeit you Mtnem Tater,
Hofrath Dr. Cajotan Textor, in die Chirorgic ein-
geAhrt worden und fatttto aeine LehrtliAtigkeit ent
•kPrivatdoeant, apiter ale anaierardeotiteber Projetior
gML 1866 wirktt' er in den Militürlazarethcn.
An 31. Juli 1880 atarb aa Uttacfaen Ptofbaor
Dr. InMg von B«hl, MMgliad der Afatdemie der
WiüBcuwrliftfteti. Er wurde zu Müiielicn 1816 gelxiren
und beaog, oacfadem er dae üjrmnMiam aeiaor Vat«r>
etaAt luiliwi. die UnhreniUt daaelhet, wo er Ua
1839 medldnitchen Stndia und DsuieutliJi der Physio-
logie unter DSUiqger obhf. Dann ging er nach Wien,
wo er utar BoUtMMky, Burea vaA Skoda p«tbo-
logiüchcD, anatomischen, mikroslsopischcn und kliniacheo
Arbeitcu eich widmete. }«ach München zurQickgekebrt,
Jta^Ua TCO BoU 1849— 44«b Aarirtent um KrtakM-
baose und begab sich dann nach Parii, um unter
Claude Beruard, Longet, Äiidral uuU fiorry aeine
liktologiBcben und pbyaiologiacbea Foradknagao la ar-
waitan. Kaebdooa er nach München zuräckpf<>1(ehrt
war, babifitirte «r sich daselbst für die Fächer der
physikalischen Diaj^ostik, pathologiiichen Anatomie
und Hikroakoni«. Zum Zwecke diagnoetioehcr Unter-
ndnuiigaB war Om die imere Abtbailiiog des Kranken-
hanaee überlasten worden. Im Yerein mit Thierach
tiobtat« er die patbologiaeb-aiiatouiiache Demooatration
ein, wobei LaMatw mehr Aa cUmrgiacbes, von Bubi
hingegen die inaeri>ji Fülle behandelte. Nach Thiersch'e
Abpmg abemabm tob Bohl die Proaeetur, wnrde
dann 18S0 na anuaerordaBlUdian vaA 1659 mm
urdtritliclii-ii Professor der a]Igen)eiticn Pathologie und
pathologiachen Anatomie ernannt. Seit 1676 atand
daa am «niektat« patbologiaGlM batitat gain mitar
▼OD Bobl'l Leitung. l)[p liedrtutend.'^to aoiner «i.'^sen-
aobaftlichan Publicatiooen iat die aoeb ine Engliadie
md Bnaaiadie flliaraaMe Bdirift: nLnBgeDentaltaidnDg,
Tubcrctilose und Schwindsucht" (München 1HT2;
IL Auflage 1874). Aoaaerdem hat er eine groaae
AitM itm Abbaadfaugan Aber T^pboa, Cholera,
Ltb«toMiKboit.en , Kin(11if'.ffi.AifT rjtc. vtröfTcntlicht.
VOQ BoU gilt als der lüitdecker des couütauten Vor"
koamMoa dM VOna 1> imt D^litlieritla oad Iwt n-
«nt aaf fline neue PUtkrankbeit im Magen und Dorm,
kaool {dn aog. Milabraad beim Menecheu) aufmerk-
mm gaandit. Boa Anloriiai In aitoam IÜm, gaonai
dur Ncrsturhene wie als hervorragender Lehrer, ao
ioabeiondere auch ala Afofe daa «oOita Totmua to
den weitesten. Kreiaeo.
Am 2. August 1880 atarb zu Wien Carl Ritter
von Hauer, Burgrath und Vontand des chemiseiiaB
LabocatariniBa an der GeologiMben ReiebiaDBtalt.
Am B. August 1880 atarb an Wien Br. med.
Ferdinand Ritter von Bebra, k. k. Holratb und
ordcDtlidier PMieaaor in dar madiriBiaclMn Faonitll
dar Wlaoar ünivaraltftt, barlllmiter Arst und aka-
demischer L'.^hrer. der sich besondere Verdienste anf
den (Gebiete der Hautkrankheiten erworben, 1616 ia
Brtm gaboren. IL A. N., vergl. p. IIS.
Am 27. .\ii^'usl 1880 starb üu Bonn Ci-he;mer
Rath Professor Dr. Jobannes von Hanstein, Director
daa botankefaen Oartana an Poppdsdorf bei Baan,
zeitiger Rector der Univernität. M. A. N., vergL p. It9>
An 30. Anguat 1880 atarb an Oraa der Pii«ai>
dotiaat dar Hadldn Br. naaa HainaL
Am 30. August 1880 ertrank zu Thun im Aar-
fluaae Dr. A. Held, Profeaaor der Nationalfikonomia
•B dar üaivenUl» m Bum. gaboMB am 10. Kai 18U.
In den letzten Tagen des August st^rb zu Bokfaa ■
der berObmt« italienische Arzt Francesco RizioU,
PrqfeaaoT der CUiwgie in Bokgna. Ia aainenTsata»
mente vermachte er sein pan?f-s Vermögen, \relcbes
sich auf nahezu 6 Miiliuuen Lir« beiäuft, der Muni-
eipalitit von Bologna mit der Bestimmung, daaa aaf
aaloer barrlichen Besitzung San Hicbele in Basco ein
orüiopidiaeliaa Muaterspital vollendet werde, für weldiaa
er selbst d«B Plaa gezeichnet und noak kai LabaiHaa
zwei Millionen verausgabt hntte.
Zu Brüssel starb Eugen van Bemmel, einer
der namhaftesten belgischen fislahrtan B> war Fko-
fessor an der dortigen Univenitlt Oad Haaa^fallV
der „Revue de Belgiquo".
Ble & lUumdlnn; m Buul 41, Pin II
dn lOT» ifltit
F W Elatt: Dia Conpositae des Herbari um Schlag,
latweit ana Koakaiien und südlicheu iudiitchen
GaUalM. Mil sfaMltoadan Angaben Aber das Anf-
tcatoB, iowia flliar topographische und klimatisch«
VerbiHnine von Herrn, von Schlagintweit»
Sakünlänski. 9'|t Bog. Text mit 3 lithogra-
pliirteu Tafeln und 1 Kart«. (Prois 8 llmk.)
ist erschienen und durch die Buchhandlung tob
Wilk. EagolnaBB la Lalpalg aa karfakaa. —
Digitizcü by Ljo^j^ii.
KDKQÜAll
LEOPOLDINA
AMTUGHES ORQAK
DER
KAISEfiUCHM LEOPOLDINO-CAROLINISCHEN DBÜTSCHfiü AKADKMIB
DER NATURFORSCHER
HBÜkPBOBQEBEK UNTER MITWIBKDNO DER 8EKT10MSY0RSTÄN0E TOK DEM FBÄSIDENTEK
Dr. a a KnoUancli.
Hille a. S. tiH^fir.n. Heft XYL — Nr. 19—30. Ootobei 1880.
Amtlich« Miuh«Uu|«at BriMM mttam te Akuienie. — Boidik «bcr «» Vr
OB SwIimW tm-Ü& — flinni F«ul f. (ScUum.) — SomitlM MittkiUmaMa: Ein-
BMÜn. — a Eugln: HtaloriKbMlii^ 8tiid^ Ona. ffwUiUiMaJ — ms 9- Ab»
fw BHi 41, fM II te Vm Ada.
Beiträge zur Kasse der Akademie.
^ Buk. rt
18. 1880. Von Hrn. GyrnDoslallehrer MftximiiiAn Cnrtze in Thom Jkhresbeitrlge (tlr 1860,
1881, 1882 nnd 1883 t4 —
18* n n !• iMMixMn Medicinalnth PfofaMor Dr. IL Olahusan in Halle AUaanng
dir Jahratbeitrttge 60 —
De. Nt KmMIMIi.
Boidift tlm di« TarwBltong der lkadaiile-BIIill«auk ül dam Ziübtmm im
Septsmbei 1879—1880.
In der September- und Ootobcr-Is'uramer des vorigen .lahrj^anpp« dieser Zeit-sclirift wurde auf Ver-
fn'rTT""g der Uabaraiadaliuiig der Bibliothek naeh Halle eine korae Mittheihing Ober dieielbe veröff«iitlwht>
n dn gaafartaa Uttg^todm mnigitan dnon «Hgw dnan üeborUiek «Iwr dsraa B«tHid «nd GhanMar n
ffA&t nnd zu ihrer Benutzung anzur^gM. Im Fpbi-nar dieses Jahres folgte das Rr^lement fiir die«« BfniH.^iing.
Sie Er&turuiig hat gelehrt, dua aakon Irfifaer die laufenden Arbeiten der Akademie die ToUe TfaAtig-
Ut dn dai PMridtntn aar 8«ito rtalnadMi SeoraUn ia Aaipfodi aahni^ > dmmm Kraft oft Hwall^iia.
HO dasR zahlreiche Rest« Jahre lang unerledigt blieben, eine nfttaMfe TarwIUuH tfuthwuit, aoul M
der beständigen Zunahme der Oeech&fte, unmöglich war.
Leop. XTL 19
uiyiiized by Google
146
Am meirteu hat hienmter dla Bibliothek der Akademie gelitten. 80 blieb div derselben geacbenkte
SicMrWw BibBotlmk dnnb «Im Biili* too Jalino bii warn Dnuoge hierher verpackt io Kellerr&aioeii d&t
QtSür dm Yerdwbtiiu Magut/Ut, v«Q lieh IniM Zäk m ilmr Anütellnng and Katalogisinuig bad; der
TAaechverkehr wurde aaregelmänig, gerieth «ach soot TImH Ib CHooImb, d« di* rigtlmmlg» Oonttok iiiliM»
oad die Uebermcht mehr nnd mehr verloren ging.
Dem Präsidium ist es daher Hg unumgänglicb erschienen, nach dem Tude des Secretilra Spies»
(dL IiMipoldina XV, 1879, p. 79) die auch aa akh siemlich heterogenen Arbeiten auf zwei Bcnmtu zu vor-
tbefleo, der Art, daae die Thfttigkeit das ana (Hm. Dr. Graeael) weaentlich auf die Qeaobäfle dea
BOreaiu (Verkehr mit den Mitgliedern, den Mitarbeitern der Nora Acta nnd Leopoldina. Bnchhftndler, Bnch'-
drnoker , Litbographen, Wecli^' I -' ik>')u- der 6et;iillsckaftcn a. ». w.) bosckrüukt , dum anderen aber (Hrn.
Dr. Grulicb, I. Custoa der H/illi -ilu-n Universit ätsbibliothek) di<» Verwaltung der Bibliothek iibertraf(en wurde.
Es ist dadurch mügUuh gewurdeu, nuch beidun Seiten bin längst eiupfundoue AlissHULndc zu beseitigen,
den Beeile der Akademis dam Inhalte nach, resp, actenmäsiig zu ordnen and zu verzeieboen, die lanfendaD
GeachAfte der Verwaltung zu regeln, in Betreif der Bibliothek aber die bisherige, nicht in finten KonMO
sich bewegende, Verwaltung in eine bibliotheksmAssig geschalte Leitnng übarsoführan.
Der Beataod der BibUothek bdinft sieh aaeh mgafthnr SdUtomg Mf etwa 40,000 Binde. Dam
ist im vergangenen Jahre auf dem truwölinlit-beu Vcrkclirswege ein Zuwachs von 967 Binden gokommeu, eine
Zitier, welche die triiherer Jahre wesentlich übersteigt. Diese neuen Zagtage, wann Mtofa nur summarisch
Uer an&aftbren, liegt nfeht in dam Zweck« dieaca BtriaUa. «nalHint aodb ob ao antbahriidar, da diaidben
liqgallRlaaig in diesem RIatte unter der Rubrik .FingegangtM Sdiriitcn" ausTülirlich regiatrirt werden.
Neben den laufenden Geaohäftea wurden jene alten Beate anigearbeitet, ein Veraeichniss der I^Aeken
in den 0 aeeWae baftsschriften angefitrligt, «Ib SooMattaiKTafMlduiias bagamian «uä aumdiarlai TambaHan
SU dem Echmerzlich vermiüeitcn Realkataloge getroffen. Ferner wun.k- uoeb die aus dem Niichlasae dss Pllai-
denten Behn erworbene and ein grosser Tbeil der Kieser 'sehen Bibtiothek katalogisirt , welche ■MMlitm
«inein Zuwad« reprfaentinm, wie er nnter normalen Verbkhnissen kattm in einem mrtlQliirigea Zeiträume
Tivlcnmmt.
Die Benatsung der BiUielilidc war leider nur eine mässige; es wurden 107 Werke mit 168 Biadeo
aaigdieiiaa. Wenn diaaa Zahlen im Vergleich mit denen der letzten äebaB Jahre ainaB garii^aB tUdigug
ttigen, «o erläutert sich die» dadurch, dnss die Bibliothek jederzeit weniger von Anawllrfigen als von An-
■laaigeu des Orte^, an welchem sie sich gerade befindet, benutzt worden ist und dass solbatverständlicb eine
Hiyinr Zeit darüber hingeht, he«» abM BMiothafc m ihren aenao Wabultn hekunfe wird oad ghiehaaaa
Bbgarrecht ekh erwirbt.
Die Verwaltung giebt sich der Zuversicht hia, dass die sorgsame Pflege des BOoberaohatses dieaea
warthwellrtaa BaaMi te LaopeUiBlBeh^hnUdsdiea Akadande hnner mdir ia der (aeeh alhar m dMoalc
teriairendeu) Bedeutung heben wird, in welcher er schon jetzt auf dem naturwispen-ichaftlicben Gebiete all-in
dastelit und daaa diese Förderung, vereint mit dem Bestreben, das Vorhandene bekannter und zugänglicher
zu machen, die MitgUadar dar Akademie wie die NatmÜBcachar ttberhaa|it venalasaen wird, ndi nefar der
Vortheile zu bediaaen, webdie ihnan dnreh haraltwiUigas Bal^iagaBlDainHMa nnii j»^^'!*^ Bedlaamg
geboten werden.
Em IlLiu(itantbeil an dem Gedeihen der Akademie-Bibliothek kaan deraalben freiUoh nur durch ihre
Mitglieder selbst gewAlirt werden. Oinge die Tbeilnahme iUr die ftlteste deutsche Akademie, welche ihr
wissenachaftUehes Ansehen durch Jahrhunderte behauptet hat, bei Allen so w«»t, ihre eigenen Werke deren
Bibliothek zu Tlicil werden zu lassen, welches Vertrauen wurde ibr dann zur .Seite gtehen and welchen Nutzen
kannte eine eolclie, die PubUeationen dar herrorragendKten Naturforscher aller Zeiten vereinigende, Fach-
UfaUothdt ersten Ranges spenden I Wt dem Daake gegen Diejenigen, welche Ia fteudiger Bereitwilligkeit
alle ihre Arbeiten der Akademie überweisen, verbindet sieh die Bitte nn die iibiigao Mitglieder, auch ihre
"Werke einer Bifaliotbek nunwendan, in welcher aie BBTargaaaan und allen FachgaaoBBaa laieht angingliek
«orgsam gehütet wardaa.
Fragt man sieb nun, nach wdcbem Haue die Akademie-Bibliothek flhariiaiqpt aagehgt int und f«r-
waltet wird, um danach beawaaen sn kOnnen, was in dcnelbeB an fiadea erwartet wardea didh, an «qjiaht
aiab dien aaa dar Wirksamkeit der Akadeoiie seihet.
147
Die Mittel derselben, welch« «ich aas Zuschüssen deBtschcr Fönten, den Beitrlgen der ItitgÜeder,
SohlifteiiTerkauf und den Zinnen des Kapitalvenuügeus der Akademie znaammenaetsen , werden vorzugsweiM
Wtf die Herausgabe der , in den Kova Acta enscheinendeii, wiMcoBohaftliehen Original-Uotersuclmngen ver»
madt. Em kooimen daduieb, aatw utdann, Yerafientlicbnngen zu Stande, welcli« entweder dank bdgefBgto
Tilkb w koatepioUg oder ifann Inbalte nach a«f «n so eng begrenzte« Fonchnagsgebiei baMbrlukt nnd,
iam aie doreh die Mittel natorwiaaeugchafllicbcr Verein« oder auf dem bachh&ndleriaehaii Wag* niobt snr
AuMknag geUngen konnten. Die Bttrgsohaft illr die rielit%e Wahl di«Mr TflrOffDntliefanngw Uigt in d«r
WMgtkand«! Oauluttigang des jedennaligea FlMshTontandM, walelwn dia Ifilgfiedar der Alradmnto MONt
Atta ihrer MitU' wählen, und die gegonwiirtige Verwaltunpr hat e» sich zur Aufgabe gemacht, die Ausführung
■tflU daa beaten Krifton sn flbartnigen, welcJie auf dem beaoDdano Gabiete de* D»nnutaUendea wa findes sind.
Das m dan Nora Acta geachafiana, in garomiutan Blöden md in dar Flaam too EfandaMmilnngaB
uiup g> btne Material bildet. unt«rst6t«t von dem auitlicbcn Organ „Leioiiol.iina", die (irundl.ige des Taiueh-
verkebra, welchen noch kein« «iaaaaaohafUicbe Genoaianacbaft abgelehnt hat und um disaBeu Aukaüpfoqg
fmner wnb Nene Alcndaaieen und nntnilbnelundia Qaaelbdnftan Mt IwLau. Je naob der Beadudtailiatt
der Oepenlristung werden entweder Nova Acta und Lcopoldioa« odir btl Ytni&en, welche nur eine Diacipliu:
Botanik, Zoologie, Geologie, Idetoorologie oder dergleioben, pflagan» die batoaChndan l/'acbachriiten, bei einMlaeo
Gaaeffleglnftaa nnab mr die LeopoUin» (diaae ifiOA naab Oran Ekiahanian) galMbit. Btann» ergidbt aiah.
(lans der IlmiptinhaU und der pirenttirimtiche Von^iig der Akademie-Biblinthek in der grossen Zahl TOB
Schriften europäischer und ttbcraomscher (ie8<.'lkcbslt«u besteht, unter denen, wie die folgende Uebeiaiabt
» harranng— daa vartratan aiad «ad Ae mäi AnamM la wwnehraa la &m Anljgabn dar Var^
gehört., welche nneh Aber jene RiaglBge regelmiiSRip in der Leopoldin» berichtet.
SelbstverBtaodlich rnnss die Akadande anf den Ankauf vieler Werke in dem weiten üebiale dar
BfalnTwIiBananhafbaB vaniehtan, welche gläehwoU Ar fim BiUiotbek im hfichatan Grade wünaohenswerth
wtren. Oerade diese Werke aber werden von den gröaaeren, aanantlich den Universitita-Bibbotheken erworbao,
denen wiedemm das, was die Akademie-IiibUothek beeondara an Gcsellachaftsachriften bietet, mangelt und in
fidaa FftUen seihet mit grossen Opfern unerreichbar wäre.
Nicht mit den allgemeinen BihBothaiken m mUeiinat aoodeni neben ihnen eine aneotbehrliehe Et-
gänzung in dem bezeichneten Sinne, «la aie nirgend tndera in gleidier Weise für die Natunriaaenaeliafteia
gipÜegt wird, mehr und mehr auszubilden, ist für die Erworbuugeu der Akadeiiiio-Uibliothek maasagebend.
Daa AufliUen ihrer f.tUsken, welchea mflkaain nad oft onr durch eioeo glücklichen Zuüill gelli^, bat daber
niber gelegen — damit Ae BiMioditlE daa, «aa aie aetn kann, möglichst vonstladig ad — ab dto
dar neuesten Datorwisseuscbaftlichen Werke.
Eina aolebe iat jedoch keineswega ansgeschkMsen geweeen tutd ranal erfolgt, wenn aie snm Zwaeka
whaenaehaftBdwr Arbeiten angeregt wurde.
Bei dem geschilderten InciDivtid. if.'reifen der Wirksamkeit der Akademie uuj der Eutwickeluiig ihrer
fiibiiotliek war f&r die Gaataltung einer ordaoqgnDtaögen Ftthrwig, die zugleich eine Revision und Fest-
atelhmg daa YorbaBdenaB erfirderte, die atatatannlarig angwajgH T«ri«ga^g dar BiMiothak' «a daa Sita dia
rriisidiumii tiin. rmeidlich, so Gchmerzücb ob nuch war, doroh dic ÜBiaqga« aad BjariahtangAnalaB dialCttal
iur die Bibliotbeksaweeke aelbet geschmiüert zu sehen.
Bi arflkrigt noab, eiam tMbaiUiek daaaan aa gaben, waai dem Vcrgiadaalitaa aatafwaabaadt ia dan
Ben Jahre zu Gunsten der Bibliothek gcschelien i«t.
Bei der Ueberaiedelung der Akademie nach Halle stand diaaeibe bereit« mit folgenden 186
I. B^lllMllhlMl 4. Berlia. Kaiserliche Admiratitftt.
1. Augsburg Naturhistorischer Verein. 5- » Oeeellacbaft natnifcwohendet Fireande.
2. Berlin. Kuuigtich Preussische Akademie der « Kflniglieh
Wissenschaften. nomie-CoUegium.
S. „ Verein zur Oeibrdemng des Gart«.«- 7. Bonn. Naturhlstoriacber Verain f&r die
baaea in den K6nigl. Prenasiaehen aiaoheo Bheinlande nad WaatMaa
8. Braiaaa. WahirwiMaBaahiftliiiiiair Tani
19»
148
9.
11.
1».
IS.
14.
16.
16.
17.
18.
1».
SO.
n.
98.
88.
84.
25.
sa.
27.
88.
8».
80.
81.
88.
88.
84.
86.
8«.
87.
88.
Br«tl»n. ScUenMlw OateBichtft ftkr rtXae-
llDdagh« CbHw.
Verein für cias ]
AltMrthitiner.
Bfttsow. Verein der Freaad« te
geMhidkto in Meekknbarg.
Oftat«1. Temin Ar MilittlnBSa.
Che m n i t z. Nntorwisaenacliaftlicbe Gesellaehaft.
Colmar. Soä&ti d'Hütoii« N«tiir«Ue.
Oftasif. Hafaaftwhma» OnDwtaft.
]>rMd«ii. Oetellscbaft (HrNntur nndHeilkaadh
„ . Lande MediciiMÜ-Coüeginm.
,
Tania für Erdknade.
OdnimNiaaba Gaadbdnft im KBwt^
reiche Sachsen.
Sttrkhaim a. IL aPollicfaia", «in natorwiaaen»
TaniB dar HMBiiftli.
Inden. Natnrforschende Gesellschaft.
Erfurt. Königliche Akademie gemeinnatziger
n
M
Erlangen. Phymkali.irh-me<^icini9che BodetAt.
Frankfurt a. M. Senekenbergiaeha nat«^
„ Nene zoalogiMhe Geaellschaft.
Fraiburg i. Br. Natorfiginabaade GaaaUadwft
Fulda. Tanm Ar VtMmA.
Oieiien. OberhaariHka OaaaUatkaft JhtBP.
QMitm. Xutotftnobaada GaaaOMbnft.
M Ob«r1aaBitziache GataUadbafk te
WiaMoaahaftain.
Odtiiagaii. SanigliahaGaaalliAnftteWlMMi.
•c haften.
Halle a. 8. Hatufimdand« GflaaUaiiliaft.
„ TTavabi fttr EMfauda.
Hknburg. Santaohe Se«wart«.
„ Oaognpbiacba OaaalWihaft.
▼aMöi Ar
39. Hamburg. Verein für natarwiaaanaehaikliGba
41.
48.
48.
47.
48.
49.
60l
61.
52.
68.
64.
66.
86.
57.
58.
69.
60.
61.
62.
63.
6i.
66.
Hanau. Wetterauische G
gewmmta Naturkunde.
HauuoTar.
Heidelbarg.
Verein.
Kuiaaralnvtara.
der Pfalz.
Kiel. MinisteriAi-Commission xor Unteraochong
te taAadien Meere.
„ KatarwisaenaohaftUaharTani« Ar Siblaa
wig-Holatain.
•ellachaft.
Leipiig. Königlich Sächsische Oesallaehaft te
inMenBchaften.
flaaaOaahaft Ar QabnHahOlA.
n Natarforscbende Geiellechait.
Polytachniaaha Geeellinheft.
Magdeburg. Natenn
Marburg. Gesellschaft zar BefSfteaqg te
feaanintaD TTatiii wiaamiaiji>aflwn-
MtMhra. nta%M>Bay«riaehaAkadeirfa te
Wiasanaeballen.
„ KMgUeha Sternwarte.
maugfuiHnaftna maauaoBan.
Neisse. GeeellBchafl .Pliilomathie".
Mfirabeig. Naturbistoriscbe Gesellaehaft.
Offaubaeb. Tattto Ar
66.
(Sddnia folft)
Posen, Oes
Schäften.
Fatbaa.
richten"
Begensburg. Königlich Bayeriache botanische
GeMllacbaft.
„ ZonlogiBcb-mineralogischerVerein.
Stuttgart. Verein fOr vaterländische Natsr-
knade üi Wfirttemberg.
Thurand.
SUtioo.
Witabadaa.
Taa
Dr. H. W<
te
In Wlan, M. A. X.
1848 ab
wekha ibn 1648
Digitized by Google
14»
SUD Mitgliede and 1851 tu ihram A4)Uiikt«n wfthlu, wäMO noch tpMioll swei OcMUKshaften uunhtft m
muAm, wm mleho deh FtBil Miataid* VodiMwt* «wirb.
E« sind dipB iÜr V, V. yoolo^nch-bntajiisclip GesellRchnff , »n deren Gründung er sich l;pthp:li(rte,
d«nn erster Ftiaident-ätellvertnter er wu- und deren Angelegenheiten er bif nun Jahre 1860 mit vieler
■ecbziger Jahren an sein ppecicUw falereiise zuwendete, an deren Neugestaltung er sich in hervorragender
Weiae betbeiligte ond in welcher «r Vice-Präsideot wüfareod der betden letzten Deceunien daa entacheideod«
Wort JUito. la Tktt befUigta Wmd wuA mät» «ume YocBabe ftr PfiaanMaHw md mIm mu-
fdmitete Kenatnieji von Arten zu einer rrfolgreichen WirlcFamlceit in diener Ricbtnng ganz vorzflglich.
Vkhnnd der Wiener Wcltauaatellung im Jahru 1873 war Fcuzl der HL-gieruugsvcrtreter für den Gartenbau;
ir ttneliti ftner die iDtenwtiooalen BlamenMuataHoBgen und bot^ini'ichfn CongreMe ta Brttisel (1664),
Amcterdun (1865), Bt. Petenfawg (1869), Fkrenz (1874) ond Köln (187&) als Delegirter Oesterrekha ond
wurde durch Terleihoitg dea k. iomImImii Annenordeng 2. Claaie, dea Conunandeurkreuzea dea k. italiadaeheo
bomaordena und des RitterkrauM dM k. belgischen Leopoldordesa auageseichnet.
Uli botMÖaeh» MiUMn und Gfaien im Anslasde keDnen su leriun, reiate Fenzl oMh Holland (1854),
waA Eaglaad aad Vnakniiät (1864), «ndUeh nach Dineoark und Schweden (1874). Er trat bei diesen
Gshgenheiten mit vielen der bervoi iigmihtt Botaniker in freuml'^' liititlichen Verkehr. Während der letzten
drsi JahiwbBte baawslite Fsoal, Ton seiMT Fanilie begleitet, heinah« jibriich botaniish oder hadsekaftUoh
iBtaraaaante GefBBdaii Oeetemidie and der SthirilB; 1860 bestieg er dsB ClrMS'Teae^ger veu Wlndfaeb-Hiitrei
au8. In iH-inrn Jüngeren Jahren war Faad 6ll»blBp>. ein guter Bergsteiger und hatte fOr Forschungen auf
atpiaen Gebiete lebhaftes InteresiB. Ab jbr Grlndnig des Memwhischsn AlpenvereiiMS nahm er lebhaften
Audud imd geharto mach der Lattang desselben sa.
Im Jn))re 1878 v<.ilj.':iilr'ti' Fenzl sein aiebenaigatea Lebensjahr uud musiste den gesetzlichen Bcatim-
muiigen gemäts die Profesaur zarfleU«^^. In Ansrk«mnug seines verdienstlichen Wirkens wurde ihm bei
dieser CMsgsnbett der Titsl eines Hoftsthcu ToSdheo. Di* OoDegen Fand's hatten ihm schon im Jahre 1877
an seinem Geburtblago als Beweis ihrer Achtung ein Album mit ihren Photu?raphieen (e» enthält deren mehr
ala 100 aaa ganz Earojp*) QberreiGht. Die Professoren Dr. A. Bitter Eerner von Karüann und Dr. J. Wieansr
benatsteB diesen Aidass. vm Fend FestBcbtftca sn widawa. IX« TfltaAnf de« 70. LebeD^akm bot den
Gesellschaften und Vereinen, welchen Fenzl angehörte, Gelegenheit, On fs Form von Adressen, Schreiben
und Telegrammea Glück an wünschen. Bei dieser Feier erfreute aidl Bafrath Fensl noch einer grosaen
fcOiT«rBdMa und gcMgea IVisibs. Lrfdsr «ndt er !■ Uli 10T8 «iMB Mddm s|MqpleotiBdm AaUO»,
VSllbiDP IMlHSIltBch du Gedftchtnits und das Sehvermögen dea linken Auges schwit'.hte , Leimi.'f'pucht. Ein '
AaftrtMt in Gsatein nützte nicht viel, der Zustand verachlimmert« aicb im Gegentbeile allmiüüich und ao
Mb aUb IM veranlass«, mit bd» dsa Jiatees 1878 raidi die Stolle ab Diraotor des k. fc. botutsabM Hui:
cabineta niederznlr-irpn. Trotzdem machte die Krankheit Fortgchrittu ; ein Sommeraufenthitlt in EbcRBee wirkte
nicht günstig und kaum nach Wien zurückgekehrt erlag Feuzi luu 29. September 187Ü um ü Uhr Abends
Itam Schlaganfalle.
AJa Mensch veratand es Fenzl, sich durch gewinnende I^nndlichkeit, durch sein beiterea Gemttth,
durch die geiatreicbe Weiae, in welcher er gesellige Krelae belebte, durch sein wohlwollendes, humanea Auf»
treten, endlich durch aeincn rechtlichen Charakter in den weitesten Kreisen Achtung und Liebe zu crwerhea«
Sein hinatiehee Leben war aehr glQeklioh; eine treffhohe Gattin, Joeephiae geborene KnoU, mit welcher er
sieh im Jahre 1837 vennthlt«, stand ihm treu zur Seite und den gemtlt.hlicHen Familienkreis vervoUatiUidigteB
nrsl TVdrtSTi welche beide an hervorragende Gelehrte Wien» vcrliuinithet sind.
Bh TCB Job. Berger im Auftrage des k. k. Ministeiinau fttr Cultaa uad Umtarnskt gamattas^ ga>
lameDSB FiorMt Faad'a ist ftr daa aaaa üniianit&tagebtiid« basUmmL
Die bedsatsaden Leistungen Feusl's fanden auch nach Aussen hin verdiente Anerkennung. Daaa ihn
8e. M^iest&t dsr Kaisar voa Osstacrsich 1868 aom Begiemags- aad 1878 lum Hofratbe enaaoto, wurde
lAoB «rwdmt, ebeaeo, daaa iha dh MoHHMbsa Rnsahmda, XtaBana «ad BilgiaaB dudk TeilailMag w Orte
aawdpkneten. Aunserdem mr Swd Moli OfOilsr d«e k. iwsuftaniMibaa Gaadslnps- nd Bttlar daa k. Imai»
liaalaiThm Christas-OrdeDS.
Fad war aovuki Saalar dar FhiloMflda iria dar MadUa. Ek «nida foraetr adinn harvoigaholND,
daaa dandba aaft 1848 dir kah. Akadaada dar HhaanaelmflaB als «Utlkkaa IßkifiM aafiliBrta, aaada daas
üiyiLized by Google
^160
ihn die kai». Leopoldiniaeh-Garatiniache doutsche Akademie der fiaturfoncber schon 1843 (15. October} sum
WUlfieAb (Mgn. BtTglu) uaA IMl (14. FbIicimi) amn A^fimkla «düfeB. AimmAm gdiarto Faul aoch
ihlgtnden Akademieen, GesellRchAflcn und Voreinon un:
AU Ehren-Hitglied: der Acadeaii% PanormiUn» adentiarain ao litennim; der k. k. (ru-tenbui-
Oetalbduft in Win; 4er Oowllefihtft der mtoribnehnden FVotbA» In Bariln; der k. rmiiwihem OwtealNM-
OmDeehnn in TVtersbnrg; der achlesigchco Opet-IIschafl fUr vftt'Tlän^ÜscIic (''»iltur in Ürpslan; den OeselU
adiBilen für Naturkunde „Isis" und „Agricola" in Dresden; der GartenUau-Geiselischafl in Graz; dar mihriaeb-
«hleeiaehen Geaellsehaft zur Befördennig dce Ackerfaanae in Brflnn; dem ApotlieIcerwYeniM ia IRa; dae
uAtarhistorinchen Vereine „Lotos" in Prag; dem naturwissentschaitlichen Vereine in Gras; dem natürlbweiieTidpn
Vereine in Brtknn; dem natarwiMeuschatUiclien Vereine der bayerisohea Ffobs, aPoUiohia"; dem natnriiiatoriacheD
Vereine in JuagAmgi dw QwtanhHuTeninn von Xomum, m Smadan, WBfdMug, Banbug, Bndaa,
Ußääag o. B. w.
Als wirkliches llitglied: der k. k. aoologiaeb-lHituilsebea GeaellselMit, der k. k. geo^phiacben
Oeaellacbaft und der k. k. Geeellschafl der Aerzte in Wien; der k. russiiichen naturfoi-schenden Gesellschaft
m Moakan; dar gmaakanogl. ajfthaiachen Oeaeilachalt lUr MinenJcfi» in Jan*; dar natarforaebandaa flaaeU
adtadfe in "BaoAmg^ den aMNo1>lT||lBdhaB Taraine ftr LandaakmidB
Als anawftrtiges llitglied: der ungarischen Akadaaiiia dar Wlaaanaabaftn; dar Soaialaa läiBiaan
in Loodicn; dar Sfanakn Tri^jarde Fdreniiigen in Stookhoini,
Aia eorreapondirandea Mitglied: den Akndemlean an Mhn and Nenpel; der k. k. goologisehan
Reichsdiistalt in Wien; dar k. bayerischen botanischen Gesellschaft su Regensbarg; der k. bayerischen Garten-
bftn^JeaeUBcbaft in MOnaham; dar ofaeeianaitaiaclien Gaaellacbaft der Wiseanaobaftan in G4riita; der pbyaiknliaeh-
aiadlninlanhMi Oeaellaehaft in Erinngan; dar SocMU daa adeneea naitarellaa in Gharboni^; der SoolMi royala
da bailadflie ilc rtrVii| ;■ ; i^^r BooiM phytolog-iiiuL' J'AnvPi-s; der Boston Society of Natural Hitlory; der
; flir Naturwissenschaften in 8tn. Wt de Bogota ; dem naturforsohaoden Vereine dee Uaraee in Eisleben.
SbImci tan Jebre 18S8 fridmato BndlidMr aeniem-F^eande Vand die Hjnrteoeen^Mtnng IMKi; «aU-
I Arti'n aus ilen vi-rsiehicdensten Ordnungi ii tru.:,.ii Fi ii/rp Namen; dieselbuii hier auf/-.iz:i!jli u. würcic zu
mit ftbren. Sie werden stete an Jacqoin'a SobUler, au den Arbdtageooasen Endlioher's und an einen dar
haiHHfagandiUi
L
Venndb einer DanteUun^' Jer geographischen Verhreitungs- und Vcrtheiltmgs -Verhältnisse der natürlichen
DudÜe der Alsiueen in der Polarroigion und einem Tbeilo der gemässigten Zone der alten Welt.
fnm 1833. (Inangnral-IMaeertatiwi nnr fidaagong der medleinlaehBB BuetonfMe.)
Die Gattungen Sehüdf«. BratAyntmoM und Odnntost./'mmn in Endlicher'« „Atacla hotanice". Wien 1833
Sertom Cabulicum .... anctoribu« Stephauo hjidlicher ut 1^. Fensl. Faso. I. Vindobouac lti3(>. (Wurde
mcht weiter fortgeeetzt.) Von Fand rfikovn ber die Peeahraiilnngen «nd AbbOdnngHi der SOim
TTonigbergeri und iienbiata Ohvifri.
Die Ordnungen der Cjrperaccou, Chraopodeen, Amarantacccn, I'olygoneen, Meeembryanthemeen, Portulacacaen,
Carj-'jpliyUeeu, Pbytolaccaceen in Kndliclit.-r's ^Geoa» piutamm''. Wien 1836 — 1840.
Die Ordnungen der RliamiMwn, Poctnlaeaioeen, Fiooideen, Helongeen und Lonatbaoeen in: „Ennmeratio plan»
tamm qoaa ... in Nova TToHandla edlaglli Oeralaa Uber Bevo da HOgel". (Gemehischaftliob arifc
Bentbam und Endlicher herausgegelien.) Wien 1837.
TM fienobnibnngen Ton KMhü taMMm. Cn»«opltiryx EaUOfftm, Otmmitr» Ummrü, JMtdU» Bm^/kmümm.
D^fttAtaim» mimitUm, AMriärotUgtna cyjmloUti. Mumumta «emi^Mftsdfs, JMSai* i
väUß ftiuttrvta, Limtam Uhphoide» and Gmkia Mthtu in Endlicher und Fensl : ^JUa
deoadea. Bditaa a Muaeo Oaeeareo Palatino YindoboBenn". Wien 1839.
PogOlaa plantaram novarmn Syrtee et Tsnr! ooetdentaBa. "Wim 1849.
SieQmttung Gypnophila. dit Onluiuii." n der Alrineen, Paronychieen, Porlnlacji'^. i n. Pliytolaecaceeu,
und Amarautaceeu iu Ledeboor'e „Flora Boasica'% I, II, I£L Stuttgart 1842 — 1861.
DhiatniüeBaa et daanlptioow plaataia» novanm ^fiiaa «t Tand oecldentalt». In
Win 1848.
151
Dar Tnt m Jos. Jmam iMhtmi ra JMqoia'i „Edbgw plwbifwn norianm", Toi. IL (Wntd» dmIi dam
Todo des Verfassers von Fenzl horaunpcgeWn.'! Wien 18tJ.
AlKiueai' Samojedoruin Cisurklciuium. in Ruprecht'» ,4)«itrtigeii zur Pflanzenkuude des niaiiischea K«kbe8".
n. 8t. Petenbur; 184».
Di l'mbc'Jif.Ten iij Kniilichi r's ..Gcni rn jilanlaruin". Supplem. V. Wien 1850.
Instruction, die Botauik Lwtrulieud , m; .Bemerkungen und AnweUuugcu iUr die >'atturforaoher, welche die
Expedition tob Seiner k. k. apostol. Hajeatit Fregatte Novm iM^Wtm". Vtam 1657.
Ulustrirt« Botanik oder Natnr^chicht« des Pflamsenrcicliet. Pest 1857.
Franz Xaver Freiherm Ton Wnlfcn'a „Hora Noric« plianerogaom" . ., herauKgegcbeu von Ed. Fensl und
Rainer Gmf. Wien 1858.
Amtlieber Bericht über die 83. Anutellnng der k. k. GartenbM-GmdlKhnft im k. k. Auguton. Wvm 18&B.
Die Diagnosen von: Mimari tmintm. DimMu* pntüumm Jmii» uid .^Moaii «ytowoiy« in: „DaUotRa aniinnm
in horto botanico Univenit. Viudubonensis ooUeetoram Bnuo 1868. Alugadiuekt in AnnaL Mkno.
nnt. Botan. i. aar. XIL (1869), p. 165.
Diagnoaea fbntuoB oriantalfaun in TcbfohateMTa „Aala ndnaon**, m. Fkria 1860.
Saltoiacta« in Martina' „Plwa Braulionsia", V, I. Leipzig 1864.
Daratalinng daa EntataluBa nnd Wirkona dsr k. k. Gaiteoban-Geaellacliitft in Wien. 1864.
OOddhr Beridit fllier dan anrtnhni «of d«r Waltomalaihing nt Wm Im Jakiw 1878.
Dia Biadireibungen der Zunwwjf» Äxten nad daa AMmiim Mmmilimm iu PayrHaeh'a JknidaM MaarimiliaiMn*'.
Wien 1879.
II Einzelne Abhandlungen '
1. In den Annalen des Wiener Museum« der Katurgeüchichte.
Jamthpkf^lim 0. A. Meyer. Ebe neue MaaMDgattanf? ans dar Ordnmg der SOenaan, nllier ariintart und
liegleitet von einer CharakteriBtik siiramtlicher Gattungen der Al.iineen. I. (1836), p. 23.
Uonograipliia der MoUnginaan nnd Staadelieen zweier Unteraljtlieilangen der Portalaceon. 1. Artiltel, L (1886),
a 887. — 3. AxtflHl, XL (1840), a 848.
8. In dar B«g*Mltargar botuiaokea Zaitaehrift „Plorn".
üabn den Ban dar OncnrWtaeeenfrmkt. ZZI. D. (1838), 8. 487.
Battng snr Charakteristik sänimtlicher Abtheilaogen der Onaphalioon Do Candollc'a, nebst einer l^Mfiin
aller zur reetituirten Gattung Ißoga gohürigen Arten. XXII, iL (1849}, S. 705.
Plantamm gaaanm «t qmiir^iw noTarum deca.^ prima. XXVI, I. (1848)» 8. 888.
I'mbflüffrarum gcnera nova et specie«. XXVI, II. (1843), S. 457.
Auliiihiung mehrerer neuer aethiopiacher Pflanzengattungon und Arten. XXVII, 1. (1844), 8. 309.
3. In den Denkacbriften der k. bayeriacban botnniaohen Ooielliohaft au Regenabnrg.
Dwttalbugig and EilliilarBBg ^ mlndar bekanntw Fflainaagattaiigen; gaCilgt tob «inar Abhandhmg fbar
dia lUaaBtatiao dar iahtaa and ciaar Kritik dar nraiftnwftaa B^gaiaeaan. m. (1841), & I.
4. In der „Linnaea".
Die na^t^^.g Tfiradieli» Steven nnd ihre Stellung im natürlichen Syataana. XV (1841), 6. 889.
Pemptaa stirpium novarum Caponsium. XVUI (1813), 8. 323.
6. In der botaoiaoben Zeitung von Mobl and 8elilaa.htaadnL
MOmk, «ian aaM Oattaag dar Selanatliaen. L (1848). 8. 981.
•ttMk^fäahmt, «faw nana Gnttnng dar SImimo. Ehaadw. & 888.
8. Im naitUobaa Berichte über die 21. Versammlung doutachar Natarfarafthar and
Acrzto zu Graz im September 1848.
Heber die Stelinng der Gattung Oxera im natOrlichen ^teme. 8. 148.
Uabar aiae aaaa QeiofnttoMi.flat»Ting fthUr miOiigmml 8. 168.
Digitized by Gopgle
152
7. Ib i»m SdliriftM in k. Akad«Mi« i*r Wtia*ns«hftftftii, «»iheaiatiieli*
naturwissen^rliaftüche Claiae.
Ueb«r moDBtröM BlatheobildoBgeD von Um» e»ntt/oUa. Sitzongibar. lU. (1846), S. 155.
ÄntttOf», «fae iiMM 0«n«noMa4«ttaiw. rwimhrilln L (1849), & m.
Nnva qiiacdam gencra et BpccipR plantarum vascularium, ÜRnkiichriften T ilB40\ S. 253,
CommiMioiisbencbt ftb«r die botAuiache Erforschuiig dea Köuigreiclu Bayam und Vorschläge zu einer iUuilkbeo
Owiamfclu. OenfaieUWidi ■» Vagw antattat. fluräffito. T. (1850), & 810.
üeber die Illüthezcit Act Paulcncnüt impfri'alü. Sttzungsber. VI, fl851), 8. 541.
Bericht über die von Herrn Dr. CoostAntin Beits .... auf cinor Koüe von Chatrlom liMb OoiuUr geMUU-
mOtm ffeogimpUKlMtatMMlnn NoUkii. DenkwdirifteB ym. (18M). p. 1.
4^gmt Jlßtjiu'm . C proH-Tiii! und Corwtlrmum Montn'idenif . ein Beitrag zur olInnB Kenntniw de« relativen
Werthva licrDlliureulial-Chiu-uklcie der Art«n liur Gattung (y^rtur. Denkaebriften VIII. (1855), S. 230.
Soidit Aber einige der widitigtten Crgebnisae dar Beraitong der portngienachcn Culouie von Angola in den
Jahres 1850—1660 durch Ilerm Dr. Friedrich Welwitaoh. Sitsungsber. XLVni. (1863), 8. 1<M.
Diagnoeea praeviae Pemptadia stirpium aethiopicarom novanun. Ktznngaber. LL (1865), S. 101.
Heinrich Wilhelm Schott. I'jne Leb«n8skizze. Feierliche Sitzung vom Jahre 1865. S. U8.
Tbaodor Kotschy. Eine I,.ebcnsakizzc. Feierliche Sitzung des Jahres 1867. 8. 204.
8. In dun Verh a ud 1 ii ücr cn der k. k. zool ogia c h - Lo t anisch e n GoBellschaft.
Beitrag zur näheren Kenntuiiis des I'unnonlcreiiieti einiger inituiducher JjeucatUfiemum- und J^ra^AriMi-ArtaiL
m. (1653), S. 231.
ffiium BSldrmdii Fenzl. Ein Beitrag wu aihana Kanataiaa ainigar Stitm Artao an dar Grappa vm
& MTi. VI. (1866), 8. 77.
jBimHi|niiiHiiii n FUlIppi's Aufsatz: „lieber zwei neue FflanzengattongeD". XT. (1869), 8* 518,
Adaaiai^iAw* Ten. u. olympitum Boi^s., nebet einer Notiz über Armeri» rttmtiiea o. tmmetm. XTI. (1808), 8.917.
9. In den Mittbeilungen dea österreichischen Alpenvereins.
Not« über raittelaltcriichc Bau- und Kunstdeukmüler im Virgejierthale. I. (1863:, 8. 149.
10. Im „Gartenfreunde", herausgegeben von der k. k. Uartaabau-ücsollschaft in Wien.
Ihliar dan KUaerprab imd aeiaa Badautoa«. UI. (1870), 8. 189.
lieber die Resultat^' der S/i!!ii-f.Vi-'srlii»(TunffB-CommL<ision. III. (1670)t 8. 181«
Eine im Freien au^dauerude OptaUta-Axt. VI. (1873), 8. 6.
Ihnlmm CMi Tl. 0878). 8. «8.
lieber die Bedeutung der Ausstellungen für den Gartenbau. VI. (1973), S. 03.
Die Canünalbedingiugeo de» an d. Gärtnerscbulen in Oesterreich zu crlheileuden Unterrichte. VIIL (1878), 8, lOl«
Bingesangene SohHflen.
(Vaai U. April lüa 15. Mai 1880. ächhiai.)
TrilvriadMaOfeMiTttoilnnBKll. JatntuBdiar.
1878. Ucrnufgtc. V, \ Förster. Biel 1880. 4».
Förster, A: Resultate der metcorulogisclicu Ik'-
obachtuDgen an den selbst -regiBtrirendcn Inütrumeiiten
das phjinV^mi'*"" loatitittes der Universit4t zu Born
C a. J. 187« n. 1877. Ben» 1877—79. 4».
iBdof.-bvtuL OtMUiok. ia Wim. Tarirnndp
hmgao. Jg. 1879. Bd. 99. Vnm 1800. 8«. —
Beck: Entwicklungsgeschichte des Prothalliunis von Seoh-
pendrium. p. 1—14. — Dtdff ek: Beitrajje zur Literatur-
geschichte u. Verbreitung der Lebcnnoosf m B<)hmeD. p 15
— 34. — Ueitter: Colooptcrologiachc Krgebnisse einer Reise
nach Croctien uitd Slavoniau. p.85— 56.— Krauss: Sjao-
uyniiäcbe Iknierkiuigeu mit Bezus auf fiohvar's Catalogus
OrthoptCTonira Europac. p. 57— m. — LOw: Zu nUMtaK
Kenntnis» zweier Pemphigioen. p. 66 — 70. — Reitter:
UestimimuM.'EabeUail der eurupilischeQ Coleopteren I. p. 70
— 1(1(1. — r arakf: Die erste Stinde zweier Runkelrftheo-
I'Hcgen. p. 101 — 114. — Finsch: Reise natli \V,.^<i.8jljirien
i.J.1876. W'issensrbafUicbe KrgebniHi.e. Wirbekhure j. 115
— 292. — Kfvscrling: Neue Spiuncu aus -■Vuierika, P;293
— 850. — .\riioUi: Lichenologisrbc Ausfluge in Tirol.
XX. l'redazzo. p Söl— 394. — Kohl: Neue ttrolische
Orabwespen. p 395 — 404. — Boh»tach: ÜMkMg aar
Lepidoptcren-Fanua Syriens, p. 406— 4tft — Wlehmain:
Anatomie des tjameas tob JintrUe$ MUba Forst, p. 411
—418. — Csokor: Uelier HaaraacknUhen u. eine neue
VarieUt dertclbea bei Schweinen, ThmoHrr phjüoiAeif p. 419
— 450. — Leder: Bcitras zur kiiukjibisi.hen Kä/erfauna.
p. 451—488. — 8chulser: Micologiscbe Beititge. IV.
Digitized by Google
158
11 480 — 6«)6. — Ucitter: Ueitrag zur Sjnoiiymie der t-o-
leopteren. p. 607- 61:;. — Loew: Auiljrtischo Tabelle zum
Bestinuneo der oordkiimikaDiscbeD Arten der 'l'ipulidea-
^Mtauf PatkjfnMua. pi. 618 — 610. — UBton-Sackeu :
Dib ToMdMiia, rine mrlrwürdige Gruppe der Tiputideo.
LB17- 522 V, ThOnien: Zwei ueue bUltbvwohneudc
comycttin der Flora van Wien. p. 523 — 524. — v l'cl-
seln: l'eber eine fünfte Senduot; von Vf.gi-lii uuü Kcuadur.
Hb 625 — 52<». — id.: Ucbcr eine von I>r. Hrtuteastrin ge-
mchte Saamiluiig von ä&ugetkiereu u. Vöedn mm Burueo.
1 0. aegdauumäaeTp. OS—SO. — ICTk«»
MU dem sQdS^icbeii Rmiluid. p. 643— —
Id.: Oeber SptUttodyte» Mill. p. 547 — 548. — Löw: Mit-
tbeünngeD über PsyliudcD. p. 540— 6<J8. — Uerih: Ueitriige
zu einer MonojrrapUie der Tolyceraden 1. p. 599 —652. —
Voss: Matenalieu zur rU2lcuiide Krains. p. 663 — 696. —
Mayr: üeber die ^hlupfwe»peiig«ttuiig Tttemmu». p. 697
—714. — Löw; üescLn-il iuni7 Too neuen Milbenjtallen nebgt
lOtlheilutiKen Ober einifri- .si)in)i bi.-kjitiijie [> 715 - 727.
Troü, Enrioo Filippo: Conu-ibuziono allo studio
del sütaiut liuüttico dei teleoitei. Piurte I, IL Sep.-
Abdr. — Annotazioui aopra an urg&no sp«dale e non
daacritto uol Lophiu$ füeatorim. Sup.-Abdr. — Cat«-
logo ditlk diuMtmioai aimtnmiBha del moMo del R.
Mtato Ttaelo. V«ii«b 1860. 6*. — Sopra U liogo-
bm dbpoBiiioBe dells cmotide eatema nell» Owj/rrkma
apaUmmattii. Sep.-Abdr. — Prospetto siiitematioo dei
pesci (iell' Adrintico p cafalog" della cnllfzimn- Utiologi«»
d<il U. L-itituto Vfnrto. »Sep.-Abdr. — U«ij(.urt(j sugli
aanenti deili- ml.e/'ium soologirlic e ■uUiuuchc dol
R. letitato. Sep.-Abdr. — Sulla coinpÄrsa uolle nustro
acque di do getag«o raro uou ancurs uaaerrato nell'
Adriatioo. Sop.-Alxlr. — SuIl' iutinia struttara delle
villosita uterin« dell' Aeanthüu vulgarü. Sep.-Abdr. —
Solk oompam di un Lmarm imftrMi» mU' Adrirtko.
8ep.-Abdv*
Oetellsch. f. Oebortshtllfe in Leipiig.
iungen ». d. J. 1879. i«ipaig 1880. 8*.
Satnftndmia OwaDadnft n Ball».
*bcr dir. Sitziinfr.'ii i. J. Iö7t" Halle. 4».
DeaUdie Oeseileoh.. f. Katar- a. TUkarkanda
Ottatieiu. ^f<**i>-8' mii Lidax m Bd. L
1880. 4«.
DratMiM Oeadliali Ihr Aattrapologia,
logia «. VlgaMhiehta. Correepoodflna^BUtt, redig. v.
J. Ranke. Jg. XI. 1880. Nr. 1—4. HOnoben
1880. 4«.
fetanuuin'a MitthaUiuiian. Heraaag^. t. E.
Bahn. M. Bd. 1880. Kr. 4, 6. Ootba. 4«. (fek.)
Soo. Toscana di Scienxe natnrali in Pisa. Pro-
«Msi verbali, di 11 geuunio. 14 marzo 168Ü. l'isa. 40.
Kail. Akad. d. Wissensch, in Wien. Aaaaigw.
Jg. 1880. Nr. 1—10. Wien ISHO.
K K. geolog. Reir.bsanstalt in Wien. Jahr-
buch. 18feü, IM. XXX. Nr. 1. Win, ^>^i^^y 4«.
— A n d r e e : Die Ii ni jjebuujjeu von M^jdan Kutaina in Serbien,
u. 1—26. — Keyer: Vier Ausflöge in die KrvptiTinasseo
bei Christiania. p. 27—42. — Dunikowski: Das Gebiet
de» Str}'^u»i>es in üalizien. p. 43— 68. — Novak: Ueber
(fryllacra Bohemica. p. 6!> — 74. — id.: Bemerkungen zu
Ka}'i»er'ti ..Fauna der alteren l>evoD-Abia^enint;en desHarzps".
p. 75 — Fi6 — Reyer: Grauit und Schiel'cr tou Sehl»' keu-
wrald. p, 87- 110. — BadimskT: Ueber den geologiftchqi
- ■ ■ "1-U4.— inätar:
Beriebt
Die Cbauceu einer CrdOlgawiaMng in der Bukowina, p. 116
— 148. — ZugMjart VaiNr thlrtifbe BncUopadaiL
p. 149—167.
— Verhaudluiigen. Jg. 1880. Nr. 1 — 5 Wien
1880. 4" — Hocrnes: Die I.'nvollst&ndijikeit der i»a-
_•{,) DasAuf-
Omraea, Ovula,
matt enten o.
loou. -j- — nocrnes: ine i.nvousia
Uontnliinsi ljf':i Ueberlieferun«. p. 17 — 23.
treten der Guttungea: Oliva, AiteiBaria,
JMa a. »mttmkU im AMWff
Bmi der Insel Arbe in
Laop. XTL
p.111-
Uonarrhie. p. SS — 87. — Fuchs: üeber einige Gnmd-
erüchcinuaeeit in der geolugischea EntwickelunK der orga-
ni»chen Welt. p.S9— 45. — Brezina; Kdnstliolie Kalk.spath-
zwiUiuge. p. 46 — 47. — Uoerncs: Das i;iijloi,'isclie Aller
der EruptiTgesteuie V. Oleicbenberg. p. 4i»~&3, — fitoklasa:
Cbemisrbe Studien Uber die Kreideformatiün in Böhmen,
p. 63 — 68. — Vacek: Ueber die Sandsieinzone der Kar-
pathen, p. 68—69. — Fneks: Ueber die togcnaunton Muta-
tionen u. Zonen in ihrem Vertlltniase snr nitwickelang der
oritanischen Welt p. 61—66. — ühlig: lieber die Jura-
AblagenuRen in der Umgebung von Brünn, jv (;7 — t>',i —
Teller: lieber einen Fund von Orrw« akfs in dcu Alpen,
p. 69-80.
Anthropologische Oesellioh. in Wien. Mitthei-
lungeu. Bd. LX. Nr, 11 — 12. Wien 1880. 8". —
Karner: Kunstlichr- IlNhlcn in Nipden-isterreirb, [1 2"^^— »42.
— Riehl: Die ILiu^l.-. Ij. r lu Xi-ii rusterreich. p. 342-348.
— Benedikt: Weitere luetboiilsi he -Studien zur hranio- u.
Kepbalometrie. p.848— 371. — Wilcken»: Ueber dieBrachy-
cephalu.s-Ra.'ise de» Ilausrindcs u. Ober I)oli<hnrp|>haUe u.
B««hyccphidi<' lir Uin irrM hiVlel überhaupt, p, a71 -3S&.
— Auiuici'urdeutliclte Beilage der Mittheilungen.
— Kanitx: Die Ethnographie auf der FttiMr „EipeaUaa
des scienccs anthropologiques''. 26 p.
Hanoe, H. F.: SpiciU'isna flurac Sinensis. III, FV.
iSep.-Abdr. — On Arittolochia iunt/ifolta, Charap. Sep.-
Abdr. — On a new Indiaii oak, Sep.-Abdr. — On
thc sources of the „CMaa Matting" of oommerM.
8ep.-Abdr. — On a new cbineee OHfOita. 8ap..Abdr.
— A not« on borage. Sep.-Abdr.
Beatwdia Snadaduui fir Oaognpliia «. Statiatik.
Hannageg. v. K. Araadti. f(. U. Hfl. 8. Wieo
1880. 8».
Oaiellich. i. Bafftrdamng d. geaammtan Hatnr-
wiwaiKliaftaasaltarlwBg. Sitaaogabaricbta. J8.1878i
187». Marlmr« 1878—79. 8*.
— SchrUlon. Bd. 11, Abhdlg. 4 6. Cassel
1878 — 80. S». — Nr. 4. Ho»»: üeber vier Ardü-
aaddad» Marader höherer Art. p. 261—971. — Mr. &
Baaaka: Zar Emikrangilahie des
L 277-812. — Nr. 6w SekoUaliuiTZBr .
her Kehlkopfcesehwflm aad dann
kulote p. 1—16.
Bd. 11, Supplement 1—4. Cassel 187».
4*. — 1. Gasse r: Der Primitivstreifen bei Vogelembrvonpn
(Huhn u. Gans). 98 p. — 2. Bonuke: Ueber dan Vulumen
dos Herzens u die Weite rler Arteria puhiKinalis u. Aorta
aseendeus in Jiii \iT-i"Lii'il''iirti Li.-lii'iis^iltr-rti. O'i p, —
8. id.: Ueber die Weite der Uiacae comoiunes, äubciaviae
u. CamtUaa ruamaaw ia dao iwirktoilaiiwi JjdNHalm.
48 p. — 4. ids ü«lNr dia Wafla dar Aorta tiMiacie» o.
Aorta abdominaBa ia den TmcUadoiUB LaboaMltan. 64 p.
Kaitarlieh« Adatiralittt in Bailiii, Annaleo dar
Hydroinaidiie u. maritim. Meteorologie. Jg. 8. Hfl. IV.
Berlin 1880. 40. — Uoffnann; Stromungs- u. Tem-
peratur-VerhAltnisse de« Meeres bei Island. p.l7S— 191. —
Ueber die StOrme an der deutschen Koste za Ende Febmar
und Anüang MJirz 1380. p. 193—196.
— Nachrichten für Seeiabrer. Jg. XI Nr. 16— 19.
1880. 4*.
20
154
Nr.
Jg. V.
Jg. 29.
Alm» IBfttor. Orgm Rtr Hochschiil«ii.
15 IS. WifTi l^HO. 4".
Die Hatur. Ucrauügeg. vun K. Müller.
Kr. 16— SO. BaUe laSO. 4».
T«. ftrVNtnkud»m CumL ZXTLii.JULinL
Beriebt. Cnui 1890. 8*. — Keatler: SmlntaA-
tuncen u. KntdecliUDgen an den auf UlmM$ tamfUtrti L-
vorkommenden Aphideo-Arten. p. 67—^0. — Diamar: He
UoUuakaa-Faana tob CbmL p. M— 133.
K. K. QutaBbsV'OwdladL in Wm. Wlanar
ülusfrirtft Gnrtf-n-Zeitung. Ilft. 5. Wien 1880. 8«.
Die landwirUucbaftliohen Veriuohs- Stationen.
Ilprausgig. von F. Xobbe. Bd. 25, Ut\. 3. Berlin
ISi^O. ö*. — Malier: Zur Spuljaiirhen-Uu'SflunK hex
llerliii p. 177- IIU Wji^'uor: VtT>u<lic ]!ur direfteu
Bi-atimmnDg der l'ruteisstotf« in t' uttermittelo. p. 196 — 220.
— Krauch: Dcber die Bettimmimg der Holifliter d. ihrer
Uanoel. p. 221— 218. — Wagner a. Prioi: Fonehimgeii
Mf dem GeUete der Wetuberg-Dauguug. p. 247 ff.
V«r. f. vaterUndiscbe Natnrknnde in Wftrttem-
bin. Jahreshefte. Jg. XXXVI. Stuttgart 1880. 8".
— [ Zoologie. Klunzingcr: Ui-ber da< Wachstluun
te Korallen, mtbetondere ihre Vennehrang Avck AUmt,
V. tber WacbstbuDMstärung. p. 62—71. — v. Kraaea: üfo
FiBge der Distelfalter ( Vanetsa Cardui LX p. 8fi— 98 —
Eimer: Beobachtuagca Uber die Züge der Distelfaltcr. p. 88
—94. — Fries: Nachricht Uber neue Uotcrsnohim^ien der
Falk(>nstpincT Höhle, p. 95— 117. — Kober: Vi-rplfichcnd-
anatomische Beitrage zur (jescbichte des Thrüneobeina. p. 118
—154. — II. Mineralogie, Geologie n. Petrefactca-
kunde. Dorn: Anwenonng der gelegentlich der Tobinger
WaMenrersorgung gewonnenen Eruuiningen filr die Waaer-
versorgung von Stuttgart, p. 63— 66. — Fraat; L&ngen-
firoiil Ji r nriicn Bahnlinie Stuttpart-Freiidenstadt p. 61. —
lall 11 l>lsfr da« Koiihijllum ca)iadfn.ie aus tiem Serpentin-
kalk des l.aiirentian-<iiit>isiiOB von C'anada. p. 71 — 74. —
Lciirc; Tolx^r ilie Knlk.siiatbe im H.i^nlttun des Owener
UuUe. p. 74— äö. - - US. UotSDili. Ziegelo: Leber die
jnafa det HolieaBapcig. p.67— €1.— Kirchaar: Beitrage
•xltamberj
iberg. p. 166— aOBb Hegel-
iHridieln« M te SdkiBMB.
Vom 15 Mai bia 16. Juni IfiSa)
Bon, g^ologiqoe i» fiM— . Bdlalb. S^^ SM*.
T. Tm. 1680. Nr. 1. Paria MM. 8*. BroCcU:
NaM anr an cnutac« fimile lacmiDI dnt laa aeUaMa
d'Aatnn. n. l— lO. — De Lapparente Note anr la peg-
maiite de Lnrbon. p. 11—14. — Lory: Neta anr Ics man-
lite» de« enviroM ae Uu^rande et les terrains atratifi^ de
la pumte de Piriac (Loire-Inferieure). p. 14 — 17. — De Lap-
iiarrnt: Note sur un gisetncnt deTrilobites d^coorert au
M. (tourdon aux environs de Luchon. p. 17 — 18. — De
Mcrcvy: Coinpo&itioo d«a Sable« de Bracheox. p. 19 — 82.
— Ar na ad: Lignites de Saint-Cjrprien (Dordorae). p. 82
—33. — De Lapparent: Note mit Taigile k nies. p. 86
— 88.— T oncaa; Dn «mm a4Hnei de« Corbitnea. p.88— 80.
AMULroydoteVUMiMdaBelgiqn«. MteoSrea
conronnos et autrt-s tDi'inoires. Collection in 8'. TomeV,
Faac. 5. Bnixelli'E 1860. B". — Hubert: De la
veraion par manoeurrca extemca du rnkmätm» 4» fittti^
tuAom natnrelle« «t des prteulaliaH Tlrianaaa damMna et
da rexploiatiuu de I'abdomcn. 156 p.
— Bnllcfin. Anne« 1880. 8»* S*rie. Tome XIV,
N'r. 3, 4. üruxellffl 80. — W arinmont: Rap-
port de la i'OnuniüsioD qui a exumini- Ics travaux reiatif» 4
k «Mioile «t i la faodae, »oaniii k l'Acadteiie, par Du-
.Herpain. p. 148— 168. — LefÄTrat
de mäiee ' ' ' " *
tan^, l^ntia&ique, gaoglionnaire, bepatique et leucocytb^-
minne, aoamise k TAcadiniie parM. I hilii)p3rt. p. 135—157.
— Warlomont; Präsentation de oiseuux h ecrasemeut pour
r^nerration du globe de Toeil. p. 157 — 160. — Saite de la
diicuaaion de la «teition dea d^pdta mortuairea p. 167— 179L
— Janssens: Noüce aar le depAt mortnaire de la viUe de
Braxelles. p. 172—176. — Herpain: Vaccine et Tariole.
p. 176—192. — Dcffernoz: Variole et racdne p. 198—212.
— Barclla: Rapport de la commissiuii <Mii a esamini le
travail de M. Dencracz siir Ks malailirs ms »ouftleurs de
verre. p. 221- 23o. - Wiisseijrc- Fil)nii:i_yi/im' kyslique
volumint'ui de l uttniH p. 231 — 24!). — Willi'm.s; NmixcjW
rccfaercbes sur la uleuropneumoaie exKudativo de l'otpeoe
bovin» et aar Mnocnlatien nr^ventive de cette maladie. p. 240
—380. — Philtppart: Obienratian de diathiaa ItüpIm-
gtaefcfHMeMtMwe^ KinitttiiHwei gia^ieiunin, bqmäiiae
a( kBOBcjtkteiqaa. p. Mft-äA.
K. ?ren8s. Akad. d Wisiensch. in Berlin. Monate
bericbt. Jatiuar 1880. Berlin 1880. 8^. — Siemeues
Ueber die Abhtagigkeit der eiektriaehen LcltnngäiMiigkeit
der Kohle vein d^Temperator. p 1—16. — Hofmann:
Ueber die Einwirkung des !>chwäigla auf Phenylbeuzamid.
p. 16 — 28. — Peters: Mittheilang ftbcr die von F. llÜKcn-
norf in Japan KPsajninflton Chiroptoren. p. 23— 25, (JoM-
steiri: I'i licr die KtitliiJiiji;,' liiT Elcktnritat in viTclünntt'n
(iasfn y II"!». - iil fi-li-T elcktria<üie LichtiTM.'bci-
■nn.ffi':! III * ia.-i n ; . Idi', -
&.AoaadeiniadeiLiiioeiiBBoiia. Atti. Anno 277.
te.S. TlniHaniti. ToL IT, laee. «. BomlSBOw 4*.
lllBlttailMl-OMHBfMta Si IMmtJinnR der
dentedi. Veeire in XM. BtyaMnt ä. Baobaohtungs-
8<;»lionen nti d dcutacben Kflateo. Jg. 18T8. Eft. ZII.
Berüti 1880. 8°.
K. S&cha. Oeaelladi. d. WiaBMMk. n I^i^l^
Berichte Aber die YerbaadliuifeiL. Marti«» ^liy, Q.
1879. Leiprig 1860. 8*.
— AVbaaOaagm. lIatlicaB.>]ilqra. Cl. Bd. ZII-
Vr. 4. Brnhna, G.: Nene Beetimmong der lÄngen-
diiTerenz zwieeiuB der Sternwarte in Leipzig u. der
neuen Sternwarte anf der Tiu-kcnschanze in Wien.
Leipzig 1880. 8».
Aitrwiamieohe Oeaalladuft in L«^af . ^artei-
jOamMIL Jg. XIT. Hft. 4. La^podff 1880. 8*.
— Kfitalo^ iK.r BibUollMk. Hannafag« 0-
Bruhn». Leipzig 1880. 8*.
OberUnaitiiaohe Oeeellaoh. d. Wiaaenach. in
Qteliti. Neoea Laaaitaaohaa Maftaan. Bd. 6«. Hft. 1.
GMiti uaa 8«.
OraaMtiont Auiamf «f Arte aal tdmm In
Nev-HaTan. Traoaaotiaina. Vol. Pt 1. New-
Havon 1880. 6*. — Wilson: Synopsia of the I^rao-
gonida of New-England. p. 1—26. — Sraitb: Tbe staik-
eved cmstaceans of the Atlantic coast of North AnMriea
north of ca|>e Cod. p. 27— ISa — Rathbun: A liit of tlw
braziliau ccbinüdenns with notcs on their distribntion. p. 139
—158- — Heebe: The comet of 17*1; investigation of tbe
orbit. p. 159 — 177. — Verrill: The cephalopods of the
north-eastem coast of America, p. 177 — 267.
Beiiiard, Aittwt; Die Minerakuie in ihrem naneeteo
Ertiedkangea «. nnacMHen L J. 1679. 8ep.-Ahb
Bentaehe OeMfladi. lir AafluMfoIogia, BOm»
logie a. TJrgeeehiohte. C(nTeepoindens>BIatt. Jg. XI,
1880. Nr. 5. Münclu.n 1880, 8".
WaUbug-Zail, K. Graf Ton: Literatnr^Nachweia
ftr dae Gebiet dee «luleni Ob*. AL ~~
fadroekt.
Digitized by Google
155
VstirwiuaiiiMlttfU. Verein in Bremen. Ab-
Bd. <. BIL S, 8. Bremeo 1879—80.
80. — Meiler: Ueber die yaTing<>n]nK des VolumB bei
der Bildung u. gCKtuiseitigeu Z^rseUuuK wisüri^er Losungen,
p. S37 — 3S2. — liuchenau: Kritische ZusamineiistelliDic
der bis jetzt bekaonten JuncaceeD aue Sad-Amerikn. p.8iU
—431. — id.: UeftiUte Blttthen tob Scirjmi eaetpäonu L.
pi,48Z — Irmitch: Die Wachsthumgverhiltnisse vod Be-
llte vokMk» Hkr. fil. p. 488—440. — Ludwi«: Ple*i9-
«Aelya Menkei. tÄo Beiing Kcuntuiss der äciiUdkrAteD
(■er Wealdenformation. y. 441—454 — HphberR: Syste-
natiscbcii Venjeichiiis» (Irr um tircineii gpfungeoeti üross-
Schi:n'Hfrliii;«'i-. ]i. 4.')5— 4"^lt Lanj;. I 'i Ikt dir UUdung»-
verbiltniaiic der uorddeut.^i h<'ii (•■'acbiebcfunnatiou. p. 513
— fias. — Olbere: Deb«r die mittlen Winne te aNnan.
p. 607— litt. — Behberg: Beitrag cur SemilatH der frti-
lebendeD SQasmaKr-Copenoden. p.6SS— 264.— Bachenati:
MertwttrdiK verinderte Btotbe einer celdrirten FhMa.
p 655— 557, — Focke: Die Vegetation im Winter 1879;80.
p. 558. — Scbuinachcr LitlT]^■'^ lieziebungea lu Neu-
Onutada. p 559 — 676. — Hapkpi IchthyoloRischc Upitriij^C;
Fiwhe u. Kiwlicrci im Weaergebietf. p. 577 >>HI.
— Beilage Nr. 7 zu den Abhandlungen : Tal>ellen
Über den FlilcheniDhatt des Bremischen Staats, die
HAhenverhiltoiaee, den Waeeentand der Weeer, den
Btend dce OiuiMlwmere und üb Witleniii(|B(ei1illfc-
L d, J. 1877 u. 1878. Bremen 1879. 8»
Simoneiii: 1 diatorui dj äao <^ainca d'Orda.
jg^ . ^
fOMttL
— 21& — Cef pi: Dü
p. 818—aa
a. p. 193
• de'eMl
(FoTtMtnug folgt)
Jahre« -Bericht den VorBtanrlpH dee Deutschea
Hospitals und Dii>pen&ary in der Stadt Nnr-Tetlc f>
d. J. 1879. Moant VenioD 1880. 8».
,£.V.: Hnqvam oUoaoi. Zoolegiaehe
Bd. I,IL Dreaden 1670— 7S. 8« —
PMlapUden Saau. Dreaden 1877. 4*.
Kaiserliche Admiralität in Berlin. Aumili n der
Hydioffrrijiliii- >i. ujantiiii. Mi-ti-firolijyiL' Jg. 8. llft. V.
IkTÜM 188Ü, 4-'. Kuii]..'ii u. Sririine: l>ii> Iviijon-
^trLrflUtisse ii<s AtLmtlM ljf :i ( iieaiis iiacli den Bc<ft)«chtuugen
deutscher Schille. ji 2J.?>— 2,t5 — Iljrdroprajihische Notizen
von der Nordeuükiold'>rlieii Ki«ineer>Espe<uüou Iftng« der
Keedkoata voat SthWan Ua aar Bdurins-Straaae, UTO wi
uro. pw99<-Ma
— Nachrichten Ar Saafrlmr. Jg. XL llr.90— 84.
1880. 4».
k nater. Organ ftUrHoehaduüen. Jg.T. Nr. 19
Wien 1880. 4«.
Die Vttlir. Herautgeg. v. IT. Vtlller. 3g. 99.
Kr. 21—24. HaUe L^mi ' i
Batnrwitaeosohaftl. Oesellach. „Itii" in Breadea.
Sitzungsericbte. Jg. 1879. Juli bis Deoember. ürvsdea
1880. 8*'. — Geinitz; Ucber die neueslun Fiirt-ilintle
der yeolnfrisciien Kfjrsrlmiiiicji in Nonlaiiu lik.i p 11."»
- Lugelhardi: L'uLier die Cv^iri.K.scIinUr NordLi.tbiMeii*
und ihre pflanzlirheii Kins,rlil(U*e p. — Seidel:
Leber Verwarhsiuigen vuu Stanimea und Zweigen vuu Holx-
«Wichsen u. ihren KinttuM auf das OidmuaehatlHiBi dar
Mreffenden Tbeile. p. 161— 148. — Keabert: Reeultate
ans den Ueobacbtuagen der meteorologrlsrhen Station za
Dresden 1878. p. 17D — 178. — Siemens: Neue Beleuch-
tuncsapparatG sowohl mit. wie ohne Vortrarnumg der zur
Terbrennnng gefilhrten Luft u. der BrcnogaseL p. 188— IBBL
B. Comitato gwdogioo dltalM. Bolletino. Nr. 8
e 4. Roma 1880. 8e. — ZaccagnarOsaerrazioiiiatni-
tigraficbe nei dintorni di CastclpoK^io. p. 189— 1A6. — D«
.Stet'ani: La mootagnola senes**. p. 1545 — 176. — Ponsl:
I terremoti ilellc epoche Kutiapiicnninielii' p 175 1Ä3 —
liicl: Osservazioni iiitorün u 1 1 rte roiA if aiiiüLu^i Ii./ i.ii IIa
Liguria, a propoeito d'utia uota dul urvl'. Botuiev coucenieute
^ ideflaUgnria edeOaTeacane. p.l8B-UaL
Historisoli-kritifichB Studien über das Ozon.
VoB C* Sngler) ord. Professor am Polj-technikum in
Kartanihe. H. A. N.
(Fortaoiaa«.)
9. Kathoden, valehe auf der langaamen
Oxydation feuchten Phosphorä beruhen.
für LaboiatoriumHnreoke bedient man aich .oooh
tieUHib daa aillett SehSnhain'eehen Olaeballama, der
nor laaa aait einer Gla.'<pktt<< bedenkt ist und
auf daaaaa Bedas ftisdie Plioaphoratäolu lialb unter
Waaeer Krgend aieh hefindaB. Beae onr Saaentoff,
der mittelst anderer fjanc oder durch MinderJruck
Tiwdlüint iet, unter dioMsu Unutinden oaanisirt wird,
aovia aneh die aouaUgeu BediitgimgeB, nater «elehan
hierbei da« meiste Ozon entsteht, sind snhon früher
(S. 137) auseinandoigeaetit. »ach Schönbein erhält
awB bai dieeem Tedkhna aiaa Laft» dia avf 1800
Tbeile 1 Thni! Ozon ©ntb< (wohl 3 Theile unter Be-
rückatuhtigung des Umstaudes, dass früher immer nur
dar dritte Thaü daa wiiküch Torhandenem Oaona in
dar Analy^^e L'ofii'>i1ri) wei'ik'n kninitc'.
Schon seit Jalirou und bis in die ueue<>te Zeit
sind enf OwmdarateUung mittelst feuchten Fhoephosa
Patent« geoommeo worden, die Kiimmtlich den Zweck
verfolgen, dae Oxon für die Technik zu vcrwerthen.
Nach dem pateatirten Terfiduen Ton A. W. Bangster')
befindet sich „der Phosphor in aber Hachen auf Waaeer
schwimmcudcD Schale und ist halb mit Waaaer bedeekt.
Aus der Schale ragt eine Itöhre herror ram Bia»
bringen bewhweceadet Stoffa. Dia 0«M «ad INtaqC»
mrden in einer greeaea Oba^eeha aiiHiaaiimiiiiill. daa
Oam unten durch den ringfSnnigen Baum abgeführt,
dar awiacben Ü locke und dem gaaiaw« das Oanae ent»
hallMideD Gettie ftai Uaihl. Vi» Gla^odie wird
durch Federn, die au diosem Gefiiaa be&atigt sind, in
Tarticaler Lage erhalteo." F. S. BaTid*) leitet die
atmosphlriaehe Lnft yar dar Qaoniaatian donh Esaig-
üiiurc, dann donh ein mit lliosphorstückeii und ein
klein weojg Waaeer gefülltes Oeläas. Auch Badu"
loviteeh*). Lake«) o. A. haben nur Oaoitiasllen
der Lufl eif;enthUmliche Apparate cuiistruirt. Bei der
Methode von Fr. W. Hartlett') sind die Phopphnr-
>l ikr. d. deutsch. chem.Ucs. 1878, 815. Ver. Staat.
Fat 199.907 mi flSi Ott. 1877.
^ Bar. d. deiMach. ehem. Oee. 1875, 976. Wagnei^
JahmW. 1875, 46». Engl. Pat. Kr. 3190 v, 2. Ort. lfl7S.
») Ber. d. deuUeh. ehem. Gea 1877, 205a.
Ibid. 1877, 904. Engl Patent Nr. 32!tl vom aO.
Sept. 1875.
■) Ibid. 1878, 1409. EogL Patent Nr. 26U' vom 12.
1817.
Digitizcd by Gt..)v.wtc
166
«titoke, wslobe m «te mit WaaMr gcAlltM und dnnh
ndttk Wände in vonchiedeoe Kammern getheilt««
WugiUm tanoheo, u Srlht« Ton Icioht whirichWrent
IfetaD odar an kieht entsftndlMr gmaohten Tiden b«-
feetigt, M) Jan*, wenn (Jcr Pliisphor »ich entzünden
■oUte, di« tädea durch SchmdMo reap. Abbreiuieo
aamhaan «ad der Huapluir in 4aa darmrtair twftidlidia
WaaBcr fallt uiiJ wi iTliKcht,
Leed'*'} hat einen Apparat mit drei in Schalen
atebandcBp gaoMiuMni Sit IiafacBdan Oloahaii oanafapultt,
WoIm;! der in Scheiben Res<->^WMir' Phi'-;-h"r Miebiu'
weit in die FI&Migkeit eingetaucht werden kann. Bei
AmranduiiK ainaa Gavudbca tob IMiwiijiahPBBMit*
lömmj; und SdnnArisSure wunJe das Maximum an Ozon
(0,2 Gew. p.G.)(eAindeu. Günstigst« Temperatur: 24*.
8. Methoden, weUhe eiif dem XiBUeaem
von Seneratoff oder Luft in brennendes
Leuchtgea bernhen. r. Kumiuc') hat ein Pa-
tent erhaltan, oadi welchem zur Bereitung; Ttiii Omb
im GroRsen Sauerstoff oder Luft au.^ einer enj^n
Röhre durch die klein ge»teUte Flamme einer Bnn-
seu'ftchen Lampe geblasen vrtvä. Ganz das gleiche
TeifiüireD findet in der für Turner und Vander-
pool*) petantiiteD Katliode Anwendung. Oskar
Low hat einen Ozonerzoager zu induatriellen Zwecken,
nur Oxydation von Alkohol, Aitfliaalimg Ton Whiaky
ate. ooBatrnirt, Gelier -wm Ott*) baaohriflfaoB iat
Hg'. 16 und 1 7 buigcf. Taf. iat der A^arat abgebildet,
A iat ein groaaer Holutänder mit ■bweahaalad geneigt
eiitgdegten Olaaplalten pp, BB ein Gaarofar, mldiee
rinj;fürnii>; um die Baals de« StönderH herumlnnft und
auü welchem 24 — 80 Bansen'aehe Brenner bbb...
■HiknMbt eufliitiBB ; OC ein IMnenkius IHr eonpri-
mirte Luft , Ton welchem aus, senkrecht m den
]t^jni^<l«iiiiiin«n (jeg Bohrea BB, Bfihrcben coc... in
nffinlar BieUnnK aeeh Innen m abmnigan, ao diH
die aus denseU>pn austrrtende Luft mit den Verbren-
nungigaaen der Flammen in die am den ganzen Um-
hmg der Tonne hmDB eiigeliinBliteB Lsdu» irr...
geblasen wird, also in der Tonne in die Höhe steigt.
J> £intlu8(»hahu für die mit Oxon zu behandelnde
IHMglHit, B AMnadndu.
4. Die Darstellung dos Ozons durch
Elektrolyse empfiehlt tioh gana besonders in den
raien, iro es Mi weniger m ein oonoeBtrirtea, «Ja
ein mfl^HcliBt ninw Omb henddb Cnrine*) lie-
■) AnnaJ d. Chem. n. Ph. CXCVm. sa
•) Uer. d. deuUch. chem Ges. 1872, 129.
■) Ber d. deutsch, ehem. Ges. 1878, m-^'
*) Diogl. polyt Jonm. CCXllI, 130. Jaliresber. von
Wagner IP74, MH. Ber. d. dcusch rhem. Ges. 1872, 7401
Patent r. Frankreich 92.134 t. 4. Juli ISTl.
«) Aannl. d. Cham. n. Ph. CLXXIV, 6.
admifat aainan boBgüdian Apfent filttBdaaneiMn:
die Entwickelungszelle besteht aus einem "j^ m hohen»
■ehmalen Cylinder; in demselben iat Ina nnhe nm
Boden eine Ifi cm wette, 20 cm lang«, tmten oAne
('laai^Oelw angebracht, an ili.rcu ubcrcv Ende tiu
M-JÜhmigM enges Gaaieitungsrohr angeeetxt iat. Der
mitflere Thdl dea letsteien iat paaatnd sn Kngeifai
uiif,.'i VilriH<.ii , rlir u:'.t<T möjjlichstcr Vcrmcitiuii;; frrb:äse-
rou freien Baumes mit Waaser theilweise gefUIit sind,
nm ao dm 6na tob den vMgeriaaeBCB Spuren SehwaM*
«iiure zu befreien. In den unteren Thoil der O!o<:ke ist
der poaiÜTe Pol eingeführt, in Form eines 1,5 cm
hmgen, aalnr dBuian Tktiairidinmdndrtea, der in ein
unten gekrümmtes filajtmhr eingeeohmnlzt-n ist ; der
negative Pol endigt auaam in einer Platiuplatto. Als
mhung dar gmmtnHBgai Je tadjit aiah €erina eiaea
Gemioehc-i von 1 Tbl. SphwefpLiänre und .5 Thln.
Wasser, das withrend der Entwickeluiig mit Kis gekühlt
«M; ala Batterie 19 — 16 Bunsen'itoher Hemente.
5. Methoden, welche auf der Anaaohei-
dung ozonhaltigen Sauerstoffs aus aener-
Atnffreii then Verbindungen auf chemischem
Wege beruhen. Die Zahl der Prooeeie, bei weld»
sich ozonhaltiger Seaentoff ana chemiseben VerfaiB-
dungen ausscheidet, iat eiae sehr grosse (siehe S. 134);
doch «igmaa sich aar wenige derselben zur Dar-
atennag des Oaoaa, weil die dabei aid> bUdenden
Mengen zu geringfli^ sind. Ein Apparat zur Oson-
entwidwldng ans öbermangansauieni Kali besteht aua
t^itf Ohukolbea mit doppdt daieUxihrlem TivA, dm
zum Schutz gepon da» Ozon mit Paraffin getränkt oder
mit SobeUaek übezaogen ist Durch die eine Durch-
bohrung geht ein weites Oharofar Ua unter die im
Kolben befindliche concentrirte Schwefelsäure, oben am
Glaarohr hängt, durch Eantachnkschlanch mit ihm Ter-
banden , «fa Uainaa Kglbehen, daa ftiagepnlTevtea
ütrmia::r.'ansnuren Kali aatUOt. Durch Xeigen de«
Kölbcheos kann dos ttharmaagansaure Kali por-
nenawene m me uuuwewaaam mgenegen neiuoD,
worauf sich der ozonhaltige Sauerstoff entwickelt
und durch des in der zweiten Durchbohrung dea
XoiIm bcdndBehe BnCbindnagamhy enlweiohta Um
ozonhaltigen Sauerstoff in einem Wohnräume zu ent-
wickeln, genügt oe, übermangansaares Kali in einer
Sdude adt eoncentrirter MHiaftlaliiw n Sbeqpeasen.
Aurb durch Kimvirkun^ ponccntrirter Schwefelsäure
auf saure« uhromsaure« Kali, auf Bariumsup^roxf d etc.
kann oeonhaltiger Sauerstoff dargeateUt worden. F. 8>
David ') liees sich ein Verfahren zur Darstellung tob
Ozon (Kr Bleichzwocke patentiren, nach welchem Uber-
>) Bar. i. deirtacb. eben. Oea. 1876^ 376. Wa^o^
Jateeabar. U7», 4M. E^L Fat Kr. SUO t. & Ott. 1972»
üiyilizeo by GoOglc
167
nuuiguwurer Kalk in GODoenthrte BchwefeliäDre ein-
fflinfMi imdL Bn dntt vibliT hfliiBH hvm dw
iibeniii»npin»anrMi Salse und der gerinii^eD Ausbeiitp
an ÜKon ut jedoch cor Zeit an eine DsnteUung de»-
xu denken.
Zu DeainfeotioiMXWMken , theilweise aach ra
BJeichmreckeo, hftt man sich iu ueueror Zeit mehrfach
der Verdunstung Ton Aether, TeqMntinöl \ind Shn-
hohen Flüsaigkeiten, anoh der Verdanatung resp. Yer-
atialmng des 'WaMera bedient. Es -wird daron in den
itthardMHiiitinBadMitamniid diei
Die Eigensdiaften des Osons.
Saa Onm iat faia jetit nrai nodi nicht llir nah
•UfliB, TicbMlir mir geniiaoiht mit «odflini OiiflB, im
Sauerstoff, Sticksloff, KaUtiLsüurti etc., darjutjetcllt
worden) wir wiesen aber trotxdem, daaa ea ein fiurb-
loMf, intcoirr md dnnktiriiüidi riediaidea Cht
bildet , da» nn< h ni( lit zu rinrr FlÜBBigktit vcrdichtel
worden iat;>) Andrew« und Tait*} brachten da^
uS!bt in ein Gamiioh Ton feator KaMaMtme und
Acther, emv KtttMiiadiung, durch die man eine
TemperaturemiediifBiif mf ca. — 100* wnelen kaoa,
T. Bftbo*) oatele «■ M — 40* iinoB Stute m
81^ AtmoRphüri'Tt fi".s. obas CSondensation zu einer
niHigkeit wahrnehmen m Uunn. Beim £rhitien
•nf 8S7* ndUlt «a iMcih Andrswa«) im gawttui-
lichen Saaerstoff unter Vergröwieniiip -«oitift. Tnlumons
auf daa l'/tfiicbie. Andrews und Tait^) geben
qwter BwrMHuwwtnr m 270* an, wShiaud
Marignac 800 — 400« fand.' Ebenso wie durch
'Wärme soU man dat< (>£on auch durch Ileibung zum
Zer&lieu in gewöhnlichen Sauerstoff bringen W""—
KachPalnieri^, aach nachHouzeau ^ Tersoh windet
X. B. der Oenich dea Osons Tollständig, wenn man
daoaelbe durch lange Glasröhren hindurchleitet, und
dwiio anch Andrew a,^ tr«BD amobal^iar Skuoc-
adifittelt wird. Setbst beiai Jksdbtmtbu» des Ozons
in vuUkonunan fniikanea IlMtlimi fAA Bneh Bar-
ihelot*) «ae Zmatnag die Omm tm öoIl Einn
Tennindcrung dw Omigdttlta tiiti MUh «IB, ww
>) Cailletet und Pictct haben, hu viel mir bi-kannt,
all Oson noch keine CoDdeosatioosversuche angestellt.
•) FhU. Trans. 1660. 118. Fo^raid. AumL CaCU, fltt.
"] Annal. Cbem. u. Ph. ijuppl. Ii, MB.
«) Poggend. .\niiAl. XCVIII. «3.
>) Pt& Trans. 118. Poggeol Anal CXII,
•) Compt rtud LXXIV, 126«.
») Ud. L-X.MV, 12(57.
■i Pogcend. Aonal. CLII, S2\. u. Kature IX, SG«.
n Anäl. dün pkja. ») XIT, ML
man durch 8««erata^ welcher mittelst stiller üntlad-
nm aBl^idiit ataik oMoiaiit wwOa, «Mtrioah»
FimVcri hindurchwhlapen liiwl. >1 'Wolffhügel, *)
der nich in neuerer Zeit eingohond mit der Fra^
der Zentitouait Omiw dnoh Baflmif ImAh!!^
fand die Angabe« Palmieri'i« m-A HouKeau's
bestätigt, wies aber zur Evidenz nach, da-sn wenipitcni)
bei den Ton ihm angestellten Oratrolvereucheu , wie
flbrigcns schon Tor ihm Fox^ oonstatirt hatte, die
Zerstörung des Oioos nur durch atmosphärischen Staub
bedii^ var, der sich an den Innenwandungaa dv
dea BnroUeüeas dunh eine OhariDm
ZtntSmng des Osons. 'Wurde der Versuch mit dem
gleiehen Bohfe Uqgara Zeit fixrtgesetst, n giay
die ownTitltige Luit nmlBdart hiadnnli, wail noa»
mehr die angOMtSteo BHwbthwle durch das zuror
duichgeleitete Oaon oduB MnHitt und unwirksam
geworden wann. Bbf Bait ist deiwwaBh die tutMtVBg
den Oz.-r..a liiir.h Beibung mit .Si<'lu?rl;i.i? wulil nur in
dem iUidrews'echen Versuch als erwiesen onmiehen.
Beim Ebringen Too ToBrtlMig nietalBsiii UiBkmi
tmd trockenen Gold- oder PlAtin-Blüttchen in ozoniiirtes
Qu tabiuai dieselben eine n^atiTe Pokiiaatiao, aind
ake im tttandef mit gewShalidwa Gold oder Ttetäa
Ünen Strom 2u i'r2:ou:^eti, indem aich die letzteren den
mittelst Oaon polaiiairten MatnUea gegenüber ekktro-
poeiür folialtan. IK» Akrintiea famüiiRBdat Mb
Briiitnii lind tritt übagdMH^I aar M gefwAalMhir
Temperatur ein. *)
Die Löslichkeit des Ozons in Wasaur ist
Gegenstand schon sehr vieler Untersuchungen gewesen;
Ton der einen Seite *) wurde diese Löslichkeit bestritten,
während tou der anderen Beweise Air diuselbe — und
daa mit Erfolg — beigebracht wurden. 'William-
aon*) eomlaticta aehoa 1845 di« LSsMeUBait des auf
elektndjtladHia Ifage «didtaBflB Oama ia Vaaaer,
während er noch glaubte, daaa daa mittelst Fhoephor
admltcM in Waaaar imiihKiA am: anfttar hefaan
T«t£ aad Xaaae,*) sowie Ko«iMa,<) die Uhlidf
>) Vergleiche 8. 126.
») Zeitschr. f. Bio!. XI, 427.
»1 „Ozone and AatMone" b. Fox, 967.
ein: Bw. tbar d. Taakaadkn. d.
«) SchAnbeii
Qe«. Basel IV, 67.
») Schönbein: Poggend. Annal. LXM, 293. Ma-
rignac: Annal. chim. phrs. (3j XIV, 264. Andrews:
Pnggend. Annal. XCVin,4S6. C.Hoffmann: ibkLCXXXIL
617. BOttrer: Cbem. Centr. 1872, 112, o. 1674,386. Wald
mann: ibid. 1872, 27K Fox: „OieaeaadAalOBtM^,'
1873, s 2'J. Siehe auch Rftmmelakerfft Bv. d.
ehem. Geg. 1R:3. tV<i;H,
«I A:inAl J. Chem n. Ph. LIV, 130.
Annal. d. Cbem. u. Fb. CUV. 216.
^ AmuL cUm. phja. (4) UTP, 16l
168
Ut dltOMOi in WaäöRr beobachtet. Vor Allem ober
■ad in aeaerar Kcit vonCftriaa,*) TonSchöno*)aiid
TOmLeed»*^ oiiiKehendeUntersuchunRtsn Uber diitM] Fn^o
■agMtellt worden , durch veloho die Löslichkeit de«
Omu in Waiser auBHcr allen ZwiHv] gestellt -wird.
Gariu fud, dam l Liter Wanor bei 1 bia 2*^0
S8,I6 ccm Oson auflönt ana einem durch Elektaco-
lysi! i'rhaUcneti ozonisirten Sauerstoff, der 3,44 Vol. pCt,
Oaon enthielt. Er banehnat daraua für die Tempe-
ntBT + 1* dan AlMorptianateaarienteB 0,884. Mr
Osch, mittelst elektrischer Entladungen dargcstallt,
•^pb aiah der AbMnptiaaaooefifiaiamt für din ^aklia
Tamparator n 0,686. BiMh SeliGa««) IM M
18,2' 1 Lit. Waivser 8,81 ccm Ozon aus einem Om
mit 8,89 pCL Oaengahalt, und iat der Abaorptloiin»
«oMBdant M IBfi* denmneii 0,866. Ana dan üm-
riuis'Mhrii Aii_^il*u bercchnot Schöne dan Ab-
aorptienBcoüliiuouteu für die nur wenig niodri^piro
Tampantnr <ran 16,8* n O^TS» wnmna fblgt, dnan'
die I/ä^lirhkeit des Omde in Wltaar aiit Hijgllllilw
XemperatoT raach abnimmt.
Bu tritt nach Schöne*) ein VorluBt an Ozon ein, der
um »0 bedeutandar iat, je gröeaer die Wassettiiicha
trar, mit dar dna Onon in 'BeMamae kam*). Ba
flndat, wie übrijfens Andrews') und Tai t *), Snre t
XMaeiier »'hon Imhur beobachtet hatten, eiue Zur-
atOrang des O-mus statt; und venu man Oson lange
Zeit mit Waiwer in einer TerachloHsenen Fla-^che ruhig
sieben laost, so Tcrschwindet das Ozon vollständig und
gailit antar gloichxeitiger und onteprechenderYolum- oder
Smekrergrössenuig in ganniluiliflben Sanentoff über '*).
Die Angabe tvn Uaiaanav**), daaa bei der Ein-
viAuBf Toa Oaon «uf 'W'aaiar aiA 'VaanratoflWupoeiaya
>) Ber. d. dcuUch. ehem. Ges. 1872, MO; 1878^ 806.
Aaul. d. Cbem. u. Pb. CLXXIV, I.
<) Ucr. d. dcuuicb. cheaL Oäa. I8n, 1881.
•) Ibid. 1879, 1831.
«) Anmd. d. Chem u IMi CIA.XI, 87.
») Ibid. CLXXI. !>4. Sichi- auch CXCVI. 241. Her.
AdeuUilr rhi:iii Ui/h. IHTB. l^J.I,
*) iici 0" ist diese iivrstörung des Ozons nach Carius
aar ganz gering (Anoal. d. Cham, u. Pb. GUUUT, 1).
«) Poggcod. Annal. XCTm, 462.
•i Ibid. CXII. 252.
•) Ibid. CXXl, 272.
••) Neue l'nU-rs. fltier d, elckt .Snuerstriff S m.
"I L>u nach UeobachtunRtu von TuliHLL-ri, iiinhcs'jti-
dere aber von .\Ddrews. Ozon »rbon ilurcU lieibuiig mit
fcatan Körpern zerstört wird (siehe 8. 167), halte ich et
aUt IQr unm(tgltch, dasg auch hier die i^entArnng durch
Bcüning und zwar mit den Wasaertheiirben veranlaaat iat
Auch beim ruhi){cn Stehen von OzonluR über WaaaOT
kann diese lt('il)un? sls Kulgr der Wusberteuaion ang^
Doiainen »rrili ii riu rklitii hli ilu damit ollerdiniis inmer
noch die, i>> IUI am Ii lui.p-.;irrnT'' /"Tsi-Uung di'S trocknen
Oiaai filr Sil )i alli'iii (vIi-Ik' -S. Htic
M) „Untersuchungen utier d. :>iiuer«toff", Haiuiuver b.
Baha IMB, S. 198 .
bilde, hat sich bei dahingehenden Versuchen, die Ton
Terf. und Nasae>), Ton Cariua>), tonflobdaa*)
angettcllt worden .sind, nicht boetätigft.
Die LoauDg de« Oz<^u« in Wa«ter*) besitzt den
eigenthömlielieBOerucfa de« ungelöaten Gasee, aui h zeigt
sie alle aonatigen Beactiomen deaaelbeu. InsbeaondMre
wird lakmnspapier geblateht, Gtaöaktinctor und Jod-
kaliumatfirkelcleister werden gebUut, Thallinmoxydnl*
ItemgHi bcann gafliUL Andere mnigar empfindliehe
Baaetionea aaigan ddi dar atukaa YariHanung wegea
nur in geringem llaaaso oder auch gar nicht, weahalb
man önh nur Kaohmiaang daa Oaona in afHaarigaa
lAanaSaa aar dar eaipEudKoliatiiu Brlunuiungamittd
bedienen dar£
In aahr batriiohtliehem Maanaa soll naeh Jeremin*)
das Oaon durch wlasrige OzalsKsreUiBuog abaoiWzt
wcrilf Ii !;iid =ir h rl.inn beliebig lange unzersctrt h*1tf«t,
Das Uzoa besitzt ein gani ungewöhnlich Imhaa
OxydationafacaiBgaB, aalhat in dar atarkaa Tar-
dünnung, in welcher e« in den gewöhnüclini Appa-
raten erhalten wird. Gerade aber wie beim Chlor, so
tritt aaah haiwi OaoB die oxjdinnda wttkaag aaeiat
erst ein bei Ge^ft-nwart von Wa.^^er. Schönbein'h
hat gefunden, dass Thallium, Blei, Arsou und Silber
eef rorknetein Ozon nicht verlicrcti. und auch Srhwefe!-
metailc, Jodmetaüe, f errocyankaliuiu, }daiiganoxydul-
und Bleioxfdaalae, viele ofganiaefae Sitairen und Farb-
stoffe werden in troeltonem Ozon nicht Terändert; auf
trockenes Cjrankalium übt es gleichfalls keinerlei Wirk-
ung Hin merXwttfdigos Vorlialtun zeigt Queckailbar
gegenüber Ozon: ce wirkt wenig darauf ein, vertierl
aber seinen Glanz tind wird haftend, ao daaa ea uch
aa ObawaadaagMi ab dBanar Spkigal anlegt
üaa ao energiarfwiir iat die oirjrdirende Wirktmg
daa Oaoaa in ftoohteai Zaaiaade*); ao energinch,
dasa man oft Schwierigkeiten hat, Ap{iarate zu oon-
atruiren, daran Materialien daa Oaon nicht theilwegae
■Btaataan. Ea Sbha beispidswciae keiae oiganiaeiMB
Stoffe wie Kork, Kiiut.'wilink, Holz, Papier, keine Metalle
damit in Berührung kommen und die gewöhnlichen
HBltauttal, dasaa wir aaa nmToncUaaa und aar
T«Uila«g aaaeiar Afipante Mieaao, aind iwiiialh
>i .\niiul. d_ Cbem. u. Ph. CUT. 818
<j Annal. d. Chem. u. PL CLXXIV, 1.
•) Bcr. d deutsch, chem. Gea. 1878, 1335.
<) Daa „OcoD-Wasaer", welches in den letzten Jahren
au mcdicinischeii Zwecken im Grussen dargtstellt wird, aialie
weiter unten.
») Ber. d. dentsch. chein Gcs 187^.
•i Juum. prakt. Chem. .\<'V, rhcra tVntr. ISWJ, 4«.
') K n kI IT u. Nasse; .^uual d Cliem.u 1'h.l LlV.aiS.
"I .\:iili('ws und Tait: Lond. R. Soc. I'roceed. IX,
m. l>liü.Mag.(4)XVII,43Ö. Am»J.dCbem. u. Ph. C.\11, 187.
•) 8ch4nheia: VaihaniL d. oalarC Gea. Jkaal IV.MS.
Digitized by Google
159
unbniuchbar. Mm kann sich bis zu einem gewiaen
Gnd« dAduTch halfea, daM num die betreffcodw
Appanttheile mit «incB üebenog von SufellMk, tob
Fluraffin, Cement oäm Ojp» Terrieht, vdcho Stoffo
Ton Oson wenig odar gu nicht angogriffen werden;
am bflitan iat m jtdodi, «ich der Yaibindiuif m
UäSmm, die mitar Om (8. 33) boMilBiab
den üt.
Dm OzjdatkncwüdaiQK ^ Ommt ftht
in dar WdK Yor aiah, daM nur «inas dar dni im
Ozoumulekül o[ith!i]t«>n(Mi Saueratoffatonie oxydirend auf-
tritt» wähnutd die beiden andaceu zu gUächar Zeit ala
gawifhididiar Sanantoff ridi anünhadan ; i. B. bei dar
Wirkung auf Jodkaliam«
2£J 4- O« + HtOaSKUO + J* + O'.
Vnr in Hltanana lUkn, i. B. bai d« Bimrir»
kmif des Ozons auf TerpentioSl, «erdot «IIa dl«
Atwae Sauaratoff abaorbirl
Die Wirkung daa Omoa auf aehr azydrida 8ab-
^itatiEfu i>4t ui'.tpr üriHtütiilr!! eine geradezu heftige. Nach
Jougiet') lixplodirea Nitn^lyoerin, Dynamit und
JwIrtialaUf, nam da aitt Omb ia Bartiiuw kan-
ircii ; das iripiche gilt für ölbildende» Gm«, wenn
«tark uzoniifirter Sauerstoff in ein mit demaelben
angeflUltae Gefiiaa «ingelei(«( wird ') ; jede eiutretcmde
Oaonblase reagirt unter Explfwion. Füllt moii naoh
Honiaau ') ein Ualblit«rkolbchoii mit ozoninirtem
flanantoff nad teiagt dazu lOccm AJkuhol, ao erfolgt
otar Aaftretan Ton Aldehyd und EMigsäure loAat^a
Ozydatiaa^. Aether wirkt noch heftiger.
Mit Ausnahme tou üuld, Platin und den Platin-
aietallen werden alle Metalle dnioh Ono n Oxjdm oder
Sitperoxydon oxydirL Ton beeondann IntaraaM iat die
BilduDg TOD Silberanparoxyd, die eintritt, wenn ein
Uankaa SilbaiUceh in OBOobaltigaa Gaa aingahä^gt
«1x4. Je ftiaar aartheih die Metalle aind, dcato enetgi-
icher die Wirkuiijj.
Auch Tiele Metalloido werden durch Oaon direot
euiydirt: Jed wird m /odaRnra, Hioeplior in Huaphnr-
•Sur«, Arsen zu ArseiiBäure etc.
Beim Einleiten von osoniairtem Saueratoff in
LBiangea von Metanoxydahn oder MetaUoxyden, rmp.
(iorpii Salzpn wcrripn höhere Oxydatinnwtiifen s^bü'lot :
Tbaiiiamoxydul wird au Thallinmoxyd, Uaoganoxydul
m MnpanaifaraKjid, IHaiozjrd m BMwpaimyd ata.
Aiick aetllUdiiu-hp Sauerstoffrerbindangen werden
hAer oxjdirt: i9cliwctli|;L< Häure wird zu Schwefel-
aüure, salpetrige Säure zu Salpetersäure, arsenige Saure
in AiaensSare etc.
Unter UmatSaden kSoiMD jadodi aanentoifreielia
Yerluadangea aeraataand aaf Onoit wtwirken, ohne
dabei hfiher oxydirt an wsrdaa. 8a «ird z. B.
daa Oaon TalkMadig aarrtdit, wenn man e« durah
Bithren biadonlikital, die adt liangauBuperuxyd odar
Kupferoxyd gafttOt aind Häufig tritt hierbei eine
gleichseitige BadnatiaB dea Oiona und dar Sopacozyda
(Bleiauperoxyd, Barinmcnperoxyd) natar KUaag tob
g«wöhnli(.hum Sauerstoff und niad«BHI Ou^daa
U> = fiaO + a 0«) «in.
uaawiaaia anuug OKynnami wxm ubhu an
eine- Aiizjili! von WaMorstoflVerbiudunjjcn ein, so auf
fichwefelwasasstoff, Jodwaaaeiatoff, Ammoniak, Phoa-
' B. a. Ciibii waiiawatwir wird unter Bot*
(ühlotgaa und Bildung von Wn-^'cr cben-
."). Auch WaaaeratoffiHiperoxyd zei'«etzt
aioh mit Oaon onter Anaaehoidnng gewöhnlichen 8nar-
urtfiff;^ niid yiil'lutii; von Waspor, oine Rt'actiün, diu in
verdünnt«» Modicu — Ozun und Waaaerstoü'suporoxyd-
dimyfr — allndiiwBanrgaaiknpuBTardek giht^
Von herTorrapendt'm Intf-rpsse für den TIanshalt
der Natur ist das Verhalten diw Ozon» (?t'ffeu Ammo-
niak, remiöge desaen, wie Carius*) nachjcewic^'n halt,
Oxyde des Stickstoffs (salpetrige Saara und Salpeter-
säure) und neben Waaser geringe Höngen Wasaerstofr-
superoxyd galäldat waidta. IMeoe Baaatiea ist aus
dam Qniade too groaaer Bedeatmig, weil in Folge
die atmflephitnaoiie ^nft too i
Itheilvu, die duoh Fäulnis«- und Te
fortwohread ia die Loft
wieder gereinigt wird.
IHe meisten organischen Materien werden von
Oann aarrtait, die Etrbatofle dabei geUeiobt«}. Blut
a:B. kann BadiTamuhea TonHiaa*) uittelat aaani»
sirtcn SauoiKtoffM in eine onnfthenid wi»i«<erhelle Flün-
aigkeit verwandelt und hat Tollatändig au Kohlenaiian
aad ^HTaaaar vavbvaimt ifardaa« ladigUaa wird abaa*
fiills frobloicht uinl nach Erdmann m Isntiii n\yil:rt
ebenso wirkt da« Oznn bleichend auf alle übrigen
>) Compt rend. I.XX. 589. CbCB. OcatT. 1870, 811.
•) tompL rtud. LXXVl, 578,
*) Comp«, rend. lAXV, 142.
') Andrews: IWeu,] Amial, XCVIIl, 43fi. An-
drews und Tait; Aiuial. d. Vhvm. iL I'h- CXlI, 1Ö8.
») Vau d. Brnc k: Joiini. prakt Chemi lAXXVI, 317.
Cham. Ccntr. 1S72, 702.
■i Eag\et und Nasse: AonaL d. Cbem. n. Pti.
CLIV. ai6b 8eh«na; IUI CXCTL ata
*) AnaaL d. CheaL PL CLXXIV, Sl. Bir. dantadi.
ehem. Ges. IP74, 1481.
') Sii'lie darüber auch; SchiVnbrin „l ebfr die lang-
same u. raacbe Verbrennuiu d. Kärper**, fiaael 1846, und
Verimndiga. iL MauH flca. Baati» Ü, 477, «8, 4M,
4Wa, 6U2.
^ *1 Oia tcchoische Verwerthn« diaicr Beaetioa zur •) j,VerbaaflpLdiaBlniOaikBHll'*I,478>. Tinhew^
KasigitnrebenteUung siehe unter KniitI -die tfchniaclie Archiv X, 48X.
i^mrtiinBg dwQ^ — if"- - i)7oaa. t fcdrt. Cbaai. LXXI, Ml
L^iyiii^uü L/y Google
160
lutürliehea und küiutliobea oi^guiiachea Farbstoffe:
auf Lakmu», Cochenille, Anilinfarben ') etc. em. Sie
blaohand« Wiikniig im Omma iit fibnhAiipt aas (uu
«ntUhBtnd atail», naeh Ronseau*) di« MflMhe
von detjenigon den Chlore.
T. 6ornp-B«aAna> bat die Wirkung de* Omu
gegenüber einer Reibe Ton orgunecbeo StoAm geuHwr
«tudirt ; darnach wird Cyankalium zu cyanmurera Kali,
Uanuium lu AUoxum&ui» und Uamatoff «xydirt; wich
<tn AlbmmMto, ZmokK o. £ ipsrito matlM.
GuajaktiDctnr iriid, VMflohSnbeiu (gleich zii .\nfau):
»eiaer üntoiwielMingMi ttbear Qu» TTthigenomman, durch
Om ntoiBT Man tfMit, und IriUal: djame Verhaltea
eine der emj]flnfilich-<t<'ii Reaktionen auf Ozm . indem
■chon gm geringe Mengen des letzteren bläuend auf
GnqBUBnu« -wübB. Bs WUGrt rfeh ddMi hSdut
wahr'i liriuüi h ■ ii.i' Inso Verbin'iuiij; dw im Ou^ak
cutliolteueu Uanic« mit .Sauentoff, eine Veibindiing,
dM daahalb mit ndnetreodea AgtuÜm leicht wiadar
Eerle^ und «atflllrt werden k v ii B i u Z ■) hat nach-
gewieeeu, daas daa Ozou innbatonder«; avudk ungemein
laiaht auf Bhnissatoffe oxydirend einwirkt, und ge-
rei^, dasB es boispioLswoiso »einen activen Sauentoff
noch leieht4^r uu diese ai» an Gui^ak abgiebt. Behan-
delt man nämlich eine ▼üssrige Flüssigkeit, die gleicher-
seit Eiweias und (huyak gelSst enthält, mit oaoniairtem
Oaa, M tritt unter YeriEndernng der Eiweiaaaubstana
keine Blüuung ein, ein Beweis, da«« die EiweiMstoft
eher ala Ouajak angsfrifin «ordan. Hianma soUieaii
«r ruglaich, und £m adt 'BuM, daae das Om im
Oiganiaaiia. m fMana Soataada nkht aBttalton aain
kSnaa.
Bei daf Kiuwii'kiiug tob ataik omuaiitaBa SaiMV"
atoff auf St«inkohIcu-Bcn2oI, Siedepunkt 81", bildet
aioh nach Hoaieau und Benard*) neben fecingea
tud BniKiBttn aina amocpha
,dic «ic mit „Ozobenzin" 'uiv li Q ui' s m.' •
▼illo „BmiMlMnzin") beaeiohnen. Dieselbe ist noi
bei aiadavap Ttaspacatav IiaKbav viuL azplndiirt bei
»chwachorn Erwärnieii mit nti;.'tihcurtr Hoftii^kuit Sin
halten eH fiir möglich, das» das Uzobeozin als Sproug-
mittal Tarwaadttag finden kSnaa.
Es mus» hier lü'^h auf die nierkwUrdige That-
aache aufioDerkDam gemacht werden, dass bei der
aaf maaiatailiaUag» XSi»
(8)
•) Oeppelsr<lder: Bidl. d.
Wh u. Dliifff Jüuru. CCXIX, 540
»1 Coniiit. rend I.XXV. 349.
<) N. Reiien. Pharm. 462.
«) Compt. read. LXXTI, S7I;
lU. 340.
1. So«.
per oder auf in Waasar gelüste bei. damit be-
feuchtete Substanzen sehr häu% Waaserstoffsupercxyd
gebildet wird. Soiiaa Seliftabaia >) bat Wasaentoff-
Duperoxyd in deai Waawr gataadia, ia irddiaai
Phosphor zur Darstellung von Ozon der atmospfaXri»
sohanLuftausgaaetit war; Houaean*), A.aBdP. Zha*
nard*) iraiaan WaaaentoflbapaRncyd bei Bahaadlang
der Tndig8<:hwofoLäüuro mit Onm nach. Wasserstoff-
superoxyd bildet sieh nach Haaaaaa*) Snaa bei der
Binwirknng Ton Oaon aaf Alkohol aad Aether; aaeh
Verf. luirl NiiK-ir!*) auf wö.'Virijrc T.Ö!<iuitjeii von Jod-
kalium, Schwefeikalium undCjrankalium; naohCariua *)
aaf AwiiMWiiak Im AU^enMÜuin aehttnt akdi Jenes biHure
Oxyd de« WasserstoffN inimor leicht zu bilden, wenn Oion
in Gegenwart vm Waaser zerstört wird. Hiermit ist su-
ißmA aaeih eiaa Qnalle fttr daa Waaaawtettuparaayd-
gehalt unserer Atmosphilrc dargothan, der uaoh den
aiageimiden und intereaaanteu Yetsuchen Ton Schöne*}
jetat awaar allem ZwciMataht*). laderThal]
sich ]i\ ü\:rh, indem das ii: der Liift onthalt
oxydirend auf feuchte Stoffe wirkt, fortwiluaad ga-
(Fattaataaag fitlgt)
Bie 7. AUundlung von Band 41, Pais II
dar Im Aota:
T. S> fleiniti: Die Rlattinen aus der unteren Dyas
TOB Weiasig bei PiUnitz. 2*/4 Bog. Text mit
1 iHbogv^UrtiB TaM. (Mi S Riak. «0 IT.)
ist er.tcliienen und durch die Buchhandloiig vea
Wilh. Engelmaan ia Leipsig la
■■_ ») Ponread-Annal. CVm, 471. Jeani. t
UCXVlll, m. Ctm. Centr. IBM, 8V.
« Campt, rend. I.XXV. 349.
^1 Cijtupt reud I.XXV. 4116.
*) Iliiii. L.X.W, \i-2.
■•: .\riiiid il, Cheiii. u Th. CLIV, JT. l»ii-i,eii ia
durchgegangenen Luft entlialteiieWasserstolfsuperoxyd y
fifttber fttr „Antoaon" gehalten «^aiehe S. 106).
•) Annal. d. Chem. u Pb. CLXXIV, Sl.
Ö Ber il deutsch, chem. Ge». 1874, 1693; 187t«. 5Ö1.
974, 102^
•I Sl l)iin Meissner (Göttinger Nachrichten I)-i^3. 204),
Sc h Ii II lii'i Ii (.Iriiirn. f. prakt. (.'hrm. ('VI. 272; Vfrlianilliti».
d. oaturl. Geä Basel ISöti), Struve (Juuru. f prakt. Chem.
CTU. /eitschr. f. analyt. Chem. VIII, 815, XI, 2'-).
W. ächmid (Jouru. f. prakt. Chem. CVIl, üO), Goppels-
rftder (fema. t mkt. Chem. N. K. IV, 139: liätachr f.
aaalyt. Chem. X, 369) haben durch Nachwcbi im Bcgea
oder Sehne« daa Vorhandensein des Wasserstoffiuperoxyues
Ia der Atmosptiürc erwiesen. — Nur Uouzcau (CompL
read LXVl, 3t', u i xx, 519; CheaL Ccatr. 1868^ *16, 817)
eeUugcsuicbi. lsl- r^tuSiiuperaaydladiei *~ *
Niedösehligen autzutinden.
i *n Sl. OctpkM uao^
Sn«k na K Maduuiui vjiS Sota* In l>c«4<t».
Digitized by Google
NUNQÜAM
UTiOSUS.
LEOPOLDINA
AMTUCHES OBGAN
DBB
KAI8BBLI0HEN LBOPOLDINO-OABOLINISCHEN DBUTSOHEN AEAD£MIB
DBB NATUBF0B80HBB
BXRAUBM»EBEN ONTER lOTWIRKOn DER SEKTIONSVOrstHIDB TOH DSU FRlSIDBNTEN
Dr. C. H. Knoblauch.
lalle a.8. tni««i...>r.«. fleft XTL — Nr; 21— 22. ' loTemlwr 1880.
Iihaltt Amtliche MittheilanReo : Die Jahreibeitrt^ der Mltgliate. — Vcrilnderunef im PenoDalbeiUnde dar
AJodemie. — BcitriM^e zur Kaue der AJcademie. — Bencbt ftW dh ▼enrakung der Akadomie-Bibliothek T«B
Scptcmlx-r IK^K (Scblius.) — E. Lobstfin: Zur FTinnerane an Karl Udiirich £hrmuuL — Sonitif*
Mitthcilunui'u Kiiiuc^angfoc Sclirirt«a. — C. Kui;lpr: Histonsch-lcritiMto Stadl«! tttr dM OlM> (Fw^
•eUung.) — X)ie 6, AbluuMUiiog von Baad 41, Fan I der Jiova Acu.
AmtUehe MttfliclhuMIgB.
Die Jatussbeitiäge der Mitglieder.
Mit dor Eotrichhuig d«r JabreaMtrlge aind manche Mitglieder der Akademie, welche die Leopoldii»
ia den letzten Jahren fort^bend bezogen haben, ohne die BeitrSge abzalöHen, theiU für daa lauiSaade JalVt
ikcj]» auch noch ttt frühere Jahre im BOekataade. Zar Ordnxmg des Recimangsweaena beehre ish nüeh dk-
«IImb «ybaMi n «nnduii, Um» rfidkuModigeB Bebfg«, mit je 6 Rmk. jährlich, vor finde im Jabrei aa
4it AliiTwii» dnnh Pottaiiiraiiiiiig eineenden m vollen. Gleichzeitig gestatte ich mir in ErinneraDg sa
Iviiigen, daee naeli $ 8, Alin. 4 der Statuten durch einmalige Zahlung von 60 Rmk. die Jahreebeitilge für
immer aligelüDt wonlcu kuuiion, vsoiuit ?.iiL;lt'i( h iinrh A'in. Ii (Ii-smIIk'd Parugruplien f&r jeduti lIllMltlinlia
Mitglied der Anipruch auf die unoutgeltlicbe lebetwiäuglichc Liufcnmg der Leopoldina erw&ohat,
H»1U 8. (Agagaaaa Hr. S), dmi 80. Vt/mOmr 1880. Dr. H. lÜNUaiClk
Veränderung im Personalbestaiide der Akademie.
Nea anfifeBoiiiraeiic« Mtglied:
Kr. S874. Am 86. TShtnalm 1880: Ifarr Dr. WilMm BS», Frofigam der Aaetomie nd Oizwtor itt
anatcmiacken Aivtalt aa der Univanittt in Laipdg. — SniMkatar A^jaakteahMii. — Fadi-
mMm (8) ftr Zeelogie laatenie. ^ ffuMllML
Beitrage mr Kasse der ikademie.
Uiifimi 12. Novenilwr c. hat dtus Kgl. rrcusaiiclio Mitii-tn iiim der gcistlidicu, Unterrichte- und
Medicioai-AngelugBiiheiteo der Akademie in Auians der Kevision ihrer Rechnung für lä79 and der dem
BmluaagMKm «rtMltaB SeelmB* eiae aamradeatliein IbtenUMaaiw vn 800 Baüt. ba«iB%t. ^
IToTember 17. 1880. Von Hrn. Profeaior Dr. H. W. Roichardt in Wien JahreabaUxag IBr 1881 6 —
„ 23. „ „ „ Profeasor I>r. W. Uis in Leip«g JEjatrittsg. tt.Ablta8.d.JalinaUitriga 90 — ■
Sr. H. IbMilneh.
Leoi». XVL 81
1«2
IL
67. AuBlig. NaturwisnenRchaftlieber Tenin.
66. Brflnn. Nttarforscbciider Verein.
99. Bli<i*«Peit. Königlich Ungarische :
■cbsftliche Gt'scllschan.
M KfinigUcti UngariiscLo geologiKbe
Anütalt.
w Königlich UngMiiohM NfttioMl-
Bericht aber die Yerwaltung der Akademie-
September 1879-
GBddMi.)
98.
99.
101.
103.
in».
104.
1€B.
106.
107.
loa.
Tl.
78.
74.
76.
76.
77.
TmiBilr
n Ymän itf Amt» m Ste!eraaarlt.
H^raMBltadt. SiebenbOrgiscber Verein fOx
Mttnrwituwiwhiftcn.
n Terön ftr 8leb«oblligiidM
Landpskunde.
Innihrnck. NatttrwiwenKhafilioh^MdiciniMiher
Ywrin.
ff Tirol - Vurarlbfi ^'i
mawum gFerdioaodetun''.
Klagenfut. StltuAit/Uirimllm]
flkr KMiflna.
Xrakft«. K. S. Almdeni* dar Wü
Prag. Könirrüili Üohtnisch«
Wi^euscbaften.
NaturbistoriMhir YaMb «LotM*.
Pressburg. Verein für Xaf Urkunde.
Triest. Natorwisseniicbaftlichur Adriatkcher
Verein.
Wien. Kaiserlicbe Akademie der Wüsenschaften.
„ E. K. geologische Beiobsanstalt.
f, K. K. zoologi8ch>boleiiiH]w GeMDMdwft.
n ' K. &. Sternwarte,
n Aathropologiacbe Gesellfichaft.
„ K. K. Garteobau-Geselltcbaft.
%, K. K. gaognpbiache Geiiell9chafL
II Taniii nrTarfareitang natarwissenschafU
OcMllMittft der
78.
7».
80.
81.
82.
83.
84.
85.
87.
88.
8».
90.
91.
98.
m.
83. Basel. Ifaturforscliende Gesellscbaft.
94. Bern. A%onii.'iDeSchwcizerisclieGeeeU8ehaftfar
die geaanmtaB KatarwiMauebiflM.
95. „ Matarforscheude Genell.ichafl.
98. 0 aneve. Institut national Genevois.
97. „ Soci^t^ de H^nqu «i d'HMoiM
NttonUe.
Bibliothek in dem Zeiträume Tom
-1880.
8t. Gallen. NaturwiMenscbaftliehe GesellHfcaft.
Zürich. KatorforBcbcnde G'eseUlohaft»
IV. Belgien.
Br ■seil es. Aead^mie roymie des Soenoea, dm.
Lettres et dn BiMMhArU da
Belgiqiie.
„ Aeadimie rojale de Medeäne de
Belgique.
n SociM maUeologiqa« de fidgifM^.
Otieii itluiie nyiL
AmetMdftm. EonioUykeAbdbnie vu WM»-
■ehappen.
„ Koninhlgl^aoOlogiachGmoofaiebap.
Harlan. Hallwiileolw THaateciliafp^ wa WaU».
n Haifa T^fkr.
TL
XjsbenhaYn.
Selskab.
109.
110.
IIL
119.
113.
114.
115.
11«.
117.
118.
119.
VII. ^hwcdfu und Xorvt^ren.
Cbristiania. Kongeligc Konke UmTanitet.
Laad, üamnittt.
Stockbolm. Aeadfaita r^ysle
Sciencea.
üpaala. Soeiatas ngh I^Mlieaiii.
Tni.
Helsiagfors. Finska Vetenskaps-.SocieleC.
Moscou. SoöM hnfieriale dee NatanUalM,
Patanbary. Aoad4nia hapMüt daa SaiaaaK.
I, Kaiserliches phyaikaBaoliaaOaotnl-
Ohserratoriam.
,1 Kaiaeriieher betanfadier Qartan.
yf Ober - Mediciualverwahiitig dea
Kaiserlich Knssischen Kriege
it KaiaerlichRusHisct
Oaeeilscbaft.
190v , katitat fai|idiial dm Ifiaaa.
IX. tnMMlMuiien ni Mtad.
191. Oambridge. Philosopbical Soeietj.
199. Dttblla. Boyal Irish Aeademy.
198. Bdiabarfb. Bagral Sodafj,
194. Botaaieal Saätaty.
Digitized by Google
168
125.
126.
127.
IM.
129.
ISO.
131.
182.
ISS.
1S4.
135.
13«i.
IST.
1S8.
150.
161.
152.
153.
154.
155.
1&6.
157.
158.
159.
150.
Ul.
171.
173.
HS.
176.
177.
178.
1«S.
183.
143.
144.
145.
146.
147.
OU«g«w. Societj of fidd Vctafiltata.
LosdoB. Ruyal Society.
M UaDeaii Society.
„ Anthropologieal buKtal« of Qnat
Biitaiu and Ireland.
H Geological Society.
HkiioliMtar. litamy md phikwophfa»! floetety.
I. rMaknteh.
Ca eil. SodctG Lianeenne de Nonnandie.
Cherboarg. Sooi6t4 luUoiwle de*
biHiwUm 4t iintWutii^im.
Lyoi. Acadfato dM SdaaoM
«t Art».
I) SocMt4 d'Agrieiiltiire.
Moiitpelüev. .\<')iJ<'rnic dis ^cienoWOtLrttrH.
Paris. Acad^mie des Science«.
„ Vmkm d*Birtai» Katanlk.
n SodM fMagi^M de Vna».
B. Nord- Amerika.
Boston. American Academj of Art« «nd Sciences.
„ SocMjr üt Vttiml ffiitacy.
Cambridge. Mu^r um of Coniparathra ZoOlogy.
Cbicago. Academy of Scieocea.
Colnmbai. fttwhMiwriwMbehUrde von Ohio.
Da V e IS jior t . A«ideiry of Nafural Sciences.
XL Italien.
ISS. MiUao. Bad* btftato LonlMtdi» di
Lcttcre ed Arti.
140. Modena. Society dai üatnnlistL
141. Pitt. 8oettt4 ToMnft dl Sd«ia
142. Roma. Tleale Acrademia dei Lincai,
„ Societik Italiana delle SdeoM.
n RmI* Oonitato fMlofte.
Torino. R«»a]e Accadpmia delle Scienz«.
„ Reale OaMrvatorio dell' Univeraitii.
▼•aetia. Bnl« lailtnto T«wtoi.
m
148. U*dri4. BmI
Hpanlen,
da
14S. Liaboa.
ml daa
Mexico. Sociedad Mex icaua de iiiatoria Natural.
N«v H«vaiL Oooseeticat Aaadmy of Arla
■ad Scicnoo«.
„ Expedition des „American Jour-
nal of Scionce".
New York. Academy of Sciences.
PkiUdelphia. Anericau Philosophical flecialj.
Aeadaaqr of Natanl BiiaBeaa. 170.
0. Sftd-Ameirika.
162. FhiUdelphia. Zodogical Societj
18S. Salam. AneriMo Amoeiation for tbe AdfaoM-
mpnt of Scipncp,
164. „ Peabody Aeadcmy of Scienoe.
165. n Eastt InaliluU).
166. San Francisco. California Academy ofSdanoea.
167. St. Louis. Academy of Science.
166. Waabiaf tOB. Sbritbaoolaa hatitatioa.
St.nte Oovfrnnipnt [Office ü, S.
Geological Survcy of the Terri-
t«fi«a,0B8at8arragr<Mlka[,War
Department., Engineer Office,
BepartoMot of Agriealtnre).
BneooB AireF. Mnprn ptiWieo.
Oordoba. Academia nacionai de Cienoiaa.
174.
175.
Rio de Janeiro.
Santiago.
nacionai.
de Chüe.
176, Batavia. Kagnetiral and
■arvatoi-y.
160. Galcutta. Geological Survey of India.
181. Tokio. Dentsche Gesellscbaft flir Natoiw
Völkerkunde Ostaaiena.
Ob.
BataTia. Balaviaa«'.'}i Oriiout^cliap vi
CO Weteuscha|ipeu.
„ Eoninklijke Natuorknodige Vuiuuni-
giug iu Nederlaodiich-ludif.
„ Tereeniging tot bevordering van
gcnvoakundige WetenaeheppeB in
NederUndloh-Indi«.
£. Australien.
Adelaide. Bbcetiaii of the Botaok Garden 184. Melbonrae.
ar.d Gcivi iiiUR-nt Planlationü. 185. Sydney. Royal .Society uf New Sonth Waha»
Melbourne. Royal Society of Victoria. 186. Wellington. Kew Zealand Institute.
Digitized by Google
164
Dto BtrichoDg ra allen ditMii GcMlUohaften ward« nicht nar soireclit erhalten, aondarn aneh mit
ykt im ▼«rinhir, «dalMr im Lufc dar Jahn ajngaaeWafcB war, wtm Vtmtm iriadar aafg
1. Jana. Mi ilii iiiianli nalnnriUMmilialllinlia Oa- 3. Paris. Society entomologique de Franca.
aallaehaft. 4, MontraaL Natozal Hiatory Sooiatgr.
S. L«Bd«B. ZMiagkal 81NMI7.
Bad&eh wnria ehr TmAimkAat naa angakuUfA bU fcigudn aialMlni (IwaBwIwftn
1. Branao. Geographische Geaellaohaft. t. Lnzembonrg. SodiU hoAMlIqM In
S. D«aaif. Waatprasaiiaok batanjachraookigiaehar SnoM da Loxembauf.
Yarah. 10. Bargan. Maia«la Biraotioii.
8. Elberfeld. NatorwiisenKhaftlicher Verein. 11. Tromae. Museum.
4. MAnahan. Aathrapalogiaoha ftwurlliwhaft 12. London. Microaoo||ical SoeiBif.
5. Mflnitar. * ESnigOaba Starawwta. IS. Firaaae. Beale btitoto di atodi n^ariorf.
6. Thorn. Coppemicua -Verein. 14. Taleneia. Estacion Agronomica.
7. Bern. TeUariaobea ObBenratorium. 15. Albany. New York Stat« Aprical tural Sociaitj»
a. Lajdaa. Kengaiyka Nadnkndaato boUainba 16. MIltrMkaa. WiaasHbi Natanl Biilaiy Sodalgp^
T«ma|giB0> 17. AdaUida. PUIaao|lliMaI Saeialar.
Dia ZaitHliiift «Liapaldiw* findet mh in den LenehaOan fldgndv lUfanitikaB:
OeHtschland.
BarUn, Bann, Bradani Erlaiqgan, Frabng L Br.., GiiHan, Götträgan, OreUbwald, Sialla, Haidalbatg, Janm.
Kial, SaniBriNrg, Laipng, Unrbnq^ KUNto» Mbirtar, Boatoek, StHMbing, lUdagm, WAnlm«.
Oesterrelcli-ltaliiB.
Bnda-Pest, Czemowitz, Gras, Luubnick, Prag, Wien.
Slikwfh.
BMd, Btni, Sbkli.
Ru.si)1and.
Die Akademie steht demnach angenblicküch im Tauschverkohr mit 207 wissengchaftlicben Genosaen-
adiaftcn; mit anderen ^d Unterhandlungen bereit« eingeleitet, so dass der Kmis dieeer Wechselhesdehoag
SU den natnrforschenden Gesellschaften der geeammten civiKsirten Erda ein immer vollst^digerer wird. Geiada
die hieraoa erwachsende Eigenthflmliohltwt Smr Bibliothek hat aa wft M astbweadjger gemaeht, ihr einen
besondmn Bibliothekar au geben. Dann dla Erginzong doreh dan HtmaAmAAr mnm mit der peinlichsten
Sorgfalt oontroHrt werden; gar zu leieht bleiben dnaeüm Sendongen ans nnd die Serie wird unvollständig.
IMaaa Gafidv iat geatelgert durch dia gnaaa Anadehnong diaaea Terkefazea nad den Weahael dea Staaa dar
BibGaibelt (an der noch jetzt, aller Btikaantmachungen nngaaehtet, mandia Sandnng Ihraa Weg ent tibar
Bann, Braalan. Jena und Dresden findet, wenn sie auf diesem Umwege nicht »porlos verachwindet).
Gaganwiitig iat ein gananaa Dafaotcnveneichnisa Torkaadeo. An alle Geaeüachaften, mit danan di»
Akademia in Bariebnng atelit, iat die Bitte nm Brgftmntng dar Lftifan gerieblat worden, and kann nielit
daukbar genug nucrkuunt werden, wio diosa Gesuche allseitig das l.ii'reitwilli|.'i^tu Kutgegcnkommon gefunden
haben. Leider Iconnte nickt jeder Wunsch erfüllt werden, weil die betreffenden JMnde bareita Targtiflitn
waren, «md iat daran Beacbafiog non anf den Weg des Antiquariate gewiesen. Darob Gawlhnug dar
Ge>«eU$chaften wurden der Bibliothek naehtiiglibh n Tlicil:
Berlin. Kfiniglicba Akadamia. lUmoicaa L Toaaa 1—7, Jg. 1786—97; IL Toom 1—«, ig, 1798—1604.—
"Som. IHnudraa. Torna 17. Jg. 17S6.
Breslau. Schlesische Geüiell.^chaft fUr vaterländische Cultur. AbhandlaDgen. 1874. — 'li lakrai|liatl«tit. 1876«
Elberfeld, KatorwiaienachafUicher Verein. Jabreefaerickt 1 — 4. 1851. 53. 58. 68.
Mitnekan. Kflni^di BaTerfielia Akadamia dar Wiaianaehaflaa. Sttnngabariekt 1664, t, Heft 6.
Prag Königlich nöbnii-n ho Gespllschaft der Wisser.srlinftin. AV-hniullmigeu. 5. Folge, ßd. XV. 1866—76»
Bruxelles. Academie royale de Medecine. Memoiras couronnes. Tom. 1 — TTT. 1840 — 49.
a Obaarvatoira ni|aL Annnaifa I— XT, XTII— XLI? paar Im «aadaa 1884—48, ISliO— 77.
Tob. Tin, Nr. 1, 8. 1861, 68. Alunnoh afanUra. 1654.
i_-yuu.ud by GoOgl
165
Hft»rl«D. BoIkiidBcbe Haataeh^piiq tu W«taiiMli«ffai. "VabuMiMgia. JkA I — 2XX. 1764 — 93.
B«gigUir n BmI I— XII. 1778; n DmI T— ZXVm. 1798. — MafeimrlRm^ Yailtaiidd.
Deel I— VI, 1799—1812.
„ SotiM HoUaadaiM dai SeiwcM. AteldTM NAwliadaiiw d« SäenoM «met« et ratonllM,
Ttan. Vm, 5. Lb VafB 1878.
Moieo«. BoöM imp^riiO« dei Ihtanifatn. Bollitin. AmU 188»,%. 1—8« 1848, irr.8. HonwulUmim.
Ton. TL 1889.
LondoB. Antimpdogiesl bnlitiito. Joansl ToL m, Nr. 8; TI, Nr. 9—4; TII, Nr. 1—8; TQ^ 1fr. »—4
Lj0B. SotUlU d'A^i-iculture. Annalen des SciencoB phynqua et natarelles. S^r. 3. Tom. I— IT. 188T«'"*80{
Till— X 1864—66. Sit. 4. Tom. X. 1877. Sär. 6. Tom. I. 1878.
AoBMorfa inpfcnb dw Setarc«, Bdlw-LMlMa «t Arte. OImm dm BeicBOM. Ton. HI. 1858; IT.
185 1; Vn. l.w:'7 Classfi de« Lettrea. Nouv. Srr. Tom. VI. 1857/58.
Paris. Social« entomologu^ua de Franc«. Annalea. Sit. 4. Tom. X. Suppl. Cab. 4. 1875. Ser. 5.
TwL IT— IX. 1874—7».
Rosa. Accademia dei Ijjicri. Atti Ser. 2. Vol I 1873,'71: II. 1874/76: III, Pars 1. 2, 3. 1878/78.
Andere wRrthvolle Boreichcniripcii pind btrfitfi zugi-rit't und nteht deren Einp;«n(^ bevor.
Uoter deu auf diesem Wege nicht mehr zu «rgäuscnden Defticten wurdvti autiquftrigcb gekaait:
BmUm. Baridte dar DeBtaehan eheniadMit QmUMmft. 11. «nl 18. MtrflHif. 18n, 79.
Dr««d*a. Jabresli«riclite der GeRellschaft tOx Natur- und HcUkunde (ttr die Jaln 1868/87, 81/89, 88/88,
1867, 68/69, 70/71, 71^72. 72/73, 73 74, 74/75. ,75/76.
n AUganeiiM DeotaelM natnrfcfatoriicha Zritadulll. HnramflagalMB yoa. dar OaaaUaekaft Ua. L IL
1846, 47.
Dürkheim a. U. Jahresberichte der „roUichia". L 1848; IL 1644; Y. 1847; XV. 1857; XVI/XVIL
186»; XTm/XIX. 1881; XX/XXL 1868; XZH/XZIT. 1888; ZZT/XXTIL 1888. Lndha,.
XeiLsfadt a. Tl. tind T)firkli?im a. II.
Freiburg i. 13r. Bcnthte der nalurforscheiiden Gcscllschufl. Bd. III. 1865.
Halle. Abhandlungen der naturlorschenden Gesellschaft. IM. I— III. I6l>\i .'j:').
KAiaaralaatern. Jahrbücher ffir praktische Fbarmacie. Bd. UI, VI. TU. XI—XV, XVU. XTIIL Kala«».
lautem und Landau 1840 — 49.
Latpsig. Commc-iitarii de n-buti in aoientia naturali et iWiiWllill* gaaUa. ToL ZZI— ZZZTIL 8mpl>
Secad. 3. Ind. deo. 1—8. 1775—1808.
JCaanbeim. Histori« at eommantatioiiea (Acta) Aeadamka Ilieodoro-Vdatiiaa. Tom. I— TI pars pbys.,
VII imrs bist. 1766—94.
MAnchen. Almaiiaeh der KdugUoh BajerischeD AJtadsnie ftir das Jahr 1878.
Nanwiad. AreUr der Beotseben GeacUadiaft ftr TiqnsUatrie u. gerichtliahe Kadioiii. Bd. II— TÜL 1889—88..
Speyer. Neues Jahrbuch für PLuruiucie. Bd. V, VI, XIU— XX. 8pi9«r tnd Blldalbaf 1866—88.
Zwickau. Jahieabericht dea Vidreins fitr Natnrkunda. 1871.
Grftt. Jalireabtdaht daa utwIiiitaiadMB LandMUHUMma in ZlnilhaB. 1, 9. 8. 1869, 58. 88.
lanabrnak. Keaa ZsftaehrUt dee „Ferdinandeui'' flr linl ml TscKlbeif. 6—9, 11, 19. 1640—48.
Nakat JakrMbariebt 12—16. 1885—88.
Wiaa, Teilmdlniigen daa loolasisdUiotMiiaehan Tavafaii. Bd. I. U. 1859, 58.
n JahreBbacber der X. E. CantnltBalalli^fBr Hatoomlqpa ud &dinagMtinnu. N«M IVilga. I— T.
1864—68.
BasaL TatfaradlDogaB dar natoHbradmideB OeaaDa^aft. L 1867; IL 1860.
LoAdon. Bapgirta of tlM British Aisiuciatiou for the Adfansanaot ef SaieDM. IbMtt I— HL 1881—88;^
vn. 1887; XI— XLVn. 1841—77.
Paria. lUnoiica prtenUa par diwa aamta k VAmdtai» dea SaieMea da l*batitat da Rraaoa. foB. T— ZT,
X"Vin, XXI— XXVL 1839—79.
Washington. Kepcirt of the Superintendent of the ü. S. Coaat üur^ey for 1855, 57, 59 — 62.
Die, einigen dar iBaataa Binde der FUbaapUeal TkMaartiaaa dar LandeB Bojal Sodalj JUdandn
IbfelB rfnd «OB da hkiigea DntrerimtaaeifhiienWhrsr Hmi Sakenak aaaligaiaiohiiat vndiB.
Digitized by Google
166
▼ob dm rigeom PaUkfttkiDMi der Akadnufo bautzt die Bibliothek da bn anf eioco einzigeD Slteran
Bttnd ToUstKodige« Exemplar. Nachdem e« vielfachen BemObnngon nickt gelungen, diaw Lücke auesuftülan,
iat «ina Abasbnft daa batraffandaB fiandaa begotuwn. Zw alliDihllehaiB HarataUimg eine« zweiten voUaUndjgtK
BiiBpkna rind aeben «rhebUehe AnAngn mhandiB, nn^ di« vacgriCMwn Acta physicoHnedkn Aondnuat
Ohaaareae Lcopoldino-Ganilinae Tom. I— Z. Kaitebaifna 1797— M und Kofn Acta Tom. I. ForimbargiH
17ft7 utiqaariaoh erworben worden.
Von den meiaten, namantlieb afflan neaarcn, Binden aowie tob Binaahfabaadhtngao iat dagagen rine
SJpKü'iiliI vi n F.xf.m[iliiren norh vorriithiff, sri lla^^^ ciir- Akiulciiiie sicli in der Lage beGnd<-l, fleiijc-niyeii Gi-Äfll.
achaftiin, welche ihr in der Ergänzung ilirer Lttdcen bebülflich und, eine Gegenleiatung zu bieten, auch auf
BtDO BaiMiungen anungahana
Pip Zukunft der ItiMiothek int d<nmn<h, fn lnnc<- die LropoldtniadhOaroliniMbe .Akadi niie ilnc gogOH
Viitiga Stellung behauptet, gefiebert. L'ivstlb« wird der Tluilnabme flncr Uitglieder warm empfoblco.
Zur Erliinenmg an Karl lleimich fllirmaim.'^)
▼«■ Dr. aal Bl«ai4 Lolwteli In Heidelbarg.
Im Altar tob wtämm M Jalven andato aa 19. Juni 1878 zu Strassburg seine ndiaelM LanfbahB
Karl Heinrich Ehrmaon, weiland Dec^n und ProfcBfor der norniiilen und patholugischcn .^tmtomie hei
der frühercu Facultät der Uuivertitit Stratüburg, eiu liaiin, dttscii Wirkou utnl VcidietUite um die Wi«8tn-
aoibaft und Bpeciell um die Vteda aiaar Hocbachnle, die des deutschen Vi '.Kp.s Schooükind werden soUtai
aagaosreich und bedeutend ganog geweaen afad, na ■eioem Leben einen ehrenden Ufickblick, aeinem Hingang*
einen dankbaren Nachruf aneh aua deataehar Brnat tu weihen. Denn, ob er gleich die letzten sehn Jahre
in stiller Zurfickgezogenheit der Terdientco Robe genoss und eeiii Nnuif bei der Neugestaltung der Universitiit
daher niebt nebr in frag« koggsnan koMBte, an «rbeiacbt dadb, nbgeaeben von Qancbtigkaü nad Pietit^EafObli
adMB nOafei dan wteaewanbaftHiiha latereiae dar Erben jeoar Sdbnb vnA ihrar InsUtttt«, daaa d!a ITaBiaB oad
LaiatnilgaB ihrer barvurrageu deren Heiater für alle Zt-U gekannt und gawflrdigt werden. Aus diesen Gritodcn
dfltfai «ir «oU armrlan, daaa «iaa knraa Uograpbiacbe Skiaaa EhnMdm'a in fiwhwiaaenicbaftlicben Kniaaa
Bentaddanda flnanndlieha AnAiabma finden warda.
Gel oren in Strae.^hurp am 15. September 1792, stammt Ehrmann sub einem Geschlecbte, in welchem
Talent und Fleiaa gleieliMin erblich sind, und dm aein eben ao kerniger ab> wohlklingender Käme dämm
mit Redit gebShrt. Ward ihm dodi, dieaem Namen, mdi »ein Denkmal, danerader ala Ert* dnrdi keincB
Geringeren ftts Gru'tli«- (.'«-stifte-t, der aus seiner Stragfiliurpi r St-,..Jii m/i i* von 1770 in „Dii hliinj^ und VTahr-
beit* : ,die schöne bippocratiscbe VerfahruDgaart seisea verehrten Lehrer«, Professor Ebmano's, des Aelteren,
Bnd dia flfthlwaaradan , ndt denen er gaaNflinlteb aeina Btonden sq ItrtaiB pflagta", aovla «die anriahendaB
LaetiOMB Aber Entliitidnn^^kunst seine« Siiihnes' rühmend hervorhebt.
Bntcrer, Job. Chri&tian Ehnnann (1710 — 1796), war Ebnnann'a Grossrater, der sich, wie als l'ro-
faanr nad Slbiiker, ao aBok ala BladlflgnikBi, Ani «od Annagalwr dar nnalariii ylaalaram alaaticanB*
von Marcus Mnjipus (1C32 — 1701) um die Wissenschaft, um seine Scliiiler und nm daa Wohl seiner Mit-
bOigcr \erdient gemacht bette; Letzterer, Job. Friedrich Ehrmann, geboren 29. Joni 1739, der Vater Ehr-
mann'a nnd aBaamwdaalSdur Frofinaor ^eiehfrlk der inneren KHidk, fiel laUor als Opfer aeinea Banfe bd
CIBer I^bus-Epideniio ^^dion nm 15. DooemVxr 17?>4, da 9*in ein/iper S. hn Lrirade S''« Jahre zählt«. •
Ohgleich dicner von seinen genannten Yorfahron weder eine perNöniichc Erinnerung haben, nock
irgend welche Einwirkung oder Anlntnng, wie sie sonst enteebaidend für der Söhne Berniswahl nnd SfaidiaB
aind, mehr erfahren konnte, «o Rheinen ihm doch der Geist und die Vorliil>o für Medicin, wie gesagt, an-
geboren gewesen zu sein, denn er wandte sich nach Ahnolvirung gründlicher Vori<tudien im protestantischen
Gymnasium (1800—1807) nnd der l ln:. ^ophica (1807-lts :h ,,l,na Badaoken sofort dem IntUdMO Berufe
wie durch Vorbeetimnrang an, nnd maclite gleich im ersten Jahre ao eratannliehe Fortschritte, namentlich in
Anatomie und ebirurgiscben Handtirungen , daaa er nach Ablauf deeaelben schon mit 17 Jahren die Stelle
einen l'i.tf i gihülfen (chirurgien sous-aide) im Militärhospitale seiner Vaterstadt, neben seinen Studien her,
bekleiden konnte (1809 — 1811). Wiewohl nämlich seine Studienjahre glQcklicher Weise in eine Zeit fialan»
*) VcrgL LeopolÜBB JUT, 187B, p. 8L — DesgL fiadia« kbaiacbe Wocheaachiift 1878, 2fr. 98.
Digitizcü by Ljo^j^ii.
167
in w«kher die Stürme nod der Terrorimnas der fnunöaiacbeo Rerolation, die eo mancfaea aofttnibMld« Taleni
ttedei^gebftllMi odcop vwBuAitat listtiiif Ixnite IblMnifeuidAii, vnd die vom OuovMite wi^^lwlMBe nedlelBlMlM
Schule durch Decret von 1808 wieder hergesfeilt war, so verlsntriir] i^och die Krieffs- und F.roberung»rtjt»
Napoleon'! I. fortwilbreDd ein sUrkee Contingent such von Militirirzteo , welche bisweilen sogar aus den
Jtii^en vtMi Awftiiyffo^ softm ils nw uBi ^uhlleift wiMMit Nkntllvt bNw* efigiBiirt mvdtii«
So dientf Elinnann femer in den Jahren 1813 und 1814 bei der ^ffw^sen Armee' in einer C*Talerie-
Brigade tl» RegimenU-Cbirurg II. Clwe (cbirurgien aide-major), io welcher Eigeneclwft er an dem Feldsuge
k Bväma mi den SeUadhten W Oraeabeeno, Jfltarfaogk «nd Leipdg ThaU aal». Nach Napokon'a Stu»
md der ersten „Rentauration" erhielt er dos Amt einee Wntidarztf's ira Gffiinpniss-Hoitpitftle zn Strassburg,
dai W ohne Unterbrechung bis 1826 f&brte and ««khea ihm hinitinglich Zeit iiess, um seine, durch Militär-
Aenrt beeintrlciliUgten, Studien gedeihlieh m TvUaoden.
Als der junge Ehrmann die medicinischo Schul«- vun Strascbnrg betrat, cnlminirte bereite in deren
Zenith »]» Stern erster Orüsse Thomas Laath (175Ö — 1826 , der berfthmte Anatom und Schriftsteller, dessen
Schaler, der damalige Chef de« tranHU «Mtomiqae«, Job. Friedrich Lobstein, der Jüngere (1777 — 188SX
eben dann war, die ersten Bausteine za sammeln cor QrOmlwig jenes Museoms der pathologischen Anatomie,
danen Weiterban und Bereicbornng dereinst die dankenswertheate That des jungen Zöglings werden sollte.
El War gewiss cinr- glückliche Constellation. unter welcher dieser Träger eines alten, hochgeachteten Namens
nm enten Mak das nTniIrnntachw Amphitheater sab, dessen dOstere Halks seinem Ehrgetae nnd Talsttte bald
rar Arm «mdan aolltan, Mif daran aom^gam Phm «r «faie Tklms nm db Mdare wilugwi loIR«.
Ton aeiaeo Lehrern nennen wir, auaser Lanth (Anatomie und Chirurgie), die Professoren: No«l,,
Dtrector dar Schnla (Hygiene), Meonier (m«dieia. Phjrsih), Uaanyer (madkrin. Chamin), Tourdaa («Ugem. and
spec. P»thok>gie), CMIliot (Ph]r*iolosio\ CAn aaa. (Hediein nnd int Klinik) and Tmdant (0«hnrtohllIfe).
Anf Grund seiner Prilfunf,' und nach Vertheidigung der Inaugural-Thcsc ,.über die Hasenscharte*
unter Lratb's Präsidiom erhielt fibnnaon mit nicht gans 20 Jahren am 14. Juli 1812 das medidnisoh»
Pootaw-Siploai; 181B wonte ar Preaactor, 1839 warn Obid des traTiaz «natmniqaaa bafitodert, and 1638, in
Deoember, tum ordt ntlii-hr-n Professor der Ariatomif, i\h Niii hfoljjr-r seinfs Luhrers und Giinner.M Luuth, cr-
aaamfc. INeamal sählten namentlich die Dootoreo Duvemoy nnd Kisielhuber su den ausgeseichaetateD seiner
Ouncuiiautaa. Mit dlaaaaa LihrstaUa war m Allan har uah janar flr OUruBie and aUrugisebn KImik
verbunden nnd blieb ea bakanntlich lii^ 183(), wo ttr diaaan, »IlmtliBBh ao twahnliah gwardaMB Lahmnig'
eine aelbstst&ndige Profcirar geschaffen wurde.
Ei gahfiri nldit fa dan Ralmaa diasar Aaljfab», aian kiHiadm BKek avf dia Organisation «ad
VerhSltnit'üc der alten mcdicini«chon Facultät und ihrer Tlrzichnnffen zur nnfokratisehen Verwaltung des
stidtischen Krankenbaasee zu werfen, und wir bertthren im Vorülwrgeben diesen Punkt nur, um xa constatireo,
scices hohen Ansehens als Gelehrter wie als Bürger, einer der glQelclichsten Vorltftmpfer md Taraiiltlir beim
Aosgleicben zwischen Alt- Hergebrachtem und den Medürfnissea der Neuzeit gewesen ist.
Ab ar saina Doppal-Pitofaaanr antrat, waren dar Kathadair and das Museum für pathologbeha AiMtonia
bereits seit sieben Jahren gegründet uml durch Cuvier (1769— 18SS) den Händen des vorR^eoannten, am
16 Jahre älteren, Ix>bstein anvertraut. Ehrmann konnte sich daher mit nngetheilter Kraft zunächst seinem
aposiallai Gebiete, der nonnalen Anatomie, widmen, nnd in welch hervorragender Weise er dies gathan, davon
aaagan noch heutigen Tages die Mengen von Spiritus-, Wachs- und getrockneten Briparatsn, inm Theil
ninntiSsester Art, welche, ^^rösstentheils von ihm aelbat verfertigt, eine Zierde dea anatomischen Cabinets
Uden. Aber auch mit I^ibütein, an weUwn ihn Baad« der Hoducfatung wie Freundschaft fesselten, arbeiteta
ar namenüieh noch als Chef das trmvnx anatomiqaae Tialaa ganaiaaehaftlich nnd lieferte manche aehitabara
Arbeit aneh ins pathologische Masenm. Peacndaroa Verdienst ennili ar sich um die physiologische Seotk»
rlei^sdhen durch Beine schönen Lymphgefibw-Injectionen nnd einen hiecSQ erfundenen Apparat, durch die sub-
tilen Priparationan der Qeaichts- nnd Ealanervan aowia alountUeliar Aniatomoasm daa Nerv, faeialia mit dam
Karr, tifgcninits, und durah den Nachweis der Beoebusgen der Nerrenfeeem su den BlntgaOasea der Leber,
M data dar Director dieses Mnaeums in seinem Jahresberichte von 1824 seinem oiTentlichcn Danke an Khr-
■nnn frmdigen Beraens noch daa Zeugnisa: ,Cea {litoas attaatent soa Talent pour la Diaaaction" beifügen
ItoBBl«; andlkh halte ElmBB diiaai Oddnat nooh dareh 88 WadModdla «igaiMr AiMt boreioharl.
Kein Wunder, daaa nach dem Tode Lobstcin's, an dessen Knuikenlsger er als Amt nnd Fmnd
168
gleich bingebungaToll gewoiit, Ehrmann dessen Dich«ter und bester Tertretor ward ; hatt« er doch anter den
ÄMgn des Meisten lange genug gearbeitet und den Geist von dessen Leitung tief genug erfaast, als dass
nicht die öfortUcbe Stimme, die FacnlUt und eehlieesUeh Mieh die Begiening ihn ab den wttrdigiteo Kaek»
folger Lobatein's betnehtes mnasteD. Necbdem «r daher deaaeo Lehr- nod Directorial-Stene bis dahin pto»
Tisorisch versehen, wurde er gegen Ende 1837 durch Ministerial-Becret zn denselben officiell ernannt, d. h. ai*
wurden mit seinen bisherigen FünetkuMn nach den Oirtachten der Faenltit w«inigt. nod swar so, das
Anatomie nnd Secirtliugnn im 'Wifltnr-, die Cum Aber pnthologMw Anahmue nad lOkro skopie sowie der
oUnrgiftche Opentioa»<!nrs (an LeidhaB) im Sonnner-Semrater stum Vnrtrage kamen.
Da £l)nauin von seinem Vovgingiar aosaerdem noch das Amt eines Oberhebarctea am Bürgarhospitale
nebet der damit Terbnndenen Phifteinr ni der 17ied« iLeiuiMhen HebamraeNobole von Stnnbnrg flberkommen
hatte, 80 vereinigte nich Bchliesulich auf üin finc Gifpliuflslast. welche in anatrcn Tagen auf mindestcnB vier
Hftnpter Tortheilt werden würde^ und die der Eiuselne darum auf die Dauer iutch nicht bewältigen konnte.
In der Tlmt tnt er too lotetgenamrtem Poeten, nachdem er fttr ZAgUnge der Sebnie noeib «in btannt
mt Lebf-n frr-riifin. r.arh ;:rh: •jiihri^fiT Führung freiwillig zurück und ühürlii.-ss wunign Jrilire FpXter
nach die Oberleitung des anatomisch-pathologischen Jliuouma seinem jüngeren, taiuutvoUen Cullegen, Dr. K«eberle,
Jbhiu Man» ab elm eo gMeUigher wie gewandter Ovarioloinirt nnbeatritten n den enten leinea VaelMt
2Shlt und dnrch densen Forschungen und Arheiten dai Cabinet wi.'spntliche Bereicherung erfahr Ahor trotz-
dem blieb dieee Geschäftserleichterung Ehrmann's nur «ine formelle, indem sie durch Ubliegeaheiten anderer
Hatar leidiJieh compmaiit wnrda.
Denn, abgesehen von einer vielbegehrten, namentlich MMÜI (q^ativen Privatpraxis (zu g der
ISSOer Jahre galt l:lhrmann als der gefeiertste Wundarzt dar Stadt), Ahgesoheu von seinen PftidlteB and
rnineB Kiftr ab beOabt» Liluw nul tob aiinan litamriaehan, gvBaatenthaib daai AreUw di* Hhmomi ga-
widmcten Arbeiten, auf die wir TnrQckkommen werden, waren e» die ver^ehiedencn Vereine filr \atarwissen-
achaft, für Medidn, Erhaltung vaterländischer .lUterthümur , Accliuiali.4ation, für arztlicho L'eberwochuug der
Oeanndheitaverhiltnisae im Untor-Elsaas u. a. m., welche aeit 1844 der Reihe nach entatandam nnd bei denen
Ebmann bald al« Mitb«grUnder, Präsident oder Administrator, bald als Mitglied und Correspondent nicht
Uoe thttig blieb, sondern in der Kegel den Löwenantbeil der Arbeit zugewiesen erhielt. Dabei war er Mit-
glied der Leopoldinisch-Carolinischcu Akademie seit 3. Aogust 1833, cogn. Bojanus 1., correspondlrendee
Mitglied der „Aeaddnüe imptnab de lUdecine" und der ,SocUtö de Chirurgie', sowie Elhrenmitglied des
,Yereins dentaeher Aerste' in Paria; ferner Oorrespomdent der ,Sooi^ imperiale de H&lecine* und der
^Soci^ti statistiqae" in Marseille; der k. k. Oeaellschafl der Aerzte in Wien; der Vereine für .Medidn" nnd
^Katnrwisaeaachaft" in OAttingen, der ,2(atnrfinae]ur* in Braabn; dar intltehen Tarsine von Leipaig,
Erlangen, Freibnrg, Beidelbergi Hamburg und OSenburg; eadBeh der „Aoadfaiie ■adiaa-eUnngieab" in
Keapel und dca „National-Iustituts zur Verbreitung der Wisaenaehaften* in WaataiaglaB: Titel g*aag, um
die wissensobaüüohen LeiatangeB nnd den Werth ihiea Trägers nicht blos kennen, sondern anah enhätam
SB lenien.
SeLuL'ui hiiifjjillirivreii treuen Wirken im Dienste der Wiaiicascbaft wie »peciell der Straasburgur modi-
«iniscben Faoultät, deren Decanat er Uber ein Decenniom hindurch (1857 --1867) mit Ehren geführt, blieb
•adt db alaadblw AaerkemmBg nieht vereagt, nidem er too „Ritter* dar Ehrenlegioa (seit 1845) am
IV. Aagnat 1869 SU detou .Ofllcier" befördert wurde.
Daia Elranann, aU Gelehrter, KosmopoUt war, brauchen wir nicht xa betonen; daaa er aber speeiell
adt den Bradnetaa dantaeiur Wioeemwhaft, Literator nad Knnst innigit Tutrant falbb, dafdr aenges leiae
Bibliothek, seine SammlaBg VOB Bilfr nnd Kupfcrwerkca, sein tadelloser Dialekt nnd vor Allem sein biederer
Charakter, das Erbtlidl daataiihar Abaen. Auch hat er die , Versammlungen deutscher Naturforscher" VOB
1884 in Stattgart, 1888 in IValNUg 0b BraiigKa) nad 1847 ia Aaehea beeadit, nnd maebta in dar nwdi«
cinirehen Section der erstgenatinteti eine intcreRnante Mittheilung über einen ungewöhnlichen, weil mehrfach
oomplicirteu Fall von häutiger Brüuoe bei einem Sjährigen Müdeben (seinem eigenen Kinde); in der letzteres
verlireitote er aicb in längerem Vortrage tiiar Lnryax-Polypan nnd Hduta dabai avai ym ihm beobachtet*
Fälle auf, und rwar bei einem Knaben von 8 und einer Frau von 34 Jahren. Letzteren, durch ihn nül
Erfolg operirten, beHchrieb er naher und erntete damit den Beifall seiner zahlreichen deutschen CoUegen.
Nach 56 jähriger, ununterbrochener Thätigkeit, die dnnik 49 Jahre allein der Hochschule seiner
Tatentadt (db flbriflan dem Militir* nad OinküaBita) gamdaiat mr, aag iieh Ehnnana'a mtttbrwaib aehnaa»
169
IwdadctM Bw^ im AHar von 76 Jahiw M» dam Sioitiiobgn Lebm iwflok, am müw feniwm Tag« in
«oUvndtaitfr Rabe niMfn itfllaB FamlHan- nnd FivimdeskraiM m mOtan (dia fMHafa dnrob den Toi wmam
«Bsigaa, ei-Ht 20jii)ingen Sohnes, des General-Anstca b«i der Armee, AlWt Ehrmaim 1871 and ailMr Gittm,
Loodae Friederike geb. Zimmer, 1674 Mif d«i Sduaanlidwta gatrAbt warde).
Trota aeinet hohes AHera doch tagt bia nm Tode im YoUgaBosaa gafatlgw wie kArperUefaar Kraft,
lif-n rihi-to Khrn;;inn ;nr,< ii klaif ii, nihi^fii Itlick, jenes Lilcressc für Friiu"-ij iler Wie-(en9chafl , Politik und
UluBaoität, jene warme Tiioiinaimie uttd Titerliohe Fttraorge für die äetnigen, jeae Hilde dea Urtheila ood
endlidh jenen Trieb nseb Thitfglnlt, wie tie in aoMian Jahren ao aallmi afaid nnd aJb «immmea-
die Signatur seines Chsraktere bildeten, ja aciue ErHcjiiimuiif , ji u. IkIh', kräftige Gestalt, Übor-
Mgfe TOB einem reichgeachmOckten SUberbaupte, auf das«eu wohiwoUende Zuge zuweilen der Uumor von eb«-
dam nrllelMinB m «ollaB addaa, dam Baadunar gawias «ban ao nnwgawlieli auMhan, da Ebnmm'a
Xame und Verdienste «Inn Annatai dar WimaoBohaft fortMMB ud Ton aaiiMr Tatantadt Stfaaaliug Ar
alle Zeit gest^^t sein wcnitin.
lHt kwaen ann Sehliua eine Ueberaioht van EkumaonV SobiftMi fbliian. aewait ala dnivb den Dnok
WOlISuitficht worden =ind. Es erschienen in rhronolopiRcher Baika:
181S. „Eaaai aur le bec de lidrre." Straabourg, 1612. 4*.
182S. b atmutan, dee prapriMa <ft dea aHdntiona esgmdqnea dea Arttne.** Btnabong. 4«. (Na
Coucors-Tlieje för die Stelle des Chff des travaux anatomiquen.)
1827. „D^acriptioo de troia caa de t^ratologie bomoine." (Memoire inaere dans le Bepertoire d' Anatomie
et de n^alolagie de Bfaachat T. IT, 1. fartfa. Faria, 1887.)
1888. „Observation d'un anjvriama da V$tVkn poplitäe, oyM ak ffBM." (Em fan. Bripacti T. T, 8. partie.
Paris, 1828.)
1886. nObaervation da beinia dtaangUa, avae etNanataaeae paitioBiliAnB, opMa at gnfila.'' (Ebendnaalliat
T. V, 2. partie. Paris, 1828.1
1828- „Histuiru et obaenration d'unc tiatule Tesico-vaginalu, opcrue et gueriu; Uescription d uu noureau
•ptoilum." (In Disaerlatiun von Dr. Deyber. Strasbourg, 1828. 4*.)
I88fiw „E3oge bistorique de J. Fr. Lobetein, profesxear de cliniqne intarne et d'anatoom palJwlQgiq^aa k la
Faculte de Mädocinc de Strasbourg." Strasbourg, 1836 ; Levranit. 4*.
1887« f^Pmaiat tablaau statistique de r£cole departomcntalo d'accouchement du Bas-Rhin." Strasbourg,
1837. gr. fol. (Dieae tabeUariaohan Aabtdfamgeo müden fata aa dm Yeifteaen Rücktritt [1847]
regelmässig fortgeaatat.)
1887. „Eloge historiquu d'Ernest Alnandia Luth, pgüftiwnr da phyrialogiB k k InanM da lUdaiina da
Stzaabonxg.» 4*.
1887. »ÜBiia «natamlqoa de la Faeottl da Vfdeefaw da Straabamy <n Oatalogne nrfth niiqai^ da am Oaklaat
d'Anatomia phjaiologiqae, iirttlinln^Hquo et eompHi6et 9.rec indication d>'t< ouvrage«. m<?mairaa at
«bamaliona ok ae traavent «onaigneea lee blatoiraa dm maUMiiaa, ^oi ae rapporteat va düKtaatea
pMeea, qne ranfenme eelto oollaatiflo.** ümpriarf par ordra de la FMsnlM. StraakoDTf , 1887.
8». 1. vol.
1643. (»NoBveaa eatalogae raiaomtie da Maate d'Anatomie de la Factütä de Mededaa de Strasbourg," d«.
1844. „LaryngolaBda, pralifprfa avae aneeta dana na eaa da polypa dn brjFBX.** 8*.
1846. „ITotlce aur les i\. i ]-iji-.-.i-'mpnt." i!u Mn^i'o rl'ar.atomie de Strasbonrg." fl".
1847. „Oheenatioiiii d'anatomie pathoiogique, acoompagneee de l'hiatoire des maladies, qoi a'y rattaehent."
(1. Band, U. FoL, ^ 8 IMskegr. IklUn; kOdat dia Vortaalaang dee oben gananntan Gatalagna
methodique, and eothftlt folgende AUnuklluni^PD : I i Ili-itoire d'ane maladie organiqne de l'appaiail
biliaire; mit 2 Taieln. 2) Mam do Papparail vocal; mit 2 Tafeln. 3) Id<im de rapparail osaaoz.
4) lAam da nnpaiail mkiahn)
18801. „Hiütoin- drn pAyp<> 'In Ur^-nx" gr. Fol. (1 Band, mit 8 KtbograpUmkan Taftb mit dm Ab-
bilduijgeu aller hu daiim lieiuuiut gewordenen FAlle.)
1888. „IMacription de deox foetn» monstrea, dont l'nn ne^piial« at Pantra BMOopoda.'* (1 Band. gr. FaL
Nebet 4 lithographischen Tafeln.)
1857. „Rapport aar ka noareanx aocroiasemonU dn Mnaia d'analamia da Sttaafcontg;" (Di* Foiieetaimg
der Notiea vom Jakra 1848.)
XVL SS
Digitized by Google
170
1861. Parole«, prooonce«'« sur La tombc du Mr. le profestMiur Forget" (Nachfolger Lobbtuiu s aiu iutraner
KlialhMr). Straabomrg, SQbermanii.
188S* tJSbmrtan neneil de mimoirw d'automie patbologiqae, baaea sur des &ita cUniqnw obiierv6a par
Ifn. Im pgrofcMsnn 86diUot, Rigaud, Stoeb«r et Mn. les agrigte Strahl et Wieger." (1. Band,
a» 7 litlMinvUldwi TtAlii.)
Eingegangene Schriften.
(Vom 15. Miii bis 15, Juni \Sf«y ForlM'txiuig.)
ITatnrbiBt. Verein in Angtbnrg. 25. Bericht.
1879. Augsburg. 8°. — Britzclmayr: Die Hymeno-
inyceten AiiRsburKs und seiner t'mjjcbunx. p. 19 — 48. —
Templc: l'er SpiTÜng. Kiiie oruithulOiKiiielie Skiji'e 11.45
— 57. — Ilollir. Ni uc Ik-itii^f zur Laubnii;i'sH :ra Aui;s-
burgs u. det Kreises ächiraben. p. &9 — 86, — Cai'Uscb:
Botirilge zur Flora von Augsborg. p. 67 — 92. — Bietz;
licobachtun^en ■■ MiBuilien-Faun« der Umgelnuig
Augsburg«, p. W— Sfi. — Britielmajrr: Beitrftge rar
Licibenflora voo Aogsbnrf, f. 88—111.
fhiMa, Y<Iw: Oeimw. Fui« imo. ^ —
iüÜM. Fuis 1880. 4«.
(Forueuung folgt)
Eistorisch-kritisclie Stadion über das Ozon.
Tm Cm SaglaTf ord. IWnwir um PolytechaikiuD in
Kwimhe. M. A. M.
iF"rt5f't7i;!iL' )
nie NaohweiMung und Bwt.1ininnng des
Oaooi.
1. Qualitativer N:n.liwei<. 2. Quantitalivf rusliDiuiurij;. 3. The
Mclhuden der N.uhwcisvirg und Kr'.liinmung des Ojon?' in
der ntiuitsj'hurtsoheti lAiH»
1. Die Kachveisung des Ozons, venn ee in
einigennaaaen erheblichen Mengen zugegen ist, bietet
keineorlai Schvierigkeiicii, denn t» neigt alle Kcactionen,
ilii nimim mit tn iinmihmimd nTjdirrfidmi Fipnenhiftmi
hegaMsB BBrpar tnlmmMD. 80 Imui imb e> in
einem GasgomiBch erkounmi, indem man darnmlhri mit
Löcnngen tod wiAn«Mifarh««««wi (Lakmni, Indigo)
od« kttnetlichen fMwtoflbn (Aailinftrtai etc.) in Be-
ftilinDg bringt, wodurch dieselben rasch gebleicht
Withn Auch dnxeh Einbringen von PapieiBtrei&o,
dia mit du betraflhodn FntMtoflte gftiflnkt nnd,
tritt dit glciihc Wirkun,,; ein. (iuiijaktinctur wird
durch Oion suent gebiüut, durch einen UehenohiiM
aMNlban Aar wieder ntflliU. Leitot mm omb-
hnltigps (Jas durrh Jnflkalinmstiirkekleister, SO tntt
intenuTe Blüuung ein in Folg« von Jodatörkcbiliiaiig;
beim Bonlikitai dnrdi dno wlmrig» UmlHmawyJal.
lösunj; ftillt braune« Tlialliumnxyd. Statt der l/<)>^uiit:t'n
können auch hier mit den bclrulfeudeu Verbindungen
jmprSgnirte Piapientieihn ««mudst «arden. Amb
StreifiBn, die mit schwefelsaurem .Vanganoxydul oder
Schwefulbloi imphignirt sind, zeigen da« O20D an, in-
den die entereo dnieh Bildung von ICangansaperoxTd
gebräunt, die letzteren durch das entatehende iH-hwefcl-
saure Blei gebleicht werden. Während aber alle hier
«Vefilhrten Beaetionen auch durch andere StoiTe her-
TtcgarallBn werdtn keaaen, vie z. B. durch Ciüur,
Bnm und Jod, dndi dia hUienn Oxyde dea Stick-
alwlb, aiinge moh duidi WamafiüiBhmiaitiKyd» dnidi
schwcflific Säure -.ind Schwofelwassprstoff, bcitzen wir
in der von Houzeau angegebenen Methode ein un-
trtgüohaa Mittel, daa Ono tob diaseo Stofen m
uriftrsrhc'iden. Ek b«>ii'.elit nui oinor neutmlcu Lak-
miu^lüKuug, die mit gaiiz wting Jodkalitunlöeong ver-
mischt iat Wirkt Oxou auf dieaa UmBg oder einen
damit getränkten und wieder getrocknet*' 11 Papirr-
streifen ein, so erfolgt lüüuung do« LaktuuüfarlMtotb
durch Bildung Tun freiem Actzkali. Ein siehana
Mittel, um Own m erkennen, das sich aber nur fUr
sUirkere Oetnieobe daaaelben eignet, ist die Bildung
von braunem SUborsujicroxyd bei Knföhruug eines
bkuken Silberblaoha in das fragliche Oaagemiaeh. Auch
der Tenaeba rm H. Day i), daa Oaon auf apeetra-
hiar Enriilmung gathan.
9. Zur quantitatiraB Baatinmung dea
OzouB schlug Rohönbein*) Tor, sich der Iiidig-^
•chweCalsiittTe lu bedienen, waliiha, via schon oben
anrflhnt wurde, dunh Oaon gubMoht wird. Zur Hisv-
stelluug der Xrinuril-I;.i'.i.:lri»ung wird fein gepulverter
Indigo in couc. SchwcLiolnUur« gelöst and die Tfij«nng aa
stark Terdfiimt, dm m eben noeh undurdisichtig Man
erscheint; 100 cbm der geklärten Lömiii<; wf-riJcn mit
100 cbm äalxsäure rermischt und zu der bis fa»t snm
Siadao aridW« Utaigtait nadi mid iMwh aina w>
dünnte lüsiing von chlorsaiirem Kali, die 1 Prnceot daa
äolies gelost enthält, autitrirt, bis die blaue Farbe in
dia bnutgaAa ganda Ubagmaagan iak Sina i. B.
10 ebni der T/öünnir de« chlonmurfn Kali» verbraucht
worden, so entspricht die« 0,1 g 8aiz d. h. 0,039 g
Sauerstoff, dia cor Oxydation im fiadigoa Turimncht
worden sind. Um nun eine Indiplösnri'^ zu erhalten,
von welcher 100 cbm dunh 0,01 g .Saiierstotf cntbliiut
werden, nniss man / = 2,r>6] 256 cbm auf
>) .Ozune and Antonme* bv Fox, London 167S, 17S.
•I Igniu. t Tiakt Chw. lH 3«.
Digitized by Google
171
1000 obm TerdänMiL. Von dioacr LtdiglÖKung wird
in dan nH dm tmuäuaägea OtagmuA gMütm vai
gemeosenen Ballon allir.üli 'li m riel zupeectzt, bin
keine weitere Eutblüutuig taohr eintritt. 1)> der
ItMm Aukt Mknw tchuf so tnAo irt^ kns nun
«ich al.« ETi(1»indiratnni piiips JodkuliumLlBigterpapipr::
bedienen, von welchem von Zeit zu Zeit frischo 8iroil'uu
«il^tll&nj^ werden. So lanfi^ noch Ozon voiftiiidMl
kt, werden die«e Streifen auch uactL gebläut.
Die meisten der in Vontohla^ gübrachten Be-
8timniung«met]ioden für das Ozon beruhen auf der
und dur BhCuuiiiiii^ du dibn fcwgwroritmwi Xodi.
Baumert') war der Ente, der «ich diewer Heartion
bedicole» indom «r dM oconbaltige Oaa duicfa Jod-
tarinunUbaiif; kHeto md du magamSäaBiBM Jod mit-
telat «chweflif,'»'!' S,iure bcmtimmtp. Pless und
Fierre*) Teifahreu in gleicher Weiae, entfemen aber
Toriwr den nupendirtcii Staab dozch Hindax«h-
leiten den Gokcci durch ein Gemiiich TOB Schwv&Läon
und ChxaauMure; Cosaa>) leitei a» Fernhahnm
■iUt«ia»lHi«lri|^ StoAi TDilier dvNb wiiwuitriito KJi«
laiifTv '/.(■■.'.■^(•T hedii-nt »ich statt de» Jodkaliums
einer vriiaarijon Loeung von JodwMMntoflaBlute und
titrirt entwader dm anegMehiedeM Jod iMäat mime-
sehweflij^nren Kalks oder Tev>;l(iipht die in dw
Lösung durch Zuaatz ron 8tärkekleiat«r erhalten
g«>hnl< \i.if>c'i er statt der lotztorpn auch eine Scala
Terschieden stark geliirbtcr Losungen ron Kupfer-
exydaminoniak bentttzt. H. Dorj^) leitet das ozon-
haltig« Oae durch ein GemiHch titrirter arseniger
SSnrelÖAung mit wonig Jodkalium und titrirt die
nicht üxydirte arseuigc SUure mittelat Jodlöoung zu-
rück. Auch Schöne*) beechieibt ein praktiaeliea
nur Beatiiniinmg dei Oan» mit Jodkaliiun.
Die Methode tob Thenard*) banfatanf direoter
Oxydation dor arsenigen SSure zu Arsetiwiurp dur<h
das Ozon, wek'hi« l«tzt4)re dabei dutth die AnM'ing-
■Surelösung geleitet wird. Die nicht njdirle arsenige
Sinn irird dabei nitteirt iUMnnaagniMueD Kiüia
mVciktitrirt.
') Pojfgend. Ann«). I.XXXIX, 38.
*) W ild. Akad. Her .XXII. 211.
») Zeitsebr. f. anal. ( hem VI, 24.
<) Wien. Akad. Der. XXIV, 98.
*) Compt. rend. LXXXII. 90a
•) AnnaL d. Chem. u. Ph. CXCVT, 244.
n Comnt. reod. LXXV. 174.
") DaUerthclot fand, dass arscnige Siure l>ei Goircn-
wart Ton Platin schon an der lioft rasch zu Ars^ ii.'.u ir«
aich oxydirt. prüfte Lovy (fVinipt rfiid LXXXV. ^ii <iic
auf il'T .^iiwciiiliing dpr nrwiji)j;i'i; Suiirc lipnihrnde .Mcthoilc
der Uzuobestunmung, constatirte jitlucb, das« die dadurch
«rtHebBrin Fehtar nkltt ii Bainwht kima.
Aach Honseau ') bedient sich der Zerseta-
wtg dea JndknKuina dwah Om; «lluMBd aber
die Anderen gewöhnlich da« ausgcwhitvIenR Jiid
titriren, versetzt er die Jodkaliumlöaung mit einem
Ueinen Ceberaebnas titriiter Rchwefielaäare, Uaet mm
da» Ozon oinwirki-n tind bestimmt das dabei gebildet«
Aetzkali, nach Vertreibung des Jod» durch Kochen,
durch Zunli'ktitrireii der freien Schwefelsäure. Tkum
letxteres Verlahreu keiuo itchr genauen Beaultate liefam
kann, liegt auf der Hand, wofür auch apricht, da«
Housean*) selbst neuerdings die The nur d '»che
Methoda anrnndat. Die gadqga SehSifb der Me-
tlioda, vakdie aof dar BQdnnr dea Silbersuperoxyd«
aus reinem Silber mit Oaon beruht, und welche zuerst
TOD SchSnbein*) benüM, toh Fremj*) «pkter
wieder ampftUco worden iat, wnrde tbo HonxeaTi*)
dargethan.
AJa analytische Methoden nur quanütativen
atiaamg dai Oaona, wann aa in nennaiuwairfhar Menga
Ttcfaenden ist, sind die "bni aiippfiihrtcin Verfuhren,
inabeaamdere diejenigen, welche auf die Beatimmong
dea am Jodfadiui au»eaohiadaBeii hA barirt aiiid,
von hinreichender Oenaiiigkcif : ^i%< nuf finzolnc Milli-
gramme kann mittelat denelben der Ozongebalt eines
Owaa alma Sehwiarighait annitteli werdan. An die
fnaatitatiTe Bestimmnn;? dtst Ozon« bei der TTnter-
melmg der atmoepharischen Luft, die nur ganz
mintiiJa Maogaa davon aaittdltt, weideB ab« aa bdha
Anforderunjren bezüpüch ininutiiiVpr Empf5nd!ichkeit
und Genauigkeit gHstellt, da«« nur unter Anwendung
nngewShnlidi groaaer LaftauagaB gdingt, annfihemd
wägbare oder moceb&re Mon^roti a-A der Hand jener
Methoden «u bestimmen. Diau kommt, daw gowiiw
aoc«<risoriwLe liustondtheile, die neben Ozon oftmals
in der Luft «ich finden, wie Hilpetrigo Siiure, Waaaer>
fltoffirapeiozyd, Chlor etc., ebenfalls jodauHcheidend
auf die Judkaliumlösung 'nnrken ; odcnr umgebabrl) Wia
s. B. SchwebhraaMrstoff, daa dunh Oaon amgaarliia'
dana Jod in Jodaaimtulf Tarwandah. Alb quo»
titatiTon Üet«ttnimungen de» in der Luft anfhal-
taoao Oaona sind daahalb nur mit groaaar Toandit
aoftnBabMO, denn iaagaaannit geben aie mter aDan
ThialiBdaD nur anniihcmd richtig? Zahlen.
S. Dia Bestimmungen dea Oaongehalts dei
atnosphKriaehaa Laft rind denn aoeb neiatanB aar
relative. i\ h 0" wini dabei nur fc--t^i^«tcl]t, inwieweit
luiter Tenchiedenen BedingungMi — Jahreneiteo,
«) Compt. rend. XL\', S73.
«) Cvmpt. rend. LXXVI, ft74.
•I .lourn. f prakt Cbem. L\'L SA
«) Conpt. read. LXI, SUS.
•) IMd. LXI, IIU.
Digitized by Google
schiede, locaie Einflüsse von Stadt, Land, Wald etc. —
der Oiongeiudt der Luft zu- oder abnimmt. Dabei
iit M nidit aoUnreodig, die diMlaten Mengen dea m
dar Luft enthaltenen Omna m kamtin; empfiudlklw
XiMal, welche echon Ueine SofawHikimBMi dat
"Dm iOteato, acdioa rm SeltSnbein gleidi m
Anfang «einer üutensiii;huiij,'eii übor da« Ozon in«np»i-
nrte YedUumi diaaer Art beateht in der Anwendung
^en ftpientxeileD, ifeldhe nit ainef geu vnilBiuitaB
Lösung von Jii<lk;iIiuinKliirkeklt»i»t«.'r imiiriifriiirt i'iiHi.
Diewlben nehmen, der oaenhaltigen Luft ezpouirt,
eine mehr oder -weniger Uane nrtmng an, Je nach
diT Menpo df» vurhuiuli m u 0;;. rLi. Um citicn siche-
reren Vergleich fUr dioBu relativen Mengen zu haben,
eeoatrairte Sehönbein dae «aoh ihm beMumte
OziiiiomL'tcr. T)as!'<»lbp b^tolit rincrseit» aus einer
Seala mit 10 Farbeunuanoen von weiM (mit 0** be-
«■iehnet) bb dmÜBalbka (s 10«), aadereneita «ne
PapioRtnifm, die mit paajs verdünntem Jodkolium-
fttiirkcldciKter KJ : 11) Stiirke : 200 Wiuuser) gotrünkt
lind.!) Bzponiit au diaae latitanB dar Lall, m»
nehmi'n sie j(« na/h deren Ozongfhalt eine bestimmte
Nuance uii, die uudi Aiileuclitfu mit Wunser mit einer
der Nuancen der Scala übereinstimmt, und dem ent-
■prechcnd wird dann der Ozongehalt der Luft durch
den betroiTendon äcolengrad zum Ausdruck gebracht.
Nach dieoer SoUBb«iB*aahat Methode sind
acbon «uhllnae BestimiwiiigeQ dea Oaongehalta der Luft
•aagcItUirt msdiB} aia aind aber, sofern nicht eine
Buib« von BediogiugaB au& MinntUiMate erfüllt vror-
den und, von nur geringem Werth. Vor Alkm darf
ein au nSgUehst reiner Pflanaanfluer beatabendea
) X, B. aehwedischiM Filtrirpapicr, genommen
D, lad aiiaa daa Jodkalium Tollkemmen frei aaia
•na jodaanrem Sab; die AvMellinif dee ezponirteB
Papiers muss so getroffen sein, das« e» vor directem
Sonnenlicht, tot ÜCfpm, tkhuee u. a. w. geacfafltxt iet,
eine dabei der ItuftaWiBMiiig eotaogini aa aeiii; deno
■wenn ruaii i iin ii i i;.-;,ii[ia|(if.r-ifr< ifr-ü in f-int-r nn einem
£udo zugeschmulzeueu oder auch nur in der Mitte
dner an bridan Seitea eflbieii aber langen Olaartfan
der Luft exponirt, so tritt keine Ozonreaction dn,
aalbst wann die Luft TorhültnissmlisMg reich an Oano
iat Die flbartriabane VoraiohtnBaaaregel, die Loft nnr
in TVII% auagetrocknctom Zustande zu dem 0?f>n;.npier
taatea m laeaeu, ist völlig verwerflich, da, wie ich in
fldt Naaa«') imdigaiwiaiaB habe, Tell-
komauB tnekanee Own auf tiockenee Jodkalium, ntp.
auf Jodkaliuniütärkelüeii'ter gor nicht einwirkt. Selbet-
Tentfindliah iat bat der AnbteUnng auch die Hübe
eines Ortea an venaeiden, Ten welchem Oaae, die die
SeactioD beeinträchtigen, wie SchmAlvHHnlei^
aohweflige Säure, Chlor etc., ausstnmien.
Aber auch unter Berücksichtigong aller mdgUofaen
VoT«icht«roas8regeln können die Oeonb
der Kivpffihiten Jietliode £iut nie geoan
da ja mibeB Oaon aahr oft, vielleicht immer, Gaae oder
THimpfe in der T.uft enthalten sind, die, wie die sal-
petrige SSan, die Solpeteraiiiink Waaaaratoffau|wiUA:y d,
sdiwelGge Bävn u. a., die Jodanaadheidmg varatBrkiik
Oller vermindoni. Mittel aber, die nachtheilige Eii^
Wirkung der letatereo au pnislytireD, ohne dan QaoB>
gehalt au beebtelditigen, aiud bia JaM BMÜt aklbfc
auf^eAinden.
AuBserdaan känoen Cngenanigkeiten aoMeheo
durah au ftuehta lufl, welche nicht unbetrSditliobe
Mengen verdanirtende« Jo.:J -.ii ii fortführt; dimti
XU langea Exponiren, wodurch jodaaurea Kali, nach
Vaaeht) anent Ibibloefla Jodonn entataht; au hohe
Temporaiur der Luft, wobei «ich obanftUa Jod TK-'
flüchligt; durch unreine» Papier u. a. m.
Die Zahl der Chemiker, welche liedenkea gegen
die Znrarliüeigkeit dea SahifDbein'aoheu Onmnaeh-
weiies iiu^Mrtfr, ist deoholb auch eine sehr grosae:
Cloez'), C'amjiuni B<5rigny*j, Ifouseau^i
Heidt*), Bcgomaun';, Lowe«), Fremy^, BVtt-
ger>«), Weltzien»'), Huizinga'»), Banbony"),
Lamy'*), Foi '»), P. Thenard >«), 1'« Uagri »')
u. A. i<pracheM lich insgeaanuat gegen die Oenauigkeii
jener Methode bei OmibeitiBiBUiiigao in dar i
riaehen Luft «na.
Andruwa**) hak tmladam aoeh ia den
■I Muffat nimmt auf 1 KJ nur 2>;(, Lowe 5Tble.i„Uzone
' bj Fox. 16»), Liebteaatcia ^Wem und
Aul^aba dar aeay-PÄeiie", U. m abinUlf
•) Anaal. d. Ckm. u. VL CUT, SU.
>) Arelü« f. »iss Heilkunde JL 29.
*) Ci.mpt. read. .XLIII, 88 U. 7ML
»I Clnicnt. IV, Ua.
*) Compt. nnd. XUT, lUi,
•) Compt. read. XLT. 919.
•) Chem. Centr. Iffi2, R«fi.
') An Ii. l'hArm. (2) C.XIII, I.
•) Phil. Ma« Ii) .X.WIl. 2>i>.
t Compt rcnJ. L.M. yä'.t
Journ. prakl. Chtm. .\CV, 311.
») AnnaL Ch«n. Pharm. CXXXVIII, 1».
■•) Journ. prskt Chem. ClI, i*J3.
>>) Zcinchr. aaaht. Chcai. TL MB.
"I Bull. Kc. cUm. (S) XI, aia Chan. Oanir.
1869. -472.
"I „Ozone and Antozone' bv Foz, Loudm 1878, 901*
>*) Compt read. LXXXII. im.
") Gazz. cbim. itaL VH, SS7. Bar. d. danlaeh. Aaau
Ges. 1877, ISäS.
n niL Mag. (ilXXXiy, 81«. Chan. Nem XTlI.a9:
AmaL d. Ohni. u. Fb. ^ofifl. VI, lS6i. Poggead. '
CXXXl, 660.
Digitized by Google
178
Mbnb der Sehönbein'schen Methode, deren tkhatten-
MÜn w liliitilii'gff nidlt rerkemct, anr Beatäminaog
de» OzongphalU in der Luft das Wort geredet, weil,
wie er lueuit, ein beueres Ver&hren bix jetzt
W, tmd suchte insbesoudcre uach-
t, «MV — wenigsten« anter den bei aoinen
Yerradien Toslundeoen Bedingungen — die Bläanng
di'h .fMilkuIiunftärkcilMpierB in der Tkat immer durch
Oion bedingt ist. 80 Hund er, dMa Luit, weiche b«>B
ab onpfliiffidiw Jodfadiuullrim-
intcooT USute, dieM EiganaolMft Ver-
lar, mm m» Tudw donh «a mit UangunQamaiyd
gvfSOtee Bohr Undnrdigdeitet wurde, wodnrdi, wie
•w ir w isHcn, das Ozon zerstört wird. S<!hlng(;nder noch
erectiiea der Vumtoh>), bei welchem er, wie «if bei-
gcAlgter TdU F!|;. 8 ugedeatet ict, nnttelat euMS
As|iiratrir!< liher c-in im Itchr P Liiifr<>-i( lilossrnt'S fiin-
p<lnaiifh«««.ii»fik^i)iiirTf«t^ir^«f«ji«r Lutt hiuwegluitvte, die
Tmh&r den «dt OnhtnetB ttlienogaMn, 6 Idter fte-
aerc'.f n Tialli^!;, (iaiin rla« 1 im luiiiii' I'-Rnlir C, ■welches
inuuu angefeuchtet, aussen mit kaltem Wii«Kcr gekühlt
war, pMort hatte. Et trat naeh kurwr Zeit
dp? PapierH in P rin, wt-nii I.ufl von •.'t'wühiiliihcr
Temperatur dorcli den Apparat aKpinrt wurde, wäh-
imd aitBiab BUbnuig sn benieiriuii wir, Vena 4tv
Balk.n rriitt<>l!>t dtT [.anipp B auf ca. 260* erwfirmt
war i^a?" iat nach Andrew« die ZcrseticungBtempe-
latur de« Osons). Wurde Luft, welcher geringe Mengen
Ton Chlor oder den höheren Oxjden dea Sticlutoffii
beigemischt war, durch dun Apparat geleitet, so trat
BUtanng ein, j;loicligiiltig, ob er erhitzt war oder nicht.
KeMr Versuch wäre in der Ihtt beweiaeod fikr die
Anwesenheit dea Oaona in d» Lvft, mon nidit der
durch Schöne in doreolben conatalirteWaaBcrBtoffiiuper-
ezyddanipf »ich dalw i clH^nso wie Ozon rurholtcn würde.
Fox'j hat dtu Audrew«'i*chen Versuch mit
etwae abgeindartem A|ip«nt wiederholt uud i«t zu
gleichem Beanltat gekommen. Zwischen Ballon und
Ownbüchae (siehe uuteu) whaltet er swei ü-KÄhren ein,
in welche Cj-liudcr von Filtrirpopier eiugCKchoben «ind;
diese werden dadurch üsacht CEhalteo, daM ais duitih
Lampendochte mit etwas Waeaer, daa sieh UBten in
den Köhren befindet, in Verbindung stehen. Ein mit
Ywdttmitflr Jodkaliamlösuiig impiiigiiirt«: ft^entceiliui
Hieb im Qsnnpapivrbchlltar Tollatfindig ftrbloe, w«m
dm Luft erhitzt wurde, wiüireml ein Streifen desselben
ngian röthlichbraune Farbe annahm, wenn er die
l^mfa* Zitii aaaacilHlb dea Ajposlea dar Laft
Als ganz besonders empfindliches Beagena auf
das atmosphiirischo Omn empfiehlt Andrews Lösdl-
pepierstreifen , die mit einer »ehr TerdSianten Lösung
von Jodkalium befeuchtet und darauf im Dunkeln
fireiwüUg getrocknet sind. Schon naeh 6 Minuten soll
ein solcher Streifen in bew<tgter Lnft in Folge Aua-
sohudang Ton Jod eine schön rothe Färb« angenommen
haben. Am dr..t:i h -iui -iud hierbei, ebenso wie analk
ha jadm andoren derartigen Oaonnaehweia, (garingn
TliilienlBdmiigüii 4m Ozonpapiera iatA Vm^mk mit
solchem, das dar Lnft akht aBugaiaW war, wahm-
Amb Ton Veffat*), Lova>), Vagretti vaA
Zambra'l, Jarno»', Pay»), Polli»), Osann»),
Dewar*) und Lerebours*) sind Ahändaningen in
der Anwendung des Jodkaliuma nm Osonoaehweis in
der I, ;rt vnrs^efiihlttjren worden, die aber mei^t nur
in abgeiinderten Muugeiirarhültniaaen zwischen Jod-
Inliam und Slirin, Yeilndmiiig der SealenainllMilmig
etc. besteh™.
Sehr bemerkcDsworihe Geeicht^punkte sind in
ZeH ym WolffhtgalO «bar die Mathod»
der Beetimmung des Ozoos in der Luft narh dem
Vorgänge von Mitchell') und von Fox*) au%e8teUt
dass alle Ozonreactionen, l>ei welchen die Papierstreifen
einfach nur expouirt worden, in hohem Gnide ab-
hängig «ein mUssen vou der Bewegung der Luft. Bei
TölUger Windstille z. B. bleibt daf Papier fortwährend
mit ein und demselben Luftquantum, dessen Osongefaalt
Imld zersetzt sein muss, in Contact, während bai beiWagtCtr
Luft, je nach Geschwindigkeit der Bewegung Tenchie-
dene, inuner aber weit bedeutendere Luflmengen mit dem
Papier zusammentreffen. DioF&rbung daaJhfteniatalai»
mahr nur ein Maiwatah für die Siuuna tob Oion,
weldie in Ibige der Bewegung der Luft mit dam
Ozonpapior anaammengetroffeo ist. Er macht ferner
dannf anfinarksam, wie aneh durch den vanohiedenea
Fendhtii^eitagnd der Luft, durdi ▼erflSehtigung yna
Jod bei längerer Bauer der Einwirkung u. a. m.
Sohwankongwn und Ungenauigkeiten bedingt sind.
Um dia atöiundan Banriifcuigen mf die Oaon'
reart-nii mögüihi-t 7.11 beaeitigen, bedient sich Wolff-
hügei ') bei seinen Bestimmungan daa atmo^hSriadiai
Onona dar «of faajgrfUgtar 1UU K«. 18 abgdiil-
fielen ,,fVonb8ahae^,
>) „Ozuiie aud AntoMMM^' FOX, M.
«) IWti ITi'. 171.
*) Siehe iRi WolffhAgalt ZältAr. t KoL ZI, 408,
«) Ibid. 408.
•) Poggend. AnnaL CUL SiMw KataM IX, M8>
~ ~ id Antaaaae* hj Fax, LandanlSn, Vtt.
*} Qnuterl. Rep. Mcteorolog. Saa et Soathnd, 1
•) .Otone and Antozone" bf Fox. Landon 1878» IMl
•} ZeitMfar. l Biolog. XI, «1A
174
garen, nur 8 mm weiten 01a«rohrc A, dio mittekt oince
SttdcohmB Kautidrakaahbach in der 12,5 mm weiten,
mit Aiphaltlack Sbersogenen Glasröhre B befestigt ist.
Dm Tsrengarte Snde von A steht mit einem Aspirator
in Verbindung, weldier e« erlaubt, die Luft mit be-
liebiger Oesohvindigkait bei in den Appmt cia-
nnd dnrch denselben hindnrchnuangen. Zinaehen
Aqnrmtor und liohretulL' vun A kann, wenn dor
Aspirator nicht aelbst die MeanuiK dar dmuligeWKigtcp
Luft gestattet, eine Oand» «u^jnla&t mutdoL Dar
Streifen dve JodkaliuiUKtüdulckitterpapier« i»t um da«
Sode a dei engeren Böhn A lote herum gelegt, i«t
alM TOT der EixnHrkung dtreeten Iklitai durah das
umhüllende geMlnriirztc Hohr 6 gCüchützt. Die Gc-
■ohwindigkait^ mit der die Luft über da» Oaonpapier
■traicht, aoll mniht mebr ab 0,446 m pro Setamd« b»>
tm^in, was etwa 50 l.itrr pm S'iuiiilo (!urrli7.u!( itcinU-r
Luft eotspriobt. Auch die AuatUhrung einer gleich-
Mttigaii Oomtnilyntia wird ab ao'QiwBndig enwhtet,
und daif hierzu vne üherhaupt TiTplc'iclundt'n
TamohaD nur Fl^er von der uiunlicheu Bereitung»-
wain und ghSelwaii Alter genommen werden.
W dl ffhUftol höht endlich hcrvnr, daiw Iwi
AnMrendung der gewöhnlichen (Hchoubeiu'scheu)
Pörbunp dpT cxpanirten Papiere durchaus nicht prn-
portional ist der Menge der zur Wirkung gelangten
«HülHMKaB Luft; daat a. wann bei einem rm
zvpi ?r\m1lf.lrrr»uchen da» Ozonpapier den 4. Oaono-
meteigrad annimmt, ein anderoA im zweiten SU
l^aither Zeit und gnnz unter jcleichen Bedingongen
anstellten Venmcfa, bei welchem aber schon
Papier mit der Kuanoe des 4. Oaonometergradce an-
gewendet wurde, nicht den 8. Grad erreicht, vielmehr
häufig um volle zwei Grade dabintar nuttdrblaibi.
Mit anderen Worten, die Summa dar Oaanometeisfnde
>:w lei- nacheinander mit einem Papier angestt lhcn
JEteben iat nicibt g;leieh dar Sama», dia nah bei den
nKmliehee beiden Fnibeo mit «wei ▼eraehiadaBan
Papieren ergiebt. Oft zeigt sich gleich in den ernten
Standen »tarkaBISnnng nnd ist ^ter fiut keine weitere
Dunkalffirtwiiig in banarkea, «Khimid in andann
Fällen die dunkleren KvauaaB gni alhaWiliflh und
jlciifihmMflrig auftreten.
Dieae Bemarimngen WelffhagaPa nnd bei Oiim-
luatimmungcu der T.uft sclir Uliorzigennwerlh. K«
mwa baiapielsweiie bei sehr ozonreicher Luft die Dauer
der EipoaitioD dea Tainan ae abgaUnt wwdaB, daaa
nicht in Folge m dunkler Fälbungen ül^nnighaitaii
dar angedeuteteu Art entstehen.
Zar tt^kbiB Bedbathtoiif TMOnmdnnalnma
aoUau 4 Stnadfli aut SRO LHar m mgUbnadiK I«ft
ausroicliL'n : auch cmpflelilt Wolffhügel, den Apparat
80 einzurichten, das« bei TanMÜutam OaBBgahatt, wie
bei Gewittern, der Vernuch von 50 zu 50 Liter unter-
brochen und die eingetretene Reactinn beobachtet
werden kann.
Anaks wie bei dem unten beaohriebenen Ter-
fhhreD Ton Bovseau mehte auch Wolffh&gel die
All Wendung einer Scala dadurch zu umgehen, daea ar
die Luftmeoge bertämmte^ dia aar fiervorbiingaiig aiaar
beatnumtaa Kuaaea ven Blatt arfttdariiali iat; da akar
bei Beobachtung der Blüuung immer ein ^f*— '"*Y*f
dea Papiar» nothwendig wird, beim WeitarailiaiitaB mit
dem eventociD nddi nldii liiiueidiand gaUHatdif ran
uhc r lie 1 0 uchtet en Papier eine »clir stalte JedvaiT»
flüohtigong stattfindet, kam er bald von diawr Kadi-
fieatioa wieder ab. Erhaltaafibrigaoa, dafBrdieHeiiir>
ziihl der BtKihiK htcr zehn- ni.d n^chrlhcüig«» l'urben-
scalen zu wonig difierent in der .Nuance sind, für
■nanNhend, wenn naa fiir matauialogiieha Zwacke
sich einer nur füufthuiligcn Farbenscala bedient.
In Englnnd hat man dem ümstande^ daae bei
cinlkobam Sxpanifain dea Osoopapien in bewegter
AtmosphÄro ganz willklirliehc QuiiiilUiitt't! Luft, h*;
Wind viel, bei Windstille wenig, zur Einwirkung kom-
men, auf durligau meteordagnaiMB Itwifcaahtn nga*
«tationen schon seit lange Ret!iiiuii_' i;.;t-iL'on.
wurden schon 1866 von Mitchell, 1865 von
Smyth md von Andrawa, afätar tob Danbanjr,
Bancer, Fnx u. A. ABpiratoren zum Ansauffcn
bcatimmter Mengen von Luft, meist auch vor Licht
geaehntxto BehlOter IBr daa OMmpapier, aageaauito
„Ozonboxea" zur Anwendung gebracht. Pewar's*)
OzonbUchse (Ixigef. Taf. Fig. 14) z. B. besteht aus dem
engeren Glaarohr A, weleliea ao aeinam anagaaBgaMP
Ende 1) mittelst des Glasstnpfcn? Ii in dem weiteren
Rohr E befestigt ist. E steht durcii AusatJ! C mit
ilom Aspirator in VerbindmgJ daa Ozonpapier wird
in A auf einon Platindrahtneta eo exponirt, daos beida
Seiten tob der durehziehenden Luft getroffen waidaa.
Fig. 16 iat die dnrch Fox ') verbeanita Oaoa-
bUdiaa TOD Smyth'} abgebildet Daa Onngifiav ba-
flndet ÖA M AB, OC iit der äussere, BD dar Innere
Cylinder, E ist da« gebogene Zugtrömung«rohr für die
Lvftt FF aiod vier Lagen tob diobtem Pktiadrabtaeta
nr FUttation dar Luft und AbhaHnng daa Liehtea,
G eine BAn, die zum AspiiatOT fllut, HE ein
galranieiirter Ksendrahtring.
>) „Ozone and Antoaaae* Foz, Loodon 1878, &.
«I9-260
•) lUd. 261— m
*) Ibid. 984.
«) IMd. 266.
•»mm
i_-yuu.ud by Google
17Ö
E» li^ auf der Hand, rlnss nur nnt«r Bcrück-
nohtiguiig der hier angedeuteten üenchtapunkte die
BtatbiiiiinagMi dM ia dar AtMutflban «ntiMltauB
Ozon* Ton Werth i'oiu können, und i'.u>h ik^luilb die
Tielea Hunderte ron omnoekopiicbeii Beobachtungen, die
iaUnkaBBliuM ad«r ontarffiateawInuigdemgafllnrtaD
Tmichtm.B.^^rt'^'fln f,'vmaeh( wurden, -wcrthloa aind.*)
Schon im Jahre hat Bchüuhein*) mit
ThallinmoxydullSenng getxlakto Papier»
»treifen «ur Nachwoldung des Ozons in der
Luft in Torschk;; gebracht luid dabei Fulgendca her-
Torgehoben. ThoUiumoxydulpepier wird durch oaon-
haltig» Loft unter Bildung von Thalliumoxyd stark
gdMimt, wlbst wenn es schon in kohlensauren Salz
ttlofaglHlgai ist; in letzterem Falle ullordiugK viel
lugiMNr. Dia Oxjd» daa Stiokatoff« sind ohne jede
■aiiJieli» Bimnitaiiig. Dia BMUmmig des Papiers hSlt
gUohsD Schritt mit dw BliiaungdaalodkaliunaKturke-
faiiMn^ nur daai sie viel langaamar aich steigart,
'WUmnd JedhalhuBatXrkepapier mauit aahao naeh ve-
nippn Stundon tiefblau geforbt ist, tritt die BrÜmiun^;
mit dem Tfaallianozjdulpapiar «rat atwa 12 bi»
94 Stalldan «in. Letatoraa Papier Urilit aundiBal
trotz Fi: -.virkuiip oz.iiilmUij^er Luft, insbesondere bei
AnwGseoheit von laJpetrigar fiKura, ainnnfll« völlig
«aiaa, giabt abar dann mit OaitfakÜueter BknUbfamig.
Hnizin^'i» und auch Bdrign v*) J>eflient<>n sich
des gleichen Thalliomoxydulpapiers cur Bestimmung
daa atBMM|ihliiaeltaa Ouma. Lany^, dar die Blande
liarl(oit des Papicn* prüftr, hiilt dir Hriiimung drawlbon
üburtiaupt nur dann für eiii aichcrus /eichen der An-
maenhait von Otoo, wann ea naobtrilgUoh anahMiaand
auf Gnajüktinctiir einwirkt. Frinfh borpitet ist ea
nach ihm sogar eiiiptiudücber als Jodkoliiunatärko-
papicr. T. Gorup-Baaaaes*), daraididiaaaaOMni»
papiers neben Jodkoliumutärkepapier zur Xnfhweiüung
dar Bildung den Ozou» bei WaBBcrvordüiisluu^'en be-
diente, onipfielilt als bemte BeraitangsweiM' : Befeuchten
schwed liehen FiUatpapiera mit wassriger Thallium-
oaTdollfouig TOB 10 ftoeant Tholliumoxf dulgeholt, ao
da« 1 qom angeUir 1 ng Oiydal aafidlL Sie LS-
' Auch AVnlffliügel (Zeitscbr. f. Biolog. XI. 421)
vcrkciitjl üirht die störende Mitwirknnu dipser Aeentien ba
seinen (i/onl.i->(iiJiiuiinLMii. L'hiulit jed<pcli in Hütksirlil auf
die täglichen and jrdciitallit genuinen Mengen jener ätoffe,
aoaia aaf im iaiiigen Zaiammenliiiii;, intralcbemdiaaenMn
mit der BDduni; nnd dem Vorhandenaem des Ozons in dar
Atmosphäre stehen, für seini" 8|i«cielleu Zwecke von den
dadurrli bedingten I'ngenauigkeiten absehen zu dürfen.
•I Jonm. r prakt. Cbeni. CI. 8J1, Cham. Centr.-BL
1866, .S14.
•» Jonm. f. prokl. Cbeitt. HI, ins.
*| Compt. reiid. Ii-fi7, Julv
<} BulL &0C chioi. Äl. Iii"- Cbem Centr.-IiL
18m, if».
•) Aanal d. Chan. a. Fk. CLXI. «8.
«uiig wird immer frisch borcit*it dunh Fällen ron
■chwefelMUiran Thalliumoxydul mit BorytwoMwr. Von
Gaaan, die aa TMnsehnngen Yaianlaaaiing geben Ulnnen,
ist hauptsächlich nur <3er Hcliwefelwosserstoff zu nennen,
doch wirkt dos gebildete SchwaCalthallium nicht bütueud
aaf On^faktiaetar. ümridi gagaa eine aolalw nnadiinig
sieher zu stellen, ktOB mna neben den Thalliumpapier-
■treüen noch anMia ndl «btem Bleisaiz befeuchtete
aapaakan, mlA Intotaae aar dnaii Bdnnlblwaaa»
sfiiff, iiii ht üHev durch Owin gebräunt werden, Trots
aller Vorsichtaraaasreguln leidet aber die Me-
thode der Beatimmung des atmosphärischen Osona
mittelst Thalliimiozydulpepiers an der relativ geringe
Empfindlichkeit desselben, denn wenn oe auch in
friKhbcreitetem Zustande vielleicht ebeaio oder noch
empfindlicher als JodkalinmatirirqiKpier iat» aa nimnit
doch dies« Empfindlichkeit adur ab in dam Haaaae, ala
sich unter der Einwirkung der Luft kohlensaures
UmlliunuxKydnl bildet. Zu dieiem Miasatande tntt
naeh den Hateranchnogao SehSae'ai) ueeh dar «ei-
tere, daas daa Tholliumoxydul auch durch Waaaantaff-
aupecoaTddimpib gebräunt wird, and da die iiiiwaaaw-
bait der letateren in der Lnft Jetart ftatanstduB aebeint^
so muB9 uuch die Brüuuuiig dci« Th.'vlliuMK xyduIpapieni
immer durch Oxoo und Wasaentoffsuperoxyd be-
dingt aeia.
Dos untrüglichst* und zugleich auch ein sehr
empfindliches .Mittel zur Erkennung dea atmoaphäri'
aobaa Oaoaa iat daa Oieepapier Ton Henseaa*),
dofl aus Papieriftreifun besteht, die auf der einen
Hüllte mit neutraler Lakmualöaung, auf der anderen
mit ganz verdünnter JodkaliuniÜJnuu'c fretninkt sind.
Wirkt ozonhaltig« Luft auf die.ie<> Papier ein, so wird
anf der mit Jodkaliom gvfariinkten Hülfte neben M
kaustische« Kali aujipeeeliicdcn, wa* «ich durch Bläuung
des daneben vorliaudeuen Lakmu» zeigt. Die nicht
mit Jodkalium getränkte HiilfU) dient dazu, sich zu
gleicher Zeit von dar An- oder Abwaannheit der die
Beeotien beeintriichtigenden oder aaunm
BtoOe, die mKnebmal in der Luft Torhanden aind, n.
EuT Beraitaiig^ Ozon]iapiers *) wird ein ftreiftu
schwedischen Filtrirpapiers in eine weinrothe Lakn.us-
lSaui^<), die pro guhiknenliweter eo. 0,013 g bei 100*
>> Annal. d. Chera. n. Ph. CXCni. W»
•) Annal. d. rhim. pbys. (4) XXVll, S
» Ibid. (1 X.Wn, 2U.
') Man prilft »uf die bleibend »einrolhe Kilrbunjj der
Lakmufilösung . die mitteUt Schwefelsäure ganz schwach
auge^iiueit worden ist. durch Verdunsten eines Tropfena
auf euer l'orzeUanschale an freier Luft So lange als der
Tmpfca aiah dabei blaa Obrfat, ae laage imta aaab nähr
Digilized by Google
176
getTDclmete KxtmetbwtandtlMilft euthilt, aagatuuht,
wieder getrocknet und mm mm Tierteo Tbril Miliar
LüDgo mit einer Löwing mn neutraler und reiner
JodkalinmUtnmK imprigBici. Letsten nuiägkait,
donh flXttigflB Too ait Jod Tanetiter knhleumurer
Kaliliixoiig mit &dllibire, Eindampfen zur TnK'kno
und Veijagen dtr flbtmhäaeigeit ääure und dee Joda
beratet, loll 1 Procoit JodUhim «ntfanlteB. Dm ge>
tnickiicto rnv'iiv imiHs vir hiilit ;.n'Hliützt in gut
Terw;hJo«fl«nen l'laacheu aufbewahrt worden. Koch
Audi 0,0009 Im 0,0008 mg Om mnim <KeM Pih
•chwiu:!! blau frcf^irlit und in einer Luft mit
lim*«» ihres OcwichtM Chiou tritt «ofortigo
Pifs«! JoJkaliviMiIakmUHiiajritr winl. Imm HL-<tiiii-
mttng dee atnumpbiiriiichea Oaoua nach Uouzeau, vor
Sonne und Bagni geacihütst imter einem hofalen Teller
firciwhwfhcncl aufgiOiiin^'t Der Ttillcr ist in dor Mitte
dnrchlöcttert, lo daw gurado eine Schuur durchgeawgien
^itgim kuDf u deran Endo oiM Xodudmibo Infteti^
kt| dio als Triijrrr cIpp Tpl]ers dient. Das andere
Bade der Schnur wird an irgend einem üggenntand,
«faMm Halter, doo — u iMitan nOidlidi gditiaBaB —
Ortes bi-fi st i^ft , an welchem die Ozonbcwtimmung
auageführt werden soU. Der l'apienttreifun wird
adttaht anur Stoctandal an te KiMfeidHflM an-
geheftet, und /w,',r -lo, dnss die mit Jodlcnlium ge-
tränkt« Seite nach dem Bodou ku sieht. Noch 12-
tna S4-Btttadigein Exponino wird die eingotroteuo
Fiirbu»;; beobachtet und notirt. Eeinenfalls darf daa
Papier zur Ventärkung der Flirbung in Waaaer ge*
tmollt, anoh unter keinen TJm»tüudeii (aUo auch nicht,
wenn es «ich «cheinbar gar nicht TeiSndert hat) ein
iweit«* Mal sor Baatimmnng des Ozons verwendot
Dil' F.n-bcnnnanfen, dif auf der mit Jodkalium
impragiurt«a Hälfte des Lakmuspapiers durch das Oson
dar Iaü hamiiiaralha midoD, thaOt Honsasn ain in
renn, ■»•eli hetf relative Abwesenheit de« Ozoos bt^lcutct,
•ohwachbiau, ungefähr 0,(M)025 mgj^OxoB ent«pio>
ahand, und dunkalbUn, dvnh giifiiaBie Mangan
Oziiti bedingt. Unter allen Ura-itünden <iarf jed'H'h
aus einer eingetretenen Ulituung auf Ozuugohalt nur
jmiW«f werden, wann sich anf der nur mit Lnk-
mUB getränkten Hülf<e nicht auch eine Bliiuung gezeigt
bat ') Auch hier kauo selbatyeratändlich aus der
Kuanoe der Bläuong auf den mahr oder weniger b»>
deutenden Oimgehalt der betMAbndeo Luft gcMcUeaian
werden, Housenn macht jedoch hiervnit -loinen
Beatinunaagan keinen Gebrauch, vielmehr spricht er
immer mir tdh riner beatimmten Aniehl Tim Oion-
tapon. din er innerhalb einw be<*titnniten ZoitrauaMB
vahmehmen konnte, d. h. also ron der Anzahl Toa
Tagen, an welohen er isnerhalb eines grgseeren Zeit-
raiiini-i überhaupt eine deutliche Ozonrcaction he»
obachtetü, und so stellt er also fest, wie Tial
Oaentege TKglaieliawa&w i. B. aaf 80 Bagentage, 80
x^üiiii^^'e Tapr. .SO KtürmiMch'" Toj^, .'iO Ta^'i' di^ Früh-
lings, des Pommers etc. kommen, auch inwieweit gc-
wiaie loaale ITataaltiadaBhaitaa von Biaftma rind.
Pic Hrluzcnu'^cllc Mcthf>do leidet, wie orsirbt-
lich, nur an dem Uebelstand, das« beim Exponiren
dae ftapiaia aaf die TweAMane Bewcfnag dar Lnft
keine Itii ■k^i . ht ;r"!iiminien iat, wa», wie schon weiter
obüu au/teiuaiidorgoitotzt wurde (8. 174), zu grossen
üngenaoigkeiten fUuen anaa. SalbatvanNindHeh aber
kann aui-h bei Anwendung tlicst-i Ozonpapiem jene
If'olilurquollc uutor BouützuiiK de» Aspirators mit der
Osonbüchse vormieden werden.
Foz>), der mittelst doa Houzoau'sehen Papiers
sehr viele seiner ozonoekopi«chon Beobachtungen an-
gestellt hat, wendet anstatt de« aaf der einen Seite
mit JralkaliaiB gotiiaktan Lakmuspapien, wob« die
Grenze, iusbaaeadaia bat Anwendung fliwwaiideB Ifltrir-
papiors, nicht scharf genug hervortritt, immer zwei
Streifin an, ren weldiaa der eine mit T^akmus und Jod-
kaliim, der andere mitLakmt» allein impriignirt iat. TA»
Breite der Streifen betT;Li;t ^j^. die I.;inj:e 2'/* Zoll
engL; sie miiasen in gutverkorkten Flaachen und im
JÜA 5. iMuidlung von Band 41» 2m I
der Bova Iota:
V« KftrtnaP: Bentiminungan daa lffoBJdurt4ini wmei i soa
neun Plrjadcnbedf f kiint'! Ii des Zeitraumes 1830 bis
1676 mit gleichzeitiger Ermittluqg der Oerter dae
Hondaa. 14 Bog. Tert. (Pftfa 6 MIl)
ist erschienen and darch die Buehhandlnag von
Wilh. EagelmaBB la Leipiig m
>) Bd mdir ak dOOO :
(AnaaL d. diim. pbn. (4) ZXVU,
stellte, hat lieh der aar BÜt * '
Jb) Haaaaa«
flnitr Laft an-
TheO
a>|noMMHs ata Ml IMMabMr l
8nck «sa
Digitized by Google
»
NDNQUAU . OnOSüS.
LEOPOLDINA
AUTUCHES OROAN
DER
KAISEKLICHM LEÜPOLDINO-CAROLINISCHEN DEUTSCHEN AKADEMIE
DER NATURFORSCHER
HSBAUBGEOEBEN ÜKtm mTWlBKDMO DER SEKHOHBTOIISTAMDB TOK DEM. PRÄÜIDEIITXK
Dr. O. H. StaolilMuli.
Halle a. S. (j.,«^»r.«. Heft XVI. — Nr. 23—34. December 1880.
l>luüt: Amtliche Mittbeilangen: Die Jahresbeiirägu der Mitglieder. — Veninderaogea im: FersoDaibesUuide dar
Afc«Af— to, _ BriMM snr Kaaie d«r ftlfulnniii Uatantauun^Verciu der AfcMWaiti — Viutm VMtiehite
itian«»- Venia — WIMi« Plülipp Scfaiinper f- — SsBitIg« MlttkcUunBi
' -DakMinrHoloder
AmtUche MittheUungeu.
Die Jahresbeiträge der Mitglieder.
Beim J«lireaireGbMl erlaube ich mir, an die BeetiiniaaDgen des § 8 dar Statuten su erianem, wooMh
Ö» BtlMga dinr Mttgihte pwiwimundo m Aateir ^ Mtm «XBg vaä te LmI> <Im Mmuito Jaimar t»
entrichten liad. Zugleicli ersnche ich diejenigen Rorrfn CollefriMi . weicbe «ich mit ihren BcitrSjfen noch im
B&^stand« bafindeo, dieselben nicht aofnunmeQ za luaen. Dabei beehre ich mich su enriüuien, daas nach
I 8, Aliiu 4 dir Stetotan d«nk «taanlig» Zridm« tm W Ttak. dia Mbmbdtrtiga
werden können, womit cogleich DMÜl Alfa« 6 dpf<9f>l>>PTi Psrnproplion (te
Aaaproch auf die aueotgeltliche kbaiiiUbi|)iahB Ideferung der Leopoldiaa
H«1U a. & (StgKgHm Nr. S), dn 81. Deeatber 188a Dr. N.
T0iiiidflni]ig«n im Penoiiilbestande dar Atadamit.
Htm MiliKeiimuneBe HltgUedari
Kr. 2275. Am 22. IXeoember 1860: Herr Dr. Albert Benliard Tnäk, FhnfisaKir dar BoUaik au dar Uid-
venitAt in Leipzig. — Drei»ehnt,er Adjunkt rnkrtiH — Fachaektian (6) ftlr Botanik.
Xr. S876. Am 26. December 1880: Beer Dr. Carl Ottokac VaaM G*dt, Dooaiit dir Chamia in MoakMU
— Anaw«rtigea ICtgliad. lUhMktion (3) fte CÜNmk.
«MtoAeM IMiilMcri
Jak 8. JhbI 1880 an Paria: Herr Dr. Peter Paul Broca,*) Professor der chirurgischen Pathologb $m d*
Ihirenitftt in P»riii. Aofgenommen den 15. Auguat 1868; oogn. Ambr. Pareoa UL
•) T«i}. Le(90ldina XVI. p. 14S.
L iyiii^uü L/y Google
178
U. NoTember 1880 lo nelmstcdt: Herr ftaibMor Dr.
Anftnnnrotn dw 22. October 1874.
An 14. SaomlMr 1680 n ^IHn: Etat Dr. Oul iMttfa— ■»
K. K. TlnnrianMlua Akadoif* in ytin. AMSgnommm im 1. Hai 18&4; c«^.
Dr. H. Knoblainh.
Beiträge zur Kasse der Akademie.
Deeember 6. 1880. Von Um. Dr. med. 0. Hartlaab in Breaea Jahresbeiträge iur 1877, 1878, 1879
and l«eO (1881 abwkUglick 1 Ibrk) SB
» fi M H Professor Dr Iii P A. Gordan in Erlangfin desgl. für 1878, 1879 n. 1880 18
„ , „ „ „ SUdtnithDr.G A.ÖUuve in Dresden de«gl. f. 1877, 1878, 18711 n. 1880 24
„ n » » » BeqMiVtvAMorDr.G.A.WiBUwiaFNibargJdiiwMtngl^ 6
^ „ „ „ „ Professor Dr. F. Merkel in Rosto-k Jahresbeifrfige fiir 1880 u. 1881 12
„ 7. M n »• Profeuor Dr. J. Bernstein in IJalle desgl. Iur 1878, 1879 und 1880 18
„ „ „ „ „ HofriiÜi Frabwor Dr. 0. C. F. MMmdw te OttliiwiB dM0L ftr 1B7T.
1P78, 1870 und 1880 S4
„ „ „ „ „ Gekitudi M.-.!iciuBlrath rrofesBor Dr. M. Morbach in Dreadan daigl.
fvir 1,^77. 1878, 1879 und 1880 24
„ 8 Professor Dr. G.Th.Füchncr in Leipzig desgl. ftlr 1877. 1878, 1879 u. 1880 24
„ „ „ „ „ Medicinalrath Profe«sor Dr. II. Sonnenkalb in Leipzig desgl. fflr 1877,
1878, 1879 und 1880 24
„ „ „ „ „ B<^sthDr.A.G. Carni in Dreideudetigl. Ar 1678, 1879^168011.1881 24
„ 9. „ „ „ Oahaimaii Madieinalnitli Praftner Dr. H. R. OAppert In Braakn 4Migt
fttr 1880, 1881 und 1882 18
„ „ „ „ „ Profe— or Dr. A. Kroha in Sonn Jahmbeitrag fftr 1880 .... 6
„ „ „ „ „ Gthcimen Vadieinalrath FrofieaMW Dr. C B. Baidiart in B«fBn Mbw-
1x>itrüge riir 1877, 1878, 1879 und 1880 34
« HM MI» Direotor Profeaaor Dr. A. Baatian ia Beilin AUflaong dar Jabreafaaitrige 80
n 10. M » it faofaaaar Dr. H. Sotuwllar in Jen» Jaliraaliaitng fltr 1881 .... 6
„ „ ,1 » n ObvlaBdforbtUK'istcr Dr. C.Grebe in EiBi'iiacb Ablösung (1. Jahm.Bbeitr&ge 60
« 18. w Ml» Profeiw» Dr. R. Greeff in Harburg Ablösung der Jahreabeitrige . . 60
» n „ w » Onatoa Tk. Kiradi in Dreado Jnhnäbeitrign Hr 1880 nad 1881 . . 18
II 16. II »1« PtofcsKor Dr. N. PriiigalMim in Bariin daagL flr 1878» 1877, 1878,
1879 und 1880 30
w n n NW HofrmtbPrataaor Dr. J.fl>rainWian4aBgl.ilb'187T, 1878, 1879 0.1880 24
,1 18. „ « n Oohcimer Finanzrath Dr. G. Herbst in Wpim.ir .TahreBbintnuf; fiir 1881 8
II 18» n UM Geh. Hofrath Profeaaor Dr. R. W. Buns«n in Heidelberg JabreoLettifge
flr 1877, 1878. 1879 «nd 1880 S4
n n n » h Dr. 0. v. Seguitz in Wic^cimniüble bei Schweinfurt desgl. für 1876,
1877, 1878, 1879 und 1880 80
M M. II n w Professor Dr. J. V. Cama m Leipaig AUtanng dar falinalNiMIga . 80
II 81. n M n Gah. Ober-Mcdicinalrath Professor Dr. W. Battm in Göttingen Jahres-
beitrag für 1882 6
I, M II n n Boifrath Director Dr. A. Dradhriar in Oraadas JabraabatalgB flr 1878,
1879 und 1880 18
„ 22. „ „ „ Profenor Dr. 6. Frank in Leipaig Eintrittegeld u. Jahraabeitrag fltar 1880 86
n w w w r Professur Dr. F. Seitz in München desgl. für 1881 8
n » n » n Profeaaor Dr. F. T. KAtaisg ia NordbMiaan daigi. iür 1880 ... 6
„ „ „ „ Bofrath Professor Dr. G. D. Sitler v. Schroff in Graz desgl. f&r 1881 6
n 88. n H n iMbaaor Dr. J. Ra«per in Rostock Jahresbeiträge fOr 1880 u. 1881 12
n 88. H II n Doaant Dr. C. 0. F. C«ch in Moakan Eintiittagaki u. Jalmnbeitr. f. 1881 36
»IHN H H fnSmm Dr. J. Garianh in Briangw MoaAaitng flr 1881 ... 8
Digitized by Google
179
Bwk. rc
JkmiSmM. 18B0. Tm Bca. Kamr tm. Dr. J. Orietxon in Knlimiltt W Brtag /mbwboMg«
fDr 1880 and 1861 IS —
„ 80. „ „ „ G«b. Rath Prof. Dr. M.v.PetteidEoferi.ManehmAU<i«io£d.JahrttlMil^^ 60 —
„ Sl. „ „ „ Dr. J. W. EmOa fai B«lin MimbeiMg« Ar 1878, 1879 vad 1880 18 —
Bf. N. KnoUuBh.
ITntentlltEiuigs -Verein der EsL Ireop.-CaroL BeatmhflD Akademie der lalniftiMiiL
Indem der ünterseichii«t« im Nachstehenden dan vierte VerseichniM der Baitri(« mm üntcnMImgi»
Verein der Akademie za allgemeiner Kenntniss bringt, gestattet sich derselbe (Tergl. LeopoMina XVI, p, 88)
daran! hinzuweiacn, da«« die im Jahre 1880 TeriUgbaren Untcristützuugvn, nach sorgfältiger Erw&gung de«
Vorstandes, im Gesammtbetrage von 600 Bmk. and iwar in secha Tbeilen ni je 100 Rmk. an aibanw vkb
HflUabcdarftige im Mai d. J. gemiUa g 11 der Gmndgeaetae dos Vereins vertfaeilt worden amd.
H»ll« ». 8. (AgiiVHM Ib. S), Am 81. Deoember 1880
Dar Vorstaad des Uaterstfitianae-VaraiBi.
Dr. H. iMklaack, VonitMader.
Tinte Terzeiohniss der Beiträge znmTTatBlstützungs-Yerein derKsl. Leop.-Carol. Ceatsohai
AkademiA der labufineob«!, im iuaux Mb iiugiDg Deoambaz 1880.*)
eingezahlte BtSMf». WmUns ISßUM
•) BImmaltf«: Mk. k.
Vabertng 12JB21M ISBaJM. U. An
ieeoi]llnil«LBr.Dr.jv.OttellntieBlBHMbng la— „ MI IB. IN^
II n BIK „ BOrgemeiiter'' Dr. Kirehtn* JlmnlM ItjKUtM
pauer in Hamburg .... ft—
„ n n. „ ProfeMor Dr. Fiiedricb Grob;*
tu T."'«'*'?^*''*. »1 . n. An Herrn Gebeimen Medidnalrath Profemir
« mu. „ Dr. NachtJgal, PrtBdent der wi««krf !« 1>«-I«n ««-««Mfa. lUM«.
geographtaehen Geadlschafk in *• "laMW m Dresden emgesalilto Bcfttige.
* Jftlirlfeka:
b) J&hrliche: tSaftJtD. a Hr. Sanit&tuath Dr. Lebmann in
„ Jw. la Hr. F«NtiMiMwDr.vonKreBpol- Oeynhaiuen Beitrag »r 1880 . 8.-
hnbarblttMlMnBiilnfflbr i> n IB- n Dr. Knebel in Bnum utgL
leSO la— ftr 1878 «.—
„ „ 16. ,. Oher-Medicinalrath Dr. BB. tob h » • « Fmfcmr Dt. BnaBgwtea in
Hfring in Stuttgart desgl. für IUctb d*«gLftrlflBO Bl.fcW. 848
issit 14.- » ,. SL „ Dr. Cail Rnga in Itarita dcagL
„ , Mb .. i>r nv(M M (H ttsohninAtonn für laao 10.—
(li-jgl liir is.'^)» 8j— " 1. „ I.phrpr H Brock müllcr in
„ » BB. „ Ober-lin«nitralh DirecWr »on Si-hw.>hn di-sRl. für l»»! . . B.—
Zeiler in Stuttgart desgl. für Mirale. „ C. A. Ki.sch.T in Iliunl.uri; Jfs^r].
1879 nnd 1890 10-
„ , BB. H i^HMkeiur A. OeUeb in Gm» " AprU 28. .. Dr. 1. K iUblcke m llu.,-i r^.
dasgL fBr 1878 6.- dcsKl. für ihm . . . lO-
Felr. 10. M rreftineoi Dfc Hok in Bambog « AngvitB. „ Dr. Carl Scbiedermayer tu
deeifL i«r 18» ^ «* 1880 • . »-«
. Dec B. Ol , I inanztath Dmctor von i, Sept IT. „ Dr-SchmidekaminBlankeuM
Zelter in StottgUt d«gL nir d«^ «IrMBO «d M81 . j_ 10--
IBBt • "J- Zmmmm 1B4BB8B
Ziisanimpn 12,74t.56
Hatio und I)r<'sdLiu, im l>i rrmi>cr 1860. Dr. H. Knobiauch. i>r. F. Wilickel.
*) Ente«, zweite« und drille« \erzeichoiba tergl. Leop. Xlll, lä7T, y. 83; Leop. XIV, 1878, p, 179; Loop. XY<
18», p. 1801
Digitizeu Ly CjUv-'^^il
180
Wilhelm Philipp Schlmper*)
«wr gebona am B. Juiiur 1808 so Dooenbaim bei Zthem im Elsun als der Sobn «ioes protesUaHHÜMi
INkmnii Nach criangtar VMASUumf auf den QjniuaatBiB ni Snahavalhr atiMlIrlia ar an dar Stvaariniigar
Uriivpr«ität zuerEtt Throlope, widmete Fir?i aVxr LalJ mit entscbiedeiMB lUaite den Nfttnrwnswriiohftften.
1835 wurde er Cnatos dca natwbiatonaohen MuaeoiuB an Straasborg, 1839 Oonaamtor, 1866 (nach Lerebonllet'a
Tada)]Mi«eliordiaaaBfaalilBta. Daaadlwwaraahrnidi aa8paaidiltlaBftarflarIlaiMD,«iadaaBaaakB^^
aban grossen Tbeil des Materials seiner „Vi'gf'tanx rMsilc«" aas demsr-ll^r-n entnonimen hattp. Scbimper fand hier
dia gflutigate Gelegenheit, seiner Neigung für vegetabile FalliODtologie, welche er scbou als Student eingebender
gilrMicn, Ganflge a« tfan, waA trat b tauige FreudadMil oad ArteHagaasaliwdiaft nifc B«gtt von UM,
AleTaridpf Brann und andrren Pflanzenplivsiolcigrn von Ruf. Burcita im Jiilire 1811 pnWicirte er in Gemein-
schaft mit A. Mougeot , Monographie des plante« fofigilcs du gres bigarr^- de la cbaine des Vosges" (2 parties,
18 plaadiaa. Sttaaboiirg, Trenttel «t Iftots. 4«. Dasselbe mit 40 Taf, Leipzig, Engelmann, 1844. 4«.),
«pittpr 1862 (HtrasLoiirg, Berger-l«TTanlt, 30 pknclirH'l ein anderes Werk ähnlicher Art: „Vfgdtaox des
t«rraiii& de Iransition des Voige«'', iu VerLiiiduiig mit Joseph Edchlln-Scbhimberger, der den geo-
logischen Theil bearbeitete. Es waren dies jedoch nur die VorberntoDgen sra rixtem weit gröoserea
Unternehmen, des „Trait^ de pal^tologie vegetale", welche« in den Jahren 1869 Us 74 in drei starkw
OctaT-B&nden mit einem Atlas von 110 Talcb in Folio sni Paris erschien. Dasselbe giebt in latebnscber
Spnciha mit französischen Anmerkungen die Beschreibung aller bis zum Jahre 1854 Lfkanntrn Arten fossiler
Pflanaen. Daa Werk erforderte aa aeiaer Herstellnng langwierige Nacbforacboiigen in dao Muaean nnd FrintU
sammhingen feasHer Fflannn In Eoiopa nnd one kritische Durcbsdcbt Alles deseen, waa InAer in dar f«ga-
tabilen Paliontologio veröffentlicht worden war. Es littet nher auch infolge desoeo eine unerschöpfliche Fttlle
bieniif bcafigUcben Materials nnd ist für Foneher and fiammkr ein gleich nnentbehrlichea HflMmittel geworden.
Ton afaam Mnen In daolaeher Sprache geadniebeaca HandboolM der Pallontologie, waldiea in aw«l auf dia
Thier- und auf die Pflanzenwelt bezüglichen Theilen erscheinen aollte, ist der eine die Pflanzen behandelnde
Theil, welohea Sdüoper bearbeitete, aocb von dieaaBi in Angriff ganonnraen worden, wihrend der die Thienrett
batnJKwda Tlieil von X. A. Bttal noeb «naatdxt. Bchfanper behandelt in der bd aeinan Ldadten nodk
•ndiienenen ersten Lieferung die TliallüpLjten, die Bryophyfen uad Pteridophyten.
Am bcrühmteatea ist Schimper's Name durch seine nmfasaenden Arbeiten Uber die enrcyliaehM
LraluMMwe gawofden, 'Bt begann dia TarOAulBelrang im Jahn 1886 mit einem WeritOi waldias aina gantna
Beschreibung und Abbildung aller in Eurojia bckriim'.n ]\Ioris-Sp< i-ii •. rr.'ViÄlt urjrl gpwi = ^iTiiiiisEi:n die Grund-
lage der neueren Biyologie geworden ist, der ,liryologia ]:^aropaea sen Uenora Muscorom Europaeorum mooo-
gnq^ Ülutmt»", Btnttgatt bei SdnrannlMrt, 1888—86, in aielia QnarfblndaB mit 640 TiiUn, danaa
1884 bis 1866 noch vier Hefte mit Kachtriigfn und 40 Tnfeln folgten. Sehimper Terband sich mit dorn
damnii baatan Kenner der europäischen Moose, dem Apotheker Philipp Bruch in Zweibrttcken, der jedoch
bald duMif abdb, «nd gaaeUto aataam aigenan groaaaB Zaieknentalaota aellweise fia KUJb Ib. OnmbaTa SB.
Mit unermüdlichem Flcissc und trefTendem Urtheile schuf er so ein Werk, wie e« sett SÜanius' ..IfistCtin
niuscorum", d. h. seit 1741 , nicht seineeglächen hatte. Im Jahre 1860 (in swcitar Alfl^ 1876) Uaaa
Sdiimper in lateinischer SprwÄa dia „ByaapA nmaeoram Banfnaoivm'' in glaiahom Tariaga Mgan. 1878
aiiabte die „Bryologia Europaea" ein? neue AnflacTP.
Die Anregung, welehe mit diesen Werken gegeben uurde, hat die europUiücije Moubkunde wesentlich
m ihrer jetzigen Uöhe gehoben uod ihr niiliaielia Jünger gewonnen.
Von lebhaftem, reizbarem Temperament, verband Schimper mit ft'anzösischer Frische dcntKche Gründ-
liehkeit und Ausdauer. Die Professur für Geologie und Mineralogie an der Univcrsitit Strasgburg, welche er
in den vierziger Jahren erhalten hatte, führte er auch unter deutw-hem Regimente in treuer Anhinglichkcit
an dia alte Hocfaschnla fort £r atarb an 20. lUra 1880 Abends im Alter von 78 Jahno. Mitgliad der
LeopoldiidaeMüaroibiiBdWB Akndiiria mr Sebhnper aeit dam 8. Juni 1862, cogn, da JSaA.
Ausser den oben genannten selbstet&ndigen wissenacballüAaB Werken Sofatepar'B arwünua wir noeh
folgende in Zeitschriften erschienene Abhandlungen desselben:
1. HoBoomm Chilensium species norae. Ann. 8cL Kat YI (Bot.), 1836, pp. 144 — 149.
S. IMmt OdtüuntB Mimmu. Wkn, ZU, 1888, jp. 887— 878.
9 Tai;^ TiaapoMh» XTl, pag. S4.
..iju.^ud by GüO
181
3. B«trag cur Flora des Fanlborna (Berner Oberland). Flora XXII, 1889, pp. 401—412.
4. Biyologische MittheiluDgen. Flora XXn. 1839. pp. 449 — 458 ; XXm, 1840, pp. 677—692, 693—608.
B. Bmm-Fame, Schafthalm, Cycadern, Aeihopkt/llum. Atberiia, Ammonitn (riplieatiu, ApM tnUtfUU* im banten
8«iMliit)atn dar Tpgtw«; Sfftlerimn auf dium Papp«l-Blatto der Wettoaaar BrMinkolila. J^Minluud
and BrooB, F. Jdirb. 1840, pp. 888— SM.
8. Eine Excursiun in die Berge bei Offweiler im EtsasK, als Boitrag zur Physiognomie der Mow- vaA
Flechten-Flora der mittleren Togenn. Flora XXY, 1843, pp. 887—862, 863—859.
7. DutAvptfo» (Banmbart), dne Gattimg der Lanlnooen. Botaa. Zaitaiig I, 1848, ed. 877—881.
8. FJnige Bemerkungen zur Bryologia Eurnpafa. Flora XXVIII, 1845, pp. 145 — 1-lß.
9. Das DovreQeld in Norwegen, in botaniwher, ToneQglich bryologitcher Benehong. Fkca ZZTIII, 1846,
pp. 118— 1S8.
10. Sur fMlqma faits deppodatit du pbi'nomc'nt.' erratiquo de la ^vcandinavic. Paris, ComptM Bniilm JLXlli
1646. pp. 43—46; Edinb. New Phil. Joutn. XL, 1845—46, pp. 240—243.
11. Vy moMor, ftnrt fiunw xadar m km i SkmidiwTi« ir 1844. Stodiholam Akid.BiuidL 1846, fp^ IST— 170.
19. 1Mb sxst nne tnii.qit'nie ptpecr du Bnuqucitin en Europe, Capra hüpaniea. Parit, GoOptM BmillM ÄJLVi^
1648, pp. 318—320; Froriep, ^'oUzen, VII, 1848, ooL 53—54.
18. BeoihnehM aBatanriqne« «t BHwpliologiqnM nr lea moauM. BbtaAemtg, Soe. ffiiL Hat. -Hirn. IV,
1850, pp. 1 — r,!i
14. Palacontologica Aisatica, ou Fragments paicuutologiqucs des difiercnts temina strati£^ qtti sc reDContnaat
ca Alaoe. StradMRiiy. flao. Biet. Nat. Kfm. IT» 1868, pp. 1—10.
16. lUnoirp poiir .«prvir k rhi^toire nabu«Da doB aplwjgnMi S^fjugHiim, Iis. SwIb, lUai. Simuta ^baaf.
XV, i«oö, pp. 1 - in.
18. Oheervations rar quelque« cm de töratologie bryologiqne. Faiii^ Ball. Soc. Bot. TIU, 1861, pp. 851— 884,
17. Bemerknngen über Dr. Müller'« Bryum DrummonJi. Botan. Zeitnng XX, 1862, pp. 374—375.
18. M^noire amr 1« temin de tranution d«a Voagea. — Partie paliontologiqae. Strasboarg, Soe. Hiai. Hat.
H£m. T. 1868.
19. Eaptjchinm araaeoram neocakdonioonim geani nonun et gemia Spiridem, reriraiB •p«dqne nova aaeto.
Van Acta Acad. Gaea. Leop. XXXTT, Fan 1. Diaaden 1885.
M. »adtias an dar Gattn« I^Mtaa. Nina Acta Aead. Cbaa. Laap. ZZZIIL Bnadn 1867.
In Vf'rl)itttlung mit. Ph. Bruch:
21. Biyologie d'Enrope, ou Mouaaes d'Earope diapoeeee par famüles naturelles, et publiecs par monogrspfaka
daa gmraa. Ana. 8eLMat.IT (Bot.), 1885, pp. 878—878; T (Bot.), 1886, ppi 177—179.
22. Fragmente de Bryoloc'ic irFurnii.. Straaboarf, Soc. Bist. Kat. fiUm. TT, 1835
SS. Comparaison entre les Phaicuin aÜermfMmt i*. paitulre. et /*. tuimlalum. SlruBbuorg, Soc. Bist. Nat.
Xte. n, 1885.
Si- Oatrections and rmiorkg upon Dmmniond's firgt (Ärctic and Canadian) CoUectioil ol Boctll AoNriaaB
moBseB. Uooker, Lood. Jonrn. Bot. II, 1843, pp. 663—670.
En Teitimhuig aait ToUtt
85. HoUaa aar k grrä bigand da la granda eanttra da BaaHa ha Bahia Btnaibtafg, Soc Bat. Bat.
H£m. n, 1835.
Scfaliesiliob verdient noch ErwiUinung Schimper's gemeinscbafUich mit Voaga gefertigte Uebersetaoaf
voe IVid. de Taabttdl: «Laa Alpaa; diaci^iiliaB |tttecaaq;Ba da 1» aatara at da la laaaa alpaatna". Stiaa-
iMavg, Xiaatld at Wirla, 1858. 8«.; ana S4 par.
^tug^gaiigeiie Sduriften.
(▼ob 18. VA Ib 15b Joni USA SoUaia.) flaological 8ociet7 in London. The qoartar^
DentichoEnndechanfllr Geographie Ti.Stati»tik. Journal. Vol. XXXVI, Nr. 142. London^ 8«.-
.uauwGu« ui ui.ue >iiiuc u. oi>ui»u>.. j „jj . Q„ jj,^ oligoceuc sixau üf ilie Hampshire Ua«u>.
Uerau^eg. y. K. Arendts. Jg. II. Uft. 9. Wien - i37_i77. — Mackintoah: On tbe correUtion of Üm
1880. 8«. jUMipoiitt of tha noitk-«aM Bi^aad aüh Oaaa «f
üiyiLized by Google
tbe midlaad ind am— eonntiM. p. 1T8— 186L — BUk«:
Ob the rorthuid rock« of England, n. 189—23«. — H agh ea:
On th« wolony of Angleaey. p. 237— 240. — Slirubaulc:
On tho nritiRli upper-silurian V'enestellWa«'. ii 241 — 2r)4. —
Hu II: Dil thc iri'iilogicÄl rtlatiotis of the rotks u( thf soutli
of lrol«tid Ui tlios*- of North Dpvon. p. äV>— 271! — Marr:
On thecAmbrian and ailurian uitliv Di-«.' vullcy p. 277
—984. — Raticf : On tbe Kbistose volcaoic rorkg on tbe
«wt Ol Dartnoor and m ifa« Brcnt Tor «olcaiio. p. 286
— Ponlton; Ob Biaininaliao rcmaiiM md tree-tninkg
in quurteniarv ttand« al reailini! p. '£Hi — 806. — Poole;
On ttip goUi Iracls n) Nnva Snitia p. 307— 313. — Cobbold:
On tl c i-lnitH r^tiosni in liiyini; out t'iu Oxford Si^wii/i furm
ftt Sanilfiini-on-Thames. p 314 — .'(2iv
Terein s. Befördemng d. Oartonbaaet ia d«B
Zgl. Prenn. Stuten. Honatadirift. Jg. 28. Nr. 4.
6. fi«rlin 1880. 8«.
Seattche Seewart« in Hamborg. Monatliche
üel)iT»icht der Witterung. Index tn dr-ni Jahrgänge
187Ö. Januar ti. Februar 1879. Hamborg. 8».
Stmekmaim, C.: Die Wealdao-Bfldaiigen der
Umgegend von Haaaorar. Eiiia geognoatisch-palioo-
tokgiach-atftlialiaeha OantaUong. HaaiKmr 1880. 8*
Haturfonch. Oesellich. in Sanzig. Schriften.
Neue Folge. Bd. IV, Hft. 4. Daiwig 1880. 8». —
CoBW«Bti: Dia fimilcn UUnr von Karlsdorf am ZoUen.
n. 1 — (8. — Wacker: Tlerter Kacfatrag zur Phanerosaiaeii-
Flora trnn ('nim narh den For»rhnngen von Kehdaiin In
Stransburi?. p. !*7 — 107. — Brisrbke: D» IcbncDmonidrn
der rrovinxen Wi n Ost-^I■l•lls^.■n I Kort.?, p. 1(16— 210.
— KUnzcr: rdiir den Ksi.tln - ii - Waldes auf den Zug
der Gpwittor In« Krpi.se Matifiiwenirr. p. 211 — 220. —
Kipsiiir. Dc^itrai; zur Kenntniss ihr liackWMdUHW TOB
Jüntiinvr/ K» lirhttrhinu.' Ki»cb. p. 223 - 225,
Geograph. Gescllsch. in Hambnrg. Mitthci-
lunjrri. 18TK— 71» Hft. II. Huniburg 1880. 8". —
Si<> i?! ir si 1 Ii Uli <lt ; I'it (jollfitnirn u d.Wi-j; la d. I'olartiii't-r.
p. 133 — 143. — Itüriebt Uber d. Verhandlungen u. il. Ergebnisse
der ialereatioiuüea Fdar^'ooforeia, abgeBalten in mmburg
vom 1.— 16. Oirtobcr 1879. p. 144 — 166. — Bobertgon: Eine
Excursion narh Island im Sommer 1879. n. 167 — 177. ~
Friederirhscn; Der (fronraphiarhe Standpnnkt AfrikaB
Kiidr- IST» p. 17« ai-KI. Wostondarp: Itus Oiluet der
Kle]iliaiit<'ii u der F.lfrnbein-Ueiehthum lndi<iiv i .\iVik.is.
p. 2<il 213. - Kggcrt; Die Oriiya-Eiseiiliahn iii i'uni.
ti- 214 -217. — id : A. WfrtlieniaiiM's ltii>eri im Innern
'eru». p. 21»— 223. — Kubarv: l>ic licwobuer der Mortlock-
Inaeta iKaniliiMB^Ardiipcl)^ p.SM-«8B. — Viegel: bttdU'
bOder aua Weit-Afirika. p, WO— 8sr.
K K. Gartenban-GRsellaoh. in Wien. Wiener
diuptrirtp (i;i:tMi /i itiiiiK'. lllt.tj. 1880. WienlSSO. 8".
Landwirthschaftl. Jahrbücher. Herausgeg. vou
H. Thiel. Ud. IX flMSO;. Hft. 3. Herlin 1H80. 8".
— Maerc ker; l'iln r die AnwciMiung kunstlichiT Dum;«--
mittel fiir Kartoffeln. |> Usl 472 Ii.' Vr.e.r I i Ikt die
Aufriehtung dos Ki'lHi.'i r;i II <M tr.';i|. :. ). 17.1 .'iir'! (ue-
üoler: lierichtder Ma.M'LiiieiiijrUfungs-( '>iiiiait.^ii>!i deit Uiid-
Wittliflia8li«lnill Vereins für Bhaimnussen über afalB GaOp
canm nr Gewinnung von Oetrei3e-8aatj;iit- p. 921—649.
Boc. Adriatica di Scienxe natnrali in Trieat.
BoUatino. Vol. V. Nr. 2. Trie!»te 1880. 8". —
Grabluv itz: .Sopm nu rjinibiamento omenralo nelle co-
itanti marenmetrielie del pnrto di Trieste. p. 141 — 166. —
Stogüicb; Pruspotto delU faiiua del man- Adriatieo. n. 1S7
— 280. — Sehiavuazi: Aifsiunte e eorrezioni alP „Kien CO
iletli iK i-elli virenti nell* Istria ed in HpecLulili uoll" agro
pir;uu--i ■ p. 287 — 289. Viert baier: tili elementi üco-
pi rli iieir ultimo deeeiinio ]i. :MK>— 314 id : 1..* nnova
sor^eute de II' .\iire>ina p 3|.'i II". - id.: I.,i terra rofwa
del Carsu parugouuta cuu iiuelU delle ludio. p. 31»— 320. —
Dal Sic: Deila palvere iBMtlicida data dal lori del
ttkrum 0 OritmAtmum OhurarioefoKum Trt\ . p 330—389
— Stossich: II Carso Libunüco. p. 3;i3— .I.M
K. Preu»». Akad. d. Wisaemch. in Berlin.
Monaleberichf Februar 18Sl.'. It.M-liii 1880. —
Kroueokcr: lieber die Irreduclduliiat tou Uleidiuugeo.
p. I&6— 1«;2. — Peter«: lieber eine nena Art dar N«»
gattuug Anomalurut von Zanaibar. p. 164 — IH. — v.Op-
pol/.er: Ober die Honnenfinstemias des S<'huking. p. IM
IHö. ~ Bernstein: Ueber den zeittu-ben Verlaof der
elektrritnni.'^rlien Strmne der Nerven p IHH -lSt2. Vogel:
Uelier die III II.'! \V;i . -I r -t tl liiiii II. die Spectra der weiuien
Fixsterne und die liiiSiKialiuu de* Calciums, p. 192 -199. —
Uaincke: Geber olektriacbo Ausdehnung, p. 200—212. —
Hildebrandt: Die Berginael No«i-K<iinha u. das Floaa-
r'hiH de» SemberAuo auf Madagaacar. p. 213 — 217. —
eters: Mittbciluni.f Uber neue oder weniger bekannte
AmphibieD de» Berliner Zoologiacliaa Mnaemafc n.S17— iüti.
— Kamroolaberg: Teber ■"l>tt%T'Bni BraibWIlBlliaa am
Zinn und Ziuk. p. 22ö— 233.
AeBd.ro7ade deHddeciae deBelgiqne. M^moirea
couronn^ et aatre« memoire«. CoUection in 8*.
Tome V, Faao. 6. Broselle« 1880. 8<*. — Daffer-
Baa: Daa aonlilaan de verre. Hygiene, laaladiei «I aeä-
duta. lOT pi
MtVMOiXnl: Oaologiske Untenegelaar iXmMa
Amt. H. IT. aamt Bamaerkninger om IVonaa Aanta
Baevning ovor Ilavfladen. Thiondjem 1870 — 74. 8*.
— De gneis-granitiske danneUei' längs det uordlige
NorRes KyBt.stini^. Hep.-.\liz. • Det nordüge iSverige«
og Ninu'eh Reiilii(?i .St'p.-Abz. — Scheuenutgaerachei-
nati^feu III der gegenwärtigen lÜtaralnBab üatian.
T. B. Lehmann. Sep.-Abz.
tjbjlrtmfct ft>: Report an liM ptognaa and
eoBditiao af the botanic garden aad «Mranmiaat p]a»>
tBtiaBB doring the year 1879. Addiuda 1880. 4*.
Prowe, L.: Zur Biographie von Nicokaa Ooper-
nicoa. Thorn 18ö3. 4*. — Kicolaoa CopenueBa ia
seinen Beziehungen aa den Hersoge Albreoht vao
Prvaaaan. Theni 1856. 8*. — Da Uriodai Gopanm
patriB. Thorani 1860. 4«. — Ueber die AUlagi^eit
doa Copeniioaa tob daa Ckdankeo griechiaeber Philo-
sophen n. Aatronomen. Thorn 1865. 8". — Weat-
proUBsen in »einer f^escliirlitÜclicii Stellung zu Deutsch-
land u. Polen, 'rh.irii IMIH. 8». — Polen in den
Jahren 170(5 -17(i^. Auf den Uerichtcn de« Thorner
Residenten am Warscliauer Hole S. L. v. Oeret. Berlin
1870. 8*. — Ueber den Sterlieort und die Grahst&ttB
dea Gopemieoa. Tboro 1870. 8". — Daa Aadeokan
daa Oopenicus bei der dankbaren Nachwelt. Thorn
18T0. 6«. — MooBBMBtB GoparakaHL SarKa 1878.
8«. — moohaa CbpaniisBB aaf dar üalTardtilt bb
Ivrakaa. PTOgr. TWb 1874. 4*. - Die vierte
Siicularfeior derOebnrt von Niwlaus CojR^rnieus, Thorn
18. u. ly. Februar IST... Tlii.rn IfJTl.
Coppeiniou- Verein ftlr Wissenach. n. Kunst n
Thorn. MioolBna CopiKTuicus uu« Thorn aber die
Krgiabaw«gaBfaB der Waltköiper. Uebera. n. mit Aaak
Menaaer. DandkgeedieB u. uit eiueui
WOr* V. M rniitiir Thoni IST?». 8«.
D.e laudwirthschafllieheii Versncha - Statteaan.
llernuMTef.'. V. K. N'ol)l>e. Bd. 2.'>. lllt. l Berlin
IbbU. H '. — Wa jner ii l'riii/: Kori lmnien auf dem
(iebirte <ier \\ eiidtrr;,'-l iiiii;.'uin.', p 2l'> 272 |Seiiluii>.l. —
Kellner: Leber die Verdanlielikeit, den Nahr- o. Uunger-
«erth daa auigebeaatan HepCiaa. p. 37»— 98«. — Qfer-
Digitized by Google
188
in a II s k i : Ceber die Mcngv der featen SuImudzcii dea
Weichsplwassers bei CzernicViw (Oali/irnl zur Zeit seines
hfibin-ii suiiMi.". i. il- .M378— 7!». ji.itsi,- „'.m Mi.klasa:
Cbr'mi.Khe ( 'nti rsuchutijiuii Ober einige Fossilien aus der
bohmisthcn KrotdH'ormation. p. 291— 900. — Maver: Uebar
dea EintlusB des Saueratubutritt« auf die «llrotwlimha Qili-
Schanfass. L. W.: Daa MoMom Ludirig Saltator
in Ubtr-ßlu5. witz bei Dresden. DroeJetl 1879. 8».
Landoia, H. : Ucitrügc zur Ktitwickluiiffs^'f-schichte
dar Scbmetterliogaflügol in Raupe a. Puppe. 8ep.'Abz.
(Tom 16. Juni Ut 15. JaH iSSir)
8oo. Te«eaiia di SdeuM natanli in Fiia. Processi
mbali. di 9 rnnggio 1860. Piaa. 4*.
R. A«ca<«mi> id TAMWi imBom. Atti. Anno 276.
8er. ^. Uonori« dalk dun di ninw fiiiahe. mnto-
■wtieh» « nafimB. JA UL BflM 1879. 4* —
Msrei Le fod dd Tmra. p. 8— M. — 0»iM3 Salb dil-
Ibdne del Cerio, del Lantano e del DUilliei. p. 17— M.—
Battafliiii: Sui compleasi di strondo grade, n.a6— 44.—
Ouaresrhi: L'addo etilidendisolforico. p. 45 — oo. — Ooep-
piTt: bull' anibra di ijiciUa e sugli nggetti in essa rrn-
rhiiui. p. .Vi — 62. — liecbi: Su la composizioiic di-Ue rwcie
dtlla minieru di HonleratiDi. p. tiil- «S. — Cbizzoui:
Sulla sinK-rlidB e stdle linee rho si ulteuguuu tome luugo
o cumv inviluppo delle rette coiyungenti i piuiti corrispon-
dniti di dne curve omograficbi' piano. p.Oil — 116, — Heracn:
La oundiziune fisic« ili-lla i-oncifiiui p.tl7— 13,S. — Capel-
lini: (iii strati a Conüt'rit c Ic marin.' ci.'iui'Htt«' ini(ji.fni< hr,
p, 131' 1112 Soimi: IM mi prMfes-.fi delirato e M<'uro
per bi rii'cri a tii5s:iiil"^'ii a il-'ll' artciiii ii : f di ul' iiui.' l.■s^<.'r-
vauoni »ul üeltu melailuide. u. ttüt— — i ommasi-
Crvdeli: IMUa diatribaiioae ddla M^na nd aottaaw>lo
lair Agro NBHUio e delto aua taflnema nella pmidaiioiie
deUa nalaria. p. 188— 198. — Capellini: Oalcuutt«ra foa-
aile dalle Colorabaie presse Volterra p. 2(i6— 2lü. — Lovi-
aato: Sülle Chbuigiti dcUa Calabria. p. 221-239 - Sa-
viotti: f^opra nii niiovo metodo geiicraJo di rompnsizium»
delle forzo c sua estctisione al calrulo delle travature reli-
colarl p. 240-m — Selmi : Oelle difficoltlt di eOwan
perfettamDote privo di ancuieo l'acido aotfotieo, dd BOdo
eoB die rinscirvi e di altre cose che riagnardane Pananioa.
p. att— 257. — Uollunci: Bicercbe intonio all' iBtiraa
teealUna del Orvello dei 'l'elea.stoi. n. 258 — 270. — Caso-
rati: Nota com-cnienlJ' la teuri« di'llv üulii/iuui «iiiKolari
delle eqoaxior.i alf tiiii D-flificrrnziali di itrinio ordine e siv
condo gradii p -'71 27'> \u- Sa iut - Hubert : l>u
noaveaient duu peudulesimple «mpeodu daos imo Toilure
da dNHjn de fir. p. S77— 9MM. — f anablam««i Sulla
ftnw crlalalBiia di aleime eaataaM deüa Serie Aroraatka.
Pb 992— SOO. — Cantoni; Bdk teoria delia pila vokiana
p, 801 — 30B. — PantanelH: ftggii atnti miorenici del
Caiino (Sienal c coDtiderazIoni sul mioreue »uperiorf-. p fM)9
— — Lovisato: Nuovi ciggetti litui «iilla LaJabria.
p. 320 — Sti<> C i ri t u 1 e b i : Pticerefae e coiijsideniLziuui teoriclie
UltMIlo alle immagini acridentati o soggettive. p. 861—189.
— Emer;: CuutribuziuDi all' Ittiologia. p. 390— 998. —
Moriggia: Tre embrioni di puldno in un bUstodenna
anko. p. 899—4012. — Bechi: Muuve ricercbe del boro e
dd «audie. p.408— 40(i. — Baretti: Stadl geelogiei anlle
Alf! Once aetteatriouaU. p. 407— W&
VoL IV. Roma 1879. 4«. — Guidi:
Bella detcrminaxioiic grafira delle forze iDteme nrgli an bi
metallici. p. 3—18 — Pii i <ine: Cataiogo delle alghe rac-
colte durauti.' ir ■ rciiin- i iitttr \ iulaiite i- »peilaliiieiite
in alrune piccule iM^le inediterraiiee. p. l'J — 35. — äflmi:
Dell' influcnza di alcuui isali orll' accelerare o rilardare la
reaiione tra lo zinco e l'addo soUorico. p. 3ß — 42. —
La V alle: Studio criatallogtafico di alcuui corpi della Serie
Atomatica preparati dal priiL Kämer. p.4S — IS, — Villari:
fiicerdie aule liggi tcnndn! e fdianonutridie dalle mIb-
tille elettriche protlotte dalle scariche cotnplete. inrumplete
e parziali dei roudeusaturi p, <tt- 74 — Seltiii: ,\Iirtloiili
venetiri c soätan/a amilnide dell' .\Umniina in piiiii t;i. ini;e.
L7&— 88, — Aleaaandri: Nuovi pruceaat d'iiubiaucuuieut«
leilntMriBnpIdiaMnMfiaiRapeeial modo dallt
Laue laaeeaaldia. p. 89— IIA — Rosaettl: Sul polan
aaaorbeote, anl potere emisaiTo termieo delle tiamne e aalla
tenpentura dell' arcu vultaico. p. 115- l'tK Kiccardi:
Studl intorno ad alcuui Crani .Iraocanos c Pamiias apparte-
nenti al Museu iui;^ioaale d'.\utrupolugia e di r'.tiiMlogiu La
Fireii?e p. 130 — 162. — Ferraris: Teoreini sulla diatribu-
zioQG dellu curreuti elettriche coütauti p. 163— 171, Kleba
e 'roninasi-Crudeli: Studi sulIa natura della lualario.
p. 172—286. — Uetuccbi: Etfetueridl e SUÜalica dd
Flame Tevere priiiui e doiio la eoniluenia delT Aniene, e
dcllo stcsao I'iume Anieuc durantc l'aiiDO 1878. p. 237— 1^2.
— As coli: Sulla rappresentabililit di aun fiuziene a due
v;iriahili yt r serii' d'>)ipia Irinouomi'trifa. p. 2.VI H4Kt. —
iani I'i ali tih,.' mii ri ili ri.-iauauK'iitu di II' .V^ro
ruuiaiiu vseguitu daj;li auliciu. p.äul- ÜUi — /.<'ja: iticerclie
■natoliclie mIT Appendica däla tikndola Tinrnh a p. 317
— DI Tueei: Saaiio dl aliadl geologiei !,ui pvpuhui
dd Lade. p. 867-8ll£^
— Hetdorie dell« daaac di aeienze morali, atoridM
e filubiffiche. V.,1. III. Ituii.i, IhTl*. l'l
Natarforaoh. Oeaellach. in Bern Mitiheilungen
aus d. J. 187«. Nr. 937 — 961. Beru 1879 8«. —
Förster: Unieraurhung Ober die Bezielmii ;i>ii zwischen dem
»pedftschcn BrechiingavemiAgcn U. der i ■ m 1 iitniti< 11 v<>n
Salzlösungen, p. 1— — Ijut»: üntersiubungen Uber die
Cladoeeran der Um^.'ebung von Bern. p. SS— 64. — Bach»
mann: üeber einige KigeutbOmlicbkeiten der Oberflicben-
gi-staltuug der Molasse. p. 6t— 64. — id.: Machweia dar
.\ni;nlatiissrliii'hteii in den itinern Uemeralpen. p. «6 — 78.—
(Joaz: l'eber Klima u. Vegttatii'nsvorhülliiW«,!- von Lvcanio
u. L'ingebnng. p. 77- 85 - llilfiker: I i licr dir Itestiin-
mung der Constante der S)nii''ii|;iiriillaxe p. b»i 174 —
bluder: NeulK'stitnninng ru.icer seltener Cnralliiiarten.
p. 174 — 170. — Uenteli: Eiiiigeii Uber Krdsiiruieetioueu.
p. 177- 184. — Laehtinger: 2vir Tbcnooplexw tUaiiadMc
Gewebe, p. 185—187.
— Mittheiluugen au» d. J. 1879. Xr. 9G2— 978.
Bern 1H8Ü ö">. — Rotben: Die oeuereu Fors<htingea
auf dem (iebiete de« Magnetismus, p. I — 10. — Coaz: Dae
Blau u. aeine Kntnirbimg. p. 11—21. — Beck: Ueber die
antlinmologische Untersuchung der Schulkinder nk
derer Berarkaivhtigung der schweizerischen Krhebong. p,
— 44. — Kran k bau »er: V'erhiUtnisa TerseUicdener, (trga-
niiM'h verlinndi iier pHanzUcher Sprosse su emainl. r p 14
— 50. — Ha i h mann: .Neue Vermehrungen der iiiiii.Taio^fi-
9i:heu S*niinUuiir de» »tadtischen Mu»eum&. p. 'li, 7i<
(Joaz: UpIiit i\hs .Auftreten den grauen I.ari hriiwicklers
(Tortrix pvt' ''hiu.i : m irraubündeu. p ü i
Sohweixeriacbe Naturforachende Oeaellachaft.
Verhandlungen. 61.JahTeeTBrsammluug in Bern. Juhree*
berieht 1677—78. Bern 1879. 8«. — 62. Jahna.
Teraamnlmig in 8t. Oallen. Jahrealteridit 1878 — ^78.
8t. Gallen l.«79. 8',
Royal See of New South Wales Journal and
ProcuciüngF. 1878. Vol. XII. SvdiiLV 187'.» 8". —
Teuisou-Wooda: Taamauiun fürest«: tbeir butany and
wvaMiicd vahie. p. 17—38. — id.: Thtt aaeUsaeaa Itema
orTunairiB. p. 99—86. — Id.: Ob aome Auatnliui tertiaTT
fossil coral-s and iKiljzoa. p.B7 — 61. — Tebbutt: Proposcd
correeliou to tl e usiumed lODgitudc uf tlie Sydney Ubser-
Tatory. p. 03 — (19. — Smith: On tbe mcteurulü!;) uf tlie
coa8t of New South Wales dtiriug the wiuter luontLs p. 71
—75. — K 11 s e 1 1 : Storm.s on tlie eoast of New South Walca.
p, 77- 101 - Josephson: Some facta about the great
tidal vave .May. 1S77 i>. 103—115. — Russell: Some re-
aults of an «stronomical cxiRTfanoat on tbe blne movntaini.
p. 117-125. — Disou: Uu tbe ntetalloigy of dckd and
oolNüt p. 127— U2. — i A: Iba deep wall «alan af Sydney.
Digitized by Google
184
p. US— Itt — id.: Vom «s Hwn Isknd gnano. p. Ui—lU,
— Htrt: The tiM and progran of pfaotography. p. 145— 16C
Aoad. dM Science« de Pari». Comptos reudna.
1880. I" Semcütre. Tome 90. Pari» 1880. l». —
Nr. 1. Pcvilic: Du mouvcment eiiKondr^ jiar !*
des gut et des Uquide«.. p. 18— !£i, — Wurtz: Hur rhjfdruri'
de euitra. p. tt— M. — id.t Sur I» dMkw da teaation
de rbydrate de <UenL p.94— 95. — Janaseii: Baaurquea
gur iine commanication r*c«ntc relative au r^seaii photo-
sph^rique. p. 26 — 28. — Mari s: I>u tmitemi'iit des viguo«
phj!loxiWf'8 p 2H- 31, 74—77. — Marie- Davy: l/acido
Barl'iini((iifi dl l uir. Jiuiü SL-s rapjportB avt>c Its "rranda inuuvu-
neiiU de rutmiitiiLtTc p. 32 — 'Att. — Tri'^e: Sur une ap-
P-
ilicÄlion de la prtodstenco dt's oourant.s d'.\ui) i ro daus le
IX, p. 35—96- — id.: Sur de uouvcaux tube» lunii-
p. 36—97. — Barbier: Actum d« l^ahfdnda afl*-
tiqoe anr quelques ald^äydes phänola. p. 07—59. — 6r«en e
Sur une nooTPlIe s\Dth<W Je la sali^^nine. p. 40. — id.:
Sar la pr^|iaratiuu dos di'TivC's iodi-s et bromes de la beo-
aiae. p. 40 — 41 — Chatin: Sur l:i valciir ciimpari^! di-s
impreasionH niüui'rlirijin.'iliijucs i:\i< ,' li ^i hivcrtiiinis. p. 41
— 43. — Fraipont: ilistulogie, dpvelnppeiiieDt el oricine
du testicnl« et do rorain da la Canmanuiaria angtUata
(Hinclu). p. 49—45. — Nr. 9. Faye: Sur les obBerratioiu
BDiMorologiquci du moig de mal, k Zi-Ioi-wei, ea düne.
SO— 63. — De Kaint-Venant: Snr la gtonMHiie cin^-
Uatique di-s di'fnrniutioiis dfg Corps soit ^laBtintifs, soit
SlastjquCü. soit tluidcs p. .'i3- tiCt — Tri'cul: Kviilntinii
e rinflorescrnci' i'luz di-s (Iraniiiu'i'S. p. .')'' — ii3 - liii.Mnii-
cel; lufllitllcf" lic 1,1 nularc de» rlinrlfinia t ir Iii lurii.' .^c
41ectrique. p. W — <>ö. — Lalaune et Lemoinc; hiir le
dteWHd apparent entraka kaalcm ateicfte iteeataient
aar la Seioa et les prf vidmn du aertiee Indroniteiqae dana
la tntvcrs^ de Paria, p. 6C- 66. — Hufc^ins: Sur lea
»pectres photoijraphiqucs des ^toiles. p. 70 — 73. — Certea:
Sur la glycopi-i«'8c ch«'/. !ps infiisoire-i. p, 77 — tu», — Licliten-
Steiu: K<58i.*taiiv'<' de^ pui'cn/ns au.x lYnids ri^'i.iireux. p. 80
— 81. — Cftllaiidreau; Dötcniünatiun par Ira mcthodes
de M. Gyldäi, da mouTement de la plaii^Hc H<ira (103).
p. 83 — 84. — Darboax: Sur leg poly^ones incrita i une
coniqae et circonacrita i une autre conique. p. 8S — 87. —
Tbollon: Cj-clone sobüre. p. 87—89. — Villari: Sur les
loia thermiqnes des Mncellca ^ectriques, produites par les
d^charges ordmaires, incomplHes et partielles des condeii'
Mteurs. p. 85) — ni. — Denza: Variations de la d^linaison
mai^tique, d' Jr.itt '^ di's Observation« rc'ifiilidres faites k
HoDcalieri dau« la Periode 1871— 7& p.92— S>4.— (iaiffe:
8«r if ^alvanoaaitn da Tliwajjw._p. M 5fc .Perra^j
I duB raMOa 'dea sää anlilaa. p. i
-96. — Moitessiar. 4t Engel: Sur la tension de dis-
Bur lu i'O taste i
Bocistiou de rhydrata da i^doräl et sur U tension de vapeur
du rhloral anhydre. p. 97 — 98, — M ou t a r d-M :ir ti n et
Kithct; Kfffla dc-a mjoctiotui intra-veim u i s ;[>■ • .i ro et
de gomme. p. 98 — 99. — Picard: Sur le.i piii-uomuut's con-
stoitiä k la ligature de la veiue cave infcrieure, pratiqu«^
aa-dessus du foie. p. 100 — 101. — Nr. 9. Uermite: Sur
quelques applications dca fonctions ellintiques. p. 106—113,
901 — ^209. — Berthelot: Sur la rhaleur de lormatioD de
l'hydrate de chloral- p. 113 — 118. — Wnrtr : Note sur
l'hydrate de chloral. p. 118—119. — De Caligny: -Note
gur l'utiliU.^ des lanes courbes concentriquea puur amorcer
alteruaÜTemcDt les sipbons au moyen d'une colonne liquide
oaciltaate. p. 119—130. — Colladon: Simplificatiou des
•mncfii MidlplMiiiri oMc^aa »t— rin«« aux aatadi
■k In— 19L — Picard; Sur naa daase d'tenatiau (
fieDes üntaizes. p. i2ft- — Tripiar: Bachan
nMnenlalea et cliiii iues sur l'anesthMa prodnUa par lea
IteioDS de« circoinvoliitioug ci5n!brale». p, ISl — 133. —
Plane hoo: Sur les planten qui servent de baso aux divers
corares. p. 133- 135 Kcnaiit: Sur les confluenti lin^Aires
at laconaurcs du ti.s.su ronjonctif de la cornik-. p. 135 — 137.
— Jourdain: Sur la parturitiuu du Marsouin conimon.
ffluuama tmmmmü). p. 19»— 139. — Balland: De lln-
luoea daa dkuta aar la matnration dea Ute. p. 139— Itt
— Laf«rt: BOMiqMa aar r«Bvloi da 1»
p.ltt— 14S. — OiiraMd: IaIhHm, lt««n«l
at nraama. dtodka daM leariallaeac« anrlaidlta^ daa
arbres cn forftt. p. 144 — 146 - Nr. 4. Besal: De Hd-
fluence de la temp^rature et de relasticil^ gur les eftblea
des poDt« suspendus. p, 14'» — Pcligot: Sur leWru-
lusatc de chaux. p. lf>'.l — irjti. — ('ahourt et Demar^av:
Note Mir le« acideg qui preuuoat uaisaaiiee kraqn'on redi-
alillc les acides gras wats daas an oonnut da vmaor d'^ean
aarchauffäe. p. 156— 1G9. — Marev: Dea nitaUoma da la
ftrea du ooenr. p. 169—161. — Princalieini: Remarquaa
aar la eUoronbyue. p. 161—166. — IrArsonval: Sur im
nouveau conuensateiir roltalque. p. icr — Ifi". — Roitcau:
Sur Tfinplui du sullure de carbone ituar lu distrurtioa du
Phylloxera. ]i ll!7 — 17.1. - tiirartl: Sur la ri'üisütnrf du
Phylliixera uux Uans« t*in]i' riii - : ]i 17;i 174 Appulh
Sur des fonctions de deux variabiea ^ irois ou quatre paires
da pdiiadaa. n. 174-17«. — Mittag-Laffler: Sur lea
fimetlona dauokment pdriodiqaaa da aaoande esp6re. p. 177
— 180. — Laguerrc: Sur la dätennination d'i^quatioaa
nuni<1riques ayant un nombre donnä de rarines imaginairea.
y. \W 182 — Abiiey: Sur la phnloyraphif de la portton
ui)ra-r< ua;n du .siiectrn solaire. p li'2 — 1S3 - l rafta: Sur
la dt'usiti' du chlurc k de hautt-s t«mpt'r4turcs. p. Ibl9 — 186.
— Kichet et Montard-Martin: I>e quelques faitsrdatiftk
la SL-cri'tiun uriuaire. p. 166—188. — Cornil : Sur lea IMaoB
du rein et de la vcssie daoa Penpoisonneroent rapide par
cantharidiDe. p. 188—191. — Dareate: Recberches sur le
mndp de trirniatiiui des mniLStreg otoc^phalieiu. p IHl — 193.
— KiuuLT Lt I'.julct. Sur la structure, le dOvflopprmonl
ft sa .Hi^'Mitii:iiiii!i patiioiii^iijup du tubercule. p. lUt — l'.Mi. —
I.;niicy: Sur la dispoaitiou cratorilumie dfs faculrs H des
granulatious solaires. p. 19ti — 197. — Duraod-Clajre: i>ur
la taaggdman daa aaux aontartainaa da Baiia aaMaii> la
■ibre uro. p. 197-190. — Kr. S. Tr4««U
.da llnflorescenee cbcz des Graniin*^ 12» \
T^fpaa da atmcture du racbis printaire. Ordre d'app
dea pNakn inüsseaux. p. 211 'J17. Mittai^-Lcfflor:
Siurlä tlldarie de:> ripialinnH dift'i>.rentielle.s lineaires. p 2H
— 231. — Dalafuntuinc: llcnuirqucs sur les nuitMU nou-
Tcaai de k gadolinite et de la sanuir&kite. p. 221— SSB. —
Ternauil et Bourgeois: Beproduction artifidelle da k
acorodite. p. 223— 235. — Hayem: Sur les caract^res anap
tomiques du sang, particnliera aux antmiea btenscs et ex-
tremes p. 225 — 228. — l'olailton: Rechercbes sur lea
mouvementa de Tuterus. p. 22ii— 23«. — Nr. 6. Pasteur:
Sur lc3 malailiw virulentes, et en partirulier sur la maladie
aiipelee vulifairciiicnt ( holi ni di.s puuli's. ]i, J3'J — 243. —
Urova: Mesure gp«ctronietrii|ue des haute« ternpärataiea.
F. 968—95«. — Wolf: BttÜMiiua daa uOm aääbaa da
anöde 1879. p. 964—956. — Kr. 7. Momaliati Otaar-
TatioM mändienncs des petilaa pknitea, fiütea k rOtamai-
toirc de Grccuwich et k l'Obaerratmre de Paria peadaM k
quatrii'me trimestre de l'annep 1879. p. 261— 2C3. — Loew^
ft V (ippi'l/ir; l>eteriiiiuatioi> de la ilifliMfru e de longl-
tude eiitre 1'.utä et Bregenz. p. aG4 — 2ti9. — Borthelob
Etudes sur l'acide pentüftKi^ae. De aafemation par äeo-
trolyse. p. 2119—275. — Cahoura et Etard: Note anr de
nouveanx diriviSs de la uicotine, p. 275—390. — Tr^ful:
Evolution de l'inflorescencc chcz dos GramiiitVcs llll° partie)
ordre d'apparition des premicrg vaiaseaux dang des Phlcum,
Cynosurus, Poa. p. 281 — 287. — Sylvester: Stir les diri-
seurs des funttiuns cydotoiiiiques p 2S7— 2CK) - l.i^atite:
Equaiirms drs pctite.H oärillatiuiis d'un til iuextciLsdile en
mouTement diuu l'cisuace p. 290—293. — Picard: Sur lea
^uatioDs diffävMMM liaiaiiaa h «aeWdwik dwAkawt
periodiques. p. 995—985. — Appali: Bor ka aMea IVpmv
gdomritriques de deox variaUca, et atir dea ^uations ouK-
rentiellea tmteircs aux d4!riv^ partielles, p. 296—298. —
Mitlag-Iieffler: Sur les equations differnitipllcs lint^iurea
k coeflicients doublemcnt turindifjuc? p MiJ Kor-
kine: Sur rimpossibilitö de la reialion aJgebrique .K" + Y»
.f i^B „ 0. p. 308—307. — Gouy: Sur de nouvellcs Cranges
d'interftreuce; p. 307—309. — Grafts: Sur la denaite de
tanlllMi mt k une baute temp^rature. p. 3<.i9 — 812. —
B*»flltMi Action de l'eau aar le Huorure de silicion et
■■r kfmran da boa: diwolulton dunaoactea daaal'Mn.
p. 9ia-na — HMtateafll«: BapndwäStB de riqU*
186
gte«. p. 313—316. — Gorceiz: Sur b nartiu» du Br^
p. 31&— 318. — De Bcllcüine: IU'ch«rchcB cxp«iriinentale8
Sur k phospboresceoce da Ijunpyre. p.3lS — 321. — Livon:
Beehprches sur l'actiMii pliysiolugiqiie ilo l'acidt' salicrüqiifi
»ur 1« ri-*piraüon )>. ISJl isi'-j -- t tjrt'l; I.a tMii|ierature
det laci geüa. p. AM Denor: L«« ddtas torren-
iktaL p. iu^-9Sn - Nr 8. JtertheUt: CUkar te-
nadon d« IVide inTsulfurique. p. SSI— 4M. — id.; Sur k
dikoinpasition de l'eau oxvgen^ en prtenoe dei »Jcaiis et
mr Uas dinyta du bioxyae de baryua. p. 834 — 337. —
Wurm: Sur In ihalcur Ji- minliinaiKon de t'liydrate de
chluraL p. 3.H7 Htl Tri-.nl: Des vaissuaux ä suc
propre d«as lea grunmecs. p. M2 — :M3. — Ujrldi-n: Sur
quelques tqoationi dilKraitielie& linmre« du siecund urdrc.
p. 344 B4b. — Svlteater: Sur Ich diviiwurs de» fonctions
qräloMf^QIIM. p.».*»— 347. — Norden 8k i^tld: SurquelquM-
mm des COllMtions rapportves do l'expwlition du |ia.is>^
Dord-est. par rm-i>an (ilaiial de SiImtI«' p 347 äts
Meunicr: l'roiiui Imii et crijlulliMitiun d'un Silicate anliyiiri!
((■n>taliiol Pii [in-si Dctt Ji' la vapcur dVau ä h\ prosnii
ordiiiaLri'. ji. M'> - Kllint: OL'Ui-rulisatMn de iliiix
ÜieortMnes nur les fuactions @. p. 3r>2 — 364. — Lt'auie:
Maitte dVuw eordei
isrqMM spparent p 354— 357. — Turcfaini: Obserrstioni
des tarbes et protuböruuceti solaire» |ieiiil«iit Ip.» tmitl^e
et qu«tri<^e frimestres de 1879. p 3M m» - Do Mun-
<i('^:i'. Cuinparaisüu entre Ifs courbeg des ten.'siori.'v lif^ va-
pcurs satur^ p. 36*) — 3<a. — C'haiubrier: Sur uii uuuvcl
^iectro-aimuit p 868. — Ducretet: Kmploi du verre
Irempö pour I« oonstruction de« condeiiMteum. p. 363—364.
— Jnsgfieisch: Stir Is preparudun de l'aci^tvleae. p. 364
— 887. — Longninine: Determination des 'obaleurs de
combuatiuu de la ^lyceriiie et du i^lvcol olhvlenique. p. 367
— ;-U>S — Srbeurer-Kestiier; J>ur uii lertni'ut digeütif
qui sc pruüuit petidaiit la paiiilicatiun. p. 'M'J — 371. —
Cadiat: De la lurmation des oviilis <■! lic l'uviiiri" che/ les
mammifi-rcii et les vertebres oviparcs. p. 371—373. — Be-
champ et Baltas: Etada aar tos asdiieitisi
parrorKknümo animal aaxdifwiai nlistiacaB;
uyect^ dans les vaiaMaax. p. 873 — .ST.'i. 639— Ml. — M er:
De quelques exenples relatirs i l'antui^ouiamc entre rhure-
dit^ et le milicn. p. 375 — 377. - Hautefeuille: Sur un
Silicate de «evjuioxyde de fer et de potaiuie correspondaut
k l'Binpbigiiie. p. 870—3(10. — Nr. ». 10. Hermite: Sur
qMjsMSS apfliMlinni 4m fcosttsu cUiptiqim. p. 479—483.
— Fiiillips : Ds la eompensatiso des temp^turea dans
les «AronomMreü. p 483— 487, Mt— 566. -- Berthelol:
StabilM cliimique de la matiiK SB tibration snnnre. p. 4B7
— 4!>1 - id.: .Nniivelles remar<]ne8 sur k rljülcur >u- inr-
niatioii de rbvdrjti' dl' cliloral ffazi-ux. p. 491 — I'IL' - r.i.-
ladoD: Note au sujet de la rencuulre des driu uMlirifS
d*aTaiit-enicut du gnod tunnel du Saint-Gothard p. 4!*J --4<Jtj.
— De Letaeps: Sur Ic projet de canal maritime inUT-
ootenkiii«. p. 486—496. — L^au t^ : Itecbercb« du coefBdent
da rmfatriti dn monranent dann les transmisnoM par dlhles.
L496 — 601. — Bresse: Fouctiou des vitcases; exteusiou
I thterimes de Lajnuge au caa d'un fluide imparfait.
p. Sf»l— fi04 — (itard: Sjrjdies et EutomophtorL-cs. ]i.
— 5<J5. — Hamm: Memoire sur les i>n )fTi> aiiidii ablis a
la d^tructioD du l'byUoxera. p. 006—012. Uummier:
8ar llnlliMBea taiiqM «m la mjemm das laciMS ds I»
visne exoros mt is PIqnloMn. p. 619—615. — Callan-
dreau; Kpittearida de la plan^ (!0e> Hin, pour l'appusi-
tion de 1980. p. 617. — (tauitin: Lois coiK-ernaiit la
distribution des astr« du syat^e solaire. ]i .'>1'1--52U. —
Radau: Sur les fonnule!) de quadrature a r iii':ii''ient.s «Vaux.
p.WO— Ö23. — Darbottx: Sur lesaystimeä forme» d'dqua-
tfania Unfaire» k une aeule variable ind^peudante, p. ri24— 636..
— Pepin: D^monitratiou d'un tb(:-or6mo de H. Sylvesti«
sur les diviacor* d^iae fonctira cyrlotomiqne. p. 6!}6— 528.
— De Mondesir: Comparaiaon entrc les rourbe» des ten-
»ioDs des rajM'urs satiir('>es. \\ fi'M. — Kenard: .\ction
de ri-le< trcd\sp sur Ii' n-n-liciitbriic. p. 531 — 634.- Ktard:
Sur !a sy-ithL-sc des aidi liydcs .ir.iuiatiquc»; essence de cumin.
p. Ti ll- 7M'> - Cur ml: M..r !<■> lAiiüiis du rein, daus reiil-
JMisuiuiemeut leiit |iar U cauLliaridiDe. p. 636 — &39. —
Laop. ZTL
Hatttefeuille: 8nr dn» nouveaos siUeatei d'alamliie st
de lithinc p. 541—514. — Domeyko; Sur les phosphates
et les lioriiphospbates de nisüiirsie et de chaux provenaut
du dL'i>ot de guaiiu de Mejill'ijieB. p .">tt -547. — Willm:
Sur la ciimi>i).'iitu)ri de« eaiix di' (.'ran.-.ai' l.Vw'yrniii [i 547
— &4U. ~ C u 11 o I : Sur le dulta uliuci-ue du iüione a Saint«
eOtoi (Gard). p i>48-64». — Nr. IL Tisserand: Sur
an ddfsloppeineiit partiealier de la fonctioB pertariiatrtee,
p. 557 — 561. — Faye: Sur rhvpothese de I.aplai-e p. 50t
— 571. — Berthelot: Actioa de l'eau oxysreuec ^ur l'oxyde
d'ariient et sur l'arirent miHallique. p 572— ."iT?, — Bec-
äuerel; Memoire sur la tj'ioperuturc de l'air a la surf'are
u sol et de la terre jusqu'i 36 de prolundenr. p 57^
--bfili. — De I.e»gep8: E>tat acwel de laqueatiou du ranai
interocvauiiiuc. p. 583 — 584. — Bert et d'Arsonval: bur
un appareil microplioiUQue cetweillaM k parole k distance;
p. 586—587. — L riante: R^glea pratiques ponr IVtahligge-
ment des tranunissinns K^lmlynamique«. p. 5h7 - öVK) —
l>i j. rez: Sur le reudemeut (iruiiumique des moteur.'* elec-
triijiirs i't siir Iii niesiire de la niuintite d'eiierjfie qu: traverse
uu i.ir Mit ■■ I I Iri iMiv ].•. jlH>— 593. — Gaussin: Lnis con-
oeraaut la iii^triüuliuu de« aatres du »y»teme »olaire. p. 593
, — Darbonx: Sur ka inctoes formte
Bodtiiea k une aaole variable ind^endaate. p. NB—
Jordan: Sur la r^ductiun des substilutioos ttadalNl. p.S68
— 601. — l'irard: Sur reipuition aux dMvto partMOSi
dii p.iieiilirl |i liol ikW. — I.andolt: Sur un noureau
tfiijiiiLtre. ]i. il'.Ui — '>i4. — iieaio: AppUcattnn du ii'^i'-jih'iue
■A la loeaure de la tursion de l'arbre iiioteur des uiacbines
en monrement. p. 004 — 606. — Grafts et Meier: Sur UU
proc^d^ pour la mesnre dts temiieralures älevtet. p.ft)6— 406L
— Bourguin: Kliu indyse de racide maloniqoe. p. H<W- 611.
— Millot: Synthi sp des matiere^ uliaiqoes. p 611 -612. —
BliMinard: Sur les |ir->duits du dedoublement des malieres
|iri't(-iiTii./s ].. (;i_>--iin. — Hayem: Sur les caracterea
anatoHji'Hio du siiii:,' dans les phleinnasies. p, 614 — 617. —
Hourbut: Sur Tai tiuM dii,'iv-t:»i' du .tm Ar' juijctu et de
la papaiue mr ies tissiu saina uu palijulo^quea de l'eire
Tivaut. p, G17— 619. — CoDcato st Psrrsicito: Sur
raoehylostomiaaeL p. 61&-620. — Foaaud et Ldvy: Sitr
la prcidurtiun artificielle de feld.<ipaths ä base de baryle, de
stontiaiie et de plotnb, riirreäpuiidaut k roligoelaxe, au
labrador et a ranortlute. p. 63(i — 622. — Bert: Kniption
et cliute de pous.sicre.s »cdeaiiiqLie*. le 4 janvier 1**), ä la
Doninique. p. 622 — 624. — Daubree: Kxamen de« pous-
aUns TslniiMMiiis tsaMcs le 4 Janvier 1880, It la Uominiqna,
st ds rean aul las aeeanpa^Dait. p. 634—636. — Br^on:
Separation ne* min^ranx dont la deneil^ est plus ^anda
que cclle du quartz, k I'aide de mälanRes fondus de cblomie
de plninb et de ehlorure de zine. p <>2fi — 62" — Lew:
Apercu sur la (feni-se des eaux miiirruies de la SaiLiI«.
p. iMS — &i(>. — Willm: Compositinn des eaux rnineraleii
de Bus&aiig (Vosgcs). p. 630—632. — Nr. 12 Fayo: Sur
l'ori^ne du svsteme solaire. p. 637 — 643. — llermite: Sur
quelques appllcatjous des fonctiona elliptlques. p. 643 — 649.
— l'hillips: De la compeiuiation des tempcratures dans
le« chrouomelres p. 643— 653. - B e r t h e I o t : ."^ur le trituxyde
d'argent. p. (ü'Ji — 656. — id.: Observations sur la deeom-
ixifiitioti du ))eriii*ii(faiiale de potAsse [i.%r ri-^iii oxygeniki.
)i. ti.jft— il>>.i. — Trcsca: Sur le rei{la.ri' i'Jei- triiiue du TheiU'e
k l'aris p. t>tX>— 666.— Serres: Bapiiort laii a rAcadrimie
ssr les reeuiuta oMssaNt psndant la ranips|iia ds lal'
deniie, pour l'olisemitioD du i>assage de Heran«, p.
— 673. — PoincariS: Sur les courbes ddSfiniea par tine 6]iia*
lion diff#rentielle, p, 673— 675 — Pellet: *ur les integrales
de fünrtinus alirebriiiui'» p 676—677. — Fucht: Sur une
clas>e de I II :i .11-, de pliuiturs variables tir^ de l'inver-
sion dea integrales de sulutious des equations dUHfSUieUes
linteirei dent tea coeffideots sont des fgnetis« nMion-
nellea p 678— 680, 735 — 739. — Feraot: AbsItm de>
phenomr-nes hiroineux produitapar ka dicbaifeB flsötriqoei,
tiaus les stiz rareUes. p. 680— 6S6 — TillarT: Sar les lois
thermiques des rünrelle» eleetriqnes. produites par les de-
charnes ordiuaires. iiiei.itiqili-tes et parliMles de riiiiileiisuteurs.
p. <iS.'> — 687. — Ui;(bi. Sur iin ras de polante remaueute
de l'acier opp«säe ä celle de l lieliee iiiai^iien^ante qui I»
prodtiit. p.VSS. — Concbe: Stur la pbotograpliie du s|iccire
Digitized by Google
solaire. p. 689—690. — Cr^fti et Meier: Sur la density
de l'iode k des tfmpiJrfttnrea fl«*«». p. 690 — 692. — Engel
et de (i : r n r Sur an moAe de prodoction de rai-<;tal.
p. 6^2— b^. ~ Ukminerl: dtttoun ip^dfiaues des »ola-
ooiu de pousie et de MnideL p.4M— 68S. — XBoret; Sur
le» alcalis du rrenadier. p. AM— — Foa4(u6 et hiyy:
Production ardfidelle d'une leucot^pbrite ideDtique aiu lavea
cri«taUiae« du V^vo cl de la Somma. Forme« naisnantcs
cri&tallitiqueB de la leucite et dp la n» pht'lii;i\ ]■ llflH— 701.
— Meuuier; Reprodu<:tiou iirtiticirllf .lu .sjuiilk- el du
coriodoiL p. 701 — 708. — Dipuiafait: -iur la prescnre
normale du cui^Te dans le« plauto» qtii vivonl siir Im ri.i tics
de la fonnation primordiale, p. 7U3 — 71)d. — Lat'foat:
Becbercbei inr Ihmenation vaio-inotrioe, ia drculation dn
foie et des tWIni abdominaox. p. 706—708. — Hayem:
Snr les caiaet^res anatomiques du sane dans les iihlefmanies.
p. 706— 711. — Reuuut: Sur les cellulM godrunnecs et lo
systi'me hyalin intra-vai^iDal den nerfs des Holi[>e<tea. p. 711
— "l.i. bruuJt: Du systi-mf ntTvinx de ITdotliea cnto-
mon (Oustace isopode). p. 713—714. — Megnin: Sur la
cadooii dMOMhUi MdBicolexliti-mtaiedicslcsTaenJaa.
pi. 715 — ni. — Hr. lA. VilUrcean: Application de la
tliterie des Sinus des ordres supMeun k I int<!^tlon des
^uatiom diffifrentialies lin^aires. p. 731—727, 7(17—76$). —
Deville etTroost: Snr la (Ii'tormination des temperatures
äev^t's p. 727 — 734^1 — Appell; Sur les smea hy^ier-
g^m^riqueg de de«i varialileä, et sur des tVpiations thfle-
reolielle« lin<^-airc8 simultan^ aux di-rirces purtiolles. p. 731
— 784. — Uathieo: Memoire wr des int^nations relatives
hrtmmbnfikiMliL f.T»-JI41^ Joulim BediarclM
snr la düRufan. p. 741— TM. — notofenUle: Sur nne
pronrii^tts nouvelle des "ftWVfBtTl p. 7M— 747. — Tin Cent
II Uclui hanal: Sur qnelqsSs nwrlMs dcs adhuige« de
ryiiiiiirc lic nuitule avec ralfoof oruinaire et avec lalcuol
nn" .'i ;. .iijiL- ]■'. 7-17 — 75(1. — Ii r o wii - S t' ij uanl ; KviiiTlences
moDtraot mie l'aoestliesie due k certaiues li '.iiii 'i ilu ccutre
«drttto-ticMffliB f«tt dm na^lMto par d« rinppr«»t«8ie,
MSi rtafluSM» na» Mtoa Mm dtcacentre. y. Täo— 763.
— Franfols-Fraak: BlMa idItsM de la bpstniie
pnaunegaatrique snr )s eosv, aprts la seetkn m «laniao-
rslriqne oppne^. p. 753— 754.— Toassaiat: CoattilwUiBP
lYtudc de la tranümisAinn de la tubevcilloB& p. 7M— TM.
— Bouclieron: Sur uii tnude de traheneiit de certaniefl
iSfditdS st snrdi-mntit^s inraotUes. p. 7&0— 768. — Kr. 14.
Harnlte: Sur quelques applicatioos des functions cUiptiqacs.
p. 761 — 766. — Rcsal: Snr quelques th^rtam oe cin^
nati^ue. p. 769—772. — Deville el Troost: D* la di-
tennmation de» hauten temptouures. p 773— 778. — Hi r-
thelot: Sur la chalenr de formation 'kt nxjdos de I .j. n
f. 779 — 786. — Fayc: Sur Ic cyclone du 24 janvjpr dtriüir
la NouvcUe-Caledunit' p isfy^'b'.i. — N n r ili ii skiuld :
Snr les points de TOceac arctiquc do Sibvrie qui preseotent
le plus d obettcles ponr la naTintioii. p. 790—792. — Booa-
sinesq: Sur lansnl^re de preaeoter la tb^kiric dupotontid
dans riivpoth6se j^mSralement adraise de la disrnntinnit^ de
la matiere. p. 792-7% — Alluard: Hiver de lb7»— 1880
& Cli rtiiiiiii et au Puy-dc-DAme. p. 795 — 7!W. — id : Ob-
H'rMitüiri- mi'K'orologique du Puy-di-Di'iiie Verglas du 21
novembre 1879. p.79S>— «K». — l>e t onvielle et Lontin:
WsiifaiHs aiialiiinB soMina fiodaMa par uns nacUiie
tMuaim mH&n. f, 80O— 808. — LIehtenstein: M4-
tiMnhms dn pncerat dwpllni ligneuses du peuplier nuir,
Pmphifui bmnarim. p. 804—806. — Itoz6: Ktudra snr
la CBronoin<flrie de la compensatinn. p. h«i7 l .n-
guerre: Sur Ifs enualiuns it]f,'elri(jue.s dui,-. Ii ] rr:ii:. r
menibre satisCait k uue t^uation diäerenticlle linijiire >lii
second ordre, p. 809 — 812. — Dcprcz: Sur le mesurcur
d'teergie. p. 812 — 814. — Morisot: Sur la clmleur swS-
ciliqne et la cooductibilit^ des corps. p. 814—817. — Mois-
San: Sur les sulfurcs et si^ldniun« de ehrome. p. 617— 819.
— Sabaticr: Ktudp tlierniorliimiijtie de» sulfurcs terrora.
p Sil»— hjl, - Viiliers: Sur nxalique cristallis<^.
p.öai — 822 — Dijvillipr: Sur lf.s arides uiinile» de 1 adde
a — eiycai.! ; Ii; ir, ji, ,s-J2— 824. — rellet: Kap]inn eiitre
le ancM et ks iiiatii'ri'> min^rales et azoteea dans Ica bette-
i»vw astmlsB et mutitees 4|infaiab p.824 — 827.— BmJm-
fo^uiBc: Sar quelques altanitisni des capeules autiäalaa.
p.628— 829.— Hautefeuille: Sur la rt^prodncUon simol-
tanfc do l'orthoaB et du quarw. p. 830 -831. — De Ton-
I hiirberl; Sur un tretnblement de terrs res-senti k Poitiers
et dans les environa, le 22 mars 1880. p. 831—832. —
Nr. 16. Nöbuleuses dMoavcrtas «t obssrrto UrObserratoire
de Marseille, p. 8S7 — 899. — Bertbslot: Sur ouel^ses
ampott» des corps halagtaas. p. 841—818.— Tbolosaa:
La peste dans les tcmps modeiiies; sa propbykzie ddb^
tupuiip oll imlle: sa Hmitation spontan^, p. 847 — SSO. —
Fatiu I)i''sinfectii.in dos veliienles par l'adde siilfurfliix an-
hydre. p. S.*)! — Vti. — Lucas: Sur les fonctiins ctlIo-
tomiques. p. Si.'j f^'i' — Ki'?.<- Ktude.s sur i» cliroiio-
m^the: De la cvni|>ODsutton. p. 858 — 861. — Deprez: Sur
un Dooval indkalaiir dynswois^triqite. p. 861 — 669. —
Amagat: 8ar la dübnutioB des tnlws de nm mwb da
fortes pressiODa p. 9SS — 864. — Ader: Sur quelques ex-
p^riences noaTellea d'attraclions niagnetjques. p 864 — 866.
— Kaoult: Sur le point de conffelatiijn des liiiupiirs alcoo-
liquc». p. 865— 8it>8. — H a u i e le ii i II e ; hur ilej nouveaiix
siucotitanates de soude. p. 868 - 870. — Uouzean: Sur
l'essai des pnites par la oMtode gnTiTvtamteiqus; p.8ll>
—672. — Unvillier et Buisine: Sur la forniatiaB da
nitrato de t^tran^hylaminoniuin. p. 872—874. — Laden«
bürg: Sur les alcaloldei oaturcu et mydriatiqaes de la
Ik'Uudunc, du Datura, de la Jusi|uianie et de I« DuboLoia.
§. 874 — 876. — 1' eilet: De re-xistenee de raramoniaquo
ans los vfg^taux. p. 876 — 879. — Kichet et Mourrut:
l>o quelques faits rclatifs k la digcation gaatriquo des poia-
sons. p,879 — 681. — Kogalski: Analyses de cbloropovlla.
p. 881—888. — Mar: la fonnatiou de la esquiUs oaas
MI ROx. p. 888—886. — Nr. 16. R^sal: Du probUnw
inverse du mouvement dVu poInt maulriel sur une sur&ca
de rivoluiion. p. 883—888, »87— 94a — Bertbelot: Sur
les deplaccmcnts reeiproques des Clements halog^ne«. p. 995
—89«. — id.: Sur la Stabilit^ de l eau r.xy^enL-e. p «17— «»9.
— Marignac: äur les terrcs de la samorskite. p. 899 — 90S.
— D« Leaarait 8w la einal iwWwsdiwijna da tmtm^
p. 908-608. — Onstalat! Otoerratfoos aar baMdgapodaa.
p.806— 908.— Rn^er: Theorie des ph6D0inifles capiusim.
p. 908—910. - I»o FoQviellc: Sur le gyroscope äectro»
magnpüquc. p. 910. — Henry et Bigourdan: Obscrva-
tidiis de la comfetc Scbaberle faitc« i l'obserratoire de Paris,
p. 911—912. — Chase: Sur les pesitions des priudpales
plan<:te8. p. 912—915. — Depres: Synelmmisaw <lscinqna
de deux monrements qaalooiuiues. p. 816—817. — Boaty:
Mesur« des ftnaa dfartnaatriees ttoaiu diaiHilama «a
eonlact d'rm uMi at dl^BquIde. p. 917— 880. — Contto«
leac: Sur nne peaipe aatomatique & mcrcure p. 92il — 921.
— Ladenbnrg: Sur les tropeineü. al^.llll|lll'.^ ii\yilnuii>|uos
artilldels. p. 921 — 924. — Morin: Sur la selo-..e. p 1*24
— 926. — Maumeue: Sur le earlioiiate d'ainiuoijiaque.
L926 — 927. — Pellet: De rexistence do ramroomaque
la ka iMMK at la «bair BuasalaiTe. p. 927 - 929 —
Jeaa: Bar m» ftlsMeitieB da sflicste de a<Hide. p. 929— 93a
— TayoB: Da ^ fariabith^ des mamelles chez les Ovidä
des bssses C^renaes- p. 990— 9SS. — Moncorvo et da
Sylva Aranjo: Sur le traiieinent de TtSl^phantiasis dra
Arabea par l'emploi simultani' des ruumntji cuntüius et des
courauu intermittentt. p. 933- 934. — Nr. 17. Berthelot
et Vieill«: Etudes des propri^t^ egtploaivss dn ftilmlnaia
de mercure. p. 946—952. — Pasteur: Sur te cboUia daa
Sonics, p. 962— 96», 1000—1083 — Stephan: UbswadSB
e la romete Scbaberle, faite ü rohserratoire de Marnflla
p 95H — 91<2 — Pierre et Lcm <^'t a y er : IM- IVsroisrcfeon
( ütiitne ü.urnigp NPit. p. 9fi2 — fiiH, — Ue F <:.ti > i I J c . ^ur
la dOpcndaiKt de deux KyruBCujjes eici'truiiuiijijeUipio.'i sou-
mLs ä un m^me rirruit a'inducuon. p. 964» — 971. — Maun-
beim: La surface de l'onde conaidtr^ corome surface
.finite. p. 971—874. — Bailland: Snr le calcul ouraMqae
des bitegnües dMnIas. p. 974— 9TT. — Appell: Sur la
sirie F, («, sr*, Ä fT, y. x, y). p. 977—979 - Mcrcadier:
Snr llnflnaaca da la tenptirature sur la durtk; de la periode
d'nn diapaaon. p. 980 — 981. — Mascart. Sur la (licurie
des courant» d'iiiduction. u. 981— 9H4. — (iuebhard: Sur
UDe m^thode ezpärimentaJe propre k delennioer les Ugues
da niveau dans r4c(NdeBicnt itationnaira da MaHikiH h
tnTcn les snificas csadnctriees. p. 964—887. •> ■aaty:
181
Mewire absolue du fhimm^ne da ('«Itier wi conUci dNm
mt'Ul et de Is iii»*oluüon p 1*87-- !>'.*<>, — I'elUt: Mcsure
<if la diÖ< rt'jHL' Je (lotfiititj df deux m^taiuc en contart.
p. »at>- i*yi - Ciou)-: Hur \a üiGorie de la double rtfrac-
tion drculaire. p. 96l2 — 906. — Ainagat: lafliwM» de In
teiii|i^nt«in NT 1« oomprctaibtth^ des km mmu de IbrMB
prraaioaL f, 996—907. — Varenae: Kechercbes cor la
passitit« dn ftr. (Partie II.) p. 998—1001. — Houceau:
Sur k ICMBT en fer den eaui miniTalps d« Houen et do
Fore«ti^e«-ICaiu. p. Knil — lacj. — (imuifr; IsMnnTe^ de
la phlorogliieine. p. IIA»— KX«. }' r Uli irr it Varrnn«;:
8tir Iti produiU contenus (laus len l oki'A d^ |iotriilr. jv \tyn6
—1007.— Wartha: Sur une cxplu&ion siDf^uUiri' produitc
Äm chanffaije du vin et nr IM DouveUe mätlnde
ge d'alcooL p. lOdg-lOia.— Hereikowsky: Sur
Torigine et lp di*rf lo])j<omrnt de l'oeuf (icz la Mt-dnse
Fucopt' avsiii la fiiiuiiJatinii. p. 1012 -1014. - Talmy:
Sur Ips «iialof{ies (jui stinblcnt PiisttT nitro 1p rholiira lifis
poules et la maladte du i-oriirin il m Liuilii ji ]i)14 lon.
— Nr. 16. Tis irr and: Sur des uuni>ceiulaDteii qui jouent
QU rtle foadHBoMd 4mh 1» tUaito dn fcriiirlnueitt pl^
Btoiica. p. M81— lOM. — DttBMi 8w Im gu rttenn
MT ocduaoa daoi rkhnniaini et to ainUHk bl 1087
-1089. - Fasteur: I>e ItelMMiM & tk tUotte dea
gtrmra ä l'ikiolofri«' de rjuelijura maladies rommune«. p IflSB
— 1044. Trccul: l'ortiialion de» ffoilli's et »ptiarition
de Icurs premien vaisiicauix rhez de» ins, Allium, Vunkia,
Hamenxallis ct. p. 1047—1063. - i>y Iveitre; Sur la loi
die HviftocM dani la th^e des norabrcs. p. 1063—1067.
— Sarrss et Vieille: Kfcberrhn expt-rimcntalc« sor la
MampimtdM de qnriquos explosifs en rase dm; composi-
lion d« wut forni^s. p. Uii>8— 1061. — Ch«»e: Parabulofdcs
rfiniftairo5. p KJtil — 1064. — I'icard: Sur les ^tuitions
liiii>airi-s siiimltaii^es <H sur une classe de coiirbes gaiK'liPS.
II liKö— 101)7. Calluiidreau: Sur la furmulo do qua-
drature de Gauss, p. Hi67 — 1068. — Desboves: Tbtorenie
OTT 1« teaatioos rubiqtte et MiiMinli«in, n. 1069—10001
— Pictet: Eaimtion g&i^rale ffiliHMl knumw qvi enita
poor tous \t» U<|uide8 «iure Irur ttBHitatiira tt la tenaion
niAx:nHini de leors vapeurs ä ceMeMMpftllail.; p. 1070
— 1074. — BodtiL'!!'. : Iti'-üumt' des lois qui r^jniMnt la
mati^Te 4 r*tat s| . i ii ;;il iv 1074 - l(r75. - Engel et
Uoiteisier: Uiisiioiüaiioii ae rhydrate de butylcUoral.
S. 1076 — 1077. — Raynaud: Sur le dosa^ de la glyc^rine
am le» »nii. p. 1077 — 1060, — Blennard; Sur la l^giiinine.
p. rneo— loei. — Porumbam: Sur la pUoso. p. 1081
— lueS. - Lemoine: Variationg de la temp^rature avec
raltitud«- )i<>ur Im (jrl'ids froids dp d/'t-mlirr 1H71» dans le
bJi.--> ri <li' l;i Nrine. p. ItHfit- liis.'i — 'l ayon: Sur Iii varia-
biJ:ti- des iiuiitu-llc» cliex les ovidös dn* Ihlsscs l'iM'miM.
p Hi8i'(- KIWi. — Merejkowgkv: Sur la structiin' dp
queUiui'S airailiaires. p. 1066- lOHH. D(:>clat: äur les
analogies qui semblent exiater anln le chnKtK i
et le ndlavau ou maladie dv MBmeD. p. 1068— U
Nr. 19. Tiss(^rand: Sur len tramu-endautes qoi joaent
un röle foodameDtal daits la thvurie des pertiu*bation8 pU-
D^taires. p. 1098 — 1101. — IWs CliMzeaui: Sur la forme
crixtalliDe du magneiiiun]. y. iiio lUK.' Itlaiiclnird:
Sur une Cicadelle CJfyafcropfaTHm attterum) qui attaque les
vigBca dam le mitümut «ie te OiroiMla a. 1168—1101
— Sylvester: w b M de rte'procirt «Gum k tMorie
dea nonbre«. p. 1104 — llOfi. — I.evy: Sur le nouvean
■iphon ^tabli iiur le canal Sjiint-Martüi. et tur trarvkox
d'assainisspDient du quartier de Berty. p. 1107 — 1110. —
Pellet: Sur Iw tunctionil liu^ires. p. 1111 1118. —
Zeutfato: Sur la determination d'üit^grales algebriques de
differcntielles ale^ünriqoei. p. 1114-1119. — Picard: Sur
tue dann de fonettöni de deux variables independantes.
•■1119-1121. — Uouy: Sur la tMorie dea pb^uomioea
O'iiilarfjfenci' vü intervient la polarisation rotatoire. p. IUI
—1134.— (iuibhard: Sur le» lipno» ^ijuipotentiollM d"un
plan formö de deux muitiAs in^^onn nt cunductru t:s. y, IIM
— W'ü^i — Ohalski: Sur les artiij||.i muliiellp.^ d'aiguillea
aiinaiiti-rs jiIhi L'<-'"' .;nI!^ l''s liqiudL-.s. p 112t;. — Kraiii.uis-
tMrauck et l'itreg; Ajalyge ^ 1» m^thode^^grapiiiqae
nocM qoi existent entr« la maladie du sommeO et le ni-
lavan. p. 1125 I>c JuHsicu jiur une pluie de
liDuetembi« 4 -Vi.'mi [1 — 11.1J Nr Mouchez.
Obeervations muridieDiira des petilrs plani-tfa, faites a l'ob-
lervatoire de (ireenwidi (per M. Airy) et k Tobservatotre
de Paris, pcndant le premier trimestre de l'annäe 1880.
p. 1139—1141.— Peligot: Sur la saccharine |iw 1141
—1143.— Reiset: Re«hercbes sur la proportioD de IVaide
rarlM>niqiip dans l'air p-1144 — 1148. — tlarti 0 • Dam OU-
rt tti- et Hyiiili's Sur quflijue« effets nutriti£s dea alcalina
k dtisrs mndiTccs, d'aprrs rcxpmmentation sur riininmc
dans l'etat de »Ariti?. \i. 1150- 115.1. ■ Ravct: Positiona
de la comete b de ItiSO, deterniiiiees k robeer^atoire de
Betdeeni. n. llfiS— IIM. — Kester: Sur le noinbre dee
gnwMGycBjMi dauvnetnittfanaeliODderaipaee. p. UM
— 1168. — De Mondesir: Lee teMfoM dn Tepetirs la-
turöca ont des modes de varietioil dllilunH addill qu'ellea
sont emiiies au-d<>ii.sii<) ou au deimous dn point de fusiou.
p. ll."w lltil. .Aiidn-; .'^ur l'intervisraion dos temp^ra-
tures de l'air avec la hauieur. p. 1161 — 1163. — Ditte:
Snr lea tuüaagm ittMiaaM fiomta d'aa acide et d'oa mI
kydratl p. 1168—1165. — Bichet: De l'iniluence dea
aailieiu alealins ou aridea nr la rie de« torcvisses. p. 1186
— 1108. — Couty: Sur qDdquea-unee des conditioitg de
rexdtabilit* eorticale p. 1168—1170. - Tcrrillon;
Anestbiisii' lucalc ut giiuerale produite per le bromure d'4-
thyle. p. 1170— 1173, — Tbibaut: Des variatious de l'ur^
dans retnpoisoiinunieiit par le phlMphore. p. 1173 — 1175 —
Müntz: Ile Tinfluence de fengraissement des aiiimaux sur
k Constitution des graiases formte« dans leiu-s tiasus. p. 1176
— 1177. — Pellet: Sur U fixite de coniposition de« v6g6-
taui- Aiiiilyno» du S'^jn hitpitla ou pois ol«!ajpoeux chinois.
p. 1177— 11H(). — Viallai:(!s: Sur l'anpareil respiratoire
«t drculatoire de quelques larves de Diptem. p. Iis.) — 1132.
— Tables des Comptee rendos dea a^aooea de
PAcedtmie des soieDce«. IL Semetn 16T9. Tone
LXZXIX. ParU. 4«.
American Joiunal «f Bdenee. Edlton Dane
aml Sil Ii man. 3. 8er. Vol, XIX. Nr. 113, 114.
Ncw-Hav.iii 1880. 8«. — Gilbert: Tbc ouilet of Lake
Bonneville. p. 341 — 349. — Hunt: Tbe chemical and eeo-
logteal relatlom of tlie almoiphcre. p. 349—363. — Qoikie:
(m tlw «Khaean rod» of tbo Wahiatch muuntains. p. 363
—887. — Penfield; Analyses of lome apatiles containing
Manganese. p. 367 — 3<>!). — Hidden: An aceount of tbe
liudiug of a no» nn'ti-ijriti; in Clelwnie couiUy. p. 370—371.
— Hunt: ün tbe reicnt l'<irinati<in of iiuariz and on «Ui-
l ifi- utiiin in Calii'.riii.a. n. 371—372. — lluggins: Ob the
pbotugraphic spcctra ofstors^ p, 373 — 376. — Nawtoa:
The UranoaMtria ArgenluMk p.8W 99a— Shepard; On
tlielvanpali, CaUfbraia, ■Mteonelnn. p.881— 989. — Cooke:
The atomirwelgbt of antinionv. p. 3.82— 3SC — Allen aod
Comstock: BaMlIaite and l).soiiiii> troiu Colorudu. p. 880
— 303. — Cooke: On argonto-autiraoniou.»- Urtrate (.silrer
cini'Si) I p. Jini. — Guuld; On tlip .M.iithrru cumet of
February Ifcwo. p 396—408. — Scientili<- iiitiUigeuce. p. 403
—498. — Oayot: On tbe fhnkai stmrture and bypee-
aelry of tbe CataUU immumEi rcgion. p. «19—461. —
Dwight: Bccent exploratloiu In tbe Wappmger Valley liue-
(tone of Dutcbcss eonnty. p. 461 — 463. • YounR: Tho
oolor correction of rertain arhromatic objert frUü.'ies. p. 4iV4
— 48<j. — Hall: Note on tliu i i.:in.iiiiii,ii cf Nirms, p. 457
— 4.'>8. - Sniitb: Study of the binmut Cuunlv metoorite,
tbat fcU May 10, 1879. p 469—468. — Conke; Tbe oxi-
dation of bydrodüoric acdd sohitione of antimony in tbe
ataMM^bara. p. 404—467. — Holden: Note on a lalalkB
betiren tbe oolon and magnitudee of tbe componeatc of
Unary stars. p. 4fi7 472. — Whitefield: On the occnr-
renre of true Linsiila i:i tho Tronton liraeatones p 472— 47Ä;
Brarkol and Voiuik': .NUtf-i of eipcrimcnt.i ii]i.:in Mr.
Edison's dynamometi.T, liyr.urno-ni.u liini ai.d linip. p 476
— 470. — Lea: Un substances puniuaiiaug tbe power of
' the latent photMMfhie iMfa pi 4B»-481. —
Digitized by Google
188
BoyalariOMOBptealloflMy i>Lnidi0B. Jonml.
Toi III, Xr. 3. London 1880. 8«. — DunckD: On
a [inraniiir spongo of the ordrr Cakarea. p. 377 — 883. —
Cuoke; The gcuu« Buvfwha p. 3S4 - 3«». — Oibbes;
Od tbo double and treble stainini; nf aniniiil tissojes t'or
microgcopirftl invosUi^alion»; »iili a nolf oii <l«\niii)i tliin
CovtT-plasst'S- p. iiIK)— 3113. — Griinuw: On somo la-w
spmes Ol AV/mcAmi. p. 394—397. — ä mit Ii: Uli Üie Ulu-
mioatioD of oMtds «M8r tiw U^Ut fO**n ti Um miero-
Kope. P.398-W.— Bapoit of cnmiit raiMitlwt nhtng
to ui*artcli»U, «yiitogania, nierascopf cL f. 400— SM.
— Vol. I, Nr. 1 — 6. I.onrIon 1878. 8«. —
VOL II, N>. 1. I,^ l'^Tll S '
K. Bayer. Akad d. Witsengch. zn Mflnchen.
Sitiangabcrichtc. 1H80. ilft. 2. München 1880. 8<*.
— T. Banernfei ti il : Vtc B(vi('1iiiii..'r n /v« jm heii Tfmpcratur,
Ilruck u. I>ichti(fk«t in vir^rtiicilfui n HiLcii th'r Atnio-
spUre. p. 107— 123, — Krlenineyer: Lieber FheoTlmileli-
lanrcn. p. laS— 128. — t. Uftgeli; Dcbar WanMUtamg
bei Fernentwirkung«!). p. 199—1401 — Gferiter: üeber
Relationen swisrhen Klkueiu^len binftirr quadratiarber
Formen tod nerativer Determinante^ p. 1 47— lfi3. — 0 a ni b e I :
GfHignostisrbe Milthoihinpon aus den Alpvn ]i Ift* — MO. —
id.: TcbiT die mit einer I' lu.v'.i|{kc!i irluilun Ckllo(dOB>
mandeln iKnh\drosi von lrii(fnv. p. ^40— ;iö4.
Sentcche Oeselltdi. fttr Anthropologie, Etbno-
logit B. üifaidiieltt«. Comapoiidain-Blatt. Jg. XI,
1860. Kr. e. mtMiha 1880. 8».
Sog. Lop. dei Satnnliates de If oieon. Bulletin.
Ann^ 1879. Vt. 4. Uotcoa 1880. 80. — Cecb:
Untenndrang des wilden kroAtiicban HofitoK, p. 1B8-3SI7.
— CzerniiTakv: Spoogiae Kttonl« Poutis Eonri et
ninris Caspit p. 228 — 320. — Bedriag«: Ueber di* g«K
gwpliik.be Vorbrcitniig der cnropäisoheD Lurche, p. 991
— 3i>2. — f'rantiirhold: lüe Meii-nritfnsamnihing der
Petro»skiVhen Aekorbau- u. Für.Kt-Akadcmif. p. 3ii3— 3H?».
— firidichin: Übservations de Jupiter en p. 370
MBL — Weinberg: Obeerratioiia m^dorologiques fidtei
k Heaent pendant l'aon^ 1879 k l'Institut des arpentenn
dit ConsUntin. p. 1—26 (Anhani?).
Botanücher JalurMberioht Ileranageg. v. Leo-
pold Jnat. Jg. TI (1878), AMUg. I, Bft. 1. BttUn
1880. 8*.
Soc. Kezicans de HUtoria natural in Mexico.
La Natnraloca. Tomo IV. Entreg« 16, 17. Mexico
1879. 4*. — Banires: Origen teratolonro de las varie-
iidoi, niaa jr euperles. p. 286- 247. - flfrrpra: Xou
oobn na Dinnsiruo.mUad otisprvada cn un t'riito de la ciirur-
Uta popo. p 247— 2fil. — Griij son: IlistLiria natural de
los iwa.s df Ins trt's Marian y Socorro. p 2.^2- 2&fi.
ü. S. Oeologioal and geographical Snivo; of the
Territoriet. Eleventh annual report, cmbraeii^ Idaho
aiidWjroBaiag,for the year 1877. WaahiDgton 1879. 8*.
V. 8. Vorthem Bonndary Commiiiion. Boss:
Doelifla'iii-, f :".x...3 iifar». ». I. s. a. 4».
Annual report of the comptroUer of the currency
to the second seaaion of the fort.y-nizth congreii tt tlio
United Stetes. Wsahington 1879. 8«.
K. DuAt Tladeiiik. Mikab. la Xopeshageii.
dasM des scieocee. ili'nuvri'?. Vul VT. Xr. c. KjuWn-
Ittn 1880. 4*. — Hannover: l'nmordiaibnmken og
im Fortcntag i drt oMBiookoHge Jüranhini lue Fedsalea.
Vol. Xn. Nr. 5. Kjabenhavn 1880. 4».
— Thiele: Gm Anvendelie af tnindtte Kvadiaters Methode
i nofle TUfadde, hvor en KompUhsltan of «ioM Slagl
oeoiartede tOfaeldiiie Fejlkilder giver FqUoe « .Jiitoi»
tisk» lUnkler. p. S8»-4Ml
Onnägt Over dot BeUnho Ftofcaiidlnigor.
1B79. TSr. 8. EjehenhaTn 1879. 8*. — Hejor.
KiilMiis Foao fcoNgitag; f. 106-884.
UM. Vr. I. BjolMlMmi 1880. 8*.—
Ohrlotenoen: BMrog ChroMammenIakforfafaidehemea
Kemi. p. 1 — 32. — Krabbe: Unders#irel»er antraaendc
For«koinsten af IndvoMsonne i HoitenB Tarmlumal. p. 33
—40,— Colding: Kosle UnderMgelser redkoniroende Be-
Memmclscn af Vindons xlaatighed. p. 41— <i2.
Settidw BnadiolttB Ar CtaompUo o. Btatütak.
Heraniigeg. K. Arendts. Jg. U. Hft. 10. Wien
1880. 8".
Landeg-Mediciual CoUeginm inDreaden. Zelmter
Jahreabericht auf d. J. 1878. I.eiprig 1880. 8".
Aead. rojale de Hddeoine de Belgifia. finlietin.
Ann«« 1880. 8«^ 8Mo. T. UV, Mr. B. BrucoDei
1880. 8". — Horion: Giniqne cbirunticale. p.988— Stt,
40& 442. Barella: Hygiene de« bouiUeurt. p.aSl— 818.
— Willems: Nuuvelleti reeherehea aar la pleun>|nSaBOfliO
de cette maladie. p. 813—4114.
Vatorforoch. Gesellseh. zn Freibarg i. B. Be-
richte Aber die Verhandlungen. Bd, Vn, Hfl. 4. Frei-
burg i, B, 1880. 8». — Klocke: Ueber die optische
Strurtnr des Eisi ü. p 417— 433. — id.: I'eber da-s Vnrlialten
der Krjbl;illf in l.HMniijen. »i'lrlie nur weiii,!.' mih ilireui
SättignnK^^punktc ciitririit sind p 434— 143. — W ari>urK:
Ueber die '^llr^^'llI. j., 41) 1. i n il i'm.i nn : Die
Scbwinguogsiuriuen gezuulter u. Kebtricheuer Saiten, p. ÖOO
— USL — Gräber: JUoiBe Jkiatge cur Kamtniis dv
PretOEoen. p. 688—866.
Acad. des Sciences, Belles-Iettres et Arts de
Lyon, Mt'nifiire/i, Cla.'sse ilfts Si Ii'Ucch. Toiiip XXIIl.
Lvcin 1878—79. 8". — I.al'on- (U.s.Tvali.n.s nii'i^o-
rologiquea faitea k 9 beurcK du matin a fobuerratotre de
Lyon da 1" Mcartn 1876 au 1« IMeabn 1818^ 1878
—1877, 1877—1878. — Perrin: De b fem nydio-vllolo
dang »es rapports avee les fonctions phydokmocs et loo
atfcftions morbides, p. 1 — 23. — G u i m e t : Sur U* oatrMnen.
p. 29- 34. — Andrt-: I.'iibiiennlf>ire universitaire de Lyon
(Saiiit-GcniB-Laval). |i ßli - 71. — Luton: Iu\iiiu(' des Ob-
servation* nx'ti'orolMtriiiiH^ uiii s d:\ns la y&rüf .siiiwrieure
du baji&in du Hhtnu- I-^T,") TU p. 73 — lit7. Mubel:
Küsai sor lea divene» wr&urc:« de lungucur et de »uiterticie
employ^ en Fkanee avairt l'adtnition du sjstime metrique.
p. 117—162. — De Fo rcrano et Bsilin: Note sor la
productiun de» outremer« de diffi'reiit» mölaiix. p. 173— 179.
— Dor: l'e l't'vriluticin historinuc du scns des couk'iu-s.
199 - Kolltt: Iic!. iipplicÄtion» du feu a l'liviL'iene
an« le.i tmifi^ ; n lii-t.ini.',;! s. p. 243 — 2t><). — Ke Kur-
crand: Memoire sur la iorinatiou de» outremera orgaoiques.
p. 987— 878w — Beaael: Etüde aur rUaiodre de raotoe-
Bomie ocddentole an moven-tge p. 276— SSS. — Sein
Notes historiqups sor fak mcouTerte de Toutremcr artifldcL
p. 333— 3iil. — Faivre: Etiules sur les latiriferes et le
Utax pendant l'evohition germinatirG normale ihcz Pcmbry on
iarnatopogon porrifoliu» l.. i>, 361— 4in
Ciaaee dee lettres. Tome XVIII. Lyon
1878—1879. 8».
teo. d'Agrimltai« de IfOB. ABaaleo. 5. Uria.
TooBO L 187a Lyon 1880. 8». — Falsant st Le-
eard: Note sur les formations tcrtiaim et i)aatemaires des
envirans de Miribei (Ain). p. 1— 10. Fontannea: Lee
termins tertiairc* du baasln de Visan p 11—127. - Locard:
Des riiv.i^'cs caus^ par le Lifiaris dispar mu- le» platanes
des pronienades publique« <le Lyon en lö78. p. 137 — 144. —
id.: Di-si-riptiun de ü Faune malacologiqtic des temüns
qnatcmaires de» environs de Lyon, p, 146—361. — Fon-
taaaes« Osaeriptioa de qnelques esnteea noorelles ou pea
ooflBDSB dso ismias tcrtioircs sapcrieun du baaain de
BhoM. p. 886—418. — Dnoosoaa: Bapport de ia oeoH
Digitized by Google
189
Biiksioii ilf« soifs Sur SPS 0|M'rations dp ranni'p IhT-' ji i'2')
— 444. — id.: lUppurt de 1« cumuijsiiion rLar^ii« de tuiUT
iMta. p. 466—807. — CMdog«» An Hon cmti9ue( «t dat
WUbm» iv rorhc* rsy^s ohsirr^ dans la parti(> iBOTenne
da bUMii du Kbooc ft i'la£ii(^-8 p«r nSitioit» gi-uKraplu(|ae«.
p, BOft— 672. — Falsan Pt Chantrc: EtuJc snr If s aniitn»
rlacim et «ur le U-rraüi erratique ili- \n juiriii- nn.)i run- du
bessin du Hhone. n. 573 — tt74. — riuch: Ntilr sur la
clavfli'e ft Ia rlaTrliMticin. p. M.'i — SW. - Kaulin: Du
lonuneil do la chnsalidc coiniiare an sommcil de rocnt' cbei
tfHcnei «ptaM dp bombvi. p. m-m. — PetU: tMai
te kntMM d'eau du Kiiooe au pont Monnd «t da U
Smm Ml pcot de Is F<aiU<c^ 1878. p. 888 ff.
— Falsan tt Ohantre: MotM^^phie gMt>-
giqne de« ancieBi! glarii-r» et du tcrrain erratique de
la parlie movi-niie du huf'i.in du Rbonc. Atlaa. Lyon
1«76. Fol ■
Vriadreirb, N.: UcImt die re»|iir»torii<chen Aende-
rUBfiB de» iVrcussioDsüchalles am Tliorax unter uor-
nakli II ii!i11n.!(ii.'iHi}ii-n Vfrliiiltdi'-'-' n I.i-iii/i^' 1880. 8«.
Kaiserliche Admiralität m £ei'liD. AddbIcd der
Hydrographie u. mnrifim. Mctcurologiu. Jg. 8. Ilft. VI.
Berlin IhHd. 4^ - l'ip riitont-LothmaMhinp von Sir
'WilUarii TlK.tnsoii. p. 281- L'8.1.
— NachrichUo für Seefahrer. Jg. 2U. Kr. 25—28.
BerUn 1880. 4*.
Alan ■Star. Organ ttt BoehadnlaD. Jg. T.
Nr. 28—28. mm 1880. 4*.
Bit Hatnr. Iii nuspeg. t. K. Xftllar. Jg. 89.
Hr. 26—30. Halle 1080. 4«.
Hauet Jahrbuch fllr Mineral(^e, Geologe and
PkUABMogM. Ung. T. Besecke, Klein n. Boaan>
baaeli. J^. 1879. Hft. 2—7. Stvttgari 1879. 8«.
Thomai, F.; I M xr rin »iidafrikaniache» Gecidium
von Mm /tiyn.iil't liiirrh. S«p -Abdr. — Uebcr die
von M. Giriird kür/.iicli lj( «rliri( 1 1 iieti Gullen di r Rirn-
biume. Sep.-AlHlr. — AipUnium gtriMnicum Weis
Im waatltaliaii TkBringaii. Be|p.«Abdr<
K. Prenu. Akad. d. Witten »eh. in Berlin. Monata-
beridit. Mikns, April Iben. BeTÜn lööO. 8«. —
WabBky: Vaberdiafivn-rhnuiiKdar
UiaiKhan Xnatan^ttusg. p. &d—VSt. — Petera; ücbcr
aaaa Fladartluen (Vtipenu, Vamvyrvp»). p. 268—269. —
V. Harold : Beacnnttmagen neuer vnn Hm. Hildebrandt
fiiawnitllii Coleoptereu. p 2*J<i 2T(i — Hclmholtz:
Ucber BewCfun^Ktfiime am polari.sirteii l'latina. p. 2S5 — 306.
— Petert: l'cber die von llru. Gerbard KobJf« und Dr.
A. Stecker anf der Reil« nach derOate Knfra gesanunelten
Amphibien, p. SOS— 300. — Schwendeoer: Ucber Spiral-
aMlaagan bei Floridpra. p. 327 — 3S7. — ililgendorf:
Ucber eine neue bpnKTkengwprthe Fittcbgaitiinit I^coiiparüm
au« .lapsn y ö:i',» 'M\. — Kronceker; FelRr ili«' Poteiut-
rih-.L i.. »i.-.i r ! fiii;[ilexi r Zalilen, p. ■tW — •l(.i7. - Si hwen-
detier: l iberilie ilun h Waclislluin lusiitiKte Vi'i>rlneliung
klcinstiT Theilrhen in traje<-tnri-ii-heii l.'urvpri. p. "llib— 4U2.
— Vogel: Ucber eine ciufadie Methode xur Keatimniiing
darBnaapaaku and dar
«tgeetivafOrStnUai
I fcncUadencrBMckliariien. p.4S!(— 441.
Polyteohniiche Oeiellsch. in Leipxig. Biniiit
fiber das &2., &3., 64., 65. Verwahungtgabr. Leipzig
1877/80. 8«.
Maaena «T muamiäcn Mlngf tt OiBlnUga^
Iba. MaflMin. TeLfn, Hr.l. Oambridga 1880. 4*.
— Agaaaia: Repeit an tha Florida reeb. 61 p. (SS Tai:).
üafamoliaa HntfaHUd>]I«Mun in Bndapaat.
Tennteetn^zi Füzetck. N'vgya^
Janina. Budapeat 1680. 8*.
AiOiNpologieal ftitttato «f OiMt littaim aal
IraUad. Journal. VoL ZI, Xr. 4. LnrioB 1880. 8*.
— Farrer: Sara^ and mlKsed mriln«. p. 988—989. —
Tiike; TIic CagoU. p S7«- $15 Siinson: Note» MI
the JivaroH and C'aneloa iiH!i:4iis j.. ^k-vi— :S!M. — Kinraid:
Oll ilip lilieel iHIm's of il.i' Viiulhyan rooge. p. 397— 4(18. —
Ho Wurth ilu' elliii(ilui.'y of Uemiaaf. mM SaMN» of
Nurtlier Jjaxoiiy p. 4il^- \'Mi.
Melbonrne Obaerratory. Results of astronomical
ofaaanratians made in the jeata 1871 — 76 under tha
diMctk» 6t Bolwrt L. J. Ellary. XalbowM 1878. 8*.
(▼«n 16. Jnl Ua 1& Aniaal 1880i)
Klinkerfoei , W.: Uabar dia Kaneten-Erachm-
miii^.nu von 371 v. Ohr., 1668, 1843 I. u. 1880 L
GölhiiKeti 1880. 8«.
Kgl. St«nwarte n Oöttingen. VeröfleDtlicbungan.
Göttinpen 1878. 8». — Klink crfue»: Thenrie daa
lJiiilur-llyf,Tnm('tcrB. p. I — 2S- — id : fi-bpr Kixstem-
Sv.^ieiiie. l',ar;ill.'txen u. Bewegtiii;!™ ji Jli - M id.:
l i-Imt eiücii pru^sen Steriisrlinnppeiiliill aus d. J 524 n.Chr.
n lieinrii niiitliniasslii )irii /u^allJIIlellha^;; mit dem Coneten
Ton biela «ml dein -'.i-- 'iiLnt. \\>'>2 p 57- 72 - Bocd-
dicker- /i icliniii:',;. : ih - llain ten Mars, y sl- S7.
Verein f. d, Muteum ichletitcber Alterthtlmer.
Schlcsieni! Voriceit in Bild und Schrift. 44. Ikricfat.
Breslau 1880. 8°. — Tolger: Ceber die SamaUaag
von stammbucheni «77 8H«k) In dar 8ladtbiUia(hak an
Breslau, p, 44ö — 476.
Attronomitehe Oeiellichaft. Tierteljahrsiichrift.
15. Jg. na. 1. Leiiirig 1880. 8» — Hnihns Zu-
■ammenstelluni; der Planeten- u. Kunatiu-KiitikTkunRcn
i. J. 1870 p 2- !>- — Winnecke: Kpheuier.iivn der ver-
aiiderliflii-ii Sterrio für ISWl p. 10— l'.l.
Ponfick,£inil : UeWrdiepAthoIogiiich-aDatnmisrhen
Tertodernngen der inneren Organe bei tödtlirh ver-
laufenden &]raipelen. Diaaertation. Berlin 1867. 80.
- — Zor Caauiatik der ^^^«^»^" der A. meaenterka
anperior. S^-^Abdr. — AnataniaelM fitodian flbar dan
Typhus raeotmia. Bap.>Alidr. — Pflaadldia ■. tUa»
riache Fkrasiten. Jahreabericht der geaammtan Ma^fain-
1878, Bd. I; 1874, Bd. I ; \Blf>, Bd. I; 1876, Bd. I;
1877. lUi. I, l'-TS. IM I, — l'ehcr ilie Wamiluiigen
des Ijiuuiililutes iiiiierlialli des nii'nbcliiitlu'ii Ur^,'iiui!iuiUB.
Berlin lh7 I. S ". - ücbcr da» Vorkomnion abuurmer
Zellen im Blute von KecurrcDakranken. Sep.-Abdr. —
Experimentello Beiträge zur Lehre Ton der Tnuwfbaon.
Kep.-Abdr. — Tod durch Kaptur eines Ansnryanaa
der Arteria gaatroepiploics dextra. Sep.-Abdr. —
Ueber den Tod nach aasgadebatan achwcran Var*
1»«mmag(B. Berlin 1878. 8*. — Watten Baib«ga
rar Lebe von der Lenldinie. 8ep.-Ahdr. — Die
Krankheiten der Leber. Sep.-Abdr. — Ueber die plöta-
liehen To<le«liÜle nach f;1iwi rrii VerVri niuüipcn. .Spp.-
Abdr. — üelier die ToilrMj; .-ru lu'H iia; h Vei-lirt-nmiiigen.
Sep.-Al'ilr. — N' i' li 1'. iiiv.nl liie Tr-desursaehen nach
Verbrennungen. iSep.-Abdr. — Ueber l)lntkiiq)erehen-
haltige Zellen im Blute yon Typhiukrankeo. Sep.-Abdr.
Owdia, HarwuiB: Uabar das Ueehaniaaraa dar
BaaorptiaB ytm Bfotargiaa«. Eoaloek 1878. 8*.
(Geschenk den IM Tk. E. Poafiak ia Bnaba.
H. A. N.)
Digitized by Google
190
OeognphiMh« OeaftlUch. in Bmu. DeaUcbe
ftpbiadie Blltt«r. Jg. 1; U, 1— 4; m, 1, 2.
18T7--80. 8*.
ITniranitet QtadsliniL Ptrognun for Unie
HklTaar 1880. Chriitink 1879. - Sit». U.O.:
Oiiciiolei^ilwBMiac tflflwgasflnnM. L Monogrmhi over
deTcdKorgMKjrttflrvoilroiBnciideMyrite. 181p. (42Taf.).
Amerioan Jonrnal of Science. EJiture James & E,
S. Dan» and B. Sil lim H 11. ;i. Scr. Vol. XX. Nr.
New-Haven 1880. 8'". — Loomis: Contributions to
nirti'orolngy. n. 1 — 2(1. — Dana; (.ieologicaJ relaUoiis of
the limt-stone ti-lts of Wcstihcstor Coanty. p. 21 — 82. —
Ltugley: Ob«ervaiions od nount Eto». p. S3— A.*) —
White: ^A^^q^of «oMii ntatdaale, ^p«^ of (ri-sli
mtcr ud hndnöDiiiea. p.M— 4& — W»ldo: DeKription
«f a ncw potHion inicrom«t«r. p. 49—61. — Hall: BolU-
msä'» roetood for ilptenuinüig tbe velocity of au electric
eamot p. 52— 63, — Shepard: ]lIi]Mca]o|ical
p. M— M. — Sdcutifie mtalHgciioeL p^ 96—19,
VacMiMktr i;iniSliHi<'V«NlK fii
JakrbwA. Jg. m 1880. K«nii4Hc 1880. 8*. —
OCTer: Zoophinologiache Bc'ibarhtun^ren. p. 7 — 88. —
Uolnftr: Die SirtW. p-ftö^-B."» — Kollienlicyer: üeber
QuL-llen- u. Swii-TcinpiTiituri.'ti iii der Ili'hcn Tiitra p. 110
— Ulli. — S i IV III Ii : li('i.''<'sl<i7.7Pii .iu> ili'ii MmiküimT
BeskiiJcii. y 174- l'iMics: IHi- EL^thall•l• Äi|iit/r.
S. 2()1 — 2!tH. — Srhr-rffl: Kleine Itiitr.iL'i' zur Kciirituiss
er milialniuou u. alpipefi Flora der Zipatu- Tatra, p. U3ö
—371. — Priaics; wandanufoi in daa FoguMW AImd.
p. 406— 44L <- SsoBUfk: Dar Watm Si dar Tw*.
p. 470— ML
■Iniiteml'CeamlMian i. mitarmdHUig in
dentach. tfeere in Kiel. Ergchuise^^- d. Beubacbtanj^-
•(«tioiien «n d. deut-xcLeu Küsten. Jg. 1880. llft. 1, II.
Bailiu 1880. 8°
— Gemeiiiiacalicbe UiUbeihiogeB Mia den Untei^
dar Onwaijada«, Sal 1880: 8«.
O.: OflBMiBfiualidi« Bemerkungen Aber
die Eiekridtät. des Oevittera nnd die Wirkung der
'BlitMl'li'it.r. Kiol 1880. 8".
Edelnaun, M. Th. : Veraucbe TermittaistdeitPlaUan.
ElaktKKDetera Aber die VtHtiMtm FandainentaJwr-
aoalw L 8ap.-Abdr.
Kgl. Böhm. Oeaellaoh. d. WisoAnich. in Prag.
Sitzuiigslwrichlp. Jg. 1879. Pra^'lySO. 8", — Krif:
Ueker «iiieii iieueu Finch aus dem Planer des Wcis&en Ucr^os
bei Pra«. JP 1—2 - Ganther: lüne Anwendung achief-
«inkliger Coordinateu auf «in Problem der Potentialtlieorie.
p. 4 — 15. — l>uubrava: Uebf r allgemrinc TransfonnatioDS-
•ynbole fOr Auffa.s«uu^ der plcnolPssFralcn Uestalten ab
tMragnnalf (Vimliinationen ]i Itt — 21), Krujii: Ueber
«•ine neue lit utiiiii! Mit Minln'u an Quar^-Krv -.t-Uli« üi
pii}'iikaIUch-kr}iitailuj{nuilmt:ber lieaidiuiig. p. ^141 43. —
Feietatantal: Debar Kdggcnthien u. deren Vcrbnätang
hl der Mkn. StahtkoUauSniuition. p. TS— 87. — Ccla-
kovsk^: Fcber vwgrOnte BlQtbvn cmw Hesperü matro-
tuMt. p. 88—91. — Bflohoiibek: Chemische Analyse
eines KisencrrpB von Traja hfi I'mir y ^- Zah-
raiinik: t.'fl>i-r iks NMrninli'iiprnWi ni für ili,' l'aiatii'l p.
— K-W. — Jirc-ifk: Ihe \Marli«'!i ii .Muiiruviliir iii ii in lU-n
DmkmAlem von Kagusa. p. KW 124 — WiiiVi.min:
üeber die Bildungnweiga der saiuetitntKcnden Scbuppe im
Zapfen der Abietineeo. 0.126—1^. — /^ooger: UeVer iie
iN'i'ii'ili' <ler StOrme in neiden Krdhilften p. 146 — 101. —
m u ) i k l >lnT dip Herci^Iunuig der CoteBiachpn Zahlen hm
§i-iiah.tl,ti (.JiKidnidiircn. p. 167—174. — Krejil: Uubor
III liunnK.-' niurjiliisiiiti.'i von Sphftlerit. Wurtzit , (irn imkit
uiid anderir x.tvi umU i-r MiucriiU', ii. IMi, Stull,;»
Einige ikitrage zur Kenntniu de» Brunnoa- o. QuellwaMen
v'>n Vollan n. 2:iikoT. p. 181— IflL — Frlä: Htlia Vah«^
licht der in der tiaakoUle und den Kalkatehwii dar tet»'
ttnutim hl Böhmen vorgcAindeoen TUaneale. p. 184—194.
— Solln: Beklag nr graphischen IntemlioB. p. 196—900.
— Krejif: Noos Aber die Rc«te von Landpflanxcn in der
bAhm. SÜurformalkm. p. 201—204. — P e I z : Die Krttmmun^
halbmeaer-ConstmetioDcn der Kegelschnitte aU Corntlanen
einea StemeKuben Satze«, p. 206—245. — Tariintk;
SystematiBche Uebenlcbt der I>i*t«meen der Torfmoor« «on
Hirachberg. p. 246—255. — Peiatmantel: Zwei ProAle
durch die Baaii der böhmischen SUoretage D. p. 266—966.
— SafaMk: Beobachtung das Vorttbernn^ dea Merknr
Tor der Sonnenscbeibc am 6. Mni \S7S. p. 966—386, —
Grnss: lipber Beziehungen zwi4ih"n mehreren projee-
livi»! Lii'u riirveubaschdn. p. 2^7 2 1\ .Stiidnickn:
lltdi'T ciuf iii'ue Knrmpl der Cumbmaturik. p, 2'J5— 25*7 —
Fe i b t III n m r 1 ; Kiuc ueur Pfl«nziiliii:.»ttiiii.' aus liuhiiii.^rlien
Stcinkühlenscbichlen. p-298 — !Joa. — äej-dler: lieber läne
neue Art, dia Tartheaung der Elekttidttt auf mi Mtandan
Kttgebi n baatinunen. p. 3S1— ssa — Sehsbl: Ueher <He
Fortpflanznnc der Uopodeo-Crurtaceen p. 339—351. —
KrejCt: üober die geologisrhen Grundlai^un der NViuser-
▼ersorgung von Prag. p. »52 — — Ved^nvsky:
lieber die Entwickclung des Ilirztiis von triudrilu».
p. 349 —862. — Schob); Ein i»euR« einfaches Priparir-
Hikroakop. p. 363—865. — Stoib«: CbemiadM Mit-
theil tmgen ober kryat. Kienelfluorcalcinm , Uber Veiidkaln
voD Stahlobjekten, Uber den C4.Tit von BiutnA«, Ober KryO*
lith. Ub<'r t^r. p. 366—374. — Studnicka; Notiz dir
Polj-nomialfnrmel. p. 375 - 37M rilik: Studien Ober
einige hiihraisi-he (iewasKeT |i. 37'i- l' l — Maixiier;
Ufbcr da» Vorkommen vun I'i. j>t,iin u im Harn p. 4t»ß— 407.
— .\iiRu.stin: Heber di'ii linn tjaug der Luftteinpe-
ratur iu l'nig, p. 408 — (4;j. Feistmaatel: Bemerkungen
Ober die GaUong Nöff^tethia Sthg. p. 444—464. — Preia
0. Raymann: IVber'emigadicbromMuroSalie. p. 4S6 — ISO.
— Preiü u. ürba: Ueber einige Mineralien aiu dem Diabaa
von Kuchelbnd. n. 460— 474. — Movik: Stadien an Hypo-
stomon böhmischer Trilobiten. p. 476 — 482. — ZrzaT^:
Uiill^wri l zur Ki'.'-eoLuung der Höhenunterschiede au» ga»
mesKGucn /ouithdistanzen. p. 433 — 48a — Studnitka:
— Raraiann v. Preia: üeber die Einwirkung too Jod anf
aromaaacheTaitiDdungen millangen Sciteukeiten. p. 4!)4— 8OO1
— Vedjovak;^: VorÜntäRer Bericht über die TurbelUurtei
der Brunnen von lYag. p, .Vil .'lOfi — l'rpi> 11 Rav-
munu: Ueber Wisniuth- u. C^dmium-Kalinm.hronuUe ]■ ri4i7
— 612. — Pelz: Zur C'oiislrur.tiou der bilh,t- und S.i hlag-
ren von Fliehen zweiten Grades, p. 514 — 634.
L^panint, A. di: Bagpott d'emMmbl« aar laa
travanx de k Sa«UI4 g<ologq|iia da FVnaeo dapob an
fondation Puris 18R0 8«.
Regia So«, scientiaram üpsaliensis. Nova Acta..
Spt. 3. Vol. X, F i.i:. 2. r|n.iliiie 187.». 4-'. —
Petterson: rnteri^ui hu.ns;^!! iilicr dii' MolekiilarvolLiraina
einiifpr Keihen von i>ninor|>lii'n S.<ilzen. II. 26 p. — Save:
Sume runie etones in northern Sweden. 60 p. — Nilson
u. Petterson: Ueber Darstellnog IL Talam ilaaBartlKna
36 n. ~ Eisen: Od the aoatomy of Ocaemdrihn. 19«.—
Falk: Mcthnd to find Ibe grealcst common nwasure of two
ratioii.^1 inteKral funrtiuos of x. 6 p. — Daui^; Formales
poiir la detormination dps i'i|tmtinii-; d'niip eniirln» ilont ob
conuatt diver!,<>4 proprieti-': ri'lnuvi-T 11 I.» cn irUjri n.i i)t la
torsion. 29 p. — il ildebraud üiiou et Hiiiidlund: Prise
et d^bicle dei laca en SoMe, antomne 1871 — printempe 1877.
8 p. — Falk: 8nr la m^tbode d'^mination de Bezont «t
Ciiui liv ji - Groth u. Nilson: Ueber Platojoilunitriia,
krystallo^niiihische u. rheinische UntersiiPhnni/pn 48 p. —
Hj rli 11 : I'pber e'it spr> i hcmle Sin^ahiritiiMn in iili^ebra-
ischeti ebenen Curvni Siy retiiTMUi: K,i[iiTiinvntelle
Methoden a.Uuter8ucbunj(ea in d.phjrsikalisch«mCncmie. 44p.
VbMgnMn U niMwwto d^panL BnBalh.
Vol.ATII IX Ann.VH 1876, 77. Upsal 1877—78. 4».
Bmytli, &. Brongh: Tho aborigia«« ot Victoria;
Digitized by Google
191
«Kb in«M nkihs tA haUlt «f fhs MtffW of
othcr piu-ts of AnatnU» «ad Tamuiia. Td. ^ II.
London 1878. 8<*.
AntbropoIogKche Oeiellich. in Wien. Mitthei-
hinpon. na. X. Nr. 1—4. 5—7. Wien 1880. 8«.
— Much: Bericht Oh«r die Venammhing östcrrcichisrbw
Aritbrupuloeeu u. L'rgegcliichtxfvncher am 28 u. 2ä. Juli
1879 lu Laibach. p. 1—124. — Benedikt: Weitere netlio-
diacbe Studien cur Kranlo- und Kepbalotnetrie. p. 139—166.
— ti eil 1er: Die Sage Ton Orphe«»-Ort'en der UhodoM-
BiilgarPM p. Ißr>--t96 - id.: I)ie Jud« in den Mythen Oer
ItaJkaiivMlUcr p. I1>7- 2«>2 — Kli(?ier: Neuere ethnulo|(i»che
Enldti ki.'.r. .. Uli ilir li.ilk»nhtdl>ii>»el. p. 202—227.
Kauorliafa» Admiralitit in Berlin. Annnlaa dar
Qydnigr*|iliiaii.iiiaritiiB.]l«t«orologto. Jg. 8. Bft.VIL
Btiliii 1880. 4*. — «idga Taifam in dMlIwra
von Clin v. Japan 1038 UTO. p, 9ti-9n,
— Nachricht.'n ArSaaftkiw. Jg. XL Iir.M— SS.
Berlin lÖÖO. 4«.
Boo. ^dologiqne da Franca. Balletin. 8** Birfa.
Tome Ylli. Scauce generale annuell« «t ciUhratioo
<lu cinquuntennire de la Societe. Pari« 1880. 8°. —
Lajip.iriMii; K-ipiRirt d'eii^eroWf siir le« travaux de 1a
Bocietc Ki'<jl"lfiqu<' de Krance depuis sa luiulatian. p. XIX — LV.
K-CoffliUtogaolflgimdltelia. Bolletino. Ser.3.
Vol. 1, Nr. 6 a 6. Roma 1880. 8*. — Traraglia:
La st/ione di I.iccMlia-Rubca c la serie dei terreni nclla
r«\gi"iie S, K. della Sicilla. p. 244—263. — Canavari: La
nonta^nia del Suavidno. p. 2ö3 — 2t>4. — De Stefaiii: La
■ontagiiiiltt M'iiesc. p. 264-^2-0. (Conliu.)
ÄrtnuwaiiKlw OaieUaehnft. ViarteUahnachrift.
Jg. 15, Hfl. 9. Lliprig 1880. 8«.
Xal. Akademie der Wiaientehaften in ZralnuL
Sprnwoidanie. Tom tncfnaaty. Krakuwie 1879. 8*.
— Rozprawy. Tom VL Krakowio 1880. 8°, —
Pamivtnik. Tora czwarty. Krakowie 1878. 4".
Badl, 0. vom: NatorwisaenaehaMche Studien.
ErinBttuigaa an dia Phtiaer WalUnaitallang 1878.
Bonn 187». 8«.
X. Z. Oeologi»che Reiohianitalt in Wien. Jahr-
buch. Jr. 1880. IM. XXX. Nr. 2 u. 3. Wiin 1880.
H«. — V M nj >. ! ■ 1 % 1 Tietze, Bittner, t. John u,
^eu[nayr: (iruiiiliiaii'ii iler Upoloffie von Uotnien-ilerce-
fovina. p. IfiS— 492. — Vacek: Mouconatudie; p. 493—642.
— Heyer: Die Bewegung im Festen, p.648 — 666. — Kajraar:
Zar bercynbche» KragaL 667—664 — Krambargeri
IKa fossilen Fische von WuMoaii M Praiibefg inSäier-
Mtk. p. 666-«72.
— TairkaadhntgMb fg. 1880. Hr. 8— 11. Wian
1880. 40. — NeniBSyrt NMMalogia and Deacandenz-
lehre. p. 83—88. Wottdtr Uabcr Kagdeoncretionen aus
dem Krcidi'>.'c!itcin doi Vils p PS — do — TpIUt: rel>er
die Autikaliriieii im (iul^L-tc /.» ^-l Li :: b^Ui b und Kusark, p. 31
— !)H. — IluBsak. hiv tirtian 11 Kru]>ÜV|;,'('^tL'iiii liur l tiv
(^••v;< i;d Ton Sdieiiinilz p. ",»s - licj. - li ) ps t: Zur
Cieolugi« des Ennilhaleg. p. 107— U3. — t. liilbcr: U<n>-
logiücbe Aufnabnten in oatgaUsiachan Tieflanda. p. 114—118.
— Boernes: Das Auftretan der Gattnngan: MargintUa,
JBmgicula, Votuta, Mitra and Coltanbella in den Ablage*
mngen der ernten und zweiten miurluicn M(.'Hl:UTraii!«tufe
der ft8terr€!irhi.srh-um(ari»i den Monari hic j) 121 — 127 —
Stäche: l>ic gtxilcniMhi'u \ frbillnissi.' ült (jt'birtMvliüi liiiitie
in Nordwesten u. bodosleu des unteren lltenthaiea iu Tirul.
p. 127 — ISl. — Malion: Dar neue Andendoifer Sanar-
boanen. p. U7— 14a — Stäche: Deber die Triniwaiai»
finge Ton Pola in Istrivn. p 14)»- 146 — v Konllan:
Ueoer Minerale-führende Kalke aus dem Yal AlUola in
in BidtiniL p. M6— 161. — dar: Uabar daa Hm^SaUk-
■aUat Ton OMdwnberg. p. 152—163 — Heim: Uebcr dia
Glamor Dni.ivfl-Faltr !• irL-i-lfiO. H oerncs: Miatodtm
<in;/,i.,'(ij''-:(.i M.II oii-iii.irr p i.'i-/--iwi — HuBsak; üeber
Erupliviji'stfiuc vou Cjlcichciil>erj<. u. 1(U)— lrt2. — Fuchs:
Ueber ein neue» Vorkommen von Süsswasaerkalk bri Czoi-
kowitz in Mlklimi. p, 162—164. — Hoernes: Tertiär b«i
Derweat in Baokn. p. 164-166. — Bnaa«: Uabw die
vemaiBtliekcn aiealamSdnranlmagen ifaffWHrUHBt dir
Erdoberflieheu p, 171— 18a — r. Heuer: Xijaldlatcnaliieke
Beobachtnogen. p. 181— Ufik
M«l6teli, CM: Der AnftnthaH dee Oewenlaw
in Bologna. Lia Dantadia Abecealit von IL Gartse.
Tliom 1880. 80. (OeatlMBk daa Harm H. Onrtee
in Tlwm, M. A. N.)
Verain fta Hatnrlronde in Fulda. Beridit
Fulda 1880. 8». — Bauer: Verzeichnis» der Lepl-
dopIcreii-Siiniinlung des Verein., ji. l.'> —2t*. — llasscn-
camp: Gcolugiiche» aus der Umgegend Ton Fulda, p. 29
—47. — Meteorologiarb-pblliiologiana Bin>a)lilliafWi aaa
der Fuldaer Uegcinu. p. 48 — G4.
Siebenbür^iclier Verein f Katurwitaaniohaftes
in Hennannitadt. VcrliaiKiluii>,'eii. XXX. Jg. Her»
roannstadt 1880. 8«. — Guist; I»ie heutige Astronomie
und A. V, ünmhnldt'ii Kosmos, p 1 — 10. — Körner; Die
Lehre Durwm's uU (Jegeiuiüuid vniiM.'niscbi»ftlicher I' orachung.
p. 11—38. — Hausmann: üu6o maximwi. Der Uhu.
La0— «a. — Feltki Nlhm Aaifthnaf dar Uae *«n
■ Teriiaiidawcin eiaar tanaran djfniiiailcliaii Uawaadlinf
im Mineralreiche, p 63 III — v. Friedenfeis: üeber
Arirmia saltna u. andere Ilewohnaf dtT Boolcnteicbe in
Salzburg, iv 112- 17t*. Henrich: Verxeirhniss ilir i J.
ls7il bei liennann>tadt beobachteten Uhinienn' | • :i liifu-
pkilaj. 179 -182. — Schuster: Kinige llulienlieatim-
■ungan im Zibui-Mtthlbacb-, dann im Fogarascher Gebirge
and in der Umgebung von Hennannttodt. p. 183—166. —
id.: Tanperatnr «inGKr (^uaUan a. Oet^gMaea im Zihia-
MURnkIi-, dann in Fbgaiaadiar QaiHgei. p. 187— isa
Soyal mioTOKopical 800. in London. Journal.
Vol. m, Nr. 4. I,ondon 1880. 8". — Badcock:
Notes on Aciiteliiiii : Tnchophriia ejtislijlidi», and Puih-
pArya muntriparUla. p. Jiea — ötö. — htcuhenson: On
tlia Tisibility of minute obiects mounted in plMMWlMWa, ao»
Intion of sulphur, bisuipbidc of carboo, aaa auMr media,
p. 664— 64i7. — lioggan: On tho developaMBt and retro-
gression of blood-vessel», p. 568 — 584. — Edmunds: Un
a parabolized gas likie. p. 686—686. — Racord tt current
re&<>^arches reiating to inTarteWata, gyptegMaie, ■iewacepy
ct. p. ö«7 717.
Obserratorimu in Bataria. Regeuwaamemingen
in Nederlandadi-Indiä. Jg.I, 1879, von P. A.Borgsma.
Bnteaia 1880. 8».
Königl Akad. gemeinnfttiigK WiMensch. n
Erfort. .Ii.lii : irh.r Neue Folge. Hft. X. Erfurt
1880. 8' - \\ i riiebnrg: DieWohnsitJte derCfcamkiO
und die llurkuutt der Thünuger. p. 1—188.
Aoad. royale de MMecine de Belgiqne. Mtooires
cooronnäs et antres meoioirea. Collection in 8*. TomeTI,
Fiuic. 1. Braxelles 1880. 8*. — Deamin: Etado
de m4talloacopia et de n<taU«lUiapi& p^ l--«6.
— BBÜetin. Annde 1880. 8**Sdrie. Tene XI?,
Nr. 6. Brazellea 1880. 8>. — Janaaeni: StatiatiMie
dänographiqne et m^icale et tableanz noaologiqtiea oea
il-ces de la viUe de Bnixellcs. p. 446—462 — F^lix:
(juelqoes consid^rations sur le traitoment de la pierre. p. 466
- 472- - <M!illerv; I*e In i'ijiiscr\ftliiiii ilu [ii-'^ifnrme dana
la <l. 1,-ir-i; -.iliiri II ,f;i j...)/n-'.. ; 472 i"). Junsseni:
CoiDinmii nt.ni;>^ ri liUr.i» H l ln L'iiriH' t-; a Ift variüle. p. 480
—486.
Kinoliwald, J.: Jlaa MüuroalLop-Ckmionieter, «in
Digitized by Google
192
aanas butrament nun MMatn tob KiystaHen mit
ipilgidlwen Ftächon. Sep.-Abdr.
Killer, Ferdinand!» de: Frtginenta phytogra-
lUMAnftnliM. Tom.IX,X. Melboantel87ft— 77. 8«.
(Fortsetzung folgt)
Biograpliische MittheiluTigen.
Am 29. August 1880 starb ni SummcrviUe, UiM.
ChkriM Tlunn Jaeksoa, bonramgaader Qundkar,
lOMnkig und Geolog, friMMTMi tm H. Jhud 1805
ia F^ymottth, Man.
Am 81. Avgoat 1880 i/kiA in Turins Sr. Ov.
H> Th. Rein hold, 78 Jährt- alt, prliürfi;? au^ Il.in-
Bonr, ebenso voneüglicherllellt^iii^t wie auKgezeichneter
Ant und Cfamug. Hcrvorzuhcb^ ist besonders seine
Ausgal>c der sechs omtcn BüthcT dos HipjHjkraJfs. die
eiueu im Jahre 1865 von der Athenischen luediciuischen
GesellKhAft au.-igci-ftzteD Preis gewann, wwie der
Seholian su den Schriften de« Aeginetea, Oribanot a. ».
Am 10. September 1880 starb eu Berlin nach
langen Leiden der Wiriiliehe Geheime Rath und Ob«r-
landfontnuiitar von Engen im 68. Leben^hre. Er
■tUKl seit einer Robe Ton JalireB der SpHae der
preuHfliKchen Forstvcrwaltung. Bteoiidare Terdiiaite
erwarb aiek von Hagen um die ftaitiriMeMBhnftlwilwn
KMusgnn stalten and bekleidete tn m aeinetn Tode
das Amt eines Curators der Forstakadcraicen in Eljors-
walde und Uündea. Hervorragend iat namentlich
■ein Weik: .Die fenttielnB TerlillfanHe FMueeDe'
(Berlin 1867;, wt-U-licf zu>'n-t ''in crrf nnics Bilil von
da* preussiacben ForstvenraUung gab und wesentlich
m BlehtigBleihag dae UrtMk aber dieeelbe beitmg.
Die in dieser Schrift veröffentlichten Zahlen sind niebt
bloa fUr die Fachmtoner, sondern auch fUr dieStatiitilnr
Am 17, SepteniljCT 1880 starh ?n Cliirkiee in
remiBjlvanien riofessor Saiauel Shennan Ii aide man,
ein ebeniKi eifriger Sprachforechig als bedeolaadar
Zoolog, im Alter von 68 Jahren.
Am 24. September 1880 starb m Jena Professor
Dr. Jobann Emst Ludwig F aller Kr nurdo am
20. April 1805 zu Rudolstadt geboren, besuchte das
dortige Gymnasium und stndirte sodann Median, ins-
besondere vom Jahre 1824 — 27 Thierarzneiwinon-
•duft, n Dresden and Berlin. Seit 18S7 Ihieniit
n Bndebtadt, ging er 18S9 als Lebrar md AeiiateBt
des Frofeaaors der praktischen Tbierarsneiknndo an
daa TbieraraeiJnstitat Baeh Dreaden, im Jahre 1683
aber aaeb Bndolatadt sarflck, «oatlbet er die Steile
des Iloftbierarztes und seit 1840 auch diu n u en ;rt>j
Landeatbierantea «nnahm. . Im Jahre 1847
lUgte er den Sab dee Itadwirtbadnftliebaa batltafa
zu Jena als I,<ehrer der Thierheilkunde, womit das
Cnatodanamt am groashersaglichen aootnmiacben Cabinat
veibmiden ist, nnd erUelt 1849 die Mueeroidontlnha
Professor der ThiemraaetoiMBnEchiift (als Doetor der
Pbileeophie bei der pIdkeopUachen FacoUtt).
Am S4. September 1880 ataib m Berfia Gab.
Rath Pr Rohrrt Fr >Vilnia lu Altar' Ton oG JaUn-n.
Wilms war neben Langenbeak eiaer dar burühmtuiiten
and gaeddektaelea Operateare unserer Zeit. Er wordo
ta Aniswaldn in der Ncuiiiark am !». Srpt^*ml>cr 1824
geboren, besuchte das Gymaa«ium su ätargard und
stndirte aeit 184S fai Batlfai, vo deawle Mmaaea
Müller wirkte, deiwen Asii^teut Wilnis wurde. Der
augesuhenc Anatom rrof(:-.4«)r Schlemm bildete ihn
namentlich in d«r Chirurgie aus. In Wien war IFilaw
SchOkor nnd eifriger Verehrer Opjiotzer'p. 1848 wurde
deraellie Assistenzarzt des Geheimratb liurtek au dem
neugegrandeten Diakonissinnon-Krankeohauüe Bethanien
in Berlin, an welchen er, 1852 snm oirdinirenden und
1862 nun dirigirenden Arzt anfriiekcnd, bis ra seinem
Tode thitig blieb. Seit 23 Jahren war er stftndigee
Mitglied der niedieiwiadien oWwmSuf^jfl^ntfflmimittiffn.
Als oonanhlMBdar Oeaanlvst aabm er an den Feld.
Zügen von 1866 aad 1870/71 Theil. Als im Sonjmcr
1878 das aebalhHebo Kobiliag'acbe AtUnUt das Lebeo
des Kaiears ia Galkbr gebracbt batt«, gehört« WÜm
in erster Stelle zu den Aenstcn, die den Kaiser be-
bandelten. Kicbt nur eine aglikcfcliche Hand" aiiaiH
äete dea Verstotbeuen ans, aoodera aoeb ein aeHanee,
liefca, \vii.«etisili;iftliche«i ViT«tändnisR. Die .Jiilires-
bcrichte" der chirurgischen Abtheilung des Kranken-
banaei Belbaalea aiaddan^i
Fondgrube medieiniaelH
Qeachlechter.
Am 26. Septombar 1880 starb in Gras Emfl.
Koutnv. FMfaaBar aa der k. Ic.
Bchule.
Am 26. SaptMafaar 1880 ataib aa Fkaf Si. I
Strnpi, Professor der TUaraEBMÜiaada aa der HU-
Terdt&t daselhet.
Am 27. September 1880 starb zu Berlin im
80. Lebeni|jahre der bisherige Miaiaterialdirector im
Ministerium für Landwirthschaft, Doaiaen und Forsten,
Wirklicher Geheimer Rath Carl Julias Ton Strantz.
Gaboren am 28. JoU 1801 sn Kroasan, trat danalba
■B 1«. Mai 1838 bena daamllgeB Lud- oad Slidfc.
gericht daselbst als Auscultator in den Staatsdieaalt
wnrde im Jabra 1828 GericbtS' aad bald darauf
RagiarnagvAaaaaHr. 1880 wnrde er aam Begierungs-
und Domäncndejiartcnient.-irath in Posen befördert und
1839 ala HaUrnrheitar bei der CentralTerwaltoag iür
Digitized by Google
193
Domftnen nnd Forsten einl>erutfn , M wclchiT er im
Jahre 1842 als Oehmner Fioanzrath und Torfr«g«nder
Rath aagwtaUt, 1851 ■am Gehaiman Ober-Fmauzratli
befiJraert wnrde. 1867 mai Wirkliehae Oeh«imeD
Ober- Fioanzrath nnd Miniiterialdirector bei der ge-
daekten Centralvermltaag enirt, ging w M darm
AblnnDung vom PtnanaintirfiUriim tat Jahn 1879
mit zum MiniRterium für LandirirfliMlMft, Domtaaa
asd Fontaa über und wurde bat triam SOJthrigan
IKem^Ulliiiii an 1«. Hai 1B78 amn WirUiglMB
Oeheimfn Huth fniannt.
Am 29. September 1860 starb zu Meran l>r.
Astoo Bannffarten, Regierangmth, früiar Ihi-
Tersitätüprofessor der ?1iyi<ik und MatlMaatik in lilBa*
brack, 1817 in Wien geboren.
Am 89. Septembar 1860 starb auf ainarFonnliimga-
TcUc in Tcxnh JbocVi I?ci!1. ItcTsrUjp wnr pcbnrrn am
28- Mai 1828 in der ächurma, war iängaru Zeit all
Apotbakir la Bramgartea im GantoB Aai^aa aaiiMig,
vpikauftp alxT IHfjO sein (lesrlillft und jfinp mich
Texas, wu er für das Alumium za Cambridge, JUasei.
otar doB tttara Agaaria, aaiaHB Lmdmaana, b*-
deutende InsfrffMiianinilunjfpn anlppfp. Ilcrvorzuhcbpn
»ind auüiHTUim muiiu äusserst genancn Üttobachtungeu
fili r die Sohmettcrlinge. Anab batta ar betcita 1669
ein Yeiaaichniss der rhanerogamen, GeAncryptoganen,
lAub- nnd Lebermoose von Bremgartan nnd den an-
greuandaa TMIaa daa Obatou ZOrieb, aa Aargaa
Am 9. Oetober 1680 ataib an Vien Dr. Oarl
von Patruban, >-iu<- iu ür/tlicLi/u Kreisen bekannt«
PeraOoliebkeit, im Alter xva 64 Jabreo, fiüherer Fro-
faaaor dar Anatomie an den Honbacihiilen von Frag
md bmabrack.
Am 4. Oetober 1860 starb m Loadfla Mr. William
Laaael, niebat Sfa* Jobn Haraebal md ndien Lord Kota»
eiinT Jor lx-*li iitt udstcn englis' li- ii ,\ ' i ■ i uniiu . im
Alter von 81 Jahren. Die aatroDomisch« Wiisaeuschaft
Mtdaakt dem Tawtoi'beinan die Entdeebnng tob 8at«l-
Kten de» Nf|itun, Sutum iiml l'runu!-.
Am 4. Oetober 188U «Urb za WUrsburg der
angeaeheaa Technoksf IVofaaaor Dr. Jobamies Badolf
von \V a |L' n !• r , liByriechi r AuKütellnngscommisaar in
Pbiladeljihia, wie s. Z. iu London, Pkria, Wien, und
«faMadarhammgandateallUgiieder deaComiU^B ftr
di<- haverinche I^udosausstplhing in Nürnlierg. Ge-
boren am IS. Februar 1822 in Leipicig, babilitirte
er sich daaalbat im Mm 1860 ak Prifatdoeaiit
der Chemie, ward 18 51 Professor der Cbrinie an
der Kt'iniglichcn l'ulvfichiiisclien Schule in Dürn-
berg, seit 1856 au«s(-r<.nlentllchfr, mit 18&8 ordent-
licher Professor der Tecbnokigia an der Uaivenitlfc
Loop. XTL
Würzburg. Seine anerkanntesten Scliriflen sind:
.Die Chemie", „Handbuch der cbemiacbanTeehnologi«",
„Gmndrias der cbemiscben Technologie", „Theorie und
Praxis der Oowerbe", „Die Chctniache Fabrikindustrie",
„Die Metalle und ilire Verbreitung- etc. Seit 1856
g»\> Wagnar di« „•'»bnabenicbte dar «h-«i««ttM» Xeob-
BoJogie" baraoa.
Am 6. Oetober 1880 starb im 72. Jahre sciam
AHan an Cambridge, Masa. Benjamin Peiroe, Fto- •
ftaaor dar Aatranonto am Harvard Odlaga daaalbat,
mit wpli hcm r-v (il>i r jO Jahre hindurch in YerbmdllQg
gestanden bat. Kr pramoTirte an donaelban im Jabra
1819, warda 1881 Doeeat daadbat, 1688 PMfcaaor
und Iwkleidete .seit 1842 diejenige Stelhing, welche
er bis xu seinem Tode inne hatte. Im Jahre 184tt
notenabm er die RerlricD dea „Aaiariean Bpbamaria
and Nantiral Alnianar", in welchem er die werthvollen
Moudtatx'Uen licarbeitete. 1865 wurde er der Com-
■daalao aar Organisation dea Dndlay Obaerratory an-
pitheilt; von 1H67 — 74 war er im Dienste der U. S.
Coast tiurvey. Eines der frühesten Mitglieder der
Natieml Academy, verwandte er all* seinen Bnfluas
auf die Einrirhtxing und Kntwickeliinp der Anieriean
Association, trug femer viel daxu bei, diu American
Aaademy bi Boaton ao dem su machen, waa sie gegen.»
«ftrüg ist, nnd erwarb aicb durch seine mathema-
tischen und physikaliscben Forachnngen einen hervor-
ragenden Namen in der gerammten wis^enschaftlicbea
Literatur der latstea 50 Jabre. In der pbyaikaliscben
Astronomie afaid baopttSeblieh berrorsttbeben seine
Analyse des Satnmischen SyKtems, .seine Forschungen
betreffend die Tbaoria dea Uondea nnd die Kritik der
Entdeekong dea Nepton im Aaaebloaa an Adams ud
Leverrier. Ah llatbematiker zeigt« er in »aiiian
Arbeit«: „On Analytical MeBhanina", „On Otanaa,
FnneUoDa and ForMa", „Ob linear AaaooatH« AI-
{fehrn et." Original;» iii. Ki ^^ur ein Freund von
üaass, Hitglied der Koyal iräcietie« of London und
Sibilnurgb, aoirie der Ktoigliehen GeeeOsehaft der
^Viieeneebaften au Göttinf^en.
Am la Oetober 1880 starb m T&bingen WU-
babn Barbotb, Daeent dar Ifatbematik an dar der-
tlgen Universität
Am 13. Oetober 1880 st«rb su Paris M. Feisae,
lUtgltod daa Dufitat da Vtm» nnd der Akadeada
der Medic'iji in Pnn« , Conaarvatar der ^"^'"y
der h/cole des Ueaux-.'Vrts.
Am 17. Oetober 1880 atarb an tn§ dar pana.
Professor der allgemeinen Pathologie nnd Therapie,
Dr. Johann Ritt«- von Waller, im Alter von 69
Jabren am Gehirnschlag. Er war am 12. Oetober 1811
an FlAban bei Podaraam gafaoran, büdete eicb aaf deaa
98
iju,^ jd by Google
194
in 8m*, bMOg 1881 ffi« Pngor Vviwf
Hitiit, wcj er zuent Philosophie, dann Medicia itudfaie
mul im Jahre 1888 Him Dr. med. «t chir. promonUt
«Ol«)*. 1S4T vnide ar Doeent vmi 18BS amaor-
QldsBtlichor Profrissnr Tür syidjilitiBclie Krankhpiten.
iila AnX hat er «ich durch aeiae Arbeiiem einen rflhm-
Hcfaen Kamen, befanden auf dam baridmatan GaUata
erworben. Sein<- VrrcifTentWfhimpw» fiadoj^ sich im
„Oaaterr. Jabrbnch", in der „Prager Viertayahl«-
aebrift" ete. Hla ab OaMurlar aieliDala «ib Fta^
Waller ftuch als I.ehrer aus.
im 21. October 1880 starb xa K«strita Dr.
Hergar, naiMDlllali wegen seiner Roeen- und
Am 2). Or^.lKT 1880 starb zu Wion im 63.
l.eb«nsj«lire der k. k. UoÜTftth Dr. GostoT Löbel,
gebotien am B. Sovanbar 1617 in Navaanr in BSfaneo.
Er absolvirte dns (;\-mna'<:iim in Ikmg, »tmlirtc in
Wien Medicin und jiromoTirte IB Jahre 1841 zum
Doetor medicinae. 1845 worda er AaaMaiil bei Pro-
feasor Skoda, welche Stcllnnp , r 5 Jahre hindurch
bekleidete. Ton grosetrin lifiiftrischen Schriften irt
nur die UmarlH-ilung der sechsten Aoflaga da* Srod*-
aehcD Werkea „Percnssion und Aupmltütinvi" /n ver-
nicbnen; aanst schrieb er in vertchiwiineu mcdiei-
nischen Jonraaleo. Er begleitete «einer Zeit auch den
KaiMt TOD Oeaterreidi als Leibarzt zn der ErOfTonng
dea S«M»Otnals, sowie aof dessen Beiae durch Aegypten
Am 7. NoTCmber 1880 «tarb zu Giebicbensteiu
Pr, Carl JoUas Vogel, fjroiasior an der UniTenitAt
HL flaQfL Qühoran an 36. Jinrf 1814 an Wnnaladal
iiy IlabtalgBllirge . wi'In.rlr. fr Mich uiifunga in Ilam-
IWV. Brafinanusstande, liehrte jedoch wieder auf
d#f OyataMiMii iRrtek, «aloliaa ar admaD almlTMa,
na> dann Medicin zn stndiren. Noch Fclir jung babi-
liUrte er sich zu Gottingon al« Privatdocunt der ukedi-
aWadaen Wissenschaften vnd lenkte damak dnr«li die,
Anwendung de« Mikroskops auf Patbnlogie die all-
gemeine Aafmerkaamkeit auf »ich. Schnell rückte er
daher aaeh in eine Profet.'^ur zu Göttingen eioi «annlf
ar ab Sireetor der lUinik und I'rofcsKor der Medicin
HMdi Gleesen barafen wurde, au einer Zeit, in welcher
dort Lielig den Mittelpunkt flr alle chemischen Studkt.
bildata- Vcigel scl4on sich dieseaa auf daa Wiimi<-te
an md arbeitete te dessen I^boratoriuni lange genug,
utD auch in der Chemie ^Athrnngen zu saanialiii
walahe dfr Uadiam- aoi/ivte kamen, wie «ich nament'
bei aaiiMB üintennclHingeD des Harne« bethätigte.
Raal^ Emkenberg's Tode empfing er einen Kuf nach
Hfrib. ata FreCmmr dar lladi«» md UreeU» dar.
medidnisehaa XUnik. VUkntf Um bBab ar in cBaacr
Stellung, bis er sie seinem WaahfcHgar, ProfeRsor Dr.
Weber, flbarltaH, vm daiBr aiM FMiHmn- der patbo-
logitchen Anatomie an übatnabnaB. fMaa iaanwr nalir
hervortretende Kränklichkeit nclthigf e ihn Jedoch, auch
aus dieaer Stellung su scheiden. Von da ab bagnOgtai
ar seil ant YcileanDgaa Aber Gaamdhritaiiaige, Eis»
leitung in don Diedicinifche Studium n. durgU, Wlbrend»
er privatim noch immer Uterarisch tMüg war. Ssia
"BuA «ar eine dritte Anflage Uber den Ge»
; di'H Mikroskops in allen Berufgkrciacn, während
Göttingen ein grössere» Werk ülxsr das
hatte.
sei
IGknahop^
Am 8. sIMP^ ™ ^fl*
behn Ritter von hIsi;"- Derselbe war am &. Janaar
1820 zn DarniKtadt geMK° ""^ widnMte akh naeh
rarfickgelegten Gymnasialst
Später besaebte er Aas Pal»st'gclT^J'"'''*''*'»«'»»Wicha
Institut und die Alcademie zu Ilohcj''"-"'"* "''^ ▼ar»
fiffentÜchte 1645 nach einer bis Englanff^"*?"'«''^''"
Bciae acina erste Sahrift: „Die laudwirtRT'i^W'chaB
ICaaehinen nid Geritke Englands". Nach eei^'' ^dc»
kehr bezog er die üniTerritftt Glessen, von woV'
dem Schüler kreise Liebig'a b das landwirt1isr!,,nt'H'<='ie
InsUtnt za Eefwyi bemftn wurde. Nach Fi licnln ^t' *
Tode übernahm er die Direction des Instituts in RütT^
Übersiedelte aber 1847 nach Leips^ und machte h-ich
aaitdem ala landwirtbaehallKeher Schriftsteller, .»owie
als Hcrau-prber lundwirthschnftlicher Zeitarhriltcii bp-
kannt. 18G7 wurde er ala Mbüsterialnth und Chef
dea hndwirthaehaflSdwa Departementa dea HandeU-
Mini^fcriums nn< b Wiru K riiltn und wirkte seit 1868-
als Fachreforcnt im Ackerbau-Miniaterinm daselbi^t bis
M aainam piMaiieh ia Folg« ainaa Haraachlages ei^
MIgten Tode.
Am 11. November 1880 starb m Leipzig Dr.
Antoo Benedict B eichen bacb, gelxnien am 7. Juli
1807, dn toiaant frnehthMnr ttunrimenaohaftliohar
Schriftsteller.
Am 16. Kovember 1880 starb auf seinem Gute
Efnatiin aiaa dar hervorragendsten
CapacitÄten der Wiener mcdiciniechen Schule, Profeaaor.
der Chirurgie und Tarstaod dea Oparatenr-lMtitute,
HiCrath Dr. Johann Frnberr Ton Damraioher,
r.5 .Tnbre alt. Kr wnr um 13. Januar 1816 in Ikiaat.
ale der Sohn eines dorUgen KaofmaBH faboMB, g«.
naaa atiaan mtm Datarriaht in 8t. Anna bei Wien .
und bosnchte das GyiBinaaittm im Btnedictinerstift«
St. Paul in Ktanthan «ad in Gras. Seine UnivetmtAta>
EtodiiB aMcihto «r in Tanna, mmantiich . nntw dam
barfdHataa Ihyailrar&aiboni, nnd fatWian. Im Jahr»
195
/
1888 wurde er h'u r zun Doctor promovirt, b« wdcher
Gelegenheit <v i]:, Tri:>ugurtüdi88ert«tion „Udlwr die
Vewiiiigiiiig d«r Mediein nud Cbinugi»'' wgffwitlkbta.
Bai> Lelinr in der Opentioaukoait wu Vtkr, tbo
Wlltimuin, weit her frühz«itig daa hetmdm Ulnt
uiddig benrortret«i)id« Neigaag DumradMr'i ArdiN«!
TMl dar medieiiindieB WiaMotehift iMMbtete. Dom-
reicher wciideto sich bald nunnflllillriinh der Chirurgie
and Ofwationsieiir« zu. 1839 tnfe «r al» Zögling in
du Operatenr-Institnt tSn und woide iwd Jfthre «pSter
AssiKtout der chirurgischen Klinik. 1844 hi\l/ijitirtc
er lieh aia Dooent für chinu-giacbe Kosologie uud
OpantkMnMm. Schon nrai Jahrs spitar wurde Dam-
teil hfv i^iiiii I': iur< nr.ii 1S48 ziim THrcrfionfi-Ad-
joiakten des aUgemeinen Krankenhauses ernannt. Heil
1849 wirkt« ar flriehnlUg Mb m Miacn Tode da
ProfesKir der jiraktische« riiiniipie un i\or Wiener
UoiTersit&t, Ausser der erwkhutun Inauguraldimor-
t»tk» hat DmraidMr aiaa Sduift „Datiar Oonfmiitat
der üiiivt (-.'irilfti" (1864 . Anfsii'ze in den Wiener
niediciui.-'chen Zeitungen und der l'ragtr \ lei Luljuhrs-
•chrift eraehafaMa laMan. (Jroese* Aofaehen erregte
auch «eine 1877 erschienene Brochure, welche die
Beform der roediciniiichen Studien behandelte. Un-
•chätzbar sind dir Verdienste, die sich Dumreichcr
als praktischer Operat«iirt namentUoh auch im Feld-
guge von 1866 erwarben hat, woftr ihm mannich-
fliehe Ausreichnungen von Loh r i Sii lli zu Tbail
worden. £r lihlte za. den geeuchteaten Aenten dar
ood aaiii Vamv wird atala nSt dan
dtrCHnapariod* dar'
Am SS.- VoTember 1880 alari» m Madlaoa, Staut
Wisconsin. James Craig Watson, Directr.r di r Stern-
warte au Ann Arbor und £utdecker von 29 Asteroiden.
Am 38. NoTcmbcr 1880 ttarb aa Hefanatedt Tn>-
fes^or T)r. Georg Emst I.udwif; H um p»- , M,.\.>'. trgl.
p. 1 78), der llestor der deutscheu Botaniker, üeboreu am
5. Jnli 1796 m Fünteobay u der Weaer- osd
CrViildel nuf dem (iymnasiom WH Bolzminden, trat er
lÖlO als Lehrling in die J^otlMjM a^nes Onkels la
Brakd ab md verweilte apttar ab Apotfaekeigdialfc
rwei Jahre in Hr!!»' , wo er in den Collegien eines
Kurth Sprengel, Kaultuss u. A. sich seine botanische
oad natoi »iiaaMauheftlküie KUang erwarb, die ar
dann in Qfittingen crwriterto. 162.5 übernahm er
die Apotheke zu liluukiuburg a. H. In diesem neuen
'Wohnorte begann für ihn nicht ntur eine groai« ge-
eebiftliah« ThiUigkeit, indem er du spiter hddiBt
anagebidtatae Dru^cugeschäft wildwadiBender Hans*
pflaunn - begründete, »ondem auch eia aaoaa wieaen-
anbaftliehea Leben. Für ein soichee war er wohl-
Torbereitet dnreh »einen Aufenthalt in Halle und Göt.
ferner in Worms, Allendorf a. Werrri und
j, woMlbat er Abenll die Flora anf daa
ChPtaidSeiiete latuen gelernt batte. balbM Jehl«,
hundert lang galt er (Ar den besten Kennr i 1 Kirz-
loia; die Ergebniaae seiner Stadien kgte er in dar
„Ffara Hercynica" (Hälfe 1878) nieder. Am bevtinas
testen juJccli wunle er nl« Kenner der Laubmooea.
Um seiner Verdienste willen ernannte ihn die Uoi-
Tenitlt GflttiBgea an eeiaem BOjihrigen Apodielu*«
.TuljiliiiiiT. :riim Ituctor diT l*h;l 'F ijihif hrmoris causii,
sein Laudesberr läTä sum Ehrenprofessor, tou ächlech-
tendud belegte Qnn an Ehren eine eigene Pflensnt]-
gattung rais der Familie der malvennrtigen Stercnlift-
ooen mit seinem Kamen. Hampe war zugleich Stifter
daa aooh heoto ak Deateahar Apothakarrartia linrt-
blQhenden Norddeutschen .^jmthckerrereing.
Am 1. Dccember 1880 starb zu Halle a. S. am
l^phoB Dr. WQbdm Heiata, Pwftwir dar Obegue
und Dirigent den chemischen InaNMa daselbst. Ge-
boren am 4. November 1817 MI Berlin, begann er
aeine Laufbahn als Apotheker, wandte sieh aber, ia
dieeer ThAtigkeit keine Betriedigung findend, bald der
Wisseoschaft zu. Er wurde im Februar 1844 hl'
Berlin zum Doctor promovirt, nachdem er schon vor-
her dnreh PaUieetioaan chwmiaithfin ond physikalischen
Inhalte Mt ttarn VaaMa ao aiwerfaen begonnen hatte.
Im Jauuar 1840 babilitirt« er sich als Privatdoceut
an der Berliner Univeraitit oad ward MitatiAer der
phyaikalisehen AaaHaehalt aa Barfin. Im November
1850 wurde er als Nachfolger Marchand' r nach Halla'
banden, aaafctot ale auseorordenthohsr Proüweor. Am
1. Septenbei* 1855 worde er OrdiiuriaB. Ali Dbi^pataft
i^ s ein mifclii'U Iiifl;tu(fi tmtte er Imid daa
damalige VerhtÜtnisse stattliche Gebäude
bi walehem er ealtdam gewaltet betL 8i(Be''Ari)eltaB,
welche sich dnreh <-i:;f ulltne Gründlichkeit auä-
seichnen and deren (iesaumtheit einen sehr betrScht-
Usfaen Bereich der Wneeaaehaft aad innerhalb darw
sellMu mannichfaltige Oobiet« unifnsFt, palf.n -n der
etaten Zeit vonagsweise den Bestandtbeilen des mensch«
VdMn oad thhriaeliaB KflrjMrt, wie dfum*' bfaaaudtta
eine sehr wichtige Unters;:rhuiitr über die Fett« seinen
wisseuschsl) liehen Hnf begründete. Als Zeichen der
Anerkennung dieeer Albeitall variiaii ihn'dle aiadUi'
ni»che Focultfit zu Königsberg im Jahre 1862 den
mediciuiacheu Doctorgrad houoriii causa. Später wandte
sich Heiata ansaehlieaaBBh der organischen Chemie ea
lutd ee war ilun veigftnnt, durch die Resultate seiner
UntenniofaniiigaB aiaht aaweeentlieh aa der neneatea
Kuluickeloag dar
Anaehaunagaa
196
Am 11. Decembcr 1880 starb in Ijlpig Sanittta-
rath Dr. Marschall, bU yor kurzem prftktisclier
ArEt in Uarienbarg , einer der besten Kenner und
•ifrigaten Fürdervr dor ahpr«iu«l84.-hcn rro\rinzial-
gMchichtc. Vorüitsender de« GeotraloomiMs fttr die
Baatauriruiig der Marienbni^, der «eine kostbaren
Banunlungen vorhistorischer Funilo dem Altorttmm-
waiaa der Stadt KAnigaborg gMcfaflokt hat.
An IS. D«Mnbv 18S0 itMrb n Wka. <br
ProfecKtr an dar dortigen tohniwlw Bbehaefanla
Hager.
An IS. DacMnlwr 1880 •tarb {an 86. LalMiN-
jahra Alexaii<1<'r I.ukncsy, dvr bekaanta ungariteba
Famolog und Redacteur dee ,N«pk«irlte'.
Am 14. DeoRDber 1880 starb n Ifin Dr. Otfl
Btttbokmaii^s Hi-llcr. M. A. N. (vcrgl. p. 1T8\
Profaaor am Gymnasium der K. K. TbereMauiricben
Akadenie in Wien, gebonn an SO. Nvvembar 18S4.
Am 19. Decpinbcr 1880 starb KU Paris im Alfer
von 87 Jahren Michel Ckaales, berfibmtor Matbe-
■atiker, der sidt flanentiieh mn die Oeemetrie w
dient gemacht hat; seit 1851 Mitpliftl der Akndptnie
der W'iMvniichaAtin danelhat, geboren zu Kpernon am
18. Nofcnber 1798.
Tn (I<r ZMoitpn ni-rptnbprwoche 1880 utarb 7,n
Anist urdaui .1. v«u Gcuus, ehemaliger l'rofrssor der
PUbologie an der Univemit&t au Amsterdam.
KUnslich starb stu Hannover Dr. Gustav Brandes,
Leiter des dortigen Stadtkrankenhause«, aDgeeebener
Arzt, geschickter Operateur; auch in dar Behudinig
von Geisteskranken von Bedeutung.
Einer der angesehensten Vertreter de« Chkrten-
baues in Fraukredch, Ebren-TiceprtUident de>r nntin-
valen Centml43arteDbau-Geadlaobaft V, A. Andrjr,
eomtpondirende« Mitglied der k. k. Owt»tBa Qaaitt-
■ekaft in Wien, i^tt zu Paris gestorben.
In Uentone starb Itvanow, Profaaaar m Waw.
Er wtr «iner der bekannteitfln Opbthabnologen Ri»
Inda.
Gnf von SemelU, französiscber Afiika-Beiseo-
dar, atarb auf dar Helmnita, nachdem «r Dakar in
Senegnmbien verladen hatto. um aorttduukehrcu.
Vor K&rsem starb an WaabiiigtOB Dr. Friedridi
Sebafbirt, gabetran an GOttingen. Danaiba siedelte
1847 nach Anifiildi ültir und war seit 186S Anatom
am U. & Medical Museum in WaahingtOB, welche«
er b^pründet hatte. Er galt als AntniUft in seinen
FadM.
Ata«tchl«M<a <M IL OMMBlnr im.
Denkmal ftr Samuel Thomas t. SOmmediig.
T)aa Comite für das Sömmering-Denkmal in IVailk-
fuit a. M. (vergL Leopoidina XTI, p. 16), Vonitaeiidar
Herr Amttgeriehtarath Dr. jnr. Albart Flaek an
Frankfurt n. M, KasHfMifilbrer Herr L. A. Ricard-
Abon heimer daaellut, Lerbach 33, tbeilt uns mit,
dan die Koaten des Deakmals anf 15 — 18,000 Bmk.
bcrfrliiirf wnvun lifrrits cir' ri riHnO Rink liiireh
daselbst eingegangene Beträge gedeckt sind. Dassellie
bittet um «litera BeistMor nod verfeUen «br niebt,
unsere geehrten FaehpenoasaD nochmals anf das Unter-
nehmen Bufinerksam «1 nndwn. Die Akademie ist
nach wie w bereit, Ar das Danloaal beatinuute Bai-
trigs wdtar in bafSidani.
Ans Triest geht der Akademie unter dem 10.
November 1880 durch Ilenii Profwisor Adolfo Stos-
sick der Aufruf an, weklien das Coniti anr Errieb»
tuDg eine« Dankmab Ar du berflhmtan TWarrikw
Dr. Muzio de Tommasini
«■lassen hat (vergl. L(><.iiM)ldiuu XVI, p. 2i. Dasselbe
wandet sieb an aüa Frennde und Verehrer Tommasini'a,
sowie an aOa Akademiaan md wissenachaftlicbe Ver*
eine mit der Ititte um gefällige Beitrag«. PriisidMt
des Comites ist Herr Dr. Biocardo Baisoni,
SecretSr Herr Profisesor Adolfo Btoisiek, Uitgliedar
sind die Herreu: Dr. Bart. Biasoletto — Giov.
Batt. cav. Bnrgstaller — Olovanni Cosolo —
Giorgio eav. de Eckbel — Carlo Dr. de Mar»
rhemtti — Kugonio Pavani — Vittorio de
Bin — Micbele Prof. Stanta — Raimondo
Tomina — Angnsto fni. Tiertbaler.
Die Akadiniie rklilrt »ich gern benit, lieitnige
für dines Deuloual, welch«» das Andenken eiocs ihrer
langjihiigni boabrndientai Ktgliedar mt Ana ba-
stimmt ist, weitar n baArdan.
Uerr Georg Ftthl iu Triest bringt zur Kcunt-
nin der AkademiB, dan er daseibot «n Gaadilft e^
rirlitit li.ilii'. un; ili Ii Versandt Z4iologis<:her Objocte,
uameutlidi von l'hiervn und Muscheln, die iu der
Adiia, apaeidl bei Trieat TORnknnmeB pflegen, an
vanuitlain. Ebenso werden Bestellungen .■»uf Trocken-
ftf^rata aller Arten von JCcliinadenuea von üun
Stack T«a M. BImIomm aad t¥m ia BnslM.
Digitized by Google
NUNQUAlt 0TI08US.
<
LEOPOLD INA.
AMTUCHES ORGAN
DER
KAISERUCHEN LEOPOLDINO- CAROLINISCHEN DEUTSCHEN AKADEMIE DER
NATURFORSCHER
HERAUSOEGEBEN '
UHTEB lUTWlKKDNO DEB SEKTIOllBVOBSTAEMDE TON DEM FBAESIDENTEM
DE. C. a KNOBLAUCH.
8IEBENZEHNTBB HEFT. — JABEOANO 188t
HALLE, 1881.
DRUCK VüN £. BLOCHMANN & SOHN IK DKEäUEK
FUH DIE AKADEMIE IN CÜMMlSÖlU.N BEI W ILU. EN'OELMAMN IK LEIPZIG.
Digitized by Gopgle
V.V.
fiilulft des XTIL Heftes.
AatUche Mittheilungen:
W«U«i TM B«aBit«n der AkaittBtet Mt»
AdinnklmwaW im 12. Kreise 49. 78
AiljLiDktotimahl im 8. Kreise 73. 89. 106. 121
Vt'M tp riuc^ VonttandcmitgliMlet der F«cli«ektioii«ii für Mathematik ludAatroiioniie, sowie (ttr Fbyaik und
M r I fritf 13X l«. 177. 178. 193
l>a> .Viljuiiktcii-Collepuin HS
Tmrirhnlüs der Mitglieder 4er »eiewle .* S
BIbllutbek der Akad«>mle; •
H.'ri<'hc iihrr du- Verwalluntc <ler BIMIMMi VOM flcpleiilNr 1860—1881 162. 179
PreUertkeilnn^ Im J«hrp IRMl , . ■ i
Verleihung «ler rutliLrinis-Mt-daillc iiu Jahre 1881 49
Dank des Kinjir>in);prs der (.'otbenillt-MedaiUe 74
Die EMsenrerhültals«« der Akadeatol
Revision der Kerhimnir t'iir i^^^i 121
Ertheilung der Dn-harL' li ^- I'.i cliiiujiginiinN . 1*U
HfHtHef TMT Kainf der .^kadeiiiip 2. 1& 88. fia 7(ii. 90. lOtt. 133. 14tt. IG2. 179. 194
I>ie Jubri-!<lH-iträ|;v der Miti^liudii 177. 18S
l'ntemtRt7nii|r«iTerelii der KaN. lA>o\>.-i»iro\. Akademie:
Auft'oniiTinii,' zur BcwiTbuii^ um (h: ruti'rvtützaig in Jlln 18tt I
Vcriciliiiiij ilii- f'it. rVJityim.' vm .l.^hrf IS"! tKI. 161. 11)4
l'ui:tr.'^ N . ■:.'•,■! I.;ii-,s di r v. il .I;.ir,:;i.-- 1j:s Auipng Daccmber 1^1 195
Terüudtruu^H II Im I'i f-nuitlbebtaude der Akademie .... 1. 17. S8. 60. 74. 106, US. 14(>. 102 178. l'M
!Vekr«Iof e :
Bottgcr. Kua»lpb ttiristian 14t>. 166. 182
Delene, Achillo , 196
Girant, Heinrich 14
Uampf. Krasi 106. 123
Hanaiein. Ji.luuiiR'a von 75
Ucfani, Fenünaad von 90
MAnktOk, Hedarich GottBeb luMg ».34.00
SOMtige Mittheilungen:
BtB(««<uiV«M SchrlttMi n. C4 60. Ml loe. m. 109. les. 197
Beirkhte iui4 SvttiMi liMr ntwwtac!B»chanilche VcnaunhutaB ud fl—lhebeiHeii
NllnrwiMenscIiaftlirhe WaDdencrsammlungen im Jolirc 1881 ............... 103. 119
Die 11. aUeeroeine YcriiainnilunK der deutschen (ies^llsch«ft Ar ÄaHuiljfohffit, Edmolo^ nnd JJtfmÄUbte,
zu lifrlin vom .5. bis 12. August 1880 von O. F. Frata 62
Die 'J-^. »ik'itiu'iiic Vcr^nimlttng (fer deuttCBca geoiogiackco GeaeUiehdl n telb vom 12 bis 14. .Vugust
vnii A. Knoj. 139. 161.171.189. 206
T.i-'i ,1 ir riiuiL- i'.iT ')4 Vff-..i iiilmi: il>'Mi>i-tier .Naturforsrher iiml AenlO in Sltatalg UO
!l*tnrHis>i(u^i'ht»nilche .ViiNüt/c LiliiiiliirluTichtc niid Notizen:
CofiMTi:-. HS ul- .\r/I ir, ].]',■<•:■..■. LI). 42 tf), !S>. !I4. 141. UH
Wirkung deü Licbtes aui ilii i IrktrL^ iie LuuuuijäCiliiKklsit des äeleits von W. Sklarek 37
£iM nmterifiee AiifeaadlBnK i <i i von K. Uerlua 83
CciMr die aeidielMi Ttrtiuit 'niu^L'ii des Erdma^MlilBH TCffl A..OI|i'4rllMk lU
Der Planet Hars eine cweHe Knie von J. Heinrich Schmiele 27
Eio Muca Werit aber Denis Papin .• 87
Die TcetodniidiUt dea KKnm nad Our» Umdm *«• Fnuu v. Cserny 17»
Btewrtf WBi BkniiiNMigniteBt
Jnbilttmn des Hm. Geh. HofhUh Dr. R. W. Bmuen in Hadelberg 17«
Biorraphiwhe Xlttheilanren M. 99. IM. 207
PniMufknlMn*
Fnisamadiniben der Käniglichan *h»iniiilli> dir IWii—alintiMii in Ttailn IS
Prdanuedudlien der Acw&ie Mfale de MMadne de Bai^^ IM
Utemolnfc« Amnifent
Nova Acta der Leap..€larol. Akademie XL1, Fin 1 48
NuvH .\cta der Leop.-Chrol. .\kademie XU, Para II 72
l»if l'ian('rl)il(iiiii2Pn iiiii Ortenburg Im Paasau, von C. Gerster Novh Arta XLII, Xr. 1) ..... . 43
A^I■;^i;^l;i■^. III- Nu. httclnncULrliiiire. von H. llf'wit^ (NOva AcU .\l.ll. Nr. 2) 88
l'cber einige enuariM-he .Viuiebdoii, von P. Luni;erbans iNova ,Vcta XLII, Nr. 3) 104
Cranioloffiscbe Stuiln i:. vnn K. Hensel (Nova .\rta XMI, .Vr. 4i 176
Zur Kniwickebint^sgesihühte der Ascomyceten, Chaetomium, von W. Zopf (Nova Acta XLH, Nr. 6) . . 199
l)ar8telliiiiK der KntwickelunKogesrhirlite' und des Baue« der Samensehalen der St-rophniarineeii. von E. TL
liarhmann fXov« Acta XLllI, Nr. 1) 82
T'ntcr>ii<linii';r'ii Ottrr den aiiatuiiii'M bcii \^AH nnd das iiierliaiiiüehe rriiieij) im .\ut'ltaii i:-iiii?pr Iiiij>a'i(_'n>i4irt(>(i.
von (i. lifv.M' uNova Aeta .\L1II, Nr. 2) ' 144
Iii ' s;<^'-'.M'iseii \Va<'lHihuins^crungctt in der Blattenlwickelung von Vktoriu regia Lindl., von O. Drude
I Ni .,i Acta Xl.lll, Nr, 8) lüO
.Vaturlii>tori>(bt* An2:i'iß*> .12. 72
Anzeige die .Vusstclbui^ inariliiiicr ^ilJu'^'ll^l.ln.l|■' in il.iuili.Lr;; tn tli ml . . . l-ti
Anicige die „Dcuuctie RnnUscbau fUr (icvgrapbic und .Statistik" betreffend 212
Digitized by Gopgle
Kuuen-KegigtMr.
Ken MfraMUMM Mit-
güemrt
Aiitowitnn. HaiuCon-
nd Carl Theodor . 2
Adolph, G«orK Emst . IS
Aneroach, Leopold . . 18
«lasius. Wilhelm. . . 18
JJraiult. hijiiiard ... 17
Chun, Cjirl 18
Coowcnu.HiignWilhelm 18
Dewitz, Ilcniuum . . 17
EUUuB, Michael Eafl
Eduard 106
Ellerv, L. J Robert . 17
EDgclhardt, Hcmiatm . 2
Kxoer, Kr*D7. Strafio . 18
Fraisse, Paul Ilermanii 83
Frejrhold.KerdinaiMl Ed-
mund Joseph Carl von 106
FOrbrüttw, Max ... 18
G<iiiita;,TrBiu Eusen . 18
Oflather, Otto Carl . . 123
Habprlandt. Oottlüb J«*
liiuiiii'K Friedlieh . . 18
Ilayden. V\ V. ... 17
Hertwiff. Carl \VilheIffl
Tbe<><lQr Richard . . 3
Uertwic, WÜMloi Amt
snst (Mar .... 9
HiMcbrand, FViedridi
Hermann Guitav . . 3
HobctnCLlIPr. FardioMid
Gu.»tav . . . . , &1
Hoppe, Oskar. ... 16
JaBD»trup. Fr. ... 17
JToMph, Gustav ... 18
KatterJFriedr.OMlAlbat 18
K]att,Friedric]iWUliabl 18
Knop. .\dolf .... 18
Krause, KriHlrich HsT-
niauu Rudolph ... 18
Ludwig, Hulifit .iiik'ili 2
Octoemua,C'arl Chriaiiau 2
fMMtML GM . • • 17
B«du, JotanBM . . M
Biaclnf arlVirtorFxlnard 17
ROU, Enist von ... 18
Schedp, Max Hermann
j;du«rd Wilhelm . . 18
Sdiiaimrclli. (iiovoimi . 17
ScUa, (Juuitiiiu ... 17
.Mrucktoauu, Carl Eber-
bard Friadrieh. . . 2
VTdcker, Hennaiiii . . 1
Zopf. Friedrich Wilhohn 2
'0«st«rbeii« MltKlleder:
AdamoTicx, Adam Ferd .
Ritter *on 106. 12;^ i:/fi
Arendts, Carl . . IHJ ISüt
Bentham. (iwr^r lo». 212
Bottger, Rodolpb Chri-
atian .... 74. KH
Boni, Amadein . ITSL 911
Bruhns. Carl . . 128. 1S9
DpIesBO, Achillc . 74. 100
Giebel. Christian (iott-
iricd .\iidreas . 17^*. 210
GuldeiitKTi^. KriiHlr. li;2. L17!t
Hciiscl, lifiniiüld KricJ-
rich .... 178. 210
Herbat, Ueuirich Cail
Guatav ... 194. 913
Hering, Eduard August
von W. 100
Klenrkp, Philipp t'ried-
rii'li Hermann . lüJ.
Hanjoart, Ludwig Cla-
BMw 74. loa
Krogol^ Nieobw Iwa-
DowiUek von . 194. 312
Rabenhont, OoMob
Ludwig ... BO. 102
Röhl. F.rniit Carl Gujitav
Witbeliii TOD . 178. aüä
Schappel, Oskar Eduard
▼OD 146. 160
8oBte.OM»WliL 194. 211
TntlMAMhcr.Hattliia*
106. 168
Ifen gewUüt« A4}BiiktMi
Greeff. Hirbard ... 122
äc'baeffer. Hermanii. . 73
Neue Torstandsnitglleder
der Fachaektloneii!
liauernfeind.Carl Maxi-
niiii.iii suii ... 178
Ni-niii!.iypr, (ieor« iial-
Ihasar . . .194
Empfloger der CotbeBiaa.
IMalUet
Barraode, JoaeUm . 49. 74
MItarkelter mm XTH.
Hefl«t
Fraas.O. F .M A.N. . 62
Kriodnch. Edmiiinl . . 104
(ieiniu. H. II , M. A N 197
üfrland. E.. M, A. .\.
Kirchhoff. Alfred, M. A.N. 29
176
Knop^A., M.A.N. . .307
OImM.A.,M. A.N III
PmombTtIi.. M a. K 146
166 182
Prowe. L., M. A. \ J-.t. 41'
69. 85. 94. 141. 14a
>^< liriiilz. I'. .... 75
bklarck. W 37
Verfa»ser ^ oii .^blinnd«
langender .Nora Acta
der Akademie:
Adolph. £., M. A. N. . 73
Bachmann, £. Tk. . . S3
Benecke. B. .... 48
Bevse, G 144
DuVitz, H.. M. A. N. 72. 68
Pnide, 0.. M. A. M. . 160
Gefadtc. F.&, 11.4.11. 73
Oerater. C 48
Greeff, R., M. A. N. . 72
Ueoaei, R., M. A. . 176
Hoppe, O., M. A. N. . 48
Klau. F. W.. M. A. .N. 72
Küstiicr. F 40
Kl.; rt. I C. M. A. N. . 48
LaiiKurhiiis, P. . . . 104
Moaer, J., M. A. N. . 48
Weineh, L 48
WiUkMnm, M., M. A. N. 72
Zopf, W., M. A. K. . 192
VemterbeB« Natur-
foraeher :
Almeida. J- Charles . . 4G
jVl I iieMiiOudidoMendi's
de 103
iviUiiibi ..... vn
Andreooi, QniHr» . . 47
Andrews. E. B. . . . 46
Ai'.Bti-d. I' 155
lin'il.cl.it. ;^.ib:ii . , . •l.'i
Ji. i.T \V illiClin (iiitüieb 160
lt:;iLii>r, ArchibiUd . . 2l»9
Büunul, M 208
Boricky. Emauuel 47. 166
Botto, F 210
noacU. Carl Darid . 209
Bmullaud . ... 210
Hranting, L. G. . , .100
Brenncr-Srhuffcr, Wilh. IGO
Brestel, Rudolph ... 100
Brodie,BeMaiiinCollii» 46
Brflckner, Georg. . . 160
Bruun. Philipp Jacob . 165
Hrik, A 169
Hmklaiid, Francis Tre-
v.-ivan 208
Üuaci WilhBlm . . .311
Hell*
Cadenbead 156
Capitaine. Ii. F. . . . 45
Carter IW
Caatelnau. F. de . . . 46
CaUeUeBi Faal nn . 169
Colbean,JoleaAI«ndi«
Josef 101
C(K>|>er. .Tospph . 212
C«rtamliprt. tiisi'iie 48 in«)
CiilitiÄiin 212
Daiber, Karl Heinrich . 160
DmÜlCL B. ... .908
Darwfa, BntUM . . 909
DembrowsU, Breob . 47
Dom, JohauMt Albert
Bernhard von . . . 157
. 209
. 209
. 209
. 306
Uulisky. Vlmanuol
Dafüur, Heur)
Duprä ....
Edgeworth, M. ?.
Emerson. Omt/ß ,
Eoerotb. Olof . ... 103
Erhard ...... 46
Faller. Gustaf. ... 47
Fitker, A. ..... 45
Frisrb, von .... lOi»
Gessi. Romulo ... 102
Ulinaki, Carl .... 102
Gorini 47
Gosse, W. C 909
GouM. John .... 47
Gray. John Chlpraan . 3o8
Haupt, Joseph . . 159
Havrs. Isaac Israel . . 212
Heltie. Kiliianl . . .210
Heintl, I' rauz von . . 100
Hertwig, Kari Hdvicb UW
Herwig, Honnma . . 103
Herzog, Max .... 101
HeschLRichardLadislaus 14J2
Hildebrandt, J<>h.Mj|fia 166
Himly,ErnatAMgUtWillL 47
Hobson . . . , . . 166
Hochstetter, Chr. WUb. 909
H<»iier, Anton . . . 166
Jacobiiil,LuigiClemeBle 47
Janikowaki. Btanialaua . 102
Joanne. Adolphe ... 48
Joliii.^on, ('liartes. . . 45
Jou, ätephau .... 212
Keller. Fenlinand . . 15»
Kingston, George . . 46
Eleu, Lndwif m . .101
KMmtbniUt, Jofen
Theodor 908
Koch. Gabriel. ... 47
Kuhn. AlWn .... 46 ;
Kuntunip. Andnaa . . 2ue |
Krapt, Ludwig . . . 211 '
Kn—.. u.n 211 1
Kruaeiisieru, Theodor T. 212
|£nni. TMädk 47
Lange. W 48
Lauf berger. FaitfMrt 189
L^rard 166
Leube. von 47
Lindsav. Leander . . 46
Litia. Poropeus . . . 102
Littr«, Max Paul Eotil 157
Llord, Humphry ... 47
Ltoyd, W A 46
Longuemar. .Miihon» Le
'l oiize dl' - ... 48
lyorent^, l'aul (lunthcr 210
I.osünitzer, llolnr. Aug. KK)
Lotse,Rudoluh Hermann 158
Low«, Dtitm . , . . .909
LneanMi Hrari. . . 46
Macl)onnri,Rkb.Qrawa 48
MadeödTwUEam Oeu-
penoa ..... 164
Magatti, 0. .... 908
im
Uarittte-Bqr, August
Eduari 47
Matfctim. Pellegrino . 180
May. Geurs .... 310
Mayrhol'er Joseph . . 100
Mouk. Knedrich ... 47
Mos«. E.Iiiai'd 1.. . .m
Mvf-r. All>prt J. ... 48
Nuuuuiuu. Carl Johann
Ueinridi . . ^ . . 48
Nenmerer. Aaguit . . 909
KÄve 208
Hobert.Friedri(-h.\dolph 48
NyUnder, Fred. ... 9!»
Oelimielieti. Konrad. . 212
Onazcwitsch, M. . . . 4(>
Otierbourg 48
Pajusco, Francaaco. . 47
Pelouice. K .... 48
l'erk. P 109
Per&oriiie. .lacques . . 208
Peters. Cjirl Ferdinand 210
Phi|f*on-WybranU.T.l. 155
Planer. Julius .... 159
Popelin 160
PnpoH'. Alexander . . 909
Pusigaie, John . . . 919
Powalkr, KldfiHdilllpk 180
Rapp. t'nm J«bua . 47
RoUestou .... 108
RuUel 48
RoDciercle Noury, de la 103
Bosenbauer, Withebn
Gottlob ... 108. 187
Hugglea^lq^tonPmlaM 908
Rnpp, Jeli. ne|k. . . 109
Sabine 155
Sainte-ClaireUeviiie.H E,158
Saulry. L. F. J. C. de 45
Sauter. Aiityn .... 166
Skhartr, I- ricdnch . . 311
SchMdeo^UatthiaaJaMb
108. 187
Sebönerer. Matthias von 310
Sehftpff. Albin . . .102
Schatzcnberger, Carl . 209
Selmi. Francesco . . 206
8hari>e. Samoel ... 160
.Skoda, Josef .... 108
Spangenberg, L. . . . 180
Spiegelberg. O. . . .160
Stctthonse. John ... 46
älracker^hn, Ludmiir 4S
Szabo. Eroerii h von 48
Tunn.Ludw.vuii u. zuder ll>2
Tiiriui. Kr.Mle ... 201*
Ueliatiua. I rauz von . 167
l'ssher 47
Wagner. Karl Theodor 1S9
Wafdeiilinrg. W. . . .101
Wallon, L 45
Watsoti. Jarac» Ciaig . 99
Weber. Mai Maria von 101
Weiser, .luseph ... 15»
Weith, Wim 919
Weuug, Kaspar G«lt*r 48
Weyprecbt. Call . . 48
Wiäie, F%«rieh (M
Hermann ... 100
Wicl Jnseid. .... 101
Wiodwart. Heinricli . 20«
Wintcr-.Ioiies. J. . . . 209
Wialocki. T 312
WiaaMitt ..... 908
ZhUm*. O. .... MB
Zcttentedt. J E. . . 907
Ansaerden Torkonaiea4e
Namen:
Auspilzil., Biographische
Nachrichten ... 90
Braun, Hernmnn, Mine-
ralien u FeJsartcn 32. 73
Graesel.A . Hiographiscbe
Marhrichten . . . 104
Digitized by Google
NUNQÜAM
ÜTIÜSUS,
LEOPOLDINA
AMTUCHES ORGAN
DSB
KAI8EBLIGHEN LEOPOLDINO-GAKOLINISCHEX DEUTSOHBN AKADEMIB
BSB NATUBFOBSOHBR
BEIUUSQEGBBEN DNTKR IHTWIBKÜKG DER SKKTiovsvORSTlNDB TON DSU PSÄBIDEHTEX
Dr. C. H. Knoblauch.
Halle a. 8. oi»««.*».«. Heft XVIL — Nr. 1—^, Jsmi Ml
IiImU: Amtliche Hittheilongen: Prei^ertbcilunx im Jahr« — AufforJeruag zur Bewerbuur am die Dir 1881
bettinniite UntMstüUniignnmme. — Vpriuidvrungvn im I'crsonalbraunde der Akademie. — SuMga mr KliM
der Akadwii» — VoMiekiiiu der Mil«Ueder der Akadeaie. — Heiiiriek Qitwd f.
AmtUehe MltthelliingeiL
Preisertheilimg im Jahie 188t
Dl« Afciiiwlii hat in geganrlrUfaii Jahn Umr FadiMhUm (4^ fSt lÜMnlogie and Gvolpfto «te
Eumpkr flurar gtaldeoen Cotheniiu-Medaille nr Tacfl^nig gee teilt, welche mök dm Gntaefaten und auf An-
tMf da* SeklionsTWetandeB demjenigen rerliehen werden »oll, mlelMr mm iriAMmtan la den l«lsUo Jahren
Wm Förderung der Mineral H-ij-r Cru'.üu'ir Ini^'i-tniifmi haX,
Halle ». S. (Jigergasaa 2), den 1. Januar Itiäl.
Dar l*rttMiK dar IM. L8t|k>0arol. Oaiitacken Aladanl» dar Milurfcraaliir.
I>r. KiWiMMdi.
Dei Unteist&tEimgs-Yeiein dei KsL Leop.-CaroL LeutBchen Akademie der ITatTixforului
ivM mdi In dimm Jalmi, glatdi den Taijahran, eine Snnmo ihr 1&ftmlitnB(pn fnrIlmD und M diaat
iSr daa Jahr 1881 anf 400 Mark fostgceeUt. Der Vorstand daa Taratna baalirt aioh daliar, ^ Thailhnbar daa-
aelben (vergl. § 7 des OmndKes., I^oop. XII, 1876, p. liß) zu eraodMB, Torschi Ige Inniicbflieli dar TerleflraDg
an Bachen, sowiu diu MrJiditcn und liüll'iibL-dürttif;L'n N il urforadiaP oder dcn-n Lint^rlnssfiic Wittw.oi uud
Waisen, wclilir tich um pino rntcTHtiil/Aing pi-r^önlit'li zn biworhen wünschen, aufzufordern, sputtMti-as bis
1, April d. J. ihre (icsucht: cinziirfirln ;: l'rcuriiif' diM Vrrr-ins oder Gosollschnftcn , wi-lclii' dt-msulbt-n als
Theilhabcr beitreten oder dtau beitragen wollen, daas der Verein eine dem vorhandanen Bedürfuiseo ent-
sprechendere und des deatMl» Talkaa wArdiga XrMtigaf mndm, hUH» iah, äUb mit dar Altadaaiia in
Varbudang aetaen au wollen.
Hnll« «. 8. (Jlgargnaae Nr. 2), daa 1. Januar 1881. Dar VanlBMi iaa Untor«tlHbnil|ahV
TniDdanmgan im PwnonalbestaiidA dm Akadnnie.
^'eu anfiri'noniiiiene MfUedcri
Jür. 2377. Am 14. .lanuar 1881: Herr l>r. Hernuum Waitokn» Pwhaaar der Anatomie und Director daa
anatomischen Institots an dar ünivanitit In Odla. — XUfcar A4)anlctanlnia. — Fhahaelition (8)
ftlr Zoologie nad Amtoni»,
Lea». XTa 1
Digitized by Google
2
Vt. 3278. Am 19. Januar 1881: Herr Dr. Friedrich HsmiAiui Outav Sldebttai, ftof—or dar BoUuk
und Director iles bütanigchen Gart^ua an dw (bhranttlt In Wnämg i. B. — TUrtar A^jooklni-
kreiü, — Faclisckdon (5) für Botanik.
Ifx> S9T9> Am 23. Jiiiiuitr 1B81: Ilen- Couiul Carl Christian OehMnini in MniMif L, — Adrtar Ad>
Junktoiikrciti. — Focbsektion (4) für Mineralogie und Geologie.
Ktt SS80. Am 25. Januar 1881: Herr Dr. Hnbert Jakob Lndwig, Director der aUdtiachen naturwisaen-
achafUicben Saminliingan in Brem<m. — Xeunter Adjunktenkreig. — Fa«h«ektion (6.) für Zoologie
und AmliHirfr
Kr. SSSl. Am M. Jtmumr 1881: Umt Cvl läeduurd I!li«dri«h StnuklMU. Amtamth n. BavoUmiektigtar
der Kgl. Eneatelni-Direetioa iu HnnoTar. — Neonter Adjanktenkreii. — FlMheaktton (4) Mr
Mineralogie and Geologie.
Mr. SS68. Am 27. Jannar 1881: Herr Dr. Friedrioh Wilhelm Zopf, Priratdooent u der UniTernMt nad
an der Inuduirth.sob.irtlichea Baehiehnlo in Bariiii. — FtaMhitor A^jonktenknie. — Fbeh'
Sektion (,"), iiir Hcj.inik.
Hx, 2888. Am L'-J .'.uii.ai l.^-l: Herr Dr. Wilhelm Angunt Oscar Hartwig. PiHrf'^?...r L :- .Viiiitnin:- und
Director de» «iiut<iiiii>ih-!;ootomi^tli<.ii Miisi iiiii« «n der Lnivfrsität in Jorin. — Zwoilter Adjiinkten-
kreis. — FachBcktion [(>) für Zciolcj.'].' und Anutoniie.
Nr. 2884. Am 28. Jannar 1881 : Ueir Dr. med. et phil. Oul Wilhelm Theodor Silthaxd Hertwig, Profoieor
der Zoologie an der üntvinättt in Jtm. — ZwClftiir A^JuiltteiikNii. — FhehiiikBOD (6) ftr
2<ooli)|gie vüA Aiietemie.
Kr.Stt6. Amfi9. Juinr 1881: Ben* Benunn lifalhunttk Ohetlelirer aa der Radaiihilii 1. 0. iaNenalidt»
Dreadea. — Drciselinter A^junktenkre». — Faehaektion (4) far Minerahgia nnd Geologie.
Mr. 2S88. Am 31. Januar 1881: Herr Hut Cominid Ottl ThMdor Aekermann, Profimor der patbologiaehea
An.itiiii.ie an der Univenitit in Halle. — EUler Adyanktenkicia. — Fachsektion ',:)) für wiaeeB*
schaflUcbe Medioin. Dr. H. Knoblauctl.
Beiträge zur Kasse der Akademie.
Januar 3. 1681. Von Ilm. Profesnor Dr. Th. Poicck in ISresIau Jahresbeitrag für 1881 ....
Professor Dr. C. ü. Klunzinger in Stuttgart Ablösung der Juliresbciträgo
Geh. Bergrath Profenaor Dr. F. Romner in Brenlau Jahresbeitrag für 1881
Dr. A. E. Brehm in Berlin Jahr^sboiträge für 1878, 1879. 1880 n. 1881
GymaadaUehrar Dr. G. F. M. £lnier in Brealaa dem). Ar 1876, 1877,
n
n
II
II
n
»
4.
n
II
m
M
n
5.
n
n
II
n
n
»
»
n
■1
II
II
II
it
1»
H
it
»I
11
11
«
6.
»1
»1
II
II
w
II
»
»1
t.
n
1»
M
n
*■
1«
II
W
»
n
T.
n
II
n
n
8.
II
II
M
•>
»
■1
»
II
ri
10.
1!
II
II
M
II
»
II
II
»t
n
II
»
II
n
11.
n
n
»1
n
»»
N
n
f
n
tt
II
n
H
n
M
n
M
II
»I
n
n
II
II
tt
la.
n
n
1»
»
18.
II
»
II
n
II
II
*i
»1
II
II
II
14.
ti
»
II
n
n
II
ft
n
>f
»
n
n
II
n
n
«
II
«
n
II
II
♦1
«1
II
II
»
II
Obeffaergnth Ikvftaeor Dr. F. Bdeh in FVaiberg JafaraiMtng ftr 1881
Profeeaor Dr. C. Haaae In Brealaa dei^;!. Ar 1881 6
Dr. L. C. Murqunrt «cn. in Bdui Jalirt^^bciträge ftir 1882 u. 1883 . .
I'rofiscor Dr. Ii. A. M. ."indebeck In IJcrlin Jahresbeitrag für 1881 . .
ProffsBcr Dr. C. W. M. Wifl.l in Ihimburg di-^^'l. für 1881 ....
Hofrath Professor Dr. G. A. Schwall» in Jcnn desgl. für 1881 . . .
Geb. Mcd.-Rath Professor Dr. L. J. Budge in Greifaw.il 1 iL sgl. für 1881
rrofeetor Dr. C. A. Möbius in Kiel Jahreabeitrüge für 1881 o. 1888 .
Geh. Sentttarath Dr. A. Heumont m Aadm JahrtabeitMg ftr 1881 nnd
anaamndentliehea Geaobenk
ftoAaaar Dr. 0. Drade m Draaten Jahradieltra« Ar 1881
TtafeaMT Dr. & Baiehaidt in Jana de^gL ftr 1881 .......
Uedldnalrath Profecaor Dr. C. W. F. rMe tn ^nnechweig deigl Ar 1881
Graf C. J. V. Waldburg-Zeil-Trauchburg auf Schlosa Zeil in Oberschwabcn
desgl. für 1881
Dr. E. IJcbtenstein in Berlin drspl. für 1881 « .
Professor Dr. H. C. H. Wagner in (iüttingen de?g). für 1881 . . .
Professor Dr. R. F. Ilensel in Pruskau desgl. fQr 1881
GymnasiaUnberlehrer Dr. F. Goldenberg in Miibtntt b.Saarbr. delgl. Arl881
Custo« A. Rogenhofer in Wien desgl. für 1881
Hofrath Dr. R. Biehtar ia Saalfaid deuL fOc 1881
Itaftaaer Dr. F. h. J. SMart la Jena JaknalMliv. 1 1877. 1878, 1 87» a. 1880
Gdi. Hadieinilnlh Sni. Dr.B. E.H.Btida in Bau Jakrabeitrag ittr 1881
Geh. Medidnalrafh Dr. L. A. Fiedler In Dresden Jahreebeitrlige ft)r 1878,
1879 und 1880
Professor Dr. J. W. A. Wigand in .Marburg Jahrc«lM'itia;.' für IS.Sl
Ober-Mcdicinalrath Professor Dr, F.O..I. Ih-nw in Culüiigtn ili -l'I. für 1881
Staatsminister liarnn ('. t). 1'. K. t. Malortie in Hannover desgl. für 1881
Ober-Medicinnirath Dr. o. Domrich ia UeiDhigea JabreebeitrSga ftr 1878,
187», 188Ü und 18Ö1
Professor Dr. F. J. Cohn in Breslau Jnliresbeitrag für 1881 ....
Profeawr Dr. A. Oberbeek ia Halle deagL fOr 1881
Rn.k.
6
t>0
6
24
86
6
6
12
6
6
6
6
12
16
6
6
6
6
6
6
6
6
8
02
6
84
6
18
6
Ö
6
24
6
6
3
BiU. K
Jan. 15. 1881. Von Ilm. Profeator Dr. R. Btttgw in Frankfurt a. M. dogl. ftr 1861 .... 6 —
„ „ „ „ „ Docent Dr. 0. Böttgf« In Frankfurt a. M. imgi ttt 1881 .... 6 —
„ „ „ ^ „ I.aii(1i;ific -1 i-' Dl C. J. NV. Kücli in Wiesbadou desgl. fOr 1881 . . 6 —
„ „ „ „ n SanitÄtsriit h l»r M. Ii. I..ssiiii.' in Berlin d«igL lür 1881 ..... 6 —
ji tf n it n Hraptmann z. D. I)r I. I .1 I). T. Bqrdw in BwÜHolxini bd Fntk-
furt B. M. deag',. lür Ibyi 6 —
„ „ „ n n G^h. Reg.-Kath Profmwr Dr. K Th. Stöckhardt in Weimar deggl. fiBr 1888 6 — -
I» 16> II » n Ob«rfitabfMu-zt Dr. A. F. Desnord in MODcben dMgl. für 1881 ... 6 —
„ „ „ „ „ G. C. G. Sattler in Schweinfurt de^l für 1862 8 —
„ „ „ ,. ,. OWbfifdinctor Profettor Dr. C W. GflmM b Mtaebaa de^. ftr 1681 6 —
„ ,. „ „ Hofrath Pnfenor Dr. C. L. A. Kuiim Iii Waimr JabrasImtrSge Ar
1877, 1878, 1879 und 1880 24 —
„ 17. „ „ „ ProffS»or Dr. H. G. A. Enjtler in Kid Abiftnuig der Jabr«sboiträge . . 60 —
18. I, „ ("n III I uI-Lii i[!cuuiit B. D. W. K. V. S^liierbruuJ Jalireebcitrag ftlr 1881 6 ~"
„ 19. n n » Troft-i-sur Dr. C. G. VV. Stcn;;-! in lirc^lait des«!. I"ür 1881 .... 8 —
f, „ yt t* I« I'nilVh.^iir Dr. F. E. vun Iti u.'-tli in 'rubiiig.: n dos(;l. für 1861 .... 6
„ ^ n t> rFoie.<i»or Dr. J. Arnold in Heidelberg deagl. für 1881 6 —
„ „ „ „ „ Frofeuor Dr. F. G. 11 llüdebrana in FMÜNDg L B. Efartritt^tU «ad
Ablesung der Jahresbeitrige 90 ~
n SO- !• n I« ^> ProfoMor Dr. G. vom Katli io D«nn Admikilnig ftr 1861 6 —
M „ „ „ Str. J. A. L. PräM in Hanberg ua Hnn de^L Ar 1681 .... 6 —
„ Sl. „ „ „ BnfriA Profenor Dr. H. Nothmgel in Sttm ütgl. für 1881 .... 6 —
„ „ „ „ H BaglanucmUi Profenor Dr. 8. F. N. BiUat von fitain in Prag Jabr«a-
b«itr«ge fiir 1880 und 1881 12 —
SS. I, n n Goosul C. eil. < »ciisi uius in Mnrliurg a. L. £intritt«gvld und Ablösung
der Julir<slRilr.i?<' und Nmv» Acta , . . . 330 — "
„ S4. ti if n I'rul'fssor ]>i. M. Wi.Ikumn: in l'iiitr intrag für 1881 .... 6 —
^ 85. tt n ti i>irector Dr. II. J. Ludwig in liremin Eiutrittsgcid u. Jahresbeitrag iur 1881 36 —
„ „ „ „ Geh, Ilofrath Profeanor Dr. £. E. Schmid in Jena Jahresbeitrag für 1881 8 —
n M. w II n Amtarath C. E. F. Struckroann in Uannover Eintrittagnid U. Jnhm-
beitrag fOr 1881 86 —
„ „ MM Dr. F. A. Sohnidt in Ham h. Hanbiirg Jalirabaitng ftr 1860 ... 6 —
„ „ » I, Dr. 8. Fapipanhaim in Bertin dMgl. ftr 1881 8 —
„ 27. „ „ ProfewoT Dr. C. von Vott in Mflnebcn dogi. ftr 1681 6 —
„ „ „ „ „ SanHltarath Dr. J.O.Schweikert ioBretkaJabreiboitriga ftr 1880 u. 1681 12 —
n 28. II >, I. A{>ü(liokfr A. (ittni li in Geisa Jahrfsbcitrag für 1881 ...... 6 —
^ „ „ Piofcsbor Dr. (.'. Kitslir in lk>iin di-Hj;!. tür ]«Hl 6 —
0 If ,1 „ i'roU',sK(ir Dr. U. llntwii,' m .Ii'na Kinti 1*1 "tgrlii und Juliii'slu'itnig tiir 1K81 36 —
„ n n MM I'ruk'idur Dr. Ii. Ilcrluig in Jena Kintritlügidd und lalirrfllicitrag fiir 1881 36 ~~
M S9. M MW Oberlehrer H. Engelhardt in Dn-idt-n Eintrittageid u. Jahreobeitriig f. 1881 S8 —
M It M n n I^- Ib. Petenen in Frmnkfnrt a. M. Jabre«beitrag fOr 1881 .... 8
n n MM Oliarlchrer Profeasor Dr. L. Prowe in Thom deigl. ftr I68I .... 6 —
n n M n 1« VnOmar Dr. C. W. 8. BnrgcmNin in Berlin dM«l. ftr 1881 .... 6 —
„ 81. „ ., Gab. Rath Profeator Dr. A. Ecker in FMbnrg i. Br. dangL IMr 1881 8 —
„ „ ,, „ PtafeMor Dr. P. D. Rdcbenbnch in Altona de«gl. fllr 1881 .... 8 —
r'Dr. U. C. C. Th. Ackermann in Halle Eintrittsgeld und Ab-
dar JTahtaabaitilgt 90 —
Dr. H.
Mlts:lIe(ler-yorzoi<liiiiss
Kaiserl. Leop.-Carol. Deutschen Aitadmuie der Naturforsdier.
I. Adjunliteniireis.
Ooatorreiob.
Hr. Dr. Anierling, Cari, Sinolor der Buhniischen Yolkaschullchrvr-Bildung^austAlt in Prag.
„ Andrian.Werbnrg, Ferdinaiid F^eilieiT von, ic k. tetarr. Bergrath a. D. in Alt-Aoatee.
*) Um AaMlfi etwaiger Tanahn odar Unrlelulgbeltan wird kuflicfait
4
,, Ben st, Consfantin FVi'dricli Freiherr von, nircctcr ilcs B. Ti^-wesena in Wien.
„ Dr. Boohdalok, Yinceos Alexaoder, emer. Profewor der Aoatomie in Lntmerits.
„ Br. Br««k«, Enirt WÜbda ▼«■, Hofrfttk, Itaf. d.Hi]nid. a. d.üafar.ii.DtTCel(ird.iilqriM. bitlB'Wiw.
,, Dr. DraBcljc-NVartinberg, Richard Ritt*r von, in Wien.
„ Dr. Ettingsbausen, CooataitUn Freiherr tod, Frofenor der Botwik an der Uoivercität ia Gras.
„ Dr. Faider, Ctajetaa WrtXkerr «n, Bürgwaiaialar a. in IfUm.
„ Dt. Fitzinprer, Leopold Jotcph, Cuslot- a. B. ia HiatdRg.
„ Dr. Friedau, Franz Ritter Ton, in Wien.
I, Jh. Fritsch, Anton Johann, Professor der Zoologia an der Uuivcrsitit iu Prag.
„ Dr. Hauer, Franc Ritter von. Herrath und Director der k. k. geologischen ReichaaMtalt ia Wiaa.
Adjnnkt n. Obmann des VorstAnde» der Sektion für Mineralogie n. Geologie.
,, Pr. Ilaynald, Ludwig von, wirklicher Geheimer Rath, Cardiualcrzbiecbof von Kalöfsa in Ungarn.
„ Dr. Hoeliatattar, Ferdinand Ritter von', I'rofeasor der Mineralogie and Geologie an der Ic. k. tccb-
niaeliCB HocbKhnle nnd lotendant des k. k. natarhistoriscben Hofinnsenros in Wi«n. Adjunkt.
„ Ilofmann, l.eopold Friedrich Freiherr von, Staatsminister, Gencrtil Intendant der Kaiser!. Theater in Wien.
„ Uohenbilhel-Heuflar, Lodwig Samuel Joiopli David Alaz., Fnih. tod, k. k. Sectioos-Chaf in Hall, TynA.
„ Br. Hy rtl, Joseph, HoJnktli und emer. Profeiaar der vargleidienden Anatomie in Berobtboldadflrf ImI Wiaa.
I, Dr. Lansa Edler von Caialanza, Franz, Professor in Spalato, Dalmativn.
n Dr. La V be , Gaatav Carl, Prof. d. lüneralogie, Geologia u. PelAontologio a. d. (achniacliaa Hodiachale ia Pra^.
., Dr. Leitgeb , Hobart, Profstaer d. Botaaik v. Direetor dea betvaiaolMB Qartaaa aa d. Uahanlllft ia Otai.
Dr. Mach, Ernst, Profce^dr Jir Physik an der Univenitlt ia Rlg.
„ Dr. Preyas, Joliann Georg, Medicinalrath in Wien.
„ Dr. Reieliardt. Hcterieii WilbelD. Profeaior der Botanik an der ünivirdtit in Wian.
„ Roge nlio fi r , Alois, Custo? am zuologinchcn K<>f.raltini-t in Wien.
„ Dr. Schroff, Carl Damian Ritter von, Uofrath und emer. Professor der allgemeinen Pathologie in Gras.
„ Dr. Selignnnn, Vom RonMo^ PtvAaaor der OeacMehte der HeAeia aa der Uidrarrittt in Wiaa.
„ T>r. Skofiti, jUexaader, Redacteur der „Oi itrni i: iiischen botAui-schen Zeitschrift" in Wien.
„ Dr. Stein, Samnal Itiedrieh Nathanael Kitter vun, Uegierttogsrath n. Prof. d. Zoologie a. d. Uoivenität in Prag.
„ Br. Taebndi, Jobann Jaeob Baraa tob, Gaaandtar der BdiiraiB ia Win.
Dr. Vintschgau, Maximilian Ritter von, Professor der Phy^iiologie an der üniversitJt In laaabiudt.
„ Dr. Willkomm, liciurich Müntz, ProfcsEur der Botanik an der Umveraitüt in Prag.
„ Wfllleratorf-Urbair, Bernhard Freiherr von, wirkHdMr Gab. Rath a. yh».AdMir>l ia Qnm. A^jnakt
„ Dr. Zopharnvich, Victor Lcopuld Ritter von, Ober-Rer^'nitli ii. Prufesior d. Hiaank|giea,d.IbiVMa. iaftag.
„ Dr. Zillnor, Franz Valentin, Direetor der Irrenanstalt in .Süzburg.
' n. A4|ukt«Bki«ia.
Bayern.
Hr. Br. Areadta, Oarl, «aur. Tnimuor aad SaoreHr dar Oaqgn^Aladiaa floaiillailhilt in Mflaebaa.
Dr. Bauernfc in il , Ctrl Mnximilim vnn. Pii iiiL upd rrofBiniT AdT flaadlaia vnA TmieaiwBiwiiiaMauhaHiiii
an der tecbnii=<:licn llt/ch-'^ciHilo in München.
„ Br. Beetz, Friedrich Wilhelm Hubert von, Professor der Pbjlik aa dar taebaiaahaa Hoebaebaie In M^fbfa
Mitglied des Vorstandes der 4S«ktion fltr Physik and Keteorologia.
„ Dr. Besnard, Anton Frans, Ohcr-Stabsarst in Hflnehen.
Dr. Hischoff, Theodor T.ndwig Wilhelm von. Geh. Rath n. emer. Prof. d. Anai. ii. rhysiolngio in MQaobea.
,„ Edelmann. Max Thomas, PriTatdocent der Pbjaik an der technischen Hochschule in München.
„ Dr. Gerlach, .(»scpb, Profeaior der Anatomie nnd Physiologie an der Universittt in Erlangm. .Vdjuukt.
„ Dr. Gordau, Philipp Paul Albert, Professor der Mathematik an der Universität in Erlangen.
„ Dr. Oambel, Carl Wilhelm, OtMrbergdirector n. Pfofe.'.tor der Geogaoaie aa der UnlvenitAt iaMitadiaB.
Br. OSntber, Adam Wübelra Sicgmnnd, Professor am Gymnasiam in Ansbach.
„ Dr. Kobell, Franz Xavi r Wi.lfgang Ritter von. Geh. Rath u. Prof. d. Mineralogie a. d. Univers, in Münchea. '
„ Dr. KOlliker, August Albert von, Geheimer Rath o. Professor d. Anatomie an d. UoiTeraitit ia Wftnbuf.
Ohnmaa dca Torataadaa dar Sektion Ar Zoologie aad Aaatomie.
Digitizod by Cii ). ' s'*-
5
Hr. Dr. Krempelhuber, Äugnet von, königlicher Kreisforstmeiater in München.
„ Dr. Knpffer, Carl WUlielm, Praf. d. Aoatomie n. Dinctor d. Uttlom. SanamlnDgen ft. d. Dnhrars. in MOachoi.
„ Dr. Martin, Äloys, Hedicinklrath und Prtife««or der gericbUichen M«diciii an der UnivermUlt in Kfinchen.
„ Dr. Pettenkofer, Max von, Geheimer Rath und Professor der Ilj-giene an der UniverntU in Ufliicheo.
Mitglied des Vorstanden der Siktiuii für \viN>('ij8chaAlicke MedkiB.
„ Dr. Prantl, Carl, Proretutor an der ForaUkademie in AMbaffeobiirg.
„ Dr. Bkdlkofer, Ludwig, FrofeMor d«r Botanik an der Unimnitlt in HOodHB.
„ Dr. Ree«, Uai Ferdinand Friedricli, Prof. d. Botnnik u.Director d. hotau. Gartens a. d. Univer«. in Erlangen.
M Dr< Rineeker, Fnu» ▼ooi Oebnoier Kath und ProHeMor d«r Mediän u der Univernttt ia Wftniniif.
„ Ihf. S*eb«, JnKu von, Hofratli vad Profeeaor der Botanik am der Iblmittlt in Wtalmf,
„ Dr. Sandberger, Fridolin, Professor der Mineralogie nd CMogia an dir üniienitift in Wtaihaqf .
M Sattler, tieorg Carl OotUieb, Cfaemiker in Scbweinfiirt.
„ Dr. SehUgintweit-SskttBlABeki, Hemaim Alfred Badolph tcb, In KflaeheD.
„ Dr, Sipnitz, Gottfried von, Botaniker in Wii-i-fiitinili'.c hei Scbweinfiirt.
Dr. Seidel, Ludwig, Profeeeor der Ifatbematik and Astronoinie an der UniTeraitAt in München. A4iaakt.
M Dr. SattB, VnoB, Proftnair der Modiefai an der üidveniUlt in Ittndian.
„ Dr. Siebold, Carl Theodor Ktni^t von. Geb. Rnth u. Profe.88or der Zookfia u dar Uatvonitlt m Httadm.
„ Dr. Trettenbacher, Mathias, praktiwber Arst in München.
n Dr. Troaltaeh, A. Fr. m, THttkaior der Oimnliankimda aa dar üidmillt In WAnümg.
„ Dr. Toit, r»rt vnr). VT<s,-9,or der FiffMoip» ai dw IMfenitIt in lOndMB. IBI^iad daa Tontaadei
der Sektion für Physiologie.
• Dr. Wnfaar, Moiila nMlid^ Fhatear and Dbaetar de* atfcaol<>giMhaB ÜHanaa ia H«aah*B.
„ Dr. Zeakar, Friadridi Albart, Ptafieaiar der patiidegiaeinB Aaatoal» n dar ünifanittl ia Erlaagaa.
lU. A^taklMikreis.
, Wärttemberg und Uohenzollern.
Hr. Dr. Able«, Wilhelm Elias, Proftuor der IJotanik und Pharraakognoeie am Polytechnikum in Stnttgart.
„ Dr. Eimer, Theodor, Professor der Zoologie an der Universität in Tfibingen.
M Dr. F r a a 8 , Oscar Friedrieh, fTaleaior d . Mineralogie, Geologie n. Paltontolagie a. Pei^ytedmikum in Stattgart.
Mitglied des Vorstandee der Sektion für Antbropokigie, Ethnok>gie oad Gaogr^pUe.
„ Dr. Uegelmaier, Christian Fritdrich, Professor der Botanik an der UniversitAt in Tttbingen.
n Dr. Hering, Edoaid Angnet wo, Ober-Medicinaliath und cmer.Tocatandder TtuenimaHdude in Stnttgart.
„ Dr. Hdlder, Hcmiaan Friedridi veo, 01>er>Medieinabaili in Stnttgart
„ Dr. Klunzingor, Carl Benjamin, Professor am Kgl. Natnraliaocabinet in Stattgart.
„ KoenigTon Warthanaen, Carl WilliehnHiehard Freiherr, KanuaflriMnr auf ScUoaeWaztiHHuenb.Biberaeb.
„ Dr. Kdatlln, Otto, praktiaeber Ant n. Professor d. Natuigeachidile am kSnigl. GjqBaaainni ta Stnttgart.
f, Dr. Krua i- . Cliri-tian Ferd. Friedr. v., Oberstudienrath u. Prüf. d. Naturgcechicbte in Stuttgart .\i!iuLkt.
M H i e s , Friedrich, Profeasor d. Mineralogie u. Oeognoeie an d. fönt- u. laadwirtheehaftl. Akad. in Uobenheim .
« Dr. Pfaffer, "WilliefaB, Pniwaor der Botanik an der Univeiiitit ia TSkingeB.
„ Dr, Probst, JvfM, Csi>itcli.-Künim<'ri r 'iii<! Pfairrr in UnteraaaHtdorf, OWr-Amt Wuldsee, WOrttantbeilg.
„ Dr. Rens, Wilhelm Theodor von, Geheimer Hofrath und kOnigBelMr Badeantt in Wildbad.
„ Dr. Renaeh, TVMbidi Bdnard ron, Profeeaor der nyiik an der Univeiaitlt in TIlUagen.
„ I>r. Srhiippel, Oscar Eduard von, PrnfifFf r rlcr Anatomie u. Patliologie an der Daheraität in Tiiliingen.
„ Waldburg-Zeil-Trauchburg, Carl Joseph Graf von, Uauptmaou a. D. aof Schk» Zeil in Oberachwaben.
„ Dr. Walnland, Darid Friediieh. in EMKngaB.
„ Dr. Zech, Paii! Hiiiirich vcn, Pri tV-M r r Plivsik nni Polytechnikum in Stnttgart.
„ Dr. Zeller, Ernst Friedrich, Mediciuairsth u. Director d. konighchen Heil- u. Pflegeanstalt in Winnenthal.
,, Dr. Zallar^ Gaatsr Herawna von, ObavJInamrmth and Director der Oataatar-Oanaitedoa in Stnttgart.
IT. Adjnktnknh.
Baden.
Hr. Dr. Arnold, Friedrich, Geheimer UofrAth und emer. Profeaor der Medieia in Heidelbeiig;
„ Dr. Arnold, Jnlins, Professor der pathologischen Anatomie an der üttivereitKt in HelddheiS.
„ Dr. Dunsen , Kobert Wilhelm, Geheimer Ilufnitli und Professor der Chemie an der Universit&t in BcUaBbeig.
n Dr. Cantor, Morita fienediet, Frafeeacnr der Mathematik an der Univecaitit in HeideUwrgi
6
Br. I>o«11, J. Oh^ OdieliMr HbUrtfh md RoiftMor d«r Boteaik in Karlirah«.
„ Dr. Dusch, Tlifoilor von. PrafL-ssor der Mt-Jicin lui der üniversitfit in Hfidi-Hifrp.
„ Dr. Ecker, Alesatuler, Oeh. Uofrftth a. ProfesM»- der Anatomie an der UniversiUt in Freiborg i. Br.
„ Dr. Enslar, Oul, Vnkmor «b Polytaehdltniii in KariitalM.
„ Dr. Friedreirli, Nirf.laiifi Anton, Gt'Iieimr'r Uohath, ProAwir der lUhokgk Thor^it nid Dinctor
der medicinUcbeu Klinik an der UniversitAt in HeidaUmg^
„ Dr. Q«ff «Bliaar, GM, fluhniiiw Boftatli und PmhmK dar AnatiMiihi am. dir UalMnlltt In BMddbng;
Mitglied de« Yorataodeo der Sfkti'^<n fitr Zoologie ud
„ Jack, Joseph IWnard, HofapothekiT iu Kunst.mi:.
„ Dr. Jait , Jobaan Leopold, Profvaaor d. rflauzciii'tiVHiolugie u.Agriculturclicniie a. Po)y(«chnikom in Euliiiika.
„ Dr. Kopp, Hermann Frans Monte, Geh. Dofrath u. IVof. d theoretischen Cliemie a. d. Univer«. in Heiddliarg.
„ Dr. Pagenatecher, Heinrich Alexander, Profeeeor d. Zoologie u. Paläontologie an d. Univefität in Heiddbwg.
„ Dr. Ff i teer, Emst Hugo Heinrich, Prof. d. Botanik u. Dirvctur d, botan. Gartm d. UaiMn.lnHeidilbay.
„ Dr. Stisenberger, E>nat, praktiwber Ant nod Botaniker in Komtam.
„ Dr. Waitmann, Aagnst, Gdi. Hofrath o, tnL d. Zoologie a. d. Umvenitit in Freiburg i. Br. A4ittnkt
„ Dr. WiadartbaiB, BolNrt Enet Edmid, Vntmm der Anataaia an der Ibifenitlt in FVeiboif i. Br.
V. A^mktnknta.
Elsaaa und Lothringen.
Hr. Dr. Boeckel, Evgan, emer. Profewor der Uedicin in Straaeburg.
« Dr. Oarland, Oaorg Carl OenMlina, Profteaor dar Oeographia an der ünhenitlt in SbaeAug.
n Dr. Goltli FViedrirh l/popold, Profi^Hor der Ph) si(i1<i^'ii- ii. Dire-rtor ilcs |i1n>ika1ischeu Institato aa der
üalwretm in Strasaburg. Uitglied de« Yortsandea der Sektion für rhjrsiologie.
H Dr. Sehmid t, Bdnard Oeear, fnt. d. Zoologie n. vergMeheBdeB ADatooiia a. d. üntfere. in fltraaibarg.
„ Dr. Waldeyer, Heinrich Wilbelm Gottfrird. Pr, ,fi-Mir der MedidTi an der UniverditM in Stra-ssburg.
M Dr. Winnooke, Friedrich August Tbeodor, Professor der AakrOBomis an der Univerait&t und Director
derStonwarto iaStaneriMig. lDt|^ dee Torataadee der BMkn ftr MatlwBMitt a. AelraMiiiia.
TL Ai||nkt«d(i«is.
Oroiebarsagtb» Heuaa, Bkalapfali, Naaaaa aad fvaakfurt a.H.
Br. Dr. Boettger, Oiear, I-fbrer der ynturgcwhichta en der Beahdwib aad Doeeit ttr flaolagie am tkaekea»
bergischeo Inatitnt in Frankfurt a. M.
„ Dr. Boettger, Rudolph Christian, Professor der Chemie in Frankfurt a. M.
n Dr. Fräsen in«, Carl Remigius, Gehfinor Hofratb u. Professor der Chemie n, Director des chetmscfaeB
Laboratorinms in Wipabadpn. Adjnnkt u. Obmann des Vorstandes der Sektion für Cbemi«.
n Dr. Gry Irr. Ikrmann Theodor, Docrnt der Botanik aad Direeter dee botaHidieB GextaBB im Seneksn-
(xTgiKcben Institut in Frankfurt a. M.
„ Dr. Heyden, Lucaa Friedr. Jnl. Dominicua von, Hauptmann s. D., Zoologe in Bockenheim bei Franltfiirt a. M.
n Dr. Koeh, Carl Jacob '^'ilhelm, kOiiigliL-her Laadeagcologa in Wiesbaden.
„ Dr. Laoae, JoImuumb (%riaUan Guatar, Prot derAnatoauaanSencInnbergisiibenlnstitat iaFrankfoit a.B.
M Dr. Panthal, Carl dviaUaa Friedrich Peter, Saaitatacafh o. Badeant k Am.
Dr. Petersen, Theodor, Präsident der Chtniischeu Gesellschaft in Frankfurt a. M.
„ Dr. Happel, WUheln Petar Eduard Simon, Privatgelahrtar der Zoologie in FnuikAirt a. M.
„ Dr. Sebmidt, MaximiHaw, Direeter dee aoologfadiea Oarlene bi Fmddbrt a. IL
n Dr. Schneider, Anton Fritdrich, Profi HM>r der Zi^ilo^'ic u. vei^gleieheadaB AiMliMda a. DiraotoT dee
aoologiscben Instituts an der Universität in Glessen,
n Dr. Tboaiaa, Oeil, Dbreetor aad emer. Froianor der Gbania aad Hiiyaifc fai VieebadeB.
M Dr. Tolgar, Gaorf Beinrieh Otto, Vtttmw fn Emikfiirt a. U.
VIL AlUaliktaMi.
Preu88i.T!i !• Rlioinprovin«.
Hr. Dr. Clauaius, Rudolph Julius Kmanuet, Geh. Hegierungsratb u. Prof. d. Physik a. d. Unima. in Bonn.
„ Dr. Daebaa, Eniat Heinrieb Carl von, iriiUieher Oabaiauatii und Obei^BetgfaeaplaiaaB a, D. ia Boaa.
Adjunkt u. Miti;!].'! dee Voialandca der Srlctiim fiir Mincraloj^ie u. Geologie.
„ Dr. Förster, Arnold, Prufeaeor aud Oberlehrer an der Provinaial-Gewerbescbola bl AaebaB.
Digitizod by Googl
7
Hr. Dr. Goldcnberg, Friedrich, Oberlehrer am Gjaukwium in MalaUtt bei Saarbrücken.
„ Dr. Hsstkarl, Jubu Gari, Botaaibtr in Ckfa.
„ Dr.Küster, Carl, Prof. d.patbolog^ischcii AHtoaioa.IUrector d.pathologiHlMBll^^
„ Dr. Krohn, August David, emer. ProfeMV dar Uedicin in Bonn.
„ Dr. Marqnftri, Looto Ohinnr mo., FlilwiUMaitnr in Bonn.
„ Dr. Rath , Gerhard vom, Gelifitti' r Bi ix'miMi n. Pr-if^^^nr d. Minpralo^ip u Ocolof^ic an d. lUncritIt In BoMk
I« Dr. Reumont, Alexander, Gebeimer Sauitataiath und prakUauhvr Arzt m Aut^heii.
n Dr. Bielithofen, Ferdinand FMbenr von, ProfeMor der Geographie an der UniTmillt in Bonn. WU
glied des Vorttandrit der Sektion für .\nthrupolo?ie, Ethnologi» u. 0«ogntp]ne.
f, Dr.Rfihle, Ilago Ernst Heinrich, Ot-h. Mcdininalrath, Prof. d. Medictn u. Diractor d. medicin. Klinik in Bonn.
„ Dr. Schaaf fhausc'u, Uermann Jcfofili, Geb. Mcdiciualratl) u. Prof.d. metlicin. FacaltÄt a. d. Univers, in Bonn.
„ Dr. Trosehel, Frans Hermann, Gebeimer Regiernagwatb n. Fnimmxd. Zoologi« « d. UniToniUt in Bonn,
n Dr. Wflllnar, Friedridi Uennaon Anton Adolph, Frofeaaor Itfrik am B4|tHhiiltiiM in Aadien.
VIII. Adjunktenkrete.
WnstpbnUn, Wnldeek, Lipp* und Heai«n«OM««l.
Br. Dr. Benoke, Conrad Ladwig Anton Friedricli Wilhelm, Geheimer Medicinalratb, Profesaor dar
and Diraator dei patbotogiach-anatomiiehaB Instituta m der Univenitftt in Harborf ,
„ Dr. OerUnd, Aatao Wenwr Bnat, Lehrer der Mntheinntik v.Phyeik «.d.liAh«MB OemriMHÜnih iaOtaMll.
^ Dr. Oroeff, Itiohnrd, Professor der Zoolo|u;io und vurgleicbendea Antonie ud Direelw die initlngTeiili
soo(omia«beu lastitats «n der Universit&t in Marburg.
„ Dr. Seeeler, Hamwnn FHedrieb, Lebrar der Hrtorwieeeweheften na der Baaledniln in OhmL
„ Dr. Lieberküliii, Nntliniim 1. l'r. fini^iir ilir .Vniifi.iini«.' an der l'uiversitjit in Marburg.
I, Dr. Rein, Jobanues Justus, Professor der (leograpbie an der Univenit&t in Marburg.
„ Dr. Wagraw, Oaidn Bidiwd, Frcftewr der Hedlain na der üninnitlt In Ibiliug;
H Dr. Vlgnad, JnKM WillHlnAlb«!«, Ftat^Botn.Diraotard.bo(aD.Gnitaea.d1]Ufin
IX. Adjanktenkreis.
Hannover, Rremen, Oldenburg und B ra u n ich w eig.
Ur. Dr. Baum, Wilhelm, GeheimerOber-Mediciualrath und Professor der Chirurgie an der Universität in Göttingen,
n Dr. Bvebennn, Wlwm, Vnkami nnd Direotor der Reeleehole in BreoMo.
Dr. Kh!<>rF, Ernst Ilcinrirb. Pmf<><tf{or der Z'xilu^e an der üaifWaitlt D GfiUlUgn.
Dr. FiuBcb, Otto, C<jii!iiTvatür des Museum» in Bremen,
m Dr. Ilartlaub, Carl Johann Gustav, praktischer Arzt in Bremen.
„ Dr. Henle, Friedrich GasUv Jacob, Ober-Medicinab-ath u. Professor d. An»tomie na d. Univeia. in OMUngtll.
„ Dr. Klancke, Philipp Friedrich Uonnann, praktiaeiier Ant in Hannover.
„ Dr. Klinkerfues, Ernst FriedriA Wahefan, Bwfcwoir dar AatnnoBie na dar UahenMi «ad Dfreotor
der Staarnwnrte in Qfittingea.
I, Dr. Hnlortie, CkA Otto Unieo Emat Baroo von, Staatminlatnr a. OberhofloanraelnD a. D. in Hmaoiar.
„ I>r. Freisfi, J August Ladwig, Gutsbesitzer und Botaniker in Hen-.berg am Harz.
„ Dr. Reink«, Johannae, ProCaaeor der PfleuenphTiiola^ ra der UnivenitAt in Odttingen.
„ Dr. ühde, Carl Wilhelm Feedbnnd, Mediehialrath nnd Profcaaar ta Bmnnaehweig.
M Dr. Wagner, llan.^i Carl Hermann, Professor dir G.ui^afiijbie an der Univfi in Gottingen.
„ Dr. Weber, Wilbebn £daard, Geheimer Hofretb u. Professor d. Physik an d. Universität in Göttiogen.
„ Dr. WShler. lUadrieh. Geh. (HMr.]fiidiaÜBlraih n. Prot d.Chaadn n.d.üidnnittt inOtttivgoa. A^jnakt
X. AdJuoktnlmli.
Sehlnavif-Holataia, Meekiaabarg, Hambnrg, Ltbaek aad Lanaabnrg.
Br. Dr. Detharding. Giorg Wilhelm, Militb^^Jbannt D. and praktischer Anst in Rostock.
„ Dr. Engler, üeinricb Gustav Adolph, Pra&aeer dar Bataak an der Universität in Kiol.
„ Dr. Flaaittiag, Wnkbar, ProAaaor dar Anatoane na der Univaraitit ia ZlaL
„ Ih*. Gottsehc. CnrI Moritz, praktischer .\rzt und Bofiinikir in Altona.
„ Dr. Uensen, Victor, Professor der Physiologie an der Universität in IQaL
„ Dr. Karataa, Oaala*, Brot d. njaik a. Diraolor d. pkyaikaL batiliata aa d. Uahraraiitt ia UaL A4jaakt.
n Dr. Xireheapaaer, OaaUv Hrfaridi, Btognaiatar ia Baadbaig.
.i;ju,^ jd by Google
8
Br. Dr. L»d«nbvrg, iJiMft, Vwtmm der dMmto u der ünimnillk im KM.
„ Dr. Merkel, Friedrich, Professor der Aant.oniie an der VnivenitJM. in Beetock.
„ Dr. Hejeri Heinrich Adolph, Zodeige in Uau« Foratock boi KieL
„ Dr. MVbina, Olli Aagwt, Vn/ttn» der Zeelegie md Ter|flri«!hendeii Anitenfa tat dir Unhrtnillt ia KIiL
Vt Ncumitycr, Gvng BHlthii-snr, ^vilk!. A ,1ii.i.-.>l;»i.»ci-Pi.n. » niVj/.t«yr^ dwittfiieM CBUIIllte Ib HMnlnWg'.
„ Dt. Ueichenbftoh, Haiaricb GiuUv, Profewor der Botanik in UaolMttg;
„ Dr. Reithenbkeh, JoIimd Paler Detlef, preltBedier Ant in Altem.
,, Dr. Roeper, Johann August Chrictinn, ProfeRiior der Botanik an der UniversiUt in Rostock.
„ Dr. Kamker, Georg Friedrick WUbeln, Docent der Mathematik am ekedemiacben Gymnaeium and
Direotdflr dev Steruiwevte is fleiulNuy«
„ Dr. Schmidt, Fran? Anton, emer. Profesaor der Botaoik in bet Hmhiaip.
„ Dr. Sonder, Otto Wilhelm, in Hamburg.
n Dr. Stomilve, Friedrieh Hermenii, OLer-UedieiBAlretb und aner. .IVeliiewr der vergtcieheBden *t***~lt
und Physiolopip in Itnstock
„ Dr. Weyer, Georg Banii'l Eduard, l'rut'eiuor der Mathctuatjk und Astronomie tM der UnifcraitAt in Kiel.
„ Dr. Wtebel, Geil Werner Hu, ghifaim der Plijeik nod Gbemie en BeulgywMeiaB ia Bmbny.
XI. Adjanklmkreli.
Provinz Sachsen nebst Enclaren.
Hr. Dr. Bernatein, Jnlina, Profeeior der Phjuologie en der Univeraitttt in Halle.
„ Dr. Fritach, Carl Wilhelm Georg Freiherr Ton, Profenor der Mineralogie und Geologie und Direetor de*
iiiioeralogischen Maaeuma an der Universität in Halle.
„ Dr. Gerhardt, Carl iDmeanei, Profeieor oad Oonreotor am Gjrninaaian in Ekleben.
„ Dr. Qiebel, Ghriatieii Oottfited Andreaa, Pkvfceaor der Zoologie an der ünironltlt in BaOe.
^ Dr. Kirclihoff, Carl Heinrich Alfred, Professor der Gootfruphie an der Univorsitit in Halle.
„ Dr. Knoblaa ch, Carl Hermaiui, Geb. Begieningaratb, Pi;^f. d. Phjaik o. Direetor d.|>hyeilnJiachen Inatituta
». d. ünivere. fai Halle. A^jnnbt n. Obmann dea Vantaadee der Sektioa für Tbfnk n. Veteorologie.
„ Dr. Kraus, Gn-gor, l'rc>f<sEor d. Rotanik u. I'inrtor des iRilanischeu Gartens an d. Univcrfiität in Halle.
„ Dr. Kuhn, Jnlina Gotthelf, Prof. d. Landwirthacbaft a. d. Univera. u. Direetor d. landwirthaeh. Inatituta in Halle.
„ Dr. Ktttilng, Medrieb IVangott. Pwifeeior der Botaidk in KordbcoeeB.
„ Dr. Müller, Carl, Butivnik.r. Pr;v;itplehr(cr in Halle.
M Dr. Oberbeck, Anton, ProfetiMr der theorettacben Phyaik an der Universität in Halle.
„ Dr. OlebnnieB, Robert, Oeheimer MediehiaIrKth, Frefaaeor der Madieiii «ad Direeter der gnbnrtihfllflWi
gj-nSkologiachen Klinik nn der Llnivcrrifät in Halle.
M Dr. Solger, Bernhard, Privatdoceot und Prosector am anatomiacbeo InaUtut der Univenit&t in Halle,
n Dr. TolkiB>»B,Biebe»d,0eh.Mediciiia1i>th,P>efcd.€hir«gl»ii.DirM*»>d.ddtMf.
„ Dr. V«ber,Tliiedor, Oeih.¥«idieiwJr>tb, Prafc d. Medldn «. Diwetor d. mdlehL KMk >. d. üaihww. bi Halle.
Xn. A^nktnknli.
Thüringen.
Er. Dr. Abbe, Carl Emat, Profesiior der Mathematik und Physik au der Univeraitilt in Jena.
„ Dr. Borne mann, Johann Georg, Mineraloge, rrirntgeiehiter ia FSlIIHIlb
j» Dr. Donriob, Ottomar, Ober-Medidnalratb in Meiningen.
Sa. Hob. Eraat H., regierender Herzog von Sachien-Coburg-Gotha.
Br. Oeheeb, Adelbert, Apotheker in (leisa.
I, Dr. Oeatber, Johana Georg Anton, Geheimer Hofkatb a. ftwfeiaor d. Chenüe «n d. UaireraitAt in Jha.
„ Dr. Orebe, Ceti fUadrieb Augnat, Oberiiadlbntiaeiater vad Dtraetor der FonfMiraaalatt ia BiiBBaeb.
^ Dr. Hikockcl, BmI, Bofrath und Professor der Zoologie an der UniverBitM in Jena,
n Dr. Herbat, Heiaiiah Carl Guatar, Gebeinter Finaurath and Direetor dee Oher-Jüehamtee ia Weiauw.
n Dr. Kvaa«, Oarl Lndwig Albert, Hofratb n. Prrieaaor d. «. Vhyiik Ojmatäkm ia Wainar.
n Dr. Ilaraball, William Adolph Ladwig, Socretär Ihn r KAoigUebeB Hobeit der nrä GneilMmigia tm
BaellBeu nnd Kiederlftndiaehcr Conanl in Weimar.
„ Dr. HtUer, Jabana WHbeba Aatoa Albreebt. Hefratb a. Ita£ d. palhobs. Aaatoade a. d. lUtftn. bi faaa.
t, Dr. Hotbaagel, Ilonnann, Uufruth. Profts^or der Iktbolagia Bad Ihm^ md Direetor dar audiat
nlaeben Klioik an der Univeraiiitt in Jena.
Digiti^L'i: i , C
9
Hr. Dr. f r«jer, Wiiliiun, Hofrath und ProfiMor der Phjrsiologia u dar Univoraität in JtBA,
„ Dr. Raiehftrdt, Bdoard, Ffofnof der Gharai« md Phaimwie w der ünimrittt in Jem.
„ Dr. RiehtPr, Reinhard, Ilofralh unri Dufctnr lir R<'alBchale in Saalfeld.
„ Dr. Bied, Frmns Jordan, 0«h. Uofratb, l'iot. d. Cbirurgie a. Director d. cbirurg. Künik a.d. Univera, in Jen«.
„ Dr. Sebtff M , Girl JnKai Trufott HcnnnD, Prafceaor d. Ibttienmtik «. FhiyiOE n d. Unifwiitlt ia Jeu.
„ Dr. Sohmid, Em • KhrVK^rd Frinlrich WObaln, Geheimer Ilofrath, ProfealW dw MiMr«]ogi» IL Gwlogto Ud
Direotor des mineralogiMhoa Muaeoiiia aa der UmveraiUU in Jen.
„ Dr. Sehanaae, Jofiaa Cbrl, Diraetor dea photogiapliiaeb-dieBnHhaa InaUtata ia Jen».
„ Dr. ScliiiU/f, Bprnhard, Geh.Hofrath. Prof. d.Oeburtshülfe u. Diroctor d. Ent}>.-Anvt. ad UnivorM. in Jaat.
„ Dr. Schwalbe, GuüUv Albert, Uofmth und Prol'eseor der Anatomie an der Uuiversitüt in Jeuit.
„ Dr. Beaft, Chriatian Carl Friedrieb Ferdinand, Hoftath n. eaaer. Prefcaaor d.yatarwiaaeBaBliaftao fa Eiaenach.
Dr. Siehert, Friedrich Ludwig Joseph, Prof. d. Mcdiciu a. d. Univcrsitit u. Director d. Irrenautalt Ia Jeoa.
„ Dr. Stöckhardt, £m«t Theodor. Geheimer Rt'gierungsrath und Profeiwor in Woiumr.
',, Dr. Strasburger.EdnardfHoirsth.Prnf. d.Botanikn.Director d.bot.GartoDB a.d.Univcrn. in ,lrna. A4jltBkt>
«, Dr. Thomaa, IHadxiak Angaat Wühehn, Proügoaor and Oberlehrer an der Beahcbule in Obidraf.
Adjunktenkreis.
Königreich Sachten,
Hr. Dr. Brafaaa, Carl, Oeli. Hoftatb, Prof. d. Aatronaada «. d. Uohan. «. Diraetor d. Stannnito ia Laipdg.
Mitglied dos Vunitandvs der Sektion fdr Matheastik o. AafaHiBMule, Mwle üto Hijraüc a. IMeocaliigie.
„ Dr. Caraa, Albert GuaUv, Hoirath in Dreaden.
„ Dr. Csraa, Jalina Tietoir, Prof. der TergMehaaden Aaatonrie an der UniTeniHlt in leiiaig. A^joalrt.
„ Dr. Coccius, Ernst Adolpli, Geli. Mt-dic imilratli ii PrufcBsor d. Augi-utii ilkuii:le an J. Univursität in Leipsrig.
„ Dr. Drechaler , Hermann Adolph, Uofratb und Director de« maihauatiach-pbyaikaliacben Salona in Dreaden.
M Hr. Drad«, Oaear, Praftew der Botaaüc aad Dfareeter dea baUniaeHm Owtane ia Draadaa.
„ Ed! ich, Freimund, naturwissonschaftlichrr ^^,,lrt■ in Gruna bei DnjMim.
„ Dr. Engelniann, Friedrieh Wiihelai Rudolph, Astronom in Leipzig.
„ Dr. Faahaar, Qaatsr llieodor, Plroteanr dar n^aile na dar üaIvMaittt ia hngag.
„ Dr. Fiedler, TiOdwig Alfred, Crh Mcdicinalratb,K8')-I<^bnrzt u. Obcrunt nm StldtkiaabiahaaM laDraadMI.
„ Dr. Flügel, Carl Felix Altrud, Agent der ämttlNOBian Institution in Lieipog.
„ Dr. Fraak, Albarl Boabard, ProfeoMr der Botaaiit aa dar Uidvanitat ia Lewing.
n Dr. OalaitSi Baaa Bruno, Geh. Hufrath und Prof. der Min*>rnlri<rie u. (ifolotric nn der piily technischen
Hoohsehole in Dresden. Adjunkt u. Mitglied d. Vorstände» der Sektion iar Mineralogie u. Geologie.
n Dr. Otlnther, Rndolph, Gebeimer Medicinalmth in Dreadaa.
„ Dr. Hie, Wilhelm, PioHeMor d. Anatomie u. Director d. aoatomiaebaa Aaatali aa d. Uaitanitit ia Litpdg.
„ Kirsch, Theodor, Castos am xoologischen Musearo in Dresden.
„ Dr. Leisering, Auguüt Gottlob Theodor, MedicinaJrath und Profeeaor an der Thierarzneischule in Dresden,
„ Dr. Leuciiart) Oarl Georg Friedrich Rudolph, Geheimer Hofratb und Professor der Zooiegie aa der
üniTcraitit in Leipäg. Hitglied dea yorataadee der Sektion fllr Zoologie und AaateB»i<t,
„ I>r. Matth. ^. Benno O.Hwald, Geograph auf Reisen in Amerika, au» Dresden.
„ Dr. Morbach, Felix Morita, GelMiaier Hedicinalratb und Profeaaor der Medicia a. Ciiirurgia Ia Draadaa.
„ Dr. Meyer, Adolph Bernhard, Direotor dea soologiadieo MaMoaia ia Dreaden.
„ Dr. Nitsche, Hinrich, Professor der Zoologie und Anatomie aa dOT Fontakadeoiie ia Thaiaad.
Dr. Babenhorat, Gottlob Ludwig, Botaniker in MeUaen.
„ Dr. Beelam, GtrI Heiariob, Pntflnaor dar MeSoia an der üniferaittt in Leip^g.
«■ Dr. Boich, Ferdinand. Oberbergrath und Professor au der B jrgikaliinie in Fri ibcr;?
„ Dr. Beinhard, Uermann, Geh. Medicinalratb n. President d. KgL LaDdos-Mcdicinal-üoUegiuma in Dresden,
w Sobaaraaa, Ladirig WOhalm, Diraetor dao Maiaema 8aa Salfator ia Oberbfawewiti bei DrealeB.
M Dr. Soboak, August von, Uofratli. Prufesnor der Botanik an der Unirersttit und Diraetor daa bola-
BlMdmi Oartena in Leipzig, Obmann des Voratandea der Sektion für Botanik,
w Dr. Scbaraor, Oari Heaaieb Bittor to, Boiiatii aad CtaaflraleoaaBl Ar Oaaterreigli-UagMra ia hijng,
„ Schierbrand, Voif Part taa, Oaaairaljiontaaaul a. D. bi Draadaa.
Loop. \vn. 8
10
Bt. Dr. Sehlönileli. OMr Zvnr, 0<lwiiiiBr Soholrath Im KMgl. Hbaitogriaai im Oattm «ad Sftntiiobaa
('ntemchtä in DmSMi Obmann iles Vorstnndc^.s der Sektion för Mätli'jmatOt O. Artr«anmto
„ I)r. Schnmknn, UmUBiit Albtti, pnktiscber Arzt uud Augeiunt in Dreaden.
„ Dr. Soaaenkftlb, Hago^ ModieiBKlratii aad Profewoc dar KodidB aa d«r UatvanitSt in Leipaig.
„ Dr. Stolznor, Alfrtd Wilhelm. ProfpFsnr dir (leologie an der Bergakademie in Fr. ibcrtr.
„ Dr. Stöekhardt,Julia8Ailolph,Geh.Ilofratii u. l'rui'. d. Cli«mi« a.d.forat-a. landwirttucb.Akftd. lu rharand.
„ Dr. Strar«, Oattav Adolph, BtadtraCh ia Drwdaa.
„ Dr. St übel, Moritz Alplions, in Dresden.
„ Dr. SuKsdorf, Juliuü Uotti'ricd, Prufcasor der Chemie und Physik an der Thierarznei»chule in i)r«3«ilen.
„ Dr. Toepler, Aagnst JoMphlgnaz, Hofrath a.Profe«Mrd.Pbyiik«od.poljrtoeliaiaelmH«eliaclink
„ Dr. Winckel, Franz Carl Lndwig Wilhelm, Geheimer Madjdaalrath, PraiiMaiir aad OirMtar daa KBaif-
liehen Entbindangs-Inctituts in Dresden.
Dr. Winkler, Clemens Alexander, Bergrath and Professor der Chemie an der Bergakademie in Freiberf.
„ Dr. Zenasr, GuataT, Geheimer Rath, Director u. Professor an der poijrteehaiecben Hoehaehale in Draadm.
XIV. AdJuakteikKiB.
Schlesiea.
Hr. Dr. Brehmer, Gtutav Adolph Robert Hennanu, praktiaeher Arrt In Oflrbitadaaf bat RMliBd.
„ Dr. Braolii Jooae» pntktiscber Zahaant in Brealan.
„ Dr. Ooba, Ftidinaad JaHoa, X^ofeiamr dar Botanflc aa der üaharaitRt itt Bnaka.
,. Dr. Diierzon, .Johanu, Pfurrer in Karlnnarkt, Kreis Bricg.
„ Dr. Elaner, Carl iViedricb Morits, emer. Gjmnaaiallelirer in Brealaa.
„ Dr. FiedUr, Cari AvgmA HMniMi, OI)erle1ii«r an der Realechale ia Ureelan.
I, Dr. Oöppert, Heinrich Rolx-H, Geh. Medicinalrath, Prof. d. Botanik a. d. Universität u. Diraetor dlt
botaniachen Gartens in Brealau. Adjunkt und Mitglied des VoraUndea der Sektion ftr Botaaä.
„ Dr. Haaae, Jbhaimea Carl Fraas, Prof. d. Aaataaie n.DSreetgr d. «aatea. batitata a. d.üaiTara.inBraaIaa.
f, Dr. II< idi'iiluiin, Ru<lc>!;i)i Peter Heinrich. ProfSuaav dar Fhj8ioIo|^ nad IHnetor daa phgraiolo^aihiii
Initituts an der UniTersitüt in Dreslaa.
„ Dr. Heaael, Baialiold Friadrid^ Prefcaaor dar Zoolope ia Proalwa.
„ Dr. Körber, Gustav Wilhehn, Professor am Elisabeth-GjTiir.n^iiim in Breelan.
„ Dr. Lnohs, Carl Jobann .Nepomak £nut, Badcanet in Wnnubrunn.
„ Dr. Falaok, naadav, Prahaaer dar Pbanawie aa der üaifaraitat ia Brealaa.
Dr. Ponfick, Emil, Professor der pathnloBriorhfn .^n.ifoniii^ :ui der l'niv-'rfi'.'if in Breslau.
„ Dr. Roemer, Ferdinand, Geheimer Bergrath und Professur der Miueralugiu au der Universität in Breslau.
„ Dr. Schncbardt, Conrad Gideon Tlieodar, dMaftar ia Ofirlit«.
Dr. Schweikert, Johannes Gustav, Sanität '■rnth iiml prnkfiscbir .Vrzt in Hn^tliin.
„ Dr. Settegast, Hermann, Ueh. Kegieninggrath uud Direelor der landwirtheeluifU. Akademie iu Proskaa.
„ Dr. 9t«n«l, Oul Chntcr WiDielia, Pkoftoaor aad Oberlebrer an der Beabeinda ia Btaalan.
XY. .idjunkteaknk.
Das übrige Preussen.
Hr. Dr. Adel mann, Franz Georg Blasias von, Kaiserl. Russ. wirklicher >Staatsrat]i und caier. Proftwor der
Chirurgie und Augenheilkunde an der Dorpater Universit&t, gegenwärtig in Berlin.
„ Dr. AscheraoB, Baal Eriedcieh Aagaat» PmüMaor dar fiirtaalk aa dar UaiveniUt ia BarBa.
„ Dr. Bail, Otil Adolpli Eamw Tlnadart fttftaaui' aad Oberlehrer aa der Realaehala ia Danrig.
„ Dr. Bastian, Adolph, Professor aad OlNSlor des ethnologii^clien Musecwis in Berlia.
Dr. Bergemaan, Carl Wilhelm Bi^amuaä, ItafiMaor dar Pbanaaeie in Berlin.
„ Dr. Beyrich, Beiarieh Enat, Geh. Bergrath aad FToftiBor dar limendogie aa dar Ualeetaittt ia Berlia.
„ Dr. R ; rn f.r, n^inrirh Wilhcltn FAr.lin.in,1 Diripi-nf .Inr «jphmiltMMl.— inj.— V—jA— tlt B*fl»»l— IA«
,1 Dr. Bolle, Carl Aagaat, Privatgelehrter in Berlin.
n Dr. Braad, Eraat^ praktiadier Ant ia StattiB.
„ Dr. Brehm, AlfroKl Edmund, Zml.;:- i:. Berlin.
„ Dr. Bndge, Ladwig Jnlius, Geheimer Medicinalrath, Professor der Anatomie nnd Phjaiokigie und Director
i 1
Hr. Dr. Barry, Ludwig Leopold, General-SccrctJir des AcclimatiMtioM-Yerou in Berlin.
„ Curtzc, Ernst Ludwig Wilhelm Maxiinilinn, Oberlehrer am Gymoeuftun in fRion.
„ Dr. Eicbler, .\ugust Wilhelm, Prof. d. Botanik a. d. CnivernUt n. DifMtK d. boteo. Gurt«» falBarBl.
„ Dr. Enlvabarg, Benuiin, Oabcinar OWr-Mcdiäntlntb ia BerÜD.
„ Dr. Ewald, Jnliu 'Wflhelm, in Berfin. Adjunkt.
„ Dr. F r e r i c b 8 , Friedr. Theodor, Geh. Oher-Medicinalnitb, Prof. d. Medicin u. Director d. nwdMu.ElittBtiaBwdto.
Fr. Gftyette-Georgana, Johuna Maria Sophie von, StifU.Ordeii»-DMBe in Berlin.
Sr. Dr. George ni, /obnnn Daniel, Anthropologe in Beilin.
„ Dr. Grönland, Johannes, I.«hrer an der landwirtUschaftlicbcn Akademie in Diihiiip.
„ Dr. Grobi, Georg Friedlich Jakob, Frofeacor der patbologiachen Anatomie und Director des patbo-
logiadMO Inatitata an der Umwnitit in Oräbwaid.
,. TV. Gü.^.'ifoldt , Richard Paul Wilhplm, in Kerlin
M Dr. Uilgendorf, Frana Mutin, Custoe am königlichen soologiscben Muaeum in Berlin.
„ Dr. Hofmnnn, AngnatWllbelB, Odi.B«giarBi|giimd^ n<oiHMr darClMi^
Laboratoriums an dor Umnciitlt in Berlin. Miti^ daa YontandM dar SeWoii fiir Ghania.
„ Dr. Jagor, Fedor, in Berlin.
„ Dr. Jeaaea, Onrl FHadridi Wübala, PlraliMaor der Botanik in Berlin.
„ Dr. Kny, Carl Ignatz Leopold, Professor der Pflanzenphysiolosfio nti der Uiiiversitiit in Bcrfin.
„ Dr. Landois, Leonhard, Professor der Pbysiulugie an der Uuivcrsit&t in Greitswald.
„ Dr. Lnndolt, Ilans Heinrich, flnMwiBr Ragiarangsratb and Professor der Chemie an der kadwizib«
Bchaftlichcn Lehranstalt in Berlin. 'Mitslinl def. Vorytandcs der Sektion ittr dundai.
„ Dr. Lessing, Hicbael Benedict, Sauitätitrath und praktischer Arzt in Uerlin.
„ Dr. Lnydea, Emat, Geb. Hedicinalratb u. Profeseor d. Patbologie u. Tben|i* M d. Qaifmllli in Biriin.
Obmann des Vorstandea der Sektion für wissensebafUiiilM Madifln.
„ Dr. Lichtenstein, Eduard, praktischer Arzt in Berlin.
,, Dr. Magnus, Paul Wilhelm, Profi-üsor der Botanik ao der UniversitÄt in Berlin.
„ Dr. Martens, Eduard Carl rva, Profeiaor dar Zoologie an der UninniUt in Berlin.
„ Dr. Ifoaer, James, in Berün.
„ Dr. Hoskr, Carl Friedrich, Professor der Pathflkgie ud Tlwnipie «nd Dinstor der «adinintanhan
Klinilc an dar DniraesiUt in GreUawald.
„ Dr. Httller, Jobann Baptist, Uadidaalratli in Berlin.
Dr. H&atar, Johann Andnaa Heinrieb August Julius, Professor der Botanik und Znoloiric an der Uni«
vandttt nnd Direetor der botaniaoheo Gartena nnd aoologisoben Mnaaums iu Greifswald.
„ I^. ITaobtigal, GmtaT Hemana, Präsident der Oeedlaehaft itkr &dlninde in Berlin.
,, Dr. Pttppcnln im, S.iinuel, praktischer Arzt in Berlin.
Dr Peters, WÜhehn Carl Hartwig, Professor der Zoologie an der Universität in Berlin.
„ Dr. PriagabeiB,NlltolBaa,Tlra{ld.BotaDi1ta.d.üniTere.inBerlinl ]fitgBedd.yontandaad.8ektisn£Botaaik.
,, Dr. Pro wo, I.«opold, Professor und nlirrli>hriT .-itii vjnii.T^itirn in Thum.
„ Dr. Kammeisberg, Carl Friedrich August, Proftsiior der Mineralogie an der Universität in Berlin.
„ Dr. Baiebert, Gari Bogislan*, Oahoiner MadioiaBlnüh n. Proftaaor d. Aaabnria aa d. Unlrcraititi la Barlin.
„ Dr. KcisB, Williplm, in Berlin.
„ Dr. Hoth, Ludwig Adolph Justus, Professor der Mineralogie und Gaokfia aa dar Universität in Berlin.
„ Dr. Sadebaak, Ba^aadn Adolph Vbrits, Prafistaor «nd Baetionaebef aa geoditiaahea InatHat ia BerKa.
„ Dr. Schwendener. Sirmm, Profcisrir der B<,iUiuik an der Universität in Berlin.
„ Dr. Seidlitz, Georg von, l'nvatdocent der Zoologie an der L'nivcraität in Königsberg.
H I^. Virehow, Rudolph, Geb. Medieinalrath, Prof. der AnatcHnie u. Pathologie u. Direetor des patlwlog.
Instit. a. d. Univer«. in Berlin. Adjunkt u. Obmann de? Vonitando? der Sektion für Anthropologie,
Ethnologie n. Geographie, sowie Mitglied de» \'orstAndea der Sektion fUr wisseoscbaiUiobe Medicin.
„ Dr. Voss, Albert Franz Ludwig, Directoriul- Assistent aai KffaigBflbHI y«**^— in Bcillu.
f, Dr. Weiaa, Conrad Rudolph Guido, Ai-zt in Berlin.
fi Dr. Witticb, Wilhelm Heinrich von, Professor der Physiologie aa dar üniTcraität ia Königsberg.
Obmann dea Vontaadea dar Sektion ftkr Phgnialogia.
a»
18
ILr. Dr. Wittasck, LaMg, Ftatenr dar Botulk tu dtr IMnnm, OnrtM te IrtWtfkhn baawMii*
Kh«fÜfchCT TiiMWin and Gamliearetlr dct Veraiu bot Bafitodaimg Üm OurtniliHM In BwBd. ■
Frankreich.
Hr. Barla, Joseph Ilieronymii!« Johann Baptist, Botauiker in Nizza.
„ Brongniart, Carl, in Paris.
„ Pr. CboTrenl, Itticbael Eogen, Professor d«r Chemie am Mni^am d'Hütoire Nktsrell« in Paria.
„ Hr, DMAitne, Joaeph, Profenor d«r Oekoooinie xmd AckerbanwisaeiMetiaft un CoIUg« d« France and
Directur de* botuiaehm Gartens in Paria.
M D«lMt«, Achille, lagkcaitar «n ehef dw bubm, FrofnMir dar Gwiliogi* u dar BooU iMiniale in Varia.
„ Dr. Dnboit (d'Amiena), FHtdrieh, praMsdiar Ant tmd Botaniker in Tten.
Dr. G Hierin. Julius, praktischer Arzt iu Parin,
n Lapparent , Albert de, log^nieor des mines, Profenor d. Oeologi« a. llinaralogie an d. UnimBtlt im lam.
„ Dr. Larrey . HippolTte Baron, HodidMUnopootor ad fUaidoiit d«a Suitttanibi Ihr di* AmM b Fluii.
„ Dr. Le Jolis. Anfiu^t Yruw., Botaalktr nd Diroetw dor 8oeiM iiatiaBd« dot BoiOBe«« BMtimOat <t
matiques in Cberbourg.
„ Dr. L« Plari RMrick, TroAom der llotalhurgio m d«r E««b d«a Warn in Iteii.
„ Dr. Marjnlin. Renatus, prskii^rhrr Arzt md Obsvant daa IrudMulinm ,D« hm Beevws* «nd dw
St. Margarethen-HoapitaU in Paris.
„ Dr. VftrtlB, Adolph, pnktiMihar Ant ia Plarii.
„ Dr. Martins, Carl Friedrich, Director des hotaatldMIl Gartens in Montpellier,
n Milne-Edwards, Ueinrich, Professor am MaiiuB dISatoire Naturelle in Paris.
M Dr. BottCBttata, J«1mmi BapUal, pwtktfaobor An* Ia Paria.
„ TvUaae, Lodwig Banliia, Wt^pM daa LaAitat da Ftanoe ia Paria.
0 ro.<i ü ■ Dr 1 1 n 11 n i en und Irland.
Hr. Dr. Btuthaui, Ocorg, liotanikcr, Vicopra-suk-nt der Liuuean Society In LoadoD.
„ Berkeley, Joeeph, Botaniker in .Siblwi-toft.
t. Dr. DarwiD| Carl llobert, in Down bei Beckenham^ l.ondon.
„ Dr. Hooker, Joseph Dalton, Director des Königlichen botanischen Gartena is Kew bei Loadea.
„ Dr. Ilnxley, Thomas Heinrich, Professor der Anatomie an der Royal Inatitatioii in LoadiOB.
„ Dr. Liebreieh, lUedrich fiiehard, Professor der Augenbeilkttode in Laodoa.
„ Xarkham, daatana, Saeratir der geographischan Gaiellaehaft in London.
n Dr. Owen, Xiebard, Professor der vergleichenden Anatomie und Paläontologie an dar Uninnittt und
Dbaator der natnrhiatoriacben AbtiMÜaBg dee British Moaeum in liondon.
„ Dr. Reynolds, Boaael, Profeasor dar Uadicin an der ünversItKt Ia Loodan.
„ Rosse, I.,i>ii'>7nce Person Earl of, in Parsoustowu. Irland.
„ Seiater, Philipp LuUejr, Secrsttr der Zodogiacben Gesellschaft in Landoo.
„ Dr. Tjadkli, Miaaa, Itaftiaor dar Plqratk an dar Bojal laaUteUon fai laodoB.
M Waatwood, Joihana CHiadiali, Rraftaaer dar Nntnrsaoahidite an der Untraiailtt In Oilbvd.
II ullan •;! u in! H <■ I (fioii,
Hr. Dr. Bonnewyn. Heinrich, Director des pharmaceutiscben Instituts in Brüssel.
„ Dr. Baaven, Janas m der, praktiadier Ant ia SoMerdan.
„ Dr. Le Crocq, .Jolmnn. Profennor der Mi'diciu un der Universität in BrOssel.
„ Dr. Morren, Carl Jacob Eduard, Prof. d. Botanik a. d. Univera. n. Direetor d. botan. Gartens in Lfltticb.
„ Ondaaana, Oomaline Anton Mann Abrabaa, ftofcaaor dar Botanik an dar ItafaraMitlt nnd Diraotor
daa batanisehen Uartcns in Amsterdam.
„ Dr. Schlegel, Hermann, Comservatt^r des Museum» in Leyden.
„ Dr. T hemmen, Cornelias Johannes, praktischer Arzt ia DevanUr.
„ Dr. Try, Johann Bliaa de, IrivaiKihainikor im Haag.
Italien.
Hr. Dr. Borelli, Joliann Baptiat, Profaesor der Chirurgie an der UniversitAt in Turin.
,1 Dr. Brill, Onataa m, Oahahnw Bath nad Gaaaral-BaaraUr dar Akadania der Waaaaathaftaa in Araaw.
DigitiZOü by CitKvWr
13
Hr. Dr. Curuali», Emil, Professur der Zoologie am tecliniecLen Inttitut und Director dea Maaeumn iti Mailand.
„ Dr. Corti de San Stefano Belbo, Alfons, Marqucse, Botaniker in Turin.
„ Dr. GemmsllAro, Carl, Professor der UiueraJogie und Geologie an der L'uiviTmt&t in Cktaai«.
„ Dr. Meneghini, Joseph, Profemor der Geognone nnd Botanik an der Univeraitftt in Pisa.
„ Panizzi, Franz Secuadna Savia, Apotheker und Botaniker in San Kemo bei Nizza.
Dr. Strobal da f rimiaro, PaUafrino, Profuior der Katurgantliiehta an der Uaifanitit ia Plana.
„ TroTiaan, Tiobv Bmdiot AsI«d CM vm, k. k. 4M«mleUitliMr linnMiiF ia Ikdaa.
„ Zigii«, AdifliM fnibatr wd, te Padoa.
Griechenland.
Br. Dr. Kalliboareaa, Pater, Prolitnor der Physik an der Univenitit in AÜmb.
Ruaslnnd.
Ur. Dr. Adamo wicz, Adam Ferdiuaud Kitter von, wirkUcber Staat»r«t^ a. emer. Profeaaor d. Median in Wilna.
„ Dr. Arppe, Adolph Ednard, Profeaaor dar Ohanria an im üniTanrittt in BaUngftca.
„ T>r. Berg, Emst Ton, Staatarath in Riga.
,, Dr. Biddc r.Friitlr Hiii.r. v.,wirkl.Staat8rath u . emer. Prof. d. Fhpiologie u. Pathologie a. d. Uni ver>. in Borpat.
„ Dr. Cech, Carl ()tti>k,<ir Franz, Docent der Chemie in St. Petersburg.
„ Dr. Fiacher von Waldheim, Alexander, Staatarath nnd Professor der Botanik in Hoakau.
„ Dr. G r u b c r , Wangel, Geh . Rath n. emer. Pwfaaaor d. Anatomia an d. medic.-chimrg. A kadmiia in St. Prtarabnig.
„ Dr. Herder, Ferdinand GottMsd Ibaotiall Xu TOO, Hofliatli ud BlliWotltBltag HB kaiMcl. bote^aehaa
Garten in St. Patarabnf.
„ Dr. Heyfelder, Friedridi Omar AMhat, Staalnmfli in St Pletanborg.
n Dr. JacnbowitBcb, Nicolansvon, emer.Frof.d. Physiolope and. medic.-chimrg. Akademie in St. Petersbarg,
„ Dr. Kaalof f, Kicolaua tbh« Director des mwWaiaiiiehMi Dapartamanta imKiiagianmiitwiBm in StPatarabnrg.
„ Kokaebarow, Kieolana tob, Oanaral n. Diraetor dar kaiaeil. ninaralog. GaaeDaebafl in 8t.PMmbuig.
„ Dr. Kttster, Ourl Freiberr Ton, wirklicher Gchfimer Rath in St. PMemburg.
„ Dr. Moallar, Talaröa tod, Staatarath und Professor am KaiaazlielMB Barginatitnt in St. Peterabniy.
n Dr. Vangabanar, Lndw^ Adolph, Professor d. Ve^Bcin an d. wiadidn.-aiiintty. AlcadoiBie in WanehaD.
„ Dr. Pelikan, Eugen von, Geheimer Rath und Mt-Jicinaidiruttor in St. Pctergbiirg.
„ Dr. Begel, Ednard Aognst von, wirkl. i^taaturatli u. Director dea botanischen Gartens in St. Peteiaborg.
n Dr. Banar d, Pari daodiBa top, wirkL SUatarath n. flaaratir i. kaiwrlOaaribBk d-HaUufamiiwi in MoakaiB.
„ Dr. Szokalski, Victor Felix, Prof.A.d.ünivers., prnktAnftv.Dli«alard.oplitbakuiatr.Lwtat.iaWanoh^
„ Dr. Tcbihatcheff, Peter von, in St. Petersburg.
Schweis.
Br. Dr. Cor aas, Oail Angaat Ednard, CUmrg aad Btadtant ia Kanlebital.
„ Dr. Decundollo, .\lj>honB Ludwig Peter Pyramua, OHMT. IMesBur der Botanik ia Oanf,
„ Dr. Dttbjr de Steiger, Jobann Stephan, Pütrrer aad Botadker in Gen£.
» Dr. Haar, OnraU, PHtÜHaor dw Botanik aa dar Daifanit«; ia ^toiab.
„ Dr. Karsten, Carl Wilhaiia Oaalav Hennann niKr. ri( f(«yiir der Botanik in SchaiTliaiiiou.
^ Dr. Kenngott, Johann GaataT Adolph, Profesaor d. Müicralogie n. Geologie an d. Unirersitikt in Zürich.
H Dr. Xarian, PMar, P^ofaMaor dar Paliontalogia aa dar UaivawMit m BaaaL
„ Dr. Maller. JuhannMif, Bolaidkar in Genf.
„ Dr. Perty, Joseph Anton XniaBltaD, Professor der Zoologie an der UniversitM in Bern.
m Dr. B«tiaiaya>,Ladwigt Profc dLmgUitk. ^nafnaiia a. Diraotor d.aBatoi. Ifawaaa a.d.Oattat». iaBaaal.
, Dr. Talaatia, Oabtial Oaalav. Ptafaaor der Pbymkgw aa <hr Üaimnlttt ia Bna.
Skandinavien.
Ur. Dr. Agardh, Jacob Georg, Profeaior d. Botanik an d. UnirenitAt u. Director d. botan. Gartens in Land.
„ Dr. HaaaoTor. Adolph, PtoAaaor der Analoada aad Phjiiolaigla aa dar OaTanitlt ia Kopaahagaa.
„ Dr. Loven, Sven Ludwig. Professor der Zoologie in Stockholak
„ Dr. Kilsaon, Sven, umer. Profesaor der Zoologie in Lund.
H Dr. Staaaatrap, J. Jafttaa, Rafaiaor der Zoolog aa dar Uatranitit ia Kepaahagaa.
14
Spani«!! aad PortagsL
Hr. Sr. AlTsrang», PaUr I^«n Sa Ooata, IVoftwpr an der laedidntwIiBB Sdnab ia Unabon.
„ Dr. Brehm, KcialiolJ Bcrnhanl, Oruithologe w.vl Ar/A in Mndriil.
Coelho, Joaeph Maria Latino, rrofes«or dfr Mmcrulogie u. Geologie an d. polj'techn. Mmb iu Linsabon.
„ Dr. Da Coata Bimoes, A. A., rrofessor der Flqnnolagia aa dar UniMnitIt ia Coimlna.
„ Dr. OraellcB, Mariano de Ja Paz, Prüf. d. i^oologie u. Dir. d. Museums für NatarwiRBimschafUm ia Hadiid.
n Dr. Serraoo, Matia« Vieto, Sccrettir der königlichen mediciniftcben Akademie iu Madrid.
M Dr. Tidal, tgnaa, ProÜMMar dar Uadiaia and Plijaklogia aa dar UalTaniUt ia Talanda.
Kord-Aaerika.
Hr. Dr. Baird, SpicccT Fuücrtan, Sccretär und Dirtctm dir Smithsonian Institution in Washington.
„ Dr. Dana, Jooies Dwight, PraÜBiaai' dar Uineralogi« und Gaologie an der UnivaraiUtt in Maw-Hana.
„ Dr. Engelmsnn, Georg, Profeaior der Batanik in 8t. Lonia.
„ Dr. Gray, Aea, Prof. d. Naturgeschichte u. Botanik u.Dir.d.botan.Gsrieiu a. Harvard-College in Guabtidfak
n Hall, Jamea, Profaaaor und Corator daa Naw-York Stala Mnaanan of Matnral Uiatory in Albaay.
„ Dr. Bingaton, WiHielm Halea, praktiadMr Ant b HonitraaL
„ Dr. Uunt, ThottiuK Slcrrv, Professor der Chamia ia Boatoo.
Dr. ioj, Carl A., Profeasor der Chemie in Maw-York.
„ Dr. Laidjr, JoacfÄ, Brafeaaor der veigiaiohendaa Anatoada aa dar UaiTanatlt in ndfadetpUa.
„ Dr. Tvokarmaan, Blaaid, Ttafeaaor der BotaaSk an dar Akadaana ki Aadurat, Hew-Hawipakira.
Dia ftbrigaa avaaaranropiiaekaD Lftndar.
Hr. Jh. Burmeifiter, Carl Hermann Conrad. Dircctor des Museums in Buenos Aires.
„ Dr. Haast, JuUiu, Dtrector dea Ganter bui-y Mujscum, Profeaaor d. Geologie am Canterbory College in
Gbriataimrekf Ken-Beelaad.
„ Dr. Hancc, Henry Fletcher, Etiplisohcr Con"!til und Bntaniker in Canton, China.
„ Dr. Leyboldt, Friedrich, Apotheker uud Botauiker in St. Jago, Chile.
„ Dr. Ludekiag, B.'W. A., Oeattndbeitagffiaier der königl. NiedariiBdiadMatiadiadMB Annea in Batavia.
„ Heran ski, Alexander, Superiutendeat der Barliaar Tranafaal>10iaina ia Std-AMka, in Botaabdn bei
Middelburg, Süd-Afrika.
„ Dr. Uüller, Ferdinand .In >l II iurich Freiherr Ton, ehem. Director d. botanischen Gaitane is HaikoanM.
„ Dr. Schomburgk, KicLard Moritz, Diraetor dia botaniaehaa Oarlaoa in Adelaide.
„ Dr. Sohweinfnrth, Georg, in Kairo.
„ He. Waita, FriMbiab Angnat Oari, piaktiMbar Ant ia Batavia.
Zur Erinnerung an HeiDrleli (ilrard.*)
Carl Adolph Heinrich Girard wurde am 2. Juni 1814 in Berlin geboren. Sowohl der Tat«,
Panl &nii Oirard, In IMberen Jakren Baaifatar einer Spiatwaaranhandlung, als aodi dia Matter gehörten dar
ftimCeiRchen Cclunii-, iv,'iii|,'ilir<(lii r Confritiiioii . an. Feine Sitte wurde alter Tradition gemäss im naiue
gepflegt and schon Mhseitig dem Knaben mitgetheilt, der sie ala eine werihraUa Mitgäbe ana dam Eltam.
kaaae bewahrt bat. Er mr dae jtagite vob ^ Kindern, yoa denen nnr eine flekveatar, ^ ihm mit
inniger Lieho ziipcthan war. i! nl nl. lit liat. Nach rnt. rricht ia einer vorbereitenden Anstalt empfing er
vom 12. bis zum 16. Lebensjahre seine Schulbildung auf der Qewwbeadinle in Berlin (damala anter l itittmg
daa Diraeton KlManX In dar nrapcflnglkben Abriebt, eich nun Apotheker aoaBabOdaa, trat er sodann in
dip Biirwftld'R-he Apotheke in Berlin ein iitiil niaclitr aurli die fUr diesen Beruf vorge^^chriebene dreiundein-
halbjährige Lehrzeit durch. IndcMien entscblosii or sich, besonders angeregt durch seine Lehrer Wühler,
Sebabarlk sad Onstav Boae, aaob aefaues üabeiipBga anf die Uaiimitlt an aiaam rein whannwikiftliahaa
^ .. "''"f^^ü^j^^ £-^.T ^lunBmrtdh, BiitarBMataai« darBailiidiea Vrif«iaillM)braidk
Ülr daa Jair isn, aaa dta iWlafhiiHea. b «alehaa die CMmd-adMa PiibIcalfaiMaiaMgl aiaA
Digitized by Goocl
15
ttndiiim. Durch gleichzeitigen PrintmtaRicbt Torber«it«t, bestaod er Ostoro 1835 bei dem'^ijraiuuinschM
GynouittB in Berfin die AbiteriantonprilAiBif and «Uhasta rieb ■odann auf der üniTenität, wo nnter anderen
Burmi-'ister , Adolph iirni l'.iul Knii.iii. I,ic(il»^niti in , Mit^nliprlich , rog;;.?n;liirff, Carl Ritter, Guatav und
Heinrich Bose, Weiss »eine Lehrer wurden, wättrend drei und einem halben Jaiuro dem Studium der Natnr-
wiMowelialUa, ItubMondan dar Ifiamhete und Owilogin. Am 18. April 1840 «nrdn « aaf GnuA tfaur
Di«H-rtAtion .do bnimhi» eorumqne «t Tnkanomin rntioiÄn'' von der pMoeophiacben Fkcnitfct inBeilin wm
Doctor der Philosophie promovirt.
Yen gjamm Kntaen und btUnaM mm ftlr flm grtaere Boten, auf denen er den Botanikar Link
(nach Italien) sowie I.eri|xilil von Bnob V^lfitf'tp , »elchpr ihn viel um sich sah und in je^er BraiellQng
forderte. Aach auf Vcraniaasung einer ^nüstTi'n Neusiitjcrwiiari«Dlabrik unternahm er Itciuon (nach der Schweis
ud den Pyrenäen), bei denen es «ich um den Bericht ttber Nickelgrabsn handelte.
Nach Mfiner Promotion hatte Girard eine Auatellong als Custoa an dem Berliner mineralo^gcben
UuBcam erhalten, des^rn mineralogiache Abtfaeilang ihm von Weiss zuf^ewieifla war, w&hrend die palSonto-
logische von Bi-yr:i Ii v. rwultct wurde. 1845 hahilitirte er eich an der IWliner UnlTtnitttt als Privatdocent
ftr Uineralagie. In diese Zeit fallen wiederholte Wwderuigea und Fonehnngia, «nn Iheil in Begleitung
■einer ZnliSrer, in Xorddeutachland. EtnefVaeht dmdbeB mr leine ente grOeesre Schrift: „Geognoatische
Unturauchungen in der norddt'utt^rhen Kbeuu", 1846. Im Jahre 1849 wtirdt- Girard al« ausserordentÜcher
Profeenr nach liarbuig, Ende dtta Jahree 1868 nie ocdeotUciher Pftdeaeor der Minerakigie und Geologie, an
Oemar^ Stalle, an die üniTsnittt Halle berofeD. Hier bat er leit den Scmmereemeeter 1864 gewirkt, m>
lange er in voller Kraft »tnnd , ein Ix lit'btcr I/<-hrer, wekshfr leheatfoil Ond tüiX ftiBaUl ShUM lain ftiohee
Wiaten der lernenden Jugend zur Dantellung brachte.
Dnrsh Uebenwttxdigee GenQth, anepreehende, »nregende GaiateenTt im Verkehr wie Gewnndtlirit in
den praktischen (Jcschäflen hat ir ^^icli (Vilk'gen und Mitbürger vcrbiind.n und ist (Ti:'j.'rii5taud ihree Tir>
tranena geworden. Im Yerwaltuiigsjahre 1863/64 war er Rector der Universität. Auch als Mitglied der
StadtverurdneteHverwunmhmg igt er ttofsn Zeit thitig gaweeen. SoImui mehrere Jeifave vor MiocB Todcf,
welcher am 11. AprO 1878 eintrat, ww «r dnzdi taaehnende KHakMiU^ gnOtUgt, v«b eeinar Italigliait
aurOcknitret«!.
Dar LeopoMinlaeh-OaroHnieehen Akademie geliBrta er aeit den 1. Juni 1866, eogu. IMaiiiaben, Mi.
Girard'g wissenüchaftliche Arbeiten sind ausser den oben gouannton folgende:
1. Ueberürdbeben uodTnlkaae. Ein Vortrag, gehalten im wiaeenechaitlicbein Verein. Berlin (G.Belmer) 1846. 8*.
5. Sie Norddenteehe Ebene, inaheeondere nriaehen Elbe md Weiidiid, geokgieeh daigetteDt Berihi
(G. Reimer) 1855. 8».
3. Georgische Wanderungen. 1. Walli»— Vivarai« — Veky. Uaile (C. £. H. Pfeffer) 1855. 8«. 2. Aull. 1861.
4. Sein Antheil an v. Becben's Geologischer Karte der Bbeinpnmni und der PMriiii Wae^hnlen. Berlin
(J. Schropp) 1855— C5. Fol.
Briefe über Alexander t. Ilnmholdt'!« Kosmos. Heraoagegebon Ton B. v. Cotta, J. Seballer,
W. C. Wittwer nad U. Girard. 4. Theil, 8. AbtibeUuiur. bearbeitet von H. Girard. hOarig
(T. O. WeigeD 1860. 8».
6. Ilundhucli der Min-nilogic. Ltii-zii; T 0. Waigd) 1862. 8",
7. Grundlage der Bodenkunde für Land- und FonttÄtbe. Halle (C. £. M. Pfeffer) 1668. 8«.
In der Borg- und Hüttenntaudaehai Zritnng:
8. Uebir ria bmim VoAnuaa tsq reld^padi.Vierliag«i. I, 1848.
Ib Brdnmnn'n Juumal für praktische Chemie:
9. üeber die LagentAtte der Diumaucen. XXIX, 1843, p. 197.
In Erniuirs Russisihwn Archiv:
l<k BeatiBDong einiger tcb A. Emian im Kuroptitehen Bwriand nad in Nard-Aeiai jiwoiiimoH« TUü^
Ventainemngen. III, 1843, p. 53ii.
In Karaten und v. Deohen'e Arohir Ar Ktnerabgia «Ls
11. Itanltito einer gaisBartiiahB PntennBiwwg dar OegHtdeB wmaAm imtadierg, Bdng, Magdeburg.
Behnatedt nd StanbL XVm, 1844, p. 87.
In den Monatsberichten der GcseUsehaft Hbr Erdkandt Ib Bariin:
12. Ueber den ehemaligen Lauf der Oder. I, 1844, p. 122.
uiyiii^uü L/y Google
116
13. lieber übcrfliiiclieD- und gtructur-Verh<mss« der norddeutüclicn Ebene uod besoDdora Ober die HobcuzOge,
8m oiiddtengHrtliniiilkhaBMirtaa« d«rdrtf FlM HI, 1646, p. 67.
In V. Leonhard'« und Bronn'i« Juhrlmiik fBr IDumlttg» ett
14. CaletoUi pyramidalu n. f^p. aus Gothland. 1842, p. 232.
18. IHMnnt und «ein Muttergchtein in BrasilieD. 1843, p. 307.
16. BdM nr Natozibneber-Yeimmmliiqg in P^diu; mioenlogiNlie TfirbudhagaD dMalhat; «mtiwibe BKck«,
OlatMhir, GijpbiaB; Batduraibimg dar BminlBng nn Peknfiwtn in Mm mm Muhalkilk,
Oolitben nnd Knida^ 1643, p. 469.
17. VeW Koprolithen «n d«m KoÜengobirga von HtÜMiullba in BAhmuL 1848, p. 757.
18. Zur (rpogii"si(.' Ininr-Afrikn 1844, p. 811.
19. l'ctrt factcn aus KusslnuJ. 18-l'>, p. 128.
90. Gl h1 .^'i^i !if lii'isBliL'nuTkiiMfjcn aus Italien. 1845, p. "tj;*
Sl. Uelier <iii* Fahrten vorwelllicher Thicrc im Sandstein, bemmdrrs \on Cfiirnt/iTium 184C, p. 1.
22. London-Tbonlager in Nord-Deutschland; Hydrarchu.s in Bfiliu ltj4G. p. 465.
23. Vorltomnien und Verbreitung de* Loudonclay''s in d«'r norddeutschen Ebene. 1847, p. 563.
24. Uobcr den Brno des Kyffhüuser-Ciebirge« noch Ik-ubachtungen tocd Jahre 1843. 1847, p. G67.
26. U«liar die nutamMpbiMhui Seliiefer und Porphyre der O^cod voo BAbelMid. 1848, p. 260.
S6. Vmwaaitag gritam Sohkftn in Porphyr. WaatphiUnilM iMbtrgangagebirge M Arenberg. 1848, p. 806.
27. Ambrntang d« GlyB«daD> nnd Qvtkk»m-E»Sktt in Bnnpn. 184B, p. 450.
28. Ueber die TarietlteD der ThrOraliita «iMmI& «u dem Brae«(elk> d'Ano. 1851, p. 816.
26. Terbr« it iii:rr ilr.>- (Iimiatiti-u- urul rKiiienic-n. Gebirges : ^eolugischu ]U>iso nui h iler Sdimiil, SOdfruknitk
und Pyii n;um, Itiix, Huvrtjo, I.ügiino. MemlriHio. Tremona. 1851, p- 331.
80. Gf^ij/nosti.iolit' ü.'isc vf.'ii Genua iluroh SuiUrfinkt l ii li nach Barcelona. 1853, p. 664«
81. Ui'iier die Melnphyre in der Gegend von llelV-ld aui Ilai'Z, 1858, p. 146.
32. Anbydrit-Kryitalle ron Staasfurt. 1862, p. 591.
88. Uoavttlit, «in nanee Mineral. 1863, p. 568.
In der Z«it«ehhft d«r Dentachan Oeoloigiaeheo Uaaellachaft:
84. D«bw die geognoetiMlbMi TecblUnian das aordüalilidian dantaahaB Tiafliadaa. 1, 1849, p. 839.
hk Poggandorff'a Annnlini dar Pbjiik nnd Ohamia:
86. Uabar Bmalta und Our VariüItniM an den DaJarUan. Bd. LIT. 1841, p. 567.
In den Sitzuug»lH-ricli(on der NaturfbusdMndan OnadlBahnft m Halb:
36. lieber die Geognosie der Mittelniark. 1855, p. 2.
37. Uelier die erloorheDcn Tnlkanii <lr-s Vivarai« nnd Tabf. 1866> p. 7.
88. Ueber die TriMformatioB. 1855, p. 8.
89. Ueber die Entatahnng dar Erdbeben nach Volger. 1856, p. 13.
40. Ueber das Tun Ptaf. Oonppart in Braalnn im bataaiaehaB Qarlan aniGbUta Profil der StainkoUan»
fematiBn. 1866, p^ 16.
41. üaber die noirddeiitechen Braonkohlem im Vergleich mü dar ▼agaUtfen dar Vaillflata BBd^AmarifcaB. 1857,pi.4.
42. Ueber seltene Fl&ch«n beim Quarx. 1857, p. 6.
43. Uob«.'r die St( inkohlenablagerung b«i llaMd am Han. 1857, p. 7.
44. Vehcr Koprolitlie. 1857, p 12
45. Ueber die ZusanmienM'tzung der Melnphyre. 1857, l>, 19.
46. lieber die neuen Untersurhungen der ]iennini«cheD Alpen durch Gerlacb. 1859, p. 8.
47. Ueber die Maare der Eifel. 1859, p. 14.
48. Ueb.?r Verftoderungen eines Quarzkrystallee, welcher in Fluiwaäare gelegen hat. 1861, p. B.
49. Ueber Icegeiroruiig-muscblige Vertiefungen auf der Brustflächo von FeuorateiBnndainarOladkngaL 1861, p,ll.
60. Ueber Bosa'a Beecbreibnng nnd RintbeilttM der Hetaoritaii. 1864, p. 19.
61. UUar dia BaBelVarblltitea dar EidobmlleSa. 1866. p. 17.
62. üabar An BeBehaogen dar Jnm> anr EvatdaAnwIiaii, insbaaondam in Baavg mit dia Tarmndlacltait dv
Veonen. 1866, p. 24.
53. Ueber die wabrücheiolitlirii /n üetzui^gqproducte der FeUL^^pätbe durch die Atmoaphlrilien. 1867. pw 11.
54. Ueber die Porphyr- and KaUc-Uebirge des «ttdJicben Tirol». 1869, p. 38.
Qimrd baaorgte anch dia Heran^^ba Ton Ludwig Leiobbnrdt'i .Beitrigen mtr Oaologfe vea
Anatniian*. Abbandlangen der NatarforKheudon Gesellschaft zu Halle. Bd. ID, lg, 1866, p. 1—66« utA
atpank anaUanaa Uaile, fa« U. W. Schmidt, 1855. 40. (2 Taf.)
Abtwchl«!»» ttu II. jMlUf MI.
NDNQUAH
0TI08Ü8.
LEOPOLDINA
AlITUCHE:^ ORGAN
KAISERLICHEN LBOPOLDINO^ABOLINISGHBN DEUTSOHBN AEADEip!
DER NATURFORSCHER
OMTER HTTWIRKCKG DER SEKTIüNSVORSTilTDS VON DEM VBiSOBiSSTE»
Dr. C. H. Knoblaach.
Hille a. 8. wmni.».». Heft XYIL — Nr. 8—4. Fsliniv t88L
I Anitlirlie M i tt h p i lungi' ii ; \'(>iiiid<>run;.'in im l*enional))E>stiin(le der Akailemie. — liriiiiu- :iir lüiss« djp
Ak»ili nii<- — Hviiini ti (•i>itltrli Ludwig lii'iclii-iibit' li f. — Sonstige Mitthcilungon: EingeKttiigvuo ScIurilkaL
Iii m: r i> Ii hniirk : lUr riuntt Mars eiliv zweite Erda. — La PrOW6t OoppoiCH lIl Amt. — Wb <
Abkuuidliuig vuu Baixl 43 der Hoia, Acu. — Anieige.
AiitUolie KftflieUmigeii.
TeriüideruDgen im Personalbestände der Akademie.
\tu Hufceuomnieue Xitfiieiier:
Vr. S287. Am S6. Jaaoar 1881; Harr %llbMM SMä, PHbddent dar Rede AecadmiiB d« Lnieä in Born.
— Aupwiij'f igf?i Mitplied. — FMbeektion i ) l ;- MiiK i ilopie und Gi iiloLr>\
Nr. 32Ö8. Am 26. Januar ISSI: Hanr CM^Ttimi Sehiapareili, Director des aHtrouomuchen Ubrarvatoriuma
in Kaikad. Anawtt^ llitgHad. — FadiaalctioB (1) Ar IbClMgBMtik nad. Aatnaooda.
Hr. 9289. Am 12«-. J.u.uar is-^i: !!. ,r r:nt;-..M,' ft. Mmlnp ia Kopanhagaa. — Aomlrttflaa lGt|^ —
Facknekliun (,-1) lür Mineralogif und Uedogiie.
Hr. 9S90. Aas S8. Amur 1881: Harr Oul PaCtanoi, Hiraator daa Muaaaia in IVoaim. — Amwlrtigaa
Mitgliwl. — - FBchspktion (4"' filr Mirsirrtlnf/in und Geologip.
Nr. 2291. Am 26. Januar 1881: Urrr Dr. Eduard Brandt, FrofuMor au der chirurgiMh-mediciiiiiicbea
Alndania ia St. IMaralmrg. — Auawftrtif^r« Hitglied. — FaehMktion (6) fllr Zoolog» vad Awatawii«.
Hr, asn. Aflt 96. Januar 1881: Herr F. T. Hayden, United Stat«« Gvologist ia WaaUaglOB. — Aa»>
«Irtigaa Mitglied. — Facheektion (4) für Mincralof^e und Geologie.
Hr. 9998. Am 96. Januar 1881: Herr L. J. Robert Ellery, Director des OtNerratoriiuaB ia ]falbania«i —
Atunrlrtigw Mitglied. — Facbiektion (1) Ar Mathematik nad Aetronomie.
Hr. 2S94. Am 1. Febrnar 1881 : Herr Dr. Carl Tietor Hdaard Biadk«, Professor der Physik an der Uni-
versität in Göttingen. — Neunter Adjanktenkrei». — Fnchaektion (2) fllr Fbyaik mid Metaorokigia.
Nr. 9995. Am Ljebrnar 1881: Harr Dr. EaiaiaBB Sawiti, Cuatoe am aoologiacbai Mnaaam in Barlia. —
naftahalar A4iitaktabkraia. — Aahaaktioa («) Zod^gia aad Aaakonab
Ltapu zyn. 8
Digitized by Google
18
Kr. 9996. An 1. Felmar 1861: Hmr Omüt Baifft, Tnknar dar an Bwgdud«nie te ObHW>
thal. — Neunter Adjunktenkreis. — Fachsektinn fiir Physik und Mptpnrnlofrir- uni) (5) für Botanik.
Nr. 2297. Am 2. Februar Herr Dr. Wilhelm Blaiiiu, Profeiaor dar Zoologie and Boteaik an dar
technjwhw» BBcfeadMib in Bnnneliwrig. — Neunter A^fonktenkraie. — PaeliaakUoii (6) ftr
Zoolopie hikI Anatomip.
Nr. 2298. Am 2. Februar liiiil: Herr Dr. Hugo Wilhelm Conwentz, Director Job westiireuajfi&chen ProviiiniBl>
MnseuniB in Danzig. — Fünfeehnter Adjunktenkreis. — Fachsektion (5) für Botanik.
Nr. 9399. Am 2. Februar 1881: Herr Dr. OeOTg Enift Adolph, Oberlehrer für Mathemntik und Physik
am Gymnasium in Elberfeld. — Siebenter Adjnnktenkreis. — Fachüoktion (6) lur Zoologie und
Anatomie.
Nr. SaOO. Am 8. Febrmr 1881: Herr Dr. Friediieh Haniaim Bndolph Krana«, praktischer Ar^t in Harn-
hatg. — ZAalUt A4|imkteiiknii. — FaAaehtion (8) fOr Asthropologic, Ethnologie und Geogrmphie.
Nr. 2801. Am S. Februar 1881: Herr Dr. Friedrich Wilhelm Klatt, \A>r<r dar NetanrieaenMiheft in
Bambnrg. — Zehnter A4jnuktanknie. — Faohaektioo (&) filr Botanik.
Nr. 2803. Am 4. Felwner 1881: Harr Dr. Vkllll Ingn Mllll, Profaeaag dar Unanaloi^ nnd Oeol^
an der UnivernUt Ol Beatoek. — Zehnter A^iSBikleakreia. — Fbeheektk« (4) lllr Jünereksie
und Geologie.
Nr. 2808. Am 7. Vekmer 1881: Herr Dr. Frindneli Cul Albwt Xnttar, OTnasaiellehrer em Pldagegiom
in Pnfbne wrf Rüprn. — Fünfzi'lint.M- Ailj'.iiil.'. iiKfi';-, f'ni Ii i:j c; för Zoologe und Anetoaie.
Nr. 3804. Am 7. Peknur 1881: Herr Dr. Max Hermaim Eduard Wilhelm Schede. Oberent 6m aO-
gameinen Knmkenhanaee in Bemknrg. — Zdintar Adjnaktenkrais. — Fbehaektion (•) Ar irfaaan-
schnftlicliu Mcdicin.
Nr. 2305. Am 9. Februar 1881: Herr Dr. Oottlieb Jobauuei Friedrich Haberlandt, Pnvatdoceut der
Botanik an der ünivewität nnd Profeaior aa dar teekdadien Hoeheafcnle in Gren. — Enter
.^djunktcnkrcis. — F«rh»ektir>n i5i ftlr Botanik,
Nr. 2306. Am 9. Februar 1881 : lUrr Dr. mud. et phil. Max Farbringer, I'rofuiuior der Auatomie an der
Umveraitit nnd Din-ctor de» anatomiaehen Institut» und Hnaanm TroSk in Amalardam. — Ana-
wärtigf» Mitglied. — I'ach.sektion (6) ftlr Zoologie und Anatomie.
Nr. 2307. Am 10. Fpliruar 1881: Uorr Emst V. Boehl, Major in Tkum. — Siclu-utor Adjunktenkrei«. —
Facbsoktiuii ( l'j für Mineralogie und Geologie.
Nr. 2808. Am 10. Februar 1881 : Herr Dr. med. et pbil. OiUtaT Joaeph, praktiacher Arzt und DcH ent fiir
vergleichende Anatomie, Anthropologie und Zoologie an der Univeraitit in Breslau. — Vicnst-hntur
.■Vdjunktt'iikrt'i». — Fncli.tektion (6) für Zooloirie und Anatomie.
Nr. 2809. Am 17. Februar 1881: Herr Ho&nth Dr. Adolf Knop, fnlnaor der Mineralogie nnd Geoh)gie
an dar tcckniadien Hbdiaeknle in Kerlamhe. — IFIarter Adjunktenkreis, — Fachsektion (4) ftr
Mineralogie und Geologie.
Nr. 2810. Am 17. Februar 1881: Herr Dr. Frui 8«nll Bour, Prafassor der Pbyaik an der UnivecaiUt
in Wfcn. — Enter A^Jnnktenkreia. — FuhaakUan (3) Ar Fhjalk nnd U eteorolo(^
Nr. 9811. Am 18. Feliruur 1881: Herr Dr. Carl Chnn, I'riviitducent an der Universität und Assistent am
loolo^iaken Inatitut in Leipaig. — Dreisehuter A^juukionkreia. — Fadiaektion (6) ittr Zoologie
nnd Anatende.
Nr. 3813. Am 2.'). Fel.ninr 1881: Herr Dr. med. Leopold Auerbach, Professor der Medicin an der üni-
verdtit in Breslau. — Vierzehnter Adjunktenkreu. — Facbsektion ^6) fbr Zoologie and Anatomie.
Dr. H.
Beiträge zoi Kasse der Akademie. ^
Febnar 1. 1881. Tm Exa. lyofäewr Dr. 0. T. E. Bieeke tn Cktttingen EinIrittigaU nnd AblBanng
der Jahresbeiträge ....90 —
„ „ „ „ Dr. C. M. Gutt«cbe in Altona Jahresbeitrag Ar 1881 6 —
„ 9. „ „ „ PtrofeHor Dr. W. Blaaro in BrHttaekweif Eintrittagaid nnd AhlOenng
der Jahraabaitrlga 90 —
,t .t n Profeaeor Dr. M. F. Beea in Erlangen Jahrv^beitrag iur 1881 ... 6 —
19
F«ihur a. 1881. T«b Ob. DiMolar Dr. H. W. Gonwente ia J)nmg EintrittageM u. Jabreabeitr. f. 1881 88 —
^ (• n OH Oberlefarer Dr. G. E. A<lulph in Elberfeld Eintrittsguld und Abl^ung
der Jahresheiträgi.: \uitl Nova Acta 330 —
„ 8« w n n Itr« F. H. U. Krause in Hamburg FJntritttigeld a. Jahresbeitrag für 1881 86 —
„ „ „ „ „ Proreasor Dr. C. F. A. RauuuolKberg in Berlin Juliri-sbeitrag flür 1882 6 —
n II II n Medkinalrath Prof. Dr. W. Beoeke in Marburg Jabreabeitrag f. 1 881 6 —
„ T. » M Professor Dr. G. Kraus in Halla Jahreabeitrfige tär 1880 und 1881 12 —
„ „ „ „ „ ProfMor Dr. C. A. Ih. Bail ia Saniig Jshnabatng for 1881 6 —
„ „ „ „ „ GymoBaiallalirer Dr. F. 0. A. Satter ia Pntbiw Binlttttagaid n. Jduw-
lit itrag für 1881 88 —
n w » II II Oboxust Dl. M. IL £. W. Schede in Hamborg EiotriiUgeld und Abläauog
der JabreelieMarlge 90 —
^ 8. M « «• ^kl. Geh. lUth Vico-Admiral B. Freik t. WttUtntoif^Jrlwir in Gni
Abläaaag der Jahreab«itrtgo .60 —
„ 9. n M „ Dooent Dr. 0. J. F. Halwriaiidt in Gras Eintrittig«ld und Jnhvae.
beitrag Itir 1881 .... 88 —
„ „ „ „ n Profeaior Dr. M. FOrbriogar in Amsterdam Eintrittageld und Abldausg
der JahreabaiteSge 90 —
„ 10. n w n Majur E. v. Roehl in Bonn Eintrittsgold nnd JahmbÖIng ftr 1881 86 —
n n n m n ^r- C«rl Muller in Halle Jabreabeitrag l'ür 1881 6 —
„ 18. H 1. M CnmMe^dadaA Dr. E. A. «a Sniag b Stottgari imgL ftr 1881 8 —
14. I, ,1 Doccntcn Dr. Franz Ritter von Hühnel in Wion dcBgl. für 1881 . . 6 —
„ „ „ »II Professor Dr. H. F. W. Birner iu Kegcuwalde Jahresbeiträge lUi- 1880
und 1881 19 —
„ 16. II „ „ Hofapotheker J. B. Juck in Konstanz Jahri^ütuMfrag für 1881 ... 6 —
„ „ „ „ „ Dr. E. Stizeubergi'r iii Konstjiius desgl. ikr 1H81 6 —
„ 17. M M M J' Barrande in Prag deegl. fllr 1881 6 14
„ „ „ „ Prafeaaor Dr. Boackel in Straaabitrg Ablösung der Jahreabeitrige 60 —
„ „ „ „ Geh. HofratbPror«nor Dr. H. P.M. Kopp in Heidelberg Jahreabaitr.f: 1881 8 —
n n n II Professor Dr. F. S. Exner in Wien Eintrittsgeld u.AUO^g. d. JduwMMIIgn 90 89
18. I, ti II Dooantan Dr. G. Ghun ia hetgag EiatriUagatd . , 80 —
19. „ „ „ Dr. A. Trettenbacher in ÜBnefaen Bettrag 10
88. „ n it Professor Dr. L. AnarllMh in Breslau Eintrittiigeld u. JahreiWitr. f. 1881 3C —
MM WM Hdifrath ProüHaor Dr. E. W. t. Brücke in Wien Jahresbeitrag für 1881 6 —
Dr. H. Knoblaudi.
II
Helnrleh GottUeb LudwlS Bdehenlncli*)
mid gebonn am 8. JaMuur 1798 an Laipdg ala IlteaUr Sohn Jobaaa Friedrieh Jaeob Beushanhach'a, Con^
rt-rtnr- nri i^cr ThnrnrH^srhulp, Ludwig Rcichenbai'h war der älteste von scrli« f t fsrlnvistern , piner Schwester
und lüuf Bruilcru, deren jüu;,'ster der al» naturwisRenijchaftlicher Schriftsteller iK-kunnto, unljlngst in Leipzig
Teretorbene Aatoo Benedict Reirhenbaeh, Die Familie Reichenbacb stammt aus Thüringen, ant den gesegaetco
Flüren der goldenen Aue, doch waren aehon in früheren Jahrhunderten Glieder der Familie io dem Patrieiate
chtmachsischer Städte. In dem Hanee Philippus Reicbenbach's, Stadtschrei I>lts und späteren Bürgermeisters
■a Wittenberg, eines Freunde« Luther 's und eifrigen t orderers der Reformation, wunda KatiiarinA von Bora,
nach ifarar Fbioht aua dam Kloatar Mimbaehen, am dritten Oiterfeiertage 1523, an^nommen and im Bciabea'
baab^adma Hanaa ÜMa aieh am 18. Jnai 1895 Lntber mit Katharina ia Oagenwart einiger IVannda dnrab
Dr.
*) Aus den biliw^-lkfid^^^^^ in Ure^deo. Jg. ItsT'J, p- 'J^'i it.; mit
8»
Digitized by Google
20
Jn dam Uavm des Courecton an der Thomasacbal«, der lieh unter Anderem durch sein ,Griechiechefl
Inikon" md du entv «Daatidi<griMlriidis Wflrtarbiidi* (Leip^ 1818) «faiaa Vnnai mmA, fumehto
die Einliachheit und AnspruchsloBigkeit dca deiutschen Gelehrten , al»r ein Kreis wisscnschalllichcr FrcunJo
■Uttet« es eua mit dem Behagen bildender öeselligkeit. Unter diesen letzteren waren es vor Allen die
GelrtdMr Jofana ud Bonaimi Hedwig, vn denen UHBenffieh der Enten ein tOeUiger Botaniker «ar, din
auf den wissbepcrigen Knaben anregend einwirkten und in ihm die Ijeb«' zw den Naturwistf-nocliaften , ina-
beiondere zur Botanik, weckten. Ihnen geaellte sich ein Onkel, Friedrich ikrthel, zu, der ihm die Lost an
dem ihm spftter so förderlichen Zeiehnem aaefa der Natur eiafiOaeta. üntar den Jagendbeondea ragen die
Muaaten Namen Radiuir, Kunze, Naumann, Germar hervor.
Unter den Aaspicien de« Vater« absolvirte Ludwig Reiohenbach die Thomanachule nad tieaog im
Jahre 1610 die Unireraität seiner Qebortuitadt. Kr widmete sich dem Studiaiii dvi- Ifadlein. Dabei pflegte
«r swar mit besonderem Eifer die Naturwissenschaften, doch war ihm dae Htndinm dar iatetaran nieht SaHiat»
sweck, sondern es scheint, daas ihn wirklich Last and Liebe fQr den ftradSdian Beraf beieelta. Die nlclatan
Jahre schon gaben ihm Oelegcnheit, von seinem inneren Berufe daza Zengniss abzulegen. Als nach dar
Selilaolit bei Lei||eig die aqgehenra Zahl dar Vervnndatea in der solioa von Tmppaa Aberittlltea Stadt m-
lainnwmU'ftateB, entwidtelfce Mi ia den uninreiebeeden Lazarethen wahrhaft ftirchtbare Zuattede. Die Aanto
Ldpdgli folgten wühl uusoabmaloa dem Rufe der Pflicht und suchten und fai]<lon Verwendung im Dienste der
Tanmndeten, unter ihnen auch dar angabande Aiat Lodwig BaicfaaolMMsh. Aber ea fehlte £aat aa jagliehar
Art der Verpflegung und Ftoeorge Ar die Yerwundatea und Todteo. So aog denn der Typhn«, damals noeh
niiiir nlü jutzt die Oeissel der kriegführenden UeeVBi 1b die Lazarethe ein und hiuU reicliL^ I'nit.e, al>er nicht
unter den Verwundeten allein, sondern auch untv ilvan Pfl«igem. Wie viele andere Aente, wurde auch
Reielieitbaaii vom ?^|)lioe ergrlftn, aber glBoldiblier als naluvre aeiner apeeiallaraft Frenndai die üira Hamft*
tri Ui' mit di-iri 1» n lM-:'iili'ti'ti. m\i er sich nach Monatrn schwerster Erkrftnkuii;» dem Lehen zurückgegeben.
Sobald die erschöpften Kräfte es gestatteten, lag er mit erneatem Eifer seinen Studien ob und bereite am
16. HlrK dee Mirse 1616 erwarb er die pUlosapMaaiw Dootorwltode. Im ntebatlUlgandea Jalire veraflenU
lichte er seine Erstlin|?Nsclirift : ,Monrif,'r;iiihiii Pfelnj'horiun'', worin er «ich ah ;,'ruiiuar Baakachter erwiaei
im Jahre 1817 aber, am 24. Januar, promovirte er aU Doctor der Medicin aul' (irund einer Dissertation:
gnara Upoienaia piiarniaaeiiWea'*. Dia ybrieeongien Aber Flam von Saebaan*, arltatert dnrell Enor-
sionen. die er dararif als Privatdocent an der Unive >-i' "if Ivc^unn und dio ihm sehr bald die Würde eines
ansserordentlichcn Professors der Medicin ver8chattt<?n , hinderten ilin nicht, »ich mit Eifer und Glück der
aaadieiniwhen Praxis sn widmen. Er fiunnlirte bei dem bekannton Pathologen und spateren Uiniwshen Lehrer
Claras und bei den danala in Leipaig hoehgeaahtetan md TOllwwihltftigten fnlctiaofaen Aantan Dr. Unga
und Dr. Ludwig.
Das Jahr 1820 bezeichnet nach allen Richtungen hin einen entscheidenden Wendepunkt im I^ben
Ludwig Beicbonbach's. Am 4. Hirz dieses Jahres erhielt er eine Berafong als Inspeotor dee Königlichen
Naturaliencabinets und Professor der Natargeschichte an der Königlichen chirurgisch' mediciniadien Akademie
zu Dreeden and wurde er, nach Annahme dieses Rufes, am 20. Mai für diese Aumtcr verpflichtet. Dar
Königlichen chimrgiaelMnedioiniaehan Akademie, weldier Beidienbacb fortan als Lehrer angehörte — nrqprflng*
Hdi ab Collegium medico-drirorgionm nur Ar die Bildung von Ifilitirintan beatimmt — waren aeit ihrer
Umgestaltung im Jaliro 1816 erweiterte Lehrzwrcke zugewiesen und erfreute sich dieselbe zur Zeit, als
Baiciienfaach nach Dreeden Oberaiedelte, einea LelirlUirfers, deaaen Glieder mm Tbeil einen Ruf weit &lMr
Baehaan Unaua hatten and ttnaUleejg hemdit waren, dnreh HeraudahBUg welterar anageaeiehaeler Lehrinifte
die Ak.iili mii; zu heben. Dabei war für Dresden insbesondere die ehinirgisch-irieiliciuische Akademie so zu
sagen der Krjstalliaationspunkt für das wiasenschaftlielie Leben. Seiler, Carae, Krejsig, Pech, Ficinus, denen
lieh bald andi Gtionlaaft mgeaellta, vertraten in hertramgaudar Waiae nicht aDrin die ihnen aa dar Ahademia
ObBegenden Lehrfaelier, und in den Kreits dieser Männer trat der jugendliche, schaffensfreudige Cn lelirte ein,
der Bich sofort seiner Alteren Collegen wUrdig erwies. Wie in dem Jahre »einer Berufung nach Dresden
Beiahanliadi aalna HonagrapUa Ithar Aeonitnm TerMBnalliAta, aa aradrienen von da ab in laacheeter An^'
einanderfolge »eine wisix'nflchaftliehpn, zunächst hot«nifchen Arbeiten. Zugleich schuf er unter dem Deietande
des Bufgärtners Terscbeck den botanischen Garten and wandelte das Natnraliencalunet aas einer geschlossenen
Barititenkamnar ia ein die IFinMBhall flrdamdaa natnridatoriaehaa — aaa, ttt deaaan YeawOatiiidignng
nad Katabanaaduu« ar keine HBha nd kaia Opfer adaate. IDt holMr BalHedigv« erftlileB ihn «ndlleh
Digitized by Google
21
die bot«iu<cben Vorleauagen für dk StudireudoD der chirurgiffch-medicimBcben Akademie, die zugleich eine
mmar matmmde ZM yoo ZobOnrn tOhr Stiode und aller LAmMtr aidit •11cm in Mia«D AndRarina,
sondern auch bei Jen, den VLirIc!<uiigrn 'iich anschliesEemlpii und «ic ergänZMidMIl botanischen Rxcarsionen
■aMmmeuftlhrUD, ad deneo in einzelnen Jahren, nieht eben sur Freade der WiawBib<wHier am Dresden, mehr
ab boadart Hano Tbeffl aabaMs. Dm» EngonioBM vad dia Laak aad Usba, dia ar dabal fir prakÜMba
Botanik bei «tinrn sich später nncli nÜen Gegenden des Landeg zerufreuendeo 7iili(irern zu wprken wuaite.
lieferten ihm zum Theil dm Material für seine im Jahre 1842 in erster Auflage erwrlieinende „l' loia Saionica''.
In mehr als einer Tfaricbniifl von tief ciDgrafeader Bedeatimg für Reichenboch's Leben wurdea
schlieeslich noch die Beziehungen, die sich fast nnniittclbar noch »einem Eintreffen in Dresden zwischen ihm
nnd dem Könige Friedrich Augujit. I. anknOpften. Sofort als Reicbenbach den Plan für den zu gründondaa
butanischen Garten dem Kuuigu vorlegte, erkannte der Letztere den Werth, den ein »olcher Mann für iha,
den Freund ood Kenner d«c Botanik — Ueichenbach selbst bezeichnet ihn als den einsigien griindlMib wiw
•ehafttichen Botaafkar te Bnoden zar Zeit »einer Uebemiedelnng — haben mnsste. Er zog ihn nähr aad
mehr zu eich heran, der wiDsenschafttiche Verkehr wurde ein immer regerer und vom Julii au bis
aam Toda dm KAaigs Frudiich Aagnat L, dosaan kt^aa tob ibm aatanaiehaataa fiacret ihn xum Hofratk
anBBBta aad dar nooh In 3m latataa Hehtaa IfoBMotaa aataar tOdfHehaa KraaUiaii aaiacr gadachta, war
Baiabcabaeb babaft gaaiciliacbaftlicfaer botanischer Untersuchungen regelinäsaig wöchentlich zwei-, auch dreimal
Galt ba Soaiaiar ia dam bolaaiaebea Gartan and den Uewlchabiuaara tob Pillnita, im Wintar im ScbkMia
■a Draadcn. Bfibm aber aoeh ab die Gimatbeteiguugen seiaei kflaigliehea Gflaaera stand Reidienbadi dia
FBldanag, die ihm felbst In wissenschaftlicher B4»ziehung durch jenes vertraute VerhültiiisH zu Theil wurde.
Waren so die iusseren Bedingungen einor befriodiganden und Glück verheisaenden Zukunft featgeetellt,
•0 ftfaKea aaeh iddit die OUhskea.
Airi 20. .\|iril des für Reichetibaoh so wichtigen .Taliren 1.120 verheiriithcte er sich 7.u Leiprig mit
Friederike Wagner ebendalier. äie ward ihm eine treu sorgende Uattin, eine aufopfernde Mutter seiner
ffiadar aad araetste aiit riebtiigem Taete, waa dam CMdurlaa aa der praktiaoben FBhraay daa Lebeaa gebraeb.
Au» der riichrn Zahl der vom Jahre 1810 ab prsirbimif nr n kleiaanO und grösseren butiiriifchen
Schriften Keichenbach's sei nur erwihnt sein „Uonspectus rcgni vegutabilb* (JMpng ld28J, ia welchem er
laent aaia eigaatbBadiehaa Maaiaaiyataia aadentata, am ea aptter ia aaiaar ,Fkra Ganaaniea aseanom"
(Ix-ipriB' 1830—32^ und dm nBaadbodl de» natürlichen Pflauzensystems" (Dresden nnd Leipzig 1837) zu
eot wickeln. Nach demaelbaa inftllt daa gaase füanzenreich in acht auf die iijitwickelung der Orgaue deut-
lich begrttadata KlaaBaB aad baaa man dam Reiehaabaeb'aebaa Syatame, ebaebaii aa vMa Widaraadnr gaibadaa
hui, Bafachbeit und Fulgcrichtigkeit nieht ftb^-prccben. Wie Sfiii Sy=<tf'in. so erfuhr aueb die, im Gef^ciiHatzC
in Koch, von Ueichenbach erxtrebte kritische Theilung der grosseren Artcnconipiexe vielfache Angriffe, was
ihn nicht hindert«, nach längerer Paaee dieeelbe im spatestea Alter in Bezug auf die Gattung SehnmBkm
nochmals in Angritf zu nelimen. Als Pbytograph zeichnete er sich auch dadurch aus, das« er zn den von
ihm herausgegebenen Kupferwerken — anter denen die ,Iconcs flora« Oermanife*' (Bd. 1 — 12, Leipeig
1834—50) und arfae .leonographia botaaic»' (La^i% 1828—39) bhibaadaa Wertb bababoD vardmi —
■aUraiehe ZeichaOi^^ aalbtt liefiarte.
El war wobl nicht allaia dia Avaaeheidung der zoologiacbea Sammbaig aaa dam fHlbereo .Katarallen-
eaUaete", die Beichenbach nach dem Jahre 1830 aich mehr der Zoologie zuwenden liesa, sondern es war
■aar aeiaer Cbaraktersttge, diaaa «r danh eiaea sattweuaa Waehaal der BaaohiftigBqg aich angeregt und
arfriaebt fllhHa. Rriebaabadi war aiaer der btalea, die ea wagtoi, gldcbieitig aelhatthitig Botaaik aad
Zoologie zu treiben, und auch als Zoologe hat er sich einen dauernden Namen erworben, besonders doreh die
(VoUatiodigste Natnrgescbicht« der SAngetbiere und Yftgel* (Leipzig 1836 —83) mit ihrer «iamlieh voUatiln-
<Bgea Seiba ma Moaographieaa aad fbrea fiberana aabbaiebea AbbOdaagea. Erwibaeaiwertb Uaibt aaeb
weiter: , Avium systenia naturale" (Dresden und Leipzig 1849 — ^IJ^ Mit bes<jndtrem fiitere^ise bewegte sich
Beichenbach auf dem geaammten Gebiete der Entomologia, namentlich war er ein grosser Freund der Zwei-
Mgbr, beaoaden dar Oaatridea, ia darea Faaga aar marbwOrdig aiedliTto, doeb war er abbt aaader driMf
ab Malacozoologe nnd Ornitbrln^^f , nl=i wi Irher ar baaaaderb- die Familie der Kfilibris mit Knthusiasmua studirte.
Beicheubach's Stellung als ^iaturfursebar baieichnet man am besten als die eines Systematiker« dar
titamSehab tb db argadieba Notar. Bb Hmgaabaha^ db ,todU* Natu m« iha abbt an. Oft laaMrla
«r ifcli Ia TCrit««t«B Xtabao daUa: Zan Taratladabaa dar Nator gibara Aaagbaaaay dar bbandigiB Natar; .
Digitized by Google
jotzt zergliedere man die Natur, beobachte ihre kleinsteD Tbeilehen mit dem Mikroskope und »teile «ie «ich
dann nach eigrncii Idvi-n wieder zuRammoi; dunit irktlto BUB aber nidit di« AoMbrnnif dM iriitÜBlmi
Lebens, aondern die eine« «elbet gemachten.
Beiehcnliach war SpeeieskeniMMr, «!• Wenige, den Ponelnmgvii der Pflantenphynofegie blieb er famar.
Für die niiuigaiuN-he Natur hatte nui geringes Inter««iw>. Die ihm fi-ülier mit unterateUtea adaenla^eA/»
geotogiackeD Sainmlaagaa warden 1867 tu einen aelfaatattndigan llnaenm erhoben.
(SddiiH fblgt)
EtaigegiiDgeiie Seiirlfteii.
tVom 16. Juli bis IS. Aognct 1880. Schlnas.)
Philotophical Society of Adelaide. Transactinna
am) j rocei-diiig« and ) f |.. rt I.thI. iHTlt. f*". —
Magarcy: tJn mir climiili' mnl iiil.n.! iiinrl.ilir} p. l —10.
— \ i rci»; lJu ilii' ^iiitili .AiiNiraliajj.-<uu.'.lit.'. ul i(ni.smii|ttion.
l> 11 :t-V 1 (-|.|i( r: Un tbc insFrt» Ol' houlh Australia,
«II auumpl «t a h-dmii!«. ji. 33 — 69. — Scoular: Un ibe
|iwionr bundrt-d o( Ifimae Bure. j>. 6<) 70. —
Tepper: An iiitnxluriinn tn therMkaaiiddifl& of Anlrusaan.
pi, 71—79. — Cloud; Un tln- »rtificiul ronualiun "f itaca-
MHl p. ÖO. — Teiiisiiii - \S iihiIe.: <>a tJte AtMini.'ui<'.- >'l
Soöfh Austraüa. p. i<l. .\ li^t "t .\ii~tiuUiui
•ttlfllbe«. p. 89- - I j'.c; (»II tl.i' iijiural liiht..ry ui
tbe COimlrjr anmnd tlic Lcad ut Ibt- (jn-at Au.tlruliiui iiigliU
p. »4— 19K, — id.: Zoelogk« et p«lMOM«ki|iai iiitcellMwe,
p. 139—189.
Deutache Oeeelltch für Anthropologie. Ethno-
logie n. Urgeachichte^ C.kjrrct-iHiuilii.z-lilutt. Jg. 1074,
1875, 1876. 1877, IbTö- MiinL-luii lf(74— 7«. 4«.
— Jg, XI, Kr. 6—9- München 1880. 4».
Medieiaiieh-iiatwiriMeiiMluftliehe Onihafc.
nlMUt. OeidneliriftMi. Bd. I, AbtUg. 1. Jene 1879.
4«. Mit AUa« ww 20 T«t — Haeckel: Dm Sntem
dwHeduBBiL pwl-SaO.
Bd. n, Hft. 1—4. Jene 1878—80. 4*.
— HertwiK: I><^ OrRanismns der Mediucn. p. 1 — 70.
FroininanQ: I iitor^ucliuiigi*!! üImt die (ievcbsvurüitdc-
miiiron liei dt'v niultiiil<-n Ski<T«Hi' des (ii hini-. ii. Itlicken-
marks. p. 75-123. lliTtwi.': Kit Or.MiilMi.L, der lUuilO-
luricii. p. VJii — 177. — äcbmid: Die quanstreieii l'orpkjt*
düs »iitraluD Tboiii^ WaMgeMi|ei und ihre fiesieiMr.
p, — «HS.
Mnieum Francisco -Carolinnm in Linz Dnr-
btellang dvr \Virk»iiiik< it. Sammlungen u. rutiliratiorifn
wihrend der 40 Julirt^ »«int-» l<««t«beuiii. Linz 1873. 8".
lllid« Ttflm ia Harlan. Aiehivea. Vel. V,
Itetle S. Baaricn 1880. 8*, — Wisfclen Hole eor
qael^ae* dents de piiiit»ong fuiutllcs de roUgoc^no Inft^icar
et mojrea du Limbonrif p. 73 — ö4. — id.: Mt'nioire wir le»
IMliüilMlh fll:'>ill-. ll< > ilirtllll'^t llf Stclllllh p III« - id.;
ItcM ripl.'ii. dl -^nl |llv- v --r-, de pi'in n.- Ii <lis Irr-
railüi lriu»i<[ii( ih-^ «•inirnn- dr \\ m.'l'niir^, p lOSt — HH.
(Vom Ii. Auf,HL^t lö. Scjiu-uiljur lbiaU.h
Beeaa, M.: l'i-btr den Pataeitiau» von Eh/^
mj/em grvmMn*. Sep.-Ahdr.
Boo. Hrtlaadalw daa Sdeneea iaBartaiiii. Arddne
Ka'H'rla&deiecK Tnmp XV. et 2'"* Ii\T:ii.«.on. Ilarlcm
1880. 8**. — KtiKolniAiiii; Sur I«« pbenoui-iies äec-
triques du cocur i relat d'aftitite. p. 1 — S8. — Treub:
bur dea ceiluka Tät^uies i pluiieur^ nojFanx. p, 9>—tO,—
Sait) Lei ndaat diaauuiia de l'Afriqäa aaatralaL p. 61
— 74. — Bailot: Sur 1a nurrbe anoucJle de Ia temp^rature
de quelques liei» d'Kurope. p. 7fi — 113. — Leeebeke:
Quelques proprit^tes generales ifune courbe mat^rieUe. p. 113
— 123 Heriiiga; Consid^ralions »ur bi tbiiorie de« plii'--
Domiuicü capiUairi><i. p. 124 — 134. — (irinwi.-: La ebarce
doulile d'iiiie disiributioo <ftdni-li»ripjiir de iiiasse. p. 1:16
— HS. — <'<»stprus: L'iiillm inr ilis .mduli'jiii üaliiK's sar
la duree de ia vie du prulupU^siue. p. 14» -164. — Oude-
nana: Bocburchcs nur Ia eonquinamina p. 165 — ISi. —
YanRiemsdijk: t.e phi^iomi^iie de IVelair dan< leeenaia
d^er et l'inHucnee cxeriee Mir <e plii'i.riinene par les mftanx
de gnwpe du plaiiiie ji. is> i:>^.
— Natuurkuiidigf Vi rliaiidcliugcn, Deel IV,
1. Stuck. Haarlem lt«äO. 4».— Hoffmann: riiier»
■Ucbunf;iMi uImt ikn liau und die Knt«1>'keliiii),'s^'esehiclite
der HiniiidiiK'i'ii. p. 1 ' iiLt.
Phyaikaliaeh-ftkmnaiiiiiali» Oaaellach. sa Uoig»
berg. Schriften. Jg. 18, 1877, Alrtldg. S. Kdniga.
berg 1878. 4* — Rerendt: Nachtrag m den PonUM>
relli*ieiicn Gedehtsumen. p. 113— 100. — Jentzach: Ueber
V. Kicbtlmfpng l^ksütltcurie und den an^eldirlien Steppen-
cbarakter Centraleuro|»ati am ächlnü^e ilm- Ki>/i'it. p. Ißl
lt>S — Dorn: UeobarblunKen der Station zur Mes-sung
di r Tcruiieralur der Krile in verscbiedeuen TielVrj im b.>la-
niselieii (iarten zu Königslierg i.Pr. p.HW— 184. — Jentzscb:
Die geogUNrtia^DBichibndumK der Protrias Preaaaea L J.
len. p. 18»— 387. — Tiaebler: Becidit Ober die prft-
UMpfiadii^rdiiole^KlMii AiMta der phjaikaliidHUraa^
odachaB OaaalladiBtt p. 988—978.
Jg. 19. 187^. .M^tlilL'. 1. 2. KBaigabeig
1878—79. 4°.— llildebrandt: I über abnOIBM Haar-
Uldnag beim MeiiM-hpii. p. 1—^. - / ad dach; DieHeeroa-
fiimia an der preassiBeben Küste, p. U— 89. — Caspary:
Uoeles echinoffora Durieu in I'reu.vien. p. 40 — 42. —
Üericbt (d>er die lU, Versammlung des preussischen böte-
nisi'lirn Vf-rciii^ in .NeiiMadt. |i. 4,3— !>0- — .leiilzsrh:
Leber die Mmm der rruviiu l'reusieu. p. !tl--i;fl —
Klcb&: l eber Urauiieu)en>tein|{iNHleu. p. 133 — 14S. —
Caaf arr: Küm gabkndone Wurzel von Sj^irata $orbifolim
Ifc B, IV — UL — id.: GhrooiepiM «niimMpfer a«T. apec
vu IM— 188. — id.: S3iie aürftidache iUMnOeht«. ». 188
— U&— Tieehler: OatpreuaaiaebeGrtheiftliler. ^U»-«M.
Jg. 20. 1879. AVithlg, 1, 2. Könignberf
1879. 4*.— Kleb«: leber diu Kunneii einiger Gattungen
der Deanudiaeeen UstpretuHenü. n. 1 — 42. — Jentrsrh:
I)ic J^uaamnienaetziing ne;« allpreutiiisrhcii Uodona. p. 43— IQft
— Berieht über die 17. Versjimmlunif de» preu»sisebea boM-
iiisi bell Vi iriii^ /II .\rieM>iriii p 103- 144 - Oedroitz. T.:
I'elier Juru. Kreide ii. 1 1 rti.ir in Kusmm b-l.ittani'n )i 1-1.5
14K li.irii: lii'obai lidiiiL'ni d^T Malimi zur Mr^^ iiiK
der Temperatur der Erde in v<>r!>ekieüenen 1 lut'eii un buta-
nisrbcn Oactea aa Kttrigaberg L Fr. Januar lua Deeeatar
1877. pi 147— 18L — Dewits: Berieht nr Kenntaiat dar
ia Oa^ieviaiadien Sdnigeechicbcn vorkommend«!« repbalo»
peden. p. 16^180.
Jg. 81. 1880. AbtMg. 1. KfiuigriMrg
Digitized by Google
38
1880. 4". — H. iiftit uberilio Ifi.Wniammiiiii:! ili s u---
sischin liHtunisclii-ii Vcrr-ttis rti firaiulciu! am 10 Oi-i.,hfr
\f<i'.> |i 1 — .VJ, - l.utln'r: Kr«iUut<! au» den inoK'oro-
lotnjsclien UeubaclitiiiiKeii zu Künigülieri;. p- 43 — 70. —
Bvrendt: EiKbuninf ca im Amifwn HiwIteiiBirlMir
Phmphorite, p 71—72. — Rtelra: Dl» BnmnkoUenfcma-
tion um Hcilit'rnheil. p. 73 — 112
Acad. royalo de B«lgiqae. Imuigurutiüu de
■latne d'Adolplie Quetelet >Sep -.\liz.
E. Prenu. Alud. d. Wiuensch. in Berlin.
Munatsl« rieht. Mai 18fiO. Berlin 18»0. 8*. —
Weber. Die B«iiehag cwiKbeo dem W^rniHriUMwer-
mufien und dem alatetMllilia I<8ltllimwWlllllg»l> darMMtlhi
p. 467 «TS
U. 8. Naval Observatory Catalogue of the
libnry by £dw. 8. Uoldun. Ft L Astrooomiral
UbÜoignpliy. WaiUngtoB 1879. 4*. — A »ubjLxt-
index to the publicationa tt th» & Nml Oha»«
»«torj- 1845—75 liv VAw. S. Holden. WaaUngton
1879. 4«.
Proceedingt <.>f tlic nindi couveiitiuij nt AimTicftii
inatructors of tliu dinf und dumb, lielil iir the iu-
■tittttion for tbo dosf atul dumb, Colunibiu, Oliio,
Ancosk 17— S2, 1878. Cohimbiu 1879. 8*.
Tenth annual report nf the Imanl of commts-
sionf-r-i of jiublii- rlmritifs of the state of FciiDaylvania,
to wljirh 1-1 ap]i< iiili ci the re|.ort nt the gecerei ag^cnt
and .^ecretary, aiw., the statisUcal report. Harrisburg
1880. 8».
rraOBOlilHI <rf Uw national eoofianniM af tha
aolared aen «f th« United Stntaa, bald in tl« alnla
capjtol nt NashTille, TeoneiMe, Uajr 6, 7, 6 and 9,
1879. Washinffton 1879. 8».
Miuonri historical Soc. in St. Lonia.
cationa. Nr. 1—4. St. l-ouis 1880. fi».
AuhmI nport of tlie oomptroller of tlte eumney
to tha aeoand aaaaion of tho forty-«izth coqgcwa of
tlw United SUta«. ITaadaffim 1879. 8<
Lick ObBervatoiy at 8>n Francisco. Report
to tb« tmateea of obaarvntiiwa made in mt. Uamilton.
Chka«o 1880. 8*.
OeologiOll tudtüf in London. Quarf orly Journal.
Vol. XXXVL Pt. 8, Nr. 143. London löfei). ö». —
Daviii: On the ^onas PlrHracaHthtu, Agßs». p. Sai— S86.
— Hill A Uonnvy: Un tlie prerarbonifcrong planta nf
Ch»ni»ood forest. — Höfl. — Jeffrey»: Uu lue occur-
renre nf lunrine xhellH of exjN(iiig; s|ieeie!« at difforent heif^s
almve tln' pri'^viit knt I of the siu \> 'i'il .H,Vi Virie:
Oll tlje I i|j>t- ( i.riibir, y. Hli2 -:iti7. — lluide: aniielid
jane» irum tbc Wenlnck and Ludl«»- fi'nti.iiiirii> nf ihe »Mt
of KiiKlaiid. |i. mW— 378. — Dawkins: i'ii tl»e i l;l.s^iti<lltil■ll
of tlH5 tertian' periud by nieans uf the itiainijuiiui. p. 37U
— 106. — Seeley: Un i'«9iAo|iAoriiajw^M'(mi*A'. |i.4ii)i — 413.
n: On an Anomodont rtptile (Ftutttiifi
— Owen: On an Anomodönt rtptile (IH<tiyi^nl4Mn
roliuftHK/ (rnm tlw Trias of Graafl lU-inet. S. .Vlrira p. 414
— 4i'> - Itlencowe: Uu certAiii geidn^ii al t». t.^ ultiifüied
in NttUi »nd tbe Itnrder rountriei. p. 4Ji>— 41",». l'rest-
w u 1. : <ii. the oiinrrerxe > 1 new s]ie<ies nf ItjMniuiduH
tn tliH Kimmeridge Clav at tuiunor ilunt, uuar Uxfurd.
p. 4ao-4aft — Hallte: Un ifumodm». fntttekkü, p. 4Sa
— 4ßÄ.
Botton Soc. of natural Hiltory. Memoirti. Vol. III,
Ft. l. Nr. 3. I{.wt(.n 1879. 4". — Seudder: Fa-
lapozüic rorkroaehes: a cnmplete revUinn nf the spurin of
botii World», «itla au CHaay towani tkeir cU«isitication. 194 p.
- Frociedingi. Tol. ZZ, Pt S, 8. Boatos
1879-80. 80.
— Occasional Fapers. III. Doston 1880. 8». —
Croabr: Cnnrrihutions t» the treolugy of Eastern Maaaa*
chttsett». 2?7 ji Mit t Karte.)
Vom Bath, G. : 1. Miuentlogiscbc Mittbuilnqgaa.
II. lieber den Kentroiith, eine neue Mineralapociaa,
T. A. Damonr u. ü. vom Ksth. Scp.-AWr.
Verein der Aeisto in Staiermark Mittheilungvu.
XVI VoreiDpjaJir 1879. (inz 1880. 8». — Maly:
Ueber einifle Wrhaltnisse der Mai;enverdaoung. p 3 — 13. —
Ulax: Uolier ludieatinnen ii Contraindieationen de* Uur-
ff«bninrli«f>in Rnhitsrh-Suuerbrunn p.l4— 24. — Sehleicher;
UelH'r den l;i n!ifi'M Standpnnkt der Hydrotherapie, p. 26
— 32. — .M 11 1 1 1 r ; Symptomatolnpie und Tberapie der Tabcg
dorsahg im liniiaNüdinw |> 33 —74, — Kratter: Die
Organisation der ntli-ntbcheri (ie.siindheitspflejfe u. die Slerl>-
licJikeit in Oesterreich, p. 76— 112. — Hoffer: Kin thera-
pentbclMr Venneh ttbar dioAnwandnag daa FhOocaniin bei
Kabetee, p 11S-194.
B Istitiito di stndi aaperiori pratioi e di per-
fezionamento in Firenae. — £ccher. A.: Sulla tuuria
f'isica diir elettrotouo nei nervi. Fin tize 1877. ho.
— id.: SuUe forze elettromotrici sviluppate dalle so-
luzioni saline. Firenze 1878. S". — Mcucci, F.:
II globo celeata Arabico del aecolo XI eaiateate nel
gabinetto degU atnunenti antichi di aatraoioinin, di
fisisa o di nntenwitica dal R. btitoto. FSnoM 1878.
8*. — OnTonnn, G.: Ancor» anlla poUaaUa nei W
trad «Ulli Sopro aicuni viaieri dd gallo cedrone
[Tdra« itngmllM» Linn.'. Firenze 1879. 8». — Tom-
masi. 1).: Rirerelie .«nlle (onnole di rn^ütii.riniii' li^-i
coniposti lerrici. Ft, 1. Liiati ferriei. tireiae löT'J. 8».
Soc. Kexicana de Historia natural in Uezioo.
L* Natoraleaa. Totno IV. Entre^a 16—20. Mexico
1879 — 80. 4*. — Ramirez: Orlgen teratolniriro de laa
variedudes, razat y especies p. 'ZW - 217. Ilerrera:
.\(it4i Mibre iina m<in.stru««idad nli.^eriada en im tri! - lie la
enrurbitn |M.'po. p. 247 2öl tiraysmi: Misioriii natural
de las i.>.las de las Tn s Muria> \ ^oi-nrm. ii. 2.'j2 — 3ß7.
^Cuntiu.) Bilreeuu: Cum{K>iiinou quinnca de U Living-
«tonita. p. acs— 371. — Dugta: Mol» «eerea da loa fnoa
de cadiicama novemdncta. p. 378-478.— If »Ttn: Tintu«
aieabolica da leaina da CKnvacM. p. m—m.
Aoilnif ofSalMiM offt. bdi. triainatiDw.
VoL IV, Nr. 1. .St. Loa!« 1880. 8*. — Holaoa:
Um geological and googranbical dUtribotfon of Iba hun^
race. p.l—S6. — Scott: un tbe improvenM>nt ofthpwe«tem
riven. p. 48—64. — Mlpker : Report on mainietie ubscr-
vatinn» in Mi8.souri. summcr nfiSTs, p, 81 loi Wa.ls-
worth and Ni]pher: l'he tuniad i n: .Vpril 14. HTIt \i. \\t2
120. - Niplier: llipnr. oi\ iimüJieli«' deteruüuatinn.t in
Missxiuri, suuinier nl 1S71K p 121 — 144. Ilatnbach:
('niitriUitioo to üie anatomy of the genu» PeHtremiUs, with
dvscriptioa of naw apadeii. p. 14ö — löU. — Kngelinauu:
Herision of tbe genoa Pimu, and desrription of Pinus
üMiottä. p. 161— l9a — id.: The acorna and tbcir germi-
natioD. p. 190—192.
AaniMii Aendenqr of Arta amd BaiMiMi in
Boilsia. Praoaedlngi. New aerioa Vol. VIL Wholo aerioa
ToL XV, Pt, 1. Koxton 1880. 8«. — OlbbiS R»>
lemdiei an tibeoomplex inurganie acids. p. i — 31. — Bow-
ditch: A ncw form of Plethysmograph. ]). 22 24. -Gray:
Bolanical rontrihutioni*. p 2o — 02. — (iooeh; On the esti-
matiun of phosphnric and iks maene^i, pjrnphnfpliale. n 53
— 74. - llnwland; On the me<haui(al etpiivalent ul heat.
with subiüdiary researches on Uie tariattou of the niemirial
ftam the air thcrmomcter and en tlie rarialion of the ape-
cUe beat of watcr. p. 76— aoOi — Peirce: Fropositioos
Digitized by G().
24
in COsmical pbr^ics. p.M^OS. " J<ii:kli'>u aiid l'ietd:
Begearches OD thesubstitiiltdlMnzjrl Compound«, p. 303— 213.
— Jkek(on ud White: Reieinhat tm. the mheUtend
benxjl compoaodii. p. 218—317.
Aaerican philoiophioal Society at Philadelphia.
Proceedings. Vol. XVIir. Nr. 104, lOö. lioaton
ISSO. 8"- — ('iipf: F.ii-Miii'i i-ontribution to tlie lifrjie-
tology of 'i'ropiCÄl Amcrioi p 2(J1 — 276. — Krilzrr: Fossil
forma in thc qu.irto/.p rock« nf tlie Lowpr S',i^i|iif!iriiiiii«.
p. 277 — 278. — Gentb: On pyrophyllite from SchuvlkiU
coooty PenDSTlTania. p. 879—380. — Chace: AppngUHle
qnadratur« of the drcle. p. 3SI— 2S3. — Cooper: N«tM
on 80010 land-sbelU of the Pacific Slop«, p. 2R2 — 288. —
Steronson: Surfacc geol«j{y of South-west Pennsylvania
and adjarent portinns of West-Virniiiiaand Jlarvland.'i». täW
— 1315 - Grote: Tlie [ibilusutihv of the bibllcal aecoiint
of the creation. p. 31ü— 323. — Kirkwood: The cnsino-
gony of Laplace. p. 921—896. — Philli»«: Additional
Bete» opon the coUeetion of tnin and medals now upon
aKhibilioD at the PeniuylTania Mtueum. p. 327 — 844. —
Greene: On the fonnation of dibenzyl ct. p. 845—346. —
id. ; OndinxyplIiPl-methylene and the prcparation of [ncthylenf
Chloride, p. a^U— :M7. — Haupt: On thc coordiiuitiün i>(
tbe varinug metlimls of exiiressitiir thou;;iit aü apjilicd tu thu
B>°Etcin of public gchool instruition. p Xiil — Cope:
äecond c«ntribution to a knowlcd^c uf tbe Miocene fauiia
of Oregon, p. 870— m — Haie: Ditcantf «f the Iwek
ef rite* «f the Iroqnois; afflnHy oftiie Tuteioe and Dafilwlai.
p. 878— 879. eil «so: ABtronomical approxlmations. p. SSO
— 881, 425— i;lt — Horn: A nionngniphir revisioti of tbe
■pede* of CremiviiiHhhi.s of tbe l.'uited Statw. p Hlt7.
— id.: Synopsis ni tho ICupHoriae of thc fnid-d Sinli-s
& 887— 408.— Ashburuor: On tbe oU sand of Uradfortl.
(Ken Oamtg. bl 41»— 4». — Hall: IteUtJong of the
cfTttalHne rocfci oinninylvania to tho Silurian limestonea
MMI Iha Hudson river age of (he Hydromira uchists. p. 436
— Phillips: An acioiuit «f 'an nl<l «ork on cosmo-
grapby. p. 443 — 450. — Greenn: Oii a ncw sviitlH-sis of
Uligenin. p. 461 — 4.'>2. — Copr: On thc f« rumina ]itT-
foratmg the posturiur |»art of the !s<iuamoi^jil iH'iir- <4 t]w
mammalia. p. 462 — 460, — Kogors: Hiogniplu^ ;il n .ti.n
of Joaeph Henry. p.461— 464. — Gatscbet: The TinnRu«
language. p.466 — 602. — Krazcr: A mirror for illunünating
opMoe olqects for Ihe pru^ccting microscupo. p. 603— fi04,
— id.: Tmee mctbods and torty-eight aulutiou oftheSfteen
prablen. p. 506—610.
V. t. 0Ml«KiMl ftimf «r Um ftnUUaAm in
WadiiiflMi. B^ort Toi. SIL WaddogtoB 1879.
4*. — Leidy,J.:neih-witfarfUaaped*«fNflrthAnetica.
819 p. (48 rä.)
American medical Association at Philadelphia.
TraiiHÄftionR. Vol. XXX. l'hiindelphia 1879. 8".
Aoadeay of natural Scienoei of Philadelphia.
ProceedingB. 187». Pt. I. U, ILL Phikdelphia 1879
—1880. 8». — Meehan: Solidago odon ai a „Tta"
plant p. 10, - I,eidy: f>n Otirdhtii, and on sooie paranites
of the rat. i>. 11 - (;ri i uc aud Parker: Note on
Hyrtueum. ii. 12- i:i - Kydcr: Morj.holoiriral notes on
the limbe of the Amphiumültf , IIS iiiilti iiriijL.: n po>8ible
nnonyniT of tbe siipposed (jeuera. p. U— 16. — llinney:
On the und aheUs of tbe llodoaD lataad of Ouadehipe
p. 16. — Garreti: Utt of bnd ahdli int«Mtitnf^ Kurm,
one of tbe Auatral ialands. j). 17—30. — id.; Deeciiption
of a new spwiea o{ tfomolrraHchm. p. 31.— Leidy: Fonil
rfnmiii* of a Caribon. p. 32— - Sfi>;fripd: Native«
of Hotel TobaRO. p. McCook: Cutiin;.'. or l'urj.sol
Ant. Atta Jenctn», Sev. p. 33— .TO. — Lcidy; t>n Hothrio-
eqiM« Mwk p. da — Ooldimith: Asphaltum and
Araber fron yinränttown. p. 40 — 42. — Lyon: DoscriptioDs
of three new epeciee of Caleeolidae fnm the upper .Silurian
(ocks of Kentaekjr. p. 48 — 46. — Kvder: Kurther notea
OB the mecfaanical Rmesi.* of tooih-l^imis. p. 47- 51. —
Chapaiail: On tbr slno tiiru of tlic Oiiuijuiü/e. p. 52 — 63.
<— laMhan: üote on OpunUa proUfera. p. 64—66. —
Klliä: Ou tili- varmtiility ef fhfcefri.t 'iio-i -»um. p. 66 — 70.
— Bergh: On tlie Nuaibraitäliatc Mullui>i:« uf the Xotth
Pacific ücean, with special rdTerence to tbose of Abuloa.
p. 71 — 132. — Lockington: On a new geniu and «pedee
of SeombridM. p. 133—136. — Meehan: Oa Hybrid
Fuchnas. p. 137, — McOook: Not« on tlie adoptioo of
an Ant-Qui-en. p. 137— 13h — .Mcohan: On special fecun-
dity in plant.s. p. 138 — Kydfr: Nntirc i,f ;i new Pauropod.
p. 13'.». - Meehan; Ilo snuk. » i=wall> ■«• ir yn>ini»y p 13»
—HO. — McC'ook: Mo.le oI .;.■;, i.^iiu,.- .11 r Vl'l'ü. |>. 14J)
— id.: Note on the marriage-llijjlits ut Lattu» /{avHs and
JfyrmtM lo&nconua. p. 140—143. — Ch»pHaBt V«M
on the iVmphiuma p. 144— 145. — id.: Flienta of VoeoeM
eynomohou». p. 146 — 147. — Ryder: I>esmi>tion of a new
Speeles Ol CJuroeephnJu». p, 140— 149. — McCook: Pairing
of Spiders. LtHyphia marginata. p. l.W— löl, — Dercum:
The lateral »ensorj Äii|i.iriniis of lishes. p. 152 — 1.^3. —
McCook: Note on nioiuid-makins ants, p, 154 — l&ö. —
i4i Comltatii and nidilicatioB of t£e narement ant, Tetra-
moHwn eaetpitum. p. 166—160. — Ryder: Hooey giandi
on Catalpa leaves. p. 161—162, Loidy: On rhizopodt
occurridg in Spfaagnuni. p. 162 — 163. — .Meehan: Note
Leinas inJidoT» p. IfiH !H4 Kyilor: l.iirv» n( F.nry-
pilliritlm» iJlitl'iMI^ p. Iii-!. — M ri' li:lil : (IllslX in ^VI^/.^;l»■fl
AiHcncana. p. Itö — lUT. — ( ojiu: (In lln- ;?> iii ni of Ftli<hf
snd Vatudiie. p. 168— 194. — Leidy; Htiinrki on On/yin.
p. 195—196. — McCook: On Murmecocuttu» Mexicänu»,
Vftsm. p. 107— i9a - - Liidy; Netioei of OOIBe aalBUlb
on tbe cuajt of New-.lerspy. ii. 198—188. — Ryder; De-
scription of a new liranrhipoo. p. 200— 202. — Leidv: On
CrUinleUn Idae. p. 2fl3— 204, - id.: Ou Amottxt Jilattae.
]). 2<il — Jk'). — l'otts; Oll the (-iipposcd sen.iitive chararter
of ihe t;lllnd^ ot tlir A>fh:)H.i-l,imif p LNö -2116-- Gold-
smith: On amber coutaiuiug fossil insoct p. 2i»7 3(H. —
Leidy: Watdla natural ideoce eetabÜBhBHBtD p lnh aoSi
— Meehan; Tariation In Hilda and R«linosiior.i. p. 209
—210,— Heilprin: Oo eeaM aeir eocene foaaiU from the
CUibome marine forraatioa of Alabama, p. 211—216. —
i<l,: \ lompnrivon of the eoccne molhuca of the Suith-
ousti'ni I :iit>'d Sut.'S niol Wt->teru Kiirope in rolation to
the determiualiou of idcntical forma, p. 217— 225, — Wni lis-
mnth aad Springer: Revision of tbe Pubicomnoidea.
p. 286— 878. — 0 ray: On the genus Garberui. p. ;i7:i -36«.
— Kingsley; On a collection of Cruatacca from Virginia«
North ('arnliiia, nnd Klurida, with a rorigion of the geom
of ('rnng<tni(Uic and Palamonidat. p. 86»— 427. — Parkort
Completp ( onnection nf iho JTwiiiii iniilnilfi «ith tbe JViaMi
Sylni. p. 42H— 431.
Landwirthsohaftl. Jahrbftcher. llcrauag«^. tob
U. ThieL Bd. IX (1880). Hft. 4/6. Berlia UM.
8«. — Kotiehedoff: LandwirthtchaMicb hmdschalttdie
ReminiiH'enzen aiu einer Rei»e diirrb's Muskausche bis in
die kaukasi.s<-hen Bilder und über .lalta in die Krim. p. 649
— 5.58 (S(hliiss) — I;)romerlin^: Ueber den Verlust,
wcli lipn frisch 1,'fmÄbtes Gras dnrch raa.s.'iitte lierejaiung er-
leideu p. 551>--66«. — Werner: Bericht über duo laud-
«irtkodMfUicfae Slodieareiae dtudi Ungarn, p. 667—620. —
Schiller: üntefattdmngen von Abfliwsmuger aus I>amm-
knltiiren. p. 621—638. Woin: Welchen Werth bat die
sogenannte ziirückge(rani.vtic rhosphorsÄiire fnr kalkreicbcn
Boden? p. <;21l— - M.M r< kcr; Zur Abwehr in der
Fr.iiie do^ Werth' s drr zurui k noifanuenea I'liosphorsaure
p. 639 — 650. — Keilner: l iitcrsuchungen über den 7m-
saRiincnhang /wiM-heu Muskel! hütickeit und Stoffzerfnll im
thierischen OrfranLmms. p, 6öl--«Wl. — Schulze: L'eber
den Kjweissuiiisut); im PAanzenorgani!>mu8. p. 688—748. —
Albert u. Wafjner: Das VerhBl!en prftdpurter PbospfaailO
zn knhlensaiirchaltigem Wasser u. zu Krden, nebst Vmc-
tationsTonuchen mit Kresse, p, 783— 804. — König: üeSer
die Oeldwerthaberechnung der Fottennittel. p. 80&— 896.
AitmioaiiB^ Owellidiaft. TterteljahnBchrlft
Jg. 15, Hn. .T. Leipzig 1880. 8"
Die landwirthsohaftliohen Versuchs •Statioaen.
Herau..*geg. von F. Nobbe. Bd. 26, Eft 5/0. Beriin
1880. 8*. — Soraaer: Gieht ei eine PrtdiverflkB
Digitized by Google
26
Ar ecwime Knakhciteii? p. 999 — STIL —
VToIlny: Unt«r8uciiungcfl Ober deti KohlrasAurcK^balt der
Bodenluft p. 37» — Ulbricht: H<-itrage zur Methode
derMost- u Woiiiruialyso. jp 393 - 410, 428— 44C. - Malier:
l'ebcr den EinÖ starktr SpUljuirhenricseJnngauf den Boden,
p. 411—427. — Kol In er: UntetaochunMii über die Ver-
indemni^ der RnnkeirtlMdifettar hmm wwIbctii n Waten.
447—464. - Hftnleia: Ocbcr dk Katadmft vw Du-
m, - Aratbr: C«lMr die Bwti»
" I n Reo. ^ «71-«7&
KaiMirlielM AdmirBlitlt in Berlin, .^nnalen der
HydrogrmpWen.niBritim. Meteorologie. Jg.8. Ilft Vin.
Btriin lh80. 4'' — Mctnfirolo^.nsclii;' u. iilivsi») Ij-ucrn-
tiiach« Ik-ulMii'htujifceu «AJirend der (Jeberwinteruug der
KerdenikiAld'srhen tlxpeditioa bä dar BtriBg-Sttau* 1878
1679 u. Vergleich denekben ndt dm Beotadttongen eiiuMr
udana «riniicben EiyriWwwa p. »89-4oa.
— NaebrieliteD ffirSeefiilirer. Jg. XI. Nr. 33 — 37.
Berlin IS.'^n. -i",
Nenei Jahrbuch for Kineralogie, Geologie und
Paläontologie. Ilmp. v. ßenecke, Klein u. Roien-
baech. Jg. 1880. Bd. I, Hft. 1— 3. Stuttgart 1680.
8'. [gek.] — Kalkowiky: Heber die ErforKohunf der
arrh&iic'heu Fcirmatiunen. p. 1 — 2h. — id : Vi Imt fincis»
u (iranit de» Itojinfhen Oueiisstockwerkrs im l il"r|ii.il/('r
Waldgebirge, p. IS— 42. — Tenne: Vfhfr <i>ii Kpi-tiiliit.
p. 4.1 — 52. — Ktocke: Teber Doppelbrii huiii? n-tniliier
KrjrtuUe. p.53- 88. — Inostranzef f: Kin neue» ausserstcs
Com in der Iteihe der amorphen Kublonstoffe. jp. 97— lS4w
— Straekmanu: VuriduihKe N'arhricht nber dtuVorkonineii
Ksser v(i;;<liiliiili(h(>r Tliirrfillirteii Onifhoidichnites) im
niii(;»''iiii<i»li'iiif von Uud Kplil.iirtf hr-i Hannover, p, 125
— lli^. — Si' 1 ; iMk.i 1] II : Kn^tAll(ierii|)hi'irho Notizen. I.
p, llitt — I4:i \\ i , ■-luirli: Zur Kcuntniss ile» I.eui.ils.
».143-läO.— btiiiniuann: i>if Mumicu de» Uauptrogen-
■taiark p.»l- 164. - Scbalch: IKe Oliadanag «r Um-
bnaatioa dea Donan-Blicinrag«. p. 177— 9M.
— Jß. 1P80. Bd. II, Ilft. 1 — 3. .Stuttgart
1880. 8". — Weiss: Die Krvs(iillisatiiiiisf;'--i irr' suit
Ch. S. Weiss, insbesondere die Lilire v.iu di u Hi niiv.iricru
erUUitert am I>iaDiant. p. 1—22. - tu heu: l\'bcr Luven
wm Banatt und einisen anderen Inseln de« öroeHB Oceaat
Bcbit einigen Bemervunften über itlnstigc Occtrine in All-
RCmeinen. p. 2»— <>2. — Uuiier: Üiitrairp znr .Mineralogie/.
1. Krihf. p r.H-,S2, — St reu«: l elM>r dii/ Kiii»<ldi\Ä»e von
rdaiutenrestcn iu tleni Kiscusteiiiliigcr am IniiiHtlierep bei
Glessen, p. Ki — KS, — Gojipcrt: I rliiT dii- MrsteiiiiTten
Uölxer dem KjffhiUuers. p. ö9— !ö. — Weisbach: Mine-
ndagiKha ÜMisaa. I. g, 109— UA — Jtoemer: Kotis
■Iter JM)MMiA»nii)i^Ht VartOB aiaa dar Kreide von New-
Jeraer. p. 115—117. — Nehring: Eb Sperroophilnü-Skclet
am dem Diluvium des UalKenbergca bei Jena. p. HR -129.
— Steinmaiinr Zur Ki iintiii.'w fossiler K;OkaiL'>Ti Sipho-
liceti). p. 130-MO. - MU, \V.-rv,.kr ["rluT (i.n .Nfirhelin
ärenit der Serra de Jlniichique im sudlu bon l'urtuital und
du daOMiben durchsetzenden Gesteine, p. 141 — 18(i. —
Klein: Hünerttlnjrisrhe Mittheilungen VII. 18. Leber den
Bnracit p. 209— 2ö<). — Stein mann: Zur Kemituiss des
«Temllians" im sQdvfesllicbin Deulschknd. p. 251—263. —
TIB Werveke; Mineralogisch -i>elrographische Mitthei-
Inagaa. p. 264—285.
— I. Beilage-Band. Hfl. 1. Btutfpart 1880. 8».
— Miiun i PiiluHuii.Inmsrhfi Stu.lir-u inMii-biete des rhei-
niachen Dcron. 4. Der Kalk bei Greitenütcin. p 1 — 112, —
Fiicber: Ucber die mineralogisrhe BcatiDimuuf; urthaio-
loriadier Stebobjccte. p. 113—161. — Koch: fetrogra-
n&Äa o. Ufcleiriaebe VarUMiaa dM flniriiataflM van
IHM in Oalaiebenborgen. p. IfiS— 17&
Boyal Society of London Philosophlcal trana-
aetiona. Vol. 170. Pt. 1, 2. London 1879-80. 4«.
— .]>*rwiit: tethebadtr lidaa of liica» aad leni-elaetic
ipheroldi, aad oa Oie «ceu Udas na« « liaiding nnelena.
p. i_3G - SrhaaUr: Otlha apaoli» af i '
Leop. XVII.
aueelwiit of exygen. p. S7— 64. — Thomson: Eleotn-
throamic qnalities of metals. Pt. VII. Effects of stres* on
tne magnetisation of iroii. nickel and cobalt p. 55 — 8ti. —
Crookes: On repulsii n rpsultinjj trom radiation. Pt VI.
p. 87— UU. — id.: <.iii tl;i' illuTiiiniitiijd of lines of tnolecular
pressure, and tlie trajeitory of .Mnlecules. p. 135 — lti4. —
Spottiswoode: On tbe sensitive «lale ef electiical di*>
rhargM thmiigh rarcfied gases. p. 16S — ^S0Ol — Xaxwelh
On stri'%!>fs in rareüed gase« arising fron iMqfUditlaB «f
t«m|)eratiir<' p. 231 — ^266. — Hartler and HuthlgtOB;
I<i H>'iiri In s Uli ;)i<> «ction of organic substanrea on Ihe ultra-
viuli'. rii\s p1 thi' s))i'ctrum. p. 267 — 274. — llanuay: On
the IHK Türhi iimetfr. p. 275 — 2SI>. — (i\»7.ohti>i>k . Au
experimental determiiiation of the valurs of the velocitiea of
normal propagaiion of plane waces in ditfercut dircrtious
in a biaxal cryital, and a ooianarisaa of the naulta wiih
tlieiMy. p.3S7— S78. — Niven; On certün definite integrala
eocnning in sphcrical harmonir analjsis and on tbo ex|Min-
iton, in «en'es, of the |>otentials ot ihe ellipsoid and the
ellipse. p.3TH — 417. - Gnrdon: Measurenu nis oftlectnral
lousunts .Nr. II, On tlie sjiei-itii- «apaciiics nf «ertaiii ili-
eleütnca. Pt. L^p^^417-— 44<i. -^^arwinj^^^athc^j^MBssiuo
a viscous spberoid. p. 53» — 694- — Parlter: On tlw atnc-
tnr« and development of the «knll in the Laeerdlla. Part I.
On tili' skull (if the common tizards (Xncertn offilvi. L. vtridi»,
aiid /'!".''"-'< rirv;i,irri j. .')li.i 1140 ('riuikes: ('MiilrilMitiuris
to moliN iilar physus in hij;)) vacua. Maifnelic dcricilioij of
raolecidar triyci'tory. I.aws of tuiiijiK'tir r<'l4iti»ii in liii;h
and low vacua. Pnoaphorogenic proiR-rties uf mulerukr
diacharg«. n. 641— 662L — Prettwich: Un the origin of
tbe parailcTroads of Lochaber and tbeir buaring on otber
phenomena of tlie gladal period. p. 663—726, — Reynolda:
On certain dimcnaiunal propactiaa of laatter ia fha gataaw
State, p. 727—846.
Vol. 171. Pt. 1. London 1880. 4«. —
M'Leod and Clarke; On the detennination of the rate
of Vibration of tunintj-furks. p. 1 — 14. — .\yrton and
Perry: The contart tlieoiv nf vollaic action. Nr. 3. p. 15
— ;!4 — Lewis: Res^-arches un the comparatire structurc
of ibc cortex rerebri. p. IV)— 1>4. — Warren and Moller:
Kxperünental researrhes on tbe eleiiric discbargc with tbe
Chloride of iiiver battenr. p- 65 — 116. — Niven: On the
condurtion of hrat in «'flipniiids of revolutinn. p. 117—162.
— Earl of Kosse: On some rwent imprnveraents made
in the mountin^s nf Iii'' !i |rsrc;.i s nt Hirr Ca^tli' ]i 1,53
— 160. — KoinHiii'H; l xiiicluilin^' diservations n« :li'' ] ro-
ntoter STStem of .Mc.iiu»ae. p. 161—202. — Noble: Heüearciiea
on explosives. Nr. 2. Fmd gunpoiHi«'. p. 908— g80l> —
Farr: EngUsh reprodactioa liMa; -pi SBI— SB8. — Liwaa
and Gilbert: AgricnltafaL betanleal, and chenical reiaha
of experiments on the ndzed hariMge of permanent meadow,
conducted for morc than twenty years in succcasion on tbe
same land. p. 38&— 416,
— Liät of roembon, 1. Daeeaaber 1879. 4*.
— Prooeedings. Vol. XXDL Kr. 197— IM.
London 1879. 8«. — Gamger and Blankenborn:
On tbe existcncc of Liebreich's pratagon in tbe brain. p. 161
-166. — Mallock: The measurement of the ratio of lateral
contraetion to longitiidinal extension in a body ander strain.
p. 157 — Ifil — Micks: Tbe motion of two sphere« in a
fluid, p UiJ- Hy. — KnyBton-l'iRott: Mtcruscopical
researciip.H iu hi^-h iiowi.r ilr-iinition. p. 1(!4 — 16<>. — Liveing
anfl De war Nuti- nn speetroscopa' pupcr». p. 166 — IttS.
— Darwin: The detcrmination of the secular effects of
Udal flriation by a granhical raatbod. n. 168—180. — Mills
nd Smith: BesMrcnes in cbendeal eqnivalence. Pt 3.
Nickelous and cobaltoos sulphatcs. p. 181—168, — Abucy:
On the produetion of coloured spertra liy light p. Ii». —
Carnelley: Relations lietween the aiomir weijrhis and
certain physical j.ropcrties ot eli'mcnts auJ rDnipu'.inJ.H-
p. 190— 192*. — (ilaishor: Separate euumerations olprimcs
of tbe form 4n -|- 1 and af th* Um dn+S. p. IM— U7.
— Jones: Un the efltcla af aUanfem aod athB aa (ha
ndial tsadi«. p. 197— IM. — Boborta: iMUniuqr
4
Digitized by Google
26
OD a iifw ti<lp-preilii KT. p. — JiH. — ir 1 a / f liroii k :
Doublt' rH'rJw tion »ud ^li:'P^■r^i<ln in Ici'luiiii spar, p 2i'J 36.
- Devnr ami Sc'ott: <in tlic v;i|iiiiir «lonsitii'B nf potas-
propertic* of hamd »cetyleae. p. 2(10—214. — Kiof ud
Rowney: On Ute ori^n orminmü, slnetiind, nddienlral
charartcro of Ophitcs and reist«! rorks. p. 214 — 218. —
Dowiies am] Bliiiit: Note iiiwin the Miaviour of oxali«
arid und tbe «xalatrs of tlie alkalicB. and <>( )M>taii8iiim
iodidi», in giinlieht. p 219 — 221,— Hottunilf v: rrvliriiiiiary
esperinuaits on tbe eS'i-tta of longcontiiia«! itnss on the
tliMkiQr «r iilHida. ik 9Sl-aa& - Ltwes aad Oilbnt:
Agricidaml, bottairal. and chemical n-salti of •Xfcrimoria
Oll thp mixp<t hiTttajip of pprmanent ineadow. condocted ISmt
muri- thuii twi-ntv ycurs in sucrps&ion on tho Moie laad.
p. 2!!l> :;:-14 .Xfistr.nt t Lewis-. Oll Ihr rrim])«r*tive
stnu'tnri-' t|j rt"\ (•■nliri. p. '£H — 2:i7. — drd: An
arroiinl iit f\p<riiiiriita mi iti« llidueni-R <>!' «"niioids iipnii
cry&talliii(! fonu, und on inovcnK'iits obscrvtJ in raixtures
of colloids witb (Tj'stalloidii. p. 238—346. — Lockyer:
Itapart to tbi> rommittee on solar phynci «m tha baaie line*
eoninan to «pou and promincnrp«. p. 947— 968. — id.: On
a iipw inethod «f stiidj-iDf; mi-tallic vuiHuirü. p aOfi— 272. —
l'av j- Siipplcmentary nnte on the voIiMni lrir psiimatinii of
augiir l>) u!i iitiiinoniaU-tl rupric tcst >;iviiiL^ mim liini witboiit
preripitati<.ii. p. 272 — 27il. — Warrpii nml Miilh r: Kx-
perimeutal rvatwchos on thc oJc4-trii- diiH'Iwrgv witli Üte
cUorid« af ■ili«r twtttnr. ^ 9U— 980. — Hartley and
Huntlngtom: ttmuthn on tbe actiOB at orgaide anb-
■taacea «n tho nltra-Tiolet rajra of tbe raeelnin. Pt 3. On
anuaiaation of etMutial oil«. p.290— ass — Elphinatone
and Tiarent: l'rpliminary nnt(> im masiiplii' Hmiits in
diaaaw and iii.ii;iift"-< lf< irir- umi liines. p 2!»2 — 2tl7. —
Haaaaaaey: Furthcr p.iitii ulars <>f tlie trannit of Vtrniis
mal Iba Mir
IMin, HwotiilRT !t. IH74. obsmcd on tlic lÜDialuya
Mus&ourio, at Mary-Villa Station, p. 2!l7 — il<l2. —
Stewart aod tiodggon: Preäaämrj npon tu iIil- rom-
ailtee on solar phvsics on tbe aHdaaca in favom- «f tbe
existwid' of ii'riaiii sliorl jimods i-nr mon to sulur and urrf-
Stria] phcuomi-na. p. :UCl — U24. — Iluniiay and üojrartli:
(In iln' > liiliiliis i.i MiijK in >;a,M'!. ]i 321 — ;(•_>»; 'I'dio-
Iiii-iMi. I ':i tii' ai tiiiii ut ijiii'].-] in pr- -ilni iiu' tin' :-i;il(l'.'n
«olidiluuUoii Ol »uuersaturiUed ikilutiunit uf (ilaubi'r's tmlt».
n. aas— ML — Glaiaher: Oa dafiaita mtmla inTatn«
dBptle fiuKtlou. p. 891— SBl. — id.: Valnes oT tbe Tbeta
atiaZftii fanctions for cntain valnes oftbc arinimont. p. ;I51
— 361. — Russell: On rerlain dtflnite intejarals, p. .Hßl
— 34!3. — Schurlenmer: On the nurmul |)uraftiiis p. 3(14
— Mi!) - (iullon: Tbe gtouiclric Muan in \ilal and .-orial
atatislica. p. aUö— ."MST. — ilcAlister; Thc law of thu
geonctrie nean. p 3C7- 376. — hanglcy: Un tbestruciurp
of serotu glands in rest and actirit^-. p. 377 — 3K3. — Lans-
Iry and Sowall: On tbe rbanges m pepsin-formini; glands
diirin^.' » i retion. p. 388 — 3.1*1 — EttlUgshau BOn: Ileiiort
n» ).fist'.-p.daoontöloytcnl invratii.'ation.s of tlip fo.s.sil nora
et >iiii[i(y. p. — :!!H>. — l'ayley: A mtmoir oii tlie
iinglp and ilmililf l licla-fiiin liniH p. Hn7 — .1!IH. — l.ivcing
anuDewar On thc spcttra of soiliiini «iid {lolassinm. p. 3;w
— 4oa. — ii(l.: Ou tbe revcrsal of tbe lines of meiallic
vapoars. p^ MB— MM.^ OttMs Tbatau rtcttrie bahariaBr
of aqueoua aobrikm «Mb nerenritl dedrodca. p. 479— 489:
— Livelng and Deirar: Quantitatire nccmwerak
periaMDla. p. 483—489. — Dewar and Scott; Fnrtber
eaperimants on thc vap<>ur uf potsünitim and Bodinm. p 4!Xi
— 498. — IVrry aml .\\rtoii: On thc praitiial - luimn
af Iba aUMt gi-nvral probicms in continuous beaioa. p. 4t<3-- duö.
yoi.ZXX. Nr. 900— 205. LoBdaa 1880.
8*.— Darwin: On thc swnlnr ihan?cs in thc deinrnts
af tbe orbh of asalcllitr rcvolvini; atH>iit a tidally distortod
plaint. p. 1 — 10. — Tyndull: 'Mi HufTs cx[Mriin(iit5 uf
tili- .liiitliirnuinc) of air. p 2i>. — IhiRtfins; i >ii tlie
phiiti.„rrapliic sptitni of stars p -It 22. l.ockycr: Hn
a in » nii lhud Iii spi i irnin oliMTviuion. p. 22—31. — id ;
Kotu on thc Bpcitriun uf hydrugeu. p. 31 — 32. Ciore:
On tbe caaiUaqr elcctrMcapa. p. 93—88. — id.: Cbenioo-
dMiie vabdaoa «fnaiala uaoiuiiooi af nha
p. — 13. — W 0 rt h i n (f t on : On thc «poiitancou.s .^i ^incn-
liUi if a liipiid annuluii. p. 4»—«» l'urkcr; On tlic
hi.slolojjy of Hiidra futca. jn. 61 — ftü. — Mills; On chi-mical
rcpuUiuil. p. ^8 — 69. — Wbipple: Kcsulta ol aji iuqulry
into tbe Miiadicitf of raiafall.jp. 70-84. — Dewar: btndiaa
OB tbe «ectrie are. p. 8S— 98. — Liveing and Dewar:
On thc sprnra of mainicsiiini and lithiura. p. !W — 99. —
Russell: On i-crtain di-tinite inteufralü. p Km UM. —
Jordan: On tlic ciinstriiitiiin uf n ulycirin«' baromptor.
]i. Klfi— lfl8 - Mavw.'ll a ] i.<>ilili''tu.i-.ii- ul iliiirtiiij}
a motion of thc solar systcm thruugh thc iiuninilcrous ulber.
f. tC8— tun Oanc««: A mMb en Brelagon, III— IIA
— KtTen: On tbe iaduettan of elaetne eimenta b iniidte
pbt«!) and spberinl sbeih p. 11^117. -> An ad eil: On
thc physii-al ronstants of liqnid bjrdncidarlr a<-id. p 117
— 122 - Ihorpf: \ ma^nctir snrvejr of tlip firtictli
pjiralli i in Ni.rtli .Xracrini bctwi'rn thc Allanni n. ijin und
tili' (.iial Salt Ijikc. ruh. )i. i;t2— l.*!!. — I.iveinu; and
Dl' war' I In thc spcctra of the Compounds of carlion with
bydroiä.'ii aml iiitrogen p. 1S2— Iftl. — lliixlcy: On the
epipubis in the dog and fox. p. 162-163. — l'ewar: Studies
on the chinoline series. p. 1B4 — 168. — id.: Note on tbe
dcctrulytic cxpcrimculs p. 17l> 172 — Spottiswoude:
On sollte of thc i'fi'ert.'; produnil by an iiidiii-tjon coil wilb
a De Mcritcns ma?iirto-clcctrii niailiin'' p 17:1 17^. —
llaniiay and lloi^arth: On thc solnbiliiy ^ 'li i-, in gasen,
p. 178— "iHs. — ilanna}:: On the urtiUaul funuatiuu of the
dianeBd. p. ii«<~i^. — Neblet Mate en tbe enitence of
petaatfaun liy)>o8ulphitc fa tba aolM leaidne of ftred gun-
powdcr. ]>. I*i4-3fi9- — Siemens: On tbe dfitamu-clectrie
currciit and on ccrtain mcan« to improve its stcadinna.
p. 2ltH — 210. — iil : (In Ihn influpnre of elcttric li;<ht npon
vc-_'i-t»tiun und on i ' rtain |il;\-ii .il priliciple» invoNml p. 210
— 219. — Hani(lituii: On »oiiic clcmcntary principlcs in
«iiiiiml incrhanic«. Nr. l.X. Thc relation betweeii thc masimnm
work donc, tbe time of lifting, and thc wriKhtü liftHl by tbe
arm«. p.319— 224. — Uaskeil: On the tonirity of the heart
aod arteriei. p. 226 — 227. — Kttinpshauscn: Report on
phyto-patoeontolopiml inve«ti<.'alions of thc fossil nora of
tlie Ainm Ray. p. 22S — 236. — HfhRfcr: thi the stnictiire
of tlic immalure ovarian umimi in thr- coniniKii tu») and in
tho rabbit. p. 237 — 2.ji> — .Mac Mnun Ib'scari lir» iii;o
tbe coluuring raattm of tiuuiaii urtue. «ith an uf^cuuiit uf
tbe aepantiiaa ef mobiHa. p. 960—969. — Geddea: Ob
Ibe eoalocenee ef amoeboid celli into piamiodla and an tbe
so-ralied roagnhtion of invertebrate fluid», p. 252— 3S4. —
Darwin; On thc analylical exprrasions which give tbe
history uf n ftiiid planet of small viM-osity. attcnilo<I by a
siniile'sjKcllitu ji. '.!r)ri 27H - T Ii ml ii' b ii in: On the niujiti-
eations uf tbe spei inim of potassiuin »hirhare effectod by
thc proscnrc of phosjphoric arid, and on the inorganic basea
and salts whirh aro found in comhination with etfucls of tlie
brain. u. 878— 366. — £lpbin«tone and Vincent: Ob
magnctic cimtita m dynamo* and nia|peto-cloctric machinea.
p. 297' -293. — Siemens: Sume turther (ibservations on
the intiuenee of rlntnc linlit iipuii vejretatiuii p. SM
2U!>. - ReynoliN Nutn on thermal transpiration.
p. 3(>n — 302. — S|M,t;iHxv !.' .Ulli Moiilton: On (hc
sensitive »täte of varunni diicUarjics. p. 3U2 — 804. — Owen:
Deseription of soae rcnuüna M the jngiMiie laad-linrd
{Mf»ialaniu priffn, fhrcni. p. 801. — Da Fenvialle; Ca
an e"lertro-niiiirt!etie ^yrusiope. p. 8415 — 909. — Ererett:
Rp|M>rt on the expluratimi ul tbe lavcs of Born CO. p. 810
— 322. — (iore; hlTi'i ts ut i leitrii' nirrent!» on thesurfacca
of mutiial fonlai t <>f aipieoius solntions. p. 322 — 32:1. —
Rumsay: On thc i-ritieal stau- of gasen, p. 323— .329. —
Mallet: Revision of thc anatoinic woight of alnminiiim.
p. 329 332. — De la Rite and M (Iii er: On tbe beight
of the -iMroni lioreahf, y. 332—334. — I.nckyer: Note
011 thc siKTlnim of carbon. p, 335—343. — Arinstronff:
On tbe liinnml Variatio n in tbe arauunt uf farlion dioxiile
in llie air y 3 13 — il-Vi. Sniilh; Me-isiin-nient of tbe
urliiii.~ni ot tbe siui's rays und ul ilmlipbt. p 3.>> Xt'.i -
Haiiybtun: (»n svinf i li-nienlar) prim -pli -i in aminaj
nui'hanic&. >>r. X. turthcr lUustrutions of tbv „Law of
fittigue". B. SW— 866b — BurdeB-Sanderaes: Setice ef
teUMr eanarimamal iMaarcbaa ontbotinieralatioaa of tba
Digitized by Google
27
«leliaionrweMn in tlwvcotnde of the ti«Mt of tbe frog.
■k 373— 989. — Id.: On B ntm rlic«t«mie. p. 8H3- 3>r(7. —
ViiK's: On ths clM*miral mmriositinn of alciiriMi^-irrabis.
ji 3"-7 — 888. — Bro« n «ml fli ri'ii i lixr^inii'ti*
u|iuu tlie brdniljtir lc'nu<>jiu ul' ike ltaul'rl-aJ^ iumI uiuiU in-
tMtiit^ p.wn—in. — Ovm On i£« ot« of the £eh»imm
Aartrtc p. 407. — Preece; On lom« thermal cffccu of
ewctric currriiis. \\ 4m 4\\. - I'crrj aml Ayrtnn;
A preUminary ari-i.iim t^f thf nductinn o( tiliscnaiicms im
Mraiiiiil tnnti r.ul. jiirs iimi Vuliaim icrs |i 411- I.U>
— I'ji'k' r Oll tili- jinii tiirc aml il< vi'lM|ii!ifi,l l i tlji' ^kull
in llu' lialratliia. ]i. 4ii.>- Hiisisi'U aml Wr M: (»ntlic
ri'latiun of the arvn tu titv lutal iMlrok'cn of the urioe üi iliMUiiC.
p. 4»» 444 — \Vf»l aiiii Hiis»i-ll: Ou the «iiiuuiit of
aimgai esdctcd in the urinp I>t nuui M tCft ai.444— 44A
— BftBiitjr: Od the anificnl t^urmBtion of ue dSaaiond.
p. 460—401. — I. Ol k\«'r: Kiirihcr note ou fbo sprrtriini
of carl'O». j>. 4<>1 4H8 Crocikon: (In a fourlh statp
ol malttT. |i. 4<i!< — 472 — Thio; Ou Utictmum /«Affir/iiiM.
y. A'A 4TS Ujiniiu): Uii die .■»uile of fliiiil» a! tiieir
critkttl icnpcntures. p. 478 — 4HI. — id : On tbc solubility
«r MittilB ia gMe». p. 484—4811. — LiTciDg «nii D«v>rt
Kate «w Um kutor}- of the rariraii iiiectrum. p. 490—401
— ili.: Od the ipcrira of the comiKiutKls nf rarlion wilk
liidriigeu aad idtniKcn. |i. 494 — 60H. — bwiiit.': uu cemte
pfrefts nf Btlfs« Ml siift iri'ti »itri |> .Ml) — 515. — Hone:
MeiDoir un AUrrs thrnrein. p üiri— .">l!i. — Kllis: Nuli-^
of oliM-natkiiiii on miitir«' ht'uia p. .'W.'i. — Dewar:
On the lowi'rinp of the frfiviii>r-|M)iiit of water by prettsure.
p, 439— 588. — id.: Oii the chtM-aJ jwini of inixed vapouri.
p. 688-M& — GUdatone and Tribe: The ahnBipliim-
kmGm rcMtioD. p. M6— SSO. — Williamion: Ontheoiwa-
niMtioa of tbe foüsi) tilaiit.s of tlic < iial-incattireii. p. MO
— 664 — Lawett, (•ilhcri aml Ma.-ltrM AnrU'ultural,
biilaniral. and rhcniiiul n--nlts of <'.\i'i rini' lll^ on lli^' inixi.)!
hcrliaj^'i- vf |M iii.iuii-m nn'inlow. ciiij.hii'i. il t.ir ninrc i1i.im
twcatv years m äucceaiiion ou tlic !.anu^ Ituul. l'atX 2. I be
hMHKtt nmlta. p.666-<'>ö7 (irecnfield: l'reliiiHiMrjr
aots Ml MHM pointa in the (lathnl»;^ of anthns. with eipe»
cM nfereiM'e to the modilu atiun of ibe nroppriips of tha
Btutthu anihracu by cultivation. and to tne pruifM ii\e in-
(Inenrp of inoi-uUtioii willi a niMlified virus p ft57 — 5(Ht. —
UeiT; Uu the inioci<ne iilauts ili,si ovcmJ on the Markenzie
river. \i {Mi— 6^2. lU- In Kue aiid Müller: Kxpm-
mmtal rcsearrhes cm the eleitrir di«:barKr with the ililo-
ride of »ilver battery. p. Wö— 672. — Kobiniion: On iho
omianla of the cup aiMinometer. p. ö72 — 674. — Mallet:
Note on the beariiig on tbe ntoniir weicht of aliimimum of
tbe fact that this metal orcludes hydrojjeii. p. 674- 67li. —
IlaKgin<i: On tbe »pecinini of tlie tlame of hydrogen.
p. 67»— 660. — Livetng and Uewar: Un the apectnun
«f ««Mr. f. MO— MB.
Royal 8oc. of Victoria in Kelbonnie. Trana-
actions and proceedmgB. Vol. XVI. Melbourne 1880.
8*. — Ellery: On the relalion biim-.ii tonst lami^ aii.i
dimaU! in Victoria, p. 1 — ü. — Campbell: KAueduieuts
on the toiaUe atniiigth «f a fnr of m cotoniai tünbcn.
p. e— 10. — Howitt: Um doritea and gnädtta of SwHft
Creek «od their eontaet zonp«, with notes on the auriferona
depoaila. p. 11- Äi. — Tenison- Woods: On the ßenua
Aatathia of Lainoiiroux. with a deseription of a new »peries.
K'- 118. CodriURlun: Notes on the «ustoins of
Mota, Bank« Islands, p. 119—143. — Newbery: Some
MW locaüties for mioenla in Victoria, p. 144 — 146. —
EUery: Tbe tidal datum of llobeon's Bay. p. 146—148.—
Satkarlaad: On the method uf calnihtwig the incrancnt
iatbefslae of Land, p 14h- i53. — Joseph: llughei'
induction cumuls baUnee aiid Mitiomelcr. y. \M \K<
Tavior; Notes ontbegeology o) tl.. W . M l amar dj.stiiit.
p. ir>.'>- 166 — Keroot Nötea on amall motora. p. 166
— 170. — White: Obxenatioat Of tlw OatV HMUm Of
Mar« iu 187». p 176—179.
Beglflokwünaehimgiuhrift do Frankfurter phyei-
kaüielMD Taraiiu wa Jobalieier dea ICGJAhngoii fie-
Mktm dar Dr. J«Jk Oh». flamhihitglaaliMi Mlbuv
am 18. Augurt 1863. Frankfiirt 1868. 4». (GMchonk
de« Ilra.Dr.R.Boettgcr, M.A.N. in Frankfurt a.M.)
Boettger, Bndolph: 'liilii'Hari-sclic ri-lM r...i< lit der
B|ncili.-.<lii.n (iewichte der Körper. Frankfurt a. M.
183T. 8*. - lititrafri- zur riiysik und Chemi«b WLl
— 3. Frankfurt a. M. 1H3Ö — 1846. 8«.
\Voni 16. SepUinber bis ]'>. ÜctühtT 1H80.)
Soc. Soiant. Fennica in HeUingfori. Acta.
HelFinfarloi-siae 1880. 4". — LcuiBtroni. ItedoRorelse
for juKleriii)? och luidernokuing af deeiiligtKej»erliga Seiiaiei»
nppdraf; for Finiika atatena rUtning frSn Fraukrike ock
hterige anskaftadp ttoniaUmltt oeb vieler p. 1 — 110. —
Ni'ovius: Fi'rsok att med (fpumelrieus tilUijolp utverkla
o< h lor.illminlijia lieKr*']>|vpu om aualyseiis >.'riiiidop< ralioiier.
p. III lii4j - Huus.iorff: Melbo<i att uHc» kla nlutioner
eniell.iii liiü.it.i In: im 1 > cosariaiili-r (n->p- iinaiianlor . y I>i7
— lao. — id.; Um buuim torment distrrinuaanter. u. IUI — 'JUä.
— Gaatrdot teijtaiictollochaeitageaiige. M» fkmmOm
m, dntuber üAenetning bemugegebMi tob AmiiofC
Pl209— 282 — Sonrandor: Sur le disrriminant de VtmUt-
tion dunt depeudent hu iui'Kaliti-8 fM-rulaire« des planMOI.
p. 2.'>7 - -7J. — M i 1 1 a K- l.cf f ler : Knnklions tenretiska
hin ;i> r y -'T.l Hoiisdorff: I'oIht r\ iiUsi li-pro-
jckluKi lo' Svsicnir. p. iili7— ;ilo — Ityldi n: \ ersjurh einer
niuiLi'inati'.i-lien Tlicorle yiir Krkluruiif! de« Lichtwecliaeii
der v<'ra:n!»Tliilun Sterne ji. S4& — 4<i8. — Tißerstedt:
Slndier 'ili- r n !■( ii-jiii-i Ner\eureiziiiijr, y. Oiia
£. AccAdenua dei Lincei in Rolu. Aiti. Auun271.
1873 — 74. S«'r. 2. Vol. I. Roma lbV5. 4« —
Anno 272. 1874— T."!. Ser. 2. Vol. II. Koma 1875.
4». — Anno 273. 1875—76. Ser. 2. Vol. III, Pars 1.
Transeunti e kulletino hiWiografico. Pars 2. Memorie
dclla dasse di «cierae fiiticbe, iD«t.einatiche e natnrali.
Fan 8. Momoria daUa olaae di Bciane BKmli, atorioha
a fikdogidia. Raaia 187«. 4*. — Aano 276. 1877
— 1878. Ser. 8. MHnatia daffla clause di «cienaa fiaidM,
materoaticli« e natoralL Tal. II, DiKpotisa 1, S. Borna
1878. 4". — Memoila daUa clasH* lii M-ienze morali,
Storiche e philulogicha. ToL II. Koma 1878 40.
Paulitsohke, Philipp: Die geographische Erfor-
■ehnng dea Afrikanlaohew Oontinoita voa doa Altoataa
Zeit«n bia auf miara IlBga. S. Adhga. maa 1880.
8«. (gek.)
(PaMogfelgtJ
Prof. Dr. J. HtiBrUk Bakaick: Der naaaC
Man clM imita Ma, aaeb Sohiapsralli.
'HH 1 Karte «ad 8 HoliBtialMa. Lalpaig, bei
Alwin Georgi, 1879. 8*.
Während der letxten Opposition de« Mar* (im
Jahre 1877) hat dar atiagewichnete Mailibider Aatro»
nom SchiapnrolB «ntBT dem klaren Himmel aaiaar
Sternwarte diaaaa vaa smitaiofaatco PkoeUn «teor
griiiidlidMD und BMnlwiMiwidaii üjBtataaaliBwy ttiott
gCMunmten Naturrerhältniase nnt«m>gen and iKt dabo!
namentlich m aehr intweaiaoten Ergebniaaen Ober die
▼oiW anr gaaa «avoIhtiBdig faakaaDt gawaaaaa Ba>
gefbhrt worden.
PwJbHOv fll^bttick Yflidli^Ht^
*•
28
relli's epocbeaMcbendea Werk: «OsMrvBZioni »strono-
Budn • tiielM nl am di rotaBone e iBllft topo-
gnflA dcl pianntfi Marte", worin A'iv ppdarhten F.r-
ftlnilM nicsdergelegt sind, in vorlicgciider, schon
dnreh ihr wmbmt AeuMi* and dk gaten graplü-
achen Zuthatpn Ach rnipfehlrnclFn Schrift pinem wni-
teren Publikum in dcutscbtr Sprache wenigstens aus-
ngawriie suglsglich gemacht n habea.
Kr wpndet sich nicht im Astronotnpn von Fach,
Bonücru an die Laiiu, dcueii er luit aller nur wüu-
nhfluwcrttieii Klarheit und Ausführlichkeit zunüchst
die aatrononiiGchen Elemente der Marskiinde vorlührt,
nm dann nuf ds« Hauptthi-ma zu kommen, nämlich
aaf die Areographie, wie man in Analogie lo «Gw-
(imphie* dia KatnrbaacbnUmiig daa Ifan gaoaant
hat. Hu mua aageafeaheB: aoweit lUMn Kemitiiias
▼om Weltall rekht, giebt es keinen andern Hnnmels-
targar, dar ao aahr wia der Man dao Naman emer
,nralteB Erda* TarAenta. Zwar ist «r viel Uainar,
Inner bedacht an .Sonueuwärnie und Sonnenlicht aU
uier Wohnplanet, aber er baaitsA wia dicaar üeht
mar «faia Atmoaphira — die ^ hei aadaroi Plaoataa
ebt-nfftlls (.icher iiiulifii/wii-.'ou hi — , sfiinli rn niisM-r-
dem auch trübe Wolken, die über die beilere Boden-
flSeha hinwcgtehwebend dantHeh durch daa Fernrohr
heohMbtet wcrdf-n könnfn, »]fo wohl nurh Rrtren
md Seiuea ; selbst in seiner Trop enzone Mb öcbiapa-
ralU plMiffidi aieh ainalaOaBda gaas Hdita üahent^,
dia schon anihrin Tntr? vfif.rhwnn<lpn warcit, ni;il
dwtai aie gewiss nicht unwabrscbeinlicb auf Scbnee-
fidla; noch mahr vor ZwaUal gaaiehart ist aaioa An*
aahBM Ton Eis- und .Schnf^ebederknng dar Polarzonen
des Mars, da diese ihre weisEcn ilaabcB regelmitesig
aar Sommerzeit abthun, das Weiss deraelban dann
Sbargeht in ^an Dunkel, welches sehr wahrscheinlich
■la OceanRpiegel den grOnsten Thell der Plancteuober-
flttehe überdeckt.
Die mehr Lieht, und xwar idthlich schinnnemdaa
licht znrfiekstrahlen^ FlSehen, die jenes Dnokal
mehr inaolar als coutincntal unterbrechen, werden
vir Bit ScbiaiwreUi mid Schmick genatgt aain ans ala
Land TaRnitallea TJnA auf die » der Tarlheilung
des Festen und Fliiasigen sich kundgebenda BigCD-
thOmlichkeit dea Mara geht nun dar VerftaMT io daa
heidam ScUtuakapitda beMindera anafllhrUeh da, um
an der Hand einer Vergleicbang derselben mit irdi-
achen Znstinden die Richtigkeit oder Unrichtigkeit
gawlatar Thaoriaam an prflfen.
ZuiTst wird am Verhalten d<-g gronsen »(kd-
hemispbärischen Polanneeres des Mars die Adhinutr»
GMU'aaha IiiHait.11i«oria gifHIdt AUardinga lat daa
afai i^toekMiar Gadnka, dau m* diaaa Lahi« auf
Erden Ar möglich hielt bei wachsender, beatehentUch
■ailwciiaa baraila grOaaar gawaaanar Bawaiiti iaitlt dv
Erdljtthn, das hätte Kachlmr Ares nun hart zu QB-
pfindeo, der bei einer 5*,« mal stjürkeren Exceutricitiit
aefaiar Bahn, alaar nn 5 • aMrkeran NeJgmg aaiaar
Riitiit;r-n!-ii5e zur FV'i'ai' d-M' N'*zti-rcn eini' f-'idpol-
Winternacht von iiäh Tagen alljährlich durchzumachen
hat, gagMi Vfttmeausstrahhng aar gaaohOtat durch
einen halb so dichten Luftmantcl wi" niiHcre Krde.
WaR aber geschieht V Statt das» A;:- Ki^kalotte von
Jahr zu Jabr, Winter llir Winter, an Umfang wie
Uubu zunimmt, den Schwerpunkt dea PUneteo, wie
jene Theorie iur die Erde poatolirte, mt dia Seite
des „meilendicken" Eispanzeni verrückend, schmilzt
daa EiM dea antarktiaehan Mazamaena in etwa 2 ' 't E^d-
monateo in aeiiier SoBananeit nfaiailaaig gans wag
hin auf ein winziges Bastcfaeo, daa WBHiUilidi lia
Ciletschercomplex aufimiUBan ist.
Sodann aber audit der Yarfinaer aaine eigene
Tlui.iii' Min der Umlegnng der Erdmeere nm Mars
ak dvurch tbatsjehlichs Aoaktgieen baatfttigt ao «r^
weiaen. Und in dieaer Hinaieht uftehta ar afciht jadaa
Ix'^er OlH-rzeiigt hahen. loll natürlich ^ Oaiaiaa»
heit der so viel stärkeren lüuentricitM dar ICaniialiB)
bann Man eiae noeb weit IciCfkigere ünaaetanng der
sclimcly.flüssigcn InnenstofTc erfi sein iilt l« ! der
Erde, einmal gegen den Nordpol hin, wenn niinlioh
die aOrdliebe Halbkagel ihre fialtaaaai4ilhrigeMode
pnisiter Anzichnng durch die Sunne durchniachtp. das
andere Mal gegen den Südpol hin. Der dadurch ver-
oraaehlaa Verlegung daa Sefawerponktea bald aach der
einen. Imtd nmli ih r anderen Seite mÜHste allerdinfts
das Weltmeer in Zu- und Abstrümungen gefolgt sein,
bald die Nord-nemisphäre unter Waaaar aataaad, alao
gleiehieitig die Süd- ilcmicphärn mehr und mehr
trocken legend, bald umgekehrt. Der Pianet Hars
soll das nun Alles in einem „greiaenhaiten* Heat-
atadium zeigen. Der Verfiuaer bietet aUen Sdiariainn
auf, um uns darüber zu beruhigeo, dass beim Mars
gerade keine der beiden Halbkugeln ]wlwärl8 über-
wiegend bindreich üt, wenn auch das Sadpolarbeckea
einen gröaaeren Umfhng heaitst ab das Nordpolar»
becken; er rii t > Imehr unsere Aolmarkaam-
kait auf dia Jaodreicbe liqastoriale Mitte: deraa Zer>
trenaoog ia Liaelaehollen durch gro&senthcib aord-
südlich gerichtet« Meerengen biete zwingimde 6e-
weiae gewaltiger Flnthea bei den aieh wiedarholeD-
dea Yerlegungaa der Oeeannaaae aaeh Nord and
dann wi<i1i:-r iiiicb Süd. DasH sich diese oceaniscben
Mehdional-Kanftle sQdlich des Mars-Aeqnatora vieUisch,
wie «• Mwt. waadMficb** aanmdan. aai «äw FoIm
dar raUtoiiaeha« Ahaofawaakaag auf dar aOdllelwn
29
Halbkugel nach links; ja in cinigf-n ftlr Untiefen ge-
haltenen StreifeD, die sieb angeblich in der RichUmg
«B dto TOB dwwillw hurt mU-
LaiMlfrnpfTdente anfiifrfii utül die um im
Fonrahr matteren Lichte« erscheinen als die meisten
tbrig«n UntarlmglMngw im ÜMmdittlnb, Mllaa
wir ADtdiwnDmungvprodaete erkennen.
Indeeeen die itordiiüdlichen AleercHgaMen brechen
nwhrfiwh fast rechtwinkü^' in östliche Uichtung ma,
schon unter 10 und 20 * sQdlirher Breite, und, za-
gef^eben, die nwtter leuchtenden, nicht ganz dunklen
Fläi bt n Koien (tetkita, w«r mfichte sie vertrauensvoll
tftw A n»»t>»niiMiy w uuprcelnn, wer mit äieharheit
gHnnto Awigntnltaiig de« Landet flberhanpt
alt ÖM Wirkmg der Meercsgc walten hinstellen? Da
S«St doa groiaa Imel im SOdmeer dea Uara, angO'
tthr bilbwegt iwieoben Pol and Aeqnator; ilire TOnd-
Kehe FIhcIil' rricht durch etwa 25 Lftngengrade, ein
iOgelartiger Oatanbaqg dorchoiiast deren 60. Letx-
tanr ktaate doeb nnmOgRdi durdi meridionale Floth-
tbStjgkeit uufgtl/aut sfin als AIifhIz der mitgirisspnen
fldmttoloffe, umaäumt doch bei der dicht uatlich be-
nachbarten bael (Hdlai genannt) em nondiiebel-
fiirniipt-r S'trfiAii des nümlirhen gedilmpflcren Licht-
schimmers umgekehrt, gen Westen, sein Land! Auf
Erden haben wir iwet groase Archipele und efaun
kleinen mi' .i'inlii h nr^iilsüdlichen Meerestrennmigfu,
wie sie dem wundersamen „Tropen-Archipel" des ge-
aammtan Mnra- Aeqnitorialgftrtel« ink«nman: den«
»rktisch-anicrikftnisrhfn , din tiinlaii»ch<-n und deu
dänischen, lud lH.-i die^tn Laben wir die liegrtin-
datatn jbveraicht, dasa nicht daa Meer aidi die Koid-
»ödwege gewaltsam bahnte, sondern eine ruhige *ecu-
lare Einsenkung des lindes Kbenen und Tbider der
tieCgrea Lagen allmilhlich unter den Sec«|>ii'gel tauchte.
Ferner, wo sich Untiefen an LandflOchen auschlicsaen,
wie nm die britischen Inseln, entlang dem ganzen
Oetgeetade Asiens, in Nordaustralivn , im U^ten ilis
SBdbnraa yon. Amerika, — da haben wir nnteneeiecbe
FeatlandioclEel ab Sporen diedcm in diesen Oegenden
weiter ins Meer reichender Kestlnndo vor uns. Sollten
wirklieh atil' der Oberflfttbe dea ^ars die ooeaniKben
Qewalten eo furefatbare Alleinberrseber 111>er die Land*
geatulf unpcn gewepen sein? Dana wSrc dir Mars etn-ii
in dieser Hinsicht keine „sweite iürde". Sicherlich
ab» wOrda aincni.lIoiBdbewobner naaere aeiebte Oalaee
ttieht beller erscheinen als der tii-fstu Oceuu , der
pndflaebe; wanun eollUin uns die Mara-UuUefen last
eo dartüdi irMdidB« «ia die Man-Lliidar?
Alfrad Kirehheff,
M. A.M.
CoppernicTis als ATzt.
Yen Dr. L. Pnwe, Frafeiaor aa tijnuuanm in Thorn.
M* As Ha
Das« Coppernicus w&hrend seinerlangen aka-
demischen I^hnntt neben dem kaooniioben Beehta nnd
den philosophiseb-natbematlieban ^asenadafteo avch
medicinigchen Studien obgelegen hnbe , war im All-
gemeinen bekannt. Schon die ersten Biographen
hatten daa Wort eiaai Tranndei fibeilieferl, der groma
Mann sei wie ein zweiter Aesruliip vrrohrt worden.')
Ebenso hatte aich la^gn fan Lrmkndo die Tradition
erhalten, daaa Gopparnievi bereitwiUiget den Leiden*
den Peine ilrztlirbe ReihOlfe habe zu Theil werden
lassen. Allein erst die nencaten archivalischen For-
adinogaB hnbm aoirohl Uber dia Zeit «nd den Ort
aeiaer medleiaiieben Vnrliildung, wie ober seine spitara
SratUcba mtigkeit einiges Licht verbreitet.
Bei der engeren Teibiadnng, in «elehor dia
Wissenschaften im Zeitalter der Renaissanoo unter
einander standen, ist es müglirh, dnsa Coppernicus
schon in Krakau, gleichwie während seines ersten
Aufenthaltes in ItaÜen, auch einen Theil der medi-
einischen Wissenschaften in den Kreis seiner Studien
gezogen hal>e. Allein diese Annahme bemht nur auf
unaicfaerec Schlflaaen, weiche man seiner sp&teren Wirk-
samkeit entaaha. Tor ^geo Deeeamea ist ann aia
urkundliches Zeugnisa aufgefunden, durch wekliae be-
kundet wird, daaa Coppernicui daa Stndiau der
> Starnwolski sa^t in seiner „Hin OoMnIer':
..In nHilitina velut alter .\rsrnlafiiius rciebrahatnr'. Diese
Beinerkiiiig i»t nicht als rln |.iri^< li>' rdrase anztiselien : sie
erhalt dadun li ein liesondi n - (li vi j. iic, a'it ih m
Zeiiitiiisse des liewiilirten Kreumles \<n\ t ijii])ernirns.. l'ietle-
muun <iic<>e m lierulien scheint. Es geht dies ans dran
/.usaiuuienimnge her>or. Die citirte btelle ^tarowolski's
lautet ninUich viiIUtAiidig: „/it ; " '
CHlapiu» L-elebrahalur. etsl aidl
ostenditioneni vuli{nm nniM|aam* affertarct. Nani ut
alihi <le \\U> sixiliit Tiilenianint OirilB, e^cnjitu Ciilini iini^,
cmt ikI mriniii. ijnae non essent philoaophica, niiiius uttciuiis,
i|Knil mm pan^ i» «'ommuiie liahiiiL" Nun sind die lel/len
Worte ein woriliches Citat ana einem Uriefe des Uiese an
KheticMs. Ee aehdat aanaek aas dea ,jdihi" der ScUua
g«r(«htiMii(t.daasaTidi (leBeaeicluungdeBConpernietta
aU eim-s ..zweiten Aesciilsp" wa Oiese herrolire.
(iaNsenili bat StaroWAlaki's Worte gleichfalls In
dem ii!ii;''i.'rlieiiiii S;iine anfffefa-sst uita (Vi]iprniii n. ÜK):
..mlilil MIM i'i;:n tni^^.l■ ijuusi alUruiii Ar'Culiij>iuM
III mri/iciim hiiliilam," iiiileiii er eine weiteriieheuile Inter-
uretatinn hinzufügt: ,jd intcrprelari sie dccct, quod aillga-
laria quaedam remedia et prvbe calleret et ipse itararet et
feliriter adbiberet ea crogando in paaperes, qiü ipsum id-
circo nt nnmen qooddam venerarentar; nain ptiblice quiüem
alioipiin meilicinam fiin re iil praeter Iplius instiintimi fnii."
l'ieM- iins-si-biiiiiclieiiilc lnii i j r^'tatioo Gas .s>' ii il i ' h iv[ die
yndle für aWt- ^l iiti n ii Hi rirtile Ober die ftmlirbe Wirk-
»iimkeil de", l !■ ji ].• r n i i iis geworden. Ks ist ji'dtK'h giut-
lieh unbekannt, ulidu^tcndi neben dem dürftigen lienrhte
Starowolaki's aoch andere (iewfthrsadtmer for seine
Dentuff nur aiA geholit hat Vielleicht hatte sich eine
Tmdltlea^kiirtber m Franeabnig eikaUen, deren Kunde
90
Medicin im Jahre l&Ol begODuen habe. Dcraelbe
htU», ab dM «ludnoiaelie TVimninin vorfllMr wur,
welches ihm Jas Frail.imlische KBjiitel •/nj."'NMif'< n
einen weiteren Urlaub erbeten und die Iteiütiijniuiiig
miuK AoitfgenosBi^n rrhaltoi, «cfl CT van|>nch, die
nii'dirinifrbiii Wissenschaften xa »tudircn, und m dem
UiKchofi!. wie den Herren vom Kapitel dernialeiniit als
Arzt hillfreich sein könnte.')
Bei dem in Jen«n ZeitaD gronen Mangel an
durchgehildeteo Aerzten nahm das Kapitel keinen
Anstand, auf dsn Wunsch von ri.>i)|>i'rn icu» cinzu-
gekcDi dw MudMineiidan Widarajimch gcg«sD daa
Kfiwhenraeht mdit beaehteitd. IMe Kirche dea Mittel-
alters hat die Ausübung der ärztlichen Praxis von
Seiten ihrer Diener nickt gwwfinaeht, geaehwaigQ be-
günstigt; dem Regnlar-KIeniB war das mcdieiniaeiie
Studium lange unterüagt. Allein diese ViTbote, welche
namentlich die Concile dea 12. Jahriiuodcrta ansge-
apraeheB hatten, vaiw wohl kaum in der ntchaten
Zeil )/fnBU iHftclitet wcmlen. S«) finden wir ei hon im
Anagange de« 13. Jahrhunderts unter den Frauen-
burger Demlierren einen pramovirten Arit, ,magiBtar
Arnold 113 jiliihicus iiort-grinus'" ; ein .lalii hundert später
begegnen wir einem ,,magistur iu mvdicijiis" unter den
Prikten der EnnllndiaekeB Kinlie, BavtkoloBMena
von I! u rsc Ii n w. -1 Nur dan Vfibfit des Brennens
und ächueidcns »cheiut ütrcng tcsiguhalten ZU sein,
imd diejenigen Aanrte, « eiche aicb arit diinuigisckan
Ojwrationen beliifften. wurden wegen des Hefects der
Uerzensmilde durch die kauunischeu Bestimmungen als
') Dar BwiWaiii des Franenbnreer I>(iinstifts . durch
«aidian Cepptmieus im Jahre löUl die Krkubniss er-
hielt, sieh anf fernere zwei Jahre mhi der Kstiiedrale ent-
liTiii'ii MI ilnrfen. um Mediciu zu ntudiren. i.->t iu dem „Uber
»clorum Cupituh Warmiensis" (1499- erhiilleD Der-
adbe btutei:
„Anno MCCCCl. In die Pantitaleoiiis iiianyri;» com-
panieruttt corau capituto dmnini Canonici AFieMtaHs tt
Jmdreca Coppermek fratru; dcsülrraeil Ab «Mmereai
fimdendi terminum rideUcrl ad Inrnnium, i/ui MM IrW
«SNOS rjc hcfrttia caf»luti yterftfit im studio Alter Andnas
petiit favori m s.tudi«iui biuirii Im i[iii nUi et luxia tenorem
f-t.itiit.irniii 1 iiutirmutiili : '|u Hii|ui' iirr!i|iie clareiitiir .stiideii-
tibiu tian cou^iieu. iW maiHram ddAcrationem C'ajn-
«ledKcM stiidbr«pra«MOgN«iillHnM al^
Xertrendistimo ae etiam domuMS dt tmtHmlo medicw> »aiu-
tari», Kl Andreas pro literis capentlMN kabilis videbatur."
1>(T im Texte vrw&hnte „msipster Amoldiis phisi-
cu.K • w:r>l III eijier I rkuiule aus dem Jahre 12«ü aU cano-
uicus c't(lef.Liie Warmiensis aufgeführt. Kr war hArbst
wahrsclii-inlii h aus Italien nach dem Ermlaiide Kckummcn.
und man nimmt nicht ohne Grund an, dass er gerade wesen
beiner ärztlichen Knust eine DomberrnsteUe erhalten hMc.
Kin Jahrhundert apilter bei^-f^en wir sof^r unter denPift-
laten der Krmlinutscheii hirche einem „macisler in raedi-
rtniR", dem 1 ^umdcchiuiten Uartbulonuieus de liurschow
(1404— Zu der Zeil eiidlirli, al.s Cup pi' r ii i i ii s li lMe,
wurde dem Biw-hote Lucas NVatzelrodc Kir ili. .m .lahri'
1^5^|e^ge^om-Cant«rie durch den lireslauer üinchof
luitäliig zum Empfange der Priesterweihe erklärt. Ita^
gegen ward die innere Medicin freigegeben, und gegen
.Vii-^u'iiiii.' Mittelalters fiel die höhere Praxi« fast
^'Huz deu Kienkern zu.^l Ueberdies war das kanoniache
Uinderniss bei Coppernicns kaum Tuvkaadeu : liei
seinem Eintritte in das Kapitel hatte er nur, gleich
den meisten seiner Amtsgenoasen, die vier niedafan
Weiheu erhalten md awk ^iter die kBhami Waikaa
iddit empCutgan.
Auf vddier dar itaüaehaB Unl^anntltaD Cop-
perniena seinen medicinischen Studien obgelei;en,
war bJa vor Xataem nicht mit Siekerbcit anzugeben.
Die Kaeliriekt dea gani nnmTerllaaigcn Papadopoli
über hiinen Aufenthalt zu Padua war mit begrüttdeten
Uisatrouen aufgenommen; sie bat aicb jetzt dnndi
nrlraDdlioka Beweiae ala galUaelit lieransgealant.*}
Allein aoeh Wfthrend man die Aiig.il>eu Papado-
poli's als unrichtig erkannte, nrixliW- iiinn hich nicht
■) Unter der hühcrcn Praxis war nm' die innere Medicin
begrifTen. Die Tfcnanog nm dir Qtmag» wd Maag
inueg.'hahen: an aaauciiaB UkifanilitMi «ude aogar von
dem Ciindidaien der innem Medien eis Eid Terlangt. da,'««
er sieb mit der CUrnrgie nie beiSttseB werde.
Die .\er/-te ;;i>istlii lie!i Sniiide.>i tiiidot ni.Ai: Miw.ihl uuter
dem b'dierin »1- li' iii n i il. rn. Kli ru'. V.- li.ut' nur an ein
liervurragende^ liei>|iii'l aius dem Anfauue des H. .lalir-
biiiidrrts erinnert werden: Peter Aichspaller erhielt wi i^en
gemer an l'ap-it ( lernen» Y. bewiesenen Geschicklichkeit
das Enbisthum Mnitu!.
Im l.'i. Jahrhundert war das frtlber geniüirte VorurtheQ
gegen das Studium der Heilkunde sclioil «anz allifemein
verschwunden. So U-stimmen die in der zweiten Uiltte de»
lü .T.ilirliuiidert» dunh Bisrliiil Nimliuis vim TuiiBfn
reviilirti Ii "-liituten der Krmlai;ili.-i bi'!i kir. in' miMlnn Kli. ti.
dass Niemaud in «las Doustift cintrcleu durtie. ..uisi in sacrs
pwlBk M^i^mr val Harakmrina fanantna Am in Danaüa
vd ia Jitire Civtt tmt kt awiitfeftia am sMUm Dactar
aut Idccntiatna ecstiterit". Wann der EiatareModa neck
idcht gradnirt sein sollte, dann nOase er gehalten seia. „ad
Trieoniuro ad minus in aliquo studio privtWiat» in ima
dictamu facnltatiiiu ^ludere".
<i Papad»|iiili iuitte in seiner 17:2lj zu Veuedig ver-
äffentlicbteu ..bi>>tiiria gvinnssii Pataviui" ju. 195« mitgelheilt,
CoppernicuB habe nach einem vierjäfiriKen Aufenthalte
saPadaadiaDaclarvOideiBderlledicinorliuigt: ..NicoUum
Cofieiuieum PitavH piälOBephlae ac medicinae operam de-
disae |>or annos qnatiinr rnnstat ex Puluiionnn aiht«. tibi
dim ipulmi didtnr Nitulai l'a^sarae a Genua et Nicidai Verniae
Tbealiiii, ii i)im lel iitiiu^iu«' Kcientiue laiireiim titcM'i-iiim
asserunt acta ( ■ilU'/ii .Mi.'ili. nriiin ad aununi Ml'[i\(Jl\ "
Diese Mitibeiiiiux. im l ime der vuUeu äichcrbcil mit
haattBUBtar Aagalie urkundUcher Quellen vergatnigmi, hat
lidi MU ala durchweg geOUscht herausgestellt. Ei iat Uer
nicht der Ort, den Beweis mit aUen Details zu geben. Es
genüge, die liauptpnnkte kun ansufuhren
1) C'oppernicus ist nicht im .lahre 1494 nach Italien
gekommen, M<ndeni erst zwei Jahre »iiuter. im Hi rlivi.. I4lit>;
er hat femer in den Jahren 1 4!Hi — 1 4'.»!) n i r h t du- I iii i ersitat
zu l'adna. »ondorn die zu Kologna bcaucht: er hat eiiillirb
in den bezeichneten Jahren nicht Medicin, sondern Hechts-
wiasenschaft studirt.
3) Die Acu ooItogU aMdiconun ans dem Jahre I4M,
welche zu Pa<lua nicht eiwa anf loaea Bllttffw. aendiCB in
ein Volumen KebuiKleii, auihewakrt warian, anthallan nickt
den Namen von Cniijn niii u»
3| Kiu Album l'..ili.ii(.n;m Ijat im .lahre ll^tJ ui^ lit
ekistircn k(»n»exi, weil die uatiu l'uluua erst ein Jahrhundert
qMtr, im iakia UM, OMalitakt tat
31
gern Ton der Ansicht trennvn, tlus Coppernicua
M Psdu» Hcdiein «toAit Üb*. Nidit Um tanm
Gründe waren pp. aun dmon man an die!<rr I'nivprsitüt
fMtbiclt: I'Bdua gwlt im Anfange «ies Iii. Jnitrliuudi-rt»
•k dl* tOcbtigite Sdmto flto* tfadids.
Vfir Kurzem ist nnn ein vo!lirültiL*er Rewein Jaliir
■ttfgcl'un<kn. da«» der rnivcr«it «t I'udim wirklith die
Ehre gebührt, Copparuicn^ in der meilicinischen
WnMnachaft ausgebildet zu haben. In dem Diplome,
welche« Coppernicus bri seiner Promotion zum
Doctor im kanoniiirhen Recht« am 31. Mai 1503 von
dar UniverntM Fem» erbnit, wird audittcUkh be-
i«a(^. dui er n Bologn« und Padaa ataditt likl».*)
Das Jahr, in welchem Coppernicus daüStndiam
der Mediein begann, ist darch den BeeoUnn dei
TVaaeDbnrger Kapitela d. d. 27. JoH 1501 feetgeatellt.
Wnnn « r dn.'sellir «Ijpesi hlosocn lialie. ist zur Zeit
noch Dicht mit voller Sicherheit zn beatimmeD, Als
MhiiBniBi wureo fltr dn medfeiniselw Stadlitm, wi«
dnnmiK ülK rall, aurli zu Padua drei .Jahre iMstiimiit -
üa nun Coppernicua in dem ersten Jahre seioee
dorKgen Anftotlisltcs nrit dem AltsdilasM Miiicr
kanrini«rli<n ?fuf!irn hehnfs P'rlangaQg dsT Doctor-
wflrdv U.-«cljü!tigt war, >o erhält dw «iwktwwtig be-
grtadsto Anmhiw eine neae BaMMgaag, dua Oop-
pemiene in Herliste iriOS oder im .Anfanpre de?
JaluM 1806 Mine Rückkehr in die Ileimath tui-
gatretan tut.
Seitdem aidWr« Angalien üTier den Anrentlialt
des CopperaieBB n Padua gewonnen sind, ist die
Forsabiiiig twnriklit gewesen, die daBaUgen T«rlillt>
I) Iias Diplom, durch «dcliea Ceapernicu» die
Wörde cinoB Doctor dccntenB vob d v DUfctsIMt Femm
nn Jahre tSOS erhielt, hratal:
..liVict Die ultimo menAis Maji Ferrarie in epiücopall
paJatio. siA, U^i» linrii, {ircM-titibuK tet>tibuü uocutiH et ro|!atis
Spirtiiliili uiro domino .lonniie Amirea dr l.nzaris sicnlo
|ianoniiitaiiii ainii Jurigtaniin i.'vriiuu?iii I rrmnensi» Maf^ußco
rectorej 6cr llartholomeo de SUuei>tris, ciue et nutario Ker-
aiiensi, LadeBice quondaiii fialdasaris de Rc^o due femiF
rimi et Mdlo Vmnersitatia Juristanun nniiatis Ferrarie
«alüs.
: Veneraliilib iic liuitiFKinius nir yiclou»
Cojfrnich ile I'rnfiu Cannniriis Varmi imis et S< hnlasticUB
ecclesie S. rniri» VrutiiilKiiif'iHis (/m <lti<i\iii Iti tn'tiie ft
Pvdut, fuit aj>|'ri>liattiH in Jiiri' Caiiüiiii i> nrrniii4' iiciutiLS
discrepanie et ilorionilu» jM-r {irefatum d</tuiuuiii Ocurgiuin
Vicanum antodictom etc.
pronaUMTM iiienmt
I>.FiilliMnB Baideaa et . dm Fmariea-
O.AmflimiiBLaiila*, fnieideditiBsigni*-'' ses ete.**
' Die Statuten der Artisten- I'iiivt rsilit zu Padua vom
,lahre WX> entluilten im H:i Kii)'lt>'l lies rweiten Kiiches die
Funlenuiii des Trii-nninnis tlir dii-, iii' iliriiii'-i he Siiiiliumt
... , . Iii iiit-,lii MTn ri.nU'Mli.^ -riLiliiti'it )iii:iijs
per aIlll<■^ H et iivtlmic " 'iiiiiic- ('r(liri:ir;;i'j 'iiiiiiirit, et nun
iiUqiiii t'anioMt dortore jir'r hjiiiimh uii |iniet)raii»e et
iuünuos tiiilaaae coDitct, et. u dubitatur de liuc. sletureius
iaranento etc."
niflM der Universitit ans nrkandlicheo Quellen zu er-
nritteln. Wir wrdankea dieeen fltodiea die eben er-
schienene scdöiif Arln-it von Prof. Antonio Favaro:
„Lo Studio di l'adova al leiupo di Nioolo Cuppernico"
(TeacriBlSM). Hier findet awn alle Bildangaaiome»te
rngammenffeBtellt. welche sowohl im kanonischen Rechte,
der Philosophie und den klaMiaichen sprachen, ala in
der Me<licin und Mathematik dem jangea Domberm
Coppernicua zu Padua geboten wurden.
Den Studiengang des mediciniachen Scholaren zu
Padna la.sf<en utui die Stetoten vom ,Iahre 149.') er-
keBnan; aaeli keanea wir die LalirataUe, welche für
dBe Ifediein ba 16. Xahrfaimderte n Padna riogesctat
waren.
Das medieinisehe Studium au Padua in der Zeit
von Copperniens war naeb vier Hanplftdiam ein-
gotheilt. für »r'.ciir Ijrsondern Lehrkanzeln (leotBrao)
vom Staate errichtet and beaoldkt waren.
Die Inlnber der nrdenUiehcB PlrofeMBrea in A&-
fange dl K Iß. Jalurhunderta wavaa beetimmt Ar die
Vorlesungen :
t DenedidaBtiieorieaadprianniFai ATieenaae.
Aphorismos Hippocrati« et arten pBrvan GaleeL
II. Ad tertium Avicennae.
m. De MedWn» pneliea, de AMInm, dn norUe
partirulnrihu« a captte ad eoT, de morbii a
curde et iafra.
IV. De chimrgia.
Für jedes Hauptfach waren statutenmii'.sit' i'wei
Professoren angestellt. In der tbeoretinchen Meiliciu
kan noch ein dritter hinzn ; ja zur Zeit des Cop-
pernicus Mirtan vier Professoren „medicinsm theo»
ricam". Ansssidem gab es noch aosMTordentliche
l'rofessoren and endlich I^ectoren, die etwa den Privat-
docenten aaf dentaehen Univetsit&ten gieicluRistellen sind.
Die ProiManB der ÜiearatiadiaB Ma&ni hatten
im ersten Btndisigahre den gaaaen enten Theil des
Kanon tob AviaaBaa Tonmtragso, ka iweiten Jahr*
die „Apbarinen* mit dem KonmeBhu« veo Oalenni,
eventuell auch noch die .ri'u^nii>tika'' des Hi{^lmite8,
im dritten Jahre den „Microtegmus" dee Galenns mit
der ErklSnng wb Tnutaans oder Jaealm,')
■) Die im Text« anirefQhrten ISe»tiinmnngen siad in
\iy Kapitel ile» /weiten Buches der l'iiiiiiiiiilllls fltalBteB
vom Jahr« H'Jb enthalten. Der Wnrtlaut t«t:
„Ordinarii Tlieorid prino anno UigeTe teMantar totiun
prionm *""«"*■ Secwido anno libnnn aphorismonim Hippo-
cratii, cun ctmtmentu Galen! : quem m compleverint ante
flncm imni, eontinnare debent libnira prono»tironim llippo-
rratis Terlin annn b^L'Unt llbnim >Iic niteemi r.,(li'i.i mm
i'Xliii^itioiii' J riHÜini, sni cxcdsuldiii' .Im i>lii rurn i|i!ai'stiii-
iiibii» iid lündiin miilirc viileiilnim. ^iiein «i iKtniili'vi'nnl
luitu lineni anni. continuent 4 phen pruni canonis.
Kxtraordinarii Theoricae siroUiier altematim legant, ut
«nod ordinarii in praeesdeati anno Imsiunt, ip« iasstneati
L^iyiii^cd by Google
82
Lalmtnlil Mr Anktonie ynr d«>
nials zu Padua ntR-li iiirlit errichtet ; Jim" Wssoimcliftfl
war ja ttb«rbaapt erit in ihren Aai3lng«D. Han zer-
gliwhrte, «i* ttbanll, m «nek m damab Mir,
um Galen': Schriften und lEoDdinfa Lehrbuch ru cr-
UAren. Alljährlich einiMl vnrdw Demonstrationen
refonnirten Statuten der l'niversität vom Jahre li9S
war der Rector unter Androhung von Strafen gebaltm,
beim BegfauM eine« jeden Jahreseursoa, apUMtena hin
Ende I't l'ruar, rw ri CadaviT hingerichteter Verhrcchw,
einen luauuliclieu und einen weiblichen, EU besorgen.
Bai den uwtamiechen Demonttrationen anistirten dem
Proaector ami Studenten, welche im dritU>n Studien-
jahre ttehao and aäum der Zergliederung nienscb-
beigewohnt halm aiuBten. Zn>
' den Protmvtm mt di^enigen
Stadeotan, «aldw Itorrita atnan Jahreeenrns abeolvirt
hatten. Eiin r der nusaerordentlichen Prof« ^ ?.< n f ri war
mpflichtet, den Text dar Anatomie von Uondinoa
Tomdeaen; od tndenr, der «la der lOtte der ordant-
licben Professoren gewilhlt wurde, niuRstfi zunächst
den Text daa Lehrbucbea erkiiran und dann die
SaBBomtntioiiaD an Oadsvar nwAan. IKa lidnvr der
CliiMivL'i-' hatten diu Zergliedi-rung in Eüselnen Vor-
zunehmen. Jbj'Bt wenn ein gannr Ahaehnitt de«
und durch die Demmisf ration den Studenten
'MUen VerständnisB gebracht war, dnrileu die
Vafeaaaraii daa Wort BdHMB, iUla dt mdi
etwas Tomitragen hAtton, was ihnen nuD Kataan d«r
Scholaren erforderlich schien. ')
lecant niri fherit ronrnrrena eina, Icf^erc audett uDo modo
Buu poona pcriurii, et libr. 60. nec roctori. et coDsIliarüa
h<>r alicni ronredere lireat. Si quis wro ductrir nli<)tiani
Icctioncm ultra sibi deputatam legere Milmril, nuiinuam
legere po.ssit nialeriiini al) alin dcicture inteptaio, vcl imbli-
el ut supra ulteri denutatam."
>) Die Anordnungen Oi>er die anatomischen Oemon-
onaa aaihilt daaMlLKapttaljiar Oriwcaillla SlKilau
liknim. Daaidbe hütet:
«AdhaanntM non «ohim antiquis ttatutia neatrü, aed
Biilati emninm italicarum landati««ime, consoetiHUni non
nodo ad nostrurum «cholarium utilitatem scd etiam totios
luimani (^eueris Kalutem, statuimus. quod p08t principium
ttudü, et ante liuem Februarii quilibet rector sub poena
periani, et üb. 60 et quilibet couMliarius 8ub poena Hb. 20
elfleadtcr nrocurare teneatur, ut lutbeatnr aUquod cadarer
cninipiain delinquentüi. de quo ab ipils praetoribus suppli-
dnm eumptum citt. Vtddicet unius maria et unius foendue,
Tel Baltem imius ipsorum. Ut autem communi utilitati con-
aulatur roofirmari pdimo«. spcdaüter, et de i^tiu sjieciali.
quod TiKore praesenti» statuti teneantnr praetorea, nisi
tilcs delii|iieiites frjcriiit de lerritorio I'utavino. aul rivi»
Ycmitua au^^oena lib. lOOU tale M^aver^ V. recto^ et
Citadelldf. aiit alio quovig loco territorii arciilat de alujiM
Bupplituim riipiti» esse «utncndum, Toiii-aiilur iirueidre*
dicfiinuii lisi finiiM II' II iilL-lante decreto üli |Uii. aut ciiisue-
tudioe, vül alüii quibuscunquo urdiuibua aub poena praodicta
tcbdilaribna aaS^ian: üt aulaoi nb oidSrta, at «uj *
moda utilitat« procedat: rector cum sapienta at <
cum tali« atiatnmia facienda est. eligant dl
iü<'ll<'<l^ ijiii ad iiiiniis in hoc studio per biennfaun in med!*
rill I v'i.(lii"riiii. e' :-, liiibi-ri |'<'»sint qul viderint alias ana-
thionia- Viiceiiturque ma-vsari aiKithomiae. Eorum sit oCBciom
de lucu, de itistrumentiii. et de omnibus neceiiaini proH-
le Tolens videro solvere da*
dere, et taxare qimutum quisque
beatur, taxctor autem nni 1 1 lantuate eacpetitaru m faciendarum.
Ad eam autem vidrn<tani uallus adwEtris niai mathculatu^
et qui meilicinne ii<l iiiinu»i |»er nnnutn ^Illllll<'^it admitti
possiit I>. rertiir cum luiu .socm umne* il n t'iri s lefjentes. et
oinnes doi jure« de « olli-L'in. et ij^ni dun l^l.l^^Jl•ii; ai- eii.am
duo alü srhidares paupt-rus. du quoriun iJati|nTUite saltem
per eorum juramenium coustct, si fuerini per rectorem et
coMÜianoa electi, adnättantar «ine nlla aelntione. BeUfoi
amiM npaUantur. Nee raeter «nt coodBariL ant ipai
■Ott bahrant potestatem alii|nem admlttandl noa matrica-
IstUB, et <^ui nein »tiiduerit in nedidna per aaann, et qiri
non solvent. Si qui autem de praedittis inin'MsttS
etiam tantum semel teneantur ipü masüarii 8i<lvere pro i
per reetorem et consiliarion duputetur uuus ex '
extrnordiiiariis qui recilel, et legat textma aaotluN
dini, et unns alter ex doctoribus ordimuUa afve pCBCticaa^
aive tbeericae, ^oi derlaret sententialittY dictum teortm, at
qnod dedamvent inxta textum et liieram oeulaia Ma iMn-
«trt"l. et veritirel in ipso oadavere- Xpc ad aliam nnqoan
paniruJam Icijemlam, vel monstranduin procedatur niai plfar
luerit dpflaraui ei monstraia, le>;ei.trs (yniTiam ad ini iden-
dum et 8e<'amlmii tencintur. ^i: <nl In" huliilej
perili roctori et (nuxiltariis non videantur, aiiuia oxpcnsia
eoian idoneuni ud tale oflfliBai aandncaut, SiatuomaB, tuad
nulhn doetor quiiqtiam dieaeandeat nisi postquam ichouiaa
particubro viderint Dum vero altera inridltur, super prae-
ddenti iam r'im quilibet doctor diccre, et propoDore poesit
ad «'holariiun utilitatem, quod slbi videbitur. Si vero rieijue
liie, iiKipie in I'aduuiin districtu, cadaver pro aiiathoinia
occurrat, tencator rector cum rousiliariis procuraro, ut es
Tel alio loco habeatur."
(Foitaatznng folgt)
Die t Abhandlung von Band 43 der Sova Acta:
& Th. Bmübub: BantallBBg der Eaftwidnlaaga-
geschichte und de» Daues der Samenschaalcu der
Scrophukrinoen. 22 '/i Bog. Test mit 4 litho-
grapUrteo TkfUb. (Fraia 10 Bnk.)
ist erschienen und durch die Buchhandlung VM
Wilh. £ogelai»aD ia Laipsig sn hemehen. —
Mineralien und Felsarten
in gut geardneten Sammlungen sowie fan
in groeaer Answ^lil 1iil':^<:M. IVcislisten stehen ni
Sianatan bn Heniuuu ttnan, MinmJiwihlndlw,
iwal.]
^ by Google
NDVQDAM ^ :^i»^^n$ä^^ . OnOSüS.
LEOPOLDINA
AMTLICHES OROAK
DER
KAISERLICHEN LEOPOLDINO-CAROIJNISCHEN DEUTSCHEN ARAHRMTE
DER NATURFORSCHER
11£RAUSG£0£B£N UNTEB HITWIRKUKO DER SEKTIÜMSTOBSTlBDE TON DEM PRÄSIDENTEN
Dr. O. H. Knoblwioh.
Halle a. S. Heft XVII. — Nr. 5—6. M&rz 188L
lübait: Amtliche Mittbciluiigcn: Vcnuiderun^en ini l'i'r&<injilU.'.'>uuiiii> «1er Akatiemie. — Beitritte zur Küm der
Aludeniflk — Ufliiu' '
luPraw«: Goppan
Acta. — Die enU
Aludeniflk — Ufliomb Ckittiteb Ludwig Keiebeniwch f (FottaUaaB^ — Soattic« Mitlheilaaf Sünge-
mogeoe Uchriftan. — W. Bklwrek: Wirkun« dea Lidü« aaf die «MtriMh« LaSnnflUüglnit d« Sdan. —
L. Praw«: Goppanlnii ab Anl {FamMmA. — BiggiapUicha Mhlhaihiiiiaa. — Band 41 Fkn I der Harn
Amtliche MittheUimgen.
Yerändenmgeii im Personalbestände der Akademie.
Hm nfkemuMBc niflleier:
Kr. SSIS. Am 7. Marz 1881: Herr Dr. Joluuinei Ranke, Professur der Natargoachicbte, Anthropologie und
Phynoloeü «a d«r UniTenriUt in Manchen. — Zweiter Adjanktenkraa. — Faehaaktn» (7) ftr
Phyiidogia nnd (8) f&r Anthropologie, Ethnologie und Geographie.
Kr. StBli. Aaa 34. lÜrB 1881: Henr Dr. nted. et phil. Paul Hermaam Vntiaaa, Privatdocont der Zook)gie
n dar üamnittt in hmgmig. — Draiuhntar A^ianktflnknic. — FM]liaekti(i& (6) ittr Zookgin
Beiträge zur Kasse der Akademie.
M&rz 1. 1881. Voo Hm. Geh. Hofrath Prof. Dr. H. B. Geinitz in Dreeden, Jahreabeitrag f&r 1881 6
II 4. n n H Pwftaia« Dr. F. II. A. NVüllnor in Aachen desgl. fiir 1881 6
» T. „ „ „ lyaftaaiw Dr. J. Bank« in Manchen Eiutrittageld . 30
„ S4. „ „ „ DoeBiilanDr.F.H.Ftriaaa inLeipdg Eintritttgeld c Jalaaalwilwig flr 1881 86
Dr. H. KroUweli.
Laop. XTXL 6
Digitized by Google
S4
Helmldi CtottUeb Ludwig BelelieiibMh.
(FortgeUuDg)
Doch nicht alleiu auf Btreng wiMensehaflljcbem Gebiete war Reicheubach anermüdlich, er Cuid auch
Zeit, fl>r Yerbreitaog utarwiKenscbaftlicher Kenstiiiaae nach den TerschwdflnaUo Ricbtnagen bin tbütig n
«ein. So begann er bereits im Jahre 1833 unter dem Namui ,üiitwrhiJtimgan im Königlichen Natnralien-
cabinet" öffentliche populäre VorlmuDgen im ZwingerpaTiHon, die „mwoU eine weitere Verbreitung dea Sinnea
für .Ho Ki'untDlga der Natur, als auch insbesondere eine genauere Bekanntschaft mit ihn Producten de» Vater-
landes und mit daa MirkwtodigfaHwi daa KawiglMham NatiaHeiiwJiineto' faenreckteo. Di«M Vwteig» Abar
naturgeechiehtiteha Thanaito «ifiieiitaD lidi aOgeiBeiiMr TheiliialiiDe aiit«aa dea PaUflnrn»; mahrew danalbm
mussten trott des umfangreichen Locala wiederholt werden nml dlmo Zweifel haben sie wie zur Förderung dea
Btüiiea Sit Natturwiaaenachaften flbafhavpt bajgatngen, ao inabcBondera die Oittndnng der aleü* vanalaaat,
aiali «nprSnglieh ala „Yenin mr BeAlrderaRg dar Natnikimdia'' am S. Jantiar 1884 eonatitiifrta. Aw
der bei dem crttmaltgen Erscheinen lleichenlndi'k in dar »luB* am 14. Mai 1835 an die Mitglieder der-
aalben geriehteten Ansprache geht ebenfaHa aain Strabaa barm, deo Vatanrinenacbaften ferner Stehende i&r
Aeadban an gantunan und ria cum Stodinn daraalban baratuEttsiebao»
Aus di'-sim m!rti]!>pi-s.tzt auf Fnvdt-mrg und Nulzbimiiacliutig der NnturwiÄ><':'DsrlK.iftcii ^;friilit>-f i-ti
Streben Beicbeobacb's ging auch am 22. Februar de« Jalirea 1828 die neben wisaenecbafUtchen inabesondere
praiiiaebB Zweeka fiSrdanid« OaaaBanbaft jnora" faerror, dar Dnadeo Vialea wdaakt und daran kngjlbrigar
Vorstand er war : fmicT entspringt ihm stinu ngo Tli- ilr.ahtnp an Jon Hi Htrolitiiigcn der aächtinchcu ökono-
mischen GeielUchaA, der er lange Jahre als stclivortretender Präsident, itpäter als Prisident vorstand. Auch
dia jetat aweitgrOiat« Liduatrie Dreadena, Kmal- und HaadelagibrtBarai, iat fMt aaseehMesslich a«f die
Anregungen HeichonlMich'a rurürkziifiilircn Von der nngeheuem Arbeitskraft Roichenbarh's zingt va, doss
er, trota aller ihm durch Aemter und Ehrenämter auferlegten und von ihm gewissenhaft und päuktlichst
aiMltaB Yaqiilliabtiragaii, Zeit Amd, dnrdi pepollra wfaaaDadiaftJklie Yortriga in YanriiMn Dzaadena itr
Förderung der NaturwiRsenscbafl: zu wirken. AI« in der Mitte der vierxippr Jahre, hnnptRÄchlich vom Jahre
1842 an, die Bestrebungen einer Reform des Gjrmn8si«lunterricbia festere Formen annahmen, Rchloita sich
ihnsB Reiebenbaeb insoweit an, daaa er anf das nadtdrOekllefaste Ar Anriireiinng daa Batarwltsen»obaftUeben
Unt^n-ichtFi im Allijrmeinen und insbf-sr.nr]prf> in dfn Gymnasien eintrat. Er hnt ps sich wohl vordient, tlans
an der Fajadu der KiuUchulo zu Neustadt-Dresden sein Medaillon in .St*'in unter denen der hauptBüeiilicliBtcn
Ftrdarar dar Katurwissensebaftan angebracht wurde. Ein Theil der cltusischiD Philologen Sachsens freilich
verkannte seine Bentrebungen TollstAndig und trat ihnen auf das schroffHte gegenüber, trotzdem, daaa Reiehen-
bacb gelbst für classiscbe Bildung hochbegeistert war and sich noch in acincn letzten Lebcniijshren an der
Laetikre seines Homer erfreute.
Michtig gefordert wurden seine Deetrebongeo durch die Gunst, die ihm in höchataa Kreisen lu Theil
ward. War ihm König Friedrich Augnat I. ain hehar Qfinner gewesen, so schenkte ihm naeh daaaiii Tod«
der Kronprinz, später Mitregent, und aait deai 6. Juni l??'>'> K>Mug Friedrich August II. eine Zuneigung,
die durch fbrtgeüi t/ten Umgang und gaataiiiaanio Stndiaa im Laufe der Zeit den Charairtar der Frenndadiaft
annahm. Der K«nig hatte sidi auf den Wunaidi seinea Onkels Fiiedridi At(guat L ab Knabe aeheo mit
Botanik bcscliäfligt ; was aber frClher nur Liebhaberei gewesen war, das gestaltete sich, aU der 23J&hrige
Jftngling mit Beieheabacb in BerAhrung kam, unter deiaen Leitung und Lehre nm wiaaenaebaftlieben Streben.
Ea war ^ttar dar Stob dea Lefarera, daaa sein frfiberar SebBler in der Beatinmnug der Pflanaen noh mebrw
niulti sicherer erwies als er selbst. Daf Vi rb.ittnii?') zwischen Beiden festigte sich ausser durch re),'i]-
miissige ZusammenkOnite durch ileissig unternommene gemeinaame Jäxcnraionen, von deren heiteren Epiaoden '
Baicbenbaeh neeh bia in aein apitaatea Alter gern enSldta, Jeden l^aitag Nadnuttag verlnaebta BaiahaS'
* buch bei dem Kiinigo in Dresden oder Pillnitz. Ziin.ii li .t nml zumi i^• \s.ir TJotflnik der (ioiji iistand ain»
gehender Unterhaltung, doch kamen auch wohl andere Themata zur ijprache. So gross war der EinflDaa
Baiehanbaeb'a auf den KOnig, dase, wer irgend Etwas bei deoaalben an en-eicben wttnaeliile, sieh aainer Fttr-
»prnrlie za VI r.» ichern suchte uml dann Heines Erfolge« ziemlich sicher sein durfte. Es gereieht Reichenbach
sum unvergäuglichcu Lobe, das» er diesen seinen Einfluu niemals missbraucht und swar Vieles fOr Andere
arfaaten, Ar aieh, aia aehtar Mau dar IRaaanidMft, ■knab Elwia bauwpnMht htL Anah aadi daoi jlhan
Toda Üidg EVbdrieh Augnat IL am ».Augnat 1854 m BrennUdd ia Tirol, dar Reiehenbach anf daatiaftta
36
«■aUtttntei vfrnita ar ridi dnwnid dtr Gtnit dar farwitUratott KBniKin Maria, dar oa täa n Ümai AUalm
Hai aWIlWlGl fllill ii war, den Freund ihres Oemahls von Zeit zu '/.p'ii zu Keben und zu sprochen.
Wann »dioa dia fiaaiehiuigaii au Kfioig Friadrich August I., der bai aller aeinar Geiaohtigkeitslieb«
«in streng patriTahalianlwa Bagimant lUnte, ftr BaidmlMidi von ttafgraifendan ESiiflusaa uaA Ar aataw
Anacbaoongen in Bezug auf s' latlii-li- i ur.d pnliti.^nlip.q L<'W-n f^fwe-nen, so war das in (>rlu1bt*ni Mftftssp iler
Fall in Folge der iomgen £rgeb«ubeit soinarseiu und des freundsckafUicbea Wohlwolleoa aodererseits, weicbea
ÜB Sflajg Frkdrieli Aiguat IL bewiaa. Dia LabanaarMmi^aa daa LaMaran Immten mr dan MlMga«;
Baiekanbacb'i streng monarchischen Sinn zu featigattt Verlor er (\och am G Mai 1849 während des Dresdener
Maiaafatandes durch den Brand daa Zwingera md dea von iiun bewohnten an denselben angebauten lümsia
meht alMn tib PrirotaigcntlniB, amdam, «aa ihm nnglaidi adaMnUahar war, aaiiia gaHabtan 8amdaiigaB
und damit die Früchte seiner fast 3<>jÄhri(;en Mühen und Arbeiten. Gelang es ihm auch durch seine sofort
mit grünster Energie ins Werk genetzten Bemühungeo , durch Auflordeniagen zur Beihülfe, die er an alle
Hoaeen Europaa und ao «IIa Fraanda dar Hatmwlaaaiiwlwft te «tttD WaMAatka arBaa, tei aataMrf!oiiaaha&
MuBt-um DrpFdenB bald Mriwler zu seiner frilheren RnJr'iit'ing m verhelfin. b(i lilir-li ünch naeh manrher Rich-
tung hin di'r Kindruck dieses Kreignissee auf ihn ein dauernder. Er kouute Bich niemals mit dem parla-
mentarischen I^Wn Wfreunden ; da« Zählam dar Stimmen, daa nicht Wigen, konnte er nicht begreifen. Yar
den Kämpfen des politischen Lebens («chreckte er znrttck. Ehren wir ihn darum nicht minder. Sein Verdienst
und sein Ruhm lagen oben auf einem anderen Felde, als dem der Politik, Rein Reich war das der ewig gleich-
blaaNoden Natur.
Dea tiefen Schmerz über den Tod König Friedrich Augiut's II. suchte Reioheobaoh durch angeatreng-
taaU Arbeit zu bekämpfen. In rascher Aufeinanderfolge erschienen die Blinde dea „Avinm systema naturale",
namentlich der über seine geliebten Trochilinen. Ein Ersat« f&r die Vorlesungen im i.U r chirurgisch>medi-
dniaahan Akadtmiia, dia im Jahre 1864 dan gagao aia gariehtatan Angriffan ariag, «aide ihm durch die nai^
dan Tode tob Fleimia aeit Anfimg Hai 1S68 Onn UberU'agauen Yoileaaiigen Hier Botsidk an der Königlieban
Thierarzncischule und die mit denselben verhnnduNB BlOUrsionen. Namentlich die letzteren, die er Ins SCU
aaiaar am 1. April 1874 erfolgten PanBioninucg aiit «iaar ataanenawerthen kArparliehen Rüstigkeit und Ana-
dsDflr ftiTtaetata, gewilirten ihn dnreh die, eich Ua n dem genannten Jafaro eiliattaiide, ja steigende HmH»
D»lirijf> villi Freunden der Botanik und der Naturwisseuschufl viberhaupt freudige Genugthuung. Allen Theil-
sehmern an jenen Excnnionen werden dieeelben OBTeigeasIieh bleiben. Reifere Uioner der WisaenachaA im
TereiiM mit riner wisabegierigen Jugend aammeltcn üät «m den greanD llelater. Noch dimial eraetaloaB ateh
da Reil lii iiliinl]% lannillich vielneitige« Wissen. Anregend und fordernd verstund er iiii lit nlleiii jeden Eiii-
aelnen zu fesseln, sondern um Alle «luate er bald durch emate Worte, bald darcb einen köstlichea kernigen
Hmnor ein Baad dar Oemeinaamkeit an sehüngeo, wdcbe« msuiebe dauernde FrenndsAaft geknflpft hat. So
pestaltite üicli auch die anspruchslose Feier des 50jährigen .Iiiljiliiums seiner Dresdner Excursionen bei dv
ersten FrUbjabrsezcunion am 14. Mai 1870 zu ciaer freundlichen Erinnerung iUr alle Tbeilnehmer.
Im üebrigen w«rde Reicbenbadi's Laben atiUer. Es müde einsamer nm ihn her. Seine geHabto
Frau hatte ihm der Tod ]ftfi7 permilit. Pflegend und sorgend stand ihm die einzige Tochter nr Saite«
Zwei seiner buhnu waren in weiter I'erac; dar abw als praktischer Arst in Tiflis, der andere, rflhmlfcb In
daa Taten TvamUfeKk tratand, aia Direeter dea botaaieebaB Gartana m Hanboig; aar ein Selm mr in
seiner Nähe znrtickgebliebeBi Lichtblick»' iti Feiiinni Leben waren wohl die Julii!;n ii . il'^ren erste — daa
2öjBlirige Jubilium der „U»', angleich Terbundcn mit der Feier seiner durch 25 Jabro ununterbrochen fort-
geflUwIcB YentMidaehaft dar Qaaallaahait, und aabi BOjibrigaa JaMtaa ab «kadeanaehar Labrer — ihn noeb
im Vnniie^it7e frincr ViirpfTÜchen und peii^tipen Kräfte (-»lien, wiihrend ppStere, wie das 50Jjibrigo Jubiläum
der „l'loia- im Jahre 167b, die ^^ uhrlieit seiner eigenen Worte bestätigten; dass Jubilüen für Vereine wohl
ein Zdcben des Fortaahreitens seien, für Eiiiicelne ein Zoichaii dea ZurOckgehens. Ea mrd ihm Vieles un-
begreiflich in dieser neuen Zeit. Zu den Lehren Darwin's konnte er Stellung nehmen nur yem gamntUidMn
Standpunkte ans und die Frage narh der Berechtigung derselben irar ihm eine rein religiSae. Hit dar Za-
■ahme der Jalms traten auch manche Charaktereigenthümlichkeiten scliroficr hervor. Aus seiner Vorliebe fbr
patriarebaliaehee Weaen nnd seinem Hange! an Ventändniss itlr parlamentaiiiobe Formen aÜMiaeitB, aodererw
aeita aber ancb nicht minder ans dem wahrhaft kindlichen Vertrauen, mit dem er tiam Jeden eniKeigaBbam,
und ans seiner Heftigkeit, wenn er dieses Vertrauen getauscht glaubte, erklären »ich auch die Onoflicte, in
dia «r in aainan apiteran Leban^abren naUluib im aocialea und OffeaUichen Leben gerieth« w b dem literaF
Digitizeu Ly CjUv-'^^il
3«
Mkm YitiSa», In dir .Tifa*, im TontMKb in aoolo^MÜMB Oarttw, «odBeb in der LeopoMlBiadb^üu«-
Mff^"" Akademie.
Dieee Yerbiltniaae mögen hier unberührt UeibeD. Sie haben nicht minder KeicheoWh'a letzte Labni»
JahM ftfarflilit «Is idNite 41« TUttlgMl dtr AhadMoiB getthnt Bis LMpoldinfaA^tanliiiiMlw iUndamW
ab<r but, t'.Bch ViTsöhniiii;? des Zwieiipalts in ihrer Mittp, jene HeniTDung^en öberwunden und ihr altes An-
aeben wieder guwomien. Den Nekrologen ihrer Leopoldina ist die Aufgabe gestellt, Tor Allem die Verdienste
Omt Ifilf iMar, akM igiinhl dam SalnflihaB dtn OhÜbiMbImh m IwinlmB.
Vf>ni Jfthrn 1874 sb gingen die Kräfle Keicbenbaeh'a mehr und melir zurück, namentlicb nach einen
scbwiTt'u Falle im Januar 187G. Oefterer Landsnfentbatt braobte nur vorttbergeheode Keseerang. Zeitwdaa
AnfregOBgnnut&nde führten jedesmal m raaeherem Ver&U« der Kfirperkrlft« and tmA daem derartig in
Aulregnog verbrachten Tage trat am Morgen des 17. M&rz 1879 Bewtisstloeigkeit ein, und all die Abend-
sonne desielben Tages sank, schlössen sich auch die Ängen Reichenbach's in sanftem Soblammer flir immer.
Vorstehender I^bensskizze Aigen wir einen geordneten Ucherblick flfatr dio MWWrwdtrtliBh refeh«
FfkU* von W«rk«o «od Abhandhnifni, mkhe Büelnnbaeh TeraffsaUiebt«, hinto.
(SaUaa folgt.)
Bbigegiuigene SdnUten.
(Vom 15. September bis 16. October 186l>. VortMtRUig.)
Boa. Imf. dat Vatmliitot da Maaevi. Balletin.
Ann^e 1880. Nr. 1. MoacoD 1880. 8«. — Kipri-
jaii'tff: Tcber fosiile Flache des Moskauer Gouvememunta.
p. 1 7 Menrbier: Ueber das K<»pt-ikelftt und die
Sliijii|wi rk;'( Uff(' ilrr Z» eiHilirlfr. j>. H Tl \, Thümen:
Ltllr.ii."-' y.'ir IM/ !■ b'M SiluntiiH 7l! — — Men/bier:
TctTostea ffry»ciivntrix n. sj! Mt'ii/1>. p ln'i — IUI —
Twelvetrees:Onalabyrintlii»liiiit fiktilli /'/afi/u/is Hi, l:,mli.
Twelretr.) from the npper l'eriiiian cuprileroas »irata of
Karinllnsk nenr Orenbur». p. 117—122. — id.: Un tberiodont
bameri froin the u]i|>er l'ermian copper bcarint; sandstones
Of Karji;;»liiisk txar < trfnbiirc. P- 123 — 126. — II eck er:
Bfitniffi- 7.11 iiK iiu n \ cr/i irliiiisi.en der um Sarepta und am
Bi>i;(l') Mirkniiimi-iuli'ii l'tlajizi'ii ii- Inserten, u. Bejirlireiliimif
«ilHT Mjlaliri - i.r.r.r. ], nä Trautsctiold; /lu-
F rutre (it't r ilii'! ."•iuki ti tli s Mri ri-.sspiejrels. p. 174 Wl.
Acta Horti Fetropolitani. Tomua VI, Fase. 2.
St. l'ctfrslmrf; lyyd. S". — I!;,<aliiir Kinwirkiini:
de» Lichtes auf Jii- liililuii;,^ ^li v rHil.i. ii rii'iiicuti^.. ]i. 27»)
— itti. — Ii rjiv I ; I ii'>cri[it:(iiii H |ibsil.iniru iiinnniiii et iniiiiis
COgnitaniin. l a-r. VII. ]i •J!'7 äll.s. — ii T rim I \ c 1 1 r r .
Rrnsiae «rcticue plautaa «juaüdam a peregriaatonliu> \ uriis
ia Tuiii loeii leeiai «naietaTit p. 690—664. ~ Itei^n h
Bmmiirn rdatieoU de bmrto ImperiaK botanko IViroj>uii-
te» laaft inSk ^ «06-66».
DU» laadwitOiMliafUiehen Vamoht^SUtionoiL
Ilerauigeg. v. F. Nobbe. I?d. 26. Hit. 1. Berlin
18tiO. 8*. — Pitach: l'ntenurliuugen über die dem
Bodta duMb Alialiai entdehbaren Unmusstoffe. p. i— 4W).
— M(»rgea: Ucbar (Be ZerseUbarkeit gewittcr atickaioff-
hiltiger. organiaclier UttngcnitteL y. 61 — 72. — .MAller-
Holsl: Die cuitirirten S|i«rgclaAca. p, 73 T(>.— Mayer:
Beitrtg«siirFnig«ObcrdjeDfi^pii«nilKaiisaben. p.77— 8a
Kunn «TcaivantiTa SMltgjr st Oaafeiidga,
Ma«. Bulletin. ToLTn, Nr. 1. Cambri^ 1880. 8«.
— Wadsvorlh: Notes on tbe geoln^ry of tbe iroa ud
coppir difirieta of Lake Superior. p. 1—157.
Aotd. royale da mdeeine de Belgiqne. Bulletin.
Annee 1880. 3"" S^rie. T. XIV, Nr 7. Bi ii.\<
1880. 8*. — Warlomont: Ciüeattxbemii&tutiijucs. (i.ö<iij
— .1(0. ^ Deneffe: NonTeanx trecarta pour Ia ponction
bypop&u-ique de Ia Tpssie. p, 6(M— 5.S2. — Willems: Note
NT linocnlitinn piiM iiiiM' de la pleuroiineumonie exjuda-
tiWL Ik.683— öäi). — liru^Uiits et Verrie»l: Hecberclies
nr le aiien^ d« la pleurupoeunonie bonae. |k 6*0—6601
Taraaaig. tot bevordering der geneaakuidife
Wtt>aadi«|ma Ib XadarUXadiiL GaaMakmdigTyd^
■ehrift. Ded XXI. Ytkam Mriay Diel Z, Afl. 1.
BaUTia 1880. 8». — Vaa dar Barg: Indlacfae Spiav
(Aphlae Iritpicue). p. 1—123.
Kaiserliche Admiralität in Berlin. Annal n >1er
Hydrographie u. maritim. Meteorologie. Jg. 8. Uft. XI.
Berlin 1880. 4».- I>a» Auftre te» v<in Treibeis im Nord-
atlantisrheii ücean in der ersten ILiifte de* Jahres 1**!».
p. 441 — 447. — Die Clirdniinieter-rriifiini'en au( dem Ub-
servatoriom zu Wilhelmshaven i. d. J. 1?'7k 7!t ii. 1H71> ni.
p. 44.H— 4.Mi. — KeibeBtemneratannesanntipn im Atlantischen
Uceaii und an einigen Stauen ün Indisclion u. Stillen Ueean.
& 486-487. — Vodckheade Ucbankht der Wittaraag dea
onataJttni l880inNord«merilrau.Ceatralanrop«.p;tf7 ISft,
— N'nclirichteBfBrSecJUinr. Jg.ZI. Nr. 38 — il.
üerliu 1880. 4».
Hatnrwissenschaftl. Verein in Hamborg. Ab-
hnndlnngrti. IUI. VH, Abthlg. 1. Hamborg 1880. 4*.
Kircli. n|iLinrr: Uebor die BryOMWa^Oattuni; Adeona.
\\ \ 2t. - HIei ker: .Miisci I!anilniri.'eii5!s specics pisiium
iiovus iniiiiisnue Coznitas di-' nji^-.! i t .li'j in,': . nravit p. 27
— itoliiu: Kin iKiH'i- Hirsch au..i dem .\murlande. ,
p. 81 li.i. — (Mittsrlie: Neuere riiieriMiebuncen Ober die
Juni/rrmuHniitf (Ifiifiiliintf )i :17 — G6. — Pfeffer: Die
I*tcro|M>deii des llambur^TM Mi irns p. Ii7 'J't
Hatnrwissenschaftl . Verein von Hamburg-Altona.
Verbandlungen i. J. 187SI. Nene Folge IV. Hamburg
1880. 8*. — Bolau; l'eber die Müiitung und «las Waclis-
thuni eines I'feilhthwauzes iimwJH* ;>u?>//''"'Wi<«.'' I^. |i.22 ÜJ.
- Krilss: Leber die (iretii-e der l'.ei^tmiif.sl'Uhigkeit der
Mikr'isk'i[ic. p 21-37 - Timm; KritUrlic und ertfaiuende
Benierkuiigeu. die Hamburger Mora belrefleiid. p. 38—99.
—Voller: Ueber ei> neaee Abewtpüqariff Mwaeler. ». It»
— IIL — id.: Teber dte NIcbtnristenE stnblcader Materie
in den Cronke'si hcn P>..hrcr. v 112-131.
8oc. gdologiqae de France. Bulletin. 3"'* Serie.
T. VIT. 187'J. Nr. .'>. Paris KS7,'j— 79- 8«. — Dou-
ville: Genres de bracbio|>odes. p. 273 — 277. (Contin.l —
V^laio: Notes i>nr la Constitution g^ologique de^ ile« Sey-
chelk«. p. 278 — 2S5. — Falaan: Note snr Itt puüitiun strati-
nhique des terrains leniairea wpäioun et cpiaiernaire«
BUterive* (DrAme). p. 286— SOtk — Lorard: Ubser-
vaiigaa palfoatelogiqDca rar lea coochfa k Ottn» FtUtoni,
Digitizou Ly Cju^.'s
87
P.IM7-814. — Dollfns: iMÜfttt
AmL fittf . 4m SeimoM <• Bt TMmbonrg.
Bolletin. Tob» XXVI, Nr. 2. St. IVitr^bourg isso.
4*. — Flavltskjr: Sur lo« tnaslornistions an moyiai de
k hTdndon et de U dehydniMW dt la tafpiu» Mtiut i
R liehe leplan de polarisatioii. p. 139— IM. — FtaiDtiin:
> la di^niiiposiiiiin ite Taridp rarfooDique par le« pbint«s
sons l'vclurugv. ]i. — — v. Marten«: Holliuqiies
rcoucillis on Arnu nie par Alexandre Rriindl. p. 142 138.
^trii\r l'i' l'ixainen iliiiniqup d<'S taches siisptcti'es
dVlre de» taihe« de MUtg. p. Ibä — 172. -~ hiawit«cli: Ob-
MratiMM dca planrtcB lluv, Saturne et Neptiuie 1879.
n. 187—188. — Famintnin: Kffet de l'üiteiiatä de U
lumi^ siir 1« dfcoupositütB de l'acide eariioniqii« par Im
plantes. p. 296— 314, — ätruve: Obaervaiiona de U coi»^K>
de Brursin aa printcnp 1879. jk. 914— SSi& — Montt-
Terdt>: Kecheräat «■m]nilggii|iiM nr TOnhk niBiih<fc
p. 320— 33ä
MiUot-Carpentier, Gabriel: De rii,vgii'iie publique-
et d« k Chirurgie «» ItaUe. Partie I, IL Paria 1676,
1B79. 8*. — NotM «UnirglealM i*mi xMim da
aawpagm ppw sidir k la atatiatiqm (aurfca 1876
—1877—1878—1879). Ckmbnd 1880. 4«.
Chronik, eine ^un T lnrtiiz /ai dm .InLn-n 1800
— naiti der iluiulscIiriU der Bibliotcca naiioaala
2U Florenz zum erKlon Mukt beranqgegclMn (von O.
Hartwig). Halle 1860. 8«.
BaCh, 0. Tvai: Tortrag«;nDd IBttbeiliiDgeB.
Sep.'-Abdr. Bonn a.
Hoppe, 0.: Hcitriif;«' zur Gescliichte der Erfin-
dongen. 2. Liekfi. Clnuiithnl 1881. 8».
K. Preou. Akad. d. WiMenaeh. in Berlin.
UonatBbcrirht. Juni 1880. Berlin 1680. 8». —
Münk: l'i-l"T die Selispliarrn drr (inKsliinirinde i>. 485
— ')iC. — l'i ters: I flrtT dii' vnii .1. M, Ilililcliraiiilt auf
Nossi-Be II. Mada);asear tii'^'^ninieltrii S:in(;i thirri' ». \m-
pbibirn. p. .'xis— .'ill. v. «ippol/i r: I 1 1» r ilic l!i >!iin-
Bnng grosser wahrer Anumalieu in parubutihcheii Italuieu.
f. All^*. — Virckeir: Lctwr de» äcMMM tka mm
OwiBa. p. 616-648. — Hofnann: Ucber eine IMm aro-
■atiidwr, den Senfölen u. Sulfocyanaten inooierer BaMO.
p. 646— 6A2. — id.: Zur Kenntniiis des Amidophenjlmei^
captans oilcr Siiininirjiiillim. p 'lii'J 'yMt. nl.: I i lipr
rii-'iulirti\ |, ,',-'1 rt l .Nir
i:.rkeiuiuDg u. iii^iiniiiiiiiu kii-incr Meuten von ÖcbMel'el-
kohlaiMoft p. öM VMi
(FbrtiH>lzuog folgt)
Wirkung des Lichtes auf die elektiisclie
leitimgsaiiigkflit des Selens.
Tob Dr. W. flUaMk In Berlin.
ZurPrflfunj? oulmiariTier Knbcl brnurlif.' Il' irWil»
loughby .Smith 1872 eine leicht hauUlivhc Subitans
TQO gnMMm «lektriaehen Videntande und wihlte Ar
diwon Zwerk nie1ir<'if Stiuit'on krystallinisrlicn Si-ltn.^
von 5 bis lU cm [.jingt^ und 1 bis l'/| mm liicko,
die in 0la«r6hr«n eingeschloaMO nnd an beiden Seiten
mit Flatindrähten vergehen waren, mittelst deren sie
in den Kreis eingeocbaltet werden konnten. Aber trota
dar iOBatigen gfinatigen Eigenscbaflcn dieeer Siibstans
ergaben die lleeaiingMi btahat abweichende Beanitate,
arUdk er bei Wiaderfadnag der Beobach-
tung dasselbe Reetiltat. Herr Smith forschte der
Uiaache diaaer giMaen VenwhiedmhaiteB dar Wldaiw
stinda naeb nnd fluid bald, wie er dar OeeeHiekaft
der Teleginphi^n-Ingeoienre zu London am 12. Febraar
1673 mittbeilte.t) daae der Widarvtand aioh nit dar
Intanaitlt dea anflUhndeo Uebtee ludert«. Waren
die S<>len8tari(.!rn in einfiii Ka^'.ii gegen r.,icbt iibge-
■dilossen, ao war der WiderstBod am gröeaten und
blieb aehr eanatantt da erAUtee dann gaw daa g»>
wiinschton Zweck. Wurde aber der Deckel entfernt,
■o nahm die Leitn ngafilhigkeit an, nnd swar um ao
■ekr. Je intanatver daa anfhUande Lieht war. Wnrda
daB I.icht dnreh Steinsalz oder fiirbige Glftaer auf-
gefangen, to änderte aicb der Widerstand des Seleoa
> naeh der liahlmnge» die dnreh daa Olas faiadnreh.
ging, Da(t3 die Tenij)ertttur bei <lie..r'n Erscheinungen
nicht masssgebcnd sei, davon überzeugt« sich Herr
Smith, indem er einen Sdenatab in Waaaar legla,
ao daaa daa Licht etwa ein Zoll Wasser ilurchdrinL'en
musste, bevor es das Selen traf; die Wirkung blieb
jedoch dietolbe, obwohl hier die W.iriiie vom Wasser
abaorbirt wurde. Das Licht eine« brennenden Magneainm-
streifens, der 9 Zoll Aber dem Wasser «ich befand,
verminderte den Widerstand um zwei Drittel »eines
Werthea; nnmittalbarnaeh dem VerlQaohen des Uebtaa
stieg der Widentand auf eehien nonnalao Werth.
Dicao gelegentliche Beobachtung ist kurz darauf
von Herrn Lieutenant äale einer wieewnimhaftlichan
IVfifting nnteraogen worden.*) An einem Stabe kry-
stallinischen Selens von bestimmten Dimensionen und
geniesaener Leitiingeiahigkadt wurden die AenderaqgOB
dea Widerstandee üi Folge der EinwbrIniBg dea liehtae
genau genies.wn und zunitchst die Thatsaelie, da-s daa
Licht den Widerstand vermindert, bestätigt. Weiter
hat Herr Bale an ennitteln geauefat, wekdien Strahlen
die«« eipentliümliche Wirkung zukomme Es «urden
auf die Selenstange in Kreise einer elektrischen Kette
an eSnen he]lnt,wolkenlosflB Tilge die eisMlneiiAlMchfliltta
de» Soniieiispectnmi'i entworCeti und dadurch fert-
gestellt, dasB die ultravioletten Strahlen ganz wirknogs-
lea abd, daaa dann oiit ahnehmandar Braehbarfcait der
Lichtstrahlen dif Wirl,.!iii.' auf da.'i Selen zunimmt bis
■am Roth; das Maximum der Einwirkung wurde am
Ende deaBoth gefunden; die duuklen Würmestrahlen
waren hingegen glächfidls ohne Wirkung. Endlieh
hat Herr 8a le bewie«ien, daiu die Wirkung der Lieht»
strahlen eine fa.st momentane ist und auoh beim Ab-
halten des Liehtae bald abnimmt; dooh mgeht eiii%
») Hatare. Tel Vn. Nr. 178, p. 908.
^ PMceediagi of theBoyal Soaety. VoL XXI, Kr. 14«,
pi
Digitized by Google
88
WOB Mu3i koTM TtH, Ui der yfümtaaä d<a SiUh
Mbw ursprüngliche Grü«8e erreicht hat.
El tag übe, dioM olyactiTe nnd laicht maMbart
Wirkung de hodifendaB Btrahlan nr Oonitrnotx»
TVn PiMilflBUteni ro verwertlif'n . ili-.- ilrinn vom l'rthnilp
nimm fl «wnlitwi nmii gans uaabkängig wären. Die onten
TanodwaaaliAMwBiobhiiig bat Hflir Barl ofBoiia
Toröffcntlicht . '} Nachdem durch Ilcrni Sale bproits
. die UnwirkMmkeit der altr»violotteti Strahlen nach«
gwHaaen war, bat Harr Barl of Rom» wiah gwrfjgt,
dAsa auch alle dunklen Wirmestrahlen den Widerntand
des krystallioiacben Selens nicht Anderten. Vergleichende
gattungcn auf einß n>crmfw5ule und auf eine!) Selpnstab
erwiesen die Uncmpfindlichkeit dea letzteren gegen alle
gtrabhn geringer Brechbarkeit, wfthrend die Strahlen
mittlerer Brcchbarkeit, die leuchleuden Strahlen, den
Widerstand dea Selens in bekannter Weise varürten.
Zar Oooatrucliun eines Photometers bedurfte es abav
noch dfli BewaiMa, dua die Widcmtandisänderttogen
dea Sdana in einer bestimmten Beziehung zur Inten-
iität dea Ijchtes stehen, und diesen Beweis führten
die «aitmn Heaanngen. £ine constante liehtqoeUa
wurde in Terseldedeoe Entfenningen tob dem Selen
gebracht, femer wurde bei gleichen Kulfrrnungen die
Breit« dea Sfaltee, dordi dam dae JUcki anf daa Selon
fiel, Taittt, und fllr dieae TeneUedeoeB UehtiBtanii-
tftten die Widerstandaftnderungen des Selens genau
gameaaen. Daa Raanltat war, daaa die Ahoalinw dea
Widanrtaadea im geraden YerbSltnisae steht m Breite
de» Spaltes und U]iii.»il«'lirt proportimial i>t dir Eüt-
femaog der Lichtquelle , alao der Quadrat wunel der
Uahtinfjanamt aulapriabt«
Dir [iruktiscbe Herstellung citjcu brfmrlihnren
Pbotometera acheint aber erst im iolgenden Jahre, su-
erat Harm Warner Sianaaa, gdnngan an aein.<)
Die Sr! w ii riL'ktilen, wi-lrlie Hich der Ausführung dic<tos
Instrumentes entgegenstellten, lagen tkeils in der go-
riagan LaitnngaOhigkeit dea hyrtalünianhen Sekns,
wie in der Unbeständigkeit derselben und in der ge-
ringen veränderlichen Wirkung des Lichtes, theils in
einem merklich atwewIeB Einflnaae der WinneatnUen.
toA eine lange fortgesetzte Studie de^i PliRnomens.
ftber die weiter unten berichtet werden suU, lehrte
Harm Siemen s, durch Erhitien dea amorphen Selens
auf SOO' eiob eine tSubstanz herznstellen, welche viel
beaaer leitete, rial lichtempfindücber war, von Wärme-
strahlen nicht wiuamiillhih baainfiBHt wnrda ud iltn
•
PUloMpUeallbgariaa; Bar. 4, ToL 47, Hink 1874
p. 161.
*) Monauberichte dar i« ^ Wliiaiiafliintiii
an Berlin 1675, Mai, S. 380. — TeibandhagMi dea Tcrciu
ftr Q««erbea«jia in Pceoaten 187B^ JonL
Eigensduiftaa lianliah eonatant beibehielt. Die ÜBe-
anngen Aber das VerhältniEs der Licbtwirkung zur
Intensität der lichtquelle {ikkrten Herrn Siemens au
einem Ibnliehen YeriHttniae, wie ea bereita Ton Hami
Earl of IlosBe gefunden war; auch er fand die Zu-
nahme der LeitungaÜhigkeit des Selens nicht propor-
«ioHd der liditattrke, aondam ab aina IVmato,
welche sieh dein Vrrhältni»ic der Oandistvomhi itt
Lichtstärken näher anachlieaet.
Neben diaaen Teraaeben anr pralttiaelbaB Tav-
wertbnng der neuen Entdeckung ist das uni< hier be-
schäftigende Phänomen gleichzeitig Ton swei Forschem,
imabhlinjjfweinarfar, aaeib «wd TeranWadanan Bieh.
tungen hin wisaenschaf^üch verfolgt worden, iiiunürb
von Herrn Professor W. G. Ada ras in England und
von Herrn Werner Siemens in Deutschland. Oft
die UuterAUchnngen des Ilerm Adams «ich ganz direot
an die oben geitchilderte des üerrn Sale anachliessen,
sollen diese zunächst besprochen werden.
Die ersten Fragen, welche Herr Adams durch
eine Reibe von Experimenten zu bejintworten suchte,
gingen auf eine IVüfung der Angal^'n den Horm Sale
liinan«; aa sollte ontsehiedan werden, welchen Strahlen
die Liditwirkung auf daa Saieo nmiaehreibea aei, wie
sich die Strahlen verschiedener Quellen und nach mannig-
ffHThfin A1>sei|ilifliiaii rerfaieltaci, mv^ ob die Tjv^h^yFTllp'"g
abie momeiitaBe oder dne albBlbllcba aii.*) An dieee
Arbeit «cMoss »ich eine Untersncbung über das Ver-
halten des dem Selen so nahe atehenden Tellur gegen
das iJebt, und Mesenagen Uber daa Teriiiltniaa dar
lichtwirkuDg auf Selen zur LithtinteuBität. *i ba
Grossen ond Gänsen ftthrten dieee Versacbe in Betreff dea
Selens mr an BestttignngeB dar baiwMa erwlhntenBrlkb»
rungcn. Herr Adams kam ZD dem Schimpf, d^iss
die Wirkung auf das Selen Tomgsweiae, wenn nicht
anasehlieeslieb, von den Strshiea beirtbrt, welche daaa
siebtbaren Theiie dea Spectnim.s angehören. Licifat»
strahlen jeder Art (seihet die des Mondlichtes wann
Botanndit werden), beandera aber die grtnigelben,
ersengten eine augenblickliche Abnahme des Leilnngs-
widerstondee im Selen, welcher dann eine mehr oder
wnlgar aüailUiahe mricvng folgte, die «ihread dea
KxpoTiirf-ni mehrere Minnten lang fortwährend wnch«.
Die Aendcrung dea Widerstandes im Selen verhielt sich
direct wie die Qaadratwnntel der Lichtinteasltlt. ba
Tellur fand Herr Adams eine ähnliche Einwirkung
der Strahlen, die aber im Vergleich zu der im Selen
■atr aefar oabedeataad geweawi.
») Pr<K-e«diiigK of ihe Koyal Society. VoL XXIII,
Nr. 16S, p. 585. Juni 1876.
•) Procaadinga of the Royal Socictr. YoL JUÜV,
Kr. 106, f. m. Smüu VBm.
i_-yuu.ud by Google
39
Im Tarlufii diMir Uatanaolniiig batt« mu Harr
AdsBi aine Raihe tob BnwkrwJwhmBgwi wtih^
gwoaniieo, welche, namentlich in Verbindang mit den
Varanitkiuigan, dia liefa ihm S&r die ErUSnug der
IwoliiwlrteteB Emdwimmgem safilrlDgtm, ein« weitere
VtotMtrang der Versuche wiinsc ln-nswerth niachtea.
Er kat dieaelbeo in GemaiiHchall mit Henn R. £. Day
«ngalMvt vnd io einem knnen Abrim im Mni 1876,*)
i«|iritir ausfuhrlichfr " jnil ürirt. IHrar W.i! r: i hmuDgen,
welche den Aaigangsponkt für die weitere Unter-
mdiang bildafan, waran eratau, daaa bei era mid
deiJJselbpn Selenstalip uini lifi derselben Teni]i rntnr
der Widerstand den äelens im Dunkeln abnahm bei
■mialimaadair BtlrkadaaeUktriBdiaDfllramaa; nraNxiH
hattp sich prpphpD , (la«a <1pr elpkf ri«chp Widerat«nd
des tjelenstabce verschieden war für Ströme, die in
aaigagaiigaaalila« Blehtmigea durch daa Bahn gingen.
Das Vfrhaltpn dp<) SpIptis im Dunklen bedurfte Uar»
nach zunäclist der weiteren Frfifung.
Einn gruaa AuaU von Meeanagen, die BlnmitUeh
an S«len»t*o^n aufgeführt aiad, welche in einem Hnnd-
bade 24 Stunden lang erhitzt worden waren, ("Uhrte
■D dem Scbluss«, das«, während einenieits der Wider-
atnod im Allgemeinen abnahm bei wachsender 8trom-
atirke, anderereeita jeder tnerst durch eine Selenstan^o
buiilureligt-hfndc Strum, wenu er die gi'nügf njo Starke
beaitzt, eine Anordnung der Molekeln eraengt, welche
dam wwteren Dnrol^ng deeeelben Stromea ateen
gftaaaaen Widentand entgpgriiHotzt, als einem .Strome,
dar in «Dtgagaagaaetstar Bicbtung durch das Selen
geht. I>iaM ErMheinong war eine gaai allgemeine;
dar Durchgang c'mcs Strutnos in pinor beliebigen Rieh-
tuig beförderte ateta den Durchgang einea «ntgegen-
gewtat garisbtaten und faindarte den daaa gMah g^
richU-ten StromrF; sii: fTilirtp Hnmit /.ii ilfni Schlusiso,
daaa die Leituugsi'äliigkeit des Selens eine elektro-
lytiaeha iat, nd daaa dar Doiaiigiaf aiMi StoOBat
durch daa Bdaa aiM Art toi Pdariaatiaa im SalaB
eroeugt,
Ba mn dia 'Wnlmiig daa Uahtea aof daa SalaB
sich darin docnmentirt, daaa ein biitdarohgebender
Strom besser geleitet wird, ala im IHukafai, dtfagte
aieh die Vermntfanng mrf, daaa daa Uahfc «inan elek.
trieohen Strom im SpIph przptigp, dp^iwn Rirbtune
entgegengeüctzt i&t der de» l'ularisatiunMtromes und
diaeen aofhefae. Die Versuche mit einer Selenstange,
welche direct mit einem Galvanometer verbunden war,
bestätigten dieae Vermnthnng voUat&ndig. Während
') ProcccdlDgsoftbeRonlSaciiI*. ToLXXV. Kr 172,
F. 113.
•) Pfailoao^iical Traniacttoaa af the Bojal Society of
iMdoB 1877. Tal 167. tet I, ^ SU.
im DanUm dia Galnaometeniadel KuU seigta, var»
aalaaata daa Ueht elDer Saraa «iae AMenlraag dar
Nadel und diui ÜPHrhatten des Selens wieder einea
lUlekgang der Nadel anf Nnll. Diaae Tacmeha wordaa
fB naBBigfhdtar Anordnung und mit vereehiedenen
Lichtquellen wiederholt und flihrten stets m demselben
Ergebnisse, daaa die Wirkung daa Licbtea aUaia aiaai
dakftriidMB Bferom im SalaB ansagen and antarimltaB
kann. Die Prüfung verscti> ^ iiei Stücke krj-stal-
liniecfaeo Selena zeigte nur quantitative Unterachiede,
die alab aogar as varaddadaBaD StafloB ein vad da^
«.■llifri SMli'nitüeke» liempfkbiir marhtpn. T>\r Rii.Iitiuig
dieses Stromes im Selen war im Allgemeinen von dem
weniger erleodttAtenTheUe an dem st«rk«r belfebtotsa
hin, doch konnten zufällige Unterachiede in der Molo-
cularanordnung die Kichtnng dieew Stromea zuweilen
Eine anffallpndi' Frwhpjnnnc constatirtcit dio
Herren Adams und l>ay noch, aU sie durch Selen-
attba von geringem Widerstände aehwaehe elektxiaaba
Ströme im Dunkeln hindurchgehen und nun ein lieht-
bUndel auf dieselben fallen Üesaen: fiel das Licht auf
das Ende des Selens, an dem der Strom vom positiveo
Pol der Kette iu das Metall tritt, so hinderte es den
Durchgang de« Stromes, wilhrend daa Licht an dem
Ende des Selens, an welchem der Strom das MetaU
verltsst, den Durcl^;ang des Stroama befiJrderte, An
BrianitlbaB adt gmaiaB Wldmtaiide nd Belhat aB
•olchen, welche gegen das I.icht so nnempfiodHeh
waren, dass dasselbe keinen elektrischen Strom enangeB
konnte, bagflaatigta die UehlwirkiB^ inBiar daa Dawdf
gang einea Steomaa, mkim Bidtaag ar aadi haliaa
mochte.
Die TorateDvag, an walehar nnn die Hemo
AdaniH und Dny nuf fTniiid iliriT /".uhlreioliPn Ex-
perimente in üetreff der Wirkung des Lichtes aof daa
Saiaa gataagtaa , gabt dabia , daaa aaibat In Selaa^
^taiicrr :; , dip nnn dfin gpschmnlzpnen Zustande sich
langsam abkühlen, keine gleichmäeaige and ToUstän-
dige Kryatalliaation in der gaaaaa Maaae vorhanden
sei; die ■'irh srlmflliT nbkliblpndpn, nnssf-rpii Srbichtcn
seien stets weniger vollkommen krjstallisirt. Das Licht
baftrdart naa die KryalalBaation, analebat fa daa
iUisspi-stpn Si-liiclifp!!, aufweiche es ein«irl<t: didiiivli
wird „ein Strumen von Energie von inneu narli au^HPu
aneugt, welchee unter gmriaaea Unattaden im Solen
einen elektrischen Strom ni erregen schciut*. Die
gleichzeitige Abnahme des elektrischen Widerstandes
durch die Lichtwirkung erklärt sich dadurch, dasH das
Selen, indem es sich in den krystallinischen Zustand
an Bciaeo ftuweren Sdücbten umwandelt, ein beawrer
Letter dar Elaktrieittt wird.
40
Ttmn d«r vm ImdilMgaBd« QtgmUaA «hndi
llinn Versuche nocli keineswegs wi««en«chafllicli er-
MliA|ift var, lahrten die UDtenttcbongeo, vekbe m
glriiiliBr Zdk vi« «Imb gMrMHartan tob Htm
Wemcr Siemens auai^efUhrt und der Berliner
AfcaAMnU Muflükriich in zwei Abbandlongen mitgetfaeilt
Die erste Abhandlung*) l>ewliiifHfft gioh vomips-
«eiae mit dem Verbalten der eiektrisclien I^itungB-
WitgfctH des Selens im PuDkcIn. Nachdem Herr
Siemens sich durch viele Vereuche überzeugt batt«,
dasa diu Wirkung des Licht«8 auf die elektrische
Leituiig«riihigkeit de« Selens nur dieser Sabstauz eigen-
^iiUmWi^ sei und kainar anderen sukomme (die geringe
mrloutg, waloh« H«rr AdAmi beim Tellur gefunden,
kUt Hnr Siemens für etne Winnewirkang, und die
TOD «ndtnr Saita behuptete lichtwirkmig aof das
elektriselw YarhaUen mtHmret XetaUe konnte Herr
Siemens bei der sor[rfuItif;aten Nachpriifnng der Ver-
sucbe niclit beatfttigen) entachloss er sieh, das Ver-
haltoa dleaar Sabetans rar Wirme und tarn galraiii-
M^OD Strome näher zu untersuchen und zunächst die
iltaiB Abgaben dea Uerm Uittorf Aber die phjii-
Indiadien BigaoailiaAeii daa Salena^^ mit bsIimb baa-
aaKn InHtrumenlen ZU prüfen.
Ilwr Uittorf hatte nAmlich gefunden, dass das
bei SIT* Befanalacnde Man doidi admeUaa AbkÜdan
Kv-h in eine Rliu-igc, amorilie Miisk' vi-rwfindplt, welrhc
die £lektricit&t nicht leitet und seiue latente ijchmelz-
wlnne nieht ebglabt. WtA dteaea aoMHPpbe SalaB
erhitzt, so bekommt p» bei 80* ein feinkoniit,'«-?, kry-
atallinische« Geiuge und entbindet sehr viel Wilrme;
ee leitet mm die ElaktiidUt wie die Elektrolyte,
das heisnt wiiie Lritiingsfahigkeit nimmt mit steigender
Temperatur zu. Bvioi Uebenichreit«n der Schmebe-
taDiperator aiakt die LaitaagalUiigkeit mit AnAMdue
der latonton Wfirmc Ijetrilchtlich, doch leitet es auch
im genchmolzenen Zuataud« die Ek-ktricttät.
Bio contrnlirenden Versuche des Herrn Siemens,
in welchen eine beatimmte QnantitAt Mnorphan Selens
langaam erhitzt wurde, unter fortwtlirender genauer
MtHnnig der Temperatur und der T.i'itiingüf&higkeit,
kabaa natfehat die Ai^Bbea dee Ueim fiittorf be-
■tfttigt, aber aasserdem eine BaOta wichtiger neuer
TbataMben ergeben. Wie Herr Hittorf gefunden,
b^gUB daa aamplM Seien Iwi etwa 80« C aidi ib
fa3ratalliBiiekeiBBnmBdalBBadgtd>aabiiBrfBa]Bt«iiU
Wime ab; bei 170« bitte dh Wlimnliridkalaiw
*) MoMtsberidiie der IcdiugL preoai. ftlmfaMla dar
Vrissrnsrharteu m BuM 1876, WOmu, S. W.
l'o»g<^ndMfaAaBaiaa darÄirfk. Biod LXZXIV,
8. 214, 1861.
daa Mufamm errrfahl naä bat SIT» bageaa die
Schmelzung, bei welcher Wärme absorbirt wurde, SO
d«as die Temperator für etwa 20 Minuten oonstaat
bUab. Daa LaHBBgmmCgaB daa SalaBa wIhNBd
diofler Tcmpcraturindernngcn war big zur Tempe-
ratur 800 gleich Noll, dann sti^ es wthrend der
BBsnaieB iv jubbmb DeseniaBii« avtaMBBa dh aar
Temperatur 162* ein Maximum und war schon nach
weiteren 5 Minuten bei der Temperatur 2000 b».
deutend gesunken, um dann bObIUMi bb mal
Schmelzen und während des Schmclzens weiter abin-
nehmen ; bei der weiteren Erhitzung de« geschmobseneo
Selens stieg wieder die Leitungufübigkeit enit schneller,
dann langsamer. AniTaUend war hierbei, dasa aowakl
beim festen, wie beim gewbmolzenen Selen dieLütonga»
f&higkeit sich mit der Dauer der Erhitzung vermin-
derte, aad daaa doreh andauamden Strom ebenfaUa
aiae aihBeBe .TanmidenDig dar Leitungsikbigkeit har-
beigaflibrt wurde, gUabaas als titta eiaa Polari-
sation ein.
Die experiuieutelle ABolyie diaata eoaipliairteB
VerlirilteiiB, auf welche hier nicht weiter eingegangen
werden kann, fuhrt« nun achUesaliob la der Erkennt-
nias, dsas das Sdaa bei sriaem EHntaea sw«i Modifl.
cationen ertVihre. BofaB Erliitz.Mi dee anmqihen Selelis
auf 100" wird es kcyataUintsch , gut leitend and er-
bllt Baak da« AbkflbleB die L(itai«(ftkigkdt der
Elektndyte. Wird liiiiyepen d.iF .amorphe Srion Buf
200" erwibmt und länger« Zeit auf dieser Xemporatur
erhalten, so wird seine LtitnagallUgkait nnd seiaa
Lichtem)>fiudlicl]keit grosser, und nach dem scbneHm
Abkühlen hat es die Luitungafähigkeit der MetaBe^
das baiiat dflnk Ei BliBiaB nimmt die LtitaagaObig-
keit ilef^'-i Iben ab. Die zweite Modifieation zeigte auch
die EigeuBihaft, welche Herr Adams gofundeo, daaa
die LeitusgsfiUii«^ mH der dektroBotorisehan Kraft
der Batterie zunahm . Auch die Thatsache, daaa dar
elektrische Strom die Leitungsiahigkuit verändert, hat
Herr Siemens beatMigeB ktaaaa; ea aaigta sieb
jedoch, da«8 diese Acndenmrr in ilemftdbcn Sinne er-
folgt«, wie die durch Erwarmen; es nahm durch
dauernden Strom die Leitungsfiüiigkeit von Hodifiei^
tion I zu, die von II ab. Aber die Grösse der Aende-
rung sprach dagegen, dass sie durch die Wunne dea
Stmmes veranlanst M-i.
aDBiek die beecbriebeuon Versuche ist ersicbtlich,
daaa daa kryttalBniscbe Selen sieh in seinem Vorhalten
gfgOB WiU'me nnd Elektridtftt wesentlich von den
aadaiBB einfacfaep KOrpara ustaracbeHlet. Mit dem
Tdhr BBd dar laUa hat aa «Be abweickende Eigeo-
adudt gaania, die Elektricität baaaar bei hShanr
TaBqpanlor aa taittB, wihrend alle abrigaa aiaftokaa.
Digitizoü by G<lJ».j^i<^
41
dii^ ElektricitÄt leitenden Körjier, d. h. die Metalk,
dieiM>lb(> bei niederer Temperatur besser leiten. Dm
Salan bthAlt ahot diem Eigeoiolukft Diobt bei «Uw
Teaperfttnren bei, ■ondern veriiart rie bei liaganT
Erhitzung aof 300* C. und verhlH acb dann di>r
ElaktridUt gegcoflber ebenfsUs «i» «u MeUll, daa
ift Mia» Lattangdihigkeit nimmt mit der AUrillilaiig
SU. iXieter metulliicbe Zustand de« bei liuhcrer Ti'm-
peratnr in den kryst«Uiniacbeii Znatnd ttbergofüiirt«n
■Barpben Sakni iat »bor Bieht «UUl Ba UMet nah
bei und nach drr Abkiili'iinif luiiKKam wicdt-r in lUn
dea nicht metailiacben, «ondern elektroljrtiacb leitenden,
bn genimeioi Tavpanitiur Ii ry alnlliiiiaeli ^awo^daiiiB
Splena zuriiok, Lik eu:" i iin n lü li-tzUTcm ^cldlt bleiben-
den Beet, desaen drüms von der HOhe der Tempentor,
Wa m^reldter ea tbRckitblt ««rde, «bbtagi. Da dna
Selen ein rinfiiclier Körper ist, fo können nicht
eigeutliclte chemische Verbindungen oder Umwandlungen
aein, «dehn diaae reradiiedenaa Zuftlada bMÜngao,
vnd es Hffjt dii- Aunnlimf nahu. dosi« o»> fin dritter
■Ilotroper Zuütand i«t, dua da« feste Selen bei längerer
&lHlsnng auf SOO" C. annimmt, ein Znstand, der nur
bei diewr Tetnpenitur stabil ist und Wi niedrigeren
Temperaturen nur dadurch vor g&nziicher Zerstörung
und Umbildung in elektrolytiach leitendes Selen g«>-
aehfltit wird, dnaa «a in diaaam geltat oder mit ihm
wboaden ist."
Dieser W sondere Zu&taud de» Selen», in welchem
«■ aicli in Bettaff aeinw Leitnngafthigkait wie die
IMnD* Tofailt, kum der .metalliaehe* Zoatuid dea
Selena genannt werden. Die Umwandlung in demselben,
«rieha n«di liqgarem £rhitaan »nf 20O» eintritt, be-
nht «nf der Abgabe latenter Winne, wddia aoeh
den cigrntliihen Mi tallen fihlt und von diesen nur
bei AcndentDig dea Aggregatauatandea, von dam Selen
aber aneb bei alkn unter SOO* lUfaadaB Temperatoren
aufgenommen wird. Daduroh TClUert das St irn ac-ine
metalliscbe Katar und LeitaagaiUiigkeit, es wandelt
•Ml in eine nidit metaOliehe ModiBeatfam mit alektro-
llytiacher I^itungufllhigkeit am.
Für die ErklArung der Lichtwirkung auf Sehn
mnaAen dieee neoen Thataadmo von weemtMehan
Bcianf.' Ecin. In der 7-w-citi-n AhhnnfJIunp. wi-lrhp ."iii h
Vorzugs» uiiw mit der Wirlcung dea Ijchtca auf das
Selen beacbftf tigt, ^ V konnte Herr Slemam nah äa
veraehiedencfl Verhalten di<r l>eiden leitendmi Hodin-
eatknen des Selontt gcgt-u l.iclit nachwcisan. So war
namentlich die Dauer der I)el< uclitunj.' aaf die verachie-
denen Präparaie in verschiedener Weise wirksam. Bei
dar Modification I, welche durch längere« Krhitaeo
>>) Mooaiabfltichte der küaUL ymm. Afcadaarie der
Wisienschafien an ScrÜB 1877, Jui, 8. SM.
Lcop. XTIL
dea amorphen Selen« auf 100* eriuHaii «M, emqgta
andaaemde Beleuchtung eine fortachreitende YergrBwa
fmg der IjftitB^^ifthiglwit m einem ^*^fipi«pii^
irMiraBd bei dar imitaa Hodüleallmi, dia bei 300*
ui:i|.'i['wnndelt war, daa Maximum der Lichtwirkung
schon nach wenigao Sawmdan emkbt war und die
weitere Baüehtang dt« Wirkung Turadaderl«. Sieht
man von diesem Einflniwe der Dauer der Lichtwirkung
ab, ao erwiaa aioh die Lichtwirkung bei den gananeaten
Meeenngep ^dit nacb den btelmigeD Anufamen wie
ilii' Qiiiirlratwnref'l, wmilfni im VerhältnisBe der Kuliik-
wurzeln aus den Ijichtsttrkea zunehmend. In BetroH'
dar Wirknag dar aimalmm SpeetnUhriiea koante end-
lich Herr Siemens die Antruhen dea Herrn Sale he-
atitigeo ; daa Maximum der Wirkung lag im Spectrum
aa dar Oragia daa iaaaetatan Botb.
l'm nun die Steigerung der I/eitunggfÄhigkeit des
krystaUiniscben Helens durch die l:änwirkung des Lichtes
n atUlNB, nimmt Herr Siemana an, daoa dia lidit-
strahlcn, welche dit> nK rfl.-irhe des Selens treffen und
bis zu einer gewissen geringen Tiefe in dasselbe ein-
dringailf aiaallulialia Wirkung ausüben, wie die höhere
Temperatur: aie verwandeln da« krj'stalliniaehe Selen
in metalliachea, sehr viel besser leitendes und machen
die latente Wärme des crstoren frei. Nach Aufhören
der Beleuchtung bildet aich hingogon die metallische
Selen-OberflAche in kryatalliniscbes Selen surflok, da
der metalKache Zustand nur bei Beleuchtung oder bei
hoher Tempatalnr atabil iat. Die aohnellere und atCrkeve
Wirkung dea Uchtoa anf die beiaar Mtanda iwolte
Modification erklärt sich dadurch, daaa diaaa In Folga
der Torauagegangenea Erhitzung schon metalHaalMa
Selen gflftct enthllt nnd nar noeb wenig kryatalltniaiäiea
nni/iiunnililii lil<il)t, nm eine j^unz metallische ObcT-
filkcbe hentustellen. Daaa bei andauernder BeleodttoQg
die Liebtwirirang bei der aweiten Hodifieatiaa aebr
bnlil l in ^fjixinmiii nri-irlil , lici der ersten hingegen
mehrere Stunden steigt, deutet Uerr Siemana daliin,
daaa daa metalHaehe Seleo Ar liditatrablea weidger
iliireliliiK^iir i-t . ul« ila» lajotallinisch«' : wenn ilnlnT
die i>elenoberlliiche gans metaltiwch geworden, kann
das Lidit nldit waitar atadringeB oad tiefere SeUditaB
des Stnbai «mwaiidelii; lioim krv!-la!liniÄchen Selen
wird aber dieser Zustand «ehr langsam, erst nach
fltmdaii arreiehtt
Sn wiolitit.' Tiun nufh diese Au&chHtna ttber die
phybikaiischiin Kigenacbaften dea Sdena nnd aeiner
Modificationm waren, eie kmnten nidrt alle biaher
beobachteten Eracheiniingen, besonders die von Ilrrrn
Adam« beobachteten Wirkungen des eKktri-schca
Stromes anf die Leitungüfithigkeit den Selens, den Ein-
floaa dar älgrke nnd Jüchtusg dea Strome« erkl&ren.
«
42
Anch eine apAter von Herrn L. A. Forssmeno aus-
geittiurte Reihe von Experimenten'*) hat das Veretilnd-
niee dieser Frage nicht weeentlicb gefördert. IKeeer
Fertcher glaubt ntaüiob »ne Vereucben flhw dit
WirkuDg Ton UebtetnllH, welche durch vandneden-
fiurbiige OUmt ^egugM warm, schliessen ni ditilea,
daei niiiebt die liehtaebwingangen oder gewiaM Arten
derselben die VerUnderungcu des LeitungswiderstandeH
bervorrufieo, acodem Sobwingnagen «aderer Ordnniig,
veoD aielit anderer Art ale die liebtaehwingangeo".
FürderliohK hiBg<'ü'>'ii mtMetn. von Hvrru Adams
angebaboten Wega nun Verbtänduiu uoaerer Eracbei-
Hungen und eelMialiar aielit i& dbfecteot Wldeveiirnch
atehend mit den von Herrn Sienn-jis L'ifiimlcnpn
Tliataaelien und Ansichten sind die Ergebnis«« Ton
Terenehen, weldie in aUeraenealar Zeit Herr Robart
Sabine vprrtffentlirlit bat.") Er hnt ilai pl-lif iiM-be
Verhalten des äeleos sowohl im Dunkeln, wie unter
der WirfaH^dealiebiai atadbpt IMeThattaeha, daa
bn T>unkfln ili^r Wi(bt>tniid dpn Sfk-ns aliuiiuint Ix'i
sunehmemUr Struinstiirkü i'and Herr Sabine nur an
den VerbinduDgaetellen swiediaii Saleo nnd Hetali nnd
nicht im Selen selbst, ferner nur bei Strömen von
bestimmter Stärke , wäbreud bei uchwachen Strömen
der Wiil' i shiii l in der einen Richtung zunahm, in der
anderen abnabm. £ia« £rl(lkmng t^r dieee Eracbei-
nnng findet er In dem Auftreten emee Polarimtioni»
•tnMn>'r<, deeMO Wirkung «ich aber nur bei den
■diwachen StrOmen geltend maeben lianD, bei aUürkaNn
StrOmen tiingegen veo dieecn nratralinrt wird. Auch
daii Terscbiedene Verhalten dus WidurEtnndea bei Um-
kehr dee Stromea bat aaob den Vereueben dee Uerm
Sabine ram grSeeten Tbeil eeinen Sitz an der Ver-
bin<inTiu'^--tilIf il( 11 Mi'iilMriilitrn iiml dt^n
Selen, deren EinQuM bei den Erschiciaangeu im Uunkeb
eelir waeentBch iet«
Als Wirk'.uiu' ili's Licbti-f aufLlas Stlcn constutirte
Herr Sabine znnüchtt, daaa da« inj Dunkeln gegen
Platin eieh elektr«pOKtir verbalteade Seien dorob Be-
lichtung plfktinnif.'Tifiv wird. Wurden ferner zwei
ähnliche Selcuplatten in Wasser su einem iu Dunkeln
neatndea Elementa verfauitden, eo «nistaad liei Be-
lirhtuntr ilir ■ rintfe piii .■k-ktrisrher Strom, nnd
bei ik-licbtuug dvr anderen i'latte ein umgekehrt ge-
fielitetcir. Daa Itelenebtete Selen war dabei eteta
negatiT gegen das nicht beliubt'ete, ^iiiiz entsprechend
dem TOB den Herren Adama und Duy ounalatirten
Yerbaltan. Herr Sabin« firnd weiter, daaa aneh die
_ ") Annatcn der Physik und Cbemie. N. F. Band U,
8. fttS.
•0 FUiaaopiUcal Hagaiine. Ser. 8. VoL T, Jium 1678^
Wirme in gleieber Wciee elektromotorisch anf daa
Selen wirke: „Die Wirkungen dea Lichtes und der
WAtne auf dia ObecflAeba layatailmiarben ademe eiad
Mandaeh; Liebt nnd Vflrm* muAm die Berthranga-
fliobe zwischen kiystalUnischom Selen nnd Wasser
«lelctratMgatirer.'' Eodlieb hat Herr Sabine noeb
dnreb Yeramdie in entaidieiden geiaolit, ob die Za-
nahnie deü durch Selen gehenden Stromea, wenn das-
aeibe belichtet wird, berrfllirt von einem gleicbgeriob-
taten photoelebtrifleban Strane, oder von einer Abuabmo
ilfs Wiilei f.t,'ini1i'H , uud kam ?n dem Rfsiiltato, dass
dae letztere der Fall sei. Die Wirkung dee Lichte»
auf daa kryttalliaiiehe Selen tat blertiaeb eine awei-
frtclic : es timclit das Sdi/n i.-kktronfgfttiver, wie dea
unbeUchtete, and gleichzeitig auch leitangsAbigier.
Zd einer weilergafaendeo Erbtabnug der gnaaan
Er^' heininiff und zu eim r d< finitivi'n Thi-orie der Licht-
wirkung aui Selen bedarf es somit auch nach dieser
neneatan Arbeit noeb vaitarar Tarandw; die Riabtang
je<loch , nach welcher dio IJntcranchang fortzuführen
sein wird, ist durch dio Tontebendeu Ergebnisse deut-
lieb angegabon.
Coppemicus als Aizt
Ten Dr. Lm Twvmtf Fnfenor am Ojauaatam ni Tkorn.
M A X
(Furtsetz ung.)
Daa Lectiobenrerteiehniaa dar üniversitftt Padua
an^ der Zeit, dn C"i; jwrnious doit «tudirtc, bat
sich nicht erhalten. Wir sind daher nicht im Stande,
ganz genau anzugeben, welobeo Ydriasoagen der ein»
Zflnen Lehrer Coppcrnicn» hat Viiw'>hin>n können.
Allein die Namen mehrerer daninls unterrichtenden
Professoren bat Favaro ermittelt; wir wissen n. A,,
dare MarcuR .\ntoniuB dcllii Torrc, för welchen
Lfonuido da Vinci bckauntiich anatomische Zeicb-
niingi-ii geliefert bat, in den Jabren 1501 — liKM an
der Univaraittt thttig gewaaan ist.*)
•) TTw daiijb aolhia, jUMioiwa« ailt 1 1 nimnln da^ael
in ht«bi betriebenen, analomladian Studien in weMam
Kreisen belcanntc Marcus Antonius dellaTorre hatte von
1601—1506 an der UniveraitJH z« l'adna eine U>hrkanjel
der thcorctisi hon .Moilii iii inm- IiicM -, llaiiptfiirli war zur
/('■t V.Iii O.piMTiiiriis I •[ .i iri h ilrii anii":" l'n.l'-'ssorpn
vertreten, welt be in ili>r (iom Im liio iUt nieilii inisrliPn Lite-
ratur durrh ihre Schriften wuhlbvkannt sind. l>i-r ülteste
unter ihnen war Uartholumaeus de Montatiuana ^d. j.),
wrlt hor his lOOe Vorlesungen hielt Er hat dne Reihe von
si liriitcn TcröffcntKcht, «oidie theils einada, tbeils geaam>
iiiilt MufiriTt' AiitlaL'i'n iTlelit haben: „De praeeerretiooa
roriioniiu dF-liilium in :icre suhtili". ,,ile bablda llMai*iail''t
...Viitiiluliiriiiiii". .,(_'ijiis'ilia nn-ilicii" u. A.
Im .Iiihr.' lelirtr i^L i. h^n^^ Uu i'ii täschu Miilirin
der gelehrt« Koaner der onvntaliM'lien Spraihcn .\n<lreas
Alpaana (aoch Balmai oder Mongayus genannt). Wir
ferianksn ihsa Ha Uekereeizang des medkubeben Band-
bndm afam alten anUaeban Atatm, nSmiiiaBia btoria-
Digitized by Goo
43
Ob Coppflinicui hu l'odua dw tiwau-u-.i^clip
SoetorwOrd« arkiiiit hat, wiHUi wir in< In . iLi die
Acta coHegü Medicornm |;erad« fOr die Jahre 1503
Üb 1507 fehlen. Die Bezvicbuung ^Doctor Kicolao»",
mit wekber Coppernicu* in den Fraucnbur^-r Acten
Jiut durchweg encbeiot, giebt uns sor Zeit liein Recht
m dar AnnAhme, daaa täe sich iinf den höchsten ak*-
Grad in der Mvdicin besieht. Die Bio-
dea Copparaicaa hatten äoh bis vor
XttfMn SB dlaaor iBtmpnialiaB nv daifaalb genöthigt
geoeheo, weil uns nicht t^fc«™* mnr, dm er Doctor
decretoniiii fftwi-Hon i»t.')
riiim'". «tlilii^ niiliimiils aufgcIcRt ist. Kr liatli- fiM'iior
VerlK-s-iTiii]i.'i II zu ilrm l,it<'ini«rh<'n Arircniia ilfs iifrlun j
von Curiiiumi «is« lir.^ In n . uucli (le«>«n ScLnft ..dv »jrwpo
acetofio" Bi'lli^tstaiiili.j iili'Tlra,L!en.
Als «ii-rtcr Leiirt-r ilvr tlieorctbcbcu Mcdiciu wird
G«hriat Zerbi aargatthrt, der dvrok i«ii
tAmtacheB Schrifteii {.^tuuaaä^ Infuitb", , A
comm". ..Kerontoromia*', .,an«tnniia rnnwri* hnamBl** O-A.),
vi« dunh sdnen lUKlUckUc hcn l u>l l-tkanal tot — Aw
/•Tili f(ili;tc im .laiin- liVi.'! .Snli'iiio ( ittadini.
au^M-rMTi)' jiiIk lic rrijfc'ssiircn iIit tlicui li-i 1 ■■u
Mcdicin wirkten in ilt-ii .lahrt-n IS4i3~l&(l6 (jirolaniu aus
DrbiM, Vllippo l'omodoro and Girolaroo Pindemoate.
Emmsi Rcharfea Gegensau iiu diesem Reirbthnme an
Lahricriftou für die theoretische Modiein bildete di« da-
malige Wroin.umnnir dca Lehrstuhta ,M terlinm Aviemnap";
Crworde diin h zwei juner I^oocntcn proTisnriscli vtTwaltW.
wdabo norli nii'lit lion liiirt(>n;rail i'rlaiit.'t liattpu.
I'ie l.'lii kunzi'l der pralitisrht'n Muliciii «urdi' laiif^f"
Jahre diui Ii liinvanui d'Aijtiila eingcii'HunuMi . ilt's.^'ii ( o-
a^iutor im Juhrc 16(13 Bemb. Speroui wurde. >>ebun
ihiiantiiit<iTiehtaieOir«UBOV4n?«Boat, dcaml'raiMaw
in Jahre 1B06 FraneeMO da Cavtlli crUalt.
Zur Zeit von CoppcininM lehrte anaerdcai pnIrtiidM
Ut'dirin der vnn ilrii (if«rUchtschrcibem Päddat MB Lahrar
der Muihciuatik s<lir ffiTtilimte Petnia Trapoliiiua, m
dessen l'u.vtfn Srliolaren auK dm rcmittoti Lündem Kurop«'«
gCMü-M ii iiiilu n siilleii So Iwrirlitft ein jongprer ZeilKunossC,
Seardi I ;ii aiii;i|uiintr miiis l'atavii": ..Talis t«ntu»-
2ae nuitbi'iualicus t'uit, ut sine rontruversia profecto nrimas
laa frcnllal«, quateuns in vila pennanserat, aonparMlnit,
M^ae exhide nnqiuun defiier«, qui l'ataTinm es uhiaui
Bntannta. Hispania et Galliu «d eiini undiduliini rtipivisne
COnvenireuL" — Trapolin liatte im .lalire UtH» den Lelir-
»tiihl der riiiki>iii>lijc mit der ordi iitlii licn rr<>fc!(»iir der
Sraktiwilten Medii m vortaiiM di. l>ii von ilim liinterlussenLti
lanuseripte sind li idcr bitid muli si-inn« Ti>de viTloren
gegangen; ein Kiii1ilirl< in seine j<)iilH^.t|iliit<rhi<ii Anschiui-
uusvn wnrde fnr tin> von rtuss™ Interesse sein, da wir
WMll anitehmen Icönnen, dan Uoppernicus geaurfat haben
wM, gerade mit diesem Hanne in n&licrc Verbindung zu
tretan, der dirjenißen wisürnürlinftlirlien Kitriier lelirend ver-
tOA, welchen er «dbst seine Studii-n znirewandt hatte.
r>ie wcniffrn Notizen, dii' sirli (ilier il« ii I.e!irstii!il der
Cl.inirjif crli.illi'ii fialn'ii. sind liir il''ii \.irli( l'i-ihIimi /wfi k
[leichf-pillii-'. weil nirlit atizmir-liuH'ii i^t <l:is~ ( c |i |i it n ; ■ ii >
VorlfMir.L'iMi rci'i-lnuiss-i.' bi i.'i w idiiit lijli''!i »ini
■> I>ic Ue/eithnuni} ,.I*i« t<'r Nieolaus"', unter weither
»ppernlcMB n das ronenbingcr AnJiifalieii enehdat.
isi liniwr allnnein «oT den hSdutaii Onul te der Medirln
haacen wortfen. nli^ieieh deraelhe — mit einer Aiiüimfanie
in hcueia gleiclijTilisren Srhriftetache alt Dortor medicinae
Biiftfefrtlirt will! [■ :!i-<rliiflit dies nur in einem Hriefe des
Hf'ivi L'- Allir. Ij. Mi.nint kein tii-w ii iil zn jenen ist. Allein
diese Inlcriot l^i'ioM ..iinli durrli i iiir- sehr Kewiehti^- AiUo-
riUtt «ritei-siiit/t In lii r Insi lirift auf dem Denknmle. wel-
chei «in juntferei- /t'it)(enos»e. der gelehrt« Historiker ond
"--"^ * — *« ^ llattinCromar, in Dmm i« Franea-
Ua.s Jahr, in welchem CoppernicuB aus Italien
in die Heimat aorfickkehrt«, kfinnen wir nidit adl
.Sicherheit bestimmen. Wir werden ,tedoeh nicht irre
geben, wenn wir seinen Aufenthalt daselfaet bis zum
Mbva 1605 ausdehnen; vielleicht ist die Rflckkatar
aogar erst im Laufe des Jahres 1506 erfolgt.')
Bei der Kathedrale verweilte Coppernicns da-
mals nicht lange. Nachdem er seiner Baaidan7.]>t1icht
in hemhriüiktwn IfaMB« DMl^akonouB mr, begab
m aiah iwdi tUOAtrg, m dm BiaiilMifaita aafnaa
Oheiow und Wohlthäters bUM Wstaalroda. Im
Anfange daa Jabraa 1507 Haaa &aar ihm voa dam
KafMteleÖMnaabaatinBtaaüilanbflrUuHeB. Begrflndat
wurde der Antrag dadanli, dasa Coppei ninns mit
aeiaer Kanntaias und firfthmag in der Ueilkonde d«m
«Hemden Biaehofe aar Saite stehen aoOto.*)
Fünf .laliii» hat Ccppernicns nieh auf den
Sehioase zu Ueilslierg aufgelwlteo. Ob und welche
Erinraakangea daa Ohatma dam jongen Lei barste Ge-
legenheit gegeben haben, seine Kunst att-nzniibpis , ist
uns nicht OberlieCert worden.*) Dagegen sind uns
Wae viel warthaaUar iat swii iBadtwiaiawlia Waake
erhalten, welche Copperaiana an seinem Hand-
gebraucho für die bischöfliche Bibliothek hat auwhuiTen
bürg errif hti n lipss, wird dcrselln- als ..ailiuim et uicUii inae
dortor" bereiehiiet^
Nar schuchteni wafitc die .iVnnahme anfztiiretea, dats
CoppernicuB mit dem Itortoranule im kanont^ciien liechte
MS raKen i!nrttrlc|>ehehrt sei. Iii pl er hat da^ Vi'rdicn»!, m-
erst auf einiue Sehriftstnrke hingewiesen zu habi-n. in denen
Cnjipernii-ns als ..lioetor derretuniin" bi/iirliml »ini.
(.,h<i|>eniikus n. l.ullier". S. 20.' S:r fand Hestätiirnnir
dureh einige Okunden. in weli lien ( oiipernii ii » »idi
selbst Doctor deeretorum nennt. l)as iHplutu ist oben
S. 4 Abb. » nUfrthailt.
I) Im Jahre IMl hatte Coppernicus von Kapitd
nur einen Trlanb auf zwei Jahre erhallen. Kin weiterer
Bescbluss über die Verlilnaenina; des Crlaub« bat sir li nicht
erhalten. Dieselbe ist «bor hinlUn^lirli durch anderweite
I>orunu'Ute couslalirt.
■■ Ikr liesi hbük- des KapiceU d. d. T. Janmir ir>i}7
lantit:
XiciAtiH» Kopermg Cunfrater »osttr ser-
viciii Ib'uerendi-'ssimi dumini nustri mancipatua ebtiDait es
singulari fauore t'apituli vltra frnctns prenende Bue marcaa
XV hone monete ipäannuatim assi;:nanda.'>. done<' faniulata]
Kpiseopi renutieiavcrit, het grutia a /«!»•>)■<.<<■ r>:<i.rsMi po-
iii»$inmm cum Artem medieine calkt conualexetHtie Jkuerem-
duaimi rf. me Opera et meiirJa «uü matur* eontidal."
»I < Upper nie US hat den (»Ueiro — wie aurh mehrere
I>H<niniiiin' i.a( liweisin — aiit seinen Uelsen Mdlistverstiind-
lu li bi ^'lciti t I nt s(i aidTulleiider ist es. das« wir ihn uieht
al> Ib uleiter a\if dir Heise tiiidi-n, welehe der (M^ihrige
Lucas Watzelrode im Jahre 1512 in sehwerer Winter»-
seit nach dem fenien Krakau untornehmen mu&sic. Auf dar
Rikckreise erkrankte der Bisehof und wnr.1, dem sterben
nahe, nadi aeiner Vaterstadt Thoni gebraeht, wo er seinen
Geist aUBbauchte. Der Beriehterstatter. der selb.st zu^resen
Sewesen. hebt hierliei ansdnlrklii-h liorvnr. es ^ei kein kuii-
iper Arzt um den llis.rbof Lucas in d>T rnde-<tnn<le ge-
wesen jieque adcrat n>e<licu4 iwTitus, tjui iiaturae
kboranti suppotias caatidiaBat'' — Welche -»i<»k«— •
(irfiode Coppcrnleua ia
tat aas «nbehaaat.
i^iyuu.ud by Google
44
IsMeo. I^a sutd die domalii viel gebrauchten BUchar:
„CUnirgk aMgiiM FMri da largdaU" und das „Opaa
paadectamm niedirinnlmm" von Mattha«Da Silvaticu«.')
Ucber (Ion Bfiittuiid, welcher durch den livil-
kmdigen Domherrn leinen Coofratre* während des
•plteren langjlhiigni Aufenthaltea an der Kathedrale
aa ThcU geworden i«t, haben «ich keinerlei Nachrichten
ao^efänden. Co[ip<'riiicuH lebte mit itjiirii ]a ao
danaallMii Otta. und w> haben di« Fraueoburger Arehiva
kiiiia TiitandlmigaD in dlaaar Banehuog auAwwahran
kOimw.
Nieht aliuial darfiber ist eine achrifUicha Knude
auf UM gekommcD, wieweit Copperniona erinein
lUtprcn Drufler Andreas, der j^lrich ihm Mitjjlied des
EnDlindiacben IXxnutifta gewesen ict, Linderung in
■eliwerer baukbeit bat gawihren bOnncn. IMeser
h:it1r i;iit ilim tri'mcinsarn zu H4il(if;i'.a sfudiit um! wiir
glcicLl'alla alü Doctor decretorum nach Frauenborg
aarüekgelufait. Allein bald darauf ward er tob einem
Ixjfurfipen Ausfatzf l^rfr.l'pn, wplrlnr. Ijirf,"- Zrit der
Svhreclcen des Abendlandes, noch im fünfzehnten Jabr-
bonderte neben der SypfaiKe nieht aahao yorkaiB.
Welche Form des AlisfatZfR es t;''WPSf'n ist . wissen
wir nicht ; die Kraukticit wird in den Kapitels-Acten
cin&ch mit „lapta" beaeiehiMt Taigablidi er|irafa(a
der Bruder die verprhifilfnen Mittel, welelie damals
in so grasser Zahl, und zumeist Joch ohne Jeglichen
Erfolg, veri^urlit wiirileti : ilii!< Leiden ward l>ald als
Onheillxir erknout. Der Unglückliche erbat nun im
Jahre 1508 die Erlaubnis«, sich von der Kuthtdrale
aBtCmm >u dfirfen, vm auswäitige Acncte zn con-
aoltinB. Allein er fand auch liei den Special-Aerzton
daa Sttdioa kam« Hlllfe. Dia Kranlcheit ergriff ihn
vielmehr aocb heiliger, ab «r nach Fraaenbnrg zu-
rtakgakalnt war, und CopparsiaaB hat noch lAngera
Zeit daa Eioid daa gaUafatan Brndan aaaaheo mllMiin,
ohne ihm helfen n ktam.*)
> l>ie iK'ideu im Texte ani^nilirten mediciniscben
Wi rke — yreenwilrtiK zu Ufisala auflicwalirt — tratten vnn
der Maiiil lir-, Copiiernii u^ ilen Vermerk; „pro bililio-
theta Epi^roriali in arte livilitbcrgk". DarmiCer ist noch
TOB andner lUnd die Betncrlnnig ^"ber Bibliothecae Var-
■neana" binzu(.'efi);u;t.
Xiherc!» über dii-sc Boebcr. wie Obn* die in ihnen ent-
haltenen hand^cbrittlirtieu ItenierkuiiFren TOnCoppernicus,
wird am Sclduaie der AbhandJunt; mitgetfaeilt werden.
•) üelwr die ErkraukutiK des Bruders von Cnpprr-
aieus süid wir nw durch die V'crluiudlungen des I niuen-
böiger Kapitels unterrichtet.
Im Jiiiiiiar 15<W erliidt „Andrea* ('omieniiek" itie F.r-
Inbois». auf ein -liilir mhi der KutliHlrale eiitlVtni ii /u
dlllfen, um Ar/.Üiehc ilCdle nselizusuehcii : die Krankheit
aclbat wird hier nicht näher be/eiehtiet. Yen.- 1).
Aadreaa Coppcniiek Canonicus petiic et obtinuit sibi con-
cedi licentiaiB abeundi et absentiae ]ier unum aonnm eaaaa
adeandl medicec pro cura ac^Kritudinis, qua laborat."
Wie knge Andreai Coppernidc von Fraocabvig «Bt>
Im Hinblick auf die Dürftigkeit der Notizen, ans
ämm SiUltaie auf die lirstliche ThlUgkeit dea Gop-
perniens in seinen jOngeren Jahren geiiogen werdt«
können, ist Terh<nissmAsflig reich zn nennen die
Ausbeute, welche die Archive für seine späteren
Lebensjahre gew&hren. Die Forschung bot eine Beibe
von Schriftetücken anfgespflrt, die etwas genanera
Auskunft über die Hülfe geben, welche den von dv
Kathedrala entfernt wobaaadao BiaebACtn and anderiD
IVnudeD von Gopperaieva la Theil gvwordaa M.
Diese Briefe waren nUmlich theilweiee amtlicher Natur
und aind deshalb in dam biachalUehan oder Kapitnlar-
ArolÜTe an Franeohurg aufbewahrt wtyrden.
Kur in Betreff der iirv.tlichen Beziehungen, welrlie
awiaehen Copperniena nnd dem unmittelbaren Nach-
folger seinee Obeima, dem Biaebofe FItbiaB tob Loa.
Ruin. II, -■tultcreruinleii liiili>-Ti. bat sich seither kein
Documeut aufgefunden. Dean es war eiito schwere
Bad hagwiarig« XraBldiett, wekhe Fabtaa Ije&Jlen
hatte; ilfsliilb Iwiliirftc er steter r\r/tlirher Beihülfe.
Das Alter aber, in welchem Coppernicus zu jener
Zeit atud, beredit%to iha, gaaa abgaadtaa tob aa-
dercn Verhiiltnii'scn, eine Stellung abzulehnen, wie er
sie einst aus rietät^graudcu an dem Hofe des Ubeima
eiogaBOBBHB hatte. Aodi die AaaalBBa ist itrig,
w If iie in neuer Zeit weitere Verbreitnnjf gefunden
bat, dosE Coppernicus liei dem Tode des Bischofis
Fabiaa ala daarna .LailMiit* aattgi» gaweaaa ad.*)
lernt geweaen ist, wiiacn wir niebt Sein Name wird in den
Kaniiel-ProtokoUen erst nach vier Jahren wieder erwälmt
und jetst wird die Krankheit ab „abominabiHs tfprae morbns"
beieirlinet. In der Sitzung de-s Kui'ilels vom 1 Se]>teniber
1612 wird der Ileschluss i?pfa:-st. jri) ili juili^i Im ^imein-
srhaft mit dem Kranken auf/iidelii'u, »eil der<.elhe vuu dem
entnel/liehen Aussätze betiilleii und wiijen der fiefahr der
Ansteckuns 7.u Iiiehen sei. „Alleudenie^ ahhomiuabilem
lepiaa oiannm domini Aadreaa Coppemig Canonici perkB'
man eonna congregatioBl atatanant ipsum tanonam eaa>
taglonn Titandum, Crobra ipai eonaolenica. quo aiu et^iaia
ana boc praeeentia non itont raofcataa, ia amia Bocam aauB
dirigeret iliirni. ilium."
. .1. :•:■■»» Coppemirk sich im Juhrc 1512 von
Fraueiiburi; iK^eimi hat, ist nieht mit Sielierlieit anJ!ugel>en;
IT scheint »ieiler Italien aufgesnelit zu hiilK'u. Im .Tahre
101«) erhält er fUr sein Krmlüudisches Cünoiiicat durcJi l'apst
Leo X. einen Coadiuior; nicht lantre nachher, jedcnfiüls for
dem Jahre l&lü, ist der Unglückliche von seinen LeidaB
durch den Tod ttefreit worden.
>^ Hipler hatte in seiner Schrift „Kopemilcai aad
Luther" (S. 41) znerst die Ansicht ausgesprochen, A»sa
Cnppernicns ..bis «um Tode des Bischöfe Fabian deni-
üeÜM'H als Arzt zur Seite test.imb n lialie" l'iitknwski
fiiljte. thil niv( Ii ^'r^sien r |{<'-i im ti,-iM it :iuss|ire( helid,
imli TU er einen UrtiilaiiiliM'hen Si iinttstt Her. ileii l>oni-
I>iM h.iiiti II Kretznier t i*M . irrlliiiinlich iil» liewihn^
ni;iuii liieiliir lieziieliuete ..Zvwi't lvi|ienükii", p. 'A>7.)
Die \\(.rie Ki<r/iiiir'Ä in seinem Werke „»om
Uitchthumb Lnnlandt" iThumer Msc. p. Idäi tauten: „Ka
haben in auch die Fraataesen dem aasen befallen ™d durch-
fiatacB. daaaaan ia hcinatwcsa ballaa kmulM. Ja je aiebr
aala Doctor nd laiaa autier ia aitiBciiea, je arfcr ca
Üiyilizeo by GoOglc
45
«•rit, dMi Ii* Mch habn nttiMK imt ata Mb, ta
weiches sie im die Frantxown gebnehtt Immb ud&clmeiaeii,
da krii|^ er da« kaJde fewcr hinein tUib dunen etc."
Ke wire nun rerht wuiMlprlich, wenn ein mit den Erm-
Ändisehcn Verhüll iiisKcii sn Krirmii.T Srhiinsteller, wie der
Vetfaiser der erwilhtitcn Chrnnik. den I>cjmlieiTH Copper-
nicus, adlMt wemi demlbc sich wirklich als „canoniciui
a latere" leitweite bei dim UUihofc l-'abian au%ebahen
hitt«^ als dMMB ,4ieibarzt" bexeiclinet haben worde (der
hktciiuaclieüriMnaUer der Km-Eracr'srhen Chronik, Tre ter:
Jie vyticijjMu H epispcipis crcle»ia<' Viirini> risis". (itKTSPtzt
nii7. ri. liti:': ..ah fuis linysilo" . liiir/ti kuniint norh, dufis
dem Arzte de« Itisihof» mit he»timnilr ti \\ < r1i ii eine .schwere
chinir^lLsche < >[M ratiiin zutfe.srhrieben wiiii, mit welcher C op-
peruii'US (uu:b den kaiiouiüebeu Besltrnniungeii sieh nii'ht
Mtat babn kua. Auch du gmitmlmt^tntim mit der
MUMr. welche« ein angegteilicr Ldbunt nirfat Rkglich zu-
fSdCweben kHiinti', in wohl kSHK ritnblicb bei dem ec-
IdffieB. hi't hire:uhteten HH^ete MDomstifts. Ueberdiea
Vlre PS wiiiiili rl.;tr. wenn ein Mann, welcher cImii :ti ih r
•bhäii^Mui-n S!i lliiiic i'l'ii ^ ii..riiehpn Leibärzte»"' Iiiiumi '
bitte, j^ieii h ilaniiil mm General- Administratur der pesarninti ii
Diöcese erwAlilt »crdcii wire -- mit welchem Amte t'op-
pernicuü nach dem Tode des Biüchofs Fabian betraut
wurde. Kodikhiat noch hervonaUba^daasCoppernieiia
sogar bei Fabian's Nachfolger Mr ia tiMKch comnltirender
Stelliinir fiiniiirt. ^ieh keineswegs an dem Uicelinfssilre
daoemu aatVehalten hat. unj^achtet der Uiwhnf Mauritinü
Ferber ihm vcrwitiull »nr. -"let, kriiiikelte und iler ikrzt-
Hehen Hülfe strtin Lul-itf
litt» die ermlikudiacben t^ucileu za jener 2eit keinea
anderen Am« ErwUuiH« thao, darf tckwtrüek, wie ci
TOB Hipler geidMtai tat^di nimi^aite Onrnd I»-
CopperBicBi oe StcUnaf clics MtwIlflicMB LeibintM
Biographisclie Hittheilnngen.
Am 3. Februar 1880 starb zn Pari« H. F. Cft-
pitaine, Redacteur der geographischen Wochengchrift
L'Exploration.
Am 4. Febraw 1680 starb za Melboome der
■h BsiMBiiw und NahirforBcher bekannte Graf F. de
OkitelBBU.
Ab 12. Hin 1880 atarb au Wi«n A. Fiek«r,
CM dar «atemwiiiMlien atatirtiachcB Ontnlttone,
gabomi am 14. Juni 181G zu olmütz. Seine sahl-
niaiMD Werk» mid Abhaadlungen bafiuKn «ich bsapU
■idiBeh mit Aatoreidiiselier Stattitik.
Am 15. März 1880 wurde im nördlichen Sumatra
der auf einer ForaobuDgarMae begriffene Ingwiiwir
Ii. WalloB, der iieli bentta dflnh Mhare oriaat^
lischo Feir!.chuii(ren rähmlichst bakaDBt gBOHMdlt Iwtta,
Ton den Malaien ermordet.
Am 29. Imii 1880 atarb m Bredas Br. Oail
Johann Heinrich Neiunnnn, getifirrn am "27. DircniTier
1823 au Künigafaerg. Dertelbe erhielt daseibat seine
ToebiMiiag auf dem KnripbfirMsfaan Gywnairintw and
1»e7og 1''.12 die ilortige Universität, wo er bi» 1846
bauptsächüch l>nunBnn'a nnd Schnbert's Schüler war.
Aahag dar Mar Jahrs Mtato ar dia BadaeUcB dar
aHartBDg'aehiB Zaitong" m Ktatgabaig, damt di^aniga
der ^ConatitnUcneUen Zeitung" an B«rlin. 1652 pro-
moTirt« er zu Königsberg mit der Arbeit „De re.bna
Olbiopolitanonun", 1866 jpnblieirte er «die Balenen
im Scythenlande", wvroa mir der ante Baad araddan,
der jedoch aeiaes Ruf danemd begrüodete. 1860
wurd« er ima auatarorden iiichen Profeaaor aa dar
ÜBhrerriUt Braafam emaant, trat jado^, Boeb aa
Berlin Refesselt, wohin ihn Carl Ritter nnd Alexander
TOD Humboldt gelogen hatten, disace Amt erat 1868
ao. 1666 ward er erdentliebar Prafcaaor dar Gath
gra^diie und wirkti^ al? 'iiilrlier mit. ebenso glänzendem
Erfolge wie durch seine ausgezeichneten Yortrige äber
ah» GeeeUehla.
Arn iri..r-,:li 18S0 s'ar>, T-nirlnn W. A, Lloyd,
Leiter de« grossen Seewasser-Aquariunu in dem Cry-
statlpalsat an QTdenbam (Loodmi) vialtaeh verdieat
am & TarbaHaraag dar Btarfehtmig nwl Aalaga wb
Aqoariaa.
Am 21. Aagnat 1880 starb aa Laneaatsr (Oldo)
im 60. Lebensjahre Professor E. B. Andrews, .seit
1869 aa der Vermessung von Ohio mit betlieiligt und
Tarihaaar aiaer aebr werthvoUen Abhandlmig in dan
letzten Repr.rts der Geological Sunrey of Obk», eowh
anderer geologischer Berichte. Vor 1669 wirkte der-
selbe (seit 1851) als Proftawr dar Oaologte am Ma-
lietta Co1le(>e in Ohio.
Am 24. Augnst 1880 starb zu BufTalo General
Albert J. Myer, Geologe, Chef des Sigiialiüenstes der
Vereinigten Staaten in Nordamerika. Er war geboren
am 20. September 1828 in Newbnry (New-York).
Am 21. September 1880 starb zu Camberwell
Charles Johnson, der Heransgeber von Sowerby'a
Eugiiah Botany.
Am 19. October 1880 wurde in Marsbelli bei
Uarsr (Inner- Afrika) dar hofinaagsrolle junge firaosA-
liaehaBeiBeBdeHeoiiLaearaaB TOB deflOaDaa getddtat.
Am 23. Ortoher 1880 atArb zu Pari.s der Karte-
grapb Erbard, geboren 1623 su Forebheim.
Ende Oetober 1880 starb sn Paria dar berühmte
ArchiVilo£;e und Palüstinaforscber L. F. J. C. deSaulcy,
geboren am 19. Mbx 1807 in Lille. Seit 1842
ordentlidiaa IDtglied der fraaaflelBehea Akademie, b^
reiste er im Winter IBöO'.')! zinu ersteti M.il'/ Pulii-
stina und veröffentlichte danach sein bekanntes lieise-
w«rk „Teiyage entowr da te mer maeto et daae laa
terros bildiqaM". Kine zwritc Reii--c unternalnii er
im Winter 1863/64, deren Ergebnis« zwei Bände
.Ye^age aa terra aaiala* warea. Stdtf Taifluate
ans-ierdem zahlreiche SofariAea arehlfllagiaehaa «ad
historischen Inhalts.
An 1& Noramhar 1880 atarb aa 8aate Omi da
TaaeiÜb 8aUa Barthalet, balmaBt ab Botaaikar
4«
wd Onithologe, ironsadscher Conanl auf dw Cu»-
ritcken Iiuelti. Er war 1794 in ManaUlft gthem
nd dar HiUrbeitar Barker- Webb'a.
An U. MtfUttlxt' 1880 «tari> n Torqaay Sir
Benjamin ColÜM firodi«, FtofesKor der Cbemie an
dar UnirenitU r Oxford. Htrranmlwbeo nnd be-
sonder! Mipe Terdtawta um dl« nHian Br%winl«iw
der Gruppe der Wacliskurpcr, der s-erBchifdenon MchIi-
ficationeD des Schwefel«, des Yerbalteos dea Jods
Thnipliori der SEin wlaBBgui des Btorimmnpcmydi
(mlche Iclzterr l'iilcrsuc'liuiip ihn zur Kiitdcikung
der &uperox}-do der org«uii«ohc& Kadicale führte), dea
ümtenohiedee des giefanadeMii od dee freien Aethjle;
femer seine hervorragenden UoteWcInUlgea tber den
Graphit sowie du Oson.
Ab S4. Nonetfaer 1880 etaib n Edinling Dr.
T^andpr I.indsay, der Vcrfaasor der „Iliatorj' of
Britiah Licheuii''. Diu Famgattuug „Znt^yd" ist
BMk flu tamannt.
Am 26. NovemlMT IHSO »färb auf einer Seereiw
nach Bombay im Alter von 73 Jahren George King-
ston, einer der TerdienabKiOita Orttad« derCoIonie
8ftd-Au8tra]ien.
Im NovemLer 1880 starb J. Charles Almeida,
der Begründer der Sij<;i<Stö Fran^aisc de rhysique nnd
deroi Secret4r, frfiber Profeeeer der Physik am hj'
com Hönrich lY., Verfasser eines „Trait^ de physiqne*.
Am 2. December 1880 starb an Posen Albin
Xohn. dnroh eetna Werke auf dem Oebieta der
Ethnographie und dar alaTiadieii Anbdologie bekanst.
Derselbe
barg, bekladete seit 1839 veneldcdeaa Lekraratellea
in der TTorön PMen, Tsrfor jedodi in Jabre IB48
in Folgt' sfincr Uctbcilig^ung am Aufslauilc sein Amt
lind widmet« sieb der LaodwirUuobaft. Seit 1856
naeli mssiseb Polen 4b«rgaaiadelt, addoee er sieh 1S6S
ilrr li.Hin rei tji.ii iir:, wurde IlS(!;i (rirriffcii
und D««h Sibirien verbannt. 1B69 auf Grund preus-
aiselier Badanation naali Burapa aarOakgabn^ lebte
or .'soitdrm alii ScbrifliitL'lliT in Ptc-i ii, .how'.1i1 in ilr-jt-
«cber wie iu poloi«cher Sprache pubUcirend. I,äugerv
Zeit «ar er MiUrbeiter der «OetdeutaeheD*' und qAter
der ,1'ii^iiirr ZciUing'^, nnrorntlirli ffir riiFfliRrbn An-
gvli-gL'ulii'iteu. in Liunveiuischai't mit liichani Andree
vertÖMIielita «r daa Werk. »Südiien and daa Amir-
pebief, worin er auf Onind pipcncr Ansrhanungen
manche irrige Vorsteiiunj? über iSibirieu beseitigte.
Ferner Obersetcte er Pr^.punUki's .BciaeB nach dem
JSstlichon Asien' in das Deutsche nnd versah diese
Uebersetxnng mit sahlreichen Aumorkuni;eti ; ebcnao
Sadomki'e , Handelswege dtr niti it (irirclii-ii und Rö-
mer naeh der Ostaee* aus dem Pobüschan. Sein
Hanptweric anf den Gebiete selbatatAndigarFenehoiigea
sind seine allatarialien nur Torgeeehichto des Menschen
im östliofaai Earop««. Jana (bd OoateaoUa) 1879. 8*.
In pofaiisdier Spnwha bat der yaratecbena aeliaii mr
seiner Verbannung nach Sibirien mehrere landwirtt-
■obaftliohe Werke veräffeatlioht, danuter »Roiaik
pelski*, aKvltium „Stawow« geapedanlm'.
Am 13. DecembiT 1380 ertrank bei d«B T«r»
suebe mittelst eioee Flosses aber den Jordan m aetaia,
Dr. Ftiedrieb Hook, praktiaeher Arst, ]fi^|Oed der
Dr. Rieh«ck'schen Expedition, im Alter vun .TG Jahren.
Geboren am 39. September 1844 in Berg-Zabera,
beeadrte er mit 8 Jahren die Lattinadnle aainar
Vntpr.stadt und nach di ron Abnolvirung das Gvmnnaim
zu Speyer. Im 18. Jahre besog er die Unirerötlt
TObbgen, wo er Fhüoaopbk and Tbaobigie stndirta
und bereits 1864 zum I>octor der l'bilosopbic pro-
moTirte. Von 1865 bis 1868 studirte Mook iu Utrecht
FUkao|iUa nd Theakgiat beataad 1868 M Spejrer
w-in thfolngiBchps KxaniPti. bp7xif; noch auf ein Semester
die Luiverüität Uurliu und wurde in st-iuer Vater-
stadt als Pfarrverweeer angestellt. Er gab jedoch
diese Stellung bald auf, trat bei Ausbruch des deutsch"
franzüsischun Krieges als freiwilliger Krankenpfleger
ein, studirte 1871-^72 in Heidelberg Modiciu und war
Bügleich als SchriOiteller thlitig. 1873 bezog er die
Uniyersitit Wfirzburg und erwarb sich nach Terachie.
denen ReiBSn in Europa, Asien und Afrika lH7ß die
StaUaagaaNpfaktiacheoAntea. Seit 1876 war Hook
Tiermal ia Afrika. Bdnnnt ist insbeeondere seine
Expedition mit Baron t. Ilulzbausen in den Sudan
(1879). im Sommar 1880 trat ar die auf drei Jahre
bereebiwla Reise um die Welt mit Biebeek an, ver-
unglückte jedoch il.-ibfi auf die oben angegebene Weise,
äein Grab befindet sich in Jericho. Vom seinan Werken
Bsniwn wir „Tbeopfarastoa Pkraeelans, ahm kritieche
Studie", Wür7linrL' i><75, aAi^fteBi TormatalBatha
Zeit". WOraburg 188U.
Am 86. J>eeember 1880 (6. Januar 1881) ataA
(Irr ilurcli seine ge<i(läti?chen nnd liydrogniphiwlien
Arbeiten verdient« russische Marineofbcier M. Üua-
Bawitaeh.
.^ni 21'. Deccmlker 1880 starb xo Müncbrn Kaspar
Gustav NVeung, Kaitograpb in München, desMO
aTopognpUadher iUlaa der kAnigL Haupt- und Ba-
sideiuatadf Münrben" lSsii\ sn\rip Kisenbnhnkarten
von Deutscliknd, Ueneniikartc von Mittel-Europa u. a.
grosse Verbreitung fanden.
Am 31. Deccmlier 1880 starb zu London John
Stenhouse, Ehrenmitglied der deutüchen chemischen
GeM;llEchait. Geboren am 21.0ctobcr 1809 zu GUsgow,
itudirte er sBotdat auter TfaomioB und Graham Ia
47
awMr y«t«ritMlt «ad qAtw in Gwmbu obUt Lwbig
Obemie tatä MdaMato tqo 18S1 lib 1867 dto die.
mische Profe«sur am BftrtJiolorDitus-Hütfpital io London,
die er io Folg« einM 8chl»ginf>ilw niedanaltgea ge-
aMUgt wank. OlnraU an da« SiatUMlt gafcawiH,
hat er teim wig»<>nsrhaA1iche Thitjgklit nitdllB aaoh
20 Jahre hisdorch fortgeeetxt.
Aai 1. Jaaaar 1881 alatb Uaihar, dar Qoavar-
anir der Goldküste, im Alter von 44 Jahren.
Am 3. Jaaunr 1881 st«rb za Leipäg ein junger
HaMaatapW Galdnier, der Phyaklef* Profeiear FW-
ct^fo Pniu'^i o. Er wnr 1842 EU Viceuza geboren,
studu'ti> io i'ailua, wurde Frari's Aesistent ao der
gebnrtabfllflicben Klinik, machte dann StadlennlaaB in
Deutschland. Enfflrtud und Frankreich, um, sortiek-
gekehrt iii »«io Vaterland, eich durch eine Monographie
bekannt so machen and in Rom zu habilitiren. Er
■dttieb 1677 „Study aiil]» diagnoai obaietriea", 1878
„FMakgia ed igiene del perto". Rom (LOacber). In
dMHllben Jahre wurde er als ausserordentlicher Pro-
ftaaor aack FaaNui bernftot wo «r «ine gabartebalflkbe
Klinik erat sekalllni arnnto; 1879 giag er ah OrdI*
aaiiai nach Cutauia. Seine Studien wurden nun durch
lekwwe Kxaakbeitif&Ue onterbrocfaea, aber aiekt itaf-
gehalten. Halb fueeaa beUieil^ er •kh noch im
Tätigen Jiebra eai watiiwiakm Aencte-Congreas in Genua,
wo er eiek darek reiefaea Wiaien auiii Neae bervortbat.
Dae CaterriebtamfaneteriaB batnwta ikn salatat nit
einer wi!-;-i.iiHcliari Hellen Seodtuw naefa Deotacklaod,
TCO der er nicht beimkelven aolHa^
Am 7. Ainaar 1881 itarb aa übn der Xraia>
BNdicinalrath Dr. von Lenbe im .\lter vnn Sl' Jabna.
Am 10. Januar 1881 atarb zu Novara iu Ober>
itaBea Oaetavo Aadreoni, ein jfli^erer Fnaehar aof
dem Gebiete der Ohemia.
Mitte Jan aar 1881 atarb su Bulak bei Kairo
Angnat Edaard Marlatta-Bai, ainer dar angeaeben-
Bten Aegyptenforscher, Mitglied de« Institut de FhOMe«
geboren am 11. Februar 1821 sn Bonlogno snr Her.
Mitte Jaaaar 1681 atarb an OnhHn Im Altar vaa
nahe an 89 Jahren Dr. Huraphry I,,l'>yd, Rector de«
Triniiy-College in Dublin. I)er»eU>e bekleidet« das
Bcctorat der Uaivarritftt seit 1867 and erhielt 1874
Yiiiii deutechem Kaiser in Anerkeanang seiner der
Naturwiaaenachaft geleisteten Dienste den Orden ponr
la mMte.
An 19. Januar 1881 etarb ia Albiszat« (Ober-
nalieo) Baron Ereole Dembrowiki, bervoiTagender
AatroDoui.
Am AO. Janoar 1881 atarb m Jia6 Bergrath
Qnatav Fallar, emer. Pwifaiaer der aakaamitMr Berg>
akadtmie, deaam aahhvieka PUblOmtianen auf dem
Qabiata dae oiigariaclien MoBtanweeena ihm eiaeiB Na»
Am 22. Janunr 1881 starb 2U Frankfurt a. M.
der Entomologe Gabriel Koob im Alter von H Jahian,
wraBgitebar Kenaer der Lapidapteran ud bekannt
darcb sein „S«bmetter]ingii).'iich~.
Am 87. Januar 1881 »tarb au Prag Dr. pbil.
Snaimri Borlekj, ordentBdnr Pfofteaer der Mina.
ralogie an der dortigen Universität.
Am 27. Januar 1881 atarb au Lille der wegen
Friedrich Kuhlinann. Er wiir am 22. Mai 1803
in Colmar geboren, hielt in Lille violo Jahre hindurch
aflantlieha Vorlaanngen Ober Ocwarbe-Ofcendet grindata
dort grosee Fabriken chemischer Erzeugnisse und be-
kleidete unter anderen ulfeDtlichen Aeuitem auch das-
jenige eines I'räaideuten der IJUer Handelskammer.
Seine Entdeckungen sind in rieten Aufsätzen, Denk-
Schriften, Beitrügen für die , Annale« de chimie et de
physique' und in den Protokollen der Akademie der
Wieeenechaftan oiedergeUgt. DeugrömerenTbcil diaeer
Arbeiten bat er ia ebam 1877 «naUaneiMa «tarken
Bande: „Recbenfaee anentifiqaeB' (Farie, bei ITIetor
Maeeoo) vereinigt.
Am 9 Febrnar 1881 atarb an Ladt der dnmb
seine .Arbeiten Uber den TnlkaaiHna balmaiiita Oyrn.
naeiaUebrer Gorini.
Am 3. Falnnr 1881 etarb an Oindnnatl Dr. Fteaaa
JokaaaBappi einer d^-r alteiti-n und geachtetetea dor-
tigen denteehea Aanrte, geboren am 2&. Febnarl816.
Am 7. Februar 1881 atarb an LgodoB dar Or^
nithulog'.' Jnhn Gould, des»'.n gro^ee Welk ,dia
Vügel AnjitnUieu" in tut alle lebende Sprachen tbei^
ielat wurde.
Am 1(>. Febriiiir 1881 slarlj zu Rom Luigi Cle-
ment« Jacobini, ordentlicher Professor der Land-
wiitha^aft an dar Uaivenitit an Rom, lllt|^ der
K Aeeademia d<-i Lincvi; geborea am 7. Min 1812
in Oanaamo (Provinz Itom).
Am 16. Febraar 1881 atari> an Hfluter Bnmt
August Willirhn Ilimly, ausserordentlicher Prof<>,«».-.r
der MeiUciu au der Güttinger Universität. Er war
geboren an Braanaebweig am 14. Daeember 1800»
studirte seit 1818 in Güttingen, erwarb 1823 die
Dwdicinische Doctorwürde, habilitirte sich als Prirat-
doemit Im Herbst 182.^) un<l wuda am 3. Hai 1833
nun atueerordentlichen Profeeaor eraanat. Mehrere
Schriften fiber Physiologie aind von ilmi in den dtoiniger
Jahren erschienen. Seit einer langiB Beiba von Jahioai
lebte er in HOater.
Am Sl. FMmur 1861 ataib ia dar TorpoBmer-
eeben Stadt Barth dar darah dia von ihm gafartlgteB
48
MftniBotafphittoii und lutsvftnBi^ltttf' in
v.f'ii uler DtuUclihiinls Grenzen bitiaas
Mecbamkua Fiiedricb Adolph Kobert.
Am S6. Palmar 1881 rtarfa niHaidalbnvQdiaiiMr
Rath Dr. W. T.angi-, rrofissur <!er Mcdicin an dnr dnr-
tigen UoiTersitat und Director der EntbiadungBatuUlt
daMlbat, lM>tlm(tarG]niMilraiog«,gah. nuSl. Afiifl 1813.
Am 25 Fclinmr Iftai starb Dr. Otterbourg.
Professor der Medicin an der ParUer FacultäL
An S8. F«hnur 1881 ilnli n lUfaMMa«viiOT
dottigi' BiMlmf Emrrkli von Szabo im (i5. LcIwdb-
jahre, einer der gclRlirtcgteD Bischöfe Ungani«, Ehren-
doctor der uDgariscben Alodwill» der WisaensdiafteBi
FrSsidunt der Vi rgniuiuluiif img»ri>eW MatarfbndMT
und Aercte i. J. 1880.
An 4- März 1881 starb der Chemiker E. Pelouze,
Wlkhf unter Audcrt-m eine Erfindang für die Reinigung
dwOfWM von allen Kohlenschlackon gemacht hat. Auch
war derselbe einer der Gründer des ,X1X. Sifecle".
Am 4. MtUz 1881 itarb zu Oldeobwg Joatisrath
Ludwig Straekerjahn, dnreh aeim «iuanaeliaftlidiao
AriMttw «bar OMaBboifiBisha Sagan md GaaeUekiU
Am 26. Hin 1881 alarb m Bariia der Proifesaoir
an dor tf-chiiigcheu Hochschule daselbst, Geheimer Ra-
giamngsraUi Friedrich Carl Ilermann Wieb«. Dar-
Mlba war gaboran an S7. Oetober 1818 n llwm,
ei!i]i)iiip FcLiiiii' Srhii]ljilJ<iii!,' au.'' dum Gymnasium zu
Elbing, atudirte unter Beuth 1839—43 aof dam G»-
wwMnititttt in BaorBn, wnrd« 1846 ab Lahrmr dar
llüchinenkiindo nn dif Geworbo- und Bau-Akademie
m Barlin Wafen, 1853 zum ProTeaior, 1877 zum
CMhabnaa B^gianugaratli «mannt und in diaacm lata*
teren Jahn Ton dam LehrkoqHr zum Direotor der
Akademie gawlUt. Er gab die Anregung sur Neu-
gaaUltnng daa hsharao teefaniacbeo üntarriditawcaana
in Preufsen, Bowie zur Voreinigung der Biiit un l Ii r
Gewerbe-Akademie zu einer einheitlichen techni^cheu
HoebMhole in Berlin. Dnroh aaiiw Sduiftan arnhto
er die praktiRchen Erfahrungen wisMcnscIinftlirh zu er-
läutern und vrar einrr der ersten Schrifiateller, welcher
die Eigebiil»s<' iIiT Tlieori« f&r dia Plana daa Ua-
aaUnen- und Mühlenhaues nutzbar zu machen strebte.
Am 29. Mira 1881 starb zu Mittelstadt (Kreis
EriMch) dar «aUcraMdacka Mofdpglfidm Or. Cbri
Waypraaht.
Dr. Bollet, Tioeprftiident der GesoUschaa für
Handelsgeographie za Bordaaux, varttUad kfinliaik in
Alter von 80 Jahren.
Im Altar tob 7< Jahran atarbkflndkli Eugene
Oortanbart, BawipnaldaBt dar geographlathan
AkiNshIwsw an ai. Wn IML,
Oaaalheinft md OberUUnifhakar dar geographiaehaa
AbtheUung der Nationalbibliotlick zu Parin.
Sir Bich. Gravee M a e D o n n o 1, Tonnala Gouvemanr
TOB Anatralien, apMar too Riogkoag, Lailer nabrarar
Expi-ditionrn im Innern Afrikas, atarb zu London.
Brigadegeneral Aipbon« La Tonai da Lob-
gnanar, Geologe, atarb kttrdiili n MHara.
Im .\Uer von 65 Jahr. n f turb zu Pnia <
Joanne, der fraoaöaiscbe Baedeker,
ISO Baad« aUendan Kb«o«bak mal
in Frankreich unter detti Nninen .Guides Joanne" ein-
gebOrgert, and eines für die geographiache Wiaaenacbaft
noch wertfavoUeren „UotJonmire daa Ooflamnuea da
EVanoa'.
BiRd 41, Ins I to lora Aota,
Halle 1879. !" jr.Vi Bogen Text mit HolzschnittoB,
15 photograpluschen Tafeln nebat 1 Apparat-Zeichnuig
nad tt DiagnmmaB. - Ladanpraia 80 Bnk.)
ist volletHli't nnd durch die Buchhandlung von VTilh.
Eugelmann in Leipzig zu beziehen. — Denalbu
«Bfbilt:
1) J. Moser: Der Krpisprnrf«??, erzeugt durch den
Reactioosatrom der elektrolytiachen Ueberftlhrang
nnd doreb TerdampAng «nd CaatdenaatioB. 4
Bogen TVxt (Preis 1 Rmli 20 Pf.'
3} L. Weindc: Die PhotographiB in der messenden
AatroBOBÜe, insbesondere hti TanaarorUbergäugen.
14 '/t Bogen Text mit Holzschnitten. (Preif< (3 Rnik.)
3) C. Knpffer und B. Beneoke: Photogramme zur
Ojrtognde der Vi'igel. 6 liogen Text nnd 15
ph<i< ographischo Tafeln nebat 1 Apparat-ZeifhBBig.
(Preis 18 Umk.)
4) 0. Hoppe: Beobachtungen der W'iirme in der
BlOthenscheide einer Ctltauü odorti f Anim eordi-
fofiumj. 7> 4 Bngcn Ttei md 6 lithographiita
Diagramme. (Preis 5 Rmk.)
6) F.Kttataer: Bestimmungen des Monddorcbmeaaera
ana neunPliijBdeBbedeckungen deaZettnnmw 18S0
bis 1876 mit gleichzeitiger EnnitteloBg derOartir
des Mondes. 14 Bogen Text. (Preia 6 Rmk.)
Die einzelnen Abhandlungen werden auch gelremt
za den baigaaatateB Fketaa abgegeben.
Sie 1. Abhandlung von Band 42 der IfovaAota :
C. Gerater: Die Ptänerbildungou um Orteabntg bei
Faaana. Tjt Bogen Text nnd 1
Taftl. (Preia 4 Bmk.)
M «naUHMB md dnrdi die Be
Wilb. EBgelmBBB in Lalpatg m
Diwk «ta 1. 1
LEOPOLDIXA
AUTUCHE8 ORGAN
KAISBRLIOHEN IiBOPOLDIN043ABOLIinSGHE!N DEETSOHBN AgABKMTB
DBB NATDBFOBSGHEB
BBBAUSOBQEmniMTEB MITWIRKT yr. dki; ^KKTloNSVORSTlin)« VOM DKM PRiaiDKHTJaf
Dr. C. H. Knoblauch.
IiUea.S. (»n««..».«. Heft XYIL — Nr. 7-8. Ipdl m
Amtliche Mittheilnn^eo: At^nlctenwill im 12. Kretec. — Terleihang der ColkMÜia-lfedtlla im Jtlii«
1881. — VertndeninfeD im Personalbeatuda dir Akademie. — Beiträge znr Kuw der AkadanieL — Botaridi
floittiel) Ludwig K«ic)icnhach t '.SchluM). — Sonstige MitlbeiluDgen: EingeganKCDo St-hriften. — O. F.
Kr na 8: Die elftp allRemvinc Vcrsammluni^ der deattx-hen (resellschafl für Anthropologie, KuiDoloi^io n I 'rxen^^hirhte.
L I'riiw ri,.,|„.riiiri:^ ;iK Ai/t fr,r",ft/:rii-| Pn'f'^ii-i^'.-lim'M-ii Ti.iiMi 41 FI ,1rr A.-ta.
Amtliche MItthelluiigen.
Adjunktenwalil im zwölften Kreise (Thüringen).
Donk di* Banfiing dce bisherig A4junkten des 12. Kraiaes, Harm Hofrath Profoasor Dr. E.
Straabnrger Im JaM, nach Bonn iat ain« Naawalii in Jaoam Kiate aothwandi^ motim, und sind, notilu
dam aia Tacadilaf flr diaaa Wald an die AlnMkwIa gala^gt war, dia dtraktan WiaUauffordemagen nefaat
BliwillwMeln am 8. d. M. ttUgduUgt und an B&mmtUche jraem Kreiaa aDgahBrifa MitgÜadw Tenandt
worden. Sollte Einer deradbcn dieae Sendnng nicht empfangen haben, so tiitte ielit «iaa Kaehaandnng vom
Bur<^an der Akademie verlangen m wollen. Sfimnittiche Wahlberechtigt« alw «mulw Ukf ilve ' Btimmmi
baldmöglichst and »p&teitena bis zum 20. Mai 1881 einaaideD su wollen.
Halle a. & (Mgeigaiw Vir. 9), Im AgOl 188L Vr. H. KlllilHllril.
YtdeUmiig der OoHiCDtiiB-lbdaill« Im Jahn 188L
I)pr Vorst.'tnrl lin F icli-ii'ction (4) für Mineralogie und QaolQgia (Hofrath Dr. Iütt«r von Hauer
in Wien, Wirkl. Geh Ra'li (Jbtrlxrglianptai. Dr. von Dechen in Bmb, Geh. Hofrath ProfaaBor Dr. Oeiaita
iu Drcedeu) I ruii'.rLiut, Jas» die ihm Ar daa Jalir 1881
MailailU (vergl. Leopoidina XVU, p. 1)
Harm JuMia
iaPra«.
Xü^iala dar Bd. Leepoldiiiiact-Careliriarhan Akademie aoiria dar KMi|L
flr arfne hervorragenden Verdienste um die Paliontologie und Geologie, inabcaopdera akar Ar laiii
iin^gawürdiges Werk Systtimc silorien du centre de ia Boheme, zuerluinnt werde.
Die Akademie hat dem entsprechend Hem Barraoda die Medaille baute aOfMBIldk.
Halle a. S., den 13. April 1881.
Der Fräsideot der KaL Leop.-CaroL Deutschen Akademie dar NatvftndMr.
Leep. zm 7
50^
Yeiänderongen im Peisonalbesiande der Akademie.
NM MdlBCiMNmwMR «tslM:
Nr. S815- Am 12. April 1881: Herr Dr. Ferdinand Gnitav HolzmtUlBr, Diroctor der Königlirhen Gewprbe-
•chule in Hägen i. W. — Acbter A4jankt«nkreu). — Ftubaektioo (1) fUr Matheowtik and Astro-
Mwto nd (2) Ar PbyaÜc nad Ibtooralogie.
(ilestorlieiif Miljfliedcr:
Am 26. Min 1881 sn Statt|(art: Uarr Pr. Eduard Angiut Ton Hering, Uber-Medioinalnth und «m. Vor-
■tud der TUemimeiMilnile In Stnttgart. Anl^mommen im 8. Angnet 1885; eogn. GndkilHiik L
Am S4. April 1881 zu Meissen: Herr Tir. Gottlob Ludwig Rabenhorst, phrninligor Profeeior
Institut zu Dresden. Angenommen am 15. October 1811; oogn. Mattasclilui.
D». N.
Beiträge zu Kasse der Akadenue.
April 6. 1881. Tob Bbn. Geb. UffudlüliMlmth Dr. H. BaiBlnva in Dreaden, Jalnaaballng Ar 1881 6 —
„ 8. „ n it Professor 0. Hoppe in Clausthal Eintrittsgeld und Jnhreabcitng Ar 1881 36 —
„ 12. V, » n Director Dr. V. G. Holzmillier in Hagen Eintrittegeld 30 —
„ 18. r, » ^Itl* BUatmdi Vnbmm Dr. P. 0. B. v. AdalmMo in Batüii .iahr«B>
beitrag für 1881 6 —
„ 28. II ,1 II i'rof. Dr. J. Kanke in München Abloeuog der Jabresbeitrfige u. Nova Acta 300 —
Dr. H.
Heiiiric'h Giottlieb Ludwig Belchenbacli.
(Sellins.)
VerieiohaiBB der Schriften R«iolienb*o]i*i.
L Botutik.
1. FlovM I^rfmla spM^iDfln. Dimrtfttio InaDipmlb nediea Opriflsula. Upilaa 1817. 8'*
'2, Fkini Lipsieiisis phaniiaceutic a, «i-itr-tis jil,i:itju",ini ii:,»ri LijjHii-nsis nuuc et olitu ofllcliiftliuin munntamnujae
diagnosee, deaariptHoeai eyno^yma, looo« n»tale<| qoalitateB, virea et naom. Lipaiae (Tanbairt) 1818. 8<*.
8. üebec«iclit dar Gnttiiiig AeutOtm. nor», bateaiMlw Zettaiv (Bagtbabarg) 1, 1818, p. 197— S9S. Auch
I jianit i Tic! ji iu ti. NQrnberR i Rieger u. Wics'-ner': 1819. 8*.
i. Amoenitates botanicae Dresdeniee spec. I. Obaervationes in MjfmlUii* genus. Dresdae (Arnold) 1820. 8o.
8. MoaefrapUft saaarto Afloidti ieoBÜma «oloratia iOnatnla, ktiae et gamaiiifla elabomt». 8 Toi. liptiaa
iVogfl) 1820 21. Fol.
6, Katechismus der Botanik ala Anleitung zum Selbststudiom dieser Wiasuuacliafl und als botaniacbea Wörter-
ImA. Bd. I. Oeataltlehn. Bd. II. Phjiiola^ Bd. 10. a^ritegHtik. Ldpfg (BamugllrfaMr) 1880—86. 8*.
7.. Icones < t <1t Hcrip(ionca phatama culUnun «t oolendamm odar H^uIb dar ChitoBÄtMrik. llpiilM
(Baumgurtuer) 1821—88. i*.
8. Die V^giwiiwiiiiMditarten DeutanfalMida. LiStvnB^FlockDNtadikwiiL BaftdS. irflrBlia>v(flt«nn) 1888. 18*.
9. üeber Myoaoti«. Flora V, 1822, p. 7C— 77.
10. Beitrüge zur Flora Dr««densi9. Flora V, 1823, p. 289 — SOi, 305 — 314, 029—544.
11. Bmcbenbach und C. Schultert : Frage wegen der F.DtwickellUIg fOuSqi^atan. Fkw» T, 1889, p. 888— 'SM*
12. Ucbi-r diu Saftbewegung im Schöllkraut Flora V, 1822, p. 609^611.
13. Reicbenbach und Schubert: Uebenea axelecati. Die Flechten. Leipzig (Hofmeister) 1822 — 26- 4'*.
14. Renierkung über Anperula aparint, Schott, und MperuM mrali», Smith. Flora VI, 1828, p. 734—785.
15. lUaatratio spodamm Aooniti genena, additii Delphiniia quiboadam oder Mene Bearbeitnng der Aitaa der
Gattung AetmUmm. Lipnae (Fr. BoAnabter) 1823 — ^87. Fol.
MI. IcoDographia botanica »eti Plantae criticae. Com tabulis aenei.'< 1000. C< uturia I — X. Aadh utar
dem Titel: Kapferaaninilnog kritiacber Gewichae. Letjpaig (Hofimum) 1823 — 32. 4*.
— Nona Beibenfolgo (in Tarfaiadiuig ndt H. Onat Rctobenbaeb): loooaa Florao Oarmanieae et HelvoticM»
auch untri >lt rii Titel : AgTOitognphia Germanica. Tom. I — XXV. Leipzig (HofnMiilar,Abil) 1884—78. 4*.
17. An&teUung dreier neoar niMDMagtttniigen. Fkm VII, 1824, p. 241—249.
Üiyilizeo by GoOgl
61
:16. TMohanbmb fltr Owteofrauid*. Eis« Erlbilamiig von 1960 ZiarpAmnaa vmäk mtarlielua FamilicB gaotdnet.
Jkmim (BOadMr) 18tT.
Ifki, OL HBhI«^ Handlmeli der Gcwächakundti flioriUk ■ingwilmil«! t. Attl. BA> t— ^IDL Altaw
(BmmwiMi) 1687—99. 8*. 8. Aad. IfaUL 18S8— 84. 8*.
88« liMiQ^niipfcift kotüitft tufittoft Bstttav trtirttfcm sttsgnm plAntenun inpHnMlB 6ztfli IBotDfslli fa^niti^BB
ooUigms ewn cominaitarilD 6Ui:yHno<n. Aurti unti r <!pin Titt^l: Kni'ft^n<iiiriiiilni;(^' ilcr npiiiiHtrn odf>r bisher
«oiigsr gmun bekaantm and vcrwechaelUm »uständiaehen UevtchM oebat Angabe ibnsr Goltor f&r
Omimlfma». 8 ToL (MM> «rf.) haprig <liii4btMar) 18fft^80. gt. ««.
8L OMupMtai ragni vagetobiliii per graduB nntHrnleü pvnluti tenUmpn, Par« I. — Aucb tuAet dem Titel:
IMmieht da« GawaabveiobeB in seinen natürücben EotwickelangMtofeB. Tb. 1. Loiiiiig (Guoblodk)
1888. «r. 8«.
88. Botanik für DanutB, Btoatler und Frennde der Pflauenwelt flbetbaapt. Ll^N^ (pDoUndl) 1816. 8*.
M, Efaiig» Worte ab« Ontaneha. Flora XII, 1889, p. 896—400.
M. ▼iiiiriliiihi «.CknlteMIk hwiwWmiii mu d«FIanLnlln»«Mmirila. lUmXlII, 1880. p.lfft— 188.
25. Zubereitung und Anfhpwalininp der Vih,'' fUr Herharipn. Flora XTIT, 1830, p. 265—888.
ae. Einige Worte über i^arpiu Koioichoftnu. Flora XIII, 1&3U, p. 489—501, 517—520;
ST. Hon Oermaniea axcnraoria ex affinitate regni regetabilu natnraW «ll^pwifat, sive priaoipia %JWipitat flM-
tirnTT in Germania terrinqne in Earopft Bodift My^fimitilHii ■puaito aaMantinm goltwan^pw Sn^OMlIiin.
Lipdae (Cnobloch) 1830—32. 12».
88. Flora exotica. Die Pra^tpflanaen dea Anslande« in natnrggtwnen Abbildtuigcn horaaagcgeboD toH elBir
GaMUMhaA von Gartenfirvandan in BrfiMel mit erlAntetndem Texte nnd Anleitmig nr OultW TM
Hainr. OottL Ludwig Reiebenbaoh. 6 ToL Leipsig (HofineiBter) 1880 — 85. FoL
88. Flora Oermamea exaiccata aive Herbarinm normale plantanim eelectamm criticanunTa ig Owilllt pwyM
Iii in dttawwta Banuaim AnMa, HnmuU «t Dalmatia, I^ioli, Halvetia Bdgiaqa» imoHhuB. oMi.
riiimiiiim «HtoBqi» s Soaiatato FloiM GemMde** ««r. Lodeir. BaialMalMdi. Omlari* 1— 88.
lipaiae (Hobieirter) 1880 — (6. Fol
88. Fkin# OtmMiikM davia ayanymifla, aiaanl enumantio genenun, apedemm et Tarietatam, Bit(e index
betLarlomm ad iaUavaBdmD eoiHuwwüi« bofaaophnormn editM. Lipnae (OooUoeb) 1883. gr. 13*.
81. Gnapbalinm Norregicnm, Hetz. Moni XVI, 1833, p. 808—806.
88. Baa Uahramm dar Katur. Lieferung L Aneb ontar dan Uta!: Biaa Fflanaenreicb in aeinem natflrÜcben
GhaaaB nnd Fanffian aiiUiiokvh ud diireli nelir da tanaand ni Kapfitv gaatodiaM liQdlialw ffutifr'^jtit
ftr Anfllnger nnd Freunde der Bi:>tivtii)i crlSutcrt. Nebrt 2 Heften Text. Leipzig (WafDW) 1884 — 86. 8r.4*.
— Liafonug IL Aocb unter dem Titel: Daa Meer. Ibid. 1834. gr. 4*.
' — TlidlMiiiig m. Aveb «ntar dam Tttal: Dm lUamieli In aatna» aatbÜBhae OUaaaB imd FiaaBai
entwickelt. Ibid. 1834. gr. 4».
— Lieferung IV. Auch unter dem Titel: Da« Pflanzenreicb in seinen natOrlicben Clatsen und Familien.
1. Fortaatan«. Geaataa für dia aafriMiaai TannadladMflMi der FBauMB. Dia Ent&Jtung dar
Stufen des Pflanzenreich» Bcl>iHt ZnsaiiinicngtellunR der Entwiafedu^gastofon. Ibid. 1835. gr. 4'.
— Lieferung V. Auch unter dein Titel: Das königlich Hiichsiscba aatarbistoritchc Muieum in Dreaden.
lUd. 188«. gr. 4*.
33. Kupf< ri-iimmliins zum praktinchcn doutaclicn Bütuniüirbnrhe. Lieferung 1. Lt-ipzig ;WapnerM ''3t!, pr. 8°.
34. Protokullc der ton der botanischen Sfctiou hvi der Verafimmlung diT Naturlorschcr in Jciiu gehaltenen
SitnugeD. Flora XIX, 1836. p. 689—704, 706—719, 721—730, 737—743.
86. Blicke in dif imtürlichon Verwandtschaften des Pflanaenreiohii und die Entwickeinng dar Pflanze Oberhaupt,
aht Basüi tür die Classification de« Gewicbsreicbs. Dentaeb. Naturf. Vcnamml. Bericbt, 1836, p. 83—90.
86i> Wamlfclflh dea natflrlicben rflaiiBianjiallWB nacb allen «einen Claaaen, Ordnungen und Familien nebet natur-
gemlaaer Gruppirnng der Gattungen. Dresden n. Leipaig (Arnold) 1837. gr. 4°. 3. Anfl. Ibid. 1850.
37. üeber die PlaeenUtio parietalis. Dentach. Naturf. TeraainmL Bericht, 1837, p. 162—168.
38. lieber die Bildung natfirlicber Familien. Doutuch. Natnfc Tanamnil. Bericht, 1837, p. 154—155.
39. DantaeUaada Flor« als Beleg f^ die Flora Oeinaiiiaa emnaria @n Yarbindmig mit H. Oitst Betebao-
taak), Baft 1—884. Leipaig (erst bai HolnaiBtar, apite M AM) 1887—7».
VoUMIa An^alw, lialbaolorirt. Haft 1—818. La^ (Abal) 1844—78.
7*
52
40. Der dentacbs Botwiiker. Bd. I, 11. £re«den uiid Latpsig 1841—44. fio. Bd. 1 auch unter dem TiUl:
Bapwtariom herbnü rire nonicadiitior gaBMnm plntaivB ^jitcutliimi, lyBOuyikw «t alpliabeliaat,
Dh Ilf rbarifiil)uch. Ei'klärung des nfttürliclu-n rflunzcnsyEtt-ms, «yi-tcmatisfhp AufzäWung
und Uugister der bü jetst gekaontea Pflauzeagntuingeii. Bd. Ii auch anter dem Titel:
Fhm Sumriea. Dw Flowt tbb Budmo, «in botiiiiwliw EumwIaKÜMA ftr ^ Tflijgf «liili SwlMBa,
SiichKn-Weiraar, Sachsen-Altenburg u. «. w. 1. Ausgabe 1842. 2. AuBgalw 1R44. R«gi«t«r 1«H.
41. Uerbwrieo-Ktiketten oder Uebenicht aller uatär lieben rflanaen-FamiUen, Zünflo oder Gruppen Juaaieu's und
•Ikr namno Avtomi, nit S»iknlnd«r Vammbuag «Uv OaHnngMi. Aiuh ote dm totehihnhmi
Titel: Schedulap hprbarionun sive P\^JO]l^i!^•• umiiium plantanim fftinilianitn cf. Leipzig (Arnold) 1843. Fol*
42. Gaea von Sachsen von Cotta, Geiuitz, v. Gutbic-r, Naumann, Reichenbacb und bchiflner. 1843. 8^.
43. U«lMr di« Actmien. Dnklen, Sttaugabar. Ua. 1861, p. SO— 91.
44. Tendenü zur Dichotomie bei Farnkräutern und dcrpn Tragvreit«. AUg. naturhist. Ztg. 1862, p. 148—144*
45. Central-Atlae iur zoologische Gärten und für Thierfreuude. Drei den (Türk) 1862 — 63. gr. S".
48. AbbildoDgen kryptogauiiscber GewidiM •!■ «nta Mlftaittol flfar daran Etannlnf und Sallwtabiidiiin;
Dresden (Türk) 18C3. gr. 8».
47. Ueber Pilzvergiftungen verglichen mit den Symptomen der Cholera und dea Typfaua. Dradaa (W. Türk)
, 1866. 8*.
II. Zoolofcie.
1. Monographia paelapbomm. Lipeiae (L. Vosa) 1816. 8^
2. Huaro im KnkuloBagen, erste Bestimmung der Raupenaiien. Okeus lüia 1824, p. 29& — 296, 565 — 568.
3. Icutiem ursi longirostria iUnatrot Dr. BwchcBbaeh. NoTftAet»Ac«d.CMB,Laqp.GBrol« VoLXIil,!. 1626. 4*.
4. Zoologie oder Katurgesehidito daa TUantM». BIbebar'a TVw^benWbBothak Bd. I, IL Draaden (Hflachar)
1828—30. 8».
ö. W. Bamprieh, Grnadriaa der Katnrgeachichte für böharo Lahraoataiteo, 8. Aal.| giiiiioh uutgewbeitet
TOD L. Bafebanbaeh. BerUn (Rlleker) 1829. 8*.
6. Repnum animalu iuuijibtis i\(|uisitis!iiiiiis iu tuLuJiis cliiilybucfta inciisiii illuntratum cum commentario succincto
Claas. L lUmn^alia. Pars 1, Faso. 1 — 8. Ferae ioonitua 633 r^rMaentatM. Lipnae 1884— 46. gr. 4'.
Andi dnilvcb cnaUanaB (ohna Text) FMktiaeb gwialiiiiDlilga lfa)ai'gaa>)bii)lile der Singellüere daa b>
■sd AnslamleB. Kuiifin-atimiluug Tli. I. DrcHdon und Leipzig (Wagner) If :U - ;1G. gr. ft".
9. Ikaktiaeh-gemeinnütsige Naturgeschichte der Vogel des In^ und Aualandiws. l^upferaammlnng und aus»
fthiliebar Text. Ibid.
8. Der Nnturfrcutid oder praktifch-gemcionätzigc Naturgeschichte des In- und Auslaadll Dir G
StSnde 1. Folge. Lfg. I— XXXVllL Leipeig (UoliDeiBtar) 1834—43. 40.
9. Dar H«ad ia aalnaa HanpU and STabaa-Baeaa dardh 18« aatorgataaDB AtfaildoDfn im StaKWA
gestellt. Lfip7:ig (Wagner) 1835. gr. 4».
10. Die TollstAudigste NaturgeHchichte des In- und Aualandes. Sectio 1. OiOgelbfere. Bd. I.
Cataaaa. Bd. U. Hnfthier^ a. FMl^datMla «t BoOla. k CMna, AaHkim
Bd. in. Wiederkäuer. Bd. IV. RaubsSngethiere oder Vielzübner (Ferae). Btl V. Aimtotnifl Mniiimfilimii, P. I.
Sectio 2. Vügel. Bd. 1. Schwinunvögel (Natatoree). Bd. II. Sumpfvögel (Cirallatores;. lid. III.
a. Rallen (Rallinae), b. TanbanTögal (CofaunbariaaX o- Hfibaerrögel (Oallinaoeae). Bd. IV. BaumvSgaL
a. Eisvögel (AIcedinae), b. BieneD&«sser (Meropinac'^, c. Baumkieber (Scanaoriae fWtiaan). d. Buim«
l&ut'er (Certhlinae), e. Spechte (Picinae), f. Trochilinae. Leipzig (Hofmeister) 1886—64. 6*.
Aus diesem Werke aiiid Monographieen auch beaooder« erschienen.
11. Entdeckung der Eier der Laccrta montana-viviparn Jarquin. Isis, Dresden 1837, p. 511.
15. Dentachlands Fauna oder praktisch gemeinniltsige Naturgeschichte der Tbiara daa Inlandes mit natur-
getreuen Abbildungen aUer Arten. Tk I. Die SntfeUm (10 Itf) Ib. II. Dia TOfd. (W Tat)
Leipiig (Wacnar) 1841—43. 8«.
18. BBeke In daa Leben dar TUenralt, Tergllcben nrit dam Leben daa Manadn». Praadaa (Anuld) 1848. 8*.
14. Sur l'habitation et les moenrs des insectes du genre Byrrhue. Plui% Aan. Saai btaa. 1I| 1844.
Ifi. Dia neueotdeckten Högü NanhoUanda. Uigag 1845. 8*.
16. Der WaUbnod nd dia Findit dar TUan Im MiaioBtigabiata, groaaaa Oelgemllda v«b W. Wegatr. Aüf.
aitarUet. Zeitf. 1846, p. 605—80».
Digitized by Google
58
17. Keaer Caprimnlgni ia Ungiuro. Allg. Mtorhiit. Zäig. 1, 1646, p. 269 — 275.
18. Mcttlktahtar waA VtMoAm. A%. nstarUtt. ZOtg. 184«, fk. S8»— 89T.
19. Nrtlrliehe Tf-rwnmltiichftft 1, « HyilrartliuB. Risultato geologiscbcr, anttooiischer und zoologiscber l'ntcr-
MulnuigeD über du n&Ur dem üameu Uydrarcboi Ton A. C. Koch soent DMb Europa gebrachte
wd Iii Dnadin anigMitllto gfotM fonOo Skdat, in TcvUnduitif vSt Qainlla, OWlwf m, KaiofaMiibMh •
von C. G. Cariif. Dr».-«kn nud Leipzig 'ArnoJtl^ 1847. Fol.
aO. Prof. Oktn Uber die Schädel wirbel. Gegen Hegel und Goethe. AUg. naturhist. Ztg. II, 1847, p. 427—431.
Sl. Mma Bj^tBam iwtaimbb Dm aaMrtdha Qfalan dar TCgri nlt 100 Taf. Dnadan (W.lWc) 1849, 1880.
22. Leipoa ocellata. Frorieps Tagesberichte d. 213. Zoologie Bd. 1, 1850| p. S78 — 276.
33. Ueber den Begriff der Art in der Ornithologie. Cabania, Joom. f. OratfbgL I, 1663, p. 5—16.
84. AaftlUnv dar Colibtia odar Trochilideen in ihrer wahren natflrliito TarMadtoelMfl. iMbat BdJöawl
ihrer Srnonymlk. Oabaiii«, Jouni. f. Omithol. I, 1853 lExtrnlioftl p. 1 — 24.
2.'». l'io bideiitiuig und Stellung des Strigop« habroptilus im Sytleuie. Cubaui», Juum, l". Omithol. I, lb53
(Extraheft) p. 38 — 11.
96. Znr ^yIlOln]nmk Sinnatraniaeber Vögel. Cabania, Joum. f. Omithol. II, 1854, p. 148—150.
97. ScUMkreten. Naehadirift n C MUller, Beobachtungen Ober Schildkröten aua dem Nordosten der Tereinigten
Staaten. Allg. natOrUat Zaitg. 1655, p. 90—97.
98. Das Sebwinnen dar Bienen rom poliaeilichen Standpunkt* »na hatxachtet. Allg«natnrhiat.Ztg.ie56,p.l94 — 199.
99. ftorw ehryMcra», die gelbhrOstig« Spitimans; von Dr. A. Ddua. Wkebicfcrift. Allg. Bataililit. Ztg. I,
1855. p. 242.
80. Xamb iMtttgUr»^ Gnelin, nnd L. Jn/SntMla, Brehm. Der wciaa- nad awaOtiadig» Kranaachnabal. Nacfar
aelirift\in Dr. A. Dahn. Allg. natiirUrt. Ztg. I, 1856, p. 440—441.
31. Ueber dio Colibri. Allg. naturhist. Ztg. II, 1856, p. 383—386.
82. Ueber luMctenbane. Dreaden, Sitanogaber. laia, 1861, p. 17 — 18.
88. Dia SyatemaA dar Gruppe der UneharUgaii Thier«. Drasdm, SHsnigabar. Ui, 1881, 8>— 88.
34. Ueber Schildkröten. I)re«dni, Sitzungubi-r. I«i^ 1861, p. 92- 97.
86. Ueber Cephak)poden: Kalmars n. s. w. AUg. natorhiat. Ztg. 1662, p. 6-
38. üeliar HeranHa kflna^lm Fiadnoekt. AUg. natnrUat Ztg. 1869, p. 8.
37. Krfia1"i>''s Mr!i:iL'.r;i a::,' ni-urhist. Ztg. 1862, p. 229—230.
38. Specieikenntniise der Aä'en betretfend. Leopoldina 1863, Heft IV, p. ST.
89. MariBa.Aqoariaa mit AatinieB «der StnUUnaMipalypaD ia nnliufatioiwa Hodalha. Laopoldli» 1888.
Hft. IV, p. 55.
40. Ueberaicbt der Gruppirung der AJEn nad ihre Charakteristik. Dresden, Sitzongsber. Isis, 1863, p. 27—28'
41. OlMmodeilla labandar Sdneslnm. AUg. aatarUat. Ztg. 1884, p. 981.
49. Andeutung eine« pewi.'i-ien Parallelismus in der Fortbildung der Wirliel'ünl'' ln'i (Icn Oihortf n Jpr Polyodontaib
Progr. der Gesellsch. für Natur- a. Heilkunde in Dresden zum öOjabr. i'rulesüur-JuttiLauin von C. 0.
Cbm am 9. VovIhf. 1684.
43. UeW Ihmhydlfi gnrruh .Mlfj. nntiirhisf . Ztf. IRfSS, p. 119—190.
44. Ueber einen zweifelhaften Triton und eine uiurkM ürdi^e Yariet&t vn BufTtpit VäHtt. Nofk Aflla Awd»
iMp. Carol. Vol. XXXII, P. 1, 1665. 4«.
46. nkrer dnreli daa anologHehaa Garten in Draedaa. 1866. 8«.
III. Divenu.
1. Ueber die Erhaltung der Wdt. Fkgpiioo-tkaalogMM Betrachtung. Dreaden (AraoU) 1821. 6*.
2. Blick in die Bedeutung nateliitBrieeher Muaeea in den dentedM BeeldeBien. Ghamnita (HiUer). 8*.
8. Begrflssung Sr. K. Iluh. d. &iMg Emst zu Gotha in der OmlthciegeB iTewa—iinag daenlbet.
4. Cantorina Qn£ mn llnffmMWtgg. MittbeUnag der Fkin.
6. Ueber dia Eatiriekehng nnd den bcntigea fltaadpnakt der NaturgaeoUebte. Damtaeb. Hatnrf. ▼«isammlwng
Bericht, 1837, p. 82—95.
6. HU« ia daa Laben der Gegenwart nnd in die UoSnang dar Znkanft, ana dem Verhgltnias der Nat«rwisien<
mr BaligiMi nnd Enlelnnf. illen OAiUaleB, InabanindMn Aalten, Lahm nnd Erriehen
gewidmet. Dreedea (W.T8rk) 1648 od 1868. 8«.
Digitizoü by Lji.jv.wtL
54
7. Die Naturforacberin Fried. Li«nig geb. Berg. AUgcoi. naturhut. Ztg. Iä46, p. 303 — 304.
8. H. E. Bkhter: Der naturwiaMaaduftU«^ ünUcileM Mrf Qfpumlm. Naht ApioriaMB vm H. O. L.
RMrhMibach. Leipdg (Arnold) 1847. S".
9. OasUv Kunz«, Profemor der Botanik und Director de« boUaiMbeo Garteu in Ltlprig, f den 30. April 1851.
Worte *vr Erinnerung, gCMprocben in der natwfcwcbwiiw Omilwtoft Wt Lrfprif IB 18» lU 1881.
FQr Kunse's Freunde. Leip&g (HirsobiBld}.
.10. Eriimerung an die Standen der Mase Sr. Mi^- d. Mellftl. Ktaigs Friadiich Angort IL Eiii BoieM 8bw
din botaniBcfaen Studien des Königs Friedrioh A«gwt L im Ow»<h>Wi «nd 4m ¥§wigi WtmäMk
AngMA IL Jhmimi (E. Earn^} 186». 8«.
11. lUhildbliakcaaf fieChrnndriHMdarHiitari^^ Allg.iMlaitiit.Ztg.I,l8ö5, p.S9— 88.
12. Goethe als Natnrforsch«r. Allg. naturbist. Ztg. Dresden 1856, p. 281—293.
18. FNunde lind Kanaer im Nfttor. L Ktaig Friadiinh Aaguat. — IL Wol%»iig GoatlM. Zmi Toctriga.
DiwOan (Eutaa) 1866. gr. 8*.
14. Wort« der Erinnerung au Curl Wanckc], Mitglied MtWWlmUWJlllUhhlll Owlhelnft Ma i» Dmäm,
gesprochen am 13. Januar 1859 von deren Dinafear Im B.
.18. Gari Traagott Bfeaha«. Allg. iMtorhiat Zig. 1884, p. 1—8.
18. Georg Aug. W. Thiftiemunn, Pai<tor in Sprotta. Allg. natsUgk. Zig. 1884, p. 7.
.IT. fiaaft «W Otto. Allg. naturfaiat Ztg. 1864, p. 8—10.
Awiariaa aaiiriab BaMuBliMli Tomdaa n t. Ifititai (Lttamtor dar Botanik, Bariia 18S9. 8«),
Ktakt und Richter ^Flora von Leipzig, Leipzig 1830, 6"), W. Wegcncr fDaa Lcbon der Thiere), Heyuhold
<M«MiMl«l«r botamana, Siaadaa u. Leipsg 1840, 8«), A. Hnraar ^e Pilaa, Draaden 1843, 8*), Uamnau
(Püaa and Apofhalcer.TBai»B), aowie anhlreiehe Roeenaioiiaa and AoaaigaD, nunaoffidi In fblgaiidao Ziritaeliriftan :
in (it-r Jt-naiwhpn Litcraturzeitung von Eichstädt, Beck's Repertorium in Leipzig, in dem Literarischen Contral-
blatt von Zamcke, in der Begenaburger Flora (botaniailM Zötaqg), in dar allgemeinien naturbistoriachen
Zeitog TOB SaiohBe fortgaooM tob Dreehilar, fttwmpbericiiteo der Ina, ICtttiailinig— dar Floim (Oaullaohift
für rr;aii:iiV>nii und Botanik), Dresdener Jonrnal, Drexdener constitttt. ZettUlg, Noll TlnoqntOD, SohriilaB
d«r ökoDMoiachen Gesellschaft im Königreich Sachsen u. s. w.
Eingegangene Hehriften.
(Vom 15. beptcmbor bis lö. Ocu>Irt Immj srliltiss )
jaft*»«*"'«" lutitotioii in Waihin^n. Smith-
abnian oootribatioos to knowledge. Vol. XX U. Wub-
iaglon 1880. 4*. — Jones: Exploration» ofttipalmrigiaal
retaMM of Tennesac«. 17U p. — Habel: Th« sculpturea
of Santa Lucia Cosumalwhiiapa in Gnateinala. 9<) p - Kau:
The «ri'liaeolocical rullcilinn uf the l'. S. Natimial MiLsruni
in charfSf of the Sroithsnnian Institution. \Va>!iiii.'ri,ii in) p
— id.: l'be Palenque tablot in the U. S. Kational Museum.
81 p. — DtU: (n tko icbihm 9t iMir nre.Jijatoric aian
aHmed fron «ma ta tto OsOarina aicUpdagD, Alaska
tanritacy and aapedallj Ina the cavei or the Aiantlan
iiiBMia. 40 p.
Btoithaonian nuscellanpous collectioni«. Vol. XVI.
WaaUagtOB 1680. 8*. — 'l>>'ou: Land anU fre«li-«a(er
ahaüa of Kortt AnMric«. Pt. IV. Ütrenomatidae. LIII ■+
4» p. — Sacken: Catalegiie of the oetcn'bcd diptera «t
Kortk Aaierics. XLVn + 27<> p. — Shakespeare-. Tbc
tOBCr laeburea. VIL The aature of i-ejMraior) intlatnmation
hl amriea after ligaturp, acupres»un' and torsion. 57 p. —
KIliot: List of dacrib«l speries of humming birds. iß p.
VoL XVn. Washington 1880. 8». —
TkeSnittaOBiatt Institiition: durtmu-ntH relative to IIa aiigkl
aad hiilory cdUed by \V. J. Rhevs. lui3 p.
— Anonal report of the board of regenta of the
Swithsoniaa Institution, shoving the Operations, «x-
penditnno, aad condiUop of the inatitiriMn Cor Ihc
yanr 1878. Woabingten 1679. 8*.
Danzig m naturwiiaonacbaftlicher u. roediciniacfaar
Beziehung. Gewidmet den Mitgtiedem u. Theilnehniam
der 53. Veraaaniluaig dentaoher Natarforaoher a. Aante.
Darnig 1880. 8*. (GeadMok dao Barra IMreetor Br.
Co II w en tz in D«n?ip, M .\ . N.?
Dewitz, H. : licitntge zur Kenntnis« der in den
0»t|ii'<'U.s.'<i.'<< hen j^illlrg^1l^«^■lM■» ihuWummJ— »H^^if 1^
poden. äep.-Äl>dr.
Boyal aiieroaoopieal 8««. ia Londm. JoaiaaL
YoLIII, Nr. 5. I/ondon 1880. 8«. — Gilbert: Ca
the strarture und tunction uf the scalr-lcaves nf Lathrt»
sifMamiiriii. ji 7;l" 741. — Kripp: (hl dnvli^ht ilhiniination
with \\i<- |iliuie mirror. p. 742 — 71i». — \< elil>; l)n lui ini-
jini%ccl tiinler. |i T.'iH. ~ Rmteri: (>n TuUcs' interinr
jlluminatur for opai|Ui' ulijci is. p_ 7'>t -7.>s. Hoi urd »f
currenl n-sciariLfS relalin»; t<» iuvertebmtu, i rv|rtogajnia.
mirniiropx , lt. p Ti')'.» -li<H,
Freytag, Carl: UuRslanda rtVrdf-Rfliiii. Mit
Zeichnungen von II. Schenck. 1. u. 2. Li' lr^r. ilnllo,
bei Otto Uindel, 1860. 4*. (Geachenk des Um. Ver-
legors.)
Vnrcin ftlr tiebenbftrgisohe Laadeikande ia
HermannsUdt. Archiv. N F. JU. XIV. Hft. 3.
II. i :r.;.iiii^t:nlt K^T.". 8". — F u s .s SysU>nuitutchi> .\llf-
zahJuuK der in ^letJenllUrgen von dein VerlusMT geiAmmelten
QrjplagaBHa (Sddaas.) p. 4BI— 706.
. kj ,^ jd by Googl
55
K. F. Bd. ZT. WL 1—9.
aUdt 1879—80. 8*. — Buth: flj^WMlbchM T«w
MiefeniM i J. UK SMwaliQrnD fCMmnicittgr PiuMn.
p. 106—126. — Hoch: Kiiiii?« BeobacfatanKcn a. Venurhe
W/lleHrh der RMnr d«»s ..«-i-hwarzen" n. „rothpn Onndes"
an ili-n WeintniiilM'n ]i :('M «i> Han<mninii: Mh*-
iiitiinnii (llrlliiHnrili' \lvv I 1j1;i:<T. |i il>\ III. - ■
TcutBili. I>rii «a< iisjs'hr ( i'Uirnq'lii'ii ik'S Mfli^eliliten
JakrhuMlt'ii- j ö-H i,:,_>,
— Jahrt*Urniit lur 1Ö77.78, 1878/79. Her-
■Muutadt. 80.
Antkivpalofiioal Inatitot« of Omt Britaia aad
InUna. JootBaL TaL Z, Nr. 1. Loodon 1860. 8*.
— Holub: On (be Central South Afriraji tribm frum tlM
Sootb MMt to the ZambcsL p. 2 — 2u. — \Vvlic: Notes
Oll the »(>storn reeion». ip.J<t 7:! T) lor: On tbc orifrin
ul tlj'' jilimnb ttiiii »hiH-f carriuRi'. |i 74 — Siä. — GaIiuii:
Vi»uali!>e4l iiumcnl«. p. öü^Mi. - Ball: On KkobweM
uleograpUs. p. uia— 107. — Walte: Xalaa «n tha PalifiMilan
rat*, p 11« 121.
Landwirths4sliaftliche Jahrbtteher. Heraasgcg. v.
U. Thiel. lid. IX. Siipplrnuiit. R^rlin IhHO. 8». —
IPiacbcr: TobLT-iiln iil"r liii' nicbti)!i.-n'!i .Vrb'iti.ii iuis
dem (if lisfti' ib-r laiiiiwinb->( Ijattii' lifn U- vctwinultin [n-nn-
dis- 1.1 ri I.:i'Ta!ur pru H. SfinoltT Ib7^<. p, 27ii
Oetellichaft ftlr Mikroakopie in HannoTer.
1. ./;ihr( ^l.i i.d.t. Hannover 1880. 8». — Vogest Die
lnM'|^l.•ll^•iu,:n■■Il, p. 1 — 9. — IIüüs: Tinrtidns- mul Im-
pnlj:i:u."i iiDd MftLüilvii. p, U> 2"
NaturwiitenschafU. Venia iBOaubrlick. Vierter
./ahivM,.rubt. 1676—1880. Oanabrtck 1880. 8». —
L( |inli'i'!< rnlrijiiBcbr Mitthi'ihinpm. p. 3fi- -J5 — Basch-
bimin: Zi;r ^"^l^a l.aiiililrii«li-'ib<vii ks iKialrniK ].. ^li
— III MuUit; I 'i'bi-T iiie> < ;as.in-«Mh'.:iliii.Sfn in liiM'iuer-
gflSiPn [1 1 12 - i:iti
Cantoi, Koritz : Vorit hungt u n'.ier Ueictucbte der
Katfcematik. Ud. I. Von dfii jtlte»teo Zaitea Ua
s. J. 1200 n. Chr. I^ipzig 1880. 8*.
S. Comftato geologico d'ItalU. Bolliitino.
Vol. I, II. INTO - 71. S".
American Journal of Science. Kditors James
it L. i?. Lfiina aiiJ B. Silliinftn. 3. ^^vr. Vol. ZZ.
Nr. 117. Now-Iiavcn lööü. 8».— Hall: New artion
uf iiiauneiijim on a pi^nDanent dectric ciirrent. p !•>! I*«).
— Koyl: l.olors of thin Itlowpi^i« deposits. p, Ih" i>s
Garfer: l'erioilic cLaracter of voluntary nenous urtion.
LISB — lä3. — Dana: (ieoloiriral relation« of Che limcatoue
IIB ef Weitohester Countr. p. UM— 230. -~ WaüceU:
Tbe penoian and other paleozoir ^roup» of the Kuab rälhf,
Arizona, p. 221—226. — Todd: I*reliniinary afcount of a
(peruUüve and prsriical scarrli of a trans-nvplunian planet,
p. 225 — 2a4. — Marsh: " • - ■
preaentiiiK two m-w
tdUgeoce. p. 2&<i.
Z. PrevBS. Akad. d. Wisientoh. in Berlin.
Moüat«beriiht. Juli 1880 Ikrlin 1880, 8". —
Kircbboff: irpber die Mp^-hihl' r■l>•k(ri^' lu r l.i itiiiiii^fiUiig-
keiWn. p. tiül — ÖlS. — Hotinann: l'iiiwiuulliiii!.:*!! (icH
Srliwefelryanmethyls unter dfin Killrtll^^■> i i-liuhii r T'm-
pentur. p. 4il(>— ti2U. — Rammvlaberg: Icber die Zu-
aaBHMDBMaBBg dea Paadeiiiia u. dir Httiliitea Vaiadin-
«arbindunctn BbariMnpt. p. MS— «O. — id.: Ueber «e
ZuMutimensoUunir dca PoUuciu von Elb«, p. 669—471. —
Websky: l'eb« die Kryitallfonn dea Desdoizit p. 672
— 686. Kroaecker: Deber den ?iart«a Qaaaa^ehan
Bdrioffan 18T9. 8*. Z*rstn:Rj«laBda,FlBlwda
adh dn BkaadiaairfaW VMm HaMataapar» FAmDacIa!
Sdb*an|iar. »71 p.
ah: Xotke of januiic naounais ro-
rden. p. 386— 3S9. — SehBtHe ia-
— Ofaaervationa aMuiioifiqpm. Awrf* 1878.
IlelsingforH 1880. 8«.
ünivenitet i Chriatiania. SLbübulur, F. C. :
Vaextlivet i Norge, intd hjifiiigt liL'nsyn til plante-
getigraphien. Feiitakrift til Kj0benha^'^s Univcrsitet»
300 Aara Jubileam. 143 p. Chriatiania 1879. d«.
— Surs, 0. 0.: Bidrag til Koadakaben am
Norgea arktitke Fanna. I. Mollmca regionis arcticae
Norvegia«. Universitetsprogram for farste Ualraar
1878. 466 p. Chrütiania 1878. 8".
— Siebke, II.: Ennmeratio insectomm Norvegi-
coruni. Faüc. V. Catalogiu hymenopterorani. Edid.
J. Sparre Sehneider. Fara L ChriatianiM 1660.
Oeological Survey of India inCalcntta. Memoirs.
PiilnoüiitdloL'in Inilica. .Sr-r. XIV. Tcrtiary and npper
>.T'tni:L(iii'^ tiui[i:i i>t Wi.'stfrn Iiidia. Vol. 1, 1. Dnii-
csn ; Sind fuBsii corala and alcyvnaria. 110 p. Calcutta
1880. Fol.
Beweis des Raci|if«cHlla|iaHaei lirdia
p. 686- »»9.
Finika Vetenakapa • Soeietat in Eelain^or«.
JBidrag tili Ktanedom a< Finlanda Nator och Folk.
(Veafk lik October Ua M. M o*eiabar IMK)
Bobiniki: De Tinflucnce des eanx mai-inincs sur
le d«velopp«nent du typhn» exaulh^mati<^|ue. Tra-
duction. Paris 1H80. 8«.
V«tiuf»r8eli.0eBeUaeh.iaBaaeL Verl)udlaiu;«ii.
Bd. I. n (1--4). Bh«i 1867— ea 8*.
OberheasiBeh« Otaallaeh. für Tttm^ii. HaUknnde
inOieiaen. 19.Barieht. Oieaaaal880. 8*>. — ROntgeu:
Ueb«r die von Hm. Ketr geAiadeae neue Besiehang awiachen
Licht und Klekiridtät. p. 1— 16. — Hoffmann: HacbMga
zur Flora des Miltdrlilein-GcbiMes, (i 17 - 64. — Ihne:
Stuilien xur l'tlanzengeoip-aphie: Vcrliri ituui; von Xnnthrnm
ftrumanum und (iesibubtf der Kiiiw.iiiiliiiini.' von XriM-
thiHin vy;i)i,i,in;ii. ji. - 11(1. - Nn s' I cUt neue
Mineralien vuu der lirubo Klvuuuru aui Diuuberg bei Uiusseo.
111—113. — tteffaiau; FMwelegfacba Hwabaehlgman
n Gienen. n. 114—117. — Nonekj miiiiilMiHa» ünter-
lachuBgen nVr die steidrithea tob WaaMr a. Hlhuhal
p. 118— ISO. — streng: uabar dto Fkaaphato too Wald*
girawa. p. 161—163.
laatttitnatiowü OanAroia. BnUetin. TomeXXni.
Genive 1880. 8".
Die landwirtlLSchaftliohen Verrachi- Stationen.
Uerauage^'. von F. Nobbo. Öd. 26. Hfl. 2. Birliii
1880. 8» — Fiedler: (Jeher BeetnUaaHiM der Ah-
aorptioD vuu Pha^phaciliin and Kall darek CfiUiaalpeter.
p, i^,—im.
Kaiserliche Admiralität in Berlin. AnnaKn der
Hydrographie n. maritim. MeteMokigie. Jg. 8, Hfl. Z.
Berlin 1880. 4**. — Wever: Uebenicht^uilelu dettUnur-
aehieda swisebcn der scheinoaren und waliren .Mnnddistanz.
PL WM>-«iti.
— Naohriehten ftr Seefahrer. Jg. XI. Nr. 42—46.
BarÜD 1680L 4*.
SdabnnB, M. Ib.: GniUiefae Untemefamgen
Aber GalvarKHneterrollen mit BAekncht anf die grtsat-
BiBglii lii-t'' I".nipfindlichkcif . .Si'p -.\>>dr.
Bericht ül>er die Verwaltung der Kgl. Sunnt.
langen für Kunst u. WisKcuechaft zu DnadSB L d. J.
1878 u. 1879. Dresden 1860. 4«.
Digitized by Gopgle
58
1 u. Hflttra in
Prenanschen Staat« i. J. 1879. fiarlin 1880. 4«.
[Geschenk des Kg\. Oberbergamt«« zu Halle.]
Acad. de« Scienoei et Lettrei de Montpellier.
Jfteoires de la Section de M^eeine. TomeV. Faac. 1, 2.
HoDtpellier 1877 — 79. 4'. — Benoit: Hytiortrophie
extiaordinaire des mametlp« «or ane tille ae 1(> aus.
p. l — Iii. — Masse; De rüifluenco des differenU modes dfi
paiiaemettt et de r^union des plaiea lur lo sucm de \'op6-
ration do la Hernie ^tnwfflM. p. 17—66. — Oayraud:
De ranpatalion «m'mallteMtra. p. S7— 74. — Uaase: De
la conipresBion lente de la moelle ^piniire. p. 74 — 110. —
Gayraud: Uangrine de fourreau de la verge, suite de
piqure de »corpion p. III — 124. — Masse et Puurqaior:
Le taenia iiM rinc < t sp» migrations. ii. laö 138. — Masse:
De rinflnence do l'attittide dca DMmorea aar leort artkcula-
ticiuH au point ilo viio ptjlhflllgl^llt. dtalQpt •! tUnpMh
tique. p. Ml—
— Memoire» de la S^ctinn ileg Ltttvai. ToBSTIi
fW. 4. UontpeUier 18B0. 40.
— ' IHuwuo iit bt %iitiim jhi SdnoM» Tonn
Fase. 3. Montpellier 1880. 4«. — Sabstier: Ogai>
Saraison dca reintures tlioradi|ae et pcMaoM daaa la iMa
65 Vrrl.'iiri-s p 337—709.
Kai» Akad. d. Wiiaenioh. in Wien. Dtjiksciirifttu.
MhÜild;. - imtui wigeciiscliui'll. Clamie. Bd. 40. Wiuu
1. wjjli, 4 ', li;tt:ii.-r Ikir Kctiloi^isclu' Hau von Attika,
B<H'i'.ti''M. I.'ikrL!- u-iii I';iriia>.>i.s \,. 1 7\ - Hi'jjor: li&ro-
menrisclie UoiiL'uiuL-ssujigvsu m >iurd-Unccbealand. p. 7& — U(l.
— Heumayr: Der gaotogiiche üau dea «eatlielMa Mhtei-
OrieehenlawL p. 9t— — Teller: Der MologiBche Ban
der Insel Euboe«. p. 129—182. — id.: Qeologisfbc Be-
ichreihiing des sUdüstlichea Theisalien. p. 183—2)16. —
Hilber: iWuviale I^andscJinocJten aus (irifrhprilaud. p. atö
— 212. — Ncumaj r: Ucbcr den ^(.■■il< i?ib< lu ii Hau der Insel
Kos. p. 213 — 314. — id.: üeologis-ilie lieobaclituiigcu im
Oebieta dea theHalischcs Olymp, p. S1&— 890. — BurKer*
stein: Geologische rntersachungen im sOdwestliehcn Tbeiie
der Halbinsel Chalicidike. p.321— 327. — Nenmayr: U«o-
logiscbe rntersurhimgen Ober den nt^rdlirben und 'östlicben
TbeU der HalbÜLsol l halkidike. p. 328 — 389. — Tpllnr;
6eolij(?isi.be Hoobai lii-,irii;fii aiit der Insel Chios. p. :)40— {Sfxi
— Calvert u. Nfuniayr; Die junpen Al)laperiiiiifeii um
Hclleüpoiit. p :<.'i7 ;iTs HitlMt'r. N 1 1: 11 y r u. Teller;
Ueberblii k uImt die ({miotfischeii \ orhaltiii.ssc l im-s Tlieiles
der agaiKhen KQxteuiaiider. p. 37:) 4i.:i
Bd. 41. Wien 18711. 4". — 1. Abtiicilung.
li iiidai bucr: Ucber einiße neue u seltene Kiscb-Arteii
ttiui den k. k. zocd. Museen zu Wien, btuttvart u. Warseliau.
pwl— ^ — Fritach: JibriklM teiode der Insectentuuia
vonOeateiTeidi-üngani. IV. nttWkmMnSage(L^idintera).
2. Die Nachtfalter (Heteroetn^ p. M— Ifia — Steia-
darhiier: HeitrAge xur KtBDloiiB der Phasflacli» Sld-
ainerika's- p. 161—172.
2. Abtlieilung. Toldt: Bau und Wurli>.tlinni-M ninde-
ninjren der Gekröse des menschlirben Damkaiiale». p. 1—56.
— Pucktk: Daa OkMder il teOkidiung vierten Grades,
p. 67— 9& — Facha: üeber fie von Dr. K. Tieue aus
iWslen mitgebrachten TeTti*rTer»tcinerunj{ciL p. 99--l(W. •
V. Marenzeller: äüdjapanische Anneliden, p. UK»— l.'M —
Kersvbner: Ueber «wed neue Nutwlelpbsiden nebst Ite-
nierkungen Uber einige OrgaoisatioiisTeriuilinlHst' ilii »it
Famibe. p. 156—196. -- Szajnochu: Die I(ntc'hiu|H>deu-
F«Mk itr Uolitbe von Kaiin bei Krakau, p. I<,»7— 21U.
Bd. 42. Wien 1880. -i". -- 1. Abtheilung.
s r il man :i 11. H n 1 Ii >) r 1 1 r ; l'rahlstnrische Ansiedc-
luni^eii und Uegräbuissstalteu in Krain. p. 1— 54. — Stein-
dachner: Znx Fiich-Fauiia doi Cauca und der Kluss« bei
Ouayai)uil. p. 66—104. — Brauer: Die Zweiflügler des
kaiserlk'hen Muaeuw lu Wien. p. 101^— 91&. — FriUcli:
Jftbriicbe l'eriode ä '
p. 217— !i66.
2. Ablbeiluog. Hoefer: Die Krdbeben Kärntens a.
deren Stoaslinien. p. 1 — 90. — Iloernes: Materialion sa
einer Monograpbio der Gattung MtcjaUniu». p. ;ii— 126. —
T int er; Bcstmunung der Poloöhe auf dorn Übscmtorium
der k. k. technisrhen Hochschule in Wien. p. 127— IS4. —
Manzen i: Ecbinodemü fossili della Molassa serpenttnosa.
pu 186—190
— Sitzungsberichte. Mathem.-DatorwiaaenachaftL
Classf. 1. Abtboilu ug. Bd.79. Jg. 1879. Hfl. 1—5.
Wien 1Ö79. b". — it zin «er Kritisrhe rnU-murhungea
über die Arten der uatOrlichi-n l uirili'' di r Hinsel» (Ctrp^
(äcUuas.) p. 7 — 71. — ä 1 6 h r : t'eber Vorkommen ton Clilor»-
pMI la teMin^ dir riMnrap«« iMtitihtlrr p. 87
— lia — T. B9«bstett«r: Cvvtni ■Ii Ueberaiuipaeudo-
morphose einer am Salzbergo bei HaDttatt gefundenen kel-
tischen Axt aus Bronze, p. 123—132. — Niedzwied/.ki:
Geologische Untorsuchunifen im «rejitlichen Theile des Ual-
kaus und in den aneronjtendi'ii (iHliieteu. p. 138— l'?2. —
T. Zepbarovicb: Ualotrirbit und Melauterit von Idria.
pu 168— 196 — V. Heider: Cerianthu* m^m^anooeM Uaime.
p.a04— 266. — Bouö: Ueber die Uru-l'otamo-Limne (Seen)
IL IiliBMegtaphie (Becken) des Tertitren der enropiiscben
TirinL p. 261—826. — Höf er: Gletscher- u. Eiaceil-Sttidien.
L831 3fi7 — Wiesner: Versuche «ber den Ausgleich
1 tTa.silnjfkes m den Geweben der rflanztn. p. 36&— 410.
- Hilbf'r: Nfiip Coiii'byliiMi an.s dnn iiiittplsteieriKbO*
MediliTraii.-.i hi<-li!(:n. ]i, 41ij 4i;-1 Lii't'C Hip foiaBS
l'auua der ll'dile Vjpugtek in Miiiireii, p. -M'l — l'JO.
Bd. 80. Jg. 1879. Uft. 1—5. Wieo
1880. 8'= — I rl.»; Iii,- Krystallform des Isodulcit
p 7— IJ. - htcr I iit. r.sii; liungen über den Kiuflusa
dnr Beleuclitnn^' auf das Kiiidriiii{en der Keirowurzeln in
den Boden, p. Iti — 33. — Janovskr: lieber Mobil und
ein neues Titauat vom Isergebirge p. 34 — 44. — Molisch:
Vergleichende AnaUmi* dea Uouea der Ebenaceen 11. ihiv
Verwandten. |). 54— iSB. — Bninpf: Ueber den Krvstallbm
des Apoph^rllits. p. 84 — 89. — Becke: L'eber die Zwillings-
bildini)^ und die optischen Ei^euschaflen des Cbaba»it p. 90
— Stö. — Uerwerth: lieber Neithrit aus Neu-Seeland. p. 102
—115. — id.: Ueber Bowi ml ;ii;^ Neu-ä«elaud. p. 116— 118.
— Steindachner: Ichtlivolo^rlie Beitrage (Mll). p. 119
—191. — Schuatcr: Uober die optiscbe Oriealirmg im
Flaffiokkse. p. 193— 20a — Leitgeb: Stndien Ober Ent-
viekluu^ der FfeBMi & 201—237. — Jaworowsky: Ueber
die Kntv-iekelunf dealnteken^eiiksaes und specielldor Muscu-
latur bei Cliir(»wm\t» und ewigen andern lusciteu. y 2.'i3
— 2.").i — rhliK'; l'elier die liasi.sche Brn<h:iir"dfiitauiui
von ^ohiiir.dii bei Btllinio. p. 2ri^t— 310 — K hl ii /. i n g e r :
Die V. MiiUtT'-.! lio Sanimli. aii>irttli.sclier Ki.si lie in Stutt-
Atrt u. 325— 430. — Fitziuger: Der langhaarige gemeine
FcrkeUuM (Oami (Mmg* imtgmOu). p. 4SI— 43a — Leit-
geb: Daa Sporogra von Arcbnlinm. p. 447— 400. — Wiaa-
mer: Zur rnm-hyllen-Kanna der Galapagon-Inseln. p. 466
— 514. — ^Steindachner: Ueber eine peruaDiscbe UnglUlp
Art, p. 522- ni'>. s Hoilisteitcr: Kr^'ebni.sse der
HöhlenforücbuL.M ij ; .1 Ih;,». p. — — id.; l'ni-
historisehe Aii.>ii.-dciuii^C'n und iii>.'nibiii»»»tu(teu in >iedcr-
österreiib und in Krain. p.542— ööti. — v. Kttingshanaen:
Vorliutige Miltheilungen über phytuplivlugeiietische ÜOtcr-
■udwnian. p. 557— 51)1.
2. A Ii t Ii eil u Mg. Bd. 79. Jg. 1879
Uft. 4, .'». Wien 1H7;). 8". IIuCtMar; Ueber die
Ldeoog von dynamischen Problemen mittolst der llamilton-
idMapntfallMDWBMUgtaiebM
Ocbor elBeo Loed-Elidlaas tat «e mgaetit^Hi BeolMch*
tugwla Wien 1860— 1871. p.596— 6U3.— Selmkaeimr:
UBtenochimgen Ober die Diffusion der SalJüAaugeii. p.6IM
— 62Ö — Tedeschi; l'eber Uebortindisullosiure p. 627
— tlVJ Ii:, rth 11, V, .S.-biiildl: I Vlicr lli rivate iler
n l'beiiolJisultuMiure. p.ti33 — »>41. - Harth u. Schröder:
l'elier die »inwirlcung von schmeJiteiideiii .Xet/natroo md
aromatische Saureu. p. 642 — 648. — liemel: Zur Kemlllilt
der Phosphate des Zink», p. 649—663. — »lefai: Debcr
die Abweichungen der Anip6re'aclian Theorie daa MagnctiiiMa
WD der Tbeorie der elektra-nagiMtiickn IbUte. p. 660
57
— 679. — Wcyr: IVbcr luvuliiunm a ii-uii (iradcs u. k-t«T
Stufe. p.680 — (598.— Donath: Ihf sjioriti.si he Wimif des
Unuiox;tl-Ox]fdiiU und du Atumgewicht di« Urans, p. 699
— TQ4. — B»rctt«iiek: Bmulbnag» im Qmitim tu Linien
twciMr Ordnang, mldM durch eiMn DliiMtar nnd eine
engogiite Sehne gesebcD liml. p. 713—722. — v. Nieiil:
Bnhubcstimmiuig cmiar am 12. Jtmicr 1»79 in Bähmn n.
Miffrenzendeo Ukndmi Itpohacliirten FwiPrkuiroln. p. 723
— 744. — Puluj: I tliir <lie üiiiirf Rribuu); in rincra Gf-
miscbe von KohIen«aure und WaMerstoff. p. 740 — 756. —
Kantor: Wett«ro irnunetriache Besieliiingen am voliattn-
digtm Viererltp, p. 767—765. — id.: Ueber iw«i besondere
Flüchen sctlistcr Klasse. ^. 768 — 7ä6. — id.: t^pberKewiMe
C'uneiibU-'irhel dritter u. »lertw Urdnung. ii. 7fi7 — 798. —
Derne 1: Zur Kemitniss der Araonatf des Zinks u. Kadmiums-
p. 799 — 804. — Andreasi li; I r-lifr lile Zentetziinif des
oolfhvdantolns durch üarythydrat. n HH- 811. — id ; ('c-brr
ejne Jpr Thioglyrol.saurc ciijcDtlilitiim hc- hÜM-iin-ai tinii ji sl.^i
—^18. " äulda: L'ebcr du Kinvirkuiij von OiaUiuire auf
OtfinxoL p. 81»-«» — Weid«! ■. y. Schaidt: Ueber
die Bildnng der Clncboinerontbire ana CUnin nad deren
Identität mit ein«- Pyridindicarbonskure. d. 827 — 836. —
Wcidel: Studien Uber Verbindungen aus dem animaliu'hen
Tlieer^^^JB? - S7n. — Kenedilit: l>ber Bromoxylderivaie
Bd. 80. Jg. 1879. Hft. 1—6. Wien
187»— 80. 8». — Kohn: lieber das rtumlioho voU-
Et&ndia^ Fünfprlt. p.7 — 10. — {'scheid!: I 'ebpr pin<^ npue
Art. nie Inklinalii'ii aus den SchwiuL'unt'eii fines .MuKiiet-
Btal>es zu l'i-stinmnii. ii. 11 — Ifi, ri-ihrani u. Haiidl:
Icber <!:■■ itiM ho Zuhi^rkeit der Klüb-ii|,'keiten und Hin
Üeztehuttg 2ur chemischen C'oustitution. p. 17 — 67. —
Bt«rD«ek: Debor die AtndmngM dw Sitactiona-OoB-
MnoM nad BUcnngeB der Riditnif der Lothfinie im Oe-
liirge. p. 61—97. - Donbrara: Ueber die Beweeunir von
Platten zwischen den Kteictroden der Holtz'srhetn Maschine,
p. f)t>- K«) Ii ürbarzewski: lieber die durch Ein-
wirkung von Salzsäure ans den Albumindiden entsteheiidou
ZenseuuJigsiirodurte. p. 101—123. — Puluj: reUcr das
Radiometer, p. 132— 1H6. — v. Waltenhofen: Ueber eine
directe Messung der Inductionaarbeit u. eine daraus abe
leitete Bestimmung des merluuiiscben AeqniTalaMaa i
Warme, p. 137—160. — Goldstein: üeW die dordi
elektrische Strahlen erregte PbosphorescoDZ. p. 161—156. —
Zulkowsky: Ueber die ktrstalfisirbaron ]}pstandtbeile des
Corallin.s p 157— 1H6. — Ameisoder: l"el>er vicrtach bc-
nil.t' i ili' hfueUchuitte der t'unen viurtrr ünliiiing mit drei
Uu^lpunkteii. j». Iö7— 192, — Kachler u. Spitzer:
f. in— 4M. — Skr aap: Üelwr du Hone
p. 217—227. — id : Ueber das Chinin, p. 228—911. —
Uoldschmidt: Ueber die Unterchloralsalpeterstara loa
OavI.uwJic. ]i 242 -'Jj<i — l!uth: lieber eine besondere
Eni ii_'mi.'iw< i.-c <ifs (;r11iii;.'ori.'ib-u Ilyperlxilniilra uud über
Bllichel urlhogunaler Kegel und Hyperboloide, p. 257 — 286.
— Goldaclimiedl: Untersuchungen aber das Idriaiiu.
p. 287—306. — Exner: Ueber die Ursache der KlektrieiUte-
erregung beim Contact beterogeuer Metalle, p. 307—327. —
Bernheimer: Ueber organiscne Nitropniasiife. p.328 — SSO.
— Mach u. Ooubvava: Heobaehtungen Blier die Unter-
schiede der In idi n ck ktriMhen Zustände, p. :i31— 345. —
Kariof: Ucbcr einige Ocrivaie des l>imet!iy!h>ilriMli!non8
p, Itobek: t ebcr plienn ratH'icale < iirvpn
vierter Ordnung, p. i{61— 396. - Streintz: lteitri%'e zur
«tmmnüm» ^gg daatiBelMn Karhw-irkimg. p. 397— «aa —
Tumlira: Ifebcr die Fortptl»u/.uim»gesrhwindigkeii des
iSrhallesio Röhren, p. 439 — (42. — Weidel u. Ciamician:
htudicn über Verbindungen au« dem animalischen Thoer.
II- l>ie niihl Uasischon UesfuniltJicile. p IVi — «Tfi — Mach
n. Simuuides: Weitere I nti^rviicluimi Act KiiiikrrivieUoo.
p.47b— 4öÖ. - Amcsedur: l'ebur rationale, cliciie t'urvon
dritter n. werter Ordnung, p. 487~6«j3. — Senhofer u.
Brunner: Ueber directe Einftthning von Carboxylgnippcn
in Phenole und aromaiiache iüuren. BuJOi—tat. — Scb'>-
nach: Uolier die LösUcbkeitsverliuaim Ciiwi Qentaches
ton Kaa a.Ka zwiiclieB denTanpcntnaQ 0* «.!«>•&
p. BW BOT. — Bicranp: Zur ConatiUiÜon de« Ohnhoidu
Lwp. XTH
u. Cinrhonidins p 5154 — 570. — Hann Untersuchunjon
(Iber die ReKPnverh«ltiii«e von Oe^terreii-b-rnKarn 1- I'ie
jährliche Periode der Niederschläge, p. 671 — 636. — Eder:
Jian neaei cltwniaetMi FhoUUMMr. p. 000 OBft — Bett-
linger n. t. ürbanitskjr: Debir dl» BncMumgen in
CMsslerVhen Rfthren unter äDSserer Ein wirlranf. p. 66»— 686.
— Boltzmann: lieber die auf Diamagnete wirksamen
Kräfte, p. 687 -714. - Kantor: Ueber eine Gattung von
Configurationen in diT Ebene und im Raum«, p. 716—723,
— Habermann: Ueber das Glvcyrrhizin. p. 7SI— 762. —
Gegenbaner: Ueber Ketteahrttcbe. p.768— 776. — Lianar:
Magnetisdie Uessiinge« in Kremsraanster im Juli 1679.
p. 776—784. — Anton: Bestimmung der Bahn des Pla-
neten (164) Bertha, p 785—8120. — Weidej u Herzig:
Studien über Verbindungen aus dem animnlischea Theer.
III. Uutidin. p, 821 — Sfi7, - v, Burg Ueber die Wirksam-
keit der ^iicherhcitsTi'ntde bei Dampfkc&aelri. ii H7'J— 912.
Trebilm lier: Ueber die lleiluction eines Itilsi hels von
Curven zweiter Ordnung, n. 913— 943. — Winckicr: Ueber
den leisten MultipfioMor «r Differentialgleicbaagan hOhatcr
Ordnung, p. MS-Mft, — Matitner: Cliarakter, Axen. eon-
jnglrte Ihirchracsser u. ro<\jug[Tte Punkte der Kegelschnitte
einer Schaar. 0.973-1022. — Migotti: Ueber die Strie-
tionsUnie des II) )»erb<>lnides als ratinneHe Raunieiine viener
Ordnung, p. 1023— 1{>34;. — We vr: Iclier drciti« h Urüh-
rende Kegelschnitte einer ebenen Uurve dritter Ordnung u.
Tierter Classe. p. 1040—10(6. — Hoenig: Ueber eine neu
Isomere der Oluconsiure. p. 1047—1054. — Exner: Znr
Theorie der inconstanton galvanisrben Elemente, p. 1066
— 1073. — Herth; Synthese de«.. liigiiaiiidg". p. 1078— 1088.
— ifthn: Ueber die Eimrirkcug d«a PbouthooinBdodidei
«rf BdnnlkihoUwtoft p. 1068-1101.
Bd. 81. .Ig. 1880. Hft. 1-3 Wien
1880. 8". — Barth u. Kretschy: Untersuchungen
über das Pikrotoxin. p. 7—44. — Hann; Untersuchungen
Uber die Regcnverbäitnisse von Oesterreich-Ungarn, p. 45
—79. — V^'eyr: Ueber vollaliiid|ie «ingeschnebene Viel-
seile, p. 80—84. — Stefan: Oebcr me Tragkraft der
Magneta p. 89 — 116. — Boltzmann: Zur Tlieorie der
Gasreibaug. p. 117- IW — l.n Paige: Ueber eine Rela-
tion «wischen den singulUren Elementen rtib:s<lier Iiivnlu-
tioneu. p. 159 Itil, — W eyr: l eber l'riijt ktivit.iti'n ii.
Involutionen auf ebtaen ratioiuilen Uurveu dritter Ordnung.
169—196. — Eder: Ueber die hinaRMndiB niM>
renden Euemcbaften des KaUnm-Ferroeialitaa. p. 1S6— 198.
— id.: £iiM Moe MMiode zur qiutntitaiiven Bestimmuag
TOB Eisenuiydul neben EiHem^xyd bei der Gegenwart von
organisebon Siuren. sowie lii')iizucker. p. 191) — 2CK}. —
V. Sommn:ii;:ii l'elur ibis Verhalten des I'lenantbren-
chinon» i?'V'' n .\nii;io:iiälv. jv '.i>( -221. — ^^'j
■IreaMli; UebiT die Zersetzung von NitrosulfliydantOln
durch Baryt und über eiuc neue Saure, die Kitroeotlno-
glycolehire. p. 234—344. — Suida u. Plohn: Ueber die
Ortbo-Aetbylpbenol. p. 248— 2ü3. — Drasrh: Zur OoB-
striiction der Schwingangsebene der I>\irchdringung»eurve
zweier Flächen vierter Ordnung. p.2.'i4— 259. — Mertens:
Uel>er die l!edin(jii:iuen der alKebraischeu Theilbarkeit eines
ganzen l-i s vun n' wiilknrlirhen Elementen durch
die Determinante der letzteren, p. 260— 270. — Ameieder:
Beitrag zur Theorie der BMauHahiB Ticctoa Oradaa mit
einem DnppeJkegeUchnitt. p.JITl— 488.— Pel«: Zur wiwen-
schafUichen Behandlung der orthogonalen Axonometrie.
!>. 3410 — 3.12. — Skranp: lieber die Cinchumeronsäure.
II. 337 — 345. — Ciamician: Zur Kenntnis.t dos Aldehvl-
tarzes. p. 34J>— ,167. — Herka: Ueber die Balm des Pla-
neten Inü (173) p 3.").s — V, Lang: Bemerkungen
zu Cauebv ^ rin iirie iler Itnppelbrechung. p. 989—375. —
Maly: Kutizcu iilior die Bildung freier SchweTelsIMire und
oillifO andere chemische VerhiUtniss« der Oastropoden. p.378
•— ML — Iiippniautt u. Lange: Ueber Oxycuminsiura.
p. 88T-8ML — »chier: Ueber die AnflOaug der mibe-
atinuntea Oleiebang x, -l- ]f* — >" in ntionalea ZaUen.
p. 393—998, — Simony: Deber eitle Erweiterung der
"Itigiteitsgrenxctt einiger allgemeiner Sätze der Mechanik.
Sw— 414. — Goldscbmiedt: Uefaer daa IdnL f. 416
— Beahofer o.BrnanertÖ'eberdincttl
GiltI
6d
TOB Cnboxylgnipp«!) in riipnnlr ii. ari'rii»(i«i-li<' Sftiiren.
p. 4110—135. — Ii iilia II !■ 1 . T'i'lK'r Jas <'u!iisrh»' U('|iro-
1 ii.il-u'('>. '.y-. )i. i:Mi- I II ' - ■.. 1 1 III Ii u II > i_ M : Hr-xilui.
iimuK di r ;ilniiluti-ii ("i -i Ii» iiii|ii,'ki'it tlH.ÄSiiiiliT J'.liiktriutat
»118 «li-m IIiüTm li' ii riiacKiinii u. |i III - 4.">:;. - Ti'sur:
Der urtUuuuiiul-iuuuuiiifUiM'liu Verkurzungiücrci:«. |i. iöU
— 47& — itoenig: Ueber die KinwiriniM VM OiaUtain
0. SchMteliiuro auf Naphtbol. p. 479—^ — Kariof:
Dm Dipropylresomn u. einige Derivate desselben, p. 488
— 489. — Etti: ücber die Gerltaiaie der Kirhpnrinde.
f> jai— r»!!. — Wniili»! 11 (:iami< i:\ri; Stmlii-n qIkt Vor-
iiiuliuiu"'ii a';s ilriii aiiiiii.iÜM-tii'i! I'l.ri r. Vcriialteii ilcs
Knorhenli'inis l>ei der lrii< k*iK'n lic«.tillutiuii. p. 5l2~ö*».
— Oröger: BtitnRSif l^enntnisa der ät-bwefehrcrlniidungeii
dea Cbnuna. pi fiSl— — Janovaky: Öio Aademng
des MolaltufaBfewidbtca und da« MoieJcaburreinkUoafver-
■dgSB. p. m-9B$.
3. AlithfiilutipT. Bfl. 80. ,Ig. IHT'.i.
Hft. 1— r.- Wkn 1880. 8». - lirii.-kp: i:,iMr .iniL'.»
Coii-.i-.iiK'11/.i'ii iIiT ViPiiiiki-lIrlMiliiilizVi'lii'ii 'riicoric. ]i. 1"^ 7J
— l' riscb: l'i'bor du» VurbiilU!u der MiUbruiidiMtcilleit
geceu extrem nieder« TempartUiica. p^H'-M.— Stricker
B. spioa: Untmnchmigen Obw die wHmwflwii Lahtuiigwi
der aoiadaeB Drüsen, p. 95— — Strirkor n. Unicer:
Ülilaimdnii^en Aber den Kau dcT Gro.t.'Jiirnriiule. p. 137
— tü". — Jarisch: Cbomiiche Studien Hb<T IVranhiKUS-
1. 15t^— 17i>. - \Vu„'iiit; Üi'itriiKo zur K«iiiitiii«8 ik-r re-
8pir«tori«cbcn Leistiinsjen des Nervus vui^s. n. 177— lh'7. —
Drasc h : Die physioloKiscbc liegcneratiuii dfs r'litntiim'pitels
derTracfaea. p. 203— 248. — Weiss: feUcr dii^ llistio^pnesis
der Hittteistrangikleruse. p. 25d— 3t;2. - Spina: Ueber die
Saftbahnen des hyalinen K'nor^»el*. p. 267 1*77. — I ni^er:
rnlersiii lnini.'cn ium t (Iii- Kntmrkt'liiiij; der niilrnleii Xervcn-
tfOwelK' |i J^J ill Kuller; Beitri-in zur Keiintniits
ilfs ikrnn- in. li.-jiiin«' der l)c>l»r(ltiliiK |i. 310 532.
W ■ 1 ■ - r-iii isiii lii.ii^'':i iilicr die LeitnuKslialiiii'H im
liuikmmarki' des Hundes, ii. 340 — 356. — (iirtuvr: Ein
Beitn« Mir Theorie der UaraaeeretiML p. 867— Mft —
Biedemaitii: BeiMfe zur angeneincn Nerven» n. Hiuiltd-
phjrriäoigie: pw 867-4!a
Bd. 81. Jg. 1880. Hft 1—3. Wien
1880. 8«. — Salaer: leber die .Vnz»hl der Scliiirrvf'n-
faMfrn- and der RetSnuKniirrn im .Vui;e des Meii»<'lK'ii. p. 7
— SB. — iipina: rntersurbuniten Uber die iiildung der
Knorpelfn^ndsiibstanK. p. 28 — — Untrer: Hiitlnlniijiiehe
ülrtersiK'liim« drr traiirnatisohrn HimeDtzandan;:. p. 40-.18.
— Biederniuiin: Ueitnijje zur aliiienieiiien Ner\i-n- u.
Jtalkelphjsiologie. y 74—116. — Mar er: Ueber ein Ueaetz
der Erregnng tcnnurher Nerveniabiuiisai. p. 121—142.
— Sitmgabarielite. Bd. I. 1848; Bd. II. Hft.
a— 5; Bd. m. Hft. 6-8. 1849; Bd. Xf, Hft. 4, 1854;
Bd. XXVin, TIft. 2—5. ISr,.«. Wim. 8".
— Anxelger. Jg. 18C4. Nr. 9, 17—28; .Ig. 1Ö6Ö
Nr. 1—29; Jg. 18C(i Nr. 1. 2. 4—10, 12, 14, 15;
Jg. 1667 Nr. 1—13, 18—21; Jg. 1869 Nr. 1—8,
8, Jg. 1870 Nr. 10-17, Sl, 9S, 97. Wien 8«.
American Jonmal of Science. Eilltors Jam( 1 K.
S.I)»na und n. Silliman. Vol. XXI. Nr. 110,119.
N«w-IIav*.n IHHO. H". — Drush und Düna: On tlic
minerul luuility Jit Uraiichville, (Vnii p 'J"i7 2^4
Warder anil Siiipio)-: Floating ma>.'nrt' )^ i'-^'i - ."-7
Brouka: IIonmloK'y of thc eephaloiHHl sipbuii ajid unns.
p. 288-293. - Ai(a»sis: MeoMginrfail aadeabmlo«
Kjcal derelopment. p. 294—809, 875—09. — PIckeriag:
New pUnel4in° nebnUe. p. 308—801. - Hell: Prodoewa
and repradiu-tiiin of sound bv Hebt p. a(li'> H'i^i llidden:
Mileori<' imri fruni Nnrth ( HnlKn». p.324 — 320. — Peirce:
Kesiilt» Iii |nMulLilum oxprrinifiit.'.. |>. 327. — Scieiitillc in-
tt^eoce. p 32» 361. — Youns: Spcctrcracopic notcs,
1078-80. p. 863— »fi7. — id.: Themo-ekcuic power ef
im aed nfatiBom in vaeuo. p. 368—850. — Dana; Qw-
kigial N&lioiM ef Um BaciteM balle «fWcMikaaUreaaiQr>
p. 359—374. - Vcrrill: Kemarkable marine fanna ocea*
iiviiis thc ciiiier luiaks of tbe »«utlicni cuast of New ¥,0f-
mnil |i A'Mi WI. — Dawson: Hevision of tbp land snails
of tlic p.<l(<voir «TU. vritli drsirip'.iüiis of new specie«.
]i. 4itt II.'i «'(••i'-liv aihl Itattiiii: KxKnisinn rif UM
c4U'bouiferuu;i tonnalinu iu Ma&üuciiu&ett«. p. HÜ~420. —
Feiere: Oiacovery of a new planeioid and obeuiUiuii» ea
Hartirig'B eomet. p. 421. — Cox: Diicoverjr of oslde ef
antinonr in extensive lodes in Sonora, Mexiro. p 421—423.
— llauKbton and Reynolds: Experiments madc to de-
terniine tbe „drag" of water upon water at low velocities.
p. 423—426. — Sdenliflc intelliRcucc. p. 420— 43Ö.
Weatprenae. botuiMh>aoologiioher Vereiii in
Dansig. Bericht Aber die dritte Versammlnng dea
Vereins zu Neustadt aiu 18. Mai 1880. a. I. b. a. 8°.
Royal Dublin Society. Tmnsartion« Vol. I, P«^^s
1- iL'. I»al.liii 1H78 .-^ii. 4". Vi:l II, Pnrt.» 1—3.
OuMui IhHO. 4". — Scitiitilic l'roceediugK. Vul. 1,
TartH 1 ;5. Dublin 1877—78. 8«. Vol. II, Futo
1 -6. Dublin 1878-80. 8».
QuiSMt Ms it: Gh Lirfidn. Bqnodw^io cii-
tica Bob B direccio de F. Adolph« Goellio, d>B>g1>d>
edi<;iMj de 1572. TJaboa 1880. i*. [GeaelieBk de«
Hrn. K. C«rll.ii in I.i',l.,.a,
Ungarischer Karpathen -Verein in Kösmark.
BfUtolhecA Carpatica. Im AuArago dea Vi-n-ins zn>
■«aiMagestellt von Ungo Payer. Iglü 1880. 8«.
ämi. Imp. dea SdanoM de tt Mmbaarg.
Meiaaitfla. Tome XXVII, Nr. 2—12. St. IVfcrslMjurg
1878—80. 4«. — Nr. 2. Baranetxky: Die tägliche
FitMMMk in liihnminilmhiw dir TlMMiii. 81 j. —
Kr. 8. Botitlerow: Sur rtwttlbutyttBft Sp. — w. 4
8 c h in a Ih a u K p n : Beitrtee xnr Jura- Flora RuKalandü. W> p.
— Nr iV V Möller: Die Koraiiiiniferen de» rtisnisrbra
Kühli iik.ilk-i p. — Nr. 0. Kyhnwski: Studien Uber
dii' >]'Hi;u:i.'ii il.'., iiissim Iii'U Ki-irin-s lait bctondr-rrr Bertiok-
siiLti'.luiiK' <li'r Spon.nuMi-l' auiia d<'» liaikal-Set«. 71 p. —
Nr. 7. V. Schrenck: Der erste Fund einer Leidie von
Uunoctro» Mrrckii Jaeg. 55 jk. — Nr. 8. Bange: Htlanzeii-
geo^pbische Betrachtungen Uber die Familie der Chea^
podiaeeen. .Ki p. — Nr. 1). Gr über: lieber den anomalen
caualis busilaris inixlianus dC9> us occipitate beim Mf^efben.
19 p. — Nr. 10. Heer: Nai-btriiire zur .Inni-Hora Sililriptis.
34 p. — Nr. 11. Siruve: Müde« »ur If muiiverneiit relalif
des deux rtnile» du sy.>tenie de fil rvgni S-M p. - Nr 12.
Abirh: Ein t'yclus tundamentaler Wriimt'tri^cliiT HnliiMi-
iMtlimmangeii auf dem armeniscben Hoehiaiiile. ]>.
— Bullitin. Tomu XXVI. Nr. i. St. iVtersburg
1080- 4". — .Mmawit/: 1 iiscri^itiHn ili-.^ rsptVp.s d«- La
famill«' <\<-i -\piili-'b. nijiin/rli'i-s lir' l'.Vsir r*'iUru!i' ji 337 — 3btt.
O '.1 > 1 a 11 n i k ■> w c! \\ c I i k y Kr rinnci-, iiiinii .Ks glaitde»
Mllivuiruii. p. 3'.i5. llrundt: t^ut'lqiiv» vs|icct!ii du
cnistac^ de ia Mediterronnäe appancnant aux genrea
AlMorAyMeftMe, 4eKae*$, Inadmu, EurttHa et Piia. p. 39fr
—420. — Maxinovicx: Diagnose« des pbuite« nouv<dlea
dp TAsie. p. 420 — 642. — Dorn: Sur Ica munnaic« dM
lleks Oll aurienii khans de TurkestAD. p. 642 — 671. —
Ford: Lin ecbantUIunH de luaon dngUla «■ 1879 dlW
les la» d'.VrniPiiie. p. 571- 57t).
Oekonomisehe OeaelUeh. im XOnigr. Haiibw.
Uittheilungen 1879—80. Dreadeo 1880. 6*.
T. Ttwu. Akad. d. TO— roli ia BmUi. Ab.
kandittiigen aoa d. J. 1879. Berlta 1880. 4*. —
Ramnelaberg: Die «jWMiiftliia Matnr dar llalaefiMn.
64 p. — Roth: BeiMgo wr PelwwiipiMe der jhiHeiiiicbco
(iesteine. 51 p. - Virehe w: Benage aar iSiMdeitoiBdB
dcrTnwa. 17« p.
— MonatilMrielil Ai^pnt 1880. BirBii 1880.
6*- — Weier»tr>H8 Ueber ei— ftaerietimmminiM»
Diyitized by Gt.)
69
Sau de« Hrn. ti. Miiug-Leffier. p 707 -717. — id.: Zur
FunctioDsWbre. p. 719— 743. — Ueber die Anlage von Bliu-
ftUeiUrn. p. 744—786.
toMtIA XMona tf Man« BatanU ia Um.
AW. ToLIT,nM.9. Ab 1680. 8*.— C»ii«Tarl:
8oi ÜDnili dd Ifau inferiore noir App«nnino ce>ntrale. p. 141
— 1T2. — Grattarola e Sanaoni: 8tudii chimJd stilla
Hculandit« e ndJa Stilbite «Ii S. I'ierr. (Kllmi. ji 17:!- -17*!.
— (fraltarola- Beciariio, \arii'ti <ii .irinDv lU iV'ylon.
p. 177 — 180, — id.: Studio crisUdlo|fi-alico fni oioco dell'
«cid« litofeUico. p. 181—187. — Barbae Ii a: Auone del
calor« Sulla nearolania d'iaobutirrato e formiato dt ralrio.
p. 198— K)l. Barbaglia e Ourci: Azione del calore
•Iii bisulbti e solle loro combinazioiii roirardtone. p. 19Q
— 1!X5, - I.awicy: Nuori demi ftusill di Notiilttnus rin-
venuti ad Urciano PUano. p. liwi— arj - Katrlli: Studio
istologico degli organi gc»i>uali i i mgiSi mi iitari m aUnni
moUuschi temitn. p. 303 — 226. 1 1 r :i t ; .> : n I :> . Orizitp
« raeudouaUolile. p. 2H — m - dAcbiardi: Cunlli
«fcNMMI darr Itai* •ettMrtriaiialB._p. SHI-«1«. - B»b-
■ÖBt: SbUs ZoolitI ddr iiobi d'BlEa.
Manaoni: Eclmiodemii fossili pHoCdid.
Meneghini: FostUi oolitid di Maiila FlMMlIa
vinda di Veraoa. p. 896— BWw
Drad«, OMar: Dia Morphologia dar
Sep.-AMr.
Eoy&I Iriah Academj in IhkbUB. „Cumiinghani
Memoirs." Nr 1. Dublin 1880. 4*.— CM«yi Ob
cubic traDsfrirmatictiK. Hii p.
— Tratutoctiuii'-. Irish tnantMoript aeriea. Vd. I,
pt. t. Doblin 1880. 4°. — Stoke«: On tbe ealeiidar
af Oi^aa. SM».
8ci«Me. Vol XXVI. Mr. IS. Saldn 1878.
p. au— 898. -
p. aw— 988. —
MMlIa Mia pca-
4*. — 0*E«ill]r: Eiplaaatoiy aolei aid
UM ntan tS O» uriuuOe Satm «t a mm
I, GiaBt*k GMÜwwagr- 9-
— Proceedlngt. PoUt« Btaratoi« and anti^mtiaa.
Toi. II, Ser. 2. Nr. 1. DaUm 1879. 8«.
SsiaBoa. TaL lU. 8<r. 8, Kr. 4. DaUb
1880. 8".
Hatnrmuentehaftl.-medicin. Ver. inlnaihfHk
Berichte. X. Jg. lB7d. Innabnuk 1880. 8*.
(Vum 16. November bia 16. Docember 1880.)
Smith, Jamea. Th« Booandik tribe of South
AuFtralian Aborigincs. Adelaide 1880. 8'-'. frpschenlt
di'B Hrn. Director l)r. R. Schomburgk in Adelaidp.)
U 5 Oeological and gaographioal Sorvey of the
Tairitoriai. MiaoaUanaoiu pablkationa Kr. 12. Wa-
ahington 1880. 8*. — Allen: HiMorjr of Ncitb Arne-
«kan pinnipoda, a moiBOgraph of tbc walrmen, aea-liona,
BW btar» aitd mmIs of Nortb-.\merira. 786 p.
— BallaliB 1878. ToL T, Nr. 4. WaaUagtaa
1880. 8*. — Couaa: TUid InalalBMBt of Anarican
aniithol(>in<'^l Itiblioi^aiihy, p. 631 — 1(M>6.
8«hlesiache Oeiellaoh. f. vaterlftndiache Cnltnr
is IretUa. r.7. ,iai..v-i.f,- i^^tu. iir.-'.-i:,i; ih^o. 8«.
Hatnrhiator. Var. d. preoia. &heiniande mA
Wettfaleni inBonn. Verhandlungen. 36. Jg. S.BlIfta.
Bonn 1879. 8«. — Trenkner: PalaeoDtologiacb-Rcn-
gnostische Kachtrige III. p. 143—154. — Winkler: Be-
incrkunijen (iIkt die Koiinfabicikeit des Samens dpr Phaiic
ronainon. |i Ifj.'i \<>i. — linvnu r: Ik'lthijfi' ztir IjuiIj-
miM.s-Klor» dus olivren Weeze- u. U^blgebietes. p. lü-l— li>7.
— Muller: Weitere Ueobarbtungen üöct Bofrndiluiic der
Blumen dnrcb Inaekten. |>. 188— ä68. — Bertkau: Oebar
daa Tonanamt van Egk^fpigir» uUmm, p. 988-^78.
87. Jg. I. BtUba. Boaa 1880. 6«. —
Sc h auf : Untenuebungen Uber nasmtiisrbc Diabase, p. 1—94.
— Adolph: Ueber das FlUgolgeiuier des Xan«« «mbrotoa
Njl ]i S,")- ."Sä - ^i h]ntpr- CotlolruehiHm Dttheni, eiav
KiirainiiülVrc iti> li. 'ii Mituldevon. p. 64 — 63. — Bertkau:
Verzflirhnisji ili r Kut ilor Hawli^ki^r'srh™ Sammhing. p. 64
—98. -- II (' r|i i : J Uis I'i'arjiar;rf:i iiiul Kiiilr-jfi'u (fer Hut-
pilxe fOr daa Herbarium, p. 1«U -166. — Wihkler: Die
mit der daa 171« mmiramu L. f. SIT— ISO.
Acad. royala da MddMte ia Belgiqae. Mt--
rooiri-B cxjuronnüa et autrcs m^inoirea. Collection in 8^'.
Tome VI. l''a.M'j. 2. Ifruitl'.es 1880. H" — Smct:
De« rtlri'Uüat'iucutji du catial de rurethre envitagä aopoint
de vue de l'Moiogia^ da ranataBia patiMilo|gi|Ba «t da
tnutement. 55ft p.
— Hutlctin. Ann.'p 1880. 8** AMb. T^mtUf,
Kr. 8, 9, 10. üruselle« 1880. 8*.
B«in, 1. J. Ji^Mui aaah Bataan vai tMkm.
Bd. L Lriprig 1881. 8«.
Oberbeok, A. Strömungen von Flüaaigkeiten in
Folg« ungielÄar Haagpaimtar IiimcImII» «hndliaa.
Sep.-AUir.
Soyal mitsroioopittal 8oo. in Londoa. JtmmlL
Vol. III, Nr. C, r.ft. London 18S0. 8o. — Stewart:
On sonip strnftural featiires uf Echnm.tlffphtui molare,
PnrtualrNin ijratunta and Stomopneusiea i'ariotaru. p. 900
Stiiltprfntli: On tbp Dialomacenc in the Lljn
w °" _ . -
af Inrilliantly reflecting objecti rach
paitlcles of quickailver p 1)16 -917.
OaolBgie&l Society in London. Qaaterly Journal.
ToL XXXVI, Vt 4, Nr. 144. I/)ndon 1880. 8».
— List of roembera. November 1. at, 1880.
8».
Tananig. tot berordaring der geaaMkndiga
ni2.
Areoig Bach depoait. p. ülä — Ulö. — Royston-Pigott:
" . ' tMliBg aa objort-gbuw used aa a al-
in XedarL-lBdif. Oeoeaafcoadlg lyd-
dedlZ. Ü.8/4.
HieuaPB
Daat ZX.
BktBfte 1880. 8*.
Sieber, Johann : ZurKcnntmaidariMMdll
iirauukublL'uÜora. Sep.-Aln.
Botaaisolier Jahreaberiolil Herauag. v. Leopold
Joat. Jg. TI (1878). Alitkig. U. Uft. 1. fiariin
1880. 8«.
Index f-rluilnriüti liilu rriftnini publicp et privatim
iu Uiiivti^it^te littcraruin Jeneiui 1880/81 habende-
nun. .ItMiAP. 4°. |GeaQliaBkdaaHiB.Ftar.Dr.r ~
in Jona. M. A. N.j
Qaaohäftaberioht der Direction der Saal-
lialip'^Saaallaahaft f. d. J. 187B. WeiaMr 1880. 4«.
fGeaebenk too dcmaellM«.]
Kenei Jahrbuch fOr Hineralogi^ fladogia nnd
Paläontologie. Ilrt^g. v. Bencckc, Klein o. Roaen-
buceli. Jj,'. 1881. Ikl. I, Uft. 1. Stuttgart 1881. 8».
IL Comitato gmlogioo dltalia. Bolletino. Ser. S.
Toi. I, Nr. 7 e 8, 9 e 10. Roina 1880. 8*. —
Lotti: Studi utratigTafiri sulle formaaioni liassiobo e era»
lafoe doi dintorni di Oriiajuro <■ PeacagUa. n.il3«— .%7. —
Mascarini: Sii di alt itni fossili terziani di Monte I-'alrone
A|i|icnniuo ncllii jiniuiK ia ili A.smli-l'it-pno. |s. H.'j"- Sfi7. -
be htefani: La moutaguola scueM.'. |>. 367- 376. iC'ontiu.)
— Oiordano: Sole eiadiaioni geokigidw a temieiia deüa
gianda tiailoria dal & OaUardo. p. 408— 480b — Goaaa:
Sdb iaq^eaduB dd Saa OottavdoL p 4BO-I84.
Digitized by Google
60
.LntdwfrflUMdikfllidwJakrMMhar. Hnmui;. voe
H.Thiel. Bd. IX IRPO TTft, 6. Berlin 1880 H'\
Die l&ndwirtlucbaftiiclien Verinchs- Stationen.
Ilcrausg von F. Nobbe. Bd. SS. Hft 8. Birin
lts80. 8«.
KaiierlielM AdnizalitAt in Berlin. Aimak n der
^dMgr^iliiea.iiMritim.M«tMrologie. Jg. 8. Hft.XI.
Berlin 1880. 4*.
— Nnchrit'liti'ii IBrSM&lmr. Jg.ZI. Nr. 46 — 50.
Ücrlin löbO. 4f.
Verein f. Hatorwiuenaoliaft tn Braunichweig.
Jabmberiebt. 1879/80. Bramuehveig 1880. 8".
▼ereiii f. Brdkmle n HtUt. liittlNiliuigen.
1880. Halle 1880. 80.
Kiniiterial-CommiisioD zur üntersnchnng der
dentaoh. Meere in Kiel. Krg<-I>ni.<isp il. Drabnchtnngs-
■Uiionen an d. deuUeh. KOaten. Jg. 1880. Uft. UI,
IT, V, Tl. BarKn 188a B*.
K. Bayer. Akad. d. WiMenudi. n Httaelieii. Ab-
handliiugcii der mnthem.-phy»ikal. ClftHe. Bd. XITI,
Abtblg. 3. Müachon 1880. 4^ — Biacfaoff: Bei-
trag« jtur Aiiaiuiiiie Je* Uorilla. p. 1 — 18. — v. Bauern-
feind: Du BayeriBche PrAcision«-NWeUen>eDt. d. 49— 196.
— V. Oppolser: Oeber die Bererbnnni; der wanren Ano-
malie in nabezn panili'-ÜM ti' n Uttliiicri p. 137 168. -
Y. Uiiji'bofI': IpImt lü.' nifMicu wrililirhen (iesrlileilits-
tlipilc dpa MenschiTi um! di r .\lt'i ii Nui-ljtniL' ji 169 178.
— V. Hn III' rii l't'i ri il " Ki'^'i l.iii.^iic iiml l!riii;:i( Ijtuiiijpn der
lerre»tri»i hen Uefraktiun. Krsti' Mittlii-ilmit:. \k I7'J 31(J.
— Sitsongeberichte. 1880. Hfl. 3. 4. München
1880. 8°. ■ — V N;ijreli: Kri<ül>niriL' il<v iiiiilcren l'il/e
durcli Kuliloii-tiilf- uiui Slick^tiißv!'! Iii!iiiuui.'i ;i. |i 277 -'Mi'*.
— id.: l'i-lnT ilic rxiiiTinifiiti-llc Krzcuijum; lii-i Milzliraml-
coDtai;iHni> iiUM ili ii lli.n|iilyrii. [i. IKVS— ^IH. — v. Deetz:
Ueber dir Mutur der K»l\aiii»tbeu l'olurijaniuii. p. 4Ä--460.
— 00 n bei: Petrographisrhe |tiitrn*ii(-liii»iii'n über die
eeeanen ThonKcktefcr der Glaroer Myen. p. 44)1- 484. —
T. Bieclioff: l'eber die HnleutuiiK lii-n Musrnhu Kxtcmsor
iadicis |ir«priu& und des Kkaur pullici» Iihil'U» der liaud de«
Vpiisrbeii miil cli'i Aftpii. ji. tS.'i— l'.M!. — v S r Ii I a)(in t weit:
I 'V'r ilir Autiuliiiir rifui-ri H('iiriiL" s von "■■irnniliiugsgCg«!!-
kUniii'U au» liKÜi'n II, ll<H'lia;>ieii in das k, b. KthnuKntMiisdie
Museum, p. 4»7— &22. — Voffel: Ueber die Vecedtiedeahfit
der .\»rhGii einxplner Pflancentlidle. p. 683 — li28. — id.:
l'eber Natur und l'rspruDK des GIctiH.'berM'lilainnies vom
!>»( listeine am Ha]lstA<lter See. p. öa9 — 632. — Klein:
I'i l.i r micnrllu li vii lu X< irmalfonoen des elliptiiiehcn IiUt-
<':>ri'r i.üliiiii:, T>'A'A — ri41, — (illnibol: (leiijfii»-
stische Mittheiliiimcii iin-i ilfii Alpen p f)42 i>S.i v lic-
lold: l'flipr l.ic lii>'iclicrL''M ln' F i/iiirn u, r-lrktriM ]ir \ i inli',
ti24— tiiH. — ÜuuiT: r< luT ( n.u Ki'-^cr.S' liiiit (,'i'rail-
igen H)perlM)loi«l8. ji. (iH'i Uli),
üngarilohee Hational-Miuenm in Bndapeat.
Teruieezetraja Fttsetek. Kegycdik Kötet. IIL FlBllt
(Joliun— Ortolx-n. Bndapact 1880. 9\
Soc g^ologiqn« d* IriM«. BiOetiD. 8'**'8M«.
Tome VI. 1878. Nr. 9, 10. Paria 1877—78. 8«. —
Cord eil a: Note« wr Ic« nÜDe« dn Laurimu et nir le«
nouvvaiix L'itc^ de minerai de Kine (SmithKutiitc). p. ST7
— fifsl. I.iiiistau et Helhomme: Note siir nn somlafe
es<k-ul<- ä Miiii!^"iilt (Sfinc et Oisc.) i> fi^l 'WH -
Dolfu^: < iliM'is iilimis Mir Ii' S'iinlant' <li' >!ii:iMii..t ;.. ,>"'3
— 54»7 liuiini'uu du Murlrii\' .Nnir ^iir nii bl".' pr-
ralique situ<ie dans la valliM ili- In liruijiH'. ]i. .'•lif' — öif.K —
Torrapel: Lea glacieni quaieruaue« dea CeM'imcs. p. tiUO
— WH. — Polier: 8ar ia directioa dee CMliirM dan ie
eorpe ieotro|M!«. p. 6ud— 61U. — Ulbert: Bedmrchaa rar
Im toniu tcniiiine daVkoiitin, p.610-811. — Zeiller:
Sur Une MMtvellp espi'ii- de I)i<'ranopbyllum. p. tili — 616.
— SaiivaiJP: roiii.4«ns lossiKs. p. ii'Zi 1137 — VClaiar
Km ur^iMii dl- M. Uli. III p. t..'>4 ßti2 — Tonrnnupr: Kx-
cursiou d'Ktainp«». p — ti74. — üe Lapparcoi: Ex-
cnniea dem le pay» de liniy. pb676— 678. — ueMerceyt
SioänioB I Maifoelay. |i (179—687.
Tome VII. 1879. Nr. 6, 8. Pari« l.S7.^
— 7U. 8°. — De Lapparcnt: Diisputition generale de»
raHefs du globe tcrrcstro. p. »4fi— 362. — De Mercey:
dassittcatioii du terrain eK'tacc Kupprieur. p. 356 — 886. —
T^laia: Xotei gMogiquea sor I» llaiitr.-(;iiyannp il'aprta
les ex|»k>ntion8 au Dr.Creraui. p. a»»4— ans — ilenoit:
Do rextcnsion gikiftraphiqiie et »traiii;raphii|ue du Tiirbpi kien
dauft le .Iura. p. 484 — 4!Mi. — Kontanues: Note siir Ia
d^riiuvcTtp dp deux ciip^*8 iiouvelles du gpnrr: \tiiiilnn
dan» If^ tcniiin« tertiairra snperipurs du baKsiii ilu 11 i .hf
p. VJ7—ü*kK — Tardy: Le dcntier Ditaviiun quaieraaire.
p. 500—614. — id.: Sar le cfanuMBtee de )a Bataei
p. 614—617.
(Vom 1&. December löc« bis 16. J|aiittr 1881.)
„r«i<iMiii«ua" iB biMiniok. Zaitediiift. 8.
Folge, Bit 24. InBabraek 1800. 8«. — Kokl: Die
'BatAwemcB Tlroh. p W>- 243. — Oredler: Die coolo-
gifchc Literatur Tirul, ^l it l'iT'i p 2i:»— 248.
Verein fttr Erdkunde in Dresden. 16. und 17.
Jahresbericht a. Nachtrag. Dresden 1880. 8".
Wenlud, F. Zur MoUiiakeiilMuia von Haiti.
Sf'p.-Abdr.
Soo. Imp. dei Naturaliatea de Moscou. Bulletin.
Tome LV. Annt.« 18f<0. Nr. 2. Mo.wou 1880. 8», —
Ziiii,'pr: Kinige BemerkniiKi'ii über Androsnce fiUfurwiit
Heu. p. ItKi— m — Truutschold: Leber FischziUiaa
dea Moakaoer Juia. *. 186— 197. — r, Tkuemeat Bei>
trtge nrPlb^notaSlMtieBa. p 198— S38. — Sdrerttow:
Etndes «ir le paaaage dea oiaeaux dann l'Asie rentralp par-
tindiiTement par le FetghAnah rt le I'arair. p. iH4 288. —
Cbaudoir: Kssai mooegrapliiqne sur les .Morionidea.
p. 817-^884.
Beigana Momiib. Koren, J. u. D. C. Da-
aieleeeat Fauna Bttoralia Norvegiae. Pt. 8. Bergen
1877. 4*>. — Janaaen, Olafä: TnrbeUaria ad Utora
Norregfaw oeddepteHa. Bergen 1878. i*.
MiiMun of oomparative Zo61og7 at Cambridge,
Maas. Meiiioir!i.Yol.VI,Nr.l,Pt.2. Cambridge 1880. 4*.
w h i t II p > ; i iip aurifeme gntTels of tbe Sksik Nevada
of California. B/Oä p.
Vd. Vn, Vt. 9. Pt 1. Ombridge 1880.
4*. — Wkitney:ThedimiiiedugBiertalergeele|ical
timea. 190 p
— KüleUn. Vol. VI, Mr. 8|'9, 10, 11. Cknbrid^
1880. 8».
— Anaualreport 1879 — 80. Cambridge 1880. S".
HqiüaMMtoo C— twmUnwlBiiiiii ia Bt »6»
tRiTnirg. Aanalao. Jg. 1878. 1877, 1878, TVfl I, 8,
187!», lli. il 1, 2. St. Ppter-^liurg 1877 — 80. 4*.
— Jahreabericbt von H.Wild. 1873/74,75/76,
77/78. St FWenburg 1875-79. 4"'.
— CaneaMaidanna metdomlogiqae. Annte 1861»
1888, 1884. St PMambnrg 1888—88. 4«.
Hntten-Czapaki, Harlan Oraf v. Uii- (ic^rbirbte
de» rt'erde«. Nach de» Verfaaaen Tode aus dem l'ol-
niüchpu iu8 Deutsche übcr»etxt von Ludwig Koenigk.
fiariin 1878. 8*. [gek.J
In
Digitizcü by Gc.»
61
■ftdBdMB Miropliwh«!! Kanihmd i. J. 1855. LtifNnff
1864. 8«. fgek.l
Zelle, F. Theorie der Münk. lierKn 1880. 8°.
Ztentiche Seewart« in Hamburg. Meteorolo-
'giidia Beobachtungeo in DeuUchlaud Ar 1878. Jg. L
HuBlnrg 1880. 4*.
— Monatliche Uebersicht der Wittt-ninff. Ttai*
1879, Jniiuar, MiirJi, April, Mai, Jinu, A\igust 1880.
H» s".
Bericht über die Verhandlungen de« zweiten inter>
nationalen Meteorologen-Congresae« in lUim vom 14.
bifl 23. Apiril 1879. Hrag. ia deatieher Spcaeha von
Dr. Nemnajrer. Hinlnirg 1880. 8*. .
Verein „Lotes" in Prag, l.otoH. Jahrbach für
NatarwisKen.tchaft. Nfue Folge. Bd. I. PragltiBO. 8".
Kaiierliche Admiralität in Berlin. Annalen der
Bydrograpfaie a. maiitiin. Meteoralogi«. Jg.8. Hft.XIL
Berlm 1880. 4*.- Sprung: INa theoretiidw BenOBo
dag dei Baia-BnlMtcb« GcwtBea. p. ac»-60a
— Naduii^tMiarSierabrer. Jg. XI. Nr. 51— 53.
Berlin 1880. 8*.
Sit War. Hetaugeig. v. K. Müller. Jg. 29.
Hr. Sl— 5S. Odb 1880. 4<».
X. K flirtmlwIlliwilMill, Iii WIml Vkaer
flbutrtrte Garten-Zeitung. Bfk. 7—12. 1880. Wien
1880. 8"
B. Aecademia dei Lincei in Kom. Atti. Anno 277.
8er. 8. Traaeeanti Vol. IV, Fa«c.6,7. Roma 1880. 4«.
DaatMlia OMaOaok Ar AatkngiAugia, Xthao-
logia «. VigMddflM*. ComipoadeBi.Blatt. Jg. XI,
1880. Xr. 10—12. MOnrhen 1880. 4
Denttche Bundtoliaa fUr Geographie a. Statiitik.
UerauagLH;. von K. Arondta. Jg. U. Hft. 11, IS.
Wien 1880. 8».
Alim nnttr. Organ Ar Hoclisehnleo. Jg.
Nr. 2^- 52. Wirn ispo 4'.
Berichte ilpr (icutsihcn clKmisrhen G^ellächaft.
Jg. 187S). Nr. 1 — 19. RpHin 1879 8». — Jg. 1880^
Nr. 1—19. Berlin 1880. 8". [gek.J
Onrteniaim. Allgemeine Monateeebrift Ittr dent-
MÜM, mniMlia n. aobweiserijche Oartan. n. Blonea-
knnda. Hng. t. E. Regel. Jg. 1880. Stuttgart
1880. 8». [g'k l
Index medioni, a monthly clasF>i'i*.>d rpcord of
the corrent medical literatare uf the world ctjtnpilvd
ander the mpcrrinon oi John S. Billinge and Ro-
bert Flatebor. Tel. 11, Nr. 1— 18. NewTorlc
1880. 8« [g«'k.!
fatonunn's HittbciluogOQ. Ih^^;. v. K liehm.
26. Bd. 1880. Nr. 6—12. Gotha 1880. 4*. [gek.]
OtatMha OaMllMk f. Xatu^ n. TUkarkutda
Ortarim. liittbeilsngen. Joni, Aagnet 1880. Toko-
hama 1880. 4«.
Verein i. Beförderung d. Oartenbaaei in dn
Xgl. Preuit. Staaten. Monataiehrift. Jg. 28^ Nr.
6—12. Berlin ItiSO. 6^.
Vni» loolit. 0>MllMi. !■ ftaaktet a. K
Oer Zookgiwihe Garten. Jg. ZXI. Nr. 1—6. Frank-
ftnrt 1880. 8«.
Kail. Akad. d. Wiisenseh. in Wien. AnM^er.
Jg. 1880. Xr. 11 — 28. Wien 1880. 8«
Barkow, Hans Carl Leopold : Comparative Mor^
phologie des Menschen und der mcuschcnahulicben
Thiere. Theil I. Graiftwald 1875. Theil II, III, IV,
V, VI. (Mit Ta£) Bnelan 1862—68. Fol. — Die
Terkritamnnng der GeOaee. (Mit Taf.) Bradm 1869.
Fol. [g.k.|
K. Dauake Vindenik. Seltkab. in XopeihafeB.
Oversigt over diif .Selskal rt l oi handlinger. 1871 Nr. S|
1872 Nr. 1. Kjebenbavn 1871, 72. 8<>.
TidaiutaMtbbikvtlmCbMUiin. FttAtai.
lingpr. A.ir 187!>. Chriatiania 1880. 8*. — Collet:
MfiUlclfl^i r nwi Niirifes Kiske i Aarene 1875 — "8. 107 p. —
Sfliu' iili r: l'!iiiiim<.luiriskr' I 'nilrrsotfclscr i ^o^^lrl' Ber-
feul:'!-. IJ j. S I- Ii ü _v 1)1 : Sn|ipliTiiriit t;I II Sichkia
Jnunu riilin inM-Ttornrn .Ntirvi Lnrnniiii !• ii.^riouiu> I, II. {He-
mijilfra. Itrthuptrrn v' ' ■i!'i,i,(ria i 7ii p. — GtilJberg
og Waage; Um d«u ilj<>uii»ke Attiiiitet. 44) p. — Ualtll:
Om NonrMiiua, et avt tu^ BMtaL 4 p. — Hiortdahl:
Nogle Foinfaidmer tf de enniike Tumidikalir. 1B p. —
i(L- .Vi-thiTsvoolmire Sehe. 6 p. — Lieblein: Xotiro snr
les mnniiiiKMiM egyptiens troard« en üanlaigiie. M p. —
Hang; Volii^mui oif de Sibvlliuokc Orakler. SS p. —
Hiortdahl: <>u Aniinoiiiiini Im^i'riip.s i-hroroallL 2 p. —
CoUctt: JAyMHKS iMTreyrinui, Cull. 2 p.
Oeological Surrey of India in Calcntta. Fa.
Ueontologica Indica. Scr. X. Indien tertiary and
poat-tartiiiy Tertdnata. ToL I, 4. Lydekker:
Snwlemenfe to cnnia of nmlnanla. 5. id.: Siwalik
■nd Narfaada praboeeidla. Calentta 1880. Fol.
— . Si l Xlll. Wftftgen: Si«lt-ii*tif;o foBüils.
I. Rpoductus-ljaitstiiiip Iriüsil». 2. Piscco-Ct-phulopoda :
Supplement. Gasttrupuda. Calcutta 1880. Fol.
— MMMira. Vo|. XV, Pt. 2. CakntU 1880.
8*. — Grieibaeb: Geeiogjr oT the Bemhala ead TivMd
coelpiddi. 61 p. .
Vol. XVII, Pt 1, 2. OaleotU 1880. 8*.
— Blanferd: OcohigjorWeMmahid. 810p.— Wjnne:
Tian-Indn« estewAm of fb» Faqjab mit ranga 9S p.
- Ricrilv. V„l. Xn, Pt 4. Calcutta 1879. 8«.
— Vol. Xill. l'i. 1, 2. Celcuttft 1880. 8«.
Naturforich. Oei eUeeh. su Halle. Abhandlungen.
Bd. XV. Ilft. 1. Hftllf" 1880. 4". — liurnunster:
< V jJial'rC'K-iH'i ii./Vii;//riici/ri';i.v,zwi'i merkwunlisc Urlhüptercjj-
tiultmigeii der Fiiuiia .Vri-'iMiin«. p. I- 2U. — Si himperr
Die Vegetatiori»fir>ta!if vnn J'rosopanche Burmeixtrri. p.'2l
—47.— Kraus: L'eU-r diu Wasservertheilung iu der rHuiiza.
U. DvZellMft and eeiae InbaUe. p.4»— UKH— Straeeeri
Dibir ^ GrudbeiHrigBugen der ecdiB Loceaodoa. p.
Aead. dee BdaaM» d* HO». Gomptee nadna.
1880. I" Senieatre. Tonne 90. Nr. 21— 28 et TaUe.
rari» 1880. 4*.
1880. II-* Senuilre.' Tone 91. Mr. 1
—26. Paria 1880. 4'>.
B. IMttNl» LoBbttdo di Man e Leltwe in
XUlMld. Mamcie. Vol.XIV. Fasel. Milano 1880. 4».
— Rendiconti. Ser. n. Vol. Xn, ililano 1879. 8«.
8oc. Toioana di Soiense natural! in Piaa. Pdh
eeni ra-beh di 14. Norembce 1860. Ptia. 40.
üiyiLized by Google
«2
(Von 15. Jumr Ui 16. Febniar 1881.)
Vnmm Xunab AanluAv. HL IVom*
IMO. 8*.
KaUterial-CommiMioii rar Vvtant«hiii>g dar
devtMh. V aen in Kisl. ErgebnisM dw BBobachtonga-
«Utioneo an den deutseben SlkatMk Jf. ISBO. Hft
VII, Vni. Berlin 1880. 8«.
ObCfbOOk: An/ifhung und Alistosauag zweier in
eine FlOsaigkeit tauchender Körper. Sep.-Abdr. —
BaamkoDg Aber die dorcb Strömungen einer ungleich-
müaif arwärmten Flfiaaigkeit fof^jeftthrtoD Wlnn**
mmgm. 'figp.-Abdr. — Ueber dii Rdbog in finkB
SlBaBipltpitsoberflächcn. 5sop,-Abdr.
Medioinitch-naturwisientchartliche QeaelliehKlt
m Jena. Denlischriftfu. Bd, 1, AlifKlg. 2. Mit Atlas
Ton 20 Taf. Jena 1880. 4». ■ HutH kel: Hüs .\vstem
teMedmieii. p sm— 4>72.
K. K. Osologiacsb« Eeiohaanitalt in Wien. Geo-
logische Gruben-Kevier- Karte des KohieuWkena von
Xaplitfr-Dax-firIx im aordwMUioben Böhmen. Nach
te awmtoa Anfhalmiea «ntwwfai und heranagegeben
m M^iaricliWott Wm 1880. FoL —
«Vitt nr gMloginiMn Grabeft-Beriw-Karte von Hain-
*i«h Wolf. Wien 1880. s«,
Hertwig, Oaoar n. Kichard: T>m N'crvensystMn
und diu Siiiin-MirgHue dvr Mcdusun, hf'tymfi 1878- 4'.
(10 Taf. i ■ Der Urgaui»mus iltT MeJusuu und »eine
Stellung zur Keiniblättertheorio. .Jeuiil878. 4". iSTaf.)
— Die Actinien, anatomisch und histologisch mit be-
sonderer Berücksichtigung des Nervennmakelsystcnu
nateniMiit. Jena 1878. 8«. (10 Tut.) — Die Ccwlom-
dMoriau Y«iHidi «an EAltonqg dm utUmn K«im-
UatlH. 3m 1881. 8«. (8 TtL}
Slrtwtg, Onar: üelMr du Ztlmsyitem d«r Am-
■UlliaiUnd Hcini' Bedeutung ftlr die rienese dei> Skelets
gar Mtmdholili'. Anh. f. mikrusk. Annt. Bd. XI,
•Snpplcm. Ifiinn 1874. 8°. — Die ( lKnir<if.'ii<itli'-ri.
ihre An.ntornif, t^ystoiuatik u, Kntwicki-luiitrhgcecluLhte.
Ja» l^'Hi.K h'' " (6 Taf.)
Bertwig, Eichud: Ueber Mikrogromia loeialU,
eine Colouie bildeude Honothakmie des sÜMen Wassers.
Anh. L mikroakty. Annt. Bd. Z, Sopj^eni. Bonn
1874. 8*. — TJebw BUtoopodMi a. dmätllMB nnli*.
ilnimäit OiigMiinnen. Ibid. — Zur Histolo^e der
RadiolutoB. Leipzig 1876. 4i>. (5 Taf.) — Der Orga-
nisinuB der Radiolarim. .Icnii 1879. i''. 'IM Taf.) —
Ueber den Bau der CtLiioiihuri n. Jena lh8il- 8*.
i 7 Tnl. — ItemerkuDgt-n zur ( trgHiii^iit luii und ^yste-
niati.tchen Stellung der Foraminileren. Sep.-Abz, —
Ueber />p/W/jrc«* mfdiuoide». Sep.-Abz. — Ueber den
Bau n. die Entwickelang der Spirochouta gtmmipara.
SBp.-Abz.
Snrit^ Banunn: y«rgi«obendeDnt«raaohaiigai
(IImf Bav nnd Ebitwlelnfauig d« Stoobila dar Hodg-
Uana und der Legescheide dar gritam Baoadmaik«.
Steert. Königsberg 1874. 8*. — AHartbumsftiMle
in WeHtpreussen. Sep.-Abz. — Ktnigi .Vlti rtli nii-fii! de
in O-stpreussen. Sep.-Abz. — Beitrage zur Ktiuitinss
der in d<Mi i«tpreu»sis<"hcn Silurgcfichiibcn v<irknm-
menden Ceplutlopüdeu. Si'p.-.\hz. — Ueber einige ost-
prvaasiscbe SilureephuloiKHliMi, Sep.-Ala. — Ueber das
VerwMihanngaband der Vaginalen. Sep.-Aba.
GNnniti, Fnuu Bogta: Stadien aber IDaant-
IlNwioinorpboaeii. Disaact. Btattgwt 1878. 8«.
Ueber einige GrfiaaaUaftr dai alaliriaBllaa Bmafaiigaa.
Sep.-Abz. — Znr ^j^timuHk dar Pawria«erphBia«.
Sep.-Abz.
Hoppe, 0. : Tlioorctische Erörterungen uIrt die
Zwillingswassorsäulenpun-.jH'niniKönigin-Murienschachte
bei Clauüthal. Sep.-Abz -- Nai htnig ijjuu, Sep.-Abz.
— Zwei neue goniomttnsrhe t ormcln nebst niagram-
men. OUhbOwI 1880. 4". — Beiträge zur Geschichte
der Erfindungen. Lfrg. 1, 2. Clausthal 1880—81. 8*.
The resonroe« and »ttractions of thc territory
«f DUk Fnpuad Iw tba Utah Bonrd of IM*.
Ouhft 1879. 8*. [QeaehaBk dea Bn. Goiwd C.
Ochsenius in Marburg. M. A. N.]
Blasins, Wilhelm: Ueber die Gesetzmäayigkeit
in der (iewichtsabnahme der Lepidopteren von dem
Zustande der auHgewnrhsenen Raupe an bis zu dem
dea entwickelten Schmetterlings. Sep.-Abz. — Bericht
über die 21. Versammlung der deutschen Ornithologen-
Geaellschafl zu Braunschweig, 20. — 23. Mai 1875.
Bmioaehwaig 1876. 8*. — Die Nanau&teUiug dae
Hanogl. MtHtlilaiorfwIw Ummma m Braiuiaehvalg.
BHHU8akwa% 1879. 8*. — Jahresbericht dea Tanfaa
IttrKatnnsisaaasdwflniBrainiadiweig 1879/80. Bnoa-
schweig 1880. 8". — Sitzungsbericht de» Vereins för
Katurwissenschafl zu Braanaohweig, Män 1880. Sep.-
Abdr. — Mittheilungeu aus dem *Mtii'f **— Oirtaa
ra firnunsohweig. Sep.-Abdr.
(Fortaetsiukg folgt)
ItteZI. allgemeineToiiwinnilimg derdimtsohBn
fltwwIlBflhaift ftr Anthropologie, EUunologto
und UigraoMdite
in Berlis sna 5.^18. Augnat 1880.
Vnn I'rnfi's.scr !>r, 0. F. Fraas in Stuit;.'an. M- A. N.
Selbst wenn die iX-utache autluropologiscbe Ge-
aelbabi«) ooeii kein Terdianat am die Wisaanaehrfk
anfauwalaaa hitte, wenn noch keine Statistik der
ffflrpnrlmMhalfenhuit dea daatacben Volks, der Farbe
dar Haare, der Aqgeo, dar Haut, noeb keine Tar^
gleicfanng der SdridafanMaae der begrabenen Genera-
tionen mit den lebenden naa vorligen, so könnte ihr
dee Terdienat nidit hoeh ganitg nngeraehnel vardaB,
das« es ihr n:eliui!r. rine allgemeine Ausstellung
der vorhandenen Uchte der deutschen Prae-
historie zu Stande gebracht zu haben, die, «na
wenigstens die Allgemeinheit der Auastellnng anbelangt,
io der That nichts zu wünschen Obrig Itsst, Weill
bildet seit einem Jahrzehnt die Theilnahroe an der
•nthropologiicben Gesellschaft ein unsichtbares Band,
welobes die aerstrenten Sammler und Forscher im
Beicke nntersinander verbindet, aber noch nie war es
den Einaalaan in giaiebar Weiae ana Bewnaataein ge-
koauieo, daaa nVe & ringe Tarlhailten Sammlnngen
aus den Hölilen, Mooren, Grftbem and Trümmerstitten
■naerae Vatirkndaa doeb nur Ein greaeaa Ganaes bil-
Digitized by Google
63
den, ia wddtem licli ein« mehr aJ* t«n«*ndjAlirig«
Galtnrentwiflkelaii^ d«t d«atB«h«B Volkse
spiej^elt. So konnte es denn nicht fehlen, dam di«
XI. VerMmmluDg deatacher Aatlmpokigm i. J. 18d0
•Da Erwwtufaii, «rieb« truw tob ihr lugUi, im
vr>II^•.ll ?\rasff crfillltp nnd in der Rfilie dt-r Vi-r-
HunmiaDgen als die weiUo« glAozendste und grosa-
artigata Zoaammenlnmft daattht TVat obas»Un Jade»
ilif IIaii]>tstiiilt de« deutschen Reich» mit dem vollen
ülaoze dea Mittelpanktea dentaehar Caltor und deat-
adiar WiaMnahaft entgegen, Ueodato glinaMo Jadaa
die wRhrliafl kaiserliche Pracht der wiFsenscliaftlichen
Institute and Moaeen, ao machte vollKuda die Aua-
ataUiBfr daa Btatea ud SdAHten, ww ia Dantadli-
lands nfffntÜclieu und privaten Sammlnngen verthrilt
ist, über die Dauer der Versamuiluiig aber in ikrlin
vereinigt war, die Brichahaaptatadt im yoHatan fliant
des Wortes zum Mittelpunkt (reii'tigen Schaffens, awi
bedeutangSTollüten wisaenschafÜicLen Centrum.
Wt besonderer Belnedigang sah aach Jeder die
Anerkennung dar Leiatongea dcntaeher Anthropologen
aeitana der preualaeben Staatsregiemng, welche durch
Ihrm BtaatS8«cret&r die Tereamniluag eigens begrünnen
Kaati and aamentlich aach aeitena der Mitglieder daa
Kaiieriianaea, indeaa der dentache Kronprins daa Flro-
taktorat aiier die Ausstellung zu abemehnien geruhte
nd «iadariiolt ia BaiglcitaBg aaiaer hahaa flamahlia
die AanteDaag baiiditigte. Trag mM» kohe aad
höchste AnackaoMMliig wesentlich sam Aasseren Glans
aad aar Badaatnag dar aathropologisohaa BeatrelnuigaB
ia der MkntliekaD MaiaaBg hei, ao ymM mteh die
Versammlung seihst in ihrer wiaaenaehaftlicheu Arbeit
ia allaeitig bafnedigcflder Weiae. «HabeB wir doek,
drfekta aick dav Vamla&d ki msmt SrOftnnigarade
aus. anter den 2100 Mitj^iidnil, dir im dputschen
Vaterland axiatirea, ainaa ngalaiasig arheitanden
Kdiper kergeateOt, dar varaakiadeii wo daai AikaÜaD
der Waaderrersammlungen in der Continuit&t dm Ar-
beit and der Begelmiaiigkeit des Fortachritta aioll
kdhdat MH Hdfe ömm arkeitaadaa Unpan «vrda
aaalekst die Fählung mit den angrenzenden Ländern
adt SkaadiBavien, Frankreich und der Schweis hei^
fMkellt, awiaakan walekm ISmUan daa daaliAa I^ad
■och wie eine gros««, wcii^se Karte lag. Die Reanltate
der lOjAkrigen Arbeit besteben jetst in der Selbet-
aUhadigkaK aad IVidkaifc dar dastoflkaa Aftklatetlat
wahrend sie zuvor jahrelang nur im Schlepptau tob
SIcandinavien oder Frankreich war, deren Systeme als
wamgAmk waA Ar Dentaohland galten.
Bachen wir den rciclilich gebotenen Stoff der
Ikgaaardnnngun und wisscnschaftlicben DiakaaeicHien
woialiaia Zwtaokinfiüla mafailaek aaterkroekaB oder ia
andere Bakaaa gelenkt wurden, und begiaaen wir odt
der reinen Anthropologie oder TieHetdit beeser
gesagt dar Soauttologie, ao iat in anter Lkne aof
die Bektvolle Bantoihtag der aeaeateB Arkattaa ia
(lieum Gchictr (lurrli den rastlos thätigen General-
aekret&r J. Ranke liinxuweiaeu. Er beaeiohnet daa
wrihaaene Jakr ab da« WaadOfnaikt bi der iHnaa-
schaftlichen Darstefaniig dar allgemeinen anthropologi-
soben Reaultate, kvklfgilUllt dnrcb die Arbeiten
T« BbokoSV {daa Rragawiekt dea McBadusy, Bikarla
(CauJa!ljilduni?f'n Iicim MiTisclien'' nnd Virchnw'g (Be-
obachtuogeD an anthropoiden Affen). Diese Arbeiten der
deotscken Aatfarapobgie treten der Tiel&eh kaUaMaa
popnlarisirenden natnrphilopnphisclien Richtnng ent-
gegen, weksbo sich i'ulschiich mit dem Namen üarwia'a
diokt BieniMk aiad wir weder kMokligt eialMk
dw Satz auszusprechen, class das Gehirngewicht nnd
getätigt] Befilhigung gleichen Schritt gehen oder daas
ein groBsea Gehirn einen geistig befähigten, ein kUihw
leichtes Gehirn dagegen einen stiefmütterlich aasge-
statteten Menschen bezeichne, noch ist ea erlaubt,
patholugische Zustände wie die dar lBkroo(|ikBlio ab
Markmale früherer Generationen ananaehen, vaa denm
sie unter Ueberspringen zwisehenüegender Generationen
vererbt wiren. Zu solchen pathologischen ZustJUiden
zKUen auch gewitae flaadalfertaltaab die beaondera
geeignet sind, „anter paekfladar 7ona' ab «a fki^
riscbes Erbstück des MeaicfaeB bezeichnet m werden,
die ab«r ia Wirklichkeit auf krankJiafia ProoeM ki
den ftukma Bndangsepochea daa meneohKeken Laibaa
zurückgeführt wurden. Mit Rücksicht auf die ge-
narat^ Arbeiten begrüait die Oeaellschaft diiMe Rioh-
tiHDig ab dea VorlKaftr der daAaiiirea Oskn wkiduag
dar ia den 1< '^ffn .Tuliren aufgelebtrn il-'f/niatisirenilpn
Hatmjkiloeopbie, welche den Fortscliritt der exacten
HabnrwbaaBaekaft Yiekaakr gakamt ab gafttdert and
kt der Aclitmi;^ rler ileiikcnden Geister vielfach tief
güeLidigt bat. In diesem Sinne verliefen denn aach
db IFeikaadlvBgiB flkar Aaatoaibf vabka ibkA^pw
WeiFf hl einer besonderen Sektionssjtzung vor der all-
gemeinen t^itsong vor aioh gingen. Profeasor Kupffer
(Ktaigikerg) awekto fai danalkMi aaf daa beaondaia
Gaumenhüdung, torns palattniis, anfinerl<B.a>ii, ilie er
bei G& % alter prenssischer GrabschAdel aus einer
QnioHtto von Gerdauen beobachtet hat, wikrend ab ,
SB kaBtigea Sch&doln hei höchstens HO % su atbm iat.
Ebeaao neigte er sog. ZapfenzAhne, tlieila zwischen aa»>
malen Zshaea eingeaohaltet, tbsila hinter den Schneida-
zthnen, wie bei Hasen und Kaninchen, mit denea ib
fibrigena nicht in Eine Gruppe sa atellen sind; mllto
uiyiiized by Google
«4
Bu d«a B«ptilien bimlMteigeii uod ein Uabtnpringan
gauw BaOta dw gBytüf umAmi. ü«b«
die iiMiiadlliflhlllOuidn^hi1dtin;^i-n ^'npr mnn vollkommen
ainig, dlM lidl dto BUdun^ überzähliger Wirbel nicht
den 11 i ■! iljcipzig) als Ecker'schen SchwRnzfaJen zu
bezeichnen vonchlng. Bartels (Berlin; hatt« gefuii-
dn, daaa in daa lOtnOHMaa der Leopoldina Carolina
urhnn von 1688 der erat« bekannt« Fall von Menschen-
achwäiu«n bezeicluiet ist. — Daai die kraniometriache
CoBferens glmch&Ils in Sektionen behandelt wurde,
verstand sich von aelbat: bei firflheren Versammlnngen
ra Jena und Mfineben maehte die „deutsebe Uneinig-
keit" der Fachgelehrten stets einen peinlichen Eio*
draok und laagwaUtan aich während dar «tanrtanUingin
Verbandlungen die Ethnologen and FMUatmUnr,
««lebe den kraniologischen UntersnchoogeD gema aiis-
«ialMHi. Kollmann (Baael) dnag «nf Pridomiiig
alaaa Ceaten Progranuna, an BaaMBtlieb mit den Fran-
MMB verhandeln zu können, welchen die Ihering'sche
Gnndliaia immer noch adeplorKble" «ncbaiiM. Im
EfamnUndain mit KnllmMm, Hb und Tlrohow wnde
die auf der Mümlieuer A crsttüimlung acccptirte Hori-
eoatale ala Mflnohener Urondlinie iOr die deutsdie
Ifaemaithed« »Bgwmmmeii, wobei adbatradand die
Firilitit (iripr Minorität in keiner Weise bew'hriiuk!
werden solle. Ueber die Messung der Uöbe der Him-
kapad wmidte eieh ffoHwean fifeadber der Sehaaff-
luuiM-n'snliiTi AiiRchauung fftgta das Messon zwi-i m.t-
schiedeoer Ubhen, stets die §eiM Höhe des ScbAdela
in Betnwbt meiheiid md Terwelvte aeib dagegen, dMB
hei den Verhandlimgen üTmt ein gemeinsame» Meta-
ver&hren mit dem Ausiande die deutschen Anaehau-
flugan von eiiwni Depwiirten vertreten worden esMB,
welcher die jfeläafijjen deut-<clien Maaase nur theilweise
anerkenne, in l-'ulge dea&en erklärte Schaaffhaasen, daas
•r davon abetebao warda, die Tarbaadlaiigen sur Bar>
beifOhrung «ner internationitlr'n MHussmethode weiter
zu führen. Hiermit ist die tinindiage einer deut&chen
Kraaiomatrie gegeben, die unabhüngig vom Auslande
aelfaeteUUidig ihre Wege gebt. Stieda and Krause
InApfen daran den Wunsch, dass durch den Voratand
der GaeeUsohaft eine Anleitung zur kraniometrischou
Untaraoebnag und ein Handbuch der Anthropokgie
beranagegeben werde.
Den Schluss der kraniologischen Mittheilungen
md swar in der aUgameinau Sitaung bildete Knp&r
mit einer eleganten DaretelhiDg dar Oattmog dee
Grabes von Inianuel Kant, „auch eine» Heroen-
gtaba", und mit Vomigoiig des Gypaabguaees vom
Sobldel jenee Oewaltigiik im Baieh dar Oo&idnii, d«n
und Naahwolt varelmn. In hOcbt apiiniMiiir
Waiae wurde die Rekognoacirung des Schädels ge-
■eUldart. über deeaeo UaaUtK hain Z««iAi aain Iman.
Der bei Kant's Tode einzig noch vorhandene lintein
Eokaabn, der in Folge einer atarken Wölbung dar
Hdmn SoUlfli aaj imueüiaube Sehldai, ein Abweieben
<\pn Xnitenbeins nach links, eine hohe rechte Schulter
und die Verwachsung des 3., 4. und 5. Brustwir)>el8
an dem an dam Schädel gehörigen Skelet laae«n bei
Vergleioboag der Kaat'schen Todtenmaske und der
Zeugniate der AUmsgenoasen kein Bedenken wegen
der Aechtbeit aufkommen. Krmniokigiai^ i&llt der
18S mm lange, ISS bohe und 161 breite Schädel in
die Rubrik von HSkler'a aannatiaob-taraniaober Hiacb-
ftrm, ohne im Allgemeinen irgendwie zu imponiren.
Auch nach dar etbnologiaobas Richtung
wuden die Sefaidel vemondet Kollmann (Basel)
ging zunächst von dar nun auch in der SchweiT:
voHandetan Statistik dar Augen-, Haai^ and Bant-
ftrbo ans «nd legte eiae Karle der Bbmdan oad UM-
netten vor. Die Vertheilung dieaer swei Tfpe" ^"^'S^
dam gleichen Geeets wie ia DenteeUand, so daas die
Karte gegen BBdwi dnnlrtar, gegen die Nndgnnao
heller wird. Auf Grund der Statistik eohllilii ii der
Yerichiedenheit der Blonden und Branrns wirklieb
edraiedw IKrtereoUeda an Grande an Qegen md der
Rlniti zwischen Basel und fv.:)iiifr!i!iiiifn iilin'.icli «'i>' es
irOher schon vom Main ausgesprochen wurde, nicht
bhw eine poKtieolie, eondera eme wMtK^b ethdaeha
Grenze zu liildcn. Aber trofz alli r GegensÄtze inncht/'
man sich drastisch dahin auadrücken, dass man einen
blonden Bemers ansieht, wi<> mnii d^n brünetten
Meokknburger und den Wadtiäuder als von Liuerlei
Stanm an^gnbiaid betraaht« may. fai Ueaden tyfn
ist Kollmann geneigt, eine blauäugige Gestaltung von
der grauäugigen mit hellem Haar iw unterscIieideB
md die BevßUcenuig Dentachlaads und der flehweii
anf eine bgranno nnd iwai Uonda Staaunfsrmen avrtde-
snftbreo.
Ein Anderes ist nun aber die Geatalt des äch&-
dels, von dem «r vier Typen rufaridrt, die woU eonet
auch unterschieden und wenn auch mter anderen
Namen als typisch bezeichnet worden «ind, 1. Die
Beihengräberfom (Ednr) in Frankreich kymmrisclMr,
in England angebiehalseher, von HSidar germanisehar
RAliial genannt, neuerdings auch in E^thlaud nach-
gewiesen. Der entschiedene Laagtehldler mit den
rnadUehen bohen .\ugenhaMen Iwt eine bervortretaado
Nase, bohen Oberkiefer, langen und schmalen GaumSM
md wird als leptoproeope Foim der DoUcboeepbelin
von «iner swoiten doUebooepbalan Form der idiimne
Digilized by Google
«5
gerundeter iat. l>ie Stime breit mit stark entwickelten
B»— Iwgn. in Bmtekt tiMg. EOm Bannt AaM
8ehidel Ho^ljTräborfonn, His und ROticneyer Sion-
tjjm, die Engl&oder die «It britische Form, die
RiiwiiMi dim Mnotliigar FmiB. Latatew «eU ntt
CnrtH'li*, ^ti tV.f S.-hliiKHfnlitcnin;? Hroca'» lautet, die
Gallier wären durch die iunwaDÜenuig der atnmpf-
■HigMi OannuMD in ihrer Numllnge beeintriditigt
worden. Die weiteren beiden Typen gehören der
Ür*ehycephalie an: Flache Schl&fen, kurz abfallende«
HiMtwhao{|it, \ire\te und kurze basale Flilche und breite
Stirn eatapiioht den wendiachen und «laviicbon Brachy-
ce{>haleo Tinhow't. Setzt sieb an diese kurze Uim-
sdulc ein niedriges Gesicht mit weitausgelegten Joch-
bSgcn und niederen Augenhöhlen, so hah«n vir dia
chamseproBopcn Brachycephsleo, wlhrend dfe andere
durch ein hohes Gesieht» hoch aufgerisaene Angen-
hfiUaa und kng baitwiwUode Vwm unter einer
Birakspaal mit stark gebMohten fleUilha und g»>
rundetem Hinterhaupt den loptoproMijM n Brachycephalen
(Eekar'i SehwuiwmldConn, His und Rfttiinejrer's Di-
MBlnfbviD) iNBelcfaiwt* INms !^fpeB gsban, soImM lia
in Mehixalü vorhanden sind, den etliiiiüclii-n Aii'ülnick
«nar fiatfilkeraiig ab, ohne daas auf die Jürscbeinangen
dar rngaaOm and OrtiMgnatUa (anf die man Mhar
wohl allzugroBses Gewicht gelegt hatte) grosser Werlh
gelegt werden dOrfte. Plrognathie ist kein ethnischer
Chacaklar md fiDdat skli itwao hta naden Natu»
Völkern al« bei der weiBsen RasBc, ebenso liei dem
modernen Geschlecht als bei den lAngtt vergangenem
Hatte Kollmann sich entschieden anf den Boden
gestellt, dass er keine typache Verftndemng des Ske-
Klimaa statuirt, so war Ranke peneigt, an der Hand
einer statistischen Karte von ItAj-ern, auf welcher die
orifitfaplliehtiga Jugend nach dem UntandaMa mA
rehermiifts» ihrer Leibesl&nge verzeichnet war, zur
ikigründung de« Satze« zu benutzen, da«8 sich der
MsMch an seiner Körpurgrösse vorwiegend als Geschöpf
safaiea Bodens, auf dem er lebe, an arkennao giebt.
Der Umstand, dass die auagebildetate Kleinheit des
Körpermaassas aqgleich mit der hddisten Kinder-
atM-Wiahkaift üiaawmanflim, bewsbt ihm, daas gewisse
yttologiwihe KoDMBto iu ihr wirkaan mrdaB. Dooh
lind auch ethnische Eisflflase unverkennbar, desgleichen
Mwaanta dar Emihning. Buke fasst sein* Baobaeh-
tangcB diriD mwiiiiimn, daaa ihm gebirgige hodigaiegaiw
Gegenden den Henscheoleib grösser zu machen scheinen.
ji^if dan boraonaii oder MftndfP MitwurV^fff Mag TftVfiiHii
Leop. Xm
den urgescbichtlicheo Beobachtungen so mannigttch
anaanmaa, dass wir rie «atar der dritte Rahrik der
Verhandlungen über Urgeschichte zuEammenfasscn.
Der Vorsitseode griff logischer Wmse au den aller-
ante AaflagaB aniHaik, wi Ha lUaate 8|iu«ii d«r
Metiücliheit in DentaddlHld, um zu constatiren, wann
überhaupt der Mensch hier su leben vermochte. Die
Verhandlungen bewegtem sich UaiM auf dan Grenx-
gebietc der Geologie und der Anthropologie und dreh-
ten eich zuD&chi)t um die Frage nach der allgenteinen
Veiigletaeherung Deutschlands oder vielmehr Nocd-
doutachlands, da die Uebergietaehnng dea Sttdaoa
den Alpen her mit jedem Jahre mehr als eine nn-
umstöDsliche Thatsache angesehen wird. Viixhow
afipellirta daher «nob an die Verhandlungea dar aieh
BiimWtaHiar an den Anthropologcn-Coagreas aiiMidlea-
senden deutschen geologischen Gesellschaft, welche dia
UntenmchaBg der BBderadwfer Gletsohenchlifie, dor>
tigar BlaaanWpih od Zardrftehnagaaraclwinttngen aof
ihre Tagesordnung gesetzt hatte. Den fr&nzögi.ichen
Fonobam g«gw>aber aah dar TonitMode aa ala «iwn
Beweis der Kisaigang and ruhigeren Ansohannngs-
weise an. dftBS wir verzicliten. bei der Frage nach
dem Alter der Menschheit aber dia Olataehanperiode
UoManifelMo, daaa «r Tiabnafar nadi den mmiDelir
vrir!irg-;Tnl( II K(;«'.;Itnti.'n das damalige Dfiif^chl.Tnd mit
dem beutigen Griinliuid vergleicht, in welchem dem
BaotUar die wiehügsta Bolle mieL Ton diaaar Zait
ab sollten die Perioden anfgoViaut wprden, wobei man
sich freilich auch daran zu gewöhnen hat, daaa ans
Mhann PiriodaB Tialao in apAlm Bariodan ttbair-
tragen wild, wann auch nur alt Erinninqg odar
UeberbMlMal Mharar Cnltar.
Brfn AppaD ■■ <Ba faafcgiadiaOaaalhalialta|itadi
sirh dfir Senior der Geologen TTfrr vor) Per Vieri über
die Vorauusetzung der allgemeinen Vergletscheruug
ganz Norddantaehlands etwas reservirt aua, iadan ar
der „skandinavischen Gletschertheorie" gegenüber die
früher im I^nde entstandene, im Uebrigen von England
ülMirkommene Drifllheorie iu den Vordergrund stellta.
Fflr die Frage nach der Mdglichluit dar Baaiedelung
dea Landes bleibt steh (ür beide Thaotian die Sache
gleicii, indem beide darflbar dss gleidie Reaoltat Iiali'-JL
dass der Mensch ebttaeowsnig ineiaea flberdsten Lande
•eisen Stn an&cUagen kann, ab ar die Oranaan dss
Festlandes gegen dss Meer hin zu Überschreiten im
Stande ist. In Betraff dar Annahme von der Yer-
alaong gans IfarddeptacWanda Iwwarkfta dar Vortvai*
gende, daaa westlich d.jr Weiur, bis zum Rhein hin
and Abar dan Bbein hinaas noch keins Spur von
Mi. & attJTidhirfi^^ inuMilü oAn.
8
du« der öBtlicbe Tbeil Norddeutacfal&nda vergletschert
war, irthrad in «Mlüeh» uUr dem Meere kg.
Majj Jon! nun sein, wie ihm wnüc, rli r Zeitpunkt der
Muglicbkeit menschlicher AasicdtiUiig kann nicht vor
die Eimit fiükn, Maden ent in die Periode nach
dem Äbdchmolzen des Allee deckenden loUndeiaes und
Gletschereises. Die Diskossion iher die Stein- und
HChlenseit wurde von Ranke eruiTaet. Ea betliai>
BgtaB sich an derselben Virchow, Nehring, Fnuw,
Sdaaffbansen, Ecker. Sie g»lt der deatschen Stein-
leit, auch die Frage der egyptiachen StoiBMit vwds
von Sr. Bmgaeh aagmgt, harn »ber wtgm ponOo*
Bsber DMhiwmm mU Dt. Moolt ten Ktiro nidit aar
DiaknasioD und mag diste Frage hier am betten ganz
abMits gekasen wtrdn. Den wichtigiten Beitng in
der deotscben HChlenfrage yerdaokt man den rastloeea
Benfiliungen Schaaftliau Ri n'!), der in ikr Kakua>
hflhle bei Eiserfey in der £iAü HöhlenbärmlmocIieB
HafgehSaft fhod, dentiieh vom HnMluBlwiid Mndil»»
gtii Ilii Knochen sind ebenso mit dem Eckzahn Pi'rif-i
Uotcrkicferaatcs beu-beitet, wie dies Fraas auerst an
dm Ki^fy des HoUeftboi "f ^ffw tt— w ■ An an^
«Unn sieht man die ArWir ti^'. FfWTiiU:unneit/ta,daB
an dan Stellen des Knochens ausfuhr oad Bitm lia^
wo aa dan HMkm SduMii darelhgaaduiitlao wwdaa
miisBtrn, um den Knochen abznfleiwhen. Nach der
iibBeiachong mit dem Feuerstein wurden, um das
Mark nielifc wkiwi «iImii aa lamsn, imt tea Eak-
zahn <\ff I'ntprVif>fpri rnnd»- lyicher in die Oelenkenden
geschlagen, aua deuen das Mark ausgesogaa wurde.
£hM andere HAUa bal Garalitaia aofflta adiMi vmi
Menschen bewohnt gewesen gfiti, nh A-p U-tzten vul-
kanischen Ereignisse di^r Kifcl aultratcii, dieselben
fallun ulk-rdings in die Zeit nach der LiSasfaildung, ab
aber ein LCailagtr wirklich zu einer ÄKersbezeicliniing
brauchbar ist and der Fund eines geschliffenen St«iu-
eia ini I.<'8s denselben chronologisch signalisiren
dürfte doch noch vor dar Baad als iwaifaUiaft
Niebt aniader wichtig sind Ranke's Funde in den
bayaritahen Höblen dar frAnkiaoban Sehwaia,
vdolw eine Art BrBdta bilden sollen aas der eigent-
lichen Höhlenzeit in die Pfahlbauzeit. Die gefunden«!
Knochen- und Steiawerkaenge Bit die Zwecke dar
btadldien ladnalria, wie a. B. Hiebafaiadetai, Spina-
wiitiO, Wt'lH»r«chiffchen, schlicssen sicli allerdings der
Form nach an die ahea au RenÜüerbom gesehaitatea
OafsaaUada aa^ Au 3Iataial iat aber aieht aiehr
oder mir zwaUUbaft vom Ruutbiur stammend als viel-
mehr vom EdaDanah, der, was die menadtliche Be-
baMft, dar NaaUb^ar daa BaatUan tat Bi
■■ar Saab ab oAmm IVaga
bleiben, wie sich die fränkischen Höhlenfunde an die
alte Zeit der nordischen Thiere anreihen. IM» aago^
scheinliche, gewaltige Veränderuuff, welche das Rcti-
thier, Wisent und wollhaarige Dickhäuter verdrüugten
und an deren Stelle das Rind und den Hirsch lebea^
i^hig machten, scheint denn doch so lange Zeitriama
an beanapniehea, daaa eine f&blbare Lfioke in dar
ftrlbealali*! Ua «ailara Fnda das Wag
Tob
die Vorgescbiohte Berlins, den Dr. Friadal
arOffiiatai ia^wn ar ton paltolithiaahaoi
Fnndee Im Dihrrinm ausging, daaa aber aaeh
mittchit eines Sprunges in dia Torwandiscbe altgerma^
niaoha Zeit einf&brta. Staia- aad Brooaefonde gabsraa
bi Itberwiegandar HebraaM der bflber gelegenen Laad»
Schaft an, Eisenreate dem Tiefltuid. Wir erfahren
bei diesem Anläse, daas die aordiaobao Brooaen mit
raiehar aad atTangaWliitrlar Aantattaag, wie aia dIa
Ausstellung von Schleswig - Tlolsfcin , Ilunn ivi r und
Mecklenbiirg nachweist, um Berlin fehles, indem sich
aviA dia Dvaaaca dar adttlaraa Braaaaaait biar afaK
steHcn. An Tlii;iu!.'i-.'ii«'irn iititerschrideti sirh ewet
Gruppen : groese baachige (lefilase mit weiter Miiadnag»
ana IMer Kmd BodaDIrti dar Tlasa adt gmbaai Saat
vem-.rng-t, prob tind meist schicigedrückt mit p'^ome-
trisch sein »uUendeu Ritaen, Fingerspitze- und Finger-
ngil-BbidEflakaa. Li daa Diaaa Ua aad da ala
Steingeräthe oder dürftige bronzene Spiralreife oder
Ringe, Neben den groben Urnen, die einaeln nnd
olma Statapaakai« bal^taaalaft aiad, iiuidaa afah ia
repelreobten Abstanden zwischen Steinschüttungen
reicher und besser ausgestattete Urnen, der feiner»
TbaB iat mit dem Modelllrbok baacUtal, dia Oiaa^
mente an Hals und Bauch sind sorgsamer anageaogen,
wodurch sie den I.«usitxer Backeinmen n&her treten,
beseichnend sind die bronaenen KnopfiricbeLs. Dieaa
CttltoRttibe mag bis mx dem An&ng der christlichen
Zeit reichen und dem Stamm der Seanmaen zuCsUea.
Eigenthflmtich fiir die wandiaelie Zrit iat der Mang4
aa hintarlaaaanaa Spavaa. Wohl aiad die SpaiaBr
«aaa aia aiamal dA ladaa, in grösserer AaadahaMy
an dn und derselbea SteUe in findi-n : tiie Slaien
liabaa varaiBaalta AaBadabagaa aiabt, aondeni i
lieh Tiehnehr ia geaAloaeMwa §
zusammen (Bargwall nnd Pfahlbauten bei Treptow
nnd Stmlaa, Spaadaa u. a. w.) and liagaa aiit ¥ar-
Baba dam FtaeUbag ob. aiah RaelMnlltteB, Piüd.
bauten gründend und den Abfall der Fiiche, Muschel-
und S<\hnerken»nhalan mit den aarhroehonen Kocht^fsn
Toiw
Digilized by Google
«7
gaiuuMr mit d«m J«hre 1106, ia
der letzte Wmdpnknniff .TayVo vWaon ScUld
Kif.h«gMtMiim an der Uavel »aibiiigt.
Dm Biridhto fVMal't Bagt «•
SaiTWnlnng des mirkischen Mu<ieuni3 ru Oninde. Hier
aoMhl il» auf der wohl gelan^nen Ezciiniain in den
DflD Scherben rar Sprache , ein Gepipnstand , welcher
in swei Sitzungen aosfiihrlich erörtert wurde. Auaser
Htm Vorsitxenden betheiligtai lioh MMMtliiili dia
Hon-PD Schaaffhaasen, Klopfleisch, MeWip. Tischler,
ILuhi, Jagor nnd Sarno. Letzterer machte beeuudcra
mttliTdle MittheUnngea flbar die Manipniation beim
Brennen der GeflUae, wonach die scheinbar glanrten
Scherben lediglich nur durch mechanische Behandlung
und Politur hergestellt wurden. Ea handelte »ich
bwiptaicMich um die Frage nach dau «og. Wellen-
o rsame nt , oder, wie Klopfleisch will : Kammomameot,
ob Hinta Ornament anf dem 0«ftnen als typiMh lllr
«ipft hMtiBBto Zeit ■niiMilw «wdea dUtfr, «ia m
aMb dar ftwt ■OgtouiD
Jtar tlaviach gilt. Schaaifbanm
fßm pomthr Mu, wan%iUn WM dto Oagwwt
ShdhnlNiD iMiitfll, in waUiw, mß onbortlirt tob
«Iavi«cher Niedorlaasung, noch nie ein Wellenomanient
^enhen wurde. Währvad If eUü nnd Kioffleiwih dam
wart gfSaaava TavIvaitoD^ ao*
ala aeitlich vimlif ircti und Ti»><.'hlt.-r das
I in lieflMid and Koriand findet, mteht«
Tirdiov an dem wana aaek nidit wiweiiliaaalieli ab-
aber doch typisch ilavischen Charakter dieses
Wenn aooh da« Wellenonuunent
stammcndo«, zur römischen nnd nachrrmiarhpn Zeit
vielfach v«rwendtttes OmaoMmt iat, so scheint doch ein
Ulfiraehten Stellang <lpr Wellpnlinin 7M Viestchrn. .\n
Idlt alBTiaeheo Orten hat man ein senkrechte« Wcllon-
— — t aodi ab giilbi»aau. Vid ahar acbeist daa
Omsment anf die Culturbewppine von Ost nach West
binauweisen, welche ans dasselbe vielleicht angleich
nit dar SOberteehnik gebracht hat Fr. Hestorf
ViMeht« in dieser Hinnicht eine Erörterung der FVage,
viaAm in Lftndem, wo die vielfach in der Ausstellung
vectntfloen Hacksilberfnnde yorkummen, der Filigran-
aal— iict aieh ab volkatkflmlkfaa Kkidaciiar erhaltaa
bat und aomit dar moderae FiUgnundiauulE ab «iae
Nachbildang dea tot 1000 Jahren iniportirten zu be-
traebtan aai. Dabei wftra vor Allem n beachten, dasa
I nbaln ia SUl aad Tedi-
iat aua geaohnittenem Draht gaarhaitat, ktatorea aoa
gangauam «ad gaawhalaiu Dnlik gaUdat: bald« Stil*
arten sind in dfni nab'onalt-n SatUMMk der Neii^oit
vertreten. Nach den bis jetzt aaiaaiilltaii Fanden ist
aa faniB aifiiftlbaft« daaa dar HaadJ arft dan Bflbap»
filigranen vom südlichen tlfer dps Kaspi , die Wolga
aufwärts aber Bolgar, dem alten Emporinm arabiaobea
HBHMa. Ib db
flhfta« Oaa
gemachtpn Funden nach m urtheüpn , existirten ge-
wisse Gegenden, welche mit. Vorliebe sich die Uaodeb-
otjaale aaetgaaten, z. B. Pommern, Aa rwaianliaH
fVstjieeproTinzen, IJeber die VAhp. hinaus reichte kein
l-'und. Dagegen reichen idu nach den Mittbeilungen
der skandinavischen Gelelirten Undaet nnd HonteUaa
weit hinauf gegen Norden, ja selbst anf Island wurden
Funde ans arabischem ffilbar gemacbt, jedoch Klieinan
dieselben von i iiiliriaibntan ffllnatlnni aarib awMaehaa
Mastern gefertigt
Ein hSebat wichtiger Gegenstand, der noch nie
innerlialb der allgemeinen YerBammloagiB dar daat»
Gesellschaft zur Spracbe gekonun war, in dar
diesjährigen Sitzung aber iuA Dr. Haaaiag
BcbtToll erörtert wurde, betraf die deutschen Runen,
dia AnAnga dar «irklioh varmohnataD lltaatan Volka-
gaaddahte. Yor mnigao Jahran nooh konnte fllwr
dieselben kaum etwas gesagt werden, obgleich der
ScIviftataUar Fortunatas dea 6. Jahrhunderts von der
„bariiara rnnm'* aprieht, irdehe aof aaehencB BUhao
verzeichnet werde. Ks pns ilrn dr-ut^rluMi Runen ge-
rade so, wie ea der ganzen deutschon Präiiistorie ging,
aio Ibfto hn SaUappAan dar aVaialiaaTlacliaB Ronan
als nordisrlii' 'NVnndprer auf fremdem Bnflen. Wusste
1874 L. Winuner in seinem Kuoenwerk nur 6 Denk-
mlkr Hndiaft an aiaehaa, ao «faa dia AaaatallnBg
bereite 22 auf, dazu ncrli fi im K. Museum zn Berlin,
Die Ranenacbrift eracheint, so weit man Iria jetzt ent-
aifot, da ab VnbamMk, Halnahr anr fm Sieaata
des Oaltns, der Zauberei und Losunp:. Dir Runen
waren auf St&I>e eingeschnitten, die auf ein weisse«
TnA gaaahttlatt tob Anilianvater ja au drdan
aafgenommen und intcrpretärt wurden. Drei alte Fnnd-
attXcke, ein Bracteat ans Schweden, die Spange von
Burgund (beide etwa ans dem 6. Jahrhundert) xmd
ein in der Themse gefondenea Messer, haben fest
fibereinstimmend das ganze aus 24 Zeichen bestehende
Alphabet erhalten. Auch die Banenzeichen sind
Kinder pbönikiacfaar QdUbu nnd Bwar dar latsfaiadiaB
Schrift entlehnt. JMeaa ESmrirknng italiseber Chdtar
auf Deutschland muss übrigens sehr alt sein, da da
sehr frflha schon im taasaratan Osten Paotachlanda
wird, deaglaiflhan aa|gt afah mm danUieiha
dar BnndahaB auf dM dawiha AlplM.
Digitieed by Google
68
liet. Em scbeist, «lau dus Biumu lugkich mit der
Wfuäbmg dar nKgiteonTonteHttiiftaa Wodan, d«m
obmten Kriegsgott dir Pnit sehen, entHtrtTii.li-ii. Ur-
iprilnglich war Wodan der einfache Windd^imon ala
otwfatar Kriegedlmon. Alle weiUfen EigwHiMJteii
(lessfllipii, ilii" i\\icv dipRrn TipprifF hinauiRinRen, weisen
auf römischen Kintiuss. Zugleich mit dem Kennen-
hnn kfllMNr WMmg and dei Mamo rtaätAtm
We8«ns «Hrd mich der rauhe Kriegsgott Matt, gabiU
reich, witng, der Erfinder der Runen.
Dan flremdar OaÜm auf eine heimischa
Industrie neclizuweiseii, pclulrt mit zu den schwierip-
»tea Untersuchungen. Ls bvdurl uchon eine« glück-
liek angelegten Gdates und eines weitgereieteo Maima»»
der ver«chicdetio Kationalitäten schon anfinerkatm var-
glicben liat-, um in dieser Richtung aieh ketnen Tin-
adwagan «mnuebcen. Graf Warmbrand hatte es
unternommen, nachmveiaen, wie UHMnllich die Thim-
gefiiase es sind und deren Technik nnd Taaianmg, aa
welchen freuiJir Kiiillui^s zu beobachten wIn. Die
FOgiaadMit des Materials erlaubte ohne Sebwiacigw
kait Nadahmnngen jeder Art, waan andi daa Original
in einem ganz anderen Material gefertigt war. So
aehaint namenllieh die TaztiUndiutria die Teniamag
dar Urnen heeinflnmt m haben. Die Hand, waUke
die Hatten flncht und geradlinige Mustor wobto uu>l
dam Zeug dann flhemthte, ritate dieselben Figuren
mit dam Kmckaoqilitter auf da« Tkongvft«. Im
liiv-Mi- /II willkürlichen Fcirmen sind .sliÜstist-hc
Verzierungen nur da au erwarten, wo langdauernde
Onttnnariiillnlaaa PUta gegriffen haben. Solehe For-
DHB bleiben dünn Giiiieiiifiut des Volkes, s^lVist wi.'nn
framder CultureinÜuss l&ngst schon aufgehört hat.
Diaaa Baobaektnng maebt m»n garade fcai dao Yd-
kcrit, \vi-!rlic In'iitcr der modunii/ii CiviÜvation zurück-
geblieben sind und nun um so treuer an dem Erbstück
altar CnltvfcnMB faalbaltan. 8» kakea die daviaakaB
Völker der Karpathen und der nalkanhalhinsel eine
ungeahnte Fülle alter Oniamcntik in ihrer durch das
Weib katriebanaa Hanatadaatoia arbailan. Sa JMgn
mit den ]irimitiv.s1en Wcrkzeuj^en in ihren HäU'^prn
Uruiii und Krüge, die geradezu an rumiscbu und
et rurische Muster erinnern, und «eben Stoffe, deren
Zeichnung und Farbenfülle von der modernen Textil-
industrie als Muster gewühlt werden darf. Der Cultur-
klatoriker würde nun sehr irren, wenn er nach den-
Formen der iuduatriellen Erzcugniiae etwa einen
SdüasH 7.<>^e Auf die Bildungsatufe dea betretTendeD
Talkes. Vi- liut hr haben diese Völker nur unveründert
ganriaie Fartigkeitan uad Formen beibelialten, welobe
aie Ton den d» baberrschen Völkern naeh oad nach
aagnoauMn kattan, i. B. die Dvakadiaike dar BOmt,
die Teppichmuster der Gelten, die Schmiedeweiae der
Oannanen, ja Odhraiie fia XMdang nnawer Vrtttar,
welche pie jetzt fiilschlich ihr Nationalcostflm nennen.
Welche Fülle von Cnltar eine römische Station
für Daataeidand in aidi ing und daa Finkaimiadiaa
mittheilte, zeigt der rominchc Friedhof von Regena-
iNirg, über welchen I'l. Dahlem von dort anziehende
Bakadarnnfn ■aebte. Uebar 6000 Qrtbar von der
Zeit de.« Kaisers rrobuB bis auf Constantin wurden
dort cröünel, ein Gräburfeld, das Beine Fort-Setzung
bia in die merovingiaehe Zeit ftad. In diesem Griiber-
feldo liegt die volle, reiche GeacUclite dieser Stadt
von 166 p. C. an, wo Regeosbnrg noch gar nicht
bestand, sondern nur ein miUtÄrischer Lagerpnnkt.
Marc Aurel erat reorutirte swei Legkmen, welche
rwischen 170 nnd 174 den Omnd an der Stadt leg-
ten. In dieser Stadt hat die deutsche anthropologische
Qaadlaohaft ikia aAchata ZoaaauBenkunft im Jakra 1681
absnhalten kaaekloaaen.
Ueber den norwegischen Sokiffafnnd bet
dam Badeorte Sandefiörd in der Kike Toa Ohrietiaaia,
akar welchen Tageblltter and IBnatrftte Zeitungen
iwreita Nachricht gegeben haben, machte Undsct
detaiUirte Mittbeilnog. Wir liabaa in dem aus einem
miditigen Gnbhfigd anagegtabenan, 75 fangen
eicbeneu SegcW'hiiT die zierlichsten Ilolzarbeiten aua
dem 10. Jahrhundert oad im Inhalt dar leider frflker
tAoa wttolat ateaa QnaraeblagB avagaraabtan &«]>•
kaminer die Re.ste eines der Wickinger Seekönige, der
hier mit allen erdenklichen Ehren, aammt aednen
PfMan nnd Hnaden, kaaUltat war.
Den Schluss mögen noch einipe W. i ti' über Vor-
trüge aua fernen Lindem bilden. Sohliemanu liielt
den aralan Tering ftkar erfne AnagwJwnigen nof
lÜBsarlik als der .Stfittr- de- lUtcn Trojiv und verknüpfte
damit di« Hoffnung, daas ühnlich wie über Troja ao*
aaek neob «bar aadma palUatanaakaa StMtaa
Kritik der Spitzhane und des Spatens sich verbreiten
werde. Den zweiten hielt Bastian, eben suriiok-
hrinraai lea aknr meydaisaB, te Oianata dar atikno>
Ir.priBehen Wissenschaft unternommenen Reise. Warmer
und begeisterter konnte Niemand für seine Wiseen-
aelwft sprechen, wie ar den mAebtigen polynceiaelMn
Gedankenkreis schilderte, der in überraBchender (Gleich-
artigkeit durch die Weite und Breite dea stillen üceans
lieht und nahean ein Yiertel unaerea Erdglobos filier»
wölbt. Diese imposante Erscheinung droht mit jedem
Jahre mehr in Trümmer und Rniaen an serfallen,
eine anale Maknnug ttr die Chdtnrvdker, ans dea
UntMgaage in ratlao, was noch zu retten Ist, ebe
aa «an apit' beiart. Die Möglichkeit, die Ethnologie
w «IddiAeB WiaMnaakalt an a^aikaB, daiaa Wak-
Digilized by Google
69
tigkeit keiner andereo Duchlttht» hingt davon »1»,
dm bftld g«Mh«he, wu ftr dlaMllM fmwhdien ItSnoe.
IMea ift in kan«n Zogen du« Bild d«r XI. all-
gemeinen yemaminlimg der GeMÜMbaft fttr Anthro-
pologie, Ktlinologie nad Urgeacbidrte : dkM raefa «umr»
halt) der jührliclien Vortanunlungun sozusafren ein «r-
bttt«ndiir Körper in der GtMUKhaA fortbeatebt, d«Tcio
■engen die Beridite Derer, welche im Inteweee der
GeaeÜBchnft Nachforschungen, NachfrraVmngen, Mes-
cnngen, atntieUacbe Erbebnngen uatellten oder Zeicit-
mmgn, PI Ine md Karten ftrUgt«. Unter den
letatereo »ei zun Srlihissc mir M ih die Karte von
Mecklenburg nnd L«aeaburg erwähnt, welche H. t.
TWlteeh in deneetben Masaetabe, mit denaelben TW-beo
und Zfifhen pefcrtiift liatte, wie im virflos-ipncn
Jahre die Karte de« rädwestlicben Iteutüchlands.
Coppenücus als ÄizL
Tm Dr. L. Fimny FMlHnr an Ojvuuaiiun hi Tkorn.
M. A. N.
(Fwtaetxang.)
Dagagan Ut dnnh ein» BaOie van SehriltaMdten
der nnttliclie Beistand hcfflaubipt, welchyn Copper-
nirns ddra Bischöfe Mauritius Furber hat angedoihun
lassen. Dieaer war von iahwiebBalMr Gaanadhiil«
kränkolfc uf> und fühlte sich schon wenig« Jahre,
nachdem er diu EnnlindiBche Kathedrs beatiegen hatte,
den Anstreagnngen nicht gewacbaeu, welche sein geist-
Ikhaa Aat, wie *«in« Stellung al» Prbi«« der Lande
FifMaaen, mit sich fahrte. Schon im Jahre 1629 er-
sucht er das Kapitel, die ihm verwnndtan nnd be-
freundeten Domherren Johannaa Tjr mm ermann nnd
Nioolaaa Copperniona ohne Yenog nach Heilaberg
zn senden, um für den Fall seines Tode« die Sorgn
fOr dna Sohkiaa nnd die biachöflichen Gttter in flber-
BehmeB; dan Lalntann abar «rbat er aich vomg«-
wei!«e aoflh, nm daaaan Indiehan Puiitaiiii nt ai»
haltoi.'}
*) HanrMn« de! Rratia E^opns Wann etr. Reri . . .
hiir appiiHmiis . Sfd adversi stomarhi valctudiue, quam
a uiiiii^ ti ritir diolii- setisinius, plurinmm adaucU male
atJ.'i to Stimuli li't .^iiiiiii^, TaiHnf Piiiiii iirrsinncs et lUssen-
UTiao lliixus iiop rt hiihitii i-t vcliiir.rriHT lui u|i;in;i)l. Uttum
progredi »ed regrcdi luuaiiiur. Li «luia diüsciiteria in senio-
iftna petknlaaa eaae aofet, Bagaam nt CnMmttatea veatrae
TeaeiabHei tkntrea noitnn daalnaa JwnMni TVauaermann
CantoremetDoctoreaVitftlnnaCopparnlaBdrnaahiHeila-
ber« irine mnra nittnt. <|ni InavintBn quod aHud Doodans
I>fii» iinlisniin di=iii>npre cogitaret ad mRiiiim forent,
curaDi I nn -Ii |ii II- -.11111 iiri'ts etr. in sc ^iHi-r|itiin Cttirum
« (ptiil liirni rnnrdu Vit njntti dominum Ihic'iirrm Sicithtum
Tfi aliqnem altcnim ex fratribiis t*t, qinul ^Uinnttlii linln-
rünu tonionibutque ae dumnttriat fluxui uwiieri piMet,
irt td aaeiMH daaiiiNM doctor Nieolmi fme a«h(
D. ftnoMn Ceria sexu poat aacaniiuMB dandai HDXXIX,
Sie Erankheit dca fiiiabofr Uaoritiiia wurde da-
mala gehohen und, obwoU er rieh bis an seinem erat
achl Jahre «päter erfolpten Tode keiner gesunden
Tage mehr «rfreote, acbeint er doch in den heidan
niehatea Jahren tob acuten SUmngen aeiner Oeaund-
heit befreit geblieben zu sein. Wenigstens finden lialt
bia snm Anfange dca Jahres 1581 in dan anf nna
galUauuienen Bi ieftaiiim Inngen keina Bawefaa, daaa
Uauritius <lic HUlfti von (' i> |i pc r n i c us nachgiexucht
habe.') Eine anhaltende Tliätigkeit hatte deraelhe
den kraidren Biaehofc in don eratcn Monatan daa
Jahres 15'!'J zu widmen. In den Weibnacht-itjigen
des Jahrca lüSl hatte eine heftige Kolik den Bischof
Mitnritina IherfUkn, ao daaa er daa Kapital wiademm
in dringlicher Weise niiffnrderte, drei Domherrn, luij
unter ihnen Üoppcrnicus, ohne Venmg nach ileiU-
barg an «irinandaB.*^ Oopparntena ftmd dan Zn-
»tand des Erkrankten so be<leiil<I:cli , das« er sofort
nach aeiner Ankunft den damaU in Uastenburg weiien-
den laibarat daa Heraoga Albradit snaog.*) Dmk
!> Hn il; r »o sehr schwikdllii lieii L-esiiiidlieit des
Bischnfs MauriLiiiü ist allerdin^ kaum aii/.unehiuen . djua
Coppcrnicna jähre lang gar nicht nach Heifaiberg gefahren
wäre. Ea waren dieae wrächa aber nicht durch dringende
KrankheitaftUeverankait nndrind daakaUmadiakkt durck
OBlüdw üiianlMiaancha in den Acten mdnreiilMr.
«) Am as. Oaceober 1531 «chrAt Bbdnf ManÜiM
an daa Kapital: .... in praeanUboa naeaninaibaa
nostri» opus nobis est pravscntia renerabilium fratnim
nuütrorum Uouiinonun Tiuenuuuii Oiae Cuatodia, Joannis
Tvniinerniann Caotoria et Doctoria Nicolai Copperaick.
Iciirco rugarans ftntan. Tamia nan gimanlur . . > . nd
nos inittere '*
*\ Der im Namen de» Bisi-hiifs un I>r. Wille d. d.
29. l)wend>er l.'iSl ge.schnelx'ne Urief tindet sirli in dem
biM'lioflirlirn K >[iie-l)i:i. iie I)<'irHeUieii «ur eine Besrhrei-
bung der hnuiltlieit vnn ( upjiernii us beii^elegt Jeuor
Brief blutet:
,.Viii et etrregie heinide Dortnr ainic<> »iupulariter
noliiN ihl: t' ^;ilutem et fcL' it.in-m i^'\iiä murin patiumtur,
ex *"''"^'J|r''^j^,^i^' "^i^iuitiil^ *^M^^ ^^^'"'«ttM^
SJT'tac' a^P'noT noatria ^SnS'^'awm aeatro, qSeat
prepHwa mittimus, yenfa« idqaa aine procraatination« seennK
(|tip remedia et medicinaa contra morbum noBtrum valittinu
Ditsir«) sunitii aöere, et si vel malerialiü inciliciuas prae-
piU'uia-i .KH'um non habet, per huiic l'ainiiiarcm et «uucuni
nostnun ex Königsberg a<liliiri faeere .\d baoc oiania con-
8CII8II III. principia sui (i-ui du hoc per praesenteni fand-
liarcni noetnu actipejasos) accodcnio Uciel In hae T.
n-in noto laa aaeiaiariaBi quam grattn at candigaa aalaria
pfiBnandani **
Dr. Laureatins Wille war achoa aeit 163» Leibarst
des Uerzoip Albrecht und hielt sich in der Zeit, da Biachof
Mauritiua ihn ronmltirte. in Kastenhnrg anf, ab l'heilnebmer
an dem den Wiedertäufern in Pretissen xupi^staiHleiii-n Ite-
ligioni-üespriUhe. Kr wu: lier grieehisrhen Sprai he ki rniii;
und hatte uacli dem im ..Krl. rreiiKseii" I . 4."i4 i-titlull'-üen
Herii'lile du- K!)--.i't/in.L'>»"rte des Aln n ::ii,..lil- /.-,ri tiiM Ii
Torzuleiien, nachdem der Biücbof Tun >iuulaud aie in hitei-
Biacher, oaid dar fitaehof TaaPoBcaaaian ia danachar Spnchn
voifeingea katta.
üiyilizuü by GoOglc
70
die vereinten Bemühungen Bttider befand sich 21*aritiiu
Ferker An&og Janow mmmr Ge&kir. Allaia «Imb
rDÖßlirlipn Rfickfa!! Iipflirchtend, wendet derselbe sich
noch iu eiuem t)ckrt.-il>oa d. d. 10. Jan. 1532 au den.
Laibent dee KAnige von Polen, Job. Beoediet Soipba,
Um bittend, PriaenratiTmittel zu schicken.*) Einige
Tage später, am 20. Januar, Uast der Bisehof Mau-
ritius an den Erzbüicbof Ton Gneaen, wie an den
Biicbof uod dea Kastellan von Krakau einen Bericht
Aber sein Befinden abgehen, in wdi^em er den Eifisr
and die Sorgfalt seiner Aer>t«, Toren seines kunsi-
Terstindigeu Domberm, rthmt, den er niiohat Gott
die EHudtnng seioee Leben verdanke.*) Hooh Ende
Januar weilte Coppernicus bei dem kranken
BiadioiB, welober in eineni feineren Briefe rObmend
barrolwbt, mit welefaer Sorg< Copperniena auf
seine veUalllldige WiederherBtclIung bedacht sei.^j Wie
laqge « aoeh in Heilsberg geblieben, ist nicht be-
kaimt; Ende Febmar «ar er noob, oder wiedenun
in Heilsberg.*)
Gegen Ausgang dee Monats April 1532 tr&t eine
« nme Bifanohng dee Biaohob ÜMiiliis efai; deraelbe
•) Der damalige l,eil)ar« des Königs von Poli n, Johann
Boedict holphu (auch ,.I'u'L,'iii.s" genannt), all^ <i>T l.:iUNi(/.
Etammrud. w«r rrofes.snr der Mf-üinn an der I niversitat
zu Krakau und Inhaber einer Ranzen Heilie vriii I'lrüiidcii ;
er war llonihc-rr der Kapitel zu Wiliu, Fniuenburg, War-
aehau, äandonirimd BrMlan. ObweUer nitaMbinvnniB»
hont Boaideni gehalten hat (er wird tai keiner Tertaadtaag
des ErmUmdisehen Kapitels als anwesend aufgefllhrt^ wurde
er durch den K<'>nig bigismnnd 1. im Jahre l.V)7 xum Enn-
llUidisrhen Dompropste ernannt, »elrlie PriHatur er bis zu
seiueni im Jahre UitM zu Krakau erlolRten I r.de inno hatte.
Solpha's zahlreiche Schriften finde« man aufgezählt in
Gi^Bioruwgki's „Zbi^r wiadomoaci do historvi sztuki lo-
karskii'j w Polw-e" I . 189—191. Seine BchrdiateUeiiscbe
ThAtißkeit umfaisstc uiuen ZeilOHun TOB BmAt all fiO Jahren;
»eine erste 8<-hrift: „de niorbo Oallico^, cnfUen 1510, 4Se
letzte in seinem Teidc-sjuhre
I>ie auf der I riiM-rsiiiils-IiililintLek zu üpsala auf-
Iwwahrle Urie&aninilunK des liiüchnl't Dantiiniis enthält
eim-ii imeresnanten Brief Soli)ha"s d d V> .liiiii I54H, in
welchem er Jenem Uber die letzten Augenblicke des Könif^
Wgiiainnii I. iMCiehlal: Fmm T dextram maniim
tMmmUB ^Drf peniMia dildi: -DeeMne patnai pnlaa;
pniedileBqr ricUo do^eg». . .« QMm Docter, mb'^dodi
naob den Pabe; wir lUwea genden Wegea w Oett.")
») Dir räi Texte erwlhnten Sehrribon sind datiit:
„die Fabian! et Sebastiant Ope divina et mtdieorum
eura dihiimti ividcliret Onmini Doctnrii Xiculai Ctipptrnic
Gmonia rrclftinr mtat et Dortoris Laurenlii Wille Ulii-
strisstnii I>nraini in Pnissia duris |>li)Hi( i) eo uyi/uf releialiis
SWn, quod in rin cim r(^nlr.'i_rntiaf .
*)Der Brief des Biachoä Mauritius iu am 23. Januar
{JS^t vimcaM ItutgmC) an Albert Kvewaki datirt
»Af <M Anne mm JUe dmimu ikKtor Ifieola%$
Oauammu palihiiBnwi iiBifri«ii «AfiraM» «adafo airdiiwi
Dass roppernirns .\iiss;ani5 Februar in Heils-
berg anwesend wiir. er>eliiii «ir aus einem Briefe de«
Diachofs an den Dunihorrn l.i'iinhnrd .Viederhnff d. d.
28. Kebmar: ..Ai'cepiiiiii'- litinis f. v li.it.is Wuriiiiae
U^MUok^die S. Matthiae per dominum Itoctortm A'icoUtHm
läast d^ d. 24. April das Kapitel eraachen, ihr heiU
HpiUHer;^ 7\\ entsenden.
Bei der au aehr gcacbwachten Gusundbuit des
Bischofs konnte auch die eifirigete saobverstftndige
Pflege keine dauernde Hülfe bringen. Die alten Uebel
kehrten vielmehr nach karsen Zwiachenränmea in er-
höhter Kraft zurück, der Kunst dee Arztes spottend.
Zu den Kolik- AnlUlen geeellte eioh im Jahre 153S daa
Podagra.") Im folgenden Jabre trat eine Erleiehteruag
ein; allein im Februar 1535 kam ein Schlaganfall
binm, ao daaa Goppernioaa «iedinai aoUauiigit
an Steife tfuobn windt»^ IMaaar vencdnto Mi»
bedingte Rnb« nad gatUltata dem Bischöfe moA
nicht, im aichatan Jalira an dar Frtthlinga-Tagfehit
der pieueaiaeben Stflnde naeh Harianburg au reiam»
£rst nachdem der Kranke schon jeder Gefulir durch
Ooppernicas enthoben war, wurde der Leibarst dee
pohfaehen SanigB und die Danaiger Aacite aebriftUob
cüusultirt.''; Dieselben stimmten den von ('oppar-
nicus getroffenen Anordnungen voUatändig b«>. *)
>) Maiiritins Doi Rracla Episcopus Warmlcn.4ia. Yeoe»
rabiles Domini fratres sincere dilecti. Kogamua F. V. qua-
teuus faveant et permittant Venerabiii fratri nostro Domino
Poctori Nicolfio Vopjxmic ul r/Hautv polest fieri citiu» knc
a'i nus tvnuit converiaturwi et con^ilium itmuin noljitetim
ji«r unuM diem communicaturui »uper adverta corporit
«eUrf MlptHÜM £ril bec nohis vergmaai et aaicna
bcncTofanria peaandum er« F. T. Qni» b«Mialaaat Ibc
Heilsborg 24. Aprili«
•) UieKhKcn des Dischofs Mamitins Uber seme Leidsn
wahrend des Jahres ir>.s;-i tinden sich hi den Briefen aa die
ihm bi'tri^muteteD l<isi.hi>fa Tomicki von Krakau und
DantisruH von Kulm. Vergl. Erml. Zeitsehrift T. 317.
') Der Brief des Bischofs an C'op per ii ic u s ^elli^t
hat sich nicht erhalten, woU aber das Begleitschreiben an
dag Kapitel d. d. 1. Iura IGSS: „Ceteram fai *i-
gilia Matthiae circiter horam completoifl acrädit noUa cam
fuexspectatus, quo bonam parten kiqneiae ac Unguae utmm
amiamu«, qucmadmoduin VeneraUlf fratri nostro Domino
Doctori Niatlao Coppemick laiiu» et expreimus de hae rt
peneHptimu»'' .
*) Da« J>flireilieii de» BiM-hofs Mauritius au den Leib-
arzt des Ki'inijfs Sid'^imiriil i.-.t vimi 4. .\pril I-'i-l'« iLitiv!
Hs lautet: ..('uni liii)ii r ti.iiu 'pilirta post Luelare ^■s^ennl^
in luria Do.<itra SühiIhh i t domum revertis.semu.H emisia
arina apparuit sauguiuoleutu idgue tx moUone corporu
eeemne s^^raHrt D. thttte NieMm* (kggtrmu jpraptara
Aue ad MO« roealNft 1» käat aUa rtmedim JMe man mi-
hibenda imatä lummopmcorfork quielcin •■Mtaeaudoo,
nisi vitam noatram in perieninn eridm pcaadpUäm vaimna,
abHtineri iubens."
>i Sein Nielitersclieinen auf dein MarienlNUgar Land»
ta^e zu (^uasimudusCDiti hatte Mauritius I'erber durch die
übereinstimmenden iirztlieheu tlmarliien motivirt, wie mir
an« der erhahciion Zuschrift, des Bischoli, an die Preu»«i»cheu
Stinde d. d. Heilsba», F^ölagi den 6. Mai Anno 1&86 er-
leben: „Unaem fieanaliebea Grats und was wir Uebca ud
Giitos verniftsen suvor. Hodiw^igater in Gott, Oioea-
maebtisc, Eule, ErsoTeate, Ersame und Weise Herren,
I-U'sonders liebe, gunstiite uml ifutt*' Kreuiide IHeweil sieh
denn naeh di-m willen di-.s jllcrhni u.iti-n und barüiher/igeu
goia unser« leibe« gemhiikhchkcit denoasseu zutrcigt, da«
iiir lalt ebMm newea gelnrecbea behUen aein, des andm
Digitized by Googk
71
Durrh eine «olche Enthaltang von alles Getdiilten
und die sorgsame Pflege seine* trztlichen Freondea
wurde die Auflösang des fiberans Geschwächten noch
wenmehaa dia Lebanagefrhr nr&ek»
vamraMbten di« aHae Lcidan doah
gTOsae Qualen, so dass MaaritiuR in den Briefen, wetclw
er ia dan aiahatam Jahre an den befreundeten Kalmar
Baehof adniak^ dan Tod admBeliat liarlMiwfliiaehte.*)
Die»er liess aodl Biaht zo langt- warten. Cregen Knilf
daa Juni 16S7 «kdarholte ücb der ScUaganüaU, so
a|iflaptiac1w Krlaapfe lifnratfataD. Sobald
RmBW>''tirf."T Kftpitel von dem „gravis casna
B* Kachrieht snkain, wurde Coppernioaa
•dtbuigat («t 1. JoH) bmIi Beihbarg' cntauidt,
wtlrhrr iifjurli seinri iirztlicho Kutiet nicht mehr zur
Anweadiuig bringen konnte ^ der fiiacbof war bereita
iD daa HafsanataadaB vanahiadan.*)
Sein Nachfolger war «ti Mann, welcher dem
Gopparnictts tod früher Jagend her bekannt und
baflnBudat vir, Johtna« D»Btia«aa. IMtaar <•»
krankte bald nach dem Antritt« seiner Regierung, im
April dea Jahre« 1538, in bedenklicher Weiae und
Mha dleHSKi BiiBaa ainatigeo Fraoadaa ia Aaapraah;*)
spSter ward noch der IJreBlauer TViinr uttfo« Dr Job
Tresler (aas Danzig gebOrtig; zu liathe gauigon.*)
Die Krankheit wurde durch die Kunst von Copper-
nicns gehoben, ao deaa Pantiacns bereits Ende
Mai eine lingere ^tüM nach Brealan und Krakau
konnte. >) Ata Litatarar vam KAaigahaifii
nickt denn mit Stille nnd Bake (wie ma Kflalel M^. Dodor
Joanne* Benedictns «tc. alle Doctores ra uaaldg, nneh
J>octor Xicolaus Coppernic za Frauenburg treu-
lich rathen> m6ge Kebolfen werden "
■) VergL KnnL Zeitschrift I, US. — Die Briefe an
DantitcuB sind datirt >um 29. ApfO nad 8. Mai Iö36.
Die Absendunft dos Coppcrnicus nai Ii IfiHslHTj?
1 rtahri fi wir durch ewen Brief von Tidemann <tirse an
l>atiti«cns d. d. Kranenburg, 1 Juli »uriu er dun
Tod dea Bischofs Maurilius meldet: .hac bora re-
nunttatam est Veoeralnli Capitnlo de obitn Keverendiaiiiloi
Fniarnpi Mauritü praeinissus eat hodie l>a»iaai
Xieetor NidHam HeHsbergam prinsquam f a. eaaenid da
oWta seKemnt."
*) l'eber die Rrkranknni; des Danti.srus bericbtcn
die Francsibiir^ri.T Ar<'hivuliiti. nline dea iirztliihen Hei-
itÄmle» von (' n pper n i i' ns Krwahr.uiix i\\ tlmn. Dass
dieser erfolg sei vrfulireii wir durch einen Brief des ge-
mdaadiBfUichen Freundes Tidcmann G ieaa an Dantiscuü
d. d. Franenburg 6. April ISSS : Btd aeripai |>er
doctorciD NicolauBi i|aae> m ime res ferebat iodnxique anl-
muro tantispcr temperarc iIi i tni.i iciiptioiie, dunoc srirem
Serer. I'om Veslram ita \«liii«f, ut citr* molesttam literis
ai£ri posM't.
Fine fernere liestätigimg, das« Coppern i ru o den
erkrankten Itisrbof Dantiscus im April 1688 iM'hanih-lt
habe, erhalten wir durch den in der folgenden .\utnerkung
■itgetbaataa Briaf daa Dr. JoL Tresler.
Daai Dr. Trealer brf der Erkrankung des Dan-
tisrus zugegen war, erfahren vir durch ihn selbst, durch
jcneu in mehrfacher Beziehung merkwürdigen Brief Tres-
ler's an Dantiscn» d, d. IS. Mai IMM. wi-khcn i!ie
Uuiv.-BibUuthck IM I psala aDÜWiralirt: I^um ijtii>er
easem ia Wamiia, con/hK cmi Im. Dom. D. Sicolao
Cofpemieo dt eisMm sbMm wbiti morbi non jMMiea: ncla-
dpio a DW diaientire TkUbatur, tamaajggnwaana indicfia flt
HaMigaag entgegenannehnien ; auf dieser Reise be>
(laiMa ikn Copperaieaa, nniohat fraOieh «Ia
aoftragtor daaKqitaH tUMM aber aoak, an dan
Bischöfe mit aafaian Inliiabaa Bad» aar Saito aa
•tehen.
Im ntcfaatea Jahre hatte Copperaieaa die
Gi n-.iiTfhinirnj , i ir.f n; ihm ganz besonders theuern
Kranken aeioe ärztliche Hfilfe angedeiben an laaaen.
Mb «rprohter Freund, Bit dem er ein Veaaeheaalter
hindurch im Domstifte zusammen verlebt hatte und
der ihm unter allen Amtagenotseo stet« am nächsten
gaataadaa, TidanaaB Ofeaa, aait Earaan Biathof
von Kulm, war im April 1,')39 auf eitier Vliitatinns-
reiae zu Stargard von einem heftigen Tertial£eber
baiUlaB. Zwei Aarato, der efa» aaa Thora, dar amita
aus Danzig, hatten ihre Kuiiüt vergebens versucht.
Da begab sich Coppernicu» selbst nach LAhm,
dem BiacholBiitae Oiese'a, die Tollatladige ^^"g
seines Frenndee herbe^oftlhren. Er traf dort am
27. April 1539 ein.*) Die Natur der Krankheit,
welche bald eine gflnstige Wendung nahm, erforderte
diesmal kaineo llngeren Aufenthalt desaelben auf dem
Sidilaeae in LShau; als Rhetiena von Wittenberg
im Mai iii Previssen eintrifll, ist Coppernicu s schon
in FVanenbnrg. In Oeamnachaft mit seinem jnagea
Fremde begiebt er sieb aber Ende Juli wiederum
naoh Lftkaa, woeelbat er bia cum Anfang« des Herbetea
verweilte. > i Aaa diaaer ko^gao Abweeeaheit Toa der
>) Dantiseua halte den Auftrag erhalten, die £be-
FKten ihr dea jaMa Kialg Ukunwiad Aanat adt dar
Tochter Ferdtaaul daa L ihawrhiliwam Br Maate aleht
out ablehnen; deshalb liess anoh Coppernicns seine irzt-
üchen Bodenken fallen. Ein eigenes Verhtngniss hatte
(ihrigen» <lie Vieiden Oesandte^i, welchen zuerst die Botschaft
Ul>ertragen war, getrulfen: sie waren beide i.der Erzbischof
von tiiieseii K r !<■ ki mirt der lii-ii bot von Krakau Choins k i>
kurz nach ihrer Kmcnnunp gestorben.
<| (iiese's Kaplan, Balthasar von LubUn. schreibt
d. d. 'JT. April 1&39 Ober die Ericnnkung seines Bischa&
an Dantiscns: „ EMscopui accepit medidoas a
Dom. Doctoro Hierottimo de Thonmia sibi relictaa, f
alia nesdo qnae fiurmaca a doctore Ambrosio
Promittunt Domini doctores in dies metiora (
fatns tiedanensis, tum Dommu Nieohu» Copenkm Qt-
HonicKf Warmienti» qiH hodie huc nppulit."
'i l>w .Vnffaben über di u i;i:n;iT<'r. Ar.h'i.tljiilt des
(' e|i pe r n i cn« in L^ihaii wahrend des ^niniriert \^ilV.t er-
halten wir durch die „Trinui iiarratjo" des Hheticus.
Derselbe trifft im Mai in Krauimburg ein und bleibt etwas
•bar nrai Maoate dort: toOeaMiaaekaft mh Coppernicns
idat ar aa Ah Banäa aaf ,,8iiat» WodNa" aaeh L<ibaa,
eaa «• aia bifda ha " — . - .
UiyiLized by Google
72
Kathedrale i»t man - und wohl uicbt niil Unn-oht —
geneigt, aDianehmen. il isi-. <ii<> Sorge für die g«flchw«cl)te
G«niiidh«it im «Itenidsii Fntaaäm doa Url«ab moti-
Im Jahre 1540 erheischte eine schwere Erkrankung
Gie«e's eiiie wiederholte Bmm das Coppernicu«
awsh LBIm. Aach diennal mt dar Erfolg ein gün>
•li|«r. Copparnieus Uk-)i aW-r uur ao lang« dort,
ab laiaa Ongaawart onarngtagliob nOthig mr; dia
aaUlga.i)
>) DiB Copperntcni rfek warn Sfvecha tnUidiar
Behandlung dn Buchofs Giese «fthrand de« Jahn's 1540
in Löbau Ml%ehaHan babn, ist uns erst dnrch P o 1 k n » > k l's
.Z>-wcit Kopendka* (j). 2X>) bokannt pcwonicti. l>cirsi'lbu
bt/iflil Nicn anf ewwMi lirifi lünsc's an (^opju- rn icus
d. d. I.nbau 15. Juli 1540, wuriu Jfuor sciocm Froundo
Ober ilti) Vprl«uf der Krankheit und die Fortschritte seiner
ÜtiiPiunc Ikiricht erstattet. Den Wortlaut des — bisher
fiDZ unbekannt gebliebenen — äclirifUUlcks giebl Pol-
owski nirht an: er gkimrt nur in der angegebeaen
Weise den Inhalt des BiiifcB, wekher nack aeiaar Aaoaba
in dem Czartorrski'adWB Arcfahr« (TaloBDiM SMO Sehe
26DJ aufbcvahrt «fad.
(Fonaetnmg Mgt)
Preisausschreiben.
Die Königliche Akademie der WisaenBobaften zu
Tnte «illaat ib* lan im Dr. OMttf Alnaiidair ftMM
gaatifteten Pn-i? riilt'"ntk<s Programm:
Die K. Akadt^iiiie der Wisseiucliaften m Turin
nacht hiermit bekannt, data vom 1. Januar 1679 an
der G>ncun fUr den dritten Brvssa'achen Preis eröfinet
iat, aa welchem, dem Willen des Stülen entsprechend,
dia OaUbrtaa «ad Erfindar allar Natioaaa
ngeUaaan aeln werden.
Dieeer Concara wird bestimmt sein, den Gelehrten
odt'r Krfinder beliebiger Nationalität au belohoen, der
im Laufe daa Onadhenaiaau 1878—82, „nach dem
Urtttrito der Akadaaila dar ^nnemebafteii in TWin,
die wichtigste und nütslichat« Erfindung gutitan, oder
daa gadieganste Werk TarOfieattiebt babao würd auf
das Gebiete der physikaliadian and experfmentalan
■Wissenschaften, der Naturgeschichte, der reinen oad
aogewandtan liatbeoiatik, dar Cbemie, dar Pbyaiobigte
and der Pathokigia, ohne die Geolo|^. die Oaecbidite,
die Ge<i^'aphie und die Statistik ausZUKchliojiBfn.''
Der Uottcors wird ant dem 81. Deceuber 1883
Whi 12,000 (zwölftiiusfud) Lire botragen.
Keinem der sei es in Turin oder auaaerbalb
diaeer Stadt aamaaigaa iaitediaaiiaa MtgtiadeiB dar
A>|w«Miin tn ae. api« mi.
Turiner Akademie wird der Preis zuerkannt werden
Der Prftaideat
Ii MoMtL
Der Sc rc'tär Dor Sucrt'tär
der Clause für pbysikaliacba der Claaso für cthiscba,
und niathematiache WiaWM bistorische u. philologi-
aobaftea aobe Wiateoacbaften
Band 41, Pars II der üfova Acta.
Halle 1880. 4». (ÖOV« Bogwi Text mit 28 Uthogra-
pUae!» Taftia aabat 1 KhtU Lrfaq HNia 30 BialL)
Ist vollendet und durch die Buchhandlnng VOB Wilh.
Engelmana in Leipaig la banahan. — DamDw
entfallt:
1) S. Greeff: Die l!>:hiur«a (Grpfiyrfn antuiU). 21' ,
Bagan Test und 9 ebtoaaolithograpliiacbe Tafeln.
(Prü 16 Baik.)
2) E. Dewits: Afrikoi.is! lip Trti.'schmetterlinge. 5 Bo-
gen Text und 2 lithographirte Tafeln. (Mit odo-
rirlaa IUI Preia 6 Baak., nlt Baeolorirtaa Tk£
• % Rnik. 50 Pf l
5) S. Adolph: Ueber Inaectenflügel. 10 Bogen Text
und 6 ChaÜB IRIwgraphirta, thaila photognpUaehe
Tafeln. JVis S Kmk.;
4) S. Adolpb: Ueber abnorme Z«Uenbildungea einiger
HyaeaoptefeuQagel 4^ Begau Taat aad 1 ÜUmk
graphirtp Tafel. fPrii.-! 2 Rnik.]
b) M.Willkonun: Zur Morphologie der «amentragendaa
Sehoppe dea Abtetineanaapfaiia. 2 Bogen Test aad
1 lithographirte Tafp!. (Preis 2 Rink.)
6) F. W. Xlatt: Die Compoaitae des Uerbarium
Seblagintweit aaa Hocbaaiain und afldlichaa iadi-
echen Gebieten. Mit einleiteoden Angaben über
das Auftreten, sowie Ober topographische und kli-
matische Verhältnisse von Uerm. von Schlogintweit-
Sakünlttnaki. 9 ^t Bogen Text und 3 lithograpldfte
Tafeln nebet 1 Karte. (Preis 8 Rmk.)
7} F. E . Oetnitl : Die Blattinen aus der unteren
Dyaa von Weissig bai flUnita. Vit. Bogaa Tut
and 1 lithogiaphula 1UU. (Pleia 9 Bnk. 90 IC)
Die eiiwilBaa AWiandlnngen werdea aoeh getrennt
an den bugewtotia Preisen abgegeben.
Mineralien und Felsarten
ia gut geordaataa SaannhuigaB aowie fan EinaalaaB
in grosser Auswahl billifj^t. l'rcM<li<(en »tehen zu
Dianaten bei Hwnuuui Bnuo, Miueralienldndler,
Thal ia Thteiagea.
Digitized by Google
NÜNQUABC
OTIOBUS.
LEOPOLDINA
AliTUCHES OBOAN
DER
KAISEKLiCHM LEOPOLDINO-CAROLINISCHEN DEUTSCHEN AlfAHRMltp
DER NATURFOKSCHER
HERACSOEOEBEN DKTKB MITVllBKDNG OER 8EKTION8TOR8TÄNDB VOM DEM FBÄSIDENTEN
Dr. a H. XHoNaiHlL
HaUe a.8. iim-».i>. Heft Xm — Nr. 9—14». Hai ISSL
UUnt AatUeke KiUk«iUsg««: EcgcbiüM der A4fiiiifcliiMnU U VL Knilft — A^JodUnntill te & KMn. —
SchnilMa d« Homi JoacUm Burnuid& — VerftDdening«n im PiniBilhiiiitiBilii Mr ftHdii—k> — BtiMkge sw
KuM dier Akademie. — Johannes tob Hamtpi]] f. — Sonstiire Wttliaüiiii^aa: Efavcnagen HdnilleB. —
E. tterland: Kine m\-xUTi"si» Al>fiari.I! i(iL' rii|>iii"'< T. l'rnwf Copfioniii-iis nU Arxl {Fortaetzmiff). — Die
2. Alihaiidliiiiii »"Ii Il-iinl \.l li. r A :.i
AmUiclie Mlttheilangeii.
Irg«lmi88 dar l^nnUaiiralil Im svOlften SM» (Thftringvn).
Die iiacli Lcoi>. XVn. p. 49 nnt<>r dem 8. April 1881 mit dem Endtoniiin ilus 20. Mai c. nu.f-
geachriebene Wahl eines Adjunkten im 12. Kreiae hat nach dem Toadem Herrn JasUzrath Goatav Kr okenberg
in Hdle a. i, 8m1* «n ». MU 1881 MfjpBMunHB Ratokoa Ugaodai EqpImiM gdHM:
Von den 27 gifmblifln IGlgihdMii d« IS. KnIm Intta 17 ilm BHiimiMMiiI ndilMil(g «Ibp
geaandt, Ton denen
IS mf Herrn Dr. BernsBB SehMff er, Profemr «Iw MittlMBwtilr od Fliiyak «n 4«r üsinniltt
iu Jena,
1 auf ITerrn Geheimtm Ilofrath I^rofessor Dr. Franz Ried in Jen»
gafiJko waren.
Es igt demnach, da mehr al« die nach § 30 der Statuten vom 1. Mai 1872 erforderliche Aacabl
von Mitf;li«>dern ihre Stiminen in gültiger Form ahgegebeo haben, Herr ProfeBaor Dr. Haimum ffchnftffw
in Jena zum Adjunkten dt-a 12. Kreises gmuiUt D«tsallM ktt dbM WcU tngUOUmm «nd «•Inekt dah
atina Amtadanw Ua nm 21. Mai 1881.
Hall« &. das M. Kri 1881. Dr. H. KnoblaMb.
l^Jimkteinrtlil im aohtsii KzsiBe (Weitplulen, WaULtokt Lippe imd Henen-OuBd).
Der 8. Kreis, welcher l&ngere Zeit wegen unzureichender Anzahl der in demselben ausiissigcu Mit-
glieder n.^ch § 17 der Statuten kein Anrecht auf eine Mlbatatlndige Vertratong im Adjunkten -CoUegiiun
Leop. XVU. •
Digitized by Google
74
hftttc, i»t gc-genwurtig wahUUiigt und sind, nachdem Yorscbtti^e für diese Wabl an Ü» Akwhmie geUngt,
dk diracten WahkufTordertaig«!! nebat SUnmaatlabl na 14> i. U. «Mgtllwtigt vaä u linmttidlM jaaai
XniM acgehürigc Mitglieder vursandt worden.
Sollte wider Erwarteu oiDini dcraellwii diese Sendung nicht zagegangen «ein, M> bitte ich, dlM
IbeliiMidinig von dem Durean der Akademie verlangen zu wollen.
Sinuntliche Wahlberechtigte aber enach* ich, ilure Stinamettel IwIdBöglidiat, ipiteateia bü warn
SO. Joni d. J. eiuacndcu tu wollen.
H«Ue & (JigMgMM Nr. 8), ia lU 18S1. Br. H. IbllMiMb.
Der Empfinger der Cothenius-Medaille,
Herr Joachim Bamuide iu Prag, hat an das Präsidium folgendes Schreiben gerichtet, welche« hierdurch
nr Mmaibtäu im Ahidwl» gelndiit wktät
fkagnt S8. Avril 1881.
J'ai refu hier )a medaille d'or Cothenins, annonoto par TOtn laHn du 14. c.
Rion no pourrait etre plus flattenr pour moi que cette hanU diltiMitioB, ddrinnk daUplai
mpaaUhla «t 1a fJoa »ndmiim AeadfaMe, repr^aentant la BatioB AUwimmite, <fi 9«9tpa m nqg ai
Aninent, dam tomtea laa HiiBeaB.
Je vous prie doDC de tranamettre k cette Aeademie et, en particnlier, M. M. lee chefa
da la Sectio«! de Mintfralogia «t de Geologie, reqnaiiao de nw profoode nMonnaiaiaiu» pour eett«
maniue 4e1ataiita de hur IrfenniDaiioe enven moii.
En cette occa«ion je suis heiireux de ponroir ofTrir h rAcademie luiperia'.'.' I>'o]H)ldino'(''aralina
un temoignage redprogoe de mei aiacerea ajmpathiee. II oouaiate dana nn «zemplaire de mon ounaga;
SyatSoie Silurian du eantra da Im Bob^me.
.T'.'ivnifl >:1<'jä aniirinc'' (.'.irLfidentiellemcnt cette intentioti ii volra haOOnAla prtJde— IT, IL
le doot. Bahn, mais les oiroonataacea en avaient retarde rez^ontion.
Vona Twaroa daaa qodquaa janre ka 18 parliea d^k puUifaB et jVapira, ym Ia fti da
eatta ann«<>, poiuoir ■ ii lidresser quelques nHtreü, qni Ront eous presse.
En vous priant, Mooaiear le Präaideot, de woloir bien agrte mes remerdmena persoonels
ponr TCtra aiuMbla btarreiilion, «n eatta drconntanee, Ja loiB «hunni ■jovtar IVspraarfo* da m»
consideration 1s pln«i distini^ii'V' J, Barraoda.
A Monsieur le doctr. C. II. Knoblauch, President de
l'AtKbiiiia fapiriala AibBsaud« Lfapddbro-OtcoBiM
des Kl>tuI•a!i^t>•s 'i Halle a. S.
£inige Tage darauf traf bei der Akademie die in dem Schreiben angekündigte Sendung ein, beetehend
in 18 edtSe gabuBdamn starken Qnartbftnden des nH bacdta 800 vanOgHeh anagefllhrteat Tafeln aowie
splendiilem TextJruck ausgestatteten grossartigen Werkes, das als eine neue Zierde der Akademie-RiWiDthek
einverleibt worden ist. Für dieses seltene Geschenk ist Uerm liarrande noch der besondere Dank der
Abadaaiiiii «imgaaprodMa «onkn.
Yerändenrngen im PenoaaLbestande ist Alüdamki.
Ccsforfw MltcIlMicrt
Aaa S4. Miirz 1881 zu Paris: Herr Achille Delett«, Ingenieur en chcf dos miuaa, ProftMau da gfabgia
k r£oola Benitale in Paris. Au%eooninMB am 1. Deoember 1879.
Am 39. April 1881 ta FVankAurl a. M.: Harr Dr. Badalpli Ohrfftlu B8ttger, Profeasor dar Ghanda am
pliyrikoHi^chen Verein in Fnvnkftirt. .■XufgeDommen am 14. Februar 1880.
Am 9. Mai I8«l an Boos: Herr Dr. Ludwig Clitmor Xar^nart in Bonn. An%aBammea am 80. Movambar
1840; eogn. OmaBa I. Br. H. KMbMi.
Digitized by Google
75
Se^trä^e m Kaas« der ^ikademifi, ^ ^
Um 4. IMl. Vw Bn. Ftataar Dr. O. C. Lanba in Ph« JabraMtn^ Ar 188t .... fi M
„ 7. ., n n Br. D. F. Weinland in EidingMi Jahresbeitrtge für 1680 oad 1881 . 12 -r
„ 8. .. n II Br. Ol G«org«(H in fiarlio JdvMbeitaig für 1881 <6 m-
H IS. 1. II •• ObMte BtaDgntai* in Ftoü dm^ Ar 1881 6 81
„ 14. „ tl n Trofessor Dr. J. M(irit,r in Gn ifswald desgl. flr 1881 ...... 6 —
„ „ n H n J- Brock in Brealaa deegl für 1881 6 —
,. 18. » ,1 ,1 SiiMlsr Dr. F. 0. HolwlÜhr tu BtgM cUtgL ftr 1881 8 —
„ M. II • ZMbMOr Dr. TL T. DoMb n Hiiddbiiy Jihnibdlv^^ \'^-i2 18 —
Dr. H. tCnabUuidi.
Jolunmes toh Hamteln.*)
Von T'rof. Dr. F. Scknitz in Bonn.
Johaaua von HanaUin wurde am Ii. Uoi 1822 sa Potadam gebono. 8«ia Vater, der daauliga
Oli«rprcdiger an dar VikolaildrelM in Potadaa Ludwig Ilanatein, war bi drftlir Ehe nit EmlBa SaOo vaiv
iii.ilJt, und untrr den Kindern dieser Ehe war Johaonea Ludwig Etuil Robert der ftiteet« Sohn. Im achten
Lebeugabni daa Knaben atarb der Vater, und baJd darauf aiedett« die Uattar mit den lEindaro aacb Beriin
Aber. Johaaaaa Iiatte liernti in Potadam die dortige BQrgenehal« beaudit. fai Bwifa ward er am naidiat,
zugammen mit anderen Kindern, von einem iilteren Brnder, der damal« Doiueandiilat war, UDt«rrichtot und
beaacbte dann von 1834 an daa Gjmnaaiua) nun grauen Kkister. Die achwacha Geaundbeit des KoaboB
war jedoeh aof die Daaer den Ojmmaaialatndiaa nidtt gawaebsen und ward ao der Aalaaa, daaa H. im
Htrb»U- IS38 die Secund« des Gjmniwiiuiis vorlioss, um einem praktigcbcn E' i' if - t-'u h zu widmen. Von
fr&b auf war l>ei dem Knaben eine beaondere Vorliebe für die üator und die IkecbAlUgang mit Katar-
gegenellBdea liarvorgelretaa. 8o waadta er ai^ daan mdi Jotrt dar Gcrtaaknaat an, dar ohaadiaa nahraM
Glieder der mütterlichen Fasflia uagiliairtaa, «ad trat iai Jabra 1888 — H'«'''* ab ^■■'^'if ia die UtalgL
Gärteti von Moubyou ein.
Die fönenden Jabre 1840—44 finden iln ale ZO^n« dm kgL baiituta aar AnabBdaag w» OHtataan
zuerst in Ncu-Schöncberg bei Berlin, dann in Potsdam, thoils mit dorn Erlernen des praktis ln^ii Berjfeg
beacb&fügt, theils mit ateta wacbiendem Eifer dem wiaianaehafUidaen Studiom der Pflanzeuwelt zugewandt.
Dia praWadM Thiil%init und die BiaablAigniv ia dar Man llrtar «a*d tai^aiali mti dam heilMmBlan
Erfolge für seine GeBundheit, so iaas er nach Absolvirua^ der Oärtnorlehran^talt I" ! I daran denken dürfte,
m den tbsoretiacheu Stadien, die er fort und fort int Anga behalten hatte, zurückzukehren. Er macht«
dahir Oabnaah wa dar BanafeMi««, die ihm daa lligBuwamalm der Girtaariabnaatalt «rthtOtak «ad
h,-r.op, itn n. rt ste 1844 dia nUvanittt Bariia, «m rioh daa Stadfaua dar Natarwiaaaaathaftaa, qwoiall dar
Botanik, zu widmen.
Wihiand der eraten Zeit dieser Univeraitätaatadien galt ea augleleii, daa MthaiiaB AbaiihlaBi dar
Gynmaaialatudien nachzuholen. Dabei ii;t dem utrchgamen junj^en Manne von der gTfimtea Bedeutung gewesen
daa rege Interease und die thätige Hülfe, die der damalige Ob4>rpriiaideDt a. }>. A. Jacob ihm zuwandte, ein
Hann Ton hervorragender humanistiacher Biidong, unter dessen I^eitung ea II. möglich ward, »cbon im
pndan Jahre 1845 am Friedriohcgymnanum in Berlin nachtrigiich die Abiturientenprüfung sa abeolviren.
Keben den sonatigen naturwissenschafUichen Vorlesungen bei Liohtenitein, Ehrenberg und Troecbal,
Joh. Müller, G. und U. Roae, Dove, Magnus und Fogpndorf, Ritter n. A. hörte H. während dieser Zrft
Rainer UaivaraitUaatadian die botaniacban Vorieanqgan van Knatb, Linie nnd C. H. Sobults, olme dam ar
jadodi SB einem diaaar damaligen Vertreter der Botanik an der Berlfaiar Uatrevaitlt b ein nibaras Tacblltaim
gatraten w&re. Dagegen hat er in regem wisseqachaftlichem Verkehr gestanden mit Klotzsch, der damals
ala Onatoa am legi. Harfaaiinm n Beriin thU% war. Unter daa latateran jEiaflam eniatand »nob die Disaer-
tatini (Phntamm Taaenlarinm fidiB, «aali^ ndiz alnm •mfiaa mat origiaa diatjaota, an ^faaAam otgaal
diversae Untum ].aitHs), mit d«r H. BB safaMpB Oebartrtaga dap 15. Mai 1848 bei dar Bariaiar pfaOoavphif
•eben Facultät framovirte.
*) T«^ La^oUtam ZV^ 1880^ p. m
Digitized by Google
76
Im folgenden Jahre 10^9 beaUnd U. aaob du wü$eiuichaftliolMi fitnit— um— i flkr da« höhere Scbakait
nd trat nBB ainiefart ah HflUUahrar u dar DorothMuUdtkcbeii BedHlnd» in BtcUn eb. 1851 med «r
darauf als ordentlicher Lehrer nn der stÄdtisclien Gewerbfschnlp in Berün angcBtellt und 1850 daselbst zum
Oberlehrer befördert. Neben dieser praktischen Th&tigkeit als Lehrttr aber setzte er die botaniacbea Stadien
«■utarbMidMB mA Eiftfgrta Art und iHUBbta riek In Mrt 1865 der Bnünar Uainnlittt «b Prif«t>
doeant ft>>° Botanik.
In dieser Zeit, im Jahre lb57, verbainthete er sich mit einer Tuvhter Heinas Lehrer» Ehrenberg,
die er in dem geistig und gvmuthlich auregend«n Verkehre des EThreoberg'schen Hauses kennen gelernt hatte.
Das förderliche Zusammenwirken diesem« Naturforscherkreises hat er j» selbst sp&ter in der Biographie mümb
Schwiegervaters so ansprechend geschildert. Drei Söhne sind ans dieser Ehe henrorgegasgen, von deoeo die
laiden iiltcatcu »ich ebenfalls den naturwisaenscbafUichen Studiun zugewandt haben.
Nach dem Tode von Klotnch im Jahre 1861 ward IL desaen Nachfolger ab Cuatos am Berliaar
Herbariom. Dadurch ward ea ihm möglich, die Rohalsteilung ganz aa£nigeben und sieh nun ausschlieuUdl
dao wissenschofllicbeu Arbeiten zu widmen. Neben den specielleren Studien cur Systematik der Pflaniao,
WM aia die Stellung ela Gnxtoe un Hacfaerinm mit iieh braebte (die agratematiachen Arbeiten Bber die Geeae-
nween dutino u«a jener Zeit), tmd ei ver illen «wtonriaeb» Vntanochnngen, mit denen lieli fl. In Jener
Zeit beschäftigt liat, UntersuchuL-gen Uber den Bau und die Entwickeluug des Stengels der BIi\thenpflanz«n,
Aber den Verlauf der GefilmbOadel in diesen Stengeb und Aber die Struetur der veraohiedenen Elementar^
orfine, wekbe die letstenn sueammeneetB», dann tot Allem Uber die BstwUtehisg 'fva ManOi». Dien
Untersuchungen, von denen eine .,ülier die MilchBaffgefiUs« und die vii wandten Organe der Rinde" ihm von
dar Fariaer Akademie den Flreia Bordin eintrug, haben seinen Namen zunflcliat in weiteren Kreisen der
Fbebgenoeaen bcikannt gemadit.
Ncl'pn diesen anatomischen Studien aber f,'inpen fortdaneriid jilivii j'.' i-n ^ Yprsucho über die
i>'unktionen und Yerrichtangen der Organe, deren anatomische Structur gerade (iegeustaud der Untersachung
«ar, aiaher (die gTeraoefae iber die LaMnng dee Saftae dnreh dk Binde* afaid in dieeer eotataadenX
H> hat schon damals, wie er es am li \-. M :n< iti pun/'-n !i : :ieren Leben ru thnn pflcpti-', dir morflioloigiadin
Uvtanndiung stets mit der physiologischen zu verbiudeu . gesucht. Iiis ersdiien ihm als eine yiirtliAa
BnaeHigkeit daa Btndinmt, dfa Pflannangaalalfeen nnr nach morphniegiaelian GaalditapanlEtaa ■■ batraektaa
oder ansÄchliesBÜrh ihre |>hysiologi«che Wirkungsweise zum 'irgeustjind der Beobachtung zn machen. Und
wenn auch in den meisten seiner Pul>liltationen der morpholugische Gesichtspunkt weit Überwiegt, so hat ar
bei adnan Uatnwiufan deeh alate phyrioloi^aehe und marphologiaite »whiaaa adt glaidMr TerHabe nad
gleichem Fifev Vfrfoljrt. Er beklagte es deshalb sehr, dass unter den jüngeren Fontclieni sich immer sebArfer
die ;Ihh dl [11 l'uifange des ganzen Gebietes auf die Dauer uuvermeidUche) Trennung zwischen pbysiologiacher
und morphulogiaehcr Richtung anbahnte. Er aelbat wollte von aoleiMr Trennung nidita wisaen und mochte
ea deahalb auch niemali« als ben ehtipt ain rki nnon, d'i'ii man ihn selbst der inoq>!iologi8chen Richtung SUZtthlte.
Im Jahre 1860 niicLi dem lodc von SLiiuclit ward llansteiu zum ürdeutüchcn Professor der Botamic
and Slrectür des Butanischen Gartens in Bonn cmunnt, und Aaaa BtaDug bat er bis zu seinem Tode bekleidet.
Die schwach« Gesundheit, die sdton deu Knaben gezwungen hatte, die Studien aufzugeben und den
praktischen Beruf dee Gärtners zu ergreifen, hatte sich zwar im Laufe der Jahre gekräftigt und gest^irkt,
dennoch aber hat II. während «eines ganzen Lebena fiel aüt Kranklieit in kämpfen gehabt. Mit eisarnar
Energia nnd aaadaaemder Zllhigkeit bat er stets dagegen angekämpft, um den Pflichten aaniae BeroAa (»•
naht an werden, nnd nidhta war ihm peinlicher, ala wenn er einmal durch Unwohlaein an dar AnaBbong
ffiaaer Pflichten verhindert ward. In den letzten Jahren verschlimmerte sich jedoch sein Gcaundheitasastand'
laebr nnd mehr. Wiederholt swar aeliien aaine aibe Natur wieder den Sieg Ab« die Kraakbeit datoHiBtragen,
alMn in dem letitea Jabr» «oOte diaa mdit mehr gelingen. Eb Anftathalt m Baa BaoM «dmad dar
Osterferien brachte nicht die erhoffte Genesung. Auch der Iffinnaifr Tllfloia obaa BaMatwiigt bia aadlieh an
27. Augnet der Tod dco langen Lddea ein Ziel aetste.
Bis mletst bat H. troti der stetig nuwbmenden Sdividie die Pfliehten seiner fltdhng ala akade-
mischer Lehrer treu trluilt und nocli bis ;ium SchluBse des Somniersemesters bis kurz vnr seinem Toda Mfaw
Tflrksungen fortgeführt. War doch auch grade die Thätigkeit ala Lehrer ffa ihn die Uauptaufgmbe arinaa
Bataiha, der er sieh oft aelteatr Uaba und ffiggabnng ateli geiridaiat bat. Dia grOaate SorglUfe fcrwaadl»
ar ateli äaf aiina Yorleenngen, di* «r dvnih aaUreieba Eipabnantn nnd Demanatntiaan in eHlatem aadite.
Digitized by Google
77
Dabei beiatt sein Lehrrortrag e)n«n ungewdbnKchen Zauber, der die Znbörer ateta anfa Nene feaselta vad
güfaDgen hielt. Einfach und aiupnichalcxi in Form and Anadmck, war sein Vortrag doch ateta reich ui
Gedanken, voll nnerwartcter Yerknfipfangen und Ucbergäng« imd llbuidig bewegt durch die mancherlei Bilder
und Vergleiche, namentlich «u dem menacblicben Leben eDtoommOi donh walcbe die Yorigioge im Leben
und Haushalt der Pflanzen eilbitart wurden. Ein grosaer Kreis anflMrkMOMr HSrer sammelt« sich daahalb
anch alljährlich nm den Katheder dea beliebten Lehrers oder folgto ihm auf den butunischen Escunionen in
die UmgeboDgen Bomii. Und Uar «vf dietca Exeonioinen and ebeom bei dem sAhereo penöoliofaeii Ter-
kehre, den die Arbeit im Seminar tai im botaniscben Labor» torimn swischen Lehrer and Stndent nrft sich
billgt, WIMie B. noch bosoodcrs dnicik die herzliche und nufriclitigc Freundlichkeit seines Woscut» aeina
SdiAler in gswinnan. Ihm aellMt nnd diese Stunden dea näheren yerkrfu« mit adneo Schalem tteta
din lietMtan Aofgnben eeioer graammten Benifstbttigkät geweaen. ZaUrrielM ftufaera Selitiler hi allen Ganen
du dcntsidien Landci?, zumal in den Khciniirovinzen selbst. bLwiihriii ihm oin danklmris ArnlLiikin.
Heben dieser ausgebreiteten Lehrthätigkeit H.'a ging eine nicht minder ausgedehnte wissenschaftliche
Tbltigkeit cinlier. Die Mbeim fltndien Aber die Anatomie der Oeftespflaneen hatten H. eehon in Berlin
mehr nnd mehr auf die Untersuchiiri,' Ii r rr-itf-n Entwirkrliinp'starlif n ilt r Hlüfhfinpflanzen hingt drilnjff.
Wihrend der ersten Zeit aeinea Bonner Aufenthaltes gelang «a ihm nun, diese Untersuchungen zu einem
erfolgreichen AhecUnas wa bi Ingen nnd damit ein RanptproUeea der PflmHenanatmiie aeiner Lfienng entgsgen-
inf&hren. Sninc rnffTsnrhunf»rn ilWr ilic Sttieit. l.;cHi,'rii()iio im VfRetationspookte der FlWOerOganWO, WWia
seine Ikobachtungeu ttber die Bildung des Embryos der Phanerogamen, die damit enge In TerUndoDf ateheii,
haben ihm vnter den deataehen Botanikern einen Fiats enten Banges enratlMn nnd ihm eine danemde Stalle
Ib den AnnaUn peinrr Wis^cnscVinff crfsichcrt.
Seit dieoen Untersuchungen über die Embrjrobildung der Phanerogamen bat il. keine umfassenderen
Ar1wit«B, dntdi «deiw nene CieUete der IWeebnnf eca^leaaen woiden, yertHwitBcht. Seine HtenriaelM
Thitigkeit hcscliriiükt«- üioli mflir auf kleinere EinwlBtadien aus den Terschiedcnslen n«>1>iet»Mi ilfi- Pflnnzin-
Aaatomie und Morphologie, mit besonderer Berücksichtigung der Zellenlehre. DafUr aber sind nuter seiucr
Leitang eine Rabe wissenschaftlicher Arbeiten leiaer SdriUer eotatanden, die theile als selbständige Doetoc^
dis^eortntiuuvn, thcils in den „Botanischen Abhandlungen ans dem Oehieta der Mmphnla^ nnd Flqr>ioUlgle'',
diu 11. seit dem Jahre 1870 herausgab, veröffentlicht wurden sind.
H.'s eigene Wissenschaft liehe üittigfcait war in den letzten Jahren hauptDAchlich einer aadaMB
grftsaeren Aufgabe angewandt, die enge zusammenblngt nit der eigenartigen Steilnng, welche er eellwt nntir
den neueren deutseben Botanikern einnahm.
YTiUireud die Tageiistrumung in den organischen Naturwissenschaften dahin zielte nnd meist auch
jetzt noch sielt, auch die Erscheinungen des Lebens, die uns in der Pflanzen- nnd Thisrwelt entgegentreten,
snriickznf&hren auf das Znsammenwirken cbemischer nnd phyrikaliseher Krftfte, in den PSumb nnd Thieren
somit nur Producto einer (wenn auch eigenastjgen) Verknüpfung derselben Kr&fte zu sehen, welchen auch
der KijataU aeia Oaaein verdankt, hat H. üb ganiaa Lel>en lang an der Anfheeoag ügetgehalten, die Mlum
mat amr DoelortlMieii awpridit: mgiiiica ab anovgwiida non per aceMcB« dMbrant aed Ipta anlietaHUa.
H. war berangewach.sen in einem Kreise von Naturforschern, die neben der entpirisrlien Forschung
Mch der pltOoeophisehen Speknlation ein glaiehea Anrocht einrlamten, die trotx der Answflchse, welche die
Naturphilosophie getrieben batte, dodi Uneawegs gewillt waren, nun anA alle Ergelmlaae der Uebnigen
philoBophLicben !>peculation bei Seite n varfbB. Dieser Tradition ist II. stets treu trebliebeu. Vor Allern
hat er skh nie entaeklieesen kCnnen, der TageestrSauing folgend nm des Missbrauohes willen, den man so
Tidftdi mU der Lelieoebnft getrieben batte, non andi nrit cHeeer mystischen Lebenskraft alte «rgaobefaea
Kigenkräfte preiszugeben niid die geeammte organische Welt aus Arn jibysikaliBch-chemiscben Krärtcn .!er
auorganisclien Natur zu erkl^n. Er bat vielmehr stets daran festgehalten, dass zur Erklärung des orga-
nlecben Ijebena Ae pliyeibalieebpdMMlscheB Krftfte nidt anireiefaten«
Diese eeine Grundanüchaunng hat II. wiederholt in 'ifinfn Sehriften zum Ausdruck gebracht und
sich dadurch mit manchem seiner deutschen Fachgenoesen in Gegensatz gestallt. Fttr die Beurtheilung, die
diaae aetaw elgana Slelhng eridnan bat, M aber ein beeenderea Maaeat nach voa weeenttfeber Bedetitnng
gewesen. H. liebte nicht nur in seinen Vortragen, wie schon zuvor erwtthnt ward, eine bilderreiche Ans-
dmeluweise, er liatte vielmelir auch in seinen wissenscbaltlichen Abhandlungen eine besondere Vorliebe fttr
bUdUdte Andrfleke «md WendmgeD, die bentlgtB Tag» vntcr MatorÜDnclidni gnrBhiilldt dao Tcrdnelit ehe»
78
natBTphPMopliiiaiwn Mfrtik karvnnrafai pAtgai. SIbm uia» Aaainäamtki» hat ittl dioa baifttrafsn,
H.'s *iftlltBl1lt Aüfeannng unrichtigen D^ntungen aiuzusetaen, ibu alu Anliänger einer tD.v<ili8c1i(>ii Xntur-
phUfMplih liiauUllan. Und doch pflegte U. iin Gwpricfae nichts eütwhwdeuer abzaweiwD, aU den Verdacht,
da«9 ar «a tiM MjutiMfct ^dfaaihnft |^1w. Tm «bar Mblm mrtiytyrfwheB LebawVmft mllto «r alditf
wisaeD, woW nlier behaupt«t« er mit aller Eutsoliiwlcnhuit. das« iu d'jii Pflanzen, in den Organismen ftberhnupt,
iioch eigeoartige NatnrkrAft« {oder eine einzelne Krai't) wirksam seiet), verschieden von den physikalisch-
chemischen Kriftan, «bw Natnrkrtfta via diaae fetatano, «igaaadjga aifaniiiba Krifta von eigeaa(ti|ar
Witteagawaiae.
Baa wesentlich charakteristisciw diaser orgnuii<cli<'ti Kielte aber suchte H. mit Kant in ihrer zweck-
artigen Wirlmagnnisai in ihrem Wirken auf ein bestimtutt s immaneatea Ziel hin. Aach ihm erachieoaa dia
CCgWiiacheD Wesen nvr varetändlich durdi den Zwackb^iff, aoch ihm cnchien dia teleobgische Betrachtung»»
weise anerlSsslich flir ain Ycrständniss der organiMdien Katar. AllarAngs Ist dieae Kant'eche teleologincha
Betrschtungsweisa itr organischen Welt, die ja von nataphjMeher Teleologie sehr weit abliegt, in U.'s
Schriften nicht iaumr gaiis frei gaUiebaa too Ankltaigao an jene metaptqrsische Teleolqgii», und namentlich
eine seiner letsten PnbHkatioiHn (die Beda ftbar daa Zweckbcgriif ; Uast mehr&ch den Untafaohkd dar baida^
so difierenten Anflassoogsweisen ansaer Adit. Im Gnmda abor «ar & Ananliawingi ii iiiiii H.'a TOa mota»
physiseher TalaaJagia dmwhana TancbiadcD.
Von diaaar flaasmintaiiffiiMiiiig dar «tfudadian Katar aosgebend hatte B. seit diier Baiha tob Jahnn
begonnen, ein auftbrlicheB Werk über die Organisation der p&anzUchcn Organismen auszuarbeiten, ein Werk,
das beatimmt «wr, im BawhNB die getammta Lebensthitigkait dar Pflanaan, wie sie sich in der Gestaltung
dar atauabMn Organe und in ihram geaatamiaaigCB und sweekentspreebenden Znsaimiteiiwirken ausspricht, m
schildern und zu erklsreu. H. hat die Arbüil an dirstra ^Vr'Ike iii;mi inu- zeitweise untcrbroclu-n, uin II- iin re
Angaben, wie sie der Tag mit sich brachte, sum Abschluss zu bringen, so die Biographie seines Scbwieger-
Taten Xhnabarg. Gleichwohl ist es ihm moht mehr gelangen, diss Werk, das er als die Hauptarbeit seiaas
Lsbans betrachtete, selbst zum AbscbluKs zu bringen.
Keben solch nnennadlicher Thätigkeit ab Lahrer und Forscher auf dem engeren Gebiete der eigenen
Wissenschaft bat H. steta aoeh den ferasr Uegendeo Aofgaben aahur Staflnng die eifrigste Fflrsorg« soga-
waiidL Sriu tliiitigcs TntrrrsHe für den Oartaobaa der ei^'tneu Provinz bedarf bei ilun, der selbst frülierhin
den Gart«Qbau praktisch geübt hatte und Jatat aelbet Director eines groaen botanischen Gartens war, kaum
dar baoondaran Erwlhnnng. Bia gMeha roga Interesse abar hat ar atala aueh den allgemaiBareB Angahg»
heitcn der Universität entgegengebracht. DafQr lohnte ihn denn such Ja« Vertrauen der CoUcgen «Macholt
durch Uebertragung akademischer Khrenfaiter. Im Oectorat^jahre lö7ä— 80 bekleidete er das Bootont.
Schon froher ha Jahra 1677 w ar «hb flah. Bssiaraiigirath annont worden. MitgOed der LnipoUlniMli-
Cacoliniscbrn Akademie wsr er leit 2. Noveriibfc IPß-l. copn. Moldenhawer II.
Kurz vor dem Ablaof seines Kectoratsjahres ratllo ihn der Tod dahin. Unter aUgemeinor Theil-
nahna aller Kreise, die Zeugniss ablagta von dar aUgamalBan BaBeiithail, «aioha rieh H. durah dia oaltane
hatagwhnuade liabenawflrdigkwt seines ganzen Wcneni unter »einen Mitbürgern erworben hatte, wird er
am Qp> Aagnst auf dam Bonwar Friedhofe, auf dem schon so mancher hervorragende Kampfer des Geistes
aaino Bohnrtfttta gaAmdan hat, aar awtgan Buhe bwUtlat.
▼ciMkilta der flchrUlm t. Bauixta'g.
Ikaijfgm vaasolaitam Ma, caaUs, radix »tnim organa smt ori|^ dirtnHrfat ^)Hdam orgui Jimnaa
tantoB parlaa. Oiaaart. iaaog. Berol. Balae 1848.
TbbeOariMiha Oebcnidit der behamitasten Familien dea natürlichen Fflaaaanqralaau. Zorn Schnlgebraneh
entworfen. Wittstock (A. Rother) 1851.
Untacanohnngan ilbar den Bau nnd dia üntwickiebuig dar Banmriade, Berlin (G. Vf. F. Müller) 1853.
OaMifiaaaaa novao. Bamanbatalaga das Berifaiar betaniscbeD Gartena rom Jahre 1855, 1856 und 1861.
INo OpRNIMaaB des Königl. Herbarium« und der Garten zu Berlin oohat BaotNUdtfOOfOB Aber dia ¥tmS»
Hfl Qaaaan. Linaaea 26, 27, 29 und Si. 185d— 1865.
Ommiitm »ftrU» in notodi, Itkifilit-/fulipum sifnha^bidii'iilbrs KL at Banst. AQganHina Gartaueitung
1856. Nr. 43.
Tifut^ ifimuitm Xriana and ilcA<SMM«* tig^nata Hook. Allgemeine Gfrtenaeitiuiig 1857, Nr. 80.
79
OtmmvMU in C. F. Ph. d« M«rtiu, Flu» BMOiauii. Vmb. 36. LifwiM 1864.
Üabcr gflrttlfÄiraige Oaftflaitnii|frarlibiAiiig«B an Steogriknot«! dlwlTter GvwidiM. AbbUdlinigra d«r
npriinflv Akademie. 1857.
(JaW den Zu«an>m«uhiuig der BUttiteDoDg mit dem Baa de« dicotyleo HobaingM. Hontabarieht« dar
Beriinw Akademla. 5. Fabroar 18S7.
UaW den 7u<<.irnmcn):,iiiL' 'Ur BlattsN/lluiip: nvA (icni Ritu daa dkotjliD Hainjagaa. Jblmabarieht tbar dia
st&dtiKbe Ue wer beschule su Berlin. Berlin 1857.
üebar dcD ZuaaBimanhang dar BtaMafeaUinif mit dem Brv dea dtcotylen HaliriiigaB. Prfnfiliabii'e Jalnl». ftr
«iaaenich. Botani): I. 1H5P
Famara Baohaehtniifen über den Verlauf dicot^ler UlAttgeflUsbandel. L GOrtdfitonige Verbindungen der Blatt-
fsAmstring« im Stangdknotan. IL GeftaabAnddrertheSlmig In den Gaeieaa. KonatalMirtelrt« der
Berliner Akademie. 4. Jnnuar 1858.
Ueber ein noch nicht faekanntea Sjratem scblaochförmiger Geftoe im Parenchym der Blttter and des StengeU
vialar HamcaljrlaB. Uooatibaiiahta dar Bariiaar Akadaiala. 17. MovaaBbar 185».
Di« liilcIifMtf^geßi.ose and die verwandten Or^iie der Rinil'v Yj-Af von <ler kai^erl. Akadaoda dw^laatudi»
EU Paris gekrönte Preisschrift. Berlin (Wiegaodt und Ueinpel; 1864. •
▼araaelw Uber die Leitung den SafUi ditreh Aa Binde nad FtaigeraiwaB danw«. RringdMim'a Jabr^ fllr
wi-isensch. Botanil^. II. 18ß0.
üeber eine neuhollündische Manilia mit essbaren Früchten (Nardoo) nelwt Bemerkungen Kur Entwickciungs-
gi'schichto dieser Gattnng. Monatsberichte der Berliner Akademie. (>. Februar 1862.
Di« Befruchtuitg und Eatwieicelimg der Oattnng Mam'/ia. baobaehtet an dan Nardoo-Fflaman. Hbnataberidita
der*^linar AkadaDta. 4. Aognst 1864.
Die Befruchtung und Entmekahnig der Oattnng Jfär»i7ia. Pringsheim'i Jahrb. für wissonsch. Botanik. IV. 186S.
Pilokriae globolifarae generatis aoa Xarnlia compaxata. Habilitationsschrift. Bonn (A. Marcus} 1866.
Die Labaaaaraebeiniuigen nqd Labanabediugungen dar Pianian in Bezug aaf ihre Odtnr. Wiegand's Totka-
und Garten-Kalender. Berlin (Wiegandt nnd üeinpel) 1861.
Daa Reprodnctionavannfigan der FOaann in Besag auf ihre Vermohmng u. Vandalnng, Ebendaselbst 1865.
Dia lUehtangen xmd Anfgaben dar aaDaran Pflaasenphysiologie. Beda asm Eürizttt in die philoiophiaaiia
Fiikulfät. Bonn (A. Marcu») 1866.
Uebersicht de« natürlichen Pflanzen«7ateni«. Bonn (A. Marcoa) 1667.
Uaber dia Organe der &n- and Sdilaimabaendenrag fai den Laabfanepem. Bolainadie Zeitang 1868, Yk. 48—46.
Die 8ohaKaiw%ruppe im Vegr'tafionspunljf iI-t Pli(ini'riii:aTr,.'n. Festschrift der Xiederrheinischan Gfli. ftr
Natur- and Heilkunde zum &Ol}&hrigen Jubiläum der Universität Bonn. Bonn 1868.
Dia Entwiekahrag daa SeUiea dar MeooeetjrleB nnd Dieotylan. Banalefaili Botanleehe Abbandbingen au dam
CnAMe. der Mnrili.il.iL'Ir utul l'liysiülugu-. Bmi.l T, TTeft 1. TWn (A. Marcus! 1870.
Uebenicht des natürlichen Pilanxeusysteins. AU Monuscript zum Vorlesungsgebrauch entworfen im Winter 1875/76.
ObristiKn Gottfried Ehreilberg. Du Tagewerk anf de« Felda der Natarfenelrang dea neanaefantan Miriiaadarta.
Bonn (.\. Marens) 1877.
Die Parthenogenesis der Caeltiiggm üieifolia. Haustein s Bot. Abhandl. aus d. Gebiete d. Morph, n. Phj^.
Baad m, Haft 8. Bonn (A. Karene) 1877.
Wn^* thnii dir Pflanzen? Denlaebu Revue. Jahrg. II. Heft 3, p. 370 — 377. 1877.
Eine Groasniaclit unter den Pflanieuvölkern. Kbendaeelbat. Juiirg. HI, Ik'lt 5, p. 178 — 18'.). 1879.
Heber die BarOduichtigung der Belanbong bei der Maaaancultvr. Monatsschrift des Gartenbauvereius zu Bonn,
hr><g. V. J. Bonch«. Jahr?. I, Heft 8. 1877; Jahrg. H, Heß 6, 1878; Jahrg. lU, Heft 12, 1879.
Uaber den Zwe«kbegriff in der organii>chen Natur. Rectoratsrede. Bonn (M. Ooban n. Sobn)^ 1880.
Die PMHafikMna ab TMiger der thierischcii und pflanzlichen LebensTiniehlnngan. **— TOD TorMgeo,
herautg. von Frommel nnd Pfaff. Heidelberg 1680.
Etaige Zflge aus der Biologie de« Protoplaeroaa. Hansteinla Bot. AkhaadL ana d. Geb. d. tfoipb. n. Pb^a.
Band IV, Heft 2. Bonn (A. Marcus) 1880.
Ueber die Entviekalnng des boUniaeban Untarriebta an den ünivenitMan. Beotoiataredn. Bona (A. Marone) 1680.
Wttbaifamgen in den SitniogsberiehUn dar 26edan1ieiniaabeB OeaaUadiaft ftr N»twr> and BailkBnde:
K. Febnwr 1867. TMmt «ine aognannta MMeoiiallarla.
80
8. August 1867» Ueber Fftrbung der PfluninUwIndc durch Anilinfarben.
7. Korember 1867. Ueber die Ahwondiming tob Sehleiin «ad Han, boMiaden in dao Lmblmogp«
Tenchiedencr Pflanzen.
3. Decoiiilxsr 1868. lVl)er die TCigentliüinlichkpit der Gcraniaceen-Frfiebte, sich in die Ei-de n IwIlWlL
6. Juli 1669. Utber fieobMhtuqgao, die ente Entviekelnng dar AxaO' und filattorgaiie phmMrogMMr
HhuMii «na dem Ycigeliliaiupaiilrte MnroU wie in der Mmwileg» atllliat betraflSnid.
2. AnguKt 1869. Ueber die Reanltaite Ton zwei raf leine Anregung aaiigefQhrt«n pflanzeDeDtwickelnngi-
gewhidxtliohen Arbcätan: 8eliiiiil% Bt&theneiitiriekalnqg der Fiper«oacn; Beiiike, PhanerogiMienwarael.
11. Joli 1870. Ueber du eiBgewaduenee ForstnUben an einem RoÜibaeltenaUniD. — Ueber eine g«-
weib«rtige Faeriatimi pim-s Kwhf-nzwi'i^'rn.
10. Deoemlier 1870. lieber Bewegaugaergcbeintuigea dea Zellkema in ihren Beziehungen «um Protoplaaota.
1$. Februar 1871. Ueber Kartolibh, wdebe ein Mir lang in rtlSg danidaa Banm Ttgiidri hatten.
1. Mai 1^71. IVIxr Skilrtiningen von BliiUi rn und StaiigelgebiUen pbaaenganuMihw POmmb an
der bammluDg des botaniacbea Instituts.
17. Jnnl 1879. Ueber eine anflkOande BlttthaBmliBbiMnng tob Ctrdamii» prtttmü.
.15. Juli 1872. Uebpf die Vfi-tlicilunj? c]rr |il;isti.si licu iivul r>^hiniil;i-r>n SiibHlaiizcn in der Chara.
4. November 1872. Ueber die Lebenszühigkeit der l'aucheria-'£MVt.e und das Beproductionsvennögen
flurea protoplaamatiaehen Syttemt.
10. Mftrz 1873. Cericlit iiixr riiu' Arbeit dt« H. Jürgens Ober den Bau und die Verrichtung dafjenign
Blikthentbeile, welche Hunig oder andere zur Befrocbtung nöthigen S&fle aoBsondem.
14. JoH 1878. Ueber einen Vomnit einer grapUadian Sanlalfamg dea nattilklMB Fflamen^yatieaM.
4. Anguct 1873. UeliiT loiiipi- cntviifk'limgBgpBcliicbdlchi/ Arlx-ifcri aus dfin botasiadten IniHttit zo
Bouu und ik-iuerkunge» dazu ^Wanuiug, Stengel Verzweigungen-, ilulbrandt« Staeiieln; UarciAuo,
PbwealaB; Fhiger, Mirabäü).
2 Mftrz 1874. Ueber die Kartoffel.
19. Februar 1677. Ueber eigenthamliche Ei»krj'»t«lle.
16. Juli 1877. Ueber Präparate zur Demonstration der Stärkebilduug in den assimilirenden PllAuzentheilco.
6. Mai 1878. Ueber dne als Pfropfh}brido ecaaqgte KartdfeL — Ueber eine Conferve, die mit OHrtefai
oder PauEern aus Eiiienoxydbydnit umkleidet war.
8. Mai 187'.*. Ueber die Gestalt iingitvorgänge in den Zellkenan bei dar ZeDtbaifaDig. — Oenumatntiaii
der Prohqplaanataacfaichen mit AeaenraitärkakfinulMii.
▼orlrife in den HerbatremamnilBBgai dea natniUatorlaeben Ventna dar {««ladaclMn Rbeinlande und WestpbalaBn:
CoTTe»poMili nzWiift Ach Vf-reins, IStiO, p. 137. Uelier die heranreifenden Smiicu einer Cyra* rtttMa.
— 1871, p. i>l. Ueber die pbjaioliogiBchc und physiognonisGlie Bedentuqg der I^ubblätter der Pflaiiaen.
— 1674t p. 89. Ueber die allgemefaie muqihologische und btoktgiaeha Bedeutung einer bei JMa§tUk
baobacbt«tcn Vergrünung der BlUthen.
— 1877, p. 97. Ueber Vttttria rtfiu in Bonn nnd den Farbenwediael der Blumen bei der Befrnciitang.
— 1678, p.l05. Ueber die Bahnrrldilnifc van BHtim nnd FrfidiiM in ihrer Stelhugg^g^
— 1879, p. 97. Ueber BlattfocBan dcv Wawargawtehaa nnd ihre AnabUdungawaiaa in BOehaiehi der
Waaaeriiewirtiiachaflttug.
mngegiiigeiie SetarUten.
(▼om IS. Jamiar bli 18. FArnar 1881. Seblina.)
Bastian, A. u. Voss, A. : I)rnn/<-Koliwartar
dea Kgl. Museumit zu IWlin. Berlin lM78. 4*.
Cutna,MnxiniiliaB: Jahresbericht über die i'xacteu
WlMenschafteD im Altertlmm voo Anfang 1878 bis
Miefaaalis 1879. 8ep.'Abak
AMriMB BMUaal Aiaoeiation in WnaUngtin.
IVnHusüoas. Tel. T, Tin, IX. X, XI. XU, XIII,
ZIT,XV. XVr. xni, XXn, XXIII, XXIY. VaaUagton
1847 - 73. 8».
Academy of Sciences in St Looia. Contribotiona
to tlie areliaeolo^- nt Misaooii. Pt. I. PMtaty.
.Salem, Mas-.. 1880. 4 '.
Museam of oomparative Zoology at Cambridge,
Hub. Anniial Import. 1861,1862,1868,1864.1865.
1666, 1867. Boaton 1881—48. 8*. — BnlleUn.
ToL n, Kr. 2, 8, 4, 5. Cambridge 1870—71. 8«.
Toi. III, Nr. 1, 8, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10. Oambridge
1872. 8«. — niustratea cataluguo. Mr. IT, T, Tl.
YIII, 2. Cambridge 1871—75. 4».
Digitized by Google
81
1. Vol. Vin, Kr. 1, 9. Ckmlridge
1880. 8*. — Milne-Edwardi: Etuda präimintires
nr Im oemutt. p. 1— «& — A(«aiii: PrelteipaiT »•
pwt of dw aeUn. p. 6»-84.
Euex Institute in Salem, Mass Pri>rc«dings.
Vol. I. II, in. V, Nr. 3, 4. S«lcm 1850—67. 8«.
— Bulletin. Td. I, Nr. 9. V, Nr. 9. Sdem
1869, 73. 80.
Sngineer Dapartment IT. 8. Amy. Ut |M)rt upon
T'. S (irodraphical SurvpyF Wfst. of fhe onf hundrodth
meridi.in. Vol. II, III,IV.V,VI.W«*biDg»«n 1877—78. 4«.
Oeyler, H. Tb, Bwlaanobe IfittiicilaiigaB. FhuiIi-
iort 1881. 80.
Wq^ TarbuidlangaB. Nene Folge. Bd. U, Bft. 9.
Heidelberg 1880. 6'.
Oberlaniitxiiehe Oeselisch. der Wiuentch. zu
OAiliti. Neues Lauetlmchee llagasin. Bd. 56. Hft. 2.
Q«r&U 1880.-8*.
M—im OBMbt latuaO» Ii Vuli. Nu»»
tiHm Aiclimi. }. SM«. Ton» lU. Paris 1880. 4*.
— Sauvage: Etudc nur la Fannc irbthynlr>(n<|U4> dn l'OKi'ioui.
B. I— 66. — Bertin: Ro-üsion des »rariiii'cs du Mu»iHuil
aVUloirc luilundlc. p. 57—129. — Huet: KwherrJira sar
les «curcuiU .Mricains. p. 131 — 15».
Bm&ni, C: HsDatliobe Beriebt« aber die Bwultata
atia deB UMtaorabgisduo Boobaditaiigea, mgaatdit
an den KgU Sfcfasiseben Statiaiiao 1879. Ldpsig
1880. 4".
EL FreusB. Akad d. Wiisensch. in Berlin.
MonatsWiclit SepteinlK-r u. Oct«ljer 1880. lierlin
1881. 8». — Kummclsbrrjf: l'ubtT rLoipc neue Pro-
duiio der Siulaf.iljrikatiim. |) 777- 7sii. id.: [ eher die
ItnliiktiKii di r N'aiiailinsaurc auf nas.win W o ji . |i T>>7 71H.K
— Wfsi-iidoiick: Leber Spektra der Kolili'ii.sloftvprl)Ui-
dnwm. p. 791—794. — Peter«: Eine neue tiattnng von
Geuonen, SealafwU* thomeutis, welche Hr. I>rof. Dr. Greeff
«uf der westafrUcani.snlien Ins«! 8t. Thomv viitdcckt hat
n. 7'.>5— (IW. Webs kr: Ufber die Krjstallfnrm des
Vaiiadiiiits von '■(■.rdnbii. j," 71t!i- -^OO. — Vciri-!; Residtate
■•jifi tral|iliiituirii tri>Uit'r I iitirsm huiisriii y S(H — SU. —
Kuiidl; l'cbrr di'ii l'!ii.riii--,s Ar-, I>nirki-^ :iut ilic Olicr-
llichenspjiniiuii:.' an iI^t l^tm^' m^^ hütlli. Iü h l ii Mnusiu'i.tl.Kijn
von FloUigkeiteu und (jantvn und über dit' Ucziuhmig dieses
EfaiAwas sun Uigiiianl ds la Toar'aciien /luiaHl dv
nondicilea. p. Sb— 894. — Slvder: Ccbcniekt Hur
die«£reiMl der Rebe der „Osadle" am die Etie 1874—78
gensHBellcn EcbineMcii. p. 861 —
Verein d. Freunde d. Natnrgesch. in Mecklen-
burg. .\rfbiv. 34..Tahr. 1880. Nmibraiidonburg 1880. 8».
Oasellseb. natnrforsch. Freunde in Berlin.
Sitnugsberichte. Jg. 1880. Berlin 1880. 8«.
VvirToik AMdHBjrnFfoineM. Amnb. Vol. I,
Kr. !», in, 1112, 13. New York 1880. 8».
— AnnaU of the Lyceuni of Natural History.
Vol. XI , Kr. 18. luam aad GaulMita. Ntw Tork
1876. 8*.
AiMrinui pUloMpUMl flodsty «t nOaiMIplito.
Proceedinps. Vcil.XVHI.Nr.lOf!. l'liÜiidriphia 1880. 8«.
— List Ol" mcmbtTB. riiiladt-liiliiii 1880. 8".
Ameriou Aoademy of Art« and Sciences in
RrocasjUnga. New aeries. ToL VII. Wbola
ToL XT, Pt 9. Boatoo 1880. 8*.
Laop. Xm
Soy*l mienMoopal Boa. ia lamkn. Journal.
S«r. 3. VoLI, Pt. 1. London 1881. 8*. — Hndson:
On OcMfet Jafm» aad filose«larMi Ir^NitM, t«o aatr
spedea of rotiwrs. p. 1—6. — Sumnary of eHmit n-
SMurhcs relatine to soology and botany, microeoopr et
p. 7—146.
MPoUkiUa'', utonriM. Ttnin d. b«y«r. Ffidi.
10. Jabreabericfat. Nenatadt n. H. 1853. 8«. [gek.]
Joseph, Gustav : Mnr| l;olMi,'isr lir .'^1 tniien am Kopf-
«keli't iIi-K Mi iiHclii'u und dir Wirbcdtbirre. IlrGslaa
1S73. 8". — Die Tropfsteingiotten in Krain u. die
deuaelbeu eigcnthündiche Thier«-p!t Ibrlin l."?.'! 8",
— Ali^itrwi caricola n. sp. ^i ji.-.Midr. — hi.- ]'.<■-
dar BandvOnDor dee Uiudes lum Menacbea
«, m «B Haaathiereo. (,Dw Undwirfh' 1881 Nr. «.)
Gqrler, H. Tb. notanaofae MitäieihmgaB. Fraak»
fiirt a. M. 1881. 4«.
Vereenig. tot bevordering der geneesknndige
Wetenschappen in NoderL-LidÜ. Genecaknndig Tyd-
schrin. Dorde Jaargang. Aflev«ring5/6. Batavial854.
8«. — Deel XVm. Niaam avia daol TIL Aflamafag
fr 5. Bat»ria 1877. 8*. — Deel XX. Niamro aatia
dÖd IX, .Afli-vcritif.' :■>,'■(;. I!:\t;-.vi;i l.^HO. 8".
Neues Jahrbuch für Mineralogie, Geologie und
Paläontologie. Hrsg. v. l'.i m i kl', Klein u. Rosen-
buBcb. Jg. 1881. Bd. I, Uft 'i. Stuttgart 1881. 8*.
KaiMTUifce AdaiaMtlt BarfliL ABiakndM>
Qydngiaiifaia v. nurillB. MatMinlagia. Jg. 9. Bft. L
BerÜD 1881. 4*.
— Nnrlirichten Ar Saaftlitar. Jf. ZIL Nr. 1 — 6.
Berlin 1881. 4».
Ungarisobes Hational-Knseum in Budapest.
.Tarmteatrajzi FttaMtek. Negyadik Kötet. lU, IV.
FBaat. (JuH-Daeaathar.) Budapaat 1881. 8«.
B. Istitnto Yeneto di Seienze, Lottere ed ArtL
Memorie. Vol. XX, Ft. 2, 3. Veneria 1878:7». 4». —
Pazienti: Owiidenudoai gananli bttano alia tanaodiBar
mica. p. 249— aSBi — PirOB«: 8idk Fsnoa finale oinraie
del luonte Cftrallo iu FriuH. p. 989— S'J4 Fresclih Di
ehe utimdagni vada rafrriooltnra deMtricc alla rliiinica am-
<»la e all" esperienza seienlifira p. ."i'J.') 41.".' - Trois:
Itiii rciip zoutomiche e istal<)Kl<'lie !iul lAtrtirw< iiiipfruthf:
p. 423 4't4. ~ I»e '/j'i^üo: Augiuutc alla iltiolugia dcil'
ejioi ä coi'ina. p. 4-40 — 165. — Marsolo! IntOIBO ad BOB
faim^did di seiii^'ili. p, 457 — 484.
Vol. XXI. Pt. 1. Venezia 1880. 4». —
Pazicnti: Cunsidcraxiuui di tcnnodinamica. p. Sä — 3S. —
DeZigao: SriUs iiiHMMf sraUäiMtMea diOoabeL n,Ui
— UMk— Maraolo: Aaonalsnell'apparato itenitaMiniBaiio
il BBa donna. p. 3S1— 226.
BnnBOistor, H. Deacription pliysii|ue de In repu-
blique Argcntine. Tome III. Animiuix verl/briB,
Ruenn«-Ain«t 187!'. 8°. — Afliin du/u. Uuenos-Aires
18S0. I'fil. - üi'iicht über ilir l'üjtT dos SOjährigen
Ductor-Jubiliiuuks dee Prof. l)r. Ii. üurmeister. liaenos-
Airee 1880. 8*.
IMm OratMihM HHÜMtift im VcaakfiiTt a. M.
BerioU» 1878/79. FranbAirt 1880. 8«.
(Vom 15. l'ebniar Iiik 15 .Mar/, 1881.)
American Journal of Science. Kditom Jame«
& E. 8. Dftna and B. SilUmau. 3. Ser. Vol. XX.
Nr. 190. Nnr Hbtcb 1880. 8*. — Lewis: Kate an
10
uiyiLized by Google
89
the lodiaial light. )). V.i'— M. — Wilson: Tlic carly
lU^es ijf lU-tiill;i. p, Uli 4 1'» — l>!iiiii: (if.i|i.i;i>ul ri-lii-
tloii» oC Ihi' linii-ütuiie I)i4ts .it Wist. ln>t(T i . ii.n'v. ii. !.>)
— 466. — William!«: Alisiran m si.mf i.nli-initdlnirii nl
■tMÜn of the life history of Sptri/'cr Incria 11. p. -iriO — UH).
— 3. Ser. Vol. XXI. Nr. 121 122. New Hnvin
1881. 8°. — Loomis; CuiiUibiition» to meteorolni^)-.
p. l-'Ji». - Hawcs: The .Mbany uranite. Npw Hatmsliiro,
aud iU coutai't iiIu'iiKmi'iiii. p. ^1 - HHstiiiffs: Theory
ot tlie ruUütiiutiiin «>t Uie sun. P- *^ — — WalUo: I'a-
ncra on tbprniomeiry from tli« Winchcctcr Obeervatory of
yalc CoUei?*. p. 67—61. — Cooke; Notice of Jiiliiw
Thomscn'ü tlii'rDiochcmical invi>8tiinition uf the molpriiUr
»trutture of ihe hydrorarbon romiioimds. |>. 8" '.N, —
Mendi iihiill: (In ii tictrriuiiiutiou of the furcc (.1 /^ravity
at Uie siinimil iit !■ iiij>:u.ui, .';i|iaii Ii. 'Mt luii It.ill:
Notes iin Alaska anil iln' \ninitv of UiTin;; Stroit p. Hl-1
im Sciiiltlrr: Itfliiticn (pf Uevimian iiimtis Iiiti-r
unil {'XistiUK lYpe«. p. III — llti. — ähupurd: Mvti'urir
iron of htäagtaa. f. 117—119. — Wrigbt: Dato of thu
rlacial m ia etitcm Kortk Amtiica. p. IjMI — ISS. —
Collier: .\ romarkaUe nugget of plaiiiiura. jp.lSI— 124. —
Wbitfield: \ new ßcnuit aud specirs of idr-bmtliing
miiUu^ik from tbe eoalinea.'snrps «f Oliio. p. laö— 127. —
S mit Ii: lliihitiiUe, a vnrifty <»f Spuihtmene. \>. 128 — ISO.
— Ford: ik-inarks ou llic genus OhMlu. n. 131 — 133. —
Chance: Tbe MUlstone Grit in Knf^land aiiil l'onnsjlvauia.
p. ISi — 166. - Marsh: TrinriiMil rhoracturs of Aineriian
Juraitiiic rfiM<MO!(r> p !'.7— I7IK
Sie landwirthsrhaftliehen Venuchs- Stationen.
flerau.--L,'i t.'. v F Ndl. I.e. l!<l. 2(!. Uli. IJ. rüll
1881. I^" >I:i)i-r; ISiiliatp' zur 1 lu/i! nljtr dii;
IMUlgliti" i iil hiUisiil/fn. (Si-hliisB) p. 3;>1— .'l.^^,
Exner, Franz; L'ntfr»uchun<ft u ülcr die llürto
«n Kry.stn!ltläch(n Wim 1873. ö". — Ueber die
AbbllD^gkeit der £lwticiUU: de« Kutschaks von der
TcmpowEnr. 8ep.-AUr. — Udw «fai» Amreodnng de«
BheilwIaeteKs znr ne»tiBBng dar Inteiultlt der
Sonnfiutrahlut)^'. Sep -Abdr. — ueberden Dnrehf;^aiii;
di-T Gii'«*' ili;t> Ii l''lfis>ii.');i-il»l»m<'l!i-'ii. Si'ii..AI)ilr. —
UiluT die L'iKviirn^olir .Viicdii.niinK dii' Mt-tralldrällti*.
Scp.-.\1 dr. — r< iK !- den Kiulhifs der Temperatur auf
das ga!vanis< he I,titunj,'.ivtruiij!.'en des Tidlur. Scp.-
Al)dr. — Uebor die iJifl'usiun df>r Kniiipfc durch
Fliif--)t;k' it.''lnniellen. S<>p.-Alidr. — Wfiturc Vcrsnoho
tlVi.ji III ^alvaiii«i'lie Ai^dchnnng. Sep.-ALdr. — Uehcr
den EititluBi der Tempenlur auf da« nivuiiMhA
Jielhingawrmögaa der FlOsiigkaiteD von P. Exner
and 0. Oaldachmiedt. Spp.-Ahdr, — Ueber die
Ursaclie der Elektricitätacrrcgiing beim Contatt hcte-
niL;.. III r Mrlalle. Si |i.. Al>ilr. -- l i lu r ih.' L'iilviuiische
I'ül.ii i ütuin dc.H riiitiii-i im NVa.'^hi-i-. S.-p.-.\|.Jr. —
l'i ii. r ilif F.li'ktroljsf dos Wa.sser!*. Sqi.-Abdr. —
Uiln-r die Natur der golvnnisclK-ti Polarisafion. S^-p.-
Abdr. — Die Theorie des galvaniKchcti K!en)t'iitc-«.
St-p.-Abdr — Zur Prago nacii der Natur der gnlv»-
niüchcn l'olaiieution. Ht-p.-AlMlr. — Zur Tlieorie dsB
VolU'Kben Fondanentalversncbes. Sep.-Abdr.
BUUMl.IkMI : Morphologische DntemMliHagaB
Aber die Semeniehitle der Cucurbitaceen. Scp..AUr.
— üeber den negntivuu Druck der Gefä«slu(t. Wien
1870. 8*. ~- Di-itrni^ Mir Keniitni^H dir Flnra von
Niiib'rosterreicli. Stp -Abdr. — lliildLlii ini^ch«' l'nt. r-
diicliuni,' übvr das Xylophllin und d:is ('«nilt'i in. i~<p.-
ALdr. — L'ubcr dMi Kork und verkorkte Gewebe
Olierhaupt. Sep.-Abdr. — Ueber da« riiuuiliiho Ver^
bkltnia« der iDterceUalarrtnnM la deo Gefiasen. Sepi^
Abdr. — Einige BmkugaB fllwr die Ovilmli. 8«p..
Abdr. — Znr ErUimg din VorkomneM eMfoHrUa
Milehaailea im Innern der Tracheen Milctimft flik»
rtniltr l'fl.iiizi'n. Sop.-Ab<ir. — T'i'Iiit ilii- WatacV»
vtrlirauclihnjengcn un>Pit.T Forfttliüunic mit Ikzieliung
M>{ dU: foi'.itlich-metf-nrolrii^isrhcil V'iThilif nisBo. Si p,-
AUir. — Uibfr die Tran^pirationsgrösaen der forst-
lichen !I(il/.>;i'vtach8e mit Bi-zichung auf die fontBehr
meteorologiiicbea Verhält nitse. Wien 1879. 4<*. —
Wettere Unterauchnngen Aber den AUfiaangarorgang
von Terhnblen Zweigen. Wien 1879. 4«. — Beitrüge
rar Kenntni» der Luft- n. Seftbcwcfoing in der Pflanw.
Berlin 1879. S». — Teher den Gang di s \V;iHs, r-
gchaltes nml der Trari.-piration hei der F.iitwicki-lung
desBlatti s. .-^1 |i.-A!iiir. — Welche Waiiiirfiiudu trockene
Sfttiipn riu.iu"-ii. uhne die Kininlaliigkeit uinzubünen.
Sep.-.Vlil:. L'eber das häufige Vorkommen von
gL-liisEurtig ziisammcnhitngenden Trachoidenttrikngen in
Conifercnhi/Izern. Sep.-Abdr. — Ueber die Unnehe
der rnecben VenmodemDg der Filtretinulkkigkeit voa
Zmjgen fllr Wawer. S^^Abdr. — Ueber den Ab»
Ifleiiiigmifoiif der Zweige einiger Bobgiwiich^e und
seine «MtemiMbiii üreaehen. Sep.-Abdr. — Weitere
Untcri<iicbungai ttker die Tinn^pirnt;iiniiprii?'<en dir
forüfiichen llotzgewXcbüe. Wien IfMl), |». Üjo
(ierljiiimien. üeriin 1H80. 8«.
Kanits, Angiut: Ueber Urtica Mowgat« Koeb.
Regenabarg 1872. 4". — Calaktgne eormc^h}!»!«»
•t nnthopbjrtomm SerUae, Bogniae, Hereagovinae,
Montia Seordri, Albaniae bnenaque cn^itomm, com-
pilnvernnt Paula» Ascheraon et Autrustn^ Kii-
nita. CInudiopoli 1877. 8». — HaynaUha. M..n:irliii
1879. Fol. — I'iantao Ronmiiiao hucu.'qtie ciii,'Tiitne,
Pars I, II. Claudiopnli 187!i;>'0. 8". — Magyar
Niiveriytani lapok. I — IV. Koloesviu't 1877-80. 8*.
Fnnia«, FlodAa: Eoumentio phatamm pbaa*-
rogamieannn Artrietni qooodaai Naesödientie. Clandio-
1878. 8*. [Geachenk de« Bm. Prof. A. KanitB
In Klanaenbnrg.)
Trettenbacher, M. : Di r Viriliiiuiiii''--ProceB.s in
licziehuiig aul djus Wesen der uinxcinea Vorgänge dar-
gestellt, .^lüncbeu 1836. 8*.
HenogLtoobBiaeknHMlndni]« nlnnuehwaif.
Katalog der Bibllotbek der teehnieehen Hochiichale.
Abtlil_-, I!i riii-'liiu 1 •-SO, .M ".
O&scrvatorio della regia Uiiiver»ita di Torino.
IJ'.jllitino Anno XIV lyTÜ). T<.rii,o 18bO. 9*.
M. AooadMiia d«Ua Seiinn di Tarino. Atii.
VoL XV. Diep. 1—8. Ttorino 1879. 8».
British Aiieoiation for the Advancement of
Sdenoe. Heiiort lct7«, l«7l>, 188ii. Ixiudon IHTO,
1880. 8». ißek.]
Onuto, Otoar: Berieht fiber die Fortschritt« in
der Geographie der Pflaaaen. 8ep.-Abdr.
La&dwirtbschaftliohe Jahrhttcher. Heraus i;pg.
von H. Thiel. I!d. X. 1881). lilH. 12. B<^^tlin
1881. 8". — Jüngst; Itrr .Vckrrlian von Indiana und
Ohio. i>. 1—2». ~ V. I.iebig: MiniTahl«u:|er u. IJuiigung.
Dl a>-«L — Vessler: Ueber di« Wettcrvorheraagiiag im
IntereaaB der Landwirtbechaft p. |8— 63. — De Vrlest
Heber die Bcdcnlnng der Kalkablagerangen in den Pflaasen.
83
n. 68 — 93. Dünkelberg: 1>Ikt InJuidiuilnuti-nz und
VcreriMuig. n. 8»- 136. — Gieselcr: Bericlil über V«v
suche mit Milch-Kntrahmun([*-Ceritrif(igMi p. 137—162. —
Wüst: ftjp (.V>nr«irr<ti/en Tun Lornmoliilen. (ietreidesortir-
sukiicluiieii und Tivf|itlugrn U'i der Maj^eburfrer AussteUunf
18.W1 ], j^rj Sewell ii. Poll: feber deu Agff
Culiiiiiru-t ind ih r \ riviiiiKt<'ri SlMten u. Kanada. p.20a — 20».
Anspitz , Heinrich : Zur Frage der Escision der
(typhilitischen luitiaUklcrose. Sep.-Abz, — SynopUaeho
XaliaUa aum System der HaatknuiUMitaiB. Wisn
1681. 6*.
Sratsehe Seewarte in Hamlmrg. Monittlidie
Uebersicht der Witterung September, Oeiober, No-
Venil'fr ISSO. Iliinit.iirj.' S".
K. Bayer. Akad. d Wisieasch. zu München.
SitzuugslÄTii l.le d. iiiallu'm.-iihyftiknl. CliMi»e. 1881.
lllt. 1 Miiii lici l,MSi. H«. _ \„g,.\- i-,.\,fr ,iod-
kuliuiiiiiii 0 iiii:^r.: ji 1 — Ii. — id.: i'tlier die Zusammon-
seUunK de» /.iiiuoxaljites. j». 7— 1». — v. Heeiz: leber die
ElasticiUU Ulid das duktrische Ldtunssvermi'igen der Kohle.
p.10— 22 — Schröder: Ucbereine Reihe von Thatsachcn,
nie Ausdi'hniiii;.' vun Klüssii^keiten durrb diu Wärme be-,
treffend. )i.2:i .Vi — v. Sehlii);int« eit -SfikanlOuski;
I'ie Ct iiipi'sitae des Ilrrlniriimi ^i lila/iiit« rit :in- Unrliu.fien
und silillulieii iii<iiii<'lieii ( iiOsieleu, |i. fiT - lilJ. .Nii s ii.
W'iiikeiiiKiiiii: I ebrr Vuliiri'.a:Lili rmiL:cn fiuiiri r Mi'tnlle
beim S. )iiurl/('ii p, t;;5 irj. relpiTS|i;iiiuuui,'s-
difleren/i'ii zwischen fii li li' i i mli ii Mij-.-.it*keiten mit
I^erll■■'-.^i^■llIi;,'Ull^: der ( ■ ir i-ilr;!';'!:: ]• li.l I.H.
Acad. royale de M^deoine de Belgiqoe. üuUetin.
Annec 1H81. S» SM«. T. XY, Nr. 1. BrnnU«
1881. 8».
Bericht, utati-stiBclier, über den Betrieb der unter
Kgl. sichsischer StaataverwalUu^ stehMidBn Staats- n.
Privat-Eisenbahnen K J. 1879. DMaden. 4*. [Geschenk
des Hra. Geh. Hafirath OeiniU in Dresden. IL A. S.]
Baal« btitoto TeDato di Sdaiise, lattara «d
Arti. Atü, 8sr. 5. Tnmo IV, DiKpen.w 10. Tonran
1877—78. 8« — 8er. 5. Tomo V, Dispensa 1—10.
Venezia lb7& — 71i. 8«. — .Ser. ft. TssM» VI, IN^saBa
1—9. Veueaia 1879—80. 8».
Biie mjüuäßn Alihaadlnsg Papiii's.
Tob Dr. B. Gcrlani, Lchrtr ander l^bahennGemrlM-
sehan in GuseL M. A. N.
In dem Bestreben, den Verdiensten ihrci« Landi^
Bilmes Papin, «eiche so Uage rerkannt worden
sind, endHeh die gebflhrende Anei^ennaiig m mt-
Bchaflen, haben nch die über ihn iiandelnden frauzö-
sisdien Sehriftsteller nicht ganz davosi frei gehalten,
dem Erfinder der DamptaascMne Ldetmigai nsQ-
sprechen, welche ihm gnnz bestimmt nicht gsiidren«
wehrend sie wiederum andere, die gans sicher dk>
Beilagen nod, wie die Erfindimg der Gentrifttgalpompe
und des Centrifiigalregnlators, Iseiriesweifs in (.'' li'ingrr
Weise benrorgetioben haben.') So soll er die Köhren-
GbeHe nad die Anwendung cAms anesthetisefaen IGttdi
zu Ojierntioneti zwtM «iigegelien lialn'ii. .\ls Kriiiidrr
des orstgeii.innteii, tur die mi'istcn Me.ssiiisli uiiit iiti: »o
>) De lu Ssussavc und A. Puan, La vie et les Ouvragca
da Otids Pspia. faiis 18», ik 18» a. SM&
wichtig gewordenen Apparat«» nennt ihn de la Saus-
aayai) anf QmA eiass la dsr Bibliotbek des BrMMi
Mu«cuin vorliandenen anonymen Schrift «tückei, welrhes
Papin sngeschrieben wird und worin die Libelle zum
ersten Male besehrieben ist Dsasalbe hat Jedoeh, wie
W^oir und Oovi*} mit aller Sicherheit narhjrewieswi
haben, Therenot zum Verfasser, dieser, welchen auch
Leibniz') beretta als aolohea enrihat, ist also dsr
Erfinder der Röhrenli»)clle.
In Bezug auf die Erüudung der .sihiuendosen
Opei-atinn ist der Beweis, das* Papin daran keinen
Theil hat, noch zu führen. Hier lieg^ die Sache um-
gekehrt, Papin wird ein Schriflatöck zugeschrieben,
was bi.^ dahin noch Niciunnd gesehen luit. Da hier»
durch in neoerer Seit einiges Anüsehaa erregt ist, so
dflrft« es Ton Hatasn sein, den Tetmdi su machen,
in diese iÜr die Geschichte der Medida so bdehli
wichtige FVsge einiges lieht su bringen.
Die dteste Kaohriebt Ton dem üi Rsda itebeoden
SchriltstOek fuiJut sich mcinefi Wissens bei Eng. und
Em. Haag.^) Unter den SchriAen Papin's führen
diesdhen als Nr. Vm anf: „Trait^ des Operations sans
douleur jnsc. decoUTert recftiinient in .Vlleningne et
acquis ponr la bibliothAque da graudduc de Hesse.
II porte, dit on, h data da 1681. L'antsor exaariiw
les ditTcrfnl-i movein qu'on ]iourroit enijilnyer j>our
cudunuir la sensibilit^ des maUdes." Richtig ist diese
Naehrfebt siebt, denn einer freundUehan brfeflkhsn
Miftheilung; des ITemi ßibliothekar Geheimen Rathes
Walt her in Darmstadt so Folge befindet sich das
llamseript nieht dsaalbst, ist aoeb nlsawls dort ga-
«aien.
De la Sausaaye und Pean erwähnen diese
Bdirlft Papinls gar niebt, olnnibl da dan Artütd fa
„La France prntei'trtntc'' sehr wohl kennen. Dagegen
redet £. Fonrnier unter Augat>e der einzelnen Um-
stlnde, die dia Erlialtang dss MamHariptes bedingten,
mit Boleher Bestimmtheit davon, dfttw es schwer wird,
niebt au diu Richtigkeit »einer Angaben zu glnuben.
r£n 1681", sagt er,*} „an temps qu'il professait k
Marliourg, Papin avait icrit un Trait*; des Opera-
tions saus douleur. Per malheur, soit qu'il f&t
trop paarrs, sdt qnll ftt trop deeoumge jmt ses
ooHegofli aar cet ornng»,*) digne de Jui pourtaat et
'I ib. 11 in
•) Wou, Geschieht« der Aitronomisk Mltacben 1877,
p. tw.
*i Ldbniseoa nsthtmaHsdie Sdnillsn. htmiaMgdMn
von C. J. Gerhardt Erste Abth. ßd. L Berlin 18i9, n.8.
«) La France protestanle. T. vni. Paris 18118^ p.lU.
'■ IjP Tieiix-netrf, histnire anrieiiiie des inventions et
deeou\erte-i rnii'loriies Ile K<1. Ininc 1. l'an:. H77, ]i.85.
•) Diese offenbar auf die litdu-une ilet, l.eseiü bcrcch-
asMa ZnUtte bedcoHa gsr niehli, dtnn gerade ia den
lO»
Digitized by Google
84
da» hqvel leWenfiift 4m »neitUsUt Aait cUre-
■cnt «ntrevu et indique, U ne publia pas son trtkitc.
En qttitUnt i'AiUmiign«, il )e douoft k Ton de sei
amlB, ]• mMeda Boerner, et dli&ntien en hMtkn,
le vienx mar.'.!? rri* jauui nllait infaillibletiiciit so pt-rtlro,
qaand lo LibliotLucaiie de Umso le p»ya quelques
kmia at b HmT«. n eit MfaimMHit ik k place dlxni-
npiir (Inns In liil Hi »!n'i|'i'' Hloctoralp." Htdunklich
macht klier i-chuii die uiiriciitigc Augubc, Pupiu sei
t bereits 1681 in Marburg Pro&acor geweeen, während
ihn der Landgraf Carl mit 1667 dorthin berief; be-
denklicher die TliatMchft, dua Mch keine der Caaaeler
Bibliotheken das fragliche ManuMript euthült. Gcradezn
Miaetrauen erwecken aber die folgenden Worte, wekhe
ngan in demselben Buche liest: >) nC'est dsns une viUs
Ab s«.K Ktut»- (des LimdgraCni Carl), „c'est k Hansa
«IM Pspin travsilk plasiAurs aanöes." Dtan io Hum
bat Papia na galabt md «in Bliek in d« la Saas-
•aya's Bach httts Fonrnlar davcm imtorrichtc-u,
hitta aadan fraoiMMha SoltriftsteUer *) abhalten
nta», leiM Kadiritlit ab alles VertraMo TCcdbnand
stt beteaehlsii«
Dan «in loldiiB Ihmscripty von Papin veriiMt,
Dieht enstiim kann, eigiebt aicfa nun nrit aller Sieberw
huit aus Jliii Mriffwccha*;! zwi.^clien Lt'ibniz Uiid
Papin, welcher aul der Bibliothek su Uannovar auf-
bewahrt wird and in diesem Jahre imn enteo Male
TBröffcntlicht i^it.') Am 10. Juli 1704 schrieb Papiti an
Leibnis: ,Maia, Monsieur, quoyque J'ajre etudie en
Hedaebe et mime pib dea bttna de Docianr, il n*^ a
|)P!it <"-tre perHfiime qui fns*e moins d'orJonTiniicfs :
presquB toutcB sortee de gens entreprennent de donner
des leeattaa paar btao da malad tes, mab moj Je n'ooe
crainte de faire du mal. Ju fais {lourtaiit grando
difference entre la medecine et la Chirurgie; ca( quoy
qa'on ftaae aoaai Uaa dea be*«aca dana ceDe ej, il
faut pouitant avouer quo e'aafc .Ott art fort utilo et
nu'Rie neceasaire en bien de ranoontns." Und Luibuiz
antwortet am 17. desselben Menata anter Anderem
folgendanuMsan: Jh dtatingne itart entre ba mabdies
nnauuti'O Jahn', iu dem lt zuktzt Turis bcsuriitp. 1ml
Pap in »ein ISuch: ,A uew Uigester or Kugiue, für üot'tcuiug
Bones* herausgqgnfaen. Auch staaden ihn Zeilachriftea aar
YerOffentticbaog damals wie spAter genng mr Terfbgnng.
Die Kotmatbigung seitens sciuer Marburger Collegen, von
denen damals noch nicht itie Itede ««in konnte, i^t aber
auch, wie l'rof Cüsar and ich nachgewiesco haben, eine
gus grundlusu BebsqUang.
>i ib. p. m
«I £nuM£ DeBb Paab, aa ib et aoB «aom Paris
16T4,pw HIB.
T|L Lclbnizens um) HingeDa Briefwechsel mit Pa-
nn, nebit der Biographie l'apin s nnd einigen zagchöiieen
Briefen nnd Actenstu< keu. liearb. a. auf Koatcn der KgL
Preui«. Akad. d W'ii>wo&chaftcn heraoigeg. V. Dt. R Gar*
laad. Bcrlw 1881, iiog. 917 und 9SI2.
aigflaa et ebradqoaa. Dana ba aigtsa, il bot bire
quelque violence pour divertir on (Weiüer ou nider
la uature; p«r exemple saigner dans la ploureste,
damner an ytmUM dana o» aeeie apopbatiqae, poigsr
avcc ripecftcuanha dttni um i1)r»enterip, eraployer
Popium contre des douleurs trop violentcs,
donner an ftbriftiga« qnaod b aoenr panial nacaaatdra
etr. II i sf vrny que tous les grands remedes sont
des vcums diuiH Iv fonds: on a trouvi qne Paraaib
an fcna petita qaantiti eat aoaai an grand febrifugoe*
u. s. w.
Es ist nun ganz luun^güali, dass Papin, wie
angeiiihrt, geschrieben httta» von er iin Besitz eines
schmerzstillenden Mittels geweaco wäre^ dessen Wicb^
tigkeit, wie db bervorgehobeoe Stelb des Laibnia-
adian Brbfaa bawalal, man daai^ aabon recht wohl
in wfiidigaa womto, edar wann er neb mit dem
Stodium der damab belomnten, tmd als aoldiaa hatta
man wühl nur das bereits iin Altcrthum angawandata
Opium, eingebender beicliäftigt hätte. Dea an rfab an-
wafaiaehablidien FUl gcsetxt, er liltte bei Ahtwmmg
aoinfla ersten Briefes die vor 23 .lahron von ihm ver-
baato Arbeit vergeaMO gehabt, die Worte Leibnixens
bitten ihn dann erinnam mflaseo, sonst bitte er
wohl mu h hl hwerlich daran (^«Ucht, das Mannsciipt
drei Jahre später, ab er Cassel f&r immer TnrBaaa,
aainam FVaonde etnmhäiwMgen. Aber nidrta Ten daaa
Allen findet sieh. Schon am 24. Juli antwortet er
auf Leibniz's Schreiben vom 17., ohne auch hier
mb aiiMsw Werte einer etwaigan frflibaraD Arbeit an
erwähnen. M:in wird hiernach zugeben miisaani daaa
ein solcliee Mauu^cript, von Papin verbaat« nidit
aniatiren hanni
Dagegen hat mich der erwähnte Briefwcchaol aaf
die Person gefllhrt, db möglichenfaUs Grund sa daa
gegen Leibnix geiegentlirh ihrer Unterhaltingail Aber
Mcdicin sowohl, wie auch sonst, vielfach sabwr Oaaa>br
Freunde «arwähnt, so glaubte ich hoffen zu dOrbn*
auch einmal dem Namen Börner in <^inen Briefen su
begegnen. Derselbe findet .ilcli aber nirgends, wohl
aber nbht selten der des landgriflicben Leihentee
Dolaana, mit dem Leibniz ebenfaUs eaRaapondirt
bat. Aof diesen passen nun in auflallender Wnae die
von Papin ildsoliliob aasgesagten Daten Fonrnier's.
OoUeaa bbt«, ehe er im Jahre 1682 nach Caaaal
berabn wurde, In Hanau, nnd in Betreff sebea Bte-
mrisehen Nachlasses lludot sich bei dem iiiiioer zu-
verlässigen Strieder,*} der andern von I7G& bis 1815
') Grundlage zu emer IIissih« licn Qaleivten>«.8daifti>
Btallefgeichidite. üd. 111, p. 171.
Digitized by Google
So
au der Cae&cii'r Liibliuttiuk angestellt war, diu lulgeiule
Notiz: .Als 177& nach dem Tode i«iies (Dolaeuü)
SohoeM, Albert Friedrieb Dolaeu», dies« Und
«eine Bibliothek durch eine Auction meistbietcad W-
kaufl wurde, ist die C«88«r»cke öffentliche Bibliothek
in den fieiitB eines ipnMua Tbeilee dieicr CamtgväMm
dnreli Ankaaf geikemmeB." Dicaelbe befindet aieli notsr
der Sigmitur ManuRcr. Ilist. Littor. 4". 1. in d< r jetzt
■tAndisfhen Laadetbibliothek lud cotblit Briefe u
Doleeni von ISS Grithrten, damaler von Albiima,
I/H.-uwenhoek, Lcibniz, Meucke, ReLscl, Slure, .Sturm,
Weldwtbmidt u. A. Unter Dolaeue gedruckten
Sehrifteu findet eieb freOiek keine Akbnndlnag ton
dein Inhalte, über il< n >lns Papin^scho Manuacri{it
iiudeln aoUte. Ebensowenig Uiett üch aui der Cor-
reepooden etwas hiereof BexOglicfaee entnehmen.
Auch bleibt nocb ffnnz utigolöst, win der Naruen
Borner in Fonrnier'e Angabe, deren Quelle er
kider nfeht angiebl, gekommen. Anflibno will ich
auch, übijc jedoch fiir jt-tzt diu mindeste Folgerung
daraaa zu ziehen, dasü dem Briefe Papin'a vom 24.
JnU ein ton Leibnic's Hand gesekriebcBer Zettel
kaiBagt, W'jk-hiT die Worto enthiilt : .Küxir vitftc
Dolaai ad abaumeudas «|>ougiouis particuLu in Tulno-
lilras «t vlearibw ak ad oariam aulnm mmmitm
iifilp.^ I>ii> Anj^nlw Haag'» und Fournier'« schei-
nen auf eine gemeinsame Quelle hinzudeuten, die auf*
zufinden mir allerdings noch nicht geglSokt ist.
Vielleicht trftgt das VorgeAlhzte dan bei, aU «M-
fiadig za machen.
Coppemicus als Arzt
T« Dr. Li TtvWf Plrofewor an (fjmmiam i» Tbora.
M. A. N.
(Fortsetzung.)
Die TorttdMiideB Ifitthailnngen bestltigen anf
Grand archivaKscher Docnmente die Ricbtiffkeit der
Ueberlicfuruug, dasaCopperni c u b während der Hunzen
Reihe von Jahren, db er in Fmucnburg verlebt hat,
ala Arzt tbätig gewesen ist. Bald allein, bald in
Gemeinschaft mit Bcruljärzteo — bald durch schrift-
liche Gut ' t I bald durch persönlichen Beirsth und
mikndliche Asordnongen, sahen wir Üm seinen erkrankten
IVeaadaB IntBeka Halft kringen. IMe AnfaiTe be-
stKtigen die Wahrheit des Worte*, dass Coppemicus
in seiner Umgebaig ab tili nniter Aesculsp betnchtet
hI; wir wissen, dMa er n den Kurjphäcn der damata
kn Weich sfllande lebenden Ileilkundigi n ziihlte.
Allein gUicbwie hentautage nnr der Hothstehende
«dar dar Baidte dft Halb daa bwwrraflandn Anta
Ziit nur dt'uj Bevorzugten möglich, diesen Vortheil
zu geniesRcn. Bei Coppernicus lag noch in der
Lebensstellung, wie voraugswciB« in seiner wisaenscliaft-
liehen Thütigkeit ein ferneres Hindcruiss, die Wohlthat
seiner Kunst weiteren Kreisen zu Theil werden zu
laiaon. Sicherlich wird er nicht geaüuat baban, dem
erkraidrtan Armen, der ihm nahe stand, seina BBlih
angedciheu zn lassen. In dii M r nf...r1iriirikung ist daa
Wort des alten Biogiapben sofzaÜMsen, dam er tob
den Armen wie «im bslftnde Gottheit Tsrehrt wordsB
sei. Ad die AuaObaBg einer ttgUdMO Tarnt ist aioht
zu denken. —
In ebiem eincelnen Falle ist es nrkundlich faeaeogt,
dftss Coppemicus über die Grenzen der Ermliin-
diseben Didoeee und über den nichaten Freondaeknte
hinaus als Ant thAtig goweaen iat. Basaadar« OrUada
haben in diesem Fülle seinen EntschlttSS beistimmt.
Der Henog Allureclit von Ikanasan sandt« im
fVülgalir 1541 an Goppernieua «in dringende«
Gesuch, nach Königsberg zu kommen, um einen seiner
vartrautan Bitbe ana schwerer Lehcosgafahr an er-
retten. Es war «in Ganmaa ans der Jugendsait, der
damalige A mtshasptmann von Tapiau (ieorg von
Kunheim, fftr waMun die Fürbitte erfolgte.') Alle
Hitlel, webka Ae Aanta da« Hanoga Im dem Sohwer-
crkrunkten nri!;<\\ atnU hatten, waren erfol|flos g*'-
blieben. Albrecht, ihrer Kunst miastrauend, suchte
nm die Wßh «mer«« Coppemiena nacfa, am daa
Laben des lieben Getreuen zn lett™.
Das Bittgesuch des von der alten Kirche ab-
geUbnen Bmega ynm Vmmm war an aiaer Zrit
erfolgt, da die kirchlichen Virhiiltninse, nicht nur in
Deutachland, in immer grossere Verwirrung geriethen.
Aneb in IMlaad batta aiob dia Fartainng swiadian
den Altglftobigen und den Anhängern der neuen Rich-
tung immer schroffer gestaltet. Allein bei alier Schroff-
InÜ, mit «abb«r dar BbAof Dnntiaana «nd atine
') GeorfT von Kunheim war der ^ohn eines Mamiea,
dessen Vater sich bereits aros.se \'pr Jii'nste um den deuticlien
Orden erworben hatte. Zur Zeit des schweren Krieges mit
Pohm und den eauMiB BttiilTii «nd£dill«aMn ftavaasna
in den Jaluren 14&^I4M war Daniel von Xunhalm, «ia
viele andere deutsche Ritter, aus Lothringen dem Orden su
IlDlfe gekommen. Er hatte die Marienbur^ mit veidMUlgen
helfen und dafür hohe >>lell('n in der r-iindesverwaltiniq',
»jj*)er aiichtiut und Unrt Miihlhausen erhulten. Dus Vutrrü
Verdienst im höhne zu ehre», «ar der jujjimlliche Huch-
itieisler lOlit zugegen l>ei der Venaihlungsfeier de» Georg
von Kuubeim, welcher sieh nun treu an densellten an-
« Albrecht erkennt auch sehr bald die ausgezeich-
neten nidgkettcn dmidben und gebraucht ihn zu den
wichtigsten Gosehiften. So ist Geor»? von Kunheim iils
Abgesandter des liochuieisters bei der Krii-<leiiiverhaj)illimg
zu riiorii im Jalire 1^21 . sn rinden wir ihn als Begleiter
Allirechfs bei seiner cnls. liridruden Heise nach Krakau,—
er ist duri als Abgeordneter dur Stände zugegen bei der
fcieriicbm Deiahaang adMaHan ata waMuben Fsntan.
uiyiiized by Google
86
FkwiBde die VerWettong dra PhrtcftutlHnns in dar
eigenen Diücese liindertcn, nnterhipitpn (-ie im riijcnen
Landeft-IutcreaM ein freundaschbarliclies Yerb<oÜB
nK dfln Renwge von TMhumd*
Co], ji !• r ni r 11 >! ti jli;,' , wf-]rhfr ..Ins fimatlMlM
GcUakrca «iueg Tbciles seiner Coniratre« iuuner gfr
iwiwMUgt haitt«, folgte gern dar Ebdadni^ des Her-
zops, welclip ihn in por^^önlicln' Vi rlj-nJting^ mit ciinpm
Manne brachte, d«r den geistigen Bewegungen seines
Mafawukria nit reger TbeOsahow folgte nd flir
MtÜMmtiic und Aatronomip cinr besondere Vorliebe
beugte. Dexa kamen noch penOnUche Uründe,
vdeliefiirCoppernicns eine Beiie mAWMglbmg
vtnschenKwi'Hh cr-fclicinon Useaen; es leJitea ihm dort
Verwandte und Tii'Unde.
Die Ih-i(>tV, welche zwischen Königsberg and
Frauenburg in ISetrefF der Berufunfi: von Coppernieua
gewechselt «ind, haben sich im Staatsarrhive zu Königs-
berg erhalten, daaa wir Aber die Veranlnnsung oad
die Zät der JEleiaa gaMit nntcrriclitot i^iud.')
Zwei Sehrrfben entsandte Hfr/.ng Albrecht d. d.
6> ApiO 1541 nach Fi n l iwj. Das eine war an
CoppernicuR seibat gerichtet; in dam nraitao wird
d«a Datn-Cnpiti'l gebeten, dae Gesuch n nnterailUnsB,
bsitehentlich die Entfernung daa Aintabmdan von dar
Kathedrale za gestatten.
Dar au Coppcrnicus geschriebene Brief lautet
wOrtBoh:
„Aiin Kiclasenn Kapperiuck Thumhenrao mr
FVraenbergk den 6 Aprili«.
>'ar)i(leni Dir euch dnrch denn gestrengen nd
erenuhesten vnscrn besoodenm lieben £nin hanscnn
von werden*) gegen vnna anlb dinstBchate erpitten,
wo wir euer personn bey krankheiten oder auderenn
SU gebraachenn wnaten, daa Ihr euch gutwillig dorinne
ertadgena md vnna aa dinsHlebem geMlemi alber sn
\nns begcleun wcilleft, dcntnorh wollen wir euch
gnediger uieyuuug nicht pergen das Itäger leit der
<) Die Briefe ilc« Herzogs Albrecht an Copparaieua
und das Fraiieiilmrger DoniMill sind in dam (rfBcicnan Kente-
Imche fiil. K(.iii>;sttil I'roussen im Staatwurliivc tu Könige-
iterg orluilten.
Dil- Uriefe \uu Co)iperni r us \cllist liofitiileii sii h
jeUt j;lri('lil.ills iliirL Sii' v. ,imi <iiiri b (.ll^t.l■. Ailulpli in
bukueiii Kriege gvgat SigiwiKinil III. vnii l'oleii mil uiiUcreii
ni VianenlNU« auTgcftindenen Archi>-alicn und der kapitu-
laritebOM BiUiotliek naeb Schweden entfährt : «ic «ind aber
mgleicb mit mehreren Dukumcuteu. die einst dem KrAueu-
Iwricer Archive auKebrirt hatten, auf Annuclien der I'reus-
sisrhcn Kegieniiii; im .lahre IT'.W zuruck^'i liftpii wculen.
*l Joiuuii! \ IUI W ertlon war liiiri.'ii n.i i^n r !i;iuzin
iu den Jalireu 16;äli — 1554. Kr war mit i iii.jicriiicu*
vsrwwidl und eng befrouiidei Dir Silmli r mhi i ii|i|K'r-
niens Joacliiin Kheticua ruluut in »einem „Kiiioniiiun
UorusMoo" aiit b««islertcn 'Watten das triaienachafUidie
interosso dkaea aanm», an «etchen Um Cepparnlcua
bei seiner Anwcaeabcit b Fmiian tmpbUm hatte.
Ahneebtig ewige gottb vuiueran Rath Tnd Diener
einem darinnc wir doch alle men.schliche unnd mög-
liche mittel botU der liebe got gnade verleihen wil
gtni gebmuehen weit huaenn wiHt t^am Cbeati vnd
harter ki unclKü, die iUck »ieht beaaertb, aondem Jhe
lenger Jhe mehr ergatth, hatnandlt, gaadiglich bo-
gerend Ir wollet enren erptttsB nodi Tnbesehverat
seitm euch mit gegenwertipeni Zeiper allier »Im vns
ZU verfugen vnnd obgedacbtem gntthem manne enrenn
getreoen nfh Tsd gnthbadunkai», ob er Irgenta dnreb
viirli'ylinnfT potlirlier pimd viid euerer mifhelff seiner
beiichwerlichen krankhcit erledigt mocht werdenn, gut-
wie vnnaar gnedlgea vertrauen n aodi atehet
mitteilen. D.ii seind wir vnit ulletii «.'iiüliijn f,'ef;en
euer pursuu abtzuuehnien erjKittig. Datum Königs-
pRgk dan 6 Apailia.«
Copperniens stand damals Weit« im (i9.lA-be-ns-
Jabre. Er a&umt jedoch nicht, den Bitten des llerzugs
Bcbleuiiicnit uaclizukomiDcn. Auch das Kapitel ertheilt
bereitwilligst die nachgesuchte Erlaubnis«, ao das«
Coppernions sofort naob Emp&ng des Briefes die
Keiee nndi Kfieigdierg antreten kann.*; Der Heraog
>) Um nicht etwa irgend eine Form zu vers&umen,
oberbriagtdeiaalboBotedcinenmnglaiehseitiK ein Sehreitan
des Heixoga an d^Peaikapitel, Omab Ibr C i>|)iiernie«a
zu crbUlco:
„Ann das Capittel aar Franenburgk
dm 8 ApriKi 1839.
>Vir fSSgpn euch gnediger woluicjimnu yiituundkcmeo
das wir knrmcrniektiT zeit mit dem n-infiffen Acht|iarpn
und hüchpelcrtlieii Herrn Niriilau Kiiiiernick Thiitnlirrni
zur l' rauenburgk euenni uiiti uHegen. dun Ii de» gestreiiaen
Ehmoheaten vunseriiii hesiinüereiin lielH.''n liniiiieii vuti wer-
dem tNlNcraaen vnnd hiirKvrmui.'itern m Dant7.iak beuiit-
man aua steiBburi^k »Imi \il handeUi ItulRiin lusseu, das
ehr sich, wim wir »einer jierson Irpent bedurfiten rnlic-
schwcrth zu vnns bcKelK'iin mkI iiiti <lenn »animb wir ilun
aidaiigenn wurden na<'h seim in liebten verstandt des wir
dann zu i.'iiedi!;ein Pani-k miu Iliiiie ;iii^'eiili'iinnieii jfcbrauehen
«ifli Iis.'.en, .Mm \>l lier iu'tiar ^nll^l r lifiptnian /.ii 'l'a]iiiiw
lUth vmid lieber getreuer Ueurg vouii kuidieun mil beachwer-
lieber gchwaehm dute wir Uw dan aachat gotliohsr kniff
gemn goratiien und «ihuUhn idan taftUann vnnd meret
sich dieselli ie<>li(h: Ist demnach ahn encb vnn^er gnefliga
vnnd gutlirli^ l<-tt< n Ir \%iillet rnaa Ztt |!«^uUeu mit obbe-
nautheni Hetm kii|ii rri:rk ilirn wir hioniitli auch »ehreilieii.
als viel verliujLili'li: . il;is ''iir -ii ti :iiiL:'--i' litb dieses lirn ilt
y.n \nns »lln ni /i: l>eK'i lieni; nii hl Im'.-.i Ii» eren wollt vud als
dann vjeduelitein in^enn lUtb dem von kimhemi nehcnn
auderenn un>eieu ert/.tetiii , vil gut gnade verlihet vud
sei» ven>tand ist. du» liestc heMiciw ratnenn doMI ehr so
»einer gesuiitheit widdcruro kbemnen modtt, tbn aeta wir
vral) ein Ii, di nuen »ir mith allen gnaden gewogen, gitoilig-
lirh zu In s. liiilileii vrpuctigk. wollen vii» aueli gegwi Ilinie
dem Herrn .Vicolan kii|ierini k aller «nedigcn gcliur ImltlM'iin
rad beweiseu. iMhini Ki.ni;;>|iiT^'k den il Ajirili^ "
<i (.'<i]iiM'rnirii>' ulH-i'liraeliteselbittdasächreibeu des
K«]iiteK d. il. H. A|>ril. wonn den Hcrsoge die Cilnaba-
lieDeljmi!,'UU!; mitgellieiil »inl:
,.\\ vr haben" mi m Im i|pi n die ..rrelateii Tbum-
kcrru vnd t^iiittel ge^tilftes Knulant" — „Ewer f. Dt mey-
aaag «nd gaiiewen schraviiann nach In dem ohHgen «od
beawalichen Mbes swachneit vnd leger demyte der Erbar
vnd ErentüHts her Georg von khlabaiii Ewer L gn. Haidt
Digitizec Ly C
87
■Uttal iadnem Kchrciben <1. (1. 13. Apri! di-m Kapitol
Dank dafür ab, ersucht dasKcIbe aber glcicli-
öirein CoUegea noch ferneren AoAntiklt m
gestatten, i!a die schwere Krankheit des Kniihfim
noch nicht uachgelas8«ii. Auch dieses Gviiuch wird
licwilUgt und der Urlaub bU aber da« Osterfest hiiiMU
-*) Goppernieai blieb bis san Aafeiige
nd Ueber gemmr haKptnia n Ttplaw Tostr Usun li r
TDd rilfdiefatcr frenndt iwcb [f^es villen beMleon Mvt <l< iii
wirdigL vnil nohl^iani brm Sirulau koppenüi-k mserni Kol-
legen vnd freiinlhrh«) lieiien Wleni lirmicni llandliini; vdd
bemlung mOmbt. vn<I so weyt Eynlut'riui!? Kwur f. I>L zii
dienstlicnen vnd ti«'l:;it'llrlipn gefallen (jeliriuiolit das er sii-h
in Ewer f. H. ^rtK'dijreim willuti, ans all«* (N'^wcrhcho aus-
refade^ In disem beta^tenn alter, wilirklirhen ergelieii rnd
In engesicht Ewer f. Dt briffs aafi^'t-mucht vnd
sich sempt Uwer f. 1). boten an dieselbige Ewer f. 1)L be-
etbenn etc. Horrru wir auch m\i seiner Achtnar wirdeB
Ul eczlirber vnsiT kirrboii i;fr>'< liticVfit ili»peiisirt liulM'n etc."
■ Mni ^, liri ili.-ii ll. rvi.i;, Alhn i Im d. il, ..Koniffs-
prrL'k ilrri XIII Aprili-. Aiinu Ii» XLI". i>t .ili>('ljrittlirli in
ilciii iM-ri'ilN aiJL'i'iiilirli'ii Ki-iiielnK-lir l-'<:l, Kiiriii;>l>'.l l'rnivH n
1.M1 crhalti ii. t.-i s^i h ali< r iUii !i -ä^T ' Iriiiinailirici ilc^f
llf i'/ii-.'.. iui StjiMNiiii'lj 1 . II K" i^'-li' -_' lU'L'i'fiiiiili'n. ».iliin
<T mit ilen ul)r!i;i'ii Krnü:i;Hli:-i Ari tii\aliiii aii> N lunnicn
7.urliil>u;<'>Jiiidl W'iriliMi ist. I>rrs«llic imit<'l w<.rl!:ili-
„Von üiiltiT» j0ia<ien Albrnlit Mar)/i.'''aff ^'i linunlcii-
burgk, in prensaen vtc, biTzn^'k >'ir.
Ynsnn gn\a vnnd gnedigen villr-nn znvontu winlii;e
Erbare und achthare rnnd horhifclcrtü bi-snudere Uebe VTlt
liiilipiiri euer woliiiriiK'iiilfs srlm-ibfii «las Ir ttuff vnnur gne-
diüi H ansiniK'ii mit ilrm arhthnri » iind hiThi/riJurten viinsfren
lK>><.lidrrrli lifUiMi i'bn'ii Nii ■iLm l_ ii p i- r ii i r k i- il d it Mcili-
cin dortorpii etc. euerem ( ülle>„'i-un vud IrnuidUchcn lieli«iili
dtereo Bmdcr lundlung vnd beredung gehabt auch Inen
aiO wdt eingefnrth daa ehr sieh Tong zn dlenstlirbem mitd
bdUgUebeii Ki'foUcun nbne bcechwerlichc ausrode Inn ilieaem
Mineni betatrten Alter Inn viinsen'n (rnetUifnn willen iturh
»esirbts brietlV mit vnserrni ilit iier «b'n wir derii.illii'U ult-
irti^'t, .iiiti^'i iiiiii !ii, ni'M M^l-^ lie'^i lii nii iiiml il.i^ Ir \niis
■HS* din^tlii lieni w il!i nn ilarii.'. [r vi,;iv \ i.in! v iiM reii licthen
Kewojien wlcwul Ir lijen Uk'! /h eji|ien'n vinl iiirlil i;i'rno
von uucü geluiü^cn diinuruht uiherc zu xielicii cliiiiilit sampt
fciBewii eueren erpi<Hienn vorstandenn Nbun tlmii wir vns
Mgen eocb ioIHik gewcifienen munts i« Ir zu vuns
SieB Tueren 'tn);:et In allen iniiKlain b
bedanken vnd erachleii
bd raus wul iIhh Ir hemehen obren Kickobknin Cnpper-
niekenn It/i^'i r /ei) nii lit L'enie ontperet Nii lusiiiinder aber
vi.:ij .'II wi.ij^rt'alleiMi sinid des i remi >tcn '.nnx'rs huupt-
niui.iis /u Tapiaw lUllis »nml I'i.Ikmi getreuen (ieur;;!: von
kunlieim scbwsdiheit zu trost dennselben vbersant Der-
»egen wir ntdlcii müssen «cU Ir Inen rnamiteseben die
wgezogenen nsacbcn vono euch gebtaeen da» vmb ewror
erzeiguDg bcndter euerer dlenstbarMt da-s ymm aneh vmb
so viel nlier zu anKenebmem i;ef»llen (rert ii lit lu schi hcii
Nacbdem e» aber mit bemeld s mi^its K.it^ ' ■vi r.'rnii v.tnii
Inmbeim scliwacheit (lenii.i^scn t.'rlr,'i im ■Ins Ime ib-m hem
doctur seine vi ii L'<it _'i-L" l'( iie .'e,i Iii. l^i::;keit nun hne zu
erweisenn eine zeitlauj^k ulbie /.u ut^rluirren die iiuttorlTt
etRudart 8o gelsnigt tn auch tnier gaauu gneilige« ainaeu
fand begeren Ir wollet rnns sn dnüllicbain vnd Kendtam
vnntpmi bauptntann zti freundilehem gefallenn itxiger sdt
ehren knppernikenn »eines sniisinipIpibciiDR nicht ent'
peilen ln>ison ^^d ImetuM li ein zeitlwHL'k ; Inn aninerknntr <las
er lim rri>tli<'b vnnd loblieii ili>talls eiui r mit dini ini iiin ri
uiitb idi u zn trai;emii uiliie bei Ime zu uerliurren erlanbenn
rand nichts annderst «bitui nb ehr persnnnlicli bei euch
wfacT, ochtenn. Das bciiid wir riab euch seniptlicbeii Inn
aUeun madcon su bcscboMcn genagt etc. etc. Datum
Kaaigapamk dea IS A|ifffls iMl?^
•) Aaf das UrlanbMeMich nm IS. April aatwocten
ridicntwilliga Pnfaiieo, TInnBlieni vnd Oapitid dn gestülU
des Monats Mai in Kdnigsberg; erst aru .">. Mai finden
wir ihn glücklich in die Heimat zurückgekehrt.
AJIaia «aeb aaeb asinar Rttddkebr bSrte C«p>
pernicn.i nicht auf, ^piii.^ .^ufmerkKamkeit dem er-
krankten Kunheim zuzuwenden, der ihm überdies
schon seit lingerer Zdt persönlich befcaBiift war.*) Er
hatt« sich vielmehr mit dem oben S. 0 bereits er-
wähnten I^eibarzte des Kunigs von Polen, Joh. Bene-
dictus Solpha, in Verbindung geaetzt und dessen
Bath Uber die gefährliche Krankheit eingeholt. Wir
ersehen dies ans einem Briefe dea Herzogs Albreebt
d. A. 14. Jmn, in velobeB dendba iim IDttheihiBg
Knaeiondt" „Dat. Frawcuburck am styllenfreytage die jar-
czal cbristi .MIi.M.I";
„'Wir haben Kwerr Fdntl. Dt. schn>yhen, dos sie anff
die angenehme abfei tyuinie vnsprs ("olb-i^ej) vnd viel(jeliebten
EUorii bniders dis Ai hl puren \ud wirilinen hem Xlcolai
Copperniks etc. Iti «uaden an vnsz ({eibanu. niyth irryni-
liilnr »irden euUiinneu, vnd Ilircs i'emeni K\iiball> /tu
unter mae^^z vomomnieu Vnd wiewol wyr gerne gesehen
das <>b<renieltar mser ftauHlkhar lieber CoUega auf dhs
zcnnird teyrlich fest dcT bcrKdwnii niTberwjnitlkbenn auff-
er^lauduu:; cbristi vom todt zcum MMOn vnser kirrben pe-
braui-be vnd ordtnnn« noch bei TBS gWWCSt Diwril es aber
mit <ies Kmvesteu lieni Getiri^en u. s. w. (es vNerden die
Wiirle a'W Albre.Iit's Srlireibeii L'enaii wiederbidt) .... S/n
konneu vnd wiüscn wir niciit aulf Kwer f. l>t i/nedik svtmen
vnd beiibyer eyn s<dchs /xil hrndereii. sziuider seindt tto-
willitret In dem lall Evrer f. Dt. was derireJbigeD hirinne
ifeieifirk illenstiiebenn nachzcunbenn Dan la don
er £ Dt dienstficfaen \
Im .indem mugiicheu Ewer t Ut dienstBclieB wHIen ete.
»eint wir stet/, geneiijt.""
'I AI« Coppcruicus K<'>nii.'sl»eri; verliesH, gab der
Uorspg .\lbrecht ilm. ein l)anküetu'eiben im da« Ksnitd
■II, welches sich in dem erwiUintcn Knpiebticbe erhalten nat:
..Ahn das capittel /nr Fraueiibnrgk
il.'u ;i M.ii.
Nachdem ir vnnss diu winliuen .\rht]>iireii viiml h<n-h-
Relertbon vnnsenni iM^Miudcrnn lielieiin Kliren Ni.id.iinii
kojiperiu!;k iHictoni vmid eures cuppillels miftvnrwantliciui
ein Zeitlang anff raaer gnedigs sinnenn vnd begerenn gut-
willicb geliehen Als thtui wir vnnss deas fegen euch sempt-
lirbenii auffs senerliust bedancken snediglich begerendt weil
wir Ihnen etwuss Uinife auch wiifer seinenn willenn auff-
gehaltpiiii Ir wullett Ime Mili hs zu viiKutem idt kboinnien
VMdd li!i':i i]'"-, iii.'ht en^L'i'itfn l;i--i-nii. sundem vill eher
Inen dns.-. ehr lani^ anIT vmi^er emb»iget anbalieun aussen-
plibenn dcss KutwUb^k entschuldigtt wissen, wie wir ranss
die«!! gentzlichen zu euch versehen wollen; dass aelndt vir
hm tfleichenn vad Inn cyncin vil mCferea gSgea aodl SHap^
liehenn inn allenn genaitenn zu licachnlden abeltt genügt!
vnnd wdlii'. I>atnin Kuniffperek."
.\i;i ilie-r^ s,.i,reiln.n de> I|it/'1!;.h nnterliess da^ Kapild
iiti Iii m antw urteil. Kas lK>riinn'ii!. d. d. 5. Mai. hat sich
frli'ii hfalls erlialteii. w('iiriL,'leii Ii es i-tw.i.s unlcHerlieh ({ewnnlen
ist. Die Aufschrift: „rrekten etc. schreiben her >'iclaa
Oi|jPgwiiigB abArtigmg balbea" eigiebt jedock denilich den
•) Zu der Aimahme, doss CoppcrnicuH srbon sdt
längerer Zeit den Georg vnnKiinheiro persönlich kannte,
sind wir durch die dijilomati.Mhe Th.itinkeit ile> Letzteren
bere< iiti.;t. iki .Vlbrecht ihn luiuli;; /.u den Verh.andlungen
mit EriiiUiiid un<l dem iibriL'en IVous-i. n aliL'eonltiel hulte.
hu war Kunheim iiii;iieiiili. h \ici di u fort'.'c^etzten lie-
rsthuugeu über das Munzweseu thälijr; er verhandelte als
OsHumcr das Hansa auf den Landtuen sn ElUng and
Ifadtabait ia den JEsuen 1698 und IBSa, su welchen auch
Coppernictts wegen der Bagdinng der Preussiscbea
8S
des Giitaclik'ti« liittet, wcWim Kolpha abgeg-cbun. ')
Allein die Antwort de» Folniscben Leibant«« war uoch
niolit eingegangen, wie Copperaieat idlMt dem
BenogB umgehend erwid«rt«:
„Dorchlaachter rnnd bochgeborner flirat f^nedifsrer
herre. mejme vlessige vnd fpitwillige dinst'' ^ i;: i, i d.
alle sedt bereitb £. f. Q. aoff ewar briff vnd schreibe
tw ich wieeen rad enierkeimeB Nadi dem Idi uui
kooiglicber ^faio.it&t zcn polen Doctori Joanni beB0>
dkto geackreben habe, mrinen beaten vlei« naeh wn
erknndigen wie dem Enotreateo Tud gestrengen berni
(ioorgio von kunbaim E. f. d. nmtlimau in sciiicr
Swacbeit mochte gebolfen werden, bett mich verbofit
•B aoMe mh demaelUgeo brifibotan antwortfa gefidlea
sein Szii 1ml) iili Iiis liiT vom uli;.'(ii:iiit('n JoctW
keinen briff vborkoraen. daa mich wundert. Uabe ieh
E. f. 0. der Mehen halben nicht« eigentiiehe wiaaea
xcu <i( lirf if ir ii, rtyn iiorK dcrlirtJhen gi sint mit zcu-
i'elliger botscbafit dem selbiger doctor widdrvmb acu
eehniben fai der aelUgea eadiea, ala das wae ich tob
i'in crfareii wtnte wil ich an ycncog zcu stcllrn E. f. g.
der ich meine vleaaige vud vuverdroasenc dinate thu
dewiti^ berolea.
Sattttt Fraaenburg XV. Junii lr>4l.
£. f. d. stetiger dyner
Nioolaai Coparaieni.
fiCB dnrrhlnntigpn vtul luK-ligclioniHi von ^ni^
genodeu Albrecliten Miiigniuvu zcu brandemburg
In preoaaen vnd wenden bertxog burggrofim len
Norenbeig vnd fühlten zcn Rag», meinem gn^
diffiBten hermn."
SubstJ Coppernicue die Antwort Bolpha's
«rbielt , alinmte er nicht , sie dem Herzoge aofort in
original! zuzaitellen. Auch dieser Brief von Cop-
pernicuK ist uns noch erhalten. Er lautet:
sDurcbl nötiger bochgebeiaar fnrat ganedigar berrt
leb hab gestern eraten vom konigBeber Ui^eetfit aea
polen doctori Joaaai benedicto ein briff vnd aulT mein
acbreben Toa wegen dea ecanaeaten Georgen knnhaim
hanpfaaaa «ea Tkpwa et«, aatwort Tbiriromen. Dia
•) Der Herio^ Albrecht scbn ilit :
,,Ahn «Inctur Kirutaiiin (.'upcritiik ilcii 14 Juui.
Nrii'liileiii Ihr iiliiiii koiiii;!. tiit. zu itulitiiti \iiii>rrs jpie-
digstt'ii lit'iTcii viid li-fujitliclii'iui Ijfbeiui Olieiuniet» duciorcm
de»» eii'nuLic^ten vuiiürrs hcuptnannis su Tapw fiata nrnd
licbenn ^'ctmii-nn Oenr^pnii vonn kunbnnia ichwacheii hidben
hii'h desM'll'i-iin frntlKilunckcns disfallss zn (•rkiinili'.'C'n «e-
st'hrilHMiii »i'il wir danii liciiielleni (»fortfrin vniui Kunlicim
zu jrllt (li--<('!lH im Ikthi doi tors Itatli viiiiil ifiitliln ilmii kenn
zu S<'ll llCr M ilKT ^' llWäl llliril h yi-rill' » iNM-!l~rlllllt jlrttcil.
WoDeiiii wir iiuiss vurselteu eltr t'iicb iiumt'br holchrs ent-
daaket babeaa wcria» gute gnedigiich danendi »zu t» be-
adidiean, Ir «aliett nn» dns bey gej^enwetiigcm ranserm
bothenn nitanteüan vnbnrhwercth sein, Das« wollen wir
acgen euch la allaan gnaden abaunhcmcn vnd zu crkenneno
lim liein »«igeeeeaa ataUena. Datum IConigtpergk ot a."
weil aber nrin da-* nichts von andoni bt-sonderliclien
addir fremden saL-hon bcrurth wirt, hab ich E. f. g.
den&olbigen hauptbrifl" zcu gestaldt, ans welchen] E. g.
dee selbigen doctoria rath vnd danken wirdt ^-ornehmea.
WTBt ich doneben was Iieeaera sen zcnitchiasen do mit
dem gnttcn horren K. f. f. amptnnann bchoUlig sein
«n seiner gesnmdheii eraiatnnge, aolten mir kein arbeit
BHH ynA sarge E. f. g. senwolgefallen darea iob nioh
tbne vIeiHsig liovnlilon vonlrislicli Kein. DatOffl ftaoaB»
barg am XXI Juny Im UUXLl iorat
E. f. D. ttaderteniger diaer
Nicoisns Copern'icus.
Dem Ihircblancbtigcn vnd iiochgebom forsten von
Oote gnoden Albreebten Margraaenn icn brandea*
haig aoo prciiFsi II villi «iruilcn licr/.<j|,'.'ii Ipiii trrofi-n
an Notimberg vnd furaten zcn Rügen meinem
gaedigsta berrea.*
Auf vorstihpiidiii Hriff lies« der Ilorzfig um-
gehend «in Uaokeolircibeu an Coppernicus richten,
indem «r lo^eidi bat, den BriefSolpba'B im Interaaaa
Kiinlirim's behalten aa dürfen. ' Jli' dii-^i m Prbn ilx^n
scheint die CorrespoadaBZ üwiüchcn dem Herzog Albrecbt
aad Ooppandeaa abgebrochen sa sein.*)
■) .,Ahii Niclanenn Coppernick den 22 Juni
Wir haben euor sclireylioii neben ilcit zuspsrliirkcn dra
kci!ii:(lu lii'im duCCurs liricfi rijt|itaHi;cn. tUtui viiuss ilrr»« yrn
Süjchcs eueres gelui|it<>iiii tli.-y!i»«> mkuI iilrprsi liirkun«; dcüs
laieA gutz geöediglicbenn bcdankcii. Mid dicwuil w dau-
BOdit vomelunenn lUss Ibnti lU-ni s< hrrvlien etwM.^ Tonn
vnnsprs hcuntmanns kranckhcit Rcmflt Virl. babfnn wir
dt'un brii'ff bejr mnss Ix'balteii Nnr^elieiiilicli Ihr damith
xufrieiUii »ehi »irdctt. Ihm fliall Ihr di iisclhcn bricff itit
eiit|>m'iin oiU'i xin.ss Immmi koinii't. «oUc! vnni>s vorsteii-
dii^eii. uKlh'ti wir i'udi niitt K^^iiad widrumb zuschicken dan
euch Ihnu inhcnTin trnciligfin willenil saBttlSigea SCtadt WIT
gc«o;;en. I'alum Kuiiij^spergk vt s."
'i lieber den weiterm Variaaf dar KiaalÜNlt Kaa-
bei m's int nichts Niliens balmiml. Wir wissen nor. dam
er derselben danals nidM eri^scn ist. Er siArl< xwoi .Ixhre
danach, im Tudeif^li» von Coppernicnü
Das InttTe*se. welche« der Ilerzus Alhri'« ht für den
lelK'nden Krt-uud ln-wicsen. ulirnm^' er aiirh aiit dii- hiuter-
bliebene Familie. Heu jOiiKKten Suhu nuhiii er /.u »ich und
sacglaftr dessen Erziehung und llildun^. — (iclegentlididarf
hier woU die kurze Notiz Biiijefiiict »erden, dass Albrerhl
«einen l'fleKlüiK im Jahre \ttMi mit einer Km|ifehhms an
MeU nebt hon nach Witteiiherj,' «uidtc. \on »u derselbe
imJaiue 1SS6 die janeste Tochter Lutber's, Margarethe,
ds Gattin hcinfubne
(Fortsetzung folgt)
Die 2. Abhandlung von Band 42 der Iiiova Acta:
H.]tawHi: AlHlnaiseheNaehtadimettarliBge. 4B(^
Ti xt und 2 litlii>gru|i!ii seile Tafeln. (Mit colorirten
Tof. l'reia 5 Rmk., mit uncolorirten Taf. 2 Rmk.
60 pr.)
ist erscbivueu und durch die ISnchliandlung IHW
Wilh. Engelmann in Leipzig zu beriehen.
AianMiism ata St. ifai wm.
BniA f«o IL BluclMMn umi Mut la Pfuli«,
NUNQÜAM
0TI08U8.
LEOPOLDINA
AMIUCHES OROAN
DBB
KAISERLICHEN LEOPOLDINO-^ABOIiINISaHBN DEUT80HBN AEADEMm
DER NATURFORSCHER
DNTKR MITWIRKT NO DKR SEKTIONSTORSTlRDK VON DEM PRlSIDEHTKN
Dr. C. H. KnoWmwil,
Hille a. S. (JafM-guM Nr. t), Heft XVII. — Nr. 11—12. Juni 1881.
bhllti Antliche HittheilangeD : ErKebnUs der AdiiinktcnwaU im & Kreise. — ünierstutzuiig»- Verein der Aka-
demie. — BeitrikKe tur luase der Akademie. — Ferdinand von Ilebra f. — SonitlKC Mitthoilungon: Ein-
■«gaogme Hdiritun. — L. Prowe: Coppemirus als Arzt ';KorUeuung). — Ein nenes \V>rk Uber Dniallifta.—
IfiORiiphiaclie Mittheiluogeii. — Natur«ruiM.iuicliaftlichc Wandcrvcrvauunlungeu im Jahre . — nraktMMhnlbMk
— Dit 8b AMnadlang vn Band 4H der Nim Acta. — VctfiuMr de« Mwrolos« BcicbenlMclL
AmtUehe Mltthellmignk
IigttaiiBB d« A^jimUMiiriU im aoUmKntn (V68tplialen,liraM8ek, Lippe iLHeMn-Oanel).
Dil' nach LeopokUxM XVIl, p, 78 onter dem 14. Mai c. aiugeechriebene W^ahl eines Adjunkten im
8. KroM hat nach dem ron dem Herrn Joatizrath 6ait«T Krnkenb«rg in HaUa a. d. Saal« am 21. Juni
1881 ao^oommenen Protokoll folgendes £>gebniss gehabt:
Tm dm 10 gagtnwtrtigta Mitg liadan d« 8. KraiiaB battai 8 ilm flühmiiiittal mhlMitlg aia-
fMaadt, TOB tern
4 auf Harrn Dr. Kiebard Oreeff, tn/huor der Zoologie und verglcicheadeii Aaatouab aa
der UniversitÄt in Marburg,
2 anf Htm Dr. Nathanaai Lieberktthn, Profetaor der Anatomie an der UniTeniUt ia
Ifarbnrg,
1 mf Herrn Geheimen Mp<9icinalrath Dr. Wilhalm Baaaka^ Proftaaot dar KadielB aa dar
Unirenit&t in Marbuig,
1 anf Herrn Dr. Jobann Jnitva Rein, Profeeeof der Geographie an der UnWertttOt in Marborg,
(aMkn sind.
Es (tat demnach mehr als die nach § 30 der Statuten vom 1. Bfai 1873 erferderliche Anzahl von
IfitglMteni an dar Abatteannig Theil gmfunnw Da jedoch die vorgeschriebene alMolat« Majorität., in
di<«iem Falle & von 8 Stimmen, lM>i keinem der zur Wahl Noroinirten erreicht ist, so wird gemäss Absatz 7
des § 30 eine engere Wahl zwischen dun beiden Herren, welche die meisten Stimmen erhielten, mithin xwiachen
Barm ProfDasor Dr. Riehard Greeff in Marburg und
Herrn Professor Dr. Nsthanael Lieberkühn in Marboiig
notbwendig und werden zu dem Ende die betreffenden Stimmaattal wiedsnun vanaadt vasdaa.
Halle a. daa 81. Aui 188L Dr. H. KaOlhuiCh.
Leopi. Xm ' 11
(10
Viiterst&tzttiigs-Yeiein der £sL Leop.-CaroL Deutschen Alcademie der fiaturforacher.
Ntdiden itt dar LeopclUn XVn, S. 1 m y«neUtg«B, hrtuftai &» ToMteng dar te hin 1881
«u gewahrenden Unt*r»tüteungeii, «u/gefordert worden war, sind solchu, r.atti borgrältigcr Erwägung des Vor-
standn, im Q^Bunmtlwtrag« von 480 Bmk. und zwar in vier XheUen in j« 120 Bmk. an ebenw viala HflUI»-
bfldfliftigB ns Ibi d. 3» gwnlia f 11 itt OnuKlgnttn dw Tinoiiu nrtttilt wofdw» Laldwr gdm Üt Bii-
trftge rnm UnterBtOtzunga-Vcrt'in in letzter Ztit immer spärlicher tin, auch Seitens derjenigen Herren, welche
Öse regebniasiga jährücha Beistener zngeaagt hatten. Wir erneuem daahalb inttkndig nnaare bereita wieder*
Mt soagaifnalMM Bitte «a «IIa Firnnde vaä FBrdarar daa Tenlna, dnnh geMUig«^ «a Ba
Medicinalrath Dr. Winckel in Dresden oder an mich zu sendende Gaben den edlan ZwMk
gehörigen Terstorbener Katorforacher in dea Noth au helfen, nnterstützen cu wollen.
H kll« 8. (JigergMa* Ib fl), dn I. Jni 1881. Dv VtntlMl dl
Dr. iL MaMtmOkf Y«
Beitrage mr Kasse der Akademie. ^ ^
Juni i, 1881. Von Hm. Qeheimeu Regieruugsruth Protessor Dr. R. J. £. Clautiua in Bonn Jahres'
beitrag für 1881 6 —
„ „ „ „ Uedidnalrath I)r. J. 0. Prayaa in Wien deegL för 1881 6 —
„ 18. „ • Hofi»thProfeBsorDr.A.T.S4dMnkinLiifaig JahraabeitrAgafBr 1880a.l881 12 —
Dr. H.
VMrdlnaiid von IMbni*)
am 7. September 1816 b Brflmi als Sohn eines Uititir-Intendanten gabonn. Er abaoIWrt« im Goo-
Ml Jadashug ia Wim ■ml daa Gymiaalnm, an dar UaiMniUt in Ott* dia aoganaoBtan pUkaeipfaiaahai
Claawn od atddirle Uanmf ia l^an Hedidn. Am 36. Jannar 1841 «nrde «r daaelliat anaa Doelor dar
Wt^'**" pranorirt und trat am 8. November 1841 in den Uicnst dee allgcmeiDen KrAnkenhaase«. Von
16. fiaftamliar 1848 faia 22. Movtubar 1846 baklaidate er dia Stelle einea SecondArarstea nater Skoda;
Tom 83. Kovenliar 1846 bia 30. Hai 1848 dia ainaa Ordiaariaa, vom 80. Hai 1848 aa dia aiaea Pirimir-
antaa. Am 18. Deoember 1849 wurde er zum Professor eztraordinarius, ani 29. September 1869 zum
PkoiBiaar ordiaariaa aa dar Wlaaar UniTeraitat ernannt. Dabei war Hebra Vontaad der Klinik nnd Ab-
thailnv ftr Banlkraak«. Lrtarindatiaeli, mm 39. April 1849 bia 38. Aagoat 1861. ftmgirte or ab
Diroctioiisftdjiinrf uiiil f;ihrtfi wjUirend diesps Zeitraumes die Direction des k. k. allgemeinen Krankenhauses
zugleich mit derjenigen der danuds mit dem Kraakenhaoae noch vereinigtan Gebär-, Findel- und Irrenanstalt.
Seit 1873 nahm er bei den atrangea PHlftingen ab OoSzaminator TML
Schon anfangs dpr viei-zigrr Jahre begann Hebra Privatcnrse (Iber Dermatologie zu geben, indem tt
die ia Frankreich damals zu üeltnng und hohem Ansehen gekommenen L<ehren Alibert's und dessen 1899
pablicirtea, htehak antwiekaltaa «ad anf daa iUaata afiaaeMaa aatOiBdiaa ^yatam dar EbaikiaaUiaitai btar.
pretirte und mit den Lehren dar 'Wllan'schen S:!ml'' nrA ihrpr französischen Anbilngpr in Parallele stellte.
In den Jahren 1842 und 1848 paUicirte er zuerst wissenschftl'tiiche Jahreaberichte über die Abtheilnng f&r
cbraaiaite EaataoaaaUlga; 1844 «ia» Arbait «bar bUaa «ad aiaaa Aoftata «bar dia, dia bahaarto Kafrf-
haut sclbstständig ergreifenden, Hautkrankheiten; 1815 seinen „Vernich einer auf pathologische Anatomie
gegründeten Eintbeilung der Hantkraakheiten". 1852 unternahm Uebra eine mehrmonatliche Keisa nach
Norwegen, vm die Lepra (Spedalskbed) zu stndiren. Dort sah er aneh die erste Scabies xtem^m, wie er
i'ie iputer benannt«. Die Spitäler voB Paris, insbesondere das B6pital 8t. Loalti baawahta ar ia daa Jalwaa
\bb^, \tiü2, 1867, 1872 und 1Ö75, Jene von London 1862.
AllediCicbste und öffentliche Anerkennungen wurden Hebra vielfach zu Tlieil. So im Jahre 1850
die Zufriedenheit des Kaisers in Anerkennung seiner unermOdlichen, terdienstToUen Thfttigkeit um das Wohl
der in den Wiener Qvilspitälem behandelten Kranken der Armee. Die k. k. Statthalterei sprach ihm 1859
*) Teisl. Leopoldina XVI, 1880, p. 113. — Zusammeuecsielll aus Bion-aphiccn in der Vierteliahrsschrift für
Hanaatalaili aal flM% 1060^ m & Aaapiu, ^ad dar Wieair aiadtdriaabai Wniwanbrift, mOtW.U^t. «N.
L.iyiu^ua by GoOglc
91
Ar Min» LaUtaugit galcgeoüidi «inar Typhrntpidmiii* and 187S nd Anla» der BehAndlong der Impffrkg*
Ann baaondanB Dwli »tu. 1868 «rUelt er du Bittarkreoi dei Fkw^oeef-Ordeiu, 1876 (ka der eiaenmi
Krone III. KL und in Folf» imm 1877 den Ritteretsod, 1879 wurde ihm der CkanJcter eine« k. k. Hof-
ntb«! be^iiaet. AmmHmi wmm ihm verUabn iracdeo: Dar ealnndinhe Nordittem-Ordia (1861), dar k.
mMdmkm 8t BtauhlMW-Otdea II. n. (1871), du fliwpiwliiiiliUini de« kgl. portagieoineliw (UMmOtäm
(1676) vi der meeklenbnrgiiilic Orden der Wepüwh— Krone.
Fir di* firfoduif das coaliiiniiHiiln Bito wd die Gautnining dae batnftndaa AppaffttM^
wdchM- In dar IodMatti*4kiHatellang n Landon 184» tm^aMOk «ar, «uda »■ dnt dk poaaa IfadaflU
zuerkAnnt. lui SeptctiiLuT 1876 «aadta Sbo dia OtbunUiätA» Bagiani^f ab Pahglilm ma lotanHiliDMlMi
medidaiachen Congreai nach BcttaaaL
Dar IndactidMB Paadhabaft dar Aoito in Wkai gabOfia er aalt daa Jalm 1848 an, aa imä
Präiidentfii. n!s Naclifolger Rokit-aiwky's, er 1879 pfwJihlt wurcie, leider schon damnls kr^nk und aeitden
oichi owbr in der Lag«, aoeh nor einntal den PrisidentenatulU oinaunehmen, den er ata Vonätxaoder dar
niiaaBiilalllliliuiu ▼«naaMdnngcn lad (aait 1678) ak '^eafirtaidaB« Mm Undarah iu^ahalie haitla. Dia
Laopdldinisch-CaroliniadM Akademie nahm ihn sm 11. September 1873 als Mitglied auf, die kaiaerliohe
AkadiaatB der Wiaaenaefaaftan in Wiau ernannte ilin 1876 zum oomapondireoden MttgUede. Anaaerdem war
IMh» mt^M dar Niadarriiainfadiaa Oaaallaciiaft ftr Natv ud HaOkaada laBeiia, daa ▼aiaiBa pnMaehar
Aerzte zu Lfinberg, der GpurÜBchaft der Aerzte zu Athen, der Gesellschaft der Aerzte ra Leipzig, des Vr-rein»
b*diacber Aerzte cur Förderung der Staataansoetkunde, dee änstlicben Yereina au MOncben, der norwegischen
niadicimaeben OeaeUaehaft, daa Teraina daalaBhar Aarato aa PMii, der GaaaOaekaft ruaiaehar Aaaita n 8t.
Peterslrorp, der Ge^pllsrhnft schwedischer Aer^e 7,u Sfockholm, der kgl. Akademie der Medlrin in Urfl^^el,
der bociulaa medtcurum iiolieimcoruia, der kgl. Uesellacliafi für Medicin iukI NaturwiweDscltaften in BriUael,
daa Vereins der Aanta dar BdMvlw, dar Saeiataa «mAq» Sarttianaia, dar NavTarit Dantatohf^ Soelatj,
te Oluo State Sodetj-.
Hefara lebte in glfickÜcliater Elie, ana der aieben Kinder entsproasen ; eine Tochter starb als Kind,
ein Sohn fiel 1866 bei Kfiniggrita, Ton aeinen fibrigen Söhnen ist nur der älteste, Dr. Hans ron Hehn,
iMim Fache des Yatera geblieben nnd gegsnwiitig Docent an dar Wianar Uaivanttftt; vaa dan baldan
labenden Töchtern iat die fthere die Gattin des PraC, Kapoai.
Im letzten Jahraehnte war Hehn hUdlg bnudt und moaala SilM freie Zeü, die ihm ohnedies durch
dia KÜDik lud aaiaa giiwaa Snaiia aar karg ■gaBaaBaa «ai, bamr ■aaaobUaaaUab aoa Aiiamhan hanataan.
Sein primlraa Laidea nwt «laa Jjruulatifce BknaddatUeaBonbOak «v dar ar abbon tob frflheaten Biadaaaltar
au litt. Mit nur Inmao Unterbrechnngen dauerten diese oft mit Fieber verbundenen Katarrhe aefal giaMB
Leben lang nnd eteigerten ateh begreifliclier Weiae stetig. Coosecnthr traten HamaigiOiaerang nnd Staanngan
in dar Labar and daa Kam aia nnd dia letatoa Woebaa vorbnebta HAia, voa aiaar dank BM^aAa
Niere erzeugten Hydropsie und heftigen asthmatischen Anfällen ge<jaAlt, unter grossen Leiden, bil.iba aia
aaafter Tod im 64. Jabra aaioaa Altera am 5. Anguat 1860, gegen 5 Uhr MoigeD«, arlfiate.
8(ina iidiaalia Hflila warda am 7. Aagaat auf dan Hemalaar Medhofe in dar NIba RokllaaalEjr'a
aatar graaaar IlMilnadune di r Wiener Bevölkerung, begleitet von »einen zahlreichen Freiitidt n, Ciill. l'ijm und
Sdridara, aO«ia dar Unener Studeateoachaft, unter einer Fülle von Blumen und Kr&naen anr ewigen Rohe
baatittlat.
Bebra war neben Rokitansky niul Skoda eine« der Tliüipter der sogenannten Wiener Schnle. Mit
BokHanaky liatte er daa anageaproGhene Talent fUr die uMipbologiache Betrachtung gemein, die Gabe der
■aanauaa ana amaaraa vtvppwug aaaaarar aaanmaia aa janann^gau woanif oa^amga, waa nan emmaoven
Katurhistoriker anFra.ncht : mit Skodu dc:i scharfen Verstand, welcher jedoch Hei ihm weniger den fein OB-
geapitzten dialektisch-kritischen Charakter seigte, als Tiehnebr eine naive und unlieeinflaiste, gerade auf daa
ZU kagiktnda^ adt Wita aad Banbaailo fifaairta IMbaBabnlfc, db hddato fMana daatea, «aa mm ftmalnfala
aib pgeannden Mensche nverntAnd" bezeichnet. Dftzu tiber kam drittens eine aumehmende Energla daa Diabtna
aad Ibadelns, welche ihn antrieb, in lieidea die ttusseratea Consequenzen nicht zu scheuen.
& aaabto f*'-* dia EnmldMitaUire an UImb, indem er dieaelbe von den hnmoral'^fiathologiaabail
Doctrinen. welche noch in der Medicin in Geltung standen, mügticiut frei za machen onternahm. Er ver-
warf soüurt die Alibert-, Scliönlein- und Fuchs'sche Richtung und kehrte «ich zonAchst der WiUan- und
Bialt^MkaB Eillwaaaaiiiliiilaa m, anlabe ar ansttltig frilito nad Uenof ia aafaan Bbaia m ranrarOaB ba-
ll*
^■aD, indem or sie mit p«tliologiseh-aiiatoa>iaeben Omndiuischftnungeii, «ekbe er Rokituiky mifUtatbt, in
Terluiidaog brachte und ao aein «igenet System der Hautkrankheiten ooDitruirt«. Doch nicht ia iOg^
meinen Geoichtspirnkten nnd nicht im Syatema dar HwxtknmkheiUii nad Balm's growe Laitongw ni wiclWi
Sie finden sich vielmehr in der morphologiMben Arbeit, wdelw er fltr Dmutologie geUuua hat, und in
d« Therapie. Er veratand ea, wie Icein Anderer, die Knnkheitahtlder scharf n eondern und du Indtvidnelle
vom Generellen tu asbiidiB, du Wiebtig» dam UswielitigiB gmaofiber as dia obanta Stalle an aatMB, daa
ZnaaumaigehOrige r TetUnden. So gewann «utar aeiaao Hiadan die Noaologle dar floaUea ein aehlrftaw
Gapriga. Er geitattete klar umriaaene neue Bilder einer Reihe von Hautkrankheiten, indem er theils aadan
Gnaaaa dacaalbao tag and ir&her getrannta Individaan TaniniigUi, tliaüa imluJtWe Termiai beaaitiigte, tiMOa
endlieli nem l&aaklieiUfaraen kaanen lehrte. Zn den eratan gahOnn: Eeaan. Pwiiaiiab IkwifOk Eiythiia
iiiultifonnc ; 7.n der /weiten Ileihe clic! Porrigines. Acliorcs, der Strophotai, Tiala LiahaiNB O. dtl^i 8B daO
ktxtes das Eciema marginatum, der lidien ruher, da« Bhinoakkrom.
Ab allanDlabtigstan hat rieh Hahn'a BnlfaiM in der Ther«|iie dar HanÜcranUieH«! geltend ganuahi,
via es bei der VtreinigTing eintr scharfen Uedb.irhtunirjfruhe. durchi.!ringonJen VcrBtandcs und rOcks-iclit"!loser
Eaairgie Ton ihm >u erwarten war. Was er in dieMr Besiehung kritisch, experimantell und schaffend iür
dia Samatolegie galhan hat, war daa Beenltai nnanagaaetitar MAng alba Kaoan, «eher ea anab atanuHD
moehto, und der unbefangensten ObjectivitAt.
So ist, was Uebra iür die medieiniaehe Wisaenschaft geleistet, von unvergänglichem Werthe. Waa
er fbardiaa ab Labrar Ar db Tarbreftong gaamdar AnaahaaoigaB. «inar gandao md enatgfaabaa Haadlng»-
weise am KrRnkenlH>tte, wrs er filr den Sturz des AntoritfitsglAubens bei seinen SchQlern pewirkt hat, die
jährlich ni Hunderten aus der ganzen Welt «waammenetrömten, um aeinen lüaren, darcb geistreiche Apercus
oft d« aabbgandateB Art anndaadaB, aiA bi daa Oadiabtaiaa tbf atagnbaBdaa Tortaflgan lanaebaD:
das hat ihn m einem der pefeiertHfeii Kliniker nnd ZU einem der wirksamsten Vfrbreitw des Wahren und
lleiisaroen gmuacbt. lluu bleibt jeuc Ehrturcht, welche dem Genius, jene Dankbarkeit, weiche dem groaaen
Lahcer, nnd jene Liebe, welche dem kräftig-edlen Hanne geweiht wird, bewahrt bis in db apitoato Nadnreli.
Wir fugen noch das Veneidmiss der wiBsenschaftlichen Publikationen Hebra'ai wie ea sieh in aabiaiii
Maehlasae, von ihm aelbat entworfen, vorgefunden (vergl. .\uspitz a. a. 0.), bei.
A. Grossere Werke.
I. Atlas der Hantkrankbeiten. Herausgegeben von der k. k. Akademie der Wiaaenecltaften. Wien 185^
— 1670. Text von Hebra, Bilder von Elfinger und Beitzmaon.
U. Atlaa der Hautkrankheiten. Hann^fagaben .von Fard. Enke in Erlangen 1867 — 1889. Test laa
Bteaaeprung nnd Bebra.
HL Handbuch der speciellen Pathologie and TbeFapia. Erbngaa 1880. Enke. m. Bd. Acute Exantboma
nnd Haatkmnl^tan. Daaeelbe ersddan engUaabir, AMnOaiaabar, itafianiachar nnd niaaischer
Uebeiaetsung.
IT. Qescliicbtlichc Darütiniu:!;' der prüsneren chirurgischen Q^acatbaan lait baaandarar Bttdnfaifat avf WntU
mann's (^terationamethoden. Wien 1842.
B. Jouniul-lnfrüitze
in chronologischer Ordnung.
1. Jahteabeiiebt «bar db vam 1. Janoar bta 81. Daaember 1841 an dar AbOeihmg ftr ehra^die HaaU
ausschläge behandelten Kranken. Hedicin. Jahrb. des k. k. östcrr. Staaten, 38. Bd., oder neue
Folge XXIX. Band. Wien 1843, p. 310; 40. raafk XXXI. Band, p. 177 u. 328; 41. oder
XXZn. Baad, p. 808 n. 848.
8. Uaber Erätze. Hedidn. Jalabnah ot 48 XXZVU. Bmi, 1844, BeftS,p. S80kH(ft4,pb44,
HeA 6, p. 99.
8. Jahraaberioht der AnBaaUafaabthaOnng 1848, •.a.O.Haft%p.888, Baft8, ]p.'888, Halb 10^ fi. 188.
4. Uaber dio dir bihaRrte Kopfhaut selboitst&ndig crgreifeadn AnttnaUMlaa. MtwhrUt der k. k.
Geiiclli>i.iiait der Aerzte. 1. Jahrg., 1844, Ueft 8, p. 84.
8>. Taranch einer aaf pathologiseher rtwatwiia gmilhidalaii HfailMhuif dar Haitkrankhaltwi n. n. 0.
8. Jabig., 1845, I. Band, p. 84, 148, Sil.
Digitized by Google
*
98
C Bmnatoli.pifchc ?ki;-/rr.. 3. a. 0. 3. .lahrp,. 18 Ki, I. Bati.I, p. 324.
7. IMmt eine in Norwegen beoUtcitUte neue Form der KriUe. a. ». 0. 8. Jahrg., 16&3| I. Buid, p. SM.
8. Bkimn einer Rebe ia Norwtfn. «. «. 0. 9. Mag., 165S, I. Bud, p. 60.
9. Beitrag rar Oc'^chichte der Bogenanntc'n norwegischen Krätze. 2. Artikel. 9. Jahrg., ISMtlLBHidt p. U»
10. Sieben Monographioeu Qb«r Krätze, a. a. 0. 10. Jahrg., 1854, I. Band, p. 86.
11. BHielit Abv di» wt^nuä dm J. 186S itattsckAto Bawvgiu« «nd ENigafaM u dar KlUk ud AMh^nj -
filr TTnutkranke im k. k. nllg. KrankenhaiTic m Wien, a a. 0. 10. Jahrff., 1854, H. Bud, p. 97.
IS. Lieber Herpes tonenrau (Casenave). a. a. 0. 10. Jahrg., 1854, U. Band, p. 473.
15. Gsladitni ftbw dl* TMdiMUoiMtaga. IMmA an dit k. k. QmMkUt d«r Ante. ft. a. 0. IS. Jakf«.,
l«.''7, y. 27»>.
14. l. eb«r das Yerha<tni.Hs einzelner Hautkrankheiten zu Vorgangou in den uineren bexuaiorganen des Weibei.
VadMnbUtt der ZaitM^urilt der k. k. Gesellschaft der Aente. 1. Mag., 18S6, p^ SS8.
15 Beiträge cur Syphilisatioo. a. a. 0. 2. Jahrg., 1856, p. S18.
16. Bericht über die Kyphiliwtion. Zeit««bnft der k. k. Qesefiaobaft dar A«nto. 1860, p. 129.
17. Uaber die Anwendung de« Schvtftb M HiMlkwiikhiMiMii YUmm tUgniMlna BMdfaiaiMilM Ziita^
6. Jahrg., 1860, p. 885.
15. Ceber das Nichtbestehen charakteristischer Karbeo. ». ». 0. 6. Jahrg., 1861, p. 10.
19. Gabor die innerliehe und Knsaeriklia Aavandnag vta le^lpanliB bat BaatkraakhattaB. «. a. 0.
7. Jahrg., 1862, p. 81.
80. üabar die Wirkungen der BantTrife. a. a. 0. p. 486. Ansh ta frauaaiidMr üabanotiaiig.
Sl. Uafaer Fnsaachweisse. Wiener aligetneine medicinische Zeitung. 8. Jahrg., 1863, p. 114.
89. Apparat nun Oebraocha wannar eontinuirliBhar Bidar. Wien 1862. K. k. Bof> and Staatadmokarai.
Andi in co^behar nnd fraaiflaiaehar üabanaUuug.
83* Aaratlicher Bericht Ober die Blatteraepidemie, welche vom 1. October 1861 bis Kndf Juni 1868 aildBMrto.
Jahresboricht des k. k. altganeiaea KnuikealHMuea venu J. 1863. Separatabdmck.
84. Uebw dia aocanamita PhtUriaidB (Lanaeaaeht). Wlnar BMdiaioiaoha Rtaaaa, Jahrg. 1868.
88. Bs Fall eines geh' iltrt^, an:. I :i| litwickeltao, firaatgroaaaa E|;iUwliaiw an dar Wtatgp. manar
madieiniadie Wochenschrüt, Jahrg. 1867.
86. üabar die Vei wemlung des Kaataebnik» bei dar Bebandltmg von Haatkrankheiten. Archiv Ar Dermatologie
nnd Syphili«, Heft 1. 1869.
27. Ueber die ambulatorische Bebandlong der Sjrpbilis. Wiener medicinijiclie Wocheoa«brift, 1869.
88. üabar den Baltand tob PUaen bai EeaaM mrginataai. Arebhr flir DaraMtalogia n. SyphOb (Prag) 1869.
29. Uelier ein eigenthümlichcH NcugcbilJu an der Nase (Rhinoaklerom Wiener medic. Wochcuiclirin. 1870.
30. Ueber einielne wAhrend der Schwaogeraohait, des Wocheobettes und bei Uterinalkrankiteiten der Fraaeo
m baofaadilaDde BaatkraaUuftan. a. a. a Kr. 46, 1878.
,31. Ueber die Wirkung <tcs Waüser.i aof die geftundo nnd kraflika Bant. a. a. (K Nr. 1, 1877,
32. Zur Therapie der Acne rosacea. a. a. 0. Nr. 1, 1878.
Anaaardam lUa aUjibriiak. awebiaBsnen, tbeils von Hebra seihst, thaüa volar seiner Badaatian am
den jeweiligen Aa4*t*at^a verfassten „.Tahrci-hcrichte" der Klinik und Abt(t>^i1ting für Baatknudn, waleba
einen Theil dar „Jahraabariehte" des k. k. aiigcmciueu Kj-ankeuhauses aunnachen.
Eingegangene Sehriften.
fVora 16. .Februar bis 15. Mitrz 16«!. lortsetzuug.)
Anthropologische Oeselltch. in Wien. Mitthei-
lungen, lid. X. Nr. 8/9. Wien 1880. 8«. —
O^lioruc: Zur b< urtbi'ilung den ]irähi$u>riicben Fosdes
auf dem ilradiM'Lt bei Stradonic in BObmen. p. 234—260.
— nif iar: Die Piyche des thnüdscben Volkes, p. 261
~"> — Kittl: Kauere pnkhiitofiache Fund« im nittlann
' * ' p.9M-8n. — Koka! W.Mbwv^ ateo*
nriinagan in kutan Bmlaada. p.97t-8rft
K. K. Oaologiseha Beiehsanstalt in Wien. Ab-
bandlnngen. Bd. XII, Uil. 2. Wieo 1880. 4«. —
lloernaa & Aainger
abtagemiMa dar «rataa
ituie in dar Memiddiel
Die (iasteropoden der
n. nntoa adQcaaaaa.lla ^ ^
p. e»-U&
Jg. 1880.
Wien 1880. 8«. — v. Mftller;
feren fUlirende Gesteine Persicns. p. 573 — 580, — Lom-
aicki: Die galizisch-podnlischi' l!o<lntw.!ne zwisrhcn (itm
oberen Laufe der Fllli!ie GiiiU, l.if ii u.Siryiia. \>.
— Schari;ter: Mlneralofn.-^'t'' l(i'<''iüi'h'.ür.f;tin- p,5!.i:i — <.V(W.
— Cathreirj. Dir 1 i .lii;iiM/ni;r U:'. Hrix'.rfi; in N;.riltlrril.
p. 609—634. — Waller: Kin Uuichsdiniu io doo Mittd-
Bd. IZZ. Nr. 4.
ücber ejnige Foramini-
DigiiiztKl by <jüügle
94
TCn Ghyttfw flW Vbene md den
Onnikkmni bis StimicA, mit BcrOckslrhtiKun; «liSf^n* Pt-
ndddarcliwhiiiUe. p. <>85 — 660. — Hoernea: Di« TrUo-
bttM-Gat(uiif;ru : Phncop» u Dalmanilet uiiil ihr vermuth-
licb^r uciit-tiscill'r /usiininiifiihanjir ]i 'i^'il — <i>^>. — l'aul:
Ucbvr die Lai^rruniriivcrhiiltiLUiie tu Wicliczka. ]>. IHfi — (t94.
— V. Mojiisovics: lieber bet«ropi«rhe Verli<niue im
TiikJsKt'bietc der lomb«rdkchen Alpon. p. 696 — 718. —
Schmidt: Ueber die FovtKiiritte de« Viaicabac|n M
Kari*udt in CrMtien. p. 71»— 738. — Tiett«: Zv 8«^
kfie der KanlcndiciDaiigeB. f. 739— 7M.
— Ttrhwdlaiiin. Jg. 1880. Nr. M— 18.
ynm 1880. 4«. — SteekK IN* Mmbcha Stttft^
R. Ifl6— m. — nckrlnf : Vm» FoHfMnte in dm w-
irhiiii von Thiede bei Wolfenbattel. p.ao»— 21S.— OAnb*!:
Spon^cn-Nadda fan Flj^rh. p 21S - 216. — Krimcr:
(.'Iipniiscli-{i«troKTaphische linteraiiclmnRpn über eine eigen'
thunilii hi Gi'>toilil)ilduügObtr)<r;u:is j. J15 - lilä. - l'«ul;
Aufnalinuberirht aus den gali/Ui b«>n Kaqiathrn. p 218 — 221.
— v.Moj»i«OTics: Der Münte (.'lapMvüii in Friaiil p.22l
— 339- — Rever: Ceber die Tektonik der Kranituclien
OaMdiM Ton I>redazzo. p. 281~2%l - Bittner: DteS»-
dinaitfebilde in Judiranen. p. 233 — £IH — H«*ra*t:
Dt» Auftreten der Oattuni; Terebra iii Jen Abla«rmillgai
der ersten u. zweiten Mediterran-stufe der österreiflnjeh-
nngikrisi.hen Motianhic. p 244 247 .liciii»ky: lUsalt
in der JakluKctzcr (irubt: Iwi Mn.'ir d^trau \>. 247— 24S.
— Engelhardt: Ein zweiter Bi-iirag uut Kenntnis» der
Vtan OH ThMW> im rmiiwii bei Buin. p. MB— atti. —
Stteh«: DorekadiiiiK äiuA die kr}'KtailiäiclM Ontiil'
muae nnd die pai&olithisrhen Randzonen der Alpen yom
GftiltlMler Gebirge über das TauenikreuzjtK'li narh dem
Iiintl.nl lici \V,iri.'l rt p ■2Vl—2.'>^ — Tiftze: I>ie Gegend
MiK ir .:i i'riiln i.'K j. Teller: Ver-
lirr-iiunij; und I.ageriuiK der Dinrite in der Ungebung von
KlauH-i! u. Lüsen, p. 261—264. — Hilber: Reiseberichte
av8 Ustgalizien. p. 264— 2f>6. — Hoernes: Das Krdbeben
vvn 0. Kovambar in Steiermark, p. 269 — 272. — L«a-
nickl: Einiges Ol>cr die (iviisformation in Oftgalisian.
p. 272—276. — UhÜR; Zar (>liedorunK de« rotheu Ammo-
idteukalkes in der thiigpl'iing von Itoverndo. \>. 275 — 276.
— GUnibel: UoethikalkMairnesit von Ebnen, p. 276— 277.
— Laiilif l'llftiupiirote aii.-s dem I Hatonvareensrhiefer in
SsUoditz im buhm. Mitteifcbirge p. 277—278. — Starkl:
SotiM ttar Utk mä Mfi^fCälL p 378-281. — Ti««*«:
Zur OMiogie der bntmdciniuiRcn. p. 991—988. —
V Hauer: BottteiUenstein ton Trebitsch. p. 263 — 984. —
^\ulli^ich: BeitrfcKe zur dilm-ialen Fauna der mährischen
Ili^lilcij_ p 2A(— 2S7, - Stai-lic: rit.iT ii:i.N \f.rkonunen
TOn I )liv:ii>;c'stemcn in ^udtirol. jl 2^7 — - Iteyer;
Dil' Ki.-.iiili.ii<' ciiii-. \'i r5i:i iiber Jliiwcjfuii)/ im Kesten.
].. iss- -- Iv : m l I .'ser. Vorliufige Mitlheilutigcn
Uber die juugterti^ire l' iacliiauna Croatien». p. 297 — SOit. —
Rsakkks UtlMr die Glicderoni n. Verbreiton« der Ütcrcii
Hediteimelnlk In der Umgening von Gr. Keeloviu in
Hfihren. p. 800 — 808. — Szajnocha: Vorlaife der «eolo-
fbcn Karte der Gegend von Gorlire. p. ^U — 'Mf.i, —
rezinu l'eher ein neues Mineral, den S< hiieebcrgit.
p. 813 Sit. llii?>uk: Umgeachmolzene Basalte oiid
Granite von Edersjrrun bei KarUhML p.S14 — U17. — Kul ta:
Zar GtMlogie u. FaltoDlologie dat BikiMi
iwekent. p. 817—334. — 8ekiB«a«vle:
SfdbebtK von Karlstadt ia Knwte^ |^
HoerBeiS VorUge einer " ' - — -
m Gn& p. 336—930.
AM/ä. T»p. dtt SetaiMS d0
H^mmre«. Toom XXYII, Nr. 13, 14. St. P^tenbowi
1880. 4». — Meyer: Die äpennatogeneie beidaBBH«
tUcna. 16 p. — U«Baky a. KoatMitick: Dakar dki
&itokkahaungeMkiektt dar SaUdMiar ul dee WdAAw
Owiaa im HokaenL 95
— BoUetin. Toma XXVII, Kr. 1. 8k. Mm».
kons 1880. 4«. — MarcTtky: Sur ica iMlali dai
Ia reiiitaoea de tUr at laur tpO-
Brtkiti 9mmvm mt Um variatioDt da pelage et «ar k
diatrlbatfam cfogrHikiqae de Ia Eahydris narina. p. 16—22.
— Alexdefi: snr l'int^aliAa des ^iqaatiaiu paitielea du
preraiar oidre k pliuieun ranable», dont lei coencieats
sont conttaat«. p. 23—39. — Kortazzi: Sur hi rotation
de Jnpltar. p. 99— 9ft. — Kokackarow: Lea eristana de
benl pnmaant d'un eadrtit da rOnnl aiMdiauO. p. 86
—ML — Konowalof: Sur la foroatlon dea dMni» aitrte
de qadqtiM k}drocarliares de la aMo gnuse p«r l'actiw
direete de l'adde aiodaue. p. 38 - 46. — Dybowskl:
Qnelquea remarqrfes »ur la variabilite des f.(nnes de I.ulw-
mirskia balvalensis et sur la distributinii de« epon^ei du
BakaJ. p 4S — 5<). — Struvo; Sur If tvmpi uriiversel et
■nr If i'Liiix ,1 I rt ('IT<_'1 li'iiu priiiiiiT i;n;ri.i;ijn. ]j 5<J - 54.
— Siit't ttii;en; Anatomie den glandes laetitere« peudant
kl pc^node do Uetation. p. 78 — 97. — Haaaeik«r|p: 8nr
la spvciru»( opie de Thydrogine. p. 97—110.
Copperaicus als Arzt.
You Dr. Im ProifV} rrofeunr am (i)innastum in Thorn.
M. A N.
(Fortsetzung.)
Der Bericht über den Umfang der ärstBehea
nttigkeit von Coppernicu* legt den Wunsch nahe,
tn erkunden, wdeka fiOcher derselbe bei aeincm Weitei^
atudiutn benntst, weleke Heilmittel er in beatfanrntta
Krankheiten angewandt habe. Die neuere FonahBay
hat aach hierttber «iaige Aaakuaft venehaft.
Dareh eiae iMBoatea Oaart daa QeaeUalEea Ittbaa
alcfa Bosaer den wiehtigataa {ddloeophischen und matbe-
I, «eldie Co.pperaieaa
aodi nMkrere Bflcher erbalten, wekhe er
für seine rootlicinische ThAtigkeit benutzt h4it. Gustar
Adolph hatte — wie oben bereits erwihnt ist — bei
seSaeia Kriege gegen ffigiannnid HI. toa Folaa die
zu Frauenburg vorgefundenen Arcliivalieii und Bürher,
wie die Bibliothek des JesaiteDooU^ams sa Braims-
beiig, Baak Behwadea briagm haaea. Dia aaa Ena-
land weggpfiibrtrn Duciimente \iiirJen, wie die ans
DentaehUnd in SOj&hrigen lüicge erbeateten Archi-
liefert ; nnr einzelne MannBcripto (namentlich Briefe
Sammlungen) sind, wie der grftiate Theil der n
dwlhiversitüt-ibibliothek zu üpwil« tlberwieeen. Hier
sich Dtm mehrere der Bücher aafgefimden,
aacbwaUidk daat in Baaltaa tob Oappar«
aiena anmn äaä.')
ioo k k MkUm da»
da tir. pw
>) Die einst im Bedtze von Coppernicat iMfind-
Hdten Boeher siad lanse Zeit in Upsala unbeachtet ge-
l>Hel)en. Erst als die forschun? sirli der Sammlung von
Materialien zur Lebensgcschirhte Ton l oppernirus «u-
«audie, sind dieselben aufjjesudit worden. Der Vert dieses
Autnatzes hat die erste Kunde davon in seinen ..Mitthoi-
h^eu ^atM^diwedischen Archiveo und BthUutkelMB" (fierl.
Lcken von CcpperBiana
Digilized by Google
«
96
Za MiaaB HftngebraaclM hatte tieh C«pp<r-
aiev« tSa Warft aagimShiSIl, «debM Anah vid
g«ln«acht wurde. £« iit das Bneh de« «einer Zeit
borttetM Valeteai de Taraata, wtlchae aatar
4w VM ^ttmU» IbaidMW* oder .PUbninB
lAiiiiiaiiialiwa «k eUmskam" bdnmit iet. Oop«
ttimmt, durch Jpn PrpDsaiacheo I'Dtprrirhtsministpr dieOe-
nchmiguiij; zu f/irifr Durchfurschuiin; tiir Anl.n.' und liiblut-
Uteken in ächweden su erwirken. D^rseiti« war zu wtnem
iatpii» teek dialkaditkn venalatit wonUn, wdcbe ndi
B waltailbMihen Kaiiitd darfiber crhahe» hatte. dMi xur
Xeit dee «nten Scbwedenlcrieg«! BOcber und ArchiTolien
HU SVaneBblUK fortffefltbrt waren. ThaUArblirbe BegrQn-
dnns war dieew ninndlii lien (■«•iH-rlicfi ninu' irr-wurdeii . uls
am Ende dea voripen .lahrhundcrt'., yti<' lipri'it» kurz i'i wiOiiit
ist, mehrere ArcliivaJifn . ucli hr l'rrussvn vin Jtn
Sfbwt'drii niitBi'nommcti wan n, zurui kjri'lii'fiTt »iiiilci!, Tn
dieser Sendung befanden sieb mehrere Kui umeut«. di« einst
dem Franenburger Arcbive an^fcliAit iiattCB, und daruoMr
•ucb drei Briefe von Coppernicns, wie dasConMpt eiaet
Ontacbtens. welehe« derselbe im Jahre I.V>> dem Prens-
sifcben Ljudtage eirigereirht hatte. Uiis uHriD, mit Aus-
nahme eiues kurzen IJri lies an den lii^i In f n ! i s r n s
aus dem Jahre \(hH. die r\uri:^f-u l!iiii(iii''ii. wel. iii- siih
von der ilAnd de» groBaeo Mannes erluUten batteu (iwej
aadem BiMb aoi wn JaimB 16S6 nnd 1637 kannte man
dMb Hraaeeiaer fonNiemeewics (ZUor pMnii;tBlk6w
Mettiycwiek üc IV. p. 24) veroffeMlichtea polnbehen
ücbenclnngy. E» war sonach Oberwn wichtig, die Spur
tu »erfoluen, welrhe «ich in ieneu Maimsrrii'frn zur Auf-
tiiiduii^ wtiicrer Quellen fUr das Lelien vun lOfi |iernicus
in den Schweiii-^clieii .Arrhiven dttn!id>i( tiii siIjk'ii.
Dem It< rti ht>'r%i:ilii r ncl.iii;.' rs. im I;i i<ii:,,in liivo zu
Stockholm das Cuuc4-pt eiuer Kksu aufzutindeii , welche
Coppernicus im AnArage des ErrolftndiM'hen Karitet»
ttffm den Rochmeinter Alwecht von Brandenhurg im Jahre
i&^j ausffciarbeitct hatte. Zu Upxala wurden zwei eigen-
händige Briefe vou Coppernicus entdeckt — und vor
.Mlf'in cmr linhe vnn Hlirhenu die einst im Besitze dc5-
sellien »iinn. ^ip traeeii entwe<ler seine ei^i'n-
li.tiidi.'i- .\';inu n:-zt i. iirnjin,', ndi-r sind durcli iii:derweit4' Zeujf-
rii^sf als vdi, lic lnvi'ii hm t, wclrhr v uij (' n [> ]i er U i c ii s
bcuutzt wunlen sind, liieee BbcJier eulhaiten emo grosso
!Uid wiiaenechaiUkktr '""■^-■■^—r" von der Hand det
Coppernicua Bei der Kttne der um zugemeieenen Zeit
war Referent «usior Stande, dieeelben ca kopiren und dn-
gehend zu rrTwerthen,
< dieilclirriM (.'urt ze hM das Venlienst, diesen wieh-
liL-'M ''iiiin!.- I.r.üliclifii .Niviidii-a Mni <_'>>p ji er i: u' u.s weiteren
wissenscIiftHlichLU Kreisen zugänglic h gemacht zu halx^i, aU
*Dn der Sehwodisrhen Betperung auf gtttigo Verwendung dos
FOretcn Reicbakauxlcrs die beaUglicheo Bacher dem Tboraer
Coppcmirns- Vereine fUr Winoiiiehall und Kunat aar Ba*
nutzun^ nbermittclt wurden.
Die reichen Kin/eiehutingen matbematiacb-astrono-
mi.schen Inhalts, vrekhe sich in den Borbem von Cojiiier-
iiiius zu l'itsaäa voriLiPtniiilen haben, tiat Curtzo in den
,Reliiiuiae < 'ii],inuuina<'' (I-eiiizin 1875) »erüffenüielil.
Eine Nachlese guh derselbe nach einer eigenen Durcb-
forsrhung der CuivenitMlittlietlHk sa Ujaria dHnlffit'
iheilungon des Coppemieoa-Tenim Ar wtemidiaft und
Knost" {Heft I). «elcbo unter den Titel „Inedit« Ooppend-
eua" 1S78 enchienen sind. Curtzc hat aber ausaerdem
eine Fülle von metlirinisrhcn Xotizen. }•!-•■/ I!i ie|iren, ent-
deckt, welche ("n p iieriii r it s in ilir v' ii il:rii li' iiut/'.i-ii
Bücher eingetragen hat Dieselben .^iisil in den erwähnten
JIncdita Coppenirana", ». 55—67. veröffentlicht worden;
ne bnden dknanptgnmdUge, auf welcher das narbfolgeode
Refmt anfgebent ist.
Maanigfacbe üntentQtrnng gewährten auch die TCB
^fftwSii'ia TTJaMnila" kHaa«|esib«B«
paraion« beean die Aaagaba Tom Jahre 1490. welche
den Titel flüirt: .Practica valeeei de Tharanti,
qae alias Philonium dicitnr.'M
Dan Copparnieaa diaaaa Werk in atetaoi Oa-
braadw gektH bat, tnnriaa aonnr der Beflia
BaeiplaD, ««leha «r «togawlnjebeii hat, vorzuggweiia
andere Aufaekhnangea. 8e bat «r auf den BlUteiD,
«ekfae die Talmla dea Werkel «ntliaHeii, rieh am
Rande, um ^ie schneller nufRndeti zu kÜDoen, aa»
gemarkt, wo die Ueihnittei gegen KraakbattaB dar
eiaaalaaB Karparthaila aa%ifthrt worden. Uta Beet
dort der Reihe nach: Oculonim, Aurea, Nar««, Lingua,
Seat««, üutttu-, Cor, Stomachus, Epar, Spien, Re&ea,
OeaHalM, Matrix, Oatta, Febree, l^MtileDoia, Apo»
stemium.
Anner die««» praktieoh-medicinisclien Handbncbe,
«riebaa ia edacm aigaiWB Berilaa war, batta Cop»
pernicus — wie oben bereits cnn'ilhnt int — tSt
die SchkeabibUotbek sa Ueiliberg neben der Tidrar-
braitetaa „Cbirnrgia mafiatri Patri da larga-
>) Valeiens d« Taraata, «aleber an Moataaillar
und am Hofe dee KMn Kaifa dm VI. wn Fnuuaaidi
seine Kunst annfibte, itaro im Anfange des lü, Jahrhunderts.
Da« pniktiseh-rocdiciiiiwhc Ilaiidbui li. welches er hinter-
lassen, hat sich lange in hohem .^nsehn erhalten. Vor 15(10
ist es viermid. während des Iti. Jahrliiuiderta üiDbenmal auf-
gelegt wordea Noch im 16. Jahrhunderte ist das Work
iM gehtaadttvanian; dialaMaaAaflagia eiachiaBaa 1480
und 1714.
Coppernicus beeaas die eine der beiden Ausgaben,
welrhe im Jahre 1490 xn Lyon gefh^rkt sind, lU ist ein
Foliant vim 'MV) BUtteni Anf dnm letztffi Blatte findet
sich der 1 'rai kM'iiii'Tk ..I niit iV-liiitiT Imi-ressum Lugduni
ix-r J'di.ini.i III trei )iK>'! aienuumum. Anno nostrse «iüutis
Stiiii'^iriiM injHinti^'eiitesimo aaiagarima Die rero dadaw
uouo men^is maii Amen."
Aaf darBaakaaUa dm mdann Deehak tat Coppar-
eieaa ab Balilaer daa Badm baariebaat dudi dfik flk»
tra(!nns dar Worta:
„Micolai Coppbernici" (aie\
l>«mber hat der Narhhenitzer die Kinieirhnnng »eines
Namens gesetzt: „D. Kaliiaiii"- Tnler di'in Namen von I
Coppernicus stielit noch die erlAutenule Noiiz: .,In
testamento Fabiano Emmerich assignatus".
Fabian Emnerleh war Homvikar. als Copriernicua
starb, wnrde ie<loch spllter selbst Mitglie«! dea Kapitel«
1547 -1559). Kr hatte gleichfalls Medici» studirt Aua der
In>rhrift auf seinem I.'-iii hcnstr iim ersehuu wir, daw CT aieb
vurzugsweisc mit der IKüiiva; "ui .\ugenlnraidBan baftaat
hat. Vergl. Hipler. Krinl. I.itgesrh. s. 28S.
An wen tiie „l'nictic* Valcsii" nacli dem Tode von
Emmerich jrelcomroeo ist, wissen wir. Kaeh der Uründung
dm Jaanilia-KaUagiaaM la Brnmaabiag vnda daa flaab dar
BIbBoAdt dmmibca cbnariaibt, wia dia anf im abann
Bande von Blatt 2> eingetragene Elasetehauog ergiebl.
"j Petrus de largelata (auch de Argillata oder
de Cerlata genannt) lebte zu Boloj^nit im Anfange dea
In. .lahrhnnderts. beine ..('i.ir.ir^'iae liiiri rex sind »pr IflflO
funftnal und im lU. Jalirh linderte noih dreimal Baffliegt
worden. Coppernicn« besass die Ausgab«, veldia am
Ausgange des lö. Jahrhunderts xu Venedig enddeaea itt.
Sie triigi auf dem letzten Blatte (Fol. 131) den Drtickver-
■erk: („Venetiis 1499 die 12 Soptcmbris").
Dia amtahMlatbab aa ftaaeDboy baaam aecb ein
SMUaa Bminlir ^— vaialiihaadaa waAiak vakhm im
uiyiiized by Google
96
welche« Mfttthaani SÜTaticus
(t 1340) unt«r dem Utel „Opai pandectaram "
Terfamt hat. ■) Auch dioMr Band — beide vor-
BD^fuhrte Werke sind in einem Volumen vereinigt —
enth< AbschriAon von Ueoepten, welche Copper-
nicua auf den leeren RflekMiten der leteten BUbtter
Mdar Werke aofgeseichoet hti.*}
Viel benatxt hat Coppcraiaa«
■MB Ml dnl
Katttoge tob ins ata „CUnnria M. FMd de
bcHidmet ist Hlpler. AnaL Wurm. p. M.
■) Matth aeui Silvatieua. welcher in der
HUfle des IS. Jahrhundertl lelMe, bat nach den Aiabetn
und anbiüirtcn (irierhen ein alpiLabedsch KPordncte« Ver-
scichnisa der officinellen I'Hanzoii )in?»<lirifWn, Kr foljfie
hierin dorn ein Jahrhundert vor ilim Ichrndcn Simon de
Cordo, welcher nach den griechisrheii und arabischen
Aerztcn unter dem Titel „Clavis aanutionis" oder „Syponj-ma
medidnae" das lUteato WOHcrburh der Hell- und Krauter-
Itnnde im Abendhuide rerfasst UatteL
Vielfach und von dou Fai htniiniiorn die SLbwarhcii
beider Werke bcr»or>ti'holi«n. die ihnen, den i-rsten Wr-
aucben auf dirM.'m (u'biftc. luibufleii niusütcu, xuinol da die
Sai h- innl ^;>rib iikeiiiitiii^Np dpr Vorfasaer unziilaD|{licli
waren. Allein ' truu dioacr M&ogel sind aie Ua in die s|iitere
Zait oeaehMit oi HA «ihiiiiiilil «mnlM, \tm dm
LeadkoB dee Mitthawn Bilratleat Out aUib Ui «Ma
Jahre IGOO eUf Auflagen nacluewiMM.
Coppernirna benaa die Anigabe, weMa liM n
Venedig erschienen ist „mandatn et expensis Vohilis Yiri
Domini Octaviani Seoti Civi-. MmliKÜiioii (hi Üuintiim
LocateUum BeruomenwW. — IHt Mill.stundiffr 1 itcl lanu-i:
„Ojuis iriimlertarum Matthfi siluatici ciuu Simone ianuun&o
et cum quotatiuiiibu» aurtoritatum l'linü, galcni et aliorum
■Mtenun in kicii sub." Auf FuL 3* fo^t noch: „Opui
■ndäctaram, qnod ag^egauit tjcimiuR artium et medirine
Säot Mattheua Siluaticua ad sereiii»simum Gictlie IkTcni
Bobertum qni fuerunl anno niundi fi&14> anno vern <'hristi
1317.'* — Vor dem Dnirkvermt-riii' auf Ki^l l'*!'' lindet sich
iim li .Nac iL^tclii'riiU'g: ^Ojius jwiiiil(-( tan.iii nifilii ii.r ordinatum
accuBiliiiii ütti^raii alpliaÜHi ita ut {aciUiniB et quam primum
reperiatur quiequid inest: per «dai«» aitiuB «t
Doctorero Magistrum Oeorgmm da iMiaiia
3ui nu|ierriuiu addidit aiiMiujrma (acctads
annen«i» lii<'i§ prn|irii» cum qnotatiodbuaättCtBCilattim'PHaM,
CiaJi'tii et iili'irtim iIiH tnriiin "
' I H> i>l iM'ieil.i S. 7 Li'rv'T^'i ibiss ilie vnr-
gteli'T.ii licsiir -rh.'iieii uiedu iiMM In n \S <■! ki^ urs|>ruii«Iiiii für
die S().lii>«liil li<.tljok zu HoiUiieri^ mhi (. <■ [iiiurnicuB an-
geschaUt worden lind. l>fr Uuud. in weliitem sie vereinigt
(tauL iat «pUer Jedodi, wie aus dem darunter stehenden Ver-
Bienie erbellt, der Frauenburgcr StiflihiUiothek einverleiht
worden und mit dieser durch Gustav Adolph nach l'psala
gekommen.
Wclriie ander» tnten liifrarischeii Ilullsmittel Coppor-
nicuB filr seine nieiliciiiLsrlie Tliiilijtki i: in Heilsber^ hat
benutzen können, wiMen wir uirbL Unter den Hanuacnnten,
welche der Jeimit Possevin im Jahre 1678 za HeOtMcg
TorWunden und in »einem „Apporatns sacer" III, III Ter»
ceichnet hat, aind k'ini' tnwliciniscben Werke aufgelUifl
Andere Narhrichd ri nlir r lie lleitsberKcr Dibliothek haben
■ich nii dt erlKiltfr.. I:i ilcn bi.iilen iT^leii S<-li*.xlpn-Krie|;en
unter ('iista'. .V.lulpli un i Karl X, ist 11« il.-LuTt' \on rUmde-
runttfli üAiu- injirliunt ijelilirben Karl dagcKOii, weirber
ein liallii-s .laljr lanu' Jii» Heil>b<'rt{er SchloBs besetzt hielt,
hat von dort sehr viele ..Mw^MnUT enttttiirt.^ I)ie*« sind
wnriML Rute dta mMmger Ai^re haben sich in
der ITnivcniatsbibliotbak wa Vpatt wi|«ftiiidaii; Mdrackt*
BQcber dagegen, die aaaHaiUbaqt mmimtm, ndUiJalit
aidit mcl^alawB
.hortni sanitatis", «ioe ArtoMinitteliehn, wehte
im 15. und 16. Jahrhundertc, besonders in Deutaeh-
land, sehr viel gebraucht worden iat.^) Die BibUoÜuk
de« Fraueoburger Domstilla besaas zwei ExeaphM
dieeea Bacbes;*) eina daraalban bafiadet sich gegea>
wftrtig auf der UmverritUibibKotliak n Upaala und
enthält auf dar BlIdcaBite dee Deckela, WN safte
Tonatabllttem, eine Baihe Einaeichnwigtn vom dar
nmd doa Copparaieni.*)
Durch einaelne kurze Noten ist endlich noch ein
Band der UnfranititabiblioUiek laUpmla au^aHidiiwt,
wdeher drei oadielBiaeha Warka «Bthlk: 1) „Patraa
de Montagana" (Venetiis MCCCCC), 2' die „Rosa
mediciiia«" des Jobannes Asglicns (ed. Papiaa
U9») md 8) die „Pnidiea Antonii Onainarii*'
(ed. 1496). —
Aoaaer den vorstehend aufgeführten Büchern,
«delia GepparBleni nadiwalaifch Ib daBarndaai
Oelirrtuchc L'C'li.rilit l a?, li. vn^s ilie FriH-^iibnrger Stifta-
Bibliothek noch eine für jene Z«it reichhaltige Sanun-
huig von BiedieiBladmi WarkcB, bei wakluB daiKlba
iu einzelnen wichtigen Fällen sich Raths erholen konnte«
Wir kennen ihre Titel aus einem alten Verseicbnissai
mldlna mnr «rat «ia liallMa lahriinndart meh dm
Tode von C ippcrnicus auftrenommeil Iii; allein e»
giebt wohl so siemiich den BMitand aa, wie er zu
LebBHtaB dee grossen Mansea mlttadea gewesen ist.
Die wisBenschnftliche IVriiKb- wiir in cI-t kal huli«clien
Kirche damals im Allgemeiueu ubgusL'hluiwuu ; auch in
Fraui-uburg scheioen nicht -theologische Bücher iUr diB
Stifts-Bihliothek kaum angeachafit wordea an sein.
Ebensowenig ward dieselbe, wie Torher, dtircb Schen-
kungen noch besondera venuahrt. Dicee wurdaa, dar
Riehtang der Zeit geaiBas, anderen Stiftungen äu-
ge wandt; BaaMuttioh tmrda daa 1665 vom Kardinal
Hoalna beigrSadde Jawritm-ColkigiBa la
>i Ilnin. It";u-rtonuni bildiu<rr.. vcrzeichiwt bis nm
Jahre ir><*> vi'T t iri'.'.nal-.\uR.Aaben des Werkel BBd flicht
«cnifer lüs /»ul! diuih, he I Ichersetzunjn'tt.
•i |ii r VUitatiiiiis-UiTeFis der Krauenhur^for Kathf^lralc
vom .lahre (Ohrt zwei Exemplare den .^lurtus sanitatis"
im Besitze dos Donutütoa Bof. t^e nUere BeaeichBBM
der Ausgabe ist Jedodi BiAtbdfreftlirt; sie sind ein&ch auT-
gofiüirt als: ..Ilorttw Banitatj.s in iiii(rii rdiio" und „Bortus
sanitaliä in alb« eorio". VitcI. Hiiiler. Anul. Warm. p. 66,
AusBordem besass die StiftsbiUiotItek auch noch eine deutsche
Deliersetzung des Werke«.
») Die drei ersten von Hain, Hepert bibl., Nr. 8941
bis 8943 aufeefuhrten Ausgaben des ..bortus sanitatis" tragen
weder eine Jabreszald, nuih baiteu »ie irgend eine .\ugabe
über den Druckort, bct die Ofttän, welcher sie ent.stanunen.
Cupperiiicus besasa die von Hain unter Nr, 0(*42 ver-
zeichnete Aus^tbe. Der Titel Uutet: „Ortus Sanitati» da
herbis et phintis, de aniaialibns et reptuibns, de arliiBi •!
volatilibas, de piscibus et natatilibus, de lapidibus et in terra*
venia aascentibns, de uriiu.s ei eurunt ^iKK-bbus TabuU in»»
dkiulia cum directorio generali per onines tradatw."
Digitizoü by ^KjK-hJi'^
«7
Kreise dua
dacht. >)
Bar trwibite Katalog rnmaübngtr GMb-
Bibliotbek iat in Folge einer Viaitetioo der Kat^l<•lira1t>
im JAhre 1596 ugaüutigt wonüan. Duuoh b«&iiden
■bh k dar Doai-BiUiothdc dk iMiilirtirtiiaam oMdl-
oniaehen Wurkv:
ATicenna. fruDOB canon ATiMnnae. ConailiA
lintasuMib PMns d« MontagMMk Johu. 8m.
pionil de iiiiii'lir.!bu5 tnedicmiF. Petrus SrrapioniB.
Samm« Petruccii in inediciniuu. Coilectorium Ckimxgi.
Umim «nun «qwittone MoodiaL Mmm dt nadidDii.
Ifeme explieatioDM. Libcr antiquitoR Rcriptus in
mediciaain. Opu Petri de crescuiitü». De egri-
tudiuibiu lib«r manoacripto«. Jokod. de Tomamirs
de «nntioM morbonim. Barth. MontagaMii rT'ti"»
IKtatielkrImch. Lastgarten der g«anndtheit.
Die groase deutacbe Chirurgy und Dutellerbotll
Vwdtaiy. Joum. d« Caraabia. Liber de «iitutÜMt
luriMma «t arbonn. Chirurgia M. Petri de
Largilla. Hortae eanitatii in nigro corio.
Hortni aaaitatia ia albo «erio. Quaeationea in
nadiciiiam. Traotatos ia mediobam. Dioeooridac.
Niruliui-i iiruiji.jsilu!- in artem apothecariam. Col-
lectarioB medicina«. Chinugia Joannia de Vigo. Ana-
toni» aMwnieiqita. Hioolai Lioaiead opoaeala.
BtKtolantqr Viqrtar wie man allcrky kranrkhpit^n dea
«IlMa ImObd aoll. FJoujr Vegeti Uenati
WS rediter i«dt warkaMfir Kamt dar
AHMOey. riutarchus flieroneos de taenda bona vale-
Aemiliua Macer de herbamm Tirtatiboa.
Paalus Acgincta de re roedica. Uber manuRcriptns
de re medica. Quinti Sereai Carmen medidnale.
Deuälke
Die eigene Bibliothek von CopDcrnicu« ist dem
vermacht wonlcn. Wir ersehen dies au« den
(rrftenwirtiit z« I'jisjila miflifwalirien BUrhcrti, wolclir. einnt
Iii M^iiH-rn lii-aitzc bctiiidlich, die Signatur „libpr hibliolbrcac
YamiiciiiiU" tragen. iSie «ind auueAklirt in meinen „Mit-
thcihueea an Bdnraäidiai äxSinm uai Bimethrt*«"
8. 11—16.
Dtiffßa tiad die Bbcber aai dam Nachlasse seiner
Tiemdft in ffie Jeeäten-Bfliliodiek ni Bnnuieberg gekommen.
So befand aich dort daaExempUr von Copperniraa ,^e
rcTolutionibus orbium raelestium", welches von Kbeticua
dem Domherni (ieorg Donner pi»vridinot war. obrnsn dio
„l'ractica Valciiii dn Th.iranta", wf^lchp (lojipernioiis
seinen) Freunde Fabian Emmerich letztwillig vermacht
hatte. Beide Bitcher befinden nell gegcnwlltlg auf der
Bibliothek «i Upaala and tragen den Vermerk: „CoUegü
Bcunabergenaia Sorietatig Jean" Vcrgl. mpint^ ..Mitih. aiu
Bcliwed. Arrh, u. BiU." S. 14. \r>
LHc ältoÄtpn iiataloge der liibtiothfk des Jesuiten-
GoOegi»"!'« ^'1 Braimsber^ Imbeii sii Ii gleichfalls in der
T'nivtT^itatsl'ililintbek zu 1 nsala prhalu ii; ein \ olunien in 4
mit der AdiNchnll : ..(.jilaliiijn'« lilirortitn nmiiitun Collegii
Itraunabergvoiii», <iui in Januahi initio 1Ö7U tarn in iiiblio-
■ i caMndii f
allailHBdt Aneney. Hippocratet da
fvaeparatione hominis.
Viaileicht befindet sich von den Tonrtebend auf*
geAlliileB Bttefaeni ooeh ein and da> andatv in dar
l'nivLrsitjlls-Bibliothek zu Upnala. ') Möglicherweise
ist aber ein Theil derselben mit den litexariacbeB
Cbkttia ImI
üirer Thronentngnag mit ridt
hatte.»] —
«1 I)ot rniversitits-Bibliuthek zu UpHala war von der
literarischen ivriegsbeute, «elcbe die Srawcden von ihren
Feldzügen in das Vaterland entsandten, allerdings das Meiste
Oberwiesen worden Von den gedruckten Bachern hatte
GustaT Adolph jedoch aoch viele an die Bibliotheken der
(iymnasien vortbfilon la.'ispn, wclclip von ihm <)r(.'aiil<irt udor
viflnu-hr erst neu heirriimb-t wureu. So hatten ausser l.in-
kr^ping namenllii b Slren^rtas und WesterÄs vielo Bücher
au» den Bililiütheken I leiits< liliinds erhalten, .\iich von der
Bibliothek des Braunsberger Jesuiten-CoUegiums ist ein TheU
2bä4SSrablHHr"b''i&- BiUMlAn WntacST flntai
sieh gar keine Bitcher, die ftfllMr einer Ermlindisrhea
BSMiothek angeh<irt haben.
Auch in der reichen Biblintheic, welche Carl Gustav
Wrangel 7n Skoklontcr dun h die anf seineit l'elil/n^^'iMi
er<>eutete» Bücher begründet hat. haben sich keine Bücher
auffindeo lassen, welche aus Ermland stammten.
•> Schon wjdirend ihrer Kogiening batie die Königin
Christine viele Buclier, welche ihr Taler na aeinen Kricgs-
zQgen raiiKebriKiit balle, nii gekübrla Ftanade verschenkt.
Dann aber hat sie l» i ilircrTlironentsainmgmanclHiliterarisrhe
Schätze mit tjcl. an'^ser I.:.ncles nefuhrt. .Nach ihr»^in Tode
kaiil'to bekanntln ii AlexamiiT \ III ihre Bibliothek und liess
den LT' ^siiTi 'I hi'il der HamlM lu iften im Vatikan nietler-
legen. Km S'err.eichuisii derselben findet sich bei Mont-
faucon, bibliutb. Manuer. Xom I, p. U— 6a Siaigt
der ans Ermland stammenden Haadaefaiiten liat Hislar
in seiner Kmil. I.it.-O. K. 98 aiifgeftihrt Sbe lÜBriat Ia
die Vatikanischen Sammlungen war demsdlMa Jadodi aidrt
veigOnnt. VeigL AnaL Warm. & 23.
(Fwlaetiung fclgi)
Em neues Werk über Denis Papm.*)
Dr. Elmst Gerland in Kassel, dorn die Gesebichte
der Physik und Mnthvuiatik schon melirere werthvoOa
Beitrige verdankt, bat jetrt eis grtaaiea Werk
SffiBntliclit, welehee andi flir «eitere l&eha wu Intareaie
sein dürfte. ist betitelt: „Leibnizeng nud Huygeoa
Bri«fwech4< '. mit Papin, nebat der Biograpbie Fapia'a
und einigt n zugehörigen Brieftn and AeteoatOekan.
Bearbeitet and auf Kosten der k. preussisrhen Aka-
danie der Wieeenachaften beraoagegelMn too Dr. Einet
Geriaad. Berfin 1881. gr. 8*. Verlag dar k. Aka>
draiio der Wissenschaften. " Nacb einpr orientirendea
Einleituag giebt der Verfasser zonicbst die BiograpUa
Papin*« ia fBnf Capitdn, daran entea aeiae Jagand,
seinen Anfenthalt in Paris, London nnd Venedig 1647
— 1688, das sweite .die Zeit grüaster rrodactivität",
den Anfbntbalt in Harlnif 1688— 1«», daa dritia
„die Zeit dar DurebObmag di
1881.
ir. U
SStitaig T. ar. April
Laopi. Xm.
üiyilizuü by GoOglc
»
98
Anteditlt la KmmI ie«5— 1707. dM Tiarta .ThiiiiiVi
lltct« Bpstrebungen", «einen i^rittpn Aii^nthnlt in
London and MiiMO Tod dusteilt, dM fünfl« ftb«r, «U
Abadthw <Hmw b» aOni nieh bcmglMi Libtw^
Ikpia'h pmflBliche Verfa<nisae, »einen Cbsraktcr,
Yorblltito ginn Landgrafen Karl und zu Leibnis
aeUUait Ab i^Awff Ibigl d«ni iw«h da YmmMbIm
der Werke Pftpin'is und der ScIiriP.en über ihn. Den
sweitgrüMt«n Tbeil des Buche« nimmt nach einer
kuMB EtaMtnng, die huiptatchUch btegtrapUMbe Er-
liatening«n giebt^ die „Correspondenz" ein, 6 Briefe
von Papin an Huygens, 3 von Huygeus an Papin,
70 Btktt von Papin an Leibniz, 48 Briefe von Leibnis
meirt aa Pkpin, doch «och an einige andere Gonr^
■poadaBtan oad Ton diewn letetereo (namentli«^ daai
Hemn-KaMelaehan CabinotmecreUr Haas, dem Prediger
Lad) ebealklla eine Beiha Briafe an UOu^ miete
rieh aef Papia baiielHa. Toa aadcna BrieJaa, wtldw
mitgetbeilt wordaa, riad die sieben letsten von ergrei-
ftedem lataiwe; oad dia firiafii, welche Pkpia ia
te diibAeadaa Ko«h Miaer bbrta Lsbengahra, hidar
ohne Erfuig, au doii JamaljgM BmoUr dar Bagfal
Sode^, aa Sloaae, ichrieb.
Ei M Mkaaat, daaa «ob ia im latstaa Jalir.
sehnten eine zirmlich rtichp Literatur ii!"-r p.ijiiti rnU
wickelt hat, das« dieselbe namentlich in Frankreich,
IVO aiaa den bartthartaa LaadaaMnai gaai TerKafasn
eine Bilr!>;rnilf errichtete, eine sehr lebhaft« ist. Das
bedeutendste der bisherigen Werke, welche* vielfach
•nt den Oraad ftr die PapiD-Foraclwng gahgt hat,
ist (las von L. de la Sausaaye et A, Penn, In vir'
et les ouyrages de Denis Papin, Paris et Bloia lätiS
(Oariaad 8. 141); doch wie weaig aadi diiBaa Warit
„ein abschlicasendeB" ist, weist der Verfasser 8. 6 nach.
£r bringt zu demselben viue Menge Berichtigungen
oad Ergtnsiuigen. So ül>er Papin'« Stellung in Har-
bnrg, welche demaelbea nnr durch kleinliche Zänkereien
innerhalb der franzAsischec Colonie, keineswegs durch
■aiae dentscben CoUegen verbittert wurde; so Uber
OttBche ErfindoagtB, «.£. die der Röhrenlibelle, welche
aiaht Papin, soadara Thonaot geh^; so namentlich
über aeine Schicksale in London nnd Uber die aof den
AuslAnder gSÜiuaflehUg« L^goo* aeiaar Faiado. Die
Bographie, wie aie aaaar Toftaaar darchtm rfaa ha
et dtudio giclit. liest sich mit s^gaaiabHai lalatesae,
aie ist psjjrchoiogiaoh klar oad hirtoriagh «ahl bo>
grtodet, mit ftatar Kritik md echt Ustofiaeher V»-
thode gcschriehen. Der Nfttnr der Sache nach ist daa
dritte und vierte Capitel das iateresaanteate, daa AoA«
IMIiah daa argwlftadate, da eo doa Uig dar Wa^
gmAäA» Ober den beharrlich Ringenden darstellt.
Gaai vortrefflich ist die Charakteriatik fk^pia's, wel-
dM tiof dadifagaBda aad Ma faaddwata pQ«ho-
laeMw GoBdlde daa flddtad ftr ao anahao galt
wie bönfl Geschick PapinV enth&H. Wir planben sagen
ni können, daas durch diese Schilderung des Wesens
— JLdiaBadaBaohodaataadaalfaiHiaBdBowthaiidaao
Material erschöpft, eine Menge Trrthümer beseitict,
Papin's Schattenseiten nicht verdeckt, aber auch seine
ReichthuRi richtig gewflrdigt sind — kan* dtaa ab
im Weaentlichen eine abschliessende ist.
Waa dam Werke seinen bedeutendsten WmA
giebt, wodurch e« eben abschHeaiend ftlr die Uatar»
snchnngen Aber den Erfinder der Dampftnawrhinp wM»
daa ist die BcnfltBOBg eiaaa ao reichen Materials, «ia
oa vor dem Verftaser noch Nienaad beantet hat, ao-
vrie die VerüfiiBatliehnng der eigaatUeh wiehtigateo
Partien diaaaa Materials, der schon wwabnten Corre-
«T«"''— , welche rar Erh&rtnng aDaa Gesagten dknt
«ad die atreoge Olijectiviat der Dantdhmf aab
klarste leigi. Auf die Veröffentlichung dieser Briefe,
die aan grfiaataa Tbail aocb oagadraekt warao, logt
daher dar Taaftaaer, vad adt Bodit, eia gaas beaaB>
deree Gewicht.
Mahea Papin tritt Leibais (diaae Sduaibaag deo
Kaoaea weadet der grcaaa FUlosoph aellier da «Bo
ricliti^''^ im. P, IV) in ernte l.inir. Ks i^t dr-m Ver-
fasser beinahe llemnasaehe, die «-icbtigen Jüitdeckungna
daaBiIbaB aadi aaf madioalMhaai OaUalo, dfo WAar
noch nicht hinlilnplirh fjewOrdigt warnn, in das richtige
Licht 20 setzen. Dies ist durch die Veröffentlichnng
dar mliagaadea BHafc htaHagüdi goaohdMa, dia
natiirürh mit diploniatifchcr Trenn absedmckt und,
was oft keine leichte Arbeit war, chronologisch ge-
oadaot dad. So ist das Bneh ftr db Gaochiahta dar
Philosophie von Wichtijfkeit, da es ganz neiipü nnd
bochintereBsantes Material über Leibniäs veröffentlicht,
welches daa Bild desselben nicht anwesentlich erglait.
Ungemdn lehrreich ist das Werk femer für die Ge-
schichte der Natnrwissensclkaften. War doch Papin
mit den bedeoteodatOB ÜAnnem seiner Zeit bekannt :
so während seinea ersten Aufenthalts ia London (1674)
mit dem genialen Robert Boyle, femer mit Uuj-gens,
der ja auch durch interessante Briefe vertretea iat ^
aas die kkinsren Lichter, welche uns ebeaiäUa h^gogaan,
nicht wdtar ta erwllmee. Ke wichtigsten «iaaan»
Bchsfllichcn Gebiete sehen wir gleichsam in ihrem
aratea Aabraeh, die bedeutendsteo Erfindungeo, waleb»
die KeaaeH ao vBllig nmgeataltet hahaa, ia flma
erttui] Anlangen. Dabii aber kituii niau sicli des
Staunens nicht eatbalten, wie verkehrt und achief oft
die Fragaa gestellt, wie de UsweOen aadi aaaami
Begriffen nn'.fzii kiiiditch von den bedeutendsten
Miianera behandelt werden. Bojle freilich und na-
taia^Wiih KTjgaaa rti-'liiiiw ddi «aeh aadt dim« 8aba
99
Mbr hm Ooto nu. Tugia M mr ftr d!b §um
Sehildgnipg IGUelpunkt, aber man k*im mit Recht
IxluaftoB, dtM dtt V«r£uMr «io gstnoM Abbild
itt giimiii dmilign Ziit (ptbt, lovdt rf> toipflrf-
flMDtell thAtig war. Solche Dan^tellungen sind nicht
kiofig, da UMn WitMOMhafUigaKbichtaa maMt di«
iinHlnttt Fudttt dimiuloglibb wftigra, niolit sImv
(las abgcschloBscnc Bild dtr einzflneii Kpnrhen in spf-
cieller Aaaftkhmng entroUni. Uier haben wir ein
historiker von hohem Intereaae ist. Namentlich iotar-
ewMit iat es, la Mhen, wie eine Beihe tob Eifindnngeii
Wti fW ^Ator. in unsprem Jahrhundert, erst von
H0MB gMDacht worden BiDd, wie da« Aneroid-Baro>
mater, dewen Um, «io Hir. Gcrland adir lieWg
hervorhebt, im Brinf 62 ausg<»'ipror}ipn ist: .,011 ihr
parle", achreibt Leibniz am 21. Juiu 16^7, „dun
PMWrtiu portatif ane da Mmwib J* «veb qm om
«D pootrait faire aana mereore par une moniere de
wnflet bien ferme oa & ht fa^on d'une pocnpe", so
die caloriache Ma.schine (S. 874); vergL fornor S. 211,
S96 n. a. w. Z« bemerkec iat jedoch, data aach
Liünii diaaa ao Ihuhdtanii Ideen mir hingeworfen,
ifcllt milar verfolgt und bearbeitet hat. Anden stand
Fspla n acinaa Gedanken und Eifiiidiiqgaii; dM
Misagasehiek, welches flm haaunta md antiBawIlali
varniehtete, beruht auf reiner Eracheinang, welche in
dar Gaaoldahta dar WisaeBachaften, dar gaiatigaa Ent-
wkkäbmg dar ManaeUall, mr aflan oft «Markalot.
Nm lafkomnipnilf GiMl,i:)lMji;)<n'i.sL' wir li-ti filoich bei
iliiHi anien Auftreten rasch bis zu ihren fernen Coa-
■MniMMMfe JwnMiiitfc.li JU» liTliiliiiiii PaftthlMi* ■ ■ ■ Im
aa^iia^BBn ■mBiaHrai, mv noonaian 1 lutiNna wanuD
MI%IbM1Ii nt genialen Gei8tesblitzf>n gleich da» ganaa
flaUai dwaUaachtet, so daas es sofort geoomoMiit
^aiahaaai las AtBran arabart aahaiirt ~~ md daiin Iblgi
aiunittelhar die Zeit rle« Frostes, de« ROckgangee, die
alte Kacht scheint wiedersokehren, das üewooneoa
alah aliM m kallai^ aUttmlmllligaB. Ea irt diaa
die Zftit der lan^^amen 'Wirknng dps Neuen, der Ge-
wühnang der Geister an dasselbe, der kleinen mube-
Tolten Arbeit, da daa ganial AnfjgabBlata kn aanfan
Sch weiss zum Gemeingnt Aller befestig, von M-inen
Fehlem, die es zuerst oft onkenntlich machen, all-
■Ihlich gelttuti.-rt und so gana langsam wirklieb
fcaktisoh brauchbar gemacht wird. Denn der Mensch-
liait geht SB wie dem lodividnnm ; geniale Entdeckungen,
gamUge Ideen treten nicht selten auf, aber ohne die
.kkiMt nUMfoUa, maUlaaige Arbeit sind sie damook
ararlUoa: dam Aeaa «nt begründet sie, dieio «tat
h< sie dauernd fest. 80 «ntwickelt Papin die bo-
dentendsten Ideen — dann tiaiss Schweigen, ja Miss-
tammig des gaoiaJau Mamai ab Phaiilaatfiti apMana
Vergessen dmilba« odar dsah waadB^tau atarka Tar»
Zerrung sainea BUdaa, Ua jetst endlich die Kritik der
SB jenen Ideen herangaraiftaa Zeit a^eh dan Urheber
daraalkn aiafat, wia md ma «r war. Yao jKaaar
natamothwendigen Stellung zu seiner Zeit fallen die
Schatten ainaa im vollen Siona des Wortes tragiaekan
Gaaddeka Dikar Papin'a LebsD, iria wir diaaaHian m
ili^r rjhjHrtiv-.ichlirhtpn Erzählung unaMM TacfiMMCS
nnr um so ergreifender dargestellt findao.
Wir kaban klar mr akriga von dan kaaoodan
interessanten Seiten des Baches hervorgehoben, ohne
dasselbe erschöpfen sn können. Sehr wesentlich iat
Schriften Papin's welche« 51 Numniem chrnnologinch
geordnet mit geoaneo Angaben der Fundstelle und
daa Inkaltaa udhaafe (B. ISi^ldO); «Mk daa Yar*
zeichniHs der Literatur Ober Papin, welches sich un-
mittelbar anschliesat (S. 140 — 142), mag orw&hnt
worden. Die eingestreuten Figureo, welche flür daa
YerstAndniss unentbehrlich sind, und namentbch die
(getreu copirtan) Originalfignren, die im Briefwechsel
vorkotumea, liad Tortrcßlich. Auch auf die kurzen
ErlAutenuigen, welche dem Briefwectuel baigegabaD
sind, sei hingewiesen; sie geben in knappster Fom
eine Reihe von Einzclheitaa, welche thcils biogrsphisck,
tktila ftr die Oaaduckta dar evaateo WiaaeniehajUn
Bedeatnng haben. Enn, wir mAditan einen reckt
weiten Leserkreis auf das vorliegende Werk aufniurk-
aaas manlian, welekaa ja aoboo dadnroh enipfoUea wird,
daia dia Btrikiar Akadaasia aakw Harawigaba Ikar*
Biographische Mittheilungen.
Am 2U. October löäO starb zu Contreviile in Franlc-
laiek Dr. IM. N ylaadar, bekamt ab Lickaaokga
und als Yer&sser des Spicileginm plantarum Fenniae.
Am 83. November 1880 starb in Uadison, Wia-
ae■ak^ Jaam GWg Wataoa, Profiaasor dar Aatranonia
an der Universitit und Director des Washburne Ob-
servatorioms (vergl. I/eop. XVI, p. 195). Derselbe
war geboren am 26. Januar 1688, erhielt seine Yo|w
bildung in Ann Arbor seit 1850 und bezog im Jahre
1858 die dortige Michigan -Universität, wo er neben
den alten und neoaren Spraeliaa faaiqitsiehlieh in der
Mathematik sich aomeichnete. 1857 promovirt« er
nnd war sodann zwei Jahre Assistent am dortigei^
Observatorium. Bereits 1859 folgt«; er seinem Lehrer
Brtmow, dar aiek aortokaag, ala Fhnftaaor dar AataiQ^
oeaala daaelbal, mddam ar aUk danik wiaiaaaakafi-
licbe Beiträge f&r das American Journal of Science
BrflDDOw's Axtranaadaal Notieaa, Goold'a AatxonoaiiBal
Digitized by Google
100
gemacht liAtt«. Sebon 1656 am 29. April hatte er
einen Kometen entdeckt und am 20. Oc tober 1857»
tdnen Pknetoiden, dun jedoch Latlier emiga Tage
TOT gleieUaDk mtgtHtaUu WA«, ataBeb Aglih.
Bleibenden Werth bemtzen seine Beohachtangen fiber
Dooati'i Kometen tob 1856, denen Bahn er beredmet
htü. Auch publieiite er 1880 „A populär trcefiae
OD comets". In demselben Jahre 18(i0, in wclclu ni
BrOmio« daa Dfareetorinm dee Oheervatoiiums wieder
«benahm, erUelt Watm den LehntnU der Pbynk
an der Universität in Ann Arbnr, welchen er drei
Jahre iime hatte, worauf er nach Brünnow's definitivem
Allgange Plfofceeor der AetroBomie nd Direetor dee
ObeervRtorium^ wurde, eine Stellung, die er 16 Jahre
Undurch ehrenvoll bekleidet hat. Von dieser Zeit an
Mgt eine iridUige utruiwwliwhe Entdedknng der an-
dertti. Am Ii. September ISG.^ entdeckte er den
riaueteu EuryDome, am 9. Januar 1664 einen Ko-
meten, welcher seitdem «le der von 1868 TI bekwat
ist und den auch Rospighi zn derselben 2^it nnfTnnd.
Am 9. October 1865 entdeckte er gleichzeitig mit
iMart den JPIaneten Je, am 24. August 1867 Ifincrva,
nm 6. September desselben Jahres Aurora. 1868 fand
er nicht weniger als seohs kleine Planeten, 1869 ver-
öffentlichte er jene vollendete Darstellung der Prin«
c^pien der dynnmiechen Astronomie. In demselben
Jähre beobachtete er im Aufrage der Regierung die
Sonncnflnsterniss aaf Ht. Pleasant, Jowa, und hielt
■ich 1870 m gleiehcm Zwecke auf Sidlien auf. 1874
Wirde er iwob INdring gesandt, nm dcnTaaedmpdtgeng
Die liiMiItiiti- der TOn der Witterung
I Beobachtongen sind Dodi aiebt veröfient-
Bclit. Selbet bei den Antipoden naclite er plrnnteriaebe
Kntdpc-kungcn, seine achtzehnte, Jaewa^ 1876 scliriel;
er als Preisrichter auf deir Auasteilung in Philadelphia
■eiacii bekaonten aBeport ea borolegleel Initmmenla*.
1^78 n in« „Tiihles for the ("alrulation of Simple and
Compound Intercaf*, sowie seine aTbeorctical Aatro-
Booiy*. Li dconeibcn Ahr* beobnehletB er fm AaS-
trage der Regierung die tutnlo SfliineDfinstcmis» in
Wyoming. Am 2i>. Juli 1878 entdeckte er den Pla-
oetan Ynlean and einige Zrfk dannf einen nraitai,
seinen sechsundzwanzigitrn. Seit 1879 stand er dem
Washbum« ObEcrsatory in MadisoD (WiscoiMin) TOT.
Am 3. Marz 1881 ttarb in Wien im 65. Lebe»
jähre Dr. Rudolph Brestel , elientaligcr Fituuizminiater
Oesterreichs, früher Professor der Physik an der
UniversiUit Ohnfltz, dann Plreiewnr der Meth— tik
an der UniverntAt Wien.
Am 5. Mira 1881 starb zn Pasqr Engine Cor-
tambert (vcrg). p. 48). Er wurde sn Touloase im
Jahre 1805 geboren. Sein Tntar, wehdier aeine ereteo
dB geMiklatar AnL Bogteekam
spilter nach Paris, wo er jenem Studium, sn '
er ganz besonders sich berufen Ahlte, der Geographie,
oblag. Im Jahn 1885 begann der Bwauigilbcif*
Jfingling all IViifteeiir n wirken; nebanbei war er
Mitarbeiter an dem „Dictionnaire g^graphiqae uni«
TOnd". Ein Jahr nachher (1886) veröffentlidite «r
efaw geographiseibe AiMt: gTWblean de g^ograpUe
iin;vLTiH.>llL'^ , welcher zahlreiche Werke für den Unter-
richt, wie aein ,Coars de gtegraphie" folgten, ein
Werk, dM bhndiilidi eefaier Oenam'gkrit und lefaaa
FleissM als Vorbild dienen kann. Von dieser Sobrift
gab or auch eine kleinere Bearbeitung für die JogMld
hemne. IMeeam iglgla8iiBeRatarlebm(,ThjrfogniiUa")
und seine Elemente der phvHikalisehen Geograpkln,
Cortambert war Mitarbeiter der „Encyclop^die dn
ZEC liMe' in ihrem gwifB^liiMliaB Thdla. SpMer
(1860) gab er eine BBIIO, TOllig uroge^irbeifete Ans-
ga1>e der „Geographie da Ibtte-Brun'* heraus. 1854
finden wir ihn ale Direetor der gcegrapUaelnn Ab-
theilnng der Nationalbibliothek, nach .Taniard's Tod
(1842) wurde er Cousenrator des wcrthvollen geo-
graphischen Cabinets. Der Soci^t«^ de gtegrapliie eamm
merciale in Vax» gaiifirte er als Vicepriaident an.
Anmerdem nahm CSortembert lebhaften Antheil an dem
Anftdiwnnge der geographischen Stadien in Frankreich.
Am 9. Ibra 1881 starb in Wien Oberfinanmth
Or. n«as Bitter von Reintl, ein eifHgcr ESrderar
der Landwirthichaft und des Gartenbaues, IClf&ad
der K. IL Oartenbao-OeeeUschaft sn Wien.
Am IS. Mfen 1861 atarb anf aehiem Landgat
TO Neehnnsi n in Riiyem Dr. med. Joseph Mayrhofer,
NatorfovBcher und Schriftateller, 52 Jahre alt.
Mitt« Min 1881 «bnb in ZMeh Dr. Joaefli
Wie!, Vor.stand der ilortiL"''! Mi.rrrMilieilailBtalt, TST^
fasser des „DUtetiachen Kochbuchs'.
Am 94. Hin 1881 etarb an Pteie AebÜla De-
lesge, M. A. N. viTr.'!. 11. 7l\ Ingenieur eti clu/f des
mines, Professeur de geologie k l'Eoole normale in Paris.
Am 87. Min 1881 atatb in StodAelm ttohmr
L. G. Brantlng, Erfinder der sebwedteoban Heil»
gymnjMitik.
Am 18. Min 1881 starb m Dnadea Dr. HcinriA
Angnst Lossnitzer, vormalE Dinrtur de? Köni;,'lichen
MOnzcabineta und Bibliothekar der Kuuigl. Bibliothek.
Am 98. Hin 1881 atarb in Stattgait Ober-
mediciaalrath Dr. Kdnnrd von Hering, M, \. X.
(vcrgl. p. 50), laiigjalingor Vorstand der Königlichen
Thierarzneiitchulc daselbet, im Alter von 82 Jithreti
Am 30. Milra 1881 starb ebendaselbst Ober-
studienrath von Frisch, Herausgeber der Werke
Keppler's und der Biographie desselben. Kr war ge-
boran am 5. NoTem1)er 1807 Bad laqgiihiiger Reotor
der Stuttgarter Realaastalt
Digitizc'ü by Gvju^i»^
101
Am 31. iiiin l&bl starb za New-Vurk, wü er
•k CuftM dM Kartendepartcment« da« dortigen Re-
giatrinngilMBww «agaatollt ww, Dr. Heinrich Wind-
v»rt «1« Mflaebm, Mit 1848 in Amerika ansäjiiug,
71 Jnhre alt.
An 11. April 1881 iterb in Ixellea bei Brflnal
Jaln AlwMidra Jotsf Colbeau , BegrOnder, Ehm-
aHtfUed nad Seerettr der Soci^t^ Malaoologiqne d«
flalflräaa, gaboran an 1. Job 1828 n Mwniir.
An IS. April 1881 atarb in MtoebeB Lodwig
TOn Klein, königlich württember(;i.»cher Prftsident
D., einer der beorrorragendaten deatachen lüaenbahn-
tadnilKr nd an daa wftrttanbarglaeba Ebanbafan*
weapn hiichverdir-nt, eine lange Reihe \nii .lahiiTi hin-
durch Mitglied der lüaenb«iuu!omiiiiasion, später Di-
iMtar, daiiB PMridaol dar Triagrapbanranwlt—g ud
Torttand der genannten Itaucomroitaion.
Am 12. Apnl 1881 itarb in Naar-York Dr. Max
Harsoft cinar dar baBaUaatan daaftaabaa Aaaifea dft>
ailbaki Mtgründer des dortipm il<-ntpfhen Hodjiitals
nd Ant dea Mouat • Sinai -Uospitais, ein geborener
KtalHMr» in 61. Laban^ahnu
Am 14. April 1Ö81 starb in Herlin im Alt«r von
42 JahruD in l'ulge einer acuten LungenentzttnduDg
in vollster RttatJgkeit und Schaffeoafaut l*n»faaam Dr.
W. Waldenburg, dirigiceader Ant an Cbaritj-
KrankeubauM. Er gcbOrt« m d«n nneviDüdlichiiten
Vorkinpfem der madernen, auf naturwi«»eu«chafUichon
Onindlagaa aicb «oflNuieadea inoeraa Medicin. Nach
mgawiBhjilidi raaah baandatan nadidniachen Studien
— er hatte auf dar OniTinillk bereits die goldane
MadaUla Ar aiM g«Uato VMMai^ba erhaltaa —
begann Waldenbarg vor mmmeifar 30 Jabraa aöa
ärztliche Th&tigkeit nnd zwnr suchte er inshaaOBdatie
die Heilung der Brnat» and Halikrankheitan wf nfif>
Bebat pbyaBcaliadie OnmdlageB mrüduadUhren. CHaieh
aeinem iinvergessliclif n I,*hrer Lndwig Traube war auch
Waldenburg vor AUem beatrebt, die innere Mediein
•b «ban Zwaig aiaatar, mtonriaadiMbnftBabar For-
Wbong auazugestiilteü und die auf diese Wiiep ge-
wmnanen Meuergebniaae gewiHermaauen ala Probe auf
daraD KiahtiglMit in dla Btfbmg dar arkrnktaa Organa
einznfuhrpi). (Gerade für diese, auf nnturwissonachail-
licber Grundiaga vorgettend« Heilkunde erwies sich das
Gabiat dar Lüh»»« Bna- nd UblkaprOCnaUwitaD
hesondi r-i ifünntig. Waren doch hier bereits gesicherte
pbyiukaliacbe und pbysiologiacbe Qeaetae gegeben,
galt daran Einiilhrung in daa HaüvnfthraB od Uar
war eg, wo Waldenburg seine grossen Mrissenschaft-
liehen und gleichzeitig praktiaohen Erfolge eraielte.
Schritt für Schritt unterwarf « gHn Blibin TOO
Erkrankangafarmen dar Atbnnagaaigaae seiner nach
^lijiikaliiiilwTiiiaiinatiiiiniaii wanmiaiMiiiIlniliiiiiHiiiilii
So ftthrte er nach und nach die Behandlung gewiaaer
Langen- nnd Kehlkopferkrankungen durch ''^ilftTtlWim
■ersUlubter Medieaoumt« in die Medicin ein, ao «mnn
ar spitar einen Einathmungsapparat, der in flber-
waabaad kunwr Zeit den Nanan dea Erfindara in dqr
flHMMi «iriUaivtiB Walt bainwt auabto. Ala «attan
tn fiaair Bibbfang gannobto Erfindnif imnan wfr
■eine Pulankr, vermittelst welcher die Beachaffenbaft
dar fttlaa faatgaateUt wardaa kAnnta. Anaaar dieaen
ladi^iab dar naobaüadiaB Krankhaitabebandlang ge-
widmeten Arbeiten war der VerBtorl>ene auch rein
thaoratiacb vial&eb tb&tig. Er achrieb ein nmfaiaandaa
Werk «bar „TabaRAkaai, TMUganaiihiilMlimbl nd
ScruphuloEo" und war Uamagiliar dar uBarinar
kliniachan Woehanachiift".
An 18. April 1881 i*Hb abanUb in Barite
Max Maria von Weber, geboren am 25. April 1822
an Draaden. Seinen Vater, den berAluntan Componiateo
Oari Hari» van Wabar, Tarlor «r barrita tai 4. Laban>
jähre. Der EinfluHS dep Afriknn iaonden H. Lichten-
■t«in, eine» treuen l^'mundus seinua vorstorbanan Vatera^
JUvta ihn daa Natnrwiaaenaehaften lu, in vrakhan ar
namentlich für Technik '.ntM-hiodcnc Vorliebe zeigte.
Er studirte auf der eben duuiuiis Liegründuten techni-
Bcben Bildongsanstalt »einer Yateratadt Dresden, machte
apUar wisaenschafUiche praktiaaha Fachstudien in
Bariin bei Borsig, Dove, Magnus, Hitach«rlich, ferner
als Maschinen- und Bauingenieur auf den neu «nU
stehenden Babnan Deatachlanda und in Engtand, hiar
mtar BmaPk Laitang. 18S0 wiuda ar inn Diraelar
dar neu einwriahtaDda« Btantatelegraphie dea König«
TCHdia Saohaiii amauit nd swai Jahra danwoh
taebniaabao Mitgliad dar StafttaetaBbnbndiraaliaB. Ab
solcher zeichnete er aicb iu den; Grade aue, da«s 'selbst
fremde Bagiamagan aaine Dienate wiederholt in An-
aprodi aabnaa. So baraiata ar nd Aangaag dar
franzusischen Regierung NordalVikn, iiu Auflragc dea
Miniateriums zu Ciuistiania Norwegen, apAter auf
Wonaeb der SoelM ponr la oonatmetkn daa ebendaa
de ft-r de k Tuirjiiie die Bahnen der Türkei. 1870
folgte er einem iUife nach Wien, lua als k. k. Hof^
nib nU den Baaga «faiaa Batbn L Q. n der Ba-
orgsni(<4tion des ostcrreithiacben Eisenbahnwesens mit-
zuwirken, 1876 gab er diese Stellung auf und trat
•af Tanabaan« daa IBaMw» Aabanbaab bi OiaiNto
des preussischen 8t»flti'?. Im Auftrage des Ministerium»
für öflentliclie Arl>eiten unternahm er Studienreisen
nach England, Skandinavien und Nordamerika. Am
den Vereinigten Staaten kehrte er im Herbst 1880
surück und ward nun als Geheimer Regierung«- und
vortragender Rath formell in daa Tarband des preo^
siachen Ministeriums aufgeoomaiaa. Doeb an dameelban
Tage, an weldum er seinea amtliBbaa Batiebt Ober
üiyilizuü by GoOglc
m
iRcöe bendSgt lutts, traf Umaia
HerzBchlag. Von aeman Mhlrciclicri Wer!;™ («rw&hucn
wir «Technik dM EManbahnbetrieba", 1864, «Sohuk
dm Btonlwlmwwwi*, 1807, «da« Sigaalwwe« dar
Eücnbahnt'n", 1867. Ali Vorfecliter der schmal»purig«l
SecuDdirbahnen bat er awiwbeD 1S73 — 76 eine Reifaa
an vNBan vagcMcaiNi pangniiiw ohwuimi latwiHW«*
liebt; auBsenleni 1870 »eine Darleguiig flb«r die Sta-
bilittt defl GefDgeB der Eisenbahogeleiae, welche anf
üHgaiiliBiiiIlB mglMBUn BsparitDenten bembeod, aaf
die Oberbanoonatraetion fwat aller Neubauten der Welt
refbrmatoriaeh einwirkte. Auch als populärer Schrift-
atonar wirkte Weber mit Erfolge.
Am 22. April 1861 atarb au Krakau Dr. SU-
nialaua Janikowaki, Profeiaor der gerichilioben Me-
dicin an der UniTersit&t in Krakau, 48 Jahre alt.
Am 38. April 1881 aterb in fiadafaat dar Daemt
dar mtOUüMbm Fkenttit daadbat, PlmAasor Aih.
Nap. Rnpp.
Am 84. Apiil 1881 atarb in Maiaieo der Bota-
albar Lodwlg BftbaBhorat, K A. N. (vergi. p. 50),
im 75 T^ban^jahre. FrQher Apotheker in Luckau
und dann in Diraaden, too wo er auh Tor l&ngerer
Züt mA MalMB anrtskaof , batta aiA daradba all»
ganz den botanischen Studien und imsboBondoro
UotenocboDg der Ki^ptogaman gewidmet Von
rorhaii afaid waMBtUeh LeivwaiJiabeii; aine
Indigc „Flora LuMtica", eine , Populäre prak-
UioheBotaoik'', „DeutachlaodaKiTptogameit'' C2fi4iide)
ml itm Schrift 8W di» »Bacilkrien BaaliaaM'. Aveh
§A ar die Zeitacbrift „Ucdvrigia" heranü.
Abi S6. April 1881 starb in Meran Oeoeral
haMg IVaiharr tos mad mu der Tsaa, gaboreo
zu Pnrmstadt am 18. Juni 1815 7ai -teinen Liebling».
atudien Kühlten Oeachiohta und Erdkunde. Er gehfirte
der OeographiaohaB Oeadlaehalt in MtaabiB niabt m
§eit ihrer Gründung an, sondern war auch mphrer^i
Jahre hindurch ein cürigea Mitglied des Vorstünde«
Am 26. April 1881 starb in Dreoden Albin
Sehöpff, Director dea zoologischen Gartens daselbst.
Am 28. April 1881 atarb au Dannstadt I)r. Uerm.
Herwig, FroCaaaor m dar Hoohaobale
Aaa 29. April 1881 starb an Frankfurt a. M.
Dr; Badolph Chriatiaa Böttger, H. A. M. (mgL
p. 74), Pwftaaor dar Ghamie am physikaBaduB '
1. Hai 1881 aUrb ia Saas Bowdo Geaai,
I itaBaBiaeiha AMhafmehar. Znaratwnda
er durch die ümachiifung dea rtm Baker entdeckten
Albert-Njraoaa-Saaa im Jahre 1878 bakannt; iwai
ar mH:
Hil Ua Padaai var, tMldhapAa dia i
Sklavctijiii^i-r vuH wunle 1879 von der ügyptifu-hen
Regierung suerst zum üey uad bald darauf zum Pa-
ed» dar bkr Ohaaal Maeraaa (GeUat an Gaaril»
flttsse) ernannt.
Am 9. Mai 1881 atarb in B<ma Dr. Ludwig
OiaBMr Marqaart, M. A. N. (wi^ p. 14), Barilaar
einer Ixsdeutenden chemischen Fabrik daselbst, ruvor
Leiter der chemisch-ptuumaceutiscben Lehranstalt in
Bonn, aaa wddiar alaa Balha MaMIgar Focailwr
hervorging.
Am 15. Mai 1881 starb in Paris Admiral Baroa
de la Ronciere le Noury, seit 1873 Ehren.
priaident der Geographiaeben GeaeUsebaft in Paria.
Er war 1818 in Turin als der Sohn eines Genorala
dea K^aarreiobs geboren, erhielt aeino Auabildnag
ia dar Saaaelial* tcb Braat, trat 1880 in die Maria»
aia aad lagla vainiaga aaüar vialaaitigw Fftbigkeitea
als SeemüUtr, IWplawat ate. atea gUiMiiMla Tif*^V
aarftok.
An 15. Hai 1881 atarb ia CKeaaaa ia Altar vaa
37 Jahren I)r, P. Perls, Professor der pathologischen
Anat^ia an dar Univacait&t daaalbat, ein bagabter
Voraefaar, gebaren wm 8. Jali 1848.
.\m 18 Mdi 1R81 ?<tarb 53 Jahre alt auf .«ieineni
Landsitjie bei Lonago Uraf Pompaus Litta, bekannt
nach Centralamen.
Am 21. Mai 1881 atarb in Upsahi Dr. OkiT
Eaaroth, Bahwedaaa wrtgUelialar TloHalgg, T«>^
fasser der ,,?vetiilf Pütnunn". pfboraa an S8. ^lil
1826 in Urannkyrka bei Stockholm.
Am M. Hai 1881 ataib Ia Wian Dr. GM GUaaki.
ahemaligor Director der Idiot^naustalt in ZwJilfaxinff.
Am 26. Mai 1881 starb ebendaselbst im Alter
m 67 JalireB Dr. Biahazd T adliiaBa Heaehl, Fm-
feissor der patbologriach'n Anatomie an der Wiener
LuiverBität. Heschl war zu Weilsdorf nächst Furitieo-
feld in Steiermark geboren. Er besuchte 1843 — 47
die Universitit in Wien und wurde daaelhat 1849 aam
Doctor der Mediän prontoriit. Ton 1849 bia aaai
Aagast 1854 war er RokitanskT'a Aaaisteat; daan
wurde er cum Professor in OlmOta
Jedoch nur ein Saaiaatar blieb, da er ab 1
patbologiscbaa Aaataaiie nach Krakau berufen wnida.
1881 ward ar« wie seine anderen dentschan CuMagaa,
arit dar EiaAdwaag der polnischen Sprache ala Catar-
riditaaprache aus Krakau vertrieben, supplirte bis 1863
ia Graa aad wurde im letaUrea Jabre daaelbet aoB
Profcaaor der pathohigiaahaB AaataMa amaamk. 1884
— 65 war er Roctor magnifiona. Im Jahre 1S75 kam
er aU Bekitaaakj'a Maahfiilgar aa dia Uaivaraitit ia
Digitized by Google
103
lieb über die meiBten Oebi«U dar {MtbologiMhn
AHtomM. Er TcröfleDtlicht« üb«r fbn&ig klainer« und
gr«M«re AnftItM, dwaoUr viele, die wactinratta Enfe-
decknngeB, a. B. tW SehidaliiMHiiag ml 8«bldd-
fonaeo, enttudten. In Oraa «rwarii er sieh grom
YariW—l» n daa LebnBiUtl-aaaiadB^. Dia doctiga
8alilM-8aauBlaaf tat aiae gnm ftml^itiia. HaaeU
war dm erste io Österreich, welcher eine SiuDuiliing
-TOB büttiwen mikroakoplaohan Ftifantan filr jwtli«-
legiMlM Datologie angalegt hat, flir wMb» «r Mf
erhielt.
Ab 5. Jvd 1881 ateb in KBB^rfiaqr Dr> 9.
Z»ddach, Professor der Zoologe an Jcr UaiverwtÄt.
Ani 13. Juni 1681 starb in Erkogen im 68.
T*liain|alini Dr. 'Wilkehn 8otd. Botaabsvar, Plre-
ftaaor der Zoologie an der dortipcn Universität.
Am 13- Juni 1881 starb in Wien nach längeren
■ahmno Ltiden bi 76. LabaiHBafar« Dr. Josef Skoda,
k. k. Ilnfrath, emer, Professor der medicinischen Klinik
au dir L'uivtrsilät zu Wien, Mitglied der k. Akademie
der Wissenschaften duelbst, einer der bedeutendsten
Kliniker und wisseneehaftBchtm Autorititen der Me-
diän. Im Vereine mit Rokitansky, Hyrtl, Bebra n. A.
leprlaentirte Skoda an der Wiener UniTersität dierjenige
BiehtBBg in dar aanarea Medicin, waUlM ala ,Zwaita
Wimar Selml«* in der Oeaddebte der nediefadaehen
^KfiiBBUchaflen eine eigene Fpoche Iiezvichnet. Skoda
mv gaborao an 10. Decembar 1805 ni Pilua in
BBhmeB. Safai Taier batetab daa SeUoaaarbaadwatfc,
lies« aber seinen Sohn der wineugchafllic^hen Lanfbahn
aicb widmen. Dieaar beendete ia (einer Vstarstadt die
OywmaatalahidtoB und baaog 169S dl« Wienar Hoeh»
schilp , wn i;-r ilfis Studinm tlsr Amieivrissenschaft zu
aeinem Liebensberuf erwttblte. 1831 erlangte er die
- - Till ■! iiMaMil. M .1 il M^Ua* fHanl^mm
Bezirksarzt in- Rihni.n in iVf PrnTip, Von 1833 bis
1838 bekleidete er die titeile eines tiecundirarztea am
allganaiBn IbwhaBhraaa n Win. 1689 dknto «r
dni Vierteljahre Bf^irksarmenar?» unil in dasselbe
Mtf ftUt die Verüffentiicbung seiner burüixmten Schrift
afdUrender Arzt der nenj^Büchaflenen Abtheilune liir
Braalkranke im allgemeinen Kraukenhause, 1811 i'ri-
nlrant, in welcher Eigenschaft er nebst der schon
«rwihoten Abtheilnng ftr Bmatkianka noch eine Ab-
ÜMiliuig iHr interne Kranke and die Abtheilnng fOr
Bautkraakhiilaa n versehen Latte, 1847 erfolgte
lauia finwDiniBg nun Prcdeaaor dar iHodininifffhim
KHidk, hl mlciiar Eiganathaft av Ui n mIdv atf
s«in AnawlMB vMgtm Tmäaiinas im JiMur 1871
tHtig vii'.
Am 88. Anl 1881 ttari» m Skukftart *. M.
Dr. Ifatthiaa Jaeob Soblatden, ehemaliger Ti idiiaaui
der Botanik in Jena, geboren 1804 zu Hamburg.
KfinUeh starb Gaadido Meades de Almeida,
SfaraD|irtridant daa Inatllato Uatoriao e geographioo
de Brasil; er war 1818 geboren n 8aa BuMwto di
Vniio in der Fravina Maranhao.
Dr. BoUaatoB, Prahaser dar Phyaiologie an
dir Universittt (MM, iit im Alte «m 68 Mn«
gestorben.
latnrwlBsensGliaftllGhe Wandervenanm-
luDgen im Jahie ML
Dar Intanatloaala madtaialaaba Ooagraaa
wird am 3. August 1881 Morgens in der grossen
St. Jamea Hall au London vom PrSaidenten Sir
Jamaa Pafat «tMhali «ardaa. Dia Tonrittafa ««w
den den Arbeiten dur vcrscbicdcc-n Sectioncn ffewnilmet
sein, wahrend die Nachioittage fUr die aligemeinen
Sitanngaa da» Ooagreaaea leeervirt aind, in welehaa
vier Vorträge von Gelehrten vier verschifMlpiinr Natio-
nalitäten werden gehalten werden, uäuilich von l'ro-
feasor Unzley „Ueber die Besiebungen cwiscliMialt
gemeiner Wissenschaft und Medicin", von Profeaaor
Volk mann in Halle „lieber moderne Chirurgie",
von Dr. Billings in Washington gUeber medid»
aiaaha Jitatatar*. Daa liartaa Toctng hat aia fraa-
verschiedenen Sectionen werdea ia daa flUaa TOa
Burlington Honae atattfadan.
Die 64. Jahraa?araammlung der Sebwai-
zerisohen naturforschenden Gesellschaft wird
vom 7. faia 10. Angnat 1881 oatar dam PMaidiom
daa Proftaaop F. ICHblbarg ia Aaraa abgahaHaa
wi-rrL'i^. Daran iNchlic^sen sieh geolo^aalm aad bo-
taniech-zoologiscbe EscoraioDtB an.
Dia ia.6aBaralTeraammlnay dar daataabaa
Gesellschaft für Anthropologie, Ethnologie
ttnd Urgeschichte tagt am 8., 9. nnd 10. (eTant.ll.)
Attfraat 1881 fai Baganabarg in Baiabataga»
saale des städtischen Rathhauses. Geechäfta-
fübrer fOt Regeoaborg: Pfr. Dahlem, Carmeliten-
brttaar«! 0, 8. Hag» Oraf Waldardorf( Da«p
plats E, 59. Generalsef-ntlir: Prof. Dr. Jabaaaa»
Ranke, München, llriennerstraMe 25.
Die Versammlung dar Oaatarreiehiaebaa
Anthropologen findet am 18. aad 18. Aagaat
1881 iu Salzburg statt.
Gleichzeitig oder im directMtcn Ansclilus« iiu die 12.
Versammlang der dentaohen Anthropologischen Geaell-
achaft beabsichtigt auch die nnmismatische Gesell»
■abaft in Regensbnrg sich msammeosufinden.
Dia dia^ilhiiga (10.) Taraammlnng deutsohar
Foratmtaaar iM. vtm tt. tkiO. Angnst 1881
104
B HftBBOvcr ■Mtfndai. AiinalfaiigVB nr Yer»
aminlutip' o\n(i bis spätestem 15. Jali d. J. an einen
dar Gwch&ftaAhrar: Obarforatatmatar t. d. Borna
vaA IVirataBatitT WbIIbbbb m licUaa.
Die Bri t i .1 h A a flori at ion for the Advance-
ment of Science (office: Londcn W. 22 Alb«aiarla
8bMt) «M Qm 91. MlntKdm JblawitiMMBfciag
tm Sl« August 1881 zu York abhalten, woselbst
dh ihMOeUtioo im Jahre 1831 gegrOadat wurde. Auf
OnmA Aaaai B(IJIlii%in Baatahaiw ist die dia«JlUgB
Vorsummlnnp zxi einer heunnderan Festveraammlung
beetitutut und winl einpin zahlreichen Besuche entg«guu-
geacben. Prtaidcnt: John Lubbock; General Secre*
tariaa: Douglas Oaltoa, P. L. Sol»ter; AfltiBg
Baeretai7 6. Oriffith.
Der inturuiitionalo geographische Con-
gresB wird am 15. September 1881 ia Yenedig
snB«min«ntr«ten and bis aam 32. deasalben Motutta
beisamnienbleiben. Derselbe besieht aus Theilnehmera
(nemlni adanuti) und ans Gönnern (membri doBBtoin)»
VOB dcDBB j<B0 ainaa Beitrag von 15 Lire, dieae «intB
solchen Ton 40 lire und darüber zahlen. Organiaatioaa«
Oemitaa: Boa^ via dal GoUagio Rooiano Nr. 36i «o-
•aflh Brftriga aogmoaiBieB wodoB. HR- dem
«ird eine geographische Ausstellung
veilMiildea aain, waloba bareita am 1. Saptambar
«Ofliat wM BBd Us ÜBde dee Hdiete daaart.
Tyer internationale (icolojT'pn-CongresR,
inkher sich zum ersten Male 1878 in Paris vereinigt
httta, wM IBB nraitaB Haie am S6. SepteBbar
H81 iin^^r dem PrSsidimn von Q. Seil» in Bologna
■naammentfeten. Zum GeachkfUitlbrer ist Professor
J. OapalÜBl, via Zamboni, Vt. 68, Ia Bologaa
ernannt. Tüt die HauptaB^aliei), welche sich dieser
intAmationale Coqgreas geeUOt hat, haben besondere
Qu» TTiHigkrit «AoB vor Ubigenr Zeit
«bA Bvar:
a) Ar UebeniBiliflnBung geoI<^scher Abbildungen
Selvya, Diiactor der geologiscbeu Leadee-
Untersuchung von Canoda ah IVii.siJpnt, Pro-
fessor Renevier in Lausanne ulsSocrvtär;
b) ftr Uebereinstimmung der geologischen NomeOp
clatur: Profeseor Ulbert in Paris als Prä-
sident., Professor Dewalque in Lifrgo als
SecretÄr;
e) DU FaatateUaag dar Nomeaolatw der Arten:
ftr FaliaiBtologie Ae Hama Cottaaa, Bon«
villä nnd Oandry in Paris, Gossclct in
Lille, PomeU de Saporta ia Ais; iltr
■Oamlegia DoeeloiiMax vad JftiiaHtas
ia Paris.
Bfaie allfeaieiae GoBfereai dar Earoplf«
sehen Gradmc ■( s u n p, wr-Iclie nur iille ilrfi .Tnhr.»
anaammeotritt, findet erst wieder im Jahre 1883 statt.
Degegi» tagt die perBaaeat« CobbIbbIob der
Europäischen 0 rad m es .i ti n g, wie ulljilhrlirh, im
Laufe des Saptembar. Als Ort der dieqihrigen Zu-
laaiBWBlimft iat Bmg ia Aaaeleht gaaeBmeB. Die
Cornmission, deren Mitglieder von der aUgemeinen
Gooferens der Europäischen Gradmeaanag als geachAfta-
Mnaadv AaaMlMHa aaf die Bmmt vob ae^ labwB
gewählt werden, beateht gegenwärtig aus folpendan
Mitgliedern: Adam (Iklgien), Drahns und Bauerfeind
(Deutschland), Fayo (Frankreich), Forsch (Kassland),
Hirsch (Schweiz), Ibanei (SpaaiaB), Mi^ (ItaMw),
Oppotror (Oeaterreich).
Eine VcrMmmlung des permanenten OOBitda
des internationalenMeteorologen-CoBgraaeae
ftidat diaeea Jahr niobt statt.
Preisaouchieilien.
Die AeadMa nyala da lUdadae da Be^iqBe
SU BrOaeal hat Ja der Sitxang tVB 80. ^ril 1681
folgeada lMaaM|j|abe geatellt:
„IMterndBar, per de Bawettea expArlaacae et de
nonvelles applicidiuii-i, ]<■ <.li-|_'rü d'uUüti'' Je lanulyso
specttmla doos les recbercbes de medecine lügal« et
da polkw Bifdieala.''
„Prix: i,2ou fraacB. — CUtBra d«
31 d^oembre 1882."
Le eearfteiiB de Vi
A. ThlerBeea«.
Die 3. Abhandlung von Band 42 der IToya Acta:
P, Laagerhaai: Ueber einige oanariscbe Anneliden.
4 Bogen Text nnd 3 lithognphiacbe Tafehi. (Frais
a ftak. 60 Pt)
ist eneUenen nnd durch die Biic>i>ii\iidlnnp
Wtih. Eagelmann in Leipzig im bezieben.
Vaohtrag. Verfasser des Nebologs Reichenhach
(I<eop. XVn, "St. 3—4, 5 — 6) ist Blit Ausnahme der
das Teriikltaias des Taratorbeaea aar Leopoldinisoh.
Gamlfadsdiea Abadanls betrefienden Stelle (p. 86)
Hr. Dr. med. E^dmund Friedrich in Dresden; das
Veraeiofaniasae der BeteheBbach'acfa«i> SchriAsa (Lsop.
Xm, Mr. 7—8) Hr. Dr. A. Graatal in Olle (ßtmm
dar Leop. OaroL Aksdeaile).
aiBai,JM I
NUNQUAH
LEOPOLDINA
AMTUCHE8 ORGAN
DER
KAlSEßUCHEN LEOPOLDINO-CAROLINIS(JHEN DEUTSCHEN AICADEMTB
DER NATUKFOKSCHEB
HKRADBOEeEBEN ÖMTKR BnTWlBKTJNO OKR SEKnONSTOBSTAlTDE VON DEM PRlamKHTEH
Dr. C. H. Knoblauch.
Halle t. 8. (IM-.».». Heft XTIL — Hr. IS— 14 JnU ISSL
Ilhlltt Amtlirhe MittheilanKcn: Kn^erc Wahl eines Adjuitkuti im 8. Krciae. — Vefindctungen im PeraonalbeMld«
der AVivliiKif Roithlsrp ztir Khsim- dnr AkaJnnie. — Ernst Hampe t- — Sonstijte M illhcilun ir en: Eia-
gtyaiik'i'ni' Si briftrn — A (I iic r ite c k ; ( cUt dii' iuntweiMHl Veribldenill||il>0 des Erdmannetisnias. — Natur-
•.■.!- r-, 1; , Iii: 'i. \V,'- I- ,ni"|in Hi - "1' l- -m .riltll!!!!; .Irr T, t Vp>,-.ii!iii • inj .li-i!t- 1 .T N'ltur-
Amtliche Mittheilungen.
Engne'Walil eines Adjunkten im achtenKreise (Wefitp]ialen,Wal(leck, Lippe u. Hessen-Cassel).
Mmlidsiii, Ikiit Protaluiili dm Ueira Notan Jottimtb Oastar Krak«nb«rg in HiUa «gm Si, Joui
1881 (Lwp. Xyn, p. 89) fie WtU «Im AtyuJkim im 8. Knin noch tkk/t m Stand» gahemw», ipMinahr
Mob § 30 der Stataten Tom 1. Mai 1872 «ine enger« Wahl zwischen den Hürren Professor Dr. Richard
Or««f f io Marbturg aad Ptoftwor Dr. Natbanael Li«berkähn ebwndMwlhrt mtiimadig gawordan iat,
■lad uUr dam 9. JiU 1881 aa alle, don gaoairataB Krabe aogabfirig« IfitgBadar dineto WaUanfliBrdaraBgan
und Stimmzettel wiederum versandt, uucli vim lU r Mehrzahl der Stinitnburechligti'n die lutztoren anageftillt
snittckfeaBodt worden. Dia noch im Rückstand« befindliebeo, jenem Kreiie logehdrigen Herren Collegen
anaeha ieh, flu« Stimmaattel Ua apUaatena anm 90. Angnafc d. 3. ainanaanden.
Sollte widi-r Erwarten oLner di-r-irll <ti iV.v Wnhlanffordurunjf und den Stimmzettel iddlt echaltas
iiabea, ao bitte ich, eine Kachaandnng von dem liilreau der Akademie verlangen au woUen.
HnUa ». & (JlgaagBiae Kr. S), im HU 188L Sr. H. KMbluelk
Teitodamigai im PmoiMlbMtaiide d«r Akadnuii.
.\eu anffccnoinnienp .Witirliedrr:
Vr. 2316. Am 19. JnU 1881: Herr Dr. Kieha«! Bmil Sdsnid Sidnai. Aaaiataat am pAanaanphgmnlogiictm
luMtat an dar IMrarriUI te Bifeahau — 'nainimtw A
Nr. ni7. Am SS. JoH 1881 : Barr Dr. FaidiBHid Bdmnnd Joaeph Karl von FraffttU, PMAaaor an fM>
bu« LB. — Tiartatr Adjnakteolnaii. — Faohaektioo (5) Mr BoUwik.
Laar- xm U
Digitizcü by Google
J06
CcMtorbene NitflMcr;
Im anitn Haftvjiüir» 1881 in Wiliw : Herr Dr. Adam Ferdinand Bitter von Adamovies, kalMrlich mssucher
«jrkKeher StaaUrath nnd «mar. ProfeiMr dar Hediciii in Wilna. Anfgonnmmen am 1. October
1857; cogn. Bojaniu IL
Am 9. JbB 1881 zu Manchen: Herr Dr. Kathias Trettenbaohw, praktiHlw Ant in München. Aafgenownea
an 10. Februar 186«; eogn. Sydenbam VII. Dr. H. KaoMMCll.
Beitrige zur Xass« der Akademie. ^
Juli 6. 1881. Tob L. IMHnm t. HolienbahaUHenfler in Ball Jahmb^lga flir 1880 1881 18 —
..iL!. „ „ „ Gefaeineti Rath Diroctor Dr. G. Zeuncr in DrcMlen Jahrcabeitrag ftlr 1881 8 —
>i » tt w Dr. E. Eidam in Braalan Eintriiiigeld und .Uffeaboitrag f&r 1881 . . 88 —
,.23.' Proi: Dr. E. T.lVeylwId in Freibufg i. B. Bmitmmdd w. Jahreebettarag Ifar 1881 88 —
Dr. H> KMMlMki
Ernst Uuiui>e.*)
Vit Oeerg Emst Ludwig Ilamp«, w»leber am Abend da« SS. November 1880 im 88. Lebea^aki«
zu Ilelmstodt olinc grossere LeiJi'ii (.inir I.nngenUlhnmn;; unterlan, ging ein Mnnn ..von altem .S<hrot und
Korn" dahin, der, indem er aein Leben lang die Fackel der freien Fonebong tiocb gelialten liatte, eiae
Zierde leinee Stande« und der Winemeebaft geworden war. Gegen yiendg Jahre bewiluta er «ieb immer
«Is JLri-rlli'.', lici.'! istert uml uui»nniiilli':'li .'nr ilii? Auslireitiin^' Heines Witsetis Iiis zum letzten Ende, treu
seioeu Freunden bis zum Grabe, rückstchtsvoU in eeinem L'rtheiJe, nnbeugaam in «einer liberalen Welt-
«nduMmag, ehrae beidiaaBehan Wesena, aber ofita und mttthrilaam. «dnoff tro «• aeia momto oder etwaa
stiriir Kntur Fiiiiillirlifs entgegentrat, liebevoll im Kreise der S«ini!.'i'ü, ein Kind, wri ibui die WisBcnFchafl
neuf Freuden bereitete. Hunderte ausgezeioiuieter MUnner kannten diesen eigenartigen, «ciilonken nnd
wM^'Mif Mann, der «o wenig des groeaen OeMirten neigte und doeh mit den aeharMelrtigalni Augen,
>falg}w nn« je vorpeknmnioii f^iiid. eLriivo srlirMi von Weitem Eiyenartiiri-^ in der Pflanzend>'cl{r unterschied,
nie V genau auch die Meiuchen kannte, denen er häufig mit eigcntliUm liebem Humor, wenn uicbt mit
Sarfcaamua entgegentrat In jtagtran Jabren oft IcrinkUeh, rardankte er docb «einer Entbaltaamkeit und
MüHji^niii^' in ftüeii Dinf^en. gatve bwcmder« nW der Bi'scliäniguug mit der freien Natur, die ihn hSnfig
durch Derg und Wald, Feld nnd Flur bis an seine letzten Lei)en8tage fllhrte, ein langes Leben, und diese«
iMt «r in «eltener Art auf das Edebte auegenutat: er batta aieli wiriclieh anageUbt. Geboren am IL Jnfi
1795 «u Fürslenberg a. d. Weser, erhielt er ouf dem Oyninn<<iuiii zu Hulmiinden seine Sehulbildung, trat
aber «elion au) ö. Octol)er 1810 als Lehrling in die .\pothekc Si'inea Unkels in Brakel ein, um liier diejenige
Liebe weiter M plUgen, die er, fern von Lehrern, welche damals noch nicht fUr die Nfttnrwissenschaftan
vorhanden waren, «ebon auf dem Gyuiuasium für Mincralira, PHanzen, Schmetterlinge und l:lier in sich ge-
tragen batte. In jener Zeit war es ja eigentlich nur der Stand der Aorct« und Apotheker, au« welcbem
taiWtt aiah die Gelehrten der Naturforschun^, seihst flir die Hocluichulen, rekrutirten, \ind diflMll Tiihii,
waliha M MB» boklan AisneiwiaaaaaQbaftan barvorgii^gan, «aOita «och ^itar Hampe aednen Namau tm, dar
van aowoU In dar Oaadiielite der IhmnMia, ab aadi der Naliimiaaaimliaft (Botenikj glanxvoll ferflahao
wird: ein rühmliche« Musterbild, wie man ancb im praktischen Leben da« Ideale hoAk haltco, dar WImb-
aebaft ein treuer Jünger aein kann. Zur Mega dieaea Idealen geoaUt« aiob bat Uanipa »bar inek aiae greaa»
Yaterlandaliebe, nnd er beeengte «elbige dadnrob, diaa er naeb Beeodigong «einer Lebrsait all freiwilliger
Jfiger den Feldzng nach Brabant mitmachte, bia er naeh seiner Verab.^chiwlung zu der alten liebgewonueneti
l^diBra anr&ckkebren kannte. Nun wählte er «ich «einen Aufenthalt in Halle, wo er, treu den noch hentigea
Fonnaa der Apotbekerlninat, ala GdriM in die damala KoM'aelia, jelst Hirach-Apotbeka, eintrat. Hier erat«
im lelx-ndigen Umgänge mit htM-hberiilniiten Nutiirfi.rsclicrri. mit einem K.'irsten. Kurt Sprengel, Kaulfuss u. A.,
begann seine eigentliche wisscuacboflUclie Lernzeit, die er cwei Jaliro lang mit »o ausaerordentlicber Energie
nrtite, daaa da ilna noeh in apataran Jabren dankbar m dar Saal* atud. Er httta fMliob aber aaek
•) Vergl I.4^|M>ldina XVI. IflSO. p. 178, iSft, — Au „Dia Natm*. 1881, Kr. 4, p. 47 Mit biigaldglWl Tar-
leickniiae dar von Hamp« varMaaUicbten Sehitftea.
uiyitized by Google
107
Bieht iMMUr «fehlen können ; denn derselbe Mktin, der einen Wkllrotii für die iiutanik geweckt hatte, welolur
MoiarMit« ipltar ab dar «nto ftlbruhm d«r BiMflat» und anaife ab dar Tergtagar und laMar aiMh
Widersacher llampp's dsstand, ders<>)bp Mann, nämlich Profowor Kart Sprengel, gehörte z'i iV'ii siOlrnen
Miimicni der ilocheohulen, welche eis vorstanden, in den JUngUngim die lebendigste Liebe zur Naturwi^sengcluift
aicht nar durch Wort und Beispiel, eondem aneh dntdi daa lianigat« ümgang«w««en zu pflegao. CHaieliMitig
arbeitete damit Hanii>e auf einem FlorengaUete, daa er spKter, nach 58 Jahren, als eüen inte^rircnden Tbeil
der Harzflora aubufasiMm hatte. Ebenso War es in Halle, wo er mit einem JOngiing« FreoodnchAft schtoes,
der nach Jahren al« der un vergessliehe Besonder eines Norddeutschen Apothdtervereines auftrat: mit Rudolph
Bnadaa ans Halinftln im lippaaehen, der neb in Halle ebenfalls fttr die Natanriaaensohaften begsistert hatte.
Kar iwai Mm danarto diaiaa aaragande Lehen fllr Hampe, 1817 ging ar ala Apothekergabilfis nach Ssd-
dentachland, um Ton Wom am moht allein eine iu-u<', l'ür ilm Ijucbinteressante Flora, sondorn chemo neue
VmuAa, oaiar fluiaa daa tfpUb&t ao barthmtaD Profeaaor Alexander Bnum in Karlamb^ Fmbing i. Br. «nd
Biriia kamMB n lernea. Efai Jahr aptter finden «ir ihn wieder in daat hafanathUehaa Ncrddantaehland, n
Oattlafao in der IKiv. r^itjÜt-Aixitlickc (1818 — 1819), und nlK'rnmls in den dortigen Hörsilen d<>r Huch-
aabila. SoImmi hier galt er, angeregt and vorberaitet doreh Kurt Sprengel, ab ein täcktigar Kryptogaaen»
Kannar, Mgibh hei dar damaUgan Scbwierigkrit dbaaa hotanbahan Zwatgaa ab efai heaandanr Botanlhar;
uud »o kam v.h denn, d««» eich ihm die Horzfii ritiiiri/r Junpliiigf aiiflbaten, ilie Ryi itri- durifalls in ihrer
Wissenschaft Uerrorragendee bisteten. Wir nennen vor Allen nur Emst Mejrer, den ^»torvu Professor und
OeaeUahbaalMaihai' dar Bstanih md Bagrtnder aiatt» algaiiaB Tflamao^itami m GMÜnfaB, Rflpar, dan Bodi
lebenden IVcfessor der Botanik zu Rovlur)!. ^Varkcnroder, seines Zeidmia dbeniälU Apotheker, dann Grttnder
and langjähriger Leiter eines .phannaceatiscben Institates" an dar UMimitAt Jena, gewann schon ab
Stndant m OWängan aineB hadantendaB Einflnat a«f Haupa*a phanBaeanlbahaa IHHia, wl ao fcooBta aa ja
aiaht feiilen. d as» letzterer 1820 (>eiii Stoateexamen m Casnel mit allen Ehren bcstaad« Mehrere .lahre hin-
dnreh rerwaltete er dann die Apotheke zu Allendorf a. W. Wie alle früheren Orto aalnan Blick f(tr die
EigantfataliehkaiteB dar PflanaendedM gwahtiit hatten, «faaaan gaanhah es hier in dar reisenden Umgebnag
de* Mafaaner, den er bis l"«)<t zur Erscliiipfiinp durcbsuclite und — was nch freilich erst viel später heraus-
stellte — mit einem Rltaiidiuaviw ben Jloose lirt/iim nnrlidioiilef) bercicluTtc. Von Allendorf ans trat er
aaeh den damals im Entstehen begrÜTenea Apothekervereinc bei, bo dass Hampe in dieser Beziehung zu den
btsten Mitbegründern eine« Vereins gehörte, welcher, jetjtt als deutscher Apothekerverein fortbifihoud, un-
endlich segensreich auf Bildung und Entwickelnng innerhalb der dcntachen Pharmacie gewirkt hat. Zma
letzten Male ging Hampe in dienender Stellung nacit liraunschwcig in die Müblenpfordfache Apotheke (ISSSX
lamto Inaraelbat einen anderen Zweig der hercyniochen Flora, sogieicb anch «eine apAtara Gatttn kaoBaa,
wahhe er heimführte, nachdem er 1825 nm 1. Juli die stark in Verlktt gamthaoa Apotbek« an Raalcaii-
burg a. H. fibemnmmen hatte. Damit war er in ein LehenEek-tnent gekommen, das von da ab alle sein«
Kraft praktiaeh und wisaeBachaftliek In Ai^inieh nahm. Die er8t«n Jahre waren Mflben und SoiigeB albr
Art» havor er darao deBkao kooBte, ebb aeiaeB Lbhliogmeigungen «iadar Mmagebeo. Dazu gehflite «ar
■DaB Dingen db Begrfindung eines eigenen SnngBangeschäfles auf die am Harze nnld waclü^otiddu Arznei-
fdaiMB. Baaipa war daan der raehta UaaB; am ao mehr, ab ihn aeine botaabchen Keuntniaae hierfür gans
haaeedan gee^et maehten. Er hatte aaeh die GeDogthnang, diaata fleaehlft derartig hi Sehwnag an
bringen, dam .lahre hindurch der N u n Ilamiie'a dtii besten Klang unter den deutschen ApoUiekem
faeaaaa. Da beeagtes Geachift erst in den Herbst fiel, ao gestattete es ihm wfehieaddem volle Mosae, aar
Erfonehnng der Hanflora von sefaier reiaenden Dmgebnng aas Hand aandafan. Fkat ein halbea Jahrhnadart
snIU'' ilim d^zu livirhi''den ttiBi Und was er inniTballi dieses langen ZeidnuuiPR erforscht«, legte er im .fahre
1873 in seiner „Flora UerqrBba oder Aufz&hluDg der im Hangebiete wild wachsenden Qefasapflanaeu, nebat
ateaa Aabaaget «BtbaHcBd db LavV vnd Lehefmooaa" (BaOe, 0. Sehwelaelika) abdar; aiaaBi Warita, daa
Mdar rar vid sn apflt ernrhicn, um das bisher Erforsthto unter Dach und Fach m bringen. Denn seitdem
Baaapa ia Bbakaahurg lebte, galt er als der unbestritten bcat« Kenner der Uancttora, bcoonderit nach WaU-
rothS Tode, «akher gletehlUb efai Werk Uber dbselbe «ntratt. alw aar in Brnohstaeken hmterhaaen hatte.
In seiner Stellung niR Apotheker, welcher in einem trewisscn Zeiträume eine nicht unbeträchtliche Anzahl
junger Mäuuur in sein Gesch&ft aog, hatte er nicht nur auf diese einen bedeutenden Einflus» zur Mitarbeiter-
Schaft aa dam gbielMB Warita Bnagallht, aondara er aog anah »i^l'rftgl' viele andere Iktaniker nach dem
Harae, db, seinen Sparen iolgead, in dar S«gd bei ihm ranpracben and so «ein Hans «u einem Centrai-
18«
uiyitized by Google
108
pvnkta Ar EHonehoiiff der Bsnfl«» owditen, wihreed er ielbit, iMnMirtBdi in jflog«(«n Jalireo, al^jthrüeb
nu> bwtiinniU' Frut für dio botuiMibe Durchwanderung fast de» ganzen Ilarzgebietes voD Blankenburg ah-
wmmi gtweMUi war. Wehshe kiifaii Zaitriam« «in aolcbei W«rk btdurf, ergiebt eich danuia, dui mauche
PfliiuwifaiHW, bamndan ktyptoganriiebei, «It «nt mwb buigw Zoit pMdkb nun Yombain koonHO, «d dan
auf «W-hbo lange Zeit hin wieder zu vtrBchwindm, uiiiidcstcns i rht in urösseroa InterrftUeo sich mit Früchten
SU zMgeu. üeb«rbattpt Mmmelte Hamp« lor ft&mnitlkbe Fainilien de« Pflanwmrwohii«, ebenw für Flechten,
Ugn und Ffl», vi» «r ftr Q«lfa>laryptag»Bii, Lrab- und LebeniHwa» gawuiuiBlt «nd cntora Biit toUtana
hl getrockneten Eicmpliiren dckaJtnwiMBc hvrauegegi'ben hatte. Aüiii.ihlig concciitrirtr er sirh j.T!r.ch in der
3)7olog>*« namentlich cteitdem K. Uüller «eine »Synopaie miueonuu IruodoKinim'' berauasugvlMiu begonoeo. £s
wir ibm khr gawofdoi, dM ab Fanabar mir durab OoooBBtnliaii tat «bi Idaioam Oafaiat da« Hfcbato
EU leisten vermag, und überdies zeigte es nicli, das« ein solches beschriinkte-s Gebiet — was man früher gar
iiiebt ahnte — dennoch die Kraft eine« einzigen Meuschen weit übeniteigt. Als Haiupc mit Mooecu begann,
knale aan dnrdi von Bridel im Jahie 18ST 931 MoaaartaB der gaosen Welt; «Ii K. Maller im Aigoat
18(1 sein genanntem Werk vollendet hatte, mOC fal den yerfloasencn 30 Jiiliruu ihre Zahl bereita auf 2303
gntiegeu; beute dürfleu sie sich tiucb eiuer SdlAtmog des GeuauDt«u auf niiudestuna tiÜUÜ belaufen. Ilampe
baim «ia iaaaerst reichhaltiges Moosherbar, für de«Ren Wertb die nach seinem Tode geit«ns des Britbk
Mnaamn erfolgte Erwerbung f&r 250 Pfund Sterling am DeatÜdiaten spricht. Zur Kenntnisa der Mooee hat
Hampe weaentlich beigetragen, und es war nur ein verdienter Lohn, als die philosophische Facult&t der
Oüttinger Universitit ibltB ebamaUgen Zöglinge daf&r su seinem öOJährigen Apotheker-,Tu)>iliam den Dr.
pbUeacfhiae bomiria «am» wahrte «ad als ihm 1876 aeia Undeahanr den Titel einaa ProfeMoza veriidi.
▼kl am wanlg iit flbardSaa bakaant gvfwordea, waa Hampe aonat aoeb aar AnabreitBag der NatarwimanaiJmftea
gatbaa batte, al« er mit eini m gleirh vortrefflichen Freunde, dem ehemaligen Apotheker Hornung in Aaeban*
bbaa n. iu, im Jahre 1832 einen gNaturwiaaeaadbaftlicben Verein des Haraea" gründete, der erat mit dam
IMdaaebafdaB aad dam Altera der Stifter aadi mebr als SOjährigem Baatande ^ging, nachdem too iua
aas die intensivste Anregung zur Pflege der vatei'lftndischen Naturgeschichte gegeben worden vmr« Kala
W Wider, das« man daa Allee such unter den Gelehrtes anerkannte und Hampe «im Mitgliede dar vanabi»
danatea wlaMnaabaftU^MCi Vereine erkor, dam ein balRaeher Botaniker, Sehleabteadal, ihm ra Ebraa eine
neue rflaiizengfittntif; ilcr Sr. irurrii p-'H aiiF •,'< r Tnipuuwelt mit seinem Niitiirn \,clffiif. wie dies der frühere
FMaident der Leopoldinisch-Carohniscben deutsch» Akademie der Katurforscber, Kee« t. Eaenbeck, mit einer
LabenaoeagaMaag abeaftlla Terancbte. J3i» Leepoldfaibeh-Ckroliniaaba Akadaaria aelbst ernannte Iba am U.
October 1874 zu ibrnn 'MitglitHle. leider »ollte es diui vortruflliclun Manne, desi^en Lelien nur Sfreb-n
md Arbeit bis snr letzten Kraftvereaguog gewesen war, nidit vergünnt «ein, da su aterben, wo er gleichaam
ala der atreeeate Wtebler vaa HeMjaieBa Hanl', wie ar eidi edbat gern aaauto, dieeer eiaaa ao greeaan
Thcil seines I.*ben8 gewidmet hatte. Ein böses Geschick wallte e», dass seine Apotheke, deren I^eitung
er seinem älteeteo Sohne übergeben, verkaoit werden und er nne Zuflncht bei seinem sweiten Siohue,
praktiaabaa Atato bi Btlmatodt, Dr. KaA Bampe, aaabea maaale. Vaa den eagmi waUte^ nnlabt maa anl,
tlllfaH aua weis-«, dtl'<^ «-r damit auch das Juwel seiner Lebensfreuden zu opfern batte: einen Garten, deraen
Geriebtaiiaie aul das lilankenburger Schloss lünaui zeigte, dessen Areal tbeilweitie aus einem , botanischen
Gartaa* mit einer prichtigen Aipaaaalage bestand aad den Hampe aaeh aaiaem Eflektritte tob dar Apathaka
Jahre lang als ein Tusculum inmitten seiner botanischen Sammlungen genoes. Und dennoch hatte er von
Glück zu sagen, ein zweite« Tusculum für seinen Lebensabend in Helmstedt, der alten berühmten Universitäta-
st&tte, zu finden. Iiier weilte er seit 1876 in UebevoUem Kreise, und gewaaa, la der Beechäftigung mit
aeinar Lieblingswisaenaehaft and in dem Umgaage mit den Sainigen, naab karaar Zeit sich selbst mit seiner
ganien geistigen Frische irfeder. Daa Hflebate, waa die Wlaaenaeliaft la verleiben vermag, ein glUcklichea
SelbetTergeesen in den Widerwftrtigkeiten dee Lebens und eine gehobene Seelenstimmung auch unter dem
Oracke dieser Leidaa, daa bat sie ibm rekUiah geeebenkt, and ao hatte er Tür alle seine Mohen and Opfisr,
^ er der „seieatia aaiabille* braabte, dodi einen Qewiaa, welcher gerade so groos ist, vi» dar Tadaat
dessen, was er in einem langen Leben sauer 'erwerben musste. Kr, der Neefeor der deataeban Betawihwr, hai
die bAchste Lebansphiloaopbie aaa aaiaer Wiseeaeabaft daTongatragan.
▼oralabaBdMB LdNadaafc flgaa wir aia ▼«ciaiebaiM dar rea Haav« varMhatSabtaa Sabcüksn baL
(ScUanlbigtO
i_-yuu.ud by Google
100
£iiigegaiigene ISchrifteu.
(Tom 15 FoLpiur Iiis 1". Miinr 1981, Furt-i-tzuni.)
JL Oesellscb d Wisieatch. in Oöttingen. Ab-
h«n<ilunp(ii IM. ■2t:. Ih80. Güttingen 1880. 4"'. —
Stern: lit-itrunr /ur Tlii'i»rir ilrr liuniniiilli'-, In n luitl
KuIit'm Ijrn /uhl( II. l.'i (I. Knni'iicr. I nii ; i . Lm -^i h
ÖliCT dir Kl;n lii ii mit (ikujiMi innl spliiirisi-ia-ij Kiiuiuiiuu^'a-
liBien. i v i v
~ Niii lirit liUii aus dem Jalire IbbÜ. Güttingen
1880. 8".
XaiMrlielM AdmizaliUt ia I«rUii. Auulai dar
Hydnsnplik n. nMUfftin. llatooralogM. 3g. 9. Eft. IL
Boriin 1881. 4*.
— Kacbrichten fUr See&hrer. Jg. XII. Nr. 7
— 10. Berlin 1881. 4«.
Miiiiitoiial^^OBiiiiniiMi nr VntanHlHUif d«r
MmnIbKUL agiiliiii— d. BtAMÜrtoBg»-
an d. dmtaeh. KAatan« Jg. 1880. HU. IX,
X. Bn-IlB 1880. 8*.
Heue ZMlog. OeMllsch. in Frankfurt a. M . Der
ZoolagiMhe Gartan. Jg. XXL Nr. 7—12. Frank-
fort 1880. 8«.
K. Pransi. Akad. d. l^iBeBteli. in Berlin.
MoDatsbericht. NoTcmbcr 1880. Berlin 1880. 8°. —
Sftkaeke n. Waagaria: Kaaa DaMnadiiiiuMB aber
NewtoaVlie Ring», p. 910— «1. — Peteri: Mtttbeilttog
Blnr die vim ilvr i hiiir»»isdien Regierung zu der intematiu-
nalen l-'i^« !" ri i-.\u^^t(•lIllnK Kf&UDdtp r'Urh«Jiminluii^ uuK
Ninnif». |i MUl '.»'-'" Kummer: l'eber die ciibinriu-n
and l(iqiiadrdti.>.< luii lileitbungcn, für welche die zu ibn r
ADf]<V)>img UljtbiKi'ii Quadrat- u. Cubikvurieulaufizcdcbniuig«]i
alle rational aa&zuftthrvn sind. ji. !).%»—!)!)(>. — Kroneeker:
üeber die sjnimetri»« hi-u Fuuctiunea. ji. 93C— 9i8. —
Siemeas; l>ic dvnamoi li ktri.srtie .Mlucliiiie. p. 949- 001.
— Frölich: Ik-w lin ilmni! di-r Versui'lie des EtabUüMineuts
von Siemens u. Ihil^kr ul>« r ihnamoi'leklritciiie liaacUnen
und elektrisclir KratlulKrtru(:ui'j).' und thcOTttilcbe Folf^
rangen au» deoiteJben. p. iN>2— iM6.
OeognpUacih* OeMUMh. la Branm. Snlaelw
ftographlKhe BUUtor. V' IV Hft ] IV. man 1881. 8«.
Soe. Hollandaise des Science« a Harlaa. Ar-
düvcs Nwrlandaiacs. Tome XV. 3™», 4"% 6" Urrai-
■on. Ilarlem 18öü. 8". — Jon km an: Lag^n^tion
M•xulV^ des Manttiact'e» p. 'i'ii. — De Haan: Sur
la differcntiation de >|U(']ijii('S inti iTales clliiitliines |i.tr rap-
purt au mudule un ii uw tcm linn du mcilulc. p. 2S<' '2tjii.
— De Vrie»: hur l'iiyenion des vrilJes, tonime iiioyen
d'accäärer ktura imraTenenU. |>. 269— 2M. — id.: Sur lea
canaea dea nouteneAt« aoxotooiqaea dea vtgum yiftUmx.
JL SM— SU. — Kovter: La main de« «Inges et la laain
de nunane. p. S13— SÜO. — Tan Bemmeleo: La compo-
aidOin de« hyilmtcit du dioxyde de «ilirium et du di(>i>ij('
da aUO^iiiii -1 c. ljl — 344. — iloll. l^uel<|nl'^ (ph>ri s.itii'i:-.
CODCeru«nl 1 inlimiue de la snr h-h pljiitis tinij.ii.ri
Tertes. p m.'i X'iH. — O ml IUI ans Itiii.-ion dci. cluini-
pignüiu truuveii junqu a cc juur duii» It> l'uys.üas. p. üäi)
— 406. — vanBeanelen: &v lea oonliiinaiaoM de quei-
quea bydratea aoHdea de dioxyde» arec de« acidea, dea «eis
et de« akalis. p. 4()7 — 161. — Treub et Mellink: Notire
«ur le developpement du snc etiibryoruiaire dann ^uel<|Uiit
ani.^i4.-.p<init> p l.'ij iT>~ — HourdaSmit: tontnbutions
i .:« I I ili- In IHM,- li.iUentnte. p, 4.1^ — S<I2. —
Ii o II r H i- n : .^ur uiie prupnete de reiiuuit& p. 608 — 606.
— VerhandaiiiigiaB. Deal TU, Btoek I.
1762. 8*.
Acadanii* UMlanal da «iaMiaa in Cordobn.
Boletm. Tomo III, Entr»ga 2, 8. Cordoba 1879. 8«.
ÜDivertitätKiel. Srl.i Ii*, n nn« den Jnhra 1879^
Bd. XXVL Kiul 1880. 4«.
Tw. fhr lUn* «. SriJknUto m tnAmtg.
Terhandlnngen. Nene Folge. Eft. 8. Jg. 1878— 7ft.
Pr««burg 1880. 8*.
Gaological Society in London. Du rjinitirly
joumal. TuI.XXXYlLPt.l. Nr.l45. London 1841. 8 o.
äMiL im MtMM 4a 'Mb. Conplaa readai.
1881. I* SagDMtn. Tome 92. Pari« 1881. 4<). —
Nr. 1. Berthelot: Sar Toxfde de fer magnMqne. p. IT
- 22. — Faye: Rccbcrtbes de H. Fonmier «ur la baiua
du Imromelre dan$ Ins eyrlone«. p. 23 — 28. — Baillaud:
Sur le« observatiiiiis ili-v MUi-llites de .Tupiter, faile* ii l'Ob-
ser>'«toirc de ri.iilnM.M> en 1n7'.<. p. 2ü - liT. Ui>u([et:
Sur uu prurede d'uliatTvatiuD astTünoniiuue it l'usagu dus
Tivagean, di^pensant de la ntcatirB dea anglis |>onr la
dAerndnatiun do la latitude et du temi» 8i<b<rar. p. 27 —29.
— Darbuux: IMtenninatiun des ligoes de ciurbtiro de
toutes le» surfaces de quatrieme clasae, i nrri.iutiM's dca
cyelidfis, ijui mit le n-rcle de l'infini fiour liKue dciubleu
S. 2!>— Sl. — llailli-: Mi-^uie di? la forre electrumotrice
es piles. p. 3"J M - (iuuy: Sur Iii vitesse de la lu-
mitee. p. S4 — 35. — Crusa: Ktmli- sur les spf rrii|ilii.itü-
niMre«. p.36 — 37. — Dunaud: Sur un procede puur faire
reiirodam la parala aus eondenaateurs ^lectiiqata, et ca
partiadier an eondematanr cbantam. p. 37—39. — Crafta
<n Mcior: Sur la daaiitd da vapeur de riude. p. S9~4SL
Damoiaean: Sur la prA)aratiiin directe des compas^
chlores et lirumä de la smc inetbylique. p. 42 — 44. —
1' n II II : Sur Ifts fonetions du musde i«!tit ühlique de l'oeil
ebtut rbummu. p. 44--4tt. — .\ndre: Faiis pour servir
k r£nide de la fonnaUon des brouilbu-ds. p. 46—48. —
Green: NottTeDe «ruption du Mauna -Loa (Ues Uawal).
p 48—49. — Gran dt; Sur un nouvel emploi de Telectri-
eite. p. 49. — Nr. 2. Cornu: Sur Ics conditions relatives
ik l'expressi'in tht'oriijiie de la vilesse de !a luniiere. p. 53
— fiT. — Paubree: Sulistauies iristulliue-* iirodiiiles nux
di'peii» tle in«iailips anUijUi ^, imnu rj;i s dai.s le» eaiix ther-
males de Hanii i i, ciiniiiuine il'f i|i,i< tii I nr^i . ]i .')7 .'>!i
l'errier: äur lea ^loiles de mcr dra^uees dani> Ich regiuus
profond« da joKt da Matkna at ae ia naer des AraUaa
par le narlre The Bfatke. n. n— A. — Appell: Sur oae
cbuse d'^nattons düKrcnUellaa BaMna doal Ita coeOdenta
800t des foDction» alg^briqnee de U variaUa iaddpcndantaL
p. <;i— «;J — DeUjje; Sur rujijMireil circulatoire des eru-
8lati'-e^ i<n]iiiili-i p, r>:i «w;. -- Oe Savignon: Le pbyllo-
xera en CalÜ'umie. p. tJt; — «ib. - liougcl: Sur UU urocäd4
d'ob»ervation utronornique ii l'u-sage des vcvageus, Ha dia>
{lensaiit de la ine«ure «leii ao»;liii pour la a^lermlnalion dt
a longitude. p. (K> — 71. - Lu^iuerre; Sur la tranaform»-
tion iMir directiiiiis rt-i iproijues. )■ 71- 73. — Croul lebui»;
Sur la gTaudeur et les variatieii.s des imaijes de l'urkinje.
p. 73 — 7»;. — D'Arsüu»ul: TlR-rinore).'uliiUur pour le«
liaiiies tempi ratiires. p. 7r>— h(i. — II a u t e I <• u 1 1 le et
< !i ;i II j. Iii s: I>e la retluT'hi- des cmiijui^i-^ uM/eiix et de
l'etiiiie de (piek|u<«-unes de ieurs prupneles a l'aidu du
spectroMoji«. |i. m—^ — Bertkftlot: ObairvMiana
I aride perazotM
peiiizotMae. p. 89— 8S. — Ögier: Snr lea L
et iuduroi de pioqiliore. p. 83 — 86. — S6e, Bocbefon-
taine et Ronasy: Atrftt rapide de contractions rythmiquea
des veiitriinilrii cardiarjue« smi.. rinHni-m e de roa-luoioii des
artere^ inriinnires p. s<> '■ i Havciii: Sur l'applicatiun
du Texaiiieu anutuinique du s«iig au diagiii.iütir de» lualadie«.
p. S9 — — Charpentier: Sur la quantM de lurai^
ndcetisaire puur percevoir la couleur d'objet« de difl^otea
siirfae<'s. |>. 'J2 — 94. — Her: De l'infiuence exercte aar la
BiUieu «ur la fonne, la atruciure et le mode de reprodactioa
da l'Jwefeii laeutlHi. f. 94-97. — Mftntat Sur k i
Digitlzcd by Google
110
acnraiim dM gnün* p«r I'eniilage. p. 97—99. — Goyard:
Bor un aoypn simplv do rami'niT it U vte lea Douveau-ni's
es tet de mort aj)[>arpnte. n.99— IfW. — N'r.3. Daubr^er
Produclinn i <int( ri)[>oniini' iiii soiilrc natif (Jans Ic gous-tol
dl' l'aris ji, im — liiH. — Trr <Mil (Irilrr liv naissance des
Drcmient vaissi-aux daju l'^pi des Loitum. u. IÜ9--1U9. —
K «rAi: Sur tnuMuNM dei vigM« nkyUitsMi. p. 109
—114. — D« Lei>(p> et de Quatreiftf es: D^oonrerte«
dut rAfriqne {ouatoriale. p. 114— IIA. — Digourdan:
ObMrrMioiis de Li comiM I 1880. p. 117—118. — Dar-
boux: ^iiir 1p deiilarfinrnt d'nnc fi '".r;' invariable, p. 118
— 121. Aiidri' IiHi-i;ra(i<.n. rtue ßnie, d'utie
nonvellp ospi'< <• dV'quatians difftn iUH lli lineaires 4 roeffi-
dants variablea. ji. 121—123. -- Matfaieu: Sur la ib^orie
de* plaque» Tibrantes. p 123 — 125. — Mvlon: Sur lea
rombinaisiiiis foiiipl^ii-s, ji. ia5 — 127. - Thollon: Uini-
muiD du |M)uv<>ir de rt'i>4>luti»D d'un pri&niiv p. 128 — 190. —
Morcu li KT: Sur la prodtirtion de signnux totemiittenU
ä Taidc de la luiniiri' elcctricjuc. p. 131 — 133. — llaute-
Ifuille et rba|iiiiii« : (Quelques UiU pour »prvir ä l'hi-
stnirc dp la nicn'ii ;itiu|j p. 13-4 — 137. — Müutz: Sur La
cvlucrvatioii des graiiu« par renailni^. p. 137—13'.). — I>e
Mo las: Etade mr Ja IwufcM des tcrrains cristiiUiM^ du
TkiKtbn. p. 199— M9. — Bdehamp; ^ur Ii» parties du
Mucrtes capablei d^oir epmme farmcins. p. 142—144. —
jlo3reux-Laffule: Rerberdiei WMtorniijUp^ »ur \pi appa-
ttUb diRestif. niTvctii et repHnliirtcur ilc 1'* itn laJic p. 144
- 14ti . rriHii^iix: II)pi-rtriijil:ir ci iiiultiiili<'atinii des
Doyaux, dans Ics cellulcs Hypcnrophievs des plaiitis. p. 147
—149. — Minary: Sur la imductüMi dn «erglas. p. 149
—101. — Nr. 4. Tiiscrand: Sur le d^volopiieinont pärio-
diqoe d*uM fonction qudconque des rajou vecleiin d«
deas phuiMcB. p. 154—157. — Resal: Sur la tMorie de
la flmlcnr p. Ii" l.'»S. - l'asteiir: Sur nne roaladie
nfiiisr-lle, provoipiiV par la .saJivc d un enfaiit muri do U
rajc |i IVf U'i'i Vülpinii Kxprrioinr-^ ifi inlrant
h ihiiiti fra|ijTiiliiir i t r;Ho..l:|i) nJinc iic si'iit pa^ il'.iiLi's df
pouvoir toxiquc i|uc puts^e lauicotine, duut cUea »ont des
«iMa. p. IfiS— 1«9. — Stnder: Le coolaek ndcaakt»
dn naba et dm cilEaln,dam l'Oberlaad bemoi«. p. 189
—110. — BifOnrdaa: £l('-meiit5. et ephemt^ride de la 00-
arfM iflSffi. P.17S. — Drapor: I'rf^srntatiiiii d'iiiie i''preuTe
photnprranhique de la nfljulcu.sc d'OrioD. p. 173. — l'opin:
Sur les illMM-urs de i fTlaiiii's iViricttORl honuiig^ii«^ du Ir.ii-
siönie nrdrp u deiu variables, p. 173 — 175. — Casorati:
Hur la diütinction dfü iiitt^grale« des ^uations diff^rentiell«!;
lincaire« en sous-groupe». p. 175 — 178. — Lagunrrc-. Sur
la liiMration des raeiue« de« ^quatioo» dont le preiaier
IMBbre Cft d^roinpcisable im farteurs r^ls et satiafait k
nne ^quation liiiAiirc du seeond ordre, p 17S— 181. —
Farkas: >'ur Ip devcloppement de.s int^ifralp.s elliptiqnes
de premiiTP i"t dr- »ci ontip esp^-rc Pu b'Tio rnlii-ri's n riir-
reutcä. p. l'il — 1H;I. -- Li|i[imanr.; ^i.r Ii' iI.mix iIp
l'unitö uc t'urcc dans les iiiecure« öleitriques abauluca.
p 18S— 186l — Curia: htia du dJgMWMiit de rdtoctiieM
par pmaioii, dans la toamaniw. p. 189— U8L — Brame:
Sur ta barjrtc emplov^i« nour ODtcnk 40 hnenif, ave«
l'acidc arsi'iiieux et lös sulfiire* d'arsenie. p. 188—189. —
Raoult: Articin de l ainlc i artmniquo ser siir la rliaiix
vivo. p. lftJ»-l!>l. I.iiNiii- vi Beuker. Mir l'--^ .liprr-
ditions de compus^ nitreux, daiu la fabrication de ra> ide
«ulfinique et sur na megren de lea attdnner. p. lOi— m. —
I>e la Baitie: Sur la rdiietanee 4 la flexion du vcrre
trcmpt. p. 194—195. — Valitiky: Sur 1« rlmlpsteiic.
p. I9&— 196. — Newbttry: Sur la pr^paration de l'aldehyde
rrotooiqac. p KMi Utft — Trixiessarl: Sur If Mu>
Piloride» «u K^t iiui»ijur des .\millc.>i. p. lüS— l^K». —
Sabatier Kcriiiulicn du Ma^tiHleniie cliez iej> Aniiii'iilt'.'».
p ;.1M1 ;_Mi. - Knclicric: Uiirction de deux nictres
d'iDtestiu gT*le. fcuivie de gui'riion. p. 302 — ÄKt. — lie
Batif non: Las vipwe aawragea deCaUforaie. p.203— 2(>5.
— Gnillavd: Snr le Th^gomtm eyimenimbe I.. p. 2<n
—Vtl. — Nr. 5 l'asteur; ^Sur la luntfiie diin-c iIi- Iji vie
dei gCraMa ebarboiineu K et »\it leur diiiMTwiti'^n <i.iii.^ Iph
terrcs cnltivws p 2<>!<~211. - M il iie- K.lw n ril > oti.
HTvatinns ^ur Ii'? niiipaux dp la n'v'i"" auiar. iHjUP. ji. 211
— 212. — (iyldvo: Sur un modo de rvpreseuLatiuu d«
ÜDOctioM. p. «9-S19. — Delas«: Snr nippantt dnal»-
toire des erustacts MiioplMlnlnies. p. 916— S18. —
Mouillefert; Ai-tii)ii du sulfocarbunate de potassiom war
le» riifuns ph\ll(»xerrps. ji. 218 — 224. — Hennessy: Sur
la tigurc de« plaiirlP^ p. 22.5 — 227. — .lordan: Sur la
M^rie de Fourirr. U- 22^— 2a<i. — I. a^tu r p: ."»ur hup pi-
tetudou de la r^ie de» iiixnea de Deücanes. p. 230—233.
Aiteucoor: 8w «a qmiM odifiH piitkaliar. p. 919
— aM. — Dillner: Sur la quadiatttre oont ddpendla So-
lution d'nne classe Aendne d'^uation« diff#entienee lindaires
k coe(Hcien(8 rationnels p. 235 — 237. — Casorati: Sur
la ilistinrtion des intpsrales <lf'3 rrjuatii/tii; (IltTprenliplli'S
linp..i:i -. Iii s.>iis-i;ri"iui>i-v. \< L'/i-^ Jll l'.ijfje. Sur
rintarlant du dix-huitieme ordre des tormes biuairf« du
cinquiömc dcgr& p. 941—242. — Ditto: Action de l'acida
cblorhydrique aar Ms cblorures m^talliouos. p. 242—244. —
Boaeastlehl: Diterminatioo de« couleurs qui cerreepaa»
dent aox esniationa foodamentales, i Taide de« diaquea
rotatifs. p. 244—247. — Müntz et Aubin; Sur le dosan«
de l'acidB eju-bouiaue dans l'air. p. 247 — 2.'i<i. — Tour hei:
Sur un proredi^ de destrurtioii totale des maiia P» iir?»-
niqucs. Jumr U n i lii ri he de.s substan< es minprales tiixiipips.
p. 262— 2*4. — Poincari: Sur rcovaliis&enipnt du tiaau
puhaeaaire par na diaiapigiim, daaa la ppn))aeiimoaiab
p. 9B4— 990. — llr.6. Jaiiisen: 8nr le« idmiiiieraphies ^
n^buleoaes. p 261—265. — Borthelot: Hur ta foiMNigB
thermique des carbures pyrog^^. p. 266—267. — Id.;
Quelques reiDarqueiS Bur les eararteres des paz et vapeurs
orKaiiiqui^s chlort«, p. 267 — 2(>.S — llauliri p: Kxurnpti
de iiiateriaux |>rovcnaDt de quulqucü furtu vitnties de la
Krauce. p. 260—274. — Laianne: Sur le grand canal de
l'Kst et aur les maclÜDe!) ^tablic« pour cn oaiurer ralimen-
tatfan. p. 974—280. — Bouqnet de la (irye: Ktude des
BCtiona dn aolcil et de la luue. dans quelques phenomenes
terreslre«. p. 281 —2R4. — liaillaud: Olmervatinii de*
IVr.Ni-idps k rolisiTvatoire de Toulouse en 1880. p. 2S4— 2Sü.
— llarhiiux: Sur les iiindps de trsnsformaiioB qui tan-
üpriPiU les liniips ()■■ pmirliure. p 2tM>— 28!). — Dillner:
Sur les ^uatiun» diflereuiielles linitaire« aoiulumees, k
imnflhiiiwtit raUmutek, doot la eolntioa d^aoA de la «m^
diälan «Tiib nCne produit atgAnriane initionnel. p. 9B9
—380. — Mathieaaeu: Le nrobUme des rest*». dam
Touvrage dilnois 8»aii-king. p. 291—25)4, — Cripo»: Sur
Uli pht'noinÄno particulier de n'Bimiiatii-e. p. 21M— 296. —
L'ro ul leboi«: Sur la di>ul>lp n tra« tir>ii pllipliipie et les
trui» >y»t<'raes de franaes. p. 297 — 299. — Tommasi: Sur
un nuuvcl ap(>areil de«tin^ k montrer la diisociation des
aeU «mmoniacaux. p 299—300. — Grlmanx et Adam:
Sur les dtrivfe de fVruleine. p. 3<»0 — 3t>2. — Hanriot:
Action de l'acide cblorhydrique sur Tald^hydc. p. 802 — SOS.
— Galtier: Inoculalion de la mririp au . hipn ji. :-io3 -:V)6.
~ See: l'hvsiolope des dxsin'Vh.i ■-. p üi^i- '.iiiT, —
Geddea et tjedilanl: Sur riiistolii({ip de.H p-^dippllairpti et
des nmscies dp Idiir^in p. :KiS 310. iler Kixhcrcheb
auf le devcloppemeni des sporangesi sterile» dan« l'Isftrte*
kuHMtria. p. »10— 9ia. — Nr. 7. De LaeM«-BmtU«rBi
Le« progris de la Station imologique dto Baeceft p. 919
—319. — Tr#cal: IV l'existenre de ^ande« eellulcs ipl-
ral<^es. h'pandues dans le parenchyme des feiiillcs de cer-
tains Crmiim. p. 320 -324. •- Brionrbi: Th^ori'mes rela-
tiis ft rrijuation de l.ani^. p. 32J>— :t2H — I'lantamour:
Sur les mouvcineiita periodiques dn .snl. p, 329 330. —
Meunier: Kxamen lithologique et g^ologique de la metfo-
rite tomlHk» le 18 ortobre 1872 aux eimron» de SokO'Baiüa,
en Scrbie. p. .131—332. — Poincare: Snr les fonetioiis
fiichsiennes. p. 333— 33ö. — <^uet: Sur les loi« niii rfgis-
wnt |PS pi riodes et les rnpfticients d'iiitensiti-. il.'in'- Tun
iIph prinpipaux ^rotipes des liirie* plprlrMiiioirii''^ si'ii-s ä
ruiiliHticiii loUirp, (t sur la |H'Ssibilitp de laire M-rvir
rajruillp aimaiitiV ii mesiirer la »ilessr nM>r laqupllp 1p soleil
tourne autour de «un axo. p. SM — 339. — Tesserenc de
Bort: Snr las taiatfnaa qni cnMent cMn la tenp^tur«,
la premion et la dreulatka de ]%ir. k la nrftM de I»
ryninsulp ilHri.|iie p 999—841. — fteekel et Sehlaf-
enhaiitlrn: Du in'honndott, poiaoD d'4preuTe des <iBte>
nais. p. :H1 ;i4H. - Bourdon: Sur le iriitement des
vitjiip» ptijllDX^rees, par MisutdatiLui de vapeurs de >ulturo
de carboDv. p, 343 — 346. — Becuuerel: Kecborcbea sur
le ■agndtiwne qidcifique da Vwmait. p. 948-960.— Curie:
üiyiLized by Google
III
«leciriquM de Is toonudfii« et ie»
I k fccf» i]nliiii'ts_ p. 3.V>- 353. — Dltte:
An* Im CIHIiMmIiBM dp rniide rMorhydrique aver le
Wchlorure de fnercur*. |j HM - y.v> ' < liarpcnlicr:
llluiniiiiili'in ^iolctti- de la rttiiu', si.us rinticiiict! d'osrilla-
tions Ianiiiicu»e8. p H&S-- 8ö7. - Ku »ou b l ivh 1 : nt'temii-
Mtüm des senaatioiu rolorto fondamenUlos, por Tettula
dt la ripartitioD des coulrun rompl^nienlairvti danis le
eerde chromatique. p. 357— 3«;o. — Vernpt: Sur un gly-
eoside extnit du licrre roniutuu. p. 8(<(i— — Tobs-
Saint: Sur 1» culturc dumundH- de la clavcKc. H*>4,
— (iirod: Stnirtiire H textiir« di- la iioclif du ni.ir de la
Si'pia 1) 'il'A — 3H7. — Koiiijuf ft Li'vy; Kciirodiittion
artitic ifllf di ^ ba-viiitrs ji. Mi' - 'Mi\l — S i Ii r iidc r: ( «rtc
de la partk- tcnirale des l'jriiii'i'8 espa^ncijea. p. 'M) — 372.
— Nr. 8. MoucbMt OlmirvatioM iMrkkieaDw p«iitM
planitM. faitcs k robMiftitoin 4» Graemridi (par 6. B.
Ain; pt k rOb!u>n-atoira de Puii pendaot le qua trimme
triiiif«ire de l'iuuv^c IHMi p. tlS— S}4. — Feye: Um la
paraJlaxc du >iil(d. p 375- 373. — Robin: I.os .mciiillr-«
rriAle«. niiiii.Hri;<> um (( iivll'''^ (t HTM .'JMH Miliic-
Kdwards: ConbidOratiuOü utoeraieü aur la t'auu« carduo-
iagi^«« des craii*l>'!i proronuwa de la ner dae Antttles et
da goife da )|piii|uo. p. S84 — 886L — Bonillaad: Nou-
ytSk» lecherrhes diDiiiuet^ p. 388- 392. — Daubröo: Sur
les W'seatuc de ru-ssurfH im diiirlasea qui ronpent la g^rie
des tpimin-i »iral tif-«, ]i Mt^ 3W ■ roiiu an-: Sur Ics
fourtiuij', tui;|jsi''u[R's. p. 3!»5 — 3;»H. — r!iiir<i- Sur uue
cU>M- d'iiite|jr;il<'s aliiliciiiK'» M aiir i'frtaiin's •'ijiintiuii.H
difffrentlfllM. p. .398— 4*fi. — .V h ilank - .\ hak an n « 1 1 /:
ikir un int^Kral«ur. instniiiieiit »ervojit i riiiiegraiioii gra-
pkiqur. p. — Witz: Du |ioavoir rcfroidiasaBt
des ira7 Pt des ra|>eiir<. p. 406 — 407. — Terqnen: Sur
lea -^iirtiM i-s (Ir ri volutiuii liniitant les liquideR dfnn#» de
pe&aiili iir |. Iii? Km M i a d i c r : Mii- la radiophonie.
p. 41 ^' 41 J L.inr'Tit: Mirniri nia>.njiir-5i pn verrc ar-
ijeiin [I IIJ -- Ui^rdMirr ii ( ' (■ ti i Ii ck : Sur le»
b«»<> p', riiiiqiiLs (1 4U> — ViailuDCs: Sur rhiisl'djsc
di's mu'.rii ^ <t(< In h<r^p. rliiraaft is dtrefcoBcmeBt postem-
Urjoiinaire des diptireü. p. 41«-41& — tlllot:
Bouvellc larre de cestoide. p. 418 — 430. — Mac^: Sur une
fcrmp notivelle d'organe Mcmentaire chvr les tr^^matodes.
f>. 4ai) — 421. — Apostolid^B: Kefherc-hp> *iir la circii-
«tiiin et la rcspiriUioü des upliiure», |i. 4:.'I 424 — t erten:
Sur un prucede de coloration des itifufujirc^i i i ik'» i-li-meius
anatoiniques, peuda» ja vie. p. 424-42U. — Uram»^: Mir
la peimaaenc» de l'adde C]r*iiliydrii(ue, peodant un oiuis,
dans le rnrps d'animanx intuxi'qiies uTee
pure. p. 426—427. — Nr. 9. Pasteur: De
dps ■, inia >'i lic h'iir rplnur h la vinileoce. p. 429 — 43fi. —
Bi r t Ii i l >t: Ai tini: di"i hydracidi-s sur les sei» halogtees
reult^miaiit k' hutup c^lt'iiipnt. p 4146 — 441. — l'cjrusBon:
Sur l'iii.ti'iii il'.'sinlcctjKiU' rt untiputndt' des ^a]>eurs de
l'etber azoteux. n. 442—444. — l>arboux: Sur une nou-
iiile ddlaMM da la aaiiBea dia andaa b. 4M 446. —
FraakliB! Sur le ddwIoMeawrt du DRMidt Infliii (i— x)
n-x') (l-x») 0-»«) ... |idiß-455. - Mercadier:
Sur la radiophonie. p. 4dO— 4tl. — Hurion: Applicatioo
des frant^e« de Talbot k la d^temiinativu des indu psi <lr^
rtfraction des lianides. p. 452— 4.')3. — Toinniasi: Sur Ii'
dtplacenent de la toude du chlorurc de MMÜura par l'h;-
diäte de enivre. p. 468—466. — Lonffoinine: Sur lee
«loools de h s4rie
t isomerea. p. 4S6 — 4fi6.
prtMtuits ile di'doubleinent des ma-
ti^res prot#iques. p. 458 4f;i>. — Ktard: (Sur nn hnmologua
srntbetiiiue dp La |wlletii>rii|p. p. 4(><) • 462. - üalland;
Öur Ulie rause d'alti-rati'Ui üo> t^ili y 4(j2— 4fi;4. —
Cbntin: CoiitnhiitMii al' ' i,!. il- l;i Ii iil.ituM' [i 4'.'t H.5.
— Uicliet et Moutard-Murtiu: (JuutrilHiiioD a ractioü
phydologiqiie de Torte et dee aela »■"■^"'»"i'
— Coety et de Laeerda: Sur la natura
dea l^gions (»xiduitea par le renin du aerpeot botäropa.
p. 468 - 470. - KOocItel et UazaKuaire: Rapport du
eTlindrp-a.xp et des epllules nprveusp» |>i'-riptirrii)ues arec
les nriiam-s des seiis cliez li.-s iIl^e^ll.■s ]■. 471 — 473. —
Joiiet: äur le bourgeoDuement du pvTosoine. p. 473— 475.
— CaraTCB-Cackin:AiMiaaiwiidar™ '
oxBie OB cnivre. p. «» — «oo. — IjOI
dnlenis de combastion de qoelqtiea i
aUflbBa et daa aUäijdes qui lenx sont isi
— Bfenaard: Sur le» produits ile dpi
(Blum) daa> lebaMÜB iOM-p|i4idaB. p.dl7(— in. — Nr. Ml
ruiseux: Sur les olKorrations de eODtaCt fciteg peadant
le irtiswge de W'tins du h diVetnbre 1874. p. 481 — 488. —
Herthelot: Sur les deplaiiiint'nlä rMproques des bvdra-
lidi's. p 4hH -4!)4 'ri-.MiiI: Ci-llulfn s.pirali'1.:, Jl tri s
rrande longuenr. p. 4U1 — 495. — lioully: Ue la pri'spnrp
dea ukhiiiea den» lee viandsa da porc dHinpoitatiun am^ri-
caine. p. 496—498. — Mttati: Sur la präence de l akcHtt
daaa le aol. dane les eaus, dai» ralino^h^re. p. 499—002.
— Tacchini: Obuervatioos de* taehes, dea ^ules et des
proluberaiices sidaires 1880. p. 5<12 .'>4I4 Trepied;
ObstTvatiiins dp la lune faitea a Tobsi rvatdire d'.M^rr pen-
daiii lex mms d'ixtobre, iWTembre et dri cinlire l^»*». p fjtH
— Iii OliMTvatiuns des pheiiomtiics des. satclliti-s
de Jupiter, t'aites k Pobsorvaloire d'Alger peiidani k-n inois
da aevenbre H de decemfaie isaa p.Ga6— 606.— ficard:
Sur l'int^mitioB alg^brique d'une teuatieu aiialogiquc k
r^nation d'Kiiler p. 506—609. — Seliering: La fonnule
d'iriierpubttiun de .M. Hemite exprinuie a^AriqueaieDt.
p Tilii '>i:t - liiiUBsinesq: Sur UJie raison ^exprale,
priipri- ;i Jl|^^illl r HinthflKpieinent reinploi des divers dOvc-
loppeiiipiiiK de tbiu-tiona arbitnüres usil^t en pbysique nut-
tli^-iiiatique. p. 513—516. — Abdank- Abakanuwicz:
Sur un iixegrateur. p. 616 — 630. — Fievez: Sur l'Alar-
giiiaemeiit döe nies «lo l'bydrog^ne. p.&21 — 523. — Tr^ve:
Sur quelques ph^nomenes d'optiqne et de vision. p. 622
— 523. — R UV SS eil <■( Va renne- Sur la sulubililt^ du
rhlnrure d'argent dan.s l aride chlurlijdride eji nresencc de
IVau, ou di-> <hliiniri-ü im-lalliiiiies pi'u sidubles. p. 524
.'ij.'! I. HM L' II i Iii 11 p : Sur Ira rliiilpiir« dpv:aj!r-es dang
la combustion de quelqueH subaUocoi de la a^e Kraaaa
satuida p. US— M7. — Mnacvlas «t MeTer: sar la
tranalbmatioa de la (floeoae en dextiina p. 898— SSL —
Plitnpton: Sur une amylamine oetive. p. 831 — 688. —
Lu Uel: äur le propvl);lvcül actif. p.532— 534. — Itollaad:
Sur lllivcr 1879- m Sahara et »ur le > " ' '
pwMA-aac
vloruwunng folgLj
Ueber die zaiiliolien Yemndenrngeu im
IhpJlllllJlliiHMIIIIlL
Ton Profeaior Dr. 1. 6i*AMk in HaU», M. A. N.
1. WfthrpTid rli» Astronomie, die Anwendung der
Physik auf die Stcrui.iiwult, aioh leit langer Zeit des
wohlverdienten Rufe einer oatrOglieben Sicherheit er-
freut, während die UoteranchangeD der Physik auf
Tielen Gebieten eine quantitatiTe Oeonnigkeit erlangt
haben, welche den aatronomischpn lieolachtungem nicht
nachsteht, ist 'die Erkenntnias der plqr<i)taliiebsa £r>
acheinnngen nnierea ErdbaDa nock kainaiv^gi n afaiaai^
befriedigenden AbsclilnaB gelangt.
Sonnen- und Hondfinstamim werden auf Jalir*
liniiderto Tonraabereebnet; die trMala Vng» mA dar
Witterung dea nüchaten Tages kann man noch nicht
aüt Sicherheit beantworten. Elektrometer und Gal-
TanooMter zeigen nna die kletnsten Sfmren von EMc-
fricifilt, die feinsten Stn'imumjpn derHdVwn. üeber
den Ursprung der Gewitter Termag man noch keine
haltbare Hypotbeee vonulegen. Unsere Spectroskope
seigen uns mit Sicherheit bekanntf Kleuunte iu den
fernsten Nebelflenken. Doch fehlt uns noch «ine ge-
Eridlnmc ftr die Uaae Farbe dea ]
Digitizcü by Google
112
Phydlc dar Erda «iMliBelM Fortoehritto fanteht hat
und weitere Foit-^clirittf in AiHsirht stehen, so lämsi
•ich doch Tonmaaehen, das* diese WiHcoachaft niemala
abw «Inahita nehariiait in dar Wala* dar Aatronamia
iTrcii'ln'ii wird. Di<'fifi Betiaiiptuiip (jrüii'lt'' f<ii.li ;uif
die folgende Betrachtvuig. Die meirten meteorologiaclieD
Vorgtnf« Idüigm gMehaaltiif tob «inar IWb« vtn
l'rsaolif-ii »Vi, wplrlip ^ir!i 1:^1 ;^. ii-i.;t:fT liffinllu-'-cii. In
der That: Luitdruck, Luittemporatur, Uicbtung und
Sttfln dea Windaa, VaiaatgehiH dar Lall, LnAalak-
trietttt sind Rämmtlich mit Z<>it und Ort vcr&nderlicho
OrflaiCM. welche von oinjindeT abhSngen. Sie lind
liwilitlhih BcknaU wiiidarliah ud, iMilgadana in
mKtlereD Breitpn, i^t Jci im dirwr Grösivn ihrem Ein-
flaaa nach ao vorhurrschcaci, duBB die übrigen nur als
nabedenteDda SUrnngctn dagegen zurOcktret'-u.
Nur auf einem Gebiete kann »ich die Erdphysik
unbedenklich der AstronoRiie gleichstellen : in der Er-
keDotniu der erdmagnetiscbvu Eracheinnugcn.
Hier haben wir aber auch eise Uraoche, oino
Kraft, welche alle übrigen an IntewitSt erheblich aber-
trifft, welche dieselbe RoUe ajnelt, wie die Anziehung
der 8oon« b«i der Bawagong dar Phnaten. Diaa iat
dia nagBctbdw WfrkaBg dar Erda aalbat. Dadnrdi
iat es möglieh ganrorden, Beobachtungnnethoden fUr
das ErdaagaetinH» ia Anwendnag sn briogeo, «akhe
aatroomniaeben MaaanagaB an Oananighnt nicht nadv-
■tdiaD. Zwar «ind auch die enlnrnp^m-tiKrhrn Erschci-
miflgaB keineairaga anverAnderlich« Doch erlangt di«
aina Klaaaa diaaar Varfladanragaa arat nach Iftogarai
Zattabaahnitti'ti >'ii]<'u tnirklichin Wirlli, I)ir andere
Klaaaa beateht swar in kUneren AenderuugeD. Die
Uraaahe dicaar Aandarmgan «bar iat atota aabr ItMa
im Vergleich zu der geiiammtcu in!if;;ni'ti«chaB Erd-
kiaft. Daher iat aa mäglich, diese VoräodawgaB,
anaatat imaaaiwl an varMgan md Düna Oeaetao ftat-
zufitvUc-n. Eine kufsa OarataDlUIg der auf dipscm
Gebiete gewonnenen Baanltata iat der Zweck dieser*
Arfaait.
Beror wir hic!Tauf ndudP eingehen, scheint es
aotbwendig, di^euigeu GfBaaen, welche uns ein vuU-
atlinUgaa BiM dar magnatiaohen Erdkraft liefern, m
ohnraktfiisiren und bPBondem dan Betrag dorsclbon
für verschiedene Orte der ErdoherflAche anzugehen.
Diaae Aufgabe glanbte der Verfasser nicht unzwcck-
mttasig dorcb Wiedergabe dea historischen Entwicke-
Inngagangaa uaaerar Kanutnisa tob Erdmagnatiannu
an I0aan.>)
>) IMa folgenden historischeu Angaben aind naiaiena
antnoHunen aus: A.t. Bnnboldt, Kontoa, IV, ^48— —
anch PoggendetC Oaackmia dar Phiiik. Li^palg
S« IMa arrta Kanntmaa abiar ardhnagnalnBbaD
Richikraft Itabeu die Chinesen gehabt. SelM» all
Jahrtauaend vor dem Beginn unaerer Zaitradumng
beuulaleB dlaatlban die eeoataata lUditnng aioar 6ai
dri hharfn Mi\^'netnadel so ihr.'r Orirntirung auf ihNB
Uetsen in den yaiaun Steppen Oataaiena. Erat ml
apMar wmrda dIa Ifagnatnadal von den CRriaaaeB ab
ConipaKR auf <li-r Sfc iKMiiit^t. Hiinhircli ka;n tlios
Instrument sur Kenntnisa der Völker Weatasieoa, bo-
aandan dar Anbar. Znr Zalt dar Krananllg« fing dar
Gebrauch des Compasi<es an sich nach Europa zu ver-
breiten. Bei der grossen Wichtigkeit desselbeu für
dia Saaactdflabrt kannte aa afobt Milan, daaa mhi
nurl: iitul nach die Richtung der frei Ix-wcpUcban
Magnetnadel immer genauer beobachtete, und fand
man dabei, daaa dia Nordqpiitae der Magnctnadfll in
den nllehsten Jahrhunderten nach den KreozzQgen im
mittleren Europa von der wahren Nordrichtung nach
Osten abwich. Drr Winkel der Magnetjiadel nttdan
astronomiachcn Meridian — dia Dadination — wnr
nicht genau derselbe för verschiedene Beobachtnngsorte.
Einen grosRen Aufschwung erbialten die magne-
tischen Beobachtungen durch dia ooeanbehen Ent-
dfldnmfaB daa Ith nnd 16< Jahrirnndarta. babaaondara
beobaebtete Chr. Cohinibna anf acnier ersten Eait-
daelrangandaei nie er inHnar witar aadi Westen iaa
Atlantiaehen Oman Tordrang, eine ateUga Ahrmhaaa
der östlichen Dccliiiation. bis er endlich einen Ort
erreiohte, wo die Magnetnadel genau nach Norden
aaigte. Sa er Aeibniieiiaa auf aebwn aj^tareB Reiaaa
wieJerffinJ, so nahm er au, dnss eine magnetiüchu
Nulllinie den AHantiscben Ocean von Norden nacb
8ttdan darehaehfieida tmd brachte dieaelbe in Ver-
bindung mit der veriuderttn l!i Hcliaffi tihf it dis- Mutrcs
und dea Klima« in den ^etlichen und westUchen Tbeileo
dea Attantiaeban Oeeana. Diaae nwgaeliaGiie Nnilibda
erhielt bald eine hohe, politiKcho Bedeutung. Durch
Bulle vom 4. Mai 1493 machte l'apst Alexander Vi.
diaaa linia mr DanaiwUondinie der Kronen FMngnl
«lül SpnriVn. Hierdurch crhicltun ilic magnetischen
Be.yijachtungen eine erhöhte Wichtigkeit. „So ward",
sagt Uumboldt ■), „ehiDecret pApstUebanDebgranOw«
ohne o« beKwcckt tu haben, wohlthstig und fnltr- reich
itlr die Erweitening der astrouomischeu Nautik uu<l lUr
die Vervollkommnung der magnetiacben laatmmente".
Fflr die wisaeniichaftliche ErkenntaJaa dea Erd-
magnetismus geaobah der nSchste grosae Fortaebritt
im Jahre 1576, m welchem der Engländer Robert
Normann dia wagnattaghe Inebnation entdeckte. Wird
eine Magnatnadel ao beftatigt, daaa aia stalt nn aiM
1 KeanHH IV, p. M.
Digitizoü by Ljo^.i^ii.
118
I An, vdehe dnrdi ibnii Bebwarponkt gabt,
■r Wrtiwlen Ebene frei drehen kum, l&nt mau
Sitm EbttM mit der Bichtui^ der DediBatima»
MHOMofUleii, ao naigt aieli Fadd ntt
ihrem Nordpol nach unten. Den Winkel tier Kadel-
ricbtang mit der Uoriiootalen nennt man die Ineli-
Mttm. Dia Kiafatuc dar Mkial glabt (faidoaitig
die Rirbtang der nafMÜiaiMa Btdknft flir im
Beobachtnngsort.
EfaM wOatladiga KaurtaiaB daa BrdnagMiliawn
erUnpt man ah<>r rrst. wenn man «nmier der wahren
Richtaug dur Enlkrall die Stirke derselben gemesucn
iaL Gamauere Beobaditiugiii doMlbco aiiid «nt in
der iwcitcn Hftlfie dea Torigen Jahrbnodarta aogeatellt
worden. Dafür Imt Ganea (1833) gelehrt, darah
Beobachtung dur Schwingungsdauer eines Magnotatabes
die IntoiiitU der Erdkraft mit deraeiben Geoaaigluit
und nach demielben Maais an beatimmen, wia dia
Scbwerkruft gcmcason wird.
3. Declioation, lucliiiatidii and Intenaitit vatw
ludani aiak, vnui am dao Beebaebtangaort anf dar
Srdobarfliolia «aobaalt. Bevor wir una sm di-n zeit-
lidNB TartsdannifaB der drei ardmagnatiadMii £1^
naota vaideD, irnd ea daher noUnrendig aein, eiaa
fTaharaieht der Worths dcr^clhf n für einen beistimmten
Zaitpmkt sn geben. Als «deben habe ich bei den
fidgeoden Angabea daa Jahr 18S9 anganommen. Daa-
etlbe Uc'r^ dl r ,1t fztzeit, noch so iialip, dnss die Werthe
von damals auch noch einigermaaasen ein Bild des
baotigai Znatandsa gvwihren. Anaaerdan bedeben
sich die genauoüten Zahlenwirthe und die besten
Ueberaichtskarten Ober die tiesammtbeit der erd-
mgDaUaeliaa ElaaMota gerad« auf daa Jahr Ut9.
Der Nafor der Sache nach ^itid ppnnuerp magne-
tische BeobacbtoDgen nur ao verbjUtnisHmüaaig wenig
Oriaa dar Erdoharfldia angaateUt wwdan. Bi iat
da« nnverfräugliehe VerdieBst de» grossen Mathema-
tikers F. Gauss, eine Methode angegclten zu haben,
nach wclclwr aus allen Torbandenen erdmagnetiachen
Be<jbac)itnngcu Formeln sieb borochnen lasw-'n, wcloh«
unf« die erdniagnetischen Elemente für jeJen Punkt
der Erdoberfläche geben. Bereoboata od viildiah
faaobaohtete Wertbe werden natSrBoh am ao genanar
nbareiiMtimmen, je grosser das Baofaaehtangamaterial
iat, wakhea den Formeln m Grund« liegt. Nadideai
Qanaa seihet eine Bolche im KinaaliWMi aahr m&hsame
Baebnong durchgefblirt hatte, ist dieselbe tor wenigen
Jahren von A. Krroan und 11. Petersen wieder-
kolt worden, wobei Latatare das JBaobaohtttogsmaterial
') Die GriiiiJlagan
ErschclDuiiKCu dea "* *
D. Banar, 1874.
dar klitm 40 Jahra nüt Tarwariban fconntaB. Aoeh
diese Berechnungen beziehen sirh auf das .lahr 1829.
Dan folgenden Angaben liegen daher die der letat-
gaonnntan Ahhandhuy antnonmanan Wcutho mOnnida.
Am leicht<?sten gavimt m»n eins ITpher^irht der
erdmagnetischen EwdtainHng durch Darstellung der>
adhan anf Kartan dar ErdobariCaha. TerMndal man
alle Orte auf derselben, welrhe pli^irhe Deolination,
Indination oder Geaammtintensität haben, so erhält
klinen, Isodynamen nennt.
a) In Ueutscbland betrug die De^nation im
Jahre 1829 170 bis 18« nach Wösten. Dia laogonen
liefen hier annähernd in der Richtung der astrono-
miw:hen Meridiane, in der Weise, das» man nach
Osten reisend sn kleineren, nach \\'eHten zu gr'isseren
Declinatiooen gelaugte. Schon in Ruailand gdaagta
man zu Gegenden, wo die Magnetnadel genan naeh
Norden zeigte. Man überschritt daher dort die be-
markanawortfaa Nnlliaogane, weloba Orte mit weatlicliar
Dedination yoa Orten mit Mlidier Dedümition adiaidat.
Diese Linie tbeilt die ganze Erdoberfläche in zwei
Xbeila mit aatgagangeaetatau Dedinationen. Ohne auf
ihren Tarlanf im Efanaloen *eä»ngeben, mag bemerkt
werden, dasa in ganz Europa, im Atlantischen Ocean,
in Afrika, im Indiachen Occan die Declination eine
weatMeha iat Anf den übrigen Thailen iat diaadba
östüeli i!-,t .\iiisi.rilinie ih n ■■-tlirhi n Chinas und Japailai
WO gewisscrmaaasen eiius iuael westlicher DadiaatSoB
imalttan tob Gegenden Cstlieber Deeltnatn» Uegt. Dar
Virlauf der Isopone im AHpniirir.en ist ein ziemlich
complicirter und ist es schwer, dieselben ohne Karte
nflhar sn ahavalrtaridntt.
1>) T.eiehter ist es, eine Ansch.T-iunp
den
im Jakre 16B9. Berlin,
Loop. xvn.
Yeründerungen der indination zu gewinnen. An zwei
Pnnktan dar Brdobarflieha batarigt dlaaalba 90«, d. h.
die Im !iii/i1iun«nodel steht sfiikrerht. Dic^ «iii l die
beiden luagnetischen Pole der Erde. l>ie l^go dcr-
selbeo ist nach dar oben angaftthrtea Abhandhmg
wia iblgt:
„ , , / 73» 21' nördL Br.
^'"•Vl [ «rtL Linga
im nfirdlichcn Nordamerika,
72« 40* aödl. Br.
Ll68* 24' «alL Lii«a
im lüdlicbaa Eismeer.
Die IiokUnen umgeben beida Pda aanfibemd arla
die geographischen Parallelkreise die wirldicben Pole.
Die IncUnatiaii vird um so kleinar, je weiter man
ibäk von den PolaB entfernt. Ea giebt daher eine
Linie, welche der magnetiBche Aeijuator heiHst, auf
weklmr die Indiimtkm Null ist. Diesdbe sohneidet,
14
Südpol |j
Digitized by Gopgle
lU
mm vir «nf ihr von OatMi nadi WaaUn i
geograjihiaclien Apijiiatnr h:: Aflantischen OceaD, in
der Nähe der afrikanischen iwüste, indem ne von der
■MtEAen mat die rtdUalw BdUmgd thttM», wd
im Groüsi'n Orean, «o lia Mf die üfirdUohe Halb-
kugel zurückkehrt.
e) Die Stirke oder GeeemntiiiUaaittt dar ced-
roftgnctischcn Kraft hat zwei Maximn, in dor Nähe
der beiden Magnetpole, doch mit dienen keineswegs
nnpriVinn drr Krnf> nind nuf dlB ebeolotet TOI GkVaa
etogolührtL' Manmi bcruchnt;!.
Ndidl.
8Bdl.
57* 14' aOrdL Br.
7,3
f 70» 27'6 afldl. Br.
Il48« 16' «atl. L.
Minimum im Atl. Ooean 3»86
f 16*4»'
l 6» 17'
lOnimni ha Qr. Ooeea tfi*
ML Br.
östl. L.
f ß« 57' nörd). Br.
ll54<>S3' weetl. L.
IMeTacIlMihmgr dar 0««iiiimtalii1n ttbar dieOber-
ttiiche ist wiederum ohne BeihOlfc von Karten der
hodynamen aebwer la ebenkteriaires. Anaierdcai
geben die angefflibteD Slbleii kafii aehr ameSisnlieliea
Bild von der Stärke der mugnetischeu Erdkraft. Wir
wollen daher noch in etwas anderer Weise fersBohea,
eine Vontellnog tob der Ortase daradban m geben.
Wenn man nbor die Wirkung uincs Stahltnagnets
eine genauer« Angabe machen will, so denkt man sich
danadbaB in die NIhe einar dtehbuen Ibgnetnidal
gfihracht und bcobschtut dtn Winkel, um welchen
dieselbe abgelenkt wird. Doch darf dabei die An-
nthamng niebt n groaa aiia; Jedenfidh mae die
Entfernung erheblich kleiner Weihen, als die Länge
des Magnetstabee. Es ergiebt sich nun aus den Kech-
anaean toi A. Erman oad Peier8«B>), daet die
Erde, alsi groeaar MajTiiet angesehen, fliepellie Wirkung
auf eine Magnetaadel in einer Entfernung von 2700
Meilen (gkieh dem balbeB Aequatonudbug) toi Üvem
Mittelpunkt ausüben wflrde, wie ein ^at magnetisirter
Stahlstab von 500 g Gewicht auf dieselbe Magnetnadel
in der EntCaniailg TOI 1 ni von seinem Mittelpunkt.
Etwaa eomeler würde die folgende Darstellung
aain. IViid vaieliea Eiaen durch parallele, gleiche und
edir gmaae aagnetiairende Kr&fte bis zur Sättigung
«aglietiilli, 80 nkbart aieh daa nwgnatiaebe Moment
der Elaanmem einen Oranawertb, welcher fttr jede«
Cubikmillimetar Baab OMMriaeban EinheitaiD 14000
betri^it.
die Adldw la«B: »Weichs*
ist der Radius einer Eag<-1 vi.m weichem, hm zur
SMtigBiig magaetieirtem lusen, wenn diaeelbe, mit
dar VriBeogA onnoeutriseb, diasdbe MgnetiaelM Vii^
wie die Erdi ?"
Bei DurahfUinixig der Rechnung ergiebt sich tax
den Bedina der Etaalcagel: MS,S Inn oder 83,4*
geogniphiwhc Meilen; also etwa '/»ii d^s Erdradius.
4. Nach dieser Ucbenicht Uber den Zustand des
Erdroagnetimu in Jalire 1829, ktanea wir ona aa
den Veränderungen wenden, welche die erdmasnetigchen
Elemente im Luufo der Zeit erfahren. DieM!l>en sind
aasserordantlieb vereohiedenartig und deuten auf eine
Reihe verschiedener Ursachen hin, welolie den Erd-
magnetismus beeinflussen. Jedoch kommt dt-nselljen
eine gemeiusume Eigenschaft zu : die Periodicitttt, d. h.
Bach Verlauf einer gewissen Zeit erlangen die erd-
magnetischen Elemente stets die Wertbe wieder, welehe
sie früher gehabt haben. So weit unsere BeobachtungeB
auf diseem Gebiete raioiieo, atceban die VeriadenugaB
dee
aiad swiacbaa '
Je naeh der Baoer dar VerlBdamngaaait antaiw
aebeidet man:
I. Sicalara Vertadenwgen. Dieselben werden
erst nach Veriaof afnae Uagerao Zettabeebnitt»
mi rkliih,
U. TttgUcbe Yertoderongen.
III. ParagelmadgaTertedeHuigai» oder8t«raagaia
von knrzi.T Z. itiliiucT .
Wir werden dieselben in dieser Reihenfolge fa«-
apnolMB und einadn bei dar BetAaatiaB, der bali-
nation und der Intensit.<it verfolgen. Roch wird dia
Declination, bei welcher all« Veränderungen die var»
htttaiaamlsaig grSastea Wertbe beben and «aldw
ausserdem genauer und vor .Mlem früh7eitiger beob-
achtet worden sind, unser Hauptinteresse in Anspruch
t) Di« Gmadlagaa der Gi
Tbeerie ale. p. 90.
5. E» ist .flchoii früher erwiihnt wonlen, dags xu
den Zeiten dei Culiimbu» dio Uocliuation eine östlich«
war und emt ir.i Arlantischen Ooean in eine weatlielM
Überging. In der That reichen unsere Beobachtun|faD
schon «o weit mr&ek, dass wir den Uebergang aoa
der ij.it liehen Declination in die westUche zeitlich ver-
iblgen können. Diee kann geschehen, tbeils auf Grund
ttweter BeobaehfaiiigeB, welche schon damals angestellt
worden sind, tbaÜa dnrch einfache ReebBoagiD, denen
Itagere Baibaa ipMarer fieobaehtaagaB M Oraade
liegen. Xfn loaldist eiaen üeberbHek der fWigBehaB
Erscheinung zu geben, sind in der folgenden Tabelle
einige DecUnatkioen fOr Paria, Berlin oad Feterabnrg
Digitized by Google
] ir>
zuMraiaeiigcateUt. Die
WMtUflMi dSS MgkttVMI
Toneicbea bedeateo
Jahr.
Berlin.
St. fMen-
bncg.
1580
-11««0
1618
— 8«
1663
0«
1780
+12» 12'
-f 3» 30'
1780
+1«.»« 56'
-f-17« 4.V
4-6» 7'
1800
-i-ai" 10'
-f-18» 8'
-f9»
1820
4-22'' 26'
-f 17" 84'
4-7» 6'
1840
4-21" 33'
-fia"» 5'
-f 6» 21'
1860
4-13» 4;t'
3" 3'»'
1870
+17« 10'
+12» 12'
+2» 16'
Die Declinationen für Tfc-rlin und St, Pptfrsburg
sind au Fonneln berechnet, welcbe mit iknatxung
im Umiiiiiitnn BeolMchiangnuAteriBl« too A.Erin>ii*)
und MIclberg'i nufgpRtfltt woi^dm »if.il, Snlche
Ponndn Imms mcb etet« auf die Form bringen:
d SS a -I- bt + et*,
wo d die Üwlinatiou hpdevit. t , 1 ilj.- Arix.uli! f]f r .T:ihri',
welcbe von einem beatimmtea Anfangspunkt« an ge-
nduNt ibid.
Die Foniiel Iftutct z. B, fUr Berlin:
d = 18« 7'3 — 0'.268 t — fffil i*.
Die Ansahl t der Jahre ist vm 1800 an gmütlt,
Irh füßf nr>ch fino ihnliclic Formel für G{tttingeil
hinzu, «relclie von F. Koh Iraunch herrtthrt:
i aa 14* 99'4 — flGB t — 0<OOI4» t>
Db AmU t der .Tahrn ist von 1870 an gez&hlt.
Wann dieae Fonneln auch nur iUr die Zeiten
fMM lichtl^ riiid, ftr wfalw iia nmitUlliaF binduMt
•wurden, sn kann tiian dncli mit piiiif,'i-r Wnlirr^! ln-in-
Mit Rücksicht auf diu oben gemachten Bemer-
longen kfinaea wir hienun achlieesen:
1) In der Mitte de« 17. Jahrhunderts zeigte in
Hittok'uropa die Magnetnadel genau nach Korden.
Die* stimmt auch ttberein mit dar Toriiandfliin. irilk-
Uehao Beobaehtong für Paria.
2) Tan da ab nahm die Abwdelinng der Magnet-
nadel nach WaitflB zu, Ul.'< m< gtfan Bnda daa 18.
Jahrimadacta «in «aatliebea Manonm amialita^
8) In dar anlaii Httfta daa 90. JaMandarta
wird in Mittelenropa wi'-dor die Magnetnadel genau
naeb Moirdni aaigeni nnd wird von da ab die DecU-
natien wieder efae fl^Hcihe werden.
Tm i'iir<j]iiiis()irn KusHluihl liiidct diesar Uabv-
gang schon in diesem Jahrhundert statt.
Dia Aandaimigeii dar DaeBnatioo ia Eoropa aiad
hierdurch geufi^jond clmnikti'ii.'-Trt. Ks fra^t fich noch,
welchen Verlauf dieselben an anderen Tonkteu dar
ErdabarBletie babca. Ana cinar Ahwbohen F^mit
wie dif eWn betrachteten, welche A. Ermrin'i für
die Capstadt giebt, liest sieb ersehen, dass dort ebcn-
lUla ein Waohad daa Toneidwna stattgeAnden hat
nnd auch im niii listen .lahrhuiidcrt wieder stattfinden
wird. Man konnte dodurcli verleitet werden, zu
^aaban, daaa diaaaa Tariialten der DeoUnation aof dar
ganzen Krdoberflftche stattfindet : d. h. das» überall in
Perioden von zwei bis drei dalirhuudcrten ein L'ebcr»
gang von westlicher Deeliuation in üstllrhe und um-
gekehrt stattgefunden hat und ntattfinden Mird. Diea
ist aber nicht allgemein nchtig. Es giebt auch Oe*
gnnden, in denen dieser Wechsel nicht stattfindet.
Vor Knraen (1876) iat eine Ueiieraicht '} dar
Yerbideningen der Dedtnationea in Nordamerilca
öffentlicht worden. In der folgenden
einige Warthe flkr bekanntere Stidte i
lichkeit KückscliiuF.s«^ auf die Vcrgangonlieit und Vor-
analMtadimngcn fflr die Zukunft daraus entnebmen.
Batat ntan d = o, lo erhiU man quadratische
Jahr.
BoetoD.
New-
Vork.
New-
Orleaoa.
Fnmcinou
Gleich ungen für t. Ans d<>n.<ie!ben ergiebt eich:
1P.80
-f8»8
Dia Declination w^r Null:
1700
4-10'»,7
4-8*5
in Güttingen im Jahre 1632,
1720
+ 8«,7
1-7««
— 8*,4
m Bertin im Jahre 1673.
1740
-i- 7 »6
4-6« 6
— 4»1
Dia DeeUnation wird wieder Null wenkn:
1760
-J- 6»8
-i-5<',2
—5 0.3
in Gittiqgan im Jahre 1988.
1780
+ 6«,6
-f4'',4
— 6»5
ia Berlia im Jahre 1928.
1800
4- 7«0
-i-4«,28
— 7«,5
— 13»4
Ferner findet man ans d<ms(dl>en Famaln:
1820
4- 7*,9
4-4«47
— 8» l
— 14»42
Dia Daelioatkn hatte ein weatliehea Maximian amiehti
1840
-I- 9 ",05
4-.'i'>,59
— 8»,14
— 15»,38
in Gflttingm !»• 88' im JUira 1786,
1860
-j-10«,32
-|-6»96
— 7«61
— 16»11
in Berlhi 18* 9" im Jahre 1T98.
1680
4-ll»41
+T*r8*
— 6»6a
— 16«82
t'ober eir.i?t' iiia^netiiiehe Uestimmunftea. BefÜnlSSBl
») Wild Kepert. f. .Meleoroiocic IV, n. 1.
•) Pogg. A nn. CXXXIII, p. in.
■) Die tinuHÜageo der Uanssiscben Theorie etc. p. 9
^ p.5B{-M.
n a SrboK. 8aiinaa Jcwaal (8) IX, Nr.
14»
116
Aus dem Gange der beiden ersten Zahlenreiben
Itat noh Dbertehen, da«s ein Wechsel dvs Vorzeichens
«•te itlittgvfiimdcii bat, moeb ttattfindeo wird. Die
«MÜldie DteHmtioB lutl* «in Miaimiuii an fawden
Orten gegen Ende des 16. Jahrfamdarta, morkwflrdigar
Waiaa sa dmtmSbta Zeit, wo in Ennp« am «MÜiAai
Maziiiiniii atetl&na. INalMideB latatan Baibm aiililiaaaBn
iwmr dia MAgBehkeit einus Zviclicnwechsala nicht aua;
doeh iat danalba innerhalb der bk jatit viirli^gandin
BaobaditongaBait jadenfidla nidbt bowicaao.
Wir küiiiuii iliilur den HchluRs zicben: Ks giebt
Theile der Erdoberflacho, in welchen ein Zeichen-
wechael der Declinatäge niobt itattfiodet
6 ^V. Uli nun anah mn^-ro KcmitniH-i von du
tAcalareu Aeoderungen dar Deciination nur auf vradiga
Pnakle der ErdoberlildM btaehitakt iit, ««db aadi
ilor*. unsiTf Bpribarlitnnt'i n nm li n'.i lit « itmirt! von
einem Mullpunkt bis zum uäcbaten oder von einem
Huinma nap. Wmmnn Ua ma Blebatan rdehaa,
80 pfnügin nie (hich, um cirip Frage zu beantworten,
welche für das Ycrstaodniss dieser Vorgänge von
liacfUMnganto Badantuaf iaI.
T>ie ]i> i Ii" Ii Vi rSiiiK'ningcii, welche uns auf
den versckii. dunsten Gfbiettu der Fbyaik entgegen-
treten, kann man in swai dwnikteriatiadi TiraaUedano
Gruppen tbeileti : in forfscbrc-itenJe Schwingunjjcn und
in »lebende Schwtngutigcii. Die Waat^erwellen, diu sich
mabreitenden äcballwellen und liichtweüan gaiiAran
nr eratou Klaaso, die PendelacbwinguDgeD , die
8«diwingungen einer Seit« oder einer Platte sind Bei-
spiele tür stehende Scliwingutigeu.
Man kam die Frag» atellen: Sind die periodi-
«eben YerindemDgen dar Deciination zu vergleichen
mit furtccbreiteuden oder mit Btehenüen Schwingungen?
lob will laent Temaban, dannataUan, wi» die
nagnetiseheD VeitadaiuigeB aioh fiaUlfean nAtatan,
wenn wir die Frage in dam ainan und ia dam tndann
Sinne lieaniwoitan.
In dam enten Falle mttaaten die NoIHaofonau
i re»p. die beiden Theile der einen Nullisogouej langssm
fortachreiten, elwn von Oatcn nach Weaten. Zwiachen
daaeelban bitten wir auf der «inen Seite «eetlkhe,
«Iii* ilcT fiiiil>TiTi listlii-lii-' ]>i-c!iilii1iiiii, iliri-r Grönso
luich wacbaend, je mehr man sich den Uegeuden nühert,
vahlie gUidi wait von den beiden Bllften dar Noll-
isogone entfernt sind, liijrt siml Muxinia der west-
liehen resp. vatlichen Deciination. In dem Maasae,
als die Nelbaogooen vorrAckeo, mflaaten aoob dieae
Mnzima weiter wandern. Nach Ablauf afawr ToU-
■llndigeu L'mkreiaung mant« jeder Ort dar Brdobar»
üidM «tenNadnwettUeheBvndainMliohaalfaiimua
dar DaeBMtian erreieht haben. Entacbeiden wir vm
dagegen für stehende Schwingungen, so müssen die
NuUisogonen annähernd ihre augenblickliche I.age
halten. Aber auch diejenigen Gegenden, welche anr
Zeit Haxima der Deciination haben, mOwen dieaelban
dauernd behalten. Gleichzeitig nimmt auf der eiatB
mute der Erdkugel, oder wanigatana anf einem
gramen Tbefl deraelben die DeeUnatJon an oder ab.
Ein Gleiches gilt Ton der anderen Erdliälfle, wo die
DoBÜnatiom ein entgagangeaatstaa Zakban lut, Olaicb«
wit% wird ftnier anf der aiaem Hllfte die BeeKnatioa
Null werden, ihr Zeichen wechseln und witiKr gl.'ich-
aeitig «i einem Maximum aawactiaen, doch ao, data
die Wertbe der DeeGnntioo in jeden Angenblidt am an
kleiner .sind, je näher dieselben d( ii Xii'li-yLTonen liegen.
Wir haben aoelten die Cousc<^nenzen der einen
oder anderen Anftwanng mit tbeoretiiober EbeeftigkeH
entwickelt. K.t versteht sich von selbst, dass wir bei
der complicirten Natur und Ycrtheilung der magne-
tiadian Brdknft «edar in dem einen noeb ia dam
anderen Falle Erscheinungen von der beschriebenen
Einfachheit erwarten dürfen. Mit Jüerückaiebtigung
diaaar Bamaafamg Imm, «fo kh ffenbai, die fiit.
Scheidung nielit )rweifi-I!iiiff F^ein. Bei den l)i'< ji-'zt
k>ekauut«u Veriinderuugeii in Kuropa und Nordamerika
iat jedanfaBa die Analogie mit atehenden Sehwingnagaa
viel gröüser. n!s mit furtsebnitandaiL Ea qpceeban
hierfOr iulgeude Gründe;
a} Der iiordamerikonische llioil der Nullisogona
Bcheint seine Lage im Laufe der Zeit wonig vertUidert
zu haben; jedenfalls haben die fiatlicben Theilo von
Nordamerika seit über l.'iO Jahren westliche Decii-
nation, die aOdweatlielien öetlialw. Oiaae Gegend wurde
also jedenfalls von der Ibrtaehratlaoden TeribiderungB-
welle nicht oder nur sehr sobwaeb beeinflu!s>it werden.
Der Theil der NolUngeoa, weteber durch Rnaa»
hnd geht, iat iwnr niebt ao atationir geblieben. Naah
Haniboldt soll dieaelbe 1716 durch Tobolak gegangen
aeia. Jetat liegt diaaalba aolioo weatlioher von Moakau,
Iat alao Ia ISO Jahren nm etwa 80' von Oiten nadi
Weaten VOrgerfickt. Doch ist zu l)erüeksiebtigen, dasa
in Bnaalaad aowobl, ala in gana Asien aberiianpt die
Dedinatian nur aehr Ueina Warthe hat, ao daaa klaino
Aenderungen der Knlkraft schon bedeutend» Aflndo»
rungen der Nullisogone bewirken.
b) In Enrops fiülen die Maxim* dar waatlteben
Deettnation ia dieedb» Zaitepoche, nad swnr:
in Paria 1014: 22 ^/t*,
in Berlia 1798: 18*.
in Petersburg 1806: O'/j».
Femer aind die Amplituden der Veränderung um
•0 gfSaiar, Ja weiter die betvdhaden Ort» m der
alAatcB NnlÜNgane 0b Bnaaland) •bürgen.
üiyiLized by Google
117
E* ist mImiib o1>en bemerkt worden, dam wir bei
jhr AnfTaMung der Hilcolar«n Teründemng der Dccli-
nation ala itefaenda Schwingung nicht eiuu Regel-
DäBsigkeit «rwaiten dArfen, wie wir sie h«i pbysikar
ÜMben Experimenten berBtclkn ki<nnpn. So wird ba«
Moden dia Oon>aqii«wi nicht aatnffen, dam giam m
gUehar Zrft mal ptmtD Thälm dar Erdoliarfliaba
die PrrHwtiiw K«D wird und ihr Zeichen wechiielt.
Vialmabr wiaaen wir, daaa WMb im 17< Jahr)iund«rt
dia Kllllitogone in Europa VOB Olt IB Ort fortg»»
achritten kt. Wihrend aber znr Zeit der grtartaa
Daclinatfaw dia laogooan «1« Verbindnqgaliiiica dar
Itagnatpola, aatnmaodMdMO Pola, In welelian
vi'T I'unkteri ilirfi-üifll »tctg 2iim>iiiiiii-ijI ri'lft'ii tnün^rn,
annikhemd nach Art der Meridiane verlaofeu, werdeo
D Zetten dta Zaiebanwaehaela in aehr
pIMrtan and schnell verStidfrliclun Krüiiitnutiirin vcr-
Itaini. So weit unaere Nachrichten dar<lbcr reichen,
tot ha 17. MflmadeH: dar Tarkvf in diaaer Weiaa
geuci-i ii Im Jahre Ki'M) gmB die NuliiaOgnBa TOn
den Nordkluteu von Südamerika in ivOrdltcharBiehttuig
Küste hatte die CurTe i iii<i] WnidtpunkJ. Iioi; wieder
nach Süden um und ging durch Hui<«laiHl und die
Tttrliei nach Afrika, nnd mOSA «her die Gapatadt
nach dem Sfldjjol. West- nnd Mittel - Kurnpa hafte
daniulü usdiclie I>ecliuatiun. Diese Mullisogone hat
«ich M> veründert, daaa der nach Nordost Tonpringeode
Tbeil nach Südwest gewandert ist, nra endlieh naak
Terlauf eines Jahrhunderta den nüdanierikaniiichenTbcjl
der NulUwgone zu bilden, der in den letzten tirai
Jahrbandartaa TarliIhniMmiiBg g«riii|ga AandamqgaB
erlitten hat.
In ülinlieher Weba aclieint aieh jetat dia Oa-
ataltoag der NnlliaogoBa In Octaaiaa m vollaieban,
tro im LanüB diaata Jalirliaiidarta dar Cebergang aaa
der WMtUcheii in die ustUche Dcclination atattfindet.
£a iat dem 20. Jahrhnndert vorbaluütao, dia merk>
wttrdigai Wandantsgeo nnd KrtmniuiigaB der KnO»
isagone bei dem ZuichaBWMlnal dal
Eoropa zu beobachten.
7. Die Yarladernngan dar Indimrtinn
idut »ind vid «aoigar badentaad «la diqjaniiaD der
Declioatiaa.
Satt dar Zeit, wo dia IneÜBathm beobaehtet wird,
nimmt diesi-llie auf der nördlichen Halliliiipi ! ab. Aus
den Formehi von A. £ruiau für BerUn und F. Kohl-
rnvaeh Ittr QWtiagm
i = 70» 19'5 — 4.3474 t -|- 0.02125 t»,
i = 6«« 43' — 1,74» t -f 0,01341 t«,
K^Mt ikh nlwr, diae db ladlMtian jadan&lie niakt
NnU wnrdan «nd iiv Toneidm wndwelB wiid. TmI-
toehr haben wir lu erwarten : ein Minimum von
6C° .^8' in Berlin in Jahre 1902, von 650 &0'
Göttingen im Jaltre 1985, alao Jedenfalb ein Minimum
in der ersten H&lfle dea nleltsten Jahrhundert«.
Für die Horizontal- Com ponente des Krdmagne-
Uanma lantan die eataprschanden Formeln für BerUn
nnd CMtHngan:
n = 1.7594 — O.00O7655 t + O,O000St7< t*.
Anfangaponkt von t daa Jahr 1800.
H «= 1,8497 + COOSSt t + 0,0000886 1*.
Aufiagfsmkt von t das Jahr 1870.
In beatar DebereiiMtinunnng gaben dicaelben:
an MintaraB von 1,758 Ar BarMu im labre 1818,
ein Minimum fftr Göttinnen 1.756 im Jalire 1817.
Seit dieaer Zeit nimmt die Erdkraft also in
Dantaddaad langama irieder an.
8. Nach der Besprechung der aäciil.Triii Attulu-
roDgen der erdmagnetiaohen Elemente liegt wohl die
Präge aaak dao Uraacbee dieaer &aofaeianng nahe.
Dieselbe steht im nächsten Zuaanunenhang mit der
Frage nach der Draache oder dam Sita der erd-
magnatiaelMB Knft flbaflwnpt, Latalara iet Ue jatrt
unbeantwortet, und ist auch för den Angenhlick wenig
Hoffnung su ihrer B««ntwurtuug vorhanden. Je weiter
ist, nm so mrlsr liiit man sich überzeugt, daaa dia
tiinlachen Vuntelluugen irülierer Zeiten von dem Tor-
handenitein eiueii groaaan Magnete im ErAmMm vn-
nrtnffnid eind.
Soweit nnaera axpecimanteDen Untersuchungen
Hieiun, könnt« man an folgende Ursachen denken:
1} Parmaoent magnetiiche Maaaen, baaondara
magnatiaolw Oeeteine und Ena.
2) Elektriaalia 8lr6i>uHik"'ii im Erdinnom.
8} Riiinnmieewi, welche durch elaktriacba StrtnM
in magnatiNfaam Znatnnd «rbakan werden.
BerflcluiGhtigt man dabei, dam dar peroanent
magnetkcbe Zuatand aiaer Eiaan- oder Eiaananmttaaa
dnrcb iiohe Temperator aantOrt wird, alao in grOieeren
Tiefen nxht wird vorkommen können. (Irfh dagegen
Elten auch im Zuatande dea OlQliena durch magnati»
airende Kriite aehr wohl Dagnetbeh werden kann, ao
liegt der Gedanke nali'
Iliiufitwirkunff des F.rd-
magnetiamoa aus den Ursaclien 2) und 3) herzuleiten.
HUgnetieelio GeatehM werden «oU nur gaiwiaao kede
Kigenthümlii hkt ircn in Riebtu|g nnd Stlrko dea Erd>
maguetismuii iMtdiogen.
Dnreb dieea Annahoia iat kideee die Wagealelinng
nur veründert und mOmte man nun die Ursache der
vorauizusetxanden , regelmüaaigMi elektrischen Strö-
mngm n eAÜrai eneben. ffinn einl in
Zilk swnr TorenelM senHwbt wnden; dedi bat
118
•ia Jafhltiv Kendtet noch nklit «rbtltMi. Et M
dfther nicht zu venrandem, wenn wir für den Aiigm-
bliok noch val% annar Stand« «tod, dw lionlinB
y«rindeniiig«i n «rkllmi.
n. Während die sftcnlMren Aenderangen des Erd-
nagoetinniu aüsh »na Maanugao ragoln, welob« in
I^HtaaaMD SMllBtarvaUni attnaataUt wanlaii^ ao affe^
dern die Veränderungen von k(Sr/i rtr Perio.i«.'. l>cson-
dera von der Pariod« einee Tagea BeobachtojigeD,
«akha Tag Ar Tag m baatfamntaa Stondao ainnt-
«fi-lliMi sind. Solche Bcobarlitungcn sind xiturjit durch
das Verdienat von F. Gauss und W. Weber und
durch daa von ilnan gvMtelaa BrngBatiaelMB Taraia
angeregt worden und werdr r; !• h-t in einpr grösBCren
Zahl von Beobachtungastatioueii, Ton dunen «ich auch
■elmn in suMraontptiMhn GagmdaB, tcionclara ia
den engtischen Colonipen bpfincipn. rpgplniftssig betrie-
ben. Die besten Keaultate in einer früher nicht geahnten
Tolbttiidigkait arUlt bmh duck dia in aiB%aB BnipU
atationaa eingericht-eten 8elbgtregi»(rircnden Appai'ate.
ÜB den) mit den neueren physikaliacbeD Methoden
aiaiit gauB vactnnten i^eser von dar YHrknagaart
eines solchen Apparat« eine Vursti-llung zu geben, sei
es mir gestattet, hierl>pi einen Augenblick au verweilen.
Mit der Magnetnadel, deren Ri«ditnng in jaden Angen-
blick die Richtung der Horiaontaleoinponente der erd-
inagnetisehen Kraf( angiebt, denke man sich einen
kleinen Spiegel verbunden, welcher die Drehung der
Kadel mitmacht. Auf denaelben fallen die »Strahlen
ein«r entromt au^eatalltan Patrolenmiampe und werden
dnrdi >';- ii S{ ii'gel auf eine PapierroUa geworfen. Auf
dem chemisch prjlparirten Papier wird dnroh den
Liahlabnld «ine photogrsphiseha Virkvng hervorga»
faneht. Die Papierrolle wird langsam durch ein Ubr-
mäk gadreht. Bleibt die Daelinatioa nnverindart, ao
Inidea die phntographirahao Ehnrirkimgen eine gerade
Linii'. Die Wi Hiidurungen der DecUnation geben «ich
dadurch au erkennen, daaa die gerade Linie in eine
knunne Linie Ohet^kl.
An den Instrunifnt^'n, welche zur Beobachtung
der Incliaatiou und Inteoait&t dienen, laaaen sich fthn*
bt^a Vufi'ielilüugeii anlielngan.
Die Hwbnchliingt'U orgilnri mm, das» die drei
erdmagnetiacbeo il^emente Veränderungen von der
Palode «inaa IViaa «rfhhren. Um 8 Uhr Metgiwa
bat das Nordende der Dcclinationonadel wine östlichste
Ijige. Bis 2 Uhr Uittaga wandert dasselbe nach
Waalau und arreieht dann aaina Iniaanto «eatKaha
.^blenktinfr. Im I^ufe de» Nachmittags wandert die
Nordftpitzc wieder nach Osten, orreicht ein östlichea
Maximnn eim ob 10 llhr. Ia dar Macht waadak
aieh die Nadel swar wieder Wartaa. doch iat
Aa Bawegong aina viel geringere, ala Itai Tag«, uad
erreicht dann am 8 Uhr Mmrgani «iadar ibn Imaiirta
Qatliebo Laga.
Aof der sfldBehan Halbkugel iat der Onag der
Declinationiinadel im Laufe eines Tages der umgekehrte.
Famer hAngt die Oröaae der Bewegung von der
JahreawMi ak. Dteatlfaa iat am kadsntaedatan im
Sommer, am kleinsten im Winter.
Indination and IntenaitAt Itaban in ihnliober
Weiaa aina ttgBelia Pariode.
Diu rcgclmii.^'-ii,"' Wiederkehr dicuer Ersclr inuiii?i>n
macht es uuaweifeUiafl, daaa wir ee hier mit einem
Eiaihiaa dar Seana >b thu habaa. Dia alheraa 0^
stände vermag man indess noch nicht anzugeben. Ks
wäre denkbar, dasa die Sonne aalliat magnatisch ist,
and direet eimrirkt, oder daaa diaaelha aiaktria* iat
und in Folge dessen die Erde durch Influenz ebenfaüa
elektrisch macht, woraus in Folge der Botation dar
würde.
Endlich ist die Hypothese aufgestellt,') dass in
Folg» der Botation der Erde 8tr«mungcn in dem
feurigfliiBsigen Erdmeorc oritstehen, welche durch Rei-
bung an der festen Eniriude ElektricitAt erregen und
auf diese Weise so contiauirlichen elektrischen Strotnai
Anlas» geben. Diese Strome wflrdeu in ihrer Wirkung
den Erdmagnetismus aborbaupt «rkUren. Auf dar
Sonne sind dieselben Vorbedingungen für die tkitstebunf
elektrischer Ströme und würde daraus folgen, dam
diceelbfl nach aussen die Wirkung einea Magneta hat.
Die letzte Hypothese hat dadurch einigen Werth, daaa
aia anoh Banhenachaft giahi von den uaregelariMgaa
yertadaraagaa daa EMaMgaetiaiaua uad von daa
Zusammenhang deraalban mit «laar IWha aadenr
Natnranaiheiaaiiigia.
Wia die Btallaag dar Soaae gegen die Erda, ao
hat auch die Stellung des Mondes einen Einfluss ttuf
den Erdmagnetianua, doch iat daraalbe erhebbch
aeliwldi«r. Oae«0ea adteiat dar Oailaaf dv Ada
um die Soniic nur voti »cbr gerÜtglT EiBwilliaB|t UBI
den Erdmagnetismus su aein.
ni. Dte aoabea beapneliaaaa regelmässig«! Tarw
uudeningen de« Erdmagnetiiaiua werden lilafig var>
deckt durch viel liedeatendara, aarage)aiaa%a Var»
fladamngec, weleka BMraagan, ParturlmtioBeii oder
magnetische üngewitter genannt werden.
Dieaelben beatehen haaptaiohlioh in achnaUen und
boMehtKeben Aenderangen der Dadbatlen und sind
oft über einen groHscn Thcil der Erdobcrfliiche ver-
lireitet. Meist vor lauten sie in der Weise, dasa die
0 ZHtair, La^^ Bv. 1871, p. 419-878.
Digitized by Google
119
AtmtüUg» V»Ai mA Oit oier Weit, tob flmr
mittleren Gl«iclig«wichtalage aus gerechnet, gUiehiaitig
an StatMon bcobaehtot «wdtn, waIoIm mi damMllMO
Mwfdiaa IfagOD. Die AnpBtnde dar AmoUlfB ist
Ulli so gröMer, jo weiter die Station n«ch Norden
liagt. In dar Nihe daa magnatiaohan AaqoAtora sind
dlawlbm aalir tmbedeotend. An Ortin dar aSdlieban
Halbkugel, welche auf dpmf^plben Meridian liegen,
finden aiefa die Störungen wieder; doch haben die
AnMubbga anlgagangiaaMn TonrielMo.
cinrm und demRe1b«n Parallelkrfiif findpr. dip
Störungen gew6hnlii:b nicht gleicbiseitig itatt, sondern
Stömngen nocli f innndcr an verschiedenen Orten der-
selben geograpbiscben Breite beobachtet werden können.
Nntnreraebatnangen in naehmidiaham ZuaammenliiiDp.
So werden Erdbeben nd Tnlknniaohe Ausbrüche
«II Mab in groeaen Entlknugca dnnb luftige SahwHt-
knngPD der Declinatifinunadeln nng«*w?igt.
Ferner lit-oW'litvt man häufig elektrische Ströme
an langen unterirdisehen oder noch beaaar nnter-
aeeiachen Telegrsphenleitungen, ohne das» dieselben
mit einer gmlraniacfaen Batterie in Verbindung gebracht
werden. Diea aind die sog. BadaMoMt Auch mit
dieaan biUigen magnetiiche Störungen suaamaaen. Doch
Intao im Allgemeinen ErdstrCme und Pertnrbetionen
night immer gleichieitig auf.
Bt»^H«*» giabt aa alMr eine Natureracbeinung,
waldie aloti die Mtigaten Störungen der erdroagne-
timillfM Blemente hervorruft : daa Nordlicht.
Kieht aUiin an den Orten, wo daa Mordlieht
riehtbar wird, aondem in ein am rial w^taree Um-
kreise, f&nt die Zeit der glünzendsten Entwickelnng
deaaalban «paamman mit den hettigaten, nnragaliiaaigao
SUrugao der UagnatBadeln. Hiamaeh itt nicht ni
bimnifeln. da«« das Nordlicht lui« In Oigiu, uungel-
mlarfig verlaufenden alektriacben Entladangeo beateht,
valdie im Bftande lind^ anf laella Entftnnmgao aialtCro*
tnat'U'tiM die Wirkungen bervorzubrinitren. KesonderB
bemerkenawerth iat, daaa «ich daa Mordlicht sehr
waaeutllah too den gewöhnlichen Entiadnagen bei
Gelegenheit eitles üewitterH unterscheidef , welches
keinen Einflusa auf die Magnetnadeln auszuüben scheint.
Oabarldielrt aiati noob obnal die GeeainaitlNit
der eben geschilderten Erscheinnnjfen. »o erkennt man,
daas die fr«i echwebeude Magnetnadel ihre Gleich-
gewichtalage dem ZoiaaiiDeBwiiken einer groaian An-
zahl verschiedener Ursachen verdankt IVr Erd-
magnetismus im engeren Sinne, dctt^ieu Sitz wir judeu-
fclli unter der Erdoberflftche zu rochen haben, Ver-
lader lieh in Lanfe der Jahrhunderte, und nicht frei
vait daa looalao Hnfttoaen nnterirdiaeber RevolntioDen;
die Sonne, in ihrer Wirkung vielleicht beeinfluüst durch
die aogenfaUeUicha Beacbaffanbeit ihrer ObaEfliehe,')
der Vond, Erdalrgara, NordBefater, alle dieee IhiaUBde
kommr-n hei der richt«Dden Kraft, welche anf die
Magnetnadel wirkt, in Betraeht. l>ar Beharrlichkeit
der beobeehtandaii TliTeÜnr iat aa geliingeo, die ge-
Bonderten Einflüsse aller dieser Wirkungen für sich
nachsnweisen und an verfolgen. Doch iat diaeea er-
fremllebe Haanitat mr dadurch mtglieh gevwdea, daaa
die iTdin,itrriftiR"hB Kraft im eDgem Snne bei Weitem
überwiegt Über alle übiigan Einwirinngea. Wir dürfen
daher unaem An&aga gemaaiiten Vergfleioh anfreebt
erhalten : Wie die anziehende Kraft der Sonne auf die
Planeten weit überwiegt über die Einzelwirkungen der
Pltaateii aaf efaiaader, ■» dl» evdnagMttiAe baft
aber die übrigen Einflüsse. So ist denn die erd-
magnetiaobe Kraft, trots ihrer zeitlichen Veränderungen,
deaa eameriaaeittreadea Ph jaHar wohl bekannt wagao
ihrer Stabilität. Sie unteretfltzt ihn bei schwierigen
Untersuchungen und macht ea ihm möglich, die Wir-
kungen eiektriaeher Ströme an vergkiduB und anf
bekannte, mechaniaelia Maaaaa imflieiksaflhNQ.
Bei den meiaten Meaanngen kann man gau von
dei' geringen Veränderlichkeit des Fi d \\\u tiamm
abeehan. Eni bei den fiainaten gaiTaoiaoben Meaaungs-
iPf*fc^^ der Beneetea Zeit, a. B. bei der Anwendung
dir TOn E. Du Bois - Reymond ') angegebenen
aperiodiachen Magnete iiat aich die Kothwendigkeit
herausgeateUt, auf die YariatioBan daa ^Hmagn-titmi
Rücksicht zu nehmen.
Halle a. 8., December 1878.
<' Man Klaubt eine üeziohung gefnadea au haben
2vri!iebeu der rertode der Hauti>.'keit der ScuieBflecin od
der UglicheD Variation der DecUuation.
^ Bari.HautibarJM»,^e06-an; UfS, P.748-TM.
latorwissenscliaftliche Wanderysziamn-
luDgen im Jahre 1881.
Die deutache geologiache Geaellachaft
irii4 ihre die^fOrige (aamainraarigale) aUgaaMdiia
Versammlung vom 8. bis 10. August IRfl in Saar-
brücken abhalten. Daa l'rogramm ist fulgcndea:
SoBBtag daB 7. Angoat Aboods T Dhr: Toraw«
Sammlung im Saale des stlidtinchen OuIbd.
Montag den 8. August, Vormittags 9 Uhr: SUsung
iB damaalbeB Loeal. Naehmittaga S^b Vkt:
Exenrsion nach den Spioberer Höhen.
Dienstag den 9 . August, Vormittags 0 Uhr : Sitzung,
Nuchmittags 2'/|Uhr: Excuraion nach Biscfamia-
beim und Fcchiogen. Abende 8 Ulir: Featmahl
Digitized by Google
120
Mittwoch den 10. Augnvt, Vormittag» 7't Ul>r:
Emnnion nach dar Graba HainiU-DeoluHi üW
FMadrldutlial sdcI das BOditoak; Ba&ihraog
der Grube nnd BeHichtigung vatt ItaBlan ia
dar SUinkobiaofarnmtioni Baanok dar Tiflaa»
•akgao. Kadmdttaga 9 Uhr: Tan HainitK
nach Keunkirchen und Exour.iion in das Roth-
liageDdederG<igeiidTODWieb«l«kirchaD. Ab«Dda:
flcMwaa f af aaimiiln n|f«
Im AniicliluRs an die ViTsaniniliinc i^t eine Kx-
coraion vom 11. bis 18. Angust nach Mvtz, Esch,
Lnzcntmrg und Trier in Aoaateht gnonmw.
Die Rocif'tt' gi- n ! n L'i . j n i- il<- Franc* «ird
SO ihrer dia^ährigen ausaerordentlicben Veraanodmig
in Oranoble «lunoaMntreUii uui nahvan gaalagiadw
Excursionpn dnmit vorliinden. Sie beginnt an 4.
September und «cblioMt am 13. September.
Dia AatroaoneiiT«rasiiiaI«iig, wdah« alla
swei Jahre utattfindct, wird in diiucru Jnbre in der
xwaiten Hälfte dos Septi-mber in Strsag-
bnrg L E. UfüL Voriiliander: A. Au wer s, Berlin.
Schriftführer: C.S«liliaf«ld,Bonii iiBdA.Wina«eka,
Straasburg.
Dar internationale Congraas far Hsadela-
gcograpbie findet in diesem Jahre nicht lUtt.
Dar internationale CongreiR für Antbro-
pologla und pi iiliiNtorixche Arohlologie, wel'
dier Dor ein Jahr am dM andere aanniMBtritt, tagt
ia dieaam Jaiira niofat.
Tagesordnung der 54.Tersamnilung deutsolui
ITaturforscher und Aerste in Salzburg.
Sonnabend, den 17. Saptambar, Abaoda: GaaaUige
Tareinigung im Oarimoae.
Sonntag, den 18. Septrmber, Mnrpens 10 Uhr:
Erste allgenteine Sitzung in der Aula aaadafluea.
1. ErBAning dar YeraanmilaBg dordi dao ersten
Ge»cb;ifthfiilir<'r Pr. W Ofintner. 2. DegrilsRung
von Seiten der Ikbiirden. 3. Geheimrath v. Petten-
kofar-Mtodiaa: „Dar Bodeo aad aaia ZaaMamaBhaag
arit der Gf Mimllu-it i:, , ^t, ii.",; li, ir' Xnohiiiittatr.. 3 Uhr:
Basafh der beliebtesten Aiuaichtapuuktc in der un-
niUalbarai Uagabaag dar Stadt: MOadiBbarg adt dar
Festung aHaban Salcbnrg* nnd Kapuzinerherg. Abeada
7 Uhr: GartaanÜMt in den Cnrhans-Anlagem.
Vaateg, dan 1«. Saplaaibir, IbtfaBa S Ubr:
Conitihiirunu' d<-r einzelnen Sertii^nf ti in d-^n Sitmngs-
looalituteu lui neuen Schulgebaudf unti durnuf fdlgende
Baetiona.8itsaqgen. Naehmittaga: Sectiona-Sitzungaa,
event. AnaflDge in dii< nächata Umgabo^: Wialaa
AbsHcMMM* tf«t ai. Jall uai.
brunn, Aigen, Hellbrunn und Maria Piain. flbanda
7 Uhr: Coaeert in dan IfirabaU-LocalitAtan.
Sienatag, dea 90. Saptambar, Morgaaa 8 Obr:
Sectiona-Sitzungen. Mittags 12 Uhr 80 Mla.: Aaäbg
per Bahn nach Bai«hanhall,
Hittwoeb, doa Sl. Saptambar, Horgeoa S'/t TJbr:
Zweite ftllgenieine Sitzuiip. 1. Vortrajf dea Geheimen
Uofrathea Weismann>Fr«ibnrg i. ü. Tltema vor-
babaltaa. 3. Erledigung geeehaftiieher Fragen aad
Wahl de* VersaniiulunpsorteB für die ni«;li8tji>lirige
&b. Versammlung. 3. Kegierangsrath M e jr n e r t - Wien :
,flaaB*irmiaalgkaft dea mawaabBebaa Danfaaa aad Baa-
delne''. NarlimUta^'s : St-ctlüni-- Sitzungea. Abaada:
Couoert und lleauion im CurhauM. •
Bonnenrtag, dea t2. Septenber, Morgeas 8 Ubr:
Ausflug per Bahn nacli Zell am See fiir den ganzen Tag.
Freitag, den 23. Sept«mber, Murgeoa 8 Uhr:
8ae4iaaa49itnuig«i. Ifittags 1 Ubr: OanaiaadufUiakM
MittagReRsen. Nachmittags: Annflrige in die Umgeboag«
Abends 7 Uhr: Promenadenmuaik im Corhause.
Soaaabaad, daa 84. S^fitaaibar, llaigaaB 10 Uhr:
Dritt« allgefflnne Sitzung. 1. Geachiftliche Mitthei-
lungen. 2. Begieningsratb Ritter v.Oppolxcr-Wien:
„lat das Nawton'acba AttractioMagaasto aar Erklärung
der Be»e;.'uD'jt*n der lliiiiiiiel.<körper auarcirbeud und
hat mau \ eraulut^uiig, lia.'^.HelUe nur aU Nithernngs-
aasdrnck su beaeichnen. 3. lU-gieningerath Mach-
Prag: „DernaturwitaetiEchaftliche Unterricht^. Abends
7 Uhr: Aliachiadagrass mit Liedertafel im Curhauae.
GaaahiftiflUirer nnd: Dr. Oftatnar. Dr. Kubii.
AosBtellimg maritimer Gegenstände in
Hamburg»
Anf Ysranlaasiuig der fiaieriiebce Eiawdbaag im
neuen Dieu.^tgcbäude» der Dent.iclien Seewrarte zu Ham-
burg wird in den Räumen de^Sfllw-n vom 14. September
1881 ab bis Ende deawihfn Mciimt> ein«- Ausstellung
maritimer Gegenstände »tattfindin und zwar »ollen
Gegenalilnde nachbenannter tjuttung zur Aus-stelluug
gelangen: NHuti.-<ch-ii.'itr<jnomische Imitrumento. Chrono-
meter. Ci>nij>aft'M' und uauti.sch.magnetLncbe Apparat«.
Hydrographiache Apparate. ManÜMb-ateteoivlogiseba
Inatramaitta. Nantiaob-physikaüidie Apparate au Lehr»
sweelten. Apparate anai ^aaliAaa von Wittamaga-
suHtiUiden. Apparate ftr das Seerettungsweaea. Ma»
delle von Schiffen und ScliiffistlR-ili'n. Miisf liiin u u. «. W.
Kartt-nwerke uuil lÜH ljer imuti_-cli. n lnlmlts. li.-i der
Be«cliriiiiktlii-it der 7ut Vi iI'u^hul' 1i> n h n 11 r.u.ilich-
keiteu wird von dem .\u.1.^t(•lll•tl yt(r>M'ii:r <i<'t,'> n^t:>u'.ie
in natürbcher Grö»-«i- alij(i-5<-lii-n, «uhrend Modr'lli'
Platx finden. 1. VorHitzendir: Ad. K<-ril. Uerts,
Bamboigi Uoll&ndiacher Br<.>ok :ih: 2. VorsitMadar:
Alb. P. O'Swald. Srhr.frftilir.r: A. Timm.
DriK* •DU K. UliKliuuuiu und Oslai I« Vtmitm,
Diyitizoü by CjI.)
NUNQUAM
(mosu&
LEÜPOLDINA
AMTUGHE8 ORGAN
DEi;
KAISERLICHEN LEüFÜLDIXO-dAROr.I NISCHEN DEUTSCHEN AKADKMfK
DEK NATUKFOliSCHEK
HERAnSOSQEBEN DIITBB lOTWlRXÜMO DEE SÜXTIONSTOBSTÄKDE TON DEM PRiSIiJKNTKN
Dr. O. H. ITnoMawffih.
Ball» a. 8. ti«-,uM«r.i). Heft XTIL — Hr. Ift— HL 188L
lalMni Amtliche Mittheiluneen: Rerigion der Reehaong der Akadeona ftr 1880. — EigeMaa der «ufercn Wahl
eines Adjunkten im 8. Kreise. — Walil je pinra VorstaiKl^mitffliodea der Faclisektioiicn für Matltenalüc mi
Agtrouomif. sowie für I'hyidk iin>l Meleorologic. — ViTinJcrnnRon im Persnnallwstande der Akademie. — Bai-
tragf zur Kasse der AkaJMnie. — Kriist ll:inipc t (Srhiuss). - Son^lifjo M ittbciliiniTLMi: Einifcjraiieen«
S<liriftcu. — L. l'rowe: (.'on|>ernii-us ali Ar/l ( Kortsül/ung). — A. Kiiii|i: alk'i ini-iiip' ViT-iirnniUmg
der deuUcheo geologiacliea Gtsdischaft za Uerlto L J. 18äü. — Die i. Abimadluug you ilaod 43 der ^ov« Acu.
AmHiclie MittheilmigeiL
Beriaioii der Bechnung dei Akademie für 1880.
Ab dst geebrte AdjaaktvB'OollegiaB.
Die t'iitrrzrirhni'ti'ii liul i n iir- R< i'liniinff(>n der Lpopoldininch-CaroÜnisrliPn Di ntschen Akademip der
Katorfoncher über das Jahr Itiöü der Uevisioa unteraogen und dieaelben in allen Tbeilen richtig gefunden.
DrMden, den Sl. JnB 1881. Tk Mneh. Or. GNtev|ZlM«>.
Ab dan Pirls. der Leop.-Carni. I)t'ut8r)irn Akademie der NatOKfeiMlMri
Hm. QOt. Bcg.-KaUi Prof. Or. KnoUanoh
Hall« a. a
Xigvlmin d«r angcnn VaU eines Adjunkten im aeltten Knifla OVastphalen, Waldeek,
Lippe und Hessen-Cassel).
Ofa BMk d«ii Eigrimtai dv «ntaa Wahl (Laop. XVII, 1881, Nr. 11—18) awiscbea den Hama
Piaftaaui Dr. Oreef f und Vrttkmm Dr. Liabarkttha Mde in Ihrlxirg nothwendJg gewordaaa and aatar
data 9. Juli 1881 mit dem Schlußtermin des 20. August 1881 (F.eop. XVII, 1881, Nr. 13 — 14) uusgescliriebeoe
«agm Wahl ainea Aiyunktaa im achtaa Kraiaa hat, nacii dam von dam Hann Notar Jiutizratb Guatsv
Krakaaberg ia HaDa d. Saab am SL A^gaafc 1881 aa%aaoaBaMB Fkaltfal Mftndaa Brgabniae gakabt:
Von de» 10 gagaawIrlifB KtgKadn dai 8. Knia« kattaa • ihn Stimauattal nahtBaitig aiB>
gaaandt, von denen
Laap. XVn. U
122
T Mf Bm Pnimme Dr. Or««f f In IbrtmR
i tat Htm Vtthmm Dr. Li«b»rk«)ia «baBdMdbtfc
feMUa aliii.
BwrlhfaliMif Dr ■lahMtl fttwdr h lt»>b«gg MdcaiMA mtt stedkUr MitforiUt na A^Jinkta
In MhtaB IMw gewnhit
DafHÜM hat die Wahl angonommcn. — Die Amtiulaucr eritreckt «ich hi» zum 31. Aagnit 1891.
H»U« 8., dw 81. AngaA 1881. Dr. H. KMUlMh.
UTflibl Je eines Tontendsmitgliedes der Fachsektionen ffir MatheniUk und Istnmomie,.
sowie für Physik und Meteorologie.
In Fol^e d«a HinsoheideDS des Herrn Geheiuiuu liufraths Professor Dr. Carl Brahus in L«ipeig
M In dm llMhMktioiwa ftür HtHmurtlk ud Aatronomi« aowi« Ar Phyiik snd Metoorakgi* die Ven*
Wahl je eines Voratanclsmifglit'des vorzuiiBlimcn. Indi-m ich zu ivm Zwecke die ZU dieuMm zwei SektioneD
gehürigen Mitglieder, suweit »ie ciui'iu Adjuuktt'ijkrei»o angeboren (.§ 14 der Stataten), zu sammeiu teile,
«nadw iob dleianMa ergehenst, Yorscbltge mr Wahl des betreffenden VorstaadMdllgiiadM Ml du Frtridiui
gtlmgMl n ImMO, wornaf die /u.sandung von Stiunnzetteln erfolgen wird.
1) HitfUeder der Fachsektlon fttr ■atheautlk uod Astronomie.
Hr. Dr. Banernfeind, Gtri Maximilian von, Director n. Professor der Geodttsie n. Ingeni «onrimBi chaftea
an der technischen Hochschule in München,
n Dr. Caotor, Mmito Jiwiediet, frafanor dar Mathomatik an der UBmniUt io Haidelbarg.
„ Onrtaa, Enut Ludwig Vülidm HaxfmilieB, Lehrer am dTnoaeinni fa Tbem.
n Dr. Eagelmann, Friedrich Wilhelm Rudolph, in Leipzig.
n Dr. Draebeler, Hermana Adolph, Hafiratli und Diraetor das matk'pbjaOaüiachea SakwB in Draadan.
„ Uk. Oarbardt, Gar) ImiBaBiMl, PTBiinaor and Cooreetor am flyrnwaiw« bi Eidebeo.
„ Hk. OordaSt FUlipp Paul Albert, Profe«sor der Uatkem»tik an der Uniwtaitit in Eda^gaa.
n Dr. Ottaiber, Adam Wilhelm Stegmond, Profeeaor am Gymnasimn ia Aiielia<)h.
M Dr. KltBkarfnaa, Eraet FHedrich VUbdm, Prof. d. Aalnmomie a. d. ünir. u. Kr. d. Steniw. i. Qt/tOagm.
„ Dr. Prowo, Leopold, Pro fem er ud Ohrlehiw am Gymna^inm in Thom.
„ Dr. Rttmkar, Oeeig fViedridi Wilbelai, Doeeat d. Math. a. akad. Gymnasium a. Dir. d. ät«niv. i. Hamburg.
Dr. Sadabaek, Baqjamhi Adalpb Meefte, Proftaaor a. Saktiooaebaf am geodltieebaB laeHtat ia Berlin.
,, Dr. Schäffor, Curl Julius Truiigott llcrmaiin, Prof.'^ior d. Mntlifmatik u. Physik a. d. Univ. in Jona.
„ Dr. Schlömiloh, ÜKsar Xaver, Geh. Scholratb im K^nigl. Ministerium dea Coltns and öffentlichen
üatenidfate in Dnedm; ObaMnn dee Vomtandee der SekUon.
,, Dr. Seidel, Ludwig, Professor der Mathematik und Astronomie nn der UniversitAt in Hfinchen.
„ Dr. Weyer, Georg Daniel Eduard, Profeeaor der Mathematik u. Astronomie an der UoiTertitit in KieL
„ Dr. Wlanaeka, Friedrieh Angoat Theodor, Prcfeeeor der Aetrenomia an der ünivecattit and Direeter
der Sternwarte in Straashurg i. K. ; Mitglifd di/« VorstAndc-f der Sektitju.
„ Dr. Zeuner, Gustav, Geh. Rath, Director u. Proles^r au der polytechniaobeu Uocluchulu iu Draidea.
2) Hitf lieiMr i«r ffMiidBlira Ar Physik mi iMMralagl«.
Ur. Dr. Abbe, Carl Emst, ProfcHsor der Mathematik und Physik an der UniveraitJlt in Jena.
„ Dt. Beeta, Friedrich Wilhehn Hubert tob, ProCaeeor der Phyaik an der techniicben Hoehaohnle i«
Ittaeihen; MHgbed dee Tontaadaa der Sektion.
,, Dr. Clausius, Kudolpli .luliu.s Kinanuel, Gfh. Reg.-Uath u. Professor der Physik b. d. Unir, in BoBB.
„ Edelmann, Max Thomas, Priratdooent dmt Physik an der teohniaoliea Hoohecbule in Mttnohaa.
„ Dr. Exnor, Frana Serafia, Prefteeor der Pbjrik an der Univenitat fai Wien.
,. Dr. Fpchnnr, (Jii.stav Theodor, T'rofussor der Physik an der UniversitAt in Leipzig.
„ Dr. Oerland, Anton Werner Emst, Lehrer d. Mathematik u. Physik a. d. höh. Gewerbesehule ia Otiaal.
„ Dr. BolanAllor, Fardbund Gaetar, IMroetor der KBotgl' OewevbeaefaBla bi Hagaa i. W.
,, rioppp, Oscar, Professor der Physik an der BerRnkadfmie in Clainttlinl.
„ Dr. Karstun, Gustav, Professor der Physik an der Universität in Kiel.
Digitized by Google
128
Bi. Dr. Knobiaacb, Carl Henauui, Geb. Regittnuigsntb und Prof«Mor dar Phyük an dar Uoinnitlt in
Halb; OhMBB Am TonAaadw dar SdtticM.
„ Dr. Knnse, Carl Lndwipr AlU-d, Hofrath u. Prof. J. Matbmiatlk ■.Fl^aik m Oymoaaiam laWafaMr.
n Dr. Liobtanatein, Eduard, praküacW Anst iii Berlin.
„ Dr. Haoh, &iufe, PMÜMaor dar Fbjwk ma dar üuwnitat in FMg.
„ Dr. Meyor. TL inrich Adolph, Frfwtfthlvtor fai Bmu Fontoek bat Kid.
•„ Dr. Moser, Jame«, iu fi«rlin.
„ Dr. H«nin*]rer, Georg tMumr, wirM. AdaWUlManlii n. DIraalar d. dantidMB Saewaita to HmbIhuv.
„ Dr. Oberbock, Anton, ProfcsFor der tlnorttipohfii Pliysik »n der Tliiivermfät in Halle.
f, Dr. Reuacb, Friedrich Eduard vou, l'rolessor der I'hyaik an der Universität in Tübingen.
„ Dr. Riaaka, Carl Victor Eduard, Profeuor dar Pbjraik au dar UniverBitAt in Göttingaa.
,. T>r. Thomao, Carl. Director und Profcwsor emer. der Chemie und Pbysik in Wieahadon.
,. Dr. Tocpler, AiiRust Joseph Ignaz, Uofrath u. Prof. d. Physik a. d. polytechn. Hochsichule in Dreiden.
„ Dr. Welter, WilliKlm Eduard, Geh, Ilofrath und Profensor der Physik an der UniveraitÄt in (löttiugan.
„ Dr. Wiebel, Carl Werner Max, Frureeaor der Physik und Chami« am Raalgymiiaaiani in Uambnrg.
„ Dr. Wflllerstorf-Urbair, Bernhard Freihcir rou, wirkl. Geh. Rath a. Tiee-Admlnd ». D. in Ons.
,, Dr. Wüllner, Friedrich Ilemann Anton Adolph, Professor der Physik am Polyteduttkam in Andwa.
M Br. Zaoh, faol Heinrich von, ProfeEnor der Physik au Poljrtaobniknm in StaUgart.
HnlU n.8. (Jigergaaae Mr. 1), den 1. August 1881. Dr. H. KnoblailCh.
Tertndaningeii im ImoDalbaHteiide dw Aludnoie.
Sr. SS18. Am B. Aiipii't 1B8I : Rf-rr Otto Carl Olknther, Chen.ikfr in Frny Bentw in Ungnaj. — Ana-
wärtiges Mitglied. — Fachsektioji (4) fßr Mineralogie uud Geologie.
Gestorbenrs N ÜkI ieil : *)
Am 98. JttB 1881 zu Leipzig: Herr Geheimer Bofrath Dr. Carl Brnluu, Profeaaor der Astronumiu an dar
Dmveraittt und Direotor dar Starawarta in Laipaig. Aufganonunan dan S5. Dooambar 1687;
aogn. Oanaa. Zun Tantondimit^ied dar Fhehidrtion (1) llir Ibdianiatik nod Aatronamie erwtUt
im IT.Daembar 1878, dar Faaliaektian (S) fttr Ckjafk «ad Kalaorologie dtn 19 August 1678.
Dr. H. KnoUaneb.
B8itKftgr8 ni Kam dar Utoriamin. „
Angnst 1. 1881. Von Hrn. Prof. Dr. P. Frtihfrr v. Ettins-shnuBrn in Gm* Ablösung der .Tnlircslicifrüpfe 60 87
„ 8. „ „ „ 0. C. Giiiitlier in Fray Deutu» Eintrittsgeld und Abläaong der Jahres-
beiträge und Nora Acta 880 —
„ 10. „ „ „ Badannt Dr. E. Lneba in Wambnum JahrMbaUrag für 1881 . . . g ^
Dr. H. Kiiobiaucli.
Emst Harape.
Verzeicliuisa der Schritten Ilampe^
1. tnättmu florao Hercyniao, oder Verzoichnin im in dem Hll%>ililtB nildwuiliiBMlw PHinnt Hall«
M Gabauer 1836. 8<>. 90 Seitan.
it Cohen. 1844.
3. MuKci. E.'ipo^iiit E. Hampf. Paris, Impriuieric de E. Martinct, ruu Mignou 2. 1865. 8°. 135 Seiten.
*) Der ertten Todesanzeige in Toriger Nunm^p. 106 wird auf tiruiid genauerer Ermilleluugen hinzugafitgt,
dan Hm BlaatMtk Dr. Uttar von Adamavlei in W8aa aai 8,^17. Mtl dkaia Mnaa gmatfcaa iat
Digitized by Google
124
4. Flora Hercynica, oder Aufs&Uuog der im üurzgtsbicte wUdwachBeoden Get'ii^Bpflaaa^D, nebut einem An-
haagty mtlttltMd ifa laab- ud LebaiwNin. (Dia DiasnaHB in lntoiiiaeinr BfnAk} fUl»,
MmtMUw'aelwr Ya^tf, 1878. U. 8«. 888 Seiten.
B. AlAliMllaiiiren and nittheilanfen In Z«it- nnil G'rsellsdudlsselirtfteii.
1. ücWr Phamim pattn». Hedw., und einige Formen deeBelben. Flora XVI, 1888« p. 598 — 696.
2. Beric))t über die fünfte YemaniTnlung de« naturwiiaensohftfllichen Yerrina da» Harzes m Stollberg am
22. Juli 183.5. Flora XVUl. 1855. p. 643—650.
3. MuMÜ ifoudoBi Germania« ad methodam natoraloa d^pa•iti. flon XX, 1887i |^ 273—287.
4. CHrsiam o1er»oeo<acAde, ein bisher, wie M acheint, noeb mcbt baadirial^^ UnMnXI,1837,p. 1— 2-
5. Prodromiih iloiaii UiTi-yttiae. Lianaea XI. 1*^37. i>. 17—107,
6. UolwnokgiMbe Demei^gan. linnaea XI, 1837, 162—164.
7. Udler die Ghdoidan der Flora Herqrnia«. linnaen XI, 1887, p. 848 — SS6.
8. Werberae novae CbileniiiB doaeriptio. Liniiaca XI, 1837, p. 278.
9. Genna mmun mnaooram frondoaonun Fbaaeaoaonun. linnaea XI, 1837, p. 279 — 280.
10. Voteriiia, novnn mnaeonnn genna proptmiUiwi. Linnaea XI, 1887, p. 879 — 880.
11. Mnsci frondoti trcB uovi Florac Mtxiciiiuu'. Linnaea XII. IK.'.K, p, —
12. Jahreeberieht üttr die Flora Uercyutae, l^achtrige oud BericLtiguogen aam „Prodromua Florae Hen^yniae'
betreSiBad. Linoae« XII, 1888, p. 649—674.
18. Beitra«; zur Pflaiizi iüiiivsbiUlunR. I.innai.:» XII. 18S8. p, r.7.')^57ß.
14. Belatiou Uber dio von dem Reieeudeo £. Betrieb auf seiner letzten Eeiae in Nurdamuriiia guaommelten
Lanbnooae. linnne» XIII, 1889, p. 89—48.
15. JUiresbericht f^ir die Flor» Hereyniae oder swailer Ibabtreg dea «Ptadninrae*. LbuHMn* XUI, 1889,
p. 363—366.
16. Bio Tegetetten dae Brookeni vontOgUoii in Rflelnieiil dar Phenamganian. Linnaea Xm, 1889, p. 887—877.
17. Jaluegbericht Tür die Florn IIrrr\'niae oder dritter Naditnig dae aFkodraama*. Linnae XIV, 1840,
p. 328—341); XV. 1841. p. 377—384.
18. BeolMditangiii ran Oeaoihlaebtafairinderaitgen an Weiden. Linnaea XIV, 1840, p. 887—874.
10. Ftwas aber Pflan/.eiibft.^tftrde. LinnacA XVI, 1842, p. 377 -388.
20. l'ariaeHannn epecies tres novne [Stida lucaram. J'armeha f ErermaJ dtnuiiala, Jloccefla moili»), Linnaea
XVn, 1843, p. 181— 12.t.
21. Neoeate Naobträ^ zur Flora des Ilarzgebietes. I.inuacn XVII. 1843, p. 671 — 67^
22. Bryologische Notizen. DoUioische Zeitung IV, 181C, eol. 124— 125.
23. Uebcr Hijophiltt ßvatdlB, Brld. UolaniBtho Zeitung IV, 1840. col 266—209.
84. ZnaAtie und Verbeasanqg nm aPradromna Florae HarojniJae*'. fieridit dee Matorw. Ver. dee Uareia,
1846—47, p. 8—6.
25. Botauiachc Nachlese für 1840. liericht des Naturw. Ver. des Uarzee, 1846 — 47, p. 11 — 12.
86. Ein Beferat aber die Colnmhiiwihan Moom, welche Toa Herrn Monte gaeeiunelt worden. I innam XX,
1847, p. 6S— 98.
87. Beridit Aber die I/rpalfreM, wnlebc Hr. Moritz in Colnmbien mauMlte und dem Icöniglieiien Borbariam
in Selitoeberg flberiieferte, nach der Sjrnopaia Uepaticanini ud den Morits'aehan Namaem aaa-
gei^. Linnaea XX. 1847, p. 821—836.
98. üeber /.-VI.,, f-ailn,!,-.-. Z.'itun^' VI, 1848, eoL 889—891. Flantae BegnelGanafl: Mnad
frondoei. Linmkca XXII, 184Si, p. 581—583.
89. Bepatieee Oentodieaae. Linnaea XXIV, 1851, p. 800—804. 640—648.
80. üaiber Classification licr Moose, HoUniRrli,. Zeifun;; XI. 1853. col. 297—309, 321—332.
81. Flantae qnaedani Lccbk-rianae. J^numeratio Uepaticarum, quae in Sectione 2'* Plantamot Chilenainm et
in n. PemTinrie a W. Ledder eoUeette et a R. J. HÖheBadcer editie ocenraut. liimeea XXVIt,
18.-. I, [1. r>.-.3 — 550.
88. Flantae NuellcrianiMi. Musci frondoü et Uchenea in Anatralaaia Felici lecU. Linnaea XXVIII, 18Ö6,
p. 808—815. 816— 81&
88. Deber Anlagen aar OnHor der Alpenkriirter. Becidit dae Katurw. Ver. dee Hanee, 1887—88, p. 7—6.
üiyiii.iod by C"f V
185
34. Aach ein Wort üb«r du Alter der AJpeogewaclwe. Botkniiclte Zeitung XVII, 1869, p. 27 — 29.
35. Uafccr «Mg« Butardfernm der Gattung Omium. Tbomcf. Berieht de« ?7iitarw. Ter. dat HmsM,
l'^öO — CO, i>. 18 1!«.
36. Leber die Gattung >SrMjM-mr«M. Beiriflht de« Naturw. Ver. des Uai-se«, 1659 — 60, p. 49.
ST. Betraditniigcn Uber in jMgea Beabuid der Fbr» des Bangelmtei. Berielit d«t Kttorw. Ter. de*
Hnm-s, KTiJi - <)0. p. 5H— «2.
38* Uueci Califomici novi. Liiiiiac-a XXX, lb&9— tiü, p. 4bü — 4ii>4.
89. MoMormB AvBdoeaniiB Tloru AnntralMiM snct. D. F. Hveller dox «deodM epedea ton», Liiiiimb
XXX. 18r>9-fiO, p. - (i-iO.
40. Wa« siiid Laulimuo«« und wie int dvKa «yKtematiacbe Iliiitlii-Ihni^; iibcreiihtlich aiid Tersttadlidi? Bo-
taniaehe Zeitung XTm, 1860, p. 167—161.
41. Angntroemitt {IHeratirlla) hamlicn. Ilpe. Skofitz. Butaniüclio 7>itiiolirin XI. 18C1. p. 15-t — 155.
42. Einige lictrnrlituiigfu uWr die VcgctatiuD des IlarzKebieteB. Bericht de« Naturw. Ver. des Haneea,
1861-62, p. 1--1.
43. Ueber Crnssnlaccen. Bericht d<s N.itnrw. Ter, rlei« Ilanies, 1861 — 62. p. 4 - ü.
44. Ueber di« Flora de« Uorzgebictes. IMcht de» Naturw. Ver. des Harzes, 1861—62, p. 13 — IC.
46. Speeiea norae Muscurum ab Dr. Alexandra Lindigio ia Nor» Gnumd» coUectae. Limaea JLXJU, 1861— 62t
p. 618-532; XXXIl, 1863, p. 127 164.
46- Beitrag zn einer Mooaüora von Neu-Granada. Flora XLT, 186S, p. 449—458.
47* Pradrmnus dorai- Noru-Graimtiusia : ^lusci. .\nn. Sc Nat. Uli 1866 (Bot.}, p. -887-^876; lY, 1888
(Bot.), p. 824-378; V, 1866 (Bot.), p. 801-342
48. Beitrag mr Mooaflora Ton ITett-Granada. Fkm XLVIH, 1866, p. 188 — 188.
49. Mnad novi. (juos in rrravinn mfiidionalii orientalia profineia Oarsbar» Isgit Dr. J. K. Hankarl. Fkca
XLVIII, 186». p. 680—082.
60. Bi7ologiM>1ie MittliefliiiigeD. Flora L, 1867, p. 65—80.
81. JUIrieitt). . linmi, ftfttt Tj'iiti>(ii<hti„t. Hpe. Flom L, 1867, p. 181— 18S.
58. Muaei froudoni a cl. II. KraoM in Ecnador, prov. Loja coUecti. Botaaisebe Zeikiuig XXVII, 1869, col.
438—487, 449—469.
53. AUgWnei'"" I!i ninkiMi|.'fi) und V<■rll>■^-l■r^^llL'|■ll ?n il<r .''ynripis flruni' Nnvar- Grnmilae TOB J. IWam Bsd
J. E. i'ianclioa: Mueci. UoUnische Zeitung, XXVli, 1869, col 865—870
54. Bio Familie der Keekeraecen. (1868 ) Flora Ut, 1869, p. 61—68.
55. ."^peries nnisronii;; N. vii.' M.Nirnimf. Wien, Znol. WiA. A'tiliiiiiill. XIX, \.\hh\ p. 5(»7— 510.
66. ^leciea ilutcoiuin novae es Uerbaiio Meibourneano Australiae expositae. Liunaea XXXVI, 1869 — 70,
p. 518—686.
57. Hasei froodo»! in .^frica AM^t:r\li. yrr.\. y;iin1. pro]>o Utnpiimulo raif<!>ioni« KorregiiMk a. Bar. Bargan
lecti. Utf69.j Botanische /<;itung XXVIII, 1870, col. 33—37.
58. Moad Mexkani Mwi es barWio Dr. W. Seodar. Botatdadie Zeitn« XXVUI. 1879, «eL 49—83.
89. Ia kainem Tl» il* iVr Botaalk wird ao ml Uafiig gatoiebea, ala In dar Biyologia. Um UO, 1870.
p. lOo — 100.
60. Das HooaUld. Wien, ZooL Bot. Terhandl. XXI, 1871 (Abb.), p. 375—898.
61. Mnad frondimi in insnlb Ceylon et Bomeo a Dr. Od. Baoeari teotL Nnont Giom. BoUn. Ital. lY, 187S,
p. 27:5- 291.
68. Mnad wm Amtraliae ax barliario MelbooneaDO a DoctM* F. t. MitUar arinL liaaaaa XZZVQ, 1878,
p. 513—647.
68. Muxci uovi ex insula Mailaga.s<:nr. Linnaea XXXYTII, 1673, p. 808 — S28.
64. Syrabolae ad floram Bratiliae centralis cognnficendam cdit Eng. Wamduig. mdanakabdlga MaddaUatr fta
den natarbiat. Forening i Kjabenbavn. 1870—74.
I. Mnad fronded anetore E. Hampa, 1870, Fan Till.
D et m. Musci froniloHi a dar. Dr. A. Gk»io« in vidaia nrliia. Bio da Jandro hdi. 1878, 18T4.
Part. X et XiX.
65. A. Oahaeb und £. Hampa: Mnad froodod ia Taamania H W<wa-flaalaadla a Dr. 0. Beceari, aaao
1878, leati. Bana tnyohgiqae. 8 Anofo, Nr. 8.
126
Eingesusene Sehriften.
(Ton Ift. F«hMar Ut Ift. Hin IflSL SeUDtt.)
American Journal of Scianoe. Eilitoni Jamca
Ä E. S. Dana and B. Silliman. Vol. XXI. Xr.
123. Niw Havfn 18.^1. 8". — Kraper; On tbe
iihospliurugruph o( a solar i>peetTuiti aoU ou tiiv lincK of iu
MifeM«A ngM». p. 171~1S1. — Seiidd«r: birncUire aud
•MMliM af AqiiMiri« JfMft and Worttm. p. 162— IM. —
Lucltys tht actiBlc lataaea. p. 187— 1»7. — Hrn k-
V»»«: Raeent Aoicriesa awthquakcs. p. 198— 2ir2 ~
H«we«: yquülrari)ondioxidcin «moky i|ii3rtz. p. 2»a- -^äw.
— \Vri;;ht: (iaMN>us 8ubstaiici?.s i'oDtaiiivil ui tbc &muky
quartz of Uranthville, Cono. p, 2«Jl>-2l&. — Kcrr: Oiigiii
of new points in tbe topoi;Taph]r of North Carolina, p. 2IC
— 21S. — Blake: Üccurrence of rralgar and orplriicnt in
Utah taniloiy. p. 219— 2SW. — Coukc: On the BoiubUitjr
«f ddoride orailver in waior, p. JUd 22.1. — Waldo: I'a-
ners on tbennomrtrv frum tli<' Wiiiclifhtpr observatory of
Vulf ColU'iL'f. p 22»i J'Sr - ,M eii<I<' iibull: Determination
ot' thr coHtii'irtii oi pxpttusion of a dilEraclwn grating hj
iiMMiris ot' ihi' .>p«'<'iriitii. p. 990— 999L — Sdaatute intaili-
iriTic«'. \i. ■S.'iJSA-
K K»ti)urkandige Vereeniging inNederlandsch-
Indie in fiataria, Nutuurkuudig Tijdschrift. De«l 39
(7. Serie De«! 9.1. Batavia 1880. 8*.
VsMMdfdierTMr. ftrSatiriEaBdt telRMitedM.
JalvbDcberJg.XXXI/XXXn. IHealwdao I8T8/79. 8*
Eaia. Akad. d. Wiiaenseh. in Wien. .Sitzmif^-
horiclite. Mat t>em.-naturwi<ispnKchaftl. Clasae. 1 . A Ii -
theiluiifr. Bd. 81. Jg. 1880. Hft. 1—5. Wien
1881). - \Vi^■^np^: L'Mli;T»iirliniii|;i'ii nh. r iI. m
H.'li trnj.i^iiLi-, |i 7 Jll. - Lt'itccb: Uii- .Villi iiuilh.iiiL'iii
iliT M.in iiiiiilKK ri u ]>, 41» .'il. - Hatliii): I\lH*r lucüir-
al>f<nnil<'riidp 'I rii boine * ini^ji r Mi l.uii|iuiini;irti'ii p ä.') — 77.
— Fuibs: l'eb«T ciiiijji' tfMüirti h<biiiidi)u aus IVrsieü.
LW — 100. — Klönoe: Die ncriodiiictieii Schwankniigeii
i Vaucnpiegel« in den inuuoiiten Kohlenacharfalen vou
I»iuc in diT Vprimle vom 8. April bis lö. Spptenibcr 1879.
|i 101 — 122. - l.cil (fi'b: Die Iiiflorcscen/e« der Marcbftii-
tirtcrTTi. p. 12:1—11.'! — Hmup: l'chiT den chpmabrfpii und
Ji-'t/i.'i'll Milllil ili r ( .l'^iliii.'il' ihm! ( i.'ii;;i-Mic llliil ilic 1 TII<T-
»ucliuii^u uud Mtithadi!» m ditisoi iUckluiif^cii. n. Mri — 153.
— Burgeratcia u. Hot: GeofaifiMlM Beotaoitttiijfen im
«cidlirben Cabibrieo. p. 164 — 170i. — Tool»: Qeologiadie
rntrrsui huiigfn IM wartlkhatThaUadaaBallMii, &188— ttSb
— Kitzinger: (teidiidiudea k.lkllar-Katiinfi«KalNiwtB.
pi. 287—
Bl 89. Jg. 18S0. m 1, S. Wim
1880. 8*. — ITold^ieh: DSnTiale Fauna ron Zuilawlli
M WbtMtlMig la BtOnMirwaida. p.7— 66. — Sieber: Zur
Kcnmifla dar nordbOluidaclien Brannkohl^-ntlnra. p. 67— 101.
— Biab«r: Heber iwei nene Datracbivr d<!r bobinisrbvn
Braunkolil<!iiformalioii. p.1(G— 124. — v. KttiiiHNliausPn:
Ik'itnt^c zur hrlorsi biinff der Pliyliifri'iuf dur l'tl.ui/i iiiirti ii.
p. 133 — 134. — Tsi'berniak u. Sip<w-/.; Ueitrii^ zur
Kenntniis des /oinitii. p. 141 — 16i>. — liusiiak: Beiträge
Sur Kenntnis» der Kruptiv^teine der Umgegend von Scbeni-
nitz. p. 1G4 — 331. — ätcindachner: Irbtbrolofri&ohc
Bcitrilife. p. 298—266. — id.: Heber eine npup Vytlionart
uns Uonii-o. p. Utr? — 21)8 - Mi-
I li'iii^i'ri Uber den KinHiiss Arß.
lll'ilil .mu bei inKTmittircodcr Bo-
' l'ii/iii;.'pr: <ii'^> liichle dci k.
\S it.n. p, 27;»— ä39.
2. .Vbthpilung. Bd. 81. Jg. 1880.
Hfl. 4, 5. Wien 1880. 8" — Flpissnpr: l".b.T die
Beatiminaog der Halogrne in ( 'tilnr.^itt'ii. liroiiiiin u u .loiiuti ii,
p. 661— ÜBS. — Paliaa: ücatimmuug der Bahn des Ko-
BMn • r. J. IS». PL fis^-fm. — Gagmbsaen Uabv
/ I'ijth "it Jlrn lemtci niii
ki'M-li II, Siiilir: I ii.'
Ijiihtcs aut liic ( iili
leurbtiiii.' p Jil'i
k. Uot-.NutnruliLiji :i-uii'
Stumi'srbe lii'ibon. p. 576--592. — Ski a ip Kim ^yuthosn
des <Ibin<iliiis II fiiiH — 5!)5 — Spitzi-r: Zur Kniiiihi^> der
CamphorcUluri'ii'. \l ö'm; IiimiJilip I r die
UMijuetitrbe Kiiiwirkuuc auf das duri-b die neifativK Kni-
ladung ia äum MacauMB Bana» mamua» Buumtm^
Ucht. p. 604—614. — Aneieder: Urter RecetStfta
Ticrtcn Grade«, n. 615— ft47. — Binder: üelier Projittl»-
Construftionen ilpr OnrTpn 2. Ordnaag. p. 6tS — »ifi4. —
Ui'nt'dikt: l'cbcr DibnimbviInKhiiion. p. 'öS — <i">**. —
1.1. ■- r.-l.iT lir.iiiiv.v)liliTi\.il.' '4i Hcii/.iil, p, i;.V.t -luH —
Kdi>r: iti-ilrii'i- zur l'botocbi'miv des brumsilUin». p. 67Ö
Witd iiii. liier: Tbewie der Bewegung aufdeve»
liippublvn Fluihtu. p (i!»7— 742. — Habermann: Oeber
die Elektrolyse uriianiÄrlwr Snbstanwn in wässeriger Losung,
p. 747 — 755". — Jahn: Studien übiT die Zersetzung «.'in-
latbiT orgiiniMbcr Verl>iiiiliini.'i'n il\ir> !i Zinkst.iiib. T. Die
Alkohole, p. 700 — 79*) — K I oini' ii ri.' : 15'j.)li.n htuD^'i-n
über ili«' Dampt'uHg der Torsiiiiis.vi liwiiii:ii:iu;fii ilurrli die
innirc Iliiliutii;. p.7!)l— — M.ir^'iilcs; l i)nr discrut«
WirbelfttiliMi. u.bl«! — »19. — Ueinitzer u (iold»cbniidt:
Ueber die Einrokniif eMnr MaiaUe o. MaiaUnide aaf
Pho8]ikorox)-dcblorid u. die Exlgtens vnn Leverrier'i Pboe-
liboroxyd. p. 830— «16. — Werr: Ueber I'olargnippea
i>. 841—844. Kc l'aige: BemerkuiiKm ober cubiscbe
Involutionen, p. 845 — K")2 — S. hrcjcr. t ebrr einige
Uinwaudlunpsi>rndu<lc' iUt llllt^i'll!!ll^<:llll•l• n ilii). siiL'Piiiiniite
Uxycliinon. p. Höil— W>3. — l'uluj: Mraiili iulf Elektroden-
materie. p. 864 — 923 - Kornfte: l elier den SülifKobalt
des Wassers im norwpgiscben Nordmeere. p. 924 — 973. —
Andreaisch: Kine n<?ue Kyntbeie des Sulfbjd
ji. 974 — 977. — id.: Kill neues DmTat de» SaUhr*
die Curbainidmill'oiicssi^mAure. p. !t78 — 987. — Mertens:
Zur Thei/rie dci iymnietrischen l-'unrtionon. p. 9*'* — imX).
\\i yr: rdn-r biinniilratisrlie Iiivoliitioiiiu /.«liU'r Slufe
mul iiirV Inn I iiivpn. p.l(t()7— l<i31. — Hern b fi ui er:
Zur Keii:itiii»> der Koütproducte de« Caifees. p. lt)32— 1*>43.
— Spnbofpr u. liraBMeri Dcbar dineU Enfthniag tros
riiriM.xvlirrtippen in PtwDole n. aronatiaebe Stann. p.l044
— Kir.:' öfter: Ueber Guthrie'« Krphydiate. p. 106S
1117't rrt'bitseber: l'ebrT Beziehongen zwiachen
K<';,'i'Ui liijittliusi helii und ratiouiilen Curren dritter ( lasse,
p. lo-^» liy>l. I'iiliij: Iti'itru^' zur Krklitning di'i^ /oll-
nr-r'^riiiii Uiiilioiiiitcr.s. p. KHI2— IIOI. — V. Obermiiyer:
l'i'li'T die Abli)kn:.'lt:keit des l>itfusioniM<{Hdenten der (ia^
von ilcr Tem|>eratur. p. 11U2 — 1128. — Pesrbka: lieitng
cur Theorie der NonnaleuHiehen. p. li:;»-lir.2 - id.:
Norroalenfliehenlftngs ebener Flärhenschnittp. p. 11(13—1214
— Woyr: \ini/ iiber barnioniseiie Mitlelpimkte eines Qua-
dnippl.t. p iL'is— Uli* — Kxner: Zur 'flifnrie des Volta-
si'luTi Kiiiiiliiiii' iiiaK 1 Tsni des. p. 12Jit -1247. — Finger:
I i'litr 'irii ICiiiHuii.'i ürr Ittitatiun ll<'^ Frdsphaeruids aaf
ti-rre*trisi;be li>'»'ef:uii(,'en insl>i'?ijiidiTe auf Meeres- uud
Windströmnogen. p. 1244—1277.
Bii. 82, Jg. 1880. Hft. 1, 2. Wien
1880. 8' - Wryrj Cuustructiou der Osculatiousbvper-
boloide wiiuKi iiif IVr 1^ iai ben. p.7 — 14 — Lippirh: L'nter-
suchungen über die Speetra f;asforniiser Körper, p. 15— 33.
— Kantor: IteinerkuDg Ul>or lineare Transforniationen.
p. 34— 38. — id.: Uaberaiiceessivo lineare Transformationen,
p. 39—90. — Weist: üebcr die Bahn des Kometen 1843 I
und 1880 a. p. 9S— 114 — v. Ruling: Bestimmung der
Bahn des Tlaueten il78i llelisana. p. 1 IT» — 122. — Dnre^je:
Ui lier die vun Mubiiis ge^flienrn Krittrien für die .\rt eines
durrb fuuf l'unktc «xier fünf TimirtMiten be.stimuitpn Koitel-
st'haiuea. p.l23— 134. — id.: Ueber die lloppe'scbe Knoten-
cnm. 1». 186—146. — Jansvakf : IN« Acadanng daa
HoleeiilaiMwiehtas'iiMi daa Ufaiteeuhiweftatgoitamiagaa.
p. 147— lÄ — Lecher: Ceber die sogenannt« „rheinische
.\biitoisuDg", p.I59— 163. — Bauer u.uröger: Vorliutige
Mittitoilung ober eine neue Siiure der Ileihe ('., H.i. - 4 O,
p. ll>4— IMl — V. Lang. UptiM bi' Ni.ti/cii. p. 171— IT!» —
Ueitiinger o, Wächter: Ueber elektrische KiugÜgurcn
pu u»-siaL
Digitized by Google
187
— 'Wastmüth: Ueber die M»(jTietisirb»rkeit des Kisens bei
Mheren Temperaturen. p.217 — 23ti. — Kanton Zur Theorie
der iiucci's*ivuu quadratiscbi-nTraiisfciriraliiini ii in iltTKl-ciif.
]f,'/ä^ — — Pucbta: Kine gewiate UUs»« von Uiemami-
■cbm Fl&clieii, die nicht ia tlmiA snsaniiMiililUigeiMle Ter^
wandelt werden kAnnen. p. 300— UfiL — Lecbero-Pernter:
Ceb«r die Absorption dunkler WümestnihlFn in Gtnen u,
PtUnpfcn. p. 265 — 302. — T. SommarDKa: Ueber die Ein-
wirkuug des Aniuiiinijiks auf iMtin. p.84)7 -318 -Kacbler
u. Spitier: I ubor einen neuon K<>hlenna5.-<i>rstuti tli>r
CunijlnTLTiiiiiMV ji, 31!t "i'^'t. V, II i'jip LT i?iT : l i'licrdi'a
Ki:illn.--. ili r I 'ii.i i ntratiuii iliT 1- llis.^i:rKi'it<';i auf di.' rli'ktro-
mulunscliu Knüt den l'iUiieUWlifa Eiemeiit^'». u. ä2Ü — ^I.
— Kaiittrtbt UtRctuwur der gaunUigen Wurxetn ua-
lMMbimM«r qutdnMlielicr uniduiBgMi mit iwei Cnbekannu»
Muden fbr letxtere K)^fundeiieo DrOchen, neb»tden Kriterien
der ünmöriii'bkeit einer »«jlcben LCimng. p. 842 — 375. —
Ezner: IJic Tbenrie dr-ü >;a)vanUi-licn Kli ini'iitM p 376
—424.— Ciain ii'i au; i^pr. trnski.j.i-i lif l"iitcr-uLhui]/i ii.
p. 425—457. — Wieser: li'bcr da» i'jrou;uajaiiu. p.
—478. — Bfitacb: Ceb«r dw Vcriiattcn cmiger Harze bei
der Destillation Ober /inkstaub. p. 479 — 490. - id.: Zur
Keuntni&s der Suli^enindcrivatc. p.491 — 193. — Ciamician:
Uebnr Verbindungen aas der nfirolreibe. p, 494 -499. —
Herzig: l'eber PhenoIorthoauUosiare u. ihr Vi'rhaltcn po-
(Cen grhmelzendes Kaii. p 50W — Wlft. — ( olieii^l: Ndlir.
üK-rdif Finwirkiini; von niisfirendcm Wa.ssi-rstcft auf Kllag-
»aure p. r«<)-il<i. — Jnbii: Studien iiIht (Ih^ Zerstlzuni}
cintttclier organucbi-r Vcibindoninsn durcb Zinkstuub. p 611
—«8. — üoida: Ueber die BmMnM dm ihntdtilkm-
tthvb anf Jodido von KoUHMmMnloAa mS efaie iitM
Sjnthesf des AethTlen.«. p. W9 — 6/>9. — v. Diimrel eher;
Ln(«r&urbiLnRC'n ü&cr die Kinwirkitng von ZinnchJonlr auf
die StichMoffwueietwffTerteuiiuigea. p. 660— fiW.
8. Abthellaag. Bl 81. Jg. 1880.
Hft. 4, 5. Wien 1880. 8*. — Jariseh: Ueber die
ColnddeBi tod Erkiaoknngaii der Haut und der
Adue de« BockeaiurlHa. p. W—in.
Bd. 83. Iff. 188<K Hft. 1, S. Warn
1880. 8*. — Sb«11: U4b« ^llMMt atrTemid»-
nong der VdMiwilwiifcungen des BcrBtna. p. 7— IC —
Langer: Viefluramina Thebani im Herzen den Mrn'^rhvn
S. 25—43. — T.Plflischl: lieber eine optische Ki^i lm halt
er CoriR-a. p. 43 — 50. — Tut dt: l>ir Kntwickilun« und
Auslcildniit» der DrlKfii d( > M,cl-":i->. p, &7 — 12*1, —
V. FleiBchl: ('eber die Wirknii/ liiicanr Stnim.Hrliwun-
kofen auf Nerven p i.'>4.
— Register zu den UftiideD 76 — 80 der äiUfinga-
berichte der niathematiacb-
IX. Wien 1880. 8*.
(Tom U. Hirt bi» 15. April I8S1.)
lianMB Bodetj of London. Traniiactions. 2.
Serien. Zoology. Vol. II, Pt. 1. London 1879. 4«. —
Carpenter: (tu tbe f/fum ActmUMtra, MOlL, witll
miTj'l.nl'.u;:. Ii: lunaiij-. ui a now apodat (IlO polyaoq^
from tJie f'liilippine islandj. 122 p.
2. Serie«. BoUnjr. Vol. I, Pt. 7, 8, 9.
I.,ondon 1880. 4*. — Phillips: On a ncw spwies of
Helvella. p. 423, - Clark e: A review of the fern.? of
Kortlwm uidia. Pt. 1—3. p. 42ö— (tu. — Uennlow: On
the odgln of tte so-called Scorpioid C) ine. p. 613—621.
— Journal. Zo<jlofry. Vul. XIV. Nr. 80. London
1879. 8". — I»iiy; On the rirrurrcnre of Morrbua
macrocephiit'i at rlir tiviuth ui the Tiiiirnes p 0.19— <>92. —
Watsoii: 'lyorhuiiif rMiitii.iirii. viz the pcnera lias\li.'sa
and Truchuf. ari'l \\n- 1 url'/ui'l'i'-. vi/, tln.- gcnus Turbo,
(Mollusra id llir „I 1 iiüi'iiL'iT ■ i x|ii iliticin.l p, (j'J2— 716. —
Parker: On the sinu turB and di'Mli.pnieut oi »hc skull
in Iba ürodtlout Amphibia. p. 717—71!). — M'Intoab:
Oll fCBarkably branched SuBü, dn.'d«cd by H. M. S.
„Challnier". p. 790-731. - Botk: Ob reoent tguOm vi
Ueteropora. p. 724 — 726, — Wallengren: Au aiiftlysi» of
the 8)iiM'i<'3 of (^iildis-tlips Cl'hr^ganea) descriiied by Lm-
naexis in hij ,.I■'anIm^v.•. ica ' p. 726— 736, - Colliugwood:
New »pecieä of SHiiihrtiiu h-^ from the eastem seas, p, 737
— 738. — Lubbock: On the anutomy of ants, p. 73.9 -739,
Vol. XV. Nr. 81, 82, 83. Luntion
1880. 8*. — Allntao: Suine rfnnt »iiditirin,s to our
knowledge of the Btructure of the manne pol)-/!i)tt. p. I — 8,
— Ilammond: On the tborax of tbe blow-fly (Matca
vomitoria). p, 9 — 30. — Day: Instincts and emotioos in
fleh. p. 81— oä. — HaddoD: Od tlie extinct land-tortoiaei
of Manritins and Rodrignea. p. 58— .VJ. — Miers: On a
small colti-rtirin of ( rustttcea crom the N. (ireenland »eas.
L69 — 7H - Dill! Clin: On a synthetic tvpe of Onhmrid
m thr North All.iiilir. p, 73—78. — Day: On tlie He-
briiiiil ,\r!;i'Mt;:ii-. p, 7S— H4. — Butler: l»i-srripti'/u of a
new genua of motb uf the faiaily Ligariäae fron Mada-
gaicar. p. 84— S6. .-Mient Ifolkt efCiMtMana eoHaeted
at Vera Crus. p. 66—87. — Wataon: MoHniea of dw
„Challeoger" expedition, p. S7 — 126. — Bell: Note on an
abnonnaT sperimen of Amblypnetistes furmosuä p. 126— r.j9.
— S t ewa rt; On an almonii.il .Vinblypncuates uriseus. p.l30.
— Allman: On hin:uoroiliiiiri \'ii-toria. a new bydroid ine-
duMi of lre,h water. p \M — 137. — Dunean: On an
unu.siiul forin of the gtaüi IltmiijAolL», Agass. p. 138^143.
— Lankester: On tbe tuska of the fossil walni» fonnd
u tbc red ctag of Suflblk. p. 144 -146. — Day: On tba
ipecific identity of Bcomber punctatm, CondL, with A
$eotnber, Linn. p. 146 — 149 lUdley: On two caaca of
iBCor{K*ralion by ipooges of spirnlcs foreign tn tliem. p. 149
— 151. — Campboll: On »ui'i.o^cd vtridulafinpf-orpins of
Steatuda guttata, Wider, and J.inti/Aui teHehriciMt, Wider,
p. 152 — 155. — Campbell: Ou u rMiu glauds in the ma-
liUaO of TamUKitt domoitica, lilai'kwnll. p. IW— IM, —
Dobaoa: Notea on Apitftia daclyhmcia. p. IM— IdOl —
Maedonald: On ibe natural danflcatioB of T '
p. 181—197. — Lubbock: Ohe
and wasps. p. 167— 1S7,
Botany. Vol. XTH. Nr. 108, 104, 10».
London 1879—80. 8". — Baker: A synopib of
Oolchieaceae and the aberrant tril>es of Lüiaceae, p. 406
—610 — Ilonslow On the origLu of the 8o-called .Seor-
pi'nd i'ume. p. 511—512. — Morris: On the stmcture
and haliic uf Hemiieia vtttUUrix, the coffiee-leaf diicaao of
Ceylon and ijouthen ladia n. 613—617. — Hooker: Ob
the discoverv of a varie^ oT the cedar of Lebanon on tho
nuMintaiBt M Qypm. p. M7— 519. — Ward: A contribu»
tioB to onr knowledge of the embryo-aac in aagiospenaa.
p. 619 — 546. — Masters: On the rehtions betvrwn raor-
pbolugy and physiolofn- in tbc li-4ni s ol iiTtaiii <'iinifera.
p. 647—662. — Crombie: On the Lichens ol Dilleniu»'»
„Hirtiwto nuucorum". p. 553 —681.
Vol. XVIIT. Nr. 106, 107. London
1880. 8*. — AitchiBo::; On the Flora of the Konua
Valley ct., Afghanistan, p 1-113. — Clarke: On lodian
p. 114—122.
— List. Motrember Ist, 1879. 8*.
XltanH7 BBd lUlMopUMl loe. «rVuflhNlir.
8. SoriM. ToL YL London 1879. 8*.
— Ffoceedings. Vol. XVI, XVII, XVIII, XIX.
Manclio^tiT 1877- -.00. S".
OoTenunent of India. .Scientific resnlts of the
■eeond Tarkand miission, based npon the collections
and aoUss uf the lato Ferdinand Stolioska. Cal-
cutta 1878—79. Fol. — Gcology by IT.T. ^lanford.
tiv Geoffrev Nfvill. 21 p. — Iteptiüa
49 p, - MoMni-ka bj
and Amphibia by W. 1. IJiunl.ird. 2'; ^<
b) Kratn is lK«y 'S> p, - ll.wiieiio]i(iTa by Kreder
Ichthyidogy
lynieiioptira hy Krederick
Smith 22 p. — Neuroptcra 6y Robert Mc, Lachlan.
6 p.— Mainiualia by W. T. Blanford. 94 p. — Leoi-
doptaea by Fredorie Hoor«. iSpi — SyringoephBaiMM
by P. Mar Iis Dbbobi. 17 p. — RhyacboU by W. L.
DiaMat Upu
128
Hatorfonoh. 0«iellich. in Emden. < 6B. Jaluw
bocicht. 1879/80. Emdim 1880. 8>.
TmiB flir Talntiiidt in OilnAMk. l*., 90.
U. 21. Bericht. 1877— IHSO. OfT.nl.ndi 1880. 8».
Naturwissentchaftl. Verein in Hamburg Ab-
handlangen aas dem Gebiete der üatnrwiKsensrhai^en.
Bd. I, II. 1, 2, III. IV, 1, 2, 3, 4, V. 1, 2, 4. VI. 1.
Hamburg 1846—1873. 4».
TeUaiiaohMObMnatORamnBan. Jabrbflcbar
1879, fang. T. A. Foriter. Bern 1880. 4«.
Die landwirtbftchaftlichen Veraochs ■ Stationen.
Herausg. von F. Nobbe. 15d. 2«, llit. 4. liorlin
Atad. royale da MMaaia« 4>Balgiq;aa mBrOmL
BuUedii. Aanie 1880. 8*» 8<rie. T. XIV, Nr. 11 (et
daniiar). Bmxellea 1880. 8"
T. XV. -Nr. 2. IJiux. U.'s lüHl. ti'\
Huienm of oomparative Zoölogy at Cambridge,
Kau. Bulletin. Vol. VIII, Nr. 3. Umbridga 1880.
80. — Oarnaa: N«ir aad littJe-known fMtilea aad liih«i
ia tbe nMon ceOectioat.
BalSä, 9. vom: Debir «iaen voa Hra. Hanva ia
kSrnignn Kalle tob Anerbaeli anfgefundenen Krystall
(Orthit). Sep.-Ab«. — Die St.GotthBrdbalin. Sep.-Abz.
Hederlandsche botaniache Vereeniging in Kijm-
wegen. >'iil' r)Hinlsth kruidkandig Arcbief. Dfel IV,
Stuck 2. Lcyden IbTtti. 8". — I)ih>1 V, Stuck 4.
Leeuwarden 187U. 8». — 3. Serie. Deel I, Stnek
8, 4. mjanregm 1879, 74. 8*.
Soc de Physique et d'Hiitoire naturelle de
Genfive. Mi-mnu. ». T. XXVII, I'arlic I. Oeueve
l-^ii. 4". — liubj: CboLx di' innus^cs i\<iti'|Uii nou-
M'llt!. OH mal comjucs. p. I — 10. — ("i'll i'ri <• r - Nmivi-nti
modc ile di«i-ii8.«i(>u de Ia propagation du raonvement dann
an milieu ula&tique. p. II— 68. — DeLoriul: Muiiograpbic
de« Eclüuidca coateaaa dau 1« eoodua aanaudititaet de
PEgypte. p. 6»— 14R
Holden, Eduard; Sir William Ilcrüchel, Us Bfe
and work». Xfw-York 1881. 8». [gok.|
Bänke, Johannei; Tctunus. Eine phyaiok^giHiw
Studie. Leipzig 1865. S". — Die Lobensbodi^gaagen
der Kem ii. Leipsig 1668. S«. — Die Blutrerthelhuig
und dar Xhfttigkaitaweidiwl der Orgaae. Leipjg 1871.
8*. — Onradsdge der PhjrBiologie deo Menaehen.
I.u;.zn' 1S«1, 8".
Koninkl. Akad. van Wetentchappon in Amster-
dam. \ < rluiiiiir^iiiprii. .U'(lr<.;:nL; Natuurkunde. Deel
XX. Aiiistoiiiaiii Ihyo. t" — Korti wft': .Mtremeene
Theorie ili-r iiDiiilcrniiiotorisi liLii Kr-n bd ii. TiiI p. — vau
Byckevorsel; Uver cene iii»j(iii-tiM iie opiiemini,' vau deu
Indtuheu Arrkipel. gedaan in de Jaren 1874—1877. Pt. 2,
42 p. Pt. 8, 46 p. — llobrecbt: Zur Anatonle und Phv-
aiologie des Merrensyistciiu der Nemertiiien. 47 p. — Ueh-
rent: Beitrtse zur Petromphie de« Indisebca AidupeU,
24 p. — viin der AVuals: OndecaoefciDgao anbeut d«
ovcreeDsteniini'ü.ii' i i:.'>'ti.M'bappeu dir aomiatt VoiadigdaB^
Damp- en Vluei&tot'lijnttn. S'l p.
— — Afdeeliog Letterknnde. Deel I. Aaiitar»
dam 18£8. 4*. — Deal U. Amatinwlani 1868. 4*. —
Dod XUL AautardaB 1880. 4«
— Veralagen eaHtdldealingen. Afdi f ütir- Vatunr-
konde. Tweede Reeka. Deel XV. An»terd«m 1S80.
8'.^ vaii Hans «Ii liijdr»'.;!' tot do kiuni.s drr atki)mst
Tan bet duare. ji. I — 11 — de Vries: Over de ctiutnictie
Tan wortcls. p 12 Zi — van Dieaen: Ziideliiißsche
afleidini; van water nit ccne rivier over eru der dijkea
pka4— 37. — Uriuwis: De dubeUading eener rentrobanseha
oiassaverdeeiing. p. 38 — 50. — de Vrle«: <>*cr de bcw».
gini;en der ranken van Sicvoi. p. 51 — 178. — Koster:
.\ffen- und Mfiwbenliiind. p. 17!» — IHö. — vuu Ilasselt:
UijJr;i?i' ti)t dl' kcnnis van «ieii /,i/m«(jus dfstiHor Scbi<idle.
p. — \:\n der Waiils: Iii' bftrikking tuSDcheo
apanuinij, Tuiunica du tcmperatur. bij disnuciatie. p. 199 — ^217-
— Moaa: 0*w de nathoda vaa Jawa ter banaUag vaa de
saoMnd raUiaarMd dar vloaiitoffiM. ]|».918-a0B. — Moll:
rnlersurhungcn Ober TropfenauaseheidnBK und lnji><-ti<>n M
Blättern, p. 287—849. — Lorenti: De oewejriiiirwrgeln-
kiiigvu der ga.»>>eii en de voortplnntitiR- ran bet ^chiid, vol-
pous de kinetisihc triistheorie. n, .Ifil» 3!t3. - Mecs De
vuurtplaiitiiii; \i\u Nbikkt- i;eliiiiUEolvi!n in f;u.4sen, volgcmi
de kinetis. !h- mistb.^iinr p :i;M-42.'i. — van der Waali;
Over de iHUueiidrukbuarbvid van ottiyleengas. p. 426 — 4S4.
— äcboute: Sur one transfonnatiou g^oDiteiqiBe dfae
proUtea da la thtotie de« envelnppM diiea „Coinbea de
StnKT' et la giaMlntion. p. 4:<5 444.
— Naam- en Zaakrc^'ixter up de Veralagea ea
M.'d..'.!.rnngc'ii. Ardr'elitii; Natuarkuada. Daell— XTIL
AuistiTdain 1880. 8*.
— — Afdeeliug I.rf^tterkunde. Tweeda Boeka.
Deel UL Amaterdam 1880. 8».
— Jaarboek voer 1879. Amsterdam. 8*.
— Piwe^sen-Vfirlmal van de gewntie vergadi^
ringen, .^idei-ling Naiuurkundfi. Van Mei lö7a toi
ao mat April 1880. 8*.
— Esseiva, Peter: In maliana emandpataa.
Satira. Aoeedit degia Fraadad Pav« af : Ad Eugeoiam
aqgnatam ia Amara filO Lndofid Eiq^anii Napolaoaia
coBsoIaUo. In eertamine poetSm HoPuÄiano anno 1880
praemio aureo i;ni:i1ni'. Aüi Ii lu 1 iiisi 1880. 8*.
Strackmann, C. il. i>;ru,j,ti8cbe Studien am öst^
lirbeii l»i i.^iiT. I. II. .Sep.-Abz. — Ueber die Ver-
breitung des Rennt hiers in der Gegenwart and ia Älterer
Zeit niicb Maasagabe aeiaer fiMadea Sasta. — Dia
Inael lUiafpii. Il.innover IBHl. 8".
Naturwiuensohaftl OeselUch .,I«is" in Dreaden.
Sitxuu^'sbericiite. .1«. IKSii. llr.-..un 1^81. 8". —
Kliirelhiirdt; l ebrr ib ii |i iliaii-ri MWs«.i-MTsdndi.l«'in von
(ird.^^r•tb. p. 5— Ii. — Drud«': Knie uiodirno Ilearlieitiin!:
der Klon» von fMK hsen p 12 16. Vetter: Kelier die
^cnodomtulae, inübesnndere dieGattang üurodu». p. 20—23.
— Blasehka: l)ie Nacktsehnecken des .SleereK. p.2»— 2«
— ÜHrnni k: l'ie Ktimbiiiieiitalsätze der Didereutiiilrecb-
i.iiii^' ]) 211 27. Klein: I>i»ppolbrerliunir. p 27- ■3^. —
NiMiliert: I eber die Henlimumii,' der hixpiiiikte derl^ru-ck-
silbi-ninrnmltberniometer iIh' Mrs.urii,M|iT renipemtiireri.
JI 2M — 36. — Caro: Kunde mi.'' der l ii^ebung vun Dresden,
p.da— 41. — Blaachka: ÜTdroidqttaUeB odM Craapedotea.
JI. 4.^—49. — Geinitz; feber die Kortaehrilte der geolo*
gisebeii K.irsrhuiiaeu in N.iiilanurika. p.5;* — 74. - Kngel»
bardt: ri'lK r ^lt;lll/l'Ml'e^te nit> den Tertiarnblai(<'niiigai
Tun Liebütit/ und I'iUm Inni p. 77 - Drude: l'eber
die im hieiit'er. buliini-i In n i iarieu l^ni aiii^eAtellten Wachs-
th«imsbei>ha<htiin','en um Hkitt der Viiturnt rrgiit Lindl,
p, '<~^ III Meitzeii; Die *lav)>i be und deutsche Be-
siodeluni; von Saebaen. p. 84 — 97. — Wiechel: Das Umea-
fald von Pirna, p. 98— 106b — Hartigi Deuaia Beobadi'
tuBgen am apringeodea WaaaanlndÜ im hMaataa Baama.
p. 110— UL
Conwenti, R. Bericht aber die Tarwaltaag dar
naturbiittori^elien aroViii'j1<igi^ohen SammlungaB dea
weatpreuaaiachen Proviuzial-Museuuu f. d. J. 1880. 4*-
Digitized by Google
129
Ami. royale de* Sciencei. dei Lettre« et dei
Bwvx-Arts de Belgiqae in Brttiiel. Memoire« coo-
ruMies et Mtmoirus dvs ^uvants «trangwti Ti Z3DEIX|
Partie II. BruxcUcs IST'J. 4».
Tome XLD. BrasellM 1879. 4«. —
Nuel: Rccherchcä nucroscopiiiiifs sur rttnaiomie Jii limacon
che« Ics rownmifires. 84 p. Luuran^f: lH> l'.irk'im- et
de ret«blU>scmeiit des mniivi tuciit)» usir<iiiomiijues. l'irüe I.
48 p. Parlic II 70 n — Le l'uiKi-: Mt'iixiire sur ijuulqucs
a|ipiicalioiis de la tu^rie de« lorinea «Igi-briques k la gio-
■icttia 71 ^ — Cottaau: Descriptioii im EcUnltedn
caloatae nuMTdcMoH. Up. — SouilUrt: MmmiMli
nktib m tum Im «rtrc« da qattoe uUkt. 86 p. — t«b
Ertboro: ObfcrratiMiB de b phudta Van fldM pawlnt
Vvffttiam de 1877. 8 p.
TooM ZLUL BnucdloB 1880. 4o. —
LagranKe: ReclMTCbe« sur rint1ueti«-e de la forme de*
tnassM daiu le cm d'nne loi ijui'l>'iini^u>> d'attrartioii dimi-
nnunt inijt'fimmrnt <|uaii<l Iji iI-kIiiih i- aui.'miTit»', ;!3 p. —
lii rtlijn Vrr/firljiii.ss ■[■■r vnn lYol Kil, vaii Ht'iuMlt'n auf
8eiiit!r wi.iiu-itscliattlicheu itcise iiarii ürasiiicn und l'lata
DeacriptioD de* EcUBita MHMw» de la iLixiquc. m p.
— S16moires. Tome XLIII, Paitin I. riraxelleg
lb80. 4". — Hrijirt et Coriiet: Dciscriptininli.s iMs^ilca
du talcaire gnirsifr .IrMnü^. .'t, Partie. 7:1 |i (^im 'i Jri:
Uecberdie* sur les mouvementa de l'aigtiiUe aunantL-e a
p. — Ceiaient BoMCfM» wr la tMorie
«Midi. 42 p. — vu der Menabrugcke:
' In tariations dVniM-gie MtcalMle dn nzucn
O p. — van Ueneden: lUnein mt Im Otmm
*n aun d'lüarope; M f.
OoDeelum ia 8«.
Mein 7: Sur le
XXIX. Bnuellee 1880. 8*. —
qa'on arait funii4 eo 1760 de ttin
racquisition du natnralisle Mirhei Adaiuon et de »on ra-
binet pour l'unirersite de Lourain. 20 p. — Adan: Attrac-
tioii» loi-ales. (V)rre<-ii"iiK de« (-lemenls de rellipsonle osou-
latpur 31p — id : ( oraparaison eijtre le« cooraiiM!«s riVUes
et let coordciiitiees iheurM|iie« d'an iieu de U terre. U6n»r
Üan fObwidale. Iii p. — id.: Sur reH^eofde «abae. 10
— fftBllTsselberghe: Note rar In oedUetfon* oa Bttonl
Belg«. iSp.
T. XXX. Bnizellei 1880. 8«. — Sp«e:
Sur le dipleceinent des raiea des spei tres de» >'tnilei. Uf.
— T. XXXU. BnuellM 1881. 8».
— TUdee dn Hlnoiiw 4« mmAtm, im m-
^TSSrimi^t 18M.^».'*-**186E5SS!
BnuellH 1879. B*.
— Balletina. 47"" Annee, 2™* S^ rie, T. XLVI,
ZLTn, 1878. 1879. BnueUes 1878—79. 8». —
48-* Aaoie, 2. S^rie, T. XLVUI, 1879. Brozelln
1879. 8«. — 49** AuD««, 2. Sdrie, T. ZUX, L,
1880. BrauUee 1880. 8«.
— Aunaira. 1879, 1880, 1881. Bmxelln
1879—81. 8«.
OeoIogiMd tnrraf «f OaiuUbt in MontraaL Ba-
pnrt of pngnm for the jem 1868, WtOflU 1871/78.
187ilSf78, 1873/74. 1874/76, 1878/78, 187«{/77, 1877/78,
1878/79. Montratl 1859—1880. 8*.
— Raj iH [t il. proprns, pour Taiineo 1844.
Montreal 1846. 8». — Poar l'annee 1852—53.
<ißAm 1854. 8*.
— BApport dw opentinii. 1886—1868. IVa-
Mt da l'Angbk. ÜMtml 1871. 8*.
I«e^ xm
— Fi^urM and deacription-i of Catuidian organie
rcmAma. DccaJe 1, II, III, IV. Montr«ftll8ö8 — 66. 8*.
— Billiug«, E.: Palaeoaoio Aaäk. ToL I, ü,
Pt. 1. Mmtnal 1866—74. 8*.
Dawsoii, J. V.: Tb* foedl plante of tbe
and iippcr Silttliaa fOOmSktm «f CmmmAm
tfoDtreal 1871. 8".
— id.: Report of the fossil plaut», of the lower
carboniferoae and MiUatoma grit formatioDB of Ganada.
KeBfawd 1878. 8*.
— WhiteaTca, J. F.: VeM»oie tmHa. ToLI,
Pt. 1, 2. Montreal 1876—79. 8».
Natnrfortcb. OeseUach. n Leipzig. .Sitzung«,
berichte. 1879, 1880. 6. o. 7. Jg. Lai|iaig 1880,
1881. 80.
BoUettiiio. Toi TL TMnto 1881. 8*. — Fridrlekt
II terreno carbonifero, i minerali di ferro ed i luarrai dell'
iüola di Veglia p. 9— 9. — Pnusner: Die WitterttBjj^
verhiJtniss«' in Trirs! wihreiid diir Jahn^iMTiode Mai 1R79
bis April Ih^' |i Jl lirablovitz; Sol fciiomeoo
di iii.Hn-A ticJla mmicrf di ]l.2^ .Vi. V.ille: Sopra
un.i sj.i-i ii' iiufna de! (jeni ri' >;i Iii ■ In y. '»1 'A. — id.:
Cro8tuci-i panusiti doi pcsci dei niare adnaücci, n. 55 — 90.
— »ollat Bnvi cenui ealla cemtaadau^ p. 81—114. —
. Marekeaetti: Oha ad an hanoo di cormtl a Oedda.
p. 116—121. — Bolle e de ThQmcD; Contribuilonl «Uo
■tudiu dei fiuigbi dcl Litoralc. p. 122— 140. — Srhiarnzzi:
Elenco degli urrelli viveuti neli' litria. p. 165—177. —
Stoiaich: Pruspctio dolla Fauna dei mare Adriatiro,
parte III. p. 178—271. — Vi-Tthalpr Anulisi <i! nlcune
Mnaaziotii caratteristicbe di l 1 .ir> \,. 27 j
Cbemi»ohe Oeaelisch. zu Frankfurt a M. Bericht
f. d. J. 1809—1880. Frankfurt a. M. 1881. 8».
Hatorwiu. OaMllMh. n 81. CMIbb. Beriahfc
1878,^79. 8t. OalhiB 1880. 8«.
Damonr u. vom Rath : IVW dan Tkifjpkalt, eine
U'.'uc Mincral.ippcies. Sep.-Abdr.
Fettersen,Karl: Goologiake Undersegolser iTroms*
Amt. U, IV. Ihnndliijgm 1870, 74. 6». — Aiatia.
Et Udrag til baljaniiv «f MJaagm naUaaalnv og
land i den ennpäaialt» 8ap.-Abdr. — De
gneis-granitbko daaaalaag laaga det nordlige Norge«
kystatrög. Sep.-Abdr. — • Katarlige Tunnel- og Ilnle-
dännelser inden Vett'FinroarkeD!) kyatströpf. Sep.-Abdr.
— Serpentin- og Oiivingfoasforekomili'n i i!. t n.,rdlige
Norge. Sep.-Abdr. — Riichulcn ved L.iviing»bott«n.
Sep.-Abdr. — Ueber daa Vorkommen des Serpentin»
und UUrinfels im nördlichen Norwegen. 1. u. 2. Bei«
trag. Sep.-Abdr. — Oni de inden Tromaö og Ela^
markana Antar opttaetende Bergalag. Sep..Abdr. —
IM medlidw Sfarign or Norgea gaolo^ BtffJMr.
— Tiiiana damnelaer og gamla atnaidlinlar. Se)».-
jUbdr. — Om de i fttat Berg udgraTede atntndÜBieir.
8eph>Abdr. ContiiiijiitjiImiitsiTs lauRSomme seculare
atigning ellfr saenkuing. Sep.-Abdr. — Det nordlige
Norgea gabbro-felter. Sep.-Abdr. — Turmalin forende
PlagioklABsten. 5!ep.-.\bdr. — Scheucrangaerscbeinungeo
in der gegenwärtigen Uttoralzone. Sep.-Abdr.
KaieetlidM AdunUtttt im Barlin. Aanalen der
Hydrographie a. mritlm. Metaotalofie; Jg. 9. HÜ. Dl
Berlin 1881. 4*i — Ketiaaa Ober dnUtaw n
p. 137—184.
Ua
I
ISO
— NschrieliUBfltarBMMwir. Jf.ZIL Hr.ll— 14
Berlin 1880. 4»
800. Mexicana de Hiatoria natural in Mexico.
La Naluralei*. Totno IV, Kntrega 21. Mexico 1880.
4". — Dug^s: Desrripcion de im gensro nnevo de la
lyuiia de la» RairnArau p. 281— 2h4. — Oraj son: Lista
4* Im ma cotoodonada« cn U isla *lel Hororro. p. 286— 288.
. Tomo V, Entrega 1*, 2*, 3*, 4*. Mexico
18M. 4"- — Xavia: Obserrariones sobro las pe^adaras
qne produci'u las mc7.rlasi tiirinrias de eclenio, antiitionio,
plomo y bismiito, trat&iidolas al sopitrtc sobre e>I carlion.
S. 7 — 10. — SAncbcz; Nola sobrc la coiirlia tnadreperla
e la Haja-California. p- 1() — 13. — Dugi-s: El pprro de
Ouhuabua p. U -17. - id.: liMcripcioncs de ooköpifro«
iwtigena«. p. 17—30,
KaiMrL Akademie d. Wifaenaehaflen in Krakau.
Bgmnuhaie. Tom czternasty. Krakowie 1880. B".
— BoBpMW. Tom YIL Krakowie 1880. 8*. —
7MBi4|taik. Tsn «ne«t, füß/ty. Krakowto 1877, 80. 4«.
Engelhardt, Hennann: ^Matf-rinlipn zu einem
Unterricbtc nach Gotlliolil Ebsui-r'd Tliicrtvpiju. 1.
S&ugethiere. II. Vüpel. III. Ri'ptiliun. Aiiiiibiliiua.
Fische. Löbau 1875—77. 8*. — Uober iiiaasen-
reste aus den TcrtiirsUagUnUlgMI Ulbcitils Und
PatMshim. Sep.-Abik
liitiribnalL OMdbak. fai Atniif . SehriAMi.
Nrae Folg«. Bd. Y, Hft. 1. t. Susig 1881. 8«.
FrSliag: Du Bronze-Berken tob SteiBwam Im CtahMr
Lande. p,69— 81. — v. K llngi^raeff: Versach einer topo-
frapbischcu Flora der I'rovinx We*tpreu8»en. d. 82— 2S2.
— liriscbke: Die IHattminirtT in DaBzigs i'niift'bunx.
p. 233—290. — Helm: Mitthii;rNi);rn obt-r IkTiisitin III
Glewit p. 291 — 293. IV. Ucber siolianisi-ben und niroani-
•chen Bcmatein. p. 203— a96. — id.: Chemiscbe AoaljM
det Atwancia der Deniiger BiaeelftUer. p. 897—288. —
KUmw: Uaker CowminrantelMniiaB aai dm DilniMB
dar Iteftgaad DeaeiKa p. 404—417.
Beinard, Anton ; Pic Mineralogie in ihren neuejtten
Entdeckungen und Fnrt.-chritten i. J. 1880. XXXIII.
Jahresbericht.
6«mUmL L V«tw* o. H«ilki]id« in ArMdan.
Jalowberieht 187»— 1880. Berih 1880. 8«.
B. Comitato geologico dTtalia in Rom. BoOetino.
Ser. 2. Vol. II, Nr. 1 e 2. Koma 1881. 8«. — LoHi e
Zaccagna: Sezinni geotogicke neUa renone centrale delle
Alpi Apuane. p. 5— 82. — Canavarf e Corteac: Soi
temni eocondari ded diniomi di Titroli. p. 92—45. —
Mansoni: Deila miocenidtk del MadgDO e dell' nnitk dei
(crrcni mioeoaki dd BokwiMML p. 46 — SBL — Coiia:
Supra alcnne cocM MipaMiMM MF AaMul«>'BaMiiwft
p. 68— «2.
Zoolog. -botan. OeiellMh. in Wim. Tarliaiii>
hmgen. J^. 1680. Bd. XXX. Wien 1881. 8*. —
Miller: Beiickt Oker dae im Fnikliiw 1879 naeb Dtfana-
tieo nntmommene coleonterolopische Reiae. p. I — 8. —
Heck: Zur TilzHora .Vicili rnsicrrfirbs, p. y -.t<>. — Lömf:
Uebur neue Gallmücken und neue Muckengailen. p. 31. — iO.
— Reitter: Besümmungs-Tabellcn der eurupaiscben Co-
leopteren. III. Scaphidüdae. Lathridüdae nnd I)erniestidae.
p. 41—94. — Arnold: Licbeoolo^Kbe AuaflQge in Tirol.
XXI. Ycrüi-ichnis» der Tiroler Licbenen. p. 95—164. —
Hcri^h Hl itraac r.nr Koniilni«» dc^r japaniicben Nudi-
l'»tii' ■iii'n ; l'iö — 2ü<J. — Ucitti r; < 'ulpopterolo(rische
Kr(;tbuiÄse »■iiicr Keis«' nach C'rouiii ii. Uiilinaüen und der
Herxetfowina i. J. 1«7'J p. 201— l'lN. — Ilriiiicr; Ver-
icichiiut der von FedUcbenko in Turki>iaii ^(-»amDieltea
t— 9WL — Fdrater: Ufitrdme rar Man
idWeitangarn. p.23S— Wk—
L6w: Turkeitasiichc Ft^llodeo- p. 261-266. — Kraian:
Bericht in Beterff neaer L ntersucbuni;en über die Entwicke-
Inng und den Cmprune der nieilrigsten Organismen, p. 267
— 328 — K r omp elhuner: Em neuer Bintnig rur Flechten-
Flora Austrahiins. p. 32£^— 342. — Beling: Die Hetanor-
e'ma von Oomomyia femtjpma» Scop. ja M8— ÜB. —
ik: Beaehrelbiing neuer Dipteren, p. 817-108. — Id.:
Ddjer da« Pn^imrirfn der Dipteren, d. 369—379. —
MSichler: Bti-.r.ur .vir ScbmetterHoga-Vanna von Snri-
nam. III p H" t — Si-bulzcr: Micoln^nscho Bci-
trigo. V. p, f-?- 4''^- — S tuss i n i-r :/,>■;. -'i<m(ii<L' j-.- WiMwNj/i
n. sp . eine in-ni». lior suhtprranen Ulind-r aona an(?(.'h'>reride
östirrcirhischo Colcoptcren-Art. p. 499 — WK), — Leder:
Beitrag Jtur kaukasiachen Klfer-Fauna. p. öOl— 5ia —
Birc: Die MoUniken-Fanna dei Ubamlechen Kantet,
p. 519— A90i — Wacbtl: Beitrlge nr Kenntain derOdtoa
erzengenden Inaccten Europas, p 631 — M6. — Keyter-
ling: Neue .Spituten atu Amerika, p. .^17 — 692. — t. Lo-
renz: Ueber Dittomum rubwtum u. sp. aus dem afrika-
nischen Elepbaoten. p. 683—586. — Mik: Oipterologiscbe
Hittbeilangen. p. 587- 610. — Pelseln: Ueber einen g^
weihloeen Hincb. p. 611— ßl4y — L4wi Zar alkmi
Kenntaiaa der begattonf^siabigea »wnirUw IbdMAm dv
PanpU^ncn. p. 616~-€2U — v. Dräsche: Ueber eine neoo
Eehinma-Art aoa Japan nebst liemcrkungcu aber TAafal-
scma er\ithr<>grammm\ S Leuckart TOD der Inael Bowimi.
n, hl>i— «;jH, — Bfrgti: Heitrig« n «ioar MwMiinpUa dar
Poljceraden. II. p. Öü9— «60.
CMm^ A. * K BRBpet Moiai ftMdoai in Tw
■Mb c* Nova-SedndiRftSr.aBMMBi, HMiarS.
leeti. Sep.-Abdr.
Kenes Jakrbnch ftr Mineralogie, Oeologi« w4
PaUontologia. Hrag. t. Boneeke, Klein n. RoMii*
bnaeb. J^f 1881. BA.i;Hft.S. fltafttgnrt 1881. 8*.
\g^]
(Taa M. April U» M. HÜ 1881.)
Die landwixtkaehaftlidian T«nnidn*8tatiflMO.
HerauBgeg. v. F. Nobbe. Bd. 86. Hft 6. Berlin
1881. 8". -- .^tterberg: Eine leitertparcnde Modi-
ticatiün der rhü:sphorsiurebestinimuDg durch Molrbdaa.
p. 423 — 4a& — r. Bratfold: ABfrtaihvg abdnr tatOl»
aehuogs-Dlatnoaaa bei den gebriteUkkafn KnAtelfr-
■itteln. p. 429-474.
BBtoaologiaebe Maohiiehtoi. Hrqg.T.F.'Kattar.
Jg. VI. Hft. 1-21 Tutbus 1880, 8». — Jf.VII.
Hft. 1—7. Putiius 1881. S».
80c. d'Hiatoiro naturelle de Colmar. Bulletin.
20* et 21' ann^en, 1879—1880. Colmar 18.?0. 8». —
Boulay: Rccbcrcbes de paK'onlologif' »igfUJe snr le ter-
rain houillcr des V(i8ge». i>. 1—48. — Reiber et Putun:
Catalogue des Htoiptvres-homuptervs l'Cicadines et I*lTllidee)
de l'AlMce et de la Lorraine, p. 49—80. — Bleicher et
Faadal: ItMömn fim nue ötude pr^hittoriooe do 1'AIp
MM^ S"* tteUe: MoBameata mägalithiques. a 81 — U8. —
De Pa7«riaboff: Catalo^^e des Lepidopterea d'Alace.
p. 187—880. — Grad: U. l'h Scbimper, sa Tie et lea
travanx. p. 861— 392. — Koenig: Arbrea et arbuste« geUa
pendant l'liiTer de 1879 — 80 en Mmco. j 417— 438. —
llmber: Notire sur les obserrations m^urulugiquea fiülaa
en 1678 et lb79 aus slaüoot de Cohaar, Logelback et
Breitenhach. p. 423 — 466u — Pandel: Table m4tkodiqna
daa infana puUida dav la Ballatta da b8aciit4 aatnul«
da Oafaaar, auiea 1880 k I88O1 p. tm-m.
Tageblatt der 53. Veraammlurip deutachcr Natur-
foncber n. Aenite in Daosg vom 18. bia 34. Sept.
1880, redig. r. 0. TttlkaL Danng 1880. 4*.
LidOE aeholanu aeativanun pabBea «t priamtiaa
la lUtanitato Bttanram 3mmA 1881 '
131
4*. [GMdMBk im Hn. JtnL Dr. ficbiAr is
M. A. V.]
X. Bayer. Alutd. d. Wiitemch. zn M&nohen.
Sitnmgibericbte d. maÜipm.-jilijMkftl. Cla««p. IBSl.
Hft. 2. München 1881. 8". — Vogel: ItiitraR zur
Kenntniu des Copala. p. Hf> — I<jO. — t. Beetz: Noch
eise Benierltiuig lur Fra^ nach der Natur der ftalvaiuichen
PolariMtioa. p. 161— 164. — T.Kobell: lieber i'oUriMtioi»-
hilder an ZwiUiucD swciaxiMr KtTttalla. pi. IW- aitt. —
Baaer: Ueber Tripel too Geraden, weide airf efncm Hj^
perboloid liegen, p 241—347.
■atnrliiitor. Oesellach. zti Hannorer. 29. u.
80. Jahreebericht 1878 — 1880. Hannover 188U. 8°.
— Striickmann: Ge*i;!in»tiMlie Studien am Deister,
p. 10-76.
Phjiikaliich-medicin. Soc. n Erlangen. Sitzung«-
Uh l'J. Erlangen 1880. 8«.
Q.: BMoltate dar aetMiirakupa^ Be-
te Ld^ L i. um. StfMe. —
H«mIhL AV'.'-JMr. — TAMA
WXMm Henebel. 8ep.-AMr. — Berielit Aber daa
nie(«.'<>riiln^'-is-clic Uun im für W'i f1rr['rtifr:(ifli' im König-
reicb Sathscu. 3, Jaiirtsbuiclit. 1.4'iiizig 1861. b".
U. 8. Oeological and geographica! Stirvey of the
Territoriei in Washington. Bulletin. Vol. VI, Nr. 1.
Washioglun IHHl. 8«. — Gravand Hooker: Tberere-
tation of tliü rockr niountain re^Hnii atid a rompariüon with
that of Lthcr pans rjf the »urlJ p I — 77. — Coiie: du sonie
BewBatrm Lia und Heptilia Irom the l'ertniaii bi iii' ofTr-.xas
p. 79 — 82. — id ; t)n a wadmg hird frnin tiir- .4niv/nn
sliales. p. 83— Öö. — Schufoldt: Oatevlo^ of Üpcuh/tu
Omiaihna w. Uypogae». y. 87—117. — id.: Osteologr
«r Brmofkätt alpattn». n. 119—147. — Grete: FrdSiiid-
narr Hat of Ihe North Ameriran «pedes of Aaroti» wift
deacriptions. p. 149—164. — Cope: On thc Nmramdae
and Canidae of the niooeBe Mliod. p. 166—181. — id.:
On th« verU'brata of tte Wiafl Rirar 6MIM Ma OT Wyo-
ming, p. 183—203.
WinUar,!
8ap.-Abdr.
Wolf: NaturwiiMenschaftlich-inatheiiiatiaches Vade-
meeom. Leipzig 1881. 8". [gek.]
X»tunnM«iiMbtftt.T«r. Ar tfriaiiiiit iaOimi.
MtÜwilwigeB. Jg. 1880. Oeaal881. 6*. — Frieaach:
Üeber den lozodroiniacben Bogen rwiscben zwei I'onkten
Ton gegebenem spbffrischen Abttande, p. S — 21. — Uatle:
Zur KenntniiB der pctrüKraphiHcben Bcacliaffeuheit der sud-
■teiemarkischen Knipu^Kesteino. p, 22 — 50. — lluornei:
üeb4»' Gebirgsbildung p.61 — 04.— id.: lOrdbeben in 8teier-
mark i. J. 1880 p. 65—114. — Standfe»t: Die Fucndeo
der Orazer DeTonablagcrnngon. p. 116 — 128. — Uaber-
landt: Ueber ScbeildzeUwachsthum beidenPhaneroRamen.
p. 129—167. — V. MojsiaoTirs: Weitere Bemerloingen
zur Anatomie dos afrikani»rhen Klephanten. p. 15B— 172 —
Bncbner: Analyie des LindcnbrunDen in Zlaiteii bei
Penegg in .Steieimarlt. p. 179—174 — Wilhelm: Die
atmospUrischen NMancBln dar Stttanurii L i, 1880.
p, 176— I6S.
Aoad. Imp. dea Sciences de St. P^tenbotirg.
BnUetio. Tome XXYII, Nr. 2. St. IVtensbourg 1880.
4*. — Backlund: DtWelonpeiiunt Jr» («rturbationa ab-
aoliie« d'uiif> comete. p 113—136 — K al chbreiiner et
deThnmeri: Kuumt^ratian et dcseription des rhampignonB
recneillis dans lu Mougulic c( dana la Chine »epieDtrionate.
p. 136—142. — Koriazzi: Obaenratinn dea tachea de Jn-
p. 143—146. — Frzjbytek: Lea produiu de Foxy-
de l'EkytlifiL p. 14»-W1. — Dorn: "
: Kemaraoea wat
Wild: RelaliHI
Sir aBramaloff dar Zoknift*.
du Turki*tan.p. 161— 164 — Bogdanow: Rei
le groupo de rtiroclides. p. UK— 168
entrc les lignes isanomales de ti-mprrRtiire el le« Hgne«
isobares, p. 168 — 186. — Chwulson: Influenre do la
presMou 8iir la räststaoce tiectrique des fils mitaUiauea.
p. 187—212. — lloravits: iKaBovidoM nmmimmmkt
zoologique de fAeadteieL p. SU— 368. — Okwolieii; Sir
la Talenr dea erreura i<lpaiidanlaa dn retard on de la pr^
BMliirit< des imputaioM, diu las mMiodea de M. Wcbßr
pear uieiuiai daacoBi«iit»dlifliltaülinlai<ai>di.p366— 378.
Aeta Htrtl Fttr«poUt«iiL Toona Vn, Faao. 1.
8t. Petershaiy 1880. 8». — v. Trautvetter; FlorM
rosiicae fontes. p.l — 842. — Batalin: Ueber die Kiinctioa
der Kjiiderniis in den SihlAurheii von Snrracrnia und Dar-
Unatimta p- :tl3 — Mj» — Itunse: hii|i]ili'mfiitiim ail -(.»(ro-
guktix Turkfrtiiiuiif. p 361 - .StW. Ki-Kel: Supplemontum
ad Ji .si ripticru i plantarum. p. 311 — 398. — l-riedrich:
Flethlen aus TiirkesUn. n.SKt- 3W, - Schuhes: Nach-
trag ZD den riantae Raddeaime. p. 31)3— Hl)»>.
Beg*l, B. : SapplemeBtam ad ÜMoioaluai TU de-
aeripUoBtaa plamtanm. FttnpoB 1880. 8*.
Polytechnische Gesellsoh. in Leipzig. Bericht
üW das 56. Verwaltuitgsjnlir 1880—1881. Leipaig
1881. 8«.
Aamrieaa Jounal of Soioaeo. Editon Jaaia
& £. S. Dana wd B. SilliBaB. Toi. XXI, Nr. 184.
Nbw Häven 1881. 8*. — Marsh: On tbe OdaaUtr-
nithe» or toothed hinls of North America, p. 850—276. —
Mefiee: Kli mi'nts in uroirraphio displnnuieDt. p. 276 — 378.
— l-ontf: liulires uf reüai-tiini «t < itLüiii i umpouud Cthcn.
p.27!l— 2!?ö. - lliildcn: Ou the Whitlieid louiity, Georgia,
metenrii- iron. p. ■l^'i- l!h7. — Hilgard: The busin of ihc
fiiU" of Mexico, p. 288—291. — Smith: The goologj of
lorida. p. 298—8081. ~- Mipkori Tlie ■agnetie sorrey of
Missouri, p. 810—811. — Brmah: American sulnho-aele-
nidee of merniry. p. 912 — SIB. — Trowbridge; Eflcct Ol
BTcat eold upi.u' magnetiim. p. 316 — 317. — Williami:
Cbannel-t)llini.'<) in ii]jp<>r Devonian shale*. p. 818—888. —
Ifarsh: New onli r of eilinrt jurassic rcptiles. p. 339 — 340.
— id.: Di.seoiery of a fu.ssil hird in the juranic of Wyo-
Dling. p 341 -;l4i i (i : American ptmulai tyls- p 342 — 348.
Hatnrwissenschafll.Ter. itkr Schleswig-Holstein
in Kiel. Schriften Bd.lV.IIft. 1. Kiel 1881. 8«. —
Wchi r: Berichte OIkt Bliti si IiIül'c in der Provinz Schlcawig-
Hci.'.ti'in 1:. H- 711- — Hl II Iii Ii (.;s: Nachtrag 7uro Htand-
(irt-sM-r/iciclinias der Gelaaspflauzui iu der Umgebuiw Kiels.
T, 7i- ri8 — Kanten: RaefebUck aif die OiMUdli dü
Vereins, p. 99-108.
Miniaterial - CommiMiOB nr Vnteranohnng der
deutsch. Heere in Kiel. ErgebniM d. Beobacbtanga-
Stationen an den deutschen KOstn. if. 1880.
XI, XII. Berlin 1880 fl»
X. PrensB. Akad. d. Wusenich. in BerUiL
Mcn.it .■iljcricht. K.rrmber 1880. Herlin 1881. 8". —
Virchuw: Lieber die SakuUven. p.99i5— 1028. — Peters:
l'eher eine Sammlung von KiaehciL wdcliillarOr.OiriMh
iu liuii^'kung gesandt hat. p. 1081^1087.
Vereenig tot Bcvordering der geneeikandifO
Wetenachappen in HederL-Indiä in Bataria. ücneaa-
knndig TijdMhrift. Deel XXI. Kionwe serie Ded X,
Aflevering 2. Hatavia 1881. 8». — Schneider:
Diphteritia. p.l29 — 168. — Stammeshaua: .^aiiteekoriingeii
Over Afi Ong/.iekte (Cunjiinrtivitis catarrhaljs follicularis),
p 15<)— 167 — .Ittcobs: Over de miidt IU QiiirrtM
ty Malaria Ziektoa. p. 168—266.
Acad. royale de Mtfdeoine de Belgiqne in BrOMOl.
BalloUn. Annie 1881. 3"* T. XY, Nr. 3.
BnuliOü 1881. 8*.
18a*
Digitizeu Ly Cju^.'^il
182
latmrUit laadM^JUfwm von Küiatm in
JDagnhat Mrbiuli. Bft. SIT. Kkfnlbit 1880.
8*. — Fächer nnd t. Jabornei^r: Flora ron Kkrnten.
p. 1—268. — Höf ner: Die S<'hmc(icTluige des LavantthaJe«.
p. 259 — 2ti6 — Seeland: l'ebpr das kiirntnerisclie Kälte-
ccutrurn im \\ iiucr lt^7H six p. :;*;7- L'77, - Milteregger:
Analysen dur Hciltiuellen in Karoten, p. 270—288. —
Scefaiid: Ha«;neti&cht' u nicteofolllgladw
tn KlaRtn/urt p. I— XLVIII.
— Bericht iilier das natarhiatoriwlM
MaMum. 1878, 1879. Sep.-AMr.
Anthiopological Institute of Great Britain and
InUad in London. Journal. Vol. X. Nr. 2. London
1880> 8*. — Price: Fnriher notes nn tlic Homano-Bri*
lish cemefpri,' at Sraford. Siissox, p. IJt!. — Fison:
Notes iiii Fijiiiii biirial iiistnuis- p, 137 — 11.^, — Knowles;
Flijil imjilfnirnls trcm thc vallij of the Üiinn. p. 15<1- 152.
— Klüwor: Ou slic i nuiial ftiarnrters of tlio nalivos nf tte
F^i islaudi. p. Ibii — 17U. — Ilowortb: Tbc etluiology uf
9mümf. Part V. Tke Jute« and Fomorians. p. 174—211.
— Topinnrd: fHnwwtioui upon the methods and pro-
MiM» «f tBanpeiiMtiy. p. 218 MW. — Pfonndes: Tlw
JanaMMjamli: thaboiliin ud tha met m itaovMdM.
HatoJfedidwiil-CdnagiMi ibStmIm. EUlar
Jahreabericbt auf <\n- ,hhr 1879. Leipzig 1881. 8«.
Committee of the ITonregian Korth- Atlantic
Expedition. Tin. Nurw. iriiui North-Atiimtic Expedition
1876 — 1878. — Zoologjr. Fishes hy Kül)trt CoUett.
Christiania 1880. Fol. 164 p. (5 Taf. i — Chemiatry.
l. On tbe air in »ea-water. IL On the cnrbonic acid
in sea-watcr. IIL On the amouut of .salt in the water
ol Uw Nonragian Sea. Bj Hcraulea Tornae. Chii-
■liaaia 1880. Fol. 76 p. (8 Taf.)
Hatnrfortch. Verein in Brünn. Katalay dar
Bibliothek des Verein«. BrOnn 1880. 8".
— Verhandlungen. Bd. XVIIL 1879. Brünn
1880. 8*. — Heitlcr: Neun neue Clftvicurnier p 1— f!.
— V. Niesil: liabnliestiiiiniuni^' iMiicr am 13. Juli iiT'i in
llfthren, Üdbinen und bchleaicn beobachteieo FeucrkuecL
p. 7—16. — HabernanB: lilllhiÜBMiin na dam Labo-
ratorium der allKemeiiian Chcnia a £ k. k. todnbcben
Dochschulc in BrOno. p. 17— 28. — Reittcr. Kiniffe neue
Coleopteren. p. 29 — 84. — id.: Die Gattuni;eu und .Vrten
der Colcciptcrtu- Familie: Scaphidiidae meiner San niluin;.
p. 85 — 60. — Ilabermann; lieber die L'islii hkeit dea
ArBentriuxvdea in Weiügciit. p. 61 — 52. — Uzeliak: Cieu-
logiache IseobacbtunKtii uuf der Bouto Bruod - :^erajoTü.
u. 63 — 74. — id.: Die paläo-rhorologiscben VerbidUiiage
JlMmna. pi 76—86. — Steiger: Veraeichnin der im B»>
airlie von Kloboak beobachteten pbanerogameD Pflanien.
p. 87 — 142. — T. Kiesil: Unterrarhunfren über die Bahn-
verbältaiice de« Ueteoriten von Urgueil- p. 143—164.
Reitter: Beiträge znr Käfrrfauna von Jicu-Seeland. p. Kjß
—184 — Brieiii L ei rrbi< lit der Kesnltale fiinljührifer
Beobachtunpen di-r Hiiilcr.irniin'nitur in Gnishlitti h. p. 186
— IS-,
S. Society of South Aaatralia in Adelaide (late
Adelaide PhiicHophical Society). Transactiona and Pro-
ceedinga and Keport. Vol. III (for 1879—80). Adelaide
1880. 8". — Teoiion Wood«: On some recent and fossil
AoBtralian Selcnariadae. p. 1—12 — Tepp er: <>n red
rual, p. 13 — 18. — Todd: Notes on tlic imhh'. i.i Kcbniary.
1880. p. 19—34. — Teppor: Ou tbe native pUnt& oi
Ynkali rtllllltillff and remarks on tbcir distrilmtion. p. 26
~4t. — Tat«: A ccnuii of tbe indigcnoiu Uora of extra-
(r^pical South Auttralia. p. 46—90. — Tepper: On tke
Bar of Biscar Soil aod Ha fimation. p. 91— S& — Te«
aiaon Woeaa; On iobo new fflaiü carala. p. M^IOI.—
Tatet Ob aoM aair meioa cf Sanlki
p. 1Ü2 — 108. — id.: On a new tpecies of Belemnite from
Central Anstralia. p. 104—106. — Oavin Scoular: On
tbe oeology of Monno FaraSast p. 106 — 118. — Kempe:
The iBdKinoaaplaaila o( tkaMacdonaaUta^Ma D.11»— U6.
^ Täte: Ob tfietaiteT pallbtaadia «flaaäidia. 9. MO
—170.
Barrande, Jotddmt BjMa» SOoriaa da oaln
de la Boheme.
I ir* Partie: Recherchen paIionto]ogM|nea.
Vol. I. CruBtaces: Trilolites. PragBe at FniH
1852. 4«. XXX, H35 p. 51 plancbea.
Supplement au Vol. I. Tritobitee, Cnmtarea
difen et Poiaaona. Fkagne at Paria 1878. 4>..XXX,
647 p. 86 pboehaa.
Vol. II. Glaaae des Motlusquea. Ordre dei Ce-
phalopoden. 460 plancbe«. I'" Partie. Prapie et
Parig 1867. 4». XXXVI. 712 p. II"' Parüe. PraKue
et Pari« 1870. 4». XI, 263 p. lU»' Partie. Prague
et Paria 1874. 4'». XXIV, 804 p. IV"' Partie.
Fragne et Pari» 1877. 4». LX, 742 p. V-» Parti*
FniBB et Paria 1877. 4». XX, p. 748—1606.
SapfUtaeBi SB ToL IL Pt^ a« Paria 1677. 4*.
Tin. 897 p. PlaadieB 461—644.
Vol. III. Classe «ich MMlI:j.sqae«. Ordre doa Ptero-
podes. Prague et Puri» lö67. 4». XV, 17» p.
16 plancbcB.
¥oL V. OaMo dea MoUai^oea. Ordre dea Braehio-
podaa. PragBO «t Iteia 187». 4«. XI7, 8S6 p.
1 53 planchca.
Deatsche Beewarte in Hamburg. Monatliche
Uebcrsicht der WiltiTUng Deoenbor 1880. 8*. —
Index zum Jahrgang 1680. S*.
KaiawIidM AämSnlÜVtt in Berlin. Annalcn der
QjfdvogmpUe B. awittini. Heteonlogie. Jg. 9. Hft.IT,
BarBn 1881. 4*. — Bcndtate meteotologiacber Beob-
achtungen von dctitarhen nnd holl&ndisehen Schiffen in doi
(Quadraten 146 u. 147 de« Nordatlanlisehen Oceans xriscbCB
40" bis ÖO» X. Br. u. lO" Ms HO- W. L. p. lOa— 17G. —
Wever: IVber die kürzibd- iferechnungsart der Mond-
di.staii/en im nautischen Gehraurb. p 177 — 1'.>4 — Be-
»cbri-ilimiK der lii.sel Minikui. Indischer Otean. p. 215- 217.
— Port Salavtrry in Peru. p. 217 — 221. — Port Chalmcn,
Lytidton nnd OaBura. p. 222—223. — Eigebniace dar
metcoroloKiaeben Beobaebtimgen auf der kaiserlichen Ifi-
nisler-Regidentur zu Tanger i. J. l«8n. p, 238 — 224. —
Vergleichende ücbmicht der Witterung dea .Monau Januar
1881 nnd ftlr das Jahr 1680 in Nordunerika und Central-
Baiapa. p. 226-228.
— Naehriohten Or Seefabrer. Jg. XU. Nr. 16
—18. Beilm 1881. 4*.
PtttWM^ XkI: LofttaB ng TaatwialaB. Sap^
Abdr.
Brongniart, Charles: ObservatioDs nouvelles snr
lea ^pidemiee leviaaant sur lea inaectei par Cbarlea
Brongniart et Maxime Cornn. Sep.*Abdr. — 8ar
nne «pidteie dlnaectee diptiree eanaie |Mr na ebaa»
pignon par Haz. CorBB ei Cb. BrpngBiart. —
Epidemie caaa4e aar dea diptiree da genre Syrphu
par nn cbampignon entomophtora par Ch. B ron g n iart
et Max. Cornu. Sup.-Abdr. — Notice snr qaelqnei
poi.ssoni des lipnite^ ile Menat. Caen 1880. 8". —
Obsi-rviitiiiiis Biir la dr-in-:::''. Sep.-Abdr. — - Rap|)i>rt
aar rexcuraion faite a Gi«or« et aux enviroDa lea 16
■t 17 Mai 1880. Fuia 1880. 8». — hm bgratteo-
133
pttre« fo»«ile». Pari» 1881. 8*. — Sur des puceroM
«ttaquis pv an clubiuplgnon. 8i-p.-Abdr.
BmiI mioMMOpieal Soe. in London. Jonrnal.
flv.S. VU.!, Pt.2. London 1881. 8». — Puncan:
Ob • lUiklllliu andsomcMicfrüpcni^Ju from ronsidenble
dquO» in tba Atkotk oc*an. y ITJ- nn — .Mibe: ()n
the condhioni of orthusr opic umi iiscuilosi iiiiK eflects in
llic liiiin.-ulur iiiKr-siiii.,-, i.. LVS .'-W — Micbacl: On
a spcrifs Ol Acanis bflicvitl to be uiirecordfd. j). 212—216.
— Summary of current rescarckM nittilt to MokMB HM
botanv. ujiirosrnpy tt. p. 217—864. — ADDa: WO tw
attiuiärl :i ui anertur*' in the microacope. 36 p.
Berliner EntomoIoKiiohe Zeitachrift. Bd. XXV,
lf*8\. Hit. 1. rifrlhi 1«81. S«. — Karsch: Zur
Kaferiaun» der Handwich-Marsliall- u Gilbert»-InB«ln. p. l
_t3. id.: Anehuden v.M\Tiii)iii(ii'n Mikruneüen». p.lo
—tt, Sorhagen: Au Dieinrin cntuinubigiscben Tage-
InidM. p. 17— «4. — Karsch: Dia^m sts Aradmoidamni
JapodaA. p 36—40. — id ; Die Kiifir lifr Rohlfacben
Arrikanisrlicn Exijwlilion 187S— 79. p 41— 62. - Dewitx:
l'ibir die FlOKCibilJung boi riirjgaiiidi-D u. lyemdopUTen.
p. 5.S— Wi. — id ; IksrhreilHin« der Larve and Puppe von
Liponfvra brenroxtru Löw. p.<|-^Mb — Reuter: Acu-
tbonomina et (Tolabidina nova et mbm ropnita. p.67 — 88.
Dewitz: Veber den Bau derTrilcbitrnsi hali'. p.87— 88.
Karsch: Uebmifhl der i-urnjiiiis( In n Sküriiiime. p. 89
—91. — id,: (iliPÜerthiiTi'Mjii.\iiK<'la. p 92 Oi. — Stein:
Ein nmer Grjllide aus Japan \>. W — Uü. ~ ThienJc:
Neue Ct>lf<fptcr«n aus Ost- u. Mincl-Asien- p. ;»7— 104.
B. Aceademia delle Scienze di Torino. Atti.
Vol. XVI, Disp. 1—3. Torinü 1880—81. 8«. —
Rirbplmy: SiiUc niote dentat«. p. 29—44. - Kcrraria:
Sui caiuiwcbiali l on nbbienivo r(inipi..6tu di piu Icnti a dl-
lUnza le une <i:ill<- a)tri' p. 45 70 — Cussn: Nota ai
alcuiic rtMTie »oii cutiimsc del (iottardo, p. 71 — 75. —
1 1 1. r II a : I'ri'si'nta/ii iie di alcuiii lawii dal B. OMCrvatonO
aMfonomico. p.7(>— 62, 124— 12&. 21»— Mlü. — Camerapo:
Oaamamii intonio ad an individuo moatiiKMO di Hyla
flMdb (Laur.) p. BS— 87. — Falchi: Effetti del Pus in-
Jattato nelP orenio spfciaimcntc siilla Retina v sulla Co-
nUka. p. 89— 93. — l.rsMitiu: lUdlü albinisnio nei girini
deila Bona tenipororut I.mn. p. ;»4— 518. — CiinxTano:
Bioeide inKuni. »lla struttur» delle appeiMii<i dtruiicbo
della aunpe d<:l Tnümpttcua anmptt heUardi. p. {«»—102.
— Maz zotto: Udl» toiza aiatinmolaiea edella re&i&tenza
di akune coppie idrodettriehe. inlO»— 1». — Dt iiza: Uc
«teile cadtnti del 14 Noveinbre 166« osservate a Muncalitri.
p. 11'6 — 135. — LcHÄOna: Sugli Ariun del Piemoute.
p. ifjö 1<»7 — Hi ltrami; Sullf lunziuni rilindridie.
p. üyl — ^'iö — Muri Iii: SuKli nrirani termiiiali lienoit
nei ttiidiui dii tiiu.iculi moiori «ifUoriluo. p. 206 — 207. —
Bas!.u: liitnostra^ione di una propricti geometrica dei lagp
hfratti ctraurdinari nei mczü binlrangenü oniMai. p. Xß
—au. — Cwarano: Deila bccU« «ennale de^ AnOH
uodaH. p.n4— 885. — llizzorzero eSanqainco: Sulla
variazloni di rompoBi/ione del sirrn del sanirtic depo il »a-
btso. p- 226—2'-*!' — Genuccbi. Nota s"pr» "na pro-
prietii dflle fuuzioni inti riKilar!. p. 2(i0— 275 — Morera:
ÜulLa Ei-paruzii/ii'' Jflli' varialuli m lic e<iuazioDi del meto dl
an puQlo materittlB au una superlicie. p. 276—296. —
Gossa: Sopra alcuM nada amentniaaa diU' Appcomno
bobbic«e. p.296— «M.— Vaccwl e Onglialuo; lutomo
aUa forza elcttromolric« dcUe coppie incvoKtanii. p.
— BI6. -- Baiardi: Sulla neafMmaBone dtlla «ostanza
ossea ncl canult' niididlsrt' o dentro Ic epitisi. e sidla ri-
(fem ra/ii.ne dpi mnli'll'i licUe oss* lunghe. p. 317- H-'il —
I»'0 V j d i o; Sulla jiropruta tuiidauieBlali dei comptetsi linrari.
p. 327- HSH - tiuplielino: änDTiao deir^ettWB^ro
nello studiii conipiiuf driir r< ppic»oItaed«»ciwalt»«Btaao.
p. 337-34*5.
Haturforsch. Oei^rllsck. in Duudf. Vamato
Schrilten. lid. 11. litt. 3, 1. UMe 1881. 4». —
Bd. lU, Htt. 1. Königsberg 1835. 4<>.
(Tom 16. Matlita 11 tai 18BL)
Senckenbergiiche natnrfonoh.
Frankfurt a. M. Abhandlungen. Bd. TU, Hft. IjH.
Franlcfurt a. M. 1880. 4«. — Tanier: Die Otdo^t
der primitircn Formationen, p, 1—38. — Hotthafl: uMMr
die ueaicIrtimiRnliniungeD rermittelat dea Facettenaun.
p 85—124. — T. Lejtinyi: Ueber den Bau des ffoivif-
5i>ciM pofttmonto' Leucliart. p. 126 140 — Hansen:
VerplHchendc rntersurhuni^cn Ober AdTcntivbildunRen b«
den rflanzen. p 147- lCt8. — Goyler: rebor Ciilturver-
suchc mit >ii m iniianis.-hcn Lackbaura flOtuii vtTn%aftra
)i {• im biiwiiiViLin GarUn zu Frankluit a. M. p. 199
Pliilippuifli. p. 17— 224.
— Dcricht. 1679— 18B0, Frankfurt a. M. 1880.
go. — Loretz Ti-lipr Si liii'firung. p. 61 — 116. —
Scharff: Ei»4i!i:l.iii/ m l Kalk.Hpath. p. 117—181. —
Battger: Die lUpUlien und Ampuibien von Synen,
itiM and Cynara, v. 18St— 2». — Kobelt: Siel
p 220—240. — RicBtara: Wo Organisatiun der
ceen. p.241- 2." — SaalmOller: Neue Lepidoptt^y
Uadagaakar p. 2:»:*^ 310. — Meyer; Pakijutotogia«»»!-
tüiot ana dem llaincer Tertiär, p. 811—922.
TktuCnNh. CtaMÜMlL t« nOltw Bnidit 1680.
Halle 1880. 8«. — Lossen: Ueber Guanidin, ein
Oxvdjiiion*product des Eiweisses. p 3 — 6 — Kraus:
rbineroiMlhche Parasiten, s).iiii U üb. r rhthj.itfa raiM*a
C. A. JlSand ihre Nalirptlftn/fi. | ; "> - "J;.',/-'"
Erkrankung von /uckorrobrstcckUiiüeii durch OaHeubilOMfr
p 8-1(1, — Ai k. riiianu- Nrnbildung Toa GnllanniitM
in der minsohlirben Liljer. p. 11—17. — OberbockjAB-
rii hun« H.AbMossung zwekr inj^eFIfUHigtet tanch^
Kfirnex p 17-24. — Krau»; Ueber die Addlt»t dea Zdl-
nftea der BiMUr bei Tag uiid Naeht. p, 24 — 2.} — id.:
Die immergrüDe Vegetation Italien» im \\int. r 1^*9 rK>.
p 26—89. — id : l'ilipr di-ii ZiickiTKibalt u ilR' AcidilAt
de» ZellBafto* bc: am KrunimunL'un lii r Stfiii;*.-)- !> 39—42.
— id ■ Di>' L'l Mbmir dir iunnergruncu BUtttr. p. 43
-57"- Kniiiiiautli- Die l'ulaiiiatioB «orachiedeaer
Warmesirahlen dunb Ucflcxion von Httallail. p. *8— «)|
— Loedaeke: Jän neues Polarisatkwmnttroment, n. 63
—66. — ätendaner: Die 'l'iefspe und ihre Bewohner.
p 6&_87. Kraus: Ufb<T diu rliNtlimischen Iiinion^,io!is-
fcndeningen der Man/fr.i.ir(;..ii(> y. ■>' .— ' '
den KiLfluKs ftussrn-r Kr:i1tf -luf die 1 iimciiiiunsandenrngeü
des <t;.nii.iil:ir(linii-.».-r.-i. p 03. — id: Uebcr aeiN|.
NarbvkirkutiL' bei hcholrouischui und geotropucben Brocll«-
nuiiL- 11. p ;t3-94. — bbarbaek: MeMwng der brhaB-
»tftrke p L14— loa. — Rathka: PiiacMen der Thcrmo-
und deren Anwendung- p. 10»— 11« — Solger:
Udler den reineren Bau der SeitaMTganc der !• inche, p 116
^JOB. Schmidt: Das Alropin, das Daturrn und das
ByoaeyiBiin. p. lou— 116,
Xudviltlinliaftliche Jahrbücher. Uerausgeg.
T. Thiel. Bd. IX. Supplement. Berlin 1881. 8».
— Bdtrkfre rnr bndwirthiM.liafUichraStati.stik von Preussen
£ d. Jahr lb7!(. ib7 p.
— Bd. X. Hft. 3. Berlin 1881. S». —
Bohrend: Die Resultate der hauptsithlichsten in KngUnd
von Law« und (iillR'rt aiisReführlen Keldduugun^Terwiche
und ibrf liedtr.tm.^' iiir die deutsche LandwirthaCOaR.
p. .S4.H— 4KI. — Hiitlnieister: Uelier das Verhalten ter^
Bchjtdener Phosphate im Buden, p. 617 .';21.
Ladenbürg, Albert; Die natürlich vorkoramendca
uivdnr.t;scli wiikendtu Alkaluide. Sep.-Abdr. — Die
Tropäne. Sep.-Abdr. — Cbemio. Sep.-Abdr. — Dia
Ajäthjlreih« des Siliciumi von G. FrlBdal nnd A.
Ladenburg. Sep -.\bdr. ,
Antbropologiache Owdlldl in Mitthfi-
luüß..i,. lid. X. Nr. 10— IS. Whb 1860. 8«. —
V. Uochstetler: Oober «[Mn Keiad«ageii J»gf^
184
am dem Haunm der G«-
'•lAlieh: Deber eioeo prft-
p. 933— SS6.
AitMhrift.
JIg; I— XXnr Bdtwt InlialteTMMieliiifMMi. Batlin 1867
—80. 8«. [gek.]
Ao&d. Imp. dei Sciences de St. F^tenbonrg.
Bnllatin de la cisss« phyaiccKinathematique. Tomes I,
n, HL St VilmAmug 1843 — 4&. 4«. — Tom«
X?I, Xm. 8t. FManSwu« 1856. »9. 4«.
— lUnoirw. Tome I, lÄn. 4. 8t Fitenboiirg
1830. 4«. — Tome II, litrr. 8. St. Petersburg 1882.
4«. — Tome HI, Partie I, l.ixT. 1 — 0. St. IVürs-
bourg 1835 — 38. 4". — Tome IV, Partie I. Ijvr.
1—6. St. Pi-tfislNxirR 1838 — 40 4". — Tome V,
PMPtie I, Livr. 1—6. St P6ter«bourg 1842—44. 4«.
— Tome VI, Livr. 1. BL PItmiNnig 1844. 4*.
— lUmriniprteBUipMrdiTCnwTMw. TomeT,
Un. 4, 8, 6. 8t. IMtanbooif 1848. 4*.
— lUmoirM. Tome XXVIII, Nr. 1, 2 Sf. IV-
tenloarg 1880. i*. — Nr. l. Schiefner: IVl.pr da»
Bonpo-Sfitra: „Das weisse Niea-Hutiderttausend". 86 p. —
Mr. !L Uaiieiberg: lieber die Spectra der Cometen und
ilwi fft^**!*! n«^jadf(>gMrinwlUhlMTCrMMluig«i.
M p.
B Aecademia dei Lincei in Eom MtmüiiL'
della classfi di snicnzc fisiche, matf inatirlie e naturall.
Ser. III. Vol. V. Rnma 1880. 4*. — Guidi: Sulla
dctenninaziono gratiia dellc forze interne uelle trari omo-
pmm • Belle tnvi leticolui uwggnli agB Mlmi • wog-
oetto ti un lopiMicarico nobile, p. S— 98. — Belltvitis:
Sulla sulica p. 29—42. — id.: Svilappi in »crie delle fun-
Kioni implicito, e rami infiniti delle rurve alf^ebricbe. pi 43
— 19. - UftltaRliiii: Siiir wiiiaziotie difTerenmlc ellittica-
p. 60 — 57. — CoHHii Sulla rompoBiziniit' di alcuni stTpcn-
tini della 'I\i»«iia |> - r4 Do Zigno- Soiiri im
cranio di Coccudrillu sinjicrtu nd tt'rrciio cik c iio dil Vcro-
uese. p. 66 — 73. — Co»8a: tjullairiufotide dell' l«ol« d'KUia.
pv n—n. — Scarkbelli: Siwli ecavi ee^guiti aelia ra-
Tcma dett» Fruani. p. 78-106. — Della Talle: Sui
Coriceldi parassiti, e sali' anatoroia dei ^n. Lichomolyut.
p. 107—134. — Meli: 8iii dinUtrui di Clvituvccchia. p. 135
— ISB. — Taramolli: Sul di'jfosito di KalKfrnma di Lungro
ncU« Calat>rift Citorior»' y. }'M'> 1 i:i Iturilari: Sülle
r^asioni della Commissione oomiiula dal guviTno Un^bereee
■ü Daanbio • adle difese alla cittä di Szcghedino. p. 144
— in. — Cotia t Zeccbini: Sul tungstato neatro dl
Mlla. p. 16S— 166. — BelloDci: Ricmho lomparative
nib tnnttnra dei centri Derrosi dei Vcrtpbrati p. 167
—188. — Beltrami: Siill' attrarionc di un ancllo riroo-
lare od ellittico. p. 183— UM. — Casurati: 11 raJcolo delle
differen*e finilc, iiil«Tpret«tü ed accresiiuto di uuuvi ttximni,
a susBidio prinn(ialmentp delle fMÜeriie ricen he lia.sate sulla
variabiliti complesso. p. 196 — 208. — MencKbini: Nuovi
foteUi (Oariani di Sardegna. p. V»-22in. — Aodrei: In-
lonw alTJMteM-dWii CU^ctreati (Hakampa ChtpartäH Panel
p. 221 — 236. — Mosso: Snlta rirrola/tone oel sanigiie IM
cervello dell' nomo. p. 337—858. — Tomnaii-Crudeli:
Sulla diBtribuüiorie aelle arijuc nel sotto suolo romano. e
sull» prtiduzioiie iintiiriile della muluria p 33!t H74
Capellini: Gli ttrati a Congerie o la furmazioite gesaoso-
Mltttan Mite pmluia df A» • aM diBMai « Uivbhl
p. 878— 4SI7.
Ser. 3. Vol. VI. U<.nin 1680. 4». —
Seguenza: Le formazioni terziarie uolU [iroTincia di
BaÖpo (Calabria). 445 p.
Ser. 3. Vol. VII. Koma 1880 4". —
Trincbese: Iprlmi momrnti doli' cvoluzion« la-i Mollusrtii.
fi 8—64. — Cornea: 1^ lace e la transpiraziooe oelle
piMrtti. p.66— 88. — Caloria: 8opn dcani aeUMi di Sola
antichi e su oucllo di Agatocie in narticolare. p. 89—166.
— Kmery: FurdslVr p 167—1244. — Caotoni: SoUa
tcorai ilcll.» pila vultiana. p. '2S>h — 272, — Magtii; Distri»
bis/ii^nr ili II' fb-ttriiiti in ciuilibrio snnra diu.' condiittori
pian, iii.li tiiiit:, (laruilnli. a.ssiivufttali all' iiiduzioiie Ji un
puliio situalu ncUu spazio cumpreso tra ussi. p. 'ItH—HäH.
— Aaf«lucci: SuUo «vüuma •■tnttn»4altnMoa
u/Uritm dei vertebrati p. 987—818, — La Mona:
hucU Tiventi dei Fienionte. p. SI7— 380. — Perroneito:
Onenrasioni ebnintologiehe relative alla malattiatllln|ipMMl
endemica negli operai dei (ioiurdo. p. 801— 4SS.
Ser. 3. Vol. VIII. Roma 1880. 4». —
Verri: Vulcani rimini. p 3— 32 — Pantanelli: I dia.spri
della Tüsöina o i luro lus.«,ili p. 33 ö6. — Bartuli .\p-
Sarcchto per la detenniuazione dell' eqniralente niectauico
el ealore. p. 67—7^ — i4s La kgd delle poUriti galra-
nicbe. p. 76—100. — ReapiKbi: uatalogo delle decBna-
sioni güdie pel 1675. 0 di 1463 «teile coiapre&c fra i pa-
ralleU 20" «64° nord dedotto da otserTazioni fatte nel R.
OMerTatiiri» d<''. C;iii;pid.i;.'Iiu. p. 101—186. — Panuia: II
calcare liavi» .i di i)<rr,'A\,„ e i suoi fossilL p. 187- 'Jl'i —
Favcro; De ai iM itiiiiriiii difTerratialiurn partialiimi iiuiura
disquiaitiODPS .luaraaiu an^iljrtieac. p. 217 — 2.-llt. - Iiirnro-
nato: Sopra uiio lu^lteletru omano dvU' vxk pietra della
proftada « Bona. p. 240— 246i — Betocchi: EMtmmSik
e italiatiea dei fiumo Tever« prima e dopo k i-ifiBwiim
dcir .\niene e dello ste9.so tiu^n.-' .\niene dunuite raue
1879. p 247— 2Ü2 — Asi ul ^-ullr sme trigonoBMtlkka
a due variabili. p. 363— .lüt — M i Ii: Sulla natura geolo-
gica dei terreni intonlratj iilIN t' ui 1j i i : tiibolari dei nuovo
ponu- di ferro costruito sul Tcvere a lii|iinta, e sull' ütüo
mmatH* Lank. linTenutovi p. 820 — 828. — CanaTari:
1 brachiopodi dcgii (trat! a TrrArattila Aipama M^b. neÜ'
Appenniiio contraU* p. 829 — 360. — Cerruti: Sülle vibra-
ziuni du' curpi eUistici isotro(ii. p.361— 389. — Kespigbi:
Oxservazioni dei diamatro oriwontale dal Sole &tte ai ft.
Osaenutorio dal CainpMaglio aaai 1878 • 18I8.
p. 3!H)— 416.
— Memoria della classe di science morali. sto-
rii^ 0 eiologiehe. Ser. 8. ToL IV, V. Roma 1880. 4«.
AiB«ri«Mt pJuloaopUeal Sooietj in FhUrfriphi«.
Trapsactiona. VoL U, 1786: III. 1793; IT, 1798;
V, 1802; VI, 1, 1804. PhibidelphU. 4«.
— — New St-rioB. Vol. I, 1818; II, 1825;
III, 1826; IV, 1Ö34; V, 1837; VI. 1839; VII. 1841;
VIII, 1843; IX, 1846; X. 1853; XI, Pt. 1, 2, 8,
1867—60} XII, Pt 1, 9, 3, 1862—63; Xm, Pt 1,
2, 8, 108»— 88; 21?, Pt 1, 3, 8, 1870—71; ZT.
Pt 1, 2, 8, 1878—81. Philadelphia. 4«.
— Proceoding». Vol. VIII, Nr. 6r), 66. 1861;
ToL K, Kr. 67—72, 1862—64; Vol. X, Nr. 73—80,
1865—68; Vol. XI, Nr. 81—85. 18G9— 70; Vol. XII,
Nr. 86—89, 1871—72: Vol. XIII, Nr. 90, 91. 1873;
VoL XIV, Nr. 99—96, 1874-76; VoL XLX, Mr. 107.
8».
, K. fl88migeto HtkiWMM* la WIM. Mn
Bd. ZZXI. Nr. 1. men 1881. 8*. —
Beyer: Ptedano. p. 1— 66. — id.: Ueber Tuffe und
toilogena Sedimente, p. 57— 66. — Tictze: Ueber einige
Bildungen der jüngeren Kporheo in Mont-Pcrmn. p. 87
— 131) — Paul: Dil' Petruleum- OBA OMktrit-yoillOBB-
masc Oaliaieu. p. 131—168.
— TariteHlhngaa. Jg. 1881. Nr. 1—7. Wim
1881. 8<>. — Loeffelholtz: Einige geognoatiadw
Notizen ans Bosnien, p. 23 — 27. — Krcntz: lieber den
Vrspnmg de« Knlols in diT srali/isr hi'ii Sal/ti.rination \> 28
— ;!7 — Tietze: I'cIut ilii' L'i-( In' .\ uinahme dt^r
Gi",:iMiil Villi l.i'inbc^ru und Gniili k. in^bL-siii.ilin- uIht den
L'iss dn.ncT Genend, p. 37 — 40. — Vaeck t ciH-r die
bcbidiitulge in der Oegend der Ulamer Doppclfalte, p. 43
-61. — DliUg: ZarKanitaiMd«"' '^'^ - ■
V.lt
186
te der Uawabang von Staicrdorf im BuaL pw 61—62. —
Bittner: Jiitthcilmigeii «os dem Aofnaliiititamia. p. 63
—44. — Stnr: Ad Torem: Gebirgthub und aebirgaicluib.
ftfl—W. — Tietxe: BemfrkuDgeo zu den AnaichtMi von
. Kreutz ülwr iIas Knlül (]<t pulizischeu Salzformation.
t). 6;'- t'iC). — iii : I ('l)i r i'UjI^,'!' Hiiiliiiii;('.'i il<'r juriijp-rcn
EpochLU III Xonl-l'trsk'ri. [i tjt'i. K n u ; U ic w icz : Kurzer
Bericht über die von ihm ausKpfuhrtcii giNjln/isi-bcn l'nter-
inchujuren im südwu^Üiciicn Tlteilv von l'oloa. p. 6ö — 6ä.
— Tillor: Zur Tekionik der Briseocr Orwiil— wo od
iincr BOrffiekn Uaueuubui^. p. 60—74. — Fach*: ChaH-
cotherian im, jtm Sicbeabitai b«i Mutelbarb. p. 77— 7a
— RzchtK: Dto Fkuiw des nülhriisclica RutldiegeodeiL
p. 78 — 79. — Doeltpr: Von den Cupvordisrhen Inseln,
p. 79 — 81. — V. Lorti!?,: l'i'bcr terr.i r.nsii p «1 H2
V. Üonikowski. UoologiKlie VerbAitniiu»« der Unieiter-
nto in Fodolitt. p. 83—83. — v. Loeffolholtt: Jün
Batraif inr FeattteUiing de* Ahen der L&wbildong hA
Wien. p. 89—92. — Lsubc: Neue Knüchcnfundc ftiu dem
Lebn der Umgebung von Pra<(. p 'J3. — Haol: Heber
Petroleumvorktinimtiisvr- in Jcr iiurditi bi n Wal»chci. p 93
— 96. — Iii iiier. \<.r!a.'i> (;i'i..|ih.;im In r Karten aus Ost-
pilizieri. p. 95 y7. hri.'iitz: »kiaruiiK zu Tietie's
^Ki incrliunxen zu den A.'i^ii litrn vmh h', KreuU über das
Krdul der gküiisdien ^>nl^lurinuliiin '. p. IUI — llKi. — Kittl:
tMNT «Mn Denen Fund Ton I.i»triod«n. p. 108— UMb —
V. MoJtitof ie«: Ueber die Cephalopodannnnft dir TriM-
inUeMii TW Mon d'£lico in Spanien, p. 108—107.
OtnualnAM VineiuD in Vitnibnf . Ameigw
ttt Kunde Jt-r Jintsihcii Vorztit. Neue Folge. Bd.
JJU, lö70, XVIU. 1071, XIX. 1Ö72. XX, 1873,
XXI, 1874, XXVI, i87y, xxvri, 18Ö0, xxvm,
1881, Nr. 1—6. Nürnberg 1870—1881. 4«.
Der Kohlentruipoit auf den unter Königlich
8>clwtiecW SUatavennltaiig »tebenden Fiieenhehnea
mit ginphiHlur DwtUHnDg im, WöUmnMtn i J.
1879 nigleich f&r die im KOnjgniciM Sneheen gale-
geoen fremden Belinesi. Sep.-Abdr. [GeaolieDit dee Hm.
aah. Hofmth Dr. H. B. Geinita in lln-^d. n. M. A. N.]
Academy of utanl Soiencea in Philadelphia.
Jonmal. Vol.VIII. Seecodieriea. Part.IV. Philadelphia
1874—1881. 4». — Gabb: Dcsmptton uf Carribb<-an
Diiocene foisUs. p. 337 — 343 — id.: Di'si ription (>! nnw
specit'B of fossil» triirn (be plincenc cl.\v ti"twi''.':s Limmi
ar.ii M'.f-Ti, <:i.vu Itira p. 849— »M».' liarrftt- I'l,<!
terreiitnal moUusca iutiabitmg Lhe Cuuk's ur llarvev ialaads.
p. «n—tiai — Cliapnan: Tto plMOM «Ml mmuHm
^1 af Ite iiepiMuiL p. 411—491 — L«d*> 1ha
I «f «b» tamtn. p. 4»-44a — id.: Be^Ai «a
boNaHa. p.^n-48«.
— Prncffiüngi», Pt. 1,11,111. PhiladelphialSSO. 8*.
Vaturhiitor. Verein von Wiioonain inMUwaoliea.
Mvea-Bericht. 1880/81. Milvraukee 1881. 8*.
X«Mt Jahrbnoh Ar Idtinkgiib CMagi» ud
TiMmMtffi». Eng. v. B«B*ok«, Kl«iB «. B9««a>
bnpch. Jg.l88I. Bd.IltHitl. Stattgvtiaai. 8*.
Mnienm of oomparatiTe ZoAlog^ at Cambridge,
Mnu. Bulletin. Vol. VIII, Nr. 4-14. Cambridge
1881- 8*. — Li»t of dredging »tation« accupied durisf
the year IböO by lhe l.". S. C-oast h-urvey steamer ,,BlÄke".
p '.1^, Ki'pyrts on llie retiulu of dredjjmn, unJer
Üie üupervision ot A. Aga«siz, on tiiu ctut coasl of tbe
Uailad fitatn darii« On aumar of 188a p. 9»-U6. —
LyaiM: Tba «toanäck and ganllal organi oTAstrophytidae.
^ 117—126. — Reports on the results of dredging, ander
ttt anarrision of A- Ai^aasiz. in the Caribhean Sea. in
1818^ 1879. aiid alouj; tbe AtUntii- <'cia:»t of tbe United
8tlltta,dnnng the äummer of 18«*i. p.l27 14u — i'cwkes:
of the J«U}-üii]iea of Narra|j»ii»eu baj. p. 141—183.
- Alles: Idrt ef aMwaala caUactad hg Mnti Mmt
in north^eaalan Mexico, vritb lleld-notaa hf tba eonaetor.
pw 183—189. — Wale Ott: Tbe Trilobite: new and old
eridenc« rdating to its organisatioo. p. 191—224. — Re-
porta on the rciult<! cif dredging, ander the supervinon of
A. Agasaia, aloug the .^il.iuho coast of tbe United Statte,
durin^ the wimmcr nf IS'^i n. 2,(1 — 237 — Ileports OD
the result» of dn-d^fin^'. uiiili r tbe i-ni l■r.l^ nf ,\. Agassiz,
«long tbe eaat coast of the t'uiteU Stites Uuring the gomner
of 1880. f. 99»— 266. — Faxon: Oft ama enutaeiaa da-
fonritiea. p. 267—274. — Hages: Tba Davoniu iiMMi '
of New Brünivrick. pi 276—284.
ICiueQ luwional do Rio de Jsnairo. Arebivoa.
Vol. III. 3* e 4* trinjBstres. Rio de Janeiro 1878.
4". — Lacerda: iDvestigafdei experimentaei sobro o
veneno do CVolalus horriaui. p. 61 — 88 — Derbv:
A geologit da regiüo diamantifera da proviocia do ParanA,
no Brasil p. 8!) — 98. — Müller: Söhre as rasa» OOB-
stnüilas pi'lü» Larva« de insectos Trii hnpteros da provinda
do Sanrt;i l'alti.iriiia. p 99 — 134. — Derby: A üacia CfO-
tacoa du H:ilii de Ti^Joa o» Santos. p" 135 — 168. —
Ratbbun: Ub.<jorva^ es »obre a geologia. p. 169—189.
K. Ungariiohe geologiiohe AasMtli!
Mittlieilangen. Bd. IV, Uffc. 4. — Batekb:
siirhe und Wa«»
Fttnfkirehan. 828 p.
K. fMBM. Aks«. 4. iriMMMk la
Monataberieht. Januar 1881. Berlin 1881. 8*. —
Roth: Petrograpbiacbe Beitr&ge. p.95— 42, — Baginiky:*
üeber die Srliwindeler^i-heinungen nach Ohrvorietzungen.
S.42 — 47. — UruüH; l{i>mi-rkiiii>;en Uber den Lichtwccnsel
er Sterne vom Ali»(>llypua p. 48 — W). — Westermaier:
Beitrage zur Keniuni.is des merhani»rhen (lewrliesyüiems.
p. 61—78. — RammeUberg: Experimentelle Gnmdlagea
sar Tbaaiia dir ^walMimiw. p.79— loa — Kroneekar
M. Maltiart Üabar om SdUnekneekaaiamaa and denn
aarrOae Hemmungen, p. 10&— 106.
Die landwirthsohafUiehen Temeha- Stationen.
HcrauH^M-g. von F. Nobbe. Bd. 27, Ilft. 1. Berlin
18b I- S". — Hercker u. Wag;ner: /ur Krat>c rier
Anwet)db:irkeit des Ammonitrats bei der Untorsucliinif^ ron
DilnKe-l'hgsphaten. p. 1—14. — Baumert: Dm Luuiom.
p. 16—64. — Tachaplowitz: Ilygroinetriaclia Motlwdill
nnd ein neues Hygrometer, p. 66—76. — Ulbricht: Brip
trage aar Mml' und Wainaaatin. p. 77— 6Qi
VUler, fierdlaud tob: Planta of nortb-waatarn
Australi.i- Perth 18«1, i".
American medical Association in WaahisgtOB.
Tranaactiona. Vol. XXXI. Philnlülphia 1880. 8».
S«fBl See. «f Sew Soath WsUsü Sydnej.
Josnal m1 UnMeeOsga 1879. Toi. TOOL Bjdriy
1880. 8*.
— TranaacHona 1862/65, 1868, 1870, 1871, 1872,
1878. Syanfv 1806 — 1874. 8'^
— Aninial ri^port of tbe department of minaa,
New .sninh Wales 1878, 1879. IRlh
1879, 1880. 4».
Liveraidge, Azehibsld:
aennu for technology, acience and art. ^dnajlBSO. d*.
Koeh, Carl : Ueber die GUedanng der rb
L'ntcrdevon • Schichten SwiwlNB TlHMie Bsd
waid. Sep.-Abdr.
Verein Ar dM Moaenm aehleaischer Alterthtlmer
in BnaiML Sefabaiaoa Vetsiit in Bild nnd SobrUL
45. Bericht. Bnalan 1880. ' 8*.
K Dacske Vindenskab. Selakab. in Kopenbagam.
Oversjgt uvor dot i^kkabs Forhandiinger. 1880. Nr.
Digitlzcü by Gi..''v.wtc
136
2, 8. K>bfinhavn 1880. 8«. -- Reinhardt: Meso-
plodon bidous, en Tüvaext lU den d&n&ke HuvlMuia. p. 63
—72. — Steemtrnp: Orieatirinf i de onoMtottiephaglig«
BUdupnittm inbvniM ForhoM. p. 78—110. — LanK«:
Bonaerkninger v«l de BW« Haefte af Flora Danioa. p. III
—181.— Stccilstrup: Noiflc i Aarot 1879 til Uiiivcnsittts-
muswt indkr.mnp Kiffrng til Landpts forliLstoriske Fauna,
p 132— 14t) - El III hur dl: Naturfonikfren Peter WU-
oelm Lund, han« Kiv og Itaiu Virksombed. p. 147 — 210. —
Rosenvin^c: Anatomisk ündenMebe u Toj^eUtioi»-
organeroe boi Salvador«, p. 211—236. — Zeuthen; Kon-
■truktiun af det ottimde Skaertogspimkt meUem de Flader
tf aoden Orden, som gaa oennem srr ämt Punirtcr.
|L SB7— 286. — Stcen: Om DiffcrcntkUigningers Integr**
ttn «ci baitemte IntPgralpr. p. 237—243.
1881. Nr. 1 KjBtwnhftvn 1881. 8". —
Topset!; En ny Mithodu til IksH'nmul.iL'ri uf Chlor-,
llrom- og .liKltniiit* i (Iple-iiinijtT. (ifr itiiiclmUi- S^nvl-
brinte. p. 2S — 34. — Christ ja u sc n : l-ur...»!; ipver
Vanneleciiiiigseviicu )'. 35 61 iiii>('h: biJrug til
Knndtkab om Grönlands Trematodfauna. ]>. 5:2—84.
— Skrifter. öte RiKkk*. Vol. Xll, Nr. 6.
KjjeWühavti 1H80, 4". — I.utkcn: >:p</liu Atlantica.
Bidra^ ül Kandskab om Fomifüratidriiiger bo» Fiske uoder
dens Vacxl og Ddvikling, saertigt Im Mfit «f AtiaiiMC»
luiTets Hejsefiake. p. 413—613.
fite Kaukke. Vul. 1. N'r. 1, 2. Ki«lK.n-
havn 1880. 4". — l'rytz: I ■llll(■r^airf'Uflr nvor Lvirts
Brydning i Oiiiriju» i;^ rii u.in.-rvii.i Vin.-iiskcr. p 1 — SJ -
Uoan: äludicr ovcr i>eaipod(!roes Slai'jjUkalisKirbold. u. 26
-sia
Aoftd. nyal« d* MiMntin» de Belgiqn« in BrttiML
Bnlletio. Ana«* 1881. T. XV. Hr. 4. BraxallM
1881. 8*.
EaistrliolM Admiralit&t in Berlin. AnnaleD der
Hydrographie u. tnaritiin. Meteorologie. Jg. 9. Hft. V.
Berlin 1881. 4°. — ücber eiidge Ergebnisse der ne«o-
nsTiafiw^.'furschunK. p.231 — 246. — Nees v. Egenbeck:
Die Tcrtikalkraftwaage. p. 259.
— MMhriohtan Ar S«efiriinr. Jg. ZIL Nr. 1»
-98. Berlin 1881. 4«.
Boyal microioopical Soo. in London. Journal.
8«r. 2. Vol. 1, I't. 3. London 1881, 8». —
Shmbsole: Tbe diatonu of thc London cb»y- p äy2— 1587.
— Abbe: On tbe eatimation of apertore in lue imcroncopo.
p. 388— 42S. — 8tolterfoth: On n new tpedee of
ßwiratera. p. 424. — SonunarT «■mnt iMMWlMie
nutlDg 10 HwJonr ind boiaay, ■demieopjet. j.4a8 BM.
Anmriwiii Aeaioiiy «rf Arti ui BelMUiH in
Botton. Prooeedings. New serie«. Vol. VIII. Whole
Mries. VoU XVL Part. I. Boiiton 1881. 8». —
Plekorint: Oimeuiew «f An 8nd ttars. wiib cspcrial
lefeieute to Unaiiea lad «ariaUaa of tbe Algol type p. i
— 87. — Rowland: Appendix to paper on mecbanical
equivalent of beat p. 38—46. — Ballard: Tbe laagnetir
momoiit elf Klt'itman s Nirkd p. 46-'fi2 — .TackHun and
White; Kcso.anlH > imj tli.' MilinituiJ hfnzyl rompriund».
p. 63 — 77. — Gray; (Jontributions to North Amern-aFi bo-
tany. p. 78 — 106. — Oibbi; Reiearcbes on tbe romplex
inorganic adda. n. 100—139. — Hastinga: A tbcory of
tbe cooititntiMl OI Um loo fonnded upon spectroBCopie ob-
aenratioiM origtad and other. p. 140— IB2. — Oroat:
Acoustir phpnomenon noticcd in a Croolce'a tube. p. 163
— 1.'>4 H lU. Cuutributionj from tbe chenical laboratory
of llurvai-ii CnllpRP p. Ii>.5— 222 — Drappr: On the
ptiosptioriiyrapli nf a h':>lar s)HM-triiiii, nnil «iii \hv lines in
ibc uiir»-red region. p.;£i3— ^SM. — Mabory and Lloyd;
On (be dUedbrnuMiipie tmi uMmtowMnjlli acida. p. aS6
— MOk — Jaekaon: fffwerebM on dbe nbstitntad benzyl
ewiliiiuMih. p. 241— 2M.
ftiitiwoBian Inatitatüm in Waabington. Annaal
report of the boud Of ttgttU fW th» JMV 18T8.
Washington 1880, 8».
— Index of papera on anthropology, publiabed
bgrtlieSiDitbwMianliwtitotion 1847—1878. Waafaingtn
1881. 8«.
Struckmann, C. Uulitr den Paralleliamu« der
hannoverschen und der englischen oberen Jurabildungeo.
Stuttgart 1881. 8*.
Aand. dm Boiwioet da Paria. Gomptta randaa.
1881. I" Sm^tn. Tone 9S. Nr. 19—90. Hub
1881. 4*. — Nr. 19. Tiaaaraadt 8ar la dlMafMlaallw
det atieoB de Mamre, de Tteai. da k IWre et de la
Saraltaxo «olaire. p. 653— «60. — Tiiaerand et Bigoar-
an: Observation* de la comMe Faye, faites k rubferra*
toire de l'ariK p 660 — Oiw — Pastcur: L« varrin du
tljLirlii.iiL II — liertlielot r-t Ojjier; Keoiu r' tu-*
Sur les etliers t'urmiijues p.Öb'J— *.i7ö. — liraalt: Nouvellea
carteü de uavintion. dnnnant k la loi« la directioa et la
force du vent daus l'oröau Indien. p-<i7r)— 678. — Janssan:
Sur les Operation» eflectndes par l'Aggot'iation «vndicale da
rarrondiascment de BtVzierii, pour combattre Je Ph^Uoxtra.
p «7S - fttS. — Darboux; Sur la siirtVe ii sei/e point«
sinKiiliers et les fonctioiu 8 k deui vanahlre ii »j-^ — 6ft8.
— I.el'aii'e: Sur le determinaiit foix rii>tii)i'l il »ii iiumbre
(jueli-oniiue de furmes binaires. p. 6*^— filtu — i'iiard:
bur la d^ompositioR en facteon pririiaire!> de» fuuctiuns
nnifonnea ajüt nne Igne de pofaita BinKuliers esaanlieln
S. 690— 8BBw — Lecoraa: Sar les poIygone» t^n^rateen
'une reMon entre plasieurs variables iraaginairea. p. 09S
— 696. — Andr^': i^olution d'un probbVme iF<^ni§ral sur les
g^ries. p. 697 — 701 — Lanirloy: S-ir la riiitrilmtion de
l'önergio danü le sjiecire suluire iinmi.iI [i 7itl— 7ns, —
Ooay: äur un apnariMl syntbetique, reproiiuiäant le pheno-
roiiio de la doulile rt^frartion drculairc. p. 7<I3— 705. —
Mercadier: Sur la radiopbonie produite k Paide du set^
uiuffi. B, 706 — 707. — Crova: Exp^rienccs falte« d&ns lee
usines do Oenaot ponr la mesure optiqne des hantes tem*
pt-ratures. p. "07— .<10. — Le Roux: Sur U force cleetro-
motriee de l'ari vultäiiijue. p. 70!» — 710. — Niaudet: SifBe-
mcnt <le l'arc viliaiim- ]>. 711 — 712. — Laurent: S-ir les
niroirs maffiques i n vcrre argent^. p. 712 — 713. — .N'eyre-
neuf; Sur rerLiiiienicut de* gaz. p. 713— 715. — Tro'oat:
8«r de nottvelles coniMaalewe da l'arliie hrnmlndriBpM et
de Tecide iodbydrtque avae raiummiaquo. p 7lS— '718. —
Ditte: Action de Pacide cUorhydrique nur le chlonire de
piomb. p. 71.9—721. — Maumenii: Sur Paetion de Taride
sulfuriquo n'cemment chaiiffe k 320» et des huiW. p 721
—722- - id.: Sur uii moyen nouveuu d'aaalys« des builes.
S. 72.'! — 725. — Kngel: Sur un procOtU- de f*bricatitin in-
ustrielle du carbuuato du [lotasse. p. 725— 72tl — De-
martav: Sur quelques composes complcxes du suufre et
de Paaolei p.726— 72& — Bordet: Sar iegoadnadelUte.
p. 728—780. — Riebet: Sur h ftmuntaHon de Farta.
{1.730—731. — Dujardin- Beanmetz et Keitrepo:
'ropriet^ physinloKiqaes et thenipeuliquea de lac^rine et
do I« vaklivine p 731 — 732. — Ho r h ef ontai ne et Key:
Sur (i'irl (III', .'\:[ i-iii-ivfa rebüve« i l'actiou physioli.iiji'^ue
de l'JiruthrtHacorailudendroH. p.733 — 734. — Blancbard:
Sur lee IMoat dea ai^ dana l'atasie locomotriee. p. 734—787.
— Chatia: Bar la prtonee de k trichine dani le ti*aa
adipeux. p.787— 'TW. — Arloing, Corneviu et Tbomaa;
Sur ri'ttit Tindeat du foetus, cbez la brebi.i morte du rhar-
bnn symntooiatiqae. p,739— 741. - Char pen ( i.jr Ilhuion
relative a la grandcnr et k la di^fanrn de^ ulijpis liont on
s'eloigne. p. 741 — 743 — Jourdan Sur les cr^ianes du
goAl de« poissuns osseux. p. 74:i— 74.S. — lieih.imp et
jclaltu.H: De la puissance toxiquu des microzymu pancrte-
tiijueH en iAjoctiuna intraveincoiei. Pb746— 74«w — Ueaor:
O.s.sement« bninains troiiv^s dana le Ahtfiam de Nioe; ea-
men de la question geologiqne. p. 746 — 749. — Niepce:
Oüsementa bumain« trouri-s dana le dilurium de Nice; de-
»(■riptiriii (IfH ^l^sf•nl''!lts. p.74f) — 7.M). — I) e <^at ref agca ;
(>.-,HiTii.:it. Iiii'ii.in troiivfi li.iiis Ic diluvium de Nicc; d6-
termiitatiuu de la race. p. 760 — 762. — Qaadry: Sor an
Digitized by Google
137
Booreaa genre de poiason primatre. p. 752— "64, — JvHen;
Sur Texmence et les riractAre« du tcrr«in i«mbrion dans
le Puy-de-Döme «»t daos I'Allipr. p 751— TM! — Dir iila-
fait: Loi ^^n^rale de formatiuri (i( •« rM»tn nuiii»ra!i.'3 salinas;
•pplioition au aw particulinr de (irf'.iiu ( Hajnp«-AIpp?i.
p. 766—769. — Crie: Sur Ui dikouvcrt«, 4 NuimuHitiers
5. TfiO— Tn. — Tlllkri: OtaemMleu mr M ftitationa
e temp^rmtore du carp» linmain pendant le moaTemcnt.
p. 782—764. — Nr. 13. Bertholot et Ogier: Sur les
cbaleurs de formation du diallylp, des corp» chlort et de
Taldehydt' p TtiH— 774 — Tri^cal: Cas remarquable de
tonnerf»' fn Imnlp; Eclairs diifuas Toiains de la surface du
(ol. p. 77:> -777 — Poinrar^: Sur la repr^aontation dea
Bombres par las forme», p. 777— 78S, — Mayet: Nouvelles
icdierebei nur l'oeuf d'biver du FMhxera p. 7»3— 7S5.
— Chaperon: Esiai d'apptioitioii aaprinrin« de Camot
am artioM fleclrochiniiqnc«. p. 786 — 799. — Morcadier:
Sur Ia ronstnirtinn dp r^fppteurs phntnphonique» k sM'
niiiiD- p. 789 — 790. — Gaiffe: Sur li-a causos pertubatricea
de la trajismission t^tlephouiiiiuj ji 7iNi-7'.U MoUsan:
Sur la pri'paration et les proprietns du prntochlorarp de
cbraoM «t dB niMe de protosyde de chmme. p 702 -TM.
— Pomey: Bdr Im eanbieaiBOU pbosphupiatiniqaei.
B. 704— 796. — Elerd: Dei prodoits de l'action du chlor-
IndiBde d'ammoniaqne anr la KlrcMne. p. 795 —797. —
MamP: I>p'i jTpff«! iriennes p. 7»7— 79« — Julien: Sur
la iiaturo ci l'ordri' d'appahtioD des rin hcs iruptiTes an-
cii-nix'ff quf roll ubwrve daiis la ri-giou dfs volcani i cra-
teres du l'uy-dc-Döme. p. "S»".»— HiX). — Xr. U. Puiieux-.
Sur le» mecure« microm^ques effectu6es peudaal le paa-
mtt de Viaa» dn 8 dteenlm 1874. f. 608—813. —
Honehef : Note lur lei neMuee ■teroatdtrioiie* du paa-
ga^ de VvDos. p. 818 — 816. — Villarceau: Note sor Im
miitbodeü d« Wroti»ki. p. 816 — ä21. — Janssen: Sur la
Photometrie phutui7raphi<|up pt son application iTetude des
pouTuir« rayiiiHiÄii!» compspjB du Solcil et de» utoik-i.
p. 831— iUß. — Üertbelot: äur l'alcoolate de cbloral.
p. 888 681. — IVAbbadie: Sur le« Eclairs Muia tonnerre.
ttn Vm — Friede! et Crafta: Sur les combinaieoDs
fMlifJfyn phlaliaue avee Im hidMcarbures de la »Me
isktoadae. p. 888—887. — Des Cloiieauz et Ua-
laoir: Ni>>p «ur la cluiU-om^nite, noufcUe esp^e min^le.
887— ■-•tii — t ailh'tet Pt Hantefeuille: Recherches
■nr les i hiuiiU;i'ii>i-iiis d'etat dana le voisina^ du point cri-
lii|up de ti'iiiperature. \: 840 — 84.1. — Smith: Anomalie
nukgueliitue du fer mcteurique de liaiiile-CatheriiM». p. 843
844. — CkBu*eau: De l'att^naatioQ dea effala dw iao»
CBktieai virnkBte* pour remploi de tri« peiitai onantildt
devinia. p.844 — 848. — Lichtenstein: Sur roeuf d'hiTer
i» PItgaoxera. p. 1*49— 860. — Saint- Andr«: Recherches
■Vr les cauBcs qui permpttftit i la \is;nc de nisiFitpr am
Bttaoaes du PhyOaxera d.iui- le- sols suMiiix p h.>)
— Hayencon: üur la biümnihiue produiie par les houü-
lifcres incendUes. p. 884. — Halphen: Sur des fonctioos
fui proTtenoeDt oe l'dfiiallen de Gans«, p. 856 — 869. —
'oiacar^: Sur une nonrelle appUcatioo et quelquea pro-
prietea importaotes dea foDCtions nicbsieane«. p. 869 — 861.
— Wolf; Sur les relaltona entre les lacht'« sulaircs et les
variations magu^iique» p. Ö61 962. — (^ron k pit: Sur la
viscositi' den guz. p. Wi2— 866. — Vi olle: Itilinsitt'S lumi-
neuM^ü des radiations emises par le platiiin iacaiidesrpiit.
p. 8ti4>— 868. — Bouty: Sur k chan|emeut d« volume qui
BeesmagB« le däpAt ^vaniaae d'BB p. 868— 67a—
BiBBtlftt: Sur ht condoctihuitA roltdque de« ^ dduuiüta.
p. 870—872. — Villari; ^mt Ips dprharge« internes des
cendouateurs ilectriques. p d72— H74. — Laurent; Sur
1«« niiroirs ma^aes. p. 874— *I7.'>. — Schutzenberger;
Sur riiydrosulhte de Bonde, p. 87& — 878. — S ch eurer •
Kestner: Sur quelane» procedis nouveaux de d^iulfiiration
des diaaolutioiis alcauneis. ri. 878 — 881. — Suiliot: Sur
l'appUcation des cristaux ae chambres de plomb. p. 881
— 882. — l'limpton: Sur les amylaminea seooudaires et
tertiaires derirant de Talrool amylique a< tif de ferraentation.
p. 882 — 883. — Ofconomidi-i; .Vrttoii de pcrohlorure de
pbospbore sur i üldrlijile i--i.lmi^uijup j , 884 — 886. — id.:
Prapaiation de Taceiikl isubutylique. p. 886—887. — Re-
mtii 8ar I« piodnili da M dfadDaäM ie k
Laop. XVn.
p. 887— W — Fouaue et Liyi: ReprodictioB artiä-
cielle des diabases. dolcritcs et meteorites a itnicture ophi*
tiqiip. p. 890 — 891. — Julien: Sur le terraiii devonien de
Diüu Allier) et de Gilly iSu"ne-et-Loircl. p. 8!>1— 892. —
Nr, 1.'» Berthelot: Sur It. [Mr.ixy.lp d"i-(hyle. p. 896— 8ä>7.
— Gyldön: Sur l'iiitejn'ale eulerumue de seconde esp^.
Las?— m, 842-943 - OBÜlatet et Haatefeuille;
ehereliea inr la liquL'facdoB dat mölan^^es gazeux. p. 901
"004. — Lociryer: Sor le« raips du fer daiu le soleiL
p, 904— 910. — Cornu et Broogniart; Sur dea pacerona
attaquia par un rhampignon. p. 910—912. — Pniacar^:
Sur rinte^nttiuu des uquation» liDÜairos, par le moycn dea
fonctions ah*!lipnnps p 913— 91.'), — Du Boi«- Key mon d :
Sur les fonrule» du rejiri-'aentation des fonctions. p. 916
—918, — laambert: Ktude de la vapeur de biBulf hydrate
d'ammdBiaaBaw p. 919—922. — Ogier: Sur les chlorurea,
bromoni et iedäres de sonfre. p. 922—926. — Rietach:
Etndes sur quelques points de ranatoraie da Stemaipit
teutata. p.92K— 929 — Kilhol: Sur les diffÄreutes etpieei
d'Ours dont les d^-bris sont ensorelis dann la carerne de
LliPrm(Ariigo). p. 929 — 931. — Le Cliatelier: Production
d'un Silicate de baryte hydrat^ on criataai. p. 931—932. —
Mallud: Sor la prcdnekioB d'on pkoaphure de fer cri-
elaltM et dn fddspath anorthite, dna m iaeeBdie« dea
houill^re« dp Cnmmeatry. p. 933—936. — Laaialna: Sur
Ipü rrui-.<i dl' tu Seine pendant l'hiTer da 1881. p, 988— 408
— Nr 16, Marey: InscriptioD mirroscopique daa BMmfa»
mciiti Am s'observent cn physiolüBie. p. 939 — 94L —
Brio»ctii: Sur la surfare do Kummer i scize points (in-
eulicrs. p. 944 — 946. — Ilofmann: De l'action de la rha-
leur sur les base« aiamoni^s. p. 946 — 948. — Reynier:
8ar la pUe aecaadaire da M. C. Faun. p. 861— 8Uw — Da
Pallfaaier: Ser le tremUeneBt da terre de Chio. p. 988
— 967. — Poinrar^: Sur ka fonctioio« foclwiennes. p.967.
— id.: Sur les fun<-tioQS ab^Iieones. p. 958 — 969. — Ap-
pell: Sur une classp de fonctions dont los ]ai;arithme«
sunt des soDimea d'inti^nrales abelicnucs de prrmierii et de
troisieme ecp^, p. 9G0 — 962. — Du BoiB-Keymond:
Sur le« fgfflulai da rapr^aeoution des fonctiona. p. 962
—964. — Srapar: Sur la photoeraphie stellaire. p. 964
—965. — Renard: Action de IVfctUrolyae sur le tulujiiia.
p. 9G5 — 966. — Girod. Struclure et texture comparde de
Ia poi he du noir, cbez loa ciiphalopodes de« cötos de France.
S. 9#W;— 968. — Rolland: Sur las rrandes dunea de sable
u Sahara, p 963—971. — Chatelicr: Sur le ailitalo de
baryte cri.siallisiS obtenu par M PUani p. 972 — Nr. 17.
Fayc: Sur une question de mdteorologie ancicnnc; origiiie
da nüle an^lais. p. 976—860. — Oaabrde: Enaien de
Biattriaux provenaat dea forta fItriMa da Orale Phadriek,
pria Invemess (Ecosse) et de HartmannswillerKopf (Haute
Alsace). p. 960 — 964. — id.: M^«orito tomb^ 4 Louaoa
fIndrp-Pt-Loire) lo 25 janvier 1845 et dont la chute e3t
r'-'sli.-i- iin'dite p. 9^—985. Hufmar. ti: RijcLiTchcs sur
la piperidine. p. 966 — 990. — Smitb; Nndule de chromite
dans rfatdriaar da te BMaciqoe de Cohahuila iMexiqoe).*
p. 991—992. — SIrodot: Obeerrationa relatives aux pha-
nofflines de rabiorption efaoi les organismea xigitKax in-
f^rieurs. p. 993 —995. — L^aut«: Thöorie generale dea
tTttiisrninsions p.ir c\h\r-i iiKHiilIiiiUM, r^iflos pratiquea. p, £K9>6
— ;>iH. — Morin: Sur l'cü.v'nrc dp lirari kanali, ou caeeoce
de boin de rose foiiiölle p. 993 - lOOO, — Mavet: Sur
Popuf d'hivnr du PhyUoxera. p 1000— ltX)l. — La'.igier:
Resultats obteaus, dans les vigacs phylloxirto, par an
traitemeot miitu aa suUiire de cariwane et an wilncarba-
aate depotaaie. p. 1001— 1008. — Appell: Sur nae ehaaa
d'6quations diffd^rentielles tin^airca k coefttdenl« doablement
pdriodiquea p. 1005—1008. — Crouillebois: Production
normale dt-s troU s)-5tj!mes de franges des rayon» rocti-
li^'»^•s p KxiS l(K)9. — üaiffe: CauBcs perturlitriccs des
tranamiasioos t^liphoniquei. p. 1009. — B^champ et
Baltaat Aar l'oogiBa riäila da la adfirasyaiaM. p. 1009
—1011. — ChanpoaUUa: 8ar rabeoiiitioB dee eaaz
imn(5rales par la iiifaiin fBlani« f.1011— 1013. — Joliet:
Keroarqups sur l'anataod* dB FyraaoneL p. 1013 — 1016. —
Nr. 18 Faye; Note sur une proprict« de llndicalrloa,
relativp a l;i rourlurp moycnn« <!'^s surfacea ooBTaxe«.
p. I0I9— 1020. — Jamia: Sur la force äectromoKiaa ia-
da l'tec diacMiaa. p. KM— um. — D« Laeai«»
16
138
SvtbUri: ^.
Ihi VsiMn. p. im-tm. — BaBinitaa: La Mwi«»-
öarti de la promwon, de 1« rtadoii et de l'fqoiKbrauoii,
mnaiuuit dan« u» exoMence* rar IM Cantnx aaiiii-«irca-
la re« ou dans les naladie« de res canaux. n'eii snnt pas
Ics cffcl». mais c«ux de rinfluentT qu'elli-s eicrLiui mir Ic
cervelet. p. 1029 — 1083. — üyldt-n: Sur les ini i;»Jili-9
4 loutues pModea dans Iva moavcmunts des cui^is celi stc».
p. 1088 — 1088. — Fouqu^: Sur la a^rie straikrupbi^ue
«■ roehee qiü con^titucnt Ic soI de Ift heut* Ammipe.
]». KMS^lMn. — FoiiijUi' H Leiy: EknMB de quelques
prodnits artificii'!;- Jf Jiuncs Hai), p. ItMO— 1041. —
S c h In mlic r ;.'cr: Sur l'arUlp .salirvlique et »es appUcatioDS.
i(H'2 1<I44 Bi ^ II II riiii n Ouscnutions dt 1» comi-M
1880 iPfivcl.iiIi , f.iii.'- :i l iili.-TMiN.in:- ili- l'.ins- 1015
—1040. — Lijipuiuuu: i>ur k- princip« de ta cuuacnatioil
d» VOm»^. ou seogad »na de k tliterie deipiMfno-
wihm Aeetriques. p. 1019— Ittl. — Moicsen: Sur le
|irotobro!iinri> ei le protoiodure de rhrome et aar l'osalate
deprotoxvüo de chronic, pi.1061— 1063. — Franchimont:
Sur leg dmTfis acc^tyliaaes de la cellulose. p. 1063 — 1064.
— id.: Aclion de l'acidc sulfuriqac surraohydridc ac^que.
p.l0M— 10)6. — Brouardel et Houtmy.'Sur un r^artif
propre i dktiaguer lo« ptomainc-ü des alcaloides vrg^umx.
n. 1066 — 1067, — Lextrait: Sur uiic combiiiaisoo d'idio-
forme et do BtnehnilM. p. 1067—1069. — Filbol: Sur
quelques feldspatDB de la valK^e de Baf^iires-do-Lucbon
(Haute Garotmc:. p. inS!t— IfWO. — Ilaycm: Sur Us effeta
^Tliologiqups et pharntacntLiTapiqu«« de« iulialations
aoxyjrine. p. lOGO — JtKJl!. — l'ourhet: Sur uc prochain
voyäKP sdemiÖqn« k la pMiorie de Hiili iuot de Vaiiw.,
p.'lü63 — 1068. — LicbtonsteiD: Migratiun du Puceron
dK fMvHir ffimghigim tmnmmm JLiaO. j». 1069—10«. —
OkfttiB: TOeHBie eokystta dam las paroia mtestiiialat
du porc p. 1068—1088. — RietscL; Eiudes «ur quelques
pefats de ranatomie du Slemiapa xrutaia p. iWiG— 1069.
— Nr. in. Kaye: Rttpoime & quclijucs oritimie« relaiivps
k la Note du ^1 fcvricr Bur la jiarallaxe du solcU. |:i. UI71
—1074. — Kertlieloi et Vi<illr: Sur le üitiiiio de
diazübenzol. p. 1074 — 1071» — ( uljnurs et Etard Sur
un nouvean ä(ii^6 de la oicutiiie, ubteuu par IV'tjou du
eAtefaun tur cette aabitaiie& p.lO7^M)01 — Svlvealer:
Bor ks diviMurs des fbuclioiii da pModes oes ncioet
priaüthes de I'unit^!. p. 1064—1066. — Cailletet et
HantefeBille: Sur les den^lt^» di- roxygi-ne, de I'bydro-
g^ne et de Tazotc lirjur6(!s en pri^.'.rncfi a'un liquide sar.ü
artiiin ehinii'iiie nur i ■■i- i nrp» sirni_ili-i, p. KKiC li/.M
Dcwulf: Du dt^plaremeat d'unc fieure de forme invariable
deai ion plu. p. MM— MM. — > fteynier: Sur le reod«»-
•MBt des ]»]«• leeaiidiine. ji. lOM— 1096. — Baillaad:
OtemietioM des satetittes de Saturne. hite« k Tuulouec en
1879 et 1880. p. 1096— 1100. — Bigourdan: ObsenatioDS,
ätoenu et fpbiminie de la cornf te n 1881. p. 1100— 1101.
— Ilalphen: Sur un »v-sttnir il\ ijsiations diff^rcntitdles.
p. 111)1—1108. — Le Paige .Sur los fonncs trUiiKjaires.
p, lies — IKifi. — Puiaeux: Sur iinflijue» mesurcs acttno-
ro^triqucs failes dans les Alpe« vu IbäU. p. 1106—1107. —
CUmandot: Acliea de Ift IoiMk enr In corps pbospbo-
reecents. p.1107— 11M. — Neel: Actfon de la luinUre sor
le bronnre d'argent. p. 1108— 1109. — Reonlt: Action de
radde carbooique sur la baryte et W atrentiane. p. 1110.
— Ven RomburKb: Sur le.s prodnit« de ractioii du per-
chhnre de nhosiiborc sur IVriil.inc. p 1110-1113. —
Centy: Sur la natuie des troublc« pruduiu par les lesions
corticaies de cerroau. p. iiiS— 1116l — De Leeerdm:
8ir l'Mtion toziqne dn loc de nanioc. p. 1116— IIIS. —
TroDcssart; Do r61c des courants mantis dans la distii-
bstioD g^oiBTaphique des Mammif^reit aiiiiibi)<ieH. et parti-
Ollierernetit' des Olaries. p. IIIS— llül, — U ii r t h elcni y :
m- ijv.'iii.'ii!.', iIi s im-.- i't de.s diseru uri,'aii<'.'. de-^ pUmej.
rapportcs a uue euuse uniiiue: les viirutiuijs de la tensiou
bydrolUtiijup p. 1 IJI — 1 12:1. ~ -Nr :J<i MoueliPz; (Jbser-
ntioDs meridieoucs des petites plani teü. laiu-s ii l'Obscr-
nloite de Greenwkh (tnuniew aar rAstronome royal G.
& Airy) et k rObaerratoIlK de raris peedant le prcmicr
trimester da rannde 1881. p. 112S— 1127. — Stephan:
Nebuleoace ddeooTertes et obiierv<<«s k robeerratoire de
HatieUlei p.lUS-tl». — De Saperta; Sur b pc^eeace
aacwnne. p. IISO— USI. — Orinans: Sur la
Btalion de la morphine en codäne et en base« bomologiMa.
p. 1140—1143. Gaudry: Sur les plus ancioos reptOcs
trciuvi^s en Franee. p. Il'i3— IM.'). — Borrellv: Comite
decuuserle par M. Swiü, le 3ü. a»rU IWsl. Observatiuns
faiteji ä r()l)servatoire de Marwslle. p. lU(i — 1149. —
Li ppmau r. : Sur U* prtacipu «lo la fonBerration de l'elec-
triciie. p. 1149— lUW. — Ueprei: Sur an mode d« re-
prtetJDtatioa graphique des pb<hioin6aee adt aa Je* daas lea
macbines dyiutmo-^lectriqucs. p. 1180— lUS. — Hallardt
Sur bk tb<<oric de la polaiisaüon rotatoirc. p. 1166 — 1168.
— Lescoeur: Sur les bydrates form^ par Je cblorure de
calcium, p. 1158— IKil — Kuyssen et Varonnc: Sur la
solutiilile de elilurure tneroureuit ilan-. l"ai ide i bliirb',drique.
p. 1161—1163. — Tanrel: Peptoncs et alcaloides. p. 11G3
—1166. — ChamberlaBd al Bous Da h aam a Alwifa
du Jiseromm ercfae. p. 1165— UM. — Loir: Sor la
oiaUlllMtlOB des alum. p. 1166—1169. — Baron: la
pbyDotazie. p. 1189—1172. — Fayol: Etudcs sur le tcr»
rain hoiiiller de C+nnraentry. p 1172- 1175, — TajOBs
Sur l.i l)ri'bi..s Laitierc- p. 1175 — llTil. — Fauvel: Sar laa
olieruti Ml' du lait daos les biberom. p. 1176—1177.
WeiQlaai, F Zar MollaakmAtMia vm Haiti.
Sep.-Abdr.
K, Accadaaii« dalla Beiwue di Tbrino. Meaaorie.
Secie 8. Teno XXXII. Torino 1880. 4*. —
D'Ofidie: Studio solle cobkhe gubbe mediaui« la nota-
dODe ainbolira delle forme binari«. p. 1 — 76. — L anrät
Noore ricen-lio sull' origine real« det nerri ccrebrali. p. 77
-112. — Porti«: IJi alriini fossili terziarii del Piemonle
IS
e..iumijrio
e della atabiliU delle volte. p 1,15— isii — Saiip: jJuuveau
caleul des mouvcnents elliptiques p, 187—200. — Dorna:
Intcirno alle fnnzioai elilibiM «d «gH Mami «HUW dl
pniua si>ecie. p. 201—001, — Baaio: f
nici della elettrolial. p. 968— 268. — BareÜi: D i
del Mia^e, versaote ilaliano del gruppo del Me
(Alpi Pennine^ p. 2Ö9 — S04 — SanR: Addition au m^oir*
snr le calrul de* rnouveinem«; elliiiciques y 3416 — 3()rt. — -
Gerbaldi: Sui sistemi di cubidie ^bbc odi sviluppabili
dl 3* classe statitUti col neaso dl due enbicbe punt^giate
SroietUvamcote, p. 808 — 858. — Golgi: Sui nervi da ten-
hii dell' uomi e di altri vcrtebrati, e di un nooTO orgu»
nerroso terraioale maaculo-teudiiieo. p. 369 — 886. — Ca»
rioai : M«A«Mn» ^ e^ieristentare le ri-viatsBaa dal tu^
tariall da rnttwAmv. p. 387—404.
Sari« 8. ToooXXXin. Toni» 1861. 4«.
— Saltadoris Onltalegla ddk Puai ria a daBa MehBcha,
&7Bf.
— AM. Tel. ZTI. Disp. 4. Toriao IWI. 8*.
— Gossa e Mattirolo: Sopra aleone roocie del periodo
sihirico nel territorio d'Igtesias (KardegnaV p. 386 — 897 — .
bassri: Riäessione della lucu polahzzata snlla superfide
de' ciirj i iiiriirangeeti. p. 89&— 4<ö. — Piolti: Nota »opra
aleone pietre a scodelle dell' anliteatro moreoico di BiToH
(Piemooie). p. 408—406. — Maccari e Pagliani: Salle
(enaieae neesiiaa dei vapori di akmi Bqoidi e solla dilata-
aiaaa Maariaa di maalL «.dn— tfl— Bettiglla: Taaria
• caleel» daBa »alla iaeialliefc»L p. "
e della LiRuria, appartene:iti nll' »rdino dei Cheluiiü p. 113
— 184. — l^urioni: L>ia>tiiiiii nella (i»ori* dfU' e-iuilibric
(Tom 16. Juni bis 16. JoU 1881).
E. Oeiellscb d Witsensch. au Göttingen. Com-
mentationcs recentiorei«. T. I — VIll. Oötling«D 1808
— 1832 4*. — Abhandlungen der tnathotnatischcn
dawe. Bd. I— IX. Cftttiagen 1843—1861. 4*. [gek.]
Bamaiata', S.: AXkm da U deeeripUoo phjsiqgiM
de la r£pabliqne Argentioe. PremMre partia. Tnea
pitioresques. XIV Tableanz. Baeooa>Aires 1879. Fei.
Asiatic Soc. of Bengal in Calentta, JoumnI.
New Series. Vol. XLVI, Part I, Nr. 1—4, Part. 11^
DigitizOü by Gvju^i«^
1S9
Nr. 1-4. Cttlcutttt 1877. 8». — Vol. XI.VH, P»rt I,
Nr. 1—4 und Extra Number to Part I, Part II, Nr.
1—4. Caicutta 1878. 79. 8«. — Vol. XLVUI,
P«rt I. Nr. 1—4. Part II. Nr. 1—3. CakutU 1879,
8». — Vol. XLLX, Part I. Nr. 1—4 and Extr»
Nuinber to Part I. Part II. Nr. 1—4 Caicutta 1880.
81. 6«. - Td. L, Ftet I, »r. 1. Pwt H, Nr. 1.
OalMtta 1881. 8*.
— Proc<'«<linp.s. 1877. Nr. 1—10. Caicutta
1877. 8«. — 1878. Nr. 1 — 10. Caicutta 1878. 8».
- 1879. Nr. 1 10. Caicutta l-STH. ö'-". — 1880.
Nr. 1-10. Caicutta IbüO. y". — 1881. Nr. 1—3.
Caicutta 1881. 6^
XritMh. Aat: Fauna dar (JatkoUe and dar
KalkstcfiM dfT IVrnkftiriiiatfQ'ii B0lifikaiift. 3d. Waft
l, 2. :!. Vrni' l^Tfl- .^1. 1».
Hatnrforsch Oetellsch. in Bern Mittbeilniigaa
aaa dem Jahre 1880. Nr. 97'.*- 1 Bm IWI.
8*. — Studer: Ueber Knospun« u. TticiluDg bei Madre-
poraricm. p. I — 14. — icL: Untng lur Kauna der Stetu-
Kurallf-n von Sinirapirf, ]i, l.V r>3 — id.: Tobcr die sta-
lisii.M hc Auiiiahmf der tarlH? der Oaat und der Augen in
Kauion Bern, p, ö4~ 71. — (iraf: Zur ücstimmujie der
apceiflwIlM Wirme bei conatantem Volumen Ton umol
Ik 71—76. — Bacfamann: Verwerfungen in einar Kiet>
mdie bei Deni und neu entdeckte rerkiest-ltp HAlzer !■
Oletaehenichntt. p. 7!» R2. — id : Schwen-palli. neues Vof
kommen bei Thiui. p.tiS — iMi — ätnder: lieber den Fund
villi lli sii ii ilcr l.iiriiM- in der rj«Llbau«l4lion I^Urttifren
am liif'li rscr n '>7 — !H. — L n r b s i n K ("r : Zur Tlieiirie
der Rellexf» nmi ilcr H<-lU'«bt»mmuDp. p. !)9 KU id.;
l'eber die \\ irliuiiKcn der W arme und des Liebte» auf die
Ml eWger KaJtbraier. p. 103—106. — id.: Zur häumg
■arrtMT Smcaair. p. 106—106. — Oniqner«>t MMiM
«ur quelqoH prodiiit» obKenis dam la d^nuiiMoa dea hanta*
tnumpans da Jon bemois. p. IflO — IIAL — id.: N«lw rar
la tenip^ture et tur '|ii''liiur>!i |^ qn'on renrontre dnns
les minit-rrs du .Iura ]•. Iii! II'» — (1 iiillebeau: KNim'
tcratolopiiche MiHboiluiiucn. p. 119—136. — t. Fellen-
berg: l>ie Kalkkeile am Nord- nnd SOdranda dea waa^
licbui Tbeile« dea FinateraarbommaMivt. p 137— UOi —
ArMld: BiiMge aw vergleicbcwiaB Pb}aiolggi& f. 1S1
Mtweiieriiehe natnrforaebeiide Oasellaohaft in
San. Terbandlungen, Vertammlang 7, 1821; 9,1833;
18, 1827; 14, 1826; 19, 1884; SO, 1888; Sl, 1888;
92, 1837; 63. 1880. B*.
— Compte rendu dei travain prteütea 4 b 88.
aemion. Gtr.i'\c IHHO. 8«.
Royal Soc. of Edinbtirgh. TrannactionB. Vol.
XXIX, Part. II. 1.'S7<.I- 80. Edinburgh 1880. 4«. —
Chrystal: Un Miudiog'ä »ynem of forte», p. 619— 630. —
Ni I o I : (In tbc action of »uphide of poUMinm lipon cbloro*
lorra. p.631— Ä.94, — Dickson: A new nirthod of bvesti-
^MBg ralafhliM berween fanctiom »f the Tonu of an p<(ua-
jfnm aad iti coefSWenis. p. ^V» — Ocdiivt^-. <>□ tiic
phenomcna of yari('?.iii"n anrl rcll - mnlti|ilicalion in a »\ip-
cie« of enteroniorpb:v )■ .^o Slucfarlune: On
tbe (lirui tiM- drh. liaiv'i nt ilci tru itv. l'art IV. p. .'itil 56ti.
- Mi]l-. > in ili-Tiiiiiiiiftr)-. p. 567— B«j. —
Uucbauan: i'reiimuiarj' not» on tbe conpreanbitity of
flaaa. p.fi8B— fie& — Uaearacors Ob tka tadMiaa wUk
tanpeiahMB of the dectrfeal reaMaaea of «irca «f ecrlaia
alloyi. p. 69»— «oa — Cbryital; Od the dilhrential tdo-
pbnne. p. ßiK» — ß.1fi, — Smyth: Nodc« of tbe completion
of the iifw linck-tb^Tmonioter« at the Rnyal Obw-natory,
Edinburgh, «nd what they are for. p ÜM—f>.'M. Taii:
Note ua a ibeorem in geömetrf of poaitiun. p. 057 — 000.
— Schals«: Ob the atfocMra aad amaflCBNit «T tka
«oft parts in EupkcteTla aitjirrpüum p 6>jl— Ü74 — Tait:
On Minding'» theurcm. p. tj75 — »irtj.
Proceediug«. Stjesioc 1879 — 80. Voi. X.
Nr. 105—106. Edinburgh 1880. 8".
VBtBnrUaanich. Ver. in Bmbml Ahhamtinfw.
Bd. Vn, Hft. 1, 2. Br«men 1888—1881. 8*. —
Hnchenau: Reliquiae Ruimberi^af. p. 1— A6. — Popp«:
Ufbur eine neue Art der Calanideu-Gattuitg Trmora, Band,
p. ß7— fkl. — Rchbern; Eine neue (iregarine. J^a^^eneBa
tn'Anlui n. (f. pt n. «p. p. 68—71. — Focke: KOnstlicbe
Pflatuen-Miacblinge. p. 73—73. — Buchenau: Fernere
BtUtkft aar Flen dar ««tlrieriachen Imebi. p. 78—82. —
Hartlanb: IMirag aarOnüthohwie der «etUrh-AquatorialeB
Gebiet« Afrikas, p. 83— 19a — KOnig: Veneichnias d«B
auf der Insel Kurkum g«eanimdten L^idopieren. p. 139
— 132. — II<'S9: H«'iträtrp zu Huer Kann.i diT luncl Spikerog.
f . ISS- X'iH. — Hu u temann; Zur l- aiina und Flora der
nBi'l Anigast im JadebiLs«-». p, IS'.t l'uppo:Ueber
einen neuen Harpactiiidcn. p. 149—152. — Fischer: Be-
richt Uber eine Anzalil Steiniictilptureu *u» Co«tarica. p. 168
— 176. — Malier: I>te nia^^n tisrhe Inclination Ton Urenieil
i. Marz 1880. p. I7(>. — itl.: Wrirleichende Beobachtungen
Uber dm Untmchiod in der 8pauukraft des Wasserdampfs«
l>ei verschiedenen hydri^kiipiai In n .Subslauzeu. p.Jlä J'JO.
— Focke: Die Vegetation im Winter 1880^«!. p.321— m
— BaÜagaNr.S bb daa Ahhaadhavok Thbrilan.
Bnmm 188a 8*.
(fanmiHi^ folgt)
Die JulVÜL allgemaine Tenunmlnng der
destsehen geologischen Gesellschaft zu Badin,
Tom 12. bis 14. .\ugust l'sHO.
Auf der Tenammlang der dentacben geologieoben
Oeeedaebaft an Baden •Badae vnrda to. dar SHaong
am 26. September 1879 Berlin als niohatar T«r-
sammlaugaort beatimmt. Die Herren Geh. BtCgilflM
Bajrieh and HaBahaaftrtt« «akiB«« ÜMoadliehat
dfl auf wie t,'ef!i!leno Wahl zu Oe5chän*fnlirern an.
Am Mittwoch den II. Augast d. J. fand
aicb bereita die gröaiere Anzahl der Tbrfl wehmer tu'
der Verüammlong im Leipziger Garten m Berlin
(Leipziger Straete Nr. 132; zum Zwecke gegenseitiger
B«grte»nng ein.
Am Donnerstag den 18. Anguat begann die
ertte Sitzung Morgena 9 Uhr in der Aula der ktoij^
liehen geologischen LandeaanBlalt and BtlBakadaiBiB
(landideoatraeaa Mr. 46).
Die ISnlglieha Segicntng war fertrataD Avok
Herrn <!eh. Rath Göppert, Herrn Geh. Oberbergrath
Bendemann, im Anftrag« dea Direotora der AbthaünDff
far Berg-, Httten- und SalhieBwaaeD, daa Harn OImh^
bergbauptmanna Serlo, und dureh Herrn UBttntBBta-
ieoretir t. Goialer, im Auftrage dee CnItimBlniftan,
da« Hem v. Patlkanar. Sie Ueia dmth diaaa
Herren die Versammlung feierlich begriisseil.
Die Ansichteo, von denen aus die Irihdglleh
preoiaiadh« Staataceigieniag «• Ar fabotea «tachtat
hat, dea Baatnkvagan d» gaalogiiDhen I.AndeaflBlv>
16»
Digitizeu Ly CjUv-'^^il
140
xucbuiig ihr Tolle» Intereaee suznwanden, fanden einen
klaren Ausdruck in der folgenden Anrede de« Herrn
Goaaler, deweD OeikUigkiit Referent d« Wori-
Unt derselben Terdankt.
„M. H.l Zum ersten Male nach ihrem einand-
4niai%iilui%im Bcitehsn hat die dentwbe geologiacha
flnwllniliift den SRs flmr Vereammhing war Freude
der preiusiBclien Staatisrc-gierunf;;, iusouderlii.-it dr-s
Untarriektimiiiistarian», UMb Berlin verlegt; nach
ihrer Oebortatltt«, an welche täe wo viela thenere,
perRÖnliche Erinncrungfii kiiüj>ftn. AI» auf diT Wi-nde
der Jahre 1848 und 1849 hier eine Ansahl Uäanur
■miDBMntnt md die OeaelbdiaJI ghteJete, w et
ein hciher Eiitf riJuHs. anti r deu WirrcMi der Tages-
politik und der L'nruhe des üfieatlichen Lebens den
Sinn Ar emila, itnng wweuehaftUche Arbrit durah
fiiUuig eitH" Vi-n '.r.s und dun-h die Ucbi-rnahmc neuer
Fflidtten im Dienste der WiuenAchalt ssu btitbütigeo.
Der Wurf getoag. Dalar d« Liltaiig w» LeefioU
V IJuch und unttT der Mitwirkung so vieler hcrvor-
raj;ender Mttoner der WiMenwbaft entfaltete iiicli nutch
der Verein xmA «rimgto heU «faMB beatimmenden Ein-
flnsB auf die Entwickdnng der Geologie nnd der ihr
Terwandten Wiiuieuechaften. Wenn dn& Auge die Reihen
dmiuMtlctt welohe der Geselkcbaft angehören und
angehört >m1x-n, so muüH sich daa Herz jede* Deutachen
mit freudigem Stolze erfüllen über die vielen auig«-
■ifa^eten Minner, denen er hier begegnet. An die
gwween Todten, wie Buch, Carnall, Cotta, Ehren«
herg, Humboldt, Mitaeherlieh, Roae und Tiela
Andere, reihen aich die lebenden Vertreter der Wiaaen-
sebaft, unter ihnen Stifter und Bagrtnder der Oewtt
aehaft, welche wir sn unaerer Freode heute mrter um
erblicken.
loh mfichte nher waitar geheB nnd ü der BAol^
kehr nach BarBn nieht aar emen Bemli dar liehe
zur Vaterstadt erkennen, aondcm gleichsam den Aus-
dmek der oeuen EntwiakelBBg der geologischen Wiaaen-
ichaft. — yfi» aneer erlanditea, nn CMitiplaada ge-
borenea Herrschergeachlecht vom Fels zum JIcer vor-
gadnmgea iet, ao ist »ach die Geologie allmälig vom
Biii^aiid ift da* Sehweaamhiid hfaiahgeatiegea. Inmer
jaebr hat sieb da» Iiiteresfe den neuen lüldungen zu-
gawaadt, und durch die bahnbrechenden Arbeiten anter
ans laheadar Fondier M mmmehr aach die Oherllleha
selbst in den Kreis dir Uiii • i>ucliungeii gezogen. Der
Gcognost reicht auf dieticm Gebiete beute bereit« die
Baad den Agricakarebeaiiker aad PflaaaeaphyeiologeB,
unil iuic Ii dem T-nien int in Fulire der Ermittelung des
KciuurtiBges des Grund und Bodens, die Basis derGrund-
ateotrr^gnlirang, die Bedaatoag der laoda vom Erd-
hodoi, ariae ZaMnmenwtnag, Sehiehtangoad BUdaqg
nur Erkenntniae gelaugt. So hat lieh in naaeren Tagen
nriadiaa derOaelogie und ihren Schweeterwissenschaftai»
auf der einee, aad der Landwirthacbaft auf der anderen
Seite, iwlediiB dar Theorie dua Stahl- nnd Schichten-
kundigen und der Praxis de* Landmanncs ein inniges
Band geicblnagaa; eo hat die Gesellschaft daioh ihn
lebendige Theitnahnte aa der geologischea DareUbr^
echung der oberen Schichten ihr Wort eingelöst, wel-
che« sie gab, ala aie in ihraoi Statat die Erfiaraohang
der geologischen Verhältnisse Deotachlanda, aneh latt
Rücksicht auf den .^ckerlKiu, geliAtc. Und W BlOdito
ich es auch für die Zukunft ala ein gOnsttgaa Zaidtaa
lllr ein gadaihliehae Znaeamwawirken hmatellMi, daaa
sich au{ diesem Grundatüeke liier die Dergakitdemie
und die geokigiscbe Laudesanstalt erheben, dort daa
laadwirfhediaftlieha Mneenai, oad daa wir hofli<B
dflrfeo, zwischen sie als Bindeglied das Museum für
Uineralogie und PaUontologie hinninzuacfaieben, welches
wieder mit daa aoolagiaehea Haaeam In orgaaieolMr
Vorbindung stehen wird. So eröffnet «ich vor unserem
Blick daa äustera Bild des "/Msmnmf"*'»"^'"', in wel-
tritt — innerlieh die verschiedenen WiHsensrliaften niif
einander stehen. Lassen Sie uuj gemeinsam boAen,
daaa dieses Znkanftaglied bald Beataad «ad '^Ukh.
keit gewinnen wird und dass Sie in die neu gewnn-
nenen Rinme gern ihren Einzug halten werden zu
Ihrer Befriedigung ud aar Aaada dfr Unteiriehta-
Terwaltuqg,"
Herr Geh. Kath Beyrich gab dem Danke der
Versammlung gegen die königliche Regiening f&r ihre
Theilnabme Aoadrodt und mottvirte das frühe Datum
des Beginnee dar ▼eraammluog mit dem Umstände,
dass die nahe Verwandtschaft der Geologie mit der
Anthropologie, ee hitta wünachenswarth encheiaen
laaMB, den Kttgtiedam der geologiaehan OeeeUichait
die Theilnahmu an der unmittelbar ▼onoqglgaogenen
Veraanunlnog der anthrojidagiBchea ia einfachster
Weiae aa ema^iehoa.
Nachdem auch Herr Geh. Rath Haucheuoruu
ab Direetor dar Bergakademie oad der geologiaeben
LaddeMaitalt dJe Bedantnng dieaer huHtate dargeateltt,
orientirte derselbe die Versammlung in Beziehung auf
die reichen Gaben an Literatur und Karten, welche
tch der Oeadilftahhnng aar Unterlage Ar die Vor»
trfiffe üher die geologische BeschsfTenheif der n.iiieren
und ferneren Umgebung ßerlina veranlasst worden
waren and w«na jeden lBt|^a dar Yarwailang
jo «in Exemplar ttliergahcB wudai Ei hmtandw diaaa
Geschenk« ans:
1) dnergaokgiMhanXaito dar Stadl Bndia. naoh
dem X. A. Loiian*Mhen fitadtplaaa ha Maaaa»
Diyilizeo by GoOglc
141
»t»be 1 : 10 000 mit Ergänzungen Im Westen,
Sadeo «od Nord«n t«» G. Berendt. Herau«-
MUtdnft \tA Over all^friielneu VersnniDiInnj^
im Jkbre 1880 geiridmet von der königlich
pnnaaiMlMB gadagiaeliini Laiidnaiutalt;
9) dir gMdogiMhen Uebenicbt^lcart« derUnigegeDd
TCO Berlin in MaaaEuUbe 1 : 100 ODO, zn-
■HUmengvstellt nach den imMaaKsstabe 1:25 000
aaig«f&hrt«a Anfn»hm«n der Flacblanda -Ab-
theihing der kCniglich preosaischen geologischen
Landeaanatalt.nebiit geognoatincber Bcachreibung
der Gegend vom -Berlin von G. Borendt nnd
W. Dnmeii nb Erllnterang zur geountaa
ll«bwrakhlik«rt«;
8) OMfuwIinht Skixse cor Ezcaraion naeh Eben-
iralde un 16. Anguit 1880, entwerfen
G. Berendt;
4) Bflderadorf nnd Umgegand, eine geognoBtiecke
llaMignpUe von Heinr. Eek, nebii Knrto vai
Rofiln nnd 1 Tafel Abbildungen von Ver-
■leinet ■■gen. An« den Abhandlungen inr g«o-
logiiehflD fl^eeinlknrts tcb Prenneen ond dflo
TLürhipischcn Staaten. Bd.I. Hfl. 1. BiTlinl872.
6) Hoheniiberaichtakarta dee Il*r«gebirgee, benr-
beite* «vf Qnmdiage dar AsbageB'Mh«
topographischen Karte im Maasastabe 1:100000
Ton der königlich preoieiechen Lendeannitnlt.
Bnn geegnoetticiin ^Mwriiflrtekiirtt dea Hw^
gehitgee, nach den nettesten Untersuchungen darii^e-
ttnUt, konnte leider nicht mehr bii zam Vereammlungs-
tandn fartiggeeteUt werden.
Herr Geh. Bergrath G. vom Rath in Bonn,
•nlbst an der Theilnaluae an der Ver!<uiuuiluDg durch
allgemein bedauerten TrancrfaU in seiner Familie tci^
hindert, hatte der Gesellschaft 20 Exemplare eeinea
wnfaweD deren Werkes „NatnrwiasenachafUiche Stndien,
ErimwnuigeB an die Pariser Weltausstellung 1678
(Seet. atrangiree)* mr YerlDgnng geatellt.
Herr Geb. Rath Bendemann erinnerte noeh
»D die (ordernde Tbätigkeit, welche Krug r. Nidda
der Landeaanatalt hat angedrihan laaaan nad faraelita
4«r tadlHlidk w .GttekMirt" llr dia Bnmnkimi
naeh Rödersdorf «ad Stasafurt.
I»n lirta «iaa am Freitag, den 18. Angnit, 87
TfatOnriuttar an der Temmmlung auf. Wenn aelMO
nnaere deutsche Reichsmetropole an Fleh m val des
gmatig Anragenden durch Sammhingen und Büdunga»
aastaHen Ualat, dam die XXTIU. Yersammhug der
deutschen Geologen iiiihl leicht von einer anderen
abertroffen werden kann, wenn die geognoatische B»-
■ahiftnhiit Ovar Umgelnng dm OaMiffgialaigim in
ein Gebiet rersetzt, in welchem der Reiz der Neuheit
der äuesereo Ersdieiiituig nur um ao intensiver den
vpr':fnl<*, so wurde das Interf^s" noch höher gespannt
durch die Theilnahine von I'achgenossen befreundeter
MaeUiarvClker, welche sich xu gemeioaamar Arbeit M
uns eingefunden hatten. Aus dem Süden, als Vertreter
Oesterreichs, waren erschienen Herr Hofrath v. Hoch»
stetter und Iloirath Franz Kittor t. Hauer, aoa
dem Westen Herr Profeaaor 6 oa aal ei von Ulle und
aus dem Norden die Herren Profeeaor Johnatrnp ans
Kopenhagen, Professor Otto Torell, Dirt;ctur der
aehwediaehen gaologiaelMii Taadeaauiiiahme, und Pro-
Jeam A. E. t. lIordaBikiMd ana Stoekhohn.
(Fanmlnig flügt)
Coppernicüs als Arzt.
Von Dr. L. Prewe, frofewor am Uymoaiium in Thorn.
Hb As N«
fFortsetzung.)
Wir kennen die BOcber, weldw Cnppernicus
M dar Aaiölnug dar Hrfik^nda gabnmbtlmt, odar
wenigBten.i hat crf-'iriuic-hfn können. Ans einer Reihe
von bandscbriftlicbeii Itemerkungen, welche er, wie
mehr£Mh erw&hnt worden, in diaaa Bttehar eingatragan
hat, ersehen wir das Interesse, mit welchem er der
Praxis zugewandt gewesen int. Vielleicht sind ein-
seine der dort verzeichneten Recepte nicht unwichtig
fiir die Geschichte der Heilkunde; jedenfalls wird ana
ihnen der Standpunkt eraichtlich, den Copperniovi
in dieeer Wisaensdiaft eiogenouimen.')
Untar den Baoi]^, welche Coppemicna ia
die TOB flm iMDiititaa BBeher eingezeichnet hat, ataila
ich eins voran, weil der grosse Mann es zweimal der
■ebriftUehao Fixiniig Skr vflrdig ecachtet hat leh
baba daaaalba auf dar BSdiaaite daa Dadraiafadiaiidaa
von EulcM'a aeleuenta Geometrica'' gefunden nnd ein
Facsimila davon in meinan »Mittheilungen aoa Schwe-
diadiaB Aidbiwi und BÜiBoChakMi'' THtfhBÜicht.^
Eine sweita Ahaohrift ikiid CartM tob Ooppar-
■1 Ausser dem ersten, im Texte abeedruckten Itecepte hat
der Verfasser dieses Aufsatzes die abrigen Kinxeiciioungen
inoilicitiiüchen Inbidts, veldie Coppernicüs in aaiaaa
UUctiem sich angemerkt hat, nicht selbst gesehen. Die
nachfolgenden Mittbeilongen bemben almmuich auf den
Abschritten, wciclio Curtzc in Upsala angefertigt nnd, wie
oben bereits erwidint ist, in den „Ineditis Copperuicaois"
veröffeiitücbt hat.
'i Im Besitzp vnn Coppernicüs befand sich die
f\l\i'\ii iiriiKips (irs Eiikliilus vom Jahre In dem-
selLieiiVolumwi ww necb angebunden: ^nMM:larMMiiniu
Anf dar BfedoKita dmDockais hatCapparikaa daa.
in Ttata abgednMikla Bacept aü|eU«eaL
L^iyiU^cG by Google
148
nienfl «ia^tngen kof dem leUUn Ulatte des Folkaton,
walcher die „Cbirnrgis" des Petnu A»
4m „Osm pMdeoUntm- dM
Dm Bwept kntet ia <
«hrieljen i»t;
Baäp«: boU armenici jij
seduMÜ
tormentillae ndicii
dipUmni
•Mdalonim rubrorurn
eboruin \
Mllumii (?) ac«toai | ^
corticis citri |
Burgsritarum j 5*
Mnungdl 1
iscinti rnbri , tM
OB da Mtde oervi gi
carabfto
coron uniconü
ooralU rnbri
anri
ar^nti tabulanim
fiat pulyit.
Die Abwaiehungen in der tmäbea madandirift
«• wobl mr Nackachtung fttr cpMere Nutsneeier dar
tmr iteht Utr „faii'* itatt
d« an nelit.-r Stpüe aufgi-fiihrtcn Ingre&H „croci".
Aanerdem lautet der Schluss nach Cnrts« (■« a. 0.
8. 61): ..... niMMirii inmw aam. vgl quaatan, qpi
nlitnr iam infprri sob pondflre uniuB floreni ujigaric-i".
Ausser dieEera so complicirten HeUmittel ist in
dn Mtai BBciHni, «dah* Ooppamlona TOciaga>
W«Me m ReinAn Hanrlppbrauche benutzt zu halicn
icheiat, in dem „pro bibliotboc» Episcopeli in arce
Haflapergk • angaaduAn Tohma. «to dar „pw-
eUe» Talaad da tkaranta", ein pitiz tinfnchos Mittel
gqgn dia Ruhr eingetragen. Selbstverständlich hat
Copparaieufl die« nicht daahalb gathaa, ■» ddi
W «twajgaai Oabranche Jarnn ni orinnenr, violmchr
waäl «r dia Beilknia de» Mittek erprobt hat<«, ist
•) Die doppoHe Aufeeichnunc des in llodo siebenden
Haeeptos lii«-,t .laraui gcLlie»»cn, jfani OopparaicKa iba
Aa bisnr.j.TP Hiilkraft üiisesdurbbaa hat £i bt aech
lier\or;Mii„ t,<Mi. die .ifaiHOTU" des Euklid rieh in
BPin^m 1 ' r 1 X Mh > i t z e Iwfunden haben, die zweite Abschrift
«es HKonU-9 daif«'(fpn iii i-inctn Hiichc pi-srlip(i<>„ ist, welches
der hchloRsbibliotlick zu ]liil,li<rir aii^^pliörte. Die
Mtatere EiuMichnuog ist abo ta Nato und Froinnen der
laafailnwli— I ■ftinaia «JkiM*
„Contra disspoteriam.
Florei garioflonim palverataa mitte in Timua
«MkobUB, Uba ad aootan aana haoataa
at mane."
Uatar den übrigan Einxeichmiiigao beba iah au
■lohit herror dn fJaiTariafainttel, welchaa Anmldiu
da Till» Nova um 13101 unter dem Namen
nFühlae imperialea" zuaammengeatcllt bot. „ftiiaa
KHaar^TOlai" — aagt diaToraaJjjfesi^iektoEnikitang—
,,dürfin giTiümrafn werden zu ji-ilcr Ziit. ulmo beson-
dere Vorbereitung, ohne Beobachtang besonderer Düt,
MocgoM aad Abaada, vor «dar aadi dam Faiw. m
Gesundet! oder Kranlcen. Sie emiMB ddl hailkrftft|f
bei jeder Krankheit" u. w.
Isb kaaa dea Wortlant daa PiOeiflteoaptaa, wi«
ihn Coppernirus nifderRPscliriclx-n hat, in der An-
merkung folgen, weil das Iluch, dem dasselbe ent-
■onma irt, deh adhat ia j
■dUn noch vwfiadat^
>) Arnoldns de Villa aoT» (f aaUlO} hat au
Ideineren Schriften („de arte eognortiiiA faMna , .Jcvinii^,
,4b aquap ritap üimptid et oompuidte^', ,jn^BMa sanitatis'O
cia „herbolariuiti de virtutiliuH berbmaf*. ein „brenarioB
practirao nitdii ina«' ' und du ..SfMTiiIiim mi'dieiMaf*
ii lirifiioii. J'us i'iii.'K-ricii'jd. '*r[i|].':. L II ' M : nieaa m
Amoldu» de Villa ijo\(i ruti.umnM'n liac.'kuK-t:
„Pillulae impcriaiLb Amoldi de Villa Nova,
quae possuiit acci]ii oiiiiii ttinjuirfi sine [irar|iaratione prae-
tcdfuti, diita vel cu-stndia, n>aiie et .sciii .mu- cibum vel
uoet, absque sjrapo, per quemcomape bonuaem
tnfimnm. Taunt in oauii natatia oii
vel
srroi
intiniiiDL Taunt in enal natatia diHnoda et otuMundna
cgrltodfaie, cducenlea dna laetiooe qiuquU anpöflnumT»-
veniunt et confortant membra prinopdia et daUtla, laeti-
ciam adducentes reurdant canos, ad es eoimptis hmnariboa
pr<M]punt, ronsülidant i|iiidij»id dilarrratum est mordicativia
aabis liuiiioribus, virtutrni visivani supra omnia procorant.
atomarhum praeponunt et roüsCTvant, catamini compi-scunt,
tu!s!,im scdant, «nginas et omnia fauciuin et ..ii.i i<d-
luut. fuaiesitatani atonachi educunt, stotouumaia riutellmit,
iataUiBctam auaant, nervös roborant et vegettBli diiäma «
pntrednieenstodiniit, Talent contra epidiiniam, oantmeaUan
orteticam et i>oda(!rani, dormire farinnt, corpora lapsa. ne
peritiidiiirfB incidant. praeservant, utramque colicam cum
tli LTimtc tnihuMt. le\itrjr piirKant. Qiii dcnmm vult purcari
|*r lift-s iiiliulas, humat iirinia ilio miuni. Bcciuidu duan, trrt iii
diu tres etc. uaiiuv tid üiptem rci quantum recipkonü vide-
Intur eipedire. (juaruiu compositia ita a* Ubei
ft amomi
CinamonU
Zoduarii
Maslicis
Nnds imuce
Oarioflorun
Crod
liqaoiii aloes
TurUtb bont
Agarida
an 9i
jci by Go(
148
mMmm iA mm Reoapt,
iwar nicht in no wanderbartr Wewe, wie
■Iis oor nöglicben Krankheitai sa heilen T«r*
««Ich« Aut dodi ftr iMkA
üibdbdIlDlfligMbHdItok «iadkl
S 8nw fcntodi, ■Oerii
radio. oelidonis an" .'lii
Semen apii, aut petroaeliniipipcriii, cinaiiiomi,aDiseo«
masticii, »pieis M. an 9i
laopi, abrotani, polii, calamCntii ojgui« Mom
aneti, Inniperi an 5 t.
Et nocsm qtuaitiHaTit
WitX pnlria «t inmntnr cum paoe tn«fo vpsperp,
aUBe et meridie. lüo pulvis non solum vieum
elarificat, etiamai pcoe fliarit aniiem», sed et
Btomaehttm oonfortat atpurgftt, IkpUen frangit,
opilaoioDem epatia et ipliüi eotrH ck omnem
ydiiiiiiip jrranaruni nürobpllarum.
Kcubarbari ad pondius oinnium praediclonim,
Aloe« locctt» ad poodm totim npiadiclM. )
Omnia cuuficiantur cum qrrapo itetamm mt
>) Cnrtze Unat {.Jneditt Coppernkana" p. 81) aaf
das im Texta uiuetikeüte Reeept noch, ala too Copf W*
nicus htrrulirentt, die Anweisung' zu Limm Aiipunwasser
fcilgpti. welchem der AufccicLin r ili^' t/fl t i m lirif. gegelwD
bat: „Ex Thesanro Kuoinini i'iiiüatn Iti/Kirj niKtore col-
Ifctum".
Die tiuelle, welcher da« liacept ontnummeu isl, Ükait
«Ii fiBHt bMltauMib JSt äk mkdiKk M^ilMM
crk dw bclountn Pblyliiilnr Oumii Otaa<r. «debM
■Bnnltiiflii ment paeudonjrn eneUeoMi tat uHer den Titel:
„Tbeeaurns Euonjmi Philiatri de reaiedüa Bocretü Uber
pliiydcai, medicua et partim edam rfaTinims et oeronomicu«
Hl llimilia di*ervi •aporia apparatu medictii et pharmaco-
poUa onnibua praecipue ueocMariiu nunc {iriuuui in lucem
iCtna. Hgori per Aikh«» <~
Hgori per AodRMD Otncr Amo MDLIL'
In diwer iiiilrn fl«ipfci wn Octiier't „l'beeaunia*'
findet lieh nun das in Rad* mhende Becept auf S. 260
nnd 361 unter der Aofacfaiift: „Aqote ophtbalinicae qtkaedam
ex Roffcrio". feber die l'erson ton „UoRfTiiis" kiinn kdn
Zweif«! obwalten; n iil Jur buliuiititi- Uxf.srili r ]■ r;ij./i,>,iinBr
Soger Baro, den (ipsiipr in livT VorrcUu (i 27 < unter
Minen Gt'V'^vJjr^ijianiirni .luHuhrl,
Nach dienen l' eniütuUuQuen bleiben nuu iu Iktreif der
BMridHHwJtaB»BM«MH JD 4m OnMcniaataebe Budi
■or x«d MUÄMiL lfat«Md«r l«t Copp«raieai dM
Manuacript iMMtM, was nach de« AltersTerfatlt-
nissen und dem StadlMlgMge von Oesner nicht gut mög-
lich ist, zumal Ober eine Verbindun»; (iesner's mit Cop-
pernicua oder ncinun Frpu:iii' hkn i-i iich itirgeads auch
nur die geringste AnJvutiuig tindi-t. Man ist »OMch zu der
zweiten
gannugen, daas die
zuduiung aicht ron Copperaicus herrohrt. DicMlbetat
betlghehe B
»hrt. I)ieMlb«
iFkeunde Fabian Emmerich zttznaehrailMn,
Coppernicus das Buch leutwilUg Termachthat.
£amerid^tiwDUUcb^TO|0^ 8ul6^baM^u«elt|hn
weise Aufr^narrt
I .;r-. .'i'b Irrtluim i^t ibirrb dir (ileichartiplicit der
U«nd»ciiriiteu erltlM-Uch. Lebrigeus hat schon einige Jahre
' 'MM CmrlBCOB anderer bewfthitat
Auf dar fttebrito itt litafthttM ttui'
praktische Lflhrrn vrrzeichnBt: über den Vorzug der
ftoMwlich angewandten Mittel vor dem Gshtmoeh« voa
VadiguHotaH nr StäUMIidaraag, «Iw die UMk.
«rendigkeit, ftir letztere Sorge za tragen, etc. Dana
giebt Copperniona eine Anweiaung fOr firapb- bea.
Convenienciu« l■^:t lubrificar« veatrem per inferiiia
ciun clistiri vel suppositorio quam per supehos onia
medioiDa, qnin ommis medicina laaoitiTa quaatOMm^pM
Iwvia dobiÜtat m'jmbra nobilia et propric stomaclmm
aA cpar, propter quod outnifarie sunt evitandoe, nisi
Itam oonetnr aanitatia euatoa oaml
vantiia hilTiätatem debitam servare, quin in hoe aat
Bkaximum jnvanientnm praeaervans a malis paaaioaibM
et ftropria aoda palaatira, TOcagiBa, atothonaMa,
JUnilnie putridis, apoatmaatilMiB, aianVfui'inu iBtai'IuniB
jdBOpisi et coUca.
Itam fei porei val bovis cum oleo btilitam pammpar
ai ab'uiliillea anparioa iauaetaB vamilam pneont,
jn/eriuB ftf-ctssum.
m it* facito. Faiiaae »iiiginia W
qaaalnanb aaSa eonBonia at mallia,
quantum sufficit, incorporentnr pro duobua inppoaitoriit,
addito vero fei alteriua animalis, bovis, eapta« val ponä
val «ftnH, rt al via aeoara addtt» aliqaid da aloa^
Blatt 2 und 3 der „Practica" enthalten, wie oben
angefahrt« dia Tahola dea Bandea. Blatt 4 iat wiadtr
aabadniakt, «ad anf dir TaidamlU liaadl« riad
snnttchst zwei Receptt vaEMiebnct:
£ radieia apü fikaniadt an 3 a.
eapiOoaaa flofiuii Imtlowaa tWL aiT si
pass. 1.
mjrroba}. sudonun (?) amUie. dtrisonua an. ji
aaaaa an. 10
artemisü 5iü.
achlieast sich ein lUcept, «(lelMt ver-
daq«««kaB athtiirt. BtlMrtatWOartaa
a 0 S. 58:
coriicis istioa (artemiaü?) jüJ
yaca (!) 5 t
dyeimte 5iü
maatids s a.
rlaa, aia anderer bewfthitat Z. U «ad
VnL Hipler („Analecta onea^ rar
■it das Coppanieaidackaa ftr da aad
BdnHIaaga waU vcctmt ist, die 00. ]
Copperniens gleiehiiüls sugeachriebcn.
Nach den vorstehenden AusfOhrnngen ist es hier nicht
mehr erforderlich, den in dm „Inod. Coppem." entstellt
wiedergt'jrt'benen Teil lifs KtHPjiies von den zahlreichen
Schreib- bez. Lesct'etiicni zu bcfruicii. Die wichtigsten Fehler
können jedoch angpfohrt werden. Es ist zu lesen : Z. 8
„menithae" fur utrinothae, Z. 12 ^^altittici'' fikr gilluiici,
Z. U »ad caaden cauaai'' Ar ad vam CM% Z.»
Digitized by Gopgle
' Dun fblgw ini .
Enthsarutii^^niittf'ln (wahrsohenlifh MM ZuMkl) jU*
Tomut stetig su erhalten):
Pailotlira«.
B nw Mnidi an ji, auri|
otlais Tina ^iij md.
Alind.
S pidvwü pvMdicti ai,
Alisd.
S tywqniami J i. inftiode in acotum per diani «t
noetem at iMMtM gattM hadif^ 3. a. avri
ovilli 3. a. mao* «t «nnnaliH.
Dia baidan leisten Einzeiclun^gaa
ragan die Ueberachnft:
Da ovia uirabila.
ft Tttdloa alboarin tiQ aoataaawlo «t
olco lini confricat««» indito ata.
ft aalia nitri aau petri
an
iai aqna Ibrtia.
Auf der ROdcaeita daa letatai (SM.) Blattaa
sieh noch die kleine Notiz:
IX grana ordei fadunt 3i, oeto 5 faciunt J.
JXa Uakarffea daa
Hai «avlHlnB; in
addatur terrae ngillNtM *t armenici ]1 a.
Ab latika Einaeichnnn^ — nr Alnraobaakuig fal
Sobift angetragen — eaOllt fi*
tio* T«M« noch ein HaavftrbaMiHal:
In dan ntaluftdi anrtlkaitaii VoBatttaB« walohv
die „Oiirurgitt" de» Petrn« de Largelata und daa
Laxikoo d«a Matthaeoa Silvatioua enthAlt, fiodeo
aMi amaar den Obau 8« 19 init||al Iiai1lan
Recepte und der kurzt-ti Anweisung , contra
tariam" nnr noch wenige EinaeichnongeD,
tut dar makaaita daa waletaUu Bandaa. 8to
der Beihe nach:
Itam aoaoua gallaa ^aeroetiiwe valet «d fiatnlaa at
viacnm du pana arbore tercio ia
aoqoa «t e* eabU aaa parta potato, «atat
Ad ••BVeraacioncm dnntinm at OOBiV*
eorom doloren.
A pbraM ai!aliBac*a (7) plparia s« 9*
amen apii, halauirtlae, capsiiluti plandinm niMticis
comu tauri osti, coralli rubri uati au 5i a.
Bocam raaaram si alnmiiiiB, inocaria 3 a.
axbiia fiat polvia sobtilia ut aloool, qni poat-
ffiodun cum melie puro iooorporetur, fiat per
Bodoia linimead, aed priaa mel beoe de-
pvrator ab eine iaunnadkU«, tum gtofhM
aaBfriaa t/t aiipua«
Pro nittaad* arlaa.
semini« commum« amygdalorum (Hgidoram a
oorticibua exoortieatoram an J s., fiat ex eis
lac aecundnm artcm cum aafiia din laKo^ (I)
dissolveado, fiaut daa hanatü, qiHibal alt ad-
nor 3.
Contra lapidam.
R phllipendull i « , cibebe, rori— ariai BB ^ baihta
oornehi ss fiat polvia.
üagaaataiB qnando dlatortan nüqaod
•r. r in h r ni .
ft mirtilaginia, apilü, £aeougraeci an ^ig üarinae
at aoa
Ooatra paraliain «ovporla boBaa (m.
S «Aii%'nm. rutam, «Botonait daaofaa la
da bibere.
Ooairn oolloan at yliaasH
R sOGCum snsquiami, acetum et ^""™| niM Ot
•pplüia ad kicum dolentem.
Contra diaaaatariam
B gariofionun pniveris latis, mitte
bib<! ad noetem unum bauatUB atsaM.
Contra peatem
aisggü. diptawMa sa.t waeaili aaajMI
J^iy, fiat piil-v-iH, q-ii dcbct recipi post inffctionem
ante demunctiuuem cum rino booo ad poodoa
Contra rtiVorom furie.
Ji, oampboram, alibauum, mumm; pulreriaentur
at aritt—tar ia aqoaai «laaaaiOi aab aaqpali
pondere et leniatur rubor. Ad ii)f-f>rs valat
üarina tritici com melle mixt» emplaatrata. —
CSokkia fUgt)
Sie 2. Aliluuldliuig ?QiiIa]id48 dirlmlotak:
0- Beyse: Untprmichnncjpn fihfr dpn »natomiscbfln Bau
und das mi'ciiani&cbe Frincip im Aufbau einiger
Impatianaarten. 8 BogenTaBtaaddlidHgnfhiaalw
Tafebi. (Preis fl Rmk.1
ist eraehienen und durch die Backhandloog Ton
Wilb. BagalmaBB bi Laipsig m
telL
fMft
Digitized by Google
LEOPOLDIXA
AMTUCllES ORGAN
CAI8EBUGHEN LEOPOLDINO-OABOLOnSCHEN mUTSKJBM AKAT)BMTB
DER NATUBF0B80HBB
BSBADBOBOEBEar DHTEB MITWIRECNO DKR SKKTIOXSTORSrlHDB TON DBM FBlSimBTBir
Dr. O. H. Knoblauch.
Ballfl a. CZtw^M^v^ Heft XYIL — Nr« 17—18. Saptaalwt m
UHttt AmtlUli« MiUheil«Bf «o: Dm A^ianlrtaioollaiiiini. — Veitndera^ in r»iMMl>iiii>MiJii der Alniilaiiile —
Mtng m Kaam dir Akadwilii. — Budoli>h Chiiitka BoMtnr t* — Boaitlf* MUtliailnn(«B: Efai»
gegugeoe ScbrifUa. — L. Prowe: Coppprnicna als Am (ScUoibI— ^ A. Kaop: Die 96. allgwoiM Tay
sanunlong der deutadum geologinchen Gi.-iiuUi>cb«ft ta Berlin L J. IBBO (glllimu—g). — IMoim^illfln Mit-
thattungaiL — Dia S. AbuiMiliias im HmmI 43 der JNom Acta.
AmfUelie HtttbeOmgOL
Das A^jonktencollegium.
Nach voUiogeaar Erginniog de* AdjunktencolkgioiiM dnroh die Wahlen im 8. ui 18. KniM ba«
aUht daiaelbe geganwirtig uu folgeudeii Hitgliedem, deren AmtidMier beigefügt iat.
Im «nrtM briN (OMtomkli):
1) Herr Hofritk Dr. F. BMk tob Haaar, Siraolw dir k. k. gMlagbakin Btiekwatalt
in Wien. Ua nm M. Hin 1890.
9) Harr Hefraih ProAmr Sr. F. Bitlar Hooliat«tt«r b 0bif4MIAv W moi, Ua
ztim 18. April 1883.
3> Herr Wirklicher Gebeimer Rath, Yioe-Admiral B. Fraibarr von Wallaratorf-Urbair in
Qm, Ua wm 17. Daanbar 108».
In nrattn SnriM CBayem diesscit« dea Ebeias):
1) Harr Phtfciaur Dr. J. QerUch iu Erlangen, bia ram 18. April 188S.
9) Harr Tnbmn Dr. L. Saidal in maoban. 1» nm 18. A|M«l 1883.
&B dritten Kreiie (Württemberg nnd Hohcnzollem) :
Herr Oberstadienratb Profsaaor Dr. F. Ton Krauaa in Stattgart, bia zum 19. Augnat 1886.
Iii wtmiUm Wnim (Baden):
Hi-rr Gi'lieimtT Hofrath Professor Dr. A. Weism ann in Freiburg i. Br., bia lOB 99. Mätz 1890.
Der fttnfta Kreia (Elaaat ood Lothringen) iat z, Z. wegen unzareichender Al—M der ia dem-
atTbM nMgm HttgSadar iiMh | IT d« 8Utn«aB wiOA «lUaMf .
Laap. ZTO. IT
U6
bl Mthstli Kreise 'Grosshertogthum He??en. RTii-inpfal;^. Nassau und Frankftirt a. M.):
Birr Gabumer Hofrath ProfsHor Dr. R. Freienius in Wiesbaden, bia zum 17. December 1882.
Herr Wirklicher Oeheimer Rath Qbm>Sn0mopimnm m. D. Ht. H. 0. TOB D««h«a !■
Bonn, bis com 22. Mtrs 1890.
ha tMm Knin (Weft|>halen, Waldeek, Uppa uaä Vmm CmmXjt
Herr Trofp^snr Dr. n, Grncff in Marburg, bis zum 31. Anfragt 1891.
Im Mauten Xreiae (Hannover, Bremen, Oldenburg und Draunschweig) :
Harr GcMiMr Obar-lfadkiulisdi IhAnor Dv. F. WAliUr ia OeHtfafM, bii warn
22. Januar 1883.
Im zehnten Kreiie (Schleswig-Holstein, Mecklenburg, Hamborg, Lübeck und Luienbarg):
Herr Professor Dr. G. Karsten in Kiel, bis mm Sl. FWinnr 1888.
b tlfttO KniM (Frirnns Sachsca nvbat Enolmen);
Herr Geheimer Begierungsrath ProfeaMr Dr. H. Kaoblftaeh in Halle k. 8.i bis anm
17. April 1886.
In nrUflen Ktwi« (Ihazingan):
Herr PMftnw 9r. H. Se1i»«rf«r k Jann, bb mm Sl. Ihi 1891.
Im dreinhnten Kreiie (Königreich SechMB):
1) Herr Fnfmm Dr. V. G»raa ia hägtäf, bü anm 22. Junar 1883.
8) Herr Oeheimer Hofrsfh FroAmor Dr. H. B. Oeinita in Sreadan, lila aom 39. Jamiar 1888.
Im vierzehnten Kreit« (Schleeien) :
Herr Oeheimer Medkinairatk Profisaiggr Dr. H. B. Göppart ia BrealMi, bis som 17. Da»
aambar 1888.
Im An&ebnten Kreiie (das übrige Preuü.<ieii}:
1} Herr Dr. J. W. Ewald in Berlin, bis zum 18. August 1887.
8) Benr OdMimar liadieiaalNlsh Vnhmm Dr. B. Tirohaw ia Bariia, bii am 1». Min 1888.
HalU a. S., daa 1. Saptaabar 1881. Dr. H. KMHaiOh.
TazAndaiBiig im Personalbestände der AiraJnmia.
Cicttarkeiies Hitgllcdt
Am 88. Angnat 1881 sd Seraaaa ia dar Sehmia ^ImdAadfam); Hait Dr. Oiaar Haard tob Sdttpfal.
Professor dtr Anatoaiia «ad FatMagi« na dar Uahmattlt ia TOl'ingtn. Aalgenoeamaa daa
11. Oet»ber 1873. Dr. H. KmUmmIi.
Beitrag zur Kasse der Ikademie. ^ ^
Saptambar 4. 1881. T«n An. Miauonar A. Merensky in Botcabelo bei Midddbaig Ia BOd-AfrCk»
EiBtritt^gdd nad AbMaang dar JakNabaiMge 90 —
Dr. H. Knablaucb.
Biiii4ili»li GhilBlIni Boettger.*)
▼aa Dr. TlU Patanaa in Frankftirt a. M. M. A. N.
Am 20. April 1881 nach Tags vorher znriickf pU'crtem 75. Lebensjahre, .schimi vnch kurzer Krank-
heit saaft und ruhig Prufeseor Dr. Rudolph Christiau Boitt'.^or aus seinum ruhmvollen irdischen Dasein. Von
dan aufblähenden '.'X|x-rirtieat«llen Naturwissenschaflen märhtig angezogen, wandte er sich, einstmals bataita
lam Oandidaten der Theologie herangebQdet, der Chemie nnd Physik zu und gab sich dann aus eigernetn
Antriebe mit niemals rastender Liebe nnd Freude diesen Wiasenscbafien hin, die in ihm jetit einen ihrer
a^taaabawtaa aad MiaVtaataa Naatavaa vailoraa habaa. Jkt prakttiahaa SiiU wiaaaBaebafffidhar FbcmlkB^
*) TaqL LaapaMlaa XVH, 1881, 74, UBl
Digitizoü by f .
147
boaonden sugeneigt, hat er der Nachwdt «ine BeShe der leliAiMteD nad sAtiBebiteB Erfindnafwi hinterlaM«,
mltha Minem Kamen flir alle Zeit«D ein ehrenyoU«« Andenken erhalten werden.
Rndolpb Christian Boettger wurde «m S8. Agal U06 zo Aschatalabaa als drittar fioba dm im
liohen Alter von 84 Jabreo v«ntorbeiMn ObuUitan n dw St. Stephanigmnuiiid« Johuin Cfaiiitopli BoeMgw
geboren. Nach kaum znrüekgolagtem 11. Lebeo^ahre gleich aeineo Iwtden Brfldem aU ZagUng in fii
«F^nnka'iolMn Stiftaagen*' in HaUe au^ganommen, gmm «r in dioMr berahmtea aber etnmea Eniahag»
anataK tnitw dem Plractorat das wigMeliihimtiiH Fidagogm Niemeyer der sorgsamsten Leitang Ua ndn
JUtre 1824, zu welcher Zeit er, den Wünichen seines trefflichen Vaters gemiss, welcher filr ihn wie flr
triam Brüder das mt den geringstan peeoniAren Opfern Terbonden« Stndinoi w&blt«, sich in Hall* im
Theologe widdMta ad nnn 8*jb Mm lang, wlhmid er dnircb DatarriehtgalMB aalBaB Lebeneanterbalt var.
diente, anter hoch «Dgesehcneu Lehrern aui« £iiVig«te dfn r|i<-')li>g!iicVieD und philcMophiachen Studien oblag.
Daneben konnte er jedoob einer von Kindeealter an in ihm liegenden Keigung nicht widerstehen, neben den
Faebstndien ustiii Hhaatwiliafllitta Torissangaa fleMg an besnehen.
Durch dea wQrdigcn Schwi ig-^rcr' - gciatn iche und ihn ungemein ansprccbccdcn Vorträge über Physik
und Chemie beaondars gefeaselt, gewann er das Stndnun dar Natnrwiaaeoschaften immer lieber, braehta ihm
manrlws aishtKshe OpBw and mwaadto jadso «nparlsB Grosobn anf db AnaehngiangpliysnralisBhar Apparata
and naturwisacnschafllicher BOchor. Im Herbst dea Mires 1828 verliei- er endlich die ihm so lieb gewordene
UnivaniUtistadt HaUe und verlebte nun mehrere Oaw^'^»*t"j»*'"», in denen er vielükcb Gelegenheit hatte,
kfirdiBelie ^DneUanaa aa vani^ea «ad als XaaaelradBar sMa gama gahOtt traida, ab Lalwar «nd Bwiifcsg
luerat bei dem OlMTför?ter Diedcricha in Reiffpnstein bei MOblbansen, dann bei dem Forstmeister v. TTaimt^n
in letatgeuannter Stadt aal' die angenehmste und geistig genusareichate Weise, da ihn in seinen Musestnnden
•iehta Uadcrtak skh seinem LieUingaitadinm UHBgabaa. Ub PrlaftaadisJ atk Sdnraiggar mv In diaaw
Z«it ein ungemein lebhafter. Eine nene rnfÄlliff tr. iünrhtf Beobachtung »m Plafinschwanuna daa bekannten
Döbereiner'schen Feuerzeugci (s. Schweiggcr'a neues Jahrb. d. Cbem. n. Pbys. 1831, Bd. 3, 8. 37ö) gab
Uar dsB iBfnb Ar ihn ab, die theologische Laufbahn an wlaaaap nad sieb ganz den Natorwissenaebaften«
zu widmen. Der erwähnten Beobachtung unif Verbeisernnj? dor alI(?omeiu gebrauchten ZOndmasobine, wdcbe
damals um so wichtiger war, all die Zündhölzer noch nicht livkanut waren, folgten bald weitere „Hittbeilnngen
fiber die Entzündbarkeit des PhospbmrB durch Reibnngaelektricit&t", „über die gefahrloee Darstellung der
PboephorsaUuida'*, „der Sebwefelmetalle mittalat Schwefelkohlenstoffs „dee * n.MM«iiiiM««iiiaigiM ohiM Abp
wendnng einer VoHa'eeben Batterie" n. a. im Jabrbacb Ton Schweigger, von dam Ihfll dar abnavoQe aad
anregende Au/trag geworden, an dem zuerst \-on Schweiggar aUsia, daaa voa iWaaam nad llnliwaiggsf ' fWdal
radigirUB Jabrbneh Ar Cbamia und üijaik nütmwirkaa.
Im Jalire 1886 hatte er daravf & Frmda and (Jenngthnung. in eiaaa ma ihm araehntai gidwaraa
WirknngskreiB als Lehrer der Physik und Chemie bei dem 1824 begründeten , Physikalischen Vorein* In
Firanldtart a. M. Iionifen wo. werden. Wihrand das laqgen Zettnnms tqq 46 Jahian bis m seinem Ablabaa
ha* Boattger diaasm' Tenin getrsoBeh gadieat, aa daasaa CMaihen nad Rahm waseailieh aad haaptilebBah
beigetragen Durch klaren und verstiindlirhen Vortrag, Sicherheit und Eleganz der Versuche, sowie durch
sein insaerst liebenswürdiges, stets anregendes Wesen wuaste er seine aahlreicheD und dankbaren Zuhörer
jadaiaril aa ftawb. Saia ^VMaagahnis fa TVaiAfcrt sagte ihm ttbrigeaa 'ao aahr aa, dam ar mahrera
Aaftwderungen zur Annahme von Professuren bupsc hing, so die Profceeur der I'liy:;ik iu Dorpat 1841, der
OhMda in Halle 1842 und die Frofesaor der Physik und Ghsmla aa der Ungarischen Akademie in Alten-
haiir 1848. Am 15. Aogaat 1887 pTwawIrto «r fa Jana, arUali hdA daraaf am U> April 1848 y«m
hohen Senat i^ir fi-rien Stadt Frankfurt il-.i Priiri"--r;rti*<-l utiil ;un II, AiiL'ust lf.l6 das Ehrenbürtrr'rri'rht
dsr Stadt. Zahlreiche Emennongen zum Mitgliede, gelehrter Ges«ilschaflen waren schon vorangegangen und
ftlgUoi aadk
BoaMger gehörte an:
I. folgenden Frankfurter Geieilsohaften:
ab EhtaaadtgBail:
1. tlpni Vi-reni*- zur Verbrettaaf lÄtzIicher Volks- und Jugcndscbrülaa (Februar 1854),
2. der Ikscll^chaft zur BeiOrderBng nfitslicber Künste und ihrer HiUMssenschaften (1. October 1878),
8. dem Vereine zur Pflege dar Photogn^Ua (1. Oatoher 1878),
4. dam Phjaikalbehan Taraiaa (1. Oetobar 1878);
17*
148
als Correapondirendea Ehremmtgliid:
dar aadMAi^r'Miw SMurtMehadaB OaMiMMift (I. OMb$t IST^;
dar Chemischen GescllBchaft and dem Elektro- Techniftcben Vereine;
II. folgenden ftBtwirtif «n 0«uU«aliftft*a:
als Ehrenmitgfa'ed :
1. dem Apotheker- Vereine im oSrdlieheii Deotaehluid (19. JoH 1836),
3. dem Gewerbe-Vereine in Lahr (24. November 1839),
8. dem 6»«rb»-yereiDe in Bamberg (8. Angiut 1861),
4. doD Terrine flJr Natorlrande in OSoSuA m. Ii. (27. SeptenlNr 187^
6. dem Pol^'techniaehen Vercino in Wftnlaiy (M. SiptoDlMr 187^;
«la GomqMDdinaidM Mitgüid:
1. dir WtItenniMtai ChHÜHlialt Ar db geaamiito Nstnrknid« (Sl. AngiHt 168^
8. der Ph}rrico-HedieiniaehaB QMellscbaft bei der k. ünivertiUt in Hodon (fi. IhmBlMr 1841),
8. der Ib k. Gadogiiohai Bddmiuttdt m Wien (1. Jaanw 1866),
4. da medertetarrnehmdien Oewedw-TenlM in Wm (7. Febraw 1868),
5. der Natnrforschpndt^n Gesellschaft in Danaig (18. DiCMiW 1880)«
als VirkHehee oder Auswärtiges UitgUed:
1. d« VatDiAnohiBdn Oeeellschaft in Hall» 8. (8. Daeaaliar 1887),
S. der deatioben Ghamcheo rreF>pl!:^rhnft in Berlin i'l>8. Män 1870>,
8. der KaiaeilidMI X.ia(qpoUliniscb-CaioÜniBchcn JÜeutscheu Akademie der Natarforacber (10. Februar 1880).
Eliigciglllgeiie Schriften, (in dc-r
ii Tkorn.
Coppemicus als lizt.
Xtm Dr. Li Pm«^ Ptofciier am Oyiaiain
M. A. N.
Bdweitäm reicher sind dje Euueichnungbu, welche
Oopparnieaa dem gHortne sanitattB' anvertraut hat,
Die Notizen anf der Rflckseite des Deckels sind an-
wichtiger. ') Aach die übrigen An£ceichnangen können
>) Die Rückseite dos Deckels suf dem „Hortua saai-
tatis" enthilt zanichst cw-iti- reliertragungen ron Kraak»
lieita>Naoen ans dem GHeebiscbcn in das Deutacke:
Colica bcnnc fad)
Dissuria IcStt pitf.}(
Lvtarf^ (Lethareia?)
Apoplexia ber flacpt
Epilepaia feie foBailbe M
Pnipleomonia cui Mocr
98 MC tent noe oraur
tengc '
Bleranf fol^ die Aufieicbnaiu: von zwei Compositi .„
ebne beaondcre /«eckaii^abc; auch «onst ist Manches daria
unvenitändlicfa. Ick laiae den Wentlaat nacbstehend fitlga^
genau sa, wie ihn Ovrta« (JbmlllA Oop/mf p. <B) WTi
«ffettülcht bat :
Item
Kannell
Iiigfer
Neilken
Aunis
Fenkelsött
GarteDkonunel
m
»TB »Ii
anr dnrdi dia Bariahung aof Gopparnleva und die
Mediciii seiner Zeil ein relatives Int f-r.-ssi- h^anspruchen.
Sie finden aidi anf den TMaetabl&ttem 1' <^ i*", so-
wie auf a«^; lab lasaa ala aaehstahand ia ToOaUbH
digam Wortlaute folgen :
Baaaa in aecretU medkioae. Qu ex eansootudine
quadraginta aunoB pervr'uerint. ter in anno mi-
nnantur, et cum ad aexagiuta bis, et cum ad
cavpant. Sene^f Vfro post anno? sexaginta a
minuiüoue capitalis venae cavea&t, neque qua
■aoa.
Baee flle.
Bern. Estsa ver dextras, antnmnus hyemeqa*
Qnataor haee membra: cepbe,
cor.
Yar. «or. «par.
ordo
F1or«i Camomillanim \
Somitales Absiatlii l
Folia HentlMM cri^aa |
Kose Lubec. I
Malvae radices mediaaii Nfe
Semina liny f
Sucrus tciliorum Salii'is Stfk
Oleum Kosarum pro gl
uiyiii^cG by Google
14«
Item PoUpodiiun Engeiantt adder Steyalackeritxe g»-
■H Aayi vndt ItmM vnd« hnd itat.
gleichril yn pynn pfiint waswrs vnde dut
gdnndiea nwcbt den Bancb reine Vöde trciM
80 all MM idl
lUm PoUay Mach gMtoaMnn vnde yS ij rach Podiign
tn-ibt dii.' gpolwcrme. Menta (."sutlirmj vr.ile
do nitt« gebeet daaa scoanroUeDD gemacht be-
iiiiiiii miM I r fl ja I 1| ikaiill>HA ** -■ .11» ■
a^Wf» OW BWMK BMWnllllllllll, nttt Um HWM
gTMtrichcti mit dem 8*£ft benympt Jass hcubt w«.
Der Safll getruDeluo Biit honigWMMr genantli
MnMttaa gintowapp voda gemiacltat ont lorbar
Tnda die getiaei Mtt Wt^n MMhat
Itam dar SainaD m» griaü ait «yn
uMhat harnen. Iten der Samea «
Machet wol haiwui vnda wildgat dia
Tsda Kjrann.
krenoe Samen gplcaiict jn dem Mnnde vnde ge-
halten vnder der Zcungen benynpt ir die lemde
alleyn gpftesspn ist r.ifht pntt, wen «ie nivnnert
die kraifl des« nieD»cben Tode machet boaaa
fenehtong, went eaa waehaatt gam von
Item Marufaiam eyn kraut gi r.i\nt Gotisvorpcssi-nn ist
gntt Zra brancbenn Vor die Pestilent« die blatter .
dariimV grFlR?<'ii- Itrm Auf S«ff von Marubinm
gemucbet mit bomoU vnde den ja dy oren ge-
bett
iat addar ato
alu dann irt Apoplexia, der side ater
mit WBj-n Tond trincke den dkk iaa
vat^gatth yn* Itm war flit Mik m atal gyBgA
Alsao dftKa er aHecieit gelust bette vnnd doch
nicht «cbaffeo mechte, der nucae mirra mit kreaaa
Pedsgr«.
Hem die brue der ynoe mbeo gaaotten weyn ge-
stncbenB vff wethua dar galidar, alaa vff fioda-
gnuB iat ftat giitt>
Itan wenn die Saab «ddar f^cbt am dem leibe druck
bebergeil vnde aide den }-n wcvd viind schmere
aiok an der aelbigen atat e*a hiUfft ao zweifell.
Bante.
rante [rp^iHsi-nn mit f\(!(^n viMvl vrelsB nnai be-
DciuKD den gißligen \iide tottlicheu aohaden der
Featflanti inida iat daa alter gimMn
Item Rnta pctotcn mit essig vnnd den genaczt be-
nympt das ve der bnut vnnd vortreibet den
hwt vuda M gntt daw die ayDen kaiiaemi
odam han vnde heilet daae geewer vfT der langen
gauant Periplenmoni» do von dem menschen ent-
vad barkompt dk dam.
Tiidji
dw 8aff TO
benympt das blnttan.
atemesaeln machet blntten.
Itam Trefilich ist rute vor vorgifit. Also Serapio Von
dam waad wao aia wUk mit dar ateagaiui
E70 isKet MuRtela mten 8io mag ir if
keinu gifft zcufugenn.
Itam Botam geaotan jra fila voda daaa wm ju dia
vartraÜM^ dla wariua dar ymia^
Iten Ruten Saff mit Losaen (?) ole gemiaoet vnd nüt
•laig vnod das» heabt do idtta gaatridwü b*-
aginpt da« benbtea w«.
VrticR nf'9 «e! enii,
Itam 24eaaelen Samen i»t gutt calcoloai«. l^yaaooridea
vod HM Tff ilaB hnA galait '■aidiit jb.
geeoten vnde die haut do aitta ga>
waaehea heilet des boaaeo grind.
Itam der Samen gestoeaen vnde gemiacbet mit booig
vnda alio geiuioa mit wyn beaympt den altea
d7 hmt ia mtlMlt
gl|polaart vod gaalrawat ya
eyter nesseln bleter in öle gc^^ntm heilet wanden
von dem dobenden hundo gcbi-iücn zcuhant.
Itam welcher nicht tele geborenn mag der aaal dar
adliigeB aeaada wmtialaa yn w^ya addar ya
Wasser syedaa unda d$B triaabaa am hüff ja
behende.
150
toiorn Tiid mit bonr fimalcz gemcnget rudo yu
deo iweu bsd* dia bMt do mit bostriohaim awe
•dlw naU «oftNlM dhw JtttkaB vnad nd* kalt.
Polegiam polley.
Ml am lejrbe kiTmert d«r ätä» foBnf nit
/ wuaer Tand wmoIw «ich mit dem wumen wsaaer
iss yorget yta Tnde wirt dania nickt rudigk.
Item Polle; gepolnert Tndo dj zeese do mitte gereben
tXk MartHB do «m.
BoBtif uH uiiig md« tüm
Itam FttUey gosoten ja weyn iit gntt gr^niKz widder
den sDoppen vnde «idder den fluss dasa bpubtca.
EndlicL findet lieh «nf Blatt a«^ Folgendes:
Itan Saeramp
vnde ist auch gut vor TorgilR lnnidw var daa
baiaann dar imgifligcnD tUrei
CoBranft Aeataaa eaMdo ttonaebo ftam tecori cordL
czcitst appetitam comedendi. It«ni Succu« im-
minaa aoribaa pellit tomoren bic gefagoljl Kam
Sooeoa valat oootra floxm aangniiiia alio MniiM
disaontiTiu. Nu(a quoj aqua ac<?tOMH
valet Tnaiimnin contra pestem.')
') I)pr Vollstindidkeif wpffpn rtarf an dieser Stcllp, wo
alles Material zuiaiimn-iiti'tniprn ist, wolclics «irh iu lictrcff
der iir/llii licn 'I ljatitikt'it von |i j^cr ni r u s rrhalii-n (lat,
d»T jVhiirtii'k riüL-y ..r'-iT'-rii'*:! StU ir.iti-." ht niit* TlIi:--! n
werden, welches in zwei »nUtuuliwlien Manuscripceu «U
von Oaf»a»tGUB «taiamand haaiietnat «M. Hiplar
t|B ariiMr%^ ..KoMTBÜni od loOer» & 68 ff ha*
oieHa ^^krrphc St-bnftctAck nicht nur abgednickt, loa-
dcn aogw e!ii«r iiliilologiwlien Behandlims fat wardig er-
achtet, weniiKlt'icL vr svwst die schweren Be<leaken hfTTOr-
hebt, wc-lrhn K<'K''"" Hiviihmiij auf rdji j.ernicui
sprechen. Uipler uirt mit Rei'ht, ch sei dieses „regimen
•anitatis" ,jm besten Falle anderswoher copirt". Iteniiocli
verseichDet er M aeinem Abdrucke genau die Varianten
der beiden erhaltenen Abschriften.
Daa eine Mamiscript, in welchem sich J«ne „Gesund-
heits-KeffplunfT" erhalt™ hat. hntimlet sieh auf dem Bnuuu-
berf;t'r ^tailt-iirrliiM' uml ^^lrlunt Jim 17. Jahrbundeite.
Die amlerc Abiihnt't tjehurt erst lif.u H Jahrhunderte an,
ist aber einem fült-reii (.»riifinalc entnommen . wekhos sich
gegCDwtrtifl nicht mehr nachweisen las.st iüe Ut enthalten
bICataBDriagk, „Mlarananea Varmieniii;'. «akha las
UacUfHchen Arddve m Fnwenburg aufbawant weHen.
Dieser Sammlung ist der nachfulgende Abdruck entnommen:
„Regimen Sanitatis T>. Copcrnici Caiinuiii
■\Varmicn8iii.
Januarius. Bibc do optimo Tino, »angnineni dou
■rinnaa, potionam non accipiac, assato balnoo utere, mane
cotaiaeae sed non Dlmluin, nam superilua couuuestio febrei
generat — Qoi 1. a. 6. 7. a Ift.
aon« morietor; ai lonitra
Ihak HHÜiaanag dar vonlaband a1i_
Materialiam, die uns einige Einsicht ia dio mediei-
niaoheD Ansobauongen und die Behandlnogawaiaa voa
FebruariuB SimRiiineni non miniia.s. potinnem ar-
cipe, omni* ijimom commedo, tarn acciii*. [uim an.a.'-.i.
cannt ca«todi a t'rigore. vinum sire bonam cpreri»utin bibe
in Daloeo. Qui 6. 7. sanguinem minoerit, ipso anno morietur.
& qoia 8. 7. 13. senenttu fiierit, corpus eins usquequaauie
salrum peraianebtt, qnod Beda Presbyter adootssk. 8i
tonitru sonuerit, inimicorom et divitum mortem signÜnL
Marti US. Saepe Urarc et bahii>.tri' buuum est, pnrga
deute«, friranj cum «ale, non miiuixs .lani^iinem, protoca
voniilum jjrinjter uiiLitiJiauoK febrps, iijotiilie cummede seroen
Rutbae, Salviae, fopni ' ili, .'ijüi ,i. ; i •..■-.isjliiu. — Qui 15. 18,
sanguinem mimierit, ipso anno morietur et ({ui 7. niaoerit,
> 1 ocnloiun aakUtat 8i ' — " ^ — '
ae (ngom copiam signiflcat.
Aprilis. Sanifiiinem mlnuere propter polmonen at
aUa im|>edimenla. Crudas-radices Doo commede non Anai«
Rantes, quia morbum RjTii(i[min penorant. Qui 6, 7, 16.
sangruineni minuerit, ev annn ninriftur, i^u h mmur-nt,
infra 40 dies procul dubio morielur l^ui Imu mtr.inte .^pnlis
Tnlneratus ftwrit aut potionem acceperit, aut «tatim aut l üo
morietnr. 8i tonitru sonuerit, iucondum, fnictiterum Ann um
et iniauonun norlaai significaL
Malus. Umus qnibttsdan inflnnls sanns est ae qui-
biiiidam non. Si fia sanua fieri, al)S}-nthium in vino plus
valet quam in poia aqua coctom, bibe potionem, commede
solviain, ruUuun aaatt — <jui 7. 16. lö. miniKril langninim,
eo anno morietnr. K (Bann lamwall, ftagi ac fradnai
copiam significat.
Juatua. Aqaaai Hitn'wi
atomadio bibe, Uc tarnt eoetam, ü i
Animonia utere. Qui 9. ndnnci'
rietur. Si tonitru sonu«H(it, eopiaa IngoB at «iilaa
firmiLiites in hominibus si)^iflcat.
Juli « 8 viB sanus esso, cuatodi te a nimia durmi-
tatioDu, ab assato balneo, a piscibus palustribus et a minu-
tionc aanguinis, a caulibos et a aimilibus ribis. Potio tua
Sit gamandria, mtha. salria, apium et anctum. — Qui 16. 17.
sanguinem minuerit, ipao anno morietnr.
Angnstus. Kit nericiilotus; non cnaladleua ta n
frigore, iiifiriinis eris. caliJis citiis «Ii ar sne|(e balnearo
bonuni est. .Xtmmruua, l'ulfititmi ^llm^■ in refe<t>onpm. yui
31. ujiuiierit suii(,Tiiiiem. eu hiidk m:/ri('tur. Qui in primu
iiiiiiiu'rit. n-l vulncriilii? iii.'ril. uiiI ]i<itiiiiii-iii uci-cp.'nt, statiin
aut iu proiimu diu munetur. Infans si natu« fuerit. nun
anliait, aed dira morte MtitK Si laniln aaMMdik
Madnea aegrotabunt
September. Att<ioas bucaDaa lacta parfinaa
oommede et otnuc« frnetus matnroa anrne, — ' Qai 17. 18.
sanguinem minuerit, eo anno morietur. Si tertia tonitni
sonuerit, copiam fni^^^um sif^iitii-at
Oftober. Hoc mens« tam vobtilia quam qnadrupeda
bona sunt, exoeoto canero, qui tone laeditur a maximo »er-
pente; mustnm bibe, potio tua aü Coduar, galganum et cina-
monnm. Qui 7. minaarit laagniaaB, ao anna aNriMw. 8i
tertia tonitru soiuierit, vanlnB vaHdaa al ftvetuusi aibw'uw
inopiam signibrat
NoTemher. .N'oli ralidp balncare, poii<> ina sr. zLn-
ziber. rioanMniiii:i >'t < r,li<jbu. <^ 16> 17. nuanerit iMguiuent,
PI.' a!iih> iiiiinr'jir Si tnnitru aOMMCil^ frUgOl tuplaai «t
auuum iucundum sicTiiürat.
Daaembar. uutodi tieiebcaui tumn a Mgora^ «tfar
tDinm anaom tfa aaaua in capite, aperi oephalieam et halaaat
qoantnm tis, pjrretam et sinxiber laaaducik Qui & 7. 15.
sanguinem mmuerit, infra 40 dies morietnr. Qui — '~
I>pi'«mbri aut infra diem 4 vuliiorntin fiiprit aut
acceperit, in proximo m'. r.i tur. M u.lni sonuerit, <
annonim, pacem et concordiain signitirAi, ' —
KatcnbriuRk bat d^ Abschrift des vorstehend ab»
gedruckten „Kcgimen aanitatis" die„Annotano" folgen laaaen :
kVIx cradiMla «atluxM lagbaen aanltatia a tam rvleberrimo
viro iwraaicript— ane naane pnpler auguiia, quae super-
at Imum obacnatianaa aapara lidaatnr; crado
161
Oopptniirai gestatten , dflrfl« wohl mit Beeilt die
Fordernng geetellt werden, daw auch die g^eaigBatcn
Schlflrae gecogen würden, am die Stellung m kam-
leiohneD, welche Coppernio«! aMh Theorie und
Fkaiia io der MedkiD äagmmmm. AlMs mua
tMUbsgrtndete 8c1iini dm T^ihwi nidit MwrlMHipt n*
rflckhielt«, ein ürtheil abcngebcii. so vWrde »chon die
Stelle, an waklMr dtr Tontehende Aoteta w di«
OtAntÜdilMK tritt, vaA der Leeerkrcii, an den der-
selbe «ich wendet, dies nicht gestatten. Vielleicht
giabi der faütonioho Beriebt, vi» er in «infceher Fora
sang, die aagangta Rifla aaah tbigm BritM n
bdeoebtes.
Daa JMbM iua Laien now dA imt JLuUkt
snneigen, dus dor pcnialp Reformator unserer Welt-
amchaaoBg auf dieeem Nebeogebiete eeiaer wissen-
GmndppdRnkf»!: seiiifs Jahrhontlcrts abweichendp, Stet*
lang eiDgeoomnieo habe. £r war und blieb hier Kigd
heiti'ri dicjcnipi-n Mittel ao, welche die Erfahrung der
TorHulgeg^angetieD Jahrhunderte an die Hand gegeben
hatte.
Das S 1 42 mitgetheilte Reoept, dessen Ingredienxien
•US aJlen Keicben der >'atur hergeholt sind, hat schon
Maiwiiaia ein leicfatee Licheb eetlockt, dem die Ge-
»chiehte der Medida nabakauit geblieben wt. War
aber aaob nnr einen Bück in die materia maAea daa
MittelaHen gethan hat, wird dieses Staunen nicht
tbcÜen. Salhat in Pharmakqpfien, «alaha laaga aaab
dm Tod« Coppernivaa «nifaiHNii aiad, fiadat
man noch HA oonpUciitete Becept«, werden noch
Tie! ■bm»iwirH«lMM MitUl von Fachmkanam als bell-
bringwd eoirfbliba. Sie IngreiUeurien in dem aa^
gefllhrten Beeepte tod Coppernicus Cndun »ich
»Hüimtlii* in der matetia mediea dsa Avicenna.')
Aaf dam GaUita, «dahiB Oeppamiama ba«
fAtios aliqua regimina Banitatit Ipliat parlBB OH^iait pla«
rtma adgcriptitia et flctitia."
Uifser Bemerkung wird sicherlirb ein Jeder sich an-
»chliess«n, »iirh wer der An«icht huldigt, Coppernicus
habe in Betreff soim r antlicliL'U Th]«tii?kfit sich den An-
schauungen seiner /■ it d irfhiiu.s airommodirt. Vun den
..guten" und ..boboji Tii|,'< u ' der c iur.i'lncn Mmialo und den
thorirhttn Obsrrvajizrn i(iuiz zn pcsrhwiijiti, reichen schuu
«iisAnnbui aber die t ulgen der Gewitter iii den verschie-
dsaaa «lahNiaMlaB « Möglichkeit anssntrhiittfiiii;
tea^ayparaiena diami „ngiDen" cmpfohlea babaa
1) Die Zittwerwnnd batATicennu zuerst cingefMut,
wie das wcisae und rothe SandcnirOz.. l'en i s.-barcn arme-
niarhen Thon rohmt er als besonder» heilkruitig. cbcMo
Gold und Silber, die er claidi andern UeiaUeii nad den
Edelsteinen ala btalnlDigaria MMUl sam iBaamOefenaeto
anwendet.
beralb anriUt hatta, aehaata ar lieb nicht, gegen die
Autorität ciaea Ariatotalaa, wie der Bibel ante-
treten. b der Hediola dagegen fügte er lieli dar
nnumachr&nkten Herrschaft des Mannes, deaieo SagllB
Ungar all ein halbes Jahrtausend, bia in dia aanata
Zeit hinein all tinfehlbar angeailian mnden, AtI»
cenna's, der ata der Scheikh Reyee, als der Fürat
dwAerata, im Mittelalter aUgsmein verehrt wurde. —
Znn Abaddua der fontebaadan Betraehtongan
mfiefate ich noch auf das wunderliche „Elixir Tychonis'
hlnaBlawi. walobaa Im Jabre 1699 — arabr dann ein
balbea JabrboBdert naeh den Toda von Ooppar-
nicus — sein grospcr Bewunderer uml frcj^in-r Tycho
Brahe dem Kaiier Rudolph als Univeraahnittel gegen
apidaniiefaa KranUieHan ampfeUaB hail.>) Gan ba-
Bnnderri ist mit Reziphinig iiuf das mehrfach erwlthnt«
Coppemicaniscbe Keoept die Sohlombemerknqg bervor'
nihaban, «ddia Tyoho Brab« aatnam Qahaimmiittal
UninitSgt:
,£a kann aber die Wirksamkeit dieeer Medicin,
welebe MBA aahan an sieh wartbroUer ak Mi iat,
noi-h "ehr rrhöht werden, wenn mttn ihr eine Tinctnr
beimischt, welche bereitet ist aus je einem Skrupel
Korallen, BapUr, Bjadntii, Ferien nad einer Gold-
Wsnng, wenn man letztere aibt erhalten kann."
(„Poteet Tsro haeo ipea medialna, per se omni aoro
piaaalaiitVir. adhaa imgia aialtari per addlttonam
tinct«r«e corftllonim, Rnppliiri, et hyacinthi et raarga-
ritarum materiae resolutac tum qnoqne auri potabilis,
ii aodo vanm it giMdinm sc corriaivii rebus non
inqtdnatnm et corruptum haben poent, ita ot de
■ingnlii hisce scrupulas onus prins confeeto roedicaf
Sie ZZVm. aUgomrin« TflnammlDiig to
dflat8oli8B geologiadhen toellnliBft m Bedin,
TOm 12. bis 14. Augnst IfiSIk
(Fortsetzung.)
Sacih Oanstttiiimiig der Venamminng wurde znm
YaraitiaBdan Sa, Em. Herr Geb. Batb Daeban
gewählt. Ala RchriflfBhnT fiinirirtcn die Herren Dr.
Dathe (Berlin), Dr. Btickiiig [iierlin), Dr. Tenne
(Ctotll«gaa)L In Abweeenheit dea TereiniMereltn,Heira
Lasard, Obemahm Herr Geh. Rath Beyrich das
Geschiift der Rechnungsablage Air das Jahr 1879.
Nach Prflfbng derselben durch eine aus Herrn Geh.
Hofratb Sabmidt (Jena) and Gab. Kammamth
>) Dis „elixirTvc)iH;ii-. ■ l^i m n.fiVntlicht worden ton
Gaiiandi k lafanr '„xtu l>ciiouu Biabei- ^. 380—289).
162
Qvotrian (Braumcliwoip) bestehende CommL'iaion
müde der Verwaitong DecbArge ertheilt und interne
Fngm. fiber Erwarbaag ron CwpwUdMMtt» Ar
4nMto UeberscLüsse an eine Commtssion v^rwieseo.
Ib der orttten Sitsoog wurden acht \ urträge ge-
iMMaik Es sprachen:
1. Dr. K. A. Loisea: Ueber die geogooetische
Beschaffenheit der niheran Umgebung von Berlin, im
Anschlus« au sein Werk „Der BodM von Borlin".
Aaf YeruUnuog dei Stadtrathes worden im Boden
Ton Bariin 830 Behningen eygtematisch aajgefttbrt,
10 daai kkum dhl bwwr gekanntw gefanden werden
dfiifte nad die ifBMHMBen BianHat« allen trUdtififthan
UnterndmiBgaiB mit gntaar Sdbeibeit n Grande gie-
legt werdaB kflvan. Die Stadt liegt auf der flachen
AllnTial-Inaal dnaa breiten Fiuaathalee, wekhee im
nihil law aaBgvwaicben iit. Im Norden wie im SBdcn
(fmAatg) erheben aich die diluviAlen Ufer luit mehr
odair agiBder ateilen Abfaingeo aber die Thaleohie. In
dem alten Fhiasbatto laaaan aieh noth deotlieh die
Siiiiren jOngerer nnd iilterer Flms'uufi- in liir Ver-
breitong daa Thalaandea eiaHseite und andererseita ia
dar Wlaaaa- nnd Moorard«, Infttsorieo- (6aeQhu4en>)
&di| dam Fluag-, Wiesen- ui.ii Mixirt-und rrkfLuon.
Dam B dar Gegend weitTerbreitete Diluvium beateht
ia dan nntarai Lmae «na ainam naigdigaii QaaeUabe-
lehm, walehar VOB Biluvial-Grand und Sand, Pahidinn
dilamaa OBiaUkiaead, gedeckt und vom p&ludinen-
nnd DeckEand : überlagert wird. Daa SihlffilBB atreicht
hier eine UäcliLigkeit Ton 70, &0, BtaUaoWCiae TOn noch
MlvMatatB. Pm BaMdtaaalbm lat nfaht ebaa. mo*
dan tindiiürt, nnd der Gp!M'hiph<>le)!>[!, wo i-r in TTü£ff-!n
•aatelit, hat auf diesen oft seine geringste Mächtigkeit.
Der obere dfloTiala Oeachieb«lehm emieht «iaa Mieh^
tigkeit bie XU 9 Metern, während die jungallaviale In-
laaorien- oder Bacillarienerde im Tbale stellenweise bis
M Ueter Tiefe verfolgt werden konate.
2. Fr. Ritter t. Hanar gab rine Ueberaicht
der geologischen Terhlltaiiaa daa Hoch- nnd Mittel-
gebirges Toa Boaaiea nnd der Herzegowina an der
Ummt aiuf jw>lf^glti?liiiB Uebaniditikaite und dav
,<3nmdliBiaB" der Geologie Aaaer Linder tob Dr. Ed.
T. Mojsisovics, Dr. £. Tietze und Dr. A. Bittner
(Wien 1880) mit Beitrkgeo tob Dr. Neonarr, 0.
y. JohB «ad eiBam Tonratte Ten Vt. Haaer.
Bedaer hebt herror, daas die geologische Aafnahme
disesa Gebietes im Auftrage des kaia. Österreichischen
gOBaiaiaBiaB MiBirtanuBia unter aabr aracbwerandoB
Bedingungea volbogaB worden sei, denn Bio habe mit
waBigea Ißttila kuter Zeit (etwa in 8 Moaatea)
geoffraphincbe Qu«dratmeilpn proasea Gebiet, welchoi
bisher fast ganz unbekannt gewesen and als ein lOV
wilderlee I«Bd m barfabnaB wä, Obb famta
Gebiet wird ans drei parallel von NW. nach SO.
streichenden Zonen zusammongeeetzt, die man als
sfidlicbe, mittlere und aOrdlicbe uaterseheiden kaBB.
Die Ältesten Formationen finden sich in der mittleren
Zone und gehören der palüozoiachen Periode an. Be-
sonders sind es Phyllite des Cuhns, welche hier gleich-
seitig als Haupttrtger der ErslageraUtten »nftreteo,
deren Aufrnchnng im Gange ist. Darflber ersebeiaea
jüngere rothe Sandsteine, weiche ihre Stellung zwischaB
Dyaa nnd Triea «j»»««!«««« und tob eiaar EatviekelBBg
rtdalptaerTHaakalkBtnne, HaHstadterKalk mit gieaoMB
Petre&etenreichthum, und stellenweise von älteren
OoeatibÜdangeB aberkgart werden. Die sadlieke
ZoBB Iit «ia daas Sreldegebirge angebörigee Kant-
laad, walahoa wesentlich auB Uudistinkalk besteht, der
in TUtas Eooaangaateiae aufnimmt. Dia nördliche
Zone beatebt aoe Fljaeb, daaaan Sandatsine RuaidaB
entlmlteu. Am Nordriunii'. crr-fren das Savepebiet hin
lagern sich marine TerUirschicbten an, südlich im
Laad« flaaawaasuituitilr. wekhee lafak an Branakohlaa
ist. An eiiiigün SU'ücu finJrt njtiti T: ai'Vi^-tdiirrl-.liriichf,
mit denen im Zusammenhange Silbererze brechen.
Ser vad da tntsB aaob BddhtiigB IntupoiiHoBiB
von Gabbro, Grünütein und Seq>entfa BbJ^ loMm
mitunter reich an Chromeiseuera.
▼ob sieht niadareBi btaraaaa war di* DentallaBg
der Ursachen, welcliP vor Pinicrpr Zeit das Versaufen
der Brannkohlengruben in der Umgebung von Teplitz
dnnh dia dort iai Barpiijr oagaMlntiaaB Minend-
wasser üur Folge hstton, sowie der Mittel, in Zukunft
dem Verschwinden des Teplitzer Wassers vorzubcugcu
dnreb TWbdIimBgen and Fassung des Bohrlodiee,
detsea Tiefstes weit unter der Suhle der Draunkohlen-
flutze jener Gegend iiegeii miiautc. Der Vortrag
Hauer's über diesen Gegenstand wurde unterstütst
durch eine , Geologische nnd Qmfaenrevier.Karts dea
KohleniMckens von Teplits-Dnx-Brflx, nach den neuesten
Aufnahmen im Maassstabe von 1 : 10 000 entworfen
«ad lieransgegebaB VOB Beinr. Wolf, k. k. Basgratk
nnd Chefgeologen dar k. k. geologiadua Baiebaanitalt
in Wien.«
8. Harr Br. Karl Koek, Leadatgeokig zu WiaB>
badaB, oatwiekalte im Anaeblnaa ob Hanor'a Ver-
trag, wie der Grubenbau auch mit Unrecht für
YerftadanugeB der Wasserführung von Thermal- nad
MinerBlqneilaB ▼erantaportüdi geaiadit wardea kaan«
an einem spociullen Beispiele von Ems. Zar Zeit, als
die Machrichten vom AnsbMbeo der Teplitaer Wasaar
die ZaitBBgaa daidilialin, |^«l)te nun anok aB im
i_-yuu.ud by GoOgl
158
Kmsor Quellen «ine bedenkliche Abnaiune des Was«erii
taMrkt zn haben. Man g»b den Ornben der Um-
gÄnag Schuld, dam in ihnen ebenfall« die Waase rzöge
«agtbauen worden wtren nnd drang darauf, dase im
lutarHM 3m KBKWtai der Silbcrb«rgbau Ton der
Regiemng oiitacMgt worden möge. Eine tob ditHr
-reranlaiaU üatemehuog der geologischen Varidtftarfiw
der betnAnden Oegend wies indeaeen nach, dam dto
Wmmt mar iriiUkh in iliNr Vaag» afagmomn
Idtttan, dm apbar fflwwibw in dm ChnAMi tddit n-
ganomnMO, dan dieae keine B^oUanaftnreentwickelung
od keine TenperaburerhAbnng bemerken Hceaeo und
■im Sraod der Wueralwwliine snf e(D6m suderai
Oebiete gesucht werden müsse. In der That ZL-igtü
«ieh, dan, nacbdem die im Laufe der Zeit iu den
AUlaatrAluNn der Qnallea gabtldatoD lakitMUto eo^
fernt wonk-n wai>n, die frühere Wsü.-iDrführiing Jcr-
eelben neb wieder einstellte. £iu gnSeaerer Feind der
<}Tte11en aei daa Lahabatt; in Ann eotepnogeB mehr
Quellen als in En ■. N.irh piner Schätzung der Wir-
knngen, welche diese im Lahnwataer eutepriiigottden
ThemalqaalbB anf dto EhWIdwaf im mümaeui
kalten Winter ausObten, nn'crpii sich die hier auftre-
tenden Mengen Waiaerc zur gesanunten Waaaeri&hrung
•dar fdknlMi QaallMi irfa 4:S nriialtai.
4. Herr Bcrt'ineist'^r Pr. Ko^stiiftiin fB-^iithen.
Oberechleaien). In der Flur Zawada b«i Peiskretscham,
Kmu GlehrHs in ObenaUeriaa, aiad dni Scbirfbolw.
lOaher zur Frbohrung von Steinkohlen ge«toe«en wor-
im. Diu liuhriu'clit-r haben einen AnfaDgadurchmeaser
von 80 cm. Bei 250 m Tiefe haben dieselben die auf
4er Grenze de« Muschelkalkaa oitd das fiaatnndataiBi
vorhandenen Waasor angebohrt. Ata rm nrai Jahren
dieee WaaRerklüfte mit dem «nten Loche erbohrt
wurden, standen die Waeter unter «olcber Spannung,
dm ite 4 m hoeh fibar die Sohle de« KaUcataiabniaiNt,
ia tniahifli dla BokrMtcber angcaetzt worden aind,
«■panpnagHi, groae FebatOcke mit «ich empor»
ronend «nd mit aolehem QetOee hervordringend, dan
die boiiradtB Bergleute erechreckt davonliefen. Noch
haat« driqgiB dia Wamr •pontan 1 m hoch fiber den
Boden hei vov« Midi Art artMiwiMr BrauuB) oad ba*
(rü^'t der ZnflHi aaeh Miuiigau oa. M alaa pro
Idinute.
INeia waaMsiMQ|piii rfnd von dam fagamaar
Bcrgratl» Sitlbaoh zn Dre.ideu. welchrr mit dir
Awwrbeitnng des IViqectes ßir die Waaterveraorgiiqg
OborsdiMMS beauitragt ist, als Oraadlag» flir dia-
«elbf aiueriivhen, und Hegt das iK-zügtichc Project
bereit« den competenten Bohttrden Tor. Mit Rücksicht
-anf dia £rfaaltnog dieser Wasserqaetla, welche aoboa
Jatat fttr den ganzen bdastriabsrirlt Obersohlesiwi« von
Lcop. xm
hervorragender Bedeutung ist, hat daa königl. Ober^
bergamt zu RreFlau im Wege der Bedrkspoliceiordnung
einen Schutzbezirk proklamirt, weloher in westöstliduv
Richtung jederseits 2 Meilen dea'Waasereentrums, in
nordsOdUcher Richtang über 1 Meile vom Centrum
aasi mitbin nahem 10 OnadiatDisilan lisgrsiffc. INa
Omaan liegen «oob aaliesa an dem Saade, an wsl-
ahsm rilh ildliiih der Moscbelkalk dem Steinkohlen-
gilifiga Alagart nnd geht von Ujast flliar Kisfsm-
sttdd Bach Glehrita, too dort saeh Bokitoüi «ad'
Repten, I Meile südlich von Tamowila ud 1 Haila
westUeh yoa BeaÜua aber Tost aaek dsas Aaft^gi»
pmdct snrt^. Innsrlialb disass flcdioftriisririBii sad
iillo Schürfarbeiten unt^iagtodar BBrndt GsMÜndgag
der Bergrerierbeamten nliüjg. Der BsMilb bwalU
varUslisasr OivImb wird anf Oimd des vnrsnlsgsndsB
Betriebsplanes contr ilirt ;;nil rvc-ntiioll niitersapt werden»
6. Herr Profeeaor I^r. Fr aas (Stutt^rt) steUta
aakoApfad an. daa «ntsa Tottrag Taiglsidw an
swisidien dem nonlischen Dihivium und dem der sfld-
UdMn Linder. Der vom Loes« venohiedene Lehm
dar ümgshung tob Oaanatadt ssi aar S<jb n nieirtig
nnd die Reste von Elephanten, Rhinoceroten etc. finden
■ioih stets unter ihm oder darin, und unter den Ge-
aeUilMa mit Hsmamtii lagara eine Schicht mit Laad»
Hchnecken. Weiter südlich verschwinde diecer Lehm.
In Syrien sei nichts mehr davon bemerkbar, wühreud
QsooUabe mit nordischen Knochen zahlreich vertreten
wären. Wie bei uns die Knochen unter dem Loeas
oft vennittebt kohletuauren Kalkes znsamntengeaintert
seien, so seien die Knochenablagerangen des Sodens,
wie 8. B. im NuMbanmtlial des libonon von ihnliober
Bildung. Der Redner fand daselbst zusaromengebackena
Knochen von Rhinooeros tichorhinus. Bos priscus, von
Uiaos (der am libaaon nicht auhr lebt), ran Zifgaa»
Sebaibn, Hiraoben als. aüt BteanteinspKttera. Bfaa
fingerdicke Kruste der sog. terra roasa vertrste im
Sudan daa glaicbasiUg» nnd miditiga Dilnvinm dar
nordisehen QsgsadsB um BsrBa.
6. Herr Geh. Kammerrath Grotrian (Braun-
sehweig) legte dnan bei aaderthalb Meter Tiefe im
sog. Moorsande von EalrArde bei Hsdersleben beim
Graben eines Bniiiin-n^j ^^-efninleni n Biirensohitdßl vor,
wolelHr seiner Beecbafifenbeit nach für jünger ala di-
Inrial, nnd yoa Fraas Ib eine« aolehaa dea braunen
Bftron gehalten wurde.
7. Herr Dr. Hornstein (Cassel) macht Mit-
tbsÜBag aber AnJSndnng von ntnargosflUabaa fan
Hnbicbtswakic, mn Jenen er ein Stück mit Jnncframfu
*trMto-co$tattu GUuib«! vorlegt. Die Geschiebe haben
sieb qntarbalh daa sog. Anb, ebes Sammeltefalws ftr
dia Wflhelmshaher WaMsrhOMte, goAmdai, aa don.
18
L.iyi i^cd by Google
164
Abkuge aMb «km swtoolmi BaiallbObn Wwllluwwlm
Druseltlmle. Der Punkt itt Jen Geologen der Gegend
wohl bekannt durch den io i]äcb«t«r N&be ca. 30 m
kflber den BMilteoaglonerat eiogalagtrtao Ftoliraobiefer
mit LftK'itau leftuM, Blatt iiVidrij'jkon etc. Es bitiicn
die Geschiebe eine SchicLt im BraunkoblenEand, dem
alao B«s»ltcoDglomer«t und wohl »uch B«salt noch
ftborgeiagert sind. Darob disM letzteren Gebilde noM
mob der Ablagerung der Oeechiebe der Weg verlegt
imden «ein, auf welchem dieselben «n ihre jetsige
Lagentitte geborgten, da die bentigen topographiaebeo
Verhiltniaae einen Transport TOn den ans bekannten,
ttbrigena ziemlich entfernten Plänenrorkointnniasen nicht
geatatten. Dia nichaten denitigan Punkta m dar
Paderbomer Oefend und aOdlich daTon amd mn
mindetiteu iu gerader Linie 60 km entfernt. Ea weisen
die Fände daher auf bedeatanda Varindeningan bi dar
Configuratkn dar Gegend bia, «ebbe naeb, biiiahmigi-
weLse wfthrend der Oligoc&nzeit stattfanden, jedenfalb
waaantlieb veranlaaat dnreh die Erhebung der BaaalV
naaaea, Aa den HaUebtamld dar Hra|ilaaidM aaoh
bilden. Ks wird von Interesse sein, weiteren Funden
der betreffenden Art Dacbsuforachea, am wo möglieh
den Weg, anf waMmn die Otaeblabe tnupartht
murden, und den Ort, von wehham lie itrmwfit. dft-
dnnb feetatellen in können.
8. Han* Profteior H. Oradner (Leipaig) apnab
ober die Verbreitung einheimischen Gesteinmatcriales
in dem Getchiebelehme Saebaena und eeigio an einer
Beibe von Bai^iielao, da« daatelbe in mllar üeber-
einstimmnng mit der Richtung der Glotscherücbraromen
bei Taucha, Beucha nnd Lommatzsch und in Oemeia-
adttft ■» da» aabt mrihah» Ifatariato daa fluabiila
lcl;mS' — <\fr firiHidniiirainp dt-s fil<nndjn.ivi?<'li-
norddeut.9clicn Uletacliers der hifc;',iit — stcta in
aldBcfaer oder fast aOdlichcr lin 1 t .ni;; nach seiiMB
jetzip:i'n Fundplätsen gewandert ist. Die Bahn dieaea
TruiispurtPig ist eine dem I^anfe der FlAsse und d(v
Neigung des Terrains entgegengesetzte, so dass die
ainbainüaebea Geachiebe aus niederen in höhere Niveaus
Tenebleppt worden nnd. Bei dicaer ihrer mit dem
Eine nach Süden gerichteten Wanderung erhielten viele
derselben jene Skr die grftbaiw Bestaadtbeile dar
Gmndmorainen so ebanktarlstfaduB GobüS^ben nnd
Sdunaaamen (Scheuersteine) oder Bitasa (gekritzte Gc-
addabaX Die Bahnen, welche diaaa •nbaiBiaebaB Ge-
agbieba eingeschlagen haben, laaaan abb aabr denlBA
bei den bOchst eigenartigen und mit anderen Gesteins-
wahwiiiMiliam akbt aa verwechselnden Roeblitaer
Tuffen, Oaebatser Oravwaokan, Strabla'ar
A I) da 1 u si t sc hiefern, Granuliteu und Sericit-
gneissen von deren uraprfiqglicher Ueimath bis su
ffarar jal^y Lagafatttto wWgn. Sir Badwr «r-
bhckt<.> in dicüor gctetanilangen Vertheilun^ dee eiii~
heimischen Gesteiusmaterialea in dem GescbiebelabnM-
dMB aaMB, apndHiidan Babg mr die Glaeiaitbaeiia.
Am Narhmittapp, von 2— 4 Uhr, wurden das
konig!, üluscum lür Berg- und Ilutteuwesen, sowie
die .Sttmmluugeu der königl. geologischen Landeaanstalt
besncht. Wenn »chon das Gebäude der Bergakademic-
an sich in seiner inneren Einrichtung nnd ihisseren
anUtditoniichen Anntattanj;; Bewunderung erregte,
80 naobte ea einen wohlthuenden Eindruck, in den
Sammlungen die Ergebnisae rein wisaenschaftliehar
Erforschung der geologischen Beschaffenheit des Landes
in Verbindnng mit dar tianhiiianhan Gawinnnng der
Robproduete bia aar Auaweitbnng daraelhen an den
feinsten Gegenstiaden dea menadilieben Oewerbfletwes
in organiacbem Zniamntanhange und mit vielem Ge-
BdmNwk aal^aatrilt la flndaii. Bm aabflaa* nd Ibir»
■ichtlichea Bild d«r niatonr-IIen Ebmote, anf daMB
ein idealea Staataleben beruht.
ÜB i übr begab sieb die Yammnlnag ver-
mittelst bereit gehaltener Omnibu.q wagen nach Kixdorf.
8ur Benchtigong der dortigen Aufiichlasse im Diluvinm,
Ift vddiam baaandara dia mftdrt^a, mit "^^rfliwbBB
Geschieben von Granit 'daruntfr ani:"'i ein Fchüner
Smaland-Granit mit Blanquars), Gneiss und Porphyren
babdauM ud PahdiB* dflnfiaaft nbrada, vaa «banaa
Gesrhiebelchni Ixxleckta Maaaa da* «barm Bibniat
Sandes sn Tage lag.
EfaM Efadadnag aaMaaa dar Hama GcadMAa.
filhrer, der Herren Geh. Räthp Beyrich und
Haucbecorne, vereinigte die OuseUacliail Abends sa
«iMmbeitacaalfaUa im Saale des aookgiaalwiOhrteaa.
(Fortsetzung folgt )
Biographisclie Hittheilungen.
Am 4. April 1880 starb zu Gloucester Gardena
William Conperus Haoleod, geboren am 16. September
1805 zu Poödiabanjr ia Toidarindien. Er gehörte seit
1838 dar indiaohen Amtaa aa und nahm im IMenst«
derselben im Anfange der dreißiger Jahre an einar
Esfeditk« lor Featstellong der Grama daa hritiacihan
Mrataataataa Hantpur gegen Barma TbaiL Saia Be-
richt über die.se Reise ist nicht veröffentlicht worden.
1686—37 nnteniahra er aima aocb viel wi^tiigera Boa»
im Auftrage daa OomuiiMlonftrs von Triiiaaaailm, dm
er beigegeben war ; er »olltc einen HandebmilHlur Hlb
JOnnan ansubahnen versudun. Ueber Rnhia^f aiil aad
Kiaai^tag geUmgt« er bh Kiaag-hnng am obaran
Mekiuii,'; der Kin'ritt in Jünnan aber wurde ihm ver-
wehrt. Diese Beise ging lom grossen Theii dorob bia-
Digitized by Google
156
4aUB aaUnumto GcUato, «ad «b Barigh* <iai A«*-
zn(f in dem .lonrns! of the Äniatic Society of Bengal,
ToUatändig erst 1809 erBchitmen) blieb bk zum £r-
«ehaiiica tob Ganiier's Reimrark (1870) di« dnrifi
QmUe Uber diemUwn. MkdMd diwto tit 1868 in
Dr. Edward L. Hob«, englischer Marinearzt, iat
4tm oigliscbai KadsttonschuUohiff „AteUnto*
mAtTgegaagta (w&hnx^einUeh am 12. April 1860).
Er macht« die Nares'tche Polarexpedition 187S/76 an
Bord dM aAlert' mit nnd bndite mter den grOaiUn
Sdnrierii^aitMi hargaatallto «arMmilla Aqnarallbilder
mit, die wohl einrig in ihrer Art sind; einige davon
MBd in NiiMm WotIm »Sborat of tb« Pokr Sm«
(LmdoB 1878) fteilmiliit.
Am 8. Miii 1860 etaj-b za Cannes Pattrr Anton
HorB«r, geboren am 20. Juni 1827 n Sdkönenbarg
im HnM. 1854 htgA «r aiefa Moh Rtooloa und
1863 naoli Snnsiliar; ir war in O^lftfriku unaufgcKt-tzt
fOr die aebwame Kaate tb&tig, durch Bekehrang, Be-
kinpAmg 6m Sklarenbaodela, ünterttOtauug ▼ob an-
deren Hi»i>iohären und Ufisenden, Anlage von Inml-
wirthacbafthebeo Stationen etc. In Mai 1879 b^b
«r aieli nach 0mm, vm mIm sen«tt«to Ouwindha^
wieiliTlirriruattllak Si'it 187M war er Ehrenattflkd
der Lonüon«r flMgnpbiachen GoiwUiicbaft.
Ab IS. Jind 1880 atnl» Vnbmu Dr. P. AaaUd
im 66. Lebensjahre. Er war bedeatend auf den Gp-
bivUm der Geologie und der phy «iacben Qwgnpbi«,
MnraU all SahriilttaUer wie ak Ldnw (btaanim aa
Cambridger AnFtaltpii!. Am bfkmntfFtpn ist noin
Uandbuch der {itiy^iischca Ueograpbie vl^'^i'^)i auMä<>r-
■dm varOffent lichte «r u. A.: Tbe Gold-Seek«r's Ma-
imal, 1849 ; Sborat Trip in Hnngary and Tnuisylrania,
1863; Tbe Channel lalanda, 1862; Tbe Jonian Island«,
1868.
Cadenbead, geboren 1849 ni Wakefield, and
KapHan Carter, geboren am 20. April 1841 an
C'iistlevicw in Kilkenny, Mitglieder der belgischen
AfrUaespaditionen, wnrdan am 24. Juni 1880 an
llpimbwa, aabn ThganiaaB von Sikmaca is Oitefrika«
von Leut«n dea NegarkMü* UlMgib« («hna deseeo
AbaicbtJ ararardat
Im Angwt 1880 atarb an Sbnrato in Wdfajviea
Dr. Philipp Jacob B r u it ii . Professar dar Oaaabicbtc
«I dar Uuivaraitat au Odeaaa. Oabaiaa In Fbnland
1804, atodirte er in Dorpat, Berih, Genf and Paria
•ad dotirte von 1832 bis 1871 in OdcsF-n. Sliuc
8ekiilt«n, nuaiach, deutach imd frauiiteiach abgefaaat,
baaialMn aish haaptalabliah anf OeaeUshte «ad 0«o-
graphjr (irr IVi.^uHländer; mi nanMB ailld gBistorische
nnd ge«|^pbijK:b« UnteraaehmmaB fibv Sttdmadand
1858 Ua 1880*; MkmSbu^ «bar dan Priaat»
JohanoM, über die nlti^ TripoirnipTiip von Bj-nsarabien,
der Krim elc, Coinmentare zu den SclirilU-u ver-
anfaiedeoer Reisenden dea 15., 16. and 17. Jahrbunderta;
Koten zti Kapit&n Telfer'a Auagabe von ,The Bondaga
and Travels of Jobann Schiltbergar 1396— 1497*,
welche 1879 dir di« HaUiqrt Saeiaty gadniakt worda,
nnd vieles Andere.
Anfang October 1880 starb an Pttmlnater bal
Taunton der engUsclM Marinc-KajjHjiu IIob:<o n. 1857
—69 bethailigta ar aiab an der Polarfiüirt Mc. Clin-
toek'k auf dar ,Foz* nnd Mirt« die Sdilinaiiexpadi»
tion nach King-William -Land, welche den einzigen
Bariaht Ober dan Verlauf der Franklia'aoben £spedttioa
und Abar Sfar Jobn Fnnklin'a Tod attflkad.
Am 28. Novpmb<-r IHSO .itarb zu I^nnlon Lady
Sabine, die Fraa dea berahmten Sir Edward Sabine,
daa .Naatan dar Phjprik dar Erde", 78 Jabra alt. 8ta
hat ihraai Oemahi Vm-I si-incn l"nti>rsurhun(;cn, nament-
lich Aber Erdmagnetiamas, weaeuUicbe Beihilfe geleiatet,
Ubaraatata HamholdtV aKMawa" aad .Aarfebtan dar
Nator* und veröfToutlidito BMhram aaftatatlndiga
wiaaanaabalHirhe Schiütea.
Am 29. Nevambar 1880 atarb im aMSatHehiie
AMkai vier Tacreri-isen vou Umzila's Kraal T L.
Phipaon-Wybrant», englischer Kapitta und Afrika*
vaiaander, gabetaa aai SO. Neaaiaber 1846. Ala OflU
zicr stand er in Oibraltar, Mauritius und Sndafrika
und machte viele Kciseu; anter Anderem boglciteta ar
1874 Ohaa. Bmndaa aaf ataar politiaaliaa Hhaiaa an
(Ir-m mftchtijrrn KnfTprnbSuptlinpf Krpli. H«! seiner
Rückkehr verütieutliclito er eine llcihe von Abhand-
langen Uber Kafforland and seine Bewohner im nOapa
MoBthly Maganne", welche auch gesondert erschienen,
sowie Beitrüge in südafrikanischen und englischen Zeit-
Bohriften über südafrikanische Verhältnisse, die er
grflndlioh kannte. Im Jahre 1880 verliesa er England
an der Spitze einer ranflgUoh organisirten und aas-
gerüstet' n Kxpeditioa — ar batte einige Jahre vorher
seifien Abschied ganaaMaa — , um daa Qabiat awiaebaa
daa Finnen Zaabeal and Lbnpopo an erfonebeo; Qm
begleiteten vier EuropAer nnd hnndert auserlesene
£ingaboreBe nntar Taebam«^ Liriagstooa's Begleitar.
I<eidar arreiebte er erat in gefUnfidi weit Torg^
Bchrittener Zeit dp.q tropischen ,Tftlirp< !<<'iii Erforachunga»
gebiet, sunftchat die MOndang dea Sabi bei Solikla,
waleiie dnrdi ibn ganav (kalgaalallt warde. Ein Ter*
F-iirli, ilt'ii FliiR« liitmiif'/nfahrcn, misslang; er nrisiti»
umkehren and mehr TrAger mietbeo. Einen Monat
B|iMer war ar dam FMiar ariagaa aad aiit ihm awei
seiner weissen Gefährten, Dr. Carr und Mr Mears,
nachdem aie nur etwa 110 englische Meilen weit in
18*
Digitizcü by Goü
das Inoere TorgedrnDg«n waren. KapiUn Owen ftlhrto
die Fttt*^'*^ nach Tnhamhai» «od Natal lorflok.
Im Deeember 1880 atarb der francSdaeihe Bota-
niker Licard, welcher 1880 Senegambien bereiste,
■m Sigm eine neu« Art Weinzvbe üud und bmHh
FVaDkreieh verpfluute, bald oadi aifaiar BlAtalir In
sein Vaterland.
Am 27. Jannar 1881 atarb in Prag Dr. Enaoa«!
Baftek^, Vnkmor dar Mineralogie an dar dortigan
UniTersiUit.
Am 6. April 1881 starb in SalsbatK Dr. mad.
Aatan 8ant«r, lt. k. SawMtaratii und panioBbtar
Besirküiir/t, eiinT dur LckaDutcBtcu OfltamfalUaehen
Botaniker, geboren am 18. April 1800 n Graaiarl
im aabbiuglatdna ftegss. Saine OymnaaiaBiildimg
erkich er in S':il;;Vi:irg, in Graz wiilmcte er sich dem
piulosopbilchun Stodiom, aodami dem der Hadidn in
man von 18S0— 18S6« «o ar dofdi Jaoqmn dar
Botanik zngpföhrt wurde. Seine Inangural-Dissertation
vom Jahre 1826 betraf „Versoobe einer geogrsphiach-
dnrrb die Aufmerksamkeit der Pflanzenkundigen aaf
ihn gelenkt worde, aacbdeoa er «cb bereits aU rühriger
jMUJtmwr aar Aipaunm iwaaum gaaaaam nawwi
Vn-li fi-iner, i\ni S. Angaat 1826 erfolgten Promotion
war iSautcr audertbalb Jahre laug Secundirarist am
Bk JokMaeakoapitala ni Sakbnrg» aait 1828 Laadp
gerichtsarzt zu Kitzböbel, 1829 ging er al" Stadtarzt
nach Bregenz, 1830 als k. k. Ik-zirksorzt nach Zull
am See im Finsgan, 1886 nach Mittantill ebendaselbst,
1840 als Kreisarzt nach Ried in Oberdsterreich, bald
aber nach Steycr in gleicher Eigenachaft, von 1848
— 71 endlich war er als Kreis- und Beadrksarzt in
Salzbarg thfttig. An allen diesen Orten &nd Santar
anch hinreichende Gelegenheit, seine botsnisoheo Kenn^
nisse EU erweitern, so dass er bei genialer Begabnng,
scharisiohtigam Auge und treoeatem Oediobtniaaa all»
mlkhlig einar der acitan dutaalieii flotwikanmir wnida,
dar sich jedoch adbai baoohrlnkend nur der liaimi-
aahan Fkm, baaoodata lajandgan dar Ostalpan, wid-
mete. Statar'a Namen knilplla Naee von Beaebeak
an ein alpines I/ebermoo» (.^««^«ri« aipimi), Hoppe an
«in alpinaa Haagerblflmohen (firaiu Sm4iri)t SeMmpar
an drei alpine Laabmooae (Biymt, Bimmtm. Bjffmm
Sauieri], auderc Gelehrte uuch an zwei Flechten und
acht Algen. Santar 'a Hauptwerk „Flora der Gefiao-
pflaaeen deo HerMjgUnues Selibnrif * anddan 1879 fa
zweiter AufLnpf. Pautcr war auE"<crdcm aiicls Entbo-
molog und hiuterliess eine Sammlung von 4000 KMem,
«ntar 9men 10 Mkr eaftena oad ftr SalAmtr '"M*
Arten, .TUüserdera eine ^eicbl^ Sammlung von Sclunctter-
lingan, Zwei- und KetiflAglem, sowie eine Coucb^rlien-
Sammlung. Auch regt« er im Jahre 1860 die Orfin-
dnug einer ,GeaaUachaft für Salzburger Landeslcunde''
an, der er von 1664 bis 1874 vorstand, wie er anelt
neben Bekleidung anderer KhreDtmter Mitglied deaVai^
waltn^gsrathes des , MuaeumCarolino-Awgnatanw * «W.
Am 80. April 1881 staA niEldiatllt darOTm.
nasialpi-ofe«8or Karl Kaglar. Er war gebc^ren am
20. Hai 1803 an Monhaim in Sohwabon und wir^
TOB 1889 kh an sainan Tbd ala Lalmr in Eldutttl.
Von geioeu Schrillen sind zu nennen: „Die AltmCihlalp,
d. h. das Altmflhlthal innerhalb aaiaea Berglandea,
topographisch, Uefanisdi and laads^afUiek dargeataUk"
(I8C8) und -Erklärung von tausend OrtananMI dlT
Altmtthlalp und ihres Umkreisea" (1878).
Am IT. (6.) Hai 1881 atarb in Wik» Dr. Adaa
Ferdinand Ritter von A d .i tu d vi . M. A. N. vergl.
p. 106, 128), kaiserlich mssiscber wirldidier Staate
tatib. PNAaaor aoar. dar MediaiB in "WBmk, PMaMeat
der Rociet^ imperiale de Mt'dpiiiv di Vilna. Bereits
am 13. April 1872 hatte derselbe sein 6Qjibriges
Am 29. Mai 1881 starb sn Antananärivo auf der
Insel Madagascar der Alrilcateisende Johann Maria
Hildabrandt. flalw Tetar irar dar kartlwta Pnirtrlt
nnd Historienmaler an der Düsseldorfer Maler-Akademie
Theodor Hildebrandt. Johann Maria Hildebrandt, ge>
boren an DOsaeidocf am 18. Min 1847, besnofate daa
DdeseldorferGymnaiiiam, trat mit 17 Jahren auf Wunsch
seines Vater» in eine Maachiueubauaustalt ein, verlor
daaelbst aber sein rechtes Auge und widmete sitdi aiH
dann der Qtrtnerei und Botanik. In den botaniscbea
Girten an Halle und Berlin hatte er eine vorzttglielia
praktisdw Sdnile and hörte dabei auch hotaniseb»
Torleänngen aa den dortigen Hochsobnlen. Bald er-
«adita in ibm eine nnwidersteblicbe Beiaafaut. Er
lernt« desshalb Arabisch und ontemahm vom 2. Mira
1872 bia d. Sqptaaobar 1874 aeine ante aMkaniacba
Baiae, wikrend waldMr ar du Botke Kaer. dia mr-
bische und afrikaniaehe Ellata baandite und bedaolaaidi»
gaologiBebe, botaaiBelMt apologiadia nnd etbnaln^aAa
Ansbente fand, in Folge daran ihm die UntantManng-
der Berliner Akademie der Wilsenschaflen, der .\fri-
kaniacben und Antbropoingiacban Qeeelleeiiaft daselbst
■a Tkaü wordou Am 9T. Jannr 1875 begab ar rieh
zum zweiten Male nach Afrika, von wo er am 13.
Kovember 1877 nach Berlin surOckkehrte. £r ging
fluldiat aaek Adaa, wm d» aaa nach den SonaUaads
und n.ich der Comoren-Insel Jobniina, die er drei
Monate laug durebforachte. Im September 1876 aog
er Too Saaeibar aaa dar XMe aBflaiBf aaek Faagaai,
Malindi und Lamu, um den besten Weg nach dtBL
Innern tu erkunden. £r erkrankte jedoch nnd keluto
15?
Bwb 8nMiW anvttdk. Da Kommbar 1876 inag ar
in das Innere bis Kitoi Ib UkAmb« vor, ohne jedoch
■oin lang enehatM Zid, du Kmü, *a tmuhm, woraa
iln dar Amfintlv Mintr ÜtgUtbug TMUndMFte. AvA
diese Elxppditinn war reich an wi«»en«chttrt!i'lie!i Er-
geboiaMD. Am 30. Februar 1879 trat «r »eine dritte
«od latate Rain «n Moh dar laid IbdsgMoar, von
welcher er jedoch nicht zurückkehren Sültfe, Da»
Fieber, welcbes ihn aiub auf seinen beides früheren
EapeJitioaeii mMgt Iwtto, nA» iba Usweg. Auf
dieser dritten Reise war e« ihn. oliingen. über das
tragische Eude des liremur Hetseadcn Dr. Rautzenberg,
welcher im Augatt 1878 in dar Nlhi von ^CcMsi-It«
ermordet worden war, Aufkl&mng xa Terschaffen.
Am 31. ;^H<.) Mai 1881 starb nach kurz«r Krank-
heit in St. Petemburg der Geheime Rath Jobanoes
Albert Bernhard von Dorn, geboren lu Scbeaerialil
In Harsogthnm Coburg am 11. Mai 1804. Im Jahre
18S6 worde er an die Universität in Charkow and
iBti ab PiroieiMir der Geeehiohte und GeogrefUe
Aalem an dae orieatafieolie laetitat in 8t. TMnAarg
berufen.
Am 1. Jnni 1681 etarb n Park Max Paol Emil
Littr«, anageMidmeter franaSiiaeher Galehiter, dareb
medietniach-geachichtliche, philosophisch- and historiBch-
pibiMogiMbe Werke bekannt, ahi deeeea Haaptwerk
der BDieUuoaaire de 1» langaa franfaiaa* n batncbtai
iHt, Senator und MitgBed d» AbideBiia, um 1. ntnar
1801 SU Paria gebenn.
Am 4. Jmd 1881 itarb an Wien Vnam TnSbmr
VOB Uebatins, Felclmjirs-hnU'.if'Utf nant und Com-
■Mldw<i der Artillefieiengfabrik im Anenal an Wien,
k« ka flebewaiatb, der EHbidir dar BtaMbrBnifti Jeur
metalliüchen MbrhnriL'. nui welehir daa neoe artille-
riatiiche Material der orterreiobädHB AlBM blBtebt.
Br war tm 90. Oetober 1811 to Tbiraalmfild gebww.
Am 13. Jnni 1881 starb zu Erlangen Dr. Wil-
helm Gottlob fiosenhaaer, Profe««or der Zoologie
an dar üaivmtttt dawlbet (vergL p. 108). Er «nrda
am 11. S^temb«" 1813 zu Wunsiede! geboren, wo
■ein Vater Landarst war, btudirte in Erlungeu Mudicin
und ward« aa 8. Februar 18S8 mit aoaaaiebiMBdea
Pridikateo som Doctor der Medirin promovirt. Seit
1843 gehörte er der Univerait&t als Cnatos des Na-
taraliencabinet«, seit 1852 aneb ak Mvatdooent, seit
1868 ala auaeror deutlicher Proieuor an. Wlhrend
dleaer Zeit bat er für die Specialzwecke seine« Faches
theils adbat Beieen bis nach Ungarn unternommen,
ibeila aot' aabe Kaatan daa a&dUidw ^pauan in aato>
mologfaeber Hiaaldit dnrdribradhen laaau und die
Reeultate diaaar Spedalonteranebungen literarisch ver-
öfienüicht. Ton Jagend auf rar Beobachtung des
enniseDNi i^ueua ann nngeangan imiauit, enangaa
er al? Lehrer und nls Si hrifisti Her auf Jim Gebiete
der deecriptiven Zoologie nach vielen Jahren der Ar-
beit vnd Seeg» efaM aakb« Anarbeannug. daaa tmA
die Äusseren Erfolge nicht fehlten. Der Verblichene
war 2Iitglied vieler naturwiieenachafUicher Vereine des
In- md Aaafandaa, iaa Jahra 1857 wnrda Iba am
der königlich hnycrijchen Akademie der Wi.qspnschaften
die gronse goldene Medaille verliehen, im Jahre 1873
von Seiten dar maaiaebaai Regianing dar Stadalana»
Orden II. Klasse; aacb war er im ne^itze der von
der Akademie der Wiaaeneebaften zu Moskau ver-
liehenen grossen silbernen MedaiUe für Kanat und
Wissenschaft. In seiner Thätigkett wurde er in den
leisten Jahren durch Krankheit gestört. Viele gröeaere
und kleinere Publikationen sitid Zeugnisse seiner «chriib»
Btellatiacban Th^tjgkeit. Zu bedauern ist nur, daaa
Rcwanbaaer, vaa aebwarea Leiden heimgeencbt, nidit
mehr die Kraft find, aeine Lieblingsarbeit, ein grösseres
biologiaehee Werk, zu vollenden, daa nicht nur aabl-
nieba Nanbaaebreibungen tob Larfea bringen, aoodani
»eine ganz« reiche Erfahrung im Sammeln und in der
Zooht von laaeoteo enthalten sollt«. Dar Naoblaaa
wird, Ten sefaien Sohtlem bearbeitet, nach und nach
dem Drucke übergeben werden.
Am 23. Juni 1881 atarb au Frankfurt a. M.
Or. MatÜdaa Jacob 8eb)aidan (Tergl. p. 108). Oeboren
am r>. ri! 1804 zu Hamburg, erhielt er seine Gytn-
nasialbildang auf dem dortigen Johannanm, atndirte
in Baldolbarg tob 18S4— 18S7 Joriapradau, wandta
frfch aber seit 1833 in Güttingen unter Bartling's
Leitung und dann in Berlin den Naturwiaaensc haften
n. Er b*m bn Jabra 1889 ah Tiakmm dar Botaadk
nach Tr-riM und begann hier neiaa Tbitigkeit mit der
Ausarbeitung der ,GrusdsOge dar wiaaenichaftlichen
Batanlk' (La^ 1848— 1844). Nalbaii d«o» gaaaantan
Hauptwerk hat Schleiden w&hrend seiner Lebrth&tig-
keit in Jena eine gamte Keihe von Arbeiten reröffent-
HaiH: dia .Baätiiga aar Anotanaia dar Obetaen", «a
Abhandlung über die SarFapftrille, seine , Beiträge ztir
Botanik* (gesammelte Aufsätze), der „Gruudriss der
Botanik* Air seine Torleaangeu, das „Handbuch der
medicinisch-pbarmaeeatitcheo Botanik" und die »Phy-
siologie der Pflawsen und TUere" mögen hier erwttbnt
sein. Mit K. Nigeli, jetzt Professor der Botanik in
München, grflndete er die „Zeitechrift ftr wiaaenachaft-
Udte Botanik", die jedoch vier Hefte niefat Abaraebrltt
In Jena wandte sich Schleiden auch einer sweitea
Bichtung der achriftateUariadiao Tbitigkait an. Battan
aaina obangenaanlaa IVaika nnr Ae Faebganoaaan
intereisirt, so drang 1847 mit seinem Buche „die
Pflanae und ihr Leben* aain Name in die weiteete&
158
Knias. 8eU«ldcB popokiiBirt« Mäne WiasenaefaAft, omd
welchen AnkUng er damit ftwcl, beweinen die sechs
Anflagen und die Uebersctzungeo ins Eogliiche, Fran-
■Maohs nnd Uolländitchu. Auch ein anderoi 1855
encUeneDM Werk, MiDD die vertehiedenaten Themata
(.die Natar der Tdne nnd die Tdne der Natur", .Swe-
denborg und der Aberglaube" u. b. w.) behandelnden
aStodieii* athmen deo gleichen Goit. — fichkidan
wirkte Us IMS in Jena, ging im nSebateo Jahn ab
Profesaov BmIi Dorpat, verliess jodoch 1864 diese
UniveniUt nieder und lebte nnn abweehaelnd in
Dreeden, Wieebaden nnd Fnmkfbrt n. H., dodi nicfat,
um unthätig auf gt^aiumolten Lorbeeren zu rohen.
Anaaar aainer Schrift ttber adie Bedentong der Juden
Ar die Erfaaltnng und WiederbelelniDpf der Wisaen-
schfttVn in; Miftclalf^r" uml <]cm liuiln' ^'V\t- Rose,
Geachicht« und Symbolik in ethnographischer und
enltarUateiriieber Berielnm;* lilllt fai dleae Fviode
dim zweite jinjinInT r Hriii|:ti\ .m Iv .. i1;r.- Meor*. ToD
seinen Schritten erwähnen wir noch , Pflanaeopbyno»
legi«, TUerphjraiologie und Theorie der Pflanamonltar"
<8. Bond der Br»nD»chweigi?chen Encyklopädio) , die
gLandeng« von Snes", „zur Tlieorie de* firkennena
dureh dao GnniehMiiui", «der IbterinGmu der Moan
dl ut!^!hi-n KaturwiaMMohnft', .Fttr Bnm» and WaU",
,da8 Saht".
Am 1. Jan 1881 itvh n Bei^ Rndoiph Bar.
niixTin l.titze. Derppllie wnirtle am 21 Mai I^^IT zu
liautzen gebureu. Nach Absolvirung des G^iuna-^iuma
vidmeto eich der ITJihrige JOngilag der M edida nnd
FhikMOphie und «war mit wlelit-m Erfolge, dass er
aicb 1839 in beiden Facuit&ten zu Leipzig habilitiren
kunnt«. Auf sein ErstliugBwerk »die Metaphysik " ( 1841)
folgte die „AllgemeiiM Patliolagie nnd Therapie ala
mechanische Naturwiasenaeliailen''. Beide Werke faa>
aeichnen deutlich die Richtang, in welcher sich' dar
Philoeopk fortan bewegt hat. Denn «r batraekMa m
ab aefne Lehnaaufgabe, d« aaanfMlalldiitao Znaam-
mtiiliHug von Mechanismn» und Teleologie nacbzuweiaen.
Seit 1842 wirkte er «la auaaerardeotiieber Plroftaaor
der Philoeopbie in Leipalg, eeit 1844 ab OrAnarina
in Güttingen unter immer wach«endem Beifall. Nach-
dem er noch eine aPb^awlogie" und eine aMediciniaehe
Psychologie* ▼arAffimtUeht, wandte er aicb gaas den
pliilo.ni|iiii«i licii l)iNci|iliii(-ii zu. In seinem gliiii/ifiiil
und popul&r geechriebenen Werke BMikrokoemus"
(8. Anflage 1876) trag er den Qehildeten aeine Ideen
zur N'atiirf;t'sctsic)itM uml Gi-i-ctiii lid- tk-r Miiisdilicit
vor, während er sich in «einer aGeachichte der Aesthetik
in Bantoehbad« «md maaebaa StrattaehrifteB mehr an
dir nil?l:v.'ii wnni^lr. Seit 1874 war it mit der
DaratelJung «ein«« •Systems der Pliilosophie beschütigt;
bereite die ,Logik* und «Uetaphyaik" fat an*.
föhrlicher Bearbeitong erschienen, als ihn der Tod in
Berliu, wohin er vor Kurzem berufen war, hiiiwegrallie.
Am 1. JuH 1681 starb zu Paris der ln-rührata
Chemiker U. £. Sainte-Claire Deville. Er war
am 11. Mirz 1818 auf St. Thomas, einer der Antillen,
geboren nnd früh nach Frankreich gekommen. Be-
geiatert fttr die Chemie oad Icaam dar Schnllwnk ent-
wachsen, liesa er auf aeioe Koatee ein Laboratorium
bauen, in welchem er nenn Jahre hindurch den eifiig-
atco Studien nnd Foreehnaeen oblag. Im Jahre 1844
wurde er mit der Orgaaiaation der medidniaehea Fa-
caltAt in B(;8AU(,'on beauftragt nnd kam ala Nachfolger
Balaid'a an der Xomiaiacbnle 1861 naeh l>aria naxüek.
Die eretaa Arbaitao 8aint-01aire*s beatdiea sich auf
die urgauistlie Cliemiii. Er hat interp*.«ftiitö Ail» iti n
aber die Hanutoffe veröffentlicht. In den fantziger
Jahnn begaaa «r aieh mit den Matanea nad üuaa
Oonbinatioiv: n Liii^'cb'jLKl zn heiahiftigcn vinrl ihm ver-
dankt man die billigere Danlolho^F des bis dabin
wirklicher Han lrl-ar+ikc! ccw ^rJcn ist. Er hat auch
Unteranchungeu über Piatiua und verwandt« Metalle,
aowla ahar daa Fatnban nad dia MiiNnWb, «doha
bei den DamflaHMldBeii Mf Terwandaag kamaiB,
aageatellt.
Am 9. JbK 1881 etarb aa Utmdum Dr. Vatliba
Tretten bacher, M. A.N. ivi^rgl. p. lori'!, prnktiacher
Arzt in München, geboren am 10. Mai iu l'ottuies
hei Meuhnrg an der Donau ab der Sohn das GUrmgia
Johann Baptist Trettenbecher, welcher Ritter naeh
München übersiedelte. Hier erhielt der Sohn seine
Gymnaaialbildung uml st&rkte seiue anfangs schwäch-
liche Gesundheit durch weite, während der Ferieneait
ausgeführte Fusstoaren, welche ihn nach der Sdtweil
bis an den St. Gotthard, nach Wien und Ungarn,
nach Trieat, Amatardam and Facia fUJutan. Im Jahm
1887 besog er die TTniverrflK and widmete rieh U«
1832 dem Studium der Medicin. Er ppomovirte im
Jahre 1832 nod aetxte a««h nachdem aeiae thaoreti-
acbea Stadien fort, weaiialb er 1884 tin halbea Jahr
in Wien zubrachte. Während seiner Studienzeit in
Httachea verbanden ihn die frenndachafUichaten Be-
liehnngan mit Alamader Braun, Karl flddmper aad
des.ie« Bruder Wilhelm, m '.wi T/iiiis .\pas9i/, welche
wiederholt mit ilus wiaseoscluifUiche Kxcnraionen nach
dem Qeliirga antemahmeti, (Be arft deaa iMlIra^an,
AgLibsiz zu seinen Gl'_ttLlirr'jtai!irii af.zurfp.'n, In Fc-iner
mediciniadien Pnuüs wandte sich Trettenbachea alt-
mlUig ToUetladig der Homfapatlita na and arftaate
sich als homöopatliischcr Arzt aiBia aa^gakwiteten
Bttfes in der bayenacheu Hanptatadt.
159
An 18. Jon 1681 itwb m Wm ftwftMW Tue-
dioMid Lanfberger, Director dir KniaW and G«>
wrbwchwU, 63 Jahn idt.
Am IT. Jon 1881 tiarb n Krakra Br. Antoo
Brjk, Pnjft-sgor der ChiniiL':' im iI.t rMiv..|si'iit |d
Enkan, da in ganz Polen beriihmtor U|ier»t«ar, M
Mm alt.
Am 17. Juli 1881 starb zn Fron?. ))«!.!!.! Dr. Paul
TOS Cattelieni, ünuuMnant von Fr»(ut«n*bMl, Mit-
Am 18. Juli 1881 ftnrb m Wien Dr. med. et
fUL JoMph W«i«e>v Wiener Geroeindenkth, Regie-
nmgmOi« Ua am -farigoi lalm Dinetor dar Btaala»
Oberrealachnle im JriUrn TTmIiI, lim «laa IWlIlwIllllwilia
SobalweMn hocbvenlit-ut.
An 19. JvU 1881 starb in Berlin dar königlieha
Mediciaalmth und Professor a. I). Karl Heinrich
Ilertwig im Alter von 63 Juhreii. Die Veterinär-
heilkunde verliert in ihm einen ihrer bi-deutendateu
Lehrer nnd Foracber. Gehören am 10. Jonnar 1798
zu Ohlau, atttdirta «r in BreaUa llediein, später in
Wieu Thierarsnaika]>d% vnida 16S6 !■ Bidfa äk
Lehrer aagestallt nnd 1838 smn Froiesaor ernannt.
Bsit dieser Zeit bat ar bis an seiner tot einigea
Jakian afüolgten Pansiommng der dortigen Thlerur'^nei-
aebala umntarbncfaam seine Dienst« gewidmet. Ais
BstriilatallBr ist er im Tarlanf eines kalben Jabr-
hnndsrta (bereiti 1820 prsohien «eine Broeehttre fiber
dia Hnndswntb) faesomders dnreb sein in wiahrfiMihen
Anflagem »erbraHates «Haadknch der praktiaehaD
Arzneimittellehre für TbiprilrTit« " und ein , Handbuch
dar Cbirargia'' bekannt geworden. Im Terein mit
Sorlt hat ar vao 1B85 Ua 1B74 dM taaugahaBda
„Magazin flbr dk gwsimnts TUaAgühoda" heniia-
gegeben.
Am 90. JvU 1881 atnrb in Lomtb Joaaph mi.
hulm Am rcin-Trüllcr. 'Ii-r Fiitdi-ckf r i],-r Hifsen-
gletschert6pfe und Besitzer des Luzemer Gletscher-
gartaw.
Am 21. Juli 1881 starb in Zürich der Nestor
der pr&historiseben Wiaseuscbait Dr. Ferdinand Keller.
Dsaaalba vwda ala dar Sakn rfnaa Zitriobar Gold*
lehmicdpB am 2-1. DtKomber 1801 fan Schioese zu
Marthalon geboren, Jilr erhielt aaina Sebnlbildung in
WintartkorudSiriflh, irfdmata akb erst der Tbeologia
nml flvbipH ijruli cinfin liiiir'frcn Auffiitha'.'.c in Paris,
wo er haujitsächlich nuturwistfuBcliuttlaiiL' \' urica iiugen
und die .Museen mit Eifer besuchte, sowie nach Yier-
jibriger Thütigkeit aU Erzieher in England, 1831
eine Lehrerstelle an dem technischen Instltnte in
Zürich. Die Entdecicung einiger keltischen Gräber in
der Niha dar Stadt gab aainam Laban 1882 dia be-
aUflunta Kebtnng. Er grtndata In dem ganannteti
Jahradie „Antiquarische GMellschaffin Zürich", welche
ridi iBT Aufgabe setzte, die in der Scbweia vorhan-
denen AHartbthner ana Lidkt in föpdam, aolknbawabren
ud in ihren .Mittheilungen' zu iiüf,'« ini iin r Kpriutnixs
tB bringen. Die Fördemng diesw seiner Stiftung
balraiAitete ICeUer fortan ala adna Lebensanl^^^be.
ZunäcliHt iiabni ilii' Krforüohiinp; der Trü:iutn-i ■■tsftcn
römischer Niederlassungen in der Schweiz seine Kräite
in Ansprnob, dHW wandte er aidi den rntttelaHarilekan
Altcrthämem n. Bjpocheroachcnd lOxr wirkte seine
im Winter 1868/Ki erfolgte Entdeckung der Pfahl-
kntoi in den Selnpiiaar Baen, «wAbar er 18M dea
•ntao aalnar aebt Berichte Skar dieselben venilTent-
UcMa and «adaroh die antt^uiiaebeu ä«mtDluugen
BMoka aina badantanda Banteharang arfbkreo. KaDar
erhielt in der Folge dir nllspitictstc AnerlMUming mid
vielfacho Klirenbezeugungen. Heiuo saUrefeben For^
schnngen sind niedergelegt in den „Mittheilangeo"
der von ihm gestifteten und 40 Jahre lang geleiteten
Gesellschaft. Bis wenige Wochen vor seinem Tode
«ar das Archtiologiacbe Maaanm dar Ort aalnar an»
«mAdlicben ThAti^eit.
Am 23. Juli 1881 starb in Wien Joseph Haupt,
CustiM der Ilofbibliothek in Wien, wirkliebaa Uilgliad
der dortigeii Akadamia dar Wiiaanacbaften.
Am 38. 3nS 1881 starb in Leipzig Dr. phiU
Kar! Theodor Wagner, Professor, früher Director der
Baakchnle I. Ordnung in Lsipaig, sodann Lehrer und.
stell feitretemkr Director an der Dresdner Handels-
lehranstalt, ti-efflichpr Schulmann und geographischer
SebziftateUer, 1808 an Uohenatein bei Chcmnita geboren.
Am 98. Jidi 1681 starb an Leipzig Oebeimer
Hoifratb Dr. Carl Bruhn», M. A. N. ivcr;;!. p. 12.11.
G«b«m am 22. Norember 1830 su Plön in Holstein,,
widmata ar alek anarat dar praktlaekan Habhanlk^
namentlich seit 1851 iti Berlin in Bormig"» Maschinen-
bananatalt. 'Seine Vorliebe für mathematische nnd
aatvooaniabba Sta^Baa braditm Ibn arft Enaka, DIraotar'
der BsrÜnar Sternwarte, in Verbindung, welcher iha
der AatnHMmie zufUhrte. Bereits 18ö2 war er Assi»
rtaat an dar Birifawf Btannmrt^ pranoivirta 1868
mit der Schrift „De plsnetis roinoribus" nnd habili-
tirte sich 16&9 ala Privatdocent an der Berliner Uni-
vaimtlt. bi daa Jabren 1852 bis 1858 entdeckte er
6 Kometen ond erhielt den Lalande'achen Preis. 1860
wurde er Professor der Astronomie an der Universitit
Leipaig nnd Dtreetor der dortigen neuen Steruwarta..
Am 25 Juli 1881 starb in Graz Dr. med. Julius
Planer Edler von Plan, ordentlicher Frofesaor an der
medicini»chen VHidtlt der üaifarMit Oraa, im 64.
Lebea^abra.
Digitizcü by Google
IM
Ab 9. AiVMt 1681 «taA te WHliig«iw Jh.
Karl Rudolf P»w»lky, vormaliper Redactenr der
^Astrooooiiiichen Jahrbücher". ü4 Jahre alt.
Am 4. Augnst 1881 starb in Rt-gcnüburg der
IcfiDigliche Medicinalrath Bezirkurzt a. D. Dr. Wilhelm
Brenner-Sch&ffer, vorzQglicher Arzt und Sftnit&t»-
Ixaniter, Verfasser einer, auf Anlaas des Königs Max II.
gWteUteii Preisfrage, gekrönten Schrift „lieber sanitit-
Kefa« Yolkwitten nnd medidnisc^en Volknaberglauben",
ansserdem %-ielfach literarisch, Dameottich in Fachxeit>
adiziAan, tliAtiig; «leh dnreh tintiat hittoriaelM Ax-
Mten, inibeanndere in der Ziitidirift des ffiatoriiehn
Vereins in Regeosbnrg (Geschichte der Stadt Weiden,
4}Mehiidit« dar Stadt Meuatadt a. W.} bekannt gewemlan.
An 6. Angut 1881 itarb In BarNn dar Lalvar
der IngenicurwisBpnachaflen an der königlichen tech-
niachen Hociucbnle daaelbat, Vorsteher der mit der-
aelbeo ▼erimiidenao meehanlseh - tedmiaoben Vemiohe-
aridliih !'
r 1. .Sp ii II peil l)prp . wflchi-r viele
Jahre hindurch mit aunerordentlichem £rfolge an dem
batitat« thltiff gmaan iat
Am 8. .\iipii-it 1831 stAili in Cannstatt Karl
Heinrich Üaiber, Rector der dortigen Bealaostalt.
Am 10. Aognat 1881 «totb in Braak« Oalnimer
Madicinalrath Profe^^or Dr. 0. Spiegclberg. In dem
IMlingeschiedenen, der im Altar Too &1 Jahren einem
NamaMdaa erlagen ist, reriiert die madieiaiaelie Fa-
cnlhit <}i-r Ualranittt Breslau und mit ihr Jio medi-
cininoliti Winmanhaft überhaupt eine hervorragende
Kraft. Spiegelberg, dar In frSbartn Jabren .bereite
die Frauenheilkunde zu snneni Spocinlfndi irwäblt
hatte,. Huchte «eine Verdienste nicht miiidi-r in der
praktiüchen Hebung des är/tlicben Berufea, in welcher
er sich als einer der ToUeudetsten Operateore bewfihrte,
als in einer vieUeitigen LehrthStigkeit, in welcher es
ihm beschieden war, eine gro«ee Reihe junger tiich-
tigar Kiifte heranznbild«n. In den neueren Jaliren
halte rieh Spiegclberg auch auf sehriftatellerischem
Gebiete in ausgedefantann Malaie ausgezeichnet. Sein
TOT ainigan Jalwea hanniqgvfabanaa Werk Uber
aOyrridrokjgie* Tcrrlth die maiateriiafte Bahamdrang
dt'i" StcifTci:. wi-Ii lje auch seine Schaler an aiiiiaB To^
trigen so hoch zu sebitaen wuiateo.
Am 11. Angnat 1881 starli in Behwarin Dr.
WHIieltii Guttlii-b Bt vcr, Geboimur Archivrutb Janolbst,
der achtbarsten Forscher auf dem Geliiete der
nbaigiaelMn OaaeiUehte und Alterihmnriniadab
80 Jahre alt.
Von Sansibar kommt die telegraphiacbe Kunde,
dam XqpttiB Popelin, Füuer der swatton l»al|iadf
Expedition in lOttri-AiHka. 34 Jalue alt, Mitte Angort
1881 W KnnmB(Tkganil»See) «mlleber geetorbanaaL
Er war üeit zwei Jahren auf seinem gefahrvollen PoataD
und gedachte im nächsten Frül^jahre heinucnkehren.
Dr. Pellegrino Matteueci, italienischer Afrika-
forscher, der eben etat seinen gewaltigen Marsdi durch
den dunklen Erdtbeil von Aegypten nach der Weit*
kttste glQelüieh vollendet hatte, starb Mitte AiVUt
1861 in London im Alter von 90 Jahian.
Am 36. August 1881 atarh in Semaoa in der
Schweiz (GranbOndten) Professor Dr. Oscar Bdatld
von Schflppel, M. A. N. (nrgl. p. 146) eu Ife-
bmgen. Danalba war am 10. Angnat 1887 in Dnadn
geboren. Seine hnmanistiaelie BOdung erliielt er auf
dan Bloohmann-YititbuB'aahaB Gymnasiom daaelbat, er
atttdbrto Ten 1857 bb 1888 in Leipzig, war tdu 1888
Ina 1867 Assistent am dortigen pathologifcb-iiuato-
miaefaan Inalitut und faalnlitirie nch au Aniang des
Jahna 188« gWohaaitig ala PrfMtdoaant. Im April
1867 wurde er at« »u«<-t'r<prdentli<'ber Professor der
patlutlogiscbeu Anatomie und allgemeiaeB fatliokigie
nadi TBUngen bemJta, 1888 trat er ala Ordiaarfaia
in die Tübinger niodicinischc Facultit liii. 1 nter
aeiser Leitung wurde das Institut f&r pathologische
Anatanda alngariahtat. Sabon ttagm ZM m aahr
scliw.ublii hi r Gesundheit, hat er trotzdi in mit nner-
mUdlicber Ausdauer sein schweres Amt jaliraas jahreis
im waltat nnd dudi die
Gediegenheit »eiMT Tocillge mit
Lehrer gewirkt.
b ¥toia elaib Dr. med. Hnndl, aiaa in den
mediciniscben Kreisen von I'srio j/escbStzte Peraönlicb-
keit, Specialist für Kehlkopfleidea, aus Budapest ge-
btrÜg, 88 Jahre alt.
In London «tarb S.imuel Sbarpe. einer der be-
deutt'iij.stiü) englischen Aegvptol(.»j,'eu, im Alter von
83 Jahren.
In Meiniogen starb Geheimer Hofrath Georg
Brückner, Bibliothekar der herzoglichen Kbliothek
in Meiningen und Archirrath de« herzoglich Bichsi-
schen Gesammtaroldva , vonItglieiHr Geognph, im
81. Jahre.
])i88.Abiiaü(iiimg von Band 43 deiKovaActa:
0. Dradie: Die etoacweiaan WarfiatbBmaKndatiingan In
der Blattentwickcluug von Victoria rtffio Lindl.
3>/t Bogen Text und 1 UthogiapbiMbe Tafel.
(Pnia 2 Bfflk. »0 Pf.)
Iat efiBblaaiii nnd danh die
Wilh. Engelmann in Leipzig zu beziehen.
Dnick tau I. Bloduiwiui tuti Sobit tu Vraates.
Digitlzcü by
LEOPOLDINA
AMTLICHES OBGAN
DER
KAISERLICHEN LEÜPOLDINO-OAROLINISCHEN DEUTSCHEN AKADEMIE
DEli NATÜRFOItöCHEß
HBBAVBGBOBIIEir UKTER lOTWIBKiniO OER flSKTIONBTORSTlllDB TON DEK FRKSIDERTEK
Dr. C H. Ktaoblaaoh.
Halls a. S. v»^^ >r. » Heft XVIL — Nr. 19-80. OtMm VSSL
Aatliche Mittheitiinsvn: WtM je eines Voritandsmitidiedes der Kachsektinmm für Mathematik und A.stro-
nonic, sowie für Tliysik iimi Mi'lPuroliit'io l'tiifrNtiUi'iMiifs-Vprfiti der Akiulcmio Veriiiidermijjin im
Per*oiuilb*stanil(' di r Ak.uirtnii . - Iii itratv ;' ir K:i--i ilt r AkadiTiiip. — lli-ritht ulicr die Verwaltunj; der
Akademie- HiliUu'Jiik in dem Zeiträume sum :>ej)tember ISÖO- IÖSI. - Uudnljili t lirisiiaii li<H'ltirer f iKort-
bci.i. il: > : >tit,'p MittheiluiiRen: KinftP^n^ne äcliriften. — A. Knnp: Hie 3H. allRemeine \>r-
MtiuiiduuL' der deutschen goologiicheii GetcUxchaft »i Berlin L J. 18S0 (ForucLMUK — Franz v. Czerny:
IM» VatiuMtehlMitdM Kbii» vod ihn UiMcb«.— JoUlln dei Hmn GdniMo Hoftatto Dr. B.W. Bum«.
—Die 4. Ali>»iidhi«y w BtaA M der Kor» Acta
Anitliflip MIttheiliiiif;eii.
Wahl je eines Toistandsmitgliedes der f achsektionen für Mathematik und Astronomiei
sowie fbr Physik und Meteorologie.
KmIi Basal« dar mtenn 1. Aaguat 1881 «riNtanen TotaeUlf» Dir die in Folg« daa HlwlirfiiMw
de» Herrn Gebeimen Ilofratli« Professor Dr. Um lins in I.eipzicr in dr:i Fncliscktionen filr Mathematik und
AstroDomie, aowie für Phyaik und Ueteorologic uiitbig gewordene Neuwahl je eines VorstaudEmitgliedea sind
wtar daaa Sl. raip. 94. Oatobar diaasa Jahraa n alla dan gaiiiaiiiilaB FaehaaktioMB aofdieriga lUt^adar diraeta
WÄl.luiiffdiderungpn tiiul Stimmzettel veniandt und auch von il. r Miliri'uhl der Stinmiberechtifften die letzteren
aiugelullt zurückge&uudt wurden. Die niM:li im liüekstanae tietiiuliiehen, jenen Fachsektionen zugeliurigen
HifMB GoUegen er»ucbe ich, ihr« Stimmzettel h'n Hjiüte&tens zum 20. NoTembar d. J. ciuraaendaD.
fvillte wider Erwarten einer derselben die Wahhuiffor<lerung und den Stimmzettel iridlt
lkab«u, eo bitt« ich, eine Nachaenduiig von dem Bttreau der Akademie verlangen zu woUco.
H»ll« a. & (lieaigaM Nr. 8), im Oelbbir 1881. Dr. H.
Ünterstützungs-Veiein der Ksl. Leop.-Carol. Deutschen Akademie der latuiforscher.
!■ Fdige «inaa taaaent drin^idwii, dar Bartdniebtigiiiig dndiaiia «Urdlgan Falka bat dar Tontial
de« ITnterstlit/iin^T'i-Verein!' firh v^•rIlnl.l^i(^ gegeben, ansnahrnnwiif e /.u il.ii lioreits verthefltui 480 Baak,
(trergl. Leopoldina XVII, p. noch weitere 100 Rmk. als Untur.Htutzung gewiihren.
HftlU 8. (Jigaigaaaa Kr. 8), dan 15. Ostober 1881. Dir Vorstand des Unterstützungs- Vertin«.
Dr. H. iMUaaeh» VonitMidar.
Laap. XTIL W
J«2
Yer&ndeiuiigeii im Personalbestände der Akademie.
CMteriw» MlglMcr:
An 36, August 1881 Maktatt bei S&ftrbracken: Herr Dr. Friedrich Ooldenberg, vormola OberUlfW
am Gymuauum au SMrlirftckeB. Aufgenommen den 1. Juuar 1652; oogn. Steinhauer.
Am SO. Avgwt 1861 n Fwii: Bor Sldwal Bigan Ckamol, Prafcnor der Gbanie mh Mtutaa dPHietgin
Naturplle in Paris. Aufgenommen d<?n 24. August 1860; cogn, I-avoisier.
Am 11. Octot>er lädl zu HuinoTer: Herr ProfeMor Dr. Philipp Friedrieh Eermana Uencke, praktiechv
Ant in Hummr. AatgmammiD dan IS. OetaW 1841; cogn. QwMeB.
Am 18. October 1881 zri Posi<oiihofpn : Hrrr T>r. C&rl Arendts, pmer. Proreüsar und Bacmtlr dar GwgiqpU-
Bchen GesellscliAft in München. Aul'genonimeu den 1'6. October 18T4.
Dr. K Knobhnch.
Beitrag zur Kasse der Akademie.
üntar dem 14. October c. bat das Kgl. preuaaiscbe Ministerium der geistlicheBi Unterricht«- und Medidnat
Angelegenheiten der Akademie in Alüaa) der lUvisiou ihrer Rechmof Ar 1860 und der dmn
Prindinm erüunltea Daeharga aiaa aaaaaracdantlicfaa UntaraULtnmg von 900 Bmk. bawilligt.
Bäk. rt.
October 17. 1881. Von Hrn. Sanitttmth Dr. C. Panthcl in Ems JahresWitrag für Wl ... 6 —
w 24. „ „ „ Prof.Fr.Joihii>trnpinKopenhagon EintriUegeld a.Jahre<beitrftgfür 1881 36 —
* Dr. N. KMMMldk
Beiiolit über die Yeiwaltimg der Akademie- Bibliothek in dem Zeiträume Tom
September 1880— 188L*)
MaalidnD daa swaito Geaabiflajalir aait dar AoMalhii« dar BiUiolhik in Halle abgalanfta iat, liilt
die Varwaltnngr ftr ihre Pfiich', (h. n ^rphrt«-!! Mifglir-dpri) wicdonim einen Beikllt (Unt die Entwkktlnng
diaMt ao wichtigen und wcrthvuilcu Bcnitzthuras der Akademie ku erstatten.
Wir können ttna dabei dieanal kurzer fassen, da die Hauptgesiehtapanlite, nach denen die Etgtimmg
der Bibliothek erfolgt, und au denen auch in dem laufenden Geschütt^jahro streng festgehalten ist, bprpit«
in dem letzten Jaliresberichte (Leopoldina Heft XVI, Nr. 19 — 22} au>lululich entwickelt sind, und somit nur
aioe Znsunmenstellang der für die Dibliothek wichtigen £reignis«e eräbrigt.
Vor Allem haben wir die angenehme Pflicht zu erfiillen, dem Curator der Hallischen Universitit
Herrn Geh. O.-Kcg.-Rath Dr. Roedenbeck den Dank der Akademie daiUr auszusprechen, dass derselbe der
BÜlKothek durch Gewährung weiterer Rümulichkeit4>n die Möglichkeit, ihren Zuwaclis aufzustellen, geboten hat.
Hinsichtlich der Arbeiten, welche, abgeaehen von den regelmAasigcQ bw/eodea Qeachlflen, in dem
verflossenen Jahre ausgefllhrt sind, um die in der Bibliothelc niedergelegten Utevariaehaii Sebitaa zugänglicher
nnd nutzbarer zu machen, ist zunädiat Rl erwSluien, daaa awei >^dwn im vorigen Jahre begonnene Arbeiten
■n Ende geführt «ind: die Katalngiaimng nnd Einraqgiroiiig der ebemala Kicaer'aidien Bibtiotliek nnd die
Avfttellong eines geoaaan DoablettenvetseldmiaMa. Letateres nmfaaafe 1210 Hnmnem. Ea iat an boffn,
daa> sich Gelegenheit bieten nird, durch Tauseh oder Verkauf diese bedeutende Anzahl von Büchen im
laleraaae der Erginaung der BibUothek au verwanden. Sodann iat ein niobt onerbebliclier Anfang an «inam
Zattaftataloige gemacht, auf Omnd deaaen ein ao dringend nothwendiger nnd doefa bisher noeh aiamala vor*
banden gewesener sy^temsUeeberi aewie ein ebenlUle icbr wOnaAenawarther neuer alpbabeUedhar Kaftakf
geeebalba werden kann.
Bis Jatit tind beendet die Alitbeibuigan
n. Mciliriii.
C. Chirurgie.
D. Hateria mcdioa. Phaimneiek Bdneolegie.
E. MathematOE, Fliyrik, Gbenie, Aatnmomie, Heteerologie.
M. Ynrift.
*| VcfgL Leep. XV. p. ISA, 146; XVI, Pl Itf. 168.
163
Em ut soD&ch Hoffitoog vorluiuleit, dus im Liuif« dw nifhitflii Ubm dar ZaIUlkttalog fertig gMUUt
«iid, UM w> awkr, aaK dam latetan TieitaliahTe «in HBIfiwIiater n diMam Zwaeke mit baaalilftigt wird.
Dil' I!")in':',uii;,- i r RiblioÜifk war auch in (lifüf-ni Jahre freilii (i nur miUsif; und nicht ihrrm inaeraB
'Warthe entoprecbend, immerhin ab«r iat da< UcsulUt ijuofeni ein güaatigee, als die Zahl der aaageliahaiMa
Bitida (907 ia 106 Nnunarn) tiM Mr die das «iMttriA, amtdan Meb hOhar iit, ab di* dnnh-
schttiuüche Banntnt^gaaühr in dm Jalinii «oo 1872 an. (Daher Mhara Jalm aiudkaiiw dacanf bartgfieh»
Angaben TorliaadMi.)
Aneb der Zmraehe der BiUiothek adgt in Taigialeh mit MUiar anen erfipwliehea AnMnnmg, er
l>«rifrcr< sicli auf li^fi Dände in 561 Xnmmprn. Dpn in deu» letzten Jalirpubprinlit entwickelten (triindaätztin
cut«procbcDd, war die V '«rwaltuqg in enter Linie auf Ergftnzong der eo zahlreichen Lücken in den periudiüchen
ScbriftaD bedadrt. Za dieaen Zwaelw wnrdi» mmIi in dttaaem Jahra «ladar tMAdw Gaanelw an die ba>
treffenden fipsellschaften gerichtet nnd die Akndeniie fiJhlt rIcIi dfnM-llien ftlr die üereitwilligkeit, mit der
ihren Bittt'ii, towoit es uiuglich war, entsprochen wtirde, zu lebhaftem Danke verpflichtet. Auf dies« Weise
midan van dar BOdiotheii arrariian:
Amaterdain. Konini^yke Akadende '«■a Watanadiqpiiaa. Tariiaadelingen. AHaeling Lettarkonda. Deal I,
IL 18M, 88. 4».
Bacel. Natorfonchende Gesellaehaft. Terhandlangcn. Th. I, II. 1854—60. 8*.
Batavta. Vereeniging tot lierordering van geDee«kuDdi||;e Wet«n9chappen in XederiandaeliFlndig. Geneaabindif
Xydechrift voor Nederiandaeh-Iodi«. Deel III, 8, 6. 1864. 8'>.
Bern. TariiaBdloBg«n der aDgemeinen Sebwelseriacfaen Gaaellidiaft flu* die gejanmten TTal ni niaaiiiif haltnn
Ter«ammlnng 7 iDamI 1821). <i (Aarau 1823). 13 (ZOrich 1827), 14 (Lnuganne 19M), 18 (La-
dern 18341. 20 (Aaran 183&:. 21 Stilothnrn 18361, 22 (Neuchat«! 1837). 8».
Bremen. Naturwisnengchaillicher Verein. Abhttudlungen. Bd. IV, 4. V, 1, 2. 1875, 1376 und 1877,
nebst .lahresberiefat II, 12. 8".
Braslav. Verein för das Mtuenm achlesiacher Altcrthfimer. Sdilanena Tonait In BiU und Sehrift. Bd. L
(1-12). 1870. Berieht 15, 16, 21, 33. 4«.
BrnxaUaa. Aeadfcile wjtlt des Science«. Tablea dea ai^asoiree des membraa. dae nrfmairaa aonronaia ak
de cenx de« savanta etrangerg. 1816 — 57. 1858—1x78. 8».
Cambridge, Mass. Museum of Comparative Zo6logy. Annuai report of the trasteea. 1861. 8**. —
BnUetin. Vol. II, Kr. 4, 8. nafaat Ute! n. Indoz. Tel. m, Nr. 1, 8—10. 8*. — mvatntad
ratalopup. Nr. 4. 5, 6, 8. 1871, 72, 75. 4".
Colmar. Sutitti;' d'Histoire Naturelle. Bulletin. Annee 16, 17. 187i»,76, 8".
Banzig. Natnrforscbende Gesellschaft. N'eue«te Scbriftan. II, 8/4. IH, 1. 1831. 35. 4*.
Draadan. Oesellschafl f&r Natur- u. Ueilkonde. Anfistige a. d. ProtokoUeo. Jahr 1849. 8*.
— Ockommiiacho GeBollschaft im Königreiche Sachsen:
— Aniaigan dar Leipziger ökonomischen Societät. Nr. 1 — 9, 11 — 14. (1764 — 70.) 4". — I— VIL
Annaf aaa den Protokollen Uber die YersammliugeD der I., II.. lU. Cl. 1787—70. [Von I.
Aoamg ftUt Cl. III.] 4«. — Anzeigen, linchaelhi. Meise 1776. Oster- a. Ißdi.-M. 1777.
Mich.-M. 1778. Oster-M. 1781. Oster- u. Mich.-M. 1782, 83. 0«ter-M. 1784, 8.0. Oster- u.
]fldi.-M. 1786, 87. Oater-H. 1788. Uieh.-H. 1789, 90. Oater- n. Mwb.-M. 1791—1814. 8».
— Schriften u, ▼aahaiidhnigeB der Okenooiisehen Oaaalbahaft im EOnigr. Saehaan. Ltefemng 1—88,
40—60. Dresden 1818-44. 8».
— JahrbOcber f&r Volks- and Luidwirthacbaft. Nana Folge dea vorigen. Bd. I, III— V, VI, 8—4.
Dnaden 1849—58. 8«. '
OOrlits. OberlausitziMiho OeadladMÜ dar Wlamwkaften. Nanaa L— aWafaBhai Mapaiiw. Bd. I— XZZ.
1822-53. 8«.
GSttingen. Königliche Geaellachaft dar Wbaemchaften. Gelehrte Anaeigen. Jg. 1753—69. Zngabe an
1770,1771. Jg.l772— 1810.1885— 38.1844-63. 8». — Gelehrte Nachrichten. Jg.1848-63. 8».
Haarlan. Hollandsohe Maataeh^jy van Wetaoachappen. Verhandelingan. Beel VI, 2. 1768. 8*.
Haatbnrf. HatarviaaenaehallUobar Vacain. Abhandlungen ana daaa Oahieta dar Watanriwanacihaftan. Bd.
I. n, 1, 9. m. IT. 1—4 T, 1, S, 4. VI, 1. 1846—47. 4«.
Digitized by Google
m
XJ«b»li«TD. Kgl. Daaaln VMmakmlMnM SflhWb. Omrigt orer dtt flahMt FoibndGager. 1871.
Nr. 3. 1872. Nr. 1. 8«.
Lyon. 8ocMt«d'AgriGnltnr«,d'BivtoiralfKtiirelle6tdeaArUutiiaa. Amulaa. S«r. II. Tom« 6— 8. 1664 — 56.8*.
M OBtresL Gwloglcal Burnj ti Oniada. Report of progTrat fbr tbe ytut 1844, 18B9f68, 18S8, 1886
—69, 1870/71, 1871/72, 1872/73. lH73'7-t. 187 1 75, 1R7.'!|'76, 1876/77. 1877/78, 1878j'79.
1846 — 18S0. 8*. — Figurea and deacriptiooa of Cauadian org;aoic remaina. Decad« I— IV.
1858-85. 8«.
XotCO«. Soci^te imp<5riftle des Amis d'Histoire Naturrllp, (rAnthropologic et d'Ethnogiaphie. Bulletin.
T. 1, a, 3 II, 4 I, 6 I, 6 I, II, 8—11, 13, 14, 16, 18—21, 22 i, n, iv, 23—25, 26 i— Iii, 27,
88, M I, II, SO I, n, 81. 88 1— m, 88, 84 n, 86 1*^ *> n*> —*> n^, 86 1, n, 87 i, n, 88 1— ni.
39 1. 186.5-80. 4».
— Society imperiale d« üatanliitea. Balletin. Am«« 1867,1. 1871,1— IV. 1872,111,1V. 1Ö73,L 6«.
HaaohtB. Detttatlia OiadlMfeaA flto Aattnpaleglek nfaMgntphto «. OrgHsU^te. Tenanmliuig 5 (Dnidm
1871), 6 (München 1875), 7 i Jena 1876), 9 (Kit l 1878^ 40, — CorrpspondeMblatt Jg . 1874—79. 4».
KUruberg. Germaniscbes Nationalmuf^eum. AnseigerfUr Kunde d.deutadieu Vorzeit. Bd. 17 — 21.1870 — 74.4".
5ijBwo««B. HdMHidselM ImtauiBdie Imtdgmt. Kfltehadadi knidkndig ArcUrf. D. IT, 8. 1866.
V, 4. 1870. 8er. TL. D. I, 8, 4. 1873, 74. 8«.
St. Petersburg. KatMrliches physikaliKhe« Central -Obaerratoriam. Corrwipondanra nMoroiogiqiM red.
par Kupffer Annee 1861, 62, 64. 4«. AmnlMt lUHg. Wi IRU. ^. 1876—79. 4*. —
Jitlimbaiieiit Or d. J. 1878—78. 4*.
— Aeadtew impiriab des Soeooet. Htomrea. Ser. VI. T. I. 4. n, 3. HI- VI. proirftn pufie.
4>. — Bnlletio de la clause phyaico-matb^tique. T. 16, 17. 1858. 59. 4«.
PbiUdelpbi». Anwricaii philoaophical Sodetjr. Thnaadkma. ToL Q— TI, 1. 1786—1804. M«w Sanas.
Td. I— XT. 1818-81. 4». — Fnoaedliigt. Toi. Tm— XIV. (Hr. 68—95). 1881—76. 4«.
— Acadeniy of natonl Sdenoea. Jonrnal, Vol. VI, 4. 1869. 4".
Born». R. Aocademi» dei Lineei. Atti. Ser. II. Vol. 1—3. Sar. III. Vol. 2. 187(i— 78. 4«.
— Sada Comitato geologieo d'ltaüa. BoUatino. ToL I, H. tkmm 1870, 71. 8*.
SkloD. E«i>«x Institute. Bulletin. VüI. I, Hr. 9. T, Nr. 9. 1869. 78. 8*. — Ptwoiffiacf. ToL I— UL
V, Nr. 8, 4. 1856—67. 8».
Sydnaj. Bojm! SoeMj of Haw Sontii Walaa. Traaasctions fiir tbo jear 1868. 1870 — 78. 8*.
UpKala. Obscrratoire de Tünlversit»^. Bullrtin liii'trurologlqne mensael. Vol. VIII, IX. .4nnee 1876, 77. 4*.
Waahiogton. Ameriean medical Aaaociation. Traiuactiooa. Vol. 5, 8 — 17, 22 — 24. 1852 — 73. 8*.
— U. 8. OwjgrapUnl Sorraya wart of tha 100^ naridiaa. Toi. n, IT, Tl. 1877/78. 4*.
WioB. Kaiserliclu' Akiulomie der WingensfchnRcu. Anzeiger. Mathem.-Daturwis8«nacbaftl. GL Jg. I (1864)
Nr. 9, 17—28. U (1865). III (1866) Nr. 1, 2, 4-10, 12, 14—25. IV (1867) Nr. 1-13,
18—81. VI (1868) Kr. 1—8, 8, 9. TU (187(Q Nr. 10—17, 81, SS. S8, 97. 8*. — Sitnnga-
barichto. lbtlMm.-MtarwiMaBtdi*M. a Bd. XI, 4. 1854. 8*.
Leider konnte iu vielen Füllen den WtlaadMB der Akademie überliauj;! nicht mehr oder doch nur
theilweise entsprocbeo werden, da die erbetenen Btado boreita ToU<tändig vergriffea waren. In dieaem Falle
wurde daui dM FaUaado, Mwalt m db HM«! dar AbiJairie «rhvbtoa, «tf •aUqaatiMlMm Wag» n ho-
■obafltai gMRHibt, und wdoB aaf dtean W<ag» «Adtai:
Berlin. Deutache chemische Gesplbchnft, Rerichte. VI— IX. 1873 — 76. 8".
— Kgl. Akademie der Wuisenschaften. Abhandlangen a. d. J.- 1814 — 19. 4".
— liimaoa. Hrag. v. SchlechlaDdal-^Oantk. Bd. 1—42. Berlin v. BaOo 1896—79. 8*.
— Dentuche entomoloßische Zeitschrift. Jg. 1 — 24 nebst Index. 1857 — 80. 8*.
Bonn. Naturhisturischer Verein der PreusBiscben Rbeinlande o. WettpfaaleiM. VerhaDdlungen. Jg.VI. 1849. 8*.
BroiUo. Verein for das Mutenm schleaiaehar Allotiiiiaier. SdiMen Tonelt in BDd n. Sebilfl. Bnieibt
9, 12, 17—20, 22-27, 30. 4».
Ciubridga, Maaa. Muaenm of Ccmparative Zo^ilogy. Annual report of tbe trtuteea 1861, 1867. 8*.
S6rkboiB. „FoUichia", ein naturwiaMao^aftKeber T«r«ia dar Bbaiqp&da. lOw Jabraabari^ Maaatadt
a. d. Hardt 1858. 6*.
Digitized by Google
165
Edinborgb. R071Ü Society. Tnuuaetioiu. Vol. I— IT. 1788—98. 4*.
Frankfurt a. M. Neue zoologisch« 6eflell«chaft. Der zoologische Garten. Jg. XI — XIT. 1870—73. 8".
Göttingaa. Kfl. GaMllMluft dar maaenaebaftcii. AbhandliingaB dar DMth. CL Bd. 1— IX. 1648—61.
4« — OonomtaAioafl« weeiiUwaa aoc. reg. wnant Gl. awth. T. I— TltL 1811—41. 4«.
Hanau. Wetteraniscbe Gaaellschaft f. d. gesammte Natnrknnda. Jahresbericht. Jg. 1844/45. 8".
London, firitiab AMoaatioB for tbe Advaneaaunt of fidaaoa. Baporta. Maeting 48 (Dahlin 1878), 49
(SIielBeld), 50 (Swummi). 8*.
Madrid. Real AcaJcmiu du Cicucia«. Memoria«. T. I, 1. VI, 8, 8. VII. Madrid 1850, 1865, 1877. 4».
Manch aitar. Litcraiy and pbilosophioal Sooietj. Memoirt. Bar. IL VoL 6, 6. London 1831, 42. 8*.
Pftria. SodM gMagiqw da IVaaaa. BaOatin. 8er. H. T. 16 finfllaa 16— Sl. 1867f68. B*.
8t> Pvtaraburg. Acadcmie imperiale des Sciences. BuUctiü di- la cU?«': phyxicu-niiithf'niititiue. T.IX. 1861. 4*.
— Corps dea Inginieora dea Minaa. Annuaire ma^^que et moteorulogique. Annöe 1843 — 45. 4".
— Fwaarliiiliw p1i)«iUiBolM GntnMhanitoiiH. Anakn. Jg. 1874. 76. 4%
Viaa. Kaiaerlirhe Akademie der WisseoadMibM. SHnmgabarialita dar BMiheaBHwtarwiaaanaAaftL CL Bä.
1-8. 26—28. 72. III. 8*.
— BvUUa «bar dia HitlhaOaag«i veo FreaiidHii der HstarwiaauHnhaHaD, gw. nd hann^ag, von
HttidinRer. T?d T— VH. 1847—51. 8».
Veraammluog deutachcr Katorforscber n. Aent«. Amtlicher Bericht über dia 81. Vera, m Göttingen 1854. 4*.
Theil üfhr ln'li-ntpnil-n FrcrAnimngen, die folgenderi Sliiiftpn v<:H?it.>ln(licr ru compIettfaVB:
Amaterdam. Koniogüjke Akademie van 'Wetenschappen. Vurbaudeluigen. 4*.
Basel. MatorforaelMada Gasellaehaft. Varhandlnngen. 8*>.
BatHn. Konigl. Akademie der Wiiaanaehaftaa. Hiatair«. Novveanx Mteoina. Mteoina. UMwdhinga«.
(1745-— 1880.) 4«.
— Linnaea. Hrsg. Ton Schlcchtendal-Oarcke. 8*.
— Gesellschafl natarforsebander Freunde. Beaehll^guigaa. 8*> — Sduiftan (Reohachtmigan and
Eotdeckungcn). 8<*. — Kaue Schriften. 4*.
— Deutsche entomologische Zeitschrift. 8".
Boas. Katailiiatoriaclwr Verain dar Praaaa. Rhalnlaado o. Waatphalena. Variundlnngao. 8*.
Bramaa. ITatanpiiaaDaehaltlieliar Varala. Abbaadfaugeii. 8*.
Braxallea. Acadcmie rojr al« des Sciences, des Lettrea «t liaaax AHB 4a Balgiqa«. MteainB «aaniaafi
at «Btrea Bi^noina. CoUactioa in 6*.
Cambridg«, Maat. Maaenm of GOBparativa ZoMogy. Aoanal raport af fha tnalaaa. 8*. — Manoira
illluütrated Catatogue). 4«.
Dflrkheim. .Pollioliia''. Jabroaberiebia. 8*.
Bdiabnrgh. Boyal Soeioty. IVaBaaeHana. 4*.
Elberfeld. NaturwisBcnscbaftlichtr Veraia. Jahresberichte. 8".
Frankfart ». M. Neue Zoologische GaaaDtahaft. Der loologiMba Garten. 8«.
OSrlita. OberlanaitsiaelM OetaWachaft dar iriaaaaadwftaa. Kaoaa Lwuitdadwa MagaaiB. 8«.
Odttingen. Kgl. OsaaUadhafk dar Wlnenscbaften. Abhandlangen. 4*.
Haar lern. Holiandsobo HaatadH^pg van Wetenschappea. l^atuurkundige Verhai)deliog<en. 8*.
Hall a B. 8. 2lahiiibragbaida Gesellsdiaft. AUMadhugn. 4*.
Hamburg. Naturwissenschaftlicher Verein. Abhnndinngen. 4*. — 'VarliaadhuigaB. H. F. 8*.
Kaiserslautern. Fbarmaceutiscbe Gesellschaft der P&I2. JahtllV«^ 6*.
MoatraaL Oaalagical Sarrair «f Oaaada. Flgavaa aad daaafptfoaa of OaaadlaB oifnla raiaaiaa. 8*.
Paris. Academie ruyale des Sciences mathitimtiiines et pbyaiqaaa. Mtaoina psdaaBtia par dhara aavaaa. 4*.
— Mtts^'um d'Uistoir« Naturelle. Archives. 40.
Peter ab arg. KaianUabe Akadcaiia dar Wiaaensehaftaa: OoanaaBtaiii, Act«, Htaoiraa, BoDatia. 4«.
— Corps des Inpenieurs des Mine«. Annaair« magnftique et int'teorolotfiqHe. 4».
— Kaiserbches ph^'sikuiisches CeDtral-Obaerratoriom : Compte-rendit u. Jahresberichte. 4°. Auualen. 4".
Pbiladelphi». American philosopbieal Society. Tranaactions. New Seriaa. 4*.
Borna. Baale Aocadamia dal löneal: Atti, MeBMria^ Transaunti. 4*.
Digitized by Google
166
Salem. Esmx Institute. Prooeedings. 8°. — Bulletin. 8".
Wftihington. Smithaonton IntitntioD. Contributioo to knowledge. 4». — HuceUuMua coUecUgoa. 8*.
'Wien. KaiierliAe Akidemi« d«r Wiswaachaften. SHsangabericbte. ll»th.-iuit. GL 8«. — Ameigv. 8*^
— Zoologisch-boUniKlter XunSn. TarimdlttqgM]. 8*. «
Die Bemühnngen nm Erweiterung der Beziehunpen zti anderen gelehrten Gesellschafft ii wurden un-
unterbrocheo fortgcaetst. Auch dieae BestroLiuigeu waren von Jürfolg gekrönt, indem der Aiutauacb der
fiaktiftan am ■agdtaftpik Mp. wiachr MdjfHMamm «uda nit folgandn Onwllflnftim;
Braunsch weig: Verein fUr XfttonrflMBKlMft. London: India Office.
Calcutta: Asiatic äociety of BengiL Montraal: Gaological Sarvty of Canada.
Dublin : Bagpri IMiIIb Saeialgr. Xoakan: SmMU iapfeiala daa Anb d'HiataiM
Karlsruhe: NfttorwiraengchttfUicher Verein. Naturelle.
Klausenburg: Direction de« botauiKben Gacteos. Nttrnbarg: Oermanisches Katioaal-Musoum.
Lins: Muaenm Fraaeiaoo-CaroliaoiB. Si. Loaia: Pnlilia Sehool Ubruf.
Loadoa: Britith Assooiatiaa tot tba ftJiaiiiiiiiiMMl
of äcicnc«.
Kacb der Beschaffenheit 4m Oagmuendung wurdaa Nom Aal« vaA LaepoUiaa, Mow AaU odar
Laopoldiaa allsto, auch Abhaodluagen eioes besonderen Faches gMrihxt.
(ScUuas folgt)
Budolph Christian Boettger.
Toa Dr. Tb. Peteraea ia Frankfurt a. M. M. A. N*.
(Fonaatnag.)
Ab 20. April 1841 verhcirathet« sieb Boettger mit Chriotianc Harpke aus Ascherüleben, welcher
l^tteklichm und segensreichen Verbindung acht Kinder, fitnf Söhne und drei Töchter, entsprungen nind. Sein
gHmter Sobu ist der bekaanta Katarforscher Dr. Oscar Ikiettgor.
Boettger bat mit anermadlichem Ei/er nnd vielem GlOok fOr die von ihm gepflegten phynkaiischan
und ehennadien Wiaaenscbaften gearbeitet und dabei immer seiaeD Blick auf die Praxis gesendet, to daaa
dia Technik und das praktiadw Leben von seinen Entdeckungen und Erfahrungen reichsten Nutzen gezogen
haban. - Auf «inifa dar hamnagandataa OeganatiUida wollen wir in cbnuioli^giaclMr Folge etwas uüLer eingeh«o.
GMoli udi Etatdadnnig dar OalvaiieplaBlik dnreb Jaaali wiaa ar praktiadi aaeh, das» grüsaere,
konatgarecht gravirte und druckfertige Kupferplatten galvanoplastisch oopirt werden könneu und «teilt« dia
«rata graaa« Kupfarplatta auf di««em Wege her, eise Copi« der too Frof. Feising in Dormstadt gestocheaen
Platte, den kieiBlragenden dniataa dantdlaad. INaae erat« tob Boettger galvanoplastisch angefertigte
Xnpferplntte, von welcher über 1000 Abdrfleke auf Papier gemacht und in den Knnsthandel gebracht wurden,
wird als historiache Merkwürdigkeit im Berliner MaaeaiD auibewabrt. Ale Zeichen der Aneikennuag dallkr
wurde ibni 1849 tob dem knaatainnigen König Gkriatiaa Tin. tob Dlaamark die groaaa goUana, ndt der
Inschrift ..Tr.ß, iiiii et .^rti" und dem Bildniss des Küiiigs vr rifchi'Uc Medaille verliehen. Ein Tarftlinnt
Oegaaatände galvanisch in verailbeni, varfiffeatliehte er 1840 im KFrankAutar Gewerbefrennd".
Aneb daa QntaubcTg-Veuttuwnl in FVankfarl a. M. Tecdaakl 9hb Mim Eulalehmgi iBdew> BvaUgaTf
entgegen Liebig, der ch uiclit für niöglicli hielt, fi:-. e.o grot^nen Kunstwelk gaiüuioplaatiaoli haranataOan, die
Heratelluag auf diesem, spüter allgemein angewendeten Wege empfahl.
8dwB im Jafara 1888 katte ar üb OaleinmaBlfligrdrat «in adv gaeigBetaa Hittd erkannt, «an Tbkiw
hftute leicht zu enthaaren; Fein darauf bsairendes Depilatoriura (EntJiAsrungsmittcl) hat nicht nur in dar
Gerberei, aoudem auch in der Chirurgie und im praktiacben Leben vielfach Anwendung gefunden.
1848—48 antdaekt« ar gamrinaabaftiidi ndt Braamla Aa HTalogiaplne oder den Glaadmek. die
Knnat« das Gla« 7.n iltzen und davon abzudrucken, ein Verfahren, welches jedoch zu Vcinfr all (gemeineren
Anwandang gekommen ist. Damala beacbiftigte er sich auch viel mit den Methoden und der Vcrbegaerong
dar nanan Dagnanraatjpia.
Im Juhre IRI,') entdeckt« er L-ine liei der Oiydiition von verschiedenen Hölzern und Barsen mit
Salpetersäure entstehende neue S&ure von explusiveu Eigenschaften, die Styphniasftnre, welche er gemein-
167
«ehafllicb mit Will näher nntersnchtf. Nach diesen Erf«brnng»n und seit dem Jahre 1843 überh»iipt an*
unterbrochen mit der Oxydation der Pflnnzcnfaürr und anderer orgnnischnr Körpi^r bcschAftigt, IcoDDt« es ihm
nicht schwer fallen, anch dieji-nigf Mr^lif-c^itiiiii der PflaiuenfaBer zu crzoiigcu, uuf weldie Schönbein kurM
Zeit nachher uufmerkaam macht«. In der That, kaum hatten die techniscbeo Zeitiugen aiiw Aadaatoog
davon ge^^cben, da«« es Profenor SchQnbeüi in Ba«el gelungen, die BaamwolIfaMr in lin neiiM SeUaamutarfal
m Tcrwandcln, gelang es Boottgvr, dieMB 6toS nnahh&ngig von Jenem gleichfulls darzufitellen (am 8. Auguat
1846). Beide llanser, ttbenMigt, diM jad«r rat ihma dnreh *ägßim ÜMbdenkeu diew Entdeeknng geumcbt,
TCranigten licb au so den Zwedra, dieielbe praUweh etomAlinn und womOglicli «inan Omm gdAlmadeB
HwImb imm an siehen, der ihnen jedoch nicht vergönnt gewesen. Auch eine vom Deatichcn Bunde da-
imb gWMht« Znege, dan Ixidui Erfindern der ScIiieacwoUe und des CoUodiunt eine NetioDKlbelohnaog sa
TbeO werden m laaeen, nt nielit in AAUmg gegangen. Ta Anericennaag ihrer Terdienate wimlen Utirigena
die bpidcn Erfinder IHK! vom Könij OkKT von SohwtMlen zu Ritlrrn ilcs M'asaordi'ns mit ilcni Ciimiiiandeur-
band« ernannt. fieoenlingB wies BoeMger auf die AnwendlHurkeit der SchieaBwoUe bei KOatemügnalen und
Torpedoa Un.
Am 11. Dl rpnibpr 1852 erhielt n- .ettgpi- IV-rniT vom Kaiser vrm Onstprreicll dM Ritterkreuz des
Ordens der eisernen Krone, eine Ansxeichuung, mit welcher der persönliche Adel verbunden war, den er aber
«n BoedMidenlMit nie fUirle, ud die ihm i>imiirtH«li ab Suk daftr «ntettot ward«, dui mt Toa Minar
prachtvollpii, oi \hit liergpst«nten fluimlntig kflnitUcber Kijratalb «tae Oolleetian an daa HoflninendieihOaUiMt
nach Wien geschenkt hatte.
Ohle Beilie too wichtigen und nOtaiicban Etitdecknngen folgten in den nAefaeten Jahren, aameatüeb
die Entdeckung der sogenannten si-hwediochen ZQndhClzer (1848), die Versilbertinj? und Verplatinirong des
Glaaes (1862), die Kachweisang explosiver Verbindungen beim Einleiten von Leucht-ga« in ammoaiakalische
KttfhniSmnr- uuA SXhtiMmg, wddia ipiter nie Aeetylenwrtfodnngmt arkumt «tuden (18S9), dmm Sbi
Bentellung von Ffirbunp-n, BroncinidL'Pn uml T'i'Kcr/ricfpn thr Mi-talle, die Vernickelung nnd Verstählung
Meist osydirbarer Metalle, be-sonders die in neuerer Z«it so wichtig gewordene Eisenvemickelung. Neue
Bereitnngaweiaen (speciell von seltenen Metallen, wie ThalBmBi badiam, Oaeainm) und intercesante BnotkUD
verdankt ihm die allgemeine and die technische Chemie in sehr groner Zahl: auch zur Erkennung var>
fiilschter Nahrungsmittel hat er dankenswerthe Beitrige geliefert. Ferner hnt er sich mit der Construction
nnd Prüfung von galvanischen Batterien vielfach besch&ftigt.
Unter den neueren Arbeiten Boettger'a aeien die mit Petersen gemeiiuchaftlich aosgefilhrten Unter-
inchungen über Nitroderivate des AnthraclÜDons, welche n. A. xnr Entdeckung des ersten Mononitroantim*
fH'H?"'' führten und neue BildnngRweisen des Alizarins ergaben, henorgehoben.
Bouttger's grOiisere und kleinere Arbaitan sind wiltrand eines Zaitraamm ttn 50 Jhliran in Tar>
selmdenen physikalischen, diemisehen and techntsehen ZaitBekriiten, anmMxfBoh in SdiweiggerV Jakrkaeh dar
Chemie und Physik, in Po.' i ti V Annalen der Physik und Chemie, in Liehig's Annalen der Chemie und
Pharmacie, in den BerichUu der Deutachao cinmiar.hm QassUsobnft, in Eidmann>Kolbe's Jahrbuch Ar prak-
tisdie Chemie, in Dinglers poiytechnlaelMm Joomal v. ftmer im nniakftirter Geweriiefrennd" (1888
— 1843), in den Jahreshprichten des Frankfurter Physikali.sohen Vcrpins und ira „Poly technischen Notizblatt"
verdffentlickt. In dieser letstgeaannten, von Boettger Iwgrfindeten und wibrend 35 Jahren heraosgegebeDeu
Zaitaehrift hat er namentlich eine grosse Menge ssinar Erfindungen, EriUinmgen und Beobachtungen nieder-
gelegt , Sfll),-t.'-taMiligp gfiisfiTv ArlH'iti'ii Villi ilmi sind nur Nv< iiii.'i' im Druck erschienen. Unter diesen sind
aeine ,B«iträgo zur Physik und Chemie, eine Sammlang eigener Erfahrungeo, Versuche nnd Beobachtungen "
in drei Heften 1888—1846 kartcnnbeben. Endlich ntlga nlelii munrllmt kteitieB, daas stich veraeldadeae
Artikel helli tristi.irhen lnhi\lt.'<, namentlich in i\vm Mühlhiiu.sor .Gemf-innützigpn rntcrhaltungisblatt* aus den
dreissiger Jahren von ihm herrühren. Unter Boettger'a binterlassenen Brielsohadea ünden sich Briefe von
aUaB bedentiendea Zeitgenoeeen seinee Faehes, daratar Tiele hochintereesante Briefe von LiebSg und Benelins.
Boettger hat mit den vorschiedenartigsfon Stoffen und Apparaten in seinem T/jhrn gearbeitet; alle
neuen Entdeckungen der Technik nnd alle chemischen Tageafragcn intercesirteu ilm sofort auf das Lebhafteste.
Waa ar anoh in & Baad anlim, er find «hanli etww kitanaanates Neoaa, waa Andeieii aatgaagao w.
In den ent'i'n il-.;nk!i'ri Räumen ,!e^ Laboratoriums »Irs physiknlipchrn Verein? im Senckcnbergianum zu Frank-
furt a. M. bat er so JahncehuUi omtig gcachaü't, immer auf das Freudigste angeregt bei seinen Arbeiten und
TsraaeiiaB. Via faalmBat, afai adr (faaiiliinkfinr EipafimHititar, «r at aiiaa grtato Fkwida, wem inlatammto
üiyiiized by Google
168
Tanodw thh «higuft) aliar eioAMb oad Mbkgmd deaoMWm Ummd, bMoadM» «na lie LiaU' ud
Enalleffccta dMAoteo. An explosiven Stoffen hafte er überhaupt «los jTrßsste Wohlgefallen und trug ImnUt
•twM tiihi—lhllimwiilli bei »ich, um sie bei irgend einer pussnden Gelegenheit rarpuffen zu Ussen. SciM
TorlnnfiB in pIviilnBMlMO Tcnin mna dudi D— oitMiBoiim and Tvinalw iniMr «rf du MettHte
iUutiirta
So gerne Boettger «ber auch t'X{>ürimeutirl4.% oiae leine chemische Waage li&t er nur ausnahmsweise
gebraucht, indessen gieidiwie acio Freand Schöuboiu gcaoigt, wie Tiele der Bchtaatm Eiitdeekiiiig«ii anoh
ohne Hälfe «nar satchen gemacht werden können. In der Bekanntgabe derselben war er jedeneit freigebig
nad Patente bat er nie goauuimcu, wulxn er allerdings rDAt^riell meist zu kur« gekommen ist. Er war auch
■muflcaliseb sehr beanlagt und Autoiliduct auf mebreren Instrumenten.
So lebte Boettger Jalir ein Juhr aus in r«g»t«r Thitigkeit von frOhester Morgenitande ao.
tun 4 Uhr stand er ganz regelmässig auf, iiog versohiedene Sehlagnhren anf, wfthrend er «ich seine
Taas« Kaffee selbet bereitete und hatte dann, wenn seine Familie sich am Frühstflckstisch veraammolt«, be-
nite mehiero StuadaB mit dar Feder, namentlich an dem Pol^yteehniaefaea Notiifalatt gMrbaitet. In bthmn
JUhnn kunto «r aigaitUeh nur einen Spaziergang, dao tob eeiam Hasee nun Laberatoriani, eine Tiertel*
(tonde WegaSi wo er Tor- und Nadunittaga, auch an Sonntagen, thAtig war. Später ging er allabendlieh
«oeh ein StOadelian rar Schacfapartia in den Bfirgarvarein. In aeinen lotsten Lebensjahren pflegte er Naoh-
jufttaga den Palmengarten lu beenefaen und dort in Oesellsebaft tob Bekannten bat heiterer MosHc den Kalbe
ja nehmen und seine Cigarre zu rauchen, die er sehr lieht^-. Abends begab er «ich immer früh zur Ruhe.
Wihrend er ao das ganse Jahr über aicb keine Erhoiaag gOonte, gab ea indesaen eine Zeit, »i der
er aeine gewohnten BeeehAfti gangen rohen lieaa, nlmlieh diejenige dar Tenamnlangaa der Beataehen Natar-
Ibcaeher und Acr7te in Ii r /.wuiti-u llii'.ite de« -St fitcniber. Durl durfto vr tiiuht ft-lileu, wo viel,- lielx:
IWnnde sich zosanmienfandea und die Anregung au neuen Schaffen ao reichlich fioes. Dort liess er seiner
lieitoraB Luno tntm Lnt aad war, mit aaiaatt Ueb&Bgaftrbeu frladi geaehmfleict, in baUgraaea Hat, waiiaar
Wf'Ftn uti ] liellt'laueiu oder hellgrünem Halstuch und mit dem wülilln-kannton (iaMl;: i [ fj^^v n Stock prscheincud,
der allbeliebte Anführer der nSobwefelbaade", einer heiteren Gesellachaft von Facbge&ossen, die sich um ihn
n aebaarw piagt». Wenn bei iSmn TarBaomlOBgan in dar ehamiadiaB 8ae(aon tbooMtiaeha Anaeinaadar-
aetzTingen und Formclnreihcu, auch wohl urrcRlc Dnljattcn lange genug gehört waren, dann kam Boettger
lum ächluM mit reisenden Versuchen aus dem Gebiete der onterhalteodeu Chemie und Alle» ging in bester
Am 1. Ortober 1878 beging er das Jubiläum seiner 50jährigen I>(;hrth5tigkcit, welche» »ich diii' Ii
Initiative von Seiten des phyaikaliaohen Vereins zu einer schönen und würdigen Feier gestaltete und an dem
aicb alle wiaafschaftlieben Tereiaa FruMntB, viele DniTerätUen, Atadaadaa ood andere Körperschaften
durch Hepntationen, Ehrendiplnmf iinrl Arlressen und zahli-eichft Frenmlp des hochverdienten und allver<?hr+.er
Manne« betheiligten. Bei der akademischen Feier im groaiseQ Uursaali- des Senckenbergiitnuma wurden ihm
TOB Yertratar der kSnigL prenatiaehen Regierung die Indgnien des Rothen Adler-Ordens, von Seiten setner
Fnunde und Schiller ein werthvolles silbemee Tafelservice, von der Frankfurter chemischen Gcsellscliafl ein
iniehtiger 8eesel überreicht und Abends fand ihm zv Ehren ein Festbankett im Zoologischeu Garten atatt-
Boettger arbeitete mit ungcsch Wächter Knft IPOitcr, auch von der letzten Natnrforacher- Versammlung
in Dan zig kam er wohl and mnnter zurück, aber seit Weihnachten flihltc er sieh, voriHsr «igOBtUdb ÜamaU
krank, nnwohl, litt an Appetitlosigkeit und bekam eine gelbe Gesichtsfarbe. Er aehriob aetnaii Znatand
schädlichen Dünsten zu, die er bei der Darstellung von explosivem Antimon cingeathmet, aber es war wohl
«in fa^ginnandaa Labarleiden oad daa vorgerückte Alter, welchea den raatlaaan Mann aoa dieaem Leiten ab-
b«iaL ÜB daa Ortartagon wsrda ar beltUgerig, nahm wenig Nahrung mobr bb aidi oad aaUlaif aai Naeh-
arittag daa 39. April, nachdem er noch am Naeludttage suvor die letste längere Unterhaltung mit daia
Sohralbw diaaar ZaUaa gapflogoa, ohoo dabei Toa aaiaaaa nahaa Todo n aprochao, aanft nad rohlg eis.
Sna AndeBken aird ibrtbcotebea ia aeiaer Fkodlie, wio bat aeiaea aaUraiehaa fVanaden aad daak*
baren Bchülem, in der Stadt Frankfurt, die auf ihn stolz sein muss, im Frankfurter Phv alkalischen Verein,
ia dam er mit aller Liebe und Aufopferong, mit atete gleklier Friacha und Lebendigkeit aeine beliebten Vor-
laiB^ iiielt, baBoadara aber ia dai WiMaaaahaltaa, die er pO^cte oad bb
baraiaiHtte, mkkB dar Thduiik, dar ladaatcia nad dem praktiadwa IüIwb laiddiBik an Quta
folgL)
169
Eingeguigene SelurifleiL
(T«B t». Juni Ut IS. Jnfi 1881. (ForMnng.)
AatroMmitche Oesellachaft. ViertefjifanMlirift.
Jg. 16, Hft. 4. I^psig 18S0. 6",
▼•nIb Ar Mttnx' v. BuillBBito m Dnitarg.
lT«naFU!ge. 4. Hft. Jg. 1875—1880.
Fnaee. p.3i60— 286. — Fauvel:
Uuimh et rar Im cM«
PNaborg 1881. 8>. — Balobv: Leber einige Mif
Pflan/.eii bczOKiiche altprirlftubUrhc Gpbrtiiche bei den alo-
Tmkischi'ii Volke de« TmiUcbiner Comitalts. p. 1—10. —
Dietrich: I>a» Leben der Annii'i|\ [ipu. p. 11 — 30. —
Celier: üeber UesicbWwahriK'hnniiigi ii, ji. Ul !>B.
X.K.B«csdixMtigBnUiw> Dm K. JL <)nMkp
■abwlwrgwwk su Tdrik In Krrin. IVian 1881. 4*.
[Geschenk d«ai K, K, Ark^Tb'iuniiiii'-tfrnini--; in Wien.]
V. 8. a«ological and geoyr&plucal Snrrey of
the Territoriet. l::icvenUi MUiMl npoii 1877.
WubiDgtOD 1879. S«.
ONf toilr» wf»l i» >c— Itot. AiumIm. No«-
TeDe «Ma. AmwIm aitmMoiqaaik T«M HL Bra-
1880. 4*. — Demdtaie bM«. AbimIm nCUoio*
Tome I. Druxelles 1881. 4*.
Annuaire. 1880 47. Anuite. 1881 48. Änoi-e.
BruullM 1879, 1880. 6°.
— Obserrations roettorologiijueg faites aus sta-
tions internationales de la Belgique et dus Payb-Das.
S. Amt« 1878. 3, Ann6e 1879. Bruzellea 1879,80. 8«.
■BMUiFnBeiMO^uoliiimnLbii. Urkondni-
narh Jt's Undes ob der EuM. Bd. I— 'TiL Wim
1852— 187Ü. 8».
— StruAdt, Juliu«: Peuerbacb. Eia rM^t^
liiitoiriMlHr Yataooh. Lins 1868. 8".
— DnftieliiDid, Johun: Dfo Flon WBObw-
Oeaierreich. Bd. I, Hft. 1, S, 8, II, Hft. 1, 2, 8, 4.
Udz 1870-76. 8».
— Ed Ihacii r, I.iulwi^': Uir: EriMvi(.k''liiiig Jus
Bentzstandeo der liischuflirbeii Kirche zu Paisaa in
Oestcrrvith ob und unter der Erna tOOI 6. bia ma
11. Jahrhundert. Lina 1870. 8*.
Z. Stanvaitt bai Mtnahaii.
u. ma^ictiseba Beobadrtnngen. Jf. 1880.
1881. 8».
Bibliotheca hittlorico-naturulii« ot matheinattca,
Lagar-Gatalog von R. Friadlftnder ti Sohn. Berlin
1880. 8«. [OaadMnkT.lLFHadlliidarftflobainBariiii.)
8oe.i«tioiial6 Am SeicnoM MtanOM et aafhd*
BttiqVH de CharboVTg. M^nuMree. Tome XXII.
Paria 1879. 8». — De Caliany et Uortin: Sur la
foodation de l'Micieii port de Clierbuurg. 1686—1739 a
174ft— 17fi8Ljp.ft— 72. — Clavanad: Reataontioa dea fau-
dMiaaa du AttiBaQt dea Sttbaiance» da fak narine k Clwr-
bourg p.73 — 144. — Id.: Kote sur Ira obj^s pn^bistoriqups
tr«uv^ dana les fauOlaa röcriiiini nt oim^tihis k C'ln-rbouri;,
et notatnnicnt datis les df^blaiH du l]ju,.'<in dra SiilHitancei>
de la maniH- \>, l-l.'i Uio Hertiii: 1»iiiiiik'!< lln-oriiine»
at esp^riiueotalBS &ur It» vagues et le rouUs («uite). p. 161
'—in, — Jottu: Moiea aar qnaiqaaa graada ektUt
Mtank aar laa cMaa dEurope peadant loi diz demitrea
ann^R. |i. 228—238. — Oodram: Qoatittnea aiflaaga de
tiratolugie v^dtale. p, M Ml — Hottac: Dttanniiia-
tioa de la huurituda aar mw occultatioa d'Moila. p. 366
— Titnar: Kola mr b variatioB tkat Ica
Laap. XVn.
A E. & Dana and B. BillimBB. ToL XXL TSt.
125. 126. New Heven 1881. 8« — Kerr: ActiaB
of frost in thc arrangenient of aiiperiicial eartbj- raatariaL
n. M6— 987. — Winchcll: Dall'a obaerrationa on arctic
he, aad die bearing of the facta on slaciaJ phenomena in
Minnesota, ji. 358~-3Wi — Iluzen; rri\i'i timi i f of
pquai pn^siirr in tlip riiilol .Statin p ;H.l 17l' Uils-
soll" N'ciiinaiiir.- incthiid of i iililir.iliu;,' tl.l.■rnll't^l'■^l■•|•^. w itli
wa\s (if gi'ttiiig <'rjliuniiii f'T < .iIilirii.iiK [1. ;I7:! ;17"*-
Cariit'lli'y; Existenco of ice and uibi<r buiiiei, in tbo &ulid
sute at VUk teanentana. p. 385—390. — Uawaon:
Uculogy oTpiMce ItiTer r^oa. p. 3191 — 39S. — Fino aod
Hagies Slndovs abtuined durlng tbo glow diacbarge.
p.W4--4n6. — Brackott : NVw form uf Kalvanometer for
powprfiil rnrrer.t.i. p. - Marc Ii: .\iticric-an ju-
ra.s-ii ()i.'i"sau.--i. p. 417 liaMU: Gi'oln^'icaJ ruliiiiiHH of
tlie limesKnie bolls of Woslcbcster Couiity, New \urk.
p. 423 — U2. — Waldo: Paper« on thernuimotrjr from the
Wincheator obutTvatory of Yale CoUfkf p. 449 — 4A3. —
Uazen: Ueduction of air-prcsaure l<> »nt-level. and the
detcrminatioii of elevations br the bamnictcr. p. 453—4001
— Smith: Xodule of chromit«' in tbr inlerior of compact
nictcoric irun from ColiaJiuiltt. |i. 4ül 4<U. — Bell: Pro-
du(?tion of sioutid by nuhaiit eiiiTBy p.4»KJ A'M* — Tudd:
Tbc Bolar |)uralla.\ a« derivwl from tbc i i( an photo-
graphs of the irantit of Venus, 1874, l>vi'umber 8 — 9.
pw 491—486. — Whlteavea: Koatil dahea from ilie l>e-
▼oniao rociu of Scaaraenae Bay, in the provinoe of Uncbee.
p. 494 -496. — Harritou: Kaiu-fall in WalliBgfBid^ Coo-
ueciivut, betweea 186ü and I8äl. i». 4'.Mi— lUMk — Marab:
New Jiunaatie oMiinala. p. 611-«ia.
OetaHieb. fltar flebutabttft 1b leipdg. Mit-
tteiliiML"'ii aii'i ;1 ,T. 18S0 !,,-:|>-,ciL' 1881. 8».
Getellach. fUr Natur- a. Heilkunde in Sreaden.
Jhbresbericht 1880-81. Dresden 1881. 8«.
X. IstUit» di atadi ivpafiori fniiti • di ftt'
im nimn. — Graeei, IL: D pria»
taia»' oetetriea iielb awnm oiitanitb dl
Tbesue. FireoBe 1680. 8*. — Paeini, F.t Del
processo morboso dol colera Aiiaticu. Fircii.: ' l'^Nf'
8". — Pariatore, F.: Tavole per una „Auatomia
dalle piaiitv aqnatidie''. Firenze 1881. 8«.
XgL Teohniaebe HoehaoliDle n EaanoTor. Pro-
gramm r. d. J. 1881—88. Haaaorer 1881. 8*.
Index aobolarun hibernaruni publice «t privatim
iu Uiiivcrmilatc Htteranim Jenenii 1881/82 Iiabeudaruni.
Jerin<-. 1». [Gewbaiik dea Hm. Vni. Dr. Sdilibr ia
JeuB. M. A. N.]
K. Bayer. Akad. d. Wiuentoh. ra UMiMt.
Sitaangaberiehta d. mathom.-pbjraikal. Olaaae. 1881.
Hft. 8. Hflnehen 1881. 8*. — Vogel: I7ebpr sirker-
w«*ser, p. aW- 2«t9. - v Ppttcnko^r n. v. Voit: Zur
Krane diT AiissrlH'iiliiii;; gasfrinnigen Slifksloifs aus dem
ThiiTk'iriMT. p. 270—331.'— Güinbcl: Nuchträijv zu deu
Mitllicjliin?ri) «Imt ilic WASstT^lrii»- i Knln mhj l'ru-
guav iiüd i*bcr fitii;;!' Klid- und miCihum'nkiuüstUi-- sog.
Amlesui' p '.m -MH
Boc Imp des Natoraliatea de Moicoil Bulletin.
Tome LV. Ann^ 18S0. Nr. 3, 4. Moscou 1881.
8*. — rioets: l)teUeivercii»ea-Oattaiu.<7oNMinitUol».
uad On Artaa. p.l-aa, *- Kakajew: ZwaHar Kaehäag
Üiyilizuü by GoOglc
170
:'i Iii _ Vi r/. .1 - diT bis jptzt in dtr LImppKcnd von Ja-
ruhlav aulgflundfucu KAfiT de« Herrn v. Bell", p. 'Jä—S'J.
— Christoph: Kone Lnümptoa des Jbnnrgebiete«.
p. S3— Ul. — Trnntseliord: XS^ba Änidn enumpatha
Hntoraa. p. 122 — I2S. — Lindemann: Xwci ncae. dem
Getreide schAdiirhe Ia«eirten RuMlands, p. laO— 138. —
T'r.nit srh o I d : l'rbrr Tiimodu» Apas»iz. p, lüO — 140. —
i'liirhkolf: .N'iitf -^iir la lonipiisitimi rbiiiiiiiuc du luit.
ji lU — IH. — TrautBi hiild: relK>r HnIhrtotrjH* I'iin-
drri ].nh»^en. p. Iti9 — 16«. — Lindcmaiin: Zusaljt zu
den i>pcrniat»pbyten liesnarabien«. p. 181- löJ. - Traut-
achold: Uebar daa Jon das Doiijctzthales. p. 183— ao3.
— CaerniaTtliy: MaternJis ad zoo^rapliiain i'nntkam
■•onii>arfttain. p. 213 — S63. — Trautsrhnld: lieber die
l i n liratclii d(>s Moskauer Jura. p. rt()4 377. - Litide-
muun: Vchvr Kurylimia (ho»omttl hurdei, luiryt'jnia nUii-
nenis, l.nnujitfrii (Cedtlomm) rrrnilis iiijil ilin- Krimk-
p. H7H — 3H5>. - Trautsi liold; IVImt .s'i/mji/Timiti/iü,«.
■p. 3;h» ;!r)7.
Oberbeck, A.: Untorsuchungon über die Schail-
■tirice. Sep-Abdr.
Aautio Booiety of Bengal in Caloatta. Pro-
1881. Nr. 4. CUctttte 1881. 8>.
K, Accademia delle Scienze di Torino. Atti.
Vol. XVI, Disp. 5. Torino 18öl. 8«. — Peano:
Oosknizioiiu dei conuasi (1, 2) e (2, 2). f. 407— SOfti
AomL Am Bdaaen de Paria. Comptas mdu.
1881. {•'Ssmaaln. Tons 93. Mr. 91— 28. Paris
1881. 4*. — Ar. ». Ss Latsspa: 8ir nudcn ob«er-
vatoba du Odra, n, 1181— 1189: — Stephan: Ncbuleuaes
d^coumtn «t fllMrvdcS h l'obserratnire de MarN'ille.
p I18S— 1181, IMO— ins. — De Saporta et Marion:
■-iir Ii'» (irenren WiBiant-ionfn Carnitb et (l'miuhiia d'Orli
j llxi — 1188. — Do (1 r Uli il iri Oll t : Sur un iirncnl^ en-
piriiiRiital pour la ilt Ifrniin.iiiim de la MiividiHti. de la
rdtine ans impressiona lumineuses ti.liiivc.H. p ll.s:» lüNi.
— Dccbaroie: Barouietre fonde sur l'ei|iiivaleuce de la
chikar at de la praHrion aar le vohune d'un gaz. p. 1191
— lin.— Licbteu«tein: Sur an cryptogamc iosectiride.
Pullis — 1194. — Stephanos: Sur laöeoaietriedes spht-res.
p. 1196— .111*7. - l'oiiirar^: Sur lea fooctions fnrhsienneH.
p.llflR— 1201. 1;;71- iLTli - Wolf: Lem-talou» de poids et
mesurc i- ili 1. Ii-i r. utiiin- iIi- l'ari- ft Irs aiiparcils <|ui mit
r.ets\ a. les cunscruire; leiir oritflne, leur tiistinre et leur etat
actuel. p. laOl^UOI. — Violle: Sur la lui da rayonnement.
u. I;i04— li20B. — Bell: De la prodoction du «un par k
tone de ravonneneat. p. 1306—1221. — Mercadier: Sur
la radiophonie: tbemopbone reprndnliiant I» voix. p. 1224
— 1227. — Dncrelct: Modifiatinn di- riiKcrrupic'ir ilr-
Neef pour U bobine de Rnhnkorir ii Ul'^ (iriin.inx:
Sur U- jMjuyoir rotaloiro de la ciidciuc urtiririellc p, \'2'2fi
■ - Miiiilz et .\iiliiii Sur I» jiri.pi.siliüu d"arulc
carbooKtue euuteuu dans l'air. p. 1229 — 123(). — Lorin:
Binde präinunsin da rtacttons, aaaa llattraatioo d'gn
diiMlvaot p. 19S1— 12M. — Parmentier: Sur les lilieo-
molylKtates. p. 1234 — ISW. decon oinides: Artion de
ramnioniaijui' sur le rhlonire dlnobrnylene. p. 1235 1238.
Van Bfnrdeii: Sur «pielque;! jMiiiil.; ri!«(if5 n IV.rjraiii-
..sation it au (ii »t'lcip|H'iii('tit As<iili( s, ]i. Ulis 1^4]
liirod; »ai«seaux de 1« piubi- du noir ili»ä CVphalo-
|M>des. p. 1241 — 1243. — Couty: Sur kn troulile« sensitifs
produit« par le« li^^ions corticalc« du renean. p. 1243 — I24r>.
— Arloing, Carnevin et Thomas: Mecaniame de l'iii*
fectioa dana lea diffi^rcnt« modes d'inucuiation dn cbarbon
symptomatique. p. 124(> — I2(H — .\r. 22 liecqiierel: Sur
la leniinTBlure de l'air ii lu sLirlaif du sol. p. riTiH — 12.V,J.
— I'nstfiir- Sur le ra:;i. p. 12.'it* — 12110 - (ixlilen: "^ur
la Ib' iirie du iiii.ini im iil des torps ii'itf^ti s \i. I_'i;_' !_'<■.')
— UeCaligny: .Sur un moyen nouveau u'ai ceierir le «er-
vi.e des ddnaaa ds aaiigathia. f. UK— UBBL — De »a-
porta et Marion: Sur les genres TraKsMSSMte Curudi.
et (!<mi>,lina d'Orb. p. 12«8— 1270 — Oiifonrdan: Ohler-
vatii.ns et eleiueiiU ile la (.omele a ISSl iL. Swift), p. IS72
—1274. — Uonyaux: lUtatioM algtlnriqacs coM Iss
sinus >U]n riemt d'Sa iiu'nie ordre, p. 127<j -1279. —
West: Sur les itoas dVrdres superieur«. p, 127£>— 1381. —
Crookss: äor le« «pertreE phospborescents ^^TI'irsliufM
•bsvrdi daai le vide presque parrait. p. 1381 — IM. —
Daprez: Nouvel interrupteur pour lesbobinea d'ioduction.
p. l9Ü — 138Ö — MoMchot: Sur le ininiir roniqtieL
5. 12815 — 128G. — II o Bcnstii'hl • I'ijM iissiun de la tb^trie
es Irois »eiioatiiiiis coliirve!« !'io:il,iuii-iitalfs. p, 12!hi1-.- 13a9.
— Fertc; Sur l'e&scncc de .serpolet. p. 12!»ü — 1201. —
B4rbainp: Sur Ir« iniernxynias geologiaues. p. 1291— 1292.
— Piaani: Sur un vanad'ale de plomb ot de euiTre da
p. 12!)2 — 1293. ~ Julien: Snr l'exiiiteDce da
rambrion ä Saint- L^on et Cb&telperrun. p. |2SS
— 1296. — Fayiil: Sur le U'rrain bouillr-r de Conmifntry.
p. 12!>fi — 12ftS. — Itichot: Ix-s inouveraent.'i de U %rf-
nouiilc. roiisiicutils it. Texcilaliun eleetrique. p. 12!W — 1301.
Tf'iiisier H Kaufmann: Sur les aetion.s va!«>-ii>otriees
srnietriques. p. 1901 — 19ü4. — Faye: Sur les ascensioo«
«frohes da la kan stasndts b Ali«; pb MH— 1907. —
Berthelot «t VIeille; Rccberebcs snr leinlA»« d*aiote.
p 1^107—1300. — II labert: < ih-i'rvatimi'i vnr Ips ri'^nlUits
if^oloi^iqucs fonmis par Irs nii^biiin» (]<■ M. K<(iKl:»jre liuiis
let 1 Ii- Iis luni.'iiens. p. 1310 — 1312. — iJaiuour: Ni.iutlles
anahHt's \-\'.t la Jadeite et sur quelques roclies sodifere«.
p. i;tr.' ims. — Ledieu: Ktude .sur relc< tririle se tnani-
t'estant ä l)onl des navin's «etuels. p. 1318—1322. — De
liaspurin: Sur le rdle de Taride plio«phorique d«n> les
aols *alcaaiqiiei. p. 1833—1334. — Planchon: IjSs n|Bü
da Sondaa de feu Th. Ltomi p. 1334—13917. — Taddi
La panllaxe solaire deduite des photn^jihies SlsfriritllW
da passave de Venns de 1874. p. 1328- 1330. — Faeba:
Sur lei fonctiona de deux variables qui naiüiicnt de nnret^
aiun des integrales de deux fnni-üons dona^-e«, i>. 1330— 1381.
— Picard: Sur les exprcssions de« eoordonn^ d'un«
rourbe algebrl|ne aar des foncHons fnchsiciuieü d'un |>ara-
mi^tre. p. 1.332—1884. — Poincar^: Sur une propri«H^des
fonrtions umfonnes. p. 133A— 1336. — Ilannav: Sur l'^tat
liquide et Tetat gaxeux. p. 13.KJ — 1337. — .Inannis: CjT»"
nurrs dt- sodmtn et de liaryuni. p l'tüs -I:i41 — Ditte:
Sur les 1 nnibinaisnns de l'ioduro de ploiuli .nn les iodurtS
aliahns. |i. 1341 Ki44 Hi rbainp; Du rülc et de l'ori-
giue de icrtaiii.^ niirid/j nia.";. [i. 1.141- 1:147 CliMin-
bcrland et Uoux: Sur k nun-existene« du Miirozyma
cn-tae. p. 1347. — Coatyt tkir le nricanina das trsAlat
produits itarleslMoaseoftinles. plI848— IWA — Giard:
Sur l'emliryoK^nie des .^sridies du genre I.ithnnfjAria.
p 1;150— 1352. — .Tourdnin: Sur les stuniutnrh:/!'« do la
SdCCiiUna rurctm Tboinii.^< ri. ]i i:i'>2- lit.M Hu bin:
Sur la inor]>huluK<e de« eiivi li |.|ics loi-taleü ces Cbiropteres.
p. 13.>4 1.3&7. - Crie: Cuntributiou« a la Höre crypto-
gamiiine de la pras^lls de Baaks (No4mile-Z<hna^
p. 13o7 13.V?
Vor. for vaterländische Katnrktuide in Würt-
temberg zu Stuttgart, Jahreshefte. Jg. XXXVII.
Sliiitu' irf l.^*.-^! H '. — l- rnas: Die geoliijfisehi-ii Vit-
li;il»iii-».M- dir liallir Gitfrud. p. 30 — 39. — llufmann:
Die Kirlu'iii;:«lleu und ihre Hcwohner. p. 39 41.- v.Zech;
Die Kiille des vergangenen Winters, p. 41 — 46 — l'robsl;
/ur klimaiiarhen Frage, p. 47—118. — id.: Zar Kaaalaiss
der quartiren Wirbeltbior« in Obenehwabea. p. 114— 1K
— Karrer: Verjileic heiul«. rntersmhutiaeii übt-r die Floca
der vulkanischen lle^'unher:,'!'. p. 127 140. — Fin>-kh;
Leber das Vorknnimrn v.m irtnio telrix L. in Wfirtiem-
berg. p. 141- 1 c'. — 1' i hlini; Hell: Chemi.vlif Ana-
lyse des (ii.p|iiii|ier Sauf-rbroiinciis. p. l.'>3- 172. Kluu-
zin(fer: Die Kiariie in Wurtfemlierg. fauniMiiu-h-lriologisch
betrachtet, und die Ki^cbcrei verhalt iiisse dasflbst. p. 173
—304. — Miller: Die 17 grfissten erralisclMBlIUckeObsr-
sebvaliens. p .3«i.''>— 3to — Fribolin: Der BUsaeUaf isa
Wrthie )i 311 — 318 — Fraas: .S';in.x«rtiiruj! pwnOus aSS
iji r I 1 f.i iiKohle vun Hohi ii<'< k v.. Ml!»— ;i24. — v Klein:
lieitr.im' zur t^steolopp der !• p .'Vi^i 3ri*l — llan-
mer: StrudellOcher im irdntenilurk'isdicn Srhwarzwald.
p, 34>1— 3<»4. — i)ietrirh: .Ms^'neiiM-he Klemente »on
rt D. M5 M8.
(Fsciaetsuiig folgt.i
bv C
171
Die XXVIII. allgemeiDe Tersammlung der
deutsohen geologischen Gesellschaft zu Berlin,
Tom 12. bia 14. Arngntt I8&O1.
(FntiMtimy.)
Zweite Sitzung an Fr den 13. A H (f .
unter dem Vorsitze vun Uerrn Professor
0. Tor«ll «at Stookboluk
9. TIiTi- Pr W nrnnco rDahlra bei Steglit«)
Iqgte »eine in der ]'Hlituiito^n|iluca cracbienenen ^R<>i-
ttiga cur Entvricke)iinf7f:geiti;hicbte der Cephalopodm "
wr and apricbt Ober die Reeoltete seiner mikroeko-
piwhon Unterancbungra der frflhest^n Jugendzuktiinde
dlf r TUcrklasse. Er Bebildert zuerst die Verände-
rengen, trddM im Terlunfe der individaellan £iit>
«ickelong dfe Lolwnmielmnng, die SralpUir vaA dl»
Gestalt der Schale erlitten nnd weint auf die ent-
qtttchflndeii ümmuidlaDgcn liia, weiche den Xfirpw
dca die Sebate IwinibMiidea Tkiera trafen. Er wendet
•ich EcxlauD zur Bi-trachtUDg des ersten Anfanpreg der
Schal«, der Aofangskammer, weiche nach Analogie mit
dm lelKoden HoIlnakMi, Temratblich berrito in «inaoi
embryonal i-n Stadium frt hildt't wurde, dabir llr die
ErlwnatniM der verwaudt«ch«ftUcben Uesiebragen TOn
gneeciB Wcrtlie iet. Anf die ▼ereebiedenbefteii, welelie
diaee niknaliaiHSchpn Sehalrnj;rV>:l.!< lir'.^.it/.t II. L^iiitidi.'^
der Bedaer eine Classificatiou der fossikn Ccpbalopodcn.
Bd den AnaiQsitiden ergeben lieb drei Ter-
schicdene Ilauptcnipi pn, deren Xamen dem Verhalten
der ersten üutur entlehnt sind: die Asellati fanden
rieb nar Im SSm nnd Deran, alio allein bei den
Goniatiff-n. Die n ngu st isell n t e Form der Anfanps-
kammer erscheint in der Trias und ist allen unter-
MiAtm Arten der Jora- und KteldaflHnuitiflB, ab»
lediglich Ammoniteti ei^x-n. Dan TUlMndt GHtl
swiaelien den Ooniatittiii und den Ammoolten BoMieaa-
lich bildet die Onippe der Latisellati, zu welcher
deroniitrlie sowie zablreiche carbonischc nnd triadisohe
Arten gehören. Diese bereit« frOher von L. v. Buch
und Buy rieh betonte, innige Verwandtschaft der
Goniatiten nnd Ammoniten wird aber nicht nur durch
jenea Terlialten der Anfangskammer, sondern auch
durch dasjenige der Siitur und der Siphonaldüte bo-
alKtigt, da die Ammomiten in liaideriai Vesiehiuig ein
•Ckwititenetadinin dnreblanfen. Der in der enten
Jugend bat vielen Ammuniten an der loternseite be-
findliebe Sifho erinnert an Clymenia, bei walcher
er sntlebens dieee Lage beibdiilt; wie lieh denn aodi
Clymenia durch die (iestalt ihrer Aiifang^kanimer ala
echter Asunonitida erweist. Weder mit den Nauti»
liden — wie aebsB Bnrraade hemebob — aoeb
adt den BeleBBitidaa nod Spirnliden aeigt die
Anfangskammer der AawMndtlden eine üeiiefainati»-
mnng; nur 0§mMm ampnunt Btjr. neigt rieb an^
fallenderweine ihnlich wie Spirula. Jene drei Gruppen
sind daher bereits in einem embryonalen oder doch
■nfaenhyonatea Stadiam dnrehaaa tob atnandar m>
Rchieden. Ein rtrf-tiitid, welcher gegen die ^OnahnW
spricht, dorn dag Thier der Ammonitiden ein B^tBlWlTil
getreues Abbild des lebenden Nantilus gewesen eeL
10, Herr Amt^rath C St ruck mann (Hannover)
machte im Anxchluti« au »eine, in den Jahren 167ä
und 1880 ersehienenen munographischcn Darstellungen
des oberen Jura und der Wealdonbildungcn der Um-
gegend von Hannover Mtttbeilung über einig« neue
palüontoIogiiR'he Funde und rieoliaelitungen. Zunkdiet
hob daraelhe henror, daaa nach «einen UntenHuhnqgw
nriaeben den natib— SsUebten des oberen Jnr« nnd
den Brackwasser* nnd Sfleswasserhildungen dea han-
noivenchaa WealdaD efai gans ailmAliliger Uubcrgnog
•tattSndet. Von den organieehen Resten dea Ptarfaccka
gehören fast '/» noch den älteren Jurascbiditcn an,
während etwa */4 derselben auch im Uastingssaadsteine
■nd dem oberen Wealdeuthone Torbommen. Wflhrend
abo anf <1ei- l im n Seite ilie murinen Portlandacfaichtcn
gana allm4hlig in die brackiscben NiedaraeMige des
Pttrbeebe fthnf^ebsn, stehen andererseits die lefcitereit
in einem ao aqgen pa'^iiiiitijl<j,:^n'irhen Zu<<animenhiiuRe
mit den eigentliehen Wealdun»cliichten, dass eine Ab-
trenonng von daaaelben nntbnnKeb ersebeiBeB rnnas.
Die Wealdcnfauna träjft einen durchaus jurassischen
Charakter, und da dieses nach den Untorsuchangca
Sehenb'a aneb mit der WeaMonloira dar Fall iat,
80 betrachtet Struckmann die gerammten WenUen-
bildungen als dio jüngstem Glieder des Jumgahilgaa,
«IhreBd deraaAa ea flr mmatdiUeb bilt, diaWaaUaB-
biUlunppn in der Art zu trennen, data der Purbeck
dem oberen Jura, der mittlere und obere Wealden
aber der I(n-idcformation xugetheÜt wird.
Zur Verstirkuiig der bereits von ihm erbrachten
Beweise machte Itedner noch auf folgende, von ihm
erst neuerdin;;« lieobachtete Thatsacbcn aufmarbaaaa.
1) I^cnoäut Mant*iN. Ag., der bisher nur ans
dem Pnrbeck und oberen Wealden bekannt war, ist
von ihm kürzlich auch in einer sehr schön erhaltenen
nnzweifclhaftea UnterlüeCarhalite am SamkelEOple hei
Springe am Deiiter in den Sehlebten dea nittleraB
Kimmeridg« (Pteroceras-Schichten) aufgefunden.
3) Die Etmbeekhftuser Plattenkalke,
veldM am sAdBehen Deister in einer M Iditlgkeit
von beinahe 100 m entwickelt »ind, entsprechen
ihrer Lagarang nach den engüschen Forüand-
bildttngen, sowie dem mittleren, nnd einera Tbeila
dea «baren PoetiaadiaB «na Boalegnc-stir-mer. Dia-
ao*
L iyiii^uü L/y Google
178
selben ruhen bei Haunover anf den Schichten mit
.ämmenilM giga», wAbreod m tod den Mikodsr-
Mergeln, dem eigantUehmüebargangsgliede Kwiioben
oberem Jura und WenWcn, in g^ssur Müchtigkoit
ftberlagert werden. Die Fftun» diMcr Eimbeekhinaar
FhttHdodln mit Ctitmk i^Uam, OrMm mhtm. C.
Mumm*. CorUcalla Pfllati. C. Immt. Cyrena rugoia.
Cnftfiiu ßnngmaHi und C. tmetUa»f»mi». Tirigoma
tmtfgtm, Cmrikm Bufi'mmftum, ßmOHm »Www und
(r. irr'-nnn'fi, }f;<iii:!ii lithnilomii.'. fHtfa iiiiiUiformü.
iierpuJa eoacfrcata und einigen »öderen Arten iit
in AUgem einen «Em marine.
StrnrkmnDn entdeckte indeH.i vor Kurzem am
Sappanbeiige bei Nienatedt mitten zwiacbeo dieeen
mriM ScUehtca «in« dtmit SalklMiik, Amm «igent-
liehe F«nim meist kirim; Gasteropodcn, iDTTösatentheila
AUB Arten Itesteht, welche für den unteren Wealden,
den Puiback diuakteräCbeb rfnd; «b mMm «wdw
BMneBtlich angeführt .Vmlf.»<i r,//f^.,-/. A Rmr. pp.,
AAm(mm Srhu*^rn A. limr. und J'niiuiimi liuemtn Dkr.;
Muerdem ^'lauht Redner darin folgende VereUiwrilHgWi
arkmat au haben, welche P. <!e I.oriol aup dem
Pnrbeck «m Viller»-Ie-Lac Wscliriebtn hat: ßUhifua
(^npardiana. Cari/rhium Jtrodaiium und CuriuUt fhrtt-
«Ahm. Abgeaaben von den vorbezeichneten Arten i«t
ArrMb mfmiU BVr. et St sehr häufig, welche be-
riitü in den unteren Portlandschicht«n nicht aelten iat.
Bednar folgert ana dieaar £racheiaung, da*s wibrend
Au laagaa Zeitdanar, iuMiriialb «elcbcr die mftchtigen
Eimbeckhanaer PlattenkälkB afegelagart wurden, das
JuMnaar nitwaiaa baraito einen ao erheblichen Zuflnaa
■OiMa Vaaaan erfthnn haben miua, data aieh eine
dar WaaUanperiode ähnliche Brackwasaerfauna ent-
wMkalB koBOta; «noh spricht diese Thstaacba wiademm
Ahr don allmiMigen üefaergang dar Sdtfekten daa
obaren Jura in i:i<- Wr nKl. nbildungen.
Weiter machte Herr Struekmann Uittbeiluiiig,
daas aa ihn aalt den BneheiBan aeinar nonagrapbiaehan
iMiait llbfr (!i II übficn Jura von Hannover im Juhr«
1878 durch fortgesetztes S«mmeln nnd neue AnÜM^blttaie
gduigak ad, du« ariieUiebe Annh) waitatcr Yar>
ateiuerungen in die^n Scliitliti n ; r.iliüuHoiscn. Wiili-
rend damals von ihm aus dem oberen Jura der Um-
gabnag HamoTara ainaeblienlieh daa Pnrbaeks, abar
*uaschi:c5Hlicli clor fipentüf'Virn Wr.iMrr.Frhichtrn 140
Arten thierischür Rcato aufgezählt werden konnten,
batrtgt dta Liale Jatat beNtta 493 Artan. Ton daa
nenen Fundi ii wcnli-n folgendi- als besonder» bemer-
keuworth aufgeführt und an vorgelegten lÜMmplaren
«rltntert.
a) Ans den OxfnrcKrl-.icbtrn viini BiebtaiB am
Deister: Ammenüet Arduninrim» dOrb.
b) Aus der Korallenhank des unteren Korallen-
ooUtha Too Tolkaan an Daiatar Oiiarü «■rnosfi« Ag.,
hiaflif adt dea Slaehaln von CUmrü ßtrigtamut aa»
aaamaa vorkommend ; Spondif]^ Miquum Zittd,
Ztfl., drei Bdiwlnna, walehe aodi fan adiwihiaahaa
Juri» vorkommen; Theridtit M'T^iinn BuT.; /MhI
eriiuueu» Buv.; J^tUüa Nmmagrt nov. sp.
e) Ana dan vatareil Komllenoolitb ariw(J^|ii)
ora/i« A. Bmr. sp. vom Bielstein nm I)ciiitrr; (Tktt^
uäfut pmi«Mimi<Ua Blake et ü. am ^onkebaifa
bat Ahlea.
d) Au« drm miUleren Kimmeridge (Pterocera^
Schiebten) Echtnokrunt* Damni Str. ; üatetr^m Dtriii
e) Ana den unteren Portlandschichten des
Kappenberges am südUchen Deister Auuh^Um gigM
Zfartaa, danaa AafIBadaqg bei Baaaavar bialaag
nicht hatte gelingen wollen.
11. Herr Bergrath Frhr. t. 1) ucker (liückcburg)
addiant ans der braunen Firbnag von PetrefMlaa
im hannöverschen Gebiete auf eine weite Verbreitung
petroligcb-Bsphaltischer Massen, welche der technischen
Beachtung werth peien.
12. Herr Geh. Hath Beyrich (Berlin) weist mit
Rflcksicbt anf die Auffassung der Wealdenformatioa
von Herrn Amtsrath Struckmann, wie solche oban
nütgeUMdlk wonlaa»»af v. Str onbeek's UntatanehoigeB
daa aataraa Haoooia Ua, aad hilt ■!! diaaeaa db
ZugehAf^aik dea Waaldaa aar KnUaAmatio« aafr
redit.
IS. Harr Pfafcaaor Bmaadt (Barbn) gab daea
Ueberblick über das norddeutaeha JMaTiam im Grossen
and Gaoaen und verdcbtat aaf da waitcrea Eisgebaa
anf dieaan Gagaaataad, da dcnalba baraita darah daa
Vortrag dea Barm Dr. Loaaaa «ad Aadava bnbaadrit
worden a«i.
14. BeiT Professor Stelsnar (Flrdberg") apiadi
ühar dia Cmwan.r.uiiei :;, \k'lclir dir ^lUv (üiamotta md
fsttsrftatam Thon bereiteten und mit Kohle und Zink-
«raaa baaatataa MaHUa dar Frdbaigar HOttao wib-
rend der bei 1300" stattfindenden ZinkilcBtillation
unter der iünwirfcung von Zinkdämpfeu und Gasen
arfthraa. Nadi Ubmaran Qabraadia aabam dkaa
Muffeln eine dunkel violette Farbe an, welche sich
mehr oder minder weit in der Masse der Muffeln
aoabrdtat aad endlieh das ganae Material in Ansprach
nehmen kann. IHo eo voründrrtc MufTf'l^ulxitRnx mit
FlaorvaaMrstoff bebandelt, hiuterlässt einen viuietten
Baad, dar ddi oatar dan Wkndnip als aus rega-
lilren OctRÖde rn bestehend erweist und alle Kigi-n-
schaften eiuea Zinkspinells besitzt. Fciuschiilic der
178
MuflSalmlMteDf kann mÜMa Spinall. nooli dootfidi
Tridymit Ms nea gebildeten Bettandtheil erkennen,
•owie »ioe glfttige Sohlack« and wahrachebilich
«oen pUgioklftititehan Feldsputti. Badinr
untiTstutzti.' stiTjcii \'or<iag cJiir(;li Vurztigung von
Belegatückaa und mikroskopucbeo Präpartteii und wiei
a«f die Btdiutaaf wlchcr UnwaadlnnglToiigliiga Ar
die ErkenntniBS der natürlichen Mini-rnlliildungp» hin,
15. Uenr Dr. Jentsach (Königsberg): über di«
orgmsiadieB BBteblBwe im Borddeataeken Dilnrinim.
Das jetzt so lebhafte Intiros«' uri unserem norddfiit-
acben Diluvium dntkl zu erblaeacD, «obakt daacelbe
■OgiiiBiiB tb «in lungdnlnigMr Aafbra tdit gh-
ciaier Rildun(;('n nnefkMHit mIiI Wird. Kein durrh-
gtheadw, allgemein gflltigar HoriBOot Itat ticb dann
■ihr wi/tmAMtm, Und doch laaaw ttA TiilWMmitii
T'ntfrscbifde der einzt'lnpn DüuviiUcrt ^ildH auf di'n
Charakter der darin tulhnlteui-u l'iiuiia und Flora,
raap. daa F«blen einer aolehen, grtiodeD — Unter-
schiede, deren Urssehe a. Z. noch zunii-i'<t Tülüg
räthselhafl sind, nnd die daher noch flir lange Jahre
Material zum Forschen lieftcB «wden.
Eine verticale GliedacuiKi analog derjenigen an-
derer Formationen, llaal ahh nrar flkr kleine Diatrict«,
aLcr lüclit für daa ganz« Gebiet dudif&hren. Redner
kgt eine graphiache DarateUuiig vor, enthalttnd 45
dOofMla BotufnfiU mam Ott- nnd Weatpreaaaeu, t.iuigo
na GottlNMi md von Oldeake in Holstein, a&mmtfioh
Baak aiganar BaatiBuiiBg wo IVoban; snaaatdam wm
Tenifhicli iwn Ftvlile der Gegend too BarOn nach
Berendt und Lossen. Hin liltck auf dieoes Blatt
lehrt, daaa die Gliederung sehr eomplicirt, aber an
Jadcflii Ort« andere int Wir ktanaD B. bei KSnig»'
berg sieben v-i ;.r!ii> ili-r.e Gt'schifbritifvgel ^Gniod-
morftoen) unterscheiden, welche durch geichichtota
BUdvAgaii gatraraA aisd, an asdaraD SteOaii nur efina
udir .".vri. Wir findr-n fnrnpr, wie liie.if!» «clion
Berendt und Lossen hervorgehoben haben, ge-
•tläabafrale, raap. adv gaaeiUdMania Thwo und
Sande in den vi-rschiedensten Niveaus und oft utifir-
lagart von typischem Geschiehemergel. Wir dUrfeu
aeaft ««dar nilfe Mayn afn utarai geaeUabelMeB
Diluvium in rii'^rpiiwilz zum "rcfrhifbfrülirfiMlcn Mittel-
nnd Oberdiluvium stellen, noch dürfen wir etwa mit
Penek ud Andann in dar Perioda «BgeiMiiHr Ter-
gletscfaeraaig aine oder awoi Intcrglaciatzciteu vulligen
Rückzagea der Gletscher annehmt-n. Die Schwankungen
de« Gletschers können nur relativ, local stattgefunden
haben; ein Profil in Sachsen, welchea i. B. ganaa
gleich einem in Ostpreuasen beobachteten wisa, würde
nicht im mindcatao danrnHien ■•itlich parriMiifat
Warden ktanan.
Ton dar Fmmm daa emlsiekian Dikninnia in
MofddantachlaDd sind bekannt: Landalngethiara aUar-
wfitt; SttaawafaereMMhylien bei Barlin, Halle und
Lripgqg; Nordaeefann» in Rolat^ und auf ROgen;
endlicli, nl.i bifilu r r< itlifti.'^ Fiindgebiet vielartige
Torkommnisae in Weat- und Oatprenaaen. Naeb den
antan, veninwltan Fanden wn SehnnaBB nnd
Lehmann stellt« hier Bcrend? rin- nr. Tiulividiien
xiemlich reiche Diluvi^lfauna im Woichaclgebiete fest.
Er Innd IS rebe Mordaae-Artco, nlmliA: Oilrm «dafi*^
Citrdium rdii/r. f rc.hinatum. Trllina tolidiila. Corhuhi
gtbba, Macira lubtruHMia, SenbieuUrüt fipentta, l'*»ut
lima nnd Scahria eommuni*. Ela wniW 13 Fundort«
im Weichaelthale, ausserdem einar in C». 500 Fnii
MaaraahSha W Faanaik, nnd <1874) noch 8 In Ort.
prpufiRen bei Gerdauen. Ala 8altenheiten, und offenbar
eingeschwemmt, erwthat B> drei Süaswasserformen :
Nachdem dieses Vorkommen einmal erkannt war,
wurde es dem Redner mSglich, daaaelbe in gröeaeeter
AnaddinoDg nacbznweiaen. Mdir ala 60 Fundpunkt«
lind jetst bekannt, wekhe aich vom Strande der Ostac«
Ua sur msriaeheo Grenae und bia an Ober 500 Fnaa
Vearaib6lw Mmiahan nnd walcha eina gmaa« Vannlflh*
faltigkeit der Vorkommnisse erkennen laaaen. Ab
fische Gismeermnacbel Ctnd aich in groaiar Tor-
breitung {TtUia) mtUm; ala typiaeh« SOia-
waeserreste nicht minder allgemein verbreitet Vahata
■nd die intencaante Drtiitna paiynorpMa, weiche nach
der DQnvialBeit in Onntaehland anattarb, vm erat im
IctzU-n Jrilirhundert TCB Ncmtn einzuwandern. An
rieten Stellen liegan im Grand alle die genannten, aof
ao yaraolrfadana Ijahenahadisgnngait angvwieani« Tluara
resp. ihre Rest*- bimt 'iurehcinnnder, alüo offenbar
nicht auf orsprOnglieber Lagerateile. Ebenao gemiaehte
Famnan Üuid Bednar mehrorta im nntarai Oaaahiaba
mcrgel ; doch ist sie hier viel aohwicriger sa «ntdeeken,
ala im Grand, weahalb latitanr ao gaaa Itaeondera
geeignet anm Sammeln iat. Dar Gaeohlebenergel (die
QmndmorSnp) bat die verscUadtnan Fannenelemente
in Schulten und Nestern fortgaAhrt und umhüllt; der
Grand iat dmndi anechankohe Anfbanitnf ana flun
entatanden.
Ein Schhiss auf die BiMnngtwetse de« Diluvium»
kann aelbstredend nur au:> »'olvhen Pctrefacten ge7«gen
Warden, wdche durin auf ursprünglicher Lagerct&tte
vorkommen. Dem Redner ist «a gelangao, ^i^fliflK
des DOnviuma mehrere VorkomnmlaM nadmnwaiaan,
welche je eines der genaantan Fameitelemente in
TfiUiger Rainheit repriaentiran*
L^iyiii^cd by Google
194
■
1) Rcia» El«iii««rf«iin«, ^nUniiirt dwah
Ltda {YMia) ardita, zu Lenzen, Reimannsfelde ood
Somho bei ElbiDg, kier ia Mhr gaachufacanDta
Sebklitan «ntliahMi, wdalw in innigiBr Bariatniiig
■UB OBtedilavUta QMbhWlMiDergel stehen. Tau-
Mod« TOD Eiampbmi arlUliB dan 2Uegelthoa; viel-
iadi K«gen iNxdi beide KIs]ipen, wenig venehoben,
lioisatnnipn ; (Up K]ih!( i niis ist iirx h frl.altcu, und
auch der Thon selbst verräth durch »tarken Geruch,
wwie dordi TerkoMimg beim BrUtaen mIimb Oebilt
an firganisrhi-r Sulisl.inz, <lii' liif-rimch unzvv t ifi Ili if't
von der ZersetzuDg der an Ort und Steile gewacb-
MBen MoMheltliiere berrfihrt. GjrpekiTitsife und
Kno)1<>n von phu-<]i1in] Mviirciii Eiseiu^yd deuten
ebenfalls auf orgaiunchen Ursprung.
Deaeben findet eieb aehr rdebKeb Onrkm übm-
dicri und nicht selten eiue A'^'m-Ic. ixAche llerondt
als A. borrali* bestimmt«; uueHurdom Beste von
TWben nnd Delphinen. Bereadt mAuait»
Teru'andt'chaft dieses Le<1athun>'H mit den OjJllJiMa»
tbooen llolattiiuii und einem C^priocnthOM bei
Tolkemit.
S) Reine Nordseefaana findet rieb im Sande
in der Weiehael, wo einige der von Berendt be-
Ncbi iebenen Fundorte, sowie kl. Schlaue bei IHrschan,
der >. Z. reioliate Fundort, aU primür ajuueehen
■lad. Beaoadera istereeaant iat doe wenige Zoll
starke Schicht lehmigen Sani» Ib der Vogelsanger
Schkieht bei ElUag, weleke gaai erfollt iat mit
Corümn und TVUhw, nnd awar so, daae beide Klappen
der Schale X. Tb. noch anfeioander liegen.
8j Reine SQeawasserfauna fand Badner im
Grand dea WatohadtbalgehAngce bei Raadaaer Mflbh,
sowie im Sande voa Lenzen und auf Lehmachicht
TOB Bjehadtaa Sehlaebt bei £lbiag. Mawcnhaft
liefen Uer FMute vad Dnimnu beiiaamien, da-
n>'li<ii viirinzi-lt }'ii!iidina und sogar Deckel hüben
sich vielfach erhalten. Diese letatgeaannten Vor-
kommnis«« Bagaa über Leda-Thon bei LanaaB,
über L4'dH fülirendi-n iititeren (id-cliioVienii ii.:' ! I i i
fiielaadt, aber n n t e r oberdilu vialeui Oescbiebemcrgel.
4) Beine Sfleewaeeerfimaa natar NocdaeaAmaa
fand Redner bei obcngenatinteni Vogelaang, hier
cbarakterisirt durch eiusu kalkreicbou Diatomeen-
■MUffel odt Ukh ete.
5) SüsawasBerdiatomeen fand J. Schumann,
eine Schicht des DiluviuidB eriillleDd, zu Dotablitten
M SQnten. Bedaer kaaa aoleha aaeh aa 'Wihudorf
bei Zinten in Ostpreu.ii>en und Ihm T<ipel«anp nm^li-
wci»en. ist dies ein intereseantes Gegeoiitücls
ZU dem Vockaanaen von Wendiach-Wehningen, welche
£. Oeinita aanudii^ ala dilnfial erkannt bat.
6) Diatomeen aaderer Art, nnd awar wdil va»
zweifelhafl marine, hat Redner femer gefnndn: faa
LedaÜtoa von Lenzen l>ei Elbing, in der fTaiiliMni
iefaiekt von Togeliaag bei Elbing nad gana aaahf
in lloUteinschen VorkomninisM^n, nämlich im Cyprinen-
thon von Uoetrup bei Apenrade und in der Nordaee-
eoBebjileaeUeht Toa Fahreakrog bei fk>geheig.
Die Formen der Dintotueen «ind niBtinichraitig. z. Tli.
ausserordentlich schön, und ea steht zu erwarten,
daae aelebe noeh an virien Stdlen de« norddenteehen
T)i!uviutii-. iiMf.-rfiitiüi II «"rdi-ti, denuli' iles'.halli
möchte Itedner schon jetzt auf diese neue Entdeckung
an vielru Orten, wo Couchylien fehlen, doch Dia-
tomeen aber die Nat4ir der Dilnvialgewässer Auf-
eebloee geben wardca.
7' PflanzenresU- <rind angehäuft alü DOnriaDceUe
Dürdlich von Memel. Hier bildet soleha bei Pni^
■albn im anAardfinviaian Saad, asteriagert von ea.
7'1 m ucschifbcführendfm Piliiviiira, eine Schicht ca.
2 km entfernt bei Gwildeu. Ganz neuenlingK bat
Redner eine gleieht< Kohlenackkbt mitten im unteren
Diluvialsande conttntirt und ütigleich auch Reate
von Odratoden aufgefunden. Das Auttlogon findet
dieses KohlenvorkomaWB in Ruseland, niunentlidb
bei Danabnrg. Die sogenannten diluTialen Kafalea-
lagen des knrlAndischen Strandaa faact Bednar da»
gegen aU etwas jünger anf Und atolit da an
Berendt'a Haidesaud.
Ttnaeade von .Conchjliea aad andere organische
Rest« dea ost- nnd westpreussiachen Diluviums wurden
ala Belegstacke des Oaaagteu vorgeeeigt, £a ergiebt
rieb ab Sehlttaareenitat, daat dae MoTiom krineiwega
arm, sondern vielorts reich an Petrefarten ist; das*
dieae viek>rta noch heute geaan oder fast genau aa
den StaUaa eich ikaden, wo die TUare lebten, nnd
dii.Mis die geschiclilcti n Kinlngi-ruDgen Äff Diluviums
theilweise in einem Eismeere, theila in einem gemässigt
kalten Heer», tbeils im Sttaiwaaaer abgelagert wnrdea,
jii d.ns'. Tl i^ rc und Pflanzen de» Landes damai» exi-
stirten. Die Verh<aisM der Wasser- und EisvertheiluDg
warea aoant wllvend der DOnviilMit lelir emniplicnt,
wpch'' Itcn toeal vieUiidi and badflrfkn nooli laagm^
eiugohvndea Stndiuiai
16. Herr ProCteeor 0. Toreil (Stoekhofan), dar
kühne Forscher in den nfirdlichen Ki^mccrcn, (heilte
aeine ausgedehnten Erfahrungen über die arctiscbe
Tanna mit, welche ftr BenrtheQang der dUsrialan
GInri»lphün"rnpnp von ganz hervormgendera Interesse
sind. Als besonders cbaraktoristisch fOr das kurische
Heer wird «in «niaopoder Ringelkrebe, Uttlm SMim
Digitized by Google
176
3Iwcb«l, di« Y0U1» artUcs {Ltim ^atiiUiy, wddra
■icli M iMBttauiit ui die niadrigiten TMnp«ratiireD da
bnickiiu'lien Eiüwassen hält, «las« sie sich z. 13. an
dcD TOD Gol&trom bcapflltea Küaten I«Und* nicht
Töritndtl, f^ttamnntag an der VeetkOste SpRsbei^i,
währund sie in gTü!ll^(.<r Zahl an den von kalten
StrAoMD des kariscben Meeiee berflhrten OatkOaten
dieeer btelgnippe auftritt Toa heniadBwn Interewe
v.:{r 'üi lliirstt'IIunp der oberdilSTnleD YerlireitangH-
gebiete des sog. Leda-Thoue* (ToUlk-ThoiM«, Tor.) iu
Ound». SIniidiMnka ete., au inldno eine groi^
urtipf Vtrzrrruiip Jer Fmir.t'n;jrpnz«n gpgpn Süden,
wohl durch kalt« Meerosstrünmugen zur Uiluvialperiode
bedingt, slmkiteB iat.
17. Herr Profi'«Frir Dr. v. Lasaulx (Kifl) Iffft
die neue Karte dur Valle del Bove am Aetna im
ÜMMMtabe Toa 1:15000 im, grSaalaBtheila veo
Sartoriu-t vo ;i Wji 1 1 nli 1111 «c 11 M-Ui«t c."''i'''ii''5'"'1 .
vom Vortragenden irgtuut und volii-ndet und iu d«m
fitbographisehen Institut« von J. G. Bach in Liipaig
gedmeki, die dem zweiten Bande des ActnawiTkos
beigegeben werden soll. Für die Geologie des merk-
würdigi ii Ai'tiittthalcs ist dit-se Kaito ungemein wichtig.
Dia sum Tri foglietto- Kegel gehörigen Qaogaysteme
treten auf das Bestimmteste hervor. BexCgIich daa
Kaehweiaea zweier oder mehrerer Ki u)itiiiii'<> entno
mmnt der Tortragenda fBr Saxtariua, Ljrellgefatt-
über, jede Priorität in Anapfodi. Baaflglieli der Ent-
stehung des Valle dol Bove nahm Lyell an, dass die
Erocioii warn graasten Theile die heat^ Geataltang
deraalbeii bewurkt habe. Daa iteatte anf dan bvthoma,
daaa die mürhtlgen alluvialen Alilagawg— bei
Maacali und Giarre alle ana der Valle dal Bove
gekosuMn seien. Jedoch iat mit Sicherheit Baehao-
Weiaao, dai« das keiue».wogi' der Füll gewesen. Ohne
ZwaiiU verdankt daa Thal idne £ntstefauiig der «ist-
licboD Abapraogttog vsd SwitOiuiig dar beiden Kra*
tere des elliptiechen und des Trifoglictlo-Knitir?, (Ul-
suoceaaive erfolgten. Nachher verschob sich da« Cen-
troD gsgaa Weiten, und ao ateht der Jetrige Keg«!
nicht mehr. wi<j Iniin Vr.suv oder der Rocca nion-
fina im luueru des alten Kingwallea, sondern ausser-
han> deaadben. Danken wir oaa den K. S. Cro««
auf i]r\i iiUPMTrn rätlichen Rand des Kessels der Hocca
moutiiia aufgesetzt, so erhält dieeer das l'ruHl den
Aatna. Aneb die Analekt SteppBni'a iat idcfat ra<
treffend, der im '.t/irri-! Tliale nur einen Bnraneo
sehen ku niüsseu glaubt, dessen Caldeira durch die
heatigen CentraUtegel gau anagafUlt aaL Dia CUddn
iat eben daa Trifoglietto.
Da« gaeammte TrOmmennateriai, wdcbes aber in
Foiga ainar adcban aeitBeban SSarppranguv vor dar
gafaUdet» Oeflonag ■» anebeo war, hatte man Imb
harBB an daa Aatna nicht gei^nden. Der Vortrageade
glaabt es in der auffallenden Terri\8K.o von Moscarello
naohwaiaaD an ltdnneo, die mit oa. &00 m Höbe gerade
ao breit, wie die MikndBag dar Taila dd Bove vor
diencr li>'gt.
Erhebung und Eroaioa habad an der Bildung dee
Thalea ao gut wie gar kaiaaa diraeten Antheil. Par-
tielle Krlicliuiii.'t'ii d< r Scliifliten und steilere Stellung
derselben im Centraikegel sind als die Folge der
Injeetionaa a. Tb. aäehtiger Emplivmaaaeo anmaebaB.
Die Höhe der erodirten Tlieilc betrügt nicht nir-hr
wie ca. 20 — 30 ni Aber die Nothweudigkeit der
Annahne efaier Erbebang in GeBtiaikegel, Aa aber
fiu der Bildung der Valle Jtl Hove iiiclit Iwflieiligt
ist, hatte doch der IScliarfitiuu L. v. Buchs richtig
erkannt. Dia SiaeoBtinnittt in der SdUebtanataihing
und piÖR-iere Kegelbä.«icliung findet nur in t-itu r sukbcn
Annahme ihre l^rklärung. Im zweiten itaude des
aAetna" worden alle diese IVagia nrit ibiaa Balegaa
Baafttbriich behandelt werden.
Kach der Sitzung, von 1 — 3 Uhr, beanchte die
Versammlung das kfioi|^ieiM mineralugischc Museum
in der üuiversitAt, wo aoaaer dem iwkanDten Reich-
thnm an Meteoriten und video anderen Mineralien,
Gesteinen und l'etrefacten das Intercase durch einen
rm Herrn Dr. W. Eaiaa aaa dar Gegend von Bio-
bamha mitgebraobten Maahaarodon -Sebldd «nd daa
neueste bei Solenhofen gefundene Prachtexemplar dea
ArvAatofitrjfx lebhaft in Anspruch genoauneo wurde.
Mit Dankbarkdt wurde dabei der patriotiMban Tbat
des Herrn Siemens zu Berlin gedacht, welcher im
entecheidenden AugenliÜcke den Jitkueftary* vor der
üeberfllbrang nach Amerika rettete nnd daBaalban
seinem Vaterlnnde fiir einen Tri i.s von 20000 MIc
erliielt. i:^ darf woU nicht beaweifelt werden, daaa
diaaaa boeUateraataBta ZwiaehaB^ad awiadian Amphi-
biuni und Vogel vun den kAll%lidMB SBflHnlBBgWI
erworben werden wird.
Der Abend vereinigte die Mitglieder der Geadl-
schftft zu einem gi iuoinaehaftllAbaB Ibhk hl der Flora
in Charlottenburg.
(FtetMtnag fiilgL)
Frana v. Caeray: Die Veränderlichkeit dea Klimai
Ud Ulte Vfndun. Wien, bei Uartleben, 1881. 8».
Bar VerfasFer. gefjetiwärtig Professor der Erd-
kunde au der Universität Kmkau, iH'reitü seit geraumer
Zatt dan Gaograpbca ?ortht^ilhaft bekannt durch seine
aebSne Ariieit „Wirkungen der Winde anf die Ge-
ataltn^g dar Erde", legt der wiascoiohaAUdian Wdt
in diaaar andi ftnaacrlisb treSS^ BB^gaatattatan Bro-
üiyiLized by Google
nhlra lim Itnspp gAtätm» und doeh in WateDtHeha
■iOBlkll «ndtSpfendc IXirli.'gunß dei« jetzigen SUnd-
pnnlEli dar Iidff« von der irdiacben Klim« Wandlung vor.
dw Irane Auftthlasg ttaigw thttstcUieb er-
wirscnrri F;i!lt> von (irtlicliuti Vcrätiilr'rnn;,'rn di^f KlimSB
bahnt ihm einleiUnd den Weg zu »einer Uauptaufgabe.
DftM ftlR BOT dl« anttqairte BAimptaag «of, dm
„itiif ilev Ostküsfc von Südfrr'inlniit! hol-Ii zu Anfanfj
des 15. Jahrhundort» eine aus 190 Dörfcru bestehende
AnriedhiBf Mflte, di« Jadodi mit der Zait, Mitdea
nfimlicb die Glptscbor di'' fjiinzi' ponaiintp Küste in
Angriff genommen, immer uiehr von ihren Bewohnern
verlanni wardan ■mate." Ihirdi Xanrad Haarar'a
quellcnkritisclie Untersucliunfr ist fii-her festpfpstelU
worden, d»M niemals uoruinnniscLi- b>ic<lolungen auf der
OatlAatoGrOnlandt, der allev^it durch den Plaelieiwtrcw
kauui zugftDglicben Sait« dieser rieeigatcn Tii«"1 j<^'(/ip'cr
Erdbildung bestanden haben, und dast die im 10 Jahr-
bnndart auf der grönländischen Westküste gegrflndeten
eakimuhaft kleinen Oermanen -Weiler im Laufe des
14. Jaliihundvrts nicht dem uugünütiger gewordeneu
Klima, !K>ndern der InTasion der K<ikimo8 erhtgen.
HauptgegeMtaad iat, wie der Titel aehim saigt,
die uratebUcbe ErUlnnig von ürnwandlungen dea
KHmaa nach aeinen Widen Ilauptseiten, nach Wärme
«ad KiedaraeUag. Wir erhalten sanAchct eiae aehr
dankeiiBwarth« Catcnndniig ahar Aa «twiügen koa-
miachen Bedingmean aoldtar Toigfaiga. Dieselbe lie-
fert eiM adir nmftaaiiido Siebtoog der njiuiigfaltigen
■aoierer Zeit Uber die aehwierige Frage xa Tage ge-
licderton Ansichten: indem sio unvorpinppnonimen
nbMQg scheidet zwischen den auf unzareiobendem
BeohidiUiagaaiiitaria] itflha arbaaten Bypeiheaen «nd
den auf soliderer Hi^m^ ru-M-nJen Tln-nrcnicn, ist das
Ergebniaa Imlich grossonthcils ein negatirea, abwei-
aandaa, »bar nur vm ao dndnidiwroller enduint
der hier von Npui'IH PilirAclit.- npwois, dn^? die un-
gefllbr elQfthrige Periode der Sonnenflecken, wie sie
ao rfttheeihaft da wmreifelhaft die «rdnagBatiaehaB
Ersrlicinur.grrn lirlicrrücht, i»Uc-li einen wepeiitlirh niit-
bestimmoudeu Factor in unseren aUnosphäriscben Zu-
«Undan aumaalit, namantiidi Jahre nit 8aiiiiiaiiflaekaB>
Mftxinuin) ?ehr ri'i,'i!niä"isifr nuch »olchp mit inlifclicn
Kicder&chlägon über dem llittel sitid, begleitet von durcb-
aefanittlkli hSbareB WaaawiMadao fai fltoaaa und 8aaa.
Das darauf foifronde Kapitel Ober die Veränder-
lichkeit der telluruiclieu Klimabedingungeu erürt^^Tt
maentlich die Waldfrage auf dar mui dnrch Ebor-
maycr, l^ffelholt-Colbcrg u. A. gewonnenen Basis
exacler Beobachtungen. Wohl httten wir hier eine
genaaere Trennung der Bph.mdlung dieser Frage nach
den eiti7.'-li>n KliniaKürtvlu gewttnaofat; denn viel
aOlliigar bt dodi dar Wald aiaaai Laad wie Dnter^
Italien, dessen äuMerst rpf^enarmer Sommer um so
regenänuer im Lauf der Jahrbanderte werden mnaata,
Ja MBlgar die is uiadaia Braitan aUHeaaenda I^ift
«n den eutwaljelen Berglehnen geknhlt wurde, als
c. B. in unserem Nordweaten, der bei aller Wald-
amuth aogar raebt regearefah Iat nMgt dar adinv
in der Fortbewegung der I.uft pen Nnrdnut oder de?
Ueberganga daraelbcn vom w&rmeren Meer auf das
adtOB heahillieb rauhe Land bagiftiidatau Harahnilii»
derung der Temperatur auf den Thaupunkt Bedenk,
lieh acheint uns such die Ansicht dea Verfawen von
dar ehemalig«! Bewaldnng dar ponttaeben Steppe, die
nndi Harodct's Berichten mindestens \-or 2300 Jahreu
achoB gun den heutigen Charakter trag, sowie die
Anlehming an die beute dach nieht mehr anoehmban
Pove'ache Idee von < i!!i !!i die aralokaspische NiederUDg
ausdörrenden ,Anti]>a&ä:it ~. Dass ferner die Cbineaen
einst am Gestade eines innenaiatiachen, die Ur-Arier
an dem eine« tnrnnischen Heeres wohnten, ja durch
deaseo Verdunstung er^t zur Auswanderung getrieben
wurden, ist doch iiiclit erweisbar. Ob noch irgend
welche Meeraaraate das Tarimbeckon fiilUen, als die
Urcbinesen (naeh RIehthofen) in Khotan am Kuunlun
weilten, dürfte recht fraglich erscheinen; wer aber
hat je einen atichbaltigen Beweis für die Liebliogsidoe
frftberer Spraebforaehar erhraebi, daaa dar üraits der
Arier an den wcvtlirlK'ii Pamirterra«;.en lag?
Alles Uebrige, auch der Scblnsstheil Aber dia
geologischen (insbesondere die elaadttiehen') Klima-
änderungen scheint uns sehr zufreH'end aufgeführt ;
die Einfügung der Massenwirkung der einst alle iJüider
daekandan tropcnartigea UrwiUer (mit ihrer Wlrma-
mindernng and Feurhtigkeitjimehrung) in die Aetiologie
der vorqaarliran Klimata iat offenbar ein aebr ratio»
aalkr Fortaehritt. Alfrad Kirehlion;
IL A> II.
fl«1ieimer Hofrath Sr. R. W» Bmuen,
Prof' -^siir der Cliemie an der Universität in Heiilelberg,
beging am 17. Octoher d. J. die fünfzigjährige Jubi-
hUimaftiar adaar Ooetor*nromotioB. UnaeraAkademlei,
weither dar JabOar aeit dem 15. Marz 18.")1 als Mit-
gUed aagebfirt, begleitet diese Feier mit den aufrioli-
tlgatea WUnadm Ar dasaaa fiwaerea Wofalergehea.
Sie 4. Abhandlung von Band 42 der Hova AcU:
B. Heniel: Craniologische Studien. 9 Bogen Text
und 8 lithograyhiaeha Tafda aabit Tabdlaa. QVda
12 Rmk.)
ist er.tcliienen und durch die Buchhandlung TOM
Wilb. Engelmann in Laipaig m bedeben.
Digitized by Google
MUNQUAM a:(^'^:^$^ OTIOBÜS.
LEOPOLDINA
AMTUCHES ORGAN
DKK
KAISBBLICHBN LBOPOLDINO-CUROLINISCHEN DEUTSCHEN AKADEMIE
DER ^'ATIJRFOKSCHEK
BBRAUSUEUKUEN UNTKK Ml'l WllUvUNU DKU SEKTIUNüVUltöTÄNDK VUN UKM l'lUäU)>:NTKN
Dr. C. H. Kboblaadi.
Halle a. S. Heft WIL ». 21—22. Kovember 1881.
Ilbalt: Aintlirbe MittJieilungeu: L'iv Jahrciibc-itru({o tivt Mitglieder. — Kr^cliuisü der Wahl je einet) Vcirslandi*
mitgliedu der Fachiektioiieo für MatbeoMtik nad AatromaiK, wwie tat l'hyaik und MaiMiroloKic. — Neue
Wul einef dritten VorstandamilgliedM dtr FirluakUoB fto Plivsik und 'Meteorologie. — YokidtTungen im
PmoiMlbiwtajide der Akadenie. — Beitrag mr Kime der Akademie. — Bericht Ober die VerwaliuiiK der
Attadenue-Bibliotliek in dem Zeitnumtt vom ^npUmlior 1680— lääl ScIiIum . — Rudolph Christian Uocttger t
(SdJaiis - SoiiMii.'o MitthoilttDgeo: Engegaagne bchrifkcn. — A. Knop: Die 28. aUgenaiaa Ver-
MmlunK dor iJ«'>um In n Rcologitetai OMrilifheft m Bedii i J. uao (F«rtM(niig). — Die IL ."* **
von BBod 42 der Kova Act«.
Amtliche Mittheiliuigen.
Die JahmbaiMge der Mtelieto.
Mit der Entriclituii;; il- r .l i'irefdipiträlge «ind manche Mit;:;lif>i1< r f1i>r .\kademie, welche die Leopoldiiin
in den letxten Jahren fortgehciul bezogen babeo, ohne die Beiträge abzulösen, tbeUe für das laufende Jahr,
tfaaüs «ttdi noeli flh- frühem hlbn im RBelaUade. Zur Ordnimg dea Rachmuigewaiaaa beelii« ieh mieh die-
selben er;feWn«t zu iTEuchcn, dic«p rücl;stiin<liBfii Betiiljfo, mit je 6 Rnilc. jährlich, vor Ende des Jahres an
die Akademie durch Poatanweiaung einsenden zu wollen. Oleiclazeitig gestatte ich mir in Erinnerung au
bringea, daaa unb $ 8, AKn. 4 dar Stotatao dneh «iaanliga ZtUng W Bank, die lAnMMgt Ar
immer abgelöst wenl'Ti krjniicii , womit zurtleich nach Alin. C desselben Parnjfrnphen för jcdci or
Mitglied der Aoeprucb auf die unentgeltliche lettenalingticbe Lieferung der Leopoldina erwüclutt.
Hall« m, S. (Agngaaae Hr. 2). dm Sa Mbmmbar 1881. Dr. H. KMlIUMk.
Ergabnifls dar. Wahl je eines Vorstandsmitgliedes der Fächsektionen für ICaUumatik und
Astronomie, sowie für Physik und Meteorologie.
IMe nutar dem 1. Aogqat 1881 (v«r|il. I^eop. XVII, p. 199) eiagalaitataB, unter dem 81. reap.
2! fictnlM-r 1H81 ivrrpL Leop. XVTI, p. Ifilj mit dem Knill i-rttiiii lii's 20. Xiiveiiiltc-r c. iUisgoschriplienen
Wahlen je eines Vorstandamitgliedea der Facbitoktiouen für Mathematik und Astrooomie, wwie für l'hfaik
md Matoorelagte ithta naeb den voa dan Hann Notar Jlntiiraih OaatftT Krakanbarg in Balia a. d Saale
am Sl. Nnrerolier 1881 aa^pBOMinaitan Pratoholi fgjgandaa Bigebiiiaa gahabt:
Laop. XVU. 81
178
T«B im IS TbeibMlnncni, mloba s.Z. X» SeklioB ttr IfatimiMtik vatä Aatramwiia UUan, hattcD
IK ihn SÜBUns^cttcI rechtsseitig eingesandt, von denen
14 auf ücrru Trofeacor Dr. Carl Maximilian von Daaerufeiod, Director der teehoiMhui
1 Mf Htm Dr. Slegmaad Oaniher, Vwotum am Qymoaäm in
gefallen sind.
Bei ST niiladMHcn, «m veMwn Z. dte Mtion Ar Phydk and Ibtoenlogia bMtobt. tamtatca
alle eiBgagangeDen
20 Wahlzettel auf Herrn Geheimen Rogierungsrath Dr. Rudolph Claasiu», ProfiMMU* der
Physik au dtr Universität in Bonn.
In beiden Fällen hat mehr aU dan nach § 30 der Statuten Tom 1. Mai 1S7S •ttankluad« eis
DrittllMil der Beircchtigten aa der Abetimmung Tbeil genommen und nnd die Herren
Diraetor Profesaar Dr. rm. Imnilriiii in MOadMn mm Vmlaiidamt^ied« ftr m-«-!»—
and Aatronomie,
Gelieimer Regierungsrath ProCmar Dr, QIhuIvi ib Bann umb TontandnitglMn f&r l'hyiiik und
Meteorologie
mit «baoluter lli^orittt «rwSUt worden.
Herr DIreelor Dr. WB Bnuraftiad bat ^ Wahl angenommeo nnd antreckt ileb dia Amiadawr
Ida snm 21. November 1891.
Herr Geheimer BcgiemagMath Dr. Claaalaa bat dagegen leider abgelehnt nnd üt deshalb aiaa
BnHmr«]« dw Wahl nMmSA.
HftlU a. &. dn Sl. Nomnbev 1681. Dr. N. KlItMUBh.
Ime Vabl eines dritten TontandaiDitgliedes der Fachsektion für Physik nnd ICeteorologie.
In Folge Ablehnung der auf ihn gefallenen Wühl Seitens des Herrn Geheimen Regierungsratht
Professor Dr. Claneins in Bonn ist eine abermalige Wahl eines dritten Vorstandsmitgliedes der zweiten
Faehsektion nothwendig geworden und sind am 29. d. M. die directen WahlaufTordcrungen wiederum aus-
gefertigt und versandt worden. Ich ersuche die Ilerren Theilnehmer dieeer Sektion, die Abstimmmigiii bald»
möglichst, spätestens bis zum 20. Beoembor 1881, an die Akademie zurückgelangen za laaiea.
Sollte wider Erwarten einer diTüclben die Wahlauffordevnng und den StänunilMll lüeht •mpAngtB
haben, w bitte ich, eise Nachsendung von dem Bflreaa der Akademie verlang« M wollen.
Halle a. S. (Jägvrgasse Nr. 2). den 30. Novante 1881. Dr. H. KllObimiall.
YerändeniDgen im FezBonaniestaiide der Akademie.
Berichtigung. BaaAglieh der fai dar Oetober-KuiBnar dar Laopoldina aa die« er StaiDa gebraditaai, afllnt-
licheu niüttf'ru ciitttonimeDen Mittheiliinp künnen wir auf Gniml iitis znfjifjauL'i'iiir Nachrichten
•Ines CoUegen zu unserer Freude melden, daas Uerr Professor Michael Engen Chevreol in Paris
sich noch am Laben befindet and bei efaiem Aller von 96 Jahna dar ToUstan ROatigkait erftent.
Ccstorheiie nitfrlieder:
Am 19. September 1881 su Bonn: Uerr £nut Carl QnttaT Wilbalm von lUU, Major in Bonn. Aui-
genommeB den 10. Primiar 1881.
Am 6. November l^Hl (lupelu: Herr Dr. Reinhold Friedrich Hensel, vormals Professor der Zoologie
an der huidwirthschaitlichen Akademie in Proskan. Aufgenommen den Ib. August 1863; oogn.
HeU.
Am 14. November 1881 zu Halle a. ?. : Herr Dr. Christian Gottfried Andreas Giebel, Professor dar Zoobgla
an der Universität in Halle. Aufgenommen den 25. Januar 1867; cogu. de ülainviH«.
Am M. Korambw 1881 m Vkn: Ban Dr. Jaiisiig Bali, Frivntgddiitw in man. IfitgÜsd der KniMV
IMiaa Akndamia dw Wtenaduften daaelbet AnlipnnnMn dm 16. Marz 1804 ; < op, Hutten IL
Dr. H. Knoblauch.
17«
Beitrag zur Kaase der iladeuiie.
1. 1881. Voa Hm. Sinetar Dr. ft^aMW in Jm JabndMitng fBr 1881
Dr. H.
tak. rt
6 —
Bericht über die Verwaltung der Akademie-Bibliotliek in dem Zeiträume Tom
Septembar 1880— 1B8L
Die ZM der Gefu^llschartpn. mit dann di« G«dlMhaft mganblieiklieli im TMHebTtriMlir iteiit, bdlnik
sich m( 220. Et sind die Folgeoden:
1. Aeadamia iMcioiial da Ohneiaa te Oordoba.
S. — real dns ScieuciM in Lisbo«.
5. — Real, de CSaooiaa in Madrid.
4. Aeadanla, KanlnU^, nui VttUambKppn in
Am« t e rilii in.
ö. — Königlich Preuaräclie, dar Winenaehaft«»
ia Barliik
6. — Königliche, gaoMiiiBltaiffar TBTiiaiiianliallian
in £rfnrt. .
T. — K. K., dar WiamiauhaHau b Krakau.
8. — KdnigKoh BayeriselM, dar WiwaBachaftw
in MftBclieD.
9. — KaiaarBaii^ dar WiMoatlwftea ia Wien.
10. — r^<yiili> rle« Sdaaaaa, des Lettrcs et des
Ikaux-ArU de Baigiqofl ia ÜruxeLles.
11. — royale da HUadae da Belgi^a in
B r u xpII c«.
12. — de« Sciences, ÜellcB-Lottraa 6t AiU iu Lyon.
18. — de« Science« et Lettre« in Montpalllar.
14. — das Sdeooea in Pari«.
15. — imperiale de« äcience« in Petertbarg.
16. — royaleSaedoi»ede«Science« in Stockholm.
17. Acadany» American, of Arta and Soieocca in
BoatoB. 48. —
18. — of .'^cience« in Chicago. 49. —
19. — of NabmU Sdeoeaa in Darenport.
50. — Bojal Mab, in Ihiblin. 50. —
51. — Coiiiiectient, of Aita aad Sdanaaa in New 51. —
HaTea. 52. —
89. — of Sdaneaa in New Yorlc.
28. — of Naturtil Sciences in Philadelphia. ' 68. —
84. — Peabod]r> of Science in Salem
86. — eff Manea in 8t. Lauia. 64. —
26. — Californii», of Scionci's in Sivii Kranrigco. 55. —
27. Accademia, Rede, dei Lincei in Roma. 66. —
88. — Beale, deOe SeiaHa in Torino. 67. —
88. Admiralität. Kaip-TlicJic. in Urrün.
30. Anatalt, Königlich Uugariache geologische, in 58. —
Bnda-Paat. 68. —
81. Aaaociation. Dritish, for tlu AdfanaanMnt of Frankfurt a. M.
Science in London. 60. — Neue soologische, in Frankfurt a. M.
88. Aaaoeiation, Amarioan, tat tiw AdvaaMMOt
of Scienoe in Salem.
88. — AmariBan Hedieal, in Waabingtoa.
84. Oentral-ObaerTatorinm, ITaiaatlloba» pbyai-
kalixches, in Paterabarg.
35. Comitato, Reale, gaokgiao in Borna.
88. Oopperniena-Tarain flir Wfanenaohaft and
Kimst in Thorn.
87. Direction of tbe Botanic Garden and GoTer-
mant Plantationa ia Adelaide.
38. — Musccts, in Berken.
89. — de« botanischen Garten« iu Klausenburg.
40. Eaaez Inetitnte m Salem.
41. Estacinn AjrronomioÄ in Viili.nri!i.
42. Ferdinauüeum, Tirol-Vorai-ibvrgÜR-hu« Landes*
Mnaam, ia Innabrnok.
43. Garten. Kniserlicher botanischer, inPet ershurg.
44. Gartenbau-Uesullscbaft, K. K., in Wien.
45. Oonootschap, lffwiinkH}t anMaglidh, in Am«
■ terdain.
46 — Ba(Avi(\ascb, van Kosaten «n Weten-
seliajiixii in BatAvia.
47. Geaellscbaft, Maturfonchende, in Baael.
aatnrforschender Freunde In Berlin.
Allgoiiu'iuc .SchweizerisriiH, itir die ge-
Mmmtm KatOTwiaaenaobaflen in Bern.
WatBrlbwabenda, in Bern.
Geographische, in Bremen.
Scblaaiacbe, itkr vaterUlodiaobe Cultar in
Broilan.
Königlich Ungarische iialHrwImanaBbafl
BoIm, in Bada-Peat.
Wahii wiaaauwihaiUieba, ia Obemniti.
Naturforschaadai in Dan zig.
für Natur- and Hailkonde in Dresden.
Oelmnemiaihe, im Künigraielm
D r e n 1.1 r 11 .
Naturforscheude, in Emden.
180
6t-OeH«llacbaft.NuturforschenJc, inFreiburgi.nr.
62. — UberfaMttKbe, flkr NaUur» und HeUkunde
in Oiesien.
63. — N'atiirforsclicndp, in Görlitz,
tt4. -- ÜberlaaüUüche, der WiaBeiiwluift«n in
66. — KtoigUelw, itf WteMuelMftMi in CSt*
tingen.
66. — Natarfendirade, in H»II« ». 8.
67. — frpographi^clio, in Hamlmr.T
68. — Wetterattiscbe, für die geaammte Matur-
Imnd» in Hanna.
6!). Nnturbi^tnrisclic, in Hannover.
70. — Medicini8cb-naturvrisBen9chaiUiche,in Jena.
71. — FlnunMantiMl», dar Pfldn b Kaitars»
lautorn.
72. — Physikalisch-ökononiische.in Künigsberg.
75. — KtaJgndi Slolmiwdw. dar WiaaenadmftMi
in Leipzi^f.
74. — Astronouiiüclie, in Leipzig.
T6. — för Geburlshölfe in Leipzig.
76. — Naturfurschandc, in Leipzig.
77. — PolytcchniEcho, in Leipzig.
78. — mr Beförderung der gesamntoa Katur-
Wissenschaften in Harburg.
79. — Geographische, in VttnohoB.
60. — ' Daatooha, Ar Antbropolc^e, Ethnologie
«nd Urgoaeliiehto in Mfinehan.
81. — Katorlnttariialw, in Nttrnbarg.
88. — Kaiaarlicb finailaalie nrioombgiielie, in
Paterabnrg.
88. — "dar Ffaunda dar Wiwanachaftm in Poaen.
84. KanigliA BObniadn, dar maaoiaahaflien
in Prag.
86. — Xflniglicb Bayariwln botaniadw, in Ha*
gens bürg.
66. — NaturnnMenacbaftUcbe, in St. Gallen.
87. — Daotaebo, fttr Matar* nnd TSUsarkand«
OstBsii'ii.H in Tokio.
88. — Anthropulogi»che, in Wi«n.
89. — K. K. gwgnphiadM, in Wi«n.
90. ■ — K. K. zoologiBcli-botaniscbe, in Wien.
91. — Nnturforscbende, in Zfiriell.
9», Hoabatift,Fraieadentaebaa,in Frankfurt a.M.
98. Institut nationnl Oi-neToia in Genire.
94. — inperial des Minea in Petersburg.
96. loatitnt«, Aathropological, vS Oraat Britain
and Ireinnd in London.
96. — New Zealand, in Wellington.
97. Inatitntion, Smithionian, in Washington.
98. IsiB, Nalurwissenaohaftlioba OsKUiebaft, in
Dresden.
90. Istituto, Reale, di studi »uperiori in Firenzc.
100. — RmI«, Lombardo di Scienae, Li«ttere ed
Arti b Milano.
101. — Renle, Vt-iieto in Venezin.
102. Karpatbenverein, Ungariacher, in Kesnark.
108. Landaa-Hadieinai-Gollagiam bDraadao.
104. LnndnsiiuitseuM), ^'iitiiiliiitnrianhna, flir Kfem-
theo in Klagenfurt.
105. Landaa-Oakouoniia>C«>llaginB, K6nigBah
PriiiBsif-chi.-», in Herl in.
106. Library, Public school, in 8t. Louis.
107. Lotos, Hatnrhiatariaebar Vavain, to Prag.
108. Maa 1 8 c Ii i> p p i j, Hollandai!U,w Watawstkapf aii
in Haarlem.
109. Hiniat«rial>Ooniniiasi«n anr üntswnchmg
i]or deutfrcheii M»^Tf in Kial.
110. Mnsee Teyler, in Uaarlem.
111. Masao tmbiieQ b Boanoa Airaa.
HS. Mnsea nocional in Rio de Janeiro.
113. Museum of Cmuparativc Zoulogy iu Cam>
briilge. Man«.
114. — Francisco-Carolinuin in Lins.
115. — d'Histoire Naturelle in Paris.
116. — in Tromaa.
117. National^Muaanm, Königliab Ungariaebaa, ia
Buda-Pasfe.
118. — Gcnaaniadiea, m NOrnbarg.
lltf. Ober-MadieittalT«rw»ltnng des iwaiserlieb
Kosaiseben KriagamlBiaterinma in Paters*
1j u r g.
120. Obaervatoire royal in firuxellei.
ISl. Obaervatory, Magnetieal and nMteorological,
in Uftt a vi a.
123. — in Melbourne.
198. Obsarvatorlnm, TaUurisebas, in Bern.
124. Offire, Itiliii, in London.
125. Uaaervatorio, Beale, dell' Uni versitk in T o r i n o.
186. Philomatbie, OeseUsehaft, in Meies*.
197. Pollic'hin, ein DatnrwissenschaOlicher Voraia
der Rbi-inpfabs in Dürkheim a. IL
188. Bednetien dee Amerieaa Joomal ef Seianee
in New Häven.
1S9. — derEntoniologiacheoNochrichteniiiPutbus.
180. Reiehaanstalt, K. K. geologiaeba^ fa Wien.
131. Set'warte, DeutRche, in Hamlinrg.
132. Sclskub, Kongi'ltgc l>ani>ke Viden.skAKi-riie«, in
K j olx' n h a vn.
138. Soeiedad coologioa Argentina in Cordobn.
184. — mediea de Chile in Santiago,
135. — Mezieana d« ilisturin Natural b H4xieo.
136. Boeiatk dai Matonüisti in Mode na.
187. — Toseana di Sdense natarali w Pisa.
Digitized by Google
161
136. SocietH Italiana delle Scieiws in Roma.
139. Soeiatftt, Phjr«»»»«!!««*» - nwMiiwiiiMlM, io Er-
langen.
110. SoL-ictas regia Upsalieusis in Upaala.
141. äooiet^malMokigiqaedofialgiqoemBraxelle«.
— Limiteiiie cb Nonnuidie in Cbsb.
14S> Soeiöte nationale des Sciences natnnllaa tt
matbimatiqaM in Cberboarg.
144- — d'Ißatoin »Manila ia Colnisr.
145. — rii.vnque «t d'HMain MitaMlk in
(jea^ve.
146. — botani^ dv Graad DoeU de LmuAcnrg
in Luxrnil'iiu rg.
147. — d'Agrienltur«, d'Uistair« Naturelle et de«
Ali* «tfle« in Lyon.
148» "■■ irai<'r!a!f des Xütr.raüsfcs in Moscou.
149. — imperiale de» Amis d'liiati)ir« 2taturelle in
MOMOV.
150. — g^ologiqa« de France in Pdris.
151. — eoiooiologique de France in Paria.
152. Soeictjr, PinkMopUiMl. In AdaUld«.
158. — Nfw YurV. Sfat.' At'iicultural, in Albsny.
154. ol Niituiai Iliätury iu lioston.
155. ~~ Asiatii.', uf licnt^ttl iu Caicutta.
156. — Philoüopbical, iu Cambridge (England}.
157. — Royal DubliD, in Dublin.
158. — Kcival, in Ktliubargh.
159. — Botauical, iu Edinburgh.
180. — of Field Nataraliiitii in Qlaagow.
161. — B«^ in I.on 1 11
169. — Linnaan, in London.
183. — Gaologioal, ia London.
184. — Zoologie«], in London.
185. — Mieitieeopical, in London.
166. — LlteraryaDdpbilüsuphical.inHanebeiter.
167. — I!i viil, of Victoria in Mulbourne.
168. — WiaconjMnMataralUjatory,inMilwaalcee.
169. — Nataral Hittovy. in M ontreaL
170. — Aiueiiraii Piii1o.<iophical. in Philadolphia.
171. — Zoological, in Philadelphia.
179. — Bojal, of Vor Sootb Walea ia Sydney.
178. StaateackerbiiabeliArde wn OUo ia Oo-
lambua.
174. State OoTornraent (Offlee U. 8. Gaolqgieal
Son^ of thr Territories, Coaai Samf
(Kßm, War Department, KngineW Ottoe,
DeiiarliMatefAgileidtnn)iBWaeliiBftoB.
176. Stern wartf. K^>ni;;1i<'hr', iti NfOnohaa.
178. — Königlirlic, in Münster.
177. — K. K , in Wien.
176. SnrTey, Geological, of Indla in Galen tta.
179. — Geological, of Canada in Montreal.
180. Univeriität in Lund.
181. UniTersitet^KongeligeNorske.inChriatiania.
182. Vereeniging, Koninlclijke Natnarlcnndige, in
Ncderlaodaph-IndiS fa Batavia.
183. — tot ßnvordenng w> gmeeetamdlge Wetan»
schappvn inNedeilaadBdli*lndilinBataTia.
184. — Mederlandache botaniaohe, inMijmiragan.
186. Verein, Natnrhigt^risoher, in Angibarg.
186. ~ NaturwisBenschaftlicfaer, in Anaaig.
187. snr fiefördorung des Gartenbauce in den
K6nigl. Preusaiachen Staaten in Berlin.
188. — Natnrhiatoriieher, der pretiaaiacben Rhein-
lande und Westfalens in Bonn.
189. — für Matnrwieeenechaft in Brannaehwelg.
190. — NatnrwineiMbbaftllohar, in Bremen.
191. — Dir daa Mnaenm edileiiMlnr AHwtiritaMr
in Breilan.
199. — fllr «chleelTChc Inscctenitunde in Breslan.
193. — Nftturforsrhiuiiti , in Brflnu.
194. — der Fraunde der Matugcecbiohte in Meek-
lenbnrg in Btttao«.
195. ' — iHr Natarlmade in OaceeL
196. — Wr«tproaasiaeh botaniach- aonlegieeher, in
Danzig.
197. — für Erdkunde in Dresden.
196. — ' Katurwiüscnschaftlicfaer, in Elberfeld.
199. — fbr Naturkunde in Fulda.
SOOl — NntorwiiiHiehafkliober, Ar Bteieiaaik in
Graz.
201. — der Aerzte in Steiermark iu Graz.
202. — fOr Erdkunde in Halle a. S.
SOS. — Natur«ri8«enschallliclter, Ar Hambnigw
Altona in II am barg.
904. — für natarwiaeneehaftliehe UntaiMtnng in
II ixni Im (• L'.
205. — Natur lugtoriech-mediciniKher, in Ueidel*
barg.
908. _ Sif'f'i iil.üv'^'-i'o^lior, für NatunrfHiMahnftiB
in Ii urmannstadt.
907. — Ar Aebenbliginha Laadeefcnnda in Har>
nannstadt.
908. Natorwisaenacbaitlicb - mediciniscber, in
laaabrnek.
209. — Natorwi.'isenRrb.if^Ücher, in Karlemke.
210. — NaturwiaaemscbaftUcher, für Sohleewig>
VMUim tn Kt«L
211. — ^fatnrwisüPnirhiifVüch^'r, in Magdeburg.
212. — für Naturkunde iu Ufloubach.
21S. — filr Natorkuiule in Pressbarg.
914. — Zoologiiefa • nünemlngienbnri in Begeni-
barg.
Digitized by Google
182
SIB. Tenin fllr ntterlilndische NatmlnDde im TVlri- 918. Yar ei o, Niiwwiwhir, Ar NatoikiiiMla im Wmi.
tanbüK in Stuttgart b»d«a>
816. — WiMii wiimiiiiihftlhiliw' AdriatiMilMr, in 919. ▼«rBveht«8tfttioa, Pflanzenphysiologiacfae, in
Trir.Ht. ThsrsDdt.
917. — aar YerbMÜluig naturyiwentchiftlicher 220. Vet«ntk«ps>8»el«t4t, Fimlw, ia Helling-
KmilBitM in Wien. fera.
Em aelieuit aach die Zahl der Mitglieder, welche, der g«|an «ItW Sitte gemftM, ihre Pablikationen
der Ak«deflii*.BibIk>thek nun Qeaobenk nmehen, im äingen befrüfim n Min, nnd auch Urnen gegen Umt
fthlt noh die At«jMiS« n den wtnnitcB Denke Terpfliohtet.
Der bwelirlnlrte Banm gestattet una nicht, die Namen d«r Geber, über deren theilweiae luieret
wecthToUe Oetehenkn In der Laopoldine unter der Bnfairik glSngegengene Sduriflen* regalnlHig qoittart
weiden iat, hier nodnnale einadn enfrnfUim. Wohl nber darf daa aaltene Gaanhenk, welehae Herr 3. Bfer^
rande in Prag (vergl. Ijeopoldina XVII, p. 7-1, 132i durch Gew&hnuig der Waher erschipnenen Theile «eine«
groeiartigeo Werkes ,,SjrBtäme Silnn«D du eentre da la Boheme" der Akndemie-fiibliotliek aberwieeen liat,
awsh an dieser Stelle nicht nnerwihnt bleiben.
Von wr'fondirher Bfilentiing filr die iinmittr-üi.iri' Fiirdrrunp der Bibliothpk ist feriv-r ein im vrr-
gaogenen Jahre auf Antrag des Präsidiums gefasster JBeechlnaa des Adjunkten-CoUegiams, wouocb ein Tbeil
des Erkteea aus den afcadsmi sehen Sehrlflen ftr BOeherrnnklufe t erwandt «erden darf; wftfarend bisher nur
die Zinsen eine» iir.RF.(-r'i* Ijinj^iniii gicli vi rnn l.rpnä. ii Fonds, welche nicht oinniitl für das Binden der cin-
gelienden Schriften ausreichen, ,iur Bibliotbekszwecke verwendbar waren, so dass man selbst auf jede I^-
ginanng der vorhaadanan Udtan anf aaUqnnriaelMiB Wege hatto veniehten arihaan.
Die angeftlhrten Tbatsachen zeigen, dass die Bibliothek in dem vcrfloMi-nc-ti Jahre noch allen Seit«!
hin einen wesentlichen Fortschritt gemacht hat, und dass dieser nicht eiu vorübergebender sei, wird stet«
dar G^anatand dar ailUgatan BamMongaa Uaibaa. H«di«a aa g««aaBlwr den naanidiliudwii Opfbia, «elehe
die Verwaltung fordert, mit der Zeit gelinpfn. dip RiWinthrk der Lcopoldinisch-Cnrolinisclirn Akademie
immer mehr zu einem wesentlichen Factor in dem literarischen iSchstse der l\aturwiiHi«u»cluiften «■mporzohobcn.
Rndolpli CluMlmi Boetiiger.
Von Dr. Hu Patenau in Kranktet n. IL IL A. N.
(Scbhiss.)
Wi(iitif?.ste AlMten Bo«lt|n'>.
1881. Angust. Platinschwamm und dia daaaan Zltadlmft »nflielwndn EigamiilMft dea Aannoaiakgaaaa.
Machvort tob Seliweigf ar.
1888. Dantelhnig xweier FhaaphersttHide.
1834—37. Daratcllung neuer Amalgame und Untoraucfavng Üirer Eigenschaften.
1835. Darstellung von Sehwefidplatia nnd SchwafeUridivm mit Bchwelialkohlenetnff.
188T. Bereitnog lahlreielier ^rophore. Yerbalten vm Queolianfaer m Anmeoiak nnd Jod.
1838. Ueber Acthersäuren. Verhalten von Phosphor zu Schwefc-lkohlciiBtolT. Diirstolhmg von Uippursuure.
1839. lüntdeelcnng des Depilatoriums (Calciumsulfliydrat). Darstellung von reinem amorphem Piioeplior.
Ueber JodantinH» (nit Brandea).
1840. Verhalten organisrher Stofff 711 nif i^U]>proxyd liilduiig von Ani^-iseaalMre aOS Weinsäure.
1841. Oxydation dee Alkohols durch Chromsiure. Bereitung von Kupferasjrdal anf Baasem Wege.
September. Oopie einer gestochenen Knpferplatte auf gahnniaebani Wag« (Sreatragmder OiuiatM
von CriBpil. OHcrinalplatte anf A. v. rinmboldt's Anregung im Berliner Museum.
1842. Verhalten des Kahumbichromats zu Traubenzucker. Vereinigung von Chlor und WaaaerstoU' durch
aaielitaB BktlgoU. TacriaaBag, Tarrfakaag oad ToiplatiBiraag vna Hatailaa auf aaaaaai Wega.
Zersetzung von PalladinaiaalaaB daidi FhoqüMrwaaaaiaMr. XMndaag daa Olaadraeka, Qyaln*
graphie (mit Bromeis).
1844. Eatdacknag dar Stg^lutelaM (adt Wtl^ BaaaMaa« van efcwBwkfciiai^aB.
1848. 8. Ai^st. Eutdeeknn? der Schieeswolle rniit Sch.'inheio). MwnikaiiliriPiailiar oImw SdiwnfBl. Kaan
Bereitung von Chlorsaure. Broncirung von Kupfer und Maialng-
Digitized by Google
183
1947. Fortglühco unedler Metalle in AlkoboldampT,
1M8. Oetobar. ^a/bMaBg mtg. adiwwÜMlMii ZtadliMnr.
1851. Neue B«rr'itiiti(n«Wp{»eD von Sauerstoff, namentlich durch Einwiricang TOaOUorinOt Mlf KBpAlwydlqpdnit.
1852 — 56. Verniberong und VerpUtiniruDg des UUses auf oasaem Vi^gß.
1867. Bulach adpatMnmWinmiaMgqrdidiBMcaMMrfHa^^ QtAhOtm DanUBaag
von Phoftphorwawei-sfofr. Eisi'nanialgam.
1868. IrjitdeckuDg d<!s aog. explosiven Antimons.
1859. Entdecknog dca Aeatylan im Laaehtgiwe. MlrihmwMiirBr de Bmgm.
1862. Bildang von Ammoninmnitrit beim Verbronuun|^proc«S8.
1868. BereitUDg manganiiaurcr Sab«. Reduction der PlatiudoppelMlM von Rnbidinm und Cawinni.
1863 — 64. Gewitiuuiig von Tballimn, Rnbidinm and Caeuum.
1865. Selm au OleiluuiMoerMhkmm. Aetzcn von Zink. Benitaogiw«iM von Saperaifdoi.
1866. Darstellung von Indinm. Farbenüberzügu auf Zink.
1868. LOslicbkeit von Blei im Waaoer.
1868 nnd 1874. Eigwnnh«ft«in dn TbftUiamtriiuqFdM.
1869. TarluKca wtwhMlnur Stoib gagen SdnraMiniianloff.
1870. Benutauog de« staubförmigen Magnemuma in Baductionen. Nachweis na BhodwittÜM tat Spaidial,
Dantellang von nntophoiphorigar Slorai von NaphtylamiaaaUan.
1871. SfcielciftaffnitliiiidHagaidwAiit^^
Zinuuxjfddlittlanm als Itcductionanittal. DetinfiMtionarerlMiidHltto] (Bdunnralb mit KaMoiiipmMngiiwt).
1872. Salpetrig« SiON im Speicbel.
1872—1874. N«M ▼•nnckvhmgmetliode.
1878. Neue Antliracliiiiundtrivuti lu M ir.nnitr. .-inthradllllOBi (i ^Iol]iltmdo«nthrachinon^ und AlizariulxTcituiiur
(mit Petersen). Untersuchungen über Ohd and Wasaerstoffimperoxyd. Gefahrlose Darstellung
von CUontickitoff.
1874. Matriamsulfbydrat ab Lamnfmiltlal Ar NttroMlhlaM. TantMUnng von Ki^Anttaliflnttm. Tnnnuig
von Nickel nnd Eiaan.
1874—76. üatecmhnngan flbor mUb Wniaaratog ffeattti(teB naUnttMi.
1878. TariniMlUiiag. Xettwdan snr Frliaing von Woo, BInt n. A.
SflbsstündiKe Drneksrhriften B«M'ttr<'r's.
Leber die Einrichtung und liehaudlnng der Dobereiuer'scheu riatiuazündmaschine, nabat
»DgiaBein fasBÜcher Anleitung aberbanpA hieht rtndHalia PkUnnadiwInim «anfertigen. 9. A«L
1838. Sondersbausen (bei Eupel).
Tabellarische Uebersicht der specifiachen Gewichte der Kttrper. Alphabetisch geordaetaa
Handbuch für Freunde der Nnturwiaseuschaftcn, insbesondere Ar Ohaniker» flijBikeri TMaOnr
und Mineralogen. Fi-ankfurt a. M. (bei Briinner) 1837.
Beiträge zur Physik und Chemie. Eine Sammlung eigener Erikhrungeo, YenneliA md Beobaichtungeu.
i Uefte. Frankfurt n. ]£. 18S8 (bei Brflnncr), 1839 und 1846 (bei Sauerländer).
Das Calciumanlfbydrat, «u nena^ «iUfciMM— ■» iinMhaJiiAhji«, «usaerordentlkb aohoeH wirfcendee nnd wo
Jederann leicht danmeteOendee HanrrertJIgiuigsndtteL Fhi,nkfait a. M. (bei Sanerlteder) 1889.
Frankfurter Oewerbofrcuud. £iuo Sammlung praktischer Erfahrungen, Erfindungen uud Beobacbtnagea
ana dam ganien Gebiete der Teduioh>gie; ftkr Gewerbtreibende und KOnetler. Hennsgegsben von
dem Oewertwewine der Oesellsebaft mr BeAjrdcmng nttteBeber KOnste und deren HttUawfaseo-
schaffen. Redlgirt v. Dr. Rud. Rütttgor. 0 .liilirffängc. Frankfurt u. M. i li.ii S.iiur'..iii..k'r i 1R38— 1843.
Folytechnischee Notliblatt für Chemiker, Gewerbtreibende, Fabrikanten ond Künstler. Ein Repertorinm
praktieober Eriäbiniigen, EHbdnngea nnd Beobaobtangan atta dem Geaaomtgabiato dar T«ehaolo|^
uikI t*'chni:<chrn Chrmlo. &'it I8i(i. Oeganwbt^ dar 86* Jahigang. Halaa bei C. 0, Knnao,
jetxt Frankfurt a. M. bei Waldschmidt.
Wir aebBeaien biaian «in YenoiBfanlM der in ZeitHhiiftea pnbiidrton AUnudhugan Boattgar*a (vargl.
Oatalogna of Sdentifie Ekpara «f tha Begral Sodety «f London ToL I, 1887, TU, 1877) aift Ananabam dar
184
•ahlreicben Artikel, welche tlLT-o'llii.' iti ist-n „J:ihri'.s)>oncht>>n'' üf^ Frankfurter PhyBikaHldwB TitNiM. !•
«Frankfurter Gowerbcfreuiul", suwie im „Pulj-tecluiischeu Jsotizblat» " veröfl'entlirhf hnt.
1. Ueber Ammoniutn-Amalgam, aowie über die Amalgame von Kis^n, Uaryum uud Strontium. Erdiuann.
Journal fOr prakt. Chemie I, 1834, p. 302—308.
3. Ueber da« Silphinm oder Lmm- von Kyrene. Oken, Ina XXII, 1829, col. 317— 8S1.
8. Ueber Platioaschwamm und die demn Zttndkraft vftllig aafbebeDde Eigennchaft der mit Ammoniakgaa
vermiacbten atmosphariachen Luft. Sehweigger, Jgnm. LXllI (= N. Jahrb. III), 1831> p. 370—374.
4. LaialitH Tarfiüiraii, dam Phoaphor tiaa MlmMmiM FmIm sa geban aad in daa feinste lUub&hnlicba
Plilnr m venmiddn, Babat Tenoohan dbar aaina bMladbarkiÜ Amli BMrtrieitit. Scbweiggar.
Jowiu LXTll (ss N. hbxb. TU). 1633, p. 141—148.
9. Kaua, dgenthfimKche« Verfahren, Pho«phor«ulphuride anf aiaa Mehte und gaAihrkwe Wei««' fa^t wsHFer-
bell darzustellen, nebst Versuchen und neobachtongen Ober einige Verlnodangen di>s Plii>apbor»
mit 8chwefclalkM)n>I. Kauipfcr und Oelen. Sehweigger. .lüurn. LXVItl (s M. Jahrb. VIII), 1833,
p. 185-14&; Erdmaun, Joorn. fiftr prakt. Gbam. XU, 1887, p. 8(7 -869; Liabig, Amal.
XXVIII, 1838. p. 207-210.
6. Etalga Bcmerkungan Aber Bercituugs- uud Bchandlungaweiae des Platinschw,tnimt^R /um Gehrauch in
Döbereiner'a Apparat lor RnfiOndnng de« Hydragans. Sebweiggar, Joum. LXVIIl (s= N. Jahrb.
Vni), 1883, p. 390— 3*7.
7. Nauaa Verfahren, aus dun Chloriden de« Platins und IriiiiumH, mitteUt flÜMigen SchwefelkoMenatofli,
Schwefclplatin und Sehwafalmdulaii damuteUaiu Erdinaoa, Jooni. f&r praict. Cheoaia III, 18S4.
p. 267-278.
8. Faraare Krgpbnias« mmner Ventucbe Qbar Büdaqg aia^ar AmalgaaM. Erdmam, iaam, iBr prakt.
Chemie lU, 1834, p. 278—285.
9. puM^MMg von Sohwefelpbttin und Sdurefoliridinm miUelat flttaNgeo Scbwefelkohlenatoff«. Liebig.
laiMiL Xn, 1888. p. »M-310.
10. Der Bpitzennnkpr, ein zur FrzMi^ung miignoto-dektiiaebar FtaiikCB fübanna gaeignatcr Appant. Paggaii-
dorff, AnnaL XXXIV, lö35, p. 497 500.
U. OkHuadialiatiMB. ErdBuiMl,Joani.f.prakt.Gheni.vni.l836, p.476-484; X, 1837, p.60 -64,108— III.
IS. Ein Beitrag zu den aofnannten Nubilinchen Farben. ErdmaDD, Joara. fflr prakt. Cbam. VUI, 18M,
p. 476—477; Bäbl. rniiv IX, 1837, p. 427-428
18. Udiar dia Tanchicdcnbeit der mittelst meine« AethemSure-Appamti s nun Alkohol, Schwefdfttber o. a. w.
gewonnenen Flatwigkeitt-u. Erdninno, Joum. für prakt. Cht-niiii Xll, 1837. p. 332- 338.
14. Nickel., Kobalt-, Mangan- u. Iridiunuunalgam. Erdmann, Jouru. f. prakt. Chem. Xli, 1837, p. SBO— 853.
15. Snr qualqiua Pyrophona pripnatieB tria-fiMÜa. Joom. da Pbanu. XXDI, 1887, p. 86—88.
16. Lanipe conftruifc- nvi'c tief filnim iit-i d'ARWüte. difitTcncc des liqueurs obtcnues ä l'aide (\f cat appaMÜ
avec l'Akuoi, i'Ether »uliuriijue etc. Juuru. de l'harni. XXIV, 1838, p. 3l>H — 373.
IT. Tai^Mllla Motiien phyaikalieeb-ehcmijcheu Inhalts. Poggendorff, Annal. XLIll, 1838, p. 656—684.
18. Experiments upoo the ignition of pure Pfaospbonia by frietiaial alaetikitgr. (Tranal.) SlacgWMi, Ana.
Eluctr. lU, 1888—1889, p. 315—316.
19. Ein nenas, ^nlOkaunm ttaadtidUdua oad aoBaopardeatliofa aobnell wbkandea Haarvertilfiuagnittal, fOr
Gerber, Pergamcatbereitier, TUarInto «te. aavandbar. INniglar, Polytaebn. ivtam. LZZII, 1889,
p. 4Ö5— 463.
90. Obemisebe HUsiiaB. Lieb%, AnnaL XüX, 1889, p. 76—88; Joara. da Pharm. ZXT, 1888, p. 109—110.
81. üaber einen bleihaltigen Amgonit voo Tamowiti ia ObantUaaien. TaggiuMt, AnnaL XLVH, 1839,
p. 497-501.
83. GhemiMbe Unteraocbung des Aoricbalcite. Poggendorff, Annal. XLVIII, 1839, p. 4'Jö —
88. lieber die Cctti^trtiction eines höchst einfachen sowohl zur Vergoldung des i^ilbers, McoaingB und Stahls,
wie xur Ei /eugnng too BeUef-KupfotplaltMi aieb eignenden Apparat««. Dingler, Polytacbu. Jobib.
LXXmi, 1840, p. 61—60; liabig, AudbI. XXXV, 1840, p. 816—980; Arvhiree da PEteetr. ü,
1849. p. 145—151.
84. MottTelle pr4pantion de riodarc d'Amfdao. (Tranal.) BOA. «niv. XXVll, 1840, p. 894—888.
Digitized by Google
186
S6. Methode aiinp]« «t noavelle pour reoouTrir, pur voie humide, )« caivre et le laitoo d'nne couche da
(Traul.) BSbL rnnr. XXVin. 1S40. p. 415—416.
26. Chemische Notizen. Liebig, Annal. XXXIH. ISlO. p. 33f>— 3)9: XXXIV. 18)0. p. 81-95.
37. Einige neue auf die Vergoldung und Verpiatiuiruug der Metalle durch Galvani^niua Bezug hAbende
KMnmgm. UMg, Anwl. XXZT, 1840, p. SSO— 86S.
S8. Tarmisrhte phyrnkalinrhc KrfRhningen. Poggcnclorff, Annal. L, 18-10. p. 3&-~60; Awud. 4« Chewlo
LXXV. 1840, p. 326- S27: Bibl. unir. XXIX, 1840, p. 176—177.
80. D» Ift pradoeli«! de 1» elwlenr dau las aorpa aolidM pw tm refraidiaMniit nMt. (TmhiI.) BiU.
univ. XXXIH, 1841, p. 204.
30. l)e U reduetion dea trolutiona et dea aek de ptatine au tnoyen du aine. (Tranal.) Bibl. univ. XXXV,
• 1841. p. 405.
31. Moyen fncile dp w? piwuror do la ponsBiörp du ruivrp on d'arppnt pxtrfnicnient fins, et particulientnimt
propre k la confection d'empreintes de cuivrc »elon le proaklr d'Osann. (Traosl.) Bibl. univ.
XXXV. 1841, p. 406—407.
38. De VitkoMge «t du eincage da caifse tk da luitoo per I» «rie hrnid«. (TnaiL) Wä. mir. XJULV«
1841. p. 407—408.
88. Cheiniaclio Notizoo. Liebig, Annal. XXXVll, 1841, p. 113—119.
84. NoUmi cbemiKhen utid physiValiscben Inbidt«. Liebig. Anual. XXXIX, 1841, p. 169 — 181.
85. 0«lTano-plaiit.i«che Kachbildung eioer geatoobenen Kupferplatte. PoggeDdorff,AooaLLIV, 1841,p.300 — 304.
86. Chemiiiche Notizen. Krdmanii. Joum. Illr pmkt. ObtMI. XXX, 1848, p. 8B6— 876; LiäUg. AflooL
XLVII, 1848. p. 329—351.
S7> Holieea dnmiqaee. 1*. 8ar an proeMt aiuiple pour dteninr h yrti—e dii flla de ooton diu Iü
tiasuR de lin. 2*°. Preparation de l'acide cfarondqiw «B gfoodes «t bcDca aiginnai. CC^omL)
Journ. de Phstm. V. 1844, p. 106—109.
38. PreparatioB de roijrde de ChrAme an Ibrrae de fenilleB de tU nmUee. D'oA vieut qui 1 cponge de
Platine refoae ai aouvent son htvicc dans In lampe de Döbereiuer, et quel e»t le moycu de pre-
Te'nir oat iaeatieiiiaii'i — Phenooiioe remarquabla de eriatalliaatioa dua k fonnatiao da Cblonire
de Homb. (TVhmI.) Jooni. de Phann. T, 1844. p. 100— IIS.
89> Etafaehe Piüfiingsweiae des KasigH aul einen Geholt an freier Sebwefeliuiurc KrUinann, Juum. für prakt.
CaMoie JUUUV. 184&, p. 254—256; Joum. de fliBim. VIII, 1845, p. 113—114; Liebig,
AnnaL UV, 1845. p. 858—858.
40. Uaber Foiaday'x neueste magnetiscIi-opliNclif Entilcckuiig. ErJninnn. ,Inurn, für pi-akt. Chero. XXXVI,
1845, p. 472 — 17»; PoggeodoriT, Annal. LXVU, 1846. p. 290— 2i)2; Liebig, Annal. LVII, 1846.
p. 858—856 ; KU. noir. Aroyne I, 1846, p. 887— SOa
41. Bnfachcs Verfuhren. Stahllamcllen bis zuaa Unhotm ihrer IVagkrait 00 ■afWtiiinD. Pogfandaifl^
Annal. LXVU, 1846. p. 112-116.
48. üahar AaMlgeontioa dee SUbeiienB, Stahle aod flonaiBBnB baihafr dar eeganamri«! PeaarverggUanir.
Poggcndorff, Annal, LXVU, 1846, p. 115—117.
43. Ueber die Gewinnung reinen i^'Ua in cohArenter üeatalt mittelst Galvaniamua. Poggendorff, Anual.
LXTO. 184», p. 117—180.
44 Lebhafte Reduction der Omnutare odttebt AamwnialpB. Anrohnldam» «te. liebig, Aaaai. LTII,
1846, p. 134—188.
45. Vene einHaehe Bereitoagawtiae der Chlonäure. Liebig, Annal. LVII, 1646, p. 188 — 140.
46. Uaber die durch einen krftftigen Elektromagnet bewirkte, in polari8>reudem Lichte sich kundgebende
Molecnlarx'er&nderung flüssiger und feater Körper. liehig. Aunal. LVII, 1846, p. 257 — 260;
Bibl. univ. Archivea II, 1846, p. 121 — 125; Püggendurff, Aunal. LXVII, 1846, p. 850—854.
47. Ueber die Einwirkung der Sahta&ore auf chlorsanrea KaU. Liebig, AnnaL LVU, 1846, p. 381 — 386.
48. Bemerknngen zu Hrn. Dr, Reinach'a in der phyaikaliach-eheiniadMm Seetion der Vereentmloog der Natur-
j rpriiir in Xürnhcrg producirtcu GlBha]q|«eiMliaiatiitg«i oudUr lletalla is Alkohoidnaab Ualiig,
Anual. LX. 1846, p. 117—188.
49. Ueber da8VeiplBtiBinn^lMiMa.pen«thaeBarG^^ DaKtaeli.lIatnr£ VaiaiBniL 1847. Bericht p. 864.
50. Ahgelndarte Art der chaniaehan Hannaaika. Foggaadoril^ AnnaL XCIT, 1865, p. 578—578.
Leofk. xm 29
I
186
51. Mhwlhll ikmtHHAm und pbyukalischon luhalta. Eniumnn. Joarn. Air pTskt. dUMfe LXVUI, 1856,
p. 862—876; LXX, 1857, p. 481—446; LXXUI, 1858. p. 484—499.
52. Ueber die FtaumMUi de« KAliuiuplatiocyanttrs und diu Zerplatsen de« g*k»ni»ch uiedargMeUagaiaB
Poggendotff, Anoal. XCVII, 1856, p. 333—335.
58. EfMOgnag «kÜriKlMr (MguMimter LiehtanbarBfaclMr) SUubfiguren in gi^Mtor VffUkwimiwilwit. und ia
««nehMenni Fubn. Pogsadorff, Anral. XCVIU, 1856, p. 170—178.
54. Uebcr eine lange Zatt Undnrch vrirksam blpiltrnde, lieeonders für telegrejihbche ZwmIw (Mi «IgiMnds
Volta'oche Batterie. Poggandorff, Annai. XCUl, 1856, p. 233—884.
55. Reinigung misafarbig gewordemr aObonur Gef^enstJbide. Poggendorff, AtuwI. 0. 1857, p. 668 — 869.
68. Uabor eine ni'ue vollkornmon gefahrloee BereituD^wt-ise vuu «vlbBtonlzündlicbpm Phoapbonrasserstoffgas.
P«)88eodoiir, Anoal. CI, 1857, p. 458—469; Jonrn. de Pharm. XXXII, 1857, p. 158— &59.
57. Oabar daa' bei dar EMctool^ daa AnUmnaUorida «a dar KdiMde aiek — aaaliaidaiida, mit raibllaBdan
Fjgensclmftvn Wgabte Metall, fuggandarf, AanaL dV, 1868, p. S99— 800; Jonrn. d« Um».
XXXIY. 1868, p. 234—235.
58. Ghandad» IIHtheihagaa. Diagier, Polyteofan. Jonrn. OL!, 1859, p. 498—488.
59. Ueber dii' l-lInwirknaK dae Lcnrhtgascs auf Tcrscbiodcne Salzj^olutionen, insbesondere auf ein« atomo*
niakuliscbe KnpfcnAikirarlüaoDg. Erdmann, Joora. iür prakt. Chcm. L2LXVI, 1869, p. 224 — 238;
Liabiff, AanaL CDL, 1859, p. 851—869.
80. Fklladiumrhlorür. ein anagoaaichnetps Reagens fflr verschiedene Gase. Krdiimiin, Joaia. ftr pnkt. dm.
liXJiVJ, 1859. p. 988—235; ri^ggeodorfi', Annal. CVi, 1859, p 495—496.
61. üebar aiaa nana mit gariagan Koatan anaraMirando BaraitnQgBwaiao aiaea ehamiaeh^alnaB Bhiaupannyda.
Erdniann, Jouni. ITlr prnkf ClK-ni. T XXVI, 185<», p. 285—287.
62. Miscellen cbemischen Inhalt«. Ei-dniami, Joum. fUr piakt. Cliem. LXXTI, 1859, p. 237 — 248.
63. Dabar di« Aatrandang dar RefataatwoDa mm Flltrinn ateAor Sliiran, laidht MmCdidiar FlABrigkailan
u. dgl. Lifbig, Annal. CXIV, 1860, p. III- -112.
64. Cbeniisclie MittbeiluDg«n. Erdniann, Joarn. fQr prakt. Cbtü». XC, 1863, p. 22 — 36, 14Ö — 164.
85. Uefaer die Gewinnoi^ daa ThniliniiM aas dem BleikammeceeUaanw der SehwefelaAnraiafarik' in €Uur bei
Goslar, und tiljfr uiiiiffo ViTbiri Jungen dieses MeiaUes. Liebig, Annal. CXXVI, 18(>3, p. 175 — 184.
66. Gewinnung de« Tlinliiuuiit »u» ciuem FhigstuuU-, der sich bei Verarbeitung von fyritcu aus Theux, in
einer Hchwefeinfturefabrik unweit Stolberg bei Aachen, dieht Unter den Ifinaltfiin m eineni Euak
abgesetst bsU». Liabig, Annal. CXXVI, 1863, p. 266—268.
67. Ufbor das Vorlconnaan von Claium, Rubidium und Thallinm in der NanhdnMr Sook. LIebig, Aunal.
CXXVIl, 1863. p. 868—870.
68. Ueber daa Vorkommen des ThallinniB in «aliniacheu MiueralwasMrn, inabeiondere im Waaaer dca 2iaB>
heimer Sprudels Liebig, Annal. CXXTIII, 1863, p. 240—247.
69. Ueber eine vereinfnclite Methode der Gcwiunung von ThnWinm aus dem Flugbtaubo der mit ScHwefUI»
Idee «rbaitaaden Sehwa&lainialalirikfln, und einige aenantdaeiEta ElgeaachaAea nad TerfaiadnngiB
fieaea MataHs. Uebig, AbdbL CXZVIII, 1868, p. 948— MS.
70. Ueber die v. raibeitung daa ÜMdieinMr MnttarlMgoaaniM «nf CUnm. Jovn. fOr prakt Ohaak Xd,
1864, p. 126—127.
71. Uabar daa ireneUedaBa Yarhalten einiger rotbar Wniupigmute rar SefawanmnbataM und ein dmaf
gegründetes Verfuliren. echten Ilotbwcin von ItBaatlieii gaArbtam m mttneliaidaa. Joarn. fir
pndrt. Cham. XCI, 1864. p. 246—247.
72. Ueber H» Bednetion der PlatindoppelTerWadnagen dea Gtoinma, RnliidinBia and KaBwi» aaf aaaarai
Wi-pe. Joum. für prak(, Cli.-in XCI, lHt!4, p. 251—252.
7S. »ilberapiegel auf Gks. Journ. für prakt. Chem. XCU, 1864, p. 494—495.
74. Ueber eine neno TerrierBag loa OkMchalbaa. Jonrn. ftr prakt. Cham. XGD, 1884, p. 496—497.
75. Einfache Oewinnung^wrise de« S«Iens au« dem BleikammarachlaoHB der SohwaMalara-Fabrikaa. Joan.
iOr prakt. Chem. XCIV, 1865, p. 439—440.
76. Oeber daa RoehltseB tob 23iik nad daa ▼ergeMea dar hodigeKtiten Stallen. Jonrn. Ar prakt. Cham.
XCIV, 1865. p. 440—412.
77. Ueber da« Vorkommen doa Indiums im eogenaaBtatt Ofenraoobe der Zink-Böatöfeu auf Joliuebütte bei
Digitized by Google
187
Goular tm Han. Jonrn. fttr prakt. ChMiL ZCVIU, 1806, p. M— 99; Giebel. ZeHaohr. f. d.
gtHiimiii;. Niilurwiss. XXVIll, 181)0. p, 50.
78. Neiue Verfalimi, Zink auf «shamiaehein Wege mit dm brilkmteeUo FArbeuubenügea la veraeheu.
Joon. ftr fnkt. Cbcm. XCVia, 18M, p>. 99—30; Ottbel, SStftoelir. f. d. geaaant Natorwin.
XXVm, IMC p. 50
19. Uaber dM BoAUma jqb 7Mk auf gahraaiaclioni Wege. Joarn. Ar prakt. Cheni. XCVllI, 1860, p.31— 32.
80. Etiigiaum Natron, das gee^atat« Sah tnr Eraeufrung groiaar Winua baim Ki7BUllisina aeiiier Hlwr-
e»ttigtcn Lösuug. Jüurn. für prakt. Cheiu. CI, 18G7, p. 288—290.
81. Dakar ain iteaea, auiaerordentlicb empfindlkhea Reageoa auf Alkalien und alkaliache lirdiui ; und über
Tenddedene »ekr enpfeklenawertha Cembbuitiooen Tolta'Mwr ESenwnte. Jonrn. Ittr prakt. Gbam.
CI, 186", p. 290 — 294.
89. Ueber das Auftreteo von ThalUamtrioxyd bei der Elaktrolyaa UtaUtnmkaltiger Yerbindaogto, aowia ftbar
eine aaflallende Eigraaehalt dieses Oxyds. Jonm. ftr prakt. Gbem. CI, 1867, p. 394—985.
88. Üebar Erzeuguug bnura- und »trauchartiger Mol«l1sti)z- Vegetationen', (Iber die Einwirkung Aoa Bleis
auf destiUirtaa Waaaer. Jonrn. ftr prakt. Chem. CI, 1867, p. 295—988; Giebel, Zeitwbr. f. d.
geaammt Natnrwiai. XXXII. 1868, p. 84.
84. Ueber ein B«hr Mi£blleiides Verhalten verscWadaiMr Stoda itt SebwfclwnwartlaJ^nB. Joom. Ar pnkl.
Chcni. CHI, 1668, p. .308-310.
Üb. Ueber die Verwendung des Antimons an Stelle der Betortenkohle zu bydroelektriachen Zwecken; llhar
«HM sehr geeignete Fliüiiigkint ztini Verplatinlren voo Kapftr, Kenfaigt Nanailbar nnd dargL
Joum, für prakl. Chera. CUI, 1868, p. 811—812.
86. Vabar ein bewährtes Verfahren, Zinkbleche zur Annahme eine« festbaftendon Oelfarbanstrichs Torzn>
bereiten. .lonrii für prakt. Chem. CHI, 1868, p. 312—313.
87. Tarwendnug eines Decoctcn der QttIUa]r*n»do (fieifinwunelrinde) für pbyaikalieche Zweck«. Ui-faer die
AnÜBTtigung eines ungemain loAam rmam Chromosjds. JoafB. ftr prakt. Cham. GUI, 1868,
p. 813-814.
88. Üeber den Einfluss, welchen jjewisse Harze, wenn iliosu dem Kbodaiiiiuff kpüber inrorpnrirt werden, auf
deMeii Zeriietzungsprixlnct autübeu. Journ. tur pnikl. Ciicm. CLii. 16<i(S, p. 314 — 315.
88. üaber eine anffaltende Verschiedenheit in der Funkenbiidang beim Abbrennen sogenannter japanesiscbar
Blitz- oder Sternfthren; leichte Gowinnungsweiae eines cfaeoiaeb reinen flanacatoflgaaaa. Joom.
für prakt. Chem. CITI, 1868. p. 31.') -316.
90. Ueber eine Vereinfachung de« von Iii rm W. Wemicke erfnndenan Tarlkbrana der T«rfoIdnng des
Glases. Journ. für prakt. Chem. CHI, 1868, p. 418-415.
yi. Ueber die BennCning des jodianran Kalla ab Reagens auf schweflige Stkuren. Giebel. Zeiteclir. f. d.
gawanit. Kntnnrin. XXXm, 1889, p. 879.
99. Ueber die llr indfirKtclliini; son Indium ims dem Freibcrger Zink. Jonn. Dir pnkt. Glien. GVll, t869t
p. 3'J- ll; Ziitsthr I. Cliuuiiu V, 1869, p. 468—469.
93. Uaber das Aultreten activeo WaKserstoffgnses bei der Elektrul^so angasAoarten Wnsaera ndttelat einea
als Kathode dienenden PsUadiomblechs. Jonm. für pntkt. Ch>in CVU, 1869, p. 41—48; Giebel,
Zeitsrhr. f. d. gessmmt. Naturwira. XXXHI, 1869. p. 378—379.
94. Uabar Schwarzfärbung det an Dacbbedcckungeu dienenden Zinkbleche. Ueher ein neues, lHiaaar<ai|lilllli<lll
empfindliches Reageaa anf Alkalien, inabeaandare anf Ammoniak. Jonra. i&r prakt. Oben. ÜVll,
1869, p. 46—47.
95. Wfarkaaamlea Amalgam ftr BhlrtriatraiaafWiian. J«an. Bir prakt. Obem. CVU, 1869, p. 47; F^iggen»
dorll. Ann«]. CXXXVTI. 1869, p. 17.-): Annale« de Chittii- XVIII. 18t;9, j.. 1.15-446.
96. Keue Bercitungsweisc reinen ijaoerstoffgaaes bei gewöhnlicher mittlerer Temperutur; Stahlfedern mit
einem goMlhnliehan Uebenuge ni veraehen. Jooni. Ar firnkt. Gbem. Om, 1869, p. 48—48.
97. Ehikches Bronrirnngsverfahren : beuiilirteäte Mittel zur Futfcririiu,' vrr^^chiedener Flecke aas ungefUrbteo
leinenen und bauniwollencu Geweben. Journ. tür prukt. Clu iu. CVII, 1869, p. 49 — 50.
98. Leidite Anfertigung einer FIttssigkeit zur Krzeugnng der Platcau'schen Gleichgiewiablaflgnraii alina
Schwere. Poegoukwff, Annal. CXL, 1870, p. 660; Pbil. Utg. XU 1870, p. 809.
Diyilizuü by GoOglc
ISS
99. AnÜuracenonuigf, ein neue» Derivat des Authrnireiis. Joum. für pnkt. Cheoi. CX, 1870b 190—138 ;
DiDgler, Poljtechn. Journ. CXCVII, 1870, p. 280—282.
100. TtrlMltMi dM Aathnchinoaa so naaeina4«n Wassd-stofT. Kinfache lUiBigliiifcimeUiod» des natalliNlMO
Antut vom uchmntsigen Debanug«. Journ. ittr prakt. Chem. CX, 1870, p. 133 — 134.
101. Terfaalten dm KupferehbrOrs bei taintr dektrolytiichco Zerlegung. Ein sehr empflndlidi« fietgent
auf untemchwefligvAure Sake. TerltiODgtftrmidi ttbtr FtTbammdliiiig. Joom. Ar prakt. Ohb.
CX, 1870, p. 135—136.
109. Btnubmug d«i Bttnbßnnigen Magneciumt tb kraftigee RadMÜBBaitttl. ^^4^* OintBlluog von
Naphtylamitii'alzen. Ueber BoreitiinK farliigw, ia kvmr Ztit tthr fat WMrdaidir KRte. JootB.
Ar pnkt Ct>em. GX, 1670, p. 137—139.
lOS. Stciher^ Vma et de VtAeoel daai I'Aber. (Tmoil.) Ptrit, Boll, de Ia See. tÜm. XIX, 18T3»
p. 124—125.
104. Uebtr Anflmrahmog ood EigeDgchaflen eiiiea auf elektroljtiacbeiu Wege mit WtMtrttoff ObtntttlgttB
FklltdiiwUidwB. TlSTS.] Poggencbrff; AmaL (jBbtHMiid). 1674, p. 150-166.
105. Ueber das Tgrittlttii der l'rhiTmangaDsäui > . u vcrechiedenen StofTpn, insbesondore zu ätheriscbeo Oilco
nad SlafaikoUtiileuchtgaa. (1878.J Poggeudorff, Annal. (Jubelbaad), 1874, p. 156-167.
106. Battger, Bndolpli, und WiD, H. Ueber eine neoe, der Piltrintiiirt nahiettehtade Stare. Ueblg, Aimal.
LVIII, l«-lt;, 1'. il^- :'-O0; Journ Je Pharm. X, 18-llt, p. 395 — 400.
107. Bßttger, Rudolph, and Schönbeia, C. F. Ueber Schieacwolle, deren chemische ZnaammcnsvLKuug und
Eigemcltaften, vei^ehiB mit denen Bneaonot'iehen Xyleidhit. P^jggendedF, Aual. hXX, 1847,
p. ,320 MG: Ribl. nniv. .^rchives IV, 1847, p. 28-29
108. iklttger, Rudolph, und Uore, 0. Ueber eleklrolytisch au8ge«chiedenes Antimon. Liebig, AnnaL CVIU,
1858, p. 946—860.
109« Böttger, Rudolph, und Petterscu, T. IWipr rinigc Stickstoffverbindungen des .\ii1hiachinun'". .Atirial.
d. Cbem. u. Pharm. CLX, 1871, p. 145— lÜO; CLXVl, 1873, p. 147— 1Ö4; Deutsch. Chem.
OetaDtelL, Btr. 17, 1871, 396—880; TI, 1878, ^ 16—90; Jeun. Ar prtkt. Chem. CXU,
1871, p. 324-338; CXIV, 1878, p. 367-373.
110. Notis über künstUches Alizaria. DtBtoch. Cbcm. Gescilach., Der. IV, 1871, p. 778—779.
111. SMiK aber On lürinuig det AnthnehlDMit. Dtotteh. CImb. GetaUtth., Bht. TI, 1878. pi 90;
Jean. Ar pnkt. Chca. GZIV, 1878, ^ 461.
Eingegangene Bcluriften.
(Vom 16. Jimi bi« lö. Juli 1861. (FortseUung.)
Onlndtlntt: I/eibBfaem aad Hnygen'a Bricf-
vrcchisel mit Papin nebst der Diographie ftigkf» and
einigen zagt?h6rif!eu Briefen und Actenstfiekao. Btrfin
1881. rt":
Ungarisches National -Husenm in Bndapeit
Termtiszetrajzi Fuzet«k. OtOdik Küt<.'t. I. Fttset. (J*-
miilr-Märcsiua). Budapeat 1881. 8*.
Aead. royala dt MIdMinn d» Belgiqoe is BrtiML
Bulletin, .\nn4e 1881. T. XT, Nr. 5. BnunDee
1881. 80.
Denttohe Oesellsch. für Nator- n. Völkerkunde
Oitaaiena in Tokio. Miitbeilungen. Hft. 22. 1)«-
MMber 1880. Hft. 93. AprO 1881. Tokohama 1880
—81. 4*.
— Index m lid. U. i,Hft. 1 1 20 . Nov. 1876
lit Juni 1880. Yokohama 1881. 4».
Otanrratocio dall» ngift Vnifonitä di loiüw.
BoHetiiM. Anw> XY. (1860). Toriao 1881. 8*.
8oe. g4ologiqae de France in Paris. Bulletin.
3"' Sirie, iMno VII. 187». Nr. 9, 10. Paris 1878
— 79. 8*. — De Meri-py: Sur In jiojiitiou iles iMv»
dt Sinccnv. p. ö7!)— ü.S2. Itiitot: Ku<'cni' i>t OliniH i-ni'.
p. 882 — lfe7. — Arnaud: l'rulil du rbeiniu lie ler du
Saint.JeaiiMl*Ang<!ly «nitre Unuidgent et l'aiUebouri;. p. öt^
—Ml. — De Lacvivier: Note sur le Gaull du departc-
awat de rArUye. p. 698—608. - dotier: Note wr lea
gypeet de l'anncn eont4 deNiee, y.im—Gi«. — id.: Note
aar eertains Gnciss iles cnvirons »Ir Kn'jus p. (JtX» — 608. —
De3Icri o>: I »itmii'ti's clisiTvatiuii» sur Is pusition des
conrhe.s ilc Situciiy ]i ti!«v i;];! |>c I.aji|iareQt: Le
tcrrain wluf iiili r.i'iir ihms Ici .Vnlmne.i. p. i>Kt— <jl!>. —
Carez et Montliiers: Ob»Tt uliuiu Mir le Moiit des Bl^
coiicts, anpria de Caaitl (£i«rd). P. 490 — 684. — Carest
Desrription d'esp^oe« aeuvdlet det temiat taitiaina du
ba^üiu de Pari!, p. (Et7— 441. — id.! Sur lea sahles nwMBa
anx enviroiM de (.'hateaa-Tbierry. p. «41— «61. — Mnaier»
C b .1 ! [II a s : ( M>!>iTt aiions »ur ies Alante» ralcaires confooduee
sM'i Ii s I'iiruiiiiiiirrri's it apiuirtuiiuiit iiu groupe de» Si-
pliunues diiliutomes. p. fiiil — liiO, l'eroii: Kcbinides
fossiles d'Algärie. p. 67S— «7(i ~ Lory: l'oi.s.^iiis fosiilea
da Rosaus mauta-Alpcs). U. G77— 678. - Uuilaude: U-
mnc et le Nnelet, au miM de Chamb^y ^Saveie). p. 476
—486. — id.: 8ar !a finite dai lemiaa junssique et eni-
Digitized by Google
189
taei an Miil <Io ('hainlM-ry iSav.iip\ y. ü^'- - id.:
Analyse des eaux de la UoUiir. p. (iH'J-'ÜiKt. — äauTAge:
Bor le gtm UmdUmamaM. p. 693—687. — 0«kl«n «t
DsTond: Sur It IMmnJen dn dtpartcnnit de b SufhOL
f. 687- 717. — De LacTiTier: Sote »nv !f <"rMi«(-* su-
pdriear ilu dqtartaneiit de l'Aji^K*. p. 71^ — 72J — Cor-
iiucl- nliM'r»»tioi>s «ir W-i \mu natnnl» ilis, i»Jcaireä
i.nrtljml:i iiH Uiv-i iIi [larti mi nts Ji' la Ihuitt- Marne et ilo la
Mcusi' i't sur le miiiertti lif iVr liii'il» n-nlrniRUt. p. 71£ä
— 739. — Hi'berti Spr la prcstnce k Saint-Ufirnaiti- en
L*yt dCK liguites du äui&oauAU. p. 73&~74U. — Tardy:
De 1* presence de uuelqucfl *MtifM A'wmm» gfawicn dana
la BaaiüoU» et de Vice de b ■anina de Miila^JMIa-l»-
Talaaae (nüM* da b GrtaueX pv 7W— 74».
V» Serie. Ttane IX. 1881. Nr. 1, 3.
Pari» 1880 — 81. 8«. — tiaudry: Not« sur un rcptUe
tr^s ncrfcrtionn^, trouv^ dans Ir ti'rniin permien. p. 17 — 18.
~ Mari on: Sur W «•olonif* ilans rochfs taconiqucs
lies burds ilii lar Ihaniplain. p.lH — 4U. — ÜP CossiK»)'
Sur l'origiitc «es >iUv ile la iraip. p. 47— /i?, — Lory:
Note sur Ic tcrraiii iretucc' Kuperirur de ri.srre, p M- W.
— Uebert: Le urriiiii cr^Uce de« I'yr^u^. p.ä2— 73.—
C«res: <|n«lqMB grata nr ie tamni attmi da aoid de
fE^agne. p. 78—77. — Beeke: Sar ba ftaines dn ter-
nun permieii d'Aotnii (SaAne-ct-Loire). p. 7B- h.*« —
Vaillant: Renarque« mir le» dtpMs marini dr U pi-ricMle
aCtlHÜla VI piiint de vur> du syjirhrnnisirn» de« iiiuchcSu
Pb 88— 8b. l'CMli rli; Mir IUI h^M llll-Ilt l'vtB.HlJe .suppiDse
ap|iart<mir a uu inaniniiftre, truuve dans le» (iri'B <re1acu8
du >Ia>.d'.\/il lAriegci. p. 8>l — W». — Unlltns: .SDCee
gvvloKiquvs sur le uuuveau i-li«min de fer dv livauniont»
iuf<MM k Herne«, p. 92— 1U6. — CeUa«s: La eectioo
de g^tofie du Congrrä de l'.XssociatiM ftutfaiaa poor
l'aTMiecmotit di-s Kiienci-s Ii Reim», p. 107 — IUI — Dell-
fu9; Ks»a: »ur la detormiiiatlon de 14(8 dn aanUveuent
du Tuys de liraj p, 112 — 144.
Geological Soc. ia Koodoi. Tbe qaatari|]r !««»•
na]. Vol. XXXVll, Ft.. 2. 146. London 1881. 8«.
— Keepiii|{: On thc bcds at Headun Hill aud ColweU Bay
in the InIp iif \\\\iht p 86 ia7. — Carpenter: On two
ncw crimiul.s truiii the upptT rlialk of houthem Swcdcn.
p. 12S- IHt). linniiev: Ou » bouldtT of hornbleiide
pirritc Dtar IVii y Carni-io;;. p. 13" 140. — KeonioK:
Ott the gcology oi IvutriU Waic». p. 141—177. — Snrub-
aole: On Um carbonifenma FeneHellidae. n. 178— m —
Daaean: On Ute coraUllteena aariaa tt Sind. n. 190—9091
— Callaway: On the MCiiaaaO gH)IOgJ OT Ani^Caev.
p. 211) id : lju tlie liBMW»eii» of Dvraeia aud
Assvnt. p ■iM<—2iri. - Ktheridge: On n npw siMvies of
Triy-itin IrnMi tbc I'urbcck beds of tbe Vah nf \Vaidinir
p. 24tj— 2Ö3. — ^)ullas: On A*lroemiia O'roMd, u new
LyaaaldnaliesactinvllJd fnm the SUnrian of Canada. p.2&4
—Ml — Oven: On the ordcr Theriodontia, with a de-
aet^plian of a new tsttm, aud hperi«s. p. 261—266, id.;
Ol parle of thc «keleton of an Anomodunt reptilf (Platy-
pOOMdUnu roliuititfl. p 21«- 271. — Itawson: Oti t&e
anpertdal (reiilnjry nf liritisli (xdumbia. ii 27J — 2s^. —
Holmes: On th>' l'erinian. Trlassie and LiaaUC rockl of
tbe ('llrli^Ie b.isin p, j'iti 'jän, — Dawaott: On new
Krian llievuiiiain plante. ]i. 2U'J — 'Ml9.
Kaiaerliohe Admiralit&t in Berlin. Annalt-n tWr
Hyilrugraphic o. maritim. Meteorologie. Jg. 9. Hf). VI.
Berlin 1H81. 4«. — Weyer: Ueber die Bem-hnnng dea
walir-rlif'inlii ben tlironomPlcrgani^t.'s aus einer Keihc von
^Ullldlh■. li;u iitnn;;i'n und Uber Oi wii-bt.-be»titiiiiiuri>!;en uuü
^laudesuiil'Tsrbi.Mli II der Cbrciiniueti r. p. 2SI — 2?».'). —
BodeaflBtahL.ii; 'Ii-. i'nAU WU M''\irn |i 2'Hi •J'.i'f,
— Mm hl ;i Ilten lui ."^eelabrer. Jg. Xll. Nr. 24
—27. IterÜM 1881. 4».
X. X. OeographiMdM GeMUfdi. ia Wiai. Mit-
thnüniignb Bd. XZIU. tN. F. Bd. XIH). ITiea 1880.
8*. — Toula: IHegeologiich-geograpUacben VerlialtniHe
dea Temciivarvr Ilondeltkammerbezirkei. p. 49 — 64, 97 — 112,
149—160, au-aia. — Knapp: KciaaD durth die flallun-
halbinscl wibrcnd des Mittclaiten- v. ty> Hl 11.1—138,
161—176. 363— 4(W, +»3 — 464, 4Ö1— 496. Ö6ö — 586, —
Mnroaitaoffi Elm IwlaaiHke Eaennba iai SaaniMr daa
Jaiina 1871 anf den KaaM. p. 177— US, 410—417. —
Zie^lor: Jaliresbcr^rht fllr 1879 80 de» achmtariaclMI
Correspoudeiiten iler k. k. Ueograpbiadwn OeaeHaeliaik 1b
Wien. p. 193 — 212. — I»io llochfluthen der Ströme
Ofsterreieh-rnganis im Winter ISTüSit p. 212 — 232. —
Marno: lieber die l'tlanzvn-llarren im obcn.li W(rfa«t'U Nil.
p. 401—4019. — D^chy: Mittkeilnngen Ober eine Iteiie im
Sikkim-aimäUja. p. 465—472. 629—688. — Tomaichek:
Die Tor-alawiitebe Topographie der Bona, Uersegowina,
Cna-Kora n. der aagrenaendea Gebiete, p.497— 638,645— 667.
iL Pnmi. JÜati» d. WimnaA. im BkUm.
Moitttalierieht. Fthmr 1881. Beriin 1881. 8*. —
Pringsheim: Zur Kritik der bisherigen Grundtaeen der
Assimilationstbcorie. p. 117— IHr». — Virehow: Mitthei-
lur.iTi n aus einem Hriefe de;- Uru. J. M. HildebrauJt. p. 136
— 1 17. W elisk;, ; l elier die Ableitung des kry.itallo-
ifrathbiiebeu Trausiurrnasions- Symbols, p. 152 — HJ9. —
Heimholt/: l'ebpr die auf das Innere majjnplucb oder
dickklrim'ti polarinirtcr Körper wirkcndeu Kralto. p. IUI
—319. — Chriatiani: Uebcr Adunangwealna md cnti^
pctale Atbmangmervcn. p. 318—227. — Yireho«: Uabar
die etbnoloi^gdip Kedpuiuug des Os maJare bipartitim.
p. aSü— 2ti7,
Oeogn|>hiaahe GeaeUaoli. in BconaB. DantaelM
geographiacha BlUter. Jg. III, Bit 8. Bnomi 1880^
8». — Jg. IV, Bft. 8. firamen 1881. 8«L
V«w BmOmI iMtitnto iiWillligli«. Ihne-
actions and Praeeedinga. 1880. Td. XIIL WeOiagtoo
1881. 8«.
Schomburgk, B. : Repurt i.f tlie pri.i|i;ii-s* jinj
OOnditiou td' the liotauic t'urdi-t) nnd L"->vernment jiluu-
tallAUs Juring thc yeur l'-'^l* .V.^-Lmlu 1^.-41. Ii'-'.
K Bayer. Akad. d. WiHensch. ra Miiiicliea.
Abhandlungen der inuth«matisch-phyaikalischen Clsaae.
Bd. XIV, Abthlg. 1. München 1881. 4». — Voit:
t 'eher die Vcrglcieliun^ von Bergkrystjill-ütwicbten. p.l — lOO.
— \. Sf hla(;intweit-SakUnll)nski: Die liefen» erliiill-
nisse in Indien, nebst dem indischen Ar ixiin l, and in
Hockasien, Tb. I. KrlAutcrung der L'ntersuehuugcn. Die
fieobecbtungeu im nördlichen Indien, Ton Ost g^en West.
Th. II. Keine A: Die Beobachtungen in cencraleu und im
sQdBehan Indien, pk 101— 361.
Jahrbuch. Jm. VUL 1881« Ktenärk 1881. 8*. —
Hanvay: ScBDieekier Pedamiehanngen. u. 10—19. —
Kowland; Iteitrag zur Kenntniss imserer icnthyotogiicben
VerliiUtniise. p. 38 — 62. — Wel»er: Der grosso natsen-
Iterg. p. 70 — 77. - Sipgmeth: Kpisp>kiy7.en aus der
Milraniaros. p. 125 l^^i — Sehtrfel: liaa Gamiez und
die chemischeu Verliiiltnu«!>e .«leiner Bohrtbertne. n 2t»l— 222.
— Primics: Der RetyczAt. p. 230 — 237. — llusz: Die
Gro&ii - Schmetterlinge (MacriHepidopteraj der Umgebung
von Eperiea. p^ Sra— 802. — Jlebocxicy; IMIder aua den
Beregber Alpen, p, SOS— 317. — Oeteil: Geologie der
Miiranuircs mit Cesonderer üerUcksiehtigang nutzbarer
Mineralien, p. H2<;— — l'odbradsxky: Der KOuigs-
berg. p. »48— 36<i. Hot h : Kinive Höhlen Ober-Ungama.
puTO laa — Emeriey.N : Aul' der KunlgnüB. f. 44fr— 4601
Ii OrtsetzuiiiJ ink't.»
Die XXVIII. allgemeine yersammlung der
deutschen geologischeii GreselLschaft zu Berlin,
. vom 12. bis 14. Aognst 1860.
(Feitieliimg.)
Britta Sitanng mm. Sosatbend den 14.
August unter dem Toraitie dea Horm Hof»
rath T. Uocbatettor «aa Wies.
Digitized by Gopgle
190
18 Herr Rpoftwor Dr. Lopaius DnrDistftdt)
lagt« der Venunulaag acbt litbograjihiache Tafeln
mit AUnldaiigni d«r jstet volbUndig gehindeMn
Skelctthf ilf <lrs I/aläfierium Sc/iinzi aus den oligocnnen
M««t-«!«Miudcn von Rboinhtmeii vor. Im aiad nur aoiohe
StOsk« aligvliildat, irvtebe tbr Tortnfunde in den
letatw vier Jahren Belb«t niugegraban fldv hat
•nigrftban laaaen; in Folge deaaen lind «ndi di« fei-
MtiB Knodim, i. B. dia da* lamm QHum, «tfcntton
geblieben. TIpit ProfesRor A. E. v. NordeatkiOld
IHM Stockholm auliiu lebhaftes Intereate an diaaen
AUildonfan, da ar nnf aafawr latsten Bdae andge flwt
vollst äti<1ii,"- SkfU'tf tlor vorwaadten Rlnititin Sirlirri
in deu Ut'«rsnnileu der Befariaga-Inael entdeckt und
nitgvlmclit hat.
Derselbe Redner sprach darauf fibfr dip dilmialr
EtitAtvliuii^ der Rheiuvi-rseiikung zwiscbcu Uiu-Wütudt
und Mainz. Darmütndt «oll mit GrandwuBar aua den
dilnvialen Sauden der Klieinebene versorg werden;
zn diesem Zwecke «ind in eiuer Kntfemniig von 7 km
westlich Danu^tadt, 11 km eUdlich (jroi^s-Gvraa und
18 km Oatliob Oppenheim «ine Ansabl Brunnen ab-
geteuft worden bis ra Hefen von 96 m oder 88 m
unter dem Mainzer Kbeinpogcl. Da die unterlagemdcn
TertKraehichten in dieaen Tiefen noch nicht erbohrt
wurden, an ergieVt aieh, daaa die dOnvIaleD Saude u
jenem Orte mindestens lüO nt nntclitig «ind. Diese
Sande aaigaa in der Bitgal ein aehr feinca Kom; aie
audmltMi vide Oarölle tob BantaandiMn, Mnaehal-
kalk, Qnarzporpbyr, Granit. Syenit etc. und awar sind
Gardk von 0.& n> Durcbmener mobt aeltao, aoch in
giuaMu Tiefen.
Dia Dntereucliung der diluvialen Saiido der Riiein-
ebene hat ea wahradteinlich gemacht, daas dieae
nflefatigen Sebidtten niebt in einem Rbeinaee abgato»
giTt wurili'n, Fondem allmillili|; v<pii Ji'ii FlÜRsen an-
geschwemmt worden sind. Darauf weisen auch die
bSafigan Fkmde von Ehphm primiftmm, XHmoemi
lidim-Jn'aHM, Cattor fihrr. Ori m rlayliuji u. a , (leren
Keste bis in Tiefen von über 20 m angetroffen wurden.
KüiaaB die dihivialao Sande ala Flnainnaebwam«
miingcn. und nicht als Sceablageruügi'n itnL'i <r!i<n
werden, so folgt daraus, dass der nÖnlLicli vorliegende
Oebirf ng daa Tnana wu DilorialMÜ nodi aieht
fieiiK' jf'fzige Höhe gt-hsihf haben kann. Der Vor-
tragende hefuidct sich hier in L'ebcreinstimmung mit
T. Dechen, walchar «ine dihmale Erbebang daa
Rliciu. Srhiofcrgebirge» von mindestni« 2<)0 m annimmt
und den «udlichen Stmnd des alteren Diluvialmeerett
an den Nordrand diesen Gebirges, sowie die Mündung
des Rheines zu deraalben Zeit in die Gegend oberhalb
Bonn verlegt.
Gehen wir £in den i'i'.tlirhcn Rand des TertiAr-
plateaua, ao finden wir dort überall als unterate Lagen
auf dem terliiren Untergrand grobe OerOlle, Rieae
und Sund;-, ilif: "lirb ihi rr Natur naidi iiii;! ihn , Ii l ii;-
gelagerte dickschalige Unio als Flussanschwemmungeu
n erkennen gehen. Die GerOUe beatahan aus Bont-
g«ndstein, Muscbelknlk, Pvrnit. Granit nnd Kieseln;
nicht selten sind nuidgeroUte Stücke von 0,& — 1 m
Daiduneaaar. In dlaaaa Saadaa and IQaaan koauaaD
neben den t-''^w<diiihVliir; diltiviali-n Sit:n>tl<i'!: Reste
von Jilfphti» priittigeniiu, ( 'rrru* Elaphiui und liiiimicer«*
tUMdm» vor. Aaf dar Hechtohahaar HbIm bei Main
lagern diese Cm t tilKi liichti n in der Höhe vun 120 m
über dem Monizer Rheinpegel. Die diluviale Ver-
«arfung erreicht also bei Maina die H5he von ftber
200 m. DasB der Rhein nicht etwa diese Versenkung
zur Diluvialzeit erodirt hat, beweist der L'unttand,
dasa nnt«r den diluvialen Sauden unter dem Rhein
durch verschiedene Rohmngcu die allerjQngsteu Schich-
ten des Maituecr Tertiär uachgewie«cn Kind, während
am Abhänge de« Plateaus Ober dem Riiein, /.. I). in
der Weisenau,
Beckens, Cerithieukalk und writerhin pyrenemnergd,
anstehen.
£a wAre nun intereasant au coDatatiren, ob dieae
Brftebe und ScBkangen der llBarialaeit noeb Jetait
ihren Fortgang nehmen und ob etwa die Erdbeben
von Gross.^crau (mitten iviaeliaB Darmsladt und
Mainz gelegen) Zusaamienbang nnt dieaen StBruagea
der Erdveste haben. Zu dem Zwecke, um Nivean-
differenzen featzusteUen, können uns nur die Prfteiaiona-
HhetlaaMmta der enropidsehen OradTarmeaanng dienen;
eMa anderen Veniiessuiifreii -<iiiil iiirlit liinri ii hen 1 «eiinu.
Leider ist das Prilcisiona-Nivelleraent auf der
Bahnatrecke Uaiaa-Daimatadt erat im Jahre 1670 ana-
geführt »i rden; w.^ilirerid bekanii'lii I; in ili ii dOor
Jahren aahlreiohe Erdbeben iu dieser Gegend statt-
fanden, lind dieaalben acit 1870 anagebfiabea. IVote-
dem AMirde auf Veranlassung de.« grussheno^iolMn
Ministeriums zu Darmstadt dieses NivuUemcot von
Daraiatadt naeh Haias im Sommer 1660 «iaderbott:
p^ zeigte sieh, dasi F.eir 10 .Inhren keine Saaknng der
Ebene oder Hebung der Ränder nachaawaiaaB sind.
Nar die Hühannwike am BkhahoJe ni Maiaa aaigle
eine Senkung von 0,3 m; doch können ans iliesrr ein-
zelnen Veränderung keine weiteren ScIiiUase gezogen
wardaa.
Sollten nlMT in spütereii .fahren wiedemni Erd-
Lieix-n eiutreleu, so wurde uub ein erneutes Nivellement
vielleicht aadm BaiBilata aageban, aaglaieh aiiar daa
Nivellement Toa 1680 ma eiae aichere Bafds bieten.
Der Vortfagwde madrte inm Schlos« darauf auf-
191
pAiachen 6radverti]ei<<<i!iit; auch in ar.r.ieren Staaten den
Oeologen riaa feata Grundlog« Air 2«ive«uvartadMnuigen
Ar ilmB omtliaiMiriielMii Zn-
WIBimllMIg nüt Ei'dboWn EchafTtn küiiiicn.
19. Hwr Pro&aior Dr. r. Koenen (Marburg;
Mifte nnlohit fragncoto giMicr E]nai]ilBn von
fiKtithoraxy aiia Jem unteren Oberdevon von Bicken
md von AäMviepiilf aua demu-lben Uorixonte Ton d«r
NoidoitNito dar .Eon* M WAdaaftn. Fnmr 1m>
merkte er, e» seien Zweifel ansjjpsprocbcn worden, oh
daa Esenplar wirklieb zu Coeeoiteu» gehöre, von wel-
diHt mt tat due Yttuamlmag in Jn* dntdi Pwftwpr
V. Seebach Mittheiluug nincbfii. re»p. eiaa Photo-
graphie vorlegen lieKs. (Zt-itschr d. deutMdl. gool.
Oea. XXTIU, p. 667.) IMaae Zweifel mea aber oa-
berecbtigt und er lege jetzt daa betr. StBek von
Coeecdfu* Bifhemi» nebst den betr. Abbildungen von
l'ander (riacodermen) und Egerton ^in Quart. Jonrn.
Geol. Soc. XVI) vor. Da« Exemplar hat ongenUir
140 nun Getamnit länge gehabt, wovon c«. 60 mm auf
die ma!i»ig geuöllite, nur ca. 20 mm breite, mittlere
Baekenyiatta kooDcn. Ausser dieier liegen jetzt nodi
drei andiira Arten von Dieken vor, von welchen Redner
die eine Ilvrru Dr. Kucb verdankt. Dm Exemplar
eothlit die mittlen Rflcken- nnd Nnckonplntta nnd
di« leider TordrOekt« KOdten- und Knokenplntten der
rechten Seite. Die«e Art, welche earinatuM heissen
mag, hat «ine dentlieh gokinit« mittlere BOekenidntte,
dmo üut ebene Seitenibeile vm en. 90* gegen ein-
ander (.'(uciiit sind. Dieselbe ist ca. 60 nun lang nnd
hinten 40 mm breit, vom etwaa achm&ler und zeigt
^ne bei Oemtatt viigiew6faBlidM, mehr regehntaige
All rilming der Tuberkel in Reihen, welche mehr oder
weniger genau dem jUiaaereu Rande der Platte folgen.
Dio dnver Upende nittkre Nnekenplntte (Hr. 1 bei
Under, riac. Taf. 3, F:r. Ii i.st nicht Rekielt, son-
dMm niiasig gewollt, hinten 21 mm, vom 18 mm breit
and SBaaa fang.
Die beiden anderen Art«n von Bii ki ii f;<tiureu
eioem wesentlich veracbiedenen Typus an, nnd zwar
Bifann iio rieii mhr dMU <Z MOhri, «w «aleham
Egerton (s. a. 0.) ein Schema giebt. Attl' divcm
fthlen, wenn man es mit dem Pander'scbeu .Schema
(L 0. Tnf. 3 u. A) von C. decipinu vergleicht, die von
letzterem mit Nr. 1 bis 4 bezeichneten Platten, dio
Redner 2(ackenplatten nennen möchte. Die Platten
Nr. 5— 8t vrelche den eigentlichen Kopf «wioaimen-
ialna, atoMen dort diract an die RAckenplatten.
Hit dem Schema Egerton's «timmt besonders
ein Exemplar von nicken reoht unt überein, welches
Redner Horm Dr. tiolsapfel Tordankt, und velefaM
na den MttUehaa BOokaaplattm, na d«r Spitze des
Kopfe» und im der linken Seile etwa? defect, hIhji-
dabei ganz unverdrOekt iat. Die Bauchplatten fehlen
gnw. Daieelbe aeigt nfaer: 1) du* Aber der tod
P'ccrton wciB.i gclasscmn I.ücke zwischen Kücken
und Kopf eine »cbmale Zone von Naokenplatten vor-
hoadaa war; 9) daw die lailHiifaeB BaobeaplattoB, nnd
in gerinjit'rem Grade aurb die Kojifplatten hier eine
Art EioschnOrung haben, und dass daher Termntblkb
beide adt der Naekaaaaoe artiealtotiB; 8) den dar
rechte InfraorbitalboKen (fanz ähnlich dem von Pander
abgebildeten, nicht «de bei dessen .\bbilduog (Taf. 4,
Fig. 1) glaiehaam IM ia dar Lnfl aehwabl, Madam
Tom nnd hinten durch Nilhto mit ib-nt Kopfe vor-
banden iat. Die dadurch begreiinte Äugenhuhle hat
aiaaii mhlHaiaanritoaig groaaen Dnrehmeiaer (15 aMn),
c» könnten indessen darüber liegende Knochenplntten
auHgebrocben sein, welche dem Auge eine uuch mehr
seitliche I<age gegeben haben würden.
Die Oesammtltaga dieser Form, fQr wefadie der
Name C. tn/taint vorgesehlagen wurde, betrjlgt es. 85
bis 90 mm, die der mittleren Rackenplatto 31 mm.
Piaae iat ia der Mitte 29 mm breit, nach vorn schwach,
aaeh hintea weit allrlter verjOngt, dabei flach gewölbt,
hinten an beiden Seiten etwas abgeplattet. Der Kopf
ist ziemlich glaiehodaaig gewölbt, obea and aa dea
Seiten etwas fladisr, hinten ist er aber 40 nm brsit,
nach vom ziemlich stumpf m]aalind, aagoDadhaiDlioh
weaig lAnger, als breit.
Von einer anderen, aar weaig gHtaaeren Art vob
Bicken, welche der oImh erwiihnten jedenfalls sehr
nahe steht, befindet sieb ein Stück im Breslauer Ha»
aenai, weiehea Harr fleh. Beigralh Baenaer gfltigat
zur Ansicht mittbt ilte Diaaalbe eothlit reichlich din
hintere Uilfu des oberen Thailea aad der rechten
Seite dea Köpfte oad aeigt ein« stampfe Kante, an
welcher der obere Thcil uiul die Seite de? Köpfen
mit nahezu 120* zusammenstoeseu. Diese Art mag
C M$nalm haiaaen.
Die zult't/t irwiihntcn Formen vnm Tvpus ile»
C. Miiien unteracheideu sich von den echten Voe««tt«m
{0. itnpimtii niabt nabadeataad daroh aehr siel ItOiw
Zerf ^'erfeii die LSnt'Hnx« ziemlich senkrecht stchendo
Nackenzoneu, welche zudem mit dem Kopfe anders
▼erhaadea ist. Diaodhen alad daher aiiadaetena aia
l)esondore Untergattung von Cwronirtu abzutrennen,
welche BrachffHtinu genannt wurde. Redner behält
sich vor, eine eiDgeheudu von Abhildnagea iMgUtala
üeschreUmag der erwähnten Formen zu puHi< ireii
20. Herr Bergmeiater Dr. Kossraanu (Üeuthuu)
sprach darauf aber die atnarea AafkUttaiB im Kddan-
geUrge Sehleejeaa.
Digitizeu Ly C3Uv.('^il
I9S
21. Herr Dr. E. Xt^ier (Borlia) apneh Aber
ein ZasMomeiiTorkominen Ton CatcmJa mnHalina mit
fltrinfoe*phaliu Burtmi und Unntn gryphnu in dem
niittelderonigcben Eli«enat«in zwiachcn Bftbcluid nad
Bljuikenlmrg im Han, wekbc« dadurch mtercMut iit,
das» dieae FoaaiBan aonst in getrennten Niveaus anf-
autreten pflegen..— Derei .bt K 'Jnor legte sodann ein
•ahr achOn erhaltene« Exemplar eiaea aua den obareo
ScUflhtMi dca UnterdeTon tob Prtm in der EUtl
■taUModMl Plftoodarman — des ersten bis jetxt
abadlM^t grflindaiiMi — vor. Derselbe gehört der
ttordamarikaiiiadwii Oattaag MKknpttaliehtkjfi an, mit
der H. Meyer'* Gattung Plaei4huraj- (non Plncaih
jigamä) idantiKb iai. FAr die Art wurde der Käme
29, Nach Jeu Miltlieiltingou Ava Ilurrn Professor
V. Frltach (Halle) bat die FfiUuierMbaft in Ualle a. S.
uatar <far Lritony dea Herrn SaUnaiidiwctor» Leopold
bei Zgcbcrl i ii. ci, n km W. *0n Halle, <inp Tief-
bobnug veranatAltet, dam Banltat bei der äuaserat
■efawaebaii Na^gOBg der SehMtai tob 4—6* Ar die
Kinutiiis» dar Hlcbtigkr-it der Schiclitenplioder der
unteren Triaa wiobtig ist. £a wurden durchsunken
0,S8 m Daannerde, u elfgiwlaaa Bmoalcolileo-
gcl ii p:' . 106 m Wellenkttik olirip die olKTsten Schichten,
doch schon eilten ThcU der Schauoikalke einschliessend,
ea. Sl n IHgonieotonlce, 148 n Rafht wotob die
unteren 30 m der untinn, (lul'>itiitischen Abthcüung
tuiallen, 266 m mitU. Bii(its>audistcin (Sandsteine mit
LattiMfadaganneai). 801 n aotersr BuBtaanfatain,
(rothe I<etten mit Fjiilajrpruns^pn von Dolomit und
Kogen.stein. ^tcltcu vuu äaudstciu^. In tiTö m Teufe
kündigte Mch duich BMigeUfa Beachaffanhait der rotheB
Letten die Zechstcingrenae an und wintg* Kater Hafer
wurde Steinsalz angebohrt.
Voigelegt wurden ferner gute Exemplare von
.^■laiemitm ttttui* v. Seeb. aas dem Dolomit des unteren
Röth von Laagenbogen bei Halle und von AmmoiiiUi
Bwdtü (WImi.) ans der untrrsten SofaMunkalkioBe
von Cölme und Benrtedt bei lialla.
Schlieaslieh wurde ■alliriMi der projectirten
Kxcursion nach Thüle auf den Petrefactcnrcicbthum
daa Eengrnkalket am Wege von der Blechliatte naeh
dir BMrtnppe «afinerksam gemacht nnd ah nau flir
diB Ban Ahypa Theti» Barr, nelrat /irmUeiu fureiftr
BuTn von da auch OrUMMr«* Mtt Barr, vorgeaeigt.
98. Herr Dr. P. Priedrioh (Berlin) legte sei-
Bem Vortrage eine grö.iseri' Anzahl Vfii Tafeln zu
Grunde, die an seiner demnicbst in den Abbandlnngen
^AiMt flbÜT^e'^ertiirnora der Pro-
JklifticMMwii ara M. MiMmtar I
vtn Saehiea* fabören. Die abgebildeten Pflanaaa
stanimca tum gr6««ten Theil aus dem Untcrohgocäti
der Umgebung von Halle a. S. und zwar nu«« dem
das Liegende dur Braunkohle bildenden pKnoUenitein'*,
aua dem sandigen Thon von Stedten, dem Alawnthon
von Bornstedt und dem Braunkohlenlager von Bleatedt
Nur wenige {pflanzen lieferte der Knollenstein VOB
Weiatenfela OBd Nachtetatadt, an trafch' MBtemn Orte
denelbe als Geeehiebe im Dihviam aoftritl. IM»
inttresmiiti'stc Fundstätte von Pflanzen ist der Segen
Oottes-Schacbt bei Etalebcn, in wdcbera ubb bei
ca. 4 m oiiler llaga elae dflane Thooiehidit darein
teufte, welche gut orlialtene BUtter. Blüthen und
FrAohte in leltener FoUe enthalt. Diese neoe Fnad-
•tttte ist deeahalb interessant, weil aie bis anf ein
Bmclutück von i)s<n!wln lujnilum Gieh. sp lioiiic
Speeies mit den >iachbarfloren gemein hat, und eine
grosae Anaabi von Spedee und Gattnngeo entbtR, die
ftlr das Tnrtiür neu fiiul. Die Mehrzahl dor Pfl.nnzen
hat ihre lebenden Vertreter auf dem Festlaude von
AnatraHeB and den palyBaatabeB laasbi, nnr
weisen uuf das tropische Anicrik». Dii
Pflanae ist Drj/mdra SckrotUtü Stbg. «p. Ihr i
rieh die erste ftsaile ürtkaoee an, eise SSkmtrii. als
deren lebcndos Analn^on '■rtthn Wedd. zn be-
trachten ist. Eine Aralia ist von der neuseeländischen
AnH» (AiNKr) tnam^kUß wa waig TCnebledeB. Nob
fÖr das Tertiär sind t-inp Pniutiflora. eine ('h^ilntdhft.
cwei GMehmim, ein Xephrodiam, ein« LaeropUri*. Unter
daa BlAthaB gsbSMB ihrifa su Stjpras and Sifmphm.
THi- hald «T^cheirii-nde AUmdlflBg eatliilt aaf ca. SO
Tafeln gegen 3U0 AbldUBBgea.
34. Herr Berghanptmaan Dr. Huyssen (HaH*)
hielt darauf einen längeren Vortrag über die hisheiigen
Ergebuissf der vom preussischeii Staat«- tiumgeflihrten
Tiefbohrnngen im norddentechen Flarhiando und den
bei dieeen Arbeiten verfolgten Plan. Bei der Wichtig-
keit und dem hohen Interesse dieses Gegenstandes kam
Herr Bcrghsuptnmun Iluyssen auch dem Wunsche
des Berichterstatters freundlichst entgegen, ein ein-
gehenderes Beforat ausmarheiten, welches in der Leo-
poUin* gjatehMh tum Abdrucke gelangen wird.
(ScUnas folgt)
Die 5. Abhandlung von Band 42 der Nova Acta :
W> Ssff: Zur EBtwielnlBBgageMyebte dar
ceten. Ctmrt^mutm 12 Bogen Text und 7
graphische Tafeln. (Preis 12 Rmk..^
bt «nehieneB vad durah die BBoUiaadlBBg ti
Wilb. Eagelmann in Leipxig an beziehen.
Dni«fc >Mi K. BltwlMMSk swl Mm 4a 0m4aii.
Digitized by Google
NUNQVAH A^m^ix . 0TI08ÜS.
LEOPOLDINA
AMTUCHE8 ORGAK
DER
KAISERLICHEK LBOPOLDINO-CAROLINISCHEX DEUTSCHEN AKADEMIE
DER NATURFORSCHER
HERALäüEütBKN LMKR MITWIBKLXG ItER SEKriOXSVORSTÄ>fUK VüX DEM PRÄsIL»EXTEK
Dr. C. H. KDoUmioih.
Hallo a. S. n.. Heft XVII. — Nr. 23—24. Decflmber I881""
laluUti Amllirhe Mitt h c i I un .'i- n : Iiii' .lahr("^ln'itr,iLri- liiT Mitijliciicr — Kiv<>hni.-<s ilr-r ni^'iiPii Wahl eines Jritum
VorsUndümitgUed'' ' il v 1- liHi'ktlon lilr I'ir. jik iiml Mr'i-i.r li.^i ' \ Cniti icniiis'i'ii 1:11 l'i>r<ionall>e9tande (1er
Akademie. — Beitritte zur Hjlmv der Akademie. — liuter»cuumu.t -V ert'iu der Akademie. — FdnfUhi Ver-
■eichuiHs der BaiMf» mm OBtanMUnnft-VaniD. — AcUUa Dt-Iesw f. •» 8*iiitife MittkeiliBgeB
EingegMigera ticfaimn. A.Ka«p: Ute M. llkimiiil ▼«wWBwIung der iimiätm gMUgiidini 0«m]ImWI
ta ledin L J. 18» (ßOkm}. — riogwpMMhTlhAähBgaL - Aueigc.
Aiutliclie Mittiieilimgeu.
Die JalinsiMitiiAge der Mtg^eder.
Beim Jahreswechsel erlral» kb mir, an die ßeatiromungen de« § 8 der Statuten zu eriDoera, «MMoh
die Beiträge der Mitgliedw praemnNnuKlo zu Anraug de« Jahres fiiUig and in LAufe des Monate Januar su
cotriehten «ind. Zugleich ersuche ich diejeuigen Herren Collegen, welche eich mit ihren Beiträgen noch im
BfleketMide befinden, dieselben nicht aufsucnmen zu lassen. Dabpi beehre ich nuoh zu erwähnen, dua nuh
I 8, Alio. 4 der Statuten durch einmalige Zahbiag vom 60 Bnk. die JabieebaiMge iUr immer abgeltet
««den können, womit zugleich nach Alin. 6 deseelben Pnragrtpbia fttr Jede« ordentHebe Mitglied der
Aaqpnich nuf die unentgeltlialM lebenalän^lichc Liercrung der I^poldiu irvidiet.
Halle ». & (JigwgMM.Nr. 2), dm 31. Deoeraber 1881. Dr. H. IÜiOllli«Gli.
ligelnijH der neuen Wahl etaui dxttfeen TenliiliiiiitsliedeB der Fheheekkioii flz Plijiik
und Heteendflcle.
Dir' unter Ji-in 80. MwremVier d. -f > vprßl. I.e^p. XVII, p, 178 mit 'leni Srhlusstormine dp!< 20.
December c. ausgeschriebne Wahl eines dritten Vorstandjimitgiiedes der Facbscktion für I'hy^tik und Met«oro-
logia hat aadi d«u toq daia Barm Katar Jaitiznttb (^aetar Krakaabarg in Halle a. d. Saale aai 21. Da-
■anber 1881 aufgenoamen«» FMIaikall ibtstada» EiyebiBiia gababfe:
Leop. XVIL .• «
Diyilizuü by GoOglc
Yoo dm 37 TbeifaiduHn, wdA» Umr 8tUkm gßgmHtVg ii^hfliMi, btttea «
t mä Uateten all« äogegattgenen
22 Waklxettel ftof Herrn Wirklichen Geheimen AdmiraliUtarktli Professor Dr. Oeorg BalthMtr
HeOBUyer, Directov im dntodieii Seewarte in Hamburg.
D«ndb« bat di« Wahl angawiMMB und «tnekt «b die hn/Mamm Ina nun 21. Deoember 1881.
HftU* ■. a, dw Sl. DMMtber 1881. Dir, H. KloUuult
YaiodnDngai im FenouIbiBtuide der Akademi«.
Gestorbene nitirlieder:
Am 21. Homahn 1681 an Homburg: Herr Dr. Otto Wilhelm Rwder in Hambarg. .Au^enommea den
aa April 184«; 00811. Bebe HL
Am 6*])ee<mber :23. Nüvcmbcr alton Stils) 1881 r.u Winnilza: Herr Dr. Hicolaus Iwanowitsch von Pirogoff,
ktnia. Geb. fiatb und ehemala l'rofeawr der chirurgiachen Hoepitalkliiiik an der medieo-chimr-
glieben Akedenrie in 8t. Feterabuig. Aa%eMnnNn den 1. FeWoar 1858; eogn. Dtedt
Am 8. Sec«mbpr 1881 7.a Weimar: Herr Dr. Heinrich Carl Onstav Herbst, Geheimer Fbnunitb oA
Diiector dea Ober-Eicbamte« in Weimar. Aoigeuomjueii den 22. Januar 1879.
In imitaB Bnlbjehn 1861 im aBdüehw IVaalaaidi: Herr a«K|t Balhni, ITieeprtUldeae dar liimeeB
Society fa London. A«%aMamMB den 8. Angoat 1884; eoga. Sehreber IT.
Dr. H. KnoJilaiich.
Beiträge zur Kasse der Akademie. ^ „
December 14. 1881. Ton Hm. Geheimen Ober-Hadieixialrath Prol'eaior Dr. W. Baam in Oöttingen
Mveehaitng ftr 1888 .... * 8
„ 16. it w M Senitiit.irath T)r. J. 0. Sdiweikert ia Bradea JehimibeitElfe ftr
1882 and 1863 12 —
n n n H Hofrotli ProfigmoT Dr. 0. B. Bitlar «ob Sdiroff in Qni Jehfoo-
beitrag filr 1882 6 —
16. n II II Dr. Th. Petonen in Frankfurt a. M. desgl. Air 1882 .... 8 —
„ tt n n OwiwreHi«wt<iHMit«.D. K. Ten SiMertirmid InDiwedeB deegl. ftrlSM •« —
„ 80. „ MW Gebeimen Hofrath Professor T)r. J. A. Sföckhardt in Tharandt
Jabrusbeiträge für 1881 und 1882 12 —
„ 22. n n TC Professor Dr. H. Scbaeffer in Jena Jahresbeitrag für 1882 ... 6 —
n 28. n It » Dr. G. von Segnits in WiesenmQhle bei Scbwetufurt Jahresbeiträge
för 1681 nnd 1882 12 —
H 88. n n n ProfessoT Dr. F. T. Kotzing in Nordhausen Jahreebcitrag Ar 1881 8 —
„ 29. „ „ „ Dr. D. Oeorgena in Berlin desgl. ftir 1882 6 ~
» 30. „ „ „ Profeeior Dr. F. Seits in München desgl. für 1882 6 —
„ 81. n w » Professur I>r. C. IIas9>> in Dr«alan desgl. für 1882 8 —
n n M n n ProÜMaor Dr. J. v. Gerlacb in Erlangen de^gl. lUr 1882 ... 8 —
Dr. H. KnoblaaiA.
Unteistttzimgs -Verein der Ksl. Leop.-Carol. Deutschen Akademie der Naturfor.sclier.
Indem der Untemiehnete ia Kachstehenden das fünfte Verzeicliniss der Ueiträge zum Lnterstützungs-
Vcroin dir Akademie zu allgemeiner Kenntnis« bringt, gestattet sich doiMlIlw Laopoldina XYII»
p. 90. 161) darwif hioiairaiaea, da« die im Jahre 1861 Terfflgbaren UnterstHtzongen nach sorgfiütiger Er-
«ignng dea ▼oratandae Im QaaMBmtbetraga von 480 Rmk. im Mai, and von 100 Rmk. im September d. J.
Hfil&bedflrflige gemftas § 11 der Gruiiklgesetze dea Verein« vaithafflt wotdan atad.
HaUa a. 8. (Jigergaaae Kr. 2), den 81. December 1881.
Oer Vsrstani de« Unteretützangs-Vereins.
Dr. ■. iMMnufe,
195
fünftes YeizeiolmiBS der Mtr&ge zum Untent&tEongS'Terem der KsL Leopt-GaroL Seutschen
Atidaitfe to laAozlinMdiar, Tim Juiiar Ui insgang Deoani]« 188L*)
iBBiük«.a
iDr.l
eingeskhlt« Beitrige.
a) Einmalige: lot. Pf.
üebeitnc 1S,496^
laSL Uli 98. Hr.Dr.Jtf.OttoM*ti«nl&Hiaibu« 10.—
.MM.« PnAmr Dr. A.Ob«TbMk ta
BaUe . Mü-
b) Jibriiehe:
ta. Sa Hr. Apotheker A. G ehe«b !■ M»
Bätrag fOr 1880
Mr. 1. » I}r.iiied.CJf.Oottaeh«lBAltOM
Bdtncftriest
HeriBf tä. fllrtlpH
tbr 1881 ........
llW. MX » Ober-Kinanzraill BiWCtor ron
Zeller in 8nti|Wt 4MgL fOr
14—
.10.—
Hierzu kommen:
„ Jaa 6. An Zinaen 339.58
«ML Itmfi. SST.tiO
ZuMUMO 14,386.04
Halt« ui Dr«tdoB, Im OwMibtt 1881.
IL An Hern QtlUam. Madtdnalrath
, Dr. V. WlMkal in Dreaden dogenhlto Britrige.
Jibriiehe: ». M-
Uebertrag
1881 Jan U. Hr Ur. Carl Rüge in Berlin Bei-
trag far 1881 ....
„ tfm X „ Q, A. FUchar im Bwuhug
la—
Ldwar H. Broeka«lI«r ii
ScfaMtin desgl. tOr IBBt .
Dr. L. E. Bah Icke in Kam
borg deigL tOr 1881
An Untoratützungen wurden aus den Zinaea dM'
▼•trin-GaniUla a«it denen Bestehen rerliehen:
Mk.Pf.
im Jahre 1877 . . 900 -
„ „ 1878 . . 350 —
„ „ 187» . . 97«.—
„ „ 1880 . . 800.—
„ 1881 . • 580.-
Zuaammeo
Dt, tu
230».-
Dr. F« WmIiiI.
Achille Delesse,
Professor, Membre de l'Inatitut, Inapocteur general des Miues etc. etc., ist am 24. März 1881
im Alter von 64 Jahren in Paria verschieden. Herr Daubr^e H-idmet dem aaageaeichnet«n in allen Kreisen
hochgesch&taten Manne einen ehrenden Nachruf im Kamen der Akadwaw der Wiaaenaobaften, dea Coipa dea
Ifioea und der Ekole des Mines, welchen der Verewigte angehdrt hat.**) Wir entnehmen demadbeo lunüchat
iidfende Notizen :
Delease war in Uata gahawn nnd hat daa dortig« I^rMun beeuoht; er trat in dam Altar w
90 Jalven in die polyteelmliidto Silnl» tob VttSt nad 1S89 in da* dortige Bergcorps eis. Bdtco ia Aaak»
reich, Deuti-ehland, Polen, England und Irland erweiterten den Ge<iclit«kr(.-i8 des begabten Hannes und machtaa
ihn trertraot .aach mit unanr SfCMiM aad uaaarw Literatur, die er bia aa min Lebeoaeode, frei «oa «iatm
jeden Tarartlwllii, mit regem htanne verfolgt bat.
Nach einer Berufung als Professor der SliiaTalogiu und Gculogio au die Facultftt von Beeanfon
im Jalir« 1849 nad eiaer ittaQ&brigen ThfttiglEeit in dieaer SteUong, die er mit den Funotionea eiaaa Belg-
ingenieora vereinigte, kehrte er nach Paris nnMr, am hier ment aa der SortKnme, dann an der BooU
normale äen I-clirfituhl für Geologie einzunehmen, gleichzeitig aber auch die In-ipoction iilicr die Steinbrüche
von Paria zu führen. Die letitere Stellung vnrde IBfii Ten ihm «afg^bea, als er aum Proüaator der
Agriealtor, der Eatwlaaeraag (drafange) aad BewIaMmag (d*inigattoat) aa di« Eodb dM miaw tarafta
worden war. 187P zuui Iiiipecteur flfiafinl des Minea erhoben, trat er am C. Januar 1879 auch in die
Akademie der WiasenscLaflen ein. Wlbrand aveier Jahre leitete er die Soci^ä de Geographie sowie deren
JataraalioBalaB Ooagrm im Mm 1876 ab FMtfdat, waUiiea EbrMank Ihm mMh «Im SSdt kqf tm dir
geologischen Gesellschaft Frankreichs übertragen wurde. Der KaiForl. Leopol Jinigeh -CaroMaimb IkalsdMB
Akademie gehörte A. Daleiae aeit dem 1. Decembcr 1879 als aasw&rtiges Mitglied an.
*) Enim, imitei, diltlM nad viertes Teneiehnisa vergL Leoj». zm. 1877, p. 88; Ln^. XIT, 1818, p. 1»;
Im». ZV, 10». p. 188; Lrap. Zn 1880^ p. 179.
«•I liullM dB ttma», AmUml» im adnom, 98. mut 1881.
L^iyiii^cd by Google
196
Die erfblgreiehe «risiicn«cLaftUche Tli&tigk«it des Verc^ngU-n bis an Min Lebensende erhellt am
dratlichstai «u den Bariehtm darüber ia dem aeoea JahrlmdM Ar Mintnlagia, mit welcbam er aeit dam
Jalm 1844 in dem freondlkbiteo Vericehr awUnden hat. Wir tB/tuAmm diiMr Quillt dM lug« Btikm
von Abhandinngen. welche die 'Wissenschaft auf das Wesentlichtt« gtAtldMt habeU «od ftgCB n ClMr
leichteren Zugänglichkeit deiselbtu die betreffenden PftgiuRc der verschiedenen Jahrgänge bei.
1844: lieber Siamoodiu, neues Mineral von St. Älarcel, 47G; Analyse von Djrsodil aus der Braanlioble yon
Qkmm^ 481; Dabar kiyitaUUrtH OialeadaB dar lynBian, 697; Aaalraa daa BtMnonUta, Ml;.
184B:- Uaber dam Dipyr dar Tftutm, S04; Auilfw daa Oiwarfta tcb Bt Hand, 826; Aialyia das
VjtoO, 693;
1846: Oawlaaartaa AltmukhPbmfittit «aa EjtanMgri 78; Amdfm daa KanBlka an DantaeUaad, 78; Aatisa»
de« Plombocalcits von Lcadhiüs, GS.'?; Analyse des Metaxit, 228; Analyse des Chlorophyüit von
JackioD, 345; Neaei Tbonerde-Kaii-Hydro-SUicat, 609; Analyse des Specksteina von Nyosch in
Üagm, 884; Amtiju daa DaBOuit w» Ptontfvy, 834;
1847; Analyse des llaydenit. 356; Analysen von Talk und Speckstein, 732; IBiiarBbgiaidHlhaoriaBha Ba-
schaffenheit des Metaphyra, 846; 2seues Mineral vom Altai, 862;
1848t KiaanlogitdM und diaa^i^ BaadiaflaaMt dar ▼«gaaaqgaalafaa, 84; Uabar dan Chryaetil dar
Vopesen, 257: Uclx-r die GrQnordc von Verona, .545: Chemische Analyse eines Schiefer« mit
Talkerde-Uasis von Villa Rota, 608; lieber den Syenit des üallon d'Aiaace, 769; Mineralogisdie
ZaHanaanaatam« dar BaOana, 673; UFiadariioUe AMlyaa daaSboMdHu, 701; Attlyaa daa Tdka-
von Rhndc-ljliirnl, 812; Krf t-heiminci'n licini Schmelzen der Gesteine, 336;
1819: Bestinnung der magnetiscbea Kraft der Felsarten, 28ö', Ueber die Arkoee der Vogeaen, 784;
Mafnatiadtaa ▼erhalteii von Kryatalkn, 676; Amiyaa wn TaIkairda.8iliaataB, 198; KsgaUloiH
von Ciirsica, 202; Uebor den Prntugin Jcr .\ljwn, 360;
1850: Untersuchungen über den quarzi'ühreudeu Porphyr, 186; Leber Schafliftntl's Analyae des sog. Trsaaaa
las RieigaB, 314; Hinanlegiaelie md cliaöiiieba ZmaaunanaalBuig dar Tagaaai^iaalaiiia, 422;.
Aluniinusilicftt von Eisenper- und Eisenprotoxyd von Qniiitiu, 444; üeber den EuphoUd dea
Hont-Geuevre, 675; lieber Damonrit, 698; lieber die .Machefer' genannte Eisenschlacke, 703;
1861 : Aaaljpaa afaiaa SdiiaAn alt TUkaade-Btaia vom Po, 91; Ualiar daa JEteylgrr vta Lawiae ia Balgte,
168; Alterefolrre der Minpralien nnf Gängen in Arkose, 368: Uebav daa «aUkaB Valhae PHpbjTrt.
422; Verbondensein von Mineralien in Feiaai-ten von starker magnatiaohar Krafti 666;
1862; SBoaralagiselM BeaMnuigfau d«a kOnngoo KaHvea der ▼ogeaao, 77; IMiar qamfllbreude Parpliyr»,
PyrnmeriJ -iihnliclie Gesteine und über körnitren Kalk im Oneiss. 1911; Chemisch gebundenes
Wasser in Feldspath-Gesteinen, 323; Ueber die JiocÄes globu/ttue», 691; Ueber Siamondin von
8t. Marod in Piemoot, 702; Pyromerid der ▼ogeseo, 881;
1853; UeKr die Felsarten mit Kugelgefllge, Gli»;
1854: Ueber die Grauita der Vogesen, 193; Ueber die mctamorphiscfae Orauwacke, 728; Mannichfaltigkeit
gnoitiadMr Gaatsia«, 887;
1858: Ueber den Granit, 82; Ueber die Grünerde von Framont, 448; üiaproag waiuia» QDaUia ia daa
Pyrenäen, 723; Ueber den irischen Pegmatit, 739;
1866: Baryll im Sehnftgraolt der Moame-Beiige, 184; Perlstdn md Sphimlft, 195; Selnü^ranit dar
Moume-Derge in N. Irland, 358; MineralngiEche und clicii.if i Zusi\rmnen->.'t.uim.' ''n' Vng.'spn-
Geateine, 360; Untersuchungen Uber die sog. Hochei gtoiuieutt*, 466; Ueber Sardinischc Pecb-
ataiae, 565; To|mm in Sdiriftgraait der Xoona IfamatMaa, 688;
1857: Fayalit eh., 174; Kupfererzlagerstätlcti auf dem Cnp der guten Hoffnnng, 350;
1868: Zerlegung der Tqp&teine, 73; Metamorphisaius der fossilen Brennstoffe, 95; Forschungen ttber daa-
ittxdn TrapfigetteiM Mingtan Mataaiorphiamas, 385; Xataaiorphiaehe Wirkaag daa
Granits nnf Kalkstein, 707; Untersnchnngen (Iber die Minette, 448;
1859: Metsmorpbismus der Felsarten dnrcb Granite, 222; Metamorphismus der Felsarten
durch Ernpiivgaateina, 228; ÜBtaraaahaafatt flbar di* Eatatahang erapttvar
Gesteine, 459; Metamovphisnms der Felsarten, 840;
1860: Ueber Kupfererze vom Cap der guten Hoffnung, 356; Ueber Metamorphismns, d&ä; Ueber Stick-
IW
«toff und orgaoUcbe Bettaudtheile der Mineralien, 711; Uvber Paeudumorphosen, 720; Ueber
Wnetta, 7M;
IMl; Hydrologische Karte der Stadt Paria, 558; GhaniielM Untamebug fimOor Kooebeo, 666;
Uttber Htkkftoff ia Gc«teinen, 713;
l8eS: lieber den Parietr Ojjm, 4M; Untarenehangm tber dsaWiaee«« in lanera dcrErde^eOS.
Seit dem Jahre 1860 hat Dfilesse, und «war bis 1863 im Vereine mit Laugel, von 1864 aber
bia 1880 mit A. de Lapparent, »«hr »chitzaugwerthe Jahresberichte über die Fortachiitt« der Geologie
«Btar dM Vmm ffi^wm* da G<ole«i«' bmiegegebea, denn reieier Ulnlt vm dea Td. VII aa nadi
der Ton J. P. Dan» atc^rn-ihrfr-': GnippimnL' <1r"> StrifTf« iü fünf Haoptabicluitte aerOUto:
L PriHiiuuiai it-ii und pliytiogi'aphische Geologie,
n. lithologische Geologie,
in. Historische Geologie,
IV, Geograpbiacbe Geologie,
Dytiewteche Gaofaigie.
Delesst- hat die Bciirlicituiic,' dff zwi'itou HauptabfchnittCi ansscliüps^üch durchffeAihit und darin
•eioe eahlloaen neueren ■Sptcialiuiteraaehungen b«kaont gemacht; ebenso widmete er dem Metamorphinaai
der OaUrgearten oad dea gegeowtitigeB Fhtaoawnea bcMmder» Aoflaetkiaalnit aal fflegta enanrdem die
BwirKi-ifuticr i'f rrntea, vierten und fünften Hauptabtchtiitti's mit Kfinen Mitarheiteni za theilen. Wir können
lieiueu der bi«lier eiedlieBeueu 10 BiUide dieser trefflichen Kevue durchblättern, ohne da« Geechick in der
AMudanag, dia Kritik bii dar BaiiaadlBiw aad den groeaea FleiH ia dir gaaaaMetea Oawlailaag daria aa
bawandcni.
Za den Meiaterwerken von A. Delesae gehören aber vor Allem seine vorzüglichen Kartenwerke, wie die
Carta gdalogiqaa da d^pariamaat da 1» Saiaa, Paria 1865, ia Maaieeiaba voa I:S5000, «eldia
den Untergrund von Pari» und üi'uen l'nnjebongen bie m den grüsfercn schon erreichten Tiefoi
kennen lehrt und in jeder Ikziebung luujiterhaft ansgefiüirt worden ist (N. Jahrb. 1867, 372) ;
Litbologie da foad daa aiara da Fraaea at daa mara priaalpalaa da globa. Vwn 18TS,
■2 Bände in go mit Atks in Folio (Jb. 1869, 448 und 1872, 796);
Carte hydrologiqaa da departemeat de Seiae-et-Uarae, ez^enti par Mr. Oelesee, 1864
—1878 (Jb. 1875, 688);
Garta agricole de la France. Pari» 1874 (Jb. 1875, 883), worauf die Ertragsf^higkeit des Bodena
Tou Fraokreicb in Bexug anf Weincoltor, Wiaeen und Waldong dargeiteUt wird, nacb dam
Ertrag tob 0— SO, —40, —80, 100 -150 aad nabr fViaea pro Heetar.
Ja dankbarster Erinnerung an den uaeiBifldüafaea treaea Foradier aad anvfi-e> s^lichon Freund.
DKidea, den 21. Mai 1881. H. B. fioillitz.
Blngegangero Bohriften.
(\um li>. Juni bi» lö. Juli 1881. (Schlius.)
loo. if ito ■■laoalogifw da Belgigna iaBiBml.
Raeia wriiaa» dea atawaa. Xma Z, 1861. Bnf
xdlea 1881. 8».
Cowmittee of the Horw^an Horth-Atlaatie
Bspaditian. ThaNonngiaaNarth'AtfaHitieEiqpeditiea
1876—1878. m. Zooleggr. Oepbyre« bgr D*
aielKüen and Jobaa Korea. Ghriatiaaia 1881. FoL
78 p. i7 Taf.)
Oabaab, A.: Bryologische Fragmente. Sep..Abdr.
— Ueberncht der in den letzten fünf Jaiiraa TOa
Hm. J. Brndler in den österreichischen Alpaa «at*
daektaa aelteaerca Laahaooee. 8ep..Abdr.
■utfma d'Hlatoire naturelle in Paris. Noo-
velles Arcliivca. 2. Serie. Tome III, Fasf. 2. Paris
1880. 4". — De Huchcbriinc; KimIkti ln-s li'osteolugie
COropar^ SUr uno race de buc-.its don^L-.sü^juiü uljsrrvee en
Säi^gambie. p. 159 — 175. — lifln r.iin >■• Itrvalr Ke-
cberches »ur la lDaturat:uu de (juclijiu s |.;iiiites herliaiees.
p. 1(7—216. — Naudin: (Quelques remaruue» «u iujct de»
i'tauuemimeni (DütsptfrotJ cuhiv^ k fair libra. 317—288.
— Meunier «t Lambert: ItechcTclicsitratigniphiqiiei et
italeontologi'fucs sur les sabira niarins de Pierrefitte pria
Ktampes (Seme-eHHse*. p. 236— 269. - De Koehebru ne:
Ke\isioa des Ophidiens lu'silcs du Musenm d'histoire aa-
turelle p. 271 2!<ti H e i- ii n e rel: <Jbservari(sri> de la
tonperiltuni du sol faites au Museum d'histoire oMureile
pcadeat 191^19. f. 2n-80& •
uiyiii^uü L/y Google
m
Vom 15. Juli bi» 15 Auguit
K. Preos«, Akad. d. Wimnich. in Berlin.
HoiMtabericht. Min 1881. Berlin 1861. 6«. —
Zopf Tcbor den genetisrhen Zusammenhinff von Spalt-
pily.tiirnii :i ; . 277 — 284, — HofniRnri: I'i-Iict die V.iii-
Wirkung drr Wärmo wif die AmmoniunibaBon ji 285— 2S3.
— id.: Beilr&ge zur Keuntnis-s ilr>s l'ifMTiJiiis. p 2SS 3iW.
— BUcking: Vorliuliger Bericht Uber die geologische
ttenackof v«i OlyopiM. p. S16— 8S4. — Lepiiui:
IMtar dh wudcrtftniag iwcier iLgyptifcber Prnunideii nacb
Mktbeilungen von Prof. Brugsch. p. 9M—Kn.
Penbody Aoad. of Soiene« in Balem, Kau.
Merooin. Vol I, Nr. 5, 6 .^nleni 1881. 4*. —
Kingslcv: Coutributiou tu thc aniitomr of the Holo-
thnnini. 1» pu — F«wku; Ob (Im dmalapaMot oT the
PiMMt of Aitada. 10 f.
„FerdinisdeiiB^ iB findmek. ZeiUchrift. 8.
Folge, Hfl. 25. iDMVraok 1881. 8*. — t. Isen
Die BW- und Zinkwerke der Gewerkschaft „Silberieitlm''
n BIberwier im Oberinotliale in Tirol, p. 187—188.
Ctppernicua -Verein fttr WiMenioh. n. Xtuut
xn Thom. Mittlu ilungeii. Hft. 3. Thom 1881. 8».
— Favaro: l)ic Hm iischulf Padua zur Zeit des Copjier-
oicua, deutacli t. M. Cuxue. p. 1—60. — Beoder: Ai«lii-
nÜMhe BiitrtMaw F>aaiwgM«hich» dei WlwUHieCiiip-
pendeoa. p. 61—126.
American Journal of Scienoe. Editors Jam«.-«
& E. S. DiijiR aiici B. Siliimr.ij. Vol. XXII, Nr. 127.
New Hftvfa 1881. 8". LuumiH: Coutributioiis to
mctoirnlog^'. p. 1 — 17. — Hovf j: Cual dust as au eleincnt
of ilaiiKcr in mining. p. IS — 2u — Hidden: Notes on
Biucnil tocalitie« in North Carolina, p. 21 —'iO. — Com-
ateek: Variation in length of a zinc bar at tbe naie
tenpcrature. p. 36— 80. — March; Rntoration of Dtoe-
ceras nirabile. p. 81 — 82. — Liveriidge: Torbanite or
„Kerosene SLale" of New South Wales, u. 32—33.
Ferrel: Mcteorolojtical researchea Pt. II. Cyrlones, Tor-
nadoes and Watt'rs.|H>ut&. p.33 — 48. — Shcrman: Magnctie
obeerTattons nade tn Davis Strait. in August and Septeoiber
leeOi jkJ»—t!L — Mallet: Cryaiallina form of Sipjlite.
p. n-^U. — Whitefield: Oba«mtions on tho «tnicture
of Di^rophytou and its affiiiities with certaiu apunges.
I^W— M. — Broadhendr Carl>oniferou« rockg of $outh«*«t
UDta«. p. &5— 67 — llilÄarii; Later Tertiarj- of the l'iiII
e( Mexico, p, 5.S- »,4 raiii[il>i'll; IJufreniti- li un
Backbriili?e Couiitv. Va. p. (jö — >')ii. — Silliniaii: Turiju^is
e(Kew Mrxifo p.<>7 71.~ S<.-iciititii ml.'JJ:-! in-, ]i, 71 f*t'>.
Soc. It&liana delle Scienze in &om. Meniürio
di matematica o di fisica. Tomo III. Roma 1879. 4".
— Biacci- Deila rotazione dci curpi liberi IV» p — St.
Robert: Sul motu ntVrii n Jel (itMnIiiIu. «muo i-iirunnln alla
ndalenza dell' ariu, ed alla rutuziuue dvUa terra. 31 p. —
Siaeci: SoUa cottnone dei corpi liberi. 3!) p. — Hella-
Titis: Sa aleaae curre di ficile coatruxiotte. 48 p. — De
Oaiparia: Sriliifpo k aecie, aacaiido lepa«eiiM> M tanpo,
M vakwe inTorao dd cabe dda dittaoaa tniabOa di due
itaHMtL M p.
Wom. SadafiMli fl— utwjwj Sstam «Iii
giitra in Amiterdam. Oatalogne der BiUioCbeek.
Amsterdam 1881. S".
Dentaehe Seewarte in Hamborg. Aus dem Archiv
der DeutBcben ."^eowarte. Jg. II. 1879. Hamburg
1879. 4*. — Spruni;: Studien über den AViud uud
seine Beziehungen zum Liifldnuk .Nr 1, 2. .Hi -t- 24 p.
— KdUlcwoy. Icber die ^ irniidirr.nniii des Magiietismtia
in eisernen hrliitiiii mich liiuatini.s-llioüarhtuiigen auf
daatsclien Kautliihrt^'i:^! Litten. 'Mi j>
— MouaÜiciie Ucberaicht der Witterung. Mai,
Jniü, Jidi, Auguat, September 1879. JaHir, Fabniir,
Ittn, April 1881. Hamborg. 8",
Aend. dea Sdencet de Pari* Comptn reodos.
1681. 1" Semestre. Tome 92. Nr. 24—26. Pkria
1881. 4*. — Nr. 34. Cornu: Sur une toi «impte reladte
ii la double refraetion circulairc naturelle ou magn^tique. p.t86$
— 1370 — Wurtz: Sur lalcool diaWanique. p.l871— 1ST8.
Chamberland et Iluux: Cumpto rendu sommaire des
eiperieni-fti (niw-, k l'ouillj-le-Knrt. prej MeUin. sur ia
vacdnation charbonueuatt. p. 187ä — l'iSä. — Bouiey: I>e
la lainiiiminn eoatn le charbon qnptonatiqac. p. 1888
—1167. — > Brioacbi: Sur uo snUme d*^uatkHH düR-
rentieUe«. p.1889— 1S9S - De Caligny: Sur lea noyoM
d'^pargner Tean daas il^s erluses diics jumelles et d'«n
acc^lirer le scrvire. p 1393 IHIW Bniteau: Sur le
traitemuiit des vigneü par le siüture de carbiiue p. 1396
— 1400. — Kuch»: Sur les ionili^nis de deiix »ariable*
äui uaiaseat de l'invoraion des inti grulcs di' ileiix fum tinnj
onnee«. p. 1401—1403. — Halphen: Sur certaina syttemea
d'«4iiati0Ba düKraaUeDiea. p. 1404—1406. — Mercadier:
Sur rinflaeooe de la temperatnre wir les r^cepteuri redio-
pboniqnei k aAMiun p. 1407— 1406. — Cabanellaa: Sur
qnelqiM nwyeni et fornude« de meaure de« Aemeuti ele<:-
triqties et dea coefficients d'utilisation avec le disiiohiiif a
deux u;als.iiiomelre8. p. 1409-1411 Mai . < i Xii ati.
Heaneraluuio et torpeur r^tinienue. deux furmes uppoieea
de dallenma. p. UlS-UlS. — De Romilly: Bbdihiea
<U«aloh«a. p.l4I8— 1417. — JoannU: Cjanma deatron-
tium. de raleiuin et de zinc p 1417— 14J0. — Lorin:
Prv|knnitiun industrielle de l'acide fonniqne criitalliaable.
p. 1420—1421. — Keboul: Recherrbes *ur les moiuuninea
tertiaircs. p 1422 — 1424. — Apostolid6s: Systeme ner-
veux des Ophiures. p I424--142<> - Lavoca't: Du tem-
poral ecoJlleux. dans la &i>ric des \'ortebräs. p. 1427 — 1429.
— Ualland: ijur le pbytulaque diolijue. p. 1429— 1430. —
Julien: iiur la £aune de lUgaj (Loira) et a*a retatioBa
avec Celle de l'Ardoisiere (AUier). p. 1481— 1488, — Bou-
cbut: iNs üi disaolution des fauases menihrancs de l'aRgioe
coii«nneuse par les applicatious locales de |i«paine. p. 1488
— 1431 — (iodefroy: Sur un appareil de.stine itsupprimer
In diii-t-^''-' 'i--- l"-"'!'--' ki' ImI.-. p, 1434- 1435. ^ Nr £1
Jordan: Ubservations sur la r^uction simultanee de deux
forne» bilinteirai. p.l4S7— 14S8L— WartatSur lapr^paraiion
de IWoL PL 1486—1486. — Danbr^e: NoareUe reneontre
de Bosbe natif daaa le lol de Ma. p. 1440. — Marej:
Snr UD nouTeau tbermomphe p. 1441— 144-.2. — De
Lessepg; Snr le probet de mer Interieure de M. Roudaire.
p. 1442 — U4a. — I I liier Sur Ii s «reifes os.seii.sos. p. 1444
• 144t>. - l{oiit.'i-i I'Leiiiaii( i:i.-s nii. rviM liinijKes de I.1
fontraclion rr.iisrijiaire Mt(>- Mi'.i - \i)l;iri: Sur les
lois thenniques de l'ettntellu cxcitatnce des cuudcusateurs.
p. 1449—1482. — Andri: Sar la chalcor de fonaation de
l'oxycblorura de calcium, p. 1460—1464. — Ditte: AetioB
du protoxyde de plonb aar le« iodure« alratins p U&4
—1457. — Raoull: Sur lea carlwnates basiqueb de ibaux
p. 1467 — 1469. — Rnyssen et Varenne: Influen<e de la
concantiatioiB de l'adde chlurbydrique aur la di»ulutiuii du
cUocure d'angeat p. 1469— 14Ö1, — Lefort: Actlon de.<
addea art^nUiue et phosphoriqne sur k» tongctates de sonde.
p. 1461— 1463, — Iteboul: Rcchercbea sur les noaaminet
tertiairea : aetion de la chalaar sur le bromurc d*aII;hrM-
thylaramonium. p. 1464 — 1406. — Fayol: Ktude« snr ie
terrain huuiller de cotnmcntry. sa formalion attrilmik' k an
cKarriage dans un lae profond p 14(>7 I47i>. — M»i
Kwen: De la transplautatiun des os. p. 147<l-1472
Nr. 'if>, MiMii liei; Observatinr, (!<■ la runifli' Ii l'^-^l
(comi4c du ldU7) k robservatuire de l'ariü. p 1477
— 148L — Faye: Sur le« prol^mtee« d>w aoaieaB
tnitd de aiMoroloKie jMli&i cn ItaBe par DiamUla-Maltar.
p. 1481— 1483. — Poineare: Sur les fonetions fiirh.iienne«.
p. 14iM — 1487. — Catta: Sur le» uciideut,* de M-;iiatioa
qiii se produisent dans le traitenient des (ilth s phylloxer«"«
p. 1487— 1408. — Flammariun: ObbirvAtiiii ^ *ur la eo-
mete, et principalenient sur l'awct iibysique du noyau et
de la quene. p. 1491—1493. — Darboux: Sar bi aurfbce
a «eise point« sincnliers, p. 1498—1496. — Picard: Snr
le« aurbees poor lesquelles les coordonn^ d'un petattMM^
conque «'cspriaieDt par des fonetianü abeUemies d* leux
paiuiitiM. p. 1496—1496. — Diltaer: Sur nn mgriB
«
Digitized by Google
m
§taiai de dMaroiner l«s relationa cntre les coDtunce«
eMMBliM i]*M ODO Mlution particnliere et ccUes qup con-
tiniMM Ics roefficieots rationncls de l'cSjuation difTt^renticUc
MiretpoDdAnle i>. 149ft— 1500. — Dechartne: bnr tei
fcnne» vibnitotres des sur&ccs Uaoides drcubüres. p. 1600
— 1602. — Z eng er: Sur remploi de prismes i liquide
dm le ffK'ftro&cope k vi&ion turecle. p. 15<«3 1504.
Crot et C'arpentier: PhotO(?raphie des louli urs. par
leiiUiire do loiu-bfs d'albuininc <'oaj?uleo. p l'M löiö. ~
De ItoniilU: Appareil-. juniimatiiiiips: pneolc, spirellc.
p. l.VtKl — — Srbutzcnbfrgcr et Colsou; Sur le
nlirium. p. 1508- 1511. H»ller: Sur un ithcr ryanique
da born^ p. 1611— l&U. — Ricciardi: Hat lo röle de
tmMit |ilMpboriqiM daiu Im «»Ja volcani^oe«. p. 1614
— UMw— Brown-8<qasrd: De* phfoomine* anlUit^iu,
inbihhoiTes et dyaMBOg^niiiues ins k nne vtritatioo des
nerfft nitanes p«r le chlorofonne p. 1517 — 1520. —
D'Arsonvtl: Noiivelle m^thodi» d'excitation t'l<>ctrique den
IMTÄ et des nmscles. p. 1520— 16Ü. — Jolyel: Sur
r^iolocie et la pathogi'me de 1« Tuioie dn pigeön, et sor
le iMwsneamn des mio-nbcs infectieiu duu 1« Ijnnphe,
p. 18S9— iSaS. — Yung: De llnfltteiice de la natnre des
äBment« sor le d^TclopDement de U grenmiUle. p. I8QS
— 1627. — Barrois: Metamorphose de la PWicelline.
t 1527— 1529. — Chat in: Sur 1« fonnation da kyste dons
trichiiiKse mu^rulairf. p. 1528—1529.
fnybold, Edmund von: Cefaer SymmetneTCr^
MUii— «ad Zygomorphiimu dar BlAÄaD.
1874. 4*. — ficitrige nur Ptlarienkmidfl.
1875. 8*. — Terg^loidiende UntemicliiuigeB ftl
den relativen W>t'li auszuwälilernli.r. I,t!ii ttuff
der iifttiirwi.'-.^f ii-i liftlMii hi n Schulfiicher, lj£'.«ondt r;-, iio-
tatük. Zii' Ii L'.- u. Mineralogio auf höheren Knubrn-
u. Madcbi.nstlmiei). Fit-iburg 1878. 8». — Kritische
Beiträge zur Rcrorm dea DaturwineiiatkelllkliiBOBtai^
liebt«. Lngng 1879. 6*.
Wqr«r, 0. D. 1.; üflber die BeradmoBg dee
tnhnebeinlichsten CbronometeiigBii^ aus einer Baihe
Ten StandbeobackttiDgen d. Ober GewichtaljealinanraiigeD
m SUuiiie.'iunttrschipden di r Clironomctcr. Sep.-Abdr.
Philotophical Society in Cuüiridge. Traus-
■etien. Vol. XUI. Pt. 1. Oambridge 1881. 4». —
Calle;: Table of .f"< o» t // <in> op to n — B — 301,
f. 1—4. - id : on ibe s^hvardan daritallN aad Un
polybedral functioiu. p. 6— (iS.
— ProeeeSHfk ToL HI, Pt 7, 8; ToL IT. Pt 1.
CWnliridgc 1880—81. 8*.
Hederlasdscbe botaniacbe Vereeniging in N\jm-
wegen. Nederlandsch kruidkundi^ .Archief. 2. Serie.
Deel III, Stuck 3. Nijinwegen 1881. 8.» — Van
der Sande Lacos;,'. (•verzieht der Levennrj.s^cnrtpn,
«ilke ia de pruvindcu vun Xcdi-rlaud £|ja woargcuumcu.
£m— SUL — Oudemans en De Vriee: Ohrer den
rieei dar tempcFatuur op de ontkiiniBC tan aaden.
Ondeaani: De ontnikkaiiag aucr knua
I de Flom «an Sedadand. fw tW III8>
Aitnoomiadie Oeiellichaft Tierte^abnecbrift.
Jg. 16. Hft. 1, 2. Luipzig 1881. 8». — Danek-
wertt: Stemtafeln enibalieud die Positionen von 46 Vw
dBBMMtalstenien fUr alle Jahrhandme von - 2000 Ul
Hh 1800^ luudi Leverrier, mit BerOcksicbtignug ihrer Kigen-
himtgm§. p. 9—78.
leoM JaliriHMh ftr JDaamliogü, Ökologie nnd
Villantologie. Hr»K. t. Beneeke. Klein n. Boaeo-
bnaeb. J«. Hl. II. Hft 2. Stuttgart 1881. 8".
[fA.] — >!uj;i{e: 1' eidspatb aus dem ßhombenporpbvr
*eo Chrätkoia. p. 107— lau. — üerendt: 2er EoMeiniBg
voa BiesentSpfen. p. 121— US. — Steintlinnn: üeber
Titbea o. Kreide in den ptmaiadNn Aadcn. p.I8l>^U8.
— id.: Ueber PrutetracUa LinXi n. f., eine Litiii^:tidi' dts
Malms. p. 164-163. Höpfner: Ueber das (iestem des
Monte Tajumbina. p. 1G4— 192.
X. Aeoademia delle Soienxe di Torino. Atti.
Vol. XTt Map. 6. Torino 1881. 8». — Giacosa:
Di un nooTO metodo di dosavgio delF acido fenico- p. 566
Tiftl. — Guaresehi: Ricerche mii derivati della nallalina.
n. 5<>8— 670. ~ Rosa; Nota intomo ad una nuova spede
del genere (iordius provcniente da Tiflis. p. 672 — 674. —
Curioiii: Risultaü di e«perieaze solle rcnsteiuce dei mat^
riali. p. 679—684. — Favaro: Salb InveBaimie dei caa-
noccUali binocnlari. p. 586—504. — Pagliani: Sid calori
spedfici delle soluinone saline p. 605 — 616. — Baretti:
Rnti fossib (Ii Mastodont« uel territorio d'Atti. p, 616— Ö18.
— Salvadari: LlescrUione di alcune specie nuorc o poco
ciiriuseiiid:- «Ii I'r.rlli della Nuuia Uritaiiüia. Jella Nuova
Uuinca e delle Uole del Dnea di York. p. 619 — 6S6. —
Dorna: Presenlasione delle JSffeoMrldi dd Holak <
e dei Pianeti per Tanno 1882. p. 636—847.
Mneller, F. Ton; DcscripUve aotaa
planU. I. Melbourne 1875. S«*.
Kaiierlieba Atalralit&t in Berlin. Anuaku Jor
HydrograpUe n. nnrittm. Meteorologie. Jg. 9. Hit VIL
Berlin 1881. 4*. — Die Be^mverhitoiseejm MMH»
JSSl» u.'physiaciiai^lMaliaiB darlTewIwi p.8«^-8M.
— Kadiiiaktan Ar SeeUmr. Jg. XIL Nr. 98
—81. Berlin 1881. 4*.
Die Undwirthschaitliehen Versnchs- Stationen.
Unraufgep. v. F Xolilre. Hil. 2". IHt. 2. Berlin
1881. 8». — r:i.riiiit. Meilr.i-r yiir Most- u. Wdn-
analyse. Die Heitiinrau:ii; <;r< /urkers. p. IflO. —
Kellner: Die Hestinimnnt; 'ifr I*:iwri>ss:of?o um; 'li-r nicht
eiweisiaitigen ätickaloffvarbmduxif^en m den i'ttanzen. p. 101
—106. - Tosen: Untenacboo^en ober die mrkai^daa
Cfafliialpetcra, dei Kodiialze« und dM CUariaiHiBH im
Erdboden, p. 107—113. — id.: Die Tbeorle Orandeaul
Ober die Fruchtbarkeit des Erdbodens, auf Tencbiedene
Krdbüden, mit besonderer KOcksioht auf eine Bcnrthcilunjt
<1ls Krdbudens, angevraodt j). III— 122. — Fassbender:
Ik-itrlge zur Werthbestinmuuj; vuu Kahninga* und Futter-
mitteb. p. 123 — 132. — Portele: Beitnige zur Keontniss
der Zusammeusetxuug derHUch einiger Tiroler Rindorracon.
p. 133—148, — id.: Die SaUc}ls«ure in der Stall- und
Alilchwirthicteft, p. 143— lü<). — Grahl: Bericht über
DOn^tuinTersarh mit l'hosphorsäare in Terscbiedcnen
derselitcu. p. lOl i'^J.
Hurdar, 7. Footee flocne Koeeioae. 8ap.FAbdr.
" ' ' ' TattiiK tn ZMdmiM^
Wk.'mL ■Briankal881. ««l —
Da« rb«ini«di>«ebwildidM EidliebeB ven M. Xnwar inOb
von der Erdbeben-Comnisaon. p. 197—264. — Wiener:
Untennchungen über die Retlexwirkong farbiger Fliehen
in .Malerateliers, p. 'Jß5 ;S2. — Treu t lein: Ein mathe-
matischer lieitrag zur Culturgeschirhte. p. 2ivl — 21fH -~
Platz: Geologisches Profil der Kcckarthal-fiahn von Ueidcl-
berg bis Jagsneld. p^ a9i^-4iaiiL — id.: Geologisches Profil
der KraicfaMn-Bilia von Orfltdngen nach EppWen. p. 327
— 336. — Meidincer: Die magnet-elektrisuien MascLinea.
p. 327- 490. — Scbuebe u. Wagner: Naturwissensdiaft-
bche Ctinnk d«a OieeibenogikuD« Baden, p. 491— SOfi.
X. XkWHL 41tnd. i. WmmA. ia BMdia.
MnaldMciclil AjgO. 1881. Bärin IBSl. 8». —
Befaann: MUftnrK^BnlnindciQiniir.s p .<ui3— 878.
— Barmeiater: Ueber ein Skelet von Scelidoüuriim
Intwpludtm. p. 874— 381. — Weyl: Beobachtungen Ober
i^sammensetzung o. ^toffwwbsel des «{«ktriscben Oigana
von T<>rredo. p. 381—3^7. — BrAndl: UalvBiidHnign an
Hadioiarien. p. 388—404.
Zoologiach-mineralogischeT Ver. in Begensbnrg.
GorrMpondtosblatt. Jg. 84. Begensbnig 1880. 8*. —
Digitizcd by Google
200
Bainard: Die Miaeraiogie in Ihren neuestoa Kntdpcknngra
und ForUchritten i. J 1879, p. 0— l2. — Kitttl Systt-
inatische l'cbenirht der Kut. r liayrus. Foru.l j' '.' ti
Boger: Liste der big jeut i>ekauiiu-u fos^Ucii ."jiiui^utuicre.
(ftm.) p. 166—192.
X.Coaiitat«gMlogieod'lUliainRoiB. BoUetioo.
Sei-. 2. Vol. II, Nr. 5 e 6. Roma 1881. 8«. —
DeGiorgi: Not»- stratiifriitiiljc p ijpcilfujii-hc iln Kagauo
•dOtraiito. p H" JO'-i. .^jI m'>jraL'Lr .Vlcuui upituiiti
gpn)n!;iri siil l AppCDiiiiio ira Nii{M>ii e r'oggia. p. 2U3 — 2S9.
I .s:-u .SuJIaluiMiaipwibuitdIMoiiMlimMoOPMto).
NaturwiiMBMliftftl.-mfldiiiii. Yer. in Imubnuk.
IVpriciitc. XI, Jp. 188081. (luishruck 18H1 8". —
Krii'i hl>;ium'T n I isr'i li.ii ;i: H:MiiL-r\i[ii,'i'U /.-.i lljini-
gR'i»'» Knunif ratio Jilinrumonidum, cxlillitiH s]H'tii^-i in
alpibiis Tiroliae capt*.s. t. p. 1— la — Waldner: Idicr
die tiebarts- und öu.-rblichkeittver]iiltiiiii»e Iniisbrurltü im
Decewdiui 1870—79. p. U— 96. — Srlintbel: Iteiträge
zur I^hre Ton der ScniMrbtsichtigkeit durch N'icht({ebnucb
dpr Augen p, 32— 51 - Udler: t>ie alpintn Lepiduptoren
Tirols. |v .'i2— 1<>2 — WalJncr: ( < lipr das Vprlialten der
ZeUkerDv in dm l''urchu»gfskugclu im Kie der \\ irtM^lthterc.
p. 163— lfi9.
T«i«a d«r Amte ia Stoinnuk gn Om.
MitthcHniigeB. XVIT. Tw^hajßAg 1880. Gm 1881.
8*. — Pramborger: Uebm- fibrinflü« Bronchitig. p.l— 89.
— R«rBQg: l't-T KegviiwärtiKC ÜUnil der künstliclten Kinder-
B&bruiiir. p. 69—84. — Wafser: Iter (iuttn|icrtluiveri>aud.
p, 85— K«.
fl«Mdiifiab«ielit dar Dinction der 8ul>£Ueik-
Ulm4}Mellid»ft f. d. J. 1880. Jena 1881. 4*. [G*-
•chenk d. Hrn. Prof I>i-. S, 1,-,. ff. r in Jea^ M. A. N.]
Soc. g^ologiqne de Franc« in Fuii. Buliettn.
S"** Serie. Tome VIII. 1880. Nr. 2. 3. Pari» 1879
— 1880 8". — I'eroti: ( Inssification du terraiii ir^'tare
sup^rieiir du midi p. hh— KKi. — Chaper; Note sur iincl-
quf s faits observi's ilaiis. le tnussif de I Oural untre Ir 54"
fi ]'.■ CiiH' degrc-s di- tatitudi' Nurd, p, lUt — l.HH 1 r.iut-
»cliuld: Siur la vahabilitä du uivcau de l'Ocvan. p. l'M
—160. — Comiitlt MqH wrd>MW?MHg d*Mi de Pycno.
dontes portlaiM&iit tt nfeOHaimc i» fEat du basstn de
F'aris. p liW— loa. — Cuvier: Sur IVrosioii drs rorhes
piir 1.-S roiir.^i d'cau. p.l68 — 171. — Pollfns: C(-iitribiiti.>n
ik la stniii^'rapbie |)*risiptine, p, 171 ins Ztitli r:
Nute jiir rjuplipies pluiitos tn^sili^s du torrain |i.'n;iii'ii de
lu tom-jf, p IIK! L'U - Hill hl Ilde: I.rs UTriiiii^ du
NiM.iii't. an nord de ( luniliri . .'.iiii)i:ir.'.. a ceux du Cor-
\ie:vt. ilii Munt de l.i'piiic vi ilu Mm,; i .i L bat. p. 212— ai9.
- 3"' Serie. Tome IX 1>81. Fr. 8, 4.
Paris 1881. 8". — GourdoD: Nutis miiu'ralofriqan
aiir Ii"' r\M-n<''es p. 1156. — Lebescontp: Ni.tp snr In
faiUc de fonlptau. u. 157—168. — Stuart-Mputeath:
Sw la ffologie des PfT£ii4«s de la Navarre. de Uaipnzroa
et dn Labonnl. p. 158— ISO, SOi— «83. — De Saporla:
Sur le raurs de bounique foedk, Ut au Museuni d'Hiatoire
aatnrelle. n, 160— 168. — Otndrjr; Sur les noureaux foa-
tUoa qiie M. Lemoine k decoiiTertD pr^!> de Kpimg, p, 108
— IdV. — O'Reilly: Sur les dinttioiLs dp.s faillos p. 169
—171, — De la Harpe: Sur riD>|H)rtaiii-p de la löge
ceiitralp rlioz ).■>, Niimnuilitffs. p. 171 — 17(i. — IW'bprt:
Lc (erraiu pi-ui-ea de la Kbune ei l'dtage corallicu des
Vjxtutm. B.I7»-181. — mtktl-Mxyi Sor Iw mUmw
ountcts CM CBTintu de Smt-LtOD. p. 181— IM. —
Jannettaz: Dp la prnpagation dp la cbaleur avec leurs
diffiirents cliva^es fl asw Ifs mcunoments du «ol ijui los
ont prod«'.it-> p — '211, — Dp Bonrv: l.ps tnfs qiiater-
nairpü dt' S^^raiiKuurt (Stirn' i-l (Iim-). p 211- 213
Cotteaa: Note sur Ips ErhinidPi dps terrains Iprtiaires
de la Bel^u«. p. 2U— 319. — I'arrain: Note sur une
•ource nun^rale reocontr^ daos une galerie de« honillieres
da flifiMra» (G«id). p. 331—223. — Daglneourt: Kat«
8ur la geulogic des enrirons de Saiut-.\mand Cber). p, 223
—2^2 — .Vrupgbiiio: Lc uuatcrnaire dp ('helles, p. 2.I2
j.iT - Wuhlgemuth: C'Hitact ilu BathimieD ot du
Callüvipii sur le bord oriental du Ii;-, sir dr I';!ri,', (H.nitp-
Manie. Vosgcs, Meuse. Meurtbe-ei M > ]' 25^- 277
— De Grossouvre: Note aur U muuniurpbisme des
ealetiias Jununque« au voisinage des giscataatt afaUäa-
UdiiqneeL p. 277—381. — Pommerol: Age dea tob liili>
miueux et basaltique^i de la Limafiia. jn 9B3— 988b —
Bureau: l*r*uiices de la l'lore eicta» • — • - -
(Laire-InCerieare). p. asft-m
dB Boic-Qaatt
Ein Joonia] für dia Batanik. Bd. I
— XXXXII. Berlin u. Halle 182C— 1879. 8» [?ek.]
XoBgL STWsk» T«t«iiak»a>Ak»i. ia StookholB.
HandÜiigiir. Ny F«Qd. Bd. Xlf, Eft. S. 1878. Stock.
hülm 1876. 4«. — Lind8tr6m: Contribttdana la the
ai tinolus)'^ of tho Atlautic orean. 26 p. — Rabenaon:
Minad-s-rich irsnindia af temperaturen pi Slateus tnetc-oro*
lo^'iaka btationir liiidpr i\BU 18ö!t— 1872. 22 \i. — Tiieel:
Memoire Sur THIpidij, Nouveau genre d'Holotburies. ü4Jp. —
Edlund: UtitprsuclmtiK ulwr die Wiirmeersrheiiiunffen in
der gaJvaniM-licu baule, uad Qbur die elektromotunscluni
Kräfte. 24 p. — Robanaan: Om ttorlabaB af teBim-
turvns dagli|;a Variation I Brerige. 33 p. — Waatarluad:
SibirietUi laud-«rh aAtratten mcdbisker III p. — Tftrne-
bohm: Om 8verige« \igtigare diaban- och gabbru-arter.
55 p. — (»berif: Om trias-fiträteninppr trin Spetaberf^eo.
19 p. — Wijkaiidpr: ( Misi'r\uti(ti5 mUf^iictiques. faiiat
peiidant Tcxpcditiun arctiqiie SueduUc eu ly72 — 1873.
Bd. XV. 1877. Stockholm 1877—79.
4". — i^i tterstedt: Flontbi firjulogica moiitium Hiiiine-
berg Pt ll;.lliln':); j.. • Müller: UndcrsOliiuiis af
FiIrqcccu J'uiidora-s rur'.'Ut', iiiidra afdelninuen. p. —
leer: ('eher fu^silp l'tiun/cii »on Ni iaja Seiiilja. fi p. —
id.: Buitri^e zur miuceneu Flora vua 6acbaliu. 11 p. —
RabaDaaB: OMataaua daa aanraa bafiteloa «bi«r>ia> m
Suida depnit le Xtl» ittele jnqnlt rannte OH j caa-
priw. l«r* parüe iIS96— 1790\ 184 p. — Agardh: Fkiri-
deemas morpbologi. 199 p. mit AtlM. — Rlien: Ob tlw
UUaocbaeta coUected duriug the Svediab cxpcditions to tlio
•rae ngfana in the yoani 1870. 1S75 and 187(> 4!) p
Bd. XVI. 1878. Stockholm 1878—79.
40. — Edlund: Recherche« sur Unduction anipolaiic,
IVlortriciti^ atraospherique et Taurore bor^ale. 3« p —
LppIic: Ofvcrsigt öfver de af svon.ska expeditionerna tili
Novaja Seralja orli Ji-nisei 1175 och IJ^TR insamluiln hafs-
molluskcr. 85 p TIji-pI: Lp.-i auiipliilP'i p ilM ln-ri', des
Dters de la NouscUe-Zemble. 76 p. — äablbuVg: lluirag
tili KarttraaUB Sibiriena iniaktflMiBB. Hawintet« BeiawMaiB.
bnamlade na der espcdMoDeraa löl Obl och JanlM 1818
och 1877. 39 p. -- Korh: Arachniden aus Sibirien oad
Nov:ya Semlja. eingi'saiimKlt von der schvedischen Expe»
dition i J 1>575, Ki»; p. — lluinliprij: Iliidnrs'ikiilrii: af
liailgvtjaii Marjtpuivl, ]i. X-ithor^t; Uidr.'\',' til
Sverigi'b losaila Üoin. II. l'liiraii vid Il!.fl;aiiii> och HfUma-
borg. 63 p.
lid. XVII. 1879. Stockl.ülm 18S0— 81.
4*. — öjrlden: r<'l>er die Bahn eines materiellen Ptmktes,
der sich unter dem Kinflnsse einer Centralkrat't von der
Form ''^j + iijr bewegt. 67 p. — Clere n. Graaaar:
Beitrüge zur K( nntiii..s ili r iirliti-. hpii Diatur.H'Pii, 121 p. —
Ncumau: Om .>terigeti ilidnuhuider. 123 o. - äahl-
berg:: Bidnc titt Bocdtreim SiUrieaa laeekttMiaa. Co»
leoptera, iMuatade nader atpadidoBanB tfll Obi ocb Ja-
niMi 1878 «tb 18V7. lU {k — Aiaifniat: HaaagMytiB
arlkanima Boandinaiiafc «8 p.
— Bihaog tili Kbogl. Sreniin Veteoakapa-Aka-
demiens Handlingnr. Bd. 4. Hft. 1. Stoekholm 1877.
8*. — NOrdenskjöld: Redojjüreke för en ex[M>ditiOB
tili rnjuningen af Jenniscy ocb Sibirien. 114 p. — Kabl-
eraati: Om DanneaofB jonuMlmaiL 16 pt — Ouaaa-
Digitizod by
801
UMnnr. 74 p. —
iireau (Tu arnmie den
lias: Om mellenU SvtrigM
T)ii'el: Nnt(? s»r rKl)iului. genre noiireau (Tu i'roiijip dcR
Lulotliujius. 7]). — Stal: ObsorvatiuiM urthi'i t(r'ilu::iijnf».
08 if. — Kjellm«n: Oiu üpeubergeu« mahn», lüorot'>-U-
Itaait TMUophitar. II. 61 p.
Bd. 4. Hft. 8. Stockholm 1876. 8«. —
Porat: Om nlgr« exotkka MjflliiiMxler *S p - Bu-
wallioi: Nnlps nn Pterygoeera areimrta Slabber. 27 p. —
Edlundi H> < /itT' Ijos 8ur Ivii cuurucits elcrtriques produita
par le mouvpninjit dfs liquides. 44 p. — StJl: »vatema
Mantodeurum. 91 p. — >*arden»Kjöld och Thi^el:
RedogüreUe für de Svensica exp<>ditionerna tili nmuiiiitfen
af Jtnbej. 81». — Ekmtn: Om hjdrograMa flirnMhiwUl
llUaredalens Tatt«nninride. 69 p.
■•B: AlkTftdrC'u i i^vurige 1871 1475.
HildebrsBdi-
P-
Bd. ö. Hft. 1. Stockholm 1878. 8«. —
Toreil: Oll th« caaaoa of the glackl Phenomena in th«
north eastern portioo of North Ajaerica. 7 p. — Roseo-
bare: UndersCkuiiiear öfvcr Nitroto-nafvcUernföreiiingain*
och denw förhllknde tiU Nitropnuaid-fareningani«. 80 pi
— Sp&UKbcrg: Spcdcs Gyporae, gi-ncris Tlomoplrroruni.
76 p. — Stil: .Systeina Aendiodeorum U»t y. — Witt-
rock: On thi.' Spurra formation nf tln' Mr^Knrfinte aud
esfMH-iaJlv <:-f tlin iicw fsmii.i-, mat-inr^ui, 1^ [I ■ K;..'ll-
mau: l'et>er diu AI){eur«giuQ(ui uad Aiguiit'urmiitiuueu im
OiUicben Skagenack. 86 p. — Z«Uerat«4l: V<igMMiioiNa
p4 Tiainga«. 86 p.
Bd. 5. Hft. 2. Stockholm 1878. 8». —
Cleve: Diatomi iroiii the Weat Indiao Arcbipelago. 33 p.
— Stil: Obumtioaaoftfaopt^roUuriqiiea. 20p. — Törnc-
bohm: üeber die dwniUireBden UMieine von Orifak und
Attok. 22 p. — Stai: Sur \n caracti-rc« dlstinctifs dca
BMropt^re« et des HomojitM"«. 6 u — Spilnxberg:
NotO Sur Ics variet/n su(S(InBi>n de la Tlrrtilhis Seltne 10 p.
(Iii pxLstPtit >'nLrp Ira
Ca! lan d rpaii - Sur les
de« p«r-
9 p. — £dl II II il Si:r Vx d(Hluc(ioD d^a .
■Im fleettiqt» tM6 inex[ühnu' ju.<ii)a'ici. 16 |i. — iTecb«:
IMar die Eotwirkelunx dus Uuicrann-s und Lnterachenkela
bei (Ätroptrra. 17 p. — Kisen: l'relimiivary report on
■eoera and stwifs «( Tubifiadw -ifi y .^urivilliuü:
On a new i'/.-mi-- and .specics of H.i.t], i'ihc\da. lU jj. -
Th^el; rreliniiiiarv report on the Hulxthirulif- ot the
explorinK voti»«p oi H. M. S. „Challcii^^cr". 2<l p. — Kt
Klercker: )>ur Ic soectre anormal de la lumic^re. lOp. —
EneatrAm: Trats letb« intditea d« Jeu Bemoalli k
Ltenard Euler. 94 p. — Stnxberg: Evertebratfaunan t
Sibtriens lahaf. 76 p. — Kdinnd: Om oraaktMi tili dp
dektriska «tröminar. «um uppkomma rid vatskor» strom-
mandp ppnom viir 11 y. — Hambpr[(: Sur la Variation
(i.uriir ii'.' ]li hini- (in v<_-i;l ..Wi]i Aurivillius: Sekun-
dere liiä.si Ulp<'hl.sver.schj('detdjcil«ii nordi^clicrTaxfaltcr. 50 p.
— Öfveraigt af Kon^L YetenHkaps-AkaJemiena
Fdrfaaiidlingar. Jg. 84, 1877, 36. 1878, 86. 1879.
87, 1080. Stodtluln 1878— 18S1. 8*.
— ObMmtioiis mät^rologiqaaa SoMoiiM po-
par l'Aead. roy. dea Sdisnees. 1875, 1876,
1877. Stockholm 1878—1881. 1°.
— L«fiiadistecki]LDt<;ar öfvcr Koagl. Svenaka Te-
teuekaps-Akadcmicus cl'U-r &r 18Ö4 aflidu MtmHIwr.
Bd. 2. UA. 1. Stoekbohn 1878. 8».
— SBBtMBOB : nninitaokmiig tlhvr Obiatoplier
Carlauder. StosUlAlm 1877. 8°. — Malnoaten:
Minnesond Sfver Carl von Linn^. Stockholm 1878. 8".
— id.: Minnesteckning üfvi^r l'chr af BjerkBi). Stock-
holm 1878. 8". — Arwschoug: Minuoatockuüig
6fvpr Carl Jacob Sundpvall. Stockholm 1879. S". —
Hilde brand: Miiueatoclming öfrer Jooaa Hallenberg.
" " 1680. 8».
CTvm 18. Avgiirt Mi 18. Scptanber 1881.)
Oekonomlsehe Oeiellaeh. im Köni^eioh Saehiaii
in Dreaden. Jahrbücher. Bd. I, 1—4. III, 1 — 4,
IV, 1 — 4, V, 1 - 4, VI, 2, 8. 4. I)rc-;1, n u. I.. ipzig
1848 — 1858. 8". — .Schriften und VcrhftiuHiingan.
Lieforuflg 1 hhi 38. 40 bis 50. Dr- sdeu 1818—1844.
8°. — Anzeigen der Kgl, Sächnischcu Leipziger "ko-
DomiachenSocietät. 1764—1814. DrcHtli-n 1764 — 1814.
8**. — Aoartge «u den PtotokoUan 1 — 7. Laip^
1787— 1T70. 4«.
— Mitthiilungcn. 1880 -18R1. PrrsJcn 1881. 8*.
Oesellich. ftti Satox- n. HaiUraade in Untdim.
Auszüge aus dao FratohoUeH. Mv 1848. DMdkB
1860. 8«.
8a«. rAgrifdtm <• If «a. AnadM. 6. SM*.
Tome n. 1879. 1880. 8*. — II ag&iii: B*>
chvdM nr bi atanpUe betniqae du Lyonnaia. p. 1—1601.
— Deloere: Rapport de la loua-oominiaaion technii^ae
cluurgte d'^odier la qaestioD de l'aaMHiorati^n da «emce
des caux. p IGl — 108. — Fontannes: Premiire note aar
](•> fiirumiiuri-ri-i di-s terrains tortiaires snperietirs du hasain
du KbAne. p. l'Jü — 204. — Falsan et Chantro: Ktudcs
(ur lei aocieu gladera et rar let tafraina arratiqnea de la
partia moyenne du baasin dn RhAne. p. 306 — 474. — La-
iob: Oiwna de I'ann4el879 dau le departement du KliAne.
p. ft41— 6UL — Jaijs: De la TisibiHU! des .\lpes coasid^riiu
rnjnmo pronniiti>- du temps. p, 549 — Mft. — Locard:
Ktude« üur Ics vanations matacolu^iijiie». d'apr^s leg fanncs
vivanle et fossile de la partie centrale du banain du Rhdoe.
p. M7— 1016.
2. S^rie. Tome VI, 1864. I^roB 1864.
8°. — Tome VII, 1, 2. 185.5. LyoB 1856» 8*. —
Toms VItl, 1856. Lyon 1856. 8*.
Aoad. des Soienoei, Bellea-Lettraa «t Arta da
L70B. Mi'uiuires. Claaaa daa Soieaeaa. Volume XXIV.
Lyon 1879—80. 8». — Loir: N«»ta «ur la double
fonction chimiooe (alcool at aldijliyde) de difen addea or-
ganiquea monobasiques. n. 1 — 18. — A114fret: Memoire
aar le calendrier. p. 15—96. — Marmy: Etudesde nuMiin
orientales. p. 37 — 76. — Oonnard: Note aar lea aasoela-
tiona mitt^rale« du CapiRln irMiiiit-Diire) p. 77—89 — De
Forcrand: RocherrLc.'i sur la constr.utiun dL'.i outremers.
p. 141- 159. - Gonnard: Nute nur les aaiiuriariniis mini-
r.ak\^ q-.ir rcnfcmiont certains trachytes du ravin du Riviaii-
Uraod, Mont-Dore. p. 161—176. — Locard: Kote aur lee
Btaiiaa d« Boaa. pi 801—808. — Aadrtt FMaa at naigaa
oe ramide 1879. p. 3S9-4ni. — id.: ObaerratioD da pia-
aage dn Merctirp "inr Ip »olefl faitp ä Ojrdpn (Utah\ fe 6.
mal 1878. jj. 261 LJ7H. — Ri5»olle: Kt-.ide »tir le« manj-
miförea fowiles dps iipi)oti Pampten» dp l.a l'iata. p. 381
-818.
QaMO daa Lettrea. Voltuoe XIX. Lyw
1878-80. 8*.
Soc. Imp. dea Katoralistes de Voacou. Kullotin.
Anneo 1807. Nr. 1. Mo.scon 1867. 8«. — 1871.
Nr. 1/2, 3/4. Moscou :871, 72. 8». — 1872. Nr.
8, 4. Moscou 1872, 73. 8". — 1873. Nr. 1.
Moaooa 187S. 6".
MAtwiaMuahaftL Tanin n Im«». Ab-
IiBBdhiBgaB. Bd. IV. Hft. 4. Braman 187». 8«.
Bd. y, Hft. 1, 8. Bremen 1876, 77. 8*. — JahM*
berieht« II, 12. Bremen 1876, 77. 8*.
Verein f d. Kaaenm lohleiisoher Alterthtlmer
in Bretlaa. Schloaiena Voraait in Bild nnd Schrift.
21. Bericht. Brmlaa 1874. 4*. — 88.
Braalav 1877. 8*.
Leop. XVIL
Diyilizuü by GoOglc
202
1. hu 18^ M., le. Barkkk Bk«dn
1869—71. 4«. (gek.]
IfefrikillMkM C«itnl>OiMmtiniiia in 8t.
ftttnhmf. Annalen Jg. 1874, 187$. 8t Fatow-
faof 187«. 40. [gek.]
— Annuniro. Anuee 18J3, Nr. 1, 2: 1811.
Nr. 1, 2; 1845. Nr. 1. 2. St. PeUrsbourg 18 lö
—48. 4«. (gek.J
B> AoaJwiU i» CtemiM in Ihidrit MamoriM.
T«ao I (8. 8wi*: OindM ntnnlM. T. I, Pt. 1).
Madrid 1850. 4*. — Ton» VI (2. Serie: Cüeneiu
fimcas. T. H. Pt. 2, 3). Madrid 1865. 8«. — TonM
VII. Madrid lfc77. 8». — Taw> TDI, Pt 1, S.
Madrid 1879. 8». [ffek.J
Verein fttr Hatnrknndfl In FaUa. 8. o. 4. Ba-
riebt. Fnlda 1876, 76. 8*.
ObwIaiitlliiMh» OaMlIaA. te VflM—dL w
OOrlitz. Nrnes Laositzischea yfgf«»- Bd. I— ZZX.
Görlitz 1821-1853. 8«.
HJ. 57. Hft. 1. Görlitz 1881. 8».
Peter»«n, Theodor: Der Monte Vi»o. Sep.-Abdr.
— Kupfer- a. Würauthmineralien aus dem Spetaart.
Sep^bdr. — Uatemufamigaa ftber die Grlliiiateiaa.
Sapi-AUr.
I&ndirirtfiHiaftliehe Jahrbttcher. Herauigeg.
T. H. Thiel. Bd. X, ütt. 4. BerÜD 1881. 8". —
Tbaer: Die alt-igntlMha Laadwntbachilk a. «98— BW.
— T. Liebiff: Diwch wddw Store Iflaea dl» Pflanaeii-
wiirzob die Phosphate im Boden? p. 608— 613. — Frits:
Die Perioden der Weiiwafträg«'. p. «71—086. — De Vriei:
UebfT emige Nebenproducto des pHanzlichcn Stoffwechsel«,
p. 087-718.
Bonl aiavMOopiMd 8m. in London. JownaL
8ar. 8. VaLI, Pt4. Loodon 1881. 8*. — Dnnean:
Ok aome remarkable enlargomeiits of the axial caniüs of
i|MBge spicules and their raasps. p. 557— 672. — Rirhard-
son: Ou » blni' aiid snirkt duablo ;.taiii, siiitable für nerre
and many nthor aninial tis.sues p, fiTl! — ."iTl. — Summary
of t iirri'iit ri.-s('iin Ins n latiiii? tu zoolupy aud bütaiiy, nvi-
«■'•Srnj.y rt. riT.'i 711.
Siegmimd, Ferdiaand : Aus der Werkstätte d«s
BMoaehlicben nnd tfaieriBchcn Organiamaa. Wien. Pf«t.
Laipiig (Hwtieben) 1882. iiteceoaioaa-ExeinpUr.J
8m. antoBologiqaa it Wnam in Tub. An^
oales. 4. Serie. TgilM X. PHtti»
Pari» 1876. 8».
— — .5. Serie. Tome IV, V, VI, VD, VID, IZ,
Z. Parii 1874—1681. 8*.
£• nit dM AUOdmigaa bs|/z «ndssssj
naaiBBWDbCngen. Sep.-.\bz.
Vereeoig. tot Bevordering der geneeikandige
Wetaiuohappen in NederL-Indiö in BaUTiA. Genocs-
kundig Tijdacbrift. Deel XXI. Niemn aerie Deel X,
Aflevering 8/4. Batavia 1881. 8e. — Dri«it«n:
Sydrage tot de Saiidvpeit^3eogT«pUc. p. M»-607.
Ameriean Joima] «f Beienee. Editort James
A E. S. DRna and B. Sil! im an. Vul. XXII. Nr.
128. New Häven 1881. 8". — fieli: Upon a modi-
tt wKaMoM^'a nicrapluiM aad iii tMdictUii^
to radkiphanie feaeanbea. p. 87—89. — Rood: Ob a
thod of obtaining aod neamriDg verr Ucb vanm with *
modified form of 8pTtti|;el-pmnp. p. 90— 102. Ii.ina:
Oeological relations uf ilif limestone beltg of \Vi\',ti-ti<'ster
County. New York, p litl— IIS — Shi-iiuril: Ni» rae-
tporii' irnii. of unkiiown locality, in tho Sriii'.liMiiii.iji Mu.«-»!!!!!.
|i ll't :lM Mirhclson: The rcIutiM' muti.iu i.f ibc
earib aiid »f the luminiferoua ether. u. läU— 12s. - Hol-
den: Ob«ervati0M OB ft» IM» «t «haeOfW nd as niifht-
glasses. p. 199— ISL — wnitftelds Raton of dirtjo-
phyton. p. 188 — 188k — Draper: Photographs of the
mectram of the conet ef hm 1881. t>. 134 -135. -
Tonng: SpprtroMopir obsen'stinnR upon the compt b I'^Hl,
aiade al the Utiiled SiuU-^ Xuv;\l «.ihsiTsiitiTy, p
— lioss: Observatioiu od tbo cnmet ISSl b. p. 140 — Ul.
— VTright: PoUrizatiüii of ligbt frorn ooBUt b. jultt Mi.
— Sdcntitio intelliRPiire. p 1-15 — IOC.
Crerny. Frani v. ; Die V,»r(i:ii;< r lii hkeit dr» Kli-
naa und ihre L'rgachen. Wien, Pest, Leipzig, bei
Hartleben, 1881. .»<>. [RecenisioD<-Exemplar.]
Yutm lOT Varbnitnng natonriiMnicHafH
Xmtain» inVin. Sabnftaa. Bd.ZZI. Jg;lMqflBl.
Wien 1881. 8«.
SnldiMniMi lutttRttMi in Witb^igtoB. SniWh-
sonian Contribotions to Knowledge. V.:!. XXIII.
Wagbington 1881. 4«. — Clark: Lucenuinae and tbeir
alUaa. UU p. — Hiloard: On the geologr gf Lower
LooWaii« and the Saltoialiict of Patite ABBeUaad. 82 p.
— Elliot: AdairitcatioiiaiidninjaiBaftheThNbffidML
269 p. - Wood: Vbrar: » ttadj & morWd aad nenul
phyuology. 244 p.
— Smitbsonian Miscellaneous Collectdon«. Vol.
XVIII. Waahington 1880. 8». — Rheea: Tha Boith-
lonian InMitntion; Jonmab of the booffd ef regaala, fapott
of rommiltpeg. statistirs rt 844 p.
— — Vnl. XIX. W^binuton 1880. 8». —
Proceetlings of the U- S. National -Musfum. l^'S, 52-1 p.
1879. 503 p.
— — Vol. XX. Waehington 1881. 8«. —
Bulletin of the Philoanphical Sodetgr of Waildagtaa.
+ 452 + 169 p.
— - Vol. XXI. WuBhington 1881. 8».
Rhces: James ijmilhwn aod his bequeat 68 p.
Tbc »eientitfc writingi «f JaaMt Smitb^ou. 121 p. —
Johnson: A memoir m tba ideDtific cbaractei aiul r»-
&earehes of James Smithatlt 4tph — IrbjTi Om tb« WOCIb
BJid cbaracter of Janie« Snittiei. 4S p. — A m—W 1>I Vt
JoMpb Uenry. ö82 p.
VAtoarfeneh. OMellMh. in mri«h. Viertayd««.
»chrift. Jg. 24, Hft. 1—4 Zürich 1879. 6*. —
Wolf: Aatronomisrhe Mittheilunseu. p. 1 — 89. — Woher;
Die wahre Theorie der Fp >i n l'si heii Interfprenz-Ersrhfi-
anni^n. p. 33 — 76. — M.^;. r; !iie Lundiniun ;im Si-ntis.
p.77 — 9C>. Fiedler: Geoniotrihche Mitlheiliirisfn p. 145
— 226. — Heer; Ueber die Aufgaben der l'hytu-I'ttlikunto-
iogie. p. 227—251. — Weber: UuterHurbuugeQ Uber die
mnaeleitaiig ta FlOani^Milan. p. 988—398: 866— 40a —
M^r: Du VeauUan, «faie mw dniaeilige Jnra-Slafe.
p. n7— 864.
Jg. 95, Hft. 1—4. Zürich 1880. 8«. —
Keller: Die einander doppelt coniiigirteo Klemeiite in
redproken Systemen, p. 1 — — Wulf; .\stroiianiischc
Mitiheümif.'™. p. « 91. 321 K>2 We i t h ( hemisrhe
I ntprsuchunijen .^cbweizerisi her ircwis.Her mit Kucksiebt
auf deren Fauna, p. 129— 16U. — Webejr:^ Die Uexiebttug
218
- id.:
der Meudlft p. 181—186. — Ptedler:
GeometrUrhe Slittheilnngen. p. 217—256. — Kronaner:
Das innere WArmelritunKsvermögeu von Hlri, Wionuth «l
\Voo<rs Metall, p ihl—Mri. — Hodmcr: Tcrnsaon und
Thalstufen der Sehweiz. p. 353 364. A r . . h Ii iiiann :
Zur Theorie der ebenen Cwrea vierter Ordoong. p. 366 — 1U2.
208
1881.
Im Vakio. Mitthfrilan^en. Hft. M.
TokoliMn« 1881. 4«.
Ja]}
Aoad. des Sciences de Parti. Comptes rendus
hebdomadairca des seanccs. 1881. 2"* SauWltn.
Tomo 93. Nr. 1—5. Paris 1881. 4«. — Hr. J.
Fare: Sur la formttioii des queucs des comMes. p.ll — 14.
— Villttrceau: TWorie de i« llexion plane de» «olidc«,
et roijsiViu^uCi-s ri'lulivus. Uut i la i.oiisinictioii <j<'s IiiiU'ttes
a.'^truiiiiniiiiiifti,, ijii 'k la itylnin nUtlimi '\rr, o ■? u^ipiin iU. iiuur
ICK afl'nuicuir des ücviiktIon!> de Taxe optiiiue prtMluttes [tar
kioiga. p. 14-I7; 107—112. — Berthelot: Bar Ia
tilMW de prupugHtioD des ph&ioiiiteiM ez]Joiifs dan* les
ap. IS — 22. — De Lesseps: Sur les foragos prati(iu<!g
le« torraini f\ui »pruiit tniTprads par Ic canal de Fa-
nama. p. 23 i'j, I.olitMi: Ktmle de ilnTiii;iiMii>iiii>|ne
exprrimcuSalr s-.;r l--.- n.achiifi's ii vii]'(Mir. ]>, 2:> — ll .ii;-
gins: Sur la pliotnjrraphie du S|)eitrf de ü coinite b
p. 9B— 37. — l>c öasparin: Inäurnro de l'aride phoa-
idiorique aur l«s ph^omeoe« de vt^g^ion p. '17— 'Jä. ~
Corno: RaaarqiM tut im Mcidanta cMiete pw l'enpM
dn «tdfare de evboiw dun le tteHeiiteut de« Tignei dn
midi de la France, p. 38 — »0. — CrnI«: Sur la cotuHp de
IHi^l, obaervte & l'Ubservatoire imperial de Rio de Junviru.
J). 32—3-1 — Trrpied: Observatioiui de la coin<-tp h lisSl,
aitM a l'Ob!)«rv«ti.Lr.i il Al^er. p »4— 36. — Wolf; Ubsir-
vmtton» de la com^U! b ISUl. p. 36— S7. — Tholloo: Ob-
■miiiini •peetroacopiquea cur lacomdte blSäl. p.37—
— PlMrt: Eimi a*ezplication de qucues des com He«,
p. N— 41. — Oruev: Kotivclle m^'tbodc pour d^temdiMr
CMtriim CMIteRtea dn seztant p. 41— 44. — Poincar^^:
Sor Im iroupes kltiutfus. t>. 44— 4<J. — PIIIuct: Sur im
SMtyCn M dc'ti rniiiirr Icü rrl^tinns cntri' U's i lüisuiiiU':? ruri-
teonee dans mir M-Uilmn pftrlnuluTt.' t't cvüti's ijUf ciiKtiin-
aent Its ruf^ftiiifuts ratioonrLs de ri-ipLatiou diir<riutiolIi'
correapciudautc. p. 46 — 4ä. — Brassinn e: Sur les truis
Mxm oentrifiigee. p. 48— fiO. — MMcart: Sur Ift rnmn
•beolne des eoanutta im» l'dtoGtooljrEe. p. SO— W. —
Croullebois: Snr la reialit^ d'one ^oivalcnro ciiMhnatIqae
en optii)uo ondulatoirc. p. 63 — 56. — Sabatter: Snr leg
chlonires de fer. p.ß6 — 58, — .\ndr<^: Sur lea oiychlorurc«
de »iruiiliutu it <k' bun p. j-d— Gl. — Sarrau et \'icillp;
Recherrh« eip< rimeiitale« aar la d^compoaltion du picratc
de potiaao; analjae des prodnita. p. 61—82. — Delafon-
taine: Swled^cnHumetleMBannin. p.6a — 64. — Dittc:
ActfOB da perozyde de plomb anr lea iodnres alcalins. p. 64
— 91. — Orimaux: Sur le» (thcn de la morpliine conai-
iMe commf phi'-nol. p. C7 — 68. — Itehonl: Kerberrlies
sur Ips ni.,riaiiiini s tcrtiaire». p. 03- 72. — Ilallrr: Sur le
camplire cyauc. p 72 — 74. — ücrnthsen: Sur la compo-
aition de l'liydnjiMurid' ilf Mniiiu et dv l'arido bydroiulfurcux.
p. 74 — 77. — Maumen^: Ueox taiu relatiii ao dtciltee
[cwumii de (MbeatUM). p. 77-^781 — BdehMp: 8» lÄ
TiieoM eu nlutewie gomnieiMe de 1k feiawütetkn» TOi|iieiMBt
6piation de rette fermentatioD. p.78 — 812. — Quinonand:
Donagc de l'unk.' k l'aide de rhypobrootite de »ouae titr&
p. 82 — 83. — IVArbonval: Rodierdics stir la chaleur
ftiiimak'. p. 83 — 8«j. — l>'Arsonval et Ccmtj': De l'aolion
duniat^ aur les gaz du sa»^. p. 86 — 88. — ra.stcrnatzky:
Sur le ai^ de r^Uepsie cortirate et de» ballucinationa.
p. 88 — 91. — Dejcrinc: Sur Ic» altöratiuns dos nerfa cu-
tut<« dans la pella^ p. 91—92. — Ozanam: De la cir-
cnlation Tdnenae par influence. p.92— 94. — BrouRniart:
Sur Li stmrture des ooth^qnes des mantps et sur l'^closion
et la ]ireini<Te mue des larve^i, p. 94 — 90 — (rirodt Ro-
chen hos rhiiiiiqiies sur le produil dc SÄCretioi! de Iii pocbe
Ju nnir (Ir, ( riil.;i;,,ii.;.j,'s. p. 96—99. — JlKlrli: Sur le
synchrununie de ia faune carbonißre marine de l'Ardoiai^e
(AJiNf) et d* Jft flon «MkncUn da BMonais et du BaMH
kUt. p. W— m. — Nr. 8. TiitertDd et Bigourdaa:
Obecnallou de la eeoiite b 1881 (mnde comiteL MiM
k l'OhHTfitoin de Pari» (^uatorial de la rour de rOMit).
p. 106 — 107. — Jordan: Sur la r^durtion deB forme« qna-
dratique«. p. 113—117. - liertbeli.l: Kecbenlies siir
r^er glyculiqae et anr les ozydes d'itbyUoe. p. 118—124.
— Faye: Sur la t^jectoire des ryclones et eur lea aver-
tiasemcnts tranainlt par les cables telei.,'rap!iii|'.ies. p. 124
—127. — (iyld^n: Sur riiitegratii»« d'ime e-juatiuu Jifl'e-
rcntielle liiieairi' du deuxiemo ordre dont depend Tevection.
p. 127 UU — llennegiis: Effets produiLs par la sulfure
ue carbone sur les vignea da Beatuolais. p. 181 — 139. —
Callandreaa: KphiiaMda dak äaii«laaM)iMrapmv
Poppoaition de 1881. p. 184. — rianaarioa: SOr le»
oueue» des cometes. p. 135—137. — Andri: Sur la rnion
am ätoilea k travurs les comptes. p. 137 — 138. — Poin-
csr«-: Sur »ne fonctioa onalogue aux fonctiotis modulairos.
I). 1;W— 140. — Lengley: Distribution de l'energie dans
le apectre normal, p. 140—143. — Becquercl: Sur uue
m^tfaode permettant d'amplilier les däplaoements du plan
de Polarisation de la lumiere. p. 143—146. — Mallard et
Le Chatelier: Sur les viteMee de propaxation de Tia-
fiammatioD dans les melan^ gazeux explosifs. p 14ö — 148.
— Ritter: Sur le dejuublement et r^l.irjris^enient dca
l.:slldl-^ >i.' 1 ii.-c -<':i'l ji 14^ 'A:i. — Ki-uou: Sur la
teniperature extrai'raiiiaire de juilj.:' i'-.-^l. ji, H:l---l'il. —
Sch utzeiib e r/e r : Siirraeide livdr sull.ir- jx. p.löl — 162.
— P'iibol et äeuderens: Actioa du Muire snr diverses
■oluUons m^uOlifHai f. lU-Ui. — Cafa«4t 9tt»tHiem
et dosage de nlinnb* «t d«e «qte da 1» «t da r*^
164—166. — Sehloeslay: Induairie da la nu^ndsie.
& 1.^6— 159. — Gennadine: Snr ki dtgMe eau»^8 en
rixc par rantbracnose ot Ic Verowttpora viticola. p, 159
— lij*). — l-'ayol: Sur rtminne de.'i tronc; d'arbres Ins.-iile.T
porpoudu uloires aux atratea du terraiu houiUier. p. lUO— 163.
— Toussaint: Sur qadqiics mnnU reUtif» k llmntnnili
cbarbonoeuDe. p. 16S— 164. — Caraven-Cachin: Sur une
nouveUe aialadie des oies domestiques. p 165. — I>e La«
eaille: Eipäicnceii tent^ sur les malades attcints da
flfrvre jaune avec l'acide pheniqiie. le ph^nat*^ d'ammnniaqiie
etc. p. 1(16. — Rolland: Sur le terrain rrtitacö du Sahara
septPntTion.^1. p, 107 — 170. — Nr. 4. Moufhez: Sur la
cemete Ii de lüSl. p 173— 174. — Loc»y et l'i'riKaud:
Üeierniluatioo de la tlexion horizontale, de la dexion latö-
nia et da kllalioiidiraiaiiiitnaunlal daaeMlaaytidiaa
daBiMiidUite. p.I74— 180. — Jordan: Sur l'dqairaknoe
des formes eoadratiques. p. 181—186. — Bertholat: BuT
IVtlier cUorojrdriqao da glycol. p. 186—190. — Boalar:
Tareination charDOnneuae; comptes reodu sommatre de»
cxp^rienccs faites ä lAmbcrt, prfes Chartres, pour v^rifier
la roethodc de M. Pasteur. p. 190—192. — Sflrcator:
Sur les covariations irrtdiutilM da qnantic binaire da hni-
ti^e ordre, p. 192— 196. — Bigonrdan: EI4raenia nara-
boliques de la com^le b 1881. p. 197—198. — id.: Oneiw
vations de la com^te cl681, faites k l'Observatoirc de Pai^
p 198. Henry: Observatiun de Is cnmete Schaeberle
(e 18H1), faitp.i k ri-i)uat<:iri;i! oiiest du jardui, k l'Observa-
toiro de Paris, p. 199- 201 CalliiLdreau: Kcmar.|iie8
sur le raicul des perturbatioiui ri'laljvoH, d"aj)res la metkudu
deIi.Gjrldte, p.2ul— 2ü4. — Curie: Les crisaux btoiedre»
Pl904— 90T.— Rotanttiakl: IMtaniliw^ deladliluea
angulaire des coulenrs. p. 207—210. — Cabanellas: Ro-
btnet äectriquc ; transfom]aUon,tran»port,empIoi de l'energie.
n. 210—212. — Sarran et Vieille: 8nr la chaleor de
turmation des cxploeifs. p. 218 — 216. — Schloesing: In-
dnstrio de la mayn^sie. p. 215 — 217. — Grimauz: Sur
quelques rtections de la morpliino et de aes congäiftre».
p. 217 — 219. — Toussaint: Sur un procM6 nouvcau de
vaeeiBatiaa duc]iol<!i« dcspoolM. p. 219—221. — Carnot:
Snr me bricbe volcanique susreptibl« dVtre utiliaec comma
amendement a^Tieole. p. 222 — 238. - Dieulafait: L'adda
bon'qne, son eiistence dang le.s lar» ^ales de la perioda
niodeme et Ii-ü eaiix salines naturelles v 224 --22fi —
Kenou: Sur la temperatiire extraitrdiuajre ile judlet IK-Jl.
I>. 226—227. — ÜT. ^^^1^' ^"i^ode uote aur h» fonna-
la ftprftiiilalfai d"MB mnlM on dTma fcruw qiMidr%tli|iie
par une antre forme qnadratiqua p. 284 — 987. — Jamin:
Bor uno modification dc la lampo ^lectiiqne. p. 237 —240.
— Uertbelot: Recherche» sur l'acide percUorioue. p 240
—246. — De Quatrefagca: Les voyages de Moui-u'.i li-
Ap6. p, 946 — 260. — De Leisepe: ikir lea premieres
Digitized by Google
204
obwnaiioug m^twrcilo^iijups. io|MiL'r,i[ilj:ijue8 et hjirom'
phiqaM faitet sur la ligne du cual inieroc^anu|ac de Pa-
aama. p.9B0— MSt— Serre: Note relative k U restitution
d« Ik tiMn atbteimite. p. 360—354. — Tiiaandier: äur
ininpliiiiliiw det notenn diectrique« et de* pilcs tecondairei
de H. O. Planum k la direction des a^oiuts. p. 364—266.
— BigouriUn: KlemeoU et fph^m^ride de la com^te c
Itiyi iSchafbur)« p. 26»— 269. — Thollon: Obserrmions
gp*<tru>i' [li'iiKs »ur les comitea c rt b 1881 p 269, —
id.: Lon.'iK uFb d'ondes des haude» ippctraJcs dunni-ce par
let cuiupos^'S du cwiwne. p. 260. — Taccbini: Sur les
■pedns dM oamMw Onk «t SehMbato^ bi. »1— MB. —
Framowikl: De kcMillliilteB dateoaiMiM. pi.9n>— 90.
— LePatf*} 8ar la (Marie dei formee triUnteires. p.a64
—265. — L*a»iB«: Tlttorie de la dinociatioii: inflncnce
de la preasion p. 966—988. — Sarrau et Vieille: Cha-
leur de li rmutiou de» exploiift; doniifes mimenqnca. p.3e9
— 271. — Joannis: OsycTanures de plomb. de cadmium,
de mercure. p.271— 274. — Louguinino: Sur Ics chalctirs
de rombiution do Tbeplaoe et de riiexabydrotoluine. p.274
— Z7S. — Schloesinc: Indtotiie de la taaguine. p. 276
—278. — Pellet et Orobert: Dottge de Tackle »licy-
lique dans ks substaocra alunentairea, an norea de la
colorim^lrie. p. 278 — 281, - LeTalloii: 8v W malit-re
BucT(^> roiitcnuo dans la frnüae de Sct/a kitpida fMOnch).
p. 2bl. TcuLssaint: Contributiou k l'^tuac de !a (niu>-
miation de la tubenmlose. p. 281 — 284. — Parinaud:
L'UninlMte «t ki fooetiooi du (ourpre viead. p. 286
—987. — Trouv4: Sur lei appItntioDS des moteurt ^lec-
triques. p. 287—288.
Ver. für Hatnrka&de xn Cassel. Bericht XJX
Ina XXIII. Cai«jl 1876. 8».
Tnytag: Bad O^jnhMueo (Rehme) in Weat&len.
M80." 8«.
PlUltkAli C.: Der Neo-Malfhiisinulsn.u AVi7,
EilMllfeld: Ophelia, ein poetuciits Lebensbild
TOD Shake!<peAre, mm ersten Male im Lichte äntliokiv
WüMSMchaft. Danag a. Leipng 1881. 8«.
WiUknma, Voifti: Der Ic. k. Iwtanieelw OartaD
ni Trng und die fediisfhc l'niveraifit, Wier 1881. 8^.
Holder, H. T. : Die Skelette Ats römischen Be-
gr&bniasplataesiDRegeiiabiag. Brann^rhweig 18B1> i*.
Biüp% AddkhoMBtft ad a£nwB*nitioMB
Mmooram lüeteaiu ia pranaeiia BnuQieBinnie Bio da
Janeiro et SSo Paulo deteotonua.'' Poet mortem aae-
toris pablicarit AdalWtus Geheeb. Sep.-Ab«. [G«>
aclicuk ili's Hrn. A{iotheker Geheeb in Geisa, M. A. N.]
Oaheab, A.: Jakob BolL Nekrolog. S«p.-Abdr.
OMlogital Seeietj of Loitd«iu Tbe qnatar^
JonmaL Vol. XXXVn. Ft. 3. Nr. 147. London
1881. 8*. — .Waters: On fossil chiloMomatona bnrotoa
from Sonth-weat Victoria. Australia. p. »09—347. — Cop-
pincer: On ■oOrap-motion. p.348 — 3£0. — MackintuKh:
Hn tbe pre«i»e moac of arciimulation and dprivalion of thc
Moei- 1 rjt'an äbcUy deposits, un sitniiL\r liinlj-livul dopusita
aloDj; tlie eiisleni t,Iii]H'i( of tbe NVel^h muuntain.'i, aud on
drift-zoiicä ]i ;'„')1 Miit. — Parkinson: Un tln.- uppcr
■rrecBsand aud ebluriüc nuurl of ibe Itie of Wiiclit. p. 370
— WiUatt: On a mumHhi J«r ftm tka ftir-
Mk bada «T Swanage. Donet p. 876— SBa — Tin«: Om
tbe fanily JSattoporidae, Baak. p. 381—880. — Rutley:
On tbe TitrvcMis rurks of Montana, p. 391—402. — id.: Od
tbe deTilrilied rorks from Iti-dilnelert «nd Snowdoa, and on
the eruptive rock» of .^kcim^r Islaiui. ji. -lliH — 113, — I>a-
vig: Uu tbe bub-renrnn^ of tbu bouo-bed at Ausi, ikw
liriatol. p 414— 4iJ6. — id.: On AnodoniactiHÜiu^, e nevr
genu« of fossil fisbea from tbe coal-moasurea. p. 427 — 42<J.
— Brodic: On certaiii uuertzite and gandstone foggiliferoos
Eibble» ia the drift of Warwickahirc. p. 430— 4A5. —
aad«: On the data of tbe lut cbanga of l«vel jax Las-
casbire. p. 436 — 439. ~ Sollaa: üu a new spmes of
Pktioiaurus (P. ConybtanJ from the Lower IJas of C'bar-
moutb, witb obaerrations ou F. megaeephatui, Stuchb. aad
P. brachifcei^aliu, Owen. p. 440-481. — Hicks: On tha
dlecoveiy of soma raoHbu of plaMi at tta baaa of Iba
Denbighshire grits, near OonrCn, Heifb Walea. p. 489— 496L
Vatorhistor Ver d prens*. Bheiniande and
Weetfalene in Bonn. Vi-rlmmLunjfen. 37. Jg. 2. Hilft«.
Bonn 1880. b". — Kii.l.aux: WsnderndeTiim. p 16!
— 174. — Trenkner: (ii . vTi:,'.:iiiche He.<iultate einer bei
der lüfanterie-Cubenie in OviMlrtuk auagefUtirten Krdboh-
rung. p. 175 — 183. — Ciausius: Ueber die Anveodung
Jg. 88. 1. HUfle. Bonn 1881. 8^ —
Cheliu«: Die Qnar^ und Schiefer amOitiiiHhdeailMi*
nischen 8chiefor(?ebir)tes und deren ümjobung p, 1 — 42 —
I.eydit;: l eber Verbreitung der Tbiere i:n KhoDBebirgc
und Ma:iithaJ mit Hinblick auf Kifd und Itbeiiithal. p. 49
— 183. - (i <>l il fnbor^' : }!cnra*; zur Ii.üectenfiuUHt dK
KühJenformation von Saarbrücken, p. IH>4 — 187.
— - J«, .38. Supplement. Bonn 1881. 8». —
Weitboff: Die Käfer Westfalens, 1. Abtbeiluag. 140 p.
Abbandlimgem. llathea.*|l|ya. d. Bd. ZIL Br.l^.
Sebeibner, W.: Sonpbment zur Abhandtan* ttor dh
Rednction elliptiacher Inteprale in reeller Form. XXXXII p.
— Nr. 5. Neu mann. C. : l'eber die pefipokren Coonu-
naten. p. 866— S9& — St. 6. id.: l»a VOtbdbmg der
Elektriottt Ulf «te XqplealaMa. p. «1— dH. ' ' ^
igcyo. 8».
— Berichte über die Verhandlungeo.
pbjra. CL 1880^. I. II. Laipaig 1881. 8«.
— Jahrae&vMit der Fbnfl. JaUoflovekTaebea
OaaaBachaft. 1880. 1881. 8".
Museum Francisoo-CaroliuTun zu Lisi. Bericht
39. Kebst der 33- Lieferung der Beiträge zur Landes-
knade von Oeatcireicli ob der Ems. IÜh 1881. 8<*.
76M|I. Oaittr : üab«r Tarimtm« dar bit Sehaln
daroh Leberetgel hcnrirkteii Leberflhde. Sep.-Abc. —
Uaber Sdrafx dee Pferdes vor Infection mit Larven
der Biflsfliejren. Sep.-.\bz.
Asiatie Boo. of Bengal in Calcntta. Journal.
Vol. L, Part I, Nr. 2. Colcutta 1881. 8«. —
Prideaux: On the coina of C'baribacl, king of tbe llomc-
li^ and SibatiBi. p. 96-<.*s.
Vol. L. Part. II, Nr. 2. Calcutta 1881.
8*. — Blanford: On tbe reJations of dond and rainlblt
in Iiidia. p 09- 83. - id ; Description '>f a raiu-)^ge
with evi|M]nieltT- p, Sil — S.*). — Wuo J -M as ou. Ou ^ume
lepidoiitiTi iis iiiiwts ln lnii^,'iiv' tu the KhijualiaeroUi wiener»
Auriixis arnl I'ciil/.i i'.'i ti n. In'.li.i ajui iturmah. p. S5 — 87.
— Blunford. Uu the Vuiüa (ArnculaJ uf tbe Ulmalavaa,
Tibet aud Afghanistan, p. 88—117. — id.) On J^piwpalag
futeieapShu, Blytb. p. 118— 19S.
— ['rweediiiRs. 1881. Xr.j.f;. Ciilouttii löt>l. H«.
Kaiserliche Admiralit&t ia Berlin. Annalen der
Hydrographie u. maritim. Meteorologie. Jg. 9. Hft.VIIL
Berlin 1881. 8". — Bartlett: l'eber einige Ergebniwie
der Tiefsiifurnchungen im Curaibischen Meere und der
iietiert ri L hiiTsucbungen des Uolfstromea durch dea V. St.
l>an.i>ter „lilake- p.3!>6 — 400. — Knippiof: DtTl
Uctober-Teilun 188U p. 401—408.
— Nachrirhten fär Si
—86. Berlin 1881. 4».
Jg.Xir. Nr. SS
Digitizou Ly Cji
m
Preadhomine de Borr«, A. : List« des Crioo^ridei
ramiUiM aa. BrWl ptt im Oimilla na Tolzam, nüm
^ k dawrlpllaii w doDW immtcIIm «pAoM AbM*
«ton i» oetto tribd. BnixaU« 1861. 8«.
' Magdteiin, S.: ü«ber die Befruehtniig und
Kcimilg der Algen und daa Wesen des Zt ugiinga&ctes.
Belm 1856. 8". — Beitrage zur Murpholufrie der
Meeresalpf 1 Berlin 1862 4'^' — Ui her Paarung
»OD Schwkmisporen , die tnorphologische Gnindlbrm
der Zeugnog im PflADzenreiche. Berha 1869. 80. —
Deber den Oeng der morpliologischen DifTerennrnng
in der Splttcebrion-IUibB. Ikrlio 1878. 4*'. — Ueber
4« OmmMuummlM d«r ThBikfkfttm und Mim
AudihM M dw Cleiiii >ttoii w> wihwil ter MooNi
BerHn 1877. 8*. — üeber LichtwirlnQg «ad OU»-
rophyllfbnotion in der Pflanze. BerHn 1879. 8*. —
Zur Kritik der hivKi i ii Gnindlngen der AMÜniUtioni-
thcorie der Pfljuiz.n. Ik-rliii 1881. 8*. — Unter-
sucliLiiiK'i'n ubt-r Liclitnii kuiij.' uuö GUoMflljlHuMlin
in der Fflanse. haaag 1881. 8*.
(FMMMBffMgt)
Die XXnn. allgemeine Versammlung der
dmtsoliaD geologischen Gesellschaft zu B«Eliii,
Tom 12. bis 14. August 18&0.
(SAlBH.)
Excursion nach Rüdersdorf.
Um 12 Uhr Mittage atanden Wag«n tot der
der Excursion an den Niedersclile.ii.'wh - Märkisrhen
Bahnhof an fahren, von wo aus 1 Uhr der £iaenbahn-
mag MmAm lito n db fltallaB Brka» ftkito. Am
üfer de* Flftlten-Si-es, eiiips der vielen Spree -Seen,
welche hier die Landschaft beleben, erwarteten zwei
UiIm DMqAr flwllwtaft, ut ä» utA Woltc»
dorf zu bffordern, uud von hier, die Scliltunrj um-
gebend, in einem groaeen Kahn, vom Schleppdampfer
gangan, und aaf der Statiom Rfideridorfer See-
bad TOD dem Rfideradorfcr Bi-rgmuiikchor empfangen,
mit dieeem anter den Klingen der Mnsik den Kalk-
UiiMif dnnh Tielgewnndene Canlle nad l^maal
direet in den groaaen Alvenskbenbruch m gidangem.
Man flkhlte «ich mitten hineinvereetst in ein eng alv
gegrensiet geologiacbea Gebiet, wltihM ia tashaiieher
BwielHnig im wetten Umknö» tob m> gi utw fi«>
deatnng gewordaa iet and die wiatenacbafUiehMi Oet-
8t«r, bcaondera von Berlin, ateta in Bewegung arhftlten
bat. Eia aaf dam BMh das BaattaadiHiaa gehgvtw,
Iber 800 Ftata maHlgiii^ mUgegliedertea SeUdttaa.
«jratem dea UaachaUcdhia kk hier durch die Erosionen
dea S^na-Syataaw aa%riiakt. Bacaita iaa Aalaag«
dw Xiu. Jaihrlmadarto aaf lEalkatcin betilabaa, hal
mit vielen Unterbrechungen der Abbau nur.melir eine
aolcbe Anadehnung erreicht, daaa im vetgangunen Jahre
M XOlioB« OMmt h aaaMiawai Stilaaa bat 8 HO'
Komb Centner Abraum gewonnen wurden.
Daaa bei einer solchen Lebbaitigkeit des tech-
aiaebea Batriabaa die WiaaaaMsbaft aieht lear «uging,
beweisen die vielen achfinen Arbeiten, welche in Rü-
dersdorf iliruu Anknüpfungspunkt uud in der sorg-
fiütigen MoBograpbie Eck'« ihren Gipfel gefonden
haben. Doch machte aicb auf dieser Exourrion eine
geiatige Strömung geltend, welche awar nicht neu,
aber ana geringen Anfingen hervorwacbseDd, die'
SHmmnng bebemehte and daa latareaae Aller in Aa>
apmch nahm. Bereite ia Jabra 1886 batia SefatrSa»
auf derOberflichc dea MuariMiBvikee hier ErBchnnongoa
baaMrkt, ilie er ala SduHBiB aad Sobliffo, voa Olat«
aahan anengt, deotaa an nrttaaaa glanbte.
Tor mehreren Jahren besuchte Tor eil Bflders-
dotff aad «rkl&rte dieeelben EiacbeiaaBgaa ala glaniala
SrftdiB babao aiab O. Bareadt, Aai. Hellaadr
A. Paaek und F. Noetling eingehender mit dieaem
Qagaaataude hearhaftigt and atimmen im AUgaBuinaa
Rädersdorfer K;ilk(i<'Viircres, wo sriK lie durch Ahhi-himg
dea Dilovianw erkennbar ist, sammt den sog. Rieseo-
tflpfea, walcfaa aabaa gaBlagiacbaB Orgala aaftialaBi
durch Gletachcrwirkung erklärbar st-ii-u.
Wenn die Begetaterong fUr eine grosse Idea der
■aaRhlidMa Tbaikraft ZiUgkait aad Aaadaaar var-
leiht, Bo hat auch die filr die (üaciaMhi-urie diu För-
derung eines bedeutenden Materials von auf das Di-
laviaBi baaBgVabaa TbalaaahaB aar Folga gabaU. üad
wenn auch die Theorien wechselnd sind, der gefundene
Thatbestand wird stets ein wertbroller Schatz i&r die
Schsrfginn, die Sorgfalt der cremachten R-obschtungen
und die geistreiche rombiuatoriscbe Thätigkeit der
modernen GtociaUsten tbeOten tich doeb die anweeeedag
Fachmänner während des freundschaftlichen and frei-
mUtliigeu GedaDkeuaustauschee in Tersehiedene Lager,
insofern dieselben geologieeben Eraobeinaageu auch auf
die beklopfte Drifttbeorie bezogen, theUweiia ala
aeilMTanale Karstph&nomsoe angesehen wurden.
&i dar Ui'h' r/.i'Ugung aber dürften wohl ABa
aiaig gaiwaau sein. Am» die tboretiachen Erkltmngvn
der DihiTialeraeheiDungen imd besondere der auf
Oletadlerwirkung bezogenen Pliftnomene noch nicht
zum endgiHifaa AbaeUaaa aa bringen aatan, denn wie
lange maadwr aee gawoaiwaa wiaaeBaabalUMw BagiMf
noch nicht hinreichend streng finrmulirbar iati ao luga
bat der Zweifel noA aanw Baraebt^gnng.
Waaa tob aber Sctia daa Axkaa aai|[a8taiK «frd:
„wo im Diluvium gi kritzte Gerolle und Geschiebe, \io
Rundböcker mit Schrammen, OlMtung und Scbeuer-
Digitizeu Ly CjUv-'^^il
dft M dfe Mhn
von Gletschern vornusTiisetzen," dann Vnnn von »ndprpr
Seite behauptet werden, dass diese Erscheinungeu nur
Mt IftHiiilii iifigiiiifli II im AUgemeiDen deuten, ODtw
denen auch solche von GIet«cbem ihre BereohUgnng
finden können. Ferner scheint die Frage noch nicht
SU sein: „Wenn wir im Gletscher dnt riflh
bewegende Eismasse mit EinsohlOiMO ▼oo
SAlnimni Suid, Grand and 'Felsblöoken erkennen,
nnd dabei das Hauptgewicht auf die scheuernde uod
kritnnda Wirkung dieser EinschlüiM ia Waawr
/•■ten Aggi-egatnutande legen, sind wir in Staad«,
mit Sicherheit diese Wirkungen von denen za unter-
Mhaidan, welch« da« Waaier im fifimigan ZastAode
•Miaabeii Twnag, ««m ti in MiaeB Battam odar in
Bnndnngen den Sandt Oxtnä und die Gerolle in De-
mgmg aetxt, welcb« •baaUk Bundhacker enengeo,
gltttan, aDhaoan, killiMi mid aelinftiBMii, Ja in dan
Felaen mehr oder minder tififr- I,<jclii-r i-:ijm hlapen oder
«oamahleo kennen? — Wenn, wie gewöhnlich bei den
gkMialfbaoNliaehaa Erkttnmgen eise eamUaIrta Thft*
I ftlss;i.:cii laiil ft ttc';i "Wasaers in Anspruch
wird, die Wirkungen desaelban ja in beiden
3*111 Iii ilnii tbcr nitlit atnog urtaiagliaidbar afaid, ao
llMm mau Gefahr laufen, da Glatadtar Toraaszunctzon,
wo mr flasaiges Wasaer gawirkt hat, oder umgekehrt.
Kritwingwi IUI GwOllaD kOBBen «idi dnah
Hutachungen in Oeröllahlagernngen przenpt werdpn etc.
Wenn solche und ähnliche Bedenken die Ueologeu des
«fauB Ligan aiafat n aiMr daflattlTCa AadAi ga-
Innppn lassen, ko i?it es von Seiten derjenippn des
andtreu m hühem Grade anerkennenswerth, wenn sie
U-«trvb( sind, die Zweifel jaaar an Uaan. Eine loh-
nciidc-, aber nicht leichte Arbeit, wenn sie mit den
großartigen Niveauänderungen und Dislocationen,
welche während der Diluvialztiit aliquote Theile dea
Planeten ergriffen und Flossiiufe waaantlich geindart
haben, in Zusammenhang gebracht wardan nuiaa.
Nach Einsicht der durch den Abba« daa Koacbel-
kalltaa vortnffliah aa^ascbloasenen lagmmgmtMb'
idna te BodcndoiAr Gebirges woida 9» Tataanui»
lang durch die eingebenden DemonstratioDen Aber den
Staiabmehabatriab von Hemm Bergrath Foitsiok
mtaniahtat ud addiaaiBeh, gagaa Aband, daa davah
Sobramarbeit eixeogte Bniobitünen in Seena giaatet.
a besteht darin, daaa anf dar Sohle ninc StainbrndMB
gigaa 6 Tum höh» Qtwwhau paialM Babaoataiaadar
In der Richtung des Stnichens der Scliicht^"!! bis zu
einer gawiaian Tiefis getrieben werden. Die stehcoden
Wlad« awMuB UmaB trariaa ahdaaa nsMwialtKg
durch ein neues Streekansjatcni durchbrochen, so dass
die oft sehr hohe Gaatainawand anf lauter Pfgilam
ruht, welche allmiblkih inmer mak
werden. Zulptxt worden difuo I'fpiler mit Spronfrlöchem
besetzt, deren Ladung gleich^fiii^ nUgescLuasea, das
ZosammenstOrzen aiaar nttchtigen Wand zur Foiga hat.
Ein Schleppdampfer führte die Yersammlung spkt
Abends wieder nach SUÜoti Erkner, too wo aoa
Nachts nach 10 Ubr Barifa «iadv ptr TOwMlwhn
erreicht wurde.
Am Sonntag dan 15. Augnst fand sieb die
deutsche geohglKlwQaaiUachaft schon früh am Stettinar
Bahahof iBaaanBaa. am adt dam Zaga 7** naab Haop
atadt>Ebannialda xaA NMar^Haow aa Muaa aaB dia
An&cblBssa im DQnvinm «ne auch dia OaiJiiabeallla
von Liepe in Anganacbein tu nehmen.
In Neaatadt-Ebarswalda angelangt wardaa dl«
Tbeilnebmer an dar Kxcursioa zunuch.st iiber die nmp
gebende TerrainbÜdnng durch Uerm Profesaor 0. Ba*
raadt oriaatirt and tob ihm in dia aagaaabidUaaai
Dilaviftl.'andr liin^^r dp.n: nahiihnfe gefilhrt, uatar
nordischen Ge8teinageechiel>en ön
Block TOB frmiadiam Bappakfari baaoad«
erregte. Von hier aus begab sich die GeaollBchaft
in den Wald hinter dem SchQtaenhauae, wo der sog.
Bkadarthon, «fa aaa eauUmatwailehtigaB, tob ftUan
mit saudigen Thoncn woclisolndea Schichti'nsjgtem,
durch Abbau vortrefflich aoigeachloesen war. Ein
ashOMf Waldwag fUiita aum Anaabnitfc aiaw laallitiB
Tertiärscholle, welche ausgezeichneten Glaqkonitaaad
mit reichen Einlagerungen ron Bernstein iUirt. Nach
Gawiaaai« afaiar HUha, vaUw dta topagtapUadha
Lage (Ips Ortes Neustjidt vort.r^ich (llxTschaueu
lie^b, iüiirto Herr Professor Kemele die Geeelisohaft
in das Gebinde der Faiatahadaala, am daaBalbea dia
Sammlungen des Inatitutea su zeigen. Es war von
groBsem Interesse zu sehen, wie lehrreich eine, wenn
auch kleinere, aber doch ans Objecteo ersten Ranges
beatebende Sammlang ist. Das gilt besonders von den
Hinenlien. Al>ar aoeh die paliontologisclie Sammlung,
welche die aoigaaiiahneUten Fände von Trilobiten aad
OrtbocantitaB aaa aibmaebaB aonUaohan Findhagaa
der Cmgegend aothieH, fesselte lebhaft das laterama
der Fachminnar.
Ein Ragienuigtdampte bafitrdarte alsdann die
Oeoiegea aaf dam Fbww^Gaaal ia dia Niha too
Oderberg, in deasen Umgehung jene maasigen Ge-
schiebewalle sich aratraakaa, wairiia tob lorall and
Johnatrnp ala BilldMiai
EiMeit-Glcttscliers belraclitet
Mit Bttokaiobt auf dia am aadtiM Jlocgan 6 Uhr
ft«h atattfiadanda Abftfart «bar HagdAaiy
Stestfurt begab sich die V< rsrtnmihing Wik
früheren Abandsuga nach Berlin sarik3k.
i_-yuu.ud by GoOgl
ao7
Am KoBtsf , dcB 16. Avfvtt, Horgm 9**,
fand Bich der grSaseitfi Thnil dpr pixilogischen OwiBi
Kluft an Staaa fort ein. Im üet^gamtagebOade WSri*
diMdh» miflfcit TCBHonBmfintknliMekerBckraU
ber flbfr dip luippninf^vcrhliltniose nnd den Plan des
Abbau« des SteiiMalzlagen, sowie Aber die Verarb«i-
tuf AImmibmIm in All^HMtam vittHtt, wma
HmT Geh. T{^t!l TT* n eh prorn« BMh einffphpnder*
ErllnteniiigeD knüpite. Eine 4||Mlilhiiig der bisher
gvwoniiMMn Pnehtstnfiem von Staianli, QjMd, Aatn-
«bknit (BlOdit), Boraziticryttallen n. ■. w. wur fUr die
Mineral og«n efaenfana aniieheiul. Nachdem darauf die
IMbMhMr an dieser Ezcanion mit BergmanDatnefat
Tornliai worden und amgukkidet wann, fahren di«-
■dben in Mg. Karben m Orsbtaeil in 3 Hinuten
1000 Fdm ti«f in di« Erd«. Ein wahrhaft nirstlicher
^^■T^»^ mr ikm hkr bmitai. Die höh« nnd
Itri«, ivwie die niedrigeren nnd schmaleren Strecken
aoit Ombeadicbtam earlencktet, die geologiaoh intem-
WBtiB Partiwi, liMuutlni in don IhriNBiviolMB voo
Kieserii, Carnallit und Sali: gehftmlertPTi Regionen der
AbraamHÜM im Uaagenden frisch angeh«oea, wfleo
tfrtan auf den SpaltnngaflIelMB dar hyatdlhiiwihan
Ma«seu die I.irlit.i taiiHPiidffirli und während eines
gameinicliaftlicben Rosdganges durch di« antarirdiaeliea
BlnnM lenehtel» {Rradn nMih Stracka In nalnlkrliifaB
bengalischem Frucr. Im weiten dcmi;irtipin Hinter-
gnmde der Haaptgalerie angelangt, erloschen slbanit-
llalM IMtar. b thuiaitet, von Ininam UAlUtrM
dnrcbzitterter FinftcrDisi föhlt* «ich di« Genellschaft
dem Erdgeist nAher, welolier mit weit verhallender
Wmm in poMinihw Plotn dio AwimIs bcigrtHtoi
Man wilhntc die finom«i thätig, a)a kleine Lichtateme
auflaachten und umherirrend »ich vermehrten, bis die
Schreib pr fppto Form g^ewann. Vor uns dehnte
lieh eine laiigu Tafel aus, deren Platten aus SteinsalK
gebaaen, auf Sakpfeilem ruhten. Die Sitz« bestanden
dwnftJls aus SteinsahlilStaen, während die sahlrncben
LMohtar, ja A Stearinkerzen tragend, durch Steinaalz-
obdiaken dsrge«t«llt waren. Eine solldicke, geebnete
liMga goMtUaMB TaMwIaaa alimte daa blaodend
vrfaN Gewaba daa Gadeekea nach, anf welchem mit
Tortreiflichen Speisen gelullte Schalen und Teller zur
«rtanralUiehen Mahbait aialodan. Bai gntam Wala
md Bfor, dBfdi alnnlga Badan unter data donnai^
artigen Grollen femer SprengschfiBao ernst und beitcr
geatinwt, folgte der Geolog« endlich zfigemd dem
irfad«flMltaB IMk hh LMit dar ObarwaH;.
Bacbdcm die Oeafllschaft ans dem Schachte aus-
gaJUMo war, begab aieb diaaalba in dia Aotien-
CUorfcaüniifhMk, woaelbat dar bnaUtt (Gdor-
ninß-iiesinri mit Chlorkaliuni) auf Cblorkaliam in
grossen Mengen darch wiederholte Aaflöaaagao ia
haiaMBi Waaaar md AtaalwidBiig dunk KiyitallliiHoo
verarbeitet wird. Im vcrfranpencn Jahre wurden hier
12 Millionen Centner Kamallit verarbeitet, welche 2
Wnilofiw OantaMr Ohkwkaliui aaftban. AwaardaM
fliriart die Grube liegen 1 Hillion Ceutner Kninit
(aahwaAlsaure Magnesia mit Ghlorkaliam verbundenj.
Yon der clieaiiaehao Aetien&brik ans wnrds der
Achenbach-ScliaL-ht des Herrn Douglas zu Douglas-Hall
besucht, um alsdann nach Stassfart srarückzukehren
nnd mit der Ebaobahn aber Quedlinburg nach Thal»
an dar Rosatrappe im Harz m fahren, woaelhat di»
Thaiheluner an dieser Excorsion Abenda 10 üfar as»
langten und ira HcHel „Zehnpfund" sich einquartirtan.
An Dieaatag, dan 17. Aagaat, beeocht« dia
Taraanuhmg unter der Fühnnig daa Herr« Gab. Rath
Beyrich die Auf-a hlüüie im mittleren und unteren
lagenatainftthrenden finntaaiuUtaia bai Tbala, deaaaa
aanktaebta Stellung sehte vor Angan trat. Danmtar
wurden Zechsteinletton und Zechsteiudolomite bao^
nebtet. Die Exeonion wandt« eich dann zu der b^
kttstan Stalte am Wega - Dnfebacbnlll dar Obmafe
von Tbale nach der RoMtrnppe. wo durch noch nicht
aofgeklirte SUtmngea Gesteine der oberen Kreide
ftmrtjoB bn Zeebatain eingekailt Hegen, nid andlgla
mit Ik'airlitigiing des interesBantcn Braunkohlen-Vor-
kommens bei Xhale, welches wegen »einer abnormen
Thale über Wienrode bis nach Cattenstedt unfern
Blankenburg erstreckt sich ein 4 km langn' und etwa
100 n brriter hrMenkoUenAhreoder Senm dea TartÜr^
gebirfTPs. der eineriipitB gegen den Harz hin durch
das Graawackengebirge, andererseits von dem Zuge
dar atail aii%|aaebiabtalaB, fai regdaliaiger Folge ge-
ordneteti FormfttioiiPii des Uuntaandstcins, MuaeheU
kalka, Kenpem und der oberen iü-eideformation b^
grenst wird. Beyrich deatet diean TertiXr-Vor^
kommen als Rest eines frdlier waifear yarbrait<M4ft
Gebildee, welches in den Räumen auagewaadhener Gype-
nnd Anhydritlagor doe Zechsteins erhalten geUieben ist.
Als Ort fUr die nichate Versammlmg tan Angaat
1S61 wurde Saarbrfteken gewiblt.
Earlnbak 80. Ootebar 1S80.
Dr. A. Kaofk
Biogiapliiael» mtlibdliiiigiii.
Am 18. Februar 1880 ctarb zu Jönköping in
Schweden Dr. Johann J:^manaal Zetterstedtt
Digitized by Gopgle
906
clasfllst, einer der tüfhti(f«tfn und pro<1n('tivst<»n
Bryoiogec Skandinaviens, im Ö2. Lebensjahre am
BemeUag. Anaa«r durch mehrere andere botanische
Arbeiten hat er «ich besonders durch fol^nde Ab-
Landlungen einen gut«n Namen in der WiBaeiwchaft
gesicbert: Düpontio muaoorum frondoflorttiD in aaoato
Kinneknlk naaoentiniii. Dias. aead. 1654. Monogra»
|khiae Andreaaanun SoaDdinaTlae tentamen. Diia. acad.
1855. Revisio QlinitMnn Scsndinavia«. Dise. acad.
1861. PfreoaaniM iDOomfaUtkin i Lu^lioiiis ongif.
Ungar. (Kogl. Braaiiln Akid. HudL 1866.) Hom
et Hepaticae Oelaodiae. (Acte Sodat aaint. UpaaL
1869.) Unaä at BapaticM FlaaiMldMt aina Mumm
AltcoNn eiaaeaataa. (Kogl. Srauk» Akad. Handl.
1874.) Muaci et Hepaticae Gotlandia« (ibidem 1874).
Om Ttatligbatea pa VeatatgOtbnda aOuiiaka barg und
•tnUld hiniTB tOl BMMf^ntatioiMB (Oarcra. Engl.
Vetenik. Afcad. Forhondl. 1876 ) FT-'paticaf' Klnne-
kuHanaaa (lUdaai 1877). Sufplementum ad dispoa.
■mata. frandaa, n »mto Knoeknlle uaanaaUiB (ibU
^ 1877).
in 28. Mai 1680 starb in Keane, N. H. St^han
VMaloB Bagglea, gabono ia Wodnt Tt. an 4. Mi
1808, bekannt durch die Erfindung einer naOCaDlwlart
von Bachem und Atlantan für Blinde.
An II. SMombar 1880 atwb in Fteia Jaaqoai
Personne, Lehrer sn Jer F^-cole «Ufierieure de Phnr-
macie und Mitglied dur Academiu de Müdeciuc, dui ch
aUraidM ahaadaaha AibaKaa ia waitai Kidaen bakasot.
Am 19. Peeember 1880 starb in T-finrlon der
Siaturforschttr Francis TreTeljfan Buclilaud, ältester
flofaa de* berühmten Gaolafoi WilHaiB Bneldand, ge-
bfiren den 17. Deceniber 1826. Man Terdankt ihm
eine ausgezeichnete Abhandlung aber dia Flache Oroas-
bntaimieos.
Am 3. MAn 1881 starb in Boaton im 88. Lo-
beoajahre John Chipman Gray, geboren sn Salaea
Mass. am 26. December 1793, Ungjfihriger PMaidaiit
4flr Maaaaebnaatta Sodatj iiar tba FNiuilioii of
A||(IiHilliu'a.
Ab 4. Min 1881 «tarb in Boston George B.
EaaraoB, faboMi i» WaUa (Maawcbuaatto) am 12.
BeptOBber 1787« aiav dar Oifladar dar Baatoa So-
ciety of Katoral Qistocy und deren zweiter Prftsident,
walphar nah am dia Tarbnitaag itaturwissanacbaft-
Uobar Kainstuiiaa Ib AaiarilDi gmaaaa Tctdlaut a^
worben hat. Bekannt i^t sein Wark: ,Oll tiw Tne»
and Shrubs of Masaachnaetta'.
Am 11. April 1881 «orda dar daatadw NatoN
Itarachcr Johatiu Theodor Kleinachmidt auf der Insel
iHaan (Duke -of -York •Insdn/ von den Eiogeboreaen
hagen in TTessen ^elxireii. Narh den we^'h^elvollalail
Schickaa.en zuerst aU Büreaabeamter der Maio-Weaar
Bahn, dann s«it aetaem 19. Jahre als Matroae auf
Ostindienfahrem, femer als Buchhalter, Procnriat und
endlich GeBcküfisinhaber in St. Looia und San Frao-
eisco, sowie Theilnohmer am Seceationiatemlcriege, war
ar in letzter Zeit im Auftrage daa Moaaam GodaSiroj
in Kunbarg als Forachangaraiaendar auf den Inaab
der Sfidsee tbfttig, wobei er seinen Tod fand.
Am 27. Mai 1881 atarb in Stettin dar Sanittta-
ntb Dr. WiaamanB. Er wntd« in Slattfa am 7.
September 1818 geboren, studirte Medicin von 1835
bis 1840 in Hall«, Braaiaa oad Wünbug, nakm aainan
Wobnaita ala pvaktiaehar Ant in arinar Yntcntadt
und trat ala Lepidopterolog dem .Stettiner Entomolo-
gischem Vereine bei. In den lauten Jahran beachiftigta
ar aldi in den Mummtundan aainar ■iititibiu Fnsii
Yurzußiiweise mit. .\rintophrine!:, dessen BomSdin CT
im Versmaaae dea Urigioala übersetata.
Am 88. Jmit 1881 alaib anf nIHknaiaeliam Bo-
den der Inüjeriicur Nfeve, ein Begleiter Stanley'« auf
seiner neuen Forsobnogaieise so Viri am Congo im
Altar ytn 8» Jahran.
Am 8. Juli 1P81 «tttrli in TagTink an der West-
kttate Afiilias M. Bonnat, der franiöaiscbe Erforacber
dea VoMaAnmaa an dar Klato w» Obar^flotnaa» im
besten Manneaalter.
Am 80. Juli 1881 starb auf der Insel Eigg in
IiiTtnMSabira, 69 Jahi« alt, M. P. Edgeworth, Ver-
fasser rerschiedeuer Arbeiten über indische Flora
(Flora Mallica) und Mitarbeiter an Hooker's Flora oi
Brit. Indi« (Verf. der Oaryopliflkceft); auch über den
PoUan irarOiSntlielita ar vor «inigen Jahren eina Arliait.
Am 80. JaH 1881 atari» an Mailaad Graf Ereole
Turati, geboHB mn lOu J«ü 1629 in Busto Arsisio,
Beaitaar ainar groaiai'tigan «wnlhiologiacitaB Prinit-
aamnünng, waldm aleh dnreh SeliSnbait und Bii(h>
haltigkeit der Exemplare aiuzeidnRi. Dia SammloDg
mrUeibt in der Familia m Mailand.
Am 10. Aognat 1881 atarb anf einer Abahmgo»
reise in Palermo der durch sein« mehrjährige Tliätig-
luit im Berliner UniTaraitAta-Laboratonnm liekannte
Dr. 0. Mngattl.
Am 13. Augixst 1881 starb Francesco Selmi,
rhilMiag der Chemie an der UnivenitAt in Bologna.
Am 18. Aognat 1881 ataib In B<rg«a-y«%tai
Thüringar WaU der Berginspet^ir C. E. Dana, gO-
bocen am 1. September 1796, welcher sich nm dl«
XcantaiM dar gaologiaduB Twblltidmi daa TUringar
Waldes verdient gemacht hat. Seine Beobachtungen
bat er gemeinscbaMdi mit G. F. Fnehs in der Schrift :
Diqitized by Google
809
,Phf8iMb-IBtdMBiMlbe Topographie des Kreisel Schmal-
luMan, Huboiy 184a', niedergelegt.
Am 18. AdsuH 1881 «tarb m WumIimi Staate
reih Professor Alexander Pop uff.
Am 20. AugOBt 1881 «tnrb l)r. David Lowp,
SknHiU-Inapeotor in Alesandrien, ait NaturforKher
mliamA der Gordon'aoben Epoobe in den egyptischcn
Aeqnetorialprovinzen thitig. Ksch Minem uchottischen
BnmthlMide nrflekgekehri, erieg «r in Folge dar
eebidBdwn Wirkmgen des nfriknriMliMi Kümea.
Am 26. Aagnet 1881 starb zu London der Natu^
ioracher Eramnia Dnrwin, Bmder Ton Charlet Deib
irti, 7T Jehl« «H.
Am 28. Augunt 1881 «tarb n Malutatt Vi.-i
BaarbrOcken Dr. Friedrich Oeldaabarg (M. A. N.,
veigl. p. 16S), Tonnale Ofaerlebrer am flymnaaiam
zu Saarbrücken. Seine Arbeiten über die fo=<f\\f Flora
und Femia des Saarbrückenar Kohlenbeck««]« aiud von
aBeriGaonteD weriha«
Knde Anp-.inf 1881 st.irb im .■Mter von 28 Jiihron
Andrea« Kornerup, Naturforacher, 1876 — 79 Mit-
gfied der Eatdaeknagaraiaa im baam Ortakada, in
das er am waitaaleo vor^lningeu.
Am 2. September 1881 8t«rb za London Dr.
ANftOali Billing, Tevftaear dar «Fbat PriDoiplaa
©f M.Hii-riiie". 90 Jahre alt.
Am 5. September 1881 starb in München Aagurt
Nenmeyer. k wirklieber Rath, lang}Ahriger Secretir
der Akadoinic der Wijsenrehaften daselbst, 73 Jahre alt.
Am 7. September 1881 »tarb ta London J.Winter-
Jones, OhariiiUinthiakar daa Britiadwn IfaMaaa
daaBlbat.
Am 19. September 1881 starb zu Bonn Ernst
Cerl Gustav Wilhelm von Röhl (M. A. N., vergl.
p. 178), VUjfir in Bona, geboraa den 1. Hai 16S6
n Braifaui.
Am 19. September 1881 starb zu Lissitz Geheim-
rath Graf EnuBnel Dnbeky, Direetor der mfthriaob-
aeMariaehflB OaaeQiehaft zur BefBrderang daa Aokar»
hau«8, der Natur- und Landeskunde, 76 Jahna alt.
Am 22. September 1881 atarb in Saas anf dar
Heimreise ven Indien nach aainar Hrinath Qtttnetadt
in di.T Vf.ih Dr. Duprä, ala gdehrlar Fmadiar oad
Arxt gleich hervorragend.
im 34. September 1881 atarb mmchoAt in
Stuttgart, wo er als Preisrichter bei der Württem-
bergtschen LAndee-Gewerbeausstellang fungirt«, Chr.
Wilhdm Hoabatattar, ünhwaaUltagtTtnaf und Id-
spector des botanischen Gar'> n3 in Tübingen, Sohn
dee bertihmtett Botanikers Uochstetter zu Kaslingen,
Bnidar daa babaantan Qaelagaa aad WaMniamdaa
Pkvteior von Hochstatlar in Vien, 57 Jabn alt &r
Leop. XVU.
war eeit 1852 mit der technischen Leitung dee bo-
taataehaw Gartens in Tafaingen lietraat. Ausser aiiaai
g&rtnerischen Berufe hat er sieb auch durch schriA-
st^^ilerische ThAtigkeit verdient gemacht. Dieselbe be-
traf baaoadars die Zacht der Leporiden, ansnerdem
gab er die vierte Auflage der „populären Botanik''
seines Vaters in drei Bilndeu, 1875 — 77, herana.
Am 25. September 1881 starb zu Strait.sburg
Dr. med. Carl Sohfttsanhargar, FroÜMaor der Ma-
dtab aa dir Oiaaihiugai UdianÜtt, Miidart dar
»iaJmiliailiiwilHnadWBiaahm Oaaallaifaafk, im 7 S. La>
bta^abn.
Am ST. Seplambar 1881 atnb la BnBa dar
bfjknnntc liispector de« botanischen Gartens und Bo-
taniker Carl David Bonehi im 72. Lebaa^ahre.
bn Beptember 1881 iat Henri Dnfoar, ft«in5>
sischcr Fnrschnn^fsreisonder, welcher den nordwest-
lichen Theil des fieckena das Caaeneflaasee im sttd-
weatUohen AJHka dnrehetntfte, von einen Stamme
der Ovambo enaardat worden.
Im September 1881 starb in Adelaide W. C
Ooaaa, TleagaBanfaaaanr dar Oakola SadnaatiaBaB,
bekannt dnrdi aitaa BrtdaefcnipiaiaaB im laaara
Austndiens.
äm 11. Oeiabar 18B1 atairb an Baaaavar Fr»-
fcssor Dr. Philipp Friedrich Hi-rmann Kleneke (M.
A. N., vergl. p. 162), praktischer Arzt daeelbat, im
6S. Lebenajahra. Er hat zahlreiehe Iratlicba Weika
und eine grosse Reihe von Romanen (96 Binde) nalar
dem Pseudonym H. zur Maltitz geschrieben.
Am 12. October 1881 starb zu Mflnchen Dr. Carl
Arendte (H. A. M., vergl. p. 162), emer. Prafieaaor
and Seeretkr der Geographischen Gesellschaft da»
selbüt. Er wurde am 15. JuU 1815 zu Ing^laladb
geboren und atndirta in Hfiaehea und Erlaogaa, «o
er rieb vorzagswebe der Mineralogie aad Geologie
zuwandte. 1847 als Profeesor der Geographie und
Matnigeaehicbta an dar Bayariaalieo Militto-BUdaqga»
aaalalt aageatalh, war Dr. Gart Araadta tt Jabra
laag in ptliohtgetreaeeter und erfolgreicher Weise in
aaiaem Bemie thMig, Ina iha QaanadhaitarfldHichtan
awaagan, diaaen Riatan ntaderBalama. Im Jahn 188»
l.i-LTurnli'ti- \ri'iiU-« Ah; Qeoi^raphi'clio Ofücltsehafl in
Münclien, deroi Schriftführer er bis an sein Lebens-
ende geblieben. Pftr diaaen Verein amgta er is Ueba»
vollster Weiae und verstand es, da« Interesse seiner
Mitglieder in vielfacher Art sa feaidn and so baleliea.
Er pabOeirta anaaar vialAwbaa Aafettaaa aad Jaaival»
Artikeln einen , Leitfad i ;; ftir den ersten wissenschaft-
lichen Unterricht in der Geographie", der in ca. 20
AnOagaa enaUiM iat, aiam abaaidb fa1MaBAa^
lagMi wcbfeitetau .Oangn^Uaebaa flabalatlaa*, afaiaa
M
«
Digitizeu Ly CjUv-'^^il
210
jJMtMm fAr den ÜBtorridit in dar Hstoigeidndita'',
einen „Naturhistorischen SchnlaUaa" u. yr. Ferner
di« aOflographi« da« Xteignieht Bajm*, aGnundsflg«
der iiMtbeiBAtiloliai nnd pifaynkaSMilien 6«ogT*pU«''i
eine Reihe von Wandkarten curnpaisrher StuaU-ii. Alle
diasa Arbaitcu aind, wie achon bemerkt, in vieleo Anl-
lag'^ii eraolnaiMa mid naiat snah in freiDdv Spradwii
Übt-rst-tzt worden. Die tViiTK-r mit allgemeiner Aner-
kewiang aufgononuneneD literarischen Leiatungen Dr.
G. Arandta afod dla Baariiaitoiiff der 5. und 0. Anf^
läge von „BalW'^ allgi-mrintT Enlln-sehreibung'*, 2
Binde (187U — sowie die Herausgab« der drei
antan Jalngingt dar «Danlaehaai Bandediea flbr Geo-
graphie und StAtistik".
Id der zweiten üctoberwoche 1881 atwrb zu
WadmiatepliM M Fralatag dar k. Oaepinuiantli md
Proft-t^tor an der dortigen kgU UndwirthacbaftHcfaen
Ceiitniibt«;lie, Dr. Georg May.
Am 24. Oetobar 1881 atarb ta HkOb «. 8. Dr.
Eduard Hriui', ord. Profcnsor der Mathematik an
der Uuiversitüt dasolbgt. Geboren am 16. MAtz 1821
in n«r1iu, erhielt er seine Vorbildung von seinem 11.
Jahre ab auf dem Friedrichs-Gymnasinni iint«r Rib-
beck, dann auf dem Cölniecheu Kealg^mnasiam unter
Angnrt. 1838 bezog er die dortige Utiiveraitit, stu-
düie aeit 1889 wAbrend drei Semester in Göttingeu
und juwiMwtoU am 30. AprU 1842 in Berlin mit
eioar Abbandlnng „über DiflärenUalgleichungeo". In
•ainar FachwiMentchaft wann baaondan Guiaa, La-
Jeane-Diriohlet nnd Steiner eaine Lebrer. Am 20. Jnli
1844 habilitirt« er sich in Bonn für Hathematik,
wurde bald sam anaaerardentlicben Praieaaor daselbst
«numiit md gdrilrte aeit dam Beriiat 1886 dar ünl-
Tersität Halle als ordentlicher Professor an. Seim
Specialit&t waren die üttgaUunctioiMa; «ein hervor-
ngaadaa Werk darBbar ki aalt 1878 in 3. Auflage
erschienen.
Am 26. Oetober 1881 aUrb zu Alba F. Boaio,
^^oftaeoTf 0 aiiai aUii scLor dar teahniadiaD Lalmnatalteii
ItaUans.
Am29.0ctob(!r 1881 atarb roransDr.Bouillaud,
JUt^ed daa Intitat da nraaee. in Aher tob 86
JUhW. Seine Untersuchungen über Herzkrankheiten
wnideu för di« Wissenschaft von grosser Bedeutung.
An 81. Oetobar 1881 atarb ia Wies IbttUaa
Ttitter von S r b 'i ii <' i i- r, bervQRafandar Inganinir,
Erbauer der Soimix-rjiiijbahu.
Am 5. Movember 1881 atarb Ib CoBae|MiaB-dai^
Unigaay Dr. Paul GOnther Loreatz, aia deutscher
Gelehrter von Ruf, der sich oamentlicfa durch seine
rerschiedenen Warlu Aber die Moose um die Wiaaea-
acbalt rardiant gaanefat bat, 46 Jabt« alt.
Am S. ITovambar 1881 atarb m Oppab Dr. Bain-
hold Friedrich HcD»el (M. Ä. N.. vergl. p. 178),
Tonnala ProfeMor der Zoologie an der landwirtbachail-
llehen Akademia ia Itaakaa.
Am 7. November 1881 venwhied am Ro8<-ab<'rffe
bei Graz ProÜBaaor Dr. Karl Ferdinand Peters, ge-
boren 16S6 in liebenfaanaen, eiaan Sebkwaa dea
Fürsten I.ribkowitz. Stbon friihzoiti^ Vjesrliiift irr-,- i-r
sieb mit Mineralogie, wozu ihm die grosse äemmlung
dea Fttrataa, velebe apUer demFaatarNationalmaaaan
l iiiv.-rli'ibt wnnli , vielfach Anregung Vwit. Mitte der
vierziger Jahre bezog er die Prager UniverrnUit, am
Ifedieia aa atadfam, wUnato aioh sbaraatar Aalaitaag
Keines Ohcimsi Reus« nebenbei mit Kifer der Minera-
logie und Geologie. Später stadirte er iu Wien M».
AoB «aiter nad trat Aalhnf dar ItaMgar Jahra aia
Assistenzarzt in das allgemeiue Wiener Krankenhaas
unter Oppolzer'a Leitung ein. Bald widmete er sich
vHHf dar Oeolsgie, «aide der K. K. OeokigtBebaa
Reichsanstalt als Hilfsgeologe beipi'jrebeii und ld»te
als solcher in vorzüglicher Weise die Aufgabe, die
krjrstalliniaebeii Schiefergebirge der Nordalpen zu sta-
diren und eine Karte derselben zn entwerfen. Er
erhielt bald einen Ruf an die Univerrit&t zu Pest,
woselbst er seine i^haaaBdaten Jahre verbrachte. Er
schuf daselbet eine groaaa anaeialogiache oad geoik^
gisohe Sammlung und wirkte in Ungarn aia Terbraftar
seiner WisBenschaft sehr tliMig, iiamontlich auch doTCh
aeine Schaler, fieaondera Hervorhebung verdiaaee BHae
AbhaadlnogeB fllMr daa Fflafkiraheaer Oebiiige nad
die Minerallagerstätte von Bisbanya. 1861 ging Pe-
teia nach Wien turfick nnd wurde held darauf Pro.
Ibaaar fn Grat. So lange sahia Geanndheft aa erUnbta,
war er ia aaiaam Fache schriftstellerisch ungemein
thAtig aad TarBAatKobte aine Reibe voa intereaaantea
Spedalariieitaa, anter wekhen baaoader* die Aber die
tertiäre Fauna von Eibiswald zu erw&hueo ist. Im
Jahre 1865 unternahm er eine Beiae in die Dobrodaolw,
wdoba er elagehaiid arferaebte aad deren Bau er
meisterhaft .^rhililei te ; seine darüber iu den Dcnk-
acbriften der Kaiserl. Akademie pubheirte Arbeit war
dar Graadataia aar gaoiogiacliaa Kaaataiaa der DaUaa-
Hnlhinsel. Ein schwere.' Rii''kpnmark.'!leiden n'thitjte
ihn Ende der 7üer Jahre der Thiltigkeit als Geologe
aa aataagao. Saitdam wirkte ar bt unBbertieflUehsr
Weilte selbst noch auf ibni Krar.Li-nbelte filr fopu-
larisii'ung seiner WiMCUtichaft in zaiiLreicben Zeit-
achriftaa and TagaabUtteca. Aia akadaaüadier Lehrar
erfreute >icli Peter« gteta daa gitaata« Bliblb aad
aU8([tHleii]iler lieliebthoit.
Am 14. Noranbar 1861 alHrb la Halla a. 8.
Dr. Christian OoHizied Aadnaa Oiabal (M. A. N.,
uiyiii^cG by Google
211
▼argl. p. 178), <Mtlentiicb«r Profeacor der Zoologta
an der Universität daselbst. DerneDH- vui geboren
än 18. SiptaniMr 1880 in Qaadlinbnrg, besudtte dM
OjruiriuiinB Mimr Tatentadt xmd htaog 1841 dia
üniTiTsität Halle, um dalu>lb^t Maf homatik wdNstar-
wiaMDMiliaftMi Ml itudiruD. Saio« M«igni|g Mg Um
Jadodi kavptildiBdi rar Zoologia, inabMOodara aliar
tut Pdioatok>gie hin. Cerniai' und Burmeitter wareu
aaina Lahrar. 1648 lialnlitirte «r aich ab PriTai>
doant in Hall«, naehdan ar 1846 donb dm Aib«»
Ober daa Vorw<-ltli(.1ie Rhinuzi^oii di-i Sevekcnbnrgcs
promonti batte. Lr pablieirte suertt ,¥a!AoBUilogu>'
1848, aodaaii gGaaa aaeanoria'. awiMbon 1847 vad
1866 die „F«unii der Vorwck*". 18r.'J ,.^1!^?; meine
PaUontologie", 1854 »Odontogrnphio", 1Ö5Ö .die
StogeUriare ia soologiaefaar, aratoariaebar nid palion-
teh<giaehar BaahhmiR". 18:>(< w.inle er zum ausser-
ordcBtUahaa Tnitutor ertuumt und erhielt nach Bar-
OMialarla Weggang 1860 dia atdaukKdM IValbianr dar
Zoolopip. 1864 «Tsrhien soine „Nnturffpschicht«.- de*
Titierreiclu", Istiö „der Mensch", ItiQ'J seioe ,Laod-
wirthBBhaWfaba Zoalagla*, aatt 1878 bia 1877 aalii
^Tlmanrus omitljcloL'iai'", dii/wiscliou autli rhi Wi-rk
Aber die Suu^uthier- und \ ugelliaae (losect« epixoa}.
Die Anzahl seiner kleineren ScbtMUp M anawnwdciilliBh
xahlreich. Beisuuderii wirksum war er in der fast nur
TOD ihm geleiteten gZeit^chrift für die gesammt«n
An 14. November 18bl sUrb zu Prap Rjtt«r
TOB Kresa, Geoeraldirector der Boacbtebrader liahot
badautandv EiaiidMlwtaaludlMr, 84 Jalwa alt.
Am 1». Mofanliar 1881 alaib sb FVaaUnrt a. H.
im 7f>. T.f-bfnsjnhrp Dr. jnr. Friedrich Scb.irff, der
durch die seltene Vereinigung juristischer, naturhigto-
risoher und gesehiehtlicber Kenntaiiae z*x Arbeiten ba«
flüngt war, welche, sunfichnt nnf Frankfurt and deaaen
Voigehnng hesfiglich, in ihrer Bedeutung weit Ober
da» lucalo IltterasiL' l]ii;auFgehen. Als ausgczeichnetar
Minsraloge bat er Jahrelang der Sammlung der
Saaekenberg'achen natarforschenden GeaeUscbafl vor-
gattandto und die KryKtallographie durch literariscba
Arbdtca gef&rdert. Die nteiaten Aibattan von Dr.
Sebarff ifaid In dan Sdirillca daa Fraaldbrtar Taniiis
fOr GcKkicbte und Alterthumskonde und in den Ab»
handliingea der SmokanbergfadiaD Naturfoncbendaa
Oeaallwbaft pablieiit.
Am 21. Nuvemfaer 1881 starb in Hamburg der
bekannte Botaniker Dr. Ott« Wilbehn Sondar(M.A.K.,
Torgl. p. 194), nn 70. LebeDqabre.
Am 28. Noraabv 1881 atecb ib Wtei daar
dar ftltarta bakaanteatcn Hataifonaher, walcber frfibar
in Paris, seit dam Jahre 1848 in Wien lebte, Ania-
dana (Ami) Bouö (M. A. N., vergl. p. 178). Er
ial m Hambug am 18. Hia 1794 giborai vnd
bat Bondt daa boha Altar rm BT Jabno «rrabhl.
Seine Eltern gehörten -m <1eii ange»ehenftea und
raiebitaa KauimanaufanuUeD Hamborga. Dia FanilJ»
ataaunt ana FVankrateh and gtihSrt n janm Emi»
grant«n, die nach der Widcmifnng des Kdict^ von
Kaute» daa Yaterland verlieaseo. Ami Boni stndirta
anant In Hamborg, dann in Qaiif, Tkria, Effinborg vai
Berlin. Pie j,'ünftigMi Vernn)t'i ii-.i;:ti^turii]i' ^L-sMsfll .i u
gestatteten ihm, die gewonnene theoretische Bildong_
auf Reiaen durch dia Enrarbong tob Lindar» nsd
Mcns«hcnki mi'ni'--! xii vollenden. Die Geologie sog
ihn vor allen Vr'isaenachaften an, und so oatarnahm
er in den Jaliren 1818 Ua 1889 aina Balm tan Bai-
■aa, diaibn durch Schottland, England, Trlntid, Fraak»
raigh,.die Schweiz, durch gaus Deutschland, fast gmiB
Oeatemieb and die ewopSiMb* Tdrkat ftbrteo. Dia
Fj-gebniaaa adoegr wisseuKhufl liehen Thatigkait legte
Boue in eiaer Bdbe von Werken, Karten nad Ah»
headlB^imi nieder, «ddia dia Swome tob SOO wdb
übersteigen. Aufflerdcm crsehrcn eine crrnssa AaiaW
von kleinereu wisseubchaftlicheu AbLumdiiingen Baa4*a
aanfaraafe in Fnchsehrinen. In Paris war derselbe er8t«r
SecretAr und Virepräsident der dortigen Geologischen
Gesellficbaft. In Wien zählte er XU dun thfttjgsten
Hitghcderu der Akademio der WiMenachaften.
Am 24. November 1881 atarb la Bona der Pro-
fesaor der Chirurgie, Gebabner Hadidnalratb Dr. ÜHl-
heim Huitli, geboren am 5. Januar 1886 sa Mar-
borg. £r atudirta adt 1844 ia Berlin Medioin, 1861
babOitirte ar aieh io BarBn ah Privatdoeent, folgt«
1855 einem Rufe als Professor der Chirurgia nacb
Bonn an die Univaraitit, walcber er bia lo eeinem
Toda aagdiarta. 1870—71 war er im Kriege g^n
F^raakraiBb al» Generalarzt und ronanltirendcr Chirurg
tUttigt nachdem er acbon 1886 am Feldzuge in BAh-
mefi fbeflgeaammaa batta. fidaa eretca ArbeHea
Wiircn ^ll-t \ ■■•r;,^li-ir})Hihlnti .Xii.itoniie pi'wiJmct, Reine
aptteren chiruigiBclieu Arbeiten betreten beaoudeia
dia Uedumflc der ehtrorgiaebsn Oparatimen.
Am 2G Xovemlwr IBfll »larb zu Knnitbal bei
•Stuttgart Dr. Ludwig Krapf, Miaaionär in Afrika
1887-- 49, 1844 — 59 oad iriedw 1861—89, Dd-
metscher bei der englischen Exiiedif iim in .Vbessinien
1867—68, der Entdecker des Binnensees Njrassa und
dar darttgea bdm Behaaegabirga ahmlidt oatar daaa
Aequator, Verfa-saer mehrrrcr ethiiofrrnpbiseheu und
liagiUBtischen Werke, correspondirendes Mitglied der
deataeben aiorgeulAndiscben GeaeUsobaft, Dr. pbfl. ho-
noria aaaaa, 71 Jabra «lt.
Digitizeu Ly CjUv-'^^il
S12
Am 16. NbranW 1881 «tarb m WoMHUuptw
tuweit London Dr. Joseph Coop er, einer der Ehrcn-
MoieMra dw britiiobao Anti-fiakverai-Varaina, welcher
aalt Ungar als ainam balban Jabrirnndart mit Bfisr
und Erfolg it; Ii r l^iclie ticr Negcr-Etnandpalion gc-
«irict. Er war der VerfaaBW eines Werkaa Uber dam
afrikaniaeliaa SdaTeidimd«], wddiea don TStd „Hie
hat Contiti.Tif führt.
Am 29. November 1881 »Urb auf Coraica ür.
?niliala WeU]i, ordaotiiohiir Profoaaor der Chania u
der Universit&t in Ziiricli. grli rrn 18 i4 in IlAinborg.
^aicbdem er Naturwisaeiuicbalten studirt, babilitirte
aieh Waiäi 18M um iiidgmnaaiMhwB Myteehnikimi,
sowie an der Univeraifüt Zürich, erhielt 1 870 an
ercterer Auttalt eiue üuuorarproietiaur und vaide
llini ISn m aaaaarardaatlieheii, Jnai 1874 aom
flldentl!i )inTi rVofeanor an der Hnrlisflnil*' i-mannt.
Am L Dccember 1681 starb zu Jens Dr. Konrad
Oehmichcn, Profeaaor, Tantahar daa dorUfan laad"
virthechaftlichen Instituts.
Am 4. Docembcr 1881 starb in Klausenhurg im
73. Lelitu-ijnhrij Dr. Stephan Jo<S, horvorragonJer
Botaniker und ebemaliger Diractor der KlMiaeabiu;gar
chirurgischen Lehranstalt.
Am 5. December (23. November alten Süla) 1881
atarb sa Winnitca Dr. Nicolaue Iwanowitaeh T.Pirogof f
(M. A. H., vergl. p. 194), k. mss. Oelieimer Bafh tmd
ehemals Professor der chirurgischen Ha«pitalkUnik an
dar mediico-ohiiaigiaebaii Akadwnia in St. Fetambuig.
Am 9. December 1881 atarb la Wdmar Dr.
Heinrich Carl Gustav Herbst (M. A. K., vergl.
Geheimer Finanaratb nnd Diractor das Ober-
Eiohamtaa daaalbat.
0. Dec( III brr 1881 .'tarli in Zürich Dr. Cnl-
mann, I*rofesaor, Vorstand der IngeniearabtbeÜung
daa aidtiDBaaiHbaB Mytaehnfknau daadbat, dar Be-
der graphischi^n Statik als WiBi«-ii.«chaft.
I 18. Deoember 1881 sUrb in New-York der
I NacdpaUbhrar Dr. Imas laraal Hayaa. Dar-
aelbe war am 5. Mär?, 1832 in Cbf^fer Couuty in
PennqrlTatiiail faboreo, begleitete als Scbiffsarat 1853
—66 Aa KaWaaha n^adHioii nOrdllab voai 8aüh>
Sund nnd nntfmnhni 1860 — 61 von H. Grinnfll und
der amerikauitcheo geographischen Gesellscbalt unter-
stützt eine eigene Expedition in jene Oagendao, wo-
hn er da» Innere von Grünland durchforschte.
Am 20. December 1881 starb zu Ass bei Klein-
Harien in Eathknd der Tioeadmiral Paul Theodor
T. Krasaaatarn im Alter von 73 Jahren, Theil-
nahmer dar viaitan masiBchen Weltamscgelnng zwi-
acfaen 1626 nnd 1828.
lohn Fostgate, ehemala Profeamr der Anatomia,
später Professor der Mediein und der Lehre von den
Giilen am Qneeaa Coll^ in London, nameotlieh als
«rfidtrenar Aaaljrtikw Ruf, starb daaalbat fm 60.
Lobon^ahra.
Kllralidi aUrb au Warachaa T. Wialooki, Pro-
ftaaor dar Hjgiene aa der Ihhcfaitit daaalbat« tttdi-
tiger Fiic}igt'Mirt>i>r und VerrnTcr veraddadaMT wlaaail»
»cbaftlicheii Arbeiten, 66 Jahre alt.
hl ■Bdlioban VnaHaMt atarb Mlialiab im Atter
Ton 80 Jahren der , berühmte Botaniker George
Bentbam (M A. N., Teigl. p. 194), Vicepräsident
Soeia^ in Landau, Tarfuaar dar Fbn
yO<»iDi<|iO ODO I
I Bentsche Bundschau
Y für Geographie und Statistik.
mtwlrkiiiitf hi*rvorTftf;r«Qpd«r 1
Vi«'rl.M-
Uti X, V. W. — ;w /Y. H*fl J^'U: H.
lif Hrjit (Mm ttMfH Unmi- /Vm» -U»
4 Jl, S:^ h. V. W. ^ H M»k, u,iu.-in AVu
(f MNif SMutik" e. •
t "< ti"Mtl. tuwifirA,-
I>CT ISeifAll und die T.'n-iluihLjr, wilrhu luun-r I ' Mt^'rti.-lunifai
non ichoa ncit dr«'- .) ihr'-:i Iii ilcr tf .-ItLlJ. WnU rimld, mA^i*
unB roÜfiÜXigv Ik-w-fiif qt.'iii, ilkM wir dl'. ir*.liU-±t \S i ^v M«t^>li'tit,
int'l wir j,iuh fcTtifT tii Kti*i>.'lic<n Ü^jite, unk<rnlUUl uud
i .t I.'I <ii[nh <Lje vUaUiche Z*hl noMrar beluiuawa nnil b*-
vs lI r-. , >;iiiirh. hT, tinMTv Zvitachiift uwliT uud iDohr in «tnaa
K".Kf*r''i" 1"'»' 1 .^iir»hir|fAnr IirrnnMldtn wollen, frlsuliim Wir,
tl^H um Ii .Irr Ii. w .iii>iTH*ii« iLi.' X- it»'»t* Vcrbntt^i^ AndoB «nd
IUI» u.U.- Krv'ju.ii. ^ih^fi.u wir.l. HncUiA fntervmult« DcttrAg«,
gut IUI J IiMiaII it'Ti hrU l iw Ell. 'HTuithifii ttml Nfkrol^iKf t^ll<ni^
doKh iMrk^i.lii^ j.iLj^i'fUliitr ILutLi-AtiMi.t II > r^Aii/i, (Uli IWhxnca
tuuffTCT /ritv. :inf^ fciii h li rtjci »ilr-ll^ ii.iKlllll. n. -.inil li/inrrl(Ml
Wir noLh, diua AUcL Itlr lica viciicd Jmttt^AH^ t^tuv KTutw Ao-
Als ■liflivrordetitliohD Oolff ftbo blittiMi w i r d » ii 4{«-
'lirtrn TV Ii n 'i ni r r an t r D der ^.Ufiutachea RttBdtcbam
U[t ' . , .-u- ruyh'- U t.o S t Hti liik^* «Im« wi«4«ff»»
CU*v*uut< g«s«i c Ii tt«t« gruli«
pertcbteL Im Luf* d«lv. i«hliM«» diB Mu
umI nacn »la BcUag* sa daa
mitte It wird.
Di« ^DMtaeke Baadaekaa IVt ««Kkgnpkl*
IV. JtüirirBOKi mclieiat wie bi»h«r in noaaüii
mkaimAieaM 8 Bowmi UiaCatia nun fniM voo M Kr
n» K f» ifaft JateHeftlataiiiMlBUidlak} M
~- - J«lii«n«« mite 4aa|ftk& i
„DeaUcke BasiM^kM ffrti««ffr«8Me MdSUUrttt^, I. Jabr-
iranit l^Ä'T«. MU Bahlnrfcliab ftlaatniUomii aad U Karteo.
4S BM«*tt l^s^OdaT. U«h. 4 fl. 3A kr. 0. W. a a U^rk.
09h. fi A. M kr. a. W. mm if M*rk.
^wtafli« ■««daekaa fllr U^sraaMe aadSUIfatlk-, 11. Jahr-
Utanff 1979,t!0. Mit uhlrticticn niuaLr*titiiiet> nad 13 KauiMi.
Bogcoi. LfBX.-Odav. i>Mit- t II. fcr. lV. W. — M*rli.
ÜIpk. K« ' r*-- ^> ö- W. ^ u> Mark.
IfeftrVeagranklr nadStallallk^^^Ul. J*tkr-
heD lUtuftr«tiuneD and Ii KMtsa.
« A. i6 kr. ö. W. ~~ H MaHu
. «Üb. » fl. M kr. «. W. «> W Mvk.
Jt Hullll»'« ¥wli« Ii Will, M «•« Mptll.
BiMk 1.
I
VUVQUAM 0TI08U8.
LEOPOLDINA.
AMTLICHES OBOAN
DER
KAISERLICHEN LEOPOLDINO-CAROLINISCHEN DEUTSCHEN AKADEMIE OER
NATURFORSCHER
HERAUSGEGEBEN
UNTER MITWißKUNG DER SEKTIÜNS\ UIISTAENDK VON DEM PRAESIDENTEN
DB» €L IL KNOBLAUCH.
ÄCUTZEUNTKS HEFT. — JAHRGANG 1882.
HALLE, 1882.
DBUOK TOK E. BLOCH MANN k. SOHN IN DBB8DEN.
FOB DB AKADBMIB Dt OOIOIIBSIOK BEI WiLH. BNOBLMANN IN LBtPZIO.
4
Digitized by Gopgle
" Ldult des XVIIL Heftes.
Antliclie Mittheilungen:
Zir Erinarniufr an den 13. Jnll 1743 105
Ltfitchanr dor Akndt'nili' im (m hhsni liiiDiirri^iüti'r für ült MMI DmiM . , 121
Di« SfktionNTorsiäiid«' <ii r Atuidemi« und deren OkaInMr .' . • . • S
»rzrlrhniitii der MitclUdrr 4MF AlUl4MMto ........................ 4
Bibliothek dt r ALadtmir:
Bericht U l i Im \ irwultung iet IMMioHirtr <nm Setrtanibar 1881— ISEB . • • 181. 17B
PrelserUit'iliiiii: im Jahre 1HS2 1
Vfrli'ihung «li-r Culln-uius-Mu-iaill.' .Tülin- Sft
Liank ilcs Kmpfangpra der Cotliemiis-Mi-tiaük 73
Me K*8senverhSltnitMte 4«r Akademlei
KerUion der Ueclwiuig für 1S81 8»
EmMImiw 4ir DtdMm BiMkaiyuininn UW
BdätflÄnr'IuMlCT Ikninde .~. & UL H. OL 74. 9a 10«. m im IM
Dia iSbnMMgt dw Mltg^iedar 177. US
VateraMKmgiTCTCbi der Kais. hfj^MSmnL Akidemiet
Aufforderuiw wr BewerIwnK um die DaMnMUong im Jahre 1883 I
TerlcihuDc dar UatersUiizuiig üu Jahn 1868 89. 107
Se<b«tce vatdcluin der Ueiirtige tob Jnur bis Au^puig Dwaaiier 1888 : .... IM
YeriDderutn tai tmmuikmfUaait 4tr Atoteato . . . S. IT. 88. 48. 74 M; lOBl Ul. Idft. 181. »7. US
Meliroloee:
Adamowirz. Adam VeHSaMd , 14&i 166
Hcnsel, Hcinhold , "... 19
Herbst, (itusUv 180. 196
Höring, £duard Augu»t von 90. 110
LraNW, JelHin tob 84. 88^ 74
Psppflnbdot. Sannd 198
V.nrh, Kfrdinand U8
Sonstige MitUieilNiigea:
ItafeBWffMM BdiriflMi I«. ». 87. 8«. 7a 98. 118. 191 Ida 188. 188. 198
■eiirbte lind 5otiien Ober natnrwN.ieniirhaftlUhe VerMainmlan^en aod Gesellaekafleat
Nalunruiii«flKbafUicbe Wando^ersammlungen im Jahre 1882 und 1883 109. 119. 212
Dis 18. allgenMine Vankamliug der doniaclien Geeeilacbaft fltr Antiiropologie, Ethnologie und Urgeschichte
ta Regeoiborf ron a bis 10. Angnn 1881, tob Omr FrMS 141
Die 29. allKcmeine Veraammlunf; der deutschen «ologiaclMn Gesellschaft zn äaarbrürlcen !. J. 1881 . 84. dtJ. 115
Pru^rainm de« 2. deuUirlieii GtKieraphentages in Halle vom 12. bis 14 April 1882 ^1
Tagcs-Ordnuog der 65. VursamnilunK deotarher Matorfonclwr ood Aerste in Kiewacll . 119
■»tnrwlMCBMksftlleke AufKitM, IJteratnrbericiite and Nvllsmi
l'ftuT |ilK>t<i!;ruphis( lif (inlatinc-KimiUiou von .1. Srhnaosi 34
Uli' .\iisKalM' \iiu .1>>ril4iiu»' Jk- riumcri» dutis* liunli rroAsiar P. TtMMB !■ Kirizruhe von M. Ciirt/.r 2f>
li-'[trat;i' zur ( i.'s.LliiiUlc üi-r l'hy.-ik M.ii K iMM la;i.l . . - i3. C7. H2 IMi. 114. 13ß
Ihr ],l;it..;ii,i hl' /nLl vou .S, i; U II t h fr 14a
UcoUacbuuift'u über dir \V irkuutf de» Kucalyiitwt alobuluJt panUyliscben ZosUnden Toa A. Merenskf 15i>
Eiaa BMia oMMueirisctiv HetkoM und ihn AnvaaiiaK auf dia PHnos iw 0. Lagakardt 130
ütUr die UtlMrig^ brgebniiM dar rnni praaniaehia Maata aaMBlMiilnii TtaflNArangaa Im aarddaalacfaM
^ bei dieaaa Ariiaitao baMglan Haa TaoHayaaaa 168
BOOj&hrige Stiftongrfeier der kdoi^ bagv. JnttBa-Maiiirilaaa-ünlfanittt n WOnbam 8& 144
Jnbiliam des Hm. Geh. Raths Dr. Th. Taa BbcMT ia HAadMa 18
Jnbillum des Ilm. Oticr-Mmlicinalraths Dr. J. Henle in Omtiann 72
JubiUani des Hrn. AYirkl. Stoatsrattis Dr. C. von Reoard ia aäakaa 88
Jubiläum des Um (irh Katii.i Dr. F. miii Rioeckar in WOnbaig 120
Jubiläum de« Hrn. Geh HutrutiiH lir 1' Kied ia Jana 144
Marmorbuste für UaUolpb Christian Boettger 89
Biographische Mlttheilaac«B dLlOaUMim
Lilerari.sebe .in7.<'ii;eii :
Nuvtt Act« dir Liuji-iarul .Xkademie XLII 190
Mova Acta der Leup.-Curoi Akademie \LIII . 198
FaaaOa laaaotan ana dem DiatomeeoKhiefer Toa KatachUa tai BÜm, BainaB, Taa J. T. Deickatllar
OHom Acu XLll, Nr. 0) » 48
Baa aad Verwaigaag aiaifar dotaiTeDtral gebauter I'olypodiaceen, von L Klein (Noim Aate XUÜ, Kr. 7) 104
Dabcr die foatileB FSanaan dea Sftaswasserunditein» you tiraMcth. VSn neuer Beitrag aar Kanafariaa dar
fossilen Pitanzeu BAhmen«. von H Kngelhardt (Nota Acta XLUl, 2<r. 4) 82
Uaker da-s o» uiti.Tiiia.xiliarL' des Men.-.riien und die Aaatafia dar Baamdnrla aad daa Wolfaadiaaa, Ton
Tk Kollikcr .Nosu A.u .\LIII. Nr. 6) 88
Die Hallophageu mit besonderer Beracksicbtigung der ron Dr. Meyer gesammelten Arten, von 0. Taschen-
berg (Kova Acu \UV, Nr. 1) ItiO
Beschreibungen von Jugandrtadiaa «aatiaekar Laptdo|i«ore% Tan B. l>a*it> (Man Ada ZLIV, Kr. 9) . . 919
UntersurhungeD Ober erzwungene BtaabtaaaekirfaigiiiüeB, von A. Blaaa (Nara Acta XLY, Nr. 1) . . . . 178
Die i-k;itiiliiuivtsrhen Plagioklasgesteine und Phooollth aus dem mecklenbuigischeo Diluvium, von F. E.
(i l iniix (Nova Act« \LV, Nr. 2) 144
B<'.-tiiui:iun|» der Masse di»« Planeten Jupiter aiui Helionit-tor Bwibaibtungen der Abstände »einer Satclliteu,
von \V. >ch\iT t.Nuva Acta XLV, Nr 3) 199
(iesiliiihie der Kin.if rlulien I/t.-<>|Mililinii-C«iroIiiiivrlii ii DfutscLeii .Akademie der iiaturforscher wihreud Je^
z»fiti-ii .!,^ll:lJl;:ll]cTt^ ilirr.'i HeatLiieiiH, vm. J. Ii. K. Noigebaur 120
▲nseiga die „Deut«ciie Kuodsctaau für (jeographie uud Statistik" betreffend 8& 104
Alfintf ni
19amen-Regi8ter.
Seile
5eu aaffrenommrnr Mit-
Ai^Assiz. Ali.-xaniler . . 18
\llirwlit, Carl Thoodur 17
Aiunitz, Carl Heinrich 106
loe
]|(nMlt,GotdtabllkhMi 17
Nadu, Pnl Bndolpb
Heinrich 121
Brioti, GioTonni . . . 108
Bruns, Hüniicli ... 18
fiuva-Ballot. Chiiitopb
ficinridi IXcdrich . 106
ObL IliiUpp Frz. Hnr. 108
CMDor, dül Hermann 38
CMner, Georg Rndoipli I09
Danietnen. D. C. . . 18
Delnonte, Giov. liattiala 108
18
17
106
106
17
17
Dohrn. A;'ton
Ilulirii, Ciirl Aii),'ii.-it
1m11h:uI j-.nk . . .
i^iiruiU'cli.JoiLaun I' ried-
ridi
TlMfli.'MOTlmlllaii'nfln
108
108
loa
loe
mr, AdgihikLud
Win BunBmiii .
Hann. Jmius . , .
llQfiipr. Carl Gustav
Kaposi. Moriu . .
Klein. Job. Friedr. Carl 108 {
Kollmann, Julhja ,181
Köninck, Ljiurent (iiul' 1
lauuip de 18
Kries..IoliariDe9AdolnllT,109
Krucyer. Curl NklMMIB
Adalliert 18 [
Krukeiiberg. Carl Fried-
ri.-h Wilhelm . . .109
l.aAiiiiK.,\niiilit(".iiUätftii-
tin I'eter Fruiii: von 41)
Ib
La Tälett« Otorgt,
AdolpbJohaimHnbart
Frciliprr von ... 94
Lohmaiui. Paul Richard 1(»
Leohe. Wilhelm Olivier im
Lister, Jusoph . . . KW
Lommel. Kugen Corne-
Una Joaeph .... 109
LoUicr, Carl Theodor
Baiwt 84
Ibrdind. FaSz Jacob 100
Meyer, Viclor. ... 106
MichacUa, Oari Anold
Aoguat 109
Millot. Gabriel . . 100
Npumann. Krnst Kranz
Christian HKJ
Norde iiskiülil, Nils AduK
Vjrxk Freiherr von . 108 |
Xuaabuum, Morit2 . , 18
Ifafi, Iinniauuel Burk- !
hard Alexius Friedrich 17 '
Pfaundler. Leopold . . 109
Ueuius, Uuxtav ... 18
Rose. F^muiHl . . .](>!)
Sars, Georg ü.sKisii . 1-i
Schroff, Carl Hilter von Uti
taNicr, Umo ... 18
Seidel MÖSBi. ... 109
Selvrjm, Alfred R C. . 18
8p*rer.GuÄ. Friedr. Wüh. 18
Stahl. Chriatian Ernst. IOh
Sliilir. Philipp Adrian . 17
VojeJ, llc^rmaiin Carl . 18
WeiU. Christian Friitt 18
WiedeiBanu.UustavHiir. 109
ZMil. FafJUnud . . 17
Gestorbene .Hilglifder:
Beiieke. Coiinul I,r,il .>;i;
Aiii. l-'riMlr Wilh jio
Üischiil!, Tiicudur Lud-
wig Wilbeioiton mi. 210
ConaU*, Baoi Ul MM. U6
Dwwli, Chriw Rob. 48. 10S
Deca^M, J^Mph . 18. 48
Dethardh«, Oeorir Wil-
helm . . . 14.5. 15H
Fricdrcii-h.N). iil*iu> 15«
Kol>ell,Franz\averWolt-
gang lUiter von 177. 210
Koch, Carl Jacob Wil-
helm .... 49. 101
Krempelhnber. A. t. ICl. 909
l>appenbeiin. 8atD. S4.48. 123
Reich. Ferdinand 74. 102. 122
S<-hla^lntweil-Sakiinlän- '
ski, Hermann Alfred |
Rudolph von . , 2. 40
Siebert, Friedridi Lii'
•Kif> Josenh . . 90. 102
Troschel. Kranz Her-
mann .... 177. a09
Wikhier. Friedrich 145. 160
EmpnageritrOtllMriw» ,
■adillliBt
Pringihdni, NutMMd tt. TS
MlUrbeltor am XTHI. 1
Heftet I
Curt7e, M.. M. A. N. . 26 !
Fraaa, O , M. A. N. . . 141 i
«Jerlaud, E., M. A. N. 43 |
Ö7.82.96. 114. 136!
(iantlier. S., M. A. N. 149
Ilnyssen 186
Leoiihardt. G. . . . 170
Marten-s K v , M. A, >'. 19
Merensky. A.. M. A. N. IM
Nen«el>auer. L. A., i
M. A. N. . . 14.'i. lfi*i
Orff, C von . . . 34 . 501
liui It. A, vci!i . ■MI. HO
S. iiinii.---.. .1., .M. A. .N. 24 1
'l'iiu;! .... INI r.l.'i
Terfaaser von Abband-
lnffM4MrXoT«lcU I
«är Uademie: !
KRchraanii. E. Th. . .
JJpvse, (r
l>eu hinüller. J. V. 48.
IVwii/, II., M.A.N. 120
Drude. O.. M. A. N. .
Kl.sa.s. A
Eni;L'lhurdt.H.,M.A.N.92.
Geini«, F. K,. M. A. N
Grrstcr. C
Hensel R , M. A. N
Klein. L. . . . 104
Krdliker. Th. . . 88
LanKcrhana, V. , .
Schur. W
Zopf, Vi.,
1
A. K.
120
120
12(t
212
120
176
.120
144
12«)
120
120
120
120
192 i
1«0
190
Ndfebwir, J. D. F. .
Tentorb«ii« Ifatii^
foraoher;
Adam
AndiTson, S
.\minon. lloniz , . ,
Arndt. Johaiiu .iVlb<>rt .
Amou
Aschmann, E. . . .
Anbei. Carl . . . .
Ualfuiir. I 'rank Maidxnd
HeiUziei!. ,1 .\. . . .
iUTi;:-iiui. 1'. .\. . .
U'mh;. l-:duArd von . .
UilUt. I'flij . . . .
Uioime, ü
Binl.£. J.
UO
46'
45
211
15»
106!
46
102
188
101 I
Hü
210
47
46
4«
Ml» I
Hlanrl,r-t 157
llui^niniit, Brierre de . 4.!>
Itouche 159
UnuMÜ, VkMWdi A. . SM»
Bradi ÜB
Urocbard ..... Sil
Dunsen. Robelt . . . U9
tiuTg, Adam TOB
Uu»<v,.\ntoii
Itriitus 48
Caflisch. F 167
Cathcart. Andrew . . 100
Chodzko. J 44
Christisoo, Robert . . 47
Clausa, Cari Johann Ed. 102
Cledak. Bladas ... 46
C^lff», A IfiO
Coquatid. II 4H
Crevaux, Jiile« NiLolas ItiU
CritrhctI, George . .
Dairii. Natitan . . .
Delitsi'h, Otto.
Desor. Eduard
Dii kic, Georg*
Draper. Henry . .
DrapiT. .lohn William
Duclifk. Adalbert .
Durand
47.
909]
46f
160-
100
158
210
146
4b
1Ö7
KuMrLeoBbHdtlOll
m, Fnncaieo . 101 {
101 1
46l
1661
108
4.1
2iM
103
157
Eyre. Vincent .... 45
Feder, Ludwig von . . 158
Flatters. I'iiul Friuirois
Xinier . . . . IM
Frivülauder, Julius . . 210
Garoraglio. Saow . .
Gautier, Alfred . . .
Oermain de S(. Pierre
Giffard, Henri . . .
Giuiictli, (i. M. .
Gobinoan, (.'ninte de
Gocppert, Ileinricli . ,
(ireswell. Uit liard . .
Güntner, Fnuu Xaver
JUtMr ii-M . , . . U9
Gurtt. Emat FtteA^di 169
Il«a>. Krnst .... 160
llurtninnn. Pom . . 160
Hiis-se. tiei.rif . . . . 211 :
Hatteiiili.rl. K. . . . 102
Hiniliiii r. Carl <; . . HM
Haiirowitr 158
He. ker. Willi Fr.Uriv. 210,
Hetzar. .lotiaiin .Migust 102 i
Hellway. Wilhelm . . 4«|
Hililebrandt. Huj(u A.O. 169 |
Hipiimann, Theudor . 210 j
llotliT. .\lllfU8t ... 45 j
H<.lland, I'. W. ... 45
Hüiieleld. K. L. . . .102,
Hüter, Carl .... 102 1
HiuiHcus. Goorg Cbri-
.stian Conrad . . .
Junker, Cari . . .
Kachel, tiustav . .
Kerehhowe de Deuter
ghem. (Kwald . .
Kleinschinidt . . .
Klint, The<»d«r . .
Kletnnsky 48
KIfaiger, Chriuoph . . 101
Kkkppel 909
Koch, Guido von , . 180
Korber, (iuKtav . . . 15!»
Küstel. I'rnn/ . . LMO
Kogchewidkow, D. A.lo». l(j4J
Kreftt. (; 44
Laboiinlettc .... 167
Lan;;er. Siegfried . . lOU
Laiiffle, Fleuriot de. . 167
Loviiiatein. Eduard . .159
Lewi.s. ,1. W. ... 4.1
Linnar!>8on, ü. . . . 2iW
Lioiirille. JoMfll . . 1t^>
Listing, a 211
LSweiiMain, Malpk . 46
101
102
101
Mi
lül
16!)
»«Ii*
Lonirp.'rier, Henri. \iin>'E
rri-'.M-l ,).■ , , 46
Lubiiiuirski, Wladulaus 103
LmtB, Olli IMnrt . IW
LOIke. FiMbick . .IM
Lycett. John .... 106
)IeCall. Adan ... 45
Mallel. R 46
Main., A. W 167
Man, William .... 167
Marah, George P. . .160
Martin, Aiwelm . . . 211
Mattheg, C J. ... 48
Mayerhofer. Owl . . 109
Mcurcr 47
Monekhoven. van . .211
Mcirales. Jus6 Pilar. . 156
Miii>-jii. Lewi.* H. 45. UK(
UUeroier, Fnuiz . . . 209
PihMr, E. H. ... AI
FkfaniMi, HiriBO . .909
Pancoast Iflo
Parish, Woodbioe . .211
Patterscn. C 1*. . , . 45
Pftruw^ky. X. ... 101
Piairgiu. ( arlo ... 45
PlaiiUimour. Emile . . 160
Purdy, E. S. . . . . 167
Fuwqin» finr-^' tob 109
Ramaeetef«. JuL W. A. 100
Itame] 166
Reinhard. Gtto . . .169
Iteinhurdt, J. Tb. . .909
KeiiUiiiter. Edamd. . 189
Uemeis, Carl .... 909
ReminfloR. Samael . .911
Ricci 46
Richard 100
Rittmann. AJoi. ... 47
Robinson.Tle'tii Uomney 101
Ui»<li, Ludwii^ . . . l.W
Roger«. W illiani E, . 1^
Hohde 4,'>
Romaku. Joaeph von . 102
BoDge. Fcfdlmd . . 46
Rnasell, Scott .... 109
Sanieshiraa. NaomlHNl 166
Schaffner. AVilbehtt . . 167
Schiff. Theodor .101
Schit'kurn. Rudolph 48
SehlCiiel. Kranz , . . 48
Schmidt, l'ninz . . . 158
Schimdl-(>6hel. H. M. 209
SchrerJünger v. N'eude»-
barg, Julius Freibnr 910
Schwann, Theodor . . 46
Seckendorfl' • Godent,
Koltert Freib. too . 102
Sievcrs, J. J. .... 48
äimoiL, Oskar .... 48
Singb, Nain .... lOB
Spiclmaun, Job. . . . 209
Stahl. Emanucl August 167
Slanikart. Franc. Jon. 47.157
Stecber,ChristianQiitt]iiJf 48
Stflcker. Adolph ... 168
StoII. Franz .... 48
Stnisser. (iuliriel . . ItJO
Svanberg. (iiuiav . , 210
Smki, Simon .... 46
'nioma«n.Ch.\VrTitleim.U7
Thwaitos. G. H. K. .909
Treilier 108
Trott, Wilhelm ... 158
Volü. Robert .... 47
Warren. Kemble . . . 169
Wftrriiigtun. Frederidc 47
Wat.son. Thomas. . . 210
W eUch. Hcänrich . . 169
Westrinft, NiHas. . . 909
Winter. Curl . . 210
Winteriih. Max .\nton 4H
Widi. Heinrich . Ltl-t
Zablot.ski-I te>siatriw>kv.v 4.'>
/äUner, Friedrich . '. KU
Zun 167
Digitlzcü by GtLjv.i^ie
NUNQDIM /t^>^S!sQ^ 0TI08U&
LEOPOLDINA
AMTUCHES ORGAN
DKK
KAISERLIDHEN LEOPOLDlNO-OAnOLIMSCIIEX DISÜTSCHBN AKADBMIB
DEK NATlKFOHSrHER
HERAUMiLUKUKN L'KTKK MJTWlKKU.Nti UKK »KKilUNäVUttöTÄNDl:; VuN DKM PKÄSIDKNTEK
Dr. C. H. Ktaoblanoli.
Halle a. S. n,. „ Heft XVIII. — ». 1—2. Januar 1882.
Inhait: Amtlirlif M ittheiiuiigen: l'reisfriln'ilung im Jährt' 1882. — Auttoriii'runu zur Itcworliiiiii,' um ilii- für 1982
bestimmt« UntcntOtningasamme. — Vertndcraug tni Personalbestände der Akademie. — Beiträge zur Kasse
der Akademie. — Die SektioiUTontliide and deren Ubmioner. — VerzmchaiH der Mitglieder der Akademie. —
Sonntiy« Mitth>atmy«B; Bbiffi^agm» «chriftau. — JaMÜm den Hnm GaMnndi Dr. Tk v. BiidwA
AmÜlehe MlttheHmigeD.
PtriHrUuQuig im Jaliie 1888.
I>ir AknJpmie hat irn gegenwUrUgen .Ishre ihrer Fachsekti.in (5) fQr Butauik pin KTcmjiUr ilmr
goldauen Cutbeiiiu»-M«daille cor Verfligang gestellt, welche nach dem Gntaohten und auf Antrag du» äcktion^
lanjerigen wnMm werden aoU, weleber am wirknamtaB in dm letstaa Jafareo mr VMmag
Botanik lieijrBtragcn hat
Halle a. S. (Jügergaase Nr. 2), den 1. Jannar 1882.
D«r PrtaMmrt dtr IM. Utp.-Caroi Deutschen Aktricnl» dar ItliirllindNr.
I>r. U. KuohlMcfe.
Der üntan(UitBiuig8>T«nüi dn KsL l60p.-Cirol. DeatMlm ibidanle ITatnlbnelur
wird aach in dieoem .lahrp. glf-ich den Voijnlirfin, eine Summe filr ünferstützunffen gewähren und i«t diese
iOr da« Jahr 1862 auf 400 Rmk. ÜMtganttst. Der Varstaad des Vereins beehrt «ich daher, die Theil-
IwlMr daHtlbm (Twgl. § 7 den Onuidgat., Lnop. Zn. 1876, p. 14(0 m nnmliMi, TonaUlfn Umielitilinli dar
Verleihnnp zu mnrlifn, Hi>vnp die verdienten und hOlfsbedfirfljgan Natnrfomcher oder deren hint^rlassene
Wittwen und \Vuiseu, wulchc aicli mn eine- Unterst Otxiing peretoliefa zu bewerben wüuachen, aufxuforden),
•pitertens Ins 1. April d. J. ihre Gesuche einsareicben. Freunde des Vereins oder Gesellschaften, welche
demaelben %h Tlieilhaber beitreten oder dasu beitragen wollen, daas der Terda eine dem vorhaudenen Be-
dörfiiiase entaprechendere und des dentachen Yolkos würdige Kräftigung cmiehai liHte ich, sich mit der
in Verbindung xetsen zu wollen.
Hftlle *. 8. (JigargMM Nr. 2), den 1. Jaaow 1882.
Dtr Varttand dM Untorttfitzungs-Vereins.
Dr. E.
xvni.
Digitizeu Ly CjUv-'^^il
2
TadnAenmg im PenomUiistiait der Alcademie.
Jim 19. Jannar 1^82 zn Müh: lim ; TT. i r Dr. Hermann Alflred Sndolph von SchIagintw«it>laklaltBlli
ia Hftnchen. AutgeDoomien den 15. November 1863 ; cogn. Pliuias Indicoa III.
Sr. H. KmMuhIi.
Beiti&ge zur Kasse der Akademie.
Jaanar 3. 1868.
Ton Hrn. Stsstaninüter Baron O.O.Ü. E. v.UaTorileinHaBnomr AlmalMitnf Ar 1663
O
H
4.
»
n
II
rroRflsor K). Hoppe in Lluusthul aex^i. lur loo2 « • •
n
f«
u
»
«
n
iTOiQMor Ißt, V« Va «V« otensei in oresuta (M^i* inr loosi • • • •
n
It
tt
M
n
tl
o
M
•«
»• ,
n
II
A^aV. Tf 1 iLatU *fc * IT D n^inl^tw in 1~k ...-.^.1 .. ^ * 4 Ott A
vwtkm amtKuX iTOimof ißt. n. £). ueinitz in Prt:*K<itrti omgu rar iwiai •
n
w
«
tl
M
II
II
a
o
n
M
1»
w
tl
tTuMfiiMw TW *n> ^ Im — *- - J » Aw 'lAfiH
A
W
n
•t
II
»1
irr. Ei. r^iuani m isresnii Q6B|fl. luT li^sj
g
n
H
»1
II
ueo. AUd.-natb rroteMor Dr. u. «, Uuage lu lireu»wala oeagL lur 1882
o
n
6.
n
n
tl
M w>_ «• « _._i 1. • «■rs . . . A A n
A
w
vi
n
7.
f»
t»
II
rrofessor Dr. H. L, n. \i agner in (jottingcn acagL für 1do3 • • .
c
o
H
II
n
K
II
e
O
n
II
n
It
tl
■ ^\ TT ^BT ^ 1 ■_ < . J 1 Al_ 4 ftftA
A
«•
M
n
It
II
Frofeaeor Dr. C. W. M. Wieb« in llumhurff drsc;!. lur 1882 ....
O
M
9.
n
1»
II
Uonratli rrofeaior l>r. u. A. acbwalbe in Kuuigvoerg acagl. lur 1802 .
a
D
n
H
n
It
II
Hraptnum i. 0. Sr. L. F. J. B. Hagpdait in Bodcenluim bei Finnin
lurt a. ^1. desgl. dir IHol! ■ .
0
D
n
10.
M
H
II
Uen. Ileg.-Rath Profeasor Dr. h. Tb. Stöckbardt in Weimar desgl. lur 1 tioi
a
o
n
«
n
n
tl
« w ... ..... . ^ 1« . ■ _ . Qnn
«
>i
1 i
11.
»I
it
it
o
1»
14.
>t
•1
Och. NiiiitHti<i'ath Dr. H. B. Lcüsmg in Ucrlin desgl. iür 1S82 . . .
o
n
n
n
»
II
Dücent Dr. U. BOttg«r in FnuiUnrt a. M. desgl. mr 1862 ....
■
?»
11
11
uen. UergratA Professor Dr. u. vom nath in lionn deiigi. far 1882
ß
D
II
•1
It
1*
PriTatdooent Dr. M. Tb . Kdelnann in MOnehen Jahreabeitraga für 188 1 n.1882
Ii
n
»
•t
tl
t«
Ub<>rbergTath ProfetsHur Dr. b . iloich in t mbacg Jnni'aalwitng Jw 1683
«
—
t»
*t
»
tl
V
»s
»
t»
II
»1
Dr. & Htfhr in Halle deigl. Ar 1883
A
o
•t
».
1«
tl
II
Professor Dr. F. K. v, I^nj.qi-h in Tiiliin|/eii desgl. für 1882 ....
8
>•
>•
•t
«
It
Gah. Sanitatarath Dr. A. Beomont in Aachen deagl. fOr 1882 . . .
8
n
n
n
II
II
Profcaaor Dr. G. F. A. SaumiablMrif ia Berlin daagi, Ittr 1888 . . .
6
w
««
w
It
II
8
■t
tl
w
II
8
n
n
n
It
II
Medidnalnth Pnihator Dr. C. W. F. ühda in Bnnnad«m% de^. Ar 188S
6
n
1$.
»
tl
tl
6
w
n
n
It
»1
8
w
17.
II
II
lt.
Amtmlli C B. F. Stmeltmann in Hanno*<r deagl. ite- 1883 . . .
6
rt
18.
II
«1
II
Professor Fr. Johosfrup in KojK'nbu^en desgl. für 1^82 . « « . .
6
n
n
II
tl
II
Landelgeologe Dr. C. J. W. Kucli in Wieabadeu desgl. für 1883 « .
8
1»
»t
•1
tl
tl
Gonerabnt' Dr. A. F. Beanaad in Hftnehan daagl. tk 1883 ....
8
n
19.
II
n
II
Professor Dr F. Merkel in Rostock deggl. für 1882
6
t«
II
II
•1
Hofrath Professor Dr. H. KoUiaagel in Jen« desgl. für 1882 ....
6
n
19^.
♦»
II
II
OberWrgdireetar Frofeüor Dr. 0. W. Qflmbel ia MOndian JalwaaMtattfe
12
«t
19.
II
II
II
liofapotheker J. B. Jaolc in Konstanz Jahreobeitrug für 1882 ....
6
8
■■fc. K
1§. 168t. ToaBrn. Dr. E. Stiz^nberger ia Konatauz ,lH)ireslH>itrAg fUr 1882 • —
» SO. „ „ „ Gahaiaur UafrftÜi Jh. R. Richter io Jen« dMigi. für I88fl ..... it —
„ „ „ „ „ Dr. J. Brack in Bratlra deigl. fär 1882 8 —
„ WM « f» Professor Dr. J. RcK'per in Rostock desgl. fllr 1882 8 —
nun w n PiToliHMir Dr. W. V. Baeti in Mniwfa«n daagi Ar 1881 8 —
» Sl. n n n 0*wrJi«jieiiial«ai Profaner Dr. F. G. J. Hwile in flgttingon deagl ftr I98t 8 —
„ „ n H Oberlehrer II. Küßt-llirinK in Drendcn desgl. für 1882 6 —
n n « n w Galiainioa Uofratb ProfeMor Dr. £. 1:1. Sdiinid in Jen» dMgl. ftr 1888 6 —
„ 28. „ M n Obailiei^gratbProf.Dr.T.T.ZapIiarovidiiaAaf AfalSiBiigteMmMlr^ 80 08
„ „ „ „ „ Hoürath Pinf.s-.in- T»r. E W. v. Brürke in Wien JahreBbeitnig Ar 1882 0 -
n 84. n II n Oberlalirer Profeswr Dt. L. Frowe io Thon» desgL für 1862 .... 6 —
n 86. „ w n PraiiMor Dr. C. W. B. BarganiraB In Berlin daagL ftr 1888 ... 9 —
„ „ „ „ „ 0«b.Hofr«thProfe«MrJ.Cli.Dnll ii:Katl.rinipJalire»V.piti ifj,. inrl882u.l883 12 —
n ft II II n rtMfaaaw Dr. ). A. Schmidt in iiam bei Hamborg Jahresbeitrag fOr 1861 6 —
„ 86. „ „ „ Oali. MadieiMlMth IVoAatar Dr. W. Baeek« in UtAimg daagl. fBr 1888 « —
„ „ „ „ „ Dr. J. P. D. Reicheubarh in Altona desgl. für 1882 6 —
I, 8T. I, n Professor Dr. M. Willlcomm in Smichov bei Prag desgL für 1882 . . 6 14
•I 80. n n ., Oabeiuioii Rjith ProfcBgur Dr. A. T KBilikar in Wttiriwrg Jahmlxflflge
mr 1H83. 1884 und 1686 18 —
„ „ „ „ ,t Geh.RegieningHrathFhif.Dr.H.B.LHidolti.B(riinde«gl.f.l881.1888n.l888 18 —
„ „ „ „ w ('t'l^ Hath ProfaoKW- Dr. W. V. BiwhofT in Manchen JlJinalMiti|«l)brl88S 6 —
„ 81/1. n n n Apotheker A. Oahaab in Geisa desgl. fQr 1688 6 —
Dr. N. KiiallHali.
Die SektionsYoist&nde and deren ObmÄnnei.
Nach mmmriir ToUsogeom- Erg&nzang dar Sdttiaomntinde durch die WnU j« «inw drittaa Yonteoda-
niit.i,'1it'd<^ri diT Fi't<')i.-<Hktinn<'n für Mathrmatik und Aatronomie, son-ie Pfajlik Ud MMeonilogiei twtllln» dia>
(«Iben ans folgenden Mitgliedern, deren AmtadiMier liaigefligt ist:
Herr Geheimer Schulrath I'rofesHir Dr. 0, X. Sflhloemilch in Dresden, Obmann, bis zam 19. Jnwr 1888.
„ Professor Dr. F. A. Th. Winnaak« ia Stmaabug L hia mn 17. Daeembar 1885.
„ Divactor Profti— or Dr. 0. M. t. Bavernfeiad ia ÜBndwn, hia amn Sl. Norember 1891.
2. Fachsoktion fllr Physik and Meteorologe:
Herr Odmmer Kegiaruugarath Professor Dr. C. U. Knoblauch in Halle ».S., Obmann, bis zum 19. August 1885.
M IMhaaar Dr. F. W. H. Baats ia MBnahan« bia anm 15. Novaaibar 1886.
„ mrU. Gababaer AdaiiralitätBrath Pro{eaaorDr.O.B. Naamayar ia Baadang, Ua mm 81. Daaaiab«rl881.
9. fMhNUim fix Chflaüa:
Barr Oabainar Heteth Tireftaanr Dr. 0. R. Freaaaiaa m Wiaabadaa, Otansna, bla ama 18. JaH 1886.
„ GeheiniiT R.riii-nir.fr-r.i^h Profeaflor Dr. ,\. W. Hofmann hi Ii<_T)iii. Iiis zum 19 Jali 1885.
„ Gelieinier llegierungsraüi Professor Dr. U. iL Landolt in Berlin, bis zum 2Ö. Mai 1890.
Hair Hofrath Dr. F VüiU^v v. Hauer in Wien. Obmann, bis zum 19. Mai 1885.
M Wirklicher Uebeimrath, Uberbergbauptmaim a. D. Dr. £. H. C. v. Dechen in Bonn, bia zum 19. Mai 1885.
„ OabaiaMV Baftttt FnfMiav Dr. S. & Gaiaita n Draadoi, bia aas 1». JaK 188«.
6. Faehiektion fllr Botanik :
Herr Hofrath Professor Dr. A. v. Schenk in Leipzig, Obuiatiu. bis z\uii 23. Juli 188".
„ PWfaaaor Dr. M. Pringsheim in Berlin, bis »im 19. Mai 1885.
„ Gabaimer Medicinalrath Profestor Dr. H. R. Göppart ia firaalaa, hia aon 88. JttU 1890.
6. Fachiaktion für Zoologie und Anatoai«:
Gabaimer Rath Profcmur Dr. A. v. Kölliker iu WOrzburg, Obmaaa, Ua anm 25. Juni 1886.
Geheimer Hofirath Professor Dr. C. Gegenbaur in Heidelberg, bis aom 88. April 1886.
Geheimer Hofrsth Profeaaor Dr. C. G. F. B. Laaekart hi Laipa^, Ua aan 88. i^rü 1886.
l*
Digitizcü by Google
4
7. FaehMktton flkr Phyiiologie:
Herr Proftuor Dr. W. U. t. Wittich in Königsberg, ObmAnn, bis zum 17. December
„ Pntaum Dr. F. L. OoltB fa Straadnuy 1. R, Ua nm 17. DManlwr 1685.
H Professor I'r C v Vo i • in München, bis znm 17. DecMllar 1885.
8. FaohMktion fttr Anthropologi*, Ethnologie val Oaofnphia:
Bor GdMiiiMV MrfieiMlBrth FMtewr Dr. B. ▼ireho« ia BarBo, OhnMui, kb am IT. DceanW 1885.
,. PrafsMor Dr. F. Freiherr v. Richthofcii in Bmiri, bis zum 19. Janusr 1888.
., Professor Dr. 0. F. Fra«s iu Stuttgart, hk zum 19. Febrour 1886.
9. FMhiaktion lUr wiuensehaftliehe Kediein:
Herr Geheimer Mediciualr«th Proressor Dr. E. Lcrden in Berlin, Obmann, bis znm 17. Novenbar 1885.
„ Geheimer Medicioalrath Professor Dr R. Virchow in Berlin, bis xum 26, Jnii 1885.
„ GaMaiar Batk RrofiBiaor Dr. H. t. Potteakofer Ib MflDahcB, Im an 86. Hai 1890.
Hllgllcder-yeneicilniiM
dar Kfeiaed. Lao^-OtaoL Deatsofaen Akademie der HatoilbncliBr.
(Nai'h ilpii I''nr(i-,fktionf'ii Kcinlnet.)
Utrichligt bit Autgang iJrctmbtr tötil.*)
SeMM nir HathcBiilk and ijrtr*Mnde (1).
Einhaintiaebo Hitgliador:
"Br. Dr. Bavarnfalad, Owl Huiiiiiliiin tob, Direetor xmd Proftsaor der Gaodiaie oad hgmlanrwiaaaBiehafta»
an der technischen Hochacliulc in München; Mitglied des VorstandcH der S-.ktiun.
„ Dr. Cantor, Moritx Benedict, Professor der Matbematili an der Uuivenität ia Ueideiberg.
„ Cartia, Emal Ludwig Wilbdm litzimlliaa, Obarialmr an GTaiaaaiaa ia Thon.
Dr. Drechsler. Ki-nnaiin Addlph. Hrifiitth ^mHlTT llfT rm*'f 1ffft*'f'^r'Tyiillwlf^T^f ^''"^ *" 1W—a—>-
„ Dr. Engelmann, Friedrich Wiihehn Rudolph, Aatroaaia Ia Laijaig.
„ Dr. Oarbardt, Oail laNumul, Frofeaaor aad DIreetar daa KtaigBebaB GynmaaiaBa ia Eidebea.
„ Dr. Gor Jan, Philipp Paul Albert, Professor der Mathematik an der Universität ia Eriaagau.
„ Dr. Günther, Adam Wilhelm Siesnaad, Professor am Gymnuium ia Ansbach.
„ Dr. HalamtUar, FHrdiaaad Chutav, Dirtetor der mai^OAm QmrarlMaebnle ia Hagaa L W.
., Dr. Künkarfaaa, Kmst Friedrich Wilhelm, Prof. d. Astronomie an d. Univ. u. Dir. d.8tannr. ia Qattiagaa.
„ Dr. Prow«, Laopold, Professor und Oberlehrer am Gymnasium ia Thora.
., Dr. Bamkar, Oaoigo FriodiMi WiÜMlai, Doeaat dar XathaaMtik aai akadauaadwa Oyaarfaa aad
Direetor der Sternwarte in Hamburg.
,1 Dr. Sndebeck, Uenjamin Adolph Morita, Profeoor und Sectionscbef am geodätischen Institut in üerliu.
„ Dr. SchAf fer, Carl JoUns Trangott Hemani, Prateaar d. Malkaaiatik a. Phyrik aa d Ifaiiaraitlt ia Jan.
„ Dr. Schlömilch, Oscar Xaver, Geheimer Schulrath im Künii;!. MiniRteriaia daa CUtoa aad OAn^Bchen
Unterrichts in Dresden ; Olmiuuu dea Vorstandes der Sektion.
Dr. Seidel, Philipp Ludwig, ProlV-.'oxjr der Mathematik oad AaUuaoaiia M dar Uaivarattftt ia Manchen.
n Dr. Weyer, Georg Daniel Eduard, Professor der Mathematik und Astronomie an der DniversitAt in Kiel.
„ Dr. Winnecke, FViedrieb August Theodor, Professor der Astronomie an der Universität and Direetor
der Sternwarte in Strassburg i. £.; Mitglied des Torataade« di-r Sektion.
„ Dr. Zeaaer, Gaster, Geh. Bmth, Direetor und Professor an der poiytaohaiaaliaB Hflriianliwl« ia Dnadan.
K AuswArtige Mitglieder:
Hr. Ellery, L. J. Baliert, Dinctor dea Obserratorirnns ia Melbonnie.
„ RoBBO, Laurence Piiroou fjirl ■■f. in rrir80i:Nt.>H ii. Irland.
M Schisparelli, Giovanni, Direetor des astrouomischeu Obearratoriums in Mailand.
•) Db Aaiciga atmigar Vendm odar Itariebtigbcitan «ird baOickat gabcUa.
Digitized by Google
5
Sektin Ar Pkjrrik ni MefwUgte (B).
lt. Kiii)ieimiiiche Mitglieder:
Hr. Dr. Abbe, Carl Erut, Profmor der Ibthematik nnd Pl^aik an dar UniTanitU im Jan»
„ Br. B««ts, Fttodridi WilMn HiAvt vtm, FtoAwMr der Phyrik u der teehnieelien Boebiainb ia Htaob« ;
Hitgliad de« Vorstandes der Sektion.
„ Dr. GUatiae, Rudolph Jiüiaa EoMaml, Geh. Ragierungtraih u. Prof. d. Phyaik a. d. DnirmiUt ia Bona.
„ Dr. Bdelnmnii, Max Thomu, PriTetdoeant dar Fliyrik w der (eebniiehen Hoehaehnb ia UiieiMB.
„ Dr< Exnrr, PVunz Strafin, Professor der Phycik an der Univemitit , in Wien.
„ Dr. Fackner, Giutav Theodor, Profeasor dar Physik sn der Univerait&t in Leipug.
„ Dr. Oerlsnd, Anton Werner Emst, Lahrar d. Vathematik «.Physik an d.K(|l.h<ni.6«warbeiehiile iaKaiNl.
„ I>r. II n 1 z III fi 1 1 fr, Kerdin.ind Giiatav, Dinrtur ilfr Kiinitrli'-hra ( ii wi'rbenclmla IB Ilagan {> W.
„ Hoppe, Uscar, l'rol'etiiOr dar i'hyiiik an der Bergakademie in Clauathal.
„ Dr. Karaten, Chutatr, Froikaaor dar Phyaik n. IMraotor d. phyaikal. Inatitata an der UohnniUt in EaL
„ Dr. Knoblauch, Carl Hermann, (ii-h. Ri'fficr-.injfsrnfli, Pr(jfe=ii--nr <)■ r Plivsik iiiiil Birector das phyaifcalladWH
Institut« an der Universität in Ilalle; Ubmanu des Yurxtaude» der äcktion.
„ Dr. Knnae, Cui Ludwig Albart, Haihith v. ProAaMir d. Matheaalik a. Plqriik am Gymaaaimi ia Wataaar.
„ Dr. I.i cht i-ii .st ein , Ednard, praktischer Arzt in Rt-rlin.
„ Dr. Mach, lilruat, Profe«aor der Fhjraik an der Universität iu Prag.
,. Dr. Mejrer, Hatarieh Adolph, Privatgalahitar in Hana Foralaek hai Xial. •
,. [)r. Milser, Jnme^. in Rerlin.
„ Dr. Neamayur, Georg Balthasar, wirklicher (ioheiuii.T Adiiiirulitäts-Kath, Professur und Diroctor der
deutschen Seewart« iu HHinhurg; Mitglied des Vorstände« der Sektion.
„ Dr. Oberbeck, Anton, Professor der theoretischen Physik an der UniversitHt in Halle.
„ Dr. Reu sc h, Friedrich Eduard von, Profeiaor der Physik an der Univennt&t in Tübingen.
Dr. Kiecke, Carl Victor Edoard, Professor der Physik an der Universität in Göttingeu.
,. Or, Thoniae, Carl, Director und emer. Profeeeor der Chemie und Physik in Wiesbaden.
„ Dr. Toepler, August Joseph Ignaz, Hofrath n. Professor d. Phymk and. polytechnischen HochaehaiainDreadaa.
Dr. Weber, Wilhelm Eduard, Uehuimer Hofrath n. Professor •!. Physik an d. UnivaniUt in Göttingm.
w J)r. Wie bei, Carl Warner Bas, Profeasor dar Physik 'und Chemie am Realgymnaainni in Hambmg.
„ WSlIeratorf'ürbair. Bernhard FVeiberr von, wirklicher Geh. Batti and inoe-Adminl b Grs*.
„ Dr. Wallner, Friadrieh Hcnnann Anton Adolph, Pruies.qor der Physik am Poijtadmlkwgi in AaaheB.
„ Dr. Zeeh, Itel Heiarieh von, Profeaaor der Physik am Pulytechnikum in Stuttgart.
„ Dr. Zeaaer, OoaUT, Geb. Bath, Diraotor und Protoior an der polytedaaBohaB Boehaelnla ia Dnadaa.
k Aaavirtigaa Mitglied:
Hr. Dr. TjrndaU, Johann. Frafcaaor dar Pl^aik an int Rtyü InaUtattoa b loadon.
!<«ktion fSr ( hrmi«
a. Einheimische Mitglieder:
Hr. Dr. Bergeatana, Oarl WUhaka Bgiaiaad, ftoftanr dar naaaaaia ia BhUb.
^ Dl. n i rn r üpinrieii Wilhelm Fordiauid, PNiaaaor, Dirigent dar agrioBHardwiahwiMaiYafwiaiMBUticB to
Kegeuwalde.
„ Dr. Baaeea , Rohat Wilhah». wirkL fleh. Batt aad Vrahrnmi dar Cfci^a an dar üniiataiHlt In Haidalbaiy.
„ Dr. En (.'1er, Carl. Profeiwor nm Polytechnikum in Karl.irulie
„ Dr. Fresi'uiuB, Carl Remigius, Geheimer Ilut'rath, Profemor der Chemie uud Director de.^ chemischaa
Laboratoriums in Wiesbadaa; Obmann des Vorstandes der Sektion.
„ Dr. Geuther, Johann Georg Anton, Geheimer Hofrath u. Professor d. Chemie an d. UniversiUt in Jena.
„ Dr. Hofmann, August Wilhelm, Geh. Regiemugsrath, Professor der Chemie und Director des chemischen
Laboratoriums nn der Universität in Berlin : Mitglied des Vorstandes der Sektion.
„ Dr. h opp, Hermann Frans Morits, Geb. Uolrath a. Prof. d theoretiaelien Chemie a. d. Uaivan. in HaidallMig.
„ Dr. Ladenbarg, Albert, ProCeiaor dar Chemie an dar UnirersitAt ia KieL
Digitizcü by Google
8
Hr« Dr. I.anrinlt, Hnns Heinrich. Geheimer RcF^icningirrnth und Professor der Ah—h MI dni ludwfartll'*
MhafÜickea Lekriiutitut ia Berlin; MitgUod dm» VoratMide« der Sektion,
m Dr. Peteneo, Tlwador. Mtidwt dar dwmiwiMB OvHlbdMffc ia Fraakftni a. M.
„ Dr. Pettenkofor, Max von, Geheimer Ratli und Professor der Hygiene nii der Uflifimitlt in IfBlldMk
„ Dr. Pol eck, Tlieodor, ProfeHor der Pbanaaoie an der UniveniUt in Breslau.
„ Dr. Beiehftrdt, Ednatd, P^oftaior dar Chande «nd Pbamada m d«r üntfonltlit in /an*.
„ Sattler, Georg Ciirl GoHlieb. MBpistrutsruth in Schweinl'urt
Dr. Schuaaiis, Julius Carl, Director des phutographi«ck-cb«ui lachen In.'<titutJt in Jena.
„ Dr. Schnchardt, Conrad Gi8eon Theodor, Chemiker in GA-lits.
„ Dr. Stöckbardt,JuliusÄdolph,Geh.lIufrath u. Prof. d. ChaBii* a.d.ltent-iL laadwirtlwBh.AJnd. iaXlMniid.
^ Or. Struve, Uuiitav Adolph, Stadtrath in Dresdiiu.
„ Dr. Sus.sdorf, Jnllu« Gottfried, Professor der Chomie und Physik an der Thierarzncischule in Dresden.
„ Dr- Wink 1er, Clemens Alexander, Bergrath und Profeeaor der Chemie an der Bergakademie in Freiberg.
M Dr. Wühler, Friudncb, Geb. Ober-Medicinalrath u. Profeator der Chemie an der Umvarntit ia Gfittiagan.
b. Aatwtrtig« Mitglieder:
Hr. Dr Arppo, Adolph Murird, Prufcssor der Chemie an der l'nivorsit.it in Heli^iDglbn.
„ Dr. Bonnewyn, Ueiuricb, Diroctor des pharmac«utischun Instituts in BrüMel
„ Dr. Oaeh, Cbri Ottokar Vom, Doaaok der GbiBie ia MaAaa.
„ Dr. Chevrenl, Mkbaal Bngan, Frofe»5or der Ch cmip am Hnatui d'HMoira Kfttwrdla ia Ilttit.
„ Dr. Hunt, Thomaa BUtrj, RmliMaor der Chemie in Boaton.
M Dr. J«j, Owl A., Vntumn dar Ghamia ia Maw^Tark.
„ Dr. Le Piny, FnVdrieh, Prnfp.nsor df>r Metallurgie an doT ISoola dat Wmm ia Phria.
n Dr. Try, Johann Kliza de, Privat-Chemiker im Haag,
MrtlMi fir HtHnlflil« nad Oeoltgfe (4).
a. Etahaimiaeh« MItglladar:
Hr. Barrande, Joachim, in Prag.
„ Dr. Baaaard, Anton Ftraaa, Ganaralant in ÜBadiaB.
Deuat, ConttanUn Friedrich Freiherr von, Diroctor des Bergwcsena in Wien.
„ Dr. Beyrich, Heinriob Emst, Geh. Bergrath und Profeator der Minaralogie an der UoiverutM in Berlin.
„ Dr. Boettgar, Oaear, Lahrar dar Satnigaailiielito an dar Baaladrale and Daeant Ar Oaalagie am Sanckan-
bprpiBcWn Institut iu Frankfurt a. M.
^ Dr Bornemann, Johann Georg, Miueralogu, l'rivatgelchrter in fiisenacb.
„ Dr. Daebea, Emat Heiaricb Garl too, wiiUialur QMkmaÜt nad Obai^BaigiianyitMam a. D. in Bann;
Mitglird des Vor-itandes der H*ktion.
„ Engelhardt, Hermami, Olierlehrer au der lUalschulu 1. 0. in Dresden.
„ Dr. Ettingthansen, Constantin Freiherr van, Pirnftawr dar Botanik an dar UwimatM im Oraa.
„ Dr. £wald, Julius Wilhelm, in Berlin.
„ Dr. Fiedler, Carl August Heinrieb, OWlebrer an der Realschale In Brealan.
„ Dr. Fraas, Oscar Friedrich, Professor d. Mineralogie, Gt^dugie u.Falftootologie a. Polytechnikum in Stuttgart,
n Dr. Fritaeb, Anton Jobann, Frofeaior der Zoologie an der Uaifaiiitit und Ooatoa der aoologiadNO und
paliontologischen Abtluilmig daa Ifaaaiuna in Prag.
„ Dr. Fritaab, Carl Wilhelm flaaty FMberr wo, Pxftaaor dar lOunkgia nnd Onolngia nnd Dbaelar daa
nunanlagiaehao Moaenma aa dar Univanittt in Halla.
,» Dr. Qainits, Bana Bnus, Gab. Hofrstb and Prof. dar Mhiaralogia tu Oadlagie aa der polytaebaiaeben
Hochschule in Dresden ; Mitglied des Vorataudi-N d<^r Sektion.
„ Dr. Oeinits, Fraoa Engen, Profaaaor der Minarakgie and Geokgie an der UniveraitAt in Roatoek.
M Dr. OSppert, Hafarlcb Bofaart, Oebenner MedidnalT«tb, IVafaaaur dar Botanik an dar üninralllt nad
llire.jtnr ilr- lif.tütiintheu Gartens in lliesliui.
„ Dr. Grebe, Carl Ii'riedrich Angnst, Oberlaodi'orstmekter and Diriictor der FantMananatalt in Eiaeoacb.
„ Dr. Oftmbalt Pari Wilbaikn, Obarbargdireote- n. Phnftwaar dar OeogBoafa aa dar Ihimritat hi Ittnckan.
Digitized by Google
1
Br. Dr. Hauer, Franz Ritter von, Uofrath nnd Dtraotor dv k. k. gwlcgiwheii Babknutdt n 'Wien;
Obmann Je« VorstAude» der Sektion.
„ Dr. Hochs tctter, Ferdinand Ritt«r von, Profoesor der Mineralogie und Geologie an Am k. k. tech-
uidchen IIucliBchul« und Iut«ii<liiiit -. k. k. naturbistorischen IIofmuEcaniB in Wien.
„ Dr. Kuop, Adolph, Uofratb, Proleasor der MinenkgiB uod Geologie «m PoiytMhnikain ia Sarlarnh«.
„ Dr. K Obel I , Frani Xaver Wuli'gaug Ritter von, G«b. Rath u. Vnt. i. 1fin«nkigie aa der üniv. in Hflnehan.
f, Dr. Kucla, Carl Jatob Wilhelra, kitoiglicher Landesgeologe in Wiesbaden,
n Dr. Laub«, Gostar Carl, frwfiwwr d«r Oanlagia ond Paläontologie an dar Dnivanttit in 2ng.
„ Br. Ni«a,Firi«drIdi, Ph>ftaOTd.lfiBeraIogiea.GeogBOiieand.font-a.land«iTtluo1wra.AU
Oohaaaini, Carl Chrtvtian, Ojnsul in Marburg.
M Dr. Probat, Joasti Capitela-Kümmerer und f£arrer in Untereaaendorf, Uber-Amt Waldaee, Warttemberg.
„ Dr. Bammelabarg, Oarl FHadrioh Angaat, Profineor der Hineralagie aa der Uahwritlt in Bailia.
„ Dr. Kutli, Gi'ih.iril v«iii, (iiL. Ikr^rath. l'mff^^.'ior diT .Miiu r.i'.< u:iil ( icnliipi*' an der Univer4tllt in Boan..
„ Dr. Uoicb, Ferdinand, UberlNtrgnith und TroleMor au der Btirgakadeuiie in Freiberg.
„ Dr. Beita, WÜheha, in Berlin.
I, Dr. Ricllter, Rrinhiird, Grheiraer Hnfrath in .Jeu«
„ Dr. Ricbtbofen, Ferdinand Frviberr von, ii'ruiuiMior der Geographie an der Univenit&t in Bonn.
n Dr. Boaaiar , Fardinand, GalmimMr Beigiatb und Profeeeoc dar MinaralogiB aa dar UaivanHlt in Bredan.
ff Dr. Roth, Ludwig Ad«llih Justus, Profe.ssor der Mintralufric und (ieologie an der Univprsitjlt in Rerlin.
„ "Dt, Sandberger, FriUuUu, i'rufcsBor dur ^uerulugir uud Gvulugio an der L'niveraitiit in Würzburg.
n Br« Sehmid, Ernst Kbrhard Friedrich Wilhelm, Gthrinur Hofrath, Profceaar dar IfiMHÜafta n.Qaclofia ond
Diraator daa minanlggiMihan Mumubm an der Uaivacaitit in JaoA.
M Dr. Sanft, (Sufiitian OwIFriBdrieli Fardinand, Hofrath n.amar.ProfbiKird.iyatBrwiinMliaflM m Bimadi.
„ Dr. Stelzner, Alfred Wilhelm, Professor der (teologie an der Ikrgakadeaüe in Freiberg.
n Dr. Stdekhardt, £mat Thaodor, Oabeinter Ragiernngirath and PnlMaor in Wahnar.
„ Strnakmann, Otri Eberliard Fkiedrii^ Amtaiath in Haanorar.
„ Br. Stftbel, Moritz Alphons, in 1>retiden.
„ Dr. Talger, Georg Ueiaiich Otto, Profeaaor in Frankfurt a. 31.
„ Dr. WShlar, IMadtieh« Gab. Obar-MaiHdaBlrath n. Proftaaor dar ChMnia an dar Daivaraitit fa Ottüngan.
„ Or.ZapkaroTlah, Tietor Leopold Ritt«r vou, OI>er-Dergrath n. Profeaaord.ICMrakgiBa.d.Dninn.iaIVag.
b. Aaawirtige Hitgliadar:
Br. Dr. Burg, Emst vob, «Irkllehar Staataratb bi Sebtaehelbow« im WitabdriadiaB Ctoararaamant
ff Brou^;lnart, Cllnrll-.^ in Pari«,
„ Goalho, Joaeph Maria Latino, Profeaaor der Ifiaaraloigia und Gaologia an der polTtaohn. «oliale in Liiaabon.
„ Dr. Oornalia, Emfl, Prelhaanr der Zoologie — twbniawban InatHnt nad Diraclor daa Miiaaaae In Mafland.
„ Dr. Dana, James Dwiglit, Prufeatiur der Mineralogie und Gaalegia an der Univeraitit in New-Üavaa.
„ Dr. Gammellaro, Carl, Profeaeor dar llinarafogia und Gaobgia aa der Univeraitit in Catania.
w Gflstbar, Otto OhtI, €lnnikar ia Fiwy Baataa in Umgnar.
„ Dr. lUant. .luliuH, Dirt'ctor daa Oantarboiy Mnaawm, hataaor dar Oaofa^ an Caiitarbury Oollaga In
Christchnrch, Neu-Seeland.
„ Hall, Jamaa. Vnhmor n. fltaatagaetoga, Cnrator daa Haar-Tark State Maaanm of Watnral Hiitogy fai Albany.
„ Ilayden, Ferdinand V., United State« Geologist in Washington.
M Johnatrnp, Fr., Pro£aaaor der llinaralogie und Geologie an der UniverätAt in Kopenhagen.
w Dr. Kanngait, Jobann Owtav Adolph, IhrelbaBer d. Hnieralegia a. Oaobgia an d. U^rarailit te ZMdi.
„ Kok M' Im t 11 « . NiooLiuH von, Gi : iral u. Director der kaiserl. rninpriilog. QaaaUlcliafl in St. Pif*T!«l<urp.
„ Lapparent, Albert de, Ingenicui' de« minea, Professor d. Geologie u. Minemlagia an d. Universit&t in fam.
„ Dr. Ifaaaghlnl» Jaaeph, ProAaaar dar Oaagnoaia und Botaaft aa dar Uidfacaitit ia PIm.
„ Dr. Merian, Fatcr, Frofeiuor der Falilontologie im der Universittt In BBael.
„ Dr. Moeller, Talatian vou, Staatarath und Prui'casor am Kaiaerliahaa Barginttitat in St. Peterabarg.
„ Pattara aa, Oul, Dkraelar daa Mnaanma ia ftwai».
Selln, Quintiim, Pr&.ii<)pnt dpr R4<a1<> "i i ( ailaiiiia dal Unaai Ib Kon.
Zigno, Achilles Freiherr von, ui i'adua.
Digitizcü by Google
6
MttiM flbr MMdk (■">).
ElBh«iinUeh» Mitglieder:
Br. Dr. Ahlei, Wilhelm EKm tob, Profemor der Botanik u. PhArmakogncwie tun Polytechnikum in StmllgWl.
„ Dr. Ascher son, Ptud Friedrieh Angoat, Pn^naor dar Botanilc an dar Uniranität in Barlin.
,t Dr. Bül, OuA Adolph Bamo Theodor, IVefceeor and Oherlehrar m der Badadnile in Dniig.
„ Dr. Bttchi nau. Finnig, l'iY>f< Äs<-ir uml r>iri i fo! d.T Realachule in Bremen.
„ Dr. Cohn, Ferdinand Julias, Profeaaor der Botanik an der Univartittt in Braalsa.
„ Dr. GoBwentB, Hugo IVilhelfli. Dbeetor dea weatpreiiaataabeB Pravhnial-MaaaaaM ht Saarig.
^ Doell, J. Christoph, Ocheimtr Hofrnth, Profwtsor der Botjiiük in Kfirlsrnlie.
„ Dr. Drude, Oaoar, Frofee»or der itoUnik und Diractor de« botaniachen Gartena ia Dreadeo.
„ Edlieh, FreüBBad, BoturarinaBaeheimdiar Haler Ib OraB« bei DreedoB.
„ Dr. EichliT. Au^ftifil Wilh<']m, Prof. d. Botanik a. <1. UnivGrsität u. Üirector d. l>ot«o. Gnrti-ps in Berlin.
, Dr. Eidam, Miclvael Emil Eduard, Asaiatent am pflamsenphyaiologiaclieo Inatitat der Universität in Brealan.
„ Dr. Elaaer, Oarl FViedridi Herilx, OBier. O^BnuMiBllehrer ia Breeba.
^ Dr. Enfflcr, Heinrich Gii>itav Adolph. Professor der Botanik an der Univergität in Kiel.
^ Dr. EttiugBhauKon, Cuuutantiu Freiherr von, Profemor der Botanik an der UniversitiU in Graz.
„ Dr. Fr Bäk, Albert Bernhard, Profenor der Botaaik ra der UaivernUit in Leipeig.
„ Dr. Freyhold, Fenlinand Edmund Joseph Ottl TOI, PlOfaiOa iB Freibuig I. Br.
„ Gehaeb, Adelbcrt, Apotheker in Üeia«.
Dr. Ooyler, Henaena Theodor, Docent der Botanik and Diceotor doi hotaaiwilMa OBrtaaa MB Saaalw-
berf7it<chen Inetitat in n-ankfort a. H.
„ Dr. Göppert, Heinrich Robert, Geheimer Medieiaalrath, ProfeMor der Botanik aa dar (Jaivenilit nad
Director des butnnischeu Garten« in Breslau; Mitglied des Voratendea der Saklion.
„ Dr. Gottscbe, Carl Morita, praktiacher Ant nnd BotMiiker in AltoaB.
„ Dr. Grönland, Jobannee, Lehrer an der kudwirthaehaflUdiaB Akadaada Ia Bakuia.
„ Dr. HaberUndt, Gottlieb Johannes Friedrich, PrivBtdooaat dar Botaaik an dar UahanBUt nad Ik«-
feeaor aa der techniBohea Hooheohale in 6m.
„ Dr. Haaakarl, Joatus Garl, Botaaiker ia Olew.
„ Dr. Haynald, Ludwig von, wirklicher Geheimer liath. Cardinalorzbischof von KaUgw in TJagam.
„ Dr. Hegelmaier, Ghriatian Friedrich, froftaaor der Botanik an der UniTeraiat in TaUagae.
„ Dr. Sildebrand, FHediieh Hermaoa OnataT, Frolbaior der Botanik and BiToetor dea hotaniaehaa Gaitaaa
an der üniversitfit in Freilnirg i. Hr.
„ Hohenbtthel'Heaner, Lndwig äomuel Joaeph David Alex. Freih. von, k. k. 8ection»-Cbef in Hall, TyroL
„ Hoppe, Oacar, Ptoliiaaor dar Phyrik aa der Bergalcademie ia GlaaathaL
„ Jack, Joseph Beruhanl, Hofaiiotli.ktr in Kcmitanz.
„ Dr. Jeaaen, Carl Friedrich Wilfaelm, Profensor der liotanik in Berlin.
„ Dr. Jnat, Jelwuni Leopold, Profeaior d. Plhuuwaphyikilflgl» B.AgriealtnrebeBiie a. Potyteehoiknw inKarhwibe.
„ T)i , Klütt. l'ri'drich Willii Im, Li liier der Naturwissenschaft in Hamburg.
„ Dr. Kny, Carl Ignatz Leopold, Profesnor der Pflanxenphynologie an der Univeraitit in Berlin.
„ Dr. KSrber, Goatav WOhaha, Prohaaor aa dar Daivanittt aad aa Wtialwtk-OyBaaiiaa in DtMtoii
„ I)r. Krani, Gregor, Profesior d. Botanik n. Director de« boUninchea QartaBf an d. Uaivanitit ia HaUa.
„ Dr. Krempelhuher, Auguat von, königlicher Foratrath in MOncben.
„ Dr. Kttkn, JoUaa GottheU; OebeiaMr Kegieraagandi, Ptoftaaar dar LaadwIrOiekaa aa dar Utintim
aad Director des Inndwirthschaftlicheu Instituts in Un1]p
„ Dr. EAtaing, Friedrich Traugott, Profeseor der Natarwi!i£en9<hafteii an der Realschule in Kordhanaen.
„ Dr. Leitgeb, Habert, Profeiaor d. Botaaik -n. Director dea botanischen Gartena aa d. Uaiiaiiitlt ia Qca«.
„ Dr. Magnus, Paul Wilhelm. Profcsmir der Botanik an dar Univaraitit in Berlin.
„ Dr, Müller, Carl, Botuuiker, l'rivatgeielirter in Halle
,1 Dr. Mflller, Johann Baptist^ Medicinalrath in Berlin.
„ Dr. Man t er. Jobann Andreea Heinrich August Julius. Professor der Botanik aad Zoologie an der Uai>
veraitM und Director dea bolaniaeheu Gartens und soologiMhen Muaeoma in OraUkwald.
Digitized by Gooole
9
Hr. Dr. Pfeffer, Wilhelm, Profewor der Botanik an der Universität iu TUliingeo.
„ Br. Pfitzer, Ernst Hugo Heinrich, Pi of. d. OoUnik u. IMraetor d. botaa. Gartn» d. OMtw. ip HaHdlmf .
„ T>r. Prtotl, Cnrl, Professor an der Forgt«k«dcinie in Aachcffeofaarg.
„ Dr. Preias, Jobitnu Au|^u«t Ludwig, GutibMitzer cmd Botaniker in Uerzberg am Bm.
„ I>r. Priiigsbeim, Nathan, ProfcsRor der Dotntiik an der UniTervität in Berlin; Mit^ildd.yont. d. MttiMI.
,. Dr. Kadikofar, Lodwig, Profeaeor der BoUumk so dar UniverriUt in UftDcben.
„ Dr. Rees, Ifaix Fwdinaad Friedrieh, Praf.d.Botaudc tt.DIrMtor d. botan. Oartens a. d. Univera. in ErUngea.
„ Dr. Kcichardt, Heinrich Wilhelm, Professor der Butanik an der Uiiivir^iltit iu Wien.
„ Dr. fiaiohenbaeb. Heinrich Gnator, Profeeaor der Botanik u. Dn t r <]. hotjin. Garteoi in Hambuiy.
„ Dr. Rainka, Johamiaa, Profeeaor dar Botanik nnd INraetor dei pü^ro:. r^phrBiologischoa üMtitate Mdär
UuiversiUt in GAttin^m.
n Dr. BQepar, Johann Angnit Chriatiao, FrofoNor der Botanik an der Unireraitii in Boetock.
n Dr. Saaha, JoBm mn, HdMii, Profeaeoir dar Botanik an der üniveraiUt in Wflribacg.
f, Dr. Schr.'iik. AuL'll^f vii,i. Hofrath, Professor d<'r ßufiiriik an <lrr Univerailik Ond Diraetor du bote>
niaoben Gartens in Leipng; Obmann des Yorstaad«* der Sektion.
„ Dr. Sabnidt, Johsaa Anton, Ih'efwaot «hmt. der Bolsaik in Harn bei HHabaig.
„ Dr. Seh w ttd e n er , Sitimn, Profi'suor der Botanik an der UnircnitÄt in BarBa.
„ Dr. Seguits, Gottfried von, Botaniker in Wiesieumühle bei Schweinfort.
„ Dr. Skofiti, Abxaadar, Radaotonr der .Oaelarreiohiwban botaniadtaa ZeUMhcift" in Wka.
I, Dr. Stenzel, Carl (mstav WiDuIni, Professor und Olierlrhrer an der Realnbnla is BNdaB.
„ Dr. Stisenberger, Erhat, pniktiaoher Ant ond itotaniker in Koostaus.
,, Dr. Straibargar, Eduard, Haflna^, Prof. d. Botanik a. Dfreebor d. botaa. Oartaaa aa d. üalr. ia Boaa.
„ Dr. Thomas, Friedrich Auffost Wilhelm. Prufe««nr und Otn>rli-hrer an der Realsr^iiile in Ohrdruf,
„ Dr. Wigand, Julias Wilhelm Albert, Proieti.ior der ButAnik und Direcior des botanischen Gartens an
dar Daimaitit ia Marbnrg.
,, Dr. Willkomm. Heinrich Moritz. kaiHerl. ru.is. Sfaatsrath, Profeaaor der Botanik an der llniver«. in Prip
„ Dr. Witt muck, Ludwig, Professor der Botanik uu der Universität, Custos des künigUcben landwirth-
schaftlichen Muaeumi oad GeneralsecretAr des Vereine ssnr BefCrdening des Oartenbaaai im Barifa.
,, Dr. Zeller, Gustav Hemaoa von, OIwr-Fiaancrath und ]>ircctor der Cata.ster-Conimifu<ion in Stuttgart.
„ Dr. Zopf, Friadrieh Wilhehn, Privatdoeent an d. Univcrs. u. an d. landwirtlucfa. Hochschule in Berlin.
b. Auswärtige Mitglieder:
Hr. Dr Agardb, Jacob Georg, Profmor d. Botanik aa d. Uafaraniltt a. Diraolw d. botaa. Oaitaaa ia Laad.
„ Barla, Joseph Hieronymn^ Johann B«pti!>it, Botaaihir ia NiaH.
„ Berkeley, Joeeph, Botaniker in Sibbertoft.
„ Dr. Oorti da San Stefano Belbo, Alfimt, Marquese, Botaidkar Ia Tniin,
n Dr. Daealana, Joseph, Professor der Oekonumio aad Aekübaaviiieniehaft am OoiHfa de Franea nnd
Diraetor dae botaniacben Gartens in Paris.
„ Dr. Deenndoll«, Alpbona Ludwig Peter ^rraoraa, «nwr. Prefcseor der Botanik In Genf.
,, Dr. Dul.iois d'Arriii.i.!-\ FriLdrich, pnikf i-^c !,it Ar/.i iirnl Bi>t.iriil(pr in Parit,
„ Dr. Duby de Steiger, Johann Stephan, Pfarrer und Botaniker in Genf.
H Dr. Engelnana, Oeoig, Profeaear dar Botanik fai 8t Lonit.
n Dr. Fiaeker von Waldheim, Alexander, Staatsrath und Professor der Bntnink i:s >Ti'-l.:iii,
„ Dr. Oray, Aaa, Profeaaor der Natuigeediiehte und Botanik und Director des botanischen Gartens am
Hanrard-OoNege fai Oeaibridge, Maaa.
„ Dr. Hance, Henry Fletcher, Engliscber Cooml ond Bot.nnilicr :n Canton, CUna.
„ Dr. Ueer, Oswald, Professor der Botanik aa der Universität iu Zürich.
„ Dr. Herder, Feidinaad Gottfried TheobaU Max yva, HofraCh and BlbVoChekar aai kaiaerl. balaaiadieB
Garten in St, Petrr^hurp.
Dr. Hooker, Joseph Dalton, Director des Königlichen hotaiüschen Garten.i in Kew bei London.
„ Dr. Karaten, Oari Wübekn Chutav Hermann, emer. Professor der Botanik in SduAaneen.
H Dr. Kaster, Cad FMkenr von, wirkUdMr Oehaimir Batk in 8t. Petarebnif.
Leer. XTHL S
10
Jbt. Dr. L« Jolli, ADgnst Fraiu. Botanikfr vad Dinotor dar BodM BBtioinlt das fIriTM imIvmIIm «t nwtM
matiqUff in f'lifrl)r>urp.
Dr. Leyboldt, Friedricli, Aputheker und BotAoiker in 8t. Jago, Cliile.
„ Dr. VftrtiBi, Oiri Wiadriab, Dinetor dw botaniiahn Guten in MnlpalBar.
„ Pr, Mpneghini, .Insppli, Profragor df-r Oeoenosie nnd Botanik an der l'niversität iti Pisfl.
, Dr. Uorren, Carl Jacob Eduard, Proi. d. Botanik a. d. Univers. u. Dir«ctor d. boUn. Garten« in Lftttioh.
M Or. MftlUr, FwdiiiaBd SmeA Hdnrioli FnÜMtr tod, «Iim. Diraetor d. liotMiiMilMB Oatta» in HellManM.
„ Dr. Möller, JohannpR, Bofanikpv in Genf.
„ Ondemana, Cornelius Anton Jobann Abraham, Profesior der Botanik aa der Univenitjit und Direetar
dia bot«Biwh«n Cbttaw fai imntmäam,
„ Panizzi. Franz Secundns ?ftvi8, Apotheker und Botaniker in Snn Uemo Iwi N'i?z«.
Dr. H('gL'), KduarJ August von, wirkl. Sjtaat^ratb U. Direetor dvt- botaniiit'hen Garten» in St. Petonhuig.
„ Dr. Scbomburgk, Richard MoritB, Direetor des botanischen Gartens in Adelaide.
„ Dr. TuckermaDn, Eduard, Professor der Botanik an der Akademie in Aabacat, HMP>HuilplUn.
„ Talasne, Ludwig Henatus, Mitglied des Institut de Franoe in Paris.
Mttkn fltar iMtack» nui Aaaloal«
a. Eiubeiuii »che Mitglieder:
Hr. Dr. Adolph, Georg Emtt, Oberlehrer am Gymwuiwm in Elberfald.
„ Dr. AmerÜDg, Carl, Direetar der BOhmiichen Vol]BMihullefanir»BUdungsanatalt is PM§.
„ Dr. Arnold, Friedrieb, Geheimer Hofratb und emer. Professor der Medicin in Heidlittwrg.
„ Dr. Aaerbaoh, LeoipoM, Profaaaor dar Medidn an dar UniraraitAt in BreaUn.
n Dr. Biaekoff« Theodor lAdrrlg Wilhelm tob. Geh. Bath n. emer. Rraf. d. Aaait. n. rhjaiologie in MfiMi*mt
„ Dr. BlBtiBB, Willx'lin. Pröfi -tsor thr 7oij|i>;'ir- ;i. T^.tanik nn der tHrlmi.«!»— H^^flMfluh in BfBmiHlh»ljg.
„ Dr. BoohdBlek, Viocens Alexander, emer. Professor der Anatomie in Ldtante.
n Dr. Battf «r, Oaoar, Lehrer dar llatar|{eeehiehte aii dar BealaahuU ood Sooeat ftr Geologia an
Sencki nVierjfischpn Institlt ID FrAijkfn-f u. M.
„ Dr. Bolle, Carl August, Priwlgalahrter in Berlin,
n De. Brehm, Alfred Edmaad^ ZoelogB in BerBa.
M Dr. Budgp. I.iulwig Julius, Gehpimcr Mi-dir-nnh-ath, Profesw der Annfomic nnd Phgnielagia utd Diraeter
des anatomiscb-sootomiachen MuHeams an der Unirersit&t in Greifswald.
„ Dr. Cnraa, JaUna Tlelor, Profcmor der vargieidiaitdea Aantamia an der Unimaitit in Uifmg.
„ Dr. Cbtii). CnrI, Privatdocent an th-r l^nivi-r^titüt. Assi-<(pnt am ^^oologiaduB batttat in iMfOg,
„ Dr. Dewitz, Hermann, Cnstos am znologi»cben Museum in Berlin.
Dr. Dzierzon, Johann, Pfarrer in Karlamarkt, Kreia Bring.
., Dr. Ecker, Alezander, Geb. Hofrath, Profoe-ior der Anatomie an der Universität in FMhnfg i Br.
,, Dr. Ehlers, Emst Heinrich, Professor der Zoologie an der Universität in UOttingeo.
„ Dr. Eimer, Theodor, Profeseor der Zoologie an der l'niversitüt in lAbiagen.
., Dr. Felder, Cajetan Freiherr von, fiOrgermeister a. D. in Wien.
„ Dr. Fi nach, Otto, Conservator des Mneenms in Bremen.
„ Dr. Fitzinger, Leopold Joseph, Custoa a. D. in Hietziug.
.. Dr. FlemmiBg, Wahhar, Itafaaaor d.Anatomie b. Diraetor d. anatom. Inst. n. Mnaemna ^ d. UMt. in Kial.
„ Jk. FBraiar. Arnold, ProflHiar and CharMver an dar PmteaiaWOawerbaBolmle in Anehan.
^ Dr. Fraiase, Faul Ikiuiann, Privatdooent dar Zoologia an der UniTarsitAt in Leipag.
„ Dr. Pritach, Anton Jobann, Proiaaaor der Zookgia an dar DniTaraitit ipiid Onatoa der aootogiachan und
palleotalogiaehaa Ahtheilnng dea Hnaeanw in Ikag.
„ Dr. Oegcubtkur, Curl, Cx i» r llufniih und Fkateaar dar Anatomie an dar üniaienitit in HaUelher;g;
Mitglied d«a Vorstandes der Sektion,
w Dr. Garlaeh, Jeaeidi, Proffsaaor der Anatomie and Phgaiolagia an der Uainnitit in Eriangan.
n Dr. Graaffi Ridinri), rriii°i:'e8(ji' (l<<i 'Ami]oi:-.v und vergleicbendea Anntonda mid Diraetor daa metogiaehr
■aotomiicben Instituts an der UniversiUkt in Marborg.
. kji ,^ jd by Google
11
Hr. Dr. Haeckel, Enut, Hoflwth tmd Prof«Kir dir Zwlogh n dai Ualmnitit ia Jmm.
I, Dr. H Art taub, Csri Johann OluUr, praktiacher Arzt in Bremen.
« Dr. Haste, Johann^g Carl Frans, Prof. d. Anatomie n. Diractur J. analoiu. In^tituU a. d.Unirera. in BreaUu.
„ Dr. H«al«, Friedrich Gustav Jacob. Ober-Medicinabrath o. Profeasor d. Amtomie an d. Univera. in GdtUQgHL.
„ Dr. Hartwig, Carl Wilbebn Theodor Richard, Profanor der Zoologie an der UiüvarsItU in Jena.
„ Dr. Hartwig, Wilbalm Angntt Oaear, Profeaaor der Anatomie und Direetor daa uatoniacb-aootoiniaelian
Museums n dar UnivcrRitAt in .Tena.
„ Dr. Heydas, Lneaa IMadr. JnL Dooiiniom tod, Haoptmaoa s. D., Zoologe in Bo<ilraBh«im bei Frankfiirt
Dr. Hilgen dorf, Fnat Martin, CoalcM am kAnigUcben soologiaehan Muatom in Bnfio.
„ Dr. Iii. 4, Wilhelm, Professor d. Anatontie u. Director d. anatomischen Anstalt «a d. ÜBhanHtt in hlifäg.
„ Dr. U6lder, Hannann Friadrich von, Ober-JCadkinalntb in Stattgart.
„ Br. Hyrtl, foBapb, HofniUi und «our. Ptafaioir dar vatj^ilahaiidiB Aiwtaiiite in Fardrtobdorf fcai Wkm,
,. Dr. Joaaplii GnatsT, praktischer Arzt, Doont Ar ««igiileliaiida Amtonia, Anihnpdagk nd Zoolifie
an dar UnivaraitAt in Braalan.
., Dr. Kattar, Findriob Gail Albert, OyninariaDahrar am Pidagogiam in Mibai.
T>r. K<-t~^iler. llprmnnn Frir-drii Ii, T t linr rler Nftturwliwcnwhftft^'n an doT BaBlwIlwte iS Cbwisl
t *
n Dr. Kirchenpauor , Giutav Ueinricb, BUrgenoeister in Hambarg.
Kiraoli, Theodor, Oaatoa am aaolegiacliaa KaBaaBU Ia Draadaa*
,, Dr K I u M7.i nff er, Carl nenjaniin, Professor am Kdnigl. Nnturaliencaliinet in Stuttj^fart,
„ Dr. K ölliker, Kudulpb Albert von, Geheimer Kath o. Professor d. Anatomie au d. Unireraitit in Wfinbnrg;
vasnana osa ToraianBM onr Danoa,
„ Kofii i p V nii W a rt ha uflen , Carl Wilhelm Hiflmrd Freiherr, Kamnierherr auf Schloss Warthausen b. Biberarh.
„ Dr. Köatlin, Otto, praktischer Arzt a. Profeasor d. Natorgeschicbte am königL Gymuaaium in Stuttgart.
„ Dr. Xraaaa, GMaUiB Fardiaaad IMadiidi voa, ObmtadiaBfaa a. PtafL dir NataifNeUdito in Statttiait.
„ Dr. Krohn, Aujjust David, emer. Professor der Medifin in Born
„ Dr. Kupffer, Carl WiUiclm, Pral. d. Anatomie u. Director d. anatom. Öanuniuiigen a. d. Uuiver«. iu MUuciien.
„ Dr. Lanaa Edler von CasalaDsa, Frans, Froieasor in Spalato, Dabnatian.
„ Dr. Leisering, .\ugnst Gottlob Hieodor, Medicinalrath und Profeaaor an der Thiermtzneisohule in Dreadan.
„ Dr. Lcnckart. Carl Georg Friedrich Rudolph, Geheimer Hofrath und Professor dar Zoologia an der
Universität in Lciprig; Mitglied des Vorstandes der Sektion.
„ Dr. Lieberkahn, fiathanael, Professor der Anatomie an der UmverHit.üt in Uarbwg.
,, Dr. Lacae, Johannea Christian Gustav, Prof. d. Anatomie am Senckenbergiscben Inst, in iVaakAurt a, H.
., Dr. Ludwig, Hubert Jacob, Professor der Zoologie and Anatomie an der Universität in GiiHB.
„ Dr. Mariaat, Uaard Oarl voa, Prafaom dar Zoologia aa dar UaiianiUt ia Berlia.
„ Dr. ICarlcfl, MaMoh, Proftaaor dar Aaatoaria aa dar üidvandttt ia HoiliMk.
„ Dr. Meyer, Adat|li Bmbard, Hofrath, Director des zoologischen Museuma ia Draadaa.
„ Or. Hayar, Haiarieh Adolph, Printgalofartar ia Haoa Forstsck bei KiaL
n br. Mdbiaa, Oarl Aagnat, Profeasor der Zodogie and Targlridieadaa ABatonäo aa der üninnitit ia Kai.
„ Dr. Hitsohe, Hinrich, Professor der Z^iuln^ie und Anatomie an der Forstalcademie in Tharand.
« Dr. Pagaasteeher, HaiBriGhAlexander,Profesaord.ZooUigien.Paliantolqgiaand.UniTar8itätinHeideIbaig.
„ Dr Petera, WObdai Oari Eutmig, Vnkmm der Zoofangie aa dar Uaivacrflit in BorBa.
„ Dr. Reichert, Carl Bi>f?isUui<. Gvlii-imer Me<iii'iiiii.lrath u. Profe!<sor d. Anatwnie an d. üairaiiiUl fai Berlin.
„ Rogenbofer, Alois, Custos am soologischen Uof-Cabinet is Wien.
„ Dr. Schmidt, Edoard Oeear, Prof. d^ Zoologift n. Tatgiejehaadaa AaatflBila a. d. üniTCra. in Straaebarg.
,, Dr. Schmidt. MnxiniÜian. Director de* zoologiscben Gartens in Frankfurt a. M.
„ Dr. Schneider, Anton Friedrich, i'rofesaor der Zoologie n. vergleicheoden Anatomie n. Director des
aoologiialian InaHtala aa der UuivaniUl ia CKeesea.
„ Dr. Schwalbe. Guvtav AIImtI. Hnfrarh u:k1 l'rnfVH<:ur tk>r Amitomie an der UniverÄI* in EMgabarf.
„ Dr. Seidlitjs, Georg von, Privat^oceut der Zoologie au der Univeriitftt in Königsbelg,
„ Dr. Sattagaat, Benaaa». Oeb. Begiemagavalb a. FreCior aa d. landwIrUiaeiiaftl Baebadinb Ia Barib,
„ Dr. Siebold, Carl Theodor Emst von, Geh Hnth, Professor der Zoologie an der ünirertiUt in München.
„ Dr. Solger, Bernhard Friedrieh, Privatdocent u. Prueector am auatumiscben Inatitnt der Univ. in Halle.
2» .
Digitizeu Ly CjUv-'^^il
12
Vr. Dr. Stanniui, Friedrich HemDB, Oli«>ll«lkiulcmth nni Mwr. tmbmm dir TmkfalwdMi Aaatnuto
ind Ph/notogie in Rortoolt.
„ Dr. 8t*i a , Sunad FrMrieh KatluuHud ffilter von, Regierongsratb a. Vrtt. 1 Zoobgi» «. i. UumnOi b hig.
, , Dr. T r o H c h f I , Fraii?; Hormaun. Geheimer Rcgionuigsrath u. Professor d. Zooldgte an d. UBivanillt in BoBD.
„ Dr. T«cbudi, Job»nD Jacob Bum von, Geaudtar der Schwaii in Wim.
« Dr. ToigtlSadar, Oail fVMbteh. PraCuwr m dar Tliiaraiinnaelinb in Drarian.
., Dr. Wagcnor, fniii)!.! Riihuni, Profrst-or der Jfi ilicni iiu dur Utiivt-rsitäl in Marl urp;.
„ Dr. Wag Oer, Boritz Friedrich, Profe«Mr und Direclor des ethnoIogischeD UuMeum« in München.
„ Dr. Waldayer, Betarieh Wilhalm Gottfliad, Fnimor dar XadidB and Dvaator 4w Mstomiaohca
Institutji an der Uiiivcri;itit in SteMablUg.
„. Dr. Weinland, David Friedrich, in EnBiigaii.
„ Dr. WeiamaBB, .iBgoat, Oah. Hb&iitli, rioftwaei dar Zoobgia ao dar Umvanittt in TVeiborg L Br.
,, Dr. Wclcker, Hemiatiii, Prof. ilur .^tiatumic u. Director des anatomiBchen Instituts a. d. Univ in Hallp.
„ Dr. Wicdersbei m, Robert Eruüt. Eduard, PruleMor der Auatomie an der Universität in Freiburg i. Br.
„ Dr. Zeller, Emat Friedrich. Medicinalruth tt. Diraatod. Mniglkilw Hailr b. M«gaMaUlt ia WaaarthaL
„ Dr. Zaakar, Friadrich Albert, Profrasor der pathologiscbcn Anatomie aa der VaheniUli ia Erhagen.
b. Anewärtige Mitglieder:
Br. Dr. B»ird, Spaoaar Fnlkrton, SeeraUr nod Diraetor dar Stadthaeoiin InslitatiaD ia Wai^iagtea.
„ Dt. Brandt, Kdnard. Prnfrftsor nn ihr rliirurgiRcb-mediciaiBchcn Akadanie ia 8t. Ftteabaif.
„ Dr. Brehm, Keiuhuld Ikrnhard, Umitboioge und Arzt in Madrid.
„ Dr. Burmeiater, Cbrl Benaam Oonrad, Direotor daa Maaeana ia Bamea Aina.
„ Dr. Darwin, Carl Roherf, in Down bri Bcckenham. London.
„ Dr. Fürbringe r, Max, ProtVesor der Anatomie an der UniTenitat und Director doa anatomiacbcn
Inetitnta und Muieam Vrolik in Ameterdam.
Dr. Graellea, Mariano de In Paz, Pmf. d. Zoolnpii» u. Dir. d. ifusenma für NatnrwiRRpnsfbaft'-n in Madrid.
,, Dr. Gr U bor , Wenzel, Geb. Rath u. i-mer. i'rotcütor d. Anatomie an d. medic.-chirarg. Akademie in St. Peterabofg.
„ Dr. Hannover, Adolph, Profeasor der Anatomie und Phynologie an der Ualveeatttt in ffirjimhagwi
„ Dr. Uuxley, Tbomai Heinrieb, Profeesor der Anatomie an der Royal Itutitution in London
„ Dr. Leidy, Joseph, Profegaor der vergleichenden Anatomie an der Universität in Philadelphia.
„ Dr. Loven, Sven Ludwig, Professor der Zoologie in Stocicholm.
n Uilne.Edwards, Heinrieh, PiofMaor «m Hnaeom d'Histoire Nataralla ia Paria.
„ Dr. Niliao n, Sven, eaiar. Ftafeerar der Zoologie in Land.
n Dr. Owen, Kichard, Ptviessor der vergleichenden Anatomie und Paläontologie MB dar Uahmitlfe aad
Diieotor der natarhiatoriadien Abtheihuig des Britiah Miuaam in Loadoa.
„ Dr. Party, Joaepb Aatoa IbTiadUaa, Praftaaor dar Zoolofia aa te UBbanttU Bmu
Dr. Rfltimeyer, Ludwig, Prof. d. vergleich. Anatdaiie a. Director d. laateaL Ifaaaaaia «.d-Dalnra. iaBiaal.
„ Dr. Seblegel, Hemumn, GonaerTator dea liaaeaata ia JLqfdea.
„ Salater, Wlipp Ijndej, Saeretlr der Zodogiidwa OeaalMiaft ia LondoD.
„ Dr. Steenstrup, Johann Japetu*. Professor der Zoologie an der Universität in Kopenhagen.
„ Dr. Strohe 1 de Primiero, Pellegrino, Proiinaar der KatargeBofaiehta an der DnivenitAt ia Paiaa.
„ Dr. Tidal, Igaaü ^af. d. Ifadiaia a. Plqmiegia, Diraetav d. aaok«. Haaaaaw aadarüaiT. ia Vaknda.
.,, Waeiwaad, Johaaa Obadiih, FMhnor dar MataigaaaUahta aa der Uattenittt ia OiSnd.
Selitloa fUr Phydologle (7).
a. EiBheimischo Mitglieder;
Mr. Dr. Beraataia, Miaa, Professor der Physiologie an der Uuivcrutat in Halle.
„ Dr. Brück e, Ernst Wilbulm voi, . H«lrath, Prof. d. PbyaioL a. d. UMt. n. Direetor d. pbyiM. laiL k Win.
„ Dr. Golts, Friedrieh Leopold, Professor der Pby<iolagie n. Direotor dea phjaininglwhiB T-^j.i- hi der
üalveniUt in Straaaburg; Mitglied des Vorataadaa dar Sektion,
n Dr. Haidanhain, Rudolph Peter Heinrich, rmfaawi dir H^irfokgia aad Direetor dei pi^irioleglHhaa
Taatitwta aa der UninraiUit in lireslau.
n Dr. Haaeaa, YUm, ftofiaer dar Physiologie aa dir Ihimnitit ia Eid.
18
Hr. Dr. Lftadoii, IrfmdMid, MhMW dar VkfMo^ n dw IMnutm Im Ordkmld.
„ Dr. Prsyor, WiBimt Hofrafh, Profniiiior fler Phy«i<ilAcr>»> ftii rlfT Universitftt in .Tftin
„ Dr. Btaktt, JobuWS, Professur d. Natargeschicht«, AuthrojMjlogie n. Physiulogu- ivn d. L'uiv. in München.
„ Dr. ViiitschgAU, Huimilian Ritt«r von, Profeeeor der Physiologie an der L'nircnsit&t io Innsbruck.
„ I>r. Voit, Oarl von, Professor der Physiologie nn der Uuiven. in >[üiichen; Mitgl. d. Vorstände« d. S«ktion.
„ Dr. Wittiobi Wilhelm Heinrich von, ProfeMor der Physiologie an der Univeraität in Königsberg;
OIhmdb dM TontaadM im Mtf«.
b. AoBwürtige Mitgliedpr:
lir. Dr. nidder,Friedr. Heiur. v.,wirkl.StMtsnthu.emer. Prof. d. Physiologie u.Pathologi« a.d.Univera. inDorpaU
„ Dr. Da Costa SimoSa, A. A., Profenor dar IIiyiiologiB aa dar CfBiwnitlt in Coimbr».
„ Dr. Hannover, Adolph, Professor d)>r Anatomie nnd Physiologie an der Universität in Kopenhagen.
„ Dr. Jacnbowitsch, N'icolaus von, «iner. Prof. d. Physiologie an d. nicdic.-cbinirg. Akademie in St. Peteraburg.
I, Dr. Kallibources, Ptter, Professor der Physik nn der Universität in Athen.
n Dr. Valentin, Uabriel Gustav, Professor der Physiologie an der UnivenitAt in Bern.
„ Dr. Vidal, Igaas, Prof. d. Itedicin a. Physiologie. Directord. aoolof . Musaova an dar Univ. in Valeoeia.
Mtln llr Anthrapolsfft«. BkMlicIo mii CeogiipUe (8>.
a. Einheimisch« Mitglieder;
Ur. Audrian-Werburg. Ferdioand Freiherr von, k. k. österr. Bergrath a. D. in Alt-Auasee.
„ Dr. Aaeharaan, Pkvl Friadriek Angmt, Prcfeeeor dar Bataalk aa dar Univanftlt te Badh.
„ Dr. Bastian, .Adolph. Prufifvor und Dircctor des othnologiselMn Ifaaaaaa ht BarBn.
„ Dr. Drasche-Warti&berg, Kichard Kitter von, in Wien.
„ Dr. Bklara, Enal Befairiak, IVoAhdt der Zaelogia aa der JhiwmMUk fai OMUngw.
Se. Höh. Ernst II., rejficreuJor Herzog vun Sarhsen-Coburg-Gotba.
Ur. Dr.. Fraas, Uscar Friedrich, Professor der Mineralogie, Geologie und Paläontologie am PolyteohnikaB
ia Statigait: MitgSod dea Vontaades der Sektion.
„ Dr. Georgens, Johann Daniel, Antkropolage in Berlin.
„ Dr. Ger 1 and, Georg C^rl Cornelias, Profeeeor der Geographie an der Universitilt in Strasaborg.
„ Dr. Güssfeldt, Richard Paul Wilhelm, in Berlin.
„ Dr. Uilgendorf, Franz Miirtin, Ouatoo am kSniglichen Zoologischen Masettm in Berlin.
Hofmanu, Li-opold Friedrich Freiherr Ton, StaataminiBter, General-Intendant der Kaiserl. Theater in Wt«n>
„ Dr. Jagor, Fedor, in U«-rlin.
Dr. Kirohhoff, Carl ßeinhold Alfml, Pnfmor der GaograpUa aa dar Ushrenitli ia fiaUo.
M Dr. Kinnsinger, Carl Beujamio, Professor am KSnJgl. NatufatteacaUlBet ia Statiyait.
„ Dr. Krause, Friedrieh Hermann Rudolph, piii^ti' i in r Änst in Hambui^.
M Dr. Meyer, Adolph Bembaid, Eofratb, Diractor de« sookgiacben Mnasams in Drasdaa.
„ Dr. Nachtigal, Gnstav Hannaaa, PHMloal dar GosaUsdiaft Ur Brdkaada ia Bidte.
„ Dr. Neutnayer, Geor^' Balthasar, wiifcL flaksisMr AdadiiMtitwath, FrafcoMv aad Dtnator dar daatsabaa
Beewazte in Uanibarg.
w Dr. Ranke, Mianata, IMiMnar d. HatngsaeUakta. Aafbrapoki^ a. IlqpBiaiogia aa d. Uaiv. ia Mltashaa.
„ Dr. Rein, Johannes Jostna, Vnimu dsT GaiignpUa aa dar ünitanttlt ia llaitaif.
„ Dr. Reiss, Wilheka, ia Beilia.
M Dr. Biehthofea, Ferdiaaad Freiherr von, pMf. d. Oeographis a. d. üalv. in Bonn; MttgL d. Totst. d. Sekt.
„ Dr. Küj jji l, W üln Ini Peter Eduard Simon, Privatgelehrter i\ov Zmliir^jc in Frankfiirt a. M.
n Dr. Sohaafihausou, Hermann Joseph, Geh. Medieiaalrath u, Prof.d.medicin.Facaltkt a. d. Univers, ia Bonn.
M Dr. Sekeraer, Cail HsiBieh BiMar ytm, Boitatk aad OsaaralenaMl ihr OeetaReieb.üivatB ia IiC^pdf.
Schierhrand , Wolf Curt von, Gencral-Lieuteuant i\ D. in Dresden.
„ Dr. Scblagiutweit-äak&DlUnaki, Usrmaan AÜml Rudolph von, in München.
„ Dr. SiSekkaYdt, Ekaak Ilaodsr, Oikajaer BsgtoiaapiBlk «ad riaftaint Ia Wsianr.
n Dir. Tirchow. Kudulph, Geh. Medicinalrath , Professor der Anatomie und Pathdlogfa Bad Dircctor das
pathologischen Instituts au der üniversit&t in Ikrlin; Obotann des Vorataadoa dir Sektion.
Digitized by Gopgle
14
Hr. Dr. Voss, Albert Franz Ludwig. Dircctorial-Assistcnt am Königlicheo HaseDm ia Berlin.
„ Dr. Wagner, Hauu Carl Ucrmauii, Professor der Geographie an der Univenit&t in OdttingWD.
t, Waldbnrg-Zeil-Trauchburg, CarlJoteph Graf tod, Hauptmann a. S. auf SehloM Zeil in Obenofavabea.
b. Auswärtige Uitglteder:
Hr. Karkkan,* Chuan, BeereUr fltoptfUifdHn Oadlnbift in London.
w Karenski. Alexander. Supcrintendont BorÜDir ThuMvaal-lOoiiaa in 8Bdn&Mk», ia Boteabalo bei
Uiddelborg, Sttd-Aihka.
^ Dr. S«hw«infsrthi Qoonf, in Kairo.
„ Dr. Tohihataheff, Fötor tob, in 8k Ffetendnig.
Sektion fQr wi.ssenMhuftliclie Medii in (9).
a. Eiubeiuiiscbe Mitglieder:
Br. Dr. AokaYBann, Ana Conrad Gar) Thoo^, Pwfoooar dar pathologiodioa Anatomia a. d. üair. in Hallt.
f, Dr. Adalnaon, Franz Gf-or^' niishis Villi, Knioil. Rurs, wirklicher .Staatsrath und emer, lYofilOiOr dOT
Ohimrgie und Aogenheilkunde an der Dorpater Univernt&t, g^enw&rtig in Berlin.
„ Dr. Arnald, Jnlina, UrailMaor der patbobgieeken Anatomia an der Uatvonlttt in Boidolkaif.
„ Dr.Baum, Wübelm, Geheimer01ior-M«l!t:inalrath und Professor dfi-Chirurgie an derUnivertitllt in Göttingen.
„ Dr. Beneke, Conrad Ludwig Anton Friedrich Wilhelm, G«beimer Medidsalrath, Profeeior der Hedicin
vad Direalor deo pattiolegiocIi'anatainiiMhMi ünUlute an dor Univenittt in ICaitaif •
„ I>r. Botckfl, Eugen, eaior. Rmfossor der Medicin in Straesbniy.
„ Dr. Braud, Emst, SanitUoiath, praktischer Arzt in Stettin.
„ Dr. Brakmar, Chutav Adolpli Bobart Hennaaa, praktioekor Ant in CWckondoff boi FModbmd.
„ Dr. CnruB, Albert Gustav, Hofrath in Dresden.
Dr. Cocciua, Ernst Adolph, Geh. Medicinalrath u. Professor d. Anganheilkuude an d. UniveraitAt in^Leipsig.
„ Dr. Datkarding, Georg Wilhelm, MiliUr Oberarzt a. D. nnd pnictiookor Ant kl Boatook.
„ Dr. Domrieb, Ottomar, Ober-Hedicinalrath in Meiningen.
„ Dr. Dusch, Theodor von, IVofessor der Medicin an der Dniveraitit in Heidelberg.
Dr. Eulenberg, Hermann, Geheimer Über-Medicinalrath in Berlin.
„ Dr. Fiedler,GarlLodwigAlfred,G«h. Med.-Ratb, KgLLeibant u.Oberant am Stadtkraokwihanoa infiroidoB.
„ Dr. Freriobi, Friedrich Theodor, Gebeimer Ober>Medicinalrath, Profenor dar MatieiB nnd Dhaolog
der medicinischen Klinik in Berlin.
tt Dr. Friadraiek, Biooiaas Anton, Qakaiaar Hoftath, Proroaaor dor Patkologie o. Tbecapie imd Dtooolor
der mediduMehen KKmk an dar OmTOrrftlt in HndoHiaig.
m Dr. Grohc-, Georg Friedrirh Jacob, Professor der patbologiochon AnatOHiio nnd Diroote doo paAlK
logiaeban Instituts an der Univoiaitftt is Greifnrald.
„ Dr. Oftntkar, Bndolph, Gebeimer Medlehialratk in Dreedon.
„ Dr. Köster, Carl, Prof. d. pathologischen Anatomie u. Direotor d. pathologischen Instituts a. d.Univ. in Bonn,
f, Dr. Köstlin, Otto, pzsktiacber Arzt u. ProfBaaor der Katui^eacbiebte am kdnigL OjmDamnm in Stuttgart.
„ Dr. Laaeing, MMnal Benediet, Oakaimer SanitUaralih nad {waktioakor Ant ki Boriin.
„ Dr. J.pydon, Ernst, Geli. Modiciualrath und Professor dar FMllolegia ud TkoMfia an dOT Hlivoroilitt
in Ikrlin; Obmann des Vorstande« der Sektioo.
., Dr. Liektanatain, Ednard, praktiMdier Ant in Beriin.
f, Dr. Luch», Carl .Tnliunii Nepomuk Ernst, Badcar/t in Wanti^t ii:iii.
n Dr. Martin, Aloys, Medioinatrath und Professor der gericbtlicheo Medicin an der Universität in München.
„ Dr. Markaek, FbHz Morita, Qokoimar Uediekwknfk ud PNlbowr der Hodiota n. Ckinu|la ki DModoa.
j, Dr. Müslor, Carl Friudrich, Professor der Fatkotagia nnd Tiion|ia nnd Obootar dor aHdkkdoghoB
Klinilt ao der Umversitat in ürei&wald.
,. IkF. Miliar, Jokaan WIDnIb Antan Albteekt. EaMk v. hof. d. f^lUtg, AmKmmI» n. d.Chi««i«. in Jam.
n Dr. Nothnagel, Ili'rnmnn. Hofrath, Proft'^For der IMwlogia «ttd Hwoapio nnd Diraotor dar mediai-
nischeu Klinik an der Universität in Jena.
Digitized by Google
15
Er. 9r. OlshtttMa, Hobcrt MMud, QtMamt MaaUbuktA, ProHiwof d» IMieto oad Dimtor te gtlNvto>
hOlflich-gynllHikgiMhllD KUbUc an der Univertsitüt in Hnlle.
„ Dr. Panthfll, CtA CMäiau IVfadricb Peter, S«oit4Urath und bwleArzt in Sam.
n Dr. Pkpp«Bk«iB, Bnaml, pnltthdur Ani io BarOa.
„ Dr. PetteDkofnr. Mnx vcjn^ Grltcini' r Rath und ftahwoT doT Hnisiiie u te üaivaiMt inMaadm;
Uitgliixl üeB Vontandea der Sektioa.
„ Dr. Ponfiek, Ebü, FrafbiMr dw {MlbobgiMiliai AiMtaiiil« n dv Univantttt in BndMi.
Dr. Preyg», Johann Georg, Mcdicirmlradi in W'vu
I, Ur. Reclam, Cvl Heinrich, Proteewr der Mediciii »n dor UniversiUt in I^ipzig.
„ Dr. B*i»k«rd, HtraiaBiii, Gek. HedieiiMlraUi n. PnUideot d. KgL LaiidM-Medieiiwl-<}oUeginiu n JkmUm.
„ Dr. R'>iir, Willn^lm Tlnodor YOD, OchciinLT Hofrath und königlicher Biidrarrt in Wildfatd.
„ l>r. KeuniDut, Aicxan^er, Qebeinier .SuuiläUr»th und praktischer Ant in Aftchen.
„ l>r. Kiod, Franz Jurdun, Geh. Hofrath, Prof. d. Chirurgie u. Director d. chinirg. Klinik n.d.Univers. in JcM. *
„ Dr. Riueoker, Franz von. Geheimer Bmtli nnd ProCaaaor der Modicin an der Universität in Würzbnrg.
„ Dr. Rfihle, Hugo Enut Heinrich, Geh. M«d.-R., Prof. d. Med. u. Director d. mpdic. Klinik a. d. Univ. in Bonn.
„ Dr. Schede, Max Uemiaiiu Eduard Wilhelm, Obc-rarzt des aligfmcinnn Kianktnhaunes in Hamburg.
„ Dr. Sobroff , Carl Duniwi Rittar von, HoCnktb Dad aoiar. PnnCattor d«r ftHgamminn Pathologie in Gras.
„ Dr. Sehalti«, Bernhard, a«b.Hofi«th, PMf.d.GekiirtdillUe n.DirMtor d.fiitb.>A]itt n.d.UiuTCri« in Jen»,
„ Dr. Schomann, Hermann Albert, praktischer Arzt und .Augenarzt in Dresden.
„ Dr. Behweikert, JoluumM GwteT, Suiitatarwth and praktiieher Arxt in Brcabko.
„ Dr. 8«it«, Fnuii, PrefaMor d«r ItadldB aa dar VnlTmilll ia lÜlaebaB.
„ Dr. Seligmann, Franz Romv<i, Profeiwwr der Geschichte der Medicin an der üniversitit in Wien.
„ Dr. 8i«ber t, Friedrieb Ludwig Jowph, Prof. d. Medicin •. d. UniverMtAt o. Pirector d. Irrenaaetalt in Jeaa.
„ Dr. Sonaenkalb, Rngo, Gek. lladielaab«Üt nnd Prmfceaor der Madkia aa dar Dalraniiit ia Leiprig.
n Dr. Trooltfirli, Anton Friedrich Freiherr von, ri-xn ^Hor der Ohrenheilkunde an dar Ihtr. In WflidNUg.
„ Dr. Ubde, Carl WUbehn Ferdinand, Medidnalrath und Profeeoor in Braooacbweig.
„ Dr. Tirekow, Bndolpk, Gek. Hadieiaalratk, Proftasor dar Aaatoaile aad PatkofoKie oad Director da*
ji:i'li"l.:r.';M;hf[i Ir.ntitiit-i an di r t^iiivei-Äitjit ii; li.'i'iii : >rti.'"ii':l Vnr-'anilnn der Sektion.
„ Dr. Volk mann, Richard, Geh. Medicinalrath, Prof. d. Chirurgie u. Director d.chirurg. Klinik a.d. Univ. in Halle.
„ Jh. Waber, Tkeodor, OeLMedidaalratk, Praf. d. ICadleia a. Dhaetor d. aiadieia. KKaik a. d-Uaivan. ki Balle.
„ Dr. Winckel, Franz Carl Ludwip Wilhflm, (ieh. ^r.vi -Ratli, Prof. n r>iri rfr,r d K^rl Entb.-In»t. in Dresden.
I, Dr. Zenker, Friedrich Albert, ProfeMor der pathologischen Anatomie au der UnivuraitSt in £rlangen.
„ Dr. ZilUar, Vmm TalaaUa, SaaltManIk, DInativ dar Irranaoelalt fai Sriabof.
b. AaawftrUg* Mitglieder:
Hr. Dr. Bidder, FHedridiHeiarieb Ton,wirkl.Staatarstb,enier.lVor.d.Phyiiob«ie n.FaUid.a.d.üaiv.iBl^^
„ Dr. Borelli, Johann Baptist. Profeewr der Chirurgie an der UniverNtit ia IMa.
„ Dr. Cornaz , C<iirl .August Eduard, Chirurg und Stadtarzt in MeufchAtel.
„ Dr. Da Costa Alvarenga, Peter Fnuu, Profeeeor aa 6m madHaiiebaa Sekala ia t*— *
„ Dr. Quirin, Jnliiu, praktischer Ant in Paria.
„ Dr. Hejfelder, Friedrich Oscar Adalbert, Staatarath in St. Petenbnrg.
„ Dr. IlingHton, Wilhelm Half«, praktischer Arzt in Montreal,
M Dr. Hoevea, Janna van dar, jiraktiaeber Arst ia Rott(>rdam.
„ Dr. Kaeloff, BioolaaBTOO, Dinefar deamedkiahcheii Departemeala im IbiafnimalariaBi in St.Petersbnrg.
„ Dr. Larrey, Hippolyte Baron, MedicinaUlnapector und President des flBnitiltiii sfhi jlr llta fliaia» ia Fteia.
H Dr. Le Croeq, Jobana, Profeem der Medieia an der Uaivecaittt ia Bi«aNt.
„ Dr. Liebrai ek, IWedrIek BidHid, Prtftewr dar Angrabeilkinide in London.
,1 Dr. Ladeking, E. W. A., QeaaadbeitgoiBzior der küuigl. Nli J: i1iiijcIi5ch-ostindi.<>cheD Armee in Uatjtvis.
n Dr. Uarjolin, Beaatoa, praktlaakar Arat nnd Oberarat des Krankenbanaea ,0e Iwn Seooora* und dea
8t llargiaetboB-IIoeiiitolt ki Fkria.
^ Dl Martin, Adolpih, jirakti.sther .Vrzt in Paris.
„ Dr. Mende, Carl von, Qeh.-Rath, formaU Dir.d.Medie.-Departements imUariaeministerinni loStPetenboig.
Digitized by Google
Hr. Dr. K«ii|r«l>*tt*'t I«dwigr Addph, Fraffamr d. IMkio m d. wMil»MUmg. AhadMite in Wanehra.
„ Dr. Polik«n, Eupen von. Geheimer Rath und Medicinaldireclor in St. Petersburg.
„ Dr. ileynolds, Bom«!, IVofcsaor der Mediciu an der UoivefBiUt in London.
„ Dr. Richard aoa, Ba^aiiiB Waid, Mitglied das fe^ HadidiiBMolkeiiwa in Loadoiu •
,, Dr. Rottenstoin. .Johann Baptist, praktischer Arzt in Paria.
„ Dr. Serrano, Mittias Niclo, ^k-crctür der küuiglichen mediciniMheu Akadeiui« in Madrid.
„ Dr. Siokalaki, Victcr Felix. Profeuor aa dar ThäntwOik, pnUatdiar Ant oad Diraoter dea Ophthal-
miatriachen Institats in Warschau.
Dr. Themmen, Cornelius Jobanne«, praktischer Arxt in Deranter.
„ Or. Waiti, IWadrioh Aogoat Oail, praktiMliar Ant in Balavia.
Einer bcsondcmi Fickackttou nii-tat aagehOrif.
a. Biiilieiiniaolia MltglfaSar:
Hr. Dr. Brnck, Jon»«, praktiiicher Zahnarzt in Breslau.
„ Dr. Barry, Ludwig Loopold, 0«n«ral-S«er«t«r dw Aoolimatiaatiooa-TerMai in. Berlin.
„ Dr. FIttgel. Cbrl Fdiz Alfred, Tertretcr der SrnKhaonlaa tnatittttioD in Leipdig.
„ Dr. Friedau, Franz Ritter von, in Wien.
Fr. Gay ette- George na, Johuina Maria Sophie von, Stiits-Ordeiu-Dame in Berlin.
Hr. Dr. Malortie, Oarl Otto ünieo Emat Banm tob, Staateminister n. OlierhoRnarBelian a. D. in Haaaover.
„ Dr. Reichenbach, Johiuin Vi tcr Drt'i.if, [iralitiM !ii-r Av/.t in .Xllun.i
„ Dr. Schau fuss, Ludwij; Wilhelm, üirector des Museums Sau (»alvator in Überblasewitz liei Dresden.
„ Dr. Waiaa, Oonrad Bndolpfa Onido, prakttaefaar Ant in Berlin.
b. Auswärtige Mitglieder:
Hr. Dr. Briai, Oreatea von, Geheimer Bath und General-Sacretar der Akademia der Wiaaenichai'teo in Areiso.
„ Dr. Da Coata da Maeado, Joaehim Joaeph, Bann, Staatarath in Liaaabon.
„ Dr. Harting, Peter, Proiessor an ili?r Univcri«itiit in Utrecht.
„ Dr. Renard, CarlCteadiniTOi^wirkl.Staat<ratha.Secretird.kaiaeri.UBseUach.d.NaturibracherinMoakau.
„ Traviaan, Victor Banadiet Anten, Graf wn, k. k. oalarraianiaeliaK HliiiiiMii'ig n ndna»
Blngegangene Seliriften.
Tom 15. M\a:Mai big U. Saplember 1881. (Furtiuitzuni;.!
Royal Society of iMMh». PhiloHophirjil Tmnit-
action«. 1880. Vol. 171. Pt. 9. London 1880. 4». —
Glazebrook: Dnuhk- refraction and diiperiion in Iceland
Bpar: au cxiHTiitK iital iiivestigatiuu. vith a comimriüon witb
Huyghen's coLstruitiuii U>T tili- cxlraimlinary va\e. p. i'2l
— 4fi(>. - Sc Ii» rlf'iii m er: Oll il.ic i)iinii;ii (LiraMirs l't. III-
p. 461—464. — Uicks: On the luotiun uf (wo apheres in
a iald. f. 406-492. — Williaaaon: On Iha onBiaiiar
tion ef tfee fbinl plante of the eoalHBcaanrea. Pt X. la-
clnding an examination of the nippoaad radlolariant of tbe
carboniferous rucks. p. 498— MOi — Ellit: On the rela-
tion between tlic liiurnnl ranpe of mapiiMic doclinafiun und
horizontal forcc, as nbsirvnl a*. the l!i<_vul Db.sprvatory,
Oroenwicb, during the yeara 1^1 lu HTT.' nnil tlie pvhid
of solar ipot frequency. p. 641 — 6434). — S ji ntts wooü e:
On the MMilive Mate of vacnum ditchargea Vu II. p.ö«!
— 663. — Abney: On tbephotograpliic method of mapping
the leaat refrannole end ot the solar spectrum. p. 6&3 6(iü.
— Duggins: On the yihtitofrraphic spectra of stars. p.<>69
— 680. — Fitzgeraiii On the electroniagiielic ibonry of
ihe reflertion anJ refractinn uf he.\d. p tJ'H — ilJ. —
Darwin: On llif Sfiiilisr iIhli l,-!^ i'i rli,. ,.;.fri mls m" tili'
orbit of a satelJite revolving abuut a tidaliy dii>tort«.'<i planet.
p. 718— «a.
1880. Vol. 171, Pt 8. London 1881.
4*. — Cayley: A raenolr on Ihe atagie aad donUa
ai«MablMMa dm tl. Juan tm.
theta-fuiK'tion.s. p. e>1i7— 1002. — Mallet: Uo\-iaioa Of tha
atumi«: wejght uf aluminium, p. 100^1086. — Owen;
Di'scriutiuu uf 8«me rcn^in of the ^gantic hid iliiid
(Megiuaiua priaea, Owen). Pt II. pk ÜBT— lOHl — id.:
On tha ora of the Eehidn« Hyttnte. p. 1061— 10S4. —
Robivaon: On tlte detenniiuition of Ihe conttante of the
i'up aBenomotcr liy expenments «itb a whirKng marhinc.
l't. II. p.1055— 1«J7(V . Mctui'ii^: Uu the djuanii-ilf' trii
cumnt, and ou ccrtuin iucuns tu sni])n>ve It« «teadiuesa.
^ ic7t— loesw
(Furtsetzung folgt-1
Chilidiiur Sabh Sr. Th. von Buchoff,
Profaanr enMr. dar Anatooiie nnd fbyiioiagia aa dar
UnlTenlttt In Mtosbed, feierte am 16. Januar d. i.
das fiinfzigjährig«? medicininche Doctorjubililiuo. nach-
dem er bereit« am 38. November 1879 (vergl. Leop.
XY, p. 1881 die ftnfidgjfthrige JahOlnmaMer oeinar
Doctorpromotiun Iwi der jiliil(i*iiphi.>i<-hen Fncultät Jt-r
Univenitit Bonn begangen hatte. Unsere Akademii-
hat ihrem langjährigen trcnan MtgUeda in beaendew«
BotmÜMlldie herzlichsten Glackwtioechp nuAgesprochaBi
Drack ir«u B. BlochmaiHi nud 8«faa la Dnaitta.
Digitized by Google
LEOPOLDINA
AMTUGHE8 ORGAN
DER
KÄISBBLICHEN LBOPOLDINO-CAROLINISCHEN DBüTSOHfill AgAnaMTff
DER NATURFORSCHER
HERAüiKiKUEBEN UKTiiUi MITWIHKINU DKK SUKTIUNSVOKSTANDE VON DEM PRÄSIDENTEN
Dr. C H. FnpWftqflh.
laUe Heft XYIII. — Nr. 3—4. ?el)ruar 1882.
laluüt: Amtliche Mitthetluugeu: Venutiierungea im l'tTüoualbcsUDde der .\luuleinie. — Beiträge zur Kasse der
AkMienup. - KcinboM UMMi t< — 8»s*Uf« lCittk«UMff*B! BiMMlW|ail» tWiiiam. — J. SchfKBt«:
Uabar photognphiMte OtkliuMmmun. — IL Carti«: Trradelii*! Joraui« oe inraMrb «rai. — nrogium
dM imMB limrttrhrn Oeomphentages in tUüe. — Marmnrbniite fUr Rudolph Christian Boettger. — INb
4u AMHmdlMt m Band 4S der Nova AcU.
Amtliche MlttheUiin^eii.
Yer&ndanmgen im PeTsonall)estande der jULademie.
Xeu auftrenouiiueue nittclieder:
Sr. SSM. Ab 10. Februar 1882: Herr Dr. Maximilian Heinrich Johanne« Fletch, Privatdocent dar
Aaatoaia nnd Praaeetor dar anatooiiaahafi AnaUlt der UniTeniUt in WOnburg. — Zwaitar
A4j«Biclarimii. — FadNiktln (6) Soolo^ oA Aiatnaiii
Kr. S8S0. Am 18. Felxraar 1882: Herr Dr. Pkilipp Adriaa BUhr, Privatdooent der Anatomie uod Pro-
•ector am Inatitute fQr vergleieheDde Anatomie, EntwickeluDgngenchiehte und Hiatologie an der
Univerfitüt in Wtirzlnirj^. — Zweiter Adjiinktenkreis. — FaclisHütinn 6) für X.jMlurrifl und AnatomiL-.
Hr. 2S21. Am IG. Februar 1882: Herr Dr. Carl An^nat Dohm, rräaident des Entoniülogiarhen Verein«
in Stettin. — FlllBbduiter Adjnnktenkreia. — Fachsoktion (6) fllr Zoologie und Anatomie.
Nr. 98SS. Ab 18. Febreir 1882: Hair Dr. JmmaamA WulttuA ilmäm IrMneli tttS, Frafasor der
Xnandagia an dar üiiwattlt ia Erlai^an. — Zwalter AQitiiktaalmla. ^ FaoliaeltUon (4) mr
Ifinaralogia nnd Oeologia.
Kr. 2323. Am 30. Februar 1882: Herr Pralbaior Dr. Carl Theodor Albraeht. SektionM^bef am königlich
prousiischcn gradiitischcn Institut ia Barlin. — FOn£nfanUr Aii^mküiiknia. — FlMhaaktioB (1)
für Mathcmatilc und Astronooue.
Hr. 2824. Am 21. Februar 1082: Herr Dr. Ferdinand Zirkel, ProfiiWr der Mineralogie und Geognoaie
an der Universität in I^ipzig. — Dreizehnter Adjunktenkfei«. — Fachsektion (4) ftLr Mineralogie
nnd Geologie.
Nr. S82&. Am 21. Februar 1882: Herr Dr. Qottlieb Miohael Berandt, Landesgeologe nnd FrofeMor dar
Geologie an der UniveraitAt in Berlin. — Fttnfi^nter Adjonktenkrei«. — FaehaaMon (4) Ar
Mineralogie und Geologie nnd (8) fikr Anthropologie, Ethnologie und Geographie.
Nr. 2326. Am 22. Fobmar 1882 : Herr Dr. Leopold Heinrich Fiioher, ProfesBor der Mineralogie und
Geologie an der UiiiM ii tut in Freiburg i. I? — Vierter .\djanktenkrei.s. — FachiaUiuB (4) Ar
Mineralogie and Geologie und (8) fttr Anthropologie, Ethnologie and Geographie.
Laop. Zfm. 8
Digitized by Gopgle
18
Kr. S8ST. Ab 22. Fcbsunr \b&2: lln-r Dr. Georg Friedrich Julin« Arthur Auwers, Professor uml be-
atftndiger Sekretiir der Kuniglicli prcus^iw heil Akadsmie der WiMenschat'teii zu Bcrlio. — Fünf-
zehnter Adjniiktenkrcis. — Fiichsektion ; 1 ) lür Mathematik nnd Astronomie.
Nr. 3826. Am 22. Februar 1882: Herr Dr. Laurent Quillaome de Koninok, Professor in Lüttich. —
Auwirtiges Mitglied. — F«ch»ektion (4) für Mincralogio und Geologie.
Nr. S8S9. Am S2. Fafanur 1862: Herr Dr. S. C OaitülMni, IHnetor daa Miimiuu in Barg«. — Ana«
wiitlgea IfilgUad. — Facbaaktion Ar Zaologia und Aualrnuift,
Nr. 2880. Am 22. Febmar 1683: Harr Dr. Ctaünf Oliiaa Sui, Professor der Zoologie, an der UaiveniUt
in Chrintiania. — Aurrärtiges Mitglied. — - F««h»ktion (6) för Zoologie und Anatomie.
Nr. 9831. Am 22. Februar 1882: llt-rr Pr. OuttaT SetliUi, Professor der Higtolr A'i'^ ^ni Carolinischeo
medico -chirurgischen Institute in Stockholm. — .^tiswärtiges Mitglied. — Fftcl)-.uktion (6) flir
Zoologie und Anatomie,
2ir. 2332. Am 22. Februar 1882: Herr Dr. Alexander Agasuz, Curator des MuM»um of Cumparative
Zodloflir in Camlnidge (Ma.'o. : — Auswttrtiges MitgUed. — Fadiadction (6) für Zoologie und Anntomia.
Nr. 2888. Arn 28. Fafamar 1862: Heer Alfred S. 0. Selwya, Dinctor von .Gaologioal Snrr^ of GuMda"
in Ottawa. — Annrtrtigaa Mitsind. — Fadwektioii Ar IGneralogfe nnd Chologia.
Nr. 8884. Am 98. Fabmar 1888: Hair Dr. H«go Seeliger, Director dar herzoglichen Stcmwarta ia Gotha.
— Zwölfter A^nnktenkreis. — Faeheektion (1) f&r Maibematik und Astronomie.
Nr. 2888. Am 38. Februar 1882; Ilm- Dr. Carl Nicolaus Adalbert Krueger, Professor der A.itrüiiomie au
der Universität und Director der Sternwarte in Kiel. — Zflinttr .Adjuuktcnkreis. — Fachüoktion
(1; für Mutlii'uiatik ui.d Astronomie.
Nr. 2336. Am 24. Fabmar 1662: Herr Dr. Qnater Friadxish Wilhelm Bpfixer, ProfeMor nnd Obaerrator
am aaUoiJiyailHilieBhaH Obaervatorinm in Potadam. — FBatelmtar A^JuktaBkraia. — ladn
aciktion (1) flIr Mathamatlk und Aalnmomia.
Nr. S8S7. Am 34. Februar 1882: Herr Dr. Moiiilt luabram, Profeaaor und Ptaaaetor der Anatooria an dar
UniversitÄt in Ronn. — Siebenter Adjunktenkreis. — Fnchsektion (6) (ttr Zoologie nnd Anatomie.
Nr. 23;5S. Am 24. Februar 1882: II*^rr Dr. Anten Dohm, Profeseor und Director der zoologischen Station
in Neapel. • — Auswärtiges Mitjjlirtl. — ■ Fachsektion ;6) för Zoologie und Anatomie.
Nr. 2339. Am 26. Februar 1882: lltrr Dr. Heinrich Bruns, Profcesor der Astronomie an der CJniveraiHt
in Leipzig. — Dreizehnter .\(ljuukfL'iikri'is. — Fachßt'ktion (1) für Matheonlik n&d Astronomie.
Nr. 8840. Am 27. Febroar 1862: Herr Dr. HenMBB Carl Togal. Prolcaaor, Aatronom am aibraflqriikali-
aelua Obrnrntorinm in FMadam. — FOafidntar Adljnnktenkraii. — FmltaaktiaQ (1) Dir Mathe-
matik and AatroBoola md (8) Ar Il»aOc tmd HelHnlogle.
Nr. 2841. An 37. Fsfamar 1883: Harr Dr..ChHittaa Imrt WtBu, iBulglkihar Laadaageologe, ProCssMir,
Docent an der ßergakademia b BarUa. — FBnIMmtar Adpnktenkreii. — FadHaktkm (4) Ar
Muieralogie und Geidogie.
Nr. 9842. Am 28. Februar 18^*2: IKrr Dr. Julius KoUnman, Professor der anatoolaehen WinaoadiaAatt
in Ba.iel. — Auswiirtige.^ Mitglietl. — Fnchspktion (6) für Zoologie nnd Anatomie.
Nr. 8843. Am 28, Februar 1882: Herr Dr. Emst Adolph Hngo Laspeyres, Professor der Mineralogie nnd
Geognocie an der techmaohen llochaobule in Aachen. — äiebenter A4)aok(enkreia. — Fach.
BektiiBB (4) Ar lUaenkgia «nd Geologie.
Berichtigung. BcsagUeh der in der Deeenilwmamnwir dar Laopoldhm v. J. 1861
Blutern wtnBmnaaaa IBtÜHilang kAuon irfr nf Qnad aoa angegangener nmiiiasigar Naidi»
riafataa la aaaaier E^aada maidaD, dam Banr Oaaife Bentllam. VicepriaidaBfc dar linaaan So-
de^ In London, aiah noch am Leben liefladat and vollster ROatigkait erfteat.
CMtofbcDM Sll|^:
Am 8. Febranr 1863 m Pkrie: Herr Dr. loa^ Deoelnie, Mitglied dea laalitat de Fhuiee, Proieaaer der
Ockonomic und Arkerbauwiaseniebaft nni ColIt-f;c de France nnd D&reetor dea betaoiadiaa Oeiteaa
in Paris. Aafgenommen den 3. August 1835; cogu. Iledoutc.
Dr. H. KMUlllBll.
Beitrftge mt Ka8S8 der A]cademie. „
Febianr 8. 1868. Ton Hm. Beigiath l'nit.HMir Dr. ('. A. WiukUr in FvfiWg Jahraabeitng Arl88S 8 —
„ n n n n Professor Dr. A. Oberbeck in Halle desgl. fUr 1862 6 —
4. „ „ „ Geheimen Medidnalrath Dr. H. Reinhard in Draadaa daegL Ar 1889 . 6 —
n 8. n n n Dr. J. A. L. Ptoin in Henbaig em Han daeg^ Ar ISU .... 6 —
„ 10. „ „ „ Dr.H. Flaaeh hl WitRbnrg Ehxtrittigalda. AbUSanagder JahraaheHrlge 90 —
„ 11. „ „ „ Hofrath Director Dr. A.B. Meyer in Dresden Jahresbeiträge flir 1881 u. 1882 12 —
„ „ „ „ „ Geh. Rath Director Dr. G. Zeuner in Dresden desgl. für 1862 a. 1663 12 —
Digitized by Google
19
Bäk. K
VAnax 11. 18W. ▼oBAa.OnfC. J. v.WiJdlmis^l-Thmckbarg «if SeUon Zdl In Olimdifwbto
Jahresbeitrag lÄr 1882 6 —
„ „ „ ,, „ Geh. Ilofrath Professor Dr. II. F. M. Kopp in Heidelberg desgl. für 1882 6 —
fi 13> t, i< .1 Ufirgr! im i^itpr Dr. (1. K. Kirclir-njiaupr in Haniliurp desgl. lur 1682 . 6 —
^ „ „ „ ÄL^tr^tratüintli ('. S.iMIp: in Schwi-inrurt .Inhrr.^bdträge für 1883 U. 1884 12 —
„ „ n n f. Dr. .\- inWür/lnji-jr i:iiitritt.i>j/elJ u. AbWrongtoJaliinbitelg« 90 —
«• 1S> II 1« II J- linrrande in Prag Jahresbeitrag för 1882 6 03
„ „ „ w I, Dr. C. A. Dohm in Stettin Ebtrittageld und Jahraabattn« flir 1868 36 —■
II 18. n n II Profeaur Dr. F. Pütff in Erlaogan Eintrittageld SO —
„ SO. „ n „ Pfofaaaor Dr. J. Mdnter in Gnifnrald JalurmlMitng für 1889 ... 6 — '
w „ I, II FwfaMar l)r.Tli.AHireditin Bariin Bntrittagdd n. Jahrwhritrag ffir 188> M —
91. „ „ „ TnXmm Pr. F. Zirkel in Lriprig Etotrittageld n. Jahreabeitrag Or 1889 86 —
„ „ „ „ PJf«ftaB«rIhr.O.Bawildt in Berlin Eintriftggpldn.Ablöenngd.Jahresbeitrilge 90 —
,. „ „ „ ,1 CtaitM A. Boganbofer in Wien Jabreabeitrag für 1882 6 02
99. „ M n Hoirath Frofeasur Dr. L. II. Fiaober in Wkäba^ EiBtrittagdd und
Jahresbeitrag für 1882 36 —
„ „ „ ,1 „ rrii|'f8-sor Dr. A. Auwr-rn in iln jn Eiiitiitt.^gf-M u. .I;iliro>.l'i'i!riii,' lur 1832 36 —
n 98. II ». Ii I'in-ctor Dr. H. Sceliger in Gotha Eintrittsgeld u. Jnbrcsln-jtrng für 1882 36 —
„ „ t, „ Budeiirit Dr. E. Luch» in Wamibrunn Jalirüsbeitrug für 1882 , . . 6 —
„ „ „ „ I, frofaaaor Dr.A.Krueger iuKid £intritlag«Idu.Ablfiaiiiigd.Jahnabeitti^ 90 —
„ 94. » II PvolMaor Dr. 6. Spörer in Potsdam Einiirittafald 80 —
„ I „ ft«A«iorDr.M.HBad]|MminB«iDn£intritt(gBMa. Jabnsbeitragflbrl889 88 —
„ „ „ „ IMraetw Profieannr Dr. A. Dobm in Keapel E3ntritt4ge1d and Jabrea-
heitrag Ißr 1882 (Nova Acta und I/pojioldiTjn i 60
„ 26. ,1 II II Director Dr. F. G. IlolzraOller in Hagen .lalirei-hpitrag dir 1882 . . 6 —
„ „ „ rrofM<or Dr. II. Bruns in I>eipzig ICiiitritt*gelJ u. .Ialirc»lH-itra>r für 1882 36 —
II 87. II II II Protetisor Dr.H.C Vogel in INitsiiaiii t;intritt.-igcld u.AblösuuBÜ.Jtthreabtitrilgc UO —
y, „ „ „ IVafessör l'r.Cli. E \\ eis-, iii lii rliii Eintrittsgeld u.AblösuDgd.JahreBbeitriige itO —
I, 98. II II II Professor Dr. C A. Th. Bail iu Diiuzig Jahresbeitrag für 1882 . . 6 —
„ ProfcsKir Dr. J.Kollmikuu iuBaoul Eiutrittsgeldu. AblüHungd. JahreRWitrAge 90 —
II it P!nlitaaorDr.H.Laap«t]rraainAacl>anliiintriUag«lda.Jahreiil>eitr.igfi^^ 36 —
Dr. H. Knoblauch.
tl
n
Beinliold Hensel.*)
Ton FniMor Di^ I. t. MutSM Beriin. H. A. K.
Batnbeld Friadrieh Hanad wnrda am 1. Saptamber 1896 in Adefaiaa liei Briag in Sehletien ab der
Sohn Jet. Prediger» C. Ii. HiMWel aus Bojanowo gehören. Von ISrll nh li- kli id. tt> dieser da« Pfarramt in
Sciuüdelwitx bei Bh^g. Uens«!'« Matt«r Amalie geborene Kntacb au« Minken starb, ehe der Sohn anastudirt
batte; der Tatar «übta noeb, daaa doraalfa* aaina Stodira nbaobrirte wa& dan Doetortital anrarb. Ton
zehnten I.ict)pnsjiihre »ii besuchte der junge Henscl ilxs Gymnasium 7m Brieg, verlies« dasscli/ü aber als
Secttndaner, um iu die Secouda dee Gymnauame zn St. Kiisabeth in Breslan einzatreten, wo er Oetem 1646
din AbitarienteBprilfinig baoland. Er bang <Uo Dnitrarrfttt Biraalan, nm Natnrwieaenaehaften m atndiren.
GraTenhorst, Ilnrknw, Purkinje, v. Siehold, Göppert, NeeR v. Rsenbeek und Ki'lrlter waren hier seine vor-
cSglklieten Lehrer. Wie schon als Schüler, so beschttftigte sich Uensel auch nachher als Student bMonder«
eifrig and «rfolgraieh mit Zoobgia, nanMUtliab ndt dan httma TWacao, daran Labawmiao er obaoao
praktisch nls Jäger näher kennen lernte, wie er ibven inoerai Bau an Prüpiiraten ptudirte. Scino Dnctor-
diasertatiun bcliandelt „die Bedeutung der Entwickelungagaaebichte für die aystematii^che Zoologie". Sie b«-
apritht mit fibermaoband reifan Urtbail und reicher Saebkenntnis» in anatomiaoben Einselheiten die zoologi-
schen SvFtnme der Naturphitosoi)hie mit Rücksicht auf ihren Pnjftllelisinua IBT individuellen Entwickrlung
(Ontogenusej der höheren Gruppen ; ein solcher Parallclismuü wird innerhalb der einzelnen Tliiei kreis« zuge-
gtbaUi aber niobt eine das gnnae Tliien-ei<'h durchlaufende Reihe. Maoehe der hier roro Jünglinge aua*
ger<prochenen Anschauungen steban anf der Hohe der henUgen EntwiitkalungtÜieorte und mntbao nna sni «ia
seien sie erat in den MateiD Jahieo gcaohrieben.
*) TaigL LespeUina XVU, 1881. p. in, 910.
S
20
Von 1850 bii 1660 lebte Dr. Honsel in Berlin, wo er als Lehrer der Natncgunhiehte und andenc
mehr oder weniger Terwandter Filcher an höheren Lehranstalten «einen Unterhalt ennurb and in den Kreisen
der jüngeren Zoologen nnd Paliontologen ein gern gesehenes, hochgeachtetes Qliad WIK. Stine Lieblings-
iMddlllgang war damaU die Verntelirung und wissenschaAliche Durcharbeitung dar Mimi in Schlesien be-
gonaenen 8ebfldel> und flfc«l<tiiaininlaBg. Von Scbtdeln der einhoiniMlMa SUigtÜüm, nnatentUoh d«r Fleiaoh-
fresaer, bntto «r a«hr nielia ReilMii niauiengetmuiht nnd mit mumftillfelum ESfisr si« innner wieder dtirdi^
mustert; in «lei- Detailkenntni«» der ZikH und Kuoclicu der Singethiere und der wirklich wiaaenschaftliehea
£etraobtang nnd Deutung derselben war er Allen, die ihn kaant«m, eine an bestrittene Aatoritlt. Fragment«
TCO Knochen oder Geweihen, die flftan tcboe eine Zeit lang erfolgloe durch die Hlnda VtiäMgae Fachmtnner
gewandert waren, ftlgten »Ich in dan ■■inlgmi sofort wie von selbst zu einem vcrstindlichen Ganren zusammen,
weil er eben jede einzelne Form gtun kumte. Ans dieser Zeit atammen Tenohiedeoe kleinere An&itae aber
die ejnKrfwiiselwn Singetidere in ibietwieaeH wliw Wll^lwn Zeitacbriften nnd ^ftwekel'e Axtiäv Ifnliurgeeoldclitei
Ifl,")", u'.le ctwo-f Neui.-s bringcml, uml uiuigu ^;rLi^8(.■rl_■ Arbeiten über fossile und lebuiide Niigelhieru in der
Zeit««hrift der deutschen geologischen Gesellschaft 1855 und 1856; Mush beaurbeitete er Sär Trosdiel den
die SlngetMar» betnffinden Theil der AdmefaMidit» yim IMO «ad IMl nit QrtodBeUMii und gtMUdir
Kritik. Eine gri> ^ r ' Arbeit flber Jfipfiarwn mtjitfrriinmm tat Ib die AUnndlnigWI dir UoiglialMO Ab*
denüe der Wissenschaiteu in Berlin 1860 anlgenonuuen.
Ftlr die Nora Aet« der Eeieerlieliea Leopotdineoh-CuvIiBieelMn DeotedMa Afcnd—ie der Netar-
forschcr, welcher Henscl seit dem 16. August 1853 cogn, Hrhl angehörte, hat derselbe wiederholt Beitrüge
geliefert, ao 18&4 in Band XXIV, 1876 in Band XXXVII und noch kurz vor seioem Tode 1681 in Band XUL
Hsoeel fthlte rieb in der graeeen Stidt «nf die Dmiar ndit mhl, er etnibl» Uwu iaa FM^ na
eo mehr, als er schon damal!! öfters an Schwindel und Störung der Ilerrthäfigkeit litt. Es war daher för
ihn duppelt erfreuücb, von der Berliner Akademie den Auftrag und die Mittel f&r zoologische Studien im
eadUefaen Bnaflkn m erbaUen. In den deataoban Cokmieen oberhalb Pnerto AUegre, Prorina Rio gnnds
do Sul. unter einem gemftssigten Klima, den ganzen Tap im Freien, mit Ueobnobtrn, .Iag<!n und Sünimehi
beneliäftigt, war er ganz in seinem Liemente. Die reichen ä&mmluugen, namentlich an SäugulliieriKbikielu,
jetzt im anatomischen Mnienm n Berlin, und die inklreiehen inlereaannten BeobaehAangen über die Lebeoi-
weise der dortigen Wirbelthie« zeigen, wie gut er seine Zeit benutzt hat. Leider vereitelte ein damals ans-
gebrochener Krieg seine Absicht, auch noch Paraguay zu besuchen und die Lagerstitten foeailer S&ogethiero
auszubeuten. Sie Frflebte dieiter ßi.-i»e 1863 bis 1666 sind tboibi in einer eigenen von der genannten
Akademie beroosgegebenen Abhandlung „Beiträge zur Kenntniss der Säugethiere Sfldbraailieae'' 1873, theils
in mehreren inhaltreichen Anfsitzen im „Zoologischen Garten" 18C7, 1869 nnd 187S, sowie in Troeeliel'a
Archiv für Naturgoisehiclite 1867, 1868 und 1870, daa GeographiM he in der Zeitschriii der Oesellaefaaft iSr
firdkonde Band II, 1867. vsrfiffeBtlicht. Miehantia IMl wurde er als ordentlicher IVofassor dar Zoohigia
an die Fbrstakademie n Pnäkna in Schlesien benifta, wo er sich noch einige Jahre einea relatiren WoU-
befiudens und befriedigender Tb&tigkeit als Lelirer und Jäger erfreuen durfte, und hat er von dort noch in
der Arbeit aftber Hcmologisen nnd Varianten in den Zahnfonnciiii etniger Sängethiere" 1878 (in Gagenbanr's
morphologiaebem Jahrbneb Baad T) Eäniges aoa dan R«alta(att sefaiar vieljährigen anetao vergleidiendea
Untersuchungen veröffentlicht. Aber sein Herzleiden nahm allmählich zu; nachdem er einen ersten Schlag-
anfiiU schon vor swei Jahna glodüieh fiberwnndant bracht« ihm die Anibebong der landwirthsoliaftlichen
Anstalt bi Fkaakaa (1881) die etwflMeHe Teraetsung in den Rnbestaad, den er aber aodi aldit ndir hage
^■t-rlit'^fvll konnte, da fiii %>. ii .li vlmlfcr FiMag ]iiii>,'t-reni Lcidtu ein Ende machte. Er atfirb um 6. Novi ir.bcr
16äl Abenda '/«lO Uhr in Oppeln, wohin er sich zurttckgesogen hatte. Die Wisseoscbait verliert an ihm
«büB tmuB, aÜklgeB, aalhatloaMi nnd gaiatvoUan Arbailer, arim Bakanta hoahgssehHateH ui ga.
HAtai, fianIMiblirimi nnd «ohbralliadaii Ikaand.
^nr selilieesen hicnn ein chronologisch geordnetee Ventiohnias dar Fnblilcationen Hanaal'a. (VcagL
Oalalogae oT SdantÜte tvgm oT Iba Boyal fioeia^ «f Landau TaL Ol 1869, Vn 1077.)
1. Dm kftadU Friadp dar ajataaMtfuhaB Zaalagi«. lnang.<SiMrt. Bmriaa (NisaMwwalqr) iSBS. 8*. 47 p.
Erscliii-n iiiicli im Buchhandel unter dem Titel : Die Bedeutung der BntwiokalaQgvgaaehiAla
ftr die systematische Zoologie. BreeUa (Goeohortky) 1852. 8*. 46 p.
Digitized by Google
21
2. Ueb«r di« fouileo Siugethiere Schlesieiu. Schlea. Geidlacb. m Breaku. Ueberticbt, läö2, p. 37—38.
Froriep, Tagwl.oi . Nr. 589. (Zoo). Bd. 3.) 1862. p. 110—111.
8. U«bar «ogeUicb foMÜe M«n*ch8iu«ate. lUd. 1853, p. 61 — 68.
4. Hab« fonO« in Sehkaien entdeckte Barte dee BiMmhineh« (JüyMirai). Ibid. 1888, 68—84.
5. Uebniolit der fouilen und lebndwi BingMüen ScUmmm. SeUfle. OweUnb. n Bmli«. Dalmlirifta,
1888> p. 888— a»0.
8. UriMT die TfnddedadMtt in Sabidill»« dar MkäA Jhrto «nd JliiiMb Anw. WiagnaiB'a AmUt
XIX, 1868, p. 17—22.
7. Defaer daa Yorkoaiman voa f^fc^^i»— bat Crmi Mpnoim, Ibid. XIX, 1853, p. 23—34.
8. Ebi Beitrag aar Keimtiiiaa fbariler üebeireato am der Gattimg Ardtmyt. Nora Aets Aaad. Oaaa. Laop.
Carol. Nat Cur. Vol. XXIV, Pars II, 1854, p. 2115-306.
9. Beitrige cor KeimtiiiM ÜDtoler S&ngethiece, Inaectenircwer and Nagethiere der Diluvialformation. Zaitichrift
dar deataebea geol. OeaaDaebait, Bd. m 1855, p. 488—801; Vin, 1856, p. 878— S«0. 880—708.
10. Uebcr einen fossilen Muntjac ftu» Schlewen. Ibid. XI, 185'.», p. 251 — 280.
11. Ueber Hippttri«» meäütmuuum. Berliner Akad. AbhandluDgen 1860 (Pbjr«.), p. 27 — 121; Moiutta-
bariehte, 1800, p. 858-888.
19. Biridlt Aber die Leistungen in der Naturgeschichte der Sängethiere während drr Jahre 1859 bis 1861.
WiagBaann'a Archiv XXVI, 1860 (Band 11), p. 19-69; XXVll, 1861 (Band 11), p. 74—116;
xxvnr, 1868 (Buti nx p. SS— lOO.
18. Uabar die Baat« einiger Sftagethierarten Toa Bhafnii in dar Mflncbener «»'■■c BerKnar Afcad.
Monriabarfebte, 1862, p. 660—569.
14. Bailfige «r Kaoataiaa der ITfabeiaiara aoibraaiytaw. AnUr ffer Üatoigaaflhiebte ZZXm. 1887,
p. 120—162; XXXIV, 1868, p 323—375; XXXVI, 1870, p. 50-91.
15. Beitrage zur näliervu Xeimtniiss der BrasiliuuiicheD Proviaz Säo Pedro do Rio graude do Sul. Berlin,
Zeitachrifl für Erdliuude, II, 1867, p. 227—269. 342—376.
16. Baitrige mr Kenntoiss der Thierwelt Brasiliens. Frankfurt, Zoologischer Garten VIII, 1867, p. 290—293,
861—374; X, 1869, p. 16—19, 33—40, 135—140, 289—298, 328—336; XIU, 1872, p. 1—7,
33—39, 76—87, 151—164, 176—179; XVII. 1876, p. 37—45, 97 — 100; XX, 1879, p. 3—10.
17. Die Sebidal dar Corvadga von Rio gnade do SaL Zaitacbrift für £tbnoIogie II, 1870. p. 195—203.
18. BaiMgenn'KaBatBietderSBngethiereSOdbrarillena. Bvüaar Akad.AUiaiidlnngen, 1872 (Pbys.), p.l— ISO.
18. Zar Kenntni»« der Zahuformel fUr die Gattang Sm. Mof» Aeto Aaad. Gaaa. Laop. Oarol. Hat. Gar»
Vol. XXXVII, 1876, ]Sr. 6, p. 1—40.
80. Sfatgaade Veeraebvaiadiaa. Fraahfiirt, Zoologischer Qartaa XIX, 1878, p. 184—188.
21. Zum Vorkommen doa Xörz. Frankfort, Zoologitcher Gart«n XX, 1879, p. 33—38.
22. lieber Bomokigian aad Variaatan ia dea ZabaCmDehi einiger äängethiere. Gaganbanr's morphokigiscbaa
labrbMb Bl T, IST», p. 588-681.
SS. ChaaiolBgiaebe Stadin. M«*a AeU Aaad. Gbaa. Leap. Card. Hat. Onr. VoL ZLE, 1881, p^ 1S5— 108.
Eingegangene Sebrlfleii.
Vom 15. August bi< 16. Septenber 1681. (ächluss.)
Boyil >00i«^ of London. Pbilowphicftl Trans-
aetiooB. 1881. YoL 178. PL 1. Loadoa 1881.
4*. — Parker: Oa Oa abuetaie aaddatdeMuat of tba
ahaU hl Oa BatndMa. p. 1— aiei
IMofnamben. 80. Noraaber 1880. 4^
— Proccedings. Vol. XXXI. Kr. 206-211.
London 1880 — 81. 8". — Hartley and Huntington:
Rcaearche« on Ihe «etion of orgauic «utgtanre« on tbe
ultra- violet rays of tbe spectram. p. 1— 26. — MacMuno:
BMaarchaa into tbe colouring.niatten of bunu-urine, «itb
aa aoceoat of tbe aeparatioD of nrobilin. p. 26—3«, 208—288.
— Milaea aad Petteraoa: Ob tbe aiaanrial propartica
and rhmiral i. biructtr cf Ucryllnim iGlucuiuni '. p. 37 — 45.
— id.: <_ii! th(* III' Ii r ilur ] aiul \nlii:rn' ni r«re
eartbs and theii' sulnhaUis. p. 4<j — öo. — liussell: Un Lb«
abaarpliaa naao» af aeboit aalia. p. 61— 69^ — Unwin:
Oa tbe fiiction of «ater agalnat tond aarfluat of differeat
dcgree« of rouglinpss p. 54—58 — Vine«: On tbe cbe-
mical composition of aleunme-grains. p. 69 — C2. — Dixey:
On tbe osäitimnoo of tbe teniiinal jitialanges of the digiu.
p. 63 — 71. — Lijckyer: Un a üuu-sjiot ül)servcd Augtut
31,1880. p. 72. — Herschel: Uu a «iinplitied form of tbe
tonioB-gnmaietcn of Brotm aad Babinet p. 141 — 146. —
Schröter: Note od tbe mirroscopic examination of some
fossil wood from tbe Mackenzid river. p. 147 — 148. —
Hopkinsou: The electroatatic capadiv of glatg. p. 148. —
Fritebard: Tbe cocklca of Uw OmiawrhymMiflatgput
coraparcd with th>t of vtüauj aiammalH imd uf bbdt.
p. 149—158. — Hcnnegs«T: ün actinonietrical oliscrva-
tioQs made in Indla at Miissüree aiid Debra in Ui-tobL-r and
Nuvcinbrr 1879 |i. 1.>I — 1!*.'5. — Itamsay; On ihe rritiitll
)Hiiut. p l'.i-l iiyj. - TliHr]»''. \cti' ün thc li- turimuation
of inagnetic inciiuatiuu iu tlio Azoren, u. 237 — 23S. —
Cr«okM: On bmt oMHlwsttOB ia Umr mmümI air.
9M— SMS. — Gor«: On Oemo-electiie lidsvioar
of MMOoa sointioiif wilh ptatinam dectrodes. p. 244—249.
— lo.: laflmaee «f v«ltdc cumntt ou the djfTusion o(
lignidi. n. SSO— 2S3. — id.: BxpCtinWDtii on clrctrir nsnius«.
p.26S— 256. — Uaber: RcMUtbet on the riiiiitile striii mn-
of the tbjToid glAnd. p. 27£^— 281. — Schäfer: Sota to
thu i)ui>er OD ue itructuTe of the inimature ovariaii oviim
in (be common fowl tnd ia the rabbit. p. 2»± — Tha-
diehoai: Note on • eamwiiiicaüon of VnA. lto«coe: _Öb
the älMnM of potaariun ta protaK»n prpiwred by ur.
GaoiRCe". p. 232— 2ft3. — Carnf^llo) ; rrclimiiiarv nntc
OD the existciuo nl' iif unj oibtr bn<lu>5 in tlu' suliil sluto
at tctnpcratuii's tur ali.>vr- tlu-ir onluuirv iinltiiii< p'iiuts
p. 2S>4 — 2!Hi. - !;(:'<iwi-l|- On tlip cH'rrh o( hcni un the
Chloride, bruiniile, and imiiiie uf silvcr, aiid ou »ouie cliloro-
faroDiiodides of ailTor. p. 2»!— 294. — G«r«: Shumm
of tlM capiUarjr dectro^roiie. p. 9H. — Id.: Eleetiic cnr-
HBla caWKd fay liquid ditlusion aod OHnoie. p. 200 — 299.
— Spottisvoodo: On the 48 oo^idinait'» <>t a lubic
curre in spare, p. 301— :U>2. — llnlmurnn; IIow tlo the
rolour-bliiid see tlie difTerent iiil<iiir-i p. 302- tl(1> --
Tjndall: Action of an iutvrnitttciit Ueam of radlant heat
upoD gueoul matter, p, 307—316. — Herscbei: ün
■nvineten, with spcriai roference to the tonioa*gravinietcr
däikncd by the late 3. Allan Bn>u». p. 317—320. —
TriVe: KxptTimental rescarrhos into clectnc distribution
as manifcstiil by lliat of tlie radiflt'» of flcctnilytt-s. p 32(1
— 822. ■ Darwin; On the tidal frirtjon of a planet at-
tPiidrd liy scMTii! sun-lliti-s. und oll the cvolutinn nf tbe
6i_.l:ir -\sli';n Ii- M'2 — :12.'). — W.itsiin: On tlic tcmalc
urgaii3 aud pmciiitatiuii of the liacuuu (l'rucuun lotorj.
p. 825 — 326. — Wuiney: Portlier nole on tM atümto
aaatomf of the Thymus. p.SM— S97. — OladstODo: Hie
niractioo equivaleiila of caH*on, liydrri?iMi, oxyRcn, und
nitrogen in orsanic vompoonda. p. 'XM\ - l{ii>soll:
On rerlain demiitp integTalH. p. 'AM) — HA*,, — Schuster:
On harmouic rBti<is in the »pecira oftrases :!.1T :)4". -
Uaycraft: l'pon tlip cause nf the striatiuii ut vnlmitary
masVular tusuo. n. 364) — i^l'J. Klli^- On an iinprnveü
liinKMlular niethoa of roroputinK natural nnd talmiar lo^a-
rhhim and anti-loKarithma to twelre nr si\tuen place«,
p. 8Sä— 398. — id.: On the iratcntial raili.x im a means of
cttlcnlatinK lu^^itlims tu any require«! niiuilifr < f ciorimnl
fjaces, with a sunimary of all pn-i'eilinLr nuttn-ils rliroiH)-
ogically arranjjpd. [•.. iüh— -113 — iil.; Oii (ijc inilnfiiio
of tenipcrature OJi ll<« nm^i'-al pitcli of lianiiMiiiiiin rccils.
p.413 — 415. — Abney: On llte inHuoui'e uf ihe molekular
groupine in orgudc bodiei on tbcir ■IwiiipUon la tbe
uifra-red region of the spectnim. p. 416— 4t7. — Mareet:
EixperiniCDU od the infliience of altitnde op«a icipinition.
p. 418 — 4^(9. — Kwinj;: On • nev saiaraognpb. p. 44U
— 446. — C'rookfs: On the vincfis.ity of ga-ses at lii^h
«diausüons. p. Illi — 1.>S. -- r.iuli: Niites u:i tlie riirlk-
quakes of .Iiilv ih'^i at Manila. |>. 4<>«i — t7ii, — Stnkrs:
On a sinipli' imnli nf elimmatins errors of ailjustnient in
deiicate ob!ier\«tiniii. of compared spectra. p 47tt— 473. —
Hanghton: Solen on phyakal geologr. i. 43»— 411. —
TTudall: Furtbcr cxperinrantt on the acnon «f n tnter-
mttUSDt beam of rudiant heat on ^scou!» niiitter. ii 478
—479. — Cüuroy: Some experiments mi nuuiün rctte.\:iiii.
p. iSU—fiOO — Tliin: On the TriclwjJuittin l',ii-^iiniii>-
(the Knngu» of riiiL'«"ri:il, p 'i<il--i><i2. iii . On l!;n te-
riuiu dec4Üvan.s, an ur^aiu.sm iLnaociüted wiih ihc denlniclion
of the hnir in Ah}>fcia ureata, p. 6(13—008. — id.; Oa
the atnorption of iiiKnient by Bacteria. p, 608—604. —
iiieks: On toroldal fuuctiong. p. 604—606. — Royaton-
PiKott; Microscopical rcsearcbea in high power definition.
|i. 505— öofi l'reece: On tlie rnnvrrsion of railiaiit
eneray intu sunorou?. vibrutioiis. p .">(n; 't\'\. lliiisn.iy;
On die limü of the liiiuid «täte. p. 62t»— ö22. — Atkiii-
aoa: On tbe dtaataw ot K^L p. «98-6M. — Roiaold
22
■nd Racker: On tlie alaetrieal ntialaiiea of tUo Hqnid
films. with a reviston of Newton'« table of colours. p. {»21
—524 Uughea: Molectüar elertro-maimptic indurtion.
0.625— 630. — Williams: On the actidii <'f sudium lipon
OUnoUn& p. 5:{G— 540
Vol. XXXII, Xr. 212, 213. Ixjndou 1881.
6*. — Ronanet and Ewart: Observations ou the lueo-
niotor System nf erhinodermata. p. 1 — 11. — Kerrier and
Gera Kl; T!ic icmclioiial ri-liUions of the inotor root» of
tili- lirarlii.il Ull i lumhn - Sacra! plexuses. jv 12 — 10. —
Lan.'l'';. ; On tlu- bislolo^y niid pliysiolu^y nl tlir |M]iiiii-
forming glands. p. 20 — 22. — Uodwull: Op the coellicicnls
of expaarien of tha dModide «f Irnd. Pbl«, and of an
aUoy ofiöÄdo of land with Mida of sütrer. PbJ,A(rJ.
p. 23 — 24. — Hughes: l'ernutnent niolecular tordon of
eonductini; vrireü produeed br the passajte of an eleclrlc
current. p. 25 — 2^. — Pohson: On tbe lemliimns inter-
Bectinu Ol the dlKastric. p. 29 — 34. — Kose i'; Nnti' on
prntagcin. 11.35—36. — Slirling: On the niimitc itructurt'
of the lun^ of tbe newt with eapecial refcrence to its ner-
vou» aj)|>aratus. p.37— 38. — Uelroboltx: On an electro-
dmuunK balance. p.39— 40. — Toulinson: Tbe iniin ence
är «tresü and Htnun on the aetlon of pbyiical forcea. p. 41
— 45. — Hrooks: Lueifer: a study in morpholo;fy. p. 46
— 47. — (iore- lulUience of vnitaic rnrrcnts on tiie diffu-
aion of liipiiilä p. 5fi — 84. — id.: l'henoniena of tlu- la-
pill.iry electroscopo p. K.'» liti — Kayleigb aml Si liii-
ster: Un llic tletermination of tlui Ohm in absolut« inea-
goie. p. 104—141. — Parker: On tbe slmcture aad da-
vdopmant of tbe akoll in BtmMoaa. p. 143—144. — Ro>
berit: On tho c»timatlon of tfie aanlotrtic and proteolytir
aetivitir of panrreatie extracts. p. 14»— 161. — Williams
and Waters: ün the pby*ioIn>riral artion of lutidine.
p. 102— KW, - Stokes: ii-hinii nt dji; ri-suits nf ?.nm<>
pxperiments with whiried anemometer!*. p. 170— l-*;!. —
Liveiitß and Uowar: InTeatigations on the spectnim of
iiiaj.!iieiium. p. 189— ^MSL — Lockycr: On the reduetion
uf the obiertalioM of the icperiro «f 100 auiapota obterred
at Kensington. p.203— auö — Crookea: On dlsrontinoont
phosphoreseent si)ectra in hi^h vacua. p. 2iK>— 212. ~
H ugh es: Moleculur nmi^neti.Niii p 21't 224 Liveini'
and l)c«;ir: i hi idcntitv of spertra! linrs of diffcrcnt
eh'nicut.'^. ;. jJ'i :>'!, Nluocwi'ti: < llKcrvations coli-
i'iTuing üAli>plint:!t;nn9 of l>onc. p. 232—246. — Yonng:
Baparmiental detennination af thia «doci^ «f «biie and
of eoienicd li;!ht. p. 247—24«. — Rnicell: Od tbe ab»
Sorption apectra of cobalt sali«, p, 268 — 271. — WatKon:
On the female organs and placentation of the Ilacoon
(Pncaan htar). p. 272— 29&, — Atkinaon: On tbe dia-
Btaae of Xfji. p> SB6 -869L
(Vom 16. September bi» 16. October 1881.)
Acad. dea Scienees de Paria. Cooiptes nmiluti
hei>düniadaireB des seance«. 1881. 2"'* Semcstre.
1881. Tome U.'l. Xr. (!— 12. Paris 1881 4». —
Herthelut et Vieille: Srir la cliuleiir de finnation dii
iionlilurate de imtas.sc. j,. _'lll. — Iterthelot: Cha-
Imirs ,>p<''.iliiiufs et elwilmir« dn ddiitinii di- l'ii<:dc iienhlu-
ri<[ue. p. 21)1 — 292. — ('licvrciil: Nnie relative ii l.i i nm-
niuniealioo, falle dann Iu ȟanie deriuere par M. Buulcy.
d'experiencea de VL Tonaiaiat anr l'intectioo produite nar
de* JUS da riaadea dtanlHa. p. 998. — Lacoq de Boia-
baudran: Rccherches snr les ehlonires anhydroe de gal-
liuin. p. 294—297. 329-331. — Wolf: Les ötalona de |N>ids
et rae.siirM de PObservatoire et les ap|<areil.s qni ont sorvi
fl les coustruirc: leur orif^ue, leur hi^lnirc et leur etat
actucl. \i. 2!»7 — 299. — Poincari^: Sur le» fonctions fuch-
rieanei. p. 301—308. — Bjerkuea: Snr rimitation, par
bi Toie hydrodynamique. de« actions eh>ctriqii08 et magn^-
tiquea. Ii. 903 — 806. — AmuKat: Sur la compressibilite
do radoe carbonii^ne et de l'air sons fiiible prc»!«ion et
i teinperatiiro elevee. p.30G 3iJei. — id.: Xutc sur l'uction
de roxytfr'ün Mir le niereure. p. 3i»S — iUKt. — Aurel in:
üur le cliauifage dc< waxons, voiturca vt, au muycu d«
raoAale de eoade eriiMlia«. pl SOB— Sit. — Troav«:
Digitizcü by G*..>^.wtc
28
Serlicn-liRS sar Ics condiüonii de fahrioUion Jp» uimaiiU.
B. 3U~312. — Lemoine: I>isao<:üUiuu: comparoiiMn des
ionml« k ramMcBOtL p. SU— 8I& — Bsachardtt:
AcäM d« radw mllliriqm mr rktnyMne liton«. p. tM
— 818l — Klein: Sur une golution ili> licrs-;?.^ :i propi«
k rüihie inimMkU» des rxxbe» y mi-< .'J! Toua-
ssint: infpction tubercnlpus«, par Ics l|i|iiiJo.> de scort-tion
et U s^Tüsitc des inistuli's de v.Kcin. p. ajj iHi-
boup: Note siir U rage. ji. 324. — Mr. 7. Jarain: Sur
lea apparciicc» curartairti!. p.3U6- 3J!>. — Hirn: Kpinaryues
snr les effcu .linguliers d'un roap de vent du Sud-Ouest.
p. 932. — LadenbufK: Les alcaminc«. p. 338—340. —
Engel et Ville: Snr la solnhilit^ da carbonate de ni*|;nMe
daii» l'eou tliarRi-e iraciile carbuniquc. p. 340 — 341, —
l'or um bar 11: Sur les i otialtamiiips. p. 342 — 345. — Do
VariTine: I'e ruritHno de Tdcul <liez loa Hvdriüres. p. 345
— M'. — Kuiii kpl et Cj azaRuairo: Du sit'gu de la
guütatiuii cbez Um Iiuocles diuti-ruii. p. 347— 3öU. — Toua-
•aint: Sur le panritiiM de k tnkiralo«; p, m-m.
— Chkpelas: La* «MIm filutM da OMii d'koAt 1881.
P.86S— WM. — Kr. 8. Monchez: Obiervatians mMdietuies
«• peliles ^nHca et de la eomHt b de 1881, faites
i rObscrvaloiTR de Paris p>'iidaiit \p ilouxii'nie trimt.'stre de
r«ni!w.> ISHl. p. 357- 3ti<> l ;ivc: IltraarqueK au »ujot
d'tioe note de M. Jamin sur ies cometes. p- 3C0 — 3ül. —
id.: Snr raiiaJya« gpectraJe npnfiqote aux comt'tes. p 361
— 862. — id.: Sar la nature Je la forte r<''i>ulsive cxercie
Mr le Midi. p. 362 - 364. — Roche: Sur l'itat iiit^rieur
an Klebe terrestrp. p. 34i4— atiS. — K;rlv«8tcr: Sur lee
onvarijiritit irrynliutiblc!« du ijuanticliiiiaire du linitii'ine urdrc.
]i 3ljij — 'M>\). — l'lanrlioii: Sur iiiu' nrmvrllc «'S|ii'io d.'
<'%mux f/'n.,!«.« Ii>>clufnnti. riaiick) on}fiiiuire lic ririli/ricur
de SiLTTii Liniu' t't sii|>j)ort.'int los hivcrs <i(' Mar.HtUlo.
n. 36^-373. — Si'k weil off: Sur les loU de 1a furmation
de* vmm eoMtoiraa. p. Vn-tm. — Willotta: Sur nn
cas peiticiiBer de la tbeorie da aioavenent d^ idide in-
variable daas oa ndlieo r^sbtant. p.37ß— H79 — Tacchini:
Ubservatioat eolaina faite« k l'Ubsenatoiro ru}«] du College
roiiuiin. pondant Ic premier trimostre de IHSl. p. ;jhi»^-;jbi.
— id.: OiHtTvatiiiu.^ des tachc^ et de» faiitlin ^l>li^^^•^ du
müU d'avril au muis juiltet Itidl. p. 3ä2. — Tholluu:
Etnde» s|MH-tro8cnpiquei Mir le« cooi&tei b et c 1881.
p. 883—384. — Egoroff: Secberchoa anr les raios tellu-
liqiiejt da spectn MdaireL pk S85— 387. — I'liipson: Sur
re.xistcni*c d'im MMVti flinent ai^lallique, ractinium. dans
le yiin- ilu ciimmerii»- p, 397—388. — Filhol rt Seiide-
I I II-. Xuti' relalive ä uiie nuuvvUe serip de pli«.>i|ihati'i et
•l'ai hiiitps |i. 388, — Henry: Kixatiiin do l"nr\ili' liypo-
cldur«' i\ Mir li'S <'Om[.oses ]ir()[iiir;;yli (iif-i. p. — 31)1. —
llouriieron: IJ« la ur^geiK'« auuruaie de ractd« oriiiue
daae lea ideffMon* saUvaifei, gaatriqu^ wmi», pharjn^
ndonde, atMne. et dam le eang neaeMd. pw Sn-^M.
— Nr. 9. Zenger: Etudes dioptriques p. SH8— 399. —
Oovi: Snr une tri-» aiicienne aj)j)lii-alion de l'liSItce romnie
wmw i\f pr(i|iiiIsioii Y 4(M) -lifj. — Guebhard: Sur
i(Ui|.|U('s i .i.-. ii'iiiv./:i IX üv tii;iiri'.'i i<|ili]inli_'riliulli.-!i. r^alis^
►•lettrotliimiijuciiitijt p. 403 - 4W. — De Chardonnet:
Sur l'absorption des ravons nitra-Tiolets p«r ijiielipies mi-
lieux. p. 406—408. — I)ccharmo: Figtu-os ])riMluiti's |>ar
la chute d'un« goutte d'eau tenant du mtniuni e» Suspension,
p. 408 — 4419. — Seebartlcr: Sur la com|>ositioii du sar-
rasin. p. — 412 — Heriitlisen: Sur l'acide h|dro-
sullureui ]i 412 11,1. - Ditto: Sur la di^^iolulion de
l'aryent t-n prüsem-r 'ii's ir.dnr(';> airalins. p. — 418. —
>iil\a: Sur la eunstii <i<' Tetlior givcrri.iuo et sur la
iransionnation de i'epu lilorliydrine en ölcuol propyliqu«
BomL p. 418—421. — Uearv: Sor raloeal pmunaM et
m dM«4a p. 401—433. — BebonI: Actloa de la tiM-
tkylaniine sur IVpiuhlorhydrine p. 423—424. — Liehtea-
•teiu: Kvulutiun biolofrique du puccron de l'aulne. p. 425
— 427, — «iarria de In Cruz: ()li<tTviUioiis snr UD
nouvrl rnoucc de In iliMijtieme loi de (jBj-I.Uüssar, rnncer-
iiaMt Ics rninl)iiiai-,oite des gaz. p. 427 ' 42», ~ Xr. 10.
Zonger: Lo spcctruscupe k vision direde, appliquä k
Paatrononie pli)'si<|ue p, 42S)— 432. — Deiaunay: luflueoce
da la nutritiuu aur 1 eupoisonaement per la stryduniaa
p. 498—434. — Borrelly et Coggia: Observaiiou de Ii
MMiMe de Otde ib 1861), &it«a \ l'Obeerratgii« de Uar-
seille. p. 436 — iSü. — CuKXiu: Ubrjervutiunü de la i
de Scbaeberle 18811. p. 43t>— 437. — Tempel: Obicr-
laMMM da la eamto tfSnska. p. 488-4881 — BaapigU:
8w la Inadtre dee eomMei. p. m— 4iOl — Cruli: Snr
Ica Observation^ des m^ti^iras, dn 95 aa 80 JaiUat 1881.
Pb 440 — 443. — Ville: Sur les eau cafbenaKe» femigi-
nctucs. p. 443 — 445. — Cazuneure ol Lepiiic: Sur
ralisorptinn par la inui)urn.si' vt'.>i<iUo. p. 44.'i 117. -
Brun et: Sur la luberculvse expL-nmeiitäle. p 447 — 448.
— St. U. Villarceao; Itenarqiieis ä l'ocnuion da
moire de MM. Loewy et l'Mgaud sur la dcxion des lu-
oettes. p. 44*.i— 4.^2. — De Uaiparia: Sur les quelitdi
comparen des caux de l'Iüi-re et de la nuranee. au podnt
de vue de l'irriKation et du rolmatace, p, 4&1 — 455. —
Do la Tour du Urcuil: Sur un nouveau jirocede d'ex-
ploitatinri de.>i niines. p. l.'iT. — Mit radier: Sur la
radii.>]'iiuuk- priidiütr [wir Ic in'jr il'j fin.ii ..'. 4>'iT 45!t. —
C'roullebois: bxpücation d'un coMtra»te eil double
fraetion drcalaire. pt45P 4flL — daiffai Sur ta iidtamc
noagn^ae*. p.461— 40B. — Raariol et Oeeononfdiit
Sur la urflalaehfde. p. 463—465. — Fredericu: Sur le
pouToir rotatoire des anbstances alboniinoldes au serum
sanguin et leur dosagc par circuiupularisatiüu. p. 4'J.}— 44i6.
— UeLaccrda: Sur le perinaiigauate de potasse ciiiployö
coiiuue Antidote du »euin de »erpeut, p. — lüti. —
Nr. 12. Thomson: Sur les rWstanees relatives ijue Ton
doit doDoer. duns Ic» niacliiues d.vuaiQO-eleetriques, aux bo-
Unae actives, aux eicctro-aimauts inducteur« et au circoit
{atSrieur. p. 474 470 - Beiquerel: Mesure de la ro-
tation du ]ilan de pidarUatinu de ia lumiere sons rinriiieiu-o
Miii:;iii'ii jiie de la lerre. p. 4-il 4.H4. - Melsetis: .•-iir lu
iiaasa^e dL'.< projectilf':^ k travrr» li-^ ni!Ui-u-\ rl''.^i.^UlllI.^, «ur
recoulemeut dc^s -.ulid- - ot sur la rt'yistauce ilo l'.tir au
mouTumeut des projeitUes. u. 4ää — 4äU. — Lemoine:
iiels sulfur^ nouveaux ptouiili aiee la ■aaouiaulfiira da
phospbore. p. 489 — 482. — Klein: Snr l'acide tmgtto-
boriuue et ses aeU. p. 482—486. — Perrot: Ooaage de
raride phosphorique par les liquears titr^es. p. 496 — 496.
— Ka\ ais^nii: tioT oMlqaatmBaa den rediarehai adantl*
ü.pR's C MiitviiuL-s dam le namienU da Ldoowd de VineL
p. •l'.Hi-4l)7.
Landwirthschaftliche Jahrbflcher. Ileranageg.
V. H. Thiel. IW. X. Supplement. lierliu 1831. 8«.
— Beitritte zur laiiilwiir.ibLini;lttLjn Suustik v.ju rrt'u.s.-eii
f. d. J. laao nebst Virjuuidliuiu;cn de.. K^d. I.audes-Ueco-
nonie^Uegiums. Tb. I. SiMi p.
— Bd. X. llft. :M. \\M\n 1881. 8". —
l>r|ii;i'r: V..T,'lLii:l,rinii' riit.jr^iirhiiiiL'ij;! uber den Kjüliu.w
%ersi'luf.ieiier .Mdistaiizeu aut i'tlau/.<.'a/elleri und auf f er-
mentc der l'tla»zen. p. 731— 7ü4. — Schmidt: SchaizuchC
in Australien, p. 7ilö— 77ß, — Srhultz: Keinertnige auf
leiehtcm Budeu. p. 777 — 848. — Kellner: l'ebor die Ver-
wenduno; der Lupinenkiimer als Futtermittel, p. 849-— 892.
— Duiikelborg: Kidturtcebmsche lieiseskizzeii aus Uber-
Italien, p. H5t3 — 94<t. — tiieseler: Bericht al>er ciiif Heise
in Uber-Italien, p. 941— 964. — Emmerling: Zur Frage
dog Wertbes der PlnnkanliBe in TanddedamB FanuM.
p. 956 -<»57.
K. Prcuss, Akad. d. Wiasenich. in Berlin.
Monatisbencht. Mai 1881. Berlin 1881. 8«. —
Jirei ek: Buitrase zur aiitiken (ieoa^aphie lutd Kpi|.'rajiUik
von liultjarien ii liumelifu. p. 4:M -4t:iy. — Münk: I eher
die llnrüpkuirin der <inissliiniriiido, p. 470 — 182, — l'e-
ter*: I elier die ( lMrnpiereui,'aitunj; Mormoplriuji ujid die
(,'elnin|?eu Arten, p. 4s2 — 4.ii).
Beitrüge zur Geaobichte der iürfin-
3. Clausthal 188S. 8*.
Hoppe, 0.:
düngen. Liefrg.
Aoed. nfAto da MdclMiM d« IdgifBt
Balletb. Ann«e 1881. 8"* SMe. T! XV
Bruxelle.^ l»si
AUgem. Schweuer. Gesellsch f. d. gesammten
Hatturwissensch in Bern Neue Detikv lirnti :i. Bd.
XXVUl, Abül. 1. Zürich Ibdl. 4". — üeet: Bn*
Nr. 7.
Digitized by Google
84
trige xiir fosisilen Flora von .SiuiLiitru 22 p. — Cr»mer:
lieber üie geftcltlechulone Veriuetirung deü Farn-ProtiMliiniii,
nHMttKca doch G«änMO Mfb «»«3.«^ u ». — Kol!»
nuia: DI« itiliniichw EMnaua thcr du Flvbe dv
Amb, derBaiM «ai dar Baat taMiScIutaidarSctanii.
Vatnrflinoliaad« 6aidlMhaft in Bara. ICt-
thetluiigeD au d«a J. 1881. Bern 1881. 8*. —
Baehnaaa: Bwiekt Ober die ndBcnd.-geol. Sammlaagdm
Midt. MuMan t i. J. 1880. p 3-^. — Burckhardt:
Ucber Oebirnbewef^neci]. p. 35 — 97. — Liichsiogar:
Zar Fh^ologie der lUrnleiter. p. 08— UX). — Coa«: Der
IHgndNa geganttber Lenk im Wnllis. p. 101—111.
Ariatfa lodaty «f Bengal in Calentta. Pro-
«ttmgt 1881. Nr. 7. Calcutta 1881. 8>.
B. Comitato geologico d'Italia. Bolletino 1881.
Nr. 3/4, 7;8. Unnia l.S,Hl, 8^ — Lotti: Sopra una
picga COD rotusdamcatu degli strati palcozoiri c irift&^^ici
na il M. CanUa e U Pani« 'deila Crace prasso Mosceu.
p. 8B— 98. — SalmojrtRhi: Aleani tppnDti gcologici
nlT AppcÜdBO fia Kapoli e Foggia. p.!>6 — 113. — Uiorgi:
Lanco M 'vaila dd Mctauro. p. 114—125. • Corsi: Note
di mmeralogia ttaKana. p. — 144. — Cohs» eA Matti-
r ü 1 o Siiiira alcuue roLcie Ucl pi-riodci silurico nel torri-
torio di iglesiaa '(Eianlegoa). p. 145 — 155. — äilrestri:
Floggla di piäiaN »menca onerrata a Oatania U 96 e 27
Biano 1881. p. 105— U7. — Bornemann: So! trias nella
parte meridionale deU' isola dl Sanlepna p. 2Ö7— 275. —
Capacoi: La formazione oliolitira del Monteferrato presso
Trato ri'oscana , p. 275 312. — Mazzuoli cd Insel:
Hilaziiiue ilfn;!i studi t'atti per iiii nlii vu delle masBC ofio-
liticbf nellu nvii.ra di Levante ^Lipiria). p. 913 — 849. —
Pratü: s<|)ra iiia calottia a Unhi aeU* Apptaiiiao Vtr-
BUNMe. p. li4J- LHj3
Botanischer Jahreibericht. Syi^tt'm.itisch geord-
netes Repertorium der botanischen Literatur aller
Lilnder. Hr»g. von Leopold Juat. .Jg. VI il87ö),
Alithlg.I,Hft.2. PbjraiologUvherTlieU. BerUnl881. S*.
S«Mt lahitadi Ar MiaaraloBia, Oaologia wd
TtHantoIngir Hrsg. v. Benecke, Klein u, Rosen-
baaeh. Jg. 1681. Bd. II, Uft.3. Stuttgart 1881. 8o.
— Fiicbar: Utbcr die Bünaralagiaeh-aitMaieaiBchcn Be-
iiehnaB*a nriidMO Arian, Eorop« oad AaicnKa. p. 199
—927. — Kenngott: üib. r .iff Fahlerzfonnei. p. 228
^-448. — Klocke: Ifeber liiiL.' nptisrhe Kigentcbafien
ai^ch anomaler Kni'stitlti' iiml dcri'n Kachahmang durch
jcqwnntu und geijroisli' ('ipIImkIc. p, 249—268.
— 1. Beilage-Band. Ilft. 2. Stuttgart 1881. 8».
— Ooldschmidt: Ucber Verwendbarkeit einer Kalium-
«|0eck«ilbcrjo(lidl6siing bei niineralngischpn u. pftroijraihi-
iChen üntersuihiniKcn. p. 179--233. — StLMiiiiiuini; Zur
Keaatniaa der Jura- und Kreidefarmation von CaracoleR
S~ifim). p. 239 — 80L — Szabö: Der Graaet and der
rdierit in den Trachjten Ungarn», p. S03— SüS.
Ter. für Hatnrkande zu Caatel. XXTIU. Be-
richt. Caaeel 1881. 8«. — Kessler: Dii- auf PopuUts
pigraL. mi Popnb» dilatata Ait, Torkonimi'inirn .\j>hiijrn-
Arten. p. 9<S — 7fi. — Egeling: Uebenuclit der bisher in
teUiuekaaf vomOuNlbeoliaGhlBlea Lichenen. b.77— 87.
— Pulea; uncr dea SdimelkeMer Bergbau, p. 118—128.
Geograph. Oeielltchaft in Hamburg. Mitthei-
longen. 1880—81. Hft. 1. Hamburg 1881. 8". —
Claaaen: Mitlhetlongen von einem Uewch in Olj-npia.
5. 1—18. — Hertz: Ueber Verwendung und Verbreitung
er Kauriemuschel. p. 14 — 28. — Woermann: Ueber
Tauschbandel in Afrika, p. 29— 4.S. — CrOger: Die Kin-
ftkbmng der Cbinakultur in Hriti.srh-Tn<iii.ii urul {Iltch Kr-
gebniase. p. 44 — 71. — id.; Iiic r.ir.ikulti]:- in l'.iu |i. 72
—76. — K<ip]ii'»: l'ic /iii^^trashcii der barümctriscbtn
lytiTlim^ in Kurop:i iiml ik'iii iiiinlaUaiitischpn Ocean und
ihr l'^nPflW auf Wind wd Wetter bei uns. p. 76—97.
Exner, Frans: Ueber galvanische Eleoiente, dia
aar aaa Grunditofiiui beatabea oad aber daa alektcieelia
IiwHnngiwenaageB tcb Bnaa and Jod. Sep^Abi.
(Fortaattong folgt)
Heber photogiaphüohe Gelatine-Emulsion*
Taa Dr. J. BebMHae. V.A.V.
Sät Jabr «ad Tag bat aich in der photograpfai-
Bchen Praxis, vom grösBcrvu Theile dea Publikums
gegenüber unbeachtet, eine bedeutende Cmwftlzuog
Tollaogen. Die Verbesaeruogen und Nenenuigen in
der Vervielfältigung des pbotagraphiaohao Negativa
durch Lichtdruck, Pigmentdmck n. a. m. la beapreebea,
war mir in früheren Jahrgängen der Leopoldina TOP»
gfiaat. In meinem Artikel „Ueber die Entwickelaag
der Fhotographie" i Loopuldina, Heft XII, 1876, Nr.
viaB ich am Srhlu»s auf eine neue Methode aar
Eneogaog voa Trockanplattea für negatiTa Aafliabnam
olttalat eiaar BmuUoa von CoOodlaai vad Broai-
■Über hin. In tnaucl>er Hiniicht blieb dabei für die
Praxis noch xu wttnacben flbrig, trotz den ttber die-
aelh« angaetellten xeUrelehen nad aorgfkitigen üater^
auchungen von Carey Li ii und W'd r t ) l y ; es fehlte
die nfithige Empfindlichkeit, um mit CoUodiam-Emnl-
sionaplatten MeUe Olgeet« anfeaaelnBaa, aaeb bot
die £ntiriekalai)g so reiner und kräftiger Negative,
wie im aaeieii CoUodiam verfahren, Schwierigkeiten dar.
Bald darnadi kern aaa aaf da« glUddiehea Oadaakea,
die Emulsion riirlit mit dem rasch viTtl.inipfenden,
verioderlicheu Collodium, sondern mit reiner G e latine-
lAeaag aa bewirfcea. Aaeb Uer bawllnta dieeelbe
sich ehen so vortrefflich als Träger der empfindlichen
Schicht, wie im Pigment verfahren. Namentlich die
Llcbtampfiadliahkait dar BnaarflMMliidikwulie
gegenüber dem nassen Verfahren, das biüber als das
empfindlichste galt, ins Erstaunliche. Die erste Kunde
davon empfing die Welt durch die photographlaelia
Aufnahme des Papstes Leo XIII. nebst Gefolge im
Garten dea Vatikans in der 7. Abendstunde binnea
einer Secunde! Der hohe Porträtirt« war von den
Bilde so entzückt, dasa er dasselbe durch eia eigea-
hundig geschriehenesUteiniaobae Gedieht aasieiehiieta.*)
*) Daaselbe lautet:
Ars photographica.
Expressa lyoli^ sipeculo,
Khans imui^'). 'piam l<rne,
Frontis ileni* »:ni lumiiuun,
Iti'lert ( t uns urutuni!
0 raira v;rtM.-, iiu^i'iii!
Novuniqiie iiinn''ri'iiiri ' inagÜHBI
Naturae ApeUes ai-uuilu^.
Mob pakknorem pingeret.
Leo P. 1'. XUL
Digitized by Google
86
Die entm TorwMfttB mr Bertitanif dar Brom*
snbprppIatinppiTHijRinr prfolptrn im Jnhrp 1875 (iiirrh
Bennet; nach dieaem bctcbüftigtcu sich eine grosse
2M Pnktikw and Odehrto mit dmo ▼«rlwiiwinny,
sowohl hinsichtlich der Bereitung der Emulsion, ah
such dea EntwiokelaogaTerikhraaa der belicbteten
FUtUa.
der Tlpipitiinpf ilpr Emulsion s|i:<'lt dii' B'>-
scbafienbeit der Gelatine eine Ix^enteiwle Rolle, nicht
mindar daa sorgflütige Auswascbeo dar fcrtigaa Emnl-
tion, sowie frQher auch die mehrtSgi|Dre Digestion der-
aelbea bei etwa 86" C. Jedoch wird letztere neuer-
diaiga dorell Zuntz von Ammoniak zum llieil um-
gangen. Dl« aorgfUtige Beobachtung dieser Bedin-
gnngen tat zur Ereengung der grossen Lichtempfind-
lichkeit des diiiin riif^priiilirten BroDsilbers anbedingt
ndtldg, doch auch die faawirkto T«rtad«ning dar
Galatine tod Einfliiaa. Daa BromaillMr miua raa aci-
nem arspn'inglicben, flix'kif;cen, gelblichweisaen, wenig
lichtomffindlichao Zustand in dia kSmigo, mebr gifln-
UdialCbdifleatioa Obergenkhii wardao (Staa, Monlchovaa,
Bdar). Während des etwas verspäteten Abdruck» dieses
Aitikab hat die Pbotochemie noob einige werthvoUe
Verbesaerungen dieses VeHmhrens rar ErMhimg der
Eiiipfiiiiilirlikeit der Gelutineplutteu gebracht, u A.
ein alkoholiacbes Silbemitratbad, welchem die Gelatioe-
platten unterzogen und die so dann getrocknet wer-
den otc. lUc E::lM-ickc!i!ng di-r I!riiii;;-;lln r..'ninKiiins-
platt«u geschieht, wie bereits in uieiucm Irülicren
Artikal erwtimt wordoi, mittelst «iiier «Ikaliaehen
PyragalluaalllNlkiaung, denn nur auf dicBo AYpIbp ht
«■ laQgUdi, dan auaserordcutlich achwacbeu Lichtein-
dmek Ma nr nMbigen Kraft bervonm rufen. Man
unterscheidet zwiirbcn chemischer und physika-
lischer Ent Wickelung ; letztere findet statt bei jedem
HerroTraftuigBpraaaiB tat a*aa«aii Wag* ndttdat JmU
linmisilbcr, mag rlie Rf-liirht siili ü'.if Pnpier oder Glas
bfUuduD, wenn dieselbe nur nass, daa heisst, mit
«aer Oberachflsaigen Lösung tod SitWiiitnl badadtt,
belichtet und entwickelt wird. Das entwickelnde Afrcn«,
saure P^-rogallttssfiure- oder EisteuvitriollöKiiiifc, lallt
zuiiiU'list metalliachus Silber im molecular vertheilten
Zoatand, welches durch die belichteten Partikel der
ftoehten Jodbromailberschicht angezogen wird und
mnit das negative Bild hervorruft; hier iet oiTeubar
öe phjraikftliaok« Kraft tkiUäg. Anden bei der
•Iksliveben EntwigUhug. Diaaa kann nur auf
Trockenplatten, ani haataa nf Emulsionaplatten,
Amwandnng findee, wo na aa nur mit dea reinen
aOberkromld ra tkim tat. Sab« FyrogallnaaKirelaaQiig
reducirt. die Haloidsalze dea Silbers weit energischer,
«la mit EnigaAore oder CitnuMoaUire veraatat«, wie
Ii«ep. XTm.
al0 bei dar phyalkaUatiheB EntirldMuag aHaia ntdgUeh
ist, noch weit heftiprer jedoch nach Zusatz eines Alkali.
Ich habe bereits im Jahre 1873 uro fa« sende Versuche
UeifilMr Mtgwtallt (Phologr. AraUv Bd. 14, & 99
.nis denen hervorgeht, dasa AgCI, Ag Br und Ag J,
durch ttberschOaaigea Silbernitrat aua den entapreohen-
im ATfcaHhaktMsalasH gafiült tmd voUatlndig von
erstereni (hirr-li Aniwa^eheo befreit^ durch content rirte
reine Pj^rogallu^saurelosung schon im nicht belichteten
Zustand «tma gahrlant werden, hcaondara beim Er-
wirmen. Eine momentane Belichtung und nach*
benge Behandlang mit Pyrognllus bringt äugen-
bliekliehe Schwäraang hervor. Hat man jedoch die
genannten SUbarbaloidsalaa durch das entapraehenda
Alkalihaloidaalz im üeberachuss aus SUberaitrat
geftllt and gat ausgewaschen, so verhalten sie sich
indifferent gagen PyrtJgsJlas, aelbat wann sie verlier
beliebtet worden. Setat man aber aine Spar Ammo>
niak hincu, so werden alle drei Silberfaaloidaalse ao-
fbrt gaoobwbst, reap. radacirt, baaooden enargiaeh
Mttilltb babn Brwlnmo, aoeh ohne beliebtot wor-
da in aein. .Au« diesen Versuchen peht hervor, da.s»
n der Schnelligkeit und Licbtempfindliehkeit dea
OaloHi»Ea»iilaioBa»wlkhreiia die »Ikallaeho BaU
trfakalniig ih-r PlatN-n den Hciujitutithefl telgli cbir
■adi mgleicb, da«a die bebcbteten EowlabWiflattoB
aieb iinlar daea alkalfaelsap iPi^ro-Butwieklar über die
ganze FlilcSv Hchwär/en würden, solern nicht durch
einen besonderen Zusats die redaäreude Wirkung
voretat nv aef die beüebteUo Stellea dea Broamlbera
beschränkt würde. Eine derartige höckst ndthige
Sabstaus findet sich im Bromkaliam oder Bromamo*
tim, iwoiMaohm Mia den obaa experkneotell erwie-
senen Grund, d&HS alkaliiicho Brom-, Chlor- etc. Salae
die üchtempfindlicbkeit, reap. Ueductionsfabigkeit des
Braaa> ata. SObm olndiRU
Dnrdl Osroy Lea wurde ferner die filr die
Prana aebr tehltaaBswerthe Entdeckung gemaciit, dass
diofialatiBO<Gmalaioinsplatten aicb aaek darcb organiseh
aanre Ferroeahse entwickeln lassen, am besten durch
eine Auflösung voa Ferroxalat in neutralem Kalium-
oxalat; in Wasser ist ersterea bekanntlich nicht los*
lieh. Beim Redadren daa belicbteten Bromailbers geht
dieae Eiaealöaang so m aagen mit mehr Reeerve vor,
als der alkalische Pyroentwickler, ao daas bei ndtbiger
Voraicht weit seltener aina «Ugauaiaa Schwärzung der
Ratte (im geringeren Grade SeUainbildung genannt)
eintritt und der miarigende Zusatz eiaea Bra— ItaiK
oft ttberflOaalig iat. SaaavitdoUflsnng, aowla «ndan
Fenoaalis mtt nnorgaaiaoboB flinna, die im
nassen Collodittmproce^.s bei phftika 1 i sehe r Ent*
wickeiiug ao treffliobe Dienato flir Jodbromailber-
4
Digitized by Gopgle
26
uMditm hiitMi, rfad flr da ekemliah« EntwidBe-
loig der BroiniriIber«'mu1«ionspl!\ttpn wirkunpslos.
Ein weitere» Eingehen auf diu Praxis de» trcÜ-
Ikhea, jetxt io vielen Atelier» und für wigsetucbkft-
liche Zwecke eingeftihrteii TrookenTerfahrena mit
Gelatinebromulberemulsion würde hier nicht am Pl«hro
Hin, Ei mSge nnr nucli Erwähnung finden, data
fertig pripurirte Eknubionsplatten jetst Tielfach im
Handel tu bekoroinen aiiid. Diegelbeo können «ogleich
oder aneh erst nach Jahr und Tag belichtet werden.
Flr DilatUntaB dint wogu du Bequemlichkeit, daae
mn andh gleieh dia FarrondttlSsnag fertig zu kaa-
fen bekommt. Die einfachen Manipulationen diesce
Varfafareol von der Betichtong bia «un Fiziren mit
tuiUiiiuliwafligsauiai Natronlflnnig rind bald arlenit.
\Yis!M!nschnftliches Intereaae erregen die von dem
Aatronoman J. Janaien a. A. gemachten Beobachtungen,
daaa «ine aehr huge fortgeeetxte Betichtung der
Golatine-Emulnionsplatten den Charakter der plinto-
graphischen BiUer ändern. Die nachatehendeo 2l^len
entaehme ieh aber dieaen Oegamatonct dem Photogra-
phischen Arrl-.iv \r. 421";: ,Iin Ol sirvatoriam n
Ueudon geüchehen die pbotogr&pbi«cben AttfiiabuMB
dar Saueaobarfliaha bal aahr kwaar Bdiefatulfnait,
diese fibersclireitet selten "icioo Socunde; ja bei An.
vendong von tielatineplatten wird die Beliehiaii( auf
ij^MC fl«wda tud aadi danutar abgakOnt. Wann
fliail \mtcr -lolchen ümRtäoden die Platte '/i ador 1
Saenndc, also 10—20,000 Mal zu lang« belifllitat, w
andMmt beim Entwiekehi itatt eines Negativa ein
(traneparentes) Poeitiv, worin also die Sonnensoheibe
bell, die Flecken duukel sind, gerade wie man es im
Famrohre nebt. Die« Positiv kann eben so fein
werden, wie da« N^tiv. Zwischen der Bildung dea
negatiTen und der daa poaltiven Bildes ist ein Mo-
BHBt, «o das BUd weder negativ noch poeitiv ist,
«ad m dia Platte mir eine gteichminige Fl&ohe
üafcrtL Wob atHi sbar die fitr die Eraielnog eines
Poeitiva eribcdariioha Zalt flbanduoitet, alao daa Licht
web Itagar atowiitaa llaal, wnebwindat aoch daa
PoBtir nad die Platte liefert antar den EbtwkUer
kain Bild mehr."
la Folge dea aoabao MltgatbaOtaa wird «a klar,
daaa man durch die BdiditoBg einer OelatiDebrom*
silberplattc unter einem Nej^ativ wälirrnd cini-r be-
atinuBten Zeit, etwa 15 — 20 Secunden, im direetea
SoBaantchaiD, in Folge UaberbeKehtang, kein Fbaftii,
•andern wieder ein Negativ erhält; ein VorfaVirrn vnn
gNaacm Warthe, wo es aioh um die leichte Kepro-
dnctkn koatbanr lii|aäfpktt«i kanddt
Die Ausgabe von Jordanus' „De numeris
daUa" doioli Professor P. TreaÜein in
Karlsruhe.
Von Maximilian Curtxc in Thum, M. A. N.
Profeaaor P. Trentlein In Karlsruhe, wohlbekannt
durch seine werthvollen Untersuchungen über daa
Rechnen im XVL Jahrhundert und die dautaoha Coaa,
die bekle hl den «Abhandlungen inr Oaaebiebte
der Mathematik" erschienen «ind, war bei der
latstaa Arbeit Aber die dantaebe Com ala Q/utü» dar>
adbea anf «Im Miift dn Jordaava Vemorarlna
gafUirt «odbOi waitba den Titel führt: „De nnmoris
datia*. Wie er erilUt, lieia er aieh die üaodacbrift
dea IVaetata, die in Basal anfbawahrt wird, •kommen,
schrieb denselben ab nnd liess ihn als Aiibaiig zu der
Dentachen Goes drucken.*) Dem Beferenten war der
balraffiuid» T^raelat aebon tcit Jabran bakaast, nnd
so stutzte ich soglticb bei Durchweht de» Alxlruckes,
dasB ich an vielen Stellen ao falach gelesen haben
aoOto. Wegen einer anderen Arbeft war ieh ganMUgt,
die Handschrift F. II. 33 der Baseler Universitiits-
bihUothek, die ich achon zweimal in Thom geliebt
hatte, mir noeh aigmal aar EbMidit anmUtUn. Ieh
benutzte die Grlef^enbeit, den Prnnlc iV)r',.:;aIf mit der
Handschrift zu coUationiren, nnd erlaube mir, an dieser
Stalle die Resalbate dieser Collatk» nritsotheHen, mir
vorbehält end, nn einer anderen Stelle mit einer grns-
aeren Arbeit äber das Buch dea Jordanus hervorzu-
tretaa. IKeaa wird aicfa dooh aoeh lingara Zeit bfa-
gielicn, und ich mnohtc durch meine kurzen Bemerkungen
auch jetzt schon das Ventänduiss dieses hervorragenden
daatahaB llatkaBiiatik«a, aiaaa Bivalan «an LMaaido
von Pisa, denjenigefi erleichtern, welche sich mit dem
Studium der G«schicht« der Mathematik besch&ftigen.
In der Ausgabe aind die Zeilen am Banda gaalhH,
so doss unsere Collation leicht einzureihen ist. Auch
einige von tnir vorgescldagcno Emendationen des arg
verderbten Textes werde ich anzufügen mir erlaaben;
dieselben sind durch ("ursivdmck ansgezeiohnat.
Baita 136. Ueberachrift. de. — 4. data arit —
B. mnss es ^orM» heiseen, obwohl cUe Hs. prvportia hat. —
7. diipliini. — data, sicut et. — 13. tH^e. et qirin
eorum oontinue sunt. — 14. ad* iaU. — 17 — 18. Hqa
argo demplia (Ar „lingalia aia"). — SO. dfandaatnr
per im. — 2.8. (juarta est VI. — 24. additis autotu.
— 30. nth, tntfu» h; cumque *ä k. — 31. operaoio.
*) AUtiandhingen /ur GescUdta der Iblheaurtik.
Zweitea Heft, äeite 125—168.
Digitized by Google
27
Mto US. 5. MiSaat qwdnte. - 6. «ninmla.
— erü H dmplum rf. — 7. yiw» rf# 7 tithhl« rtmnnfbit
— 8. c sit nota. — 9. qm dt C remanebuiU XLU.
fmkm im^tiB de LVIII nmmdmt Xn. -- 14. datau,
•t Bit d. — 15. Addattur h. — 1!*. lurilicet quadratam.
— et llutit C. — 28. toUatar b. — siiniliter datus. —
S4. addi debet. — 80—81. «x non dato. — 33. d
i» h. — 34. addatur autem e. — 86. acUieat b. —
41. antqu« (liebt so im Manuacript).
•atto m. 1. «Mte dl. — 4. «Mb mAwül —
11. steht in der Hand-rhrift ««fd", nirht -wt"; die
beideu Richen sind selir älinlicli , aber bei einiger
AaftMrkHnikeit doch leicht zn ttiitwieluMm. —
lt. Mw itf. — danvlbst tilge i,i M. ~ 15 dattm
«iL — arit df et a datiu. — 21. purtionuoi X. —
97. «Dria itat — SB. M* Hl *iphm.
Mto im. 5. duplnm - tripkm. — 12. Si
THO. — 16. «tiam qoe proponimt». — 16. sint. —
S4. «rga p«r totaia (p ta"). — 81. ftetriut — Bbe
de qnadrato. -- .^2. relinqtii — 3Z Hinter Jjmiiiir
schalte ein: quihu* dtui)di» dt nuniero relinquiiur qua-
inbrn i^jfitrtim'e cim dtiplo ipn'iu. Der betnffiwde
Absrliri'ilifr i^t durch da» doppelte ,^i<i^ irrepcleilcf ,
S«ite 138. 4. streiche tiL — 6. erit duo. — d
in, ht€ mi tmr: di« Handiebrift Int hoe da
t'tari". — 8. n'lque. — quo difTereticia. fi. i-x-
cadit. — 10. iuumiMdi. — IS. remanebunt. — 14. tiiitm
fammt. — 18. «oedit. — 28. eoatiiMtiir (ctine*). —
29. (lifft-nMii l:::v '.Inini^ — 40. »icque d.
Seite 140, 1. remanebunt. — 6. faoit, — 9. per
qaedininn. — 10. datnm ;Bniu]itcr data. — 12. itKklie
vor „atqne'. — 14. permutatiro. — 18. Opus
«igo bren«. — 23. remaaebunt. — 24. ai aecuDdum.
— 27. itatnmqo«. — 28. qood ait g. — 81. qoan
et a rt Ii. — 33. aatflB itdit im Haoaaaript (a'). —
37. ßmU a H t.
BaiHa Itt. 1. daelo. — 6. qaod fit. — 7. ael-
licet c. — 8. quod cum datuin sit. — S». ronstant. —
10. eoram qua. — 17. 8itq«i« velat. — auperaddatur.
— 19. Ina ladt ae ipanm. — 22. diffemraia erit nota
(dia ert nö). — 24. »tt! hir — sireiche „c<" vor .opus".
— 26. contingiU — 26. ut nt totum. — 29. fit. —
82. nmanabaBk
Seite 142. 2. aitque g. • ritque. — 4. «icat
«. — 9. iaoidit. — 10. ßmä. — 17—18. maior auiam
■nmeronun « et d «K «. — • 19—21. dnoator itaqaa
d in ef et fiet m, ut m sit eqmBa aad qw n
min na eet a fit 1, diiiidatnrqne. — 27. faaritqaa. —
29. dveatwqoe. — BS. annmque per. 28. äNfuU
datum — 40. fadt. — at sie bu — 41. fmi mm
Mta Ut. 2. ailbaatqM. 8. tartie. — 6. 8».
in ./■/ — 11 ftieU. — 17, a/l^t!<i — 21 p^t
(intia-ifilon.s datua, duoemua. — 22- datum. — XX iu
IUI. — 23. ptrV.d tmbA XP7: — atrcieba ,(XTI)'
hinter ^XX''. — 24. aliqnem. — 35. in alüa autem
facile. — 26. rtferaniur ad. — 27. haut absurdum. —
28. qnas opoirtet, adinngantur. — 20. oxibit nonargnana,
— 30. ponaturqtui. — 81. et sie premiaaa. — 84. eoo-
seqneos. — LX* mM. — 86. qturUm H ZJT*". —
36. streiche M XVI*. — 87. oonaagiiaaB. — 89. da-
•aita 144. 9. quo aak — 17. atrakbe „et doe
tertie^— 18. exibit — 2G. datam steht im Ham-
aoript. — iUnd fnerit datwa. — 88. propotehwnm. —
40. qoa Aeiont.
Seite 146. 1—2. H ad tz iUU. — 8. «< cnhaif
XV. XIX'. — 14. aioat b ad d, sit igitur a ad e. —
16. sunt idoa et a, d. — 16. et a ad g . sed g datom.
— ,etiam* ist SU streichen. — 18. detrncto. —
22. atniaba ein .erit". — 25. si modo. — 26. ab
et o et ab b. — 27. stniebe ,(•?)*. — 28. nt Hern.
— »icnt »tobt im Mniiiiscript. — 29. >ed c ad ab. —
30. ah tl «. — 35 remaaebant. — 89. not aemper.
Satt» 148. 1. anmt ab et de etiam dati. —
2, ert e*t ist Dittographiu. — 4. oppracionrm. —
6. operacioDem. — 7. strekhe b(*i>'i)''> — H- atque
a ad e datnt. — 12. ritqoe. — 14. quam eoram. —
minus d esset. — 15. semper g datum. — sicqae
gb et d. — 26. datum eat, ergo. — sie datum, —
28. difibranoia ( jnt). — aie data erit — 82. atn$oba
,dimidiara". Dasselbe pehört an» Ende von 44, —
88. scd tertia. — 39. cat Tero nnmenu. — 40 — 41.
oBina ptnktm X Vit al dlinidfaim, aac et mk id
8ait« 147. 3. Streiche das erste .datas". —
II. aerom aHqaed (a'd). — 14. et ad imete. —
Ifi. üiirripfnm. — „e* e dndic (?)" ist zu
streichen. — 16. quod cum sit datnm. — 19. quoniam
anm. — 81. sR eoaUaMa. — amnpterum. — 84. qvan.
— 87—88. nunc dato.
Seite 148. ."j. liftl>eant. — 8. sit g. — sit totu».
— !>. et hoc. — ergo sie. — 10. sicot aotcm h. —
aie gda ad. — 11. aed fe. — 12. est datns („est"
sieht im Manuscript). — aed hgd. — 13. similiter b
et c. — aitque primas. — 17. ut .sint. — 18. con-
tinebaiit. — aed eU — 19. Die Haodscbrift hat „doo".
— 90. aad qoia. — 98. et primae erit — 29. sit
a datns. — 33— SA datnm erit
Mto 140. 7. sitqoe. — 11. .Mtduantar« steht
in Kanaeript. — 12. ,d ad a" atebt n Vammriiit.
— «rsCfMa. — 18. arit similiter. — sed h k ad d. —
17. akut a ü b. — 19. stiaicha «(nnmerus)".
4»
Digitized by Google
88
18. iitiiiitatpaiklirt. — SS. fietqu«. — 36. tcd
et priniüB — 28. MptiaHun. — ütroiche ^in-d)". —
31. est tiua XV («•). — »lititlie ,l,eqo»l, yj-*. —
32. atreiehe .(aeenndi)**. — 34. »ed primu. — 87. Im
Mannscript lUhi ridit^g ,iecui»dam «unptM iM-
tudine«".
B«ite 160. 2. Streiche „»if. — 6. sitque etiam.
— 7. Md eb »d ac — 8. datam. — 9. datiun erit
Md. — 10. datnm. — datom, •tinilit«r. -~ 11. datam,
•ed. — datum quar«. — 28. aiinul daceod*. — 28.
ghoe* atriit im Mannscript. — 80. iwmBeaot. —
••d eb — 8S. qui est quintuplun, — 88. tient autain
(»'). — 39. iU Sit 1 ad h.
BtiU ISL 1. quia, qua Mt. — 8. sed eiim lit
s Uli, ^— 6. fBei'iuil prim. ^— cum ift dtfhniuda. .~.
T. datum »lt. — 7 — 8. sit a minus ii et Jftto luiiiUB.
— 8. d« no dato remaaebit ca. — 10. ao «iioiliter
datui. — 11. rfuftqM. — 16. iDiit. — 18. tm Matm-
■Oriptataht bXSE* nd die 'A'orto ^et IX" »ind durch-
■MdMB. — SS. faMmbant. — 33. Hoc ettam dempt«.
— 88. aad at Ii. — ttmumML — 86. qtd eat —
28. fecerit. — 29.° MUtmu) z. — 30. cum d faciat z.
— 31. ooia a ftdat i, a«d. — 31. b faciat 2. —
81 — 88. «am • fMlat t. — 86. «nnt gnaa. — 88.
eritque n tamquam. — tcilicut t €A qoik.
Seite 168. 4. datum. — datm «f M: — aed
et>'~~datiiiii. ~- 6. ria tantUB.»— 8. enet.~>et*tin> aba.
— 7. datnu. — datum. — 10, et t i. — id cit pe
datUB. — 11. datum ad a (zweimal}. — 12. datum.
— 17. Dia Baadbemerknng dat Haauoripta aoU die
NVorto „atque tribus de tribus et quarta" eni4>lzei!,
wie die Zeichen audcutuu. — - 18. „quarta'' sluht iu
dar Hndtchrift. — 29. .quartai" steht in der Hand-
schrift. — 30. „XXVIH" i»t im Mamucript — 81.
qoarti veL — In der Randbemerkting heiait ea: nigitor
quarta et 38^ 4' Imw est 94 octuagesime qviarte sue
nut tamquni propartio «t tna trigaaiim qninta pvo*
et dna XXI* et dne CV . . . pcinri". — 88. et an
tereie V' idn- Rath, die Worte eiaftdi wegnlaaBan,
ist alao su atreicbeD).
Saite ISS. 3. rannaVtnt. — 5. ,M TXO'^ iH
an streichen. — vol millo VIII C XX'. — 6. M .VIII . C.
— D . Uli C.— .12. et quarta.— 18. „coniunctim" ist ricb-
tiff, „C SB itreiofaea. — IS. ertqne huasnofi. — 80.
plores ex hüs. — 31. ailqM iotor. *~ 88. ,,com b" steht
im Mannacript — 84. q<uni pue. — 86. „b" stakt
in MaoQiaiipi.
Seite 154. 3. .simi!it«-r. — 4- cum g parte. —
7. simili modo. — adioncta c. — 10. detractisqoe. —
naanabit — 14. petaat opoa. — „(praeaadaN)" iit
zu streichen. — 15. adiunctomra. — qnod omni» ad-
luncta vel simuL — 16. aliter possibile. — sintqne.
— 17. sapra. — 20. facit h. — 21. ntdtg mdar. —
22 — 23. est impoftsibile. — 25. sitqoa aenper. —
88. pro primo. — 35. immo. — 36- 84. — aed qnod.
— 87. acilicet 87 et nna nona. — S8. per oftt^
nuaan. — > 89. seilicet 87 et nna nona ad 8 et uaaa.
Seite t66. 1. nonam. — aigecnpls. — acUioat.
3. sex et sexta. — 4. ex 0 et VI". — ut sie ia-
ueniaL — 5. proportioiMm 87 ad 1. — 9. dnoatur»
qne. — 10. at arit XZXYI. — 18. praperlionaltlatii.
— 16. reliqnos. — 17. abient'IX. — 21. tarcinm
fteit. — 38. dncta fscit. — eom arge. — 37. atrakl»
„^ra)*«. — 89. „in" stallt im Ifaimaeript. — 83. tmSn
radix. — 35. et singuli. — 39. unus antem dnotOi.
Seite 166. 1. renuuebuot. — 8. compoaitui. —
datum. — 18. eniiH ladiz. — 14. aimili modo. —
17. Bitque. — 27. Huc »it. ~ 28. m\ pniponio. —
30. per premissa. — 39. aed et qoia.
Seite 107. 1. fit ex bo. — 4. deaiptoqaa. —
13. ut prop«rcio sit. — 21. sie data. — 21. sie ex-
trema. — 28 — 24. uaoque. — 26. boc aat. — 83.
naxinu a. — BMdietaaqna. — 86. valst qnadntmn.
— quoni.im quadratum (ijiu). — 36. velut quadratunt.
— in c, sed. — 37. facit. — nelnt b. — 38. datum
at cd daton. — 89. qnadrata aomn.
Seite IBS. 4. remanebunt. — 5. rcliqaoqno di-
midiatn. — 10. poaaibile. — 18. et etiam fb. —
16. TClBt qnod fit. — 17. aad et od. — 18. tarn
ernnt d et b — 11> datum atque. — »ed quadrata.
— 36. „cutu" steht im Manoscript. — 38. sed et
quadratum. — 41. diatiiiaaio.
Seite 159. 5. Strpicbo ..ost". — 12. Zwisoheo
.,i|iiiiit<Mn" und „sed" füge eiu 'm ifdiuisE per propo^
rioij. in »«cundi ad tartinii** (Beodbemerkuig ana dam
XVI. Jahrb.), — aad com propordo. — 14. Tncins.
— 16. s«d et ptopoicio. — 17. tercio. aed („primum"
■n itmchen). — 22. primusque. — 23. compositua-
fW. — 87. Tahit proporaw. — 30. fadt. — 88. otnm»
qne. — 86. tSt tartio. — 86. eontinebunt.
Seit« 160. 6. «i eompositua. — 7. dati faerinb,
— 8. Cum. — 9. sed qua. — 18. aieqaa taniimi,
rieqae. — 14. aad at qnaitna, — 16. fmrimi d
Urtitu. — 17. tf»mdo tt ttrU», — |8. essetqne. —
30. erit. — 28. aed qua. — 38. arant. — 86. »aaa-
qoialtar" iat in Mamneript — 87. atnieba „(totH)".
— 29. svd quartmi. — .32. totoque. — 36. streiche
„(uero)". — 37. eritque. — atroiclia „(data?)". —
40. Baa „ipm'S «laBeh „difioroBcie", and aataa da-
hinter ein Komma.
Seite 16L 4. compositasque. — 6. cum ait
triplua. 18. Nmanatttii 88. aivaiaha f^asH.
22. addit simili modo. — .'.treiche ,.i mntinet?)". —
23. streiche ,^imili modo". — 26. numeri continua.
Digitized by Google
f9
— S7. eonpanrntw frimbiat. ^ M.
30. (Intp. prit. — 34— SS» eontinunitur. cuins. —
40- comparentur futsrialqiM. — 41. proporaone* datas.
Mto Vn. 4. nd 4ML — 10. nü«««». —
22. qiioniani proprirrio. — 24. iiitpr diiiisos. — 26.
ioter. — 32. „sesquitortim" steht im Munustript. —
S8. Md tieat b. — 89. Md f in e. — 40. g fMit a.
Mtd 163. 18. et 1 fient ex c in b. - 30. t't
«£ — 8S. fiout et c. — 37. qnod fit. — „ipma"
■tefat im HMmaeript.* — 41. ob hoe ktM (d. L &
fleite det Qudnte).
Stit» 164. 1. Streiche „d»tam ipmiin". — 7. Teint
et c — 10. onmque. — 11. subtracto. — 13-14.
dWdiL — 16. Qaadntaim qood. — 34. dqplieitai^
— 86. Stahe kB HuiOMi^ — S7. et da n
aa. — 88. qm am dat» aint. — St. wktqiM. —
aiaht ißMi M. aoadan «3 M
..oportet", nicht „omncs". Ich !ri«o hier den Anfang
nach Treutlein*« und nach meiner Losung folgen.
B6. 3. qnadratnaqnau — 7. ifent b ad d.
— 8i> ipBHwqup. — 9. <nii com b. — 14. duaboa
taitlia. — 19. üo « ad c, qnan «. — 26. atnidw
,tdai" var „«Iriuqn«". — 38. IIBm. — valvk. —
80. anOiter datan. — 32. f>iratb«dad. — 40 — 41.
pnporaio a>e ad afg {„eqnaüs" iat m atreiehao).
Saite Iflt. 4. Ht, ait. — 7. rdiqmaB. — 8. ad
illum datns. — 10. xint e et t. — 12. [iropofBiQ t
ad d, noqne. — 14. Hinter „quadrati«" Aga lia
In dem Abdruck hat der Herancgeber, wip er
aagt, die Interpanotion der Uandaehrift beibehalten.
Oabtl hat er fMBdi die «bBohanraiae «nter den Ab-
kilnrunfjen stehenden Punkte auch als Tritcriniuctionn-
ceicLeu gL-uommeu, wna etwa so aicli ttiitniLniiit, als
wenn man „dar ■HBBflhatolwn .sehr« it-nn «oOtoi
nnd schriebe ..der fQnfte w". Jedenfalls wkro ea
fitr das Vcretikudiiit!« beüsor gawaaaii, wenn die Inter*
paBatko nach dem Sinne nnd in heutiger Weine ge-
geben wäre. Dem Herausgeber scheint auch die Eigen-
heit mathematischer HandachriiUo, alle zur Bechnnng
odar Ugar gehörigen Bnehalahaii mit zwei Puklaii
Stt angeben, nieht bekannt geweaeo an «ein ; iiOr neaere
Dmcke empfiehlt sieh in solchem Falle der Dmek in
Curaivletteni, da diu llnndschrift doch nur durch die
Pookte den Dateraehiad klar audun «iU. Una acheint
«t, ab ob der Bemiagsbar den Abdiwik in eOlg be-
sorgt hat , ohne in vielen Fillen daa ru vprstehen,
WM er dmckaa iiaaa. Uknfig bat er nnch, nngeabt
im Baodaobrifkenlaaaii, das Siaa aiaer Abktanng idebt
verstanden. So heiMt „.»." immer „Bcilicet", niemal«
„•iue'l, wie dar Bataai|^bar AberMtst; qm ut gleich
„qnoolaii«, ■idkt gMeb „qaaa"; letitarea iat j^rfeb
i| ; {[ ; hfisst nie ,.qnod", «indem immer „que**, ud
ateht in dieser iiandachrift htnfig ancb d«, wo i^al"
Trastlain:
1) NmmtnudabuttteuiuH
quimtita» noia «*, .<f. A'u-
tiwrxi^ >u\ uliiDii (litta'< fni
Cum ij*sius nd lUnm f'-<t jrr/i-
porcio iliild. Diittt r.*(
auttm proporcio cum ip»im
denominucio est cognila. §.
Si futmnu datu» jn Am
mren-
propordo et differenda fa-
eiunt nudorem tune minor
|iiirrii) I iiiii >il>i fiiimli et <'iiiu
diliereiii'jii fni it luliiiii biib-
l&tii erpu iliDcri.-iK /ii (](• tn-u
remauebit Ituplum uiiuuriH
daUun qno diuiKo erit minor
parcio dau eit «t naior, $.
üariii gHKla. X. dlaidator.
in du» quomn diteencia
dao qno ai anftmtnr da.X.
r«li»quentur octo culoa
dietaa est quatnor et ipao eat
QMmaMrMdMwdW-
dUiir. far gmdlilat quomm
eoottmu M/flermefe dnte f i»-
riHt quu<1i\^ '^ ' m'ufu (latum
erit. § Dilti)-- nuriuTn.'4 sit .a.
ijiii (liulilatur in .1» r il , p
sit qiip e minimus et qiiisque
eorum contiiuie sit ditferencic
dale singiilonmi ad r. datc
erunt diflereueie . sit igitur
.f. dillerenda .b.ad.o.at
'g.h. difttando.c.ad.o.
et . d . ad . e . et quin . e . cum
sinKntis iltonim farit singula
jstrriini, inai.iffstiim est qnod
tniilum e . <'uiii f . . h .
farit illns tres (^iiadrii[iliim
ergo . e . ctim f . (i . • f«ci'
. a . singulis ii» ergo demtis
de .a. remancbit i|uadmplum
. 0 . datam . quare . e . datnm
arit at par addieionen dlüb-
rendanm enrat rdiqna data.
I hoc opns eit. nerbi gracia.
XL dinidatnr per III quonim
per. ordiuem differeneie sint
IUI . III . .Iii«. Differeocia
ergo primi ad ultinumi , I\ .
et secitndi lul ilhim .V. et
tercij ad eum Juo (|ue Bimul
behuit .XVI. qniboa demptis
CirtBo:
A'iMwnM dotiM ei^ tmim
quantUa» nota «H,
A uHMTiM ad aHurn datut
ett, cMnii i/mW all illum est
jir-ipi/rtio '/,/'.(. Diitii fft
attittn propurciu, cum ijxntiM
«imom^tocio at cogHtla.
1. Si immtnu datu9 m
duo dimdtOwr, fmmm üf-
fermHmdatatirit ttAwatfiie
eonm daium.
Qua enim minor porrlo et
differefleia faeitint maiorem,
Inno minor in ri ;..! i iim sibi
ciliiali et i ti!ii ililitroiK ia tiicit
ii'tmn: sntil.iUi cri.;') (iiftricn-
cijt de totu reiuaneliit iliiplum
minoris datum: quo diuiso
erit miaar pordo dau äcnt
et naior.
Varid gnda X «ddatar
b doo, QBOriiBi dUfwwin in
dno; qtieii anfcrantur de X,
rdinquentnr octo. ctiius me-
dicta.s cs-t i|\iatiiiir, et ipae
est minor porcio, alt«r»aei.
ifafcir ptrquotlAtt, fiunm
eönHHm» üffermei» dattfut-
rini,
rrit
1 hitii^ tinmeriiä sit n. qni
diuidatur in b, c, tl, e, sitque
e minimus, et quia eurum con-
tinuc stmt dUferonric date, sin-
gulorum ad e datc cniut diffe-
r«nGio;«itigitar/differenda6
ade, etp,lk diSmadeeadaat
d ad e, et quia e mm lingnüi
illorum facit gingnia tstonim,
manifestum r»!. (|unil triplum
e fimi fmit illi'>? Irp«,
<liuidru|iluni erKu c > iru ' i/li
I facit a. Uüs ergo demptis
de a icaaaaUt qnadmplura
« datoa, 4naio« datmn edt,
et par addiaiopeai diftran*
daniin Qvnt refifpuk datt>
Rocoptsest. Terbigrada
XL diuidatur per Till, qno-
nun iier ordinem dffferendo
üii:t im. III. (1:1.1 Iiitfpren.
cia ert:M priiiil ad iil'.iimim
IX, et »ccundi ml illiiui V.
et tcrcii od ctun duo, quo
simul faciunt XTI;
demptia de XL
Digitizeu Ly ^z^j^j^ii^
80
de . XL . remaut'bmit . XXIIII .
quorum quitrta |iarH . et
hoc cTit muiima.s IUI ail-
(litiH .a.IX.V. et duobai
proueoient eatctl tcM .Tin .
XI XV.
3| Jjuto nuiMii) jifr duo
dtHifu qu'jil f j thu tii ukimk
inaUerum yroäucilur d<itiim
ftmit <t utnmm'if /■■imm
MtMMWw e»t. § Sit
•be. dioisas ab et
.e. MV« «c .«.b. in .e.
fiat d. data« HcmqM axtbe
ii K flat « mnuanr itaipie
qoadniplum .d. qoi rit .f.
quo de p i, -iiililatii y i rniianr-at
g. et ipsp fiit iiua<lrntmn
dilli i Liii ab ml .c. extra-
'h&tuT crgu radix ergo et >it
b. eritquc b. diffortticia ab.
•dctm fdOd lit bedatun
«ritetettabdUnm. SHnJw
flfoa beOe. conitaUt huim
■iofinerlHKnriaiitX.4iiiim
ii muaanM duos atqae ex
dnctnimlnseoniininatiuni flat
. XXI I Ullis i|iKiiIriiiilmii ot
ip.um c-t . LXWniK tul-
latur tic iiu:iilr;itu . \ Imc
e«t C. et renuuivnt . .W'l
radix extrahatur quo
«t ipae est dif-
i^paa toUatar de .X.
«tniHaiiB «tVL dmidietar
m «t ipn
.VII.
4) 8i mmtnu ilafiu furrii
in duii (ftuiiiii quorum qua-
dratti }n\ritcr acctpttt stnt
dnta ent utrumque diitum
modo premutiio. $ (>i eil im g
«.<?) qiiadrata coniunta fuerit
notug erit et e. subtrabeDdo
quadrata {tarcium couiuucta
d« qgnadiato lotiua anmaii
raoMMMt .b. qMdnbnn dif-
ferende cuiaaradix «xtncta
.c. irit nnmero emiit omnia
data 5; <siiiis idi'tn di'.ii^Us
quij)l>i' sit . .\ , iij (iuii i|Uiirui:i
quadrata Hiiit l.\'lll quo .c.
(V) remancbuDt XVI radix
cuilu Mt lin cl ipse c«t dif-
ftnada pordonum qm fieut
MI. et m n ffioi.
XXIIII, qiniiuiii ijuarla ent
VI, et hoc orlt luiuiiiius IUI.
AdJitis aiiti'in IX. V et duo-
bua prwueuieDt cetcri tres
Tm, n, XT,
3. Dnlo numero )ier duo
diuiyij si.qui'd er dndu uniu»
in aUerumjiroduiihtr, datum
fueril, et «lrum<iut eorum
daium em tMOMM t$l.
Sit muMm ahe diriüus
iaahtte, «IqM ot a6 in
« flat d datw, iiemqaa n
abc in se tiai e; sumatnr
itaqnc quadrniiluin d, qui sit
/'. quu do e stiblalo remaneat
g, et ip^e erit qURiIratiim dif-
t.'niHii' iili Uli c Kxlralmtiir
rrj,'o r-adix. et sit h, eritque
h ditfereccia ab ad e; ciiin-
qne sit h datuia, crit et e et
Htüo* oparado tadle cod-
itriiit biäuaaMdL Vcrticnir
da sit X diuitm in aniirmi
duos. atqiip ex dncttt untm
eonim in ahtini tiit .\XI.
i iiitis qu.idriijiiiini , et iiisuin
,si I.X XXIIII, tnllauir dp
qtiadroto X, bftt mX C, et
rtimaneut XVI, cuius radiz
extrabatur, quc erit quatuor,
et ipae est difforcnda. Ipm
toUttw de X. ot taliqtmm
medietasin, et ifmtttWimK
pwcio et naior Vn.
4. Stmmtmidahuftterit
in du'i diui'wi, quorum qua-
ilriit'i pnriter acctpUl lüU
iliit'i, erit utrumgpt iUhM
moiiu j>re»iüt»o.
üi cnlni g, »ciliret quadrata
couiuucta, fuerit uutus, erit
et duplom ä, sabtraliendo
qnadral«
da qnadmto
quo de g gublato remanebit
A, qiiftilralumdifferouciCiCuiiu
raili\ I \:r.ictaliitiiMai«nit
i'iiiiila liiltit.
I_>1>U5 uleiii I>';iibU» ^lui^l)lL■
üil X iii liuo, quorum ijiiii-
dratu üiut LVlIl. ^H'. de C
nMiuuicbimt XLII, quibus
demptis de LVIII renaae-
bunt XVI, ndix eün «t
nn, n itHm diflinMla
poniomn, qne flnt VII «t
m. Hl priut.
5) i5i uumfrux in dua di-
uidatur quorum äiffereMcia
dttUi. aiqme ex dueUt umu»
M re&9«MM pnutmrit m»-
dispoaido et .1. diffemida
pordonum sit datus 0) et si
hoc .A. qui est produrtus ex
eis. cuius diinlmn est e. »e<l
et e duplieutu nddulur. Iiie
(bnic?) qoi est quadratuiii
.f. qtf erit quadratna .a.b. e.
datoB quare et abc datua est
locrUgncii. däfcceiiditpOT-
eknoB dt VL et CK ipek
proueniat XVI. niins duphrni
XXXn illla« quoqne duptum
LXIIIIliui. aiiamiir XXXVI.
B. quailrutuin .VI, et »irut
('. cuuis radix extracta erit
. X . nuncm* dinisns in VlU
«tdM.
6) Si UfTo differenda daia
fuerint et quadrata eorum
eomtmeHm data timmenu et
fotiM dabutrik {. Quadrata
eonm «nidwarta anM .g.
qd ait dataa deqaa taOalur.
hic quadratos dübraide ai
hör datus et remanebit e da-
I •bqil i:n ir.iir.s in
hiiil iii.lilil"! .IV Jiil
. >|n,i'ltntii.'i iliiii.'j
cxtraeln er^'o railire .f. erit
totus.a.b.c. daitis. $ Uctbi
gnuäa . LXVIII . sint doo
qaadrata .a. quibus tollator
.XXXVI. qni cat qnadtatna
dütoancie at itnaialHiat
.XXXII. qid est dophun
HDins in altemm conimctis
itaqae.IAVIII. et . XXXII.
proueuient <'. buius radix
e*t X, et ipsc erat
in VIII et diin
uiteriiii'
5 .Si numerus i« iluo diui-
ddtur, quorum differeneia
data, atqmt «c dncto sioAtf
IN nliquun pnumerü im*-
neru» datu», «wwerttm 9M0-
ff— liinianw JatBW **m cw-
et I, dührenda pordoirani.
Sit datus. et sit <f. qni est
productus cx eis. oiius dn-
pluid est e ^ed i l <• iliipli-
cato uddatur Ii, ijui etil quit-
dratum ilitlcieiw ip , et imii-
positus Sit/, qui erit quadratuis
abc dato*, qiHce et »fte dt-
VaiU gnch
pordoaitai ait VI, atezipaia
proneniat XVI, cnins dnplim
-X.X.Xn. illius quoque duplum
LXIIII IIi!ir,iddaturXXXVI,
srilici't qiiadraftini VI. et tient
C. euitiB radix extracta erit
X . numeiw diidauB in VIII
et <luu.
a. Si uero differenda data
l'urrit et quiidruta eijniiii
coniunctim d4ibi, nmni«-m«
et totu» dotM «rit
anuitir, qalaitdiliiit d«4B0
totiatiir qnadratws dilb-
rende, nndlits Attaa, et le-
iiiniieiiit f datus, qui est du-
lUiiiLS in altenun: addi
•lebet f ad et tiet f. qna-
dratus dluisi. exlracia eraro
radire f erit totus alte lUtus.
Vertu frraeia L.XVIII aiut
duo quadrata. a quibus Ml*
latur XXXVi, qui est qua-
dralaadiftnncie,ati
biatXXXII,qri<
anlas aMaran;
iuquc LXVIII et XXXII
jiruueiupt ('. builu radix est
.X , et iii.se erat
VIII et iluM.
Doch damit genug; ea dürflu wolil aus dem
Gegabenaa denllleh hamugebaB, daee wwew eMge
nfliaui>ti!iicr, dpiii ITeraasgeber aoi der Sinn der Sätze
oft nicht vüUig lilar gewesen, gereolitüertigt ist. So
viel koonta man wohl daaa die Zuaamaaen-
geliörigkflit der Nummern 3 — C erkannt wurde, au-i
welcher eich ohne weiteres, oucli ohne die richtigen
Lesarten der Handschrift ZU IceoiMn, die gröbsten
Versehen des Abflchreiben corrigiren lieasen. Freiüeii
kommen, wie die nachtrigliche Veigleiohaiig der üand-
Digitized by Google
81
Mhrift ergab, von diMm dem AWdmilMr «mlBfcit
Sur Lui )7ele(;ten Fehlern ein nicht nnbetrftchtUclMar
Tkä auf Keebnnig im FklaehlMnu durah H«nii
Tr««tl«{a.
Ich hoSt, daM M dar Form, in wMur ich die
oUgM iwei Grnppeu von Aofprnli^n f:i f;r}>('n Imbe,
ITimnod mehr fiber den Sinn in /wcifrl ociu wird,
•olwld er erflüirt, iam Jordanns die Addition . durch
«infftches X'')^M-npin.Hrnlt'ist<>!!en dw addirten Glieder
andeutet, 90 d&aa also z. Ii. aic = 1* i « iat.
Di« Form der Lämg der Anfgftben, «elebe mm
Tlullaiif ÜBianffleiehaDgen mit mehreren l'nhpkaniiteo,
Mm Theil imt imr^mAm qaedratiBelie fiUiren, iat d»-
dareh hochinterenant, daae hier die Baehttaben gaai
in der Weise unsiTiT Buclistulx-iiii.-cliiiuiiLf Verwendung
findao ohne du Sabetrat der durch die Bnobataben
beaekhoeten Linieo. Ea M der Oagemaato hSehat
mt-Tkwürdig , i.lcr sich zwisclu-n ilii'>i.-m .,lilu-r ile
uumeris datis" und der „Arithoietica" deaselben
JorduiiB findet. Aveli diaaa iat in der Budaalirift
F. n. 33 enthalt) n . nm Kr.rlc des 10- und Anfang
des 16. Jahrhundert« aber anob zweimal gedruckt.
In ihr werden alb Bewaiaa an Linien gaMut, and
die Unrh^stnhpn sind nnr Symbole für diem» Linien,
während in dem Buche „de numeris datia" die
BaekatatbaD Ofmboh tob ZaUaa In dar fnaan AU-
gemeinlipit unserer hfntiffpii TIptrachtnngswfTs*-!! «ind.
In dieser Uioaicht steht Jordan us weit über Leo-
nard von Piaa, bei welehem von einer eolehen Anf^
fimung des ZahlbegrifTs keine Rede iat.
Da« Vorbergebende giebt bdb, glwibe ich, die
Bereehtigiwg, dne lebhafte Bedaaera amBmpreehea
iIrsk die Aufgabe von Jordanun' ,,do numeris
datii" M) aberbaatet, ohne genauee nnd hingebendea
BbKgahaai aaf den Oan and die EfgantUtanlielikaik daa
VerfaBsem und ohne ffenügende Vorfibung im Leuen
von HaadaebriAea auDgef&brt iat, wobei wir freilich
gani eugaatelieB wollen, daaa aa one aaiaar Zelt bei
der Herauiigabe des ,,AIgorisnias proportionum"
de» U reime ftltnlich gegangen iat, und wir der da-
mala in dar „Bava« aritiqaa" areeUaaeBen Ba-
tpttAutg von Ch. T hu rot die Kenntnia» von vivlfm
Terdanken , wa» wir heute Uerm Trentlein zum
Torwvrf gemaebt haben. Wir «aUaB andi iwaitana
nicht verhehlen, daa» ein Xachcollationiren nach ge-
drucittam Texte weit leichter ist als daa erstmalige
Thon, 10. Mira 188a
Programm des zweiten deatacbanOfiOgrapheii-
In laUa
am t2„ 13. and 14 April 1882.
Dienstag, den II. April, Abends S Uhr: Gesellige
Znaammenkunll im Cafö David (nahe der UniveraitU).
Diaaalba Oartllehkeit ampfiaUt aieh aneli ftr dia
folgenden Tage r.u zwang! n.irm Ziiiammonscin. Die
nachbenannten Sitzungen werden in der Aula der
Univanittt abgahaltn; in dan Bnatoaaandm HBralhm
befindet sich die mit dam Gaasn^haatag T«(tead«M
Anactellung.
mumeh, dan U. AptU, Tonnttt^p 10 Vbt:
1. P> grih«iing dar Olata und Wahl da» 7m-
sitzenden,
5. Herr Profaiaor Dr. Btoder (Bern): lieber
einige wisaenachAftliche Ergehuisse dc-r Ga-
»•llenreise, 1)e8onder8 in zix)geographi»cher
Beziehung.
8. Herr Professor Dr. Kan (Amstardan) : Ueber
die Erweiterung unserer Kenntalaa von 8a-
matra seit dem Jahre 1870.
4. Harr Ftofeasor Dr. Zöpprita CKOajfebaiig):
üabar den angeblichen ESnfloaa dar Erdrola»
tion auf die Gestaltung der Flussbetten.
6. Harr Gaheimor fiegierangarath Profeaaor Dr.
Mait8an(Barlia): Dia ftatan IBadarlaaamifaD
dar Garmanas nd fltarar Maabham Waa^
Rupopa.
IhfllmiitUga 4 Ohr:
1. Herr Oberlehrer Dr. Kropatschnk (Bran-
denbaig): Zur geaebiehtlichen iintwickalaiig
daa geograpbiiiahap Uuiarrlehta.
8. Herr Professor Dr. Pau lits k m ;AVi,.ii):
Deber Beliaadlnog verkehrawiaeeoMhafÜiclter
ThfiBMn hafatt gaagraphlaahan Uulai rieht.
8. Herr Pioffssor Dr. Wagner (Gultirigun) :
Die DurobfabruDg dea metriackken Maesee im
geogtapfaiaahaa Ualarrieht.
Donnprstiig, den 13. April, Vormittags 10 Uhr:
1. Herr Profeaaor Dr. Gerland (Straaabnrg) :
Oahar daa TcrhUtaiia van Aathropolagia and
Ethnologie.
8. Herr Dr. Nachtigal (Berlin): Ueber die
othnobgiaihiB yaMltadHa NardpAfUhaa.
8. Herr Wirklicher Geheimer Adtniralitfttsrath
Professor Dr. ^loumayer (Hamburg): Ueber
die Polarfrage.
4. Herr Professor Dr. Credner (Greifs wald) :
Ueber die geographische Verbreitung der
Hochgebirgi^etMi.
2(a6hanttaga 8 Uhr: BeaiohtigBng daa Zaehtthiet^
82
gwtaw in LwidwhllmihiHliBlmB Tiwtitnt niter
Füliruriff <k-s Herrn Oulicituen Rtgieruiigsnifh
Profe«»or Dr. Kühn, «owie des geologiachen
Prafib (*a didakÜMbcB Zwecken) ebendMdlwt
unter Führung des Hatm riofliWPl Dr. FM>
herrn v. Frittcb.
NacbmitUgs 4 Uhr:
1. Herr Profpssor Dr. Giinther (Ansbach):
Ucber die walirc Definition des ßegrillB
Küstenentwickoluug.
2. Herr Director Professor Dr. 8chw»lbe
(Berlin) : Der geographiüche Unterricht in
Beadehung zu den NaturwiiuenBchAftMl ud
•eine Stellung im Unt«rrichtjiplnu.
Freitag, den 14. April, VormittAgg 10 Ulir:
1. Herr Profeator Dr. Günther (Ansbach):
Dm Verdknate der beiden Apim um die
irineniciHkiUklie Oeognpbie.
2. Herr Professor Ilr. Ober heck (Ilalley: Ueber
die Qtüdberg-Hohn'acbe Theorie horiaooteler
LiftrtrOniiuii^Mi«
8. Hmt Oberlehrer ud Frivitdoenfe Dr. L«h-
B«iio(BeUe): Uelwri^BtaantiMlw FCrdanug
wia*eneeh«ftHcher Ludedrande TOn Deotach-
hind.
MMhmittega 3>/i Uhr: Beeicbtiguiig anthropologiech
irttweenter Gegmettiide der Seanhmg in der
UniTernität.'- -Anatomie und der dort vorlaufitr
Utergebrachten Aiubeut« der Kiebuck'acbcu
Expedition unter FOhniqg dee Harm Praftieor
Dr. Wt-loker.
Nachmittags 4 Uhr:
1. HeiT IKraetor Dr. Krvoiiiie (Br«iiiiieiiw«ig):
D^r Unterricht in der astronuniiM-lir'ii Geo-
graphie in den unteren und mittleren KLnsgea
dar hOharan SeikdaD.
2. Wahl das Ortea fltr dan drittem dcutscbpn
Geognpbaitig(1888) oad Birmthuug etwaiger
Anteige auf WeWaroipniartkB der dautaalmi
GeojrrajihpntBgtv
Abcods 8 Uhr: üemciuisanius Almidcsscu im Hotel
zum Kronprinieo.
Zuaendungen für die mit dem Geographenteg tc^
btindene Ausstellung werden an die G. Schwetaehice-
scbe Verlagsbuchhandlung in Halle- i-rbeten. Jederlei
Hilf— iiw«! (laa geograpbiicben Stadinnu und Uotcr»
ridta dnd ftr die Atuatalinng erwftwwht, ansserdam
auch Proben freihändiger Kartenentwflrfe von Schfllam,
Mb Ar die SaUiatatAodiglnit danallMa Gavihr fa»
bWak wd die ZiielmiHittiwIa, dte d»M Mblgt
wwk, kus arlintart wird.
Professor Dr. Rudolph Christian Boettger,
der laugjährige Dooent dee Pbyirikaliicben Vereins, ist
am 29. April voijgaB Mma ma diaaam Labn ab*
lienifeB weivleD.
Die hohen Terdienate de« Yeratorbenen um die
Chemie und Phyiiik, «eine zahlreichen Arbeiten und
£ntdaekaog<eo. welche ittr die Wiiaanaehaft, die In>
doatri« und dsa praktwdw Lehao grflaataga Nataen
waren, sind in dam viitaitaB Kreiaan gakanut nad
gewürdigt.
Wihraad iaat fttnlüg Jahren hat Boattgar aalt
rastlosem Eifer und schönstpui Im lolge f;;ewirkt ; dundl
aein liebeaswOrdigca und aaregendea Weeen war «r
Überall iMÜeht, and in aeinen Torlaaangea wraate er
Jun^' und .\lt inimpv gli'icliniiU'iiL,' /ii ffsfcln.
Der Physilulische Verein za Frankfurt am Main
beabsichtigt mm, in dankbarer Anertceminng nnd nr
ErinntTUnpf an die hohen Verdienst« den Dnliiii-
geaehiedeneo, sainea langj&hrigea Docenten, dessen
Marawahlala aaihrtigan und aa gaeignatem Orte aaf«
atallen so l««8eä.
Die Auagaben fltr m eoldiea, in wflrdiger Weise
hergeatelltea Denkmal aUain an tragen, ist den Torains
bei aeinen lic-^^fliriinkten Mitteln nicht möglich. .\ber
Ton der Ucbenieugung geleitet, daaa es nur dieser
Anregung bedarf, am das lotareeee flr ein hlaibandaa
Atidfiikcn an Bocttuer in n&beren nnd entfernteren
Kreieeu wachzurufen, bat der Vorstand des Vereins
dieaa Angdagenlieit in die Hände einos Comit^a galagt
nnd dieses erlnabt sieh Uatdoiab nm Beitrige ng^
beuüt zu bitten.
IVaaltfitrt «. IL, ha Jmmt 188S.
Daa Görnitz dea Phyiikaliacheii Yereina
xB fraakfut «. M. Ar Srriehtuig «iaer Marmor-
Chrietian Boettger.
Dr. Adolf lirttning. Dr. Theodor Petersen.
Ih. J. Friaa-Dondorf. Alhart von Baiaaeh.
Hainrioh If ilaai. Dr. aiad. Faal Wiraing.
Bie4Ab]iaiMUii]igTaiBaBd48iARVovaAota:
II— «III llfnlhnrilt- üeU-r die fossilen PflauBB das
Sfiaawaaaeraandateina von Graaaetli. En mok
Beitrag rar Kenntniss der foeBilen Plaaian BiAl^
mens. C'/s Uoi^vn Text und IS BÜMgrqihiaeha
Taltln. (Praia 18 Bmk.)
ist eraehienaB «ad dnnli dia BaeMiaBiOiwig tob
Wilh. Engalmann in Laipaig an hariahaa.
aietk ««• & MwhaMaa aaa Sska la Bisslsk.
Digitized by Google
LEOPOLDINA
AHTUCHES OBGAK
DEK
KABBBLICHEN LEOFÜLDLN0-0AROLLVI8CHEN DEUTÖUUEN AKADEMlJfi
DER NATÜBF0RSCHJ2R
HEEAtraelQIBBR OMTBR lOTWIBKOm DBB SEKTIOIlSTOBaTÄirDK VOJT UBH PRÄ8IDENTRN
Dr. O. H. »WiftWanrfi,
Ballt a. 8. m»m>m» ». »>. Heft XYM. — Hr. &— ^ Klis 1888.
bfesMt Antliehe Mittheilungeu: Verleihung der <'iitlieniiu-M(.'ikillL' im Jubrc Iä8i2. — VcnuUerunKen im Personal-
bestände (kr Akiuli>mie. — Beitrüge xur Kasse der Akademie. — Jnliann VOB LaiBOat f. — Sonatig« Mit-
theiluiit:i>)i Kin^rgangone Sdiriftcn. — K. (•orland: BciUÜK<^ xur G«MUdlte dar Plqvik. — BitgtHfUMihe
MittbcilimgetL — Üie 6. Abhandlung von Uaiid 42 der Nova Acta.
AmiUelM HIttheflioigeH.
Verleihung der Cothenitu-Miidaille im Jahre 1882.
Die FachsektioB (5) für Botanik hat beantragt, daa« die ihr illr daa Jabr 1888 war Vuttguag
gcatellt« goldeate Cothanina-Medaille (vergl. Leopoldiaa XVUI, p. 1)
Mittflad dar Uhdnirio dp W—wtkftiii fai Mbt md dar
in Abtragung einer alten Schuld wegen aeiner bervorragendt-n Verdienste um die BolMiik,
Untcnaehniigao tob hoher fiedantimg aber daa ChloropbjU, «Mrlciant
Dto AfctdtMh» haft dtn «ntqmehaiid Harni Prof— or Dr. Pringahoin dfe Hcdiilh heilte augeaandt.
Hallo a. S., den 29. M&rz 1882.
Der Präsideot der KaL Leop.-C«roL Deutachiea Akademie der Natwlbnober.
Dr. ■.
Tillaiderangeii im Personalbestände der Akademie.
htm «afgeaoniiiieBe Hitflieder:
Hr. UM4. Am 4. IUbi 18SS: Harr OtMrlwrgnlh Dr. Oul Vmmum OradBmr, Profenor dw OMtlogk aa
dar Dilhnnitit in Leipzig und Dirpctor der geologischen Lanilt'RuiitirHni'hiuig inri Königreiell
BaofeaM. — DreiiehBter Ad^juaktenkreis. — Fachaektion (4) iiir Mineralogie uad Geologie.
Leop. znn. s
/
I
l
84
Sr. UM. Jüm *. Hin 188S: H«r Dr. Aidfi Mmm JMmtt IMknr v«B I« ▼itotto St «Mif*»
PkoIhlMir in der irirdiriniHcVipn Fiirnltiif nni\ DiiPctor iles ailfttomischen Inf'titut'i für (lip Ahflipilung
JwwiifiUveu nnd nukruskopischeu Anatomie an der UnivenitlU, in Bonn. — Sieb«nt«r Ad-
jimktaiknÄi. — BMhwkHaii Ar Zoologia ml Aartemto,
Nr. 9M6. Am n. M&rz 1882: Herr Dr. Carl Theodor Robert Lather, Aatromm der St«mw»rte in
DUueldorf. — Siebenter Adjunlctenkreis. — Fach.icktidn (1) für MlIhflUMltik und Aitronomie.
(jiestarbenes Mitflied:
Am 10. Fatnnir 1869 so BnUn: Harr Dr. ShumI HnuMm, fokOidme Ant in Bwün.
dn 15. Oetobar 1848; oogn. DaTwaogr IL
Dr. H. Knoblauch.
Bdlriigs ms Kam d«r Akadamie.
Hill 4. 1889. VoB Hrn. Oberbergrath Professor Dr. B. Crednw in Utgag Eintrittifeid «. AUOMug
der Jahrcsbeitrige .....90 —
„ „ „ „ Frofesaor Dr. A. Freiherr von La Talfltta 8t. George in Bonn Bfailrilil»
geld und Ablögung der Jahrcübcitriige 90 —
„ 8. H n II Prafnaor Dr. M. F. 'Bern in Erlangen Jahresbeitrag Ar 1882 ... 8 —
„ 11. „ ,« „ Raftur Dr. H. Lndwig in GuMaen de^l. f&r 186a 8 — >
18. H ,1 M Dr- R- Luther in DOaeeldorf Eintrittageld und Mwaabeitxsg für 1882 . 86 —
„ U. „ „ PtOrnu Dr. J. W. A. Wigand in Marburg U^tmhOtng Air 1882 8 —
18. n » n IVoftMBr Dr. F. J. Cohn in Bndni daagL Ar 1889 . 8 —
.. 23. „ „ ,h Gall.]|«UcinalrathIVof. Dr.R.in^lHliwlnBarlinAblömingdpr JatiieHbeilrt^ 80 —
„ 28. n « » Tn/kiaeK Dr. L. Auerbach in Breaian Jahraabritnig iiir 1882 .... 8 —
Dr. H.
Johann von Lamoiit.'*')
Von llbenit Carl von Orff, Dirwtur de» to|rof(rai)lii»< lipii Kiirr.nis in MftndieiL
Johtinn Lnmont. wurde am 13. Deceniber 180.') zu firacnisr im nördlichen Scliottland, in nn-
mittellmrcr Nacbkarscliaft dos nun zum Beaitce der eoglieoben Krone gehörigen SchluK^-es Bahuinal, geKorea.
Sein Vater, Roberl Lamont, hatte sich in frUber Jugend geo6tbigt gesehen, in Folge der Theihiahme sednea
Ghia an der lotsten Erhebung zu Gunsten des Pritendentcn Carl Eduard von Stuart, die Heimath am Loch-
Iiomd IB Terlaasen, tnn in der N&he von Aberdeen bleibenden .\afenthiilt zu nebma» Ton hier kehrte er
Ims vor dem Anlknge des gegenwärtigen Jahrhundert« wieder in die Uochlanda nriok md Haas Aoh in
Bracmar nieder, woselbet er die BuO» tbm Verwalter» saf den Besltinngan daa Onfbn tco Fife erhielt.
Von den drei Söhnen, welche der zweiten Ehe Robert Laai«nit'a antatammn, laigte Johann, der mittlere im
Alter, achon im Etamantaranlonichte eine harrorragande giiatige Bagnboiig, lo dase sein Tatar baaebloea,
alle MHtel anftawenden, am dam EwilMa aim hAbere, viaaenaebaftUebe AuabOdung angedaiben ni haaen.
Doch ehe noch der V.nt. r dieseo Torbnban anr AvaAbmag bringen konnte, wurde er im Jahre 1816 durch
den Tod seiner trauernden Fsmilie ontriaan, und ao aoUan aabr ala aweifelhaft, ob der damals elQAhrige
Knabe die bnom bagoanenen Studien forUetaen kSnne. Ehe eigeotbOmlicbe Fftgang der Toraebong — wie
L;iirii>tif sich in dankbarer PietAt wiederholt ausdrückte — machte dicsi-: Uny^ewissheit ein Ende. Tin difi
Mitte des Jahres 1817 kam P. Gallas Roberteon, Conventual des Schotteustiftes sa St. Jacob in Regens-
bnvg, naeb Bracmar und Cbailt» dem dortigen Flbmr gelegentVeb efaiee Bemebea mit, daaa ea beabaiditigl
S*i. ne\i<- Z(i^;!iii^'e ia das Schotten-Seminar aufziini linipn : I.iuriü-.t v. iu lf v. rL'i rufen und nach einem t<\ir7en
Examen erklärte sich der noch nicht zwülQibrigo Knabe bereit, oacti eingeholter Einwilligung seiner Mutter
dam P. Bobartm B^paabnrg m Mgea md Mine aabottlaebe Biaimtth an Tarhrnan; eeine Ang^bMgm,
weiche bald darauf nach Nord^Anterilca auswanderten, hat er in seinem Laitan niemals wiedergesehen.
') Vcrgl. Lcupoldina .W. iei70. u. ti». — Aua .VlerteüahnsKclirift der AatromnniMbei Gaaallachaft", W. Jg..
HtL 1, |>. «0 C; mit beigeftgtem Veraeicbiisae dar von Lanoot wdflimtUdiian 9MlUa.
Digitized by Google
86^
SoIk» MD 1. NotrealMr 1817 tnf Lamont in Ref^iuburg liu und
deutocke Sprache suglaich mit den ElenMOtta der lateiniachen und griechiKcben Sprache erlernt hatte,
«r Mtaa SUidiMi im ^^j— — f""* und Ifmam, «■ mkliaii Aiwtaltan damaU TonikglklM Lafariorlft« wiiktn,
■it diMi Imta ftfi^B« Art. Ww In ttn/OlAm hAmaMKtm vorgetragen ward«, mluii «brigiiM mnr
«inen Thail MiMT Thltigkeit in Ansprach; den abrigen Theil flUlte die Erlernung lebender Sprachen, —
wom dMMB ar nadi and iMwh eich tut alle jene ananägata woaate, welche eine natarwineneduftlicbe
Utacstar MfcawaiMB bibon, — gim IwMBdw «bar dv 8ta£iiB dir mattmuitiMhett PhdpHiwm Zu
den letateren hatte er glpicli vom Anfange nu die entschiedenste Vorliebe gezeigt und uu(<>r dcT I^eitung
Lahrare, dea I'. Jienedikt DetMon, erhebliobe Fortaehritt« gamMbt, to daas er noeh all Sobttler de«
■dt dem InfinitoriBial-Gakal toUkonuBen rartnurt wurde and das Stadiani «diwlatigac Probien«
der Pbjiiik und Astronomie in AngrUT nelimeii konnte, d-riu- ili»cht'^ fr .ntetR der Männer, auH deri-ii
Werken er in mümt Jogeodaait hKOptattohlicb Belehraog g««chöpft hatte und beeonders £aler'a, deaaw
«ThMuia motu earpHoa aolldanni'' «r ab Uaatar eidhehMr mid Uuar TtuMhag idunte. Sebr warn
Yrirthpü (zprei-hte es I/nrnont, ilif.^ er Gclejjcrdicil fami, Kirh in dt-r kleinen mechanischen Wcrkstätte, wrlche
P. Deasauu besaai, die gpiiter »o erfolgraioh Terwartbete praktiache Kenntniaa und Handfertigkeit in der
Im Jahre 1827 wurde eiuir <lrT ytluiIichBtcn Wünsche Lumotit's erftiUl. indem er von Seifen des
Schottenatifte« nach MUncben geaendet wurde, um dort an der unter Söldner s Leitung stehenden ät«rnwart«
mite* DriNiiif umi AoaUlteg m wuOm. IKe nieh «riaaete Partigkail «nd ▼aniwIliaAait in «Um
Beobacbtunga- und Rechntinjfsarljeiten fand nicht hkw Sotdner's unffcthfähe Aiierkennnng , sondern 70ff auch
die AuAnerkMUttkeit dea damaligen Aliniatcre Gral Armauaperg auf sich'; «o kam ee, daaa — al« im folgenden
Jabre Sddner'a OaaadbeitasaaUiid ihm nidit nnlur «riavbte, «eine Arbeiten ibrinaatMi — LiMoak dntdi
Königliche« Sipnaf vom 28. Hürz 1828 zum Ap^i^tf nten an der Bogenhausrr Steniwnrte crrmnnt Würde. In
Jahre 1Ö33 wurde Suldner durch den Tud vuu einem langwierigen und Kchaier^btü'U-u Krutikeulagar, dlB ibn
schon mehrere Jabre hindurch der wiMteusohaftliehen Thltigkeit ginalioh entaogen hatte, erlOat, und Lamont
fibemahm nun die proTiaoiiacbe Leitung der Sternwarte. Hiermit war ibm die willkommene Gelegenheit
SU crfoigrcdcbor, selhstetändiger Wirksamkeit eröffnet und er entwarf aach sogleich aeinen Plan hienm. Um
dier^eu zu wOrdigeo, ist eis uüthig, einen lilick auf den damaligen Zustand der Sternwarte zu werfen, SA
dreiaehu Jahren batta die Publication der Beobachtungen aufgehört, ao dam die Anstalt in Tüllige Vergearan-
bait gerathen war; wna die Einrichtung der Sternwarte betraf, m faeAud ne sich in demselben Zustande, in
waMwM sie bei ihrer Gründun); gewci^en war: von einer Vermafarang oder VenraUständigung des laatn»
■»■tanamÜMB konnte keiua Bede «ein, da die DoUtion Ums anaraialite, nm Braunbak und
nmtecinl amnarfwIfcB und vm Zeit n ZAt den Beobnehtnngiaaal nnd dia lAirigai Rtaaa rainigai
Nicht Soldner 's Solnld, aondmi der Widemtand , auf den seine Wünsche nnd Anträge gestosaen waren nnd
dia aigantbandidm TarldHaiHe der Zeit hatten dieaem Znatnad harbeigafiibrt. Vor Allan mnaate aa aiali
darum handeln, der Sternwarte ergiebigere Ifittel nr AnafUmag und VerOffmtüelmng aitronomlaehar Ar-
beiten jra verschafTeu. Auf diesen Punkt n<dtteta Lamont imernt seinen Blick, und nachdem er sich über-
MUgt hatte, daaa bei den Geiste inaaeratar SjpanMikait, weksher damala fiwt die geMUunte Staatarerwaltong
taaaaUa, ein ditaeUa Torgahan arfelglba UailMni «Itod«, naiate ar aldi baaebaldan, dia Erraidnii^ aaiBar Ab-
sichten auf dem Wege allmftlig Kuh vollziehender Aiifbeiweningen, in 7jihem und auKdauerudeni Arbeiten und
Bingen zu erstreben. Bis xa Soldner'a Tode waren nur die in den Jahren 1820 nnd 1821 am Meridian-
kraiaa aagaataUtaB BeobacfatoBgeB (Baad I der ganaen Saria) nr VertflSutUchnng gelangt; Laaumt bewirkt«
niiii /UI.,^^;ll^t, i.Iii-'-- die Ocneliniigung ertlieilt wiir:lr, die vonSoliiner in den Jnliren 1822 — 1827 ausgefilUrten
Beobachtungen (band U bis V> auf Koeten der Akademie zu publiciren. Die grosae Masse von Beduotionen,
di« Uam «rfordaifiali wann nad von ihn aOain bendmat tNcdaa nnaatan, aahn «Ihnad dir «ntaaMu»
Wirksamkeit auf der St4?mwarte fast seine gun;^e Zeit in Arippnieh.
Diese Tbitigkeit erwarb sich die besondere Anerkennung Friedrich von tkhalliag's, dea damaligen
lieit erklärte Lamont noch in spHteren Jahren, das« er seine im Jahre 1835 erfolgte definitive Ernennung
zum Vorstände der Bogeohauser Sternwarte in erster Linie der einfluasreicbeii Empfehlung des berühmten
nOoMpliia 8B wdaalMB Inttt. Blaal gkfdMMg adt dtaa Emaaang vifda Laanafe aaoh aut otdaat-
BdMa ]0t|^ dar Akadnda anrthlL Bdd dannf «kbü dk AMtadt «inaa ia dw MUaatai iMÜlat»
L^iyiii^cd by Google
86
TM FnonlMite — Mit FIimm Mm — wifttUato» RaAmlor vm Puriier ZoD OliiaalliMMHMrt Bit
diesem miiolitipsten (li(>pti-i»icli<>n Fernrohre damaliger Zeit beobachtete Lamont zunächst di<> ^tdliten-SysteiM
der Planeten Saturn und Uranus; er wie« nach, du8 die damal* angenommenen mittiereu Bewegungen det
zweiten, dritten, viarten und flknften Satnmmondei ni^ nabcdtatodar Verbetiwiiuigwi twtefai und hatte
die Genngthuung, »eine Retmltate (Gelehrte Anzeifcn der Akademie zu Mfinchen Nr. 179 — 182! durch die
ftat gleichseitig von J. Hersch«! veröflentlichteu Zahlen buBtäiigt zu itehen. Die Möglichkeit, die SateUiteii
dm Unane zn sehen, gab Ijunont VeranlaeenDg, die Maaee dieeee eotteBtiD Planeten, welche fraher nnr
MM des amf die Setnrnb«hn aiugeübten Stdnmgen bere<dinet werden konnte, an^ den ßeobachtnngni den
nraitn nd vierten Hondee zn bettimmen; im Gegenentae n Bonvard'« Reanltate ;'/i».,ou ; fand er die Haeae
dai Plmten erheblich kleiner = Vtitoe (Memoirs oC tha B. Agtronomioal Society Vol. XI), wihreod die
ww ti« mf dar Waahii^tonar Statmrartn oit dan grosMn Refractor von Alvan Clark anvgefltbrten Be-
aUnmmBgHi Uarftr (in Wtlal aaa C/burm «nd 1%aaia) ■/ti7«e eigeben. Ancfa den NebeMackem, nnd mr
namentlich dem Orion- and dam Omega-Nebel, «owio einigen anderen in J. Hcnjcher» „Gatalogna of Babalaa
«od Gfaiaten of Stare" niihuBiiiia«d«ii Kebaln wandte Lagaont aaiiw AofinarkMunkeit aa; die vob Ob in
«Uaaar Biditung geauMilitan BMtarlmng«n nnd Meiauugen aind tbaila in dam XI. Bande dar „Oliaar laU W
a«tronomicae", theils in dem XYII. Bande der „Anualen" enthalten; anch kommen daaclbit mahMM Mae
•ungeo von Doppelatemen vor. Mit gua beeoodereni Fleiaae flklitie er die Vermeenag eiinBwIner 8latiita»ibn
ana, «nter vekdien naaeaUich der Stambaalki in Sdbieaki'tolien Seiillde (18S6 — 1889) berrannlMlMn iat.
Mehr als 3(i .lahre später ll869 — 1670) hat Harr Professor Dr. Helmert diese Arbeit wiederholt auFgefuhrt
(Publientionen der Uamborger Sternwarte Nr. 1) und wann dar Zeitraum Ton SO Jahren an knn enchien,
«m aehon jätet entBoliiedeno Aeadnran^ in im nktivm Plarfliaiiaii dar 8latM diaiai StnhMftai h aon-
statiren, to hifU^n dii v<:>n Liin'.i nt und Helnart ttUtttiMMnuB TknugoIilionaD aina ailir anhira OtiuiAagt
Air die ITorscfaungen späterer Ueueratiouen.
]Me AilMilaB as MandlaiilEniae vovdni Babanliai refalnilaiig Ibvtgaaatet^ wtfinttd diaBafliwehtnnyn
dar Saue, d^^N Moiidt-fi urnl der Planeten vom Jahre 1835 an unterblieben, wurde dagegen der Bestimmunff
Ifatatempositionen um ao mehr Aofinerkaamkeit sagewendet, ala im Jahre 1888 die Dotation der Sten-
«aita «iaa klelnn Mttnng belmfr Anataihmg ainaa ChUUn (OhHmtan) arfUir. IM« BaolNHbtuwen dar
Jahre 1828 1844 wurden unter dem Titel .Obn^rviitiones astronomicao in Si>ecula Bagln KoMaUenri in-
stttutae" in 10 Bikoden, deren £inricbtung mit jener der ersten iünf Btnde vollkommen UbaralBatiBnit, ver-
«ffnflialit; an «aw PkWealiaiianiha aabBaaaan aidi dann M «alter» Blndn mit dam TM«! .AbbbImi der X.
Sternwarte bei Mönchen" nnd l.*? Siip]iletnentbiiiide biemi an: die letzte dii"!Pi- P-dilicutionen erfolg+e ira
Jahre 1877, xwei Jahre vor Lamuut'» Tode. Im Jahre 184Ü wurde damit begonnen, die kleinen Sterne von
dar 7. bia ineL war 10. OrflaaenMaaee am MeridianlcreiM nach SEomd an beabnaUaa md In diaaan Beohnct-
fiinpen erblickte Ijiniont fortnn eine der Ilnnptanfgaben der Stemwarl*. Die Vidlljgkait Ihnlicher Arbeiten,
welche swar weniger gläuzeudo und iu die Augen apringcudc, dafür aber MD an nUdiaiMra Resultate fiir den
Betrieb nabanomiaehar Fonafannf UaANrn, int allgemein anerkannt und adt '-*'f■^* beben AstrononM« van
hervorragendem Verdienste einen weeentlichen Theil ihrer ThKtigkeit den «ogenannten Zonenbeobochtangen
zugewendet. Die genauere Beiitimmung möglichst vieler St^mpoiiitionen liefert nicht blo«B dem wnfaaaenden
Stodinm der Eigenbewegungen der Stern« die nnenlbehrliche Grundlage, sondern gewährt auch ftkr die Er-
fbracbnag der kleinen Planeten, deren Kenntnies seit der Entdeckung der Asträa (8. Decemher 1846) «ne
nie geabnte Erweiterung erfahren hat, die nothwendigen Ilfil&mittel, indem «ie udr die Oerter der in den
relativen PositionBbentimmnngen gebrauchten Verglcichateme kennen lehrt. Das» die tlrgebnisae der Milnchener
Zonenbenbaohtangan in letstcror Heniehnay die argiabIgaU Tacrands^g gaAudau haben, daa bewaiBt nnter
Anderem ein «ach bw flflchtiger EinbBek in dia letatao Bliida der AafamaariadiaB Kadviehten. bOanaaB
umfauen die Laniont'schen Zonen, die wiederholten Bentimmiingen einen und demelben Sterne« einganehlMt,
bmIv «Is 80^00 Sternbeobachtungen, anter welchen aieh aodi awei vor der Entdedcnng dea Naptna «na-
gafilMta Beobachtungen dieaae IlmMtan befinden. Ein Thail dar L«moat*aohen ZonenatarM iat «nah van
anderen Astronomen beobachtet worden; ein anderer llieil, imch Argelutider's Soh&tnog aim 1S,000 bie
13i000, liesieht aieh dagegen «af bidier nooh niemals faeatimmte Sterne. Die SapplemanlbfBda Nr. T* Till, *
IZ, XI, XU nnd Xm dar Annalen der Stermmte enthahan «atalegwaiee ZaaaamanatellangaB dar FoaMieRan
der Zeoanatenie: seit 1876 war I.amont mit Heviiiion der gewonnenen Kenultate und mit Herstellung eines
groaaan, «nf den AnAng daa Jahrea 1880 reducirten General^Cataloga aller Manehener Zonen Iwechftitigt; ee
Digitized by Google
I
87
-war ihm jtäoA oieU bewMrfm, Aim& nmfMMiide und mOberoUe AriNit tu Tollendea. Nachdem Lamoet
Wrf'its zum Beginne der Zriii(-nlii'r,liai'htiin^»<'n am ^lürifiiaiikrrisi? M<idififiitioni'ii aiigclirarht hatte, welche es
gaUtUtua, in kunar Zeit mögliciuit vi«ie Sterne «ntsprechL-od genau xu bcniimineu (vargL Band Xll der ge*
■MiimU« Bioliulrtngnvilw = Band VH dar Oha. aatr.), Mute ar im Jakre 1860 die ofaranograpUadM
Rpjjistrirunp t\<-r Ptirr^f^'iiiic'szf iti-r l in iiimI war nnf dip^c Wrise die Bogenhauspr Stnrnwart* das crstr OliKtn-
vatorinni Kuropaa, welche» dteae ursprünglich von den amen kaniwihitti Storuwartun aoageganganc Metkode
nr DvnkfUunny ImAl«, Dia «icraBllKilBlielw BhrieMni« fhi gifowlrtg Bodi in Tttt^iNik hatuSMm
R(>giHtrir-Ap))antt<>.i der Mflncheiier Sterriwnrt*- ist vnn I^noMBt in dam SÜHT. Bande dir SabkndvttlMi dw
Akademip der Wiasenschaften eingebend beüchrieben worden.
Anch an dat dnA da« Vnibmkmm dnar ftnufillaaliwi OradBeaanng henrorgirabnaa aafanomad-
schen Arbeittm beth«»!!!^^? «irti T,aiiiont, indem er iheih «»-thst an einitren Punkten B»y(>ms Breiten- und
Axiniuth-Bestimmungen vomaliui, theiU ühnliche und andere Beubachtungeu uulur seiner »peciellen Leitung
anaffthreu lieea. Die biaherfgen Besultato «ind veröffentlicht in: „Aatronooiische BesUmninng dar Lage das
bayeriachan Dreiecksnetzes anf dem Erd^phäroid" (I. und II. Mittbeilnng), dann im ^X. SupplimiontbHnJe der
Annalen". „Bestimmung der geograpliiicben Breit« der K. Sternwarte bei Mänrhen" (Sopplumcut zum
XXI. Bande der Annalen), ., Determination tiligraphiqne de la diflSrenoe de iungitudc entre lea obaer?atoirea
de Ganive at da Bogenkaiiaan prea Mnakli'' nud in „Aitronomiach'ifaodMitdw Oitabaattmanmgan in Bcyarn."
(Fortseintng folgt)
füiigegangeiie iSchrlften.
(Vom 15. SrpKmlicr Iiis I.'i. f>.ttilipi 1881. iy-bluss.)
Ver. tia schletiselw Inaaktanksnda in BtmIm.
Zeitacbiift filr Kntomobgia. Nana Folge. Hft 8.
Brcahm 1881. 8«.
VntnrwiaMiuelwftl. Yar. von Hunburg-Altonn.
Tarlwndlaiiigen. Neue Folge T. Hamburg 1881. 8«.
— Pfeffert Die Panaerkrcbw de« Hamburger Museuma.
p. £2~5Bb — id.: Die Cljrpeaitidcn des Hamburger Mu-
seums, p. 9BL — Krftaa: Zwei Sitxe über das Bunsen-
SltaaSetoMtaa^ ^*5eniwkwgHrimhtr^
Deutsche Seewnrte in Hamborg. Moontiiehe
Uel» f-irl.t der Witterung Octobei- 1819, Mai 1881.
Har.ilrii.r 8"
Härder, F. nb: Addend« et emenduKl« ad plan-
taa Raddeaaae monopetalaa. 8ap.-AliB.
Kaiserliche Admiralität in Berlin. Auiialeti der
Hyclrut'ru|jiiii u. luaritim. Jdeteorologie. Jg. 9. Uft. lA.
Berlin ii^Ki. 1". — KnippiBg: Dar givaie Octobcr-
Tcidlii ISN» i> ibl 469.
- Nachrichten Hlr Seafrhnr. J!g. XIL Nr. >7
—40. Berlin 1881. 4«.
Tiwnaita Ein Joamal fttr die Botanik. Hng.
T. A. Oarcke. IW XI.TH. Hf> 1—1 Bi-rlin 1.H80
—81. 8". — Harz: Heiira^^e zur ^>vi«U'nultik der Ura-
ndnaan. b. 1—tO. — Maller: LicbeDca Africae oceitai-
talii. p. n-4B. — Gareka: AnfttUnnf der abyiaiäiidMn
Malvaceen m» der letzten 1869 elnKn«itdten SrhimperVdian
Sanmlung. p. 4»— S8. — Winkler. Die Keiniptlancen der
Koch'acbeB tS^fymfrrium- Arten. |'. ö!l l>5 - Wcnzii;:
Mane Bcobachtmigen in >lpr l itiiiiln' lii i riiiua<'een \> H7
— 88. — Vatke: Planlas in lüuere alncuu» ab J. M. lUl-
debnindt rollc<ta* deumiDare pcrgit p. 83—99. - id.:
LeguminoMe Bildebrandtianae Madagaacarienaea cnameratae.
p. IwK-na. - Keller: Ko«a gfainduloao-pnncttU Opiti.
p. 113— 11& — lloffmaan: Planta« Mecknwianae. p. 119
-IM. — id.: PlaniM Lonntitenae. p. 186— 19& —
Tschircb: Uaber einige Beaiehnnnn dca anatomiackeo
Baoea der ftwiniiiatieiiaocgaae m KltBa und Standott, ait
«addiar BatodololHlgnag dar SaaiwftwBigiMpaaile van
xTridtek. p.i«»-lSr • «~
Aead. Imp. daa Soieneaa d« Bt. Pdtenbonrg.
Bulletin. T. XXVU, Kr. 3. St. P«taraboaig 1881. 4 .
— Bontlarav: Glace aooü la „preMta arilMM". n. St
-98K — Wild: L*orwe magn^tjqiie da It-H aedf 1880t
p. 383— 90O. — id.: Diffärance duna lemagnMameterreatre
entre St.-Petenb»urg et Pawlowsk. p. 300 — 31». — Sa-
witscb; Lfs oppositiuns des planetes Vesta, Satunie et
Neptuiip. iil)si nee» en 1880 ji l'observatoire aimli iiii jur (!•■
St.-lVtcrsbuurg. p. 319 — 330. — Wild: Detemiination
eucte de rincBnaiaen absoloe au moven de rinrlinaloire
d'inductiou. p. SSM) — SS8. — Bouniakowsky: QDctqiwa
remaniueü sur Ics proprii'l^i d'nne ciasae partieolfere des
l'ractioiis dt^imales pencMli<|Ucs. p. 863 — 3w. — Struve:
Sur l'i'toile double ~ . 6() - n Cagdepaiaib pn MB— SU.
liUtimeyrr: Rapport sar uiie putie MB BMnoacrila pO*
stniiies de M. Brandt. |i 3!«
Amerieaa Joornal of Science. Editor» Jantee
A £. 3. Dana aad B. Silliman. Tal. XXIL Nr.
1S9. neir Häven 1881. 8*. — Dana: EmenM-gnaB
Spodumene iitim Ale^tander Cotmty, North Carnlina. p,l79
—182. — HilKard: Objerta «nd interjirituiiou of aeO
analyses p. IHiJ— IÜ7 — Silliman: Min<'rftloi,'ii al notes,
i>. VM J^t'i Will Im Ii: Lii|ii''I,ictiiin .iml cnld jiruduced
nv tili' üiiniul ri-ai lion «f >iilid suhstünce». |i 21.S. —
Ii II 11 r i I L- 1 1 1 Spectnun of arsenic. p. 214 217.
Kaiaerl. Akademie d.WiMenschaften in Krakaa.
Bpmnndanic. Tum XV. Krnkowie 1881. 8*. —
Boaprawy. Tom Vlll. Krakowie 1881. 8«.
Holimttller, OnataT: üeber die Anwendung der
Jai-ubi-Hamilti)n''!clieii Methude auf den Fall der An-
ziehuup. lliillr 1H7I1. S'. ~ Beitrftge znr Theorie
der iM:.^'.iii:ai i: Vn w:ui lt-.rtiiU>eii. KllH'rfcld lö73. H".
— Da» Fundanieiitalpiohlein der Hiegungot'estigkeit.
Sep.-Abi. — Elementarer Beweis eine« Satzes der
Jfeebaoik auf geoaetriKheB Wage. Sep.>AhB. — Znr
Digitizeu Ly C^oo^lc
88
elcuienUrcD Ikbandliu]^ der Cyeloiden. Sep.-Abz. —
Dil* UaupteigeD8ch«ften der cyklii*ch«u Carven in ele-
mentarer DaratelluDg. Hagen 1875. 4**. — Lemni-
mkUmIm QnwMbti«, Tcrmadtadiaft and Kimatttik.
Dradw 187«. 8*. — Dia «»ibnM AbUUu« mit-
tolat guuer und gvbnMbcMr tMmuäm TmSkmm
eooplex«! Argumenta. Sep-^Ali. — • Dcber dk Ab-
■
UUuay z 4- ^ VX -f- Ti ^ Iwid—UtelMn
OowAwten n""'' Ordnung. Sep.-Ab;: — Vtillständiff«
D|Bdlttlirnng einer isogcwaleii Verwandtacimtt. Leipzig
1881. 8*.
(Vom IG. Oftober bis Iß. November ISSI )
Humboldt, Alezander von: Koraio». Entwurf
einer phyaiachea WeltbemrhreibuBg. Bd. 1, II, TD,
IV, V. StoUgart u. Tübing«n 1845—1862. 8". [gek.]
Otoairatoin royal de Brnxelles. Annale«. Tomes
IX, X, XI, XII, xiu, XIV, XV. XVI, xvii. xvm,
XIX, XX, XXI, XXU, XXIII, XXIV, XXV Bni-
mUm 185«— 1877. 4*. |gek.|
lÜMMW d'ffiitoira nalanlle ia Ikria. Anoale*.
Anfaa 1—10. Tmm I— XZ. Pua 1808—1818.
4*. — Table des aitteBn dea viagt rokam», Vam
1827. 4». [gek.]
K. Statiatiich-topograph. Bureau in Stuttgart.
Jahiesbcriclit 31/.'52. .Sa/.T-J. 35/36. 37 38. 39 40.
Stattgart 1862-1868. 8».
— Die Koaultatc au» den seit 1825 vom würt-
tembergischen Beobachter- Verein angestellten vierzig-
jihrigen Ilf-obftchtungen. Hreg. v. PI i eninger. Stutt-
gart 1868. W<\
— Sohoder, v. Zah^jiluige RaHiHata der an
den hBi'UhhIi. ■ateoNlog. StaMawu tob 1888 Ml
1876 aageetalHan Beobaebtoagen. — Die Witlem^
TerbBltniaae dee Jahres 1871. 8tirttgait 1878. 8*.
— Nonnsle Wäminniiitel van Oaiiitntt nnd Calw.
Stuttgart 1873. 8».
Entomologuoher Verein in Stettin Entomolo-
giadie Zeitung. Jg. 32 bw 42. Stettin 1871—1881. 8».
— Lkmaea atomokjgioa. Bd. Xm. Leipsg
1850. 8*.
— Hagann flir bitekleakunde, hritg. v. Karl
Illlger Bd. yj. Briiiuischwoig 1807. 8".
■nf^um d'Histoire naturelle in Bruxellet. An-
naha. Tome» I, H, TV, V, VI. BruxeDe« 1877 - t<l. 4».
SmMM dM SoifMM aMiiMl« da OrudnDBoh«
i>taSMBkMnriiI«Mib«if. BdMn 1884, 1865,
1867, 1888, 1869, 1870, 1871, 1878, 1874, 1877,
1870. Lnxembourg 1864—1870. 8*.
— Bulletin de l'lnattt«! LaOMubovivaeil. Ln-
xembourg 1871. 8".
K. K. Central -Anitalt fftr Meteorolaglt lad
Brdmagnetismna in Wien. JabrbOcher. Nene Ealge
Bd. VI, 1809, VII, 1870, VIII, 1871, IX, 1872. Ji,
1878, XI, 1874. XU. 1876, XUI, 187«, XIV, 1877,
XV, 1878. XVI. 1870. XVH, 1880. Wien 1871
—1881. 4».
— Zeitachrift der Oesterreichischen Geaellaehaft
fftr Meteorolüffir. lUiid XV. Wien 1880. 8». —
Bd. XVI. Januar bis November. Wien 1861. 8".
Koninklük Hederlandieh nutaandogiaeb Inatt»
tnnt in ütredit. Meteorologisch Jaarbock 186&, 1, 3:
18G6. 1, 2; 1867, 1, 2; 1868, 1, 2; 1869, 1. 2;
1870, 1. 8: 1871, 1, 8; 1872, 1, 8; 1878. 1, 2;
1874; 1876, 1; 1878, 1, 0; 1877, 1; 1878, 1;
1879, 1; 1880, 1. Utrecht 1866—1881. 8».
— SMlaanw^jsingan van Java naar hi-t Kanaal.
Dad I, II. Utrecht 1868—1870. 4<'.
— Zdlaaavyaingan van hat Kanaal naar Java.
Utrsebt 1877. 4*.
— Reizen dour de CUneagiie It». Deal 1, IL
Utrecht 187 G, Tit. 4«.
— De \\ iiul. i< op da Knat van Atjeh. 1878.
Utrecht 1876. 4».
— ftonte Towr Staamaeheppen van Aden naar
Straat Snnda en terng. 1881. Utrenli' 1R81. 4».
Botaniacber Verein in Landahut. liuricht I,
1864 *56. II, 1866/67 u. 1867i'68. III, 1869/71, H',
1872j78, V, 1874/75. VI, 1876/77. VII, 1878/79.
iMdabnt 1888- 1870. 8*
■mUM fidiff^n d« Belgiqna in Ifttttob.
Annaka. T. f, 1874, H. 1874,'75, in. 1876/76, IV,
1877, V, 1877/78» TL 1878/7!». Lür- 1874-1881.8».
K. K. Staniwarte in Prag. Aatrouomiach«,
luagui-tiaclie u. meteorolugisclie Bi ohnnhtnugan 3g,
40. 41. Prag 1880—1861. 4«.
Batniaahir Tar. •budaaUr' Im SndtnhniM.
CorreapondansUatt. 1. 188t. Sondaiahanaen
1881. 8«.
K. Prenaa. Oeologiiche Landesanstalt in Berlin
Abbandlungen zur geologischen Speeialkarte von
Freneeen und den tbüringischen Staatim. Bd. I, 1-— 4;
n, 1—4; ni. 1. jl mit Karten. Berlin 1875—79. 4*.
— Jahrbuch 1880. Berlin 1881. 8«.
Soyal microioopio&l Soo. in London. Journal.
Str. Vol. I. PI. London 1K81. «o. ~
Slin:iil <*ii Ii Mi].|H.>fil iiftt lii i-itiu ,\«iirlii| |i 717 7I?>.
— .Siiniiimry nl' <'urri'nt rescarchcs ri'luliiin lo /milui'y tiitd
botaiiy. tniiniM iijiy tt ji, 72i> h»>4
Vor. fttr Erdkunde xn Halle. Mittheiluugf n l b« 1
II«.).' l.s.^l 8". — Kjerull: See- und Thall.ildutii!.
VIPI HeiKpirlr Am .NiirdfMjcn. y. 1 — 22. - Srlimid: Der
BergriUsoli »m l>iilili'tis((-iiM' h-i i'uhhi :m\ ü .liiriuur JNSI.
p.23 — 27. — Macn.sji: /ur Ueücbiehte des Planer luuuüii.
p. a8-^^». — Kiebeck: Tagibadi einer Seiia mm Kafe»
narh den 6ebn-g<en am Bethen Meer. p. Uh-BO. — Jung:
Das 1 •putKcblhum in SOdaustraUen. p. 61—^. — Rade-
niai her: Iter Kaifeebau auf Java. p. fil— 6«. — Kirch-
hof!; Kill sJiilivisdicr Weltiininegler des lü. Jahrhundert«,
p. (j7->«>
üabaniabt dar Prudnetinnea daa Baighanaa and
dea HfltlanbateiabaB In dar gwnmhpbaa lioMnUa £
d. J. 1887. 1888, 1880, 18«D. [OeMhaidr dea
Oberbetymitee au Halle a. S.)
Acndnation der Bergwerke, .'^iklint'ii und Hutten
■ im Prenaeiachen Staate i. J. 1880. Berlin 1881. 4".
[Geecheok von demnelhen.]
Pringibniw, S.: Ueber die arinlnn Wirkni^iaa
dea Uebtea «af die Tegatntia«. Ihrlin 1881. 8*.
Jaok, J. B.: Die «mpilMhea XMMi.Arten.
8«p.-Abs.
Digitized by Google
8»
l: IM« imMtdw Bbtoorologie
der Opjfpnw«rt. Sep.-Ab«. — Beiträge rur Ocflchiehto
der iiruori-ii MAthenmtik. Ansbach 1881. 8».
Ooeppert, H. R. : Revision raeiniT Arbi-itoti über
die Stimoie der foRiilen Coniferen, iiubcsonrtcrp der
Arsacnriten nnd über die Pesceodenzlehrp. Siji.-Ab«.
— Ueber die SanualungswaiM foniler Fflunen. Sop.»
Ahl. — ü«lMr BnehMdM dtm iamOm HoIm.
8qk*Ahi. — Dw botaniMha Oarta m BmiIm !. X.
188t. T, IT. SqK-Afai.
Acad. royale de MMeeine de Belgique in BMiael.
BnUetiu. AnnOe 1881. 3"'* Si-rW: T. XV, Nr. 5.
6, 7. H. Bruxctlcs 1881. 8«.
Qdiftiiiift Ataimj of RciaMM in taa. tm^
vk». Pnoeediags 1S81. Sia TVwidaeo 1881. 8*.
■etftorological Service of the Dominion of Ca-
niada in Toronto. Kpport for thc y^'ar tinduig De-
cenber 81. 187<i. Ottawa 1881. 8».
AnatioSo«. of Boffd iaOalmtte. Proeeadiaga
1881. Nr. 8. (klentte 1881. 8*.
American Journal of Science. E<li»ors Jame»
& K. S. Dana anil 15, Silliman. '^. Scrics. Vol.
XXII. Nr. l.JO. N.'W Ilftvii 1881. — Dutton:
Cause of Üie arid cliniate ot th« weateni |>urtiun of tlie
Ovled fMm, p. 3a-'M».r- Ford: Embryouie formt of
tifloUtee tma tbe primordial rockt of Troy. N. T. p. 980
—369. Holden: Oli-orviitimis of comet b 188J. p. 380
—288. — Mc Ofp; Thirkiipss of the ico-shwl at any
laiiiiiilp (i,_'fi4 'JTiT. Iforkwoiid: Nutes ori parthijuaked.
L2^'^- L"U Vprrill: .Marint' faiina orciipving thc outcr
nk» nf the AOiilheni iohhI nf New KiikUikI p. 292 *H.
— Hoss: On the tail .il tla- compt Ii 1881. p. 803—3»».
— Iiaiia (It'iiloifji h1 rrlutioiiü uf tlii- liim-stonp Mt» «f
Wr'.-i h. -t. : I m Nr., V,,rk. p. H27 3.^''.
K Bayer. AJtad. d. Wiiaensoli. zu München.
Sitzuiigubcrichti' d. mathpm.-physikal. (.'iBaiw. 1881.
Hft. 4. München 1881. 8». — v l»i»< hnff: lieber
Bracfaycepbalie und Bnii livcuccphuli«' des (iorilla und der
anderen Aflen. p. 379- . ■(!)<). — v. Naegeli: L'eber das
Wachltbini der ütarkekdrner durrh Intiunuceptkia p. 891
—418k — Vogel: Ueber MicotinbeMiiiunaiig and labak-
fmhnmmmtniliu n f,d» IM.— «.Jelly: Thenrie dv
IhAmgitrnkilmmmdmAWk'E.LmmAf.lU—^
ialram. Dentaebe
r. Bd. IT, Hft. 8. Br«B«ol881. 8«.
— Lindenaa: Die bitberigen Nachricblca ObecWiiMjli
Land nnd Heratd-IueeL p. 167—161. — BebwatkäTDer
ark tische Skorimt ud »eiue HcilniitieL p. 16S— 173.
Penik: DiefSnpuwMB der ]::sch.4< holu-BaL p.174— lä8
Kreilner: Oer Kskaoor o. aeiae Umgebung, g. 189—306.
Ubmcb flofllsty Ib InloB. TmnaaettoH. 9.
Seriea. Zoology. Vol. II, Pt. 2. London 1881. 4». —
( ' 0 1 1 i II ^ w u o d : On some new Hpeciea of tiutlibraHdiiate
Mnilufcn frnm ihn Kasteni seas. p.l23- 140, - I.iiblioi k:
On ihi' aiiatomy «f aiits. p. 141 — 104. Hadilon; On
the eztinct tabd • tortoiscs of Mauritius and l!odri/ii<</
p. 1(6—169.
— .lonmaJ. ZotJogy. Vol. XV. Nr. 84, 85.
I^don 1880—81. 8«. — Carpentcr: On tbe geous
,s'oi«iH«rn>i(K. (ioldfiis», and it» relations to recent (kmi«-
uiUf p. 1^7 J!»i - Watson: Molliisia <>f thc ..("bal-
lenger' Exptilitiun. Pta. VI, VII. p. 217— 230. 345— 273 —
Baak: Li«t of Polyioa collccted by Oaut H. W. Feilden
fai the Nonb-Folar Expedition, p. Sl— MI. — Macdo-
nald: On the fleaaUfatian of Otultrtpoda. PI. IL p. 9tl
—244. — HerdniaiB: Notaa «n BmUi TmimHa, witb
dcanipliona ef iiev apedaa« p.
▼oL XniL Kr. lOB— IIS.
1880—81. 8*. — DIeki«: NelM on Algpa
fron Oe Aaniooe «ad Ma tribatnta. p. 19S— Ifl. —
Holmes: On (hiliolHm grrgarätm, A. Brann. p. 132 — ^l8Ai
.\llnaB: Asppri.s nf vr-i{«tatioD in tlie littoral diatrieta
of ProTenoa p. i:!5— 14<i. — Mnrray. On thc appbration
of tbe renill« of Prinifxlipim's re<-ent ri*s«»n lies im Chloro-
phyll to the lifo of tho Lieben, p. 147—148 — Baker:
A »ynopeig of Aloincae and Yuccoideae. p. 148—341. —
Brown: On some new Arokleae; with obiiervationa on
otber knowB fonaa. p. 243—363. — Baker: Notea ea a
rollection of üoweriaRplairta made 1^ L. KitcUnr hi Ma-
dn;?ascar in IS79. p. 264 280. Bentfaam: Not«! on
Orcliidcae. ]i 281 — 35y. — id.: Notes on (')] trai Mie.
p. ."JH«- 866. Walt Nu')'-: nii iho vpi^et;!!!!"! rt of
Chumba State and Hiili.li p, .HiiR -.W2 — !!• r-
keley: Aiutraliau Fuugi. p. UHU— 38». — Mac Uwan:
KofMii«» Gittm«. p. aw— 997. — Tvwaaaaid: Ob m
nrytlmea aew to Engiand, fron tbe Tdo of IViglit aad
»outh roart. p. nS — dOft. — Darwin: The thewry ef the
KT»«th of Cnltiaga. p. 406 — (18. — rhillips: A rovUaa
of tili' (.'"Mi'ir. Vihrimn. p. 410. — Darwin; On the power
posM -^i .i 1 y li Hvcs i.f pUdiii.' thi-msclve« at right angles
to thp ilireciiiin i\i imident lighl. p. 420 — 454. — Hen»-
low: On a prolifcrouD condition of VerbaiKwn nigrum, L.
p. 4A&— 467. — Bidie: Kemarks on the lodiau c«flee-leaf
iuMiaae. p. 468—4601 — Cooke: The coAee-diaeaae hi
!$onth Ametioa. p. 461—468. — Cbriatie: Un tbe oocur-
rencc of Btipnias in Ihr a'jnifuhnm. p. 407— 4ti8. —
t'larke: On right-banM .iiul li lt-iiand rontortinn. p 468
—473. — Masters: On thu coiiifen of Japaa p.47li — 624.
— Clark c: Ou .trri<-(/>a and JfaerotoMM. p. 834~52&.
— Liat of numben. Jaouary 1881k Londoa
1881. 8«.
Tellarischea Observatorinm in Bern. Jahrbücher
188U, hrsg. von A. Forster. Bern 1881. 4**.
OtariMniaaha OwaBioi Ar WtOmt- ml BiU»
kaad« in CKeaaoD. 20. Bwicbt Oiesaen 1881. 8«.
— RSnteen: Ueber die darek EUhtriehtt baaMna
Korm- unil Volumenändcrungen von dielektnschea KAipefa.
II. 1 18. id.: Heber Tilni', welche durch intei'MlUlwndo
Bestrahhmi; entstehen, p. 1!) — 22. - Krommc: Teber die
elcktrümoionache Kruft der aus Znik, Schwcfebtarc und
Platin resp. Kupfer, Silber, (iold n Kohle gebildeten gal-
vaniscben CaaihmatioDcn. p. 28 — 61. — llAntgen: Ver-
sucbe ober die Absorption von Strahlen durch ump; nach
eiiier nencu Mi-thudc au&;(cnihrt. p. 52— 64 — II off mann:
Nacbtrtge zur KInra des .Mittelrhein-ttebieics. p. (>.>— 112.
— Bommerlad: VorUnlhnr Bericht ober hontUende-
p. lU-11».
loailotf fat Sdinlnirgh. Trajuactions
•ad Proeeedtega. Toi. XIT, Pt. L Edinburgh 1881.
8**. — Traill: On thc growth of tho Now-Zealand tlax
pbuil (Pkormium lenax) in tbe Orkney IsUnd«. p. 49—51.
— Gorrie: Notes ob New-Zealand plante tbat withstooii
tbe severe winter of 1878 — 79 at Rait Lodge. Trinity, near
Edinborifh. p. 53- 63 — Lavson: On the Britiüh-Ame-
rimi specics nf i{ciuh IVoii p. fA t>5, firievc; Not«
'»n thc flor.i nf l i.lnnsav aiiil Oransav, with U&t nf plants
«■..ll(V(led in .lulv IST'.t 'p *>*; -;i ' Blaikie: Noteji of
a toiu: in thc Juigadino. witb a lisi of alpine plauts. p. 74
- 78. — Chriatisoa: On tbe eiact meaanrement of tnea.
p. 79 — 87. — Balfour: Reraarks on a apecimea of Aheum
nobik (Hook tu. and Thompson), whii-h has llowered bi the
royal l>otani<- Karden. KdinlMirxh. in the summer nf 1880,
p 88 !>0. Thnnifinri: Tin- Howoriinj plaiils nf Ncw-
/ealaiid, and their rtlaünii tn ilic inscit fauna^ p '.II li>5.
— (torrie. .\dilitinnal iiutes nn thc hardinns <A .Ncw-
Xealand plants. p. liKi-lli». — Sadicr: On the rtnwcring
of yiM«» glvriota, in tbe ru)al hotanic gardun, Kdin-
«yas. p. un— ÜB. — l^erfifavort'
Digitized by Google
40
•nd ijpcn-alr vpgrutioii at liit> rn\Ai Iwuni«: garden, Kdiu-
Irarfli, fnm Hoiaaber 1879 tiU Jnly 1681). p. m— IM.
BwBMnf. A.: Qri''^ ^ TAn damb. NmIi
•igom Erfahrnngen. Aachen 1881. 8".
OMgraphilche OeseUach. in Hambor;. Ludwig
Lnehbardt'ü Briefe an Hoini' Angehörigen. Heraus-
gegeben im Auftrage der Geographischen GeaeUschafl
in Hamburg von G. Kenmayer und 0. Leichardt.
Mit aiiMB AohMiM: Ludwig L«oha(dt ate Hator-
ftnohar a. BntdpekuugM^iiBiidMr, von G. Nanmajer.
BMabnrg 1881 8».
Progranun di-r Kgl. Bfi-ffiikiidi-inn' y.u Chuuithal.
•t, Lehrjahr 1880- 1881 Cl.iu^th«! 1881. Hf. [Ge-
•abenk dee Hrn. IVof. Hoppu in Cliuutbal, M. A. N ]
Voneliriften aber die bai d« BgL Bergakademie
Im OmhÜmI «iBfalUirtaB FMlta^tan. Oauatho] IfiSL
8*. fOeaehiak «m danselbaD.]
Sene ZooUf. fltiaUtch. in Frankfurt a. M . Dar
Zook>giaobe Gaitm. J^. XXU. Nr. 1— e. Fnnk.
flirt 1881. 8«.
SeUeaiaehe Oeadliok. t TirterUadiidM CUtn
in Breilan. 58. Jahrmb«-. 1880. Brenlan 1881. 8^
Kejer, A. B. : Ui ''i i kimi-tli. h dcformirte Sch&del
von Bdräeo und älindanäo im Kgl. Antbro|M>logi<cfaea
Moian in Draadm. Uigäg n. Snadan 1881. 4*.
Soc. Hollandaiie das IdMOM in Harlem. Ar-
chive» Nt'prLiiidailics. Tome XVI. Livritium 1. 2.
Harlein 1881. 8". — l.oi-piitT:: r.|i!utinii.H du
nouTement des gax, et lu prupagatiuu du »<ju »uivaiii la
Ofecia aiDMqna da» gaz. p. — ¥«rbaak at F«a>
■•ma: Monvaaax lUia g^iogioMa t^mnta k Ja?a. p. 47
BOl — T. Baumhan er: 8ur la iTÜtalliiiaiiaii du diamaot.
S. 91 — M. — Hoffmann: Coatributiuns k rhistotre du
^\eloppoInent dfs plaeinstomeg. p. 07—115. — IJaehr:
Sur IUI I liiVirtme d'Äbcl tt (.iir Ics formule» gouiumclriques
qiu seil (Irduiswit. p. Uö— 12;'». van liomburgh: Sur
1( ^ I V- ilial» de l'artion du pcntachlunire de phogpboro »ur
ra»ndiiiii'. p I'J't 14!». Ihuitlers: Sur les Systeme*
Kniöe Teyler in Harlem. .Vrcliivi-s. Serie II.
Partie 1. Haarlem 1881. 4». — Vau der Veii: lu>-
Kription et cvameii He rinstrumirit luiiverbcl de lU'psold.
de la eoltMtiMi! Ti'vlcr :_' )i w mkler: Catalogiie
rnttoatique de 1« idllrc tum piili uiit 'liiL:! inr. 4. Supplement.
Aead. Imp. des Sciences de St. Pötersboui^.
Hünoiree. Tome XXVIII, Nr. 3-7. St. Petemboaig
1880 — 81. 4». — N'r. 3. Cliwnlsnii: .Mlgeiiieir-j Tliporie
der raagneti»ibeii Uampter. lin p - Nr. 4. Ü ii i iin:
rnlcrsurhiinKeii uIilt dse l'lUiiu.i-intliiiiuiui. 1, .\liUur4dlmig.
f>l p — Nr :> Niki (in: Hie .liira-Alilaxtninpi'n /.vrisihen
BybiuBk, Muloga uud My&chkiu au der ubereii Wolga. itS p.
— Nr.& Baalrtnnd: Zur Thecme deaEncke'schen Cumeteu
88*. — Ilr.T.T.Liagentbal: Dia HaadbQcher des gei»t-
Hdfin Bacfat« ana dia Zeiten daa untecgeiieDdai Byainü-
■ladiM Baidm der tteUieliaa Httnidnlt Up.
B. Aoeademia dei Liaeei in Rom. .\Hi 1875
—76. 8er. 2. Vol. V, VI, VII. Koma 18Ö0. 4».
— Scila: Codex Asteiuis qiü de Mxlabajla wnititer
niincupatur. Vol. U. Hl. IV KV. p p (Bft-1ia6. 388 p
— Memorie delln rliisse di »Clenze morali, sto-
riehe e filokigiche. Ser. 3. Vul. VI. Roma 1881. 4<*.
Baitriga zur Geburtakülfc, Gynükalogie «ad fl»
dktrik. Fartaabrift. Leipaig 1881. 8*.
locidM da BatuifM fa Qmi99M 4*
«■bBUij. Kaauafl daa Mteoina «t daa tnnanx.
Nr. I, 1874. Lanambong 1874. 8*
— — Nr. IV, V. 1877—78. Luxeuilourg
18b0. 8^. — l.avt'ii Synopsis dirhotomique «lee Cbaoi-
piKiiunü. p 11« -17't' Kiiltz: Prudrumc d« la Haft dl
liraud-Oiich«; de l.iui-mlKfurg. p. I7fi — i26.
Soiekenbergiielie natnrforaoh. GeaelUohaft n
Inakflut a. X. FaataduiflL aar SCUÜirigea Dootoaw
JabalMar J. O. Tartwitn^tiii'a. naaktet a. M. 1881.
4*. — Lucae: Zur Sialik u. Maakaalk dar Qaadcapadaa
(FHk B. Lemur). 24 p.
Soc. Imp. dei Hatoraliitea de Moioou. Bulletin.
Amn'>e 1881. Nr. 1. Moscuii 1881. 8'^. — Chri-
Hujib: Neue l.epidiiptcni] des .\iiiuri,'el>iete>. p. 1 — 90. —
Woeikof: Ktude» sur l'amplitudc diume de la tetn|»eratUTe
at aar llaflaaaea qu'eaeree Mir die la poaitMiB topompU^ae.
p. 81—140. — T. Herder: Addenoa «t Emeodanda ad
plantiiü RudJenuu.» nioriupetalaa. f. 141- 1^7
&. Istitnto Veneto di Seiaaie, Leitete ed Arti
in Venedig. Atil. ä«r. 5. Tom. V. Appendice. Ve-
nana 1880. 4". — Tiramelli: Monugrattastratigralica
6 palaantologica del Liaa uelle pruvinrk- Vonctc. 89 p.
— Atti. Serie fi, Tonio VI, Di^pen» 10. Ve>
neaia 1879 — 80. 8^ — BelUvitU: Giuoro americaaa,
che oonaiete netT oriHnare i primi f|uindici nomeri sopra
UDO schacrhicre di sedici rase, e cih rouovendo i vari nu-
meri o dnili di un |taiso della torre dei;li si-archi. p. 901
IH>t. — Stalin: Sulln SchnlwiJuln'i liiilt"i. Ileckel
p. 905 — 913. - Abetti: (»ssei'vaxioui e «aIcoU egeguiti
sulla rometa Swift. p.91S— 990. — id.; Sulla detcrnünMaoae
dei temno, coU'oegervatione dei paüMggi delte «teile pel
vartieafe deUa polare, p. 93I— »ö«. - Fambri: Tra fttica
• melaflalea, rkcrrhe. p. 957—1033 — Krtlati: Propneti
lermidip notev.di di afeiini joduri düjipi. Itieerehe liiiiebe.
p Kül-liCM FulniiiTuiter: Sulla iiil«t«/i"i>e tw-
niiai deile snhuioni alrmiliehe di aciili) t^dicilirn. unisico e
KaUieo. e sul mujssiiDO di detiüiia <)i'll<' ^ In. i iiell' acqoa
dcUf 80it«Dze metlKime. ICicerchc t>perimeutali. p, lOM
— Wl^ — Mala Spina: Sunt« ilella laanuria JL» api-
nlod mailkatate »ui ]iriii;i'ettt> di regolaxkine del petto di
l-ido" p m, '5- 1174.
Kais. Akad. d. Wissenioh. in Wien. Sit/uugt-
berithte. .Matliiin.-iinturwisBensehaftl. ClaFsc. 1. Ab-
thcilung. Hi, 82. H(t. 3/.'». Jg. 1880. Wien lb81.
8*. — Bfeyiii.-t: Vurläiitiuer Berioht «Iwr neue «der
wenift bokaniiic Miiciriien p. ;U8 — — l'itziiiffer
l'eher den l^ ilira.'iir-f Ii ii'crnm LOhiUnfii, Bohlaii), eine
angcblirh neue. Iii»lier uoi li oieht beschriebene Art aus dem
.'Unar-Laode. p. 378—981. — v. Hoekatetter: ViaMor
Bwicht der^grtdtotoriediw^C^^ aBtfbanfc-aaBa||
Ober dto ArMlen im Jahre 188a p. 401— 44&
Bd. 8.'t. Hit. 1 -4. Jp. 1881. Wien
1881. 8". - Kriuit/i r: l'ibor die ph>giolüKi.'H'lie He-
<!riitunt,' diT 'i ni!|..i>inilii.n diT rtl:iii/.r:ii p. 11 — HO.
Bruder: /ur kenntuisü der Juraablagerung von Sleruberg
bei Zaidler tat BMuBaa. & «-M. — Heller: (Jeher die
Varfenitniig der TVeraaft dir TIniar Ilochgebir^. p. los
—176. — Steindarhaar; Uktfavologisu-he Beitrft^e X.
n.l7B—21i). — Kreuz: AlMKadespflanzenpbvüolügUH'-hen
InJitituti der K. K. t'nlversltit Prag. Vlll. Knt»ri«dtelunK
der Lentieellen an beschatteten Zwei^fen ruu Ampelopmf
hederacea Mrh. p. 228—23«. — Wcutzel: Die Klora de»
tertiären Diatoinaceensrhieim von Sulloditx imbAhniaAca
Mittelgebirge p- 341—366. — Ratbay: Uebar dia Haaaa-
bescn der KlzacUllaaa aad Ifear JEwaacaa Wimmi n. apw
p. 267— 288. — T. Laadaafald: Der Flag dar libdtea
p. »e-97&
Digitizcü by Ljo^j^ii.
41
9. Abtbvilaog. Bd. 8S. Hit. 8> 4, 6.
B881. Zutkowtky: Uelwr die krattli-
^ iMMddMlIe dwOonUM. |i.SSe-€05. - Kder:
V<A>tr iMe ZmHxang des Risendilorul«« nnd cinij^r org«-
ni'^hpr ('ertMaabse im Lichte, p. (SiNi — 6IS. — Eilor u.
Vsicii«»: Znr hVnnlnijii il<n- Kis^inxalafo und <>ini|rcr ihrer
iKiiiiteUalzc |i im - WimkliT: l eher den leUteii
Mitltiplicalur ciui-s System« vuu itifl'ercutiMl^leicbunf^n erUer
Ordnung, p. 63t^(iä'l. — Keitlingor u. v. Urbanitlky:
l'eb«r die Emcbcinunxtni in GeiiderVheii RAbren nater
ia&sprer Kinwirkun«. ^». fißS — 6!K). — Simonj-: lieber jeiic
Flirheu, wt-lche aiu nngfOrmii; (;fiiclilo8jfonpii, l(notfnfrei«n
B4iulcni duri'h in k'u U noUiM 7.ururkl(4'lir>'ii(]t' Iün$;siit'hiütti-
erzetu^ wm)«!. pJ?.)\ — <i!iT. - ( ziilirr: Zur Theorip der
Fehlercllipix'. p. 7211. — Konath: Mctiinile zur <li-
RCU'ii lj4->tiinniunK der Thonerxlo in-tn ti KiM ii'ivvii, |i 7^)
— 732. — id.; Trennung des äilber», insb«»«udfri' von ülcL
fw m-m — Beinltaar: IMbw eint fette VtiUndug
von Bar nl» Wancnlgft p. IOC— 74S. — Skranp: Zur
ftkllMCnfrairr in der Pyridin- und ChiiioUiureihp. p. 748
— IM, — Kohn: l'ehw algt'braisrhp Haumrurven. p. 7Sfi
— 770. Haubncr: Versuche ftlxT liiw inagBrti»olie Ver-
halt, ii <li', Ki.-.eiis ji. 771 77-< - 'l'umlirjt: UpIipt die
Fortplliiiizunj; vun Kuud- und ( ylinderwellen eodlirlier
8ch«in(;unf;iv'piie. p. 77Ü- öilT. Harth ii. llorziif'.
Ucber Mi-sltylcndisuilusiiiirp. p 815— 825. - Boltzmanii:
7mt TtiP4*rip dpr ituKCtiannten elrlorLsc-ben Auadeimniwoder
Elektrtnitricuon p. RJfi XK>. \. Ilepperger: üeber
piniil«' KiK<'UM li:»fl«'n <li's t'njiilhir i'iU Ktroinptprs. p 8*0 — 850.
— Lcihcr: I fbcr ilie Ali>iir|i;i(.n dvr JSnuiii'nütnililuug
dui'( Ii iltr K'iliii'nx,iiiri' iiiiiiciiT Atiii'i'-iili II I- p. '^"»1 — >M>3. —
Li . iiur l cl'tr die l!r/icliuiii; <i!T t;ijlii Iji r. miil jälirlii licii
Skiiwankiuiu du- Iviupfralur xur riiljuliniien äounoutlerken-
pMioda p.mir-aea. — »Mw. Zur Tkmria dar FMm-
— ™^ 088- 009. — Piek o. Ungar; OnmdxQge einer
Theed* ran einer Kbu«p Abel'srher InteRralp. p. !)30
— Oefenbauer: AlK<>rilhriii-n zur BeMimniun.; diü ver-
alli^mpinprtpn LoRPiidrr'sihpn Symbols, p. !KH— löT. —
id ; I fbor eine spi^x irllr a\niiiiflrUchp I»etprnuii«ntp, p fC.W
— 1M2. — 1 u e 1 : 1 idiiT die f rage, unter widchen lirdiuguiigcn
eine binäre l-'onn lu-ler Oidnttng TlieUcr piner liiiiiiren Form
m-tcr Ordniuig iat. p. 9S6 — 9W. — Lieben u. Zeiael:
Dcimr Ciiiadeii>atii>iispruducte da: Aldehjric nnd ihrpr Deri-
vate, p. 980—981. — iid.: Rednrtimi des Cmtnnchlurahi.
p. 382- 965 Weidcl n. ( «beuzl: IpImt IH'riv.»tP der
CiiM'hiiiiin->uurf und des ( hiiicliiiH- p. UHl— lolo. — l.ii.skc;
McitliunKen (dM»r das MitM-lmin^eii liir den Kiill »tiirker
Dampfun«. p. 1011— lolü — Harth: t ebcr ilic llildung
TOtt barbuxytartnuuiure aus Brvazkaiecliin und die Con-
■üMriiQMfenM!! de« UouioU. n. MIM— UM. — id.: Motii
Iber HdBffldtropvrogallol. p. 10B7— VMO. — Hibb: Die
Vertheihinv dps Uegenfalüt tllier Opüterrdch in der Periode
Toni 11. bis I 'i. ..\ un-iist 1S80 und denvi HPüiphiing xurVer-
tI>Pilnii»{ des Luftdrueki». )<. IIMI- Krfii». — Kinpr: Zur
Fraye iwn h der Nutiir iler L'ill^.1lll»l lien l'id.u'iMitii'n [< KIM
— IIUI. - l'uscbl; lielni die latente W iirme der |iuni]ifp-
p. liU2— nu». — KoUiier I «her Keilexe von I'uölitün
auf Kreisen oder dip liukeJirung des Normalenprobtenit.
p. 1129— im. — Draicb: TnngeBUn-CoutmctIon Ordie
B«rülirung»lioie zwiachen einer «indsehiefim FIMie ntid
ihrer Ldtflicbe. p. 1140— IläO. — Boltzmann: Zur
Theorie der sogenannten elektriarhpn .Vu.sdebnunj; ndpr
Klektrostrirtion II p 1157 lIfW. Willenbaucr:
Theorie der lle^i lileuiiigunK»<-urvpn. p, I IWi- 1206. — Pel»:
Ueber die Fucalcurvim dt» <^aetelet. p. 1207 -1318. —
Weieltkj u. Benedikt: Ueber Reeorcinfarbstoffe. p.l9U
—UM. — Bckels: Uebtr aliiln Phlincvandoppelmbki*
dm^lHI. p. I33B— 1240. — Wegürheidcr: f'elMsr graphiadie
Fonaeln der KohlenwaascntoRei mit rondeoKirtcn Beuol-
kemen. p. 1241 -1251. — Lieben; l'ebpr Verbinduuiten
von C'hlurcalc'iuni mit fetten SAur«u. |i, \2'i.'> V^fül.
Kder: Veber einige Kigenacbaften dp« lirumammoniunis.
p. 1284— 128T. — Igel: Zur Theorii« der I>alenitiBanteu.
p. 1208— 12M. — Stefan: Ueber einige Vcraadie mit
alMiB erdmacnetiarhen Inductor. p. 1300—1313. ~ Vort-
■■Ba: Anwendung de» antertchwefliduauren Natron« xnr
Trmming de» Kupfers von Cadminm. p. 1814— 1S16.
Leop. XVIII.
Bd. 88. Hft. 1— S. Jg. imi. Vmb
1881. 8°. — Goldschmiedt h. x. Sehaiidt: Dnler^
Mirhutti^i über dAii ätnppfett. p^ 7— 98. — Korteveg n.
.In) ins: l'eher das OnissporprliUtaisa dw eleitiriacbea Aut-
dehiitui<; bei (ilas und K.iiit«('huk. p. 29—36. — VTeidel:
lieber eine 1 'etrabydriM inchnninwiurp. p. 41 — 44. — Schuh-
raeist er: Ik\^tiiiiiiiui;u' i.mi?iietiii:lier und diamagneti8<:her
Constanten vmi Klu-v^igkeiten ii. Gasen in alnohitem Masae.
p. 46— «i2. — Weyr: Ueber die iBfdBHniMbe Lern lieh
berohrender Kegelsrhnitte. p. 63— 48. — VaneSek: Banm-
Eploycloidcn. ». 69—91. - Lattermann: Ccber die KoT-
maleii der Klfip.Mv p. H2 — i»5. — Nies»!: Theoretiacbe
l.'ntrrsu('huiigcii über die Veisi Ijielmn^eii der Kadiatinns-
Ininkte aufi|{p|n»ter Metefl^.^l^ |i 'm> 1 1;! — Edor u
'izziifhelli; ReitriffP zur l'hiaorheiiiie des riilmsilber»
Ji. 144 - Iti" - (l'-er 11. K Iii III Ii II n ' I eher ein iieiie.-, l>e-
rivut der (iuUuisaure u. dessen AuwciidmiK zur Ueüüuuiiuuf;
der gebnndann KoUeoahire. p. 181— ie7. — Kretachy:
nntcrmdmnfen MierKynaremlnn. p.I71— IW. — Hann:
Ceber den ti^Hchen Gang eiidger meteorolor^cher Rleroente
in Wien. p. 307 — 283. — Finger: lieber die Beziphuiigen
dpr hoinoKPnPn I ►pfrirmneioncn Tester Kiirjier zur Heactiona-
ti.icbe. p. ■2:H—'M\. - .Maly u. Ilintpreggor; Studien
über l allclu und Thcobrumin.' p. 262 272. 421 — 433. —
Mauthner n. Snidn: lieber Kbmmte Prapionsäuren und
AeryUAurcu. p. 373—296. — Weyr: l'eber biqnadratiisebe
Involutionen erster Stufe, p :tn(»— 320. - Qegenbauer:
Eine VprallgenielDerung der CarKtiiAnisehüa Zeichenregel.
p. 321- ;!:U - Wiissmuth: l'elK-r ilie MagnetikiriiarkMI
de» lM>. r,- bei iii.lieu Tempeniturvii. p :132 — 34ri. — Weyr:
retier hu eliiMuueii zweiter Stufe ji. :i4!)— ;(.'>(», LePaiife:
Beiiierl. i:;iL'e!i über eubisehe liiV'iiiitianen. j). WM. —
Witten haue r: Leiter .Muiuentc hiiiicrer Ordnung, p. äol
-m. — Pels: Zur wiiaemdHftlitben BniMÜitouf der
orthogonalen Asonanetri& II. pi 895— 884. — Ameaader:
Tebcr ein Nnllsystem zweiten Oradp.s. p. 386— 401. —
Puluj: Strthlei'idf Klektrodenmaterie. p. 402 — 420. —
Skraup: Synthetische Versnehe in der Chinolinreilie. I.
p. 434 — 4(i.'>. — Weis»; Ueber die Bercrhnuni; de.-, liitlt-
reutislquoticntcn der wahren Anomalie und deü Hudm^ \eeior
nach der Kxcentricititt in stark exrentrisrhcn Babnei. \,. UM
— 176. — Hann: UpImt den tiglirhpn Gang de» LulV-
drnekp«. der Temperatur, der Feuchtigkeit. BewAlknng und
Windstärke auf den HUteanx der Rocky Mounlalos. p. 484
- .'i<i!t, Wald: Stu<Iio Ulwr Ener^jie producirende clio-
iiiii-ehe I"nMe>se. p. .'>IM "i24. Her/i«; l'cbcr die Ein-
wirkiiiij: mim Sehwefelsäure uut .Meno-. und 'I'ribroni-
benzul- j). .025— 532. Ileiinll; l eln-r k ^(iilluiiM lie Ver-
biiiduiiu'en von (.'iilurcab-ium mit Alkohoieii. p. 533 — M4. —
Stefun: l'ebpr da.'« (ileirhgewicht eines fetten ciastiachen
Kori'ei-s von ungleichförmiger oder 'veränderlicher Tempe-
ratur, p. 649—670. — Boltzmann: Kntwickelung emigor
xnr Bestimmung der IHamagnptiüiriinirizahl nntzlicnen For-
meln. I. Ueraus«t(>$8Pndp Krall i iner S]iir;ik- mit rialä
Winduogalagen. p. 57ti — r>s7 Mir i: u i > .s : Uebor die
Uestimmiing der Keibunu's- iiml i rUuuiiRsn.i tticipntPD aus
ebenen Bewegungen < ini'r Hüis^iukeii. p fiW r><i2
Klemen£ii: Zltf Bestimmung des Verhältnisses zwischen
der elektromagnatfawben und iMfhaaiirhai Kiahalt dar
Stromintensitit. p. 008—617. — Strtlats: ÜCber die
dtirrh EiitUdung von Leydener Flaschen hervorgerufene
Zcr.^ptzunjj de» Wassers an riatinelektroden. p. 618—638.
- Wcselsky u. Benedikt: l'eber die Kiimirkuinr der
Ralpp.trijipn Siiure auf ryro^'allussiuit.iilii r |. i;:ili (;4:'i
Janovsky; Ueber eine' neue Azobenz-odisuifosanre, p. (Mi
—450. — Sehröttar: IJahOr die Oxydation von Essigsiare-
Boroeottther. p. 651—486. — Rinden Das l'roblem der
vier Paakte im Shine der nputTPii Geomptrip. p. 669— (S66.
— Lang: l'eber die Dispersion lUt Aragunlu narh arbl-
trirpr Riclituiig. p.fj7l— ü7C. — Keitlinuer ii. W achter:
l'eber Disjjreaatinn der Elektroden durch pnsitiie Klektn-
citut und <bi- Erkb'ining der Liehtenber^-'s iien l ii;iin ii
p Ii77 - Puluj: .strahk'ode Elektnidetiiniiterii III
kdWi— 70«. — iIo<;evar: Ueber einige Versuclie mit emcr
^ olta'achen ^^^jSSS^ST' *" 'bmi^öÜHritan*' ^
' p.716— 7W. — Ooldaekaiidt: Daher
42
die Einwirknnir von mokMniUmn Silber uif die KohleMtoff-
cMoridc. p. 73»> 741. Cobcnzl: Beitrag »nr Treiinang
dei Wolfranis vdii Antimon. Arseu und Eisen, nelist Aiia-
Ijtt eint'» »ogfiianiiteu rsnulniiMtci'rilPii. ji 742--74*<, -
GrAger: IMe Sulibcbronütc |i. 74H 75s. I nRar: Zur
Baduction Aberscber auf eUiutigilie lutegrale. p. 759— 7äS.
— P«sebk«: MmulMiitciw einer DmianMm Itan
flum DnnlMcluiittet mit flincr kranmen FHohei p.7M>— TW.
— Veyr: I'clier ADsurtuni;en biqimlnliacbcr Involationcn
nad flbi>r die sieben Systteine der eine rationale Plancurre
viiTlrr Oiilnim? vicrfiirb berührender Kegclnrhnitle. |>. &fi
' i^^s .\tiii >i iliT: rclHM- die eine rationale riaiH'urvc
vii-rtiT OrJnuDX vierfai h berührenden Ke^lsi'linitte, »oltbe
ein einzelne« SjMein bilden, p. 829-4*4. Uubok: lieber
metritcbe Ueziebnngen , die in einer Canpnieuz linekrer
Comidexe «tattündcu. p. 88ü 9i>l. - Uecka: lieber <Ue
Bahn dei Planeten Inn (17»). p.!M)2— !MW. - riiiier: Zw
BeatinunuilK der Pulfaribc auf dem Ob^cTvatorium der tech-
imdicn Hocfascbule in Wien. p.!Mr7— 1)!(>. - Aiidreascb:
SfnthtM der meth)lirteu ParabiuisUuri-'u, der MetMtÜo»
panbaUlftlU'e mul des 'rio<:lii>le9tr<>|ibai).t. [i. 917— 026b —
HaitinKer; febtr NitniulttLui'. p. TO7 — 'JSö.
— — 3. Abtheilung. Bd. 82. Hft. »fi,
Jg. 1880. Wien 1881. 8". — l>r»sHi: D.iträirc zur
KenntnisR des feinr-ren Uaues des l)(inndanii.s. instifi-iindere
Ober die Nrrvi.'ii dc5!ie!b<'n p. Uj!? Iiis r,:iu,.'iT: l eber
die UhitiM'f'Lsse der HiT7.kla|j]ien di'.'i .Mi ii.-< lii'ii. ii LNIS JU.
— Biedermann: ücitra^ zur ailgimcmen >icr^en- und
Mnikel|ihysioingie. VI. Dcwr ilijtliiluache, dareli ekauLMto
BaiEuiig bediugM OMilnetiMUB qnennrtnlftar MgriidB.
p. »7-27&
Bd. 8S. Eft 1—6. Jg. 1861. Wm
1881. 8». — Bracke: Ueber eine duck KaHuidiyper-
manxanat aas liobuereiweisa erhaltene itidEitofr- oad
.M.-hwefelbaUiKe iii>kr)«t«IU»irl>are S4iire. p. 7- V2. — Pom-
mer: IJelier die bicmiakre Rvsorptiun in erkrankten Knorben
p. 17—140. — Kxner: /,iir Kenntni^n vuni feineren Baue
der Orosahirnriude. p. ir>i— Itj7.
— Anzeiger. Jg. 18Ö1. Nr. 1 — 22. Wien
1881. f<°.
Kiimrlifllw A^winili^* ü Bnlin. Ai^ptifn dw*
Hydr«gre.piUe n. aMiitia. MMeonilogiei. Jg. 9. Bft.Z.
Berlin 1881. 4*. fWier einige Efgcbniaie dar mmmi
TieCwcforackmigaB. Aiktiieher Ocaan. p. S17— m. —
Die SfwsinU-Onippe. 9. 09-686.
— Knchricbten Ar SeeftW. Jg. XIT. Nr. 41
—45. Berlin 1881. 40.
X. Pretm. Akad. d. Wiauiuoh. in Berlin.
^lunatsbcricht. Juni. Juli u. August 1881. Berlin
1881. 8". — Pringsheiin: I'el)pr ilie primikren Wir-
kuni^u des Lichtes anl die Veijetjitioii. ji. 5(M — ."iSS
Krnneeker: Zur l'lienrie der KliniiiiiiiiMii l imr V«riul>eln
aus zwei alpi Imij-i hen (rleiebimfren j "ö"' lii^i. — Sie-
men»; Beitrai^e zur l lieurie des Klektr<>rni>i.nii'ii8inu&. p. (2)7
—119. — Webakv: UebCT die Inlerpreution der •■nilf-
ecken Oetald-8ynibole mT RatienaHuu. p. 751— MK —
H«fniann: Zar Gcecliiehte der Pyridinbaüen. p. 763—774.
— Ooldetein: UcImt die Retlexiun HeklriM-her Strahltni.
p. 776 — 781. — id.: lieber den KiHrtus-i der Kathodenfonn
auf die VertbeiluniK de« Pho-ipborcuctn/lii hl* (ieissIerVlier
RAhreii. p. 781— »ö. — Zobel de Zanirroniz: l elifr
die antike Nuini^nwitik Hisnanienii, u. Mixi — ^U. —
Sehwenden er: Ober Uaa n. Meclianik tlcr Si>alt<>ffnuiigen.
p. 8Sa— d67. — Uoldataint Uahar dm ZaaeuHniiai«
swiKbea GaMiiehte oni SchicMnarfall in CWiileÄahan
RAhna. p. K7<j~H7t:».
Mabenbbrgiioher T«rein fttr Vitorwiiteiudi.
in Hermannitadt. VerhuuillnnL'i ii. XXXI. U< r-
naniuUdt 18<Jl. ö». — Schuster: Die Farbenblind-
keit. pv IS», — Hrarlekt Dakir
p. U-SA. -> P*itk: Die fcoklMH
((iwUcn nn Oalan (üabariitiieH. p. 40-ei. — Uanrick;
üebersieht der Arachnidenfitona SiebenbOrfens. n. Sl— 07.
— itL; Verzeichnis» der 1881) bei llennannstadt ueobachte-
ten lilnmenweit|M>n (AntophUa). p. tw — fi!t, — H eiste n-
bcrger: fcbersii bt der WitteniUKserseheinungen in Her-
mannstatl: I^TH 11 |i 7i>--!ii«>. — Si bunter; l>a»
Erdbeben vum 'i. Uituber IMIJ in Siebenbargea. p. Iü7 — 'HA.
LnppureBt, A. de: Tr«it4 da gMagia. Fna. 1,
2. 3, 4. Paria 1881. 8*.
Mtav, mvmm TkMiioh: IMa auf Agnifae
L. und Ftfukm däaUd* Ait vorkonuneadM
Aphiden>Arten nnd die von denaelben bewirkten Mim-
bildungeii. ("a-tsel 1682. S».
Aatronomiaohe Oesellsohnft in Leipzig. Viertel-
jalmaeliiift. Jg. Ki, Hft. 3. Unpiig 1881. 8«.
8m. fMogi^na da Vramoa ia Paria. BaUitin.
8«»8Ma. TwnTm. S880. Nr. 4, B. Plula 187»
—1880. 8«. — Blaieb«r:Tai«iiandalaHttita-Aliaca
p. 219—329. — Detof: Coqirilice nutaea dee dwHa al-
gfrieoa. p. 331 — 29.'S. — Donville: Note siir l'Amroonitcs
pteudoanceps et sur la formo de son ouverturc. p. 23'J- 246.
~ Carez: ('oupe du cbemin de fer de Montsonlt k Lu-
zarcbes. p. 249 — 2(;ii. — Bamiis; Nute sur di s li svilos
ile «'atbervicille. p. 2<ifi — 2<>9, — Oehlert: .\i>te sur Ic
rali-aire de Saint-Roeh, k Chance, pres Laval. p. 270 -276.
— id.: Note »nr nn nnuvel iiunzuu daus le teiTain d^vonien
da d<]MurUnient de Maine -et -Loire, p. 276—878. — Fi«
aekar: Note
^jl|i(er(Nion frauilryi) des Pbn-iHi.intis du Querer, p. 288
—291. — Breon: Pri^seiiee d m ! et du nitile daiis le
filon de jiyrite de ('hizcuiL p. 'J'.'l -'H -- Tuurnouer:
Iluitres de l'etAjfi' de Bazas p 2-M Ciitteau:
Xnte sur les Sahrnidi-es du terrain jiiraisiijue. p. 2S)7 — 2W.
— Bleicher: Recherchcs «ur lc8 terrauiB aaftMeaia aa
i'iirMsiqiie dans la prorinee d'Oran. p. 306 — 800. — Payot:
fota Mir la pro^ressinn des glacirrs. p. 81() — 311. — Co-
qnnid: Kxistenee de l'etaif» carentonien dans la craie
moyenne du .Nnrd de l.v l-'niiii e, du luis^iii de l'ivrU et de
r.\ni{leji-rr<' ]•. Ul iilti Mun i ilr (ilii>vi11e: .N'ote
sur le ii'o-^nuni': lirbrrti, |i :lls :tj!i. l»c Merccy:
Quelniif's uiii-o M.i !i' i.inatiTiiiiiri' aurinu. [i, 330 — 336. —
De ^arrau d'Al lard: Nute sur mir roursc )(i'"l<'gii]ue
aan aafiraaa d'AlalBi PbSSt— SM. - Dagincourt:Coucka
k polwaai k la baae dn Lies suiH-rieur aux enrirona da
Safnt-Amaud. p. 38.'» — 357 - Mvoit; De l'acide phoe-
phnri<|ue ibuis le<i lerrain.^ de tnuijiiticm et dan.s le Liaa
de^ Anlennes. p. 3.">7 36.'» — l'araveii - ('a<- Ii i n : De-
siriptiun d"un tra^n"'"' ''e rräne de CrocuiliUts J{:,Ui>uiti
dvh KTes eoci-nes du Tara. u. 368— S6i>. — De Mercev;
.Sur la theorie du Unateniure aaciea dana la Mord da in
rrauce. p. 370 384.
H"»" Serie. Tuuie IX. 18bl. Nr. 6.
Pari.« 1881. 8" — Krem: K'u ru.iti'Uis Mileaniiiue« de
rislande |i :'.;I7 Iii' Lemuine; Notiee fft'woniqne
sur lea envirous de Keims, p. iM4-^. — ltey-Le»cure:
Mate aar 1» gMaoia iMnda da rEeaagna «t aar kt Qwla
da M. da BMrili. P.W6-W7. — Ca rat: OliaenaliaaB
rar qiielanaa naiaia de la K^olotrie da IVkpagne, k propaa
de fai eana fh M. de Boiella. p. M7— ifr Pillet:
<'arte u^lojfique articnlee de la Savoie p '.\.V.l — 3<il. —
id.: Sur les »uiirbe» il AjitHChiis i\v liui, iSuv.>ii'
p. :Mil — 370. — Davidson: Note .sur les du ?ri'S
armorieain de la Sartbe. p. S72— 877, De l.au briere:
Description d'especea nouTelles du basain de Paris, p. .^7
—884. — Toncas: Note aur la craie anp^rieura daa an*
«inms de Songraigne. 886—989. — Raincoart: Snr le
terrain frurene du bassia de Paris, p. 38!>--9Ö2. • Dmi-
V ille: Sur la po^ition du ralraire de Munlabu/.artl. \\ 3!>2
— 3!Mi. — Velain: Notes ijfokipiiiiii'-s »ur la Hiuite-Ouvaiii'
•rapre« les ex|derations du l>r ( ii \an>: |i — 117 —
Arnaud: ärnehroniiuDe du Turonieii daos le »ud-i<ae«( et
dana la aidl de h Fmaa; 417—486. — Peron: Mola
aar ia anlitea fMdeala dai EektaUaa d>AlgMe. n. 488
-498, - DoBTilld: Ma«a aar kl partfe^ aaiaBaa da Ja-
43
nuii|UC iiioycit du lia-^.-iln lie l'arLs. p. i'd'.i 471 < .1 -
rm»cn-C»cli im l'c l'unciniiiitr- iii> VKIrphux priiuitifiitii»
dsM te Tarn. p. 47»— 4ai). — DullfuB: iHVoDvme da l>
Doloinie «laiu k-s Sitbl«s |i«riüc-u8 iiioyeus^ ji. 481)— 483. —
Tardr: NouvpIIp etude Mir Ic dernier Diluvmm quatmiure.
p. 4M— 496 — Lanbart: Note «nr Irs Kahl<>s oUgor^nea
Se» pnvirnüs <rKUinpe8- \>. 40*;— fiOC!. - Iii' LacTivitT:
Kot>- siir lr> terraiiw priiiiiiin's liu Mcrln'i.ui y. 'MKi .MlS
— Kollaiid: Sur Ip termin rri^tan- du Sahiira sppten-
triuujil. p. dOy - 551. Sarruu d'Alluril; Oxfunlieii
sup^rieur. p. 5Ö2 — .VMt. — I>aiibrt"e: ConcU'res gwme-
tiimaa im ikflaaaa 4$am quelquei loealilte dta Alpe«
Sbum et daa rtgiona a4jw:eDte. p. fiB9— 870.
r\"f.rii IT). NVivcinlier l>i« 15. |)eceml*r ISSt..
Acad de» Scioncea at Lattres in Montpellier.
Mt'moiren de la H^cüon dea Sciencea. Tome X, Fase. 1.
Anm'e 1880. Montpellier 1881. 8". — Goiiroliet:
Kuule »ur Ics (rallp.s cuusi'ps pur des AphidioD&. p. 1 — 102.
— ("a/aliit dl' ^ u tid ■! II I i. : .\i iioti «•rusive du »able oii
moineBeiit sur des caillaux du la TalliV dn KbAne. ]). 103
— UOl — Crova: Moauro de riut«[isiu- oilnriiiquc >ur Ii-ü
BtidlatkinB aolaire», et de leur rinwrjition par ratiuospbrre
tarre«tre. p. 111—182.- Rnrh«': Notice sur rotMerraloira
de l'anrienne ÜodMe dr.'. Scicnres de MoDQMÜiar. p. Itt
—166.— Croira: F:tii<l<' ih- mdi.itiiMis ^nlBaapar ita eor|ia
inandMeHla. f. i57-:.".i>
(Fortactxuug lotgU)
Beitr&^ zur Oeeoliiolite der Physik.
Tea Dr. £. Qarlaai, Lahnr tm te KgL höheren Gewerbe-
■AnfetaOiweL H. T K.
1) TtltlUih 4lMl TcTZPich-niKttP!! der bis auf man
Zeit «dutteaen Originalapparate.
IK« Beurbattnng der Oescliiclite der Physik iat
in neuerer Zei< iu Deutschland in acffalletider Wei.te
veruaclilüs»i{(t worden. Auaeer den Wprken Poggen-
dortr« und einer Aanhl Biograpbieen hat die neuere
deutsche Literatur auf phj'Bikalischem Gebiet« nickt
Tiel mclir aurzuwciiK'u, aU Abhandlungen, welche ein-
■eine GegenstlUide betreffen oder geJegentJiche Notizen
geachicbtlioben Inhalt«. Und doch sind vielleicht vor-
ngnreiBe die geacfaichtlidien Betrachtungen berufen,
Aa rein menwhlichu Seite im Fors-ilier 7.u pflegen,
dn, m dem wir aa ao hanUch weit gebiwtbt, auf
daa ricbtige Maas« mi^lekmAihren, die Freude an dam
Geleisteten nicht in Ueherschätznng deasdben auaarten
n lasaen. Daaa aa gleichwohl an Interaaao Ittr den
giaaUAlliehaa Tbril der Fbyaik dordmna nieht fililt,
dm dMBlibe im Zunclimpii begriffen ist, dafiir bot
dia Lmimur Auaetellung wisaenacbaftliefaer Apparate
den beetan Beweis. ' Die Aneahl der hietoriaoh merk-
würdigen Apparnif. <!ii- ■ inL'' ■« bickt waren, war eine
•ehr grosae, die Auimerksaokeit, welche dieselben er-
Mgtatt^ eine nSeht ^paringaref wie onter Andavam Aa
vielen Verütlentlic!uingi.'ii !."'r;iilr iii.f-r sie bewcisi-ti.
Ein omliMeeDder Bericht aber dieselben, welcher von
mir Incriftirt, ist in dam Otnmmtlieiialrte Vbw dia
Antatenung, der im A-.!ftrr,Lri' der lietheiligten pn iiitai-
idmi Hiniaterieo herauiügegebeneu wurde, enthalten.
Es konnte darin nattriich das reiche Material, welcbe*
äa bot. nicht eradidpfl werden. Tor Allem schien e«
nnthnnlich, die biographische Seite der Sammlung lier-
vorzulu'bc'ii, zuHmiuiR-uzustelleu, wftB %<ai Ajijiaraten
«inaalnar Forscher vorhanden war. Gerade da« aber
dürfte ein fllr die Behandlung der Gescbtehte höchst
wichtiges Moment sein. Ist schon die StittA, die ein
graaier Mann befamt, geweiht fttr alle Zaitan, via Tial
mehr mtaen ea die Werkaeuge sein, mit denen er in
seinem Theile am Fortschreiten der menBchlicheu Er-
kcvntaisa mitgearbaitat hat, und indem una diaaelban
in aein Arbeiten, töii Bingen mit der widantrebaoikn
Natur hineinschauen lasaen, tritt una taia Sein nsd
Leben besonders labendig vor Angen.
Ea araoheiBt daabalb niefat olma Intereaae, in
Gegensätze zu dpr in dem ei-wilbiiten Berichte als die
zwecfcmilaaigere sich ergebende Anordnung nach den
zustrlloii /II versuchen, wag von Apparaten einzelner
Forscher und Mechaniker äbrig geblieben ist. Dieaar
Terrach aoU in dam Ct^iandan Tanafaduuaaa gamadit
werdrii. T>«bei bedarf e.< wohl nicht einer besonderen
liechU'ertiguag, daw dasselbe nur bis zum Ende des
* * * * - ■ Mm 1, , Ii .1 M J I, Uli II fii I li Mi,fl,ti ■ ■ - - ■ 1 Vn*»
nannannvsii jajiruuwnei'm uMigwonra wutuen iss. wttr
unser Jahrhundort bietet l>ei der jrn'iüsi-reii Scbwi^ vig-
keit, das Wesentliche vom Uuwe8«ntliclien zu scheiden,
der Beriebt woU seboc da« Erfbrderlieba, wenn aocb
nicht za leugnen ist, dass die Erwähnung zusammen-
häiigender Heihen von Ap]iflraten, wie die vou Andrews,
Berthelot, Benders, Helmhi>ltz, .\.W. Ilofhiann, Maregr,
RpuleAux, Siemens, Thomson, der englischen Telegraphen-
und KabellpguDga-Apparate recht gut in den Rahmen
unsi ri s Vtr/' ichniasos gcpoast hätte. Au - Irillicrcn
Zeit wiederum ist Alles ans Erhaltene bemerkenswerth
und so sind denn auch die Werke der Mechaniker mit
aufgefährt, welche aaf unsere Zeit gekommen sind.
Warna diaaa maA hb «ad da einn garingare Wiobtig-
kait Dir die flijrfk haben, ao kwmnt ihnen dooh ein
um ao gröasereii kunHthlitxjriscbes Intereaae au, das ihre
Anfiiahma wohl rechtfertigta. So aeiriaB dar Vorwurf,
der daraas arwaohaen ktante, dam TJnbedentendea mit
aufgenommen worden sei, minder schwerwiegend, aln
deqeoige, nicht die möglichste Vollständigkeit ange-
strebt n kabaiB.
Dir.'-i' wjir nun aber i-riiobllcb zu .stciffcni, wenn
das Verzeichnis« nicht auf die Londoner Ausstalluag
haaehriakt, aendan in aaiMB Bifeidi gaaoigaB iranie,
\ta!^ vün Originulapparaten mir sonst noch ^—
war. Eingebender konnten nun ausser der flanmlaag
des Ifnaaun Fridarieiannm in Oaasel anoh der Inhalt
derjenigen de« physikalischen Salons in Dresden, die
des germanischen Museum in NOmberg und der Stem-
44
-wait« nad de* pltyalkaliMlMii CUiiiiMla Ib Laidm,
endlich der Steruwarte in ZOricl) und dus dsiitsi-hen
Gewerbemoaeaa» in Berlui benaUt werden. Von an-
4um 8«gandiiiifHi — ia MtodMa «M Jatafc «Im
soIc}ii' nogelegt — «ind meines WilMIH Kttaloge nicht
veruffentUcht. In der Loodoo« Aniiteiiimg waren
antor Andorem dto taiekm BwitetbAaMr dar Royal
Society und des Kings College in London, des C<in-
servatoire dea Art« et Metiers und der Ecole poly-
teehniqw in PHrii, der itaUeniuben Sammlongan, vor
Allem der in Florens bafindliellMl vurlianLlen.
Ihc italienischen Sammlangen zeiriincn »ich nu-
mantlieh durch die mit grosaer Pietät erhaltenen
Originalapparate italienischer Poncher, von Galilei ao,
ans. Das Leidener physikalische Cahinet besitzt als
inüssteu Schatz die Origiualapparate Hoygeus' und
die reiche too 's GraveNsde angelegte Sammlung.
S« Volder, welcher 1670 ala Fkofeaaor der Philoeophie
an der Universität xa Leiden angestellt, 1675 die
Emiachtigaug erhielt, OollegieB Ober ExperioiMitaJ'
pbysik xa halten, und dum in dw Stnd geietxt ward,
die dam nöthigea Afvpanta su ksnfm,') legte dc-u
«raten Grand an der gansen Sammlniig. Darob die
ESraeDDODff 'e OrBTenmidrfe nm Diraotor Ate Thes-
trum phyricum im Jahre 1724 trat dasselbe in eine
neue Aera; die von ihm auf seuie Koaten hogaitellten
Apparate, «nddie er in aeinea FlijBleaa EbDenlia
nia11uniati(i-i st-lir vollstüiidipt abgebildet hat, worden
nach seinem Tode von der Universität angekanft.<)
Wabradiciiilkh uilar dieaen baAuden aidi dl« briden
von Fiihrcnheil vcrfcriicrt* n Thnminmeti r. die niX'h
Jet2t eine Zierde der Sammlung bilden. Ist ihr dem-
BMh aia boher Uatoriadier Werth mnajireolieD, ao
■Seilten sie von der Saromlun;; dm Königlichen Ma-
«ens in Ceaael hierin doch noch insofern fibertroffen
werden, als diaaalbo neben den Origtealapperwten dea
LaadgnftB Wllbebn und seinem Hofahrmachers, dPH
Meehulkani Aitwwen und Mathematikers Joet
Byigi, eine Anaabi haaptsiehBeb aetroaondscher Appa,.
rate buk d'-r.i 17, .lülirliiiiiJi'rt, dann hIrt eine ^OMO
Menge aktrunuuiiticher, phy sikalischer nud geodätischer
laetwiMOBte, nd mter ilnaa aiafat yntSgt Orifßaii»
ans dem .Anfang und der pratm TIalffe des 18. .Tahr-
hunderts besitzt. Sie ist uUzulaugc so gut wie un-
bekaoBt geblieben, erst in neuester Zeit ist ihr Werth
mehr und mehr erkannt und anerkannt. Derselbe be-
ruht hauptsächlich in dem Umstände, dass die Mehr-
zahl der in ihr enthaltenen Apparate von einem in
den Wieaeneehafteii wohl bewendevten FQrrten, dem
9 8i«tanbed(, CtescUadaaii darUidadwHMgcsdMMl,
ToeveegMin an IMun, p. IM,
•) Ib. n. DadrTrilC
Irfudgnfln Carl, aiigeaebBlIt lat nd dHa ale in Folgo
dessen sich von anden:^ filrirlr/ritigen Sammlongeo
dadurch su ihrem grossen Vortheile unterscheidet,
daaa sie Ibat gar kaiiie dar daaula AblMen gplehaeien
enthilU. ?ip isf in noch höherem Hrade, wie die
Leidener Sammlung, deren Altere Apparate ü»t durch-
gdiaads «on *a Of«*«aude hanttm, gaatgaat, den
Standpunkt der experinientelleu Naturwissenschaft am
Anlange des 17. Jahrhundert-^ in seiner Grösse, wie
In seinen Verimngan danastellen, .\naaer das «ntan
anzuführenden Apparaten, deren Verfertiger wir ken-
nen, buil hier nur noch im .\nsuhluss au ein« Ver-
öffentlichung GrOnther's^) «n altes arabisches und ein
mittelalterliches Astrolabium, Rodann ein Quadratum
gemuetricum ahi in ihr vorhanden hervorgehoben wer-
den. Sehr reich ist auch tlie .Sammlang in Dreodan.
Originalapparate freiüoh finden sich dort nur ttuaeerst
wenige. Sie ist etnen längeren Zeitraum hindurch
fortgaMhit nud gicht in Folge dessen einen viel we>
idgar genanan GeberbUok Uber den Stand der eaetan
NstnnrisaanaiäMften wBbnod aiaea gawiaan Zatemmnaa.
Die Sammlung des germaniscben UnaauM entb&It anter
vielen werthloaan Apparaten ein|gn moige Belrittao «a
Original- nnd Uatoriaeben Apparaten. IMa Saaunbng
der Sternwarte in ZOrich steht an Menge der Apparate
hinter den genannten weit aarfick. Aeltere Original-
apparate beeltet ale nidit, von nanaran die Heeaer^;
sie ihV rt)igeIPKt nml eingehend boBchricbeu von R. Wolf,
lilodlicb sei hier noch einer Sammlung erw&hnt, die
mit aaldreiafaen SlildMn b der LoadoDcr Aoaatallnng
vertreten war. diejenige <leB Fürsten von Plesg auf
Fürstenstein. Soweit sich aus den doi-thin geschickten
Oegenstftnden adilieaaen Hast, ist der Warth dar
Samminng kein sehr hoher, nainenriicb baiHrt rifl SO
gut wie gar keine Uriginalapperate.
(Pflfttalmig fldgt.)
Eiograpliisclie MitUieilungen.
Am 21. Febraar (6. Min) 1S81 atarb in TIflk
der russische (jonerallientenant J. Chodr.ko, heivnr-
ragender Oeodit Kueshuids, geboren ni Wilna am
6./18. Daeanber 1800, ««een aafaier Vardlanata nm
die geographische Erfor^^ Imtig Jr>: KiiuI:a>'us seit 1871
Ehrenmitglied der Kusnachen tieographiscben Gesell«
aebaft.
Fmle Fclirunr 1881 starb in Sydney der ver-
diente oustnüische Naturi'orscber G. Krefft, geboren
an BnuHwhmig 1830.
>) Dia BwAaaatische bainnlung de* gani. Huaagaa
in NOnliwg, LaapoUnn ütL XIV, Slr..ll--19. p. M C
L.iyiu^L.ü Oy Google
46
End« Ihl 1881 mri» dnr AMkutimBOo S. M.
Giulietti »Is Führer einer Expedition *ur Erforschung
de« LMiies der FtöMe HAwaaoh nod Gu«üma in «kr
SiIm ym ÜMM* anMHrdat. Er war 1848 In Gk>
■teggio b«i Pavia geboren.
Am 28. Juli 1681 lUrb auf der Rückfahrt TOB
p«'(iL,'i ii]i}n8. lii u Gc^ollschftft in Pari», eifriger Förderer
de* geograpbinchen Stadiania in FruikreMh, Tb«il-
cilwat ta im TwuMtan mm ümk/tUk dar iMdr
«§• m Snuuna. JkmXb» wui» isn in Biuis
Jm 15. AmtfUt 1881 itaA h BraiibMod U
Wasbingtcm {'»iii'-ain C. P. PatttTson, Leiter der
anerikaniscben KtUtenvermceitutigim, gtsboren bei St.
Lonta HB S4. Avgut 1816.
Am 27. Augitft 1881 starb zu Thun der Er-
forscher der äinai-Ualbiiuel F. W. Uollsnd, geboren
1887 SU DomblDton.
Am 11. September 1881 starb zn Dalboone Crange,
Schottland, der Major S. Anderson, hauptsächlich
verdient am die genauere topographische Greazbe-
itimBong iwiadMD den Vereinigten Staaten and d«i
teitiaehen Beaitmagen in Nordamerika, geboren am
IS. November 1839.
Am S4. September 1881 itarb m Aix-ln-BaiBs
in Svrvfm der engBidM Qvnerdm^jor Tinooit Eyre,
geboren 1811, dcracn ßeschreibnng des Feldznges
gegen AlfehMietan 1841 — 43| an welehem er tbeil-
--' — , Ue in die neneeto Zeit eine Haoptqnelle der
Kennlniai die^fp» Landca bildete.
Am 6. üctober 1881 starb GeoeraUieatemait
Rieoif Geodstf BeroUmielitigter fteUne bei den
fttHIHJBB der EuropÜsi heil Gradme^ünng, 70 Jahre alt.
Am 5. November 1881 »tarb R. Mallet, be-
duieh eeine TVweehuigen Aber fidbebeo mid
Tnlkme, geboren am ^ Juni 1810 in Dublin.
Am 15. November 1861 starb in Coaaack, Colonie
Reisender, Thriliii hiiirr der von Warburton 1873 ge-
letteten Forschungsreise durch Westaaetralien und
Fttrer «inar Espeditfen nur Brfitaelraiif des Laim
Eyre und der umlieffenden Gegenden 1874- 187S.
Am 25. November 1861 etarb in Madeira Adam
Xc Cnll, dar Leiter der BipedMoD dar LMngrtone
Inland Mission, 31 Jalm alt.
Am 1. Üecembar 1881 starb au Loxemborg Dr.
E.AeeliBnBn, PWhideBt dar Botiniaehen OeealwiiiaR
daselbst, 61 Jahre alt.
Am 2. Doccmbor 1881 »taib zu Genf Alfred
Oaatier, Profeasor der Astronowe an der Akademie
m Oenf «nd INreetor der Stanwaita dBaellitt Ten
181« Mb 1889, IfitgUed der Aebwioaioai Soeia^
I./ondon, geboren den 18. Juli 1793 zu Genf.
Am 3. December 1881 starb in m^tham, EiaeK,
dar «ngUaelM Adninl & J. BIrd, IMkahiMr dar
VobrezpeditiotMB von Jamaa Boa nd apttar Fkiry V
88 Jalire alt.
Am 17. OaaantibMr 1881 alarb n Boeheatar N. T.
<1er bekannte aBarikanlieha Antknipologa Lewis H.
Morgan.
An n. Daaamte 1881 alHlt in Stfat-Mand«
im 84. Lebensjahro Dr. Briene de Boisinont, be-
rBlmiter Irrenant, Ver&aier werthvoUer Werke Uber
OeUmknuldieiteii.
Am 30. Deccmber 1881 starb zn Orcifswald Pro-
feasor Dr. Roh de, Oekonomierath , Generalsecretär
dee BaMäaeben LaadwirtbadwfUieben Vereins, frflher
I^hrer der praktieohes Landviitbanknll ta dar Aka^
dcmie Eldena.
Elnde des Jahres 1661 starb in I^arkod] (Sennaar)
der italienisohe Afnkareisende Carlo Piaggia, haupt-
sächlich verdient um die KrforBchaog des agyptiaeheo
Sudan. Geboren am 24. Januar 1827 bei Lnoca, be-
gab er Nch als reiselustiger Müllergeeelle 1861 nnoh
Tunis und spiter naoh Alesandria, von wo ana er
1656 bis 1658 die oberen Nilregionen besuchte. Dia
aaf Jagden eriegta aookigiaebe Anabente maehte er
dem Florentiner MnaaBB mm Oaadienlc. Später 1868,
1871 bis 1675, nnd eeit 1878 nnternalim er noch
wiederholte ForeehuiigaraiBiii nseb Cbartom, Alsysai-
nien n. a. w., mut daran leteter er olagi ala er im
BegrMT war, sich dem holländischen Reisenden Schuver
als Begleiter anTOscblieasen. Die geograpbiscbe Qe-
aeilidttft in Bom batta ibm 1878 fie gddeM Ha-
daiUe verliehen.
Am 4. Januar 1862 starb auf seiner Beeitaaay
bei kFew-Todc Jobn VilBam Draper, Profeasor der
Chemie und Naturgeachichfe an der Uuiwrrillt New-
York, 71 Jahre alt, geboren in St. Ueleoa bei Ureirpool.
Ab 4. Januar 1888 atari» an Bt PWeräbniy
von Z abl o t .'ik i - B p H " i af o w.sky, Mitglied des ru-i-
siscben Reichsrathes, Director des Ackerbea-Departe-
■anla im Wnialerinm dea faBen, FMatdant der at»>
tistincben Sektion der kftiüfrhcli ru-fsischen geagnfU-
schen Gesellschaft, im 74. Leben^ahre.
Jm 4. Jaanar 1888 atatb m Wien der BAtme
des Gotthardtstttuncls . Wilhelm Hellv»g, gabanB
am 18. September 1827 in Eutin.
Am 5. Januar 188S starb m T6k der kanii^M
Mcilicinalrath Ilofrath Dr. ,\>!giist Höfler, (geboren
am 25. Januar 18UÜ zu Mcmmingcu, seit 1832 Dr.
med., 1834 bis 1836 praktisciier Arzt in Florenc,
1836 Ua 183» in Bon, 1840 Ua 1843 mnjgiiehar
t
Digitizcü by Google
Lu4flaMMi* and Saliaeomt in Orb, 1843 bis No-
TCBlmr 18B1 kMü^klMr Borirlw- «ad Bnouianuit
in T«b.
Am 6. Januar 1882 starb zu Florenz der ong-
ÜBcbe Alt«rthainsforwh«r Nathan Dawis, welcher «ich
um die Erforschung der Rainen von Karthago ver-
dient geoiaebt hat. Er veröffentlichte die gewonnenen
ReralUte in dam 1861 enduMMnea Werk« .Cartbagn
and her remaina*. Ton Mian ■anat%an SduifttB
ci wiihiieii wir noch aTnnia, or Nleotioaa from a joonal
k«pt dttring n nodiBM in thnt xtgtatf, 1841; n «mm
from THotOi ud Soatli Aftte, 1844; Bdnad dtias
vrithin Numidinn and Cartbaginlu tlRitWiWi 1862."
Dawis wurde 1812 geboren.
Am 11. Januar 188S ttcrit ra KUn, wo er aof
IlcHiich bl i Verwandten woiUf , <1f r ProfesRor il< r
Ph;rs>o^O0>' an der Univerait&t Lättjch, Dr. Theodor
Sehwann, wdeher rieh dnrdh Mine Butdeeknngen
auf dem Gebictp ilev riivAiiilngie alnan Flatz unter «Irrt
enAen Naturfonciiem aller Zeiten onngen hat. Seine
IMannelinngaB Uber die Attamnng der Bor, die Gili-
rung und Fiiiiliiiiw, die rrzeucr-me. ilif Mufjcnvcrdauung,
das Geeetz der Miaakelzuaamiuuuziehiuig, die Contrac-
tilitU der Arterien, die doppdriiinigo Lettuif des
KM,'»1HM.'lncipS| die Rolle der Galle sind sämmtlich
gnmdlafiind, ja bahnbrechend gewaeea. lieber alle
dieee Leistanigen aber ragt aech booh ea^or die von
ihm aufgeateUt«' und begrflndito Zellentheorie, welche
in der physiologischen Wiiaensrhaft einen vullständigeu
Umtob wung herfacif&hrte. Am 7. Deccniber 1810 in
Neuss als vierter Sohn des Terlagebnchluindlers Leo-
nard Schwann geboren, erhielt er auf dem dortigen
Frogymnadum seine erste Aosbildong. Nach Ahaol-
vimng der Abilurienteoprüfiing am Jesuiten-Gymnasium
in Köln studirte er auf den Univerait&ten Bonn.Wflne-
bürg uitd Berlin Medicin und Natur wisaenschaften.
Im Jahre 1884 erwarb er i« Berlin den Doetoigrad
and im selben Jabre lieafauid er du BlantHnnnn.
All Assistent des berühmten Phynologon Jelwnnes
MoUar am nnafamiaalmn II oaeom in Berlin erwarb er
Mh dnnli seine rasch anfUnanderfoIgeoden Entdeclc-
iiiigcn einen solchen Ruf, dass er bereits im Joltre
1838i erst 88 Jahre alt, nun ordentlichen Profeasor
der Anatomie an die ünhrerritit Löwen bemftn
wurde. Zehn .lahrp später vurtauschte er diesen
Lelmtuhl mit dem gleichen au der Univenit&t
LiltUdi. Der TiersigjAbrige Gedenktag Sdiwnnn's ab
akademischer I^hrer wurde ara 23. Juni 1878 in
Lttttioh unter der aUaeitigsten Tbeilnahme gelehrter
AnetaHen und OtoeWeebafliMi gelMert In den letaten
Jahren bcscSjuftitrt.: sidi Schwann mit der AbfnssuBg
eines grossen Werkes, in welchem er seine TheOtie
der organisolMn Wesen weiter augfuhren und begründen
woUto. Leider hat der Tod dieses Vorhaben vereitelt.
Am 12. Januar 1882 starb in Folge eines Gehiru-
Bchlagua im Alter von 47 Jahren zu Nassau a. L.
SanitjUarath Dr. Ferdinand Bnnge, Laitar dar dof
tigea Kaltwasaerheilantalt.
Am 12. Januar 1689 starb tm Lemna ^DalmaUeu)
BlMins Cleeiak, no^pnaiehneter CondqrlinkiCi 68
Jahre alt.
Am 13. Januar 1882 starb zu Ixelles General*
aialMoberst Adam, Mitglied der BrOsselier Akademln,
IKreetor des kOniglieben miBtlitelisin kartograpluielim
Instituts, dem li tztcrps zum ({rosnen Theil seinen hohen
Kuf Ai verdaukeu hat, täehtiger Forscher auf dem
Gebiete der Geographie, geboren am 18. Oetobar 1830.
Am 14 .lanuar 1882 starb zu LemberR Dr. St*
mon Syrski, Pmfaaior der Zoologie an der Uaivac^
aiUt daaribal, im 59. Lafaenifakn. Bmaibo luft sieh
f.r.iMfiirli: 1i nls Tclithyologe einen wiaaenschafllichen
Namen erworben. £r machte eine der von Oester-
tiüncii nach Asien mit und war hierauf längere Zeit
beim Marine -Observatoiinm in Triest tbiltig. Dos
Aquarium im Prater ist honpMahBsli Min Werk.
Mitte Januar 1882 starb zu Paris der Altcr-
thumsforsoher Henri Adhen Prevost de Lougperier,
66 Jahre alt. Gehono am 81. Beptember 1616 an
Paris, ward or 1847 ConHervatoradjunkt am ägypti-
schen Museum des Louvre, dann C'uaservator der an-
tiken Sonlptor, der Vasen und des mexikanischen
Museums; 18&4 ICtgUed der Akademie, 1865 Officier
der Ehrenlegion. Er arbeitete fttr veracliicdeue Zeit-
schriften und war Mitbcgrflnder der „Revue de
numismatiqae'' und des «Atbenaenm franfais". Auob
verdankt man ihm die Herausgabe von «1^ Koata
Napulöom ni, aieUtootnra, lealplan ote." '(Ma
1864 ff.)
An 18. Januar 188S starb an Bccfin Gebsfauar
Sanit&tsrath Dr. Adolph Löwenstein, ärztlicher und
humoristischer Schriftsteller, 70 Jahre alt. Er galt
als Antoiltit im Flaeha der Hsilgjmnaatik.
Am 19. Jauunr 1882 sfarh in München Dr. Her-
mann Alfred Rndolph von Schlagintweit>Bakan-
lilnakl (IL A. N., Tsrgl. p. S), gsltaren ebendaseltsst
am III. Mai 182G. Iliiuiann ?<1iliif;iiitweit machte
sich auerst durch die gemeinschaftlich mit seinem
Bmder Adolph in den Jahren 1846—1868 aaige>
führten l'nteraodinaigen über die phv' ika'isi !.e Geo-
graphie der Alpen hduumt. 1861 habilitirte er «ich
ab Doocnt der Hateeniiogie «ad thjtA te BerUa.
hu Verein mit seinen Brüdern Adolph und Robert
durchforschte er von 1864 bis 1867 Indien und das
Digitizeu Ly Ca
47
Himal«.v»K^birf;re «o^ erhielt wegen seiner 18S6 er-
folgtet! UeberBteiguniB; de« Küt-nlOn 1864 »om Kaiser
voa BaniMid dmi BtiiMimm SakOalaiMkL Htmum
wriMfcnflMit» «■ Rwoltiite iranr T^MMbu«« in
dem 1869 — 1872 m Jena erschienenen Wotk* aBaiMB
ja Indiw md BoehuicD'' (S Bkode).
An Sl. Jhiiiw 188t atanli io Brltam Dr. Ahot.
Rittraann, geechfttzter Augennrzt und flalulftllallar
in dieMm Fach«, im 56. Lebenajahr«.
Am n. lamr 188> itarb in BarbmlM 6»
ViiiK-r OtMTiiii^ilicinalnith Dr. Robert Vol«. Derselbe
war am 3. April 1806 in Kariamlw geboren, wurde
■af den dorUgM GjwnMinB wn^geMldet nid stodbte
üCKlftlin in Hei<le!b<T(? nn<l (i<'ittinRpn Medicin. Nuch
korter llAtigkeit alt praktischer Ant in Karlsruhe
und PfenMm trat er 1840 b di* Reflie der Staats
Arzte »l« Axetiittenzaret nn) Pforzhcinipr Rpzirksumte.
Einige Jabre sp&ter wurde er in gleicher Eigeniwhaft
aadi Kariamlw venatrt, «o er We m mImb IM«
all« Bezirlf^nnst (Phvficu«) und pleiehaeitig al« Medicinnl-
reterent zuerst bei der Regierung de« Hittelrhein-
toiisee, dam bei den MiaiBteriam dea bmem thltig
war. Volz war Mitglied der Rcichs-Cbolera-Mission
und ausserordentliches Mitglied dea Rcichsgesandheits-
antaa. Aach literariseh eotiattate dar YantocbeM
ein« erfoigreiebe Th&tigkeit.
An SS> Jianar 1882 starb in Nina der bekatmt«
Naiuflwnhar Eduard Desor, Professor in Neuenbürg.
Am 25. Jawnr 1888 starb io Jlndolatadt lU-
gierungsrath Heiirer, welebar aaf dam Gabiata dar
Entomologie durch Herausgabe einer Arbeit .Ueber
SebnettariiBga in dar Ungagand von Radoletadt'' eieh
mn die Flmia ThMngei» sardleat gemaoht bat. In
den letzten Jahren seines Lebens beschAlligla ar sich
mit der Beobachtung der Laobnooee in der Umgegend
von Radol Stadt und entdaekta dia fttr Thftringen Ua
dabin unlx^kaiintc Timmin nH']tiivililrt»<%; «iiB-(CT(lf!n
danlcen wir ihm die Auffindung uhlreicher Standorte
edtenar äiflringw Uooee.
Am 2ß. Januur 1882 etarb in TripoÜ im Alter
wn 74 Jahren Frederiok Warriogton, Sobn des
frflhenB engünbep Oanaala daaelbat, naleher seit nehr
ala 60 Jahren die von Tripoli aus in das Inn>jn' vor-
dringanden Afirikareiaendeu mit Kutli und Tbat anter-
aMM bat.
Am 27. Janaar 1882 starb in Edinburgh Hir
Robert Christisou, Sehottiands grosser Anet, in
aeiaem 85. Lebeasjahte. Der Teratorbeae war leinar
toxikologischen Forschungen halber bcrShmt und «Irr
Entdecker der Eigenschaften der Cnlaliorbohni-. I)i'r-
ariba, gaboren am 18. Juli 1797 zu Edinburgh, war
DoBlor dar Mndiain uid Fniiänar dar Matena mediea
md irfiber der gericbtUchen lladieia aa dar üaivap-
sität .:u Kiliuburgh sowie MHgHad ud moepHaidflBit
der Rogral äooialy daaaibit.
An M. Janwr IMS itarb n Dynn TVlfac
Billet, Decan <ler Universität von Dijon, corresjion-
firaadaa Mitglied dar Ptoiaar Akademie der Wiaaen-
aobaftan, ▼erftuaer lablreieher AUnadhmgen nnd
Werke
Im Januar 1882 starb in Delft der hervorragende
NiadarilBdiaeha Madianaitiker Dr. F. J. Stnnknrt,
ehpmaliger Lahvar aa dar dortigMi Plo9|ytaebiiMhaB
Schule, in 77. Labanfahra.
Ab 1. lUnar 188S atari> in Wien daa lebena-
längUelw Hitgjiad dn 5st<>rreichiprh('!i Hprrr!:)ia'.tses
Adam IVaiharr TO» Bnrg, einer dur Korj-phäen auf
den OaiMato der MaaeUnanlakra md dar Wi*— ifc,
im 86. Lpb'Mi'jabro obne vorniiüRPjjnngcnp Kraattlit
plötzlich an Altersschwüche. Uelioren am 28. Jaamr
1797 ak darSoha aiaaa HbftnaehUatan, ariiaitaka ar
Tiiehr<-rp Jnbvp, rmfhdpin pr dii? Tinchlerei erlprnt, in
der Werkittiltto seinos Vaters Anton Barg. 1810 bis
1818 beraehte er die Arelii(iektnr*Abtbeihing der
Wiener Akademie der bildenden Künste, hörte dann
Vorlesungen am Polytecbnikum und wurde 1820 Assi-
ataot dar bOheren Matiunatik; von 1827 bU 1828
dootrte er, cum Professor amaant, die Mathematik in
Sakbturg, seit 1828 am Wiener Polytechnikum. 1887
wurde ihm die Professur der Mechanik and Ma^^chinen-
kfaro aa der genanntes Asatalt Obartragan. 1888 bin
1641 beniata er aaf SUatakoataa Cut gaai Europa,
ttberall die wichtigsten Etablissements besnchend. 1844
ward er Regiarungsrntb, 1847 EbrenbOrger von Wien
(ftr aelna Verbeaeerun^ der FimerlBaebanataltea md
Gasbeleuchtung). 1848 Mitglipd kniserlicben Aka-
demie der Wiaeenaehaften, 1849 Reotor des Polytech-
nlknne, 1801 Pneidanfc daa tfalairclebbeiiin Am-
f fflluiigscomitcs in London and 185."> Sxtinturrtth im
Uandelsminiateriom. Bei den Pariser Aasstellangen
«Irkta er ebenldb fai berserrageoder Steihtng. In
da« Herrciihau« wurdp vx ."im 'IV). Jatiimr 18(59 be-
rufen, uaebdem ihn der Kaiser bereite 18<i6 in den
Freiharmataad erbeben hatte. Er betbeOigte sieb Mar
niirrii-rif lieh an der Rprathunp der iSsenbahn vorlagen.
Von seinen zahlreichen Schriften sind »ein ,Compen-
Ana dar babaren MatiMawHk" (Wien 1886) md äste
,Compendium der populären Mechanik nnd Masebtnpn-
lebre' (Wien 1846) besonders bervoranbeben. Von
tpn Aber Sicherbeit<»vpntilp, Walwnmflblpn ptp Bnrg
war Mitarbeiter an l'rechtl's techn. Encyclopudie.
Seit 1879 war er VicefirlaUni dar UaariMna Akt*
danüa der Wiaaeaidiaftaa.
Digitized by Gopgle
48
Am 1. lUmir 1689 ■terb ai Pub AmMm
AllunrlrY' Rnitii» Busny, Prof'>''Of ']it Chi-mir an der
Eeole de Pharmacie und Director der&elbeii, Mitglied d«r
AmUailt d» UMecine und der Sodet« de rhlimififa.
Mit 1860 trtim Mit|^iMl de« Institut d« Wiuat, f>-
borefl an 29. Mm 1794 zu Maneille.
Am 2. Febraar 1882 starb xa Dresden Ghrittiau
Gotthilf Stecher, königlich •Bchrächer Gebeimer
Oekonomlerath nnd CommitBar beim MiniHt«rium des
Innern lür laiidwirtbachaflliche Angi'legunlivit«n, ina-
lieeondere Lehnuutaltau, frfiber Verwalter des StaaU-
gutea Brimudorf, eiiwr der aageaehemiten L«ndwirthe
Sathaeus, 78 Jahre alt.
Am 3. Febnur 188S starb in KonaUiitnopel
Dr. ned. Frans Sioll, Obanrat des dentsebeo ud
dea »chwoizerischen Krankenbatues daaetliüt, ans
AacliaffeDbaig gabflrtig, im Altar von 77 Jahren.
Am 7. VBlimar 1882 starb in Bresfam dar Di-'
rcctor de» dortigen zoologischen Gartens, Dr. med.
Ftans ScblegeL Derselbe, am 7. Novsmber 1832
in Altnnbnxy gaboren. batte in Jau atnffiit tmd in
seiner Vftt"T?ti>dt cAs urakti-iclici Ar/t f,'i'wirkt. alü er
1864 bei der Begründung des Breslauer zoologisebeD
Guiana an daman Ijaüar gawidilt wurde, walehe
StaUntg ttl nehtxehn Jahre \&ii<! Ix-kkiilrfr
Am 8. Fabroar 1882 starb zu Paris der berühmte
BotaaDcer Joaeph Daeaian» (K. A. K, vf(l. p. 18).
Derpelbp wnrde am 1 T. Slärz 180!< ?.u Ilrijfl=;i'l von
französischen Kltvru gvbareu, trat 1824 als einfacher
GirtiMilgaUyia in dan Jaidfai dea FlantH daa Moatem
d'Hirtoire naturelle m Paris ein und erhielt von
Jusaieu, der auf ihn aufmerksam wurde, die erste
AnMtMg n alnar wtiiaananlinilltfiban AwaWHwgr ^fc*
matmfidlicher Fleiss nnd »eini- Au^dnuer l<rAcht«a aa
dahin, dass er 1832 cum AB^iisteuteu Mirbel H ernaut
wnrda nnd 1884 ia dia Badnotiain daa btitanisBlian
Thl•il<•^ der .Annale* des Sciencen nalnrelles" eintrat.
Durcii luililreiche Schriften maclite er sich bald einen
Namen und erhielt 1851 die Professor der Oekonomie
und Ackerbanwiaaenichaften am Museum d'Histoire
naturell«, sowie die Direction des Jardin de« Plantcs.
Seit dem 3. Augotit 1835 war er mit dem Beinamen
Badoate) Mitglied der Leopoldinisch-Caroliniaohen
Akademie: seit 1847 der Acad^mie dea Sciences
zu Paris, in welcher er 1864 die Prftsidentenstelle
faddatdato, aait 1880 dar Rojml Soeialgr of Jiondon.
A— arJim war Dwalans Tieeprtaident dar SoaiM
aanlnls d*A(riculture zu PariH, an deren Arlieitea «r
dah kUaft batheiUgt«, sowie Mit«Uad der SodM
botniqaa da IVHaa, wahbsr «r ta daa Mhmi 1880»
188T. 1878 ah ftdriJart wtataad.
a>lwtMn«ia <«■ »I. Ml» »WS; '•
Am 10. Petwoar 1888 atarb n BatU» In Al«w
von 70 Jahren der praktische Ani Dr. Samuel
Pappenheim, M. A. N. (vgl. p. 34). Pappenheim
bat aeio ganMa Labaa aanwUna dar Wissensehaft ge-
widmet. Kr war zuerst Assistent am physiologischen
Instttttt zu Breslau und ging später nach l'ariH, wo
er urtar Floorans arbeitete und zusammen mit Karl
Vogt 1847 eine von der Pariser Akademie des SeisBeas
ausgeschriebene Preisaufgabe betreflend die Zaqguga-
urgaaa dar fünf Klassen von VlibiltbianB iMe nd
den grossen Preis erhielt.
Mitte Februar 1888 starb in Vlaabadan dar eba-
maUge ProfesBor der Astronomie u. Naturwissenschaften
an dar UnivaraitU Aimterdam Dr. C. J. Hatthea,
einer dar ansgaaaiehnetataa liolllndisobeaMatbsBmilhar.
Am 22. Februar 1882 starb in Altona der Aalio>
Mm J. J. Sievers im Alter von 77 Jahren.
Am a. Mlrs 1882 starb n Wien Hbftsfh Pro-
feswr Dr. Adalbert Duchek, Vorstand der medici-
niadien Klinik an der dortigen ümvenitAt, getwieu
am 1. Daeembar 1884 an Prag.
Am 2. MUrz 1882 »tarli in Itrpslim Pnitessor
Dr. t)skar Simon, Director der Klinik für Haut-
kraakhaitan. geboren am 9. lamiar 1848 in Barib
als der Sohn eine« Bachhündlcn^. Nadriam er das
fransüsiselM Oymnasinm beauobt, beng er 1868 die
l^dverritlt Breshv nad war siit 188» Bafan*a
Schüler in Wien. 1873 hsbilitirte er »ich als Privat-
doceut au der Berliner Universität und eriiielt 1878
aineo Bnf BMh Bradav. Im FUholaeio od Therapie
der Hautkrankheiten lieferte er watifavolle Beitrüge
Am 10. Milrc 1882 starb ia EMangen Dr. Max
AalOB Wiatarlob, anaaawidaHtlinhar Prefsmor der
MtldilHtl daselbüt. heliehter T'niversitilt^lehTpr nnd Arzt.
Am lü. M«rz 1882 »Urb in Wien der Civil-
Ingenieur und Leiter der meelianiselien Telegiapliaa-
werkstätte Rudolph Schifkorn hn 65. Lebennjahre,
bekannt durch zahlreiche Erfindungen auf dem tie-
biete der Madmaik.
Am 18. M&rz 1882 starb in Wien Professor
Kletzinaky, Chemiker von Ruf, Mitarbeiter snbl-
reicher wisi«enMliaftUcher Zeitschriften.
IL Coquand, bakaantar PklAootobge* atarb in
Marecilla.
Sie 6. Abhandlung von Band 42 dsrIOTaActa:
J. T. Daiahmtdler: Fossile Insecten aus dem Diatomeen-
ashiaftr von Katschlin bei Bilin, Böhmen. 5 Bog.
Text n. 1 Htbognphiacbe Tafel (Preis 3 Bmk.>
iat evaohieoen nnd dnreb die Bnehhandinng von
Wilh. Eagelnnaa ia Laipsif an hwlabwi.
Brarii *M ■. aiMbMma atri Ssha Ia Pinlsa.
Digitlzcü by LjOO
NUNQUAM
0TI08U&
LEOPÜLDINA
t
AMTIilCIIES 0B6AK
DER
KAISERLICHEN LEOPOLDINO-CAROLINISCHEN DEUTSCHEN AKADEMIE
DER NATURFORSCHER
BEBADSaEOEBEK UKTXR WTWIBKIIHO DER 8EKTION8TORaTlHDE VON DSM PRÄSIDEirrBK
Dr. C. H. Knoblauch.
laUe a. S. (Ikfttfmt Nr. t). Heft Xyin. — Nr. 7-8. April 1882.
: Amtlirbe Mittheiluiigeii: VertodeningHi im l'eminalbesUUide der Aku.iiiLii' FifitrJi^e r.ar Ktam- der
Akademie. — JobMin von Lainout j- (FartMtiuu;). — Souatige Mittliuilungeu: liiinge^a^iie äcbriften.
— £. Oerland: BaiMge nu- OtatHOim der Fkürik (FvttaHUuigt. — MtOam dM
nUa I>r. J. Heale in CHMtfagen.
Amtltolie MittlieUiuigeii.
T«riiid8nmg8& ün iMialbnrtude dar lbid«iiiia.
Ib. 9847. At^. U> April 1882: Herr r>r. AxmU Conttantin Feter Franz von Laaatilx, Professor der
Mmeralugi« imd Geologie und Dinator dw mioerakgicclieo Moseuma an der UniveniUt io Bodd.
(4) llbr Ifioeniloi^ nd ffwiiflght
IfHMlers
Am 18. April 1882 zn WieHbaden; Ilprr T)r. Carl Jacob WillMtal Xtfllh, kMgBdMr LtadB^Hlog« ia
WieabAdeo. Aufgenommen den 4. November 1874.
Am 19. Afril 1881 n iandan: Dr. OhiilM Bobtrt OniiifB in Loadan. Aii%MMmaBn d« 1. OotalMr
1857: «on. Fanto ID.
Br. H.
Beiträge zur Kasse der Akademie. „
Afril IS. 1882. Vom Um. ProScMor Dr. A. v. Laaaulx ia Bomt EintriiUgeld b. Jalireabeitr«g air 1882 88 —
ff n « n m FkoftnoT Dr. H. F. W. BiriHr in Stgimnddt JätlwnlMilny tSr 188t . 8 ~
f, n n n n ProftMor Dr. G. Spörer in Potsdam deii(;l. für 1882 6 —
* » M w H » Hoiratb Frofeaaor Dr. A. Toepler in Drwdein Jaiu«abritrige 12 ^
DwMika AUfim« te UrwiMiMp 80 —
«. aa. • HM PkdhMr Dr. B. Battwig in KMpta« ttkuMtug Ar 1888 . . . 6 —
Dr. H. KMUaucli.
Inop. xyuL 7
Digitized by Google
50
Johann von Lamout
Von Obcnt CWrl Orffy Director de« lopognpbiaein PiiwiM Ik UaaAtm.
(FmlMlniigi)
Seit 1640 hat Lamont fincn Tlui! seiner TliäÜgkeit mit. beaoiiderer Vorliehp und Anerkanntem Er-
MfB im Iblaairalogie and den in du Gebiet der Physik der Erde eiDKUagenden Fragen zugewendet. Um
dM ÜNft in diMar. BMi»iWwig nkeamol« Tflrdimnt m wftriJgMi, iat «• aoUiwaadlf , du Zutaad dtwor
WhmiBWlnftMt in dem rrstcn Viertel unsirrs Jahrhundert« ins Augo zu fasiicti. Das ofaii^e ilamal-i an
BSobaehtnagen vorliegende MAteriai beschränkte isicli Aui' die Au&eichnuugeu einzelner Sternwarten und »uf
aeitBeh eng begrensta BeobxditniigiBihan ciB%(r ftwade nd Vanbrer dar Witterungaknnda; di« thaoiali»
■eben Untt-rnuchnngen bezoji^eu sich nur auf vereinzelte Punkte und cutlx-lirten des nothwendigen i>yitemati-
aehen ZuaammeDlutnge». Wenn wir mit Recht in Kämtz oiid Dovu jouo Männer feiern, welche durch ihre
BamBfamtgaB die Hatcorologie zu einer Wissenschaft erhoben haben, so fordert es dio Geruchtigkcit, dass wir
diaHB auch Lamont'a NaoMD beUtigen. Mit Recht machte er die Ansicht geltend, daaa nur die Vcrglvichang
^aidxnitiger, an mCgVeliat vialeB Orten angestellter Beobachtungen eine Grandlage der Wistenschaft abgeben
kdnne, und es gelang' seiiien Amtrengangen. einf>n lueteorolugischen Verein ins Leben zu rafen, welcher sich
aiabi bkiaa Itber Bayern und Saddaataebknd «tstreekt«, sondern aoeh in Honddairtachlaiidi Ballgiao, UoUiumI,
Fnikniih and Italien Mitglieder itfilla. Hit dieaen Beatrebuagao andita er mKeliBt an dl» AiMtan dar
diaiBBligan Soaiataa Palatina [1781 — 1792) anzuknüpfen und erlangte von il^r Regierung aar Begründung
aims TaniaaoigBaaa amen jiibrlieben Zaachua ron 80O Fl. Von diaaar »Annalen ior Metaomdog^ nnd Erd-
magaatinraa*' beUtoltao, tob Lamont heran« gegebenen Zeitaclirift Iconnten leider aar dnl Jahrgänge
(18-12—1844, 12 Hefte) zur Verüflentliebung gelangen, denn von 1845 an wurde der bisher von der Regie-
rung geleiatet« Zuaobuaa aaa extreoMO SparaamkeitaraoluiGhten zarUokgeaogen. Damit die auf den Tencbie-
deneD fltatiooen aoanfllbrenden Beobaditangen in aller Strenge vergl^bare Reeoltete lieferten, war ea
nothwendig, rlaaa die zur Anwendung küramtnduu Instrumente nicht bloss nacli rithf C'uii^tr ii tiunaprinci-
juen gefertigt, sondern daas auch deren individuelle Correotionen müglichat aorgfiUtig bestimmt wurden. !*■
moot glaubte dieeer Bedingaag am rollattadlgetea an eatepreohen, mm er adbat die Heratdlnnit vid Uater»
aMhlBg der Instromente beauffdchtige nnd richtete daher das gerÄnraigste /immer seiner kleinen Wohnung
auf der Sternwarte aus Piivatmitteln als mechaniaclie Werkstätte ein; hier beschäftigte er von nun au ständig
einen nad aaob Bedarf anofa awei Meehanikar. Im Laofe der Jahre gingen aaa dieeer Werintatt wohl tber
300 narometer und ebenpo viele Thermometer und Psychrometer hervor, welche thci^s au Mitglieder des
meteorokigiachen Vereins, tbeila an die von der Regierung mit meteorologischen üeobachtuugen betrauten
OaiiaUalrBta nnd anm Thafl an waeUadana Aaitaitan gagan Brkg dar aalbet Ar dia daauligen PmIb-
vF'chilltnisiie noch üheraug gering veninschlttgten Herste!lunR»ko«ten abgegeben wur<1t'n. Die sn !<ich ergebenden
iunnabmen, denen Lamont iu den ersten Jahren allerdings noch manchen üeitt-ag aus i'nvatmitteln hinsu-
ffetan nmata, daakten «a Ar Matailal nnd Arbeit armeteandan Anahgan; apttar, bn Jahn 1849. vurda
dia Engenz der Werkstüttu auf die Dotation d>T Sternwarte üliernommen. Auf dio Vt-rhindnng der Werk-
atttto mit der Sternwarte legte Lamont stets gi'osses Gewicht; sie allein machte es ihm möglich, jene zahl-
reichen, immer sinnreich angeordneten Experimental<'Un(enndnn{gen dnrobsnfllbren, deren Ergebnisse er in
adnen Tielfachen Pnblicatiotien miltheilte. — Die Thätigkoit des moteoruldgisclien Vereins gcrieth leider schon
nach wenigen Jahren erspriesslicher Wirksamkeit in Stockung; ea war dieses jidi^ch nicht Lamont's Sebald,
nad ist dio Hauptsache in dem Umatande au suchen, dass ihm, wie oben erwähnt, die Mittel zur I-^ortfüh-
rsng der Vereinsxeitschrift entsogen wurden; in Folge dosson erkaltete der Eifer der Uehrsabl der Mitglieder,
welche, theilweiae durch Berufsgesehfiile sehr in Anspruch genommen, nicht mehr geneigt waren, ihre frei-
willig nnd ohne Anspruch oder Anaiicbt auf ein bewmdana Honorar Übernommenen regelmässigen Beobaob-
tangan Icvtaaaetaen. Sie £iari«blnng eines über Bayern anagedehnten Netaee nwteorologisober Baobaebtom»»
atattanan büab fndaaaan atata ein Idablingsprojeet Lamont'*, nnd wenn dieser Gedanke erst in neneatar Zait
(1879) unter gleichzeitiger Gründung einer neuen meteorologincl» u CeutrabtatioB m ICünohen realisirt wurde,
ao darf bei allen ftber die OrgaaiMtian dee Beobachtiiii<,'«n< tzeg banugatntanan iönDaUen Ueinnage*
maeUadanbeilaii nickt rargasaan werden, daaa die arata Am-egnng snr EfaridMv ^i»» dmrtigen System«
aaben im Jahre 1842 durch Lammit umi ilnrch den von ihm damab gUglllllatail awlatinlllgiaehen Verein
gcgriiea wurde. £e dttrfte ferner bervonuheben sein, daaa die amia Ebwiaklaag im Teighieb mit dem
Digitizcü by Gc)
{rftheren Vwtuche mit ttkar «rgiebigeo finanziellen Uittoln in* Laben genha ivarde; »iieh dl* ftlr die
BeolMchter erluseiic Instrnction weicht La keinem weMnUicben Punkte von den einst von Lainont gegebenen,
in don »Jnhrfaaolt der K. Stwnmrto bei ICfiBobn fltr 1841" Teröffentlickten Yorachriftea nb. — Auf d«r
Stannmt« ward« mImi Mtt IMS aMtnerabgiMlw Btohnehlnngcxi in regcimtoiiger Weite »ntgelUfft: Ut
zum Schluaae dn Irtm IMT mvde täglich drei Mal (SoimctmufgMig und Untergang, sowie 2^ 30'° m. Zt.)
beobacbteit; dna teto Tminid dn Pinn «tflndliehef Ao&eicfaiuuig, tu deenn Renliairang er in der Werk-
•UHe der fltanwnte regittriraide Inetranwate neoer, ihm eigenthflnillcher Gonatrnetk« benteDen Tkm. Nadi
vi-rBchiedt'nPti vorgiinfrigon ViTsuclitn trat diese Einrichtung im Atifmi)?. ili ■< ,1i!jivs 1840 in AVirksarokoit,
und aeehdeiu im Jahre 1847 weitere Verbeeaernngeo aa den BegistriruogaappanU«n (vergi. Bd. XJCV der
VmknkMm der Abndemin) tnigeuuminen müden, beben neh dieee fiutnanMito m aahr bewifart, dua dle-
■•IImi bis auf den heutigen Tag ohne Unt«rbr(>chuTig in Tlifitigkeit geblieben and.
liebem d«n Angnben der rcgiatrirenden kictiumeat« wurden aur ErUngung eiu«r Conti-ole tägliclt
na 7i> Xewne bia Abenda aUadliali* BadlMofatuga der meteontlagiaobeB lueUmneute oneh d«r g«f««la-
tdiaa AVfiM- auffj( :-;rir-|jni f . Thin auB(?pdfihntn Beobacbtah^matprial ift neben andemi Arbfifoii in den Bin-
den I— JCJU der „AwMÜen der K. Sternwarte", in den äupplementbändeu II, III und VI, dann in den oben
Reit 1876 misproftlhrten Bwlmclituiigen eind — wahrscheinlich mit der Bestimtnung, dereinst als Theile dee
XXII. tiand«! der „Annalen der K. ätemwarte" m gelten — in monatlichen ZoBammenstellungen publieirt
waadan. Dudi diaaa mwiitaibiealMiiat 40 Jabn naiij^aanda Baiha aMiadliniiar AnJMahnnngen bat aicb die
BaffcnliRUfier Sternwarte ein nnbegtreitbaifs , henornipciif|r-j Vordienst um dir uict'T,rr,]r,ipFt:hv Wia^cnBchaft
erworlieii. l>ie tSupplemeattinde Kr. 1 und VII eatt)alt«n die, iu dem der ■St^'rnwai tu uatvrstuliteu meteoro-
hglaaban Obaervatorinm auf den Bolienpaiaaanbaige in dtn Zcitramne von I7ii2 — 1864 auigefiUkrten, Ton
Lemont mit aller Sor^'fslt it-vidirten Beobnektungen und biett^^n hjwoIiI mit Rücksicht auf die zeitliclie Aus-
dehnung der Beobarhtungsreihe. als auch wegi'u dir uuegi-^iicliiick-u Lage dieses in nahem 1000 " Meere»-
bfilw gviagaaetl ObBervationspunktcB ganz Ite^onder» werthvolie ReHuUate, Ausser duB l^lll^ffllH Baolnah»
fangen wurden noch manche andere auf die Physik der Erde iiesflgliche Untsnochungett vorgenommen, unter
wdcheu iHuseotliob eine dre^Ahrige Serie von Beobachtungen der so ritbealhallen elektrischen Eraobeinungen
der Atmoaph&re zu erwibnen ist; das hierzu benutzt« Elektrometer i^^t saninit der nmthematischen llieorie
diaaea luainnuenUa in dem XXV. Bande der I>enk8cbriflen der Akademie beeobrieben; die Ecgehnisae diaaar
BaobMlitnnfan beatiUigten die bereits Mher erkannte tigUche nnd jAluliehe Periode und veraalaaatan Ln-
ntont, einn «töiidipc negative Ladung dtn Erdkörpers anzunehmen, welche Ansicht er in dem 86. Bande der
Poggeodorif sehen Annalan anafUhrlieh dnrgalegt bat. Untw dam ttfarigen nUniobaa auteondaigiacben Ab-
haadfaugan Lamont'a rind nodi beaondan berronnbelMn; die bn XYI. Bande dar Dankaalulftan dar Al»-
damie enthalteiin „Darstellung d<'r Tempoi-aturrerhältnisae an der Oberfläche der Erdn* — ein \'er»ucb,
diaaen ünganatand in Fenn einer oiatbenuktiacb begiflndaten Tbaorie sn antwickala — tener die. im
Tin. BUida (AMtOmf 1) fiaaer DeoinefarifteB ndtgeOiaaten .Reaoltnte ma den an dar K. Stannrarla ver-
anstalteten meteonlaglBIlhen Untei-suchungen", die dem III. Supplementbande der .^nnalen dir Slcruwarte
vonngeachickte Einiattnig, die Jabiwbericbte tOt 1862, 1894 und 1858, dann der in Briaffonn verOfiSent-
üdite Anteils: «Dia ZMtan'adbe Dampftbaorie nnd ibre Anwandutg auf den Wnaierdampr dar Atmoaphire",
in welchem Lemont in dieser liputf inifli ^ti ittit'i'n Fraf^e sieb wiederholt ^'i'|.'t'ii iiir Aiuialnne linrr voi; <lar
troelwnen Loft unabbingigen DusstAtmo^bäre anaspricht und ein biemnf bezügliches Experiment mittheilt,
teaar aaehnre In dea «ralea vier Blndaa dar Oaatorralehlaeihan ZiiladniA Ar Mateoroingia eafhaltaae Ar-
tikel etc. In ganz besonderer Weise nahm die Untersuchung,- il>r KraclieiHUuiKiu J;:- M.Htriiefipmus irr. All-
gemeinen und des Erdmagnetismus insbesondere Lamont's Ihätigkeit in Auq»ruch; auf diesem GebieU: hat
aiah Mine niaiw Bagaibug, aain in Selalllnig von batranealan nd KsUiodaa Ar mneto ForaelMBif an ar-
tedaaiacher Geist im hellsten Lichte gezeigt. Gleichwold scheint Lamont diese Ilichtung wetüpcr fiu» eigeaer
Ulialive, als aui äuseere Veranlassung bin eingeecUagen lu haben. Um die Zeit swiMhen 1836 und 1846
«ar dna lalaaaaaa Ar daa Stodinal der TarÜieilnag «ad der EMiaiBa^ daa KdangaaUaaMa ia dha
naturwinsenschaftliclien Kreisen auf das I.<?bhflftei<te erregt und die Erforschung der diese Eraclicinungen be-
bcrrachendon Gesetse gewiaaennasaen zur wisseuiichaftlickeii Tageeordnung erhoben worden. Oauss, Deutaoh-
lands griSsster MatiMMMiBBr, hatte niobt bkm die Ihaom danEMBMgnatiama mm dafanateade ebiar muif
tiaabaa UntanBekang guMiahl, «alabe dia liaanmdaiiiiigmranBga Tiafb adaaa OaMaa sab Kene doenmaaHrto
52
mid bekannt&h die Omadlage d«r np&teren Bntwiekelnng der aogenannten Pot«ntä«l-Theorie biU«ta, «wiihrB
Aach deu InKtrumcnton und BeobachtuogBmftboden seine Aufroerkaamkeit ntgmrandet und znr Qtmbumag
man enU|npeob«nd MHgedehnton MKtoriab YerUiagar BeobMbtmigiMMilteto «hmd latgMtMehin VhiIb in
Ltbon gernfan, vAnud A« TOft HnnAoUt Mis Amdm tnd winc vMISmIms Vcitiiiidwigni wlt ttwflimii^tMm
Persönlichkeiten dam beoatzte, um bei den Regieningon, iiowie bei gelehrten (>oi<«'llschanen eine thaikr&fUg»
UaterstOzung diamr Fonehaugen äunk EinriehtuBg lUndiger Obanratorien nnd Aoartatong wiawmwihift-
Udler Expeditionen so erwirkwi. Anf diew Alt Icam m, itm amroM daa britttehe ab daa wmhibe Oonreme-
ninnt pich l)pi der baycrisclicii Rcgiumng für die Einrichtung eines magnetischen Oljsfnutoriuni.s verwcndi-tcn :
die betrelfeiideu Anträge erhielten die Genehmigung dea lUniga Ludwig I., wälureud flberdiea der damalige
Kranprins Hkaiiuifian auf SchelBng^a Veranttelnng den neo erribbtetan^ IjamuiilV iMUuig an vav U auttn uu^m
MÜBcli' Ti OliMTviitiiriuni i'inrn bi-coiulcrrn ZuFchtiBB jiua aeim'r Privstkasi» zunächitt für dir Oiuicr rint'i Jrei-
Jiluigeu Üeubaehtuugsjieriode anwies. — Im Jalire 1840 b«giuiu LauMUit seine magnetischen Beobachtungen
ntcr Anwendung' tob InttnuBenten, wekfae naeh den damalB geMendea Priadpien eonetroirt waren; er fiber-
Zfutrtp sHrh bnlJ. dass diese OnindsAtze nicht iniw< -iciitüch modiflAirt Worden müsftcn, wenn die anncuflÜi-
renden Beubochtungeu nüt Leichtigkeit prSeiae Keisultate ergeboB BoUttn, beaoadeni wenn keine fixen Obeer-
wtari« TonHHgeaatrt «Man. Wenn er amidMb des CMbimwh der Udw «bBoban gnnaen IbgMMIIw
ansBchlosF, so mif-s unerkannt werden, das? diese anfllnglirh vielfach Ijcctrittcne Neuemng naeh und nach
allgemeine Aucrkeuuung gefunden hat; ein gleiches gilt von der Beaeitigung d«« sUirendon EinHusses der
Biiragng dar Luft mf fltand and Bamgong der an den DealiBiJitiigiiii »inwiinibtBii Magnatattbe, «doba
er dnrch Anwendung möglichst hiftdirhter. t-ng «n dir N«de! «nfcliüesBender Msgnet^phÄnse erreicht hat.
Bei der analytischen Untersuchung der bei den lnteni«itütcibef>timmungeu eine wichtige Holle .spielenden Ab-
lenkungarerh<nirfie fand Lamont, dass die Entwickelnag aich wesentlich einfacher gestalte, wenn man statt
der bis dahin üblichen Ablenkungen „senkrecht auf den Meridian", .tolche „senkrecht anf die Richtung der
freien Nadel" Tominunt; in fthnhcher Weise überzeugte er sieh, dass eine Combination von Ablenkungen
„UngMA Ost nnd West" mit .'«olchcn „Magnet Nord nnd Süd" geeignet Fei. daa sonst schwierig zu bestia*-
mende aweite Glied in der Entwiokelung des Sinus des Ablenkungswinkels, insoweit dasselbe von dem tau
Ablenkung gebrauchten Magnete abhJIngt, ganz zu eliminiren, wShrend der vom schwingenden Magnet ab-
hängige Theil unter der VerauKüetzung, dai>.<i nnr «ehr kleine Kadeln gebraucht werden, mit genOgendtr
äcbirlis anf tbeorotiaehem Wege berechnet werden kann. Nach diesen (Trundsfttaan MBatoiiirta I^iMiit aeteiB
Ihr den Gelmmeii der stAndigen ObeerratorieB eingerichteten grossen msgnetiseben TbeodidHMi aar abaohrten
ftwnwanwBg der Declinstkm und Ilorizontnlintensitat, dann später einen liMnereB Reiaetheodolitea, welchen
•r Bieh IJojffa Vorgang mit einer als Üifferential-InoliBatoriBBi wirlnodan BiaiielitBBg «aastatteta nnd durch
Beigaba der LeüeflauJen Ergänzungsthrile ancb an Zelt- nnd Axfannttt-Biohaebtaiigan verieudW B»drta.
T)ie Beschreibung diflier InKtnnnente findet eich im XXII. und XXV. Bande der Den)(»chriflcn cler Münchener
Akademie, daaB Ib dao „UnteranchungeB fibar Bi<ditiuig und ätftrke des Erdmagnetismus an rers^iedenen
Pmkten daa sfldwestäohen Enropa." — Weos Ijunont Öfters Kusaerte, daaa eine roBkommen prüclse abao-
lute B<'.^tiii,-::',;iiL,' iIiT Ht'rizoiit.-ilintengitit alBB zirniticli -^i-liwiiTiffe Sjichf yr'i. vh wini ihm jcili-i I,i'--f-: ii.i
wahrhaft daseiscben, über diesen Gegeoctaad iBi XYI. Baude der akademischen Deuluchiiften pubUdrten Ab-
baadlflflg voDkuuBDaB baipftcbtan and garaa aagebaa, daaa die atreng mafhcmatiabba Bdumdlang magaali»
•dwr UfflBUHajpiB BOch gröiwerf Scliwifritrkcitr'!) }nr'.: t . nl.» dir |( t:-< zic:;.!ii h vollstjindig entwick< lte Tln-orie
■■bmUBiiaiiMil batrumente. Den grossen magnetischen TheodoUtheu bcuutate Lamont au einer Reihe von
UataraaehBagcB Aber ciafga die OaBttiuotton der batraaMBto and dia Daobawbl iiiiguBwIhudwi baUaHiaidan
l'unktc; das ^)n^'^l'•f i!"■llO Moment ^ — - 8 x d ^/) eines Stabea M bekanntlich bei werlisi Inds n Teinpri fifun n f '
durch den Ausdruck M. = M« (1 — at) dargeatellt; iiidoia iMBont den Zusammenhang des Tomperatur-
OaefliaiertaB » aiit dar aiolaonlana BaadwübidNit daa Stabaa aladirta, Ihhb «r dan, tMaUMMt dar Tan^
paiatnr compensirte Ablenknngsmagiicte herzustellen, durch deren Anwendung er die Ajiparate :nir Beobaeh-
taag der Intcnsitäts-Variationeu verbesserte, während die Cktnstruction compensirter Defiectoren für den Keis«-
«Iwodoütaa dia nH dfeaam laatraaMata awBDJUfamdea IMaatttatabeaamBaagaB «aaantlidi ariaieUarte and
veriinfuchte. — TVWr dir Indnctionawnrkung des Erdmagnetismus nuf pi-rmaurnte Magnete herrschtett ent-
gegengcseixt4- Ansiclitrn; Lamont bewies durch unanfechtbare Messungen, dass ein aolcher Einflnas thatssch-
Ucb lieatebe und bei FordaiaBg iBiain*» Priciahm ia Baebanag geneaimao werdn ntaa. Dar allmiülg
Artaehnftaade Knftvarhial pmaiaaBfav Magaatiliba irarde aaah HaaataaB ab bka t«b der Zril abhlagig
Digitizcü by Ljo^j^ii.
_ 58
batTMhlat; Ltnont «igte, daa« 41* In dar Baaatean'aalMa Formel A + B«-«« «nftratande Comlaiito q
BberdiM aucb von ili n in dein hetreffenilen Zeitintervnlle einf rvti iidi^n Tfm{>envtnrvertoderuiiL'i ti 1 ■■cinfluBst
«wde. — Mm tindet diMe und viel« uider« verwundte Untenochaog«» in dem von liMDont verlA8»t«ii Ab-
aduiitt; »IfagBaUaBona dar Erda" in Dvnf» Kapartorim dar VhjiSk Band IL Dia vagafanlaa^an Baobaeh-
tni)f.a'n ftii den Vnriationsinstnimfnten minlrn von I^moiit nml 2- -3 Gi-hülfun von 1841 bis 1845, also
ffwt fünf J»hre hindurch, in ein- oder zwetstOndigen Intervallen bei Tag und Nacht aoagefahrt, wobei icu er-
«ibMO tat, daaa Laoaaat dan idiwiarigateB IUI diaaer AabeO., dia anatanagaBdan nlAHiahau BaoUaMwyn,
meistens wlbst bi-wrtrt h»t : "in Hi.'*i> AnstrenRungi/n zu flritallgen. «flnti fr auf Mitt<;l zor Herstellung selbst-
registrirender Vahatiousiiutruniente. Bekanntlich hatte man in Kngland l>ei«its angefongeo, die Photogri^klii»
flur Bagktrining ni vcrwandaa; diese Einriefatang war jedoch fikr das Budget dar MODcbener aUmwarta
viel zu koiit«pieli{^ und LamoBt eonatniirte deshalb die im XXV. Bande der akadengisehan DenksduiAen be-
schriebenen registi'irenden magneliacfaen Irwtrunieiite, deren Gang sich alt vollkommen laTCiUaaig araiaa; dieM
Inctminentc standen von 1847 — 1868 im Gebranebe; die Remltate, deren Veröffentlklmiig Ua jaM ana
finaadrikn Gründen nicht ermöglicht werden konnte, liegen in der Hegistrainr der Stemwarta vor.
Nachdem LaoMot «eine im magnetiachen Obaervatorium der Bogenhauser Stemwarta aagaatallten Ar-
beiten zu einem vorilufigen Abüchluiise gebracht hatte, faaat« er den Entachlosa, durch eine Reihe von Reiae-
baohachtoiigan anch ttbar dia Varthaflnwg dar magnatiaahaa Wirkongan an dar Erdoliarill^ wdtacaa und
■nrarHaaigaffaa Ibtarial m aamndn.
Der von ihm bei der Akademie eingereicliti- Anrrag auf AnafUhrnng einer magnetischen Vermessung
Bayaraa warda von dam daniUigaB Vontande diaaer Cewporatiqa, Qefaaünrath von Thieracb, bagutaobtat and
rem OiltwmiBiatarinm ganalmrfgt« Sa dlirfta woU nlalit urintaraiai&t lain, ni arfthran, daaa Lanumt an
dieser au«gei1ehnten Arbeit nur einen jährlichen Zuschus« von 300 Fl. (514 Mk.) erhielt und auch nicht
mehr verlangt hatte; bei ihm war aa Princip, aUa Zwecke mit möglichst geringeo Mitteln zu erreichen, nur
durah itrenge Baaahrlnlnmg gelehrter ProdigaHtfit hieit ar aa für mdgUch, daaa dar Staat die nfithigen Mittel
«t«'t-! zur VerfÖRling habe, um cÜp ncstrebungen seiner An}f< lniriu'i*ii «iif <!i--m Im', uuüf-t r i libarin Felde
wiaaenachaftUcher Forachung awcckmäaaig und godeihbch au asteratützeo. In deu Jatu-en lä4it und 18&0,
dann lB5t Ua IBM wwendeta Laamnt je 8 — Ii 'Woeheu aeinar Farienadt auf dia nagnetiaehe Yeiuieaauiy
Bayerns und b<wtimiuti- in 4H0 In^triimenfanfstriliingcn dit niagm tischfn Elemente für 420 Punkte des haye»
liaohen Territorivma und der angreuEenden «taaten. Die Uesultate dieaer Messungen wurden unter dam
TMd: „Magnatiaidw OrlabaaUmmungan, aasgeAhrt an venehiedenaa Pankten dea KBoigniaha Bagram und an
einijren ausw&rtif?) ii Stationen" in z-a i ; Bä!:!!« ii 1854 und 185ß) IwUlHilltlicht und zur Ileratellung der diesem
Werke beig^ebenen „Magnetischen karten" benutzt. Dio ao woUgthngene Aosfiihrung dieser ^^Vrbeit ver-
•niaaato dan dar F«idiarang triiaenaeliaflslieliar 11ill%ic«it alata in adlar Ftraoiga mgawandataa KMg Haxi-
miHaa II. von Bayern. I/ininnt mit einer inu!rneti«eli<'n Expedition nach SOdfrankreich, Hpanien und Portngal
SU betrauen. Mit du- seinem Charakter eigenthümlicben Energie und Ausdauer trat Larooat, nachdem er
sieh inm iwliar dia nttldga KanntnlBa dar apaniadian SptnalM angaalgnat hatte, fan Angnat ISM dia laiaa
an, von wr'cticr er .'Vnfanff« (V-fidn-r /urückkchrt«' , um «-ine M<"<»nm.'en im darauf fi>!p" i] li-n Jahre fortau-
setsen uud zu voUendeu. Die im Jahi-e 1858 pubUcirt«u „Uut<frsuchungen über Richtung und Stärke dtss
l^rdmagnetismna an Tawelnedeneu Punkten daa aUdweatfieheu Enropn' enthalten die detaÜUrta Dailaguag der
bei dieRnn Expeditionen auf 76, theilweine doppelt bc»ucht<'n Stationen erhaltenen Reoultate und bringen dpii
Verlauf der Curven gleicher iVcliuiktiun. liielinatiun und IIurizontAl-InteoHiUt in Karten zur Darstellung. Im
Jahre 1868 endUch unternahm Lamnnt Keine letzte mafipietisolie Exoaraiao, bei weldier er für 31, theils in
})orddentsch]and, theils in Belgien, Holland oder D&nemark gelegene Stationen die magnetischen Element« be-
stimmte. Die Verdienste Lamont's tun die Erforschung der geographischen Vertheilung der ordmagnetischen
Erscheinungen beschränken sich nicht bloss auf die von ihm pernonlich ausgeflkhrten Escursionen; wenn wir
sahen, wie der von ihm conatruirte Reisetheodolit in nicht wenigsr »lal&af und viani^ indar Weriiatitte der Sternwarte
untar aainar unmittelbaren Ijeitnng gefertigten EzeniplareB aa ainadna Baobaehtar via aa BtaatssnstalteB In
aUe WaWbilla verKeudet wurde, so werden wir anerkennen niODi«en, dasa Lamont's ThStigkeit einen hervor»
lufandan, maaagafaendan Einflum auf die Fortschritte und die Aoabnitang der erduMgnetiaohen Foraalmiig
amgeBbt bat. — Was mm die ana der geographisehan Terthaihtqg daa Erdmagnstiamna bei »wgabendan
Schlfiaiie älier die den Krscboinuugen 2U Grunde liegenden Ursachen, d. h. flbar den Sit« der erdmagnetischen
Kraft, betrifil, so stellt dies« Frage sich sur Stunde noch ala ein ugdaatea Ftoblem dar. Die aeharfainnigen
Digitizeu Ly CjUv-'^^il
64
EntvMkahnigaB. mit mUhen Gwm Ü» Aaalswb In nioen milmninChnliwi UntomMhmign iMnklMrt liBi,
gewährun ans bloss i-iri abctrakic« Bild der ideiilcu VcHla-ilung te Admagnetianu»; flbr di>' thntötachlii hcii
YerhaltuiMe, d, h. für die pbyükalisclio Liä«iiiig de« ProUeou, galMi de nu nur dis «fanig* Axuliiutuug, daaa
vir du Atta dar Xnft nidit n d» EnbiMrfliglM, ModwB fai dMr «nriMcn Ikft ntw dinv OMHoIm
ZQ suchen haben. Vnn den im Innern der Erde lieriErhendeii Zua^ünden witsen wir mit B<>«timmtheit DUr,
daas hier Miuseii von gruioicr Dichtigkeit vurliuuduu »eiu müssen ; für deu heute 2U Tagtj aUgauunn aogwunn-
mncB ftarigflBnifn ZaUmi grim die rftnmlich w adir l)e«oliiliiktiB llwilMMiTitiiim« Wbmr dit TaapaiMtav
smnahme — wie Poissim in seiner lieriihniten „Theorie mutliematique de Is chalenr" p-zf>i[7t hnt — l<einen
eoncluddutun ik'Mcis. Louiunt 's Hj'puthebi- \uu dur £xiütc'ni£ eiues festen magnetischen Krdlcerni tt lAt deshalb
■icher ebeitsu zuliUsig, wie nuuiclie iindere Annahme Uber die Ursache der erdioagnetischen Eracheiniuigen ; er
salbet legte deraelben grtet« nur deu Werth einer Untemacbungihypothes« bei und verlangte blow. das» ancli
andere Forscher bei Entwickeluug ihrer Ansichten die gleiche Reserve beobachten HoUt-en. In den Jahren
1859—1861 besch&ftigtc Lamont mich mit einer eiugcliendeu exjx i Liucutellen und theoretischen Untersuchung
de« sogenaooten Erdstrome«, der«D Retultat« er in einer eggenea Abbaadlusg unter dem Utel: „Der £td-
atrom nnd der Ziuammenhang deaaelben mit dam Maguutismna dar Erde" veröffeatlichte. Daa Haaptrexultat
daaar Ualarauchung ist die im Allgemeinen, neben maoalini Taninaalteu Abweichungen bestehende lieber-
abüttaunng in dan Soliwuünuigan daa Erdatnmaa mit daa Tarintknan dar UaoUantäon nnd H^rmM-
Intauitlt, welehe «« ab aalir «dvaobainlidi emäieinan llaat, daaa wemgatana der gitata HmÜ diaaar Yariap
tknan den Erdmagnetismus und des elektrischvii ZuKtandeis einer geuieilHsmeo Uraachs SNsaaciireiben ift.
Wann dar Einbliclc in diaae äehriit, «agan der aalüreicfaen, liäehat aeharUnaig' aqgaoadaatai md at«Ui mtt
anaetan Ueesongen and Rechnungen Tarbandenen Experimante für den anataa Fonohar groaaM ürtaraaaa
bietet, so erscheinen dagegen die einfsrhlllgigen Darstelhiugen eint«) grosaeo Tliailea nnaerer Lebi'bücher der
FItyailc, welche achwier^ Probleme nicht aelteu durch zicmUeh obarflieUioli» Batnehtoiiigaa atatt dumh
•teaaga Baobaahtnng^ md Badiiwugmethedaa bh Utaan Buehao und den ao erlaqgtai Baaultata« i^rfdiwaU
nÜMrtreitbHre Geltnuc vimli. in n , in malv ab awaiMhafUm Lichti , wie diesi's T annt mahfe aelten zu be-
tanan pflegte. Die i:4-kULnuig der «rdmagnatiaeihan EriahaiwBngen als ausschiiesalieha VFirbag alaktriaoliar
Strtma atdlt nnr aina dar MAgtkUuiteB, nmr eine dar LBaangan diaaaa aar Zait noch mbeatinunten Pro-
blcms dar uml hat. nirhl mehr Anssiu-uih nnf thatsilrhliche Richtigkeit als irgend einu iiiiiiin ih-v md^Iichcu
Hjrpotliaaen über die Vertheilung des Magnetismus in der Maaee dea Erdkörpm, welche der Gsuaa schen
, PotaiUialtbeorie gaaflgt; nma kaan, wto Ganaa gaaaigt hat. wohl daa magaaUatka Foteotial dar Erde U-
^■■■^■^■^ nicht aber die wirklirh ^'taUijinli 'i'li' Vertheilnng daa ll^piati»niu<i . denn dir^r Aufgabe i.it uo-
Iwatlwmt Bud TerBchiedene Anorduungeu de« Magnetiamua der Maaawillwilcliea können gaiui' gleiche l'otanüal»
ward» aagaban. Ten diaaar Aadaht augaliand, war Lamoat hoartüit, anf Omad daa ttu üm vaä andai«
Forschem gewonnenen Betjhiichtiinjrümaterials zunürhRf einige empirische GuWitzc aufzufinden. Ah solrhr müsseB
wir die von ihm entdeckte lOJährige l'criudc in der Griisae der uiagnetischeu Variationen i^äitzuugsbericbta
dar K. Bt^ariadM Akadamie 1869, Thdl II), dam dia Belatian, welche die Saaalna dar HariaantaMataii.
attit mit der Ahnnlime der Tnclination verknüpft (Untersuchungen über Stärke und Richtong dea Erdmagne-
tiaanu in Norddeut.-K-iilajid. llelgiun etc. pag. 20, .Sitzungsberichte läti2, Ii etc.) ei-wühnen. — Fwner dürften
die von ihm angeetellteu und in deu Jahi-etd>ericht«u pro 1854 und 1858 varfiffmtikhten Untarraehm^pn
ftber die Tlieorie der Magnetiurung deR weichen EinHis durch deu galvanisdien Strom noch besonders her\or-
znhebeu nein. — Ausser den sahleichen in den regelmäJiaigBu Publicationen der Sternwarte, in ilen Deuk-
«chriften der Akademie und audereu gelehrten Zeitsohrilteu verüHentlichten Arbeiten sind noch als ge.schl<iK.ieDe
Werke anzuiühren das „Handbuch <leg Erdaiagnetiamus" (Derliit. Veit & Comp. 1849), von welchem l^mont
auf Antrieb de» Verlegers eine zweite umgearbeitete Anflage veronatalten wollt«, an welchem Yorhaban er
indaaaeu durch »einen Tod gehindert wurde; dann da* «Ibndbnch des Magnetismus", welchee den XV. Baad
dar aeit 1860 bei I>eop. Voss in U^]r6>r . rMbkmaaaa, ma ainar GaaaUaobaft dantaeher Phyaikar baarbaftetaa.
Jedoch unvollsiandig gegUebeneu „Eik ^klujjüdie der FlQalk' bOdete. — Aoah fai dar pofiallrai Darstellung
hat sich Lomont verrocht; der Band „Astronomie und Erdmagnetinnua", der 1848 bis 1853 im Verlage dar
itenelüi'aehan Boehhandlung in Stuttgajrt herauagegebanan .Encjrkh^ftdia der Wiaaiosehaften" giabt Uaraa
aia rtthmBehae Zaogniai; dia originaOe und ateta Uare Aalftaavig «nd Aoadrudcnwolaa bakaadat aofli Maoe,
dasB gute populär-wigsensehoflliche Daroellungen in der lieget nur jenen Autoren gelingen, welche die Kenut-
nia» daa betrefTenden Fachaa nicbt bloia ana der eiuaohiigigen Literatur, eondeni anch ana anaittelbarer
Baoboalitang und eigener aaDatatlndlgar FanehoBg gaaeli0pft babaa.
Digitized by Google
55
I^BMot^i ragriwlMfgt LahrthMi^Brft begwm apfttar, ab diMM Mort in dar flaUhrhwhniflwtm gt-
w 'hnlirh i]fr FaU /n ^eiu { fV^: wann ülB auch aetiM Stellung »1« iir(!entlich<^^ Mitglied dar Akademie das
Heclit Tcrüeh, an der UniTeratit aAotiiek« Vortrige an lwtt«n — von welcher Befagniaa ar «uob je nach
«ntaadamr Voaalaaaaag ad AnragBug «inife Hab Oabmiali maalita — ao ward« ar doak «rat in Jahn
IHI« nach Oruithuisen'» Tode, al« ordentlichi-r lViiff«»or an der MOtn Kph. i- Universität iiiifrpst-pllt. In diiwr
EfgBuehaft hielt er alljährlich im Wintersemester ebemo gadiegen« aU anregende und geiatToUe Vorleaangen
«bar «hyalin latnoeHia*, waldw atata ataan gfBaaarau Knb voa Zahtvam, «atar nalahaa dA hMAf aadi
ältere, verschirdfinen Bemfikrciien anffehflrijff MAnner einfanden, viTsnmmpItpn, Da» Sommer*effie*t«r ver-
wendete er SU den Vortrügen über , Praktische Avtronomie" und aar Ablialtnng von Uebungen im Gebrancbe
gartatete ZuIh'h r si, !ii,.lt i r. ausser den voranriduiten, w;i(iri'ivl pinlu'pr Jalin- um Ii tim li VorleKiinffcn Uber
die ^leurit' du- piiiuetaruuriien Störungen. Aneb BÖchte zu bemerken aem, ilasü niclit. wenige ausw&rtigv
Bapbacbter, ehe sie ihre magnetischen ExpeditionaB aatratan* 4eh Torarat nach Boganbanaan faageben babaa,
um sich daaelbat nnter Lainont'« paraAnbober AmraiaBBg fbr dia AoalUiniag dar mn ibaan beabaiabligtan
Reisebeobachtungen vorxultereiten.
Ruhig uml ohne jene Schicksalsscbl&ge, welche oft so schmunclich und hemmend in die nienschlicha
ThiHgltait eingreitoi, floaa Lamont'a Leben dahin; er erfreute sich bis in sein Alter einer im WcaentUchen
■BBBtm-broehenen Oerandheit und falilte sich vlacklich in der ihm zu Theil gewordenen Stellung. Unver-
beiruthi't und von üuanerst einfacluT Lebensweise, machte er nur sehr geringe Ansprftchc an die von Vialao
an leidanacbaftlicb bagabrtan Ganfiaae des I.<eb«na. Erst in aaiaam 60. Laban^abra ricfatate ar nA aiaaa
UaiaaB Haaabalt em and nabm abte atindiga Dianerin auf, nm fan barannabenden AHer dar «twa banOtUgt«
Pfleg« nicht ganz entbehren zu müssen. Die aaUnichen Anerkennungen, welche ihm durch (h^ensTerleih-
ungan, aowia dnrcb die ErvlUnng nm Mi^beda an vieler gelehrter Oesellachaltan »i Theil wurden, indorten
nicbt bn Geringatea aaiiMO ainbebaD, beacMdaneB Staa; Itmaot erbllekta m aDea denitigaB, tod MandaD
«(> begierig angestrebten Auszeichnungen nur (.inr Aufmuntcning 7.n weiterer ThAtigkcit.'j (resellhchaftlirhen
Veiguilgongan, dorcb welche er tod aeinen Arbeiten abgesogen zo werden fürchtet«, blieb er gmndafttxlich
frawlt doeh war ar daram idebta «anigar ab niiaaatbn^giaebt er baaaaa vlafanebr Jena rebie Hetterkait daa
QanSthof>, wclrhe eine Frucht th-r. intn-ni Si-i'l'ulVii'cl. in ist, di-u •■r «ich 5,rtt8 zu l)ewahrpn wuaste. Tni Tm-
^■gB mit Freunden und näheren liekannten war er munter und reich an treffenden, geiatvoUen Bemerk-
angea* ^^abibeitababa md vaamdiflttarlieba FeiAIgkait wavan GrandaBge aafaiaa Gbaiaktara* Ckgaattbar Janea,
welche ümi li-*7t< re KiL'en»clii«It ulx Hurtnäckicjk' if ni^lffjtrn , dürfto L'i lt' tnl /u mucliim Sfiii, l^n.t^ iinWiig-
sames h« karren bei dem als recht und wahr Erkannten jedenfalls jener Cbarakterk»eigkeit Torzuziehen ist,
nilAa blaaaar Oppottanitltarttolniehten halber die a^jeaa Uebersengnag wettklag aa verliagaaB pflegt. Ab
aiaa bervorragende Eigenschaft I.uinniifH muss niioh ■eine Mi!(lt(i;i(igkeif gt'gen Hillfsbedürflige erwähnt
tmrdaa; sich seibat die uuthige Kenntnis» der Verhältnisse nicht xutraueud, liebte er t», seine Uaben Ver-
eiaa« adar Pananaa, weibba aain Vartnaan gaaeaaea, aar awaüBfaalaaifea Terwaaduig aa «bargabaa. Saiaam
.\do]>fiv-Vater!aiiil'' nuyirn J(-;«(ii Regt ntfiihmiHe bewahrte Lamont eine nie erschütterte Treue nnd An-
bünglichkeit; «liefen Getuhleu, «uwi« dem innigen und thatkräftigeu Interesse, welches er wahrend seinee
ganzen Lebern der Förderang der Wiseenecbaften' mgawandat batte, gab er m eefaier Matvflligein Yerftgnag
in beredter Weise Ausdruck. Wie sein I/eben wissen Hch.nftürher Fot^f hung gewidmet war, so wollt« er aucb
nach seinem Tode wenigsten» einen indincten IJeitiag zur Eulwakc-huig der ihm vorsriiglich am Kenten
liegenden exacten Wiasenschaftcn leisten. Schon im Jahre 1853 gründete er deshalb an der Münchener
Univeraitftt einen Stipendienfond fSr Stndveade, welche sich mit nachgewiesenem Erfolge ihtn Studium der
Aatranomie, der raatbcmatiaeban Pliyaik odn dar reinen Mathematik widmen. Das ui-sprungUche Kapital
dhaar «ifting arhflbta er aaah bai LabaiilaB dandi aneeeaaiva Sobenknigaa «nf db SuaaM an» 60,000 Mk.;
*) Anmerkung der Kedactiun. Bcreiti« 1854 batte l<amont vtmi Kimig .Max II. den Haximiliansonlen für
Kunst iiml Wivii nsi Iiaff i rhalti ii, is,>r) SiMtürus des l'apstes ilen Orden (ireKor's ilc» tirossen ; vum Kaiser vüu Oesterreich
(ien Onicri ili r Hisenifii Kr in . v n: Kdnig von Schwrlcii is.'i« i.'ti NiinTKliTn-Onlen. IST»', als l.amont das liJ Jahr
cnreickte und 'Jli Jahre als tonsonatur der Üteniwarte gedient hatte, vcrlicJi ihm der König von Baiem den Verdieost-
(Maa dar balariaeben Kroue, nad daaut daa aanOalbhan Adel. Lanoni war ordamUabea, aiaaemdMUBcbaab taawiiaa
dlimlan and Bbnnmit^iied T«n ftbar M> Ahaaenbn nnd gelehrten OeaeliaekaAn. 1816 amaaBla itai db Xofil ttaSilf
of Edinburgh m ihrem Mitgliede; am 15. Octobcr 1846 die Leopoldinisch-Carolioiicbe Akadaad« adt dM Cogaean
T. Zach n; 186S die Kaval äociety of London; am 16. Juni 1856 die GeseUschafl der WiaaaaadaiMa n Djpaau. ESr
aar faaar Jlilgliad dar Akadaarift vaa attmA, aovia dar OcaeUacbaAea van Lttticb, liaaaaaae a, a. w.
Digitizcü by Google
56
d»r liest fleiO'PB durch Sparsamkeit erworbeaen Vennfigena fiel lueh
jamn Fond au» vakbar auf diese Weisb zu der re8pect«b]en Hübe von 160,000 Mk. angrwHcliBen ist.
Bald naeb yoUandimg des 70. lA>b«ualahres machte «ich eine Abnahme der Klirperkrüfi« Laiiiont'^<
beuK'ikliai-, tiiid der *on«t so rasche, die Energie «einea Wetwna bekuiideode Gang verlangwinit« sicli im-lii'
und mehr. Im Wintor 1876/79 trat dieaa EoikrAftaiig deutlicher henror und or varmoehta dao W% na«b
der Stadt rar nodk m Wag«n snrOckialagmi. Dm di« ICtta des Monat« Jali ataigerte aieh der Sehwieka-
zustand in bedenklicher Weise-, doch Lamont, dir BU daa B«tt nicht mehr rerlaasen konnte, war inuMT
noch mit ravenichüichcr Hoffiidiig auf Wiederganamiy erlllUt. £ndlich trat Bawuaatioiigkait vu, und um
A. AngBit 1879 VUtgma beaeUoaa ebi aaufter Tod das raatloaer Thfttigkeit gewidaata Laben.
Toratehendeiu Lebeoslaofe fügen wir ein Verzetcluiiu der von v.
<Fa||t in alchilar Kmuner.)
Lauiout YurütTentlichti'u .Schrillen Itci.
ElngeguigeB« Behrlften.
(Von 15. November Ua Ift. Deeembcr 1881. Schlnai.'i
Sie landwirthachaftliehen Versuchs -Stationen.
Heiausgtg. V F. Nobile. IW. 27. Hit. 3 Ut-rliii
1861. 8". Sfstini: t'otitr liiu ZusaiiimeiiiCt/uii^' der
riminvcrbiuiiiitigen. p. 163 — 17.^. — id.: l'eb«r die '/.»-
sainmrn.sctztuif; und den GebrauiL der Falasco (Sumpf*
kriuiter). p. 176— 1U2. — Morgen: Ueber das Amniooiiik*
hiBdMpwimatiitalitorartia. t.m-m. — Mtaktoaa:
Stadien Cbcr des VarvminaigipnMieH von Ordwkfa».
L197 — 306. — T. Moser: Untersnc-bungen von FuttiT-
er. p. a09— 214. — Wolff, Funke n. Kreuxliaee:
Vaber die Verdaulirhkrit eini;;or Arten von ausJ&iidii-rhdi
Odkncben. p. 2ir> i).
Oraeff, Bichard: Leber ürmmbMM Tßgi £. Haaokal.
Fetterten, Karl: Kvarnmigen. Kt bidrag fil
beavarelae af »pergainaalet om tjorddaiuielM>n. Sep.-Abs.
Sentaohe S«e warte inHambnig. Aua dem Archiv
der Deutschen .Seewarte. Jg. III. 1880. Hamborg
18^0. 4". — 3. Jahregberirbt Ober «Ue Thfttigkeit der
deulSfliPii Se<'warti- f. d. J. 1880. HKS |i — v, Duni krl-
inari: Regen. Hafcel u. Gewitter im IiuUmIhii Oivwn nuili
dfii mMi'orolnpjcLeii Hohiffyounuilrn nclist Ikiiierkuufen
üi»iT dii- t'cugniijbisclie Verbreiliiii^r di r (ifwiui-r und dp>
Hagels Qberbwipt. äUp. — Kuppvu: liuterüncbun^n über
die wIllwapnirbiHiMnie swiichen dam FeiaeageMige und
dem Vnl Jaanar bis Mira 1078. 44 p. — Hftmkar: Die
viascnsrhaftlichen Ergebnis«« der zweiten 1878—79 und
dritten 1879 — 80 in der Abthciluni; IV der Deutseben See-
warte abgehaltenen C'ninurrcnj'.-I'inirunj; Mjn 92 Marine-
OhrODOinetem. 27 p.
— Monatliche Uebersicbt der Witterang. No-
TCBbv 1ST9, Juni 1881. 6*.
Inttnpokffiaia lartitata orOmlMtaiaud
iNiHidiBlnAaB. Joonml. Vol.X,Nr. 4. Londan 1881.
8*. — Beddaat Cm anthropologbal wlaarjliimn in
Balginm aad ahawherc. p. 374— 87& — Sowbatbam:
Gertain reaaoni for beHevine tbat the art of moaic in pre-
biatoric tnnei passed tbrough tbree distiuct siages of deve-
lapaK>nt. p, 38l> — 387. — Milne: The stone age in Japan,
p. 180—422. — Anthropological iniscellsneo. p. 459—470.
LMtitattgii ia Waihiagtoi. Boab-
mar: Oa tiw oiydooca of Jairaary 1—4. 1878.
Vi 8. Oealogieal aad geographica! Survcy of the
Smitatia» is Waabiagton. Bulletjn. v„i. vi, Nr. 2.
1881. 8*. — Hoffmaun: Annouted Uit
of tbe Inrda of Nevada, p. 908—98«. — Grote: North
American moths. wilh a prelnninarT catalni^e of speries
of Uiidima and Pol&i. p. 257— 278. ~ Seudder: Tlie
tmiiir) lake ba.sin of Florissant. Colorado, Iietwc«n iSoutii
and Ha\deii IVirks. ]> 1^9—34)0, - Trouessarl: Revision
of tbe KeuiLs Scmru». p. 301—306. — Sibufeldt: OaU>o-
iMy of the North American TWraoNMfae. n. 300— 9M. —
iC: Oateology of Lannu ludovidamui exeiAiloride$, PlWI
—360. — Cöpe: Kcviev <>r üio Rodcntia of tbe Mioeana
iieriod of North .\mi i j u j, :iHl— awi. — id.: On Iba
('«nidae nf tlie I.i'U|i i-'urk epoch. p. 887— 8ML —
l'iK'kLirde: On :t <TU)'-lii.b froin tbe hnW Mrte/bMla
id Wratern Wyoinnig. p. 391^398.
Aead. nflla de lUdedna d« Balgiqne in Brflaael.
M^rooirea conronn6i et aatrea mtooirea. Cdlection in
8* Tome VI, Faae. 8. Braxellea 1881. 8«. —
Waltoni I>e l'byittVro-trachäorrhapbie on Operation d'Em-
mct. 61 p.
— Bulletin. Annfo 1881. 8"** Sirie. T. XV,
Nr. ». BraxeUee 1881. 8*.
MtiteDm of comparative Zoölogy at Cambridge.
Kaai. Meiuuirü. Vul. VLLl, Nr. 1. Cambridge 1881,
4". cubut: The ironuitura aMe ofOaOdanata. PtU.
bubfamdy AftcJuntnn. H'J p.
Soc. Tosoana di Seienze natorali in Piaa. Attl.
Meraorif. Vol. V, Fase. 1. PiH.i 1H81. H". —
I'tru/zi: Osservuziiiiii sui gemri riäfod'Chjüii e I'tUfii-
meiiniiTiin dei terreni rrelarei ed foceniri deil" Appcnninu
srtt<;itiiiuiiil<' e eeiifrule. p. 3 — 8. — De Stefani: Mol«
lu»i bi coiitinenudi fino ail ova notati in Italia nei ternm
plioeeiiii'i, cd ordinametlto di queati Ultimi, p. 9—108. ~
A reo nei: Kopra nna caverna fngiiilifera scoperta a Cuci-
■liana (Munti l'isanii. p. KW— lfi6, — Lawley: Deal»
nasili delU mrdajjta niUK'eiüru ilel Monte Titann. p. 167
— 172. — Münz im i Spu^'ue siheee della mulassu niioce-
nie:» de! Bobi^'uese ji 173— 18H. - Rarbaglia e Oucci:
Sulbi deet
p, 189-lA'.
pnmücbetone.
loUo aullc aldeidi. p. 201— 20B. — Da Stafaait
oonprensivo dei terreni ehe eeilllaiieaae FAp
MBMd «r Mmm«. Bfilan Jmm
& E. S. Dana and B. Silliman. 8. Satiaa. TaL
XXII. Nr. 131. New Baven 1881. t\ — Marah:
JmMaie kM« awi tbeh- alliea. p. 837—9401 — tahse-
berle: Tbe nmarfcable Aurora of September U— 18, 1881.
p. 841—842. — l,e t onte Sterena: The atereoooopa,
and viMou by optie divergence. p. 868—302. — NicboU:
The aiectrical reeiitanca and dm ooeflkient «f expanäM
noici^'ueM- ji j(.i— 10«. - naroBgna e wucri:
eoinpu!,i/june iguea deii' Isobutinalo di calcio.
- id.: Seön aleual Cbm-dariTati dal düso*
tone )i. IM- aooi Barbaglla: Adaaa dal
Digitized by Google
67
of inrandesri'iit )ilntiuuin. p. IM DflOii — Mc Ott: Loral
subuMcDcr jjrii<liK<"<l hy an icp-shppt- p. 368 — Sfl9. — Stp-
\eDson: Isotr on thf Lavumic Grnup ul' Sotithmi N< w
Mi»ico. p. 370— 37& — Wrigbl: PoUrUropic gtHervktions
pu aMp-StB; — Bcfaatillo 'MMgaet. p. 9»— 4M,
Afiatie So«, of Bnpl te Calevtte. JmnHj.
▼ol. L. Ft. n. Nr. 8. Cakntta 1881. 8«. —
Scvlll: New <>r lii(l<vknown Molliur» of ihe lnd«-]bk|HI
ninm. p. 125— If;;. — Feistmantel: A sketek of tbe
fcistory «f thv fossils of the Indian Goudwitta 8yat«tn.
p. lij.H 21'^ — iiall: Additioiul note on th<- identilication
of ihf an>9i'itt (liiiiiHinil mioe» viKiti-d 1>y 'l'avenüttr. p.
— •2-.i l-M:ison: List nt diunial Lqiidoplm B-
b»biuii>; the Ni.'oLiar lalaiid«, p. 2:^4 -lüi».
Finika Vetentk&ps - Societ«t in HeluagfiMl.
Bidng tili Kännedom af Finlands Natur orb Falk.
Hft. SS. Helaingfors 188U. 8». — Killiueu: KOb-
uUk miiiMiiiUoDoiaü Ulvilan kihlalramMW, 309 p.
— — Hft. 8i. Habiiigibn 1880. 8*. —
Lag na: Erik Lmnai, Inn Ufiuid, fMor. flmfcBBgur «ch
toenvdtog. Ml + wp,
— öfrmiet af FflclMdliB|v. XXn. 1879—
1880. Habiiiglfan 1880. 8*. — Bergrotb: Au-
■irkniogar om fiskfauna i nedra Irtitrh och Ob. ii. 1 — 8.
— Reut IT: Iliugnust'ü Hemiptrrurum noromm. II. p. ;»
— 24. - iil : Ante<'kniii||r>r om Coritcu» lh\eatus, Dahlb.
p. 26 — :t2 lljelt: Svuftelbestiunuiiiear i svafflkiii fräii
BraiiU'ii 1 KiniiK' p, id.: Nisjra iimlfr>iik!ii!ii;.'ir
iihr-r karyul'yllin. p Iiiii.i., r .ViiL'.iiii>.:i' ti.'ij
ligbuteu af elt liuaJil-u^crUUt j4Uitl<>nuiü<' Ic.xikou br
J&l«iiM|ranikiriMaf MaM. ji. «a-tw. - MfcUatte:
Sa AopnUn IBimIbm i onträiih qrttem. med ilnUMt
ateeode pi Afceu dioptrüloi fltmilga eck BckommodatloD«-
brtdd. f. n— 7a — Hkkiin: YtterUgM« dia(niMpr «fver
■lfm imwbiriika CulpoptPr-arU'r. p. 71)— HG — Freudi-ii-
tkftl: obir af iutdia i eU |i«r nf FiiiUiiiN svrll.^ka rli.alfktcr.
p. 87 — 89. — Hji'lt: K«>sforhi>!>tamuut(;ur i fiu&ka sjo oih
mjniuiliner. p. 8f»— fK.). — Wiik: Mineratanatygrr utförda
pi univeniteu keinisks laboratorium. p. 91 — 95. — id.:
IfilunlOKiiikA iu«dddajidcu. u. B6— Ua — HAlUti^n: .Sur
la mensuration di> l'aniEle de Danbeuton. p. 119—122. —
Lindflfif; Biilrasr tili luran om detrnniiiAii«>r. p 1.!:! l.'i)
— Mohi-ra: SaimiiaiidraK af ik klimatoloioska ant. i kiii]i-
i;arue i KiuliitHl «r 1S7!I. p. 165 lii7. iil.- MaiüuliUx*
neddhAjdcii .it ImKytiUi \iJ fiiilamU kiUiUT ür lS7!t i
jemfBrelsc ificd ilri äriiiri nifilclMlel p. Kis IUI». ^ Ub-
maiili: .Np<lrrljur.l l Wii i.rL; Iren lH7(i— 187!). p. 1«9— 170.
Acad. Inp. des Soienoei de St.*P<tenboiirg.
M.moiri-». Tome XXVIII, Nr. 8. !». St.-Pi-t*rsbourg
18K1. J". — Xr. S. Kipriianoff; Shiduii über die
füssiloii Iti'ptilieii Itus-iluiul-j Tliril I. (inliiing /i /"f/i;/ij.vauni,<
KimiK auh ilen> ScMiriHclicn Sandstem wler Ost4!olitlt der
Krcide-Unippo. iu3 p. Nr. 9. Tarensliky: Bdtrtge
zur Anatomie des Darmkanals. 66 p.
Toiiif XXIX. Nr. I. St.-Peter8bourg 1681.
4«. — V. Middcnrlorf: KiuUidce in
Neb«t rbt>mi.>i Imt I nte
C. Srhmidt. i,*2 p
Boyal Soo. of Victoria in Melbonrne. Tr
«etiona and Proceediugn. Vol. XVII. Melbourne 1881.
8">. — T CM i »o n - Woods: Tht- Hodgkin«on ^Idtield,
Northen» (^nwiisland p 1—11. — Mar-GilliTray: On
two ncw pfiir.rj ul l'i Iv 1. p.16- IH. ~ Kfrnrit: O» the
best form of a balam-e-licain. p, H) — 22. — Blackett:
A niw procna of ptuifj-ing watcr, iliscovored by M. Birk-
BÜrn. p. 2a. — Kcrnot: the Tay bridgr. p. 23 — 33. —
Manson: Proitortional reprceentation. p.84 — — Lillv:
Od Sonic nirious efferts of lightaing at Uabo Island, p. 62
'—68. — Joseph: Oa noaat fcnproreBXBte in Metrie
Leop. XVm
KeroiMua TbaJ.
Ughtning. p. fKi <,2 BIlarT: An improved riiidjoirrapfa.
nr sclf-rpgiitcrin^ raiii-fanRe. P. 62 — 05. — Stirton: .4d-
iliii ii^ tu the liicbt.-u l'li.ira nf yueetiiland. p. 66 -7S. -
Marks: Suggestions for a now aod ecoiuimical metliod for
tlw aciiotile nrodiictwn of aeae acidi. Bb 98— 79i. — To*
■UOB-Wooiis: On sone ne» Vtria» lulInMn. p.80— 88.
— Mae Gillivray: On some new apagiai of cWentoeBii
INe<y(>poru; and an
1 UrceoUform, a new genus of
ortiot- Notes om prufcssor Ucll's
Bwlia.
tvijzou. p. 84— 87.
photophniw. p. 8.S.
X, FrauM. Ak/A, i. WiHamak. In
HonalslMriekt* Septaatbar n. OolaiMP 1881.
1881. 8«. — Kiepert: Voher PcgoMtflt I«ldClMda<
tisdu-a Itinerar. p. <Kii ^)i.i — Lepaiai; BMicht Ober
den Fortjianfr der von E. Naville untemomraeoen Heraiu-
gabe dcü Thi'baniüciH.11 Todtcnbuchi-H. p. 93&— 989.
floolofiaol flooMy of loidoau Tka ^nartarir
- T«L XZZm Ft 4. Mr. 148. LoodOD
1881. 8*. — Blaka: Od Um tmOM» ef ibe Diver
Jmaaiie noeba of Ensland inät dwae of Ibe rontbieat
p, 497 — 687. Barkman: On Ammonitc« from tbe in»
ferior oolite of Dorset. p. 588 — «16. — h 11 n II : On tho
dSamoDdüclds of Sotilb Africa, 18h<i p. C<« ei2 Vine:
On siluriati universtal Stomatoporao and Ascodutwi. ]■ (ilil
- 019. — Secley: On tbe Eeutile Fauna of "the Uosaii
formation. pi 680—707.
the rcmains of a
in tbe
On tbe occurren«» of
slrata of tbe
Hampshire badn. pi. 708 — 71Ä. — HÖtliagwortb: On
a p«at-bod iamiraiMtoi «hk boaidar-din at OUban.
p. 718—714.
— IM «r BMmbeia. Nowaiber lak, 1881. 8*.
Kaiserliche Admiralität in Berlin. Annalen der
Hydrographie n. maritim. Mete<iroln;[;ic. J;;. 9. Hft. XI.
Berlin 1881. 4". — Ueber pini^e Kr^jflini.'i.'ip der twue-
ren_Tie&eeforschangon. V. Arkiiacher Ucean^ p. &U1— 5^2.
aaf «r DtggK-MOL p.
— IbakaUbton flkr Seafiikrer. Jg, ZU. Kr. 46
—49. BerHn 1881. 40.
Acad. des Sciences de Paris. Cbnaptaa n udii^
bflxlomailain» Joü seaiiccs. 1881. 2"* Setucatre.
Tomi- Ö.S. Nr. — Ht. Pari'i 1881. 4». — Nr 13.
l>ii Ho is- Key ni ond: li'.-^ lu ri; lii's siir Ic pyirinolc. faites
iliins V(''nPZU('la. p. ftlU-äiiS. Hrnnegiiy: Kt'auttats
obtcous, dau8 Ic traitcnient den rigncs pbyllox^nies, par
l'aavfcii da aattara de caiboae «t da aniacarbanal» da ja-
Pb 508-8081 — Paatre: ~
lenia snrrenus dant les rig
le salfnre de carfaon«. p. £06—609.
aux arcidinla snrrenus dans les rigneii tnkdeaaa IBBH aar
' — La PaUre; Sar les
formes trilineairp« p. .'>09 .'ill. - Crnva: (>>mparaison
photom^lriijnr ih> MHines liiiiiii:i iisi>s do tointi'> (iitTr rciil<^
S. 612 — 513. — l.riiMtino: Ftiide» sur l'actiim rhimique
e k liimi^. p. 614 — 617. — Ladenburg: Recbercbea
sur hl tropine. p. 617— ö30. - De Tbierry: Sur an
p. 890— fiOl. — Nr. 14. Tisserand: Snr ba
atodaires des plans des orbitee de trois pla*
nMes. p. 625—681. — Bouley: I^lxp^oncea publiques sur
la vaerination du i-harl>i>n symptonmti>iue, faltcs a Chan-
mont (Haiite-Marnpi p. 531 — 537. — Gyldön; Sur une
Siplication noiivplle dp ri'<|Ufttion de Ijime. p. 637 — 533. -
Igourdau: Obaermiooa de U comMe u 1881 (.Eucki-)
et « 1881 (BanMwQ, faiies b rObaemtoire de Faria (4an»-
torial de k toar da l'onest^. p. 540— GM. — Na«1: Bar
nn noarean pointeur ettk-tro-nuum^tique, deslhi4 anz ra>
cberebea emriaienulcs. p. 644^646. — Ronase: Snr In
piles socnntlaires. p, M'i .M»! id.: Sur une pile au
maiixanesc. donl !<■, «^^is sunt ut;list>s ou r^genorte. p. 54*>
— 647. — Jungfleisoli et Lcfranr: Sur le I^vuIom*.
p. 547—650. - Balland; Sur un oeuf d'autrurhe am'icii.
p. 650 — 661. — Nr l.'i. Avignou: Hur Teinploi du go4i-
oron, commc pri-scrratif contre le PbrUMsatik p.636 — 557.
— Coggia: Coro6te d^averte par VL Deaning, le 4 oc-
tobra IWl. p.8fi0— Ma — De LaUfad«: 8ar las bmha
Digitizeu Ly Cju^.'^il
58
qai tc prodttitent dm «a rirrnit tWpboalqns, pv In
tcnp« (TorailP. p. MO — 561 Caiffi': Oalvannin^rc ä
dimtioiM ani^lttin's proportivuinfLk-s utix inti-risiti f-. p. 561
— 862. — Vung; l>e riniiervttion liu corur et tle l'artion
de« poisDitf cbez Ick moUmqiiei lamcUibraiichoi. p. 562 — 664.
— Sudoiir et Caravin-Cacliin: Eropoisonnemont par
Ict gnfam de VEuphorbia tathyrit i L. i et nouvellcs exD^-
riences «nr !«ir m»ßt thtfrapeutiijue. p. S64— M6. — Nr.
16. Panbri'i': Ctiivrc Bulfiin'' mstallifM" i cupreine i. forme
ftux lieppns. ile mwlaillts ajitiiiue». tmi di'hor» de smirreg
thermales, ü Klinrs -les- Koches, di-partemcnt du Niml.
I. 572- S74 liiKourÜHii- ObM-nalinii). «ie la rometo
Wmi (Tc-bbutt-Oould-Cruls). taitcK ä l'Obscrvtttuiro de
Pin (äquatorial de U tonr de l'oueati. p. &76— S78w —
Stephtno«: Sur noe coofiguration ramaranablc deccrdea
dam l'cqiam. p. 578— 860.— Poincar«: Sur les fonctiooB
filchlicnnn. p. 581—560. — Qn^bhard: Snr ane partioi-
larW exiH'rimentale. relative ii la loi Anüpotenttelle qtie
suivciil Ips aiiiipaux de Noliili p .W2 — f)M. — l'iitet:
Tbcvrio d'uii buteau rapide, p. 585 — 5>sy. - Lau derer:
Sur Ics riiiirants engendr/'S par PflertriritP 8tmn.'iphi'Tii|ur
et los courants telluriques. p. 88»— 689. — Filhol: Actiou
da wufre »ur les nmnres akiBH ca mIiiIhni Irti l
S. 890—591. — Grinianz: Stv lae nVifdlo «Ate dal
^riT^s de la morphine, p. fiftl- WS. — Arnaitd: Sur nn
nouvel akaloldo des nuin<|aina& p. 6!fj— 5%. ~ Engel et
Moitessier: Snr la dissoriatinn da (■artinnute d'anirnnnium.
I). 595 — T Ii 11 .1 ihi i II : Nur les muc» mju.s-i utaiir^i vi
ei sinu« lyinphatimieti de la ripon rt^phalique dans la
Sana temporaria L. p. 597—600. — Giard: Sur im
cnrieux pbenoroene de prfffeondation, observ^ chex nne
Spieolde. n.600— <;(I2. — Künstler: Cantrilmtion äl'iitttd«
M Ftagolates. p. «ö-enö - .4rloing. Cornevin ei
Thoraaa: Sur la rause de rimniiiiiitt> des adiilte« de
l'espeee buvinc coiitn:! le (.-liarbon s\ iTijiiiMuaii (Hf i-u li.x ti-
rien, dans les Iwalili'-n 011 <fit< »luliiüc t-^i (reijuentf.
p. 605— 607. Nr. 17. Kerth. : i'i I •.i.:iiiiiim de l'aciS-
tylene, du ryanog^ne et des combinaisuiui eudotberrniques
m imnL p. 614— C19. — GUmtiB»: 8ar mim ddlermi-
— ' — gdnmde de k teorioii «t dn velaiM im vapeurs
(k 819— 026. — Bell: Sur un appareil uennettaut
de d^terminer. aans douleiir pour le patient. la pos
d'un projeiiiln de ploriili 011 il'aulre im/tfll dans le lorps
lt. la Position
dans le lor
bunaii'.. ]■. '<"J.'i lijT. - l.ii vit.iii : la natnrc parimi-
taire des aicidentü de l'iuipaJudisme. p. 027 ts3ü. - Du-
BODt: Kote sur la qnalite des eaux de l'lsere, au point
de vue du projet d'un raiial d'irriKatiou du Rbäue. p. 6i)t>
'632. — Step ha mos: Sur ime riiiiiigttnition de quinze
oercies et sur les eout^nienres Unealres de eerclcs dans
l'es^ace, p. 633— 63«. Matliieu: Sur la theorie math^
matique du mouvcment vibratuire des elwhrs. p. H3ß — 638^
Tom iiiasi: Sur riOertriilssc de reaii. p 0158- fi-W. —
( iirj 1 I t icr: Sur iine boussole de proportinii. drstlmc äU
me»ure des resistanc««. p. — CruU: .Sur la ra-
natiim du «•obf* uwmI 4m «ngw 4 Bio da imtän.
f. 649—044 — M«nlle: Sur an »mvel bfdnl» dt ear-
Moe. p. 646— 64Sl — Bichet: De la toxlcit^ compftrfe
dcB di»rc»t« naAMB. p.649— 661. — Kochler: Recbcrches
mr le ürsti-me rirnilatoirc du Spaiantfu» pur/MreuM. p. 651
688. Nr IK. Stephan: Obscrvaiii'iis ilc la comtle
Ciüb (<'otnt'te b 1881), taites k Tubscrvatoire do Mamille,
p. 686 &'>7. ■ - Bigourdan; Ubaervatioos de« cootkn
e I8B1 (Scliaeberle), d 1S81 (Encke), o 1881 (Bamüd).
f 1881 (Denain«), fiütei Jk robaerratoiro de Fans. p. (»7
— 659. — BoBseret: flements eUiptiqueii de la comete
b issi. p. fir.<t — rtfio. - Xr 19. Berthelot: Sur loa
liiiiites de ri li-i truly^<'. p. fiGl — CßS. — id.: Sur les l om-
bij-ti<nis upin'fs jjftr le biuxydc d'azüte. p, <>6f> t>74
l'Huiiiie rt 1. (>>■)-: Experienres sjutbetiipies relatives u la
reprodueliuD artilieicUc des m^ti'orilcs. p. 674 675. -
St4j>hM3 OlNemlim de I« maite fU8i(D«iiiifasB). iahe
k raiMerrataira deHuMOK k VM» da tdeae«|ieFMicault,
de 0»,80 d'onvcrtura. p. 676. — Cialdi: Solution de deux
questiont dliydraullqne muritine. p. 676— 6^1. - De Oa-
•pariii: Sur la romparai^on des eanx de ri.s4'Te et de
eeUe« <if la iHinuice, 8(111« les rapnort« hjdrrijrraphique» et
agronorniques. p. Gau— (iS2. — tlaatefeuille et Mar-
fottot: Sur la siliee et lea riKcatea de Ktlüne. p. 686—680.
— Muyet; Sur li-s moyens i employer ponrdelruire l'oeuf
d'liivrT ibi l'b^lll■\0|■a- ji tWi «il Srli 11 1 h of: Kli-ments
de la eiimMe de DcnninK ( 1881 f.. p.WKl— (i^M — Haillaud:
Sur unc fonnnle g^nmle poor le (UHeleppemerit de lu
partio prinripal« de la foncüon pcrtorbatrice. p. (KU- «96.
— Picard: Sur bk r^luction des iiili^^j^ralcs ab^liennes.
f>. 696 — (i9S. — Apiiell: Snr des ^quations diffei-entielles
in^aires dont les uittfjpnles v<friflciit de» relations de la
forme h' [t( (x J ^ (x> Et»), p. 699—701. — Teixcira:
Sur riiite<;ration d'tine eijuatiuii aux derivik-s {tartielles du
deu.\iniii' i filr«'. [i. "(fJ 7(iii — ün us >i 11 escj; Cniumeot
sc transmet, daiis un solide isotru|)c i.cu eqoilibre), la pres-
ikm exeicte lur ose Ute petile paitie ds la surlaee
p. 106-766. — hirr: Sur la mmiUW de r«iquilibre
äectrimu. p. 706— 7<ia — id.: nur le lendcment et k
Umile de PojWration du tranaport de la tOrtf par l'^ledri-
eite, I». 709- 711. fiauarinc: S\^tei>ie> nrlifiib's. assn-
rant le monvement re< tili!.'iii on l:i 1 111 Ii ir' « irnilaire.
711 7I.'J. -■ Lippmanii: Methode ex|i.Timeritale pour
detenninatiou de l'ohui. p. 713 — 71ti- — Tomniani:
Actiou du froid sur l'arc vidtalque. p. 711»— 717. — Bell:
Sur um nUktim äectriquo servant k dtoalaer, par le
mojwn fuub aigallte, la position et laprofimdear d'un pro-
jertile, on aotre substance mi^talliqne, dans le corps humain.
p. 717 — 719. — Croullobois: Nouvelle demoiuitration du
trii'iitvme de Kiemann. p 719 72i». — Zenker: l<e spertro-
si-upe k Vision direcle, apath caleaire. (i "IM— 722. —
(iouilly: Sur la foDCtion qni exprime l'etat j^ciix. p.7a2
—726. — Etard: Snr le sulthe cuprosocnnriqne. p. 725
—727. — Varenne: Sur un hvdrate du urumure chro-
mique. p. 737 — ^738. — id.: De lacUon des bydrarides snr
les ehromatps alcafim. p. 728—730. ~ Isambcrt: Sur lea
tPiisicmfi de vajieur dn carbamate d'amraoniaqoe. ]1.731 — 734.
I.eehartier: Moditicatioiis do eumpoution subdes par
les ffiiirrajfs verts roiisrn'es en süo. p.fSA — 737. — Meu-
niiT, I'i'nilft nrfiticiel produit en pr^scoce de la vaneiir
d'eau, a la pres»ion ordinaire. p. 737 — 739. — Silva:
ActioB de Ilaeids iodk|diltttc sur le cliloroiodiB« de fn-
pvMne «t mr le dalernre d'igoprop^rle. p. 739—741. —
Toussaint: Sur la cuntaKimi ue la tuberenlnse. p. 741
—743. — Bocbefontaine: Sur rareion pbyaiidogiqBe de
la codethyline p. 743- 746. — Knnstler: ( 'ontribntionB
k IV'tnde ilcs Fla>;ellntos. ji 7411 74:^ .Inliet: Observa-
tioiis sur ks rotateura du gcnre Meliierte. p. 'iS '.V). —
Ter t es: Sur la Titaliti dn genncs de VAriemia tttlimt et
du BkpharvaHa latmHa. p. 760—752. — Prillieux: Sur
le» s|K>res d'hlver du Ptrnnmjwra vitieoia. p. 752 — 71W> —
L'araven-Cacbin: D^ouverte du gjrpso dans les oowAas
dn tertiaira docta» aafUtm du Tan. pi. 763-754
K. Oamik* ViiiiaMikib. tetaUb. 1b KopenhagaB.'
SIcrifter. 6. Radd». Tol. I, N<
1881.
4«. —
4. Kjohrnhavn
SttSBBtrup: Stptaä(inum og Jdtoseptus
tP n« SUu'Kter af SepiwiNa Flaailiei. p. »1—040^ —
uAlalng: Nügic DndemgelMr ovar SHwam o««r Navd»
agMelleai-Earopaaf ISM— l4<«Koveaiber1872. p.245— 304.
ei^Raekke. Vol. II, Nr. 1, 2. Kjeben-
hvn 1881- 4*. — Warming: VamiWen l'odnitfriiinceat.
p. 1— S4. — Lorenz: Um metallemes Lcdoingsevne for
Vanae «g BairtriaHtt. p. 97—76.
— Overaigt Over det Sebkab« Forhandlinger.
1881. Nr. 2. KjebenhavD 1881. 8*. — Christen-
aen: Bidrag til CbromaninioniaklbrlHBdalianiea KcmL p.66
—164. — Mahren: Tn AftandllMW af Aikenn ob
Staden, p. I66— 1I9.
Vatarfortoh. Gesellsch. zu Görlitz. A1>hand>^
langen Bd. XYli. Görlitz 1881. 8". — Müscbler:
IMe Faadlien nd flittnagwi der europUackaa Selntnner.
p. 1— 4tli. — Kccli: Bättbcibuimen neuer von Hm. Zlm-
jnermann kd Mieaky in der Ober- Lausitz entdeckter Araeb-
nidcu. p. 41 — ^71. — Meyboefer: lieber die Gesondbcita-
verbaltnisae der Stmlt (iVirlit^' innerlialli des .lahrxehntee
1870—1879. p. 7J -i:;7 r.Miwciitj;: l'eber ein in
Siailianl Terwaj)dcltei> ürauukujileuboU. p. 138—140. —
Digitizoü by
59
W 0 i t s r h : l)as (iraiiitg»>liirtfp von Kuuigiliam iu ili r
Uber-Luuiiitz. mit busomlL'riT IkTüi'ksiclitiguna der darin
vprkoaunciuien MinanHcn. p. lU—lVI. — liled*rl«la:
wisMaadutfUldM Resultat« eiur UfcotimKhea Sz-
00 BMh dem Kio-Negro Cl'atagonkm). p. llid— 2I(t. —
Sinmermann: BiMurrkunf; bbpr deii Flasssixat ties liie»en-
gmndes. p 217—218. — Peck: MetsorahwiMlu Beobach-
tungen in (iürliu Tom 1. OMMibtr 1877 ab n. r
187». p. 21»-248.
Die AUuumna. Sep.-AbK. —
das Hyowin. 2. MiMdg. Sn^te. — Z&t-
lagnag deaTropins. Sep.-AliB. — Diellknie. 80p.-A1iB.
XgL Boten. Outen in Berlin. Jahrbuch. Hrsg.
T. A. W. Eichler. }ld. 1. Berlin 1881. 8". -
Kifhh'r; HrTichl libor illi- Ailn'il<-n uiiJ Veriiiilerungen
im Kgl. l)iit;iiiischrn (iiirli n u. iKitanisrhc:! Mu!>«iini vom
I. Aiiril l'-Ts t>U .■1,,-nil.iliiii issi. II VII XVI. - Trljaii:
GcHchichte des KgL botaniscliea liarteiis und des Kgl. Iler-
' - 4 aiiiar DintaUaag dii aninUiiik-
IiNtHiile. p. l—fU. --Eickler:
„ I botanüchcn MuMoma n. IM— 170.
— Id.: Uebör einige Inflorewenz-Butbillen. p. 171—177. —
id.: üeber Boispruiwc unRlfiihcr Qualität p. 178—187. —
id.L Zum Verslahlllli.'-.^ ilci Wiinrebc p. 18&- 192. — id.:
L'et>er die Si-hJauchbldtti r \<m ( '■ephalotui follicularuLtiMÜ.
p. 188 — 197. — (iarckc: Ueber die GaUung PmWNM.
p 198 — 223. — Ruhmer: Die in Thüringen bisher wild
(H>otia<'hteteii und wichti^TCn cultivincn Fflauzeubastarde.
I). 224—25!). — Urban: Die BestäubuDggeinrirhtungen bei
i\en Lofwliacpen, nebst einer Mono(rra)ihii' dur iifrikaiiiscLen
Lol elin »■(■ii-(;attung Jlfo»»o|i#iji. |i. 2»i<i— 277 — Kietrich:
Krar./ W iliii liii ."lieber, hin Ueitruff zur Geschichte der
II ■t,iii:l-; .IM- SCI li/i^' .lulirf'ü. p 27S I'otoni^:
Anatomie der LentiroUen der Marattiaceen. p. 'MI — 809. —
id.: Die Bwiilnwg nriechen dem SMluAumnHym od
dcBSleraomM den Blattatielen der riKedneen. p.Slft-tlT.
— Aicherson: Siibfloraie Aua ak Flagumimlc. t,ms
-336. - Kuhn: i cbenichk Mmt 4to Arten dar Otttaag
AJimUKm. p. 887— 361.
JhAnaSmmü. ScbrifteaMudem Jn1irelB8(V8l.
Bd. XXm Kiel 1881. 4».
— 31 DiasortationeB medicae, juridicae, pliiluso-
plticae. Kiel 1880—81. 8".
B«tiiiu, ChtltoT: Du Gehörorgan der WirbeU
thieni, nwvpbokgiecb-UBtelagiHilM StadieD. L Da«
OabSroBaii der Fiaelie und Ampliflmn.
U81. 4«. [85 tat]
(Vom 16. Deremlier 188! bis !."> Januar 1S82
S. <* dalla Saieoia di IwtiiM. AtU.
▼ol. XVI, Diip. 7a. Torino 1881. 8«. — Paf litni:
Sopra i calori apecifiei delle »olnidoni «altoe. p.717— "H^
OeDü«: Intumo all' aurora polare dd 81 gennain is-i
p. 73fl— 711 iil : .\iii|>lituitine dnlla oai'illazioni' iliunu
dcUa dechiiiLi-inm- luufriH'tua Dttciiuta all' Osscrvatorio dt'l
B. Collejjio Carlo .\lbi-rto in Monralirri negli aniii IB79 o
1880. p.' 746 — 760. — Cappa: Sopra il mctodo vohime-
trico dl detemünaiioue dd ctoro dcl Volhard. p. 761—767.
— Bonrgnet: Sor I» d^erminatioii des maxima et miniaa
de la ftootoa r(x). p. 758—772. — Roscnhnsrh: Solln
areaenza deUo xircone nelle rocrie. p. 773— 776. - Gossa:
snUa masHa aerpaatinosa di Moutek'rrato (i'rato). p. 777
—78a — Salvador!: UeUn riu e delle opere dell" Orui-
tologo Ingleiio John Goold. p. 780—810.
WiuMto» A.i Giraüar der KaL Dmranittta-
Stanwarte 9r. 9, 4. Straaitmrg 1881. 8«.
Bnth, 0. vom: Paliustinn und LibnnsD.
giaehe Reiseakiza«. Bonn 1881. 8«.
Boyal micTOBOopical Soc. in London. Journal.
Ser 2, Vol. T. Pt. 6. I-ondon 1881. fi". — Mills:
I-Hatoms frum l'rniviaii 'iiiaiiO- ii. — mi7. - lücluird-
son: Multiple «tainiüg of animal tissiic-i willi picro-canninc.
iodine, and inalarhitc-frri'en dyes, and < f vpiiPtHtilc t!.»>n<'s
with atlas-scarlet svlublc bltio, iodine, and niulachite-grceu
dyca. p. 868—872. — Sanniary am ewrent reeearclwa re*
iMing to zoology and botany, nucroscopy ct. p. SM— 971.
American Journal of Science. Editors James
&. E. S. Dana and B. S illi man. Vol. XXII. Nr.
132. Kew Häven 1881. 8«. - Morlcy; On a ]ws-
sible cjviisi- of t!ie vnriatimH nlmcrsod ^ti tlip amniiüt of
oxygeu in tlii' air. [i. -117 -12^. id.: Oii .Tiilly's liypo-
theaia as to the cause ui Üie variatious in the proportion
9t oqip in tka «toenlMi« pw 4»— 488. — Dadga:
Lowor^nrian feialla tnlTortbern Maine, p. 434—486 —
Ml' Oee: A rontribntleo to CrolTg theory of sccular dl-
raatiral cbanifp«. pk4S7— 442. — Stedens: The stereoscone
and vixii n liy opüc diveraence. p. 443—460. — Dana: On
tia- rilLiU'iii "ul tili' su-<-aTlfd ..Kamea" of the Connecticut
Ki*er Valley to tlic T('rra«'e-fonnation. p. 451 — 467. —
Itockwood: Japaiiest: neismoloir}'. p. 408 — 478. —
Wright: An ap(>aratu.i for the aiütillation of mcrcury iu
Vacua. p. 47!i— 494.
Tnmer, A. : Die KraR imd Materiu IUI rUume.
3. Auflage. Frankfurt a. M. 1882. 8»
Qeogxmpkiaoha gpaallaoh. in Bremen. Deutsche
gwgiapUaebaBitttar. Jf. 17, Bit 4. BrananlSBl. 8«.
Sociedad oientiiM Argantütt. Aaalea. Teno
Xll. Eotrega 3. Baenoa Airaa 1881. 8«.
Spegassiai: Fnngi Argen tinL p. 97—117. — Olivera:
■aäifliia daacriptivn dd Bio San Jaaa. a. 118—180. —
Holaibarg: BMn ka c^adea Aigoiaaa dd g<aan
Bamfßm. p. lU— 148:
Gfl^art, BrfMffB aw Vatiialagia and
Morphologie foadbr Stimnie. Kaaral 1881. 4*.
Venea Jahrbuch ftlr Mineralogie, Geologe nnd
PaUontologie Hrs^?. v. lieurcki', Klfiin u. Rosen-
busch, .fg. 1H82. Bd. I, Hit. 1. .Stutfcrrirt ly.SJ. S«.
— Maurer: I'aliUiiitologi.'.rliP Studien im (if'i'i.-. ili-s rliei-
nischcti Devon, p. 1—4« -- livu >.tii ii I rlirr ilcn
Anäüicim. p. 41 — 74. — Stapff: Wie am Mte. l'iuttiau die
ItaaMalnMtBr du Qaainia ia finidfklain Abciiceht. p. 76
—101. — Saadberger: Veber dneAllnvklabhigemng in
Wanthale bei Karlst-ult in T'nt<'rfr»iik'"ti \> Kfi Kifi
Esiez Inititnte in Salem, Mass. BullKtiu. Vol.
XII, Nr. 1 — 12. Sabm 1H>^2. 8". — Mfariii,: A list
of the birdü of the Hudiioii bi|;liland.s, vith aiiuoutiona.
p. 11—25, liKI 128. — Silsbee: An iahnal lalk'aa
äundry arcbitectural and art tonics, p. 66 — 78. — Eo-
binaon: Notes ou the Üora of Rssex eeaalgr, Kaia p. 81
> —07. — Morse: The gradual dispenieB nfcaitaia aiol-
Indca ia New E^giaad. p. 171— inC
— Vlaiton Qnlde to Salem. Sklen 1880. 8*.
Sraithsonian Institntion in Washington. Edward
S. Holden and Charles S, Hastinga: A aynopais
of the scii-iitifir writinfi of 8ir WIIBaai HanaliaL
WaaUngton 1881. Q".
Mbny af Atta aad Sciencet ia
Ptaoeediafa, Kmt aariea. Tel. TIIL Vlada
ToL XTL Bart. IL Boatoa 1881. 8*. —
Piekeriag: VadaMe atara of ühort period. p. 287—984
Kidder; Experimmti on the strength and stiflnesa of
ataall ipraoe heams. p. 285 — 201. — Lovcring: Antici-
nation of the l.i.s-sajous curvfs. p. 2^>2 — 298. — Trou-
»elot: Obeerratioiu on Jupiter p, 2!W— 321. Whiting:
Apaper on the propagation of moguetir wavoü in so(t iroD.
p.^S— 841. — Langicy: The bolomclcr and radiaot
7a*
Digitized by Google
60
eiierg)'- P- 342— Sfib, Toiiil: On thc us.e of tbo i lvi iric
id^^mph duriug total solar oclip!><.>s. p. 359 — 3(13. —
PickcrinK: Ijirgc tetaooDM. p.364— 3S9. — id.: Photo-
metrie meamiremienta of nie Tiriable stars ß Pend aod
DM 81*96, aiad« at the Harvard CdlMW Obnratocy.
pi, 990— SB?. -jjij^Wi^ock: On tbe Kronp ■b' in tiie lolir
TarMBig. tot BofaHoring der genceskundige
Wfliantoliappeii in H»derl.-Indi6 in Batavia. Geiu o.<i-
kundig Tijtlftchrift. Deel XXI. Nieuwe «.-lie Deel X,
-Vflevoriiiff .'■). iJutaviii 1881. 8". S uiiiii ou s : Beri-
Beri. p. uU— -Oää. — l^odewijk« eii \Vei»s: B^drage
tot da kaonit dar patteihMiaefca aiatniaia taa Bari-BaiL
AiMtie 8oc. of B«iigal in Calcntta. Jnumal.
New Series. Vol. L, Ft. I, Nr. 3/4. CalcutU 1881. 8».
Serlinar Entomologiiche Zeitachiüt. Bd. 25,
1881. Berlin 1881. 8>. [Qaidienk dca Hrn. Dr. H.
Dewiti b BctBd. M. A. N.]
tJ. 8. Kaval Obtervatory in Washington. Attm-
noailcal and meteorological Ubservatioiu made during
tlw jmr 1876. Pt. II. Washington 1880. 4<>.
Appendix IlL Reporta on the total aolar
cclipses of July 29, 1878, aad Sumxj 11« 1680.
Washington 1880. 4«.
Boaton Society of natnral Eiatory. Aiiniverrary
Memoirs, pul)ltB)icd in celebration of the fiftieth anni-
vernary of the Society's foundatlon. 1830 — 1880.
Ikjf>t..n 18B0. 4-'. — Bouve: Histurir.il skutdi cf llit-
Bo.Hton Suok'tY (if imtural Hiitory; with a notire ut the
Linikaeaii üociet}', which preccded it 250 p. — Sbalcr:
Propogitions concerning the riaalification of Lavas. consi-
drred with reference to the ehrcnaHtaneaa of thcir extni-
iioD. 15 p — Hvatt: The genedl ef tbe tertiarT gpecie«
of FUmorbi» at iiteiuheim. 114 p. — Siudder: Tlie Itc-
vonian inserts of New linniswidt. 41 p. — Karlow; Tlie
üvmnoiiporaoKia or Cedar-apples nf ttic UnitcNl States. 38 p.
— Lyman: Astrurtaral fcalure, liithfrt.i iiiikr.nwn «tuoug
Echinodermata, foond in Deep-Sea Uphiuraiw. 12 p. —
firooka: Tbe defdopnent oi the Sqnid, LoHao Pfotä
LenMar. 33 p. — Packard; The anatomy, histolog^, and
enbrjrolocy of XmhiJm« po^a»Ae«M«. 4ü p. — Bürge«»:
Contribuoons to the anatomy of the tnilk-«'e<'d butterfly.
Danai» Ar^pptM Fabr. Ifi p Clarke: The lievelop-
nent of a double- heailcJ '> ■ rt. : nur- «i p. - Miimt:
Studie« 011 the tcmirui' cl riptib-H aml birds. 2t» p. —
Morse; On the idciiUtv of the a-icending proeess of tlie
Astra^aluH in binU wilh the iutermudtum. 11) p. — Carr:
»otea m tk» cnma of Itov £a^and IndiaM. 10 pi —
Jamea: The feeHng of eflbrt SS p.
Commissinr. z. geolog. Landesuntersuchnng von
Elaaas-Loth ringen in StruBsharg. Abliuudluugeu aur
geologischen S)>e< ii>Ikr>rte von EIsass-Lothringan. Bd,I|
flft. 1—4. StriLSHburg 1875—77. 8».
Observatoire imperial de MbtOM.
T. I. II. III. IV. V. VI, VII. Moscüu 1874—81. 4».
Society of Hatnral Hittory in CiscinBtti.
Joarnal. Vol. I, 1—4, II, 1—4, ID, 1—4, IV, 1,
2, 3. Ciucinnati 1878—81. 8".
Socitft^ des Sciences naturelles de Nenchatel.
Bnlletiii. Vol. IV. V. VI, VU. VIU, 12. S. JU, XU,
1, t. Neoobatet 1858—81. 8».
Ctoological Society of Manchester. Transoctlons.
Vol. XVI, 1—10. Miuichiiftter 1880—1881. 8«.
Petennann's Mittheilnngen. Hrsg. v. E. Uehm.
27. Bd. 1681. TAt. 1—13. OoÜw 1881. 4*. [gek.]
Boy«l Obaervatory, Greenwich. Report« of the
AatnweaMr royaL 1686— 18&8, 1866, 1857—1874,
1878—1881. 4*.
Schweizerische palftontolo^iohe Oesellsoh. \h-
liundluöffen. Vol. VII (18Ö0). Basel und Guut 1880.
4". Igek.J
Dentaohe Bondachan fllr OeogmpUfl n. fttitiitik
Jg. in, Hft. 1—12. Wien 1880^1. — Jg. IV,
Uft. 1—3. Wion 1881. 8».
Berichte der deutschen chemieeben Geeellaebaft.
Jg. 1881. Nr. 1—19. Berlin 1881. 8". fgek.J
Oartenflora. Allgemeine Mouat»xchrift fUr deut-
liche, russische u. schweizerische Garten- u. Blnmen-
kande. Un«. t. £. Kegel. Jg. 1881. Stuttgart
1881. 8«. IffSk.}
Verein z. BefBrderang des Oartenbanes in den
Kgl. Preuss. Staaten. Miiriiit:-H,jliritl . .1^'. -24. Nr.
1 — 12. Ikrliii
K. K. Oartenbaa-GeaoUaelu in Wion. Wiener
illaafarirta 0««aMAtiiiig. 1881. Bit 1— IS. Wtao
1881. 8*.
Umk Satar. Organ fltr HoehadnileD. Jg. VI,
Nr. 1—18. Wien 1881. 4".
Stndenten-Zeitung. Central-Ürgan iQr die Sta-
(lireniien Dcut.schlanda. Jg. I, Kr. 1—10. Barfin
1881. 4«. [gek.]
Barg* «. Hltt— ■mrtwln bitng . Bodig. v.
Kerl n. Winaor. 40. Jg. 1881. Kr. 1—89.
I^ipzig 1881. 4«.
B. Acc&demia dei Lincei in Bom. AttJ. Anna
277. Ser, 3. Tran.sunti. Vol, V, Fase. 1 — 14.
Roma 1881. 4«.
Oermanisohei Moseom in Nttnibeig. Anaeigar
Air Kuiidi' der deutschen Vorzeit. Nene Folge. Jg.
XXVUI, 1881, Nr. 7—12. Nürnberg 1881. 4».
Dontaak« Ctaadladh. ftr Anthropoli^e, Bthno-
logie a. Urgeadiielite. Correspondemsblatt, Jg. XII,
1881. Nr. 1—12. München 1881. 4«.
Ministerial-Commission zur ünteranelnag dar
daataeh. Haan inXiaL Ergeboiaae d. BaobaditnagH
atatianan aa den dentaidien KOaten. Jg. 1881. Ein*
leitungiibeft n. Hit I— V. Berlin 1881. 8*.
Die Hatnr. Henuiag. t. K. Müller. Jg. 30.
Nr. 1—52. Halle 1881. 4».
Boo. TaaMM dia talana utnxali ia Pia».
Pkaeaari «rtidi di 9. Oeaaniot 18. Hano, a Kaggi»
1881. Pisa. 4«.
Kais. Akad. d. Wisiensch. in Wien. Anzeiger.
Jg. löBl. Nr J.f -'JH. Wien 1881. 8«.
Sog. Mezioaua de Eiatoria natural ia Maxiao.
La Naturaleza. Tomo V. Entnga 5^, 8*, 7\ 8*.
Mexico 1880. 4*. — Maltet: Cienria.H auxiliares nne-
roa datua «obre I« l.iviuBatonitti. p. 84 — Sei. — Oliva:
Urtnila del dopartamentn de .lalif'n p 8m- li't, li>7 134.
-- Allen: De las eapecioü i1<j! pi-ntro IJiis.suns p. !1'J — Ittä.
134 — 139. — Uuges: ÜMcripciones de (.'oleiipteroa iudf-
genaa. p. 108 — 125. — Uerrera: Sinonimia vulgär v ciea-
tffira de aignnas niantas nlreatres y de ?arias de las eue
HC cultivan en Mexico, ifignifalHI an Man f'jftW*^!
u. 125—127. — Dugt-i: DeamadoD da '
f p. 140-14:1:
Digitized by Google
«1
Ackenunn, Th. : Die ScbideMiffonnität bei der
Euoeplialoci'lt.' conguiiu. HkIU 1882. 8<*.
Oatalogns codieom Latinonim BSbliotbeeM» regie«
Monacoiuiiii n i umlmn Ari<lrea«" Sclimelluri imiici"! coiii-
Cimienint ('. Halm i't W. Meyer. Tom. II, P. 4.
onacbii 1881. f".
«f oomparatiTe ZooUgy ftt Cambridge,
■ms. BMOaUti. ToL VI, Nr. 13. GunUUge 1881.
8*. — Mark: Ifitniiiieii, (ecaadetmi, eiid
«I Lima* wifwlrfi, IHmNgr. p. 17a-<17.
— AuMMl repert. 1880— itel. Cknbridfe
1881. 8«.
Aead. des Sdenoea de Pahi. Compte» ifiuluM
bvbdoniadaireft tle« srsncc«. 1881. 2"" Sewfj'tre.
Tome 93. Nr. 20 — 23. Pari« laSl. 4*. — Nr. W.
Bertliclot; Itci-'borclii's sur IV'lectrnIvgp. ]i. 757- 762.
he l,»r»ie- Du t h icrs: I.«» lalntrutnircs inariliinc«; de
BaoyuU-tur-Mer et de HoacolT. p. Tti2 76<i. De Lus-
lepa: UbnenratiouB aar le deoxieino Volume de .J'Hi»toire
nuvenclle" de M. Marius Koutoiie: „liii Iranictu*'. p. 767
—768. — Ucrt: Sur la tone maniable des ageiiu aneidiA»
lique« ei »ur un nnuveau proc^ de cblorofonniNitoil.
p. 7C8 — 771. — Urimaux: Sviith<'HO dr» lüUoides azol^.
p. 771 — 773, — Haulefcuillc; ()b.'i«Tvati<)n« rrittaUo-
t'rafiliiqiu s sur niie varit-f»" ili- hli h<Im. p. 774 777 —
Iriils < Iii» r-.iilii>iis ili- la i'uuiitc ^i-IlkOmtIc ^- 1S81),
\mUa ä l ObütTvaloire unpt-rial Ue Kiu-Junriro. p. 777- 779.
— CelUBdrca»: Sur b tbterie «ia mouTement descorps
c4l<elee. f. 779—781. — Halpbea: Sur ccrtahm «äiea
yev le «teloppemrat det fonctiaag d'one variable, p. 781
—788. — BouDsinesq: KgaJit^ des abainimcnU rooyens
<|ui' pritduisrnl. chacitrie. aiix jMiints nfi est dc-posee Tairtre,
ileux i'luinfe» i'galf», »i lu i u r. 'i!r i;t ilistrilimk-ii, le long de
dem «iroiDfiTi-ntTs ciiiu(>ntrii)iie-.. Mir un sul hi)riziinul.
p. 783—780. — l>tvy: Sur Ic reinlcnient nnivimiini iloiit
■ont susceptibles deux machine« ilvuaiuu-«iltictrii|ae«i dnn-
ntoi. tonqu'on les empfaito au tnuuport de Ia foNei a. 7811
—788. — Egoroff: Redicrclies «nr k apectre d'kDwip-
lioii de l'atitiotipb^e tcrrfstrc, i rob»prvai«>ire de I*am.
p. 788 — 7iK>. — Tcironiasi: Sur IVlcctrolysc de l'eau.
p. l'Mt 7''L' (iui:bhard: Sur la nHirhibiliti' ile la
Bietliinlr 1 Ii i tri., tiiiiii juc pour la dttcrmiiiatinii ilo» n-sf-aiix
^uipotuuüc'ls uu d'L'iuutöiieiit. p. 7U2- 794. — liv<.-i|u«rel:
8ir Jet pr«pri^ nafn^oes du fer nickdri de Sainte-
OaÜltiDe (Briail,. p. 794— 797. - HOnts el Anbin: Sur
ke jroportion» d'a<'ide carbuuic|ue dam leg haulea rMoDB
de fataicmpb^. p. 71»7— 79ft. - Viallanea: Sur le dtn-
lopprmem pust-cinliPi.itmairr des DiptiTCS. p. H0(>— fKG. —
rrilln u.v: Li- l'i.urrid.i- iJ<.> ^ipicg de bi llauU'-Marne,
uroduil pur Iii Ritrtlt 1 iit l,'jj"j!/iieti. p. W2- S<>4, Dirn-
lafait: l.p.s bauxitps, leiirsi Icur oriijiuc. p. WH— in(p7.
— Nr. 21. Curau: äor la coodition d'acbrumalliiiac dana
Ica pbiiMMD^jic« d'interfaraHa. jf. 90^—06. — Leeoo d«
Boiabaudran: fUactiooa deaaeli degainon. n.615— «19.
— Qaodry: Sur un giseraeiit de Renne» auprea de Paris.
I. 819 — 821. — Lory: Olwervations »ur le rftle des faiUes
ans la stnirtiire (rts>lntrii|ue di-, Alp«» ocddentaleü. p. »ül
h-M. II 11 II t (■ t f in II c; Sur la i-ristallUatiun des sul-
lurej de «adiiiiuKi ul de zinr. p.824 — 827. — DtiponebnU
Sur la coDcordani'c de la rourbe de» tncliea »olatrc« awo
le« artion» r^nliant du niuavement excentriiiae dee (rronea
pkwtc». p. 8127—828. — De Lafilte: Hur l'oeuf d'Ll»er
«lu Pbylloxera, p K3S — 831. — rallandreau: KI<Sinent»
de rurliilc et i plunnride de l.i plaiii'te 2I7|, Kudore,
p KU H'.yj HuI])1m'D: >iir >|ii>'li{iit'S srrii'h piiiir le
dpK'lijpiH'mrnt des loiirtimis ;'i um- •.i'iilf variable. ]>. h;W
—83.'». I'icard: Sur nm' . nurlH- ]i,ii ti. iili-Tc ilu trni-
aüine gcnre et sur eertaitica fuuttinuti de deiu variablen
iaMpaMliMca. |i,flB»-8n. — Pellet: Mäümle aemelle
«mr dhiigr le ccrde ni paitiaa p. 888—810. —
Vathien: Intdpadaa des ^ualiomt differenlielles dn mnu-
remeut vibnUdre dVne clocbe snb«.'rM|De. p. 840— ti42.
Li%j: A|iplieation iwi<riqiw «w la tMom da rendcn
5,
de dnaw raa< ljjiii-b dMianiij ek'i-tri.pies euiployees
an Muaport de la forte, p. .H42— tU.*). — lirillnuin: iSur
la metbode de H. Lippmaiin (lour la diHemiiiiation de
rohm. p.84&— SM. — Tommasi: Kemar<|ueji »ur IVIeclro-
Ivae de l'ean. p. 846 — 847. — Van Kumburffb: Sur la
diformine de gljrcörine. p. 847-- 8411. Hock; .Sur i^uel-
<|iics reaction» »pertrales d'itJral«idei> et de fflyeosides.
fi. 849 — (i'il. — Laur: ruuraiit electrii|ue protluit par la
UDIÜTC. p. tv'il— S.'>2. — Crie: Sur ijueliiura ia.s noiiveaux
de phosph<ires..:etu e Jans les %t'f.'Otau\ [\ .-.'>:i 854. —
Ynng: Uv riuHueiice de la nature da aliiaeoi« mit la
annlM: jk 864— SM. — Jollet: ]M*aia|ipaaieBt de
roaof te nbarlM. p. 8M— 8Ba — HerrmanD: Sor
k MHjTMlMfn^t* cbex lea Sdladcns. p. 858 — 800. —
Nr. SSL Tiliareeau; Noiivelle inellmile jionr aiinidn* la
HexioB iltinimiininur des lunette!^. p. H<m; — — Iter-
thelot: Sur les ^cats isotiieriijui'.< il' s si N ImIuhIi-j p.870
- 876. — Mllne-Kdwards: Compte reuilu .suinmaire d'iuie
expliiniiiDU zoulufoijue, l'uite dau» la Mediterraui'*», a bord
du uii\av de l'Etat „Le TravaUleur'. p. 870-382. — De
(tualrefages: L'bommo foeiile de Lagoa- Santa tBr<fi|)
el aea deaecodauta actuds. p. 883— 8BB. — Brown-Sd-
qnard: Recbcrcbea sur une nuuvelle propriet^ du Systeme
nenrcttx. p. 8B6 — 8)* Iti^'nurdaii: Obserratiun de
la uouvelle mmi-te i'k IhHIi, t'aite k TObservatriire dn
rari-s (eipiatorial de la tour de l'ouoitl. p. 889. L.i-
e<|iiation8 al^eiiriquea do fai forme
^" -0. p. 8«0-8Ba - De-
p\ierre: Nur
A. A
X — a« X— a,
prex: Distrilmtluti
le*
4
df IViicri;»' \i!
r< lc< trieiti'. p. 892
^-895. — Dcbäran et Maqueiine: l)e<ipin|M>sition de la
vapenr d'eau par lea ttBime dieetriques. p. 895—897. —
Danillo: Conirilmtlon k fUBlOBde paihnloffiqne de b
moenn ^bdtee daaa rcmpoiRonnement par le pbospbore.
p. 897 —899. — Enirel et Moiiestier: Sur le carbamate
d'amnKiniuin. p. «W- «KU. — Kanckel: Sur le d^eJoppe-
ment po^temfinionnairc de* Dipteriü j. 'Mtl — 908. —
Pul vermach er; Sm- uu doeootelre e.le<tr,tl)tii|ue servant
ii inesurer l'intensit^ dn roarant pcndant ra(>pli( atiiin mMi-
cale de I'clectridt^. p. 908—904, — Nr. 23. Perrier:
CMe da amÜMMM «Mnl de b IVanea. p. 9111— 918^
— Movches; ObaeradiM« mMdiennei dee petHca pla*
n^e« c« de la eomrte b de 1881, faite & l'Ohsmatoire de
Paris pendant le troigieine trimestrc de rann«» IHHl. p. ttl3
-915. — Pesrtl: Sur la tbi'orie des l>ouk>ts nuD<!S p.9i6
— 92i>. - Hermite; Snr iinel'iucs application« de la tbi.i«rle
des fonctions elliptiques. p. !i2ili- 935. — Fremy et L'r-
bain: Etndee caiminnes sur le squdette dea T<gdtaus.
926—931. — Mifnc-Edwards: Campte rendo ;
oiaire d'une expluration zonlo^iquc faite däna l'J
k bord du navire ..U' TraTailleur". p. 931—988. — Faye:
Sur cerlaiiies statiuiis ineti.orii!o?i'|iies <|u'i)a propow
'11(1
d'etablir an voisitMKe du pök- iini-d. |i
Briosrbi: Sur la theorie deü riiiiiitiniis iliUi rcntj' Ue»
lin^nxi du second ordre, p. 'J41 !Ml.' Wfil. I)..|.i"it<i
de coucbes m^talliques de iliverses cuuleurs par l electheiti.
n ML — Boitean: Observationa üaiica ca 1881 aar le
T1qr1lo»Ta et aar les moyeus de d^ifense cn naage. jp. 948
— 946. — Tacchini: Obsenations de» taebes et weide»
solaires. (altes k FObservatoire du eolbSse romain |>endant
le troiiiii'me frimestre de 1H81. p iMH— 950. - I) u p o ticb el :
Ke«tifiratiiiu et »ilditkin a une nute precetlente. luiiKTiuiMt
la roarl>e des tat'he» solajres. p. !>jO — 951. — I'uiucaru:
Sur Ica courbes dtSfinics par les etpiations differentiellea.
J). 961— 9Ö2. — Deprez: Distribution de renennc par
'Maettidtd. p. 962-965. — Lippmann; Sur la detenai-
natian de l'nAni. R^pnniie aux remarqm>s de M. Rrilltrain.
p. 9ÖÖ— 958. - Lamine: Variatiuu» de la ri^sistancc de»
ma<bine8 eleetriipiPs avpi' Icnr vite.sse. p. 958-959. —
l'rina et Latfarde: Di-terniinalion dn pouvnir iVlalrant
des railiatidus simples, ji. 'Xt'.t IMil. — Mallard et le
C bäte Ii er: Sur lä viti-sse de relruidisameul de* gaz aux
taaptelnm dtofto. p. 9e8-fl6fi. — Behdraia «t Ma-
quenne; CombfaiaJeon de rhydrogine afee roxygene eeaa
l inflnenre efUnves ^lertriqnes. p. 965 — 966. — Jean:
Sur le titraffe de l'ucnoline et de roeoobiiuiiii daus Ica viaa.
p. MW— 96». — Vatd-Poitevin et du Uaurel: Obaer-
Digitized by Google
62
to ao octobre ISA.' p. 970—971. — Barc«r:^SPriiliMr-
vation <lu r^t)«xe palpebnü d«i» TMiettMlM cUora
p. 971—97». — Grassel et Ambiftrd; De rkctimi '
vuliavantc iln U ninr|iliiiip «lifz It^s SlBminifi^re«. p. Vit
— 975. JobcrtL Itcihorchrs puiir servir ä l'bistoire do
bi g^iHiration rhßz Iv^ insM'te«. |>. i>7& 977. — Viallanas:
'Sur b (Uraloppement postembiroiuiairo des Diptten. p.977
p. &l—n. — Mbjk IMmt iln Brnfnagm 4m
Hdiai Galim. p. 78— 9t, — Krakeiberg: Utk» üe
—vre. — Bourquelot: Kocfierrhc« relatives k fiction
dae tM> digcütita di-s Ccohalopodea sur leg matüres MW»
•—«— ~ »78 - 960. - Oorrcix: Sur l«s gfaemir-'- ""^
de Minaa-Gänto (Br«ail.) i». 9U— SM.
ÜMMohiiMtU Horlimiltimd Sedetf in BottoK.
1881. I't. 1. Boston 1881. 8".
KalMTÜche Admiralität in Berlin. .'\uiiuitM der
HjfdrQgraphle n. maritim. MetcurulugiL-. .Ig. Uft.XII.
Berlin 1881. 4*. — l'eb*r clni^'c K;>;(lm!^?i' ili-r in'iierfii
Tief»eefor8<"liui)([en. V. Arkti.Mlicr Di luii |i. (Hl— (ilT —
Peters: Das Verluüten der Cliroiiimietir aiil See. p. M-^l
— W.'. Moller: Bpitrrtjfe zur KcnntDi.ss ilcr atinosphä-
risi b en W irbel u. ihrer Bez iebuug zur Cirrus wölke, p. 65S — 658.
— KocUricliten flir 8«eMinr. Jg. XII. Nr. 50
—52. Berlin 1881. 4«.
K. Preon. Akad. i. WiMmsflk. in Berlia.
Monatsbericht November 1881. Berlin 1881. 8«. —
Hr-ltnboltz; l'ebfT galvaniiu'lie Polarisutiuu de« Qnerk-
sUIrts u. (Lirnnf lifziiirliclip neue Versin bo rli»-, Hni. Arthur
Kiiiiii; |>. t'l.'i liauer: l'elier eine Mrtbode, die
llreeliuiitfüt cirltii ii iiteii i iiiaxiffer Krvst.-^llc Ix-slinirncti.
und (iIkt die Urei lniiiL'^i'oel'liueiiten ili ^ llrnrits. [i 'M
— y»l. — Koth: Zur Ucolngie der Uiugcbimg von Neapel
». MO— lom. — Wtbakys Ueber dat Vortonuuo nm
neuOdt iaderScInreb. KlO07-iai9. — Eickler: Ualicr
Aa «ciblirlieii Btathen dar CairiftiM. p. lOBO— 1019. —
Weatermaier: Ueitrige nr TaildciHMla IwUmriader
»tri«
f. 1060—1070.
StatiatiHluir Bariaht Aber den Betrieb der
KfL 8lijiaiiiiiiiar BlaateTCrwaltiuig atehendeo 8tasta-
a. Prlvat-Baenbalinen I. J. 1880. Dreeden. 4*. f Ge-
schenk d. Hrn. Gr Ii I! fi .illi (ü initz in Dresden, M. .A. X. j
Oeologioal Sorvey of India in Calcntta. Pa-
laeoDtologitt Indica. Scr. II. Foi^iiil Flora of the
Qoodfrana «yatoni. Vol. 1. Pt.s. l— 4.j Title and
Indeix. Calcatu läSO. Fol.
8ar. XI. Foaail Flora of the Gondwaa*
VA. TL (Fta. 1, 8.) lütlo, ladax and
GalmtU 1880. Fd.
Sar. XII. Fontl Flora of tbe Oondwana
RVeteni. Vol. III. lyower GondwnnaB. l.(Supjil. Fei.it-
raantel: Tlio Flora of tho laicbir-Karliarbari beda.
2. Tbe Flora ot 'he I i.iiniulii and Panclwt di?iB0lia.
(!■' rurt.: C.ilcuttft 1.^80—81. Fol.
— MmKJirs. Vol. XVI, PU. 2, 3. Calootto
1880. 8". — Pt. 2, KhiR: Tbc Gneis» utid TrauritioM
rocks, aiid other formations of tlio Nellore purtion of tbe
Cnmatir. p. — Pt. S, id.: Tbe Upper üondwinas and
other formations «f the «Matal region of the 6oiMwi
distriel. 70 p.
— UecnnK. Vol. XIII. Pts. ?,. i. Culcuttft 1880.
b". — Vol. XIV. l't. 1. Calcutttt 1881. 8".
Hatorhiat.-medioin. Verein zu Heidelberg. Ver-
handliugen. M. F. Bd. III, Hfl. 1. Heidelberg 1881.
8^ — KOhne n. Steiner: CcbHr alektilai^e VnrgiUige
Im Sehorgan, p. 1—9. — Bomthaea: Ueber die Consti-
tution der Thiorarttaniimiftnredccivalia, und Uber die Nomen-
clatiir der uülieren KohleniAnrederivate u. der Isothiamidr.
p.lO — 32. — Pagenaterher: Zur Kiitwickeliiiij;sgew'liieliu;
der Treiualodeiu p. 88—66. — id.: Ueber <Uc lltrsclie.
B«7«l floe. «f Vew floutk Walaa ia Sydney.
Jouraal and Prooeedings. 1880. Vol. XIV. Sydnejr
1881. 8«. — Tebbutt: Od the longitude of tbe Sydney
Obaervalory. p. 19—22. — id.: On the Opposition aad
magnitudes of Franas and Jupiter, p. 23— 24. — Russell:
DOW double stars, vith remarks u|Kin Mnreral Uinarie«.
p. 25 — 32. - Tebbutt: The orbit elemenu of eomet I.
1880. p. Xt — 4:J. — Ituflsell: A new method of priating
biUMmeler nrid mlirr (iir%e.< p. 13 — 4fi. — id.: Sliilinf!
>i alr tiir i iirriM tiui.- Ijarometcr rniiiaga. p. 47 — — id.:
Oll Üiunder and hail Storni«, p. 61 — 62. — id.: Un soinfr-
iMtnt changaa on Iha aariliic» «f Ju|ril8r. n. 99—7«. —
Birit: Beaunln on tbe coloura «f 7nptter> behi, and
some changcB obBcrrmt theraMi dnriag tbe Opposition of
1880, p. 77 91). — T. Mueller; A «italopic> of plante
r«llprte<l durini; Mr Alex Forrest's geographir-al explon-
tion iif .\urtli-«esl .\u5trii!iii in 1879. p. 81 -9G. — Ab-
bott: On riiii,'liarkiin; aiul its effects. p. 97 — 102. —
Feistmantel: Notes on the fossil Horn of Eastem
Austmlia and lasniania. p. 103— lia — Ren nie: On the
ndds of the naliva cortanl p. 119--122. - Lircrsidge:
On pitnrie. p. 128 — 199. — Uixon: On salt biish and
native fudder pinntü. p, 133—144. ■ Liversidge: Water
froi» a bot »prini;, New Itrilain ]i UTi— I td. — id.: Water
fpim a bot spriiif;. Fiji Islands, p. 147 148. — id.: Tho
< otiijxj^'itiun of rasl-iron arted lipon by »eii-walor. p. 149
— 154. — id.: On the compoaitiou of svme wood encloaed
in baialL p. 166— isa — i4t Tho «ooMaition oT coial
limestone p. 160—162. — Dixon; Tha Inornnic oonetl-
tuents of tbe i-oals of New Soath Wale«, p. 163—180. —
l.iversid);e: On tbu composition of some New Sooth
Wales c imlb, p. 181—212. - irl.: Oii bohh? New South
Wale.s iiiineraU. p, 213 — 226. — id.: .Notes on Noine niine-
rala frum New (.'alwloniu. p. 227 — 24(i. Ktberidjje:
Notes OD a l olliM tinn of fossils from the pulaeazoir roi-k<>
of New Sottlb Wales, p. 247—268. — Giupo: A compa-
iten betveea tbe prnfpert «wl Kaany ultt achenwa «I
«atar snpply for Sydnev. p. 9C9— 989. — Abbott: On
wells in tite Uverpool plaina. f. 981—994.
Gaaallteh. natorforadi Freuda n BarÜB. Ha-
gazin für die neuesten EntdeckunK*^^" in der geflammten
Naturkunde. ,1(7. 8. 4. Quartal. Berlin 1818. 4».
— SitzHnfrxlwnehtfl 1360 — 1861. Iterlin 1860—1861.
4*. — Mittheilmigen uns tU'n Verhandlungen. Jg.
1836. 1887, 1838. Uerlin 1836 — 1839. 8».
Am&dtut Jouaal of SoMnoai £diton Janaa
D. A K B. Dan» and B. SUIinaa. 8. Sariaa.
VoL XVU, Nr. 97, 98, 100. New Häven 1879. 8*.
— Vol. XX, Nr. 116. New Häven 1880. 8».
NeWCOmb, Sin». I'upul,"ire Astrf.runnie. Itptit.iche
vermehrte Ausgabe, bearbeitet von Rud. Engeliuann.
Leipaig 1881. 8°. | Geschenk dee Hm. Dr. B. Eis-
mann in Leipaig, M. A. N.J
Omllanh. t. FrenndMi i
in Otnt. Jahreabericht i. 6. 6. 7, fl^ 10, 11. 19,
18, 14/15. 16/17, 18^19/20. Oe» 1861—1877. 8«.
LandwirthsohafUiche Jahrbücher. Herausgeg.
V. II. Thiel. Üd. XI, lllt. 1. Berlin 1882. 8". —
König: Febor da« Absorption8verin'>«eii bunioser Medien.
U. 1 — 6<i, — äcbulzo: Ueber Fottbildung im Thierkürper.
p. 87—96. — V. Minakowaki: Saa tandwinhachaftheb
tamitite Gnindcigcathan ab Prodnelloaaibetor. p. 07—119.
— Behmer: Bericht ttber die Schafe auf der landwirth-
schaftlirhen Aiiüstellung zu Hannover l J. 18S1. p. 117
— 150. — Michaelis: Uesehi-oibung einer Berieselungs-
ver^u<•hswiew. n. Ifil- l.'iO Kiinig: Verikndcrungpn und
Wirkungen dcsKieselvasiicns bei derüerieseliuig. p. liio— 21Z
Digitized by Google
68
floglMtf gtelogiqne de Belgiqu« in Utttah.
JUnales. Tome VII. 1879—1880. Li^ge 1879—81.
6^ — Dew»lqne: Sur ranifonnit^ de la Ungue geolo-
fi:i<|iie. p. 1-^. — BlMiek«rd «t Smeystart: MoM nr
QueiqnM IbwlH mmobMi Anw le tyttime bcailiier 4e
cWleroL p. 14— UL — Coftlt et f An Ertbörn: NflM
wr quelques d^oli tarikim du nnd 4e 1» ~ *
p. 19—88:
1. Btffn in Onlfnmld. llitUimlangeD. JIg. I, II,
m. IV, V/VI, VII, Vlir. ra, X. XI, Xn. B«r1in
1869—1880 8".
Beul, Willi. Theodor Literatur • (iescliicht«
ton WiMImmI in Text und Kiogrnphieen nebat einer
Beigabe, die Lage, du Klima, die beaUgen Carmittel,
der Kraukheitokfeia nnd die Fiwgniu^Staliitik WUd-
hwla. StoUgut 1681. 4«.
TiNil £ VntmriMflnMhnft m Irtajuoliweig.
JUufAerfeht 188n/81. Alt,'i;lim« lysi. h".
Oanrantl [U. W.j: Die botaniscti- zoologisch«
DndiJbfMlMing der ProTinc Westprensgen. Sep.'Abn.
IL K. flMd0fliMhe BeiaiwmUte ia Wki.
Jelvhnah. Bd. XXX!, Nr. 2/S. Wim 1081. 4*. —
Sehiadler: Neue Angaben Qbor die Minmüreldlilinuar
fernam n. Motir/'Q ober die Ue^end «restlich von Zen^jML
L 169— 190 — Vacrk: lifitrup zur Kciinluiius der mittcl-
pathisLhi'ii Saiivlsti iiixüiie- p. UU- 2«H — Sigmund:
I>pr SlrriiilKr^' ttitcinlorf im Troppiiiicr lii'zirk. p. 20S>
Ititttirr; rdiiT die i;i-<>l(i^'L-.i-hi n .Vutijaliiiifn in
Judicarieii u. Val .Sabbia. p. 21i) — 370. — KrumbereBr:
OlMiliw Wiw die fiMfiig, ffiiiirwn|i*iiliii Ilarltn p.371— aaOi
— Qhlifi Ueber dhn«» dm radMnKeDowafkaikei der
yrirfiitfVwt Difve BMmMkk M NcuHrkl in Wei^
idiiiaB. p^aai— m.
T«iiMidl»ng«B. Jg. 1881. Nr. 8—16. Wien
1881. 4*. — Kreats: Ueber die BOdnng u. ümUIdimK *
«onSrtmda «ad IMSl in Oalizicn. p. 113-131. —
BMiInn; fwnto— leerit. gefunden in Oista. Pilsenrr KrciB,
BShmen. p. 121— 122. — Hilber; Die Stellung de» o8t-
gnlizischeii (ivpsoj un<l sein VerhtÜtni.sR zum Srhlier. p. 123
— 130. — T. Konllon; Krystallofn'iietijch'' Hii.li.n litiiiigpn.
p. m— 141. - Kittl: I .-ber <lip m-.i ral.pi.-ll"n Nord-
Wlumni. p. 149 — 162. — Wurm: Liniuiuicucuucrctioueu
in dir DantraiM von BohmiMk-LaiM. » IN— U4. —
Dnmet: üeber die C«pbalopodeB Mit den IknNmidv du
H«ppcll>er[r<>9 p. l.V> - Dolter: Sporen eines alten VmI»
kuuie« auf den Capverdisehen Inseln, p. 168 — 157. — Te-
rek: Vorlage dnr jre(>I<ijri!«"hen Kurte der t'mirebnng Ton
Tripnt. p. 157 — It)2. — Szajnocliu l'.is retrokumvor-
kommen »on Sloboda Kiiiifrurska in l»!<t|4ali/ien. \i \iti — IU5.
— Fvebi: Eini(ri' litnurrkungcn zu Neiinuivr's 1 WstcUimg
der Qliedcnuig der junglertiAren Bildungen \m ^riechi^rhen
AnIlipeL pL 17S — 181. — id.: FaHiUeo aus di-n Nimikcu-
MÄn^ vonBnenolMiRohiUrb. p.181— l»*-) — Kmitz^
Itoehtllg an aBiUiiag n. Unbildung ron KnlKruclis ii. Krdöl
in BShaCB*. p.l8S— 188. — Hilber: Neue u. un«PiiU>rpnd
bekannte ConehTlien aas dem nst^alizbchi-^Q MiucAii. p. 183
iK-i iil : Fossiben der ("imi/erienfl-stufe von t.'zortkow
in Uülgaiizien. ». ISü — 19U. — lleim: lieber die Ularner-
DoppeEralte. n. aot-ülO. — Niediviediki: 2w Kennt»
oiaa der Sahronnation von Wit^ke und BodnJa. p. 310
—211. — Rzehak: Ceber die Oliedernng ii. Verbratuig
de« OUgoctn in der (iegend s(id<>stUi:h von Cir.-ScdowitS in
Mlhren. p. 211-211! I'lilip: liemerkimgen zu Ormo-
ticeran (iepnluiMuiii d"Orb , MarcomtiHum d'Orb. u. Hi-tf-
rijpifurum Ncnni. et fhl, |i 216 — 217. — l'cters: Der
Senadel von J'noni/.r fli/riacux. p. 221 — 232. — Wolf:
Die Tepiitz-Sehi.uaiiir (Viiellverhiltnisse i. J. 1881. p. 222
—229. — Wurm: fiemerinuigen zam Contactc derKruptiv-
u. Sedimentgeeicine in Nordböhmen. p. 229 — 232. — id.:
Btialt f «B BebidHimge baiKreb. p.2aa. — f.Fonllon:
üeber krrstalliEirtes Zinn. p. 237—244 — Hilber: Ueber
die Guir«itdeu von Zolkiew und Rawa in Ostiriilizien. p. 244
—248. 2<K)— !«Mi. — Uhlig: Ans dem iiui ib,,lbcben (Jali-
zion. )i. L'4S L'')4 Tietze; .\us Monteiics^ru jj 251 — '2x>.
— 1(1, Ii, iri!!-,! l:!n.ssp von freniilen (iesteinen i i . mI-
liiiischem Kuikst<.-uiL'. p. 2ü7 — 2ü8. — Hnssak: l'ikrit-
porpbyr von Meieidoif, Banat p. 268—262. — No«4k:
Ueb«r bAhn^die, thOraifiscbe. Greifensteiner and Ibncr
Tentarulitcn. p. 262—267. — Tietzc: Ergitaaende Bcmer*
kung bozUglidi des Dilariums von Maaenderan in Perrien.
p. •ifi7— 2fi8. — l'anl: .XntVmlinien in den galiziacbcn Kar-
pathen, p- 208- J».>!>. - Uittner: lierieht Ober die Aof-
nahme in der (legend vnn Brescia. p. 269 — 27.1. — id.:
lieber dio Triaafaudungen von Recoaro. p. 273 — 276. —
Ulli ig: Au« dem noroitaUicben Ualizicn. u. 275 277. —
T letze: Mittheilnng über einiga Fly.si-hbildunsen. p i«!
— 3S8. — Burgerstein: Voritnffge MittheibtiiR uIhi dii-
Thennc v«n Dentsi h'-Vltcnbiirir nnd ilie Chancen eim i Tirf -
liuhriüiif (hiM'Ui'.t |i T.'-J. Hoernes: \>as V.!r-
kiinineri der (■uttutiir lluiiinxm in den .Vblageninijen iler
ersten iimi /»••iren Me.ii;iTr.iii>tiit>' im (iebicte der öster-
reitliisch - uugarisiheu Monarchie, p. 292 — 2S)6. — Cire-
winjrk: Uelier fcaiito SiiMtUen ven Meiigiin bi Fmdan.
p. 2Mu — Steehe: Ava aem Sifairgebiet der kanwdNn
Alpen, p. 296—299.
Anthropologitche Oesellich. in Wien. .Mitthei*
luii-1 n B.l. XI N. F. B.l. I i, Hft. 1. 2. Wien 18Ö1. 4*.
— Kiillwann: Kuropaimlic Menselieuraceii. u. 1 — 8. —
Woldrieh: Beitrüge zur Geiclüchle des fosdni Hnndee,
nebet Bemerkungen ober die LOsibildung. p. 6 — 17. —
Much; lieber «He 2Mt des Mammut im Allgemeinen nad
Uber einige IjigerpUtze von Mamront>agem in Nieder-
«isterrcii-h im Besonderen, p. 18 — 511. — v. llochstetter:
L'ebiir eiqen alten keltiitrhen Uer>.'ba« in Sakberg von Hall-
■tatt. p. G5— "1. - \\ ei<li:i( b: Die S<-häilelform der
Oriedien. p ~i-
B. latltnto Yeneto di Scienie, Letten »d Arti
in Venedig. Memorie. TeL XXI. Pt S. Yenaeln
1880. 4". — De Zigno; Annotazioul paleontologicbe.
p.291 — 298. — Minicb: Sulla lu&siizionc divergente antero-
postoriore del eubilo. p. 29'J :114 Combi: Di Pierpaoln
Vcr>;priü il senioru da Capodi.stri:i e iti I sun eiiistolario.
p. 315 — .37.^. — Bellavitis: Dci libri di nigioue a scrit-
tunt doppia e della logismogralia. p.379 — 418. — l'irona:
Sopra Ulla partieolaro modificazione detl' apparato cardi-
naw in na Ippurite. p. 4)9 — 42fi. — Omboai: Denti di
Ippopotamo da aggiungersi alhi launa fossile dol veneto.
p. 427 — 133. — I-avaro: Inedita (ialilaeiana. p. 4.S3— 473.
Americnn Jonmal of Science. Editors Jarnos
&. E. S. Dana ami It Sil Ii man. 3. Serie«. Vol.
XXIII. Nr. 133. New lliiven 1881. 8». — Loomis:
CoDtnbutinns to mrtenrnlogy. p. 1 — 21. — «iilbert: Pn-I-
glacial juints. p. 25- 2(1. Lc Cuulc: äouiiüahadows in
water. p. 37 — 38. — Agaeais: The comeetien bataraan
the oretaceovi and the ricent eehiidd Fannae. p.40— dft. —
Bell: Apparatua fnr dctermining without pain tO tbe pn>
tient the ponition of a projeaile uf lead or other meta) in
tlic human hodv. p. 4li — 47. - Holden and Iturnhnm:
Observatiuns flie tncisil ni Merturv. 1881, Niivemlier 7.
at Mount Hamilton, ( alitornia. p 4« — H\. — Marsh;
Ckk«jiiticatiou of the Dinosaunu. p. »1— 1<<>.
Dentaehe Seewarte in Hamborg. Monatliche
Ueberaieht der Witterung. December 1879, Avgoat
1881. September 1881. Hi^mbun'.
£. Comitato geologico d Italia in Rom. 1!<iIletiuo
1881. Nr ',i;in. Roma 1881. 8». ~ l.ntii; I,a
doppln piega d'.\rai e la sezione tnsuTSjile dellc Alpi
.\puane. p, 419—428. — Meli: Notizie ed osservazioni nri
rosti organici rinvenati im tuli leucitid dolla provincia dl
Roma. p. 42S — 457. — Pellati: Studii iwlle fonnazinni
ofiolitiche dcU' Italia. n. 458—407. — Del Prato: äoprn
an' argiOa MagKoaa d«l' Appennbie FaraMoaei p. 497—478.
Digitized by Gopgle
K. Ungar. HaturwisMiuelwftl. Oeielltohaft in
BldapMt Bibliotlwc» Bnogaiwa kktoriae oatntalia
et natlieMa« 1471—1671». BodapMt 1878. 8*.
— Herman, Otto: UnganH Siiiaaea-FlMnia.
Bd. III. BudapoHt 1879. 4«.
— Schi-nzl. Guido: Beiträge zur Kenntniss
der erdmagnetiflcfaeii VerlMiltnwae in den Ltadern der
UoflKiadhen Krnm. Bdb|Mrt 1881. 4«.
— Livius, Maderspaeh: Magjranmff Ti^
■<ra-Felch«1]rei. BndapMt 18A0. 4".
K. K. Central- Anstalt fllr Meteorologie und
ErdmagnetinnaB in Wien. Zcitsclirift der Üeater-
rnchiacben OesoUtchult lür Mitcjrulogir. Oeomiber
1861 n. ladmc Wien 1881. 8».
(Vom n. Jaanar Hb IS. Febnur 1888.)
Vatuw. OweUidL n 8t OalJen. Bericht.
1800/61, 1868/69, 1869/70, 1870^1, 1871/72, 1872r73,
1878/74,1875/7(5,1879/80. St.Gnlltii 1861 — 18S1. 80.
Oeological Sarrey of Vioteiia in Melboune.
Report Ol prognss. Nr. II, m, IV, Y, VI. Md.
faonma 1875—1880. 4».
AliatiA tto. «r Bngtl la Caloatta. Joonwl.
Vol. L. Pt n, Xr. 4. Calcatta 1881. 8*. —
Blanford: Notes on an apiiareath- undescribed Varanus
fron Tenasaerim and an other Keptilia and Amphibia.
p, 899—3^. — Wood -Mas Uli: Second list of Kliopajo-
MTOlia Lepidopt4.Tu tVom Port Ulair, Andaman Inlands, with
deicr^)tioUit of, aii>l notcs on. uew and littic-knuwii »jiei-ieT^
and vatietics. p. 24a — aCI. — XpvIII: Drscriiition <pf ii
new _^ipeeie8 of HnsUllaria, from thi' l'ii> 1 Iii ii^rul. p L'62
Blanford: A ouroerical ejitinukic ot tlie &p«ae.s
IWra British IncBa
p. 80—871. —
Wood-Mason: Damfatdim «f a n«w mäa» of tta Inl-
I Ahww tarn Mortk-Bartcn laoa.
doptiToiis Hiium
f. 272-87».
4gal.vafBla ialUdadM daBalfltM bilrtaML
Balbtin. Annfo 1881. 8~ SM«. T. XV. Nr. 8,
10, II, 12. Braxellfl« 1881. 8*.
Acad. dos Scionces de Paria. Coinpti'- n iiiSug
hebdoiHftdairt'.s <les .«i'nncis. 1881. 2'"* .Vincslrc.
Tome 93. Nr. 24— 2G. l'uiio 1881. 4». — Nr. 21.
Perrior: l.rvis et itiinTairfs exmitt's ob Timisie. p. **H
- Ii'll I)ii\;i:in' KxpiTinipps sur la rapiillti- de lab-
sorptiun des viriLs a la iiurface des plaicii. p. 991 — 9M. —
Stapkanos: Sur les hiaeeaax de tomics biuJna ayait
UM ntae jacebiemie. p. 994 607. — Gayon: SadMfchaa
aihfiB*» OB Tuo de dÄ-ounir d«e eigiaiineejMi«k«e
fMhcma. p. 997— 999. — Lacnerre! Bor m fauadeni
Lagnerre!
d.' ii, loniic. .^Sl: " ,, 1,M>-M<)2 -
Hulplieii: .Sur uoe si-rif d'Abd. \i. llXU— KHlö. — Ap-
pell et Janand: Remarques sur riiitrudurtion de fonriioiiü
Cuntinuvs n'avaut pas de d<!rivee. daus I«:» <U<!roent6 de U
Btcanivie. p' 1005— in>8. — KIliot: Sur tue classe de
ftMttthMa analugnc>s uu.\ fonctions A. p. 1006— lODD. —
Masrarl: Sur Ips exiM'-diiioits polaircs internationales,
p. 10t»— Idlo. — Itrillouin: Sur les methndcg de com-
oaraisun < < i tti, itMii, d'iiHluction. p. loii» — 1014 —
Multurd et Li i Ji.it> Her: Sur \fs cliHlpnrs i>|m'>< itiipies
des gas atix teuiperuiurmi devces. p. 1014 — lOlti. — Va-
reaa* e| Pawtea»; 8er la aehill _ ^
p. 1M6— I0I7. — Weil: lYorAlAi de cnivrage dirert de
W (bitte, du fer et de IVicr. p. 1U18— lOl». — Pulvcr-
naciier: File dcporlw 4 «Mawato aiticnMi. p.iaao— 1081.
— Deliir.liii fl M ai| iiLiini': De la drroiiipo.iitinn de
l'eait par les HHiuph t'lei-triqiM?» en prmnr« de l'azote.
p. 1081—1099. — Kiban: Sur la d^Scomposttion des fbr-
nriatea ntolliques eo prisence de reaii. Produriion de
uuelqiiee esptoes nün^ndes mstallisees. p. 1023—1026. —
rano: änr l'iiiflnenoe que la cblM^ide (.-xm'c- sor racuiti^
lic h iisiiin, p -1029. — Do .M t! rrj k o ws k i : Sur
la -1 trLi::i rytliriiji' \o ri'gliu itniiiial i't sur Süll rnli-
plnsiiili'gi (HC p. - lo:i-j. - lip Varonnc: Sur l'nn-
gine dos Kpermatu/oidfs < li.v les llMlruirL-s p. 1002 — 1(04.
— Möguiii: Note sur quclipies points eiicore obsciirs de
renankation et dn direloMMMat daa EckbunfamiiMi.
^ »84-1036. - Bell: Swlee canKt«rea oihrla rar k
parole. chez les sourds-muela auxqnels on a appris a afti-
ciiler de» sun». p. 108«— 1037. — (Jreen: Obitervations lor
la <lfmi!T(> f'ni].(if.ii dti .Mniiini l.i.n. Ar 'inveinbre IHHO k
aiiiif lH-1, p. ii riT nci'i \i' ü I ..ncliard: Les
preuvoji Uo Ui lorniaiioii retontt- la .Mtilitcrraiiw. p. 10t2
— lU&O. — Bcrtbrlot: Oh.wvalious mr la decoiiipositinii
des fonniates m^llique» en pr^ence do l'cau. p. KVil - UlM.
— Id.: Hut Ic principe de» aoiAieai da a^paration. ]i. 1054
— lofift. — Le Corrtier: BaetodM war les lois fonda-
ineiitalcs de lelvctrodynainiiiue. p 1055— iri67. — Hidaul d:
Sur uD inoyen d'eiuptVher le (lr'vclni>|M'mriit du Phtjttnrfra,
p«r If Kazonnement du sol ilans f Intervall»' des reps de
viRiirs p i(k'>7 loü'j. - ('allandreau: Kjilirnu'Hile de
ia pbuiite (2171 l':«dore. p. lUäil- 10(10. — Laguerre:
r noreduetian daa iefimiinea dau lei oMrauaa qui
Seant eoomriiea ealn i
n» — Faelia: Sar ne (
reiitiello de b fonne f ^a,^j — o. p. 1088— 1068^ —
Pellet: hur les fonctions irrödurliblcs suivant un modola
promicr. p. imö-ioti«. Weill: Tliroreme d'aritbiiieti^Ufc
p KUiH— li*;7. — Deuza: Aniplituili' de rusciUation diume
iip' 1.1 Ji i liuaijou iiiaf;iietiqui' obtiüiic i\ l Observatoire du
Itoyul C'uilego Charlc.'i-.Xlberl. a Moui alicn, vians les anui-es
1Ö79 et 1880. p. lOüT KMüK — Urillouin; Sur la m«.^
tiiode de M. Lippmaiui puur la drteniünation de robm.
p. 1069 — 1072. — Weil; HiKturique du proc&le oinploye
pour le ciiivrage direit do In fönte, p. 1072— 107S. —
CoUon: Sur la ditt'usion dt» solides dans lus solides,
p. 1074- l(»7t. Mallard cl Lc Cbatclier; Sur la
teinpi'ratiiir ilc cmibustinu et sur la di.-i.H<niatiim de ruridc
i-arliiii;iqiii rt ,1.. U vapeur ircaii. p. ItiTti— 1070. —
Muissau: Sur lo t'liromocyanure de potassiuni. p. 1079
—1061. — Bibaas Sar la dfeompontion des formlaieii
nAalBques cn prteica da l'eao. Production de quelqiM?s
esp^cos min«>ral«s rrialalWeto jp. lOGB— 10<%. - Geddes:
Sar une nourdle ittim rlawr dinfiisaires p loa^- 10S7. —
Silliman: Sr.r un noiivesiii type de TnrMlariiis. p. 1087
— 1<m:i. iiulhuiil ^lu Ii'.'» iiiii.vMiii.^. i.r^ilif.s i't iiioUus<|U(>s
vivaut.s, reji i, s ji.u Ir.s jmit-, iirtcMcr.s jailhssuiits de l'Oued
Rir" I Sahara ilc l.i pr.iviin c de ( 'iiustniniiic ]'. UiOO — 1092.
— Grand'kury: Sur läge du caliaire o&rbonifcrc de
rOnnat oeatnl. p. loaä— 1U94. — Mr. M. Herrn ite: Sur
qodqnes appUcaUoos de la tbforia dtefMctiona elliptiqMi.
a. 11186—1103. — Wnrts: Note sor le oiode d'acUoD daa
mraMBla Mlnbies. p. 1104—1106. — Danbrde: Classidca-
tion de« caiwure« de divom onires lithorlnse« que prt'-sfnle
rOrurci' torrcsüc. ]). lUMi -l lirt. — 1 rcrul: I.a laiiiilica-
tion dau» les vegetaux esl-elle partoul et toiijours acrupt-le?
p. 1109 — 1115. — Ulanchard: Keponse aux observations
de M. Uaubr^e. pn^ent^s dam la s^rc du 19 d^cembre.
u. iilti— 1117. — Hebert: Obamrations sur l'^t de k
MMiterrauec k la titi de i't'peitl» tertiairo. p. lin^-ltlV.
— llreifpr: Sur lc» diÖVrenceji sucrpssivcs. dos oliscrva-
tioDs. p. III!* U2l. - lii^iiurdan: KIcincuts it cpli<-
meridc de la inmcte k ji. 1122 1123. — Darboux:
Sur li's diftiTCKtielles succeiisivcs des fonctions do pInsieurs
Tariables indcppiulantt-s. p 1123—1125. — Picard: Sur
aatenipU-s de n^luitio« dlM.,
elliptiquc». p. 1126— 1196 — Tr4Tat
une tactiqne navale, caknüe par MM. les IkatliWll de
vaiüäMu Ue« Porte« et Aubert. p. 1129—11801 — Sorett
Sur les tranuix de la oeauaianon pmoloiiaM anhae et
Digitized by Google
nr Im traablmicutü de tprre rtVemment r(>«enti« en 8*'
»oie. p lia> 1134 — (iouilly: Sur la foiirtion qui ex
|iriiue l'öttt fjaitiix et sur U fonctioii l. teile nue "^j^
UW dWiRlMielle rxurtp. p. im— 1137. .1. et I'. Ctirio:
OoBtnctiom et tlilatatiniiH. produites nar ile» tensitins elct-
ItfcjttM ilaiii li-< i ristaiix hrniiedit'» tt luct's inrliiii-i'». p. 1137
— 1140. — liibaii: Sur la dikomposition de quelques ace-
utrs lu^tAlliijues eil jiresence de Teau. Prodoctioiu a'esptect
iniiitrales cnstallis«-». p. 114<> — 1143. — Lorin: InfluenM
de lit rhaleur et des prnportions de U glycirine rar la
dd<-omjiositi»n de l'acule oxulique, p. 1143 — 1145. — Nan-
diu; >S«r rf^sfiii-o iraii^riMiimr p.lUi» 114'^ (Inrnier:
MetUuilr p«ur |Eurilier U'» l■llivrl■^ iir>.i-iiii .ix. ]i 111^—1149.
— H r <"» II - S iMj II aril : Hei licrrlu'S rxpi r!iniMit;il'.'^ mimtrant
quc ilo iaii!>f-s ilivt'rsi^. iiiiiis surtmit \< <fu^ i1p l'f'iur-
pbale. ei eo partkulier du «ervelet, pcuvcui tlctemiiuer.
aprte k nmt, am conMetHn gMnto m Iccala. p. 1U!>
— Itsa. — Conty: Bor to vkammue &m ttaaUea nuMrars
prmluits par Im esdtatioi» «Ml las IMona dea cirronvolu-
timis du «mean. p. 1152 — 1164. — Cazeneuve: Sur
IVM-n tiMi! de raiido uriquc thcy; iiiiWÄHX. p IlTiö — 1157.
I, I- Ii; Ii i II !■ Sur h' /^'i'lni in^ l\ii,i-<ii ihii fl k' J?<'«iifirMi'i
Hrljt-rti tW l iWi-ne intt'riL'ur des eurirun« de Kriuis. p. 1157
n.i ) De Merejkowaky: Lea crnatsrrä infdrieun
dtüiiuKuiiit-iU le« coulieim. p. 1140—1161. — Cornu: Pro-
lai^adoa de TacliviuS vteetative dea ceUuleg chlmrophyl-
litmaa tou« rinfluanca von naraaite. p. 1162—1164. —
Ranaiüt: Sur laa SplwaonuBitei. p. ll«lPll66. — ToKt:
das »fttollai. i».U66-in&
— Ogiar: Kerlierrhes tliprmi<|ne» sur le» oxycblonire» de
soufre. p. S-2 — Stl. — Hiillcr Sur uii i'-tlitr c-urUoniijue du
borneol.
( I (■( Ii lic !■ de CoiiiDck: Sur la
Sur
Sur ha pr<taMin aniaalagMa das »fttollai. p.U66-ll(
1882. 1" Semostre. Tome Nr. 1 — 4.
Paria 1882. 4». — Nr. 1. Fave: Sur la »orrection de»
boussnie'i et aar le idcent .TVam d« la idtulalion et de
la couipi'usutioii dea cempat* de M. CoDft p. 18—90. —
I>e l^njitrefages et Ilainy: Craniolopie de» racea mon-
goliquis et lilaiiclies. p. a)— 25. ~ Colüon; Kur l« diffu-
«kiu de* solide«, p. 26 — 28 — Vi «He: Sur 1« diffusinn
dn carbone. p. 28 — 29. — I'errnm \ \i>: I.o niikylnstomt-s
lailkylosluino duodenal de lUildni cii Krume et tu inalailie
des mineun. p 2!» — 31. — l.e l'aijre: Sur leg foruMs
aig^bliqne* k plusioirs s^^ries de variables, p. 31—32. —
De Gaaparis: Sur la theorie du motttement dca alRIu'trii.
p. 8S— 8«. — l.ipioiiann; Sur la dtterminatiea de l'olim.
Ji. 86 — 87. — Bttillc: Mesiu-c de poteutiils nirreRpondam
i de» distanre» explosives delemiinri s- y. ^i^*.
l'onrhet; Note stu- les tt^in nitiirvs il'' 1:> tniM- nhsf
iM»ii<iitiit In iniiüilon de l.apnim-. p. :l^>- II. — Clni'/
le rapport de la potassc k la »uudc, diuu) le>i eAux natu-
nHafc p.41— 44. — Cli»atalaft Sar I« ftmrtion cumplexe
de la BMrpfalne et aa traniibrmatlon en aeide pirrinue; de
la notubiliu-. p. 44. — Moimier et Voirt: Sur la pro-
duction artifiriolle d<>s tumii^ <I<'i> i'lihiieutg oricaniqueK.
p. 45—46, — Iljiri'^lf: Ki'rlien lii's sur le dt veloppeineut
de vijtetation i r\ iit'iL'aininuns ii Tcitirienr et i l'iiiterieur
des o<1lf^ de poiik' p, 4ti 4U. — l.aulanie: Siu" luje
IiiLeriidose pmasitairr du tliien ot sur la patliogenie du
fulUiule tulK-rculeux. p. 49- Ö2. — Nr. 2, Daubree: Do-
cameuts relatifs au eiget du s^jour de Papin k VenUe.
p. 63 — 66. — Sylveater: Sur le« pulsMune« et lea rariuett
de »ubstitiition» liiMUres. p. 65 — 5?». — iHimoutoallirr
et MuKuiu: Ktodc experimentale gur la ra^talfosnipif.
riiypnoti.«mc et l'aetion de divers aijeiils pliy>i<|ue> dans
riiysterie p <a> tW, Mi^'noii et Hoiiart; Sur les,
pröcMiSi de cuivra^e de ia foute, empluvea au Val-d'Osue.
^ 68. — Poineare: 8nr ime «xianoa de la aMite
Hfitlun^iue de Reore. p. 67— W. — Le Paige: Sur In
ftwiMa a4;^briquea k plunear» s^ries de wiableü. p.C9— 71.
— Booisineaq: Eqnations diffihvntielle« du inouTenMlt
de^ pnil<>>- priidiute» A ta surfaee d'un lii|iiide par IVraersion
il'uii >rihil(' I . 71 — 74. — t'ruullebois; Sur qnelijUM nm-
hcijiumo du priucipc de iimm e» eluctrostatiqUB. p.74 — 76.
— Kourbouze: Sur un transmetleur dea BOM, Ii table
d'harniuuie muuiu de cordos. p. 70—77. — Cabanellaa:
Moanre de k räsiatance int^rknir« et de la force Aeetro-
motrice dea nachiiMa dectiiqnea en marcba p. 77—79. —
Maanen«: Note iv k tMorie dea forniatea. p. 78-89.
Leop. xvra.
formalion des liases dt' lu serie quiuuläquu dans la diatilla-
tion de lu ctuchonine avec la petiML p. 87—80. — Wa>
lit/.ky: Sur la ternio«. p. 'JO— 81. — Frtfd^rlcq: Sur
l'exiätence d'uu rythme autonwllqne rommun k pliuieon
nerveux de la moelle allongfe. p. 92 — 93. — Levy: Sur
les positiMit^ irititetiiiiti'' lummense £gale dans les cristanx
marle«. euti i' Ii s uii m)s tToises, et applieatiou ä l'etudo des
bandes inm t iitri luis des fflil<|««th*. p (IS Ofi. — De
Sebueten; Sur la rtMinKlurtion :irtitirielle de l'analcitnc.
p.l>6 — 97. — Uoltx: Ktudc sur les eaux itouterraine« daiu
h d4|MRaBeBl de ia Meuee. p. 87—8». — Nr. 3. Ber-
tbelot et Tieille: Sor la viieeie de propagatlon dea
phlnon^es ex|dosifs dan.!; les ^ai. p. 101— 109. — Fromv
etUrbain: Ltude» chiroiqueg sur le squeJctte des v^e-
taux. p. Itlf — 112. — De Saint- Venant: Sur le mude
de puUiiatiou le plus favurable au projfre» doü eludes
scieutiliques. p. 112—114. — Tholozan: Sur deax petitw
epid^mies de I'oste dana le Khora<»an. p. 114 — 117. —
Darboux: Siu- la reprteentalioii sph^rique des «urllMeiL
p. lao— 122.— Pepin: Nuuveaux th4k>r6mes sur r<i|UBtiaB
indttenniiii^ ax« + bv« — r-. p. 122—124. — I'oineari:
Sur une exteiisimi (le 1« uolion aritbnu'ti'iu':' de ifeillH'.
p. 124 -VM\ liiiiKc: liitiiiinn' de Ih iirmi' des surfaee.s
polair«'» sur le p.iteuticJ cxiiin^it |i KWi- 132 — liallcr:
Stu' l'essence de sarrii'iii^ p -VXA -- Knu s.^f•au: Sur
un alcool diatomique dcrive du ,:j-uupblul. p. 133 — ISU. —
Ladareau: L'acUe plMNiiiwrique dans les terres arabica
du Bord de la Fraaee. p. «MI— 187. — Filbol: DteouTerte
de quelques nouveaux genres de Mammif^res foidles, dans
les depi'it.s dn pliosphate de rhaux du Querey. p. 138—189.
— Koebler: Uet-licrrbes analomiques nur le SjMitnntfuii
purjmreuf. p. 13!) — 141. — Fredericq: Sur ü diseur-
dancc cutrc los variatioua respiraioires de la pressiun intra-
caretidieBiie et intrathorarique. p. 141 — 143. — Maaoa*
vrier: Sur TintcrpriHation du poids de Tenfifphale et aea
ttpplicatioiui. p. 143—146. — Mctcfainikoff: Contributions
ä la eonnai&sauoe g<k>logique du Japon. p. 1 Wi- 147. —
Nr. 4 Hcrthelot: Sur londe cxplosiTe. p. 14H— 152. —
llirii: Itcsuim^ des observatiuus uieteoroloxiques faites peu-
dimt riuiiii'f IS^l en qu:itrr jxiints du liaut-Uhiu et des
Vii.'ii;i's. I'. I.'i2 1 /riii_rri - I I -, iii.'.iTv;itii'n5 speelro-
Bcuuiuues a la luiiii>'re uuiuut'Uruuuiü.^iti'. p. — löü. —
Weil: Santti^uM laiatim k aote de HM. Mi«non et
Bouait: 9ar lea proc^dla de cnhiace. p. 157. — Dar*
bnnx: Nou- sur h repr^scfltatloa spbdnqoe dea surftcei.
p. 1.58 - ItMJ. I.att'ierre: Sur qndmiee ^oatioiu tnua-
<pn<lames. ]i. KXi — IGli. — Poineare; Sur le« fonrtiona
fuib^ienui'» II IM in<i. — Saltil: Siiv uii iiicyen
d'i'tendrc la tlieurie des iioai;iiiairea, saus tuirv usa^e des
linaKiiudres. p. 166 — 168. — Hrassinne: Nouvelle ma-
niere d'employer le prindpe de la muiudio action, datu les
questicius de'dynamiqnc. p. 160—171. — Serra-Carpi:
lii'termination. au moye» du micropbonc, de la i>Di<iUon
di-i imeuds i'l ilcn veutreK daitü les rolonne.'i d'air vilirantes.
ji- 171 — 172. — Sabatier: La spennatoi{i''ui-5c- dnv les
Amielides et les Vertehres. p. 172—173. - Iian Htr; Sur
le r^de de Tamnios dans la productioii ilo- .inomuiie».
p. 173— 17&. — Mcr: De ia v«-getation ä i'air des p lautes
aqnaiiqaca. p. 176— 178> — Ltrji Sar laa bandaa ooBcai-
tnqaes dee felde|iadu. p. 178—180. — Keaon: Sor la
liaiilPiir l»anmietnque du 17 janvicr 11-'^:! p 1SI>— 191.
Smithsonian Institation in Waahington. Ue-
port» of astronomical obaartstion fat 1880> Wa*
■hingtoD 1881. 8*.
raiteil« aAtanDo fi VMrb. Hob-
vellofi Arcliivea. 2. Si-rie. Turne IV, 1. Fascicule.
Paris lütil. 4". — Yesque, J.: l>e i'aiwtomie des titsus
appliqufe k la rlawÜrHa« daa flMMta. » l-M, — Bar-
tin. V.: Rarisbn des DonadMua du Waakm dUttatae
naturelle, p. 67 121. — Sanvaite, II. E.: BacktNhaa aar
la Fauoe icktbvolußiquc dt- l'.Vsic et dcscriptM» tfeiptcett
noaveUae de l'liidchCliiiie. p. 133— 16a
8
Digitized by Google
66
K. Stanwarte bai Mtachn. IbteorolqgiMbe
%. aMgaetiMlw Baoteebtanfie. Jf. 1881. Mfladieo
188S. 8*.
K*th, 0. vom: Erdbeben von IbcMa vom 4. März
1881. ZuRtand des Teniv im Mftn 1881. Ein Be-
surli des Yultor. JbjMUbm dw Om^iHin. Bonn
1881. 8*.
■nilii Allgut: PUntaa RonnriM Imcatqno
cogmtas enunierat. ClaudiopoU 1879 — 1881. 8'. —
Magyar nÖT^n;t«ni Inpok, mrkeszti 6a kiadja Kn-
aiti 4gost. V. KoloZ8V:ltt 1881, 8^.
Aoademy of natural Sciences in PhUadel{»hia.
Wachsmuth Ch. and Springer F.: Revision of
thaPftUeocrinoidea. Part II. Faaiitjr Sphaaroidoerioidae
«itk fha «ub-faniiliea PlatycrinUbta, BhodoeriaUM and
AetbMMrUdtw. PhOadelphia 1881. 8«. [Ebttraet of
tlio Prooeedings, Jnly 26, 1881.J
Hosoam of oomparative Zoölogy at Cambridge,
Dulletin. Vol. IX. Nr. 1 — 5. Cambridge
1881. 8". — Ilpp^irl.s ( M ilii' i'i-^iili^ iif iin;-(|..'iii;;; midcr
tho sapenision of .MexamliT Agiissiz, in thn (iulf of Mp-
xiro 1Ö77--1878. .XIV. I'orricr." K. : Dfsi rintion aommnirc
des esptics Douvelius d'Asteneü. p. 1—31. \V. Uall,W.lJ.:
FNfadaujr nport «n tJie Mollusca, pw tt— 141. XVL
Carnentor, P. H.: PreKminary repoit <m tbe OonatnlM.
I». l.*)] 169. — Agassis. A.: On tbe exploratioiis in thc
riciiiity »f Tortujfns, dnring March and AfiriJ 1681, p. 145
—149.' Hartiiiniiri. W. I).: ObaenratiiMU on tbe Ii!
nf the «fnns Partula Fit, viitli a UUklpipbia
uf all tbe species. p. 171—1%.
Ob I— dwtrflHdwnHdiw Tamiohi-StetlgneB.
Htna^gag. Ton F. Kobbe. Bd. 27. Hft 4. Berlin
1882. 8». — W6lff,E.: Ueber die VerdanUrbkeit einiger
Arten von susl&ndlächtMtOcIkuchen. p. 241— 246. —Mayer,
A.: Neuo Ileitra^c zur Kcnntnixs der Wirkung des üab-
fpTmentr». p. 247 2rif', l llirirht, R: Hoiträtre zur
Most- and Wrinanalyse. V. Hr'stiüjiiiDiiL' tii'.- Zm k('r>
)). 267- 274. Wein.K. : lkn<iit über dii^ Vcrhajidlungfn
ilcr VersanimlunK von Vorsurhs • Stalions - Milj^liedem in
München am 17. boptumbcr löSl. u. 376- ültt — Yer-
hwilBya dar Section tat laaMitliaduftlicha Vcr-
McbnMiM der Matiirlbutheg^VfliMiiiialimg m Salsborg
im. p. 811 ff. .
^gL BAhBiaeb« OMallMh. d. Wissenaeb. in Pn^.
Abbandhingen. 6. Folge. Bd. X. Prag 1881. 40. —
FarskT,F.: Reaullate zweijähriger Tei^eiationsveTsncbe üi
kanstlirntm XährstnfflMsiingpn und im iialQrlirbcn Bodeo.
61 p. — V. Waltenhofen, A.: Tcber die elektriarhe Uhr
von (i. Rebif pk. ti ]i. — Siiidniü krt. K. J.: HeiHdtate der
1879 in Uöhineu «iiiuii hti ii ombromctrischen Beolxai-htuiiücii.
KW p. — (lilntlier. S.: Der .IZ/yon'/AmtM liiirnli.t des
lleinrirli Stromer. LS p. — Mntzk.i, W . Znr ilirislliihen
Zeitrecbmuig and fttr deren Verbesuvrung. 7ö u. — Ullik,
F.: Bericht aber dto Wertnwwnf dar «ämnd daei Jabrw
im Profile von Tetacfaen lien ergebenden QuaatHita»
scbwankungen der Bestandtheile des Klbwsssers und der
Mengen der von letzterem ausgeführten lilsUiben und un-
Iflslicben Stoib. 58 p. — Studnitka. F. J.: Kesulute der
oanbroBetrisdien BeobacbtunKen in Uölimen 1680. 104 p,
— Sitanngsbericht«'. Jg. 1880. Prag 1881. 8".
— .\mosadar, A.: I.'elwr CoDstrnetionen ebener Ciirven
vierter Ordnung mit dn'i I'oppeliiunkten. p. ü — 8. —
.\ II i,nistin, F. : l'i'ber de« ImiuIiks der lli wulkiüig auf den
laglii-hen TcropersturKang in l'rsfi. p. 9—23, — Keist-
mantel, K.: l'ebor die foaailo rkm des Hauendsoges
in Kladno-Rakonitzer Steinkohlenbecken, n. 34— SS. —
Scvdler. A.: FnziiAmka, Qrki^ld sc «klidilni otAMch
rychlosit kolem lilwvolnydi os. p. 84— 34i. — Stolba. K, :
ClMnisd» Mittbeihu«cn. p. 87— 4Bi. — Preia, K.: Uebar
die Zersvtzuni; von l-'erro- n. Ferricyankaliinn in viUtserigen
LösiuitiMi. p, 46 — 4!i. - Stutinicka, F.: Ueber eine neue
l>etcrmiiuinteiiei)(en.si-hat't. j., .'i^i -.'54. — Weyr, E.: Ueber
eine Vcritication der MoltipUcationsformel für DetermlnanteiL
f. 80-66. - Bobak. IL: Oabtr IfeBwanmimHialpiMil*
von Ourren. p. 66—68. — Bflobonbak, A.: XMür dai
Einfloss der geologischen Verhältnisse auf die '**"^'**
Beschaffenheit des Quell, u. Bninnenwosscrs. p. 61—108. —
Dedefek. J.: Zur Verbreiiunt der I.ebennonse in Rrthmen
sammt einigen Bjiecirlkn Ileobaihtunffen. p. 101- Hu
Soydlcr. A.r l eber die Itewegung von P iiiUleu auf (je-
ftelieiien furven 11. l''i;ulieD. p, III — 121. - l.e l'aige.C:
Sur les delcriuinanlü liumisyme(riijuc!i d'ordie pair. jf. 125
— 121!. — Stoibs, F.: Chemisch -minerslogiscbe luttbei-
luiigcu. D. 127—135. — Vedjovsky, F.: Ueber die Kiku-
pooen Oer Bramwnvasser von Prag. p. 186— ISft. —
Resek, A.: PUntti Jiriho Pospichal« z let 1661— 1680L
E. 139 — 149. — Zcngor, K. W.: Ueber den Ziisammeu-
ang der KrdätQrme mit den planetari.^i lien WrliiltniBsen
des Sonnensystems, p. 15(t — 100. — Kii.ta. .1.; O «eolo-
«ekych pomerech pilnve lliiKoetiieki' \>. Uli is.'>, —
Fei st man toi, 0.: Kurze lietiierkimv'en ulur ejiizelue
Tlicile lies Uiluniüi hen Ki'lileiii;eliiiy;e> p l-'> —
Woldi'ieh, .).: Uiluvialiie (auiui u Siiil.iliiv ii; jiuil Viiiiper-
knn V Siunave. p. IUI-- 201. Ku5la. .1; IJohrffiiiiije
von Insecten in einem verkie.velteti Araueariles von Urinov.
Koprolithen - f^neretimieii bi-i Kni]Mi. ji 208—906. —
Rayman, B.: K\>o]iiia prupargylova. ]i, 308—907. —
Merten«. F.: Ueber geonietrisdiG Anwendung der MnRi-
fvUcationsregel der Determinanten, p. a07 uoi) — Doma-
fp,K.: Untersuchungen Uber altemirende £tit);ul'inu;en in
luftleeren Raiunc. p. 21" 211) — Palacky. • ' jiinl
hraiiiei naiirh bylin. n. 220—221. — Korist;-.. K ' cIkt
Mnen HaMlt inil |>olar«in Magnetismus bei Mm 1-' lielri.
p. 222 — 226. — Jirefek, .1.: Zpriva o iijipvsk'rii jiobili
? l'ra/.e rokii l.'Wfl z nikupi.su Krakovskeho. p. 227 238.
— id.: Kukopis zc XVI. veku v osade Telecim u. l'olicky
chovany. p. 22it— 233. — Zenger, K. W.: Kin allgemeines
Gesetz der meteorologischen Erscheinungen und der Be-
wegung dar phaatarea Körper des Sonnensystems, p. 234
- 361. — Id.: DieGmndnrsacfaederplanetaren Bewegtmgen
im Sonnensysteme, p. 2fi2 2f>fi- Hi»yn>ann, 11, und
I'rel^, K-- Kiiiwirkunf,' um .)oil aut aroniatisehe Kuhlen-
was.ser.stntfe mit Innreren .Seileukcltcn. p. 2t)7 -270. —
Rayman n, II.: Iteitrag znr Kenntnisü des lienzolbexa-
chlorides. p. 271— 274. — Frii.A.: Ueber die KnUleckung
WM Vogebaalea m der MmtuOmi Knidalbnwtioii. p.S»
—878. — Oronwald. A.: üebor die Entufekahng dar
begrensten Derivationen nach ganzen positiven aufsteigenden
Potenzen d Index, und die damit ]'.ui>duu-Dhani;ende Logial-
rechnong. p. 27li — 2S3. Taranek, K. .1.: Ueber die
SOtswasser-Diatumetii aus den tertiitren Schiihteii von
Wam.sdorf. p, 2S4 '£H\. Itayer, F,: Vithir.nlHüradius
bohemicm aus der Uninnkulile von Freudeuhain. p. 2M1
— 2!t7. — Kmler, J.: Nekroloyiuni /. kliiStera bratrf kajieii-h
V Xovy.h lianatkiU-h. p. 2J»3-3<I3. — UedeeeK. .1: lioi-
Iräge /.nr Heslinnnun^ böhmischer l'olytrii har.ieen p. M04
— 313. — .\ r. 1:11-! in, K : l>a.s Klima von l'raj;, p ;1I4 'MC.
— Jahreabericht 1679. 1880. Prag 1879. 188U. 8**.
8oe. BeUnABB« das fldaieaa fa Ariern. Ar^
chives Neerlandaiaes. Tome XVI. Livr. 3, 4, 5.
Harlem 1881. 8». — Livr. 8. Orouemann, H. J. 11:
Baebarcha» sur la natni« da bt hunitee zodiaeale. y. 8U
— Legeboke. G.J.: 8ar nnc proprio des racines
■ Ion d«vep. p. 273—278. — E n g e I m n n n, Th W. :
I micrometri<|ues sur la contraition de» (ihres
noaenhirea. p. 2711— «it! — Uivr 4, (irinwis, c II C.-.
La tranaport de l'ru.TL'ie iiemlant le eher des u.^|l^. \>.'MKi
— 3S2. — Van der Stnek. S. I',: l/intluenee de la lune
snr le mouveinenl de l'aisuille aimanteu. p. 883 — 37'(. -
Kehren», II.: Sur la cristallination du alamant. i>. 377
— 88G. — Livr. 5. Van den Barg, V.J.; Snr les relationa
räcurrentes päriodii|iiaa entre lea aeallIciaBte du develonpe-
das fanctiona; plaa apMalanant «Mn las nombrea
Digitized by Google
67
de UcrnouUi. ain»i (ju'cntre quelques nomlirr-i iuuiIokuph.
S. iSH7 — 443. — Bierens (1p Huaii. 1» ; Note siir Ic inU-
e ni'N iiiL'i-uifiirs lIcillaiHlai» (laus PfMiiilui ilrs liifiifs <Ip
mreau. p. 444 — l&L — Oudciuuui, A. l.: Sur U Ueiuuti'
tt W CMttciagit de ditaltitwn da to dMlMwina f. 4S9
— Fr»nehimont,A.P.N.: Sur k iinie crMalllM
dt Fii-diBliNABÜlgteiiliM. p. 479-47«.
— Nfttimrlaiadiga VorliaiideliiigAii. 8* Tan.
Deel IV, 8^ Stak. Hwlem 1881. 4«. — Ginzd.
F.K.: X(sie üntcmiclinniren ühtr die Bahn iles OlliersVhen
Cometen und seine Wi-\> r?;.-?ir M'' p
K.HatQurkTtndige Vereeniginj; inHederludMli-
ladii io Batavia. Natuurkundi»; 'njdaehrift. Deel 40
<8. S'rie De*l 1. Batavin li^isl. 8". — Levens-
Ix-rii lit \m r. Bln-k.i- ji I i:.'- Miiiri-r, ( . l'li -
liijdrairc tot de keniiis d>T ('nistai'i'cii - l '.iiiiin van .l:iva"»
NwnlLust. p, I5H \IU (Jictier. II ; Ji-ts (ivrr IVii-
garoD-en Asäiitankolen eji de bruikbaarbeid vaii de eeHleu
vDor päbtHUiat. p. IW— 18g. — Taijmaaa, J. £.:
Tendi« «Mcr nh nar Kiww-OviiMB. p. IW-SU. —
Beraclot Mocmi. J.C.: Vmlag oror de Oonvernmieal»»
kfaHMmdeniemins op Java ovcr bet jaar 1879. p. 283— SIS.
— Creti^r, H Over de sninenstpllinR vaii eemÄP wateren
vaji den Salak. p. 32«".. .sliiin r. ( I'Ij.. Ueber
eifiif;e neue lloluthiirii ii vnu ilrr Wc^tkustr .)av.i's. ii.
—SM.
Kagnetical and meteorologioal Obserratory in
Batavia. RegeDwaaruemii^tB ia Nederlandscli-Iiidii-.
Jg. IL 1880. doorP.A.BarfBiia. Batavia 1881. 8«.
■oytl Um. of Ti«!«!!» ia VribMOH Ihn*-
aetioni of th« I>hi!(K>u[<lii('a1 InKtitat«. Toi. H, m, IT.
Melboorne 1868, 185^, 18Ö0. 8».
Sanokelmann, A. v.: Die Ergebniaae der Xieder-
■ehlaga-Beofaaehtaiweo in Leipaig und aa einigem an-
dann tldiiiHlMa StatiginB. Ld^ 1889. 4*.
KajMrliohe AdHindttlt ia Bodia. Annalen der
Hydrograpfaie u. maritim. Meteorologie. Jg. 10. Hfl. I.
Berlin 1862. 4*. — ColdinR, A.. l'.rgehni.vse eiiiiaer
üntemicliangen OImt die StuntiHiith vom la. bis 14. So-
veaiber 1872 in der Ustsee und Uber die BcaieliungH 4k
Winde zu den Striimungeii und WaiaenÖnden. pu I — fi, —
Vau Bebber. J.: Beinerkenswertbe Sinrme. p. 6—901 —
Weyer, (i. I>. K.: Die Wioderenebeinunfr der Methode nni
T.->f< l Mi'i Klford aLs sogenannt« „Neger- Tafel". Kin netier
Bcii:.i II (ii si Iiichte der kdrzcaten Beductionsform der
MouddkHUiizen im SeeKebrauch. p. 21—27. - Neos von
£eeal»«ck; Detter Bestimmung der Deriatbnt-CoeflicicnttB
dveh BaobachtnniK der Ilorixoutalkralt p. 28— 3a
— Nachricliten fQr SeaAdiiw. 3g. XDl. Nr. 1
— 8. Berlin lö«2. 4".
Aiiatie Soe. of Baagal ia Caloatta. Proeeodlng«
1881. Nr. H. CttlcntU 1881. 8».
Dentiche OMelltch. Itlr Hator- n. Völkerkunde
OttaaienB in Tokio. Mittlif-ilungrii. Hft. 25 I»f-
cemljer 1881. Yokuluuiia iHbl. i'^. K n r :>< Ii i l I.
O.: Japaniiclier ArkoriHidrii. ein tiatiirlii ln i- Oim nt p l'^)
—201. — BchQlt, O.: Zur topoKranhiiM'huii Mkix/e de»
Wem *0D Kikko nach Ikao. p,20ei— 2(8, — Korse lielt,
0.: ueber den Meteoriten TonT^jima vom 18. Februar 1890.
p^ 204 - ae. — Naumann. K.: Die Triaafoniurtion im
■OrdUi htii .lapaii, p. aiö— 2t)«». — Docdcriein: Japaniadie
Seet«-hl4iiiKi u. p. 200—210. — id.: lieber einig« japanisclie
K^iiirHhiere. p. 910— Sil. — {d.t TflnaÜta w Japao.
p. 211 212.
Qeographisohe Oeeellsch. in Mflnehen. Jahres-
bericht 1ö7"— 1879. (Ilft. VI.) Hrsg. V. F. Ratzel.
München 1880. 8*. — Kssendurfer: Krinneruogen
aa die £zpoditi4w & M. Comite .liJieabetli'' aack Mica-
ra|,nui p 'S 21. — PQttmauu. J.: l)as Amurland inid
.siiiif Iii srohiier. p. 23 — 41. — I.rtw, (i.: Kin geologi«rher
S|i3zi.T).'anB durch Neii-Mexico und .\rizona. p. 42—51. —
Kauel, F.: Ueber die KnU(ehuii£ der brdpynuniden.
p. 77—90. — Geistbeck, A.: Die Goldwlacberei an den
sfldbsiriechen Flössen, p. 91—108. — Grober, Ch,: Das
Isartlial zwiaehcn der Loiucb- n. AmpereinmündunK. p. 107
—140. — id.: Der Haoliinijfr Itacb und seine l mireonog.
p. 141 — 147. — LangmantnI. V.: Die Handschriften und
gedruckten Ausgalmi Schilibwijor's. p, 148—152. — Rätsel.
F.: Notizen zur Biographie I'hilip|ig von Hutten, p. 163
—166. — id.: Zur Biographie des Angsburger UrOtriaad-
{iorsehcrs Johann Georg Kart (oder Karl l^dwig> Metalar-
Otaaeka a. U?— 166. — Nekrolug auf Hermann FraÜMrr
r. BttO. p. 168-m
(FoftaMaang folgt.)
Beitrilgc zur Sesolilclit» der Physik.
Von Dr. £. üerlaud, Lehrer an der Kgl. höheren Gewerbe-
Minie iu M. A. N.
(FoftsetHwg.)
Oaa ftlgeode Tanwiehalm eaChllt ana, waa leli
von Originalapp«raten habe ansfindig machen können,
nach dan Verfertigem und dco FanekarB, welche aie
gebraaeht haben, geordaet MMhaaikar oder aoMm,
die aller Wahrscheinlichkeit nach Mechaniker waren,
sind dabei mit * beaeichnet. Eia Aabang giebt die
Appaiatof w^olia von Iwrillattlaa VaraolMni, Bafasacisa
etc. gelegentlich beoutst sind, ohne elii.n i\U Original-
afifiarate an beatinanten Uataraaohongen au dienen,
soweit sieh eine eolehe Treonong dareMUma Ueas.
Selbstverstindlich kann und vrill die« Vcra icliniss i\uf
VoUatindigkeit ketaen Aaapruch macbeu. £e ist nur
ab eia An&og eines solobeo anraaehee, der eben ein-
mal gemacht werden inusste und nicht li<sHrr f^emacUt
werden konnte, als durch die eingehende Benutzung
dar Loadoacr AmteUaag. Bahr wflflaohanawarth wOida
PS KPin, wenn es von dam Bcndenen fortpescfzt
worden wOrde. Man könnte aof diaae Weise mit nicht
iBangiBaaar SdiwiM^i^ da tkuSUk voUaUbidiees
Venseichnii<R erhalten, und dar Kalaoa aiaaa aoUiaa
liegt auf der Hand.
Der Ort, wo aieh der Apparat befindet, ist jodes-
mal in dem Veraeielmisse bemerkt, die Veriiff«Dtlichnug,
welcher die Angabe desselben entnommen ist, citirt.
Wo das Citat fehlt., war mir der Apparat dank
Autopsie bekannt. Bei den Citaien bedeutet:
L. G. = Beficht über die Ansetelinng wissenschaft-
licher Apparate im South Kensington Mns«um
an London 1876; angleich ToUstAndiger und
baadureibeadar Katakg der Anaatellnug. Im
Anftrage des kflnig&h grossbritannischen Er-
nafam^pnihaa aMMBMagetteUt tob Dr. Ba«
dair BiadanaM». LoBdoa 1877.
fii^ L. C. = Catologne of the Special Loan
GoUaetlaa of aaaatilic Afipantas at tha Sonth
8*
Digitized by Google
68
KemiiWtoa Kamm. HDCOGLXXVI. IL Ed.
London 1876.
Dr. = Mittheiloog«» Uber die SAmnilung des Küuigl.
matbematisob-pbysilwliKhenS«loDi zu Dresden.
Npbst culturhistoriscbcn Bemerknogen. Von
üiriäctor Dr. Adolf Drechsler. Dresden 1873.
6. SS Die maÜMDUitiKche S«nimlnng des germanischen
Hnsenm. Von Prof. Dr. Siegm. Günther in
Ansbach. M. A. N. Leopoldiaa Hft. XIV,
p. 9.3 11. uikI 108 ff.
C. = IV^chreibung der Sammlung aatrononiiaober,
geodätischer nnd physikalischer Apparate im
Köoigl. SIuEiuin in Caaaol. Festgabe für die
51. VenunmluDg deataeher Netarforacbar nnd
Aotei, im Aoftnge dea Hemi HiiiiitarB der
gaiaHicben, Unterriohta- u.Medicinalangelegen-
haiten vatftart von A. Gdater nnd £. Gsrland.
Ouael 1878.
K. — Die Annalen der StCIBWartfl in I.r-iden, licrani!-
geg. van Dr. F. Kaiair. L fid. UMu-lem 1868.
W. a ytertaDalraalirift dar natarfonchendsB Ge-
sellschaft in ZOrich, redigirt von Dr. R. Wolf.
Dia Bnebataben «nd ZaUan, weUie der Be-
Mädiiiuif : Kmatgeirorba-ltBi— Büllii augefbgt
aiad, bcmben rieh auf deo 'EMag disM bilitiita.
Geordnet «ind die Forscher etc. soviel wie möglich
nftch ihren Geburtojahren ; wo solche nicht bekannt
waren, nach dem Jahre, in welchem die betreffenden
Apparate verfertigt worden rind; fehlte jede Zeit-
ai^be, aaeh der Zdt, in dar die Apparate waiir»
Ibrahim Ihn Said. Aiubi'L-liijs A-sh-olnbium,
aoig. 1067. Archiiologiitcbes Museum, Madrid, luigl.
L. a 17S7 c.
Mubammcil 1!f n M iwüji^il .\l-nrdhi. nn-
geialu' 128il. Arabiiichcr UiuimukgiubuB; in Diesdciu.
Dr. p. 26.
* Georg Hartmaao, gab. 1489. 1) Galiber-
naaantab; in Dreeden. Dr. p. 29. 2) Vergleichs-
tabelle für verschiedene Zeitmaame. Gennanischea
Moaenm, Narnberg. 0. p. 110 (13). 3) Rund«
Sdieibe, MemiDg gravirt, vielleicht ein Astrolabium (V);
au«. 1S87. KaBit««mi1»]fH«B m Beriin (K. 4677).
Ahmed Ihn Abd-el-Rabman. QnadraiA an
Bronce; in IiUdrid. L. C. No. 2230.
*Era8ai«a Habaraal. Antnant (aditadtlga
Mnlxt, wohl eine PlaoBphln). KimatgewaiiiihMiiawim
in Berlin (K. 4676).
'Wilhelm IT.. der Weite, Landgraf von
Hi üxen-Cassel, geb. 1532. 1' fironsr astrononiiRfhe
Uhr (s. ByrgiJ. 2) Gioiaer kupferner Himmelsglobus
(•. BjrnüX 8) KHptene Ilanlaiililra. Alle dnl in
Cassel. C. Xo. 1, 3, .■>.
Egnacio (Pellegrino) Danti, geb. 1637.
1) HImmelaglolrat, 2) Sonoenobr, beide an der Fl^ad«
Af'T Kirche der Sfa. Maria Novclla in Florenz. 8)
Astronomischer Ring. 4 ; Quadrante Orario (?), aus-
geführt 1666. 6) Instrument« del Priroo Mobile von
Apianov aug.' 1666. L. C. No. 2309, 2810, 3312.
'Johann Praetorius, geb. 1537. 1) Erd-
gbibus, ansg. 1564. 2; Messingener Himmelsglolma«
auf. 1666; beide in Dresden. Dr. p. 29 n. 27.
Tycho Brahe, geb. 1546. Alte Annlllar-
sphin; iVi; in Cassel. C. No. 43. Ueber den ihm
sngeaehriebeuen Qnadianten, L. G. Ko. 2229, s. mei-
nen Beiieht «bar den hi^toriwlwa Tbtil der Mar-
nationalen Ausstellung wiiaaBWlulllilllMr Appamta Id
London, p. 116 ff.
Miehel Coignet, geb. nm 1640. Aatralafaioai
nach Gemma Fri^iuR. auag. 1601 in Antmpeo} Stern-
warte ia Leiden. K. p. LQI.
Job n Napier, geb. 1560. Baehenatilia (bonaa);
Lurd Na|.ii-r iiiid Kttrick, West ShaadoBi OunlMitsB-
sbire, Schottland. L. C. Ko. 4S.
*Joet Byrgi, gab. 1659. 1) Grosae aata«»-
mlscLu Uhr (b. Wilhelm IV. ). 2) Viereckige Schlag-
und Sttttsenibr 3) Groiaer kapieraer Uimmale-
gtoboi prit Uhrwerk 4) ProporiiotiaMrfceL 6) Ca-
liberütab ') des Landgrafen Wilhcbn IV. 6) Drei-
Spitziger Zirkel (?). 7) Triangniarinstrument; alle in
OuaaL G. Ko. 1 Ua 4, 6 Ua ». 6) SUadnbr In
im Schatzkammer in Wien (?;. K&takg daraalban
p. Sl, vergl. Wolf, l c. XVUL p. 118.
Onaltarina Araanini. 1) Astralafainm, anag.
1555. Arcliäo!. Musr-ini! in 'M.Tlii.l. EngL L. C. Ko.
17&7a. 2) Messingener lUng uach Gcmma FriaiBt;
Sternwarte in Ijeiden. K. p. UIL No. 2.
Hanns Hein. Messingene fiefzwa(i^(> mit Per-
pendikel und Gradeintheilung, ausg. lö&u; iu Dresden.
Dr. p. 80.
Christoph Scbisslcr (Schialer) u. Christian
Sehissler. (Da sie ihre Apparate oft nar mit
C. Sehissler bezeichnet haben, so sind sie nicht woU
auaeinAuder zu halten.) 1) Sonneaohr in Zirkelfonn,
ansg. 1555; fai Cesad (biTeiitar dei MoHnrns). 2)
Sonaennlii- mit CouipnN, anxg. 1555 IB AMglblBgCP);
Knnttgewerbe-Moaeam ia Berlin (K. 4647). 6) Btataek
mit gwNBebiaelmi bntannBaBlan, aueg. 1564; Eumt-
gewerfae-UuMma ia BtrÜD (K. 4647). 4)lfarimoheid».
') Dkm Stab tdNlM im «imteB liamiim. vrei. ht-s
Byrfn mit seinen Namen vertCbea fiat nnd waitltes gegen
\Vi<It'. \'i(-rtrlja>irs5rhrift der Gesellsch. fftr Nttultuula in
Ziiruh, .luJiTi,'. XVII. p. 240, /.ei^t, wie sich der geacMckle
Mechaniker und Mathematiker selbst acbfieb.
Digitized by Google
69
ISW. 8) OoMpM mit Ibaatemikr,
•a«g. 1576; Iwido letzteren in Dresden. Dr. p. !>
6) Fkcb« quadratüche Sonnenahr mit dem Wappen
dar V9ggte, wHmg. 16B1 in Aogibarr; im KnwUmiiiW.
(' a H p a r Ii r u n n e r. Messingener vergoldeter
Winkelliak«]] mit Eiaeu», Blei- und Steincaliber, ausg.
IMS; ia Draada. Dr. p. 80.
Christian Heiden (Drechsler schreibt Heyden;.
1) HimmelsglübuB , ausg. vor 1560. 2) Erdglobus,
aug. IBW; Md« in Dvaata. Dr. p. 37 naa 9».
3) Horizontalsonnennhr. 4) Cyliiiderföniiipe Sonnenuhr,
kleide 1Ö65 verfertigt; in Cassel. C No. 76 U. 91.
Galileo Galilei, geb. 1544. 1) mid 3) Zwai
Teleskope. 3) Objectivgla». 4) Proportianalzirkel.
5) Natürlicher Magnet, armirt. 6) Thermometer.
7) lOlotwkop (ohne Glaaer); alle ia Florenz. L. C
No. 227S— 2281. 8) Apparat, um n »ngen, da««
ein Kfirper die 8ehne in deraalbflB Zeit dnrchf&llt.,
wie den Durchroe9.ser eines Kreiaee. 9) Teleskop.
10) Luft- and Wasser- (?) TliiennoiiMtar. 11) Annürter
natBrfioher Magnet ; in Fadu. L. C 4663 (1)
m bis d.
* Antonio BlnDobiai. Compaaa, aong. 1664
in Vaaad^; ia Fkraas. L. 0. Ha S819.
'GiovauniBattistaGiueti. Qoadrante orario,
anag. 1566 ia Fkrau; in Florens. L. C. No. 2311.
* Qirolano dalla Yolpaja. 1) Naditnbr, anag.
1668 in Florenz. 2 Vorticale I hr, ausg. 1590 iu
noma. 3) Horiaoutale Ubr; alle drei in Fkurens.
L. 0. No. 3819—9331.
* Erhart Zimmernnann. Messingene vergoldete
äetswage, auag. 1568; in Dresden. Dr. p. 80.
«Willem Blaea. 1) Gnaaar Erdgktbu. 3) «ad
8) 3 Tellnrien, ausg. 1684 ; in C/is'., 1, C. No. 24, 47
Bad 48. 4) Kleiner lirdglobus, aa«g. 1602; abend,
fi) Qnadraat; Stamvarto ia Liidaa. S. p. LÜI, 4.
Der Dresdner Katalog; i/it^bf pinen Himmelüglobu.-? und
Krdglobus alii von U. Uiaeuw 164Ü in Amüterdiun
cowirairt aa. (Dr. p. 88 a. 99.) Iii die Jahreanhl
richtig, so dürften diaw Instrument« WB UTillfilll Soha
berrühreu, der aber Johann hie«8.
*]lieb»«l Qaigaei. Artrolabium (?), an«g.
1572 in Antmrpaa; Kaa«t8ewe(te>]iaaeBm laBailb
(K. 4674).
*BamfridBa Gole Aaglns. Geometrisches
Inatrument, antg. 1574; Knmtgewerbe - Mnaeom ia
Berlin (K. 4670).
Hinriou« Rantaoviua (Rantzau). Zwei Mea-
aingtsibln mit Tabellen Uber den Aufgang der Oeatime,
aaag. 1B74; Kttnatgewerbe-Haaeam in Beriia (K. 4682).
* Ulrich Klieber. GaadbAtaafeati, «aag. 1678;
Dreadea. Dr. p, 80.
*Joana Habermehl BoniMiie aa rfa» Storn-
uhr, auHg. 15Tö; Dresden. Dr. p. 9.
*£rbart Ammon. Winkelhaken, atug. 1579;
Draadmi. Dr. p. 80.
*Udalricn8 Schniep. 1) Sonnenuhr mit Oa-
lendarium und anderen Inatmmenteu, aosg. 1674;
Saaal«mrariie.M«Hna Ia Bailia (K. 4689). 91)
Aequntorial-Sonncuahr, 1886 ia Mflndhim; Ia
Caaiel. C. No. 61.
*J»eob Hofmaaa. Zaral TaitiealMamiaaliMB
in Fnrm wilrftUBimigar Kistchcu : <1ifj eine n\)[ der
Steruwartu in ZOtidl, aa^g. iu Schwäbisch Uali 1579.
W. XVL p. 405; die aaden «ug. 1816 ebnd.;
Cassel. C. No. 89.
'Georg Roll. 1) Himmelsglobus mit Armillen,
ausg. in AiigHbnrg 1586. 2) Elrdglobne, ausg. 1600;
beide in Dresden. Dr. p. 27 und 29. 3) Uinunela-
globuB mit LThrwerk, Erdglobua, Sonnwnulwen etc.,
aii«g. 1588; Sdhatikammv in Win, Katalog dap-
aeDMD p. 47.
* Tobiaa ▼olehkmac, Baiaab mit AatroUUmn
and Kalender, au«g. 1588; fci Dresden. Dr. p. 9.
* Zacharias Jaaaaca. ZnaimmangwaCilua
Miknakop (?), «nag. um 1690; ia Ifiddalbarg. L. 0.
Sft. 6148.
* Hans Tucher. aennenuhr aiit Gooipeia, ao^g.
1590; Kunstgewerbe-Hoaenm is BwKb (K. 4846).
* William Snndorson. 1) KnmelBgfebas, 2)
Erdglobua, nu^g. 1592; b«de in CaaiiJ. G. No. 21.
*PaaIai BaiamaBa. KaaBmaanCmta, tmg.
1.598 in Numb«q(; Saas^gavarha-lluMmk ia
(K. 4672).
*Cbriatopb Margraf. Optlaaiiar Appant
Uhrwerk und Kupeltaufwerk, misf^. 1599;
kanuuer in Wien. Katalog ders. p. äl.
* Chriatoph Trealer (Draohsier aehreibt
Trtcbiler). 1; Coinp«»« iii:d Sd-infiiiilir. bezeichnet
C. T. D. 1598 (?>; Kunstgewerbe-Museum in Berlin (K.
4846). 3) Kaitowwwiniha«« adt dar Beaeiebaoag Obi-
stoph Trealer Mepimni anno 1599; ia Oamwl. 3) Visir-
inatrument, bezeichnet C. T. D. E. M. 1618. 4)
aad 6) Zwai Kaaoaeaaaftltae, beaatehaat G. T. D. E.
M. 1621 ; cbend. (Inventar des Museums). 6) CJallber-
maassstab, auag. 1604. 7) Proportionabdrkel , anag.
1G0.'> ; die beiden lebtet in Dreadan. Dr. p. 6 n. 30.
Michael Zingg, geb. 1599. Astronomlaolie
Uhr; Waasorkirche in Zürich. W. XXI. p. 281.
Nicol Planokh. Standuhr mit Calendarinm
und Astrolabium, aui%. in Aagabnig; Schatiliaamiar
in Wien. Katalog ders. p. 26.
Ippolito Mariani (D Tordo) um 1600. Tele-
skop; in FloraK. L. C. No. 2304.
L.iyi i^cd by Google
70
Otto Toa Guerioke, geb. 1602. 1) Liift-
pumpp.') 2) Mapditurgor Ualbkugeln; beides bus
der liibiiothvk ui Berlin. L. C. No. 770 and 771.
*Cbri8tophH»gBtt«. flacAfbln, «Mg. IMS.
w. xxm. p. 180.
* CbrUtian Boyling. Gafa'bennMawtab, wag.
1804; in Dresden. Dr. p. 3ü.
Georg Zorn. Zirkel, auisur. InAqgtbiug; Kanat-
gewerbe-MoMum In Berlin (idi PomnmwihMi Knut»
Mhnmk).
Baldaiiar«L»DO»«atTaaUrbiiM. Butomftm,
aing. «B 1607; in Horas. L. C. No. 2814.
Evangeliitta Toricelli, geb. 1608. 1) Zwei
BoraoMlarröhreo. 2) Teleskop; beide in Florens.
L. C. No. S801. 9809.
* Ilans Tro«cliel. Soniietnilii- mit roinpa-ss.
nag. 1608; Konitgewerbe-Moseain in Berlin (K. 46Ö9).
Ferdianod IL, Grooa borsog tob Toooon«,
grb l«no. CkMidenüiitioaihnniiMlir (■. lUU); in
Florenz. L. C. 2297.
* Proneolo Tillotto, gel». 1691. Brauupiegd;
in Cwsel. C. ir.4.
Blaiae Pascal, geb. 1898. Bechemuaschine,
mug. 18tf ; CenMrnildi« dee Art» ot HMon, FMl
Ii. C. Ko. 60.
* Ueinr. Stolle. üyrgi'i> 'i'rianguiarinstrument;
■nag. vm 1895 ia Fng; Stmwaxto in ZBrielL W.
ZZL p. 179.
laonk Hsbrecht. liimmelskugel von üipe;
■nag. von Jacobna von Hojrdoa 1691 in Stnaa«
bug: in Cassel, C. Xo. 23.
Erbard Vi'eigel, geb. 1625. l) Silberner
Omnebl^obBa, die Stambilder oraotat dnreh die
Wifipen regierender Fürsten, atiüg. Iß66. 2) Ein
obenaolcher aus Kupfer; beide in Cassel. C. Mo. 25
lai Bericht Ober den histori.<»cben Theil der Londoner
AonMIiing hatte Ich bemerkt, dssti ich die Angabe des
Jahres, in welchem (iuerirke seinen ersten Versuch mit der
Laftpuin|H' ;;('macbt hat. nirj;i'tids habe finde« könttcn. In
einer Kecensioii fies Itpriclii»'» ^frwpist mirh nun (iUntber
in Betreff dicucs I'imktt s luu tUiU AiLiit Hwlihcim's, im
FroRramm >lr-r slaii!, iH'iicn ii (;. «, iIh: , Imle in Ma«doburf[,
der (Iii--. Jiilir lu'vfi .uiiTii bt. llocbhfiri - t/t ilii«e Jttlire&Xild, wie
lauge vor ituu nehm i'offgeudorfi. in klaiuiuer der Krwfttuiung
dar Ectadong dar Lnftnonpa Üai. (Mnther mwa offenbar
flbamlMn buen, im «Maar Zoiatt die Fknn obeBBowenig
entscheidet, wie der von PosgendoriT u. A., denn Hochlieim
bat. was er au^^racklich enribnt (p. 8), nicht mehr und
nii ht wfiiijri.r hpnutzpii können, wie ich auch, nimlirli die
(l; rtii kf bell ExjXTiinoiita no\a. Ebenso, was liei dio.ser
(iL'U'Kt'iitii'it uurh iTwahnt üein mag, mius Gunther meine
Abhandlung Ober die ErttodoBgigeHliiidle de« Artometers
(Wiedemann's Annaleu I, p. ISO) entgangen sein, sonst bitte
er midi nidü anf Thurot'» ..gnuuUegende Monographie"
«■a dar Batna adltekigiqao in UetrcO der Erfindana des
genannten laaUüiaanlaa mwaaan kdanen, ookliar Mono-
graiiiüp, wie wk wMoA, jeao Aibdk ailan Gnod ant-
logeu hat.
und 26. 3) Ein ebenaoIabaF; Gonaaaiaahaa Mnaanm,
Nürnberg. G. No. 11.
Wiglins Dominici. Proportionabnrlcel, anig.
1628 in Frauecker; in Cassel. Inv. des Musouina.
Conatantyn Haygena, gab. 1628. Linsen;
Fbya. Gab. in Leiden. L. 0. Ko. 98S1 und im Be-
sitz der Royal Society in London. Bericht filier den
liiat, Tliail dar Anaateil. wisa. Appar. in London, p. 48.
Ohriatisnn Hnygens, geb. 1639. 1) Fan-
rolur; Phya. Gab. in Leiden. 2) Zwei linsen (?), vgL
Beiioht atc p. 48; ebood. 8) Linao, mit dar arden
Satnrmnond «ntdeekte; in ütreeht. 4) PfauiatarinBi,
ausg. von v;in Cenlpii. 5) Seine erst« Pendeluhr,
MUg. Ton Tburet in Paris; lieide lotaten im Pbys.
Cnb. in Leiden. L. C Na 9888. 9851, 9859, 9498.
Anloni I.couwenhoek , geb. 1032. EinlBbn«
akop; Anatomie in Leiden. L. C. 5150.
•Mottbina Hoiata. WlabalaioiahiaUaBiaBt
mit Hikromet«rschraaba, «nag. 1681 fal Zwidnu; ia
Dresden. Dr. p. 7.
*Jonebiai Donorloia. Zwd Gähabiiaaliriil-
abkd, auBg. 1633 -. in Dresden. Dr. p. 7.
* Frana Fiebig. 1) lümonenautets, aoag.
1688 ia Araaladt; KnM|gam(bo.liaaaBn In Bailbi
(K. 4878). 2 Reisszeug; in OaaaaL G. No. 179.
''Friedrieb Oswald. Taijflmlec Maaaialali,
aoag. 1686; ia Dreadan. Br. p> 7.
*Sftrnup] van Mna-srhciibropk , Ril). 1C30.
LiUftpampe; Pbys. Cab. in l.ieid«) (vgl. Wieden. Ann.
n, p. 670).
* Leonhard Miller. Sonnenuhr mit Compass
in Elfenbein, ansg. 1641; Kunstgeworbe -Museum in
Birlin (K. 4858).
Isaak Newton, geb. 1642. Kleiner Ri'flei'tor:
Boyal Soeiety, London. Bericht aber die internat.
AaaataUaag «iaaeaaoh. Appuvto ia London ba Jabre
1876. Braunschweig 1877. p. 4!'.
* Patil Gare. Astrolabium, ausg. 1644; Stern-
warte tat Zaridi. V. xn. p. 407.
'Kustachio Divini. Tngestelcskop . Hu^i;i f.
zwischun 1G46 u. IMB; in Florenz. L. C,
Gottfr.Wilb. vuu Loibnia, geb. 16'1(>. ilcclien-
maadiiae; ia dar «BantUobea Btbüothak aa Banasvar.
Denis Papin, gcb.1647. Von soincu Apparaten
ist wahrscheinlich Niobta melir vorbanden, da der in
Caaaal baMnaeambafladBAo Ob awgwahriwbaaolbiBipf.
cylindcr sicher niolit von ihm ht-rrührt (vgl. Zeitschrift
des Vereins deutscher Ingenieure Bd. XXllI, p. 230;.
Nieolaaa Bagoada«. Sooneanbr nft Oampata,
ausg. in Aqgabnrg; Kaaalgowacbo>]|n«eaai bi Bsiibi
CK. 4649).
Digitizcü by Google
71
Andreas Lebaer. laAammt ntt Gooqpa« oad
Luth etc., saug, in MOatlMa; ITiiiiilgiPiiiliii Mimii ia
Barlin (K. 4664).
Abrahan Sharp, gab. 1661. Atqnatorial-
fernrohr; im BmHb dar FhikasphMil 8whlj bi ToriE.
L. C. a2S9.
EL W. Oraf voa Ttehirabaaa, fab. 1661.
1' Breniupiegel und 2) Br<'iinL'!ä^>.'r; btÜMldcu. Dr.
p. 11. 8) Objeotiv and Oculor; in Cand. GL No. 165.
Job. Phil. Wartaelbanar (vaa Ifvackmübn^
i^fh. leri], Uriivrr<-allnstnnaaat; Gamua. MaaaaBf
Nürnberg. G. p. 04 (1).
* Kieolaa Bi«a, gab. atwa UM. 1) SmI
Reisszenp^e und ein Kanonenaufsatz: in ra.«5!cl. C. \o.
172. 2} SechsMkige flache Scheibe (I'lanisphäre?);
Xnnatgewerbe-Moienni ni Berlin (K. 46U).
* N icola UB Hartso ck pr, tT^^- lßS6. P Linse;
im phyt. Cabinet in Leiden. L. C No. 2351. 11.
3) Objectiv nnd Oenlar. 3) MiknMkop. 4) Armirter
antOrlicher Magnet, dia diai laMana ia Oaiaal. 0.
No. 1.59, 1(55, 166.
Accaderoi« del Cimcntu, gestiftet 1657.
1) WaiagaiaUhenDoinetar; Royti Inatitution, London.
2) 9 Tbanaometer. 3) 3 Artkn&eter. 4} Hygrometer.
r> Zwei harmatiich ver8chlieiuib«ro MatalUnigalB, vm
die ZoMUBBiaadrficktMrkeit des Waaaan aa prfAa.
6) Annirtar aatOrlkber Magnet; von 9 — 6 ia Flonaa.
L. C. 1.^63, 2283—2295. 239«, 2298—2300.
*JaB vaaMaaiebaabroak, gab.1690. l)Zwei
Sfibnakaiw. 1*0. 5149. 2) OaataD aiaes abfataidertan
I.cruweahoak'a^n Mikn.skopR nr Baobwditan); des
Blutumlank bi den Floasen von Flaebaa; beide im
Tkf». Gab. bi LeMea. 8) Loftpurope aaoh flaagaard,
aoqr. 168r.; in CansA. C. Ko. 154.
Lothar Zumbach von Coesfeld, geh. 1661.
1) JorflaUma. 9) BatnmOaUnm (vgl. HargattiX 8)
Planetolaliinin. r T.uniil.iliiutn. 5) Drei M.npfTiefnndeln
ZOT Beobachtung de« wahren Nordponlrtee; alle in
OaataL 0. No. 59—86, 181.
Franci.i Hawkshpp. Doppeltwirkende Lnfl-
piuupe, ausg. 1662; Kojral äocioty in London. L. C.
Ntt. 778 (vgL Bur. a. d. biet Thtfl ala. pi. 89).
Benj. F&gi. Steinerne Sonnenuhr, auag. 1689;
Sternwarte in Zürich. W. XXI. p. 164.
•Joh. W isthoff Ball. BaOalmii, aa^g.1866;
ia Dreaden. Dr. p. 17.
•T. Grellniunu. Nachtuhr mit beleuchtetem
2S8eiTiDg, auBg. 1666; in Dn^iden. Dr. p. 17.
*Joh. Uoinr. Malier, geb. 1671. 1) Aatro-
labinm. 2) Geom. Qnadrot (beides?); Gemantichea
Mnsenm, Nürnberg. G. p. 96.
*Joh. Meilia, gab. 1671. 2 Soanenquadraaten
BMh OrafhuM; 8t«»waiie m Zttrieh xnä fb. Egloff
ia Sololhurn. W. XXII. p. 387.
*Beinr. Ladv. Math und J. F. Math, geb.
1878. 1) Aeqnatoibifaibr ntt Ceaitaati mg. 1790.
9f) Silbeniar Uimroelsglobna, waag, 1791; baida fai
Guaal.. C. No. 70 und 41.
*Hallaeker. Kagelniir. anag. ia AngsbBigl674;
in Dresden. Dr. p. 17.
* Jacob Leupold. geb. 1674. 1) Uftqgewage.
9) Terbcaaerte Hlagemga rtn Haygena; beidea ia
Cassel. C. Nn. 144 und 145. 3 Lnf)].uiiipe, tuisg.
1709; in Dresden. Or. p. 8. 4) Luitpumpe für Chr.
WoW vaiibrligt fai Hafbug. (Oahlar'a pliTa. Lex.
VT, ji. rm ~
üuiilaume Deiisle, geb. 1675. 1} Erdkugel
«ad 9) mmaabfcagal vm Papianaaaae, aaig. 1709;
beide in CfiPSiI. C. 31 und 32.
Juan Tliuopliile Deaaguilieri, geb. 1C83.
Verbesiicrte Daiupfmaschine von Savtry O; Ktaga
GoUege, London. L. C. 2660.
Giovanni Poleni. 1) Theilmaachine. 2) Contxi.
fugaliunschiue. 3) Baromoter; «Ha ia fhdaa.
C. 4563 (2). (3), (10) 2.
* Giuseppe Campani. 1) Unae, aoag. 1684.
2) Zwei Mikroskop«. 3) Ein Fernrohr; alle drei in
GaaaeL C. No. 165, 169, 170. 4} Ein IGkraekqi,
«a«g. 1898; m Dreadco. Dr. p. 11. B) Ein Fem*
rohr; in Florenz. L. C. No. 2305.
*De Pierre. Eia Mikroakop^ aaag. 1886; ia
Dnedaa. Dr. p, 11.
* C. Mutz. 1) Thea efae« Tychonischen Sext«nten,
auag. in Amsterdam 1886. 2} Asimathalqnadraat,
aaag. am ITOO; Stemwarte ia Laidaa. K. Uli. 8,
LIV. 7. 3: .\ strolabium, au.sg. um 1700 iu Amatar»
dam; Sternwarte in Zürich. Vf. XXV. p. 361.
* J. H. BSekort. Baiaaaaag, aa^r. 1888 fai
Hamburg; in Ca-icel. C. No. 172.
* Gabriel Daniel Fahreuheit, geb. 1686.
Zwei QaaabailbarthanBaiMlar; pbjft. Gab. in Laidaa
(vgl. Her. Dber den bist, nieil ett. p. 72).
*Jan van Muaschenbroek, geb. 1687. 1)
's GnTaa^pda'eeha Lnftpampe; pl^a. Osb. in Leiden.
9) Eine ebensoli h*.; iti Ca.ssel. C. No. l.'')4.
* Marco Vincen/.o Coronelli. 1) Erdglobus,
an;ig. in Teoedig 1888. 2) HinunelsglohaB, UUg, abaa
daaelbst 1700; beide in Dresden. Dr. p. 29 u. 38.
Jaeobus Wilhelmus 's Gravesande, geb.
1688. Suiiic reiche .Sammhing befindet sich no«h Rehr
wohl erhalten in dem phys. Cabinet au Leiden. Von
den in den Elraientis PhyBices abgebildeten Apparaten
befiudeu sich (ia^i ibcf slie litl^rrndein, die naeb BMd|
Tafel und Figur besoicbnet werden aoDaa:
Digitizcü by Google
72
Bd. I. IM^. 8, Ftff. 6 f.; 1; 10, 9; II, 9;
18, 3: 13, r.; Ii, 1 u. 4; 15, 6 n. 7: 17, 3; 20;
15. 3; 27; 28; S2, 2; 89, 1; 4i, 1 n. 8; 45, 5;
46; 47; 48, 8; 51, 1 v. 6; 58, 1; 64; 55.
B<1. II, Tftf. 69. Fig. 2: 70, I; 72; 74, 4;
77, 3 n. 4; 60; 82, 4; 83; 84; 86, 2 u. 3} 87, 5
tt. 7; 88, 1—4 a. 6; 90, 7; 91. 1 n. 3; 92; 94;
100, 4; 106, 6; 109; III, 4; 114, 1. 8 n. 4; 120, 3.
* Renedetto Bregkua. Lime, «nag. 1690; in
Horcuz. C. L. 2328.
Pi«t«r T«B Haiafih«Bbro*k, gab. 1699. Ott
fliyB. Cab, in L>'i(li-n bi'-)<i(xt nodi fulgendc in seinen
• Baginsels der Natuurkunde abgvtiädetcn Apparat«.
1) Modell eiiMs Krahnes. Taf. V, Fig. 5. 2) Tribo-
meter. V, 7. 3) Modell einer Savery 'gehen Dampf-
roB«chme. X. 9. 4] Heronsball. XXIIl, 11. :>] Wirid-
büchse. XXllI, 12. 6) Intermitf irender Bruimcn,
XXin, 14. 7) VexirhMher. XXVIII, 1. 8i Magiiche
Kanne. XXVIll, 8. 9) Spiegelteleikop. XXi, 3
(vgl. Scariett); Stannrarto in Lndan. K. LTm.
Ho. 21.
Jame« Bradley, geb. 1692. Ij Modell zur
Ikrbguog der AbenstiMi; In Baifts tm B.B.Offiftao;
OxfoH L. C. Ko. 2427. 2) <)udnBt. 8} Swtor;
Stcrnwartu in Greenwiob.
*Job. Erhardt HontsscheL Pludsphtrinm
nach G. Fritioa, MHg. 1698 in Harburg; in CaaaeL
C. üo. 51.
*Battornold. 1) ISnaftant; OfaoarvatoilBiB in
Kew. L. C. No, 2228. 21 Itf-is-iznuf? ; in GhmL C
Ko. 172. 3) Aatrokbinm; Sterawart« in Zttiidi. W.
XVI. p. 407.
•David Busohmann. 1' Standuhr mit Ar-
millarcpfaAre; Scbatakammer in Wien. Katalog don.
p. 38. 2) Staadobr, ebond., ib. p. 88 n. 89.
HanK Buschmann. 1) Standulir mit Sonnombr
und Amullars])häre, aaag. in Augsburg; Schatzkammer
in Wien. Katalog dera. p. 87. 2) Standuhr, ebend.,
ib. p. 36. 8) Standnhr mit SoBnemdir, «band.,
ib. p. 44
* l'aolo MaiBuefiiu« von Lucco. (fonlometri-
•ebir OnnpM. L. a Ko^ 9816.
•John Iladloy. Thuilo eines Newton'schen Ite-
Haator«; Rojal Society, London. L. C. Ko. 2353.
Tbonas Naweemon. Ori(pnalBwdaa aainer
SMapfimaaelune; KingsCollege, Ix)nd(m. L. C. No.2668.
*John Harahall. 1} Mücnwluqp; FOiat von
Pleaa auf Sohloaa FQntewteiii. L. C Mb. 6167.
8) Doppeltes Mikroakop; B. lUenMMiplaal Soeiety,
Mfueaittm *m »a mm um.
London. L. 0. No. 5176. 8) MilntMiEOp; u OaaaeL
C. Ko. 169. 4) Fernrohr (Gläser 7x?rbrochen) ; in
Caasel. C. No. 170. 5) Zwei klaine Fanutdkn (Sil-
ber); ni Oaaad (bn. dea Vm.).
*Chapotot. 1) Rcisazcug; in Caasel. C.No.l72.
S) Höbenqaadrant, a. Homer; Sternwarte in ZOrieb.
W. Xy. p. 404. 3) Soenemihr mit; Corapaaa; Konat-
gcworbo-Muiieum in Berlin (K. 4659).
* Gottt. .Schober. RaitiMHg, nag, in Irfjprig;
in Cassel. C. Ho. 172.
*Joh. Jae. Oebaner. Kanonananteti; in ZO»
rieh. \V. XXlII. p 32.^.
* Ulets. Azimutbalqoadrant, auag. 1700; StarB'
warte in Leidem. L. 0. No. 9996.
* J. Moxon. Himukels- and Erdglobus, coiiKtr.
um 1700 in Ix>ndon: in Cassel. C. N<>. 29 u 30.
* Gerhard Vulk. Ij iliiuuielii- und Erdkugel,
ansg. 1700 in Anuterdam; in Cansel. C. No. 27 o. 28.
2) Himmeliglobas, ausg. 1700: in Dresden. Dr. p. 28.
3) Planetolabinm von Zumbach V. Coeafeld, aa^. 1700;
Stannrarte in Laidan. K. p. UT. Mo. 8.
St
Leiden. K. UV. No. 9.
*Job. Wilb. Dsbeler. Iiatena nwgiea (jfi,
amg. Ar Könif.i; Krii.'Ji-icU 1. von I'rtm.ifi^un, BeclillC/);
Kanalgewerbe-Mlucum in Berlin (K. 4710).
Jean Antoina Nollet, geh.1700. Luftpumpe-;
ConM:r\'atoin dai Atta et MMäen, Bkria. Im C.
No. 782.
H. 8. Welligen. 1} Kidglobu», «usg. um 1700
in Cassel; in Cassel. C. No. 40. 2) Instrument mit
Gompaea and Sonnenuhr; Kunstgewerbe - Museum in
Jana Tarnat. Knad&mige Aeqnalotialaewnea-
nbr, aUBg. 1701 in Cassel: in Cassel. C. No. 71.
* Benjamin Martin, geb. 1704. Mikroskop;
Mkmecoplcal Saaieljr« London. L. C. Mo. 6188.
(Fortsetnog folgt)
Inr Ober-Kedioiiubaiäi Br. J. loile,
PnAeMT dar Anatomie an der üaivenittt in On^ua,
beging am 4. April d. J. das flinfzig^jilhricfe JubilAuin
seiner Doctor-Promotioo. Unsere Akademie, welcher
der Gefeierte seit dem 15. August 1858 als Mitglied
angehört, begleitet dieeen Act mit den auJriobtigBtaB
Wfinaehen für das ftmere Wohlergehen des berühmten
Gelehrten.
•nck BlnliswM <iMl atha la OnilM.
Digitized by Google
KÜNQUAH
LEOPOLDINA
AimiGHES ORGAN
DEi:
KAISEELICHEN LEOPOLDINO-CAROLIMSdHEN DEÜTSCHJfi.N AKADEMIE
DER ^iATÜKFOKÜCHEß
HERAUSÜEOKBEN UNTRR MITinSiaiin} DER SXKTIOlfSTOBSTlNDE TON DBH PRÄSIUENTEX
Sr. 0. H. Knoblauch.
lUlfl a. 8. (iM«,^«^.«. Heft XTIIL — Nr. «—10. HM 1888.
Uwiti Amtliche MittliPilunuPii: Hriireib«n des Herrn X. PriD^liciin. - Verftiuleruiig
Akudemio. — Htitrüpe zur Kasse der Akademip. — Johann von l.amont f iSthlnsaS- — Sonstii^e Mit-
thciluupi-ii: Kini<<vn'ii.'rin> Sihrit'ten. — E. (ierluud: lk'itri;.'L' zur hiihle der I'h)'üik i .bortsf-l/iüiij -
Itic 2!). alljji nicint' VcryiminluBg der deulsclien ^eologUcbeii ücspllscliaft zn haarbrAckeai L J. 1881. — 30Cl>jahrig8
Stiftuii^vfikr der kCnigl. barer. Juliiu -MaximüüUM-L'niTerslUt zu Wansbiug. — JoUHoi dw BtOü Wind.
äuaianitJu Dr. C. von Ren'ard in Mo«kau. — Die &. AbbudluDg voo Band IS dar Nof» Acta. — Aimüfß,
Amtllehe MittlieUiinseiL
Der Empfänger der Cothenios-Medaille,
Herr Profeaior Dr. V. PhngllMiB in Rerlio, hat an daa FriiidiiiiB fol^dea SebreilMa gariditet,
Uardorch aar Keontai« der Akademie gebracht wird:
Berlin, d. IS. Mii 188».
Hoebgeebrter Uenr FrUideat
Empfangen Sie Uerdnreb meteen tieMen imd raMeM^ien Dank flr dla holia Ehn and
AOBMicluiinig, die mir durch die Zaerkennung Jvr Cotheniiis ^Tnl.iille von der K^Mliiahlll Laopi,-
CaioL Dentacheo Akademie der fiatarforaeher zu Theil geworden ist.
Geatatten Sie mir Doek aaflekih mit meliieai Dänin «oek mafaie hohe ▼«reihninir ihr diia«
alt-ehrwUrdigo Akademie. Jcrtn rrÜHidcnt Sic siii<i, aiivtsprctlnii zu dürfen. F-» ist ihr onverg&lglioher
Bnhmaetit«! als eine der ersten den Werth gemeiosaiaer Beetrebangen aaf rein
Gddflto kd «na in OMtaoldBad «na Audnuk und nr ABarimumg gahraakt n
Mit fMiO^iakitir Hochachtang
Ihr treu ergebener
Bam OakaiBnadi TMhmar KaoUwoeh, K. Friagsh«iB.
dar Emu. hmf^^imL tiadami« der NatnrfondMr
Ib BaDa ». d. Saale
Laep. XTm.
9
74
Teiändemng im Peisonalbestande der Akademie.
«Mwtaw nniMt .
Am S7. April 1682 zu Freiborg: Herr OherbergnUi Dr. Vurdinand Keich, Profeenor n dar BogskadiBi*
in FreiWg. Auigenommeo den (i. NovaadMT 1866; cogn. Mtukelyne.
Dr. H. KMbllMll.
^Beltrtge nu Xam d«r ündanlt. ^
Mid 1. 188S. ▼on Hn. Director Dr. D. C. SMdalM b BMfan Efatotttagald jud AbUang der
JahresbeitrSge 90 —
„ 8. ,. „ „ G«b. Bergrath Profenor Dr. F. Römer in firaaUn JakimiMtng für 1882 6 —
„ 19. „ n „ fiak Hoftilh Dr. W.TIi. T.Bau in inidlMd JilnalMtelee flir 18B0 a. 1881 19 —
Dr. H. KMUmeh.
JokiBii Ton Lamont
'ScUuiis.i
Verzeicbniss der Schritten yüu Lümont'a.
IL SelMHIiidife Wcfik«.
1. Ueber die NelieMpckc. Münchon 1837. 4".
2. Ueber das magiMtiaeha Obaerrktoiium in Ifflnchai. MflneheD 1841. 4".
8. Handlmoh dea IMnasiNliaimn. Bariin 184S. 8*.
I. A 'trom iin>> und KrdniagDetismus. StnU^ftft 1861. 8°.
5. Beobachtungen dea mctaorologLMlun ObaWTOlarinn« anf dem hohen Peiaaenberg 1793—1850. Mttuoben
18B1. 8*.
6. MriL'r.r'i- 1 fv' K iT-r.' vim Df uf srhldiid und Bfiverii. 'Mi'irn lieti 1854, Fol.
7. Magnetlache Urtabiistimmangen, «lugeiuhrt an verschiedeoen l^inktan Bayern». Mönchen 1864—1868.
9 ToL 8«.
8. IMaranchnngen (lb«r di« Richtung und Stjlrke das Brii—gnrtMiiiia aa Tanddadwao Pkuktaa das attiU
westlichen Europa. München 1858. 4*.
9. Dar Erdatram und dar iinaaaaaaaiihaiiy daaaaUwB mit data Magoetitnnia dar Erde. Leipolg (Leopold
V'iw) 1862. 8".
10. llandbucli des Magnetismus. itand XY. der von G. Kargten herausgegebenen, unvollendet gebliebenen
.Allgaaialiiaa EngMoiAdta dar HiTaik*.) La^ (Laoftald Toaa) 1887. 8*.
B. PfTlodiwIie rsrhrifffii,
1. Jahrbuch der K. Sternwarte bei München. Band 1—4. Mönchen 1838—1841. 12*.
9. Annalan für Hatoorol^gw mid ErdaaBgnatunia. HOadm 1849—184«. 13 Hafta^ 4*.
3. Observationen astronnmicac in spflciilft rpgia Monachienai. 1826 — 1844. Tlii.I — X. Mfinrhpn 1841 — 1848.4".
4. Annaleu der K. Sternwarte bei München. Band 1 — 91> München 1848 — 187i>. 6". Dazu Supplement-
hmi 1—18. mnahan 1861—1874. 8*.
5. Astronnmischpr Kalfnder für da« Könlpreioli Bayern. Jahrgang 1 — 4. Münchas 186(K— 1868. 4*.
ti. Jahresbericht der k. Sternwarte bei München. München 1862 — 18&8. 8".
7. IfataoRdosiaalM ond nagiialiaelM Baohaafetaisaa. Jahtfang 1878, 1877. 1878. Mmahaii 1878—187». 8*.
f. In /cltschriften xprUfTc iitlirhte \hhun<fliinf<>n Ijtniont's.
(Tgl. tat&logue Ol ^kicutific Pupers oi ihe Ko>al Society Ol London Vol. III, 1869, VlU, 1479.)
1. Ltat aiah am dar baaeUaurfglaii Bawagaog daa BMka'aahaB OeaNtaB wmt WidiaaUud daa Aathei«
schliessen? Kästner. .Xrrhiv f. d. gesammt« Naturlehre XVI, 182*.'. p. 65 — 70.
2. lieber die Balm des dritten Hatum-Satellitun. Kgl. Bayer. Akad. xu München, Abhandl. II, 1831 — 36,
p. 748—789.
3. Baobachtun^rn in Bngonhan«ea tod Stontndaabngaii «ad OppeaiUouaa dar 3tm. Aalr. Naahr. X,
1833, col. 119—120.
4. Sterne ha PantUel daa Hondaa baobaehtet sa Boganhaiuen im Jahre 1832. Astr. Ihalir. XI, 1834, ad. 18 — 16.
5. SomanfiaaUnaiaa 1888, JaB 16. Aatr. Haabr. XI, 1834, ooL 116—190.
__n
6. BeoUchtaagM de« Mona«« and im lioiidsterue. AMr. KmIut. XI, 1834, ool. 297—300.
7. BeoUehtoDg der SatoriMbedeclnn« vom 12. AycU 18U. Artr. Maefar. ZU, 1886, «oL S97— 800.
6. Uebor den Mekrt«o 8atiirai-8a«UitMi. Astr. Machr. XIV. 1887, mL 6§— 88.
9. VnlannchaDg aber die Bfthn drs driU«a S»turii9-äat«Uitn n. t. w. Alto. IMk. ZIT, 1887, ooL 179
— 18i; BibL lim. X, 1837, p. 168—169.
10. üeW di« Bahn da« dritlaa 8at«n».8atamtaa. KgL Bayer. Akad. aa Hllndiaii, Oabbrta Au. IV, 1887.
•ol. 850 - 852.
11. OantalluQg dar Taa^panfturrarblltaiBae an der Obarflicbe der Erde. Kgl. Bayer. Akad. an Manchen,
AUHodl. Ol, 1887—48, p. 1—84.
15. Daaliinniiiint der HorizoiitAl-Iiitcnsitüt ih^ Eriiniapietiiniiiu nadi ibaohrtaB Maaaae. Btgtt. Akad. au
Mtoohw. AbbandL III, 1837—43, p. 619—670.
18. JUnlMa dar ■agiinHanbw Baobaahlugaa ii MBudMi wÜirwA '<lw dvaqibdfiii F«M» UM— 4S.
Stf. Bayer. Ak»a. zu Mtoabao, AbkndL Hl. 1887—48, p. 871—888; thylar, Saiant MaoL m»
1848, f. 603—622.
14. IMier die Aaordainir und pbyaiatba' IfiiaaliallbiiiiHH dar Fbaalan. Laatast, Athrih dar Slannr. K
München, 1838. p. 175 -202.
Id. Erkünuig der Wünucsouabue im Innern dar Erde nach Um. Poiaion. Laaont, Jahrb. der Stemw. b.
WtaMhaih 1888, p. M8— W7. •
16. üeber Aie AtmoB]>hr»re de» Mondes. Lamont, Jahrb. der Stcmw. b. MtllTIlVfll. 1838, p. 207 — 214.
17. lieber dw Masiic d«« Uraous. Kgl. finyer. Akad. zu München, Gelebita An. VI, 1686, col. 625—627;
Aabr. 8aa. Kam. XI, 1840, p. »1—80; Aatr. Sool MmOk Hat. IT, 1888—1889, p. 122—124.
18. Uabar F<wtM>tznng de» öfTontlichan Kmm- «ad OawloMafwawai. Iiiait, Mab. dar Stcamr. b. Mtanlwa,
• 1839, p. 188—212.
19. Ucber den Planeten Uranna. Lamont, Jahrb. der Stemw. b. Mttnobea, 1888, p. S18— 41j6.
90. Ueber die Rmge des Satom. Lamont, Jahrb. der Stemv. b, MAneben, 1830, p. 216—224.
21. Ueber die Anwendung mecbaniaehar Torriobtungen lom Zweoke de« Mtrooomischen Caloula. LanMwt,
Jabrii. der Stemw. h. MtoohMi, 1839, p. 225—232.
S9. Dantellung der Tempwalui taibitoiaM im Küi^graiob Ba^tca. ^ iamoat, Jahrb. dar Stamw. b. Maaahaa,
188B, p. 232—865.
88. Hai^Mhe Instrnment« von naaar GaaaliaotiaB. Itf. Bajar. Akad. aa MBiliaa, QaUirta Aa& XIII,
1841, aal. 988—1007.
34. Hagnetiaebe BeDbaeUtegtu. Aatr. Kadir. ZO, 1848, aoL 911—81«.
2ri. Nuuc Einrichtong dos Paychrometera. Lsmont, Ann. iilr Meteorologie I, 1842, p. 57—60.
26. Mittlere magnetiaebe Dadinatuo ia Mttaebaa. Lamoat, Ann. für MeteorolQgia I, 1842, p. 154 — 156.
97. IXflbnatial-InatrBnMBte für ■agaetiadia Dedination und Horiaootal-InteDntlt. Laaumt, Ann. fttr Me-
teoroloffie 1, l84i;, p 164 — 172.
28. CorreotioB der ahaolaten lutanaitäta-Meaaungen, wagan daa in den Magnetat&beu iuduoirten MagaetiamBa.
lawoat. Arn. Ar lietaenlagia I, 1849. p. 198—200.
29. MagnetiHchcr Thcwlnlit. Ijunont, Ann für M, tpnroln^ir Tl, ]S42, p. 179 184.
80. Uabar die Beetimmung daa OeaeUii«, nach welchem der Magnetiamua in StahlatAban vartheilt iat. La-
BNa*. Am. flr Vetaovobtfa IT, 1849, p. 908—809.
81. IfiMerc magnpti.>;rhf> I>< Hination in Mflncben and ibfl« jfW»«*!'« AbaahaWk KgL BigTir. Akad. BB
München, Gelehrte Ans. XV, 1842. col. 298.
SS. yarliiiiMBg der ähaohrtaa TahmidWta Baatlaiaiangan «agaB daa ia daa Magaataa iadaabtoa Ifagawtfiaa
Kpl. Bayer. Akad. zu München, flalaklia Anz. XV, 1842. col. 2!»8— 29<».
33. Neue Methode, die absolute Inclination sabealiaimeD. Kgl. llajcr. Akud. zu MühcIk-u. tielelirt« Ans. XT,
1688, eaL 100—801.
84. XUbar die Sonnenfinstermaa tob 8. Jidi. Xgl. Bay«. Akad. an Hflaabea. Oaiahrto An. XT, 184t,
col. 302-303.
85. IfagnMaBM larMBli«. Acad. daa Sc. da BranUaa, BnIL X, 1843, p. 173—181, 312—818.
88. llagn<ti«ne terreatre (exp^rienaaa »na an tbdodalite n^aMqaa). Aaad. daa Be. da Kuallaa, fiaU. X.
1843 (pte. 2J, p. 102—108.
9»
Digitized by Gopgle
76
87. Sn le« instrument« destin«^« k Dietnrer le magnetismc torreatr* tt IDT ku ttfalil. Aoid. dw 80. dl
BruxcllQg, Bull. X, 1848, p. 463—468, &00-503.
88. UeW diu mugDotischen Btobachtungen in der dreijahrigeo Period« 1840 — 41 — 43. Kgl. B«yor. Akad.
au München, Gelehrte Anz. XVI, 1843, col. 357—866.
SB. Mflthirfif rar Mamng dar mafnat^eliMi Indinationa-VuutiaiMii. KgL Bftjer. AluuL so Kfliiohaii, G*-
Uhrto Ah. TfU, 1848, ooL 148—164.
40. IMmt dM Yarhiltni««, nach welchem rieh magnetüche Stärnogen an verschiodeaaa Ortaa Iimmm.
KgL B»7ir. Alud. m HBnohM, Oalahrto Ans. XVII. 1848, ool. 789—744.
41. An Moonnt of tlw tuga^ ofaMmtory ud bütranwiiU mt Vimieli. (TWmI.) Taylor, Sdeiit. Uem. m,
1813, i> 499-62Ü.
42. Lettra k M. WartuiAiui wir qoelqne« loü du magiietiraM terr«ctre. Bibl. Univ. XLIX, 1844, p. 169 — 170.
48. Bnarkongaii Abar dia EimMitaiiif «nd dm G«1mndi daa nagiwtiaaluB TheodoKtwi. Luwot, Ann.
für Metcnrnlufrif, Dt, 1844, ].. l'.IO— l'Jfi,
44. Ueber äa bei magnetiiichen Störungen stattündendes conatautes Verhiltniss. KgL Bajrar. Akad. au München,
flclahtta Abs. XVm, 1844, mL 411—418.
46. Baatiiiiiriuiii,' ih-r iniitlrii ii Iii A\.'L'ii: t,' ilt -i zw. iti'ii, diittr-ii, vierten und fünften Saturn -Ratelliten, <Jnrr1i
Vergteiohun|[ der neueren Beob«cbtnDgen mit den Uenchel'achen vom Jahr« 1789. Kgt Bayer.
Afcad. m HllMliaa, Oaleihrto Au. XXI, 1644, p. 888—419.
46. TOber di« tägliche Variation der mapnefiichfii Elemente. Poggend. Anna). LXI, 1844, p. 95 — 115.
47. OiUila relatifs aux Observation« de magnetisme terreatre. BibL Univ. LVI, 1845, p. 189—190; Soc
▼rad. d0 LMamw, Boll. I. 1848—4», p. 878—87».
48. M^pictiamns der Krde. Rppcrt. di-r Phys VII. ISIfl. p I— CLXV.
49. Letter to CoL Sabine ou magnctographic iugtruiui'Uts aud ob«ervatioas ot' declioatiun. ßrit. Assoc. Rep.
1847 (pt 1), p. 86— S7.
80. Baaaltate dee magnetinchon Obücrvatoriuiti!) in Manchen wfthr«nd der dnQllirigaB Periode 1848—46.
Kgl. Bayer. Akad. zu München, Abhandl. V, 1647, p. 1—118.
61. Baitilge n magnetischen Ortabeatimmungen. Ftggaad. AaneL LZX, 1847, p. 160—168; 1^ Hag.
Katorrid. V, 1848, p. 370—373.
S8. Badnelion der Schwingungen eines Magnets auf den luftleeren Raum. Anwendung dee Kupfers su MegneU
gehinsen. Poggend. Annal. LXXI. 1847, p 194—198.
63. Ueber die Ugliehe Bewegung der magDetiMhen Declination am Aequator and die aMgnetiaeban Taiw>
tränen Oberhaupt. Poggend. Aoual. LXXV, 1848, p. 470—481.
64. Uabn- die Ursache der täglicfaaa ff^gihilirigaB TwMitio— > da« EidBiagiatiW. Btgiaad. AimaL LZZTI,
1849, p. 67—76.
66. üebar die Ergebniiae aaiiier vorjährigen magnadaA-neteawilegiaehaii ExeoniaaaB. Kgl. Bayer. Alnd.
SU München, Gelehrte Ans. XXX, 1850, col. 729—786.
68. Ueber die nenerüch aa%afand«n«n neteorologiaehen Beobachtong» van hohen Feiwaaharg und einigen
■BdeTCB rar Sodetea Palatinn gebfirigen Stattonao In BaTan. Kgl. Bayer. Alced. ra VfliwlMn,
Gehhrte Anz. XXXI, 1850, ool. 767—760, 766—768.
67. Beachreibuag der an der Münchener Sternwarte zu den Beobachtmagen verwendeten neuen Instrumente
and Appante. Kgl. Bayer. Ahnd. ra IfUnehan, AbbaadL TI, 1661, p. 881 — 489.
68. Deber die zur mngnefisch- meteorologischen Eribr^chun):; iK'b Küni^riicliH liayeni im Jahre 1850 unter-
Dommeoen Excuraionen. Kgl. Bayer. Akad. an München, Gelehrte Ana. XXXII, 1851. ool. 169—184.
69. Daher dra aUmiligea Knftvaitaat dar HngiMto. tttggmL Anna]. LXZZn, 1861, p. 440—444.
60. Ueber die Verthcilung des Magnatiaanu in WtoWatgbaii «te. Foggand. AnoaL LZZZIII, 1661, 9. 854
—864, 864-374.
81. Ueber die ndnjlbrige Periode, «akbe aieb bi der Or«ne der ttgüeba Bawagang der IbgaetaMkl der*
stellt. Poggend. Annal. LXXXIV, 1851, p. 572-582; Phil. Macr, TIT, 1852. p. 428—4.35.
62. Meteorologische BeolMchtungen auf dem hoben Peiaeenberg, jtiirliciMr Gang der Temperatur daselbet.
Poggend. Auw]. LXXXV, 1669, p, 490—494.
88. Baobachtnngen der Lnft-Elektricitit an der Münchener Stemwiita. FofgaBd. Annal. UXXT, 1869,
p. 494— Ö04; Moigno, Coamos 1, 1852, p. 383-388.
Digitizcü by Ljo^j^ii.
77
64. S*Aln9 w Untennelmsg Aber die Mlnijliuige Periode, welch« eich in der Qirtam dir ttg^ea B»>
wpgung der Mapnctnadcl darstwllt. Poggend. Aunel. LXXXVI, 1852, p. 88 — 90.
6C. Leber den KinIluHS der RuUtiou der Suune um ihre Axe auf die atmoophirigcLc Tempvratur. Puggeod.
Amml LXXXVII. 1852. p. 11!;>-1:h.
66- ficechreibuDg und Theorie eines noueu (jalvancmetere, womit man schwache sowohl als starke galttlliMihe
Ströme aboolut mengen kann. Poggeud. Anoal. LXXXVIII, 1868, p. 280 -242.
67. ^teorie der Magnetisirung des weichen KiKena durch dM gdvoiedMo Btnn. iMUHBlt, Jekmb. der
Stamw. bi Hflacbeii, 1864. p. 37— fi7.
(8. Ueber fie im KMSNMb Bigreni wlhniid du Beriatoe 1864 magtUbiiu nuifiietjaebeo Meaaaogen.
Z^. B^w. Akud. aa UHmOmk, Qaiebrto An. XL, 1665, WL Nr. 9; Peoiiid. AuhI. ZCT,
1866. p. 476-461.
69. Qeber die Anwendoiig des gümamAsa Stnam bei Ibwliiweiiim der abiohitan ngmitiwhiii IndiiiiHn»
Kgl. Bayer Akad. m Wacha, Qdehrta Amm. ZLH, 1866, BnU. Mr. 9; IbffMd. Aimal. XOm,
1856, p. 638— 64a
70. Garte ma^Atiqae de l^Earope; dftaniiiBatioii dee oonalairtea lUgaMqve* dene le midi de I» IViaea ek
(!'• l'K.-pi-.Kiii-. Arad. de« So. de Varis, Comptos Rtiadu.s, XI. VI, 1858, p. 648—659.
71. iwr le magDetisme terreatre «t apedalement aur la declinaison olieervea 4 BrUeDae. Asid. dei 8s. de
Bnuellea, BolL Vm, 1899, p. 99-76.
79. Snr lee pivtal er aix-fs roogee obeerv^s peodant l'^dipee de Sohü da 18 Jallht 1860. And. die So. d*
Bnnelles, üuil. X, 1860, p. 426—42».
78. Beeallale nu den en dar Kani^ Starmnrte verautaltetm matooralqgiaehaa Uatanulnuifaii, aabat
Andeutungen Uber den Eioflu-ss de.<< Klima von München auf die OaeiiudhiilanilhlMiiiwe dar
wohner. Manoben, AbhandL VIll, 1860, p. 183—239.
74. Ob phaiwmwie obaemd dntirg total eelipeea ot tba tnn. (Traaelaicd froa tfaa Taarly report oa tha
BogenhaoMiti Obwrvatory for 1868.) Phil. Mag. XIX. 1800, p. llfi— 421.
76. Ueber die Meianng der iDclinatioDe -Variationen mittebt der luduction weicher EiaenstAbe. Foggiad.
AantL OIZ, 1860, p. 79-89.
76. Heber die eigenthamlicho ßeschaffeuheit der *afll'«l>— Barametaroeeillatioaea in Hidrid. Piaggtnd.
Aonal. CLX, 1860, p. 89—94.
77. Da oooraot terrestre et de la relation avec lo magnetima de 1» terra. Kbl. Univ. Arohivae, XII, 1861,
p. 990—978; Poggeod. AnoaL CXIV, 1861, p. 689-946; BarÜa, lelagraph. VeNiu ZaUaehr.
Tin, 1861. p. 288-241.
78. Bamerknng übur die Bectiromung dee Wcrthaa dar SealentbaÜ« ja aiafBStiaohan ObeervaterJeo. Bofgaad.
Aanal. QXU, 1861. p. 606-619.
79. üaber die «Mthaabaftaato Form dar Hasnate. Poggend. AaaiL CEZm, 1861, p. 299—349; Phil. Mag.
XZn, 1861, p. 369—376; Berlin, Telegraph. Vereine Zeitocbr. VIII, 1861, p. 122—129.
80. lieber die Finge, ob die tigiicbe Sehwaakaag dee fiarometara doidi die Erwirmong dar £idobei9lohe
allein erkitrt werden kam, oder ob sie tbailwdao einer koimlaeheQ Kraft gogeaehrieben werden
muss. Poggend. Annal. CXIV, 1861, p. 281—287.
81. Ueber daa Verbiltnias dar magnetischen Uorieootal^IntenntAt und IncUnatioo ia fidwltlaad. Poggend.
Amial. OZIV, 1861, p. 967—391.
82. üebtr ErJ^tiLimc. Bejliii. T^lograph. Vereins Zeitachr. VIlI, 1861, p. 180—182.
63. Ueber die tägliche Uscillation dee Barometera. Kgl. Bayer. Akad. sa Manchen , Sitzuagafaer. 1862
(Bd. t), p. 89—169.
84. Ueber die zeliii Jübrige Periode in der tBglichen Bewegung <ler Magnetnadel, und die Bcsichung dee
Erduiaguetismus zu den SoDoenflecken. Kgl. Bayer. Akad. ca Manchen, Sttsuagsber. 1892 (Bd. 2),
p. 66—76; Foggond. AxmaL CXTI, 1869, p. 607—617.
89. Ueber das Verhültnies der magneUaehai Intensitäts- und InoUnatlmna-Stdniqgao. Bagpor. Akad. la
Müuchen, Sitsuugsber. 1869 (Bd. 3}, p. 76—87.
96. Bntrtge oa aiaar ■atbaaiatiaabaa Theorie daa Hagaotiamao. KgL Bofor. Akad. la H9aehaa, Silnagabar.
1862 Tii. 2), p. 103—120.
67. Zuaammenliaug zwiacben Erdbeben und uaguetischen Störungen. Poggend. Annal. CXV, 1862, p. 176. .
78
M. JUbw dto BwbMhfamy dt» Biirtium» in TWugraphw TrMia. Paggend. AmtL GXVI, IMS, p. Ml — 8<4.
89. IWton's theori' of vnpour, and its npplicntion to th« aquerras vaponr of the »titiospherp. Phil. Mag.
XXIV, 1862, p. .'^bO— 35S; Poggeod. Annal. CXYIU, 1863, p. 168—178; Schiömilch, Zeitasiv.
ym, 1868, p. 72— 7&
80. Anffonleruriff zii R<'obachtnngr»>n flhpr Erf!irtr''>mp Bi-rlin, T^Ipit. Vprpins Z«-itS(-hr. TX, 1862, p. 136 — 13!<.
91. UaW dou EiiilluM dcü MoikIch au( die Magi' tundr: Kg;, liaycr. AkoU. zu München, Sitzungsbei.
1864 fll), p. 91—97.
BS. Uaber die jährliche Periode dM fiaraantcn. lLg.1 Ün^. Akad. m MitawiHw, SitamtgalMr. 1864 (II),
p. 97—109.
88* Billig« Bemorkangen ühur <\\c zebnjihrige Periode der luagnetlHhaB Tariatioaen ood der Bonnanflacken.
K|^. Bayer. Akad. m MOnehco, Sitmagaiwr. 1864 C^, f. 109—114; Brit. Iblaar. 8oe. Fno. n,
1866, p, 277—281.
V4. Tho «olar cclipae i>i 18 luly 1860. (Tronsl.i SmithaoniaD Reports, 1864. p. 240—257.
95. Ueber daa TeriiAltDia« der atmoapbtriaclwa Luft sn dem in denalbaa bafiadliahM Waaaerdanpfe.
Uath. Riya. IX, 1864, p. 489—447; Brii. M«laor. 8oe. Phw. U, 1868, p. 965—974.
96. Aatroaoiaiacbe Beatimmung der Lngc de« Bayeriachen Dreieckoetz«s auf dem Erdspharoid. Kgl. Bayer.
Akad. an üflachen, Stnmgaber. 1865 (l), p. 28—66. — U. Mittheilaug (aalbatatändig mMmua}.
Kfinaiiasi, Hatwiimiaiin^acba BttcbilmdcaMl, 1868.
97. Dar ErdKtrom und dil' Tclp^rapbenütronie. Wien, ZeiUohr. für Mctoorol. II, 18(i7, p. 1 — 8; Brit. Meteor.
8oc. Proc. III, 1867, p. 362-357; Halle. Zaitaahr. für Geaammt. Naturwiaa. XXIX, 1867, p. 155.
90. üatwr dia Bedeataag aritlwnetiaeber lOtlämrtlw te dar Hatwnlogia. VHai, ZeMadv. Ar MatooRil. II.
1867, p. 'J4 1—247
99. Daa Beobachtunguyatem der Societaa Paiatina. Wien, Zeitachr. fttrlletaacol.II, 1867, p. 369—376, 397—402.
100. Baontaang dea HraiamB»- «. IBafaw-ThatBioBiator«. Wian, Zailaetir. Ihr Metoorol. II, IMT, p. 618—618.
101. AtmoBph.Hri.sohr Wclipn. Wira, Zi-it<!rhr. fiJr Mettorol. III, 1868. p 20!» 215,
102. Luadrack und liruck der trockenen Luft. Wien, Zeitachr. fftr Meteoroi. III, 1868, p. S69— 872.
108. Eta neaar TardaBatoagameiaar. Cni, Bapartorinai, IT. 1868. p. 197— <00; Wiaa, Zeitadv. fttr Melaoml.
IV, 1861), p, 81—86.
1U4. Uemarque« sar les aurureü boreak'» obt,ervAe.4 ä Uanich. Acad. des Sc. de Pari«, Couipt. Rend. LXVIll.
1869, p. 1901—1802.
106. Bemerkungen ülMr das Meaaaa dar Waaaarvardaaataiv ia Mar Laft. Wiaa, Zattaohr. Air KataoMl. IT.
ISlii», p. 241—246.
106. Htlfsmitt«! znr Registrirung der Lufttemperatar- Carl, Baparterlaai, TI, 1870, p. 1—4; maa,
Zeitachr. für Metcorol. V, 1870, p. 129 — 182.
107. VancbiisdeDe Einricbtangm dea VardunatongcmcaBara. Gar), Repertorium, VI, 1870, p. 113 — 116.
mngegangeiie iSchriften.
(T«Bi Jamav bia U. Feteaar ISSBl ScUaai,)
fmu» Wtt&m, AaAheAar. IT. Tlrona» 1881.
8«. — Petteraea, K.: Kvaenaagea. Et Uktf til beara-
rdaen af ipammaaiet om fiorddanbeiaen, taad tut og pro-
filcr. \>. 1— 3<f - Srhiiefder, J. S.: ündersagelaer over
ilvrlivet i de urtiske ljurde. p. 87 — 70. — Sthaycn, W. M.:
Nyo Bidrag til Kll)ll)^kntlon nm (Ii>t arkliake Sorgps Ixpi-
dopMifinoa. ]' ;i u»>-
— AanberetniDg for 1879, 1880. TrooMa
188a 8*.
Ghaaiiflal taaMf ia Ltadan. Jooriwl. Nr. 230.
Jatmary 1682. Londoo 1882. 8*. — Muir, P. and
ftobba. C. E.: 0» ibi' voliiroetric t**"***"» 9t btnauth
ia tha form of Oxalate p. 1—4 — Mnir, P.; Th» BCtion
nf water on hisiuulljim.s joiiiclc: a lr>rturp exporimmt. p, 4.
- G liiilhtciiif, .1.11, und Tribi'. .V.. Alui:uiui;rii altoliols.
Pt. il, Ttieir producta of decompwitton by be«L p. &— 18.
Digitlzcü by Ljo^j^ii.
- Mills, K .1 and Donald. (}.: (hi ihp nrtion ol oxides
of saltä. ]■ l'^ — - o'Sullivan, C. «- ,iiid .■i-.\injlan-
Cim-,'.il'.ii Iiis 1-1 M.tiic 1 1 if.ils |i il — — lipnuit», h-lL:
Nut'- "11 liM- ai ti- I i iti\l lilorocarbonajp on Benzen«-
iu preMjflce of aJuiuinium cUoride, p. 3H. — i<L: Üu
bonavt-phaiMl and It» daiivattvaa. p.a8— 87. — M i 1 1 ». E. J.
and Pettigrew, J.; Ob tiw ateephg of Barley. n. ■^ä—U.
— Abetracta of papcra pabliibed ia otber jouruala. 128 p.
X. Bayer. Akad. d. Wiaaeniob. in Htüieheo.
Sit/.ungNLt'i'ichtp d. Diathptu.-phy'<il<iil. Classe. 1882.
Hft. 1. Miliichen 1882. S". — Kittler, E. : Ueber
Spannungsdäferenzen awiarfaai eineai Metalt und Kloirig*
keiton vemchiodener Conccutration. p. 1— — Lommel,
K: Tboorie der elliptiiu-lken Doppelbrediaag. 39— .5(i. -
Schröder. II.: rntcrsnrhniißen über diaABlMlgi|;ki'it der
Miilpoiilarrrfr',ii*tioii tlO.vsiitPr VerbÜMbingcn von ihrer rhe-
nii-sclicu /usammtnsi't/uii;,'. p. 57 — 104. — Ziltol, K
Ueber Plicatocrinoa. p. 1U6— US. — Vogel: Ucbcr Prof.
7»
Dr. K Kbonntvfr's Physiolodip der Pfluuceii. |i lU 11,'
— !• iiicher, Lvktir tlie i'Jjt-iaiKlie ZttMuiuutruwUuug
te MiMnlHB dw KmriitWmMu > U8-nm — Ve-
it r. L.: Ute ■dfliclinVaiiiif^
lUcrkatVOT. p. iao-187.
AmI njml« a« KMedM <*Bll«iqiie ia BrtiMl.
Meinoire« couronin'^i et autrcx rntuinircs. CoUectioa in
8». Tumü Vil, Fom:. 1. BruzcUi» 1882. 8^ —
Jaiiaen, A.: KUMle d'MÜirepoiaflia ■<Jied« an p«fat da
fi« de l'aptimde u Mvnce. p. 1— B6.
B»it0B So«. oT aatnnl ffiatory. Procceding«.
Vol. XX, Pt. IV. Borton 1881. 8». - Br( w.M.T M.;
CnUluKue i«f the bummii>i|; l)irii>. in tlie Soi iiu'i Mii-iuin
\rw>rhiil€<l . p. a37— 35a. — Diller, J. ö.; l'he tV-UUe»
od thi-ir «Mociaied rocin Dorüi of BmIoil p.S5&— S6B. —
Crotby, W.O.: Üiatorted pebbia in comrlomentM. DlSW
— S7a — Faltoo. W. H.: Sonue dwnctcr« u»efa\ in the
«ndr of tte Spbecidae. p. 978—886. — id.: List of tbe
Mtrlk Ainerii-«n liarradae. p. 98S— S97. — id.: Xous on
Ihe PMauthinaf. p. 31)7—406. — Hagon. II. A,; !'a|>prs
OB galla in moiit linuuiical »erial*. p. 406— -44)0. - id.:
Note on a Sarcopluii^iis lam foond ia a girk iiprtc,
P.40S-4I0. - .Vllen, J.A.: Sriontific labnn of Dr. Browor.
p.413 — 415. — lii-utun, E. R.: The uinyi^lBloidal meia^vm
of BriKbtuii. M&ris- {I. 4ir>-4ai D a v j ». \V. M.; MÜM
nygdulns of the Urishlou anivsd.ili'itl .^ertion of entomo-
10(0'. H'briuir) Jti, ls«i, p (_>ii m II üReii. H. A.:
On tho nruhuHcis of ni'inosniitlia |>. t'Mi. - Sione.
(i II . T\\v k;iiii<'> Iii Maine. |i 4H:1 - Wii.l « w <i r t h.
M. U.: Un the oririu of xhe irun oriK of Moniucttc diitrict,
Lidw mpciior. n. 4lKh~m. — Croaby, W. O.: On lia
afo and mmi—iOB oT Oc eryittllfai» fianuitio« of Gnini
aad Btadi. p. 480-4117.
Vol. XXI. Pt. I. Bootoo 1881. 8*. —
l'arkard. A ä.: New icluiuunOin |ianMt«E of North .Ame-
rican butUTHit». p, H :iH. — NichoU. W. lt.: ün ihn
tem\>QninTv of Ircyh wac r punds iu>d lakc^. p. Ki—Hl, -
Ujait. A.: AloiiltiiiK (.il Ihr luijstpr. //"marHi Arwricnuns.
p. tii — iXi. — l'utuuin, K. W.: Od a pittf of poUerv froin
SL Krand» livcr, Arle. p.90— 91. -- WadtwortJl, ^
On Ibe filling of aaiygdaloidal cavitiea aad rebis in tlu»
Kmraauu Point dJsülct of I.«k<> supcrior. p. 91 -KJ3. —
Binckley, M. H.: NotPi» on vgg» aud UtfiHile) of Hyla
vtrineoilor. p. 104- lo". .leffrii-i, B. J ; Kxiin-ssiüii of
rolor-Uind iKTvniui. ri. li>7. — l'iitnaiu. I . \v.: Nnture
df u pivuliar curtvd Iwue fotuul at ücarborougb, M. p. 107
-106 ( robhy. W. 0.: GMloar «r l'nndnin'k Aqr,
M. p. u»-n2
Boyal Dublin Society, s, i,'nt-fR' 1 mu»a<-tiiins.
Vol. I (Sifr. 2\ Part» 13. 14 Duldin 1881. 4». —
RL l.*) Fit7Kerald. (i. K: Ou tiie poasibibty of Ofigina-
tini; wBv«! disiurbances in the other by mcans of deetiic
form. p. 17S— 176. — It 14. Adaoi. I.., Kiuabam.
(i. II. and Uaahor. B. J.: Erp! oratio in tbe hnne cave
of Bailjrnamintrn. iimr <'a]i]a(li, ( Vjimty Waierford. p. 197
— Stientitic Proci i Vol. II, Pt. 7. Dublin
1880. 8". — Ball. V li;, runde of ojTurrenrp and
iliütrilMiiiou of diamoii'U r; Ihili.i j, 'i:<\ M', Wviiric
\ i; ; On sonip pH iii!,. 11] tlje L', iiliiijy of tlic
DiDgli' und hrra-.'h i>r'>iniiiii<ir.c-s p Om» vwi. ( nme-
ron, CTi. A. : On tlie artion of »ratpr nymn merrnrir sid-
ubate. p. 697 599. I.ttbv. i. IL; Voluntary art of »elf.
dettmction by tho Worlcer bee. p. GOO— WH. Fitzge-
rald, (i. F.: Note» on flnoreteeme. p. 809 -fil«. —
Plunkett. Th.: On rfci-rt in tlic limestoDC of Knockb)^.
eoonty Fennaoa^b, p. lill >il4 Barrini;ton. K. M.:
On tnO introduction of tbe »rpurrel into Ircland. p. OIö — «31.
— Stoney. <i. .1.: On «diniorons form of pansy. p, 632— filW
Vol. III, l'f. 1, 2. .H, 4. Dublin 1881. S".
liiirtüu. Ol E. lunl (iriihb. H.: » vi ;,.riii id
übost mitjunwttT tor Uüe vrith a.slrononiiral teli;iLi,pi^
p. 1 -11. — Ilurdmua. K. T.: Ou a intveniue front Ikilii-
Midai«, oear bligo. containing a conaidwabl« orauunt of
strniitiiii.i, ], 12- i:t. - Siiiiiii, \V . l'rcliniiiiarj not4' on
tili' nLKuufjutari; uf iiap4.T fruiu Moliuia lumilca. p. 14 — 16.
— M'ArdI«, D.t Notat an mmm new or rare Irisb Uepn-
tlea«. 17-41. — Preke, P. R.: Nortb-American bfida
containma tbe Atlantic, p. 22— 38. — llull, K : On tbe
geologital Etructurc of tue nortbem bißblaudji of ^icotluud.
j). at— 46, - Kinahan. C. II : Cork rock.v p 17-.'». —
Stoney, J.: On tlic plivsiral uiiitü uf nature \\ b\ Gl*. —
Freke', P. E.: On Inrds oliserKHl in .XmHia l.ounty. Vir-
llinia. p. 61—02. — Hartley. W, N,: Deicription of tha
nwtmmenta and prodMoes eniployed in photographing ultra-
violM spiH-tra. p. 93—107. — Kinaban, O. H.: Oathe
tbidcnesaoh of the Iriab bedded rock», p. 108. — ('amo>
ron. Cli A.: On tl»e composition of the milk of forty^two
CO«», p. 12.5—132. — Hull. K : On thp recnnt remarkaUe
«ubüijtcoct'ii Ol tho i^ruund in tlic saIi dit^triet', of rheahiro.
n. 13!J — 13f>. liiill, V.; (»II tili- iiieiitifii atioii o! eertain
loralitics inrulioned in mv pa]>i'r on tlie diainoiids of ladia.
180—140, — Snith, w.t (ioacliwling aote on tbo a»ana-
facturc of papar firon Holiaia caerulea p. Ul— 144. —
Hall. E.: On the origin and probable urnrture of the
Doinitc mMiotaiii« of central France, p. 146 — 149. —
Hujirini.W : Photonraphir »pprüMini of roniPt. p 150. —
Arjriiil. I'h .Nut«':, un the tertiju'y irijii ore ineufruro«.
tilenanlt \aUey, Cuunty Aniriui. j>. 161— IM. — Kioaban,
O. A.: «BbMlc Sand" k tlie drift north of Gnjratonaa, Co.
p. 165— im.
Weyer, 0. D, E. ; Die Wic<li-ret«chcinun|ar der
Metbodo und Tufei von Ufor i a!« sosfetiannte .Negev-
Tafel". Ein neuer Beitrag :'ur Cii".cliichti' der kür-
aaatoQ fteductiamafonn der MonddiatauoD im See-
Btfil adieroioopie«! Soe. in London. JonnnL
Ser. 9. ToL U, Pt 2. London 1882. 8*. —
Michael, A. D.: Fatther notaa on British Oribatidae.
p. i—lt. — White. T.Ch.: A new growlng or cireohrtion
*lidi- I) 19 — 90. - SymouK, W. H : On a bot or oold
»t*ge for the mii roscope. p. 21 — 22. — Suinmary of cur-
reat nwittrches relatmu tu zooloLn,- and botanv. raicro-
NOpy ct. p 2.!-lB2
Finikn Vetenak*pB>8««iatat in Ealnagfon.
Obsorvations metaoralogiqiiaa. Tot. TIL 1879. Bel-
aingfors 1882. 8«.
Müde Teylar in Harlam. Arehivea. Serie II,
Partie a. Uaarlem 1881. 8». — Winkler, T. t.:
Etode carciuologique «ur le» aenrcs l'emahix, 6Vj(pAea et
ÄraeMternUB. p. 78—123. — Van d»r Von, Rt ÜOppli-
ment ik bt deacription et k l'enaan de l'inatnniant uni*
vanal da RafeaM. f. 18»— 184.
— Yen der Ten, E.: Origine et Int de k
fondation Teyler et de aoB caUnet de phyaiqoe.
Hoarlein «. n 8*.
Vatorwiatenaehaftliche Gesellsoh. zu Chemniti.
7. Bericht, Chemnitz 1881. 8". - Nnbis IVbcr
Druck, Schrift und Kurzxichli^kpji in der Volk-^M biile,
p. na 12:t «tpitz. rcbcr die Thi«li«k..it lii i lirust-
dnise der Ncugelmni-n. p. 13tt— 133. Iii in]..'!. <', K:
.\lgenäora der Umgi-geud von Chemniti. p. i;>4 — 270. —
Sterael, T.: Ueber zwei neue kaadanarten ans dam
Garben von Litgan. p. 271—276. — Hftnael, W.: Witte-
aua d.J. 1878, 1878, 1880; p. I-JUCT.
^V«m 16. Ffliniar Hi 16. lOrs 18BS.)
American Jonmal of Seienoe. Editors Jameu
it E. S. Daun and H. Silliman. Vol. XXIII. Nr.
i:U. New ILivi ii 18,'?2. 80. - lian;i. .1 D : Hi.'
tlumi 'j( üir I "iiiin iii ut river Valley frum the in«'ltin({ uf
tlie i|ii;>i.Ti,ur\ tri liier, |i S7 -97. — Derby, O. A.: Oeo-
lugy of tlie diuluuud. p. U7— 9i>. — Gonid', B. A.: Alge.
Digitizcü by Google
80
braic oiiircssion of tbo diumal Variation nl K'm[KTuturc
p. 99—123. — iäterry Hunt.T.: Celeiti&l cheinistry trom
kl« tim» tt Newton, f. Uft— Ua. — F«vk«i, J. W.:
A Cerearia irfth caodtl wlaa. n. 184— 186. — Terrill, A. B.:
Notice of thc remarkablo Hurine Fauna occnpjwf the
ontcr bftuks olf th« «cHitbera ooMt of New KnglawL p, 186
—lia. — Sei«otific InteUifiiieaL f. 148— Ifia.
Buir, ndtipp: Zar K— rtaiit dw Mmnb Bkms
d« aMMchlichen MafHwUctailwvt. 8aB,pAlMh — Zu
&t«toMnDf;sgeschiebte dei Airarai»e1iid«li. 8e|>.-Abi.
— üi-licr (leti ConH» arrf-riosiH dir SfUchier, Chi-
maeran uiid Gauoidi-ii. Lciiizii; 1870 8". — Zur
Entwicklungsgt!i«;liiciit« Jt-ji UriKii ltn'-chädela. Leipzig
1879. ö°. — Ueb«r das Epithel des menschlichea
Mirena. Würzburg 1880. S».
OM»Unli>ft aataiinMh. Wamä» in fiarlin.
SitamiigalMriehto. 3g. 1881. Barite 1881. 8«.
Rieoke, Eduard: Ut^btr d«» vnn Ililiulioltjc vor-
peschlagene Gesetz Jor <li^ktri"Jyim!ii;i-i liiii Wechnel-
w;rkun>,'i'ii. Sop.-Abi. — I/i li r Jas WL'!ior's(.'lii_' Grund-
gesetz der elektrischen Wccbaolwirkung iu Keiner An-
weodang auf die oiütkritche Qjrpothese. Sop.-Abi. —
lieber Molecalarbemgang nrrier Tbeilchan, deren
Wochtelwirkong dandi daa Weher'sche Gesetz der
^•ktriadMit Kraft baatbuiA wird. Sep.-Al». — Bei-
Mg« nr Kennlaiai dar Kagintirininf daa «eielieiD
Euieiu. Scp.-Abs. — Zar Theorie der UDipolaren In-
duetion und der Plücker'aehen Vvrsuclic Sep.-Abz. —
Zur Theorie der dielektrischen Mittel. ,Scp.-At>z. -
neraerkunpen ülwr die l'i)IpunktM .'iiie.K Maf;fnftji. S»'p.-
.Ahz. — TJi'btT 1 iiu-n Tr»iii;i.'i)ti-::nmlt;iilicutiir und übur
die elektrouiotnrl.-trhe Kratt ite» (irove '.sehen Klementea.
6ap.-AlM. — Einige Beobachtungen an dem Radio-
matar von Crooke«. Sep.-Abs. — Vernich einer Theorie
dar elektriaeben Scheidung durch Reibung. Sep.-Abs.
— Zar Lahre tran den Poka aiaaa Stahmagaatea.
Sep^^Aha. — Gebar die tcb einer Infloenatnaadiixke
nraitar Art gellaiitrta Elektriettätemongc nad fiue
AbhlDgigkeit Ton der Fenebtigkeit. Sup.-Abs. —
Messung dur vom Krdiimgnrtiamus auf einen drehbaren
Üueftren Stroniit^iter auagt iibti u Kraft. Sep -Abz. —
Uebur diti Bewegung eines elektrischen Theilchens iu
einem homogenen ruagnetiacbeii Felde und das negative
eMttriHihe Oiimmlicht. Sep.-Abz. — Beiträge sur Lehre
Tum indneirien Ifagaetiamna. Sep.-Aba. — Uebar die
elalttriaehen EhawatargaaetBa. OftUfagaa 1875. 4*.
Joseph, Gnitav ; Erfikhrungen inj wiK>icu<icha(tlielMtt
äamoielu und Beobachten der dun Kruiuer Tropfataia-
gvetten eigenen Arthropoden. Berlin 1881. B".
Aead. dea Soianeea da Puia. Comptaa raadua
iMbdonadabee daa ateaaaa. 1882. 1« Samaatn.
Taae 94. Nr. 5—8. Paria 1882. 4«. — Nr. 5.
Bertrand, J.: Sur la th^rio des dprcurcs h!p£l4^ p. 186
— 192, - Kaj'O: Sur une critiiine ormtenne dan.s le iler-
riitr nuraero des , Memoire« ilr In Sinnti- -ulii inii' di-js
spriiri'sciiiiisti-s". i». 1!''J — IUI. — Hirn, (i. A.: Hesume
des obser\utii.':is tri tt; r> Im^'Hj iis linU-s riudunt Taniit^C 1881,
eu uualro poiuti» du iiaut-lliiin et des Vosges. |*. 194 — 197.
— Gilbert, Ib.: Bar ditnn arabUaMB da aMonenat re-
ktf. B. m-aOO. — Bayern. 0.: Da la fiiae h«nia1ii|ae.
daaa ue auladiea aiguts k ddfmeeccnrc hrnaqae. v 'JOO
— ^306. — Appell: Sur une classe d'ttqnations differen-
ticIloH lin^ircs binAmett ii ■ ii< flii irnts ali;''briiju(>s. ]i 2(12
— 2116. — Spoerer: Sur ranntiH' . -.1 ill.'itoirn du lu
cauie qni dMormine ia distribulioa variable des tacties i ia
.suriii e du suluil. ]i. 2(15 -- 207. — Ii uuss i negri . .1.: Sur
Ics integrales asymuloie« des equatious ditfercntielica. p. 2Uä
— SlO. — Taaecefc, M.: Sur gtetailiaa dea surfares
at dea cearim k double cembare de tooa lea degri».
f. 210 — 211. — Wroblewaki. S.; Sur la eombinaison de
acide carboniiiue ei de IVuii. p. 212 — 213. — P armen -
tier, F.: Aride siluomolybdiijuc. p. 213 — 21.5. — Uirard.
.1. de; ,'^ur de nouvellu« cuinbiiuilsüns des ald6hydcs avcc
riodure de iiho.spbnuium. ti. 21'» — 217. — Ogier, J.: Snr
la densite cle vapeur du fhlorurc de prrosull'uryle. p. 217
— 220. — Burcker, E.: Sur la fomiation d'une aldäiyde-
ac^DC et d'uu glyeol de la s^rio aromatiiiue. p. Wl> M8
— Chastaing: Recherebes snr la Pilocarpine, p. SU
— 224. — Pierret.Ä.: Sur les relations du Systeme vaso-
moleur du bulbe aver lelui de la moelle epiniere cho2
rhomme. et snr Ir^ iiltertuions de ccs deux «jsHmes dans
le i-oiirs ilii t;ilM-s s..'l;.^:tlt■ ji, 22.'> - 22(1 — rrillieiix, K.;
Sur la furnuHion di-> ffruin» iiielles du blö. p. 226 — 228 —
Bourgeois. Ii.: E.»ai de reprodDction de la wollasiouitc
et de la niäunite n. 23S— 229. — Bonrdon, E.: Sur aa
aneinonifrtre multipliralcitr applicable k la mesure de la
vitesse du vent dauo les galeries de mines, aux obscrvatlons
meteurtdo-riiiui?« et k la d*»tPriniiiRti<ni de l,i vitesse deti
e<inr.% d'eau. p. 22!» — 'Zi'S. — Vinut. .1 : Sur üucluues
phenoiiii-ne» atm(l^pll<■ri■ple^ olMfrvtH |irniiiniil la derniere
n^ri<Mle de liuutes jireti-siiniH- (i 2JJ -2H. ~ Gnillemiu.
E.i Carte du relief de la Kranue. ii reclielle de jo«io(,,.
S. 234—239. — Nr. 6. 7. Uertrand, J.: Sur la loi de
äriation du pendula de Fouirault. p. 371-372. — Hcr-
mile: Sur iiuelques application.^ de la theorie ile.") fonctkms
piliptiques. p. 372 — 377. — Faye: Sur iin lii.mvejiu JMmoÜre
de M Hirn ^Keclienlies expcrinitMitalf.'i nur la relation
qui i'\i->t.' entre la resistanie de lair el sa lenipeniluri'
p. 1(77 .HtiO. Hfrtlielot; Snr le.'i .seU dniibles formes
lar len sels haloide.s du niercurc. p. :iH() .SHö - Milnc-
Edwards, U.: >tulc sur le« eifet^i de l'iiyuDosc aur qnel-
nffTfmfinr. p,89> 888»— Blaaehard, LaanKutrae
MbiidremeBt fnm oeatineat anitnd poidaBt tS» m»-
denie de la terre. p. 386—896. — Sylvester: Sur les
rat im-, des matrires unitaires. p 896 — 399. — Chancel.
0.: liri Ii.ti Im s snr le.s aeides nilro!;tfn<5s d<5rires deü ae^-
tutii's. (I Ll'r:' 4113. Cbur< iit, J. M.: Snr Irs divers
etat.'* nervenx di-terniiues par rbypnotisation cliex le» hj-
Bturiquos p. 403 — 4116. ■ Laor, Fr,: Sur une e«n ther-
male jailUsiante, obtenue dana k plaino du Foras. p. 400
—108. — Abrie, A.: Sar feuilai da Mlone de Jndte
paar eoariiatlre tea oiaUBea de la Tigae; p, 406— MS. —
ßigourdan, G.: Obacnations des planHes (221) PaKia
et (2221 Palisa. faitea k rubservatoire de Paris, p. 4fl9. —
Andre, Cb : Sur le compaipion do l'dtoUe y d'AadnnDide
et snr un nciuveau mode de rt^lage d'on ^aaleriaL p. 410
—411. — Lagnerru: Sur la distribution, dans le pba.
des racines d'une ^qiiaiinn algebriiiue doot le pniaiiar
membre satisfait k une equatiun dilTerentielle linäüre du
aaeoad ordre, p. 412—414. — Mittag-Leffler, O.: Sur
la theorie des funetions uniformea d'tuic variable, p 414
—416. - Puini~ar^. II.: Snr les points singuhers de»
4quations diflercntielleji. p. 410—418. Picard. K: .Sur
le« fiirmes des integrales de certaiues eqnatii'iia ditlerun-
lielles Unitaires. p. 418 — 421 — .Vpiiull; Sur un cm de
r^uctiou de» fuucüoiis B de deux variables k dea fouctions
0 dtiae variable, p» 481—484. — Le Paice, 0.: Sar laa
■maea quadratiquea k deux aMia de wiaMaa. p.484— OA.
— Andr«. U.: Snr U ditMbaM dHm eertaia aaelkal
par laa pniasanccs d'une cartelae ftetorieOe. p. 488 189.
— Pillenz: Sur le dtoc entre rorps t^lastiques. p. 429
— 430, — Deprez, M.: Des actiun» ele<'triipies dan» les
systdmes condurtetirs semblables. p 431 — 43J. — id.; Sur
le transport iMedrniuu de Iu l; r. >■ aux graiidet» distanees
p. 434. — ürillouin: Sur les nietbodes de comparaisoti
dea cacOcieBta d'iadaetkm. a.486 il7.— QB4bhard,A.:
Bar la gMialild da la laatbede 4betiaekimM|ne paar k
ßouration dea Kinca tqnipotentiellea. p. 437— 440 — De-
charme, C: Ejineriencea bydrodynamiques ; Imitation, per
le» cmiraots liquid(!4. des phenom^nes d'electro-magnettsme.
p 440— 442. — Laurent, L.; PülarinW?trc ä lamiere t>r>li-
naire. p. 442—443. — Audri, 0.: äor les oxycbloruros
Diqitized by Google
8]
ilc Iii i'omi'U'
Ii, .'»iij r,m
de IMgiM'i'iuivi. j). m~mi. ~ Usier. .).: Sur un oxy-
fUorure df soufrc ji. 446 44h - H<inri;otn. K : Action
liu l yamiiv de ])otxv.siuiii uir ic tricliliirui < Ute depOUttinn.
1j. 44» — 44U. — Juauuis: Suz Ut cliiüfur de fonnation de
'•dile teiiqnalndriiaA. p. IW 169. — Munts. A.: Sur
It galMlIiM. p. 458 — 466. — Oninochet. E.: Sur les
•roniutps. p 455 — 4,')7. — Cosia. A.: Sur la hi^nitite.
nouvclli! t'sjuVi- iiiiiiirnlugi«|ue. u. 4"i7 iits. - Marion,
A. K Actiiiiairps atlanti(]ues ifea draKag<h> de l'«»iiiO lo
Travailltiii. y .i,>s 41;". dittcau: §ar \v» Kcliiiiide«
totiile» de l'We. de Culta. 11. 4ül— 463. — licnault, B.:
8ar Im Ait«r«phyUitM. p. 48S— 464. — Lirj, A. M.: Sor
h Batan det mMrolUhe« fainiit partie intignh dea roehaa
«niptivta pi. 484—466. — Bleicher: Sur la dtcoufota
da terraiB carirnniftre marin en haute Alsaae. p. 466 — 168.
— Renou: Sur les anonuüies de k» preaitiou «traosjjIn'Tiijiip
en janvier el fevrier 1882. |). 469 — 470 — Nr. K Mou-
cbez: Obsert atioiis inMdienocs de« {ivtilcs plaiK'-tct-. Initts
a rohiier^atoire de l'aris pendaiit Ic quatrwmr triineatre
de l'aiuiee 1881. p 474—477. — llermite: Sur quelques
Hon» de la Uiäorie dea fonctiosi ellipiiqiMa. p. ATI
— Berthelot: Sab doubles dn mereure. p. 4891
— De Qaatrefaget: Note lur le pi^rmaniianntp
da potaaw, conaidM comme antidote du wnin des Kcr-
pents. h prii|>o» d'iine pnhlirntinn de M .1 II. do Lacerda.
p. 4"V^ — t;Hi — Ii rci w II - St'qu ard ; l'u i limlit's sur uiic
infliieiice »pwialc du systt-me norvpux. proilniiwnt Parr^t
dea ^hangea entre 1« aang et lei tianu. p. 491 — 494. —
CyoB.E. de: L'action de» baute« prMaioiu atmosphäiqoea
aar raafuiHiiie animal. p. 494 — 4%. — Richard: Sur le
nanaile de la malaria. p, 496— 499 — Lirhtonstein. 3.:
l'n Douve«n milc apti-rc vUvz U^i Cui ^ idiciiH i.lcanlhococcus
Si(fu I- )i,40!» — fiKl, — 1! i i; rilaii, It : Oliservaliniis
—-III lf*sl. faitt'S a l'< iNsiTvatoirp dci'ariü.
'l ai-i-liini: Sur In (!i>lriliiiti'iii i]i > ; riitu-
bvninceii, des faoiles et des tacbeii BoUirc:^, u|i.s('rvt'> a iLome
fTrtBiit le iWiiiMm« «t to ttwaiime triiuesitn! de 1881.
n. dClS— -608. — id.t Obaervathma spertruscopiques solaire«.
laites k rObscrTatoire ro,>-«1 dn ('«ll^gc romaiii pendant le
deuxieine et le troUifme trimestre de 1881. p. 506 — B08. —
LaetK-rri:: ^\ir in distrilnitioii, dans le plan. di>s rociues
d'iuip r^|ii.iti! II :ilL;.'iiri4iic dont le pretnier mcnibrt' siuLsfait
ik uiie cquatiuij diA<-ri'titidle liiiraire du sei'üod urdre.
p. 608—611). — Mittag-Lefflar: Sur la theorie des
foDctioiw uniformes d'uue variable, p. 511—514. —
Bonsiineaq, J.: Sur rii>ti>};ratioii de requatioR
«s!*(,t- • -
LeTjr, M.: i^iir la »uiutioii pralique du prcbli-me du tran«-
»it de la foree k do gnnidea dletenrwi & ilT—BlS. —
iekelaon. A.: Sur le roomwnwrt rdam de la tore et
de rWier. p. 520— ö2H. — Terquem et Damien: Bous-
Bole Muis rt-sii-^lann«, drstluee k la mesnre de» <:«unints ia-
teiisi-s. ji. äiKt 5211 - lifi liarin f. • '.: Kxprrieiires hydrn-
dyiüiiniiiiii'^ : iiiiii.il'.'iii, )iar rimruiüH riijuidi':*. dc.'v plir-
nonii-uea d*elc».'troniUK'ii>'iisini' el d'iuductiuiL p. 627— ÖÄJ. —
Joly, A.: Sor la «aturatinii de l'aride plin:>plioriqne par
les bases et sur la iicutmlite cliimique. p. 62!)- äSI. -
Joannis: Sur l'adde ferricniüiydriiiae. n. Ml— &H4. —
Blennard. A. et Vran, U.: Aetunt da l'iodo sur la
napbtalinc h haute temp^ralure. y ^M — ."iati, - Oivssard.
( -: Sur li'S (olorations hlrue i't vertf de» linkt's it i>aii^iC-
iiir-iits p fi,% — '».H8, — HoucliiToii: l>r-i Ironltlps dr
] it;Milllinitnin ihvr. los Ji'iim'S ciifaiits. ...^^lrds-Illt.ll.•(.^ |uir
iiioui(-sl(. De leiir disparitkin lorit du retow de l'ouie.
pi. 668— MOk — Poneket, G. et Chabry: 8ar l'dtolatioa
dee dntti de Behwnidee. p. MO— MS. — Bcrtread, E.:
teka
T.t KoUa über ein Diluvial-
eenomanen Altera von Bromberg. Sep.-Aha. — üebar
Iloploiiehii» und Omolirliit. zw ei l'iit*rgattuiifr- n von
TAtlm». St'p.-Aha. — Niuh Art di-r CiiTipeiicii-Cinttin fj;
ImticiiIb aus den Kl i'idt aljlai;! riinf:< ii lics I.iliamjii.
Sep.-Abz. — Uebcr die Cepbalopodco aus deui Gault-
Leop. XYIIL
p. Ml
piQHiBKe iiuuauai hi eorae
quader des Iloppelbergea bei LMlfnMtein unweit
Ualbaratadt. Sep.>Abi. — FiachsdÜma aus der ober-
aeaooen Ttiffkreide von Mastricht. Sep.-Abz. — Geo-
logische Rcisenotizen aus Schweden. 8ep.-AbB.
Oeolo^oal Society of London. Tranaactiona.
Vol. I. II, III. IV. V. Ixindon 1811-1821. 4». —
2.Seriee.Vol.I,I'ta.l,2. London 1822— 1824. 4«. [gek.]
Soo. roymle de Botaniqne de Bel|^qae in BrlUaeL
BiÜleUn. Tom. 1, 1—3; II, 1-3; III, 1—3; lY,
1—8; V. 1-3; VI, 1—3; VII, 1—3; Vni, 1—3;
IX. 1—8; X, 1—3; XI, 1-8; Xll. 1—«; XIU;
XIV; XV; XVI; XVH; XVni; XIX. BmaUee
I. '?62— 1880. 8».
FhyaikaliMlMrTevelB in VFUktet «.II. Jafarae-
herifht 18H!)/40. 18-11,-12, 1842 43. 1843/44, 1844/45.
1845|'4ß, 1Ö46/47, l»47; j8. 1848/49. 1849 50, 1851 '52.
1852|'53, 1853 54, 1854,i'55. 1855;56, 1856'57, 180T ' S
1858/59, 1859/60, 1860/(51, 1861/62, 1862/63, 1863/64.
1864/66. 1865/66. 1866/67, 1867 68. 1868/69. 1869 70,
1870/71, 1871/73, 1872/73, 1873/74, 1874/75, 1876/78,
18T^V, 1877/78. 1878/79. 187«yeO. Ftwikflu« «. M.
1840—1881. 8*.
AHiOkfefr Tffrin fai fnaiteC a. IL Jalma-
berieht. Jg. I. 1857, II, 1858, IH, 1859. IV, 1860,
V, 1861, VI, 1862. Vn, 1863. Vni, 1864, IX, 180S,
X. 1866. XI, 1867, XII. 1868. XIII, 1869. XIV, 1870,
XV, 1871, XVI. 1872, XVII, lH7.i. XVHI. 1874,
XIX, 1875. XX, 1876, XXI. Ib77. XXII, 1878.
XXIII. 18711. XXIV, 1880. Frankfurt a. M, 1859
— 1881. B".
Soe. amtunologiqne Beige in BrtlaseL Annnl« h.
T. I, 1857, n, 1868, III, 1859, H', 1860, V. ISÜl.
VI, ISIS, Vtl, 1888, ViU, 1864. IX, 1866. X, 18S6,
XI. 1867. Xn. 1868, XIV. 1870/71. XV. 1871/7»,
XVI, 1872/73, XVn, 1874, XVIH, 1875, XIX, 1876.
XX, 1877, XXI, 1878, XXH, 1879, XXUI, 1880,
XXIV, 1880. üruxelles 1867—1880. 8«.
— CumpteR rcnduB. 23. S*-])!., 'i. Xov., 1. De«.
1866. — 5. Jan., 2. Vevr., 2. Mars, 6. April, 1. Juia,
6. JiuUet, 3 Aoiit, 7. Sept., 29. Sept., 5. Oct , 2. Nov.,
7. Dec. 1867. — 4. Jan. 1868. — Si. 19 — 53;
56—64; 86—90 ; 96, 98, 9», 100. — 2. S^rie.
Kr. 15—81; 83—99; 81, 32; 34—44; 49, 51;
68—78. — 8. Jan. 1888. — 8. SMa. Nr. 1— IS.
Bnixellm. 8*.
Acad. Imp. det 8oieBees de 8t Pdtersbtnny.
UuUctiii. T. XXVII, Kr. 4. 8t. P*ter»bourg 1881. 4».
- B»ekl«ad, O.: Lee Ateeoia et r^pUatride de le ep-
lütte Becke poor 1681. p. 401— «Bi — flaaaelberg. B:
Sur la «peetroBcopie des metalloldca. p. 406— 417. — id.:
(Miscrvations 8peetr<>«co)iiquea des cooHtca 1881b el 1^1 r
II. 417 li'i. — Maximowicx.C. J.: DiaRjioses planUinim
jiüNuruni ;i-int:. iüum. IV. p.42ö — 4öO. — Ii n 11 -^'i o r f f . K:
Sur IHK- iirmvelle l onncxitu dans l'cgpare. p. 5(jO— 072.
FleachiMax: Vanetlten-neobachtungen aus dem
Pri^Nuririaal xu WOnboig in der Zeit Tom 1. Februar
1874 bis 1. ApfO 1875. Sqp. Ab«. — Leber Hehädel-
a^MbikhugeD. 8ep.-Ah& — Ueber Zelle and luteir»
eellBlBraDbatam im HyaUnkiurpel. Sep-^be. — Le-
gerutiggvcrliUltTii'.sp der Eingeweide. Sep.-Aba. —
l'el)cr einige pathologiache Fluide b« Verbrechern tmd
Spllistmörilrni. Si'ii.-Aliz. — Präparat einps OHer-
•cbenkels. Sep.-Abx. — Ueber einig« Beobaohtungen
10
Digitized by Google
89
■n M>tfc<ilii 4iMC Bngtriobtotoii. 86p,^lii. — HtjgtU
grifctrfaUatwfttdiHL Sep.-Al». — Ueb«r Verbreebar-
Oddrae. 8ep.-A1n. — Tariettt«n-B«obachtun{;en am
dem Präparirsonle zu WQi zlmrp in den Wintersemegtero
1875/76 u. 18"(l,'77, Mürzl.nij? 1879. 8«. — Untcr-
aucliiingen QImt ilic I imtidi'iibstnDZ di-s hvalinen Knor-
jwU. Wüntbarg löf^d. 8". — UnUtnuchnngan Aber
Vfrbrechpr-Gebinip. Anatomische o. ailltllMIlOlOgiaelie
Stadien. Würzburg 1882. 8".
B. Aeetdmni« delle Seianie di TsctaMk Atli.
Vol. XVn, Di»p. U. Torino 1881. 8». — Bruno.
it.: MoUb c«ni<'bc! i-hv passano per tn> piniti dati e t(M-«a]io
Joe Mte dtte. p. 2» fM. id. : Sui «[»«drilatori >i?liomM
rirroscritti ad uoa qundriru. p. 35 — H. — l'csi hui. M..
Serie di «perienze »iill« |K?rreziorit' dci culori dityn l'alilKft-
^iamnitn uellu r*'tina. ji. tf(--r>l. — (i ii^ Ii p1 ui n, i>. : Sulla
«rapwruioae dell' acijua i- «all' aiuurbiiiieiito di'l vapure
MfiiW par aSetto dello »«luzioiii «aline^ p. 54 — 72. —
Paano, O.: tfn leorpma kuIIc forme mulUple. p. 73—79.
— Dorna, A.: I'i. 'i'!it;u'ii)ni' di akwd lami dpü* Osscr-
vatorio aatronomii. u i». Ki.
▼amoig. tot BavorderiBg §K faMMaknndige
WatanaduppMi ia VadarL-Indid in litetlA. Oan««-
knadig lydaehrift. Baal XXL Wmm atria Daal X.
Aflamfa« «. Baftavla 1881. 8*. — Xaeofaa. J.:
Eeiu'ge beMbouwingen over febris billoaa. p. 660- 678. -
Urnnciaan, 4.: StrTrbninp-hnadcnde drt'kstof vau eun
»tryi bniiii'-cir'iiilrii Vim i [■ i'ü'i Wl'i Ve i> c hu " f f. K. ;
l.i ikiii^ilij; imiI.:t/:i/i k .m • :l strvrhniiit'-limiileiKlf drok-
vtol tu i'fii ^!r_^( hiiiin'-i l( mini kt'vor p, (ina— 7(X),
Wriiitraub, ( : I cber die Hnlkraft des Jodoforms b«i
der lorulfii Ik'liuiidlniiK syphiHtischci lit'iKhwrtri*. p.70I- 727.
Auwers, 0. F. j. Arthtir; Uiit<'i>HcliiitiRon iihcr
VfiutKlfilichf Ki^ctiU'Wi-ifuni,'cu. 1. l'lieil. hunigifburg
1862. 4". — llioliachtungcn am Ikliomutcr. Ik-p.-
Abz. — William iiencbid's Vcrzt ichiiiir.'it' vuu Nri . l-
Hecken und SteildmdbB. KünigxljLr^ 1802. Fol. —
Parmllaxenb<M)tiinimnig«n mit diaii Köoigaberger Ileliu-
■atar. 8ep.-Ab«. — Tafeh aar Kadoctian dar Pecli-
astiaiMO maehiedi iK^r stcnnroiaialMiiaw anf «ia Fmi-
daaantalqratani. .St>p.-.\bs. — Rednctioo der Beobadi-
tOBfan dar Fui»liMnt'titnli<ti'rue «m Paseageniiutninient
der Sternwarte zu l'akrmo i. d. J. 1803—1805 und
Bputinimuiig dpi- mittjcren Kcctiiücinsioucii fiir 1S(I.'>.
Leipzig 186fi. 4°. — lipstimniuiig (Ipf I.aiiLreniiiitcr-
achiedp« 7.wi!<(tln ii den Stprnwartpii zu lintli.i uu.l l.cijj/.ig
unter H aii.spii'.t ilitwirkaog au.^gotuhrt von Auwrs
u. Bruhn«. I^ipzig 18M, B*. — Urit«r»ttcbungen über
ver&uder liebe EligeubeiragaDgea. II.Tbeil. BeaÜmmuQg
der Elemente der Siriusbalu. Leipilg 1868. 4«. —
UBtanaehimgaii fbar die BeobaehtuigaD tcb Baaael
nnd Seblatcr au KSnSgsberger HeBometer aar B».
htimniling der Pamllaxp von 61 Cygni. IWlin 1868.
1". — Programm für die Ifcobachfunsj dpr Sterne bis
zur neunten Grüsfie. 8ei>. Abz — X:irhtr:ijZ zu di-n
rntersnchnngpn über die ypi uniipi üi lio KiK' iibpweguDg
des Procjon. Berlin 187.'^. 8". — IVber die Pnrullaxo
dex 8ternii 1830 Groombridge nach Joluuon'« lleub-
achtungeu am 0\rurd('r tleliometvr. Berlin 1874. 8>.
— Beobachtoiv d« Mercurdurebgaoga* am 6. Mai
1878 auf daat aatrapliyrihaliaehan <Äaarvailo«iini m
PoMmh. 8qp.-Ab«. — Berialit ftba« Aa BiotMMlitiaw
d«« Vennadvnhgang«« yom 8. Deoember 1874 ia
I.uxor. Berlin 1878. 4». — .lalirf slifiichte vom
«."troph^iikaliacben Ubaervatorinin in Potadaiii.
Beiträge zur ftoscliiclite der Phyilk.
V«B Dr. B» Oerlaad, Lehrer an der Kgl. böberaflawirtl^
schule in Ciuael. M. A. K.
(FartaataBBg.)
*Jobn Dolh.nd, gob. 1700. nnd * Petei-
Dollond, geb. 1730. 1) Zwei acbrooiatiadie Feru-
rahre, anag. 17BB; a Draaden. Dr. p. 10. S) Om-
bam^a natronomischer SaetOTi auBg. gegen 17tllt; in
CafeaGl. C No. 15. S) Zwei Feruröhre, auag. um
17C6; Afcadapiia der Wlaaaaaab. te FMarabug. U C.
2342. i) Einfaches Mikroskop; Miemfroiiiml Society,
London. L. C. 5174. 5) Zuaammenges. Mikroskop;
Bobart Oaner, 8lek»«pon>Tk«Bt L. 0. No. 5154.
6) Incliuatoruni und Inteu^^ität.Yftpiiarat; Hydrograph.
Departement der Admiralität, London. L. C. No. ia27.
7) Qnadnmt; Sternwarte in Ootba (7). Fflr denaelbca»
der für da« Caaaeler Mu»eum bestellt war, batte
1768 l>oUond 168 Pfund Sterling gefordert, 1770
afaid,1024 Tbir. dafür angewietipn und 1785 nochmala
84 & Tblr. In der Zwiscbenzeit kam der Quadrant
nacb ("aascl. Am 4. Dee. 1788 bat der Uersog von
Gotha, ihm <lens<-lben für Zacb ZU leiben, wozu am
3. Jan. 1789 die Zustimmung ertheilt wird. Naeb
mannichfachen Uiiteriiandlungen kam dann am 9. April
1799 derVerkauf lÄr laOOTbb-. zu Stande. 8) Fernrohr
(vgl. Hnmboldt); Sternwarte in Straatburg. L. C. 2S89.
*Jobn Bird, geb. IT09. 1) Foraabnaaa.
:l Zwei astroDomiflche Quadranten ; beides im Besitz
der Royal Society. London. L. C. Ko. 298 a, 3286.
S) Paaiageinstniment ; in Draaden. Dr. p. 28.
*Jame* Short, geb. 1710. 1) Reflector, auag.
1734 in London; in Dieeden. Or. p. 22. 2; Ore-
gory'seber Baflaetor, noig. aband. 1741; in GaaaaL
C. No. 170.
Le Feburc. Mogaet sva 40 StnblUuKllen, auig.
1711 bi Paria; in (kauA. 0. No. 159.
'.Tohs Kfrg. rich. Ii .Astroluhiuui mit Voll-
kreia, ausg. im Anfang des 18. Jahrhunderts in Cölln
an der Spree; in Oaaael. C. Vo. 118. S) Propor-
tionalzirkcl ; in f^a-isel. C. No. 172.
Job. Xath. Liebcrkübn, geb. 1711. 1> 12
Hiknikopo adt Pri^antan; l> Oaaail. C. No. 167.
2^ Mikroskope; in l>reir!f.n. D p. 11. 31 12 Mikro-
skope mit Präparaten ; R. College of tiurgeons, London.
L. C. No. 5694.
•John Whiteburst, geb. 1713. Ii Kleine
Wage; im pbys. Cab. in l^eiden. 2) Uiagonalbaro-
matar, «Hg. 1772 in Derby; Boynl MnaMm. Silfind.
L. ('. Xo. 4033.
Georg Fricdr. ßraiider, geb. 171.3. lle-
dnotioDMcbeibe zur Verwandlung von wahrer in aaitt'.
lere Zeit; Germainsobca Huaottn, NBmbcrg. 0. p. 88.
88
* Georg Fri«dr. Braader, gA. 1718, nnd
ChriKtopli C«spiir HöBchel, geb. 1744. V Ililng?-
compMt. 2) AmphidioptritcheeOoaiometer; StcrnwarU'
in Zfiriok. W. TnU p. ZTm. p. 169.
•Hans Conr. B»rtensich!a|t*r. gt>\t. 1713.
1^ AstroUbium, »mg. um 1760 in Selwffhaiueo. S)
SnHudir; Sitnnnrte in ZMah. W. XTIL ^ M7,
XVm. |> 268.
* Leouhard Valk. 1) Zwei Uinnel^lobeD,
■uf. 1716. S) 2mm ErigM»; Mde In CUmI. C.
No. 35 II. 36. 3l Erdfflohns 'mit G.Vulk /n^nnimen),
aueg. 17Ö0 in Amttordsin; phya. C«b. in Leiden.
*Miiti. 1) TarÜMlaonwirabr, nag. 1716 In
Prag: in CmboI. C. No. 95.
Pierre Mertel (?), geb. 1718. Aetrokbioa;
im Zlri^. W. XXIII. p. 17».
* Job. Beyer. HhwBnliglniwe, tat. aiu ml
hoUen Ualbkufreln, anag. 1718 in BHBlmiy ; in GmmI.
C. Mo. 83 u. 34.
*Jok Willebrnnd. 1) Aequatorial-Minuteu-
Snuienubr, M«g. um 1720 in Augsburg. 2) und 3)
Zwei AaqnAtadalaunnenuhren ; alle drei in Ca«Rpl. C.
Me. 68. 73 U. 74. 4) Quadrant zum Zusammenlegen,
astg. in Angibwg; Knutfewarfae-Muaaum in Berlin
(K. 4669).
* J. A. Hergctf. Ii Katoptriache Sonnenuhr,
«uf. in CbmcI um 172ü. 2) Aetrokbiom mit Voll-
kreia, einig, am 17S0. 3) Aequatoriaboanenahr. ausg.
1721. 4) und 5) Zwei Stemuhren, aasg. 1728 und
1787. 6} Oaanam'a UaivenaUaatrumcnt. ausg. 1727.
7) Zeichentrigar oft bewagHeber R«ge], auxg. 17. 'tl.
8) Inclinatorium. 9) Keiwizeug, Mnaatistäbe, Tftater-
citImI, Tranaporteor. lüj SUngaoxtrkel mit Milno-
netoreebranbe; aUe in GaaaeL C. Ke. 9». 190, 68,
108,» 107, 130, 87, 160, 172 u. 17;t.
*Antoni Braanmaller. Aequatorialinnnanalir,
aaag. an 17S0 in Aagsburg : Zarioh (?). W. XTI. 408.
*Rowley. l! Ae<]aatorial-lIiantaa-Sonnennhr,
anag. in London 1731. 2) BeiaMtang; beide in Canal.
0. No. 69 n. 179. 8) Aaquatorialaooneanhr; Mftnt-
liehe Bibliotkek in Ilannovi r.
'Schröder. Aatrolabium mit Ualblcreia, aoag.
1791 to Baumver; in Ctaal. G. No. 114.
Richard Newsham. Zwi i Ft'iii'r.'<|ii-ity.i'ii. aui-^'.
1721 Bud 1726 in London; Patent Office Muamin,
Lendm. L. C. No. 9680.
* John Snipaton. cret. 1724. 1 Originalniudell
daa LauchtUuirmea von lüldystone, auag. 1756 in
Landon; im BaiMa dar Wnu CreA Braolw, Ttonbridge
WeUa. L. C. Now SO». 9} Bnhtlhnw|iMa; piqfa.
Gab. in Leiden.
* Jnh. e«til. Stegmann, geb. 1725. 1) Aatro-
Inl)iuin mit Vnllkreia. ausg. in Caasol 1755. 2) Pyro-
meter niu'li MuEschenbroi-k. 3} IncUnatoriom nnd (?)
Dedinatoriura. 4) Graham'« aatrun. Sector, auag. in
Caaael 1770; alle in CaaaeL G. N«. 191, 157, 160
and 16.
•John Harley. Gregory 'sehe» Feniruhr, atuig.
1726; Stemwarto Oambridge. L. C. No. 2347.
* Job. Phil. Andreae. Erdkugel, ausg. 1726:
in Gaaael. C. Xo. 37.
Caaa. UydroaUliache Wage; in Caaael. C.No.lj2.
Jean Plngard. .Bailaek aurGoldwigung, au«g.
1726 in Lyon; GannaaiHhaB MiwaB« in Mflmbaiy.
0. p. 93.
Feifee Fontana, geb. 1730. Banowtntgräpb;
in FIr>reiiz. I,. r No. 2324.
' Puachner. Hinunel^loba», ao^. in Nürnberg
1780; in Dteadaa. D. p. 98.
Hi nry CavcnJish. gob. 1731. Originalzihl-
maschine; King« GoHege, London. L. C. Ko. 65.
Jaaepb Friatley, geb. 1788. HmMI eiMa
Donnerhau««»; jOoar. Wak Gooka, London. L. C
No. 1770,
*Joaae Ramadan, gabu 1785. 1) Hydraetap
lisc)«' Wivjif,')-; Ro_v.iI Society , Ixjndoii. 2) Theodolit;
1. ^nik'.-i>eiineMuug6buresu, Luudun. 3.1 Kleiner l'beCK
dolit; ebend. 4) Sextant; Sternwarte in Btnaaimiig
(vgl. Humboldt), 5i Orosser Theodolit; Royal Soripty,
lx>ndon. L. C. No. 508, 4285, 4286, 4400, 4412.
G) Quadrant, auag. 1765; in Caaaal. G. No. 17.
7) Kometeusneher; in Dreaden. Dr. p. 21. 8) Dy-
namometer; Sternwarte in Leiden. K. LXi. 14. 9)
Groaser Kreta, an^g. 1790; in Fakimo. ^|l. L. G.
No. 4565.
•Jame« Watt, geb. 1786. 88 lIoMb »ar-
Hchiodcner AH ; South KenaingtaB Mni«nm. LandoB.
L. C. No. 2501—2538.
*Job. GbHatlan Brefthaupt, geb. 1736.
I j Parallaktische Maschine, auisg. um 1770 in Casael.
9) Aatrolabivm mit ToUkreis, ansg. nm 1770. 8) Di-
atanmneaer (vgL KMnaahmidt), ausg. an 1770. 4)
Grohflei- Mnuerquadrant, vollendet 178."). (5) Kleiner
Qaadrant, umgearbeitet 1786); alle in Caaael. C 18,
117, 186. 19, 14.
* (jiMsrj; Hcarni'. 1 ^piiguUcleekop, auag. 1736
in London; ütemwart« in Leiden. K. LIV. 10. 2)
McvtaB*adiaa flpiegaitaileiikop; in Dreeden. Dr. p. 98.
Willi. FTcrsrhcl, geb. 1738. Ij Spiegcltdeskop :
AatronoBucal iwciety, London. 2) Spiegelteleskop;
Badaüpb Obaarvatoiy, Oxlbnl. 8) SpiagellaWnp;
Edwin Smith, Bath. L. C. No 2H4 J. 2345, 234C
4) Zwei 8piegelteleiikope ; in Ureedeu. Dr. p. 23.
Digitizoü by Google
5) MiwUpwi iub %iegdMU«ifeB; FraC A. HcnoiMi,
NmreMlle^ik-Tyiie. L. C. No. •.>253, 2254.
*Aadr«fta Couradi. MMMUgeniir Mosntoek
nit FolliOlH», «n^r. 1TS8 in JJba; KoaitiKnrarlM.
Hwenm in Rerlin (K. 4692\
Phil. Matth. Uahn, gph. 1739. 1) Erstes
EsMmplar (?) Minar RMluomiMdiiM ; Owfwlwkaduto,
Berlin. L. C. Xo. 57. 2^ Grosse astronomische Dhr;
Germanisches Museum, Nürnberg. G. Ko. 7.
Horae« B^nadict de Saussur«, geb. 1740.
1) Haarbygroinetcr. 2) Grosse Kogel, am Luft auf
dem Gipfel des Mont Blanc anzusammeln. 3) Taacben-
Elcktioaku];: .lilc drui im Besitz von H. SMUmm,
Ouf. L. C. No. 4186, 4238, 1815.
*Ed. Scarlett. 1) Rcflector, ausg. 1740 in
London. 2) MUcroskop; boido in Caasel. C. No. 170
tt. 169. 8) Beflector; Sternwarte in Ltiden (vgl. P.
vao Honehanbroek, ßeginsels etc T. XXI. Flg. 8).
K. LVIIL No. 21.
Siaaon. Mütagarohr, auag. 1740 in London;
Stwnwirto fn Leiden. K. LTT. No. 11.
Liudsay. Einfaches Mikroskop, ansg. 1742;
Microaoopioal Societj, London, C Mo. 5179.
*Zinim*r nad *M«rlti«ln. Baflsetor, tsug.
1742; in Dittdan. Dr. p. IS. S) Z. ivll^in. Zwei
UetaUtbaraioaMtar, «aiff. 1746 n. 1T47 in Reinhan;
in Drwden. Dr. p. 14.
Rene Just Uauy, geb. 1748. C!ailllaeM3oaio-
meUr; üxford. L. G. Mo. 6075.
J. A. C«anr OhnrU«, gnb. 1748. Origiul-
goniometer : ConservataiM dn Alt* «t MMar«, Fnte.
L. C. Mo. 5069.
HSaeilol, geb. 1744, i. Btaadw.
AlfSHftiidro Volta, geb. 1745. 1) ElektnpiMr.
2) Elektrometer. 3; Tascbeusäule. 4) Waaaento%M-
lampe. 5) Anf— »^(farf— *; aib in E. Lonliuk
dischcn Institut der Wi.ssenftchftft. , Moilund. L. C.
No. 2167, 1, 2, 3. 6, 6. 0 Zwei Süulen. 7) Kl«ktri>-
pbor. 8) Zwei mit Seide aberzogene HolaadulbeB.
9) Elektroakop. lOJ Wasiterstoflzaudmaschinc. 11)
Elektrische Pistole. 12) Kndiometer. 13) HOlia-
apparate: Liceo ITolt« in Como. Engl. L. C. Mo. 4666.
Kleinschmidt (b. J. C. Breitbaupt). Diatnuk
maaaer, ausg. um 1770; in Cassel. C. No. 186.
*Joh. Daniell Mayer. Aequatorialsonnennhr,
raqg. 1748 lo Angabnxg; in Gaaial (Inrantar d. Mua.)
*Joa«ph Bramali, geb. 1749. Hydnaüad»
Pro He ; Patent Offi«; Museum, Ixindon. L. C. No. 2599.
*Joh. Martin. 1) Aeqaatorialaonnennbr, ao^.
vor 1750 fa> Augsburg; in Ouaal. (X Noi. ü. 8)
Sonnenulir mit Compass. auifg. in Augsburg; Kowt»
gewerIw-Mnsenm in Berlin (K. 4651).
*Cnlp«pp«r ia London. I) Zaan—wmgaartitaa
Mikroskop. 2) Einfaches Mikroskop : Microscopical
Sodetj, London. L. C. No. 5173 n. 5181. 3) £tnf.
HOmMbop; in Gaaad. G. No. 166. 4) Ela MilmNilwp;
in Pn-Hdi ti n p. 11. 5) Mikroskop idefttfV ßi Be-
leuchtungshohlspiegel an einer mit 14 Gelenken Ter.
■ahaoMt Slaago; boido lolitoa im phjn. Gab, ia Loidon.
* Ayre8. OomiiMi, oaig. ia Anutaidaai; phya.
Gab. in Leiden.
* Gilbert. Doppeleylindrige Luftpumpe, anig.
in London; iu Dresden. Dr. p 8. 6. u. Wrigbt:
Spiegelaextant; Sterowart« io Zikridi. W. XI. 8.
Die neunmidzvaiizigste Yersaiimilung dar
deatsoheii geologisciieii Öesellsoliaft
«mdo am 8. Augnit t. J. in Saarbrilelnn von dam
Gawli&flsfUbrer Oberbergrath Eitert, eröffnet. Mach
Erhdignng der gesdAftiidien Aogelegeobaiten, der
Wabl de« «bU. Oah. Batba too Dadtaa nun Plrlai-
denten, dvn Londesgeologen Grebe und des Dr. Busse
an Schriftiähreni, begann die Reibe der wimenaeliaft-
üehen Torfrlg»;
1. Profes^.r E. Weiss mit einer Uvbursicht der
geologischen Verbiltnisse der Umgegend von äaar-
brdeken in Beiddnng auf die in den nlobaton Tagen
aaszuiUhrenden Kxruraiouan. Die Ijcreitü vnr meh-
reren Jahreu erschienanan Blätter der geologischen
Specialkarte im Maoantabe von 1 : S6000, welche
der Redner iKnrbeitrt hat, w.ircn auFjjestcllt.
Die Gliederung der hitsr auftretenden Formationen
von anten nach oImb Ist folgende:
1) Sehichten des liegenden Flötxzuges (untere
Saal- brücker Schichten), die untere flötl-
nielM Alitbailnag; leieh aa Sin^naries, da^
lier nueli SiffiUnrienstiifp ;
'ij zu der unteren Üützreichea Abtheilung ge-
hören die Schichten des mittlaraa FUtangea
(mittlere Saarbrücker Schichten);
3j ferner die hangenden sandigen und thonigen
Schichten (obere Saarbräcker Schichten), au
deren Basia das Hölzer Conglomerat mit
grossen Geachieben, welches sich schon dem
Charakter des Rotbliegenden nAhert.
Obete floturme Abtfacibug oder die Ottwaikr
flifliitiiitFftff *
1) Untere Ottweiler Schichten, unterer Theil des
iMDgaaden FlAtengea mit Lania nnd oberer
TbtÜ das hangenden FUHmgaa ohne Laela;
2) rothe Feldspathsaudstcine und SchielbrllmM,
BlitÜere Ottwailer Scbicbtaa;
Digitizoü by G*.
86
S) SeUditM im QtmAMmMmm, «bm Oti>
weil« 8<:bicht«n.
Dm mittler«!! Ottweiter Sehicbteo bilden eine
VMtlichpn Verbrfitnng banw1irdii?e Kohlcnflötze.
Die Lmm BinttcUaM, cbkrakteriitiwh ifir die
imtanB Otttfriler SeMcbtM, i>t uieiil In der OcgMid
von Ncunkirohtn und Wiebelskirchen nufgcfnndon wor-
den, sie gebt aber durch daa ganze Gebiet gegen SW.
Mm rar Bnr (MwiIInwIi. Orieslioni) darrii md Uldet
eine Sppcialitilt des Saarhrflrkpr StcinkuhlrntfcliirgeB,
da dieses Fossil noch in keiner luidercn Ablagerung
dMMÜMB rai^iaftdidM wordaii üt BUfB Mumb
treten hier zuerst auf ; f'ahiptmt m^wit, SgiuiU
phylle», die auch höher hinauf geben.
Dw obere flfitnmne AbtlieShiBg iriid nu in
|^<||dlftnuiger Ijigernnt' vin dem unteren Roth-
llegMidaii (KohlaU'Uothlifgcudcn; in seinen awei Uaupt-
sbUMÜiiBgeB, dn Ouda^ nd dm LaliedHrfidilcililiiD,
ood dsnn vom OlierJfaitlilkgandaa in gronar Av^
dehmng bedeckt.
Dkm Forauttionn trarden raf der BO.-, 8.- und
\V.-S«ite von der Trias umsäumt, welche bis in die
Gegend von Trier, Luxemburg nnd an den sQdl. Fnaa
der ArdeoBen fortsetet and manche BgtntihAndiob-
keMen im Wr^li-irli zu di'ni Vcrhiiltfu in Mittel-
deutacihland darbietet. In der Umgegend von Saarbriickea
tritt aar die sntaa nd mitlhM A1itlwO«Big dar
Trias auf, die obere atdlt akh ant «dier gagn W.
in Lothringen ein.
Die untere AbtbeOnng, der BantMaditein, aar-
föllt in zwei rnterubtheilungen : den ITauptVoBtaMld-
atein (Vogeaensandsteinj nod den Voltaenaadatan.
Balde AUhaihmgan dnd nieht ai^erf voo aiuinder
gl^-timfi Aber in ihrer litliologiM-lK-u Ausbildung doch
nebt varaehieden. Oer Uauptboataaiulsteia iat meiat
grobkflraig, bat gUmm erfrei, oft ooagkiaeratieab und
enthält niilui-re Con^'luHjüratbänko von verschiedener
Ibehtigkeit Der Voit»enaandit«in dagegen iat fein-
hflndg sdt tbaadjgaaa BSndanilttalt mit viailem CHlouar
liaaaaidaH auf den SchichtfläcliLu, cnthaH zuhlrdche
FMWc kdtr^hjflU, Anomepteru Mougeoti. gesäuerte
Kqpinene en viaba StaUan.
Die niittlt-re Al'tln-ilun^', ilt»r Muschelkalk, be-
ginnt ebenfaUa mit sandigen ächicbten, an der Baaia
■H dalamitiaaliam Biodamittd, aJa Verlratar dae
W< llpT>kalkee. Die Sandsteine diosi-s Musdiels^uid-
«teins sind gdUkh, grau, aalten röt blich, mit vielen
einer wenip mürhtigen dolomiti-chen Zone ab, worin
als cbarakterintiich M^opKoria orbtcularü anftritt.
Der mittlere Muschoikalk besteht aas Mergeln
und Thunen, »chlieest in der oberen Begk» hiafig
Gipslsger ein, darüber weiaae Doloinfte adt aranigeD
Tant«inerungen, Ton kreideartigem Anaseben.
Dar Uaaptouiaehalkalk lait daa beiden Abtbcil-
uDgen daa Trodiitao» nnd daa KadwmbeHiaa aaigt
aioh in dar Searbrltoker Gegend noch charaktariatiadi,
varftndert aieb «bar gegeo Loxeoborg and Triv bin,
wo Cmült» Koitmn nur ganz TemneeH geflnden wird.
Professor Platz richtet an dun Redner diu Frage,
ob swiacben dem Vogaaenaandatein und dem Voltaian-
aeadeteiB ein« OreneacHcbt mit Dotoodt (Oameol-
sehirht Sandb^rger ; , wir in din Vogestn und im
Scbwarswalde, vorhanden sei, riiigaum den Schwarx-
«ald artakbt diaaalba «—18 m MleUj^nt, wlh-
r<nd dir MusclielsandKtein in der Gegend von Karls-
ruhe und Dnrlach nur 1 m stark iat und gegen S.
in gewShaBeben WeDaBkalk ftbargaht
K'j'.lriiT erwidert, dasB dolomitigche Schiebten in
Teracbiedi-ncn Uotixontcin de« Togeaenaandsteioa in der
Gegend von SaarfatOakan varkomans, aiaa aigtutlkiba
derartijjc (in-nzschicht zwischen demselben und dem
VoltKiensandstein ihm nicht bekannt sei. Landes-
gadage Orebe beaMrkt, daia aiae aolobe Grena-
Bcliiolit »n der unt«ren Saar und an der Mo^n! aus
bläulichen und violetten tbonigaaudigcu ix-hiciileu mit
Dolomitknanem beatehend auftrataB und Oberberg-
amts-MarUsclieidtr Klicver fDgt hinzu, daas ilin
eine üliulichu Greii^scliicht auch an einigen Stellen in
der Umgegend von Saarbrücken bekannt aeL QaiiaiB»
ratb Beyrieh lieniarltt, dass das Vorkoomian Ton
derartigen Geet einen an der oberen Grenae der Qnro-
tberienschichten an TeraoUadoMn {RaUan DaataaUaada
aiebt nngewdiinlich sei.
S. Obaabargamte-Markanbaldar Kliever Tegflwflt
eine van ihai antiroriane Karte der llorizontalprojee-
tioB dar StajakeblaafliBtaB im Saar nnd KahegeUet im
Manasatab 1 : 800000, ana dar dJa allgemainaB Lage*
rungBverhältniase der Stcinkobleuformation und des
fiotliliegenden nriacben dem nördL Unterderom, dem
vaatl. und sfldl. Baataasdttem nnd dem flatl. Ifainaer
Recken nebst den grossen Dislocutionen berviirf;«>hei).
Derselbe erläutert dieae bildiicbe Daratellong, hebt
daa VarkomBen des eBdl. Satteis na Carilngen In
I.of bringen über Duttweiler, Bexbach, Wolfstei»,
iireusnach, der westl. l'rimsmulde, der östl. Nabe-
nnlde berrar, welche lieh beide gegeDeinander in der
N&he der Wsssersclu ii?-' zwiasliail Blies, Prim« und
Nabe ausheben. Bei weitem die grSeate Disiocation
aenkt den Soditagal daa altdL Sattda ki dar Mike
der Grenze des Buntnaudsteins um 2800 Ina MOO tt
gegen S. ein, so daaa deraelbe auf der aüdL Saite
86
danh keine Tenoehe, BoMMm, Ue je» hat
erreicht werdon können. Die Senkung ipf in der
NShe rou St. Ingbert hui grtisBtau und Dinimt gegen
W. nach Lothringen und gegei 0. MMh tet Diiuiiai»»
lieifj» hin ab. Zahlreiclir l^elpiitmil»' Venvprfnngen
duicbt^tUK'n die SteiiikuLk-utumiutiuu iu der ungefäh-
ren Richtung von NW. gegen SO. und sind durch
den Bergbau näher bekannt geworden. Dieselben
acheineu in der Zeit der Ablagerung der Tria.1 odpr
sp&ter ent«t«nden tu «ein. da sie gleiehea Streichen
mit deo Venrerioiigeii im Tria<igebiete haben und da,
wv der BnmtModatchi die SteinkoUenfonnation be-
dedtt, beide gkivhmäasig vorworfeu werden.
Der Sedoer bemerkt auf die Frage aber die
Hlflliti^nH der aimriBen AMhellangen (FiCtzaellgen)
der Stfliiikohlenfomiation, c)a.«>K der liegende Flöbczug
■nf aeioa gane Linge ziemlicb dieaelfao Ibohtigkeit
bebalte, digegen der aittkre und beeeiden der
hangende FUttmg TOD W. gBgn 0. nehr irad mebr
«botfane.
In Besag auf die Verroche eAdHeh der granen
Dislocation Kt-miTki rrofcHKrir Weiss, dass i\fv h-tzti-
Kern ans dem 400 m tiefen Jkiiu-io«h bei StnhlMtaeu-
humm dea FeMi]MtliBeiidateiB u^MSn ud «ioe g»-
nennrr Up; tinmiunf,' des Horizontes, aus <h i i rr cnt
oanmwn sei, nicht auiaaee. Die Frage des Gebeim-
niftee Haveheeora«, wtnm dieaee Bobilaali nidit
IMM^ weiter niedcrgebrarht wünhii sei. beantwortet
Hayder dahin, daes die Manvbiuunknifte cur wei-
teren y«rtiefimg dee BotrkelMB nngiinnpnd gavaeen
utkI ]>rnkti.Mchc UfickFichtrn euw weHen TettieAng
dcBiHilbcD nicht gefordert hätten.
8. OmMl Ochaanine (Harimig) Ualb einen
Vortrnp Aber MütterlauC'-Tisu!?!'. Sfim^ Fdrw'hiinjrcn
übur die Bildung der Steinsalzlagir iiuttt^n ilui daliiu
geführt, die Muttorlaugenaake als ein «ehr wichtiges
(geulogiwhei«) Agen« zu betrachten. Er erijiut«Tt die
Entstehung der Mutterlangen durch die Yorgiinge,
welche in ciueiu Uoerbusoii stattfinden, wenn donielbe
durch eine horiaontale Barre in nur partieller Ver-
bindung mit dem Heere steht. Bei Stlaswaseer-
snflfiasen, Ate in einen colchen Meerbuncn niänden.
hli^ «a mr van der OrAeee dea ofieneo iUireoaas-
1 4 ■***'■ A, ob in denuelbcB eine Stteiwaaeer-liraeki-
aeiw oder marine Ablagerung entstellt ; durrh Ver-
Inteoig dieaee Ansaeibiiitte* ergeben sieb sehr ein-
faeh alle die WaAeeWagcningen, wie sie sieh im
Mainzlar und im l'ariser Becken findm. Dagegen
wird in einem Buaeo, der ohne Sfitawaseersaflttsee nur
so viel 8eew aaser Aber die Barre erhitt, als seine
Obri-tläche v.'i diuistcn kann, ein SliiusalzlatrtT (jc-
bildet, welches, wenn kein« Störung der Verhältnisse
eintratan, aaa Olpe, SteiaaalB tni Anbydrü, Ifliiierar
vorzufTHwciKp als Hangendes zuKiimniengosotzt ist.
Uutterlangensaiae werden dabei nicht iu nenneos-
Bw-kfn illier ilif Barre liinnii'i und gelangen wieder
in den Ucean. Ebensu verlassen die Seethiere mit
freier Bewegong den Boaan, aobaM die Goneeotnlion
seines Inhaltes ihnen den Aufenthalt darin unmöglich
macht. Diese Ansieht bat der Redner bereitK auf der
Versammlung in Jena 1876 vorgetragen und in seiaan
Werke: „Die Bildung der Stainaalalager und ihrer
Mntt«rUugeniialze, Halle, 1877. C. £. M. Pfefftr."
aosiiibrlicber behandelt.
Daa Ende der geaeUlderten Proema, d. b. die
totale Aneflillung des aattbOdeoden Bnaana mit Gipa,
Steinsalz und Anhydrit nebst Salzthon, wird aber
ilberiiatt|it not in den seltensten FiiUen erreicht wor^
den eela, denn abgweehen von dea mannigfaltigsten
Conibinatioiien, Unterbrechungen nud Vi'riiiidi'i uiiLT' n.
die fa«i jedem Salsüötc durch Abänderuqg der Barre
eingetreten aein mögen, spricht die grUeate Wabr-
silifinlichkeit dafür. da«(i< ülx-r Jcm von Anhydrit
oder Salcthon starker oder schwlicber bedeckten Stein-
eake hat Immer Ut^terlaagenreete in Yertiefvagen
sii K rrhnlten haben; aof diese hwriffhfW lieh die ftU
geudeu Bemerkungen.
Die Znaanmwnaefaning dar Mntteriangen wird
durch vorwaltende Maguesiumsalze mit vcnnchrtoin
Qehalt an Chlorkalium, Lithioia, Brom und Jodverbin-
dnagaa, aewia mit der Qcaaauatmeqga der Borate
eibamkteririit. Dieee Tarbindungen, die aich, obghdcik
•dnrar lOalieb, dneb bia cur Bildung der Hntlar-
langmaalw galflat etfaallon, dienen nr Erfcennuaig
der Mutterlaugen und 'rvispn sich als ,,1/eitmineraIien"
lur die Bestimmung derBtlbun bezeichnen, weil sie,
einmal niedergeschlagen, nur schwer löalieb Mnd. Dn
nun Steinsabcbildongen nur in den Kflstengegenden
stattfinden und ebenao die Vulkangebiete nur in diesen
auftreten, so werden aie sich lüer vielfach berühren
und sich decken und eraoheint die Hebung von Stein-
salafl6t«en mit den TieUiieb darfiber stehenden Matter-
langenbecken als eine sehr natürUche Folge dieser
Verfaillniaia. Anf diMe Waiaa iaaean aicb Enebaia-
nagen Mehter erkttrea, weldie dareh Maenahaoln-
tionen hewirlct worden sind, ibb aber mit einer
MeereabedeckwBg aiebt in Einklang briagm and ebenao
wenig ddi auf dia Einwixkong von Meerwaaaer adft
dem gewöhnlichen Salzgehalt und der K\i.st«n;: von
ocganiaebcn Weean in denHaiben aarOekfähren lawen.
Ak Beispiel eiaaa aoUJwn Falka varda die Er-
IvlarutiK' der Bildung daa ilklamarilMiiwiiiM Matran-
Salpeters Teranobt. ,
Digitlzcü by G*..>^.wtc
8?
Dar eaonw 8ftln«fe&tiMti» der Aaäm M ba-
kanot, die mit den Snlzllützcti gi-hobi-ntii MiiKcr-
Uugenbeoken brechen »ich ip&ter B«h& uud gekogten
M das Abhlngtt («Im» «dar mtaiirdiisii) naali Ort
und Wr^t in 'iotVrv Unrizouk' bczw. inii Meer. In
T«rftpacä imd Atavüuia hii-lt sie aber die mm QUmmer-
aeliatir and Onoit baatabenda KManoadilian teat,
traten sie mit dem darin ontlialtencii Xatriumrnvlionat
dort in Üerühntog mit deui von der Küste subauruch
uah dem Innern dnreh die berraobanden WaatwiDde
tnaaportirten Gxuiao. Aiu den dortigen orc^raphi-
aehan, klimatischen und sonstigen Vcrhültnissen. die
der Bedner aiifahaod »childerU-, «rgiebt sich die
Uimag dar gioaaeu Maeratböbe einzelner .Salpetac»
Mdar (Mariaraiga a. B. 8800 m), dea gemeinaebaA-
behan Vorkommena dar Barate, daa gio^baa VA-
law TOD Ventaiaannfn, daa Tocwi^gana ' von Phoe-
pliataii iai Ktstan^GuM aAdIwk tob Ariaa f«gan das
Fehleo dur Phoiipbate im Guano des Innern der Pro-
Tinieo Tarapacä nad Ataaaaa, aowie auch daa Fab>
laaa Toa Pboaphoralaiia im Natnmaalpatar, deaaao
SaliHti rr-üwrt vom phoaplttlfraiaB GuMioataub (viel-
laiebt unter ^twirliuaf •taoqihlriBdian Amooniaka)
geÜa&rt wird; fenar
vcrFcbicdctnen LagactUgHvcTh.iUni.'-Ki', des Vorwiegens
von JodTcrbiudimgaii, vergleichsweise hohem Lithium-
fahaltaa, daa Zartdctralaiia van Broatlran, daa Ana»
arhluase!) vom VagataWKidiaii bai dar Sa^atac»
bildnng u. B. w.
W«it«riiin dehnt« Hadner die Ehnrirkmig tob
MatterUngen nnf dip Frkl&rung Tcn!cliic<lcnor andt-rer
£ncheiuangen aus und leitete dabei die Abstammung
daa nttaiaelMi GahaHaa dar MineralqaeHen and Sah*
»Pen von Miittt-rlnupcn iih, wodurch sich ein« be-
stimmte lieuehong zwiaclivin Salzquellen und Salz-
«rgab, aber niebt, via fMhar fiÜaebHeh an-
der directen A])«4tamm<ing solcher Quellen
TCO SabdUttaen , welche .schon früher von I>echen als
onbaltbcr nachgewiesen bat, aondam die dabin hn-
taodai dasB beide ihr Material an<s der Bilduncr von
StaiiaabEfliXzen entnehmen, da->si aber namentlich die
und Magiiesiasake der Salzquellen
als Nebenproducto des erstgenannten Proea
betrachtet werden mtUsten und dcmoacfa je nach dar
ibiet Laufen auch in rttumlieh grossen lilut-
roa dan Salslagam, mt danan aia gebildet
wordan, dfa Bilalahiimp van
könnten. Borate finden sich in ]
davon faiofig bei S«1zqnellen.
Sadann gehingte die hanfige TSfenntiig dar Qilo-
rida und Sulfate in concentrirten fgm war
Sfmeba (Waaten Nordamerilua, Sodaaiarika a. a. w.)i
finrner die Vcrbtedufig dar Motterlaogensalae mit den
Borfumnroleu, die Verhältni.sse der T!:>nitt> von Cali-
fomien, Inaeraeien, die der Schlammsprudel, die Do-
Lfieungen von Cldormagnemom und Mapni-siasulfal,
daa weite Gebiet, das sieb ans der EiuTuhrung der
UattariAVgea aia LOanoffMBittd awtaOiaehar 8ab-
stanzen — das Gold niicbt anageschlnEson — ergikbe
(Gänge, Aictalircicbthum gewisser Klotze, Kupfer-
solliefer und dessen Ae<iniralente in Nord- und Süd-
amerika, Asien, Silberclilorid auch in Europa) und
somit auch eine wichtige Stütie für die Ansicht von
Aber Gangbildungen.
Badoar daotata weiter aa, daaa BeiiabniigaB
dar Ibltii^t tob Xatterhogen nad dar
von Scbwefellagern auf hydrochemiachem
W«^* in vialao FftUen itdcbat arahnwAeiaUcb aäan,
daaa daa Torkammen von PetnIeaBi «af aina Tar>
bindung mit Salzgebioten sohliessen laaaa and daaa
wohl ütnströmungen von MntterlaagaD dia fHUHaba .
Vendefatang daa Lebana von den enormen Masten der
Seetbicre verursacht liulion liiUmfi-ti, ilii ehis Material
für die Bildung von Petroleum lieferten. £r ging
sogar so weit, dl« Tammtbong anfimsteUen, daaa die
Ursache dc-i inji-dfu Abetcrben dos Pflanzenin«t«rial»
einaehier Steinkoblenflötse \-ialleicht in einer Ueber-
sebweuu&ttng daa Waldbodaaa dnreh Mvtteriaugen, dia
alle Vegetation ertödtrtcn. zu suchen Ki-i. «eil der
Geltalt an Brom und au äohweiel, der nicht an ii^en
gaboaden aei, maoeliar StdakoUeaflOtaM aaf adeha
Vorgüngo gedeutet WtcdeD könne bez. werden mClsse.
Schliesslich wiederholte der Uedner, daxs die
Aawandimg von Ueerwaieer gawBhalieher ZuHammen«
ficrzunr'. welchem dii' (;p!:r''mvnrt orsr.iniKchcr Wesen
bedinge uud mit der uormaleii Niveaubohe de» Meere«
unmöglich ausreiche, um die Richtigkeit aller An-
sichten in>er Fj-folge oceaniseben Wirkens zu beweisen,
in rolchen Fällen fast immer die Thätigkeit von
Hntterhiogeu in Detracbt zu ziehen sei. Er be-
merlcta dabei, daaa 1) deren Wirken nietat an daa
Niveau das Meeres gebunden sei ; daa FUdan tod
PetreÜMiten in ihnen, abgeeelien von TrOnimem zn-
AUig biaiagatretener Oigaiiamen, etna Motbweodig*
kiit and S) dia danab aia hervorgeruAaaB Taitader^
ungen lict waitam dnreligreifeuder sind, als die vom
gewfthnHahan Uaarwamar, weil aia reioliar aa leicht
Auf diese Weise heben sieb leicht aUa Vidar»
iprttcbe, die aua dem Mangel an UebaninaUmamag
mit anderen Thataaehen entspringen.
Hi ilii'r -snlilnsf mit der an die Mitglieder der
Versammlung gerichteten Bitte, alle Zweifel und Be-
Digitized by Google
88
fr im Vpi-tranen auf die Brnuchbarkoit p<nneB ..Srkh'H-
Bela" (wie «r dia (lurch iutgjährige BeokachtuiigeD
gwUM» AaMA Hbtt dte WioMglrait Am Aaftntaw
von MnttprlniijfPti nannte) hoffe, dass jed^r begrfln-
dete Einwurf sich zu einem Argumeikt su Guuten
wcrdi-, rlic fr in fini'r >ir-«ondprpii. mit reichlichem
lteweismat«rial aui>gee,tatteten Arbeit demniichtt zu
verOfieo^lien gadanke and daas er dalmr Ar jede
■•ehlieli gehaltene Opposition im Interetae der Er-
fonchung wi«8en«chaillicher Wahrfaeiteo im hoben
Grade dankbar «ein wärde, mQ ibm dM hier nur
aplioristiich Weichnet« GeUat ao mmedeliBt erscheine,
daas er allein es achwerlieh erMbOpfend zu bearbeiten
in Stande sei.
Iiier ZU heoiarki Bwgingenienr H&rohe (Crenz-
BMhX daM io einer von ihm geleiteten Kupfererx-
grube bei Waldböckelheim, die Ginge in) Porphyr oder
Porpbjrrii bene, auch Cfalorquecksilber vorkoame,
«Arend Sakquailen im Porphyr von Greiiinadi-
MOnster am Stein teit Iniiger Zeit bekannt seien,
deren ünpnug vom Professor Laspeyrea ana dem
da«t weit verbreiteten Melapbyr (Palatinit) abgeleitet
werden. Auch Asphalt sei in den Mamlein der dor-
tigen Melapbyr •Mandelateioe keine aeltene Encbei-
noBg. Das Zmmnmmirkoaiaieo vt» SakqueHao,
Chlonaloeralirn und Asidjalt entspreite daber ToH-
den Angaben dea Vorradneni.
tagt.)
Bie iSa^ Iwfw. Julius -Maximiliana-
TTnirraiitAt la ¥1tai1>iiig
Ua\ 2. .Tauiuir d. J. io dn» vierte Söeuhmi Area
ununterbrochenen lieetehena ein. Die Feivr der Stttfamg
iat aof die Tage «im 1. bb 4. Anguat 188S veriegt
wordf'ii. Der ftlift<li_-rni'<clic Seunt der rriiviT-'ilät bat
mittelat Circulai-s vom 1. Mai läS2 auch die Leopol-
dintenb-Camlintaeh» Akademie aar Thctlnabme an dem
Fegte eingeladen. l'nHcrr Ale; ]i mir wird die Jiilfcl-
feier der alten Heiniatätte wiaaeuaclittitlichur Forschung
mit dm mftfcliligiteo OJOakwtaadiaa be^aitai.
lan WiiUlolur Staatnatii Br. 0. t. Bfliurd,
ViceprAaident der Knisurlichen nesellsclmrt ti.'r Nntür-
Imracher in MoalcMi, feierte am 14./2< Hai d. J. da«
flnfaigiibrige JaUllaffl aeiner Doctorprosaatioa. Uaaere
Akademie, welelmr der Jnbilar actt dem 98.
186» aagehect, krt
HMonderem StlinibaB die iBlHehtifiteB
auageaprochea.
Die 6. Abhandlung von Baad 43 der Ii o va Acta :
n. KUlikar; üeiber dae Ob iotennaxilbn« dea Men-
ichen und die Anatomie der Hasenscharte und
Wolüirackena. 9 Bog. Test u. 7 chromulithogr.
Taf. (Prda 19 Rnk.)
i!<t erschienao Und dneh die Buchhandlung ttn
Wilb. Engelanan in Laipiig u beliehen.
Deutsche Rundschau
für Geographie und Statistik.
DutCT MitwlrkuiifC borromirruder FuclunAuMr
Vierter •laliiicaiui-
aar Ac „ümtet« tImiUrlMiu /ür OmitopKt imi
I» IMI* Mite Aak ib« SSr/lfm *m U %ln
•<• nm ■■ lllillil ihi i » jTw I». iL ir. » < ihr» M Mm.
w<vi..fa <Biai«i iMMÜiiaw «ra jmmm« 9o Kt. t.w.^
I M. liu Hf. - UMtifl AI hiM, JSt Wii3*mMt«in> W
Urr Ht'tf*ll tiin! '-iji- I IK jlanliiii''. welrht" tiiwi-r Viifni^tiiiKii
nur- .i h 'ts .t'lt Llr<-1 Jihr^Ti lu »1*T (r«»bililrt»« Welt fiDdrt, mn<|m
s . ilU-Itl«!^ UfWi'Hi- tfin, •in«4 wir tii»- r»^Illnt Wi-irr witiiili'ln,
luid '.U wli auch fcrot-r in «li't<-lM«n ^l.-!*!*-, tititemlillrl nad B»-
ffirdrrt diirrh dl* ■taUlk-bf Xalil iiiiwmT l>rkannt*tt und lie-
wAhncD Mitarlwtt(.r. iiii«<^i> ZrlUchrift mrhr iiikd mehr n ii|ti#«i
ffvoirrBpfaitchra rmlrslitrirais« iHraiiblltlidt wmUmi. f{I;itilH>n wir,
djM« »uch der nru* Jahrir^Air dl« wciti'ftU Vt Tbn'ituiiK ftudm und
iiiiv nr^xr Krwund* w-huffni wird. lllV'h«t liui*m«.itiil« H*-Ur^|f<-,
inil und Iflihan vvM^hrlolxne liloirruphfcm uud >t«•k^*loKn MtlUm,
durrli »ortffkltiii Aiuir«'fllhrtr lUiutrAtlouru crAiLurl, ILilimeD
tiliMin>r Zf^lUcbrirt auch fmkrr wllrdiir aiufUllcD, and b#«norkea
wir noch, diuit auch für dfu virrt«-ii JabrtfiinH ritin tfTu^mv An-
mlbX gsdlegim^T KAnen Tiirlipict.
Aliauatc<r4ird«Dlltch4<B<-i0«lie ><ie>trnwiriU<Dfr*-
»hrt«B Priiaumar»Btpii der ,,Ueatiicli«ii Ruadacli««
far Gei>irr«i>bi<> «nd iitati •llk** «iB« wiadaram an»
■ cbliri«Hrb fnr iUtr* tTalvraehB«* vea 9v. <•••(
riiiiTaiin« Bi>x*H-liu4't» uroaa«
^= Kurte v*B rentnU-ABaerika
wflHi«! iD 4 !<4.r11<iii^i iP'lhiiiU niul nun Aut'liiiuidi<niliMi.^i fjn-
Kfrii^hti'l, Itti iMitr di'K IV. J ahrtfiLUMr« itfii l*T.I)ni]ii<<r.iiil. n u;trh
und uach jdft UclLAKf fu den llffti.*U ubUi' .N^l^/.uM)^ii,{ i.L.r-
mitl.'ll wird.
iJkfi ,^D^NUrllP BaiulNrliaB fOr <«ri>KTa|ihlr nad hUtUtlk",
rV. Jahf^RBff , cnchfiDt wie M.hrr 111 in'in;i'.ll(-h»-ii H'fl.ii > i'.i
■iLtLdMUoi 3 lloBpa l'nfitUfC kiuu l'ncifi' vou Kr. r<. \V.
70 Pf. pro IMt. Maa HfA IM elawia Uaak-hi U Heile tlldra
elnm Um Mi dM Jifcta»aew wa la IMtm 4 ■. » kr.
0. w. a> a Mara.
..Uniii.rkrlaBtefeaB llr ««aei9M' sutUiu-, I.4ahr-
naa i!C8ft. XH aaliMchaa niniitriiUim. 11 und 11 ITiif
ti hnan Lex-(lrt»v. lieb. « fl. 3Ä kr. 0. W. > .Mark.
hl if»'.. .-. rl. Ml kr. \V, 1" Virk.
.•P4>al*<b<* Knad^rllDU nir liroaraablr aadM«(f«1IL". n..I.itiT-
Kmlitf I"";'.-'. Mjf /AltlT.i.'lirii Itlimra' Tin-i !l K.trttn.
«J Hcigrll. l.ix. Oitm, <i-li 1 1", Vr, .1, W - M,,rk.
KW. K-ls • n. kr. ... W. I» Mark.
,J»ralaakrBaMl>«haa mrl^nnmiihii' uHd'>iall«ilk".III .l^ilir-
MWn. Mit luhlrv.rh' iv III ..Iriil^iM.,'., uiul IJ K»nen.
. bn.-Oi'lav. < 1!. kr. W. - M.i.k.
Klea. gab, i B. IMI kt. «. W, Iii Mark.
A. HirlitfeH'« V««« 1* WH!, tat nid Lripiig.
I daa iL HU 1
BiMk «aa I.
NDNQDAM
LEOPOLDINA
AMTUCHES OBOAN
DER
KAISERUCHEN LEOPOLDINO-CÄROLINISCHEN D£UTSGH£N AgADKMIlB
D£B NATUBFOBSCHER
RXRAÜBOBOEBKK OHTKR lUTWUlRIJWB DES SBEnOmTOBSTÄNDE TOH DKM FBiSIDECrrSN
Dr. O. H. irnnBhuiflh
HMto & <iir— „■>. D. Heft XYm. — irr. U— 12. Juni 1882.
IhMtl Amtliche MittheilatiKCii: Revision der Rechnung der Akadoni« fti 1881. — OatentMmn-VflniB
Akademie. — Verkndmingpn im tVrRonalbpslande der Aksdemic. • - Bcitrtge tat Ktxsc dcrÄkademi«?. —
Eidtttni Augiiüt Mjii Ulthu; t. S nL^ti[»f MitthoilunRen: KingBg«ng«oe Hchriften — K Ci rlainl: fk-i
Mge Sur Ucscbicht« der Physik ^l' orueuung.. — Die 29. aUgemciue Versammlaag der dcuUchvn geulogiacheo
G«MilMhaft m SaarbfUcktB L J. UdlCFoilMtniBgl — Biofraphiscfae Mittheilniinii. — Naturwisgeiucttayiefes
W>Bd«rteriiiiiihmgBii L J. 1688. — Me 7. Abhandlnng von Band 42 der Moy> Acta. — Ameige.
Amtllehe Mittheilangeii.
BeTision der Eechnimg der Akademie ftü 188L
An dkl geehrte Adjuukten-CollagiKtl.
Sto UntanriehiMteB Ittban Redumagan dar Leopdlüiteli4]bnliBinha Alntanto 11« dn Jahr
1681 der R''vfM'nn imt'jn^o^en und dicsolben ia aOaB TImOMI ikhtig gefonden.
lireadea, den 16. Jani 1883. Dr. GiMteV ZeHMr. Th. KirSCh.
An im Vttäämkm dv LsopwOuoL Dentadm Akadamto dar Katmr&neber
Htm OaMma Bigun^nik Ptatmm Dr. KmMwA
ITAtoaUUBiuigH-TtnlB der Kd. Iaop.-CUol. Seatsehen AtaJimif» der IstmltaniAef.
KMbdem in der Lsopoldia» AVlll, S. 1, an yoraehlftgen, betreffend die Verleiliang der im Jahre
1882 zn gewährenden Unt^rstQtzungeo, aufgefordert worden war, sind eolche, nach Ermenen des VontandM,
im Geaammtbetrage von 340 Rmk. an drei Ilalf«b«dOrftige im Mai d. J. gemisa § 11 der Omndgeaetse des
Vereina vertheilt w< i <]<[i Wir emenem ana diesem Anlasse unst-rH frühere Bitt« an alle Freonde oad FQr*
derer dea Tereina, durch gefällige, an Herrn Geh. Medioinalrath Dr. Winokel in Dresden oder an mich an
aandande Beitrage ni demen Kräftigung mitwirken m wollen, daaiit der VereiB aainer ehmToUen Aufgabe,
dto Ibrth der Angehörigen yentorbener Naturforwber zu linda(B| ia MicÜMNm Ifaaaae ganehfe wanba Uaaa.
Halle a. 8. (Jigagaaaa Kr. S). daa 1. Juni 1889.
Der Vontaad de» Untentfitiunit-VereiM.
Dr. H. gaaMa—fc, TawilaaBiar.
Laa^ XfllL II
Digitizcü by Google
90
Totndsraiigai im Pttimallmteiid« in AJuAmit,
Jim 26. M»i 1882 so Jen«: Herr Dr. Friedrieh Iiodwig JoMph Siebert, PnfeMor dnr Modidn an der
Uoinnitlt und IMraelor dtr trraHowbdt in Jtam. Anfgemmmra <im 10. September 1862 ; rogn.
Mynsicht.
Am 8. Juni 1882 zu Maiknd: Uerr Dr. EbU Conwlü, Profewor d«r Zoologio am laudwirLhachaftlicfam Inatitnt
od Dinetw dM imtmydikhtlfcliMi Mmmum in IbOmd. Adj^Bomn dso 1». Avgut 1868;
eogn. JoHM MaaiclMWMfa. Dr. N. RntHtlCll.
Beiträge zur Kasse der Akademie. ^ „
Jui 4. 188S. Tm Hm. Ibdidwinft Dr. J. 9. ftt/m in Wien MnriNRrag Ar 188S . . . 8
it 18. n » n IVaAnnr Ihr« A. Knln ia Bobb dmi^ Ar 1881 6 —
Dr. H. lüMblaiieli.
Vn!i I>ir<'. tf.t- !)r A. von UnelT in Stattpart.
Am Morgen des 28. M&n 1881 schloiis ohne Kampf und TorugtgHlfaMa Leiden, kaum vorher
«Mtart dnreb die MtatBelwi QAmhia im AHara in Folge eiaaa SeMagiwifcHai hm 89. Ukn eia Leben ab
voll Arbeit, aber «Muih nigh an tkUIgn vut dm GaUate dar mHanaelMftan md geUbni voa TfalnHlgitor
Anerkennung.
WeMgw « «atgeoBl, ao wie w Rarii« bewbiedaa war, ba frat afahndiaBar gaiatigar IMMba
Und in Bolchem Wolilbefimlen ohne stürcnda TarUllllHg dar 8inne8thlltigk»'itpn pin so hohes Alter zu erreichen
und bis zu dem sp&ten Ltibeusende «o prodoetiT wirlren xa können. Dafür, das» d'w&v luugu Lcbvnazcit
redlich dnreb emato Arbeit aH^ganlitat worden ist, spricht niebt allein die ihm in den weitosten Kreiten dea
Gebietes der KaturwiMengchaileu gezollte riihmlichu Ancrkenimug, da» UDgeschminkte DanlcMgeifiibl einer
langen Reihe von Schfllem, sonik'rn uiuh st-iiie so fruchtburo schriftstellerische Thitigkeit. In letaterar Be-
aehnng k-gt namentlich das von ihm 1840 (»grandete und hi« zum Jahre 1875 selbst re<1igirt« ,Repertorium
der Tbierbeilknnde" ein glänaendcs Zeugni» ab. Nocb im Jahre 1881 entliieilt dicae aeine Utermriacbe
LiebKngaachöpfung «inen wertbvoUen Beitrog aus seiner Feder. Aber ancb in anderas Zaltadiriflan, s. B.
in den Nova Acta der Lcopoldinisch-Caroliniiichcii Akademie, in Cannstatt'« und E^nmann'a JaliraalMricbten
fliier die Fortaehritte der gaaanuntcn Hadidn, in den JabraabeAan des Tereiaa fttr ntarUndisobe NatuAnnda
ba Württemberg, in Tiedemann mid IVmiraana' Zailadirlft Ar Physiologie, im ArcbiT itlr physidogiaelM HaO-
kondo von Vierordt, im Archiv für phyaiologiaebe Heilkunde von Wunderlich, Rokch u. A., im Kecneil de
MMeeine vetarinabne (Flarb), im Corre^oodenUatt dea landirirthachaftiichan Vareina fitr Wttrttembeig depo»
nirte Hering die ReaoHata lenier Taranehe, ErfiArnngeii nnd Stadien, «aUh* MilaN fai aafner anigedebsten
sprach- und I.itirnturkenntnisa eine wetientliclie Förderung fanden. Ganz abgaaalien von seiner Thiitigkeit
in der periodischen literatur schuf Uering eine Beiim an ilirer Zeit von Faahmlimeru und seinen Schalem
daakbarat und räbmiiebst aoerinuinter adbatatindigar Werk«, mmentbeb LebrbOeber, von denen eimebie in
TCiaafaiedt'ne fn-mil'' "^iirarhi n, ins Sf hwedischt-. Riii-siti tu- lujJ Italienische, tihrrsetzt worden sind.
Ueber diese seltene Fruchtbarkeit auf literarischem Gebiet« möge das angehängte wohl fast voll-
sttodiga Tanaiehniaa der titenriaeben Arbeiten den eiufbeben Naehwela liefern.
Eduard Hrrinp. als Sohn des Apotheker Hering zu Stuttgart 'J J Milrz 170!' geboren, sollte,
nachdem er das Gymnasium seiner Vaterstadt iMincht, Pharmaeeut werden uud biideto sich zunächst hierAr
in aatoam eKo-Nehen HKnaa mh. Im lalura 1819 baaog Jadodi Hering die üidvenlttt TBUqgn, «m «inen-
schftftlifh'' Thiirlu ükiinde zu .studtren durch Frcqnontatinn iler Vorlegungen über Tfaturwissenachaften, Amp
tomiei vergleichende Anatomie, Physiologie und über Thierbeilkunde, spccieil bei Professor Uofackor.
naeh dieaen Tontodlett iMsncht« Hating In den Jabnn 1891—1899 dia lUanmiiaAnlen lu Wien
und München, reiste nchlipMÜcb im Frühjahr 1822 liT er Pre'ih n \m\ Berlin, um die Thierarzneischulen nnd
ihre Lehrer in diisi-n Stiiiltcn kennen zu lernen, nach Kopenhagen, wo er als eifriger Hörer dea damala ala
"! Vergl. Lcopoldina .WIl, ISäl, p. 50, lila
Digitized by Google
91
TUannt w mkt harromgaadMi Erik Viborg bis in den Scptambor 18S2 verweilte. IMim Zeit worda fa>
trijuHcli ausgenützt, nicht allein, um Kenntoiaw raf dem Gebiete der ThierbeUIcunde zu aunmeln, sondern
«ucb, um »ich mit nordischen Sprachen bekannt m machen und eben dies gab Anlaaa, daas dareh Hering
acbon seit so vielen Jahren den deutschen Thierärzleo die durch Däiicn, Schweden und Eqgl&nder gewonnenen
Fortachritto in ihrem Fache war Kenntniia gebnebt worden aind. Hering war es, der ment im d«r tliiflrlntlMdMn
Literatar namentlich in seinem frfiber in sekr weiten Kreiaen bä den deutacfaeo TUaftnIeu verbraitaten
„Repertorinni dar Thierheilkunde " AaszOge oder ueh ToUatAnd^ UebeMilliHligW MU im dlabohfln,
aohmdiaehan mid aogiiaehen FacfaUtentar lieferte.
Bebon im Deoember 183S wnrde Bering an die t4» K&ug Wilhalm am 8. Deoenber 1821 eHfffiMto
Wlrttinibergischo Thivrarzueischole 2u .Stuftgnrt als Lehrer der Anatomie, Phyaiologic und llvilmittcUehn
baraftn; 1884 erhielt er den Titel and Bang eiaes Profenora. Zu aeiiMir miteren Anabildong wnrde Heriiig
von seiner Regiemng in den Monatoa Avgnat, September, Oetober 18S8 naeh AUbit nnd Farie nnd in die
JComiandic gi'soinli t . Vom Jahro 1828 crliiolt Hi'iiiig die ftiitionüru und consultatorische Klinik zugrtlieill und
besorgte dieaelbe bis 1867. In den letzten Jahren dieaer Periode von 1847 an übernahm er auch noch die
mbdatgrisdie Kadrieh-Klhnlr. In dieeen S9 Jalmn pnirtiaclwr TbUii^ mmmelte Heriny Oam rdehan
Scha'z wi rthvulti r Krfalirungen. durch welche e1>en seine Lihrljüchir f&r TUerirzte einen l)rF<indrren Werth und
so vielseitige Anerkennung erhielten. Durch diese Werke wirkte er gm eotacbieden mehr in weiten Kreiaen
«nd «nf aefaw SehVIer, ab dweb seine MiBieehen TortiSga, bei welolicB er gewalnlieb wwtiowg war, «ie «r
denn im Allpetm-inen gegen seine Scliüler und Collegen BUrClcklialtrri l, nicht dirrct ntifniiir.tt rnd und anfagend
sich verhielt^ obgleich «r, beiragt uud zu Batbe gelegen, eine /reuudliche, weim auch kurze Antwort erÜMilie.
Daf«fM addosa er aish niit TorlialM aa aaswMige hervomgande OoUegco fraandielulUidi an md ooqiflnig
aOei wenn hc ihn aufsuchten, in zuvorkommondHter Weise.
Sein adiriftlicher Verkehr war hesouders lebhaft mit tolchen CoUegcu, welche ihn durch Notizeu uud
GeganatlndB flbr aeine Studieo nad flamnlungen untersUMstoD. 9h fltnlNa, flir den Zvack Mdohar AnÜMOto
SOWeilen mit »einen Fachgeno«sen in persönlichen Verkehr in treten, führte wohl anch znnrirhüt zur Gründoaf
dee thieräritlichen Verein» filr Württ^cniberg 4. Juni 1636, dessen VorsUiud er bis zum Jaiiro 1872 verblieb.
Es waltete in ihm stet« ein reger Sammelgeist, der sich in werthvollster Weiae kundgab in das Sammlungen
der Kgl. Thierarzneischule, des vaterländiacbeo saturwissenscIiafUichen Vereins, sowie in seinen literarischen
Arbeiten. Seine reichen Erfahrungen in der Praxis verführten Hering in den letzten Jahren nicht selten sb
einem kalten Negiren des WectlM der Forschungen der Neuzeit, namentUcb in Beeng auf die mit Hilfe der
Gbemie und der tUkroakopia gewwmenen Errungenschaften, spedell auf dem Gebiete der wüienachaiUidwn
Ftttemngslebre und der SeaÄeolahre. Dieses VerliaHen vcrbuaden mit einer Vorliebe ftlr mu-kaatisehe Kritik
brachte ihm manche C«ntrovpr»><>n und Aiifeindiingen. In «teer avst 1878 als Uanusknpt godruekteu iSchrifl
Hariqg'« humoriatische Heli4uisn'', wekbe er flIr aiiiB oigiraB Kraia wn Bekannten bestimmt hatte,
taigt sieb dentlnsb, welch' sprudelndar Hmaor ud triwaadr flaitaanraa ftn eigen wir.
Vom Jahre 1824 — 1831, in welch' letzterem Jabre an dem landwirthschaftlicben Institute (nunmehrige
Land wirthachaft»- A kademiej Hohenheim ein eigener Lshrar der TUerfaeilkunda aageatallt worden ist, beaorgte
Hering amdi in dem awii Stuadan tob StottiBni entiegaNB Hobenfaetm die Behandlmig der kraakan lUara
und den thieriir;tlicln i) Unterricht. Im Jnhra 1835 wurde Hering im Vortrage über Anatomie durch ProfeMor
Dr. Duttentkofer abgelöst, ülwmahm damgn die Yorleanngen aber speäelle Pathologie nnd Operationslebre.
Hering wurde erat im Jahre 1862 anm Tontenda der TUennDaiidnla enaaat noter TaMhimg daa
Titel!! OVier-Medicinnirath, nnrhdciii er hit SB diaauT Zitt «b BupHelmr Beben dau «adaNa Brnftfalvm
der Sclmle als Vorstandsmitglied fonctieulrt Imtta.
äk IDIgBed dar KgL I^ndgeatUa^kimmiaafc» maoirte Herii« awiimal BaiMB amih E^giaad Ar den
Zweck des Ankaufes von Znehtprerden und zwar in den Jahren 1840, 1882» «benSO IWei BaiWB aaob
Frankreich 1858, 1867, und zwei solche nach Nordduutsdiland 1860 und 1861.
Dureh aeine priimtim gsgebcuun .Toriaamg« ftr nMaBeUwber«, vator wuMmb TK«1 diaadbaa
auch im Druck orfchifiien sind mit lithngraphifchen Tafeln von W. Raumeister, welche in den Juhren 182P
und 1631 von Hering gabalten wurden, verBcbuU'te er sieb einen Namen als Uippologe in einem weiten Kreise
TTon Pferdefreunden. Hering Imt aber Iwuptaieblidi dadureli, daaa ar ava dar Tfaieraraneischule, an waiciur
er wirkt«, als einer der Ersten eine Art physiologischer Veranchsstation machte, durch Beine Untersuchungen
und die daliei gewonnenen Erruugenschaitcu sehr bald seinen und der Schule Nameu weit über die Grenzen
11»
Digitized by Google
92
Reines mgerea Vaterlandes hinana za rühmlichem Glänze gebracht. Auf dem Gabkte der Winenaehafl hat
Hpnng darch seine aelbstatändigen, fleimgea Forschungen über die SchnelUgUt 4m Blntkreislaufee, aber die
DnKkkrail des Bamni, aber die »rtaigeMhiohte der £fiwea aad Entaaoeii aafenralkluilM Lorfaaereii dek
geMhafleo.
Solche verdienrtvoDe Tlätaglieit fand auli die feUhrende Anerkennung. Schon 1834 erhielt er die
gioeee Medaille Ar Kmiet and Wiieenachaft, 1888 die groate nlbenui Medaak dar Soäiti rvyala d Agricnltnr«
im Psrii. Die nedidrieohe FaodtU der üniTerriUt TflUngen Tirlieh ihm bei CMegenhait der EünwiilnBg
dee Wnom UniverriUUagebAadeg 1845 die Würde eines Doctor medicinae honorig rinuiia. Der Konig von
IFMUmbecg emaante ilm 1843 nun Medicinalrath, 1858 nun fiaiaraiiteu im KriegaminiBtariiun ala Ofaer-
TUenntt nlt Hajoranmg, 186S mm OIwr-lledieiiiBlratli, warn 1866 dar Chankter ah ObenHienteoant
hinzukam. A »■•Miilfni <>iliii-lt llirini.' ISi'A ilu^ Ritferkrenz I, ('! fl's WiSrttembergischen Friedrirhsordens,
1864 des Kronenordens, 1860 das Comthurkreas U. Cl. dee Friedrichewdras, 1873 das Comthurkrena des
KgL INfadadiaB Otdana lom Danabrag.
Er war Ehrenniitplied. Mitglird rwp. CorrPRpnndent folgender iriaeaiiachaftlirlirn Veretuc und ge-
lahrten Gesellacbaften : des Vereins für Veredelung der Scha&ucbt in WüittaBiberg, des LandwirthscbaiUiohen
TaniM Ihr ^VHitlanAarg, dar Gaaethdiaft flakvataarfiohir llderinta, dar Afiadfcwla njvb de IKdactoe iii
Plari», de« Grc<E!iher/.oglic1i Bndii>c1ien Landwii'thprh.nOlichen Vereins, tieft Kurhaarfeahaa Vanln flto Laadwirlb-
eehaft, des Vereins cur Beförderung der Landwirtluchaft in UohenzoUem-SigBMMiiigaa, der flwallmliafl flr
iwlaitedtoein Hatarinuide in ▼«rttaaiheef kt fltaltgart, dar SoeiM de MMadm tMcindn de Bdgiqve.
dar CSmtnilbehörde de« Landwirthnehnftlichen V<r<Mrif< im GroesherKogthum Haaen, der Si.cii'f.' Ar lüologie
ia Fhris, der Physikalisch-niedicinischen Societät in Wurzburg, der Reale AoeadamHi di Agricultura in Turin,
de« Vereins praktischer Thierftrcte in St. Poterslmrg, der Svenak* TsterimurtMkare Foiaafaig ia IBforMiiilm.
dar Kaiserlich Rusiiischen VeterinXrschale in Charkow, der Societ« d'AIsaee in MOhlhaaean, der Boriet/ i-en-
trale et nationale du M^slecine v^t^rinaire in Paris, des Conseil der Kais^ich Raraisi^Mn yeterinärachule in
DoipKti d«- Sodeti reale o nazionale di Hedizina veteriaaria in Turin, welche ihn zu ihrem EhrenprSsidMtten
imawnt" des badischen Voreitui der Thiar&nte, der Äocademia dello Scicnze deP Inatitoto di Bologna, der
ITalafaHrhi n Thierarzneischule in Kasan, dee Vereins Kurhossischer Thier&rzte, einer thierSrztlichen Facult&t
in Loadoo.
Der Kaieeilieliea I«ipoldiiiiseli43an>llBi(cben Akademie gehfirte Heiiqg aeit den 3. Angnat 1886,
eogn. Omflcaliaafc I. aa.
Hering's Familienleben war im Allgemeineo em sehr glückliches, obgleich ihm das Schickaai aafMegt
batte, allen den Sönigen in daa Grab nacbsafaen an nUaasn. Am S7. Mai 1828 verebeliebta er eieb nit
der mir 4 Jahre jOngeran Marie, Toebter dee Dr. med. Bfletier bi EgUabaftn bi der Sdtveb, irddia er anf
der Rückreise von Paris 1826 in Jer Schwt^iz kennen gelernt hatte. Die aus dieser Ehe cntsprosaenen
Kinder: Marie, geb. 1829, die grüsetc Freude der liUtam. wurde ihneo 1868 entriaaeo, der 1888 geborene
Sohn Ednatd Im Jhbra 187S. Dia traw LebenagelMhrtfB mnda ihm fiMt bia an eebm Lilbrnmaide arimltam
ab atwb ent den 90. Ulis 1877.
CBehkuB folgt)
Eingegangene Schriften.
(Vom Ift. Feteuar hie U. Um im Fortaetsnng.)
IMyr, XriMUb: Berialit tiier die SMfitibier.
Fauna dee badteehan I^ndea. Se{i..AfaB. — Conapeetn»
aystematieoii orthopteromm Enropae. Lipaiae 1854. —
(leognosf ischi Nntizen über die Gegend von St. Peter
und St, M ir^'cii ,iuf dem Schwarzwald, Sep.-Abz. —
lieber ,'iripfliliclii' Saiulsfeine im Diiwilt. Sep.-Abz. —
ChronologiM-her Ueberblick über die allraälige Ein-
flkhmng der Mikroskopie in das Studium der Mine-
ralogie, Fetrographie n. Paläontologie. Freiburg 1866.
d". — Ueber behaoeno und geglättete Steiuwerkzeuge.
8ep.-AfaB. — Hat die Annabme ebier besonderen
Parioda der behau enan Steinverkzeoge fdr die ew^
fesebiditBebe Zeit eine Bsreehtigung? Sep.-Aba. —
Daa Moseum Rlr Urgeschichte und Ethnographie an
der AIbert-Ludwig»-Hoch.<ichule in Freiburg. Sep.-Abs.
— Rede gehalten beim Antritt des Proroctorata der
Universität Kreiburp am 12. Mai IH?."«. Freiburg 1875.
4*. — üelw'r N crlireitung der Stembeilp aus Nephrit.
Jadeit und Clüoromelanit, liesonden« in Kuropa. Sep.-
Ab«. — Ueber Jadeit ans Hint^'rindien. Sep.-Abai.
Mikroakopiach-minerakigiMifae Miscellen. Sep.-Aba. —
Ueber die mioeralogiaelie Beetimmuag ueiriiolQgiaehar
Stefamtgeete. S^^^Abn. — Geber Ttanrli (Taaariaa^)
Digitized by Google
«8
6T»b«teiii »na Nephrit. .S«p.-Ab«. — Referat«. —
Mixieralogisch-Arcbäologvtche BeobAcbtangen. IV. üeb«r
dt« Heimath de« Chlomielatiit«. V. Ueber di« Oäl-
Bl]»>Püger. Scp.-Abz — Uebt-r dcu Stand der Nephrit-
Itngi. 8«p.-Afaa. — Uebar Nephrit und Jadait. Sapt-
JUh. — Bericht Aber tixte AnnU fltcinwalplaMi tm
•bar dit Tvrm der SttliiMU «of der Erae.
Sap-^Aln. — Ueber Dabytonische „Taliamane'' (Cylind<>r
nnd ander« Formen) aus dfm hiatoriBcben Moaenm im
sfpifri.ich-land.sc haftlichen Jfi.inr.i' .ni zu (rraz. Minera-
logisch und anhilolofjisch liearlwitet von Heinrich
Fischer u. AllK d Wi.-demann. Stuttgart 1881.
4". — Notizen hezikglich der deutschen prähiütoriwh-
anthropologiacheu Auuielliing iii Berlin 188Ü. Sep.-
Abi. — Uebar di« miTWinüngiefih-archtologiachan B*-
BehongMa («riaehea Aafan, EanpA o. Arnika. 8e^
Aha. — UdMoielil dar wiMBM«h»WfciiiMi pBUOwtiMMii
von Hafiffieh Ftaeher. Rep.-Abs.
K. Oet«Il*ch. d. WiMenMh. in Göttin^ea Ab-
handiuuKi-ti. Rd 27. 18S1. (iottingen 1H81. —
Si hornin. i... Ihis A i.-.<hlir:,>cii einer Kunrliuii an uIk'c-
braiüchv Fuuctiuucu m unendlich vielen StuU«n. 62 p. —
Facha, L,; Uebar F— atiamm zweier Variaball, vakba
du«h Dmkahmiv iir tatafitla nreiiT geRcbenar YvatUaum
CHMtheo. n p.
— Narclnfehtaai a. d. J. 1881. Gettingon 1881. 8*.
K. K. Oeologiaehe Beiohtanitalt in Wim.
Jahrbuch lid XXXI, Nr, 4 Wien 1881. 4». —
Profeicor Dr, l'. -. rn Ni-kMli -. p, 425 — 430. —
Rajar, E.: Uewecunceu in IoüCü Uaueil. p. 431 — 144. —
L»vl. F.: Eis Pn& dmfa dan WaatflM <i« Halm
THun. p. 445-4tt - Id.: IMo TaUndug das Kaiiv
«aliaa nh dem Erxgebirire. p.4eS—46<t, — Standfeit, F.:
ZnrSlnlj^pfaie der DevonbildungeowaOni. p. 457— 472.
— nilber. V.: l eber das Miocin. inKbesooderc das Auf-
treti ii Mii iii.it i.^< liiT Si hii liten hei .-^tein in Krain. p. 473
— 478. — Iloerue». lt.: Zur Kennlnuti der mittelmioc&noi
TnoDyx-Formea iikeiemarka. p. 47»— 482. - Juhn. C, t.
and Foullon. II. B. t. : ArWtvn aus dem ihemischen
Laboratorium der k. k fteologiachen Keiebiuuistalt, p. 482
— 616. — Naumann, E.: Debet da* Vorkommen vonTrias-
Ulduno in DOnUidMa JaiiOB. d. U»-fia& — Kr»aa, F.:
liwji F— da fao Urw tfHutm DachaMtafabtaM; p.MB
— Tatbuidluiga& Jg. 1881. Nr. 1«— 18. mm
1881. 4». — Nr. 16. Kreatr,F.i Brftra« rar Erklirung
des Ozokerit- und Napbta-V'orkomroen» In ualizien. p. 311
.—814. — Rxcbak. 1! Ob<T<levonischo Foisiiillni in der
Umgebung «on linü.n ji :;i4 in.'l, — Kiichs. Th : I'ebrr
die von G. Miehelutti aus den äiapentiDsanden von Turin
beachriebenen Pertenarten. pi 816--SI8. — id.: Ueber die
mioc&uen Pectenarten aoa den DSrdHeheu Apeniiinen in der
HamraloDg dri Herrn I>r. A. Manioni. p. 318 —
Woldfich. J, M. : Bdtrig« zur diluvialen Kauua der mill-
riscben Höhlen, p. 322 — 325. — Neumajr. M.: I'ebw
einige von B, Veresehagin gcsaniiuelte KriMde-Amnimtiten
auB TnrkesUji. p. 325 — 32«. — Nr. 17. lloerneH. l!
SlugcthitTrcrte iiu» der Braunkohle vim finriiirli In-i lUri ;ui
&3!fi>— 391. — id.: Organiaation derKrdbebenboolkaihtuug
da flalBfratt hiiMliaa AhMdlad«. dl 8S1— 983. —
Lksbe, 0.: Daher SbadShaaa von Hwuilmg«tain fan
Porphyr fon Liebenau in Böhmen p. 332- -833, — Kram-
berger, D.: Die Karstersrheinumjen im westlichen Thoile
dea Agramer üfbirpi-s )■. 33ü Srharizer. It;
Ueber Idrialit. p. :l;t,'i X'.^ lli.ernes. H.: Vnrhim: viin
ütugethierreaten aus den bniuukuhleu - Ablagerungen der
Steiermark, p. 838—839. — Üoeller, C: I>i« Tulkaaiachan
OcsteiBe dar Canverdea p. 38»— S40. — Uhlig, V.: Uebar
db yBUManaHnMg dar Miiiparirt>lla bei liüiaiMi m Ober-
ViiBarn. p. 340 — 34^. — Szajnocba, L.: Vorlage der
geoiogiachen KaiM dar GaifaMi van Jaala mi XtaaM tä
Weatgalizien. p. SM—
Oberlantitsiaohe G«tellach, der Wiaaenach. in
Gfirlitx. Neue» LauiiitziBcheg Mu^i^in. Bd. 57, Uft. 3.
Oflrlitz 1882. 8".
Fli|iik»U«di,-iBadiA. Bm. n XrlaigtA. Silni^
larfelita. Bit. 18. Waa^m 1881. 8*.
ITew-Tork Acsdamy of 8«ifliUMi. TV—aaeOona.
18Ö1— 1882. New-York 1882. 8».
Soo. Imp, dea Natomliataa de MoaootL UullaliB.
Annie 1866. Nr. 4; 1873, Mr. 8; 1878. Nr« 8.
Moaeoo. 8*.
Adati«8oai«ty of Yifia la tdcM. TiwNMtioH.
VoL IX, Pt. 1, 3, 8. Tokdwim 1881. B*. —
Quin, J. J.: The lacquer indoatry of Japan, p. t— 30,
— Chamborlaiu, B H : Notes on thc diulect spuken in
Ahidxu. p.8I— 36. — luliikawa, J,: On ,iCaki-n(i-stiil)n"
p. 36- 8a — Ewiug. J A.; Notes on somc reient earth-
qnakes. p. 441— 47 — lieerts. A. .1. <;.: 'I'he mineral
tpringn of Anhi-rn jii in the Ilakune mounuiun. p. 48 — &3.
— Milne, J.: KTiilcnees of the glacial 'period in Japan,
n 53 -86. - Aaton, W.O.: HidMMUI* immfam of Kona.
Cliapter IL The retreat. p. 87—18. Chapter HI. Nafati».
tion. p. 213-222. - Geerts, A. J. C; Analvaea of tan
Japanese nuneral spring vaten. p. 94 — 106. — bdkina.J.:
Contribuliotis u< tlie faiütory of the Jananeac tnnicription
of Chinese smunh. p. 107—134. — Woolley, W. A.:
Hialorical note» un Nagaiaki. p. 125—161. — Lewia, Q.i
A memorandnm on the roleopteiwn nnna Damaster, widi
BOtea OD six speriea or forma in tt. p. 152- 166. —
Wright. w 11 The captore and caotinty of Pete Gio-
van Batli^t.l si ii ui in Japan fttim 11W to 1716. p. 166
—172. — JaiiiL'a, J. M.: Descriptire notM OB the roaariea
(lju-Dzui ati n!>e<l b> the liiiTeri ut gecla_ of Boddhiata In
Ja|Min. p. 17:) — 182 — Satow. K.; Anrient Japuncfie ri-
tiiaU iV III, p ISH 211 t Iwuiihrrlaiii Ii II :
A tranaladon ot the „i>ou-zhi-keu". TeachinAS lor üie
youDo. pb 988—948. — Lnadaeka, O.: Ob tie new mi-
uenClMBlt«. I>- 3<8— 9C8. — Condor, X: Tha histery
ol Japneae rouume. II. Aniour. p. 964— 4BD,
Aitwphyaikaliaebea ObaarTatotinm n Fotadan.
Pablikatioo«». Bd. L Potsdam 1879. 4*>. — Spörer,
G.; Beobachtungen der Sonnenflecken von October 1871
bis Docember 1878. p. 1— 92. — Lohae.O.: BeobaehtuBC«
nnd l'ntersurhungeu Ober die pbyaiache Beachaffenheit dea
Jupiter und Ueobaditaman daa nanatan Mark p^ 88— 188.
Vogel, II, C: OManodo^n Ibar dMAaBMiwüiflrim
p. 133—212.
Bd. n. Potadam 1881. 4«. — Spörer,
(j.; Benharhtnnffen der Sonnenflecken von Januar 1874 bis
li('<enil.i r lH7!i. p I - e"2. MllUer, G.: Darstellungen
des äonnenspectrums bei mittlerer und schwacher Disper-
sion, p. 8S— 98. — Meleorologigcbe Beobachtnngen L a, J.
1879 n. 1880. p. 99—170. — Vogel, H. C: Beobachtungen
dea grossen ("ompten von 1881 iCoaM III 1881 p. 171—184.
Chemical Society in London. Journal. Nr. 231.
Febrnary 1882. I^mdon 1882. 3". — Harllcy.W.N.:
Rosearchea on the relation of the niolenilar stniriure of
i-arbon «■oinpunmth tu Iheir alisurptitm-!-]!'' t,! ji 4r) — 49.
— Atkiusuu, IL W.: Ou |>eppennint caniphur ^nienthol)
and aome of ila derivatives, p. 49—68. — Veley, V. iL:
On some Ugber ozidea of mannneae and their oydratea.
Pt. II. p. ftß— «6. — Howard, U, aod Hodgkin, J.: On
u new alkahiid frora Ofaicbona Bark. p. tjä— «8. — Braa-
ner. B. : ConlribHtions to the rlieniigtry uf rare earth-me-
tals. p, <W 711 \\ 4' I h i- r cd , V, - ( >d the lompi.'sition of
pennant giii> ii. < '>iiuun »iih aud at a ditiiance frum car-
bonaceoos rhp<,siiv p. 79—84. — Hartley, W. N.: Note
on oartain^^^hotiign^ha of Iba uttn>riolei apectra of ete*
Keaei Jahrbuch für Mineraloge, Geologie und
Paläontologie. Hrsg. v. B e u c c k e , K 1 e i n u. K u » t> n-
busch. Jg. 1882. Bd. I, Hfl. 2. Stuttgart 1882. 6».
[gek.J — Waagen. \V : W-hcr Arwmia LatureHciana de
Kon. p. 116— 122. — N ' i Ii i ) r, M,: Ueber den «Ucrtliüui-
lirhiti CharakttT der TittsLuluunii. n. 123 — 131. — Hauer.
M Hfitnigc zur MiiiPraloijic. 2. Keilie \<. 1S2 lül. -
UljliK,V.; robcr eini^'e obtrjurussischü Forjuiiuiiltrcn mit
anltttinirendrr .Srhalr. p. 1.^2—154
— 1. BfUagi-Baiid. Hft. :\. Stuttgart 1802- 8».
[gek.] ,Iuiif;littiiii. (i.: Studien Ub«r die Geometrie
der Krvst«lle. u. 327—410. — Kcyer, E.: Die Eruplir-
massm' des südlicben Adamello. p.419— 4G0. — Oebbeke,
K.: BeitrAifc zur PrtroirTaphic der PhüFppinen uiid der
PaUu-hisrIn r. .i'l .VH
Soc, g6ologique de France in Paris. Bulletin.
Toiw VIII, tViullr^ ir,— 20; X, (, 5 9, 30 ff. Pari«
183(>— 39. 8 '. 2. Serie. Tome V, f. 16—28,
29—32; VIII. f. 10—20, 41 ff.; IX, f. 20—27;
XV. f. 15—23, 24-31; XVUl, f. 1—6. 7—12,
13—21: XXII, f. 1—7, 8— le, 27—36; XXIII,
f. 21—29; XXV, f. 42—65; XXVI. f. 26— S4;
XXVII, £ 81-44. 46 £ IMk 1847—70. 8«. —
3. Serie. Tom T, t M— 40 (JSt. 9), VII. f. S6— 80
(Nr. 7). Fkria 1877—79. 8».
Haturhistor. Verein TonV7iftconiin inMUwankee.
Jalirvübtricht 1866, 1869, 1871, 1872, 1873, 1874,
IH'fy. 1878, 1878/79. 1881/M. Ulwrakee 1887—
1882. 8*.
— F. A. Gr«in«r. Die Wlldar Nmdamtrikai.
— H. H. OMeahaff«. OmlogiMbe BewriM Ar
du hohe Alter Aes MfiisohpnffPsclili'. lit,s. ?r]i,-A('2.
— Catfllogut' ut ttip Rnimais iii ti.e .Mi).«fiini of
tlie Sodely. Milwuukee 1874. 8o.
Soe, Imp. dei Natnralutoi de Moaooo. Bulletin.
Ann^e 1881. Nr. 2. Momou 1881. 8«. — Milache-
\itrli. C: Ktuili's Sur l.i t'aiinc dos ni(>Ilusqae* vivaiits
trrrr'jtrf» et (Iun iiinl.-. .Ii' Mu^li.ik i>. 215 — 22:J. — He-
driagA.J. V.: !)»■ .iiupliiliipn und Ktj iili<'ii (;rit(ii< iilii:ids.
B, SM— SlO. — Zinger, B. J.: Verzcn lin;ss dt r his ji-i/.t
OB Goaramenient Toula bcobarhtelen I'liAticrogajutu und
Qanilll|>l<>gaiwen. p. 311— S37. — Lzerniavsky, V.:
IbtoUla au zoographiam I'ontinim compwatam. p. 838
—4ML — Kisrher v Waldbeini, A. A.: Itpitng zur
KcnlalM der l'bancrolfanien-Flora des Moskauer Gouver-
MOWabi. p. 421—431. — TrautKchold, IL: Leber I>pro-
abdie l' ussilii'ii vun ächeloi^. p. 432—670.
— Nouveaux M^moireB. Tome XIV, Livr. 2.
Uoacon 1881. 4». — Mikltin. 8.: Der Jura der Um-
oeifvud vn!i Eliitnm. Eine |kaUontologi8ch • geognottisclie
MonoKi-i'-''' I' "'^"-•aS.
Vogel, H. C.: VeneioliiiiM von hiudort Nebel-
flecken, abgeleitet ana BeohenMangeo am eeebafllMigen
Ba&aetor und zwölgawlgwi jkaautoMMd imt hiftiger
Stennraite. Sep.-Alw. — > BahoMBttmimnig und Oppo-
sitions - Ephemeride der Anliope (90). 8*'p.-Aliz. —
Bahnbestimmung des Cometcu V. 184G. .Sip.-Al«. —
BahnlieKtinimungen und Ephenieridcn der Planeten
Anliopp (yOl und Aeple (96). Scp.-Abz. — Ik-obach-
tungpii der JupitcrsatoUitfu III und IV, buhufs einer
Beatinimuug der Masse des Jupiter. Sep.-Abz. —
Ueber diu Spcctra des Ckimet4>n Vf'innecke und Coggia,
aowie Aber VerlndertuBgen in Kopfe de* letsteren Co-
mftm. 8ip.-AbB. — FnitioBilMriiBnangM vn Nebd-
ilockLH und SttruliaufLn zwischen -|-9"30' u. -f lö^SO'
Dcclination. Luipzig 1876. 4*. — Ueber eine «einfache
Methode zur Bestiinmung der Brennpunkte luid der
Abveiohiuigakreiie cinee FernrebrotyeotiTi für Strahlen
TeneUadenar Breebbarkatt. Sep.-Abs.
Landwirthschaitl. Inititut der XTniven. Königs-
berg. Mitthe-ilungen. Hfl. 1 Kni,i|f|.berg 1882. 8".
— Msri'k, G.; l)ip Kr^plmi-^r il- r \ rrnrnhe und llnter-
sucl;ungr-n lllirr d-n Zu(.-kprrüliriili:iii i-iit »iifcieller Berütk-
girhliL.niriL': ilrr \'i rlKutiii^.sp in Ost|iri''U».si'ii. 213 p.
Weiss, Ch. Emst: Beobachtungen und Unter-
suchungen über den Sehillenpath von Todtmoos«. Sep.«
Abs. — Ueber eine neue Authratotia in der Saar-
brOcksr Steiokohlenformation. S«p.-Abz. — Ueber
jKmiMfUrü Mmgtiti, Sapb-Aba. — Uefaer ein aqgab-
Behaa Vorkoanan von Ullmtumia Sandatein in Rhets-
hesaan. Sep.-Aba. — Beobachtungen aber das gegen-
seitige Niveau-Verhalten der Individuen in den sogen.
Dauphitieer Zwillingen des (Quarzes. Sep.-Äbr. —
Bi'gk'itworto zur gcognostiBclien llebprsicbt.'ikHrtu dus
kulilriifiilirctiduii S'iar • lUu'iii • (ifliii'ti'S von Ernst
WeisB und Hugo Laspeyres. Ikrlin 1868. 8*. —
Ewiga Reaoltate paUontologischer und geognoatischer
Untereuchnngen ana dam Gebiige auf der Sfideeit« dea
rheinischen Dfvwu. Sep.-AbB. — Ueber Steinsala-
flsandoawiylwBai tm Waitangelii. flapb-Abs. —
nnotifiaatioBaweiae d« StiinbaUan>Ck]aanri«i. Sep.-
Aba. — Ueber die Ebtwiakdang dar loaailm Fkno
in den gcologiiichen Perioden. Sep.-Ab«. — Porphjnr-
Tairkoainit.'M <li.-i! nririUiclicn 'riiüriuRtr Waldi-s. Sop.-
Abz. — rUauzcuubdriicko nuf di'm iiicdtrsclile^isclicn
Stpinkoblcngebielu. 8t'j>.-Al)Z. — licraerkungtii zur
Fructification von Xoggerathia. Sop.-Abz. — Die Flora
des Bothliegenden von Wiuuchendorf bei Lanban in
Schlesien. Mit Atlas. Berlin 1879. 8« 0. Fol. — Die
KryataUiaationsgesetze seit Gh. 8. Waisi, insbesondere
die Lehre ton den HcnÜdzieen erltateit aas Diamant.
Sep.-Aba. — Ans dar Fkra dar SlainbnWanübmiatiaii.
Sep.-AbK. — Beobaobtnngan an OalanitaB nnd Oda^
marien. Sep.-Abs.
K. Preosa. Akad. d. Wisaensoh. iB Badia.
Monatsbericht. l>ecpnilMT 1881. Berlin 1882. 8«. —
Scliwpndener: tlcticr das Winden der Pflanzcu. p. 107»
— 1112. — Virohow: l'pber mikrnnesische Schädel, p.1113
— 1143 Uli Uli i 5 ■ Iloyiiui iid : Ih-ncbt fibcr die liishe-
rigen Ersebniiise der von Hrn. l'rot'. (iustav Frilscb cur
milann urfnnebung der elektriadiea Organe der Fische
nntemonuneaen Reiae. p.ll49— 1164. — Kranecker: Zar
Theorie der elliptiacbeu Functionen, p. 1165—1172. —
Vircbow: Leber die letzten Si-birlcsale und den Tod des
BeiseDden Joliann Maria Hildebrandt, p. 1173—1176.
Oaological Society of London. Tho quarterly
Journal. Vol. X.WVIU, l't. 1. Nr. 149. Ixindon
1882. 8'. — Gardner, J. t>.; t)n tlie Hournemouth bed».
Pt, II. Lower or freabwater »erie«. p. 1—15 — Hughes,
T. Mr. K.: On the eeolugy of Anglesejr. Nr. 2. p. 16— 28-
— Carpenter. P. IL: (in »onie new OT UtUe-kBOim JltT-
ra.ssii- rrinoid» p. 21»-^^. — Vine, G.H.: On tbe Miyaoa
of thf W'jnloi k .sliiilis WciiliK-k limestone and «hales orer
Wniilc k lin i ^nni- p 44- (l.s — Dnncan, P. M. : On the
getius AWtcfAurui Uiiiic. and Iis distiiicloe« hmn Pnrkmn .
l'arppnter. p, 69 74. - l>owneB. \V : i)n thi' zuiifs <.t
the blackdown beds an their corrclation witb thuse at
HaMan. n. 74—94. — Tomas, B. F.: On a new apades
af oaiil froai th« niddle Km ti OitbidsUra. p. 96—96. —
Digitized by Google
9b
Hicks, II : On che laitJ nlants frnm the Pen-y-^Og llale*
tfunj UL1U Curweu, N. Walea. p. 97— -100.
Stnder, Theophil: Ueber Fonniniierco ans den
a^daaik Kreiden. Sep.-Abi. — Ueber MerveModiKaog
brf heeoteo. 8ep.-Aln. — üeber Bm «. EntwieMnog
dir Aehae von Oorgmia BtrtMtm Lmz. 8ep.«A1i>. —
Die Entwiekeluog Afx Federn. Bern 1873. 8*. —
Ueber Seethiere ans dem enterktiecheii >Ti'i-re. Bern
1876. 8". Beiträge mr Entwickplnngs^;rei~Kiclit«>
der FliIct S. ji -Ali,-. — l.VVr die Bi)dun|;( der F<dern
bei dem Uuldhiutrjiiiiguiu und Megapodiim. Sep.-Al>z.
— Uebersicht der Steinkorallen uus der Famili« der
JMrtporaria aporomt. Kuptaaunina und THrkimirim,
mMw auf der Heise S. M. S. OazoUe um die Eide
MHDnelt wurden. äep.-AbB. — Ueber SipboBtqphona
dM tiata Waaaen. Sap.^!«. — Uabaniafat 4ir Jbf
tJmaa Alegvtmria, welche wihrend der Reise S. M. S.
Guelle um die Erde geeaminelt worden. Sep.-Abs. —
r.l i i- KnoHpting und Theilung bei Madreporariem.
üi-iii 1860. 8'. — Ueber scheinbare Knospen an
Hrri>t<>'htha Umax Sep.-Ab«. — Ueber Gegchlecht.«-
diuiorpbisoius bei P^chinodermen. Sep.-Abat, — Ueber-
siclit über die wiilireml der Rei»e S. M. S. Corvette
(lazeile um dieKrde 1874 — 76 geaammelieu Echinoiden.
Sep.-Abz. — liia Aoaflng raf der luaol Korguelea.
Sep.>Ah«. — BaltHiga aur KaoaMaa siadater Thiaca
TOB KeigwalaMaltnil. Sep.-Abs. — Ueber die atatiitkdie
Anfnehme der Farbe der Haut «nd d«r Aqgan in
Kanton Bern. Bern 1880. 8».
OreefT, Richard: Di. Insfl Uola.«. Sep -Ate.
Cathrein, Alois : Ueber TitAneiüen, Leukoxen und
Titanooiorphit. Leipzig 1882. 8f.
CMatt^ KB. und IMduiflUur, l.i Dia Ibiailaii
Sawler fai dem Kaike dea RothHegendeo wn Siader-
hiaslich im Plaucnüclion Grunde bei Dresden. Blfu-Aba.
Ntttsbanm, Moritz: ExperimentelleUntaiawilwngen
über die I,eitnng^verhiiltni«!<e /.wiaebeD Galüni vnd
ROokenmark. Bonn 1874. 8«.
MrtüMrtwl üTiii TOTriB In AigvtBif« M>
rieht. Augsburg 1881. 8». — Rehm: Asoomyeeten.
In getrockneten Exemplaren herauaf;*f(^b«n. p. 1—183. —
Britzelmayr: Uyporhodii n. LrucM/Miri aiu Sudliayem.
11.139 — 148.- Hoher: AVAinwütcK.'- multit'jcularü. p'. 149
— 174. — Kntleutner, \ V Iii itrage zur Flora von
Mcmmiiii?!'» |i 175 l-ii.
Schweiieriaebe MlAontologiaek« OaMUaclnft.
Abbandlnngea. Tel. IT. 1897. Baeel ud Gaof 1SY7.
4». tgek.J
— Vol. VIII, 1881. Baael and Genf 1881. 4«.
— Rtttimeyer, L.: Beiträpe zu einer natürlichen Gwchirbte
der Hirsche. 2. Theil. p. — Koby: Monagraiihie dea
polypiers jurnüsitiues de la Suiaiie. 2. partie. p 6l — 1Ü8. —
De Iii lli^rpe, Ph : Ftude des nummulites de la Suisae.
2.paitic. ^. lUö— 140. — Loriol, P. de: Moiu>mphto
■■iMNKolegiqiie dekZeae > iiaiawmlw ftwiTaieiOia oOW*
Mittlen, p. 61—190.
Acta Berti Fotropolitani. Tomua VIII, Faac. 2.
St. Petersburg lööl. 8». — y. Trautvetter, E. R:
Elcuchus «tirpium anno 1880 in tsthmo caucasico lertarum.
n. 3^7—032. — Friedrich, K.: lieber eine EigenthUm-
iielMt dir Loflräcaiin an Acanihoriza acitktUa WendL
(89—640. — Begal, F.: bescriptiunes plastarani nora-
mm et minus roiniltarma. Faac. VUL n. Ml— 4Mi —
Pilti, K.: Index alphabelicu nactaan a» manmonna
taiy VU. p. 706-7».
Cndiwr, Htnuaa: Die Ptacwana>8cUdiilaB
(^porrkaia-Sgfaiditen) dar Ua^abong tob BaaiMfar.
IK^NrUtion. BirBn a. a. 8*. — Oeognoatiaeiw SUaaa
der Goldfelder Ton Dahlonega, Georgia, Nordamerika.
äep.-Abc. — üeber nordamerikanische Schiefcrporphy-
rcüde. Sep.-.\b/. — r»;f> Kiriil.' v.o. Ni n- J. vsry. Sep.-
Abz. — Die priimtificlieii Güiii^e dfi .-.u. lnj.-rhi n (»ra-
nulitf?eliiri."/s. Sep.-Abz. — Dan vogtUri;!:!- li-frzcnbir-
pscho Erdbeben vom 23. November 1875. Sep.-Ab«.
— ■ Die Künteniacie« den Diluviums in der sächsischen
Lausitz. Sep.-Abz. — Das Dipi>oldi8walder Erdbeben
vom 5. October 1877. Sep.-Abz. — Der rothe Gneiaa
des aichaiachen EcageUigeBt aeiaa VerbandTeriiältnisae
ind ganatiielua Baalatoiifaa m der m-riiHwihan
8ebichtenreibe. Sep.-Aba. — Etemanta der Oedofla,
4. Auflage, I.«iprig 1878. 8«. — Ueber die Yer-
gletmiiening X^nideutsriilandB wälircnd der Kijznit.
.Sep.-iVhd. — Uelier einige Stegocephalen (Lal>yrintho-
dunteui aus dem sächsischen Rnthliegenden. Sap.-Abz.
Astrooomiaehe Geaellschaft in Leipzig. Viertel-
jahrsschrift. Jg. 16, Hft. 4. Loipadjf 1881. 8». —
Knlie: l'eljer neue Tafeln üur Ilerechiniiij.' Irr rrkres^inn
iiiiii cininnr anderen Rednctionseleinente. |i. 2lin— JUl —
Schur. \\ ,r Hestiininnni? der Ma«se des Jupiter äils Helio-
metcr-Mi ^siiii^en der AbHt&nde seiner Satelliten, p. 293 — 2JHJ.
— Gyldt'u, iL: Ueber die CoQvergenx der succesaiven
AaaUienwnn bei der theoretiielien Bereebuuni; der Bafaseo
der HIiimMskdruer. n. 296— 904. — Copeland.R.: Oeliar
den Chronographen der Sternwarte Dun Echt. p. 305—906.
— Janssen. J,; Photographie de la cnra^-tc 188J III.
p. 30fi — 311. — Kierez, C: Note stir une nouvellc com-
biwiisoii spe<'triis,eopi((ue. p. 311 — .HIZ — Ueber das Zeuffer-
•cbe Sounenprinnia, cunstruirt von Hugo Schröder in Uber-
UneL p. 812-314.
Jg. 17. im. 1. I.«ipzig 1882. 8«. —
E^emcrideo der .t riiii ii riiiiien Sterne, p, 4 \ J.
Geographische Qesellsoh. in Bremen. Deutsche
geographisi^he lilJitter, .Ig. V, Ilf 1 Hvcmcnl882. 8".
— Krause: Die Expedition der brenier gcojo'. GeselUdiaft
nach der Tschuktschen Halbinsel Hommer 1881. p. 1—34.
— Studer.Th.: Ein Besuch auf Timor. U. ». 86—46. —
Die AbgeaddomnlNit Ckbm. nü kaaondenrBerftdnklili-
gang des dentseheo Handel», p. 46— flR
— 5. Jahresbericht. Uremen 1882. 8".
Kaiserliche Admiralittt in Berlin. Annalen der
Hydrographiu u. maritim. Meteorologie. Jg. 10, Hft. II.
Berlin 1882. 4». — Hofmann, V : Die Ebbe- und
Fluth-Erscheinunijen im Golf von Tongkin un<l in der
China-See. u. 61 — 70. — Knipping, F.: Die Bahu-
beadmuiung der WirbelstAnne durrh MormalOrter. p.71— 81.
— Strauch: Aus den Reiaebericbten S. JL KbL .Wolf".
Newdiwang. Ansegclung, Eis- »nd .Schifffahrti-Veritlltnine.
f,W—87. — Besrhreilning des Trinidad-Canals, Patagonieo.
n. 106- III San Dleno. Californien. p. 112 116. —
TIeflothunKen im Stillen Uceun. p.ll6— 133. — Versleichonde
Uebersicht der Wittening lies Monats November 1881 in
Neidaaiarika und (-'cntruleurupa p. 122 — 124.
— Nachrichten ftlr Seefahrer. Jg. XIII. Nr. 7
—10. BerHn 188S. 4*.
Oeolofioal 8oei«ty of Waiwihortor. TiMwaatioae.
Vol. XVI, Pt 11, 12. Mancheeter 1881. 8».
Reporl nf tili' }i;i;ir:l nt hp.llth. <.f tbe rity and
port of Philadelpbiii tu the mayor for the year 1676.
Philadelphia 187[>. 8'^. [Geschenk dea Hm. UedidMl-
ratb Dr. J. B. Maller in Berlin, M. A. N.]
(FotMnmg Mit)
Digitized by Gopgle
96
Beiträge zur ^escMclite der FhyBiL
VoD Dt. B.€torlurf, Lehrer MdarKjLUkraiflAMri»-
(PnrtwtKuif.)
* J. vsn de Wal. Spiegelt«l(«kop , aa«g. in
Dordrecht; Sternwarte in Leiden. K. LtV. 19.
W. Saallaa. Uhr nit CompaMtkaipMidttl;
•bend. K. LY. SO.
* Oregoire. WtoMnuiMr, uug, m Bkb;
•bmd. K. LT. SS.
*L. Kftir«. BeuMk, mtg. ia Ptefai «bwd.
K. LT. 24.
Holst TAU K«al«B. üaiTOwal' A«qiirtoriil;
Otni. K. LT. S5.
"Tic UTK' F. Kiiittrl ii, Prag. luRtrumtnit zur
QntdbMtiBUBttDg C166&/; Kouatgeverbe-Muaeum in
BailiB (K. 4«81>.
F. Mi aiiK in BrflMel. Sonnenuhr mit C<<iii-
ftm; Kaiistgewerb«-MiiMiim in Berlin (K. 4690;.
*Nl«oUi Fortln. galk. 1T50. ThaÜiHHMWw;
Ctailv. Fortin in Psrie. L. C. No. 383.
Mftrtin van Maram, geb. 1760. 1) Leidner
BrtMe (IS FL); TtgknMbmg, BtmUtm. ^ Zmi
Elektrometer: ebond. L. C. No. 1741 and 1814.
3) Grosse EJeklriMrnuMchine; ebend.
* George Adame, geb. 1760. 1) ErdgMni
mit Booaeole; phye. Cab. in Leiden. 2) Odometar.
aaig. 1791 in London; in Fadaa. Kogl. L. C. No.
466S IQ. 20. 3) Achramatiiicheii FiTnrohr; Stem>
«Wto in ZOrick. W. XL p. 8. (vgL W. XXV. p. 860).
*Bnradene. 1} Silberne Horiaoatabeinnennhr,
weg. in Paria geg. 1750. 2) Astrolabium mit Halb-
kreis. 3) BMumug; aUm in CtamL C. No. 88, III,
173. 4) HoriBaatdMOMnhr, mm«, ftgm ITBO;
Sternwarte in ZQrich. W. XTL p. 408. 8) Ftafor-
tioonliirkel, ebend. W. XDL p. 407.
*PfnBBiBger. 1) AeqoatarinbooMHhr; in
OmmI. G. So. 69. 2) Si-cuudeDulir nrit Hobpoodil;
fltamnito ia Zarieh. W. XI. p. 8.
*0«niT«t AetnlaUnai oritHiRiiknh; iaOMMl.
a Vo. 109
Laagloie. Ij Antroiabiiua mit HäUhMii; ia
OhhL a Ko; 110. m Befaneog; dbeod. a Mo. ITS.
3 oh. Georg Y.eglor. AiHjuaturialüonncnuhr,
wug. um 1760 in A^griang; Sternwarte in Zttrich.
W. XTL f. 408.
E. C. Stockert Horizonialgonnciiuhr, auag. aai
1750; Sternwarte in Zürich. W. XIX. p. 403.
George Bhuckbnrgh, geb. 1751. MeesingBea
Xonaalmaase ; Royal Society, Loudoii. L. C. 299.
'Edward Troughton (n. äimma), geb. 1753-
1) KonndtlmMaMtir: Bcyol Sodaty, Loadoa. L. a
No. 4119. '2' TKpminüt: Stfrnwarte in L^-iden. K.
LVI. 5. 3) RepeUtiotutheodolit; Engl. L. C. No.
4663. n. 10.
Michael«- du Cro»t, 1754. 6 Alkobolthenwi-
meter; B»rnouiliuuuiu, Boeel. L. C. No. 1343.
Job. Dietrich. Hufeiseuniagnct. aoKg. in Basal
1766-, Bornoullianum. Rusel L. C. No. 1476.
Samuel Thomaa Sömering, geb. 1766.
1) Ebktr. Toli«nph, mug. ia Wtochen 1809. 8)
Dazu gphörigß Volta'nche Säule. 3) OriginallettuDga.
draht. 4) Wecker: K. Sommering, Frankfurt a. M.
L. C. No. 1957—60.
Nieolaa Jacques Contä, geb. 1766. BUO'
meter mit Gewichten ; Conserratoire dee Arta et ]I4>
titm, Paris. L. C. No. 4042.
Job. Lnlofe, (ab. 1767. 1) Maaii^gaaa Fnes-
maoaaa 2) Apparat aar BMtinaaag dar PlndelUingc!,
au«g. 1757 ; St^^rnwarte in I.«iden. K. LIV. 17 n. 14.
* Van der Cloeae. Pendelnkr (an LnloA Ter-
804^); Sleraworta ia Lrfdoa. K. LIT. 16.
'RuBpinus. Thermometer, aaa«. 1T80 ia Aai>
aterdam; pbya. Cabinet in Leiden.
*No8l Jean Lereboors. Repetitionekreia,
•aeg. 1832 in Paris; Padua. Engl. C. 4563. II. 4.
Job. Qaorf Trnilaa, gab. 1763. NonaalaMtafi»
Blab; Fkot Don ia Blr&a. L C Ko. SIL
Filippo und Xaveri de Bianoky. Sonnenuhr
and Chradmeaaer (?), haaainhnoti Nr. 6; mg. 1764.
EnnatgoworiM-Hnaanm in Berlia (68, 316).
WiU. Uyde Wollaston, geb. 176ti. 11 Eia-
facheR Linium-Mikrometer; Covendiah Laborat., Gbb>
bridgc. 2) PeriskopiKba Camer* hidda; obaad. 8)
Camera ludda fUr FernröLre; ebend. 4} Camera )n-
«ida; 6. H. WoUaatoo, CBftott. 6} Uniiraml-Aeq[aa>
torial; H. Woliaatan Biaka, Loadoa. 6) IVeaae aam
Zuaummcndrtteken dee Platin : G. H. Wollastun, Clifton.
7) Platintiegd oad -Sduie; ebend. 8) IUlodiaa^ aas
PlatlaaiaeB crkaltm ; eband. 8) BaAaiioiMfpaioBMtar;
eheivl, L. C. No. 351. 106T, 1068. 1066, 9948.
8368, 3369, 3565, 5068.
(ratlaalaai« iill^)
Die neunundzwanzigste Versammlung der
deutscken geologisohen &e8elLsoliaft
(Toctaelaang.)
4. Geheimratii Toa Daohen maeiit aiao Mitp
thpilung über das Tockommen des BimssteinRandes
auf dem Weeierwalday Die ersten Nachrichten über
Digitized by Google
97
in der minendogischcn Beschreibung der OrMlIadl'
NMwn'Mhan Lud« 1789 S. 171 und 172 gßgAm
bslMa. Er imnit fblgvnde StalleB: Hirael&lMrtir WaU,
•fldwatl. V'>n ITi rljnrii ; nl'pr I.an^<'iidt>rnbMb iwisphen
Btdunor uud Weaterburg; unter dem hobw Hohn»
■dwid, wo damit» S 1ii> S»8 n itark unter 16 en
Dammrrde lirtrt fiV rr dm Wingt>rt.i i Wi( l<prt>< liiTp; :
auf der Stockhauser Bwwmfcohlengrubc (jetzt Oranien
gHHumt) «in TnM' oder Toffartigw Oeabehi mit
BiaMsteinkOrnem.
C. £. Sttflft in der geagBMÜidwii BiMhnilmiig
«Im Hmogtliiun Nunn 1681 fllu* 18 StaUm w,
wo rieh in demsolhfn Biiiisstf'ti^and findet und iiiiu-lif
■inigB recht wichtige licnieikungen über das Vorkoui-
nm dcMdlwa. So Bndet aieh 8. 137 folgende SteOe:
„an t\er reehtm Seite des Labrerbachs fHolzbachs)
oberhalb Geniüuid dwkt den Basalt Bimsütvin iu kk-i-
nen Eörnem, der anroittelliar unter der Dammerde
liegt nnd in der Gegend ala Sand benntst wird. AehD-
Behe Bimaetcinablageruugen oft 1 bit 1.3 m hoch
finden »ich von hier am Fnsse des nach Westerburg
Hebenden Racken«. Hehr 6*6"» ^ ^ Tbales
(SdiaflMeh) hSa itndat nao keinen Btmntdn mehr.
Auch auf die Höhe der Kuppen, welche dieMn Rücken
bilden, siebt er rieb nicht herMii^ eondora er flndet
■iek nur aat Tarnt vaA en dem nuteren TheOe der
Abhänge." Dabei wirft Stilll die Frage auf: , .Sollte
die BÜduog des Elb^balei und die Hebunig der Rücken
and Koppen, epSter erfolgt nie die Rmeeteinablage-
rung, hiervon nicht der Grund sein?' Diese Acusae-
rungen von StitFt haben bei den apfttoreu Geologen,
die eiek nit den Weeterwalde beeehlfUglcu , keine
Beachtung gcfuinlt n
Fridolin Saudb«rger sagt in der L'eberaicbt der
^eeüogiaelienTeikiltiiiiee deeHeraogthon» Nnienn 1847
8. 73, dasB der Bimuteinnand nJlrh^t dem Ba<<a1te die
eraiteat« Verbreitung beaitae und nur am nordüati.
AUMBgo dce WcitamUin Ml», Er Indet aieh maitt
al« ein feiner Sand mit Ilmenit1;i>rnchen , grössere
Stücke, 13 mm und darüber, idnd selten. Deraelbe
£<gt thaOa wdTndkft, wie bei Bodaa, tbeik an den
AkUtagn der IhMhjtberge, wie an den Arzbarher
Xöpiiui bei Ena, bei Kordhofen n. ». w. ; sehr hnufig
findet er sich aber aneh ftber baaaltiachen Qeatoinent
wie bei Guokheitn, Mol»borg, am Stoffel bei Büdingen
und am I'fahlberg bei Caan. In einiger Entiernung
Ton TrAchyt und Basalt trilTt man denftelben in sehr
bedeutender Auadebnung auf der Grauwacke zwiecben
Hiracbbach und Marienrachdorf, wo die ganze zwischen
beiden Orten tiegende Haide 0,3 ni bnch von dem*
•elben bedeckt wird, aowi« swiaehcn Kordholin, Ellenp
luKucn nd Deeaan. Der intereasanteate Punkt iat
LMik. XYIIL
ohnv Zweifel die Ählfrliülte zwischen Lahnstein lind
Facbbacb, wo aieh die größten Stocke von Bima-
stain (faia 96 mn OrOiaa) auf Ben Felden Uber den
steilen Gefa&ngeu des LahnttialcB finden. Sohr waiir-
«cheinlich iat dieeer Saud, wo er nicht unmittelbar
Aber TollaHiiaelwB OeateineB oder in daran nidialar
Niihc auftritt, durch Wasser an seinen jetzigen Ort
geführt worden, wenigstens spricht die Tkataaehe hier-
flir, daa naii ihn maiat an* an dao aBd]. md Ml.
.Abhftngen der Berge trifft, wogegen man andererseiti«
einwenden Icann, dasa gerade an den entferntesten
Pnnlttan dia grtatan SUekia angatralbii «avdan, Mwr
Tnichyten aber r;i!v f-iner Siirid. Nirceiidfi Imt man
auf dem Westerwalde Krater linden können , aus
denen die Tenchiedenen, im höchsten Omd« den Tyjm
der Laren tragenden porösen Basalte sich (Tgoügen
hätten and deren Schlacken die Bimssteiui- wären
und der grOast« Theil unseres Gebildes verdiitikt daher
seine Entatehong wahreckainHcb einer Fnmarolen-
wirkung innerhalb dee Tnwbyts oder einer Eruption
ans der Ebene,
Hjaraweh «ir (1847) Sandbeiger der Anaicht,
daaa der BfaoaaalalB im Gebiete dea Westerwaldes aelfaat
entatanden sei. Derselb«.- hat diiüi'Ibe aber bald auf-
gilgafaea, denn w aduieb am SO. Jnni 1848 an dan
GehöncB Bath von Laonkatd (K. Jahrb. Jährst- 1846,
S. 549):
„Ein* der iotereeaanteaten goolngiaohen That-
aaeben iat gawias die VerbreHnng daa Binnrteinnuidea
über einen grossen Theil de» Westerwaldea und Lahn,
thalea in weiter Entfernung vom aifihanm vulkani-
acfaon GebSete. Dar Iwaente Ponikt anf den Waater»
wald*'. die Gegend öetl, von Enspel, ist über 2<i
Stunden, der äusaenta im Lahnthak, Oladbaober Hof
bei IHTajar, wo Oran^jean baobneirtet bnt, noeb viel
weiter von den rheinischen Vulkanen entfernt.
Und doch Itann man den Urapnuig dieser Maeien
nur Uar andun, d» aiek in UMnB Landa (Kltaann)
nirgend.s eine ent^hiedene Kntorlrildnng und kaum
ein Btromartigee Aoitreteo daa Baa>hen nachweisen
UmL Ea blieb« ft«Qkk noeb ftbrig aumnehtaen. eine
pli'tzliche tri-wültige Eruption aus der Ebene, demi
Sparen so leicht verschwinden, hätte dieses Material
aa^faacUandcrt, nbav auch daa aobafnt wmillwig,
wenn mnn die geognoBtischo Znsaminonsetzang des
ganzen Laude« in Betracht zieht. £iii l'roduct der
Zersetzung von Traehyten, die hftufig genug bei uns
vorkommen, durch sauere Dämpfe wird der Tiim!tst«)n
auch nicht sein, da man doch auch an anderen Ge-
steinen aolche Wirkungen liiid«! mUaata, «aa dvek-
im nkiht der FsU iat.
Ich keana awar einen TWwhyt, welcher vollkoro-
13
08
nah fie Foimltat dw BnnMtaiiw beiitit «ad radi in
»einen übrigen äusseifii Kigtnachaften ihni zicmlicli
Dfthe kommt, bei Uelferakin:h<m, aber «r iat eine
gRMW SdtoilMit; bIIb mkn Tn^tytm wtaA madg
nod gerade in »einer rUcli'tfn Nillip ist mir nirgendwo
Bimaatain bekannt, den man aus ihm bitte entstanden
girabea dttrfto. Ob Omm Saiheel wohl noeh gvMit
Verden wird?"
Hiernach i«t die Ansicht von flandberger, dasa
Bt^hnnp mit dem im Neuwie<lpr Becken und in der
Umgebung de« Laacher Seei sei, ganz allgemein an-
gMO— an «nden. Die» zeigt »mlchat die Abhand»
lunp: von Fr. SchftfTor: Die Bimsstcinkömn' bei Mar-
burg und deren Abstammung aus Vulkanen der Eifel.
Uarbnrg 1861, welebar die YerbreitaDg der Laaehiiea<
wieder Bimssteine noch «eitUii Ober dan WaaUnrald
hinaus ausdehnt.
Redner selbst hat in dem geognostischen Führer
tu dem Laacber See, 1864, in dem Abschnitte Ander-
naeh-Keuwied, S. 440 — 655 Tennebt, dieee Ansicht
durch den NmüwwIi daa riumliehaD Zosammenhanges
der AblaganqgaB von BimaaUin «n fihein nriaehan
BnU ud Boppard ana Ua an den entfanitaetea Ttektaa
dea Weeterwaldes and aelbti bis aa die Lahn swlaeban
Ibklang und Giaaaen an ontaratlUaBB.
Tob üitereaae aind die Beofaaditiutgan, «dehe
C. Thoninc l>ci der Untersuchung den Eidfeldes am
riidL Fasse der baaaltjaehen Dombarg tiei Wilsenroth
iai September 1889 gemadit bat. (Daa ontarirdiaelie
Einfeld an der DKinlmiy. Wippbadt-n 1841, und Jalitb.
d. Yer. f. Matnrk. in Kassau. Uea 4. 1849. S. 164 )
Jn Soflnuer 1889 wunleB am F^uaaa aiuar mScbiliifaii
Steinrosscl 30 — 40 m von dem Fusswego vcui Frir!-;-
bofen nach Laogendembach Steine zum Wegebau ge-
woBDen nnd dabei daa BnaaltgeriHIa berrita 0,6 bi
unter der OborHächo kj tV<it /UKirnnii-njji froren ge-
funden, dasa die Arbeit aufgegeben werden mosste.
Ab diaav Stalle Keaa ThoBiae, tob dar Laadaare|^
ninj^ mit der I^ntersuchnng besuftragt, einen 6 m
tiefen Schacht abteufen. Das BasaltgeröUe fand sich
Ma BBT Ihfc van 1,1 bi dneb diditao Eia m einer
festen Masse verbunden, nnrunter wnr i\n^ Geröllo
mit etwas schwarzer Dammenle, dann aber mit einem
von Bimsalein- und A^glikSnani gawangtan JUata
vulknnischen Sande vermengt, welcher sich mit zu-
nehmender Tiefe bei 5,4 m bis zn '/s ganzen
Masse vermehrte. In dieser Tiefe bOrte der vulka-
nische Sand auf and aeine Stella nahm grangaUiar,
mit Thon vermischter Quamaad eia. Dieaer war in
20 big 30 cm Stärke durch Frost znsammengebacken,
tiefer warea Saad nad Steiae trocken. £a zeigte
deb ain Uar Binaattsneaad — weaa aadi aiit von
der Kujijic iKTiibgefuhrtem Bafaltgt rulli vermi ngt —
an dem onterltalb dea anatahcnden Basaltes gulegenen
l*homae hat aochiiiitlf! 24. Januar 1847) im
Anftrage der T andaar^ermig die lüsverhältuisse an
dar Borahoig aatanaciht aad dahd aa daam BaialU
feUeti auf der sfidsildöstl. Seite des Herges folgende
Beobachtung gemacht: „Dieaer Felsen ragt 2,4 m
heeb Aar d9e ataik Bergwand herror, ndatt 5,4 m
in der Breite und gegen den Berg ansteigend 9 bis
9,<3 m iJnge, besteht aus dicht aneinander schliessen-
den Basaltaftulen, die mit 16 bis 20 Grad gegen NW.,
ali^> gegen den Bergahhang, einfallen. Unmittelbar
unter diesem langgestreckten, sargformigen Felsen
Oftiet sich ein«, £Mt seine ganze Breite einnehmende,
0,3 bia 0,6 m weit klaffende Spalte, deren Mündung
breit raehenlftrmig sich nach hinten mit der Neigung
da überstehenden Basaltes etwas senkt nad verengt.
Wie dieee Spalt« aieb gebildet haben mgi «v aiebt
SU ermitteln. TIelleieht hat aieh der Bode«
unter dem Felsen am etwas gesenkt und da-
durch von dem anstehendea nabawagliehan Oestain
aaf die gegenwilrtige Spaltenweite abgdflat. Ea iat
diea wanigateaa nicht unwahrscheinlich, da die
ünterlaga »na groben Baaaltbroeken mit
ftiaam Blamtdaeaade vermeagt boatalit.
Äh Dr. G. Angeibis (Bonn) im .\uftrage der
geologisehen Landeaanstalt in Berlin die geokgiaelin
Anfliahnie nad Kartirnng dea Weatarwaldea begann,
fii.'l ibni zuii.lch.T, wieSiiffl, dii; Undsgerung von ein-
zelnen Basaltbergen in einem gewissen Niveau der
Ahhgnga dnreh Binnateiaaaad MBft vihnad die
basaltiadiaa Rückm und ebeaao die Thalgrtada voll»
komaua frei davon sind.
Dlaoo Thataaoba atellta aieh bd Aaftngang dar
Grenzen des BimssteinsandcB .luf die Karte so oft
heraoa, data der scharfe Abschnitt desselben gegen
den aa den hflhann AUiiagea aallnteadaa Baaalt
sich mit der Ansicht durchaus nicht vereinigen üesB,
dasa der Bimsstein aus einer weiten hjitfcruung hcr-
haigaAUirt «ordaa ad nad dioQagand aaeh Art aiaaa
vulkani.schen Aschenregens fiherschiittet habe.
Der Widerüpruch blieb bestehen, wenn auch dem
iqpitana UorahspOlen des Bimaateiaa von den hAhereu
Rücken und KupjK^n nuch den tieferen Gegenden 'Bad
den Thälern ein noch so grosser Spielraum eingerlamt
warde.
Im Westerwalde sind von vielen Stellen, wo die
terti&ren Schichten durch den Bergbau aaf den darin
lagernden Braunkohlenfidtzen genügend aufgeschloesen
Warden, aw« Tenefaiedeae Baaalte bekaaat: der Sohl-
Digitized by Google
99
basalt unter aod der Dachbaialt aber den tcr-
tilMa SeWAtw. Eben petamgrapUidiMi ünCmaliM
xwisclifn dirspn beiden Basalten haben die mikra.iko-
pücheu Uut«r8aohuitgen von Dr. Angelbia nicht ergeben
■ad m daber teiiilre Behiehtai atdit AB^padiliMHB
iHaA, M di« UnttnobtUqf diMW lMidia Budte
siebt mSgUch.
In die Reihe der tertiären Schichten gahSm
bftnltiaoha tind trachytiKbe TufTe und Couglomerat«
im Weetei nalde ebwao wie im Siebengebirge, wo
Dr. Aogelbi« im Trachjrltttflc Bimsstoin in Menge
mikrodrojiMch OMbgewicMn hat, die Radner bisher
Ar wwitterten Tradiyt (Sanidin-OligoklMtrachj-t ohne
groase t»anidinkry8tAlie) gehalten hatte. Da nun aoch
ia Woatermld« TnelqrttiifliB guu ihnlicW Art io
ant^Hdwr Verbreitung in der Gegvnd von ScfaSn-
hviK lühuf anstehenden Trachyt in der Nfthe) auf-
treten, ao lag dar Gadanln nalia, daaa dia Bimaataiiii-
Hnda de« Vwtarwaldw ebenfalla d«n tartflraB Sd^htan
Mlgehören iiniJ uiit(!r dfir. IUr;.li.fMilt. liegen mOrhten.
Beobachtungen an der Oberfläche haben bia jetit
nicht rar Entadiaidang dkur Frage gefohrt, «ad cn
sonst, ger-ipnettn Ste'lcn iVif oliere Gi>iw-,i- (Irs P.:-:ik-
eteiusandes mit Baaaltgerfille and Blöclcen bedeckt ist.
Ei aind dahar rar AatUtamg dtaaaa TarlilltiiiMaa
klpjue Srhiirfvi reiche üstUch von LangoidanlMdi am
Abhänge de» Lattendel und dea l^ehlbMk aster
Leitung toq Dr. AogalUa mit dem catadieidaaatcii
Krfülpr ausgeführt worden. Teli ha\>p dieselben nm
14. Juli V. J. unter «einer gefäUigen Fohrung besich-
tigt. LatUodd iat «fai ibdMr, bnitar BMritrIlflInn
7wi5(rhpii dem Klb- und I^isterlmrli, d- AliliHDp.
wie mehrere Schfirf« aaigen, vun iiimüstcinsaud bodcckt
kt oad diP d« MdlMlt «gabM. Ota Naigong
der Amflapcnii)s''fl&cliP betrftjrt 22 Gnid ffi-cr.^ii W.
Gcgn N. von dieser Stelle am Kohlhack, durch eiue
«eila HnUa vom Abhang« 'davon getrannt, ist die
ohare Orenee des Binsstcinsandea und des Basaltes
durch einen 2,6 m tiefen Scburi' blosgelegt worden.
Der Basalt bildet hier eine feste, geschtoftsene, wulstige
Wand, welche r.. Th nelger steht, z. Tb. mit 35 bis
88 Ghnad in Sl. :-t gegen NO. einflUt, so daas der
Bimssteinsand hier unter dem Dachbasalt liegt.
Der Bimaatwnaaad iat horicootal geaobialitot, im faa-
«ine 5 bis 8 em starke Lag» von UbuetiM-
granen and braunen Tuff zeigt, deren Si;hic1it-
B nut vielen BiotitUittohea badackt aind. Die
Uoagelegte Grame dea Baaalt«a nnd dea Bhna-
Je« IfUst keinen Zweifel übrig, diws der B»«alt
tpAteren Aasbruch augehürt , nachdem der
bmÜB «Igdagvrt «wr. Benwoh aiiid
die Tiden StelleB m bewrtheilen. m
Verh<niaa« an der Oberflilche stattfindan. Der Bims-
elafaMHid in Weetmralde iat daher gww «lliHaain
für ein Glied der Tertiärablaircrunff nü^nFiinch'-Ti.
ebenso wie der Tracbyttuff im Siebengebirge mit sei-
nem Oeiialt« an BiniaateinetAiiken.
Von aolchen Stellcu bat der Redner ru gleicher
Zeit mit Dr. Angel bi» lolgeuda besichtigt: den ».
atailen Abhang daa Naorotber Hahn, n. von Wallie
rod; die Strasse nwiachen Uerschbacb und Salz: den
8. w. Abhang des Sengelberges zwischen Suk und
Wanscheid, wo der Bimaateiniand aar Fabrikation von
Schwemmateinen (wie im Nauvieder Becken am Rhein)
verwendet wird; die Kateeneteiae and dem t. Abhang
des Foratwaldes nach dem Sohafbach bei Westerburg;
den n. Ahhaqg daa Undanbergs bei WUmenroth.
Senns brt BndMr die üabeneugung geaehS{»ft, daaa
der BinHBteinaand auaammen mit dem Trachyttuff im
Weatormddia den tartüren Bnuukohlao fftbrenden.
Sehiohten angehSrt and iltar ab dar die Kuppen
bildende Dachbaealt iat Ee bleibt nnn ftr die Ge-
gend xwiacben dam Weetanrald« «nd den Bbein die
ediwfarige Frage m beantworten, wo beginnen hier
die Bimssteine, Wflcb.' jiit:|.'r r als der altalluvialc ^iJer
diluviale) Löaa und in der Umgegend dee Laacher
8eee nnd bemndnfe im Vrawledar Bedcen verlmitet
sind. Stifin hat lifVfits ilie Wl-i.'.' »njjfeduuti't. wo der
rlumUche Zaaammenhang dieaer, im Alter ao sehr var<
Nach den mikroskopischen Untersuchungen vnn
Dr. Angelbit ist der Bimastein dee Wetterwaldes und
nicht zu unterscbeidrn. aber ebeneewenig Moh die
Bimssteine der Liparischen Inaeln.
Ee iet bekennt, daee Biroetteiniejide «neb noch
1). vom Wesfcrwalde, im Kreise Wetzlar (HpRchreili.
ci. iiergr. Wetzlar von W. Riemann 1878, S. 24) an
mehreren Stellen auftreten, daat Schiffer dieealbea bei
Marburg Iwreita vor 30 Jahren angefunden hatte und
Professor v. Koenen ein 0,5 m starkes Lager an der
Eisenbahn Lollar- Wetzlar ><. voti Launeboch beobachtet
hat (Sibsungsber., Oos. s. BeiSnl. d. gae. Natanriie.
Marburg 1879, Nr. 2).
Wenn die Anafamdiaatellen des Bimssteins im
Weaterwalda gundiab wwiaebt aind, ao lunn daa bei
dem tartüren Alter denelbeo um ao wanigar anfUlen,
als auch die AutbracheiteUe dar groeeen Bimtttain-
Uebenchattung dar Gegend von Laadi und Menwied,
«tldw jOnger ala der LOm iat, nieht mit Sidierheit
angegeben werden kann. C. v. Oeynhausen IKrliiut.
z. d. geogn.-orogr. Karte der Umgebung dea Laacher
8a«a. 1847), der bei «aiton genmiHte Kamur der
idanKniter
Digitized by Google
100
im Kraftw-Ofen als Ansbruckaatelle an, wihrend
glgtnwiitig Mb OMfoge den Aatbraeh ta eise Stelb
ntm wird, die sonst nur T.fi]citlftsaltlava herror-
gabneht h»t. Alex, r. Uamboldt (Koemoa IV, 1856,
S. 380) tritt dar Aflateht M, Buh wolelMr ffieier
grosse Bim.istfiiiaiisbriich anf eine Stelle im Rheinfhalc
oberhalb Neuwied, vielleicbt nahe bei Urmitz, 2tt be-
«ialMn Mfa wfldrta, wo dandlM dm VerbiltniHen
nach von der Oberfläche verschwinden miisste und
uur die aoi^worfeneo M««i«n in der Tbalfltcbe ans-
IpalmiliA wuA bb dwau Abfategm iBvttakblialMD«
Wenn im Siebcngebirp.' dii- ft-ston Trnchyt« ihrer
Maise uach in einem gewiaseu Verb<uiit«e zu den
Tflffn atahaa, dann Aaalimeliaatellcn iJlardiiig« auch
ganz unbekannt sind, «o tritt im WeBterwaldf noch
das, die Vorstellung von den Vorgäugcu sehr erschwe-
rende Moment binaa, daaa in demselben die Trecbyt«
an vielen Stellen, aber meiat in aebr kleinen Massen
anflreten und ihr Zuaammenhang adi den Tuffen und
BimaaMnan gua Im Itnakda lieft
(BcUaialUgt)
BiogiapluMlie IfittlieiltmgtiL
Am 17. December 1881 starb zn Rochester im
Stufte 2iaw-Tork Lnria H. Morgan (vgl. p. 45),
ein vonBgBeher Keoner der lodiaBar und der amcri-
kaniscben Antiquitäten, aus dem westlichen New- York
gebürtig. Unter dem Faeudooym ,Sbenandoah' Ter-
aitatBeirt« ar 1847 dB« Seth» von AhhandhiBgan
über die Irokfsi'n, wr-Irlie seinen Ruhm lii-f.'rüiHli-t''ii.
1867 achrieb er eine geschitste Abhandlung fiber den
amarihaaiaehaB Biber und aatna ArheMaa md 1869
ober die ..Sichvii Pl5<)t.' vnn Cibolii", Worin er der
Theorie von der alten Civilisation der Isdiaoer aoharf
ra Lob* giag. 18T8 etaehkneu fai den SaifhaoaisD
Institution'» Contributions wine .(Sy^tuniH of Consan-
guinitj and Alfioity of ihe Human Familj", die er
apUar in rnpSant Vaiaa ia daa Badie «AncieBt
Society* weiter ausfUhrtf. Seine letzten ünfcrsurhüngen
besogen sich aof die Pueblue von Neu-Mexico, wobei
ar daaa SaUnsae kam, dasa die HsBadhondan
Dorfindianer aus Jieu-Mcxiro und die Mciundp die
Unterbauten l\Ir üire liiugen. iiüizerncu C^inuiunal-
htniar gawaaeu aciea. Anf seinem Sterbelager noch
— If**^ er aein letztes Buch, das vom Burean of
EDmology der Smithsonian Institution herausgegebene
«Honaes and House Life of the American Aboriginea".
Am 11. Januar 1682 starb Andrew Cathcart,
engliachar 3Iijor und Beiaender, geboren 1617. Mach-
dan er Wettindiea «od SOdtanarikft beencht, diaota
er von 1836 bis 1846 in der Annee und begleitete
1848 dao Oheratan J. G. Vnnta/t anf daaaen Er«
f<ir!-chiin^'-.r f ii<e durah ÄO Pelseugebirge von Californien,
Der Versuch, das Gohirga an den (Quellen des Kio del
Horte an ftberarhrelten, ftod im Wntw statt, nnd da
derselbe ausnahmi-wtise streng war, niissglQckte er.
Die Expedition schneite am 12. December 1846 un--
weH des Sjpwiisoh Foak ein, alamttidM MaoHUen
und viele Menschen erfroren und uur etwa der UäUle
gelang es, Taoa in Neu-Mexieo zu erteichea. Nach
EflgUmd KorOckgekehrt, besaehte Cathcart 1868 die
aUBtralisehen Goldfelder und machte eine lange Fahrt
im südlichen ütiUen Oceau. Dann dieute er in der
Türkei und gebOite cum SUbe daa Sir V. FWawiek
WülianiR, des Vertheidigcrs von Kars. 18f'8 war er
Chef der Polizei in Mauritius, vom Juui l{i&9 bis
A{wil 1661 englieeher Gonaul in Albanien.
Am 1.3. Februar 1882 «t«rb in Monza bei Mai-
land der bekannte Hydrogeologe und Quellen-Entdecker
Abu Richard.
Am 28. Februar 188S atarb zu Nizza der her-
tatragonde Geologe Eduard Desor (vgl. p. 47), ge-
boreB 1811 in Friedrichsdorf im Ilessen-IIom burgischen.
Kr Rtndirt« in Qiaiaan und Haidelbarg Jon, kam 1862
WLgiu dea Anhadier Featee in ÜBtennchimg nid
ging desehalb nach Paris, wo er sich der (reologio
widmete. Nach Neuchfctel äbergeatadalt, betiiailigte er
aieh an Agaa^* Fonehungen, beaadito daaa Skaaffi*
uBvicu und ging 1647 nach Amerika, wo er bis 1652
blieb. Dort arinalt er eine Stelle im Coaat Surrey
and heiheOigte ridi an der geologischen Aafwahma dar
Minonddihtricte am Ijiki' Sujicrior und des StAnti's
Peuusylvanien. 1862 kehrte er nach Neuchitel lurttck
nnd doeirto dort an der Akadenne Goofcigio. ba
Winti'r IHGH bis 1864 untornahra er eine wii-rson-
schaftlicbe iCeine nach Algerien und der Sahara, und
adirieb dartOier „Ana Sahara and Atlaa* (Wiaabaden
1865). Ziilr'rf ^rarbüftig+e or sich viel mit den Pfahl-
bauten, war Mitglied des cidgeuussiscben Schnlrathi^
Abgaordnetar aa dar BandaavananBlaBg aad 1678
Piil-iident dea Nationalraths. Er schrieb u. A. a^W*
logische Alpenreisen" (2. Auflage, FrankAirt 1847);
aGaolof^i^ BaadiraibnBff dea Naachitilar Jvm";
.I'cKt dun Gebirf^fKliBU der AJpeo* (Wiesbaden 1865);
„Monographie über die Pfahlbaaten des Neuenburger
Sees" (Deutach, Vtnidiui 1866) aad , La bei ig* da
broDae" (Paris 1874).
Am 23. Februar 1882 starb zu Karema in
CentraUAfiika Haaptmaan Julius Wilhelm Arthar
Ramaeckers, Adjutant des General • Lieataaaate
Brialmont, Chefs der belgiachen Expeditioo aa dea
Digitized by Google
101
Am 25. F. !un:u 1882 staih zu Wiru Theodor
Schiff, ü«t«michi«ch«r ralegnplieab«amt«r, im Alter
Toa 50 hhtm. Sein 1^6 «neUaMBW Bach «Ana
kalbvergMWIwni Lande riilturbiU!.-r aus Dalroatien''
CBÜitlt in Form kunxt noveilutiacher £rajlUangen
«ine gam Twilli^ielie 8eliikl«niiif im LaadM aal
seiner Rpwohnpr. welche er durch jabldugn Aafco^
halt genau kennou gulerat hatte.
An 7. Iftn 1882 aterb Thoaua BeaMay B«*
-hinsoll, Pir*- tm- <1ms astronomUrheii AriiiRL'h ObaBT»
VBtory zu Anuagli in Irland, 8^ Jahr« alt.
Am 8. Mänc 1882 starb der bekanate lUniacbe
Pomolog J. A. Beatsiaa, Badaatamr dar <tiiiMfibm
Oartenzeitanf^.
Am 10. Mirz 1882 »»arh Sir Wjvillo Thomson,
ein hervorragender Zoologe, der wisisenachaiUiohe Leiter
der durch ihre Tiefieeforschnngrn 9o berühmt gewor-
denen „Challcnger-Expcditiun', 53 .)ahri< alt,
Am 15. Mira 1688 starb ni Dara in Dir FOr
FVaaceaoo Emiliani ana Udfaie, GoBrenwar dar
ägyptischen ProTinz Dara, welcher gemeinschaftlich
mit Geaai sehr energisch für die Untacdtttckung dca
SdaTenbandela im ägyptischen Sudan gewirkt hat.
Am 20. März 18Ö2 starh in PaTi» Profe.iRor
Santo GaroTaglio, Director des hotaniaohan Gartena
■nd dea Laboratoiimna fDr cryptogamiadie Botanik
in Pavia.
Am 25. März 1882 starb zu München der
kSaiglicb fenTeriaeba Obarmadklnalntb a. D. Ghrialo|ih
Klinger im 57. I^hon.^ijalin-.
Am 2&. Vtn 1882 tUrb io Jaroelaw der Er-
fgndiar dar Jaraak«aehen Florn IVnfaaagr A. Fe*
trowsky.
Ab 29. Märx 1862 »tarb zu ilaunover der Ge-
bafane Bagiamngintb Proftsaar Dr. G«org Okriitiaa
Conni'l H II MfK' II !■, Lehrer iIit li-chiiiwhi-n Hochschule
daselbst vom Oct<jb<?r 1843 bis l.Otuber lööl, zu welch
lalstarani Zei^mikta ar in den Ruhestand übertrat.
Geboren am 24. Mär?. 1802 zu Güi>lar a. H. ergriff
er n«ih iihsolvirten Schuljahren (18H>' den Mark-
soheiderberuf, danrlun Studiin au der Berg- und
For»t«chale Clausttial treibend, die er später an der
Universität Gfittingen weiter itlhrte. 1830 ward
Hnnaffl» als Lehrer der Jlathematik und praktischen
Qaoaaflrie au der Berg* und Forataehola »i Qanatbal
ugaafaOt; 1835 ging er ab Oberlehrer m daa Gyn-
nadom n Cdle über, um 1^<43 einem Rufe an die
dnanüge bühare Qewerbeschnle au Hannover Folg« an
laialaB, an der er aonlehat die Lefarflkher der prahtn
•chen und darstellenden (iDomctrie übernahm, dem «ich
spiter daa Lehrfach der Geognosie zugesellte. Mit
Hnnanu' untBehar Thiligkait Hef eine mdmml»
literarische BeschäAi^Dug finrallfl. Ki ist Verf»8.scr
einea Lehrbuchs der reinen LkmeiitAr- Mathematik
(18S6— IWB), de» «att hehnmitaB Lebrimche der
praktischen Geomotrio (1848, 2. Auflag«- lpr,s' , Ii-ü
beaonders seiner voraOgbcben Abbildungen wegen ge-
■ebltata« groaaan Warina: ^Di» gaonatrhAan bwlni.
mente der getammtea praktisch! ti Or r tnt 'ric'" 1 18M\
einer kleinen Schrift mathcmatiMh-opttgclven Inhnita,
«bar geogneaUaeheo Kart« Deutaohbmd« «nd einer
aolaben von ganz Europ«.
Am 31. März 1882 st«rb sa Karlsruhe der Di-
reetor der dortigen Kunatgewerbe-SehnJ« Pwfaiaor
Gnatav Kachel. Der Ver«torhfnc, der ein Alt«r VOO
nur 39 Jahren erreicht hat, war bereit« ««it mehreren
Jahren von Bchweren Leiden heimgesucht, ist aber
unermüdlich bis snletst flir die Entwickelung des ba-
diachen Kunstgewerbea und daa seiner Leitung an-
vertraute Institut thätig gewesen.
Am 81. Mira 1688 starb cn München Kaapnr
Leonhardt Billea, kSnlgUeber Lycealprofeaaer und
Conrector a. D. in München, gesrhätzter MatbeMtikar«
am 27. Oetober 1806 in Amberg geboren.
Am 10. April 188S wurde Klelnaehnidt, deut-
scher Reiiiender, der im Neiihritannien-Arcbipel itir
daa Muawun Oodeflroy in Uambnrg Bammelte, auf der
Inael ütnwaln von den Eingeborenen ermordet.
Am 17, A[ir;l 1882 sliirh in Dr-'^ih-n einer der
namhaftesten zeitgenössiacben Veterinäre, der kAniglicb
aiehaiadi» Geheime Medieinabatb, LaadeatUerant und
ProrV.<Hiir n D Dr. C irl G Haubner. Geli lui im
18. ijeptember 1806 zu lletUtidt in der GrafachAit
MaatMd, hatte derselbe 1826—29 TUetbailkunde
in Berlin studirt und wiir dann ala AlwfatTr' ati der
dortigen Akademie beKcbäitigt gewatan, bia er 1831
daa Amt eines EretsthieFantea in Ortalabnrg (Ost-
preussen) erhielt. Seit 1836 wurde er in gleicher
Eigenschaft nach Greifswald versetzt und hier zugleich
lum Lelirer der Thicrarzneiwiaaensehaft an dar laad-
wirth.<ichafi1iehon Akademie in Eldena ernannt. 1843
wurde er Departement.sthierarzt h\r den Frankfurter
Regierungsbezirk. 1853 folgte er einem Rufe als I'ro-
feeaor der praktischen Thierheilkunde nach Dreaden,
wo später zu seiner Lehrthätigkeit noch die Wirksam-
keit als Landesthierarzt für Sachsen hinzutrat. In
beiden Stellnngan maobt« aieh Uaubner hocbverdiant.
Aneh ab Faehadwiftataibr war er boehgeschitart. Salt
einigen Jahren lebte er im Ruhestand.
Am 18. April 1882 atarb au Wiaabadea der
ktaigUehe Landeegeologe Dr. Carl JiMob Yßlbelm
Koch, M. A. N. ivbI. p. 491.
Am Ii). April 1882 starb in Down bei Bromley,
Kant, der aasgeiwicbnrte Natorfaiaeher Profeeior
Digitizcd by Google
102
OurlM Robert Darwin, M. A. N. (vgl. p. 49),
dar darch »eine I>ehre von der Ent«tehang der Arten
eine vollatAndige Umwälzuug in der moderoen Wisseo-
Schaft h«rvoi:|[«bracht, Wr/aiiwr einer Reihe epoche-
nachender Werke, 'deren berülimtegte« „On the origia
et fpeciee by meana of natural «election" ist. Er ward*
am 12. Fetmar 1809 m 6ki«wibgi7 gtbotm, Imhv
1825 dia Uidminitli EffinlMU^, 1897 GlirM*k CMtgt
n Cambridge and erhielt 1881 den ersten akademi-
aohen Grad, la den gtniwUn Jahn iohlow er sieh
d«r Expedition im Gapittaa B. TUBRiy an, bameht«
Brasilien, die Magelhacnstratse, dio Weatküfttc Süd-
Amarikaa, sowie die Inaeln der Südsee und kehrte
IS86 nach Englaod anritk. 184S bbta er. Tiat
fach durch Kränklichkeit beUadeti, asf adiMBii Laadp
sitae DowD in K«nt.
Am 24. April 1882 starb zu üreifswald Dr. med.
«6 fUL F. Ib Htaafald, ord. Professor an der
phikaopU«shea FkonlUtt ia Qrei&wald, Senior dar
UalTcnitit.
Am 26. Aprfl 188S starb in Leipzig der bdamite
Aatmaaia und Physiker au der dortigen CiÜM-rHität
rtohüer IWadrich Zdllnar. Er wurde am 8. Ko-
▼ambcr 1884 ia Bariin gaboran. üabar dia wisan-
schttftlichen Kreise hinaus wiiiilc Pruffssor Zöllner
bekannt durch seine rarteinahme {&r den Spiritisnitts.
ist dar at^antlielia Erfinder der aaijauanntan nTlartaB
IKmoni-ion Jch Uauniuh", iuiu rlinHj wulclii-r ^ich, seiner
Anaickt nach, jene Erscheinungen vollziehen, welche
Ar QBsere Snme ni&sabara sind. Er bat dieee Aasidit
wiRscnschaftlich zu begründen gesncbt, und zwar na-
mentlich in der ikhrift „die TsKaasLnsieht gegenüber
dar Waehtaoaiolit«, dia im Jahra 1878 in Leipog
«rschienen ist. Kr nahm von scincra StanJpunkto aus
Partei für den bekannten Maguetiseur Hausen, der
mit saitvem Hypootinrai so viel Anfsshen gemacht
bat. Al>pr .inrh in wisspnschaftlicher Hinsicht war
Profeseor Züllncr sehr hervorragend. Er schrieb ein
Werk: „Ueber die relative Lichtstärke der Mond-
phasen", ein anderes „Ueber die Natur der Komet«!",
ferner „Principien einer olcctrudj'oamiscben Theorie
der Materie". Er hat avicli ein spectroakopitches
Instrument zur Beobachtung der Protuberanien der
Sanne erfunden, welchea allgemein im Gelmwche ist.
Als Doeant genäse er die voUan 8jrn>pathiaen seiner
Znburer.
Am 27. April 1882 starb zu Freiberg Professor
Dr. Fltrdiaaad Raieh (U. A. N. vgl p. 74), Ober-
bai^gntb a. D. in Froibcrg, einer der bedeutendsten
Uljiflur, die ao der dortigen Akademie gewirkt haben,
Caboren am 18. Fabmar 1788 m Bamboig.
Am 27. April 1882 starb in Köln Carl Au>>i<I,
der Erfinder dea nach ihm benannten AaUuldrucks
(UefaardnidvarfiilHMm) nad VailiHsar von aBn Foiar-
sommcr*.
Ende April 1882 staA su Athen Generalant
Sr. Treiber, der Arzt Byrons, 86 Jahre alt.
Am 2. Mai 1882 starb su Bkwewits bei Dresden
TOB Saekandorff-Qudent, doreh
seine frühere Th&tigkeit auf dem technischen and
ohamiachea Gafaiat bakaaat, um dia EnUriekakuig dsa
Salinenwcaens in Deatsdilaiid verdieot, im 69.Lebena>
jähre.
Am 2. Mai 1882 staib in Dresden Karl Johann
Ed. Olauss, seit Knraem Dirsator dar KBaigBaiiau
Gef^EHEamniluiig diiRoIbst, vorher Inspector im OrlBSa
Qawülbe, geichätster Kanstsehriflstellar.
Am 18. Mid 1889 starb n Beriin Dr. mad. Gart
Hüter, fi ! Profefiiior der Chirurgie an der Uni-
Tsrsitit in üreifswald, geboren am 87. November 1838
In Marbofg in Haasasi.
Am 17. Mfti 1SB2 ftarh zu Wim KarlJunker,
k. k. Baurath daselbst, der eine Menge groiaartiger
Wamarliitiuigaaalagan ansgefUirt, dar Brlnmar von
Miramiir und dev Kaiser Franz Josef-Hochqucllen-
aquäduct« bei Wien, geboren am 17. Juni 1827.
Am 18. Hai 188S aUrb an Berlin Dr. Haiiaieli
Goeppert, Gflielnipr ObcrropipnirigBrath, vortngandsr
Rath im prcussischcn Unterrichtsministerium, Dsosmant
Ar ilia UaivsnttitaaagelagaBhdtaB, 48 Jahn alt
Am 24. Mai 1882 starb zu Wei'swftsser in
Böhmen der Natarhisturiker I>r. Emauuel von Pur-
kinje.
Am 26. Mai 1882 stArb zu Jena Dr. Friedrieh
Ludwig Joseph Siebert (M. A. N. vgl. p. 90), Pro-
Imaor Ate Medicin an dar UntfaraHit od Diraator
dar Irrenanstalt in Jena.
Am I. Juni 1882 starb in Aachen der IVofeaaor
der Mathematik Dr. K. Hatten dor ff, der Baarblttar
von Biemann's wissauchaftlichem Kachlass.
Am 8. Jon! 1888 starb in Darmstsdt Dr. Johann
August Ilegar, gi-ossherzogliah Hassiseher Oeheissar
Madioinahrath, 88 Jahre alt.
Am 8. Jnni 188S atarb in Fhmaensbad Dr. Karl
Hayerhofer, ausserordentliclier Profeasor an der
Wiener Universität, bekannter Frauenant, 46 Jabra alt
Am 6. Jnnl 1883 starb b lt«iA— «■ Joaeph
Ritter von Rmnuku, ScbüTsbaminspaotar dar Mar-
reichiacben Kriegumariue, nach daaaeo FMimb die
nambaftaran Sehlflb der MerreieUadien Flotte gebaut
oder mngebaut x^orJen sind.
Am 8. Juni 1682 aUrb in seiner Vaterstadt
Mailand dar wagen aeinar Werke «bar Gaobgia md
Digitized by Google
108
Zoologie Ix-kannte Professor an der R. Scuol» Buperiore
d'Agricoltura Dr. Eaii\ CotDalia ^M. A. N., vergl.
p. 90), DirMtor det Grko Maaeo di Stori» naturale
dawlbai, Mitglied daa latitato Lomhardo, einer der 40
dar SoeietA iudiana dtlla Sdeosa in Rom,
dirende« Mitglied der Akademieen von Turin, Naipal,
dai Lincai in Rom, daa Inatttot da Fianee «. i. w..
67 Jbhra alt.
Am 10. Juni 1B82 «tarb in London Scott Rus-
■•11, angliacber Marino •Iiifantaar, dar Erbauer de»
läaaaBdampfen „Great Eaatoni*.
Vor Kunt'in utarb su Wftr«cl>au der fK)lni«che
Concbjliolog Prinx WJadialaua Lubomiraki. I>er-
•alb* war gabono 1924« batta aahw StaiAan taa Ana-
laade gemncht und war sodann auf 84.'in im Min<k-
aaban OoaTernamant gelegaoea Gut zorttokgehit, wo
ar aiah dar LandvirtiiadHift widmate. Sdwa in Jahre
18ri4 bi'gann er sju-citü lia- Stinliijm dir Coiichviio-
logie und trug allmäLiig eine grosi« äanunlung von
CaaAySm inaaiamiiii: Ln John 180O gab ar aiaJige
kritische Ariwiteo in den „Aanks Kientiiique«'' und
in den „Proceedinga of the Zookgiaal ikMaety' haraua.
Sain baataa Wark aind dia .Notiaaa aar qwiqoaa
coquillpü dn PiroB*. Er lAitailtat ain iddMa wn-
logiüchea Muaenok
Dr. P. A. Bargamn, Diraotor d«a aagsnliiMihao
ud maieorologiiirben Ob<«ervatoriums in Itatavia. her-
MRagander nitMierlandischcr (iclehrtor, starb in Turt-
8aid au/ leiuer Kfickreiso nach der Uuimath.
Uvnn Giffard, Lnflschiffer und Ingenienr, der
uhlreicbe Vtrrtnche untenwhm cur Lö«ang des Pro-
bleiM der Steuerung daa LnfUnOoW, atarb m tvit
ia Alter Ton 57 Jafareo.
Der Afrikareiaende Ariioo . Leiter der franzftaiech-
ItUopischen Expedition, ist gestorben.
Ana Oant wnrd« dar lod daa «Ia Fflansanüeb-
habar md Hanankaonar bwObmUD Graf Oawald
Karchhowe de Dentergham gemaldat.
Dar treffliche Erforscher Indien», Hain Singh,
■in aingaboraar Inder, i»t jüngst gestorben. ImJafa»
1863 nabm er an der trigomooietriaehea Aufnahme
durch Colonal Mootgomaria Tbail, bianuif an den
Fonehnngareiaen der OebriUter Sehlagbitireit. flpiter
erforschte er dir- Gegenden jenscit des Ilimalaya, wo-
bei er die wahre Position von Lhaaw festateUte, die
Goldminen van Thok Jahmg betaehte und Tibet tob
West nach 0«t quer ilun lu ciste. Er kam auch in die
Residenz daa Dahu Lama und doichforschte SaiD|Hi.
In Lendon atarb dar Oeolega Dr. Jobn Lyeait.
In Mriitoi.i' htrtrb Dr. D. A. K o s et'. i- w rs i ko w,
Plrafe*«or der Botanik ao der Univenit&t Odessa.
latimriHaenMdiaftliche Wanderversaam-
langen im Jahre 1882.
Die deutsche Gesellschaft fflr Chirurgie
bialt ihren dieq&hrigeu Congi-aaa tob 80. Mai bin
8. J«bI ia Barlin ab.
Das permanente Comit^ de» internatio-
nalen Meteorologen-Congresaes Tertammelt
sich in den erataa Tagna 4m kaiMMBAfli Angaat
in Kopeiihftuen.
Der vierte international« alpine Con-
graaa, walabia dar dmtMba and MamieMieke
Alpenverein vom 11. bil 15. August 1882 in
Salsbarg veraaslaitM, «itd mit einer alpineü Aus-
staDnag wbnadaa üfa. Bi aolka nebrara YorMgn
F'^ttfinden, von denen wir die folgenden hervorheben :
lilajor (}. Vulkmor: ^Uober die Art der Aufnahme,
der Darstellung daa Temina und der Vervieiaitignng
von Alpeiikarten' ; Forstinapector H. M. Coaz: „Be-
sprechung deji Gletscher-I'binomens und der veraohie-
denen Methoden der Beobachtung dnnaalhail* ItfO»
Ctaeor E. t'ugi^'er: „Ueber F.i.shühlen".
Die deutsche Gesellschaft für Anthro-
polegia, Ethnologie und Urgeaehichte hilt
ihre dieoiiihrige Generalversammlung am 14., 15. und
16. August 1882 zu F rankfurt a. M. ab. AlsLocal-
geaehiftaf)ibr«r fungiren die Herren Dr. med. Robert
Fridberg. d. Z. I. Director der Senckenbergisohen
naturforachcndon Gosellachaft, und Dr, med. de Hary,
d. Z. L Vorüilzender daa Inrtlichen Verein». — Ge-
neralaeoretär der deutaohan anthropokgiMhea Geaell-
Bchaft: Professor Dr. Johannaa Baak«, HfeMbaa,
Die Rritiph .\saoeiation for theAdvanea-
ment of Science (offioa: London W. 23 Alhemarle
Straet) wird Uire 63. öffentliche JahrearcEMmnlaBg
unter dem Pr&sidinm von C. W. Siemena am 28»
Augnat 1882 und darauf folgenden Tagen in
Southampton abhulten. General-Socretariee: Don-
glas Galton, F. M. Balfour; Secretaiy: T.
Bonney.
Dia ILTananualnagdeatacher Forstmänner
findet vom 28. August bis 1. September 1882
in Coburg statt, wozu bereits ein reiohhaltigea Pro-
graaiBi mit atehreren Excuraiouen in Terschiedaaa
Domänenforste sowie in eine AaaaU Inioiglick prao«^
sischer Oberföratereien feitgeatallt iat.
Dar Tiarta IntaraaÜoaala Congrea» fttr
Gcaundhcitslehre tritt in diesem Jahre am
4. September in Genf suaammen und verhieibt
bla aam 9. Baptenber. E« «ird ut deoaall«
Digitizcd by Cc
104
ittr die Dauer de« Mouat« tieptember eine Ausstellung
der «Df die GesundheiUkhn ImHgÜriwrii Tflröflwt-
liebungen, Pläiiv, Zvichniingpn u. ■. w. Terbunden nein.
Der CoDgress der Apotheker Deuttcb-
laada wird ' t«h 6. hiu 9. S^tenber 188S b
Berlin tagen.
Die6&.J»hrwiinHBiulaiigderSchweiseri«cheu
natnrfereeliendeii Oeielliolisft TOm 11.
Iii« 14. Si ]it rmli.:'r 18H2 iu Linthftl fStachcl-
berg) unter dem l'räaidiuiii de« Dr. med. F. KOuig
ia UbUmI mbfhaltw irarden. Dh Plraemniii iet
Idlgudct :
Montag den 11. beptember, Nechuittag:
Sitmig d« lerbaralkaid« CoaiaiiMiaa in Bad
Stachellx-rg. Fnipfftiig der GÄstn daaelbüt.
Dienstag den 12. September, Vormittag:
Erat« HMptvmmnlug; Naehalttsg: Auflnf.
Mittwoch dfn 13. SapUnber: Seetk—-
•Usnogeii und Ausflug.
Dviiaeratag den 14. Septembar: Zwalt*
Haup'vcrsMnmluiift. Bei gtin-Migfr Witterung ge-
meinitcLattlichfr Ausflug iiacli Kim und Verab-
•dhiedung in Schwanden.
Per Vereammlung der Schwt-izerigchen imtur-
I OaaeUaehail wird eine grössere geologische
der Schweiler Feldgeologen Torangehen,
I Freitag den 8. September Abaods in
Sehwandon (Caaton Olamal tmarnmentrigt und auf
dni Tage batachoet iat
Die ausseronlentlicbe Venammhing der Society
göolugiquf de France tritt am 17. September
IMS ia Foix (Anegvj zusammen, woran aieb ver-
aeUadaaa geologische Excur«iou«ri Kn»ohlio<f>«n werden.
Dia 66. Veraammlung deutscher Natur-
feraehar nad Aa»ta tagt vmh 17. bia 84.
f^eptenilxT 18S2 in Eii<fMiacli,
Die permanente Commission der üuro-
pliaabea Oradmaaanng wird ihre SÜmigea Mitta
September im Haag abhalten.
Eine allgemeine Gonfarans dar EarapAi-
Bcban Oradmeainng, weleba nur alle drei Jahre
lusamnipntritt, findet erst wieder im .lahre 1883 statt.
Die Aatronomen-Veraaminlung, welche alle
mwm Jabre anaanNBantritt, tagt erat Im Diehaten Jahre
und zwar in Wien.
Ein Ueteorologen-Cungress ist für dieses
Jabr akAA ia Awaidit gaaoBaaan.
Da dar iataraatiaaale Geographen-rnn-
gresB immer aar aadi aebljfthriger Pause ausammen-
tritt. Mit daaaalba bi diaaam Jabra aaa.
Der intarsationaU- Geologen - Congress
Tersammelt «ich aial wiadar im iabra 1884 und
■war in Barlia.
Die 7. Abhandlung von Band 42 der Nova Acta;
Lndwig Klein: Bau und Veraweiguag einiger dorai-
- vaatral gabaaUir FoiypodlaeaaB. 8 Bogaa Tast
nnd 4 chrotnolithograpliieclie Tufvlu. (Preis 8 Rmk.)
iat eraebiaaan und durch die Uuehhandlnng toh
Wilb. EagalaiaBB in Leipiig zu
Deutsche Euudschau
rUr Geographie und Statistik.
ITateT MUwIrkiiiiff hi»rvtirT»|(Blld4r
wli*ini in mtt^'ttUrJtr» }I*/t*n .V unyf» i mjnns tum rf^nwa i4At
0', A. . „. \\. ;i) Pf. f,„ Htfl. JnU,lh/l Ml «••><■• tamf^k; ' f
n- llrttt MUr» <(i«N H,uiJ. f'M rfra JaJkryMfM km Ii HifUu
tH tun >■» r»(«<ta»^ ä g H. I i kl. 1. ir. t i t\\ A«bf«.
I M. IM Dft XuUrkri/t «.f Aiic* laU« JiiKiU<utrfto«jmi mh<
JWawMIm m l«iMm.
•)nhrs»nic.
flu lU:'ip*fhlt ll.lrf .Mlirüdl" •/- f
kaafith!
Ii HtfU»
Bn MMl ime 41»Thdla«liiM. w«lsh« —wrCrtwiliiw
Ma Mhiia mH dnl Jahna tai im gAOMm Wall flB4*t, bSm
HO* TaiHcUHs* Bamte alte, 4aaa «irdla taaklan Waga wuWbia,
■ad wir aadi Amur Ia ylalchaa Oeiair, unlmteift nnil gt^
nttmt dnnh Mt aUHliol» ZaU aamf- dekuiMan und 6»
waiifften MhailMitcr, anHr» ZdlacAurifl mehr «nd mahr ra ciMm
■»ufrnpliiacben Ceotralonnuie aaiamlilUaa wwllou, gUuban vir.
3aa« auch darnrap JahrKsns dia wailaalaVeflirntuiiir AbiIcd una
uiu iinM rnntnd« Kiwem wird. Beahal iMarrMao» Botriic,
ipil «nd Ivtihan icaacliri'^ii*!»« BbigraplilMi «ad N^kruloff* anllen,
darvh atwiimtla auafaftthita lUtuaraiioaaa «vttijut, den Babm««
MMviwT ZHUehiifl aurfa fmiar wftnltg auaiailMi, imd brnnffTk«.«
wir iMeli, dau aacki far daa vlarlaa Jalurgai^ «Ina vrtiMi« An-
Kabl g«ilto|r*fliar KartMi Toril«^.
Alt aaaaarordantllcba Beigabfl blatauwirdanir«-
obrtau Pr4nvnieraiit«n der ,,ll«ttlachaa KaBdacliaa
rir (raaar>pli<* "sd atatiatlk'« «Ia* wlcderaai a«i-
• chl iriallcli f«r dir>ri rnlcrnalimaii Toa Dr. Joaaf
Hlirtr von i rutml-Amerlka SB
wrklt<r iu I Hri'ti<iiii*n tfrtheiit uud Eiun AueinaadcnCoMFU da*
IRTirlitr«. im biaft itoa IT. dslHOsaaM datt ft
und iiarli ula Brflae* SB «ISB MMtoa Okl
lnill. U wirvl.
I>i ..ll<-iitkrhr Knailvkan Mir IXiKra|ikt<' and Slativllk'*.
.luluU.iiiW. iHLhi-lUI wir t.lili.T llt UnMiallli li.U Hi-ftl-li r.ni
luloilfiUD* 1 Itoif.^« t'mfaDg xum Pt«.1m> v4ib 38 Kr. <i. \V. =s
TO pr. L.ru Urft. Jcdiaa Haft iai ataaala ktaHlclit U MtA* kttta
eisen band, t'irii UhqnagH «m If HbAbi 4 Ü. ai kr.
II. W. f Mark.
..Ui'ai.«'kp KawUrbaa für üranrajaUe aad tMalblik'N 1. J.>hr.
L'AUU l^T" 7"». ^lil Mliln-irlitn Illtt.fralioni'li inij 13 Kirtp».
IJ I'.. K-.i: 1,1 X, 11,-1».. 4 B. kr, n. W. s .M.rk.
Kl.V. ir>'l' . II. Hl Vr. a. \V- Mark.
..UcaUchr UandKrhau llr «.roaraiililr and!ttali«llk-. ll.Jihr-
t IHljWI. Ml< utilrvirlK'ii nliittr>li..i>ni inid 1.1 Ktnm,
~ ib-lIclMv. lii'U. < (I. t > kl. n. vr. ^ H Mark.
Kl.«. ||«<i. a M. M< kl. a. W. I« Mark.
„DralarkrBHdarha« nir«egflfBaldr ■adMMlaltk^.lll.Jabi^
■aiHl ll!M)l>l. Mil lahlraldiaB lUiiaUalloiMn aad II Kartra.
41 Bogtn. hex.-Orfr, Ott. t a. *» kl. 0. W. - « Mark.
Hag. • a. W kl. B. W. la Mark.
k. Nwüibaa'a Vtrlag to WIM, PmI nr« Mpilg.
l-0-i<uCiu»u>B»ia » t 1*118 BiiJiiBiO
Dnirk To« K. Uln-lmaiMn »ad aiiaB M Uli Hl».
Digitized by Google
NÜNQUAM
OTIOSUS.
LEOPOLDINA
AMlLlCIlliS UliGAX
DBB
EAISBBLIGHEN LBOPOLDINO-CAROLINISCHEN DBUTSOHBN AEADflMIB
DEK NATUR FORS(^HER
H£RADSG£GEBEN CNT£B MITWIBKUNG DKR äKKTIUNSVOKSTÄKDK VON DSU PBÄSU)£NT£X
Dr. C. H. Knoblauch.
Halle a. S. y.,«,-« »r. „. Heft XVIII. — ». 13—14. JuH 1882.
lakult: Amtliche MittheilunK^^n: Zur Kriniu-nmi; an den 12. Juli 17-12. — l'ntcrütiiUunn-Vcrein der Akaitemie.
— Vcnnderunxcn im Penunalbcstandc ilcr Aluidailüe; — Beitrage zur Kasse der AkuemM. — Eduard Augost
von Heriiitf t (!>clilu8»). - - .Sonstige Mittheiinngen: Ein^'L-gunKciie äclihftcn. — E. Oerland: lidtrlkge
xur ficKbichte der Physik i.Fortsetzuiig<. — I>ie 29. allgemeine Vet^ammlung der dmucben geuloj;iachen Go-
■dllitaft ni SaarbrOckea i. J. ISSl ^ädilnss). — Naturviucnschaftliclio Waaderversammlmuen i. J. 1892. —
TageHnlnvag dar 66. YammiahiM dmnuckir MstiufunclMr uul Aante k £ImoicIi. — JnbUiua dM Henrn
Oäh. BalkiDr. F. v. Btafldnr inWOndmrf. — lud 41 wd 4B dar Mm» AcMk — Auaiia.
AmUielie MittheilungeiL
Zu ftiniMmiig an dflD 12. Jvli 1748.
Am 12. .luli niiul ifi-raJe 140 .Iuhri- ■icit jimiii für die Ix-opoldiiiiscb-CaroliiiiM-ln' Akaittinif
denk würdigen Tage verüosaeu, an weichem der deutsche Kaiaer Carl VII. aus dem Uause VTittelsbach die
ihr von den HabiUtrgiaelien Kaber Leopold L verlMieBOD StotaUn «nd PfMkgicB baattUgt nad ararattart
ud dMOit flin wisBenscliiiftliLlii'n Ik^stri-tiunci'U von Neuem bclett und f;ef<>nlori In'.
Dia Akademie konnte damala bereite auf uiue liaat hundertjährige Wirksamkeit aurtickblickeo.
Im Herbat daa Jähret 1651 hatte in der fnkn Reidiaatedt Bchweinfttrt der dortige StadtfilijrBOma
Johann ItOrenz nau<!ch die- ltbIl' Anregung zur Gründung elnar AkBilomic der KalurforHchor gegeben,
einer ^AeadHria Naturao Curiosonuu" (ad exculvndas nss uaturalaa). Am 1. Januar 1662, alao vor nnnmehr
980 Jahren, wurde die «rate Terwaidug gehalten, welche ieete Stetsten amalm, und danüt die OiOMhug
diaalr Ältesten deutachfn wi.s-ien.schaf fliehen GenossenBchaft factisch vollzogen.
£ine grüsaere Bedeutung erhielt dieselbe, als Kaiser Leopold I. unter dem 3. August l(i77 von
Win ana diaaar Wahar printan, im JUn« ItTft voa ihn baatttigteD, Stiftung einen OffantlidteB Chanüctar
beilegte, indpin er sie iiiifcr dfin Titel .Sarri Romani Itnperii Academia Natura« Curiosorum" zur Reicha-
Akadeniie erliub, ihre äussere lunriclituug Ifstaetzte, diu wiasenschaitlicho Erforschung insbesondere der Natur-
und Bailkunde durch Zuaammenwirken von Voi stAttii und Mitgliedern zu regeln suchte und die Veröffentlichung
der erzielten Arbeiten sowie der Nachrichter aber [..eben und Schriften ventorbener Mitglieder aaordBOla.
Den Sinnspruch „Nunquam otiosus" gab dieser „Fundator" seinem Werke mit auf den Weg.
Der Mahnung an die Aufgab):' <Ipr Akademie folgte 10 Jahre spftter, Wien den 7. AugiMt 1687.
die Verleihiuig einer Baüte Tan AoaieichnaiigaD und Bachten. Die Akadimia arlncit den Kamen ,8. B. J.
Leop. XVIll. U
Digitizcü by Goü
10«
CaeiAreo-Leopoldiua Natarae Corioiorum AcaUeiuift", daa noch jetzt von ihr geführte Wappm, völlige CeiHUF-
frgÜMit «ad dn PiMlegfini g^gn den Naebdraolt, finnr Bedht, Doetagm m acirai u. a. w. Don
PMlident«Q wnrtle der ReichsBclcl vcrliehi-n, sowie die Stellung eines Arfl\!;i*'T und Coiiici« paliitinu« (Tthcilt.
So gefördert, mehrte «ich die Zahl der Akademiker; die rublicAtionen, welche anfangH vereiii2elt,
Mtt K70 «atar d« Mumi »lÜMdliHM» «uIom nadioo-physica AeadaniM natiuM cnrioaainiiB alva Efilia«
mcrides Germanicae" regelmüSBig; erachiencn, nahmen rüstigen Fortpang und als »iu in Gefahr gcriethi-n, ans
Mangel an Mitteln gcliuinmt zu werden, half ihuou Kainer Carl VI. mit namhailer Geldunterütiit/uiig. Zu*
nflchst wurden von 1670 hüi 1706 von jenen Ephemerideii drei Decurlen veröffentlicht, die Jahre 1670 Iiis 79,
1682 bis 9t| 1698 Ins 1702 umCuaand, von denen die ersten beiden in den Jahren 1755 bia 71 aua dem
I^ateinischen ina Daatsche Aberaetat «ardan. An die Deourien aehlonen sich 1712 bia 1722 die Genturioe
der Kphemeriden (5 BUnde von je 2nMl 100 AldwiidlimgBi^ worasf die Reihe der Aate plgvieoiMdieft in
10 Bladaa roa 17S7 bb 1754 folgte.
b «Haas ZA ftUt nun der erfriachande BnfloM and das «rhShta AbssImb, «aUha die BAriftigoug
und nene Watte dar Stiftuagsurkunde Kaiser Leopold'g I. durch Kaiser Carl YIL, n Frankfurt am Main
«an IS. JnU 1748, in allao Panittan, ihren Geoetaeo, Rechtem und Answielmugant wie lie lueinar aadareo
«iaaenadttllBelian Oenonenaebaft Je n Tbafl geworden, ihrer WirfcaamkeH nnd ihrer ganzen Stdln^g verheb;
ein Act^ mit dem die Theilnahme des Kaisers fElr diese Stiftung auch neue Raugerhöhungeu ilirea hiaidatten
verband. Ihrem aConaervator" Carl VL und ihrem sweiten gFondator" Carl VIL so Ehren Int die Aka-
demie dam Ifainen Iiae|xildina den der OaroUna verUniiden»
S<it 1756 erüchionori Ilm' Nova Actu, von deren Vol. I an ilire jifzige Händeri-ilie zülilt. Sie hat
dieselbe nur einmal, in den Jahren 1792 bis 1817, unterbrochen, als der Druck politischer Umwälzung, dann
daa Sdnract dee Erolierera auf aOen atasdiehen, finamiellep und wiesenaohaMidien Teriilltniasen dee Tate^
lande« lastete. Als die Aku:!. mir ihm Voröffentlichnngen 1818 wicdor aufnahm, fuct?- fir dem lateinisi.!ien
Titel den deutscheu aVerhaudluiigeu der Kaiserlichen Leopoldiuisch-Carolinischen Akademie der ^aturlorscher"
Idnan. Die AMmadtongen eranManan dnrah rndnere lalne tlieile noeb leteiniadi, tbeila dentaeh, indeea ver-
schwand bri ihnen der Gehraueh des I.at<^inischen allmählich gar.7, Di^ Bezf-irhnung als , deutsche" Akademie
nahm dieselbe seit dem Jahre 1860 an und heiast seitdem ,Academia Caesarea Leopoldino-Carolina Germanica
natarae Onfaeoinmi".
Die steigende wiisenechaftliche Regsamkeit aber, wekhe nie in dnni letzten Jahrhmidert entwiekelt
bat, charakterisirt sich am besten dadurch, dass ungeachtet jener Unterbrechung von 26 Jahren, seit dem
JUve 1758 OMhuive der zweitiB Tliiila aidgar Tatnmina ml dar SnppfaBsento) Ui jeM 74 Binde Nov»
Acta erschienen sind. Kin noch treffenderer Ileweis fTir die volle Lcliensifiiliigkeit der ,\kadpmie in ihrer
gegenwärtigen neuen Gestaltung aber dürfte der Umstand sein, dass im Augenblick, da die Akademie, wie
eetaoD im vorigen Jakra, i^Mehzcitig zwei Bände Nova Acte lierausgiebt, Material ftf noch iwai Binde vor-
Uegti deren TerzOgemng nnr durch die Beschränkung der Mittel geboten ist.
Neben diesen regelmässigen . Veröffentlichungen hat die Akademie auch die Herausgabe einzelner
Werin angesehener Nut tu forscher durch Uebernalmie der Kosten gefördert.
Eise Geachichte der Akademie erschien anerat am Endo des ersten Jalirhaudvrte ihres Bestehens
1756 in lateinischer Sprache von dem damaligen Prftstdenten der Akademie BOchner in Halle; eine cweite
am Alilaaf des zweiten Jahrhunderte 1860 deutsch verfasst von dem Akademiker Neigebaur in Jena.
Ale amtliehae Organ diente seit dem Jahre 1853 die Zettacfarift aBonflaodia'', bia 1859 vui President
Kleear in Jana n dieeem Zweek die „Leopoldina" gegrandat wndau mduend den .Nova Aeta" die Ter-
üffentliehung der grösseren, meist mit Tafeln ausgestatteten, streng fachwissenschaftltohen Arbeiten obliegt,
hat die Leopoldina aaaser ilnea Bekanntmachungen, allganiaiBaren Abhandlangen nnd Berichten augleioh
die aait Stiftong der Almdamie beefeehende piet&tvoHe Sitte fibamommen, dam Lalien nnd \7irhen der IGU
glieder ein dnuei-ndes Gedenken zu bewahren, eine Aufgabe, welche sie — wemi zwar in bekehr Anktarem
Maasse — in neneror Züt anch auf die awieerakademiachen Kreise der Natnribtsoiier ansgedelmt hat.
IMe Akademie-Bibliothek iat, vrfe die JlkrBchen Beridtte nachveiaeB, in sdmellem WaiAaen Iw-
K'riiTrn. Fritdrrii der Plan rfstpelmlten wird, sie zu einem möglichst voIlRtändigeu Sthatze der nat :rwi'.-pn-
schaftlichen iSchriften der a4igesebeDftten Akademieen und Geaellschaiten aller L&ndcr zu machen. Linem
gagemlitigHi Baalaada von ea. 50000 Binden erwidut dnrdi einen rnngedelnitn Tmiadwerkakr, Anklnfe
nnd Qaaehenke ein jikriieher Zuwachs von nngaOÜnr 1300 Binden. Nksht immer hat dieselbe rieh an der
107
Slltta dar Alttdamia 1mAiii4«b. Gfgrtadct wnttb ife «b 17. StptmiMr ITSl, tbo SO Mure naeh SÜftmiff
der Akademip. durch den Pr5''irl<'iiN'ii Unicr in AItiI<>rf, welcher zum Sitze dprsellien Nürnberg erkor, von wo
■ie 1736 OAcb Erfurt übersiedelte, b«tde Male iu gastlich dargaboteueu gtädtiKihen lUumlichJMiteji. Dann
kaut 1808 uMh BrlngMi, 18M aMh Barn, 18S4 BMh Orwdn, von dort 1870 aMh Hdki «9 lia la
Univ pimtiitsräumen eine baNttwillig* AuftwJime oad doroh Uoiicnfliltilaaft* eine ttmv UUiaCliaiantaife
Verwaltung geJiinden hat.
IHo Akademie hatte imrariaehen flnwi Sitz, den jadeamaKgen Wohnort ihres PriNdentaD, Boeh OHm
geweclisclt. Sie l)«fand »ich unter den beiden ersten Präsidenten: Hause Ii und Fehr in S-chweinfurt; zur Zeit
des dritten: Volckanier in Xümbei-g; de« viurtcu; Scliroeck iu Augsburg; des fünfltn: Johann Jacob Baier in
Altdorf. Unter dem sechstcu Präsidenten: BQchner kam sie nach Erfurt, dann nach Halle a. S.; unter dem
siebenten: Ferdinand Jacob Baier wiederum nach Kftmberg. Wtbrend den Priuidiums des achten: Deliua,
de« nennten: Schreber, und des zehnten Yonitnadai: Wandt, blieb sie in Erlangen. Mit dem elften: Xees
y. Eaeobeck wanderte rie anerst nach Bonn, dann naoh Breslau. Unter dem zwoiittju Präsidenten: Kieser
war die AkademM in Jena; unter dam draiMlHiteB: Ovu, nmd dem vienehnten: Behn in Dresden. Da*
gegen wurtige fltaifteiulte FHMdhun hat die 4fc«AMiiU nn iwaitan Male naeh Halle geführt. Bin erfaebBeher
Kachtbail ist der Akademie aus diesem, mit ihnm gauMii Wesen Eusammcnh&ngenden Wechsel ihres Sitzea
nicht anradaan; immer bedenkliehar aber «M Jeder neue Uonig der Bibliothek. Gans ahgeaahan von der
SeltaDheit dae GMdKs, geaignete ODent^tlieh dargebotene BlamÜdklt^en wiadeiaafinden, yon den nnmer
bedeutender werdenden Kosten und dem liestSndig zuni-limenden Aufwand von Zeit und Mühe, welche eine
aolche Ueljersiedelnng erfordert, wichst mit dem Umfange der Bibliothek die Gefahr der Verlnste; der Taoacfa-
verkdir findet aieh aebwer in afoen neuen Weg; Llldren werden mnenneidlieb. And) die Benntier dar
Bibliothek mfissen .«ich eret nu die neue, vieUeiilit bald wieder geänderte. Stätte derselben gewöhnen. Am
verderbHelutan alm ist der Wedisel dea Verwaltangspersouals, mit dem die Bibliothek, bei dem Mangel
evdnnngamladg geeebulter Xrifle, oft die aeUinmiaten Erfahrungen gemacht hat.
Auf ihre Mitglifder blickt die Akiidtniii- mit freiidigt-m Stolze. Die erFt(?u Nrimen dni:t-^.-lif,r Natur-
forscher hat sie von jeher bis auf diese Stunde die ihrigen genannt. Auch unter ihren auswärtigen Mit-
l^iadem gUanm herramgiBde Numd. INe gagenwirlige MitgliaderaaU hat 800 Uberedirittaa, die GaaBamfe-
nhl in Lanfe von 230 Jahren 23.'']0 erreicht.
Die Opferwilligkeit der Mitglieder, die anennüdlichc, selbstlose Hingabe für die Zwecke der Akademie
oad die hohe, wiManarhalHiche StaHnaff der ▼«ratloda, die ICnnilicaii dnodnor Otaner, inldw untar Aadaraoi
dar Akadaode nah die Uttel zur Erthcilung von Preisen und zur rnterstfitzung hfll&bedOrftiger Xatur-
forsdier und deren Angdriidgeu darboten, vor Allem aber die Gewälurungen bochhersiger deutscher Forsten
and Regierungen and nach seiner Wiedererstehung dae Dantedien Bekshca Hdfe ocftHaB db Akadtaado, «aldw
wieder eine;« Kaicerlichen Protectore dch erllraat, nit der finteo Zmowieht aath ihraewn effblgnidiaB Wir-
kens auf dein Btiden deutscher WiitMnsehaft.
Von selbst Helltet sich an Ged&chtniastogan, wie der gegenw&rtige, da« GefUlil des Dankes auf Die,
weiche diesem Gedanken einheitlichen Foivcbens uerat eioo ftote, einoiohtamlle Groadlogo gogefaaa liaban,
aaf die Stifter der «inüigen Deutschen Reichsakademie.
In diesem Sinne wurden vor 100 Jahren auf Anlas« des Präsidenten Büchner die Ivbunsgrossoa
Bildnisaa der Kniaer Lao|pold'a 1. nad Gori'a YI. erworben und in der Akademie-Bibliothek aufgestellt. Um
auch dam eardten Stifter «in gMehao Daakasnekshen m widmen, Uk durch Geschenk das gegenwärtigen
Prisidenten ein, den vorhondenaa gaan oatqnwAandaa, BildaiM Saioar OikP» TIL ib Daoaoa atotam Q«-
diebtmsa jenen ntgaraibt wordea.
UBfo die Akodawrf» {mmar etat ShiaMd der geistigen EkMt Dentadklaada Uaibael
ITutinttlmigs-TaeiiL ier KsL lMp.^fliNl. Oontiebfla Aiaddode dar latDiflondhai.
Tu Fi-L'" t iiiea äusserst driiipliehen, der Berücksichtigung durchaus würdigen Falles bat der Voi-stand
des Unterst üLzungs -Vereins sich veranlasst gesehen, aasnahmswei«e zu den bereits vertheiltvu 340 Umk,
(vargl. Leopoldina XTIII, p. 89) noeh wdtere 100 Rmk. als Unterstützung zu gewähren.
Helle m. & (Jkgergaaoe Kr. a). daa Ifi. Juli 1882. Oor Vorstand d«t UltorttOtlHagO-VoffOta«.
Dr. U. laoMtaok, Toidtaeadw.
Digitized by Gopgle
108
Yeiänderungen im Personalbesiande der Akademie.
i\cn anffenoiiuaeiie Wtglleder:
Kr. 9S48. Am S. AiB 1882: Hcnr Vinbme Dr. Huna BriuiA TwnlwahHHr, ■tla^gw SMrMr ine
Holländischen Gegell»chaft dir in«MBMih«Aeil in Hufam. — Auwiit^gM — jFlMli-
•ciktM« (8) ittr Chemie.
Nr. S849. An 8. JnK 1882: Beir Dr. Qiovaaori Brkd, Dinctor dar Vomidmtatioa in Rom. — Am-
wtrti^'e» Mitglied. — Fachsektion (5) für Botanik.
Nr. 2850. Am 3. Juli 18^2: Herr Dr. GbrUtoph Huniioll Diadrioh Buys-Ballot, ProfoMar dar M*tbemRtik
«B dar lUnnitlt In ütreeht. — Amwlrtigw 1B^||1M. — Fheliieirtian (2) Ar Phyflk vaä
MalMrologiv.
Nr. 2861. An 8. Juli 1882: Herr Dr. Giovanni Battisto Delpont«, i'rofeBsor der BoUuik an der Univer-
rittt in Ttarin. — AnnrIrtigM MttiM* — VaAtOMm (6) Ar Botnuk.
Nr. 2852. Am 3. Juli 1882: Herr Dr. Erik Edlnnd, Physiker hä der KOnigKohen Akademie der Wisaoo»
•ohafton in Stoekholm. — Auawlteiigra Mitglied. — Faehaaktioo (2) für Pfayaik und Hetmrologia.
Nr. 83fi8. An 8. JnH 1882: Herr Profeiaor Dr. Towph Uctar in Lomdon. — Anawirtigae Ifitg^ied. —
FachBcktiun (9) für winsfiischaftliclii- M- lii it
Nr. 2354. Am 8. Juli 1882: Herr I^feasor Dr. Nil* Adolf Erik Ftwltan Ton NordontkiAld in Stockiwlm.
— Awwftrtigea Hitgiiad. — Van^mMoa (8) ihr AnÜiropologia, EOnologia md Gaognplua.
Nr. 2856. Am 5. Juli 1882 : Herr Dr. Johann Friedlich Carl Klein, Professor der Mineralogie und Direotor
das nimnloigiaehen InatiUtta an dar Univerrittt in Gdttingeo. — Nenntar Adjanktenkreia. —
FkohsektkB (4) fb- Mineralogie und Geologie.
Nr. 2856. Am 5. Juli 1882: Herr Dr. Paal Bichard Lelunann, Oherlehi-er am Roalgymnasinm und Privat-
docant au der Univetaittt in Halle. — Elfter Adjunktenkreis. — FlMhadition (8) Air Anthro-
pologie, Ethnolope nnd Geographie.
Nr. 2867. Am r-, Juli 1882: Herr Dr. Philipp Franz Heinrich Carl, Profes-oi ^l■v Pliysik im Jtr Kunfg-
iichen Krie^Akademie in München. — Zweiter Adjanktenkrei«. — Faduektion (1) fOr Matha-
matik und Aatanaonie md (2) Ar Phgraik «nd Mataorologia.
Nr. 2868. Am 6. JuU 1882: Herr Dr. Adolph Lldwig Siginind Omhww, Professor der Mcdicin nii dar
Uidversitik, Direotor der gebortriiaUUoh gyalkologiaehen EBnik and PoUkUnik au der Charit« im
BarBn. — FBnMuilar A^InnktaBkreia. — FadiaoklioD (9) Itt wlaianadiaftHebe Hadiaiii.
Nr. 2852. Am 7. Juli 1882: Herr Dr. Carl Heinrich AnspitI, Professor der Dermatologie an der Uohranittt
in Wien. — JEkvter Adjuuktenkreis - Fschsektioo (9) Ar »iaaanachaflllcbe Medicin.
Nr. 2360. Am 7. Juli 1862: Herr Dr. Moritz Kaposi, ProCaaaor der Mediein nnd Vorstand der Klinik und
Abtheiinng für Hautkrankheiten im <ler Univenittt kl Wm. — Enfar A^oaktenikfrie. FMh>
aektioo (9) Ar wissenschaftliche Mediiaa.
Nr. 2861. Am 7. Juli 1882: Barr Dr. Ouiitiia lOMC MiU, Fmkmar dv Bolaaik nd Dtiwtor des
botanischeii Gartan aa der Didranitlt ia Jana. ~ ZvOUtar A^joaktenbeia. — Faohsehtkm (5)
i&r fiotanik.
Nr. 2882. An 8. AiH 1882: Harr Gahefaner Uadieinatntii Dr. Mtlkuoä MadtiA Jagllt iHMnll, ftv-
fesaor der Chirurgie und Birector der chirurgischen lUinik an der Ünivanittt ia BbL — ^^■''ffT
A4jnnktankreia. — Fachsektion (9) fltr wisaeoachaftliolie Medicin.
Nr. 2868. An B. Ml 1882: Harr Dr. Oul BiMar tu Salvoi; frabmot Ar HaantUaUehra aai ?antand
daa pkannacolngieriieti luHtitut-K an der Univaratltt in Oraa, — Bntar A^naklanktaia. — Fheh»
aektion (9) für wiwenschsfiliohe Medicin.
Nr. 2864. An 9. JoS 1882: Hanr Dr. ^atar Klfar, Froftaeer dar Chemie «od Dfavolor dea •^^-mtmA^
annlytifchpn T.nhoratoriuins am ESdgaBtaisclien Polytcchiiicuui, Vicc-Director deB EidgaBSariaolMn
Polytecbuicums in ZAricb. — Anawirtiges Mitglied. — Fachaektion (3) Ar Chemie.
Nr. 9866. An 10. JnH 1889: Herr Dr. Htbu Bmub, FroAsaor aa dar Wiener DalvaMlIil wti. Diiaotor dar
K. K. (VntraknstRlt für Meteorologie und Krdmagneti.smus Hohe Wafta bei Wien. — EMar
A^jnnktenkreis. — Fachsektiou (2) Ar Physik und Meteorologie.
10»
Nr. SSM. Am 10. Jnli 1882: Herr Dr. Sagen 0«nMlias JMifh iMHMl» Vntmat te Ihyaik «t 4*r
Universität in Erlangen. — Zweiter AdjnnktenkreiH. — FnchwlElin (2' für Vhv'iik und Mataonlogiti
Nr. 2307. Am 10. Juli 1862: Herr Mediciittlfth Dr. Ernst Fzui (Mitian Heamann, rrotaor te
Medlcin au der Universität ia Maigibarg. — FtolMmtw A^jonktonkreia. — T*wihictoioH (9)
f&r wissenscluift liebe Medion.
Nr. 2868. Am 11. Juli 1862: Herr Dr. Carl OsaUv Htfiiar, ProfeMOr der Chemie an der UiiiverititÄt
in Tübingeu. — Dritter Adjiiiikti rikrm. — Faehsektion (8) fiir Chemie.
TSlt. 8869. Am 11. Jali 1882: Herr Dr. Wilhelm OUTler Lrabe, Frofenor der «peeielleu Pathologe und
Therapie, Director der medldniBchen Klinik an der Universitlt in ElrUngen. — Zweiter Adjunkten-
krris. — Fachsi'ktiuu i9) für w iMenschaftliche Mvdiciu.
Nr. 2870. Am 11. Juli 1882: Herr Dr. Pelis JMOb Mudttad, ProAHor der patbokgiiehaii Anatomia
und der tttgaatinm Pkthologle, IXreetor dw pstbolot^Mlieii TnstHnta an der üiuTenitlt in
Giesiseu. — Scichster Ad.j(iijkt<iikriis. — Fachaektion CS) für wissenschaftliche Medicin.
Nr. S371. Am 11. Jnli 1882: Herr Dr. Edmund Bom, Profeaior dar medidniscben Facoltit an dar Uni-
tranfttt und dfrigirtodar Arrt dar eUmrgiiolwn Station dea OantnldialconiHenliaaea Betfaaaien
in Berlin. — Fünfielinter AdjuuktunkreiB. — - Fachsektion (9) für wissenM Imf'iir-he Medicin.
Nr. 2372. Am 11. Juli 1882: Herr üebeimer Hofrath Dr. Ottitav Hainriefc Wiademaan, ProfetMr der
phyifltaHidMi Ohearia an dar Unfrenitlt in Leipdff. — Dretelmter Adjanktanlmia. — Facb-
sckfion ;'2i für Physik und Meteurol iui.'
Nr. 2373. Am 13. Juli 1882: Herr Dr. Carl Friedrioh Willialm Xrakesberg, Privatgclchrter in Ueidel-
borg. — Tiarter Adjanktonkrela. — FMhMktira (7) flir F^jniokgia.
Sr. 2874. Am 13. Juli 1882: Il^n- Dr. Carl Arnold An^at Michaelis, Profo ssor für allgemeine und
organiache Cbeuiic und Vorstand dua organisch -cliumiacben Laboratoriuma au der tediniscben
H(m1mM» in Andben. — Siabentar A^^nnklankreii. — FmIinMiw (8) Ar Ghand«.
Xr. 2378. Am 13. Juli 1882: Hut IV. Moritz Seidel, Pror*'S.«nr Acr Medicin an der lUmiiUt in Jem.
Zwölfter Adjunkteakreis. — Fachsektion (9) fhr wisseuiichafUicbe Medicin.
Kr. 2878. Am 19. JuH 1882: Harr Dr. iMpald Pfkiudler, FroTaaMir dar Fbynk an der UidraniUt in
Innsbruck. — Erster Adjunkti^r kn — rm lH. ktinn i fUr PbyBik und Mctcnrolnpe.
Nr. 2377. Am 2Ü. Juh 1882: Herr Dr. Johannes Adolph von Kriaa, Professor der Ph^isiolugiu und Di«
reelor dae physiologiacbeo Instituts an der Dnivenittt in IValMig LB. — ^vlar Aiynnbtan-
kreis. — Fachsektion (7) für Physiologie.
Nr. 2378. Am 31. Juli 1882: Herr Dr. Oeorg Sndolph Cradaer. Pl'ofcaaor dar Geographie an der UniTenitit
in Gi^ifswald. — Flhifcahntw A^JuAtanknii. — Fluiiiaklion (8) flir Anthropala^ Etbnolai^
oad Geographie.
Nr. 2378. An 31. JuH 1882: Harr Dr. Odiriel KUlot, praktischar Arat, GhltoMi da MoHtlaamn in
Fknnkreieb. — AnaMbrtiiBaa MitgUed. — Fachsektion «9) Ar wiaaniMbaftlidM Hedidn.
Gestorbenes MitrUed:
Am Ii. Juli 18ti2 zu Heidelberg: Herr Gebeimer Hoirath Dr. HiooUna Friadreich, Professor <ler Pathologie
und Therapie, Director dar madidniithaii Kbdk an der TJniwwltat in Hcidelbt-rg. Autgcnoomian
dan 18. Fabnar 1880. Dr. H.
BdMgt rar Kfww dfr AV^mIwuI^
Cnter den 3t). Juni c. Imt du.s K;^]. prenssischi- Mini.itPrium der peistüchon, Unteriiclit-^- ii;,d Mciiitiuul-
Angelegenlieiten der Akademie in Anlaae der Kevision ihrer Kechnung f&r Itiöl und der dein
PMMdinm ertheflfcen Deeharge eine anaaererdantüdia üntantttln^g von 900 findt. bewilligt.
iMik. n.
JnU 1. 1888. Von Hm. Hofrath IVofeesor Dr. A. v. Schenk in Leipng Jafambaitrag flir 1882 6 —
„ n „ n n Charles Braqgniait in Pfeiia da«gL Ar 1882 5 92
„ „ FrolMaor Dr. 0. Dnda in Sraad« deqgL fltar 1888 8 —
„ ,. Pnftiaar Dr. C. Klein bi OSttingeB Ihitiltlageid *. Jabnebeitrag ftr 1882 86 —
„ Oberlehrer Dr. R. Lebmaaa in Hälfe Etetritlagwu n. AMBenng d. Jahmbeitr»ge 90 —
., „ Profes.«ior Dr. Ph. (^rl in München Eintrittsgeld 30 —
„ „ Profenor Dr.A.Gnsserow inBerlinl<jntrittsgeldn. Ablösnngd.Jahresbeiträge 00 —
Digitized by Gopgle
HO
Juli 7. 188>. Tob Hin. Pt^fe^sor Dr. II. Aiupitz in Wien Eintrittageld
,f „ „ „ Fhliulor Br. IL Kspon in Wim £iiitritt«|ffld, Abtötuog dw Jahm-
baitoigi imd AotbliMg ««f N«** inte
BraftHor Dr. £. ia Job» £iiitrittif«ld o. AUtau« dMr.UrMMtzif8
8. ,. „ QA. Uedicinalrath Troftmor Dr. F. Bnmreh in Kiel fÜntrittifreld und
Ablösung der J»hrüsblilrl(S
„ „ Professor I)r, (' KiUi-r von Seliroir in üriii; Ejiitiittsgt^ld und AblLisuiig
diT .lahi 1 ^li: itiMtie
9. „ ProfeMor Dr. V. Mtyer in Zürich Eiutrittüiercld u. Jahres! icit rag für 1882
10, „ „ Professor Dr. J. Hann in Wien Eintrittagtdd und Jahreslwntrag für 1882
„ „ „ „ Profesoor Dr. E. Loinniel in Krlnngen EÜDtriUsgald u. Jahrwbeitrag f&r 1882
f, n n ti Ibdicinairktli Professor Dr. E. NaoBitm in lÜttigAmg EiiiUitüyBld und
Mraahaitng ftr 1882
11. „ n Avtamlhr.O.HB&wInTBiniienEfaiteitlisd^
ProfeaaorDr.W. Laub« inErlsifiBBbBli!llteridn.AUlnqrd.JtluMlMitriga
„ „ „ „ Professor Dr. F. Marchand £ Ofeseen Hatrittegeld und AbUtanngf dar
JahresbeitrÄge
„ „ „ Professor Dr. E. Ros« in Berlin EintriltEguld und Aljli.sung der Jahres-
heitriig« und Nova Act.-»
,. „ H n Gfli- Uofrath Professor Dr. G. Wiedeniann in I^eipzig Eintritt.-jgeld uud
Jahresbeitrttg für 1882
13. „ „ „ Dr. F. Krukenborg in lleidelberg EintritUigeld u. Alilöf^ung der Jahrcaboitrige
„ „ ti i< FrofcHsor Dr. A. Michacliif iu Aachen Eintrittsgeld u. Jahresbeitrag für 1862
„ N >• FnfeworDr.U.SeiddlinJfauEinMtt4gridiLAbU«iiiagdarJa^^
19. „ „ PrafeHor Dr. L. Pfinuidlar in lamlmMk EiaMtligald nad AbUltinf dar
Jahresbeiträge
„ „ ,. „ Geh. Hofrath Profes-sor Dr. C. Gegenbaur in Hndelberg JahresbeitrSg«
für 188.3. 188-t und 188:i
20- ti II |. Prijfi-ssiir Dr. J. v. Krieä in Fnil ing Ijnf ritt-ripld nnd Ablösung der
jLdircsbcilrLiL'i-' ••.
25. ,1 H II Dircctor Dr. J. Hchnausü in Jena Jnlireslieitmg fur 1882 .....
2t). ,1 n n Professor Dr. Pb. Carl in München Ablösung der Jahreiib«itrSge u. Nova Acta
31. „ n n Prafenor Dr. B.Crediur in Greifswald l!^triUsgelda.JahrHbeitnig fBr 1862
„ „ 11 Dr.6.1lilla^Cbftte«sdeHaat^TC«Eintritt«|(^tt.J«brMbatii«te
Dr. a KmMuM*,
tu.
SO
100
—*
90
90
—
90
—
36
36
—
36
—
M
88
80
—
90
—
380
—
36
—
i»0
—
36
—
00
90
08
18
90
6
300
86
86
88
Eduard August Ton Hering.
Tod Diieetor Dr. A. ton Bntff in Stattgnt
(ScUan.!
Verzeichniss der Scliriften von Hcring's.
A. Im BaclibHndf! crschifiivne »elbiytMandife Werke.
1829. Uobor Kubpockeii an Kahen. Mit 1 eoior. Tal'ei. .Stuttgart. 8«
188S. Uober die Einrichtung, die TerbAltnits« nnd Leistongen der Kgl. WürttemborgiedHn TÜmatadaMk
in den seit ihrer Errichtung vcrfloasenen 10 Jahren. Mit 1 Plan. Stuttgart. 8*.
1832. Physiologie mit steter Berücksichtigung der Pathologie für Tbier&rzte. Stuttgart. 8*.
1834. Vorlesungen für Pferdeliebhaber. Mit 21 lithogr. Blättern in Fol., gez. von Baumeister. Stattgntt. gr. 4*.
1834. Löehtiandiche fiaiahnuig Dbar di« Scbnftnnda. Auf VannlaiMiqg dn Vcmina mr Terhamami^ dnr
Sehafcneht henutegegtben. 8. Aafltg» 1848. In« Hollindiadw fiberwtst I8B3.
1887. Die englische Yiehsucht. I. Bd. Dai Pferd, seine Zucht, Behandlung, Strnctur u. s. w. Nebst etnor
Abhandlung Ober daa Fuhnreoen. Kncb dem Ei^iaehen, mit Anmarlcungeo and Zoaitaan....
atttttgut. 8«. 9. Anfing» 1844. 8. AufInge 1861.
1847. IMo Sgl. WOrttembergische Thierarzneiscliule in den ersten 26 Jirinen ihica BeotohoM. IGfe 1 littogr.
Pin. StnttgMTt. 8«. (Auf Kosten des Yorfasaera.)
1647. Die ifaiarintlielua AfwImlM'jrf, ihn Abatnammg, Beratnng, KenmaislMn der Aodilhatt, Anwoidug
u. V w S''. 2. Auflage 1865. 3. Auflage unter dem Titel: GruudrüiH der AiiiMiiuitUUAre
fUr Thieriknte. Bearbeitet von Professor Dr. Weiss. Stnttgnct 1870. 8*.
III
184«. SiwekUa Prthohgi« und TlMnfj* Ar TUninte. Stattgnt 1849. 8*. S. Anfli^ 1849. 8. Aaf-
1858. Ina Schwe<lische fl^f■^Fr•t?:t vi n Damistrüm. Stockholm 18 t8.
Idö7. Hkndbnch der thieräreüichen Uperatiuiulehre, mit 12 lithogr. Tafeln iiad 182 Uoisichiiitt«n nach
OiiiiMdMidiBU«a. StattgnI. gt. 8*. 8. Aaflaga 186«. Im BoMiMlw «bcnetrt 1880 uid
1861- Ins ItalieniKh« ttberfipUt TOD Ftafeuor BmiI 1887. 8. Aaflag* 1879 nit 904 Heb-
Mtanttco. Stottert, bei Schickbaidt and filmer.
1868. BioignpbiMh'BtanHiMlMB Lazikoo 4er TUaciato «Her Zeiten und Linder, lowie der NatorfocMher,
A'n-fc Lftndwirfhe u. s. w., welche sich um die Thierbeilkande vfrclicnt gpraacht haben. Mit
43 i'urtraitH uiul Uö Namenesttgen. Gemmmelt Ton G. W. Schräder üi Hamburg. VervollKtändigt
«ad beranigegalMo MB Baring. Stirttgui. gr. 8^.
1884. Ihting u. Probstnmjr, Amtlicher Bericht über die erste intenutioiMle thieitrctliehe Tenaauntuig in
Hamborg vom 14. hi.i 18. Juli 1863. Statfjfart. 4">.
B. Iii Zeiti»«hrifteB veröffentlichte .ibiiiuiülungeii üering i*.
L Rtpartorioiii der TbierfaeUkunde. TerUg von Ebner and Seabert, Stnttgmrt. Henvnsgc^eben von K. Hering
•It Vorstand des thierärztlichen Vereins. Hand I — XXXII. Stuttgart 1H1Ü--71.
Ueber die Wath 1840 p. 37 und 1841 p. 217; aber Pferdezacht 1840 p. 368; Berieht
abv dw Klimk 1840 p. 857, 1841 p. 340. 1843 p. 369, 1843 p. 312, 1844 p. 371, 1845
p. 896. 1B46 p. 355, 1847 p. 341», 1848 p. 335, 1849 p. 327, 1851 p. 78, 1852 p. 70,
1058 p. 1, 1854 p. 1, 1856 p. 1. 1657 p. 1, 1858 p. 1; kUaiadM BeobochtaDgen 1848 p. 6,
1845 p. 1 ; Vertchneiden dar Kflbe 1841 p. 35. 1844 p. 108; Terweelialiing der KopfkranUieit
niit KoUpr 1842 p. 210; Sanspareil 1843 p. 1; über die BcurtbeituDg der Hnuptinängel de»
Rindvieba und der LuDganftol« inabeaonder«, 1844 p. 35, 327; daa älteate Uufeiiaea 1844 p. 97;
Gatanli det «mu 1846 p. 1; Phtawiia baim Heqgrt 1845 p. 8; StnUknIwJCetMtaM 1846 p. 11;
lllllgl« iIi Iii 1845 p. 15; fleischfressendes Pfpnl 1845 |i. l!). Kiimpfli beim KacI 1845 p. 20;
Bbwnknba 1845 p. 22; Otigiraa-Kubpocken ia WOrttemberg 1840 p. 488. 1841 p. 179, 346.
1849 p. 188, 976, 1848 p. 177, 810, 1844 p. 169, 877, 1846 p. 89, 887, 1648 p. 968, 1847
p. 356, 1848 p. 180, 257, 1849 p. 74; zur Kenntni.ss der Rolakrankhfiit und ihr iihnlichoi
Krankheiten 1846 p. 93; Krktsniilb« des Kindviebs 1845 p. 175; Ober die Üämpbgkeit der Pferde
1846 p. 908; ab«r FMaabiaUiabw 1846 p. 1; bflmnn d« Tfbrd* 1848 p. 101; Wfarlmiiir ^
Blitsea 1846 p. 273; FesseHÄinbrnch geheilt 1846 p. 359; Lymph-Erpuss Himntmpr 184ß p. Sfil;
Blatmeoge beim Pferde 1647 p. 1 ; Airther-Narkoae 1847 p. lUö ; chronische liaucbi'ellentsüoduDg
baina Hliwüi 1847 p. 19»; 9biv Aa lIfadiiarial.Vai«lgiiiiir 19. AaguHt 1846, 1647 p. 805;
BanchhöhlenechwanjirerschRft Iw-im Tlirsrh 184? p. 1; ZiTroissunj? Act Aorta und I.iitiErfn-Arteric
1848 p. 8; Zerreissung des Uci-zcn.s 1848 p. 112; yruclitliiilter-Umwälzung bei einer Kuh 1848
p. 114; Anaeitax« 1848 p. 202; KierenvergrOaaemng 1848 p. 259; FtedaaUad Wflrttemfaerga
1848 p. 261; Kalb mit Ektopic de« Herzen« 1849 p. 81; Keilbein brach 1849 p. 192; Iiidigestion
beim Rinde 1840 p. 243; Misageburten 1849 p. 244; Petechialfieber 185U p. 50; Erweiterung
der Harnleiter 1850 p. 172; Viehstand Württembergs 1850 p. 183; üescbichto des Blutkreia-
laufca 1850 p. 257; Zwillinge unfruchtbar 1851 p. 106; Blits bei swei Pferden 1851 p. 228;
Egelkraakheit 1852 p. 117; Oblitentioo der Craral-Arterie 1852 p. 181; Strychnin- Vergiftung
1859 p. 919; Langeuseuche-Impfinig 1858 p. 1, 183, 1854 p. 207; »chafmisagebart 1853 p. 97;
HirnhUaenwon 1858 p. 110; Ban, aiwaitahaltiger 1858 p. 290; Herzleiden, organiaehaa 1854
p. 31; Vlaihitaad Wftrttembergi 1854 p. 97; NemnMdeB 1855 p. 7; GekrOeadritesnleiden
1855 p. 0: Muskel am Ovarium 1855 p. 24; Mangel den kloinen (rehirni! 1855 p. III; Ektopie
daa Uaiaana 1855 p. 216; Bote und Wnm 1856 p. 8; Disiocation der dyiteUlinae 1856
p. 14; Habnentiitt 1866 p. 16; Apbdien, aporadtaebe 1656 p. 20; Aphtban der RieehbaBt 1866
p>,80; Obliteration der Schenkel-Artflrie 1866 p. 2H9; Leber-Aiioplexic 1857 p. C ; Hypantha^
beim Pftnle 1857 p. 8; Umwälaung des Uvidncte 1857 p. 32; Blutaenun beim KaaMd 1887
pw 98; Vlehatand WOrttanbergt 1867 p. 67; BHiehopenitioa, nane 1867 p. 177; FiabanuilknB,
anomale 1857 p. 266; T>-phuR lieim Pferde 1858 p. T) ; Cjitarrli des Sinus 1858 p. 8; Porito-
niti« 1858 p. 9; Blutachwamm 1858 p. 11; Utcemtion des Utema 1858 p- 17; Oateomakeie
Digitizeu Ly CjUv-'^^ic
112
bti Zitge 1858 p. 19, 348; Geikmgefl«oht im SMncnrtruf 1898 IS; Pfad» dar Nsnmidfe
185f p. 249: Civil •Vftiriiiarwrspn in Wüit^Hinberg ISCi'» p 12. Hfwlpnsnck -Darmbrnch 1859
p. 83; liandwimnfnLt.'Uguuj,' 1859 p. 247; Lunganseuclic und Impluiig 1860 p. 89, 177; Uotz,
Hiifllwrk«it 1861 p. 1; Ai^^enik g«gM Rots 1861 p. 180; Drehkrankheit bei einer QaoB 1861
p. 187; Beinliut beim Tferde 1861 p. 367; Entstehung des Geeetzes über (rewährsmangel 1863
p. 19; Intemationnle tUier&rztliche Venmomlnng in Hamburg 1863 p. 284; KslbBcnuBgebart
1865 p. 21; Ti'»gi;nck und Scheide -Vorfall 1863 p. 206; Spaltung der Regenbogenhaut 1861
p. IIB; Bericht Aber die thierttntlichc internatiooiüe Vemmmlaog in Wien 1865 p, 177 : Rinder-
pest in England und HoJUnd 1865 p. 195-, Viehatatittik WflrttemlKTgs 1865 p. 199; lünderpest
aur andorr ThiorgattuDgen übergehend 186 6 p. 1; Rindacpait in Vorarlberg und in der Schwall
1866 p. 876; Woth einer Knh 1867 p. 13; Damunnq» bä ainer Knh 1867 p. 16; FOUealkliiM,
angebliebe ünadia 1867 p. 116; Aneurysma bai Fohleo 1867 p. 130; lfitt1ieilniig<B ms dar
italienischen Literatur 1867 p. 211; Bericht über die intomatäunalc thiorärztUche Vcrsammluag
in Zürich 1867 p. 225; Rinderpeat in DautschlaDd 1867 p. 808; Fattdeganention baim Pferde
1867 p. 807; Coacnnent amlTairt 1867 p. 809; daa Tbieramiaiwaaai tot dar Kammer dar
Abtri'(iriiin'tf;ri ^IS'iT^ IgtlS p. 1 ; Luntrunseuchc spontaner Kntwickelung 1868 p. 105; Abnahme
der Mnskeisabstanz durch ^'icht^bnuch 18Ö8 p. 125; aar Ck»ntagiostt&t des Typhus 1868 p. 127;
Somianatleb brim Pferda 1868 p> 809 ; aas dan Adweaboriobt dar Tbüramaiacbnle vob 1887—68,
1869 l>- 1; iiljpr die aau MedicinaltaxP 1869 ji. 2':<9; rubirsicht srimmtliclier Theilnehraer an
dem Unterricht au der TUanraeisehule in Stuttgart von 1821— 61>, 1669 p. 389; Uodenaack-
dambnieh 1870 p. 11; pboaphoresahraiida» FMaah 1870 p. 909; aafaBaUaa WtMhathwii Joaigar
Tlnnde 18T0 p. 211; D.impfigkoit hvi Kühen 1870 p. 211: Anwendung des Arseniks 1870 p. 289;
Rinderpest im Sommer 1870, 1870 p. 378; Bericht üb«r die 26. Varsammlnng des württem-
barglMdm tMarlnÜidiaB Tanina aa Stattsavt dan 34. Ai«iiat 1871, 1871 p^ 10; Obar Elat-
stehunp der Rotzkrankheit 1871 p. 9"; (Iber dtn Einflusg den deutschen GawerbagaaetzeE auf
den Stand der Thierikrzt« und die Tbierancneischule und über das Uilitdr-VetaalBlnraBen 1871
p. 870; ihar dia Orsbro-SplnalflBwJgkrft ab Kranirbattantaariia. LUanivbariaht 1871 p. 889;
über den Stfirrkrmupf di-r Pfeide 1872 p. 19; über da» Zurückbleiben des Hodens in der Rauch-
höhle tCj-yptorchis) 1872 p. 28; MiliUlr- Veterinärwesen 1872 p. 113; Bericht über die 27. Ver-
aanadmig daa wArttembergischen thierftrztlichen Vereins in Rottenburg a. N. dan 32. Saptambar
1872, 1872 p. 118; Untersucliun^en ülM>r die Dauer der Tragzeit der Stuten 1872 p. 118:
Beobachtungen Aber die EntwickeUmg des Ptei-de-Fötus 1872 p. 209; Uber das Verhältniss der
Himmasse zur Körpermaü.ie bei Hunden 1873 p. 20; die Pferdaaaodia in Nfiidamribl 1878 p. 43;
fiber den Viehstand Württembergs 1873 p. 828; die Pharmaeopoea germanica gagenflbcr der
Thierheilkuadc 1874 p. 38; die Reiebs-Teterinür- Polizei und die Thierärst« 1874 p. 120:
FederbalggeschwuUt au« einer Gans 1874 p. 143.
Siasaa .Bapartaiinm dar XfaiarhaUkiuda'' 1875 Hortgcaetzt von Profnaanr Dr. Vogal anthilt
van Haring atola noeh Lttaratarlmiabto nd Baoauiooen, dagegen nur nodi iramg« Avbilia:
Physiologisohe Versuche über die Hehndü^ait der Absorption luid Seoretkm und üIhm- den Kin-
flma daa qrmp«thisch«n und daa L«mganiiagao*NarTaii auf den Blutkraiafawf an PCsnien angesieUt
1877 p. 80, 1879 p. 105; achtsefan Filla von unfruchtbaren ZwilHngao 1880 p. 1.
Ausser diesen hier varaaiehneIeD ArWiteii erschienen in dem Repert/iviuni Auszüge au.i
franafiaisehen, englischen, dttniaehaWi aäiwediaohen und tioUindiscben Fachgcitechriften, sowia Aaaeigen
und Reoennouen tob nanersefaSenenen Werken Aber Thisrheüknnde und verwandte Wissensehaften.
II. Gnrlt und Ucrtwig's Mn^fazin für die gesttumit«' Tliierheilkunde : über die bfiyerii-che Inatnietjon, die
Schairaade betreffend, Band I, Berlin 183&, p. 2ö&; Ober Abdomiiial-Typhns, Bd. lU, 1837.
p. 318; UcSiergaBg dar Vnth von Ftebaan auf dan Manaehan tmd daa POstd, Bd. T, 1889,
p. 184 — 1 '.!.'!. liesehreibunc zweier MiMKebiirti ii ti;:t Abbildungen. HiL XIII 1^^4", p. fi9.
III. Recueil de nwkleciue v^t^rinaire, 1830, Paris. Memoires »ur le» aneuryiunes internes dana le chevsl.
Relatkmen Aber efaiige tbiartratlieha Weriie. Üefaar die DMbtfaeiligea Wirkmigan dar Bnehndum»
kucheu auf Pferde. :Da8 Correspondenzblntt de» landwirthKliiiftlbdlMI Tanina Ar WAlMembefg
euthilt im 8. Baude (1825) letstere Arbeit weniger ausführlich.;
ns
Hering redJgirto v«a 1846—69 dm JtMImiM fbm iOt Fwtediritto dar IltaMItandt
im In- und Auslande in den Jahn-sb^rUiUMi tSbn dto Fortwhiitte dir gemmtai Mbdicm vom
CuuUtt und EiMiniiMuui, WOnburg.
rV. IMomura md Trerimw* Zeitadirift Her Phyaiokigi«: TeraadM. dia SehiulBi^nit daa Blatbttb m W
«timmen, Bd. III, IlvidulWg 1828 ; VtTKUcln- flWr das yaMUtÜM nriaehaB der Zahl dar Pdaa
und ScbneUii^t des Blatlanfea, Bd. V, Freiburg 1833.
T. Anhhr llr plijraiolaglidw HaÜkande tob Viarardt: TamMlw dia DmeMtraft daa Ranana au baaUmaMO.
9. Jahrgang. 1830.
VL Arehiv für pbfHologiaclie lieilkunde von WaDderlidi, Boaar A.: Versuch über einige Moment«, die
uat dia SebnalUgkait dn Bhitlaaft Etaflnaa IwImii. 19. Jahrgang.
VII. Verhaiidluiifri-ti der Ksl. LnpoldtniscIi-CnnilitiiAcheu dcut!<clH'n Akademie d«r Hrtllfbryclicr : Die Krätz-
milben der Thiere und oioige verwandt« Arten, nach eigenen Untemdmuigeo beschrieben. Mit
8 TkCebi. Band XTin. Abllwaiiag S. p. »78, Taf. XUIt— XLT (atogagutgan da« 80. Sapt 188S).
TIIL Jahroshcftc dm Ven-iii'' {\\r vatorlSudiHflR- Nuturknmlr in WihUi tiilii-rt.': Eine neue Krätzmilbe {Sareopin
bort*) Jg. I, 184&, p. 110: MiiWu au und in kiankfii Kartui^VIn Jg. U, 1846, p. 117; Notizen
zur Aoatomia d«r St» «uuMtUr, Jg. SVl, 1869, p. 103; uchvranm Skalati daa Uofarfauhna,
Jg. XX. 1864, p. 47: OrWriM- Larven auf der Feldniau», Jg. XX, 1864, p. 47; über Icbpiide
Bremsen- Fl ii>gen, .Tp. XXVIII, p. 1872, p. 61; Uebersicht der EiDgewcidevflrmer und Uaut-
ponsitea, Jg. XXVIII, 1872, p. 129; Batttfga m
Würmer, Jg. XXIX, 1878, p. 808.
ElngegaBgeie SelurlfteiL
Vum 15. (ebniar bb 16. Mirz lSä2. S«klius.)
X. OmüUU gtokgiM A'XtaliA iaSMB. BoUatino
1881. 8er. 3. Yol. IL Nr. 11/19. Roma 1881. 8«. —
Zacragna: 1'na pwttrsione nella reirione mannifera dd
Uanarcüf. p. 47'i - Cortcse. E.: Sulla cogtitudona
dfoloirici ilrir Isoiii Ji Li|hari. i'iOl — ti2S — Koergtner,
l; : Ni'tjt |irdiiiiiiiHr(> ^iillü uooloüia ili ll' laoln di Paatullaria
M'<(>n>li> nii ätuilii tatti nogW aniti 1S74 e 1S81. n. .^23— ß.'ifi.
— Dur ca. L.: Appunli geoiogici ani OMmti uel GarKauu
in provinda di Capitaoata. p. 666 — 668. — Corsi, A.:
Note di mioeralogia itallaoa. p. S64— 576. — Silveitri,0.:
8ulla natura cliiroica di alruue inclusinni liquide contmiila
in rristalli uaturali di golfo della tiiriliiv \i. b'H -578 —
id.: Sulla presenza dclla parufliiia uaturalniinU' i'r>»tulliz-
xata Hille «Ii win lava basjillktt di l'iilerini nflle
lt^<r:ac ..li ir htna p. 57'?— 57H.
Senckenbergische natnrforsch. Oeiellaohaft zu
Frankfurt a. H. Feslschr r , i l t ii-r des fünfzig-
jfthrig«n Doctur-Jubiliums Dr. Ludwig Wilhelm Theodor
V. Uischoff'a. Frankfurt a. H. 1882. **. — Lsca«,
J. Ch. (;.; Der Fiicha>Afa und daa Faakliiar (Lmm «!••
caco und ChulorjM» 4Maclyh^ in ibam Knochait» und
Muakelskeleu 84 p.
■6dl>tt «Btoirttottai Brilmi in ItowM. Bd-
lallino. Am» XIU. Trimestro I, II, lü/IY. Fireu»
1881. 8*. — Magretti, 1'.: Sufrli Imenottcri dellaLam-
bardia. p. 8—42. 89—123. (irili i r. K^eursione in
(."alabria: ImenottcrL p. 43—7». l ; l - JIS — 273. —
id.; Contrilnizione allii i-tudio <ii nh uin' .^im ie iutlimie del
^jcufTR y'iyJiKi. ].. l' i'.iri, X-. < iTitnliu/ione
allo »tudiu dei Lepidotteri del Mudenese e di-l lt<<:LM:i!iH.
p. 132 — U1 — ( avanua. G.: Xuovo Rcncre (PUit"i\ntm>
c nuova »peiic f /*. ÄnierieiJwV di öcolopendridi n. l»il< KU.
— Targtoni-Tozzetti, A.: Ortbopterurum Italiaa tpe-
cic« novae. p. 190—186. — Siebold. C de: I'regbiera ai
sii^itsri Entomologi ilaliani risffuardaute ja J'ifyche api/'ur-
«iw. p 1S7 IS.'i. - Muciliiati, L.: 0»erv»y.ioni sulla
tlUoaera dd iecdo in öardegna. p. 188—190. — Fiori, A.:
Iiaop.XVin.
I'üliiiiorlisnio nella fenuiiiuu del Dyli^cui tlimiiUalui Ueri?.
p. 274 — 277. — Cuntoni, K.: Araciiidi dcür Madonie.
p. 27s :.'!*•. - Berlese, A.; II piihtmiriiMiio f la par-
tenogenesi di aicuni Acari. p.2SNJ— 21>2. — l'a!t8eriDi,K.:
Sopra i doe tabareali addondnaU deilalamdalla JVrIlaite
ehryaorrAaao. p. 998—888. — D«t, A.t II MmmhIm at»
dentatum Fabr. aal aaaaaa: eoaaidafaaloal et p. 997—808.
- TarKionUTossatti, A.: Notiaie aaUa fldaaam dalle
viti. p. *»— 317.
— Resoconti dalla Am» 1861. FU
ranie 1881. 8*.
too. ivfib delstMiiqw <• Balgiqne in IrOaML
nolletm. Tom IX. Bnunba 1881. 8*. — Du-
rand, Th. « Flltlar, Kt OqHflilloM 1« flore aoiaie.
— CUklagw daa plaaMa da amra da Fand, pu 7-498. —
Pir4, L.: Laa Um arteaa da la BoliaaL p. 9Vr-4m.
Sie hküdwirthaaliaftlielkaii Feranelu-StatioiMB.
Herausgeg. von F. Nobbe. Bd. 27, Hft. 5. Berlin
1882. 8*. — Vcrhamllungcn der iX.) Section ftir ,land-
wirtiiscbaftllcbcs Versucbswosoa" der Naturfonclier-Ver-
aanmüung zu Salzburg 1881. (SchluM.) p. 321—844. —
Kraut, C.: Versaiamlung tod VoniAnden und latereaaenteu
der Saaiencoutrole xu SaUburj; 1881. p. 845 — 346. —
Nobile. F.: l'ebt das Liebt emon vortheilbaften KinflUB
auf dii- Keiüisintf der (iran-sanien? p. 347 '.VAi. — Srfiulxe.
y -A. !'i ui'-.ter, K.: Neue De;ira>jr z ir Kciinlrii-,-, iler
üticltiitoinkalügen üeiitandlbeile der kartuilelkuuUuii. p. 3ö7
—874. — Conacler, C : Aadieaanalyae der ateaataaii
Thcde TOB Alter Aawwtt. p. 978—889. — Knuob, C:
I'elier rqiton bildende Fermente in den Pflanai. p. 988
- Krauch, C. u. Berke, W. v. d.: Vabar die
UwlsÜHcrfaaatkuaaaig od ihre IbngeL p. a87C
▼animflriMMbMOBMilMiatkirlltartliOBar
ia BcMlaB. Hahlailaiia Foraait in BOd md Scbift.
46/47. Bericht Braakn 1881. 8«.
Lttther, B.: Berechnung de« Planeten 11' Par-
tfaeoope. (Aatntnom. Nachr. Nr. 2316.) — Störungen
14
Digitizeu Ly CjUv-'^^il
114
de« FluMten (6) Hebe. (Ibid. Nr. SS17, 2218.) —
Störungen il..'^ Pliuuton (61) DanaS. (Thid. Nr. 2227.)
— StürungtD des l'liiuet«n i56) Mel«te. (Ibid. Nr.
2235, 22H(i.) — KrciBriiikromi-ter-Bcobttchtungen am
SiebenAUser za Dämldorf. (Ibid. Nr. 2281, 2362,
S4M.)
(Tom IS. Min Ii» 15. April isaj.
O«ol0glml loaia^ of Loadflo. TmuMtkna.
SeriM. YoL TU, Pt S. Loadaa 1646. 4«. [gA.}
Hiu^tun d'Histoire naturelle in P&rit. M^moizw.
Tome» I— XX. Paris 1815—1832. 4». |gek.]
Acad. des Scienoes de Paris. Comptes rendne
bebdomadsiree dea iteiMea. Tonea 32—41. Pluii
18ftl>-lS66. 4*. [gek.]
Xongl. Srvuka Vetenikapa-Aktd. in Btwkhohi.
Nya Handlingar. Tom. 1— IX, 1780—1788; XIV—
XXX, 1793 — 1809. 8'^. — ll:uii;li!],:ar 1813, 1814,
181B, 1816, 1817, 1820. Stockholm 1813—1820.
8» [gek.]
latukutor. XaadatJbiMim vm Xftntoa i>
üfwltat JaMimk Bft m, TV, T, TI, Tn, Till.
Klftgenfhrt 185-1—1968. 8».
Zoologioal Society of London. IransHctioiiH.
VoL VIII, rts. 2, 3. -l. ."), 6, 7, 8, 9. l.ondon 1872
—1874. 4«. — Vol. IX, I'tjä. 1. 2, 3, 4, 5, G. 7,
8. 9, 10, 11. London 1875—1877. 4«. — Vol. X,
Pta. 1. 2. 3. 4, 6, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13.
London 1877—1879. 4». — Vol. ZI. Pia. 1, S, t,
4, 5. Londom 1880—1881. 4«.
— Ptaeea^ga. 1846; 1861, l-8{ 18T9,1— 8;
1873, 1—8; 1875, 1—4; 1877,1—4; 1878,1—4;
1879, 1—4 ; 1880, 1—4. London 1861—1880. 8*.
- Ind». 1880—1847, 1881—1870. Loadn 1866,
1872. 8.
— Rirorts. 1833, 1834, 1835, 1836, 1837,
1838, 18.19, 1840, 1845, 1852, 1853, 1855, 1856,
18j7, lg:.8, law, 1860, 1861, 1862, 1863, 1864,
1865, 1866, 1868. 1869, 1870, 1871, 1872, 1878,
1874, 1875. 1876, 1677, 1878, 1879, 1880, 1881.
London 1888—1881. 8».
Vaaaanüaher Tar. C IMutaudt üi Wm^
baden. Jg. 88/S4. WIeobaden 1880—1681. 8*. —
Kf>R»ler. A.: Vie Srbnpnenflogler des R^.-Bas. Wiea-
liudcn iitid ihn- KiitwickofungsKTscliichte. p. 1 — 894. —
liinlili'bcr^': Ht'nljuohtnnc; lUicr ilie l.cbeu&wciiiC undEat-
«ickoluiigs;;i-si Lii'lid- äva Th'imnurffiu KaUepbadlL p. 8M
—4i.r2. — li<>inr\('r, .v. v.: iviic'r ifie BislslMiifeu dar
Attuel zur Kaclili^aU. p. 423 — iüu.
(ftolaai»!« Mgt)
MtiAge zur beschichte der Physik.
Tob Di; BiCMudf Lehrer an der KgLfa«dNMBO«mrt«>
Mfa& in Catsd. M. A. H.
(Fartictniiig.)
Jobn Dal ton, gab. 1766. 58 venebiediBna
Apparat«, Barometer, Tbermometer, Eodkanetar, Glaa-
lipparate, Manometer, Waage ete.; in BaiHi dar li-
tersry and PfaUosopbieal Soeia^, HaadMtlar. I* 0.
No. 3346.
WilKan Kiool, gvb. «tm 176S. IÜooIWm
Prisma, von ihm verfertigt ; MoMm of 8dmM «ad
Art, Edinburgh. L. C. No. 1188.
Salvatoro dal Negro, geb. 1766. 1) Con*
denRations- Elektrometer. 2) Drei Oligochronometer.
3} Zwei elektromagnetiaclM Motoren. 4) Elektro-
auignatiadiaa Piiule]; in Fadna. Engl. L. C. Vo.
668 (4) — 'S:.
Oaspard de la Kive, geb. 1770. Schwimmer
nr DamoBatnaBoB daa AmptreVkan Gaaelaaa; da la
Rire^mmlang, Genf. L. C. No. 1801.
*H. A. Wolf& 1) Vier polyedrieche Sonnen-
«kfoi, aMf . 1770 In OhmL 8) Babeme SamMBokr.
ansg. 1779; in Cassel. C. Ko. 100 u. Inv. dee Mns.
* Georg von Reicbenbacb, geb. 1772. 1)
4562. II. 8. 8) Thaaddit; Stenwarto In ZOrieh.
W. XI. 16.
*Edv. Nairne. 1) Mit Blnot, Inclinatorium,
ansg. um 1773 in Ijondnn : hydrofiT. Abtheilung der
Adrairalitit, London. L. C. No. 1526. 2) Druck-
pumpe; fbyn. Gab. in Leiden. 3 Mit BInnt, Theo-
dolit, an^g. 1838 in Londoo; in Pkdiia. BüglL L. C.
No. 4562. II. 18.
".lan Paanw. 1) Mudcll einer Newcomen'schen
BaDp&naschine , au«g. 1774 in Leiden. 8} Zwei
Mnidiaabroek'scbe Pyrometer; pbys. Gab. b LiidaB.
Jean Baptiete Biot, geb. 1774. Apparat
flir ratiraBde PMariaatk»; OolUge de Franoe, Paiia.
L. a No. 1302.
Francis Baily, geb. 1774. Apparat zur Be-
stimmung der Dkktigkeit der Erde; Astxonomical
Society, London. L. 0. Vo. S854.
Job. Kasp. Horner, geh. 177-1. 1) Rogen-
meaaer; Sternwarte in Zarich. W. XVIU. p. 286.
3) Kninnikroaioter; riwnd. W. XDC. p. 899. [8}
Hflkanquadnint , h. Chapotot.] 4) Gimcra lucida;
Stamwatte in Zürich. W. XIX. p. 411. ö) RepaoU-
leka Paodelvkr; elbend. W. XT. 6. 6) 8eoaBdaB>
iUilpr; nliend. W. XI. 15.
Andre Marie Ampere, geb. 1776. 1) In-
dnetlonemaaehbte. oaBrtndit oalar A.'a Sfawtkm. 3)
Arbeit^tigch mit den Apparaten , mit denen er die
Wirlmog der Ströme auf einander entdeckt hat;
OolUga da Franca, Pari*. L. a So. 1667 u. 1796.
.A n t.' f 1 f"' Tinll.'ini. grli. 177fi. 1) Selbstregistri-
render atiiioK|jliüriscbt!r Wärmumonsur. 2) Selbstregi-
•trirendos Paychrofltalar; ph;r*>k>l>MAcB Ckb., Fkvta.
Engl. L. C. No. 4564, 10 n. 11.
*Paul Etienne Marie Lenoir, geb. 1776.
Rep( riiiiinaicreiB (baiehldigt); Stanwaita in LaidoB,
K. LV. üo. 26.
Digitizcü by Ljo^j^ii.
115
* PsalL SteUdidBirkel, wug. 1777 ia Geaf;
B09»l SoeMgr, London. L. C. No. 353.
(Kort«oUun( folgt.)
Sie neunundzwanzigste Yaraammlung der
dmlnlwii geologisoliai OonUsohalt.
(SAIuhl)
Zweite Sitsung vom 9. Augoet 1881.
Von den geechAfilicbeo Verhandlnngen bat nur
die WtM dM Venunailiiiigiorl«« im JUm 1883 «fai
allgeiueLaeres Interesse. Dieselbe fiel auf Eisenacb,
die Zeit ward« dem Vontande der deateehtn geolo-
giedun OenDididl mH dar HaaMgabe flbwlaaeen,
das» dii- Verwininilung iiwisclicn dum 15. Anguat
and 15. September stattiindea wird. Zu Geaclukits-
JUinni wnrdiD Gvhaimnitii and Pmhmet Sraft oad
Dr. Bornemann eeu. ^eu-älilt. Der Martw war
gqgenwkrtig und nahm die Wahl an.
Bttuf worden die wieaenachaftBoben Toftrtge
fortgesetzt.
&. Dr. T. Werveclce machte Mittheilungeu über
die Triae «od deren Lagerang in Lothringen und
Luxemburg.
Der Aufbau der Schiebten in lieiden Landestheilen
M eonpUdiiar, aU fr&ber «agamNUM wordaa iaL
Die grossen Gebirgnt^mngen namentlich sind frtthcr
fast gtolich übersehen worden. Selbut die neue geo-
logische Karte von Luxemburg von Wiea JQlnt davon
Nichts auf, so dass eine neue Untersuchung na Ln-
xemborg «in dringendes Erfordernis« wurde. Redner
iWMlhta midiat auf dia wiadarholte nAndige Entwictce-
loag niokk nar dar Trias, aondera auch des Liw auf-
merksam md Mg daiMH im Sddiua, daaa iHuii das
Ardennan hin, wo diaaa aandigia Entwiekeloogen be-
aondara an^gaprlgt aind, ain Mtmtm Maananfer b*-
standen hnben muaa.
Dil? erste auffallende sandifife Entwickelang zmgt
Bich im unteren Muaclielkalk, als Mnscbelsaoditain,
dann folgen die Sandata$De and Conglomerata im
Mus-chflk-^ilk Vni IWttpiiilnrf und im Kauton Bedingen.
Der Keu|ier beginnt aclioa an der Mosel sandiger aa
werden ; dar mittlere Ken per an dar Hoaal mit 6 m
mäclitig<>n sandipcn Riluken ist nni Uandp dt-v Ar-
denncn cu mächtigen Conglomerateo und Sandsteinen
entwickelt. AofUIand sandig« Etatwiokalo^ imliaa
zeigt der Luxemburger Sandstein, welcher den
Schiebten mit Auuu. anguiattu entspricht und in der
mdw von Arlon «nek in du Kvaaa dar Ariataa
hinnufpeht. Oer firi'F :1p Virton eiits|inV}it nnp.Tf)i)ir
dem Lias ^ und <) Queustedt und der Macigno
d'Aokaaga irt idant mit den SciUditan Amm. codaim,
damit st-hliesst die Reih« dar Sandstainbikinngen daa
liaa jener Gogendeu.
Wie schon vorlier bemerkt wurde, kommen in
Lothringao and Luxemburg lahlreiche VerwerAingen
vor und ist ea auffallend, dass im Bereiche dieser
zatilreichen Verwerfungen der Muschelkalk in hohem
Grade krystallinisch ist, wihrend er sräia nonmla
Auabildong seigt, «o dte'Tanrerfungen sdtanar «of»
treten. Da den kiTatalliiian SeUdlten auch FaeiÜien
fablen, ao kann man woU ■lalMMiirpkiaoka Froeane
Miiwlmwn, dia anf irgend aine Weiso odt dan 8Ui^
uugen in Zusammenhang stehen. Die Verwerfungen
Warden von zahlreichen Wataar^ueUen begleitet und
dieaa haken TielflKik Yeranlsanmg mr Anlage
Dörfern fjegebeo. Die Hftiiptvf-rN\ firfnngen nt roichen von
SW. gegen KU. — wie die Schichten des die Unter-
lag« UManden Defooa im Hunerflcken, in der EÜU,
dem hohen Venn und auf d' r rechten Rheinseite im
Taunus bis nun Steinkohleogebirge an der Rohr —
wihtead dl« «aouodlraiB Terweritogaa, tob & mah
N. ütreicheud, üich daran anschliessen. Die Grenzen
der Trias gegen das unterliegende Devon folgen vor*
hamekend dar Biektnig vasi SW. gegaa MO. und
«Qofa dar Lanf der Fläne »igt eine crlei'~be Richtung.
Dar gmeiB Bauen zwischen Uunsrücken und Ar-
dannan iat kein niapranglicher, sondern in Folg« von
Verwerfungen entstanden und als eine I^senkung
der Trias zu betrachten. Die Entstehung desselben
flillt jedenfalls in eine Zeit, die jünger sein moss, ala
die Ablagerung daa braunen Jura, da die Verwerf-
ungen in derselben Richtung durch die Triaa in den
Dogger fortsetzen. Weitere Untersuchungall Warden
Mick /^"fHipiTg ober dlaae Ammkiiie geben»
Geh. Betk Beyrfeh boMiltt, daaa db ftm
Vorredner angef&brten Verwerinngserscheinungen durob«
«na «BgewCInlioba seien and enmsht deneelbea am
eine weitere AnafDlirung über die Baadieflknheit dieser
Störungen und die wahrscheinlichen Vorgänge bei
deren Bildung. Dr. von Wernecke weist naf den
Hera und daeaao H'eaebw'lhwng von Losesn bin, in der
das Vorkommen metauiurphisirter Gesteiue erläutert
sei. Landeageologe Grobe (Trier) bemerkt, dass das
Auftreten der Dolontita im Mmdielfcnlk als ein gant
alluiilÜL'i :- von ihm schon in der oberen Saargegend
beobachtet worden sei. Geh. Rath von Dechen
aiafait, daa Bmpigewieht bei der Betracktong der
zahlreichen Verwerfungeu auf zwei Punkte legen zu
mOseen: 1) auf die aUmAlige Aoabildong der Ver-
wetfuBgaapaKe« und 9) auf die OrBeaa der durch
EroNon fortgeführten Theile der Erdoberfläche. Die
allmalige Auslnldang der Verwerfungsspalten lüelt
Digitizeu Ly CjUv-'^^il
dandbo nacb deren ZammmenhaDge mit Er^gtagm
Ar «nriMen; Benfwla and aUraoh in den Glitgaa
im ZeehatoiB tob Blabar niid Koäicalmrg in der
grossen Verwerfung Feldbis» bei Herzogenrath und
Budanb«»^ im prodacttTen Kohlengebiiige, wdcba im
KoU«iUk im Bwluigeibwgw bei Stblberg w3m Bld>
glänz und ffidtblendc fii)ir<^^n(lur Gang auftritt, mit
den dwtMeheten Sparen einer aehr alhn&ligen Aus-
bOdniv Miner GnogmMM. In Beeng anf die Orflm
der Erosion oder A'inisiou hiA diu Verwerfungen
glaubte derselbe «af die in dci- geethgen äitaung er-
vllinto gNMW Temtfing sSdflitBeh tob SembrOefcon
TonraiMB tu dürfen, welche eine Abtragung oder
ZanUnmg der Steinkohlenibriuatiou um 2800 bia
3800 Bi ntt graMfar BiitinmÜNit «rferdart, am
deren liciitigi' Olioiflücho in das Xivpau zu brinpen,
welches der Uuutgaudstein auf der südöstiicben Seite
Htm T«nnrfing «iBatant. Bei w UbatBo« groeatn
Verilnderungen der EnloherflScbe <-f\ t s nii?serordent-
lich echwierig, rieh eiuu Vorstellung von der ursprUng-
Bcben CheUH der Oberflieha tot der Eotatdiang der
VerweriUDgeo und nrnnittelbar nncli deren völligen
Ausbildung zu machen. Hierbei wird echliesslioh noch
die Bemerknng gemacht, da« diaM Veriültaiaw bei
der Betnohtung und ErlXntenuig tob lAgenmg^
Terii<ninen nicht die Beschtang m finden scheinen,
welche riu verdienen.
6. Ward« eia KinledBngmehniibmi dee Prcai-
dentcB dei OrgulintioBi-CoBiiMs de« bitonwtioBBleiB
geologiachen CongreE.ies. J. Cnpellini, vorgeleeen, wel-
diea BologBA den 13. Joli d. J. datirt nad an den
Frieidenten der VenaaBnhng der denlMdieB geologi-
achen Gegellscimft in SnArbriicken gerichtet ist.
Ssaaelbe wnrde dem Voratande dieser Geaell-
■diaft BOT BeaatworloBg ObirwlemB. Dtiaof macht*
Geh. Ruf); nmiLlii'COrBe die Mittheilung, dass der
Vorstand der GeeeUsehaft bereits frtther ein gleioh-
laBtaadfla ^^^^^"'"gi'**^'"^^^**** anm iBtematlooalflii geo«
kgischen Congress erhalten T^t C-l,-! tp-tun 1
•ei demsellMu so wiebtig ersebienen, das« dem Herrn
Minister Ar fiffimtüdM Arbeiten darflber Varfarag ge-
halten worden und dnss deiselhc die BetlieiÜgung
der königlichen geologischen Laudesanstalt in Berlin
BB dam intairaatioBBlaiB gaalaf^aebaB OoBgrama ia B(k
logn« cren-limict hnhc. Eine Betli<'iligung der deut-
schen geologiachcD (resellschait, die als sehr wtlu-
achentwertli baaaiclmet «ntde, «ei dadnrdi abenfaUa
als gesichert zu betrachten. Nach dem für die Ver-
sammlung in Bologna nufge9tellt«n Programme werden
dabei folgende Gegenstände zur Sprache kommen:
1) GteichmflBsige Bezeichnung für geologische
FormatioBen und für deren Unterabtheilungen ;
S) Anwendung g^aiehmlMigar F«rb«o bei gao-
logiBcbaB Kartoa;
8) HentaUnng eiaer mtenatioBalen geologischen
Karte von Europa und einer solchen Welt karte;
4) gleichmluige Nomenclatur in Mineralogie nnd
PalXoBtologie.
Die .VuwLnJuiii.' gletclimässigßr Farben bei geo-
logischen Karten finde ganz besondere Schwierigkeiten
bai Laaden, in deoea bereitB aahr viele geologische
Knrteri hiM jrcstellt und v( i üfTrnf lieht seien und diu
ganz anmüglich von den bisher angewendeten Farben
abgelMB kOmrteB. Wie tSbig aieh aaeh Italian bi
dieser Beziehung durch versehiedfi ■ Vr r i liläffe zeige,
SO sei bei der bestehenden Sachlage voraoixuaeben,
da«« kaia pndrtiMilMr Erlbig ward« erddt werdao.
Diigegcii wird die Herstellung fiiier inter-
nationalen geologischen Karte von Europa
ala beaooders wichtig baaakbaataBd baaatragt Bednar,
sofort in eine nShere Discussion Ober diesen Gegen-
stand eiuiiutreteu. Zunächst sei der für eine solche
Karte pafwnd^te Masastab zu ermitteln. VoB TBr*
Bchiedenen Seiten sei 1 : 500000 vorgeschlagen wor-
den (Karte von Belgien von Dewalqae, Karte der
BhaiaproviBB Bad Westfalens von v. Dechen), von
anderen Sette« «an!« diaaar Mawstab für viel sn
gross gehallea and dia Hllfta desaelben ifir paaaend
erachtet. Bei dem ersteren Massstabe wiirde die
Karte -1 m breit und 6 m hoch werden, auch fehle
Bodi Ar viele Gegenden von Bampa daa geologi.scbe
Detail, um dieselbe ausfUlea au kOnnen. Schliesslicb
sohligt er vor, die Redaotäoo der Karte dam Geh.
Satii T. DaeheB aa Bbertragaa. Dieser bittet cBe-
jenigaa Banen in d> i' Wniamuilung, welche durch
ihre Laiatnagen in der Heratellung geok^acher Karten
daan beacaden bcnJaB aeiaa, flin Anaiehtea bb
äussern. Olwrbcrgdircctor Gümbol Miir.i r.cn i er-
küirt sich mit den vom Geh. Bath Uauchoconie vor-
gatragaDaB ABafähraagaB einmilaadaBi iadem er
harvnrbebt, dass bezüglich der Ilersteihng geologi-
aohar Karten nicht füglich von den blaimr aogawem-
detea Farbea abgagangaa wardao dürfe. Hiaalahtlidi
dcB anzuwendenden Ma.'^'^.sfahes fiir die laterBBtioBala
geologiache Karte von Europa mSaia aber «bl
blhaiaa gewihlt werdea, bei dam diaaelbe daa Cha-
rnlttpr einer Uebersichtskarte behnlte. Dies wäre
viellvicbt uueb bei einem Masastabe von 1 zu 1'/«
Million möglich. £r sAiBamt aieh dem ToiaeUage
des Geh. Rath Hauchecorne an, die Redaction dieser
Karte dem (ieh. Rath v. Dechen zu i\bertTagen mit
der Masügabe. daae dieser verstatte, densellien Vor-
schlag in Bologna zu machen. Geh. Rath v. Dechen
erklärt, dankend för die ihm dodnrch erwiesene Ehre,
117
dass er mit Räckaieht auf aein LoIicb Alter und auf die
Sebiüfe Hher Angm liiili «faar soldMB Arbait nkfat
nebr nntfraehen könne, Derselbp plaubt, tlass der
Tom Vurrvdner vorgt-scblagcue Massstab vou 1 zn
VU Wmm die tawente snUtorige Gnose aei, weO
die Knrto sonst keine llpliersicht mehr gewähre, und
t'Urchtft, dasB, woun auch die Untcrabtheilung der
Formutionen so weit als inrifflii-h geben müsst, für
einen »nsehnlichen Theii von Kiiiopr> das erforderlich«
MateriAl fehlen dürfte. Die geulo^nüchti Kart« von
Europa von A. Dumont 1855 besteht auH vier groncn
Bttttaro, darüber solle bti vaw Ueb«niebtalnrto
sSdA Unnsgegangen werden. Odi. Bafh Beyriob
UUt aechs solaher BIfttter noch für zultoig. Geh.
B&tb Heaeheeorne knflpft an die Anfiialmten der
kSnigBeban geologiaehen Lendaeeavtalt an, dolit die
(irössp der im Ma-ssstabe von 1 : 25 000 publicirten
Blätter in Vurgleich und findet, dasa dieaelbe aneb
Ar die Karten in kleinerem Mnaaatafae, die mehrere
BIfttter erfnid« III, geeignet sei. Professor Culien
(Straaaburg) schilt vor, gleichseitig awei Karte» von
Evo!» ra baaiMten, aiM Im Waaaafaho ytn 1 n
1 IGllinn. die niideif iu einem paRsend kleinerem
Ibantabe, damit würden alle Wünsche befriedigt
ymim kOurni. OWbetgdlnetor Oftubal hlk
(ör besser, den Gegenstand vorlUiifig imentscliieden
«1 laaaen und san&cbat mit vorliegendem Material
griMDklMT m atadfrai. BanptnMm HofnaBn
iHriin) lenk* i!i<- Aiifir' iksninkelt dto whandcncn
Eiüenlialiokarten von Europa, mldw eise Uebersicht
der verechiedenen Mesaetifae geben und zn Teraocfaen
benutzt werden können. Professor Frcih. v. Richt-
hol'en bemerkt nuter AnfUlirung der verschiedeneu
Mn.^stjibe, daaa die Karte von Europa bei einem Ver-
hälttuBD von 1 zu 2 Millionen 2 u, alao bei 1 lu
1 Million 4 m Höhe erhalten und daher ala Deber-
sichtpltarte ganz unbiain liVüu- .sein wttrde. Hauptmann
Uofmann betont nochmaU, daaa dia GiAiae der
Eiaenbahnkarten iweckmtasig aei, daaa daa Pablürom
idch daran gewöhnt habe und bai den einbchen Ver-
htltniaien die t'ebertragnng «an abar Xartie auf dia
•ndara erleiefatert wflide. Gdi. Rath Hnveheeorno
■einti M würde sich empfehlen, Karten von Europa
In vanddadanen Maaaitaben in Bologna vorzulegen
und anter Stegnnidelegiuig deraelben in die' dortjgo
UesprerViiiiiij eii-.zutrf feu. Prntf's^i:r IM a t x (Karls-
ruhe) unteretützt diese Ansicht. Die Auaiahmug bat
gar kefaM SebwierigkaitoB, da Eartao tob Europa in
den vcTScIiicdeuiiti ri MaS4i,'-tiibt)i zum Gebrauche in
Scholen, Gymnasien u. a. w. vorhanden seien und auf
den Oebalt dandbaB «a topogn^Uadiea aegan-
«tladan Ar diaaan Zwadk nklila aakounn*. Dr. Stein"
mann w&nacht, daas ala Basis die Uerstdlmg einer
Waadlnrte m Granda gaUgt werde, un Ibatmalalkn.
bis zu welcher (iröüse eventuell gegangen werden
könne. Geb. Rath Bey rieh schlügt vor, einen Ana-
sug ans dem bantigeD SttsongapnlokoUa der intar»^
nationalen Versammlung in Bologna vonmlegeD, um
derselben zn zeigen, in welcher Weise dieser Gegen-
.stAod hier be.iprochen werden aei. Dieaer ToneUag
findet allgemeine Zustimmung.
Od). Rath vom Rath (Bonn) spricht den Wunsch
aoa, daaa bei der Herstellung einer geologischen Karte
von Europa ancb die Kordkfiate VM Afitikn nit «ia^
begriffen werden möge, da diaadbe fn immer niherar
Beziehung zu Europa trete and eine grössere Berüok>
aiditigoqg dendban wie bidier wfloacfaenawertb aei.
IVufeseor TttSk. tob Kiebtbofen nnterstfitxt dieaan
Wunsch in der Hoffnung, dass dadurch für junge
Geologen eine Anregung geaebaffen werde, dieaen io'
tereeaanten Gegenden eine grSaare ABfinarkaamkdt
zuzuwenden. Geh. Rath Hauchecoruc theilt addiaea-
lieh m diesem Gegenstande mit, daas ein Ibnnaplar
der Kut» von Dentadiland, welche v. Dadten fan Auf-
trage der di^ntseli-'M ge'il'igi.-if.lii ii Ci'.'iiiü rliaft bearbei-
tet hat, in der künigl. geologischen Landeaanatalt in
deoaelboi Fkrben oolorirt wirf, wdobe bei der SpeeiaK-
karte von PrrUKScn und den tliüringisclin: St.iaten in
1 : 2Ü00O angewendet werden und dieses dazu be-
atiamt ad, da- IntanntioBalaB Yeraammlnng bi Bo-
logna vorpelegt zu werden. Dieses Exemplar werde
Übrigen« den Beweis liefern, dasa bei so sehr ver-
schiedenen HasestAben geologischer Karten die An-
wendung derselben Farben durchaus niclit passend sei.
7. Geh. Rath Beyrich machte Mittlieilung Uber
das Vorkommen von Homalonotns in den Wissen-
bacber Sebialiam den Harzes. Fr. Ad. Römer hat
zuerst diese Schichten in ihrer richtigen Stellung au
der oberen Grenze de-i Unterdevon am Wege TtO
Clauathal naob Oaterode tmshgemiiuea. Oer gmaae
Diabaanig des nordweitfieben Rartee, der Ihn beglei-
tende Eisieustein diinli Stiiiigüceplia; : i .itini, ala
oberen Xheil des Uitteldevon beieicbnet, sind die W^-
weiser In diesem Theile daa Harzes und trennen die
Culmschichten vom Unterdevon. Fr. A. Römer fand
die Wiaaeobaeher Verateinarungen am Ziegenberge,
von Grodeck an der Wieder Waage und in neuester
Zeit Halfor und Siemens juii. uiiigr.^oieliiietc Starke
von HomaloBotaa. Spilterhiu glaubte Fr. A. Kömer
djaaeilben Wiiaenbauber 8elndite& an den SduüaB-
berger Teichen und ;in dir Feateuburg über den Cal-
ceolaacbicbteu ^deui unteren Theil dea Uitteldevons)
ftfundan an haben und aetze dicadbau daher ins
HHtaldawMia Efaicn dritten HoiiioBt in den Wieder
118
Schiefern identificirt^" dersellie cljfDfftlh mit den
Winenbacher Sehicbteo, welcher dem übenilar Baj>
nmd» F. 0. und H. entiprielit.
Aus dipsf-ii Verwechselungen sind mutichi.' un-
richtige Vergleiche und Coimbiiwtioncn mit dem WiHeo-
baehar oder OrtliooamMUafa daa WmMUbm D»>
vuDs hurvoi'i^'.'gaiigen, wakhe Atit jatat Qmr Anf-
kläruDg eutgegeagehea.
8. Landaagaologa Sr. Koeh (Vbabftdaii) Imilpa
an den vorliergehenJen Vortrag folgcndo Bomerktug
an: Die Schiefer von Wisieabacb, welche aicb gegen
8W. bii nach tneder-DreiaehidMrf aratoadtai and Uar
von dem TarKir nd den Bas^ilten tliH Wfhterwaldes
bedeckt werden, kgem an dem »udustlichiu Kande
daa ÜBtavdevoo nnd weiden von Mittelderoa bedeokt,
welches zwar hauptsäcldich durch DiabsH und Schal-
»tein vertreten, doch abor aucli typischen Stringo-
eaphskokalk bei L«ngen»ab«cb einsoblieggt. Redner
aei geganwirtig mit einer apedellen Arbeit Ober dieae
Schichten beschäftigt, die er aber noch nicht habe
wOandeti können. Erst lange nachdem der Orthu-
earenachiefar daa erwihBUo Zugea von WisaenbMb
am nordwMtnebfln Flflgel dar groaten Lahnmnlde be-
kannt war, i»t der südöstliche FlQgel an dem Rup-
bach erkanat worden (Fr. Uaarar) nnd diaaea hat
Badnar walt In attaicJiandar Riehtang gegen NO. an
dem uordwestticlien Rnude des Unt«rdevon, welches
den Taunus begleitet, hia in den Kreia Wetslar hin-
«in TCiftIgt. Dieeer Zog daa ViaaenVadiar (Ortho-
Oeroiaddefer») la^'crt ul«o ebenfalls zwischen Unter-
daran aad Mitteldevon, welchea anch hi«r hauptaiek-
lidt dnr^ SehalaMn ver treten Jat Da« TorkaoaMB
der Wis-iLijbaclicr Schitfir in dem Zuge von flwifcD*
stein und Bicken wird nach Vollendung dar Arbeit
daa Badaera valHg klargeatdlt «ardaa. Daraalba
tmioht i\nf di(^ rpicho Trilohitpnfaiina in dem Kalk-
brucbe bei tireifenstein aufmerksam, welche zu Yer-
waehaakutgaa aiit daa Sdilektaa F. aad O. Bamada
Verunlassunp ''f creTipn hat. In der Nähe von Offen-
bach treten wecLseilagemde Schichten von Schiefer
Ldtfossil der Wissenbarher oder Or1 hfjcercnschicfcr
Orthocera» gracüu lUjm. vorkooimeu, Scbwefelkies-
kaoOen «ad Uaaaafilrmige Kalkconcretioaen sind hftufig
und in den latiteren OoniaiiU* Jnglfri, der den obar-
«teu Horiaont der ^Vis8enhacher Schiefer charakte-
risirt und Gimiatäei boitmietu und in den unteren
Wieder Schiefem und in den Schichten F. G. und W.
Barr., die Redner nicht mehr fSr Obenilur anzu-
erkennen vermöge. Bei Bicken lassen aiok drei Hoci-
■oota nntaracbaidan, mleha dnreb Kalkaidiiaktaa nyrt*
Mülirt waidaai daidk ZaaaaiaiaBaai Ika danilbaB ad
raauclRT Irrthum entstanden. Der Kalkstein mit
Oomatätt ttUumfetHt und grossen Cijpridinen gehöre
der «atantan AbtheDnag daa Oberderaa (F^aa In
Westfalen), dann Kalk mit Schirfr; u.rhielnd, der
nicht benutzt wird, mit Evoluten (ioniatiten, dann
Sandatehl mit aohmalen SeUelaracUohtaa, dar Usber
mit Unrecht dem Ciilni oder FUitsleeren zugerechnet
worden ist, in den Schieferacbiofaten finden aiob Tea-
taonUten wie Im Hangenden dar OrtbooanoadiiaAr.
Geh. Rath v. Dechen bemerkt, das« Dr. Che-
lius (Marburg) den Orthoceren schiefer noch weiter
gageo NO. kl dar Gabbgignppe daa Kallanraldea
unfern Haina mit einigen charaktcriBtischeu Verstei-
nerungen aufgefunden hat. Eine darauf bezügliche
Arbeit ist in dem diesjthrigeo Jahrg. d. Terh. d.
natnzf. Ver. Rheinl., AVestf, lieft I veröffentlicht
worden. Weiter glaubt derselbu darauf aufmerksam
machen aa aoUen, dass diese oberste Abtbeiiung daa
Uaterdavoo wesenthch auf die rechts rheinische äet-
Behe Verbreitung deaselben beschränkt ist und in der
links rheinischen westlichen bisher nur an einer ein-
■igea Stella am Alfback bei Olkaobacb (KieU Witt-
Bäk) ia eiaem likaialaa Zagti «akracb«nlicb ekiar
engen Mulde, im tieferen Unterdevon auarat voa
GnuuUaan aa^pfimdaD wnrden iat. Es amd etwa
sehn ckaraktarfadadia Forttten dea Wissenbaoher Sehia-
fers von dieser Stelle bekannt und daher das Vor-
haodensein desselben uazweüelhmfL Auch weiter gegen
W. kbar die Orenia der Bkaiaprotni» Inaaaa, ia Bel-
gien aad in Nordfrankreich, wo Dewalque und (109-
aelet der devoniaohen Fauna eine so grosae An&nerk-
aaaikait geaahaofct l»bea, daä, wo weit dam Bedaar
bekannt, ktint' den Wissenbacher 1 Ort.hnceren) Schi^
fern eigenthamlicfae Formen aufgefunden worden.
9. Br. SteiamaBB (Straaakarg) giabt afaw
Uebersicht der VerhÄltningp de« Lias und Jura in
Lothringen in Beziehang auf die Excnrsion in der
Uatgagead ytn Hati, «elelia aai 11. d. M. von Saar-
hrftcken ans gemacht werden wird. Der lothringische
Idas als Xheil des iranzösiachen, weicher daa Pariser
Baeküi aaf dar Oatattta amgaba, aal hi manch er Ba-
Ziehung von dem süddeutschen i'^ohwähischon^ Lia^
verschieden. Die Eotwickelang des Liaa a schiiesse
aidi der sSddeutschen ziemlidi anga an, dtgagaa aai
Im» Ii in Lothringen fii-it ganz vcrstL'inerungslccr.
Von Metz, iu südlicher Kichluug unAi Nuucy hin,
stellen sich ia den ß Thonen mehr Ver-fteiiieruugen
ein. Die Trennung der Abtheilnng {i und welche
in SQddcutschland scharf hervortritt, verschwindet ia
Lothringen, wie im ganzen ihiuu der Pariser Becken
aad wird all Cakaire octenx k Belemnites tob den
ttaatMiekaa Oaologea auaanunengezogen , Amm. Jkh
Digitizcü by Ljo^j^ii.
119
rott, Amm. ^mbriatm, auch OxyNoUn und Gfjfpkua
Mpu treten inin ml. Der nttttm LI« « M ■!■
Santistein (Gros medio-üflsiqaf'l oder als Kon»l!eiikBlk
entwickelt, wie an der Güte de Deluie bei Nancy.
Der obere Liu beginnt mit Poeädonomyenachiefer,
ziemlich älmlich dem scliwäbischcn, der obere Theil
dagegen zeigt ganz den französischen Typus. Die
Scheide zwischen Liaa und braiuem Jnra (Dogger)
stimmt in Lothringen and 8ehwafa«n Oberoin. In
Besag auf den Dogger Terweiit der Redner ttat die
Arbeit von Dr. Branco Aber die Kisensteine in Lotb-
lingao. -DerMlbe iat in den unteren Abthailiu^Hi «i
and ß aib Um» md mdiger Mergel ndt IKttHn tob
ooUthischem Baenatein ausgebildet. Die Ei-^ensteis-
flötM aind von aehr wedueiodar Ifiehtigkelt,
8«h winden in der Gegend tob Matal btfnahe gui und
werden gegen N. nach Laxembnrg hin mächtiger, wo
(ie bei Eaeb ihre gräaata Mächtigkeit erreichen« Die
BaemteiBflOtse liegen niebt nBe in deomlben NlTann,
if ifi-hin 1 if in y fiiiittlprrr Dogger), Nive.'lH des
Amm. iLSiMMrijn, welcbee von den franaflaiachen Geo-
iogan aber noeb an der nnterea Abtbeihing daa Deg^
ger. den Tinjoripn, gezogen wird. Eigenflii-nJirli ist
hier das Auftreten der vencbiedenen Cephalopoden-
Tj^pen« Nnch oben ipaben die SendateiBe und Miavual
mit den Eisensteinfiötzen in Kslk :n;1 Mi'rt'ol i Sowcrbyi-
kalk) ttber, die eine räche Faun» der Abtbeiluug d
eineebbeaat. Anoib nriaaben dtaen Kalk nnd den
darüber liegenden Korallenkalken besteht keine scharfe
Grenae. Die Oolithe von Jaumont besitzen in Loth-
ringen nur SO m Hicbtigkett, bei Laogwj Kögen
Mergel darnnter, welche mit den Mergdthonen von
Gravelotte in dos Niveau der Rhffitdmidla variam
(f. Qnenstedt) gehören und dae Bathonien der fran-
tOaiichen Geologen nach nntan gegen daa B^)ocien
leblieiaen. Die Excaraionea im brannen Jura bei
Mete werden aich über die berühmten nnd glorreichen
Scblacbtielder von Mandatonr, 8t, Privat nnd Oiave-
Der 10. AuguRt
wurde so einer Ezcnraion nach der Stefakohlengmhe
Heinit»DeeheB wweadet, irddte dnrdi die Bemlll>
UD);en des Geliciraen Bergrath Ellert nnd des Bergrath
Taeglicbibeck, dea Direeton dieeerOrabe« ebenao be-
lefarend ala gennamidi rieh geataltete. Der Yortng
■ If'H I.rf/.t.Teii wurili- ilurrh an'r --Ni: S^Mlii Ii-' Darstell-
ungen des liegenden Saarbrucker Flötzzugea unter-
«tatst und gab eine (Iberana klare and AuaBehe Ueber-
Mcht der Verlmltr.if-s". Mit proFssr Tiefriedigung
konnten die zahlreichen Mitglieder der lieaellBchaft
aUiB den holMB StnlabaaBtaB, dm Hbrb
Mlaiiter fflr CButüdw AAmbn Ihybidi, EmlbBB,
welche die getroffenen lüiarichtungen ermöglicht hatten,
du «MhaMdtartM Düdt anqmchm, «bw aaoh
nicht minder den i»« »führenden Penmten, welche Alles
M> sinnig und vortrefflich eingerichtet hatten.
latorwiMeMehalHkh« VaadBimniiiini-
langok im Jahze 188S.
Für die diesjährij^e lillf^emeino Versammlung der
deutschen anthropologischen Gesellschaft, welche, wie
bmitB ia im Jnninnmmer oagairigt, am 14., 15. aad
16. Angnst in Franldürt a. M. nb^ehalten werden
wbrd, sind bisher folgende Vortrüge angemeldet worden :
Dr. H. Schliemann ttber seine neuen Anagrabnngen
in IVqja; Geh. Rath Professor Dr. R. Virchow Aber
Darwin nnd die Anthropologie, ferner Uber kaukasische
Anthropologie; Dr. Wil.ier - Karlsruhe über Kelten
und Germanen; Dr. C. Mehlia aRnfjana" (Eiaenberg)
•ine Indnatriestadt der BAmerseit; Dr. Fleacb-
Würzburg über ein makrocephales Gehirn; J. Kaue
ein Fürstengrab bei l'uliach (bei UfiDohen). Am 15.
Aaguat wird ein Ausll iig uuch Bodeobeim (Rheinheaaen)
zur Ausgrabung iHnkischer Reihengriber auf der Be-
aitmqg des Han» Bontaat otattfiaden, am 17. August
eine Fahrt nach Bad Hamborg snr Berichtigung der
Salburg und benachbarten Taanua-RingwüUe.
Die dentsehe geologisobe Geaellsohaft
wird Um diaqthrige (dniarigate) aOgamaiaa Ver-
tMirnmihtag TOm 81. Vm S4. A^ast Ib MalBlagas
abhattn.
Dia dkijlhrigiB ffitanngeu der parnaBenten
ComniMion der Europäischen Gradmessung
werdiB am 11. September Nadunittags 2 Uhr im Haag
Tagesordnung der 6ö.Tersa]]iiiilimg deutscher
latozltanahar und AflEsta in SsemaoL
Sonntag, den 17. -Septeaibor, Aboada T Wat
Zniammeakunft im aTivoli*.
Montag, den 18. Septsmbor, Vanalttags 9 Uhr:
Erste allgemeine Versammlung im Theater. 1. Er-
öfiuang der Veraammlung durch den ersten OesobAfts-
fldirer Dr. Matth es. 9. BegrOienng von Sriten der
Behürden. 3. Wahl des Ortes für die 56. Vcrsamni-
lang. 4. Geh. Uofrath Ilaeckel-Jena: .Ueber die
Natnnmsehaaaag tob Darwin, Qttbe nnd Lamarek".
5. Sni iliit-Tiifli Dr. Tl 1 1 ni m -Wilhelm i- Swinemünde:
„lieber den Kisenacher A»t Christian Franz Paallini".
Naehorittags: Goaslitniraag dar siaMlnsB SoIrtioBen
in ihm LooalitEtoa. Wahl dar Vorritaenden etc.
120
Dipiutiig, den 19. September, Vormittags 9 Uhr:
Sektiona-Sitzungen. Nachmittags 8 Chr: Deagl.
Mittwoch, den 20. September, Vormittags 9 Uhr:
Sektiona.Sitzungen. Nachmittags 3 Uhr: Desgl.
Donnarstitg, den 21. Sapt«nb«r, Vomiitlagi 9 Uhr:
AOgienetiM Ymaamlmg. I. Tnt, Rehmke: Fhyaio-
logie und Kantianismas. '2. Prof. v. Bergroaun-
WOnbttrg: ,Uebar dia g«ganwftrtig«n Verfaradmathodco
und ihre Stdfaug nr AntiMptik. S. Dinalor dar
Wetterwarte Dr. if«iin»Bii>]ligdeharg. (Ihoa tot-
behalten.)
FMtag, den SS. Septemher: Fahrt muh Klangen.
lifjrr lissmif^ am Hahnhofp iiml festlkher Eiiipfang im
ConversatioDMaale. Baaichtiguqg der Triukqaelleo.
Soobpmdd in Bade-EtabBaMasent. Ahaoda: Bdeneh-
tnigdes KiirRnHens, Remiion im Casiiio i]n AcHoiiliaili.s.
OescbAftaltihrer sind Or. Matthe», Dr.Wedemauu.
Geheimer Aath Sr. Franz von Binedcer,
ProCmor dar Hediefai an dar üniveniat In Wlbafaaiv.
(■•opflit am 3. Anpn^f ä. J. die filnfzif^iuliiief Jtibi-
läumgfeier seiner r)octni-]>r<)tn()tioii. Un.Kre AkAtleDiie,
welcher der Jubilar seit dem 2. November 1884 eogn.
Sydenbam V als Mitm'lii'J atii^chört, begleitet diese
Feier mit den aufrichtigsten Wünschen fUr dessen
ftriOTM WeUtiQ^eiwii.
Band 42 der Nova Acta,
Halle 1881. 40. (50 Bogen Text mit 25 litbogra-
pUsehen TkMn. Ladaaprati 86 Bmk.)
int vollendfit und diirrh die Bticliliftiidluntr von Wilh.
Engelmann in Leipzig zu beziehen. — Deraelb«
1 j C. Gerster; Dir Plüncrbildungen um 0:(>'Ml>iirj^ bei
Passau. l'lt Bog«o Test and 1 litkt^raphische
TalhL (Praia 4 Badt.)
S) E. Dewiti; AfrikanisrlR' Natlitj-climotterlincre.
4 Bogen Text und 2 litlKigraplii»clie Tai'«ln. ^Mit
edorirten Taf. Preia 5 Badt., mit wacotoirtott Tief.
2 Rmk. 60 Pf.)
3; P. Lugieiluuui: Ueber einige canarische Anneliden.
4 Bogen Text und S StbognphiNhe TsMii. (Pkaia
2 Rmk. 50 Pf.)
4) S. Henaal: Graniologische Studien. 9 Bogen Text
nnd 8 litbographiaclw TaMa sibafc Ikbalita. Qfnu
12 Bäk.)
5) W. Coff : Zur Entwiekalongageaehiefata der Aioo-
itycoten. ChaHomum. 12 Bogen Text oad 7 litho>
graphische Tafeln (Preis 12 Rmk.)
AbftKhlaaM 4« Sl. JoU IMX.
6) J.Y. Beichmftller: Fosnile Inüecten aus dem Dia-
toTneepacliiefer von Kutschlin bei Bilin, Böhmen.
5 Bogen Text uud 1 Hthographische Tafel (Preis
3 Rmk.)
7) L.Xl«ili: Kau und Venweigiing einigar doraivBntnd
gehantar Polypodiaeaen. 8 Bogaa Tot und 4
lithographische Tafeln. (Preis 8 Rmk.)
Die rimwlnan Ahhaadlnngan werden Muh getraiat
an dm baifaiatatn FraliaD ah||agebeo>
Band 48 dsr Vim Acta,
Halle 188'-'. 4^ (51 Bogen Text mit 28 lithqgn-
phischou Tafeln. Ladenpreis 36 Rmk.)
iat «dlandet und dardi die BrndihaaiWang von Wilb.
EnpielmaBB in Leipiig m beriahen. — Daneibe
enthält:
1) B. n. BaabBUm: Dantelhii^ dar EnMekalmga-
geaelncfate und deH Baues der Samenschaalen der
Scrophularineen. 22 '/i Bog. Text mit 4 Utho-
graphlrtea TUUn. (Frela 10 Bmk.)
21 0 Beyse; Unter.siiolninpi'n ilht-r den anntomiichen
Bau uiiJ daH mecitauischo I'rincip im Aufbau einiger
Arten der Gattung Impalimi. 8 Bogen Test mit
4 lithographirten Tafeln. (Preis 8 Ruik.)
3) 0. Drude:. Die stossweiaen Wachsthumi«ili.n<lerungen
in der Blattoutwickvlung von Püetoria regia Lindl.
8V( Bogen Text mit 1 lithagn^irtaa TafeL
(Preia 8 Rmk. 50 Pf.)
4) H. B>filh«rtt; Ueher die fosailen PflaaMB da«
SüsawaaaaraaBdatifaB von Qnuaatfa. ÜB nenar
Beitrag mr KemilaiiB dar ÜMiflai Vtumn Bflb-
mens. G'/j Uogen Text mit 18 SlfaognpliutaB
Tafeln. (Freia 13 Rmk.)
8) Ib. KBÜHnr: Uebar daa Oa inlarmaxilfaa« dea
Menschen und die Anatomie der Hasenscharte und
dea Wolftrachaoa. 9 Bogaa Text mit 7 chromo-
Hthographlrten TaMn. (Preia 18 Batfc.)
Di<' I in^.rdnen Abhandlungen werden aadl gatowl
SU den beigesetaten Preisen abgegeben.
Johann Daniel Ferdinand Neigebaor : UvschicLiv der
Kaiserlichen Leopoldiiio-CaroUuischen DeataelMB
Akademie der Naturforscher wthrend des sweiten
Jahrhuuderts ihres Bestehens. VIIl, 336 Seiten,
mit 2 .StAhktIchen uud 1 lithqgnilda. Jana 1860.
4«. C^Kia 12 Bmk.)
iat in den Torrithan ocxh voahandan uad ämxA dia
BacbhandfaiBg Ton Wilb. EBgelmaBB b Lsipaig an
besieh ea.
Dracft rm K, Bl«liiii*in> aii4 iabm in Prattn.
Digitizeci by Ldou^ii^.
NCNQDAM
onosüs.
LEOPOLDINA
AMTUCHE8 ORGAN
DKR
KAIS£RLIÜH£N LEOPOLDINO-OAUOLLMSCHEN DEUTSCHEN AKADEMIE
DER NATUKFOKSi:HER
lliJUl'äGEGUBKN üNTKK MH SViKKLNU i)KH ShKl lU.NäVUliäTÄNDK \U2i DUM 1>KÄSIDKNTEH
Dr. a B. Kiioblaa<dL
Haüe a. S. (jm«c^ «>.«). Heft XYIIL — 'St. 15—16. Angart ISsT"
Iltalti Antliche MiUliailviiraa: LBKhiUR der Alndnnie im GtmMWMudMftgMirtw ftr die ftaA IhwilaB. —
Tartaderang im Pertionalbcstaiide der Akurlpmip. Kpitri^e zur Kaneder AKademic.— Sanupl Panpenhcim f.
— Ferdinand Reich t' — Sonstige MittbeiliinKcn: Kin^Qgmigene Hclniften. — E. Gerlftad: BeithkKe zur
Gcscbichtc der Fliysik (ScblUKs). — 0. Frits«: I>ie r.vti'ilftf allKetneitip VcnammlunK der dc!Uti>c-hcn Uetellschaft
Är Anthropologe, Klhnolorie und I'rgeschi«htt'. — 3()(ijiliriKo Stittlm^■^:(•ip^ der kmiii;! lHiv. riiM.'hPu Julina-
Maxiaiiiian<i- Universität zu Würiburit. — .lubilium des Herru Geli Ilofraths Dr. lüed In .lena Die
2. Abhttiidluni; vuii Hand 4i') d«r Nuva Acta,
Amtliche JUttheiliuigeu.
T.«JMihmny dsr TTalwIlltolMBI T4MnK>lflillilwh .IkwiHniMilniii Pfwtfflifcwi Ahuim<* Aar Tafn*.
fimdui im CftiMsaanBohaftsregistir ftr die Stadt VmBm,
Da mdl f S der Statuten vom 1. Mai 1872 i vrrgl. Leop. VIT p. 83) die Akademie ihren Sitz
and ihnen OariektMtand an dem Wohnort« ihre« YorBUndes, des Präeidenten, hat, so ist die am 19. Ja-
mnr 1871 «rfslsto Ebtragug in dm OeaoaaciuolMftaragiator fto dia 8Udt Dnadae (veii^ Laop. ZII, p. 66;
XIV, p 17, I77 i nnf diestritigen Antraf dwch dw Kdnfgliehe AMUnwriaht aaStaadan natardaa 16. A^vk
1882 wieder aufgehobou wurden.
Hftlla t. & (Jigaigaaaa Nr. S). dan 90. Aagnak 188». Dr. H. KmUmcII.
Veränderung im Personalbestände der Akademie.
WcD aaffenomiueaes Xitflied:
Kr. 8860. Aai 8. Angnafc 1888: Herr SUbw^ Dr. fkil Bld«^ XelBiieli BiMiiu, pralrtiadiar Ant md
Deeevt der Hygiene au der Herzogl. technischen Ilochachule in Uraupacbweig. — Neunter
Adgnlrtaakreia. — Fachsektion (6) fOr Zoologie und Anatimis und (9) f&r wiisenschafUiche MedidiL
Dr. H. KnolilMCli.
Leop. XVUL U
.i;ju,^ jd by Google
122
Bdtiftge va Kasse dar Ainidmnis.
Ingnst 8. 1889. Ton Hmn Stebsant Dr. R. BUtiiu ia BnniiMlnnig Eiiiblttvalid ind AbUmng
der Jabrwhntiig* « 90 —
14. „ „ RcftMQg Dr. M. Eifod In YHm BMteUng raf Ihm AeU . . 14 —
Dr. N.
Samuel Pappeiilielm*)
Würde geboren in Ureal«a «n 3. April 1811, wo sein Vater, BürMu-Agent, ein Maua von häberei Bildaog,
in •UgtBdaar Aehtang itaiid nad aandicrid Ehrailintar Mclddet«. Pfeppanbnm bwaghte dH Varb-
Magdalooen-Gymnaeiun] seiner Tatettadt bis zum Jalirc 18.^1, wo er die Bri'slaucr Universität bczo|; und
Medioin atudirte. Er promovirto 1886. ZwLacben 184& und 1849 hielt er iicb an witaenftcbafUicben Zwecken
in Ftito auf. Er tM» itm. mA Amrika, «o «r Ua 1860 «armOto. Badi Bnifaw miOdigflltdnt, Udt .
ihn vorpr«! eine schwerfi Kninhheit von wiaapnuchaftlicben Shtdit-n fern. 1861 siedfltf er nach Berlin Ober,
wo er bis zu seinem Tode, welcher am 10. Februar 1862 im dortigen katbulincbvu Kraukcnbause erfolgtai
verUi^ and, wenii «war dtr IntBdMD Rizia niidit «mgtaglkli, doeh hat anaieWkaaliA lit«raiiioh«i
Stadien sich zuwendete.
Mitglied der Leopoldiiiiaeb>OBroliniaolMn Akademie mr Pappenbeim leit dem 16. Oetober 1848
cegn. Ommof IL
Ferdinand Reich.**)
Geboren am 19. J'ebmar 1799 in Bernbnrg, wo (ein Vater ala BegieroDgarath, apkter ak Geheimer
Hofiitb, nameutUefa ia den Kriegajabren 1806 bis 1813, eine herrorrageode Wirksamkeit zum Wohle des
Ltadduaa entlUtale, heaeg Ferdinund Reich Micbaeli» 1816, um eich fllr den hvrg- und iiüttctimüttnischcn
Baraf rumabnaitep. die UnimsitjM: Leipeig und im Nommfaer 1816 die FraibeigBr Bergalcadeoiie. Alsbald
oadi eeinem Abgänge von der letiteren trat er im HerWt 1819 ab HflttesgelilUfe ia den ildiiiKheB fltaatadientt
ein. Dielen riiii prulitii^; lic Tliiitij^'kt jt ^.vjw/ilirt« ihm nicht volle Bofricdiguug. Die Erfüllung seines Wunsche»,
•ich durch fortgesetzte wiwenscbalUiche Studien sam akademiaohen Lehrer aoasubildea, wurde ihm dadurch
enaflglidit, daee er tob Oiteni 18S9 ab nnter Fortgewibrang aeinea flehaMM eineB Hageren ürlaob erUdt.
Er benutzte denselben, um 7.niiiirh-<t c-ln Jahr :n (ii'ittings'n, sodann liiw zum Frülijiihr 1821 iti Paris zn sUi-
direa. Dieaer letztere Aufenthalt war für seine spatere Wirksamkeit von entscheidendem Hnflnai, Alexander
TOB Bomboldt, dar aneh apMer mit ihm in freundü^em Terkehr gebKehea ist, nabm atdi aaf EmpMilaBit
seines alten Freunde», des dninaliL'i !) Hi run ■nü'titifiion'Tathes, Epiltoren Bprghauptmanns Fmiesleben. niif be-
sonderem Wohlwollen seiner an. I>uich 8i-inti l'jnpfehluug wurde es Reich möglich, mit den hervorragendstea
Naturforgchem, u. A. firoagniart, Bvrtbier, Joomat, DiHDly , Anga, Laoroiz, FVecoel, PoaiOat, Bood, Dn*
fresnoy, Elie de Beaamoot, in oAbere Beziehang sa treten. Voa sdnen PariKer Studien ist ihm, wie er
seihet hervorhob, die Voriceang too Gay-Lusaae über Physik am nUtslichslen gewesen. Er rUliuite an ihr
dieaallMB Vorzöge, welche nach dem Zeugnis« seiner Zuhörer später seine eigenen Vorträge auszeichneten,
die loaiinMbaloae Kiniiichheit, Klarheit und GrOndlichkeit. £e ist vieileiaht nicht ohne Interesae, hier la
erwilmen, daas er Ten den Übrigen Vorlesungen, die er sdbst wlhraod aeiner Stadienseit hörte, die des
Mineralogen Muh« in Freiberg (1817 — 1626) und des Chemikers Stromeyer in Oöttingea am höchsten stellte.
Vom Paris ans tnt er £nde April 1824 im Auftrage der BtehsisfJien Begiamng eine irisaeaschaftliehe Reiaa
nadi der AuTergae rar Uatemebaog der dorl^r*o Basalte an. Der Umstand, daas er im G^gemata n der
diuuals in Freiberg herrschen ^ n Wi rnrr'sclu ii Tlieurio auf Grund seiner Beobachtungen die \o'.h Ueber-
zeoguDg von der vulkanischen iSatur des Basalts erlangte, war die Ursache, dasa die urnftogUch« Arbeit, in
wakhar er die damals anm TheO neaea, ipiter tob der Wissansdmft aaarinaaftea Ergetaima asiaer Faneb.
ungen ote<k'rloLrt<', hoi den mn^nr^i-bendaa PteattaliehkaiUB ia Aaibaiy kShla AnAmluaa ft«^ aad ia
Folge desücu unveröfientliclit blieb.
■) Vaci^ LasfeMlaa XVm, p. «4. 4&
**) Teigl. LaapoUiBa ZTm. p. 74. MB.
Digitized by Google
12a
Wenige Wochrn nach noiiior Kackkehr wurde er im H«rbat. 1824 al« Bergakademie-Inspctor »n-
gMttUt. In J»hre 1827 folgte ««im Ernennung zun Profeiaor der Pfajnk, welche er 33 Jnhre laug un-
tmterbindMB v«irgetnig«n hrt nitd tod welelMr er eieh eplter, dareh Oeeohlfteflberhlnfapg gmStUgt, unr
iiiiL'i in trenntn. Von 1H30 1842 las er üher VerstPinerunplehre, Ton da bi» 1856 über tlieorptisohe
Cbsmie. Im Jalirc 1856 wurde er eis AjHeiaor in dea Königliche OberlifiUenamt berufen und el« ««Icber
mit der Lattaag dee HfittenlebormtorimBe betrast. Dieae Stdlnng, weleba ihn nur T«i«ftnlUelnag
Reihe VW lilnilliiii In ii UntiT<ticliiin;»eti anregte, sowie die Function al« Akadr mii inspwtdr Wiielt er big tarn
Jahre IMO, in welchem er auf «einen Wutuch in den wohlverdienten Ruhestand trat, nachdem or boreita
TOriMT fan Jdm IBM nit Ailjgnl» der Torleraiig Ober Phjnik «u der BeilM im bcrgdndniiMlwn Lthnr
gatnten war.
Im Jahre 1853 wurde er zum Bergrath, 18GU zum Ubcrbvrgratb ernannt. Den sächaiecbea Ter*
dienotorden erhiolt er im Julire 1841 ; bei seiner PenininiBg irarde «r dnroh Yarlaünnig da« OomUmrkraaaas
IL Klane deaaelben Ordern nnqgeaeichnet.
Snne wiisenachaftliche Bedeatong fand auch auswirte vielfache Anerkennnng. Zahlreiche gelehrt»
GegellBchaftcn Käliltcn i)in zu ihren lOtglitdem. Er war Mitglied der Socictät für die gesaromtc Mineralofl^e
in Jens (eait 80. Sejitember 1826). «oraMpandirendee Mitgtied der Geeellachaft tOt Natur- und HaiUnuda
SB DnedM (aeit 15. Ilai 1899), caneapondlreadaa IfitgUed dea viaiaBaduftliebeB Taretaa daa Htnaa (arft
11. August 1841), Mitglied der Königlich .Siichsisrhen G,sell.schaft der Wis.sen-schsft<'n zu I^ipzig (seit
1. Jnli 1846), auawirtigee Mitglied der Königlichen Oecellechaft der WiMeneehaftea m Göttingen (aeit
S. Deeenber 1860), Mitglied dar Xaiaeriidien Leopoldhiiadi-OanilimMlHn DentaeiuB Akadenia dar Natura
ibraeher (s<-it r; N'.r.. i:;li.'i- ISOt;. v„<-n. Mankelj-m-).
Die |)hilo8opbiacbe Jr'acult&t der UnivereiUlt Leipzig ehrte ihn am 21. Juni 1646 gelegentlich der
flttadBDg der KAnigUoh StohiiKhen GaaaUaduft dar Wiasensehaflm wegen seiner Verdienste tum die Physik
Ainh daa r>rietoril:p!o!ii-
Zwciuiul but ficU Ili-ich Gelegenheit zur Uel>erDahme eines auswärtigen Lehrsttthle», zuerst im Jahre
1841, als er ailWB Ruf als Professor der Phyaik nach Darpat arUelt, aodann kn Jalire 1848, is welobem er
zur Bewerbung um die erledigte Professur der Physik an der Leipziger UniverstiU m naai^bandar 8aito
veranlasst wurde. Kr könnt« sich aber nicht entachliessen, Freiherg zu verlassen.
Bis SU seinem am 27. April 1882 erfulgteii Ableben blieb ihm die geistige Klarheit, welche ihm
gaatsttaia, w den Fortschritten der Wisasoaebaft sich so erfireueD. Sein« Fcrafinlichkeit Uatet ein BOd ütt
ohaa Sahatten. Streng gegen sich aelbat, arild gagao Andere, lelliaClaa nnd baacKaWa« la «iaam Giada,
welcher seinen Freunden hieueilen fibertrieben erschien, steta getreu Seinem Bemfe, die Wabrbait ata aolalw
n aoalian and Anderen mitsntheilen, konnte «r ala Mnater aiaaa Icbtan Galeibrtan galtan.
Reich*! whaeaaebaftliclia Arbeitan rind tu ainen erheblieben "IbtSh Odaganbeitaadiriiten ha baateo
.Siti[:r Wrirts. hervorgenifpn dnrch bwtlniinte Anftriifje iulrr ,\i:rc-[r..iiii;,-ti. d'u- nn ihn li'Taritraten. Sie
filhrten zur Bereicherung der Wissenschaft, weil er jede Einzelautgabe in möglichst umfasaendor Weise zu
Maan aneht«. SleherliA wArda «r fBr die wlmaadiaftllehe ForaehaDg ^1 mdir gathaa baben, man nidit
.leint' Zilt durch die mit dem Aka!lenji(-In-.ipectorat verbundenen kleinlichen Geschäfte, durch eine flUEserst
zeitraubende Vormundaebaft nnd mancho andere ihm übertragene, »einem eigcutücbon Beruf als Physiker fern
BageaJa Arbettan, via s. B. dia 1897—1838 in bAbaram Aaftraga basorgta Redantioo daa Utandara (apMer
aJiBbriMeha") für den sScbsiMhan Berg- und Hßttennmnn /A-i>^]i1ittert wor'ien wiLre.
Reine wissenschai^licheo PnUicationen, unter denen diu mit der von Michail erfundenen, von ihm
selbst verbei*i<erteti Drallwage aungefUhrte Bestimmung der Dichtigkeit dar Erda, die Untersuchungen ttber
£lektric)t&t nnd UagaatiBBna nnd dia Arbeiten Ober das Indian harrafgabobaa n «ardan Tacdianan, sind
folgende :
L Physik.
Laitlädan ra daa TorJeangao ttber Physik. Freibeig 1. Tb. 9. Anfl. 1852. 9. Th. 1858.
fUhranmibe Uber dia üstdrabang der Erde, angeatalh Im llwiht5dsf schachte bei FMbaig. IMbarg 188S.
Bsabaeibtnngen Ober die Temperatur des Gesteins in venafaisdaaen Tiefen in des Ondmi des aiebahahaB
EngeUigea, ha den Jakren 1830 bis 1889 aagaataDt. Freiberg 1834.
Dabar dh aiadriga Taatpaiatar in Chstdnshaldaa. FiggsadarfTs Ana. 88. 8. 810.
BaobaebtBQgan «bar cfa Tarfatioaaa dar MagnatdadiDaliaB, saKMbatlielit thaila wo Kaieh selbst in dan
124
Jahrbuch für den sichisiwhea B«rR- und HOttennuuin 1830/31, theil« von Dove in Poppend. 31.
S. 37| tbeil« in den mtm J»hrging«a von: Oauaa nnd Wafaer, BanltAte des magnettKlMO
Tamil».
Magnctinrhp Intcnsitäts- il'oge. IH, ."iT' and Inclin.itioii'i- 'PouR. 'M . Prut-iclitunrcn.
Die Artikel BÜArometrograph" und «AutdebuuDg" iu Uü]Me, MMchineneocycktpiUlie Bd. 1.
TamudM «bar dto mltdm* DIditifkdt dar EMb nnttclafc dar TMbnng». Walbarff 1888.
NoM Versuche mi* drr IVf)iw«fri- in den AbhamlluDKC^M der m«th6raatieeh-physikft)i!<clipn Klapup dor Königl.
S&chs. ÜL-üfllüchaft der WisBcnachaften lid. 1. S. 38ö flg. (SeparatAbdruck , b«i NS' eidmann,
Leiprig.)
Elektrische Versuche in den bei Begründung der Königl. SAchs. Oaaallaolnft d«r Wiwaniehallail hanw-
gebenen Abhandlungen. Leipzig 1846. S. 200 flg.
Alttoannds Wirkung eines Magnetpoles auf onmagnetischc Körper in den Berichten der K. 8> Oat, dar
WiMauch. Bd. L 8. 261. (Pogg. 78. 60. Erdin Journal Bd. 49. S. 198.)
X3tftmr dia magneliseh« Fobritat daa Pfihlbergea bei Annalierg, lierichte der K. S. 0. d. W. B. II. S. 237.
Ueber die diamagnetiaebe Wirkuig, Bariehte der K. S. G. d. W. 1855 s n ) [V'-'fJn- 97. 283.)
Ueber die pbotogr^iache Bagiatrimng dar awgnetiaeliaa Deeliiwti«», Beridite etc. 1Ö59. 8. 392.
üeW elektrimhe BtrOme anf Erzgängen. Karetan, AreUr Bd. lA. Fogg. 48. 987. Berg- und Hftttan-
mäiinische Zeitung 1K44 Nr. 16.
ZuaamuMDstaUuiig der im sich». Eiagobiiige in aeuaren Zeiten bamarkten lü-dbeben. Jalirb. für den aieba.
Belg- aad BOtlanMan 18S». & S9.
Wb&t dk IVIrimi« aiiii|ar BlitiieUlce in GmlMD. Pcgg. 66. 807.
II. Meteorologie.
lletaanilogiaGhe Beobecbtangen sa Freiberg 1829—38, verdfleoUiebt xoa Lohmnn in deo UittiuUnnfaa
dea itetiataaclien Vereine f&r da« Königreich Saebaen. lieL 11.
Uabar dia Bagenmenga in Freiberg, 21 bez. 32 Jahre in dam Jahrhnbha fBr daa alohn. Barg^ and BUtan«
mm 1868 nnd 1868. (Pogg. 88. 289.)
Uebar dBa biakarigen Versuche zur Beseitigung dea scbAdlichen Einfloaees des Hüttenrauches bei den fiacn*
Baeban HAIIan n Walbarg nabat Baaebreibang «inaa Aypanlaa nr BaaMmmmg daa Qalnltaa
einer T.uff an srhwefpligaaurem Gnsp. Rerg- und Hüftenmilnni.irhp Zeitung 1858. S. 165.
Beiträge zur Uescliiiiiti- des Bleies. Jalirb. für den sächs. Berg- und Ilüttrmuauu 186Ü und iürdm.,
Jouru. 78. 328.
Ueber daa apecifiscbc Gewicht de» Blcief. Berg- und HattenmSnniacba ^■«**""g 1861. S. 89.
Salpeterprofae, ebendas. 1861. S. 187. Erdm. Joum. 83. 261.
Ueber eine Verbindung von Eiaanosyd mit Zinkuxvd. Erdui. Joum. 83. 265.
Uelwr die Grenie, bie n wekber aicb die Anreioberung dea fileiea an Silber (dnrcb PW4inwBireii) traifaea
liest. Barg' and BBttann. Zeitniif 186S. 8. 281.
UsIkt eine Verbindung der arsenigen Säure mit. Schwefel.siiun-. Krdm. Journ. 90. 176.
Ueber daa indiom. Erdm. Jonm. 89. 441. — 90. 173. — 93. 465. Iterg- und Hüttenm. Zeitung 1864.
vmmIms auf d«n dortigen Weikaa. Mirh. ftr daa aleha. Baqg- and Hftttian»na 1887.
Endlich
swei Anfsätse Aber die Geeobiohte, die Verhiütniaae und Eiaricbtungen der Bergnkadeniie sa Freiberg, Fcet-
aabriftiB n) mu AibalMw daa lOOJikrigaa Gabartitaeai Wanar'a 1860. b) nr batekkUgt go-
«aaaaae lOOjIbiigea JabeUriar dar Bngakadaaie 1866.
ni. Chemip
125
Bingegaiigeiie ScIirllteB.
(Vom IB. Mine bis 16. April lß62. iit hlu»«.'
B. Ittitnto Veneto di Scienze, Lettere ed Arti
fal Venedig. Mcmorie. VoL 1, Iii. IV, V, XIII, Parte
5, 8w Venezia lHt3-lMT. 4».
— — XXI, Paitc 3. Vene/i» 1882. 4«. —
ViiiaBt.K. de: Ftorae Dalmatirikc suppleflirntitm elttraiii,
adjtH-tis plaiitis in Itosnia. HrrrrRoviiia H MuntcDPjtTo cres-
^'«•litjlju-i l'iir^ II posihniii;« )i, •177 ."ilti. — Cortese. F.
e Vlacovicli. G. 1'.: l>i alciini cranii lU scieiiidati distinti
che ai eanaerrano net Mmeo anatomico ilell' rniverüiük di
Mion e che appartcnnero «Ha «na acuol«. Parte II.
p. a«-676. - Oavalli. F.; La scivnza potitica in ItaJia.
p. JS77 — 649. — Faiienti, A.: (Vinsidcraziniii ;{en<'rall in-
tomo »IIa l<Tiii(.(linutnirn, p. Köl^föS. — Canal. F.: Oi-Ua
musictt in M;u;ti \a. p. im5— 774. — Zignu, A. de: Niiove
»KgiuntP aJhi (•aiiii.^ f.iii»« ilfl Wiir-to [i 77i>- 79Vt,
— Atti il.'lle ii.liiuaiizi-. Tom. I, 1, 2. 1810/41;
II 1841^43 ; III 1843—44; IV 1844/45; V 1645/46;
VI 1846/47. Veuezla 1841—1847. 8«. — 2. Serie,
Tob. I 18&0; II I6ft0/51; Ul 1861/62: IV 1663/68;
V 185S/IS4. Venem 1880—1884. 8«. — 8. Serie,
Ton. I e Appendix 1854/55. Venezia 1855. 8».
— Atli. a. .Sirlf, Tom I, Disp. l— 10, 1855j'56;
VII, Diipb 5, 186l/*ii> VoDLzia 1656—1862. 8«.
— — 6. 8«rie, Tom. VIT, Di.sp. 10. Vonwi«
1880 — 81. 8". — Frampern, A. di: Saifirio di un
glOHario geognärii friidjtnu il«l VI ul .XIII serol» (Conti-
nUUsioiHM p. 1171— 12:5H. — Giovanni, .\- de: I>i-1 valcire
cKaico del rardiograto. p. liurdiga. Ir. A.:
Aleoni teeremi suUe quadrichc aoaloghi a quello di Fascai
iieUe oonicbe. p. 1353—1260. — Cittadelta. G.; I'ietru
SMralico Mir ardiitettara. p. 1261—1308. — MorpnrKo,
E.; Antonio Soamini-Serbati. il concetto e i Kmiti della
»tatijticii p. 1303 — 1304. — Kiicrlii . (J. d e: notprminnirione
del I I] [ rill fru Ii' l Apaciti i:*li>riliibi' di'i vapori »opi-arri-
bculiiuti (ii-'U' aiijua c dpi tosforci. Hi<>'rra sptriiiiPiitale.
5. 13(ß— I3:ii; — Hcllftli (■ liomaiH sc. 11 : Siill.i rapi-
iti cuii rui lu luce mudilica lu rv&islciuui elvttriai d<>l »e-
lenio. p. 1365— lit«i2. — >!aecnri, A.i Sindio «periiacntale
intomo al risraldameiito defli dettnMH, prodotto dalla adn-
tüla del rufohrtto d'mdiiziou<>. p. 13«3— 13R4. — Fregchi,
6. : l)eUa uuirizion*' üpIIp jiüiiitc mltiMitp, della opportlt-
nili irirn|i;irliriii' I« sriciiza »i ri.iti\,it<:rr.' r dci mf7.7.i piö
l<ii ih i|i :i|ii.iiiuria. p. 13Sö— - 1' .i /l i .i i . Smdio
spir.iut'iitali' siiiira i caluri «[M'i itli i ili «irmii miscufjU al-
eeelici e »ulla densilk di ixii \>. VM'J—liH».
5. Serie, Tom. VIII, OiHp. 1. 2, 3. Ve-
nf/ia 1881--y2. 8^. — rraiMpcrr.. X ili: Sai<»rio
di un {{lo«aario geograticü l'riulaiiu ilal VI al XIII tcculo.
rCoMinuaikme.) n. 7—86, Ifiö— 188, 827— STO. — Beriete.
JL: Indafüü iiule nctanorfoai di aknni acari iiuetticoli.
pw 87—82. — Favaro, A.: Inlomo ad una nuova cdizione
dtlle epere dl Uaiileo. p. 88— IBZ — ilizio. G.: I wioi
stiidi «ul glirriupno, da lui difr>i coiltro il Knikptilifri; i'd
II Bcriiarcl, p, l'~!t lü'i PiML/ig. 0.: Sidl'i prc -nii:u iji
dxluliti iii alcuiie cucurbitacce. p.l97 — 212. — Fav aro, .\.:
Intomo ad un epbodio. non atjcbara rhiarito, del proces«o
di Galileo, p. 213—232, — Ümboni, O.: Dei fosalli tria-
•ici del Veneto, che fiirono de.srritti e figurati dal pnnf.
P. A. Catullo. p. 'iSS— -^64. - Marinelli, G.: Materiell
per raltimctria italLaoa. Kcgiono reneto-orionlale e veneta
propria ccr. p. 265 — 306, »71 — 39». — Minich, S. R.:
^Ile equazioni di quiiito grado. |). 307--320. — Bizzo-
lero, U.: Seconda aggiunts alla Mora vencu. p.423 — 434.
— Grade nigo. R: liclla pmülaasi antisettira nclle op<>-
mioiie d'oculibtiai \> 4H'> t* i.
KniiarL Akademie d.Wiuenwhaften in Krakau.
HaOflaäk. Ton VI. 1881. Knlmn 1881. 4«.
Acad. Imp. des Sciencee de St-F^ribonig.
MiMiioire^. Tnimi XXI.\, Nr. 2. S^t -Peterxlioiirg 1881.
4". — Helinliiig, 1'.: Meue Infegraliuus-Wegf. 39 p.
Phytikalisohei Central -Obaervatoriiun in 8t«
tvlHtliBig^ Annalu. Jg. 1880, Tbeil 1, 2. St-
Peterafanrg 1881. 4«.
American Mosenm of ITatural Hiitory in Hew-
York. Bulletin Nr. 1. New-York 1881. 8". —
Wfaitfield,ILP.: Deacription of a neir nperira ot Criaoid
from the Burlington limeeloDe. at BurliiieUin, Jowa. p. 1—8,
— id.: ReniarkK oti Dictyopbyton, and oeicriptleiBa of nav
spocics of allied furnis from the Keekuk bei«, at Cnw
forrisvillp, Inii. p. 10 2(1. id.; übservatioiis on the ptir-
posps Iii tili- umbryiJiiii- sboatlis of Enductira-, miiil ;b<'ir
bcaring on the origin of tbc sipbori in flu- < iitliui crata.
p. at» 28.
BataTiaasch Oenootichap van Künsten en We-
tamaohappen. Vorhandelingcn. Deel 0, lU, 1825, 11,
1826, 18. 1842. BaUvia 1828-1842. 8«.
Deel 40. BrtaTi« 1879. 4». — M».»
tiiin% adMiaan nn Wamim4taUM (Laken'd gebnihe-
lyk bg de vertoenfaigeB der Wayug-Peervl ep Jst«. dSüpb
Deel 41, Stuck 1, 9. BaUria 1880. 4*.
— Wijk, Gertb ran: De GeecUedeiüs van prinaes Bal-
kia, een Maleisscbe vertelllns. 95 p. — Netacher, B.:
Paoang in bet laatüt der WHI« ceuw. 122 p.
— Tiidadirift voor Indiacke Taal-, Land- eo
VoOmlnuide. Deel VUI (S. Serie Oed II) Afler. S,
8/4. Batavia 1808. 8«. — Deel XXV, Aflar. 4, 5/6.
Batavia 1879. 8*>. — D««l XXVI. Aflev. 1, S, 3, 4,
5/6. Batavi« 1880-81. 8«.
— Notulen vai: de alj^cmeene en bcatuurs-ver-
gnderingen. IUlI XVII, l.yT'.i, Xr. 4. Batavia
1879-8(1 — Deel XVlIl. 1880, Nr. 1, 2,3,4.
Batavia l.HS i 8». — Dool XIX, 1881, Nr. 1. Ba-
tavia 1881. 8«.
Boyal aalWMiittf auMf In. UUm. Ib-
mmr*. Vol. XLVI, I8t0— 81. London 1881. 4*. —
Gill, D.: Acooimt of a detenalnation of tke lolw nardlax
from observationa of Mar«, made at .^scenaion m 1877.
p. 1 — 172. — CoinrouQ. A. A : l'artiiulars of the moun-
ting nf a thrpe-foot retipt tor. p. 17:1 — 182. — Soabroke.
Geo M.: Tliirii catalogtie of nii<Ti)rnetriral iiieasiires of
double Stars madv at the Teinplc Ubscnratory, Kugby.
p. 183—213. — Kaorard, A. C: Obaervations of the
total solar eclips« of 1878. Jidy 29<i>. made at Chcrry Croek
Oasep, aear Denver, Colorado, p. 213 — 2S0.
— MontVily notiopfi Vol. XLIl, Nr. 1. 2, 3, 4,
5, 6. L'-'. ili II V'-M — 1HS3. 8".
Koniakl. Akad. van Weteniehappen in Am-
tterdsm. Vi rli.n il< litigen. Afdeeling Natuurknnde.
Deel XXI. Amitnrdftin 1881. 4». — Harting. P.:
l,f» Cftyit araiiiotii|uea de l'oenf de rUippopotamc, coinparje
a (CHX ilaiitr«» MaminiOres. 12p — verheek. K. D. M.
en Fenne ma, R.: Nieuwe gcologischo ontilekkiiigea op
Java. 32 p. — Verbeek, K. D. M.: Ueologi&cbe Aantoe-
keningcn OTer de Eilanden Ten dan IIad«lBiiMCh4iiditcben
Arckip«! in bet algemeen, en Over de fttiMhendeiide lagen
v«n Snroatra in net bijzonder. 27 p. — Kamerlingh
Ounes, H.: Algemccne ibcorie der »lueistiiffeti 17 p —
Vau der Waala, J. l>.: Bijdrai^e tot di' ki iiiii- vuii de
wct ilir overi'ensteinmendp toestamlpii. m ji — lliprpna
de iiaan, l).: Herleidiag van cenige integralen mel den
wartalteeai ri.fp lin* s. eaa*x tat alMptiaeha <■ aodara
Digitized by Google
126
60 p. — Suriogar. W. F. R: StuiutiMli«
f. momtnioritek «raer Uoom ran OyprijitditnH fw>
» Wall. 9 p. — Hoffmann, C. K.: Zur Ontogcole
KnoclicntUcb^ 188 p.
— TenlagM es Mrfadmlingeii. Alilaeliiig N*>
toarkond«. Twaad* RmIm, Datl XTL AmttardMn
1881. 8". — Bieran« da HAan, D.: fiouwstoffn TO«r
da mwhiedcni» der wit* en natnurinindiB« wetenarliappcn
& Nederlandi'u. p. 1— 44. — Michai-Ii«: T«yl»nie.
p, 46 — 73, — Van Jfii Bcrpf, F. J.: 0\n pcrioJioko
twuglca'ixiiik' Uetrokkiiiiffii tu8*rhen lif cm'Itii i<'iiicii in de
iintwikkcLiiL' van furnticn. ]i. 74 ITtl. — Und cm im ^. .1
A. C. : Mctledeeting betreffende de aterrebeelden, wier liuoite
b»f«D im baifaMB, op en bapaaM oogeabiik van den nadit,
dear it hiftnu tan Mboere TandenlBDdbovgaraadpleait
waadt V m— IM. — Baehr. ß. F.W.i Sur un tbtortea
d'Abd et sur Iva furtnulcs goiiioni^trlqurg qoi s'en didni-
•ent p. 19Ö — 20C — Horst, R.: Hvpr bcvrucIitiDff on
OOtwilckelinK Uermrlla »trenlala Milii Kdu )), 21)7
— 222. — Muldcr, K.: Dydrage tut de keunii van nonoaal
(viuii/niir. ]>. 228—348. — Griowia, <X tt. (Xt J>a «var-
gaog der vucrgie by de botaiiu| vaa Hchaacn. p. 944— S7S.
— Uaumhauer, fc. ILron: Over de kriatallisatic van hct
dianiatit. ji. 274—281. — KIniter. C. Ph.t Vorlikuflge MU-
theilung tlbiT diii|jc v,i;w Jldlnlhtirifii von di'r Westlcülte
Java's. p. 282 — 28Ö. — Miilili 1, K in van der Meulcn,
ti. G, Ii.: Rydrage tot dt- tlicrriwi-t-keiitUrhc kenois ran
Mton. p. 386— 396. — Scholl, Ch. M.: Over de •anBlnilinK
van een drieboeksnet van lagere orde aan een driehoelunet
vaaheagan erde. p.a97— 34d. — Stamkari.F. J.: K«rpU
van aena befriming van den mtalag der gedane vregingen
on (indprlinep vorKclijkiiiKt'n van den platiika sLiiidaart van
ln-t .Ni-il i)iriil. iTi Ulli twi'v ki'pt'mi 5l4iiidiUirdK. riict Ijol
prutotypc van litt kilogram. p. ÜStJ— ;i58. — id.: ( iiwi^ftm
en malea tan dien»te van bet IJkwc/.en in Nedrrl, Oosit-
IndiC, oodcnMcbt in de jaren 18Gti— mew duur de Cummiasie
voor Btandaardmcter en -Idlemmai. pi, 9W— 967. —
Franclittnont. A.r.N.: Over de wcridvf vaa imTalimr
op azynzauranli)-drid& p. 868—878.
Afdeeling Letterkundo. Twaada Radta,
Saal Z. AnMteidam 1881. 8«.
— Jaarboak voor 1880. Aniitardaai. 8*.
— Prooeaaan^'Varliw] vin da gwoia vatgadarii^
Afaading VTahnrknnde. 1880—1881. Kr. 1— 10. 8».
— Leeuwen, Johannes van: Ad Bacchum.
Klegia praeniio ornatn in certamine HoptifTtiani) Se-
qunntur duo carttiina laudata. Auistplodi.u i ly-l. b".
Soc. de Phjsiqne et d'Hütoire naturelle de
Oentre. Memoires. Tom. XXVII, I'artie IT. Geneve
lt*81, 4°. — l'lautamour. E,: Obacrvaliniu limni-
nn^lriijiieij fait<'.s » irii:i-si- lii- ixH) ä lt*t(i, p 14 » JiU. -
Ml' vor, \V.: lii-ihcribcs Mir Satumu, ses auneaux et sei
latclliu's. p. are-m — Lunel. eodefroy: Mdbuwai
icl<th>ologi«iues. p. 267—804. — CtBdoIl«, GL da: Nöit-
vallaa recherdiea aar laa Fipdiacdei. p. 806—818.
lappanat^ A. Trait« de g^logie. Faae. 5.
Paria 1881. 8«.
mUler, Carolni: IVodrouniB firynlngiae Argenti-
11 sijii .Musti L/ori-ntziaui II. IJcrolini löb^i S".
Moller, Albart: Note uu a Chinew Artichoke
Gall ;iii('iitioiK-U und figured in Dr. Haiice'a paper
„On Silkwonn-Oaks^) nilird to tbe European Arti-
choke Gall of AphUothnr grmmat UaB. Sep.-Abs. —
Od the manner in whioli tbe mvagaa of tlie larvao
of n SmMUu, on SaK* emma, un ebaekad
L. Sep.-Abz. — Cootiilrationa to
IdUktgraphy up to 1862, Nr. 2, 8.
1878. 80. — Britiah Gall-Insecte. Ba«le
1678. 8*. — Ob Um diaiwnal of non-mit{rat«ry in-
Iqr ataMaplMrie «gmaias. Baal« 1877. 8*.
ThoBUU, Fr.: Ueljcr <h\s Vorkommen von J{h*
nttu» in Thüringen. Sep.-Abz. — id.: Synchytriain
und AagoiUnla auf D17M. Sq^^Aha.
UnUMU Ein Jonnal flkr die Botanik. Hng.
«. A. Gareke. Bd. XLn[ (N. F. Bd. IX), Uft. 1^
BerUn 1883. 8*. — ürbaa.J.tZarFlgraSodaMrihaa.
besonders Brasiliens, p. 388—804. — Tatke, Vf.: Planlat
in itinore africnno ab J. M. Hildebrandt cotleclaa determi-
luirc piTpit. p. :Wi—SiO. — Müller, C: I'rodromus Bryo-
lo;!ia(' Ari;iuitiiii('ut' II. neu muBci L(in<nt}r:uMi Argentinici.
p 341 im.
Ohieiiuoal Soeiotir in loadOB. JoumaL Baeamber
1881. 8upplaniaBlat7 nuliar, aanlatauff tilb-pagaa,
praaaadinga, and indasaa. Vola. ZZZIX and XL.
Lradoa 1881. 8«
— - Nr. 232. March 1882 I,-M.i..ii 1882. ö».
— llartley, W. H.: Note on certain phutograpbs uf tbe
ulnhnelet jpcatn of «tanaaianr bedkM. ^ 88— Wl —
Croaa, GL FT and Bevan, E. J.: The chcmistrT of baat
fibrei. pi.W— tlO. — iid.: A new apparattis for ibe deter-
mlnatien of nehing pointa. p. 111—112. — Cross. C F.
and niggin, A.: On tbn ri>.ariiiin nl' 1 tiidinii' anbydride
wilh Miiphuric a^'id. p. 11.1 ii.'i 1 >;i lU). C. and
Crafts, J. yi.: On lome de<'(impr<s]ti(;tis pnuluced by the
action of Chloride of aluininiuin. p. 115— Iii).
Soe. gMofiqM de Vnuua in Puia. Bulletin.
8. Sdrie. Tono Tin. 1880. Nr. 6. Faria 1879—
1880. 8' — Tardy: fiic exmnien aox environs de
M>intniiirtitcy. p. HSö— »8H. — Laubriire, I.. de et
('arc/. 1,.: Sur Ic.i sahles de Hrasles (Aisnel. p. 3ül — 414.
- I i i(jni in I (lisiTvatimin »iir qiii'liiiies fixüilos de» ^[«»ipies
priniairus. p 414—41». — llrongniurt, (Jh.: Note mir le«
tub quaternaire« de Rernouville pris (iisora (Knre). p. 418
—4'M. — Tard;: Calesircs lacustre* de la Urrase iGlte
de Conxaaca). p. 490— 4i& — Morcejr. N.de: Itemaninfla
aar le« qntaNi da k Baiea BBiaaie et de la Bane-Olse
et sur Icurs rapports avec la »tnicture et le relief du sol
dans unc |i4rtie du Nnrd de la ^'ntll(-l^ ä riiri-a.'>ii>n dea
iodicalioiii« de M. Daubrt'c. p. 422— 43i>. — fSaavaije. U.E.:
Kotieo sur (es |Hit8i>on& HTtiairt-s de C'ereste. ]i. 4:irt — 451.
— id.: Note «ur lea puissons fusiiilet lauilc). p. 4dl 44>2.
Carez.L.: Sur l'ttaga du nrpaa aox enrirons de Chiteau-
Thierry. p. 462—468. — Daubrtfe: Sur le« r^«eaux de
rasnire« un diaekMat qitl «Htpeot k aMe dea tanalaa
strntitie^: Kxemnlaa mnk par laa «nvirona da nuia.
p. 468—481.
LaapefiM, E.: Gaegnoatiaelia Daratollnag daa
Steinkoblongeliiigea nnd BÖthliegenden in der Gegend
nördlich von Halle a. S. Berlin 1875. 8«. [= Ab-
handlungen iler geoloKi-^il'i ii S| 11 iiilk irto vun Preusxen.
Bd. 1, Ilft. 3.j — KryslnllograpluBclK- Bemerkungen
zum Gypg. Sep.-Aliz. — Ueber ötaiiroskope u. staiiro-
akopiache Methoden, 1. u. 2. Mitiheiluni.'. s.i>p..Abs.
Vntufcitlgr. OeoallBBt. n nrnberg. .\bhaiid>
kagea. Bd. VIL HlnAaiv 1881. 8«. — Kanpn, IV.:
MitäKUnagen au der OeaeUdite der aalaiftkleriiehcn Oe-
sellschaft, p. 1-^. — Biebringer: Ueber Vrittenings-
und BodenverbtltuMe Nomberg«. p.60— 7a — Schwarz.
A.: Neuere UiNibaelitunKen über die Phanerojfamiin- und
Gcftstkryptogaiiicn-l'loni in der l'iM>!Pn;end von Nürnberg,
p. 71—118. — Uünther, S.; Die praktiMilie Meteorologie
derQegenwarL p. 110— leiS. — Uagen: IJeber Ammoniten^
alC7— 192. — Ml) • - - -
dar PK
uuker, J.6.: Eine elementare KrkUruag
pi. 199— aw.
mfftndorf, F.: Eiidga oaretnofegiaaiia MitÜNl*
lungao. — HponftU« ßmüHäu Liabaridha w. jüva-
Sep^Aka.
Digitized by Google
1S7
Schweizerische «atomologiKbe OeteUtohaft in
BahaffhWMM. MittheaaitgeR. Bd. I, n. HI. lY, V.
TI, Hft. 1—5. SeliainwoHa 1865-1888. 8».
B. Comitato geologioo d'IUlia in Bon. Boi-
Itttii». 1680. Sr. 11/12. Roma 1880, 8». —
Caflcij J.: Sollt detenninaiioiie cronologic« <lel r^kare a
(dea plrona» e dd ralraro cotnpatto e manioso (fürte e
ftueo) ad erhinidi e dickK-IH di Kiaiidi bivalvi nnLla rcgigoa
S. E. drlb SiciB*. ik ■l!>2-rH)ö. — Traraglia. H.: La
SMionp di I.k'ordia V.iibf« c la sorif dvi tcrrcni iitlla rr-
gione S. E di Sicilia. p. 50ö — 510. — Maiizi.iii,
TurtuDianu o i iMioi huUi nelUi jirovincia di Bultwiia.
p. SlO— 520. — Cotaa. A.: Supnt unu »tUbitc dd g||iwe>
dato d«l MjHi^ (Monte Bianro). p. iJüt—biSä.
1881. Nr. 3 4. Roma 1881. 8». —
Laiti, B.: Sopr« una piega cuii n>resdaniciito de^li strati
paleniioiri c triassici fra U M. Corcliia e In l'ania dplla
Crof« presBo .Mosrpu. f. A'i — SHi. — Sulinojrafflii. F.:
Alciini iiii)iiiiiti giuluifiii aull" .Vppcuiiino t'ra Napuli e
Fuffitiu ]■ li:t. — (iioriji, N.: Liinjio la valle del
Mmuro il'rov. di Tt-saro . p. 114--ia5. — Cursi, A.:
Nute di mini'ralui^a italiana. p. 144. — Cu.'iKa, \. e
Maltirolo, K.: Sopra aicune rocrie del pchudu sUuricu
uel territvrio di Iglesiaa iSardcgna). p. 146 — 1Ö6. —
veetri, U.: FiogKia di polrere neteorica uniili a Oa>
laaia II 96 e 27 mano 1B81. f. IM— U7.
AMd. Imp. dM Www i* •l.iMRäbmrg.
Balhtia. T. XXVIU, Mr. 1. EK^P«l«alNWw 188S. 4*.
— Schmidt, C: Analjfw» de« f^aiMOlonB de l'eau des
difli^rentii lac« et des suurcps. rapport^ nar M. Przrwalski
de Bon second vojagp au Tibpt. p. l — IB. - Kuksrlia-
ri>w. N : Hi-Milluls ilc 1.« nii'sure di's iristaux lic l>tttülitli,
d'Ai.i|iliiliMl . t \ amiiH'Jinit. ii. lü — :HI. Wild, II.:
Sur lo dcgr*- roiivcimbl»' de «fusiuilil«! dts appari'il» iDagrii'-
tiques de vuialioo. p. 30 — 43. — Sotscheiiow, J.: l'bv-
nom^nM fcalTaniqups dans Taxe cer^brospiiial de Ui gro
niMiille. ji 4.S- 4.5. — Strauc'b. A.: Rcinuniuvs sur Ic-s
.\niiihisbi nit'iLs. tamillc de Tordre di'S Sauriens. p. 4ö— lii2-
— liai kliiu.l ().: Ninni-lli-« n'cluTi-lit» 8iir l'bypotbt-se
•lu i.iili- I n -i'iiiiiit. l.U - Chwolson, (i.: Kffet
dl' hl Ni..'.;' Ii srir ;:i I n.|in! i!>'S til.s lif l,iitnn
et de u;;>r.' 1 1
KaiserUcbe Admiralität in Berlin. Annalfn der
Hydrographie u. maritim. Meteorologie. Jg. 10. Hft. III.
Berlin lö82. -I". — liouuslawaki, (i. v : I VImt ciiiige
Kr>;i.-bnivi' der iipiieroii Tiffseeforsfbuiijjon. p- 12i> 1:14.
Ki>ip|iiuu. E. : XurmalörtiT fllr dii- l'uifune in dpii iht-
m-si« luMi und ja^iauischcn Meerf:i, ii. la."» — 145 —
.\ua di'o Hoisebönrliteii S. M. A>ibi> „Ilui'ii Iii*'. Corv -Capt.
Kuba. Rundtahrt von Apia Ober die Klirc-, Marshall- und
Oarteret-Inidn, Nen-Brmaiiieii. Neu-Irlnixl und die Caro-
linen zurOck bia Apia von Mai bis ohuIrt im81 und Ue-
merlrangen Ober diese bsdknippen. y. uti - i.'Xi. — An-
■egeltmg von Rio de ta rata; H»i<'n Mmiu-vi.iio.
p. 180— läl- — BaKbratbnng des '1 i irii'luil-K.ii l'iit^«-
«Nüen. p. 183— 188> — Bmrag tui Kenntnisa iles Kiiniiis
dar Oslkaala van Aidiu. n. ua^-Ua — die Wit-
tcnng «on V«i-Btilaiwiaa, JwMr üt JOm 1881. p. 190
— lt£ — TarglddnBde Vdmaidtt darmtutvag des II«-
■ats Daeaaiber 1681 In Nord-AiMrSkk nnd Caatiii*finnna.
p. 192—194.
— Nachrichten iiir Ssa&llltar. Jg. Xm. Nr. 11
—12. Bwlin 1882. 4«.
Stus lahAndt Itr UBenlogto, Oaologi« ui
Paltontologio. Hrsg. t. Benecke, Klaiii ii.Roaaa-
bnacb. Jg. 1882. Bd. I. Hft. 3. Stuttgart 1888. 6*
— Streng, A.: Beitrag zur Keantniu des Magnetkicaea.
p. 18S— 90«. — Websky, M.i Ueber das Vorlconunoi von
nieoakit in der Seli««U. p.a07— 218, — Stein mann, U.:
Die Omppe der THfoniae paendo(|uadratae, p. 219— £27,
HMMahoMMi HortioDltnnl So^t;^ ia BoatMi.
Sdiedah oTpriiaa tut th« jcar 1888. Boaton 1888. 8«.
AtUtio 8oo. of BMgd iä Odisirtte. rrowadlagB
1881. Nr. 10. Calctitta 1881. 8«.
Bamnda, Joachim: S^at^e Silnrien du centre
de la Buliörnr. V'" Partie: Kechcrcbi?« paleontologiqnea.
Vol. VI. Clusse des MoUusqaes. Ordre dea Acephala.
Prague 1881, 1 vol. 4«. XXIV, 342 p., 361 plancliea.
IL PiMia. flaologiaehe Landeaanatalt in BwUll.
AbimndloBgen anr geologiscben Specialkarta von
Preusiten und den Thttringischeu Sinaten. Bd. III,
Hft. 3. Ifcrlin 1882 8». — Meyn. L.: IHe «<Hlen-
verhihniBse der Provinz Schleswi^-Ilolstein, als Kriauterung
«I dessen geologischer Ueberurhtskarte von Sebleawig.
Holatein, Mit Anmerkungen auwic <lem SrhrUteuTerMiebniiH
nad LebenBabrissc des VerfasBers von (i. Bereadt. tt pk
,jo[Ue|iin"in]Mlrk]MiBn.d.Hut. Jalwnbaridrt
XXXVI. DOrkbaim 1879. 8*. — Heblis, 0.: Studien
zur altealen CSeschiehte der Rheinlandc 4. Abtiteilung.
ü. 1-114. - KAhrini;. B.: I)<»r padagogiM-be Werth der
S'atiiiwiss«'iisch.ift. i> 116--144. — Sii hupp: l'phpr die
liiNt.'ii^.iii- rii'naiHiPlIi.-irki-il iltr Kiiiiiktü-itin |i. 14'i Hi2.
— Ut'cknu^eh L'eber ^iHitlnist'' mul Si hiU/,iiiittt-l K':'i?'.'n
diaoelben. p. 163—174.
— Jahre^hpritht XXXVII-XXXIX. Diirkh-iin
u. Kuisers];iu1<-iij 18e*l. — H .)f lui lu. ii . II.: \>r-
lk'an!.'Pnhf it, dc;,'! iiwjr: und Ziikiinft iIi -, lU'ulsulifn Walilea.
p 1 Nitrml.M.: I'ptipr die Vcrholüuun der rrtuiizen-
nipmbranvii. p. 24--ÜX — LeyBvr: Ein pl^ziuber Natur-
t<irächer dea 1& Jahriamdetta (Tk Taberaaamoataana).
p. 54—74.
— Beiliigp zum XL. Jahresberichte der „Pollichia".
Dürkheim n. Kaifierglautem 1881. 8«. — Mehlis, C:
Der Orabfund ans der Steiaaeit von iüreUieim a. d. Eck
in der RhempfUz. 70 p.
StrQCkmann, C. : IVbcr di-ti Einflusü der ;rr0^nO-
sti»chen Form.ntion auf diu Fruohtbarkeit des .Acker-
landes. Spp.-.\bz. — Dil- Einlionib'ihlp hei Srlmrz-
felil n. II. und ihre Vorwit. .Sep.-Ab^. — Ui ber die
Veriüideningen in der dvutüchen Vogelfaun» in alter
und nener Zeit mit basondarer BerQckaiebtignng dea
nOrdlidien Deotaehbuidi. Sep,-Abi.
Acad. des Sciences de Paris. CnmptpB rendus
hphdoinndaircs des scancec. 1682. 1" Scmestre.
Tome <t4. Nr. 9 — 14. Pai h l.ysJ. 1". — Nr. 9.
Bert hei ot: Sein doubles de mcrcure. p. 549 — 664. —
Vulpian: De l'aetion «a*eae«Nan( laa fsrtaa daaaa 4a
strvclinine »ur Is motridtd des nerfk rbea les aHaandArOa.
p.555— 55S — DuMoncel.Th.: Uourants induit« dlMCr-
versionü imlaircs. p. 551*— 5tj2. — Boisbaudran, LeCOf
de Mn(ith-e cnlorante sp formant danis la coIIp dp farinc.
ji 5(j3. — Filliiil. H.: Kanports Reologiipic* >■( /<n>-
loxiiiurs dp l'ile Campbell avec le» terrea au»tFalcs avuiu-
luTuteB. p. üiSi- ü(iA. — Gudrin, J.: Sur la canwtin
ub}'$iutogique de la toniraclinii tendineiiBe. p. 6<>6""BI8. — •
Lafitte, P. de: Sur l'cmploi du bitum« de Jndda poar
eaniiaUre Ics nmlsdies de la vigne. p. 669—1171. — Bl-
gourdan, G.: Ubservationu de la comito g ■=» Vlll, 1881
et des planites (221) et (2221 faites ä l'Oltservatoire de Paris
lequatuml de la tciur de l'Ouesti. p. 673 — 674. — Bor-
relly: Obsenations de la plannte Palisa ^331) faites k
i'Obsermuire de Marseille, p. 575. Darbonx, G.: Sur
!(■ difljrantiattea anccea^iveg des fonctions de pluslenrs va^
Tiablea et s«r nne propripu^ des fonrtions alici^briquea. p. 57C
—577. — Poinearfi. 11.: Sur l'intt'frratiün des Ajiiations
(Urfrientiplles par Ics si ric«. p. 577 — 578. — Picard. K-:
Sur ceruiiiis funi tirin.s unifurmra de di-ux variable» inde-
ppiidantcs et sur uu Kriiii|ip de ifiilistitutiotiä lliii'iiir<'S. p. 579
—632. — U^chanip: Dea inirroxiDkas gastriquca et de
iaar poavair digeatiC p. MB— — Canpardon: Ob-
aamSiona amfailia da Mit apinmnta da aoofanai-Bdi,
Digitized by Google
198
tnutcp avM sufi t« p»r uii bttin k 60». p. 59ö — r>S>i —
Kicriai Ji, L.: AnaJvs« d'iine renclrp vnlcaiii |iif ujcli r
pur I K.'iii» le 23 jativ'ier p. .>Sf) r.^: Nr. ui
buiua«: äar l'aridv i'arbouujuc nurmal de Van iitiiioü^liL'-
rique. p. 669 — 69*. — Hermite: Sur «luelqnei apiiliattiOM
d« Ift tbforie dei fonctinas elUptk|UC8. p. 594—600. — •
Allard, Lc Blanc. Joubvrt, Potior et Tresra:
Kxpi-rii>ii(i>» faitc» sur udc pilc soromlairc iW M. Kaiire,
]>A'A»\ IAH -- HiTthfUit: Sur 1« d<iulikii ilt'rorapositioin
di's m K li.il iiiiri 'lu iiii rturo par Ips hydnuidcs et par les
KC'U lialtiides du uulaMiuin. p. 64)4— filü. — Cafaoura.
«I DemarcST, m.t Sur nnatioii d« deuz acMH
liqoM, Im adibt lilMcif w <t loMriqu«, dam la dhdllttloD
dä addM gna brala u mllieu d uu courant d« v*p«ur
d'eui BOrrlieuiHe. p. 610—613. — Vulpian: Euides ex-
pdrinmiMle« rt'tativcs k ra< tUm i|ue |i«at exerri-r Ii- \ivr-
mangsaate de pütuasc mr \v& \fiiiDs, Ici viruü i't Ic^ mu-
ladlet symotkiur». p. (>13— tiiT. — Kobin, Ub. et Herr-
nann: Uteoire Mir la g^niiratim at la idgiMiration da
Tog des oomn caduaucs vi penbtaaMt das rominaat«.
p. 617—639. — Cailietet: KooTelle ponpe destbife k
eommimar k* gaa. p. 638— 436. — Cbancel.G.: M^tbode
cx])i-ilitivp ]inur la ilc'tcrniiiiation dp la deiisiti^ dfj gaz.
Ii »jL'ij >>ll Ii u iiiHiil piilli n r, A. rt Ma^iiiii. 1'.:
Sur rcitles a suivre diins t'bypiKitisatioii des iiysteriquea.
S.(>32— fi34. — l.aituerrc: Sur la detennination du gciire
'une fuurtiua tmnMx-udante enti^r«. p. ti35 — ßSä. —
Sarrau. K.: Sur la comprvivsibilite des gaz. p. ß:i9— 642.
— Vtutier. Tb.; S«r nn niouvcmcnt vibratoire * la nai»-
sanro d un jct de vapctir p. 642 -643. — li< rluirir.c ('_:
Kx|i'.'niii( i-s h}iirf'ilyiiainii]UOs: Imitation dj.'^ . ti , |i.ir l'-s
Cuurunt.s liiiuidi's. des nrtioii« des rouraiils tiiiiriniRs ios
ans sur los autros. p ij4:t — 04lj. — Ilautcfeuillt'. 1'. t-t
Chappuia.J.: Sur la rt'lrogradation produile jMir Icftluvu
dactriqna daas la ttauAutnatioa de roxygine en oione.
p. 610—819. — Filbol. E. et Sanderem: Sur qnelquea
pboapbatn ncutre« en touruesol. p. 649 — 65i>, - Vo^t. (i.
« Heniiiniifer. A : Sur un iiiODMra de l'orciric, la liilnr-
rine. p. 650 652. — (iautier. A.: Sur Ips ninililinitiouii
K« luMc '-'t iiiäulubli-' du iVrmeiit di- I» dinustioii j;HStrii]u«.
p. (i&2 — (>50. — Heuncgu)', L. t'.: DiWsiou de« vellulee
aatfananaainB cfeai jMfirtebree. p.655— 6M. — Parriar,
K. «t Poiriti^ J«: 8nr l'appardl drrulatoire dee diaila*
da mw. p. 668— m. — Moniez. U.: Sur quelaiiei tvpa«
de cettadaa. p. 611—668. — M^gnln. P.: Sm rMgamia-
tion dp la bourhe de« D«chmms ou Ankylostomes. ä propos
du purisites de cos ileiix ^;l■nr^■.^ tiKim'.s i hi / Ii; i lii..':i.
p. ü(i3 — tkiC. — Lecorche: KiidocarUito diabcti<iue. n. ütiC.
— DiaaUfait, L.t fiocbea «f^tiqMi daa fftiatm. n. 667
—680. — Lemoina, 0. et Fr<aadeau. A. de: varia-
tiOM de la tcmppraturo avvr Taltitudt! dana Ip baasin dp I«
Saiaa, pt'iidaiil I« pt-riodi' de« ltaiitp.s prnit»ioiis du itiois de
jaatier 1882. p.üTO— «72 — Nr. II Der t hei 1. 1 : rtindiles
OtounpoeHiona dp.s haloide.s du mcrniri' | ii7 7-6S:l,
— Marcy: Sur la reproductiuii, par la pbotouniplnu, des
diverses phaaea du vol dc8 oiseaux. p. ßfö — 684. —
Huiiririns, W.: Sur fai pbotographie du «pecirc de la
graude ni'buleusc d'üriou. p. 665— w6. — Brioicbi, F.:
Sur une applieation du tbeoritinc d'AbeL p. 086— 6!N). —
Ledieu. A : Oiisid^rationji sur la tlii'Mne r itK'iiijuf de»
Saz et »ur l'utat vibratoire Je la niati^ re. )i. tSl'I — ».OS. —
loisbaudran. Lecoii de: Uxycblonirp de yalliinn eri-
atalli*6. p. 69&— — Cu8&ou. K.: Sur uu cas de prc-
■ervation contre la malsdie charboimeuse. obä«rve ebex
rbomne. p. 697. — Brown-S^qiiard: Faiu nouvcaux
teUiasaat rextrtaie fir^nenee df la trantmiasion, uar b^-
rMiti, d'itats oriraiii'iiips morbides, pimluits acricfentelle-
tnsnt clna des asi emhinls (1 i;:-l7 Tii" .\ppell: Sur
les fonctionH uiiifurnies d'uii imint -njuJytiijue x, y p. 7U)
— 7U8. - CUmandot. I..: l-a tremiip par i-omurpsaiiui.
L70II — 704. — Lecliire: Sur l'cmploi duuitume ue Judee.
na faatijniiti, eoaine nctfatmlenr da la «igafc p. 704
— T06. — Ailtag-Leffier; Sur la thCorle (ua fonction»
nniformea d'nnc variable, p. 7IS— 716. — Guuraat. R;
Sur les foDctioim iiniforine« presenlant Aes. laiunos. p. 7IS
—718. — Sarrau. £.: Sur la oonipnMcibilit^ des cax.
p. 718-m - TioUa, J.: TtavMn« d'dbaUUeR^
ziiir p 7211-722, I> ei' ha r tn e . C: Kxpt'rii'tiii's indf»-
ii\ hiimiipics : Imitation, pur lea tourants liipiides. dei an-
riijii\ <li» N'obili. obtenu» avpc b>* eimraiit« elntriipn-s
1». 722—723. - Ville, J.: Appareil dcatine k re^^laniicr
'«eaalenient d'un gax ä une |>reiiiaii floaleanvMk u. TM
—725. — Joauni«: Sur la cbalenr de fonnadon deniMa
ferrocyanbydriquo et do quelques ferrocyanurc». p. 725—727.
— Keiiard. A : Sur le^i produit^ de la disiilUlimi ile la
i-olupbaiie. p. 727—730 — Cazeueuve. P.: 5>ur Ui cblo-
ruraliou du eampbre; formatiun du cainpUre bieblure. p. 730
—732. — -Moriii. H.: Sur Tesseuce de Liicari Kauali.
R 766— 735. — Jean, F.i Sur la tkrafa du taania et de
idde ocno>;ailii|ue dans In vin. p.79B— 796l— Unclaas,
E.: Sur la dificslion irii<>triijue. p. 736 —739. — Bert, P.
et Laffont: InHuem e du Systeme nerveux sur b-s vais!>eaiix
hinpbatiipies. p. 7;i!t (■12. Uirbel, Vh.: I)e l'aelion
< liimiiiue des ditfereuts meluux sur le cueur de la grc-
itouille, p. 742 — 743. — Jourdain, S.: Sur U» voies par
leiBiillM le IMda ifainl at iea aauti «ont i\-ne»tt eba
rAatdria eeaainana. p. 744—746. — Raffray. JL: Diatri-
buiion g^ognipbii|ne de,8 ColAipteres en .\by».<iiuie. p 746
■ Ita. - Gruner: Mode de hiniiatinTi du basain buniller
de la Loire, p. 749 — 7.W. — .Nr. 12. Hermite: Sur quel-
«lue» applicalioris de 1.» tlie.irie (!>•» lotietioiia clliptique».
p. 76S — 759. — Uertbolot: DoubloH derumpositiona des
aeb haloldca du nerctire p. 760—765. - (iu!>parin. de:
Kote aur rcnpiol des supnrphosphntcs sur les soU culcatrea
du Bud-est do la Franre. p. 766-768. — lila vier, .\.:
Thr'orie «xplicative du rexi'ne eliiuatolosique obaorve en
Knince aur le littorul oceauien. de|>uis IHHO, et du la dis-
p.iritiiin de la sardiue sur ee littoral <lepuii> bi meme epnipie.
p 7H1I— 772 Marebal: Sur Taetion de deform. il;iiii du
i huo, eomparec ä eelle d'un effort eoiitinu. p 77 ! 77il —
Ui^ourdau. (i.: ObM-rvalioii» des plannte« ■ et <223),
failca k roinervatoire de Park, p.777 — 770. — Laguerrat
Sur les byperrviles. ji. 778—780- — Mittag -Leffler;
Sur 1.1 iheorie iies fonelioiis uuifonm';' d'nne variable p "81
-7S.i. — A ba k anowi ez , IJ. A.; Sur riiitexrati'iii mi'<-:i-
nii|ue. p, 7*3— 7fsi'>. - l.i'pinay, J. M. de et Nieati. \V.;
Relation entre la lui de liuui;uer-Masson et le ple ii tnn-nc
de Purkinje, p. 7ai— 7^8. — Troost, L.: Ubservatiotia.
k proiHM d'une note receiiie da IL ViiiUi^ lor la laapdea»
ture dVbuUition du zinc. p. 786—786. — id.: Sur de ne«-
vellrs eombinaUiins de l'aeide azotiqne «t de raride ai-tHiaae
avei- l'araraoniuiiue p. 788—792. — Ditte, A.: Aetiim det
diasolutions arides sur le protoiyde d'etatn p. "!>2 — 704 —
Ma(|uenne: .\ili Mi ile l'ozoue sur les »ela de maiigutie-ie.
p. 795 — 797. — Juan Iiis: Cbaleur de formation do l'acide
aaUac^an^ne «t da aualnMa MUacfmalM. & 967— 406L —
Jean. F.: Sur la durileation dca moAta «inillndi k la ft-
briration du vin de (äampagae. p. 800—603. — Hecket,
K. et Sehlai^denbanffen. F.: Sur la noix de Kela. ou
Ijournii. ou Kuitii'ne Itrrainc» de Stcrculia acumimitu, l'al.
lie ii.iuviiiH , JI Miu— sKl'j. - Herl. I' : Sur la rii hej^e en
b£riio);labinv du saug des unimuux vivant sur les baute
lieux. p. 806—807. — Üuelaux: Sur Ja digwtioil paia-
crtetique. p. 806—810. — Hu et: Sur l'edatenc« d'orgaaea
aUBUntaire« cbez certains Crustan!« isopodes. p. 810— SIL
— Yaillanl, L.: Sur le» JUacrowncui (Wn, 1) B,. r#-
reinment nrriv^ k la inftmperie du Museum irilisl«ire na-
turelle p 811—812. — Levy, A. -M . t 1!.hi i t; eoi s, L.:
Sur le» fumes criatallines de la /In i ne s ir les d^Muir-
ti«n8 k eo tirar pour la d^termitiati ui >|uahti(ti\e du zireou.
p. 61:1 — 816. — Vi^uier, H.: Sur U'-i lia»ttur.s baromi-
triquaa da 17 jaiivier 18% e( de Tann«!« 1831, dana la nMi
de la Fiaaoe. p. 815— HI». — Xr. IS. Uerthelot: Doubles
däcompositioDK des sels halnides d'arifenl, p 817 — S22. —
liertlielot et Vieille; Sur la vm-sse de pnipuffution des
plienomene» explosils daos les i-az. p. S22— s;2:t — Many:
rbotoi;raphies instautan^'n.s d'uiaeaux au \ijl ]■ s_':(, -
Hroeb. U. J.: Sur Iea variatiuna obscrvecs daus la piN'be
du harong sur les cdtes de Nervige, p. 898— 686. —
Cognia: <.V>mi^te d^eouverte, en AmMauc. lc 16 man 1689:
obitertationH (aitea Ii l'Ubservatoiro de Marseille, p. 8SS. —
U iK uurdau, (i.: Observation« de la nouvelle rumet« a 1681.
p. 889-^^^— ^Tacchiii^ r^Oto^
Digilized by Google
189
vatoin* du ('(illi'^c r<.niaiii, |ii'iiilaiu Ip iiaatritrme trimcstre
Je ISHl. II. Küi— isfci. — Laauerre; Sur Wn liypcrtules.
]!. 83L>— S14. — DarbOBS, 6.: Snr le probU-me de l'(»S.
I>. SIS— KI7. — l'irard, E.: Sur nn ^roupe de »ultstitu-
Üon» limUres. p. 837— S40. — Poincarä. H.: Snr Ii«
Roapes <liH.-ontinus. p. 840 — SIS. — Lt'aute, H.: Sur
rS|>|Micatinn iIi' la resiütaure des nut>'ri;i>iv niiv |>iiVi>s des
■ämlnni p. H43— M4ii. — Sarr»». K. Sur U < uiii|iressi-
Irilit4 des {fuz. p. 84ö »17. — Aiua^at, K. II.: Sur la
rrlaliiiu 7 iv, |i, ti n>btive aox fpuL, et »ur la lui de dila-
tjiüon de res lorps »uns vulume «°un»taiit. p. 847 — ^Söl. —
(tiiebhard. A.: Stir iiDe ccrtaino cbuue de ligures ^iii-
potentieltm et «iir les imiutinns h]rdni(ilM|DCs. p. 831 — 864.
— Kfslo. f : liidii ateiir tt-lr|ihuiii<|ne do la torsion et de
la Mti -N.sc de rotatiuii de Taxi' iiiKieur ili"« iiiikehiDes. Ct. par
riinsi/Hpiaiit, du liavail p. k'>4 k">7. ( hardidiiict, de:
.Vtiion des iminiiitj- ti-li-|i)iiinii|iirs mh Ii' :.mI\ :m .ii:i'-ire.
p. S57. — Cliappui.s, J.; Siir le »uectrc dabiuirptioii lic
f'«aga<^ p.8SS-^ - Mailfert: BmInicIiw wu ttmm,
II. MO— 869. — Ditte. A.: At&m des HutiMlom alet»
lines «ur le protoxyde d'tHain. p. HH4 - 86Ö. — Le Cha-
lelier. II.: lleilierehe« expehinentaieii sur la rniiülitution
ili^s l iments et la theorie di> leiir pri»e. p. .sil7 _Hia>. —
llaller. .\.: Sur la iiiiniiliM.u.tliaue. p. .^KiH — fi71. —
Arth. 0.: Action du c}«iii>);i'ne wir le iiientbal tuxlt.
p.SS'S— tnVb — 4«e4|n«liB: Sur I» prApantioa da carbones
tan, datiiiilSt h rfeliirage flrrtrkine. p 873—876. — Dn-
clatlX, K.: I>iKe«ti<>n intrstinulr' [1^77 S7'). H^chanip.
A.t Lea miero/ymas des /laiuli ^ inm s et leur pouvmr
diifestif |i s7!' ■•<'<!, Ii i < lui ni]i. ,1 ; Kwiierrhe nur le*
nJImmiiii»! ■ [ltih ri i-i j> KS:l - ss»;, - Colin. (i.: Sur
ies tricliiues dang le» salauoiui. p. btHi — tSjH. — Couty:
Db fMaitgto im rtMt te IMmw rentrak« et des li^ioiis
i-ortieaiM da cttNUt fh 888— 801. — Perrier. V:. et
Poirier. .1.: Sur I^dminU nprodoctcur den Ktnile« de
iner. p. H»l WKi. — Vkr«aa«. A. de: D^velMpiK mint de
Toeut' de la /''i'/ocuryn* erertira. p •^«»'J s<M Slalan e,
de: Sur l'i täl a( tut i il.' !n 1 iri. ii:a!H>u niniici.iii i-i liilu-
eiair« avee uuulipies indicutiuris .sur Ic> mmlilir.itions sur-
«•■BM daiis rextansioii du Systeme nietn<iLie. p. M!il— .'^•Xi.
— Kr. 14. Hermite: Sur riiiteurale elüptiipis do iruuieine
eapice. p. tioi -!I04. — De Saint- Venaut: Ilea rnrni*-
mental que prenneiit le« dirersei« partieH d'un liqajde daiu
rilil^eiir iTuu la-s* 011 reMTvnir li'oii 11 <'.■(•. mie jmr m
critiee. p, W i4 - '.«JH. — .l.iii-^rh, .1 : N.>ti' M:r lo |irincip»
d'un nouvean revolvcr pln>to^'rapiii.|uc. p. iHfi- —
Kertbelot: Sei* luÜuMo« de rar^ent et du pntabsiuin.
V. 912 — 91(1 — id.: Sur l'ujiion de rbyUrugeoc libre a\e<-
rdOi^e. p. 916. — Bertbelot et Ocivr: Swlaehaleur
S|>Mliqne du k*' byptMUotiqiie. p. 917. •— Fsye:
Sur une tliese de meteorcp|n<;ie rei i inraciit <;riatcnue deraiit
la Karulte des Seittijce» de l'arib. p 'tl7- - .Saports,
G. de: ."»ur quetiiues tvpi s de vtiM i:iin ■ ■ mnunt observes
k IVtat foisile. p. i»2i'— '.»J4. K.nin]!, K. : üerlierrljes
Sur le 1 aussage de releciritue a Irakers l'iiir rarelie. p. ItiKi
— S>2». — Darbonz. U.: Sur une clsase de courbes uni-
corsaJe». p. 930—933. — Lagiterr«: Sur Ic« lijpenyclea.
n, m:i-'.Kif,. Appell: Sur lei foncliont uniformes dou-
bleinerit permdi lues a pciiiits singulien Msenticlt. p. 1*36
— V.iK. — .Mitlaa-I.elfler. G.: Sur la tliiVirie de« fone-
limui uiiifi<riiie» d'une vurial^le. )i. !i;is — Tnrry. (i.:
lielutiuii generale eiilre xept puinta quokuoques d'uue tet>
tion coniipie. Conique d'humulogi«, PmonMi coaiiaimas
i triii» riiL'urca hvniu^apbiqueii. p.Ml— 80. — CroTa,A.:
Ktude deü uppgu-eijs solaires. p. 948 — 945. — Pilleas:
Sur U clialeur due k laimaiitation. p. 946. — Chappnis,
J.: Sur le »pei tre d'atiHorption de l'ai-ltle pernitricpie. p. 94t!
— 94S. — i uüiiiia.si. lt.: Sur IVlwlrohse de ieau dlitilir.
p. 94B— »51. — Guyard, A.: Sur le' doiiage de i'azote
nitriqus M aitHMx k ViM dtaMtaMM. p. 951— »S3. —
Lsn: Sar m dfela in la comprasaan sar bi dtiret^ de
l'ader. p. 963—954. — Wroblewski. S.: Stir la eumpa-
sitioil i/t l^widc carboiiü|ue bjrdratc. p. »54 — 9SH. — Isa Ul-
bert: Snr In bisuiriiydratc et le l yanljydratf il'aiiiinciiiia'|iir
]i. ThiS— Utk), Itaubigny: Artiuii il>' ilivirnniiir snr
»oluiluDs iiaiiites du iiickel'ei dcit uitituux du m&negroupe.
p, «81— Sta. — Aadr«. O.: Sw les cUoram & ifae
Leo^ XTin.
unimoniacaux. p. 96it--mi — De Fürcr.itii]: Sur I'Iit-
drate d'bydrogene sulfure. p.9ti7 — 968. — Maumen e, K. X:
Syntbise de la quinioe. p. 968. — Chaitsing, P : Aetiun
de radde nitrique fumant, et action il« Pkeido chlorbydriau«
Sur la Pilocarpine, p. 968 — 970. — B^champ. A.: Lea
micruzTmas ssstriques et U peptine. p, 970 — 973. — Bd>
chani]<. .1.: Sur l'existenee de produtta analognes sux
ptuniaiiie» daii.4 le.s dii;l-^tl<>M.^ pMtriqnes et paner^tiuiieii
de pluideurii malieros alluiniiniildt?s. p. 973 — 975. — Du-
rlaux: I>i|{eiitinn des niatieres v.'i'U-'iM'ü et cellulogiqueit.
p. 976 — 97.H. — Tayon. J.: Sur la re*i*ta4irc des ilatai
d'jViriipie ti la fiern» cbarboaneaite. p. 980 — 982. —
Rrnndt. K.: Keelierche« sur le Systeme nenrciix des larres
de» iu»ect<'s .li[iter<s. p ^»8.1 Marion. .\. F. : Les
.\le)-onaire5 du ;;i4! di' .Miir.'i illc |i. IKi — !iH.S. — .loliet.
I,.: Sur 1« ili'Velopiiemem du (.'ainjimii et du ,s«c rilie"
daii» Ic buuiveon du l'yro^iomi- p. Jt>vS — 91<I. — Hour-
geois. L.: Uepruductiuu artiticielle de ia wiüierite. d« la
atnaMiHdM ai de la caltiui Pb 981— INS. — Schulten,
A. da; flttr b pmdnetion artttcMIe dW ailieate hydnite
eristallise. p. 992 — 993. — Velain. Ob.: tSuT k MnitC
entre le Uai* et l'nulitbe iufirieurr-, d'apri« des ^■*1'wt"'!T
laisses par Henri Hermite. p. 993—995.
Xoninok, L. 0. de: Examen comparatif dea ga>
nnoes de Belgique et daa garaiwea ^trangireB {mc L.
de Köninck at J. T. P. Okaadelon. I%« 184i.
8". — NoUm aar tmw aownO» aopiee de Davidsonia.
Liege 1855. 8*. — MInralrea de pal^ntnlogie. Brn-
xelles 16.')7 8". Kxi.n^ition iii,!\.rr^.-ll, <\i'
l.ondres eu 18()2. Deiixierur flu:..sr: huli^tauii-s i-t
j)rii.iiii'« ''liiiiiiqueK. I-Upport. Unixi llc^i 18*1^. 8". —
Itapport nur Ii-» tidvntix de ciiiniie pres4'nt«s a PAca-
deinie royale di-s Si ii in i-s, ilea Lottrca et des Reaux-
Arts de Belgiqun peiuluii» 1» ijcrtodo seeulaire 1772
—1872. — Rf<:liei(:lie)( sur les uniruaux fossiles. 2.
partie. BnixeUea 1878. 4". — Kechanihca sur las
fossiles p«l«osolqiM8 de la Nuuvellu -Oallaa dn Sud
(Ansfamlie). Teste et Atlaa. Biusdlaa 1876—77. 8«,
FeL — Notiae aar qnelqaea (beiilea neneilUs par M.
0, Dewalqoe daoa le systims Gedinnien de A. Dumont
et d^nits par L. 0. de Köninck. Liege 1876. 8".
K. Stetfattach-topograph. Bnrean in Stuttgart.
V. Schoder: FQnfziiiiikhri.i,'e Ergebnisse dtr lueteor^
lopii^elien neobachtun^en in Stuttgart. Witteriiaga-
beliebt V. d. J. 1878 u. 1879 nach den Bsobacbtniigsn
der wflrtteml>ergi.sclieii BMtoanilogiaelMa StatiooeB.
Stuttgart 1882. 8*.
WUlantinf-IJrlHÜr, B. V.: IKa meteorologischen
Beuhachtuii^'< I) am Bortl des PoIurBi-hilTes ..TegattholT'
1. d. .1 1872 — 1874. Wien 1880. 4".
K Bayer. Akad. d. Wissensoh. zn Mttnchea.
SitzuDgobericbto d. matheiu.-phyHikal. Clause. 1882.
lll>. 2. München 1882 8". — Burhner. U.: I'eber
die experimentelle KrzeiijL'uni; de» Milzbraiidi oniii -iiiMi-.
n. 147 llüi C.iiiiibel. C.W.: Meitrtoe zur (.,
der Gokllcüate in ATrika. p. 170—19«. — id.: (nuiu^'i^i Le
Vmntttt aas dar Uaaniiad von Eoaa, p. 197 — 239.
DnHois-Reynond, V.r Efai angeroeuier Sstx Uber die
InteRTirlMirlteit von Functionen iiitecrirbtiLrer Funrtiotien.
]i J4i) — 242. — V. Kitrhoff: Bemerkung Uber die (ie-
schlerhUv.TliiltnisM- der Faaarlbuler, Pb 243—346. —
Fisriier. F.: I iiiirandloag dta XaaddBa la Tkaobmofti
und Cafleiii \>. 247- 251.
Ohio Meohanica' Inititnte in Cinoinnati. Seiaa-
tifie rrocaedinga. VoL 1, Mr. 1. Janaaiy 188S.
188S. 8«.
Ua
Digitized by Google
180
(Tom ISl April Mi IS. Mal 1888.)
Society of Natural Hiatoiy in Cincinnati. Jour-
nal. Vol. T. Nr. 1. April 1882. Cinoinnati IHH2. 8«.
Cbambars, V. T.: On tiM aDtciune and trtwlü of
IcnidopU-rons lurvM. p. 6—31. — Miller. S. A.: MOtiee
of a vork t^r prof. Nicholson on tbe gcnna JfonÜCHl^iora.
p. 95—38. — id.: DetcriptioD of two new gmetu uid ci([kt
n«w !ineci(>.H nf fussils (rum thc lltidson Rivrr (rroui'. wrth
rcinarks iip- ihi rs !•, ;n - 44. — Wcdii l in. .V G.:
DircrtionH t'nr ( olli-t tLrii; üdiI | rv|iariiiK laiul und t'r»!&h w*ter
(Mb. p. 41-- ."il. - 7.tMlo'^:.ii\ iiiisrclliiny, p. ".l--6a.
American Journal of Science. Editors .latDee
v'k- E. S. Dana und 1!. Silliinim. Vol. XXIII. Nr.
135, 136, 137. Marth, Ajjril 1882. New Häven 1882.
8". — Nr. 136. Hli8tin?8. C. 8.: Color corrwtion of
double objpTtives )>. 1117—1711. — Wead. C. K.: To nit
• millirnetcr scn-». ]. ITii 177. — I)frby, O. \. Gold-
Immtidk rock» of thc provÜKO o( Minas Gpraps. |i. 17S. —
l)«na. .1. U.: The tlood of thc ( "otinr-iiinit I!i>cr valluy
l'rom tbe melting of tbc iiuateniar«- chiucr. i>. 179— 2ir2. -
Wetherby, A. Q.: Oeonaphicaf distribntion of rertain
freslhwater moUnaln of Noitb .\^M^^ioa. and thc probable
lUiisr^ of thcir Variation, p. atö— :!I2 -— Walrott. C. Tt :
licM-ii)iliiin of a ticw ncnm uf thi- ■niifv FiiryjttTKhi from
th<' I tit-a Mutr, p, -.'in -'il«. Vi-rr:ll. X. E.: Noticp
"f thc rcniarkahlc .^lari[M'-^'allIlll ii<'.ii|iviiiu' Ihr ontcrbanks
olf tlic J>üutliern roast of Äew Kngiaiid. p. 21G — :22r), .3(19
— S16. — StarMM, W. L.: A mtm tonn cf revemihlc
sicreaarope. p. 3M— SM. — Beeqaerel, tt; Magnetic
propcTlic» of a »pecimen of nickeliferous iroii from Sl. Cla-
tarina, Unuril. with a notc by J. Lawrence Stnith. p. 239
— avi. — l.e Conte, J.: Örigin of jointod struotiirc in
niiilisuirlx-d tlav aud niari iIepo»ils. p. 'SM— 'MX. - Siiwi-
tilic inteUigenre. p. 234—250. — Nr l.lii. Marsh, ü. C:
Ha «inp a( Pterodactyles. p. Ä"!! 2«(J. — Young, A.A.:
ütadHaaaa laving thc Drains in pari i|iiart)! cryttals. p.a&7.
— Kocitwood. C. (i.: Notes on .Viiicriran " earthnuakea.
p. 267—281 'irhbs, J. W.: Notes on tlie electro-
ma?nctic ihi i.rv "i lii.'ht Xr 1. p. 2(i2- -275. — Ganncit.
II,: Iii,' „liiMÜ-'i I.iiir- 27.'-> -27.'^. — llolmaii. S. II,:
Siniidc mctiiud lor lalihratiuft ihermonietcrs, p. 278—283.
— Datton. r. K.: N'otico of Fisher'« pbysics of tlie «arth's
cnut p. 283 — 289. — Stcrens, W. I,.: I'hygiologii al
optica. Kr. 8. p. 290 — 3l»2. — Kmersion. B. K.: Great
w/k» tt Voyaile or Elaeolit»!-»yeiiile in N'orth-westem New
.l<T*ey. p, 3(»2 — 3(1«. --- Smith. .1. L,: DcdTmination of
plios|..horus III iron. ji. 3111—331. - St^iriititic ii;ti llit;ciii f.
p. .S3)-32H. - \r. 137. Drajicr. II : Du pliiitM«raph< of
ths «pertrum of tbe Ncbiüa in Orinn. p. :L<t!i -J41.
Woeilcot, .\.: Mean annnal rain-fall für ditfcrent coiin-
tries uf llic trliilie. i>. 341—345. — Steven.s, W. L.: Phy-
tioloftiial optii s, Nr. IV. p. 346 — .Ifii». ^ Dana, J. I).:
On tbc tloiid of ilie CnMncciicnt River Valley frnra thn
ipiiiteriiary planer p ;!73. — Kerliv. (i. .\.; On
linuihan •.picimcns of maititc. p 373 ;)74 — Schae-
berle. .1, M.: .\ iiii lhnil li.r di !' niüii:iu^ tio- riexiire of a
telencopic tube for all positioiis of üie inütrumeut. p. 374
—876. — JSneraon, B. K.: Un tbo dykaa af aiiiicwiBi
«lialiaae peneiratin; tbe b«<l of aae ore at niiiUfai Vm-
naic. p. 37r,— ;i7!». — lies, M. W.: Occitrreiice of «niahitc
in Cnioiado. |i. :i.H<i :Lsi. — |(|,. Vanadium in tlie l.rud-
ville ores. p. 3SI. White, C. A.: Condilion« altcndiiiif
thc (fcolonical iii^si-cnt of somc freab-vrater gülbearing mol-
lusks. p. ücU-SbU. — Uuldou, E. &.: Meanim of thc
riaga «If Satan ia tka venia I8T81, mOi, im and 1883.
p. 387—904. — MiclielaoB, A. A.: Ivtaiftnnee phcno-
niena in a new form of NRaetoDietPr. p. 3ȧ *K>. -
Nhupurd. (.'. V.: New ninerab, nonctitc oud inonito,
»Ith a noiire of pvr<Ml«jsite. ]ii.40l>—40fi.— Verrill, A.E.:
Marine Iiujmu oft' New EnglaiM. D. 406— 40& — Seiintiio
intclligcure. p. 40!»- 422.
Boyal miorosoopical 600. in Loadon. Journal.
aad Ib a aahidoa a( MnloMa of laerniiy and toAde of po-
taanma. p. IW— IW. — Anthony, J.: On Uie tbreada of
ipider^ weh. p. 170—172. — Summary of cnrrent re-
aearcbee rdattng to xuulogv aml Itntanv. rnicroscopy ct.
f. 178—388-
Dmtache Ooaellaoh. fltr Hator- n. TAlkwlnuid*
OatuiMUI in Tokio. MttMhuwan. Hft. 36. Fe-
bruar 1883. Yokohama 18M> 4*. — Srhottb«: Dia
Ainos. Mit ainoischem Wortftnilchaita. p. 22U — SMl —
Schott: 0.: Xcntiten in Japan, 260—262.
ObarTwek, A.: üebor dla HiaseiMintanebiade
elektriacher Schwingungen. Berlin 1HS2. 8">.
Tasehenberg, Otto: Die Ixihru von der Ur^ugung
ionst und j.t?.t. Halle 1882. 8*.
Barrande, Joachim: AcdphaKa. Etudea locaJea
«t comparativea. Kxtraita du Systeme SUorien da
eantra da la Boliiaia. Pmgua 1981. 8*. — MCanaa
daa eoloalaa. T. AfipaiitloB at ttäppulüau m Aaglia«
ttiva at w JSooiaa dta
de la BoMoNL fxtgn 1881. S*. — Dn
de '.II noinendatiiTC tfteblia par Ü. HorddHMt. Paria
1»80. 8".
Aitronomilohe Oeiellochaft in Leipiig. Viertel-
jahrg«:hrift. Jß. 17. Hft. 2. 18S2. 8". —
Wittich. P.. Bfitrk){<' J^ur GcHchiiljti! <U't .V^tr.iiMEOiic.
p. 12.')- 1*1. - Der I jilainle- I'ri'it i1<t I',iri!.p.T .\l<iuli;iiiie.
p. 130-
See. entomolo^que de Belgiqne in BrUstel.
Aunalo«. Tome XXV, 1881. linix-^lif. 1881, 8". —
Üugeg, E. : MetamorpboBea de l'Excma di&par. p. 1 — 7,
— Letbiorry, L.: Um dta Utadptteea raooriHia parM
Dtlaitaa« k La GnaddoiiM, La MattiBlqiia at BaiDt•Ba^
Ser. 2. Yol, ir. Pf.
London 1882.
80. _
l'uneau, 1', M,: ihc prcüidcnt'a addrcsa. p, M.V 1»>2. —
^tephenson, J. \V.: On mouiitiug ol^t« in phosphorua.
Dtlautay h u GnaddoiqMi, La Matihdqiia
thäemy. p. 8 — 19. — Borraans. A. de: Liste des Ortho-
?t^r«a rik-oll«!« dans l'Afrique aiistralc par M, de Selys-
'aosoD et faisant partic du Mim-e d'IIistoirc «atnrcllc di'
Briixelles, p, 30 — 20. — id.: Kevi-sioii li-'n l.v|n-^ i-'iotr-nu-i
ilani! la collenion d'orthoptcrc«. p 2ti — ad, — llcylacrts,
K. J. M.: Essai d'ano monographie des Psychiiies de la
Faune Euro])^fnne fn'-oMi de consid<<rationx w.'in'rale« sur
la famiUo des psycbtdes. p. 39 — 73. — Preudbomme da
Borre, \.: Liste des Onoc^ides recneilUes an lir^t par
feu C'amille vau VoKi^m, s iivie de la description de donze
noavellca espicea un. :. de u tti- tribu. p. 74— 94. —
Chevrolat, A.: Dim i ile Cun ulionide« de /angne-
bar. p. 85 — S8. — Capronnicr, .1. B : Nute sur les ^ponues
d'apiMrition de* L^idopteres diurnes de iWmi-riaue tlu Sud,
laeiMillia daaa la pronaca da Bio-Jaaeiro, par M. ThoUe,
«B 1877. p. M— 106.
ITatorforaoh. Verein in Brttnn. Verhandlungen.
Bd. XIX. IÖ8O. Brttnn 1881. 8*. — Toinaschck,A.;
BantttlaiBfaii anr Floi» and Faaaa des Winter«, p 1—9.
— Wanslieske. A; Chemiwlie Anaivs« des BoateiOea-
attinca von TreUtich. p. 9—10. — Weinberg. M.: Ueber
einen einfitchen physikalischeu VorlesmigsTorsach. p. II— 14.
- Tomasihet, .\.: Zur mikroskopiurben Untcrsurhnng
iiT Gctreidemcldc. p 16 3». — Freyn. R,: Ucber niah-
riiicbe JliBeralienfiuidorte. p. 21 — 26. — Üeitter, IL: IMe
geologische Hedeotniw der ClnixHdengattinf Mlkllfi. p. <!1
— 82. - Kowattcli. M.: Die Versandaag von Venedig,
p. 83 — 1(>2. — Mcteorolopisfhc Beobachtungen ans Mftbreii
und Schiwien i. .1 1SM>. 4.1 p.
Cmwtnti^ H. : Bericht Ober die Veniraltuqg der
natnrMstoriaeben und arekiokiginheB Sammlttngeii dee
«eetprcuiisiiclicn Provinziat-Museumi f. d. J. 1881. 4*.
Verein fttr dai Mnseam schletiioher AlterthUmer
in Breilan. Sihlosiens Yorzoit in nild lind Schrill.
48, Bericht. Ureelau 1881. 8«. — üUijt, A.: Der
Digitized by Google
Ml
Malilaupr MOufuiL p. 2."»— — L iss.V ; Kuiiijt'B über
OtunuÜi ' Kr.Qr^StniUiU) uixl M-iiie AlterthuniiT. j>. 36^31:).
— JBftucli.A.: ]Nt8k|(4HarMgBoU(Ma.*MSctanidiiils.
Si 9»— 44. — 8ch«Ue, J. W : Zur OcscUchte det Gnb-
enkmab Biadior Wcncel« vou Rretlan (f 1410) in Ncji«se.
n. 44 — 46. — KaAtel. A.: l^m Krb*uer des »rtücfcu
Tlmniifc in fVankensteiii. p. 40— -IB. — v NchmiJ: Der
( i MiprachriQUtr Müazfuiui bei Ojjh'Ii.i [i 4^ —
hi')ii(>tz: <ipsrhir!it«' der katiiu]ifcctii'ii rtiirrUiri lif za
Chemical Society in London. Juuriml. Nr. 233.
April ln^U LüDdon 1882. 8«. — Thre&li. .1. ( ,;
('hcmiaU examiuation of tlie Uuxton tltermal «ntcr. p. 117
— ISIL — Higain.A.: DfliMiaoylaiiitiDe and iu isoroprideti
p,iail— 188. — Fligiit.W.: Coatributioiu to oiir knowicdgc
of tbe rompositioii of allojrs and meialirurk, for thc moat
Mut anrient. p. 134— 146. — Japi). V. R. and Strcat-
leild, F. \V : Oll ibo aitiim of a]iU'ti\(li s on iihoiiuiithra-
«juinune in iirfsi'iii'c nl aniniKiiia |i l l'i— l.ni iiii. :
Äp|>li<'uliun ut (Lv aldebydu und aiimioiiui nariidu in de—
rtTijiiiiing the congtitution of quimme.'.. i). 157--1.'<!'. —
l-'iight, \\.-. Oll llie intinii iif Mi liiiiii liy initf uiid i;ulin-
natc on fclspars aiid ».i]:.i:-ti iiiti , ]i l'i'i ii».
Weatprensaiich botaniioh-zoologischer Verein.
Beriiht über die vierti' Yi-r-uiniulurif!; zu l'.lbing.
Wi-.-tiir., am 7. Juni 1881. K". — Coaweiilz: Itii-
botanisi h -;r<ii.lii[ri^i ) l'i;r('liforsrhnng der Provinz: Wcst-
)>rcu!ii>cn. p. 12— 1». — iiail: Vortrag. ^Zoologiach-bota-
niacbe Mittheiluiig«n.) p. 19—37. — Jftasea. P.: Die
Vooaflora Klbiitf!«. p. 38—90. — Elinggrtetf, H. ▼,:
Bcrirht nber mein« Beretaong der Lantennnrjer Gegend.
IW*). p. 40 — 63. — HielBcher. T.; Bericht über Excur-
-•iiunrn im Kri'isc SlrasbuTK- [>. fi:^ -"<i, - I.rtizow, V,.:
Hcridil iiIiiT ilio li.ilaiiisrbi' l'iiiiTsui liun,^ i-liifs Tlii'ili-s df»
^ieuKtadter KreiM-s «om 17. Juli bi« S. Aiigu-it 18äO. p. 71
—108. — BrUelik», & G. A.: Die IdiiteuiDonidm te
Provinicn Veat' d. OiIjwiimm. (Sdilnai.) p. 104 -I4t7. —
id.: Dir rfliiii i n Pi fiiiia^liwui (Oallen) u. ibre Kr/.«ng«r
in Danzitrs Crnffebuns. m. IM— 1^. — Trcicbel. A.:
Voikutbftndii'far« uns der PflalUMnwelt, besonders t'ur West-
•pn-us5Cii. II. p. r.)l— 21(i.
W«iaI«Ml, 9. 7.: UAue dto in MatMittüi «dU
deoktm TU«rmte. EnüngMi s. N. 1863. 4*.
Siipont. Ed.: Sur rorigine det ealeair« Dero-
niens de la B«lgiquc. Sep.-Abz.
Phyaikaliieli-mediciniiohe Oeaelltoh. in Würz-
bnrg. Verhandlungen. N. F. Bd. XVI. Wuiv.lmri/
1861. 8". — Kulliker, A.: Zur Kenntni8» des Hau«
der Limite de« .Mensclien. p. 1—24. — Virrbow, II.:
l'cbcr dif Gefiistc der < boriuidea de» Kanini-liens. ji. 25
— 48. — Uerrniaun, F.: lieber daa Truduct der Jüu-
wirkong TOD AlkaUaeiaUiM auf den BctnatsiutiireiUrkMtac
p. 49—114. — Marttckinckjr.P.T.: Beitrag lartnbni«-
DTspnoC. p. 115—189. — Hofroann, O.: Hecnebdadie
SUitiotik der .Sudt WOnburg f. d. J. 1879. p. 133— ig& —
Kiri hncr, \V.: Beitrag zur Topnjrrapbie der &as«eren
(Ihrtiii ile iriit Urrili k-iiclitigung der hier < iiivi irkcndcu Ver-
IvtiEUUgeii. p. liM—'J^ — äcbwekendiek, K.: Unter-
tmkmfmt. an aaka GeliicBaD van Vcctoechan aad Siibit-
nOrdem. p. 94S— 908.
— >i*zi;iii:stMTichte. Jg.l881. Würzburg 1 8H 1 . H^.
S. Accademia delle Seienie di Torino. .Mil.
Vol. XVII. 2. Torino 1882. — Siibrcru.
A.: 0>niiiii-tiinraziiini- liel [irofcssDre Frunrcsin Si'liiii. ]i. 21")
— 330. - I'iolti, <;,: -Nu .-.r ncf-n !m' ii.i,.ii;ii aWv j.iitte
a aegnali dell' Antitealro moreuicu di Uivuli (l^cmontc).
p. Sn-m - Rotandi« l&i Bieavclia eUadeh* «ift»
aloui foabtL p. 227— 24a — Siacct, F.: GH mi itaUci
di an datena di forma invarinbile. p. 241—342. — Cu-
rloni, O.: Riaultuti di eB]>erieuzc sulle resistenze dei ma-
MriilL pu 349-262. — Dorna, A.: Prcaentaikme di al-
cnd Invari dalT OMaratacia Mttaneadco. pi. 369—9».
JG7 2i;') ' II rill Iii V ' iiiili iiilH rBilataim ihif f»i|ii
.soliJi iilU rfi-saiune. p. 2ö*j — 2<><J.
£. Comitato geologico d'Italia in Rom. ßolletino
1882, Her. 2. Vol. III. Nr. 1/2. Rniii;. 1882 8«. —
(-'ortosf, I?.: SuII« f(irmuziiii;i> ili'llu nrn-tln ili Mcsiina.
p. 4— 39. — Üiorai.Ude: A]i)>iii:ii Kcilojiri e idrogralici
«olla prorineia di Sakmo. ii r>.-. I.niti, BLi Salla
diuiinetria del rUievo delle .Vlpi .\|ii,u:il'. p. 55—97.
Aaiatic 8oc. of Bengal in CalcuttS. PlWMidiiigi
1882. Nr. 1. Calcntta iaS2. ii".
Koenen, A. t.: Das Miocäti N'ord-Deutachlanda
und «eine Mollu«ken-Fnuna. Sep.-Abt. — Uabar däa
Tertiärversteinerungen von Kiew, Budnk tind TMlrta-
mirow. Sep.-Abi. — Uebar du Oliar>01(goain von
Wiepke. Sep.-AlHE. — Die KnlB-EMUft TCO Harboni.
8ep.-Afas. — Ueber die Gattung JtHflwpfiim Saadbiff.
[l'niona Pohlig). Sep.-Ahs.
Acad. loyale de M^deoine de Bel^que in BrtUaeL
Bulletin. 3"" Serie. Tom, XVl, Nr. 1, 2, 3. Bra-
xeDes 1882. 8«.
Di« ludwirtkadiaftlidwB Temdht^ttatUuo.
Barauing. von F. Hobba. Bd. 2X711, Hit 6.
Barlin 1882. 8«. — Kobhe, F.: Untanncbmig tfM»
als F^tttcrmittel venrnideten Uemengea von UnknuiliaiBaD.
p. 418 — 414 Hiie<sler. V ■ Analyse vildwarbseuder
Voxeliriclitu )i llü— ll«> — Uretfeld. H. v.: l'cbor die
WLrl<iinu('ii iiu^seri r Kiut1ü«f.f' auf die formale .\uügP5taltiinK
der \\ .L'./i-iijil'.uii/e ]>. 417 44H -- Sc h ii i / e , ' H Zur
(juantitativeu livstuuiuiuiii der Kiweitwioäo und der nicbt-
eiwetoaait^B StickalanerUBduman in d«n Pllain«B.
Vatnrwiisonichaftl. Verein zn Bremen, Ab-
handlungen. Bd. VII, Hft. 3. Bremen 18ö3. 8«. —
Fischer, J.G.: HerpctologbeheBengcrkuBgea. ».396—288.
tteUquiae RuteiibergUmae IV. p. 399—384; V, p. 396
— 36Ö. — Künikc, F.: Ueber das llydrachniden-Uenus
AUi-r Fabr. p. 2Ü6 — m — Copeland, R.: Ein Beincb
»uf ib r Insel Trinidad im slidallanlisLben Occan. p. 2fi1'
— 2NI — Focke. W. O : Geoifnustisclie licohaclituugen
bei Stade und Hemelio|eu. p. 281— 2iK*. - - id.: Das ältere
marine AlloTinm. p, 900. — Poppe. .S. A.: Zur äaugcthier-
Fauna dos nordwoatliclien Deuucblaad. p. 301-310. —
Martin. K.: Ueber das Vorkonunen eines gemengten Di-
luviums und auslebenden TertiArgebirgta in den Ilammer
lierKfU, im SiiJen UlJeiibur^^. p. 311— S^lt Focke.
\V. (J : \ai liilioii Miii l'riiiiala lUitmr. j.i :Sh\j — Ml. —
id.: l>ie Jalireauiitlel, Muxinia und .Miiüiiia au.H iliii bisher
211 Itreuicu anKOStelltcn tbemometriarlieii tin t burometri-
ücheii H^■llllal-htlln^.•en. p. 367 374. liiu, henau, I '.:
Gefüllte lllutJici. Mjn Juuctis effusu-t l., ]i. 37ri — 37ti-
Ver. fUr natnrwiuenachafU. ünterhaltnng zu
Bnmbnrg. Verbundlunpen. 1877. Bd. IV. Hamborg
1879. 8« Kckardt. .M.: Der Archipel der Nou-
Hcbriden. ii 1 7(i. — Si hmeltz. J. D. L ; lieber die
Thier«elt der Neu-Heliridcii p. 71— TO. — Krause. R.:
Ueber roacroeepbair Srhidel vou den Nen-HrtinJen. p. 100
— 136. — Woylcke. J.: Meine lU'ise nath llraxiiien und
IUI ii: .Vufentbalt in der Provinz Santa Catliarina. p. 187
lt. 7 — Jacob^. TA.: Hntomologiscbe Mitthcilungen aiia
I.Mi'liiii. ji. IRg- 175 Finstb.U.: Ornithotogische Notix.
j. ITi; -177. — hi bmellz, .1. D. K.: U. (i. KUtol, Od tlw
Iniit-pi/i>«ns of the neiiu» I'tihpuf. p. 177 — 180. —
I' IM h (■ r, .1 (i : M .T I'erez. t'eber die Fierlage der Bienen-
kiiiiigin und die Theorie von i>iierxon. p. 181—191. —
Crager, C: Uabar auttKhe Lenidopteren. p. 198— ig&
— Graeter, L.: Balbrag zvr 8dunetterliogs<FMini m
Wladivostok. p. 199— 308. — Mein heil, C: Beobacfatung
einer zweimaligen Begattung eines Teiblicben Lepidoplerons.
p. 310-211. — Thnlenhorat, A.: Ueber Fang, Zaetak
und KrhUmIIm der an Oi9aaBi Mnidan Noctainan-Bsu-
Üiyitizeü by Ljü
138
pcfl. p.212— 221. — (icitkc. i; : Ueb«r die MeUmonilinse
iMcktnOKeJiffcr (>rato|>o(j;«n-Ait«>n. n. 222- 234 - uolt-
(che. C: Notk aber einen neuen lund ron Ovibo». p. 2:tß
— 28& — Upitr&Re zur Fauna der NipderellM-. p. 2:10—249.
— Beitnt-:!- .' II- View dfr Nii-ili-ri-llic. \\. 2r>o 2I>1.
K. Ooselhch. d. Wiisontch. in Göttingen. AU-
hiiinJIuiipcn. liJ. 2H. l^si. (;ütting:en 1881. 4«. —
Killer». E.: lieitrige zur Keiiiituias des (turilla undChim-
77|l. — B«lM-I<Mb»ab, H. <irat zu: Üiolinf
, DentiBatiia nd Tabratang des gewOhaUdm
FeigahaoM fi>«giw Omka, L.) 106 p.
ArtrwiOMiMih» aawUidtaft PabBeation XYI.
Oppülzi-r, Th. V.: Syzygicii -Tafolo lur den Mond
iitjlist iiu.tiiihrliclier Anweisung zum Gebrauche der-
selben. Leipsig 188 1. y.
HatnriiUtor. Landet-Mnieom von Kftnitra in
XUgenfturt Jahrbuch. Hft. XV. KhyAut 1882.
S". — I' HC her. H.: Systematisctie -AoMfalune der Ccßiss-
pflanzen Kiin.ti irfi \! 1 192. — Höfner. G.; iHe Sclimet-
icrlinsi- dfs Lavantthales. Ii. iNaclitraff i p 2«Xl, —
Seeland. F.; Bronienieisselfuiiil itsn llil(itnli<'rgiT Eri-
berge. p. 201—2112. — id.: Das \\ iltmingejolir 1881 in
Xll^furt. p. 2«)3— 214.
— BiTichf über das naturhiRtorische Landes-
31iiMiiiii Miji Kiinton 1880. 1881. .S«p.-Abz.
Verein „Lotos" in Prag. JulirLutL lur
Naturwi.'Rennch.ift. N. F. Bd. II. Prug 1882. 8". —
Knüll: Ut'ber tiic Kolgen diT Ilcr/ctiniiin ssion ]i. l — 34.
— Tumlirz, O.: lieber die Upih,m'!ii: tli s Si iisllcs p ;56
—44. — Lippich. F.; Ueber ein lluibsdiatteuiralBriincUr.
p. df— fiV. — Zepharovieh, V.: MiimulMiicDe MotiMi.
u. n— IS. — HeriiiR, R: KiMk ebwr Abluuidluns vtm
DtHidar'* RCeber FarlieiMyatciin". p. «9—1 Ol.
KoMiim of oompantiTe ZoSlog? at Cambridge,
Mast. Mi-moirB. Vol. VII, Nr. 2. Ci\mbiidj?t> 1882.
4". — Whitney, J. U.: The climatit- rlianges of later
OMliigiatl tiam: a iMwimIbö boseil un ubisemtioas nude
fn tbe CorfiUeng oT Kordi Anerii a. p 121—264.
Kaiserliche Admiralität in Berlin. Aminleii der
1I\ tlrngraphie u. maritim. Meteorologie. Jg. 10. Hft. IV,
Iki-lin 1882. 4». — lioKnslawski.G.v.: reberelnigo
i'j'geb]iii<8e der »eueren TielBeelVirsrliuiigvn. p. 197— iXH). —
Dw Verlauf der WittcrunK auf dem Kordallutiicheii Ocean
i. J. 188«. p. 201—211. — Mnllcr. M.; Beziehungen iwi-
xchoii dem Ober- und rntcrn indf einer Prpres.'iiiin und den
aus diesen resultireudeii VVnlkeiifoniieii. |i 212 22*j.
Vanleit-hcn<le Uebersicb« iler Wiuerunf; iks Mmiais .lanuar
1883 in Nurdunierika und C'entraleuropa. p. 2.'i!t 2«7<i.
- Kaehciehten Ar See&hrer. Jg. XUL 2{r. 18
—17. BwUb 188S. 4*.
iVom 15. Mai bis tr>, Juni 1882.)
Betnard, Anton: Die Mineralogie in ihren neueiiten
EntdeckuUL'^n ti. I''urt8eliritti.'u i. J. IHhl. Sep.-Abz.
Weinberg, Max: l'eber Metliodeu der Messung
• icr Wellenlängen i\e* Lichtes mitf«Ut Ioterfer«nntreifen.
Wien 1879. 8". — InteiüerenstrafeD im priematiichen
uml im RwigumjsapecUuai. Sefh-Abi.
y«Nenig. tot Bevorderiiif dtr gaoeMkinidige
WeUOM^ppen in Hederl.-ZndU im Bttavia. Genees.
kundig Tijdsclirift. Deel XXII. Kienwe «erie Deel XI,
.Vfleveriug 1. Hntavia 1882. 8». — Fiebig; Prosta-
titis soppuntiva p 1—14. — Lodcwijks, J. A.: Hede-
deeUng vea eeniie zeldsMua Toorkonende ziektegeraUeii,
inai|«NaMi ii lict MOitair Hoipilaal te Willem L n. ift
—82. — Caek, H. de: Over bat gebnnk vm vmacht
vleesch in verbaad net da bertrQdiiw i« imdcneet
p. 33-62.
MagnetiMl «lA neteorologieal Obterratory in
Batovi». fiagenwaanMmiqgeo in Nedodandecb-Indi«.
ig.XSL 1881 d«irP.A.BargBma. BataTial88S. 8».
Verein der Hatnrftreonde in Beiohenberg. Mit-
tbeUangeu. Jg. II. V, VI, VII, VIU, IX. X, XI. XII.
ZIIL IMsktBheit UTl— 188S. 8*.
Iriatie So«, of Solgol Ib CUootU. Jowmal.
Na» ficriea. 7ol. XUX. Part I. Extra Number.
adiladby the plulolo^cal secretary. Calcutta 1880. 8*.
— Proceediogs 1882. Nr. 2. CalcatU 1888. 8«.
■w ioooilowi* iaUo Mm» ii TteiM^ AtH.
Yol. XTII, IKep. 8. Torino 188S. 8*. — La Paig^
Gl: Sur la faime quadrilin^aire. p. 398—819. — ZanoUi-
Blaaco, 0.t Nnte binenficbo intorno a Mioran Francesco
Fwefeae, meteinatico Cuneiqir. p, a2<l— 324. — Cuiisa..V.;
Presentaaone di nn nuovo mineralc, la Hieratite. p. S2ß. —
Vincenzi, I. : .Siilla strutlura c stii Uufutid della vagiiude.
p. 336— »32. — Hob», D.: 2ioU intorno al «jordiw VtUo<i
a » ad el tf. Weeaatt» Baj, p. 808 -aM. — Kaccari,
A.: sol Anoned tcndd prodbia daOa Mfattilia d^idualena.
p. 348 — 857. — fiaKso, 6.: Sopra un caso |iarti<-nlarp
d'pquilibrio per un soleooide sogsetto aU' aaione uiaguctita
ten-ettre e<l a qucUu d'una currente dettriea, p. 860—867.
— Dorna, A.: Presentazione «Ii alenil laven delP 0—
vatorio astrouomiro. p. 368—372,
Ameriean philoiophical Sodaty at PhÜada^pila.
Proceediogs. Toi. XIX, Nr. 109. Philadelphia 1881. 8«.
— Laelay. J. P.: Continoation of ,K(ites on an E^yptiaii
dement in the naines of Ihc Hebrew Kin^s*. p 41!>^43.'t.
— White. J. C. ; Notes on the geolujiv of West Virginia,
p. 438 — 44«J. — Chase, P. F.: I'hotddjnamic notes III.
p. 44« — 473. — König. G. .V: ÜB Alaakatte. a new
nieinber from the series of Bismuth lulphoeaha. p. 473 — 477.
— l-'hance, IL M: The auriferou« gravels oi North Ca-
rolina, p. 477 — 481. — Cope. E. Ü.: Oi> »ome mominalla
«f ibc loweat eocene beds nf New .Mexifo. p. 4fM — 405. —
Stc»-onson, J. J.: Noteiv <.ii ihe i^inimiiinont ("oal (innij)
in Mercer Co. of West Virgitiiii and Tazewell Co. of Vir-
pnlft. p. 4!>8 — öOö. — id.; Note.s on tho roal-ficld near
CaBon City. Colorado, u. G«5- &21. - Wilder, B. G.:
The braiji' of the cat, fWi's domatica, 1. Prolimtnary ac-
count vi the frross anatomy. p.624 — 561. — Heatli, K. K.:
Kxplnratinn nf the riverBene, luid the liiiberto uncxplored
reRidiis i t Itclivia. p. 664 — 665. — t hase, P. E.: Pholo-
dviiumi. nou!!«. IV. p, 087—612. — ürinton, 1>. U,: The
uaiiiea of the gada ia Iba Kkha mjftba, Ocnttal AmtricL
p. «;i2— <Mu
Soc. Mezioana de Hiitoria nattiral in Mexico,
La Naturaleza. Tom. V. Eotrega 11, 12, 18. Me-
soo 1881. 8*.
Ungariidier Karpathen -Terein in Xdtmirk.
Jahrbuch. IX. Jg. 1882. Ult. 1. Kesmirk 188S. 8^
Kenntiiin des ZerapIfaiHr'fRiadSSee. p. 18— SB. — Sleg-
Btelb. K - Keiseskiz/en nii* der MAramaros p fl5- 34
U. S. Naval Observatory in Washington. A»tro-
Domical and nietcorologital iibii-rvatiun-i niiide diiting
the year 1876. Pt. I. Waahiogtou 1880. 4«.
V. B. bg&Mor DapartBOBl in WaaUagtos.
Report spon üaited States Geographica! Surrey» west
of the oae hundredth meridian. Vol. Vll. Arr lmeulogy.
Washington 1879. 4''.
Ainwrinan madioal Aiaodatioa in Washington.
ThuMMtMiu. Yol. XXXn. PkOaddphia 1881. 8*.
Digitized by Google
Beiaioe. i>n>ceedii]f!8. Vol. XXIX. Pt 1, 2. S9.
meeting held at Boston, Mm». Salem 18BI. 8*.
Htm York Aeademy of Solenw. Aioab. TdL I,
Nr. 14. Nmr York 1879. 8*
ToL U, Kr. 1— e. Nnr York 1880-81.
8*. — Botton, H. Ci ApnlleMi— «f «laaic addi lo
tbe eniuiMliw ornmoiii. !&— Thnnton^KH.:
'The plftM of Sädl dumot m Ihe liistor>- of tbirniocks.
p. 19 — 21. — Lccd«. A. R.: Ün th« produrtion of |t*ro-
xyde of bytlrO|ifen tu» well an of oione, by thc actiiin of
inxist (iliii!.|)honis uiiuu iiir. p. '£1~'£6. — Hiu«ell. J.
Tbe K^ology of Huusod Comitj, New Jeisey. p. 27—81). —
SflCBtoa, n.: Ob äae dadbwiiMira. p;. 81— lU. —
Blftad, 1h.: DMctiptkui et » aeir apeciM of Triodopm,
tum Htm MuleO. p. IM— ne. — id.: <hi tho rrlation»
of tfa« flen and haÜB «f Saut« ('nut. p. in- ii>4; iil.:
Notes on Haerocrramtif A'iciwri l't'r. and .V iM/iili/icus
(ioillil. p. 127- \'^, M( un > 1! : On Heltx a.«tiera in
C«lifonija. p. IIS» i:ta. - William». H. S.: Tbe Ufc-
hUtor}' of Sniri/er laet>it. Hall. p. 140— IfiO. — Britten,
N. L.; Oll tili' (.'.iiloffv of Kirhraond Couiily, N. Y. p. 161
—182.
The American Natnralitt, .in illustrat«d Maga-
zine Ol nntural hi.iUiry. Kilitcd Ia- A. S. Piickard jr.
and F. W. rntnam.' Vol. VII. Salem, Mass. 1873-
8». Igck.J
<}eMllaah.f.SidkiiaidanB«rliB. YerlMuidlnngan.
Bd. I, II, Uf, lY, Y, YL Bmüb 1875—1879. 8«.
K. Sternwarte M mtaufton. Jahrbuch Ar
lÖHH — IHll. J(J. I — IV. Vrrfawt ll. hnig. WH 3.
Lamont. Muuclit-n 1838—41. 8«. [gek.]
Destaclw OMdML ftr Anfhnpologi«, Bfha»-
Itfi» V. VigMaUakto. OwrwpoiidaiubUtt. Jg. 1870
—1875. RrauMcbwaig 1870—75. 4*. [gA.]
Xeplerat, JwUM, Opura onmia. ed. Ch. F riBch.
YoL I— VlII. Franeofbrü 1808—71. 8<*. [gek.j
Aead. da« Smanoai i» Parii. Gompt« nadiu
hvlxlomadnirci« lii-s m'iid«-!i. 18.56 — 1860. TonUa
42 — 51. Pari» 1856 HO. 4». [gek.]
Oattfagw, Edonard-Kaiie. Moniteur des Batea,
eontcaaiit un mÜlion de rMudgnomaata biograpliiqiuai
genealogiqam et hi«toriqan. SuppMoMlt, iwUfft, tanD
A Jonr «t <dit4 par Hugo .SchraBB^MBcdonald.
Li»r. 48, 49, 50. Leipzig 1879—80. 4«. [gek.]
K. OMoUaoh. d. Wiiienich. n Oöttini^eii. Nach-
riehton. 1861— 187&. Göttiagen 1661— 76. 8*. [gek.J
tiM. dM SdanoM iwtarrilw 4» TwÄttal.
Bulbtiii. Yol. n. III. Nciir'.;„t.' iHii: y.> 8«. [gek.]
Aead. des Sciencet, Belies -Lettret et Artt de
Kysn. M<L-moireR. ClaKoe dca Sciences. Tone II.
LgroB 1860. 8*. — CImm dca L«ttr«. Tom« I.
Lgpon 1848. 8*. (gek.]
Kongl. STenaka Vetenakapi-Aead. in Stockholm.
Nvu Unndlingar. Tom. XI, 179U, XXXI, 1810, XXXII.
1811, XXXUI, 1812. Stookbolm BknagtUm 1790
—1812. 8». [gek.]
Regia Soc. ScieBtiaram Upialimiii. Nora Acta.
Tom. I, U. m, lY, Y. Yl. Upaaliao 1778—99. 4».
flowlhiilitft mitiiiihiiiit- ffetnafa n BhUi.
Sitzanga.nerielite. 1870—1878. Berib 1870—73.
8«. [gek.]
Fiiuka Veteoskapi • Societet in Helsiagfora.
ÜfTeniigt af ForhanaiiiiRar. I, 1Ö38— 18r.3, II, 1868
— 1855. III, 1855—1856. IV, 1856—1857, V, 1867
—1866. Uelnogfim 1868—63. 8". [gek )
Adktk Im. «rf ia €tlratte. Jbond.
New SerliL YoL ZXZIY, Pkrt I, Nr. 1—4, Flut II,
Nr. 1—4; Yol. XXXY, Rirt I, Nr. 1—4. Pfcrt 11,
Nr. 1— :i Mid Extra Xuniber; Vol. XXXVI. Part I,
Nr. 1—3, Part II, Nr. 1—3; Vol. XXXVII. Part I.
Nr. 1. 2. Part 11. Nr, 1— l «nd Kxtr» Namber; Vol.
XXXVIII. Pftjt. I, Nr. 1-4, Part II, Nr. 1—4;
Vol. XXXI.X, Part 1, Nr. 1—4, Part II, Nr. 1—4;
Vol. XL, Part I. Nr. 1 — 3, Part H, Nr. 1—4; Vol.
XLL Part I, Nr. 1—4, Part II, Nr. 1—4; Vol. .XLII.
Part I, Nr. 1—4, Part II, Nr. 1—4; Vol. XLIU,
Part I, Nr. 1—4, Ptat II, Nr. 1—4; Vol. XLIY,
Bart I, Mr. 1—4, Vmct U, Nr. 1—4 and üxtia
NnnlMr; Yel. XLY, Ptet I. 1fr. 1— S, Part n, Nr.
1—4. OakmtU 1865—76- 8*.
— Ptamfldiiigs. 1866, Nr. I— 11 ; 1866, Nr.
1—12; 18r>7, Nr. 1—11; 1868. Nr. 1-12; 1869.
Nr. 1 11: 1870, Nr. 1-11: 1871, Nr. 1-13;
1872, Nr. 1 — 10; 1873. N'. 1- 10; 1874, Nr. 1—
10; 1875, Nr. 1 — 10; 1876, Nr. 1 — 10. Calcutt*
1865—76. 8".
B. Aociadewi» deüe geitM» di lorino. Memoria.
3. Serie. Scieoae fddia e malaatatielw. Tank XYm,
XIX. Toriao 1869 — 61. 4*. — SakoH neraU,
Btarieha e filologiehe. Tom. XVIII, XIX. Torino
1869—61. 4«.
EeUwald. Friedrich von; im i wi^tu Kis. Ue-
Fchichttt avv .Ni i lifjlMhrlcii vuii li' ii iiMi ^li ii Z. iten
bis auf die Uegenwart. .Stuttgart 1«S81. ö". [gc:k.J
NordenakiUd, Adolf Er^ Freiherr von: Die
Umocgeliiog Aaiem nnd Europaa auf dar Vaga 1878
—1880. Bd. I. n. Leiprig 1881—89. 8«. fgek.)
Chemical Society in London. Jonmal. Nr. 234.
May 1882. London 1882. 8". — Kligbl. \V.; üu
tbe action of uMÜiun hydiale aad earbonate am felapari
and wollastonite. p. 16»— 161. — Smith, W, and Taka-
matiu.T.: t>u pcotutliionic add. 0.163—167. — Horria,
(}. H.: On »omc foiistitnenl» of renn spirit. p. 167 — 180. —
Sfiiitd H K. : thc prpparalion cif <fipibylnapblb][lamine.
p I-tii - iil,: Ou tili- jii I Iii; ni vilpliurlc acid npon
dii-tliylnapbtbylaiiiinv at lü|;h teui|M>rature8. p. 183 — 164. —
id.; Uli ilie äctiou of rarbon oxydicUoride (nhoinaa nui)
U|H>n dielhyltta|ibthylamine. p. 185—187. — Heldola, B.:
l'ontribnünn.s to thi- rbRinical bistory of tbe aromalic derl-
vativeii ni iiiitUaiK- p 1S7 Hartley. W. N,:
Contribuüons to th<; ihi-niiitry uf lerium <nni]iiiutHl!- p 2tl2
— ai9, — id.: Tho analjNlH uf rhalKliiji!i.iii. , :i m w Huti^h
miiiiTuI |i ."Jli. Kcuiiie. K. II.; Ou lioiuvI-pliiMiol
and HS ili ii.„;n.-,. p. 220—228.
SchweizeriMhe eotomologUche OeaeUach. in
Sohaffhanaea. Mittheilungeo. Vol. VT, Nr. 6. SchafT-
hausen 1882. 8, — Tribolet. M. dp: l'hilij.iK- de
KoUKiinoDt llööO — ISSl I. ]>. 267 — 2ljl- — lluiigemout.
l'b de; Oh.MTvations siir l'//»nc'iji>i/r/i<: f/vratci i.Mar
Lurhlanl p. 2«;i- ^84. - (•<.,•: .. .1- Mcüi.iin' >;ir
pures wütigeres proüioraciques dau» ia thbu de» caniivuros.
p. MB »Sol — Meyer-bttr; UebenkMkbe ZumamM-
ataHiiig aDir Ua Jotit ki dw Sehwdi ahkrtriaek gtAn-
Üiyitizeü by Ljü
184
Ji'iicii Arlrii ilcr riiniiaiuiJon. p. 301 — X12. — CbrUt:
Die Tasfaltcr un<l ^ipliui^nili ii Teiu-riffii». ).. 333— S47.
ObierTatoire impriri&l de Moicol. Anttlw,
Vol. VIII, Livr. 1. MüBcou lö82. 8".
Ttnia f. Tatorltndiuhe Hatsrkande in Wttrt-
tnibMtf n Stuttgart. JahrMheft«. ig. XXZTUL
Stuttgart 188«. 8*. — Probit. J.: DufBMileMonBd-
tliier nad der Halaband-Lraiming ObcTBchwsbeni». p.bl—M.
— Enf^el: Ucber die »oKfiuuint«* ^uras&ische NuKoIÜuhp''
auf der trimer Alli p. .Vi STi Habn, <>.-. Iteriflii aber
xwei {jalltrlniitc ;r:ti iüjIJ'J. |p ^ü— — Lciizc- licitru^
zur Kcimtiiiiu« An Vorkflninieii» von Kalkapatb in Wurttem-
berg. p. 91—106. — Einer: Eine Dipteren- u. UlMlIn-
vendemiiff. beobachtet im September 1680. n. 106— US.—
Probst. .).: Iii>itrdKi> üiir Keuriliii»» dOT lOMÜBS Flldw
aas iliT M<iU>hi' VOM li.iltriii!;!-!]. ]i. 116— ISS. — Quaa*
■tedt: lldflloitu* liuUensi» üuh tipm l'oüiilnnicnsrlumr M
Boll. _p. IH7 142. M<-uilel. W ii Huitiiaail, E,:
Venekbnisi wUrttemberKiBriier Klt inm hnutti-ilinKe. p. 14S
—968. — Karrer. K.: Leber da» Aufblllhen der UewftclHe
in TerschMdeiien Gegfudeii M UrUi-nibcrgii. p. UßS — 388. —
Wurm, W. L CebiT (la.s Vorkommen des itirkbubnes auf
dem Sfliwar/wilde. y. 284 2!<2. -■ Haller, (i.: Beilrac
zur Krrmlnisi il<'r MiUu ritiiiiiia \\ urtti iiiLuTt.^. ]i UMJ — 32ö.
— K luiizi n |.r •■ r, ( .1!.: I i Im r ilic A^t.■^rll.^-Al t^n ii, M;ttcl-
mul Sfiili'iirii|i:i ;n.: I jT''? t iiIIi '.'m ln'ii Pi'lili nli'.'V., iti>-
be.snrnJcit'. ii . J'i .i I'..
Batnrwitsenscliaftl Gesellsch. „lait" in Dreaden.
SitrungHberirhte und .\ljhanJlungen, Jj?. 1881. Juli
bis Beeember. DieMleri 1882. 8«. — I'urgold, A.:
I fber iiiiipf Kalksp.illi-Krvsullc j^i .W — III. — Wobst,
('. \.: Hora Dresden-, uiul seiner \ n)|,'cl>nnK. p. <>2 — 77. —
Geiiii I/.. M. H : l elier diu uUi vii n .-l ureu t'ossiler Ftiaiizen
in Sachsen. |>. 78 — bö. — id.: Leber die yortscbritle iler
feoloffiscben Fonirhungen in Mofdaaierika. p. 86— SMS. —
)eirl]mnller, i. V.: Vebcr daa Tmlionmen renomancr
VersteiiRTiuipen bei Dohna, p. 97 — 101. — Drude. 0.:
Lelier da-s \Drkfimmeu der Kiesenitebirp-Hare von Pintn
montima Mill. iu der Miehsii>rb • bobmibeheu Oberlaunilz.
p, 102— lü«.
Soo. Imp. de« Hatnraliites de Momob. Bulletin.
Ann*e 1881. Nr. 3. Mo«cou 1882. 8«. — Klprija-
noff, V. FiBeb-L'elwrreiite im kurakisrbrn cibenhaifix'ra
Kaiiil>Uii;e oder hiwenselien (Jstenlilli. p. 1 — 'M>.
Schmidt. M.: Der jtraubrUstigo i^ittich (ßoUiorhi/Hchu^
Mtmadim»). p. 81— Sa — Lindeman, K.: Vokopiwru
TriHei, ein nenea schUliche» tnneet Kugabkndü. p 'U.
— Bedriaga, J. v.; Die Am|>hibien n. ReptiUcn GrieehtMi-
laiuLs. |>. 43 — loa. — Th Urnen, F. v.: ll«itru);e zur I'ili-
Klora Sibirien«. j>. 104 — 1^4. ■ Visehniakoff. X.: Siu-
AiiiiiuiiKlr.y ikttractu» <^ueniit. p. lilS — VMi. — Kredirhin:
Sur li'-i (jueuoB de» cometc« b et r de 1H81. p 137— 14<i. —
Kern, K.: Ueber ein neues MDebferment aus dem Kau-
kasus, p- 141 — 177. — Becker, A.: Ueisto nach dem sod-
lirlipii Da(niest»ii. p. 189 — 206. — Menabier, M.: Bavue
i'ompunitivtt iie In muue ornitbologiqne de« gouvcmenaa
de Honcou et de Tonla. p. aQ»-31».
AUgm. Sdnrdiar. OMeUaA. £ d. taMwntm
■starwiaaeaaeh. ia Ben. Verhandlungen in Aarau
dca 7., 8., 9. und 10. \nga»t 1881. 64. Jahrea-
waanmlnng. Jahresbericht 1880/81. Aarau 1881. 8".
— Mahlberg, F.: Die allgemcinea Exiatenzbedinguiigen
der Orgaidmen. 1— SS.
— Oanipto MBdn tnmnx prieentfa k Ia
■olianta-qBatrttiaa aaiaion de la Soc>ct<^ Uclvetique
daa Stienia«« natorellee rlunio h Aarau Ica 8, •) et
10 Midt 1881. Geiäne 1881. 8».
Tatnrfortehende GeiellMhaft in Bern. Mit-
theiluugen aus dem Jalire 1H81. Hit. 2. Nr. 1018
—1029. Bern 1882. 8«. — Uaeler, O.: Bcmltaie
dei TInnBainvhaD aof dam Fadhon ond ia Mflmn.
p. 3 — 7. — Liehtbeim, L.: lieber iiatbogene Schimaal*
pUze. II. 8 17. — Hallcr, U.: Die Arleti und üattia||n
aar auweizcriiieben ^niiMliBiidaa-Faaaa. f. 18—84 —
Luchaineer. It. n. Gnillebeaa; Ueber aia ipimtiea
Centrum der Bauchpreaae. p. 84—66.
OeograpUaehe OeaeUich. in Bramio. Davtadw
geographieclie niatter. Jg.V, Hft. 2. Bremen 1882. 8«.
— Dahse. 1'.: Die (ioIcUriMc. p. 81—110. — Kruuse:
Die I'^piMlition der llremw (;pnj;r«|ibisilien (iejieilsehaft
nach der Tsdiuklsrhen-llulliiuset und .MiL^ka. p. 111 l.'iS.
— Stnder, Th.: Kin tiesueh auf Timor. III. p. 151— lti2.
Verein für daa Kaaeam aohleaiidier Alterthttmer
in Breilan. ScUleniens Voneeit in Bild uud Schrift.
49. Bericht. Breslau 1881. 8». — Kopietx: Ge-
achii'titc der kttt)K>li.-ii'ben Tiarrkircbe zu l'atschkau (HchfanaJ.
p, 67— "b. — -Neil ring. Leber die l.ygicr. p. 79—87.
LaadwirthaabafkUalMl lalurUtahar. Haranagag.
V. H. Thiel. Bd. X. <1881} SapphoNit Barlin
18SS. 8*. — BalMgc »ir landwirthafhaftHriaB Statfalflc
von PMoHen f. d. J. 1880. Theil II. 270 p.
— Bd. XI (1882). ill>. 2/3. Berlin 1882. 8».
— Detmnr, W.: L'elier die Kinwirkimg Tertchiedeoer (iase.
insliesnndere de» Stieki*lotfo.\)du]);a»es auf I'Haiizeiizelleu.
p. 2l'.i — '2'.ü. — Werner, Ii.: LaiidirirlliMlialtliche Hri've-
»ki/zen lui's < »her- Italien, p 233--'.i'*0 - Jfin^st. \V.:
llenierkunßen zur Denkschrift lies Deutsehen Landwlrtb-
.tcltafLsratlis, iH^reifetid „Die L ntersiichung Uber die Knt-
wickeUuiK der landwii-thseliufllicben I'roductioiieu iu deu
Vereinigten Staaten von N'i'rdauierika'*. |i. 281 — 314. —
Kreytag, M.: Die »rhadliclion Itotandtlieile de* Hoiten-
rauchs der Kupfer-. Blei- und Zink-Hutten und ihre Ik-sei-
tifrnni; p. :tl5- -:t,'>H - II o rn lie r cer, K.: Chemigdie
rmersnrlmnjren illier di»» Wm h>il,nni li.T Miiijilliinze OMcr
Mitwirkmii; von Dr. K. v. Kuumer. p. IVT»!» — S21.
Acad^mie dei Sciences de Faha. Coniptei< ivn-
du& heltduanuiftire« Je» B^arice.s. 1Ö82. l" !>eineBtre.
Tome <)4. Nr. 15—22. Paris 1882. 4» — .Nr l.'i.
Tisseruu d, bur le» depUicemi'Til« set ulaires des phns
des nrliitcs de troi_., planetcs p. M'.»7— H*):!. — Saint-
Veuanl, de: Des mouveutents <|ue urennetit le» diverse»
nartiaa d*an ttadda daaa natdiianr d^u ma» au räaerroir
tt iMeaidB MV ua oriflce. p. 100«-1IM», •> Villar-
ceaii, Y.: Emu pUI<«ophique aar la aiAhoda naauade
ijur son aataar »bcieuce de IVndra*. p. 1(108 — llttt. —
Sinrey : Emplni iIp Ia jdiotnitrapliic in8(antan4V> pour rona-
lyse des nlouveml■ILt^ eliez les unitniUi-x. p. 1013— 102»>. —
äaporta, G. de: äur uuebiues type» de v^getaux recem-
■aal aliairvda A l'dtat Mh: p. 1000-1082. — Laaaaps.
dc: Kote tur lea quaranttinet imposfes k Snec aax mme-
nanreü maritime» de I'eJttrAmp DneMt, p 1022— KG»!,
Hh I Ii I a n i : 8iu- la nocewiti' de delniire l'oeuf d'faivcr du
l'hvlli..\fra. p Ii)-_'7— loaa — Ma v et , \ Snr l'iwnf d'hiver
duVli\lli..\eni ji, HÖH— 1020 — ('. l.l:lle^.^ta;: oiiservatiuns
de Ui ioniete n IfSa, faite» 4 TObstTvatoire de l.von p HGo.
— Taecbini, P,: Otwerrations de la com^te « 1882, biite»
k r(>b«ervai«ire royal du iVillegv roiuain, n\tc rt.-<|uatorial
da Merz. p. 1081—1088. — Laguerre: Sur les hyper-
cydea. p. lOBS— 1008. — Picard, E.: Sur riuU-Btniaea.
par les foni'tions abdliennes. de < i riaitH-s eipiation.« an\
derivee» parlieiles du jjr^ i :i ! um |i, lUMi -lit;-^
l'oincari', II : Sur ioi toiu tiini» lu> niieji. p, luis 104^1.
UWt— 11Ü7. — Mittag-Luffler; Sur la tlieorio des four-
tiou» uniform» d'une variable, p. 1040 — 1(M2, ll(V>— ltu7.
1163—1165. — Vnnrcek, J, £t tSl» l'inver^i' ii ;;euer.de,
p. 1042— HM4. — Bou9.sinesq. J.! IMdstauce d une harre
prismatiqup et hoinogeue, de lonKilflur supposm' iiitiiiie. au
rlioi- inuisverMil et au ehoc lonjtilHdiMaL p. 11M4 Ii<47. —
Thijulet. .1.; lieciiercla»'! experinientales sur la eoiidiieti-
hilile llierniiipie de.n minerunx et des roi hes, p. Im7 1()1.H,
— Lugarde.ll. : De l'evaluatlon de la couductibihtc thcr-
nione par hi mceure des tcmps pendaat Vitu variable,
pw 1048-1051. — Tonnaii, D.: l>e l'«eetiä|yie. p. lOBl
— lOes. — Laadria, B.: Baebardm aar k anlabilttd des
alwiaataa da ebaaz daot Paav. IndMaoa de calla aola-
Digitized by Google
135
bilit^ üur lo tlun isscmcnt tlt'tinitif des mattTiaux kjdlMI-
Uque«. p. 1064— lOTiTi — Blake, ).: Sur le rapport enire
naonoiiiUiiBe. les |H>ids Atautßm ak Ik toxicitd comparfe
to idi nttttUiiues. p. 1066—10117. — Cazeiienve. T. et
Di4alot: Snr quelques pronri^t^s phjüiimc« du ramphrv
UcUwi. p. 1068— loa». — Tanret. C: Pe-ptones pt atra-
IoMh. p. 1059—1060. — Kodet. A.: Sur ia rapidil^ de
la propagation de I« bacU^ridie charbuniimsf iooculcc
LlOflO — 1061. — Lichtonstein, J.: L« Pucprnn dps
mim (Veratapkiii lalatuae). p. lti63. — Do Ii»
Orye, B.: Sur la dcniütö et la cblornraiion de l'eau de
mcr piibfe k borri dn Travailtcur en IHSt. p. 1063—1008.
— AoDst, V. d'; ONwfttlons k pr<)p<« d iine conunaul»
catiiin nVciiI»' di/ M liimhifiüt. viir 1"^ r i lies oiibitiqups
ruiiicr-. p, KKlii — HkiT, — Ni. \'\ Mt :Mielot; Sur
la tritiistiirtmili'iri de roxysulfnrc- de carluim' i-ii urica ordi-
nuiri' rt sidfiin'«'. p. KKiÜ— 1070. — Ollier: l>p la «oiwer-
Tatton de la maiii par l'ablalion i\n du rar]>e et la r^-
aectioa radio-cariricnne. p. 1070— l(>7ä. — Ratiport mr ia
deacripdon photographiiiup drs .\lpo8. p. 1074—1082. —
Faiivel. A : Sur le« quaranliiiiK'« k Suez, p. 1<I82 -1095,
— Allnardi Mtlhodo d'obsOTvatiüii des iiieteores, au
SMinmet du ]>uy de I>nme. ]i. Ii)?».')— 1(H»7. — Saliatier, .\ :
Dl- lit s] iTmiUiiir<''m^«o ehe/; les riaiinslnmes i t rhez li-s
Ani|dülnens. p. 11 W7 — 1«!)!). — lÜKuurdan, <«.: Obscrra-
tioM itnplan^es '£21). {233'; ^•£!A\ (314) «I da la oomftte
« 18» rWdU). p. 1101—1109. — ld.i EUoMBta et frphf-
miTide de la eomctn n IfSÖ iWells \ p. 1104. — rotiüi:»:
OlisterTatioiiij faites ä l'OliM'natoire de Manelllo. |>. imfi
l'iirliiiux. *i : Sur mir pr'iprii'te dn rercle. p. 1 UJ8
— lLli> Hrassinne, K : Sur uii passa^;!- iU; la „Mi'ca-
uiiiiie ttual>li<|iu''-. r>'I:itil au pruH-ipe da U roomdro aitioti.
ikUie-uli. - llAu:.^feiiUI», P. a( Ck»ppQia, J.i
8ar hMide peniiiH iue ]> llll—tlli. — DItt«, A.: Sur
quelques n!actiun-j ilv- s^Ik d« protoijrde d'<Haiii. p. II14
— 1117. — Ranult: .\i tinn du ;!az ammoniar »ur I« nitrate
d'ammnniaque. p- 1117-1118. — (Santler, A.: Sur la di^-
eouverte des alealoldes derives des rottti<>m pruti ^iiies aiii-
malea. p. 1119 — 1122. — Vilüers, A.: Sur le bromure
d'MqliM tUxmiM. p. tUB-lüM. — Perrey. A.: Stur
roriofau» de* matUna waattm dans la plant« p. 1134— 112S.
— Sarc: MnnoKraphie ehimiqoe ae» Ciir-urhitaw^e« de
rUmgiiay. p, 1136—1128. — Cottcan: Sur les Echüiidcs
de l'etasc «'nonieii de r.M^f'rie p. UJ'f 1130. — Le-
nioine: Sur IViurphali' I'.lr/ f.f .i fii /)wi-i7iV et du
Pl€»r<upiduUitrinm AnmimvTi, Mammitrreü de l'i^cöne
iaiilirtwr de« enrirons de Reims, p. IIHI— iläS, — Nr. 17.
Salnt-Venant , de; Den mouvcments que preimeiit le«
dfreraM parti» -^ d'un l!:[iiide datis l'inttlrieur d'uu vase ou
rterroir d'oii il h i touIp par uii nritire. p ll,T,t- 1144. —
Deaaing, I'.: Itct-tienhe» «ur la disirihutinn de la rhulnir
daiis la rvgion obiu'ure des specir<>^ s il.nnv.. p. 1111 — 1117.
— Hecquerel. K. et 11.: Mt''mi>iri- Mir '.w tinspi-rauire de
I'air i la »urfaw du sol et de la ti rre jus'ju'i SÖ™ de
prufundeur, aiu&i que s.nx la tempiTature de deiix aoU, Tun
tl^nude, Tantre rouverl de |ieudaiit rannt* liWl.
p. 1147- Ufil. - Lessepü. de: Sur lesquarantaines ikSnez.
P.1151-U5-1. — ttiiisbaudran. I.. de: Si-paratinn du
nlliuni ji Il.">4 n.W, lUW— la-ja. Itappurl mli im
Memoire relatil aux proprieti-s liyifieniques et i-i onomiqiiis
(fai raais. p. 1156 — 1160. — La'jjucrre: Sur les liyper-
rycle*. p. 1160— 1163. — Puincar«, H.: Sur Ics famtions
fticliaienii««, p. 11(16—1187. — Miray. Ub.: üobition dn
problt^e ir^iieral de l^malyse ind^lermln^ dt» premicr defri.
j>. llfiT -IIR^. lüi I M. A : l.i-s raiuinia des tarhes du
viril vr, I^>l ]i. 1 li;!i--1171. — ( 'liardii II HC t , de: Sur
Ia translorinatloii aitiiiiinie iles iiiiroirv Kimrault et leurs
applirations en [iliMtii!.'ntidiie p 1171-1173. — .Mascart:
Sur uue uerturbation ma«;nL>tiiiae. p. 1173— 11 7ö. — .\1-
Inard: Uira- de 1881—1888 * OcniMmt et Mi ptqr «Is
PAme. p. 1175—1179. ~ Reaeoe, H. E.: Sur r^qmralMit
du rarlMno determin^ par 1» combostion du diamant. p. 1 1^.
— Ditte, .\.: Sur la ddcoapositioii des sels de ploinli
par les aUidis p. 1190— IIJS. — Uaubisny. II.: .Vction
de i'hvdr<)i;ene snifure .nur la Rolotion du »idfäle de iii« knl,
i (roid. p. 1183-11(16. — Mailfert: Recberebea aur l'ozonc.
1186-1187. — Schlaeainc, Hl: 8nr rabiacptiao 4aa
Corps »iitatils a l'aide de U clKiltiir. p. 11S7 — 11^.). —
Clcrmoat, Ph. de et Cbautard, f.: äur roxyibtinu de
Padde pyrMallknia dana im niliaii adda; n. 1189—1192. —
Gautier, A.: Sur la modiflcatioa inolnbla da la pepaine.
p. 1192—1195. — L<Ty, A. M.: Sur le« noyaux i polj-
chrowme intens« do mit» noir. p. 1196—1198. — Couty:
I'e Vai hiiii de permanKanate de pßt.i.sse contre les aceidents
<lu viiJiti Ji-s HMtl:r, pv p ll'W 1-Nil K Im her: Sur
la iauiif> nialarido^cique abys&ale du La Mediterranee. p. 1201
— 1203. — Kuehler, K.: 8ur quelques eiiaii dliybndation
entre diveraes eau^es d'Ecbtnolde«s. p. 1203—1206. —
Jourdao, K.: Sur quelques points des Panatomie des
Holothuriea. p. 1206— l-JOe. — Mnrqnard, F.: Sur Ics
ampoulea pjloriques des Cruslai es podop'italmaire». p. 1208
■ -1211. — Fiiurmeot, 1. : Sur la vitjüiti' des tnchüies
enkvsti-es dans les viaudes s.\lee8. p. 1211—1213. — Nr. 18.
Quiitrefapre:«. do: Nute sur Charlei Danria. p. 1216—1232.
— Dcbray. H.: Sur quelques n^ctions du bicUorure de
mercnre. j>. 1222— 12i4. — Cailletet, L.: Sur Temploi
des gaz liqui'llt-j, et en particnlier de lYtbyU'ite. püur la
prudtietiriri di-f< l»a<si-s tenipi'ratim's p. 122t — 1226. — Rap-
port .sur Uli .Mt'iii'iiri- ili' M <' s;i-pliatics inlitide: .Memoire
%in le» fais' i.-aux de forine.s bin.iiri-s ajaiit unu mdnc jaeu-
bienne. p. 1230—1234. — Haniaiid et l,ey(tue; Kcter-
luiitatioD de la diffvrcnoo de lougitude eulrc I'ari« et Be-
aan(oa. p. 19I^1S87. — Appell: DöToIoppcineuts en
a^rie dWe fimelion boloBioipne dam imo air« limit^c par
liest arc8 de een-le. n. 1239—1241;», - Pirard, K. : Sur
1 rrtaiiiL-s formes ijiiaurati'pies temaireH. p. 1241 — 1243. —
I>ra])er. II.: Sur des pbiiln;.'ra]ili!es du speotre de la ne-
biileuse li'Orimi. p. 1213. -- U,»u;y, K.: Sur la polari-sa-
tioD des eleetixMlca et gur la condmiibiUte des liquides.
tiaHSh-VM. — P«U*t, H.S lafloence d'nn aftal aar
itttun de Ib airitea d'nn anffe nM^tal plu^ fc une irte
pctite diatance. U*7— 1249. — Hautefeuille, P. et
Chappuis. .1.: (tar h liqu^iaetiuii dr rn/.ii;e p 124H
—12.51 — Baubii^ny, H.: Actiou des sulfures melalliques
iiis()liil)b'^ sur uue Solution de -sulfatn acide de nickel en
preseiK-e de l'hydrogene sulAirf. p. 1251--1253. — Cler-
mont. Ph. de et Cbautard, P.: De l'oxydatlmi dttMrn-
jnllol en präience de hi n>nime antbique- p. 1264 — VM. —
»acc: Etüde chimique ue divers produits de rDritgitay.
p. 12156-1258. — Filhol. H.: Obserrationa relatjvea k un
ifrinipe de Suid>'?3 fonsiles dunt la deiitition pnssede uuelquea
laraetirea siiniens. p. 1 2riS— 1 2*!<). - Koehler. K : Ke-
i-iieri'hea aur l'aiuitomic de quelques Kchinidea. p. 12tX)
—1262. Kivi^re, R: La grotte Ljnqiia. fblM9— 1M4.
— Saurai^e, X.E.: Sur les reptile* trouTfe dasa le gaalt
de Test de U Franee. p. 1266— 1266. — Nr. 19. .lamm et
Maneuvrier, O.: Sur les eflets produits dan» le «ide par
le eourant des macliinea Gnuiiine. p. 1271 — 1273. - l-e-
dien, \.: t'iin.Hideratifins generale« SW les priHiMiteurs
d'incendie. p. 1274- 1276, — l{ap|M>rt »ur le Memoire rdatif
aux m.itieres albumiuoTdea, pr^Dt^ it TAcadänie par If . A.
BÄchainp. p. 1276— 1381. -Brown-S^qnard: Recherchea
sur Tun des priiU'i|Miux fondements daa dectrine« relatives
au mdi-anismo de productioii de.-« moOfOBOrta rolontuires et
dcseoiivuUiims. p. 12>i.'i--12Sy, II cu ii eifuy. M. : Sur l'oeuf
d'biverdu l'hy'l"^*"' |i 12sS- Ii" ». I>arboux,(J.: Sur
la repr^sentation spherique des surface». p. 1290 — 129«. —
l»e la (iryo. H.: Sur las mari*a do Tile Cainpbell. p. 1298
— 129G. — Uouy: Sur k vitesae de la lumure. p. 1296 — 12B&
— C'rafts,.I.M.: Sur la d^pr*gsiou du point mto, dans I«a
tbcrmometreü ä merenre. p. 1298—1301, — Bouty, E.:
Sur la p!.l'ir>:^tiiiii des i-leetrode.. et s:ir !:> . ninlu« tiliilite
de.s Ii|Ui.lr,. p I:i01 — 13(M. I.aI:iK^'l-' '1 : Des
variiilii'H- iii.iL'ni-tiijues des tiges aimauteftä pendant lea
(inii^v's p i::i4 i:i>:i'> Kloy, J.: Sur ane aacanaion
aeruaiatique exwutee ü Pari», p. 1306—1806. — Hattte-
fenille, P. M Chappuia. X: Sur la composition et
r^mvatent en telunie de Padde permtrique. p. 1306— l3io.
-■ Ditte, K.: Artion de la potasse «ur l'nxyde dr pl'iiiib
p. 131»- 1313. Carnot.A.: Sur \r ph..i-.pri.ili> il.' . hrfiuie
et Ron Htiliwitini! dans l'aiuilv^e i liimuiue et daus l'iudustrie.
p 1313- i;il.'). .ludin: ttudo sur la ri>artion phöto-
chimiquc du ucroxaUle de fer. p. 1315—1316. — CoUon,
A.: Snr da naavaani caaqpaaäa aHMlici«*. p.iai6-Ul&
Üiyilizeü by Ljü
136
— Rosenitiehl, A. pt (! erber. M.: Sor les ntsanilines
homologues et lea rosaniliiii'S isomere«, p. 131!>~1321. —
KiriiarJi. L.: Coinpnfitiiii rliiruiijuc (!<■ Iii i cuilre lunci'«
jiar Ii- V.',tiso I.' tVirii-r IfsH^ )., — Ko-
»inct. K t't I'clli-t. 11.: Ktuili- sur li's prupriiSU's aiiti-
si'jitiiHif!. dl- l'a.iiic iialii'}'lii]uc. p. 1322—1324. — Nr. 20.
MuucLcx: Olispfvntion»' iles petiles iiUni-t*-!*, f«ite8 a«
■nnd iMtranuMit miTidii-n de rObM'nratoin- de Vna pen-
daat te premirr trimentr«- dp l'annt-p 1H32. p. 1B27 — 1329.
— Cossnn. E.t Xouvelle iiolr sur !<• pruji-l df rn-atutii.
CO Alf^ri« et CO Tuiiisic. d'uiie mer ilitc in;t'ririir*>. [>. 1330
— 1335 1 .1' >.sr)is . dp. Kr-|i(insp II lu milf lif !\I , ( ossoii.
p. l.l.itj- i:l.l7 Pi' la <ioii (.iillii-ri'. II.; Tambour»
«piraUildpii tiour Iiü t ubics d'uiiaJp r&iiütaiii'P. p. IXV^ — lää9.
— B*rto)i. A. et Papasvgli. O.: BvniMse d« piosieun
cvmfMt» oripunoucs par le moyeu de PAoctnilyse de Venn,
de Solutions aricfps alralinpn pt' a1<'<vnli<iue$, avec lei äec-
tnHlrii de cluirlMni. p. - 1342. — l>arbuux, CS.: Sur
la repri'sLMitution sph»'rif|iK' dps surfm-ps. p. 1343— 134S. —
ilurtoii. A Nur ii'v ••.jiiditiuii'. d'urhromatiMne d«D» Ics
SUnomi-ucs d'uiti-rfereuie. p. 134ö — 1947. — Deprez el
'Arson«»ls Galvmonitra «iterwdMm. > 1847— IMa —
TilUri,B.: Sur to longucur da dUMdln de b d^diar)«!
d^iii condeniatrar ^iectd^oe^ p, ISSO— UNSSL — Dipulit-
feit: EsiiMnre de la Itttane et de Tadd« boritine en prü-
portiotu notable» tlm» les Caoz de la Morto \< in52— 13.'>4.
— Wrobh'wski. S.: Sur Im loiü d»' >i.|iil<;lit.' di; racidc
larbonique daos i'aui goul de liaiites pix-^siuiiü p. 1320
— 1S67. — Gautier, A. et Etard, A.: Sur le in<kuuiigmr
de la fennentation putride des matiprp» protäiqucs. ii. 1357
— ISfia — Cazeneiivp, 1».: Sur uo ois disona'rie du
camphre Wrhluri'. p. 13I!U— I3<a, — l'lprmnnt. Ph de
et C hautard. 1'.: Sur la iniri>iitnv;.»lliiiP. p. r«>2— 13C4.
— LpV). M. 1-1 HmiriJi'Mis. L.. Sur It- ihinorpliisnip di-
Tacidc stanniiiup. p. l^ö — l;«J<i. — Caiilol dp l'om j. O.
et Llvuii, l'li.: Sur rpriiiiiiisiMitifnieiit »hmninup itar l'ar-
scntc. p. iy<)4>— 134W. - rrillipux: Sur uue roiiladie di-u
Haricot-s de priuuur drs piiurMiis d'Alaer. p. 1368 — 1370,
— Nr. 21. Upsal. II.- NmIp »ur rap|mnition d'une tWo-
n'-mi- de ruiR-i-li-l :ui ruliiil apiiro.iiniatil d««! »rrt de courbps
plmii - ji riTTi I i?; - ÜPi-tlielnl: lirrlipn lii s sur l'ab-
soriiliüu dt» giiz jwr ii- pUtiiio. p. 1377 — — Hert. I'.
et Itennard.r.: Ac-tion de Teau nxyi/^iii'-p »ur Kai mulieres
orgUlianes et les fpriupiiuiiou«. p. 15S3— 138«. — Cossoii.
E.: Rcponse aiu tilijfrtiuns iaiiw M. de Leisept dua
la dernwre scance. p. 13K7— 1888. — Ma«cart: Sur la
fUPsurP df l';«<-iiip larlii iiiiiiii' rontemi dans I'atmoephtfe;
p. i;i-iii- rmi (iiliiinx Iii'>rulaliil)tp de la tubereakiee
par la ri'sj<u;iiii'U lic^ |ililii.s.iiji!i-i(. p. 13111—1393. —
<iri'lKUil pt \i 1.1 i II ij II :ui il . i:.; Hcclicri-hPH dp pli\,>ii.lii(jiii
patltolagitjue sur U rt-spiraliim. p. 1303—1390. — .\rloing,
Caraevia et Thomas: äur la pinisUuice dw effcti de
llaocttlatimi präventive coutre leenarlMm «rmptomatlque et
sur la transmissi'in de t'imniunitf' de la iii<-rp a s<in pn.Juit
d.ill> l'psjMTP itiAiiip. p. 13!K>— 13it7. — 1. Ii- Ii t PiiNt p i Ii. .1. :
ObscrvaUous p«ur scr^ir i l'i-tiiil<- .siir 1p I'lu ;i. i:i!i7
— 1398w — l'ruls: Sur irs ul.s.-n .iiici,- lii- ';i .-.mi-tr t.-li--
scopiqae 4 fObservatuirt- iiu|H:nal di- Rio de Janpim. p. 144IU
— 14(n. — Aadr^.Ck: Sar «a aoaveaa cai de foraiaiion
de UgaaieBt aair, et de gon ittflIK ponr robsenratioii du
paiaage de Vteut. p. I40i— 1402 — I'oinearä. H.: Sor
uoo ciaiae dfnvariants rplatiCt aux ^ptiitiuns lineairea.
p. 1402— MOn. — ricard. K, ; Sur le» l'üiictiou.'i uiiironiiP!*
affeeler» il'- n.ini iri-- ). I ti >.'>—! (07. — Tu m tiia k i . 1) :
!>ur le travaii i-huniijue prtHtuit par la pile. p. 1407—1410.
— AoaaaatieU, A.: vt femploi dea diiques lounianu,
peor rftate des sensadons eolor^ Intensit^ relative de»
ceoleus. p. Itll — MH — Uru. h.: De rinriueme de
riobwlortlen de In iiii-r iiiterieure »ur le regime des na|>|ies
arltfsiennes de l.i n-i;iijii des Ctii'tl, p. UM 1417. -
Haubiüny, II: l»ii sulfliydradi- ^li- ^ultr.r'- il.- jiickel.
p. 1417 14IH. - Ditte. A.: Aitiori de» aiillurc.i alialin»
aar le prutoiulfore d'etain. p. 141!)— 1422. — Ktard. A.:
Rerherclip-. sur les suIH(ps i-uprn^u-iuprique» p. 1422 — 1425.
< I " II. .-V.: Sels ile |irot()X)dp de nurnftaniee baaiques.
1^ 1-;^'' 11J7. — llriirv, L. : Sur l'addition de l'acide
b}],i«clilorcuk an cUwuie a'alijrle auuwcfalflic^ p. 1498— 1490.
— Hartoif: De l'oeil impair des Crustae^Ss. p. 1411^1418.
— Kun»ller, .1.: Keehercheni sur le» iiifnsoirei flagciy-
feres. p. 1432—1433. — Torciippl. A ; Sur un ginwuent
de Mammiferea tertiaires, k Aubi.'iia-i .Vrdpilip. [>. 1433
—1435. — Danillo. S.: Influeriip de PuIuimI etliylii|ue et
de rDsavnee d'absinthe sur le» t'unL-ti<in5 motrices du cerrcan
et sur edles de« rousries de U vie de relatioo. p. 1485
— 1488. <— Nr. 23. Buisbaudrun. Lecoq de: Separation
du gallnini. p. 143!>— 1442. — Ledicu. A.i Du cjrrle da
rii-ffimemPnl So» rniplii! )>iiiir furuiider et valider les
liyj.i'tln-nc., PI Ips prupii.itinns t'iiidiiinentale» de Vmlv si-ienop.
.\ji|>ll<'atiiiii a la niMtiiiiiij.n- ii 1112 — 114'! - Kapptirl
»ur un mciiKurp de M liuuqupt ilc I i uryp. intiiiili : Ktudes
sur les oodos Ii luniiue p^hode dau» liu ubenuai pues des
laardai. f. 1448— 146a — Gr4haat at ttniaquaod, £.:
Xamra an Tohnne de lang oantanu dana rotgaalnM d^
Maaimißre vivant, p. 1460—1488. — Roiteau: Obsenra-
tiam pour sorvir k Ntude da PhjrUoxera. p 1453—1454.—
Darboux, (i.: iiiir une proiMsition relative aux öauations
Uneaires. p. 1456—1459. tSunniakuwski. V'.: Uiroon-
Btrmtion d'un thdor&me relatif a la function £ (x). p. 1459
—1461. — Barkier, B.: Deuz moyena d'arair s an jeo
de pile on face. p. 1481— 148aL — Vaaeeak. J. S.: Sur
un mode de transforfliation des fisnres daos l'eapace.
p. 1463— 14H4 - Bonssinesq, J.: Sur nn potentiel de
uuatrp variables. <|ui rend preaiiup intu.tivps rinte^ration
de ri-i|iialii>n du m>ii pt la ili-m -u^tr.iliHii iIi- hi foriiiuie de
poissuu cunreruant le putentii-l iiiversL- a troi» variald«».
p. 1466— 14(ia — Cbardonuct. de: Sur la IraBsparaore
•ctinique de» vorres d'upliipie. p. 1468—1470. — Ditte, A.:
Action du »ulfliydrate d'ammoiuaquo siir lo sulfnro d'etain.
p. 1470—1473. — Kaubii^iiy. H.: InHuenre de la tenaion
de riiydroirPiii- siilfure en preneni-e d'inip »ulutiun de stidtate
dp Iii krl IIP IUP. p. 1 173—147'). — Kiard. A.: S>ur Ii»
traii>i>irmuiiiiii> des Miilile» ^■^lp^ll^ » piipriqüe.^. p. 1475—1477.
— David. J.: Dusai^e de la i-lvpprine dans les ninliere»
(frxsses. p. 1477 — 147!i. — l'rtliieux, K.: Sur les tbrma-
tions li^neuses qui se produinent dans la mueile des bou-
tun», p. 1479-1181. — (iuyot, I*.: Sur ia veritable
Situation de rembooduire da Cbiri et aur le caaal de
punimuiiii ntimi qai rsiie cette Hvttf* an fleuta Zaadiiae.
p. I4äit— 1483.
(Factaatnag fnigt)
Beiträge zur ßescMoM^ der Physik.
Von I>r. E. flerlaiid, Lelirer an der Iv^d. liMhcrenGewerbe-
M huti in ("assel. .M. A. X.
(Fortseuung und Sdilass.)
Karl Friedr. Ganea, geb. 1777. 1) Kfilar
Magni-toinpipr mit llpuliHphtungifemrobnB« i) Erd-
inJuctor mit Nadel u. Multiplieatar. 9)
Nadel mtt Dlmpün-. 4> Theodolit sor BeetfimraBir
der alisolut.en Derliiiatiun: Sternwaite in Gottiu^'pn.
L. C. No. i&bO. ö) Telegrapbenapparat vou Oaus«
n. Weber; phya. laatitttl, OStUagon. L. 0. No. IMl.
6i Fiik'i n'lp Notizen über ein Fernrohr, wplclie.-*, wie
au.t eiiictu Itriofe des Professor Knoch an das Finauz-
coUegioai doe Bcraogtbnma Braooaebvei; tooi S8.
Octolier 1>*07 liervorRelit. (Jhu.sk in llrauiiacliweig lie-
nutzte und welclip-s daspllist wnlil nocb vurlmuden .«ein
wird, Vierden iiiclit ohne Iiitereaiie sein. Ich eiitneliaia
dieaelbeo den Acten des Museum Fridericianum in
Casael: Bei der Erscheinung de« Cometeu von 1811
hatte der Minister des Könij^ichs Westfalen bei einem
Beanche der Sternwarte ia Caaael am 25. September
Digitized by Google
137
di6 pfifft voffhradfliMB PmfiwSIw uifannblilMF ^vAuklnL
E« wurrlf (1>K)ifi])< am 16. OltolMr 1811 dem Pr&fecten
des OckerdepartemenU hwWlIw», du« «das Ueber-
iMmv im d«B vonnaUig» CoUtgio OhnÄho tot-
hsndenen niathenuitischen und physikaliBchen Tüstru-
mente" auxgenonimene, in den Jahr«n 1805 und 1806
verfertigt« Henchel'ache Spiegelteleskop nach Caiwcl
traaqwrürt mcdtn nlle. An 10. Nov«Hib«r wurde
«• abgoMadt mA loun am 21. In Caatel an. Beim
Anapackeii neigte »ich das Mahagoniholz an den Stollen
Ua nnd wieder baMhAdigt; die meUUneo Spiegal, die
Olim*, das genhoto Rad mit der nun Slatir g«harig«n
Welle, das Ocularrohr. dir Kurln l uiiil die mesringene
Waise fehlten aber. Deshalb befragt, antwortete unter
dem JMam de* 4. Jannar 1819 der Plilbet Homa-
boy: aAuct) wnr es mir gui\ztirli unbekannt, das«
dlM aUhier verscbloeiieii gefundene Inatruiuent nicht
dam geMrigm 8|iiagal md OUaar eulliattea.
Durch writcre \acliforachnngen daaarh ist mir endlich
kund geworden, dasü da« Alle« auf Verlangen daa
Eis. Pnfeaaor Gauss l>ei seioCT Abnin wn Uar
nadl GOttiogen von dein bi-i dem ebetnaligien hiesigen
CSoOegio Caroline ange»tellt geweaenen Hrn. ProfesMir
Knocfa bat in Gewahrsam genomnaB weiden müssen,
um allea «tmigeB HtThldjflugiii Tonnbeagen.'' Die
AtdiiidaD SUdta «nrdan mm nacfagesclriekt. Der
SpHfgil kam am 9. Januar in Cassel an, nb«r giinzlich
aanUrt. Er war in drei Stocken und viele Splitter
lageo nnher; abensa waren einige Sdiranben abg»
brechen. Der Spiegel war Inut Urief des I'rofcssor
Knooh vom 11. Febraar 1812 bei gitmer Kilte gut
vwpadct wwdca, der Trane pott hatte 180 IVaaoa
gikosttfl. Nncti R<sf;iiir;it;rm de« Kurstaates recl»-
mirte die tiraunachweig'scho Behörde das Femrohr,
aa 1. Mf» 1814 wwda dia Artskgiri» beaehloceen
und am 9. MSrz an l>r. 0. Un-^^f] aui>geliefert.
Wildt, der von 1811 — 18ia rroleosor an der Ar-
iiUaria- nnd Ingenieurechnle in Oacael war, hatte den
Baflaotar wieder in den Stand gesetzt und dabei an
der Sehianbemnntter des kleinen Spiegels die Worte
gafonden: G<'l>r RodM tue. 1805 in WolfeubQttcl,
mf der Faasui« dea grwMB S^^agala die Jabraanhl
•1808.
John IlosH, geb. 1777. Klamjve; liydrogr.
D^rtement der Admiralität, London. L. C. No. 4348.
Lottie Joieph GayLnaaac, geb. 1778.
Apparat zur BestiiiiinuriR <'.fr Klas'ticitiit von Gasen
und Dimpfen; Polyt. Schule, Paris. L. C. Ko. 755.
Hnmphraj Dary, gab, 1778. 1) Zwei Waagan
<van ihm gallMudbi); Boy«l Inatitntinn, London und
Prof. Bocooa, MannliaitiM'. 8) Batterie, benutzt sur
ZmalmBg dar AOnlian; Rqrnl bntitatiM, Londaa.
Leep. xnn.
8) SidMriialtdHBpa; toyal Soehfy, Loodan. 4)UelM(<>
reate eines bei Constnietion derselben gebrauchten
Apparates; Royal Institation, London. L. C. Xo.
S84»~S881, W89, 8040.
•Traugott Leberecht Ertel. geb. 1778.
Ezccntrischer Theodolit, ausg. 184:^ in Mfinchen.
Engl. L. C. 4562. II. 11.
Hans Ulrich Schweiler, geb. 1778. Wdn-
geiattbermometer ; Sternwarte in Zfirieh. W.XXV. p. 350.
Fr. Wilh. ürfitbaupt, geh. 1780. Down-
■extant, als No. 8 im Jahre 1824 in Caaael Terfectigt;
bi CaaaaL C. No. 88.
•Hermann Van Dtyl. 1; Terrestrischer He-
fractor, au4g. 1781 in Amsterdam; Teyler's Museum,
HaHfan. 9) AdamnatiMdiaa Ulcmakap; IW. Bttya-
Bdloli Utrecht. L. C. No. 2343 nnd 5165.
George Stephanson, geb. 1781. Sicberheits-
bHBpat North of Ei^liBd lutitato oT IBaiBg aad
Mechanical Engineers. L. C. No. 5041, 22.
David Brewster, geb. 1781. .Stereuskup: J.
MfJaiiidibm, Dondee. L. C. No. 1044.
Leopoldo Nobili, geb. 1784. 1) Tiieruio-
elektrisclve Batterie; Prof. Hove, Berlin. 2} Magneto-
elektrische Maschine; in Florenz. 3) Galvanonietci- :
ebend. 4) Dni thannoalakliriaclia 84ul«m; ebend.
5) Zwal GUvuHMHtir; ^bmA. 6) Hagnetoskop;
ebend. 7) Roae von Hetallfiirben mittelst des elektr.
Stromaa erlmltan; abend. 8} MagBetoaloktnsohe Ma-
adäna; ebend. 8) Mknwkop; ebeod. L. 0. No. 18S7.
1700, 1851, 2n2r>— 2n:!L», r.i6G.
3. Cb. Athanase Peltier, geb. 1785. Appaitkt
SBT Untennehnng dar wirknng too Wirme In
teilen, iliirrh ■weK'li? ein elektriücher Sfrnni gehtj
Conscnratoira des Art« et Mi-tiers, Paris. L. C. Mo. 1779.
Piarre Louia Dalong, geb. 1788. 1) Ka-
thetometer 2) Caloriinetcr. 3l TöDemli- Riilnu.
4) Mit Petit: Appai-at xnr Messung der Ausdeluiuug
das QnadaÜban; tt^. Bduda, Farin L.a No. 878,
1480, 944, 1440.
Pawel Lwowitsch 8ehilling von Canstadt,
geb. 1786. Elektromngneti.scher Nadeltelegraph; Akad.
d. Wiss^nscsh., St. Petersburg. L. C. No. 1945.
GioTanni Battists Amtci, geb. 1786. 1)
Katadioptrischü« Mik i ; kuji. 2) DioptrisdMs Mlb»-
skop; in Florenz. L. C. No. 2333, 2334.
'Hanri Pradanea Gambey, geb. 1T87. 1)
DeclinationscompaKs; Conaervatoire des Art.t et Metiers,
Paris. L. G. No. 1660. 2} Multiplicationskreia, ausg.
1888; Padua. Engl. L. C. No. 4B6S. IL 8.
Francis Ronnlds, ireb. 1788. 1) .\p|iarat
zum B«obacbteu der Luftelektricitjit; Royal Society,
London. 8} Bkktriadur Talagraph; 0^ Hamjr WO,
W
Digitized by Google
188
Brii^iUn. ») BdtlrfMkv Tifagnpli («in Theil):
titner Clark. Weitminster. 4) Regen- u. Verdiuutiuig»-
utsHser; Boyal Society, LoDdou. ö) Elaarbygrometer ;
abend. 6) Fhotobarometrograph ; ebend. Lb C. Ha.
1887, 1M2, 1963. 4161. 418Ö. 4207.
WillUm TboiBAa Brande, geb. 178Ö. Ap-
parat aar Aeäwrdantellnas; Bapl In(lliitiM,LiindMi.
L. a No. 3370.
*DohrDiaun. Waage, aaag. 1788 in GumI;
in CsmL a Hbw lU.
Anguatin Fresnfl, j^b. 1788. 1) Fol^gooale
Zonenlinae. 2) FolyguoalB ZuDenliusc. 3) Ringfiknnige
ZonenlinM. 4) Apparat fltr eooatantoa Licht 6) Hols-
■odell and Apparat mit katadioptriachen Ringen. 6)
RingUnse, aus dioptriaoben und katoptriacfaMi Ele-
menten bestehend. 7; Bmmcr mit 4 oonoentriaoben
Docbtan; liauebtthunn-Verwaltiag mn Fiankreieh,
FWis. U 0. Ko. 8099, 1—8.
Cutbbc raon. 1) Zweistiefelige Luftpumpe, aosg.
1789 in Amitenüun. 8) Barometer. 3} filektnakopw
4) Hodella nr Dwwnutratioa der HHiBbleiterwirlrang;
pigra. Cabinet, Leiden.
Louis Jacques Mande Daguerre, geb. 1789.
nMrtgBnpUMn; Conwuntoiw dea A. «k M. nid Hr.
Haeaa, Fwk. L. 0. No. 1237, 1238.
Eatna Hodgkinaon, geb. 1789. Actinometer;
KfW Obaerwlorinm, London. L. 0. No. 1488.
John Frederik Daniel!, fab. 1790. 1) Pyro-
Bieter. 2) Batterie; Kinga fUDng», London. L. C.
No. 1885 und 1889.
Claude Servaia Matthias Pouillet, gab.
1790. 1) Aatinomater. 2) FjrrheUaneter. 3] Tbemo-
aUlrischo Batterie; OoiMervatoire das Atta et ViL,
Fklis. L. C. No. 1429, 1432, 1634.
Charles Babbage« geb. 1791. Rechenmasehine
(uBf oUendet) ; MBnitterinm der WentBehen Arbeiten,
Londou. L. C. No. H l
Alexis Tb^rise i'etit, geb. 1791, a. Diikng.
Miebaol Paraday, geb. 1781. 1) GUardbren
und GlasatAbe zu dinmagnetiachen Terauchen; Royal
Institution, London. 2) Apparat« sn djamagnetiscben
Tamiehen; Ptaf. T^ndal), London. 8) RoHcb und
Spiralen zu inagnet-t!r kti i-.riu n Vcrsuchtii, 1 1 Moiicl!
aur UemoDstration der ilotation der Tolarisationsebene
dnnh Magaetianns «nd EbktrieiUt. 6) Qkabloek,
von elektriitchen Funken durchbohrt: Mn. Faraday,
Lnndoa. 6) Apparat, um den magnet-ckktriacbeu
INukoB n oflnltML 7) Natttrileher Ibgnot nd
FnnbenHpparat. 8) Apparat fttr magnet-elektriiche
bdnction durch einen permaneuteu Magnet. 9) Ap-
parat, raa die ladootioanwiriiaag der Erde n aeigen.
10) Dilbte und 8p»alen. 11) Magnat, difdi t»m-
tische ElektncitSt erhalten. 12) Apparat zur Con-
densation und Verflüssigung von Gaaen. 13) Rühren
mit vcHiüistigten Gaaen; Royal Institution, I^iniimi
L. C. No. 1618—1621. 1668, 1868. 1678—1677.
3355, 3867.
Cesar Mansuite Deipretz, geb. 1792. 1)
Apparat ioir Unitrauobiiog dos Verbaltens dar Gase
gegen das BoyU'adw GeoebK. S) Metallsteagaa aar
UntcrsutliuiiL' ili r Gesetze der Wänneleitung; FaonlM
des Sciences, Paris. L. C. No. 826. 1449.
Jobn Hersobel, geb. 1799. Photograpbieeo
und photographisclH} Apparate; Profe^iior A. Herschel.
Newcastle-upon-Tyne. I» C. No. 1094, 1234, 1286.
Riehard Sheepahanka. geb. 1794. Ter-
gleicfauugaapparat für KtHlmiunti- . Noi timl - Eichungg-
bebCrde des Handi ls-imt-p-i in Lcmdon. L. C. No. 248.
Eilhard Mitscherlicli, gib. 1794. 1) Ap-
parate rar Bestimmung des spedfiseben Oewiebtes der
Dampfe. 2) Goniometer; Professor A. HHaeherlicb,
Mauden. L. a No. 3452, 5082.
*Gta«oppe Rodella. TopograpUsehor Goni-
yoes, nupg. 17!>5 in Padua. Engl. L.C. No.4562. HI. 11.
Baden Powell, geb. 1796. Rcfractionagouio-
neler; Min. B. Fowdl. London. L. 0. No. 1080.
Juan Miiriu Constant Duhamel, geb. 1797.
Apparat soi- Au^cbauug von Sebwingungen ; Poly-
(edknisefao Schale, Pnris. L. a Ho. 900.
Eduuri Harkiirt, ^b. 1797. Maasstab xum
Meeaeo kleioer Süberkumor; Betgakademie, Freiberg
LS. L. a Now 508».
Macedonio Mclloni, geb. 1798. 1( Thernio-
elektrische Säule; Prof. Dove, Ikrliu. L. C. No. 1028.
2) Fresnel-Linae, in Neapel. Eo^. L. G. No. 4668.
* Dellebarre. Milmakop. «nag. 1786 bi H«ig;
pbys. Cob. in iisiden.
* NoWBon in London. 1 1 Wciugcisttlierrao-
atator; Boynl Society, London. L. C. No. 4120.
8) Luftpumpe. 8) LuApumpenapparat. 4) Rofloiions-
goniouiettr. 5.i Modell einer Balunciecdaaipfroaschine.
6) Differentialtbenaonwter. 7) Pyrometer. 8) Con-
denaator ndt Elelctrodnpan. 9) Apparat aar alek>
tii^i L' D Ktitlftduiig in Wa.sser. lül Multiplicalor mit
aatatiacber Nadel; pbya. Cab. in Ijeiden. 11) Ueiaaa-
baronwlor; Stenwarto m Loiden. K. LXHI. L. 9.
•Cuff. Luftpunipi--, in Ciissel. C. No. 154.
*Cary. 1) Passagein^trument. 2j Sptegeliextant;
bi Ihoadan. Dr. p. Sl und 38. 8) Spiagdsairtaat;
Sternwarte in Zürich. W. XI. p. 3.
* Laser. Spiegelaextaut, ausg. in Aarau; Stem-
«art« in UnAu W. ZXI. p. 168.
Digitized by Google
189
*H. Frieie in Barlin. Sonneirahr (Tempel mm
poUito« Hok): KnHlinnrlw-MaMiiiB ia Bulto (X.
4661).
Anhang.
VtcniithBiii aliigtr bmüi TtutaMUiur AfpHnt%
benntit und.
Joh. RegiomontaD. AttrobliieB; OannuiiMim
Vmmm in Ntntberg. 0. p. 96.
Franc Diükc Astrolabium, constr. 1570;
Manl Mnwum in Ureenwicb. L. C. Mo. 2193.
W111«br«rd Bnelliiii Boyeii. Qudmit
von W. niaeu: Sternwarte in I>«den. K. LIII. 4.
Isaak Newton. Capellenofea ; MOoaneistcr in
Londoik UCVo 8T7S.
Chr. Wolf. ],iiftpnnifK', von I^npoU iwftrtigt;
phyg. Cab. in Marburg i vgl. I.cujmjIii i.
Dan, Bernoulli. Inolinatorium, aoig. TOBJöh.
Dietrich in BMel 1751: Basel. L. C. Mo. 1582.
P. Lyonet. Mikroskop: H. Ottnuu» in Am-
•terdam. L. C. Ko. 5164.
Jamee Cook Qmdrant (Riehanl Ganlfiald,
Oork), LxBRBÜOBtiwdet «. Compaa« (Mtribfr-lAiMiBB
in London). L. C. No. 4397. 4608.
Josepb BUok. Waage tu {«e«matiaolie Wunne;
EOrinirfli Mnamn. L. C. No. 885S v. 8858.
Josiah Wedprwnod. Mikroekop; B. OUMT,
8lok»Mipon-Tr«nt. L. C. Mo. 5154.
Hoarjr CaToaditli. Waa««; Bojral FiirtitHUMi,
London. L. C. No. 3:U8
Jos. Pristley. Waag«^ William »ykea Ward.
L. a Ko. 8884.
H. B. d e Sanflsore. Buwlar; H. de Sniw,
ürnf. L. C. No. 4021.
A. L. Lavoiaier. Barometer (von Heynie);
Cottservatoire de* Arta et MMen. L. C. No. 4043.
Rob. Brown. Mikroskope und Brillen; im Be-
•-itzc .1. D. Hookev';« und der MicroMopieal 9ctMj in
London. L. G. Mo. 6161, 5162, 6178.
Frnneia Baily. Ferarolir, womit er wahr-
abhrfnlich die Sonneuiiniiterais« vom 20. Sept. 1880
beoUchiet«; W. Sawtoo, Hall. L. C. Mo. 2360.
Dnwton Tarn er. Mikredtop; in Birflae J.
D. Hooker'a, Kew. L. C. Ko. r.l60.
A. V. Humboldt. Fernrohr von OoUoind, Sex-
tant von Ran «den, Üninraal-Iaatnnnent a. GonioaDeter
von Robinnon: Sternwarte in Stinmlinfg. L. C. No.
2889, 44U0. 4401.
L. V. Bneh. Anlagegonieiiialar, von Fardt Tar>
fertigt: Sternwarte in ZOrich. W. XVTT. p. 27.^.
W. Uooker. Mikroekop; J. D. Hooker, Kew.
L. C. Bow 8189.
Fr. Ronald. ElelttaMmaeaUna; Boyal Saeiely,
l4mdon. L. C. Ko. 1566.
J. Riehardson. I)««Iinatiuü8 - Coinpasa ; Royal
Society, I»ndon. L. C. No. 1556.
Wbewell. Reflenonigoiiionwler vnn WoUtatea;
Mieholaa Brady. L. C. No. 6089.
.1. C. BoBB. IwiBwntiwinm; Kav Ohetrfatory.
L. C. Ko. 1568.
LiTingetoae. IWheB-Chronometer, Sextant,
liypaonietriacher Kocliapparat, Siedcpunktirthertnometer,
Tbenaometer: Geognphical Society, London. L. C.
Bei. 4898.
Spek«. ImlnHnenle; W. flpakn Jnn. L. €w
Mo. 43U».
Bernett. Iha^anr Magnetnadel . Appamt ; Kew
(nwprvatnry. h. C. No. 1557.
S) Tanaieluda» dw a«f dar itiadiMkan Lnndaa»
UMMMk 1b ÜumA «DfbMrahxtnB warftToUmi
Bandichriftan agtronomiiehen, phyiikalischen, gM>
dättaehea lad «atheimatliabiia Ktkalta.
OlnraM die «iehttgeten der in Caaad TnrluMidaneii
Handschriften bemt.«! Iiekannt nnil viflfaeh benutzt
sind, M dürfte folgende Zuaammenateilnng viellaiolit
daahalb ein gewImm Intenmo Ar Mi Üben, «eO eie
alles Vorhandene {soweit dies überhaupt ein wissrn-
eohaftlicl>ee Inlerease bat) nambafl macht'), während
gihgeaflidie TertffnÜidN^gen deeik Immer aar eine
am das andere beransgreifen.
Ij Dem von Wilhelm lY. benutzten Exemplare
von *pi«««*« a^*— 1 flaemiwmi aind vaigeInmdaB
die Rechnungen m der giomen FlanetaHdirt an Ende
anfrebunden Tafehi, ndi der Anftchrift Talmlae Bee»
Bilme iliustrisB. Prindpa ne. Dom. Dom. GniliMlmi
Laadgravii Htaiine. aniaefilwii die Anfteiehonngpa
venebiedtaer tenh den Londgraftn gemaeMwi Be«
obaclitungMl. Bhaahe Bemerkungeu rühren von des
Laadgraiaa &md liiri daa meiete bat, wie er »elbat
an nvei Stellen bemerkt, im Auftrage dae Landgrafen
Aadreiui .Schöner 1,559 gf-M-hrifben. Wer die Tabellen
gaaebrieben hat, i»t aus der kalligrapbieeban Hand-
aehrüfe nieht IManetdlen.*)
2 ObservationeB Btellamm darum institutn«-
Casaellia auno 1686 per Qaadrantem et Sextantem
neo non gUbnm w^orem an—m dlBgeilia ganHIlfatae
onra «t expensis Wilhelmi rnndpravü Tldssiae (85
Seitsn Tabellen, FoUo). Das Manuacript cuthält fol.
fnde AkeAdlto:
'1 Wolf, Zflriclii i- \ m r'i ljniir.Hsi hrift .WII, [>
•i s. Ctister, Ztitstljrilt des Verriim für lu'siii.>icliL (.e-
iddcble und Landeekonde. Neue Kolge, 6. Bd., p. 203.
demen Vemnthnng, die Handadirifken m<k:bteu von Koth-
mann oder Bngi oenftkren. ecbon daebalb unhafthar i«t,
«i baMe <M aptter neb Camd kamen.
18«
140
Obsen'atiuufs aliriuol annoruni oltituiltnis
■neridiutM 0 ipcU di«bas soUtitiomiii und« elicitar
Dedimtio lolis «Itüniio Mquatoris «t poH h^}iu Loci.
b) Obaerrationes pro rectiftcand» Liaw ÜMri-
diam iaititntM per «mhoi minorem.
e) ObmmÜOBm inw'ginonmi itdlinun AHit»-
diBUm, qna.'4 tf-nent calminantex üi meridiuBO. 1585.
d) Übtenratioaea per horologiani, qaod a dno-
duTHHW 01^00 ad 4|iiftrttttt a&te^jiim sol horiioutau
mbirct, iii»eii!iljilif*-r n vcritatf motus dliüfnHchnt.
e) Loca Vera aliquot BtelUrum üxarum aecun-
f) Distantinr Ht<*l!:inim finnm a üOüv iiivicctti :
obeervatae per se\tiu>tem. Gawelli« ir>H5. Visorii«
in inatrumento nondam correctii.
Drr Haupttit«], Titel a, b nnd c aiad vom Land-
grafeu Wilhelm geacbrieben, daa (Jebrige von BoÜi<
■MB'k HRBd.
3) Altüudines aliqnot utpllamm in Meridiano
oharvatae per (juadrautem. 7 Saiten Tabellen, Folio.
V0B BatfaaMin'a Hand.
4) Observationes ftltitiidinum Soüb mpridiftnarum.
B Saiten Tabellen, trelcbe Beobachtungen vom 3U. No-
wriMr 1C84 Üb 20. Min 1590 eirthaHwi. FbKow
Tao RothiriRnn's llaiirl.
6) Ubaervatiouea lixarum in Meridiauu a die S6.
Jan. «aqiiM ad 92. Fahr, anal aaqiiinUa. bt ao im
Katalog bezeichnet, da« Mannacript besitzt keino
Ueberachrift. Jahreszahl fehlt, acbeinbar UrouiUon.
FeUob Von KoCIiBami'B Baad.
6) Distantiae stfllnnim fixanim inter w». 43 Seiten
Tabellen Beobachtnagen vom 22. Februar bia
S8. Jamar 1989. IVilb. Die EÜBnohtug dar aialaa
Tal>e11en !>cheint vom IjtDdgrafcn gHnilin m wdM,
da» Uebrige iat von Bothmann'« Hand.
T) Langitudlata afc lAtitndiBaa ahdlainiB fixantm.
45 Seiten ohne Jahreazahl. Folio. Nach dem Katalog
ana den unter No. S erwihnt«n Tabellen anagaugao,
woU BroviUen deradben.
8) ChiiHtiiplinii Hutliiimniii Bernburgeiwis i1lu-
alriiaimi Prindpis Guiiielmi Landgravü Haaaiae etc.
Mathen atki obterratioBnin ateOaraai fixaram libar
Jiriiiitts. Ein unvollündetcs Wtrk, von Rnthmanii'n
Hand geaohrieben, welche« in 26 Kapiteln aul' 166
Selten H Beaobreibongeo too Inatmnentea und thao-
retischen Abhandlungen enthält. Eine (genaue Inlialtü-
ungaU^ der einzelnen Kapitel b. Wolf, Züriclier Viert«]-
jahrsüchrifl, XXIL Jabigaag, \>. 361 If. 1-^ iat diea
daa Werk, ana dam der ganaimt« Forscher entnelmMO
in nlaaeD gknbt, das» Bjnrgi die P—dalnlir erfoBdan
8b darüber natee Abhandlung Ober die Er-
findung der Pendeluhr. Wiedemann'B Anoalan IV^
p. 68&, weoacb diaaalba Galilei aukommt,
9) Das Goneapt Bottuaanili la den unter 8
angef&hrten Werke, welchea TOaa (, Kapitel beginnt ;
oder vielmehr aiad die 6 entaa Kaptd n dem ofaigeo
Werice geaogni, weil die Relaaebrift j^eMilt haben
Hiftf». l)»riii wird dur Grund zu .-^iilioo sein, dass
dem Rothmann'when Werke die Figuren fehl«i, auf
welche aidi der Xert baidaii^
10) Veiiicliiedene Original- und Conceptschreibin.
gde Kebua Aatronomicis von Tjrdione Brahe und Chri-
■topfaoro BotfaBanno, anefa WiH. SaeUio, welniM all-
bi-reits Librr I. Epietolnrum .\stninomieannB lydlOOia
Brahe edirt sind. 104 !S«iten Fulio.
11) De EeHpiibiu, disp. aatronom. gaometr. phy
aiea et optica, anot. Magno Pegelio, raed. T)r. Dabei
eine aebr rohe Zdchnnng der Mondflecki^n. 15 Seiten
Text; Folio; von Ilotbnianir.i Hand geiohrieben.
12) Epiatola Chriat. Kothmanni ad Wilbelmom
H. L. de Apr. 1688, Edmund Hyltonem de Ang. 1589
et Job. a Dee da Nor. 1689. WahraohaiiiSeli Odb>
o^t. Folio.
18) ignsdam InptaMo BnantaMtatiB et Apapei
Solls ex obavntlBnihw aiui 1888—1979. 4 8tUm
FoUo.
14) OiiaTaHnwa B^npamU da paaMn aUllatimi
fixamm es 1. Gap. lik T Alma«. Pteiamaai 9 Sritaa
Folio.
1») Obaamtiad adk dam Seatmitan Anno 1898
den 98. Daamb. des Morgen» urab 5 Uhr. 1 Seite
Feüo; von Bjrgi's Hand, r. Wulf, Vierte^ahraachrift,
Xra, p. .S87.
16) TabeUa aecenakwnm et descensionum princi-
poarum nieUarum et aateriamomm certis teroporibua
eonsraoBs »ab elevatioao poU 88 gndnnm ol 49 cea^
dnnm. 2 Seiten Folio.
17) TabeUa, in qna eooibrantnr faiea StaDamm
in tabnliB annotata cum locis per obeernktiooee in-
ventia, tarn seeondnm calonlnm quam globum. 2 Seiten
TVdlo.
ISi lyjnpritudincs et Latitudmi-Ji yUgfli^r^
StaUarom ad iuitium Anni 1587 ex Obamimtionibaa
aaenntia per Inafammenta aatnmoanaa Tyehotüa Brahe
vrrificatao, adjanctis etlam Alphonsiais et ('opernianis
eerundem locia. (2 Seiten Folio.) Loca omnium 7
Fbmatanm Anno 1887 tandaJannarii diebne ad eerta
horarum momenta Inntninu-ntii Tych'xiis Rrahc ex
ip«o coelo aimul inijaisita, additis iis quae .\lphottsinua
at Ooparaicanaa ealeolns exhibent in longiludina loci
terrae part. 806 M. 4'5. Eine Seite Folio.
19) Epbemaria Motua Solaris ad annum lb»7.
9 Seiten FoBob Rotbmmro's Hand.
Digitized by Google
141
20) Tabula inaigniorum Btellanun flnirnm ab ipao
yrimipe obacrvstanuB. Anno 1566 «t prineipio 67.
t Mtoa Dappdtfolio. Tgl. Wo»; runtdljiilinMdmft
at«. ^Xn. p. 353.
21) TabellM HeMcae Ulnatriaa. l'rioctjpis ac Do-
nM G«dlalni Landgniva HmIm (enm Tab. iSttwMma
lunnc II vprticc ad latitudiiiem regioniü fil sfradu».
Andr. Schüneri 1&&9). 10 ä«it«D, mta Iheil Tabellen
22) Jctxrrhiiv ■ iviiii/'iiy. De i'otnpositionc An-
liuli guuiiiutiici üiDniuui huroiagioruiii dilKiciliitna ;
Opiuculani Andr«ae Schöijeri 1558. 11 .Seiten Text,
19 Seiten Figuren. 1 Tabelle in Folio. Die Von«da
»t gcsMchnet Marpurgi. V. id. Aug. a. exhibitae la-
Itttis 1558. Dar Katalog bemerkt dam: Schematimu
aumli gBomoniei iM aaiuM tat parte daamt,
38) IVnata natelltia. 160 Mtan Bhmük»,
Folio, ein Thfil in (juart.
34) Tabola übaenratiooain •talianun fixarom per
diftaatiai intar ac et altHadiBM eamndem natMfaaiaa,
pro hAbendi?! (anindcm declinationihu«« et ascensione
recta, nae noa lungitadinibus at latitadinibaa in Zo-
diaeo, auBiiialhal— obaerrataram et rappntatamm a
Christoph Rothmanuu. niathcmatico illustri»!. Hpüko-
rum l'rincipia Aulico. Anno 1&66. Mit einer Wid-
mug an den Landgrafen von JUOmm, A«f Par-
gament. Folio. Veher dpn Inhalt «, Wolf, Titctol*
jabraachrift etc. XXII. p. 3133.
25) Catalogna ütellamm (uuurom exohacmliaat
liimanikiBibiia Haariawa. ad A. 1B98. AaS Pergament.
FoBo. a Wolf a. a. 0. p. 360. Abgedr. in: Cor.
tiuB, Historin coi-Icistis.
26) Christoph Botlimanui, Bemburg«ns. Ur^
ganon mathematieuin. EnUdUt: I.ogistica «exagenarU,
•lochina siniuim et doct.ritift TriHiigulürum. :>10 Seiten
ileinachrift in Quart. S. Wolf, Qeacb, d. AatranflOBie
p. S44.
27' ('lipli. Uot h ni an II i. Astronomia I. II. iu
qn hj-potbea«« l^emaicae ex bypotüeaibiia CoppeC'
win «orrigOBtar et avpfilaatar: «t impriaab iateOactOB
et UBUB tabiilarum Prutouicnruni declarntur et dcmon-
itratur. 146 Seiten (juart. UnvoUeodet. In denj-
nit dem Sextanten aaa 1585, Mondbeobachtan^'> n v .n
demselben Jahre nnd einige Notizen astronomiHclu'u
und uptischuu Inhalt««.
Dieaen Schriften ftigt der Katalog die folgende
BanterkuDg zu : Tempore belli aepiennalia AatroDomoa
regiu« de la Caiile litteraa ad Dueam d* It/ni, qni
praaaidio Caawtllaa tennitt aeripiit, qpdbaa «um rogiaTit,
nt Muweripte Artronaniea BmaauM iMaciiib Wfl.
bahri IT. H. L. ijnaqm Aatnmoad Rnthnnimt, quM-
cunque in Bibliothsca aiaarvantart daacribenda sibique
traasmitteDda curet. Aaianiiiaaa Dnaam pradbua la
OaiOn, maidaqne acaipta aatramniaa Prinripia, Aatro»
nomiijiif ejus Rutlimunni. quao in Hil)iii>(liic.i jirinci-
pali latueirunt, deacripta Pariaioa ad regiam Academi-
eam alaaiaaa, unitta et honoiiAdi nimtw wUa i»
IliRtoire de rAowhnie tvgfült d» Seieiwai» d* 1T91|
p. 130 aqq.
Keban dlaaaa Mawariplcn fiadan aieh von ar*
wähufuswertlicn noch die Mttniicoriijto zweier BQcher
von üenj. lirsmvr'): Rurgi's geoniHtri.schea
TriaugalarinHtrument und Trigonomet ria
maabanioa, welche beide 1648 und 1617 gedmekt
atnd, deaaalben Varfaaaen Traktat von Waaaer«
wercken, sodann daaaalben Bericht anm kleinen
Triaagular-laakranant mit iwayas Ragein
nnd Beriebt sn aeiiiem Seeiielrealo.
Weiter aind einige Manuaoripta Ixjthara Zum-
bach von Coeafeld an anrthaan, Ober Varaucha
nit Magneten und IMatannnaaaer, «od aeinot Sobnea
{'«Mirail, die bpweisBn, dasH derselbe. >o hm^^': rr in
(JoMel «rar — er nedelte apiUer nach Leiden Uber —
sieh aaoh mit Astroaaeüe baiehllUgt hat.*) Dieaalbaa
beMhrinken sich auf Finsternifüsabbildnni^en, Kpheme-
ridcn cte. Ein ni<^t mit Namen veraebones, zum
ThaO in dmitadiar, ThaU in franalMNlHr SpraclH
jfescbriebene« Manuscript: Diarium experimen-
talo mit der Antlia pn eu in a f i i' a 161)4 mag
aaine Entstehung dem Umstände m r Iiiiikcu. doE« der
Landgraf Carl aeine neue Musachcnbroek'sche Luft-
pumpe benutsen wollte. Mdgüch wäre ea, daia Papin
Tbeil an dieB<.*n VerKucben hatte. Er hat jodosb dlB
Diariun niaht gaaohriaban.
q *gL WeV, tieaeUdiM der Annmenie, p. m.
■» a. Kiüair, Anulan der Sterwaarie in LaUea 1. PL DL
Die XII. allgemeine Versammlung der deut-
aohen fteseUsoliaft für Anthropologie, Ethno*
logie und ITigesoUflilite tu Sflinulmiff
um 8., 9. nnd lo. August 1S8I.
Kaum gicbt es iu Deutschland einen zweiten
Ort, welcher von der Nntur so begnadigt wire, ala
Regensburg und »eine Unigebnng. Drei nicht un-
erhebliche Flüsae: Regen, Naab und Laber, haben
durch alle Formationagtied«r vom Urgebirge bia «um
Tertiär sieb dBrehwOhlt und was sie bei ihrem Wüh-
len onterwega geftandao, dam Blaclifeld an der Do-
tm ngeAkrtt auf wdeham vor 7 Jnbrbmideiten die
HAmer mit lieheram yorgcfltU ven dem Warthe der
Digitized by Google
142
ankünftigen Stadt ein Bollwerk gegen den barbftri-
•pban Nonkn wifflBhrtmi. 0«rade dk daakabt« Zeit
drafadwr OMHUehte, im» AMßMajig abw dtr Auf-
gabon der Gemllaolwft bildet, hat in Regensliurg ihre
Spnreo hinterlHaeB, dMB Mie dar römiecben Militäi^
atadt IwM eine Haaptitadt und Haraagaaudt and vor
1000 .Ifthrt-n «flbst die Krtisr-rliclip Rcsidr-nz der Karo-
linger geworden war, deren letxter Spröiuling in der
Gnft TOB 9U Bbhhi tiagiilMB Hagt.
In dipspr durch Geeekichto und natQrliche Lage
gleich auagcoeichoeten Stadt vereinigte eich die deat-
aeit ilireni Bestand. Wip ^pwisupminsnen jeder Mensch
odn Kind aeinea liodena ist, ao wurde auch dieae
HL T«ii>iiim1iiiifl ein Riad ihrea Regenabnrger Bo-
dens, indem die ürgeachichte, namentliidi die rOmiaebe
Zc-it. derselben, die beiden anderen Zweig« der Be-
Btrobuugen drr Gesellschaft Überwog. In dieser Uich-
taag f&farte Oblanaolilsger in die militAriaelien und
MigcilfaihaB TaridHntaas dar rOniaulMB Pruiina Bitien
•in, weldie nordw&rta vom Grenzwall und von Kel-
hatai nn dnndi die Doow begrenit war. Dia Stärke
dar wsT Beaatsnng dar Ovanaa wdttilgan ^vppanuuMdit
besiffert sich iimti ilfii Militriidiiilnnu ii vcni .lahre 1<>7
und 166 anf a&OÜ UeiUr und 7&00 Mann au Foaa.
Wird dnm mdi, waa wir heolRlngn dia Hoawre
nftiiioi), gM-Pfhnet, so darf das röniiBchp Oreuzheer,
da» in iUtieu lag, su 2Ü00Ü Manu veranachlagt
«OTdan. IMea» l^mffaa lagan in StndhgaiM,
unfpreinander wie mit den Hanptstrassen durch wohl-
bebautc Wege verbunden waren. Die wichtigate
Stnaae war die Verbindung von Angebarg nnd Sab-
borg, in deren Nike eine Menge Beate friedfidier
Niederlassungen geftinden werden, die mu darfiber
belebron, wie sich die Söhne Roms den Anfcnthalt
im BarbareBlaade ertrIgUeb m naeben anebten. Ns-
mentBeb aber Ueten die Oribcr nimniagliehen SUdT
zur Erforschung der LebensverhAltoisse jener Zeit,
datglaieban die AUafarangen von TclfÜHgaacliirr mit
Md^adrtektcn lialtlacban Hainen, klrinen fltnt netten
und Gültorliilderu. Für deti uuHgcdehnte:) Handel.
Expairt wie Import, sprechen Inschriflen a. B. in
Aiigabnrg, valeha tc© IDaidarbSodlara, ftwyttrfiHnd»
lern, Hindiern mit Gj-ps- und Erzfignren reden. Für
den aoegedofanten Feldbau aber apredien die zahl-
niehan Boehlakar, jatat Tarlaanana Faldar, «ekha
beute von Wald bedeckt sind.
Um das Jahr 400 ntaiul die Provina K&tien in
nilitiriaeber Varwnltung unter einaga vir apaetabiEa
dnx, ppgen welche die Civilverwaltung in den Hinter-
grund trat. Am intereaiantesten aber ist es, den
LeLetiagenuhnlwftan mahangabaa, watdiB aich in daa
r&tiaehen tiWldl» durch die Berühmog mit den röoii-
aabaa TOikara noabildataa. Tor den aaraataaodan
ElnflIiaaaB daa rfloriaeban Weaana vanelnraad ftit
spurlos jede Eigenheit der deutschen Völkac, walfha
aelbat ibre ainbaiaiaeben Gatter mit den rtaiaebea
vai lauauhtou. An nrarton ^arabmng ganoaa JnpHar
als Hauptgottheit und nach ihm Mrrknr als die Gott-
heit der inblreicben KAuTloute in der J^nnrinx. Nor
widga InaebifiHan naHMo alMbaiiniaelia QotllMKam
wie Alounae, Juj>lfer OrauDua, Aruliianus, Bedaitts,
Sedatos u. a. Die untergeordnete Stellnng der frühe-
na lÜBirahBar gebt Idar ana Aliaai harwr. dea
die verEwcifrlten Kimpfe um 'ihvf Fn-ilteit I'elitT-
lebenden wurden nur su N iele mi Lande lieLaasen, aia
m Fddban n«tbig waren. Die nlteo üäbatüaikr
ungen verwiacbtan aieb, die Sprache wurde veigeaaun,
Kleidung und Sitte von daa Ueberwindem angaaem-
tuen, selbst die NauMn wurden gegen rOmiadie Ter-
UuBoht nnd aar wnatg« Maaiaa, «ia AttOi Arno,
Bato, Cbooaao, Gallo. Oambo, Oattana «riaaeni aoeh na
keltische Vulkcr. Ueber don rechtarbeiniaeben Orena^
wall baben die neneaten Arbeitoa dea LaadeabibKo-
tbakara Daakav ia Kaaaal aad daa Krafariolilara Oaa*
radi in Miltenberg die interessant^teu Aufschlüsse
gegeben. Im Ganaen betracbtet, lassen die Unter-
B^e Anschauung, als ob die l/reinwokMr WlldO ga-
waaen. denen die Römer erat bal>en inflaaeii OMUaa*
tim latagaa, §um waaiMlll«1i aieb ladara. 8» wmm
dif F.ncltindiT in Indien fKler die Franzrijcn in Alijier.
brachten auch die Kümer ia Gemiaaien nicht etwa
erst die Anlange der Cultur. Im Gagaatbeil standen
im Ackerbau die Einwobnar nichts weniger als nach,
beaaugt doeh ancb PKnina, dass die lUtier einen
wesentlich besseren Pflug heritaen als die Rämer. Der
Handel nur lag ia dar Haad der rOmiacben Negoiia-
tono, weidie, wie die PMftetea miBtiriaeb, so naeb
finanziell daa Land aasbcnteten. Der ganxen rtai-
aeliaa Hemebaft mit ibroa acmmmea nnd guten
Betten maditen am 600 die Oonnaaan sin ganalt*
i-aiiii'H F^iide. wolclic von aBB «a «K» BHBpttrtgar de*
deutacben Geistes sind.
Einaa Schritt waitar aarOek Unter die rStnIsehe
Peiiirdr ninchte Tisoillar mit •ii'iiiitn \'rr5;;i-h .lor
Gliederung der vorrfloliaohen Metallzeit in Süddeutscli-
laad, iadom er dea Naano gnriaiar. darohihraFtarie
berühmt gowordenea LeeaBlItan nuf gewisse Ab-
schnitte der Cultnifaadikhilo flbertrug nnd eine Pe-
rioie von TAI» nnva, von Hallatadt at«. nadi diaam
liauptsftchlichen Fundorfen Iwn.nnnfp, IHe Sit«-*!"
italische Kunst |>eriiide findet T. in dem grossen lie-
grtbaiaiplata dar CeHvaa (bei Bobgaa), ia walebar
Digitized by Google
14a
lolUrrfdormige, kahniSmüge Schlugenfibda mid die
■ogen. Cert4>ufibeln neben gri«ebiaehen Oefämen mit
MhwanwD Ftgureo rat' rotb« Orand oder umgekehrt
wiA findan. PMandarM Wtctk bgt mn fcnwr mat
die enggei ipptPi) Hrrrnzpcimer (|CbtM)k welche ini
U^DMt» gt^u die weitgeripptu lodi lltareu Ci»t«ii
vnw 1 vnuw Denuvnnit mwiw ms omu w oh vmv
400 crfoigfeu Einbruch der Gallier ein Bvhn.iflVs Ende
fiadet. Der B^nn der Periode mit deo iicaten
ornen füllt ••twa in H«i Anfang dwi ersten .lahr-
taiMcuds uihI tiült- hiemach die italinche Brun/v/A-it
der Terrauiar«!] noch in dnt zweite JahrtauBcnd.
Ueiwrschreitet man mit dieser Kenntnis« der
italischen Bronzen die Alpm and tritt zanichtt in
die gl&naend entwickelt« UronaMsit der Sdnraiieer Pfabl-
hrat«B «ID. so beg^Mt awv gans eigsoBitigm Ana»
ImdltanMn, massiv, haJUMoßmiig mit IeMmb 8tol>
Im, lialbkreiHrömiigPii Fibeln mit groisen Rippen,
Ritten Armbiadam, deren Enden sieli je in kleine
Spinlen nfUeen, Radnadeb n. der^. IKeee sttd^
di'utFcli'" Hrun/.'/'it stellt T. nii? dpin Beginn der
italischen Nekropolen xiuammen. Namentlich seigt
ma die ItlMiiiebe HdlsUdlar FMode eine vMOar
dißi- italische Fibelreihe big zur Ccrtosafibel hi-riib,
welche durch dl« oeuesten Ansgrabungen in Krain
(QellNrAld too WuImIO mmIi wdter vamlkMiidigt
werden. Kiii fran?: specielles Interesse boten die rei-
eben Brouzefunde von Spandau , welchu I h: Vat«r
lUimilllgl festle. Sie entstammen der Fandation dea
dortigsn Denen Kaserncnbaaes und sind in dsm Moor-
boden io TOstreffHeh erhaltan nnd friseb, daaa man
wegen der Erhaltong dea Metalls noch eher an Ue-
natseeweeeeit denken nUtehte, wenn nkbt Kelte, Oolcb-
meseer, Sehwerter, Lanaceoapitzen and Plrudntflbe
ih'Ihu IlirschliominBtruiiicatcn und Mablateinen die
richtige Pfahlbaiueit oonstatiren wOrden. In dem
ndt ipeAisdeoen Sehldel eikeunl ScheeiffbeneeQ keine
germanische Form, l'-i.« Wii liti.f,'sti' ist. jetzt, dass
neben der aogenscheinhchen Nachbildang italischer
nationalen Charakter Higeu und die Rxi.sten?. eines
entwickelten einkdiieehen Cultus beweisen. In das
Ende dar jlngeren HallstAdter Periode Adlen die
„Farsteugrüber* von Ludwigsburg and Uundersingen.
Wie in Italien, so fällt auch in Deutschland das Ende
dieser wichtigen Periode am das Jabr 400, worauf
die Periode ibigi nt den aerkwOidigeii Eiaenwaffn
nnd BchmneksacfasB von In Ttee. UnaalnlMaMl ftr
die»« Periode ist die eingliederige Fibel mit anttak-
tretendem Scblnsestaek ans ^sen, Bcooae oder Silber,
laanebnMl ndt Ewalleinlagen, ebanao der Araring mit
gegen die Enden bin «nehaenden bflpfan lind dai
Kitenschwert mit langer, dünner Klinge. Aof den
Schwertsebetdan aind gen» Triqoetar mit anfgeroll-
teo Enden» eebneekanertigen Veralernngen angebraebt.
Nach Art der galliacbeii M li iiftn, welche griechicche
Uriginale anfangs treu nachbilden, dann aber in bar-
baiiiebar Weira die OaiiebtaaBge umi Haare in OnMp
mente auflösen, schreibt man die la Teno- Periode am
richtigsten einer noidalpinen Coltor au, die nach klaasi-
eeben VorfaiUem arbeitete. Zaglaieb mit den pboto-
graphisclipii Voilapen Tiwbler's war dmll Öroaa
von Neuvilio eine der volleodetoten und koattMialaB
Bronzesammlungen, die Wohl ttlMrlianpt in Privat*
binden existirt. auageetellt. Sie entetammt dem
l^eucnbuirger See hti GorceUetee nnd liefert durch
die gneee Anzahl der verschiedenartigsten Gussfonnen
den nnwooat&sshcheo Beweis, dase sich die Piahlfaansm
ibre Sebwerter, Veeaer. Mosel, Siebela, Ringe, HSni'
mer, Schnallen u. t. w. selbst dunh Guss in ihre
eigenea Fonnoa fertigten, nicht aber im Tausobhandel
ans ItaRan besogen, wie man frttber woU gerne aa*
genommen hatte. Im KinVlsog mit Ji.r i.rwähnteii
Gliedernng der Bronzeseit steht Unsed's Uruppdrong
posenM:he, eine sSchsich-lauaitzische Gruppe und eine
westlichere und nördlichere junge Gruppe. Ihm ist
eine Tbataaehe, daaa in Hord^Barapn dniab Jabrinm-
derta eine Peri'>dH pclif-rrsi-ht hat, die als Bronzezeit
charakterieirt werden maea, wahrend im >SUdea i»chon
volle Eiaennit entwickelt war. Das im Norden veir»
wendete Bronaematerial sieht er als aus dem SOden
nnd Südosten importirt an, wob« der Verbindnnga«
weg von Mfchron und Schlesien die grdeste Bedea>
tnng hat. Innerhalb der icbleMeb^waenecbim Gmppe
finden sieh laUraieh« Fnidnata d«r BaUatidter Pe-
riode, mit welchen sich auch die KenDtniss des Einens
Terlireitet liabea nag. NördBob rem Posen in Weet-
prenaaen bOren dit Umenftlder auf wnd werden dnreb
Steinkistcngritlifr ci-fctzt, in wulclicii eifh ili<> in-
teressante Gruppo der Geaichtsamen findet, Weaüieh
davon in der f laweita' dauert dta nlne VmntnBlt
fort. Mit dpr Ii» Tene-Gnippe i>l>*'r war in '^».m Nord-
deutachiand das Eisen im allgemeinen Gebrauch ein-
geiUrt. Sie Tine-Einflttiae aebeineu Uiebr vom
Westen her nuB Thüringen und vom Rhein her eich
geltend gemacht zu haben. Da die Ttoe-Zeit Ton
der rdroischen Periode abgeltet wird, ao mag diaee
die Dmenfelder als den letaten nmi Torehristlieben
nnd dem ersten christlichen Jahrbnndert angehörig
baaeichnen, w&hrend die Urnenfidder der acblesisch-
poaenecben Qmppe dem d, bis 3. Jahrhundert v. Ch.
angetbeilt wodan mOaBan. Ala nremdlinge in dieaar
Digitized by Google
144
Oioppei die als durcluuu »»tliofa« Fonnan «nacaMban
fliad, iMMieliiMt Tiidiav ainni altarainiBd gvdnlrtw
HnlsniLß torriaei), im er «u PUu«Bt in FoMa ar-
halten hatte.
Ab wtHoIwi nurOek in der OrgMeMchto griff
Mellllt Von Dürckheim iiut «:i'in<Tn !m Ijiiiff des
JArei bekiumt gewordenen Cirabfund von Kirchbciui
ftfEL, dar udiadloh das BimlMhalwaM zn Tag« kam.
Znitammpn mit Knochen s-oii Moschusochg« und W'iMifit
mitten ini frucLtbuicii Diluvium, ftus welchem somit
nur geschlagene Feaerstoinlamellen bekannt sind, lag
ein von N. nach S. orienlirtaa, hockandea, menaiddieheB
Skelett mit einem geacUHKtiMii SttbilMd anf dw Braat,
neben ornBmentirt«« Topf8c)ierl)en. Der Schädel dea
SitalatU iat atark doUnsbao^hal« Der gana* Gnl>-
Arad iat ttutar dlaaen Dmatiiidai ein hsdiat beaditena-
werther IJeitrag zur Urgeschichte der Pfalz.
Prof. Kl opflaiaeh von Jen* eröfibete ganz ueae
OerieMipnnkte Hb- die Beartbeiltnig dar Tteatehnngan
der mitfcldeutsclun Kevi'ilkerun^' in <1er neoUtUatdlsn
Periode zu den Calturrölkeni des Altarännaa^ an
Piitoiaiam und Aag^rplam» Saina Anrfdilen bMImu
sich auf die UfSrliafffuheif , Fnrni und Vemerang der
sahlrekben Ueschirrscherbeu. fvuch der N'onüeruug
gmppirt K. die Oattaaa Mitteldentachlaada and findet
ala daB interessimtnite und zugleich am weitceten ver-
breitete Ornament die Schnurverzierung durch Ein-
drücken von gedrehten Bastsclinüreu in die nocli
weiche Oberfltcbe dee Geibaea. Von cinfiwhen jw-
rallel nragelegteo Schnfimngen ana ontwiekaK aieh
ein reirh ^'e^'liederte« Zacken- und Troddelrouster.
Ein igyptiacbea OeOaa aua Sakkara stimmt aaffiülig
nrit mitteldentaelwn BrAmden. Aneli gewiaae Stielt-
und Sclinif tiirnamcnt»! beidtr Ijtndcr stiriuni'n buI-
OUig übereiu, ebenso ein Thonoylinder und die iigür-
lidM DarataUnng auf einem aebon 17S0 gaAmdanan,
im Memeburger Sohlos«parten aufgestellten Grab-
denkmal, auf welchem altigyptiache K^bole des
Lebanabaomea mit dem BUtafeuer nnd dam hutriran-
rien WoBücr dnrgpEtellt Hind. I'"inc andere kernminche
Uauptform, die der perlsi-hiiurartig nvlK-neiuander ein-
gcdrfickten kMnen Dreiecke, erinnert an alteypriadtt
Oaflaae, wie aie von Ceanola abgebildet sind.
Nachdem Sehaaffhanaen nonh die Aufmerk-
samkeit nul' die nogeo. „verglatten Burgen" anliaa-
bcb dar Jieobachtnng einer va^giaatan Uanar am lin-
ken NalMofer swinilMa Tfaidilneb and Km g«leidrt
hatte, kam schlieaslich noch eine anatomische Fraga
durch U. V. Xttrfik aur Sprache und mit derselben
anek der aomattelm TheJl dar Anthropologie oder
richtiger dar Zoologie an arioem Radrt. OarBadnar
AhfHcbtoäni U. Avwm Istt.
sprach Ober die OrUta und ihre Maianng zunichat
bei den Primaten, woM er die Ar dia lEimniologie
so wichtige Frage der Morphologie der Augcnliiililen
nntenuchte. GjrpMbgflsse von Aifenorbita der Lemu-
rier, Gebier, Pitkatlar and Anthrapoiden mitoiUMat«
dei! sphr ringehenden Vortraf», wirm Tirdinw noch
zum Schlüsse Dr. liilgondorf« .Japanisches Bein"
(gedopf)ertee Wanganl>ein) herbeiaog, daa naeih im
weitcron t"ntc:-surhunjren bei den Aimis sich findet,
80 dw*» 11. DüuiUe zu der Ansicht kommt, dif .^iliog
vrftren da<. eigeattielia lirvolk von Japan.
Ueber den äusseren Verlauf der dnrohaua «roU-
gelangenen Regensburger Veraammlung haben die
Tagesblätter Deutschlands um lo lieber berichtet, ola
auf dem neutralen Boden der jnngen Wimenachaft dia
TViger der veraeldedenartigsicn polltbehan Anaehan-
ungen sich in herjücher Kintraiht fnndfn. Da mischte
aich auch nicht ein Jdisstou in den harmonischen
Kreis der 951 llieilnehnnr an dem Omgraaa, der,
Dank Ii in L'astfii'icn Rcgonsburfr und sfincii nllen
Genwindebehurdeu, jede«) Besucher in der freundlich-
atan Erimumag bleiben wird,
Dr. Oacar FrnM. IL A. K.
Jkx königl. bayerischen Julias-lbxiiiiiliaiu*
Universität zu Würzburg
hat aus Anlaaa der vom 1. bia 4. August atattgafiut-
denen JubdiBier üirea didkuudei ijUirfgeo Dentebona
ilic L<'o[Mj!dini9cli-(':ii iiliuiHcli: Ak;ii!ei!iie in besonderem
Schreiben die aufrichtigsten, cbrerbietigaten tilQck-
Mulmw HbtrsUi Dr. Vmu Biad,
Professor der ChirurLiie und Director der rhirurgiscben
Jüinik an der Univeraitftt in Jena, begebt am 8. Sep-
tanlxr d. J. die ftaiUgjahrige Feier aainar DoetoT'
pHNROtion. Un.?ere Akademie, welcher der Jubilar
aeÜ 1862, oogn. Dieffenbach, ala Mitglied aagehArt,
nimmt an dieaer Feier dm hardiehaten Antheil.
Die 2. Abhandlung von Band 4ö dsi Nova Acta:
F. Blgtn Oaiilti! Die akandinaviaBben Plagiokha-
gaittiaa und I'honuUfli :uis d-ni: [iiLcklenburgisclicn
DflaTimD. 8V' ^^'^ ^ )
iat enoUeoen und dnrob die Bodhhandlnng von
Wilh. Eagalmnnn in Laipsig an heeiehen.
OnKk tM iL MMliaaaa Mm im Btirtia.
Digitized by Google
MUNQUAM
onosus.
LEOrOLDINA
AMTUCHES 0B6AN
DEK
KAISBBLIOHBN LBOPOLDINO-OAROLINISOHEN DEUTSCHEN AKADEMIE
DER NATDBFOBSCHBB
HSBAOSaSOBBEIf OHTEB MRWlRKUNCi DKK SKKTIONSVORSTlllDB VOH DEM PKlSIDBNTBII
Dr. C. H. Knoblauob.
JBalle fl. S. (lip.^. ». s). Ueft XVIIL — Nr. 17—18. Ssptambn m
bktll: Amtliche Mittheilanf en: VdftnderunMil im PenonatbeBtunilc dt-r Akademie. — Adam Ferdinand Adamo»
»ii-z t - !iuiii<iisi' Mittheiiung en: KnjiejBiBgeDe ScUrifuri S (innilier: Die platonische Xabl. —
A M rr-' III. 1; > : lirii'Mii 1 ;iirL."T. iilii-r ili»' ^VlII•■r:■!L• ilrs /-'i/' ni.'i' ^ ,i!,iliiihi^ hii iiiir.ilvtisilieri /ustAlldcn. —
Umjnij.lii-i lir'M,:-l!-;:i: - 1 . Ai Ii iiMln;, / ..n, ü.iM II S n An a
Amtliche Mit(heiiuiij;eii.
Teiftadenmgen im Personalbestande der Akademie.
(iie!»torb«iie Mitglieder:
Ad 90. JudI 1688 m SoatMk: Herr Dr. 0e«cr mOwlm JMHuxüag, HiKtibvOltmnt ». D. nnd praktlMlur
Ai/.t in RoRtoclc. Anrgononimeii den 12. Miirz 1821; colt:). Fn sn/Ilius.
Am 23. Septeiut>er 1Ü82 au (jütliogiui : Herr Ucheimer Uber-Mediciualrath £r. Friedrieh W6hler, i'rol'ciiaor
der Ghenie and Director dce chamacbsD Labontariune u der üniversittt in GMAtagen. Aui^
geneaimn den 16. AnfiMt 1658; oogn. Benelina. tum Adjunkt orwäli'.t i n 22. 3mu!\r 18T8.
Dr. H. Knoblauch.
Adam Ferdinand Adamowlcz,*)
nieh idirifUicJuD MitthcUunceB dea Hern Dr. Hippolyt Koslowalci in Wihta uad anderweitinn (JaeUen biogniikiach
dugeiuOt ten Dr. laiwlc AMpk leigtlnar» Doetnt der Oynialrik an der WuMteur (Jaivenilit, IL A. N.
Adam Ferdinand .-\ >1 jun o w i cz wurdn am G .lniiuii;- :ult«u Kulendprs;**) 1802 ;ii Wihia in Litauen
geboren, wo leia aus Danzig atammeiKler Vat«r, Jo«eph Adatuowics, ««it dem Jahre 17^8 aia Lebtet der
dantaehea Spaaeba aneMg war. Seine MutUr, Loniee AdanKHriea, war eine gebercse Faber. Im Jabre 1811
io das Gytnnusiuin scinir Vaterstadt, alii Scl)öl< r luifi,' •iiüinnit n. ar))eit<-te er im Jslire 181(5 uiitiT d<T Ix-ifung
aeinee Lehrers Staoialaua Cseraki, eines ehemaiigeu JeKuiten, eine Abhandlung ulier da« Thema ,An
Seeiatea eieata aacatna Iberit* aoa, dia er bd Oekgaabeit dea jihrBahaa Eiaauna ia dar «aaaaatea Aaalalt
*) Vergl. L«upoldiiia .WII, ISäl. p. 106, 123, I54>.
*^^ABdbMii^Md«r^ ^riio^aidem An&atie enrtluiten Daten beeielieB Hcb limmtiich anf den ia Builand
hup. XTm. IT
Digitized by Google
146
gegen zwei, zu solchem Hehnfe von der Wilnaer UniTenritAt delegirte Pi-ofegsoren, Grodeck und Spitznagel,
öffentlich verthvidigto. Eh wsr dien citi für damals ausi^urgowohnlicher Act, der, glcichaiuu ein Nachklang
au dar Zeit dar ahamaKgun JemutoDMibnleD, noch an den Prüfungsmodw diator laUtaren erionerta. Jene
war Too gTOMm EhJnM anf te JOnglinga »pätcrta Laben; ite liatte nlmlieh eüie gaai
besondere Neigang zum Stadium der Natniwiiaanaehaftaa in ihm r rweckt. Nachdem er am 30. Juni dee
tetatgenaantan Jabraa aainan Gymnaaialiinrana a*umia eas laode" beendigt hatte, Ueea er aieh am 18. September
daasenMo Jafam m die pbyeifcaKMtae FaculMt dar Vlhiaer üniTamitlt ala Stndent anflwbDen. Er baea<Ate
nntor Andertn diu Vorlesungen Andreas Sniftdecki's, Jundzillo's, Grodcck's, Loben w e in'n, bestand
am 2. Joni 1819 die Prüfung ala Candidat der Philoaophia und trat am 7. September dea letzteren Jabraa
in die nedkinieebe PacaHftt Ober. Hier machten beeonderi die Torlsamigen Lobenwein'a Aber die üutomia
des Menachen, die d>'s bocb.vL'nlii ntcn Kojanus ühor Znotomic, aovia dia Tartaiga daa barthmtaB KUnikan
Joseph Frank anf ibn einen tiefen und bleibenden Eindruck.
Am 91. Saptauliar 1820 bgto ar die Mfin« «I* ObiAlat dar Ma^ ab, «riaagla am 1. Apvfl
1823 den Grad eines Magisters derselben WiMcntchaft und wurde «m 31. Mai 1824. nach Verthnjil fnmg
seiner DtMertation ,Morborum inter anininlia domeetica obaervatorum index singulurunKjuu couEtauUseima
aigmi" anm Doctor medicinae promovirt.
Einige Tage nach dar FramotioB arbitH ar die AmMbag ala Laetor der Vatarteirloinda an dar
Wilnaer Univer»it*t.
Nur kurze Zt-it jedoch blieb er in dieser Stellung, denn, als im nächstfolgenden Jahre durch daa
ProAaaors B<ganu Weggang von WiJna der Lebratuhl der Anatomie osd Zootomie an der Wilnaer Unbar-
aitlt vacant gaworden, war ea Adamowicz, mit welchem man denaallMn besetate. Im Jabra 18S6 maebto
unser junger Professor im Aoflrage der Unirarsititebebürde eine wiaaeuebaftbche Reiae nach den UniTersitäts-
•tidten Uorpat, Fetenburg und Moakan, «of der er aieh mit den vendiiedenen madioiiiianbaB and Tateriniraa
Kliaiban, Haaaan und anderweitigen, ini Barefcb dar Mediein und TetarinSricnnde einaobbignidaii Anataltau
grttadUober bekannt machte
Ton diaaer Reise nach Wilna xuräckgekelirt, trug er fortan einen Titeil der vergleicbendeu Anatomie,
aowle die gaaammte wglafcbaada Pathologie Wir die Stadireaden der Mediem, osdawar InhitaixdadurSpraAaTOr.
Im Jahre 1829 begab rfeh Aduuiuwicz im Anftrip;' dir UnivorsitätsubriLrkcit nochmals auf eine
grössere wissenschaftliche Baiaa^ deren Ziel diesmal die bedeutenderen medicinischen und Veterinären Lehr-
anstalten und anderweitigen Ina Bereich der Mediein und TeterinArknnde eehlagendaa Anateltan der Hate»
reichischen und dcutsrhen St.'uitin, sowie Frankreichs waren, und die auf zwei Jahre projectirt w&r. Er
ging vor Allem uach Ualizieu, wo er die daselbst eben herrschende Pestis bovilla eingehender zu beobacliten
Galeganhait nahm. Darauf faeraiala ar üngartf aad aaba daadbat n. A. die berühmten StOtereien von
Mezöhegyes und Bobolna bei Preraburg in Augenschein. Aus Ungarn begab er sich nach Wien, besacbte die
dortige Veterinüi-angtAlt, welche danisN als die grusst« ilirer Art in Europa galt, nnd hörte zugleich die
Vortrüge eines Uartmann, Wagner, Czermak, Rosas und Bischoff im Allgemeinen Kmukenbaoae.
Hierauf hielt er sich eine Zeit lang in München auf und freqnentixte daaelbat dia Vorleaniigaii Okan'a,
Sehwab's nnd M nndlinger'N, besachte demDicbst Stuttgart und Karlsmbe mit ihren Tatarialniutaltao
and begab aieh dann nach Paris.
Biar länd er fraandlioha Aafiaahma bei dem hoobTerdienten Zootomen Georg Cavier, an daa er
von DamtaeMaad ans «aiplbblaii war md deaaen vargiefcband-aaatemtelw Samminngen ar eingebender stndirte.
Ausserdem wohnt« ar dlK Ufalischen Vorlräum Cli ini. r^ C r n v e i I hi n r 's, Trouaaeaa'a« LeblaBo'a, a(H
wie den chirurgiadMB Oparationen and Vortrügen des berühmten Dupuytren bei.
Tob Paria g^ig ar naeb dam baDachbarten AHbrt, daasan berBbmte Tetcrialnelrale daiwala nnter
I.fitniii:' Ciiriird'B stand, und hesurhfe dasriVisf die siiimutiiolirti lA-hrrurs.' -Liwoh! di's six-K-ii i,'i_-niiiirLteM
ausgeisvichneten Veteriniirarziee, als der übrigeu an genannter Anstalt wirkeiideu l^ofeasoren, wie u. A. noch
aiaaa Tvard nnd ainea lIoiaaoat*Delafoad.
Anf der Riickreiw aus Fiaukreicb Ijesucbte er die Universitfitsstidtc Marburg. Oicssen, Gültiui;eii,
Berlin, wo er im Frühjahre 1830 eintraf uod die Vorlesungen üurlt's, Uertwig's und Anderer hörte, und
hielt aiab daiaof eiaa Zeit lang in Draadan av£ ffiar naebte ar in dar ysrgleiebend-anatemi/ichaM Fldqpaiataii-
.samnilunp des bekannten Carua eingehendere Studien, besiictitf die Vorlesungen 8atdlar'a ud arbaitots
glcielmeitig in der am Orte befindlichen, damals von i'rinz geleiteten Veterinilrschnlo.
Digitized by Google
U7
ümMmi «r MbM BDeh «iiMB Monat in BtoifWf varwattl nad dan AnftotluH dMallwt Tumltand
IHI BtlBcb dir (InrtitTPn I'nivpniit&takliliiken benutzt hattj», »uch im Laufe dieser Zeit iu tiiilien n wiBseti-
■nhnWilllMn Yerkebr mit dem v«rdieaat*oU«ii Ph;aiolog«n Burdach getreten war, kehrte er im Moost Ja-
nnar 1883 mA WOb» nrtok.
Hii r liatto rieh mHtlmvcilc Virlcn vcrnndiTt. Die Univoraität hatte auf^'f-hört. al.-i «ilcbe za pxistiren,
nnd e« war vou ihr die mediciuitcbe Facultät alloin Übrig geblicbeu. Di««e abur wurde im Jahre 1832 von
dar kaiaarUch rnaiiaelMii Begiomiig in «in« imgMiannte medicinisch'oliirnrgiiob« Aksdomi« amgemuiddi.
Am 26. Mirs de« ebengeiiannten Jahre« «rhie]t Adamowicz eine AnsteHnog als Consultationtarzt an
dem Wilnaer gruaaen Slilitir-Ilospital und daranf auch hold die abi ProfwMor an der gedaohten mediciniach-
ohinirgisohen Akademie. Noch am 1. September desaelben Jahres Ih l' .i a lt seine Lehfthiti|^rit an disMT
Aaitalt Saiaa ontan VoriasnagH» galten dam Stadirandan dos ruaaeo akadfimaohan LehcMnai, snd hielt «
aia «iadar in kteiaiaaliar l^iaal». 8is batralen £e Encycloptdie der Tatarinlrknnde, St» TargltielMiida
Anatanie nad die Lehre von den Epixootiut'u.
Im toaw Zeit arbeitate er den Plan n einer in Wilna ni grOadendeo VeteriaAndinla aaeh dem
Mtut«r dar Veterinlvaehnla an Alftwi aoa. Die Regieraag nahm dieaan adnan Pkw an nnd brachte ihn nn-
gesäuiiit zur Au^luln Ailiin..; ,\ j / a^i t . .ii> .ms.nTonlciiI litlu-n l'rufesscr i-niriiitit, inig alt solcher rmn-
nwlir in der nenbcgrttndeten, und der mcdicimscb-dunirgiachen Al[ademie als beeondere Abtheilnng ainTorleibtea
Amtalt folgende die TetarinlrknBde betodfapda Lebrileber; Pbyrialogie, Heerdankonda, Bjpgiene, FMbologie,
Therapio ur.d tln rnpcutitche K vor. Die Untcrriclitssprarlip war hier die poloischc. Nebfn seiner dirt'cten
Thätigkeit als L«hr«r lieaa ÄdauKtwics e« sich aogelegeu sein, «iik« iiammloug von auf die Zoopatbologie be-
■flgUeban PMpafatan hamatellan, die dam üntarriebt an dar Anstatt an Chrta kam.
In Betreff dip*er M-h fi- TViiji;iriiti n.<aiiinitiitf[.'- i~1 ;'n liciiir-rken, dftisi« dir' Rfcriermiff die(-«'tbp spilter,
nach Au{lu«ung der ^Vll^uu:r iue*Ucimscli-<liirurjfii!ehf-ii AkaUeinie und Veterinjunthiue, der A cteriiuirbchule in
Oaiipat angewiaaen hat.
Am 4. Angnat 1834 wnrde Adamowicz zum MitgUed der Examinatinni-CaBiiUaiaB und am 6> Oetobar
1885 nun ordentHdien Profeaaor der mediciniscb-chirurKisehen Akadamla emanat.
Im Jahre 1838 äbernahm er neben seiner LiebrthAtigkeit auf dem Gebiet« der Vetsrinirkunde auch
noch den Vortng der Oeaelüchta dar Madiein ittr die StudirandaB dar Madiain, und iwar wiedanan ia latai-
niacher Sprache, nnd demnlebat Sberdiee, in Tartntnng daa udtilarwaQe erkrankten FtrojMaor« dar Thmfit
Andreas äaiadaeki, die Leitung auch der akademinchen therapeiitiDclieii Klinik, — beiläufig bemerkt, ein
Beiapiel tob Varaiii%aBg der TbIUigkeit einea LelurerB der Vetannftrkunde mit dar einee Lehrers der memacb-
Kehöi Heilkunde, win aa trabl nor bScbat sdten irfeder Torfcwmaen dOrfta.
Adamowicz war indessen ganz df r Mann ila:^u, solchr Vereinigung in erlulgreiehstcr Weise durch-
miUhren, wie er sich deoii überhaupt iu beiden Üichtuugeu des vortreffUdisten Rufes in Wilna selfaet
aowobU wie «ndi «aswlrta atfrenta.
Wir liaben bereits oben angedeufct, da*» di>" Wibmer Vi'terinür-l,elHani>ta]t nicht als tretrennte
Anstalt ittr sitsh bestand, sondern vielmehr nur eine Abtbeilung oder vielmelu- ein Anhängsel der njcdicinisch-
chirargiaeben Akademis darstallt«. Sie IhUigkatt dieses Hnblimiak war aber eise sehr bedeutende nnd
rage; es wirkten an der Vetcrinirschnle nicht weniger als drei Profensoren. drei Adjunkten und vier Gehalfen,
and der Lehrplan umfa»i<te alle Fächer und Gcgenftäudu der tbeureliiiclien »owohl, als der praktischen
Vaterinlrfcande in einem Umfange, wie man Solches nur in den bedeutendsten Vetcriuünsrhnlen de» Obrigea
Europas wiedertriin. Auch hat diese Anstalt in der That viele tüchtige Veterinlrftrst« dem ruaaiatheii *
Kaiserreiche geliefert; vorschiGdcnc ihrer Schüler thaten sich naclimals als Ijehrer nnd Leiter der Yaterialr*
acibnlcii m W arnliau, Dorpat, Kijf w. ("liarkow hervor oder zeichneten »ich im Milit&r-VcterinÄrwosen ana.
Aber die Thtligkeit nnaeres Adamowios sollte nieht von boger Daner aein. Sic enreiobte ein anar-
wart«tae Ende im Jabre I84S, in welchem ntmKeh die Wlhuur medieiidaeb-eblraigiidie Akademi« aammt der
Vateriuftr-Abtheilung derselben plötzlich durch kaiserliehcn Ukas aufgehoben wurde
Kaeb dar AnfUenng der genannten Anetaiten erhielt Adamowics die AnsteUang als dirigirendor Arzt
am IVihiBer ieraelitiidiett Hoepital, die er Ton da A dnndi eine lange IMbe m JUam iana batta.
NMien der eigentlichen ürztliclien Tliiitigkeit liT He er alier liiclit ftuf, wiswns. Ijaftlich zu arl i iten,
wie er Letzte res schon wihrend der Zeit seiner akademischen ThMigkeit immer au thun gewohnt gewesen
war. Eine gitfaaara AnMhl von ihn dnrofa den Smak varSffantlichten grOasaren und Usiaeren Abkandhmgcn
Digitized by Google
148
VUA Apftiliii'iii war die Fracht seines wiasenscbaiüicben Ktrebens. Nebenbei bekleidete er überdies noch ver-
nUtdow Ufiiitatir, w v. A. wa Jahn IBiS aa das Aak «faiM Prindenten dar WliMar InHialna Ga>
aaUaehaft, in den Jahren 1 857 bis 1800 da* «iaca yisaprtaidaitea daa XinbanooncgfaHM dar VibBar Aoga-
Vargisch-evangelischen Gemeimle.
Am 1. April 1872 feierte die schon gedachte Wilnaer ftrsttiche Gesellschaft in solenner Weise sein
6Qjilirige« Dootorjubiteum. Uebrigens wnrdeo ihm aoeh in Aabatneht «einpr Mgmsnäcben amtlichen Thfttig»
keit von Seiten der Stsatsr^erung, sowie andererseits in Barilckaiiiihtigmg seiner berTorntgenden Leistungen
auf dem Felde der Wiswnaehsft Seitens veraehiedrnfr ^Irhrtan KBipawaliaften und Gflsellachaften wiederholt
Bawaiaa dar AnarkammiBg au Thail. Varsehiodeoe OrdenanielMii, a« WMMwitlieh daa Kraoa daa StaniahHi»
Ordana und daa daa Wladimir-Ordana 9. Klaaie, walchaa latataro ihm dan ariiBahan Adal verBah, Mhnftektan aalaa
Brust, licr Tittl lira-H Wirklichen Staatarntlips, sowie der eines Ehrenmitgliedes de» niilitHriir/.tlichen Departe-
meots in Fetersbarg und der eines EhrenmitgUedea der Vetarinirachole in Charkow sunen liamso. Folgenda
gelahrte QaaaOaehaftan: dia Eaiaariieha LaapaldbibcMStrdinisalw Dentadia Akademie der Natorlbvaeiher, die
Kaiserliche Gexellschaft dar Katurforscher in Moskau, (1i<- flcsi-ltschnft für Katur- und Heilkunde in Dre<»d<^n,
die gleichnamige GeseOatlwA in Heaeen, dia Oasellschaft der Wissenscbaften in Krakau, die schon gedachte
iRlBehe OeseDschaft in Wiaa, dia UilegiadM Gaaallachaft in Pkib, die MOAm OeaaUachaltaB la Knkaa,
Warschau, Riga, Odessa, Kijew, Minsk, Mohilew, nahmcr. ihn in rlie Znhl ihrer MitgBader wf. Enillich darf
nicht unerw&hnt bleiben, daf» ihn die uicdicinische FacutUt der Jagiellouiscben lliiiimallll in Krakau hunoris
aanaa mt dem Doctordiplom bedachte.
In solcher Weise hochgeehrt and allgemein geachtet, sah sich Adumowicx im Jnhre 1880 leider durch
körperliches Leiden gcnöthigt, der öffentlichen Thfitigkeit «n entsagen. Häufig wiidorkclirendo sathmati.scbe
Anfiklle der heftigsten Art er8chwcrleii ihm daa Auügeben, ja swangen ihn zuletzt fast völliger, körperlicher
Uathitigkeit. Ein solcher An&U war ea anch, dar Um bb 80. April 1881 des Lebens benuibte. Adamowios
atari> als gläubiger, proteataatiaeihar Ghriet, dnrdi AwaadUduB Znspmeh des Wilnaer eraogelisoben Faatora
Xoeb auf sein Ende vorbereitet.
Waa daa Familienlaban daa Vantorbanen anbatriA, so hat sich derselbe im Jahre 1829 anniehat
■it eiatm TVlnlem ana aKpohdicliera Hanae, Eva Zborowaka, verhairathet. Ana diaiar Eha gfay itn Sohn,
LaJBalanB, hervor, der in dem Alter von neun Jiihn n starb.
Im Jahre 1874 verkw Adamowica seine gedachte Uattin durch den Tod.
Zmi Jahre qpMar ging ar eine sweete Ehe nK einar Wittwa. ÜMMoa 8o|ilria RadannfaK gabarena
Kamiek», ein. Diaae nraito Eha Uiab kmderlos
(Scklusü folgt)
Ebigegaugene Schiiften.
Vom Ifi. Mai bis Ij, .luni 1H.S2. Korti^etziing,!
K. Danske Videnskab. Selikab. in Kopenhagen.
Skrifter. G. Raekke. Vol. I, Nr, 5. Kjobcnhavn
1881. 4". — Boa.s, J. K. V.: Otii vi\ t'ussil zebra-form
fra Bmilieut, laiiipu:), p. — 3110.
— OverKif,'t <iviT lift SlI'^I(»1i^ l'iirbandlinger.
1881. Nr. 3. Kjeli- iiluivii 1.H81. l iiiele. T. .N.:
Siegte iaierpolatioDstorniier tor ilobbelt»tjeruer. p. läö.
— Hanaan, F. C, V.; Ucmacrknii^ aas iaUgiMiaa af
diffcrentialligningen f 1''", u\ i. i« — l7o -
Uohr, Cfa.; Om lovon ibr den letouinke sainiuentraekniiij;»
bajde, betragtet soni funktion af de tetaniiterende iirilatio-
uers antal i lidscuheden oe af den cnkelte irritationa styrke.
f. m— 19L
188S. Nr. 1. Bjafcanhnra 188S. 8*. —
Topaae, H.: Krvitallofrafiakkemiake iinderjtsgplücr o\or
honelege forUndäser. p. 1— H2. — Stovnstrup, J,;
Noiae teutbologicae. p. 149— 16& — Opnernaan, L.:
Om vor kundskab om priulallanai fltaaqgda mHleas i^tnu
f^ndacr. p. 109—179.
Hatnrwiiscnschaftl. Ver. für Steiermark in
Qraa. Mitthoilungon. Jg. IHÖl, Graz 18Ö2. 8», —
Kiimpt'. .1.: l eber rme nordische Keise. p. 3 -67. —
Hoffer, K.: UiulogiscUe Ikvbachtuugeu au Iluuunelu und
^j€hmarutzer- UomaielB. p. — id.: BeachrcilNmg
eines instructlTcn Neiica von BouAu» eoN/tMtM Sehanek.
]i. 93 — id, : Vemeichniss der in der Umff^bung von
draz voikiiminenclen IliomiiWarten. p. Itltt— K©, — Hoer»
lies, K - KrvU)eb4'n in Stciennark. p 111 — 125. — Mojsi-
scv ii s, A. v.Hi: Streiftoiireii im liiedterraiii son lieJIve
und in der l'nigebung tun VUUuiji (Comitat Banui)« m
Uiwan). p. lau— KUi. — 14.: llweaTliiiMiBi xarStagMUar-
ÜMna von Bellye. p. 169—1». — ITUhelnVO.: Ola
atmomklÄchan Niadmchlga ki SUaaraiarit L J. I8BL
p, in—vsi.
Inutt, Brimlak: Da proprietate quadaai lue*
tkioia potentialla oorpomm bomogeneomm. Dteert.
Berciliüi 1871. 4*. — Ueher einen Satz »uti der Po-
tent i«lthe<:irie. Sep.-Ahz. — Die Figur der Knie. Ein
Beitrag y.ur «uroji^iischfu Gradmessung. Uftlin lt<7.S.
4**. — Apparate zum Studiam der Arithmetik, iiraun-
Digitized by Google
14»
■ehwrig 1878. 8*. — lailninMnte ittr Aatnuioaiie.
Bnmwchwaig 1878. 8*. — Zur Xheori* dar Sagd-
fimctioneD. 8«p.-AbK. — Bamarlnagai fibar den üebt-
wechs«'! der Strriic von Algotfypus. Sep.-Abz.
SooieU entomologica Italiana in Florenz. Hui-
lettilio. Amin XIV. Tiiim stn' I, Fin iiZf ISSi; S". —
CaTkniiii. (i. : Namutionc drlla rarursiuiie tatu »l Volture
ed al l'oiUno nel luglio dd löäu da A. Biradt, ü. Caroti
et G. CavMina. p. 1—90. — Catatü«u «Ic^li animali reccoHi
al Vnltur«. al PolKno ed in altri laogia dell' IlaJia mcri-
dionaip e reotrmle: Simon. E.: Aracunidae. p. 31 — 47. —
Fanraifii. 1-.. M\riiiipn<lu p 40 — 49. - Tarifioni-
'V 0 r.zelü. \. r t c 1 n n <■ 1 1 i. l'.: Orthoptcra. p. 5<J— 53.
- MacLaclilait.il.: Neurupler». p.64. — Ca van na. (i. :
iU'iuipti'ra. p. 54—61, — furo. A. c Manciui.U.: I.ojii-
doptPra. p. 63—68 — Bandi di Selre, K.. Picrioli, V.
B Cavaiiiia. (J.; Cüleoplera. p. 6.1- l*>. - üribodo, (J.
o Kmory, C: Ilj-nipnupli'ru. p. 81 — 84. — Gif;liuli, H.
K. e C'av'aniia, (>,: Veripbrata. j>. Rl— ft7. — HprlPüC.A.:
II polimoiüiuiio H la partciioir)*!!!.-«! in ulcuiii .^cari tllama-
^iiiii. p. .SR— Mü - ri. i :.ili. I' : Ni.tpcmotniiliiffii.he.
LI41--I'i<l. — Ciirii A ili IUI ratalogo dpi
cpidutteri d'ItaJia; iiJUiiiiiU' uiic l'iraUdiiio v lortririiie.
p. i.ii— ir.<i.
Berliner Entomolo^iche Zeittohiift. I!>1. 26.
1S8'J. HK 1. Hirliü KS82. y fGpsi-hr-nk c\ea Ilm.
l>r. H. Dcwilz in limiin. M. A. N.J - — .loseph, ö.;
Syauimatiscbps Vvrzcicbiiuiii der in den Tropbtdili-Grottcn
von Krain eiuJteimisrben ArÜiro|M>den. p. 1— 5<). — be-
«iti, ä: Daiwr dia Fikrang an den KörperanMUiaai dar
loaecleB. p. Ol— «&. — id.: Waatofrilnuimclie PapIlioaaB.
u. CK— 70 Pli'ilz. ('.: V.hn^p IIpii|mÜDen-(iattun^n u.
(leren Arten, p 71- 82 — Ost en Sarken. C R.: Dtplera
from llie Pbilippinp Islajida. |i. 83 — 120 — Kartch. F.:
Neue .\pogouii-li des lU'HiiK r MiiM inii^, p. !21 — 12H. —
Kirsch, Th-: Cleotkera und Chnoode» Abrvdrothü Ksch.
P.1M. Oprhard,&t Lagidaflefaiaciwhaa. pullB— UÄ
— SorhaKiD, L.: Am meinen enlonoUigiiclMO T^ua-
hurhe. p. 12!) 1^" — id.: MetintofAapte» tmdhu ScUff
(Bipunctauu.i 7. i. ji IM— 160. — Staiidiager, 0. und
BanR-llaas. A.. l iber einige neue I'«riiiis.->i»s- mid andpre
Tai);faltpr-.4rten ('rntral-.\aipns. p. Ißl— 177 U nr:itli.
E. ii.: l'cber «ine Loadtorm de» FamuMtus AcUus kveruu.
oad ober l'arnasgiMt Delitu Esp. var. Curj/bai Fiich. p. 178
~180. - Qupdenfeldt, M.: UiagnoMn neuer Staphyliiim
■ng dem Mittplmeer-Fauneiigebiete, p. 181—183. — Karsclt.
V,: Kin neuer Skorpion von Salanga. p. 184. — Queden-
faldt, G.i Ulacaeaeo dreier afrifcan. CcnunliTCideii. Jf-l^b.
Putttfan. X.: Aiklia. Sen.^ta.
Soeiedmd eiaBtUle« Ai|wdaa in Iomm AiiM.
Annlea. Abril 1882. Entiega lY. Ttm> XIIL Bnema
Aiiea 1883. 8^ — Krause, O.: Condklaiiaa de tnucion
en loa ferrocarriles. iContin.i p. 146—168. — Berg. C.:
Fanaga knidaMiNlMca. n. 1M-18L — Arribiliag«,
£. ll: AaiiSa ai««£na. f. 168-I«i.
Z. K. Oeologia«he Bcidliuitalt im Wian. Jahr-
buch. Jg. 1882. Rd. XXXII. Nr. 1. Wien 1882. 4«.
— V. naaer.F.: Zur Erinaeraiw an Dr. AaiiBon^. p-1— &
- Tietze.E.: Die geognoitiieGai Verliiltniase derOcgtod
von Lemberg, p 7-152. — HueriiP''. R.: Siiusclhiprrpstp
au» der Braiiukohlc von (iiiriarh bei Tuniaii in Stf ii i tnurK-
u. 163 — 164. — Wundt, (i.: Ueli«r die Lias-, Jura- und
Kräde-Ablagmiugrii um ViU in Tirol, p. UVi—l'.iJ.
— Verhandlungen. Jfr. 1882. Nr. 1 — 7. Wien
I88S. 4«. — Y. Iluuer, !■.! Jahresbericht- p. l-ia —
Fuchs. Th.: l'obpr pinige l'nnklp in der phvaischcu Gco-
uTiipliie dl .Meer..>s p 1» 'J4, - italfpltlli.: Minera-
logiiicbe .Nolijten aim liubmcu. p.24 — 27. — Krauibcr^er,
D.: YorUufig« MittbeilungcB «bar die BuaHaaiarhe Flach-
£uuw der Steiemark. p. 27^ft, — HoiaiaaTics. £. v.:
Zur AlterabaMiauBuiigdir triadiichtn SiAiM^
Bargta in dar AalnihaaiadiaB 8iappe. p. 80-01. —Id.:
Ueber da« Vorkommen einer muthmasslirh vortriadischen
Cephalopodin-Fuuna in Sirilien p. 31. — Uhliir.V Vor-
lage t!f'nl(ii;:M-her Karten aiLS dem nordiiBtliiin'ti ilali/.ipii.
L32 — äit. — Hoerues, U.: Trionj|x-Ke«le de» KJagcii-
tar Miitr™* ran Tri£ul in aidafaMrii. p. 99 40.
Id.: SlineateTarta (Maalodm nad Dleröccroa) ans der
BrannkoUe von Ctriach in Steiermark, p. 40—41. —
ßzehak, A. : OncvjjA<jr(f. ein neues liivalvcnf^enos aus dem
mAhrischen Tertiär p 41 — 42 — Vaeek. M.: Vorlage der
geolomscben Karte des Non!)l>t'ii,i.'s p. 4^!- 47. — Fuchs,
Tb.: ^obcT^^g^peiagische t^^^^md^tauna. p. 49 — 65.^—
dur(b walebea yiijiiliiHiiilia MaaMii vM daa AaAntHi
derselben beding? p SS— e& — Pa«l.K.Bl: Qeolosiache
Karte der Gegend von Saaofc nnd Broxow In OaBzien.
p.bf) — rblij;,V'. : Vorkommen von Niunmiditen inRo|ia
in W I hti;ali/.i.'!i. |i 71 — 72 — FouUun. II. v.: TUp t<ir-
ntatiun of golduuggetti and plaeer-depostts by l>r. T. F^i^lc-
atom. pi.7S— 74. — Hauer. F. t.: Der Scogiio Brusnik bei
St. Andrea in Dalmatien. p. 75—7". — id.: Meteorsteinfall
bei Klausenbur?. p 77 - 78. — Brezina, A.; lieber die
Stellung des .Mö<.s«r Meteoriten iro STiteme. p. 78. —
Kuclis. Th : l'elter die uutt-re tireiize und dre liiithy-
inetrisehe GliederunR der Tiefseefauna. p. 7H — HJ. —
Bittner, A.: Mittbeilungen über das Alttertiar der Colli
Berici. p. 82 -94. - DeStcraui. K.: VorhluÜR« Mit-
theiluni; tllx-r die rbitischen l-'osfilien der apuanischen
Alpen, p. !»fi— KHi. — I hlig.V.; Ueber die CVpbaktpoden
der HMbsleldüt liirUten. p. KKi — 107. — Kramberger, D.:
Iteinerknii.:«':! twt fnssUen Fi&rbfauna der Karijathen. p. 111
114, KzMiiak. A.; Die I. und 11. Mediierraiiiitiit'e im
Wiener Be. km p 114—115. — Griesbm h. C. 1..: Gpo-
blgieeiia Ski7/>':i au^ hidipn. p. llt'i— 122.
— Abhandlungen. Bd. XII, Uli. 3. Wien 1882.
4*. — Hoernes. R. u. Auinger. M.: Die Gaatcropoden
der Meercs-Abbigcruugeu der enten nnd xweitan miocinen
.Mpditerrau^lufe in dpr ostemidiiAH
». Lfrg. p. IIS— ISa.
Sdgt)
Sie platonische ZahL
Von l'nrfiMaor Dr. S. GOuther in Aiisbacli, M. A. N.
0« wisse Donkclhoiteii in den platoniMhen Schrif-
ten haben von jeher dem Scharfainne der .\n«leger
laiehüdia Galiaganliait lur Uebuqg daigaliotan. Jana
StaDan irabeaondere, mlehe TOn wiailiaaiatiedieu IMiigeD
handoln, erfreuen sieh bei den Auslogum keiner be-
amdaren BeliebUiait» nnd anter ihoeo ragen wiedenun
baaendarii iwai herror, an weleha aidi aina anagadehata
literator gekiui].(>. hat. 'Wiilireii.i jf<i.>(h die eino
SUUvu, die aiu dem Meoou, durch die
DeokaTai) dmIi deaa UrthaOe allar Bkeh-
TantiadigaB^ dar wawaitlifhcn SahwiarjgkaitaB ant-
Vi Beneeke, l'ebvr die gaaaMMadie Hjpathaiia ia
Flaton's Menoii, Klbing ltM>7.
' Man vergleirlie hierzu Friedlein's „Beitrage cor
Geschichte der Mathematik. HI", Hof 1878. Favaro's Schrift
,. Sulla ipotp.si s;<M>metric» nel Menone di l'latnne". Padnva
1S7.') und gM\7 besonders Cantor's ..Vorlesungen iiIkt fie-
sihiclite der Mathematik". 1. Band, Leipzig IStl. wu
S IN, Ii. eiiigelieridi-n- Mli;li<'lliiMgen Uber da* ..lieni'iiiigtfl
Kapitel des Mcnun" gemacht werden. Cantor hebt hervor.
"mi israr nicht, wie man wohl veraatliet
viel Neues in wisseuschaaUcher Htauicht
aber cia ariieblicharFeMachritt indarUa-
Digitized by Google
150
kleidet worden iat, schien die andere bi« in die neuest«
Znt hmia ■Um BmülniiiflM «iMnidiar EngetBB
einen tntaigfla "Wifior^tan'J enf:-( f-rnfpllpn TO wollen.
Naoerdinp jedocll wird uulU diu^cm Ueguor VDii uUeu
SeHcB her energinch zu Treibe gofningen, und wenn
■MB auch noch nicht behaupten darf, es seien diese
Bamtthungon bereits too Tollem Erfolge gekrönt, «o
aahamt doch der Schleier, wckhcr M«!^»^ fiber dem
Ampnehe die tiabinnigen FbUoeophaii ]a$, neh moiir
und mehr IBften tu wollen, En »ehr vaBentlidiee
Verdienst liat sich hierbei ein fr«n»;if.i.>« hur Geluhrtcr,
ProfasMr Dnpaia in St. Germain eo Leye, erworben,
Ton dem die neueste monofrratphieehe Behandlung der
alten Streitfroj^o herrühif. (li r.ti lt.i' in ^-liuct
Braachttie >) so nemlick Ali«» gesammelt hat, was sich
am modernen und alten Autoren
!rr-.sru wnlltf', in thun wir am Btwten, uiuwren eigenen
Bericht, welcher dem Leser eine rulLstUndige und
U«n UAmklit «ber den Mi|M*IicUielHn Stand der
iSachü vcrwliaffp!) «nU, mn^rlicliit otiu't' an ilie i^fnaniite
Hdirift anzuM'hlK*<w.'i). Aladarm abw werdf« wir auch
nicht wMden, von den Eutga^uui.iron Nolix n ndk>
tneti, welche der fi^n!5ö»iiiche For«'lier erfahren hat.
Würde unsere Rceproehun^ unmittelbar auf das
achcinen des „^ombre K<<oin<'tnque de Piaton" Mfldlgt
■ein, so würde dreselbo ziemlich einaeitig haben ana-
fldlon müMen ; nacbdeot jedogh imwifdian mehreie der
berufensten Fachmänner Stettuqg an dem neuen Er-
kläzuqgaTeimwhe genooumea tanban, kamt das Bild,
wdoliH wir III flntwerfbn voriudien, ein mnAMendaraa
nnd loltiiferes werden.
HeXT Sapuia beginnt damit, in geschichtlicher
BeihenftiUt» nna die Annlinnniiga dmntageD, weldw
picl] Iriihovi' H^arlicitcr KPines Tlieina-s, Matliciuatiker,
Philologen und l^losopheu, über die platonische Zahl
gebildet baben. IMese uXbgl kmnnt vor im Bad»
vom „Staate"; Sticratea und Glauran unterhalten sich
mit einander über den Aufschwung und ^^i<Mlergaog
dar Stanfan, vnd der Entere entwickelt hei dieser
Gek'srottheit jiMit- cifieuthUmlichu Theorie, nach wel-
cher diese [wiiUseheii Erm^hoinungen durch arithmeti-
sefao Gesetae gmsdt sein »uIIl'u. Ein gewisser
„6Qt9fto^ ytMfirjTQtxoe'* a« für di« grünen oder
geringere Tüchtigkeit «änir Oenentien tob Stanta-
biirgem raaii.«'gebcnd. Van Bachtnwii^en Hellte der Ab-
■eiilnia Ton Ueirathen nur m bestimmten, im Hin-
Uäek tut die geometrische Zahl ansgewSUten Zeiten
geilntllrt VWdnn, damit auch die Er/.vupmti' und (ic-
bui dar Sind« möglichst giituttij^ Tcrmiue einhalten
kHmie. Sa aber die BehSrden mit dieaem Hatnigeaeta
') l.i- iivriilirr (,H'<-^™^'*''''|ii'' '''' l'li>'"" Ititp-riTi rjuion
nouTclic|MurJ.I*upuis. l'aris. Librnirie Hacliette. IbSl. tiiä.
nicht vertraut seien, so müsse nothwendig Verfall de»
finden wir die plntnniwlip Zahl auch z\im Oefteren
all" die „Hoirothsialil"" lic/iicluipt. Dlt Posrus niui.
welcher die Eigens<;luiften diT Zulil mathematiKch dar-
lagen soll, ist eben der seiner Dunkelheit und Sehwer-
Yerstfindlichkeit halber in ttblem Rufe atchende. Wir
zieliLii e» vor, iii< ht den griechischen Text selbst, der
eben das Kreua der Intanpreten bildete^ sondern die
BathkufMlM VebaiMtnng deiselben wiedenni«;eben,
welche mch dem Originale möglichst getreu anM-hliesst
und auch fiir unsere weiteren Betrachtungen als Grund-
lage dienan kann. Bethknfa ▼erdentaebong hat den
fuliieiiden Wnrtlaut :
ein gottliches Erseugnias giebt es aber einen
für da» menaclilleiM da^^pn einen, welchen eine Zahl
umfaast, in weldMT nb dm Uainsteu Neuner sowohl
potnrinnda, nla tneh dnroh waehadsritig« llidtipli-
cation herrorgebrachte Vermehrungen mit drei Ab-
stünden und Tier (iliedern aller ohne Bruch und unter
(■mainaalMMiohein Nenner stabend enelMinen laaiiin,
mag man nun Aehnlichc« oder Uuiihnlichee rcrbinden,
multipliciren oder dividiren. Da» kleinst« Vertiiiltuiss
jener beiden menschlii'htv: uinl p;öUlichen Zahlen iat
3 : 4. Dieea» mit 5 Terbundeu, lieCurt xwei Fropor-
tionnlaaMan, naehdem dnünal Ttnaelirt worden ist;
die oiiu', die gleiche^ g^ohTidmal getiomraou, näm-
lich 100 mit aioh seibat mnltiplicirt; die andere aber,
die mit enterer swar gleieha lüugo hat, aber oblong
iiit, bo»ti>hend rr-^tcnü ans der lOOfhchen Qnndratahl
einer der Diagonalen einaa iknadiataa mit dar Seite 5,
welohe Diigeaale ratitaial iat, wenn 1 snbtrahirt wird,
dagegen irrational, weun 2 suhtruhiii wird, wodurch
beide irrational werden — ferner boBtehend aus dem
MMfiMdm Knbna von 8."
Sehen wir nun zu, wie üii-h die Krklärer nüt
diesen rUthscUiuileu , dem oberüiichlichen Anbliek
gendeni aiwnlaa ambainindw Werten almtflndnn Ter»
sucht haben. DnpuiH führt eine jrrome AiiAihl solcher
ErkläningsTeniacho auf. die sich luidit nath vcr;*i hie-
deuen Abthoilungen gruppiren loHt-eu.
Eine eritte Abtheilung um&set diejenigen, welche
oliisn cingi^tiilien müssen, sie wttaaten mit der Zahl
nichts onzufangon, Hierbar gtiUM aehon Aristotelea,
der der platonischen Tbeom nnr einige Bnraebtignqg
zugesteht, sieh aber «Ifcnbnr aatbat darüber siiht rlüllig
im Klaren ist, waa es mit derselben ftr eine Bewandt-
>i D. RotUanf, Die Hatbeaaiik aa FklaiA ZaUaa
und seilte Bori<>hungen ta ihr, nach Pkten*! dgeaen Wer-
ken miil den Zeiisiiiüsen iilterer Si-hrifwieJler, Jenaer Inaa-
griralilihsertution, 1^7«. .s. TJ. Itetliluul^j deutsche uimI Vin-
ceoi's trsnsoaisrhe L cbertragung kommen aick äcnrifch nabe.
Digitized by Google
161
nim bibe. Cicero acnnt bomt» die Zahl dm Fkton
MB BVthsel und benutzt dii«elbe Kewiaaennaasen ak
Muster, wenn ea üirh um die Chamkteri»inuig becon-
dem duiiklor Auaaprüclui handelt. Im Alterthum
habeB mh teuer Ibeon SByntaeuB und Praeltui
frnehtlM mit dar BUhMUSanng ba«Iiiifli^. EbenM
wenig gelang e« dem beg«iaterten Veralmr Iktoo'a,
UaiaigU» Fieino, dar 8chiri«ngk«t«D Hcnr m waidM;
«r half rieh deout, der Stalle Sberimpt etnen Snm
abzuaprocboii, wogoj;«!] zwei Jahrhunderte früher der
falaiutaato Scbolaatiker, Tboniaa Aquinaa, die un-
geiiMsiie Xttne des Avadmekee fttr dewn TJumMoA-
lii.hki.'it vi'niiitwdrtlii'h iicnittclit liiitto. Auliiiliili, wie
Fioinu«, suchte «ich Montuolo, dewen Urtheile fraüieh
oft an OherftWilwihlhiit etNito, ma der fiaahe m
ziehen, wogtijfen Mt'lftiK'hton zu dcmnelbcii Krjtcb-
uin kommt, wie der heilige Thomas. Auoh Bodinua
(IBSO^ISM) meiat, wma AfkMelae mam Lehm
ia dieaem Falle hahp imtpriipft diin hkiminpn Inswn,
so habe dies iieincu Uruud darin, weil er deuaolben
selber nicht gdiörig yentanden habe; Bediane eelbet
enteehUeaet »ich zu keinem eigenen LlliBitii|^Y«nnicbe.
Ebcneo wenig thun die« Bonillaud, Hnmblot, Le Clerc,
der die StoUo in seiner cigetkcn Weise übensetxt, nicht
aber dentei, Gouiii und Barthflij fit Hikin, dv
als Kümar nad Oammeniatcrr dea AriateWea k den
nwlHtaB Sniaaii herühmte franaSaiaeh* StMtnMBn.
Wir lelmoD jetat zu den ^petheeen — ea
•nid defan nu Omtiew oenn wdcihe vor Dupnia'
Auftreten fiir die Heirat hs«ihl auftrf-tclh wonlini .iinri.
Ihe willkUrütihste darunter ist wohl ditgenige du*
Hiilon JadMOB, iraleher die ZM
P •{« + 4» I 5» = 50
«ctste. Mehrere iSehriftateller au« dem XVL J«hr-
haadevt gbwbten eieh fltr
!• = '3 -f- 4 + 5)3 = IS' = 1728
witHolieidon zu sollen, s« Volternmujs (1452 — 1522),
welcher allerdings zwiHchen dieser Zahl und 12*=20726
achwankte, Faber Stapuleuaia und der durch sein Werk
ttber die Aaymptoten bekannter gewordene Barodus.
Qndaniu hielt aich viul zu atuachlieaBlich an die Ein-
gaagawocta oad gelangte ao dam, 2 wit der Tiertea
„Tollkoanaenen" Zdil an idantifleinn; aaeh ihm wüw
P = 2« i2' — 1) =8128,
wübrend die drei eraten TeUkemmenen, d. b. der
Sonune ihrer ebnmtKdim nuüer gleiobea ZiUea T,S8
und 4!)6 sind. McracBna machte, mittdat «iaaa aehr
gewagten KeahnuugsTaifthnna freilich, ■
P>»7t0.
Wirisi ti.li Imftüi Ii liLiticr «tobt da<t Vi^rftiliren zweier
herrorrugunder deutscher Alterthumakennor, K. tichnei-
FssS* .S*s31«
erklärten , I,et2torer allardingi» mit der fliMitl, dam
moglicherweiae
r«i.[3> .8*1* »4666«
m nebmen sei. Fric«, der eine akndcmii'ohc Gelej^-
heiteadtrifl (Heidelberg 1823) über diesen Gegeoataod
TerfiMsta, hielt dafttr, ea handk rfeh am Jaae ZeU
P = 6040,
welche Piaton in der Schrift über diu „üi^etüe" auf
ihre >n»)zzu1ili<Ten Tlioiler piUt, «ad IWar UUlt» «T
dieee Zahl ab dan Froduct
(3 + 4 4- ••>)* X (2» + 8»).
Den Grundgedanken, von welchem Frie« Möh
leiten liaM, dea» nämlioh die Hetiathnalil nicht iao-
lirt daetahe^ eoadem, wenn eolion in anderen Teihia»
diingen, aneh aonst in plafoiiisoben Werken vork4im-
meu mttaie, vertreten auch Zellor, Unnsiker und Both-
hnif ; rie eiinnern aa im bekannte groeae fdatonieehe
Jahr ror 10000 Jiihreii u;;i! inOiincii an, da.'s d'ier^f
Zahl der in der Uebenetzung gleich onüiuig« Torkonuncu-
den „gSläiehaB Periode" «atqinaiw; die nmeaegh-
liehe Periode" aei glaieh dral TiaitiidleB tob janar,
und damit
P — 1. 10000 — 7600.
Ungleich tiefer oindrin^pii'i litid rlip Tnferpreta-
tioncn von Vim-eiit und Henri .Marlin cinonieitis, von
Paul Tannery aiicleriTseitii. Erstgenannter denkt ndl
P als Ifaaaacahl de« Umfange« eine« rochtwinkeligen
Dreieofca, welch«» dem bekannten iigypti.ichen Dreieck
mit den .'v:Uii H, 4, 5 ühnlich, jedoch im Seiten-
Teriuntniw 1 : 72 vevgrö.<wert wäre. Demzufolge würde
P=»72 (3 f 4 f 5) =884
werden. Tannery endlich, einer der gei.'tvdüstevi
mathematiaehon Uiatoriker, deren sieh die Oegeiiwart
lOIunen darf, fladart den Bberliefhrlen Text ia ciaer
;;anz uiiH-hciiibaren Weise ab und crüfThet ach dap
durch eine ganz neue Perspective. Ihm mtilga gilt
die Relation
P r= 3* . 100 => 2700.
Wir tragen ku dieeer Ueboraieht noch nach, daa«
auch Ckntor in seinem Genehichtawerke (8. 191) der
Zahl P einige Worte widmet. Kr Hart jedoch die
Frage aelbat, welche für aemen grosicn Zweck in der
Tlukt auch nur eine luitor^irdiiele Bedeutung belltet,
ans dem Spiele und erörtert nur den merfcwftrdigen
Sohhuaahaati, wo davon die Bede ist, daaa aowohl
yiö da swih ^8u 2 irrational eeien, wogegen
B 7 latioael werde. Cantor waiat darauf hin, daaa
dieee BeOnkn rielMoht aar Anfladnatr dee lOhe-
ninRUwertlu-s y'2 — - '■, geleitet habe, welcher 'ipiitBr
eine ao merkwürdige, erst von der Neueeit gebührend
gewürdigte, Rolle m spielmi benftn war.
Digilized by Google
1Ö2
DapuM man bqgimit mim dganen AuKhrang^
mit den griechiachen Worten : „uv fnitfttfOi Tff9u^
suftnadt avy^ytis di'o aqpimiag na^twm vfig
tt^i^ei^, Ith XaT,v iamug, tucetiip maavrmtg,
t(i ilf lanin/.i^ iin. 1 .iQmn'/.ii ^f. r/(tiiii lüv
Ms hiäatw, iff^nm Si Sv^, hati» Si Tcofim
tgin^'K!-'' Thi.1 Wort roKU hpr.c'vhv.p hier nicht die
Zahl 3 adbet, «ondcni uiuu Drcüiuit vou Zahlen, uud
Bvmr, wie ana dem 7mmmmmhmnge eriwUe, die
(iruppt' 3, 1, ">. Pii'« '^lAcn die MuasMiihlun de:« ein-
liu.'li9t«u pythagununcht'ii l)reioi-köi, weklien nu-lirere
•ehr merkwürdige, dea Griechen wQhlbekeuuto Kigeu-
■chaAcn besitzt, beiMiidere jene, nach welcher die
Sanuue der Kuben der drei Seiten dem Kubus den
Ittabaniiilwltw i^akik bt Muu )iat numlioh
S« + 4» -H «• =. (^)'- S16.
Da r.un IMuturch •:r,(! l'r;>i liis fiaiiz dirui t di<wCf
reditwinkuügu Diviodi mit dur Heiretlusahl in Ver-
taindoiis brinien, ao «ei an diaear Zahl 316 in enter
Linie ft*tzuhalt<-'ii. Hie Si'hlussworto de» obigen Satze«
j^xatöv Öi xt'fiojy rutädii^" sollen bedeuten, dos»
man die KnbenaaanM himdartinal m nehmen habe,
WM P zn erhalten; «« wäre wiiiit
P ^ 100 . (3' + 4=" + = 21600
oder, noch griechiitcher Art MHgH|||reeheiit gUeh
8 Myriaden und 1600 Monaden.
Man sieht, das» zur Gewinnung diese« Itenaltatea
nur ein Theil der berüchtigten Stelle VLTwcudot wurde.
Herr Ihipuii laigt jedoch, daaa auch der üeiammt-
inhalt der Adle amer Toittnflgen Amwlini» nidit
widerspricht, wobei er allerdings dos WoH ,.rollkniii-
aiemo Zahl" in einem «eiteren als dem gewöhulichen
Sinne gebraiuht. TK« dem manaehliehan Lebaneknü»
ent^pn-^ lKTi lo Zulil i- t 21(i. riiio Zahl, welche man aiit-h
dadurch erhalten kann, daas mau vou den boideu im
IfaBMoa Torkomnendm VerhXllaiMketten
1:2:4:8 und 1 : 3 : 9 : 27
die beiden letzten Oliedur iiiultiplicirt, dMiu wirklich
iat 216 SS S* . 8>. 1>iivu> ZahlennibeB 1, S, 4, S;
1, 3, 9, 27 siud dio ai'si^aii^; vou Hntldauf wort-
getreu mit „Vermehrungen" iibentetzt. Jede der btii-
dan Baihen hat, arithmetisch genommen, nur drei —
nämlich unter aiah vendiiadena — Abatiinde; «s ist
nämlich
IV:n Ikn\< i.^ iliifi'ir. duf-< da« Wnrl ...Ahttuiid"
nidit auf h>ulitiu< tum, «mdurii vielmehr uul 1)iviki<>ii
danta^ l^anbt Dupui« ou» Theou von t^myrna orbringen
SU kSmaD. Kur beiläufig i«ci bemerkt, dasa die Worte
ffyunoevnmM xoi dpofioioiytioi'" (mag man nun
AetmHehes oder UaUmBdiaa THrbiadn) auf das Pro-
blem bezogen werden, zu einem g^gthanen Itaum-
gabilde ein ahnKehiw, aber in i^ignhaaam VatfaMiteiw
grüMeraa, su oonatnivan; dar Varf. giabt mf dieaa
VeruuttLsiiung hin oiue ziemlich ausfUlirliche (ioMllichto
des DeliaoheD Problems, welobe für die Uauptirage
aber niefat weiter in Batnaht kommt Ebenso braneht
un» die Uoborwtznn^ der Wnrt<> „(ii'^öficji- /.eti
fp^tfnmn'" nicht auCzuhalten, denn wenn (s. u.j
Haibaig gBgm ulBb» pbUalagiaaiMi Badadun galtand
macht, Ko räumt er doch auch selbst ein, dtM dies
Tür den Sinn des lianzeo belanglos sei.
Jetzt kimnwn die TieUantigen Vecte an die Beihe:
„Ulf tutTQiTog 7rr'>/(»)»' ntfmädi avtvyti'i;." Dieses
letztere Wort glaubt Dnpuis nicht, wie e« swine Vor-
MnJbr dvnbgKngig tluiten, im Sinne einer beotimmten
BaehnungeofMration, das Addirena oder Multiplidren»,
fiissen EU sollen; ea soll Tiebnahr, so argumentirt er,
nur b«k>ut€u, dum dio Zahlen 3, 4, 0 »ich iti einer be-
stimmten Oieiobnsg sogeordnet werden soUen. Als diese
Olaiohnng faast er die balmnnte pythagoiijÜHlio anf:
3' -r- 1» — 5*.
Das „tgig m^ijifust' bedeutet „auf die dritte
PMani eilioban", denn, und darin hat onsar Gvwühr»-
roaiin wohl Itorht, zu Pliitim'« Zeiten war der inulhc-
mtttiiitihA Sprachgebrauch kaum schon geuügend aus-
gebildet, um Kr die versdiiedenen Tergrüssrnngs-
Bpeeiaa aiaa aelb«t«tündigo Komem^latur nr verwenden.
Sehr weit geben auch die Mranungeu der Interpreten
aber das jf^OM/e« icop^t'v«»'' <n>M<MBdar Mit
fierufting auf zalilreiohe antike und cpKtere Autorfii
erblickt Dupuis in dieeer „llunuoiiie" da» luujsikulittchi.'
VerhUltniss der Octave, 2 : 1, oder, kürzer geai>ro«,t}ien,
die Zahl 2 «elbst. Dioae Zahl soll dam Text zufolge
quudrirt und mit dem Vier£Mhen twi 100 multiplicirt
werden, un dass man also 1600 erhielte, wii^-trc«
Xannnrj, der „'lat/digmusTomairaitte^* aof «ioeCubik-
adil deutet, folgerichtig 3700 bakmaiBan muas. Die
..isanukc" Zald iitt wiederum dio 2, und au^ ihr wini
duroh weitere Tnufonnationen jene „zweite Uarmonie"
hargdaitet, waldu, an der enten, d. h. der ZaU 1600
hinzuml lirt, i\,v< wahn 1' /.u ürtVi-j. hat . Iv- ■"yV.
Kechteck hergestellt werden, deneeu eine äulte 2, die
uabn «in ViattMlHa von S ist; aimtwaika aiiga
dwnttw dntob
2.2b
beaei ahnet werden, and ea kämmt alaa nur noch auf
di<- lt('-.tiiiuiiniig d(» Factor« b ao, dar wiadnr abi Pko-
ducl, und zwar von der Form
sein aolL BeaeUglich dtcaea e, auf welches aieh weaent-
lich die oben dtirte Bemerknag von Oantor bezieht,
Digitized by Google
168
ftnOviiae waoigitaM^ Bnatitttl|^ait; m kt
ein Viplfaohe« der Zahl 5 und 1
QuiuirAUahi; d. h. mui miua
• — 49 + 1 ».id
«rühlni. FoMt man dw GMgto
die zweite HaznoBM duah
S.Sb M a.S.lOOo — 3.3.100(49+1) =• 30000
gegeben um. Ifal aber, wie uiw bckiumt, die Zahl
P dar Summe m «nter und sveiter Hamtonio gleich-
geiahtat vard, m ist endlich das Schliuaergebnin
P a. IMO + 30000 s 31 600
gewonnen.
Man wird nicht leujpitui küniien, cUaa die doppelte
Beweitfuhnuig der Theorie su einer ^ten Stütze ga-
reicht. Dnpuis hat aber noch einige originelle Kaisonne-
ment* in Reaerve, die zwar keioe durchschlagende
Kraft besitzen, immerhin aber die Wahracheinliolikait
Kau kamito eninribo. dia AUattung dar
Zahl 20 CK)0 Hci eine zu gesuchte, um sie dem Piaton
mtimen sa köoneo, aUain der aigauthBmlinhe Dimnc
halw daaingan riwgiwohlagBB WBidan nttaaaa, danit
die Zahl 7, vn: <2. r Pythi^,'"nicr iinil riutnuikor eine
gleieh hohe Meinung hatten, su ihrem Itechte gelangte.
Kiobt wigar ab riannal Mite bei dem gaann Her-
gaug diese Zalil auf. wpiin aurh mfihr oder minder
venteckt. So bestehe die ganse Zahlenreihe, mit der
nMipalii« «aide, «na daa riabai ffliadan
1, 2, 3, 4, {», 8, 27;
die SB htafigsten vorkontmenden „Abatäode" (s. o.)
Hcicn 4 und 3, dunen Summe auch sieben liefim; daa
Wort „t-TiTpiro^"" bedeate |, al«n einen Bruch, desiea
Zähler und Nonner luaammenaddirt sieben geben; end-
lich sei die Zahl 60 abaiehtlich nicht als die FUdia
eines Qnadiatea, doppelt ao groaa als ein Quadrat tob
dar Soito 5, adadam in der Tarn
(Sieben)» + Kin«
eingeführt worden. Ein Sohluaaahachnitt dar Dapiia-
aehan Monognphie behandelt noeh apeoiell Ae, fhat-
fliiililiclipn ti<k'r mvttiscIiL'ii, Kii;!'!!*!!!!!'!*.'!! di r !'i ;';imi
Zahlen 6 und 10, welche Platou ala die tirundsahlein
bei dar Oonatmetion aaimar Heirathsaahl gebraneht«.
Wir geben auf dir-sfn F.M_iir< niiht u ilirr ein, da durch
denselben die Fundomentalfrage keine eigentliche li'ör-
damog nalw anfttut, abgiminh man
Fülle von gelehrten und scbaiftinnigaB
au%eepeidu!rt llndet.
Diese EigenaehaAen, fleiiar&inn und Sachkunde,
werden der Schrift, deren Analyse uns bisher beschäf-
tigt hat, auch ren den Gegnern lugestanden. Uns
Laop. JLVtU.
Nanan bai da FMondn dar nafhanalitdian
Philolocir rinpii fjutcn Klan;; luiben. TTniwrem Ver-
Hprechcn geoKuu« werden wir die Kinwcudungon dieser
Opponenten obenso sorgfiiltig wMbigaban, ala did Da»
pnia'aohen Aufstellungen seibat.
Der Zeit nach sueret ist unter den Kritikern der
Olbie Heiberg sa nennen, den steine trefflichen Archi-
■edea- Studien und aeine dreibiodige Aufgabe
lieher «raiiiniadisober Waiha nr Abgabe einaa
den Urtheilce vollkommen legitimirt haben. Seine
Sedenlua sind weseotUoh kritiaoh-ttcfatisohar Natnr.i)
Znant niunit er daran Anatoaa^ daaa die Barnonie
ah einerlei mit der Zahl 2 betrachtet wenTe- Aiw
dem Wortlaute des Textes sei su sobliesaen, daas diese
„HniBMiiaaB«' arrt ans dvOmUnalion daa Jnitfnos
Ttvffitrv" und dnr „:rt.iirra^" cntipninppii !M»in könn-
ten; die eine der beiden harmumschou Zahlou mUaso
«in Totnmamnea Qnadrat md die aadena ain
;rpo,i</xj s" win De« Ferneren habe Dupuis die Ver-
bindung „ötitfttvioy tri)^" mit -|- 1 wiedergegeben,
wfihrend doch — 1 gelesen werden müsse; so bedeute
ja „ nerrtj-Mvra trog iiorto^" die Zahl 49, und
ühnlich in anderen Füllen. Endlich könne — von ein
paar minder gewichtigen POnkten ab
Wort ^ft«sf' nieht — iria Toa ]
winde — eine Gruppe dreier Zttdca danrteUen, viel-
mehr mlliiae, damit diese Lesart erlaubt sei, mindestens
TOT dieaent Worte noch dar heatimmte Artikel stehen.
Gegen vorsehttge werden tob Heilberg nieht geaueht,
der nicht umhin kann, sein Tiedaui'ni dunü^T au5;:n-
aprechen, dasa der lobenswertheu Bemühungen des
Dunkel auf der
Staatea gelagert aei.
die Keurthi-ü^inp;, dif' Paul Tannery der Arbeit seinea
Ijinitgirianui'ü aiif^eJciiiLn IhäiLI*'! Wir haben oben ge-
sehen, dju"» di«wir eiiHi^e Forsc her bereit» vor UupUM
einen eneigischen Versuch zur Aufhellung des Dunlnls
^macht hat. In seiner geschichtlich -pfidagogiaehan
St iilir über die S()riahWg*nielhodik der phttoniaeben
äobnle kmiBunt 'Stuamj nraiBMl') anf dia
ha «ina Mal bai dar
Mal bai i
Ihgnik. Bi
Heiberg, Rdrna
XV. annfe. S. 27 ff.
at da IMratara,
«I Die Recension Tannery'a aoU fai der 4tenw
aophiquo" vnrbeinen. Die Frenndüel'
Fachgenossen hat es una mSgllek |
berdtt vor volUogener Drucluagnag
wdt zugingUch machen zu *
•) Tannei}. L'6ducstioa
pUqoe. tesM XI, 8. »1.
Aid. taM ZU, 8. Ul ft
18
Digitized by Google
164
Qm inihndieiiilioh, imm die mysteriöse Zahl den
AhIiiii gegeben habe zu daa Untenuchunguu Theon'a
VBtut 8lit«D- und DiametralaaUfln, resp. rar Aufidauug
dot nahwli—taa Gleiciiung
ax« — y» = ± 1
ixt paam UUib. Auf d«r andercB Saite lillt «r «
über aneh flr denkbar, daKK m <i>'r /joh] F eine An-
•pdiniK «af dan pyelns dee Fhilolatu ventackt liage,
«dalMr TS» Mandmoiwto aehr «dw glaiah 69 Bonneo-
jltuaB aalat. WUrdt.^ ^i.ih iu.i> (Ion Codicci^ cniio -tii lir-rt
BHUn ftr dieae letstere Vermathung entaehmvu iaaaou,
aa «M» ar denelbaB aagar daa Vam« mr aaiaar
früheren Hypnthwp jcebf» miis.«cii
J£a ist angusichU dieser Tbataacheu erklärlich,
daat Tumay, dar bereit« aelbat ao ptadliok Uber die
Fnipp nuc.ligudachl hat, die von Thijniia gpjrt>b<>np Kr-
kiuruuK muht ohne Weitere« aiusuuclnucn vcniiii^.
Allein für recht pkiuibel hält er dic!<«It>ij (.IkU, utid
«eine Zweifel, mit denen er nicht snirUckhült, betrefi'en
mehr aecundäre Punkte. Tkm Flaton an die iteein-
fluffiung der Ehen und Geburten durc:h eine Zahl nicht
im Enwte gedacht, ▼iabDehr nur duieh diaaa rnfwUiac^
BixtkleiduDg; f^tewiiaa axidaaatiadi-geanetriatba Bu^
deckun)s'ijii liiibc verewigen wollen, dioM ist TluDiaj
geacigt, Dupui» «uangabem, lud zwar dilifieiB aa ata»
daan, «ia «bta dv Letatan annto, die Ohiahangaii
S« + 4* + ft*vS16->«*
and
2.5*= 7« + 1
K«9we«en «ein. Allein für daa Auftreten de« FaotorB
100 aeien Di^nia' GrOnde nidit stichhaltig ganug.
Dm^aa mnU Alaa einleuchtend, .sobald maa Amm
mit jenem „gnaaan jlataniiichen Jahn" in ZaatiPMa»
hang brin{^, nach deiten Ablsnf «tomtlicha Waadalt-
Hterne «oh wiedyr uu demselben ,>;oocenf riachen) Orte
das Hiwimola befinden aoUen. Man :«ieht, daaa dar
Bacenaant Ua n dieaam Fmkt gegen Mine Vellage
nicht »üWübl uiiii- i^rruiis^itzliolie .Stellung cinuimmt,
ala vieünehr eisen VerbeeaerungiTOTschlag beibriqgt,
dar walil von dar andami flaito kMui nnAbkgMFiaaan
wurden dürfte. Tanni'ry ^rbt nun abor unrh cinin
Sohritt weiter und gelaugt durvli eiucu gans anderen
Gadankaagng aUadUl» «Mar n dar UU 91800.
THe Zahl 7r>i', wfb-hc (noch Ccnsorinus^ Philolaus von
Oenopide« tur die Oröete der genannten k<Mmii«ch«n
Ptekida VbarkouaHB taban aoU. giabt, in Tage um-
fienetzt, deren 91B5T. Da baatahl dam alleidiiiiga
n«< h eine DiflhnBi nm
21600 — aiMTs 43
Tagfio, aUaia aa iat |ir tSdA unraluraiiliaiiiliob, daia
Ibtaa, für dan die aabaiMHiBite ÜAadaotuiig ja
doch nur eine NeboufoDe apialt«, die wttMt» ZaU
21557 dergestalt abrundete, wie wir »ie eben kennen
gelernt liaben. Es wird nicht au leugnen sein, dasa
durch diese Zusatsbemerkung Tanneiy*« die IHtpuis'sdie
Interpretation ^hehüdi gaitMt mwdou ist, um so
mehr, da Etatorer voo aainar aigüHB wvblmoti'nrtco
Hypothese almnlaaiMin ganSthlgt ynx. Sr Chat diaaan,
-itel« eine ^ewinse Selbutüberwindung benvkimdciiden
Schritt, nachdem er die Ueberxeugung gewonnen hatte,
aa laaae aieh twiaohan Vaimii* Zidd mid einam der
IxTÜliru'r Ii Wi ltcyklan eine innere, iiri);anisclio Beziehung
herstelleu, es sei olao jene» Kriterium etfUllt, welchea
Toö jader wiriüialt ganHgandan EiUfauig gafndert
worden mlbac. Wm^Ii v v, ir j^orocht «sin, «i werden
wir jener Hypothese, welche die platoniache Zahl mit
91C00 idantüdn, die SaMB Jtapokf aad Ahumit^i
j^enieinMim beizulegen haben.
(iaujs ncuerdingB ist uuch Huitacli in Dru«dun
mit iteinem gewichtigen Urtheile hervorgetreten. Daa-
selbe lautet bei aller Anerkennung des von Dupuia
aa%ebo(aoen Scharfainnee abfällig für dessen End-
resultat, indem Uoltach die Heiberg'schen Bedenken
aaeh fttr aaine Panen anerkennt^) Doch begnügt ar
aiak nialit damit, ■endani ateilt der Dnpoia-Taanery'-
adien Theorie seine eigene positive ont{;egeu.') Da
(vgL die Neite) daa, waa Ton dieaer letateren rar Zeit
gadmekl vorliegt, lalbat nur ^nen Ansang ans aiaar
umfansri-iiichereii .■Vbhand'uiiL.- dai^tollt, no thnn wir
wohl am besten, Hulteeh's Ansicht mit dasaen eigenen
Wertaa ttitaatbaOan. Diaiaüiaa lant«:
„V* scheint die geoaMtriaahs Ziahl Flaton's her-
vorgegangen SU sein ana daai pjtfaagoBiiiaoben Ihreieok
Bit dan Baitan «aa 8. 4, 5 UCogeaehdiaitan, daran
fkednak einerseits flie ( irnndznh! .Sosacesinial-
ajratamee ergicbt, wiibreud audererxeits daraus die be-
kannte Gleichung dar QnadiBto 8*^ 4* = &* »ich
entwickelt. Indem naoi naMlBt rar (ileiohung
3* -f- 4* -|- 6* s ga fintsduitt, wagt« man sich
weiter an Zalileni^wealationen über den Werth 6*.
Statt daam aetito maa aber «0« ein, ynü diaaa
= 8« . 4« . 5« iat. Diaae aaHie ZaU kann aaeh «af-
geÜMst werden als gebildet aus den ersten PriniKahlen
8, 8, 6. Die ante Deoade der ZaUeuraibe enthiUt
aber aedi eine vierte PriniaU, die 7, sngleidi ala
heilige Zahl vim allcrslier übtrliefert. Dunih einen
künstlichen Hechnungsprooess wurde nun die t^oadrat-
nU00<*-S600*aMr]i«tinnaiMelMlMAa»eB, d.h.
I) BrielBdniaMluilang, deren Vcrwerthuag aa dlaiaai
Urto gestattet wurde.
>) Der betreflbvdc Auftats wird apttar ia der Sehke-
reilcbVben /eitachrift erachetncH, iadeaa bat Hullaeh in
actucr Be«prcchung vuu Cantor's „Vorlesungen" (Jalirb. f.
Phil u. lljdy., Jabg. 1880, 8. 881 £) die Haajptpunhta
Digitized by Google
166
■iriltAii* ■]■ MM BeobtednHhl, nnd unter ditMB
ÜMtORD »pielte die 7 uiul uusfprilfiii liif iiratinnali'
Wnd au 7 — I eine «ichtigo Üolle. Damit war
fie ienaatriidM SM nmdit gmuMM ftr die irill-
kiriiflicn, abrr iinriiprhin ftuf fein iluniliiiaclitcn Ke-
gaiD beruiieudeii Combinatiomen der ^atiTitHtataUer
QsmmiM M OoMniBiiB da di* imI Ii. 10), rie
wurde, -wir ja srlinn PJatnn andeutet, zu der diu
Zeugun^oii regelnden Zalil, sie übte ihren EiofloM
auf die ESntlieiliuig der Periadn dar atatamiMB
Eatwickeluni; und de« Niederganges men^rhlif-hon T,iv
baOB. Der Wortlaut Platon's im atliteu Iluche vom
Staate steht nun bei weitcin nicht no dunkel und
iMIwalhaft via ar früher entchicn, und es bedarf
aar dw laielilaB yariicawnuig eine« aus wohl erklär»
Uohaii GTiiaden ron den Abaehraiham Terdorbten Bnidl-
aUbana, um dia Staila Tollhempan Tenttndlidi ai
nadm.*' —
Wir liub«'n den Vernnch f;«imaeht, dem Leser da«
seMunmt« Matmrial gelichtet Tonrolegen, welcbei ba-
Itaft dar platoniaiihaB Haintlmalil ntr &H Tailicgt.
KincR nhArhlii B^tuloii eij^enen Urtheilps glauben wir
11118 beaaer enthalten stt iwileii. Während hier Oupuia
nad Ikmarj unter dm vanddadarnTtigateD Oenoht»-
punkteii zn deni ;,'eii>einsatneii Kcniillatc ktmirr.cn, die
Zalil 2 1 600 für die den Ueberlieforungen am luichaten
aich anaehlicayada an •flUlmi, arBttiat ooa dort
Hultach eine bedentflame Perspek tive in deti Zui*iainiticn-
hang der platonischen Zahl mit dem Scxagosimalsystem.
Vom rein mathematiKohen Standpunkte aui« kanu die
andg<%e Entacbeidung nicht getroffen werden; die-
aa&W noaa rielmehr einem liriKuii«tii«c'li mündlicher
4lunoligebildeten Mathumutikur überlassen bleiben, als
diaia dar Schraibar diawg 2aika tod aich rühmcu darf.
Annerkongf. In Kr. 49 de« I. Jabrir der ..Phitol.
linndsrliau" liat sirh mii li II n' ri. iil.i r i|{<' Sr'/iiiti
von I)U|tliis Kfiiiissert. Auch fr liat in -ai hl;i her im.i liii-
gatatUrlicr üuzit'luiiii; Eiiiziliios uii di rscllicu .'iU!./'.isi tv;('ri,
SO z. b. lia&s vuii riutuu dif lk^liii(fiim! Li' + 1' + .1' = ti>
nirKeiidwo diri-ct uusgcsprocbeii «unkti ist, und dtts> mit
demsrilicn Kccfate wie tniiif eine Gri.i)|(e von drei Dingen
bedeute, auefa atftanf nicht sowohl die Zahl 6. als Tidmefar
eine Gruppe tob fbnf Diagn badantan kAnne. Trete dieser
BemliigtiaiiM kt Wiimätom iMilgt, dSaDhiattii» van
Dapnla all «Ue d« «akrai Sa^mfealt autipiadienda aa-
auerkeunen.
Beobachtungen über die Wirkung des Euca-
lyptus globolus bei par&lyüsclien Zuständen.
Ton A. WamMkjr, SiipmntendeDt der Bcilhirr Traaavaal-
Mission, M. A, X.
Der £uailypttu gioMu», hlmt fumtrM der Eng^
Itadar, anab anatnUadiar FieharlMilfaaiiB gaDaanl,
ift in d«B letstoB Jalnan, mSl er ia ItaUan hiafig
Bngcjiflanzt und anrh in Dfotsrhland hier und da in
botaniaehan Gärten gesogen wird, immer bekauter
gawerden. Die ana den BUtteni bereitaU Tiastor
aebeiDt eicb hIk wcrtlivollea Frbrifugnm sabM daai
Gbinin bereite eineo ehrenTolies Plata ia aamm
Armiaehataa arobark an bakaa. Dam üatarariahaalaB
sei es vpip ^r t, in den nachstehenden Zeilen eiuif^
Baobacbtungeo über die Wirkung des Euaiij/ptut ala
AttipmäjÜnm an TerCfientUchen.
Vomugzuachicken erlaube ich mir, das« ich bei
den eigentlichen perniciüeen Wechselfieb^n, die in
Transvaal selbst in den Flächen der Mittolstofe immer
iriadar ^idaauaab aoftratao, dea Jämlgpim aaeb
idaht ab Belh^ttBl aBaamadaa vanoabfe baba. IM
dieaeo gefährlichen Erkrankungen woUte ich nicht
gaia aKparimaatiraB, da daa Gbinin, aaflagUcb in
kleineren Daaca, mit aiOfliiaodan IGttebi loaannBen
(Calomel, Reaina .Talap|mL', Rheuni), sj>äter in grossen
Doaen, bei Eraebeiuangea der Blatseraetsang mit Sän-
xeo, sidi aneb mir ab aavaiilaiigataa Hailmittel diaaer
Fomi der Malaria Wn-iti hinreichend bewahrt hatte.
Ich kann deshalb von der Wirksamkeit des £iita-
i|iytii>alairabfWignHi adir Aatityplcam idalit aas aigaaar
KrMirr.n^j n f!<'ii , wenn ich auch da» Mittel nach
übcrBtaudi'ueiu kiiiiiatieber hUufig als Tonicam, und
■war iteta aum groaien Beifall urtbeilsnihiger Patiaa»
t«D, gegebea habe. Als Tcmioam and Roborans ist
daa Mittel anch unter den Eingeborenen beliebt; alt«,
decrepide Subjecte liereiten »^icb gern ein Decoct von
daa BUttani .lar Sttrknng*, wia sia safea. Ea ist
in dem an nicht diese roboriranda Witfaug, am daiant-
wiUeo ich die Aofroerksamkait aoft Noaa avf daa
JBueaij/pttu lenken möchte, mir aabiiai darsalbe aaf
dia MadaUa spinalia md somit aof das geaammtB
iiiotorisehe Ncrveogystem eint' f'lir cnt-Echiciiunp Wir-
kung aossattben, denn ich habe bei dem Gebrauch
dar ans arfaaa Blättern bereite tea Tfaetar oder des
Decocts Paraplpgien heilen sehen, welrln- ilrT liuband-
lung mit anderen Mitteln nicht hatten weichen wollen.
Statt aber ambia aigama Oadaakaa Iber Vlibanga.
weisr' und Wirkungabereich des Mittels auszufahren,
will ich drei Krankheitafälle und deren Verhiuf schil-
dern, bei denen adr die HeOkraa deaaelbaa am ftap-
prendatea entgegentrat.
1. Der erste Fall betraf Jobannes Disikoenyaoe,
einen B-isutho-IIäuptling, der im Alter von etwa 30
Jahren, vielleicht in Folg» ObermtmigeB Gaachleelita-
gaanssea, an progreesiTer Mnskdatraphla erkrankte.
Die fibrilläroD Zuckungen zeigten «ich zuerst am M.
gaatroeDcmias, dann am Delta nad gingan von dort
aaf daa paototalia Sbar, aad amr arashieMa ala
IS»
Digitized by Google
t
m
|{ltichnit% Hl ImMm XflrpwIillABiia Alwimw Mg
iUt Ijotrt'flcadcn Muskc'frMiiijM'ti trat fin und \<nh\
2eigteu sich LähmungserscheinuDgen, schleppende}'
Qtat und Schm«nai tm den ergriffenen Mwkd»
purtini, «elcbe Symptome du Oainath dM Waat
geistig (Oehtjgen uud gesunden Mannes »oft insnnte
(le|ii'ltiiirtrMi. I<']i wendete alle erdeniclichen Heilmittel
an, ohne £riblg. ElaktiioitAt koimta ich nieht
ndMO. NmMm dis BÄmnkluit atws Ncha Vonito
lang ia atetigni lugnmeu Fortschreiten geblieben
w«r, miidaU iah andUoh den £ticiilfftm$ an. Der
Knnln tcaak vianaal tigKdi etwa }• yin bla aeeha
Unzen aloaa atarken von den Itlritt.MM brn-i-cirn T)p-
oocta md 8MM SU meinem Eiataunen innerhalb eine»
HoData TCUaUtadig, ladaa ant dia Zadnngen aiiF>
hürtrn, dann kaiirta die Functionstüchtigkcit ilcr Ma»-
keln und damn nanaaler EmährttQgHustand aUmiÜig
mtOcfc. Dar PlaUanti liagab aieih aadi Baaa, ga«
brauchte uhi^r noch lanpe Zeit lifi wiMlf=TVHhrr>nden
Hcfameizen und Schwere in den (rliedern dab Mittel,
dem er aitea Genesung zu verdanken schien. Die
Oenaaum war danemd; vier Jahre nach dar Krank-
kailaaalt ward Johanne* im Kriege getodtet. Zo er-
«tiuMn dürfte sein, das« ich, tun das innere Mittel
m antarstatsan, dem Kranken nraimBl sechs Moxen
Uogst der Wifbektule setste.
2. Der rwoit« Fiill betraf einen weiissen Afri-
kaoer, Naaou JouberU Der Mann kam in ntein
Hans ntt voHattndiger QoerUhmong der oberen Ek-
tianritltaik IKe Annr hingen schlafT am Kürper
hanmtar, er musste gefuttert werden. Ueber die
EitatabnngvseadBglita md den Tarbnif dar Kraak-
heit konnte ich fast nichts i rfahn-ii. Patient sollte
dam Miasbraucfa der Spirituosen ergeben gewesen sein
vad ««aato wmäg atahr m aagaa, ab daas ar asit
ISngerer Zeit Schmelzen im Hinterkopf und Nacken
gehabt habe, diu l'araplegie «ci ullintüi^ eingetreten.
Anob in diesem Fall trat Beiiserung beim Gebnincb
dar Tisetnrs Eucalypti ein, der Mann begab sich von
nur naeh einem benachbarten nate, wo er Gelegen-
heit hatte, das Decoct der Bbttar weiter zu gebrau-
Xrarar oUnigaD.
8« IflllfIrTt. ein Mosutbo, litt zuniiclist etwa
■wai Jahre lang aa obrouiaoh werdender Myelitis.
Yaigablicli hatte ish vaianaht, dureb dHliehe Blot*
aohDehnn^rn und den Gebrauch des Gilomel etx:. der
eoUeiobenden Fjitaflndnng eine Grenze su ziehen. Die
Xiaalthait gng flmn Oaag, da hatte ihraB SHs
hiiiiptf iifhÜch in dvn untcrrn Rücken- und olicren
Ixrndenwirbeln. Schmenccn und Keizmigscrijcheiuuiigea
■achten alhalllg dea paralfUsohen Zofllko Plate.
& Int aiM wOetladige 4)n«(Uhami« Ilm, walehe
<kn Pa'icntc ri d<'i Gi hraucb* der Beine endlich gänz-
lich beraubte, er la^ bestAndig. Die Muskeln der
gdlhaiteii Extremitäten magerten ab. Nachdem Pa-
tient etwa ein Jahr lang liegend sugebracht, wftb-
rend welcher 2U!it ich abwesend und er somit ohne
ärztliche BehandluDg war, sah ich ihn wieder. Ea
hatte sieb oon aina i^jpluns tob «tarkar Krümmung
ansgebildat loh mndeta StTTduda ohne Erfolg au.
versucht« aber bald den EuMlyplm. Der Kranke
trank wieder das Deooot dar Blittar, etwa vier Tassen
pro Tag. Idi hatte {Im Aber anderen Basehtftignngen
fast vergessen, rt!s er eine» Tiij,'i-s, iVeilicli noch mit
Hilfe eines Stockee, in meine ätudirstube trat, um
mir, wie «r sagt«, ftr die vortrefliiehe Mediain an
danken, die ich ihm verordnet hiUte. Seine fieinysiing
maclite l>eim ferneren Gebrauch des Mittels erfreu-
Kehe Forisohritte. Jetit, nachdem wieder ftnf Jahre
verflossen sind, ist er nnBchelncnJ wohl, er macht
trutx der Krümmung der Spiiiu grosse Fusareisen und
gebt seinen Oesehiften nach wie frOlwr.
Leider hätte ich die Fälle vielleicht genauer
beobachten sollen, als ich gethan. TemperaturmeEsungen
wurden nieht vorgenommen, wie aus Obigem hervor-
geht, allaiB die Fbata, wie ala nur aus der Erinne-
rung und dnreh ebiige Notfaui noch gegenwärtig sind,
schienen mir doch Ix'dentsam genug, ^um mitgetheilt
an Wiarden. Banutat habe ieb etets äisehe Bluter
das Brames yva idoht an alten Zweigen, eowoiil anr
Ikruitung der Tinctur als des Decoctes.
Botoabelo (Sttd-Aftika), IS. Juli 1681.
Biogrnphisohe lOttheUnnges.
Am 4. Deoember 1880 starb ira Paris im Alter
von 34 Jahren Naonobon Samesbima, japanischer
Gesandter in Paris, verdient um die Ftodan^g das
Verkehrs zwischen Japan und Europa.
Ende 1880 oder Anfing 1881 starb an Madrid
Jose Pilar Morales, einer der Begründer der Oei^
gn^faiaohen Gesellschait daseibat. Er war JNreeter
der TieSnahrege Spaniens, fiuid aber dabei Zeit, lidi
wich mit geogi aphischon Arbeiten zu beschilftigen.
Als junger Mann urb«tete er mit Coelho an dem
AUea von Spaden. SpAter gab er für den Unter-
richt Ix'-tini:;.'.' 1! ;. !ier, Kurten und Glotien heraus.
Anfang» des Jahres 1881 starb Uamel, welcher
Bmmdgftm fbMu in Enropa einlKhrts and för An*
pllanzung dieses Baumes in Algerien besonders thäfijf war.
Am 16. Feluxiar 1861 wurde Uberstliuutcnant
Phnl Iraingaia Zaviar PUttara, Qflieiar der Ehran-
Digitized by Google
157
l^oo, FShnr dtr im hAunmt der MuaMtn von
der französiiichen Regierung iu die Wüste entaendeten
gntMen Expeditioii, «a d«r Nordgraaw dar OMeograppe
JÜ^ ttß/t Amu 0v6Mtaft Tlbflllt wiiMf nm|ViHiiiig Yon
den Tuari'g ermordet. Derselbe itud in Aller von
CtwA fänfag Jkhran. £r iat dMriialMr Abkonit.
fli Laval und auf der Kriegsschule m St. Cyr. Er
dicate dum ab Offider im 3. ZoftTanngimrat nnd
hat sieh «MMek dudi adttirlMlM IWMjglnft,
mit der er gtSn7.en<le Anlngen des Geistr-i uml
Uencciui und eine seltene iiuitclieidouheit vt^rband,
aoageseiohnet. Ihm und seinen Begleitera wird von
Min«r Wittw« im Paik von MoutMiu» «ia Omkmal
errichtet werden.
Im Min 1881 atarb AbW Dorand, Aidiirar
der Pari "irr Oragraphischen Gesellschaft, kaam iunfzig
Jahfv b[(. Er hatte als Mit^lie«! der Societö des
PrCtres de la UiBaion Südamerika bereiat und be-
aehlftigte aicb nach aeiner Rückkehr mit geographi-
■gfaan Studien. Oenelbe liiutarllaat ein Werk Aber
(Ba frantftiirfhwi kaAflÜHlMB Miaaionen.
Im Frühling 1881 starb zu Librexille am Oabon
Emanuel August Stahl, geburen zu Blidah in Algier
am 28. November 1853. Er war Mlt^' i 1 i : Ex-
peditk» SaTorgnu da BnoM, eirUg »ber bald dam
Sumpfiebar dar Sflstenragioo.
Am 16. Hai 1881 sUrb plOt«lich William Man,
Mit 187S Mitglied der Londoner Geograpfaiaohen Oe-
aeUaebaft, geboren im December 1818. Er ist be-
kaimt durch «eine umfangrciclien Kaisen, auf denen
•r das grOaatan Tboil voo Nordamerika, Csnittr Cqrkuii
AaatraMan, Hauritraa. die SeycheUen, Pattatiim ud
Thaile von Kloinasien und Arabien kennen lamta.
Am 22. Juli 1881. aeinem 81. Geburtstage, starb
BD Oxford Rer. Richard Greawell. Er war «inea
der ültesteo Uitglieder der Londoner Geographischen
Gflaellachaft, der er aeit ihrer GrOadang (4. Aoguat
1880) angehörte. Obgleich Ton groaaer OaMiT— mkeit,
hat er kein Werk herausgegeben.
Am S8. JoU 1881 starb zu Paria Viceadmiral
Fleariot da Langle, geborai 1809. AIb Comman-
daat der Mariaeatation am Gabon hat er in der Mitte
dar aanhailgar Jahr» die Eiftnofanag des Ogoweh
weaant&idi gaffirdert.
Anfang August 1881 ^Urb in Kairo im 42.
Leban^jahra Obant £. S Purdy, geboraa im Staate
N«w-Toil[. 1870 wmde ar doreh Gcaaral Stom naefa
Acgj'pten berufen, wo er sich besonders durch seine
kartognphiaebaa Anfhahman ia Dar Für 1876—76
Lalioardette, veriBiiit dmh A»<l>«*mg voa
Goldlagerstätten in Franzosiseh OmWK| llaill im
SoBuner 1881, 88 Jahra alt
Gegen Ende daa Jahrea 1881 atarb Blaaehat,
geboren am 2-1. NovfinVujr ISIS /u l'liilippeville in
Algerien. Er war als Gvilingenieor erat beim Ban
dea Haftaa «an TfaflippafOla, dann Ia Fnaiaaleh, in
Aegypten nnd im .\uftragc der Tlnternphrnpr Convreux
und Hersent in Oeaterreich-Ungani, namentlich bei der
Doaaimgalknag «htHf. Seil ifril 1870 w «r M
den Vorarbeiten ftr dat FiMHHMkanal beach&ftigt,
1880 entwarf er daa Plaa aa dea Dnrohateohonga-
arbeiten nnd wurde an deren Laitar eammat. Sdnar
laatloaea TUUigkait im Dianat« dar gnaaea üalar-
■alBDaag fiel er lom Opfer.
Am 15. Januar 1882 starb zu Amsterdam Pro»
Aaaor RraaeiacBa Johanaea fltamkart*), geboren da-
aalhat «m 96. Anwar 1806, von 1898 hia 1880 Lahnr
der jfartwitft nad Nautik an der Navigationaaeliala
aa Antwerpaa, ^ 1833 faia 1886 AnoadiiaaMala.
Afahaiaiatar in Alkmaar aad seitdem in Amsterdam.
Er war Mitglied iIcb kilnigl. Nil-de-rläniliwhcM Instituts
daaalbat, sowie der Aatronomischen Geseliachaft sa
Laipcig.
Am 4. März 18H2 starb zu (lothenbtirg (Schweden)
A. W. Malm, Professor und Director dea Natiur-
61 Jahre alt.
Am 12. M&n 1882 starb Sir Charles Wy Lille
Thomaon (vergl. p. 101), geboren am ö. Märt
1830 zu BoBsyde, Linlithgowshire, bekannt durch
aeine Foracbnngen auf den Rdsen des „Lightning'',
(Pttrcupine" und gChallenger". Die Publieationaa
diaaar latslaa £xpadilioB aiad affnh aiffht abgaaohloaaoa.
Tluaim atadtate aaf dar DniTarrftftt Ia Ediahng,
war aeit 1850 I^ehrer der liotanik in Kiiigp College
B Aberdaan, aeit 1870 königlicher Profesaor dar
KafemgaBdiibfata aa dar Uaii airiUt ia Bdlaharg.
Am 24. März 1882 ttaili in S.ui Luis Potosi
(Mexieo) Dr. Wilhelm Schaffner, hochgeachteter
Seit 5. Mai 1882 verscholl Premior-Lieiitfirnnt
Zttro, geborener Saclise, welcher seit drei Jahren sa
wissenscbaftlicben Zwecken in Neuseeland weilte und
Baamatlich botaniaoha Stadioa trieb, auf aiaar ISmakm.
TOB Tokatea aus.
Am 10. Mai 1882 starb in .Augsburg der Bota-
aikar F. Cafliaoh, bakaaat dnieh aaina Excuraitma-
iora ftr daa aadBatlMia DaatwMaadi
Am 80. Uli 1888 alaib aa Boataa IVaftaaor
^Irüiß. f. 47. Oli<ge MitthaUmweB barahn aaf
Digitized by Google
158
immm B.B«gni, BrihHmt dir Hrtiwwl Aeriwy
of Science, verdklrt dudi Mim gMkiglMlMl ArlMitai.
77 Jahre «lt.
Am 8. Jnni 1882 aUcb inMaflaad AwCauor EmU
Cornalin (H. A. N., vaigl. p. 90, 108), 67 Jahr« alt,
in Folge eines Henleidn». Zu den natarwiaaeoichaft'
liehen Stadien wurde Comali«, der urtprCinglich die
Beobte uod dann Medicin in Paria atadirta, durch
seinen Onkel, dan ans Dentsdiland itaamendeo Che-
miker Anton Kramer geleitet. Eine Erstlingafrucht
Alpinar AnaflSga «ann dia im Jahre 1843 enohie-
nenen Voöam aber Oaologie md lOnaralogie in dan
aadtiraUschcD ThsJem. 1861 pfib pr . in Wirk iih.r
dia Prilontakigie Ton latrien heraus, später wandte
«r ifeh dar Zoologie an und aehrieb vntor Andomn
«ine Monographie des Scidtmwurms, die auch von
pnJrtiBidMai Werthe war. Coraali» wurde 1868 nun
Yotataada dar Italtwilieliaii MafattfcnaliargaaallaBhaft
und fiiiicfe Zeit darauf zum PrÄsidcnteii des Innibar-
diacben Institut« fllr WisseuBciiaft und Literutur ge-
w&hlt. Seine lotsten Veröffentlichangeo waren ,Efal
Hetbarimn vor 8500 Jalmm* (beliandehiid die jflagst
gamaabten botanischen Entdeeknngen in den Pharaonen-
Orfibem bei Theben) und eine Biographie des Natur-
fomalMra Grafen Turati. Am 10. Joni ftnd daa
Mariieba LiiehenbegbigniBS statt, bei walalMa» Staaiior
Brioschi eine die wiaaenschaflliclie I<aaffaa)ill daaDaUn-
geachiedanen aeldldamda Eade hielt.
An 16. Jnri 188& atarb n Wiamar in 89.
lAbin'ijalirt.' Franz Srhitiidt. Krciswundiirzt daselbst.
Verfasser lahlreiober Aufstttse Uber Lepidopterologie
Süd OnnKbologia n FlubMitiahriftaB«
Am 23. Juni 18S2 atarb ?.» Hamlmrj? im Alt^r
Ton 28 Jahnm der ehemaUge Assistent am forstlich-
ahamiscben Laboratorinm dar Urivanittt MflneiiaB
Dr. Ludwig ItOsch, aas Oi'ttingen im Ried, wrlchi-r
«ich der dentaclien Nordpol - Expedition angeachtoiiseD
halt'', nn dvu Folgen eines uqg^geldkfcail BUwea TOU
Maate dea ExpeditionsacbüEMi
An 36. Juni 1883 starb in Vjhrm dar verdiente
Botaniker Germain de 8aint-Pierre, Pfiaident
dar Botaniaehen OeaeUschaft \m Fcankreü^ Terfimar
der .Hon der IJngebnngen too Paria*, dea „Bota-
Oiaoban Lcxicons' u. s. vr.
Am 80. Juni 1882 starb in Rostock Dr. Georg
mibaln Daibardiag (M. A. N., vergL f. 146),
IG]ittr^>berarzt a. P und praWaehar Ant daadbat,
gaboMD den 24. Mai 1797.
An 1. Jnli 188S elaili is Ohrialiaida ainar dar
hervorrsgc-ndstcn Officicrc der norwegischfu Arnipf,
der Urigadocbef und CoDUDaodaut der Ir'vstung Fre-
dnOaeteaB Obarrt Brocb, im Altar voo 66 Mra.
Dar TaralaitMBa mv «n MM bia 1878 Onf dar
(»CO. graphischen Vcrmessunff Norwfßein und hat aidl
durch seine TorxQglicben kartographischen AriMtW
ia d» wto^filMniliiliwi Walt dnaa geaabtat« Hip
man ei worbeo«
An 8. JoB 1882 atarb in Erlangen der ausser-
ordentliche Professor der Medicin an der dortigen
UniterMUt Dr. Wilbebn Trott. Geboren an 8. Ja-
wnr 1788, war der nun Yentarbeaa aeit 00 Jabraa
in Erlangen als Assistenzarzt uml Do<^ent thätig.
An 6. Jali 1883 starb sa Heidelberg im 57.
Labaa^abra Oebdanr Hoftatb Dr. ffiedana Friad-
r«ich ;M. .\. N.j vergl. p. ^0'J\ Professor der Patho-
logie und Therapie, l>irector der medicinitchen Klinili
an dar duiligea UniveiaiMtt.
Atti 7. I?R2 starb in Gmuntleii Geh. Rath
Dr. med. liaurowttz, ruasischer saaitatswiaaenschaft-
liebar SehriftrtiOar, 88 Jakra alt
.Am 15. Juli 1882 starb zu Aberdwn Dr. Georjire
Dickiv, bis lti77 Professor der Botauik an der
Uaiversitit daselbst.
Am 17. Juli 1882 starb in Wildungen Dr. Adolph
BtOeIcer, Sanittttsrath, Drunoenarat daselbst, wegen
seiner Steinoperationen geschfttat, 44 Jahre alt.
Am 19. Jali 1883 veraaglAakte aa der SAdaeite
dea MontUane dnrdi einen Stun von der AignOle
Blanche du Pentvret. dtr Profuwor für animale
Mozpliologie an der UniveraitAt Cambridge Frank
Haltlaiid Balfour, aoagaaeiehiiat dareb aaiaa Arbritaa
üLfr vr-rj;Iiä(hfn;]i- Khf wirkelungsgesrhiclitc. Pi-r Ver-
storbene hat ein Alter von nur 31 Jahren erreicht.
Am 84. Jnli 1888 ataib der Garteadiraotor Dr.
Carl Eduuril Luca«, der a!? riiscr der hedentendsten
Pomologen Deut«cbland8, als Vorsteber und Gründer
des ponalagiadMa laatMaAa in Seatliogen, als Ter-
fasspr zaUniober Wi-rVe, dip fTir die Otuthaumzucht
vuu uubeatrittoam Werthv !<itid, sowie als Redacteur
der nun bereits 28 Jahrgänge lählenden „Pomologi-
Beben Monatshefte" sich eines ausgebreiteten Rufes
erfreate. Lucas wurde am 19. Juli 1816 au Erfurt
geboren, bildete sich nach im Jahre 1831 absolvirtom
Oynmaainm bw 18S4 im Lmtianum bei Daaaaa lam
Kunatgirtnar aas. Ab acMter ging er von der
fitti ti nhauachuh« in Rfgen-ibnrg 184.3 als Instituts-
gärtner und Vontand der ant^reofaenden Anstalt na«^
Hobenlieim filier, werwciKe dort bii 1860, nn dam
das pomologischc In-itit iit in K< utlin:;( ii. die erste
derartige Anstalt Deutschlands, zu grUuUeu, welche
«r Ms an teine« Tode leitete.
Am 28 Juli 1882 Morg< ns starb in Bad Ragaz
Dr. Ludwig t. Feder, königlicher Hofiratb und
Geaarahtobaant a. D.
Digitized by Google
16«
Am Sl. MI 168S utacb In XM^riiatf Dr. Bofo
AUndOUoHUdcbrandt, Medidnalrath und ordent-
Bdher Ftaftwor dar Oynikologi« an der dortigen
üaivMtttt, gAnrn iaKtaigiberg sn S-Oetobar 168S.
Im Juli 1882 starb in YBllambroBa hei Florenz
Oeorge P. Marsb, laBgj&hriger amerikanischer Mi-
nitterrt-Bident in ItaBlll, aogeschcuor StaaUnann und
IJagukt, VerfiMMf von ,Tbe Ortgin and Hiatory
of tb» EngUahLAnguage", „Man and Natnre", ^The
Earth aa modified by Hnman Actiou." Er wur ge-
bonm so Woodatock, Vannoot, dam 27. Min 1801.
Au 6. Angurt 18BS lUrb in Loadurita bai
Dreadec der Cliemiker Dr. OltoR«iah»rd, dv Er-
fiader der Alizariatiiite.
All 7. Aagnat 1881 atarb fan 6S. Laban^jabra
Geheimer Sanitiltsrath Dr. Eduard Leviniftuin, der
BegrOnder der llaiaon de Sant^ in Scböneberg bei
BarÜD, OB die «Nka EfaAhnnf daa No>raalralit.
Syatema in dii' mit seinem Krank(>nhaus vfrlminU-ni^
IrrauknaUlt sowie um die Hnihing der Morphiumiucht
xad dto AmMadimg daa OhkndbydntB baaaadaiB
TsdieBt.
Am 8. Augnat 1882 Btarl> in Xewport, Rhode
Idiwl, im 46. Lebensjahre Gtn i ui K. mfal* Wftrran»
bammgandar «maritaniiadiar Iqgeai«ar.
Am 11. Augnat 188S alatb in Augsburg Dr.
(lustav Kürfaer, praktischer Arzt., 71 Jnhr<- ak. Er
war Mitbcigilliider und atit 1846 muutterbrocbenar
Tonfamd dea natmUatoriadiaa Verdna in Aagabug.
A>.. 13. Au^Miat 1882 iiuih iii üurlin Qabafanar
Medidnalrath und Ptateuot der ThierTgnmknnda «.D.
Jk. Knak Fiiadrieb Gnrlt, 88 Jabra nlt Daraalb«
vnrde am 13. October 1794 zu Drentkau hei Gri\n-
bmg in Sohlesien geboren, «tudirte in Brealau Medicin,
wnrda ab Bapetitor n der TUannMiaafanl« in BarBn
angaaUHt) 1896 zum PrufcMor, 1849 zum t^^chnischen
Sireetor dar Anstalt and 18&0 zum Geheimen Medi-
dnalrath ernannt. Suit 1870 lebte er im RahaatMtde.
Neinu Hauptwerke behandeln die Anatomie der Haoa-
•Angethiere. Im Verein mit K. U. Uertwig gab Onrlt
da« .Magazin für die gammmte ThieAadknnde*
CBerlis 1886—74) henuia.
Am 16. Aognct 1682 (4. Auguat a. S.) atarb in
St. Petersburg Friedrich (oder Fedor Petrowitsch)
V. L&tka, geboren daaelhat am 17^38. September
1797, annr iNdtiaeban nundlie entatanrnend. Ifit
sechszehn Jahren trat i-i- 1813 fn iwilliu' in ilic rus-
«iache FUAXo ein und nahm ala Schifiaitüinricb 1817
■nd 1818 Tbea an dar iwaitaB Baiaa daa Kqilia
Golowin um die Erde Seit 1881 w«r er mit An^
nahmuu in Juunacliatka balnnt, dnwMhwahte von
1881 Ua 1884, snm OvitrinJieatenaat ararnnt» da«
«Matha Xaar md Kamtfn flamV» «ad «riiielt 18S«
die Leitung der vierten i iiiiidailhan Weltumsegelung,
an welcher sich auch deataolM CWahrte betb«iligt«iD.
in Asien tmd Amerika und entdeckte im Stillen Ooeaa
die Ssensa wininaeln. Die Expedition traf am 16. Sep-
tember 1828 wieder in Kronstadt ein. Die reidua
Baanttete derselben wurden 1885 in 4 Binden unter
dam Ittel „Voyage autoor du monde* verSfl^tlielit.
Lütke machte vou da ub eine Kliin^oude (nilit&riaobe
Ganttn, wirkte aeit 1832 ala Enmhar daa OrOM
Anten OoBataatiB mid tnt 1858 ab wirkllihir Ad*
miral in den Reichsrath. Die Stiftung der lUaiaabdl
geographischen GaiieUaohafl (1846) iit TeiiiiflWiaiaa
enn wanc qm jnaBvaa w wiauamoiE sm TioapnanaDn:
dFTHi :h.'<ii. Seit dan aaoblBig'.'r Judren war Liätke
i'räaidunt der PtUtabmai Akademie der Wiasen-
admllan. 1886 «aed er b daa Onfaataad «rbobaa.
Am 18. A-.icnist 1882 starb in Mttnchön der
königliche Uuiversitatsprofeasor und Hofzahnarzt Dr.
Guido T. Koeh, gabonn an. 18. September 1816,
als Meiater in aafaim IMw tUfmia lialielit nad
vielgesucht.
Am 21. August 1882 atarb in Berlin Profeaaor
Dr. Mmna Albart Arndt. Laitar daa bUnigtiahaa
malaatalBgiwbaB bstitata deawibat, geboren am 87.
Mai 1811 in Düben.
Am 22. Augoit 1888 atarb in Kiiaingcn Dr.
BUnrieb ▼•l*«l»t Mataur Madidaaln^, dar ba>
76 Jahren.
Am 98. Angaat 1889 atarb ia beU Dr. Vtm
Xaver Ritter v. Güntner, Hof- und Ministorialratb
in Penaion, früher Director de« Allgemeinen liranken-
biaaaa ia man, abmiallfar Laibant daa Xatam
Ferdinand, im 92. T,<>b<'nfljabry>,
Am 2Ö. Auguül 1682 starb in liraumichweig der
Oarteninspector Bonoh6, Leiter des herzoglichen bo-
tfTPyttyr^ flertM» daaaibatt in Sltoldiraiaaa rBbaüioh
bekaxmt.
Am 29. August 1882 starb in Schwerin der
gnaabaiaagünlie Garteadinotor Theodor Klett, ala
LaadacboibgSrtaar rObaiSehat bakaant, 74 Jabra aK.
Am 3. September 1882 starb in Wien Dr. Ed-
nnud Beitlioger, Proftaeor der fbjratk andartech-
ttlMben Hoohaebnle daaalbat, gaaehMatar antarvitaan»
schaftlicber Schriftsteller.
Am 6. September 1882 atarb in lüwnl dar Qah.
Hoftvtb and Ltibant daa laWn Saiftntaa -na
Baiaaa Dr. Robcr* Tinnsen, geboren ku Arolsen in
WaUaek am 28. März 1808 (Vetter dea bekannten
Baidaibaisar GhaidiaEB Baaian).
Digitized by Google
14H)
Am 8. Baptombcr 188S itwl» io Ganf Bnib
riantamour, Director des dortigiaB OlMnaloriOIMii
hervorragender Astronom, 67 Jahr* alt.
Am 8. SaiitamiMr 188S etarb In ffetb ihr Im-
rtlmit« fmnzusisclip Mat.hf-tnatiker Jo«eph I.io;;.
▼ille, geboren am 24. März 1808 in St Omer (Pas
da Gakii), Pmümmt der MrthwMHt an dar EeoU
polyt^hnique satt 1688 ood am College Je France
ZU Paria seit 18SB, Mitglied des Institut seit 1839
aadKathematOcMrdMLlivanbnraMiadaaelbat satt 1841.
Am 13. September 1882 starb in Krematnflnster
P. Gabriel Strasser, Stiftskapitular, Director der
Sternwarte und Profesaor der Mathematik und PIqpdk
am Obergymnaaimn daaelbat, 69 Jabre alt.
Am 15. September 1862 atarb in Ldpdg Dr.
Otto Delitaob, ansaeroirdeiDtlicher Profesaor in der
ffailoiOfikiMdiaB fWoltifc dar UniTenitit nnd Ober-
lehrar an dar Baabdnle 1. Ordnoag daialbat, aof
dem Getii-'tf der ErJkuDc]' vit Ifach scliriftstelleriücli
tbfttig, B^finder und Leiter der Zeitaohrift gAoa
aOan yf^MMm', fabom am 5. Wkn 18S1 n
Bemsdorf bei Licht«nst'''in.
Am 23. September 1882 atwrb is Göttiogeo Geh.
OtwrJMklBalraÜi 9r. Friedriob WShlar (II. A. K..
verpl. p. l-lTi'. Profrp'iDr tlrr Cdemip und Director
des chemischeu Luboratoriuius daselbst. Geboren am
81. JnK 1600 zu Eaehanheim bai Frankflnrt «. U.,
widmete sich Wöbler seit 1819 in Marburg und später
in Heidelberg neben der Medicin hauptMchlich che-
mischen Stadien, arbeitete ein Jahr lang in Beneelios'
lAbomtorinm au fltoalthnhn «nd unternahm mit dioaam
and A. Brongmart 1884 «he geognostiielMttinataliH
giacbe Reise durch Skandinavien. Seit 1825 wirkt«
«r «]■ Lehrer, dann Professor an der Gewarbeachula
■I B«Bbi aatt 1881 an deijeaigen n Caaad nad «p*
Uatt 1836 einen Ruf an die Göttinger Universität.
WflUer'a berOhmte Unteraaehongen nmfaaaen aUe
Zvaiga dar Ohaana.
In Philadelphia starb Dr. Pancui-it, f^in^r der
aageaafaanatan Chirurgen und geachicktesten Operateure
Amrikaa.
Wie SOS NicJorländisch Indien berichtet wird,
iat der belgische Reisende A. Golf fa zu Tebing-Tingi
(Beaidenc Palembang, Sumatra) geatnrlw.
Dr. Siegfried Langer, ein junger fiaterreichiacher
Aiat, der im vergangenen Jahre eine Forachungareise
■ach Arabien natanafam, tot Int Nadoiahk hm Adan
mmuiJat wurdan.
Im nubjahr 1888 alaib in llmloaa Dr. D. A.
Koscbewnikow, Frafamar dar B«taaik «a dar
UniTeraitU in Odaaaa.
AttssrtilQisw ««» »1. «oWiNr MW. ~~
Im Trttiqäbr 1888 ward« der &*aaOria«h»iMWikft-
reistHiil'' Dr. Jules Nicolai Crevaux, gahnw U
1. Aprü 1847 «I Lorquin in Lothringen, no da
IwdlatiiadiaB fltemma dar Tohaa am Pilaoaaayo afmordat*
ur-.chdem «r asktzt am' 13. MSr« 1882 dem fraiizö-
aiadieo JOolatabun aua Targa in BoUvia Bericht
«ntattet Er maehta aieh anf aainan Mdaa ante
Reisen 1877 und 1878 — 187!) hauptsÄcblich um die
Erforschung des Innern von Guyana verdient. 1880
bereute er mit Lejanne den Magdelenstrom und
Orinoko; seit 1881 das La-Plata^ebiet. Ucber seine
Reisen veröffentlichte er: n^a^x bloca erratiques de
la Plata ou pr6tenduc p^riode glaciaire d'Agasaiz dana
l'Am6rique du Sud« (1876); .Vojpage an Qvfm'
(1879); „Do Cayenna aaz Andea* (1880).
In Bern starb dar PhtCmaor der Anatomie an
dar dortigaa Thiataxmwiaitel« Ftaaa Hartmann,
gaboran 1888 bi Waraila in Puamam.
Das britiüche Museum bat durch den Tod dea
Dr. Emat Uaaa einen aeiner barrorragandatao Oiiao-
taUaten verloren. Gaboren an Cobarg das 18. April
1835, erhielt derselbe seine Vorbildung auf <ht} Uni-
veraitAten Berlin, Bonn, Tübingen und Paria, worauf
«r iB flofanltlmd dvai Jahf« ala nmakkrar la dar
Famiüp des I.«rd Mintu wirkt.^. Seine An-st^illung am
Britisb-Muaenm datirt aus dem Jahre 1866 und aeiue
ProfaMB ab Lahnr dm Baaakiit am UaiwattgrOollcga
BUS dem Jahre 1876. Von 1870—1878 wurde ihm
in Verbindung mit Profe«8or Egguliug die Katalogi-
sirung der Sanakzit-Uanuscripte der indischen Offic«-
Bibliotbek fibertragen. Seine beiden Schriften „Deber
den Ursprung der indischen Medicin, mit besonderem
Bang auf Su^inta", abgedruckt in der Zeitschrift d«r
dantadien mocgenlindiacben GaaeUaohaft (Band XXX,
p. 61T Ua 870) oad ,IBppokrataa und die indneba
medicinische Wissenfichaft im Mittelalter^ lili. Vol.
XXXI, pw 647 bis 666), baairan anf aeiner Untere
anehnag dar mediefaiiaelien SaBakrit^HaadiebfillaB to
dieser Bibliotliek. S^^in im Mira 1876 erschienener
Katalog der „Sanskrit- und IlllUWerke im British-
HMaom" lai ein Mnalar aorglUticw Oanan(gkai( nd
zeugt von des Verfassers grosser Kauatniaa aaah dar
neueren Litarattiraprache Indiena.
Die 1. Abliandlimg yon Band 44 der VoTa Acta:
0. XlMkMlbacf : Die IfaUapbagen mit baaondaiir
BartiMefatigaog dar rm De. M^jrar gaaammaltiii
Arten. 80'^ Bogen Text nnd 7 UlhagM|lii*dw
Tafebi. (Preia 16 Rmk.)
iat erschienen nnd durch die Boohhandlung TOa
Wilfa. Engelmann la Laipaig tn baaiahaa.
Dmak «m 1. BlMkaua aal tahm |^ Bnrfi«.
Digitized by Google
NUNQUAM
ÜTlüSüS.
LEOPOLDINA
AHTUCHES ORGAN
DBX
KAISBBIJOHEN LBOPOLDINO-OAKOLINISCHEN DEUTSCfHEN AEADEMIB
DER NATIJK FORSCHER
H£BADSG£0£B£N ÜKTEVi MlTWlHKliKU i>£K S£KTiUN8V0BSTÄMI>£ VOM U£H PaÄSll>KMT£M
Dr. C. Bi Staoblanob.
Halle a. S. s,. Heft XVIIL — lU— 20. October 1882.
Inball: Amtliche Mitttii'ilunevii: Vcriuderuni; im Persona] lj«stkiidc drr Akiwleinie, — BericJit Uber die Vcnraltmif
der Akademie -Uibliotliok in dem Zeiträume vom September 1881 — 1882. — Adam Ferdinud Adamowics f
(Schlaai). — Soimiiije Mittheilungen: Kingegangene ijchrinen. — U. Leonh«rdt: Kine nem optaoMtlMihl
HctlHide tutd ihn Amitaiaag auf ä» Pnxk. — Di« 1. AhhAadhing Ton Baad 46 dar Kova Aeta.
AmtUohe MlttheUangen.
Tei&iidemng im PaTsonallMBtande der Akademie.
C«rt«rkeiics mtffUe«:
Am S. OetoW 1882 su Manchen: Herr Dr. Asgait T.&Oipdlnbv, kflnfgL Fontratli a. D. in MfinBhaB.
Aofganommen den 6. April 1876. Dr. H. KnoUaudl.
Bedoht tbet die Yerwaltong dar Abidemie-BibliotlielL in dem Zaitnnme Tom
September Iflffl-'ISffii*)
In dem verflojsenen VerwaltungsjaLre der Bibliothek der Akademie sind ftnssergewfihnlichf Krci;,'oissi»
nicht zu TermerkeB, Tielmebr ist AUea robig is den, in den letzten Jahren vorgezeichneien Geleisen Terl«ul'en
ud ab AMtalt hat aUh in ofimiBeh» W«iM waitar «irtwielult, «ia dla fbtgndn litttiheilnvgaB WMrdaa
«rkannen lasEen.
Zunfcehst zeigt sich diei in der, auch iu diesem Jahre erfolgten, weiteren Aotdehnang dea Taiueb-
Verkehres. Während am Schluste des Ictaten VenraltungFjahrea die Zahl der GescUsLliutten, mit danan dio
Alcadenie Um SobiiiteB MMtanacbt, SSO betrog, iat dieielbe jetrt uf SOS geatiegeit. Dw Naona dar 4S
Bto hlBMf •koBmcB«B fiMwlhuhaftan and dar von ihiiaiii aa dia BMWilwik dar Akadamia gaBatetan
Sdniftaa aind:
DMticliluMl.
1. Barliii. DinoHan dar EaurfgUdiaB gwlo^adHa fiaiidaaaiiatalfc od Baifrindaaiie. Alihaadlaman war
peohf^hchen S]ieciAlkarte von Premaeo oid TkOzingan. Bd. I, Q, HI 1—4. 1872— 8S. 8*. —
Jahrbuch l«hO, löBl. 8".
■) VergL Leup. XV, p. 139, 145; XTI, p. 146, 163; WU, p. 162, 179.
XTOL M
Digitized by Google
182
8. Cbcillltits. Königlich kAcIiüIbcIicb uu-t«orologiBchee Institut. Rc8uUat<) aus don metoorologiachen
BMWhtnngeii. Jg. II— X. 1867—77. 4". — Ueteorologncbe fiaobaehtongao. 1876—79. 4*.
— BerUdit f. d. J. 1880. 8*.
3. Frkltkfart a. M. Aorztlichcr Vfi roin. Jahresberiaht 1— XXIV, Jg. IBTiT — HO. 8".
4. — Fk|yiilwli»cher Yereiu. Jabr««bericht f. d. J. 1889—40, 1841—60, 1851—80. 8*.
6. Oers. CMlKiuft FnnndMi dar IhtiurwiM—BlwItoB. Jahmbsficiit IT -XX. 1861—77. 8*.
6. Orciftwsld. NaturwiMenschtfOiehar YtnSa. wa NanmipoiUMni naä lUlgiio. MHtbefluagen. Jg.
I— XII. 186S>— 80. 8». .
7. Lftüdihiit. BotMiadMT Tmlii. Bcrkht r-TIII f. d. J. 1864—79. 8«.
8. Mannheim. Verein für Naturkunde. Jahresherioht V — ^XLIV. 1838 — 78. 8».
9. rutadam. A»troj)hv«iikiili)icbe« UU»«rv»toriuiii. PublicAtioneo. Bd. I, IL. 1879, 81. 4".
10. SttndcrshauEen. Botanüalnr Tanin almiiehb* ftr das nftrdHeha ThlMiigia OoitanNmdiiiiAlatt
Jg. L 1881. 8«.
11. Stettin. Emtomologiscber Taraiii. Hagaziii für ImaktankBiidab Bd. TL 1807. 8*. — fJiwaa> antiK
molof^c« XIU. 1859. 8*. — Entomologüehe Zeitung. Jg. XXXII-XLII. 1871—81. 8«.
12. Straaabarg i. E. CommiMion tot gaologiachaa Lutdaauntamieliiiiig ▼an EtMas-Lothringan. Abbaadlangao
BW geologiwhen Speeialkart« von Ehaat-Lothringen. Bd. I, Hit. 1—4. 187S— 77. 8'.
18. Stuttgart. Königlich württt'uibf rgiacheg statistisch - topographisches Bure;iu (Mrti'orülngisrlii' CVntial-
■UtioBj. JahrMbericht Uber die WittemngtverbiÜtniMe in Württemberg. XXXI— XL. 1858-64. 8^
14. W«ribar«. «yrikdlaeh-Madfehiiaidia Gaadbah^ Madlatolanba Ziilaelwill. Bd. I— TIL 1880—67.
8«. — TertNuidliingaa. N. F. Bd. XVL 1881. 8*. — SUsufabarialita. J^. 1881. 8*.
Oestfirelch-lncarn.
15. Prag. K. K. Sternwarte. Aitronomiscbe, maguetisobe o. meteorologische ßeohachtuageo. Jg. XL — XLII.
1870—61. 4»
16. Reichi-nberg j. B. Verein der Naturfreunde. M!tthri',:i,.;'fMi .Tg. II, V— XIII. 1871, 1874—82. 8«.
17. Wieu. K. K. Centralaoatalt fdr Meteorologie und J^Irdmagnutismus. JahrbQcber. UJ. XIV — XXV ~
V. 7. Bd. TI— Xm 1869-80. 4«.
Sehweiz.
18. HauchataL SooM dn Seianatt natnrallaa. Bollatin. T. IV— XH. 1856—61. 6».
19. 8eh»ff b»aaaa. SobweiaeriMba EutooMila^nhe Gaadkahifl. lOtthailiiiigMi. ToL I— TL 1866—89. 8*.
MfleB.
20. Brnxelles. Societö rojale de Botanique de Belgifjue. Bulletin, I — XX. 1862—81. 8".
91. — Muaia royal d'fiiatoire naturelle de Balgiqaa. Annale«, ä^rie paleontologique. T. I, II, IV — VI.
1877—81. 4».
99. — Societe cntoitiuk.giquc de Ik-Igiqu<-. Aunnlf-ii T. I XII. XIT— XXT. 1867—81. 8*. — Oaaaptaa
rendus. I— LXXll. 1866—79. Annee 1880, 81. 8«.
98. Li«g«. SocMU gMagiqoa da BelgiqiM. Amalaa. T. I— TD. 1874—80. 8*.
94. — BoeiM njwh dw Sdangaa. U^noiraa. 9. S&ia. T. IX. BnnaUaa 1889. 8*.
Hollaiitl.
25. ürouingen. Natuurkundig Genoolschap. bl- Vtrslag. läÖ2. 8°.
S6. Lnxembourg. .Soei^ti dea Sdoncea ntidicale« du Grand-Buchi de Loxembowg. BnlletiD. 1864—79. 8*.
97. Utraebt Xnmnklök Naderkndaah Meteorolugisrh InsUtaut. JiwtfacMk 17—69. 1866—80. 4«.
98. Hoaeott. Obaormtoin bupfctal. Annalak Toi. I— TD. 1874—81. 4*.
CronMImdm aai IiImmI.
2». (ireenwich. Royal Ohservntory. Report. 1836—53. 55, 57—74, 1876—61. 4«.
30. London. Cbemical Society. Janmal. Vol. XLI. 1889. 8*.
81. — BagFil aalNMakal Soeialgr. Umabn. ToL XLTL 188C!/IBL 4«.
89. MaDcboator. Oeologiaal Suaiatr. TnHNgtwna. ToL XTL 188(VBl. 8*.
Digitized by Google
168
Italien.
S3. Bologn«. Accadwnni ddl« Somn dall' laUtnto di Bologna. Mtmoria. 4. Svfe. T. I, 1—4. II, 1—4.
1880—83. 4«.
34. Fir«aa«. Societi cntomoloiifica ItAliarin. RescKonti doli« aduiiiinze. ÄBM 1861. 8*. ~~ BsUatino.
Abdo Zill, TrimMtr. 1—4, XIV, 1, 2, XV, l. 1881—83. a».
Kord-AmeriluL
85. Boston. KMaeknHtto Hortienltanl Soehty. TnuBwrtkni«. 1881, Pt 1, S. 8^
36. Cincinnnti, 01ii<i JM.ani. s' Institut«. Scientific Pmceedings. Vol. I, Kr. 1. 1888. 8*.
.37. — Society o£ Natural Ilistor}-. Jouruai. I— III. 1878—80. 8«.
88. N«w York. Americaii Muacnm oT Natoral Bkiory. BttDatia. Hr. 1^ 1881. 8*.
89. Toronto. M «taoralingicol Svrriea. Boport f i 1H79. Ottern 1881. 8*.
SU-AnuillM.
40. Bnonot.Airoa. Sodadad oiiBliBoft AigtBÜM. AimIm. T.Xn, £otr«ga 8, XIII, Eutmgs 4, 6. 1888. 8*.
41. Tokio. AMtk Sociatj of Jupin. IkaiMMtioM. ToL IX, Pt 1—8« X, Pt 1. Tokofana» 1881—88. 8*.
Aastrullen.
48. Mplliourne. Cipolo^cal Survey of Victoria. IU'(mii( II — VI. 1H75— 80. 4".
Mit besonderem Duike ist dkbei utzaerkemien, daia riele dieser Gfseilscltaftun ihre Fublicstioaen
nicht nur tos dem Beginn dn Tamcti Verkehrs m Itafeiien, ■oodern nach HflgUelikeit «neb die ft Blwiau
Jakrgftngr. l>ii- auf <Iii-sc W< i>iii litr riiliüi fliik ziipfpangpncn Schriften sind obcu mit aufgeführt.
Auch von denjenigen gelehrten Gus4!il»chttlti-u, mit dvuvu die Akademie acbon seit kogerer Zeit im
TaaaahvariEahr aldrt, dann Sahriftaa aller dio BikVoOMk nnr mahr odar wulgar mwOitladig liaaaaa, liat
M-iprtpr ein groüspr Thril unseren Bitten um En.'äti.>iirig des FaUandiB in wtccfcooMuandatir Waiaa antipwwhan.
Su »iud in dem vergangenen Jahre noch t üi^r yuu,-. n :
Batuvia. Bataviossch GunuotM'linp van Kiiti^ti-n imi Wetenachappen. Tijdachrift voor Indische Taal-, Land-
en Vnlkeoknnde. Deel VIII. 1858. 8«.
Berlin. OasaUjchaft Botarionchender Freunde. MagiMD. Jg. VIU, 4.<)partaL 1818. 4«. — Mittbeilnngsn
SOS den Terhandlnngen. Jg. I— III. 1886—88. 8*. — aitnutgsberidite 1880, 81 nebet Kagistar
über die Jahre 16G0— 64. 8*.
Cnlontto. Asintic Socie^ of Bengsl. Jonnud. VoL XXXIV— XLY. 1866— 76. 8*. — Prooesdings.
1886—76. 8«.
Cambridge. PliiloM>ph:ral s...rioty. T^an^Mu;.ti<>ns. V(.I. V, 3; TI, 1, 8; TIS, l, S; Tm, 1, 8l 1888—44.
4«. — Proceediug». Vol. I. II. 1866, 76. 8«.
Onaael. Yarain fltr Satarinnide. Beriebt XIX— XXUI f. d. J. 1871—78. 8*.
Edinbargb. Botaideal Society. Transactlnns nnd Prorredingn. VoL I 3, III, 17, TOI, XI 8i XII S.
XIII 2. 1644—78. 6«. — Annual Ke|x>rt« VI/VIIl. 1844. 8».
St. Qnllon. NatanrinanadMlIlidM Oeeiilwhaft. Bofebt flbw dio ThKtfgkiit «Ibrand dar Tarafaujnlu»
1860/61, 6?/6!), 69/70, 70/71, 71/72. 72,'73, 73/74, 76i76, 79/80. 8*.
Linx. Museum Friuicisco-GarolBnn. Bericht Iii— XL. 1H39— tl2. 8».
Lisaabon. Aflwtiimin real daa tkismitaa Portugaiiae monumenta historica a saeculo oetatvo aaqne ad quinton
daefaBBm. Difiloainta et cbsrtae. VoL I, Fase. 1 — 4. 1868 — 78. Fol. Logas et consuetudinaa.
Vol. I, Faae. 1—6 and Index. 1856—78. FoL Scriptores. Vol. I, Fase. 1—3. 1856—61. Fol.
— llenturias. ClaMe de acieociaa msthematioa», physicas e nataraes. Mova serie. T. V, 2, VI 1.
1676—81. 4*. — Hiatorin o naBorias. QaaM de siäonciaa motaaa, poÜtiaaa e faoUaa-lattraa.
Hov* sario. T. IV. 2. V, 1. 1877—79. 4«. — SeaiSo pnUien cm 18 de DoMmbfo de IB7B, an
15 de Ifaio de 1877, em 9 de Junbo 1880. 1875 — 80. S*. — Conferencias cflehra.'.as na
Aeadomin raal daa aoioncias de Lisbos icerca doo deacobrimentoa e coloniM{3«8 de Fortoguesee
m AlHeh I— IV. 1677—80. 8«. — Jonwl de enioBdae niatbaniatileee, phraicas « naluMa. Nr.
94—89. 1878—80. 6«.
19»
Digitized by Google
164
LoadoB. Zoological Society. Reports of thp Council and auditors read at the »nnuAl general meeting
Apiiü 1888—40, 1846, 1862, 1858, 1865—66, 1868— 81. 8*. — ProMadinga of the loieBtifio
neeting« Ar th* jtw 1846, 1861, 1873, 1873. 1876. 1877—80. Index to 1880—47, 1861—70.
8«. — TraoMctions. Vol. VIII, 2 — 9. IX, 1—11, X, 1 — 13. XI. 1—5. 1872—81. 4».
Lnzsinboiirg. Soci6t4 da Botuiiquit du Gmid-UucU de Luxembourg. BmmU des mteoiraa H dm tnmix.
Hr. 1. 4, 6. 1874, 77/78. 8«. — BdlatiB de l'bMtitt de Lannlwiirg. 187t. 8*.
LyOB. ftridifaiH dee Mmeea, B«Uee-L»ttre« et Arts. M^moires. Classe des Sciences. V. 8, T. n, VI.
186S— 66. 8*. — CliMM des Lettres. N. S. T. I— Y. 1861—57. 8».
— 8eeUU d'Agriealtan, d'BtaloiM Natanlle «t dso Arts ntüae. Auulea. 8.Bdria. T. IH— T. 1860-88. 8*.
Melbourne. PhiluitojiliicBl Institute of Victoria. Transürtion^i. Vol. II — IV. 1857 — 59. 8*.
Milwsnkee. üsturfaistoriachor Verein von WiBConsiii. Jahresbericht f.d. J. 1866, 1869, 1871 — 76, Ib76i79,
1881/8S. 8*.
New HkTen. The Amerioin Journal of Sdence. 8. 8eri«i. Nr. 97, 98, 100, 116. 8*.
Paris. Bociet« giologique de France. Bulleün» rind complettirt T. VIII, X; 2. Sirio T. V, Vlll, IX, XV,
XXII, XXIII. XXV— XXVII; 3. Wrie T. V. 8«.
Begensbnrg. K. Bayr. botsaieche Geeellacbait. Flors oder sUgemeine boUniseba Ziitnag. Jg. 1881« 1889,
1824—29. 1831. 1836—88. 1841—44. 1865—70, 1878—81. 8».
Stookkotin. Kongl. Svensks Veteuakap* Akademien. OfTersigt sf Forhandliogar. 34 — 37. 1877 — 80. 8^
— Bihsitg tit Hsadliqgar. fid. IV, V. 1876—80. 8«. — Hsndliiigar. M. F. Bd. XIV 2— XVII.
1878— 81. 4*. — ll«tcorologi*l(s Jskltagelser i Sverige (ObserrstioiiiB nMerologiqaea). VsL
XVII— XIX. 1878—81. »».
Torino. B. Aocademis deUe tkienae. Memorie. 3. Ser. T. XVIU, XIX. 1869, 61. 40.
Vanaiia. B. btitato Vsoalo. MaaMrifc VaL XIU, 8, 8. 1887. i*.
VMhah koBBtoa MBSA tarnen dsrsuf besOgUebiB Gasadta niobt awbr erfUK werde«, wefl dia ms
ffWfTidon Thfile Wrcifs voilstÄndip vergriffen waren. Snirhp Lftcken sucht« Jic Bibliothekarerwaltang, je
nachdem die Uelegcobeit sich bot und so weit die leider beschränkteii Mittel ausreichten, dureb SDtiquariacbe
Aakiadb «lunflllhii «ad iraidiiB mt dissa Vaiaa faasebafi:
AwtordAB. K. Akademie van WetenscbappaB, Jtaibaak. 1877. 8°.
BsUTis. BaUTiaaseb Genootsehap vsn KmiitaB eD WatSBieliapf . VcrbaadsliBgia. Dad I— V, Vit- XI,
XVIII, XIX. 1781—1848. 8».
— B. Katuarkuudig« Vere^niging in Nederlandsch Indie. Nstnarkadig T^dssklift. Jg. I. AflsT. 1/8,
8/4, 6/6} IL AflsT. Iji, 8/4, 6, 6. 1860—61. 8*.
Berlin. a<aeilsebafk nturiorsobsadsr Frsonda. SHxangsbsriebt«. 1870 — ^78. 8*.
— Gesellschaft für Erdkunde. VsrhaadhiogML Bil. I-VI. 1875-79, 8».
BresUn. Bchlesisehs Gesellschaft tOt wi.terHadisBhe Cnltur. Uefaersichtdsr Arbeiten ii.Vertedeniqgeai.J.1837. 4*.
Brnzelles. OfaesnratoiraBoyal. Amnlsa. T. IX— XXV. 1888—77. 4*. — Annoalra 1849. 18.Am<a. 1848.8*.
Colmar. S.K-ieU' iVIlistoire Niitnivlle. üiilieün. 2. Ariiipo. IÖ6I. 8".
Genf. Schweizerische paläontologische Gesellschaft. Abbandlongeo. Vol. IV. 4*.
08ttlBgaB. K6Bigl. OeseHselnft der WissenscbafUn. NaehrielitaL 1848, 1861—78. 8*.
Halsingfors. Finska VrtcnskapB &jwtiit. Öfver»igt I— V. 1853 — 68. 8«.
lansbrnck. Tageblatt der deutschen Naturforscher und Aerste. 1869. 4*.
ZlngaBfnrt NntmUstariachaa Laadimeani Ten Unillien. JakriNiah. HMfc 8— a 1884—68. 8*.
laaipsig. OaadlBcbftft dpr 'WiKsenachaften. AbhandluDgen, ina(hematisch>physikalische Classe. Bd. I — VIII.
1868—68. i". — Bericbte, 1846-50. — Bericht«, mathem.-physikalische Cl. 1861—70. 8».
London. Oeological Society. Tranaactions. Bd. I— V. 2. Ser. Bd. I, 1, 2, VII, 2, 1821—24, 1846. 4*.
Lyon. Academie des Seisnoss, Bdles-Lettras el Arts. lUnoireiL Gtaaia dss Scknoss T. IL 1860. CUiaa
des Lettrss T. I. 1848. 8*.
Madrid. R. Äcademik da Giencias. Memoriaa T. VIII, P. 1, 2. 1879. 4«.
Hagdabnrg. KatnrwiMOMsbaftliclMr Varein. Abbandlnngea. Heft 1—8. 1869—78. 8*.
Mklinad. B. MMo Lonbaidow IbMiie. VoL I— V. 1819-88, 40. - Gionti*. T. I-XVI. 1841-48.
8«. — N. & T. I— IX. 1847—67. 4*.
Üiyitizeü by LaOO^lt:
166
Mubuf. Owribetaft ■> IMBrtong ywi—hiii Wrtatwiweowh^ft««. Uriiln. Bd.IV. CmmIIBB».«*.
XmoO«. SmUK iapCrUle d«!i NaturnlUt«« de Moscou. Balletin. Ann^ 1866 Nr. 4, 1873 Nr. 3, 1878 Nr. 3.
Mfiaehen. K. Aludräiie dir Wiiutenschafu-]]. Neue philosophücbe AbbandlDogen. Bd. I — VU. 1778—97. 4*.
— Deutache Ga»ellgchaft für Anthropologie, Ethnologie n. UigMoUehU^ OormpowiikniMlH Jg. 1870— 4*;
— Ktajgl- 8t«rDw«tte. Jdirbach. 1888—41. 8".
KCrabarg. Tageblatt der deutschem Katurforicber nnd Aent«. 1845. 4*.
PBrilL Acadecnie de« Sciences. Compt«8 rendua. T. XXXII— LI. 1851—60. 4^
— Hufam d'Hkton» KttnraUa. Annale«. Ai»4e 1—10. T. I— X2. 1802—18. 4«. — TaUoi du autenn.
1827. 4> — Mteoini. Yol. I— ZZ. 181»— 8S. 4*.
B*g«Btbarg. K. bayr. botaniücbe OiBclIschaft. Flui». 1818. 1890, 1888, 188711, 1880, 188»— 84, 1888
—40. 1845-59, 1861-6S.
SbUh. The AmerlMB Vatanlht, ToL I, 71 19, VII, Tllt 1. 1878. 8*.
Stoekholm Kong V. t Ti^kap!! .Akndeiaien«. Kva Ilaudliagv T. I— IZ, ZI, ZIV— ZZZm. 1780—1818.
8». — H*Ddliiig»r. Jg. 1813-17, 1820. 8».
Uf •»!«. Bmift SadelM ariMtian» üim&Hia. üow A«U. T. I— VL 1778—88. 4*.
Toaetia. R. Istituto Venelo. Memoric. Vol. I— V, 1848—86. 4*.
WaabingtoD. Coaet Survey. Keport. 1855 — 68. 4«.
Wien. K. Akademie der miMiiMhafUin. Alnanach. Jg. YIII. XI. XIII, XV— XXIY. 8*.
— Taiain zur Verbreitung natanriaaenadiaftlicber Kenotoiaae. SduriAen. Bd. I. Jg. 1860/61. 80.
Wtrsbarg. PbyiilMlitcb-iaedkiBiaebe Oeaellacbaft. Verbaodlni^. Bd. VI— X 1856—60. 8*.
(BAtaMMgt)
(Schlass.)
AdumriflB Iwt sahireiche wiMenachaftItche Arbeitaii hinterlaaaen, von denen ein Xheil gedraokt. ein
aadanr Tbril tat Haniiaeript verbHabeB hi/t,
Oadrnckt sii'rl insfipsondere folgende Schriften:
1. Aa Boeratee cicuU uecatua fuerit, ezcorrit alamniu Gymnaaii Vilneuan €to. TUnae 1817. 8*.
gulomraqne eonataatiaeims aigna exhibens, adnexa aynoDymia gimaaln, fliHhia. tOHiea flt fVkh
nica etc. Vilnae, typia Neanganni. 1824. 140 paginae. 8<*.
8. Ihmraoia atewn^tnnych cu;ßci ciaia koriakiego, tablic^ objaSmone. Wibio 1839. 8*. (Za dmiMb; Kmmw
der anaiMreB Tb«k des FferdekArpers, danh fiaa Tafel erttntert.)
4. ,Ueber des Oebnoeb daa Bkadiweiaatobia.* la der: Zaitadulft für die gwwiwmta UrierlwWlniBda, kam*»
gegeben von Busch. Marburg. S". Jahrgang 1831.
6. aliotis aber die aeaeate VeteriairUteratar.* Ebaadaielbat, Jahrgang 1831.
8. JSbi Wort thar daa WridMahapf.* In der Zaitaefarift: BeiMga rar Phyaiologia, haranagegebea Tna
Berthold. Gött;::^-). !s;:;t;. H".
7. gWiadoaio^ o ^ciu i piamacb Ludwika Bcyanuaa." Tygodnik Fatwiburgaki, gaaeta on^dowa krölestwa
Fdakitgo. Badaklvr: TjwirtM. iMarabarg. FoKo. 1885, Nr. 80, 81, 89 i 88. (Naehiidit
tiber Ludwip BujatiUK' Li'lien und Schriften. In der: Petersburger WochonBchrift. Amtaaettaag
des Kunigreichs Polen. Kedacteor: Tyazydiki. Peteraburg. Folio. 1835, Nr. 80 — 88.) —
YargfieatUebt aneh aatir dem THd: jUdt biagiaAonj L. fiqjumia" (BiagtmfhiaA» BkSmt daa
L. Bojanoa), in dem Sammelwerk: „Wizerunki i roztno^ania nankowe" fWi!<8«n!icha(Uiche Bilder
nnd Erörterungen). Wilno. 4«. Rok 1836, Nr. 11; — deagleichen übcnliea ia deutscher Sprache
unter dem Tit«l: ,Biogn|iUMha Sfcine von L. Bejanna" in dem: Magazin iiir die gesamaito Thier»
haUkeade, beiaaagegabea Toa Garlt u. Uertwig. Jahrg. 1889, Haft 2. Berlin. 8«. Seite 149—184.
8. Maaka aUyaijiwaia i «kpHHite aidani^. Wilso 1886. 8*. (Labia voe der Eraihmng und Veredahtag
d« Thiara.)
Digitized by Google
9, ,Frote tlBM 8|ltaBM «Icr vergleichenden KoMlag^* Magsadn Rir die Retammte Thierheilkunde, hsH»
gtgelm TM OnrU u. HMrtwig. Jahrgug 18S6, Heft 4. Barlin. 8<>. 8nk» 446— i90.
10. „ObeerratioBM in noMMomio sootlienqMntieo TÜdm" ate. (In op«re:) CoOeotraw A<»deiinM medieo-
chirurgicac Vilnensia. VolunMMi 1. Vilimp 1838. 4". Pagina 98, 116 et 14».
11. 0 pnauwMiia i IwMnitt cbor^b swian^t domowycb, dJ* njjrtku goapodu^r. Cae^ pi«nira»: 0 obor»-
badi InoL Z rjtiiu^, Wihio, drakien T. GUdnbcvgB, TII i 161 abniie. 8*. (UalMr
dia Erimmiing VdA l^ehand'uti^ dir Krnijkhpitcn der IlnUHtliiere. zam GebrAUcbe der IjAndwirthe.
Enlir Thafl: Ueber diu Kr«nkbeit«a der Pferde. Mit eioer Abbildung. Wilna, gedruckt b«i
T. OlflekalMfv.)
la, yanMhicdene vim A<i\rnou'' ;^ .< rrn'.vtr- .Artikel in der von T. OittMttrg Im YTOnn hmmgß^Atumi
^Eucyklopedya powaztjcbua. " Wiluo 1838— 1839. 8*>
13. .Eiaige coopatbolognote BcaMrlnii«fliL* Hagub Ar die gcnmDto TliiarlMlDniidt, htnuftgutat tcb
Onrlt u. Hertwig. Jahrgang 1840. Berlin. 8** Mte 440 n. f.
14. .,0 wodach DrusVieiiniokich." Kurjer WiUüski. Wilno. 8«. 1840, Nr. 46. (üebar dM Mineralwaiwer
von Druskii iiuiki.)
16. ,0 kkbABiu." Wizerunki i rostrs^uoi» nuakowa. Wilno. 8*. Bok 1840, Nr. «. Oddxieliqr odbitek
Wilno 1841. 28 stronk:. 8<'. (Debar da« MaaiB. Ib dam SaaoMlwwk: Wimwabaftilitlia BOdair
und Kr«rt«nu)geii. Wilw. 8«. Mngrag 1840, Nr. 8. Baaoadam Abdniek. Wün 1841.
S8 Saitan. 8«.)
18. ZDODaak waleijuanw ojli navln o ifäu nriara^t goapodanlDoli dl» niyiini bada/inW pagtody, maäj'
kövr i wi'txTvnarzy. Wilno 1841. XXIV i 332 i-truoic i 1 7 S^. (Zaanonia odär Lafan TCQ
dem Leben der Haosthiere, fUr Kftturforacber, Aerzte und Vetcrinitre.)
17. Moaaaiuii «aalmiiiieain miiuoaa, put priihologiea. 'VOiiae, typia GMdalmgiü« 184S. 4*.
18. aJdaef Frank." \SM1no 1842. 8^ (Joaeph Frank's Dingraphie. Mit PoKtrlt.) Aadi abgadruflkt in der
Zeitachrift: Przjjaciel ludo. Pozuaü 1848. (VolkitfrLUud. Paaaa 1848.)
19. .0 MnntwaA tajaaaqndi.« Odlyiia. 1845, aea^ B. QndM. 8«. StiMiaa 8—11. (Mar gabdne
Arzneimittel, In der Z.Mt..r-V„ ift : |-).„lyna. 1845, H. t'l C. Gr-xlno, 8«. fVite 3—11.)
30. flUwagi o i^bie roamutowym zualeziunym btizko Vr'ilna i zvrierztjiacb zaginionycb w Litwie." Wilno,
drak GlUckiberg», 1846. 8*. (BemerkDBgm Ober einen ia dar Nlha toq ynhw gdhadaBaii
jfammnthBahn und die in Litauen antergagaaganen Thiara.)
81. sO wykonamn operacyi chirurgicuiyeh bea b6hi.* Kniyar WiladakL Wikm. 8*. Bok 1847, Nr. 14— S6.
(Uobor die Ausführung chirurgischer Opentioaeo oboe SaboMci. h dar Zritaabrift; WlLoMr
Counitr. Jahrgang 1847, Nr. 14—25.)
SS. (Wiadomold o cboroimch poBtrzeganvch dawniej w Litwie w ogölno^ci, a w ucscgölnojei w Wilide lab
jcgo okolicach od r. 182(1. Z dodauiem poeirzeieü meteoroiogicmych." Pamitjtnik Towarzystwa
lek«rakiego Waraawakiego. Tom 26, poaqrt 3. Waraaawa 1861. 8". Strouca 18 do 116.
CBoriibt Uber die ebedeoi in litanaa ttbarbanpi, Imbaaeodero aber in Wik» oder daaan üin^egaBd
aeit dem Jahre 1826 beobachteten Krankheiten. ii»l>5it nii IcorolMpischiii I'i ilmrlitungen. Iq den:
▲bbaDdliugeu derWanohauer äntliobenO«w»Uacbart. Band 2ö. Uett 2. Warschau 1861. S.13 — 116.)
S8. aPraUgraaa poattaaiaaia.* Pkniqtnik Tewaiayat»« lekanUago Wamawakiaigo. Tom 98, poaqrt 1.
Wamawn 1351. 8', Str. Ol — If)? [ Prnkti««!-!»' Boi^lmohtunpen. In den: Abhandinngen der
Wanehauor ärztlichen Gesellüchaft. Bund 26, lieft 1. Warschau 1851. Snit« 61 — l&8.j K« ist
diaa eine tob Adanoviaa TtrCflentliobta ÜBiwalniig wo Au&itaen, von denen die aidaten von ihm
adbet, einige wenige aber von anderen Autoren stammen. Die von ihm selbst Terfaaitan ailid fclgaadai
• 1) „0 wodach nnirakich." ^Ueher da» Me«rwai)»er.) Seit« 61- 66.
3) «0 klipielaeh norskich.- > l.'ebir die SeebAder.) S. 66—09.
8) aTeorj» wöd minerakijreh podlqg p. na daa Cocpat.'' (Tiieorie ,der Uiaeralwlaaer aacb
Harm van den Curput.j S. 69—74.
4) .I.i<'7.)i« iröd^ mioeralnych, j>odana pnea doktora Koppstadt w RUedt 1846 r." (Zahl
dar Hinaral^nallaa nach den darüber von Dr. Koppatadt in Bhiadt gamachten Angaben.) S. 74—76.
6) «0 wodaob maairalDych w gub. KoniaAakl^*' (Uaber die MaerakiaaUaa im OeaumwiaaMt
Koma.) S. 78—88.
Digitized by Google
167
«)* »0 «odMh IdcMvkieh ntncMyob." (Oatnr UiHUigha HcÜwiMr.) S. 8S— B4.
7^ „Kn'^tkn fv:ni1uiiius(^ o wodzi«- tiiitii-rnlii<>j w Kcnimvrn w InüntadL* ^lUMr BatkM
fllwr dos Mineralwasser zu Kenimeru in Livland.) S. 94 — 101.
8) ,0 okaiaraAb « (Uabw 4ia BMlkn.) & 101—111.
9} „JaaiiK flepot» od Mfwtdflo (Aaii%o|iie in Fdga von «Imb «caiMB Zaluu}
8. lU— 114.
10) „Kuzrö/.tiieiiie kiwi loddd^ od swien^cq pod wigl^dem lekarsko-aj^owym." (Uoter-
acbeidiiiig det Ueoscheubluteg vom Thierblntc in geriehtaintlicber Besebimg.) 8. 114 — 117.
S4. t^otice Bvr le Gomte GoiMtaiitiii Tjzenhanz." Balletin des adeoees natunOai. Moacüu, imprimerie de
l'universit*' imjiei'iale. 4". 1853, Nr. 4,
36. u^thtt di« Rinderpest. " Medicronche Zeitung RitsalandB. St, l'etenburg. 4*. Jahrgikqg 1655, Nr. 1.
M. «Uwaip nad magmijiiiwni Bwienqee«. Rsees ajtm. oft poriedMain lakBrakiego Tow. WUeAeldego d.
12 21 i Marc» 185.^ r." l'amiotnik Towarzystw» lokarskit^jo \Vni>/ji« ski<'i,»ii Tom 33. («t-zyt 1.
WarazawB 1855. 8*. Str. lOO — 106. (Benerliungen Uber den thieriacben MagnetiamiM. Ein
un la. (34.) lfm 18BS in der WUaaer CrtUidMii GeMUaelMkft guhaltomr Tortnig. In dm:
AUmdlangen di r WnrsihaiK-r ärztlichen ri*-s.>llm lmit. Ttr\rnl 3.H,TInt 1. War-chau S lOQ — 106.)
87. „Koaeidt Avgtbnrgaki w W iluie. Kronika zebraua na obcbüd trzt'ckwiuUuwcgo istnieniu koikioia w roka
1855 w dideft Am. Jam Chneidela. Vnat A. F. A. Wilno, dmkian JdMb Zairadakicgot 1B5B.
70 »finni- M". iUir .\us»liurf.'iKclif Kin-!ie in Wiln». Eine Chronik zu ili.-r im Jährt' 1855 am
Tage JuliHiaii.H üks Tiiufer» stattliudeixit-ii Feier de» dreihundertjiüirigfn IJcstehena der Kirche,
aonaiBaiigtstellt von A. F. A.) — Daswlbo auch iu dcutschi-r Sprache an(«r laigßnimn Tital:
Die erangeliach-lDtheriache Kirche zn Wilna. Kine Chronik von A. F. A. Debamelnng am dMB
Polniacben. WÜna, gedruckt bei Joeeph Zawadzki, 1855. 94 Seiten. 8«.
88. Erdtki rys po4:z]\tköw i poetln anatomii w Police i na IJtwie, ^ikreslony na paniii\tk^ 50-letniego trwania
CeMTikiego TammfUlm lekankiego Wiko&akiego dnia 18. Grednia 1855 roka pnas A. F. Adi^
mowien, Pienaa tegoi Towarsyatwa ete. Wihm, 1S55 rokn. Dnik J. Zawadikiego. lOfiT (tronie. 8*.
Kiii/ti AbrisH der Aufiluge und Fortfchrittc dt-r Aii«tomie in Polen und Litauen, verfawt von
A. F. Adamowicz, PrtaideDt der Kaiserliehen Wilnaer ärztlichen Geaellechaft n. ■. w.) — Gedruckt
aueh ala Anhang tu felgmdcnn Werk«: Biatorya naok przyrodsoByoh poding aatnego iryklada
Jerzi go l.riipold.i ('liteticn Fryderyk.i Papulni tu Ciivirr iiln/'ina i impe(iU"iiii jn/i /. P. Munition
de .St. A^'; n» jqzyk pulaki przviozyU i dodatkatui wzbogacili GwUw Belke i AleksanUer Kremur;
a dodatUem RietoiTi anatonrii w Polaee i litwia pnat prof. Adaauiwieaa. 5 tomdw. WÜn«,
drnkiitii Zdwailzkiego, 18.")4 — 1855. 8". Tom 5. iGeschichti- der Naturwigiienschaflen, nach dsB
mündlichen Vortrage Ueorg I^eopold Christian Friedrich Uagubert Cuvier's bearbeitet und var*
ToUatindigt von Maddaa de St. Aqr; ia^ PobiiMdio 4d»notst nnd mit ZuMmo venehon von
OnstaT Bdka und Alwander Kremer; als Anhant; dnzu: Gevchirhte der Anatomie in Polen nnd
LitancD voa Pirotaaor Adamowicz. li<iitd>i. Witna, Druck von /.awndzki, 1854 — 1855. 8'^. KnodB).
S9. «I^ftTiätf ncTopiMecadi oqepn IliraeparoiK Karo Bueocicaro OtSu^ecTBa, co< Tai<.i>-H i, ^oKTopom
A. AAanoDHqeMi." 4pyr-^ a^paaln. CaitKTneTep6ypn. 1856 rnxh. M 13 ifi 1&. (Knnnr
hMoriidier Ueberblick der Kaiserlichen nedidniachen GeaaUaidiaft in imina, rnftart von A. F.
Adamowicz. In der ZtHaclurift: Gesundhdtafroand. St. Petirrsburg. Jahrgang 1868, Nr. 13 bis 15.)
SO. ,0 wtoaach w p^Bbenm moomwjm.'' Fkmi^ik Towangntwa lokarakiego Wamamikiago. Tom 88.
Wamawrn 1857. 8*. Str. 65—71. CUeber daa TorkommeB von Haaren in der HamUaaa.)
31. «0 powedniach uAnraiiatdir W Bon»." Gn/ftu WnritzaWKka. Re<laktor: Kenig. AVariizawB. Folio,
Bok 18B7| Nr. 8S8— 831. (Ueber die Sitxuogeu der Naturforscher in Bonn. In der Warsohaaer
Zeitnng.)
83. (Erdtka wiailuiDt-^c u wypndku najnowszych zj.izilöw Ickarskich w Niemczcili i Rfli(ii w r. 1857 " Pa-
mi^tnik Tow«rzy«twa lekarskiego Wargzawskicgo. Tom 39. Warna wa 1858. 8". Str. 840 — 259.
(Kunnr Barieht aber daa RasoHat der leisten Vcnammlungan dar Aenl« in DaataehbBd nnd
Belgien im Jahre 1857. In diu AMütiidlungen der Warschauer ärztlichen Gepcllüchaft )
88. gO wskrzesacvniu ducho." Kuiyer Wiltiuki. 1860, Nr. 7. (Ueber die Erwf«kung de« Ueiatea. Im
VUnaer Ooniiisr.)
Digitized by Google
U. .0 MiBHn4 katabpiTi.« Kaqpw WildML 1860^ Nr. 94. (JUim ItHaililklift Ertidivria. b dm
WihiT GBorriar.)
86. ,Uk» tt^w do Uitityi Inham i tmryi o idin J. Fndte.' pMni^hilk T<wwr^itwt lalcanUago W«r-
«7AWiki«gn. Wmnm. 8». Tom C3, /l izyt 6. Czerwiec 1870. Str. 282 — 2fi4 i Um 64, z. «yt 1.
Lipiec 1870. Str. 19 — 32. (Einige Worte über die Geochidita des WcichBelzopfes und J. Frank'«
Theorie dieeee lairtmii. In im AhkaaSbugm der WanehMur inUklMi OeeeBwIieft. Beod 98.
Bdk 8. Jaul 1870, 8. 98S— 994 oad Bead 84, Heft 1, Jdi 1870. 8. 19—83.)
Eingegangene Sebrifteii.
OTeei 16. Mai bis 16. Juni 1882. ForteeUeng;)
AaChnpdtflMk» fleeeltinl in
lanMD. Bd. XI (S. F. Bd. I). Hft. 3/4. Wim 1882. 4«.
— Karner, P. L.: Knnstliche H^tblen in KiederAsterreich.
5. 113—1(59. • I.iinrlpun, F. v.: rcbcr die Geschichte
er üiavisthi.'n Litiruturcti. ]>. 170 — 177. — lizphak, A.:
Hfitnie'' zur I'r^iiviiai liip >liihr(>ti.s. p, 17H Wol-
il M ( h . ,! \ diiiivliilrn Fuiiui'n Mit'i li u ipas und
eine lu'utiKf Sarejilanrr hteppentauim in M.^it rreirh.
9. 183- UH).
8«nokenbergiiche natarfonch. OesoUschaft zu
Itankftart a. K. Abhandlungen. IM. XH. Ilft. 3/4.
IVanlcrurt n. M 1881. 4«. Turner, A.. Die Geo-
logie der ]iriniitiveii Kormatiiüii-n |i 1 — äA. — Nolthftl't,
Ueb«r die Geiuchuwalinicliuiuuccn vimnittehit des tn-
eettenagwk n. 66— m — Lejtlnjri, C. t.: Ute den
Ben dce ga^wd&wn nelwiwlei Leoäart. ii. 195-146.
— naoien. A.: VergrdrMIlde ÜBtenuchtmi^n Ober Ad-
TenÜTbildtinrcii bei den Pflaacen. |i, 147— lltR. — (ieyler,
H. TU,: l'eber Culturversiirhe mit dem jaimtiischen Lack-
bsum (lihus prrmci/'crn H C ]). 19!) — - Si oane,
V. L.: Keue Boiden-Gattung und Alt von den riiiliupiacn.
Wh 917—991 — De Bary. A.: Untmndumgen ttber die
ParoMntoreii nnd Saitroletpiiecn und die Grandlagcn eines
natorlicfaen Systems der PiUe. p. 22.')— 370i — B6ttgar,0,:
BeilTiji xiir KenntBiss der K<'|)t4lien and Anphibien Spa-
niens uml lii r Huleiiren. p ;i71— 3Ü2. — id.: AnfzAhluna
der vniL 1 thMi 11 u. A V Multüan im Winter IHS) sl
am C*p Verde in .SeuegÄmbicu eesummclteii Kriechtliiere.
j». 303 — 419. — Lenz. H. n. Richterg, F.: Itritnit /.ur
Krustaccentauiia TOD Madagascar. p. 421—433. ~- Böttger,
0.: Die ReptUien und AnmiiiMaK foa Madapewr. |k 486
—m. — WoroniD, )£.] Bdtng nv Xanlalw dar
Dadla^Mcn. ^ 069-601.
— Boklit 1880—1881. VraBJtfiurt m. IL 1881.
8*. — KinkallB, F.: I>ic Steinzelt des MmeclMB fa
DeuUchüind. p. 67— 117. — Maltzan, II. v.: BerMtt Obir
«•iiie i. .1 lf«0 uiiternonimene R««* luich der Küste S«ne-
giimtiieiis lind iiii^lM suiidere über die Fauna dieses tiebietes.
p. IIH— 1J7. - ZiHiiler. J.: Verp'Qnte Bllithcii von Tro-
patvlu't: i,N j.ic |i v<?< 11»», — Böttger.O.: Zweite Liste
von ileptUjea uud Uatrailiicm aus der Provinz 8aö I'auln,
BnaUieD. p, 130—133. — Hirtcb, C, und BAttrer. O.:
Ltate von Reptilien u. BatracUem. gesamnuHt anfncilien.
n. 184—148. — U6ttgcr. 0 : Liste der von W. Kobelt in
opanien und Algerien inettaminelten Kriecbtliiere. p, 144
—147. — Lenz, H : \-\: '
C. Ebenau n A. si>.iih|it)
von Moaai-Be. p, V>^ 1.^5
Zooiogiioli-botaiuache Oeselisch. In Wien. Ver-
handlungen. Jg. IHKl. Itd. XXXI. NVitii 1882. ö'^ —
Lmh. F ; Milllii ihiMi;.''! nl.i-r l'liai.|it.:)i v.: :ilir:i, li. I H,
Rithuy, K.: l'eiier dan Kiudrin^un der äporidien-Keim-
aehlincbe der Pucdma Maivauarum Mont. in die ImiI.
denaiiieUen dar Aithaea rotea. p. 9—10. — id. : Ccmt
I nad kauroaeiai^ DndiBeaiL ^ 11— 16.
i-hc von Nossi-Üd, aennmielt tob
p. 148—169. — Id.: I^fiiapodco
— Vüsi.W.: .loannes Antoniui Si-o|«>li. Lehensbild eine«
österreichischen Natiiriorsi lu rs iinil di esen Kenntnis.H der
VAif Kiiiri^ p 17 — (i<>. — Iteitter, K.: He.stininning*-
Tabi'^ii II li r i iiriipüisclien (Vilenpieren. IV, iVittcUdae.
(ieoryasulat, Thorictxdae.) p.ö7 — 90. — Gangibauer, L.:
Ik-stimmuDKi-TalNllen der eoropUschen Celeofiiinii. ITa.
((hdemeridae.) p. 97— 11& — TrantI, K.: TenefaMaa
der von v. Fridau auf Schmarda'a Reise 1853 in Ceyloa
cesaminelten Farne p, 117 — 12ll. - Marcnreller, K ».!
Nene Holothuricn von Japan und China, p. 121 — 140 —
r I.' 1 /.<■ 1 11 . .V \ - l 'elji r riiie Sendung vnu Vn^'eln aus
Central- Afrika, p. 141--1Ü6. — Lö», V.: Beiträge von
Bialogie awl SraonifiBia der nyUedea. b. IST— im —
Helmerl, A.: BeHngo lar Ffcn» Mieder6ileReiehi. iklTl
— IBC. — Dräsche, K. ▼.: Zur Charakteristik dar Nena-
toden-Ciattnng PeritreuiteUut DiosinR. p. 187 — 194. —
Mik. .1 : Diptora. geüaininelt von Hertnano Krone auf den
Auck iiiids;!i3tlii 1874 u. 1875, \> l'.t"i LHiü. — lteiiihar<l,
H.: Beitrage xur ürftber-Fauna. p. 307—210. — Reuter.
O. M.; iMigiria nev. gao. 911—914 — Brunner von
Wattenwyl: üeber ms aataekthene Oftbopteren- Fauna
<>estcnr«rh«. p 316—218. — Berah. R : Beitrixe aar
Kenntnis» der japanischen Nudibraiichien. II. p. 219—254.
— I.nw. F.: Hesrhreihimi; von zehn neuen Psylloden-.Vrten.
p 'i^tb 'itiH. (iraf Kevserlin«. K,: Neue Spinnen aus
Amerika, IlL p 2ö9 — 315. — Mik. J.: Dipterulogiache
Mittheilungen II. p. 316—330. — Reitter. i... Zur Vt^
laphiden- und Scydinaeuiden-Fauna Syrien», p. 331— 8861. —
Osten-Sackeo. C. R.: Verzeichniss der entomologbcben
Schriften (iun. Kondani's. p. 337— .144 — Mik. J.: Dip-
lerMlojrifiche Mitlheihiniren. III p .H58 - Froyn.J.:
Nat htriiRe zur I' lura vun Sud - 1 -trii n. zuffleich Keiirtge
zur Flora Gestammt- Istriens eiiihaUend, u. 369—393 —
Möschler, U, B.: Bctirftge zur ächmettcrtinfs-Fanna von
Snrinam, IV, p. 393— 443 — Reitter, E,: Bestimrauags-
Tabellen der europäischen l'oleii]iten'ii V (rauMtfue,
darigtridne, l'fdaphidne u Scuilmnmitlite. 1 p. 443—992.
— Itii^ciihMtcr, A und l>alla Lorre, K. \V s.-. Die
H', lui-ii ijilrrT'u in 1. \ KiiIhuhiIml'Ij Curniolica u.
»ul den dazu (.'».'hörigen Tutelu. p. öb3 — tAH — Pol /ein.
A. V.: Leber Dr. Eäniu fiey's zweite SenduiiK sim Vusehi
aus ('entral-Afrika. p. 606 — 618. — Sihauluss, L. W.:
Zoologische Krgehniase von Exenrsionen auf den Ualearea.
|i. CID — 624. — Koch. L.: Die Aracbnideu u. Myriopodaa
der Kaleareii. p H25 H7ft. — Sehulzer v. M ü uKenourg,
S.; Myeologisehe Ikitriijie VI, p. ti79 — ßSO. Ganifrl-
bauer, L.: Bestimiiiuinf.i-l'abelleii der inrupiUbi In n ("0-
leopleren VII tCrrumhiiiiliir 1 p IWI 7.'i^ .Mi \i r.
A.B.: Uehcr Vögel von euiifjeii der sadosllichen Inseln des
malmiedien Archipel», in.>be».iiidi'i'e Hlnir ditjeeigiT tiewkei
p. 780—774 — Bnbela. ,1 ^'<-l7:cicllniss der nm Kieni
in Miihrni ■.«ildw.n l,^.>tiil."i l'tliin.'.'n, p. 776 — 900.
&. Istituto Lombardo di Seieue e Lettere in
■aliud. Hemorie. Vol, XIV. Fuhc, 2. Miinii.i 1881, 4^
— BwidicoDti. Ser.2,VoLXm. UüanolSöO. 8*.
— AUi daUa Foadaaiaaa eeieatifie» G^gaala. TaU
VI. ParU 9. Anai 1878—78. Wbuw. 8*.
i-^iyiiiziüd by Google
m
II.*
Mtedira. Toü» XXIX, Nr. 8, 4. St.-P^tenbourg
1882. 4*. — Nr. S. Hftsimorici. C. J : Do Coriarw,
Tlice et Monorbasmate. hujusque generibm proxinie afttni-
biu Bungea et Cjmbaria. 70ik ~ Nr. i. Ii«ni,B.: Ueber
4» tbemiiclM AnidehDimg im UMrwMien. SM p.
Tom XXX. Nr. 1, 9. Bt-Mtanboarg
1881. 4*. — Nr. 1. Schmidt. F.: BMÜtaa dir Mt>
iMÜtiachtn iQiiriMlieiiTrflobitmi nebtt geoKooMisdier Uebar^
siebt des ostbaltitrhen Siliiri^bietea. Abtblg. I. Pbacopiden,
CbeimridCD und Kncrüiuridfii, 287p. — Nr. 2. Uokotoff,
N.: Uecbercbes sor la tbrmation et les propriit^ de Toxydn
tto Sodium anhjdrr. 16 p.
O«ological Surray of India in Calontta. ?a-
laMUUdogia Indica. lS«r. II, XI, XII.] The fo<iiuI
Fkca of tfaa Goodwan« tgitm. VoL III.: Lowar
Oondwasaa. S. Tha Flo»* «f tlw Oaonda aad Itaabat
diftaiaiia (Ganehuloa «f pt 8) >r 0> Pelatnantel.
Odeatta 1881. Fol.
Ser. XIII. Salt-rai.cf i'u-^ih. by W. Waa-
gen. I. PrcKlDctDi-Iimestone fosslU: 3. Pelt'<'yp<xla.
Otkatta 1881. Fol.
— MaiDoirB. Vol. XVUl, Pt. 1, 2, 3. Calcutta
1881. 8*. — Ft. 1. Griaibaeh: Oeolorr of tbe section
iMtwevn the Bolan pas8 in tiiluchistan and Oiri»hk in Sou-
thani .Kfgbaiilsun. W p. — Pl 2. Ball: GiMilogy i>f tbe
dtoicta of yiaubhüm and äiiighbübrn. 90 p. — Pt. 3.
Klag: Oeology of the IM-iiiliita-Godivari valtey. 161 p.
— Uacorda. VoL XIV, Pt. 2, 8, 4. Caicutta
1881. 8*.
— Ball, V.: A manual of tbe getiogj of India.
Fl. TTT. EcoDomic geology. CalcaU« 1881. 8*.
Edelmann, M. Tb : Neuere Apparate fQr natur-
wiaacii.si iuiltlii-iie Srhuli; und Forschung. 3. Liefrg.
8tuttgui-i 1882. 8«.
Zoclogiaal Bodatj af LoadiM. TkaaaaoÜooa.
ToLXI, Pt 6. LondoB 188S. 4». — Parkar, W.K.:
Ob tta ünetHM aad dawiaMwait af «ha ikal hi tha
Onddta. p 174—214,
— Geaanl Inte to Oa TraBaaeUaai. Toi. I
to X. LoodoD 1881. 4«.
— Proceedinga. 1881. Pt 1* 4. LoodoD
1881- 82. 8».
B. AccadoBi« delle SeieoM di Torias. AtlL
Vol. XVII, Dwp. 4. Torino 1882. 8». — Emo, A :
Sni calori specifiH e siiilc denaita delle soliudoni di glicerina
neir acqua. p. i2h — t,'«K — l'ia^t/a, S. : Sülle curriapoD-
deoie 1. 2 .'d 1. t . p 411 44«. — Salvadori, T.:
DeKiiiioDe di aoa nuova speci« del genere CollocaUa, ed
tMacmoisiii iatana aUa G. iil'iiwalw, Mtad. p. 44B-46a
— Naccarl, A. a Ballati, IL: Sol rbcakbnicnl« dei
corpi iaoloUnti aoKdi e Ki|iiidl is causa di saccoariva pola-
rizMuiioni etettroauticfae. p. 451—461. — Salvadori, T.:
Reia/iono tntnrno ad ima ineniatia dal dott. CananHMS i"-
titiilaia: Kiri>ri-b*- intomo all' aoatOBia dl OB fttO dl (Maria
Jubaia {.Forst), p. 462 -Mit.
MtnrwiMaBicbaltL
Bd. XXIL Jg.
▼ania nr VarUrelimg
i» WbB. SefariftaB.
1881/82. WtoB 1882. 8*.
Soc. royale malacologiqne
BrtUael. Annale.«. Tom. XIII ii:
Amda 1878. Druxfll.-» i8Td. ö".
— Ptocia-varbmax de« aeanoes. Tom. XL Aao<a
1883. Bruuüaa 1882. 8*.
Loop. xvm.
de
Belgiqne in
■i-, Tum. II).
lofd Saa> «r «^yiV^nii Tnntri"rn Tot.
XXX, Pt L EdiabBTi^ 18S1. 4«. — Hair, Tb.:
The la« of attanaible rainon in daterndnaati. p. 1—4. —
id.; Ün some transrormations connecdn^ Rpneral dftcnni-
nanta with coDtinuaiitu. p. 5 — 14. — '1 raquair, Ii. H.:
Keport on fossil fighes «ollocted by tlie üfulotital Surver
of Scotlaod in Eakdalc and Liddusdale. Pt. I. Ganoidcl.
u. IS — 72. — Peacb, ü. S.: Oa lome oew Cnutaceaoa
Iroat tbc lowar earlM»iferoaa ncka af EakdaiaaadLidda^
dale. p. 73—99. — Heriehal, A. &: Qaaeaaa apaitm ia
Taruiim tiibes. under »nuül diipcnion aod tt low oliÄrfB
temperuttire. p. Itiu. — C'brystah On a apaeill daaa
of Sturmians. p. IGl— löü — Traquair, R. R. : ()n tbe
i i.iiii.il o»teolriffy of Riii/-i)ilMiifi>, p. ItlT 1*> Lelts
und Collie,«.: On tbo action of pbosphide of lodium on
halaid athan and «a tho aalta af tetrabetucyt-phoaphoniBB.
p.181— 21A — Oailcie, J.: On the ireolo«rr «f thePoifSa
kbUMlt. p. 217—270. — Knott, C G.: Hesearrbe« in eoa»
tact electridty. p. 271 — 284. — Letts: Oii pboaphoma.
betainoa. p. — »36. — Aitken. J . Ün dust, fogis and
cloiids. [I. 337 — 368. — Gray, Tb.: The effeot of perma-
nent elonuacion oa tbe ipedüc rcMStaoce of metallic wires.
p. SO»— 883. — Oeddei. P.: On tbe bütology of the
Pedidllariae and the miudei of fcMiuM «pWra (Forbea).
p. 383—398. — Peacb. B. N.: On aome new apadaa of
loeaii Korpioni firom the carboniferooi rocka of niintlaiMl
and tbe EngUsh bordprs. with a rcvicw af tbe genera
Eoteorpitu and .If.u'ii.i ; ,,i M.srs -^I > , k and Worthen.
p. 399 — 412. — WitkowaJii. A.: KöecU of itrain on
elwtric conductirity. p. 413— 4IS. — Smyth, F.: On the
Constitution of the lioes forraing the low-tempernlure spec-
trom of oxygen. p. 419—436.
— Proc«}dinga. SeMion 1880 — 1881. F.dinliurgh
1881. 8«.
Botanical Society of Bdinbnrgh. Trunaactioas
and Procecdiugs. Vol. XIV, Pt. II. Edinborgfa 1882.
8*. — Gorrie, \V.: On obtainin? by si-lctti'Mi Imrdy
varietiea or forms of what are iisoally icrni«] i^alf-iiardy
plailta. p. 14ii-16.'^ • Christison. R.: Un lli>' (lacl
naHnremcut of trfc.^. l't b. p 161—171. — Dickson, .\ :
Ob the morphology of tlic pitcher of üeplnUoiut fMaäarit.
p. in-18IL — Haefarlane, J. Ht Ob LifMopUaiaa,
a gonia of carVwübrous planta. p. 181— 18V. — id.; Nota«
on tbe action of «ome aailiue dyca on re^eUble tissues.
p. 190 — 191. — id.: Tho stnictore and dirisioo of the vo-
getable cell. p. 192 — 218. — Grieve. S. : Nolea on tbe
Flora of the islanda of Culonaav nini Ornnsay. Pt, 2.
n. 219—224. — 8 ad 1er. J.: On a' cunous form of Kohl
Rabi. p. 225 — 338. .— Id: Kapoit OO Moiperattirea
open air regeuiioB at Oa lond hotaaia gardea
Angiut 1880 tiU Jolj 1881. p. 320-362.
Bataviaaaoh flaaootuhap Tan Kaoatas an
Wetenichappen. Verhandelingt-n. Deel 42, Stuck 1.
Batevia 1881. 8». — Groot, .1. J. M. de: .laarlijk.^ibe
feeallB an gebniikun vii]i d<' Kiiioy-Chme«zen. l>i>el I. 242 p
Deel 4a. Leiden 1883. 8«. — Te Me-
eholan, Ch.: Drie teinten laa tvonotlatnkkan ait da
Wayang FoerwL 604 p.
— Tijd.ichrift voor Indische Taal-, Ijind- en
Volkenkundp. l).>ilXVIl, AÜcv, 1. 2. 3 Bataviu 1881. 8''.
— N «tuk'ti villi df algi-iDL-i-ui- •-■u bettuurg- ver-
gaderingen. IKmjI XIX, lööl, Nr. 2. BaUvia 1881. 8».
Landaa-Medicinal-CoIIaginm in Broidan. U.
Jahrealx-rirbt auf d. J. 1880. Leipsig 1883. 8*.
Klonzinger, C. B.: Die Komlltkiora doa nthan
>Ieere.<<. Th. 1. Die AlqpoBaciaB Und MalaaodarBMB.
Berlin 1877. 4».
Edelmann, X. Th.: Die enlmagnetiachen Apparate
dar Polar-Expeditkncn L J. 1883, aus den Warkatittan
von M. Th. Edelmann Ib HaBohan. Bimvaadiwate 1888.
Digitized by Google
170
go. — Untcrsucliu Ilgen üher die IJeBtimnmi K' Ii : »nl-
■WglMtiMliMi Inditution TermitteUt des \Vrbi'i- iichen
bSndnetm. HnaduD 1881. 8«.
i «r tmmaMn JMaa «t Oamteidn
VoL a. Kr. 6, 7/6. OuuMdg*
188il> 8*. Vuxon, W.: BÜiliognipby to MeeaiDuiy
JUmOua frem enlwyologieal nMomplM'' eonpUcd bjr
A. AlMriz. W. Faxen Mid R L. Hark. 1. Crustace«.
LMT— -SiVO, — Agassiz, A.: Exploration» of the &ur&ce
ina of tlir jnilf stroam. undpr tno ttiispicos of the V- S.
Coflsl Mirvfv, |i. 201- ;2H'J I-Vwk .1. W. : On tiic
Acttli-iihac y't tlie ea»t coast ot' New Knijlaiul, p. 2f)I— 310.
Soo. royal« du Scienoes de Litfge. Mömoire«.
2. Henc. Tom. IX. Bruxr-ll. s 1882. b». Cand^re.
K.: KImi-nii'> :iMiH'ai.x. 117 p. 1- Die, K.: Tables des
lißiira tnm.nuiiK Iritnics. iKiturflli-^ rt de<i invcrüCs dc» nom-
lire-i 11 [i, — I.e Faipe, V.: Notes d'aiialyae et de ({^o-
iD«lriu. ao n, — id.; üur qaeJqiic» puiota d« !• thdorie dee
fonnee elcebruiuM. 23 p. — Oramdorne, J.: Sur cer-
täine« formnln du mouvement ctliptique. 8 p. — id : äor
Ik poBsibilit«! de dt^luirc d'uiie seiilp des lois dc Kepler le
prinripc de l'attraction. 10 \k Ui rnyts. .1.: Note stir
unel'pii's priipnilles ilrs li^li tiüiiiaiits niiütiplcs. 11 —
PrenillHdiinic do Korr.', .\ : Mat^riaux pour la lauiic
enUiniulogiiiue de la provui<:e de Li^ge. Col^töres. Ceu-
I. U. a^a9 9. — InaeheoaMlcy. T; 0.: aar fe
im»
VctnftndL OtMÜMiL In Buden. 66. Jalm*-
bericlit. 1880;81. Etidr-n 188-.'. 8".
OeMlltch. ftür Qebartshttlfe in Leipzig. Mit-
theilungen an« d. J. 1881. Leipzig 1B82. S^.
K. PimiH. OaologiMlit LtndMsiuUlt in Barlia.
HdwiMeliidiliBlurte in IbagMrgn. Barlin 1888.
FoL — GtologiMlw ütbenMiUknrte des HarzgebirgM.
Bsriin 1883. Fol. — 19. Lieferung der geologiwäm
Specialknrte von Preussen nnd den Thüringischen
Staaten tielist den dn^u gehörigpii Krläutcningen.
Berlin 1882. 8» n. Fol.
KaiierliehA Admiralittt in Berlin. Amtalen der
Hydrographie u. maritim. Meteorologie. Jg. 10, Hft. Y.
Berlin 1H»2. t". — l»ie physikalisrhen VerhUtnilwdM
Atlantis! lieii «Uenii». p. LNiO— 274. Kopi>en! Dil IMMt*
Ücfacn liaruioeteriicbwuukungcii. p. 2J&—SäO,
— Nachiiehten fttr Sedkbrer. Jg. Xm. Nr. 18
— aa. Berlin 1882. 4».
D«QtMk« flamnita ia Hafflborg. Monatlidie
r< 1h t . l ,t der Witlanng. DMWibtr 1881 and Index.
Hatulmig. 8«.
O«ologloal Iwey of Canada in Montreal.
Bepoit of prograe for 1879 — 80. Witb
Montreal 1881. 8*.
See. «ntomalecifne de Belgiqve in
.\nnale«. Tom. XIII. BmxeUe» 1869—70. 8".
Die landwirthtchafUiehen Verauchs - Stationen.
Hor«ut.p.>;. vüii F. Nobile, liil. .NXVIII, Hjt. 1.
Berlin 1882. 8". — Brninitrurt. l;.: Studien nUer die
iU'Iiwedischeii Hupfen in ihren livzii-iiiinurri zur l'lluiuen-
2COxrapliie, zur l,and»irtlis«liaft und Brauerei, p. 1 — SO. —
Will, II.: UebiT den Kinttuas de» I-^niiueilena u. Wieder-
auf dw EntwklnliiiigilUigkeit der "
dm Ocbrandawiith „anagawaehiawr'
p. U C
Bot aene optoooetriMlie Kethode und ihre
invendimg anf die Itazb.
Ton Dr. CU Letnlinrdt in Colberg.
üngenclitet der Scheiner'fclie Versuch *i von iKmi
Tanwhladeiaaten Forwhem nach den verachicdeuaten
Biehtangen hin luiteraaeht and modifidrt worden ist,
hftt. dennoch ein i1it;<icni SussKrlich wenigstens »ehr
ähnlicher Venuch, soweit mir bekannt, bis jet4ct keine
WittiM UnftMibiMHittll erregt E« beruht dieser
auf einer Beobachtung Gray'», welche Prieatley
in »einer Geachiehte der Optik •*) folgendermasscn be-
gchreibt: „Er (Gray) nahm ein Stück »teifeg braunes
Papier, stach ein kleine* Loch hinein und hielt ea
nicht weit vom Auge. Daranf Uelt er aneh «ine Nedel
nabu vor da« .\uge und sah, zu seiner Verwnndc-
nug, die Spitse deraelban umgekehrt. Je näher er
die Nadel an das Loch braebte, deeto grSner schien
sie, Wiir rili'i r nicht .so äi'utlicli. Hii-lt er »io n«. ilas.^
ihr Bild nahe an den Band dee Loches fiel, au achien
die Spitae «agebogen. Bieemne sehtoee er, dose sohibe
kleinen Ixicber oder ^oii«; i twiis in ihnen, wie Hohl-
spiegel anzusehen wjiren and nannte sie daher Luft-
apiogeL"
Erklärt ist dieser VithirIi später von Fnlmr
und Le Cat.***) Letzterer l'Ubrt die Erklärung auf
die ESgeosobaften der eamera obeenm nnrtldt.
■• lüc^rr zur l-^rtiiitlchiiii,' licr imiividuelleu S'<'li»i'ile
liiriier.iiij \ i-i »ni h lii-,!i lit liekanritlii h in folcender Ersehei-
noDX: Uctrachtet man dureb ein Kurlenblatt mit /.uei
Umern. deren acgenaeitiger Abstand kleiner als der Durch-
nesser aer Pöpille ist. einen «enkrei ht sei^n die Verhin-
dunpilinie der lieiden Liicher aufiri^siollti-n tJi-iii'iü-tiuid,
i. Ii. eine Nadel. >i> ersilieiiit <lie.%ell)u doppelt, «iim sie
liiher steht, uls (he iiidi\idHulle heiiwoilc li^lr.igt. eiu-
faih. wiiin sie in derselben, wiederum doppelt, wenn nie
weiter steht, als die individuelle äehweiie beträgt. Die Kr-
kllrung dieser Etedielanag ist beinnint In dem eialen
Felle werden die Stahlen, weiche tob der Nadel dnreh die
beiden I.Arher htndnrehgehend das Auge treifen, bevor sie
sirJi Toreinigen können. Ton der Netzbaut gcsrluütten: im
zweiten Kalle vereinigen sie »ich jrerarle auf derselben; im
drilli'i> Kalle kreuzen sie sidi nnd »irilen wieder von der
.Netzliaut geaelinitteu. In dem er»ten und dritten Falle
aUo erbiUt man durch Jedes der baidcn Ltabir je ehi BiU
auf der Netzitaut, und es wird daahaib dsrOaeenilud dop-
pelt laeaheD, wahrend bn iweilen Falle beide Bilder au
**i Pfiäsdsy'k Oeaeiiicble and jeganrtUliga'
der tlptik, flbenelat von KIfigeL Le^ielg ITflk ThsO I,
p. lö»
***) Le ('«t Tmite des Seuwitions, Tome sei. \i. ''>' —
Kaber; syn(>p,ifi <>|itiri\ p L'*». lA>ider ist mir diese.s Werk
iiii lit /u^anulii h :,'< w('.^eh iin<l ii h kann deshalb nicht sauen,
ob KabcT dieiseu Versuch tirav zuschreibt. Le Cat nennt
daseen Kemn ucfat, sondsm Bbrt die BescbreibuDg dieser
KrscbdnnDg mit den Woctai ein: mals ««ici one auire ex-
pMsnce. . . . S<> kommt es, da«s Prieatley denselben Versurb
Thail II, p. .'iU als von Le Cat bemihreud crwUhnt \>.\
aber die rriorilM Oray's waluracbeinlich i«t, so will icli
^ese BMfaadrtang ela MGraysehen Vameh" *- — —
Üiyitizeu by LaüO^^lt:
171
Ei kt Mnimt, dMiaint
Gfgt'iisJand in di'rsclbcn umgokplirt erEtlicint.
niAD Dan, so folgert Le Cat weiter, an Stelle
dH anflkagnidiB Seldiaiw iu Aag», w UUgt rieh
in iliDi der Geßt n'^tnr.d unigekehrt kb und vir athan
ihn deshalb in seiuer aufrechten Gestalt.
WiliB ftbtr aia OagwiUiid ■wisahan AaOafr
nang und den sufTangenden Schirm einer camers
obscurs g«8etst wird, du wird auf k-tzt-crvoi oiu uuf-
raebter Schatten von dem Gegenstande entworfen
werden. Üonkt man sich wieder an Stelle des 8chir-
mea du Auge gestjtzt, so wird anter der Torans-
setsung, dasB die Uvfinuug näher steht, als die indi-
lidiuUa Sebwot« b«lrtgt, Mub auf der Netzhaut ein
aafraehtor Sduktften aotworAn werden (Figur 1).
Denkt man sich nämlich für den Augenblick den
Gegenstand entfernt, ao würde der Stiahlaukagal,
daiaaii GmnMCehe die VwpSa» und daaaaa Spitae die
OefTüunfT ist, welche wir hier ulis leuclitendi n Punkt
betrachten können, da letztere, wie Turausgesetzt,
dlawait dar indiridiialleB Saikwaita atalit, rfeih aof dar
Ketzhaut nicht vereinigen können, aoudern auf der-
adben einen Zerstreaungakreia bilden, ao daaa wir
Diesem 8trahlenkegel stellt sich tmii aber der Gcpen-
atand in den Weg und wirft iuuerhalb den Zvrstreu'
aaigdmiaea ainap StÜHtttan, und swar, da die die
Grenzen des Gegenstandes berührenden Strahlen das
Ange mit grösserer Divergenz treffen, als das* sie
uuf der Netzhaut vereinigt werden könnten, ailiail
»afrecbtaB Sehattan. Diaaea 8ab»tteB aau
Idanttflairt daa Anga Ofilt aiaam aaf dar
Ketzhaut entworfenen Bilde und glaubt daa>
Gagenstand Ton aoleliar GrSaaa and I^ga
daaa dmdi ihn der auf der Hetshavt ent-
worfene Schatten als liild entstehen würde. Dies
aber geaobiebt, wie die Erscheinungen an der couiera
laiiTCB. dadnreii, daaa hinter dci
aia aaigo k e h r t 0 r G('gfri«t;iii':l miLTi'inTnini.'n wini.
Darcb die erwibnt« Identificirung des Schattens mit
da« BUda wirkt aimlleb der dicht vor das Auge ga>
rtelltfl Gegenstand a h in derselben Weise, wie ein
hiatcr dem Schirm umgekehrt aufgestellter Gegen-
■tand aß wifim wflrde. Beide aiadiah, ab aiK
wohl wie aß, reizen die Netzhaut, und zwar ent-
wirft a b einen Schatten, o ,i ein Bild nuf dersellü-u,
nad daa A'Og» gewohnt, nur Bilder auf der Netz-
lumt an tnfSiagm, bezieht auch in dietam Fall« die
ganäiita Stelle a' b', welche der Schatten des Gegen-
ataadsa ab iat, auf einen Gegenstand aß,
a' b' aia MeUbaotbild antwarfn wttrde.
Weaa aiaa alaa diaiit var daa Aag*
ataad. i. B. daa Vadal oder aiaan PM, aad ia «äl-
terer Entfernung, welche aber kleiner seia BnHBi aia
die individuelle Sehweite betr>, ein
Kaitaabhtt hXlt, ao wird hister
gekehrter Pfeil gesehen werden. Wäre das Ksrtcn-
blatt mit swei oder mehreren Oeffnongen veraehea,
a» wflrdo aaa bntar daanaalhaa «aeh iwai oder aiab>
rere umgekehrte Pffik» si-hen, da, win ersirhtlifb, die-
selbe Betrachtung für jede einzelne Üeffuung gilt.
Die äus8«re Analogie, aber auch der Uataraehied
dieses Versuchs mit dem Scheiner'schen, liegt auf der
Hand. Bei beiden wird ein Gegenstand durch ein
durcbtftcherteg Kartenblatt betrachtet. Während aber
bei dem lalateran daa KartanbkU dicht vor d« Aaga
geatallt nad dar &drte Oagenatand Tenobobea wird,
wird hier der Gegenstand dicht vor das Auge ge-
stellt und die Stelloiig des durchlöcherten Kartea-
Uattaa Tarladert
Ks iiininil ii'iii Wunder, dass dt-r Griy'si be Wv-
auch nicht auf dieselben F&lla fibertrsgen worden iat,
wla ria bei den Safaaiaer^tahca bahaaat waraa« fiai
diesem wird der (legenstand doppelt, einfach oder
wiederum doppelt gesehen, je naehdem deraeibe diaa-
seit, in oder jenasit dar iadividaallae Sehweite atebt.
Bis jetzt haben wir den Gmy'scben VcrEUch BBT aaf
den Fall hin geprüft, dass das durchlöcherte Karten-
Uatt dieaaeit dar iaditddaallaa Sahweite steht, und
es liegt die Frage nahe, zn untersuchen, welche Er-
scheinungen auftreten werden, wenn dasselbe in die
oder jenseit der individuellaB SahvatU gerUckt wird.
Zaaidwt iat klar, daaa, wmm nan daa dorob-
lOeharto Blatt bla In <Ha tajUrtdadle Sabwalta m.
adliebt, der dicht vor dem Auge aufgetitellte PMI
kaiaen Schatten auf die tiatshant warfen kaaxi, waO
diejenigen StraUea, wridie von dea OeBnangen naeh
den Grenzen des Pfeils liingi-iieu, sicli (.'rnuie auf der
Ketsbaut vereinigen (Figur 2). £s wird daher auch
baia BiM geaabem wardaa.
Wenn aber da» durdilucherti^ Kartenlilatf bis
jeoeeit der individuellen Sehweite verscboben wird
(Flgar 8), ao trafha die toa der OeAraa^ daa Blattaa
ausgehenden Strahlen das Auge mit f:f rinc»erer Diver-
genz, als daes sie auf der Netabaut vereinigt werden
kennen, sie kreuzen eich nad bilden nnn wieder
auf der Netzhaut cineu S^erstreoongskraia, so das« der
deu Lichtstrahlen in den Weg gestellte Gegenstand
einen umgekehrten Schatten auf die Netzhaut
wirft. Dieaer Schatten wird voai Aago wieder nit
einem aof der Netzhaut eatararhaea Bilde idaatäi-
cirt, aud man gUubt deshalb wieder einen Gegen-
aUod foa aolchar OrOiaa und htgt an aaban, dau
dank Iba dar aaf darHatihaataatwaaläBeSebattaa
Digitized by Google
173
als Bild entatoben wflrde. Diea aber geschieht da-
dntob, duM vor dem Scfaina «ia «afreehtar Gegen-
itnd aB^noamia wM. Lataten EraohoDang kann,
•bemo wie beim Scheiner 'sehen VerKuch das zweite
Doppdbild, tM bolunntwi Grflndm nur von Kuix-
riditigra g«Nli«B wn^. Will abo aneh du KonMl-
odar Waitaicliiii.'' r iVu-m- ErHchoimuiK lipoWhtpn, .«o
mnw ar neb zuvor durch eiu oonvexe« Ulaa künstlich
knniiehttg maehea.
Nach dem Goaagten kann man sicli leicht ein
Inatniment conatruirea, welche« die ganze TotaliULt
rmlini ir.li <'ini- 'iiitii-!! L'i'^flivvSntcj R'"ilin', wi-lche
unttn einen ichuialin iichiitz hat und iitnilt* an dem
eiooD, dem Auge zugewandten Ende einen aufrechten
Pfeil feat auf. In der Beim iit dn mit mehrarea
Oaffifinngen ymAmut Scfabn brnragÜch. Wie nun
bei dem Scheiner'schen Vcrsncli der fixirt« Gegen-
atand deppalt, aiiifiMli oder wieder doppelt geaebe«
wird, je BacMaoi denetlie dieieeit, in oder janaaft
der individueUen Sehweit« atoht , so werden auch hier,
wcoa da« aaniittelliar vor dem Pfeil an%ae(elita Aagß
in die Bflhra hteeiB iiaeh dem fcirirn eieht, nm-
gekehrt» Pftüe hinter dem Schirm, kciat- Pfeile oder
aafrechta PMlo vor dem Schirm geeeben werden, je
■aoUam dandlM dieaaait, b oder jaaeeit der iadivl-
daaUaB Sabwaile «teht und dirse l'n.kr-hr der Bilder
iet aaalag dam Doppeltgegehe» werden dea fixirtoo
QeigaMftaBdae iMtae SelMlaai'lMkeii VanaalL SMmA*
ticlie Er.'<r)ipiniinpr<'ii, welrhe hei letzterem Versuche
auftreten, werden sich also auch hier durch die um-
gekehrten oder aufrechten BOd« bamarklieh naeliea.
Die an diesem Instrument« auftretenden Rr-
scheinungen lanen sich also in drei Kkaseii theilen:
1. Steht der durchlöcherte Schirm nfther, als
dia indifidnaUa Sakwaito batrigt, ao dabt
man binter dem 8dnra umgekehrte
Bilder des 'aufgestellten Pfeiles.
2. Stakt der Scbim in der iadinduellen Seb-
weft«, ao aieht man kefaie Bilder.
8« Steht der Schinii weiter, ale ili.' iinlivL^iii Iii!
Sebweit« beträgt, ao sieht man vor dem Schirm
an free bt« BOdar daa aaTgattdltan PMlea.
Man sieht also die eine oder die andere Erwliei-
nung, wenn der Schirm dieaaait oder jenseit der in-
dividneUen Sek weit« steht. Der Bamn, in welchem
die Stellung; des SfhivMni« variiren kann, ohne das»
eine der l>eiden Lrtchtjnungen auftritt, ist diUier die
deatlichr Sehweit«, welche vemtCg« der Aocommo-
dathwwfthjgkeit dee Augee nicht auf «inen Ponkt he-
•ifaiiaki Uaibt, eoDdem aieh Ober ebma Raom von
■abnrai imd mit dar tadbidaellaa Sehweite an An-
zahl sehr schnell wachsenden Zollen enti-eckt. Man
kam alao mit HtilCs des oben kun beschnebenan In-
atraaeDta iwai ttt dasAnge cbarakteriatiiebe Punkte
bestimmen. Rückt man nilmlich den Schirm bia dies-
eeit der individuellen Sehweite und entfernt ilm hie
in den Punkte, wo die uuig^A ehrten IftQe vai^
schwinden, hü wird riii-- di r Punkt nein, in welchem
die individuelle Sehweite beginnt. R&okt man ferner
de« Sebbm bia Janaall dar fadividnaUaB Sahwmta,
was, wie I r knmii. mir Wi Kur/j<ichtipen wirklieh aus-
geführt werden kann, und nähert ihn bis so dem
Pankle, wo dia aaftaafatanPMla waabwiadaB, ao lab
dies der Punkt, wo OMB Wiederum in die itKlividneüe
.Sehweite eingetreten Ist. Bciilc Punkte tiud nun,
wie leicht ersichtlich, identisch mit denen, welche ge-
wölmlich als Nah- und Fempunkt beMichnet werden.
Denn eo lange das Auge noch in diaNftbe aooommo-
diren kann, wird es die umgdtdvtao Pfeile, und so
laqge ea noeb in dia Ferna aennrnmodiren kann, dia
anJnebtaB Piida indit aahea, and mngukabrt, riebt
ea die aufrechten Pfeile, so ist dies ein Zeichen, daae
aa niicbt mehr in dia Feme, and aiobt ea die um-
gekehrtan PfWla, dasa ea aiebt mehr in dia Nibe
acconuTK.djitoi k.ir.n D» nun der Fernpnnkt für
Mormalsichtige im Unendlichen li^t, ao ist Itlar, daae
Nanaal- und ob ao mAr WatWeUig» dia EnOtit-
nung der aufrechten Pfeile nicht sehen können, lon-
dem daas sie, um diaee £racluiinung an beobachteOr
hervorrufen müssen.
Auf die angi-geViene Weiise Ia8»en »ich der Nahe-
HHd Fanipunkt, liir Kurzüichtiga wemgatena, riexnlieb
genau angebeu. Freilich leidet die Bestimmtmg dea
Kahepunktes an denselben Schwierigkeiten, wie alle
bisherigeu. £> zeigt sich nimlich, du»» die Fixirung
dieiee Ponktoa otwaa in dar Willkür dea Beobaob-
ters liegt und von dar EbmUllaiig daa Angaa in
Niüie oder Ferne abhttngt, so dass man bei gewissen
Stellungan dee Scbinnea die umgekehrten FbUe ani-
troten und venebwindaB laseen kann. Doeh tat m
erinnern, dasa, wenn dies eintritt, es ein Zeichen da-
üir ist, dass der Scliirm noch in dem Bereich der
AeeoiMnMidatioBaflfldghait atebt. Will man alao daa
Pniikl liotiiiinien, wo die-<e aufliort, so mugs man,
was etwaa geübten Beobachtern ziemlioh leicht ge-
Ungan wird, mit gaepaanter Auiberkaamkeit den b^
wegüchen Schirm P.xircn und die.ien so nahe an daa
Pfeil beranriickeu, dass auch bei aller Anatreagflqg
des Auges die nmgekdwtaa Pftdie niebt mabr ge-
aehen werden. Doch ist ru beachten, lUm, »owie die
Spannung im Geringsten nachiäui und mau auf et-
«M anUbnlara Pttakta daa Aaga aiaatallt, aalfart dia
Digitized by Google
173
nutg^diiink Tbä» wieder anfbwteD, eo daae die Be-
rtinriiMing des NabepnuktM aUerdinga einen ziemlieheiB
Gnd iva Amtnagaag und AalbarkauiikiM
dert, arit ABWodoBg derselben aber »adi mit (
sogegeb«n werden kann. Bei der B»-
im FemponlEtee hingegen txiU dioMr Debat
■taad Bieht mf. Dm
man fturh dns Auge
Schärfe fast imTerindwt.
Auge der Fempunkt 4 '.'4 Zoll, welche Zahl bei allen
Beobachtungen, die ich mit meinem Auge aqgestellt
1mIm> OBTerladart gMUbm M. Ifaia IhlMpiakk
Uagegen echwankt zwischen 2 i/j und 1 ZoB, d. b.
in dieaen Orenaen kann ich Je nach der Einatalhing
des Auges die Erwbeinung der umgekehrten Pfeile
Mftreten und Teraebwindea laaaen. Et iet also ein
Zikihan, dan dieser Raum noch in den Berneh meiner
Aaoo— odationsfahigkeit fallt. Schir lie kh lien Schirm
Idagagaa n&her ab 1*/« Zoll, so kann ich auch bai
aUar Anatrcngung die nmgekebrtaa HUk aiafafc aialur
verschwinden lassen. Daliar. iat Zall all mnbk
Nabepnnki annaefaaa.
IKa abaa aanaliamderyasatateu SobwiarigVeitan
bei der Be-ftinimunp df.^ Nuhrjivin'-.tt'-- wcriitTi übri-
geaa in bedeutendem ürade verringert, wenn man ee
aieli aar Kapl naeht, daa an aatanaehcBda Aage
»tt t« :uif den Schirm einzustellen und diese
Kinsteliang mit der Bewegung das Schirmes ent-
■aaaan werden kännen, so ist bekanntlich die indivi-
AmDb SAwaito d dafinirt durch die F<»inal
(1)
Daa laatruiiäfnl It-istot s!fo die Dienste eines
Optometcra, besitzt aber anderen derartigen Inslru-
menten gegenüber den Vorzug, daas der Ferapnakt
ohne Hohe nnd der Nahepunkt nüt Anwendung eini-
ger Aufmerksamkeit genau bestimmt werden kann.
I>och will ich noch bemerken, dass Ungeübten die
Baobachtwag dar anftaebteo ffaila laicbtar OUt, ala
die der omgekaiuteB aad da» aa dadaJb iwaek«
mäasig zu sein scheint, erst den Fern- nnd alsdann
dan Nabepunkt in baatiaunan, aonia «ndiieh, daaa ea
Yurfbeilhaft iat, daa oben arwlhataa SehlHs ia der
Röhre, durch welchen die verschiedene Stellang des
Schinne* bewirkt wird, mügliohat au TencUieiaen, da
aowt die AaflaariwamkeH «agettbtar Beobeebter von
dar BU untersuchenden Erschcinunu' fU-r ntifrfchtrn,
nap. umgekehrten Pfeile abgewendet und zu diesem
SeUHa kfaigalaakk wird.
Nnrh dem Gesagten bietet die Anwendung dieses
Optometers auf die Praxis, d. b. diu Bestimmung der
Brill etiwlirniern, keine besonderen Schwierigkeiten dar.
Ist n der Nahepunkt, f der Fempunkt eines
Aimaa, welche beide an dem Optometer leicht ge-
Iat ftiaer t die verlangte Sehweite, eo bestinunt
■Uh dia Britlaunamawr x, dank weloke die iadifü
aaaUa Bilnraito d ia fia whagto Sakiiaila t «ba»>
dar Baaaial
1
T'
Nimmt man die verlangte Si-liwi'ite v zu 10 Zoll
(nomale Sehweite) und aetxt in (2) den Werth für d
au (1) «Ib, aa «Allt mm. die lltar ffie i
ttAtmag dar Brillen nnaimem beqnea
... 10 n f
Wird hier x negativ, d. h. ist in (2) '>d, ao
ist das Auge kurzsichtig nnd bedarf, um normal-
sichtig zu werden, einer concaven Brille; wird hin-
gegen in (8) X positiv, d. b. kt ia T<d. ao iat
das Ange weitsichtig und bedarf, an annaalBehtig an
werden, einer convczen Brille«
Die Beatimmang dar BriUaaaaauuam fBr Koia-
aiebtige geaeUakt naa aaf Mgead« ▼aia«: Iba ba-
»t.immt an dem OpkOBiatir den Fcrnjiunkt 1' und den
Nahepunkt n und berseknet die m dieaen Werthen
gakOraBda BriHaaaaaaaar z aaak Fanaal (9). Ia dar
dieser Abhandlung angehängten Tafel 1 mnd die nach
jener Formel berechneteu Brilleanummem angegeben
«te dia Farapaakla m 1 Ua M «ad flir die Kake>
punl<te vuu 1 \<\ii 7. Die in der Tafel horizontal an-
geordneten 1 empunkto f schreiten in Intervallen von
halben Zollen, die in der Tafel vertieal angeordneten
Nahepunkte n bis 6 Zoll in Intervallen von viertel
Zollen fort. Die Brillennummem aelbat aind bis aar
Nummer 10 auf halbe, flkr grfissere Werthe auf ganae
Hmameira abgamadat, aad awar nach oben bin, ao daaa
s. B. Ar SV« gerechnet ist 3 Vi. Ar IOV4 geraekaat
ist 11 n. 8. w. Aualüg niQssen auch die untersuchten
Fenifimikta aaf halbe and die Nahepunkte aaf viartel
Zolle abgemndet werden.
Einige liti*|jii'le mögen den Gebrauch der Tafel
erklljren: Icl> besitae den Fempunkt 4V4f reohnea
wir 4Ht, aad den Sakepaakt 1»<; aaek dar HaJU
ist die Brillennnmmer x, welche mich normalsichtig
macht, X = S'/t- anderee von mir untersnchtee
Aaga kattodanFaaapndtlSaaldaBKakapaBktS^;
nach der Tiiffl ist dnher die ■Rnllennumnjer X, Walek»
dies Auge nurumlsichlig macht, x 9.
Dieae einfache Methode ist jedoch nur anwend-
bar ffir Augen, welche einen Fempunkt <i 20 ZoD
beaitian, da fOr gr(*ssere Werthe der Fempunkte dia
Digitized by Google
in
BU brnbachtonde Eracbeinuog der aufrccLton Pfeile
m nadaatlMh wird. Man kann »b«r anf folgende
Wein du Optaa>et«r sodi für •ohw»ch«r Kon- md
WeitMchtige Hnrandbar niBchen, Ich Ijabi» oln-n er-
wähnt, daM Nonaal- und WeiUicbtige, um di« Er-
■diriimng der adkeditoa FMb «abmeliaeB m kta-
Wttif durch eine rnnvfx» I.inae eine künstliche Kurz-
■iebtigkeit bervorruft-u rniliieeu. Bedient «ich aUo ein
■nklMa Augs ataar aonwi— Unaa, an waMbn wb aa
wie ein kunüsirliHpi'« l>rlinii<1i.-!ri uii^l dnVifr uiir-li Ji/r
oben erwähnten Metbode diejenige liiiljennuninjer Ix'-
ttimmen können, w|ldw daa mit der convvzcn Httlfi-
linae hewatTnet« Auge normalncbtig macht. I«t s
die Kummer der convezeu UalfidiuBe, x die atia Tafel I
i'rlinlteiii- Brillennnmmer, welche das mit der Linse z
bawaffiieta Anga aninalaiekt^( Mabt, an avfiabt aidi
bakuBtilbh, mui irir clia BbtAnrang swtodhen x
nnd B zn 0 -annehmen, diejenige Brillennummer y,
waleha dan Nommani x und i iquiralant iat, aas der
Fonud
1
X a
b den Tafiiln II Ma T rfnd mni die Werth« der
ncrn aiig('gfl>cn fDr convcxc Ilülfslineen von
+ 40, 4- ao, 10, 4- 5 ZoU, und zwar werden
diaaa in alner FiMaing ringwwHoaiiiiB liaaaB m»
mittcllisr vor dem fi-ste» Pfeil «n der Rohre hefeatifft,
SO daas daa Auge, wenn es den durchlöcherten Schirm
in dar BAi« balnahtalt donh diaaa Ltaaan hindureh-
itehen muss nnd daher in Bezug auf die zu beobach-
tende Erscheinung au einem kuruichtigen geworden
iat b daB TUUn n Ua ▼ tiiid di«
Air Weitaicbtige durch ein -\-ZiAm Wgadcotati
wehrend ia allao Tafda daa eooMm Bidkn aadan-
tauda — Zsidian tthendl fettgtlaaaau iat.
Auch hier mögen einige B*i«pielii lieti Gebrauch
der Tafeln erllutern. Ein von mir antenuchtea Auge
liatto OBter Baaulioiig ainar HfiUliiaa tO daa
Fompunkt 16'» und den Nfihppunkt 3'»; nach der
Tafel I ergiebt sich hieraus die Brülcnnnmmer x = 14.
7Br diesen Werth nm x liefert aber die TaM m
die HrÜlemiliuimer y = 17, viüd rües ist Juhcr die
Nummer, weiche das unbewafioete Auge benutzen
muaa, um AonsaUehUg n werden. Ein anderas
Aug« liatte unter Benntsnng einer HOUsIinae 10
dan Fernpnnkt 9 und den Nahepnnkt 3'/t- Naeh
der Tafel I ergiebt sich hieraus die lirilleonummer
xasB 11. Für diaaaa Warth von x liefert abar dia
TalU nr mm «-a^— > -f 60. d. k
Auge ist nmhadwtaiid «aitiiahlig nad badarf j
Brille.
Auf diaaa Waisa laatan aieh di«
Cur Kurz- und Weitsichtige beRtimnien, und zwar er-
geben sich iiir stark Kunsichtige dieselben durch di-
nela DeeÜmuiung daa Fun- and KabairadrtaB aa dam
Optometer, filr schwach Kurz- und Weitsichtige unter
Anwendung wner Hfllfalinwe, welche so stark gewählt
iafai amaa, daaa daa Anga notar Baontmig danaOmi
kAnstlich kurjwichfig gcmsch' wird; i«t diiiui nus
Tafel I die Brilleunummer x bestimmt, weiche das
mit dieser HOlfslinso bewa&ete Aug«
macht, so bestimmt sich die BriUemwiBiar y»
das nnbewaffiitete Auge normalaiciitig i
dw IWah n lik T.
Figur 1.
Figiir
Hg» A.
.at
Üiyitizeü by LjüOgle
176
Tafsln zur Bestämmung der Brillennummem.
l3
—1«
05
W5
5
•r
74
25
-*
rt
et
-«
lO
r»
ap
«
lA
X
«*«
71
71
X
7«
2?
A
9S
■Hi
'S*
•!3
1-
X'
— H
r:
O
r»
74
74
s
X>
M .
■*
•O
1*
OD
*i*
s
s
t»
«
A
X
•N
>R
3D
PN
1^
?:
•r
"M
H
— *«
»a
1«
»
A
A
rH
71
rt
•£
71
93
71
\n
ff»
SC
>A
t-
»
•H
<-l
s
s
A
Pi4
9«
f
M
lO
«
*4
*4
s
s
tH
W
s
«r
0
if
et
'41
s
SS
8
M»
W3
sr
s
33
s
90
CO
1!
»r:
•*
iS
•s
—
3
CO
oc
p4
95
71
CS
74
^_
7«
t
S
*^
>A
O
«o
■<5
»H
74
91
91
91
(O
x»
-
?i
CO
lO
s
Ol
M
s
«
f}
«
«
ts
s
— (•
»
le
i?
SS
t-
?!
•-4
7«
7«
r:
>n
t—
x
CC
X
95
71
7«
9?
C£
w
"*
>o
Hü
w
X
A
•-4
"»
CO
*4
»
ä$
95
9t
>n
94
IS
A
■n
ri
-t
•n
r»
A
9«
v4
A
^
"*
91
W4
CO
3
«««•
■M
«
'*
^
CO
1^
A
v4
«
If»
t»
A
7«
71
X
A
5«
■.0
t»
X
A
CC
X
71
71
X
>n
-*
A
tn
■«
94
«3
»>
o
s
«4
m
CO
A
PN
94
CO
7«
7«
•O
r
iTS
«
I»
s
71
lO
»H
X
»H
s?
r»
-rt«
■tl
•O
<e
X
71
•J
X
A
X
7«
■»
Ci
^•1
CQ
«s
t-
ec
A
-
7 1
X
CO
9<
CO
m
X
ä7
•»
w
•«
|w
9
A
s
«4
Ol
s
ia
&
8
9«
M
;?
är
t>
0»
0»
s
3
s
;!!
w
3
a
S
--
t-
X
— •
o
t«
»
71
1«
9«
— «•
^-^
t
-
'^^
5
-r
-j.
74
'S)
CO
— »
X
—3"
OD
*^
71
2
»-3
\-
•-1
A
9«
40
93
«
H»
sr
09
3
3
V4
■M
W
«a
«e
«o
40
at
A
s
a
1«
95
— «•
>o
3?
X
X
— w
X
A
s
-T
— *
1/5
o
CO
— «•
CO
co
r—
X
•r
«
■A
»0
CO
so
r»
—dt
71
— «•
—9*
«ft
ri
n
t
— 5«
T
M
Ol
M
«
«
ri
««
«
M
M
w4
f!
II
*•
95
«
t
<0
CO
Digitized by Google
176
Tafel IL Tafel HL Tafel IV. Tafel V.
(+«) (+») (+«» (+«
X
y *
y
X
y
z
y
1
1
1
1
1
1
1
I
14
2
1*
2
M
o
14
'24
3*
s
~2i
2
34
8
8
34 2|
5
3
3»
8
3
44
3
__7i
3i
4
3t
34
54
11
4
41
4
5
4
64
4
90
5
6
4i
8
•
•
b
6
5
7
5
10
•
m
61
61
IS
9
«
6
7
6
6
15
ö
OS
8i
8
64
6i
19
•
7
9k
7
10
7
23
•
7*
9k
7*
19
7*
80
6
+ 80
8
10
8
18
8
40
7
+ 17
11
8»
15
•
•
8
+ 13
9
12
9
16
•
•
9
+ 11
«i
13 '.»1
IH
•
10
+ 10
10
14
10
20
10
00
11
u
16
11
S8
•
•
_ 12
+ ö
la
17
12
SO
•
13
+ «
13
19
18
87
+ m
14
+ «
14
21
14
47
13
+ «
15
+ 74
16
M
•
.
14
+ 85
90
+ 7
16
27
*
•
15
+ 30
25
+ 6
17
2a
■
•
lö
+ 2Ö
30
4- 6
IH
33
00
17
+ 24_
35
^ t>
19
36
•
•
1«
+ 22
40
-\- 6
20
i
•
•
19
t "
46
+ 54
31
44 '
80
+ 60
90
+ 80
50
+ 54
22
49
31
95
+ 17
S6
+ 6*
23
54
32
4- 53
30
+ 15
60
24
60
33
-f 50
35
+ 14
•
»
84
+ 48
40
+ 13
•
•
86
+ 47
45
+ 12
•
40
+ 40
SO
tl8
40
oo
45
+ :w
56
+ 18
80
:t:i
60
+ 18
66
+ ai
60
+ 80
Die 1. Abhandlung yon Band 46 der Hova Aota:
A« MlMiw 8 Untersuchungen aber erzwungene Meroliranscbwingungen. 4 BogenTeit n.91ilb«gT.Tafcln. (PNH6Baik.>
üt cnchiencn vaA durch die Burtihmdhing tw Willi. KngelnaDB io Leipiig sa bemhen.
AkcMsklMM» 4*» U. OMkw IML nnck & WflMmii umt Mm la 9im<m.
Digitized by Google
NUNQUAM
LEOPOLDINA
AMTLICHES ORGAN
OKI;
KAISERLICHEN LEOPOLDINO-CAROLINISCHEN DEUTSCHEN AKADEMIE
DBB NATURFOBSCHER
HBRAÜ80E0BBSM UmTKH UrrWIRlOIKO DER SEETIONSVOBSTAllDK TOM VMM ntiBlinillTEH
Dr. GL K. Knoblaooh.
Halle a. S. Heft XVIIL - Nr. 21—23. lorimbsr 1888.
btaMt Amtliehe MiUheiiungen: Die MmhdMgB dar Mitglieder. — Veitndeniiiguii im Pcnonalbestande der
Akademie. — Beitrfti;;« zur Kaiae dtr Alnibmie. — Bericht ober die Verwaltung der Akademie -ISbliothek in
dem Zeiträume vom September 1881—1883 (S^hln*«!. Oustav Herbst f. — Sonstige Mittheilnngen:
Eingegangene Schriften. — Unyiien: ücber die bisbcrii^cii ICrgetmisse der vom proussischen Staate auK-
M^uteii TieflMlu-uugen im norddeutschen Plarliland uiul di>n bei dicMO Arbölea befotgtea FIul — Die
8. AhliHidlnny von Band 45 der Nova Acta.
Amülohe MittheiluDgeiL
IMe JabnBbdtrftg« dn Mitglied«.
Mit der Knfrichhinij li'-r .'iiln !• -Iflt rät."' sinit nmnchi- Mitgliwlcr der .\kadomiD, welch«' die I.copoMina
iu de» teUteu Jabrvu t'urt^elieod iH^zogtin hntM-ii, idine die Beiträge abzulösen, theil« für du» laufende Jahr,
thaila Meh nodi Ar firOhen Jalira im Rfickstaade. Ztir Ordming dea Rachnongaweaemi beehre ich miidi dw-
•eihra er|[reWn!it zu ersuchen, di«se rackstiindigen Betrftge, mit je 6 Rmk. jührlich, Tor Ende den .Tahr» an
die Akademie durch Postanweisung einsenden ZU wollen. Gleichseitig gestatte ich mir in Jünnnerun^j; zu
bringen, dass noch § 8, Alin. 4 der Ktalut'en durch einmalige Zahlung von 6Ü Rmk. die Jahresbeiträge für
inowr »IqpUtat waxl«o kfionen, iromit sogleich iwcli Alin. 6 deasallMii Pangr«pkMi für Jedea ordentlicfae
MtlglM dv Ansprach taf untgalillelM MMOttti^iidw Ueftraiig dtr LeopoUioft «wiAit
HrII» «. & (JIgngMM Hr. S), Am 3(K NofanlMr 188S. Dr. H. KmMmcIi.
Toiliideniiigeii im Fenonallieataiide dw jUndanie.
(ifstorbpiio MltffHctler:
Am 4. Koveml>er 1882 zu Bonn: Ilerr Geheimer itegieniugsrath Dr. Fmu Hersunii Trosckel, Professor
d«p Zoologi« Mt dar Unhranitli in Bona. Aa^sanaainn deo 18. K>cs 1861; «ogn. CkddAnB.
Am 11. Novi-mljpr 1882 ^ii ^lünchen : Herr Ochmmer Rath Dr. ftau XnffVr Wolf^ng Ritter TOn Eobell,
Frolessor der ^liuerakigie an der llniTersitiit iu Mauchen. Aol^nmnmeu den 1. Juli 18i>7; OOgn. Fuohfl.
©r. H. KluMilWli.
Leop. xvm. a
Digitized by Google
178
BdMge 107 Eine dar Akad«iiii«.
NowaÜMr 8. 1888. T«b Hrn. wirkl. StAat«rat1i Professor Sr. F. G. B. v. AdduNa ia Bwlin
JahreslK-itraf; filr 1882 6 —
^ 98. ., ^ „ hrofeiiKor Dr. K Gemiu in Boitoek lüiitritt^gdd n. MmaibaMge
Ükr 1682 und 1888 42 —
. Dr. N. KaoMnwIi.
Behobt über die Verwaltung der Akademie -Bibliotliek in dem Zeiträume Tom
September 1881—1882.
(SdiUiiS )
Die Bibiiatbeksverwaltang lunn nach dum Yorai)geg«ii{[«BeD wieder eine Reibe perioduehar Schriften
koftaUen, die in der anpregebenen Weite gmm TeHeUndi; m neeben ihr in den twiemnen Jilm gdanf^an
ht. Es sind dies:
Batavia. Bataviaaech GenooUchap van Kuiuteu en WetenEchappen. Tijdschrift Toor lodiach«) Taal-, Land-
en Tolkmkmdn. Ded I— XXVL 1658—81. 8». — Terhmddingwi. Deel I—- XXI. 1781—
1817. ««. Deel XXU— XU. 1849—81. 4«.
Berlin. Gesellschaft naturforscbender Freunde. Mittheiliuigeu aus den Vtilmudluugeu. ig. l — 111 (1836 — 38).
1887—89. B«.
Braxelles. Oliservatoirc royal de BruxcUes. Annale» publikes anx frais de Tetal par Quctolel. T. I — XXV.
1h:I4-77. 4». Nouv. für. T. I— III. 1878—80. 8«. 2. Sir. T. I. 1881. 8» - Annnaire
par Quetelet 1 - 48. 1834—81. 8«.
Gnmbridge. Phlloaophicid Socieijr. Tnnnetiaofl. VoL I— XIL 1821—79. 4«. — Pnweeding«. VoL I— UI.
1843—80. 8».
Casitl. Viniii für Naturkunde. Bericht. 1— XXVITI. 1837—81. 4» u. 8«.
Edinburgh. Botanical Society. Ananal Beport and lYooeedinga. Seeaion I — VUL 1886—44. 8*.
Heltlngfort. Ffnekn Yetendenp* Sodetet öfrerrfgt sf PoThuidKngar. Heftot 1—82. 1858—80. 4*n. 8*.
Klagenfart. Xaturhiatorischea Landetniu-Houin vuii K.iriiljun. Jali:l.iiich. ,Ig. T — -XXX ]".">U- 82. 8".
Leipsig. KAnigl. SAcbaieebe Geaellschalt der Wimenscbaften. Berichte über die Verhandlungen. Mathe-
nwtieeb-nntnrwieBenebaftliefaB Ofanae. I— XXXH. 1846—80. 8*.
I.oinlüii. Gi-olofjicnl Sur'Irty. Tntri-adi.-ti'*. V;.!. f- V. 1811—21. I'>. N". 8. Vul. I-YU, 1822—56. 4».
Luxemboarg. Sod«te Botanique du Graod-Dache de Luxcmboarg. Itecueil des memoires et des travaux.
Nr. 1—5. 1874—80. 8«.
Lyon. Aend<nii> d« Bcipnn'i. n^Upp-LctfrLS et Art«. Memoin-H. X. S. Claaee des Sdmew. T. I— XXT.
1861— 8S. 8». Chutt!<: de« Lettre». T. 1— XX. 1851—82. 8«.
— SonöM d'AgricoUni«, d'Hiatoira Hnteitll* «t des Arte utiles. AMWles. 1. Ser. T. I— XL 1688-48.
2. Ser. T. I— VIII. 1849—56. 8. Ser. T. 1— XL 1867—67. 4. Ser. T. I— X 1868—77.
5. ^r. T. I-ni. 1878—80.
M a V b u 1- g. Gcsclltehnft zur BufOrdcrung der gesAiniiiton Xat urwiwenaehnftnn. Sdurtftca. Bd.1— XL 1898—78.8*.
Milane. B. Istitato LenbMtdo. Mentorie. Vol. I -V. 1819—38, 4<>.
Mflncben. Bentecbe Qesallsoihaft Rtr Anthropologie. Ethnologie uad Urgescliidite. Gorreapondenzblatt,
Jg. I— XII. 1874—81. 8«.
New Huven. The Amerieaa Jounial of Sdcnca and Art«. 2. Ser. Vol. I— L. 1846—70, 8. äer. VoL
I-XH, 1871-81. 8».
Pari«. MBrfwn d'Hleloirc Xaturtlle. Auiinl.-s. T. I XXI. 1802-13. 4». — Memoire». T. I-XX.
1816—89. 4». — Noavellea Annalee. T. I— IV. 1832—35. 4». — Archive«. T. I— X. 1889—
61. 4«. — Vetmüee Arddres. T. I-X. 1865—74. 4*.
Snieni. Tlic American Xi.tni.i!i4. Vol. I— TX. 1868—75. S".
Stockholm. KoDgl. Svenaka Vctenakapa Akademien. Ufversigt af Förhandlingar. Vol. I — XXX VII. 1844
—80. 8«. — Bihang Ül HndKngnr. Bd. I— T. 1872—80. S». — HnndliBsw Ibr ir 1818—64.
S: — N. F. I— XVII. 1855—81. 4«. — Meteorologidn Jtkttagelaar i »rarigo (CAmrvition
mMordogiqDes). Vol. 1— XIX. 1660— bl. 4».
UpanU. Bai^ Sodetaa edcntiarani UpatBaid». NovnAets. ToL I— XIT. 1796—1850. N. & VoL I— X.
1861-79. 4«.
Digitized by Google
Tenvaia. R. btitato Vinrto. Ihaoric. Vol. I— XXL 1048—88. 4«.
Wasb inijt Oll. 1' S Conf t Sarvey. BtpOVt of the Supcrintendi'iit of thf Coast Survey 1863 — 68. 1854 — "1. 4»,
Wien. K. K. C«nU alaiutalt flkr llflUanib^e u. Erdmagnetinnua. Jahrbäcber. Bd. I— XXUI. 1864—81. 4«.
— V«Nhi war T«ilinltaiw natunriweinnhiminhir Kwinhim SdiriftM. Bd. l^XXL 1M9— 81. 8*.
Wenn zwar, wii- itchon öft*r bervorgehoWn ist, dem Programm der Bibliothek gemäss, bei den
Ergänzungen die periadischen SchrifUn bavonogt wardm, so sind doeh auch Ankäufe tnlbitettodignr Werico
keineswegs an»ge«chloMen, naiMiiUidi wacdn fUW b^gahit«, aliar iriivar ra eriangende Waika ImOflUehtigt,
«mit BOchcr anerkannt ersten Ranges, wdeh« in dar BlUkiÜMk Bleht ISkkiMi nUlM. 8d midan fakuft:
Eimer, Iii. Die Medusen. Tübingen 1878. 4».
Falconer, U. u, P. T. Coutley. Fauna antiqua SivaJensis. London 1845 — 49. Fol. nabst Text von
Ch. Murchison. London 1868. 8».
Uellwald, Fr. v. Im awign Eia. Stuttgart 1881. 8».
Humboldt, Alax. r. Keamoa. Bd. I — ^V. Stuttgart and TBUngan 1845— tt. 8*.
KepleruM. Jo. Op^-ra omni«, ed. Ch. Frisch. Vol. I — VIII. Francoftn-ti 1868—71. 8".
Nordaoskiöld, A. £. Freih. v. Die Umscgclung Asiens und Kuropas. Bd. I« IL La^rig 1881—82. 8*.
Dasn im iutareiaa der KUiotliaks- risap. BureauTenraltung :
Brockhans' kleines Conversations-Lexicon. Bd. I, Ii. Leipzig 1879 — 80. 8*.
Hinrich'a i&oQahnger BBcharcatakg VL 1876—80. Laipdg 1881. 8».
Mayer'a Convcnatioaa-Leriaaa. Bd. I — XVI. Leipzig 18T4— 78. 8*.
Saudder, Samuel U. Catalogue of ScientiHc Scrials. Caiiihridg«! 187'J. S".
Eina gdiiaan AanU aaibatatludiger Warka ab durah Sauf ging der BiUiothak durah Geaebeoke in.
Leider gaatattat der Bam x^i, all« dies« Gaben, miiich» bereits in Aeaem Blatte uatet dar Bubrik ,Ejn-
gegangene Schriften* ao%ef&hrt aind, hier nochmals voll.stÄrulig zusammenzustellen, dooh ktalNn WV HUB
Hiebt versagan, wenigateiM doige dar bervonragemdaten auch au dieser Stelle zu nennen.
Anwera, A. Bericht über die Beobachtung des Venosdurebgangs vom 8. Deoember 1874 in Luxor. Berlin
1878. 4". — Untersuchungen über veränderliche Eigenbewegnngen d» Procyon u. n. w. Th. l.
KAnigaberg 1862, Th. IL Leiiiaig 1868. 4«. — W. Henchel's Veraafehnie« ran Mebalfleckan und
Stanüwuibn. Königsberg 1862. Fol.
B«rTUBde, J. Systeme Silurion du Ccntre de la Boheme. 1. Partia. VoL VL PngU» et fkri» 188S. 4*.
— Aeipbale«. Vol. VL Pragne et Paris 1681. 8«.
Banarafaiad, 0. H. v. Etemanta dar VermeKiungükunda. Bd. i; IL StaUgart 1878. %*.
Barmaister, H. Di "«( ription phyiique da la rdpabUqna Aigaatina. Alka. Baak. L Vnaa pittonafDaa. Baeaoa-
Aires 187». Fol.
Coka, Ferd. Die Plbiofle. Breeba 1889. 8*. (Oeieheak tcb J. ü. 1Can*a Variag.)
Oradaer, H. Elemente der (tcolngie. Leipzig 1878. 8".
HarmauD, Otto. Ungarns SpiuoeoJ'auna. Bd, Iii. Budapest 1879. 40.
Kaaita, Agoat Mtgfu HCvdayteal lapok, aaerkearti 4e Ua^ lauita Agoak. V. Xdaan«>t 1881. 8«.
KhinzinprT. G. R Die Konillf-nthifre roHien M-'reg, Th. IL m. Berlin 1879. 4».
Leichardt, Ludw. Briefe an seine .\ngehurigen, hcrauBgeg. von G. Xoumayer und Utto Loiciiardt.
Hamburg 1881. 8».
Maderspacb, Lirins. Magyaromog Vasercz-FekbelycL Bodapeot 1880. 4<'.
Mayer, A. B. Ueber künstlich deformirte Scb&del von Bomeo und Mindaaao hu Königl. anthropologisoben
Moaenm zu Dresden. Leipzig und Dresden 1881. 4".
Naveomb, Ska. Popnlire Aatroaooiieu Dentaoh von Rod. Engalmaua. Leipaig 1881. 8*.
Batiina, Ouat. Das OabArargaB dar Wirbeltihiara. L Fiadbe aad AaipUbien. Stoekboka 1881. FeL
Sebeaal, Guido. Beitrticrr' zur Kt-nntni«« dar ardmagBailefhaa VeihlltiiiiMe la daa lAadaia dar UagariaeiieB
Krone. Budapcat 1881. 4«.
Siagmaad, Ferd. Aua der Werkttktte dee menadilidieB a. thiariaahen Orgaainraa. Wien u. Leipiig 188S. 8<.
Szinnvt'i, .los. ßibliotlircn IIiini.(nrica hi.storiae naturalis et matheaaae. Budapest 1878. 8*.
Turner, A. Die Kraft und Materie im Baume. 2. Aufl. FteakÜitt a. M. 1882. 8«.
VAllcretorf-Urbair, B. t. Dia nataaculogiaebaa Beobaobtnsgen am Bord dea BohcaeUffM .TflgattheT'
i. d. J. 1872—74. Wiaa 1881. 4».
«•
Digitized by Google
180
Amh eine neue Zienle wurde der Bibliothek in dem Bildniiae KAiior Cari'a VlI., de» sweiUm B*-
KTQn<Ier8 der Akademie, zu llieil, welches ihr zur Erinnerung an den 12. Juli 1742 (vergl. Leof». XVIII,
p. 105) geschenkt wurde, no daas «ie nunmehr die Porträts der drei Kaiser (Leopold's I., drTi VI. und
QMrI'l VU.) besitzt, deren Namen die Akademie trkgt, deren hochherziger Uotentütsang aie ihre BUtth* Tardankt.
Allan frenadlioben GcWn sei hiaraiit noehmaLi der Duak dar Akitclwiilo MugMfmdm.
Fhhd wir die obigen Angaben sBavniiwii, lo ergiebt rfdh ein OwHiiiibiUWMlii dar BfldiolMk von
1324 Bünden iu 713 Nummern, mithin dam TCrign Jahn 1680^1 Mjwflbai (1826 Binde in 561 Nanwarn)
eine nielit nDbedeutende Staigeniqg.
Die Benatnng der BiliSaUielt ateht iwtr nodi famner nidit im Verbittite ni Dem, vaa rie Uetet,
ilt nber erfreulicherweise in den Ir^lzfoii Momitm fiiie regere geworden; die OcsaiiimtKali! der jiiiHpclicheneil
Binde beträgt 193. Die Kunde von der Üedeutuug der Bibliothek dringt langsam, aber stetig in immer
weitere Krabe. Um daa Bekaontwerden dateelben Mar am Orte und nauentUeh nater den Angehfirigeo dar
rniversiliit zu Ifefcjrderii, wurden Sejuirütabzüge de« in dem v(ir;f;eii Bililiothelt.'ibenfhte fntlialtennn Ver-
zeichnisses der Gefiellüchaften, mit denen die Akademie im Tauschverkehre steht, hergestellt und verbreitet;
eine Maaeragid, die neeb den mitgetlMiltan Zahlen nidit ohne FHhdrte geUnbcn ist.
Dapegen hat sich eine IIoifnDng' nur in selir l eseheidenem Maass«.* verwirklicht. Der Versuch, die
laUnicLeii iJoubletten zu verüussern, um dadurch <ler iiibliothek neuen Raum uud neue Mittel zu ver«chaffeD,
iat Udiar nur anm Uaiaatcn Thcil gelungen; von den vorhandenen 1210 Nummern sind nur 164 verkanft,
Dea am dar Tarlicgenden Släzt*- sich ergebende Wochsthum der Bibliotliek nach allen BichtUHgan
hat natfiriidi aneli eine wesentlidie Rteigerung der laafenden Arbeiten herbeigeführt. Deaeenangeaehtat mr
es niuglich, die Herstellung des Zettelkatalqpaa orheUieh an fördeni. Nur die Abtheilang H. Botanik in Fol.
nnd 8* ist noch su bewütigea, ao daas — «aa in den leisten Jaiurceberiehte galiaflt wurde — annmehr
Bit Beatiaunthait wiheisiaahtii «ardan kann, daaa hie Ende dea lantodan Jahna dieaor Zettalknlakf aihMO
Ahaeblnaa fadwn wiid.
Gustav Herbst*)
Von Uehctineu l-'iitauzrath Thon iu \N'eiuiar.
HrinHdi OtrI Onatav Herbat wnrde geboren am 1. yoremher 1809 ala dritter Sohn dea Groaa-
hanogli^'lii II ( )!ii i fr'rster'< Gdtdii-l) Herbat in Ilnienau und deFwn Hlicfran i zwci'er Klu" Guntlierinn Erdmann.
Dia Kindurjahre verlebte Herbst in Ifananan, wo er bis zum 14. Jahre die Privatachule dea Diakonos Sofamidi
heanehte, wekhar neben aeinem griatfiehan Amte mit grnaaat Avadaner lieh mit den Natnnriaaenaehaften,
besonders mit Geologie und Minei.ilogie, liesehilttigfe, und au'wr i iiier reichen DiWiothek eine ^rhöne Kiifer-
und t>chmetterling- Sammlung be^oss. I>er EinUuss dieses Mannes scheint auf die Neigung Herbst's, die
NatnwrIaeHneahailin an |iirgeo. niaht ohne «eeentlkbe Wirkvng geweaen m aais. Tm Alter von 14 Mnan
erfiilctr der Ui i (.'niif.' Hi rf"it's zum Gymnasium in Sehlmiiinfrcn. dan i-r v:< r J!dl'■l^ liejiiir lili-. während
welcher Zeit in deu l'erien ein reger Verkehr mit dem früheren Lehrer iu liwenuii unterhalt*!! blieb. Hierauf
aibeitete er von Ostern 1827 — 29 im Rentamte Ilmenau tmter Laitang dea damaligen Rentamtmanna, apttecen
Bergratbs Mahr, um sich mit dem Kassen- und Rechntingawesan bekannt zu machen. Von Oittem 1829 be-
SQchte er wthreDd Jaliren die UniversitHt Jena, Gegenstand seiner Stadien waren (^meralwissonschaften
nnd NatfonalSkonoaiie, Mathematik, Chenüe, Physik, Mineralogie, Geologie, sowie PbiloKupliie und Geschiehla,
nad aogaa ihn Uar heaondera die Yoringe nnd der Verkehr mit deo Flolbaienn Friea und Döfaerainer an,
dem er andi apiter noeh in Oeeprlehen in aaiam- FamiÜe nnd gegen IVeonde nad Behaanta oft gedaehta;
N'nrh niehrtach abgelegter «taatUcher Prüfung wurde Herbst am 25. November 18S4 aU Rentamts-
Accessist Terpfiicbtet; er verfolgte jedoch dieee Oarriere niobt, aondern wendete aieh der LandaareraMaaiing
nad Oataalrimng an, worauf er naa^ einer anderweiten THUbng am B. Flafamar I88B ala Laadeageometar
angaatellt wurde.
Von da aa war Herbst mehrere Jahre im iuMnacher Kreise mit Florvermenungea heenhtftigt, i. B.
hl Baik» an dar Wem und in Oeiaa, b diiaa Zeit ailnaa Anlhnthalteo in dar Oagind von Eiaanath ikilt
anoh aefaM am 38. April 188» «aOiogana Varhoirathnng imt FMalain WShafairiaa BInmrtdar, Toohter daa
•> Vergl. LaepeldiBa XTIl. 1881. p. IH, m
Digitized by Google
_ 181
BOrgwncbtcn lon Mmoimmi, die tob MW Jngand an der Gegenctand tciner Ndgnnif ffon&ea mir und bbb
BMh xlüfklicher El»», iifLst ihren tUiif Kiiuirrn. tKii Vrrluft drs Glitten uml Vaters Itptrauert.
1640 wurde Uerlwt sam Kaaiuergieouieter io Weimar entaant. Die definitive AoBteUang &!• SUati-
dimar wnidito w jedoeb ent id 8e{pt«mb«r 1841 dnrdi Bmfixag alt Lehrer der Xettwonlik n«d Netiuv
wiewn— haften an einer öfTvntliehni BaaliehBlo ein« bencbbarten 8taAtt>8.
bnriMiMB (L J. 1841) legte er der iddleeopUeehea Focultät in Jena nAchstehende drei Arbeiten
befanft EAutgmag der ]>oclorwflrde vor:
1. Theorie der Höhenbi^stimninnu mit Ünnuiv ter.
S. Ueber die Ueizkrai\ vcn»chied«iier llol/artfn und über Heizung üWrluiupt.
3. Tcreneb einer kanten Darlegoog der wichtigsten HoaMBto in der BUdaagigeidiiehta onaeiier
Elrde and eine Erklärung des («Uariecben Sbgnetivmu».
In Folge wiederholter Krk<nngen hatte sieh Herbst schon fküher ein bartaiekiges Augenleiden
gezogen, welche« trotz aovgftHicaler IntUeber Bahandluig periodiieb wiedeAehrte oad Ihm die Avittbvqg
■eines Berafse aebr ancbwerte.
Der iminer mebr snnefameode üm&Dg der Oeeobifte dee KanunergeoDeters Abrle i J. 1844 snr
Errichtung einer (.'afneral-Vermeasungs-Commiaiion mit erweiterten BefugniBsen, an deren Spitze nunmehr
Herbst gestellt woide unter Beigabe noeh iweter varpflüfateter Geometer als Mitgiiader. Im October 1847
WDrde Oun der Gharebter alt Kath veriieben. In Folge der i. J. 1848 stattgeAindeuen Veninigoag dee
Oreisberzogliclien KaaimorTennöguns uml lHl:>l^^ha^tHehen Vermögens wurde an Stelle li' i K imm, i -Vcr-
aeetangaeommiMiott und des landschaftlichen Vermeasnngsbureaui» die UnMuhensoglicbe Vermeesungsdircction
gegrBndet, wekhar mumiebr Herfaet ala »Veraueenagidireoter* Tontand. Darob Deent Tom 24. Jnsi 1858
wurden Herbst unter Hervorhebung Rainer Verdienste der Rang und die Prärngativc eiiif", wirklichen Käthes
verlieben. Ais mit dem Beginn de* Jahres 1666 bei dem Fioanzdcpai-temeut des Grü««henioglichen Staata-
■Uetcffiame die Stelle dee mtngeoden Rathee ftr dee ywwiingewwnii vaoant warde, erhielt Barbat dieee
Stelle. DoneVM'ii wurd - i\m\ djis Refei it in Berfflmu-üielieti übertrafen und hatt« er nunriiehr G-leu'eidieit, auf
emem ihm WühU>ßkanntei) Felde mit ICriolg thiitig zu sein. Spater kam dazu noch bei dem I' inanzdejtartement
da« etwas trockenere Referat in Erlaes- und Stundungssachen. Im Jahre 1676 wurde er cum Geheimen
Fiuanzratb ernannt und im Jaooar 1880 ihm das Ritterkreos 1. Abth. de« Falkenordens verlieben. Die
Thttigkeit und der Kenntnisaaehatc Herbst'« wurde fOr den Steat femer dadurch in Ansprach genommen,
daSB er an die Spitze des i. J. 1851 errichteten Groaiberzoglichen Oberaichamtes )>e»tellt wurde.
Nachdem i. J. 1867 heritte hn Qraeshenoglbnme ein allgemeines Landasgewicht eiqgaflkhrt worden
«er, kam ea i. J. 1868 naeb Emebtong dee Korddontoobca Bundes nnd einige Jofare danraf f&r da« ge-
sammte Deutsche Reich emilich zur Aniiuhme de« auf der Grundlage des Meters beruhenden neuen Maaiu-
und Gewicbtaajstenis. War die Au^be des Oberaiehamtes schon unter den alten Verhiltnieseo keine leiohte,
so nabra die BinAlbnmg der neneu ICaaas- und Gewtehtsordanng lllr das GroaahefMgtbam Ae KrBfta Berbet's
um fo mehr in Ansjinirh. Aueli wi/luite dprselbe im Anftrapt' dir fini-^slienjoglii.lieii Stoatsregierung der in
dur Zeit vom 1.-6. Juni 1874 in Berlin sUttÜndenden ersten Cooierenz dentecber Aichm^peuifidchtebeamtea
hei Die Oeeelilfte dee Obentlehamtes, dsreo anefllbrKdw Sdnldeiimg ent rfn ifebtigee Bild tod dem Uaileiige
derselben pelx-n k^innte, Uer aber zu weit f&hreü würde, hat Herbfif als Nebenamt mit grosaem Interes.'ie,
unermUdiicbem Fleiue md mit einer kaum lu äbertreffendeu Ui-ündlichkeit nnd Zuverlässigkeit bis zu seinem
Ablsbis ipiAbirt*
In Herbst's Wesen lag von früh an ein Drang nach höherer wifsenBebaftlicher Ausbildung, den er,
da es ihm nicht vergünut war, uiuu der Facultätswiiuenschaflen zu seinem Studium erwAhlen ZU k4>nnen,
neben seiner Ausbildung fUr den Beamtenberuf auf alle Weise durch Privatstudien zu befriedigen saebte.
Pbileenfhi^f und Naturwissenschaften, die — nahen Mathematik — schon auf der Univenitit die Gegenstiode
seiDcr Stadien gewe«en waren, pflegte er aoeh femer und nicht ohne wiBBenschaillichen Erfolg in seinen
Masaeotunden.
Nack wineB läntcitte in den (mktisefaen Dienet, wihiend eeluer Beüütignng bei der Torrn neimng
Im Eiaenadier Kreise (8. BUfte der 1880er Jahre) bisH er rieh aar Bcreieheniqg eeiner Kemitaisse im Becg>-
bau einige Zeit in den Bergwerkedistricten des Harzes auf. Im Eifeuscher Krei«e beobachtete er die geolO'
glichen VerhjÜtniMe dieeer Gegend nnd veranlasste, um Steinkohlen an suchen, Bohnugen bei Eiaenach. Ein
rogor Ycrkwbr mit den FMbcrger Ftofaiaara Benbard «ob Oottm and Angiut Brettbanpt crwneba ana
dioMn Foreeboagea.
Digitized by Google
182
äpä(«r war die Umgebung Wrimara die Stätte eiDgehcndur Studieu der Trias- uuJ TcrtiärformatÜMlWI
und deren Raeteo Torweltlich«n Lebans. äeiDe fiammlnug oinfMate dalier haupt«*chlich dieee Vorkonauiie
«ad beeooden nidibaltig ans der Gegend tob Weinar. Dia BeariMttBDg einer geognosUtelwB Karfa dieaar
Istzteren, eine Anzahl schrlftfitclliTiiicher Mittbeilungen über ilortige Fände, wnrie die geologische Untei'i>uehuDg
Jeiiar Gegeod aind da« Reeultat aeiner dieebeaagiiclien eingehepden Fonehai^gen. Ur iat auch aonat vielfaali
adnifMellairiaeb thiHg gewaaaa, indeiii er eine AanU AnftUw mant iHtarwiaeMiediKMidwB lahalte flir
ZintunL'iri uiirl Zeifsriiriften TerfnBst i-nt, deren Vereciclini^iK weiter unten folgen wird, Zu sriin.r ifrc-^sen
Freade gaben Uerb»t dieee Arbeiten und Bestrebaogen Veraolaesang sa brieflkhem, auch persönlichem Vei^
kafar mÜ berrorragenden Uinnera seinea Faehea, wie Akxandar von Humboldt, Leopold tob Blieb, Leonhard
in Biiddbergi Römer und Göppert in Brr-slmi, Gfiiiifj: in Dresden und Anderen. Ejiie von Herhat's Arbeiten
gUllwr die iricbtigaten Momente in der Bildangsgeachichte unserer Jbirde und über den telluriichen Magne-
tinm*. wdeho in tod Leonhard Bnmn'e Mufandi Ar mnandogio ata. Jahngnqg 1841 ahgadnidct iat,
Vnrde inN Französi-iL-hi:' übertragen.
Erwähnenswert h ist hier auch lierbüt H prakti«clie Bethiili^ng, insbcKondere bei dem von einem
AetiaBTareiiM betriebenen liohrrergnche nach Steinkohlen hei Tambach, bei welchem ihm auf Vennbaanng
des ProfeDüorn von Cotta in Freiberg schlieielieb die Direction alles Tcchmacheii ttbertragen wurde, wobei er
eine von ihm begutachtete neue Bohrmetbode in Anwendung brachte und i. J. 1848 die Oenugthnung hatte,
in einer Tiefe von 720 Fnse die Steinkohlenformation wirklich tu erbobren.
ChrlieBere Baiaen n «inenichaftlicfaen Zwecken in Gegenden, wdehe eein boiomderea latereaaa erregten,
Buuaten unterbleiben, weil ifani die Mittel dnn ftUlan. Aber jede kleine Reise bot ihm die eraehnte Veran-
kanng XU Beobaehtnng und üntWinAniy geologiMdier und inin<'ralc>L.'ifvcher Verhältninse. deren Resultate er
in wiaaenacbaftliiJier Benrhaitnng aiadarlagta. Boaonden ein Aufenthalt auf der Inael Helgoland, welchen er
wegen der WMerkdir aeinea Angenleidena anebeo mmat«, eine Reiee nndi dem Rheine and eine erat in den
letzten Jahren ausgeführte narl: 'U-'r Srliw. vr.wi'n für iliii fruelitbringend vcrlaufi ii, indem sie wiederholt
den Stoff su wieaewchaftlichen Betrachtungen boten, tiern tbeilte er die HeMiltat« aeiner diesbesügUehen
Arbeitan Man mit, der ein lateraaae fitr aoldbe aeigte nnd betbltigte rieh mit TovUabe anoh nia Lehrer in
diMar Rirhtung.
Seine Freunde erinnern sich mit gromani Vergnügen der geselligen Abende im Uerbet'achen Uante,
welche daraalbo moiatan mit dem Vortrage Iber «inen intawiiiantan Oag—tnnd der Nntnrwiaaanaohnft und
unter Vorzeigung seiner diesem ftecenstande enlB|IIMlfaenden Sommlong eröfTnete. Seinen Söhnen, von denen
der Älteste zu «einer Freude Ik-rKmuiin wurde, iat der Vater stets zugleicli ein «urgiamer Lehrer Und Üe-
rather geweaen. Zwei anderen MTeimaranern, dem jetzigen Professor der Mineralogie Karl von FVitldl in
Halle und dem leider zu frtth ventorbeneu Proieaeor der Geologie üorl von Seebach in Göttingen, stand
Bacfaet, als dieaellien noch Gymnasiaaten in Weimar waren, gleichfall* I>elehrend ünr Seite. In den IS&Oer
Jahren wurde ihm auch Gelugunfaeit, den Herrn Erhgrossherzog in den Naturwigscuachaften zu unterrichten.
1876 ftbeniafan Herbat illr die Bedactko dea bei J. G. Cotta in Stuttgart eraeheinenden „Ausland,
OebaraehM dar neneaten Feradmagan anf dem Gelbiate dar Natop-, Erd- nod TölIcMrlnuide*, da« geologische
nnd mlBBTnlogieche Referat dieser Zeitschrift.
In dan letsten Jahren, in welciwn er die «neb mit IcArfierlictier Anatrengong verbundenen Bestrebungen
Mif dem Gebiete dir Geognoaio Sflar Twmeidan nnmte. hatte er aieh einer neuen Biehtong dar MiBerat- nnd
Geäteinsuntorsiitliiinf^ mit l/i-nun Jirem Kifer Z'Jf;-.:« cud-jt. d-.r i;i;krv'j!iko)>isrli<'n Mineral- und Geete iinaruilysi'.
einer Metbode, weiche überraschende Besuitote au das Licht brachte. Dieee Untercuchongen Tennochtu Herbst
hdigSeh im Zianner aiiaMMiian, ao daaa er jede freie Stund« benufnen konnte.
Im Jiilirc 1879 wurde Herbst von der Kaiacrliclien Leopoldinisch - Carolinischen Akademie zum
ordentlichen Mitgtiedn daraatben ernannt. Bereite 1858 war er zum Mitgliede der Aliademie der Wiesen'
aahaftan hi Erltait atwihit worden.
Seit m??. in welr-lu-ni Jahre er seineR An^f ha!l)er Bad BriVld-nuM liriinditp. war seine
Gesundheit hefitstigter, ak in früheren Jahren, 60 dah.n man sich der Hoflbung hingeben konnte, er werde
noch htngere Zeit bei guter Geaundheit aein Amt Terwalten ktenan, welchem lelikenn ar mit nngoeehwftehtem
Eifer oblag, als er im November 1881 anf das Krankenlager geworfen wurde, von welchem er neb nicht
wieder eriieben aoUte. Eine Rippenfell- nnd Hanboutel •Entzündung setzte am !). Decemfaer 1881 seiner
irdiaehan Laofbahn ein Ziel. (BeUan folgt.)
Digitized by Google
188
Efugegaugeiie äehrilteu.
V(.iii !.'> ■ i- l'i. .In!ii 1>4>J, >(lil»s5
R. Comitato geologico d'It&lia in&om. lioUütino
1881'. f<«r. 2. Vul. III. Nr. Aji. Roma 18812. 8». —
Lotti. U.: Sulla B<'|»ara/-i< iic ili'^iü '>i-|ii»ti trin-Haiii da iiin'Ui
|)altN)/iiiri mdle Alfn Aiuiaiu'. ).. SU. -- Meli. U.: Lo
maroe idiiKcnii lic ilcl Sluntp Mariu )i :tl— tKi. — -Nii coli,
K: La tnni.x ,li (".i^'.i'HrcMtjiiii n.'l !«; im,
X. Akad. gemeinnütziger Wissenscit. >a Erltet.
jKkrbOclitr. N. F. Illt. XI. Erfurt 1882. 8«.
■«toiföiMlL 0«nUMdL m Laipiif. Sitanngi»
beriebte. IMl. 8. Jg. L«|ing 188S. 8*.
loa. AAiatiea di SeisuM Batorali in Trieste.
Bolkttfau». Vol. VU. Trieate 1882. 8^ — Vier-
tkaler, A.: Analtei dl alniM natotle ■Unwtait dal aur-
cato di Trieeie. p. 8—9. — id.; La Bnota amfcnte d'.^v-
risina i^^olata da iiii ririntn niiirato. p. 10 — 12. — Seliia-
iruiüi. B.: III. Si-rir ili .\>ri»iuule. p. 13 — 27. — ViiT-
tbaler, A.: I.a conrorrenza nrll» natiin», ji. 28 — 44>. —
Graeffp. E. : Biolugisrhi* Xotiioii »Imt ^i-ctliicrt' der .\dria.
p. 41 — 61. — Sulla, IC i'.: Uiaasiuito d«i biTori di C
Dwvia t G. WieMT n ■Itui mniMMi nl ngn f
Mh. p. 68—106. — Brtindl, H.: Raadaelw ^mde Mi
Tricat p. lOH — 1Q& — Katiiri(^. M.: Vnmi sopra alcnni
pMd. p. 100—118. — Tiert haii'i-. A.: !><' areiuurie M
lerrilonn di Trieste. p.lll— 117 .Marcbesetti. ('. de:
Sulla iialiira dcihi i nsi.ldrttu IVI^mn^ilf |i, US- IJt:.
So IIa, II. K; La t'urma/ioue di tcrrii c;ü per i venni.
pi. 127 — \4fi. - Sienta, M.: I iiumi nsservatori polari.
p. 147—163. — Martlicsftti, C. de: Klunibi dcl l'amiKi
Hanio. y. IM— l(>T. — Stossicb, M.: I'rtisiwttu della
niana del mar« adriatieo. p. 168 — 242. - id.: .\niniali
nuri e nuovi per il niare adriatico. p. 243-244. Valle,
A.: AKgiuote ai .("rostacei" imra.Säiti dri pe.sii del marc
adriatieo p. 245 -247 Bulle. <; : Un imiivo vrime«ro.
p. 248— 25«. — llirsi htcld: VorttaR Uber Zahncariee.
p, 257 — 266. — Marcbe^etti. C. «le: I>ue naove spede
di llnicaiL n. 988—307. — id.: Alcuni caai di tMilMogia
ngHaia, p. »8-fl71. — id.: Cenni geolegid mtt* iwla di
Sanaago. p. «»-801
X. ttmu. äkU. d. WiMUNh. !■ BnUa.
Ktsangabacidi««. I— XVU. Berlin 1889. 8*.
Vom 15. .Iiini bi.s 1.5. Juli 1882.'
R Istitiito Lombardo di Scienze, Letter« ed
Arti iu Mailand. Memorie. Vul. I- V. Milauo 1819
—38. 4». [gek.J
— Gimnwl«. Ton. 1— XVL UUam 1841—48.
8°. [gek.] — NuoTa Serie. Tom. t— IX. ]Glmol847
— B7. 4" 1^.4: '
HatDxwitsenscliaftl. Ver. in Magdelnurg. Ab-
baadlungeD. Hn. 1. Magdeburg 1861) 8^. [»?<k.|
nytikaliaoh-madicixüMlM OmUMb. in Wttn-
bnrg. Würzburger nedicinischeZaitadnift. Bd. I— VII.
Waraborg 1860—67. 8*.
BUrini, WIUl: BeitrKiTc zur Togeiranna von
Boiiicd. Hraiinschweiif Ih-^l. S v — Neuer Beitrnp
zur Ki-iiiitiiis« ili-r ViiiteiruuiiH V( ii nunico. nraiiii-
echwi^i lfS2. 8". l'el:t.r mit iirw ;K~iO:-<olial'tlicho
Vereint; uud Inslilutu der civilitirteu Weit. Sep.-Abz.
Tillo, Alexis de: Notira rar k> congris de*
geographea AUemands Halle (IS.— 14. AnrU 1882).
Pkria 1882. 8*.
Fischer, H.: Ueber Ziuuci^t. .\\ uliiriRglas nuJ
grttnuD Avuniuriiiquarz aus Asien, sowie über Kroky-
dolitbquan: auf GricelieulauJ. Sep.-Aba.
TiWhaiMm, B.: Ueber chcoialige fitnndlinian In
anatalMiidaai fUa ia VorwegeB. Balle 1879. 4*.
(Programm.) — Ueber die Bedingungen dne« Randela-
verkehri mit dem weatlichen Sibirien. Bericht Ober
eine Speci.il-rnfpr-^uchiinr:^ •IJ. i-«' von C. Ilage und
H. Tegner. .Vua dorn iJniiinfht'n iilK'i-setzt. Halle a. S.
1881. 8*. — Nene Bi-itrfigp zur Kenntnis» der ehe»
maligen Strandlinien. Halle a. 8. 1881. 8°.
Stobl, Carl: Ueber Zwillingaverbinduugon und
VenarroBgtiB nad ihre BestehiuigeB m den SyBUuetri^
TOiUltmaaaDdarKryBtaUa^ataaBe. Heidelberf 1869. 8*.
— Minenkfiadw MittlMrilni«en IV. VI, YD, TIU.
Sep.-Ab«. — ElBMloog fa die KrvKtallbenediDBng.
Stuttgart 1876. 8". — Humitkrvftalle vom Ve»uv.
Sep.-Abz. - Die Meteoritensamixlutiff der UniversitM
(i<)ttinf»en am 2. Januar 1879. Si-p.-Abz, — l'eb^r
den Boracit. .Sfp.-.\ltt. — Ueber den F.intiui».* di-r
Wärme auf die optischen Eigenschaften dei Bovaeit.
.Sep.-Abz. — Ueber Kryolith, Pftchnolith und Tbom-
senolith. Sep.-Abs.
Jxhf, D.: Ott tlie crjaUUognpiiy ofealeila. Bonn
1878. 8«.
Tenne, C- A. : Ki_\ -tullnnruiiliisrln- I'ntersuclmng
einiger orgaiiiseher Vei biudungeu. Guttiugen 1878. 8*.
Baboook, 8. M.: Ueber den Cöleatin aus dem
Mnaohelkalk von Jolmde bei GötttiigOB. Saj^'Aba.
■tgge, 0.: KrystallographiMbe Untermielnuig
einiger organisfihcr V. rbiiiilungen. Hannover 1 879. 8*.
LeTlB, Wilh.: Kryatallographiiche Untersuchung
«ittiger organischer Verbindaugen. Göttiü^'ru 1 S,-<0. 8*.
Hnalgat, IndMg: KtjratallograplüMsbe Unter»
inaiieBg enigvr ongaaiadwr TerUndniigeB. GMUagen
1881. 8«.
Ben-Sande, Alfredo; l'ebcr den Aunleiui. Stult-
gart 1881. 8". — Üciliiixe xnr Krnntnint der OpU*
«chen Kigeuscbalten di-s Anaicim. Sep.-Abz.
Bertnuil3l>dolf: Kr> atallographischeUnterBUchung
eiaiger oiganiicbor Verbindangea. Haaaorar 1882. 8<*.
Wtsm, G. B. S.: Baiieht flber «iae aene Soiirift
«» Sir G. B. Airy, die BaraeksiBBg der MonddiaUmea
betreflSnid. Sep.-Abx.
Seidel, M. : Die Atrophia muaculuruni lipomaloaa
(•Ogenannte Muskelhypertrophie). Jena 1807. 8*. —
Teiglftnngen mit Arsen, Blei, Kupfer, QuceknUber,
Bboalnre, Nitrobeaiolt KoUenoxjdgaa, Kloakeagaa,
Alkobel. Sap.-Ab>.
Stmckmann, C. : Die BralianiliaUe bei SehantfeU
am liarz. S«-p.-Abz.
Brongniart, Charlei: Sur In .stmeturn dc-a
oothequca des Mant«a et sur Teclusion et la premiene
mue des lan-es. Sep.-Abz. - - Note sur les Tufs qna-
temaire« de fieroonviUe prie Gitore (Eure). 8ep.-Aba.
— Lee grigaitinietta. 8ep.-Aba. — Obeerratkn« mir
Digitized by Google
184
k attniin doot In Mff*t* con!'truif>4>nt leura ootliH(|u*?i) -.
nr k •trnetnre dw cothiqaea; «or l'MoNoa et 1»
jtnmxtin moe de* larm. S^-Abc — Kotat sgianti*
ilqaat. Gnj 1888. 8*«
Roh, Sibiniiil: Deflhatoniea Bmliui 1858. 8".
— Diis .Iii l i:i f^rosser Dose. Sep.-Abz. — Zwei Fiilo
von N i'-cii'^iliiiiri-ripolypeii. H<^rlin 1864. 8°. — Die
McLiiiiiiik des iiurrtr,.|etik<'>. Sep.-Abz. -- Uebcr die
eintacUsti' l iiler«<icluiiic;«nie1 hndf FftihenkrnnktT. Sep.-
Abz. — Ui-lnT lliiiiiMrliiiltuDc; l>i-iiii NfUifi'borucii.
8«p.-Ab2. — üeuluiclitunjf«!!) ulwr den Bructuichiiitt.
BtfUn iaC7. 8". — IJenierkungeii aber die Kobtomio.
Barlin 1869. 8**. — D»* Knmkenzerotreannga^fitoaii
im Felda. BerUo 1870. 8*. — Der Zürohar HOlftng
warn SchkMthtfeld Bdfort. Zarieh 1871. 8«. —
▼ombkg nn* ErleiehteniDg der Opentionen am Ober-
Idufer. Berlin 1674. 8<*. — Ueber Stichwunden der
OberaeheiikelfirefiUiB« und ihre sicherste Beliaudlun^.
S«|>.-Alin. — Ut-bf-r di'ii pla.Htischen ErMtx der »vib-
licliiti H«niii>hre. I^iiiizig 1Ö77. 8". — - Der Krupftnd
uini <\f liadiiulcur der Kröpfe. Beiliii 1878. —
B<M»niL,'e zur Kenntni-ta der Verletzungen de» Kuinjile^.
Berlin 1865. 8". — l'elwr die Grenzen der totalen
Kropiexstirpftfion. I, II. Berlin 1878. 8*'. — üeber
den pla^li.Hrhen KnuatK des harten Gaumens ao der
Urne, fieriia 1879. 8«. — Ueber die aolnltaad tiefe
HarkoM bei blntigen MmdopenttiDnB. BhSb 187».
8«. — Heber eine nem ¥ütm der «nbetraiiitaa Tn^
ebeotomie. Sep.-Abs. — Delirium trsaiem nad defirina
traumatiruin. Sep.-Abz. — Ueber die radiealo Onan»
tion der Kehlkopfpnh-pcn. Berlin 18.^2. 8'. — Ueber
Ti->'li:iti:iti' II llini;ilisi'.-^s. Bt-rliii 18B2. H". —
Ueber M iüM-i hiliji' der I ,.nllfMKiiid'srhi-ii Canteri.iation.
Berlin 1882 b'.
Chemical Society in London. Jotimal. Nr. 23ö.
June 1882. London 1882. 8». — Cowpcr, B.: On
the -iiiliihilily of ela<« i» i i riaiu reai^nts. p. 254— iV».
id.: .\nalvHis i>f u |iii a' of nxldised iroii from the i omlenser
«f II. M. ^. ,S|«»rtai|-. |i. J.'i^i— 258. ~ KeyunhH .1 K.:
Not»; on a t onveiiient »|'|wiri»tii> for the liijiii'J.i i n : .im-
inonia. p. äöü — 'Ml. — (■ uutou, U. J. It.: 1 raii>fi)riiiulion
of Urea into maafliida; p. MB MM. Cleisen. I.. and
Hatthawa, F. E.: Ob tbe aetfao «f haloid acidü tipou
bydroeyaaic add. p. 2r>4— iwr. — Perkin. w. il.: ou the
•etioe of SeetjrJ cUlonde on linnaric a«'id. p. 'MM 'JilV.1, -
Japp. V. It. and Streatfeild. K. \V.: On the lutinn of
ai rt'ini' IUI plieimMlhrnip>inoiii'. Imtli iilnue aii<l in pre..i ii< e
oi aiuinoiua. p. 27Ü — 270. — Itoscoe. il. L.i A stud) of
aaiM ef tbe eatth-aiaiala cooiaiMd ia aamanlnle. p. 877
—988. — Roscoe.n F..«nd Bebnater, A-tTbespertnim
of terbium. p. 2Sl L»^; Thorpo, T. K.: On tiie bebe-
vionr or xine. mak'iK ^^ni.i imiI irnn m rethn-ini( uitents with
acidulatrd »olutiuti^s of furric saJts. p. 2s7— 2;K}. — id.;
Note on tlie artion of the oxychloridet» of snliihnr on .silvcr
nltratc. p. 297. — Id.: On the artlon of lliiophoiiphnryl
cUorid« upou ailvcr nitrat«. p. 2!)7 — 299. — Lewes, V.!
Kxji«nnkenu »n tbe acUou oi polasMun-analgMi. p. SOO
— «OGb — Lloyd, F. J.: Ob tbe actiBiatioo M ninpade
pboipbalaa. 806-914.
Miadam d'Hiatoin aatOMlle ia Paria. Noa>
TeUea ArebiTes. 2. S<rie. Tome IV, 3. Paris 1881.
4*. — Sauvage, ü. E.: Fanee icbthyoloirltine de PAeie.
(Oeatin.) p. 161—194. — Deealine, J.: Kvviaiun des cU-
matilcs (Iii i;riiune des tnliuleaaca cnliivtos au Mui^m.
n. 195 214. — liucbebrBBe, A. T. de: Materiaux pour
k turne de rarcbipel da Cap vert. p. 216— 888. — Hamv,
B. T.: Iftade aar In donuaama anuKopokfiqaea recwOn
par M. Iiel«-n >r;,'ui' i'ii i :it!..TH' p. ;i.t^»— H.Vi — He i ij uerel.
k. et II : nlis.rvalmn» ili- temperiitnre falle» an Milüt^ni
d'HifMin I iiiiirrlle 1879— 1881). p. :ii')7— 3ti9.
Naturforsch. Gesellsch. in Danzig. Schriften.
X. F. lid. V. Hft. 3. DanziK lb-*,-2. 8». —
Mursehall: Ileiduincfae l-'unde im \Veiihjiel-Noi;iit-l)clU.
p. 1—7. — Helm, 0.: .Mittheilungen Ober Bernstein,
p. ^i— 17. — Bericht Ober die vierte Versammlting des
•'eütprpuüai&chen butaaiacbn Tereins in KIbing um 7. Jtioi
IHMl. p. IS— 232. — Bartb. H : l'elier die hygieinische
Bedeuiuitg des Trinkwasser», p. 233—235. — KiVsow. J.:
Deber Cenoman-N iTsteineruiii^en bei Dauzig. p. 336 — 241.
AnHiriwm J«uiud of Sdaiioa. Editoia Jaoea
B. S. Dmna and B. Sflliman. YoL XXIIL Nr.
138. New Häven 1882. 8». - Wilson. W, l'.: Re-
«pinitlou of phints. p. 428 — 427. — Free man. S. II.: On
the aucBtiun of eliv tritii alion by evaponition p. 428 — 133.
— Huniferf<.r'l . K ; Oh^ervatiuns on siiow und iee under
prcsaiire at tpni|>eratiires lielnw :I2 ' K. p -l:M — 451. —
(■r(..^^. \V. and II il 1 eliranil , W . I -.hc mineraU,
niuiiil\ zeoUtea, iK'cumuü in the baiudt uf l'ublc MuonUUB,
near iinlden, Colorado, p. 452—447. — DartOB, H. H.:
(In u new tocality for Hayesinc. p. 4fiS — 469. — Olbba.
J. \V.: Notes on the clectroma^nctic theory of lishl. p. 4011
— 47.V — (. larke. ,1. M.: New pliyllopod <ruiita4ean« from
the Dokuiiiuii of New York. p. 47U — 47flw — Le Conto
Stevens. \V.: An nr^iui-|iipe ."onniMtar, p. 4^— 48IL —
Si lentilic inteliijrente. p. 4feö— ö<J4.
Royal microtcopioal 8oc. ia LondMk JmmaL
Ser. 2. Vol. II. Vt H. London 1882. 8». —
Bell. F. .1. Null' H' Ii . I M uli-s found ui the ambulacnd
tubvs of the rv^ad&r Krhinuidea. p. 29S — 299. — Abbe:
Tbe reUtion of apertare aad poirer bi the adenNwop«.
ß 300— »09. — Dowdeswell, O. F.: Tba bacteria of
avaine's üepticaeniia. p.810— 81S. — Soanianr of cmrent
r<Nc«rches relatiiiir to aaalanr lad botany, lauraieopy cL
p. 314—448.
Coppemictu-Terain für maaamaQh. n. Ennat m
Thom. Miftbeilungcn. Hft. 4. Thom 1882. 8». —
(.'nrtze. M.: KrtfänziinKen zu den .Inedita Oippernicaua*.
p. 1-12. Adolph. II : Hii^ '11 liiirtsluins ilf-. Nikolau»
LVippernictis. Fine >Viderlei;:i:i:: (i i i I- — lli|i|i i F.:
I>ie VoriiUd'er de» Nikolaus i nppernicns. Insbesioiidere Cello
Colcagnini. p.49— SO. — Bender, U.: Writere orchtvaliscbe
BeJtrlgo zur Faniiliengv»rhie1it« de« Nikohltis Coppcminu.
p, 81 - 11«
Mach, H. : Bericht über die zweite Versainnihinif
österreichischer .\ntliropoloyen u. l'rgescbicbts("i - lii:i
am 12.. 1,H. u. 14. Augu4 1S81 zu P:»!zlinrp. Wien
1882. l".
Boohmcr, O. H.: International geiuntilir ami
lltterary excbani^cg of tba SmithsOniaD InatitntiOB.
Waabiiigton 1882. S",
nidNr, B. : üelwr Zonarae, Aventstiai^ nnd
grünen Aventarinqnan aus Asien, aowie Aber Knll]r-
dolitbqnarz aus Griechenland. Rep.-Abs.
Botaniacher Ter. in Landshnt. Beric ht VIII.
Undibut 1882 8". WuetMi^.hn u. Meindl; Moni
Min .\l.tterfi'l>. p. 1—72. — rrca;el: Flora von Wald-
uittuehen. p. 73 1Ü2. — Kgcliug, U,: Die Licbenen der
Pnmni Bnadanbuiv. p. 169— ITOl — Scbonacr, J. 8.:
QiltinrteChitaefua-AneD. p. 171— 19a — WArlein. V.O,:
Ytnmita imhricaia. p. 199—20(2.
B. Aocademia delle Seianz« di Torino. Atti.
Vol. XVII, Disp. 5. Torino 1882. 8». — Mosüo.A.:
Applicazuiiie della bilanrin allo studio dells circolazionc del
saoRue ueir uonio. p. 534 — 51(6. — Zccchiai, M.: änlla
magnviit« tuuipaUa di Cugnc > VaJle d'Aoala). p. dSti— 542.
— Guslielmo, 6.: Snlf uso dall' dcttvoueiro naila nd-
ann dola reaiMenaa dd liqoidi col nalodo di Manea eeon
Digitized by Google
I
186
quOo d Wheustone. p. 54S— MB. — Gerbaldi, F.: Bd
cnippi <B s« ronirbe in involuzionc. p. 506 — 579. —
Pp»no, G.; Sui sistemi di tnnm- l'inarie di fifiial grado e
nixtPiiia romjilclo di auanto »i vo^'hiiin) cubii bc p. 580— 587.
Hciii. A : Motoao per di ti riniiian' l'uhm. p. 688 — 592.
— Satvadori, T.: utoniü ad an», »p«cic p«co nota.
— — Albartoui, G.: GndMateM MT «M-
dl HelmboHz. p. UM— 80ft — NoTarei», E.:
Bo ad alainc fomole di Hcrmitc i»t YiMh'vme dcllo
ellittirbe. p. 607—621.
Sootociwh^iiiianlogiKlMr V«r. in Begeniborg.
CormpoDdMisbhU. 35. 3g. BtifMubnrg 1881. 8o.
9nm lalutaah llr Waniäaffi», flaalnti* nd
MlOBttlagia. Hng. v.B*ii«ek«, KUin a. Roaea-
bdsoli. l§. 188t. Bd.ll, Hft. 1. Stattfvt 1889. 8«
— Roienbnieb, R.t ücibcr du Wenn dar Ufrfgm md
Eorphyrisclien Stnirtur bei M«»8«iee«lrineo. p. 1—17. —
la^Ks, ü,: Kryst4Ülof{TapbiiM:lie KotizuD. p. 18 — 46. —
S 1 0 I um an II . (i.: KiiiP \prb<>s&prtp hn-iiimiwarhilllT
p. -Iii - r)4 - Wcrnrr. Ii : I'i-lur liu» .VxentjallB dtf
drei- und s«!<li»x'i<'dt-'risi-n krjsuillc. p. 55 — -88.
Monitenr dei DatM, rontenant un million de
KDieignenientfi biographiques, (fi^npRlo^quc.i et histo-
riqac«. 51, 52. Livraison. NoTtiiil.er ISHl. 40 |gek.|
HuaMbnaetts Hortisoltwal Society in Boctos.
Ikanaactioo« for the ycw 1881. 7t. II. Boaton 1888. 8«.
GealofiMl BtiStttf «f hmUm. Tha qnactat^y
JwhrmI. ToL XXXVm, Vt. 150. London 1882. 8«.
-•DawBon. H.: Sotea 011 I*rfiint«xidi.» luid Psrhytfaeca
diMMvend br llr. Ilirks in the Dcnliishshirr gnta of Cor-
«cn. K. WaJes. p. lic^ Hi?l - l-hillipst, .1. \.: Oii the
nd sanda ul' tlie .'\ruliian il<'-.ert p uo 113. - <'«lla-
way, C: On tlie 'I'orndua ojindstuni^ in rtktion to tho
Ommcin rocin of the nortberu biithland». p. 114 — US.—
id.: On tbe PracambriaD rocka of sLrupiibirv, p. 119—136.
— Prestwirb: Od a peculiar bed of anrular drift in tbe
lower-chalk Uigh piain iM-twe«» Ilptou and Cliilton. y. 127
— 134. - lliilke. J. \V.; Oii sonie li^iunudun-r^auu in-
dicaiing a npw .^|l<•cir■s .1 S^'ciyi ]v l:l.">— l U. — Jamie-
son. T, K.. Oll ibe rra^' slicll.'s nf .Mii-rdeenshire and tbe
gravcl-bcd« i-ontainini? tlicm p. 145— löy. — id.: On the
red clay of tbe AbenlfPti>hiio ii<a.st. p. um — 177. — Owen:
Oa. aa axiinct Cbelonian n'ptiN' ( ynUfdif hjs coftfUa, Owen)
fiWB Anatoklia. p. 178-18:1. — MuckintoHb: On bigb-
laval marine drifts in Nortli ■\Va^^•^. ai ii im liriftlcsN an^a.s
p. 184 — 196. Ui-rry. .\n«ly8i-s ul li^r roiks truin thi.-
Clian>»'ood-fon«<t ili.-<trirt. p. I!i7- !!*!>. - Uli 11: On a pro-
pwL'd Diiiiuii ">:liiriaii fumiatiuii. ji. ;2<i(i 2«)S. — id.: On
tbe tvo Untisb t^-pcs of C'ambnan bcda. p. 310—215. —
Pkiillpi, J. A.: On certain indanona ia granitaa. p. 216
—317. — Godwin- Austen: On a fotsil «pöieiea of Campto-
cenw, a fresbwater mollusk froin tbe eoceno of Shecmcss-
on-8««. p. 21H ül. — Keadp. T M.; On tbe cbalk-
massett «r hLnildi ni incUidcil in the contordad drifl of Cro-
mer. p 222—238. — ki't'pini;. 11.: On iOm aectio» «f
Liucolnsliire Neocuiiiiaii, p. 'ü!»— 244.
Eaiterlidie AdmiraJitAt in Berlin. ÄnDaluu der
Ilydrugraphio u. maritim. Meteorologie. Jg. X, Uft. ti.
Berlin 1882. 4*. — - Bogunlawski, G. v ; l'eber einige
Ergebni^p der notieren Tinsee- und phvcisch-orpaniiU'hpn
Folöchu Ilgen, p.327 Köppen.W.: KrlauifnitiKcn
inr Karte der lläufigkeil und nuttJi««n Zuntiaaacn baro-
roetriicbw MlHaHi nriidia dim Fabtaitaqp und Und.
p. S36-M8.
— lladiricbtco Dir Sae&hnr. Jg. XUL Nr. 98
—96. Berlin 1882. 4».
Schombnr5lc, IL : R-'pfü t on iIir progresa and
nouditiiiii of tili» liotanii' gBrcifn and govpi-nmcnt plan-
tations 1879. 1881. .Adelaide 1880, gl :
Soeiadad oientific« Argentiii« in Bnenot Aires.
Abm 1889. 8«.
AflOftdemin delle Seieme doU' Iititato di Bo-
logpaa. M« tnorie. 4. Ser. Tom. I, F.^kc. 1 — 1. Bo-
logna 1880. 4». — Riizoli, Studi isto - li.si<ci-
i-patologici e ciiniri «oll' aon pretemaliirale acd-
p. 8—38 — Villari, E.: Oaservazioni null* va-
liaiioae ili > 'Tiiii''ratura de) corno umano prndotta dal
noi*iiiiienti> |i 48. — id.: Halle leggi termicbe e gti-
vanompirii Iip della adatüla delle sc-ariche dl iiiilnisoni.
p. 4'.» -lUj — Fai», A.: Salle principali prnj'npta ih lle
tnyettorie »rtojronali delle generatriri delle gupertu ir riRate.
p. 67—96. — Righi. A.: Sulla variaziono di Lungbezza
übe arrompafiiaiio Ia roagnetizzaziane. p. 99 — 112. — id.:
Hulbi dilaHMiiim falvauica. p. 11» 114. — id.: Sulla for-
mazlone ddrimni di Marte. n. 115— 120. — Calori, L.:
Dell' alinonne Rrparaziiinp dplla porrioiip sqtiamosia dalle
altri' ili-ll' < s>(> i<'in).iirili' ■k-ir niiDi'i uiliiltu. [i. — 144. —
A schien. !■'.: balle fomir lollmpari n rn iprochp nella
orilinaritt jtpometria, p. 14.1 - Verardiiii. K : Dl
uu iiuuvo iini'tuo oDtctrico c dccoUatore prvmesai la storia
generale di alquantt mead neccanici prindpali adoprati fin
qui per recidere Ia tcita al feto morte Ddr utero matemo.
p. 151-166. - Taruffi, C: Due rare alterazinni del fe-
galo. p. 167 — 182. — id.: .\noiiialie dull' osso inalare.
p l.s;? 2<''J (lft;itr'rii.G : I»i mm classc di ratTianismi
a ti'' riMulin p .'Iis. — ("ti rconi , U.: (^uarto roii-
tnbuto alLa riora della provinda di Boloftna. p. 2U9- 234.
— Saparattl, A.: Itatadft taarita naaea aar iiaanti»
gK iataati del aaacan e tnmoataredellB Lama, p.jni-%4
— Selmi. V.; Ricerrbe del fo»foro ndle urine in ca«o di
aVTeleiuimento. e prodotti che vi si riacontrano. p. 275 — 290.
— id : Ksanip rteir iirina <li im ileriio grave in eorrela-
/iOKi Ii II i--,;uii'' (Ii im unni li'Sluratu. p. Litl -293. —
id.: buila l&Uacia del reattivo di Vao-l»eeo i>er deterrainare
Ia tnirrhiff dii mmmmu yi.flH>^HL — Id.: Mott lapn dne
aniae fbraated iä uo atamaM nu^iale aalala eon aai-
dride areenioB. p. 299— 306. — Golti,A.: Kicerdie »om
un lento proresso artritico al tano del carallo. p. 307— SS8.
— Cavazzi. A.: Determina/i<mp del jititerp lalurifcro dei
combustibiU nolidi idntgenati ■ j t : . .-n H>rthiir 339
— 348. — Masi, F.: I>«i giiinti dernati du] quadnlulcro
»ferico. p. S49— 358. — Uragooli, Ii.: Storia e coniide-
ntioni ai v««ta idatido del fegato. trattata cvD« puntuia
capUlaro aspirante praticata nel aeato spazio interrostaJe
dertro. p. 859—366. — Ruffini. F. P : I>i alnuio ängo-
laritik nei fasci c ucüc rvti tli Itriw i>iaiie alL'i'liHi tic |i H67
— 416. — Plana, <i. 1'.: < i.s.scrva;?!.!!!! <'irin|iarii;iv.' ii;r nio
alla Dtmttnra delb- iiUIuk.' dirAiimziinii delle aru-rie piilmo-
nari. p, 417— 420. - id.: Coutrihuziuno alla conoeccnxa
delia struttura e deJla funzione deJl' organo di Jacobion.
p. 421—428. ~ Bcllonii, G.: Siii lobt oUatorii del tfepkrom
noneegienii. p. 429 — 482. — Righi, A: Contribazioni aOa
teoria della iiiagneli/j'AiiiiUP dell' aeeiaio \> 133 — 544. —
Kiiresti. I,,; llell' omrea Coi hlear (ViAi r ili ;Oiiine sue
varieta. p. ß4.')— 551 - lloschi, l'.: Uicerche sopra une
ijiie.5ti'Hie ili piirii.'i'>hi' i!i iimiieri. n. .Ifi.'i— .'iTÜ. — Beftrami,
£. : Sulla teoha dell' attrazioue ucgli diBSoidi. p. 573—616.
— Calori, JL.: IN oaa baabina nierocefalica e ipecial-
nente del ino cerrdle. p. 617—642. — Canevaici, 8.:
Sopra alctine fomiole della reaisteoza dei materiati. p. 643
böti. - Kipssi, A. : L'aziono dell" ai'ido osmiio solle
rellulc vegetali. p. BÖ7 — 660. — id.: Sul inodu di U'rniiiiarp
ilei nervi upi mnscoli dell' organo .sonoro della li.aln 1 n-
mime. p. 6til— 67S. — Cavaszi, A.: Uetenninazione deji'
oaima atd««, aal Udiidt dl hatte eomiaerciale. p. 67«
—677. — RasaaboDi, CL: 8dl noto delP acqoa per alvei
a fondo «rizzontale. p. 677—688 — Giannetti, C. e
Corona, .\. : Sugli almloidi cadarerid 0 ptotnainc del
SdmL p. OtS» 712, - Monti. L.: Desirizione anatomica
di Uli moatro umano doppio del generc DeriHliinu. p 713
—726. — Hombicci, L,:_Nuori atudi «oUa^pfl^^CDCai sei
BÜoerali. p. 727—766. — Trincheaa, 8.1
Bliebe «ulla nxsolia peregrina. p. 767—918. — 8elml, F.
Nuovo cmne di urine fouorate. p. 777—798. — id.: 'BH-^
ccrcbe dümico-toBsic-ologicbe di uno dta d afTo'
vna.
Digitized by Google
186
4. Seri«. Tom. II, Fase. 1 — 4. Bologna
1881—82. 4«. — Sclmi. F.: Rjcorchc mtoroo «Icuiü
pndottl cito »i rbcotitrano nelle urine di OB oHM wvalt-
Mta» eoir arsLiiicü. n 3 — Calori. L.: DI an prau-
rpfali) nmaiäfi sinL'nlarc ptT ak'mio parti sopranmimprari''
siTiibiuiili ,1 ilii riiii. iii-.iii Iii- p. U'7 — :tll, — ili.- liitoi:Lii i»l
caiLalf sii|irnf'.iijilil' iiicij ik-U' onirru ilt'H' uiunu p. Ai — W.
Tarn Iii, C : Un teratomi «aj-rali. j). 47- UMI. —
Villari, E.; Ui<'>.'iiliv »ulle »cariclie inlt-riic ilei («uilinsa-
tnitlBttlici p. 101 — 124. — Vfrurdini. \\: <iuari^i<iii>'
MÜte 0 pnfctta di un vasto aurcssn pulnunu' t'uttusi
estmio. p. lai— 134. Razzal» oii i . C : Sujira »Icimi
ra»i dVtfliLSüo di liipiidi iht vu» rommiinii anii. p. Klä- 156.
— Ruffiiii. K. I',: IMr uso dolle cuiiriliimie iililiiiuanRuk'
nella dotcnuiruirioiR' ikH' i/llis^uiiU' d'infrzia. p. löT 174.
— Capellini. U.: 11 luacigno di porrctta e le ruccic a
rioUgüriM ddl' AjManiM MägneM; p. 17«— UM. — id.:
Oakui a biraivi m MoalB Cwulo, Stagno • Ouoto mir
Äpeniiiiio Imliivfiipsp. )i 105— 189. — Sajioretti, A.: Ili-
rrrcbc suD' uniiditü n'luliva dell* art'a atinusfi-rica. |>. 201
— .!12. — l.orcta, I'.: I>i un hiioto i,tium('i)ti) iht prcu-
dtTi- eslranr i» iriliiiarc i lalcjü il'll.i MMi.u urinaria-
u. 313 — 234. — id.: lutunio allu stiramuutu dei nervi.
p. »»—998. — Sre9l«a(,G.&; D*U' ■drttiwim» Mii
amUente. p. 98B— 894. — Ctlori, L.: Salla
COfiirtnnT« di una ecccasira dirisione del fegaio, e di
quaiebe dito Mpranuntprarin nellc mani o nei piedi. p. 336
— 344. nniciiuli. Ci.: Di-ll' adiuatulia in lui avvck'iia-
mento li.t :iit!<i-itni7.iüa. p :H5 — 362. — liclluz/i. C :
Pcriooli ücll' ujiplicay.iuiie iipll' iinciiio ostetrli-o all' iiiguine
del reto ncl pärto per le naticbc p. 363—3(12. — Boiii-
bicci,L.: Nuori stiidi sulla polij^oneu nei iniiieralL P-3<S3
— 3d6. — I'ianu. G. V.: Di una nuova sperie di Teoia
del (fallo dnmtstico (Tatnia hotrioplitu), e di an nuovo
l i^liip rii. ikll*^ hiiuurix'llt' KTrf'Stri (Cynttrfrfu^hulriiyfJUist.
y 1-^7 l'l - Lu !■ thft I i . 1'. : l'li aulibolo si : tl.il^■lll•■'.a
^ltl ^;^alltlt.^^ liilel- p. ;i;>7- -401. - id.: II ||^'ii|ip>i iiuiiiraJo in
minrntiugiu. p. 4<i3 412, — ("npelliai. G.: Avan/.i di
•qiialodonte nolla molLusa nuu-uusa nüocfnica del lioloKitcse.
413—420. — Peli, O.: Sullc raiMire del i-orpo nd
BoloRneai, ricerrlic antropometrirfae. p. 421—434. — Ta-
riiffi, ('.: Cenni storiri npüa antniimmctria, p. 435 — 44S).
~ C'avazzi. A.; Nuhvo iiiiIikIii jur -.[»•nire l'i<Miio dal
rloro «• dal bromo. p Mit^ Hil. - licltranii, K,: Sulla
U'oria dclle funjtioni p<ili'u/ijli -inimcirii hfi. p. 4<>1 r>i)t>. —
Bu&clii, 1'.: Ak'Uiie piiiprictii dellc furmv gvometricbe
fawdamwitaH coüiaeari di Mc«ad» • leraa apcd» aveati
doMDti mlti. p. 007—614. — Vella. L.: Nuovo metodo
par avcrc il sucro enteric« puro, e ttabilirno Ic proprietä
nigingiche. p. 61&— 638.
— AgcMwnia daUe Scieiuw dello latitnto di Bolagua
daUa «I» origiiM « 4»U» 0 1880. Bokfua 1881. 8«.
X. Üidii. intteorologisehM Iiutitnt in
Reanltate ana den meteoruIogisc)>en Beoltaditangen Im
Künigreiclie Sachg<>n, l>earlj. v. C. Bruiins. Jf». II,
in, IV. V, VI, Vn. VIII. IX,X Drr-sden n, I,.i[,zi(r
1867—77. 4«.
— Mcteorologiacku Beobachtungen in Deutachland
i. J hsTtJ, 1877, 1878. 1879. Upai« n. HMBlmrg
1878—81. 4».
— 8. JUmabericht. Leipzig inm. ö«.
T>twnriaiiiiiwhn^tiifltt Qmaiianh n Chmiiiti.
7. Barieht ChauBite 1881. 8*.
TariaandaKogaB. Daal 4], AJiav. 8.
Batom Vm. 8«. — B*tli«mkBUM, F. J.i HanM
im da« statt es geatakUieid van hat landäcfaap SanraSi^a.
78 B. — Varback,R.D.l[. en Dolden, vnn: DeHindoe-
Bmumi by Maaniai TUwai aan de Kampa-ltivitr. 19 p.
— lydadvifl voor Indiaeha Taal-, Uad. an
Tblkiiiknda. Daal XXYII, Aliav. 4, 6. Batevk
1881— 8S. 8*.
— Xotuln Tan Ja
gaderingeu. Deal XDi, 1881. Nr. 8, 4. Batavia
1881—82. 8».
— Holle, K. F.: Tahpl vnn oud-en nienw-
ndiadie al|>)ii\l>Ht<'ii. Bat.nvla 1HH2. 8'-\
Satnrbiator. Ver. d. pranaa. SheUüaada und
Weitfalena infionn. yarhaBdlnngen. 38. Jg. 2.BAUIai.
Ikuii) 1881 8*. — SchllUcr, C: Teber einige .\ntlio-
zoen lies l>i:von. p. 189- 231. - Bargatxky. A.: Die
Stnunatoporun den rbi-iniachon Devons, p. 233— 3M.
Miniiterial-Conunitlioa nr ünterssobaiig dir
dmtiali. XMn in XieL Er^gabnian d. Beobaaht]iqgB-
atatioBiaB an den daatidian Kflatan. Jg. 1881. Hit
1—18. BerÜB 1881—88. S».
— 4. Berlelit f. d. J. 1877—81. VH. bh XI Jg.
1. Abtlilg. Berlin 1882. Fol.
Denteche Bondsohan fllr Geographie u. Statittik.
Jg. IV. Hft, 1—12. Wien 1881—82. 8«.
MiMiitilff daa fffliwiOBi inBulMU A*-
Ndatlaiidaiaaa. Tom. ZVH. Ufr. 1, 8. Bariarn
1888. 8". — Michaelis, a J.: Sar kt mnmflNBla
des fluides wnu rinflucnce du fipottenent p. 1— 22. —
Wi-iselinph. t' v.: Contribation ä la ronnaiasance dn
culli-nrliyme ji. 23— öS. — Vrie». H, de; Sur U fonction
dos iimli'Tcs ri'sitHMisc« dnns le» planti-s. p. 59— tt4. —
l^ori'ntz. II. A : Lc.h formiile.H fondaroentali^ de relertro-
dfiiamique. p. bi>— lUU. — 8chüU, CiL M.: Le calcul de
te diüaaea a( da raiiant an ninan de la loagilHla et de
Ja latitad». n. 101—187. - Hoffmaan, C. K.: CoMribn-
tion 4 rUitoire da d^eloppement des reptUea. p. 168— U8:
BvBmhavar, B. H. r.: Collection de pierres et
fem metcoriqne». Hartem 1882. S^
Chemical Society of London, .lournal. Nr. 236.
.Tuly 1882. Ijoxuhm 1><H2. 8'. — Carni-llr)-. Th.:
.\ctinii iif heat oii iinTriiric liiloriik' iiiuli-r \'t*- i.rcs.siin'»
p, 31" H22. - .lapi». Y. K ; <lu the i on^titutmu uf «ma-
rine and lopbine. i>. .<2;5 — 329. — l'erkin, W. H.: On
rotary polarMalion Dy chemical aahatanoaa wilar ■agattli'
influeaice. p. S30-m. — liussall, W. J. and Lapraik.
W.: ▲ ipactnaoiifiic itody of cUoropbyll. p. SS4-M8.
Zttl. Zodlegfish Oaoootaek^ Satwa «iti«
gi«tr» in Amrterdam. Jaarbookja 1888, 1864, 1868.
1861, 1869. 1871. 1873. 8«.
Asiatic Soc. of Bengal in Calontta. Journal.
New Series. Vol. IX, i't. I. Mr. 1. Oaloatt« 1882. 8«.
— PMaaadinga. 1888. Nr. 8,4. CUg«ttel889.8*.
ITsbar dl8 1>iBli8iig«ii lrKe1»ii888 dar 70m
preussischen Staate aQSgef&hrteii Tiefboh-
nmgen im norddeutschen Flachland und den
bei diesen Arbeiten befolgten Plan.
Von DerghaaptnMnn Dr. Hvyaaaa au Halle a 8.
Der Zweck diT Ti> .'1i!ilirnii!;i-ri. für welch« jähr-
lich sehr «neehDÜche Suuimeu durch den Staatshaua-
kaha-Elat auageaetat warden, ist, diejenigen Utenn
Bildnnpcn Itciun ti zu lernen, welche dif rntnuil n,'' Joe
AlluviuniB und Diluviums und der in dem norddeutschen
Flaablaada ahanfcila aiir »arlaMiUtM und Mar auch
flMi mir ana lockeno Uaasen beetchaaden TertÜr-
Digitized by Google
187
formation aasmachen. Die Arbeiten sind seit Iti Jahren
ia Gang« und ImImo, obaehon ne noch ling» aieht
als ahcefschlnssen gelten können, doch schon manche
wl»wD8cbai'tli(.li und |iiakti8ch bedeutMtno Ercruliuisse
geliefert. Der grössere und zmildnt Imupti^üchlich ja
den Bereich der Untersucluiag gtngaiM Theil dai n
nnteraacbenden Gebietü gehört «tm Baorlte de« Ober»
bcTgamts zu Halle. So fand denn die Mehrsahl der Tief-
bobnugas miter der hübaag di— e« OberfaergunU «Utt.
Bei der Bntiimmiiig der BolirrtdlaB mimte
natürlicherweiBe von den vorhandenen Aufsrhiüsscn
feiten Geeteioe ftoagegangen «erden. Dieee und in
der ProTiBB firkodenbarg;
1) Sperenberj.', ') Mpilnn nildlirh vr.n Hrrliii.
Duelbtt iteht Qjp» zn 1 Ag« en und wird seit langer
Zeit dtmb Steinbraebebetrieb gewonnen. Sein Alter
brt noch nicht festgestellt worden können, da weder
Nabengcsteiue hcliaiint, noch organische Iie«t« im G}-{hi
Mi%efttKlaD nnd; »bar nadi der BeecbaAnheit det-
selbrn und der ßeneen Art des ▼arkOBiiiMiis muB
man ihn dem Zechctein zuweisen.
2) In eOdllohir Bicbtung von Sperenberg treten
bei FiiebwftMer wweit Oobrilngk, wo eidi die
BarOn-Dreedener nnd £e Halle -Soraaer Ekenbalut
kreuzen, und weltlich davon zu Rotbatein unweit
Liebenwarda in der Frovins Sachaeo Qnan^gaatafaia mit
erkennbarer Sebiditang aaf, die dem SHnr oder Devon
angehüren dürften. Nncli Wi^tcr nüiHicIi kiiiiit )ii;in
an mehreren Funkten im Königreich Sachsen und ia
der prenni sehen Oberlnnaits (Prerlm! Schlesien) Oran-
wticki', rüi — vvi-iiti dna Vorkommen von Grn|itoliflie(i
noch ab entscheidend gelten darf — deui Silur zu-
rareebneo sind. Ein der Provinz Brandenborg aa-
gcliöriffcs Vdrknmmci! fr-ftcn ("n'sfi'iiis in i!t'r Nähe von
Dobrilugk lii'i ISuIiIm ii unweit Fuistorwiilde, weichtat
wohl als GraawBckc in Anaproeb gaBemmati und dees-
halb vom Verfasser hemchtigt worden iat, besteht
nach !<einer Untersuchung lediglich aua GarfiUan, die
in I r I iij^ten Periode durah TSwimmkar mmmmm'
gebacken sind.
8) Oeet&ch von Berlin befindet mdb daa allbekannte
Muschelkalkvorkoramen von Rüdersdorf, auf das
faeata aafgeaebloaaen dureh den groaMurtigsten Steina
bmcbabetrieb. Daa Streieben Ist dort von WSW. nacb
ONO. gerichtet, (Iiis Falleil mich N ; rii:iii ki tuit im
Hangenden durch Xiefbohrsrbeiten den Keuper und
im Liegenden als anatabendaa (Jeitein ud dureb tSaa
Tiefliohning ih si Rutli mit Gyy.i.
4) In südlicher Richtung von da findet sich hart
am der alldliehaii PkMvlMgraBae bri ScollaBbeiig ani
sehr interesRanter .Aufschlusa: der Koschen, ein Herg,
an welchem Granit, ein diabasähnlicbes Gestein und
Grauwacke anstehen. Das .\lter der letzteren ist noch
idebt gmma baalkiMuL
Raa sind die weiiipen festen Anhallspunkte. dir
mau für diu Tiefbohrungen in der Provinz Draiiilen-
bnrg hatte. Da im Norden derHelhen, in Pommern,
Ton Bildungen, diu älter als das Tertiär aind, nur
Jws nnd Kreide aostehen, zwischen diesem Gebiete
vnd Rödersdorf aher vortertiär« AufschlüsBc fehlen,
ao nnaate sich die Uatenaebnng snoAchat der aOd-
Heben Hllfta dar Fravins ravoidan.
Eine geeigneta Qaerlioie für die üohrarheiten fest-
zustellen, um dnreb diese ein beatimmtea geologiachea
Awfil alt erbalten, war acbwer. Dann ana den apfti^
liehen VurkoiuiuiiiBsen anstehenden Ge.steins lüsst sich
nicht erkennen, ob das Hauptstreichen des Sudetiscben
Oekirgaajatema, von OSO. nacb WNW., oder dasjenige
des Krzgehirges von WSNV. nach ON'O. . welchem das
Streichen der Scliieliten Rüdersdorf und auch die
Richtung von Fisrhwas!'er nach Rotbstein entspricht,
da« hurrsc'brnde iat. So schien es Itlrs Erste am zwcck-
nittiBiigsten, eine von N. nach S. gerichtete, also jeder
dieser beiden RichtlUfaB aiiii(|anBMiaeB aBtqpnekaiida
Linie so wlütlen.
NatarBebanrciae nrlblgt man bei den Tte^
hobrungen nicht bloss wissenschaftliche, sondern zu-
glekb die praktiacfaen Zwecke der Anfwhlieiaung nuta*
barer HineraSen. So batte denn der Varfiuaer vor
allen anderen Uulirs1cl!i:i ilie im CJyps hei Speren-
berg, wo er mit Sicherheit Steinsalz erwartete, in
VoreeUair gebracbt, voaa deim aiieh, aadidam vorber
die siiÄter /u erw.'ihnenden liohrungen am Vlslming
ausgeführt worden waren, die Genehmigung des Herrn
lOdatar« im Jabre 1867 erfitlgte. Dm ErgebniN war
sehr bald <lie Krhnlirniif.' von Steinsalz 283 Fti!:> unter
der Oherfliiche. Man setzte die Bohrung darin bis zu
4051 '/s ^i*** f*Brt, ohne das Liegende zu erreichen, und
batte damit daa mtehtigate, bia jetst bekaonte Stein-
sabclager entdeckt tuid angleieh den tieAteo, bia dahin
erreichten unterirdischeo Aubcbluaa gemacht. Die
Arbeit mnaste nur dsashalb aulgegeben werden, weil
die BeiiiebaibnDpInmBdnoa nad die StiAa der ganzen
Bohrvorricbtung die Fortoctüiing nicht zuliessen. Der
Zustand des Bohrlocba hAtte die Weiterarbeit gestattet.
Zwei, ni der Hkbe, ebanfidk im Oype angeaelita Bdu^
löcher f rillen ila-i Steiii,>iilz in l;--^^ f'leicber TMäk
worden aber niclit weiter hineingutiicbcn.
Bleranf wandte man neb tcni Sperenberg aodwlrt«.
Der Unii-t.inil, das? im Zwickauer Becken die jiro-
ductive Steinkoblenfonuatton unmittelbar von Kiesel-
aohieJer, der «b aHnr aageapcocbsa wird, «nfdeo iat,
Ücss V4S niilgtieh erscheinen, auch im Hangenden der
erwilhnten Gesteine von Fischwasser und Rothstein
Digitized by Google
188
jene Formatinn 7m entdecken. M»n setzte desslialb
die zweite Tiofboliruug in der, auch abgeaeben von
jeden pnktiaefaen Zwecke, hochinteraiMitaa Oegnd
von Dobrilugk im Hangenden dee Quangesteina ron
FiachwMser, eine Wegstunde weatnordwestlicb von
dieaem Orte, an. Da« Bohrloch erreichte bald ein sehr
üuAee, taodigei Sebiebtgeatein, welobei dem Köln oder
l>mraB, möglicherveiN An amb dem flttar eqgebSmi
kann, und in welchem bei tmgeWu' 1000 Fase Hefe
die Arbeit eiogceteltt wordm iat, nach nnearer AaebAit
n Mbt weil cHe Fmriiwtomig aiehenc« AnftebHUee
h&tt«- liefern kütiiiun und die Erreichung dos im Steiu-
bmeb bei Fiaebwaaier bekMuten Geateioi erwttasoht
j{MNBeB irlre.
Dan dritte Ilauptbobrloeib irur<5f" in der Linie
Sperenberg-Dobrilugk bei Oalma nicHlergestosiHm und
mUoh unter dem TbiUltgeUiie des borten Sand-
Ftfin .luf. Mfin listto ktirifn Gnuid, tu iliescm weiter
vorzudringen und stellt« die Arbejt bei etwa 1000
Fnaa Tiefe ein.
lo deredben nord-südlichen Linie ward nriachen
Dahme und Dobrilugk, bei Uilmersdorf, du vierte
Hauptbohrloch bi» fast 1000 Fns» Tiefe niedergebracht.
Man &od Tertiir, eis dem ManefaHier.hen OratüiagendeD
gteiebendes, aleo mAiob der FanulGm dee BotUBegendett
sazu7.&hlende<i Gestein, dann diese Formation und dar-
unter ein Sobiekrgeetein, dae ala Kobn oder Devon
nnauejffecbett aeto mflrfita, Sbellea Btnftlltii dev SeMdi*
ten charakterisirt diese Stelle vor dsn anderen.
Die Bohrlöcher bei Dahme und liümeradorf wur-
den naeh dem newen TevfiAnD Bfedcrgebraebt, bei
wplrlicr.! dir .Vusforderung des Bohrurlin-iindes nicht
mittels dtm jedeamal beeooden eiuzulatiscnden und
•Bfcnbeienden LBfleb, eondeni dorah AnaepOliHig niil»
tels Wassers eifuli,'!, «rlclieti dnrcli da" holilc Bohr-
gestänge mit MoJiciiincakratt in das Ikihrluch hinein-
getrieben wird und in demii«lben mit dem Bohrniehl
wieder awfiiteigt. Dabei i.it der Dohrer ringfömig
und stdit vor Ort eine ringfurmige Rinne ber, inner-
halb welcher daa Geetein al« cyKndriacber Kern seinen
7ji^iniMi>K«lt bebilt nnd attaammenhAogend in Stücken
m dar HSbe nMfarererZdl Ue einiger lleter berauf-
gebolt werden kann, ao daea die Bcurtheilung des
dnrebbobrtan Garteuu nieht mehr bloea nach feinem
oder gröberem BobrmeU «ad aadi a. g. Naehfell-
»tOcken üU f»i-stlii !-,i ii braaehtt auch die etwa
vorkommeoden organiacheo Beate meist wohkrhalteu
tn 1^ giebraebt mrden. Bei llntaB Geetein «endet
ma:! lici die-.fr Bohmietliode den DinmanOiobrcr an.
dar ebunfalU dazu dient, die Arbeit, welche bei der
lUmn Arlieltnniie mr lugaam lOTttteiteB honut^
Allerdings hat diese Motbcxle dus Missliche, daas
DMiii Ix'i der Auswahl der Bohntteilen an Punkte ge-
bunden ist, an welchen sieh hinreichendes Waaatr M
der Oberfl&che findet oder dnrob einen Bmnnen ge-
wonnen werden kann, nnd an welaben die Benutzung
diaasi Vaaam ftiiataht.
Ein zweiter t'mBt.ind wirkt noch bei der Aus-
wahl der Bohrs teilen listig beechriokead, nimlioh der
dMdn. In dieee ist nämlich die Bestiroinnng der
pnoasiiBhen Berggesetzgebung, nach welcher die Mi-
neralkoUe vom Findar gaaradMt werden kaan nnd Hub
zu Eigenthum verliehen wird, nicht eingeführt worden,
sondern die Kohle bildet daselbet ein Zubehör des
Bodeneigenthums. Will daher in den hiervon betroffenen
TandaetheHen, an weleben die Niederlaoaits gehört^ der
Staat an der Kobk, die er vielleiebt durch aeine koet-
><{>ieligcn Bohrarbeiten fiadilt ofaia aMia grosse Opfer
daa Eigen thmn erlangen, so nmaa er die Bohrpnnkta
nnf MraliiiifciiiH Onadeigenthnm, niao in nfnan Fontan
Dieser Umstand trug mit zu dem Entschluss bei,
ala es räUilioh schien, nun auch östlich der Linie
Sperenberg-Dofarilngk zu bohren, sich im Kreise Cott-
bus, der altpreussisch ist und die Wohlthat der preutai-
sehen Berggesetzgebung ganz genieast, anzusetzen.
Der d» gewIUta ente Bobipml* Begt V« Kiik
westlich der Stadt Cotttjus am Pr iorf Ii c s s. Man
kam dn-selbst bald in.s Tertiiir, welches dort bauwürdige
Braunkohle ftlbrt, und unter diesem in den Kenper,
und zwar nach der in der geologischen Lande«anslalt
vorgenommenen Bestimmung in die untere Region des
mittleren Keuper, worin denn bis zu etwa 1200 Vtm
Twfa fertgabobrt wnrda, Die Veriweitung daa ai^
bohrten BraoslroUeaflMnca westKeb nnd nordweetliefa
von Cottbus wurde noch durch fernere 6 Bohrlöcher
naebgewiaaen, Ton weleben daa mit Nr. TU. beaaicb-
neta unter den T^piMr die Kraidefermatian traf. In
dieser fanden »ich s<dir zahlreiclic Exeinplure von
Tfreiraivia rigida. Unter der Kreideformatioo traf
man den Kanpar, wie Im Bohrlodi Kr. L
Diese Verhältnisse, in Verbindung mit den £r>
geboiaaen der ersten vier groesen Tiefbobrungen nnd
den an Tage anetabendan Oeatrinan bsaan eine groaaa
Aehnlichkeit mit den penlrigisclK n i li dtnis.sen der
f reuasiscben Oberlansitz und den angrenxenden Tbeilen
yiederschlsiicns eirikennen und machaa ea «ahndicin-
lich, dass in der Niederlausitz und der Mark Branden-
burg das Sudeteusystem herrscht, also die Uauptstreioh-
iMitev van 080; naclh WHW. Hnrnnahman iat.
Pwibalh «ad anaerar Uaianne naoh din teaacan Tiif-
Üiyilizeü by i^ÜOgle
189
bohriingeti niif >'irii^r gvpB Bwhtwiy MDknwtMi
Quwlinie «onuetaaD.
IMmbt Aiwdit «atafuricbt dar dramidut gewiUto
Buhrponkt bei Hänchen, .südwestlich von Cnttbna.
Ab diMsr StoU« ümi idao üm Uiiuviain mcbUoh
MO Vum niahlif ud oolar Mnam Sm Amnu maA
inittleren Muschelkalk, den SchaumValk. den unteren
WellenkaUc, d«Q Rüth and den bunten Sandatoin.
Twihirimho HMaraia* aflChigten kidar dam, dia
Bohnrbeit, welche «n eo maanigfaltigM Profil ar>
■obl(M*eo hatte, vor wenigen Wochen in der Tiefe
vom 9600 Fum aufzugeben.
FOr «n viertel BMipÜiolirk>ch in der '^'"*'
ma HNO. naeh SSW. geridrtetcn Qoeriloi* «er TOn
OberbergMnte eine Stelle bei Bahnadorf (HaltetUtion
der jQaaalnbn toc Cottbot nach Onaaanhaia, alt*
preuaaiMbe Eidaye in der NfadarbnKi) nedUMBdi
dor Stadt S«nftcnlx ri^ und nördlich des Koschenborgcis
in Vonehlag gebracht worden. Ein Bobrlodi an dieaer
Stella Biwaata fthar daa Aaftretai dar PatmatiaMB
zwi.schen der Tria.s und der KoRohener Granwacke
Aufschlnas geben und die bereits erlnngten lürgebnisM
Olii rlausitz vprvoUständigen. Die Wahl wurde vom
Herrn Minister der öffentlichen Arb«iten genehmigt
oad daoB olma 7anng nach Anfatellnng dea Bolv-
thamu mit der erwähnten Wasaerapttlvorrichtung in'«
Werk gesetzt. Bia 90 Foas Tiefe bohrte man im
DiluTinm, und traf unter diesem das Tertt&r mit mrii
BrannkolilenflAtaen von guter BesohaffenMt «ad
aalmliiehir Hlditigkeit, spiter bei nngefllv StMAiM
Tiefe ein ÜMtaa Sehiefergeatein, welches Herr Dr. Lossen
ala aiaaii paHhwoiinh'phyllitiaclMtt Graawaafceniehiefar,
KhnKeh dem eUorithaltigea Oeetefai hn TIaMen dea
Hiliner.sdoi ffr Huhrloch» und » üIi: srljHinlii.h silurischen
oder cambrisehen Altars, bestimmt bat. ii» gelang,
daa Streteben nnd Falles gieea Oesteiaa n emittaln;
creteres ist h. 7 und letztere? mit .^5 bis 40 Grad
nach Kordeu gerichtet. Das Bolureu wurde noch Ina
6T> Fbm Tieft forlgaeeM, olne ia aadeiee Qeilabi
SB ge!i»ti^"'ii.
Au einer uocli mehr nach Süden gelegenen Stelle
ein neue« Bohrloch anzuaebsen, erschien im Hinblick
auf die am Koachenberg m Tage anstehende Gran-
wacke unnütz; jedoch ordnete daa Miniaterium noch
eine Tiefbobrung zwischen Bahnsdorf nnd Hänchen lo,
Ar wakhe dann daa Oberbaiiiwt eine aar Wataaiw
spfllbohrnng gMigneta Stelle in der altpn— iaBhea
Enclave Rakow nahe dem Bahnhofe Drebkau der
Cottbus -Oroesenhainer Eisenbahn ans wählte. Haa kam
daaeilMt aehoa aiit SO Ftaa ia'a Teitilr «all ftad ia
diesen drei BranakohkaflMae. Das Ttrtiir rddite
nicht viel tiefer, als bei Bahnsdorf, nünilieh bis 561
Fuss nnd aeigte sich auf dar Muaohalkalkfbraiatiaa
aa^dagart. Ia der Utataren iat Ue Ml Vmi TUb
ibrtjgebohrt und diinu ilai Bohrloch eingestellt worden,
Bianuit bAbeo die Tielbohmngea in der Gegend
vea OoMna «faaa voiiiaflgaB AbaililBaa gefttate. In
der dort senkrecht gegen die Sudetenrifrhtnnif pewählten
Qnerlinie hat man also unter dom Alluvium nnd Dilu<
viaai fblgeBde AafachlQsse eedimeetlnv FonaUoMD:
Xoaehenberg: Onuiwaeke (an Tage).
Entftmnqg 1'/« Meile.
Bohrledi Bahaadotf: Tertiär,
Oranwaeke (ailnr oder eambriaeh).
Eatfanang l'/« Hella.
Bolulaoli Bakow: Tertiär,
Min«k»IVflV,
btAnMO« iVs KaOa.
Bvluloah Btadiaa: Muschelkalk.
Bontaaadataia.
fiatfaMqg % Meda.
Bokrloeh L Pkkiffieas: Tertiär,
Kenper.
Bahrkah TO. bai Oottlnu TTtisr,
Kreide,
Koupor.
Weiter nach NNW. bis in die Gegend von Col-
berg, wo der Jura zu Tage ansteht, fehlen alle Auf-
aehlunsc vrjn I'otiiiji'ioM'ii, die lüter wären aU tertiir.
In dar vom S. nach M. geri^vtaUa waatBchawa
Qairikrie batte maa fbignda AafttUtaa:
BoduUin und Fischwaaaar: i^uagiMm CdariHlif)
SU Tagei.
aitf. (anf die «JaerKide «adaeirt} ^ Mtila.
BArloch Dobrilugk; S<:hiefer (OiIb, DaVOO, BBUT?)
Entfernung Meile.
Bnlvkah mamater: Tertifr,
Rothliegendcs,
Culm oder Deron.
Ihtferanng 9^1 Hattaa.
Babriodi Dalnne: Tertiär.
Buntsandstein.
Entfeniang 4 Meilen.
8|p««nberg: Gjrps (Zechatoin?; an Tage,
daaelbat in S Bohrlficliam: Stainaak.
Entf. (auf die Querlinie ladaaiit) 9 Maiha.
BAdaredorf: l^aper arbohrt,
Mnerfiellnitlt 1 aa Tage oad ia Bohr-
Buntsand-ittin J lurhern.
Von da bis mm Jura nnd der liraide in Pom>
man AUaa aaeh ia diiaar Qnariiaia alh AaMdflw
lltarea Chateiaa. — <
Digitized by Google
190
Em mttwen anu «rwilmt werden dl* BtthrariNitan
Ut Tllmin^, jener MUKedtbnter. Frlicliung, wvlctie
diM tttdwestKchen Tbeil der Provinz Brandenburg aad
dM MUehoi ThaU dv PkwinB 8mIh«b «uMidiMt
und welche, obsrhon der ItltereTi Formationen entlteh-
rend, durch iliro ganze Gestaltung, sowie durch ihre
FMalmiHiidehnniig and Hdbe ein wiiltUches Gebirgs
dtniellt, das der Hnuptrichtung nach irich den)
Streichen der Sudeten «nsrhliesst. Ära nnrdöstlirhen
Fns»e des Vläming bei Grüna, unweit JüterlHigk. w«r
nfaoo in früherer Zeit durch PrirAtmittel eiu fiobr-
loeh 800 FoM tief niedergelndik imtdlB, oliii« iHere,
ala Tertiirgobtlde, zu treffen. Im Jahre 1664 nun,
vor der Sfiemibergar Bohnuig, mofdan ynm Staate
drei Bohilfiefaar aaf der H4Sbe d«« Tllming, nrai iwi-
sehen Wittenberg und Jütcriinpk und das dritte Vi ;
Kroppetädt nordtetlich yon Wittenberg, niadargeetoMcn.
Man traf an den beiden ersten Punkten unter den
sehr miithtiKin Diluvium da» Bniunkolilinigebirge. Der
dritte Punkt ist gewihlt, wo dieees zu Tage aiiigeht.
Ab ErgefaniM dar drei Bohrangea ist aanaahea, daaa
wenigstens der mittlere Theil des VlilmiiiL' (iluT tlcr
MeeresÜäche kein festes Gebirge enthJllt, und dass die
■iturtar ao^rMtellte Termathung, daa Vlladiiggdiirgia
entspreche einer Erhebung älterer Formationen, in
Mioer ZiiMuntnenjietsong, soweit ««ie bis jetzt bekannt
ist, keinen Anhalt fiadat»
Wenden wir une nnn zu den Bohrarbeiten in der
Gegend von Magdeburg. Die IVOheren dortigrn
fSfUmlimiigmi welche daa SteinsuLzlu^'cr von Stassfurt
■raeMBaaeH und weldw snm «eiteren AofacbhiM dea-
aelben dienten, oder welche im loteree» dea Betriebe»
der Königlichen Saline zu Srhiinpli. rk herp^ stellt .^ind,
kommen hier auaaer Betracht, Nur von den let^
teren gehSrt ain in der Ifitta iwiadiam SdiAnebeek
und Uagdelmrg Ini S.ilhke niedergebni' hir tir-ft s
Bohrioeh hierlier. Daeselbe hatte ureprünghch den
Zwaek, dia etwaige nadUidia Verlmitinig daa SdiOiie-
lieeker Saklagers bis m dic-!Pin Punkle festzustellen,
«ad lieferte ein in dieser lieziehung verneinendes Er-
gebaiaBpindeB BiB ■aADatehbahniiigdarVanMliMiaii
des nuntsandstcinH und des Zeehsteins das Hothliepende
aniirlroffen hatte. Man heuthlosH diu Furteetzung der
Biilirarbeit, um zu erforschen, ob wh an dief<er Stelle
vielleicht swiMhcn dem Rothliegcndon, das in den
«AdUcben FentungFgr&ben von Magdeburg, and dem
Kulm, der in dem Elbbett« nnd ndrdlich von Magdc-
borg is dar Meastadt, aowia vatter oataadäetlkh bei
Plttaltjr md OauBieni nad weetuordwestBch in weiter
Ers<tr>vknng bekannt ist. die produotive Sieinkohlen-
tormation einlege. Ohne bierttber Aufaoblnss za er*
laagan, voaite nuni bei vngaftlir 1900 Fnaa IMa die
Aibait wagen der teehniadien ViuBSgiiekkeit, weiter «n
kommen, noch innerlmll: ili ^ T;i:tV,lii LTiulrMi nnfgeben.
Ein Steinkohlenl'und bei Magdeburg würde aber
an viditig gewaain aain, ab data naa aa bei dbaeei
Verroch hiltte dürfen bewenden lasFen. DeRslhilh
wurde weiter nordwestlich unmittelbar sQdlich von
Svdenbarg Im Kagdebnrg eön swaitaa Behrkali
angesetzt, nnd zwar in etwas tiefcrem geognostiaebea
Nivean, ro daKS man Rchon sehr nahe unter der
OberflAche dou Zecbstoin traf. Es wurde sodann das
BotUiegende gans dorobbolirt uad unter diesem der
Kuhn gefnnden, worauf der Betrieb In ungaAhr 1900
Ftias Tüefb einge«tte11t wurde. Die vorgedaebte FVaga
onaa also nun als bestimmt yemeiDt gelten.
läne noeh weiter wcstBeb, in der Nihe von
Alven flehen, wo auf der Süilsi if.' des Magdeburger
Kuim-Grauwaekencuges Rothliegendes mit Porphyr und
Kdapb^, nad im Hangenden davon die Zeebatein-
fi.>niiiit;t>Ti :ii,;r_li i\n>: Kn]i(i-v-i)[ti f<T(\i>iz) an^tidit. hatte
schon früher ein I'rivatantemehmer einen Dohrversucb
naeb SMnkohlan aatamonmian, aber inneriialb dee
RiithÜefjendeti aufgegabaa. Nenenlinps baVHn i^ndere
Unternehmer dieses Bobdoeb wieder aufgewältigt und
fertgesetat, jedeoh Mder ohne regehniaaige Bobr-
recrintrrfülirtinr und idinc gehörige Sammlung von
Utilir]irolM u. AI» wai> eudlicli Melftpliyrntiicki- zu Tage
gebracht hatte, wurde die Arbeit bei etwa IGHO Fuss
Tiefe aufgegeben, obschon einerseits die Möglichkeit
besteht, dass es nch nm Helaphyr-Bruchstflcke aus
dem Conglomi-rat des Kutlilioffcuden handelte, und
andererseits auch unter dem Melafifajr, &Us er dort
in der TIelb als festes Gestein ansteht, noch fltein-
kolili-n lii'gi n kilnncn. Freilich wan n die angewandten
Bohrvorrichtangen für eine wesentlich grössere Tiefe
niebt anreiebend.
In der Gegend von Halle n. d. S. firidrt ^tit
uralter Zeit bei Wettin und Löb^ün Steiukohlen-
bergban statt. Das prodttetive SteinkoUengablrge wird
hii-r zum Tln-il vuu Porphyr und srhr ii);irliti^'enj
Itothliegenden bedeckt. L<etzteros zu durchlxihren war
BordwaatBA im Wettin bei Botbeaborg an der Saale
in den .fahren — &8 vom Staat« 1709 Fuss tief
f)lme Erreichung des Ziels gelitdirt worden. Gegen-
wärtig bohrt man zu gleichem Zweck für Rechnung
des Ilallischen Bohrfonds swiachen Wettin und I^bejün,
bei Domnitz. Daa Bohrloch stand bei 2600 Fuss
Tiefe noeh im BctbBagwiden, obeichon die von Herrn
Professor Laspeyrea grOndlieb untersuchten Ver-
bSltmsse sebon bri mlssiger Tiefe die Errrichnng de*
Stcinkiditeugebirgeii hatten erwarten lassen. Wegen
unzureicbender Geldmittel wurde das Bohrloch seit»
«eiae eingaatellt, aber wieder an^aneamen and faia
Digitized by Google
191
SohluM AngDst 1881 auf nicfaUoli 8100 Fan Tfafe
gttbracht. Die erbohrt«n Sehicht«ti, gr»uer Sudilda
lud festes Cougloment, gehören wahrscheinlkh iumIi
mn nothliegenden.
Ungafiüir ebuuoweit sadlkh vom Halle, «te iBawr
Pankt BflrdKch davoa liegt, war la d« flInMgar
Jahren dicht bei Jor königlichen Saline Dürrenberg
gakgentliob eiuw nicht ron Erfolg b^titeten fittiii-
nlibohnrannu]» in ainar Tiefe von 1900 Fnie, nnter
den Formationen dp>- nuntsjinilstijii-i, de« Zecbütiiii!»
und de« Rothliegoudeu, äteinkohlengebirge mit anbau-
«ttrdiger Staüikohle angetrvflm, damali aber nidit
tiefer (intfi><iich( worden. Zu Ittztorcra Zwprk ordnete
nun daü Ministerium die Aafwftltiguag de« alten üohr-
lodiea as, waldie dimii nra^ifaige AHiait aoeh end-
lich gelang. Man veitieftp d«iin f?ri« riolnloch noch
am einige Hnadert Jb'uü» im älciulicihleDgelnrg«, oiiue
Jadodi «in Flöts Ton gewinDenawertber Mächtigkeit
■antrefien. und mtust« endlieh wtgta der allm&ligen
Tanngung dea Boiirh»ciiediireluneiieri dtureh die noth-
wendig gmratdMM viaiAclw Vtaihnag din AiWt
neranf erUait daa Oharbergamt dk Genehmigung,
ii; (Itr Mitte zwischen DOltenborg und I^iipzig, un-
weit der ätation Kfltadian «nf Qraod and Boden dar
DonUne Sehladebaoh eine Tiefbohrnng anneetaen.
D<l hei I^ijuiff, westlich der St ult, R ■•lilicg.jtidcs über
Granwacke zu Tage anetebt, so war lloffiiang vor-
baaden, n SeUndahMh daa Steinkobiengebbg« in
■ueeulliuh goringc^rer, «-ielleicht in halb so grosser
Tialli n traflen, als zu Darresberg. Das Bohrloch
d«rcfateafta IKteefam und Bnuinlfohlwigebiiy in ge-
ringcr Mfichtiglteit nu \ .Ifir.n v. n f'iO bis fast 550
Fn.is die Buntsaudsiteuiiunjiaiiun, aul welcher die des
Zrchstnns bin zu 1040 Fne«, eine eehwache Sool-
qiMÜe flUirend, folgte. Hierauf kam man in'a Both^
liegende bis flu« 1900 Fusb Tiefe.
Eine fernen- Aufgabe wird ea aein, ds^ Cif^bii t
Satlich von Ilalle mittele HiefiMbra^gan su durch-
Ibiraeben. Die Porphyre, welche bei Wettin, Ixibejün
uiül l'i jW. in Gesellschaft de-* pr(«luctivfn 8toinkohlen-
gebirge« »uftret«D, reichen im Oetan hie Xorgan and
loelcein dann an, die inmerinn mOgliebe Anedduinag
diaaer Formation mu'li Osfun iiiitpr-Uiihfii. - -
Der Umitand, da«s der >Staat aus s«iu«u Uesammt-
ntUafai die Koeten dieeer TiefbobrtmgM beatnHnt,
lies« £4 billig erEcheiaMU lin avf alle Provinzen aua-
zudehnen, selbst daliin, WO iahr. geringe Aussichten
auf die Erschrotang nntalwrer LaganttMan voikaadao
lind. Auch der Wuu»ch, die Arfaaitan an eoncentriren
and dorch ihre Concentrirung aa den aioBal ins Auge
gefiMsten 8teUea schneller n entaeheideaden Ergab-
niBi^en m gelangen, konnte nicht daron aldialtaa*
gleichzeitig auch in anderen Provinzen zu bohren.
So worde denn innerhalb dea Hallischen Ober-
betgamtsbezirks noch hei Gamm in in Poniiuern, naha
der tetlichea OdannOndung, eine Tieffaolmtng tag^
■etat, nm hsfainatellea, ob daaelbet die jaraanehe
Kohle, welche Ifekaimllich auf der Insel Bornholm und
in der schwedischen Provins Schonen Gegenstand dae
Bsfgbanai bildet, vielMdrt abanMIa bnnwflrdignnftnta.
Dn^ Bcilirloch. welches Ik"! einer Tiefe von 1600 Fuss
noch in der Juraforuiation stAnd, hat die Frage das
▼orlnnaMna b^Jabt) aber dia dar BauwBidjglnit toi^
Uufig verneint, indem i-ich in oberer, wie in grösserer
Tiefe nur unbedeutende Kotilenatreifen gefiindea haben.
Der Batiiab, welelier flbrigem mit Bftdnidift «tf dia
verftigbaren Geldmittel nicht ununterbrochen gefuhrt
iftt, wurde bei 680 m oder ungefähr 1650 Fuss Tiefe
eingeetnüti weil in Folge der öfters nuthwendig ga-
wordenen, aehaditdutig ineinander geschobenen Ver^
WSlimngen dar Uchte Dnrduneaser bis auf 65 mm
verengt war, wobei die Weiterarbeit nichr uiehr
mi^lieli enehian. Das Oabiige m Ort besteht in
feinem weisen Sand — Triebeand genannt, weil das
WiiiiSLT ihn ausspült und aufwärts treibt, — walir*
scheiolioh noch der Juraformation angebörig. Bei
615 ni Tieib hatte nun noeli «in 8 en mtelitigaB
Kohlenflötzchen durchtfult. Diese wie die höhere in
diesem Bohrloch entdeckte Kohle ist mineralogisch der
BnnaknIilB, sieht dar Stein- oder Sehwnnknldn an-
zurechnen.
Ist nun auch an dieser Stelle keine bauwürdige
Kobla ataeliVweo, ao crftllt daa Bohrloch seinen Zweck,
der Provinz Pommern Nutzen zu bringen, doch in
anderer Weise. Ks ist niUnlich mit domsalben eine
darin uufstvigcndo und in sehr reichlicher Menge oben
ansfliesaende SoolfaeU« Toa 18 Qrad R. Wlnoa nül
einem Gehalt an Ghloraalaen von reieUiefa 8 Pnoant
und auch Jod- uuil l!n>:uitmi;neBiura enthaltend, WO^
geechloeeen worden. Diese den Qnalkn von Bad Oyop
hanien nad Nauheim IhnUehe Quelle ist vom Staate der
Stadt Gammln verpachtet werden, welche Im Bigliff
steht, eine Badeanstalt darauf aozulegeo.
Uahrigena laden die noeh an anderan Stdlan
Pommema, östlich von Cummiti bis Cullxirg hin, und
in Torponnnera zu Scbönwalde bei Grimmuu bekannten
Yorfcoainien der Junftrmatk« n (braerea Teraneibait
ein. -
Ganz ähnliche Gjfpamassen, wie zu Sperenberg,
atehea ansaerhalb dea Halliaohaa Beiicln zu Sege-
berg in Holstein und zu Inowraclaw in der Pro-
vinz Posen, sowie zu Lübtheen im Grosaherzogthum
Heekknburgijdnntia an. Naehdam ala» n Spena-
Digitized by Google
■tap dMuflyp» dM aiditfg« IBilihg» mtdaekt
war, lag m fllr die diesspitif;» Vprwaltiiiicr nahe, aacb
dia beiden anderen, dem preuesischL-n Staatsgebiete
ragebAnnden Yorkominen durch Bohrlöcher anf Stein-
Bftb in Dotorauchen. Du im Jahre 1868 im Gypa-
Imch an Segeberg angesetzte Bohrloch I traf denn
anch bei 472 Fnas und dan nur 1000 Rothen davon
•Dtfamt aageaeMe Bohrloch II achon b« 310 Fua
Tlafc BMnnh. Die gflnstige Baadeldag« dn Orla
sprach dafHr, dort ein Salzbergwerk anzulegen, waa
ioden bis jetat wegen daa Bbergroaaan WaaaanuidraqgB
nieiit gtluugvn iit.
Auch bei Stiulc
Provinz II
aiirjover
Gjrpa an, der aber nicht dem ZecbsteiD, «onderu dem
BSÜi aagalUInn dBHIa. In fitHn Qypt wmtla im
Jahrv 1871 vom Stante ein Bohrloch »ncr : i tz* und
bis zu fast 1900 Fa«s abgeteuft. Dasselbe durch-
tMdto mÜM ThoMudt^rfs «ad qplilMMa SMnnh,
wie e» anch z. B. bei der Saline Sslzderhellen in die-
len Schichten seit längerer Zeit bekannt i«t. Unten
&nd iiich geetttigte Soole. Der Fund hat ftilin nv
Anlage der Privatsaline za Stade gegeben.
Bei Lieth in Holitein, nördlich von Altona, aind
rotbo Tliune belcannt und bei diesen kalkige Bildungen,
denen daa ZwIutaiBa nioht nnahniMh Qeir Dr. Hejn
hat aaf Oitiad dieaer Aebnlbdilteit dto Umm ah dam
angehCrig gedeutet und dan TnlmBBm
nieht ftbennbwtgar TMl mtor
fUr wahrtKhainBeh gehalten.
Bs (Inrt im .Ti.hrt' 1872 t-ino TieAHihnuig
unternommen und bis zum Jahre 1878 n
ISafb im 4187 ¥wm lbrtg«w<rt, waidw alao
I Sperenberger Bohrlochs uach hinnusgeht.
nach Dorchiinkung der kalkigen Bit
la doB aiiigdfiidHB Thea gabolwt,
wi'chvr Mandeln von Steinsalz und auch Partien von
G>'ps enthalt. Nach der Ansicht des Vcrfaissors stobt
daa Bohfloclh ganz im Röth and die erwähnten kalkigen
Miiarm aataprecben den Kalkbftnken, welche der Rdth
B. B. andi in der gnaaen ThOringer Moide ftthrt.
Im Anschlos* an diese im Ik zirk des Oberberg-
nmta n Gluuthal «nagnltthrtan Tiaflxkhraagaa aai noeh
, dnN aieh aneh die lleok1enlMirg.Sdnmin'Nh*
TW Kurzem entschlooien hat, ihren 0]ip»>
harg bei LAbthe en dnrcb Bohrarfaeit an unteiMUiheB.
Diaadba iai dabei ao glOeklieh gewaaan, faa Jabre 1877
nicht bloifi, wie mit Sirlierhf i' z-.i * rwartfln war,
Steinsalz, sondern auch Kalisalz, erstore« in der Tiefe
Ten nagaftfar 880, fatatana nbir W «ngnUbr 1040
Fass zu entdecken, und llaat diHW TorkooBM jalat
n&ber nateranohen.
I im m MsMMkH um
M iBowrnelnw im Obarbarganifrteiiflr 1
begann der preamrische Stnaf im .Tahre 1870 eine
Tielbohrung im Oyps. welche scbuu im folgendeD
Jahre bei 415 Fuss Tiefe das Steinsalz erreicht« und
bat 600 Fuss darin fortging. Nachdem dann anch
zwei fernere BohrlOcher in einer um wenige Foaa
grösseren Tiefe daa Salzlager erreicht hatten, legte
der Staat dort eine Saline an, flkr welche daa Stein-
aab ia dao BobtiSdiam an Seele aiii|(allM «IH, Ae
BaD dann anf Kochsalz versiedet.
Dam Beispiole dea Staatca fblgend haben aaok
Private bei ÜDOwraeiair gebohrt und daa gafandene
steht Steinsalz liortrnirinniffch
iw.nnung genommen.
£l)enfaUs unter der Leitung des OI>erl>ergamta
an Bmla» ««de dne IWbobmaf an Biaehefa-
Werder im Regieningsbezirk Marienwerder ausgeführt,
um dort die Terti&rfonnation und das Vorkommen
lltarar Bildaagaa kaanen m lanuB. Man haA daa
MaHnm fiWr 300 Fuss "i^Tlrt^ Uld unter demselben
daa l^rtikr mit Spuren von Braonkohien, dann aber
bei 800 Tiefe die oberen Glieder der Kretdefomia^
tioe, worin jedoch aar noch 80 Fuss fortgebohrt wurde.
Efai Bolirloeh bei Thierenberg im Samlande,
Oatprenaseo, welches die Stellung der dortigen Bern-
ateinbüdnng sn den Alteren Forma tionec faatateDan
aoUte, erreichte bei bat 900 Fnas Ttelb ebenbUa die
ofaenn Kreideschicht in.
Ton gröaaarar wisaenschafUicbar Bedaatnng ist da-
gegen daa Bigeibmaa der Bahrariieit bei Pnrmallen
iinwi it Momel, gleichfalls im Breslaucr Bezirk, ge-
wesen. Dies Bohrloch dorchdrang die Jura- und die
die Btainkohlenformation anzutreffen, ins Devon Das-
aelha wnrde in der letzteren bei ungef&hr UOO Fuaa
TMb eingeatallt.
Absichtlich ist vermieden worden, auf Rinselbeiten
einzDgehcD, welche den UesaiumtüberbHck beeintrSehtigt
haben wOrden. Die letztere Rficksicht war auch Anlaaa,
sich anf rnnde Zahlenangaben zu beachränken. Die
Ergebnisse der Tiefbohmngen in «ner aoafttbrlicherai
Abbandlang zu veröffentlichen, bleibt
Halle a. Safiteaiber 1881.
Ua 8. AblmiiiniiiigTim Ihmd 46 dg ImiJitai
W. Schur; Bestimmung der Mssse des Planeten Ju-
piter aus Ueliometer-Beobochtungea der Abstindc
aaiaar Salallilaa. 10 Bofes Taib (Ma 4 Bnik.)
ist erschienen and durch die Buchhandlung TOB
Wilh. Engelniann in Leipaig au beziefaen.
Digitized by Google
MUirQÜAM
OTIOSÜS.
LEOPOLDIIS A
AUTUCHRS OBGAN
DEK
KAISERLICHEN LEOPOLDINO-CAROLINiSCHEN DEUTSCHEiN AKADEMIE
DER NATUBF0B8CHBB
BEBAUBOBOBBBI OMTER XITWIRKUNß DER SEKTION'SVOBSTJUIDS VOH DKM PRlBIDEHTDI
Dr. G. & »VMihiMirfi-
mi9 t^.B, ifH»m»-»,v. Heft XYm. — Nr. »— gj. Becambcr 1882.
UMlIi Aaitli«h« Hittkclliuign: Ote Jahresbcitrtoc der Mhgliedar. — TciniMmM b r»niiwltii<Milii dir
Ataiiarie. — BdtaiBe nr Kum der Mutdetme. — I'nt(inttttxaiiH>T«f«lii d«r Akiinta. — SmüMi T«^
Mielmiss der Beitrk|>e zum rntcrstduunfpi- Verein. — Gasuv Herhat t (S<'IiIum). — SOB(tij(«]IUtkaillltlfOBt
EiogqgMigeDe Schriften. — Biogniubit-i'he Miuticihuipeii. — Authif. — Tfiil iii liiiWi htfllii fcO VimIW fBlll—
hmg Ini Jalu» 1889. — Die 2. Ahhandlimg toh iland 44 der Not« Ada.
Aratllehe MtttheUuiigen.
Die Jahresbeiti&ge der Mitglieder.
Betm Jahreawaelual arlrabe idi nrfr, u die Beiliiiimiiiigen des § 8 der Statuten ra erimiem, woaueh
die Beitrftge der Mitglieder praenumenuido zu Anfang des Jahree fiülig and im Lftafe des Munatji Januar zu
entii^ten nnd. Ziiglekh ecnielM ich dhgenigen Uerren CoUegm, tralehe liek adt iliren Beitelgea aodi im
BOislEttaiid« beflndea, dieeelben ndit •nftimnnen >o luaen. JMtü beehre leh midi m erwtimen, daee naeli
8, Alin. 4 der Slatutou durch liriiiinliL"' Ziililuii;; von CO Rmk. die JahreBbeiträ^e für immer abgelöst
werden können, womit sugleicb uacb Aha. 6 deeselben Paragraphen fllr jedes ordentliobe Mitglied der
Ai^mah auf dia miwtgriilialM labaiiiHngiiaha Unknag dar Laopaldlu anrlebat
Hftlla a. & (Jlgeigaaia Nr. S). daa 8L Daoamber 18SS. Dr. M. KMÜMMlt
Yarftndaniacrfiii im Persoiiall)estaiide der Airnriftmi^.
«Mtorbaie Hltflieder:
Ab 6. Daeembar 1889 m lÜBehaa: Hör Oalheimraai «ad ObermedkmalnA Dr. Ihiote filMf Vilfeital
von BiRchoff, emer. Professor der Anatomie und Pliysiologia an dar Ullivanillt ia Mflnabao.
Aufgenummen den 15. October 1843; oogn. Aristobolas II.
Am 18. Oaaambar 1888 Mi Uuhng: Herr Oaliafanar MadieinalMtli Dr. Q«ml IMwiff ääbm WMUk
Wilbelm Beneke, PrufcKior der Mnlioin uikI Dirvctor de» patliolotriach-uataaiiaaliaD balifeiila
an der Universitiit in Merburg. Aufgenommen den 16. Februar 1880.
Br. H. KnsMaMh.
Laay. zmL 98
Digitized by Google
194
Bdtrftge nu Kaise dar Akidemi«. ^ ^
Dwtuber 11. 188S. Tm Hrn. Ikrgi ath Pi vfisfor Dr. C. A. Winklcr in Freiberg Jahresbeitrag för 1888 6 —
Dr. Ii. Luther in Diisscklurf (J.-*jjl. filr 6 —
Proft-sKor Dr. Frlir. v.Tri<ltM-li in Wur .'l.iii ..'.Tulir. sln-itrii^'f f. 1881 u. 1882 12 —
Holratli Dirtctor Dr. A. Ii. Mejer in Dr.-ü.ieii ilnifgl. l'Ur 1883 u. 1884 12 —
Geh. Jkd.Hath Prot Dr. M. Merbaeh in Drps.len desgl. für 1881 u. 1882 12 —
Dr. Th. l'uU-rMn in Frankfurt a. M. .Iahre»l>ei(r<ig flkr 1883 . . 6 —
G«h. OlMr-Medicin«lrath Prof. Dr.W. Raum in Gottingen dcigl.flirl884 6 —
FhtftMor Dr. Th. Polack in firalim deig). Or 1883 6 —
PnÜMMir Dr. IL Gcimli io lUMtodk iaiji Ar 1881 8 —
PMtem Dr. G.KinteB ia KM JUnmlMitrllge f&r 1882.88.84,86 24 —
.Dr.J.D»a7miinSH)i«nktMBriegdeagl.f.l8S2a.l883 12 —
Dr. F. T. Ktttaii« in Hordhauaan InbreslH^itra? für i«.s2 6 —
Dr. H. Knoblauch.
n
12.
1»
I»
n
n
•1
n
II
n
13.
I»
II
H
n
.1
II
II
n
15.
II
»
H
n
II
II
n
«
81.
II
n
II
II
22.
it
•1
n
II
»1
II
n
II
28.
1»
II
II
n
30.
t.
n
II
ITsteTBtAtzimgs-TeTein der Esl. leop.-CaTol. Deutschen Akademie der Saturforscher.
Inden d«r Untcneichnet« im Kftehttabend«o dM hcIuU Vwwichmaa der UeiUrlge snm Uot«ntataang**
Varain der Akademie lu «llgeiminar Kemrtniaa Mngt, gMtattet aieli denelbe (Terf^l. Leopoldia» XTIIf,
p. 89, 107) darauf hiiizuweison, Ja»s die im Jahre 1882 verfilgharen Unterstützungen nach sorgfiiltjger Er-
wägung daa Vorstandcfl im üeaamintbetrage von 340 Rmk. im Mai, und von 100 Rmk. im Juli d. J. an
nir HdfiAadiOrftige gaoiiaa { LI dir GnadsaMtia daa Tanüi mtbailt «ordaa md.
Haila n. & (ftgwgaaaa Kr. 2). den 31. Dc.^ n.i r 1882.
Der VontauMI dat Ihrtirttiitnnii-VsraiM.
Dr. H. KmUmnII) Vanitaeader.
Senilstes Yerzeiehniss dar Beitrage zum TTntentfltzimgs-Teieiii der Esl. Leop -Carol. Seatseben
Akadomie der Hatnifoischer, vom Januar bis Au^g Secember 1882.*)
I. An den Prlaidentan Dr. H. Knoliluieli in Halle a. 8. I< Jiihrliche: xk. n.
aöisamUta Britrlae. L'cbertrag 15.1MM
1683. Jan. S. Hr. Dr. Carl Kuge In Berlin Bei-
a) BiiMAlige: >u. n. tng ftr Mtt 10.—
rRb<>rtr»g 14,92001 ^ Fabr. i. „ Dr.Sefcaidekan InHaalcnuia
I6«2. April 12. llr.Dr.jur.OttoMntspninlUmburg Mb— deagl. ftlr 1882 ..... ftj06
„ Mof. 7. „ Wgldiclier Oeheiinar Rath Ober- ^ „ a „ C. .\. Fischer to Hanlrärg
lai«ilMi|iliMiiii Dr.T. Deelien fnr m2 ia—
'» „ „ 20. „ Lelir.T Ii Itroi kmilller in
b) Jährliche: Siiiwehii d«-;;!. für Is.'Ü , . ä. —
„ JiB. lfcer.I)r.n.e.i.C.M.OomchatoAltana Min 10. „ Dr Carl Scln.Ml. rma; . r i„
Beitrag fltr 18SB X— ""^
„ „ 81. „ ApoiMcar A.Oalieeb'in*aeiia - Aug. 16. „ Ür L K läahl, k, in Harn*
dessl. für iwi g._ »wr« ''»«l- '""r IHSa . . . ■ lO-
. ZuMauaia U,2aa;T9
Hierzu kommen:
„ Jaa 1. An Ziiiaen WIM An Unleratfitmagen wurden aua den Ziaacn daa
„ JoH L OaigL. !a7.(V) Teraina-Oapitala aait deaaen R«fstchen Terfiahen:
ZaMmmrn 15,m LU . Mk.».
na Jalire 1877 . . MO.—
II. An lierm Uebeimen Medicinalrath i'rofowur " - ^^'^ ■ • MO—
Dr.V.ViadHliaDinBdandngaBaUteBaiWIg«. " " ' ' ^1
a) Einmalige: \m . . 6»X—
1683. Oct. 10. Hr. Profestor C. Crainer iuZürich 4a— ., 18)33 . . 440.—
irebertrtg 1348184 Ziuammen . . aOÜf-
Ualle und Dreaden. im Damalier 1882. Dr. H. KiMMaMk. Dr. F. Wlnokll.
*) folea, nraitea. dritlaa, viertea and fflaftea TenaidiBiaa venL Leop. XOl, 1877, n. 89; Laoit. XIT, 1878,
^ 17»; Leqk XT, ISn, ^ 182; Laop. XVI, 1880, 17»; iMp. XVn, ll8irMS&
Digitized by Google
m
Gustav Herbst.
Vom Othnm FtirnmuHi Thra io Wdmir.
(Sdilnti.)
SduUMdlcrisdie Tlifilifrkcit GutW Hntari.
A. Aafa&tze.
I. In der (Gotluar) „Kationalaitanif dar DaiitealisB'';
18S8. Kr. 277. Vflier ilie |iliit7.Iii-lii' Entiaduiiff il.-r Priru.<-ii, n'<f,'- wi-fiti- Nr ^'»l. UeW du hwlllMIWr
(Quecksilber. Nr. 294. Boitinunutig des apvdfiachcn Gewichts festur Körper.
ISSi. Nr. 17. Ueber die Bcnerkuigai cfam Drittm Olnr dM Karilgwetaillwr. Nr. 86. Aadeataacw n
eiiur iri ( liiuiitihcn Vcrsicluruiitf dir Percusi-ioDlgawillMi
1888. Nr. 136. l.'eber die üereitung des Kalkmürtels.
1840. Nr. S06, 909. Uebar dta Biiäknft mneUadaur EOmitm. Nr. M8. üaW OaAn inr 8laiBlBoUaa>
feiieninp. Xr. 276. Die Camera obacura und die Daguerre'schen Uilder.
1841. Nr. 23. Gtxjguosio uud Ot-olop;if. Nr. 101. Prüfuni: und Itcricbtigung der Kipprcgol t'tc. Nr. 145,
146. Die wichtigtten Momente in der ltniiun|_;sgf--scl»irlit>' der Erde etc.
184SI. Kr. 70t 73. 74. Gaognoatisch-geologiMliaa Varliallan der Steinkohle und dar Brauxkkohle,
n. WeimariRcfae Zeitong:
1889. Nr. 95. Ueb<r da» VorkomnMB van Stiinkohle.
1840. Nr. 6, 6. Ueber du Varkonnwn von Bnuinkohl«. Nr. 20. Ueber die Wirkuqg dar Elaktriaittt auf
den tUeriiehen Orgaaltimu. Nr. S5. Uaber die Heidonft dar StaiidtoUa and da» HahM. Kr. 78.
Ueber lUnipfiiia'tcInncn. Xr. 00. Ueber Anwendung md TiwtoMUWa <!(■ Kabale ud NfaUlanei.
1841. Nr. 37. Goldbcrgbau bei Weida im 16. Jabrhiindert.
1846. Nr. 99, 100. Gcognoatfocboc tod Waimur.
1847. Nr. Uiber dii' Nat u der Erdbeben.
1849. Nr. ö, ti. Ueber liegalirung der Gmodat«ner im Grossberzogthani. Nr. 74. Ueber die Auiauchung
van SMnkoUe in dar Gagand Toa Biainiafth
1860. Nr. 5. Ueb«r die PerleDfi«cherei im Ebtacflnaa.
1866. Nr. 15. Ueber Eutwickeltiog, Reinigung und liahtverwcrtbung dca Leuchtgaaea.
1887. Nr. 10. Geologisehaa m dar BnumkoUe ««■ KattamordhdB. Nr. 114. üabar «faaa uiiaB Evd&O
bei Weimar.
1871. Kr. 99. Ueber den „Goldbniiini-n'^ bfi Weimar.
1876. Nr. 80. Suntita^sblatt ..Ein schnrns Gestein". Nr. 40. Sonntagsblatt „Das g«irittafraicilM iahr 1878*.
Hl. In von LeoDhard and Braon'a Jahrbneh fltr Miaeralagia etc.:
1841. p. 446 and 49. Uebar Entarrong d«r Brdlmal» md dia Ibaacha daa teHnnachan Magnetianna.
1848. p. 426 lind 428. Kenper, Mn^< iMlKnlk ood BoBtaandataiB, Lud- nad MaaraaUldB^g. pt. 488—85.
jlanganem daa Tbttringer Waldes.
1844. p. 173 — 179. Die Kiefern rerte in der Braankohle too Knuilehfeld.
184(i. Ui li' i < in in) .Süss« iiüsiTkalk hv'i Weimar gcfutidciii F fr- ilr s Ei.
1847. Nachtrag xa dein Vorigen, p. 322 und 323. Ueber Kluphautenreete etc. im Jurakalk bei Weimar.
IT. Frelbtifgw Berg- nad Hflttaamlaiäaehft Zejtaag:
1847. p. 688. Ueber die Kind'Frhi' Frcifnlltjuhrmriscliini'.
1848. p. l&ü. Ueber die Eiuricbtung der Kind'scbea Bohrmaschine, p. 2b, 40. Ueber einen llobrvertncli
nach Steinkohlen bei Tambaeb.
184?*. p. 65. l't'ber die gpognostin-lu:-: VirliäHiiis^c viiii Weimar.
1860. p. 32. Die Bidirn«}.' nai Ii .SU'inki liii' ini ianitwuli.
V. Niiti/Aiiatt des MitteIrbciniHch-Geologiscben Vereins:
1868. p. 60. Ans dem Rothliegenden bei Eisenarli. Au-s dem Muschelkalk bei Weimar, p. 61. Atta den
Manganen^ängen bei Ilmenau, p. 78, 7!). Erdenichütterang in Sachsen und Tbüringeu am 7. Juni
1838. p. 131. Au4 dem Jiimkalk bei Weimar, p. 18S. Aaa dar KoUenfonaatian daa TiiOiiagar
Waldaa. Xutenkalk in Thüringenacbea Keuper.
TL von Bekfan'a Focat- nad Jagdzeitong:
1848. Uabar di» gro«e OrtbawaaBar lUila. wSk batgaftgter Abfaildaag danolbaa.
Digitized by Google
IM
VII. Leipzigs Grenzboten:
1891. IV. Berglcnto und MetaUarlMitar dar Unait.
Tin. Ausland:
1875. Nr. 8 u. 10. Die Vulkane.
1876. Hr. 3 u. 6. Di« moderne GntÜDMiuklyM. Nr. IS. Uebar da« Stadium dar Hineralogie »nf 4m dwt-
mIicb Hbehadmlaii. Nr. 14. Naphrit miid Jadatt aadi Oma ifaianJogiaDlm TüfliaiwiliiDliii ata.
IX. Die Natar:
1876. Nr. 47 a. 48. Dia moderne Geologie.
1878. Nr. 14. INe ürgaaehtdito dea Handun nnd die nnaanloglaelw Daotiiqg dar altaB Stainwaffm et«^
X. Uü^fii' Zeit:
1877. XIIL. 2. Die neuere Uoologie in ihren Mitteln and Erfolgen.
1878. TPf. 1. eialadiar und Einnt, ngkkli nit BlialBidit «nf Tlilliii«Mk
1878. XT. 1. KUma. Pil.inzeii- und TUariaban. 9. Dia Einheit dar Natarkillte.
XL Leupcldina:
1880. XVI, f SABiuft OKfindialiaa aaa dam DOwdimi dar I^«keliaii MnUa.
XII. SniDiiiliwig ^'«-inpinTaraUadlielNr wiaaniiaahaWiehar TocMga, humugßtAm tob ^ftlimr
und iioltzcndurf;
1880. Haft 862. Kant als Naturforaoher, Philosoph und MbbwIl
Xin. BlMter für litcrariiiclie Unterhaltung:
1880. Nr. 42. Beapraehong von Fr. Hellwart's ,Der vor^ireac-hichtlicho Mensch" I^eipzig, Spamer 1880 und
Ton G. J. Klein's „Die Fortschritte der l'rgeschichte" Nr. 5 Leipzig, Ma^-er 1880.
1881. Nr. 18. Baifcaeliitng «oa N. Joly'a ,Dar Mesacli vor dar Zeit dar MaUUa". Laipaig, Brociüuus 1880.
Nr. 18. Bi^rachnig van KMb odA thoma «IKb Erde nd omfaidanliaa Lelwn*. Lieferung
1— SS. Stntlgau«, SpaoMT 1880.
B. Brochflren,
Ueber die Auffindung und landwirthschaftliche Anwendunfr de« ICergele. Weimar 1849. Die geognostiscben
TarilBltniaao von Kisenach etc. Weimar 1849. Die wichtigRt<'n Momente in der Entwickduags-
faadridrta dar £ide. Waimar 1860. Goldbagbau bei Weida. Weimar 1864. Der LudMr flaa.
W^ur 1888. Dar Ge^ 8«» Wafawr 18T7.
C An iiBgadrvektao Tortrigan Harbat'a liegen vor:
Ueber die Fiitwiikrlunt.' der Nnturwishenschaft und Ober die CliarlpB Darwin'schp Theorie von der
Entatehong der .\rten (öffentlicher Vortrag, gehalten im Stadthause zu Weimar am 19. December 1864).
Uelwr KetaonteliM (affanttiabar Tartcag, gabalten im Waiagw aa 87. Ute 1868). Ueber SpeetnJanBljBe
di-T Hiiii!!iilsk'>r!«-r, mit ln-=irnidpr<>r Ruckficlit auf die Sonnenfinntprnif« am 18. Aogoat 1868 (öffentlicher
Vortrag, gclialten zu NVeiniar am S. März 1869). Die plij'sikaliiwliuu VcrhAltnisse daa Koodes (Vortrag im
Saale der Loge Amalia, gehalten am 11. Mb« 1872). Die Stemacfanoppan oad Kometen, insbeaondei« mit
Rücksicht auf den Stemschnnppenfidl vom 27. November 1878 (Tortrag Ton 90. Daeaoiber 1873 im madi-
cinisch-natttrurissenachEftUolian Vereine n Weimar).
Eingegangene Schriften.
',1 i:i .', • i, t.1 .\i;.rn.t ls*2;i
Kais. Akad. d. Wissensch, in Wien. Almanach.
Jg. Vin, 1858, IX. 1859, X. 18r,ii, XI, 1861. XII,
ia«a, 3un, isca. xv. iseo, xvi, lauc, xvn, i867,
XTIDt 1868, XiX, 1869. XX, 1870, XXI, 1871,
XXn, 1878, XXm, 1873, XXIV, 1874. Wien
1858^1874. 8«. [gelt.]
K. Bayer. Akad. d. Wiiieniob. in Mfinchen.
Nene pbikeophischo Abhandlungen. Bd. I— VII.
Wtaahan 1778—1787. 4*. [gdr.]
Beport üf thc SnperintciuU'nt of iln- Coast .Survuy.
185.-), 1Ö56, 1657, 1858. Washington löäö— 1859.
4«. [gek.]
KaniBkl. Aktd. vaa Watcoaahftpfoi in Am^
Itatdam. Jaaiboalc voor 1877. Amatordam. 8*. [gek.]
Vatnnrlrandige Vereeniging in Naderlandich-
Indiä in B&tavia. Nntuurkundip Tijdsrhrift. Jg. I, II.
Batavia 185()-lHr.l. j<
BataTiMUoli Gonootaohap van Knaatao an
Digitized by Google
197
I, u, lu, IV, V. VII, vm, IX, X, XI, xvm, xn.
A«ii»<Td»m 1781—1843. 8«. [gek.]
Bavarafeind, Carl Max : Eleraente der Ver-
IBMningsknDdi'. Ein I^krbach der technitrln'n Gen.
nwbie. ti. vermehHi- Aullagf. Utl. I, IT. Stuttgart
1879. 8«.
MsMUi TkiiiaiM».Gii«liaiuB n läaE. Beridtt
8—88, 40. lin 1880—1889. 8».
X. Mdu. QmallHli. d. ^ntMoaeh. n Leipaif.
Abbandlang«! d«r matbematiacb-phynkaliicben CImm.
Bd. I, U. m, IV. V, VI, vn. Lninig 1868—86.
8». [gek.J
— Berfdito 1846—1870. Lriprig 1848—1870.
8». [gek.)
njnitaliNiNudlaHL flmHwh. ia Wlnburg.
Ttrbaodlangen. Bd. VI, VII, Vm, IX, X. Wfln-
borg 1856—60. 8*. [gek.]
X. Bkjer. botanitohe Oetellich. in Regensborg.
Flora oder allgemeine Hot4inisch« Zpitiinp, 181!>, 1820,
1823, 1827, lö3i), 1832, 1833. 1834, 1839, 1^40.
1846— 18&», 1861—1868. Wflnbarg 1840—1868.
8«. bfek.]
Tageblatt der 28. (MOmbeirg) und 43. (Innsbrnck i
Vemanimluug dcutKcber N»tnrfoncher und Aerzt«,
HörnWrj,' 184;; ii,-: i'.ui :-. 18G9. 4", |ßck.|
Ver. fttr Naturktmde in ICaiuüieiin. Jahre«-
beridit 6—44. Mannbeim 1838—1878. 8«.
■■gblift i> AantHAUB. Seblegel, H. and We-
•teraan.O. F : !>■■ Toi-rul<ü"<. .\mst<T<kni IHRO. Fol.
CobiL, Ferdinand: l>ie Ptlatize. Vortrüge aa« dem
Gebiete der Botanik. Ilreslaa 188S. 8*. [GeidMIlk
von J. U. Kern'i Teriag.J
AimC B.: Auf dam GoiM-Iiueb gminmelte
Gokoftcrea. — Eüm im Wiator von 1879 mT 1880
anagcfBbrt« sookgiaebe Reue nach den Gninaa-Iiiaeln
Frfanpe und $. Tbom^. Sep.-Aba. — EekiBodanaaB,
beobachtet auf einer Reise nach der Guinea-Insel 85o
Thuine. Si p...\b/,, — I'i-ln i' 7'rr/i K. Haeckel.
Sep.-.\bz. — I>ie ('a]ivpriii.sclien li:i-< lii. .''-i p.-.'Vbz.
Müller, Ferdinandos de: Fragmenta pkytogra-
phiea Auatraliae. Vol. XI. Helbourae 1878—81. 6*.
lakNft Cirl t.: Lebrbaeh der Fhannakok>gie.
4.An8. Wien 1873. 8«. — Unterracbnngen Ober die
Stcjgemig der Kigenwfirm« de» Hunde» narh ROcken-
JMttkedttrcliscliin-iiliJiigrn — Neue Ilcilmitt*-!. Sep.-
Abz. — Ileiira»; zui Ivcnntniss der Chininwirkung,
S*'p.-Abz. — lieitriige zur Kt-mitni!,.'. lUr Antiarin-
«irkung auf die Krei^laufsorgane, Sep.-Abs. —
Cundurangii. Sep.-Abz. — lieittBg Tür 1f rmitllin dca
Acomit. Wien 1671. 6*.
lapfamt, A. ia: TVait4 de g4ol«gie. Fase. 6.
Paris 1882. 8».
Xriei, Jobannes von: Di.' Zeitdiiufr .intVii hster
JiHjchiM-htT Vt.rHiinfif. .•^Hp -Ali/.. — Ui lirr ,]ir lie.
»tiumuiig des MittvUlruckc« durch da.'< i^iiu'ck.silher-
naoonteter. Sep.-Abz. — Beitrag anr Phyaioli.gie der
GeaiehtacmpdiMlnngea. Sep-Aba. — Ueber aogebwne
ArbMtUiBdhdt. Sa^-Aba. — üabar die AUdagickett
der Reactiomzeitco TOp Orte dea Reizea. Hep.'Afax. —
Ueber die Sunanraag «BtemaadaMlar Beiae ia Ha*
adieia aad Nema. &p..AbB. — lUbar die Miaelia^
von Spectralfarben. 8ap<*AlM. — IbfbminAaagm wte
Mechanik des quergestreiften Mnakels. Sap.-Ai>a. —
Ueber Kiniüiiui- / ih r St litirrTcu. Si ji.-.M«!. — Watt-
streit der Sfljtu htuugen Lei Ihvcrgenzschiabau Bup^
Abz — Dm- GcaichtaeaifdBdBagan «ad Ibra Aai^l**^
Leipzig 1882. 8°.
ZIaill,C. : Optinihe Studien am Granat. Sep.-.\b8.
Baner, I.: Knatallagiapbiacbe Vatenaohoag
aiaiger organiBoharTarUadaafeii. GOttiagwi 1888. 8*.
Baiiw, X.: Ueber die Büdaag, Stmetor nad
•yetematiaehe Bedeatoag der Eieebale der Vflgel.
Leipzig 1867. 8*. — I'ie Schulen des Ilensogthuma
I3ra(Ul^^'llWHig TOOl bygieniBch-statistischen Standpunkte
aus betrwchtet. Sep.-Abz. — Skizzen aus dem Riesen-
gebirge, Sep.-Abz. — Cma rr?>t und Trrgiou Seen.
Sep.-Abz. — Ti-lier diu sanitiitliche Contrul- d..i
Nalirung-iiiittcl nn llerzogthuni ISraunschweig. Sep.-
Abz. — I>f-r (if sundheitszustand der Städte do» Herzog»
tboBaBFaunacbweig in d.J.1879, 1880, 1881. Sep.-AbiL
Baittht Aber «e XIV., XX. aad XXI. Ver-
Hanimlung der deutschen Oralthologen-GeoellachaA lu
Brauusehweig 1862, 1873. 1876. Braun«rchweig 1862
— 7.1. 8". ,Iuliri-.-.b,-r ii l.t ISTS. l:^7■.^ 1 SSO
de» Augst'bussti-' für li.'oljiK-lirung-i.'^tii' ninfii ili i \ i>gel
I)(.'Ut-«chlnnds. .Si-ji.-.Ali/., — lU.richt iil.i-r ilie in
Berlin, Amsterdam, UuchJale etc. eingefulirtt-n Sy.stenie
der StädteurdnuDg. Braunitchweig 1880. 8°. [Gfwohenke
des Hru. Dr. R. Blaaiua in Bnuuiacbweig, M. A. N.J
ImhhI, XBfm: Stadien über die FT-r-!Vlif
Fanctionen. Leipadg 1868. 8*. — Uaber die liallb-
Bunige, welche im Fktlariaatioiuapparat darcb eine aar
«ptisdicn A\e oder anr ersten MI't< lünic ■{• iikrocht
geschnittene Krystallplatte hindurcljgcht. Sep.-Abz. —
D.H L.jiiclilm dir NViii^icrliucuiner. Sep.-Abz. — lile-
mcntaro Ikbandlung l iniKi r optischer Probleme. Sep.-
Abz. — Theorie der iioruiakii und BUormaleii Ditper*
siou. Sep.-Abz. — Ueber F'luoreiiceniJ. Sep.-Abz. —
Hede am Grab« des Uerrn Dr. Eugen Frhr. Gorup
von Besancz. Sep.-Abs. — Ueber da« Stokee'sche
Geaeta. Sep.-Abc. — Ueber eine zweiconataatiga
DiaperakHuTonBaL 8ap.nA1ia. — Oebar daa Oiapatakaia-
geeeti. Sep.-Aba. — Ueber die Enebeiauageot weMie
eine «enkrecht zur optinchen Axe geachnitt«De Platte
von Magne«iun)plati»cyanQr im polarisirten Lichte zeigt..
l^ep.-,\bz, — Theorie der Drehung der Polarii-ations-
ebene. .S,.)i.-.\bz. — Zur Theorie des Lieht«. .Si-p...\l«.
— Theiii i>' lii'i <-l!i)itiM( lH ii llir|i|ir'li..ricliui;f;. S.'p.-.Vi«.
— Ueber die Interferenz des gebeugten Licht». Sep.-
Abs. — Elektrische Staubfignren im Uanme. Sep.-Afae.
— Bemerkungen über die PolariRation des Regenbo^ns.
Sep.-Abü. — Ueber den Lichtschein um den Schatten
dea Kopfea. 8ep.-Abs. — Xbeorie der AbendrOthe uad
wwaadtar EmMmagaa. 8ep.-Aba. — lalogiatiaa
der GWdiaag a>+f jf^tm-^i T 7 o dnrdi
BeBsel'scbe Functionen. Sep.-Abz. — Zur Theorie der
Beiael'aebea FWictioaea. 8ep.-Abs. — Ueber eine mit
dea Bemal'aebaa F^ueticnwB vanraadto E\uetiaa. Sap.-
Digitized by Google
198
Abr. — Ufclwr i iiij<.'r I ^iili.f lii- Iiitf rl'i-tt»ti7.versuohe.
8ep,-AI)z. — Thforii' «Irr Ikiiipi-Ibiechunif. Sep.-Ah«.
— Theorie ilt^r Ahsorptioii und Fluorescenz. Sep.-Abz,
— Ueber dio dichroitioche FluoreaceDs des Maj^fnesium-
plstincyMifira. Sep.>AI». — Ein Polariwtionaapparat
am VagaemmfMmtjiMtr. Stip^ht, — Uebär «Im
Dbpwaigaagwwlx. 8(^.>Alv. — Udwr nrai nea*
Ünanaeirende SobstuiMi. 9tf,-iSm, — JMm die
kleinste Ablenknnff im Mima. Sep.-AlM. — Wiod
und Wetter, nenieinfaesliclic Dnrstdlunp der Meteoro-
logie. 2- Aiiflaffe. Müncbun H". — l'aber
UniveriiitätsliiMijiiff. Krliiiig>u 1Ö81- 8". I'irnjrttniiii.
— I^xicon iltr l'liv^ik iit d Meteoroäügio in vuikt-
tbüuiliclHT Uar.-tellu!:;.', L. ip^ng lbH2. 8*.
SoxdMukJUd, Adolf £tik. Mordpolzaini 1858
bii 18T9. DeotMfa* Anagibe. Leiprig 1880. 9».
Briosi, Giovanni: UiIh t »llKemeinc« Vorknmnipn
von SiSrke in d.-ii Sidiiulin-ii. Halle n. S, 1873. 4".
— L'iiiitrilnilioii :i rniiritiiiiiic li^'r- tiniilli-.". Sf|i.-.\liz. —
Sulla piiytoj>tosi ili'll» vil.'. N-jl-AIiz;. — II vini del
lUmo. Koma 1880. S". — I vini Itonmni. Itouia
1881. 80. — Analigi di uve coltivate in provinria di
Boom. Xowa 1882. 8". — Sopra ud organo finora
non aTVMrUto di alcooi cmbrioni vegeUli. Roma 1802.
8*. — OmtribawNM «U» walomw ddle foglie. Roma
188S. 8*. — latonm m organo di aknni cnlniMii
Tee«t«l!. Roma 1882. 8*. — AnnaK ddla itaäoa«
chiiiiicü-acrrmi.'i .i]M>rinirnf nie di Roma. Roma 1881. 8*.
Otinther, Siegmund: Fctcr uud Philipp Apion,
/wii deutschs Matbanntiknr nn4 Kartaignphni. Pkag
1882. 4«.
VMhtigil, Chutar: Sab«* und 8«dan. S. TbaiL
Berlin 1881. 8».
Hillot, Oabriel: L'ob«t^triqne en Ttniie. Paris
1882. 8"
Oberbeck, A. : UpIh i- die Ittwegungen der Lull
an der Erdobcrfiiiche. S p.-.Vbz.
Ameriou JonilMl of Scmimo. Editora James
& K. S. n«n« and a Sillimaa. TdL XZIV, Nr. 189.
New Häven 1882. 8*. — Loomiü, E.: Contilbatioat
t(j Mctenrology. p. 1—22. Le Contp, .1. and Biaing,
\V. II. : l lip plieiMmena of uietttllifiTOiis veiii-f<;rriuUion now
in iin'Krejis »t «nlplnir Innk. California, ji. J:i - 153. —
Ucrbr, O. A.: Mudcs uf ucau'n.'Ui« of tlie tUtuuoud in
Bnudl. p.34— 42. - Mendpnliall, T.C: On tho inflninee
of tine on tlie i lLtit^e in tiie rosistanr« of tbe catboa diik
of Edison's tasinietcr p. 4(1. Yixinj», A A.: Fnrtber
obectration» on the erystullizod nands >if tlir l'otiulaiB nnd-
»(oiie uf W i>.i orivili. |i.'47- 4!». — (iiibei't. K.: On thc
iiri,'iii of jHiiited striutiire. p. 541—53. — NijiliiT. K K.:
Hreak-iimiii arniiiyeuiciils fur tranüinittiu;; (Imk-bfats
f. 54— üö. — Clarke.J. M.: Cirripcil (.'nistaiean from tlie
knonian p. .liV .'»II — Seientitie uitelli);ent'L\ p. 545 'f'
Die landwirthscbaftlichen Versncba- Stationen.
HerauM-. L'. m.ii V. NoI.Im-. lfd. XKVIII, Hft. 2.
Berlin 1>.sl; ö '. Sflniiidt. .\. : I intersurhnni;en
1»l>er t.ulruziehenJe Miirii p iH III» Heliiilzo. K:
TelKr iliis Vorkomtiieii v<ni lty|ni.\iiinliHi in Kartollelsaft.
I). Ul— llü. — äeatini, F. u. Fuiiaro. A.i l eher die
drostUrhe Wirka^g <in«r Futtamoffe. p. U7— 118. —
Funaro. A.: üdMsr Äe zmammcmetzunff der italivnisrhon
Futterstoffe, p. 119—122. — Wagner, r. : Korncliungen
auf dem (ieliiete der Weinberg - Kunfiiin/i. p. 123 — l.j«i. -
Mobbe, F.: Der zweite scbwcdiscbe Congreaa für äanen-
awht and SaaMocontiote. p. in— US.
Vereenig. tot Bevorderin^ der geneeskundige
Weteiuchappen in Nederl.-Indie in BaUvia. Van
der Burg, C. I..: De geneesheer in KedaclnndadH
lodie. Deel I. Bateria 1882. 8*.
OMamHUmHu flnuihnli im WmnHA, in
Oflrlitl. Kenea LansifadMhM Hagaain. Bd. 68. Hft, 1.
Görlitz 1883. 8».
Verein für siebenbttrgitche Landeiknnde in
BtrmanneUdt. ArckiT. N. F. Bd. XYl, Uli. 1—8.
HamwanaUdt 1880—81. 6K
— JahrealMtieht flbr 1879/80, 1880/8L Bor-
mannatadt 8*.
R. Äoeademia dalln Mniit H Tnino. Atti.
Vol. XVll, Uisp. 6. Torioo 1882. 6K — Mattirolo.
K.: .Sulla tormaKoa ncra nello »d*t« diloriliro di moua-
xtiro di Lauzo iVaüc dcl Tesso^ {«.(MO— U4. — Spesia,
Vf.: Venni geognoitiri e niineralogid aol gutin dl BaoRL
p. im 4S74. — B«8!in. <i.: ApptmMo reemetrk'o a awa-
»iina dcviazione. p. (i7ü -(W2.
üngarisohea Hationai-MDaenm in Budapest
Temieszctrajzi FOsetak. Kfltai T, Fiaat 2—4. findn»
peat 1882. 8».
American Academy of Arti and Sciences in
Boiten. Memoirs. Centeonial Volome. VoL XI, Pt. 1.
Cambridge 188S. 4«.
Aead«m7 of Satnnl Sciences of Philadelphia.
FroccediDga. Parts I, II, IIL Philadelphia 1882. 8".
Essex Institute in Salem, Maia. Bnllatia. TcL
XIII, Nr. 1—12. Odem 1882. 8«.
So«faly of Bitmnl TTtitary ia CtMlHMtt. Jonr.
naL Toi. T, Nr. 2. (Snefainati 1882. S». — Charles
Robert Danrin. p. 71— 7A. — Miller. H. A.: D«cription
of ten mnr speries of foKsiU. p 7!» — "-^ — Langdon, F.
W.: ZiM)li)j{ie;U inisrelUny. |i ^' ■»'•
Smithnmia» butitiition io Woaldngtoi. An-
nnal report for 1880. WaaUngton 1881- 8>.
ü. S. ITaval Observatorj in Washington. Axtro-
Uouiiriil und iiKtedroluuieaJ uh.iei"^ ations niade duriog
the jcar 1877. Wushingtou 1881. 4"*.
Poon. Perl^y: 47. Congress. Congreaakmal di-
rNbny. 2. «dition. Wadringtoa 1882. 8*.
loo. ¥i>ihwn do Hiotori« lAtmral ia Moiioo.
La Natural«». Tom. V, Entrega 14—18. Mexico
1881- S2. 8".
Aoademia nacional de Cionoina in Cordob«.
Aflta>.Tom.III,Entregal,2. Bucnao.Air«al877— 78.8<>.
— Boietin. Ton. II. Entnfo 1—4. Cocdobo
1876—7«. 8*. — Tom. Ul. Entnign 1—4. Gocdoba
1879 - 81. 8*. — Tom. IV, Entar^go 1- BoHMO-AiNa
1881. 8».
— Inforroe olBcial de Ih comision ci' hIüh ji nirre-
ßadn nl ertedo major general <|e la vxpt.-di^n al
Hill Ni'gro (Patagonia) renii/uiln 1879. Entnign L
Zoologia. BuenoK-Aires 1881. 4c.
loaiodMl wdogiM Aigntfns In Oordota.
riodioo aoologioa. Tom. III, Kntrega 4. Cordoba 1881.
8*. — Wcvenbcrifh. IL: Sobre la faroilia l'ulicidao eon
de*i'ri|n'ion iIp alriiiia.'i nnev.is espe< ii-i ji. 261 370.
Weyenbergh, H. ; Bibliograpkiu sdentitique prin-
«^wlmnnt lookgiqnA. 8ap.«Ahi.
Digitized by Google
199
Connactiont Aeadeay of lurt« and MtsaM fin
Vew-Haven. Ti-ansHctii.ns, Vul. IV, l't, -J. N'.w-
liaven löb2. 8*. — WillUtuii, S. W.: buim- interestiiij;
nm «flen. y. MS-iMfi. — Saitli, & J.: Ob ito ifMte
of PHm£m lättMting Ihe Kew Kd^IumI comL p. 917— S88.
— id.: Orrasiona! ocrnnmt'c »>f tropical aiul subtroniral
speckt! of DrcafKid i'runldcea on tb«' ruast »f Nrw KnR-
lantl. p. i'il -27J. - i<l : On (h<' Aiii|il!i)Miiliis i.'''i>pr*,
Cfrai»n, l'tti'iola .iml J.fjiiil-irl'ilty. y. 27:! -2^1 — \ pr-
rill. A. E.: Nc» EiudaiiU AimdWa. l't 1- p. a*J— 324.—
Williston, s. W.: Tba Nortk Aaerkan tptait «f CoMpc
n. 3^-342.
Vol. Y, rt. 2. NmwwOi««! 18SL S*. —
Vtrrill, A. K; Tbr < cpIiaIoimmIi oT tte iMtdi'MiMn
COMt of America, p. 25» — 44ti. — id.: Catalogu» of ths
nuuine raoUuiir« a<ld<Hl to ilie taiina of die Htm Engfand
nRkn dutins tbe paiit len yon. p. 447—608.
Bnioht aber die VerinndlmgMi da« IntanntiiK
mico meteotdog^ehen GomiUa. Taraunmluig In Bern
Tom 9. tüe IS. Augnrt 1880. Hamburg 1881. 8*.
Oberheiiiache Oeiellioh. für Hatnr- und Hail-
knnda in Oiaaaen. 21. Ik-rk-ht. Ginnten 18t«2. 8*.
— Fromme. C: lildrtriwiM liDtanocbungm. p. 1— 14.—
Strang. A.: Bdtrair nur Kenntnisi des Hagnctlcloaea.
J,\b — 16. — Heine, Ii.: l'vhrr dir Al)Soq>tion cipr VVAnaa
urek Gaae. p. 17-^». - iviKT^irlit der inftr-on .Ionischen
nf"nl>iii'|ittin?oii im ImtaniMlifii *iurtrn zu Gicsscn. Von
Is;^ l-^'-l |i - KcHiiltatr diT nirtcornliijjiäilicn
UeobiKiituuiSt-ii XU Oie»«uu 11*44 1*11*». p. 64. — llof-
■ann, U.: Macbuiie aar Flen dea MJttalrliain.-a«Walaa.
pi.66— 11& — Rahn.L.: üelwr nbknolot^clie lamsionca.
n. 118 — 143. — Vülsiug. Vi'.: Ucr Itau d«a Apotlicciiuna
oei den I,(!raiion>pn und l.ccidcpn. p. I4S — 109.
Soeieti entomologiea Italiaaa in Florenz. Bul-
lettino. Anno XIV. Trimi-strt 2. FirenüP 18B2. 8«. —
MairriMti, 1'.: Snitli iiiH'nnttcri dfll« Lonibanlia. p. KIT
— l!Hj, .('ontin.i — CiuKini. E.; Escursionp in l'ulubria:
eilt rnrtiiii Oll <ljiili<niiili. p t-Hit). — Si ns und ta. L.:
Ek'iH-o siütfiiinlii .1 li.'i r. ili. iilini. p, J<>4 2_M Mcfa-
oelli, 1*.: Nuova torma lU Jimton graccariu* ätgr. p. '£1\
— 222. — Latcel, R.: l*p>irrisioD0 di na natmi lilalM
ilafiaoo (UäiMu» i^itpn»). p. 223—224. — Sordalli, F.t
Note aopra aknui iu»ptii fossil! di I.mnluirdia. p. 284 aBR.
— Stefanelli. 1' • Osswazinni sui n.suiiiii e ndlo btI-
Imppo dell' ArKhna cyaitra .Müll. p. 2:Mi — 23S. — Ma-
gralti, I' t Viirii'ü ed aiinnialin iiHM'rvatiMn ali iino 'IVntre-
oinL p. 2U<J— 241. — Murcr. 1'.: Cuntritiuzion« aJla slorta
MlozBla degü ioMHi dal ico. p. 2i2-24:t. — Maeebiati,
L.: Aggfame agfl alldl d! Sanlogna. p. 24.1—249.
Chemical Society in London. Jouruul. Nr. 287.
August 1«Ö2. ivuudon 1882. 8«. — lUissell. W. J.
and l.apraik, F. C. 8,: A spectroscopic study of chioro-
phyll p. 339—840. — Mills. E. J.; <>ii Ihr pwipiUiliun
of 'üte alumg by lodie carlKiDat«. p. 341 — 344. — \Va-
riaclOD, H.: Uu the detennination of nitric arid as nitric
OxiOD by means uf Its rvuction nith ffmui» sults. II.
p. 345 — 850. — id.; Ou tbr di tcrmiuiiti.iii of nitric acid in
aoils. p. STiI— S5S). - Saknrai, .1.: t'ommunii-«(ions from
tlip laboratory of tlie riiivcrsity of Tokio. Ja|>UD. MetalUc
coai|)«und» i-öntaining bivalent bydrocarbnn radiraL-t. n. HO)
— gdx — Parkia, W. B.: Seoo« »büvrvations un tbe lu-
■inaaB kwonnleto comhnatiaa of ether aud uttter organic
kodiai. p. sa4— 3fiß. — Hmamel. i. i. and Perkin. A.
6.! Onaiributions tram tha Dj^lMXua af tha TarkaUn
College, p. .3417— 378.
Naturforaoh. OesaUaeh. in Halle. Abhandlingen.
Bd. XV, Ilrt. 2, 3/4. Haliß 1881 — 82. 4». —
Rathko. lt.: I rlifr dir l'rincipicn der Tbertnochi'mic und
ihre .Xiiwr-ndnnu: y. li*7— 221 — id.: Notiji Uber die Ke-
duitiun dir Kobkusiuiri- ilurcli Kuhlp. p. 225 - 227. —
Kraua, U.: l'rber die Wasservcrtlieulung in der Pflanze.
UL Dia tbliclia Sebudlmgiperiode der Fflaaia. ju 8W
—an — iTutt, F. W.: Maua Compociten, kl daai Hartar
dea Horm Francaville entdeckt und beadnrielMu. i> 321
321- — id : Erjian/iiiiL'i'ii nml lt. r;i litiiiunjcn r,\ !hki-r's
S\ xtcina Iridareaniin p :,■'>'> i"). ^ I l; .■ r. lt. : li. itruisre
zur KcnntnisH diT .Nuti: unii bosondt r:i der .Nii rriipiL-inrnte
niederer Wirlxdthicre. p. Ukl — 114. Meyer. \ An.itn-
iniscbe CbarftkUiristik ofUcineUer IlUiltcr und luauicr.
p. Ud-497.
— Berieht ab«r die Sitininfi^n I. J. 1881. Halle
18M1. S",
Astronomitche Gesellschaft m Leipug. Vierttd-
jahrsji lirin. ,It». 17. Uft. :i, 18t-l. ü\ —
K. Bayer. Akad. d. Wisaensch. za München.
Si(zun(fsl<crichte il. inutiiifniatiwli-phy!<iknlii<(iu-u Clasae.
1882. Mft .'!. Miineben 18.S2. 8'^ - Hadlkofer:
l'elier liie Ziiril'.'klalaiiii'.' von Orii].;i:il'" ;ir|.'.ira /.ii den Sa-
putttcc-eu und dC!(.scn .bttdiuiiij! in dieser l- i»nidie. p. 2ljö — 344.
— Vogel, A.: L'dwr Ameiienaaure. p. S46 — 366. —
V. Biscboff: Weitere itemerkungen aber die Feoerlioder.
pw 866—868,
▼enlB Ar dMÜBiaaia saUaaiMlMr Altorthamtr
in Brealan. 8cb1e«iena Voradt in Dilti und Schrill.
60. Bericht. Breslau 1883. 8*. — Kuötol. P.: Die
Reita BwnalaHarHchar Waadaialerai in Breslan. p. 8»-W.
— K«ckrUa. A r.: |lroim>.Ftad In dem woalen Daif
Kaaiaa. p. 100-104.
VstanHiMiBHiailL ▼•raöi n nigdebuy.
9.»1S. Jahreabcricht. Maprltburg 1882. 8".
Xaiaerliche Admiralität in Berlin. .Annnlen der
nydrojrraphip u. maritim. Metoorologie. ,Ig X. lllt. ".
IJerlin 1882. 4". — Boguslawski. (i v.: IVbir i'iniKc
Ergebnisse der neueren Ticfstr- und physisch • ociranisi-hen
ForschouKCn. p. 3itl — 396. — Maturn: l'eber eine »tn-uge
Methode der Berechamg der Polhobe aus xwei gemessenen
Hanaahfihaa. p. 400-Im.
— NaehriehttB Ar fiaalalirar. Jg. XUI. Mr. ST
—80. Berlin 1882. 4*
S. Coodteto geologioo dTtalia in Som. liol-
lettino Sr. 6/6. Roma 1882. 8». — Corttso, E.:
Breri cciud sulla geologia della parte N. £. ddla iiidlia.
p, 105—137. tilorgi, C. de: Appnnti geologiei e idro-
pralii i suUa jirt)wnciu di Salcmo. j>. 137— 14i). — Mali.B.:
Siitlu 7.003 di fori, ia.iiati dai Litixlomi tdiooniei, DaDa
lali'itria giurt.-si:' di Furu-äabioa. p. 149— loO.
Asiatic Society of Japaa la loUA. Ti— aaatjgoa.
Toi. X. Pt. 1. Yokohaaw 1882. 8*. — BUkiato«,
T. W. asd Pryer, iL: Bitda of Japan. ^ 81-188.
fl66llgiMl Boeiefy of iMUton. Iba qnartarljr
Joanal. ToL XXXVIfl, Nr. 151. Lmdon 1882. 8*.
— Binney. E. W. and Kirkby. J. W.: On the nppar
beds of the Kifeshiri* coal - mcaiwres. p. 246 — 356. —
Waler-i, \. W. : On fo>sil rhilnsiomatous bryoroa from
MoUDt (ianibier. South An-tr du. p. 257— 270. - <iardncr,
J. S.: Un the jir-olo^'y id Madeii:» p. 277—281. - .li.r.es.
E. I. : On two i ;i>e^ in tlio neigbbotirhood of Tenbs j.
— 2ät$. — UuQuey: Uu some nodular febiites iu ihe liala
rip gf lioctkWalat._& 289—287. — Carpenter,r.H.4
the rriatlon of fly^oerAnw, Baerwrinu» and £yAo>
cysHte». j». 2!»— 312. — Marr, .1. E.: On thi> t'ambrian
atid Sihirian roeks of Srandinavia. p. 313 -.127. — Att-
wood, G.: On tiic '.'eidnffv a iiart of Costa Rica, p.328
— 340. — Shrubsole, (i. W : On 77«wmm«cih. p. 341
—346. — id.: On a «cw spcries of PhjiOopora from the
Parmian tkMamuk p. 847-M». — Saoltxs 0« Jftimto
soisnif mmOtu (Fraaa). p. 860-988. — Id.: On a icnnr-
kaMa InuMaurian <-ortkroii1 from tlie weoldcn of bnwk in
the lala of Wijjht. p. ,Mi7— 371. — Hnlke. .1. \V.: On tho
OS pnbfai and iüi-ldiiin of i hrnithfuiti» rucnrntrotw. \\ 372
— 37ii Viiie, i; K.: On thp .Vtiuplida tubinda oi the
Wcnlnck sbaics. p. 377—398. — Owen: On the femur of
Votolhenum MildteK. f. 8ftft— 906. — Dana. J. D.i <ta
tha geohigical age of tha tMonic vptieia. p. 897— 408L
Digitized by Google
200
DaatMlw Swwarto ia Hamburg. MonatlielM
Uebermbt dv Witternqg. Oetober, Norenbor 18S1,
JaniMr, FvbniKr 188S. 6*.
S. Aooademia dei Linoei in Rom. Atti. Anno
279. 3. S«r. TnnsuuU. Vol. VI, Faac. 1—14.
BMtt 1881. 4«.
';V<..|ii 1j. AuL'i>t Li.., i:>. s.i.lfmlipr 1S92.1
E. Bayer, botanische ßeielltch. in Se^asborg.
Flora 1821. 1822, 1024—1829, 1831, 1886 — 1888,
1841-1844, 1865—1870,1878—1881. BafMubufg
1821—1861. 8».
— Repcrtorinm d«r perfodiMfacii boteniMibta
Litr-rntnr. 1- VI. Regeti'.l.nr:' ISfU — 18G't. H^
X. Sächi. Getellich. d. Wisnenacli. in Leipiig.
Abhandlun^n. Mnt)u-ni.-i.hyr< Cl. Bd. Till, Nr. 1.— B.
Leipiig 1866—1668. 8". [gel:.]
SohleiiMh« OcwIlMh. f. vatwIladiMh» Qillw
iaBNllU. Uebeniebt der Arbeiten u. VerlliideraiiglB
1. J. 1837. Breefaia 18S8. 4». [gek.]
Verein zur Verbreitnog natnrwiiienichaftl.
Kenntniise in Wien. Sclirifti'ii. Rd, I. Jr. 18üü,'61.
Wien 1802. 8«-
K. OeMÜMh. d. WiMeuek in CMttiiifWB. Kacb.
ricfaten ▼. J. 1846. OMtingen 1846. 8*. (gek.]
Soc. d'Histoire oatnrelle in Colmar. BaUetin,
2. Arii.'c ISfil- Colmar 1802. 8". [gtk.]
Gesetlsch. znr BefSrderung der geiammten
BatarviMOUiob. m Marbug. Sebriften. Bd. 4.
OuuA 1889. 8«. [gek.]
Tkt AMriaW iMtnlMi • populär illnstrated
nafuiM ot natnral hietofy, Toi. T, Kr. 1—12; VI,
Nr. IS; VIII, Ni 1. Salom 18C7— 74. 8".
Aeademia real daa Scienoiaa de Litboa. Por-
tDgslinp moiiiimcntn hifitorica a naecnlo octaTO usque
ad quintum decimum. l)iploinata et ehartae. V»l. 1,
FW 1 — 4. OÜBipone 1868—1873. Fol. — Ugfs
fl* wwwwtodin-. Vol. I, Faic. 1— 6 n. Indax. OUti-
pOM 18H— 1878. Fol. — Seriptoree. Vol. I, FW.
1—8. OGlipOlie 1856— (il. Fol.
— Sfemorini«. Clussi' <li' BciL-m va« umtbouiatjca«,
phjsica^ <■ um unic». Nova Serie. Tom. V, PUrto
VI, Part« 1. Lisbo» 1878-81. 4».
— Hiatoria e memoria». Claase de acieocias tno-
laM, politieae • bella»4«ttraa. Nova eene. Tooi. IV,
Düte 2: T, Pbrte ]. Liaboa 18T7— T9. 4«.
— Seimo publica em 12 J'- I)i-zi-tnl>ro de 1875,
em IB de Haio de 1877. otii !t <h.- Jiiitho 1880.
Lbboa 1875 -8U. 8 '
— ConferenciM oelebradas ua Acadeiiiin real das
SGieneias de Liaboa 4earoa doa diaeobriniputuü e colo-
oiMcöea doa Portagneaaa na AfHea. 1, II, 111, IV.
LUoa 1877—80. 8*.
— Jomal de »fäwnciM matbematicaa, phyaicafi e
itatnraae. Nnn. XXIV, XXV. XXVI, XXVn, XXVIII.
XXIX. Lbboa 1878—80. 8°.
Loareiro, Joa. de: Fiora Oochinrhinen««.
miyaaipona 1790. 4«.
— Alnaida, C. A. H. d«: Eetndo gend doa
wpelboa oarroa. Sep>«Abi.
— Lapa, Joao Ignaeio Ferreira: Ohiniea
agticola. Lisboa 1875. 8''.
— Da Coata Alvarenga, P. F.: Symptoma-
tologia, natoreaa a pathagenia do Bordwrf. Uaboa
1875. 40.
— Id.: Le(oua cliniques aar fca naladiaa da
Coeur. Tradait du Purtogala par E. Bertharaad.
LisboDite 1878. 80.
— Rihf'i iTi, .1. .S. : Ili.stijria iIoh cstabi'l'-fiiiieDto«
acienttficoe littersrioii e artistico» de Portugal. Tom.
T— IX. Liaboa 1876-81. 8«.
— id.: Don Pedro Caldaran de la Barca.
Liaboa 1881. 8«.
— id.: I'ft propylamina, trimi'tbjrlaniiDft e seu.s
■aea eob o poutu de vi&ta phanimcviogtcii e tlu'ra-
peatieo. Lisboa 1877. 4«.
— Paiva Maaao, Viacoode de; Uiitoria do
Gnigou Liaboa 1877. 8*.
— Motta, E. A.: Elementoa .de Uatologia gand
e histopbysiologia. Liaboa 1880. 8*.
' Fi< aiho, CoBde da: Flora doa Lnaladia.
Liaboa 1880. 8«.
— Damoathaaea: A ora^ da coro* venSo
do origbwl Qrega ptaeadlda da am eetudo iobra a
ci?iBc8o da Greela por J. M. Latino Goelbo. 8e-
«mäda edi<;ri». Lisljon 1880. 8«.
— Harr«» Ar»ii a. lliego de: Vida e viagens
da Fcraao de Magalliue«. Lisboa 1881. 8".
nUaMpUiOtl SooMtir ia pMibriJga. Tnuw-
aetiaBb Vol. T, Ft 8; VI. Pte. 9, 8; Vn, Pd. 1, 9;
Vni, Pts. 1. 2. Cambridgp 1835- 44. 4».
— Procpi'dinKs, V(,!. I, II, 1. 2. 4, 7—17;
ni. :i: IV. t'.imhriilL'i- isü^ l.-'Sl S*.
Botanical Society in Edinburgh. Trnusactinns.
Vol. 1, l't. 3; III, Vta. 1, 2, 3; IV, Pts. 1. 2. :i ;
V, Pta. 1, 2, 3; VUI. PU. 1, 2, 3; XI. Pt. 3; XU,
Pt. 3; Xtn. Pt 9. Edbibnrgb 1841—78. 8«.
-- Annual rcporta aad Praeeadlaga 8/7/8. Edin-
burgh 18 u. 8».
Falconer, Hngh aml Cantley, P. T.: Fauna an-
tiqua Sivaleiui«. Illu.«trAtions Pta. I — IX. I»ndon 1845
— 49. Fol. — Deocription of the pUte.-) by Ilugb
Falooaer, «iBtad bj Cbarlea Marohiaon. Loadoa
1868. 8*. IsA,}
Acad. des Sciences, Beiles 'Lettrei et Arts de
Lyon. JI('in<ni CS. Claii.'^ de« Science*. Tom. Ii, V, VI.
Lyon i8[>2-nt;. ö'. - Table daa autiiree de 1848
k 1881. I'.von 1882. S«.
Tom. XXV. Lyon 1881—89. 8». —
Aadr<, : Pliiieji et nriges de Tann^e 1879 - •'«i y T -L.
— Loearü.A.: Catalugue des raolluiwiucs rivaiit^ ti rr»tres
et aqu8ti(|ues du «lepartemetit de V.Kin. )> I — 1,'jJ —
1 1 f.' r 11 iijjo!.: I!a|ijirirt nur K-» traniux dr M l>tliirr
p. löa — 1G4. — (iounard. F.: Note sur Texisteni-e d'uae
cqÄce aeafeHa. talhneortiMte. »MB—ITS.— AlUgrot:
8nr riHKiHue CUae. > IIS— Ua — Id.: Dtitittf d«a p4-
viedaa dam le calcal dm 4e^aae de aelaa BMottmatanr
lea aacleu biatoriniL p. 189-989. — OonBard,F.; Heta
Digitized by Google
80t
»ur rnxiätt'iH,' k\c l".V|Mtiti' duii! Ii"* Festinatilcs du L\ m-
nai». ]!. — — Lnoaril. A.: Ktieuti«- Mul&<iut. sa
— CImm Af» I/cttrp». Tom. I V. Lyon
1861—57. 8''. ''-II XX l.y. 11 \HHl -^12^ "ft".
8oe. d'A^icoItore de Lyon. Aatuilca. 2. Si-riu.
Tom. in, IV. V. 1850 r>;! 8 ■
5. S^ric. T.jtii III. Lyon IfiSL H». _
LoCftrd^A.; NonvHle* it> lien In s siir li-^ «rgilcs lui iistn-s
des torrains inintTnaircs (Iii i-iiviri>iis dt- Lyon. p. 7—
- l'üi.ii; :i Uli . y. : \.' Kui alyptw, niltiirfl forfs)ii'-ri^ et
aes apiilkaliinui iudustrivlk-s. p. 99— 78. — Fontaiiiies,
IMuiMwe d'ttqitoM Mavallea des temina tntiaim du bat»
sin dn RMne H da RousIDod. p. 79—80. — Andrd. Ck:
Etudes Sur leg oraj^fs k grtlv du d^narlanient dn RfaAM,
Iftiü a 187» |i. 81— »fi — id.: Hirherdies mr le cUnal
du Lviiiiri^iis. p. »7 142 Siiiiit-( yr. F. et Chanellc.
r ; I.i' i'il /■^:lUhl i't Iii tii'vri' de hi:t i'licz li'S fi'uit'fleit «Ic
«o» ttiiiiiiaux dumesliques. i», U3— 17ü. — Kuutauui-a. F. :
DiMMtM d'MpteM noufdlM das tcmfan MrlwiiiM dn hui-
■ki ouniiaaB erduRomam. |k, 177— 188. — Loeard, A.:
Btodes 8ur Its rariaHona malacoloiriquet de la partie een-
tnle dn basiin dn lUiAne. p 1R9— 748. — Cornerin. Ch.:
Konveaiix ca-i ile didactvlie rliez clu rul H infcrjiri'-t.itiMii
de la jiolydai lylic des t'nuides cii i |. 7lli —
Uobin: Hur li>» apjtamU ä ruclaiM lii iiii iil iii&Ulli s uux
nnt dt P«Tra( la- et de la OuiUotivrc. p. 78B— 801. —
Crölai: AiH>ri;ii K^'n^ral «nr lea rffela du aulfure de car-
b«ne dans m<t Mxriuldfs du Midi et du 8ud-Oufst. |i. S06
—82«. - Kuiitannos. F.: Los lerroina tertiaires du bat-
«in de Crest. p. ftJ7— liNi«. — ('»rnctiii.ni ; rtot umcntii
n^latif^ k Iii <liphli.'rii- di's volaillM. p. 1072. —
Ai liiinR, ( orni'vin «t Thomasi: lici lipn lic» exiK-ri-
incntales sur rinnrnUiliilil^ du charban syinptuinatiquo pt
»nr la postibi it4^< de ronfi-rer rimmunil^ par intK'iilaiiuii
intraTeineuK. p. 1073— 1078^ — Cliaiiire. K,: Recbwhe»
palteet]lllolagi<|ue* dans la Rnsaiu m^idioualc. au Caticas«
M an Crin^'O. p. Ifl7!»— höh. — Mirliaiid: SuU- >iir les
dfrivationa di^ SDiin-i-« pnur l'aliiu<'iilati»ii il - mIIi-<> au
polnt de Tue admiuistrutit in ii?al p llif.i llio. —
Ilusuzeau: llappurt do la c oiiimisiinii di-s s'iii-i siir se*
oii^ratioiM de raiiu^f p. IUI— 1158. — Leiter: 1.«
Kaniia, an asplohatiaa ndiwtrialle. p. IIW— 1171. —
lagtnd: l4t mar Sahaifeiine. p. 117S—19S3,
Oohsab, A. : Jlm-buln cartpHon ^\\Vi\!r. Si ji.- \!i7..
Rineokar, Frani t. : Iteiträge zur l'.-iyi lijatrif und
Naurolü|i,'ic. Uorlin 1882. 8».
PMUM, OwMr: Ueognoatiache Besehraibttiig von
W'«rttmlwig,BadaBU.HidMBiaM«rii. CH»tt«ttril88S.8*.
B«tt,Clrt>tdwt Dnrchltalim p. Grieebanland
nacb dem LeiVgen l^nde. Bd. L Ifeidelberf; 1882. 8".
Weiu, Ch E. ; Die Stcinkolilin fiilirciuli-n.'v-hirliti'n
bei lialioiistedt am itördlicboii Uarsranda. Sep.-Aln.
Bspporlt dea diUgali n aooRrta de Hallt IS
—14 -AvHI 1882. AsTin 1883. 8*.
Oeinitz, H. B.: SnMtriK WMti H. B. Goin.,
ein ru-~::< r iv> ;:d»^('i>rpion aoa dar StdalnUtiiAirawtMHi
voll Zwil-knu. .Sfj».-Ala.
BtlmllUer. OuttT: EinfQhrung in dl« Theorie
dar ianfowUan Verwandttehaften. Lcipiig 1868. 8*.
liginut: Haina Erfthnu^i fcn lapr-InaUtute
de« HllRem. iintliebtn Ytrtiiia von TMriqgan. Waimar
1882 8«.
Delponte, 0. B.: l'n ricdiitn liolunic.i dA pro-
feMore Filijijm ii<' Kilippi ri'iiiio iiiliniiii a:le
piaute nnto ilui ■■•■ml ll» e»»U ruri-U li in l'i i -ii m l.a
Cbina. Toriuo 1869. 40. — Specinittu driuuidaccnrum
MriMlpinarnm Avguatae TanriminnB. 1677. 4*.
Lcop. XVHL
Oeyler, Hera. Th.: Phytopaläontologio. Kep.-Abs.
BomtmaiUl, J. 0.: Sur la claDsificAtioii dos for-
matiniia atratifiees aucieoneia. Sep.-Abz. — 80! triaa
iiHia ]»ar1" ih m i iiunaie doli' isola di Sariiif.'iia. Sep.-Al«.
Lehmann, Rithard: Ueber «ystematiscko Fürde-
ruiiu wi':^i-nsi'li.iitliobtr iMdtakandt von DanUchland.
B<Tli» Itiüi. 8".
Boyi-Ballot, C. E. P.: Loa chnngemeDta perio-
diqnaa de taapdratan, ddpandants de la natura da
toWI «t de U luna, oda an rapport avte la prootttie
du ttaapa, ddduita d'obaervaüona Ndtrlaadi^ata dt
1729 k 1846. Utrecht 1847. 40. — Marehe aanuelte
du tlu'rmomef ri! et du b.noiui't rc cn N'jfrliiiicl<'. I trerlit
187li — BitrcJencLTd rfp?i.>itcr op ili- »iTki-u vaii
h(?t K. N.-dcrl. Mctoorolugivjli lü-lituii; u,i l,s82.
Utrecht lb82. .l". — lict Uw.jgelijk ev.-nwiolit der
atomon in chemische verhindingcn i'ji d« $;evülgen
diuirvnn. ä«p.>Abx. — Welke in du waarde der hypo*
tbr««, ToigMtt walke aan da verM-ldlkude flemeuten
in iittone aanMoataniiigau aan oonatant atomTolumt,
aan eonalan^ refraolie aeqnivalaQt ans. wordt toagt"
schri-vcn. Simi ■ AI >?
Acad. des Scienoea de Farii Comptcs rendus
hebiloina Jai res des seanccn. 1K82. 1"^ Scincsfrc.
Tomp ;M. Nr. 2H— 25. Pari-i 18S2. 4". - Nr. 23.
Bi-rlln'li>t I't Ilijsvii_\; ^iir ii-i ^"U diiiiliii'a pi'i'pHr''-> par
fusion. p. 14ti7 — 14SKJ. — Miluc-Kdwards. 11.; lUppurt
aar i'«»p6liii»n dn cap Honi. p- 1493— U94. — id.: In-
atrnctiona xoolosiqnoa dcatin^es aux mentbres de la niiasion
dn rap Horn, p 1494—1800. — Liclitenstcin: Lp I'u-
ceroti vrai d« la vijtn* fAphi* r/fi». Sonpidi:. p. ITiflO— liVÖ
— Wolf. C" : llistoirp iIps (■taloii^ du mi'trr. p. liVW— I5()ö
— Uon.'isi IIP 8i| . .1 : Sur li»> nmlp.s piiidiiitos pnr IViiii i'-
auiii d'uu solide ii 1j surtate d'uiif e«ii truiiipidk'. (piand
il y a lieii dp tpuir couiptr den deux courdotUH'e^ liorlzmi-
liilM. y. 15(ö -lü4iy. Troost. L-: Sur la temp^mturr
d'vbullition du lelciiium. p. 1503 — 1310. — Violle.J.: Sur
un calorini^lre )iar retroiduDement. p. 1510 — 1513. —
Thoulpt PI Lasarde: rii-tpriniiiutioii des dialptu-n sppci-
tique.s dp petitps ipiantilps lir sülistiimcs p. 1512 — l.'iH.--
Cri'vsi. K : Sur 1111 imiivc! )iy_'riiiii''ln- ä i-iuidpii-iatiim.
p- MM — l.MiJ. - Uauult. 1 M I.i'i cl.' * i;:-._;ition dps
aolutiuris KKiiicuapj de» ntaiicre» or»aiiiiiup.H. p. 1517 — 1519.
— Joabart. J.t MMuHie paar la düenataaiim da FokM.
p. 1519— loai. — Toainiaai, D.: De llnlnanea de ftlee-
trodf p'iiitivp dp la fUe mt aon traTail irhimique. ■>. I.'UI
—152:1. -- .\ndrd, 6.: Sur leg oxyrhlomrei dp zinc.
11. I.V24- 1.52ii — Colson. .\.: .^rtinn du sulfurp dp oar-
lioTn' sur Ic siliciuiii p. l.'>2lj - 1.'i2S. - ( li'ii'. I', T.: Nutr
pnUiuiinaire mx le didyme. p. 15Jä — l&äu. — Caxeneuve,
p.: Sur na newnM «aapihnaaMMUari. pbMSO— Ui& —
Bdchanp, A.: Sur tat ftmenlatiom apaabtato dca na»
tii-rps anmialca. p. ltS9 — 1696. — Ranvier. L.: l>e la
iitHr dui^le PlISSO— IS89. — Daiiillo; Kssai expMncaia]
dp liK alisation anatomiipie des ("vmptiimps du drlire toxinue
che/, le cliii'ii p l."iM^>— 1.'>4-: .Ni M. Kf.^:»!, H : Sur
un poiut de la tlievrie iiutlRiiiutiipir den ulFets du jvu de
billanl. p. 1648—1061. — Hertbelot ot llosray: Carae-
ti'res et rAle de« aeli duublcg furm^« luir fiiajo«. p. 1651
— 1557. — lierthelot: Iiemarq[aaa Sur remploi licaeeaplta
zinr-rliarlK)n dnii« l'plortrolyiie. p. IB67. — Sainle-Clalrf
Dcvillo Pt l)obrii>. II.- NotP sur iiucl'pu's alliasrrs px-
ploeifs du zinr et di>i niptaiix du iilatin«'. p. irM7— 1 'iiili —
Loewy: I'roKrammp di> iravaux astriiuiiiiiiqup.s ä piTi i lurr
par raxppditlun »ciputitiiiup ouvuvpp uu p^'de iiud. p. Iä<>l
— I66S. — M o Ii r ll p z : Observation <lu pa-ssa^p d<' Vi'-iiiUi
an rap lliini. p. iri«Kt— 1664. — Blanckard, R.; Iiiatme-
tiona destini'cs uux uaturatiitea de ia miaaion du eap Horn
nonr la lecberdie dca anjaiaiii aur to Tcrre de Fta et tat
Dat adjaonlai. p. 1681— 16M. — Dackartrt: Inatnietiena
33a
Digitized by Google
202
ponr 1a mnsioii au cap Horn. p. 1S67. — Daubrüe et
De« Cloiieaux: Instructions uftfolo^iqiir» d«stin4i!s aux
mcmbtct de l'expöditioa du cap Horn. p. KMiT—lSöäL —
ABKot, A.: Pmgramme des olMervations ii]f?t)k>roln)(ii)nes
et maenelüiue« k efferttier dans roxiMklitioti «In i-ap Horn,
p. 1.5t>H— 1578. — Uijroiiriliiii, K ; < ilisi natimis iliü pla-
nete» (221), (223), i2a4) et iIp I.-» omifto >i 1HS'> i\Vdl!»l.
fütaa l*ObHrvatoire de Pari:« e<iiiiituriu.l ilc lu tonr de
l'Oantl. p. IS7»— 1681. — Uaypt: Observatiooa de la co-
m^tc S\f\U, faitps all cerrle möridien de 7 pourei \0", 189)
de l'Oli«crvatutr« de liurdraux. p. l&fll. — Gonucssiat;
ObscTTiitioii-, <\p la conipte « 1882 iWelU'. faile« a»ec
lVi|>iat(iniil lirninii r tiv <> |ioucea (()"". 1(32), il rOI>si-r>»toirc
de Lyon iloiu-ituili': i>'i !!>.■ 46«, 83; latitüde: 4ß" 41' lÜ^ON.J
p. 1581 — l/SRH. — Vaiii ci-k, .1. S,: Sur Uli mode de trau»-
tumiation dvs ligurcs duiia l'<l«p«cc. p. 1683— 1680. —
Depres, M.: Sur la loi Humit laqoeUe raiie I» Uwe»
AeeirtHBotrice d'nne taacUne ina«ii<to-eleetrii|D« en (SmuUm
de la rvsistaniro du rirruit cxtörieur. JJ. 1688—1589. —
Iii r hat. K. H Bloiidlot, K. : O^riUntions du plan in
polaristiinii pnr In iltkliarje d'imc b»tt«ri«. p. 1690 — 1592.
— l'ittL-. A.: llOn.in(H.r<;iiijn ii--s seis par le« mati^res en
fu»i(iu. p. 1&U2— 1^. — Bauliigny, H.: Actiou de la
efaaltur tnr une aaimtkm da «nUMa aam de aiekel «n pr^
•ton de n^dimhe nilftiri ik 1680—1818. — 0«iitier,
A. «t Ettrd, A.: Sur Ic radranisme de la fcnneniation
paMUe «t mr lea alcaloidos qui en renitent p. Ifi98— 1601.
— Bdebamp. A.: Dp I'iK linn iliVoiiipoKiuit«' fjue rertaino«
natMma Or^unistcs i-.xcrci'nt sur \'l-3u iixyifenic. p. lUU
-16IM. — Uibier, P.: l>e l'aptitude coiamunMaee aux
k Hag IMd 4 conmetar la «liaii>n jmt l'dldnp
Redet: Le
am de
tempdratnre. p. lOOft— 1M&
minie de fabsorption de« virtii varie-t-U ave« la na-
dee phdrs? p. 1006— 1608. — Torcape). .\.t Sur lea
allnvinnB sous - liasaltiqnes dp.i ('uimiia (.•VrrliVlici. p lOOO
— ItilO — I riine, G. Pt l'r<Mii,l,iii. A, 'Ii' .Msaissf-
meot prubublc des eaux couruntes dauü Ip hasüiti ilr U
Seiiie jNndaBt l'dtd et tVHitoiaiie de 1882. p. ißii itiiH. —
Hr. 9d. Jftmia et Haneuvricr, G.: Sur lo courunt de
tdtdian de l'ans Aactriqae. p. 1616— iäi!>. — »ertbelat:
Sur In dtplacraenli nfriproques di-s (orpB halui;«'ni-s et
sur lea f ompnais seoondnirps ipii y prt'dJi'iit p KU'J— 1625.
— Leroq de Boisba ii<l ran ; Sppar.iiiuii i i iralliuin.
p. I6a5--ie2t>. — Tbullon: Eclipbo tütali- ..It- si.lpil. ub-
aervec k SouliaK (hautp K^ryptu 1p 17 mai 1sm2 p 1030
—1636. — Trepied: Krliji'sc totale du 17 niai. u. 1636
—1642. — Puiaeiix, .\.: Sur l'öclipi« du 17 mai 1883.
p. I64S— 1644. — Uarboiix.O.: Sur une ^qoation lintelre.
]i. 164.^ — Ifi'IR. — B im » sinesij . .1: l.vi deplaciment«
iluVnlriiiin tit de pctitcs dilulatitins mi i niKipiisatioiis i|iip|-
n>n(|UP4 ]ir(KliiitPH, ilans tnut milicii liunKifiPrip Pt isutrnpo
ind^-fini. i>oril r;il<-ulab|ps a la niunit'TP cl'iinc attraitiuii
newtoiiirrinp. p. 1648 — lUölL — MUotz, .\. et Aubin,E.:
Hur \p do&a^ de Padde eubonhiue de fair * diectaer an
cap Horn. p. 1661. — Renard, A.: Sur lei pradnft* de
bl distilLatiun de la cotnjiliaDC^ 108^1653. -Ut^cbamp:
Sur Irs microK) mas cumme caMM de la decompositlon de
l'eaii ijxypenec par Icb tissus des aniniaux et dpn vpp<'t)uix.
lt. Itiöa — lH54i. — Hrarac, Ch.: Sur diverses prupriitps iki
['aride cranbydriiiuc. p. 1666—1667. — Kici iardi, L.:
Oompoaiüna diiiaime aea difciaca couehca d'im eonrant de
Unre de rEtoa. p. 1657—18681. — Mennier, 8.: D^rmi-
iiation lltholoiniuc de fai m^tdorite d'EMbervilie, Kniniet
Coiiiily. Jowa (tu mai 1879). p. 166»— 1661. — Roule,L.:
Sur la briiiii Lii' et l'uppareil eirculatoirp de la l'iuuit inte-
irfl«<i7(s. p. \i'A'>2 — H»6fi. — Hi( liPl. eil ( -mj iir iiM ii (|ps
rhlorure« alialln» sous Ic rappi.irt du pünv.ur tiixii|uc ou
de la daee mortelle minimum. p. lGli5— lfi67.
1882. V Seniestre. Tome 95. Nr. 1
— 10. Paris 188t. 4». — .Nr. 1. .laniin et Manou-
Trier, (< ■. Sur les npparence» de Türe i5le<'triipio dans la
raiK'ur du «uHnre de ■ arbiine. p. 6 — 7. — Uertliplut; Sur
l'«ectrolyiie de i'eau oxygi'nen. p. 8— II. id : Sur la
force dieciromotrice dW couple zinc-cbarbon. p. 11 — 1.1. —
Xarey: Analyse du mecaniaroe de la locorootioa au niuyen
dViM eifie vkatgu plioMgcqiiütMB
lafime ptoqne et repcdaeatant lea phasea anccenivea du
mouTeroent p. 14 — 16. — Oyld^n, H.: Sur la «econde
euniile de Paoiide 1784. p. 16—17. — Lecoq de linii-
baudran: Snr la dt^romporition du protoehUiriire de jral-
liuin par l'eau. p 18. Ha>pm. 'i : Sur le mecaiüsme
iIp Tarret ii''s l.i-im'rrliaL'u-.s. \<. H— Jl. — Bruno, K. de;
Sur une nouvollc Serie ilaii» le» foiic iions elliptiqiie». p. 22
-23. - Poincarä, H.: Sur Ic« transceudantes entivres.
p. 2J— 28. — Vieille, f>. de: Hecherehes sur l'emplni dea
auUMnnetrea k dcnscmeDt ponr U mesure de« prcssloiia
ddvdopptea par lea substances explosifca. p. 36 — 29. —
Gu^ibhard. A.: Sur I« theoric de.s fia'ires Aiui|i<)tPinieIIei
obtpniie.H par la nietbüdc liln trinhiniiipie. i>. — —
Tri.iosl.L.; Determination dp.s ileii.sites dp \iijii'ur ilaii«
lica Ijallons de Tcrre k la tetiii>pratiirp d'eln.liiu .ii •■•jlc-
uiuuL p. 30 — 33. — Cleve, P. T.: Ijuul<^ue& reiuarques sur
le ditaM. P.M. — Baubigav.H.: Actum de l'bydnftee
anUtai« Mir la eUonm de ntwel. p. S4— 96. — Etard:
Sur risomWc de« sulfites cuivreiix. p. 36 — 38. — Laur. P.:
De la reduction de rert^iins nüiiPiais il'argeiit par l'hydro-
gtw et Iii voie humide, p. 38 -39. — Uuusseau, (i.:
.Vitiun du clilprulurme »iir le ^-naphtok p. .'Jri — 41. —
Witz, U. et Üamond, F.: lutroductkn daiw riuduttrie
dn Tanadiom «Ktnit dea aeoria» Nah— da OMmet. p. dS
—44. — Dareata: Bor m anoatalfe de focU. p. 44—46.
— Roule. L.: Snr Phittolo^e de la CVona «nfof/na/i«.
p. 4fi— 47. — Schneider: Sur le däreloppemcnt des Gr^-
nariiies et (Vcidies. p. 47—48 — l'ean et Baldy: Do
Temploi de l'eau oxvg^uee en cliiniri^if. p i'.i — jl. - See,
U. et Roi-hefontuiii e: Kecbercbes »ur un iiouvcau inedi-
caiaent cardia<|ue; prupriiHeS pIl^elflglailBi da CiHK'a//(i riu
maUdiM (Mui^uet de mai). p. 61-44. — Sr.% Oyldön. H.:
Sur IVquation difiVrmitielle fui donne immMiateinent bt sv-
lution du prubleine des trow rorpa Juaqu'aux c^uantitea de
dpuxieme ordre inclimivemPiit. p. .V)— .58. — Caillplet, L.
et Kiinlet: Sur iliv.r^ livir.itpa ipii »e tViriiient par la
prcsviyn et la ileteiilp. p. 58—61. — Perrier, E,: Nute
8ur ht Bri.siiii;a. i>. Gl— 69. — Daitre: Kccbcrdics nur
Ic» lois de ractivite du cotm. p. 69— «8. — Brame, Cb.:
.4cDd iadiiratajgdiifaaliti. contagieux, arant puur origine
nn acn< vaHonnraie ou varioli-ide. p, 66 — 68 - Dar-
biinx.G.: Sur une 6quation linraire aux derives partielle«,
p fi!)— 72. — l.iiidemaun. I' : Sur > rapport de la cir-
conlV-renec au diaiiiMrc et nur los luauritlmies uepericns des
iionibres camaiensurables ou de.s irratiuiiiielleH aiKeliri>(UCS.
p. 72—74. — Tannery, J.: lieclitieatiou k une cuinmuui-
catbn aatMaan aar na iaMpalaa enldtiannea. p. 76. —
Hnrlon. A.: Sur las eomUrioM d'aefaromatime dam lea
SbAunnM^nes d'interference. p 75—7". - Repnard. I'. ;
ppareil pemieltant il'onre({istrcr sous (onne de ioiiil>p
cnntiiiue le dpRapenient cm l'absorption des aax. et eii par-
titiilier leiix ijiii rpsiilteat des pbenuuieiies de fermentation
et do rospiratiun. p. 77—80. — Tommaai, 1).: lUponse
k Sl. ltotbelot,.«B aajet d'nne ante iatitaW: «Bar la tuet
diectioeäolriea d'nn eonile cbc-cbarboii*. p. 81—89. —
Gorf eu, A,: Sur laa ada barique« demanganete. p. 82—84.
— Orimaux, E.: Aclien du brume nur la ipiinoleine et
la Pyridine, p. 85—87. — Leidie, E.: Kecherrhea snr Ics
roiii'lips i|p sniubilitö daiia rean de« diiTercnte» tarie(i'<i
d'aride Utrique. p. 87— 90l — Ucckol, E., Moursou, J.
et SchlaKdenhauffea, F.: Bedwrchea ootaidQuea, cbi-
miqiie« et th^apentiqnea inr lett globoUbrea. p. M^eS. IM
— 198. — Hcnniuger. A.: Sur la pn<3pnco d'un glyGal
dann le vin. p. 9t — 06. — Charpentier, A.: Sur la dur*«
de la perteptifm luiiiiiienne daiis la visioii clirprle pt daus
la visinn inilirertp, y. 'H". i>!>, - Vanlar. C : l'p la rci;^
iM^ratlcm des nertB pi ripbtJiiquea par le procetie <ie la su-
ture tubulaire. p. 99—101. — Denb«, J.: Hcibercbes ex-
lierimentalrs sur la cuntraetiliti de l'ntArus sous riiitliienco
de» pxcilalinns direetes. p. 102 — lOB. — .\i1laud: AiuilyNCS
d'eanx de rislbme de Paiwiiia. ji. 104— UHi. — Kuebs, E.:
Siir li'Ä liassins houillers du 1 ouff - Kiiii;. p. 107 — Il'J. —
Nr. :i KaiipiTt ^iir im Mpiiiiiire dp M. l'h. (iillu-rt. sur
divprs iirnukiiies de niuiivenient relalif. p III llti. —
Kailau, iL: Sur un point de U theorie des perturhations.
p. 117—119. — Kouget, Cb.: Ubsermiona astronomiques
aaae aieiwea d'anglaa^ p. 120 — 138. — fioaaaiaea«, J.:
Digitized by Google
208
Sur le dioc d'une plaque tlaatiqiie. sappoB^ ind^finio tn
lotiKucur et pii larKcur, par im solide ijui vicnt la lieurtcr
p^'rfieiMiirHUirentrnt eii un de tes poliits et qui lui rette
uiiL p. 123 — 126. — Masrarl: Sur les variations de la
pesanteur. p. 126 — 128. — MrUen»: Sur kn paraloiinerres.
p. 128- 129. — Korcrnud, de: Sur I'hydrale d'hydroRi-iie
sulfiire. p. 121L — Sarran et Vieille: Herlierrlie» »ur
remploi des mannm^tres i\ ^rrasnneiit pour la niesure des
pression« di^clopp^cs par Ics substances explosives, p. Lkl
— 192. — Vieille: Sur les» degriv de nithfit-ation limitea
de la relliilose. it. 132-135. — Troost, L.: Inflneucc de
la rumprossitilite des elvinentü, snr la roinpre:<:sibilite des
coin|M>se« dans lesgueU il« entrent. y. 185— 137. — Kinrd.
A.: Sur Im derive» de» sulliles ruivrenx. p. IS" — 140. —
Chapotpaut. P.: Sur le «ui' iraslriqne. p 140—141. -
Kenard, A.: Sur lei pruduits de la diatillation de la ro-
lopbane. p. 141 — 142. — llaller. A.: Sur one nouTelto
daaae de compoaA» ryan^s k rt^artirm «cide. p. 142-145 —
Lf Bon.tt.: Sur detix nouveaux antiseptiques: le glj-cero-
borate de raicinm et le glj-c^rnborate de smiiiiin. |i li2
— 146. — rarr#. K.: Sur le» <'uuditi<tns iiHlustrielles d'mie
•pplit'atiuii du froid k la drstrurtioo des K'-nnes de jiara-
Btei, dans les riande» destiii^es i raliinciitatiuii. |>. Iii
—148. — ("barpen tier. A.: Sur la nsiliilit^ de» poiiits
lumineiix. p. 148 — 160. — Nr. i, lierthelnt et Vieille:
Noavelles rerheri-he» »ur la prvpagation de» pbönuin^iie«
explosif» dun» les gaz. p. lAl— 157. — Leroq de Uoii-
baudraii: Si-paratinn du ii^liiuni. p. 157—101). — Dastre
et Mo rat: De» nerfs s}nipatbi((uc» diUtateur» des vai&M.«ux
de la bunchc et des livres. p. 161 — 163. — Kolin: Theorie
du mouvenient diume de Taxe du monde. p. 169—164 —
Tacrbiili, P.: Observations des tat'bes et des farules so-
lairea. faiteg k l'tibaervatoire royal du OiII^ko rttinain. pcfn-
dant le preinier semestrc de 1«82. |>. 165—168. — Ilicco.
A.: Latitude« des grou|ie8 de tarfae« solaircs eo 1881. p. Ifil
—168. — Hall. A,: Sur l'urbile de Japhel. p. 168—171.—
/enger. i'Ait. V.: Solution rapide du probleine de Kqiler.
p. 171—174. — Toromasi, D.: Sur le Irai'ail rbimique
produit par la pile. p 174—177. — Krouchkoll: Sur bi
Variation du frottcment produite par la )>nlarisation vollalque,
p. 177—178. — Salet. (i.; Sur rainplitude des vibrationa
t«!|epboniquea. p. 178—179. — Sarrauot Vieille: Ue-
clitTcbe» »ur Temploi de» manctmhrcs k (5cr«Henient pour la
inesnre Ae» pression» d^veloppees par le» »ubstanres cx|>l<>-
sive». p. 180—182. — Miron et Kruncau: Krproduclion
de la caldte et de la «rilliirite. p. 182—188. — Dcmarfay,
K.: Sur la yapcirisatinn des in^tanx dans le vide. p. XiSi
— 186. — Girard. A.: Sur le du»«j(e de» inati^rcs astriu-
gente* des vin«, p. 185—187. — Kaoult. K. M.: Loj de
rongelation des »ulutions benz^niqucs dea sulistaiice» neiitres.
p. 187— 189. — Arloing. Corncvin et Tliomas: Moven
de ('oiifercr artiticicllpniciit riromunite contro le rliartton
symplomatiiiue ou liarterien aver du rini» atleitu<f. p. Ifg)
—191. — Maiipa». K.: Sur le JjfherhiliMta, rhuopode
d*eau douce nidtinurlee. p. 191 — 194, — Zeiller: Sur la
Höre fossile de» rliarbon» du ToiiK-King. p. 194 — 1!W. —
Nr. ö. Dertbelat et Vieille: Sur la periode dV-tat va-
riable qui pr^ct-de le r^Kiini- de detonatiun et »ur Ii'» con-
ililion» dYtabli»»cnieut de l'onde explosive, ji. 1!K)— 200 —
Zenger. Cb. V.: Note additionnelle »ur la »oliilinn rapide
du Probleme de Kepler p. 207-2118. — id.: Table» auxi-
liaires pour ealculer rauomalie vraie deji jibinete». p. 21B
— 210.— Machai, V.: Sur quelques tb^ori'mr» dVlerthriti,
demontres d'unr maiiiiTe inrxarte dans les ouvrage» dirlar-
tiquM. p. 210 — 212. — Seberl et lliiKoniot: Sur lo»
vibrations longitutlinales des barre» <''la»tiqaps doiit les ex-
tr^init^ sollt aoiimises ä des efforts quelrnnqiies. p.
—215. — Fonssereau, (I.: Sur la resislam-e ^lectrique
du vcrre aux ba«»«» temii^-rature». p. 216— 218. — Neyre-
neuf: Sur IWoulement du son dan» les luyaux. p.21H-221.
— Chroualchoff. P.: Sur 1« rhaleur'de dissolution de
«Hclque» in^lange«. p 221—223. — Mauren»'. K J.: Sur
1 arlion de ranimoniaqiie et de l'uxyde de cnivre. ji. 238
— 227. — (iirard. A.; Sur la roniposition do» vin« de
marr. p. 227— 282. — Rousseau, (■.: Sur les elher« du
glytol: (-MH"»)«. p.292-m — Hiiller, A. et Held, A.:
Pre|>aration de l'^tber aoitylryanacvtiqiie et de quelquex-una
de SM ddrives mi-talliauea. p. 236 — 237. — Bosenaticbl
A. et derber. M. : Snr I«« roiiditinna de formaiion des
rvsaidline». p. 238 — 339. — G uppeUchueder. F.: Sur
im nouvel emploi de IVlectrolyse dans la teinturc et dan«
l'iinpreMion. p. 239 — 241. — Mensrhutkin. N.: Sur la
formation et la docomposition de rac^lamlidc. p. 241 — 246.
— Kenard, A. : Sur les produita de la dlatiUation de la
culopbaDC. n. 345—247. — Giard. A.: Sur le Crenolhrir
KMtuana i itabcnborst i , cause de Tinfection des eaux de
Lille p. 247—2411. - Vignal. W.: Struoture du sjrst^mc
iier>'cux du mollasquea. p.249— 351. — Jourdan. i..: Sur
les Organe» sexuela mUes et les organea de Curier des
bolotfaurie». p. 252— 254. - Darestre: Kerlierrhes snr la
Sirodaction des monslrea. dans l'oeuf de la poulo, par l'effet
e rincuUation tardive. p. 264— 21Mi. — Boue hon- Hran-
dely: Do la scxualitt' cbez l'buitre ordinairc et rbez riiultrv
porlugaise. K^rondation artiticiello de l'huitre portiigaise.
p. 256-359. — Lc Bon. G.: Sur le» propriift^.» des anti-
sc]>tlqucs et des produit» volatils de la putrefartion. p. 259
—260. — Rousseau, J.: Sur une Observation d'^clair»
diffus. p.a62. — Nr.fi. Wurtz.A.; Recberflie» »ur l'nction
de la rtilorliydrine etkvUnique snr le» bases pvhdique» et
Mir la quiuöK'ine, p. il63- -267. — Marey: Kroploi de b
Photographie pour diHemiiner la tr^et-toirc de» corp» cii
inonTement , avec lenrs vitessea k cbaqne instant et leurs
ttoxitioiui relaiivca. p 267—270. — Vulpiau: Sur la »enai-
ubt^ des lobe» cer^braux chex les mammif eres. p. 370- -374.
— Radau. R.: Remanme» concemant le probleme de Kepler,
p. 274 — 276. — Tarcliini, P. : Ubservatiuii» de» prolub^-
raiiccs, des facule« et des tarbes solaircs, faitcs k l'Obsor-
vatoire roval du Collige romain, pcndant le premier »e-
inestre 1882. p. 276—278. — Seberl et Huguniot: Sur
les Vibration» longltudinales dea liarres älastiques dont les
exin^init^B sout »ouinis«« k dea elTort» qiielronque«. p. 278
— 281. -■ Aniagat, K. IL; Sur l'elasticitv de» gaze» rare-
lies p. 281—284. — Wroblewski, .S: Sur l'intluence de
la quantitä du gaz dissous (Uns uu liquide »ur »a lensioii
supcrürielle. p. 284 —287. — ToDimaai. D.: ßelations nu-
meriques entrc los donn6cs thcrmiiiues. p. 287 — 290. —
D'Arsoiival. A.: Rerherclies »ur lc teluphone. p. 290— 292.
— TrooBt, L.: Sur ri'<|uivaleiit de» iodure« de phoaphoro.
p. 203 — 205. — Joannis: Liuüeur de forination de» prin-
i'ipaux conipo«<» jialladeiix p. 295 — 297. — Coninck. de:
Sur loa bases pyridiqiic» d^rivc» de la bnicine. p. 2Sä. —
Wecker. L. de: L'uphtbalmic puruUmto fartice produite
par la liaiK- k regli»»e ou le jequirily du BresiL p. 299— 300.
— Pirtet, A.: Hcirlierrbcs »ur bi 'quinol^iiie et sur la In-
tldinc. p 8O0--8««. — Dastre et Morat: Les nerf» va»o-
dilatatouni de lureillr. p. 303—305. — I.egoui». S.: Rc-
cherrlie« »ur le panrr^a» de» rycloatumc». et sur le foie
denue de canal oxcrrteur du Petroinyion moiinu». p. 3Uü
-3<W. — Vesque, J.: übserratiun direrte du monveiiieiit
de l'eau dans le« vaisseaux de» pbiutos. u. 806 - 310. —
Musset, Ob.: Existenfe simultan^ des neiirs et de» in-
»ccte» »ur les montagne» du Daupbiixf. p. 310 — 811. —
Nr. L Faye: Note «ur I» th^orie des cydono». p. 312— 318.
Boussingault: .Sur Tapparltinn du manjganese k 1«
»orÄii'e de« rnches. p. 318 — 824. — Bergeron, J.: Ke-
rherrlies exfi^riinciitale« sur le inodc de ibrmation de» i-ra-
tirrc» de la lune. p. 834 — 327. — Roxf, U.: Des termes
il rourte p^riude dans lo monvenient do rutation de la terre.
p. 327—330. — Fftliitel, G.: Sur bi giiirison du diabetc
»ncre p. 330 — 331. — Üeoffruy. ÜJ Sur un nnnvean
prorede d'lsulement de« Iiis eJertri<iues. p. 331 -332 -
Henry, P.: Df'couverte d'ujie petitc plaiiete arobscnatoln-
de I'ari». p. 332. — Wolf. C; l)v»<:riplion de l'ainas de
recreviasc et mcture» inicroraitlriques de» position» relative»
de» prinripalea etoiles qui le romposent. p. 333 — 835 —
Mittag-Loffler. G.: Sur la thcorie de» funi-tions iini-
formes d'une variable, p. 3.15— 3.H6. — Ura»Bienne. K.:
Mi'-thoilc generale pour la »oliitlun de» problenies relatifs
aux axe» ]iriiu°i|uiux et aux luomeuts d'inertie. p. 337-;-.H38.
— Stöbert et liugooiot: Sur le» vibrations lougitudiuale»
des barre» elastiquea dont le« cxtn-mitiH «ont »»iimiscs k
de« efforU quelrouqiie«, p. 338 — .H40. — Derharme. C:
Ex|K-rienres hydrodynamiqucs. p. 840 — 342, 397 — 388. —
Wroblewski. S.:'Sur la tenaion supcrtidelle de quelques
28a*
204
liauidrs au runlact de l'addo i-arboniqiie. |>. 342 — 343. —
Filhol. K. et Senclcrens: Sur qut-lqncs arsiiumti-ü ni-utrcs
au tourncBol. p. 343—344, — Marcanu.V.: Kcnnentatioii
de la feoulp. \>. 346— »iV. — Kutiatler, J.: Sur ciiiq pro-
tozottirt'« Parasiten nouvcaux. p. 347— 349. — Moleyro, U:
RerbcrrhR) &ur Ics organeit du toi rbez les inwcics de
l'ordre de» WiniiiHTCs. p. 341) — 352. — Cric. L. ; l'icrro
Belun ot Itt uomcnrlaliirc ninaire. p. 362—363.— l'rillieux,
E.: Sur une nialmlip des betteravc». p. 3/»3— 355. - Ouyüt,
I',: Sur la liduillo du Muarazc, cii Zambi-aii-. p. 3äö— 357.
— Xr. a Saint-Ycnaiil. de: Du rhoc longitudiiial d'iine
barr«^ ^UtHique librc roiitru uiir burre i^lastitiuv d'uutro
mali^* ou d'autrt- vrosM-ur. tixt-o au bouc non heurt^.
|>. 359- 3Cß. — Vulpian: Sur 1» eDVU «««u • moteurü
ftrtidiiit« p«r l'rxritation du scj^ipcnt pmphth'iqne du ncrf
inf^iiaL p. 3«5— 3(i7. — Rous^siiigauU: Sur l'a|>|iiiriiiun
du manganese k la surfate des rochc». p. 3(iö — 373. —
Liebt eh »lein. J.: <jupb)u<M> ubüenatiuns sur Ivs Pbyllo-
xpras d(! la Savoip. p. 373- 875. - Borrelly: ObMT«ati»us
faite« k l'Ob»enaluire de Marseille p. 37(1. — Tatcbioi,
V.: Sur lea t'ruptiuns niiHallique!^ scilairPü, ob»prv t'PS ä Korne
ppiidarit le premicr »cmcstre p. 377 — 37ö. —
Munt'lcboTi'U, D. vaii: De rrlarKisspmeut des raiea
spectrale« de rbydroKene. p. 87Ö~3«1. — Si'bert el Hu-
g Olliott Sur le rhor loiigitudiual d'unc tige elastiqiic tixec
jiar l'unc de ses cxtremitfS. p. 3äl— 384. — Mausion.!'.:
Sur le« quadraturp« et les eubaturea ap|>ru<.'bee«. p. 384
— 3äU. — üiard, A.; Sur un type Myntb^iiquu d'Amielide
{AnojJontrtiK Uirrmannij, ruinmen«al de« iialanoglussu«.
I». 3W»— 391. ~ Kiviere, K: Le gi&emvut quuteriiaire de
BUlanronn. p. 301—393. — Kiceiardi. L.: Comitoiiition
rliimlque de la baiiaiie k differeiitü degri'a de inat4iralii u.
p. 393 — 3itö. — Mer, £. : Des modiliculioiis subies |iar la
strueiure e]«idemiiiiup des teuille» non» diverse» intlueiu-en.
p. 395 — 39):l. - Ciuillpmot. J.: Ubsmatioim »ur im
treinblemeiit de Icrre rosiieiiti 4 Courhey '(.^te-U"Or). p. 39a
— Nr Ii Moucbex: Ob&enrations niirridiviiii«« des pelit«)
Jilanptes el de la eoinele de Well», faitea ä robsmatuire
le I'ari«. pendanl le de<iiieinc IrimMlre de Taunee 1SH2.
p. 403—407. — D'Abbadie: Sur l'indiiiaiiiuu de Tuiguille
aiiuantee. p. 407—409. - Thenard, I'.: (Joiumuiiit'aliun
k propu» du phosphore noir. p.4ü!>— 410. — Lecoq de Bois-
bandran: Separation du gallinnv p. 410— 413. — llenry:
Obtervalion» de» pbinetes (227) el i229) laites ä l'equatoml
oui'Bl du jarüin de roii»ervaloire de I'ari». p. 415— 416, —
Zenker. l"h. V,: Soluliun du problnne de Kepler pour
dea rxieiitririlÄ« i-onsideiables. p. 410— 417, - l'laii u', (•.:
Sur la lurmaticiii des couple» secondaires k Urne» du plomb.
p. 418--420. — Xr. HL Saiul- Venant, de: Solutiou, en
termcs finis et »iiii|de». du problemc du cboe longitudinal,
par Uli rorps nuelcunque. d'iiiie liarre elanlique fixe« k M>n
extremiti' iion beurt^e. p. 423— 427. — Faye: Sur la tigure
des conieles. p.427 — 430 - Lalanue, L.: Sur des trciiube»
obs«rv«K's PI» mer, ä Ktretat. p. 430- 433. — Uesain», P.:
Sur In distribiitiuri de la cluilcur dan» les region» ub»-urea
de Mieelre» M>tairpa. p. 433-- 4311. — l'ietra-Sania. de:
La nf-vre Upholde k Pari». Periuile de IMS k 1»82. p. 43ü
— 439. — L e U u a r a II t d e T r o m e I i n , U. : Coosideraiiou»
Ihrorique» et pratiqucs cur le» pbcHiomene» de l'iiiduction
eleelroniagiiiHiiiup. ji. 439 — 441. — Korab. de: Artion
exen-ee par I heleiiine nur les Itarillua de la tuben-uluve.
u. 441' 443. — Martiueau. L. et ilaniouir: De la
barU^ridle syphilitique. p. 443 — 44(i. — (Jasparis, A. de:
Sur le Probleme de Kepler, p. 446. — Bra»»itiiie. K;
lialaiiee d'u»4'illatloti eniploy^ pour le ralcul des mumeuta
d'inerlie. i>. 446 — 447. — 'Efforoff: Hecherebes »ur le
»perlre d'aunorption de ratinii»|'b6rc tcrreutie. p. 447 — 449.
— C'ardoonet. de: Ktiidc experimentalc de la reftexion
de» raynn.<i artiniqncs: intiiience du pnli speculaire. p. 449
— 451. — Kivifre. Ch.: Sur la loi du relroidisbeincnt.
p. 452— 46;». — Toinma»i; Sur la loi des ronslaules tlier-
miqurs de »ubstitniion. p. 463 — 469. — Dutlllier. E.:
Sur quelques rt^mbiiuiii-iiii» apparteiiaiit au gronpe de» crea-
tinines. p. 45C— 459. — Koebler. R.: Kerherrhe.» «ur
rBji|>arell eireulaloirc des Uursins regulier», p. 459 — 461. —
Vialletun. Ii.: Sur riiinervalion du manteau de quelques
mullusques lamellibraiirbes. p. 401- 403 - Certes: Sur
les paroniie» IntrHliiiaux de I huitre. p. 4ü3 — 405.
Kgl. technifohe Hoehsehnl« in Hannover. PrcK
gniinui t. li. 3. 1882-83. Hannover 1882. 8».
American Jonrnal of Science. Editora Jame»
& E. S. iJana und H. Silliman. Vol. XXIV. Nr.
lilL New Häven 1882. &L — Üutton. C. K.: Ter-
tiary liiitory of llie (iraiid C'aTiun dislrict. p 01—88. —
Ferrel, W.: Kelittive temperaturc» of the two bemispberes
of the earth. p 89—91. — Miebelson. A.: .Mr lliernio-
lueier vhose iiidiculioos are iudepeiident of the barutnetric
pressure, p. SU. — Chaniberlin, T. C: Uearing of some
rereut determination» nti tbe eurrclatioii of tbe ca»tern and
webtei'u terminal muraines. ii. 9J — ÜL — Dana, J. D.:
The Hoad of the Conne<-licut Kiver Valley froin tbe melting
of the ipuiieniury placier. iL Tbe quesiiün as tu the eloa-
tion of Ihc laiid. |i. 98—104. — ifazpu, iL A.: Itetarda-
tiun of the nwxinta «tid luiuinia nf air- pressure at high
»talioiis. p. 105—112 — Jackson, A. \\.: (Jeiienil prin-
dple» of the nonienrlature of Üie niasaive erysialliue roeks.
p. 113-12«. — t'ross.W. and llillebrand, W. F.: The
Diinerals, maiiily zcolites. ocnirring in Uie baaalt of Table
Mountain, iiear «juldeii. Colorado, p. 129— 137. — NIpher,
F. E.: A property of the iscnlrupic cune für a perfert gaa
as dravu upon the iherniodynanilr aurface of iiressure,
%olunie aiid leiiipcrature. p. 138—140. — Sctentinc tnU-lli-
gcuee. p. 141-100.
B. Istituto Veneto di Scienze, Lettere ed Atti
in Venedig. Atti. ä. Serie, Tom. VII. Disp. 1 — 9.
Venezin 1880- 81. 8». — Spica,P.; Inlonio all'azionc
dcir idrogciio nisrenle sui iiilrili. p. 7 — 14. — id.: Sopra
alruiic üostatize alruluidee, rhc furono riu>cnute iiell' org«-
nisnio aniiuale durante la vita. p. 15—40. — Favuro:
(^nni sulla .Biblioteea niatentatie» ilaliana' del prof. P.
Riccardi. p. 47-^04. — Minich. A.: Coinnieinoraziune del
prof. Franreseo Maryolo. p. 09 — 96. — Vcludo.U.: Com-
niniiiraztuiie sopni gli opuM-oli di T^lphy. p. 97—102. —
Tolomci, (i. P.: Sul trrzo tenia syoIIo dal roiigrrsso
^uridirii internazioiiale a Torino iiel jettembre 1880. p sullc
»uo coni-biiu^ioni. ji. 103—133. — Trois. E. F.: Rirerchc
sul .listema liufalico <lei Pleuranettüli. III. p. 139 — 150. —
Bernardi.E.: Le »periciize del rijke giille cxtra-eorrenii.
p. 151 — 188. — Scarpa. ti. e Ualdo, L.: Intom« ad
nna inodilicationc del rorrhettu di KiihnikurflT iSnnto). p. IBÜ
— 190. — Favaro. A.: Galileo Galilei e U ^Dialogu de
C'eero di Konchitti da Uruzenc in perpuosito du la Stella
iiiuiva" p. 195 - 270. — Fuliu. R : Di uiia storia della
spediziune di Carlo VIII. p, 277— 278. — Lorcnzoni. G. :
Suir aiulamento del ppndolo di Frod»ham Nr. IG04, posse-
dulu dal R, Usservuioriu astrotK.niieo di Pudosa, p. 270
— 30B. — Mazzotto: Suite variazioni della l'orza elettro-
inotrice. e della resisKnza interna di uiia roppia iUroelettrica
atti^a. p. 309 — 325. — Trois, F. E.: Coiitribuzioiie allo
studio del sislema iiiifntico dei Telei-stei. p. 333 — 340. —
Bernardi. J,: Di Carlo Buneompngiii e del piibblii-o in-
segiiameuto in ItJilia, p, 341—300. — Favaro, A.: La
J>riip<»»la della longittidine. fall» da (iaiilen (iaiilei alle con-
edcrale proviiide uelgiehc. tratta per la primn volu inie-
gralniente dall' originale nell' An-bivio di Stato all' Aja.
p. 307—39». — Bizio. G.: Sopra il glirogenn iiejjli aiii-
mali invertebrati. p. 399—406. — Bellati, G. B. e Sai--
rardo. P.A.: Sopra ri^onliainenli non filo».sprid, osservati
sulle radid di viti eurupee. ecagiuiiatiinvecedttirAnguilliila
radidrola Greef. in Alano di Piave. p. 465— 468. — Spica,
P. ; Sui »olfui'idi del eimenc. p. 469— 41N). — Martini, T.:
La veloeitk del suono nel eloro. p. 491-503. 039- 04tt —
Canestrini, G.: Osser»'azioni intonio al genere (Samaatu.
V. 511—520. — Ninni. A. P.: Nota suü'Apbya plialerira,
Idindelptii. p. 527 — 532. — Stefani, S. de: II ripustigliu
della Venera, e le »urccssive scojiprte. p. 533 — 530. —
Bcrt'het. G.: Memorie di Giuseppe Pasolini, rareolle da
suo /iglio. p.ö37— 550. — Fanzago.F. : Sulla seerciioue
ventrale del (leoplulu* (iabritUs p. 041— 046. — Fanibri,
P. : Air onorevole Briii. p. 068- 724. — Ziliolto, P.:
Coninieniorazicne del prof. F. Coletli. p. 725 — 740. —
Spica, P.: Sopra un prete»o reageiite, atln a far distiu-
guerc le ptonuune dagli alcaloidi vegctali. p. 741 — 746. —
d by Google
205
Berlflse. A.: >>opra uii nuovo g<>n«re ili ac«ri {laniKsiti
degM insrtti. p. 747 — 762. - Sti-taDi, de: Sopra l'an-
tiro wpnlrreto di Hovolnnp e le rcccoti s<-o[irrte In ipiei
dintonii. p. 763—760. - Favnro. A._: Galileo Galilei e lo
studio dl Uoloinia. p. 761 — 776. — Kresrhi, ii.: (.'rnoo
*nl libro de! sif. T. Galanti .Viait^io airronoiniro in Svlt-
üeru. (kTmunia. OLnnda. Del^o. Ini;hilti'rr*. p. 777— 778. —
Lorenzoni. G.: l.'P(|natoriale Demhowiiki al K <hi.ser\a-
lori" di Tadov«. p. 77!»— 78(t. — Morsolin. Ü.: \ngf(in
inetlito di Vincenzo Sramozzi da Parijri a Venegda. p. 7NI
— flOfi. — Pramnero. A. di: Sairgiu di um K'^wario geo-
i.Tatieo fridlano dal Yl al XIII »ceulo. p 8U7— 820. I(H3
— 1(NS2. — liorrliia. ('■: Kaeilr re)(ola pratira di prern-
nom-ere la reale itortat« dd fontanili. p. 886 — 904. —
Mi nie b. S. H. : fiotuip tultc indacini du eis« intraprrüe
e prospiiuite intnmn alla rioolnlrilita generale tielle er|iin-
zinni alp'briche. p JN* »l». — Vif^na. C: Sul cnntagi4i
dellu pazzia. p.tf26— ti48. — Luaaana. F.: Uuc aulnicrati
i'onteniiK>ra»pi alla jienie del 1630, ed alla prima roliiva-
/ione del mai«. p. !M» -!WÖ. — Cune.strini, G. e lt.:
Niinva Speele del genere (ininaiiuii. p. 1077 — 1()S6. - -
l.orenr.oni . G.; Di una mudifiratiune al rronngrufo di
Fuetis esepiita dal meerunieci G. Carignato. p. 1(187 — lOiXi.
— KegKio.Z. : (jiiadratura di certe are« cirrolari p. 1107
— 1116. — id.: Sulla determinazione del polo di una retta
data, ronsiderazioni di geometria derivata. p. 1117 — 1120.
Ixkstitnt national GenkToU. liulletin. T«nie XXIV.
GeneTe 1882. 8».
ZMlogical Society of London. Tioreeding« l'or
tlie jear 1882 Pt. L Undon 1882. 8«. — Index
1871 — 1880. Ixindon 1882. 8».
Kail. Akad. d. Wiuoiueb. in Wien. Dink-
Schriften. Mathem.-tiaturwiaüpnBehaftl. Clanae. Bd, ü
Wien 1882. 4". — L Abtbeilung. Wip.sner. .1.; l>io
hdiotropiM-lien KrM'lieiniingcn im I'fluiizcnreiclie. 'l'li. II.
p. 1 — 92. — Ktt ingshauiien, C. v.: lieilrage zur F.r-
lorarliung der l'lij^logenie der I'flnuzenart« ii. III— YII.
p, 93 — 1Ö2. — bleindacliner. F.: Ueitrige zur Kenntuina
der Flu&slisehc SmUmerikas. II. p KK)— U6. — Wuller-
8 torf-l' rbai r, Ii. v.: Die uM-teorolugtsrbeii Ik'Dburlitungcn
uro Bord de« l'olanieliilleH „TegetUofl-. p. 147 — 2H2- —
Hoi-lisitPtter, F.v.: Die Kreuzliergliidie lici I.aax in Krain
und der llöhleultdU-. p. 2»3 -3IO. — 2. Abtlieilung. Knehe-
rirb. (i. V.: Die Determinanten liuberen Kange« und ihre
Verwendung zur liildung \on Invarianten, u. I— 12. —
Drezina. A : l'eber die UeichenlMicJi'iiclieu l.jinieUen in
MetPi>reiücn. p. 13 — 16. — Gegenbuuer. L.: l'eber l>e-
tenninanten höheren lUngeK p. 17- 32. - Ved^oTsky, F. :
I Dteriiueliungen ülier die Anatomie, l'hybialogie und ICnt-
»iekeluiig von Sternanpis. ii. 33 — 90. — lirady. IL 11.:
l'eber einige arkttsrhe Tiefsee - l-'uruminil'eren . gesammelt
walircnd der 6sterreiehL<>i-b-iingari:>rlicn Nord|K>l-Kx]>e4litiua
L d. J. 1872- 74. p. SU - 11t).
bä U. Wien 1882. 4". ~ LAblhcilnng.
Steindaehner. F. : lieilrage zur Kenutniaa der Flua«ti«r)ie
SUdamerikuii. p. 1 — 18. — id.: Ueitr&ge zur Keniilnisu der
Fische Afrikiis und Hesrlireibung einer neuen .Sarqu^-Art
von den Galnjuigoii-Iniieln. p. Itt— 68. — Brauer. F,: Die
/wcillUgler des Kaiserlirhen Museums zu Wien. p. 69 — 110.
— 2. Abtheilung. Toula, F.: (inindliuien zur (ieiilogie
de» westlichen lUlkaii. p. 1 -58. ■- /.inurku. L : Beitrug
zur Theorie der Autlosung Ton (ileichungcn. p. 69 — 120. —
Krezina, A.: l'eher die (Irieniining der S<'hniltfltt('heu an
Kiaenmeteoriten mittelst der Widmaniistädtcn'sehen Figuren.
1). 121 — 158. — Secliger, ILi t'nteraiichiingen tiber die
B«wegiing«v<^biltnt»8e in demdreifarben äiernsystein >'C'ancri.
p. 169- 23»j. — Friesach, f.: Der am IL Deiember 1882
uevorstehende Vorübergang der Venu« vor der Sonnen-
scheiüc. p. 237- 264), ■ - Holub. K. und Neuinayr, M.:
l'eber einige Fossilien aus der rttciihage-Fornation in Snd-
Afrika, p. 267—276. — Huchta. .\.: W« neuer Satz aus
der Theorie der Determinanten, p. 277 — 282. — Beck.U.:
Die eur»ptin:hQn Inula-Arlm. p. 283 — 339.
— SltzuDgabericht«. Matlicin.-natarvriaiien.<ichaftl.
CInsse. L Abiheilung. Bd. BH. Hft. Jg. 1881.
Wien 1881. 8«. ■ iSteindachner. F.: IrhthvnlogiRcho
Beitriffe (.\1 . p. 392— 40a — Stur, l).: Zur Mörpholoeie
der Cadanuirien. p. 4iO — 472. — Brezina. A.: lJuber die
Meteoreisen vun BoUon de Mapimi. p. 473 — 477. —
flau», C: l'eher die (iattiingen Tetnttra und Temuretta.
p. 482 — 493. — Bichter. C: Beiträge zur genaueren
Kenntnis der chemibcheu Beschaffenheit der/ellnienibraiieji
bei den Pilze«, p. 494— 510. — Leitveb, IL.: Die Stellung
der Fruchtsicke bei den ^'ucalyceeu Jungejrmannien. p. 616
—521. — Uathoy. F.: Ijeber Ao«trncknung»- unil Inbibt-
tionsvrscheinmigen. p. .123 — 533. — Zvpbarovich, V.;
Die Krystallformeti einiger Kampferderivate. p. 634 — 649.
Bd. tu. Hfl. 1—5. Jg. 1881. Wien
1881—82. 8». — .Molisch. IL; l eln-r die Ablagerung
von kcihleosaureni Kalk im Stamme dicutyler Ilolzgewilclise.
p. 3—28. — Mikosch,C.: rnternurhungen Ol>er die Knt-
stehung und den itau der ll< ftapfel. p. 2!1— fiü. — Szaj-
nocha. L. : Kin Beitrug zur Kenntniss der jurassisclieo
Brarhio)H>den aus den kar|iathi»rlieii Klip|ieii. p. 69—84 —
Fitzingcr. L. J,: l'ntersucluin(;en Uber die Artbcrechti-
giiiig einiger ücither mit dem geineinen li&ren <7 °r«u.i Aretos)
vereinigt gewewinen Formen, p. 93—114. — Heinricher,
£.: Die jüngsten Stadien der Adventivknuspcn an der
Wedelspreite von Anplenium tmlbiferum Fcirst. p. 115— 120.
— Haberlandl, G.: l'eber collaterale Geltissbandel im
I. aube der Fumr. p 121 — 142. — Ncuniuyr, M.: Mor-
pholcglscbe Studien lllter fo.ssile Kihincdertnen. p. 143--176.
— WohUirh . J. N.; l'eber die diluviale Fauna von Zuzla-
witz b<!i Winterberg im liiMimerwalde. p. 177 — 272. —
Brezina. A : Bericht nlier neue oder vreiug bekannte
Mettoriton. n. 277— 2t!3. — Leitgob. M. IL: Cumpkloria
cum/i/cM« l.^lide, ein in FarniirothaJIien «chmarnlzotider Pilz,
p 288—324 - Stur. D,; Die Silur-Flora der Etage 11-h,
in Ikdimeu. p. 330 — 391. — Liebenberg, A. v.: Feber
die Bolle de» Kalke« hei der Keimung von Samen, p. 406
— 447. — Heinrieher, K.: Britrigc zur IDanzenteratulogio.
Ji. 459 — 641. — Becke, F.: Die kryKlallinischen Sihiefer
leg niederiisterreirliiichen Waldviertels. )). 546 — 660. —
lirihnel. F. v. : Anatoniisibe l'utcrsuchuiigon Ober einige
SecretmrijirirgaiiP <lpr l'tlaiizen. ii. 565- 606. — Tomasrhell.
A.: Das BeweguiigbverniAgen der l'uUenschliluche u. Pullcn-
pflinzchen. ji. 612 — 616. — Lorenz, L. v.: l'ebor die
Skelete von .VfriMW/jw hnliroplHu* iii»! Stttor iwtnhilü.
II. 624 — 633. — II PI der, A. v.: Die Gattung Cladocura
Ehrciib. p. tai-»«7.
2. Abtheilung. Bd. HA. IL Jg.
1881. Wien 1881. 8«. — .Stefan. J.: l'eber die Ver-
dampfung aus eiiifm kreLsfitmiig oder elliptisch begrenzten
flecken, p. 913— 964. • Moser..!.: Klektro.stati»che l'nter-
iiuehiuigen, iiis(M>sondere ttber die Verzweigung der Induction
beim Dilfereiitial - liHlnctomtter und Eleklrophor. p. 966
—971. — Wittcnbniier. F.: l'elHT Deviationsmoniente,
p. 972—1017. — Seeliger. IL: l'eher die Bewegiingt-
verhAltnis^e in dein dreifachen Sternsystem y Cancri. p. 1018
— 1037. — Domae. J.: FcIkt da.s Hexvlen aiu Mannil.
n. 1(08—1061. — Benedikt, H. u. Hühl, A. v.: l!obcr
Dinitro- und Trinilroresorrin. p. 1052—1069. — Fischer,
iL: Feber re»orcin»ulfoBaurc Salze, n. HXiO—lOTS. —
Skraup, /. U-: l'eber (Jinrhnnidin und llomocinrhonidin.
p. 1078— 1083 ~ Ditscbeiner. L.: Ueber die Aufsurbung
der StJkrungszellen an nicht vollkommen isolirten Leitungen.
S. 1084— 1(191. — Haluschka. F.: Kin Beitrag zur Theorie
er Maxima und Minima von Functionen, p. 1092 — 1109. —
Duri'ge.lL: l'eher Kftrper von vier IKmensioneu. p. 1110
-1126. — Maly. R.: lieber die Dotteqiijtmente. p. liaß
—1143. — Holetschek, J.: L'eber die Bahnbostimmung
des Planeten xm Peitho p. 1144— Uta. — Uanbner.J.:
IVber das magnetische Verhalten von Eitenpnlvern ver-
schiedener Dichten, p. 1167—117».
Ba. ai. Hfi. 1—5. Jg. 1881. Wien
1861 — 82. 8°. — lioriiitein.C: Beitrag zur Kenntuiai
des Asteroidensystems, p. 7—19. — Lippich, F.: Zur
206
Theorie der Polyeder, p. 20—29. — Pescbk«, G. A. V.:
Nonnalcnflirhc eber krummen Flirbe liaipi ihre« SchniUes
mit einer zveit«!n knimmpn ^'Ulche. p. — 35. — Boltz-
manu, L.: Zur Theorie der Gasrelbung. II. Theil. p. Iii
— 136. — id.: L'cher einige das WiinneKleifhfjewieht be-
treffende Satxv. p. 136— 146. — Klemen^ii. J.t I.' eher die
Dtmpfuiig der Schwingungen fester Körper in FIHMigkeiteo.
p. 146 — 167. — Finjer, J.: lieber ein .\nalogrjn des Kater-
sehen I'endeU und dessen Anwendtnif,' zu' nravitatiunii-
messunßea. p. 16»— 193. — Tcsaf, J.: Synthetische Unter-
snichunj; der ^geinisrhten KegeliM'hnlKsrhäar S[]^Ip) mit
einem imaginären Tangenteniwuir'. p. 1U4 — 227. — Orugs.
(i.: lieber mehrstellige ll«rtkhningen von ('orvensystcmen
mit Geraden. |>. 238 — 232. — Le I'aige. C: Ueber eon-
jugirte luTolutiooen. p. 233 — 236. — Simony, <).: l"eber
jene Oebilde, welche aas kreozfOmiii^u FlArhen durch
paarweise VcTcinigung ihrer Eudm und gevisu.* in »ich
selbst zurückkehrende Schnitte entstellen, ii. 237 — 257. -
Weselaky, P. u. llenedikt, K. : l'elter Ilydrochiuon- u.
Orrinftther. p, 268-260. — L o c b i » c h, W. F. u L o o s ». A . :
Ueber Glycerinxantho^enate. p. 261-270. - Herzig, J.;
Beiträge zur Keiintniaa der Trigensikure. p. 271—282. —
id.: Jiotiz über riantirsanres Biurei. p. 283— 288. — Furth,
iL: L'el>er die BerbcnttiAiiire u. deren Zersctzun^produrte.
p. 289- 304. - Uoldschmiedl, G.: l'eber einige neue
aromatüche KohlenwaaierütoiTe. p. dOTi— 320 - Sen hofer,
C. u. Sari BT. F.; l'eber directe FlnfUhning von l'jirbuxyl-
gnipnen im I'hcoole und aruroatisrhe Süiiren. IV. Verhalten
von Ilydroi'hinoQ gegen doppelt kohlensaure!« Kali. p. 321
— 330. — Brunn er, C: Icbcr direrte Einmhrung von
Carboxylgruppcii im Phenole nn<l aroniatiwhe Sauren. V.
Kinwirknng von doppelt kohlensaurem Kali auf Tuluhvdro-
chinon. p. 331-340. — ZehenCer, .1.: Ueber einige iMjri-
vate der a-Dioiybcnzo<>siUire. p. 341 366. - Lang. V.T.:
B««tiniinung des Brechungsi|uotienteii einer eonrentrirtun
CyaninluKung. p. 361 — 391. — Perm er. J.: Ueber den
täglichen nnd j&brlichen (iiing des Lufulrurkes auf Berg-
gipfeln und in Gebirgsth&lem. p. 3S2 — 423. — Haitinger.
L.: l'eber das Vorkommen von Citruiii-usäure luid Apfel-
S&ure im ChfUtlonium rnttjui. p. 424—429. — Maver, J.:
l'eber die Uahn des Coiueten 1880 Ii. p. 4341- 438. —
Weidcl, Zur Kemitnia« der Dichinohne p. 443— 45H.
— Brix. K.: lieber die Beslandtheilo de« CotKUvaUaUamü
(Maracnibo) und die kAuHit-he »ogcnanntc Copaiva- und
Metaco|iaivesaure. p. 469 — 469. — Srhloaser, A. und
Skraup, Z IL: Synthetische Versuche iu der Ohinnliu-
reibe. II. p.470 — t9(i. — M a rgules. M.: Uelier lieweguiigeii
t&her FlUiulgkeiU'n und über licwegungütiguren. p 491—610.
— Kxner, F.: Ueber galvanisrbe Kleineniv. die nur aus
Urtindatofl'en be»teben und (Iber das clektrisrhe i..ejtung!i-
Temöt;en von Brom und Ja<l. p. 611-640. — Strohmer,
F.; Ueber das Vorkommen von Ellagsiure in der Firht<<u-
rinde. p.541 — 642. — Scherks.K.: l'i'ber die Kinwirkuug
von Mctullen auf den n-Urompropiiiiisüiirt-ätbylather. p 647
-662. — Klti, V, : Beitr&ge zur Kenntnis!» «leji CaterhinH.
p. 653—563. — Kuchler, J : Uelx-r die Eiiiirirkung der
Salpetersduire auf einige geltromte Fcttkurper. p. 564-569.
— Franke. J. N.: Ueber geometrische higensdisiften von
Kräfte- and liolationssystemen in Verbindung mit l.inien-
complexeii. p, 570 -594 - Weidel, H: Ucbcr eine der
« - Sulfucinchoninaäure isomere Verbindung und Derivate
derselben, p. 600 — 614. - Guldschroiedl, G.: lelier
Mono- und Diuilropvren u. aber Aiiiidopy ren. p. 616— (i21.
— Skraup, Z-JLi ('eN-r Chinin und Chinidin, p. 622— «44.
— id.: Notiz Uber einige Chioinverbindungen. p. 646 — 648.
— Fossek, \V.: Ueber Condennatiiinsproditcte de» Isobu-
tyraldebyde«. p. 649— 600. — Lustgarten. S. : l'eber einen
aus dem Glycogen bei der Kinwirkung von Salpetersäure
entatehendcii Saliirlei-stUirc-i'Uler. p. 6»{l--670. — Frcuni
.\.: Ueber die Itildiiiig luid Darstellung von Triraethylen-
alkohol aus (ilycerin. p. 671 — 676. - id.: Ueber Tfiiiie-
ihylen. p. 677. — Weyr. E.: Notiz über Kegeldärhen mit
rationaloii Dopiielcurven. p. 691—692. — GoldHiein, K.:
Ueber da» Bamlenspeclrum der Luft, p, tJ93 — 701. —
Dvoldk, V.; Ufbor einige akustische Hevcgungserscbei-
nungen. insbesondere Uberilas Schallradionieter, p. 702 — 716.
— Pribram. K. und Handl. A.: Ueber die specifiiiche
Zähigkeit der Flüssigkeiten und ihre Bisiiehung tiur che-
mischen ('«Dstittitiou. p. 717-780. — Austerlilz. L.:
Beitrag zum balhstischun l*rublem. p. 794— 812. — Brühl.
J. W'.i Ueber den /usaiaroenbang zwiachen den optiadieu
und den thermischen Eigensclianen flüssiger urgaiiischer
Körper, p. 817 — 875. — Weyr, E.: Ueber mehrstufige
Curven- u. FlAchensyslenie. p. 8(S4— 907. — Schmid. Th.:
Ueber die Strictiunslinie des llypcrbuloiiles als Erzoujniiss
mehrdeutiger Gebilde, p. 908—914. — Kautor, 8.: I eher
t'uiiäguratiüu i :l.3 i mit den ludices 8^ und ihren Zu-
samnieoltang mit den Curven dritter (Inlnung. p 916—9(32.
— Winckler. A.: Uel>er die trnnscemlenteii Integrale von
Differentialgleichungen erster Ordnung mit Cu«^fticieuten
zweiten Grades, p. 9Vt — 9^14. — Hann, J.: Ueber die
motiatlicbcn und jährlichen Temperatttrschwaiikungen in
Oesterreich - Ungarn, p. 965—1037. — Exner, K.: Ueber
das Fuukeln dar .Sterte und die ScintilUtion überhaupt,
p. 1038—1081. — .Vudreasch. K.: l'eber weiUre Fillo
vou .^yntbeveu der Snlfliydantoine mittelst Thioglycols4ure.
p. 1002—1088. — Gegen baucr. L.; Ueber das verallge-
meinerte Legend re'iM' he Symbol, p. 1089 — 1101. — id.;
Ueber algebraische Gleichungen, welche nur reelle Wurzeln
besitzen, p. 1102—1107. — Loobisch, W. F. u. Loose.
A.: Darstellung de« Dinatriumglyccrmtes. p. 1108 — 1110. —
Barth, L. und Krelschy. M.: Ueber Ilcrutoxinfrage.
p. 1119—1132. — Lorenz, N. v.: Ueber die Einwirkung
von nieialliscliem Blei auf wässerige Bleiiiitratlosuiigm.
p. 1133—1164. — Brauner, B.: Beitrag zur Chemie der
Ceritmelalle. p. 116&--I224. — Bnltzmanu, L.: Einige
Experimente Uber den Stoss von Cyüudeni. p. 1226—1229.
— id.: Zur Theorie der Gasreihung. p. 1280 — 1268. —
Weyr. K.: Ueber die Bedeutung de» riuinlicheu Nullsystems
für cubiscbe Involutionen Ix'ider Stufen, p. 1264—1290. —
Kantor. S.; Die Contlguraiioiien. p 1291—1314. - Tin-
ter. Vi.: l'eber den l-ehler beim Einstellen des Faden-
kreuzes in die Bildebene, p. 1316—1321. — Loeliisch.
W. F. IL Looss. A.; Ueber die F^inwirkuug von Kuhlen-
oxydgas auf Moiioimtriumglycerat. p. 1322—1335.
Bd. Sü, Hft. L 2- J«- 1882. Wien
1882. 8«. — Hann. .1.: Ueber die Tem|>eratiu- der süd-
lichen Hemisphäre, p. Ü — 2!L — Liznar. J.: Kesulutc
magnetischer Mesiiungen in MiUiren u. Schlesien, p. 30—36,
— Ettingshausen.' A. V.: Bealiinmiingrn der Diamagneti-
sirungHzahl des nietalli.schen W Umutlis m ttlisolulcin Masise,
p. 37- 73. — iiaiibaer. J.: Ueber die »tationire Strömung
der Elektricität in tlachcnformigen Leitern, ^i. 77 — 97. —
Gr URS. G.: Bahnl>e:<itimmiiug des Kometen \ 1877. p.
— 104. — T u m I i r z , O. : l'eber die Kotationsbewegung einer
homogenen tropfbaren Flüssigkeit um eine Achse unter deni
EinllusHe der Itcibung. p. 105—132. — id.: l'eber da»
Fliessen einer Incompressililen Flüssigkeit durch K<»hreii
kreisförmigen (jucnu huittes von beliebiger (iestait nnd be-
liebiger Lage. p. 133 — 146. — Obermayer. .\. v.: Ver-
suche über Diffusion von Gasen ii. 147—168. — Pelz.C:
Zum Normalenprobleni der Kegelschnitte, p. Ui9— 174. —
W'eidel. IL: Beiträge zur Kenntnis» der Tetr«hydr(K-in-
choninsaure. p. 180-202. — Maly. R. u, Hinter egger. F.:
Studien über Cafl^in und Theobroniin. p. 211— 230. —
Maly, lt. u Audreascb. H.: Suidieii Uber CaftHn und
Theobroniin. p. 221 — 2:19. — Senhofer. C: Ueber
Naphtalinletrasulfosätu-e. p. 240 — 246. — Herzig, J.:
Ueber die Constitution des GiuOals. p. 247- 254. Gold-
schiniedt. G. u. Herzig, iL UeW das Verhallen der
Kalksulze der drei isoniereii 0.xybeiiz<HSdUiren und der .\niii-
säure bei der tnM-kenen Destaliation. p. 266 — 264. — Gold-
schiniedt, G.: Nmii'. über das Vorkommou von iieriistcln-
säure in einem lUndenUlK-rzug auf Mitru$ nlhn. p. 265 — 267.
— l'ippich. F.: Uelier iHilarixtrobonietrische Methoden,
p. 268—326. — Wussmiilh, A.: Uelier die Tragkraft von
ringlormigeii Elektromagneten, p. 327—342. — Marguics.
M : Die Uotaliuusschwiiigungen tlu.«iiiger ('yliuder. ii. 343
— 368. — Adler. A.: l'eber Strictiousliuien der Kegelilächeii
zweiten und driltni (iradib«. p. 369—380. — Pescbka.t;.
A. V.; Neue Eigenschaften der Nonnaleiitläclien für Flächen
zweiten (irade» lang» ebener Sctinitte. p. 381—406.
a. Abtheilung. Bd. ai. Hft, a- IL
d by Google
207
Jf?. 1881. Wien 1881. 8». — Lu»tiß. A.- lJo«>or die
Nerveneodifimg in den platten Muskelfasern, p. 186 — 194.
— Pleiten I. K *.: Physiulojtisch-oiitisrh« Nntizcn. p. laö
— aW7. — Holl, M.: L'ebcr die lilutKufiUso der mensch-
lichen NaeJigebart p. 31» — ^. — Unbelir. 1).: L'eber
den hwn)iu88 de» fortdancrtid«n Gel)rauche» tou kohlen-
saurem Natron auf die ZiiaammensctzunK des lilutei. p. 361
— 276. — Hiedermann, W.: lieilr^e rur allKenieinai
Nenen- und Muskclphysiolupe. p. 20»— :J4t>. — Drasch,
U.: /ur l'raffe der Uei^t'iieratian des 'rracltealejiitbels mit
KorkMcht auf die Karyokinese und die Bedeutung der
Bcrherzellen. p. 341— 37a.
Bd. ai. HIV. 1—6. Jg. 1881. Wien
1881 — 82. 8«. — Stricker. S.: Da« ZuckungugeMü.
p. 7 — 93. — Langer, L.: l'eber die chemischo Zusammen-
setzung des Mem^rbenfette« in ver»cliiedeiien l/ebensallem.
p, M— U)0. - Zuckerkaudl.lv: l'eber die Anastomoten
der Vcnao pulmonales mit den lironehialTenen und mit dem
roedia&tiiialen Venennetie. p. IUI — 152. — Rullctt, A.:
l'eber die Wirkuui!. welche Salze und Zucker auf die
rutbeu lilntk'iriwrcben aiuuben. p. Ifi" — 164. — Khr-
maun, S.: l'ei>er iNeneaeudigungeu in den Pigmeutzellon
der Kroschhaut. n. 165—170. — Kiner S.: Zur Kennloiss
der motorischen Kiiidenfelder. p. 185 — 19«. — Spina. A.:
l'uu>r»ui'liuug«u über die MnTianik der Darm- und llaat-
resurptiou. p. 191 — 2Lt2. — Upencbovski.Th.: L'eber die
UruckTerhaltois^e im kleinen Kreisläufe, n. auii~2UL —
Meigels. .\. W. : hituihen über das Zuoid und Okoid bei
verschiedeneu Wirbeithier- Abtheiliingen. p. läJCl — —
Glai, J. u. Klemcnsiewic/., R.T Beitrage zur Lehre
von der Eotzüjidung p. 316— 92G. — Uollett, A.: TJober
die ab Aridalbumine und .Mkalialbumioat« bezeichneten
Kiweis8<leri«aie. p. 332—381. — Kinger, J.: IJcbcr secun-
lUrc Degeneration im KUrkenmarke dos Hunden. |>. 390
— 41U. - Bracke, K.; l'eber einige CuiMe<(uenzcu der
Voung-Helmhultz'schuii Theorie, p. 425 — 4öä. — Adara-
kicwicz, A. : Die Blulgofisiie des menschlichen KUcken-
mark«. p. 469— 5(>2. Jaiiosik, .T.; Beitrag zur Konntniss
des Keimwulatea hei Vtlgeln. p. 511 — 523. — Ncusser, E.:
Beitrag zur Lehre von den Harnfarbstnffen. p. A36— 560.
Poiytochjüfche OeMllMh. in Leipxig. Itericht
über das H, Verwaltungsjahr. Leipzig 1882. 8".
Dolbear, Amot Smenon. The telephone from
1837 to 1882. Itostoii 1882. 8».
lUiyal micro«oopioal So«, in London. Journal.
Ser. 2- Vol. II. Pt. A. London 1882. 8». —
Maddox, R. L.: Un somo micru- organisms frum rain-
«ater-ice and baiL p. 449 — 459. — Abbe: 'l'he retatiun of
apertiu-e and power in Ihe micruscope. p. 460 - 473. —
Kichardson, NV.: Description of a simple plan of im-
bedding tissues, for microtome i-utting, in senü-pulpe<l un-
glazed prinling |>a|ier. p. 474- 475. — Summary uf current
rescarchcs relating t« zoologj' and botanv. microscopy et-
p. 473—65(6.
Hntaorknndig Genootscbap te Oroninjrsn.
Versl«^. Groningen 1881. 8«.
Htuenm of compuratiTe ZoUogy at Cambridge,
Kafi. UuUctin. Vol. X, Nr. L Cambridge 1882. 8*.
— Reports on tbe results of drcditing, under the supor-
risiun uf A .\gasaiz, on tbe eoat cuiut of tbe L'. S . during
the Summer of 1880 XVII. Smith. S. .).: Report on the
Cnislacea. I't. L Docapoda. p. 1— loa
Veoei Jahrbaeh fttr ICineralogie, O«ologie nnd
Palftontologie. Hrsg. v. Benecke, Klein n. Kosen-
busch. Jg. 1882. Bd. II, Ilft. 2, Stuttgart 1882. 8<>.
-■ Leppla. A.: Der Remigiusberg bei Cusel. p. 101— 13S.
— Steinmann, G.: Pharetronen-Studien. p. 139 — 191.
— II. Beilage-Band. Hl't. L Stuttgart 1882. 8*.
— Harada, T.: Das Luganer Eruptivi^cbict. p. 1—48. —
Uaner, M.: Beiträge zur Mineralogie, p. 49 — 71. —
U roddeck, A. v.: Zar Kenntiiiss einiger Soricitgosteine,
welche neben und in Erzlagerstätten aunretaa p. 72— ISS.
— Sommerlad, IL; l'eber Hornblende flthrende Basalt-
gesteine, p, 139-185. — Verbeck, R. D. M. u. Fcnncma,
lt.: Neue geologische Entdeckungen auf Java. p. 186 — 223.
a«ographischoQ«t«Utch. in Wien. Mittheilnngen.
Bd. XXIV iN. F. XIV). Wien 1881. 8».
SooieU entomologioa Italiana in Tloreni. Bul-
lettino. Anno XIV. Trimestre III/IV. Firenza 1882. 8".
— Magretti, P.: Sugli Imeuotteri dcUa Lonibardia.
p. 269 — 301. — Ca tan I. T.: La classificatione degli Or-
lotleri. p. 302—311. Bargagli, P.: Omiribuzloui allf
biologia dei I.izidi. p. 312—319. — Targioni-Tozzetti,
A.: Suir novo d'inverno della Fillosera. p. 320 — 322. —
Passerini, N.: Süll' organo ventrale dvl GeOfAilu$ Ga-
brieha. p. 823—328. — Lichtonstein, J.: Les mAles de
i^ueti^ues CoccJdiens. p. 329- 330. — Maccbiati, L.:
Specie di Afidi che vivonu nelle plante della Surdegna.
p. 331 — 337. — Berlese.A.: (iamasidi nuovi c poco noti.
p. 338—352. -- Simon, K.: .^rtropodi raccolti a Lavaiaoo.
p. 353 — 383. — Targioni-Tozzetti, A.: Armatoro ge-
nitali maschili degU Orlotteri saltatori. p, 384—386.
— — Anno XV. Trimostre L Firenzo 1882. 8».
— t.'urö, A. e Tnrati. G.: Saggio di un catalogo dei
l^pidoltcrl d'ltaUa. Pt. VL MicroTepidotteri. p. 1—144.
KaiMrliehe Adnüralit&t in Berlin. Annaten der
lij-drographie n. maritim. Meteorologie. Jg. X, Uft.
Berlin 1882. 4". — Die EisverhAltnisse an den deutschen
Kasten der 0*1- u. Nordsee, p. 451—463. — Borgen, C:
Kastenaufnahmen mittels Dcpressionswinkelu. p. 464 — 478.
— Nachrichten fllr .Seefahrer. Jg. XIIL Nr. ftl
—34. Berlin 1882. 4".
Zoologilob-botaniMhe Oeeellecb. in Wien. Die
I.Aubrooo8flora von Oest^rreich-Ui^^ani. Handschrift-
licher NaehksH Jakob Juratzka's, zusammengestellt
Ton J. Breidler u. J. B. Förster. Wien 1882. 8«.
Acad. Imp. dei Scienoet de 8t.>P6tersboarg.
Memoires. Tome XXX, Nr. 3, JL St. - Petersbourg
1882. 4». — Nr 3. Wild, JUL Da» magnetische Un-
Sewitter vom Hü. Jaimar bis L Febniar IHbl. lüi p. —
'r. iL Helmersen. 0. v.: Studien über die WanderblAcke
und die Diluvialgebilde R4i«s]aud«. 2. Lieferung, bä. p.
E. Aooademia delle Seiense di Torino. Atti.
Vol. XVII, Disp. L Torino 1882. 8°. — Castigliano,
A.: Intomo ad una propriet^ dd sistorai ehistid. p. 706
— 713. — Jadanza.N.: Sopra un determinante gnbbo riie
si pre«enta nello studio dei catinocchlali. p 714—722. —
Novaresc, £.: Intorno alla moltiplicazione delie funzioni
ellittiche. p. 723 — 739. — Schwarz, U.A.: Demonstration
ä^neulaire d'une prupriet^ fondamuutale des functtous iiiter-
polaires. p. 740 — 742. — Bizzozero, (i.: (^mmemorazione
di Toodoro Schwann, p. 744- -748. -- Albertotti, G.:
Tolemctria. p. 749 — 768. — Spezia, G.: Sul beriUo di
(Jrave^gia (l'ieroontei. p. 769—772. — Virgilio, F.: Le
Mannitle dei Gigauti dcl puute dei Koc. p. 773 —787. —
MosBO, A. 0 Guareschi, J.: Ilicerche sulle sostanxe
eatratt« da organi animali frescbi e putrefatti. p. 793—796.
Onenratorio della regia UnivertiU di Torino.
Bollettino. Anno XVI (1881). Torino 1882. 8*.
Oeographisohe Oetellsch. in München. Jahres-
bericht für 1880 und lööl. (Ilft. VII.) Hr»g. von
G. A. V. Hullcr. München 1882. 8". — Penck, A.:
Schwankungen des Meeresspiegels, p. 47—116. -- Wim-
mer, J.: IHe historische Landschaft p. 117 — 130. —
Braun, F. .\.: RusüUnds UaiMlel und Verkehr nach Dr.
A. Budilens hinterlassenen Schriften, p. 121 — 136. —
Kleitner. L.: Eine Trojafahrl. p. 136—162.
I
r ' -dby Google
206
Landwirthtohaftliohe Jahrbücher. Hvrausgcg.
V. H. Thiel, m. XI. Hf». 4. fWlin 188-2. 8«. —
Witzeil: ErlüutcruD); za dem ({«iwellen l'i iji ri /.nr Up-
wtt«s«rung der l^iiidrreicn <|pr (ienieitMle I'fnlüdnrt mit auf-
BUpunpMdMK RheiDwui!ii«r. p. 525—086. — Weida»«*,
D.: UntenncInniKea al>pr di« ZosainmcMeisangmi and den
Rcifiine^iiroopx» ili-s Kmmi-iilhJiliT Kü^i-s. p. 587 — 612. —
S '.' Ii in u 1 1 o r. G.. Kiiiifii' boniP'rki,ui„'i n üImt ilic /iini^liiii<>nile
VprscliulJuug 'Ips ilniiurlicri <;r'iiiilli!'sil/i'« iiml die Mö)?-
lirbki'it, ilir'ciitL'i'.'L-ii aw «.rk''.'i. |i ili;!— liUi — .Mias-
kowaki, V.: Wie k^un der Versrliuldiuiu di-s (jruilUbesitMS
in Zuknift «■trant «mdenr p. «81— «88 — Gtrlud, W.:
WirdncIiaralMsehNlbiui; von OMdlMo, Pntftai Fwnn.
n. f>49— eno. — H<'n«pn.\' ; Tpher dl<« Fnirbttarioit diM
firdltodiiis in ihrer Abliiui!;i|,'l<eit vuii den LristwifM der
in der ICrdrinde lebenden Wunticr ;>. «i'it -Uä6.
Onellidi. I. BflAMemng d. gesanmtMi Vater-
wiuen«ch&ft«n zn Marbnrg. Sit.7.un|:r«l>L>richto. Jf.
1860, 1881. Marburg 1880—81. 8".
— Schriften. Bd. 11, Abhdig. 7. Coasel 1881.
8*. — 8cbotl(<lius. M.: Casuistisriie Miltheiliiiigen am
dem patholoi{i.'<rh-anatomi8cb<>n Inuitutc zu Marburg. 37 p.
— - . Bd. n, SupiikniPiit 5. Cassel 188i;
— Beneke, F. W.: Zur Statutik der (j4ir('inoilie, ioton-
derbcit deren Vorlconmeii ia ütratansUlten. 84 p.
OeogniliifelM g888B8>k in Bnimb. DanUdw
gMgnphndwBlttter. Jg.V, Hft.3. Bremen 1883. 8».
— Kranae, Arthur: WinterausflOco von Chilkoot um.
p. 177 — IRS. — id.: ^'r^l(l.\»hr^ialls11ll^;p von Chilkoot ans.
L\m Krauel- .\i;r.l; Vnn Cliilkout noch Port-
1, Frubjabr p. Jyü -'2±i. - Möbius. K.: Ein-
Üuisi der Nalirunjf auf die V'<!rhrt»itim>r iiiul ili<> WsuMlerunj^n
der Thitrc. p. 223—237. — Waldburg-Zcil, Uruf v.:
Rain de» Dampfen «LMiw* vgo der W«Nr mwii dem
Janiasei \m. p. 238—289. — Hfrlli. R: HRtlienuii!;«'»
ans China, p. 2(M— 37S.
Botanitke Forening in Kopenhagen. Hotutüsk
Tidsskrift. 2. lliiokke U i. I. 1 - J. II. 1-4, III,
1—3, IV. 1—4. Kobriihivü ls7l!-l8"(i. 8». —
3. Raekkp. Bd. I. 1 — 1, II, 1 I, III. l ^1. Kebtm-
havn 1873-79. 8«. — Bd. XII, 1—4, XUI, l, 2.
Kabenhavn 1880—82. 8». — lladdaMear. Mr. 1.
Sqptember 1882 m'>.
Finika Vetenakaps Soc. in HeUiagfon. Bidrag
tu Künnedom al Fiiiliiiidi XatUT Mh Falk. Bft. S5,
86. ilelungt'ors 1881. 8".
— Öfnnict af F«rlHniaiuigar. ZZIII. 1880-
1881. nOma^m 1881. 8*. - Ranttr.CM.! Ob
MMMBdk kopiüatioi»fitr1< an enden bot iMckteme «ck i nn-
mrn'rnr Amned stamdc frifior. p. 1—30. Hjelt. K.:
brerinn af »WtPii {i|i)>l» inaliinsvrepsler vid böRre temiK--
ratur. p. 31—32. .Vspelin. K.: Om dP perijampni.ska
Ijndpn. p. 33 — öö. — Ahli|vist. \.: Om scIuimttniKini'n
och öfrigs reli^onstonncr b<>» de turttiiaka folken. p. 6(i — 70.
— Neoviue. E.: Üm skalon noftKrannhat OCh (TtaMB
fSr det srnliKa. p. 71—86. — Wiik, F. J.: Om de kii-
•tälliniska' ti«ru;runnationvm8 i oordreslra Krankrike och
Eaclaiid, jcmfürdu mvd de i atidn Finiaiid fürekaiuinand<>.
p. 87— !>4 — M ittuj{-I.orflpr. (1.: Nä'.jra funktioiistfo-
ndlka 'in li i-..iUr.i:iL'ar. Ii. 95 — ;»!». — .Molierg. -■V.: .Mi-
nadtlif{u luitit'lliojilen af haJWyuii vid Fiidunds kustcr «r
1880 i jt'nifiirelse med det Irli^u tiutilclljilel ii. 100. — id.:
SamnuindrBj! af dr kliniatotoKiska anu-i kniiiirarne i Fiiiland
Ir Wea p. 101—113. - Nordeaakiold. N. K.: Neder-
bMen i HeUinKfors uiuU-r &ri-ii 187» och 1880. p. lU. —
Ohnann, G. IL: Nederbärd i Wib^irf; uiider &r IHHO. p. 114.
— Katalog öfver Finska Vet«naka|ia-Societet«ng
BOBetlMk Ar 1881. Hebingfon 1881. 8*.
Acad. royale de M^deeine deBelgiqne inBrfteiel.
Bnlletin. 3"" Serie. Tom. XVI, Nr. 7. Bruxellea
1888. 8«.
AUhaadlnfM. 1880. Berlin 1881. 4*. — Hagen:
Ueber ▼«rtndcnnc der WaieenMnde in des ynawiiaen
StrOiaaa. 1—83.
1881. Bntta 1888. 4*. — Vlrniiow:
Ueiier die Waddaa nm Otflom md ihre Betiehungan n
den N'achbarstäininen. p. 1 — 143.
— Sify.ing-<Wiclitp. XVIII- XXXVIII. Berlin
188;.' M — W.'lisK v: 1 'i-licr i'iiiPii von Hrn. IlaniipislPT
der .Vkudpinip übersandten MclforiU'n. p. 395 — 3)»1. —
Baamana,ii.: Chenüarb« Itntersnchnnc von limrbstncken
eines von Um. Reuleaaix aus An.striulen mit^etirarliien
Ameisen- oder Ternüteanpstps. p. 41!) — 434 — Weier-
alra«8: Zur Theorie der p|lipti.'«<-hen Funninopn p. 448
—463. — Wein earl p n 1 IIpIiit i\\<- ViMx hiplilwrki'it kpo-
dUscher Dre^'iki' in knnnuin! l'Uili''!i. |i- dVl — 4ö<) —
Kerber, B.- l'cbpr die Lci^niijf einiger jili), llnukümlien
Probleme mittelst einer «IiophaiitiM'hen (ilcichun^. p 4ö7
—473 — l>u Hoig-Beymond. K.: Vorliutijfer Herirht
ftlier die von PraiMMr Gustav Fritsdi in Aegypten und am
llitiefaneer angeetellten neuen |iiitpr&ui-buni{en an plektri-
schcn Fisclieii. p. 477 — 5t)4. Weierätra»»: Zur Theorie
der .lacobi'iM'hen Functionen von mpbreren VorAndprlirhen.
ji .Vin — IjflS. WarhiiiL' u. Habo, L. v.: Heber den
/usiiiiimcnhang zwischen \ i^i sirät und iJielillgkeit bei
tlu«»iiieii, inebesoodere gaidonni^ tta»3i)(en Körpern, p. öOO
— fii4. — Majran Deiier d« XantlMMhroInmw der Papa-
«leien. p. 817—83«. — Blblar: AtdAoloRiM'he und epi-
^apbitiche Fände i» Bombay, p. S«l— (Wö. — Peters:
Heber eine nenc Art und Gattaing der Anipbisbavnoidcn.
.4<;<>in'm/'1h 'iHtiuticfp* . mit elncewachsenon Zfihm'n. auii
Darava O^titrik.-» und nl>iT die zu den TM;irMU"pliides
fCehi'iriüPu (iattungeii. p. ö79 — &ä4. — Burmoister:
X<'hriijim mrma^ ein UiiMr ubolmnitaa ilgeäiaa Panl-
tbier p. 818-830. — Roth: Zttr KenaOriai der Feaaa-
lii*p|n. p. ß23— «34 • Blake: l'eber die elektrische
Xeiitritlitit de» von eiektrisirl' n WusserHicIien aiifgleigen-
deu Hampfps. p. KW— ftlS. — K i n-h bn f f . ü. Zur Theorie
der I.iditstralilVii p »141 il70, - Virchoiv: l - lier den
Schädel de» juiiKeii (iunlla. p. ü71 — ((78. — Lindumann:
lieber die Lndorpb'whe Zahl. p. 67»-«8a. — Voigt: Die
Theorie de« loneitndinalen Sioiaes cyUndriKlicr Stibe.
|i 683—703. — Fuchs: Ueber lineare homogene DiSe-
rpiiiialirleichuiiüPn. /.wischen deren Intc^n^en bomofene
Relatiiini'i; IuiIhti'h u!s i-rsli'n firitde« Iw^tehen. p "tö — 7Iil
— h pi's iii » II : I rhfr ili!' .M">Tiins von Wrrlispl.'itroiiipn
diioli .Viinen-iuiii,' eines (inUiiiioinPti.TS mit »iliräi! ^egen
die WiiKlnnKsebene aestelllpr Nadel. p.741 — 7443. — Münk:
Ueber die Stimlappe» des (!ros»hirii». p. 7S3 — 78!». —
Dttnip»: Uober den Bau de« Kopfe« von Archaeopteryx.
p. 817—820. — Kronerker: Die SubdeterminanteB eym-
metriseber Systeme, p H'JI W24 Helm ho Ii/: Zur
Themiodynainik cheniiscber Viiri;iiiii;e p. — fSilj. —
Wegterroann: I'ntpriucbung itbnr den Hau und die Fuuc-
tion des |itlanzlicbcn Hantgewebes, p .S37— 843.
AUgam. Sahwaiier. Goullaoli. £ d. gataanUn
ViloxviNaiiahaflML NeaeDankaehitAvn. Bd.XXTni,
Abdilg. 8. Baael 1888. 4*. — Bethnlets. A.: Daa
iNItttimn nn Parii nnd leino Sldhinff in Fleiitodbi. 1S2 p.
Regia ioc. aoientiaruni UpsaiieLsit NHvu Acta.
3. .Seriei«. Vol XI, Fnsr. 1. Upsaliae 1881. 4". —
Borger. .V.: Sur ■|npli|iip.> upplicatnin« ile I« lirtnliiin /"
ä la thfurie iles nonibreji. 87 p. — llult, lt.: Iteebenhes
aar les phi-numenes piriodiviea da plante«, öl p. —
Hildebrand. II.: Marrlie oei iaodermea au prioicmp«
dnn« le nnnl de l'Kurope. 10 p — Eisen, (i.: Kelipidri-
lidae aud thiir aiiatomy. 10 p. — Hamm» r*toii . <).;
lieber DehydrucliolalaaunH cia neoM üxklatMioapradact der
Oialalalan. 81 p.
Digitized by Google
809
Soc. g^ologiqne de Bclgiqne in LQttich. An-
Tome VUi. 1880—1881. Liege 1880. 8». —
MftlWrb«. B.: OiNtttttiOM ttkthm l Nloda 4a M. d»
ÜMv war Im ImiiiM boailhn de Ll^ et de Herf«. p. 9
—14 Joriteenne, 0.; Nele mr am rognon calraire
valaaAiaBz et d«s roinioiis di*en dana lea achuu» houillers
■apArienn Ae lAese. p. I.'V— 19. — übacliK. (^: S<'i\ce
H^jrapliiqiu- siir ,1, A H. lkis.|int p. ÜD — 2«. Mal-
llMbe, Ii.; De U riilirs»' n tli' la divüion du lysU-me
booiKei Ue la prorinc« de l.waf p. -'7—43; — > Pewalqva^
O.; FraKmi'uts pal^Dtologiques. p. 43 — 54.
Chemical S«ciety in London. Journal. Nr. 238.
I^.ndoii 1882. 8^ — Tlir.msoii. J. M. aad Blosam,
W l Uli t!i> . r .ralluMitiuD fruin auparaatanttad aaiatfaBa
of rertaiii «niiijifiiinij salu. p. 37!» — 3^s6.
H&tnrforsch. Oetellsoh. in Freibnrg i. B. Be-
richte. Bd. VIII, Ilft. 1. Froihurg i. B. 1882. 8».
— Warburir. E : M»irnetiwhe l'ntfrsurbuneen. p. 1 — SO.
— Klork«'. r : N:f halimiin!; der Kr!»<liPiniiiii;'™ optisch
anomaiiT Krj^itailr «i irrli v'i->]ianiiii' ( 'ull.iiilc, |i, .H
id.: L'rbcr diu Wirkuni; ciiit-s ciuseitif;eD Druckes uul uptiwb
anomale Kryatalle von Alaao, Idokras x A|N>phyllit. p. S7
—47. — id.: Axenbilder im rouvcrKrnlcn I.irlit bei Alaun,
IBrinllial. ^'^prcHStim Gelatine uud riucligckiihltcm (iUne.
p. 4S — 54. — Koch, K. I{. und Klorke, K.; I>l)pr die
HpwfBTinir der (Hetsrlier p. «Vi - 7".'. M an Id t , II. v.;
l'i'l«'r die ( 'ia.4silication der FUichrn nach der Verschicb-
liarkeit ihrer t;p<Miatiitcben Dreiwke. p. 7ä— 7f>. - War-
iMir^;, K. und Babo, L. v.: Ueber den /usunnn> iihan;{
swincJuru Visi-ositüt und Dichtifkeit bei rtussij{en, losbcaoo-
dan gaafÜrmiK iiassinn KAmem. n. 7»— lä& — Koch,
X. X.: lieber ein« Metkoda die Mifaroauteraclifanben au
ptflfea. p. 123-127.
GeaaUsoh. fOr Hatnr- n. Heilkunde in Dresden.
Jahreebericht 18^1 Dresden 1882. 8".
GoimittM «f Üb» SorwagiMi Hozth>Atl«atie
XzpeditioK. TheNorwegian Kortb-Atlantic Expedition
1876-1878. — IV. 1. Ilistoridc BaMtanag. S. Ap-
parutemc og Dem Brug af C. Wille. 5t p. Obri*
»tiariin 1882. 40. — V. 1. AstronomiBke Obaennitiolur
hy fl. M oh n. 2. Magnetiake Obaervationar bj CWille.
3 <; <':.'> all og Natttridatorie bgr H. Itolm. ChriaUania
1882. 4".
Boe. Imp. dee Hatnrftliste« de Mosoon. Bulletin.
Anm'o 1981. Nr. 4. Mowou 18S'J. 8». — (ian-
di'Ker, M,: Menthae nmae iruj.rii.iiv Kuriipoai' p '^Si 277.
— ttedriaga. J. v.; Arniilniiii'i! und I{r|ililjen Grio-
rlienlands p 27S — Hl 1 — .VUirerhl. 1- : CaUilog der
Lepidoplcreii de» Muskuwi^ehcn t.«ouvcrucnicut». p. a72
—40t. — Christoph, H.: Neue Leptdoytefan des Anor-
gebietes. p. 405 — 486. — Weinberg, J.: Otaenatfona
mAtorolugiqum faitcs k rinatitut des arpcntours on 1861.
43 p.
— Table general et aystematiqne daa matiina
conlenoea dans Ivs prciniers 56 volnmes (aondea 18S9
—1881) du Bollatin. Uoaooa 1682. 8«.
(Ftelaeiaiuif folgt.)
Biogiaphisolie lüttheilongen.
Abb 26. Jatmar 1882 atsrli aa Oothenlnrg Nlda«
West ring, bekannt durch seine arachnologischcn
Studien (Aiackneae Suedcae 1862), 84 Jahre alt.
Ab» 28. Mal 1882 atacb n Btaibeiy Dr. GM
Bameis, F;c1]ort'n daailbat am 7. September 1887.
Leop. XVIU.
Von Brnif .Jurist, vridmetc er »ich mit VorÜpVie der
AstroDuiuie, war eifriger Mitarbeiter der Zeitschriften
^SUm" vmi .Oaaa" naA UnlarliaaB atinar Vatantedt
testamentariirli eine Sornme von 400000 Hille nr
Erbauung einer Sternwarte lUselbsl.
Am 17. .\iiguiit 1883 starb in Klosternenbarg
bei Wien Dr. H. M. 8chmidt-0dbel. 73 Jahre alt,
Iwlcannt durch seine entoatologiseben Arbeiten.
Am 11. September 1882 starb in Kandy (Ceyloo)
Dr. G. H. JL Tkwaitoa, laKgjähriger Diraotor daa
botaalaeliett Gartana aa Vamdaiiiya, Cejrkm.
Am 1. Ootober 1882 starb la StmUate der
Oeograph Dr. 6. Linnaraaon.
Aai 2. Oetober 1882 atatbioMfladuaDr. AiigvaC
T. Krempelhaber M. A. X . vergl. p, 181), kflnig^
Uehar Forstrath a. D., 69 Jahre alt.
Aas 20. Oetober 1882 atarb fai Turin Gaatle da
Gohinoau, vonnati französiiicher Gi-»an(Uer taHehanUl
und Athen, geograpiii^cher Schriftsteller.
Aaa 21.0elaib«1882 atail» InTUadin Dr. Johaan
Spiel mann, Verfasser des Werkes „Diagnostik der
GeiKteskraukiivitfu". iJernelL«; war geboren am 25.
Juli 1820 zu Gnbel in Nordlxihmen , besacbte die
Gymnasien an Leips und Jangbunslan und studirte
in Prag, woselbst er 1852 an der dortigen Irrenanstalt
eine Anstellung erhielt. Siit 1855 lebte er ala weit*
hin geanobter pcaktiaeber Ant ia Tetachen.
Am 23. Oetober 1862 atarb In Wien H^rimidi
Wolf, lt. k. Bergrath, Mitglied il<r |,'.'vii>t.'iM-hen
Beichsanstalt in Wien, un die Wiedergewinnung der
TepUtier Qudlen bocbverdlent, 57 Jahre att.
.\ui 2:^. Oetober 18^2 starb in Kii]H:ntMtri'n J.
Th. Huiuhardt, Professor der Zooiogiu ou der Uni-
vanitlt ia Kopeabagea and la^wetor dea natonrisaan-
scfaaftiicfaen Museums daselbet. f!6 Jaiire alt.
Am 26. Oetober 1882 starb in Bonn Dr. Franz
Obarnlar, Pfofsma» in dar madtefaliwhaa Faeoltit
daselbst, geboren den lf>. P.TPmlipr
Kude Octolwr 1882 starb in Neapel der Prolwisor
der Physik an der dortigen Universitjit Marino Pal»
miari, jüngerer Verwandter des bokaonten Diroctors
dea Tesuv-Obaerratoriuma, verdient durch Erfiaduqg
mehrerer wioUigar Appmta uad darek thantoalaktai-
aeha Arbaitso.
An 1. Noveraber 1888 alatb ia Keaatodita Dr.
Klöppel, Geheimer Mediataaltatit, gTosshensoglich
mecUenbargiacber Leibant daaallMt, Im 80. Lebenqabre.
Aidbng November 1682 starb ia Loodoa Oaoifa
Criteliett. (»>riilinit.iir englischer AugeaaiXt OBd 10^
glied dos Uoyal College of Snrgeona.
Aa 4. Noraalnr 1882 atarb bi Baan OabaiaMr
Begiarnaganitb Dr. Rmb HenuaaTroaohol QL iL
Digitized by Google
910
K., TWgl. p. 177)i Profeiaor der Zoologie an der Uni-
vmHtt dudlMl, 7S Mira alt. In SpudM m 10.
OctolxT 1810 pi^tioren, hat er fich in Brrlin. nach-
dem er einige Jahre daeoibet als Lebrer an einer Ueal-
•dmle md »b Cartw an aoologiidMfi Muaeuin tbltiff
gswi'jcn war. 1811 als Doccnf »n der tk'rtiffcn L'ni-
venit&t hahilitirt. Seit 1049 wirkte er «1» ordeutlicher
Vnbmot in Bonn.
Am 4. November 1882 starb im 66. L^woqahre
in Barlin Dr. Jnliui FriedUnder, Inhaber der Firma
B> FriedliUidcr Sohn daseibat, welche ihr Haupt-
•ngamnark auf dia PabUeationan im Oabiata der Katwr-
geaebidite und eraoten WimeMcbaflcn riabtat. Aaeh
die ßibliotbi'k iKr Ak.iili [iül- fühlt sich den Tantor-
benen la Danke verpflichtet. Friadlindar «idmata
rieb naeb abaohirtan ünhrandtatiatiidian den LcbilMh
■ liirrli ri bi i nuhnie finer Doroiitenstflle in dan Var^
einigten Staaten. Seit 1, Jlai Ittöl leitete er mant
ab Thdlnabmar, daon adbataUadig dia von aalaam
Vater 1828 prpriiiidete Buchhandlung.
In der sweiten Novemberwocbe 1682 starb in
MuMdorf, 68 Jabr« ah, Theodor Hippaanii, k. fc.
Bergrath und BcrpdirtTtor der üsterrt'icfaiücht'a alpinen
MootangeeelUchaft, einer der bekanntesten Mont«ni»t«u
Oaitemicbe.
Am 11. November 1882 starb in München Dr.
Franz Xaver Wolfgang Ritter v. K ob eil (M. A. N.,
vergl. p. 177), Geheimer Rath, ord. Profeaaor der
MimanlQgia an dar Univanitit nnd Conservator dar
nineralogiaeben Staats •Sumnlungan, ansgeniduMlar
Gelehrter und I>ichtvr, auch durch seine liebens-
wfltdigan Dialeotdiobtongen weitliin bekannt, gaboran
am 19. JoK 1808 n Httncben. Kobdl hatte an der
Ui'i\rrHitiU III Laadtbat MincraloKiti muA Chi'iiüü »tu-
dirt und war im Altar von 20 Jahren bereit« Adjunkt
am mineralogiithen Gonaervatarlmn In IClineban. 1884
M'urdo LT rirdentlirhfr Professor der Mineiiiln^'ic iiu
der dortigen Universität, 1849 Conscrvator der mine-
raloglscben Saamkugg des Staat«. Sek 1837 arar ar
nUBsrrordpiitlichec, !<i-it 1 812 ordontliches Mitglied dar
iiayeriFchcn Akadtmie der Wisseoscbaften.
Am 20- Nur»mb«r 1882 atnrb fai Upaaia GnataT
Svanberg, Professor der Astronomie und Direetor
der Sternwarte an der dortigen Universitut, um die
Eintthrang meteorologischer BaobaehtunKen in Schwe-
den Tcrdieni. Derselba war am 22. Jaooar 1802
Am 26. November 1^82 atmrb in New York
Dr. Bany Drnpar, Profeasor dar Gbemia an der
dortigen Dniversitit, 45 Jahre alt.
Am 1. D>'Ci'tiil>er 1869 etarli in ^'icn Juüiih
Freiherr Schreckingar T«n Nendenberg, k. k,
Gebeimrath, früher Sectionacbef im ästermiehiacbn
Am 5. Deremher 1882 starb zu Xlilntlieii Gc-
beimrath Dr. Theodor Ludwig Willielm v. Bischoff
OL A. N.. vargL p. IM), aoMr. tnktm dar Ana«
tnmie und Physii)lnf.ni- <ln?illif-t. Geboren am 28.
OctulitT 1607 in llauuovin-, studirt« er «eil 1826
in Bonn, seit 1830 in Heidslberg KatnrwiBaensehafteo
und Medicin. Abermünn 1882 die Stelle eines Assi-
stenten an der TTaiTarntita» Entbindungsanstalt in
Berlin und habilitirio »ich 1833 als Privatdoceot in
Bonn. I88& erhielt ar «inen Ruf ala Doeent der
Anatomie nadi Bcidelberg, woaalfaat ar 1886 nun
auü'irordcntlicheo, 1843 zum ordantUahaa Professor
ernannt wurde. In denuelben Jahre Iblgte er einer
BemAing ab Professor der Pbyaiologia naeb Oianan,
woselbst er 1SH auch den Lehrstuhl der .Viiafotnio
erhielt. 18&Ö wurde er ab PkoCHaor der Anatomie
nnd Fbyaialogw naeh HOndien benUin.
Am 7. l)ccenil)er 1882 starb in Wien der Elek-
triker Carl Winter, durch seine elektrischen Appa-
nto anch aber Oeafearralcb binaaa, in Fachkreieen
geschätzt.
Am 7. Dcc«mber 18Ö2 starb in Graz Kegierungs-
rsth Dr. Franz Köstel, emer. ProfeaMir und Irr«B>
haus-Director daaelbt, 71 Jahre alt.
Am 9. Deeember 1882 »Urb in Leipaig Dr. med.
Friedrich A. Brauel), Staatsrath, früher Professor
an der mediäniachen Facoltttt der Ldpaigcr Univeraitftt,
vor 1869 lingara Zeit Dooiat an dar Dorpater Hbeb>
schule.
Am 13. Deeember 188S atarb hn Alter tob 90
J^ren in Baigate fHr Tfaonaa Wataon, der Ncator
der englischen .\eizti'. 1870 Leibarzt ilcr Kuniur^r.,
1862 zum Prii«identeD de« College of iSurgeuus gc-
wShlt, eiaa Zrit bng aaeb PnfSnsor dar praktiaeheo
Physik im Kinp's College in Ixmdon.
Am 14. iX-cember 1882 stai'b in Freiberg Ober-
bergrath Eduard v. Beaat.
Am 14. Deeember 1882 starb in München Hof-
und OlMsr-Medicinnlriith l)r. Wilhelm Friedrich Ci«rl
von Ilecker, ordentlicher l'rofessor der Gobnrtshiilft'
dajtelbst, 55 Jahre alt. Derselbe wurde am 8. Hai
1827 in Ikrlin geboren und war seit 5. April 1859
Directur der Müncheiier EntUndnngaanatalt und Voi^
•taad der Uebaromenacbnla.
Am 16. Deeember 1889 atarb ni Marburg Oe>
lieinii r Medicinalrath Dr.Courad Ludwig Anton Friitlrich
Wilhehn üeneke (M. A. N., vei^l. p. 193}, Professor
der Mediein und Direeter dea pnthologbcli-anatoniiicban
In-^ütut'. IUI der ddrtigeu UnivanitiL Doaalba «ar
geboren am 27. März 1824.
I
Digitized by Google
Sil
Ib Bmbtt starb Wtto DMmiMr 1889 dar Off-
ne ä«ni(ätMi>M< \>r. Georg HAts«.
Am 24. December 188S lUrb IB Göttingan Dr.
lolttttn Banadiet Listing, PtwfcMor dir FkjiSk m
dtr dortigc'n Universität. GelionTi am 3!>. Juli 1806
m Vnaklün ». H., stucilrto er in 06tUiigeu 1830
Ut 1884 ab SAOkr von Oam, WOfaidD WeW n. A..
bereiste 1834 Iiis in Oenicinschnft mit 8«rtorin»
von WnltcnshauBvn Italien und Sicilien zu wiBsenBchaft-
Ikdun Zweck«, wnrde 1837 Lehrer am Pol) torhnicnm
ia Hannorer, 1689 aaMerordaBtUeher, 1849 ordent-
licher ProfeMor und Director des iiiat1iaittatiMb-pby«i-
InÜMben Institut<< der Univt-rtität Güttingen.
Am 89. Beceniber 1882 starb in MOnehan der
UnventtilapnfigHar Dr. Audm Hartia, «bsmalig
IHraetor der dortigsa OiblnnaUlt, im 78. LstMoa.
jahi«.
In Gent, ataib van Uoaekbovan, von anaga>
breitet, m I!iir>liin h M-irn' pl:riti'!.'rii|il:ihi-! eii Erfindungen
und »pecti aUuialytischen Arbeiten, 48 Jahre alt.
Sir Woodbina Paria h, dar laagiAbriga Visa*
prllWnrt der peographifiehen Oe.^^lluchart zu Ixindon
und Tarfiuser cinua werthvolleu VSerki-!« üb«r die La
flata-Staataa, ist gestorben.
In Parii' «tarb Dr. Brocbard, Itarfthmter 6*0*
zösiM-lier Kinderarzt, 70 Jahre »lt.
Iii r Afrikareiucndo ui d vi rdii nie Zoologe Mar-
oliei« Horas Antinori ans Pervgia, welcher wichtige
Beisen in KordaIHka OBtamMmman und vomgaweise
die •frikAui«c))« Vogelwelt genau studirt and beschrieben
hat. ist einer Maldung ans Aden infolge au/ der
ttalienisehen Slatiom LettllareÜa in Schoa gestorben.
Derselbe war ijilioreti .'im 'J8. (•i-lolier 1811, wiirdo
von den Üenedictinern erzogen und studirte spAter in
Sora die NatarwiaaenaehafteB nntar Anleitwig des
FOrnten Canino, den er ) ei Hin nuügabc seines Werkes
„Fauna italica'' uutcrstUtxU'. Lr kämpft« 1848 gegen
die Osatarraieliar md 1849 gegao die Maapolitanar
und Franzosen mit iitid wnrde als Iloelivi rriUlier ver-
bannt. Nach luugereuj Aufenthalt« in Athen und
StojnrM, wo er asiaa omilhakigiaeben Fonchnngeo
erweiterte, nntemabm er 1859 eine Reise nach den
Nilländem und erforschte gleiehnitig mit Piaggia 1801
die Ufer de* Bar el Gaaal nd die DerkaUnder. Das
Resultat seiner Waademi(gaii «ar das bekannte Werk
„Cutalogo di tina eollesione d'neeelli btta nell* intorao
dell' Africa centrale nord**. Hierauf Ix'suchte er Tu-
nisian nnd betheUigte sich 1868 an der Expedition
Beeeari*s nach Afaetainien. Antinori war 8«eretlr der
geLi;,'raiiliiiM ljeii Ge.<i lUi hu I ' :ii Muiii. Den .Strapazen
seiner vor Kurzem unternommenen neuen Reise nach
dem miiladan nntarlag der 7]jihrige Forseber.
In New York starb kSndieh Samuel Remingtoa,
der Erfiiulcr des n."ich ihm benannten Gewehres.
Profeaaor E. H. Palm er, weicher aut 7. Anguat
1888 im Aoftraga der britiiehea Begianuif w« Snea
aus zn einer Exjiedilion in da« Innere der Halbinsel
de« iSinai aufgebrochen war, wurde mit seinen Be-
gleitern Capitain Aill nnd lieatemwt Okarrington
von den Beduinen ermordet. Polmer war am 7. Anguat
1640 in Cambridge geboren. Er hat »ich besonders
um die ErüMsdiaqg voa AraUa petiaea verdient
gemacht.
Aufruf.
Der Bweita dentaebe Geogrnphentag in Halle a. 8.
bat ans Anlas» eines Vortrage» du lli rin Dr. Lebmsnu')
in seiner Sitzung vom 14. April lbö2 beschlossen,
dem allgemeineren und «ystematischeren wissen.tcli.ift-
lichen .Studium deB cesnmmteii deutsehen Vaterlandes
und seiner ll<w'<jijin'r kiültige Förderung nngedeihen
zn lassen. l'.r hat dalier einen Au&hchuiui mit der
Abfaeiiung eines bezüglichen .\ufrufe8 und Vorbereitung
weiterer Masuegeln beauftragt. Ea handalt sich dabei
um eine Aufgabe, bei der die allganMiae gaogTaphieebc
Wiaseaaehaft wie daa Intanase aa «aeerem Vaterhuida
l^aick lebhaft hetbeiligi sfaid. Ee iai der Qnnd m
bgsn, aof dam aiianal «pitor eine TgmfteeaaiW nnd
wirklldi dea Anfordernngen der Wisaeucbaft ent-
sprechende lynndoskundu vnn !)■ iit - Iii ,ii;l i rwaelisen
kann. Die Arbeit int gros.-» und iiKuuiiL'ltuh. Hreit-
augelegt und tiefgegründvt rausn der L nterhau sein,
wenn »ich ein würdiges Werk ein.*t über demselben
erheben soll. Wohl ist im Einzelnen schon mancher
werthvolle Bau.Htein dazu geliefert, auch sind, nament-
lieh im SQden unseres Vaterlandes, bereit« trvfriiehe
zatammenfawende Behandlungen einzelner deutscher
Lande veräffentlicht worden. Aber ungleich mehr
bleibt noch w thua, nad aar daa eiamfttMge Za-
aamneowirken Vieler kann hier alkalhlidt nm IQele
führen. Die Unterzeichneten sind gewiss, dos« es nnr
eines Anstosses bedarf, nm eine grössere Anzahl
freudiger Mitarbeiter zur Suhe zu gewinnen. Sie
wenden sich daher nicht nnr iivi ih n gesftmmt«:n Kreis
der engeren <^'ni;.;r.iji!.i?.Llirii I''iii'lii,'fiir>s.Heu. biu wenden
.sich auch • — denn die Erdkunde bedarf liier wie
Ulterall der freundlichen Unterstfltzung uihlreicher ver-
wandter Fikcher — an die Geologen, Mctrurologen,
Botaniker, Zoologen, Ethnologen, Historiker, Genna*
nisten und Andere, welche nahaetahenden Wiaaena-
swaigea obliegen, sie waadea mdi eadlich gaaa ha-
aonden an die gsogra{änschao, natnrgeaehichtliehsn
and gaaebiehtBehaB Vaniaa mit dar Bitte, aa ilirem
Theila m dam hobao Werice bebolflieh an lain.
Dl« Aa^abea, weleko aieh dabei bn Rinaalnea
ergeben, sind ia dam ganaaatmi Vertnga Inin h^
*) ,Ueber sj'stcmatische Ftirdenm» wis&caschattJicher
Landeskunde von Deutschlaud.* Verlumdlungen de» zweiten
damacheB GeogiaahtalaMs an Halla BcrOn 1883. 8*.
p. «9-118.
Digitized by Google
212
Midmet: deraelbe k»nn in dieter Beztohang ak ein
vorlinfig«« Progi-amm betrachtet werden. Die ntchnten
GeognijilHT;tnt;f mimIiü Geli'pfiilioit bii.'tcii, iiii- S.u-hi^
weiti-r zu kliircn uni df.i PIau Aif" Gmi/i-ii miiiu-tfr
Als Ginindlage aller ferrieiin Lt-nln-lningen auf
dem beregten Gebiete erscheint e.t nothwendig, genau
7.U ermitteln, w»» an brauchbaren Vorarbeiten bereite
vorhanden ist. Diese Literatur verbirgt sich mm
Ttteil io lablrwftfaeii Vanina- aod «öderen Zieitwihriftw»
and dOrft« h F«%» imm Udw wIlMt 4«n Tiel-
MMpt wHanidrtdMa FMnMan Iemmb TolbUndig
flbtwdwwtnT gwrem lein. DfeOnnnilirionlMmlwditigt
daher, auch hierin einem GeBchlu&se den IlaUeechen
Geographentagea folijend, baldmiigüchst ein» Ueber-
Mcht dieses btTfits Viiili,i!iii.'H:'ii aiiüiii-tfllra und die-
sell>e durrli don üuchiiHudii jeat-m Intert»ä.«t'nton zu-
giinyliirli zu uuichen. Dixdi l>edi\if sie iiuch h.uriu,
•oU dabei wirkücli rino gcn isse Vnlliitündigkeit erreicht
VerdaHf nhlreicber Mithelfer, und ko wendet ne sich
wiedemm an alle des (tegenstandos Kundige mit der
Ktte um freundliche Unterstützung. Gauz besondere
«nnebt aie die VaraUoda der bereiU beaaichneten
TeraiiM, tAAl tat aoa Üam aiganau Oeaellidiafta-
pablicntianan allaa «liariiMqi dla dantadka Landaa-
hnnde im weiteeten Snna Betreffende amammeiisti*
stelUn. KünJfrn auch weiter nnzuifebun, was sunst
übiT ihr sjicLiellfs Vcreini-- risj). Wirkuiiifigi-liiiM nn
f iiischl.HffigiT bniuclilxwiT l^itcratur IjcToitn Vürlic},'!.
Sachlich bniid'.'lt es sii.li <liibci i.'incrsrita um orifflimli'
Kartenaufn-ihmiMi und üInT]inui>t wis^iüMlinltiitlit»
Karten, audurerseitü um Scliriften und AufüälKC über
Gegenstände der vemcbiedeuen in dem genannten
Vortrage angedeuteten Gebiete. Auch wo in einem
grösseren nicht durchweg nnaeren Gegenstand be-
trafiiuidan Warka ainaalna Thrila danaalban berflhran,
wird gebaten, dlaa« mit «atefBhnn. Daaa Uar nw
wissensehafUieh Brauchbares und Zttverlüatigea in Be-
tracht kommen kann, bedarf keiner weiteren Ausein-
onlerM-tzur^r- Vi.'l liiii>iivlitlicli diT Z<-it wird meist
nicht über <li-u Aiil.intr uiiscn's .lalirliuvKii-rl-i zurüi-k-
zuffrfiti'ii si'iti. ^\ US abiT c;i<- räuiriln ii ■ Al'^rt ' ii/"''!.!;
anlangt, so crMlifint bi-i diesem l<i-iiii'swegs fiii-
aeitig nalionnli'u. Mindern ziipleicb d^r Erdkunde iui
Allgeuieiiien difneudeu Uiiternehuien riiclit thunlich,
sich eng an .Staat»- oder Volks, risp. -SjUTjcbgrenzen
SU binden. Sie CgomsMon gedenkt daher, nm dieaem
doppelten Zwack m gantgao, dia gafdaiiU lAamtor^
abaniaht ttber gana HfttatEoopn ammdebnen oad
demnadi anaaer dam deatsdieu Betehigelnete aiKh dia
ehenuils dem dantacben ])unde angeh'irigen öüter-
reicbisiche« IjUlde, ferner die Schweiz und endlich
nucii die Niederlande mit l.uxemlmr};. «»wie Ilil:.'i('ii
hineinzuziehen. I>ii' iM'trucbtliclieren deutschen Spracli-
iuM-ln in Fun)]ia mit zum Theil liocli cntwirktltcr
heimatliRkundlicher literatur, vor Allem die in Sii'beu-
bOrgen und Ungarn, in den rUBsiachou Oütseeproviuzen
und Ähnliche, sollen in einem Anhange berücksichtigt
Vo «tw» Ar daa ona oder das aoden Oabiat
gedmokte Uleialm weaeichniisa bereits vorliegen, wird
*>tiicMonte a»> ai. P»«— 1««^
um Einsendung derselben in zwei Exemplaren (ca
be<jDemem Auseinandersclmeiden und Aufkleben der
Tifil ^'i-beten. Im Uebrigen wird, um bei der Ord-
iiuiitr ib-r Titel Seiten» der Cummissiiin alle uiiiiütliipe
Miilif-waltung und imnifiitlii h dus mIi.-u.-h zi-iti .iiilit'Hile
rU leicht zu Vcruflieii juhreude Ahscbieilieii mogUchät
zu vernieiilfu, fiHUrht, j«ien Titel auf einem beson-
deren llittttchen, am l)eHten von der Grösse eine»
halben OctAvblat(ei), roitzntbeiieQ. Der Titel ist stet»
in ToUer Ananbrliefakeit und abanao dia Seiteucabl
nnangaban. 8ahr wflnagbanavwrOi wiida jadaanNd aha
gana knna Banmftwig Aber im Inhatt acin, und er-
schaint eine soldw moNodick dn UosiUaaBeh, wo dar
Titel nicht schon aalbat gana nnswaiMhaft dansalban
erkennen lässt.
i?iinmitl;che dLrartice I.iteraturangaben 'fverschen
mit dem Namen des Mitthiihndeii) bittet die Com-
misBion, n)ii;.'liiii>it li.-iiJ im iluoii VM:--it::i'[iilt'ii. Herrn
Professor Iii. Katzel in Miincben, Akadcmiestrasso 5,
gelangen zu Ia»fe:i.
Endlich ersucht die Commisaion die Vorstände
der gcogra]ibischeii, naturforschenden und hiatorischan
QasaUsefaaften, an Anfiuig alehstaa Jahres nnd iwar
Ua spMastans 1. Fabrür 1883 an danaalban aina
Hittheilttug daraber ainaandao au woUan, was etwa
Ihreradta in Folge dieses Aufrufes Inzwfsoben aur
Forderung der dciit'^L'lii ii ].:ii;ili"-kuti li.- bcroit.t pi'-
sclivben ivt uder dt iiiuucj.: f -/.u unti'i ncliracii la-ab-
sichlifjt wird. Auch elw.4i^;c Vdrjchliifje zur weiteren
Organisiiuu;; der Suche wenlcu dalni daukltar mit
cntge^jentreiioinnK'U werden. Die Cüuunission wird da-
fiii- Sorge tragen, da»« dem zu Ostern 1883 in
Frankfurt a. M. tagenden dritten deutlichen Geo-
grapbentage über diese Mitlheilungcu resp. VonchUge
Bericht erstattet wird.
Mflnehen, KCnigabciy L Fr. und Balle a. 8., ini
JaB 1881.
Fivf. Dr. Ratzel. Prüf. Dr. Zdpprita.
Dr. Lehmann.
üatuiwissenscbaftliche Wanderrersammliiog
m Süm 1888.
Der 3. deutsche (ii o^rnphLiitag tiudol vom 2M.
bis 31. Marz 1883 in Frankfurt a. M. statt. An-
meldungen zu Vorträgen bind bis Ende Janunr l'->s;>
an Prafeaaor Rein, Harburg, zu richten. Mit dem
Gaographantag aoU eiue sj'stcmatiEch geordnete Auü-
stelnag geogrspUacher Lehrmittel wbooden werden.
Die 2. Abhandlung von Band 44 der :SöyaActa:
H. Dewitz: lJi>,i.lireibuugen von Jugendstadien exo-
tischer Lipidiiptcreu. 3 Vi Rogen Te.\t und 2
lithographisclie Tafeln. (Mit colorirten Taf. i'rei»
& Kmk., mit uucolorirten Taf. 2 Kmk. 50 Pf.)
kt enebieaao ood durch die Buehhandloqg tob
Vilb. Engelnann in Laipaig n baaUhn.
PNca «M B. Wuta— ■ nl aeka'la PiiHia.
u iju.^cd by GüO^I''
Digitized by Google
)ogle