Skip to main content

Full text of "Leopoldina : Amtliches Organ der Kaiserlich Leopoldinisch-Carolinischen deutschen Akademie der Naturforscher"

See other formats


LEOPOLDINA 


Q 

.W5 


Digitized  by  Google 


MÜVQÜAK  0TI08ÜS. 


LEOPOLDINA. 

AMTUCHES  ORQAN 

DSB 

XAISEKLIOH  LEOFOLDINISCH-CAEOLINISCH-DEUTSQHEIil  AKADF.MTF. 

D£E  NATÜEFO&SCHER  . 


HEBAÜ8QB0EBBH 

UNTER  mrwntKDNG  DER  SEKTI0N8V0BSTAENDE  VON  DEM  FRAB8IDENIBM 

SB.  G.  H.  KNOBLAUCH. 


FÜlfFZBHSTBa  HEFT.  —  JAHBOAlfa  1879. 


HALLE,  1879. 

DRUCK  TON  E.  BLOCHMAMN  &  SOHN  IM  dRESDEK. 
m  DB  AKADmiB  IK  CfWIMlWIKW  BD  WILB.  BWOBLMAMM  W  UOKW. 


Digitized  by  Google 


Digitized  by  Google 


•.  -  1.  ^.  - 1-4- 


Inlialt  des  XY.  Hefte«. 


Aaitliche  MittheliuRgen: 

Wablen  tob  B««Brtea  der  Hutdeade:  **"* 

arimung  dM  AjtMnlrtm  finüiiriMBU  .  ..  .161 

Wahl  ie  eiiM  TiwUaJwililleih» 


Hcdkin   177 

4«r  Hltf IMar  «tr  ttiiwiil»   4 

BIbUAtbek  der  Akadcni«: 

Verleganir  derselben  nach  Qallc  .........'.>••   ■  113 

Verzeirhniii.^  ihrrr  Oencllscbaftg-Scliriltw  .........<....    189.  14& 

BrtkeHnng  ron  Diplomen  

PrciMrtheilinr  1»  Jahre  187»  17 

VerlriliuDg  der  C'o(lienius-Mr<Iaille  im  Jalire  1S70  •  81 

Dank  des  Kinpniiiicmi  der  CothenilU-MMiaOI«   96 

Die  KaweuTerhAltnlhM-  der  ikadeatol 

Rrvision  di  r  Ut  i  liiüinfr  für  IKTS  97 

Erthcdiiiig  diir  IK^  liarup  do«  iin  hnunxsfuhrerB    132 

B<-iiniK<'  zur  Kasm'  di  r  Akudciiüe  8.  18.  33.  49.  66.  S).  8&  119.  132.  145.  163.  18t 

Die  Jutin>lii'ltniu"'  der  Mitülii-drr   Ml.  177 

Uatcnitaiznuiriiferein  der  Kai».  I.«op.-Car*l.  AftadMlBI  - 

Ailffonieraoff  xur  Uewerliong  um  die  Doterttttmif  in  Jlfen  1879   17 

VerleUitiDg  der  UnteistQuung  im  Jahre  1879  67. 166 

Srittaa  VenekhaiM  dar  BaiMi»  «am  Januar  1876  Ui  ■kntKUg  Dwwalwr  1676  Ui 

1.  9.  a  66.  d6l  66. 8L  116.  Idfc  181 
AMalNB  dw  SaofMin  *r  Akalnia,  0«Mg  Sptaai  90 

I 

Don,  Bataifcb  iraiMlB  166.160 

Oarap-BManes,  Eugaa  fVeflken*         .  66 

Inniw'h.  Thitn  66 

Kanniirsrli.  Carl  ,   66 

Plii-isin<r)-r,  Hcbrich  Thaodor  TM  166 

Sbrnonda.  .Vngelo   >  66 

Ktillinx'.  I<<'iinlirt  114 

Th<  nisiiii  Thomas   166 

ülKnii.i'-rg'T,  Johann  Baptiat  U 

Weg«elt,  Uobert  68 

Zw  Erinnerung  an  Aleaander  Braun  von  A.  W.  Eichler  166 

UtaMmiiy  aa  Botet  Mayw  m  e.  RaatUB  84.40 

toistige  Mitiheilungen: 

Elnreicauireiie  Krhriften  20.  43.  66.  7ü.  04.  loa  117.  1B6.  164.  167.  183 

Berichte  nud  Notizen  Uber  natnrwbiaeniiehaftUche  Ter«amaita|iB  vi  flMilMWtaBt 

XaUir«iis»<'n6i.  h«ft]ii  he  Wundt'nrTBainmIuDprn  im  Jnlirc  1879   119 

llundtTtjährigL-a  Stiftun„'>f.'Bt  di  r  .Niüiirtnr-i  Ij'  udrn  (irs»lischaft  zu  Hiillu    80.96 

IMe  lehnte  aflgemeiue  VcrMiumiung  d«r  dcutachcu  UeselUdaift  für  Anibio{H>Ui)sie,  Ktlioulogie  und  Ujgeachicbte 

au  Stranbnn  am  Ii.— M.  Ahhi  1876,  «ao  O.  R.  FrMt  ..190 

FonftiiäUriges  Stiftnngsfeit  dea  NamnaChen  ▼cnin  fl»  Natvfcsnda  n  Wiaibata.  188 

Ilatnm!.>>iicuB(')infltirhf  .Vursütze,  Mteralurberiehle  and  KotUen: 

Die  speciraUtiiklyiisihru  l.'atemocbuogeji  ..neuer"  äteme  von  W.  äklarek  U.6S 

S<b<r  di»  KotxiÄüunK^pradDott    dao  glMtaiii  CtaataiMB  von  S.  Oai»lts   68 

die  tn  der  Jangaten  Zeit  entdeckten  fitmaaita  vn  TL.  Sabaldt  61.  74 

üeber  die  VfrAuderlicbkeit  photoKraphiacher  BBte  TCaa.X.  Scliaaaaa  87 

Unsere  Kcmitnisac  von  den  Vcr*nderuniien  im  ihWbeiMB  Ei  aar  Üt  dar  BeM»  oad  oaiMellNr  lach  der 

Iii  Irii  htuhi;  von  (I  Ta  b  r  hm  bfrg  ,  89 

Kciijrrl.  in^'i  II  iliu  ij  v>>ii  y.  Ii  i  .-i  <■  Ii  (j  1  f   127 

Mulaguia'ii  uod  Corue'a  neue  Korsebungen  Uber  Copemänia,  laia  Lieben  and  seine  Lehre  Ton  ä.  UOnther  106 
HiMoriaab-kiitiKbe  atudiaB  aber  daa  OaaB  tob  a  feagler  i: 


  UM.  141 

TJebcr  die  Beaeran FonehnogaB  im  CMiile  teAätlalaSä  darlUhdlaiBtavIdyiaa  «an  F.Mare&ud  174  186 

Flora  fosiili»  arrtini  von  O  Ilwr     ...   46 

Ueaemtioa  of  Vvrtebrato  Romains  von  J.  Leidv   47 

Diaci^tiaD  or  a  C^Uection  of  Kosais  Ton  W,  IL  OaM»   48 

Ba*ae  da  O^loKie  p<»nr  les  annto  1876  et  1877  par  Ddiaaa  et  Laapanot   48 

Tm tarnen  Synopaeos  Rhiimcerotidum  viTenthun  et  fouüiBm  van  J.  V.  Bmit   123 

MittbeiluBgcn  oiber  die  Uattong  KXatmoihervtm ,  beaooden  in  MtMIln  <WMlbW,  fW  I.  F.  Bnoit    .  139 

Dia  foasOea  Siggatbiaiftaan  der  SMianaark  von  HAnta   IM 

I  B^wn  «an  G  W.  flOaM   167 


Digitized  by  Google 


Pocti»*JuMI>lMl  dfü  Piroctort  Pr  Hcnn.  Bunnebtcr  in  BaenoB-A 
Docrar-JabilmmD  lifs  Herrn  (.Tt'jir-imratli 


  l'r  I  h.  von 

Aufruf  zur  KmchtuDg  eine«  Sümdhildpji  lür  Carl  Knmt  von  Biter  . 
l'laii  yu  euifT  (if-.aBuiitaiisjfabe  der  Werke  Pfssclben        .    -    '.  '. 


Ajrea 

Hüne: 


188 


KacJioir  in  MiInclMB  ~IBg 


82 


Ut«r>ri!«  hc  AnielKMi  H.  »2.  i^* 


Perlthtlguujc 


Namen-Begister. 


AiiilrianAViTlnirg,  l'crdijuud  FrahetT 


Dnuli'.  i)bair 


i-irair.  i'tjKMlor 


Ki.^fliT.  I  arl 


!•  1( iiiin:!!);.  W.ilthi-T  . 


ITäüsc.  Juliiuiüfs  Carl  Franac 


Hr-rl  s!   Hi'n:ri<b  Carl  GusttT 


hcäslir,  iirniiafiii  ?'rit-Jrich 
KnplIfT.  Carl  M  libclm  "T" 


lj«piuirL-nt.  Aihrrt  de 


Moc'lk'r.  Valprian  von 


MnsiT,  .laiiip> 
rsii'B.  I'ncilruli 


.Nt-'tJm;it!''l.  Ilirmann 


Olshausen,  Kobcrt  MiChMl" 


Hi'llcn^tfin  .Ifiliaiui  Unptigt 


SiliiriiiU,  Maximilian 
S<'lr»aUic,  liuBlav  All>r-rt 


holgcT,  Bernb«rd  Friedrich 
SldMCT.  AtfrtJ  Wilhelm 


Totpltr,  AoBiBit  JcM-ph  Jgimz 


\Vatdhur(7-/.f:I- 1  rsm  M-nrif.  l'arl  Josrr 


SS'ilhflru  (if'ttfrif-ij 


Wu'(l(T.~h('ini.  Ui/liiTt  K.riiBt  Eduard 


y  ini  lvHl  l'r.ii;|^  Carl  Ludwig  Wilhelm 


\Vutin;«rk.  Li 


KW 


Zcller.  Lmst  !•  rirdrich 
Owlorlx'ne  Mitglieder» 

Itfil^fl,  Hfrtiiaiiti 


HlH'liiT.  l'rliT  von  ... 
UniEÜt.  Juliarin  t  ncilrich  »on 


"TT? 


F 


rb  \v;n,eii 


(irisi-liurii.  A'.iLTiist  llc 


b  ItudolpF 


Injufi  Ii.  .Iiihaiiii  hr  rilni  lt  1  liijn 


It7i?s.i|j:i,  Krs'M  Friedrich  Henmum 


KänüurMTTTT'ärr 
hcirli.  (  url  llciDriCll 


J  ariicint.  Jnl-aiin  von 


l.iisilic,  (iiistuv  Ktinard 


LiiiH.  l'>riJijian(l  von 
OldLain, 


tffäT 


i'lU'riiiif.'iT,  \\  illii'lni  Heinrich  Theodor  von 
Kfii  l.i  iil,;ii  Ii.  IJuirjrn  ii  (joitlicb  Ludwig  . 


■Stilllll^,',  Hl  In  liirl 


TITi 


vveigeit.  .loLaiiD  Ludwig  Kobert 
ZAoardini.  Joftaiiii  '.  ~ 


t 

IST 


181 


181 


181 


2 
"IBI 


181 


_1S1 


181 


=1 


2 


49 

 2 

2 

fgr 
1 


18 

118 

jn 

49 
66 


ja 


113 

2 


-LH 

93 

13 

-ii 
as 

zs 


r»ver,  Julius 


98 


 98 

 W 

CotheBlu-Hedaillc  TvrUehen  ab 
Weber.  WUbelm  Eduard  .  .  . 

MIt.rhelter  «m  XY.  H«fto» 

liruhns.  r.,  M.  A.  N  


Jl.ii>;U:r.  CT 


.   ■  18» 

TM.  Ul 


OcuiiW.  Ii.  H .  M  A.  N. 

47.  4ä.  1^.  139.  157 

 174  lf*H 

Tttcbeuherg,  (). 


Tina 


Art«lt  be«pr<i«li«n  tw; 

llraiidt.  J  F  .  M  A.  N.  ■    ■   .  ! 
pdt'iMie  et  de  Lapparcnt,  M.  A.  NT 


128.  189 


Oanigerr  W 


Heer.  6 ,  M.  aTFT 
llömes  .  !  !  !  ! 
Leidy,  J..  M.  A  N. 


M  X.  N. 


"TB 
TW 


Arbelt  »Bgeteigt  t— » 

liertbold.  Ii    .    .  . 
C'onwGntz,  U.  ~ 


Dewiu.  tl 


m 

47 


VJSH 


Frtmt.  R 


GauJrv, 


16.  II« 


T55 


(ieinit7.,  K  :     112.  US 


Ochsenius,  C, 


Htinl-r,  .1  .  M.  A  y. 
KlUinifVer.  L..  M.  A  57 
atilÜDg.  H..  .M,  A.  N.  ■  ~ 


Toala.  F 
Winkler.  C. 
Zopf,  W. 


144 
HB 

na 


333 


48.  198 

80.  138 


Karr,  Carl  Em-Sl  Yon.  Standbild 


,H2 


BaiT,  (  arl  h'.rtisl  vi/ti.  Gc;Amnitau?ii:.Abi.-  eeiuer  Werke  t-i4 

lii6!'h..il'_'.  Th.  v(iD.  .M.  A.  .N.,  LrkUrunfi    ....  127 

Misi  hiiH,  Ih   von.  M   \   .N"  ,  .liil.iUiirn  .    ,    .    .    .  ISd 

Bnmeist<T.  Herinuiin.  M.  A.  N  .  Jubiliiiim    .    .    .  188 

iürhler.  A.  W..  Zur  Lrinnernng  an  Alcrimilcr  Hraun  La 
K.e.enwctU;r^voD.  M.A..N..  j           ^  ^i-rbn  f  lft78  3^ 

»4  50 

~  TS 


Klrw-li.  T   M.  A.  W.. 

Kümelin.  Ct.,  Lriaaenuigen  an  Kobert  Mayer 
Spicaa,  ücorg,  t  ...  .~' 


Google 


NUNQÜAM      /a(^^>^^^  ,  OTIOSUS, 


LEOPOLDINA 

AUTUCHES  ORGAN 

DER 

KAISERLICHEN  LEOPOLDINO-CAKOLIXISCHEN  DEUTSCHEN  AKADEMIE 

DER  NATÜRFORSCHEB 

BflRAUBGEOEBEN  UNTER  MITWIHRWre  D£B  SERnOHBTOBBTlHDE  VOK  DEM  PBlSXDKrTEK 

Dr.  0.  &  g^/^K^MMA- 


Halle  a.  S.  ij.,."«"- «-       Heft  XV.  -  Januar  1879. 


IgfctH  •  Amtliche  M  itt  ho  i  1  unjic  n  :  ^■(■ranlle^J^lfrl'a  im  riTsoimllK-stuiiilc  der  Akadraiic.  —  Beitrage  zur  Kasii»  dpr 
Akadcmiiv —  ViTzoii  hiiiss  ili  r  Miii;liodfr  der  Akademie. —  Sonstige  MittheiluoKen:  Kiniegang.  Scliriften. 
—  \V.  sklarek:  Die  spcctraluiuil} ti»rben  rntcrmcliimgen  ,jieuer'  iSlerne.  —  Pie  6.  Abhaodl.  dej  40.  Bande« 
der  Not«  Act«. 

Amtliche  Mltthellangen. 

Tnllidenin^en  im  Personalbestände  der  Akademie, 
.\ru  aufireuoiuniene  Mitglieder: 
Kr.  SM>5,  Am  1.  Junir  1879:  Hkt  ItMM  HaD»  ftof— or  und  8l•«^gMligg^  Omtor  dM  New-Twfc  8M* 
Mineum  of  Katural  IIiiitai!7  la  AHwiigr.  —  Au«irt%w  Httgliad.  —  FMdMlMoa  (4)  ftr  Wn»- 

ralugie  und  Geologie. 

Nr.  9906.   Am  1.  Januar  1879:  Herr  Dr.  Oswald  Heer,  Profeswr  der  BotaaflE  aa  dar  üniwaitlt  ia 

Zürich.  —  Atuwftrtigea  Mitglied.  —  Fedieektioa  (6)  Akr  Bataallc. 
Kr.  2207.  Am  1.  Jenaar  1879:  Bair  Dr.  ladwif  Wttiauiyar,  FMtaeor  dar  T«flikihMdiB  AMtMaia  and 

IKraetor  des  anntomiediao  Hneewae  ia  Baad.  —  Anawiitigaa  MitgBad.  —  IkahiakliaB  (9)  Ahr 

Zoologie  und  Aoatomie. 

Br.  9906.  Am  6.  leniiar  16T9:  Barr  tediuad  FnOMir  vwt  ABdliBli>V«fftail,  k.  k.  4M.  Bwgtatii  a.  I». 

in  Alt  -AuH«ee.  —  Enrtar  A^anktankNle.  —  Faehoeklk»  (8)  fltr  Aalliirapiihgio,  BUwialogia  nad 

Geographie. 

Xb-.  9909.  Am  6.  Jamwr  1879:  Hwr  Dr.  Snit  MadllA  Idllff,  WodhlHalrrtli  «ad  Dbaator  dar  KMi^ 

Heil-  und  Pnofireanrtelt  in  Wmwtlial.  —  Drfttar  A^^voktenlcreb.  —  nuiiaekttoD  (8)  fBr  Zoo- 
logie und  Anatomie. 

Kr.  9910.   Am  9.  Jnroar  1879:  Herr  Dr.  Feder  Jagor  ia  K(>rlin.  —  FtodWmUr  A4|aakt«ikr«is.  — 

FacheektioB  (8)  für  Anthropologie,  Ethnologie  und  Oeogrophi?. 
Kr.  2211.  Am  11.  Jennar  1879:  Herr  Dr.  lohaimaa  Oul  ÜMOI  Shi»,  Vnlkmit  dOT  Aaatamie  od  Di- 

rector  des  anatomiachcn  Institute  der  UniTendlit  ia  Bradan.  —  Fjoiaohntor  A^JaaktmikrrfB.  ^ 

Faehiektion  (8)  Üir  Zoologie  und  Aaatoaüe. 
Lcüj).  XV.  l 


Digitized  by  Google 


2 


Hr.  S21S.  Am  IS.  Junar  187»:  Harr  Dr.  WaMtar  llMttdBt*  FiraliMMr      Aafttonlt  ua  Oinoter  de» 

anatomiEcbcn  Ingtitaln  und  Mii-tenms  der  UldvtniUtt  hl  fflA  —  jEtlmttf  A^f^^»*— '^tfr  —  IMIp 
■ektion  (6)  iür  Zoulogio  und  Aiiatomie. 
X&r.M18.  Ab  14.  Jbouat  1879:  Herr  Dr.  OaiUv  Albert  Sehwalb«,  Hofratb  nnd  Profeaaor  d«r  AnktoMfe, 
IMiMtor  des  anatomischen  InsUtoto  M  der  Unimnitit  ia  Jeu.  —  Zwttlfter  AdIJailiteiihnia. 

—  IWlwektion  (6)  für  Zoologie  utA  Anatomie. 

TS*.  SSli.  Am  16.  Januar  1879 :  Herr  Dr.  Aoguf t  Joseph  Ignu  Toepler,  Hofratb  nd  Frofeesor  der  Ex- 
parimaBtalplqrBik  an  der  po^ytechnienhfn  Hoehecbole  in  Dresdeo.  —  Dreiaehntar  A^Jmiktenknii.  — 
Feehsektioo  (S)  ftr  IbjA  ttnd  Meteorologie. 

Hr.  9SI5.  Am  17.  Jannar  1879:  Herr  Dr.  Eobcrt  Ersst  Eduard  Wiedevriwimi  Profeü.^or  der  Anatomie  an 
der  Umversitit  in  EMborg  i.  B.  —  Vierter  A^jimktenkreis.  —  Daebsektioa  (6)  iür  Zoologie 

Hr.  me.    Am  17.  Jnnuiir  IflVO:  Herr  Dr.  Franz  Carl  Ludwig  Wilhelm  maekel,  Oeh.  Mpdicinalrath, 

Professor  und  Director  de«  Kgl.  Kntbindungs- Instituts  in  Dieeden.  —  Dreizehnter  Adjimktcn- 

kreis.  —  Adiaaktlou  (9)  fCr  wtMeuscliaftliche  Medicin. 
Hr.  SS17.  Am  17.  Januar  1879 :  Herr  Dr.  Bemhaid  FriediiAh  Solger,  PriTatdocent  nnd  Froaector  an  dem 

anatomischen  Inatitot  der  Umversit^t  in  ILüIe.  —  Elfter  A^jnnktenfcreis.  —  Faebsektioa  (6)  flbr 

Zoologie  und  Anatomie. 

Kr.  S218.  Am  19.  Jamiar  1879:  Herr  Br.  Haiimilian  Bdunidt,  Diraetor  dee  look^giaeliaa  Gartens  in 
TVanMirt  a.  M.  —  Seduter  AdJnBktenknb.  —  Ftdisektion  (8)  für  Zodoipa  nnd  Anatomie. 

%.  SSM.  Am  22  J  u  iJ  ii  1870:  Ilrrr  Dr  Heinrich  Carl  Gustav  Herbst,  Geh.  Finanzrath  utiii  Diid  tor 
des  Ober-KicitamtoB  in  Weimar.  —  Zwüllter  Adjunktenlcreia.  —  Fachaektion  (4)  ifir  Miooralogie 
md  Geolegi»  and  (8)  flir  Aatihniiologia^  Edmelegie  nnd  Oeogmphie. 

Hr.  S8S0.  Am  22.  Jantmr  1879:  Herr  Dr.  Carl  Wilhelm  KnpfiFor,  TroffSR  ir  di  r  Anatomi-»  und  Director 
dee  anatomischen  Instituts  der  Universität  in  Kuuig-tl^rg  i.  I'r.  —  Fuul'^eliutor  Adjuuktenkreis. — 
FaafaaektioB  (6)  flir  Zoologie  und  Anatomie. 

Hr.  SS81.  Am  26.  Janaar  1879:  Herr  Dr.  Bobert  Michael  Oltlwiiaaa,  Profeesor  der  Medicin  nnd  Director 
der  gynäkologischen  Klinik  an  der  Univeraittt  fai  HaUe.  —  Elfter  Ad|ankt«okreis.  —  Fach- 
sektion  (9)  für  wisstuBcbaftlicbu  Modiciu.  ^ 

Mr.  SSSa.  Am  36.  Jannar  1879:  Herr  Dr.  Haiatieh  Willwlm  QottfitMd  WaUayw,  Profewor  der  Ibdieia 
nnd  DIreelor  dee  anatomiseben  Instttnts  der  UnWendtÄt  in  Strasabnrg.  —  FOnfter  Adjanktenkreis. 

—  Fnrhscktion  (6)  für  An.itumin  und  7ii^:ln.-i-j, 

Hr.  2223.  Am  S8.  Jannar  1879:  Herr  Dr.  Friedrich  Hiea,  Professor  der  Uinenlogie  and  Geognoeie  an 
dar  ftnt-  nd  badirirlhKhdUidM  Akadamw  m  HolNBMm.  —  Dritter  Adjmiktnknb.  — 
ndwektiaa  (4)  Sl«  IDnamlogfa  mid  Gvolo^ 

fieitorbeM  HilvUedw: 

Am  18.  Angul  1889  zu  Neapel:  Herr  Dr.  Ferdinand  von  Lnea,  Professor  der  Mathenrntik  mi  dw  Uni- 

renllU  in  Neapel.    Aufgenommen  am  1.  Mai  1846.    cogn.  Uarinns  III. 
Am  S4.  April  1878  mi  Tanaffig:  Haar  Dr.  Jdwm  HwriBBl,  pnktiasfaer  Ant  mid  Botaaifar  in  TeuiBg. 

Aufgenommen  am  15.  October  1813.    cogn.  Donati. 
Am  25.  Jannar  1879  zu  Dresden:  Herr  Dr.  Onttav  Eduard  Lftiche,  Profeesor  der  theoretischen  Physik 

an  dar  pellytsehdaifaea  Boehaolmle  in  Draedan.  Anl|piiommeii  am  18.  Juni  1886.  cogn.  Daltoo. 
Am  S8.  Januar  1879  zu  Kasaal:  Herr  Dr.  Benedict  Stilling,  Geh.  .Sanititaralh  mid  pnMaelMr  Ant  in 

Kassel.   Aofgenonunea  an  34.  Augost  18öö.    cogn.  Reil  LLL 
Im  Janmr  1879  in  "ntrin:  Herr  Dr.  lagalii  mm  SiMWd»,  rtabmai  dm  M*— «»«flt«  nd  Dbostor  dm 

nuneri«!u,:;i£ichen  dv  üntnoillt  in  ^uto.    ünijpBOiwniii  «n  80.  NMoasbar  1840. 

cogn.  Moro. 

Dr.  H.  MtaMb. 


Digitized  by  Google 


3 

Bdtr&ge  zur  Kasse  der  Akademie. 


Juiur  8.  Too  Ba.  Vrahmr  Dr.  X  Garlach  in  Erkogea  Jalmsbatraff  fltr  1879    •  — > 

„     S.  „  „  FtaftHorOi-.  E.  Rdafandt  1b  J»  dMBl.  Ar  18T8  .   <  — 

„      „  „  „  Hofrath  Dr.  R.  Richter  in  Saalfcld  desgl.  fUr  1879  .    .'   6  — 

„      „  .  „  Ober-Bergrath  Profeaior  Dr.  Reich  ia  Freibeig  desgl.  fikr  1879    6  — 

„     4  w  n  OA.  Bath  Dr.  E.  yva  M»lortie  in  Hannoror  tegl  ftr  1879   9  — 

„      „  „  „  Profeasor  Dr.  K.  M&biiu  in  Kid  daegL  fOr  1879  ii.  80   M  ^ 

„     5.  „  „  Oeh.  Bergrath  Prot  Dr.  F.  Roemsr  in  Breslau  desgl.  Air  1879    6  — 

„      9.  „  „  OA.  Ifedieinabrath  Prof.  Dr.  II.  R.  G«pF«rt  in  Breshui  di^^  ftr  18TV  .    .  8  — 

„     w  w  H  FMÜNtor  Or.  a.  A.  Gisbcl  in  HiUa  deiigL  fltr  1879    8  — 

■n     V  H  m  tfrfiriiwTnith  Dr.'  Ermt  ZeDer,  DIreeter  In  IViBDanttnl,  Biuliitligiia  ud  Ab> 

IcMinu'  (iiM-  Jaliri?«ljcitri4f(c  '.    ...•...,,90  — 

n  '   »  n  n  ProfeMor  Dr.  R.  Uemael  in  Proakaa  Jahreabeitrag  Ar  1879   .«,...  6  — 

<ti     n  n  M  Ardlnand  Wim.  von  Anfarfan^Wailiuii)  in  AlIxAnaaan  BiulcillagiU  vtA  Ab« 

lAaung  der  Jahresbeitrilgti   90  — 

„      7.  n  it  Profeasor  Dr.  C.  t.  Siebold  in  München  Jahn»b«itrag  für  1879    6  — 

n     n  n  n  Rc^erangarath  Frofeeaar  Dr.  F.  Ritter  t.  Stein  in  Prag  daagl.  JHv  1878  a.  79  18  — 

^,     8.  „  1,  Geh.  Regieningarath  Dr.  C.  Karmaracb  in  Hannover  deigl.  ftr  1879   ...  6  — 

n      n  M  I)r.  L.  PrÜM  in  Uorzbcrg  am  llars  dea(^  für  1879    6  — 

„      n  n  n  BMftmaiin  Dr.  L.  t.  Heyden  in  Bodieaheiin  desgl.  filr  1879     .....  9  — 

w     n  H  M  BnChmt  Dr.  W.  BaidMidt  in  Wian  da^gL  Ar  1879    8  ~ 

n     9,  „  f,  IVofcaur  Dr.  A.  Obarliaak  In  Halle  da«gL  ftr  1879   8  — 

tl  n  t,  01i.Ml,lir<>r  Dr.  F.  Goldcnbfrg  iu  Malatadt  doBgl.  fte  1879  6  — 

w     n  n  »  Profoeaor  Dr.  0.  C.  Unbe  in  Prag  deagU  f»r  1879    6  04 

Dr.  F.  Jbgor  in  Berlfai  tk/bnUagM  nnd  AUOaong  te  Jiknibdtaffa  ...  90  — 

»    11.  „  „  Profaaaor  T)i    P  Enste  in  Brealan  Bntrittagcld  oai  JilmilMlInv  Ar  1879  .  36  — 

„    IS.  M  I,  Dr.  E.  LiclituuBtoin  in  Berlin  deagl.  für  1879   6  — 

T,     n  «  n  Professor  Dr.  T.  Poledi  in  Brealaa  daagl.  Ar  1879    8  — 

18.  »  11  Prof.  Dr.  W.  Flemming  in  Kiel  Eintrittsgeld  und  Abläsung  der  Jahresbeiträge  90  — 

„    14.  I,  „  Geh.  Hofrath  Professor  Dr.  E.  Sohmid  in  Jena  Jahresbeitrag  f&r  1679  6  — 

MM  I«  Kreis-Forstmeister  Dr.  A.  t.  Krempelhaber  in  München  desgl.  für  1879  6  — 

,1     „  n  M  Bofrath  Prof.  Dr.  O.  Bebwatt»  in  Jena  Eüntrittegald  n.  Jabnabaitrag  £,  1879  86  — 

n    18.  w  „  Dr.  0.  Bdttgar  in  TVankfeit  t.  M.  Jahraabaftrag  Ar  1879    8  — 

n      n  «t  «  ProfuNi-jr  Pr.  A   Wigand  in  Marburg  deagl.  für  1879  u.  80  ......  18 

w     n  MM  üeneral-Lientenaat  C.  ▼.  Schierbraod  in  Dreadeo  daigL  Ar  1879    ....  8  — 

•I    16.  »  n  J«u  SntOar  n  8ehiwinlhit  dai^  Ar  18T9   8  — 

,1     n  „  „  Professor  Dr.  C.  Bergemann  in  Berlin  desgl.  fUr  1879    6  — 

«     „  „  „  Geh.  Reg.-Rath  Prof.  Dr.  R.  Grisefaa«fa  in  Götting«&  desgl.  für  1878  o.  79  .  12  — 

1.  „  „  Geb.  Hofrmtb  Frofeaaor  C.  DöU  in  Oadandw  daigL  Ar  1880  «.81    ...  19  — 

.1     >,  „  n  Professor  Dr.  L.  Kirschbaum  in  Wiesbaden  desgl.  f&r  1879    6  — 

n      1«  „  „  Hofr.  Prof.  Dr.  A.  Toepler  in  Dresden  Eintrittsgeld  u.  Jahresheitr.  f  1878  u.  79  42  — 

HM  n  n  Geh.  San.-Rath  Dr.  A.  ßenniont  in  Aachen  Jahresbeitrag  fOr  1879  ....  9  — 

„    17.  „  „  Profisiaor  Dr.  B.  Wiedaiabaim  in  Fnibnrg  i.  B.  EintritUyeld  and  AblOnwg 

der  Jabrcabaltrlga   90» 

n      II  ti  II  ObfirMtiiliinr/t.  Dr.  A.  Boatiard  in  >riinoli(^n  .T.i!iri-.Hli.->it-rag  Ar  1879  .    .    .    ,  8  — 

II     »  11  w  Profeasor  Dr.  C.  Ranuneliberg  in  Berlin  deagl.  Ar  1879    8  — 

„  „  „  QA.  Bnfli  Profcaaar  Dr.  W.     Btidiaff  In  UBBahan  da^gL  Ar  1880     .   .  8  — 

„     ,1  „  „  Oeh.  M'>d,-RAtli  Diroctor  Dr.  Fr.  ^mnek«!  in  Drtdhn  BiiiliUüiiM  nnd  Ab- 

liMiutig  der  JahreabeitrAge   90  10 

MM  M  n  Dr.  B.  Solger  in  Halle  Hantrittsgeld   80  — 

M    18.  „  „  Otk,  ]Cad.4Uth  Dr.  H.  Bainbard  A  Draadan  JhhfaabaHnf  Ar  1879  .   .   .  8  — 


t* 


Digitized  by  Google 


« 


4 

amk.  rt, 

JtmaulBt  Tan  Hm.  Professor  Dr.  C.  Roeper  in  Ro«tock  Jahresbeitrag  für  1879  «   (  — 

„     „      „    „   ApoÜMker  A.  Gehccb  in  Qaisa  dMgl.  für  1879    6  — 

„     n  .    »     1»    VtottMT  Dr.  Tr.  Sehaidiir  in  Jena  deigl.  fitr  1679    6  — 

M     »t      M    1t    Wirk).  AdmiraliUta-Rath  Dii-ector  Dr.  G.  B.  ÜWBUtyice  in  Haailiwg  BaHnig  .  30  •— 

„     H      n    n            OL  Marqwurt  in  Bonn  JahraslMitng  fllr  M60  n.  81  ......  19  — 

n    19.     n    n   PrafraMMT  Dr.  F.  Golm  in  Bmhn  deagl.  Ar  1879   6  — 

„     n       w     »    Dr.  Ed.  Rfippel  iu  Frnukfurt  a.  iL  desg].  für  1879     ........  8  — 

„     „      „         Dr.  C.  aoUach«  in  Alton«  de>gl.  fltr  1879    8  — 

„     „      „    „   Dir.  Dr.  ]f.  Schmidt  in  Pnujkftirt  n.  M.  EtabMagM  vnd  JahridMitr.  f,  1879  88  — 

„      ,,       ,,      .,    Hofrai h  ProfcMor  Dr.  K.  v.  Biücke  ia  Wien  Jahresbeitrag  ftlr  1879    ...  6  — 

I«     20.      II      „    ProfeRSor  Dr.  II.  Wagner  iu  Köuigsbarg  desgl.  für  1879    6  — 

„     I,      n    •>   F^'otlenor  Dr.  Ed.  v.  R&uüch  in  Tttbiogen  de«gl.  flkr  1879    8  — 

II    31.     „    II   Ouitofl  A.  Roganlmfer  in  Wien  d«gl.  ftr  1879   6  07 

„     „      „    „   Profewor  Dr.  Tr.  Ktler  t.  KoWD  ia  Manchen  de«gl.  ftir  1877  u.  78  .   .    .  12  — 

„    99.      n      n    G«ll.  FinuX'Rath  Dr.  G.  Heri>Ht  in  Weimar  Eintrittsgeld  u.  JahrMMtr.  £  1879  36  — 

„     „      M    n    tnbuor  Dr.  M.  Willlcomm  in  Prag  Jahraabeitrag  für  1879    6  07 

„     „      „     „   Proftagor  Dr.  6.  Kuntm  in  Kkl  dngl.  fSr  18T8  u.  79   12  — 

„      „             „    ProfeEsor  Dr.  C.  Kni  fffr  in  K<'ii)iR«lierff  Eintrit'^tjcld  ,  80  — 

I,    SS.     n     n    Profeasor  Dr.  £.  Ikieckel  ia  Strauburg  Jaliresbettxag  für  1879  .....  8  — 

„     „     „    „  FMteMT  Dr.  A.  Sdimidi  Ia  Hwn  bei  Hnborg  dM«L  Ar  1878     ....  8  — 

„      „             ,,    Pfarrer  Dr.  J.  D?.ier7on  i<i  riilBniarkt  d««gl.  Itir  1879    6  — 

u    94.     ,1          Dr.  JI.  Trettenbncher  in  31uiii;lieu  fleitrag   I0  — 

„      «       it     n    San.-IfaUh  Dr.  B.  Lt.'ising  in  Berh'n  Jabretbeitrag  für  1879    8  — 

„    S8.     „     „   Prtrfeiaor  Dr.  B.  Olaimnaea  in  Halla  Eintrittageld  and  Jtlireabeitrag  Air  1879  86  — 

I,     II      I,     ,,    Profeam  Dr.  0.  v.  Schflppd  b  TKIringen  Jahresbeitrag  Ar  1877  bia  80     .24  — 

M     M       I*    M    Professur  Dr.  W.  Waldeyer  in  Straaabnrg  EiotritUgeld  .   80  — 

„     a      M    It   Uoirath  ProftaMur  Dr.  D.  Ritter  v.  Sehroff  in  flras  Jahrcabeitng  ßir  1879  .  8  — 

»     n      WM   Gell.  Bointh  Frafeaaer  Dr.  H.  B.  Oefaiitx  in  Dreadan  deag).  tto  1879  6  — 

«I    27.      II     n    Hofrnth  Dr.        Pitter  v.  Tommasini  in  Tricst  desgl.  für  1879    6  — 

„    98.     I«     u   Adhiaor  Dr.  W.  t.  Beetz  iu  Mundien  deagl.  ftlr  1879  u.  80   12  — 

„     „     „    „  Ttvtewn  Dr.  V.  Baea  in  Erlangen  deagl.  flir  1879  .   8  — 

»     H       >i     i>    Prof.  Dr.  F.  Nies  in  Ilahcnheim  EintrittHtrelil  nml  .Ablosun/j:  d.  Jahres)>eiträlge  90  — 

n    99.     „     ,1    Geb.  Reg.-Ratb  rtuf>r«iKjr  Dr.  E.  Stuckbardt  in  Weimar  Jahre«l>eitrag  f.  1881  6  — 

»      »       n     tt        Barruudo  iu  Ptng  dcüg).  für  I87U   8  07 

■1    II   Profeaaor  Dr.  E.  Uamp«  in  Helmstedt  desgl.  flir  1879    0  — 

H    81.     ti    •>   Dr.  8.  Pappenheim  in  Berlin  desgl.  für  1879   0  — 

  Dr.  N.  KMftl8Mh. 

mtglleder-Terzetcbiilss 
der  KaleerL  Leop.-Carol.  Deiit«oh«ii  Aksdemie  der  ITfttarftirfober. 

(N'nch  den  Fachsektionen  geordnet.) 
Dtrtthtigl  iit  Autgang  Januar  lüTi).*) 


Sektloa  für  .Vatliemailk  nud  Astroneale  <!). 

a.  Einheiinischo  Mitglieder: 
Vb.  Dr.  Bnn  erBfeiadi  Carl  IfaximlBan  toOi  Director  vad  Frofeaior  der  OeodAsie  und  Ingenienrwiiaeiuicbaften 

an  der  teclujischcn  lIoch.Hchule  in  Miinchen. 
„   Dr.  Drahns,  Carl,  Geb.  Uofrath,  ProCiaior  dar  Aatnooaia  an  dar  Univaraitit  nnd  Diractor  der  kgl. 
Sternwarte  in  Leip^;  llite^  dea  Vontaadea  der  Sektion. 

*)  Um  Aueigo  etwaiger  Vvrseben  oder  fsricbtigkeitea  wird  bolbcbtt  gebeten. 


Digitized  by  Google 


5 


Ur.  Dr.  Cantor,  Mcrits  Benedict,  Professor  der  Mathematik  an  der  Univirsität  in  HtidflHMrg. 
„   Dr.  Dr«absl«r,  jkdolph,  HolraÜi  and  Direetor  des  in»Üi.-^]rnkali8chen  Sakuu  in  SraMho. 

Dr.  Oarhtrdt,  Cari  ImiiiuKid,  Profeitor  und  Oonreetur  an  Gymnaainm  io  ÜUMlM. 
„   Dr.  Gerdau,  Philipp  Paul  Albert,  Professor  der  Mathematik  an  der  Univenitit  in  fthuigaa. 
„   Dr.  GttDther,  Adam  Wilhelm  Stegmnod,  OjrmBHialfraiiMaor  in  Ansbach. 

„  Dr.  Klin  k«rf vei,  Eraat  niadriah  Wübeln,  Frof  d.  AatranaDue  aa  d.  Vtiw.  n.  Dir.  d.  Starmr.  in  CMtUngaB. 

„  Dr.  LnmoDt,  Johann  von,  Prof. d.Astrun,  un  (l.Uiiiv.  u.  ConwrvütMi-i!,  n-tr'  Stfrnnv  in  Rogcnhau.'ien'I),  Miliichcn. 
„    Dr.  Ramker ,  Gaorg  Friedrich  Wilhelm,  Docent  der  Mathematik  am  akademiscbeu  Gj'mnanum  a.  I>ii«ctur 

dar  Sleritwart»  ia  BamlNirg. 
,,    Dr.  Sadebi'ck,  Benjniuin  .■\dolph  Moritz,  Professor  und  St-fctioiisehpf  am  geodfitischen  Institut  in  Rerlin. 
„    Dr.  Schäffer,  Carl  Julius  Traugutt  Uermauu,  Professur  d.  .Matlicinatik  u.  Physik  an  d.  üniv.  in  Jena. 
»,    Dr.  Schlömilch,  Oscar  Xaver,  Geh.  Schulnth  nnd  Professor  der  MttliaamMk  m  dar  polj'taehniMbeB 

Hochschule  in  Dreaden;  Obnaan  daa  Tarataadaa  der  Saktion. 
„   Dr.  Saidel,  Ludwig,  Profcaaor  der  Sblbaoratik  und  Aatmaoniie  an  dar  ünlTanitlt  in  UAboImb. 
,,    Dr.  Weyer,  Georg  Daniel  Eduard.  Profesgor  dvv  Matliemntik  u.  Astronomie  an  der  UniverBität  in  KieL 
H   Dr.  Winneoke,  Friadhcb  Aogast  Tha«dor,  frofMaor  der  Aatronomie  an  der  UniverntAt  nnd  Direetor 

dar  Btanniwta  in  Stnwabwg  L  EL;  MÜsliad  daa  Yontaadaa  dar  flaktioo. 
„  Dr.  Zamnar,  GoaUv,  CMl  fiargnüi  «nd'  Diraatar  dar  polljtaekiiiaehan  HoahaahBla  in  Draadan. 

b.  .\u»wtrtiges  Mitglied: 

Hr.  Dr.  Caawell,  Alexia,  Fraftaaor  der  Mathematik  und  Aatronomia  am  Brown'tchen  UniveraitAtaeoikgiaB 
In  Kan>Froffkiainca; 

MkllMi  fOr  Physik  und  MeteoMto|i0  (8). 

ft.   Ki nht-iin is che  Mitglieder: 

Hr.  Dr.  Abbe,  Carl  Emst,  rrofeaaor  der  Mathematik  und  Pbyaik  an  dar  UnivarriHt  in  Jena. 
„  Dr.  Baats,  FHedrieh  Wilkalm  Htibart  von,  Profewor  der  Phyiik  aa  der  tadudaehen  Hoeliadnia  InMüiidun; 

Mitglied  Aea  Vor.itande«  der  Siktion. 
„    Dr.  Bruhns,  Carl,  Och.  Uofrath,  Profesrar  der  AstroncMnie  an  der  Universitlit  nnd  Direetor  der  kgL 

Sternwarte  ia  Leipaig;  Mitglied  dea  Toratandes  dar  Saktion. 
„    Dr.  Dove,  Heinrich  Wilhelm,  Geh.  Reg. -Rath  n.  Prx)fpi>M<r  emer.  d.  Pbyüik  :\n  <V  UiiivertfUI  in  BarÜn. 
„    Dr.  Fechner,  Gustav  Theodor,  Professor  der  Physik  uu  der  Univeriutät  iu  Leipzig. 

Dr.  G  erland,  Emst  Carl  W<-rner,  Lehrer  d.  Mathematik  u.  Physik  an  d.  kgL  bOb,  OawailmolinlB  in  Kaaaai. 
Dr.  Karaten,  OtiataT,  PiofcMor  dar  Physik  »n  der  UifilTanitlt  in  Kiai. 

Dr.  Kaoblaoeh,  Oari  Hemuuin,  Geb.  Regierangsrnth  nnd  Fhtfbiaar  der  Pliysii^  an  der  ünimraitlt  In 

Il.illt' ;  Obmann  ih-R  VcrstaiMb  s  der  Sektion. 

,1  Dr.  KoDse,  Carl  Ludwig  Albert,  Uofratb  u.  Prof.  der  Matbeotatik  n.  Physik  am  Gymnaaiam  in  Wainur. 

M  Dr.  Liektanataia,  Ednard,  prakttscber  Anst  ia  Berlin. 

„  Dr.  Mach,  Ernst.  Profrf  or  iler  Pbys-ik  nn  der  UniviTsität  in  Prag. 

,,  Dr.  Meyer,  Heinrich  Adolph,  Privatgclehrier  in  Haus  Forsteck  bei  B3aL 

„  Dr.  Neu mayer,  Gaafg  BalOuar,  wirkl.  AdnrinBlalaJKafli «.  Siroetar  d.  dantaihan  Saamrta  in  Baabnig. 

„  Dr.  Oberbeak,  Anton,  Professor  der  theorptiüchi-n  Physik  an  der  üiiivcr*i»ät  in  lliill''. 

„  Dr.  Praatel,  Michael  August  Friedrich,  Professur  d.  Muthematik  u.  i'hyaik  am  Gyama^iuiu  iu  Emden. 

„  Dr.  Renacb,  Friedrich  Eduard  von.  Piateaar  der  Physik  an  dar  UniiwaiUt  in  TOliingM. 

,«  Dr.  Tboniaa,  Carl,  Direetor  und  Profaaaor  amer.  in  Wiesbaden. 

„  Dr.  Toepler,  Angiut,  HoifraUi  and  Pfofassmr  der  Physik  an  der  polytechnischen  Hoehachnle  in  Dreaden. 

Dr,  Weber,   Vi';lln  Im  l'duftrd ,  Grli.  Hofrath  U.  Professor  der  l'hvsik  an  der  Universität  in  fl/ittfa^m, 

„  Dr.  Wie  bei,  liarl  Werner  Max,  Professor  der  Phjraik  und  Chemie  am  Bea^gymnaanun  in  Hamlmig; 

M  WSllaratorf-Urbair,  Banbard  IVadiarr  tob,  «UtL  QalL  Batb  aad  Ttea^daiiral  a.  D,  In  Qcan. 

„  Dr.  Wüllncr,  Friedrich  Hermann  Anton  Adolph,  ProfeaBOT  dar  Physik  am  Polytechnikna  In  AadltB. 

„  Dr.  Zech,  Paol  Heinrich  von,  Profeaaor  der  Physik  am  Po^jleelmikum  in  Stuttgart. 


Digitized  by  Google 


6 

Hr.  Dr.  Tyndall,  John,  Profenaor  der  Phy*ik  an  3«  Buftl  Institution  in  landen. 
„    Dr.  Zkntedesehi,  Franz,  AbU  und  Profcsaor  iat  Physik  »n  der  UiuTenit4t  iu  F«du«. 

Sektion  f&r  Chemie 
A.    Einheimiache  Mitglieder: 
Hr.  Dr.  Bergemann,  Carl  Wilhelm  Sigismund,  ProfMsor  der  Pharmacie  in  Berlin, 
„   Dr.  Birnar,  H«iiirieh  ftiedrieh  Wilhalm,  J}irig«iit  d.  agricuItar-chemiMheo  Temulmtetioa  ia  RaganmU*. 
„    Dr.  Banaaa,  Bobart  mihaliB,  Gab.  Baflnifc  und  ProfeaMr  der  Chemie  an  der  XJnirerflltlt  ia  HaidenMrg. 
„    Dr.  Fraaenius,  Carl  Itraiigius,  Geh.  Hofrath  u.  Prof.  d.  Chemie  in  Wiesbaden;  Mitgl.  d.  Vorst,  d.  Sekt. 
„  Dr.  Qaathar,  Jobaaa  Geoig  Antoo,  Gab. -Hofrath  o.  fknbiaar  dar  Chamia  «o  dar  UainniUt  in  Jaaa. 
„  Dr.  Hofmaaa,  Aagoat  Wilhalm,  Oah.  BagiaraBgarath  nad  Ttafcnaor  dar  Cbania  aa  dar  Uatwiitlt  ia 

Tierlin ;  Mitglied  (Ich  Voretandps  d^r  Sttttinii, 

„    Dr.  Karmaracb,  Carl,  Geh.  ßegieniogtratb  und  Diroctor  dea  Folytedinikums  in  UannoTW. 

„  Dr.  Kopp,  Hanaaan  FkraaB  Horita,  Gab.  Hbflrath  a.  Prof.  d.  tiMonit.  OhoBi«  an  d.  Jhir.  in  BMdbaiv. 

„  Dr  Landolt,  Wnai  Heinrich,  Geb.  Rrgieningarath  u.  Professor  dar  GhHiie       Mjftachniknm  falAadlMU 

„  Dr.  Marquart,  I.ouig  Claraor  sen.,  Fabrikbc«it2er  iu  Buun. 

„  Dr.  Pettcnkofcr,  Max  von,  Geheimrath  und  Professor  der  Hygiene  an  der  UuifWilUt  ia  MihinhM 

„  Dr.  Poleck,  Theodor,  Proieiaor  dar  Fbanaacia  an  der  Uaivaiaitit  ia  Braalan. 

„  Dr.  Reich ardt,  Ednard.  Profeaaoi  dar  Cbanw  uad  Fbannaeia  an  dar  Univanitit  ia  Jana. 

„  Sattler,  Georg  Carl  GoUUeb,  Chraiiker  ia  SebwainAul. 

„  Sattlar.  Jana  Gaapar,  Chamibar  in  Sohweinfiirt. 

„  Dr.  Sebaaaaa,  JoBna  Cbri,  Director  daa  pbotographiaebea  laatünta  ia  Jena. 

„  Dr.  Schuchardt,  Theodor,  Chemiker  in  Görlitz. 

„  Dr.  Staia,  Willialin,  B«g.-Katb  u.  Profasaor  d.  cbeia.  Technologie  an  d.  poljrtechn.  Uochachnle  in  Dreadsa. 

„  Dr.  8t6ekbar4t,  Jaltaa  Adolph,  Gab.  Bofraili  and  Piralhaaoi  4ar  Ohäaria  aa  der  tmtr  and  bad- 

wirthschaftlichen  Akademie  in  T^.irand 

„  Dr.  Struve,  Quatav  Adolph,  Btadlrath  in  Dru^Jen. 

„  Dr.  Snsadorf,  JaHaa  Gottfried,  Profeaaor  der  Cliemie  u.  PbyMk  an  der  Thiwaraenai-Sohale  in  Draadaa. 

„  Dr.  Winklari  Claataaa  Alwtaadar,  Bergrath  u.  Plrofeaaor  d.  Gltamie  au  d.  Beigakadaaua  in  Freiberg  L  8. 

„  Dr.  Wfihlar,  SMadriab,  Gab.  Obamadioiaalrath  n.  ProfaaNr  dar  CbaBÜe  aa  d.  UaiTanit&t  in  Qöttiagan. 

k  Aaavlrtig«  Vitgliader: 
Br.  Dr.  Arppa,  Adolph  Eduard,  Profeaaor  der  Ghemie  an  (k  r  l  nivorntät  in  Uelaiagini. 
„   Dr.  Bonaewjra,  Hainrieb,  Direotor  daa  phnaaeaatiaabai  laatitata  ia  BrüiaeL 
„   Dr.  ChaTrenl,  Hiebd  Eogiae,  Profeaaor  dar  Cbania  aa  ÜnMOi  dar  Mataifiibliihl«  in  fttii. 
„    Dr.  Hunt,  Thomas  Sterry,  Professor  der  Chcmio  in  Beaten. 
„   Dr.  loj,  Gari,  Piofaaaor  dar  Cheatia  in  Naw-YorlE. 
„  Dr.  La  Play,  FMadeieh,  PhifcaMir  der  Velalfangie  fa  Fvie. 

Sektion  Ar  Hfncralogle  ood  Geolofle  (4). 
a.  Elnbaimlaeha  MitgUadar: 

Ilr.  Dl'.  Arrixli'.,  Gart,  FMAiaor  fa  Mtadiea. 
„   Barrande,  Joadiin,  in  Plag« 

„   Dr.  Baaaard,  Aalaa  Ftrana,  Obai  Waleaiit  ia  MaobeB. 

,,    Benst,  C'onstantin  Friedrich  Freiherr  TOn,  Director  de»  Bergweiien»  in  Wien. 

„  Dr.  Beyrich,  Ht-inrich  Emst,  Geh.  Bergrath  u.  Profesaor  der  Mineralogie  au  der  Universität  iu  Beriia. 
„  Tk.  Bfittgo  r ,  Oscar,  Lehrer  der  Xaturgeschicbto  an  dar  Bealaebala  and  Doeenfc  Ar  Oeobg^  aa  Seaakan- 

bergiacben  Inatitnt  ia  Frankfart  a.  H. 
„  Dr.  Bornemann,  Johann  Georg,  Privatgalebriar  in  Tiemanb. 

Dr.  Dechen,  Ernst  Heinrich  Carl  Ton,  wirkL  Gahdauratb  nnd  Ofaerbaiffaaaptaann a.  D.  in  Benin;  Ht- 

gUad  daa  Vocatandaa  dar  Saktioa. 


Digitized  by  Google 


I 


Er.  Dr.  EttingshBUien,  Constantin  Freiherr  tod,  ProfeBsor  der  Botanik  in  Qras. 

„  Dr.  Ewald,  Julina  Wilbelm,  in  B«rlin. 

n  Sr.  Fiedltr,  Garl  Aogiut  Hainrieh,  Oberlehrer  an  der  Re«lM^iile  in  Breilra. 

„  De.  Frftfts,  Oteat  FHedrieh,  Ihoftwnr  dar  Ifineratof^  and  Geologie  em  PolTteeliiinraB  hi  Stuttgart. 

„  Dr.  Fritacli,  Carl  Wilhelm  Georg  IVoÜnR  Ton,  Professar  d  Mineralogiß  u.  Geologie  an  d.  Univ.  in  TTalle. 

„  Dr.  Geiniti,  Hans  Bruno,  G«h.  Holhklli  «ad  Froieeior  der  Mineralogie  und  Geologie  an  der  poljrtecb- 
nlfchen  Boduelnlo  In  Draeden;  VitgUad  Am  Vorataitdea  der  Sektton. 

„  Sr.  Güppcrt.  Heinrich  Robort.  Geh.  Mcdiciaaksth  and  ?rofe3sor  dar  Bofaurik  In  Blinkll. 

t,  Dr.  Goldenberg,  Kriedrich,  GymoasiaUOfaerldirer  ia  MaUtadt. 

„  Dr.  Grebe,  Carl  Friedrich  Angoett  Odi.  Obcribntnth  und  Direetor  der  ForatlehraaafaiU  in  EiaeuMih. 

„  Dr.  0  am  bei,  Carl  Wilbehn,  Oberbergrath  und  Prttfeaaor  der  Geognosio  an  der  Uniraraittt  in  Ifttmlin; 

„  Dr.  Hauer,  Franz  Ritter  von,  Hofrath  und  Direetor  der  k.  k.  geologischen  Rditkaaaatett  Ia  Wlao; 

Obmann  des  Voratande«  der  Sektion. 

M  Dr.  Hexbat,  Guat&T,  Geh.  Flnanarath  nnd  Dinctor  daa  Ober*£iehunteo  ia  Weimar. 

„  Dr.  Hoehatettor,  Fardltumd  Ritter  von,  Profeeaor  der  Hiaeralogio  aa  dan  k.  k>  Tanhnihm  b  Ulm, 

„  Dr.  Kf'lii  II,  Fraiii;  X:ivrr  W'olig.intr  Ritter  von,  Professor  d.  Mineralogie  an  d.  Uaifanitit  Ib  Mllllllliail. 

n  Dr.  Koch,  Carl  Jacob  Wilhelm,  künigi.  Landelgeologe  in  Wiesbaden. 

»  Dr.  Laabo,  Gaatar  Carl,  fnl  d.  lOnanlof^  Qaalogia  ■.  FlaUtoatolagw  aa  d,  taelm.  Hadwalwila  ü  Vkaf. 

„  Dr.  Kie«,  FricJnch,  Professor  der  IGaanbgia  «od  QaofBoato  an  der  lbafe>  ud  laadwizthaohaftlkhaa 

Akademie  in  Uohenheim. 

«,  Dr.  Plieninger,  Wilhelm  Heinrieh  Theodor  tob,  Ober-fitodkaroth  a.  PMf.  d.  Naturgeschichte  in  Stntligaxl. 

„  Dr.  Probat,  Jo8»t,  Capitela-Kämmerer  und  Pfarrer  in  üntcresseDdorf,  O.-A.  Waldsee,  Wärtt^beiif. 

„  Dr.  Rammelaborg,  Carl  Friedrich  August,  Professor  der  Mineralogie  aa  der  UaiTeraität  in  BerBa. 

,,  Dr.  ReisB,  Wilhelm,  in  Berlin. 

„  Dr.  Beieh,  Ferdiaaad,  Ober-Bergrath  nnd  Prolisasair  ia  FMbaig. 

„  Dr.  Riehter,  RainlmKl,  Hofirath  md  Direetor  der  HaalwfcBla  ta  BaalMd. 

n  Dr.  Richtliofen,  Ferdiniiud  Fri-il»>rr  vun,  Pryfusaor,  z.  Z.  in  Berlin. 

„  Dr.  Boemer,  Ferdinand,  Geh.  Bergrath  und  Frofeaaor  der  Mineralogie  an  der  UniTersitüt  in  Oreelao. 

„  Dr.  Botb,  Joataia,  Proftaaer  dar  MlBendogie  oad  Qaohgla  aa  dar  üaivanittt  ia  BttSa. 

„  Dr.  Sandbcrgur,  Friilnlin,  Profi>!ianr  der  Mineralogie  Bad  Geologie  »ti  der  Dainnitlt  in  Warzburg. 

„  Dr.  Öchimper,  Wiliielm  Philipp,  Profeesor  d.  lÜBaralogie  u.  Geologio  an  d,  ünlmrait&t  in  Straasbnrg. 

„  Dr.  Schmid,  Ernst  Ehrfaard,  Geh.  Hofrath  n.  Profeeeor  d.  MineiFalogio  n.  Goologie  an  d.  UniTaraitAt  ia  Jena. 

„  Dr.  Seaft,  Carl  Friedrich  Ferdinand,  Hofrath  u.  Profvseor  d.  Hineralogio  an  d.  Forstakadwie  ia  ia— H» 

„  Dr.  Stfiekhardt,  Emst  Theodor,  Geh.  Regiemngsrath  und  Profeeeor  ia  Wehnar. 

„  Dr.  Stfibel,  Moritz  Alfons,  in  Dresilen. 

„  Dr.  Volger,  Georg  Heiarieb  Otto,  Pcofeaior  ia  Frankfurt  a.  M. 

„  Dr.  W6hlar,  FrMrieh,  Sali.  4»at»MadieiBakaäi  a.  PkaflMar  d.  Gbiada  an  d.  UaifütriUtt  ia  e«tinfn. 

M  Dr.  ZapharoTiek,  Tielor  Laqpild  Bittar  tbb,  Gb.^ivgiBUi  b.  Prof.  d.  lÜBacalqgia  aa  d.  Dattara.  ia  tng. 

b.   AuBwiirtige  Mitglieder: 

Ur.  Coelho,  Joaeph  Maria,  ProfiManr  dar  Miaerakgie  aa  der  pelytianhniiwhwn  8obBlo  üi  Ti-^fc«. 

„  Dr.  Ooraalia,  Emil,  Profeesor  d.  Zoologie  am  tcdniMliaa  Isatitat  b.  IMraelor  d.  MBaaBma  ta  Waikmd 

„  Dr.  Dana,  .runci  Bwight,  Profebsor  der  Mineralogie  und  Gfologie  nn  der  Univcraität  in  Kcw^HaTMk 

„  Dr.  Gemmellaro,  Carl,  Professor  der  Mineralogie  und  Geologie  an  der  Universität  in  Catania. 

„  Dr.  Haaat,  JaHna,  Kegleinnge-Geologe  aof  Naa<4Sasilaad. 

,,  Hall,  James,  Professor  und  Cnrator  de«  New-Yi.irlc  State  Muscuin  of  Natiinil  Histoiy  Ia  AOmmST,  N.T. 

.,  Dr.  Kenngott,  Adolph,  Profesisor  der  Mineralogie  «a  di-r  Universität  in  Zürich. 

„  Kokscharow,  Nicolaus  von,  General  und  Direetor  der  kaiserl.  nineralog.  GeseUschait  in  St.  PMttnlNttg. 

u  Dr.  Maaoghiai,  Joseph,  Profeator  der  Geognosie  nnd  Botanik  aa  dar  Uaivairaitit  ia  Piia. 

.,  Dr.  Merlan,  Peter,  ProfiMior  der  Palloatologie  an  der  CniTenitai  ia  W»aa>, 

M  Dr.  Oldham,  Thomson,  kte  Direetor  ol  iba  Qaokigieal  8iirv«j  of  Ikidi»  ia  BagblTt  England, 

n  Zigao,  AebUlaa  FraOiafr  von,  ia  Padaa. 


Digitized  by  Google 


8 


ScktivB  Ar  B«tuik  («). 
«.  Binhalniiteh«  Mttflicdar: 

Hr.  Dr.  Ahl  es,  Wlhelm  Elias,  Professor  der  Botunik  niid  riiaminlc  t;i;osi<;  am  Polyfeclinikum  in  StnttfHt. 

Dr.  Ascheriou,  I'uul  Frii'drich  Au^u&t,  l'rofeaaor  der  Botanik  tui  der  Universität  in  lierlia. 
„   Dr.  Bail,  Carl  Adolph  Theodor,  ProfcBsor  tnd  Obarlehrer  «n  der  Realidiiila  ia  DmiB; 
„    Dr.  Bncbenan,  Franc,  Profanor  and  Direotor  der  Rtalschule  in  Bremen. 
„    Dr.  Cohn,  Ferdinand  Julius,  ProfSuaw  der  Botanik  an  der  L'niTerritit  in  BraaUa. 
„   Doell,  J.  Ch.,  Geb.  Uofrath,  Profvasor  der  Dotauk  m  VManhit. 
„   Edlieh,  Fi«iiiiiind,  Maler  in  Gnu»  bei  Dreidaa. 

M   Dr.  Eichler,  Augnat  'Wilhehn,  Proftaacr  dar  Botanik  an  der  ünlrerritSt  in  Beriin. 

Dr.  F.lsner,  Carl  Fri>'i1rich  Morit::.  emar.  fljWliariallall»' i  in  BrpElnu 
„   Dr.  Engler,  Heinrich  Gustav  Adolph,  Ttotmat  der  Botanik  an  der  L'oiversitüt  in  Kiel. 
„  Dr.  Ettia^ahavaaB,  OonataatiB  FVeQierr  ytn,  Profcaaor  dar  BaUoik  an  dar  Uaivanttlt  In  On». 

„   Dr.  Fenzl,  F-ilimr<1,  IlofratJi  und  Prüfftfsor  amar.  bi  Wlao. ' 
Gchoeb,  Adalbert.  Apotheker  in  Geisa. 

Dr.  Oeyler,  Hermann  Theodor,  Director  oni  Senekcnbefgiiohea  Inatitat  in  Frankfurt  a.  M. 
„   Dr.  Ooeppert,  Heinrich  Robert,  Geb.  Madieinakath  a.  Ftoftasor  d.  Botanik  an  d.  üniTacsitit  in  BraalaD. 
„    Dr.  Gottsche,  Carl  Moritz,  praktischer  Arrt  and  Botaniker  In  Altona, 

„    Dr.  Qrlaebach,  August  Heinrich  ßudolph.  Geh.  Regieningsrath  und  PlmAaaor  dar  Botanik  Hl. der  Uni» 

TvrsitM  in  GMtingan;  Mitglied  dea  Tentandea  der  Sektion. 
„   Dr.  Ordnland,  Johann,  Lehrer  an  der  landwirthaehaftlieheii  Akndaniio  In  DnhnM. 
„    Dr.  Hampe,  Georg  Ernst  Ludwig,  Prufcssor  und  ApodakanWaitawr  fak  Hahmtodt. 
„   Dr.  Uaaskarl,  Juatos  Carl,  Botaniker  in  Cleve. 
„  Dr.  Haynald,  Ludwig  von,  EnMaehof  von  Kak^aa  tu  Ungarn. 

„    Dr.  H  0  (fi'l  m  ai  or.  Christian  Friedrich,  Professor  der  Botanik  an  der  Universität  in  TflUngtn« 
„    Ilohenbühel-IIeufler,  Ludwig  Freiherr  von,  k.  k.  Hektionschef  in  Hall,  TjroL 
„   Jack,  Jo».  Bernnrd,  Ho&pothak«r  in  Conatann. 

„    Dr.  Jessen,  Carl  Friedrich  Wilhelm,  Professor  der  Botanik  in  Berlin. 

„    Dr.  Irmiaob,  Thilo,  Professor  der  Botanik  am  GjTiinasium  in  Sondershauson. 

„    Dr.  Itzigsohn,  Hermann,  in  .Scliuuebcrg  bei  Berlin. 

Dr.  Juat,  Jobann  Leopold,  Fraf.  d.  Fflanzenphysiologie  u.  Agrianltnrehamto  am  Pdytochniknm  in  Karlsmhe. 
„   Dr.  Knj,  Leopold,  Profeaaor  der  Tflanzenphytrioloeie  an  der  PnivenHH  in  BvKn. 
„    Dr.  Körber,  Gustav  ^Villl•.•Illl,  Profi-^.'^rir  am  Eli-.nbL-th-Gymna.fium  in  Brcabv. 
„    Dr.  Krana,  Gregor,  Proiesaor  der  Botanik  an  der  Univerait&t  in  Halle. 
„   Dr.  Krampelhnher,  Angnat  yoa,  fcgl.  Knufbrabaaiater  in  Hünehaa. 

„    Dr.  Kahn,  Julius  Gottlielf,  Profeasor  an  d.  Univeri-itiit  u.  Director  d.  landwirthld»IH.  bnUlata  in  Halle. 
„    Dr.  Kfitviug,  l'riedrich  Traugott,  Profeasor  der  Botanik  in  Kordhauaen. 
„  Dr.  Lallgab,  Aiharl,  PntaHr  dar  Botanik  an  dar  PiiiwwMH  in  Gnu. 

„   Dr.  Magnus.  Paul  Wilbflni.  1Vivi)ti1o'j"iit  iler  Hotnnik  an  dir  Ünimcilttt  in  Bafün. 

„    Dr.  Mdller,  Joiuiun  Kuptist,  ^iLdjimaiiath  iu  Ueriin. 

„    Dr.  Müntcr.  ^Vndreas  Heinrich  Augiiiit,  Profeasor  der  Botanik  und  Zoologie  iu  Greifswald. 

M   Dr.  Preiss,  Jotiann  August  Ludwig,  Gntabaatier  und  Botaniker  in  Henbcrg  am  Hart. 

„   Dr.  Frings  he  im,  Nicolaus,  Profissaor  d.  Botanik  an  der  UnIverMtSt  in  Berlin;  Mitgl.  d.  Tont.  d.  Sakt 

„    Dr.  R  übe  nhorBt ,  Gottlob  Ludwig,  Rotaniker  in  Meissen. 

n   Dr.  Radlkofer,  Lodwig,  Profeeeor  der  Botanik  an  der  UniveraitM  in  Mttncbeo. 

„   Dr.  Beaa,  Ifas  Vardinand  Wtediicli,  Bmfeaaor  dar  Botanik  an  der  ünirenitlt  in  Erlangen. 

„    Dr.  Hrichnrdt,  Heinrich  VTflhelai,  Rdlfcaaor  der  Botanik  In  M'iin. 

n    Dr.  Reichenbacb,  Heinrich  Gottlieb  Ludwig,  Geh.  Hoirath,  Professor  emer.  in  Dre-wUn. 

„   Br.  BeiehaBbaah,  Hefairieh  Oostav,  PreÜBasor  dar  Botarik  In  Hambuy. 

,.    Dr.  Reinke,  Johannes,  Profescor  der  Pflanzenphysiologie  an  der  Universität  in  Göttingen. 

„    I>r.  Itoeper,  Johann  August  Cbristiau,  Profeasor  der  Botanik  an  der  Universität  in  Rostock. 

.„  Br.  Sohank ,  Aqgnal  van,  HoAatk    Prohaaor  d.  Batanik  an  d.  Unir.  in  Ltiyaig;  Ohmn  d.Tant. d.  Saktw 


Digitized  by  Google 


I 


0 


Hr.  Sr.  Sclmidt,  Vnat  Astaa,  IVohmr  ia  Hm  M  U$mlkng. 

n  Df.  Segnit»,  Gottfried  von,  Botaniker  in  WietemnUhle  hf-\  Srliwcmfurt. 

„  Sr.  Sltofits,  Alexander,  Redacteur  der  ,Oe«lerr.  botsn.  Zeitschrift"  in  Wien. 

„  Dr.  Sonder,  Otto  Wilhelm,  Apotheker  in  Hamborg. 

M  I>r.  StvBsel,  Karl  Quatar  Wilhetm,  PwümBr  Bad  Oberlehrer  u  der  Bcsleehnle  id  BreiUii. 

„  Dr.  Btlianberger,  Emst,  prakt.  Anl  and  Botaniker  bi  Oomtai«. 

„  Dr.  Straiiburgcr,  Eiloard,  Hofrath  und  Profe«ior  der  Botanik  an  der  Universitit  in  Jena. 

„  Dr.  Thomee,  Friedrich  Angiut  WUhelia,  Profiieeor  nad  Oberlehrer  sn  der  Seftkchole  ia  Ohrdrail 

„  Dr.  TonmasfBi,  Mirtiu  lOltar  vm,  Hoifraih  ia  Trieet. 

„  Dr.  Wigand,  fuliua  Wilhelm  Albert,  Professor  der  Botanik  an  der  Universität  in  Marblll{g> 

„  Dr.  W^illkomm,  Heinrich  Morits,  Profenor  der  Botanik  an  der  UmTeraitM  ia  Prag. 

„  Dr.  ZelUr,  OutaT  HenHan  tob,  OborJnBBBBBÜi  Bad  Dtnotor  der  CMootar^Joontiiioa  bi  Stattgort. 


Hr.  Dr.  Agnrilh.  Jncuh  Georg,  Profeaior  dir  Botanik  riii  der  l'nivfr«it>it  in  Ind. 

„  Dr.  Anderaion,  Niela  Johaao,  FluilwiMi  der  Botanik  in  Stockholm. 

H  BBrU«  looopli  Sereajnmi  Mhuui,  BetaaOnf  bi  Vom. 

„  Bentham,  Georg,  Botaniker  in  London. 

„  Dr.  Berg,  Emst  von,  .Staatsrath  in  Riga. 

,,  Berkeley,  Joaeph,  Botaniker  in  Sibbertoft. 

n  Dr.  Corti,  Sut  St«fiuio  Belbo  Alfons  de,  BoUniker  bi  Tnria. 

„  Dr.  Dooalaae,  Joeepb,  Profector  der  Botanik  in  Paria. 

„  Dr.  Decandolle,  Alfooa  Peter  Priamiu,  Profeeeor  em.  der  Botanik  in  Genf. 

n  Dr.  Daboia,  d'Amieoa  Friedrich,  praktiaehar  Ant  und  Botaniker  in  Paria. 

„  Dr.  Dnby  da  Staiger,  Joliann  Stephan,  Pftwrer  snd  Bntanifcar  bi  Genf, 

n  Dr.  Damort  i.  r  -  n  11 1 1  l  au  ,  Curl  Bartliolumäus,  Botauiker  bi  ToBIflaj. 

w  Dr.  Engelmann,  Ueorg,  Profeaior  der  Botanik  in  St.  Lonia. 

„  Dr.  Plaabar  tob  Waldhain,  Akxaader,  Staatamtb  a.  Piafaaaor  dar  Botaalk  bi  MoabuL 

„  Dr.  Gray,  Asa,  Profenaor  d.  Xaturgeüchichto  II.  Bot.nnik  nn  i1   ITrirrnrd-T'nirerritlt  b  OMBlltidga,  Mm. 

„  Dr.  Hanee,  Henry  Fletcber,  Eagliaober  Conml  und  Botaniker  in  Cantou,  China. 

„  Dr.  Heer,  Oawald,  ProAiaor  dar  Bataalk  an  dar  Uaimaitlt  bi  ZSiieh. 

„  Dr.  Herder,  FerdinandGottfriml  von,  Hofrath  ti. Bibliothekar  am  kaia.  botaniaebeaGartMifaiSt.FMaribBif. 

„  Dr.  Hooker,  Joaeph  Dalton,  Director  de«  kgl.  botanischen  Qartena  in  Kaw  bei  LondoB. 

„  Dr.  Karsten,  Carl  Wilhelm  GuataT,  ProfcMor  em.  in  SchafFhanaen. 

„  Dr.  Knaater,  Carl  Freiherr  too,  wirUieber  8ta>torat,h  ia  St.  FMenboig. 

„  Dr.  La  Joli«,  Augnrt  Frans,  Botaalker  vnd  Dbwtar  dw  oatarirfneaadiaftl.  flwaWaalaft  bi  Gharbonrg. 

Dr.  I.eyboldt,  Friotlrich,  Apotheker  und  Botaniker  in  .St.  Jage,  Chile. 

„  Dr.  Martina,  Carl  Friedrich,  Direetor  dea  botaOMchen  Gartena  in  Mostpallier.' 

„  Dr.  Managblni,  Joaopb,  IVoftaaor  dar  Botanik  aa  der  UtSnuSait  fai  PIm. 

„  Miers.  .TohRnn,  Tkifanikor  in  London. 

„  Dr.  Herren,  Eduard,  Profesaor  der  Botanik  an  der  Univenität  in  LUttiab. 

w  Dr.  MtlUr,  TaadiaaBd  FMbarr  «ob,  «bam.  Dhvator  daa  botaaiaehaB  OartaBB  in  lUboniBa. 

,,  Dr  MilllrT,  .Tohaiiri,  Hofrinüccr  in  (ipnf. 

„  Dr.  Uu dem  ans,  Cornelius  Anton  Joliann,  Profesaor  dar  Botanik  in  Amsterdam. 

„  Fanizzi,  Franc,  Apotheker  und  Botaniker  in  San  Ben»  bei  Nizza. 

w  Dr.  Regel,  Eduard  August,  Staatanth  and  Diraetar  daa  botaaiaehaB  Gactana  bi  St.  Petanbatf. 

„  Dr.  Sehombargk,  Richard  Morita,  Direetor  des  ttotaaiaebMi  Qartaaa  bi  AdaUda. 

„  Dr.  Thomaon,  Tbomaa,  Director  dea  botanischen  Gartena  in  Gabmtta. 

„  Dr.  Tuekarmann,  £dnard,  ProCeaaor  der  Botanik  aa  dar  Akadania  an  Aiahant,  Maaa. 

n  Talaaaa,  Ladwig,*  ftiaftaapr  aBL  In  Fnia. 

„  Dr.  Trj,  JabaBB  da,  Botarikar  ba  Oaag. 


k  ABawKrtIga  Hitgliadar: 


Ijao|i,ZV. 


10 


aakttan  fir  iMtogte  ni  AMimto 

a.  BitthcImlMli«  HltgUadar: 

Br.  Dr.  Amorling,  Carl,  Direttor  der  Biiihmif c-lien  VolkMchuUehrer-BildaiißsunstÄlt  in  hag* 

,1  Br.  Arnold,  Friedrich,  Qth.  Uofnth  und  PiofMiar  «b.  der  Medicin  in  UadeUMf. 

„  Dr.  BlMbofT,  ThMdor  LnMg  mUicilai,  0«Il  9aA  v.  PioAnor  an.  ä.  Amtonia  o.  VkfML  la  KtaalwD. 

_  Dv.  Boclulalt'k,  Viiirptiz  Alfxnnder,  Professor  em.  in  T.eitmeritz. 

„  Dr.  Böttger,  Oscar,  Loceut  für  Geologie  am  8«ackeubergischen  Lutitat  in  Frankfurt  a.  M. 

M  Sr.  Bolla,  Gari  Aagaat,  VrivalgaUirtar  in  Bwlia. 

„  J)r.  Brehm,  Alfred  Eärawnä,  in  Berlin. 

„  Dr.  Budgo,  Ludwig  Julius,  Trofosiior  der  Anatomie  uud  fiiftsiologio  an  der  Univeriit&t  in  Oreiiawald. 

„  Dr.  Caraa,  Julius  Victor,  Professor  d'  i  v.  i ichcndea  AMtonj»  an  dar  Unaaiiiltt  in  Li^jH^g. 

„  Dr.  Dsierzon,  Jdiann.  Pfanar  in  Karlamarkt,  Sdilaaian. 

„  Dr.  Ehlers,  Enut  Hainiteb,  Profcnor  der  Zoologia  an  äar  Ibiianittt  In  OSttingan. 

^  Dr.  Felder,  Cajetan  von,  Bürgcnncister  a,  ü.  in  Wien. 

„  Sr.  Finaeh,  UUo,  Conaarvator  de»  Mosennw  in  Bremeo. 

„  Dr.  Fitsinger,  Leopold  Jonpb,  Goatea  a.  D.  in  Hietdng. 

„  Dr.  Flammin)?,  Walther,  Professor  der  Anatomif  an  der  UnirersiUlt  in  Kiel. 

K  Dr<  FSrater,  Arnold,  Professor  und  Oberlehrer  an  der  üewer beschule  in  Aachen. 

„  Dr.  Oaganbanr,  Oarl,  QA.  HoAmth  and  Troftnar  dar  Analanria  an  dar  Unirarrittt  in  Heidalbaif; 

Miip''''!  de«  VorsfandcM  d<r  Sikfion 
„    Dr.  Gerlach,  Joseph,  Professor  der  Ajiatorjiio  und  Physiologie  an  der  Uuiversität  in  Erlangen. 

Dk,  Giebel,  Christian  Ootlfri«!  .Andreas,  Professor  der  Zoologie  an  der  Universitiit  in  Hallo. 
„    Dr.  Greof,  Kicbard,  Professor  der  Zoologie  o.  vergleichenden  Anatomie  an  der  Universität  in  Marburg. 
'„    Dr.  Grube,  Adolph  Oluard,  Staatarath  n.  Profeaaor  d.  Zoologie  u.  «ergl.  Anatomie  an  d.  Univ.  in  Breslao. 
„    Dr.  Ufte  ekel,  F.rnBt,  Ilofralh  und  ProffÄ-sor  der  Zoologie  an  der  L'uivorBität  in  Jena. 
„   Dr.  Unrtig,  Theodor,  Foratiath  und  Profiaam  dar  Foratwiiaenschaft  in  Braomehweig. 
„   Dr.  Rartlanb,  Carl  Johann  Gnatar,  praktiacher  Artt  in  Brenen. 

Dr.  Hti8»e,  C.irl,  Profi  fisur  der  Anutomie  an  der  U:;iver>itiit  in  Üre'laii. 

„  Dr.  Uenle,  Friedrich  Gustav  Jacob,  übcr^edicinalrath  u.  Professor  d.  Anatomie  an  d.  Univ.  in  Göttingan. 

„  Dr.  Haaaal,  BalnbeM  Friadii«^,  Profcaaor  der  Zeologia  in  FMaban. 

„  Dr.  Hering,  Eduard  Aiipu.^t  von,  Obcr-Mediciualrnth  und  Professor  der  Anatomie  in  fltnttgatt. 

„  Dr.  Heyden,  Lukas  von,  Uauptinann  z.  D.  in  Bockenheim  bei  Frankfurt  a.  II. 

„  Dr.  Hilgandorf,  Feann  Marlin,  Aadatent  am  iigl.  soologisehen  Huanm  in  Berlin. 

„  Dr.  lliildcr,  Heimann  Friedrich  von,  Obcr-Medicinalrath  in  Btnilgait. 

„  Dr.  Hyrtl,  Joseph,  Uofratli  und  Professor  em.  in  Wien. 

„  Kivsenwetter,  Emst  August  Hellmuth  von,  Gell.  Regierungsmtb  in  Snadan. 

„  Dr.  Kirchenpaner,  GnaUr  Uainrieha  BOigamiaiatar  in  Uamfawg. 

„  Kirtch,  Theodor,  Coatoa  am  loologHeben  Unaetnn  in  Draaden. 

„  Dr.  Kirschbanm,  Carl  Ludwig,  Professor  am  GyiniiA.sliim  in  Watbadan. 

„  Dr.  Klnnainger,  Carl  Benjamin,  Privatgalehrter  in  Berlin. 

M  Dr.  Kdiliber,  August  Alliert  too,  Oeli.  Batb  n.  Profes mmt  d.  Anatomie  an  der  UdTentttt  In  Würabug; 

01mi:inn  des  Vorät.Tr.iles  der  Sektiuti. 
j,    Koenig  von  Warthauaen,  Carl  Wilhelm  Richard,  Frhr.,  Kammerherr  auf  .Schlosa  Warthauscu  b.  Bibamch. 
„  Dr.  Koaatlin,  OHo,  pnktiadMr  An»  n.  Proibiaor  d.  KatmgaB^ebta  am  b^  Gjmnnainm  in  Btot^Art 
n  Dr.  ErauBs,  Ferdinni»!  von,  Ober-Studienrath  und  PN&mor  dar  KatnrgaBcIrfchte  in  Stattgart. 

„    Dr.  Kruhu,  AuRu^t  Dax-id,  ProfisB<ir  in  Bonn. 

,,    Dr.  Kupffer,  Carl,  Professor  der  Anntoiuie  »n  der  Universität  in  Königsberg  L  Pif. 
„    Dr.  Lanza  Edler  von  CasalanKa,  Franz,  Professor  in  Spalato,  Dalmatien. 

„    Dr.  Leise  ring,  August  Gottlob  Theodor,  Modicinalrath  u.  Profcaaor  an  d.  Tbieraneneiaohnle  in  Dreadan. 
M   Dr.  Leuckart,  Carl  Georg  Friedrich,  Geh.  Hofrath  nnd  ftofawor  dar  Zaolagia  an  dar  Univanillt  in 
LeijKigi  Mitglied  dea  Voratandaa  dar  Saiction. 


Digitized  by  Google 


n 


Hr.  Dr.  LUberkUbii.  KktlmuMl,  ti&kme  dar  AhsIohm  «a  d«r  IMvniitIt  in  Huliiiii^ 

„   Dr.  Htrsball,  Willinm  Adolph  Ludwig,  Secretir  Ikr.  K^.  Höh.  dar  IVra  OroalMiaBgM  TOa  BnAmn 

nnd  Niederliodiacber  Conanl  ia  Wdnuur. 
„  Dr.  Martcai,  Eteud  tm,  Ihtlbwar  dar  Zoolaija  aa  dar  ünimaitit  in  Barün. 

„    Dr.  Meyer,  Adolph  Bcmhtird,  Director  des  znoloprischen  MoMUnt  in  Dnadm. 

Dr.  Heyer,  Heinrich  Adolph,  in  HauB  Forsteck  bei  Kiel. 
„    Dr.  Moebias,  Carl  Aagust,  Profesior  der  Zoologie  and  Terglctdi.  Amtomie  Mt  d«r  Uaifactfllk  in  KitL 
„    Dr.  Nitiche,  Hinrich,  Professor  der  Zoologie  an  der  Forstakademie  in  Tharand. 
„    Dr.  Pagensteeher,  Heinrich  Alexander,  Profimor  d.  Zoologie  u.  Paläontologie  an  d.  Unir.  ia  Haidalbaig. 
,,    Dr.  Petars,  Wilhelm  Carl  Ilartwig,  Professor  der  /tMilogie  an  der  Universität  in  BarUn. 

Dr.  Fli«ning«r,  Wilhabn  Hainrich  Thaodor  Ton,  Ober-Stadianntb  in  Stottgart. 

Dr.  Raiebart,  Oirl  BogiduM,  Gab.  Madidnalmtb  n.  Pmftaaer  d.  Anatoml*  an  d.  Uamnitlt  in  Bailbi.' 
„    Rogenhofer,  Aloy»,  Custos  um  zoologischen  Ilof.Cabinet  in  Wipii. 
n   Dr.  Schmidt,  MaiimiKan,  Director  des  soologiaohan  Oartoiu  ia  Fraokfurt  a.  M. 
„   Dr.  8ebnaid«r,  Anton  VMadii^  Proftaior  dar  Zoobgia  an  dar  Dnitanlttt  in  fflaaaan. 

„    Dr.  Kchwalbe,  Gustav,  Hofrath  und  Professor  der  Anrit "miii        der  T'üivcrEitJit  in  Jena. 

„    Dr.  Seidlits,  Georg  von,  Aaaiiteot  am  aDatomiachen  Inatitut  der  Univernttt  ia  Königsberg  i.  Pr. 

„  Dr.  Aattagaat,  Hermann,  Gab.  B^gianngmA  a.  Diraelor  dar  inndwitaMihnlU.  AbadiMia  in  Preakaa. 

„    Dr.  Sicbold,  Carl  Theodor  von,  Professor  der  7oologi>  an  der  t^nivrr«!f ät  in  Hünchen. 

„    Dr.  Solger,  Bernlmrd ,  Privatdocent  und  Pro«eetor  »m  (iiui1<irnis<  lien  lanlitut  der  Universit&t  in  Halle. 

„    Dr.  Stein,  FriLilrii  h  iutter  von,  Regierangsrsth  und  Professor  der  Zoologie  an  der  Universität  in  Prag. 

t,  Dr.  Troaobal,  Frans  HarmaaB,  Oah.  BaiiMrmigacatii  o.  PMicaaor  d.  Zoologia  an  d.  UnreraiUlt  in  Bona. 

„  Dr.  Taobndi,  Joliann  Jaeob  Bann  von,  Oaaandter  dar  Bcbwifi  in  Win. 

Dr.  Voigtländor,  Carl  Friedrich,  Professor  an  der  Thierarzeneiachule  in  Dresden, 

n  Dr.  Wftgeaer,  Guido  Bicbard,  froiaaaor  dar  Mediöa  an  dar  Umracaittt  ia  Marboig. 

„  Dr.  Wsgaor,  Moriti  IViodiieb,  Proftaacif  and  Diraator  daa  aHmniaglartiaa  Muaani  ViaabM. 

„  Dr.  Waldcyer,  Heinrich  Wilhelm  GottfiM,  Snfaaar  dar  Uadiaia  «a  dar  Vi^mtim  in  gtoMabaig. 

„  Dr.  Weialand,  David  Ffiedricb,  ia  EadqgiB. 

„  Dr.  WindarahoiB,  Bobatt,  ftaAMOV  dar  Amtnai»  na  dar  JMmäm  ia  IMbng  i  B. 

„    Dr.  Zeller,  Emst,  Hedieinalrath  und  Director  der  kgl.  TIpü-  nnd  Pflcgeanrtalt  in  WinrinntVial. 

„    Dr.  Zenker,  Friedrich  Albert,  Professor  der  pathologiiwhen  Anatomie  au  der  Universitüt  in  Erlangeo. 

b.    Auswärtige  Mitglieder: 

Hr.  Dr.  Baird,  Spencer  FnUerton,  Secretir  der  Smithaonian  Inatitutioo  io  Waabington. 

„  Dr.  Bell,  Thomas,  Professor  der  Zoologie  in  Selboma^  Allaai  HankL 

M  Dr.  filaakar,  Fetar  von,  Oaaanl.Arat  im  Hug. 

„  Dr.  Brandt .  Johann Friedridi  top,  Oah.9taa<araai  n. Prof. d. Zoologia  and. madic,.diif.Atod.  inAtPatawibaig. 

,,  Dr.  Itri  hm.  RfiiihoM  Bernliard,  Oniithologe  und  Arzt  in  M.nltil, 

„  Dr.  Üarmeister,  Carl  Hermann,  Director  daa  Htuenms  in  liaonoa  Ayrea. 

„  Dr.  Darwin,  Oarl,  in  Down  bai  BaekHthan,  Loodon. 

„  Dr.  Edward«,  Henry  Müne,  Professor  der  Natnrgcechichle  in  Paris. 

„  Dr.  Graellea,  Mariano  de  la  Pax,  Professor  der  Zoologie  in  Madrid. 

„  Dr.  Ornbar,  Wenial,  Staatsratb  n.  Professor  d.AnatOQiio  an  d.  m«dic.chimrg.  Akadsml«  in  St.  Peteralniy. 

I,  Dr.  Hannover,  Adolph,  Profesaor  der  Anatomie  and  Physiologie  an  der  UniveoiiUit  in  Kopanbagta. 

„  Dr.  Huxley,  Thomas  Heinrich,  Profcasor  der  Anatomie  an  der  Royal  luatitution  in  London. 

„  Dr.  Leidy,  Joseph,  Professor  der  vergleichenden  Anatomie  an  der  Dnivaialtit  in  lUiada^hia. 

,1  Dr.  LoT^n,  Svan  Ludwig,  Profeasor  dar  Zoologia  in  Stoekbofan. 

n  1k.  Kilaaon,  8v«n,  ^feiaor  der  Zoologie  in  Land. 

„  Dr.  Owen,  Richard,  Profes^r  der  vergleichenden  .\natomie  la  dar  UniTttaittt  in  iMidoB. 

n  Bf.  Farty,  Joaepb  Anton,  Profeaior  dar  Zoologie  in  Bern. 

n  Dr.  Bfltiaanjrar,  Lnd»ig,  Profaior  dar  larglaiaiiaBdan  Anatainia  aa  dar  IMmritlfc  ia  BlnaL 

t,  üt.  Sablngal,  Bmnaan,  OoaoamAor  d«a  IbMaa»  in  Laudm. 


Digitized  by  Google 


13 


Br.  Selktar,  PUUpp  Lntley,  Secretiir  der  zoologischen  GeBcUschaft  in  London, 
n   Sr.  Steeattrap.  Jahuia  JajMtu,  Profesior  der  Zoolog  ma  itr  UniveniUt  io  KoiwaliafaB. 
„  Br.  8trob«l  i«  PrlmUro,  Pfeiltignno,  PrafeMor  d«r  NatHi^goMdddita  ui  der  Uidnnitife  ia  IlMnaa. 

„  Dr.  Vid*l,  Ignu,  INrector  des  zoologiBchen  UuseiuiiE  der  Univenrität  in  Valencia. 
„   W«atwood,  JohuiD,  Firafenor  der  NatargMohiebte  «a  der  Univenitttt  in  Oxford. 

ftfcllM  IBr  njnMaglt  (7). 

a.    Ei  II  Ii  eimisclie  Mitglieder: 
Hr.  Dr.  Bernstein,  Juliua,  Profeteor  der  Phjüologj«  an  der  Univereitüt  in  Hille. 
„  Dr.  Brfleke,  Enrt '^imhdm  von,  BeAkth  aod  ^«fcnar  der  Fliyriotegto  aa  der  VniveraStlt  in  Wien. 

„  Dr.  Budt'e,  Ludwig  Jalius,  Pro(pR.ior  der  Anjitomie  und  Physiologie  an  cUr  Universität  in  Grcifswald. 
„    Dr.  Goltz,  Friadriah  Leopold,  Profeesor  d«r  Phyaiologie  an  der  Univerutät  in  titraeaburg;  Mitglied  des 

„  Dr.  Heidenhftin,  Rudolph  Peter  Heinrich,  Trofesf^nr  der  Pliysiologie  nn  der  UurerntU  ia  Bndm. 

„  Dr.  Ilenacn,  Victor,  Proff8»or  der  Physiolügii-  r»ii  Ciw  Uuivci tiiui  in  Kid. 

„  Dr.  Klencke,  PhUipp  Friedrich  Hii  niiuiii,  piaktlachtr  .\r2:t  in  Ilairnuvtr. 

„  Dr.  Landois,  Leonhard,  Frafeaior  der  Anatomie  und  Pbyiiologi«  an  der  Uaifanitftt  in  Greife wald. 

„  Dr.  Meiaaner,  Georg  Carl  FHedrleb,  Boftsth  n.  Ftaftfliord.  Plijraiologie  aad.  üniveraitit  in  Güttingen. 

„  Dr.  Yintachgan,  Max  Ritter  von,  Professor  der  Physiologie  an  der  UniversitAt  in  Inoabrnck. 

„  Dr.  Voit,  Carl  von,  Profesior  der  Fb/siologia  aa  der  Univerait&t  in  lUtaehaa;  MitgL  d.  Vorat.  d.  Sekt. 

,1  Dr.  ITitiicli,  Wühalai  Balaiidi  w»,  Itafaaar  detr  Phyaiologia  aa  dar  Uainmitit  ia  Staigaberg;  Ob- 
aiaaa  dii  Yontaadw  dar  SttcUaa. 

b.   AuswArtiga  Mitglieder: 
Hr.  Dr.  Bidder,  iVicdiicb  Heinrieb  von,  wirk].  Staatsratb  u.  Profcasor  d.  Pbyiioiogio  aa  d.  Uaiv.  ia  Dorpat. 
„   Dr.  Da  Costa  Simons,  nrofeaior  der  Hysialogia  aa  der  IMvsnitCt  ia  OoinAra. 

„    Dr.  Hannover,  Adolph,  Professor  der  Anatomie  uiul  riiy^iolugie  an  der  Univprsität  In  Kopenhagin 
„   Dr.  Jacubowitseb,  Nicobkiu  von,  Professor  d.  Physiologie  an  d.  medie.-cbirurg.  Akad.  in  8t.  Petenbnrg. 
w  Dr.  XalHboaroaa,  iMir,  Fkdbüar  der  FiqNMogie  aa  dar  UairerrfUit  Ia  Afhea. 

Br.  Valentin,  Gabriel  Ouatav,  Professor  der  Pliysinlnsic  an  dir  T'iiivfroitttt  in  BaiB. 
„   Br.  Tidal,  Igaaz,  Plofessor  der  Physiologie  an  d<;r  l  niversiut  in  Valencia. 

Sdidm  flr  AadwqMlofie,  Ettinolotrie  oud  ficipipik  (6)i 

a.    EinheimiBche  Mitglieder: 
Hr.  A ndr ian- Wer b ur g ,  Ferdinand  Freiherr  von,  k.  k.  ostcrr.  Bergrath  a,  1).  in  Alt-Ausaee. 
„   Dr.  Arendts,  Carl,  Professor  in  München. 

„   Dr.  Ascberson,  Paul  Friedrieb  Aoguat,  Profeesor  der  Botanik  an  der  Uaivanitit  ia  BarUa. 
„   Dr.  Bastian,  Adolph,  Director  des  etbnologiscben  Mussnms  in  Berlin. 
„    Dr.  Draache-Wartinberg,  Ricliard  Ritter  von,  ia  Wien. 

„   Dr.  Eblers,  Emst  Ueiaricb,  Professor  der  Zoologie  aa  der  Uaivcnitit  ia  GötUngsa. 
8e.  Hdi.  Ernst  IL,  ragicreadcr  Hsraog  vea  Saduan-Cobarg^Jotha. 

Br.  Dr.  Fmu«,  Om-nr  Friedrich,  rini'iB.-rir  der  Mineralogie,  Geologis  aad  Mtailolagle  aai  FolTtaelniilmB 

in  Stuttgart;  Mitglied  des  Vorstandes  der  Sektion. 
„  Dr.  Gaorgaaa,  Dnlel,  Antlnropologa  in  Beribk 

„   Dr.  Gcrland,  Georg,  frvU^mv  der  Caggnyhie  aa  der  U^emMit  ia  Strauhniig. 

„    Dr.  Güaafcldt,  Paul,  in  Uerliu. 

„   Dr.  Heller,  Ourl  Bartbobmiina,  Flroftiaor  der  Natarwiasnaebaftaa  b  Wien. 
„    Dr.  Herbat,  Gnatav,  Geh.  finanzrath  nnd  IKreetor  des  Ober-Eiehamtee  in  Weimar. 
,1    Dr.  Hilgendorf,  Franx  Martin,  Aaaistent  am  kgl.  aoologiwben  Mute  am  in  Barlin. 
„   Hofmaaa,  Leopold  FrieJricb  FMbecr  von,  k.  k.  Behto-WanaiaiiBlatar  ia  Wiea. 
M   Dr.  Jagor,  Feder,  in  Berlin. 


Digitized  by  Google 


13 


Br.  Dr.  Kircbhoff,  Carl  Reinhold  Alfred,  ProfeMor  der  Eidkund«  u  der  Uahnniltt  lo  BUk. 

„  Dr.  Klnnzinger,  Carl  Benjamin,  PriTatgalehrter  in  Berlin. 

„  Dr.  Meyer,  Adolph  Bernhard,  Director  des  sookigiachen  MnMnma  in  Dreaden. 

„  Dr.  Nachtigal,  GotUv,  Prä«ideDt  der  GeaellschaA  fUr  Erdkunde  in  Berlin. 

n  Dr.  Menmayer,  Georg  Reltheeer,  wirkl.  AdairalitAto-BAth  u.  Director  d.  deatadtan  Seewwt«  in  Hambug, 

„  Dr.  Keilt,  IPillieliD,  n  BerBa. 

„  lir.  Kii  hthofen.  FerdinauJ  Fr<  iherr  von,  Pioi'S».  r.  z.  Z.  in  Berlin;  IGtgHld  d.  T«nUad«  d.  SddiaB. 

„  Dr.  Eüppell,  Wilhelm  Peter,  rrivalgeUhrtnr  in  Frankfurt  a.  M. 

„  Dr.  8«lis*fflift«Mii.  Henrnnm,  Geb.  ICedkowlrktk  md  Prollnmr  w  dar  Uoitanittt  ia  Bami. 

H  Dr.  Scherzer,  Carl  Heinrich  von,  Herrath  und  k.  k.  ijiterr.  Generaloonaol  in  Laipiig; 

n  Seliierbrand,  Wulf  Curt  von,  GcDeral-Lieateuant  a.  D.  in  Dresden. 

n  Dr.  Sehlagintweit-SakaDianaki,  Hermann  Alfred  Rudolph  von,  in  Mflnehcn. 

„  Dr.  Stoeekhardt,  Emst  Theodor,  QA.  Ragienugwath  und  Prcfeiaor  in  Weimar. 

„  Dr.  Virehow,  Rudolph,  Geh.  Ii!ed.-Rath  n.  Ikof.  >.  d.  Univ.  in  Berlin;  Obmann  d.  Voratandes  d.  Sektion. 

M  Dr.  Wagaar,  Baarmian,  FtaAnar  dar  &dknda  aa  dar  Cnhanitli  in  KMgabaig. 

k  Aaawirtiga  Uit^Iicder: 

Ur.  Markham,  Clemens,  äccritür  der  gaagrafUldiaa  0aBeliwhaft  in  London, 

M  Jk.  SaliwaiBfortb,  Gaotg,  in  Oairo. 

„  Dr.  Takibatakaf,  FMar  von,  in  8t  Patertborg.  * 


MMm  a»  «linMBhiflliBlM  Mktai  (t). 
a.  Eiahaimiaaka  Hitglfadar: 

Hr.  Dr.  Adel  mann,  Georg  Blasius  von,  .Stantirath  und  Professor  eni.  in  Beriiu. 

„    Dr.  Baum,  Wilhelm,  Geh.  Ober-Medicinairath  u.  Professor  d.  Oiirurgie  aa  U.  l'uiversiUt  in  UotUcgen. 

„    Dr.  Beige],  Hermami,  In  Wien. 

„   Dr.  Boeckel,  Eugen,  Profeasor  cm.  ia  Straubnrg. 

„    Dr.  Brand,  Ernst,  praktieeher  Anrt  In  Rtottin. 

T)r.  BrclinxM-,  Giixtnv  .\doIph,  praktischer  Ar/.t  ia  GHtrbaradarf  bei  FlMlaiidi 
„    Dr.  Garn s,  Albert  Gustav,  Hofratb  in  Drcaden. 

„  Dr.  Coeeiaa,  Enni  Adal^  jJeb.  HccBeiBalratk  n.  Proftiaor  d.  iMguikäliinla  aa  d.  Ubit.  m  laip^ 

„   Dr.  Detbardiag,  Georg  Wilhelm,  >niitar.0berni7.t  a.  D.  oad  pnktiabkar  Ant  Ia  Boatoek. 

„   Dr.  Domriek,  Ottauar,  (Hwr-Mediciualrath  in  Meiniogcu. 

„  Jk,  Daaek,  Tkaodor  mn,  Praftaaai  dar  IbiBeia  aa  dar  Ihiaanitit  ni  Haidalbaig. 

„    Dr.  Eulenberg,  Hermann,  Geh.  Ober-Mpflicitialrath  in  Berlin. 

„    Dr.  Fiedler,  Ludwig  .Alfred,  Geh.  Mcdicimihuth  iiud  Leit>arzt  in  Dreiiden. 

Dr.  Frerichs,  Friedrich  Tbecdor,  Geb.  Mcdicinalrath  nad  Italkaaor  der  Iffdfalia  ia  Barila. 
„  Dr.  Gflatbar,  Badol^,  Geb.  Uedidnaliatb  ia  Siaadan. 
„  Dr.  eanti,  Eduard  WUkeka,  Gab.  Matttaahafk  fai  OSita  bei  Hriaaea. 
„    Dr.  Bebra,  Ferdinaad  von,  FroÜNaar  dar  Uedicin  an  der  Uuivcraität  in  IffiaB. 
„   Dr.  Klencke,  Plnlipp  Fiiadrieb  BanuMBi  praktiacfaar  Arzt  in  Uamwvar. 

„   Dr.  Koeatlin,  Otto,  pnktiaeker  Ant  a.  Professor  d.  Natargeaehlohte  am  kgl.  Oynmaalan  in  Stuttgart. 

,,    Dr.  Lexsin^-,  Micliael  Benedict.  SiiiiitiiT.'-rsi'Ji  uml  {>rnkti5c!i' i  Xii\  Lu  Berlin. 

„    Dr.  Leydeu,  iüiut,  Geh.  Medicinalrath  und  l'rotesior  der  Pathologie  und  Therapie  an  der  Universität 
ia  Berfa'n;  Obnwaa  daa  Terataadaa  dar  Sdctioa. 

,.    Dr.  Lichtenetein,  F.i1imr<l,  iirftklinher  Ant  ia  Barila.  , 

Dr    LutliH,  llinft.  Badearisl  ia  \Vuruil>runn. 
,,    Dr.  Maitin,  .Moy.'i.  Mi<!icinnlrath  und  l'iol'essor  der  gericbtlicbeii  Median  aa  dar  üidvanfttt  Ia  JIÜBabae. 
„   Dr.  Uerbach,  Mohti,  Geb.  liedieinalnth  aad  PMlissor  in  Drcaden. 

„    Dr.  Moller,  Jehana  WQkaba,  Beftalk  a.  ftafaeaar  der  pathologischen  Anatomie  aa  dar  Uaivertität  in  /ena. 

Dr.  Olshausen,  Robert,  Pi-ofessor  der  lledidn  an  der  Univenittt  ia  BaUab 
„   Dr.  Pappcnbeim,  Samnel,  praktiaabar  Ant  in  Berlin. 


Digitized  by  Google 


1* 

Br.  Dr.  Pettenkofer,  Huc  ▼am,  OdMimntli  nad  AmAmmv  dar  Hygiene  tu  iue^MntdUk  ImWkahm. 

„    Dr.  Pin  off,  Isidor,  praktiKchcr  Arzt  in  Bndra. 
„   Dr.  Prej««,  Jobana  0«org,  Medicinairath  im  Wian. 

„  Dr.  BaeUai,  Gail  Bilürfdi,  Pnümor  dar  Hadiaia  an  dar  TbhaMHit  in  Laiprfg. 

„    Dr.  Reinhard',  HaMOMHl,  Geh.  Medicinalimtll,  ftixirlf^nt  üt^  Kpl.  TAnf^^^K.Mfl^;rl^n«l1■^Y»11^|gl^^^n^  jn  Dnnflipi 
„    Dr.  Bans,  WillwlD  Thaodor  tob,  Oeh.  Holtedi  und  köuigl.  Badearzt  in  W'ildbad. 
„  Dr.  BaBaent,  Alanaltr,  Qab.  flaaitUandi  nad  fnkUacihagr  Ant  in  Aaduo. 

„    Dr.  Ried,  Franz  Jordan,  Geh.  TTofrafh  und  Professor  der  Chirurgie  an  der  t'nivcrBitftt  in  Jena. 

„    Dr.  Iii  necker,  Franz  von,  Hofrutli  und  I'rof«Mor  der  Medicin  an  der  Uulvcrsit&t  in  WOrzburg. 

„    Dr.  Ringseia,  Johann  Kopomuk  von,  Geh.  Rath  und  ProfsMor  anar.  in  MUnohMk 

.,   Dt  Schroff,  Carl  Damian  Bittar  tob,  Hofirath  and  Prafaaaor  «ner.  ia  Wiaa. 

„   Dr.  Schuppel,  Oaoar  tob,  Ttaftiaor  der  Tkthalogia  aa  der  Didnnfttt  la  Tttingaa. 

„    Dr.  SchuUzc,  Bernhard,  Geh.  Ilofrath  und  Professor  der  QAmiMib  M  der  lüdfanilit  ia  JoB. 

„   Dr.  Sohnmann,  Hwnwnn  Albert,  Angeaarat  in  Dreaden. 

„   Dr.  Bebweikert,  Maaa  GnateT,  prakttaclMr  Ant  1a  Bnda«. 

,,    Dr.  Sedi  Iloi,  CaA  Eattouil.  Pro  fcs5or  omei'.  in  Htraasborg. 

„    Dr.  Seits,  Franc,  rkafiwur  der  Median  an  der  UmrereitM  in  München. 

„   Dr.  SeliyiBBBB,  Fkina  Boaao,  ftwhaaor  dar  OaaeUeUa  dar  MadMa  aa  dar  UahFareHlt  ia  Wiaa. 

„    Dr.  Siehort,  Friedrich  Ludwn'g  .Joseph,  Prof'FBor  der  MHicin  an  der  Univeraitiit  in  .Tena 

„    Dr.  Sonnenkalb,  Hugo,  Me<lieinaLr«tli  und  ProlV-seor  dtr  Mf-dnii)  nn  der  UDivcrsiUt  iu  Leipzig. 

Dr«  Trettaabaeher,  Mathias,  praküMher  Ärat  in  M&uchou. 
„    Dr.  Troeltacb,  A.  F.  von,  Professor  der  Ohrenheilkando  an  der  Univeraitit  in  WBiakaig. 
„    Dr.  Uhde,  Carl  WUbelni  Ferdinand,  Medicinahrath  und  Proferaor  in  Brauneehweig. 

Dr.  Virchow,  Rudolph,  Geh.  Mcd.-Rath  u.  Prof.  a.  d.  Univ.  iu  Berlin;  Mitglied  des  Vorstandes  der  Sektifltl. 
,,   Dr.  Weber,  Theodor,  Geb,  Medicinabath  nnd  J^rpfeaeor  der  Medicin  «a  der  Univeraitit  in  Balle. 
„    Dr.  Wildberger,  Jobaaa.  Holrafh  und  dun.  Kreelor  der  ortbopUKaehee  HallBaatalt  Ia  Bamberg. 

Dr.  Winckol,  I'nuiz,  Gi  ii.  51i  ^U.  ir.ali «Iii.  PrufcHBor  u.  Diruc'..  r  J  Kgl.  Entbindungsinfitituta  in  Dresden. 
„   Dr.  Zenicer,  Friedrich  AIl>ert,  Profesaor  der  pathologischen  Anatomie  an  der  Unirerait&t  in  Erlangen, 
u  Dr.  Zillaar,  Wtm  Taleali^  Diraitar  dar  ImaaBaUlt  ia  SaUnuf. 
„  Dr.  ZiaaiarBiaaai  Haiarfoli  Aa^ai*  WUhdm  BUar  vaa,  Qenerahtabeant  a.  D.  b  Witn. 

h.  Anawirtige  Mitglieder: 

Hr.  Dr.  AdamowicK,  Adam  Ferdinand  ron,  Staata-Rath  und  Professor  emer.  in  Wilna. 
„    Dr.  Alvarenga,  Da  Co«ta  Peter  Franz,  Professor  an  der  inedipini.sohen  .Schule  in  Liasabon. 
„    Dr.  Bidder,  Ileinrich  Wilbcira  von,  wirkt.  Staata-Rath  u.  Prof  d.  Phyaiul.  u.  Pathol.  and.UalT.  iaDoipat. 
„   Dr.  Borelli,  Jobana  Baptiat,  Proüaaaor  der  Cbinugia  an  der  UnireraitAt  ia  Tniia. 
„   Dr.  Broea,  Peter  Fanl,  Profeiaor  der  Hedioin  ia  Paria. 
„    Dr.  €ornaz,  Carl  August  Eduard,  Chirurg  and  Stadlaiat  ta  NaaftUtal. 
„   Dr.  Gutfrin,  Jalins,  praktiaeber  Ant  ia  Paria. 

„   Dr.  Heyfeldar,  FHadifeh  Oicar  Adalbert,  8taKta>Batb  ia  St.  PatnriMiiy. 

„    Dr.  Hintrston,  Wilhelm  Haies,  praktischer  Ar-.:!  in  Montreal. 

Dr.  Eoeven,  Janua  na  der,  praktiacher  Arzt  in  Rotterdam. 
„  Dr.  Eaaloff,  MioalaaB  van,  IMreetor  daa  andida.  DoparteBaata  iai  Kiagaadidataiiaai  aa  94.  PetardaBg. 

,,  Dr.  Larrey,  Felix  Hippolyte  B.inm,  Mi  iHr-niil-Irpppctor  u  Pränid.  d.  SnnilütB-RntiM  £  d.  AtlBaa  ia  Puta. 

,,  Dr.  Lo  Crocq,  Johann,  Profcs.'ior  der  Medic;n  an  der  Univeraitiit  in  Bru.iüel. 

„  Dr.  Liebreieh,  Friedrich  Richard,  Professor  der  Augenheilkunde  in  London. 

Dr.  Ludeking,  E.  W.  A.,  GeeundheiteofiGzier  der  kgl.  KiederländiadwiatindiaBhaa  Anaaa  ia  Batavia. 

„  Dr.  Marjolin,  Renatos,  praktischer  Arrt  und  Oberarzt  in  Paris. 

„  Dr.  Martin,  Adolph,  praktischer  Ant  m  Paria. 

„  Dr.  Maade,  Carl  von,  Oeb.-Batb  n.  Dir.  d.  Madbiiiial-Dai>artaBieata  im  Marineminietertow  sa  St  Peteraburg. 

„  Dr.  Maagaliaaar,  Ladwig  Ado^  Ptwftaaer  d.  Hadiaia  aa  d.  ■adia.-düiBig.  ^«  Wuaahaa. 

„  Dr.  Palikaa,  Eq^  tcb.  Gak-Balb  aad  Madidaaldnaator  ia  St  iMarabaif. 


Digitized  by  Google 


15 

Br.  Dr.  Beyaoldi,  Bnnel,  Protmo»  äat  MadidB  aa  te  üaircniUt  London. 

Dr.  Richardson,  Ik-njamin  Ward,  Mitglied  di-a  kgL  Medicinal-Collegiums  in  London* 
„   Dr.  Sorrano,  Matiu  Kieto,  SecreUr  der  kgL  mwUciiiMcben  AXbdemie  in  Uftdrid. 
n  Dr.  SlokftlskI,  Tietoir  Fi&t,  funkOMbar  Ant  u.  IKnetoir  doo  opbthaLatktriwhin  faittteti  k  Vanokra. 

Dr.  Themmen,  Cornelius  Johaniifs,  praktischcT  Arzt  in  Deventer. 
n   Dr.  Waits,  Friedrich  Augast  Carl,  praktischer  Arzt  in  Batavia. 

Btaer  besonderen  Fuehsektion  nieht  upHHf 
a.  Einhoimiseke  Mitglieder: 
Er.  Dr.  Brvek,  Jonn,  pnktitelier  Ztluiatst  !n  Brotlan. 

^    Dr.  Buvry,  Louis  I.ffipold,  Gf-r.fial  Siirotilr  dfs  AccümiitiB.itions-Veroiua  in  Berlin, 
n    Dr.  Flu  gel,  Felix,  CodsuI  und  Agent  der  Smithaonian  Inatitntion  in  Leipzig. 
„   Dr.  Frtedfto,  TmuM  Ritter  wo«  in  Wien. 

IV.  Qajrette-Ot'nrgcn?,  Jnhnnnn  Maria,  Stifta^hdona-DonM  In  BnBn. 

Br.  Dr.  Koch,  Kduaid  Josepi.,  jirnktiaclier  Antt  in  'Wien. 

„    Dr.  Mnlortie,  Carl  Otto  von,  Geb.  Kcgit-rungsrath  nnd  Olii  rhut'marMhnll     D.  in  Bannonr. 

„    Dr.  Matthes,  Benno  Oswald,  Reieender  in  Amerika,  ana  Dresden. 

„    Kenbert h,  Emst  Julia»,  Elektrotherapent  in  Dreiden. 

„  Dr.  Reic)i<Mili.u:li,  Johann  Feter,  praktischor  Ant  in  AHon. 

H   Sekanfnaa,  Ludwig  Wilbelm,  In  Dresden. 

n  Dr.  Stannini,  Frtedridi  Hennaim,  Obor^Mofiainidnifh  «nd  Bwtosor  omor.  in  Bdotwik. 

„  Wei^elt,  Juh»iiii  Ludwig,  llrfjiliotogn^  ia  Bnobn. 
ti    Dr.  Weiss,  Guido,  Arzt  in  Ikilin. 

1'.    Auswärtige  Mitglieder: 
Br.  Dr.  Brizi,  Orcite»  von,  Gcli.-IüiMi  und  Gt^iitritl  Si-cri  tHi   >l>-r  .'Vkademie  der  Wlmmclialloin  is  AmCU. 
„   Dr.  Da  Costa  de  Macedo,  Joachim  Joseph,  Baron,  SUate-Bath  in  linabon. 
„   Dr.  Barting,  Peter,  Pro/easor  an  der  üniTcraitlt  in  Utreelit. 

n    Dr.  Pirogotf,  Nieolaua  von,  Gch.-Kuth  in  St.  Prlertliurg. 

„  Dr.  Beaard,  Gail  Clandins  von,  virkL  Staataratk  u.  Secretir  d.  k.  GaseUaohaft  d.  Natoribitcher  in  Moskao. 
„   Treviana,  ^etor  Beaediot  Aatoa  Graf  tob,  k.  It.  teterr.  Kbnmnr  in  Padan. 

Etügegaillgane  Schriften.  (lu  der  näduteo  Kammer.) 


Sie  spectralanalytisclieE  Untersuchungen 
„Denn"  StoBB» 

Toa  Dr.  W.  Slilarek  in  Berlia. 

Seitdem  die  Spectnlanaljse  den  AalWMMaaan  ein 
Mittel  an  die  Hand  gegeben,  die  pbyaikaHecbe  Be- 
schaffenheit und  die  clKniiBrhen  Hestandtlioile  der 
Binunalakörper  zu  stadiren,  hat  sich  nur  zweimal 
Osisgesdieü  gsbolsn,  diese  Dnteienehn'iigsinBiiiuJs  enf 
das  Anflpnchten  „nf-uer"  Sterne  anzuwenden.  TMp  Er- 
geltni-sne  dieser  Untersuchungen  und  eine  auf  Grund 
dieser  neuen  Thatsachen  aafgeat«llte  Hypothese  über 
das  Wesen  dieses  seltenen  Vorganges  sollen  der  Q^[eo- 
fltaad  dar  aaekfelgenden  Beqmekiuig  aaia. 

In  der  Nacht  des  12.  Mai  1866  zwischen  IIb. 
80ffl.aBd  IIb.  40  m.  orbUekteHenr  Joka  Birniagbam 
sa  Tnam  in  bland  aiwB  nanan  fitam  9.  Chflaae  in 
StanUIde  dar  Ooraaa  bonaüa  aa  eiaor  Stelle,  «e  aneb 


Argelaader's  Dnrdmittttanuig  sldi  fabher  anr  «ia 
tcleskopiacher  Stern  9.5.  Grdsse  heTunden.  .Seine  Uol- 
ligkeit  nahm  anfimge  sclmell,  dann  iangaanier  ab  und 
war  aaidi  Beobaclitaiigen  aa  Wailiingtoni)  am  11.  Jnal 
bereits  wieder  auf  9.  GrOfse  gcsnnken.  Spi  .  trutkopifch 
ist  dieser  neue  Stern  merst  am  lU.  Mai  von  den 
Bemn  William  Bag glas  und  Dr.  W.  A.  Miliar 
nntersnclit  i\nr>!-'n.  Hscr  Hagglas  bailektet  ttbar 
diese  Untersuchung  wie  folgt :  •) 

„Ungleicb  den  Spectren  der  von  uns  untersneliteB 
„Sterne  ist  das  Spoctram  dieses  Sternes  ein  doppeltes 
„und  beweist,  daas  das  liebt,  fai  «ildMai  sr  lenchtet, 
„Ton  zwei  verschiedenen  QnsUen  KBiatrablt.  Des  Haupl> 
„spsetmm  ist  dem  der  Sonne  Iknlidi  aad  wird  Ton 
„Üeht  gelnidct,  das  TOn  einer  glühenden  festen  oder 

>)  Astronomische  Nacbrichlen  No.  1&97,  &  201. 
■>  AsMaeadaeke  NaifeiiakMa  »ou  vm,  B,  »l 


Digitized  by  Google 


16 


PhalMpliin  auHtnUt  nnd  eine  tbeUwdiie 
i^bsorptdon  b«im  Darchg*Qf  dnrch  ein«  Atmotphira 
„TOD  Dämpfen,  die  eine  Di«drigere  Temperatur  b«- 
j^ritscu  ah  die  Pbotocphtre,  eriabren  hat. 

„Neben  diaMm  Spaettoa  litgt  ns  nrtitM,  dM 
„•OS  einigen  beHao  Liinco  Iwitaht;  dici  rilhit  oAnfaftr 
„TOD  Licht  her,  welches  von  intenür  glflhndtr  HaUcie 
„ia  Gaonitaad  MU!g«atnihlt  «wd." 

Au  dar  apaaialkKii  Dcauliiuiliuiig  diaaer  baidas 
SfMCfra  »ei  hier  hen-orgeholicu.  dasB  das  CLmtimiirlir!.p 
Haoptapactram  im  rothen  Theile  zwei  Btarke  dunkle 
AlaorptfoaaVBlai  aaigte,  (Ka  atwH  bredilMfar  «bnb 
als  di'-'  C-Ijiiiio  :  w^iterliiti  i>di'h  D  «tir  es  ron  einer 
grSneren  Anzatil  dunkler  1  jnien  beschattet ;  Ijei  II 
war  eine  weniger  stark  «nigesprochene  dunkle  Linie, 
Bnd  dann  folgte  eine  g^rossc  Anzahl  theils  dOnner, 
thails  atArkerer  and  an  (irupjnn  vereinigter  Abaorp- 
tkoiliiiien.  Daa  zweite  oder  Oaa-Spaetmm  btataad 
tu  ainar  aahr  haUan  Linie,  wabli»  w&  dar 
lwftr*>d>enIJiiiaF«Mwiiiaaiiiil,ahariiirrita 
bdkn  Linie  nnf  etww  mlhr  kb  aia  Tlarlal  Abataad 
nriaehan  F  und  U ;  alm  iOUa,  aoA  aabirteliar»,  baOe 
littie  WMT  aiefatUr  jenaeita  der  nrattaa  nod  in  einen 
Abstände  von  dieser,  der  etwas  kleiner  war  als  ein 
Drittel  der  Entfernung  dieser  IJnie  von  F ;  diese  war 
entweder  doppelt  oder  verachwoomieD;  eine  vierte  Liide 
wnrde  btitsartig  in  dem  brechbareren  Tbeile  des  Spec- 
tnuDS  gesehen.  Im  Roth,  an  der  Stelle  von  Frann- 
lialar's  C,  wurde  mn  helles,  rothes  Rand  beobachtet. 

Am  17.  Hai  mgUsfa  Herr  Hnggioa  daa  Spec- 
tmB  TOB  dnfcb  den  bdnotiooaAudcan  gilihetid  jfe- 
narhtem  WaSHerstoff  mit  den  hellen  IJnien  de-*  neuen 
Steraea,  nnd  iand,  data  die  baUite  Linie  dee  Stem> 

Stofflinie  im  Griln  zusammenfiel.  Die  Coinriilenz  des 
rothen  Bandes  konnte  wegen  der  tkliwache  des  äteni' 
ipaotnoM  abht  adi  ffiebarbeit  festgeateOt  wetden, 
doch  schien  seine  Lage  mit  der  der  rothen  Wasser- 
stofflinie  za  stimmen.  Die  schwache  Linie,  welche  hin 
und  wieder  im  brechbareren  Theile  des  StemspectiUl 
aiokttiar  wurdai,  aatipraeh  viallaiolit  dar  btooea  Wa 


Ueber  die  weiteren  Beobachtungen  berichtete  Herr 
Huggina  in  einer  aweiten  Notiai,  ia  welcliar  er  «och 
oo  dam  Voi^aaga  batm  Aaflaudilaft 
knrs  angiebt.') 
,JIm  Spactrum  daa  vorfibergehend  hellen  Sternes 
„fa  darOoNaa  ward»  linar  boobMbtat  am  ITn  i9n 
lt.  oad  S«.  Hai.  Aa  dtama  Abaadaa  mnde 


„ketaa  WMditige  yaciademc  aatdaakt.  Am  17.  «od 

„den  folgenden  Abenden  war  zwar  das  Spectruro  des 
„erlüschenden  Sternes  blafwer  nU  am  16,,  aber  die 
„rotlie  Linie  erschien  relativ  etwas  heltor  ab  die  grttne 
tjaoA  blaue  Linie,  Am  IB.  und  31.  wMflB  die  doaklaa 
„AWorptwoalinien  tici  C  stlrker  ata  am  lA.  Tom  16. 
,,nn  nalmi  dii'  Helligkeit  de«  contiuuirlichcn  Spectrunm 
„schneller  ab  als  die  dea  Oas-Spectrana,  ao  dau  am 
„SS.  daa  Speetrem  im  OatUHe  «war  wAan  Maai  war. 


I.fllen  Linien  nl>er  im  Vergleich  mit 
„tiuuirlicben  Spoctrum  glänzend  erschieDen. .... 
,jLm  eratea  Abend  sah  loh  den  Stern  von  einem 

,,schwttclien  NelH-I  UTüpelien  Eiiii-  vr-rf^lviclicnde  I'nter- 
„üucbuug  der  beuuchbartcn  Me.'no  au  dtes^'in  Abend 
„ergab,  dass  wirklich  ein  sehr  schwacher  lenchtender 
„Dnnat  am  dam  Stent  voibaadaa  war.  Am  17.  wurde 
„dieeer  Kabel  anr  vanaotbat.  Am  19.  und  21.  vnirde 
^er  nicht  gesehen. 

„Der  Charakter  dea  Spaetnuna  diaam  Stemel, 
namaamaagehaltaa  mit  aeiaam  pistalidien  ErgUbnaa 

„aad  dar  achnellen  Abnahme  der  TT'-iliu'lieiV  l"i,'t  die 
nTontaHaog  nahe,  dam  io  Folge  irgend  einer  niäch- 
„tigaa  Caaräbiea,  Aa  aaf  diesem  Kteper  eingetreten, 
„groaRe  Mengen  von  Gas  frei  geworden,  dass  der  vor- 
„hnudene  Watiserstofl'  durch  Verbindung  mit  irgend 
„einen  aadarea  Elemente  verbraaata  aad  daa  Liobt 
„liefiSrte.  das  von  den  heUea  Liaiaa  aagaoiigt  ward», 
,, ferner,  dass  das  brennende  Gas  aocb  die  feate  Sab- 
,,<itan:;!  der  Photosphire  zu  lebhaftem  GlOhen  erhitst 
„bat.  In  dem  Haame,  ala  dar  Wamenteff  anohöpft 
„wurde,  nabmea  alle  ErseheinoBgen  aa  InteoMtllt  ab 
.,lind  der  RU-ni  erlosch.'' 

Der  neue  Stern  in  der  Corona  wurde  noch  von 
den  Hartea  Biaae  aad  Carpeater*)  bi  Englaod  oad 
vriQ  den  Herren  Wolf  und  Rayet*}  in  Paiis  Rjwetro- 
skopisch  untersacht.  Im  Allgamainan  wurden  auch  von 
dhaaa  Baebaabtam  die  Bamllata  da»  Bana  Haggiaa 
und  Romit  die  durch  dieselben  gewonnenen  Aoschan- 
ungea  Uber  den  Vorgang  beim  Aufleaehten  bestätigt, 
(ßebhna  feilt) 


Die  ft.  Abhandlung  des  40.  Btadas  dn 

Kova  Acta: 

X.  Frau:  Ueber  die  diamagaatlBaba  Polailtit.  S  Bog. 

Text.  (Pirna  80  Pf.) 
iit  araeUeaaB  aad  dank  die  Boobbandlung  ron  Wilb. 
Engelmana  bi  Leipiig  lu 


VaUn,8.1M. 


>)  Monthlf  Kotices  of  Ib»  Boml 
VoL  XXYL  p.  W.^ 


\tLtm 


S«sSkvsBl.l 


Digitized  by  Google 


HÜNQüAlf 


onosus. 


LEOPOLDINA 

AMTUCHES  ORGAN 

DER 

KAISERLICHEN  LEOPOLDINO-CAROLINISCHKN  DfiüTSCHBN  AKADEMIE 

DER  NATÜRFOKSCHER 

H£ilAi:stiKU£B£N  DNTKB  MITWIRKUNG  DER  SKK'l'lUNäVUKSTANDi!;  VON  l)£M  PRÄSIDENTRH 

Dr.  O.  H.  lEnoblmwih. 


Ealle  a.  S.  (j«f «>.      Heft  XY.  —  Nr.  ä— 4.  rebiau  1879. 

Illullt  Amtliche  MittheilunKen:  Pretsertheilnng  im  Jahre        —  AufTordanuiK  snr  BciwIhim  Wm  dir  für  1879 
bestimmte  rntenitutzun^nmme.  — _  VertodcruiiBien  im  Pcrsotulbpsunde  der  Akadenii«.  —  ■nitrtge  znr  Kaaie 

der  Akadnnie.  —  Johann  Itapttst  L'll<.'rspt'ri;cr  f.  —  Sonstige  MittheilanKen:  Einffpwnsrpne  Schriften.  — 
\V.  Sklarek:  Die  spci-traluiialytiarhrn  I'nti'räurhiiii^pii  „neuer"  Striiio  (Sidluss)  —  K  lii  initg;  ütbw  4h 
Entgiasungsprodact«  m  den  glasigen  Ueaieiuen.  —  UeokmaJ  fiir  Carl  Knut  von  liacr.  —  Anzeige. 


Amfllolie  mttiMlmigeii. 
PnisertlMUiiiig  im  Jahra  1879. 

Die  Akndcmic  hat  im  ;?pgpnwiirtigpn  .Tahre  ihrer  Fachselt^ion  f2)  fÖr  Physik  und  MMMTologie  ein 
Exemplar  ihrer  goldenen  Cotbeniua-Medaille  cur  VerfUgang  gestellt,  welohe  nach  dem  Oatadltai  und  auf 
Joint  <hi  SdEÜoiimntMiidM  imjuStm  TwIMMn  rncdan  nOi  «ddiar  aa  wjffcnwutm  in  dan  MbIm  JiluM 
zur  FArdemng  der  Physik  oder  Meteorologie  beigetragwi  bat. 

Halle  a.  8.  (JigergM»e  2)  den  18.  Febrnar  1879. 

Dar  PrMiant  4tr  Kai.  LeapvCarol.  Deutsehan  Madamla  dar  HalurftNraaliar. 

Dr.  B.  KMUauh. 


Der  ITnteTstützungs-Terein  der  Ksl.  Leop.-Carol.  Deutschen  Atademie  dar  latoiforsclier 

wird  auch  in  dtoaem  Jalu»,  gleich  den  Voijahren,  eine  Saamie  Ittr  UatanlMnuifHi  Ihwa  tad  tat  diaae 
pro  1879  auf  Dralliaiidartttndfflnfzig  Mark  feetgeeetst.  Der  Torebuid  daa  Terrioa  baelirt  tüA  daltcr. 
die  Theilhabcr  deaeelben  (rergl.  §  7  d.  Grnndge«.)  zn  ersuchen.  Vorschlüge  hinsichtlich  der  Yerleihnng  am 
naehen,  aowia  die  verdieaten  und  hül&faedOrftigan  Natarfoneher  oder  deren  hinterlaaiene  Wittven  und 
Widaan,  walelie  siiA  mn  eine  TTistenMtiiing  persönlich  xn  hewerbsn  wÖBBcbsD ,  anflnJbrdem,  spatestana  Iris 
15.  .Vpi'il  i1.  .T  ihn"'  ricsuclif  citiüureichcn.  Freunde  dor.  Vereins  odor  GfSpUschaft«!! ,  welche  dpniflellM'n  als 
Iheilfaaber  beitreten  od«-  dazu  beitragen  wollen,  daas  der  Verein  eine  dent  vorhandenen  BedürfniaM  ent- 
afnaehaitdare  md  dae  dantadwii  Telkas  wardig«  KAftignog  emfclw,  Iritta  kh,  rieh  uJt  dar  Altadania  in 
TacUndang  «et^trn  ?.n  wollen. 

Halle  a.  s.  (Jigergaue  2)  den  28.  Febrnar  i87s>.     Der  Vorstand  dos  Untoratfitzunga -Vereins. 

Dr.  ■.  ImUeMk»  Yonltaiadn. 

Laop.  XV.    » 


Digitized  by  Google 


18 

Ycriatoangia  tn  FUBOiialliMtaode  der  AkadeiDia. 

Gestorbene  ■ilflleder:«) 

Am  17,  JoB  1878  Kl  BvgVy:  Hot  Dr.  ThomH  OldliAB,  ahamftUgar  Director  der  gtologücbeu  L«Dd««iuit«r> 
suchang  Indien«,  aowle  de«  geologischen  Mnaenms  in  CalenttA.   Aufgenonunen  am  4.  Anguat  1857. 

cogn.  Aubcrt. 

Am  4.  Janaur  1879  h  SchSaeberg:  U«rr  Dr.  £niit  rriadridx  Haimiu  Xtsigiolui,  Botanikar  in  SchAii«' 

berg  bei  Berlin.   Au^eniRBiiiMi  na  1.  Ibi  1854.   ««gn.  BoCk 
An  IS.  Januar  it!«?»  zu  Wieu :  Herr  Dr.  Hermann  Beigal,  pnhtiadMr  Ant  nod  OebmtaMftr  in  Win. 

Aufgenonunen  am  1.  Hai  18&Ö.    cogn.  A.  Vogel. 

  Dr.  H.  KMMniCll. 

Beiträge  zur  Kast,e  der  Akademie. 

Bnik  Pf. 


i'ubruar  1.  Von  Hrn.  Profestor  Dr.  von  N  oit  in  Münclifii  .fahie-sbfitrftg  für  1679   6  — 

»  .1  Dr.  Reichenhach  in  Altona  desgl.  lur  1879    8  — 

,   Erzbischof  Dr.  L.  von  Uaynald  is  KalosM  deigL  fttr  1879  bis  88     ...  80  — 

„     4.  „     „  Custo»  Tb.  Kiracb  in  Dresden  d«igl.  Ahr  1878  vmA  79                            .  12  — 

„    15.  „     „  Geh.  Scbulratli  Pr.  ;.  Di ,  0.  Scblumilch  in  Drt-.sden  desgL  flir  1878  imd  79  12  — 

„     „  „     „  Frafcaaor  Dr.  C.  Kanunelaberg  in  Berlin  iu^  f&r  1879    6  — 

„     „  „     „  01wr>Med.-Batli  Tnt  Dr.  von  Herfatg  in  Btnttgart  deegL  fto  1879    ...  6  — 

I*     17.  ti      >i                        J^blugintweit-Sakünlünfiki  in  Müncbrn  döBgl.  fiir  187S      •    >     .  6  — 

„    18.  n     M  Uofrath  Fruf.  Dr.  von  Schenk  in  Leipzig  deegL  für  1879    ......  6  — 

H    19.  „  Gdi.  ]Ced.4bt]i  Vni.  Dr.  Badg»  in  Onifanld  daei^.  Dir  1879    ....  «  — 

„   91.  ,.    „  SuilltuaÜi  Dr.  SehmOnrt  in  Brnh«  dH«L  Or  1879    6  ~ 


Dr.  H.  Knoklauch. 

Jobaiin  Brtptist  l'IlerspiTger**) 

Ortataiumte  einer  pfäkLucben  Familie.  Sein  Vater,  Bediensteter  des  Herzogs  von  Pfolz-Zweibraclcen,  flttcbtete 
naeb  denn  BUUla  der  ttaumm  in  dia  Ffüs  mit  der  Iwnof lidica  Familie  in  da*  heatige  OroaeharaogtinUB 

Baden  ni  d  Mr.lilto  mit  denelben  opater  nadi  Menlmrg  an  dar  Damna  in  Bayern  Aber,  wo  Johnaa  Baptiat 

am  11.  März  1/ltS  geboren  wurde. 

UUersptTger  besuchte  die  ElementarKebulu  und  das  Gymnasium  seiner  Vatoratadt,  letztere«  aU  2^g- 
ling  dca  KgL  Knabeoplnttitiita«  osd  baog  nach  »baahirtam  OjmnaaiaUt.ndinm  im  Herbat*  1817  die  Uaivereit&t 
Würzbarg,  OB  Hadiein  ra  studiren.  Da  Beine  Elteni  rennfigcnaloa  waren  nnd  eine  nUreidi«  Familie  hatten, 
dankte  UUersperger  aeine  Ausbildung  bauptsücliliclt  deu  Uiiierjitüt.2uiigen  des  damaligen  Königs  Maximilian 
TOa  fiajram  nnd  der  Hemgia  von  Pfala-Zweibrttcken,  welcher  letaleren  er  die  FMcht«  Mimer  ErstUngaarbeit 
in  dankbarer  Tenlmuig  gewidmet  bat. 

Fkits  und  Strebi<ftuikeit  des  jniiL'C'ii  Miiiiiies  lenkten  bald  die  Aufmcrksamkrit  der  Profestoren  auf 
ihn  und  von  diesen  waren  es  namenüich  d'Uutrepont,  Textor  nnd  Sch6ulein,  deren  Uunsl  er  sich  in  benon. 
daran  Orade  au  erfreoen  hatte. 

Am  26.  Januar  wurde  L'lkrfiierf^er  zum  Dootor  mcdicinac  promonrt ;  seine  DiBSortaHn  baa* 

dclte  VLin  itwei  Missgebuiten :  tintui  Cjclupiu  und  einer  Mi.t.sgeburt  mit  Defcct  des  Unterkiefer?. 

Nach  Beendigung  des  damaU  in  Hayern  vorgeacbriebenen  „bienuium  practicnm",  welches  er  tbaib 
in  Wünborg,  thcila  in  Mttncben,  sowie  an  den  medidniKfaen  Anstalten  Norddentsclilaud»  und  auch  Frnnk- 
teieha,  wohin  ihn  die  bayerische  Regierung  mit  beaondarer  VnterstOtznng  sandte,  durchgemacht  IjAtte,  beatund 
er  im  Herbste  1823  die  Probei-elstion  „pro  licentia  procticaudi'  und  noch  in  demselben  Jahre  das  Staats- 
Ennan  mit  dem  beaten  Erfolge.  Darauf  begab  er  sich  wieder  an/  Rciaen,  wuida  aber  durch  dem  Gabeimeo 
Rath  von  Barts  Toa  Paria  nadtlttnaban  mrtehbaraiin,  iwl894  dtaSiiflft  «b  Ant  hno^ah Lanchfeia. 
bergiichen  Haoaea  au  Abanahnm. 

*}  Herr  Dr.  Angtint       BiaaiMidn  lit  tUki  im  Janaar  ISTO,  wie  Leoji».  XT,  1879,  Nr,  1-3  antgetbeilt 
•wurde,  ioadcra  nach  genaasMr  KraAtdaag  am  ML  Dtember  1878  an  Turin  ventoibea. 
••)  TargL  Leo».  JQV,  ISTO,  a  OO. 


Digitized  by  Google 


lg 

Wihrtod  diMM  DimitTCrltlltiiiMM  sop  hmog'lielieii  FudKe  haä  UUcnpci^  Gelegenheit,  fn  daa 
Prinz*'!!  Auj^ust  Nci^iing  zur  Natnrgeschiclite  zu  erwecken  im\  denwlben  zur  Vermehrung  einiger  im  Sommer- 
■ebloaw  sa  EichtUidt  »aibew»hrten  Katuralien  na»  Moma  su  vcraAlMten.  Gsfördert  wnida  diM  nanentlidi 
dank  die  Refa*  de*  PriBMii  Mch  Bnaflleo,  woUn  «r  Mim  Sahwettar,  die  Kainriu-Wittv«  (GemUlB  Don 
Pedro'»),  begleitete.   So  ward  UUmpwtftr  dar  ICfbdgrtote  jsM  igiter  mklnhuinlMi  hmogL  UmMn. 

bergischen  Nataralien-CabineU, 

Obtebon  er,  rieh  mehr  der  intliehen  Praxh  «twandaiid,  beteite  Mit  18S0  die  iMmeHaiie  TVnDie 

nicht  mehr  nach  Eichstädt  begleitete,  versah  er  doch  bis  tarn  Jahre  1835  den  SntiitÄrrjicn-:'  hi-\  derEclbcn. 
Nach  dem  in  demselben  Jahre  erfolgten  Tode  des  Prinz<'n  August  mi««Gel  er  aber  durth  die  Ilerausgal»  ciiKir 
Brochure  unter  den»  Titel :  „Notice  *nr  la  malodio  et  la  niort  de  S.  A.  U.  Dom  Aagu«to  de  Portagal ,  Dtic 
de  Santa  Gras  et  de  Lenchtenberg,  Prince  d'fÜebeUedt.  Mnino  ISSS*^,  wekbe  Mim  Yenctnqg  in  daa  Bnbe- 
al»od  sar  Folge  batte. 

Er  gab  sich  nun  ganz  der  Praxi«  liin,  wi-lrliv  i  r  bis  zum  .luhrc  1817  mit  dem  gl&nzendfiten  Erfolge 
aoaUbte.  Von  dieaer  Z«it  au  war  er  genftthigt,  aicb  Ton  der  äratlicben  PrasU  zarOcknuiebea,  weil  ibn,  via 
er  aiefa  aalbat  Inaaerte,  Jeanltiaciie  Intrigoee  ab  stH  fixen  Ideen  behaftet*  Tardiebtjgtaa. 

Nunmehr  lebte  er  ganz  auKRehlieaaluh  wiwwiieiiliafllltliai'  BaadiClUgniig,  tvaldia  Üun  bald  den  Baf 

eines  mediciuischen  ScfarifUtellera  erwarb. 

Seine  nlobt^  UteomriaelM  HdUgkeit  andi  aainar  INaaartelien  war  die  UebeNetaang  daa  tweitee  TbeOa* 

der  .Plmrmni'iiiM-ifn  Pavarica  jarsn  Regis  edita*.  Honachii.  Snnipt.  Jos.  I,iniUiicT,  1823.  wovon  «ein  Freund 
Zaccarini  den  ersten  Tlieil  übersetzt  hatte.  Daraaf  folgte  eine  Gi^chichto  des  ürzt liehen  Vereins  in  München, 
SU  deeeen  MitWgründern  er  gehörte,  nnd  164A  erschien  von  ihm  eine  kleine  Abhandlang:  „Die  nnistbriinne 

(mfim  pmtmtj  naeb  dem  gagenwirtigen  Standpunkt«  der  WiaMucbaft*  (Erlange^).  Im  nimbatlbigenden' 
Jabre  gab  er  ebi  Sdirütdien:  „Veber  Ae  Anwendnng  der  Tendlnedenen  BatHrHebon  SabqnalliB  bi  den  Salinen 

bei  Kissingen  zu  Heilzwecken"  (Erlancreii  IB  lO'i  heraus,  worin  er  nicht  nlleiu  auf  den  Brf^g  der  künstlichen 
WaaMTrenUabungeo,  welche  in  der  Folge  in  Paria  bei  Inhalationasweoiien  eine  Bolle  apidteoi  aoodem  amh 
anf  die  natBrltehen  in  den  Salinen  nnd  Ondiriilnatn  binwiee. 

Nun  folgte  eine  PcTir  1-  :  ir^.t  etwa  des  Stillstandes  seiner  literarischen  Thätigkcit,  sondern  viehnelir 
dee  regeten  nnd  emaigtten  Studiums  und  dea  Sammehw  von  Stoff  für  die  zahlreichen  sich  nun  raech  folgenden 
Arbdien.   Seine  erate  VerCffintliefanng  naeb  einer  idnjlhrigen  Bram,  wlbrend  wekber  er  Jedoeh  manchen 

Artikel  für  in-  und  nuslfindivchc  niedicini'che  Zcitüchriftcn  verfas^te,  war  die  Penrbeitunff  der  von  dem  IiH 
stitnto  medico  Valimciano  185!'  mit  dem  er.iten  Preise  gekninten  Kruge:  „La  historia  de  las  neurosis  I.lauiadM 
digeatiTM  y  en  etpecial  de  In  gastrnlgia",  nnd  ihr  folgt«  1860  eine  Schrift:  „De  la  Prophylaxis  de  la  tufaer- 
cnloee",  welche  von  der  Soc.  Lop.  de  M^ecine  de  Bordeaux  mit  der  goldenen  Medaille  uuHgezeichnet  wurde, 
während  1861  die  Acad^nrie  Imp,  de  M^ecine  de  Paris  eetnem  ,,Mteain  Mr  Tangino  de  poitrine"  den 
Pnia  von  500  Frc$.  zusprach. 

An  diese  Abbandlungen  adikiaaan  sieb  £wt  gleichnitig  fieaifaeitniigaa  toi  mahiacan  anderan  medi- 
dniichen  Fragen,  wdehe  vom  der  kgl  medteiniaeb-eliinirgiseben  Akademie  in  Madrid,  von  der  sn  Bhroelona 
und  um  ^^  II,  Iiütituto  medicn  V.-iIfnciano  mit  IVcifi'n  f^'ckn'jnt  wurden  und  von  rlonen  wTr  iiir  illi-  ..Uclicr 
den  Uoiiirnucrvensclilag"  (Neuwied  und  Leipiig  18ä4)  hervorheben.  Seine  „Historisch-pathologische  und  Uiera- 
pentiMhe  DuretsDing  dar  Henbrtnne"  (Nenwied  nnd  Laipdg  18«(i)  kttata  «•  kaltwtilolM  Akadnnia  na  Ptofa. 

Dann  beantwortete  er  \\\f  von  der  ki,'!  niedicinisrben  .Akudemie  7.n  .Nfüdrid  IRfi4  gestellte  Preisfrage: 
„Esponer  loe  fundamentos  de  un  programa  de  patulogia  gencrul"  mit  dem  „Memoria  sobre  un  piograroa  de 
patd^gin  gnoal**  (Madfid  1866.  4«.)  und  diesem  folgte  noch  eim  Baiha  «o  Sdixiflan,  vaiefan  vir  Uor, 
Bovait  aie  uns  bekannt  geworden  sind,  nur  dem  Titd  nach  anführen: 

Paediotrophie,  Paediopathie  und  Paediatrik  im  Allgemeinen  und  in  ihrem  richtigen  Vorhältniss  zur 
Morbilitftt  und  Mort«1itit  der  Neugeborenen,  der  Süugliage  und  der  Kinder  in  den  ersten 
Leben^jafann.  Sie  AUmantntion  dcraelben  iubMondere.  Liebjg  gewidmet.  Erlangen  1867.  8*. 

Bie  Gootagioiillt  der  LKaganiAlldBaw  Menwlad  nad  Laiprig  1869.  8«. 

Haamatnrin  brosilenais.  (1869.) 

Säe  Qaaehiebte  der  Psjdiologie  und  der  Payebiatrilc  in  Spanien  von  den  ältesten  Zeiten  bis  snr 

Otgamnvt  WOnAuK  1871.  8*. 
Jalmabeiiehft  tbar  Italiam  Inrnreaan.  9<iiedraidi'a  Bllttar  f.  garicbü.  Madkln.  SS. /f.  1878.  IT.H.) 


Digitized  by 


20 


,UiM  odtr  Gnb?"  WaMm  UkÜtAtt  MtoMklNit  -mgldw*»  BMtettna«?  EtUmgn  1874.  6K 

Die  AowcniluDg  der  Electricitkt  K>i  Btl-andluDg  der  Geisteskranken.     Müütlien  187.").  8". 

UUmiperger  bat  aa  dem  AuMprucbe  der  griecl)i»cbeD  Philosophen,  da»  man  io  der  Jugend  letncn. 
In  MilimB  Altar  4m  Oalnat«  uuMtn  «ai  wnrtrihea  and  im  GreinmiiUr  dit  BtobadutoBgen  nad  Erfahi^ 
uiipen  Andrn  n  niittln  jl»  ii  inCI>«p,  mit  neltener  Aosdaner  feafgcbalten.  Vor  Allem  hat  er  die  Beanlttt«  der 
deut»cli>n  iiii'diriiii!t<.lH  u  l'orüctiun^  detii  Auslände  vermittelt  und  umgekehrt  die  iiüftndiicheo  FMhgeaoiMii 
mit  den  wiclitigeren  literarincben  Erscheinungen  jene«  bekaJlst  gHHdltf  Ab1(||1m|I|  n  dMWI  LBlM^g  Ikn  dia 
Tidadtigkaii  aeiner  «)>rHchlidMD  Bildung  be««aden  beftUigtak 

Wie  l?Uer«iK?rger  d!«  GaBugtliuuDg  hatte,  viele  aeöiar  Arbeiten  tob  MuHndlaelMn  Akadeoieen  nad 
GeicUschaften  gekrönt  zu  sehen,  so  fehlte  seiner  Tbätigkeit  auch  nicht  die  Anerkennung  der  wiatenacbaft' 
licbea  Kniie  daa  Inlandea.  Zahlreiche  madkiaiiehe  nad  aatarwiaanaachaHlicha  OaBcLIachaftea  nad  Vaniaa 
loOlaB  ihm  Aeaa  doreh  EraaBaaBg  tan  correipaadimdaB  odar  EhraBnitgUeda;  wiMre  Abadawila  riUt«  ihn 

aait  1861         >lir<  n  MitRlinkrii. 

Zu  («inem  füntsigjührigen  Itgctor-JubSlBB  187S  landt«  ihm  die  mediciuuKhe  l'acultät  der  UniveraiUit 
Wlliabaiv  aia  aasaa  Ehraadiplaa;  acia  Laadaabtrr,  Kflaig  Ladwlf  II.,  varfieh  ihm  Titel  and  Saag  afaM 

hflalgUffhaa  Batiiea.     Ii»  r^T"  >-nti'U''  llim  mch  Küniiu;  .Viphoiis  XIT.  von  Spanien  in  .\nrrkennung  Bpiner 

TerdlaBate  an  dae  ^liiitikr-SuiiituthWL^tif;!!  dan  Comthui'kn^uz  d^»  Militär- Verdieostordenü.  Hit  wnbrbafl  kind- 
IMbar  Freude  nnd  dankbarem  >^inDe  hat  Ulleraperger  alle  diese  Ehreabeaeiguagan  eatgiagengenommen. 

Mit  dam  Eiatritta  ia  daa  81.  Leben^ahr  achwanden  aeine  k<^perlieben  Krifle  mdir  und  aidiri  dia 
Banahmaiada  flehwScha  B«tMgta  ihn  aar  »itweiaeii  Anigabe  der  gewobatea  BaaebftftiguDg  uad  warf  iki  mBSA 
auf  das  Krankenlager,  vou  welchem  er  aicbt  mehr  acalahaB  aoUta.  Saaft  aatadilammarla  ar  am  Ift.  Sap« 
tambar  1678.   Ehre  Miaem  Aadaakaa! 


Elngegangeiie  ächriften. 


(Vom  16.  Oct.  bii  16.  Nov.  1678.  Fortaetsaag.) 

A»ar.Jowm.«f  Maua A.  Atta.  VqI.XTI,No.94. 
0«t.  18T8.  Nawkawa.  8*.  —  Mayer,  Ä.  U.t  Ob  llie 
morpboloir.  law«  of  tbo  coDflruratiaai  faimad  hf  —f^» 

floatiiig  viTiirally  a  siitijoi  tcil  to  Iba  «tMMt.  er  a  Mlper. 

polied  magnet.  9  p.  (1  Taf.i.  —  Draper:  On  «hc  prcsenec 
of  dark  linn  in  the  üolar  .^|H■^irllln.  «liirh  K  rresiioiKl  rloselv 
to  the  Unra  of  tlic  «pei'tr.  (<f  Uxjgcu,  Up.  —  Itccker:  CW- 
reciioii  for  vacuum  iBchaBi.aaa||rda,  ftf.  —  Smitb,Iiawr.: 
Ob  Ibe  cumpo«.  oT  the  mw  auteoiic  nriBnal  UaninrMite. 
2  p.  —  McGce:  On  Ute  srtiflrial  Tiioiiiids  of  iuir<h<-ast.  Jowa. 
e.tbe  evidence  of  the  eiiiiilojnient  ot'  n  iiiiit  nt  mcaRiireinciK 
in  their  ereeliim  7  j«  -  ^ouiiff:  (Himtv.  ujinii  tlm  «ular 
rclipne  uf  July  II  j    —  Meldol«:  <ln  a  cause 

for  the  appcKnuii-i!  of  biii^Iit  liiie»  ia  Ibe  >olar  spectrum. 
11  n.—  Pedtham:  Ob  tto  eiploeiaa  of  Iba  floamg  adUi 
at  MlnaMpoKi,  MhiBfMtta,  May  2,  187P,  a.  the  caaiea  of 
the  »amp,  fi  p  —  Mullet:  On  Kareenite.  n  tiew  antirao- 
iialr,  Ir  IlnU/un'.  .M(  \iin  1 1  |i.  —  \Vft t so ri  •  <hi  the  iotra- 
ucri'urial  plutnis  ;•  j.  Swiit:  l.olttr  relat.  to  the  dis- 
eovery  of  mtra  nn  r. m  ini  ]ilamts.  'i  p  — 

Biaaueh,  H.:  U«b«raioht  der  biahar  ia  d.  Um- 
gag.  V.  Oaaaal  bralwcbt,  Flha.  Nach  d.  biBin1aaa.T«ni. 
u.  d.  SbbmdI.  tob  Dr.  H.  Blam  «.  antar  apae.  lUtwirk. 
v.ProT.  A.Wigand  to  Varimrg.  OeaadlSTS.  8*.  86p. 

Keiiler,  H.  Fr.:  Die  Ltibenogesch.  der  auf 
f'/tNut  caiiiprttrit  L.  voikumm.  Aphidcn-Ai^on  u.  die 
KntDti-hg.  der  durch  dieaelben  bewirkt.  Miisbild,  auf 
d.nittttern.  (Sep.-Abdr.)  Cassel  1878.  8».  26p.(lTar.). 

Kail.  Akad.  d.Wiia.  ia  Wien.  Anzeiger.  Jahrg. 
1878     No.  20  u.  21.    Wien.  8». 

Daataelia  OaaeUMh.  tAathrepol.,  Sthaal.  n.  Vr* 


gesch.  CorresiKiiid. -Blatt  (Red.  K  oll  man  n  in  Müncht'n). 
No.  3  u.  4.  Marz  —  April  1877.  München.  4°.  — 
T.  Hohler:  V.ii>.  lihn;  /ur  Vcr»tilii«IiÄ.  Ob.  e.  gemeiii>jime 
Meth.  f  äi-hüdelmcsiiuiigen.  ö  p.  —  Kollmaun;  D.S.  inter- 
aat  CoDgrcM  tABthnmoL  a.UnnMk.  bi  Paat  (Beat.  187«}. 
(SchluBs.)  2  p. 

K  K.  6eoI.  Reicbaanitalt  in  Wien.  Jahrbuch. 
Jahrg.  1878.  XXVIII.  lld.,  Ko.  1  u.  2  i  jan.  — Juni). 
Wien  1878.  4".  Itzehuk;  Alilaftcrun^er.  juniss  Gc- 
röHo  bei  Ticscbau.  t<  n.  —  liuerne.'i:  Heitr  7..  Keontii.  d. 
TaitiliaMag.  in  d.  sodalpeo.  2!)  p.  —  NiMituayrt  IMkaa- 
vemittelt  auftretende  Cephaloimlentyinm  im  Jura  Mittel- 
europa».  44  p.  -  Hever:  Viilk.inulMf;  stiuUen  U  p  — 
Stäche;  Beilr  r.  Faiiiiu  d.  lii'lli  ri'i'lmiAiiiki' Sailtirols.  7G  p. 
(4  Taf.)- —  Tielze:  D  Vulkan  Dernau eud  in  Tei-siiui-  'Ifl  p. 
(1  Taf).  —  Wa(?ner:  D.  l^onnstein-l'unnel  am  Trauii.ice. 
^<  p.  il  Tat).  —  Itochata:  Ü.  alten  Bergbaue  auf  Kdel- 
metallc  in  OberkAmten.  1(6  p.  (10  Taf..).  —  Star:  Geolog. 
Vf  rhaltn.  d.  Jeroiiik-Scbachtcs  d.  äieinkohlenbcTgliae-Actiaa* 
gcs.  „Hunboldl"  bei  Scblaa  im  Kladnoer  BaeGn.  18  f. 

—  VerbaadlaageB  1878.  Mo.  l— IG.  Wlan.  4*. 

—  V.  Hauer:  Jahreaber.  13  p.  —  HittbdL  d.  Geologen  d. 
k.  Ungar,  grolo^.  Anstalt  Üb.  ihre  AulbalnDiarfaeitcn  i.  J. 
1^77.  14  p.  —  Wapncr;  (ieol.  S>kiw!«  des  Uausruck-fJe- 
l'irj.'i'i-  'i  |i.  —  Babänek:  l'eli.  d.  feuerfesten  l.Auw  v, 
liralilin.  2  p.  —  Seeland:  I».  llergbau  auf  Kolbeueuxtein 
u.  Uraunittem  bei  L'ggovitz.  >  P-  —  Stur:  Verlage  seiner 
t'ulm-Floni  der  t^strmier  u.  Waldenbnrner  Schiebten,  ö  p, 

—  Toula:  I'c-ii.  Ikvoiitüssilirii  li  Frisenbur^rer  Comitat, 
fi  —  Lenz:  (iaLli:  ■.  i.  \\  .•■.l;^ll-t,■  Afrika'«.  1  p.  — 
Kleischhacker:  U.  York,  muriner  l  ossilien  liei  (ilcirben- 
berg.  1  p.  —  HHber:  D.  xweite  MediterranKtufe  bei  Ilart- 
berg.  t  p.  —  Thenlu«:  UBtara.  d.  Bnunkoble  u.  des  fe«t«n 
Thunes  v.  Wildshut  4b..—  v.  Mojli»«vics:  Ueb.  d,  aÄd- 
tiroler  OuarzporphYT-TaM.  Ip.  — Bittner:  O.KarM  der 
Trcdici  Cenuaum.  7  p.—  Tietao:  Zur  Frage  ab.  d.  Aber 


Digitized  by  Google 


21 


te  lilMirnMrn  BowdiA.  ii  )>.  —  Lcuz:  D.  lic/iib 
nr.  IMniL  L«t«tt BcrgteJu».  au.  —  Uorcr:  KrUb<'l>«D 
•■  lKa.äDMk  im.  4  ».  >  Wilk:  D.  «nio>.  Vcrbiüui. 
Floabiidt.  4     —  SehrOMkingar:  ücl».  d.  Erbohrung 

&  Denen  Thfrme  Iwi  ItrOx.  5  p.—  Mojsisovirs:  Ueb.  iL 
Datmtlla  d,  WiirrliiirKer  Hauptroiurlielkiilkpii.  Ip.  —  Hoer- 
Dcs:  Bt'itr.  z.  Ktiiutii  <l.  i-tirinnl.  Alilag.  v.  3  p. — 

HiUier.  Lenz:  Britraiii'  /.  K<'imtii.  d-  Tertiarahlaj.'.  der 
äteiemukTk.  Üp-—  ätaclie:  Fauna  d.  BcUeropboiuuUke 
SAdtirali.  4  p.  —  Tietse:  1>.  Funde  Nehriiu;'«  im  Düuv. 
M  WoIfMrilttil  tt.  tom  üedcut.  f.  d.  ThcorMa  Hb.  Lta- 
IrUdung.  7  p.  —  Len«:  Zur  Geol.  d.  GoldkDtt«.  2  p.  — 
V.  Hauer:  I>.  MincralciiicUen  v.  Ischl.  4  p.  —  Bittner: 
1).  Tcrlittr  v  Miir(i>.liiii  1  p.  -  Kiichs;  Zur  FIvwhfraKe. 
H  p.  -  1  iitzi-:  l  eb.  il.  York  >  Kiszcitsinircu  in  d  Osl- 
karpailu'Q.  4  \>.  —  v.  Uochscettcr:  leb.  e.  acueu  geol. 
AoaclilHM  in  Uebiet  d.  Carltbader  TbenncB.  Sp.— Bitt- 
ner: York.  T.  Ilallttuipr  PHrefarirn  im  PiettlBtfer  Tkal  n. 
an  d-  hohrn  Wand  lici  WitiiiT  Ni-ii>-tadt.  5  p.  —  Kuehc 
Zur  Kra^ri*  d.  Ai'tyc  liciikulki'  1  |i.  I.enz:  K.  iuliiritibul. 
G<'si''in  4.  d-  ol<;iiidrliiii,l  I  \V  1  lUiti  ik:i ).  2  p,  —  Iloemes: 
l'lrijlii  lii'ti-tuili<'n.  /■  j'  II  il  II  !■  II  V  <■  Ii  i  1  d;  i'ci)  j.  rundL 
Kindrmki-  an  d  Ulurri.  d.  Mi'tcurilt'ii.  3  p.  —  l'aul:  Zur 
Flriclifrage.  b  p.  -  r.  ilaoer:  KrTilalloiienet  Beobarhlgu. 
VlI.  4  p.  T.  Schropckinitpr:  UielrirUit,  e.  iinirr  Alaun 
aus  rnirurii  '-' jr  -  Um  i  iir-s:  l'cli.d  York d  (ieiius  Cynt« 
in  i1.  niiir  n  Noiu'i  li.ililnu  i!<  r  i  ^.U'iT.-uii;;:ir.  M'inarrhip.  <>  p. 
—  liurriiudi';  Otol.  ^tcilui  „■  d  Mut'tn  (i,  H  d,  bObui. 
Mliiilii  1  kcns  2  )i-  -  >  ;  i' 1 1 -in  i :  IV  Yfrlialln.  d,  juiiRcmi 
Tcrtiärliiid.  Otsttrirtt  li  l  iiKiirus  zu  d,  l'liuciinüild.  Italiena 
8p.  — Uoernea:  Vergleich. ital. ClMMM>'Fomeii  m.  wlcben 
d.  (Merr.-oiinr.  Keogen.  3  p.  —  La«be:  D.Alter  der  «uf 
d.  AbfalUigpn  d  I  rplitzcr  S(  bla«aberge«  lantKat  li«g;<jhttnit- 
blorkc.  2  p  —  ^^l>at]!e:  leb.  d.  tatgM.Vnk.  dkr44e- 
nofUris  <utliin.i  üi  ManelMuJi.  2  p. 

Kon.  Hatnnrkuid.  "Vn^talg.  in  Vederlaodach- 

IMid.  Katuurkuud.Tijdi-dirilt   DmI  35  u.  37  i  VII.  S«r. 
OmI  b  u.  7).   BaUvm  1&75  u.  77.  8«.  —  Ueel  Sf>. 
BergtBa:  Aaidlimiiipn  in  dm  Indiu-beo  Archipel,  ge- 
dnreade  ket  jaar  18TB.  IK  y.— Tan  Oijk;  B^dnig  tot  de 
krnnia  der  aanlbe« ingen  van  Ambarawa  (MiddpD-Juva),  ^rd. 
1><.5  tot  72  2f!  p.  —  Van  Bierosdijk:  .Iptg  ovor  dp  vcr- 
ri<'htingpn  van  dp  luiliaansch«  odrlnsslinnp»  ..Vpitor  l'ii-ani" 
III  de  watCM'n  dpr  Kcy-eüanddi  cn  ..r  /iiiilt,i:»i  vun  Nicuw- 
GolDea.  25p.  (1  KartPi.  —  Mikliiclio-Marlay:  Kthnolog. 
Bemerk,  fib.  d.  Paptuu  der  Macbr-Kftile  ia  MeihOnincn. 
28  p.  —  Meyer,  A.  U.:  Antkrnpol.  MitfbeB.  Ob.  d.  Papuas 
V.  XPH-GuiDpa.  29  p.  (I  Taf.'.  —  lU-rinifa;  BIjdrage  tot 
de  ktniii«  van  het  Ozcm  in  dp  Atinosphcrr  dpr  tropiKbe 
Gewrsltn.  l'9  p  -  N  ajfpl  vou  rt :  Ikr.  uMr  Ua/llfsia  riitma. 
10  p.  —  Vun  linrkimi  cii  liiyiiclnt  Mnint.  Versliig 
nopeo«  de  GüUT«rnpnieiiUi-KiiM-Otidr-riiPiinnK  up  Java  over 
het  Jaar  1874.  27  p.  (4  Beil).  —  Beekiag:  Ben^  oatnut 
cenige  procfiiemitigen  ter  bepalinir  ran  het  kawtnrtreid  wr- 
nioi;pn  van  niw-ppnipiig<l  Km,valKal'>:d.  badd  Bit  den  afval 
van  .lava-Kina.   u  p.  -    M  i  k  I  in  Ii  o-MacIa^:  E.  Opiom- 
rnuclivi-rmiih  (iiliyi.i<d  Null?),  Kiliiu  l.  Excumon  in  Johore. 
7p.—  NaRplviiorl:  Omt  cnkple  Uiatomrpn  van  de  Zuid- 
ku»t  tan  Java,  respcrtivi'lijk  Tijlatjap.  Jii.  —  Teijtoiauii: 
Versbig  eener  botaninche  reit  naar  Bornco  a  Weadnut.  U6p. 
—  Deel  87.  Bergsma:  Vervolg  op  da  baichtcn  ontrent 
de  aarUlH'vingpn  in  di  u  indiscbcD  arrhi)'pl,  ^pd.  de  jeren 
IhTI  in  ;)        p.  -    id.:  livpr  het  litsta.vii  iiitra-mer- 
rurii'lp  plaiiPten.  2^1  p.  —  Vn  rdp  rniiin :  (Inmlnronra.  (»n- 
zichtbaAT  »teenenwerpeii  in  di:  rrriiiigpr    12  p.  —  Tpijs- 
mano:  Bekort  verslag  ecncr  hotanisrhc  dienttrei»  uaar  de 
Moliikken.  73  p.  —  Feters  en  Dorla:  Bcadu^ving  vaa 
eene  uieuwe  loort  van  Taehyglo*»wi,  afkomatlg  van  Koorda- 
lijk  Nii  nw-(;iiiri  n  i  ii  -    Ttruljn:  Bijdrap«'  tot  dp  Land- 
en Vii]ki.'iiUni;il''  vui  Nil  1.« iunii u.  13  p. —  Vordermao: 
Mptporol,  »aarneniiiincii  «idaaii  de  roeloe  Uriu  (Atji-Ir,  van 
1.  Nfiv.  lf>7l  tot  uUiran  Juli  K^T.'i    Itl  p.  —  Gaviri-.  dp: 
Siynibetiacbe  bprcidlDg  der  Vanillitie,  dovr  Thiemann.  4  n. 
— '  llcringa:  Ondcrzoak  fan  can  laaMtar  Aardolie  uit  ae 
afdeeliug  Leoatang-ilir  Tan  de  BaiMeate  Mmbaag,  iage- 
BondcB  door  da  beer  Streiff.  •  f. 


—  Vcrhandelingan.  SmI  V,  4,  A  ■.  7.  Batevia 
1857—1860.  4«. 

HoUandaoh«  MMtaah.  d.  Wetanich.  te  H««»ldC 
Nataarkmidiga  TarhanddiataD.  Oaal  24,  Stak  1 «.  S; 
n.  TaKBBieniig,  D.  31,  8t  S.  Haarkm  1898  v.  1844. 

8oc.  Hollaad,  des  Sciences  a  Harlem.  Arch. 
KlerlanJ.  de«  sciencea  piattt  F  et  mit.  T.  VIII,  livr.  1, 
2;  T.  XIII,  livr.  1—3.    llariciu  lb73  n.  1878.  8'.  — 

T.\  III.  Sckuringa:  L. tnuectoircsmiiiiuiA:  d/  y(v)dsi^o. 

Si 

ü  P  —  Trenb:  MMce  fAigrette  des  Compojöos  k  propoa 
d*uneBioitslm08it<^derjRi«raetumMinbpUiitumL.  6  p.  (iTaf.l. 

—  Bleeker:  S.  Ic  genre  Paraprittipoma  vi  s.  Tidentiti 
sp^if.  dps  l'rrca  trilineata  Thunli.,  Pri-ftipomn  japonicum 
Cuv.  ex  Diitiirnmma  japotiicumVULT.  <>  [i.  ;  1  Tiil'  — Hink: 
S.  la  vitease  du  »on  d'aprfs  Im  rech,  de  M.  Heguault.  16  p. 

—  Groakaaai  8.  la  nat.  des  ^länenta  (eicpa  aosHUanaH 
poaja)  da  la  cttaie  (suite).  22  n.  —  OndaaianB;  S.  IId« 
flnenre  que  les  agents  de  dissoiution  optiqnement  inaetilh 
esercent  s.  Ic  pouvuir  rutatoire  spMf.  iips  nwti^cs  artivaa. 
33  p.  (1  Taf-f.  —  V.  Baumhaupr:  S.  le  dianiant.  16  p. — 
Bierens  dp  Haan:  Notp  s.  ja  ijiiiulraturt'  j'ar  apiiroxima- 
tion.  22  p.  —  id.:  S.  ipipUpj.  intpgralp,s  dpiinies  a  facteur 

P 

(  v\       (  v\ 

e      ,  CoB^qx  /  et  SinVqx  /.  13  p.  —  id.:  De  l'intPitrale 

/   ITixlilx  ft  p.  —  Blcekcr:  DoMript,  et  fij?.  du /-«"fAnni*» 

a 

(iuniheri  lilkr.  2  p.  (1  Taf.).  —  id.:  Revis.  da  osp.  Indo- 
Arcbiptlag.  du  gaareCben«  et  de  queif.geurei  roisins.  28  p>. 

—  HiebaClia:  lÜMi*.  d'uii  solide  dans  an  Uquide.  9  p.— 
T.  Xlll.  Heringa:  Considör.  ».  la  theorie  des  pbeiiomiDaa 
capillairpu.  p.  0  Taf.>.  —  Blppker:  (juatricnie  nn'm  a. 
la  faune  ichtbyul.  de  la  Xonv  -Guim-p  K2  p  (2  'I'af.V  — 
Michaeli«:  S.  qnclq.  <tts  de  inonv  duiis  un  Iluide  iuconi- 
pressible.  24  ji. —  Donders:  La  detcmunut.  uumeriqae  da 
pouvolr  de  distinguer  les  rouleun.  7  p.  —  id.:  Tnc  lunette 
panciatique.  14  p.  il  Taf.).  —  Oademans:  TliPorie  de  la 
lonelte  pancrat.  de  M.  Donders.  31  p.  —  Bossfba:  S.  des 
lunettP«  k  groBsissement  variable.  B  p  —  Oudemaiis:  S. 
la  d<!tcnninftt.  den  di.^lancc»  forales  dt'>  IpiiüIIps  a  rnurt 
fovrr.  24  p.  —  Kosm  I  -  S  iuip  svi  iIh  m'  d'illir-r»  t'lhjliijma 
brom^^s.  23  p.  —  Baeh  r:  Note  s.  ratlra«  li<in  Iti  p.  — 
StokrTander:  &■  Ictwiat.  de  ladtclin.  nuipet.  enNöei^ 
lande,  dMoHn  de  20  uaitt»  d'obaerr.  au  Ilelder.  ?.i  p.  — 
U  OS  sehn:  S.  I'intensiu'  de«  ronninls  ^lerlr.  du  lä^june 
de  Graham  ilill.  10  p.  —  llcvnsius:  ralbumiäa  dn 
»>ärum  et  de  ropof  et  sur  bps  combinaisoni.  47  p. 

Aead.  dea  Sciencea  i  Paria.    Comptea  rondua. 

T.87,  No.  7— 14.  Paris  1878.  4».  --Nri.7  Bons- 
singau It:  ^.  la  e(iinpo«it  du  laic  dp  i'arlirp  de \ui-be  ('i^ro- 
fimum  fiuUicUiihi'iJrun).  4  p.  —  Marigtiuc:  (.U)sprv.  s  la 
dirnnvcrtf  ;iiiiii'1hi'P  par  M.  L.  Smith,  d'une  jiouv  lerrc 
apparU  au  jrroupe  dn  c^ium.  2  p.  —  Joly:  Etüde  s.  le 
piMinia  da  TAI  (2nu%m«f  In'daefyfa«  L^.  Place  que  ort 
aidaiBl  ocenpe  dana  la  soie  des  MamaiiArBa.  4  p.—  StI  • 
vpstpr:  S.  Ips  povarianta  fondamentaiix  d'un  sj>t  eiino- 
ijuadrat.  liiiiairp.  2  p.  —  Adam:  Nouv.  prti<i>de  piuir  l'iina- 
1\sf'  ilii  lait  2  p  —  Mpr)fPt:  S.  Ips  fönet,  des  feuilles; 
rVilc  (ii  s  s!<jiiiati-s  datia  l'pxlialation  et  dmi  l'inbalat.  des 
vapeura  aquenses  par  Ics  fcuilles.  8  p.  —  Krank:  8.  le  re- 
tard du  poulie  dana  les  an^mames  iatra-thoradquea  et  daaa 
rbrafflaanee  aorüque.  Ip-—  Luca.de:  Rech.  chim.  a.  le 
diMonblrment  Je  la  cvclaininc  en  glufosip  pt  mannite.  3  p.— 
Giard:  S.  les  isopoJes  [larnsites  du  m  nrp  hntoni^cu».  3  p. 

—  J  <> III- d  ji  1 11 ;  S  Ip.i  i-hain;emeiits  de  cuuleur  dn  Niht  crfwfw. 
1  II.  (  •  Inn;  S  l'iniporlanrp  dp  la  paroi  des  lellulea  v^gi- 
tales  dans  Ic»  pbenonijüiea  de  uutrition.  2  p.  —  Glos:  De 
la  part  des  stipnlca  i  llafloreeeonoe  et  dans  la  fleur  2  p.— 
Dafour:  S.  la  chole  des  aialanchea.  Ip-  —  No. Muu- 
cbec:  Oliacrv.  aiMdicuci  dcapatiteapiaDites,  Cahetkrob- 


Digitized  by  Google 


n 


Ben-,  de  Pari«  p«nd.  le  2<-  triropgtre  de  1S7S.  'J  p  —  Vul- 
pUn:  Recb.  i'xporini.  s  los  fil>r<"«  nervedseB  sudorules  du 
ch»l.  2  —  N  tu  Ji  nskiöld:  S.  une  iiouv,  (^p.  mini'rale 
nommto  Thaumanle.  1  p.  —  Millardct:  S.  les  alt^rations 
«m  I»  J>IMI(MMTa  d^mine  «.  le«  mines  de  la  vigne.  S  p. 
—  Boiiert:  EMmmta  de  1«  pttnite  (U8)  Oallü.  3  p.— 
Denbove»:  Deuii^mo  notc  s.  l'cmplui  dw  idpiitit^s  dans 
la  röaolut.  des  ^quat.  luinn'riqurs.  1  ji  —  C'r<>»a:  Ktiide 
sncctronn'tri'ine  ili- unflii.  NdiiiTcs  hiniinruses.  3  p.—  Plante: 
Ktinfclli  ,  l.  tir  ii-ul  iilai  (f  3  ji  —  Kighi:  8.  un  ti'l^pliono 

ruvwit  üaiiimrtlre  ks  sons  a  distaucc,  1  p.  —  Lerlanrhö: 
un  BOUT.  perfectioiwemenl  apport*  k  la  pUc  au  peroxyde 
de  mngMi^e  et  »mmoniar.  l  n.  —  Clermont.  d«  et 
Frommcl:  S.  la  dissociiit  ilfs  siilfurcs  rotftalliiim's.  S  ].\ 
valour  de  la  magnesip  l  oninsc  untidute  de  l'afidc  n:rux 

8  p.  —  Gliyot:  S  df'Hx  Ki.sr'mcnt»  de  cbaiix  pliosptiatcP, 
dana  lea  Vusges,  1  p.  .louiiii:  K.  la  nutrition  de«  Lo- 
Mcles.  1  p.  —  Lura,  de:  Keeb.  ä,  le»  rapporta  de  poids 

exbtCBt  cntre  Im  o«  du  squeictt«  d'une  ch^rre.  9  p.  — 
mitli:  Le  DODT,  niii<^l  in^täor.,  la  daubrlfvlite,  s«  con- 
BtituL.  sa  frequenee  dans  les  iVr»  rnr!.^iii:|ii('.^.  2  p- —  Mo  li- 
nier: MoIlusijUPä  noiiv,  des  Icrr,  ti'rti;'.)ii';-  p."iri-.n  ns.  '.' p.  — 
>"o.  0.  Knye:  Kmploi  de  l"aürcnsicm  druite  de  la  lune,  cor- 
rii^ie  des  erreiiw  tabulaires,  pour  detenniiier  la  loDcKllde 
eu  mer.  4  n.  —  Vnipiaii:  OtiiiparaU.  entre  les  glMidca 
HÜfaimctlpiiglandps  sudoriparcs,  rebit.irMtwii  qirexerce 
fl.  lew  ftiBClioDiiemrnt  la  section  de  leura  nerft  exctto-«^cr4- 
teurs.  4  p.  -■  I)ecb«riiie:  S  Ips  forme?  vibratoires  dos 
'Torps  solides  rt  des  liipiiili's  1  y-  —  In  !i  n  p:  I)i  I  cniploi 
de  la  gi'omf^trie  pour  n  =i.>iidro  urt.  qucstioiis  de  moyonnoR 
«t  de  pr«bal>iliti'->.  3  p.  —  Tanret:  S.  la  peUetlMuo.  alcali 
de  Tdoorce  du  greiiadier.  2  p.  -  Tilly,  de:  S.  les  »urfnces 
«rdttfOiHlea.  Ip-—  Oal  et  Ktard:  Kecb.     la  ütryrbninc. 

9  pi  —  Lvce,  He:  Rech.  s.  U>^  rapport»  de  |>oid»  qui  exi- 
stent entre  les  os  d'nn  s^iiiplrtto  df  Huffle.  1  p.  —  N'i>.  10. 
TrcBca:  Knibouli:-Ji!ii'  <  Winilri  iiM'  il'un  disqnc  i-innkiii'. 
3  p.  —  Uraiuc:  La  iiu>  ri  ■Ininii  r  1  p.— Schmoulcwilsch: 
Do  rinlliiPiK'i!  de  la  <|iiaiitit<'  de  nog  ceotemie  dans  les 
musclcii  »,  leur  irriubilitc  1  p.  —  Waiion:  8.  l'exiMence 
d'ime  phnite  inbrvnercurielle  obiervde  pend.  l'celipie  tot. 
du  SolSldn  519  jnillct.  1  p.  -  Cossa:  S.  la  diffurion  du 
föitiini.  du  lamhanp  et  du  diilynio  1  p.  —  I'erez:  S.  les 
caubi-s  ilii  liij.inlHiiiu'fr.iTit  i  in  .:  1.  inscitt's  Up.  Sohlietz- 
Irr;  Appliiut.  du  bi..r*.%  aux  roi  li.  de  nhysiül.  vög^tulc.  3p. 

No.  11.  Vulnian:  S.  queli].  pmnom.  d'action  vuo- 
mutriie,  obwrr.  uan»  le  roiirs  Je  rcch.  ».  la  pbysiol.  dei 
aerfi  «idM-ider^ar«.  5  p.  —  l^u  Moarel:  S.  de  neuv. 
«Äita  prodidU  dans  Ic  tok-pbone.  ü  p.  —  Saporta.de:  S. 
to  mniv.  (fTonpe  paloLizfipH'  !]<■•'  l>olorMpliyll'''PS-  2  j>.  — 
6rOUr\:  S.  Ml  n\.  .ippiiuil  ^'.r  '.si  ij  i'pi''   '.:  p  —  Wal- 

jiouvel  a-stre  dviuuv.  poiuL  Ivi  lipse  du  20  juUlet,  et  aiWBBM 
de  l'ohserr.  d'un  «ccoimI  astri'  uiierv»  dani  le»  mJroe«  Hrcon- 
itaDCeH  l  p. —  JonquiiM'es,  Je:  Mi-lh.  nonv  ponr  la  cl^- 
«ompo5it  dos  nombros  on  sommea  quadrali  pi'  s  Imuiin.s; 
flpplir.nt.  ii  Tarialybr  iüd'  fcriniiu-P.  3  p.  —  Ii o uss i Qcs i.j : 
^  In  ili  |i!?!-sirii  '(iir-  jir.id'.iit.  ii  In  MirfacP  d'un  sol  Imn- 
zuuul,  olttstique  ot  isotroi>e,  un  poidu  qii'on  y  dcpote,  et 
nur  U  repartit.  de  oe  poids  entre  ses  divers  pmt  d^qipiL 
S  p.  —  Tr^ve:  S.  les  vahut.  d'intensitv  que  nMt  an  eon- 
rant  quatid  on  moditic  la  prossion  des  contaots  ^tablissant 
le  circuit.  1  p  —  Parvillc.dc:  S.  iine  applirat,  du  t^l*- 
phr.no  ii  la  dfrtermiu.  du  nipridion  raapiii-tiijuc  2  p.  —  Gayon  : 
ia  roiiBlitut.  do  (rlvoos.o  iiun  tif  ilr.=.  i,  u  rc,  IrutH  de  caniip 
et  de  m^>buse.  1  p.  —  Perez:  S.  la  ponte  de  l'AbeiUe  reine 
et  la  Ibiorie  de  Ddenon.  a  p.  —  Olteoi  La  Btium» 
(Maekaynuj  «nMtroUeiMM  du  Mni4e  de  Thrh,  eanptrte  k  h 
Aoteem  Mmmhum  de  l'Universit^  de  Naples.  2  p.  —  Ko- 
rotneff;  8.  m  rtpeadact.  de  THydre.  2  p.  —  Renaalt: 
Struoture  lomparie  des  tiRRB  dos  Lc^pidrulondrons  et  des 
>i^;illains,  2  p  —  No.  12.  Hort:  ^.  In  i  aiiM!  intime  iIcs 
mouvementa  periodiques  des  tieurt  et  des  feuilles,  et  de  l'b^ 
liAiropiene.  S  p.  —  Unmoat:  &  na  am.  tnanaitaar 
t<l«p1ioitk|ae.  1  p.  —  Marchafld:  Ofcserr.  a.  na  mocMd 
propoB^  pour  opercr  ranalysc  du  Iah.  l  p.  —  Swift;  Pla- 
ndte  intra-inenrnriell«  vue  aux  £uts-Unis  i»end.  I'^elipte  tot. 
de  Miedi  du  Sil  juUiet.  1  p-  —  Crnla:  Oiiaerv.  du  |wii.  de 
Itecan  da  6  BMi  187a,  Wt«  k  ^   ' 


retawr.  iüpir.  de  Bio  da 


.lanoiro.  a  l'aido  de  la  iiouv  moth  il''  M  l.iai-  ;  p  — 
Picard;  S.  la  forme  dos  intöftrulps  dos  equat.  diftorpnilelipä 
du  serond  ordre  daii»  le  \oi-iinat;p  de  oertairi-s  points  ori- 
tlquc«.  2  p.  —  Amagüt:  S.  U  coiaprcssibiUti*  de  gaz  ä  des 
pressions  <<leT^.  3  p.  —  Cazeaeava  et  iiiven:  Nevr. 
rech.  s.  la  phvsinl  de  IViiith^Snm  TMral.  2  p.—  No.  IS. 
St  p,  (' I « i  r 0-1* p  \  III I- ft  I>i  l<i  ay:  !)l<snriatii>n  des  oxydes 
ile  1.1  faniilli'  lii;  i^lntii;.-.    1  |i  Köster;  h    Ic  vrai 

noDibre  dos  lurmos  irrotluilibli-s  du  syst,  cubo-quadratique. 

4  j)  —  l.#Ty:  Mem.  s.  uim«  loi  luiiverselle  relat.  k  la  dila- 
tatiOD  de»  a>r]>8  3  p.  —  Sterry-Hunt;  .S.  les  r«dat.  göo- 
logiques  de  ratmosplii'rc.  2  p.  —  Alluard:  De*  rarial. 
noctunieji  de  la  temper.  k  des  allitiidcs  differentea,  eonstatto 
h  rOtisorv.  du  I'uy-dp-l>i'iirio  ;5]i. --  l'otpr.^:  l>t'i-oiiv.  d'une 
IR'tito  pliuiöio  »  roiiM-rv.  lio  llnniill'ui-( V)llo«.'e.  Cliiilon.  1  p. 

—  Pi<'4Uot;  uiio  iiuuv.  osp.  do  cuurbos  et  de  surface« 
anallagniatiques.  3  p.  —  liarrois:  Da  devclopp.  dva  Bryo- 
zoAires  Cfailosioines.  3  p.  —  No.  11.  Mourhez:  C^^ation 
dW  mnM!«  astronoal^M  ä  fOliaer?.  FHiii.  if.—  Val- 
pian:  Faiu  expMm.  AMHitnuit  qnt  let  auNt.  ludondw 
aliondatile^i  no  si^nl  pas  on  rapp.  nfatai.  arec  one  auraeti- 
vitö  de  1.1  <  :r(  uliit,  •  utaiii-o.  J  p.  — Boalllaud;  Bemarqnes 
s.  Ic  phonusraphe  et  lo  ti'leidinne,  4  p. —  SjrlTeiter:  l»f- 
termin.  du  nombro  o.wt  des  covariants  irrtSductibles  du  syst, 
fubo-giiadrat.  Iiinaire.  4  p.  —  Monchot:  UtUiaation  ia- 
dnstrieUe  de  la  rhalcur  .sid.iire.  2  p.  —  Watson:  Uteeor. 
d'nnepclitepl«noteäirob*t'r\.d"Ann-Arbor,  1  p.  Gaillot: 

5  les  plan^'lPS  in1ra-iiior>'ur:elli>.  !^  p.  •  L(?vy:  S  '"iittr.ic- 
tion  mnleoubiire.  ilan.'i  ses  rap;  .iveo  la  temiwr.  Ii  -  ii  rps. 
a  p.  —  UoussinoiMi:  Dos  portos  do  obarge  qui  .so  produi- 
sent  dans  röoeukiuont  d'iui  liquide.  quaiM  la  aection  Tire 
du  fluide  ojirouve  un  accroissement  bnisque.  3  ]>.  —  Aymon* 
net  etMaquennc:  Des  minim.n  |>rnilnits.  dans  un  apectre 
calorifiqae.  par  r»pparei1  refrin^nt  el  la  lampe  qui  servent 
il  la  formal  de  oo  spei-tro.  3  p  .1  nulio r l :  S.  lo  putivoir 
riitatiiiro  du  ipi^iit;:  ot  .sa  vjiiat.  nvor  l<i  tempernture.  2  p. 

—  Lacoiir;  lioiio  plioni<|ue,  pour  la  rosularisat.  du  syn- 
chronisme  des  Mtouvemenls.  1  p. —  Kabnteao:  De  la  p'ri- 
»enre  des  alcools  isopropvlique,  biitylique  normal  et  amylMiae 
secondaire,  dans  los  buiios  et  nlcoola  da  |MHBntt  da  tene. 
2  p.  -  Dherbes:  Note  reJat.  i  un  nuyaa  d'Mtar  les  aed- 
danta  das  aa  dattoBiame,  dam  k  paicqitieB  dei  aigaaiax 
eokwdi.  1  p. 

BerZooL Gaden  (IM.:  Noll,  F.O.).  XIX.Iahq|. 
Ko.  1— 6.  Frankfurt  a.M.  1870.  8*.— Sehmldt.M.: 
D. Lebcnidaiier  d. Tbiere  in  Gefangenschaft.  16  p.  — Klan- 
sinser:  Ueb.d.Schmalfuchs  f MrgnMi» fameiicutf.  u  einiges 

üb.  d.  llvino,  p.  —  Landois:  Missbild.  bei  lIiihn'Teieni 
(i  p.  (1  la-  )  I.iolio:  I).  diluvial«  Murmelilm r  n,-rLu- 
rinxen.i  u.  seine  Uezieb.  zum  Bobak  u.  zur  Marmotto.  ti  ji. 

—  Kiseher,  J.*.:  Behr.cKenutn.  d. I.elxnnraiii AWalata» 
erbsen  (GitHmhu  oetUatiu  AYael.).  7  p.  —  Loovit,  T.: 
Mittheil.  üb.  d.  Eleulhier  in  Litiand.  8  p.  —  Belau:  Aeue 
ihI.  sonst  bemerltenswenhc  Bewohner  d.  Aqiiar.  im  Zool.  (f. 
zu  Hamburg.  20  p.  —  l.andois:  K luakenbUdg.  bei  e.  weibl. 
llaussoliwein.  2  ]>.  .1  1- iw;  )  —  Iii  'Iriaga,  v.:  Uovbacbt.  au 
Hept.  u.  Ampbib.  in  d.  (jefan^ieuscb.  7  p. —  Schmidt:  Die 
i..l.  1877  beobarht.  Tbicrkrankhailen.  M  0.  —  Zivaarlaa: 
Ueb,  d.  Zimmetbären.  2  p.  —  Sehaeht:  D.  BeiilulMaitea 
unserer  Vögel.  12  p.  —  Kiseher.  v.;  Ergknx.  Bemerk,  z. 
Kcnntn.  d  Lebenswoiso  d.  gemeinen  Dorneidechse  od.  des 
Hanlun  tSlfUio  ruUr  f  uid.).  .'>  p.  —  Hraiin:  Mittheil,  au« 
d.  zuhI  Ins:  in  Wiir/Iiurg.  10  p.  —  Müller.  A.:  Einiges 
üb.  unscrn  Kukuk  (i'^ictiUt  eanorm  L.i.  M  p.  —  Ueusel; 
Singende  MecrsebweiackMk  S  p.  —  Strickars  Spca^ 
wissenseb.  u.  NatnrwlaMindL  8  p. 

Qeolog.  Stirvey  of  India.  Record».  Vol.  X,  PI,  3 
a.  A.  Caleutln  1877,  4".  —  W yn np:  Xntp  on  ibe  ter» 
l-ars"  .^ono  a  undiTlvin^  rciok»  in  tbe  nortlmo.^r  r/mjilb.  26 jp. 
(alkarui.—  Keistiuantel:  Notes  on  luis»U  Horas  in  ladiu 
f  au  (1  Tal).—  Thaobaldi  Oa  tlia  aecainwa  t£  Mtuk^ 
in  the  Votaar,  a.  fha  dadnttieoi  diat  nmt  be  drava  tlma- 
from.  S  p.  —  Maltet:  Qn  reeent  coal-explorations  in  tbe 
Darjäing  district.  fi  p.  (1  Taf.).  —  id.:  Lunesioues  in  tbe 
neiaiilKwa'liood  of  Baniiar.  4  b.  —  id.:  On  aome  forma  of 
 oMd  kr  tho  Milba  oT  Vpftt  Ahm».  S  p. 


Digitized  by  Google 


88 


3  T^.).  —  Tveen:  Amtyics  of  Runigaiij  coals.  3  p.— 
Hall:  On  the  geol.  of  \he  Mahan»<ti  fiasin  «.  ii»  vicmity. 


19  p.  (I  Taf.j.  —  id.:  On  the  dijiriKniiis,  guld  a.  load  orcs 
«f  uie  ÜMtbalpor  dialrict.  7  p.  (1  Tsf.l.  —  Feiitmant 
KoM  on  „EryoB  caafbBHroTcoiis",  McCoy,  fe,the  8c^ 


el: 


■afttnr  gttmp  mar 


lik  S  p.  (1  T«r.).  —  id.: 


foMfl  floras  in  Indla.  6  iL  (1  Taf.l.  —  Mc  Makeii:  Th» 
Bfaüni  fp-niip  a.  t^e  jeuAiit^s"  in  tlicäimlaBinalajnw. 

15»  p.  (1  K»rte).  —  Tlieobald:  Rcmarks,  «splaiwlory  ». 
criucal.  on  »ume  »Uleim  iil.'«  lu  Mr.  Wynne's  i>ap«r  on  thc 
tertiaries  of  t\w  iicrtluvibt  ruiijiiti  J  p.  —  Lydnkker: 
Xol*  Oll  tlif  ciiier*  (  liif'T'imcnj.r  a  RhutiuOierntm.   l  p. 

—  MouiuirR.  l'alatontul.  Indica.  iScr.II,  3;  IV,  2; 
X,  3;  XI,  2.  Calcntta  1677— Tj<  4".--  Feistmsniel: 
Junuaic  (liauic)  ilora  of  Ute  Itaimaiuü  group  fr.  Golapili 
(neu  Ellor«),  B«ith  Oadftwi  dutrict.  «8  n.  J8  IMJi  — 
Grey  Ktrertoa;  On  MMM  tmiaSm  of  gtnnu  ubm  fr.thn 
|i<Hi'aii.  8  p.  (»  Taf).  —  Miall:  On  the  genas  Ceratodut, 
«  s)>«c  ft-r  t»  the  fnsfil  leeth  fouDd  at  Maledi,  Central 
India.  Ii'  p.  (I  Tu)  i_  —  Iii  an f  o ril:  On  llic  «tratiKrapby  a. 
homouxis  l.I  thi  Kuu-Mulidj  (Muli-n)  ijijiu^its.  7  p.  — 
iijdekker:  lodian  «Ttian  u. iwst-tertiary  Venebrata,  \oLI, 
ti  Gnain  «f  Auninanu.  p.  (l«Ta£K  — FeiatannUl: 
Fbatn  ti  An  labnlpiir  group  upper  Oondmnaa),  in  Ite  So» 
Nactadft  n«iäa.  26  p.  (14  Tai.). 

(Foflaetinng  folgt) 


Die  BpectralanalytiBolien  Untersuoliaitgen 
„neuer"  Sterne. 

Von  Dr.  W.  Ularek  in  Berlib 
(SeUiua.) 

Die  zweite  üdagcokcit,  mit  den  verbeaserten 
HQlf»mitt«la  der  Speetrodranie  die  Vorgänge  beim  Auf- 
leoeliten  einan  ,aaia«i*  8tan»  so  atadiren»  bot  der  von 
H«mt  J.  F.  J.  Sebmidt  In  AUaco  an  94.  Novetnber 
1876  Abeml-s  5  h.  45  m.  entdeckte  ^ncuo"  .SUrii  im 
Schwan.  Bei  »einem  Au/fiiulen  war  dicoer  Stern,  der 
am  SO.  KofcnW  nnd  frtthar  nicht  ridttbar  gamaBn 
^am  21.,  urul  23.  war  der  Himmel  ganz  IjodtokO, 
dritter  Gi'6«»e  und  von  gelber  Farbe,  äeine  Helligkeit 
naliaa  aebwU  sb,*)  war  am  80.  5ev«ufccr  bareita  anf 

5.  Grösse  gesunken  und  fiel  dann  etwa*  laugaamer, 
bis  er  am  15.  Deceniber  7.  GrüMe  erreichte  und  für 
daa  Ulibfwafliictc  Augo  verschwand.*)  S>inc  rosition, 
Bioetaae.21  b.  36».  ÖU .  59  b.  und  Ded.  4-42«  16'  30,6", 
iat  In  den  Stemkstalogen,  speeidl  in  Argalander'i 
DurcliiiiUbtcrung,  nicht  angefühl  t  ;  ilf-r  Stern,  welcher 
am  24.  Kovemiwr  3.  Gräase  aeigt«,  war  alw  frülier 
aieharlfeli  uitcr  9.  OraaN. 

Der  Erste,  Aar  >1ii.s<  ii  m  u.  ii  Stern  «pectroskopisch 
unteiancbte,  war  Herr  A.  (Jurnu.*)  Er  hat  am 
S.  Baotnibar  wOhrcnd  «iner  thaSveiaaB  AnfliaUaiig  daa 
Himmels  viele  helle  Linien  im  S|>ectmm  dieaeaStamaa 
constatiren  koonin.  Zwei  Tage  s{>iiter  gelangen  ge- 
iiftupre  Messungen,*)  deren  ErgehnisEc  in  nacliutehender 
Tabelle  Qberaichtllch  wiedergegeben  i^ind.  In 

'1  Astroiiomiüchc  Xachrichlen  N".  2113. 
')  .\strüaonu8iiie  NachrichUu  No.  2115. 
>>  Conpiea  reodu«,  T.  1.XX\11I,  p.  1097. 
«I  Oaiivica  mta,  T.  UUUlll,  1173. 


Tabelle  eind  die  MIcd  Linien  dee  neneo  Btamaa,  die 

In  Milliontel-Millimeter  ihrer  Wtlienliingcn  angegeben 
nnd,  verglichen  mit  den  Spectren  bekannter  Stoffe; 
dia  «bar  dar  Talidla  vanaiahiiadii  gitoektaBhen  BmIi. 

staben  bedeuten  die  Reihenfolge  'ler  Hcll!f.'keit?n  der 
hellen  Linien  dcsi  ueuea  Sterne.-i,  vuo  (t  an  aluH'liiiiend. 

«        i       y    ß        i     1  •>« 
ScbBÜdt'aMofaWl    068     Ml  617    600  488     461  486 
WaMdtaff    «S6iQ  —      —  —     —  486 (F)  —  484 

KatriuB         —  6S»(D)  

Ma«Beiinm  1.  —  —  SlTib)  —  —  —  — 
Corona-Linie  —  —  689  —  —  —  — •  — 
OromoepUK«  —     667     —  —   44T  — 

Dfa  TorataluBd  nngagelMnaa  a«bt  IwUaa  IMn 

erechicnen  auf  'itiem  cwtlBniriiohen  .Speetrum,  daa 
zwischen  Grün  ucl  Indigo  von  eisern  breiten  Absorp- 
Uonebnnde  getbeilt  war,  aber  sonst  keine  dnsklco 
Linien  erketuMB  lieaa.  Die  hallen  liaten  acbianen 
»icber  fBr  daa  TorhnndeneaiB  van  gHfluBdem  Waaeer- 
stoff  und  wabrscbeiulich  auch  für  das  von  Hatriam 
and  Magnaainm  au  sprechen.  Als  baaondara  intaraa- 
aast  hebt  Herr  Cornu  hervor,  daaa  die  dritthdlate 
Lfalia  y  mit  der  grflnen  Linie  im  Sperti  nin  df  .-  Fonnen- 
Oorooa,  welche  bisher  noch  mit  keiner  irdischen  Sub» 
atam  idantifiairl  wardau  hannt^i  tsnd  sarai  andavw 
Linien,  <f  und  '',  mit  jwei  anderen  Linien  der  Sonneo- 
Chromoephäre  zusammeulalleo.  Er  spricht  iu  Folge 
deaaea,  ftaOich  mit  der  ndtbigea  Baaarve,  die  Ver- 
mothang  ».ua,  da«a  das  Licht  des  neuen  Stcmee 
die  Zusammensetzung  zu  haben  scheine,  wie  die  I 
Udle,  welche  Chromosph&re  genannt  wird. 

IMeaa  Varanthong  hat  aich  aber  nach  des  fa» 
BMuraii  und  vaitar  IbiigaaatitoB  Beebeehtauigaa  aa- 
derer  Foradiar  aieht  beatUigt 

Der  nana  Stern  im  Seh  wen,  detaen  Aufleuchten 
leider  «rat  Anftaga  Daeenher  den  Attronomen  aUg*. 
mein  bekannt  gewordaa,  wurde  ntolich  ferner  epecti  n- 
aliopisch  untarauicbt  an  5.  Deoetnber  von  den  Herren 
H.  Togal  «ad  0.  Loh««  ia  BarBa,))  «m  7.  «ad  8. 
Jammr  von  Secrhi  in  Rom,''i  und  am  S.Januar  von 
Herrn  I{ a  1  ji  h  C u p e  1  ii iid  in  England.')  Unter  diesen 
Beobachtern  haben  j«loch  nur  die  Herifii  Vngel  ond 
Lohse  ihre  UateraacfanaBea  hinreichend  lange  fitrt- 
gcsetzt,  aaa  waaantllch«  Beitrige  aar  Kenntniaa  der 
Vertodemagen  auf  den  „neuen"  Sternen  zu  liefern.  Herr 
Vogel  hat  adae  Beobachtungen  bia  anm  10.  ki&ra 
Anrtgeflihrt,*)  «o  dar  Stern  faeraita  aaf  8^.  Ortaae 
heruntergegangen  «ati  nad  hat 


')  Astronomische  Naihrichleii  No.  21W. 
«)  Comples  rendus,  T  LXX.VIV,  p,  107. 
»j  .\»tn)nond«che  Nactiriehten  No.  ülUi 
«}  Monatsbericht  der  KOutgL  Akademie  der  Wisscn- 


aehirflca  m  BcrNa,  Hai  1877, 


Digitized  by  Google 


84 


d<(D  iMNb  MB  85.  Octolier  1877  ud  an  18.  FeWnsr 

1878  »pectrofliopisrh  untersucht;  Hpit  Lobie  hat 
bis  sum  1.  Hin  beobachtet,  konnte  aha  noch  ein* 
vmIIivqIIb  ^ftiili^litniy  des  &ln'Mt  Sft»  Ooto^v 
1877  hinzufUgpn  ')  Ebenso  werthroll  ist  eine  Re- 
obocbtnng  der  Herren  Copeland  und  Lord  Lindaay 
vom  2.  und  3.  Sept«inWr  1877,  ab  die  BelB^Bdt  im 
BtmtB  10,5.  Grfina  geMbilit  wurde.*} 

El  iit  woU  lellietrentliidHeh,  da»  wir  donjeaigoD 
Ergebnissen  (Ins  iiicixte  Gewicht  beilegen  werden,  welche 
auf  die  gra«te  AnaaU  Ton  Beobaditoitgen  gaat&tat 
■ind;  wir  nflaMO  daahalb  dm  TTntwainihiingüii  dar 
Herren  Vogel  und  Lobi«  mnurt  luaundai»  Bwaht 
mg  suwendeu. 

H«nr  Tog«l  hat  in  ämr  oben  iMMiduaUo  Pariode 
den  neuen  Steni  im  Sehw^an  an  IG  Abenden  spectro- 
skopisch  untcraadit  und  bittte  e«  «icli  cur  Hauptauf- 
gabe gestellt,  eine  genaue  Ennittelung  dea  Spoctrunu 
und  all  seiner  Linien  m  erzielen.  Pas  ErgebmH  aenwr 
Untersachuugeu  läMl  «ich  dahin  zuMiiumeofaaaeD,  daas 
dna  8|>ertriiiu  des  BaOMH  Stern«  ein  continuirliches  ge- 
waacn  iat,  das  nnawr  von  wlUrelcheD  dunklen  Linien 
und  BtreUim  andi  rm  mebreren  bellen  liirfen  dorefa- 
Mgen  war.  Die  lutentität  Jcs  uiifauiEr?  i'chr  ^Irnizon- 
den  oontinnirlichen  Spectrum»  bat  sich  «ehr  bald  tot- 
miadttt,  und  «war  hu  Btaa  und  Tiolet  aebneller  «It 
in  Qrttn  und  Gclli ,  w  Ährcnd  der  rothe  Thfil  bereits 
nnfimga  aehr  «cbwach  und  in  knraer  Zeit  ganz  ver- 
adiwoaden  war.  Die  haUan  Llnieo,  die  anfluigB'  nnr 
wenig  heller  waren  als  das  continuirliche  Spectrtun, 
verloren  langsamer  ihren  Glanz  als  dieses  »nid  wurden 
dabvr  immer  deutlicher,  bcionJcrs  die  Wassers tolT. 
linien  C  und  F;  apAter  war  eine  Linie  von  499  Uü- 
Koatel-Mniineter  We11enl>ii«e  die  bellete. 

Die  oft  wiederholten  Messungen  der  hellen  Linien 
haben  an  dm  Ergebuiese  gefttlirt,  data  in  dem  Stern, 
apeetmm  bell  eraebienen  rind:  I)  die  beiden  Waaaer- 
«toffliüien  II«  und  II,/  (C  und  F  vo::  Fraüiihofir) 
•icher,  die  dritte  W«saei«tofflknie  üy  sehr  wabrschein- 
Ueh.  S>  Eine  Linie  tu»  der  Wollanlinge  von  499  Ifil- 

liontel-Millimcf  er.  welche  zn<?amTnenfällt  mit  der  hellsten 
Linie  des  StickstoflMpcciruuis  bei  gewöhulichem  Drucke 
und  mit  der  hellsten  in  den  Spcetren  der  Nebelflecke. 
8)  Eine  Terwanehene  Linie  bei  680  Uilliontel-Uilli* 
roeter  Wellenlänge,  4)  Eine  ebensolche  bei  467  Mil- 
lioiitel-Klillinteter  WollenläJige.  welche  nahe  zusauuucu- 
i&Ut  mit  einer  Gruppe  dichtatehcnder  Linien  den  hbit- 
apeolnuna.  5)  Anaawdam  wurden  wiadwlialt  in  dar 
Gegend  der  FVandulto*ieliaB  linian  b  md  E  baik 

Mi.:.:ii,l..  r  .  hl  d.  r  Kcnigl.  Akademie  der  WImB- 
«chafieu  tu  litTlin.  I>cccmtM.T  IbTT,  ä. 

s)  AatMueadaehe  Knchricbtcn  Vn.  81W. 


Linian  gaaahaw,  deren  Lage  »her  nicht  aiebar  beaKmmt 
wfltdia  kannte.  Endlich  wart-u  in  dcu  ernten  Ix-idcu 
Beolinalltni^ten  am  5.  und  8.  December  im  Blau  zwei 
iJniai  gaaalMBf  vob  tewo  apitar  nur  aiM  ab  aar- 
wanchener  Stiaita  wikganaanaMt  wwdan  (867  lüU 
liontd-Millimeter  Wdlanlinge). 

Vergleichen  wir  diaie  Wertbe  mit  den  von  Herrn 
Cornn  gaAindaaaa,  an  mhea  wir,  daaa  beide  Be- 
obachter die  dni  WatawatnllTinfau  nnd  Sa  aUrhate 
Linie  des  Stickstoffs  oder  daa  Ifebal^aelnmia,  von 
der  WeUenllnge  500  wabiganovaMB  hnhan,  wihrand 
hl  Babrair  der  «brigcn  beilen  Unien  keine  üebenin- 
alinnnnng  herrscht.  F«  i.st  difs  l-i 'omIi— -i  hr-rvcr/n- 
hafaan  in  Betreff  der  Linien  der  äonncn^ChrumoaplUire. 
Dar  SefabiaB  dea  Herrn  Oern«,  daaa  daa  Liebt  daa 
neuen  Sternes  diisfll.f  Zusntiimen-'ietzunpf  hal>e,  Wie- 
da« der  äonneubülk',  i^t  «ouiil  durch  die  Beobacht- 
nngen  daa  Barm  Vogel  nicht  bestätigt  worden. 
Uebrigena  mnaste  acbon  die  sehr  helle  Stickitofflinie 
(Wellenlinge  500),  welche  in  den  späteren  Stadien  der 
Beobachtung  die  intensirste  war,  gegen  dfaaa  Identi- 

fioirung  apreoben,  da  biaber  daa  YorkoaunaB  von  SUak- 
eloir      der  SonnenhOUe  in  kainar  Weiae  aidier  er> 

wii'srn.  und  nur  von  Herrn  Draper  auf  Grund  von 
Beohechtungen,  die  er  erst  noidk  durch  weitere  Unter- 
anehnngen  varüleiren  will,  bahaaplet  wordaa  ht.*) 

In  Hcircff  drr  Sdi!ii=!Bfoi(rerun^t  n ,  welche  Herr 
Vogel  aus  seinen  Deobachtungeu  über  daa  Wesen  des 
Torgmgaa  faafan  Anflaaditaa  «aanar"  Blania  nUeitate,*) 
können  vnr  keinen  wesentlichen  Fortschritt  u-fL.'!'»  die 
AulTasi^ung  des  Herrn  Huggins  comitatinn.  Auch 
Herr  Vogel  nimmt  an,  daaa  aua  dem  durch  Abkühl- 
ung Btit  eiDar  hAlteno,  nicht  mehr  leuchtenden  Schicht 
umgebenen  Stene  durch  ein  plAtzBches  Zerreiasen  der 
Oberfltchenachicht  die  im  Innern  l>efiDd]ichen  glühenden 
Haaaen,  ronugiwciae  Waaiaiatoff,  empcrgeachiendert 
wurden,  und  data  diaae  durch  ihre  Temperatur  und 
durch  eiuou  Vi'ibrcr.nungBprocess  dir  Guao  dii-  Lii  lit- 
ausatrahlung  des  Sterns  plütslich  erhöht  und  ein  Aul- 

Ga-tmnipen  s-tcipcrtrn  nuf-li  die  Tfinpftiitur  der  käl- 
teren ( tbertiurheiiNcliicht  um  ein  livdvutcndos  und  er- 
zeugten so  das  sehr  intanatre  ecmtinnirlicbe  8peetmm 
dea  Sterns.  Xach  beendigter  Eruption  begann  der 
Abkflhlungsprocef<s,  der  in  erster  Reihe  ein  Erblassen 
der  Oberfliche  und  damit  eine  schnelle  IntensitAta- 
Abnahme  daa  oontjaairlieheo  ^pcctruna  aur  Folge  halt« : 
den  aotapradhand  hat  nnek  die  Baobaabtnng  gexeigt^ 
daaa  die  vidatteo  und  Unnau  Theile  daa  oanUnuir- 

'I  American  Joiuiial  «f  B«*t"t  aad  Allt.  Bar.  t, 
Voi  XIV.  No.  bO,  p.  SO. 

*)  llmuäWbaricbt  der  Bad.  AkuL,  Mai  1877. 


Digilized  by  Google 


2."» 


Bellen  SpectruaiB  ■eluialler  u  lateiMiUt  «bMÜimen  all 
die  »nder«n  Theile,  und  dats  di«  AbsorptiootttraiCMi, 
waldM  daa  8p«etnun  dnrehsoftn,  i 
od  1ir«it«r  f« wordsn.  OacErUkMn  d«a  I 

ist  all  Wirkung  ile 
hiebt  Terstiadikh. 

Id  «tlehar  Walw  um 
•pectrums  Tor  Bich  geg»n^<>ti,  wt-tchc  Vt'rändcrungen 
die  beiien  Linien  im  Sp«:trum  des  neuen  Sternes 
■ainar  fortichreitenden  Hf lligfcieitiialin»  hmfi 
daa  war  die  Aufgab«,  deren  Lörang  Uerr 
Loha«  bei  aalaen  «peetraUsalytiBchen  Beobacht- 
ungen des  neuen  Stemea  verfolgte.^)  Er  hat  gleich- 
lalla  in  Berlin  und  mit  deoaelben  Lutrnmenten  wie 
Herr  Vogel  an  15  Atwndaii  baobaditat,  anaaerdam 
aber,  wie  bereits  angt'luhrt,  am  2u.  Octohi  r  eine  letzte 
Baobaelitasg  in  Potsdao»  genukcbt.  Wir  würden  ona 
Uar  n  sehr  ina  Detail  Tarlkna,  voUten  wir  die 
Verftnderungen  im  AuBsehen  dps  Gaaspectrutiis  und 
dia  Keihenfolge  des  Verscbwindeus  der  eimselnen  Linien 
•i^Imii.  Ea  gaaagt  ttt  wuam  Zwaek,  dia  htetaa 

B«>biichttingen  anzufiihren,  in  wein!«»  wir  die  xeiUich 
dazvi'ijiclK-u  liegeaden  der  Herren  Cupclaud  und  Lord 
Lindsay  einschalten  müsicn. 

Am  l.Mln  warda  dar  Stan  8,^^  Grftaae  gaachitat 
vnd  Migto  abi  aeinnwlteB  (MmtiBab'Bdiea  Spectnmi,  auf 
dem  drei  helle  Linien  wahrgenommen  wurden;  die 
iateiwiTata  ontar  dieaen  war  die  bkugrflaa  linia  (W. 
L.  500),  dann  ftlgto  dl«  Waiaantofflinie  F..  waldia 
allein  von  den  Wassorstofflinien  übrig  geblieben  war, 
und  endlich  eine  Linie  im  Gelb,  ßir  waloha  kaioa 

kavtak  da 


Loh  sc  ihre  Coincidcnz  mit  der 
Linie  Du  für  zienilicli  zweil'clhail  hüll. 

Am  2.  und  3.  September  wurde  der  Stam  yva  den 
Barraa  Copeland  und  Lord  Lindaay  onteraueht.*) 
Er  war  10,5  Grüt»  und  von  antadiiadan  blauer  Farbe. 
Sain  Spettrum  bestand  ans  einer  Lioia^  daran  Welleo- 
lia|a  Lord  Lindaay  ana  15  Kanwngan  an  49M 
■aiB  biatiniwitq.  Diaaa  Unia  ftUt  liemlidi  gut  an* 
mit  der  bereits  vielfach  erwähnten  Vilsu- 
(W.  L.  ÖOO),  die  mit  dar  bieUstcu  Linie  dea 
nd  dar  NaM  idan«iieh  n  aaia  aeluint, 
so  daaa  jeder  Asirotiom ,  n  olclier  die«  Ohject  An  die- 
MB  Xiga  Bum  ersten  Male  gesehen  and  spectroskopisch 
«ntesmebt  bitte,  daaailba  Ar  ainaa  plaoetaiiaeliaa 
Halial  halten  wttrde. 

Eine  weitere  Beobachtung  unsere«  neuen  Sterns 
TCB  Herrn  Loha«  am  S5.  Oetehar 


£r  unteraohiad  aieh  su  dieaer  Zeit  wesentlich  von  den 
benachbarten  Sternen  durch  aein  mattes  nebelartiges 
Licht.  Da«  Spwtroakop  nigto  vomahmlloh  Eioo  belle 
Lfane,  anmardam  noch  «in«  9par  von  oonttei&rBaliem 
Spectrum,  lot/teree  von  der  hellen  Linie  aus  nach  dem 
Blau  etwaa  deutliahor  ala  nach  dem  Roth  hin  faenarfc- 
bar.  Dia  hiOa  aeUmi  IdantMi  an  arin  mit  der 
grOncn  StickstofTlinie  der  früheren  Beobachtungen 

Dieselbe  Beobachtung  hat  auch  Herr  Vogel  in 
Potsdam  ««nacht  nad  haauhrialMm  Q  8la  hartlti|to 
die  Beobachtung  der  Herran  Oopelaad  nad  Lord 
Lindaay  vollkommen. 

1  irnor  wird  durch  dieselb«  jodor  etwa  noch 
vorhandaue  ZwaUisl  gahohen,  daaa  «in«  w«»nitliiiha  nnd 
«irUidio  Terlad«nuig  nnd  mafat  eine  Uoaae  Ab- 
schwiich-.iiig  bei  dem  allmählichen  Erblassen  des  Sternes 
atattgefunden  habe."  WAlirand  nifanlich  daa  conti- 
miilidi«  Speelrnm  nnd  ainiga  hell«  Linien  aHaiMUkh 
erblassten,  nahm  eine  Linie  iniGriin  (W.  L.  499  mium) 
relativ  zu,  und  diese  Linie  ist  von  Lord  Lindsay 
äla  di«  efandg  Bbifg  gebBahm  gameiaen  «ordan. 

Eine  letzte  Beobarhtung  gelang  Herrn  Vogel 
am  m.  Februar  1878.  Der  neuei)torn  war  11,5.  Gröisse, 
sein  Spcctruia  unzweifelhaft  monochromatiach.  Durch 
einen  aohwaoh  aaratrananden  ItiaBMuata  mit  neradar 
Onxduidit  ohne  Pjr&nSerlina«  b«trBditei,  «radiien  der 
Stern  pnnktartig,  während  die  anderen  kleinen  Stern« 
in  der  Mäh«  Mm  liaieoartig«  Speob»  aeigteo.  Uecr 
Tog«l  adillewt  di«  Notia  ttbor  diese  loteten  Beobwiht- 

ungc  n  wie  folgt : 

„Die  Wahmehmnug,  dass  eis  Stern  mit  einem 
„haüeii  «onUnnirlieban  Speetnmi  Im  Zeitraane  «inaa 
„Jahres  sich  so  verbidern  k«un,  Jaf-!  f'iu  Spectrum 
„nur  aua  einer  einsigen  hellen  Uuie  bcttLlit,  ii>t  jcden- 
„fklla  höchst  hemarkannrerth  und  »teht  bis  jetst  einiig 
„da.  Der  neue  Stern  von  18(iG,  T.  Coronae^  daseen 
„Spectram  anfiUiglich  eine  groHse  Aehnlichluit  mit  dem 
„neuen  Stern  von  1876  gehabt  haben  mass,  ist  gegen- 
„wirtig  10.  Qrdaaa  nnd  aaigt,  wie  Baofaaehtnqgan  vom 
nS8.  llii«  daigethaa  bab«,  ein  ( 
„welches  von  dem  ander« 
„schiadan  ist." 

Anf  Gmnd  eafaier  'Wahmaluwigaa  Bbar  daa 

Auaacheu  unil  die  ViTÜiiderunpen  dea  Spectrums  de» 
Schmidt *schen  Sternes  erörterte  Herr  Lohse  die  Frage 
van  der  artgUelMn  Ursache  des  Aufleuchtens  neuer 
Sterne,  und  stellt  liierflbcr  eine  Hypotbeae  auf,*)  welche 
neue  Oeaichtspnnkte  Ittr  weitere  Untersnehnngen  in 
Gebiete  der  Aaterophy^ 


>)  MunAtsbehcht  der  Berliner  Akademie,  Uecbr  1877. 
ii  Astrononieeitt  XadlkhtaB  UBB. 
Leop.  XV. 


')  Uonatabericht  der  königL, 
ichaften  au  Berlin,  1878 


rs  AuiL  &  I 
dar  BsiUnar 


der  Wiasea- 

D«ciir.im. 


« 


Digitized  by  Google 


36 


Dir  CMMkengnir  «Ü**«^  EMMcnrng  M  «t«B 

folgcndtr: 

Jeder  un  Uimmei  plötzlich  enUtehend«  Lichtpunkt 
nriift  n  4m  Schluaa«,  dMs  in  dieaer  Riehtoog  eine 
Aablafliqg  tod  Uatoie  vnrlHudaii  iit,  die  biaber 
aieht  gdmuAtat,  nm  aber  in  FoJge  fegend  weleber 
ünitinde  eine  starke  Lichtentwickelaag  darbietet. 
Ei  bleibt  ran  die  Frage  zu  beentwortea,  wodnrcb 
im  Ebitreten  einer  so  glänzenden  Ltohtentwiekehnig 
«rkllrt  werden  könnu. 

Die  flxetenie,  welche  wir  am  Himmel  eehen, 
beeteben  «Hhabar  ine  einer  Materie,  ^  lidi  aaa 
ii  pcnd  rincm  Gnmtle  im  GIühziiBtandc  befindet.  Diese 
Glatb  wii-d  Ton  dem  Zeitpunkte  ibree  Mesimami  an 
aUmiUIeh  abndiDcn  imd  ia  danialbiB  ICaaiBa  wird 
die  Iiencbtkraft  dt?s  StempB  »ich  vOTrmindern,  bis  der 
Stern  fftr  unser  Auge  nur  schwach  cichthar  oder  ganz 
verecliwonden  ist.  In  diesem  Stadium  biaueht  aber 
der  Himaebkärje«  nicht  mit  einer  »bgekulilten,  ccaa- 
pecten  Kraite  umgeben  m  eein,  Tiehsehr  genügt  ee, 
wenn  dur  Storn  in  Fulge  der  Abköhtung  von  einer 
■taric  Liebt  abaorbirendeoi  aua  verdichteten  Dimpfen 
beatebenden  AtnoipbirB  bedeckt  iat  In  dieeem  8ta- 
ilium  ist  lins  Autloiuhtuii  eiiii-a  Sternes,  wel.rhcs  mit 
groeccr  Inteositttt  erfolgen  mnea,  nm  auf  so  weite 
Entfemmgen  aiehtbar  n  werden,  eher  «lUirKch. 

E»  erscheint  nämlich  sehr  zwcifrlhaft,  ob  vulca- 
niscbo  Eruptionen,  wia  sie  zur  Erkiiiruiix  dm  Aiif- 
lodema  herangesogen  wurden,  fiiiailianpt  dergleichen 
hohe  Lichteflacta  bewirken  kennen,  nunal  da  der  Stern 
In  einem  Stedinm  aeinav  Bntwickelnag,  wo  eich  bereits 
eine  feste  Kruste  gabiMqt  hat,  Bit  eiser  dichten 
Atmoapbftre  von  DimpUm  angaben  aain  wird*  nralolia 
dia  Eraebeiunugea,  die  aa  der  eompaetan  (NMrIiieha 
itattfiniloi),  veiilpckt. 

Hingegen  fährt  die  Horöcksichtigiuig  aiatr  anderen 
Beiba  liakaimlai  TimtaachaB  an  ainar  aahr  plnnalblan 

fiteman« 

Die  Beofaacbtangen  der  Fisetenat  inn> 

beeondere  der  Sonne,  haben  nSmtich  ergehen,  dnss  in 
Folge  der  atattfindenden  hohen  Teropenttur  die  ele- 
mentaren Stoffe  auf  diesen  Körpern  im  Zustande  dar 
Diwaeiation  varharran,  daai  ehaanache  VarUaARngain 
iat  ElMUBta  nf  fliaan  irfcM  IwttibaB  kBnnen.  Wenn 
nun  dia  Masae  einea  Fintaraaa  alaa  fewisse  Stufr  in 
dar  AbkOUnng  cmieht  hat,  ao  wird  die  Teroinigang 
von  StafllM  ra  diauiiaulian  ▼arbiwhnig'an  ailvigau  li0n* 
nen  und  dadurch  wird  eine  Erhöhung  der  Toiiiperfttur 
und  Lichtioteuität  dea  Stemea  eraeogt,  welche  daa 

mMatan  wnnac. 


Ea  Sagt  In  der  Natur  aoidiar  ahamiaakar  Yar» 

gänpe,  t1ii59  sie  plötzlich  eintreten,  dnss  fast  momentan 
ein  Maximum  der  Wirkung  erreicht  wird  und  sodann 
ein  aUmählicher  ROckgang  ctattfiadet.  Dasselbe  be- 
obachten wir  bei  dem  Aofleochten  einea  Stemea;  das 
Haximnm  des  Glanaee  liegt  am  Anfange  der  Erach^nng, 
von  wo  ab  eine  allmablicbe  Abnahme  beginnt.  Daa 
Eintntan  vnlcaniaeher  Eruptionen  wOrde  kann  ainan 
aoleban  Terlanf  bedingen,  ganz  abgeaehatt.dwraB»  daaa 

man  ilriLti  ::a/'li  i.lio  l'rvulir  einer  SO  plMdldUB 
eruptiven  Tbätigkeit  aufsuchen  mOsite. 

ZwailaBoa  mnas  jeder  gMhanda  Kflciiar  andUeb 
ein  Stadkmi  erreichen,  wo  diese  chemischen  Rcactionen 
beginnaaj  aia  werden  vielleicht  schon,  wilirend  der 
Stern  noah  lanaktet,  die  UraadttftrtMqmira  LIehli. 
crhühungen  sein,  da  ea  clitmisohB  Verbindnni^pn  gipbt, 
die  sich  bei  ziemlich  hoher  l'euiperatur  bilden  koDUcn. 
Die  Dlapft  dieser  Verbindungen  würden  wesentlich 
anr  Heatnnng  dar  Lichtaasatrahlong  beitragen  und 
daa  «ndlicbe  TailOaehan  daa  Stemea  karbeifUvan,  bis 
dann  apitar,  wenn  die  Temperatur  ao  weit  gesanken 
iat,  daaa  dia  Veteimgatig  der  ebamiaehan  Element« 
ariUllten  kann,  die  rineo  betrlebtlieban  BmeihtheD  daa 

K')r|ii-r^  n  iMiiai  lien  mi<l  rine  be;lpu*.'n.3c  Verlircnnungs- 
Wirme  entwickeln,  ein  plützUckca  Auflodern  erfolgt. 

Die  nrfttdat  daa  S^actiwakopa  aowoU  an  dam 
Stern  in  der  Krone  wie  an  den  itu  Schwan  beohnch- 
tcteu  Erscheinungen  stimmen  mit  der  vorstehenden 
lI}-potheae  sehr  gnt  Oberein.  Die  voranagagaagana 
Unsichtbarltelt  oder  Schw&che  der  Sterne  !!]>vi<^1ii  <U- 
ibr,  daaa  dieaelben  von  einer  stark  AbAorhireuden  Gaa- 
und  DampfliUlle  umgeben  waren.  Die  nach  dem  An^ 
leuchten  aicktbann  lieUen  Linien  konnten  im  Spectrum 
BOT  eradieuien,  weil  Aber  dem  weniger  laachtenden 
Grunde  »ich  glühende  (iasmas'jfn  hefauden.  Dieselben 
faeetanden  aowohl  im  Stern  der  lüione  wie  im  nanaa 
SehnidtUuB  Slani  Tonagaweisa  ana  Waaaaratalf,  der 
nnch  in  der  HOlle  unferer  Sonne  in  ri  u  Vü  ni  Maivssf- 
vorhanden  ist  und  auf  dem  hellen  Uintergrunde  der 
Sonnenpbotoapibire  bai  dar  Spactraknwlyaa  in  dunklen 
Linien,  über  dem  dunklen  Hintergründe  der  Fleeken- 
kem«  der  Sonne  aber  gleichfalla  in  hellen  Linien 
ancboint. 

Die  liaUeu  Linien  dea  Wosserstofis  waren  sowohl 
am  Anftmgv  der  Emhainung  als  auch  dann  noch  zn 
sehen,  als  der  Stern  im  Schwan  bereits  bis  zu  9,  GrOaan 
abgenonunen  hatte.  Daraua  iat  an  achbeiaen,  daaa» 
wann  die  Wirme-  und  Lkhteotwiokehmg  von  der 
Vereinigung  von  WriSFri  ^tofT  ujiil  Sarn  rytoff  herrührte, 
der  Waiseratoff  im  Ucbcrschuss  vorhanden  war,  und 
dliaar  übatadmaa  dnnh  dIa  TarbreunmKnrtnna  aon 
QMkan  gebfwiht  muda.  Ea  kOuntn  nb«r  nnah  din 


Digitized  by  Google 


Lichtencbeianng  ron  der  Verbrennung  Ton  Metallen 
bmOhna;  in  dkMoi  FkU»  wQrd»  dar  WHMntoff 
iiottrt  tracdw  Min  und  M  UaniäMadiir  Erhitaniig 
dM  Liniaupectram  geben. 

Die  bai  Baaas  Sternen  beobaehtaUn  anfi&UigaB 
flakvattkuiti^an  in  dar  WaHi^ffait  Iittmitan  Tialleiolit 
dnnh  ein  gnccessives  Unwicliffreifcn  dfr  cViemi^rhen 
ABtko  eirklirt  werden.  Es  kann  nicht  die  ganse, 
tOk  «Iwlaifhar  Afioittt  lM«»1ite  Maaaa  daa  Stanaa 

«ich  mit  eitiein  ScWage  y.n  rlifuiistlitri  VcrbiiiJuiigcu 
vemnigen,  Buudeiu  Uie  KcBttiün  wird  au  oiner  be- 
atinmiten  Stelle  beginnen,  sich,  allerdings  rmach,  ant- 
bniten,  in  Folge  der  erzeugten  Temperator  aber 
nächtige  Bewogungen  in  der  AtmoBphtre  des  Körpen 
bervomifen,  welche  die  Stoffe  durch  Wegschleudam 
an  dar  aoAirUgan  aUgantainan  Varaiaiginig  varhindani. 
Anderaraatta  «erden  dnrdi  dia  Erintnag  loeak  Di>- 

80Ci»tioli-HZUi»tiill(le'     wif'ii-r    r:-/ili^-t     wiTiloQ,  Wodurcb 

dia  lodernde  Uluthmassc  atarko  Schwaalcungeo  in  der 
IntaBritIt  daa  anafetnadten  Liehtaa  arkannan  laaaan 

wird.  — 

Ea  erübrigt  noch  einige  ältere  Beobachtungen 
■arnr  Stcraa  mit  daa  EradiaimitBan  daa  uk  baatan 

untersuchten  Schmidt'Bchcn  Stemen  xu  vergleichen, 
und  nachzusehen,  ob  sie  sich  der  aufgesU-lUeu  Ilypo- 
thaaa  BI^id. 

Ib  anter  Baiha  sa  erwibnen  iat  biar  der  Stan, 
wddwr  am  tl. November  1673  tob  Tycbo  da  Brnha 

in  der  Cii^siopcja  l>e<]bachtet  wurde.  Der  Glanz  diese« 
Steroea  war  ao  groai,  daaa  er  bai  rainar  Luft  aalbat 
Uitta^  arit  blaaaani  An^a  iptadutt  wardiü  Ipmnto« 
Vor  dem  5.  Kov.  war  diaaar  8tam  nicht  sichtbar 
geweses;  sein  Anflauchten  war  daher  kein  alknibliobea, 
Bondam  afai  |il<M»Hfibaa>  nad  awar  wwt  dar  Stam  no* 
fort  nach  MjBaoi  Eradwinen  in  seiner  gi'i'>HRtcn  Heilig- 
Iceit  sichtbar.  Hit  Zngrundclcgung  der  fortlaufenden 
S<'hützuiigcn  der  Lichtintonsit&t ,  welche  Tycho  da 
Urabe  während  der  Sichtbarkeit  dea  Sterne«  Torge- 
Dommen,  erhält  man  eine  Uchtcurve,  wekho  anfangs 
ein  «teile«  Abfüllen  der  Iicbtint«nsität  erkennen  lässt, 
wftbrend  apAter  die  Liobtabnabme  aUnibiicher  arfolgte, 
aina  Wabniabnrang,  vddw  Bit  dan  bei  dan  neaaran 
ISrBcbeinungen  gcniacfalaft  voHkommen  übereinntimmt. 

Sehr  intereaiant  aind  auh  Tycho  de  Brahe'a 
Angaban  ttbar  daa  alfaalUiduD  Harbanwaehad  daa 

StcrnPB.  Anfangs  war  er  glänzend  weisss,  dann  n.ihm 
er  eine  etwa«  gelbliche  und  später  eine  rothliche 
Färfaoag  an;  «pttar  war  die  iMhBeha  Färbung  ver- 
«chwnnden  und  da«  licht  des  Stemen  glich  dem  des 
Saturn.  Die  Ueihvafulgc  der  Färbungen,  welche  in 
<las  erste  Drittel  der  Sichtbarkeit  fallen,  entspricht 
der  bekanaUa  AbkftUuiigacala:  Weiaa,  G«ib,  Soth> 


gelb;  und  iat  auch  am  Schmidt'sohen  Stent  ia  lfea> 
Uahar  Waiaa  «pectrotkopiach  verfolgt  worden. 

Weiter  vardiaat  daa  ataita  Seintilliren,  desaen 
T  y  c  1  j  o  d  0  Brahe  erwähnt,  hervorgehoben  2U  wer- 
den, daa  bäa  aum  letzten  Momeata  der  Sichtbarkeit 
aadaaerte. 

Dm  /Wi-iti-'  R.jispi.;.'].  Jit  zurrflt  10,  0,.t(jl.icr 
1604  im  Ophiuchus  beobachtet«  neue  Stern,  glich  nach 
Kappler'a  Baaehraibaiiy  ia  all  aalatB  ISgaoadiaftaa 
dem  TjchoniBclicn.  BoEdndcrs  hervorgehoben  wird  die 
Btarke  Scintillation  den  Sterne«,  welche  die  Beobachter 
in  Erstaunen  setzte. 

VoB  dem  am  27.  April  1648  von  Herrn  Uind 
entdeckten  Sterne  wird  berichtet,  das«  er  äne  rüth- 
lich gelbe  F&rbnng  hatte,  die  zuweilen  plötzlich  viel 
atirkar  sa  werden  und  dann  ebenso  aehaeU  an  Ter» 
•dnrindan  adiien.  Alao  aoch  Uar  baba  wir  dk 
( Iwruktcri-stischaB  (MllatloiMa  Ia  dar  AnaalnUaaf 
des  Lichta«. 

Daaa  eadBeh  der  aeoe  Stera  ia  dar  Kroae  rom 

Mni  186G  suwrh'  iihv^iknliscli  wie  ppectrosljopiscb  die 
«ohönste  Lebereinstimmung  mit  dem  neuen  Stern  im 
Sehwan  gaaaigt,  iat  ane  dem  Yoratehendea  ersieht lioii. 

Ee  achdnt  somit  aus  dar  bamerkenswerthea 
AefanUclikait  im  Verlaufe  aller  Encheinnngen  die  Ao- 
aahaM  garaihtfertigt,  das«  wir  e«  bei  dem  Anflencbtea 
aimr  Btaraa  ideht  adt  niUligan  Enigaiiaaa  la  tbaa 
ImbeB,  aoadam,  daaa  ea  einen  baatimmtaa  Abschnitt 
in  der  Entwickelung  der  Weltkflrper  ■  lianiktiT.-Lie. 
welehe  Wahmehmong  ilinr  genaueren  Unterauchang 
aiaa  aocli  acMlite  PaJauiwng  aa  trarieihaB  garfgaat 

ist.  Ea  »ei  daher  gestattet,  zum  Schln.ss  norbmala 
die  Ujrpothese  des  Herrn  Lobae  in  kurzer  Zusanuueu- 
ftanmg  ia  den  Vortaa  dee  Antat*  aa  «hdarhelaa.*) 

,.1.  D(vs  .\nnencbten  nenr-r  Sterne  lilsat  aioh 
„unter  Zugrundelegung  der  biitbengeu  B«ubachtangen 
„mit  nicht  geringer  Wahrscheinlichkeit  als  die  Wirkung 
„der  den  elmeataran.Stofli»  iaaewahaeadaa  EUmantar- 
„kraft  betmditoB. 

Die  Vorbodin»ungeu  und  der  Vorgang  dea 
„Auf lanehtaaa  wOzdeo  dabei  blgendennaaaaaa  gedacht 
,,inrden  ItSaaea: 

„Durih  iH'  ■  rortüchreitcndo  Abkühlung  der  aus 
„glabendeu  Dämpfen  und  Gaeen  heetchenden  Maaae 
„einee  aelbaÜaacUaadaa  WaltltOrpera  (Fizstanu)  wird 
, .schliesflich  eine  atmoephärischc  Htllle  erxengl,  die  das 
„Licht  in  ao  atarkem  Grade  absorbirt,  das»  der  Stern 
„fm  dar  Erda  «aa  aicbt  mehr  oder  doch  nur  achwacb 
„gesehen  werden  kann.  Wenn  dann  durch  waitara 
„Wänncauastrahlung  der  Grad  der  Abkfihlnag  erraieht 

>i  Monaubcricht  der  Baritacr  Akadamte,  Decanbcr 

i8sr7.  s.  aa». 

4» 


Digitized  by  Google 


•  1 


88 


'Hit BOcIng iHijliiigßa  dmalieheB  Ver- 

,,biiidnngeii  erforderlich  i«t.  die  einen  wesentlieben  TheU 
„d«B  Ganzen  bilden,  so  wird  bei  Vereinigang  der  be- 
„treffenden  Eleiiwnt«ntoffe  eine  bedeuteDde  W&rmc- 
„and  Lichtentwiekshing  ■tattfiodcx^  wtkhe  den  St«ro 
„plOtslicb  »nf  gmmn  laithtiiiingii  Üb  Ihr  längere  odar 
Ziit 


Velier  die  Entglasungsprodoete  in  den 

glasigen  Öesteinen. 

Von  Prof.  Dr.  Frz.  E.  Uoinilz  in  Hnstnck 
Die  glitaigeu  oder  hyaliiipn  GfctRinp,  die  natür- 
GltaaT)  aeigMl  aowobl  in  chemischer,  als  nnch 
BMMntUch  in  phymkaliicher  Beziehung  mit  den  kfinat- 
Kah  dargMtellten  GlasfliXascn,  wie  dem  gewöhnlichen 
Fenster-  und  Flaschcnglas,  den  Ailieftiieehlacken  etc., 
nhlrekbe  und  snffaUende AmlogiMo.  Einöd  Uenl» 
•iHrarcfdM,  umn  oder  brafadiere  TerUndongen,  die 
{■  mgpm  Zusammenhangr  Etihtii  mit  kiyEtalliinscInii 
Oaitainen  von  gleicher  citemiscber  Zosaminenäetzung 


und  licli        leta^BPeD  mu 

dapf  bfi  ihnen  die  AusFcheidunf;  ilcr  sagrn.  Orsteins- 
gvoiengtheile  nicht  oder  nur  unvollkommen  atattge- 


in  der  glasigen  MasEO,  dem  Hitgan  oder  der  Basis 
entbaUcu  «Ind.  Solche  natflrliebe  Gliaer  und  Halb- 
glttser  Bind:  der  OljKidian  mit  dein  pon-iircifben  Uim»- 
•teis,  der  PerUt  und  der  Pechatein;  feiner  du  homidie, 
kleflehtarcMme  01m  der  tiMaltiaelien  Gerteine,  der 
Tacbylyt  und  MugniabaMill,  sowie  manche  der  lockeren 
VTÜcaniachen  Auawfirflinge,  der  vulcsniacben  Aachen 
and  Sende.    Dnreh  seUreiehere  AimelieidangeB  tob 

Kryetnllfti  mliT  v<in  <li'ii  Fnpiti.  F.iifcr!aiiiiiii,'«jirn{lii(  1<>ii 
werden  zwiachen  den  hyalinen  und  den  kryatalliiuEchen 
Oertdaen  BninigfiMlw  Uebcrgtoge  geliOdet,  midie 

n)nn  nU  die  balbkry?tii!liniM'bfn  Gesteine  bi-^ricbnct. 
Die  Zahl  liolcher  halbkryütaUiniücben  Gt^-iteine,  in  denen 
neben  dcnlbTitallausacheidangeh  noch  niehroder  weniger 
GlaaniMM  —  nia  oder  entglaat  —  vorhanden  iat,  hat 
■ieli  duTch  &t  Brikroalupiaebe  Untersuchung  ala  aehr 
bedeutend  beransgeetdit.  Er  g<>liüren  liiensu  viele 
Porpl^re,  Melapbyre,  INnbiM^  Baaalte,  Andcaite,  Pfanno- 
litbe  und  TVai^yta,  hm  denen  nun  oft  du  Yorlwnden« 
sein  der  Glasba^-i«  nn  iletii  plasigen  odrr  jieclmititfi  u 
Glänze  der  Grundmasso  erkennt ;  femer  zahlreiche  der 
«der  Iwibglasigcin  Uedifienliaaea  von  EniptiT- 


an  dan  Siillirindern  ibrer  Giin(.'i'.  I'hm  mehr 
oder  weniger  reidUicbu  Vorbaudenscin  einer  Glaiibasis 
iafc  mm  Tliea  von  groiMni  fSaftuee  auf  die  Entateb- 
nig  der  aoflen.  FhKtaatioBitaEtiir,  indem  «in  |^u- 


haltige«  Gestein  vor  seiner  EntAfTDD^  ciiio 
Plaatiät&t  oder  Leichtfläaiiglieit  beeewen  haben 
alt  ein  rein  kiTatalliniachee.  So  iit  denn  dieae  eigen- 
tbümliche  Taxtor  bei  den  aatfirliehen  Oliaem  und 
Halhgllaeni  •»  dentliiihatwi  aiugeprigt,  «o  StreifM 
lud  flUiBaran  Ttn  ravebieden  ge&rbten  oder  dnr^ 
Entjl^nsungBproductc  und  Krystal'.«  au<!gezpirliiu-tetii 
OIh«  in  den  mannigfaltigaten  Strömungen  und  Wind- 
iiiig«B  doroh  aiBander  TwMewan,  in  ibntidwr  Weiae. 
Hib  wir  es  bei  unseren  künstlichen  Glasfltissen  vielfach 
beabaabten.  Ueberreete  einer  solchen  Glaabaaia  finden 
■  «fall  oft  aoA  famarbnib  der  Iryataill»  «kCHaaebweMO«» 

aufbewahrt,  wenn  vielleirbt  ilie  Oe:4tein!>grandinMBfr 
selbnt  keine  Spur  von  Clus  melir  zeigt.  Diese  Ola^ 
eiUBchtütao  sind  insofern  Documente  von  grosser  M'icll- 
tigkeit,  ala  sie  nnsvetieUMft  darthnn,  dua  die  aia  be- 
herbergenden KrjeUlle  «la  aber  Olumaaea  hertna  «nt> 
standen  »ein  müssen,  von  welcher  das  wachsende  KrystAlW 
individaura  einsebe  Partieen  in  r^gelloear  Menge  odar 
In  geeetirataiger  Vertbailnttg  einaebloaa;  «ie  bmraaen, 
iLuF'i  ilirs  i-ii  in  -jiranglich  führende  Gestein  iinti  tMit- 
wirkung  von  hoher  Temperatar  entstanden  ist,  daas 
«a  dn  &fuptivgeBleiu  iat* 

Die  enge  Verkntipfnnc  r!<>r  krygtftllinisclx-n  Mio-fcn- 
gesteiue  mit  den  natürlichen  Gläsern,  die  Analogieen 
nriaehan  letzteren  nnd  den  kftnatlieben  Scbaebflflaam 
deuten  darauf  hin,  dose  die  krrstallinigcben  OeBt«ino 
aus  einem  Schmelzflüsse,  einem  glntiifliiasl^en  Magma, 
entstanden  sind,  welches  gewisse  Achnlicbkeit  mit  on- 
aeren  ObuABiaan  beaitst,  AJlerdinge  bemeht  eben 
nnr  ebw  Aehnlidikeit,  kenie  IdentfUt  der  TerblKaiaae, 
yfif  wir  nns  leidi»  iiber/eiipun,  wenn  wir  das  Erstarr- 
ungsprodnct  einea  kttnatlich  geschoioiaenen  ]dataen> 
geateiuea  nrit  aeincu  neprilBgKdian  Vorkoaman 
^•Ii  til'.t  ii.  Wir  fiiiilr-n  dabei,  daas  BBMrem  EzperiaMBi« 
einige  der  in  der  Natur  vorbanden  an  Bedingungen  äb» 
gehen,  denn  wir  kflnnea  den  Scbmalifliiiae  niefai  den 
hoben  Driifk  und  da*  Itniirrii.'nir(-cin  mit  verdichteten 
Gasen  ertbeilen ;  die  meist  zu  rasch  eintretende  Ab- 
ktthhing  verhindert  Krystallau«a«h«idnDgeu  und  erlaubt 
mr  di«  BikbiDg  vnvoUkommeoer  Entglaaungaproduct«. 
Vir  nflaaen  naa  daa  Erdmagma  vontoUen  nicht  «la 
ein  einiaofaee  Glsa,  sondern  «la  am  Oaariaeh  von  K17- 
atallen  mit  ainam  liqnidnm,  in  gewiaaau  Ragionen  >) 
waddaden  dnrefatitnkt  van  Gaaen  nnd  gesättigten 


Die  ikiweglichkeit  und  Individaaliairung  dieses 
blagk  «b  Ten  dceaan  Diirdiütakang , 

peratiiv.  >li<niiH()iir  ZiiMmmcnsctznng  und  dem  auf 
ihm  lastenden  Drucke.    Wenn  es  daher  durch  eine 


vad 


')  VcrgL  Beyer,  Beilrur  aar  Pbyaflt 
dar  £niplfa^G««Maai  Win  1S77. 


der  JimptioDai 


Digitized  by  Google 


89 


HgCBi  gegfnüKf-r  dem  froherer  Perindpn  der  Erdent- 
wiekdaag  gcnngMH  Atmo^^phän-ndruck  austritt,  ko  er- 
•tMTt  ea  mehr  oder  weniger  porög,  als  „Lava" ;  ver- 
fMjgt  M  «idi  aber  in  dar  Tüafe,  m>  werden  die 
Uqiddft  ia  ihm  nrflelcgaliaHm  md  «•  arnUrrt  ,pla- 
toiwwh*  als  kiTBtaUiniaches  Gestein.  Die  Untereuchtuig 
dar  kdnrand«aiiiidH»Aaawflrfliiige,  LapUUn.dargI.,i) 
liefert  tmgOmt  ftr  dt»  Sidit^Mt  diaMr  Vorttelltin« 
ober  das  Erdmagma.  Da  die  aungfwnrfenpn  kleinen 
Lanpwüeen  einer  a«hr  rMchen  Erkaltiuig  tmtarliagen, 
ao  Mflaaan  als  aiek  tob  dasi  ahamiaoli  mit  iluiau  idan* 
tischen,  ruhiger  gpflo.snr-npti  T^iven  de**elben  Ertiptioo^ 
herdess  iu  ihrer  Ut^chationbeit  unterscheiden.  Sie  rind 
donsufolge  ungleich  reicher  an  Glaamasae  alii  die  I.Aven 
uad  AUocB  alla  Eatwickeiangsatufen  einer  Krystall- 
anaaahaidntg,  v«b  daran  «raten  AnilUigen  bis  zu  den 
tot%  gobUdeten  Kryatallen  mit  Mhlreiohen  Gl»s«'in- 
■gUaam;  andlich  liad  die  LapiUi  ikbarraiioh  an  LaA- 
biaaan. 

lieim  Erknltcn  nnaanr  kflnaUlakaa  Glaxflüg.^e 
UMuhan  irir  die  Beobachtmig,  daaa  W  nicher  nnd 
gtaidmlaiiger  AbkSliilDiig  im  AH^emaiiieii  ain  aebr 

haaogenrfi  Gins  urxtjirrt,  lici  liiriu'sfliiiorcr  Erttarmilg 
jadoeb  mehr  oder  weniger  zahlreiche  krystaUiniadba 
AuafcbddmgaB  rioh  bildaD,  «ina  „KitgiaMmg«  MO- 
findet.  S<il''lie  Etitf/Iasungsproducte  sind  schon  längst 
au  den  l'rociucten  der  Glashütten  and  Hohöfvn  be- 
kannt, und  oft  Kind  n  ihrar  BOdnng  noch  andere 
ph^ikaJische  Bedingungen,  wie  b.  B.  adir  starke« 
vorberigea  Erbitien,  nothwendig.  Aach  die  chemieche 
rnaammmifldt  luiifl  scheint  von  Weiiitigkett  bei  der  Ent> 
atalMBg  voo  £ntgiaamigaQ  m  aaist  ao  aratarran  aalir 
onreiBe  Oltoer  in  dan  Otaalilltten  oft  an  dem  aogan. 

Keaamnr'schon  PorEcIla;:.  wülifm:  iln^  rriii"  In- 
FtintgUs  als  nicht  entglasiuigstibig  gilt.  Wegen  ihrer 
snflUUandaB-  Eiaehainnng  aowolil,  ab  andi  wagan  der 
sich  an  ihre  Bildung  knüpfcndtn  intcrcusanten  Betracht- 
ung Ober  die  Genese  der  Krystalle  aind  dies«  Eiit- 
^aawggaprodacte  Gafautnd  sabbrndier  Untecandw 
ugen  gawuideBiD 

>)  A,  Pcneli,  StadiaD  aber  IcxJcera  Twlnniarb«  Aua- 
watdmge.  ZaHacbr.  d.  d.  geol.  Ges.  im,  8.  97— laO. 

*)  VergL  II.  A.:  Hansmanu,  Bemerk,  üb.  die  Um- 
•ndeiunMn  de*  Glases.   Uiitiitin^ii  1>^M. 

11.  Vo(?eIsanK,  riiil">i'  iiln<' ili  r  (ii  nloKie.  Bonn  1867. 
Snr  lei*  <•ri.^lallitra.  Ardi.  nir.iiru.  \  ,  \M.  Ib70,  72,  und: 
Vogelsaug-Zirkel,  l'ie  KttstaUU^n.   liuim  1675. 

F.  Zirkel,  Mikr.  Uotersiicb.  ab.  d.  glaaigcn  u.  balb- 
giasigea  Gaalehie.  Z.  d.  d.  geel.  Oes.  1867,  S.  7S7.  Unier- 
sucli.  oll.  d  Basalt^e^teiuc.  liomi  l'i'O  Mikrusk  BustbiitTcnh. 
d.  >lin  ti  Gest.  ms. 

11.  Uuscnbuscli,  Mil<r.  I'livüioprraiibi''  (Irr  .Miiifiulii'ii 
und  iIiT  nias.si>;('n  Gr.sti  ine.    Stuttgart  »  1-<T7 

Ferucr  l'ulcrsurbuugen  von  Allpurt,  ilcbruns, 
Benney,  IL  Litj,  Loaaan,  Waiaa  i.  A.  ai. 


Ten  der  iwwigliiHtyiiaB  T\ormgaataltnag  ud 

AggTpgirting,  find  die  Entfrlft<int!pspro<1iictp  a!«  die 
ersten  Anfütige  der  Indlvidtiahüiruiig  in  der  QiasmasRe 
anzusehen  nnd  bilden  gewissermaaasen  ein  ZwiaoheO' 
atadiom  swiachan  dam  apiotpben  und  dam  krjratal- 
liniaahen  Znataade  dar  itdrpar,  die  EmbtTonao  dar 
IbTBtaO«,  wie  aie  Togalanng  be»airiiiiat. 

Die  Entglaaungsproducte  lassen  »ich  in  allem  Qe> 
atainen  wahrnahmen ,  welche  «inen  glangea  Beatand* 
ttwQ  baeitnen.  8a  findan  licb  hi  den  wabren  Gllesm* 
wie  in  den  Halbglilsern  und  der  nur  iiocli  als  Zwischeii- 
Uammungamaase  swischeu  den  l£r)-st«lleu  eines  halb- 
krTatalÜBiBgfaaa  OeaMnaa  Torbrndanan  fflaebaaia,  aaarie 
auch  in  den  Gla.nein.schiii.-'ifn  iiincHirilh  der  Krystalle. 
Ihre  verschiedenen  Ausbildungsweiscu  lassen  sich  an- 
gafthr  im  FolgendaB  wiedergaben: 

Eine  Art  der  Entglaming  liefert  dati  siogenannte 
globnlitiaclie  Kdmaiglaa,  walebea  eine  weite  Verbiraitnng 
namentBeb  in  dar  Olaabasis  rieler  balMoTstalBniaeben 

Ge.iteine  bfsitzt.  E«  sind  hierbei  in  dem  Gla^e  kleine 
rundliche  Kömer  aiugcachieden,  etwaa  dunkler  gafibrBt 
ala  das  ureprttngliebe  Glaa,  tön  winngen  IMmemionen. 
Meist  erscheinen  s-ic  »l"  fcirii-  rihiliti'hf»  ml'T  iil»  fein- 
■ter  Staub,  der  sich  auch  bei  stärkster  Vergrüssenutg 
nicht  welter  anfUeen  Uact  «ad  der  ataUenwaiae  ao 

msammenpcdränut  ist.  dn«s  «nlcbe  Stellen  fii^-t  trntir 
dunkel  erscheinen  und  nur  in  den  allerdünusten  btelleu 
des  Priparatcs  die  Körnchen  noch  dentlieb  erkannt 
werden  kAnnen.  Diese  Körnchen  verhalten  sich  optlseh. 
genan  so,  wie  daa  Oka,  welches  ja  als  isotroper  Körper 
ohne  Einwirkung  auf  polarisirte«  Ijcht  bleibt.  Sie 
lind  demnach  etwa  ala  eiaaueioberaa  Glaa  anraaehan 
nad  den  „OloboBtcn«*  Tegel  flang  a  bMaiiagblait ■ 

Solche  Gj:l  ii'.tf ;i   r;liiflt   Vu;,'ilsnng   Buch  all  die 

ersten  Anfangsatadien  krystallisirender  Korper,  nament- 
lldi  dea  SebwcMa,  dan  er  ana  ainar  dm«b  Oanada- 

lialFJini  verdickten  SchwefelkohlenstofTlösunr;  lan^iaia 
aiukrystallieiren  liesi.  Hier  bildeten  sich  zunäcliat, 
da  die  Kryatallantwiokalung  kOnstlich  gehemmt  wurde, 
rtuidliche,  isotrope  Körperchen,  die  Globaliten,  die^ 
lieb  kettenförmig  aneinanderlagern  können  zu  den 
sogen.  „Margariten"  und  endlich  naeb  Tanebiedanaa 
lagefaniaagan  Bidbtangen  rereinigen  und  miteinander 
Taradiwimman  an  nradKoben,  cylindriadien  OaUUen, ' 
den  „T/jngtiliten".  weli-hu  Tli.  ■mIiiiii  eine  Doppel- 
brachung  seigen.  ländlich  können  sich  die  Globuiiten 
amdi  dicaet  an  wabren  Kiyatallen  giufjiiian« 

Diese  priniitiveti  Geliikle  der  OlobolitaiB  Vta.  Ihart 
Vogelsang  aammtUch  unter  diu  Beaeicbniing  dar 
„Krystalliten"  anaammen,  d.  h.  „alle  diejenigen  leb» 
kaan  OeUlda,  denn  «ine  n«aJnlaaige  OBadanug  «dar- 


Digitized  by  Google 


Gruppirung  eigenthümlicli  hl,  ohne  dass  sie  im  Ganzen 
«dar  in  ihraa  HntrtlWfi  IlMÜeo  die  ■MgwariBpn  Eigen. 
■obKftai  kryateUbbtar  KSrpir,  iniMMmdcm  «ine  regel- 
potyedriache  Umgrenznng  zeigen."  Sie  atollen 
tia  ZwiiehfiniUdinm  dar  Bwiaobao  d«ra 
mmfhn  nad  kiTtUlUnlMhao  Znttonde  dtr  KBipar, 
welclie«  namentlich  da  auftritt,  v-^  .  iu  r  mdMB  Eni- 
widrelung  d«r  kiTatallinen  AuascUeiduugea  da  ¥ßder> 
■hnd  n  den  UagmA  «rtgigumtrat.  KryalaOttm  finden 
lieh  salilrrirh  U:  vielen  nütOrlichm  und  kflnatlichen 
SsfalMkeD  uud  Gtanurn,  und  wurden  auafttlirlich  b»- 
■duiebcB  «od  «IwaUUiefc  ia  den  UntMaadHugan 
Vogelsang. 

Ein  weiteres  EuiwiekelnngBatadium  lioaieluica  die 
i,]El]WUltoide",  welche  itcliou  auf  polarisirtes  Licht  cin- 
vriikea«  and  endlich  einen  Uebargnng  Ihiden  lu  des 
Booh  entwiekelteren  Fonncn  der  „IGkroGtlien",  trelclie 
berrita  unentwicki-lto,  rudinientjire  Krystalle  dai'&tellcn. 
M»  Itikrolithen  bcMichneU  Vogelaang  aäulen*  oder 
nnddAnni«  Gebilde  mn  wadnedanan  Df- 
iiatiiuoncn  und  In  nie-lir  ndcr  wfMiigir  voüknn-.tiif iipt 
Attsbildttng.  £t  sind  gerade  oder  gebogene  und  go- 
Iniekt«,  m  dem  Eodan  digeitatete«  nbganndele,  tn- 
gespitzte  oder  !iuif^''zftrktf  Säuli'u  oilcr  l^ädelfheii  eino* 
beliebigen  Miiuijila  von  sehr  geringen  Dimensionen. 
Oft  kUst  »icli  lilc  Miui'ialsiiecie.i  noch  liestimmen,  und 
man  gebraucht  abdann  den  Kamen  Hiicrolith  als  eine 
Beceiohnung  einer  gewiaaen  Stufe  der  Kryatallaubild- 
nagi  und  apricht  z.  D.  von  AugitoiikrolitWn  et«.  Die 
dtnddaii,  impeUadden,  oft  irie  aerbackta  Haar«  aua- 
adnadaB  üflnditliaa  nennt  nuin  aadi  „Tridiite**.  Oft 

in  i-inc  Ittihc  IiintiTcinander 

gdagMaar  GIMer  aufgelöst  und  bilden  so  gerade  oder 
gelNgene,  oft  perlidiBnnHÜge  KgnwgraihtB. 

Die  Mikrolillicn  linden  sich  oft  in  (hn  mannig- 
ialtigsten  Aggregationen,  in  stenuihidichen  Gruppen, 
mit  Innen  oder  langen,  geraden  oder  gabqgaaaa, 
wenigen  oder  zahlreichen  Strahlen,  nrn  ein  Kömchen., 
einen  Mikrolith  oder  einen  frtmdcii  Xrjstftll  onge- 
■cliiishcii :  oder  ei<  Rind  fedurfahnon- ,  bOschcl-.  fani» 
wedal..,  baumkhnlidie  Formen  in  den  cierlirhsten  Com- 
binatiooen,  oder  cndVeli  parallele  BOndelsyitcmc,  wie 
die  in  nn.'ifreni  künstliehea  Ponellaa  iioblüwr  aiad, 
und  wirre,  verfibcte  Aggtagate.  — 

Sieaa  BaddAdarigen  Oelnldo  der  llilcrolltben  Ulden 
eiaa  IWaite  Art  der  Enfgl.iMing  rml m  lirlüT  küi.st- 
lidiar  CHlaer.  Hit  ihnen  zusammen  kommen  noch  die 
voUkommemtefl  AaaaeiiddangeB,  die  «ahren  Krjrstalle, 
vor  und  in  ilirrr  Comliinatinn  untereinander  und  mit 
nocil  typiactiim  (ila.sv  fkounen  die  uiannigfaltigiiteü 
Fonnea  aoftreten. 

Dia  vancbiedeaea  Entglaann  gagebilde  gnippirea 


«ich  nun  zu  sehr  ntannißfuitiii^vu  \'oreinigaQg«n,  Yon 
denen  die  qibiriaalHO,  dorob  radiale  Andelwmg  aad 
kugelige  Vardielitaitg  eataUadeBaa  Coaaratiaaaa  ein« 
eelir  araite  Verbreitung  besitzon.  Diese  wurden  von 
Vogolaaag  undneueidiagaRoaenbascb^jlcilgeBder^ 
maaainn  daarifldit: 

1)  Cuniulite,  (1.  h.  nmdticho,  isotrope  HiaAa  VOn 

Globuliteo,  ohne  Badialatroctor. 
9)  OMNMphirite,  ia  daaaa  dia  Gialiallte  aidi 

rarliaKtr.ihlitr  anordnen. 
8)  Belonospluiritc ;  radialstrablige  krystalline  Ag- 
gfagate,  a.  Tb.  nm  em  fremdes  Centrum  grup- 
piit,  oft  mit  oottcentriscben,  durch  die  Waoha* 
tluunaperioden  bedingten  Abgrenzungen.  Dia- 
selben  werden  von  Rosenbuacb  in  nrd 
UalaraliUuilaBgaa  gel»adit,  ia  die  aehtaa 
Spblrolitiie,  derea  radiale  BtraJalea  aua  einer 
liomogenen  Stilist  anz  i'Kr}'8tallnadeln  oder  durch 
Druck  doppelt  brechende  Glaastiablen)  iMstelien, 
oad  ffie  PaeadoephirolHhe,  deren  Sfanddaa 
beterofri'O ,  rtii><  mclireren  Mineralien  oder  au» 
Mineralien  und  Glasstrablen  scuaanmengeaetat 
dad.  Eia  edrter  SpbtroUtb  mnaa  awitehea 
gekreuzten  Nicole  ein  dunkles  Kreuz  von  vi.-r 
kich  rechtwinkelig  kreuzenden,  dm  llaupt- 
aebwittgungsebcaen  der  NicoU  parallelen  oder 
mit  ihnen  beetimmte  Winkel  bildenden  Armen 
leigen;  die  Pseudospbärolithen  haben  dagegen, 
I  Ouar  hatarogenen  ZosammeiuetzuDg,  ein 
oft  mabrarmigaa  Kreua.  Soldie 
Taaadaapbirolithe  finden  deb  in  maaelieB  Por« 
phyren  und  {jnuK.].hyr(  n.  in  denen  die  Strahlen 
ana  Feldapatb  und  Quant  gebildet  werden.  Die 
aigwUiiindlchaB  kag^ao  Cooerotioaaa  dar  Ta- 
riollthOBiBd  rl-onfaUs  a  :'!  l.ctrrnQ'rnrn  Mineralien 
soaaaMaMlgeaetxtc  rseuduepharolithe,  deren  ein- 
adne  EotwidcdnaguladSan  aaaa  an  gadgaalaa 
Präparaten  gut  l)pol)arliton  kann. 

4)  Felsoephäritc ,  bald  ttralilig,  bald  cxjncentriiieli 
schalig  oder  ohne  deutlich  niarkirte  .Stnactur, 
aiad  nicht  einheitliche  Gebilde,  aondern  meist 
Gemenge  von  kryptokrj-stalliaiaeker  Orundnuaae 
mit  melir  oder  weniger  glaaiger  Basis. 

5)  GtaaoapfaArite  aiad  Inmaiiga  Aggregate  icry- 
atalfiniadier  KAmor,  mit  dettüidier  Aggregat" 
polsrisütiiin. 

Diaee  sphöriiicbea  Gebilde  liegen  nun  ringsum 
iadfart  in  dem  Ghae  oder  der  aebon  entglaaten  Gnmd- 

ma.sj4e ,  r.der  .<ie  !<ind  vereinigt  Bad  WtauhBIftlafB  BU 

verschiedenartigen  Gruppen. 

>J  Uikroskopiscbc  l'hrsiographte  der  massigen  ticsieiu«. 
1877.  «L  '  »-r 


Digitized  by  Google 


31 


Zn  ihnen  ut  kucb  ein  Tkeil  der  grtMsren  kng- 
ligen  Concretionen  zu  rechnen,  die  sich  in  manchmi 
PorphjTeo  and  Pcchrtwaen  finden.  Dagegen  sind  v<m 
ilnien  woU  so  «ntmelieidco  diejenigen  Iiugeligen  Her* 
vorragungen  an  gl.Tsigcn  Gu8ti.ir,rn,  ««ilthii  iiinh  die 
(og.  perlitischo  ätructar  hervorgerufen  werden;  diese 
lind  ledigHdi  rmdKelie  Sprtnge,  die  bat  der  AUtthl* 

ntig  tli  s  Gr'  ti  iiii-s  i'titstanileii. ')  Wenn  diese  SpliiCro- 
litbe  einer  spateren  Zersetzung  anheirofallen,  so  ent- 
■telMn  nrodlicbe  HobbtaM,  ia  denen  laweilen  noek 
XJeberreate  der  fetteren  Pirtieen,  namenttich  der  con- 
ccntrisclicn  AnwaehsateHen ,  als  concentrische  IIoM- 
Inigeln  oder  nhrgla.sühnliche  Gebilde  liegen,  auf  denen 
•ich  eil  eeeundire  Ciebilda,  x.  B.  von  Quen,  epAter 
w{«d«r  aogeeetst  beben.  Ee  eind  £ee  die  sog.  „UAo- 
pliy^t-n"  ixler  Steinblasen,  die  in  vielen  BhjoUäNB 
und  Porpliyren  zu  beobachten  sind. 

Die  Omppining  der  ab  Feaem  ausgeschiedenen 
Devitrificationsproducte  der  glasigen  Gesteine  (zuniichi-t 
in  den  nordeoMrikuiisehen  Rlqrolithen)  seigt  nach 
Zirkel*)  felgiBde  vier  Hodalitaten: 

1)  Ccntral-radial,  al-i  Siiliürnlifbcn. 

2)  Longitodinal-axiAl,  gAxioliUien" ;  bestehen  aaa 
FuMB,  «eldie  liege  einer  geraden  oder  g»> 
bogcncn  Linie  vernnigt  sind,  wie  die  ITsUfiMniH 
in  einem  Stalelctit. 

8)  PereUel,  m  httsdieifBnmgen  oder  gerbeoigmigen 
Aggregaten. 

4)  Ordnungtlo«  doreheinandar  gewirrt  and  tetffirt. 
Diese    vcrscliiedenen    Gruppen    IcfinnSB  wisilMf 
aeon^aeb  mit  einender  and  mit  Olssmnsw 
banden  eiia. 

So  nflgaB  Uer  als  Beispiel    die  verBciiicdcnen 

StnutnrIypsB  MgefUirt  «erden,  weldw  Zirkel  in 
den  rbjroIHliiBAaB  fliiimlinnssiii  dar  nacdsiMi&ni- 
sch.  n  Gestehe  iMg«  den  40.  BMitegrade*  natanddo* 

den  liat: 

n)  Dnrebans  ttAroVryatelBninch  (■.  vnten). 

bj  Mikruft'lsitisih  :'s.  unten), 
e)  Aggregation  von  gemengten,  farblosen,  polaii- 
sirendan  Butikebi  und  HttUoeen  daatheildiea, 

d)  Inniges  Geflecht  vr  n  fiihlo-ipn  Glaüb&ndeiB  md 
Streifen  eines  ctwita  trüberen  Mikrofelsits. 

o)  Vorherraebend  li«^ter  HünoCsIait  mit  einigen 
poleriaiienden  Partikeln,  worin  einzelne  dunk- 
lere, eebwanaflimiig«  Axiolitbe  oder  knne,  kngi- 
tndtnal«,  ashlAwerige  Körper  liegen.  Dia  kifif- 
tigeran  ud  Itagann  Axiolithe  eenden  aneb  wobl 
eaSÜicb  kiuee,  domfiirndge  fiaB^ficntlonsB  ans. 

>)  Zirkel,  Z.  d.  d.  geol,  Ges.  1867.  &  m 
^  McNicofiea]  pelrographjr.  WssUngton  W9. 


f)  llikrofelsit,  durcluetst  von  einem  förmlichen 
Netzwerke  axial&aeriger  8Mnge. 

g)  Netxwerk  fem  aadaUkserigsB  oder  «na  knnan 
Eeüeben  snaenmengnaetaten  Strlngen,  mit  oon- 

oentriHch  radialfascrigen  SphHrnlithen  in  ileii 
Maaoben;  sehr  charakteristisch  durcli  denOegen- 
aati  der  Teiaebiedenen  Aggragatkm  der  Faaem, 

Jo  nach  dem  Vcrlaufo  des  mehr  oder  weniger 
voUkomoienen  Netzwerke«  sind  die  Spliirolithe 
nmdlicb,  platt  oder  eeUg  eentulit. 

b)  Netzwerk  von  axiaUaserigen  Strftngen  mit  mehr 
oder  weniger  deutlich  krystallinisch-kürnigen 
Aggregaten  in  den  Meseben. 
i)  V^ga  Aggregation  Ton  faserigen  SphiniUtlieD. 
(Die  Daeerkogob  beeitien  gewöhnlieb  kein  frem- 
des GaatroB.) 

k)  Oonlksaa  Aggregat  von  genau  paraUelfaaerigen 
.  Bündelayeteuieii.   Dieee  IGkruelruetur  ist  edir 
fihiilii-h  di.r  vun  knustÜchom  Porzellan. 
1)  Verwirrtes,  filzähnlichea  Aggregat  von  kuraen 
Faeera. 

Iii)  Apirri-eftt  von  Ciinuilifen. 

Ilalbglusigu  Masju ,  boiiteheud  aus  einem  mit 
Glas  gptrilnktrn,  filzigen  Aggregat  kleiner,  dünner 
MikrdithenQthnlicfaderangitnndesitiaehenGnmd- 
naeaeX  übergebend  In  Obaidian. 

o)  Fluidale  Strüngo  und  Linien  von  dunkolbranneo 
Kömehen,  welche  als  Netswerk  mit  laag-ovalen 
Uisehen  honiocanes  Glas  elnseUiesaen. 

p)  Aehnliehe  StiIngO  nnd  Linien  K 'rnchen, 

«eUba  stntfe  Olm  ftserige  sph&roUthiscbe  oder 
asfaUfbledia  Eikpav  afnaehHeasen.  Ab  te  ga- 
wundenen  Fäden  der  d;r!it^'i  '!i'iiii,''cu  Körnchen 
aitaen  stitliche  kante,  wiiuperubnlicbe  ilArchen, 
die  «fader  ans  Unsar  gnppirten  KAraolhaii  ba» 
stehen. 

q)  Hellfarbiges  homogenes  Glaa,  durchzogen  ron 
perlitischen  SprOngeti,  welche  auf  beiden  Seiten 
von  ecbmalen  MUcräfelaitiaiDen  eingefaaat  «erden 
(ähnfidi  «ie  bei  dem  Ueiaaner  Ftoebatain). 

Wiuri  die  gejianimte  Gliisroasse  devitrificirt  ist 
an  einem  Haufwerk  Ton  Körnchen  und  Nädekhen,  ao 
nemtt  man  dies  eine  adkrukrjwtalWieeba  Entgiaenng. 

Dieses  Eo  verändorte  Glas  unterliegt  spÄtcr  oft  einer 
chemischen  Umwandlung,  Zersetzung,  die  natärlich  mit 
dem  Entglasangsproeease  durchaus  nichts  gemein  hat. 

Eine  dritte  Art  der  Entgiaenng  ist  die  „mikro- 
felaitisohe",  die  in  der  Gtiindnasee  vieler  Felaitpor- 
fligfre  and  Rbyolithe  vorkommt.  Dieser  vielbesprochene, 
anerat  von  Zirkel ')  cingeftlbrle  BegTiiT  fallt  nicht  mit 

1)  Mikroifc.  Bcedtaffenhett  d.)lin.  u.üesL  1673.  S.280. 
nad:  N.  Mnb.  t  Mb.  1S76.  514. 


Digitized  by  Google 


32 


iam  flukiMfcoiiiacb,  •ehtm  MlMr  fUBAm  im  FaUtM 
SQMitimen.  Der  Mikrofeltit  iat  ein  optisch  inotrope«, 
anxphM  Entglaauiigqpiroduot  cbu»  hyatioM  AnaMlittn, 
wtkliH  gowShulick  mu  §um  imiMitiiimt«,  oft  Iwlb« 


Ak  MrtM  RaMdtel  dar  Bitgliwiiig  rial  die 

Kqfatalliudividuen  anTusebeo,  dia  Itk  >rikroUUiMi, 
SSnwhen  oder  gröuore  Kryitalla  MU|gWchiedt;ii  werden 
■ad  in  den  GIm«  nsfaen  den  pEbnttlTCrvn  Producteu 
Kegen,  hier  oft  tn  zierlichen  geeetzmissigen  Gruppen 
vereinigt,  oder  welche  endlich  die  geMiumte  Masae 
de«  Gesteinen  ausiuachen,  zwiscben  sich  noch  geringe 
tlUabasis  lasnoud  oder  euch  lediglkh  ein  „krjttaUini- 
wbet"  Aggregat  Ton  Indlviduliiirtai,  polariiimdaa 
KOmern  büdeid. 


•  mr  Erriiditung  eines  Standbildes  IQr 
Carl  Ernst  von  Baor. 

In  der  Absicht,  dem  verstorbeneu  ehcmaligon 
ZSgBBf  and  ipltanii  JBtmmmUgärik  dar  Uatiflan 

Universität  Carl  Enitt  Ton  Baer  ein  Denkmal  in 
Dorjmt  zu  errichten,  wendet  bicli  dicao  Uiiiver«itiit  an 
alle  Diejenigen,  welche  l>ei-eit  sind,  das  AnJunkeii  au 
den  berahniten  Fonchar  in  aolehcr  Weiae  w  «tum, 
uiit  der  vertranensToUaa  Bitte,  dia  Auflflinng  flicaa 
i'laa«B  durch  Beitrllgie  n  dam  bawächnaten  Zmeln 
fönlam  in  woUeD. 

Dia  üidTanittt  gielit  liA  Auf  nrmaidiflielMB 

Krwartung  hin ,  ilns^  ili  r  (rciiiiiki- ,  einem  Gelehrten 
v«n  ao  harvorra|;eud«r  Bedeutung  wie  Carl  Ernst 
TOB  Baar  ain  Staadliild  tm  «arielitan,  dan  LtbondaB 
W  dankbarer  Erinnerung  an  dan,  was  sie  in  ihm  be- 
■Hwn,  den  kotnmeuden  Geschlechtoru  zu  erhobendein 
Torhilda  anf  der  Bahn  geistigen  Schaifena,  auch  in 
den  weitesten  Kreisen  lebhafte  Thwlnahme  nad  krAf- 
(igsta  Untarstfitaang  finden  werde. 

TorlAnfigen  Informationen  gemitss  ysilrdeo  dia 
Knten  fkr  aia  Bniaao^tandbüd  ia  Uabarlebaaigitao 
nabst  Postaamit  atw»  SS  Taoaend  Mark  betragia. 

I'cbor  die  Verwendung  dur  eingegangenen  Summen 
wird  die  UniversitAt  seiner  Zeit  Rechnung  ablegen. 

»orpit,  den  0.  (17.)  Baeaaibar  18T8. 

In  Naaea  dar  UaivtrtiUt  Dorpat: 
Baator  Hdflww. 


Dem  vontahendea  liifarfii  filgaa  wir  aoah  aiaas 

zweiten,  besonder«  an  dia  daotaaliaa  NaturteMhar 

gerichteten  hinzu : 

Dar  Gedaake,  doa  Andeokea  an  Baar  ia  baaoa» 
derer  Vetaa  lo  abrao,  wird  aieiiarUcli  anob  ia  Deaticfa- 

land  allgL-mL-in  begi-üsat.  Int  es  doch  Deutschland 
gewesen,  das  dem  grossen  Forscher  die  StAtte  seiner 
eigeotUehea  Entwiekelan^  oad  seiner  h6ebat6n  wkaen- 

«chafüichen  niüthp  gewährt  hat-  l^nd  wie  dio^er  zeit- 
lebens in  geistiger  Gemeinschalt  Deutschkuid  treu  ge- 
Uieben  ist,  so  haben  aneh  dia  dentaoben  GMebrten 
nie  aufgehört,  mit  Stolz  auf  Carl  Ernat  von  Daer 
hinzublickeu  and  in  ihm  eine  ihrer  höchsten  Zierden 
sn  Tsrabraa. 

Aug  dief.mi  Grutulo  nehmen  deiiii  iiu'li  wir  mit 
Freuden  Theil  an  den»  Gedanken,  welcher  dem  Vor- 
achlagp  der  Dorpater  Univontit&t  zu  Gründe  liegt. 
Ib  Beang  indeaa  anf  dessen  Auifäbning  sind  wir  ab- 
waielirader  Ansicht.  Es  giebt  Denkmtler  aere  perm- 
m'tu  —  und  dies  sind  die  AVerke  eines  grossen  Mannes. 
An  Stella  der  Betheiligaag  an  einar  fironM.8tatua, 
glaobaa  wir  Unteraeiebneta,  den  Facbganoesea  die 
Veranstaltung  i'iner  würdigen  f!i  -  lUMiit  iii^ffubi 
von  V.  Baer's  Werken  empfehlen  zu  loUou,  deren 
flsaaeha,  weil  ia  niaaiaeliar  SptMiba  geaebrieben  «dar 
in  schwer  zugänglicbea,  pariodischen  Solirift^n  rer> 
6ffeutliobt,  der  Wisienaebaft  nahezu  vcrlonin  sind. 

Inden  wir  gtaabaa,  dass  allaa  Detail  apMerer 
Vori'inbariliig  vorzubehalten  sei,  erlauben  wir  uns  für 
jetst,  Sie  auisufordum,  unserem  Vorschlage  beizutreten 
aod  diese  ZaaUaunaag  asSglicbat  bald  an  einen  der 
rnterzevefaaetaa  gelangen  sn  lassen. 

Fraibarg — I.eipzit;.  den  5.  Februar  IHTH. 

Aleiuuder  Ecker,   ttillieljn  HIs. 


Dr.  B.  STILLINe's 
rfihmtiahat  baliaaBtaa,  grüaataa  Varic: 

Neue  Untersaiflnmgen  Aber  den 

Bau  des  Rückenmarks. 

5  Bünde  mit   31   Tafeln  Abbildaagaa. 

i^denprvis  00  Ikrlt, 
versende  ich  franco  an  dia  HanaB  Aadto,  Flqraia- 
logan  und  NaUuibraober 

C«gM  PwMdMMkluf  nm  9$  Bufc. 

HalB.  IMill  in  GaaiaL 


Digitized  by  Google 


NUNQÜAM  OnOSDS. 


LEOPOLDINA 

AMTLICHES  ORGAN 

DER 

KAISERLICHEN  LEOPOLDl.NO-f  AROLI.NIS*  HEN  DEüTbCüEN  AKADEMIE 

DER  ^NATURFORSCHER 

HEBAUSGEOKBEN  UNTER  MITWIBinillO  MB  SBKTIOMSTOBSTANDe  VON  DKM  PRÄSiUKNTKN 

ENr.  O.  H.  KnoManoh. 


Halle  a,  S.  («,.„««  Mr. Heft  XV.  —  Nr.  5—6.  März  1879. 

laball:  Amtlicho  MitthtMlunson:  Vi-ni)nieningen  im  I'er»on«U>esumlf  der  Akademie.  —  Beitrtfc  tnr  Kuira  d«r 
Akademiiv  —  <i  lluni<'ii:i  Kniiuomtigen  u  Robert  Mayer.  —  Sonatigo  Mittheilnngon:  Kinf^vgonj^en« 
ächrifteo.  —  O&vald  llei-r:  l  lora  foaailü  arctica.  Die  fossile  Flora  dar  I'oUrUiKU!r.  —  Joseph  Leidy: ' 
DcMiipttoB  of  Wriehrate  Keinaiju,  diieflr  from  the  Phogpbate  Beda  of  South  Cmlinii.  -  Wni.  M.  Otbb: 
Daiciiptkm  of  •  CvUectivu  of  Konilt,  ma<k  by  Dr.  Aaioiiio  JUimondi  in  Peru.  -~  Deleiie  et  de  L«puarcat: 
Banw  «•  OMifto  pow  Im  aiuta  1076  «t  1«?.  -  Dia  &  Ahhurilu«  dw  «X  fiaadaa  dir  lf«n  AeU. 


Amfilelie  HlttheiliiiigeB. 

Yerändenmgsn  im  Personalbestände  der  Akademie. 


Am  4,  Hin  187»  n  Bmiui:  Uanr  Mm  JmMg  Bsbert  Weig«lt,  Onrithobs»  nd  IM>PlNtafnfh  fa 
Bnabv.   Aal||naiiuiieii  am  14/  T^bmt  185B.   cugn.  PluMlraa  ID. 

Ab  17.  U&rs  1879  zu  Dresden :  Herr  Dr.  Eeinrioh  Oottlieb  Ludwig  R«iob«nbMh,  QA.  Hofrath,  Profeasoir 

emer.  und  Director  de;:  Itotaninohen  Garteim  in  Dresden.   Aufgenommen  am  20.  November  1826. 

cogn.  Dodonii(.'UB  1. 

Am  34.  M&rz  1879  in  Hunnuvor:  Herr  Dr.  Carl  Kaniaraoh,  Geh.  Regieningarath,  I'rotVn.Hnr  der  nicrlianischen 
Technolnfrie  und  Ditwtor  dar  polytaehniBabMi  StAmle  ia  Hmnavtr.  AufgonommoD  am  h.  Juni  1868. 
oo^.  Ardtimede«.  Dr.  H.  KnoMaUCh. 

Beiträge  zur  Kossq  der  Akademie. 

timi.  VI. 

Uört  3.    Vou  Uxu.  Jiiri  ctur  l)v.  A.  U.  Mever  in  Drcfilcn  Jühipulx-itrag  liir  1079    ......      6  — 

I»      d.     f,     H    Proft»«f«ir  Dr.  Tli.  Irmisch  in  äondenliauRen  de«gl  für  1879     ......      8  — 

n      8.     ti     n    Oljei-Med.-Hafh  Proftiiaor  Dr.  Utinlc  in  Güttingen  dusgl.  für  1878     ....      6  — 

„    11.     w     n    Profi'Rsor  Dr.  C.  Stenzel  in  Hrcblnu  dm'^.  Rir  1879                                                6  — 

n    14.     n     ,1    Dr.  Guatar  Nachti.Tal  in  Berlin  AlilüHung  der  Jahre.ibeitrUge    ......    80  — 

„   18.    „     „   Profeator  Dr.  Carl  Heller  in  Wien  Jahrrabeitrag  fiir  1879  8  — 

«   18.    M    M   Gab.  HofrKtb  tntmat  Sr.  H.  M.  Koff  ia  HeidaUiats  da«L  Or  187»  ...     8.  — 

n    u      „    „  Ve.CmA  Koeh  k»  Waabadan  daii^.  lllr  1877  bia  7«  18  — 

„   S4.    „    .,   Dr.  O.  F.  Wainlaad  In  BnBiigin  desgl.  tOx  1878  h.  79  18  ~ 

„   88.     „    „   PreA<aaac  Dr.  W.  Wlebel  in  Haaburg  de»gi.  ftr  187»  8  — 

Dr.  H.  KiNMMMk. 

Lcapw  XV.  » 


Digitized  by  Google 


34 


Erliuieruugeu  au  Kobert  Mayer.*) 

T««.  MMlta. 

Die  vriiueniichaftliche  Bedeutung  dee  kürzlich  vWliwlXPen  Th.  Robot  Hayer  in  Heilhninn  liaben  <\\i- 
Fachmünner  su  würdigen,  su  velchen  der  Hchraiber  ditMr  Ulen  nicht  gAHtt  yn'umi  wir  ubur  achou  bei 
Jaäm,  te  Emramgate  (deulat  Imt,  gam  nah  ttbar  Fnnitalidikeit,  Minen  BUdungs-  nnd  Lebeiw- 
AufechlÜMc  empfangan,  ao  »t  im  vorliegenden  Falle  eine  Art  Räthsol  ru  lÖMin,  und  w  knüpft  lieh  noch 
ein  beHonderm  Interesae  an  die  Frage,  win  ra  gmchelien  konnte,  daas  ein  junger  Mann  von  S6  Jahnen  ohaa 
aigantlicho  Faohgekhnamkeit,  nlinc  %vc.it'iitli>'he  AnkuUpfauf  an  die  Vorgünger  zu  Einblicken  in  den  Zn- 
«Bpw^^hang  der  «laBaantMMB  NatnritTüfta  gulaugte,  «olehn>  mm  doa  grtaaten  Ociatern  entgugan  mna, 
obgleich  ihnen  £e  THbniaHo  dum  eben  lo  nahe  lagen.  Waa  ist  a»  diaacm  BtAdg  dar  Katmnanlaga,  waa  dar 
Eutwickelnng  und  den  Umstünden  zuziiocIirfiboTi  ?  Unter  welchen  oonaNtaK  BadingBugen  und  Tarhiltaiaian 
ial  eine  «o  merkvrOrdigo  und  ori^nallo  Leiatung  miliglich  gewordea? 

Znr  LSanig  diaaar  Fragen  ^nb«  ich  wenigatana  «inen  fttr  Vaneha  villkionuneDen  Beitrag  liefern  an 
können,  dn  ich  mit  Mayer  Wh  in  uniero  ante  Kindheit  zurück  lange  Jahre  hindurch  in  täglichem  VBrk<*hr 
sugammengeiebt  habe  und  ihm  bi«  an  aain  Ende  niihar  befreundet  geblieben  bin,  auch  dem  Vertrauen  der 
Witt«»  dia  MSttbeflang  vannUadamr  AvflMfaihmngtii,  «anmtac  eine  Uahw  8ilbafbkgM|lii«,  twdaidte. 

Btbait  Mayer  ist  um  25  Xorember  1814  in  Heilbronn  ala  der  jUngat«  Ton  drei  Sölinen  geboren. 
Bmde  Eltani  stammten  aun  lliirj^a-rlaiuilien  der  ult«n  BcichMtodt.  Der  Tater  hatte  eine  Reihe  von  Jahren 
alH  Apotbeker-Oahttlil  in  auswiiriigen  Officinen  Dvutschlandii  und  Franki'eicha  zugebracht.  Nach  seiner  BUck- 
kahr  erwarb  er  dia  hialer  dem  Bathhawae  gtiegua»  ,^potbeke  rar  Koae",  ein  nmCuaandaa  Anwaaen,  daa  mit 
nahreren  Hintei^blnden  ainen  grSnenn  Hof  nnd  kkinen  Haompurten  einaeUma.  Br  war  too  atiDem  und 
freundlichen)  ^'e^^i  u  bei  mancherlei  kleinen  Eigenheiten.  Mau  Mili  ilin  iwttaD  anf  der  Stramm,-,  noch  i-el teuer 
in  üesolLtchaft.  J£r  lebte  gana  aeinam  Berafe  lutd  geaoaa  daa  Aniielien  ainaa  äban  ao  lumntuiaareichen  ala 
gewuaenhafloB  und  aorgfUtigaa  Apothakan.  Seine  ftaie  Zeit  war  uaturwlaaenaehaftlieheB  Stadien  nnd  Bz- 
perimanten,  namectlic  h  i  In mi«  lun ,  gewidmet,  worin  »ein  Wi.snen  \nid  Streben  über  die  FordcruiiKcu  »einea 
BemCaa  erhablioh  hiuausgingen.  Die  weiten  Bäume  de«  llauaea  waren  augefUIll  mit  phj'aikaiiachen  und  die» 
niaahan  Apparaten  «ad  butnnneaten,  botaniaoben  nnd  nineralogiadben  Sawalmagaa,  mit  Yoirtthea  Ton 
nfficinellen  Pflanzen  und  Stoffen,  so  da.««  mnn  alte  \ii\ar  Sihvitte  ^^if-der  in  eine  andere  di:f)«ni1<-  Atninnphiire 
vcr»etiit  wurde  Auch  an  öucheni  und  Bildcrwcrkcn  jjlciclicu  liiliiilt«  >njd  btwiuidciK  iiu  Kuistbcschicibungcn 
war  Violee  vorhanden.  Der  kleine,  dicke  Herr  mit  dem  groooeii  Kupl'  a:ul  licn  groesen  Augen,  der  meiatcoa 
aÜU  an  aeinen  Ratarten  und  Deatülin^ipanitaai  hantiEto,  dar  lua  Knaben  nut  wohlgeruUigem  Liichein  zuaah, 
wann  wir  noa  auch  noch  ao  toiD  und  wüd  dsrdi  den  Bot  nnd  die  QSage  and  Zimmer  jagten,  der  una  gern 
mit  Feigen,  Datteln  und  anderen  .SüBsij^keiten  einer  ApoOuln  beadunkto,  ewohien  nna  wie  der  Tjjm  mam 
Zaubmn  von  der  guten  und  fireandliohan  Gattung. 

Bar  oft  gabBrta  Sati,  daaa  daa  Tahnt  rm  dan  inttem  atamme,  traf  hier  nicht  an.  Dia  Mutter 
stand  nach  Gaben  und  Talent  nicht  über  dem  Durchschnitt  der  Frauen  ihres  Standes;  sie  war  eine  norgliche 
geachäflige  Hauafran,  die  wenig  Terkehr  nach  Auaaen  hatte,  und  eine  zärtliche  auf  ihre  drei  Sohne  atolse 
Xirttar.   Auf  dan  jüngaian  danalban  mhta  ihr  Anga  mit  gau  beaandaram  WdUgalUlan. 

\\x!T  eine  Eigenschaft  Ts-ar  h<'idon  Eltom  |^ iiiiiiiinMBi  So  wuhlwellüinl  innl  friedfertig  sie  der  Regel 
noch  und  im  Ganzen  waren,  >to  konnten  «io  doeh  aehr  bSae  werden,  je  nachdem  ihnen  etwan  "Widrigea 
hagagnete,  und  waren  hier  und  da  bei  vailiiltiilaaniiiiaig  unbedeutenden  AnlitKüen  Zuständen  der  höchsten  Auf- 
r^gang  und  den  hcftig^stcn  /omauabrikbaD  anigeaetit.  Dieaar  Zug  hat  aieh  auf  alle  drei  Sühne,  baaondara 
dan  iOteaten  und  jüngHten,  vererbt. 

Dieoer  iilt««te  Bruder,  Fntz,  una  im  Alter  etwa  sieben  bi«  acht  Jahre  voran»,  war  GebUfe  in  der 
Tgtarlichon  Apotheke,  dio  er  »pätor  übernahm.    Er  war  nocli  Talent,  Wilsen  und  Charakter  ein  vorzUgiiohar 

')  AuKsburßer  Allgemeine  Zeitung  vom  30.  April,  1.  und  2.  Mui  ISTS,  Beilage  zu  Nr  )Ä<,  121,  122, 
Wir  glauben  den  Jahrestag  des  llinschetdeni  Julius  Kobert  Mayer'«  (-'0,  Marz  nicht  lic*ser  ehren  zu  kiHineii, 
ala  inJeiii  wir  seinem  Nekrologe  verfil.  Leopold.  XIV,  n.  5'2  — 8'-' — !ttj.  ITü)  die  iuteres»niile  Schilderiuig  des 
Lebens  und  der  l'crriiiidiclikeit  dicM's  liervomiKenden  Natiu^orschcrs  auii  ilcr  l-'cder  des  hochiTcstclItiii,  ihm  Djdic 
befreundeten  Mannes  lolgeri  l4«sen,  weicher,  zugleich  Kanxler  der  ^lnve^^ltat  Tulkingen,  die  (ieda<-Jitnis^ede  an  seinem 
Orabe  gehaltea.  Aach  mit  den  Woaschen  rialar  Uit|diad(r  unterer  Akademie  taiMaa  uns  in  Uebernaalinaannt, 
wann  wir  ffliaea  (Uther  durch  wiaaiinscbaftlMia  TaMUhntUchuBgen  in  der  Leopoldiaa  varaftgartaa)  charakteriidaeben 
AaMchaingau  aina  bWbandata  Stelle  w  der  ■aiurwiaaawctaftliaieB  Littaiatar  aichaia. 


Digitized  by  Google 


« 


515 

junger  Mann  und  wwda  von  uns  aehr  hoch  goitollt  üntemehtetor,  lebtiafter,  gvtprüchiger  der  Vatir, 
WM  or,  vn»  Amor,  ein  «feiger  liiebhaber  und  Kenner  natonriHniHluftUolMr  Stndieo  aller  Art  nd  gdi  IBr 
«inM  beeoodn  gteohioktan  Chumikar.   Br  war  «u  nrnMii  BiaiiiM  auf  im  Jiiipiliin  Bradar. 

Biaaar  iai  «omH  teaaz  in  dam  Bhaant  mturwineiMliaffKlIwr  AuobnnttiBni,  BaaiAMUgmigwi,  Ga- 
-^okh«  hemugowacheen  uud  braclit«'  (iitmfüi  I)iii|?en  angeboreneH  Talent  und  Inter»«*  entgO|^u.  Sclum  nl« 
•Ibüiba  TOD  sehD  Jahren  war  er  «iiag  uud  lauge  mit  Erfindui^  eines  Peapatuum  nobile  beechättigt  und  Uber- 
«aagto  aiah  lehSaailidi  tob  dar  UmBißtiuii  «inar  iSMUf  .  Er  wwnta  m  «IMMid  Chtrioa»  ni  'Bipairi- 
nipntt'  vorznafli^fcii .  niif  Lut'tpiimyie  uml  vr-rschiedenartipen  'RlnfetrisirmaAcliincn  umzugehen,  und  nöthif^U'  uns 
manchmal,  ihm  in  die  Kette  zu  »tdicti  uiul  dio  empfindlidulvii  «luktrioclMu  ächkigo  aunzuhalteu.  £r  -war  mit 
Am  alaniaataiBii  «ImdaikaB  Verracben  und  Vvtgiiagm  Tartraut,  wwat»  idle  Fflansen  nach  dar  TiniWlIwlMn 
Wo—ahltBJf  SU  benennfln  und  Ton  den  mei«ten  ApothekarbikhMn  n  »gto,  vfo»  dariaium  mr  und  woau 
«a  diiBte.  Aneh  hatte  er  toh  «einem  Üruder  BuchAtabeurochnung,  A%ebra  und  den  Oebranoh  dar  Lo^ithnicm 
friamt  XU  einer  Zeil,  wo  wir  Anderen  noch  in  den  vier  Species  steckten. 

80  chaiakteriatiaeb  (wd  ^widitig  diaae  AnftngB  für  laiiM  gaiatiga  £ntwi«kaliiiig  mvan,  m>  aiad  lia 
■gWalnrolil  nkdit  sn  ttbenehittiea.    AUa  diaaa  Kamtniaae  Tnudn  anr  qkland  md  Mbenbet,  dweh  gelegent- 
liche« ZuiM.-li(.'ii  uml  Ziihuri'n.  <iNr<.li  kleine  Hundreiehiini^n,  ohne  natflodiaoiwn  Untcrrii  ht .  ohn<>  apecicll  damof 

■gerielxtelen  Privat^aa  erworben.  Demi  in  der  Uauptaaoho  bfMhte  ar  das  Ta§  gaas  «m  andere  Kaabao  aiit 
fidudsNahltAaD,  '8|nal       bhulaBg  bBi 

In  <li'  Sclitilc  geliörte  er  weder  zu  den  fleiüsiijrren  noch  zu  den  braaen»!  Srhülem.  Sein  aua- 
(jcKeiciiuetee  Gedachtuias  wur  nicht,  wie  bei  anderen  Knaben,  für  beliebig  geatallte  Au%aben,  M>Ddem  nur 
Ar  daa  TerwandlMr,  wenn  er  Ihtaieaea  ted,  mä  Mmm  Ouat  iHHn  riah  dia  dtaB  Apnuhantuidit  au 
erfreuen.  Obwohl  er  ein  Rehr  feines  Hprachgofuhl  und  ^oraeü  Gefallen  an  der  Schönheit  des  Bichterworten 
hatte,  aucli  später  nach  der  formellen  Seite  ein  vorzüjjliclu'r  SilirifUteUer  geworden  int,  »o  wuHntt;  er  nid» 
docii  mit  den  Kegeln  der  latciniaclten  uud  griecliiitclieu  Gntmnmtik  nicht  2U  befreunden.  »Sein  Intellc<'t  »uhiaB 
daiaaf  angelegt,  nur  Bationallaa  und  OawitwnilBiiigei  in  «ich  aufztuiehmea ;  aüt  «riUküriiohaa  tmd  aufülligw 
Atunabaien ,  die  dodi  fa  den  Spraiban  eine  ao  groaae  Bolle  Hpielen ,  moolite  er  aioh  nicht  beflnaan.  JM  wo 
»taiul  er  mit  de4i  Getiur<-Kojfolii .  mit  den  l'nre^lmü8iii{;keitcu  in  der  Dmliiiation  und  Coiijugntion ,  mit  den 
Verfaa  auf  (ti  inunor  auf  etwas  gespanntem  Fnaee  und  konnte  keine  achrifUiche  Arbeit  oIums  einige  gröbere 
IWiler  ftrtig  bringen.  Sa  mr  tsli  ilnn  Hlwr,  nm  nit  Onkel  BiKüg  in  icdan,  und  muaila  vieh  Ann  wuMbnwl 
von  -ii;nin  K'.tern  in  ornstlielier  Strafpmlitjt  iiln  vcrmointliihfr  MuKterkiin>>e  vorführen  lomen.  Da  nun  aber 
auf  eben  diese  lateiiiiachea  und  gtieciiiBcben  Arbeiten  in  der  Schale  Alles  ankam,  seine  Ueberlagentaeit  in 
saualigaui  maaen  gar  nielit  mm  Tenahrfa  edar  niohi  nur  Bunnhtnuft  gelangte,  und  ntn  aMi  im  eicman- 
tarst^-n  Rei  hiien,  wip  cv  in  der  linle  tetricbcn  wurde,  nicht  auMoichnen  kann.  »0  ([olt  er  im  Omnogiuin 
als  ein  mittelmüssiger  HchiUer,    wenn  auch   den   aufroerkiMimcrtu  Lehrern  seine  ei^-uarti^o  Ikx^bung  nieht 

geas  entging. 

Dia  aahul"  und  «Aailafraia  Zait,  dia  nna  weit  laMhlinhaf  nigamamiB  war  ab  der  lieutigaD  Jugend, 
wamn  wir  Amt  jeden  Ihf  nad  mdst  wmt  n  swaien  brfsawwan  and  bntefalan  sie,  wann  nur  hnmar  möf^ieK, 
im  BVaieu,  in  den  Höfn  nd  CHirten,  am  imd  im  Neckar  und  ak  eifrige  Xachenfalirer  auch  auf  demselben 
SO.  In  den  körparlichea  Siqgan  niiilmata  aiah  Mayer  nicht  dnioh  StSrka  und  Gevaadtbait,  wohl  aber  dunh 
aina  gmis  ungianbitcha  Anadanar  mnd  Mflughait  im  Thun  n&d  iMden  ana.  fio  war  er  ein  vnttbartnfflukar 
und  unennUdlit^r  Schwimmer.  Auch  konnte  er  die  grthatmi  W< v^tiix  kt  n  in  iiiiir.\v  tmu  Daurrliiuf  zurüek 
lagen.  Kr  Teiibraehte  in  den  qpütarau  Jngendiahren  ia  wiliiian  ihngeii  ÜiAvounttüekc,  die  hinter  den  gräaaten 
Letstm^  diaaec  Art  «idit  «nrBefatandaa.   Ah  ■fltudaBt  hat  «r  einmal  deii  Wag  von  gllbingmi  onA  BMI- 

bronn.  77  Küonietfr,  mit  eiuranlip^m  Aunnshen  vrii  Morj;mi  bis  Ab»'nd,  in  11 — l.'j  Stunden  zurnckjfülop t ,  Er 
wäre  mit  Leander  oder  Byron  in  die  Wette  libor  den  Hellenpont   gmliwotniuer)   oder  mit  l'hidippidee  von 

Er  besaas  den  anagetpraolMmBtaB  ffjtrlrinn  imd  interessirte  sich  auüs  Lebhafteste  fiir  jede  Art  Toa 
Spiel;  keineswegs  um  dea  Gawinnaa  willaa,  aondem  weil  er  gern  auf  die  Theorie  der  verschiedenen  Spiele 
suräelviag  und  gleich  nach  Geoetz  und  Hegel  suchte.  Kr  wurde  ein  auitgcKeieliijuter  .Schach-,  Whist-,  Lhombae- 
aad  lankipalMc;  aoeh  BiUaxd-  imd  Kcgelspiel  b<^httftigttn  ihn  lebbafti  man  konnte  darin  nur  gagen  ihn 
mdkmmm»  wml  «r  gm  db  nf  die  SpiUc  Iriab  nd  kiakt  an  BrnriflmiitHw  wdrda.  Wir  irnm 

wiiilMiiBli  in  MMWt  umA  mTBtfijrliA  awmmmwnatiaian  nad  «Man  jadaa  ao  Inga^  Ua  wir  ergründet  tartt«^ 

6» 


Digitized  by  Google 


SM 


ymuf  M  ankam  ontl  welcher  Theil  gewinnen  muaste.  'Wenn  es  geitettet  iist,  auch  TOn  Kiadercicu  zu  redeo, 
M  ariuMn  ich  nieh,  dm  wir  tim  Zeit  lang  b«niUht  waren,  Wettremteo  t«b  Sahneok«!!  <HMtoU«n,  ud  duin 
dmdi  Anadtaar  tmd  AnflMikni  in  iiieht  geringen  Erfolgen  gelangten. 

Eine  andere  Thorfaeit,  deren  ich  mich  erinnere,  wur  fol^ndc.  Wir  thciltvii  alle  liiudvr  der  Erde 
iviictaaD  vaa,  ao  dua  nf  Jeden  im  Gumii  da*  flaiobe  Anal  können  aollto,  aber  nicht,  ym  bai  Antomiua 
md  OetrHaa,  «iii«  liiiie  die  Mden  Oaliiato  ähtremrte,  aondarn  die  nieile  nnterriiiaiider  lagen.  IMe  Stidar'« 
Äi'hfii  und  AVoi^'ar.irfi  Iii  II  Karftii,  der  grosM»  Strin  uiiil  r;iini(ibi(.ti  wuritfii  eifrig;  itiKÜrt,  um  die  Vorzüge  und 
Müng«!  jede«  Lande«  kennen  m  lernen.  Unter  SchäUungmn««aMlab  war  freilich  ein  «ehr  abweichender.  Ich 
nh  in  nallatiadMP  Haigu«  mlur  nf  &U  «nd  Bigananlnfteii  der  Hamlmer,  «rf  ICKtfanadit  nd  Hmdhi; 

er  uhMe  in  erster  Linie  auf  die  Producte,  dae  Klimu .  die  pm^sirtipm  Niitnrersrhrinin^fri !'  imtl  ünf;  die 
troplMhe  Zunc  der  gemäsxigten  vor.  Aber  des  Handelns  und  Ft-ilm^ht'tiH  wegen  erforsi-hte  doch  Jeder  ttorg- 
tOÜg  euch  daa,  mnnt  der  Andere  Werth  legt«.  Nachdem  die  er»t«  Theilang  fertig  war,  gab  ea  noch  da 
fortgeaetztee  AnstauBchen  und  wurden  immer  wieder  neue  Inaeln  entdcdct.  Sehr  störend  war  fiir  ona,  daaa 
wir  Aber  da«  Innere  Ton  Afrika,  Anatnlien,  Südamerika  «o  wenig  Sicheres  erfahreti  konnten.  Die  Sanda- 
Inaaln,  deren  eine  Mayer  spiiter  bceuchtc,  waren  um  ihrer  La^^e  unter  dem  Aiiquator,  ihrer  üppi^ren  Vege- 
tetian  und  aahlreichen  BenriSUtarnng  willen  der  G^Kanatand  numnr  bcainideien  Aofmerkaainkeit.  Wir  gaben 
nuaeieu  Uadem  awsh  Toftaaniigen  imd  Geaetie,  adhlosaen  Yertriige  ab,  ttbemahinwi  snr  Amgldchnng  Serri» 
tuten  und  fri.j.-en-'cifige  Abliefenii-treti  von  l*rod«ften  Wir  rcj^iertoii  in  uunereu  (Kdanken  iltu  ^'efummte  Welt, 
haben  aber  schliesslich  bei  dem  kindischen  £^iiel  mehr  Ueographie  gelernt,  als  in  dem  Tieliabrigen  Untenieht 
der  Sitede.  Im  UeMgao  mr  Ten  SoimlgagenaHiBden  nie  wter  raa  die  Sede;  dagegn  wetteiftrlan  im  ia 
Citaten  au»  Schiller'»  (Jcdithtcn  und  l>mmen,  in  ■wi-Irhrn  Heidi'  wolil  zu  Hau«?  waren.  Aueh  die  Romano 
von  Walter  Scott,  van  der  Velde,  Willlelm  Hauif,  die  Uürcheu  aus  „Tausend  und  eine  Nacht"  wurden  von  uns 
eifrig  TencUmgen  und  beqmNlUB.  Der  Stoff  der  Vnterhaltang  ging  uns  sieht  ans,  ad  wir  haben  nienab 
«Mtliehen  Streit  gehabt. 

TXnn  sollt«  ich  aber  Theologie  atodinn  nnd  den  Weg  durch  die  wUrttembei^schen  Seminarieu  mwihnn 
leli  wurde  im  Herbst  1828  nach  Kmtehmig  dw  sogenannten  Landexamens  in  das  Seminar  n  SdUtttttil, 
ainom  7  Stundon  nordiSitUch  von  HeiUneBii  an  der  Jaxt  gelegenen  aiieamligaa  Xkater,  ^fgf'f»»^».  Vihr 
mieb  war  diaa  der  Eintritt  in  gani  aene  TeiUOtaiaM  nnd  einen  neuen  Frenadcdcreia.  Tkm  ZnrilcU>liaibaidai 
mal  kaia  aoieber  Ersatz  uimerex  Unipinge«  geboten.  Es  entKt.md  nun  ein  Uriefwcchwl  Er  «clinab  mir 
diaab  antar  Anderem,  dasa  er  seine  freie  Zeil  jetat  in  den  MUhlon  und  Fabrilum,  die  aütlreicb  und  manaif» 
Adlig  ttngfl  dea  tfednre  nelMtt  einaader  li^eci,  salffixig^  deren  MechaniwnHia  alndiTe  nnd  den  Ijeuten  Imb  iliven 
ArHfiten  helfe.  .\ber  auf  dir  TJingo  hielt  dies  doch  nirht  an.  Er  hesiirhte  miih  niehrmal«  während  de« 
Winter*,  indem  er  am  Samatag  Nachmittag  den  weiten  Weg  im  Dauerlauf  uud  in  einer  Tour  curücklegte, 
den  Altaad  nad  Saaatag  Teranttaf;  mit  mir  and  aMtnea  StobengengaBan  aDbmdile  imd  Kaobnitlaga  irieder 
nadl  Hause  lief. 

Unaere  Lebemtweise  gefiel  ihm  trotx  der  nianehcriei  l'jnK<'hninkungen,  und  da  er  hörte,  Aa»»  man 
uucli  als  Uoepes  im  Hau««  eines  der  FrofeMKoren  ip  das  Seminar  eintreten  könne,  so  wusste  er  durch  aatae 
Bebaxltcbkaii  dieaan  Sahntt,  der  etwai  Ongewabaliobae  faatte,  da  in  fiaiflnaaB  ein  gvtca  OyniNwiaa  irar 
nnd  er  Veffidner  werden  aoüte,  trots  dea  ▼idontrebena  der  llntter  bei  dem  Täter  dam&iaaelaan,  demett 
BrziuhuDg»grundi<ati!  in  einem  möglielist  weitgehenden  Gewiihronlassen,  besonders  gegenüber  Ton  diesem  jüngsten 
Sehne,  faaatand.  So  trat  nun  Uayer  im  FiiUqalize  182tt  bei  ans  in  SchSntbal  ein,  and  wir  waren  von  Heuern 
naf  mduera  Jalira  bttaammen.    Zwar  die  exeinriTe  Frenndwbafl,  irie  iie  in  Heilbroon  tMatandea  hatte  and 

von  ihm  erwartet  war,  lie^s  uidi  niilit  wieder  herstellrr;  und  e«  kam  darüber       kleinen  Verstimmung«  ii  und 

mündlichen  wie  schrüttichen  Auseioaudcrsotjeungen  tou  höchst  schwännerisohem  Charakter.  Seinem  Weeeu 
eatipiaBb,  adt  Einem  ■nMBunenalebaa  eder  mit  Vielen  nad  Aflea,  aber  Bieht  im  gemblo—Bn  XiaiM  mit 

Wenigen,  und  ich  konnte  mich  von  den  neugewonnenen  Freunden  nicht  w-ieder  trennen.  Dia  Sache  fam 
whlit*«lich  in  ein  richtige»  Oelei^e  und  wir  blieben  uns  für  immer  in  treuer  Zuneigung  verbunden. 

Da  ein  «oirher  Cur«  oder  fteawtian,  wie  man  es  nennt ,  aus  der  Concurrenz  mit  einer  etwa  drei- 
Jüchen  2ahl  von  Bewerbern  aus  dem  ganxen  Lande  hervorging  und  yielleicht  noch  melur  als  heutzutage  räne 
Blita  Toa  Gymnasiabchülem  darstellen  konnte,  so  war  der  Abstand  in  den  philologischen  Kenntniwien  unseres 
Freundes  noch  grösser  al«  er  schon  am  Gymnasium  gtwi^i n  v.ar,  «ad  da  gerade  auf  sie  Alles  nnkam  und 
aein  MoatigeB  Wünen  noeh  weniger  cur  Verwerlbnng  gelangte,  ao  war  und  blieb  er  bei  den  Semeatial- 


Digitized  by  Google 


87 

kwtmMD  mmMTviilar  dm  Latstcn.   Alwr  «•  ltd  äoA  KMUatet  ein,  Oib  diw  OTtnreehBen.   Kia  Mh 

bald,  da.*»  er  mit  im  in  rir.ilrmri  \fi\;i-)>  il.ih«-  tu  mesMin  dass  r  r  pine  Mrupe  von  Dingen  wusstc  und  Tcr- 
«taad,  Tou  «ieneii  wir  kuiuu  Aitnuiig  luittvn;  xun  tnut«  Uuu  ganz  wohl  zu,  daas  er  es  nach  Unutändeo 
abnalMwiter  Wi^wt  kSaae,  aU  wir  aDe  n«Bm«.  Kr  war  «baMo  bdiebt  und  beaditet  bei  den  Lehnrti 
wie  hei  den  Mitw hülem.  Rr  gab  »ich  utet»  jraiiz  wie  er  war;  ea  kam  kein  uiiwahiw  Wort  ana  MWWI 
Muiiiiu;  er  ]u»ltc  ciuc  volle  und  Ireudigi;  AiierkwiiiuDK  t«r  fn-uide  VorsUge  und  trat  Niemandem  ta  nahe. 
Er  wur  nach  seiner  GomüthBOrl  eine  animu  Candida  zu  neunou.  Aber  Alles,  wni<  er  xagte  and  that,  trag 
den  Si«mpel  der  Originalität.  Sein  Gedaakcagaog,  der  gm  ksüeb  war,  bei  dam  ar  aber  die  jmMaä/nuäau 
Mittelglieder  ttberBpiaog  oder  unaoageeproolMn  lieia,  war  itela  fllierraaobend  and  oft  TeiUttffimd ;  bis  man  den 
Fttdtii  );(;fuiidou  hatte,  war  er  schon  wieder  wo  audora  augokoniniuii .  Und  da  e«  an  Witz  und  gulcm  II\;mor 
niobt  fehlte,  m  war  wine  Unterhaltung  »teta  ergcttsUeh;  an  Citatan  und  Bantenien  aua  Bibel  und  Geaaag- 
Imali,  ma  flpiiehwSrtera ,  Sicihtani  and  alttB  Antoien  war  er  wiendiSiiflidi  md  wruate  ne  aninlMnngaD, 
wo  soURt  kein  MüiirlIi  un  m  gedeiht  hätte.  Mam  lir  Kihcii  ilin  sti  t;«  verwundert  und  erw;irtiinj,'svoll  an  und 
Uuhten  über  jedes  Wort  ,  daa  er  apraoh.  Eiuzcinen  war  ein  aolclu«  Fuuerwork  von  liedankeneipruDgw  un- 
belngljeli. 

Kr  wohüte  f';i-^l  die  ^riUi/r'  Zi  il  )»■'<  dem  Prote.-'w)r  Wilbflm  Kiaibcr,  unserem  leider  bald  naclihtr  IB 
jungen  Julirvu  verstorbenen  l^itivfr.  Kt  nur  ein  Jluuo,  in  wt'lclitiu  die  üdlc  Kitte,  feine  Uildiing,  ein  an- 
Wtflliger  Humor  walteten  und  die  Meinten  von  un»  zum  ersten  Male  den  Iteiz  einer  höheren  ticMilligkeit 
kHUMB  leiBtaii.  Die  jiinc*  «ind  achttna,  Jebhafte  uid  gtmtnikt»  £raa,  eine  Schwester  Wilhelm  Hauff's  iiud,  _ 
nit  vir  gfanHmi  Tan  daat  Bmdat  ab  BtittlM  im  .JiiditHHCtiB''  meh  den  Lebe«  gtoieiohnet,  war  aaoh  tob 
Saiten  ihres  Haus-  und  Tischgenossein  Gegenstand  einer  tiui'cn  und  schwfirmensdien  Vervhruug;  ihr  nicht  zu 
miwiMlwi  und  einer  ihrer  etwaigau  ipöttiscbeD  Bemerkungen  zn  entgehen,  war  er  sogar  etwas  fleiuigcr  als 
ioiiat.  Bi  aai  «gaBtUeh  daeh  nieht  ecihHn,  meinto  rie  ainmal,  weim  man  le  geaeheidt  aai  mid  wn  aa  lieir> 
li<  !i' -  ( i'  Jäoliilaiaa  habe  und  aich  du<h  su  viele  Au-^su-Ütm^Tn  uu  den  Arbeiten  muehou  lasM.  Dies  war  nicht 
Tergebiich  gaapraidiaD,  wie  er  denn  auch  m  »päteren  Jahren,  wenn  kein  männlicher  Zuapmeh  wirkte,  sieh 
gfliu  dam  BaÜM  vnd  der  FUiirmig  tod  VnniB  fQgte,  tob  danai  er  wvati^  data  na  «a  gvt  mit  ihm  meiaan. 
Er  hat  jenem  H»u5i  die  dmddMiBto  ABtrkenBBBg  bewahit  Bad  eiah  ipitar  noch  KfUn  nad  gen  n  BmbJmii 
in  Sühontlial  eingelundeu. 

Ib  daB  AbaBiMUaaatiaMn  hat  Uayar  manchmal  den  Kameraden  phpikalixche  Experimente  und 
Xnnstatiicke  vorgemacht,  unter  Anderem  eine  ZtÜ  lang  in  einam  der  KleetertoaMigitoga,  iuh  weiaa  nicht,  ob  mit 
einer  Latema  magica  oder  auf  andere  Weise,  imtar  wnndanamBB  Beden  und  Auslegungen  „Geiatar*  an  dar 
Waad  erwubuineu  Ioomsu.  Von  dieeaa  AnlMaten  erhielt  er  den  Btiuuaen  „der  Geist",  der  bei  seinen  Bekannten 
aar  üntencheidung  von  dar  n««iaoh«ar  aonaligar  llayer  für  immer  gebrihwhHrii  gablieben  iat,  waa  ich  aur 
Beriehtignn^  sonstiger  Lowirten  fiber  die  Entstahnng  dieeea  ominSsen  GerarianaaiCBa  bamerlce. 

I::   Mmheiiirit  ik   ;iii<i  l'livsik  crfnlir  ov  in  ilen  I>t>K  tinneu    nicht»,   WiV»   er   nieht   srhnn    ;;rwu^.-t  hntte. 

und  so  kg  sein  Ueist  während  des  2>chänUiaier  Xriouuiuus  und  in  den  MNut  ergiebigst««  Lerqjahren  gerade 
hl  daajaa^en  Vaterriehtartoibe  biaah,  libr  walaha  er  gaaa  baenadaia  heaatagt  war.   Hur  in  daa  TaeaaiiB 

biadlte  der  Verk<hr  mit  dem  Vater  und  Hrudenr  einifre  Er^unziinfr.  Mmi  kann  dohar  ftl|gen,  ob  es  nieht 
übailiaupt  ein  Miiuigi'iif  und  Nachtheil  ßir  seine  Irlutwiekolung  war,  dtw»  mau  iliu  dieeaa  Weg  gehen  lies». 
Oiine  diaa  eotadieidaa  an  wellen,  musa  ich  doch  beneifcan,  daas  am  Gymnasium,  daa  er  schon  als  kUniligar 
Hedieiiier  jedcnfall*  hiitte  darchiaufen  miusen,  der  Unterricht  weder  ein  erheblich  anderer,  noch  im  Ganzen 
bcMoror  gewesen  wäre ;  dass  die  viuljülirige,  wenn  auch  nothgedruugeue  Beichüftigung  mit  den  alten  iSprachen 
für  seine  an  sich  zur  Einseitigkeit  neigende  Anlage  und  Geistesriclltnag  ein  Gogougewicht  und  eine  wohl- 
thittiga  ErgüBiaag  bUdetaa;  daaa  daa  titgküibe  aad  at&ndlicbe  Zannawaaeia  mit  strebeamcn,  belebten,  ideale 
Lebanaaide  sncbendea  Kameraden  der  TeneUedeaeten  Art,  daaa  der  Auftmdmlt  in  einer  hocbgebildeteo  Familie 
doch  auch  Keinen  tieeichtHkreiB  erweitem  und  Keime  in  ihm  entfalten  munkle,  die  in  iinJirem  Falle  leicht 
ganz  hätion  verkümnera  können.  Jeden&lls  aber  hat  er  selbst  die  Sache  so  angesehen,  die  Scböntbalor  Jahre 
ta  innen  Kebaten  SriaaemBgaa  geMchnot,  eidi  etato  ab  «iaan  la  aaa  Ooiriirigan  iMtiaaUat;  «r  hat  Vk  aa 
Kein  Li'(><'nKeiii1><  Iwi  den  jKiriodischcn  ^"TMiiiiMiii#ai>  dar  altaB  CSiimpwBioticaeleii  aiamala  geMiH  aad  iet 
«in  Siels  wiUkumweucr  Gast  gewesen. 

Im  Frttl^ahn  1883,  noch  ein  Scaieatar  w  der  Promotion  auf  die  Hcchaohule,  erstand  er  in  Stutt- 
gart dia  Mataritlttiyiafiaig.  b  wndaa  ana  dadi  aaah  eeiaa  pMlehgieehen  KMataieea  gealgnd  frftaadn. 


Digitized  by  Google 


88 


Bm  UabtBMtMB  au  das  altaa  SpndMi  Im  Destadw  gUdi  die  SohwfahM  im  dmr  omgekehrtea  Opnulini 
«Mtor  an. 

Bo  bexog  er,  17'/*  Jahre  alt,  ab  Hadioiau  Stodiiwus  die  Hoohacihule.  Zum  ersten  Male  in  Munem 
Leben  bot  ihm  der  öfltetticho  Cntttrricht  Daqenige,  worauf  ihn  Talent  und  Neigung  hinwicxeo.  i>ie  hfl^ 
vartvatandatan  untar  •ainan  gaiaügan  Clabao  -irinn  ianwr  dar  Sian  Ittr  mwnhmiiwlw  CaiMaliUit  und  daa  an- 
aaffaaltaaiBe,  etebolund»  Oiinhdirtiiii  aiaaa  Oadaakaaa  Ina  ia  aitaa  UMaa  gomaaB.  Ja  Hagar 

M^int'm  Gi'iKti'  ilii'  ilua  älMB  iBiigaBda  Hahraag  war  Tonafhaltoa  waadaa,  daate  gaaaillw  and  bagiarigar  giMT 
«r  DUO  damacti. 

Die  ntohar  eines  Madjeinew  waren  damak  in  TBlnagaa  durch  aiaa  Raüw  aagaaehaaer  und  «iMg- 

reichtr  Lflinr  Tcrtrctt'ii.  In  den  crBtou  Jiihrcn  Icbto  und  ■»irktc  nw}i  Autenrioth;  neben  ihm  standoii  Aw 
Briider  Gnelin,  Ferdinand  und  Cbriatiau,  lUpp,  Itioke,  tkhübler,  aowi«  einige  juugora  Dooentan,  wie  ElMitMer 
aad  ««MIL 

lu  den  Acten  der  TUbinger  Univcrsitätakanzlei  befindet  sieh  aua  jenen  Zeiten  noch  ein  Pcmonalfilacikel 
jcdiL«  einzelnen  Ktudonten,  ans  welchem  für  jedc<«  Sonie«ter  die  von  ihm  gehörten  Vorletuogen  uebet  daii 
dana!»  üblii'hcn  Zotignisii(.'n  der  Lehrer  Uber  iloiita  und  KeuutniiMC  zu  er««heu  sind.  Diew  itnigni—  nnd 
aaa  freükh  aieailieh  warthloa;  aia  baatehan  boi  Majar  niaiatana  ia  da»  ttMifthm  FädiaA  gai,  amli  aiaiga 
Mal:  ««eilt  gut  Hftaflg  wmdaa  Ca  Bobriksa  abar  aadh  am  aut  eiaam  FragaaekluB  «dar  GadaBkHwfanah 
aoqtafllK,  aad  ich  glaabe  danni  auhBaaian  in  dliftn,  data  Majar  «aalgilaBa  lieht  dia  baaaadaN  AnAmfaiB' 
Mt  ariiMr  Ldmr  aaf  aioh  tMogaa  liaba; 

ÜBlar  sainea  Vorieanagea  ist  bot  FaefanKssäges  ta  ßaien,  vidxtt  Fhiloaophisehes,  ob^eidt  gerade 
<laniii]h  Strau">  uml  ^  i-üher  ^-nwiio  AnzieluiDfT'lcnf*  ausübten,  nicht«  Oenrhirhtüfho«  oder  pir  niilolngi.^eh«.'', 
auch  keine  Mslhenuitiii.  iielbet  die  Physik,  der  spüter  »eiuc  UaupUetutuug  angabürto,  tritt  nicht  ben'or.  bei 
•ataar  Aaknall  «ar  dar  Uhntold  gaiada  arladigt  aad  Kayar  bSrIa  Fbgwik  ^aiah  iai  «ntaa  SaaMilar  bat 
oinem  PriTatdotenten,  der  »pütt-r  diu  nkailumiwhi'  Lavifbahn  Tcrlicf^s  unrl  dipson  Vncli  niiv  zur  An^füllnng  der 
Lücke  la».  Koch  im  Herbst  des  Jahren  ISct'J  'rat  Nörrcnberjf  ein,  der  gcnidc  tur  »trübsmuL-n'  und  vor- 
gerüoktara  Sdlttlar  als  ein  auageieiohneter  Lehrer  und  Meister  der  Physik  und  namentlich  als  glitn^  niliT  Ex- 
perimentator galt  Majar  hat  aber  nichta  b«i  ihm  gaUM,  aad  iat  iwar  apitar,  abar  aieht  wiihnud  seiaar 
Stttdioujikhre,  an  ihm  in  Baaichnng  gvtiatcm,  wie  er  aach  ent  ala  Anl  in  Holbnoa  tbb  abem  Freunde,  dem 
jetaBgen  Profetsor  Bauer  an  der  polyteduuMlhaii  Sebulo  in  Stuttgart,  in  die  höhere  Mathematik  eingeführt 
waide;  dagugnii  findet  aieih  ualar  daa  ▼arhenagaa  Anatomie  nicht  weaiger  ab  aaeha  Mal  TeraeiohBet;  dam 
«iaa  MaoRe  piaktiaeher  aad  UiaiMiher  Cana  aller  Art 

Auf  «jineni  Zimmer  rooh  aa  aad  sah  PI*  nur  jjar  zu  mcdirini.-uh  aus  Mar.  ivar  unt*^  laufer  Scliadehi, 
Ifrni'™"  nnd  noch  affitiseTea  OljaallB  dar  Anatomie;  auch  war  immer  eiui^  anno  Uethier  rorhandeo,  das 
IB  Baobaehteagea  and  Tenaehea  dienen  mvaele.  Ih  haalata  adeh  atala  aiaiga  Vabarwiadaag,  ihn  la  baaaBhaa 
oder  gar  in  [«'V  bi-r  l'uircbuni,'  den  Kaffoe  bei  o\noy  T.homhre-Partie  SB  trfaikrn.  ICbenso  macht<>  or  an  seinem 
aSgaaen  Körper  oft  unsinnige  und  extravuj^iinie  Kx|iennK-iit«.  So  erinnace  ich  mich.  doM  or  uiuniol  den 
gaun  Am  toU  Brandwunden  hatte.  Er  hatte  Kich  eine  Iteihe  brennender  Zandantückchen  glaidiaeitig  auf 
daai  Am  varglUhen  laKscu  und  behandelte  dann  jede  der  Wunden  nach  einer  anderen  Methode. 

Br  lernte  überhaupt  Alisa  lieber  aus  Auacluiuuiig  und  Versuchen  als  aus  Bttchcni.  Er  war  voll  In> 
tavaw  aad  Begeistemhg  fnr  sein  Fa<-h ;  wenn  man  über  eiuon  fleiieigcu  Studenten  nor  denjenigen  nennen 
«in,  dar  aaaaar  daa  Vndaauagen  no«h  daa  grteatan  Theil  seinar  Zeit  hinter  aaioan  Bttefaam  aad  Haften  aitit, 
aa  hatte  ar  auf  dieses  FMdikat  wohl  keinen  ToQeu  Anspruch.  Br  war  dar  Regel  nach  ein  ^fChaafttriiar: 
Mig^gaBStunde  bftftc  für  i)in  (iold  im  Mijndc,  und  die  Vormittag»  waren  den  Vorlenunjfen  und  Itiwtituleu  jfe- 
iridaiat;  aber  es  mögen  wunige  Ti^  im  Jahre  gewesen  sein,  wo  er  nicht  ein  paar  älunden  am  Tarok-, 
WhM-,  Lhnatee-Tiaoh  oder  bei  anderen  Htadeataaapialaa  geeiana  aad  Abends  tot  der  FoUcei stände  aus 
Ke!ioUif;om  Kreise  noch  Hauce  gekommen  -würc.  Tn  die  wechselnden  Combinationen  und  PrdV'pu  f  der  frinereu 
Spiele  war  er  so  vertieft,  wie  wenn  nichts  sonst  mehr  auf  der  Welt  gewesen  wäre,  und  kumitc  noch  nach 

Zu  den  Schönthaler  Genossen  kamen  noch  manche  neue  Freunde  nnd  Bekannte  hinKu,  Ton  denen  ich 
die  sp^itor  in  weiteren  Kreisen  bekannt  gewordenen  Namen ,  yon  seinen  Foehgenosson  Wuuderhch  und  Grie- 
aiafir,  iria  Mail  Omk,  der  mit  noch  weiteren  unserer  Jetzigen  höchsten  kirchlichen  Wörden  träger  riel  aüt 
■iltti  laMneB  «ar,  aaaaa;  ooeh  Kdnaid  ZeUer,  Uemaan  Kuix,  Sgmnnd  8ehott  gobürtea  n  eeiaem  waitana 


Digitized  by  Google 


39 


BehnntoakniMk  Er  ^umt  aruk  dM  KBrMntahandm  ab  ria  origtiMUer  IbaMh  befaunl,  vm  tum  mudieilaii 

mlw  nnd  fkluchp  Aiu-kdotni  curKirton. 

Noch  iu  seineti  K|M(ter«ii  SemMUTu  liwi«  er  »ich  Uartuf  viu,  mit  einer  Anzalil  von  Kameraden  oidb 
Mu  Ikndamanmichaflliche  Verbindiuig,  das  Corpa  Weetphalia,  m  gründen  und  dabei  die  Stelle  eines  der  Tor- 
■tfinde  oder  Chargirten  zu  übernehmen.  Wie  er  AUea,  was  er  ergriif,  mit  T^eidennchaft  und  auf  die  Spitae 
trieb,  80  war  er  nun  auch  Feuer  und  i'iaBiaa  ftir  die  Ehre  dea  neuen  Corp»,  beatand  (Ur  dieselbe  einige 
Monsurcfl,  lernte  den  Bier-Conunent  hawiThahe«,  nitm,  aogar,  waa  MNMt  aeiuo  schwücluto  Seite  war,  aingao. 
Dn  nübaren  Freondeu  schien  es,  wie  wesn  er  mta»  QiMge  Irnnr  Mdndot  hätte  ala  diese  ihn  Ueidate. 
Dnni  aDea  1b|Rliaeirtiren,  Dirigiran,  ftmcfae  imd  naeb  ümattndM  amnaianniTe  und  Vliciniiiltlnga  AuflnlM,  via 
welche  studt'ritiiM:hu  Ai'mtcr  mit  i<ich  führen,  koiiiik-  nicht  gclinß«.m  ohne  seinem  f^nz  nnr  äoh  atlbat  lapHU 
aaotirenden  Katurell  und  iinwerlich  etwas  ungewandtem  Weaen  einige  Gewalt  anzuthnn. 

Aber  diaNa  guae  UntmnehaMn  «el  ia  die&H,  wo  der  Bud«ti«  «in  aeiiwr  wOriigH  Sei  daria  er- 
kannt bntt*  .  AUw.  w««  StudfnU'iivcrbiiiJuDf:  hicf^,  mit  Stumpf  und  Btial  anaisurott«n ,  und  wo  w  an  di-ii 
deutsclu'ti  L'iii\  enitäten  kaum  ein  suhwcrerea  Verbrechen  gab,  aU  ein  tebjgei  Band  unter  oder  gar  über  der 
Weite  xu  tragen. 

Die  „Gaestphalia"  hatte  Kich  nouh  kurzem  Bentandc  am  Anfang  dos  WinteraetneBtera  18S0  freiwillig, 
d.  h.  iu  ik-Kor-rniis  drehender  Verfol)^ng,  farmeil  aulgelJjitt  und  die«  dem  Rectonunt  ongezoigt,  bestand  aber, 
wie  die  sndereTi  Coq^iR  und,  wie  sich  auch  nicht  wdll  verhiudem  lioM,  all  ge«chlo«»e:.i'  S<  :'!entenschaft,  nur 
aater  Venneidaiig  aller  Abieiehen,  fbrt.  0«gan  den  Schhiaa  des  SeoMaten  Ihad  ein  Auaritt  m  Ehna  dar 
abgehaDdea  Kameraden,  wonmtair  aaeh  Va7«r  war,  statt  Ia  gehSriger  Batflnamig  ▼an  TObbigeB  wordMi 
die  Röcke  aufgeknöpft  und  die  whwarx-weioii-gTtinfii  HiiiidtT  «ichtbar  E«  war  aber  ein  voikl<  iilrt.  i  1'  l:/<  i- 
dieaer  nacbgeieiat,  der  alle  Kanieu  auÜMhrieb.  üua  gab  es  aine  gewaltige  UntersuGhang  mit  Verhaftungea, 
flaaadanhaaehaiig,  BaseUagnahme  tob  Briefen,  HB  tan,  PAnftaka^te  eto.  Baa  üatanaohBaBippoiaUl  ist 
»in  dicker  Band,  und  »ein  Inhalt  marht  niiht  tiur  für  den  liiMiti^fii,  sondpni  für  jeden  oubefangenen  Stand- 
punkt einen  kläglichen  Eiudniek.  Von  poliliaciicu  Tendonaeu  war  nicht  da«  entforuteste  Anceicben  Torhanden ; 
«■  bmiiiiMa  lidt  am  alebti  vad  kaiiata  aitUa  WaHom  aa  tktge  baauaai,  ab  daaa  ia  äwgm  OUBaianMkIm 
und  auf  «nigaa  HbUenköpfen  norh  da-s  ,,C.  V.  (}."  ang:ebracht,  doiM  noch  farbige  Bänder  und  Hntaaa  mMa 
aufgefunden  woidaa.  iht.  von  .Stiitt)»ii't  /ur  tiUMemtvn  KtrciiKf  angefeuert  und  Bericht  auf  Bericht  rertaagt 
warde,  ao  ghabte  man  ein  £xvin{i<'l  i<tutuiren  zu  mttHWu.  Die  Htiflair  und  Oiargirtou,  worunter  Mayer  und 
Gtiaaiqger,  wardaa  eoaailirt,  d.  h.  aaf  Zeit  tob  dar  UaiTenatüt  wanawiaan;  aSaimtUohe  ttbiisa  Theilaehaer 
am  taa  angfiteUieben  Ausritt  ant  bedentandea,  ineiat  aialmpBaliifm  Oareeiatraftn  angeaehaa. 

Das  Sduffrkfunltiii's  k^'i^^'"  Mayer  hiulote:  daaa  ST  „wegSD  Thcilnahnie  an  einer  verbotenen  Ver- 
bindung ala  Stifter  und  Voxateher  und  wagen  anbefugtea  Baaaaba  afana  MuMumsbails  in  unachieklicher  Kleid- 
ung  neben  den  aar  Strafe  aageraebaetBa  aeoat^gigaB  Untersuehungsai  lest  das  OaaaiUaia  abaoadi  auf  eia 
Jahr  erhalte" 

Audi  jeuer  UnterBuchuiigaarrest  erfordert  noch  eine  nähern  Erwähnung.  Der  Pedell  meldet  nach 
xwai  Ibgaa,  daaa  StadloHu  IKayer  iai  Cavoer  keiaa  Nabnag  sa  akh  aahaM  aad  aar  Vaiaar  triaitab  la 
w\ird(>  ihm  ein  Arzt  7M}p~^]i\i\i .  Art  M>inon  Puln,  mrin  BenoliriK-ii  <ind  Befinden  gana  aaraal  fund,  aad  üua 
nur  uiif  M>in  bestimmte»  Ver]uii};cn  und  weil  er  über  (xinp^Liütiuneu  klagte,  xweimal  zur  Ader  tiaaa.  Aber  die 
Hpciaen  werden  stets  unberührt  wieder  hinaungetra^ni,  bi«  man  sich  am  aatbatan  Tage  entüchlom,  «eine  Haft 
ia  Hansanwt  au  Turvaadabi,  dao  er  noch  drei  Taga  auf  aeiaeat  ZiuMt  an  •talahen  hatte.  Iah  kann  nicht 
aatachnden,  eb  dieata  TarbalteB  aar  la  die  C9aaie  dar  fKadeateaatreicbe  aad  Biavearatfiefca  sa  Tsraetaea  iat» 
an  durch  ein  origiuellc«  Mittel  die  Freilaasnng  ZU  ertrotzen;  ob  er  nur  aux  dem  .Stejjreif  aucli  .lie  Wirkusgia 
des  Hungen  an  sich  erproben  wollte^  oder  ob  wirUieh  schon  eine  janer  tieferso  Aufregungen  über  erhttaaaa 
Uaneht  aad  Ifia^aidiiek  raOtt,  wia  aia  ia  aeiaaai  fUnm  lahaa  aaia  Twadhaia  bnauaai. 

*)  Hsn  mag  eralannt  uia,  in  Betreff  des  zweitea,  noch  angefllhrteB  DeBett  an  ferBehmei,  daai  aaeh  den 

Statuten  de»  Muwunu,  einer  Csitin<>ji;e,tp||acball  ftlr  Studirende  uml  Annäasige,  die  Student<>n  auf  DltlU-ti  nur  urnn  nie 
«orber  »ubscribbt  hatten,  und  nur  ini  Krack,  crscheiaeii  «oUten;  das«  Mayer  mit  «wei  KamtM-adca  in  unstitniliL'i  tn  I  i  Ik  t- 
rock  cinixe  Minuten  jtmn  Z'iwhrn  nnur  der  'l'hiir  verweilte,  iler  an  ilin  erijanijonon  AutTi/nliTiiiiK  siili  r.n  calterni  ii  äIht 
sofort  Folge  Itcleistet  h.itlr.  cLi^s  nuiji  dii -i  ■'iL.'eiitlieh  nur  jene  l'i ivat_"  -.i  II-.  hiiU  t.rnilircnil.>  l'.'lii'itnniu^  nueh/u  einem 
akadeanscaen  Veigehen  stempelte,  uud  sich  nicht  »cbeute,  einen  «o  iiiiiunmleu  i'chltritt  sugar  unter  die  Urttnde  für  einB 
Wcgaatai«  vea  te  UeducMe  ■aftaaetaiai.  gMek  ak  eb  naa  daa  (Mobl  gehabt  but^  daaadarvoraMaateHteUwpt- 
flaad  Ar  ML  iHaia  etaw  es  idnrer*  SuA  aoci  akbt  radutetigte  (ud  irgend  einer,  weaa  aadb  aech  ao  bodeauaca 
Siflanag  bedOrlleL 


Digitized  by  Google 


 40  

Der  Beriolit  des  ihm  zugeucndtton  Arxto«  an  dox  Viiirer8iUi(««tii(  Mi^-;r:  .jiav«  Xajar  Mob  den  wm- 
■ligMi  UmiUndaD  oüht  TiKUif  als  geiateakmik  augoMliaa  wurdan  kfinne,  jadiwli  »ich  iu  efaum  Zustande  be- 
ftide,  der  aehr  laicht  dahin  fibeiB>luo  kBnne.  Diaam  «nta|inalw  «mh  dia  Anaiaht  aUar  Dinr,  die  Mayar 
•cIk»  lungi-  ki  niieii  und  beliavpten,  das»  or  bei  jadem  ihm  iridiign  VMUl  hSahat  an^iavqgt  und  in  aiaan 
xweidaati^  Zustand  vijaatet  wardam  könn«". 

Iah  kamt  diaarai  VrOiaSla  dea  Antaa  Jadedi  (Br  dia  daaaKga  &H  in  aaleliar  FaBanmf  nidit  siatim- 
men,  unrl  haltp  dip  e-ntc  oder  zwfito  iinU-r  den  obipi>n  IVuhinp^n  für  wahiM  In  iviHi  luT,  oh>:leirh  ii  h  dou  f;aii2eii 
Vorgang  nar  vom  Uöreuaogou  uod  jout  aus  den  Actm  konue,  aber  zu  jener  Zeil  nicht  melir  selbst  auf  der 
Hoehsnlmla  war. 

In  einem  Bpricht  nn  <]w  Mir.i'itcriiini  war  Mayer  iibrijfen«  ah  „im  besten  Priidi<at  stehend",  in  einem 
anderen  al'*  ,,völlijf  ulaubwürdjg"  bezcithiict.    Kr  hatte  bei  den  Verhiircn  allen  ihn  Botreffcndc  ohne 

WeMans  oingiystauden,  über  dia  baaraden  jede  Auskunft  Torveigort. 

Dar  Batli,  wtgugiua,  wn  ia  diaaiai  FaUa  raa  Ininer  praktischen  Bedaatuoig,  da  diea  naali  aelu 
SeateeUau  «InaljB  iMachbaiana  fladia  mar.  St  aoDta  WHh  einige  gröaacn  ICBiaiiHi  hawiBhan  nid  ÜuA  diät 
im  Sommav  md  Herbat  18:-I7  in  München  und  Wian.  Xi  iat  mir  jadoeii  ttbar  diaaan  AaftnÜMl*  keio 
iMBflrluaawarflHa  Detail  in  Eriunetung  geblieben. 

Im  Janimr  1888  Irittot  Mayar,  noeb  tot  dam  TaUan  AUanf  das  StiaQainB  n  Eiataihmiit  dar  antan 
medicinisehen  PrliCun^  \nuh  Tiiluni:' n  kommen  nii  dürfen.  Kr  s|itipht  in  der  Eini^abe  von  Riinir  Al»si<hl, 
als  Militärant  in  den  mederimidiadien  Dienst  ia  treten  und  einige  Jahre  in  den  ostindiicben  Coloniecn  sa- 
■DbriBgfli.  DSa  Erlaabniss  vode  «rtheilt;  man  aohteta  es  dabei  dar  K&be  waitb,  ihm  wKhrend  lemM  Anf- 
anUmlta  dan  Be^^uih  drr  „I.en/ei"  -  «'>  hiesK  die  Kneipe  der  ehemaligen  „Westphalia"  -  zu  verbiotan  Wd 
daron  die  Sladtdire<'tinn  in  Keuntniun  zu  setzen.  Ueber  die  Prüfung  selbst  fiuid  ich  keine  Xolizcn;  dagegen 
bestand  er  im  Sommer  die  Hauptprüfiing  in  Stuttgart  mit  dem  Zeugniss  zweiter  dasae,  erste  Abtheilung, 
daa  aaah  dam  ibliehan  Vanastab  au  den  bamanB  und  aaltenenm  Maten  gerechnet  wurde.  In  der  Clumia 
wnda  ihm  dia  avata  IM»  ertheilt.  Seine  aduiMiehen  Arbeitaa  imdeo  gründliefae  Kenntniaw  and 
aalbahtlDdiges  UrttaQ  Temthcod"  beaeiohnet. 

Nun  eigab  sieh  altar,  dam  aa  gar  nicht  ao  einäicb  h»,  in  dan  hoUttndiiehain  Uihtüidianat  au  traten, 
^  nma  ihm  gesagt  hatte,  dam  ein  vBrttambergiaehaa  PrUhngeaaogniaa  daflir  hainaswega  auaniebe,  Tidmehr 

dart  ainn  hmonderp  Prüfung;  zu  iT^ti'hi  ii.  uiiil  rlazn  Kenntni»!*  der  hulliindischoti  Spraiclic  uii<'i'lii.".^!i€li  M-i  So 
Barn  er  aieh  denn  vorerst  als  Arzt  lu  »einer  Vaterstadt  nieder.  Die  ürztliobe  Praxis  kam  jedudi  nicht  ao 
aofanail  ab  ar  Tanralhet  halian  uaeihta,  nnd  diaaa  nnftaiwilliga  VntiiitigMt  mit  hcatlndigem  Fuaen  and 
Warten  rorwlzte  ihn  in  (lie  ünbchnyliolifto  Stimraunp.  Dar  atlMa  rurückgetretenr  OiMlanl;!'  nii  ilir  hnlliin- 
discbeu  Coluniecm  dr.nigte  .sich  von  Neueni  hervor.  Sein  Vater,  der  selbst  weit  heruiugekomnieu  war,  meinte: 
ein  jongar  Hann,  und  vollends  ein  Arzt  und  Naturforscher,  nÜMe  fremde  lAndar  gaadian  haben,  vnd  aa 
aiabeh  er  f&r  sich  lebte,  war  ihm  für  die  Auabilduag  dieses  Sohnes  kein  Opfer  an  gitna. 

So  traf  ich  ihn  im  Frühjahr  1699  eifrig  mit  holländischer  (Sromroatik  und  LeotSra,  auch  mit  framS- 
eiaaiun Hebungen  bcseliiiftigl,  und  dasGe^iriieh  mit  hollUndischen  Wörtern  und  ParticipUeanatTuetionvn  »pickend. 

Im  fierbet  deaaelben  Jahrea  nahm  aar  Udanb,  ging  sunüchat  nach  Faris,  im  ar  mit  den  TübiDgar 
Frennden  Wonderiieh  vnd  Oneainger  einige  Keit  maamnwnleUe,  und  von  da  nadi  den  Niederhmden,  m  er 
die  vi>ri;es<;lirii_'(>i_'tir  rriifuiif;  i-r^tiiu«!  und  r;ii  J'at<  iit  ril^  ,,(I!'?'.  m'  vit-.  lii-r  (ic-iUiKÜiL-U "  ijrIati,i;lo.  Und  da 
gerade  iu  jeneu  Tagen  ein  von  Uotterdam  nach  Java  segelndes  Jütuffahrteisuhiif  eiuen  üchifiiMnct  suchte,  so 
übanHlim  ar  jBeaa  Stelle. 

IMeso  Iteite  ii\in,    wiewohl   nieht  v;in   Hnu  jreriiij^^fti'U  innw'rcii  Krlebiii-«-»  begleitet,   dac  K.rw'iihnung 
vordient«,  ist  doch  der  vntsuheidondc  Wvndvpiinkl  iu  Keinem  Leben  geworden,  und  ohne  sie  hätte  die  Well  ^ 
TiaQaicilt  niamab  von  illm  Kotia  au  nehmen  Anlaas  gefunden. 

Er  Iwtta  Ina  dahin  nie  ein  anderea  jSal  ina  Auge  geflmst  als  das  des  proktisciien  Antaa,  TiaUaieht 
einee  solchen,  der  daneben  NaturwiMenschaften  ab  Liebhaber  in  den  Musscetundan  betreibe;  ioh  giaulm  nieht,  • 


dsss  ilun  nm-h  je  der  Uodauke  in  den  Kopf  Kckoramen  war,  er  werde  einmal  in  aeincm  Leben  irgend  ein 
Bueh  sefaniben.  Wohl  waren  die  weiautlicluUiu  Vorbedingungen  genialer  Leiatnngen  in  ihn  Torimadan ,  daa 
BIreben,  Allee  ans  eigener  Anadhannng  nnd  dnrch  eigenes  Kaehdeninn  sa  lernen,  daa  BedUT&iaa,  daa  Warum 

der  Diiifje  bi<  iu  ilio  Ic  txleii  uni  Ii  .  rL-puiibari-u  Enden  zu  verfolgiui,  die  verfailqgniaBVDlle  (ialx',  Btet«  ganz  in 
einer  Hache  zu  leben  und  die  ganze  Mass«  seiner  Vontelluiigen  in  deren  auaaehlieasliobcn  Dienst  zu  stalleD, 


Digitized  by  Goog 


41 

und  unbeikiigüuste  WiUirlicitsIiob«.  Allein  ab  die*«  Eiyfiisi  liafK"!!  in  den  alten  Unigobuugwi, 
in  den  iirimhwilniloii  und  zcrst reuenden  Anfbcdenuigwi  einer  iirxtlicheu  Praxis,  des  häuslichen  und  geiellMliAfi- 
litlim  Treben«  zur  vollen  Eotftltuag  gelangt,  ob  sie  auf  ein  bedeutendes,  ihrer  wikrdigea  Objeet  su  eineni 
nunhafU'n  Erfolg  gefiilirt  worden  wärm,  blieb  doch  imneir  noch  sweiiUhaft.  Es  gehSrt«  nooh  di«  0«nat 
üuiwcrer  Aiilüsse  iiii4  JJmMuig  im,  xuA  cK«m  wnrda  au  pttdit  dmdk  jam  flaaniM  in  «gollittmlielMr 
Veise  geboten. 

Vou  den  zwölf  Monateu,  die  sie  dauerte,  kaoieu  aolit  allein  auf  die  Hin-  und  Hückreise,  rier  auf 
tum  Anflnfhalt  in  BMaria,  TMiadlN»  imd  Bnabi^.  Man  hatte  Oun  vBaaigaamt:  iu  Hanpdeiden  eiae« 

SchiflsarztcA,  znnml  auf  eiaaa  Bandeis-  tu«!  S(>j^If<c1iifI^  wa  aa  ia  der  Regel  an  allem  Umgang  fehlt«,  sei  die 
Lauguweilc.  Kj-  Lunte  »ich  daher  neben  ilcm  Hi'iiarf  an  ueiGoiniaoli-chirurgi.when  Büchern  und  Werkaeugen 
reichlich  mit  nWlaeirDlogiactitn .  ]ih}>iikaliiich[<n ,  astronomischen  Apparaten  und  InxtruiuRnten  versehen.  Von 
daa  S8  Pmanaa  «af  dm  Sehiff  warda  «Mlinnd  der  XVriirt  selbst  Kianiaiid  knuik.  £r  hatte  ao  gat  wie 
kmae  Aaapfadi«.  ü<b«r  dao  dpitKa  oitheDte  ar  aetir  angttnwtig  müd  beiahiildigte  ilin,  daaa  er  sieh  aoT 
Kustcu  der  MonnHchaft  zu  bereichern  gesucht  hah«.  Kr  wollt«  sogar  noch  «einer  Kückkelir  in  Vcrbindun); 
mit  dem  ersten  Steuennann  ein«  AnUase  gtgnt  ihn  richten  nnd  die  Sache  in  ein  öifentlieliee  Jllatt  bringen. 
Ob  dar  Plu  aar  AaafBhnmg  kam,  weiia  ich  iadii  mehr.   Kit  den  ffln^vn  Bdilflfaleataa  kaaato  er  mh  aar 

laimaThaft  Ttlintiiinlii  i  n,  da  seine  K:  nr-lui-i''  ilr"  iri>'.l:ir.ili..(lii?n  nii  ht  niif  die  MatRMOipnM 

Nor  mit  dem  ersten  und  zweiten  Steiieiniann  fand  einiger  näherer  Verkehr  statt. 

So  bebnd  er  sich,  wenn  auch  mitten  unter  Mviwehen  und  ohne  Entbehrungen  oad 
(IrK  h  iu  tiefster  Einsamkeit  and  gans  aaf  lieh  ael^t,  auf  die  UttlÜMiuollun  des  eigenen  Oeistee  aar4(h|ewieseu. 
Die  Fahrt  wurde  fQr  ihn  eina  aiae  Leninitt  die  anaan  Aolageu  nnd  Neigungau  wie  uiehta  Zwaitaa  antgcgen 
kam.    Er  war  nie  ein  natiiar  nnd  oahaltaader  IMlctierlflBar  geweaen,  da,  was  ihn  Sberhaupt  aneprach,  ihn 

ftlcidi  wieder  aufsein  eigein'h  (M'diuikcnHpicl  ablenkte.  Aber  lan^:)  und  imv<'riMiMdt.  pinx  in  die  Ikitnu  liluni; 
venenkt,  auf  irgend  eine  Katureracheiuung,  auf  Wolken,  Wind  und  Waaser  den  Blick  su  richten,  einem  Oe- 
wittor  TOB  Anlhnig  täa  inm  Stade  laiaadMD,  die  «ar  atala  «ne  eeiner  LidbhalwMiaa  gaweaaa.  Oieaar  Keigang 
waren  nun  dir  jrrnBHartiiiütoii  Objp<  te  jrpboton,  dar  Oeeon  mit  KInlh  r.nd  Ebbe,  mit  Ptuetcn,  AVjnrL-tilleii  und. 
Stürmen,  da»  nüclitlielie  Firmament  in  nie  gaadimam  Glanz  bei  unbc^reuzlem  Heriaont,  der  hcrauL^teigeudo 
Blanianhiiumel  der  südlichen  BalUagal,  dlm  la  lam  fia  gvwaltigen  Wirkungen  der  tropischen  Sonne  auf 
alles  organische  I.«ben,  die  fremde  Fflatizenwelt,  die  Keiho  mKcIltiger,  theih»  tfaütiger,  theils  erloochener  Vulkane. 
Alles  dies  sah  er  nicht  mit  den  Augen  des  Malers  oder  T)ichterB,  aondern  des  stuueitden  Forschers,  des  natur- 
knndigen  Beobachters,  der  in  die  WerkaUitte  der  grottnen  Natav^  m  daa  Werna  and  den  Ammmaahaag  ihrer 
•lenteutarsten  Kriiflc  einen  Kinbliik  üu  gewinnen  «trcbte 

£s  waren,  wie  er  selbst  erzählt,  vaihiltaisamäsaig  kleine  Aulüsw;,  die  aeia  Naahdaakan  iu  eine  be- 
atkanto  SidilaBg,  anf  «ia  baaoadana  SM  aad  Mdem  hinbaklen.   Bs  hatte  aeihoa  aaf  dar  Mut  aaiae 

Aufir.ork^'anikril  crreyt,  da^.^  nach  der  Vciflirhrrunp  de»  Stourrrnannn  die  vnni  Stiinn  i:e|icits<liten  Wellen  "teU 
crlieblii.h  waimer  i^eicn  nl»  <iii-s  ndii^rc  Moerwa-twir.  In  Java  war  er  er.staunt,  U'i  AdcrliisKcn  tui  dun  Mutrosen 
in  bemerken,  dose  das  Venenblut  eine  dem  der  Arterien  ganz  iihnliebc  mthe  Färbung  hatte,  und  hörte  die« 
Ton  den  deutschen  Aerzten  in  fiatavia,  mit  denen  er  verkehrte,  ak  eine  allfnaaine  und  bekanate  Thatsaoha 
hinuditlich  der  Einheimischen  wie  der  Europäer  beatXtigen.  Bbeaaa  aditeto  ar  aaf  die  Wirfamgen  der 
Rioclianischen  Arbeitsleistungen  und  ihre  Beziehungen  zu  der  oigniiahfln  HVXrme  nnd  dem  Kahrnngsbedttrfbis». 
IMe  aUgemaine  nnd  unlMstinuDto  ErUäinng,  dav  dies  und  aadaeaa  wa  dar  Saaaanhitaa  harimmma,  gaaQgte 
haa  an  eine  Oauaationaerkenntaiaa  nicht,  aa  wenig  alt  der  UoaM  Satt,  dam  durah  Beibuag 
iw.  ^h\.H  iiiilu  te  Wie  und  AVaiun,  dieser  ZuÄnninienhmi(?e  fe.t.->elfe  vnn  nun  an  .-«eine  (ranze  Auf- 
uud  liees  ihm  keine  Auhe  mehr.  Die  einzelnen  Mittelglieder,  die  iltn  dem  Ziele  uiiher  führten, 
die  iaaara  Oamhiahte  aeiaar  OedankcnarMt  hat  er  ia  den  mir  aagitagliehan  Aulhciehnuagan  digioda  alhar 
dujgllagti  wvhi  iiber  melirfiieh  au«j;c«i>ri>cln  ri :  da.s.s  or  Rieh  dundi  vemliiedene  Tirtliiinier  und  llalbwahrheitcn, 
kfiaallidM  Cboeamiouou  an  dio  beKlciwudeu  Aul&ssaugcu  liab«  durchringen  müisseu.  C/cwiK«  ist,  doss  er  die 
Gcandgodaahea  anaar  qrittonn  Sdiriften,  wenn  aneh  im  Saaalnen  neefa  unfertig,  doch  adhan  in  iima  Cssten 
FwriaaMi  von  «einer  Seereise  mitgebracht  hat,  und  Aohk  ihre  Wurzel  nirgend«  anders  zu  suchen  ist  als  in 
«aar  genialen  Anschauung  und  iu  einem  unahliissigen,  eindringeadea  Nachdenken.  Bewegung  könne  «ich  ia 
Wirme,  WUrme  ia  Brnngof  vauHtim,  in  eiaam  eenalaatea,  dnteh  fiiparimant  fatmatailaadau  Tarhültni»; 
Leep.  XV.  « 


Digitized  by  Google 


42 


Bidit  axat  di«  Stoib  dar  Httur,  wmdeni  «wsh  ihn  Krüft«  mmb  mmtiiilNur;  diese  «cien  Unacbm,  wtUh»  n 
«Isr  WMnnv  lätht  mtargclMB,  aeiuhn  mir  nngafcnnt  ftirtlmtaliBB. 

Bei  «einem  Abgang  vnn  Hrilbtonn  im  Hcrbut  183'i  hiitto  Mayer  auf  mehrere  .'ulirr  Aliwliifd  ^o- 
nommen.  Wie  er  uun  im  Februar  1841  »ofort  iui«fa  der  Landung  in  die  Heimatb  und  frühere  Stellung 
lurftokkdurt«,  w  gwrfwh  dies  tot  Allem,  wwl  er,  gm  erflUK  tob  den  newn  CMnhn  wie  m  dem  Be- 

WHtteein  ihrer  Tra^rweifp,  kaum  rrwarteii  konnte,  biü  ir  die  noch  dunkeln  Pinikl''  u  ttii  'Ieti  ,  die  oft  ver- 
niMtcn  Uiilfsnutt«!  au  Üüehern  und  ApparaUn  bcnülzcn,  cW  (ianze  befreundeten  l'.tLtiuuiniicrn  zur  Prüfung 
TOttagW  dnrfle.  Ber  Hauptptuikt,  von  dem  der  gauM  Werth  »einer  Entdeckung  abhängen  muMte,  war:  ia» 
■Ofmuimtn  Aaquivalent  der  tod  ihm  auf  einander  beaegcuen  Krufto  zu  Anden  und  ÜMtmatellen.  Denn  ea 
iMlf  akihiti,  BOT  im  Allgemeinen  ru  aagen,  daas  WSnne  und  Bewegung  in  einander  mnnft-xbar  »eien,  -weaa 
sr  ndit  angehen  und  uachweiaen  kouiit«,  welehc«  ooniitante  YerhitltniMi  dabei  obwalt43,  welchce  Maas»  von 
Wknw  welebem  Maaia  Ton  Beiweping  eut<preoha.  Diesen  Thaii  dar  Sache  hatte  er  auf  dem  Bohiffe  nur 
Torbweitend  abwIagaB  kBanen;  mr  Anafühmi«  bedurfte  er  dea  Idwratiaai*  hi  der  TKIeclidwn,  jetzt  Itrtder- 

üchen  A{<o(heke  und  aonstiRcr  Hillfuniiltel.  Si'in  BrudiT  Frit/  war  <i<  i'  en<tc  A nlüuifier.  Ji  n  er  für  die  neuen 
Ideen  gewann,  und  ataod  ihm  mit  vaimer  Theilnalimu  und  sachkundigem  Ilatho  bei  dcu  auxustellenden  V«r- 
raebn  mar  Seite.   Wdche  Wege  er  mm  eineohhig  und  «ie  «r  n  dem  BugeloHe  idangte,  daaa  dem  Herab- 

onkein  eine»  Uowiehtstheil!'  von  einer  Hohe  von  etwa  365  Meter  die  Krwi<nuun>;  eine«  i,'!eiihen  Oewii  !!(^- 
äieila  Waäwr  von  0"  auf  l"  entaprovho,  wie  diese  i'ormel  für  das  Aoijuivuluut  sich  dann  novh  aU  ungenau 
und  zu  niedrig  gieiftiid  enriee,  weil  er  fttr  einen  der  NebemmatHnde  «einer  Tenufliie  eine  etwee  n  klefaie 
mtat  eingesetzt  hatte,  iat  Ton  ihm  aelbat  in  «einen  Schriften  dargelegt  werden. 

I)a  er  nicht  zu  den  »tillen,  in  aich  gekulirtcn  Naturen  gehörte,  sondern  sich  gern  über  Allee,  waa 
ilm  beachiiftijttt!,  aun^praeh  und  berieth,  no  war  er  eifrig  bemüht,  Proselyti n  fin-  wine  neue  Lohre  zti  gewinnen. 
Br  wendete  aich  nicht  nur  an  die  in  Heilfarainn  lebonden  Gallegen  und  Lehrer  der  höheren  Unterricblannataltai, 
aemdem  veiate  im  Bonuner  1841  «luh  nadi  Stttttgaii,  TSUngen,  Htidelbeig,  tmi  bekannten  und  nnbekennten 
Fachmännern  Reine  Ideen  vorzutragen  und  ihr  TJitheil  in  TeneluMB.  T>iei<e  Vemuehe  tieleii  jedueh  keinei^wegs 
«ehr  aufinuntemd  aua.  Bei  der  Neuheit  der  Saahe  nnd  aeiner  mdur  firnppanleu  ala  ruhig  entwickelnden,  toh 
*der  hefraciienden  Bpredie  der  X^diririlober  aalir  ebweidienden  Tovtregaweiee,  bei  dem  netArlidieD,  eiitaehuld* 
baren  Miwitmuen,  da.-«  luan  eiiieni  iirxh  i,-nn>;  j--.ni;i  ii  Muinc  enti^efrenbraehte ,  der  wiuen  Kivimditi  zwar  ats 
ein  origineller  Mensch,  aber  koineswegü  als  Gcltihrter  bvkauui  war,  und  nun  doch  mit  einem  Molo  die  ganze 
njäk  wegeetellen  wellte,  wer  ea  nieht  n  Terwnndem,  wenn  aeine  Behauptungen  nur  ala  geiatnidie  Fara- 

dexieen  ani;e«ehen,  mit  Auhselzm  ken  und  KniifThüttehi  nnj^-liört  wurden.  Man  fnt^'te  ihn:  "Vi  ir  denn  auch 
diesen  oder  Jenen  Absehnitt  in  dem  und  dem  ISueho  mIiou  gcloacn  tiabc,  luid  wenn  er,  wr  }^L\\\/hnlich,  diese 
Frage  verneinen  muHte,  so  rieth  man  ihm,  dieaee  TeraXumniaa  doch  alabeld  nacbiuholen  uut:  .-.vaiv  Ausicbton 
daran  noch  weiter  au  pcilCut.  Xr  entaoliuldigte  apüler  die  Befragten  damit,  daaa  er  sidi  damals  selbst  noch 
nicht  ganz  klar  gewesen  sei,  und  die  VnTeieinbaTkeit  einiger  Beste  der  alten  I^ehre  mit  seinen  flätzen  noeb 
nicht  erkannt,  Modem  durch  kttn«tliche  Hypothesen  beseitigen  zu  können  geglaubt  hatx-.  In  il<  r-i  lUi-n  whritt- 
Uehao  AuflMichnung,  die  diea  nüher  euafUhrt,  rOhmt  er  denkbar  die  TantändniaaToUe,  aulinuntenide  und 
ftidemde  AnftnluDe,  die  er  bei  dem  ihm  nmr  peraSnlieb  unbeknnnfen  Piuftiawr  Jelly,  damala  in  Heidelberg, 
geAmden  hat» 

Ich  war  im  Herbat  1841  viel  mit  ihm  muainmen,  und  os  war  damals  schwer,  mit  ihm  von  etwas 
Andanm  m  reden  ala  tan  dieaer  Hacbe.   Br  wueale,  dam  mir  der  phynkniiadie  Theil  denelben  ftm  liege, 

meinte  ab(>r,  ihuw  ich  ilim  über  die,  wenn  man  e«  «o  nennen  rlarf,  ]ihi!i:iw>phifii  he  S  ite  e:ni(r<-  A '.i^'  ldUKi«} 
geben  könne.  Kr  selber  liattc  bi«  dalüli  nienialis  ein  philoKtiphiiiehe.9  üueh  geleaeu  und  hut  liiiw.  üuviel  leh 
wei»i>,  uueh  K|>iiter  nicht  gotlian.  AU  ich  ihm  einmal  Hegel's  Logik  und  den  Band  der  Km  \  kinpiidie,  der 
die  Natnrpliilosophio  enthält,  mitgab,  bracht«  er  Beides  nach  wenigen  Tagen  zurttek  mit  der  Ik-merkung:  dass 
er  keine  Silbe  davon  ventanden  habe  und  nichts  ren>lchen  würde,  auch  wenn  er  hundert  Jahre  darin  läse. 
Ex  nihilo  uilül  fit;  nihil  fit  nd  niliilmn.  Omun  at  ijuut  i'tfeetunu  Sh  waren  dn  Ju  i  S.  lilii^:\>  <vter,  die  er 
danala  immer  im  Munde  führte,  die  er  mir  einige  Male  beim  Xonuieii  entgiKun-,  beim  Uebeu  uoeh  naehrief. 
Idi  aelHe  ihm  sagen,  waa  eieb  gegen  diese  Sit»  einwenden  licaie.  T>a  »luiter  noeh  oft  und  viel  Ton  dieeen 
Dingen  )re-!'!i>i  lieti  wurde,  fo  ist  mir  auch  au.i  den  damaligen  l'nterlialtnnjren  notth  Manches  in  der  Erinnerung 
gebUebeii.  Gegen  den  ernten  tiatz,  dass  aus  Nichtb  Nichts  werde,  hatte  ich  keine  Kinwendung;  es  sei  diea 
aar  ein  anderer  Anedmck  Ittr  den  aUgameine  Oaosalitttegceetx.   Daa  Zweite  ober,  dam  Nidita  an  mebta 


Digitized  by  Güü^ic 


43 


W«nle,  aoi  im  WltMl  Bicbt  rntbalton  und  lirin  Satz  der  n'lgcmoinen  Erfahrung.  Die«  bicto  eine  Mon^  Bei- 
•piele  Too  YenmhliUif.  Wie  man  ein  Uenuüde  in»  Feuer  werte,  m>  blaiben  wohl  die  nhimiiiichen  £leaieate 
dar  labmad,  dw  luftan,  im  Hotaw  übtif ,  du  wwmnhlioii»  KmtWttk  «bar  an  in  hiatm.  Siane  Briv 
TorhariJtti.  Alles  Verposjwn  sei  ein  Zunichtowerden  von  Tanlalllilijii  "  Geistige  Krlifte  können  eiafoc'll  Ter- 
loron  gehen.  Alle  Organismen  werden  als  »olohe  dureh  iiuMore  Zentuinui^  oder  iunoros  Abstorbon  vsmiidltet. 
Pie  Erhaltung  der  Gattuuj^'n  ündore  dAram  nickt«  und  i;vhärc  nicht  hierher,  m>  wenig  als  die  Unaterblicbkeiti- 
b»ge.  Unaentäibftrkait  gehöre  nieht  zu  den  Merkmalen  dor  organischen  und  psychischen  IjebeuMraoheiinuigaa, 
und  der  Satz:  oibfl  fit  ad  nihilnm  habe  deehalb  keine  allgemeine  Oeltung.  Da«  Oausa  ocquat  efliMtom  wolle 
zunächst  nur  bc<>agen,  das«  hl  dar  WirknQg  nichts  enthalten  sein  künnc,  wozu  die  Ursache  fehle,  und  xa^ 
gekahrt,  und  viedarbola  aomit  mir  dan  «niaa  8at%  das  aUgemeiiie  CauaalitataBoaeti  in  anderer  Form. 

Er  anridarto  dannif  atwa:  wi«  aa  'mit  den  OipHiiaohan  imd  FiTehüeliaB  aai,  Iwae  ar  jetzt  dahin- 
gestellt;  er  r«le  vom  rhy.sik.iü-ii  ht n,  v  n  d.Tii,  was  inan  in  dar  Ilqrik  Krüfl«  neimo.  Nun  »ui  os  ihm  KSnz 
mdankbar,  und  seine  Kiubilduugskrafl  Tcnage  ihm  daa  IManal^  man  ar  uch  vorstellen  aolle,  dass  ein  Beales, 
Wiikendaa  iigandwi»  alonial  an  NmU  vnd  Nidili  mrden  kfona  AOa  CtaMlittt  htfra  dwit  «if,  wann  van 
der  Ursache  auch  etwa«  unterwegs  abhanden  kommen  und  nicht  in  die  Wirkung  überi^'cheii  könne  Weun 
Kräfte  UrMchoii  Beien  —  uud  doss  sie  dies  sein  müssen,  werde  wohl  Niemand  liiugnen  —  so  müaaeu  nie  in 
dar  Wirkting  snm  Tonehein  kommen  und  in  ihr  aufbowahrt  bhibcn,  Ua  die  Wirlnng  selbst  wieder  aar 
Uriache  werde.  80  wenig  eise  poaitiTa  Oitoa  im  Verlanf  ainar  itflM«««^  tu  Null  werden  kJJnuc  —  die« 
war  ein  oft  und  gern  wiedorholtea  Bild  und  Beispiel  —  so  wenig  fcSniw  elaa  Kraft  in  der  Wirkung  vor* 
aahwinden  und  in  KUAtls  verpuffen. 

Wir  giagen  einmal  in  detartigem  Ga^iüdi  gerade  anf  derLaodatamae,  ab  unii  dor  Eüwagan  mit  rier 
dampfeudea  Koasen  entgagenbnmste.  Waa  mainat  du  nun,  fhigte  er  mich,  daas  der  t  b .  kaliadie  EHbet  nm 
der  Muskelkraft  dieser  PferJc  wi Ich  erwiderte;  ic  h  wiiwe  uii  lits  zu  ueiuicn,  als  i  i—  Ji>  Laxt  der  Pferde- 
kürpcr  und  des  Wagen»  mit  seinem  Inhalt  eine  Vonetxuitg  im  llaum  er&hre,  die  ohne  einen  solclien  Kraft- 
aofMnd  oidit  «rMgt  wKn».  Mira,  ntainte  er,  ao  hai  aie  nif  hnlbaai  W«go  nrnbehnii  irad  nneh  Uajlbn»» 
zurüi  kfahren  —  wnj*  ist  dann  der  physikalisi  ho  F.ffeet  •  Dann,  si^te  ich,  liabcn  swei  solcher  Vtrst  tzunneu 
im  Uaume  stattgefundeu,  tou  denen  zoMüg  die  erste  durch  die  xweito  wieder  aufgehoben  wftre.  £r  erwiderte: 
diaa  kSnua  «r  kaiaaa  phjAaHaehaB  Mhet  naum;  aa  an  gans  gMahgttHiff,  ob  ^aae  FlMwgiaiB  in  Hsabmon 
oder  in  Oehringen  seien;  ihn?  Fortbcwc^ng  sei  da«  Motiv  und  der  Ncbenurfolg  für  die  me<'hanischo  Arbeits- 
leistung der  i'fcixle  gcwe..»en,  aber  nicht  deren  physikali.'^lio  Wirkung.  Die  Erhitzung  der  Pferde,  der  be- 
schleunigte innere  Verbrunuiuig^iproeeiw  der  von  iluion  gonooscnun  Nahrung,  die  KeibungHwamie,  welche  <lic> 
bewegtan  Siidar.  faiar  in  den  sichtbaMm,  blauen  Streifen  auf  der  Landatnaae  ntrfieklasaen,  die  Veraehning  der 
Fette  in  der  Wageninlbe  an  den  Adiaen,  Allee  daa  seien  nicht  rnfHIlige  Nebanunatünde,  wofor  idi  ne  an 
lullten  scheine,  Mündern  die  Itewegung  der  Pferde,  iliru  uieehuuische  Arbeit  .-tetze  Mih  in  diese  Wännc- 
encheinungen  um,  und  swar  nach  einem  constanten,  quantitstiTen  Verimltniss,  in  deaiieu  Auffindung  und 
Fommlirung  er  den  widitigBten  Thdl  aeiner  AnQpdie  aelia,  wflhrend  er  über  die  Biditigkeit  dea  Prineipe 
nicht  den  geriiifptcn  Zweifel  nielir  habe.  Üanuils  ist  mir  /um  eistet.niRle  k'nr  ui  wordeii,  was  er  denn  eij^nt- 
üch  wollte  und  gefunden  «1  haben  glaubte.  Obgleich  1«  scLou  deutlich  genug  au»  seiueu  8dmllteu  solhat 
au  araehan  iat,  ao  knnn  idi  ae  dooh  «na  meiner  Erinnenuig  nneh  da  eine  gana  poaitive  Thatsache  banfahMO,  daaa, 
obj?!eich  er  von  einem  Si  h(ilirhile«:>phen  »f»  entfernt  al«  nur  mdglieh  war.  dueh  ein  durehaiis  selbststandiges, 
dem  Gebiete  der  l^ogik  und  Metaphysik  anj^vhoriges  Naelidonkeu  ilbvr  da«  W'eion  lier  CatiKalitiit  an  seinen 
Entdeckungen  einen  vielleicht  eben  so  gm6-<en  Anthoil  hatte,  als  die  exactc  Xiiturfon^chung,  Neine  ciufodie 
und  originale,  aber  streng  logische  Art  au  denken,  sah  in  den  beigebroebten  Yorstellangen  über  daa  Vor- 
bilfariaa  von  ünodu  und  Wirkung  Likslno,  weldi*  rm  daa  Haiatam  der  WeUwdahait  aooh  niefat  anagefUlU 
n  aein  aehianen.  (BdihiBB  Wgt) 


ESng^angene  Sebriften. 

(Vom  M.  Ott  U«  15.  Nor.  1678.  Fortaatiaag.)  vorjihr.  Kunde  im  Uibacher  PfaUbaa.  17  p.  (3  Taf.).  — 

...        ,  „          L  •   «r-                -1  »-iiT  ., ,  Lusrlian.  K,  v;  Mitlbell.  »u»  d.  Museum  d.Gesellftch.  18p. 
Anthropol.  Gesellsoh,  in  Wien.  Mittheil.  \  IlI.Bd.  ,4  t^,  ,  ^  Uencdikt:  Kraniometr.  Mitihcil.  :a  1.  -  Hoch- 
Mo.  3  U.  4.  Wien  1878.  S«.  —  Desrkioann:  Ueb.  d.  stelter.v.:  Uriberfunde  bei  Duz  hi  Böhmen.  Sp.  (1  Taf.). 

r 


Digitized  by  Google 


44 


—  Wambraod:  Ucb.  bekaaiMM  IMMtwohMiMai  in 
Um  M Jdriowiu.  8  p.—  Mnci:  Vach  e  Vwt  Hb.  wUia- 

«ohnnogvn  im  htm.  4  f. 

Boy.  Sodoty  ef  Lmim.  FUloMpb.  Thtattet.  f. 

tbe  >.  1877.  Vol.  167,  Pt.  II.  LoodMi  1878.  4".  — 
Spoitiswoodc:  Od  hTpajMoMu  MurAcM  L  «uma.  10p. 

—  CMeji  Od  «  new  Tonn  of  taagailitl  cqnMiaii.  74  p.  — 
Ctylejp:  Ob  tbe  bicirrular  qutrtic.  Addit  to  fnt.  Cuey's 
raem.  ,.0n  •  new  form  of  tanfcnt.  cquallon".  20  p,  —  Sa- 
bine: Contrib.  to  tcrrc-str.  D  »KtKHUni.  No.  XV.  4H\k  (STaf.). 

—  Jeukin  «.  Ewing:  Un  firiclion  bet«.  surfacps  moviiig  at 
low  spted«.  20  p.  Ii  Tal).  —  Parker:  On  (ha  »tructure  a. 
ilevdopm.  of  the  aknll  tn  tlie  nrodelous  AniDhibi«.  Pt.  T. 
70  p.  (0  Taf.'r.  —  Ilopkiijson:  Rcsidiitl  diar|{c  of  the 
Lcydea  jar.  IMclpctrir  iiroportifs  of  diflercnt.  glMies.  28  p. 

—  Brun  ton  a  l'vf:  <>ii  ilic  |>li5.<iir.|n(r  »rtioll  of  tho  bark 
«t'  }\niÜ\r\'i^hlt_\im  f/MiMf'«*r,  j£:ci)f'n*Ilv  ta]k*d  Casi'a,  Cussa. 
uT  i$M*}'  bark.  82  p. —  Romaurs:  furtbrr  obs4'rv.  on  Um 
tocoaator  tyMam  oT  MeAuae.      p.  (2  Tat). 

—  ^««eadioKa.  Vol.  VU.  Ko.  3  «.  4;  Vol.  VIII, 
Na  S4— S6.  London  18«i— »7.  8*. 

 Vol.  XXVI,  No.  184;  Vol.  XXVII,  Xo.  185 

«.  186.  Ixindon  1877—78.  8«.  ■—  Williamson:  Ou 
tbe  ori;aiii/at:Mn  of  ihc  fosiil  plania  o(  tha  ooal-nieaaiure*. 

i't  IX r  On  Iii"  Jiiii  ^t  resejiri'fie«  Into  tha  «n^aic.  of  the 

fii-ki!  j  lurit!,  :  t  'Ih'  !.riti^b  loiil  iiieasurM.  cspcc.  of  tbe  (Vi- 
linrili  ^  a  !.'j  i'.i  .'''it\iiriL  ä  p,  —  ^anilerson:  llrin.  t.-ii 
tbe  altribtile«  vi  Ui«  gpnniual  iiarlicle«  9i  hocteria,  in  reiily 
to  Prol  TvodaU.  10  p.  -  Alry:  On  Ike  tidcs  at  Malta. 
2  p.  —  Tyndall:  UWrr.  on  hmnetiratlT  aealcd  flaslcs 
opened  on  the  Aips  1  ii.  —  l'owne»  a.  Ulunt:  Kffett  of 
light  npoii  Bniirriii  a.  odirr  oiK^iiiUtns.  13  p.  —  ('r«>igbton: 
l'oints  of  n'M'mbl^ut'i'  bei»,  tbe  snprari'DRl  bodics  of  the 
bors«  a.  dos,  a.  certain  ocrasional  stnirtur««  in  thp  ovury. 
4  p.  -  Mills:  Un  electrostrictiou.  P.  —  Smilh:  Tbe 
cxainiuaüon  of  ab*,  ftp.-  ^tnn«':  Oii  a  cauae  für  llie 
appearaoce  of  briglit  liiit's  in  tbe  eitectn  of  irresolTaUe  star- 
CHIHer*.  2  p.  —  Itue,  de  la  a.  lltlller]  Exper.  rcsearrh. 
on  Ott  rio'tr.  dUrharg«  with  tke  ckfatride  of  «her  batlery 
1  p. —  To ni  1  iiKO II :  Note«  on  nuitontaliiratcd  wilii»'  soli'i- 
liniis  11  )'  -  II  .<  II pb t (> n '  <Jii  a  new  nu-tb.  o(  tiiitiiii;;  liiisit^ 
tü  tbe  duration  of  rrrt.  geol  |MT>odä.  12  p.  —  Stokcs:  On 
ecrt.  noremnla  of  radiometer».  V  p.  —  Xo.  166.  Perry: 
Slafnat  obim.  taken  dnriog  tbe  Iranait  of  Venn«  expMi. 
to  a.  fr.  Kargoden  lalaad.  Ii  i>.  —  Sylvpüter:  On  tlie 
Ibate  to  the  Order  a.  dagi^e  ol  tli<>  fiindaniniial  iiiTarianls 
of  hiiiary  qnantics.  3  p.  —  l'arlior:  ftn  tbf  siruclurc  a. 
■  li  vi  luiMo  Ii)  Ihr  tiklill  in  tbe  i'unjiiioii  sank-'  i  I  i'^pidoHotun 
natnx^.  !i  p.  —  Schäfer:  übaerv.  on  tbe  ucrv.  syit.  of 
^uraba  aurita.  I  p. —  Pedlar:  On  cobra  poiwm.  12  p. — 
Crookc»;  On  repuUioo  renildng  fr.  radütiion,  Op.  ~  Le- 
wia  a.  Clarke:  Tbc  cortical  lainiDaiion  of  the  motor  area 
of  the  brain.  11  p.  taTaf.1.  —  Lorkyer:  Res.  in^ertrum 
analysis  in  ronnect,  w.  tbe  !.i>fotr  of  tbo  siiii  Chi  the  brigbt 
lirics  in  tlir  v|ii  itrA  of  ütiirs  :<  iirl(nl;o-  J  )■.  Brodie: 
Ud  thi'  ri  l:it v  „fadlity  of  prodiutiou"  ot  cbeta.  combina- 
tions.  'i  I  1  i  .'f.).— Baber:  Minute  stniit.  of  the  thyroid 
glaud.  4  II.  -  .>pottlawoode:  Oa  »tratilied  di«rbarges.  V. 
V  p.  —  Adana:  On  tbe  expraaiioa  of  tke  prodiirt  of  am 
two  Lagcudfc'b  eoeffirieuts  hy  means  of  a  aerie»  of  Legeiidn^ 
roeffirieaui.  H  p.  —  Taylor:  Kxper.  on  tbe  rolonr«  sbown 
by  tbio  liijiiid  ftlnm  under  the  artion  ot  ^onorous  lilirutioiis. 
b  p.  (2  Taf).  —  ^^'hipple:  On  tle  roroparison  of  ihe 
iUUldard  baromcten  of  tbo  roy.  O'baenaton,  Grernwic-h,  ». 
the  Xew  Obaerr.  i  p.  —  Stewart:  On  ue  diumal  ränge 
of  Ike  mgaeu  dccUaat.  aa  recordcd  at  the  Trevandnim  Ob- 
Mnatoty.  7  p.—  Adana:  Note  on  the  valne  of  Enier's 
onatant  etr  6  p  —  GamKec  a  l'rirstley:  Kflpits  mi 
the  keai't  et  .TlUnuiri'  >liiin;intic:i  nl  llii  '  ^\       T )  ii  ■ 

dall:  Ou  f^cbulze'ii  muüe  of  iiilcrcepting  the  gennmal  matter 
ot  tha  air.  2  p.  —  Klein:  Kxpcr.  rontrib.  to  tbe  etniogy 
of  infectiom  diseaaei  w.  spec.  ref.  to  tite  doctrine  of  con- 
tagium  vivnin  K  p,  —  Lockyer:  On  the  u»e  of  the  r«- 
ll^tioo  gruling  in  cdipao  pbotompby.  2  pt  —  Tomlin- 
aoa,  H.:  On  the  altcraiion  of  tne  tbenaal  coaduclin^  of 


im  n.  Bteel  canaed  by  magnetiun.  9  p.—  Simpson:  Cbe- 
mieal  notea.  8  p.  —  Tomlinaon,  Ch  :  Kunbcr  note  un 
snpersaturated  saline  sohttions.  6  p.  —  Brioschi:  S.  unO 
i>Hi/itioii  ditferentielle  du  S""  ordre.  3  p.  —  Uiissell:  On 
(.(Tt.  debuite  integral«  3  p.  —  Liveiug  a.  Dewar:  On 
tbe  reveriial  of  Ike liaer of  nulaltlc vaptMin.  5p.  —  Priest- 
ley:  Contrib.  to  the  ^yaiol.  of  batracbian  lympli-hvarts.  4  ». 

'Moteley:  Ob  tbe  «tmct.  of  the  Shflatteridiu,  a  faraily 
of  the  hydroid  »tony  eorala.  1  p  —  Xo.  18(5.  Abnev:  On 
ihe  photometry  of  tbe  magneto-eler  tric  li?lit.  9  p  ora- 
bard:  Kxper.  roa.  an  the  tenipcratuic  ul  tliu  ht-iul.    Sl  ji 

—  Cayley:  Addit.  to  man.  on  tbr  Iranslorm.  of  ellipui: 
fnactiona  2  p.  —  Darwin,  O.  II.:  i)n  l'rof,  llaugbton'a 
eetimatc  of  geolog.  tiinc.  4  p.  —  Uoppinxer:  Some  cx- 
M>riin.  on  ronduetiTC!  pru|H'rtie8  of  ice.  maile  in  l>iacoiei7 
Bay.  iKTFi— 7fi.  ii  \>.  —  '1  omiinaon.  Ch.:  Ou  the  fiioetien 
uf  the  r'iiU-«  of  tbe  «e«»el  in  maintalning  tbe  «lato  of  stiper- 
MiluiMliMn.  7  p.  —  Ayrton  a.  Terry:  C'ont«tt  ib>ury  of 
uiltair  Al  tion  i*t.  l  a.'2.  42  p.  —  iid.:  On  the  viscosity  of 
dielectrie».  No.  1.  7  n.  •  xyadall:  Kecent  cx|M>riraI  on 
fog-aign&ls.  Up.  —  Bilcbof:  Ob  potKOcent  orgaiiic  matter 
in  potablc  watpr  II.  3  p.  —  Tbompion,  Lowiie:  On  tko 
inodiffratioiis  of  tlip  simple  a.  ronpoiind  eye»  of  iiM'cts.  9  p. 

—  Gorilon:  Miiisiiii-mciit»  üf  plpitr  loiist.iiils.  11.:  (dl  the 
»per.  iiuliutiv liipiii  itit's  Ol  corl  <lii  In  i lii  1  p.  ~  Turner: 
On  tbe  pbii'entdtiun  of  tbe  apcji,  w.  a  lumparison  uf  the 
«tntct  of  tbeir  plaeenta  w.  that  of  tlie  human  femalc.  1  p. 

—  Gore:  On  tberroo-ele<:tr.  propertiea  of  liquide.  I  p.  — 
Lockyer:  Raa.  k  aiMctr.  anavaia  in  connasion  w.  th» 
apeelran  of  die  ann.  II  p. 

Batav.  0«BootMh.  t.  Klint—  «i  WvtaaidMipWt 

Tudacbr.  v.Ind.Taal-,LadUenToftaiiknnd».  D-Z^OT, 
Mex.  6.  BaUvia  1878.  8*.  —  Rooa:  Jeia  orer Endak. 
102  p.  (1  Taf.). -  Holle:  De  Klok  of  Kohkol  van  Gakteh. 
a  p.  (I  Taf.).  —  id.:  Beaehraven  ateen  ait  de  aUe^ 
Tnännahtia,  Rciidcnlie  Praangar.  S  ^  (t  TA). 

—  Notnleii 

gaderingen.  D.XV,  1877,  No.2— 4.  BataTiaI878.  8*. 

NatTirforioh.  GeaelUoh.  in  Zftrlch.  Viertcljulirr- 
sohiilf.    21    Jahrg..  II.  1— 22.  Jiibrg.,  II. 
Ziiiii-h  1876—77.  -   21  .luhru,  W i- bor:  l  eb  De- 

rivate d.  OinietbvlaniliiH.  ;ti>  p.  --  Ksiher'  feb.  d.Eraatx 
d.  Eiweuses  in  <1.  Nahniug  durrb  Leim  u.  Tyrosin  a.  derta 
Dedeut.  f.  d.  Stoffwcrbsel.  14  p.  —  Fiedler;  l>b.  d. Sym- 
metrie, liebst  elniijen  andern  gcomctr.  Bemerk.  Iti  p  — 
Henne  borg-  l'eb  diejcn  MinimalHielie,  velt-he  d.  Neil  acho 
l'ariibcl  ztir  ebenen  geodät  Linie  bat:  ab.  d.  Kvolulen  der 
fl.piHU  aljfebraischen  CuTTeu.  Cp.  —  Wolf:  A.stroiK>ni.  Mit- 
Ibeiluiigrii.  94  p.  —  Fritz:  \  eh.  Ilagflbildung.  lU  p.  — 
Fiedler:  Ucb.  Oeometrlcu. Geomechanik.  42  p.— Baltaor: 
D.  Enischlipf  v.  BAttatein.  5  p.  H  Taf  |.  —  Notizen.  Ber- 
uold:  Heoharbt.  e,  Meteors.  2  p.  —  Weilenmann:  Ueb. 
d.  Weg  der  WiilielutUrme.  4  p.  —  Luibsingcr:  l'eb.  d. 
Eiit«'.ikl  d.  I  ilin-  >"ii  d.  Functionen  d.  Uei&sawand.  I  p. 

—  ^1  l.:n  r:  l  eb  Moln  ularYcrbiiidungeii.  4  p- —  RUrkli: 
felM-rsriiweinni.  in  liudapcst.  2  p.  — Vritl:  Ueb.  B««ieh. 
x%.  rolailicbi  u.  Sonnenlleeken.  2  p.—  BillwiUer:  Debb 
d.  Föhn.  2  p.  —  Wolf:  Notizen  z.  srbweiz.  C^ihorgeacUohlaL 
iforu.)  43  p.  —  id.:  Zeitgenüss.  Beitr.  f.  Geack.  d.  Er- 
ttadung  d.Femrobra.  3  p.—  Unltzer:  Ueb.  e.Vorkonnco 
V,  verkohlten  Pflanzentbeden  in  ndcan.  Aacbe.  6p.  —  Heim: 
l  eb,  d.  Entstehung  d.  Alpen.  »!  p.  —  Colnann:  Vergleich, 
d.  Itetricbskosten  verachicd.  Bahnen.  4  p.  —  Sckkr:  Ueb. 
d.  Calomel  u.  den  Zinnober  der  Chincsea  8  n.  —  Wnlf: 
I  iiiere.  Ub.  d.  per«4>nl.  Uleicbung  1  p  —  Kiainor:  Dib. 
d.  Talbot'acbo  Qeaeti.  ft  ^  —  2.'  .lahrg  Wolf:  Aatro- 
non.  Ifittkettongen.  ISS  p.  — '  Gröbli:  Spec.  Probleme  IIb. 
d.  Beweg,  geradliniger  parallel.  WirbrUadeu.  Bl  p.  —  Fied- 
ler: Z.netorm  il.  iie  elr  rmerrii  ht.*.  Itip.  —  broelicb: 

Ucb.  d.  Ersatz  d.  Eiireissca  in  d.  Nalining  durch  Leim  n. 
l>ra«tn.  2  p.-  Beck:  Ueb.  d.  Gealalt  d. Mondlh  82  n.- 
Weber:  Abaol.  elektromagnetiaebc  n.  caledmotriacheMeea- 
uugcn.  .'u  p.  —  Fritz:  I>.  Häufigkeit  d.  PolarUchtea  aa  d. 
einz.  Tagen  d.  Jahrca.  '  p.  -  Notizen.  Schnixe:  Deh. 
itkkatonialt.  Htoffe  der  Rnnkafarfiben.  2  p.—  Sckoch: 


Digitized  by  Google 


45 


D«b.  du  dorcb  d.  Stetten  MaUitaUe  darKCrtdlM  Mekl.  4  p. 
—  SchAr:  Dcb.  «T  Cultur  d.  Cbiiwrind«).  9  p.—  Hein: 
Ueb.  d.  Mechtiiitmm  d.  GettfiBramfonnongr.  1  ji.  —  Wolf: 
Noüzen  x.  whweiz.  Cii]tlnTVu.'li.  (Forta,).  HO  p.  —  Bill- 
will er:  Veh.  d.  Kältrrürk&Io  im  Mai.  1'  p,  --  firabiTR: 
/uro  (ieomelrie-IIntcrricla.  12  f.  —  Weher  Krit  Ilcuicik. 
tn  d.  ]:jiideck.  d.  H.  Bömitciu  ttl>.  d.  KiiitluM  d.  Uthxet 
auf  d.  •Itkr.LtitingniiinriiadT.llilallNb  10«.  -  Cmum: 
Oeh.  TeriiMitingiiiitlfl  der  Püum.  10  b.  —  BtrmMB^ 
Neuen  Unters,  im  Gclncte  der  tbier.  ElditridUtt.  4  p.— 
Keller:  3lit(l:i«-il  Qb<r  Mimicr;.  2  p.-  neim:  WOML 
ttk.  d.  XdlDer  Dum.  -  p-  —  Lucii»inger;  IVb.  irechtei- 
Mik.  ADtagoniamiu  xueier  Gifte.  2  p. 

▼•niB  nr  Ttrlnitiiiig  utvrwiM.  XMSta.  in 
Win.  SdttiftML  10.Bd.  itfir«. 1677/78.  Wim  1878. 

8*.  —  Sampf:  ücb.  d.  «ndniUirMfclV.  Vif  -  Simonv: 
O.  nalnrwise.  Klrainit  in  J  L^ndMMt  III.:  I>.  Schritt- 
leicbrn  d.  Erdgmchichtr  im  Al|i<>n|^l)iude.  42  n.  IV.:  KjUlor 
auä  d.  HOg*!-  II.  XicilcriiiiL'slsiiJc  S4  p.  —  (;r«ii>  Ii.sttmt 
D.  Vcrerlniug.  40  p.  —  Toula:  Vulcoii.  üeritt  u,  Vukauis- 
Wp.-  DAll:  KMahnsd. Geldes  anTdernnLaMr- 
ttttteo.  S4  p.  —  Reitleckner:  Wandt imfen  n.  Wnoer- 
nngon  der  Prodiiote  d.  (.«ndwirtti.sHmft.  52  p.  —  H »y  e Ic . ». : 
D.  Coloradoli&frr.  LM  p.  —  I'ukoriiy:  Klettt-rptlnnzcD  u. 
deren  L«'l>0D5wdse.  3»  p  —  Tierre:  El«!ktrou)DaiuiB<'he 
lliilurtion.  f  H  p.  —  IJ  n  r  c  r  ^t  ei n :  KeimiiiiKüiinhCcs.'.  der 
tiMveapttiuiMU.  40  p.  —  Httvck.  V  :  .Skiz/.eii  tma  d.  Tlilcr- 
SM  D.  —  toula:  Kuralleurifft.  40  p.  — 


•rktiachen  Untemehmungen  ein.  Erst  in  Hai  1875 
wurde  eine  neue  Expeditk»  nnter  LiHng  des  Sa 
Q.  8.  NavsB  amgerflstat,  «dehs  aiii  SO.  Ibl,  gmds 

30  .Ifthie  nach  der  Aiifrulirl  von  Franklin,  Jon  Hafen 
von  PortMnonth  verlieas,  um  so  weit  «1«  mäglicb  ^gen 
daa  Pol  vonodflagni  «ad  die  r 


Biih«:  D.Ebflais  dLKaiunriia. auf  d. Ituenieur-Buinant. 
?0  p.  —  Bmrgertteiii:  D.  NadelbOiter  dar  Jetslacit  n. 
der  Terwelt.  >2  p.  -  Kakllk,  v.:  üeV.  ciaige  Felide  de» 
WaUce.  eo  p. 

Satnrforich.  QeselliclL  xo  Freiburg  L  B.  Be- 
richte Ab.  d.  Veriaandlungeii.  Bd  VII,  H.  3.  Frei- 
Inirg  i.  B.  1878.  8«.  —  Claus:  .MittbnI.  ane  d.  üni- 

venatAls-LaUomt.  M1  p  —  Wiirliiirir;  Veh  d.  Glciehiff- 
wicLt  I'.  Systmis  aii.'.KCilf Vinter  Miili-culc  u  d.  Theorie  d. 
«laut.  Nac  hwirkiiii)!  bfi  p, —  Messer-  NiUiz  IIb.  e  Bpolsjii  lit, 
bei  Torsiui;sM  Imiiittungen  e.  K<^lQhlen  Kisendrahtes  1  p  - 
Klocke:  I  ch  <L  Km|  findliclikeit  v  .\hiiiiikry»talleii  i-eKen 
geringe  Si  hwiiiik;iiii,'rri  >l.  (  cm  f  ]i!r;>t.  ihr.  Mutterlauge.  !>  p. 

BtiTiBta  mi^dica  de  Chile.  AThjI.  No.  1  —  5,7—12. 
1872/73;  Ar.o  II,  No.  1— Ö,  lh73,74:  Aüo  III,  No.  7 
—  12,  1H7.5.  ASü  IV.  No.  5 — 12,  lä7ft/76;  ABo  V, 
No.  1-ti.  11  -  12, 187(5/77;  AK>VI,Na.  1—18,1877/78. 
Santiago  de  Chile.  8«. 

ÜtiMkaiaan.  C:  Der  cImm  Jan  dar  ümgegead 
TOB  Baaaaver.  Eine  paHflBtolagiaeli.geegaoBtiidi.eta- 
ttatieehe  Dentdhng.  Haaaover  1878.  4*.  170  p. 
(8  Taf.). 

(Foitaitiaag  ibigt) 


Dr.  Oiwald  Heer:  Flora  fottilii  arctioa.  Die 
ftnila  flara  der  Polari&ader.  V.  Bd.  Zdiieb, 

1878.    4*.    Mit  45  Talela. 

I.  DiemiocäneFlora  deeGrinnell-Landet, 
gegründet  auf  die  von  Oipitiin  H.  W.  Fielden  oad 
Dr.  E.  Maas  in  der  Hilte  dce  Gap  Usrcbiw»  ga- 
saaiBielten  Ibadien  Pflancn.  88  8.  9  TUl  nnt  eiaer 
Aniiebt  und  Karte  von  der  Fundstelle. 
Nach  den  saUreidwn  und-  TcigeUidieD  Expedi- 
tieaea,  «ddu  voa  Enghad  snsgeaeadt  worden,  am 
F^aakHa  und  »eii»  Gcfuhrteu  in  den  nordisihen  Meieren 
I,  trat  in  England  ein  StiUitaod  in  allen 


Niirrleiis  s-ii  lüften.  Unter  unHÜ-flichcn  5-eliwirrif;keitcn 
uiiil  mit  HoUe  vun  Scbliltenreiüen  iot  es  denn  auch 
der  MannRchsfl  des  ^Alerl",  einem  der  zur  Verfägnng 
gestellten  Dampfbchiffe,  gelaagaa,  Ua  88*  20'  36"  n.Br. 
vormdringen.  Es  ist  dies  der  nBrdBclule  Ua  jetat  «oa 
Mengeben  erreichte  Punkt  der  Erde.  CapitAn  Hall 
war  bis  82*  11',  Gapitin  Pary  anf  dem  Eise  bis 
88*  45'  vad  LieoteaaBt  Payer  im  VVaBa-JoeephdaiBd 

bip  S^"  .')'  Vi.  lir.  vorpr-drungeii.    Für  die  „Discovery*, 

da«  «weite  Diunp&chifi,  wurde  (25.  August  187ö)  an 
der  OetkBste  des  Oriaadl-LeBdae  im  Lady  FrankMn. 

Sund  und  im  Schutze  der  liellotinscl  das  Winterquartier 
genonimea,  wo  eich  auch  am  11.  August  1876  der 
Alert  wieder  aiit  der  SiaeoTciy  vereinigte,  nm  daaa 
genugnsain  nach  Fortsmontk  sarOcloHtkehreB. 

Grinnell-Land  liegt  bei  61*  46'  n.  Br.  und  64«  48' 
w.  L.  Zwri  Tege,  bevor  die  SobifTe  die  Disooveiylwi 
verliesaea,  wmda  4  nilea  nördlicb  davon  uul  dnrdi 
eine  Hflgelkette  davon  getrennt,  in  einer  Sddneht  ia 
der  Nüho  de8  C»ji  Mm  chis.  ti ,  welrlie  in  die  VVater- 
coursebai  mündet,  durch  Cap.  Fielden  ein  25 — 30 
Ftaas  mlditiges  Kefakalager  sntdedtt,  wsIAsb  vea 
schwarzen  Sehiefeni  nnd  grauen  Sundafeinen  bedeckt 
wird.  Diu  Kohle  wird  als  eine  Pecbkubl«  mit  glöa» 
zend  muscheligem  Bruche  bexeichnet,  soll  75,49  pOt. 
Kohknstofif  und  nsch  AtuseUnss  der  erdigen  Tbeile 
nad  des  Wassers  82,97  pC(.  Kohlenstoff  enthaUea  oad 
wilrde  demnach  aLi  eine  Pechglanskohle  der  Braun - 
kohleaformation  kflaftigea  EzpeditioBea  eva  vecaOg- 
Udies  Breanmaterial  gewthrea.  Dia  Gnadlage  jBeeea 
Kuhleu  flutzes  bilden  discordaikt  gaiagnte  azoische 
üoeissschichten,  welche  die  Haaptoasse  des  Orinndl- 
Laadae  aanMeheB. 

Von  grosBcm  Interesse  ist  der  Reichthnm  »n  fos- 
silen Pflanzen,  welche  Cap.  Fielden  und  Dr.  Mosa 
am  16.  «aS  17.  Aagut  1876  dea  admensB  SoUataik 
an  beiden  Seiten  jener  Schlucht  entnommen  haben  and 
deren  Entzifferung  der  llauptgegcnatand  dieeer  Ab- 
handlung ist.  Da  unter  30  Arten  derselben  schon  SO 
aas  den  miocftnea  Abiagemngea  der  arktischen  Zone 
bekannt  aind,  and  awar  18  vo«  Spitsbergea  (aaa 
76  —  79«  n.  Br.)  und  9  Arten  von  Grünland  (aas 
70—71*  a.  Br.},  2  Arten  auch  von  Oatgrünland  auf 
dar  Sabine  lasd,  eo  adiBaaet  ddi  tfeae  Fkra  aaaldiat 
an  jene  von  Spitzhergen  an,  die  um  3 — 4  Grad  weiter 
sttdlicb  liegt,  dann  an  die  uro  etwa  11  Grad  weiter 


Digitized  by  Google 


46 


im  Süden  pe!.  K<  re  GKinUnds.  Mit  der  miocilnen  Flor» 
Eorop»'!  bat  sie  7  Arten  gamtin,  mit  der  Nordune- 
ribV  4  (ÄlMkk  und  CaMd»),  mit  der  Aämu  Atw 
Mk  4  (MU  S«eh«lin). 

Prof..  Heer,  welcher  hiernach  diese  Flon  ab 
vniwcifeJliAft  miocttn  bezeichnen  mnsate,  liegründnt 
diaaa  Amielit  himt  noch  w«ter  g«geottb«r  dm 
Bett  ima  OMrdm«r ,  iraM»  diaMÜM  (im  Qnarb  Jo 
Ol  the  GeoL  8m.  cT  Loodoi^  Ajv.  1878»  Nr.  WS) 
i&r  eocAn  aiMlrt  lUibM. 

Aua  dem  Ohanktar  dar  ton  ihm  beaghiiabaaia 
Pflanzen  wei«t  rlf-r  VcifasBer  gleichzeitig  nach,  daaa 
du  michtigo  liraunkohlenlager  des  OriiuieU>Laiidaa 


«nlich  fif-h  ein  Vleiner  See  befand.  Auf  dem 
aaichten  Socgrundv  konutcn  «ich  die  grosaen  Rhisoma 
TOB  Seerosen  C Sympfifa  ardüaj  ausbreiten ;  am  schlam* 
iBig«n  Ufer  stand  das  dichte  Röhricht,  die  Birken  nd 
Pappeb,  die  grossen  Snmpfcy praasan  ( Tuttütm  üttiilmm 
mi»eemmj  mit  ihrem  aierliobeil  Bbttwerk  und  die 
ataUblMteriigea  "EiMiuäm,  iiM  aaM  Ilaxinaan^^Sattang. 
INa  nebr  tracIceBen  Stallan  aad  naban  Httgelkaltan 
wurden  vnn  Pinua  Fi-i'^ininn,!  ITr,,  /'  juiiiu-U  Hr.,  P. 
Abit»  L.  u.  a.  eingenommen.  Diesen  waren  die  Ulnen 
und  Linden,  dar  SdmaalnU  und  die  Ha«elstrkaeb«r 
beigegeben ,  deren  frischgriines  Laubwerk  die  diisti  rc 
Tracht  der  Nudclliutzwaldung  unterbrochen  haben  wird. 

Wie  zu  erwarten  Ftand,  erscheinen  dam  nach  in 
diascai  nördlichsten  Theile  der  Erde  zur  Miocbneit 
graaaantheiU  dieselben  Arten,  die  wir  schon  ans  Spitx- 
nnd  tiruiiland  kennen,  und  es  ist  «elir  wahr- 
daia  diaaelfae  Flora  bis  nm  Pol  Mnau^ 
n^ta  and  diaaar  dumla  mit  daraatban  Hadailnl»^  and. 
Ljiulil.u'/.^VLiMung.badeakt  «ir,  wau  aieh  dort  Fast- 
laod  beiand. 

O.  Haar  wfaMMat  aalna  BetraebtnigeB  mit  einem 

Targlaiebe  diener  miocäncn  Flora  de?  (iriritii'n-LjuiJis 
mit  dar  davon  gäoalich  verschtedenen  der  Jetztzeit  ab. 


II.  Beiträge  zur  fosBilen  Flora  Sibiriani  and 
des  Amurlandeg.    58  S.    IT)  Taf. 

Dirser  7-wi'itv  Tlitil,  der  zuerst  iu  den  Mtooires 
da  l'Acadconie  tmp.  d.  ao.  da  Sl.'FiteralxMUf ,  7.  air., 
T  XXT,  Nr.  6,  TcrOffantliebt  wordan  iat,  andillt  «Iclt. 
tige  Ergünzungcn  zu  den  frDbaran  YerMTaatüdmagen 
O.  Hear's  aber  dia  fossilao  Fkran  Sibiriafla: 

1)  Naefatrige  rar  Jura-Fknn  des  OonTcmcmanta 
Trkut«k,  wurin  die  iinSornnur  1870  von  Nicolai 
Haftung  in  Ost-Balei  und  Tapka  gesammelten 


S)  Jura-PflanTcn  ans  der  arktischen  Zone  Sibiriena 
aus  dem  Ftussgebiete  der  Lena,  im  Sommar 
187S  Ton  Csakanowski  gaaammalt  Ton  87 
Arten  aind  18  aus  dem  brawMO  Jura,  von 
17  in  dar  Jura-Flor*  des  Goar.  Irlnitsk  und 
dea  Amurlandei  bekannt,  9  Artn  biaiHr  aader* 
«irta  Boeb  nieht  geAmdao. 

8)  Foaiile  Fflanaan  von  Atyrkan,  doreb  Gseks' 

now  ski  !u  der  TunJin,  bei  Tl'«"!!.  Br.,  um 

Flügsehen  Atyrkan,  einem  Zufluiae  cur  Lena, 


4)  Tertiäre  Pflanaen  vom  TteUmi^Flilaan  an  dar 


5)  IBoaiaa  PlauMi  aua  WaataibMan, 

Sommer  J875  von  Lopa  t in  bei  66*  n.  Br.  auf 
dem  rechten  Ufer  des  Tachulym,  oberhalb  des 
Dorf««  Simonowa,  etwa  80  ^VerHt  unlaihnlb 
Altacbinak  im  GonrerMBNBt  Jamaasiak  gaaa^^ 
malt  worden  aind. 
8)  Tertiäre  Pllunzc-n  aua  dorn  Amurlande  und  der 
Mandschurei,  welolta  Almdemiker  Fr.  Schmidt 
an  der  mteren  Bnr^a,  aowia  in  der  Bai  Vosöet 
und  dem  Meerbusen  Petra  Wclikn-.vu  uu  der 
Grecixe  von  Kore«,  femer  in  der  Umgebung  dea 
SenghaJeea  bat  ea.  48*  n.  Br.  g<ia»mmi»lt  bat. 


auch  mäiiidicbe  BIOtbauBtlada  tob  <Mylia(TBf.  1, 

Fig.  la,  19). 


III.  Primitiae  Florav  iosnilis  acIi a i inensis. 
Miocano  Flura  der  Insel  Sachalin.  61  8. 
1&  Taf  (Mem.  de  l'Ac.  imp.  d.  ao.  da  St-PMera- 
boorg,  7.  «er.,  T.  XXV,  Nr.  7). 

Die  lange,  schmale  Inaai  Saolialin  erstreckt 
litnga  der  KordoatkQate  Aaiena  vom  48*  bia  anm  54* 
n.  Br.  wild  im  Weataa  von  afaiar  Qebirgaketle 
durchzogen,  die  auf  mehrere  Breitengrade  nur  schwer 
sogiogiich  ist,  obwohl  dieselbe  nur  eine  liölie  von 
9000  bis  htHAatena  4000  F.  flb.  M.  ermebt.  Bieia 
G.?liirc5nia.'i30  be-it^-ht  theil-!  uns  liry:~hi!'nii':i'hen  Ga» 
Kteioen,  -t.  Th.  Basalten,  (heils  aus  geschichteten  Ab» 
kganugan,  waleba,  aawait  bia  jetet  armittdt,  der 
oberen  Kreide  und  dem  Tertiär  rtiif,'i-!i'''ri'ii.  Die  Kreiile- 
schicliten  sind  marin  und  ihre  'i  hierre&te  zeigen  nach 
Fr.  Scbmidt  die  mdato  UebeniHtimnang  mit  attd- 
indiacheB  oenamAnen  AblagenugiB.  Sie  sind  stellen- 
ao  am  Osp  Dui,  dureb  Aufrichtung  und  Ueber- 
f  der  Schichten  über  die  tertiiU«n  Ablagerungen 
Dieae  letiteren  aind  nacb  Uiran  ocfMiiaehan 
EiaaeblttMen  tbeOa  auf  dem  Flmtlande  entatanden, 
theils  aber  Meeresablngernngen.  Die  erntircn  gehören 
dem  Uioc&B  an,  die  letsteron  dem  Plioc&n.  Die 
ndoelne  Bildung  beatebt  ans  Lagern  tob  BraankoUeB, 
Sandsteinen  und  Sdnafaitbuiieii.  BraOBkoiilaa 
an  vielen  Stellea  dar  Weatküete  au^aftnalan. 


Digilized  by  Google 


47 


Tod  74  bwümmlwrett  fflaosaniMteoi  wddM  w» 
ftwibato  dnreh  Heer  imternidit  maim  änA,  Wfsdm 
31  als  neu  b«acfarieli«n ,  43  AiieD  «ber  atiauiiiB  mit 
bekannt««  mioctnen  ^Pflnaeen  ftbereiii,  daher  dM  ario- 
«lae  Alter  der  BwofcohUii  Suhalin  md  der  iie 
nmgebcuden  SanditaiiM,  eiatnheltigenThonv  uud  Schiefer 
nielit  sweUaQiBft  aeia  Ion».  27  AHen  bat  SachaUn 
wA  der  aiooloeB  adtiaebn  Zorn  gm»a,  14  nit  dw 
minciUiea  ImIUhImd,  95  alt  der  miocilncn  Schwvi2er 
Flora,  18  Arten  mit  Alaaka  und  31  mit  Nordamerika. 

Ana  einem  Vergleiche  der  miocinen  Pflansen  von 
BacballB  nit  de«  nnSehBt  verwandten  lebenden  Arten 
eifiebt  rfdi  dne  anffidlende  nabe  Verwandtaobaft  von 
41  miocftnen  Fhanerogamen  damit.  Eine  Art,  TStj-o- 
4Mm»  «MmAmm,  ttiiDmt  vttUig  enr  lebenden  Art  Dud 
■dmn  andere,  «fe:  Stgmoia  Langtdorfi.  Ginkgo  mKAm- 

tÜUrn,  Ptpulnt  Indor,  Nr///..  i,n-!<itix,  (\trj>i»,i\  ijra.-iitiK, 
Otr^fim  Ita«gtMrm,  l'/mtu  Uraiuit,  IVaueia  Ungtri, 
Aetr  triMMum,  Vikmmm  SAmUlitmm,  atehen  lefaea- 
iVii  Arl'-n  Ml  nahe,  daas  ein  genetischer  Zuwirainen- 
liacg  derselben  kaUB  an  iH-zweifeln  iit.  Von  den  41 
vagleicbbaren  Pflanzen  fmdon  dch  m  in  AaiMi  od 
mr  10  Arten  anatchliesslich  in  Arien,  15  Arten  lind 
in  Oat- Asien  und  9  in  Japan  lu  Hanse;  20  Arten 
gehören  Amerika  und  tob  dieaen  16  augscliUesElicli 
diiMn  Weltthefle  an.  Eaivpa  iat  mit  18  Arten  be- 
lhai]%t,  die  laden  limntlieb  aadi  in  Aaien  Torltonmen. 
Sie  Flora  von  Suchalin  liat  daher  «in  eut- 

■ehiaden  aaiatiM3h.aaierikani8cbes  Gepräge  »od  iat  aua 
Arten  HuaaamvHetit,  vildM  in  diMan  Inden  ITfllt- 
ttailen  ihn  Mandin  BapMaaatantan  aaftwiam. 

IT.  Beiträge  aar  mioeiaea  Flora  von  Saebnlin. 

11  S.  4  Tnf.  (KoDgl.  STsnskaVeteiMkapa'AlnidtadaM 

flandlingar.   Bandet  15,  Nr.  4.) 

Hier  werden  wieder  19  Arten  fossiler  Ffianzen 
beaehrieben,  unter  denen  16  auch  aua  anderen  mk>- 
dnen  Locaffiiten  Wkanot  afaid. 


V.  Ueber  foeaile  Pflanaen  von  Kovaja  Semlja. 
6  8.  1  Ttf.  (K.8veBafca  Yet-Ak.  Haadl  Bandet  15, 

Nr.  3.) 

£iue  Anzahl  voul'rof.  Nordonskiüid  im  Sommer 
IVn  na  Glaadt  in  Kovaja  Seailja  gananadteo 

fonilen  Pflanzen  gehören  zu  den  ('nri{<!ite»-Kr\igva 
Pflanz«n ,  welche  die  prodactive  Steinkulilenforniat  inn 
mit  der  Iij-ae  oder  permiecben  Formation  pmicui  )iiit. 
Ea  aittd  hier  4  Arten  dianr  hutghlAtlerigen  and  parallel- 
nervigen  Formen  linnhiialieB.  unter  «eichen  un«  amh 
der  in  Europa  wobibekaaste  C.  ftllmMf«i  "  i-  ('  >  sp. 
entgegentritt.  H.  B.  0. 


Jotnph  Loidy:  DaMrifÜMi  of  Tntaferata 
«Uiff  fraBtknnNpkntelaia  of  Bmtt  OnrnUna. 

(loanal  of  the  Acad.  of  Nat.  Sc.  of  Philadelphia. 

Kmr  8ar.  Vol.  VUI.  P.  UI.  1877.  p.  209  —  361. 

PI.  80  —  84.  — 

Die  Ashley-PhoBphat-Schichten,  wie  «ie 
gewöhnlich  genannt  werden,  von  Süd-Carolina,  ein 
Jetab  aar  DAngniif  vlal  nagoweadsln  Material,  bo- 
stehen  ans  Senden  und  Thonen,  wb!c1ic  mit  nnregel- 
massigen  porüHeu  Maaten  von  Kalkphogphat  und  vielen 
orgaoiKben  Resten  vermengt  sind.  Sie  haben  In  dam 
•Odliehen  Theiln  von  8Qd-Gan>lina  eine  grosse  Ter- 
breitang,  ({i-hurvn  nach  Prof.  Holmes  der  postplio- 
cilnen  Periode  an  und  werden  von  pliocänen  und 
•ocinMB  Schichten  nnterlegert.  Die  knotigen  Manen 
«Beaer  Sehfebten  sollen  an  60  Prot.  Kalkphosphat  ent> 
halten,  w&hrend  neben  ihnen  eine  merkwürdige  Meng- 
ung  von  Ueberresten  von  Meeres-  und  landthieien 
TettflnHBt,  heiteihend  mu  Knoohan,  ZIhnen,  Osfini- 

lithen,  SchRlthieren,  welehe  verschiedenen  Formationen 
von  der  älteren  Tertiilrzeit  an  bis  so  ziemlich  jungen 
tijMUtm  «al&tammen.  lAiter  den  Wirbelthieren  heur^ 
R<-hen  Fi.qrl»>  und  Cetaceen  vor,  besondere  die  Zlhno 
viin  üailischen  und  Wirbel  von  Wallen. 

üatiV den  Landsüngethieren  kommen  in  den  Aahkg^ 
Ablagsra^gMi  am  hiufigaten  BaeksAhna  von  .^pta«  vor, 
welehe  m  £  mmjar  a.  tompiieatiH  und  E.  /Mtrmu 
gestellt  werden.  Daneben  als  Seltenheit  nipfxtrioH 
vmmtum  hüdj,  h&nfiger  £ltpAai  am*ritmtu$  Dekay, 
MiuMm  amtrimtma  Ldy.  nnd  Sporen  von  MigmlAtrimm. 
Unter  den  Swsiiucrft liieren  wurden  «ntersohii'dcti ; 
Mauatiu  atUiquiu  Ldy.,  SetmaruM  ohtiu*  a.  I\rieh»ctu 
rasRMvw.  Ditmiphim  OaniHimm  a.  a.  ZUme  vw 
Cctoccen,  Schildel  TOB  Chmmphiu»  trathnpi  \Ay  und 
Ch.  liopi  Ldy.,  Ehont^fimu  totlop*  Ldy..  IhojMon 
proropt  (frühem  B»km$iM^^iiu  pnrop»)  lAy.,  Proro- 
ayAt'iM  macropi  Ldy.  und  iV.  rfenojw  Läy.  and 
rAittcpi  Imgifrtm  Ldy. 

Einige  .SchildkrOtenrcjite  werden  zu  Ettpachemyii 
tUmu  Ldy.  nnd  an  ThMi^  geetellt;  von  beaondecem 
bterene  find  die  mhlreiehen  waUerbaKenen  Oaunan- 
platten  der  Rwlien:  Mylir-huli-t  mngidrr  lAy.,  .V  Mor- 
daji  Ldy.,  M.  obetna  Ldy.,  Jf.  fadigüAn»  Ldy.,  M 
«errate  Ldy.,  JC  /iyww  Ldy.,  JK  figm*  Oop«,  M. 
n'eoruicattuM  Cope,  3f.  parhyitdon  Cojx».  Mi-mha/ix  r-rimiut 
Ldy  ,  A(t4>bati*  pempiciiiif  Lxly.,  .Ut  urmntui'  K^.,  AH. 
profundwi  Cope,  Zi/gobatf»  diiim'  lAv..  fern«  r  da»  sehr 
eigentbflmlicbe  XnooheMchild  [honj  knob  ot°  the  tail) 
von  CfMtopUni  mnA«  Ldy.,  daa  eimm  IhnUAan 
Knochenwulate  an  der  Wurzel  des  Schwanzes  der 
lebendigen  CtniafUr»  vamfinu  entspriobt}  klancn- 
artigey  Zlbno  einer  HnifiMfagattang,  OrypIaiMafw 


Digitized  by  Google 


48 


Ldijr.  luid  uderen  ttoÜMchgattungcB,  wi«:  M»*' 

JE.  timpirr  I^y.,  Xipfuxtofamia  <•»«'«  Ltly.,  /VmIm 
Ldjr.,  («in^iWgn  tiMy«/«M(Mi  Ag.,  C.  angwdi' 
4tm  Ag.,  ZttM  von  f^ywww  Ldjp.,  JNMm 
taliilLdy  iin<l  }%uyfigodt/ikOm(Oiax)  carcHnnm*  Ldy. 

Udm  aäuiuitiiche  Arten  ]k|g«i  gute  AbfaUdangea 
TOT.  _______  K  Ä  B. 

Wa.  M.  eabb:  D«Mripti«ii  «f  a  OoIImUm  oT 
Fofliilt,  mmd«  by  Ihwler  Antonio  Kaimondi  in 
Porn.  (Journ.  of  tbe  Ae.  of  N«t.  Sc.  of  I'hil«delf>hM. 
New  Ser.  Vol.  Till,  P.  HI.  1877.  p.  MS— m. 
PI.  88— a.)  — 
Bai  dam  noch  aclir  Mekenbaften  ZuaUncle  d«r 
»üd«nierikanischfi)   Pnläouloloffic   ist   die  vorliegende 
Arbeit  dea  acbon  am  30.  Mai  1878  ana  dem  Leben 
gaaefaiadanan  gtBwIlbihan  PalSontolog'an  Ton  baaondwani 
Intpfp^Kp.    Sie  stellt  zunächst    dii-  ilarch  ISjihrige 
Aii&amtiüungen  de« Dr.  Antonio  Kaiaioudi  in  LinWi 

Waren  die  TertiHrfi^silipii  rw-nr  schon  frübcr  tu 
dem  American  Joiirual  uf  Conchology,  Vol.  V,  p. 
Ton  Oabb  beschrieben  worden,  ao  Agt  er  bier  doeh 
■odi  eine  AnaU  amtt  Arten  binn,  «akba  nnf 
Taf.  SB  abgnMdet  werden  eind. 

Die  80cundfiren  Fowiilien,  deren  geolngisoluT 
HoräHwt  nun  groiaen  Tbeüe  nur  nnaieber  featgeatellt 
mideo  konnte,  rfnd  da  aoleha  aaaanniangefaaat  nnd 
^jateBifttiscli  Ulli  iimnJprgprrilit  wyrileti.  Wir  licgfegnen 
dnar  grossen  AozabI  Aumoniten,  unter  ihnen  anoh 
.  J.  mnmtfMm  8dd.,  nanen  Qaatn> 
dm  Ijiniellibrniichikten  anch  mebrcren 
aehon  bekannten  Arten,  wie:  Csrdila  txotita  d'Orb.  sp., 
TVigenüt  Bromu  Ag.,  Xtühf  quinfuteotlata  Sow.  ap., 
Jf.  altU  y.  Back,  Ottrta  Mllatt«  Con.,  Exogyro  pcly~ 
gtm  V.  Bneb,  E.  pfitat«  Lam.,  Gryphata  lUeotii  Bayle 
A  Oafnutd:  unter  den  Echtnodermen :  Eckimu  liofi- 
«WIM  dH)rb. ;  wtbrcnd  «la  Vcfateineningen  dca  Knhkn- 
kiUtaa  TMrwMm  THmimmmA  n.  »p.,  Shgnehm^  Aniü 

dNlrb.,  Prc'jiiii'fu»  Criiifriiii  liv  Xci:t\  als  ein  Zoe h  n  t  f  i  n - 

fnaail!  and  einige  andere  Arten  JVoduttm,  JMtpom 
/aawaa  dX)rt.  miA  IkmMm  «jf/Mrüt  FlaAer,  kervor- 

Den  .Slilua«  diT  Arbeit  bilden:  eine  Ueberaicht 
aber  die  Bibliographie  der  «fldamarikMitwhaB 
FaJAootologie,  und  eine  aehr  vollRtindige  Synopaia 
der  »Odamerikaniachen  Paläontologie,  welche  eine  er- 
wünschte Basis  tüi  weitan  giolofiMhe  Fun«hungvn 
bi  Sodamerikn  darbietet.  H.  B.  0. 


Of  1mm  «t  d«  Lap p«reat:  11«tu  dn  Gfelogi* 
prar  Im  mhiIh  WN  «t  IM7.  Ton«  XV.  Faria 

1879.  8».   229  p.  — 

Die  treinicben  Jahreeherichtc  über  Geologie  von 
Deleaae  und  de  Lapparent,  von  welchen  der 
IS.  Jahrgnog  erackienen  iat,  laasen  das  reiolie  Material, 
walchea  geokigiaelM  Foneknngcn  naab  vencbiedenen 
BioIilaBgeB  bin  nnd  in  allaa  Tkeflen  maenr  Erdrinde 
■nsanmieriliSuroii,  nach  der  xut^rst  von  ,1  m.,  T),  Dan» 
aiagaibbrten  und  bewibrten  Gliederung  leicht  über- 
Van  cfkllt  imtar 


•I.  einen  Uelicrlilick  Aber  allgemeine  geologisckn 
Werke  vnd  über  pbjfaiograpbiaeba  Oeo- 
kgw.   Dann  aebliaaaan: 

IL  Lithologitche  Geulogie,  welche  Ann  inakro- 
^opiaeh«  und  mikroakopiscbe  Studium  dar 
Palanrtan  und  ikref  Lagerung,  aowie  die  wt» 

tAlliscli.'M  Tjigerst.-itten  Virliündflt. 

III.  Historische  Geologie,  oder  atratigraitbisebe 
und  paltonlologiaeba  Stndian,  QaaaU  dar  Eni. 
wkdceluog  von  Pflanzen  und  Thierea  in  den 
varachiedenen  Formationen  oder  Terrains. 

IV.  Oeograpbisebe  Geologie,  mit  besonderer 
BaOakMirtigUif  der  geologiacben  Karten  und 
dar  itkonoalaelian  G^^logie 

T.  DTnamische  Geologie,  Studium  der  Agenlieti 
und  Krkfte,  welcbe  geoktgiaeba  Verandamngcn 
harvoriMtefiii,  and  dto  Art  ihrer  Wirkwig. 

Wie  in  aUas  frükersn  Jabrgftngeu  dieaer  „Rem* 
de  GMogie",  Aber  welcbe  in  berichten  der  Unter* 
aeiebnat«  biahcr  in  dem  n.  Jahrbuehc  fUr  Mineralogie 
Gelegenbcii  nahm,  iat  auch  dieaer  Band  wiederum 
mit  gmaaen  FMaan  in  der  geMUBtaa  DantaUuag 
anageMirl  worden.   Wie  nber  nnaere  WlaaaBsebafl 

überhaupt  eint'  intcirnationale  ist,  so  Ifisüt  nich  ins- 
beeoodere  die  Kevue  de  Geologie  von  Deleaae  und 
dnLnppnrant  nach  Inkalt  und  Fonn  da  afaw  fartar* 

nationale  Schöpfung  bezeichnen ,  die  uns  den  Mangel 
&bnlicben  Uebenicht  in  DeuteohJand  nicht  fttbleu 

M.  «. 


Bis  8.  Ibhaiidliiiig  6m  40.  Baad«  to 

lova  Acta: 

ca.  WioUtr,  M.  A.  M.:  Di«  Untenuchang  des  Eiaen- 
malwiiHa  von  Bitterqgrtn.  fii/t  Bog-  Text.  (Preia 

2  Rmk.) 

iat  ererb  jenen  und  durch  die  Bnohhtndluag  von  Wilh. 
EagnlanaB  ia  Leipaig 

t«al.i 


Digitized  by  Google 


NDNQUAM      AÜ^^Ssk^  .  OTIOSUS. 


LEOPOLDINA 

AMTUCHES  ORGAN 

DER 

KALSEKLlCHilN  LEüPüLDLXO-CAIJOLIMSrUKN  DEüTSCHEiN  AKADEMIE 

DER  NATLKFOKSCUEii 

HERAOSfi»»^  VKTKR  mTWlBKOKO  OKR  8EKnOMBT(«BTlin>B  TOH  »Oi  PHiSIDEinrKX 

Dr.  O.  H.  EjaobUnoh. 


Halle  a.  S.  «j...«.,..  n,.         Heft  XV.  —  ».  7—8.  April  1879. 


Inhalt:  Amtliche  MitthPilnni?pn:  Vcränrtpninirpii  im  IVr^onalliPStaniU'  ilcr  .Vkaiifmii»  —  Bpiträjfe  ?.iir  Kssm-  dir 
Akaikinic.  —  Rümpliu:  Kriiiiipruiii^cn  nii  Ui^l»  n  M:i>i  r  i>iIiIiisk  —  Anv;.  •>  SUruMiiiia  t  KoUit 
\Vcij!:dt  +.  —  Soiistitfu  M  ilt  lii'il  uiifreii :  lMiii.'i's.'iin,L'i  in' ."m  lii  iltcii.  F..  Iiiuiii  t ;  I  i-Iht  ilif  in  il^r  juiin-.t<"ii 
Zeit  pntiipcktrn  Klpmcnte.  —  l'l;«n  ru  piiiit  (icsaiiimtaiist'alic  «Irr  Wprkp  vnn  t-'jirl  Kriist  t.  Huer. 


Amtliche  Mltthelluiisen. 

Veränderungen  im  Personalbestände  der  Akademie. 
%ru  Mf|i«iiaiiin«n(>ii  MHflM: 

Kr.  SSS4.    Am  i.  \yri\  1.S79:  l!>:rr  Dr.  Auguat  Weismann,  l'iiir.  s<(ir  il.  r  7.f>u]ouir  nu  <]rv  T'tiivi  rsitiil  ia 
Fr«iburg  i.  Br.  —  Vierter  Ailjunlit nkr.  ■;.  —  l"u  lisi  klioa  iji)  fiir  Zuolugio  und  Anatomie. 

(■«'sCorlM-iies  nitgUrd: 

Att  4.  April  187:»  zu  nerlin :  Herr  Dr.  Heinrich  Willwim  Oore,  Gehler  Regierangsralh,  Probnor  der  Pbjwik 
w  der  UniTanitjit  ia  Berlin.   Auijgawonvinn  am  24.  Aagnit  1660.   cugn.  Anson. 

  Dr.  H.  Knoblauch. 

Beiträge  zur  Kasse  der  Akademie.*) 

April    4.   Ton  Um.  Professor  Dr.  C.  Kupiier  iu  Künigvberg  Ablösting  der  Jabrcsboitrige  ....  60  — 

M     n     M    ti   Pwfewor  Dr.  Wehnwaa  ia  Freiliarg  i.  Br.  Bntrittsgdd  n.  AUAsg.  d.  hktiMUt.  90.  ' — 

„    16.     I,     „    Dr.  D.  Gforjjpn»  in  Bprliii  Jnlirp>!)r-itrn;f  für  1879                                        .  6  — 

17.     tt     „    I'rofc&sor  Dr.  M.  Sodebcdt  iu  Berlin  deegl.  für  1879   6  — 

,,  87.    n    n  OtMvlfaaidndnih  tnkmae  Dr.  Hanl«  io  GKSttingen  deafL  Ar  187!)     ...  6  — 

Dr.  H. 


*)  Berichtiffang.  Die  von  Ilomi  ProfeMor  Dr.  Rammeltberg  ii  BhBb  unter  im  IBuFcbnair  Wt 
«esaiidttn  U  Mark  »iud  Lcuuoldiiia  XV,  Hr.  3-4,  Seit«  IS  irrtliiuiJJdi  als  Jalmalwil»>g  Ifer  1879  '     -  -  - 
vUuand  dicKilNn  vidnialir  fltr  daa  JaJir  1860  m  Tcnechaen  «ind. 


Loop.  \V. 


Digitized  by  Google 


:.o  

Eriiuieruiigeu  im  liobcrt  Mayer. 

Teil  0.  BBimHb. 
(ScUnai.) 

Bald  danittf,  jodaolUb  nodi  in  Jtkn  1841.  «duficb  Htytv  4«  feWnen  AnfitU,  der  dan  iMMhaidenen 

Titrl  Alhrt:  „Bemerkungen  über  dia  Kriiflc  iler  uiibolebten  Xatw,"  (An  der  Beifiifrung  da»  'Wort«  ,,\iiibc- 
lAbteo",  dia  ar  wohl  tglUac  al*  nicht  mehr  gatue  richtig  auaab,  haliaa  TMUaicht  nteiae  oben  erwühntau  Ein- 
Antbdl  pkabl.)  Die  BntHaipaBlteit  tiam  nhUeMannit  Autora  mdit  gaw  Tarii^KDand  nnd 
dtK-h  nicht  «ihiu'  dan  BpwuiwI-tMi),  Be»lcutuugnTollc«  zu  nagoii,  »hiie  irgond  eine  Anknüpfung  an  die  Imwctu  iidc 
Attfiaasung  mlor  Fulemik  gegen  dieselbe,  in  eiufiacbem,  aber  knappem  und  godrüugt«m  Styl  und  Aulbau  der 
Gedanken,  eine  neue  und  g^ewiohtige  Behaoptug  neben  der  anderen  adUaHaBd,  legt  diese  AtMt  auf  etwa 
12  Octavwitc'ii  dio  (irundlinicti  fint-s  die  j^.inas  Natiironsihauun|.'  umpestaltoiidcn  SyBtem«  dnr, 

1>UÄ  Mauuncript,  an  I'uggcndiirf  s  Annalen  lUr  l'hymk  und  Chemie  gtenchickt,  in  woiclieu  sein  riihtigor 
Pinta  gewesen  wäre,  wurde  alx  zur  Aufualnue  ungeeignet  zui-URkgusGudet.  Kun  wanderte  dasselbe  nach  Giesuen, 
um  in  Wöhler'«  und  Liebig'a  AnnsUn  der  Ctumia  and  Ptaanuuie  anteanikomnen.  Liabig  nahm  m  an,  obgleich 
der  Gegenstand  weder  die  Chamia  noeh  dia  Phanaacie  nmnittelbar  betraf.  Welehe  Bafrtedi;,aing  dieser  Erfolg 
Mayer  gewährte,  zeigt  eine  Htolle  aiu  »einen  kleinen  biogTaphiiit'hen  AufMichnungt-n,  dio  unn  /u^lciolt  n 
«inam  wichtigoi  Schritt  aeimia  weitaren  Lebenigaog»  hinttberleitet.  ,4»  Maimomat  (lb4ä),"  «chiaibt  ar,  „ni 
ghidier  fltande,  in  welcher  ieh  mein*  Brant  meineo  batagtaaBltaim  niAhrta,  dia  das  OlBek  metnea  hausJielum 
lieben»  br^-rüiuk'ii  icdlte  und  die  mir  ■irithpv  als  treoa  Am  anr  Seite  ht«'ht,  nliiclt  ii  li  i-n  S.  In . 
Gieaaen  von  Liebig 's  Hand,  in  welchem  mir  die  AnfhaluM  nianr  EntlingMrbeit  Uber  dio  meduuiiidie  Wärme- 
thaaria  in  dia  Anndaii  der  Chamia  und  PiiUBMaa  aiwanigt  vuida." 

Er  verlobte  «ich  Iti  ji  tir  i;  Tof^'pn  mit  'Wilhciniinc  Closs,  der  Tochter  eine«  angeaehencn  und  b<jj;Ut<.Tton 
ÜLaofinaun«  und  (iemeindcbuumten  in  Winnenden.  Eine  tuidei'e  ToeJiter  lii-iuvlbeu  UaUM»  hatte  »ich  einem 
Bndac  too  mir  Torlobtt  und  die  Hochzeit  «otlte  iUr  bade  Paare  zusammen  ;;ofeiert  wwdan.  Da  ieii^  atnraU 
nirht  in  geistlicliem  Amte  atohend,  dorh  *>in  geprüfter  Oandidat  dei-  ThuoKigie  zu  nennan  met,  an  wurde 
gcM-<ii)»rht ,  Aas»  irh  dio  kirehÜche  Einacguun^'  volIsSge,  wva  am  14.  Augu«t  1842  geschalian  iat. 

Kl  folgt  nun  eine,  wenn  auch  kurze,  Ueiho  von  Jahren,  welche  zweifellos  den  aohttnateo  und  besten 
Theil  in  Mayer'«  Leben  bilden,  kaiaetwv  ^  Hdliepunkt  aatnar  fieanhtang  und  AaariHmuuf,  abav  daa  aainer 
griaiigen  Leistungen  und  aeiDar  inneren  Beftricdi^tnig 

Zu  dem  warm  empfundi'nen  Glikk  ilei-  crticulii  li>tfii  ]tiiuiili<rlikcil  kam  die  rafwlic  Kiitwiikeluug  der 
ärztlichen  J^xaxia.  Die  ihm  in  so  jungen  Jabreu  übertragene  Stelle  einae  ObeiamtawundaixU  war  wenigateoa 
ein  Znohaa  das  VartMnuBB,  man  nndi  nnr  ain  imteifEaavdnataa  Kabanamt,  daa  er  afUn  niederiagte  md  mit 
diT  S'i  Mr;  r  .iips  Stadt-  nnd  städtischen  Arrafiiiarztpo  vertauschte.  Kr  wav  ein  vorHichtiger,  bfsonnf'iiei-.  ^elir 
M'luiri'  beobachtender  Arzt,  weit  entfernt,  die  Kratikcn  kuliuen  Yorsucheu  und  Karen  zu  uutcrwortiau,  wie  er 
sie  manehmal  an  sieh  aribat  gamacbt  halte.  Di»  lladiein,  Mgte  er  all,  aal  tAAt  eine  Whaawahrf^  aeodara 
eine  Knnut,  die  ars  medendi.  Jeder  einzelne  Fall  sei  filr  »ich  anfzufa.-'«Mi  und  nach  Regeln  einer  eklektiK'heu 
Knipine  zu  behandeln,  bei  welcher  da«  ex  iiucentibuK  et  juvantibun  etc.  maaasgebeiid  nein  müaa«.  Er  berief 
»ieh  gern  auf  ein  Dictum  aeinea  von  ihm  hochverehrten  Ijehrent  Auteorieth»  jedea  niedii^inische  System  vetr- 
halte  aieh  nur  Natur  wie  dio  Tangonte  som  Kraia;  ea  beriUite  aie  mt  n  einem  Punkte,  um  aieh  aafiurt 
«iadar  voo  ilv  nt  entCnman,  wenn  ea  nicht  gabroehan  und  medMeiTt  «arda. 

Sie  KtatHahe  Praxin  nahm  ihn  aber  keineswegs  gaiUE  in  Anspruch,  sondern  ging  neben  der  Fortfnlining 
aainar  naiiii  wiwwinilia Midien  foiachungeu,  und  nicht  ohne  innarao  ätnaammenhang  mit  ilmae,  lier.  Saa 
Widitigata  iat,  ^baa  in  eben  dieaan  Jahvm  die  Ot«adidaan  Ytn  im  OmoMibavltait  dar  Krifte  md  dam  Ver- 
hliltnis«  zwiw  lirti  Ik'we^un^  und  Wümio  still  und  stetig  in  seinem  Kopfe  foi-tarbeiteten,  die  ^tor<  ndcn  Itertte 
■ler  alten  AuffaMuug,  dio  künstlichen  AuskunfUmittel  zu  deren  Auiglaichnng  von  sich  auischiedoti,  gelüutert, 
«irgamit  und  beAstigt,  acfaliaaaliah  tiefa  als  ein  nach  allen  Seiten  Lieht  Ttrbreitendes  Prindp  von  der  gnaa- 

artigstrn  Trajpveita  md  Fmdlfbarkait  orwHenen.  I)a  c«  für  den  T>enk<  r  ki-ine  !}pi-liickenderc  Krfahriii;.,'  .'it  ht, 
aih  venu  die  anfUngliohe  Hypothese  aicli  xur  Wahrheit  entfaltet,  ui  welehcr  alle  Zweifel  und  I'nk^utlieiten 
aieh  ISaen  und  Allex  an  M-ine  riehtigc  Stelle  tritt,  m  mu»  Mayer  in  janaai  Auaraiftn  der  Ideen,  die  ihn  bei 
allam  smutigen  Tliun  begleiteten,  den  höduten  l^lm  seiner  Teistungen  Torau»  genosaeo  hoben.  De«  Yerhältiiiss 
Tue  'Wiinne  und  Bewegung  war  ihm  jetzt  nur  ein  Beispiel  eines  allgemeinei)  Uesetzes  gewesen ;  ex  gebe  nicht 
viaia,  aufiiUig  und  nnahhUBgig  nabaii  enmidar  harianCmda  KiUt^  aondem  Bur  «ina  einige  labandiga  Kraft,  die 


Digitized  by  Google 


ei 


in  uwinow  Wwlual  ilunr  BVmiMi  kntM.   Di*  llijnrik  Mi  ^  Lahm  vim  dar  IMhmkpImmb  dir  XbIIIs.  Abor 

Auch  in  die  Chcmir,  in  die  T*hysinlogie  und  Pathnloj^'c,  in  dip  T.chrt»  Ton  dpn  tonmistheii  ErschpimingBB 
gri&A  dio  nouou  FrinciincMi  lut'nnuirund  und  b«frudit«tid  «lu.  Su  (uitBiundeii  iu  joucu  Jahrea  die  )x'id«B 
HmptinailB^  Mif  irelcbeii  aeine  winenaohkftliche  Bedentniif  mht.  D*a  eine  im  Jahn»  184S  enehieneDe  führt 
den  Ton  ilun  ^iStor  nicht  mehr  aU  eignet  erkanuten  und  jcdenfiiUs  den  Inhalt  nicht  enohöpfenden  Titel: 
,J)ie  orgftoiwbe  Betreuung  in  ihrem  ZuMmmenhAiij;  mit  dem  MtoflVechael.  Em  BMtrtj?  zur  Naturkunde." 
Sw  andere  vom  Jahn-  18-18  hciwt:  „Boilriige  zur  Djiuuuik  den  Himmeln."  Beide  S<;hrif'teii  worden  nicht  nur 
«M  dar  Nrahait  und  ViiU»  de*  Stoffii  und  Gehalto  «iUeo,  aondern  «uob  naob  ätjl  und  Dantelkug  su  dm 
UaiaiaclMn  Wairinn  nf  dam  Gabicte  dmtaoiur  Katnribracbmif  gaNdmait.  Bi*  aiad  jatat  in  ftat  nUn  Mwa- 
päiachcii  Rpnulion  übi'ntutzt ;  damal»  konnten  sie  mit  Hübe  aiscn  Twligni  flndaMi  ttnd  bai  dar  arataa  darwlbaa 
miuat«  Mayer  auch  noch  die  Druckkotteo  aeUiat  beaaUen. 

Dia  atlima  das  /nhraa  1848  Imdilan  dia  «ate  fUSmg  in  dioae  Bariod«  d«r  nIMcKlidialan  Slimmuuir 
nnd  FradWÜTitiit  iluyer  war  nur  kurze  Zril  von  dem  Taumel  der  Miirztagc  (r;;riffin  und  trat  bii1d  «ehr 
MtaolmdaB  mit'  die  Hcite  der  Autorität  zurück,  wom  einem  verstündigeu  uixi  gebildeten  Manne  damal»  gerade 
In  EiilfaBann  adur  gahst  wndn  alt  nadai'wlrta.  Br  hat  mar  knne  poUtiidM  Saik  gai|Mlll,  dn  Mhntliehaa 
Hoden  nicht  seine  Rache  war,  sprwh  abor  M-inu  Ausichteu  uiigoncheut  mit  Witz  und  Sjiotf  und  oft  in  dra.*tiwhf'r 
Wei.ie  gegen  Jedeimann  aiw.  Sein  Bruder  Fnti  dogej^eii,  d«r  die  gleiche  Familii'iir  ignn.*c  hal't  nianor  Cousiequenz 
und  uiibeugRomer  Uobonougnngen  lieKiM,  (rut  auf  die  ontgegengtitctzto  Seit«,  und  war  eiiiea  der  Häupter  dar 
HeiUHEDimar  KauJtadow  Von  dm  btidaa  Brndani,  die  bia  dahin  in  den  iwnijiton  ficnthnqgan  galebt  iHttea 
oad  aaoli  jetst  den  paia8Blieh«i  TaAdir  aiolit  aUnadua,  atand  nun  jadatr  aof  dam  Knaaaialen  fMgal  dar 
feindlieben  Parteien,  und  sie  wurden  för  die  Men^'e  gloichsam  die  l}'pii<ohcu  Vertreter  der  Gegensätze.  Mayer 
«aid  aitf  der  Stnaae  mit  den  Bn&a:  „Kain,  änidemwrder"  vorfiilgt.  Im  Jahn  1849,  sur  iteit  dea  badiaoheo 
AvMaadea,  nahm  die  SadM  eine  eraatere  Wendnog.  Der  Bnder  aof  an  der  Spite  tob  fleiBiraanar  Fni- 
Bthärirni  den  Aufsliiiidi.Mhci)  ;:n  Hilfe.  Die  zurückgelani'ene  Krau  do^-MiObeii  verlangte  vou  dem  Schwager,  mit 
ihr  dem  Manne  nadunireiiwn  und  ihn  zur  Uttckkefar  in  aeiu  Haus  und  OeocbüA  au  bereden.  Selir  luigem 
«ad  van  daa  flainigea  anib  Diiitgeadate  abgaaMfant,  hielt  ar  ea  aeMiaaalieh  dach  fttr  Fflidit  and  Hmnaaeha^ 

die  Schwägerin  zu  begleiten.  In  dens  badlHchcn  StAdtdlru  Sitixhuini  i\  irdc  er  von  Hrilbroniier  Frei«'hiir!erü 
erkannt  und  sofort  Terhollet.  Man  sprach  vnit  Verrath,  Aunkundseluiltuiig,  Verleitiuig  isur  IX>ertiuu,  und  ea 
handelte  i»ch  in  der  That  um  nichts  Geringera«,  al»  dam  ar  ab  Spion  ereehoegen  «erden  »ollo.  Uutcr  den 
i.«iwt.i».it^  mr  jadodi  einer,  welcher  Meyer  näher  kannte,  mm  Hanrnnt  luitte,  eni  kürtlich  von  ilun 
herathwi  «erden  «ar;  dieaer  trat  4ur  ihn  ein,  und  o»  gelang  ihm,  den  Antrag  durrliznaetaen,  daaa  die  Sache 
an  die  höhere  lustonx  gebravlit  wurde.  Mayer  wurde  al«  Gefangener  iu  da»  Hauptquartier  Tor  den  „Kriage* 
Biiaürtei''  t%ei  fefiUirt  AI*  diaaar  aeh,  da»  nichts  Thattüchliehe»  Torfabyaeht  werden  konnte^  atiwar  daaa 
er  in  der  «ttrttambaiBiaeiiiB  Stadt  Heilbnma  flir  ainan  ttaptnaetienKr  gelte,  «e  meinte  er:  alle  Baaetioadta 
köiini'  t'i-  dr.<h  wohl  nidit  eixbiür-.sen  fauaaB,  Bud  Uaaa  ihn  frei.  Kv  kiOn-t'  n  ;f  l'in'.M'-ru  nach  Heilbranm 
cutuck,  wu  die  •Seiuigan  durch  die  Xadiifwhti  vaa  aaiaar  Tarimtltung  in  die  äuaeerKten  B«fiirchtungau  TerMiBl 
worden  «ana.   Die  beiden  Brfider  Kayer'a  —  deoa  auch  dar  sweite  Binder,  Apofhakar  in  eben  jenem 

8ii!i!u  in.,  war  Krci-i  hBarenhiiuptlinj:  j^wnrdcn  —  srheincn  d(  n  Käuzen  Vorgang  er:*t  später  erfahren  zn  huben. 
Mayer  halte  y.v,ar  in  der  gttn;cen  Suehv  keine  8pm'  von  Fiuxhl  und  Si^hwÜehe  gezeigt,  aber  ohne  tiel'e  Auf- 
H^gUigan  hatte  sie  doch  nicht  ablaufen  MaiHB 

Cm  dieaelbe  Zeit,  im  Frübjahre  1849,  hatte  er  Unneu  wenigen  Tagen  zwei  seiner  Kinder  verlm-en. 
Zu  dem  politiaehen  Aergur  und  dem  hBuaKehen  Kummer  kam  nun  aber  noch  eine  dritte  und  die  tviehtigste 
ünaalM  tiefer  UamiithMirregungen  hinzu. 

8o  «enig  er  davon  qmuili  und  ao  tm  er  tob  Einbildang  und  ttalbatttbediebuiif  «ar,  ae  hatte  av 
daeh  indeemn  im  Stillen  gelullt  —  und  mit  Tdbtem  Sadita  haflha  dHifta  —  daaa  aeine  «iaieaadwftliolMa 
Arbeiten,  wenn  nicht  die  /uHtinmumg ,  dorh  zum  mindesten  die  Anfinerksamkeit  und  eine  anerkennende 
Wtucdigung  von  Seiten  der  Pachgenaeaen  finden  «ürden.  lia  «ma  bbb  doch  aohon  aeit  aeiner  eisten  Var- 
edStttliehung  7,  aeit  der  mraten  4,  aeit  der  dritten  «aBigataaa  Vh  ')>lira  verfloaiaB,  vnd  noch  «ar  ihm  kain 
erfreuliche-  Wm-I  darülu  r  zup-lconitncn  ;  wohl  :iber  fehlte  nicht  an  Angriffen  und  ubscliiitjtigen  Urtheilcn. 
Die  meisten  (ielehrten  und  Praktiker  «cheiueu  damal«  uoub  gar  keine  Notiz  vou  dieaeu  Arbeiten  genommen 
SB  baban.  Von  WinaiBin,  dia  diai  fhataa,  «atda  die  Friorititt,  tob  aadeten  dir  Verth  dar  Entdeckung 
bestritten.   Ein  angaaalHmer  eagliadier  Fhyaiker,  Joole,  hatte  gans  nwihhMngjg  tran  Hayer,  etva  ein  Jahr 

V 


Digitized  by  Google 


•pMcr,  auch  jcBM  Aeqniralenl  Ttra  WHme  und  Bewe^nng  anf  anderem  Wege  geAmdao  «ad  dmelbe  m  der 

>5pt(r;nff.r  tTir  lüc  Fuilliülu-  richtinov  bpstiiiinit.  Er  liattp  jedoch  die  .Aufgabe  Bidir  al«  ein  jiliy«iV;i(l!s(lu» 
tfipttiaiproblem  bcliandeh,  olmc  die  allgi-muinvn  HclilliMso  auf  dJo  Uiixertstürbarkait  dar  Klüfto  und  die  weiteren 
gneaartigtB  Fi^genisgeD  doiwu  aiucukniipfen.  Eb  eoMaita  ao  ein  Priontittaatmt,  der  qifiter  sweifello*  m 
Mayer's  Gunsten,  unbMchadet  Joule'«  wlhMtiindiger  Leirtang,  entoc^lüeden  wurde.  Mayer  hatte  «eine  Prioritüts' 
aiijiprüdu!  in  einer  Zuschrift  an  die  rbriMir  Akademia  beprtlndet  uod  die  „Compto»  Heudus"  von  1845  berichten 
Oliar  die  Leistung  Mder  FbmlMr. 

Und  hier  ist  nun  «n  Taigang  xa  ervähnen,  in  wdohan  aneh  die  damaUga  Bedaction  der  „AUsnuiMn 
Züttm^  Terflochten  üt.  Tn  der  Beih;:«  2ur  „Allgomwien  Zeitvngi"  Tom  14.  Hai  1849  erselüeii  mit  der  üeberaehrift: 
„Wichtige  phj'sikali'<(  iif  I'itir.i'.Dii;;,"  ein  von  T)r.  .f.  H  Mayer  uns  ]r<üliinnn  ilatirtev  knizer  .\rtiki;,  wiirin 
er  aatägl,  daw  oe  ihm  gvluiigeu  «ei,  eiu  eiufiMJiee  Verfahre»  autzufindcu,  um  die  Yerwandluog  der  Bewegung 
in  Wirme  dweh  ein  knehfee  Expenment  n  eoutatino,  den  Apfatat  dam  ntt  wanigcn  WorUn  iMMdmiM 
auch  bei  dir-seiu  .Vnlo.-»  gcjfeniiher  dscin  Artikel  de*  „JoonMl  das  IMbaW  anD  Primtilanciit  auf  die  Etat- 
deckuug  «ciuex  I'riui'ijM  wahrt. 

Adrt  Tiga  aadilier,  in  der  Bahge  tob  91.  ICai,  kam,  unter  dar  Uaiienduillt  „Br.  IbyerV  neue, 
pliysikalisthe  Entrlpikiing,"  ein  von  T)r.  Otto  Spvffer  iintenteit  hnetpr  .Artikel,  in  ■«"elrhem  von  Maver's  T.eistmiv: 
in  i!er  ulwhiitziirsteii  Weise  ;,'fi<|iriKlifn  «ml.  Y.*  heifst  darin:  lUr  den  ilaiui  von  Fach  bedürfe  c»  keiner 
Li  iii'tt  runi;,  über  fiir  den  Lilien  vu'iili'  r  ini'  Krtiiuterung  „nacli  dem  Stande  der 'WieeoiiM.'faaft"  erwünacht  »eiu. 
ÜMfw  habe  achoa  Mber  in  deu  „Annalen  der  Chemie"  eine  Xenge  van  nnhaltbaren  Anaiahten  ttber  die 
Katnrkiltfte  aiil|gflete1!f.  Die  Venriirung,  velclie  darin  iwitelnn  den  Bogriflim  Kiaft,  ünadie,  Wirinmg  ele. 
hciTsrhe  uimI  die  daraus  f;eznpiniiii  IWiirtionen  seien  sehon  hiiiliinKlieli  in  ihrer  Unhallbarkeit  in  wissensrhaft- 
lichen  Oiganen  beleuchtet  worden.  Seine  Tlieorie  sei  ein  ToUkommen  unviaaeDBohaftUchea,  allen  klaren 
Anricliten  Uber  die  Matnrtlijitigkeit  «itlmpreclundoa  Paradoxon.  Dar  augeaeigte  Apparat  uA  'weder  ncv,  noeli 
bi'Wi  ihe  <  r,  was  er  h<'vri  iseti  ',vm1!i  .  Ii  <ruf.  nj  Tun  der  Abkanaelui^  von  olwn  herab,  -n  ie  ibn  etwa  ein 
Ueiüter  dei-  AYiaaenKhait'gulegeiitlicli  ^egen  einen  aujuai*i<eudeii  Ignoranten  oder  verbranutcu  Kopf  gebrauchen 
mag,  geilt  der  gania  Artikel  Airt. 

Mayev.  der  -lelbst  iiiihl   üi^ltc^mv  war,  af>fv  bei  fn  indem  .\i'i,'?'ifl"  :n  pri^s^e  Aufrej^niC  J?erieth 

und  8uts  Ilt'ttip.1e  rfiigine,  war  •^:iii>:  uu-.^er  sieli  über  die.se  tittentlKbe  lie-tbiniplung  in  einem  i«o  auge«vbeuen 
Blatt.    Kinu  Kntgeguoag,  die  er  iler  lU'dactioa  zueaudto,  wurde  von  dieser  abgcwic<H?n. 

Jedenfalls  waren  es  eben  diese  Vorgöiigo,  die  das  leiste  und  ansflehlaggcbendo  Moment  xu  der  tran- 
rigen  Vendnn);  h>  ine»  SohiekMls  bildeten.  Wäre  ihm  damals  statt  Verachtung:  und  Kriiukiuig  ein  ancrkonucndea 
und  atifbintiterndes  Wort  TOB  Seiten  eine«  angesehenen  FachmonneH  ent:;e;;eng<ckoron)en ,  so  hültc  violleielit 
aeia  gamser  Lebensgang  ein  aadeier  wenden  kennen.  So  aber  wurde  dietellw  UonoentratioD  aeinea  Oeiate^ 
die  nngewSlmlichc  F:ihij;kei(,  erine  Gedanken  nnverrilekt  anf  ein  Object  m  feaieln,  die  den  Knbm  aetnoa 
Namen«  mÖ!;Iieh  niaetilen,  aueli  dii'  (luelle  aeinca  Uli^Iink-^  Die  Eigonsehaft ,  welche  die  im  iften  Leute  im 
Uebernuiatut  bcsitsen,  «ich  sti  zerstreuen,  sieb  daa  Vidcrwürligo  ana  dem  Sinn  zu  schlagen,  »ich  durdi  Schelten 
nnd  Klagen  von  dem  Druck  de»  OemBtlu  zu  bdMen,  war  ilm  gHnslich  Terngt.  Sie  quälenden  Oedaaiken, 
der  innere  (irimm  über  ii!i(t(  i.i  s  l'nreehl  widien  nicht  von  ihm;  zu  den  natunviwenKiliattlii  In  n  Studien, 
die  Uaher  alle  freien  Stunden  auh^fiUit  hatten,  fiuid  er  die  Stimmung  und  Neigung  nicht  niehr;  diu  >'iiclit« 
btaehtcn  keine  Ruhe  und  ErfaoIiiBg  mehr.  Idi  erinnere  midi,  daaa  er  dmual  su  mir  aagto:  entweder  aei 
tan  gaana  Denken  anomal  und  pcrvei«,  dann  sei  sein  richtiger  Platz  im  Irrenhans,  ixler  aber  halte  er  neue 
und  widitige  Wabrheiten  erkannt  nnd  finde  dafür  statt  Anerkennung:  nmb  Ib  lin  nnd  Sehiuühung  —  eiu 
Drittes  gebe  ea  nicbt;  beides  ober  ad  gidch  niederdrOckeud.  M  ir  sMIi  n  ihm  vtrg«.<blieh  vor,  daaaan einem 
Zatangaartikd  wenig  gdegen  a«,  Tollends  wenn  ea  aich  nicht  um  den  Chankter,  »ondom  ob  gebbrte 
Heimingen  handle,  daaa  Herr  Dr.  OUo  Sc  ytl'er  (damah  Priratdooent  der  Fliyrik  in  Tübini^n,  «piiter  Redaetenr 
dcH  M iirltember):ii*ilieii  Siaut^unzeiger«)  Vim  Nienionibui  aU  b<»rnfen  nnp-velien  werde,  im  Namen  der  Wisscn- 
schafl  ein  Verdict  über  ihn  auasusprecben;  daas  neue  Ideen  sich  immer  erat  langsam  und  kUmpiend  Balm 
bieeben,  daia  er  nur  luhig  Ibrtarbeiten  solle,  wie  wenn  nichta  geediehen  wSre.   Daa  half  Allee  gar  nidita, 

und  die  Anfragnng  wurde  immer  kr.tnkbufler,  .Sie  entbiil  sich  Uluh  scliliessürh  In  aUMr  heflj^'i'n  Cubirn- 
entzündiuig.  Diese  adüen  schon  wieder  gehoben;  da  gcechah  os,  wie  er  selbst  wlumllty  daas  er  in  der  Frülie 
den  S8.  Kai  1860,  bei  dnab  luRiidiHidem  keiMCD  MUiiignrettar,  wieder  in  ataigcnda  Anft^im«  gemflHod, 
naeh  aehla/loe  hingebrnditer  Nacht  in  einem  An£ül  plStilich  ausgebrochenen  DeUrinns  noch  unangeldeidet 


Digitized  by  Google 


68 


Bwn  StoeWerke  (9  Meter)  hoch  tot  den  AuKcn  Miiwr  «ban  «rwacfaten  Tm,  die  es  xMit  mehr  lundani 

könnt«.',  ilurcli  dn»  y<.ii«ter  aul'  thc  pflastfrlf  Slnm«)  Hpraiif,  Die  Beine  yrorcii  ii:r!it  p  linx  Iii  n.  rilxT  liwor 
verleUt  und  Teretaudit.  In  den  folgenden  Tagen  rang  er  Bit  dam  Tode,  ober  aeine  lähe  und  starke  Katnr 
ttberwaad  die  GeUir.  Null  einem  laacaB  md  hBelHt  «ahmet  riMften  Knakeahgnr  Irannte  er  wieder  am 
Ktoeko  gehr:i  umI  ih-iiio  iindiehe  Praxi'»  wiwlcr  aiil'iiclinicn,  nbjjlcit  h  er  von  dn  an  zpitlcbi'U«  du»  rechte  Bein 
Btütsen  und  uachücliJeppaB  mmte.  Kit  trat  nach  diesen  Stiinuen  eine  wohlthuendo  Huhe  ein^  er  war  in 
«Der  lelqpBa  gdnlNBaB  Sämanrnf ,  d»  «r  in  dam  BrIaUa«  aina  Üben  Wtgag,  aina  Ihima  aeiner  Leiden- 
«ohaAlielikoit  und  fiiic  Rcttunj»  sah.  Er  konnte  zu  «einen  Arbeiten  zurückkehren  und  schrieb  noch  in  dem- 
selben Jahre  1850  die  „Keu^erkiingcn  über  daH  iiiechauiiuJie  A<><juivalent  der  Wärme."  8ie  fiigen  den  früheren 
^jch^iflen  nicht»  M-Iir  NVcnontliflicN  hinzu  und  VoUeu  nur  ein  Auhiuig  und  Nailitn^;  m  denRelben  sein,  aber 
lie  etohan  in  den  BchriftatoUenadien  SiganadmJtan  nieht  dagegen  mi&ek,  und  2iiemaj>d  wird  darin  die  Spat 
eines  nieht  gans  nonmilen  Goetes  erfcenwen. 

Aber  ^tlrichwoliJ  war  dio«  Wiederkehr  dot  Oloidlgewichtt  der  gpintigen  Kräfte  nur  eine  vorüber- 
gehende oder  solieiubai«.  Jeno  kninkhaftea  Aitfraguiigen,  in  welcheo  er  die  ZUgel  der  äelbstbefaemcbung 
gSualidi  Terlor,  wiederitolten  and  »teigerten  iidi,  und  aie  haben  ridi  nie  mehr  gana  Terhmn.  Wir  treten 
mit  jenen  Zeiten  itt  die  /wrltc.  diiiik'i'  und  tniL'i-'ijhe  HUAa  anilim  T  rbrnrjTnnf  •  ein.  Gr  hat  n  '-  b  2S  weitere 
Jahre  gelebt,  ober  ihr  Verlauf  ist  im  Oansen  und  firnmwi  doch  nur  als  eine  Kraukongoschiuhtu  zu  bejMsiclineu, 
die^  eo  interemante  Seifen  eie  in  pajreholegiadiar  und  payeUatriaeher  Beaiehmg  daiUetet,  doeb  dem  gritmeiaM 
Publikum  nliht  vorzuführen  ist  uihI  jidinriiÜK  widcr  liier  ii'xb  \->n  n  ir  ^-i'lK>tr'!>  w.  rdeu  hHoate.  Denn  von 
anderen  Momenten  ab;;esL'hcn  lebten  wir  wubreiid  dient«  ganzen  Zeitraum»  nie  melir  lu  einem  Orte  zueummeu 
und  Haben  uns  sc^var  oft  und  alijülirlieh,  aber  doch  nur  bei  kurzen  lieeuclien.  Irh  muas  daher  hier  den 
duoiMilagiaeliam  faden  der  Kriunerun^  abbrechen  und  mich  auf  die  Erwähnung  einidner  herTurlrelenden 
ThatmehaB  mm  diesem  tanzen  laugen  Zeitraum  beschränken. 

UtgmrtlMia  Wnhnvorstellun^n  and  fixe  Ideen  bat  er  niemals  gehabt,  aueh  blieb  der  logische 
ZaeaaimenhiMg  adnaa  Thun*  und  Üedens  immer  noch  erkennbar.  Daa  weaentlichete  Merkmal  d«  Anfilllo 
THi  €taiatamt»rmy  war  die  ÜMialaBigheit  der  Aufrefcung  aus  oft  geruigiBiPKtm  Anllbaen  und  bei  aufrtatgender 
KruUMWan);  nn  I  rlittena  ZlMnkUDgcn ;  dann  Viri  i'i  vulii']«'"!  S'iiiiden  und  iKi'.bc  T;il'<  !iui^^  iu  den  Zininiern 
hin  und  her,  sprach  und  aduna  fast  ununterbrudtuu,  iiuw  sich  von  Niemandem  da»  Minde»tu  einreden  und 
•tetgerie  sieh  in  immer  heftigerer  Entfung.  Er  hat  die  SeiulgaB  nie  hadieht  oder  Tariatet,  aber  dnreh 
si  lnrn  pnn/reii  J^ustaiid  w  ie  dun  Ii  anborbare  l{e<leii  in  Wtändiger  Altoration  erliiilten,  die  sich  bald  zum 
l  iiertnt);lichcu  Kteigeru  niussteu  luid  iwiue  zeitweilige  Kiili'uruung  auabweiKbar  niarhteu.  Dazu  war  er,  sobald 
einige  Ruhe  eingetreten  war,  aelbet  bereit  und  begab  sich  freiwillig  für  einige  Zeit  iu  eine  Heilanstalt. 

Die  dunkelst«  und  trourigtite  F.pii«ode  in  seinem  Ivebensgaug  bildet  der  kürzere  Aufenthalt  in  Güp- 
[>ing:on  und  cler  «ieh  unmittelbar  daran  oiischUe<'.'«udu  dreizchumonatlicbe  in  der  IrrenheilaDstalt  zu  Winnen- 
ihiil  jii  iImi  Jubrtii  \>*:}.!  hU  1853.  Ks  -nird  Niemandem  einflüleu,  auf  die  Auasogen  eines  Ueistoskrankeii 
hin,  ohne  Kenntnisa  der  ihm  unbewuast  gebliebenen  oder  Ton  ihm  trencfawiagenen  Thntwfhen,  eowie  aller 
üixtliehni  GrBnde  und  Erwü^m^^u,  ein  Vrtheil  in  dieaer  Soobe  m  fidlen;  aber  in  einem  Berieht  Aber  Ifayer's 

Libeiisj;i»iii;  kuiin  die  Tln<l>mlie  uiiniü^lii  b  mit  •StilleehwaigaB  iiberj;;iii).'<  n  Wt  idi'ii,  ila.'<s  dii'  Kiiiiiicrung  all 
seinen  Antenthalt  iu  Winneudeo  und  die  dort  mit  ihm  Ttt^anommenc  lv.ur  ihm  den  ganzen  liest  seines  Lebens 
veihitlflrt  und  reigiflet  hat  Man  whanit,  Taraalaait  vieUeidit  durbh  einen  irrefBhTcndea  Bericht,  mit  welehem 
der  Kranke  von  (iöjijiingcn  naih  Winneutbal  iib(rj.'i'ben  wordeu  int.  ein  Systi'ii.  il>  r^Demüthipinf,'  und  .\b- 
zwiugung  augeweudet  zu  Itaben ,  das  aul'  dieoeu  Cliaiukter  schwerlich  lichtig  berudiuet  war,  ihn  nur  immer 
trotaiger  und  alarrköpfiger  mochte  und  au  wudualaeitigen  Steigerungen  führen  mnaite.  Tnrmiad  epXter 

auf»  Aeugxtlii  hHto,  an  diese  Uiugc  zu  erinnern,  aber  er  fing  nur  allzu  oft  üelbitt  davon  an,  und  so  hörte  ich 
es  mtlirmals  luit  iin,  wie  er  zwar  iu  groseer  Kire^uiig,  aber  nicht  •wie  einer  der  Beine»  Gcitsten  und  iseiner 
Erinnerungen  nicht  maiiitig  gewenen  iv.tie,  ilanilier  auaitprai-h.  Woh  er  da  vorbrachte,  wie  er  in  «totig 
anwachaeudem  AJleut  seine  £rlebniaae  und  Argumente  darlegte^  wird  Jedem,  der  ihn  davon  reden  börte^ 
Targeaelich  geblieben  idn.  Er  aah  eich  für  eein  gonaea  Lehen  ala  beaehimpfk  und  geüehtet  an.  Von  konnte 
ihn  in  solcher  AuH'a.-.^uiig  der  Sa*he  nicht  be^^ti^rkeu  und  ihm  d("h  auih  nicht  ganz  Unrecht  gehen.  .Ji'Jeu- 
&Ua  aber  konnte  man  ihm  die  innipte  Theiluohme  nicht  versagen  und  muaate  ala  Zeuge  »okher  Ausbrüche 
dmt  bondtaitan  Laidmucihaft  oflt  gMMffanOplHlia'a  Wort»  donkmi!  „O  waleh  «fai  edler  Geiat  iot  Uor  aaotSrtl« 
Mi^  hat  ifttar  na«fa  Otter  dia  BaOaMtalt  In  KanaiÄaii  beanebt,  wenn  die  AnftDe  tobawsht> 


Digitized  by  Google 


aiiwIM'f^  Anbtguf  kUMB;  er  wurde,  «ber  dort  ab  ToiontXr  und  Oaat  angmoiiiiMn  «nd  kÜMO  SwuRa- 

flMIM«reg«ln  unterworfen     Kr  ki^lirto  (iaim  in  livr  Kcfrrl  iiadi  einipi-tv  'W'.v  Iv  ti  Wulüjft  nach  Haune  (unit-k. 

In  den  bkld  löngerBu,  bald  küneereu  Perioden  der  Iluhc  und  uormaUii  Stirnnmu;;  Itat  Mayer  norli 
«ina  paw  Bifln  wi—wehillliJwr  AiWtu  TCritfhBtluht,  wo  denon  üb  hier  nur  die  Titel  anfOhre:  Uebcr 
ao(hwendifni  ronBoqoenzcn  und  InconBec{ii<ni2en  der  W'iimp-Mt'^^haiiik  (man  ktfimte  hier  tttgtai  giebt  noUi* 
wendig  Iiic»iiJiequeiix«n?\  ')  üeber  die  Hedeutung  unveritiideriii :h<T  (iroiaen.  Ueber  die  Emihnmg.  Heber 
daa  Fieber.  Uclxr  Krdbfbcii.  Die  TorricoIli'»ehü  I>ooro  und  über  Audlöming.  Auch  hat  er  einen  Dynamo- 
mator  eifniden,  für  wdchm  er  anf  Antfag  der  k.  Oentnlatelle  Kr  Oewacbe  md  Handel  die  goldene  Yer- 
dknatadadaiUe  arhidt.  Die  Flaehmlnner  neiaaB:  da»  cKaaB  «pUenn  SohnftaB,  eluwolil  iBtwwMawt,  ftiatnidi 
nd  gut  gCMühriebcti.  an  Bi'ileutun);  und  Oohalt  nieht  nähr  auf  der  Höhe  der  entten  Schriften  «tehen.  Joden- 
ftUa  eaheint  aa,  daw,  wahrend  aonst  der  ■H'"'lTl'^f  Oeut,  suinal  im  Gebiete  dee  WiMoa,  enl  in  den  nitu 
laran  Jahim  mm  HSdiataa  arranlit,  in  Folga  der  Erknnkmifr  dieae  letate  Awnifcag  der  intallaotaalka 
Kriift.  iiiiFirciT.  Frciirilc  iiitht  melir  ver;jÖnnt  war;  aber  es  bleibt  ininior  c'in  Zeugniss  ;rrtwi'er  nnd  m-Itener 
ikg^buiig,  daaa  er  in  den  Pausen  rou  Ueisteatrübungen  norh  die  Krait  und  Sammlung  zu  aolcheu  M-Urifl- 

Ba  hingt  diaa.aneh  dnmit  msaniTncn,  dsRs  in  dienpr  zweiten  LebandUifte  «ein  Intereaae  nieht  BMhr 
HO  pu»x  und  ama^ieMUoh  wie  zuror  der  natur«'i)iM.-iixi'haftlichen  Fonahnng  angewendet  war.  Eine  Zeit 
laag,  etwa  in  den  Jahren  1849 — 1853,  war  er  aus  Veratimmung  Uber  dia  ihm  gewordene  BriMSdhuiK.  und 
vielleicfat  im  Zweifel ,  ob  er  nicht  docli  in  »einer  Forwdinng  auf  Irrwaga  fanthan  aein  Utaoa,  gais  daroo 
abgdcomnMD.    Spüter  machten  dieaer  Neigting  andere  Intereeten  Coneurrens. 

Dnreh  die  Stiirmo  und  tchwerau  Krfiahnmf;eu  jener  Unglttekajokre  waren  religio««  »timmungi-n  und 
Betracbtni«»  in  den  Vordergmad  aatnaa  Gam&thilebeaa  gediMiigt  worden,  »chon  früher  war  er  der  bei 
jnngm  Vedimnom  wmt  Terbrwteten  nwteiialiatiaehaa  Wattamehatuung  abg;enei(ct  geweaan;  jatst  «andet»  ar 
»ich  iTitM  bii  ili'i!  (Ii  ni  )i.wilivcn  <;laubt.'ii  zu.  Er  benam  ein  tiefes  Gefühl  von  «icn  pn;;t'n  (irfnzen  nit.'n<(  h- 
Uoheu  Wiaaeus,  ron  dem  weiten  Umfiuig  menachlioher  Sehwaehheit  und  Sünde;  er  bedurft«  eines  twten  HaIi», 
via  ihn  nur  dia  gaaflMivte  WahAdt'Metan  Uhma,  nnd  er  fad  diaia  in  der  chriatUeh«  »aligion  vnd  d«B 
biblischen  Scliriflcn.  Aber  auf  dinier  <'infiubcn  und  rmtUndlichfn  (inindliijrc  erhob  sich  nun  ein  in  msinen 
Uniriaaeu  mannichüaltig  wechselnder  Aufbau  einer  »ehr  subjectiven  Theologie,  von  der  icli  xv.a\  keini'  genaue 
nnd  anaamaenhingeode  Kaoatniaa,  aber  dia  Mahmut  haha,  da«  ai*  daah  B«r  wenig  aUgomeinerea  Intereaae 
bieten  könnte.  Man  konnte  ihm  wohl  mit  Bpannung  idriftm;  denn  wenn  nuin  diejenigen  Keden  gatatniah 
nennen  will,  in  welchen  ein  GegeDutand  durch  entlegen  aeheiucnde  und  iibernuKihende  Beziehungen  iB  ein 
nenaa  Udit  gcetellt  wird,  und  sich  dam  noch  eine  originelle  Auadruckirweiee  gomllt,  m  trug  daa  Meiate  ron 
daaa  nia  ar  apracfa  dieaaa  Oepiiga.  Aber  diaoatinn  liea«  «ich  nicht  daivber,  und  ttbananst  «luda  man  amh 
nidil.  b  fthHe  ihn  daa  gaaofaichflidM,  thaolegiadM  und  plüiologi»che  Winm  fOr  aoldw  Dinge.  Br  war 
ein  eifriger  Bib«llc«cr  und  bei  trefflidwai  OedSehtniaa  bibelfeater  als  tielleicht  die  meii«t«n  TlicoloK«n.  Ab<'r 
ar  lagt«  aiob  daa  Einaehie  frei  in  lainar  Woaa  aoa,  wabai  ea  ohne  Fandoadaen  und  8eltsamkeiten  nicht  ab- 
gahiB  konnta.  IKe  Idea  dar  AtttoritM  war  fttr  ihn  efaia  ae  dondniiaada,  daaa  er  eine  Zeit  lang  Ar  ciaa  Vai^ 
aillinialinii)   der  katholischen  Kirchenvtrfa.i-<iini;  mit  ('.cm  j-mtMluntLMhcn  Dopmii  gewhwiirmt  hat. 

Kr  hatte  da«  Glück,  lüngere  Zeit  wieder  mit  einem  Jugendfireond  au»  den  ttehöuthaler  Zeiten,  dem 
jabRgni  THOatan  laag  in  Wa  nad  fMUur  anhrjahrigan  Hakan  in  Baiihrann,  fBiain^  an  wwdan,  dar  ihm 
und  den  Seinigoii  in  triib<>n  und  bcMieren  Tagen  o!.'*  thcilni  hmcmlrr  Freund  nnd  Beralhcr  ziir  Seite  stand. 
Ihm  beeouder»  wurden  jene  thenxophiHcheu  und  theologixchcn  Itlmi  und  mitunter  .Sclirullen  vorgetragen,  .'Vuch 
mit  ehiigan  tartwiiaelian  Oeiatlicben  hat  er  damaU  viel  und  gern  verkehrt. 

In  dar  Volitik  war  er  keiner  bestimmten  Partei  zuzutlieilen ,  hatte  im  Einaelnen  keine  getian  Ultar 
rieh  iMaiiaiaBhlnti mden  nnd  abgcechloiMcnen  Amrichten,  war  ober  im  Allgemeine«  conservatiT  und  aneh  hier 
Anhinger  daa  AntoritätaprtncipB.  Er  war  gTmN-sdout.tcli  und  venutheilte  den  Krieg  von  1866  mit  ollen  «einen 
EUgan.  Ab  aihar  dar  Krieg  von  1870  auagebrochen  war,  kam  er  naah  der  Soblaefat  T«n  Wörth  au  Freund 
I«ng  mit  der  BildMning:  ar  miaw  nit  Hieb,  Gap.  42,  8.  aagen:  JA  bahiBBa,  daaa  ich  haha  nnwaidieh 
geredt."  Kr  war  tob  da  gitt  niduftenndlieh  geahnt,  ahm  aieh  jadedi  nwlur  riel  nit  paUtiadifa  Vngß^  n 
baaobiifligeu. 

■}  El  war  dies  der  Voriiig,  daa  ar  1N9  auf  der  NatortmcberterHaunluiig  in  Innabnick  hielt. 


Digitized  by  Google 


5« 


In  dicHB  tpHtann  Jaitran  italHan  neh  ms  «arfi  die  Bbitn  und  AmtiuBiiiiiigMi,  di«  ihfi  ebwt 

glücklidl  gemacht  und  vieKeichl  ««inon  garizcn  T^benfigang  andprs  gwtahet  hiitteii,  in  rpichoin  Maaase  ein. 
Sie  brachten  ihm  »ucb  jetzt  noch  Froude  und  Üenugthuung,  wenn  »ie  auch  an  dem  Uesctaebenea  nicht«  mehr 

Zeit  begrünt  und  gefeiert.  Spinp  Entderkuti;;  -wurde  ali>  piner  der  p^jsrten  Fortarhritta  in  dsr  flimAfcihiill  dw 
Nslunri«aeiuichaften,  als  eiue  »ttiiz  uuuu  Uohueii  crüffneudc  Cii'istiH'tlmt  auvrkannt. 

Der  erat«  uiiter  den  uunhaften  Fachmännern,  der  die  Bedeutung  seiner  .Schriften  erkannt«,  ihn  anf- 
•wlit«  and  aieh  mit  ihm  bateiudete,  W4ur  ScMnlwiii,  und  dai  «rate  ZeidMD  dar  Anwtwinnug  ein  Diploni  ab 
toireqwndirendfla  ]fitgiU«d  der  nataifimeliaiidcii  Qaadbehaft  in  Baa«!  rtm  7dn«  1858.  Dum  Iflokte  tm» 
Festrede  \ou  Liobig  in  Uiinchen  die  Aufoierksamkeit  weiterer  Oelehrtenkreiae  auf  M<iuc  FofBchungcu.  Die 
phikwophiache  und  apäter  die  neu  flotataodeiM  natnnrüiaonachafUicfaa  flaoulttt  in  Tübiagen  «mannten  ihn  sun 
Binadsetor.  (VediäniadiaT  Dselor  wvt  er  adu»  beiin  AlifBiig*  ytm  dar  Eednolnte  gawirdaB.)  Bi  Immb 
DiploXM  TVB  Mum  luTi,  Wien,  Turin.  ITalle,  Frankfurt  uvid  v-  n  aiuli  ron  gelehrten  üo9cn<HThiinen,  die  ich  nicht 
ToUitliidiB  «dnuBÜileu  iu  der  Lage  bin.  Sie  Pariaer  Akademiu  erthoUte  ihm  das  Diplom  eine«  eomapoa- 
dinodMi  HitiM«.  «nria  dw  Pnia  Pmoelet.  Si«  Itayii  MMy  in  Londaa  duto  ihn  drnh  Tcriaihmg  dv 
piOdeuen  Cnplcy  Mpdal.  In  Ft^gVw^l  nar  ex  Tyndftll ,  in  Frai'.Vri  !r)i  Vprdpt ,  in  Italien  Graf  Ht.  Kobcrt ,  die 
vorcuipsweiM;  Majvr'»  ii iiiannfillftTinlt«  Verdienste  2ur  Anorkcnuuui;  brachten.  Mit  Tyndall  entstand  ein 
niihcamr  und  freondaehafllMlMr  Teikehr.  PQr  ihn  und  «of  «einen  Wunsch  lut  Mayer  die  kkina  Stlbat- 
biagn^ihie  geaehriebcn,  deren  Oonoept  ich  beniltnn  kooBtau  Ln  Jahre  1887  ediielt  er  daa  BittedtMOS  «ntar 
Claaae  de*  Orden»  dar  württembeiigiaclian  Krona. 

(ievrisH  habeu  diese,  ircon  auch  TenpAteten,  Erfolge  ticI  dazu  bcigctngao,  ittnan  LebeuHabeod  wieder 
freundlicher  su  fle«4alteu.  Aber  üb  Oenieen  ist  er  doch  den  lUaaeia  beiwiriOileB,  die  ihn  Verdienet«  um 
die  Mimadiheit  mit  dem  Fna»  ihree  LobensglUckB  erlnuftn  mumtoa.  Der  niohate  Omnd  lag  allerding«  in 
«  iner  unglücklichen  GcmülIiKanla^t' ,  in  einer  unjjewöhnlich  tiefen  und  uachluiltigcn  KiTü^barkeil ,  iu  der  Uil- 
iiihigkeit,  mit  «einen  (iedanken  Ton  einem  beetiaunten  Okgect,  von  einem  widrigen  Eindruck,  einer  erlitteneu 
KrbkBng  wieder  teaaukemmoi,  in  ainar  afnrren  Vriwogianitait  «eine«  mOene.  Aber  danuf  nmaa  doch  «ich 
hinpcwicwn  werden,  äase  trotz  des  grosHartigen  Apparat«  von  Iletritbpn.it^rlii  der  dent«r!icii  Wis»ou.«chiin. 
trotx  der  whlloaen  Zeitungen  und  li'aot^ounMle ,  in  welchen  auch  das  Unbedeutendste  noch  beochtnog  und 
«ainan  haatalHan  oder  unbaataDtan  Lobgadner  Sndei.  eine  «faiSäh  gvmee  und  bahnbreohende  Ldatn«  dunh 
eine  lange  Reihe  Ton  .T»hrpn  todtgeoehwiegen  oder  mit  GeringüehStEung  behandelt  werden  konnte,  und  daw 
uicht  bloss  in  dunkler  Vcrgungeulioit,  ikmdciu  aiicli  m  uuicrem  angeblich  ho  erleuehteten  Zeitalter  geniale 
Nenanngen  auf  den  Dank  der  folgenden  (iesdilechter  angewiesen  sind. 

Die  Angabe,  anoh  daa  Aauwere  einer  PeaänlidÜMit  au  aehildem,  iat  dam  Biegraphen  hentintage 
dmtth  den  Fhotogrqthen  abgenomnaa.  Doch  «tanaen  die  Terbaodenen  Bilder  alle  schon  'ana  den  Zeiten 
seiner  Erkranlrang  und  haben  einen  Ausdruck  düsteren  Ernstes,  wühn-nd  in  den  ^uten  Tii<;eu  seine  Ziige 
bittend,  heiter  und  fbamidlioh  enchienen.  Er  war  von  etwaa  mehr  als  mittJerer  Öxime  und  wohlgebnut, 
trug  aieb  aber  atwaa  na«Mltw%  und  Torgebeugt.  Dia  anaWiliaiga  Kapiahait  aah  man  ihm  aduii  anf  dar 
StrasAe  an,  da  er  immer  luuhdenklirh  yor  sicli  liiüViÜckla.  Br  baMH  Alna  und  aufluaikMBBa  BtnMBOqpM^ 
diwh  ohne  kunatainnige  Neigung  und  Entwickelung. 

Fidrt  Uaea  der  «eieha  Adtuaa  «waanr  Ann  «riaiefatarla  die  apMeraa  Laben^duBL  Awh  Jim  Sa- 
atiinda  heftigster  Aufregung  wnrden  seltener,  fingen  rt»wher  nüd  leidlic her  vorüber-  Die  Verhältnisse  der 
nun  hamugewachMUen  Kinder  ge>«talt«ten  aich  in  erfreuliclier  Woi!>e.  Du^'^en  erschien  nun  die  m>n«t  so 
aSha  und  unTerwfiatliche  körperliche  Oceundheit,  durch  Anzeichen  die  auf  ein  Lungouleiden  hinwiesen,  ge- 
fuhidet.  Im  Januar  dieeea  Jahre«  kam  ein  «oldie«  sum  Ausbr  n  h  n  id  nahm  bald  einen  hndenblinhen  Chaiukter 
an.  Obgleich  er  «ich  Uber  seinen  Zuatand  keinen  lUnsionen  luu^ub,  wir  me  «Ühnnd  daa  gaun  ZmnktB» 
lagen  mild  und  liebenswürdig'.  v.  m  in  den  ersten  Jolireii  «einaa  hMnalirhmi  OMeka.  Dar  Abend  daa  SO.  HXn 
biacfaie  dieaam  «tarmbewegteu  Uenm  die  «nehnta  Kuhe. 

Die  Beerdigung  fluid  unter  gramer  BMidl^jniig  am  kaiserüdun  CMntrWag  «tatt;  die  «tiMtiadia 
BdlBrde  hatt4>  für  die  lk>j;nibnisi',s!uii<k'  die  Kinnehung  der  Flaggen  angeordnet. 

Lichta' in  der  Welt  TKüte  in  unseren  Jugendtagen  beiden  ««  fem  gelegen  als  die  Vennuthuug,  daa« 

deutMhar  WiaaenNhafk,  mnan  ahnndiD  Kadunf  am  Omba  n  apiad»  hdian  trilid«.         0.  Bttmalin. 


Digitized  by  Google 


56 


AiiKclo  SlsiiioiHla.*) 

Einui  tehmcrzUcliL-ti  VtrluBl  erlitt  Italien  in  ticu  l^tzfi  n  Tagen  <li  s  Dc-cetuber  1878  dureli  <3en  Tod 
Angelo  Sinmonda'a,  des  iHTühmten  Gelchrtou,  der  i^h\\  nn  --rin  Vuti-rlnnil  nicht  Dar  dureb  zahlreiche 
Arbeiten  fibw  di»  Gwloip«  PiemonU,  aotidern  auch  dadurch  beaondera  rerdient  gemacht  hat,  daas  or  mit 
Erfolg  ntr  TanrlridUhnag  «ines  Wcrkea  beitrug,  welche«  eines  der  groesartigsten  und  nOtzliohsten  unseiw 
Zeit  9«mimt  werden  kann,  dor  Darchbohrung  der  Cottischen  Alpen. 

BiwBOcda  wnrde  geUwen  in  Conuliaiu)  d'Alh«  im  Aoguat  1807,  macitte  Mine  «nton  Btudi«!  in 
SaloBA  nnd  Mtate  ri«  in  Tnrin  foart,  wo  er  aieh  gKmlioli  der  Phyaik,  der  Gfaentle  ntid  {nabeaondere  der 
Mincinlofrii'  widmrt.'.  Xachdem  er  sc-iiif  Stiulii':!  in  .^^'iiifin  Vatfilatiilf  uiifrr  (]•  r  I.rirunt:  tüflitigir  Minister, 
welche  ilitt  mit  Begeisterung  su  d«i  MaturwiascuK'Lartcu  orfäliteu,  beendigt  liatte,  begab  er  «ich  nach  Pari», 
WO  er  sich  ak  SehOkr  dar  bacUhmtan  Phnbamraa,  «akba  damals  an  der  Eeole  das  Ifinca,  dam  Javdin  daa 
I'laiit's,  il(»r  poilKirup  utitl  dem  Colli-ge  de  Finiice  lehittn,  Wt-iti-r  Vfrvollknimiinftc.  Im  Jiihro  1828  in  sein 
Valerlttud  zurückgekehrt,  wur  er  vier  Jahre  Assistent  de»  Prufussora  der  Mineralogie  der  k^;l.  Uiiiversitiit  zu 
^vin  nnd  wurde  nach  dem  Tode  dea  verdieuti-n  Bursou  zum  Proreusor  und  Director  dos  uiinemlogiBchan 
Mn«enms  an  Stelle  acinea  Lehrera  omannt.  Damals  fasste  SiHsonda  den  Uedankcu,  die  geologiüche  Karta  von 
.Savovcn.  Piemont  nnd  Ligurien  m  entwerfen,  und  fing  an  die  Materialien  zuMunmenzubringen,  welcbe  er  auf 
AmflOgcu  in  den  Alpen  sammelte,  bei  wi  Ulien  der  berühmte  Elic  de  Beauniont  oft  «ein  Bogleiter  war.  Die 
f^nubt  mlkbaaliger  Arbeit  war  die  im  Jahre  1866  publicirte  Karte,  weklie  noch  immer,  trota  der  gronen 
Fortaehritte  der  WiBsenaehaft,  dae  wiobtigate  Werk  flir  die  Geologie  jener  Gegend  ist. 

Zum  ijn.sti/rljliclicn  Knlinif  ul  i  r  ^'.  i  rjclit  im  fli  in  vcr-storlx-ni-n  SisniDinl;) ,  dnsi  er  dureh  seinen  Imv 
wifarten  Itath  die  graesartigen  Fui-tschrittc  de«  Tuuuets  von  Friijus  ermöglicht«,  welcher  vermittelst  einer 
Elaanbalm  Fiemont  mit  den  Thilem  Savogrena  in  dfa«eta  VerbfaidHiig  aetaen  aoilte.  Dicaer  Oedanke,  frfiher 
im  Jahre  1841  von  Medail  gehegt  und  Rodann  in  Verj^essenhi-it  fr<T;u!icn,  wurde  im  Jahre  1815  von  Pen  .'Vin- 
brois,  HiniKter  dea  Innern  und  dor  ufl'cntlichcn  Arbeiten,  wieder  aufgcoommun ,  welcher  unsera  Uoulogeu  be- 
auftragte, die  MOgUohkeit  der  Durelibolinuig  der  Alpen  zu  prüfen.  Da  Sismonda  Uber  die  Geolope  der  Alpen 
die  nöthigcn  Studien  gemacht  hatte,  so  war  jetxt  der  Augenblick  gekommen,  deutlieh  deren  praktischen 
Nutzen  xu  zeigen.  Aua  ihnen  schlos«  er,  gestützt  auf  die  unf^emein  fortgeschrittenen  Ilülfsmittol  der  Wiaaen- 
Rcliaft,  mit  Bestimmtheit,  daas  das  Unternehmen,  wenngleich  kühn,  doch  s.hr  wohl  möglich  Ma:  und  die 
RcgKmng  verdankte  ea  aainem  aioberen  Urtheile,  daa»  lie  nach  Ueberwindung  aller  Uindemiaaa  an  daa  rieaan- 
lufta  üntamahmen  Hand  anlegen  und  damelbe  snr  Vollendung  fttliren  konnte.  Wihrend  daa  ganaen  TerlanieB 

dar  Aliieit  wurde  den  gelehrten  VorluTHnguncTtM  SiRiiionda's  eine  glunzt  iide  Ri-it  iitigung  8U  Tluilt 

Aach  bei  anderen  Gelegenheiten  nahm  die  Regierung  den  eiusichtavollen  Beistand  dm  berfllunten 
Geologen  m  Arbeiten  für  daa  68knlHelia  \ffM  in  Anapradi,  namentiieb  bei  dem  Baue  von  ESsanbahneo. 

Dergleichen  Beüohälligiingen  vciTinjjncrtcn  jedoch  keineswegs  Sisnionda's  nnri  inii  llirK.  ii  F.it'i  r  f!;i  seine 
Schale  und  für  daa  mineralogische  Hluseom.  Vielmehr  ist  auf  diesem  Gebiete  seine  wisscuschafüichc  Thätigkeit 
noeh  UNbr  an  bewnndenu  Tnrin  verdadtt  seiner  eifHgen  Sorge  und  marmtidlicben  Thfttigkeit  eine  der  vrich- 
ti^rtaa  «iaaansrhixftllehen  Anstalten,  deren  es  sich  rühmt. 

Hoeih  am  Tage  vor  seinem  Tode  schenkte  er  dem  Museum  seine  nu  IUilUltu  und  den  M-itenüteii 
PnUieBtiaM  raiafae  Bibliothek. 

Auaaer  seiner  geologischen  Karta  von  Sanfen,  rSanont  nnd  Ligurien  (Carta  goologica  di  Suvoja, 
Piemonte  e  Liguria,  pubblicata  per  onn  dd  Goveroo.  Torino  1802.  Fol),  hat  Sismonda  eine  Fülle  gelehrter 
PaUicationen  hinterlaBson,  deren  grösster  Theil  sich  abgedruckt  findet  in  den  „Memoric"  tnid  ihn  „Alti  della 
B.  Aoademta  della  aoienBe''  in  Tarin,  den  „Comptea  rendaa  de  t'lnititut  da  Franoe"  und  dem  ^Bulletin  de  la 
ioaidU  gfologique  da  I»  Fraaea*.  Ba  aind  ftSguoia:*^ 

Vefla  Henwrie  ad  Atti  ddte  B.  Aoeadanm  di  Seienie  d!  Torino: 

Essai  g^«ogno8ti(|ue  dam  les  denx  vall^ea  voisineB  de  Btnra  et  da  Tinay.  —  ^lem.  Vol.  XXXVI.  p.  1. 

Analyse  d'uno  iducrase  violette  do  la  valMo  d'Ala.  —  M.  VoL  3CXXVII.  \>.  93. 

Oasarvacioni  geologiche  aulla  v»lle  di  Sn.'^a  e  del  moute  Cenisio.  —  M.  Vol.  XXXVIII.  p.  143. 

•}  VefgL  Leop.  XV.  1879.  p.  S,  18.  -  &.  coniiaio  geokgico  d'Itaüa.  I87&  Bellet.  Kr.  U  e  13. 
**)  Vtn/i  AtlTdcHa  R  Acodm.  dei  Uneai  tSi»-n:  IMnieati  Vol.  10,  Fai&  S,  p.  68. 


Digitized  by  Google 


t 


57 

OiMirfMlmii  ttiBmlogidM  *  gaogOMtiidw  intonw  «d  aboM  valli  dtUa  Alpi  dal  Piaaumte.  —  M.  ToL  XXXIX. 

'.'50 

Kotüi«  iiitonio  •  (lue  fMtili  trovati  nei  colli  dl  «.  Stefano  Uocru.  —  il.  Serie  2*.  Vol.  1.  p.  8D. 
OtaamdafBi  gaolegicha  •  adiianlogiche  aafm  i  BiMti  poati  ti»  U  Vidla  d'Awta 

Hrrie  2".  Vol.  I.  p.  I. 
lIcmonK  »ui  ten'cni  «Iratificuli  dvlie  Alpi.  —  Serie  2*.  Vol.  III.  p.  1. 

(h-i  iviixioni  f^-ologiclic  »alle  Alpi  ni«rtitiine  o  »ugli  Apcnnini  liguri.  —  Serie  2*.  Vol.  IV.  p  53. 
Oaaervasioni  gaola||iehe  aiii  tmtaai  doUe  fannasigni  teniar»  e  «retaM»  dal  PieinoDi«.  —  Seri«  2*.  VoL  V. 
p.  41». 

Kotiäe  a  aelüarimeiiti  «ulU  co.ititu/.iunn  dellc  Alpi  pirmuntesi.  —  Serie  2*.  Vul.  IX.  ]>  1. 
Oiaamiioui  anlla  Memoria  di  K.  Giordano  intomio  alU  coititiuioiia  gaoloigica  dal  üran  Ccrviuo.  —  Atti.  IT. 
p.  821. 

K-<plorAzjüiif  (ii'lla  frii!]ii.intura  ddle  iOltr  iKlIn  MotKciMKio  VI.   p.  57. 

Obaerratiooii  ii  rurticlv  de  ü.  Mortillat  sur  la  ge4)lügi<.'  du  tuuuei  du  Früjus.  —  M.  Vol.  Vli,  p,  74ö. 
Oaaaifiaaiiaaa  d«i  lamni  atntifieati  dalfe  Alpi  ti»  9  «mto  Kuao  e  b  OonU»  di  Kim.  —  H.  Scrit  S*. 

Vol.  XU.  p.  27] 

Gni'iiis  cuu  ituproul»  <ii  ctjuisiturii.  —  M.   Serie  U*.  Vul.  XXUI.  p,  207.  ' 
NuoTc  OMprvaziuni  g<»>It>gicbe  sullo  rcx-cic  ontracitiferc  ikHe  A!pi.  —  M.  Scrio  3*.  TqL  XXIT.  p.  981. 
Sulk  cakse  foafate  rinveouU  neOa  VaUe  di  Lanw.  —  V»l.  XXXV.  (p.  XVI). 

CcMiiftaa  nodua  doa  a£aaoaa  da  rAcadfmia  daa  Sdaaeaa: 

Lettars  ad  Klie  <lo  BomuiiodL  — -Sw  la  g<«logio  da  cartainoa  partiaa  d«  b  TgaoHia;  —  Tarn.  40  (1895). 

p.  352 

Id.  —  Sur  les  deux  funaaiions  numinuliliques  du  Piemont.  —  Tom.  40.  p.  107U. 

Id.  —  Sur  la  coiiatitution  geologicpu-  t\c  k  Tarnntaiw  et  de  la  Maorieime.  —  T.  40.  p.  1188. 

Id.  —  Sur  la  coiwtitutioii  geulügi<juf  <Ju  qttclquea  parties  de  in  Savoie  et  particnti^renMiit  aar  le  gfaemont 

den  plante«  foFsiles  de  Taninge.  — '  T.  45  (18ö7  i.  p.  612. 
Id.  —  Sur  las  giaeaaeota  de  foaaüea  vägitaux  H  aniiiiBax  du  ool  doa  Etnoombres  an  SaToie.  —  T.  46. 

p.  943. 

Id.  —  Nutu  Fui   lo  oakaira  faaiillflni  du  fort  da  l'Eiaalan  pria  UodaiM  ca  MaurieBoe.  —  T.  49. 

p.  410. 

Id.  —  Sur  HB  nrnvaan  giaamant  de  Cohüm  juraanqnaa  dei  Alpaa.  —  T.  ftO.  p.  1190. 

Id.  —  diaarvatioBt  ftitaa  dam  um  aKeunioii  ■tcaurte  an  IfamieuM.  —  T.  S8  (1861).  p.  IIS. 

Balletin  de  la  Soai£t^  gMogiqae  d«  Fraaoe: 

.  Latter»  a  FotuMt.  —  FkWKtra  at  IWleiaDlta  dana  nn  «dMnlUloa  das  Alpaa.  —  Sirie  S".  T.  8.  p.  84. 
(1841.) 

Id.  —  OlwerratHma  fftologiqu«  et  min^loiiiqnet  mr  laa  noDtagnea  aoaipriaei  «itre  la  Taltöe  d'Aoate  et 

ci-lluK  Je  Susu.        Si  riu  2".  T.  tl.  p.  21'.l. 
Lettara  ad  Klie  de  Ileaumout.  —  bur  Ich  couchea  k  fossile*  du  Ii«*  de  la  Taran(««i«.  —  bvne  2''.  T.  5. 
p.  410. 

Id.  —  ObiMnatioiiü  sur  In  cuustitution  gcvloj^iqne  dat  Alpaa  llarithMa  et  de  qualquea  mmtagBca  de  la  Toa- 

caiia.  —  Wric  2".   T.  12.  p.  32». 
M  --  .Sm  \i  t>  >l<Mi\  foniintiouH  iiammuUtiqaeii  du  Piemout.  —  Stria  3*.  T.  13.  p.  &09. 
Id.  —  Sitr  ke  calcain-s  jurawiquea  des  AliHss  de  U  Savoie.  —  Serie  3*.  T.  13.  p.  681. 
Id.  —  Sur  b  geologie  de*  euTiroos  du  moasif  du  ntonte  Blaue.  ~-  Sfab  3*.  T.  13.  p.  84. 
Id.  —  Note  an  Im  d4p6t>  h  mumnulilea.  —  84iie  3*.  T.  10.  p.  47. 

UTerai: 

HvA  gvaeo  dal  tcnano  tardairio  i>  IbHioBte.  (Antoiogb  italbu.  —  Torino,  1847.) 
Sui  canglomirnU  dalle  Alpi.  (Antoiogb  Haliana.  —  Torino,  1847.) 

lA.'op.  XV.  I* 


Digitized  by  Google 


58 


Crani  gcologiei  «ulk  provincia      Ouale  (IiiMritl  imIIb  Nötige  «ooDooddie  «  itatbütlie  dd  eoagrcin  dt 

CmsIc.  —  1847 

Obtervatioas  lur  l'bydroxide  de  fer  epigeue.  (Uibiiotb«que  de  Geneve.  —  Archive^ de«  sdeocM  . .  .) 

Xfamm  Akadndi,  «aldHr  du  Turtuttw  Mit  dm  80.  KgvwAar  18«0  (oogn.  Moro)  magAM», 
iMkhgt  iB  Üni  dm  Twlmt  «faiw  turnrngtndn  HÜBlUdM. 

KolMTt  Welselt.*) 

Am  J.  Mmz  «Urb  zu  linaiku  Hobert  Wvigell,  Oruitbobge  iukI  Uol'pholojrraph ,  twit  14.  Febr. 
1M8  Mitglied  UMerer  Akademie.  Weigelt  wnrde  geboren  am  10.  Jnni  1815  zu  Breslau,  abeolvirto  dos 
XliMbeth-6ymna»iuin  dadnlbtt  und  itiidirte  an  der  dort|fW  UniveniUt  Pbiloeophie.  Aus  Vorliate  Ar  die 
wASaeu  KOniitc  gab  er  jedoch  das  Studium  auf  und  trldmet«  lieh  nnter  KCnig's  Leitung  der  LsodachAftf 
maleret.  Bald  richtet«  er  eii—  ganae  Thhtigkeit  auf  die  sich  mehr  und  mehr  veryolUtommnende  Pliotographie. 
Ommmt  allMiliger  Anerinmnv  «fraate  wsh  mo  sor  ÖOjlliitgeo  StUkangafner  der  Dreelaocr  UniTanritAt  im 
Jahre  1861  gafertigtea  UnivBraitiltaalhBB  nK  Portrits  borahmtar  BradMier  Tmkumm.  Der  Kflidg  varlieh 
iliiii  iu  Fülgc  dffi'-ii  diu  (frosnc  goldfni-  KröuuDgumeilaillo.  Weigelt  Liwahrtc  ^icli  .--tctB  fiii  y^■^.'^l.^  liitereBso 
f&r  die  'Wiaseuachait.  Unter  Anderem  beeasa  er  eine  höchst  eorgaam  gepflegte,  werihvolle  KierMmmtung,  di« 
laidar  tan  Wittelnm  wieder  wftiuaert  wturdai,  aa«k  «Im  aehltMBBwartha  AatagraphaBaannriang  becihialar  Hlanar. 


Eliigegangeiie  SehiUten. 


(Vaai  Oct  iiie  1«.  Kw.  im.  SMm.) 
QMidff.  todtty  of  LoildoB.  Quurtariy  Journal. 
VoL34,  Pt.  9.  Ko.  184.  Txmdon  1878.  8«.  —  Hi<  k<<: 
Ou  tlie  bimetian  «nd  Peliidian  n>i-kü  iif  rembrukrafaire.  17  p. 
(1  Tuf.).  ~  Alibay:  Tbl'  white  »iiitfr  terrm-ra  of  Roto-Ma- 
haiia.  9  |i  -  'l'oiiu'«;:  Ou  iho  i-'sra!«  «f  tln'  lin-.  ili.'  inid- 
laiul  »Uli  »■'Sil  1)1 1  iiiintii'-.  iilUMuIanii  aml  <iI  >m  i'h  W  ii.i  s,  17p. 
(1  Tal.).—  Broeck,  van  den;  Ou  »oim-  f  or.uuiiiili-ni  from 
pleietocene  bedt  in  Incfaia.  Uit.  —  Hill  and  liuuncy:  On 
theprecarbomÜTOua  rocks  of  Chaniwood  Kori'^c.  I'i  II'  41  u. 
(1  Taf.).  —  L  »  p  w  o  r  t  h  •  On  Ihe  Moffat  »eries.  I<i7  p, .  S  Tar). 
—  Wyiiiif:  On  Ihe  plij.^iiral  gpologry  of  the  I'pper  1*110)111). 
at>n.  (iTaf.).  -  Hulkt-;  Oii  twn  skulln  fniin  tlip  wcuMen 
aixi  purbcck  rorniations  inilinitini,'  :i  iwn  s-ili;{r'iiiii  ni  Cruco- 
dilia.  7  p.  (I  Taf.J.  —  Shuiie:  Üu  tUe  aladal  ilciiusit»  of 
A\  i>t  ('lio'«bire,  and  ou  the  (kiua  of  tbedrA  ofCheablre  and 
adjuiuiuK  coiuitic«.  14  p.  —  Newton:  Ou  a  Crocodiliaii  jaw 
from  tliecoralliao  of  Wcj-mautb.  4  p.  (ITaf.).  —  BoydDaw- 
k  i  n  H :  ( >n  the  deei-  of  tbe'ruropean  miocene  and  pUor«rne  strata. 

p.  —  Owen:  Uli  ihe  of  the  advent  of  m  Udkcr 

fonii  of  life  in  aMtdU^fia«  the  atmet  af  an  oMer  aid  loinr 

fomi.  H  p. 

Acad.  Koy.  de  lUdec.  de  Belgiqne,  Uullvtin.  S"' 

S.-r.  T.  XII,  No,  8.  IJruxDllcB  1H7H.  80.  _  \v„8st-ii;c; 
llt'uxit'nit'  i>|n'ratiiiii  (vsaiicniii-.  siumi-  di-  r;>inii!itat  iitiTu- 
ovan<|Ue  et  il<'s<n(it.  irmi  noiiv  <iiiisiiRt<'iir  13  p.  —  Up- 
give:  De  la  lapurotomlv  et  iles  iirijiripalcs  opi'rat.  pru(l<|iK't'i« 
•^Iquennent  Ifs  nririino  alHlMiniii.-im  rl»-z  Ifn  uiiimaiLX 
domeetiquM.  Sü|i  —  II  <  '  I  I :  i  oi...T\at.rji)steiri<-«leii.  jap. 

Kail.  Admiralitllt  m  Berlin  Nachr.  f.  .Vnmlirer. 
V.  Jahrg.   No,  42  u  4:i     linüu  4". 

—  Annalcn  li.  llydiugrikpliir  u.  m«ii1iin<'n  Mctcii- 
rol<.t;if    li.  .Jahr).'.   H,  X.   Berlin  187)<.  4*. 

Miniaterial-Cominiasioii  i.  Unten,  d.  destaabeii 
Maate.  Eigebnisae  der  Beobachtungaetationen.  Jahrg. 
1677,  HchluaihcR;  Jahrg.  1878,  U.  1.   Berlin.  4*. 

Alm»  matar.  Organ  f.  Ilocfasehnlen.  III.  Jahrg. 
Ko.  S8— 41.  Wkn  n.  Laipaig  1878.  4*. 


•)  VtrgL  Leep  XT.  1879,  8.  SS. 


lags  1877.  YoLX.  WelUiigton  1878.  4*.  —  Coekburn- 
Hood:  New  Zealaad  a  poet-flacial  ccntre  «f  oealiM.  21  p. 

—  Carrnthera;  On  Mdl'-i  fourth  fundamental  throrem  re- 
»(i«ct.  capilal.  10  p.  —  S  t  e  w  .i  i  t :  i  lUn^n  cm  thi-  c\  ideui  c» 
of  rwi'iil  rlniii^p  iti  the  i-lc-. niirn  nl'  ihr  Wuikato  d;slrict. 
S  p.  -  ll.i!nt.  \.-  .\ddr<-si.  L'ii  ]..  sta.-k.  skeu b  «t 
the  tradiliuuai  hiülury  ot  the  South  l^aiid  Maori^.  3^  u,  — 

Baiaes;  Oa  the  infliience  of  the  eaith'a  retaiim  «at  maia. 
ü  p.  —  Philiipa;  0»  a  peculiar  meth.  of  arrow  propukion 

a»  observnl  aoionf^t  the  Maoris.  2  p.  —  Colenso:  Oii  the 
d«y  in  whif  h  Cpt,  (."onk  tnok  fonnnl  posNe.^sion  of  New  Zea- 

luild.      Ji.         iil.:  Mtitii/ftis  t'jtt'kniy'fHihits  S(tCfttrn :  u  hricf 

uiemoir  of  thi-  hrst  Hrti»t  v.h<>  uMti.-ii  Nc»  ZL-iilatul.    'j7  p. 

—  Cotcnso:  Notes,  chiedy  historieal,  un  the  ancieni  dos 
of  Ihe  New  Zeaiaaden.  üO  p.  —  Carrutbera:  A  am.  ot 
wci^tfii  and  neanures.  Op.  —  Hunt:  Notea  on  blowGig  up 
SnaKB  in  tlie  Waikato  rivcr  wtth  dynamite  I!  p  —  Pontf: 
Notes  on  tlii>  tirin^;  ol  turpeilors  hy  elei  trii.ity.  (i  |i  —  S  k  i-y : 
Kxper  Oll  Ihn  littinii;  powrr  nf  im  lim  ii  planes  in  aerial  Irau- 
sit.  'l  p.  —  id,:  IiitrodiK  I  nl  ll.i-  li'iLsiii:i  «he<'l  in  nerial 
transit.  S  ]>. —  id.:  Introduct.  of  tlie  ^riuciple  of  the  K}-n>- 
aoope  in  aerial  iianait.  4  p^  —  Uvggtason:  On  ftomlit  in 
lake  distriets  and  lioeded  rivei«  in  gencnd.  with  meth.  adopted 
for  their  preveotiott  and  i-ontrol  10  j>.  (1  Tuf),  --  Biiller: 
Null-,  ou  tbe  omithiilogy  of  New  /ealanJ.  18  p  —  id.: 
Oll  the  disappearinee  ot'  the  Koriniukn  /'.l/i^Aorjiw  mrUt- 
nui  ul  from  tue  North  UUnd.  Fnrllier  ili  -i  i  ipl  unli  s  nl  the 
Huiai  (Hettralucha  acutirottruij.  Uu  the  vgg  of  the  iiuia. 
4  p.  —  id.:  On  tbe  me.  farming  the  K<^n<io  Ocydromut, 
4  j).  (1  Taf.l.  —  id.;  Noliee  of  the  oeciirrenee  of  the  shy 
.VlWros  iDiDinfilrn  r'iulii)  in  thf  Nnrlh  Island.  2  p  — id.; 
On  the  aililitii.il  i|  Mf  n  iitiiilnl  tioiii.- Ii:r>l  (Piitteton  rulfri- 
iiiHihi)  tu  thi'  in  ifluiijii  uf  New  Zuauuid.  1  p.  —  id.:  Notice 
nl  a  new  vaiietv  ot  l  iiatara  lizani  (SphenodoHj  from  Kant 
Cape  I.-iland.  2  p.  —  Newiuan:  Note«  on  the  phyaiology 
luid  aiiatomr  of  the  Tuatara  (SpkoMitm  iMmUmn).  17  p.  — 
Wilson:  lüsappvanuire  oftbc  emall  Wrds  ofNewZaattBd. 
4  p.  —  flar  ke;  On  t»-o  new  ti?ihes  3p(lT.ifl  —Haast.?.! 
Noteü  Oll  Reifalreus  fHn  iln  us.  a  iie»  >j.i^  nt  i  iltlMin-äiUi. 
4  p.  (I  Taf.>.°-  Rullaud:  Ou  the  babiu  uf  üie  Kew  Imi- 
land  wagfliag  CJVaMraele»  anyrikuMcikat^.  3  p.  —  Fara- 


Digitized  by  Google 


5t» 


day:  Supplpnu  descriiit-  of  snw.  or  v«r.  cil  Chri/Mtphani 
(I.rpitluptfra  KliojMtlofera)  inlmhiüng  New  /caJaiiil  8  p. 
•  1  Inf.)  —  i<l  :  Dwrilit.  of  uow  (jt'ii  mi<l  vjn'c.  (.|  i'.vi/c/uf/uf. 
üp.  (1  l'täi.  —  liuller:  Üa  ihc  buturtUes  oi  Hew'/..  13  p. 
(1  Uli.).  —  Colejito:  Mit— «f  Juwii  iiw 
«f»  or  a  doidjr  aUcd  ipee.  -S  n.  —  CanbridK«:  On  t 
new  sp*r.  of  irtpdoor  »pMlcr  fr.  \pw  Z.  7  p.  (1  Tal).  — 
Hut  ton:  Keir  Z.  Myrioimda  in  tbe  Otago  niiueiiiti  U  p 
tl  Taf  l  -  id.:  Cotitrib.  to  thf  rcndmld^ry  nT  New  Z.  li  i> 

—  liflisuii:  Niitc»  Oll  a  iimriiii'  spnli  r,  J  p.  —  tiillii-s: 
Tnpduur  spiiivr  8  oMts  firomt  aUt'uruu  aiul  W  cüt.AiiittnJw-  &p. 
(ITlC).—  i<L:  SIMM  rhmi|Bi  in  thr  fannn  of  OtMOk  18 

—  Tbonaon:  The  Dnoecnn  fltb  Mipply  T  n.  —  Hactor: 

The  Whalo»  of  tlie  XewZ.  «»-s,  l»  p.  (2  Taf. .  —  Curl: 
On  erasüc^'  ^  |>  -  t'bcespraan:  FertUiz.  of  (lloiao»lipmn . 
A  IIP«  sri.'c  r>(  PohfiuHtium  •  p.  —  PotlH:  NdIos  oll  trnis. 
■1  )i  —  KirK:  On  ilio  iiuiiirdlizttl  plauU  of  l'ort  Nicholson 
aud  tbc  lulja«;.  dutr.  11  i).  id.:  Ihi  tbe  New  '/..  .spH-.  of 
Hilßtdmm.  10  p.  —  id.:  A  rariicd  HTUgcinciit  <>f  tbc 


MlvZ.  ipce.  vt  Daerydium,  wiih  de«-ripL  of  new  ntvf.  U  p. 
(BTl£).  —  id.:  Notes  un  a  var.  of  Zutlera  nana,  oo  .Iuhcu» 
floMlM«  vn  H^menophyttum  n.  »v..  on  H.  >'Uln»uin,  on  Lind- 
Mya  riridit.  «n  \eitliifi<{ium  iletamptixilum  a.  glabeOHm, 
8  p.  1  laf  I  iil  On  tili-  tiiJtiiin  »I  the  Bluff  hill.  l!  p. 
—  id.:  Coutrib.  to  tbc  bot  ut  Utago.  11  p.  —  id.:  Note» 
«B  Matat  (^AdncMyiw  wieaU^,  on  Mmtitikm  fmitirt. 
aotiiit  of  new  pfamia.  Cp.  —  Slcey:  On  ecitain  or  tbe 
anual  water»  of  Ni>«  Z.  2.1  p  -  id.:  Ttvsult  of  an  esami- 
aaition  of  con.  ol  nur  nmiganciic  orcs  foi-  cohalt.  Oii  the 
Dolnhility  of  caUic'  rarhonatr  in  solm.  uf  ido  »Ikaliuc  cLIm- 
riiii  --  Oll  df-niw  tif  snltihil.  iif  (-«Tt  carthv  (arlmiiim  - 
in  pure  vater.  ti  p  l'uud:  Uu  tbc  orttnrniT  ot  tiukel 
in  UN  Anririand  diatr.  2  p.  —  Black:  Sotn  on  a  df^arit 
ta  tbe  Aaft  «f  thr  pumiiinx  aMorlatioii.  l'  p.  —  Travara: 
Rem.  an  to  tbc  ran»«»  uf  the  warmer  clim.  wbich  existed  in 
tbc  uortli.  bi(  dtir  fomii'r  i?e<>l,  pi-riods.  lOp. —  Carrutheri: 
(ta  tbc  format  of  ilrtachnl  -hiiiKlc  biafhes.  '-'  p  —Craw- 
f  ord:  On  jfold  in  tili' N\  clliiiKti'ii  pr'n  iliüir,  4  \i.  —  MrKaj: 
Oold  in  the  Mackeuxie  cuuuln,  tauterburv.  3  p.  —  Hrrtnr: 
On  the  beleaakaa  üDond  in  tftmZ.  epu  (iTl^k  — Uver- 
•idtt«:  Notei  «m  Mma  of  Iba  New  2.  niMaui  babnglng 
to  tbe  Otaico  mnscom,  DoMdin.  16  p.  —  KIrk:  An  mm»- 
ration  of  rereni  addit.  io  Ihe  Kaw  Zllora.  wiÄerilicalHHl 
faagraplL  notm.  17p.  —  riiiiiwliim 

K.  Pr.  Akad  d.  Wm.  HoMtdier.  /«B  «.  Ang. 

Berlin  1878.  8»  —  nelrahol»*:  Telephon  n  Khng- 
farbe.  12  p.  —  Websky:  l'elN^  die  LichtrFtlr.to  Krbnialer 
Krjstallfliii  ln""  'Kurls  ).  Kl  p  ( 1  Taf  i.  —  Ilnl  niauu:  I'elier 
(arbabköiJiii.liiY'i-  ili  r  ryroRaJliui.Haure-.Vi  tln  r  !i  ji  ^^lll• 
der:  Zweit«!  Abtbciluna  der  AHlhatim  puluacUma,  welche 
wabiead  dar  IMw  üTh.  &  Oomua  QanUa  nn  die  firia 
grsanunelt  wurden,  sn  p.  Taf.). 

Wittltein,  G.  C  ;  Tin  orgniiit-  nm.stilufint.'.  of 
piuiil"  iiml  vi*f;i(jiiil<'  vuli«tiiMci's  and  their  cheinical 
^llml\^i•'  .\ntliori.sfd  trnn^latjou  froin  the  gemian  ori- 
^cal,  eiilarged  with  nuiiiprou!«  additionii  by  Baron 
Ferd.  v.  Mueller.    Melbourne  1878.    8".    3S2  p. 

D«  GOita  Alfunga,  P.  F.:  Lasooa  eüniquM  aar 
laa  MahdiBB  d«  eoeur,  prindpilamaBt  au  peint  da  «na 
de  k  vataur  »dmtologiqBe  da  rataid  da  poda,  dv 
doaUe  aottffle  et  da  la  dooble  Vibration  dea  arürea, 
daa  effet«  stir  cm  ph^nomines.  de  la  connpremion  aimple 
et  combinÄ*.  faite  tantAt  nvec  le  ufethoaeope  nur  le 
puint  auecultt',  taiitöt  avfi'  Ik'k  il(,i(/ts  «'u  uiiiont  et  en 
aval  df  cc  [Klint  rf  do«  t<'to<'aKiii'..  l.islKiiinr  1878. 
SK  3til  p. 

Jörn,  de  scienc.  phys.  et  nat.  N.  XXL  Liabou. 
8"  —  !><■  !•' i c » llio  .Xpfintttim  iitiis  pani  <>  cstudo  d«  Klorfl 
PortuRiifZJi  'i  iiiitiiii!  H^jiof.  !l  p  —  Ott  fönte  IlortH:  I  ni 
■obsidKi  n  <  LiK  iiiaiiii  .1  III  |i  -  lie  Alraei<la:  Anun  -i'  il.i 
catado  de  «ibraviio  u'uiu  raio  de  tuz  rcMÜiauie  <ta  cuiupu- 
liCto  da  doii-  lakM  polariaMlea  a  aaipdo  rrcia  a  de  «tiia 


poUriaad««  ellipiiiankenta  16  p.  —  De  Agniar:  Sobre  a 

naphtazarina  7  p  —  Du  Borage:  Aves  das  po8M«sd«« 
porm^i  zus  (l  Atnm  orddentaL  11  p.  -  De  Brito  Capellw: 
Catalogo  dus  eriutaceoa  de  PortaKal.  7  p.—  Nr.  XXIi: 
De  Ficalbo:  ApoMaaMOMa  pan  •  aitndo  <U  Kluraraim- 
goeaa  (Contin.).  16  p.  —  id.:  Wottda  de  alguns  prodnrtaa 
vegetaes  importaute«  ou  pouco  eonbeeidoH  da  Africa  Portu- 
gueza.  13  p.  —  Harros  Uonies:  Notice  sur  let  arltres 
forp.sticnrs  <fn  I'oiiiix.al  10  p.  il  Kartei.  —  I>e  Almeida: 
KkIiiiIm  ;;cnil  ihi>  i  »pt  llins  curKK.  12  p-  I»u  Boragc: 
Avcs  ilaji  jM-ssj'hiüis  Jioruigiii  /H»  d'Alrica  «/i ciilcnlal  Iii  p. 
—  id.:  Mclaiigcs  omitholopiipici..    1  p. 

Conwentz,  H.:  reber  oin  tertiäres  Vorkommen 
cypreBBPnartigcT  llölzer  bei  Ciiiiatog«  in  Cnlifumien. 
8».  14  p.  (2  Taf  l.  .Soiwrat-Abdfuck.  —  id.:  Schle- 
«lache  OartenbAu-,  Fornt-  u.  landniriliBobafU.  Ana- 
atellung  zu  llrenlan  1878.  8*. 

Hance,  H.  F. :  äpicilegia  florae  SinonniH :  Diaguo««« 
of  nawi  and  habitata  of  rare  or  liitharto  nnrceorded 
ehfaMaa  planta.  Rapr.  tnm  tlw  jonm.  of  Botany.  Ang. 
1876  — AprU  1878.  8*. 

See.  de  phya.  at  dliiat.  natur.  de  GeMr«.  VU- 
moirea.  T.  XXV.  F.  II.  Ueneve  1876.  4«.  —  De 
San  Store:  Mtiangea  ortbanittb-vlogiiiue«.  Faac  Tl.  p.  MP 
(4  Taf.).  —  T.^TI,  P.  L  Oaota«  1877—78.  4*.  — 


Puby:  Cbois  da  Honaiet  axoHanaa  n 

iitif  ^  |i  t  Ii)  Taf.K  —  Favre:  Ktude  stratigrapliiqiie  de  la 

partii  Ii  i  i.iie*t  d<'  la  frimA*.  p.  l.'»  l4  Taf.1.  —  Kol:  lle- 
dieri  Iii  s  snr  la  fiTondutton  €<  le  OMnmenreiiienl  de  l'h^DO- 
ghtiv  i  hn  divcr.s  uniinuux.  p.      \Ü  Taf.l. 

£oy.  Soc.  of  Viotoiia.  Tranaactiuns  aud  I'mceod- 
ingB.  Vol.  XIII.  Melbourne.  March  1878.  8».  — 
(iardiner:  On  I'raitiral  (ieodp..y  —  Ellery:  Notes  on  a 
CbroiioKrapiru-  .\j)i>aratiisi  ivitli  l'liiygben'B  I'arabolic  Pen- 
dulum.  —  Keruot:  Notes  rm  Irnn  .Vrcbe«  1,1  Taf.j.  — 
Ellery:  Noten  on  Some  Olraervations  of  Atmuspheric  Elec- 
tricttT.  —  Vol.  XIV.  Jttly  1878.  l'iraui:  »in  Force.  — 
EUary:  Tbe  PMaaat  Slaia  of  Malaoiaiigy.  —  Karnot: 
Notea  on  tbe  Dcdga  «f  Tfeieieope  Tdhai.  —  RawUaaon: 
Notes  on  tbe  Coaat  LtnanmaatioR  of  theWcatüm  Diitriet. 
and  l'rouis  of  the  UaUma  t>HidillaB  of  Uettreological  Pbe- 
noniena  over  long  Perio<ls  of  Time.  —  Foord:  Note»  on 
Bjinniielpr  (onstriirtiun  —  1  i  iiniMUi-Woods;  Ou  »onic 
New  Marine  Muilu^sia.  —  Cbrisly:  Kxiract«  Irom  Diarj 
fan  Japan.  —  Sulberlaad:  On  tbe  Probabilily  Ihat  a  Coa- 
nedon  of  Cansatioti  will  be  shown  to  exiat  between  IbeAl- 
traetion  of  Gravitation  and  the  .Molci  nlar  Kner^y  of  Matter. 

—  .lamipiion:  K\pPi iiin'iil.'i  on  ihe  l.'ciimiai'atlTe  Power  of 
«onie  I>i»inf<'r  Ullis.  K.tln  rid^e:  Oti  liie  lliMniT  of  Fit- 
bteozoic  .\<-tiiiii)i>^"i  :u  .\iislruiiii  l>  ev  ereil:  Ob  tOeBatfa 
of  tlip  l.eii};th  .Hill  llriRlit  of  '^c;»  W^ivps. 

Hatarwiaa.-medicin.  Ver.  in  Innsbrack.  BpricUte. 
VITT.  Jr.  1877.  1.  llett.  Innsbruck  187!i.  8».  — 
Oriiriiinlii  Ocliinher:  Unn  iri'ii'  Hin.iiiiiMinii  jin.s  d. 
üchädelhohle  eiiver  juogcu  Utrin.  ■-  Neiiinuvr:  li<>ber  die 
"■T'™"r"B  tr.  Hana^airaian  mittelst  des  biskaloriatetara 
«on  BnoM».  —  Dalle  Torre  n.  Kohl:  Die  Chrrsidea  n. 
TcipideB  Tkob.  —  lllaaa:  dir  Kiyitaltforni  dea 

Qaacbiilb(ro]9ehloridc. 

Io«.  ffM.  in  Inm  BaMatib.  8*  Sir.  T.  VI 

—  1878  —  Nr.  4.  Paria  1877  b  78.  8«.  —  Pomel: 
Hat  m  giianent  d'Hipparion  pr^n  cfUrau  i>.  'HS.  -  id.: 
G^logie  de  la  Petita  syrle  pi  de  In  n'gion  desCbotln  tuni- 
sieiia.  p,  217,  -  MoruTe:  Note  i»iir  le  gria  ilc  liagnoics. 
p.  22Ü.  —  .\rii:tiul:  >wm  liroiiisiiK'  iN-  i'i  li.^r  turoiiien  dans 
le  Sud-Oiicht  pt  dans  le  Midi  de  la  l'rance.  u.  283.  —  Doll- 
fusR  et  Vasseur:  Ooape  gMagii|ne  da  cheaiin  da  fer  da 
M^^ry-sitf-Oine.  p.  318.  \ 

Nene  Zoolog.  Oei.  in  Frankfurt  a.H.  T).  Zoolog. 
Üartea.  XIX.  Jg.  Nr.  7—12.  Frankf.  1878.  8«.  — 
Scbnidt:  BaebachtanRen  an  Oiang^Utavp.  p.  198  — 


Digitized  by  Google 


60 


Si'bai'lit:  l>k' Si  hlafslatU-n  nnscrtr  VoL'fl  üSchJuM)  p.'M, 

—  Kli-lirr«:  Hrnljaihtiintti'n  an  llauhkatzen  in  Livlaiid. 
p.  Jll.  —  SpiizkiM  Si,  In  i:<  h!i  aus  dem  iialhnlniK.- 
»n»toni.  Institut  <1.  Ni-»  - Vürker.Tliiorer/.iiei-Srliulf.  j).  'JHS. 

—  Bauntgirtner:  I>.  Mufflons  auf  d.  Waud  b.  Wirner- 
>!ciutadt  iu  Nif'di'r-t)«itrrrflch.  p.  2n8. —  NeUrinn:  llf-lifr 
Icbcndp  tt.  fosdlt'  Zii»sel  \>.  .257  —  Kriedei:  ThierirlMMi  h. 
TlüerpflcKe  in  Irland  p.  l'TI  —  Wurm;  I>ic  di-utBclun 
WaldliOhnpr  it  —  hclirpihm  rrbtr  d.  Ui|iinniiu'ii  h, 
l'huiniärlr^  lliiWit.  p.  H2I.  —  I.ocwi>:  Aii^^HrlMii 
il  llili.  r>  in  p.  X'»3.  —  Noll:  D.  TeleikopflscL  p.Söi». 

Soc  de  Chile.  Ri-vi)itAn)ed.  Man»— Okianbra 
IS-H.  Aio  11,  III.  StntiiKo  1874.  4*. 

SkTHip.  AomI.  of  Tut.  leieM.  Proeeed.  Toi.  U, 

P.  1.    Dnvcnpor«,  .!own,  July  187".  H». 

K.  K.  Gartcnban-Get.  D.  (inrtoniu und-  Il.J^. 
Kr.  9  u.  10.    Wien  1878.  f*". 

gmitktoiiUn  lattitnt  Lütofpublkation».  Waafa» 
ington  1877. 

HartUbn,  A.:  V«rIafi-KKtakg.  I80S— 1878. 

Wien.  8». 

Kais.  Adnir.  Naelir.  f.  Sce&brcr.  9.  Jg.  Kr.  45. 

n<>iliii  1H78.  4«. 

Soc.  d'hiat.  nat.  de  Colmar  Itull  18*  «t  18* 
anm'p!«,  1877  et  1878.  Colmiiv  1878.  b'^.  —  Diatai 
K.Bsjil  r"iir  U-  iliiii.1t  dl'  Iti.'-cliwiMi'r. —  licnoit-  Leu  iiHMlda' 
tiuns  (Inns  Ir  l:i'-s',ii  >i!j>tTi"'tir  di'  l'lll  cii  177«.  -  (Irnd; 
l!ec  li('r(  l;i  s  -iir  l:i  t.'ininlii'ii  ilii  charboii»  ti'iiilli'ti'>  itiltr- 
gjat'iaiies  de  Iu  f'iili.si'  —  llrilier:  Itc»  ri^iuiis  futomuJn- 
gilMi  de  l'Aliace  et  de  la  cbatno  des  Voigca.  —  i«L:  l'rn- 
möiade  entoamlogiqiic  b  Itte  dn  Rhin,  itrea  da  Straabniu'i;. 

—  Pierrat:  ("ataloRno  drs  Ortlioptirra  oliserv^s  en  Alsace 
et  diiiis  «'Inline  des  Viisuci.  —  Hlr-irliPr  vt  Fuiidrl: 
Mjitrriiuu  puiir  iinf  i'tndr  pri'li!Kt'>ri<nir  de  l'Alaai o.  —  Iii rn : 
Etüde  M  l  Ulli  1  liif  -i'  purlii  idi«  II-  de  tuurbillons.  —  Kandel: 
itibliogniphio  al^tiipif  0°  :>uppl.).  —  ürad:  Ktiide«  de 
vojagc*.  —  Une  vWm  atu  ninei  de  Wivlioika  en  Polome 

—  tiouty:  K*!«un^  dei  Observation«  roiil^reologiiiue»  fiutea 
i  Munster  en  li^Tli  rt  1H77  —  rmher;  Notes  lor  les  Ob- 
•crrations  in<i(«reol.  tuucs  t  iiJlH77  itlTsine  ii  gaz  de  Coiiaar. 

S.  Btf  c  Akad.  d.  WiH.  Sit>.-B«r.  d.  iittth..^qra. 
Cl.  1878.  Haft  3.  Uancliaii  1878.  8*.  —  Xadlkofar: 
Dabcr  AqpäiAH  o.  daaiH  in  SSnaannwahang  itÄende  Pdaif 
aen.  p.  Jai. 

(Vnm  Ift.  Vvt.  Mt  16.  The  W19.) 

Leiever.  d.  deutsch.  8t«A  Wmu.  Jahrcaber. 

1877  -78    NVicii  187s,  8'\ 

Katter,  F.:  Eid omolo-.  Nachr.  IV.  Jg.  21.U.22. 
ll.ft.  gn,illi„l.  1878.  «".^Tischbein:  Weitere  Mit- 
tlji  ilm     I.  iilit  r  Amt'lylelrD  cetmae.   p.  ■.*V7- 

Soc.  Med.  de  Chü«.   lievista  med.  Ägoeto  1878. 
Alo  Vif.  Nr.  1,  2.   Santiago  1878.  4*.  —  Mein. 
Titbar:  (Vm.^idriiii'ioiUH  f^'dire  la  HipoCOMdrfa.  —  ScllBei- 

■i-r   l'Ntii(iM:<a  ii<.  ];i  Nt'uinoiiia  librinoaa  an  Santiago. — 

lU  hl  l'eFia:  ObsiTiiatiijnL's  ilimca.H. 

FreaeniDt,  K. :  Anal^i^e  de«  KaiEpr-lirunaens  zu 
Bad  Ems.  Wiesbaden  1878.  8".  — -  id.:  Chcinisclie 
Uatersuchaog  der  Hiuyadi  Jana«  Bitter(als-(^ellen  de« 
Uerra  Ä.  Saxkhttar  in  Badapeat  Wieab.  1878.  8«.  — 
Cbetn.  Ifnterraeb.  i.  Warmen  Qaellen  an  ScMangenbad. 
>Yi    1.    Is78.  8«. 

Natiuwiss  Ocsellsch.  zu  Chütuuitz.  Scrhstir 
lier.   V(  in    1.  Jan    lS7:'i  -  V-iv.   Ib77.     Cli«  niiiitz 

1878.  80.  —  Abbaodl.  —  Ziniiuermano:  Leber  d.  Ur- 
gaaiin«,  «debe  die  Vcrdarhaiia  der  ^er  renalaaaea.  — 


S e  b  rci  b rr:  IW  Uarotbermograph,  ein  RcKistrirupparnt  fttr 
d.  Knii  k  u  d- Tem)>er»tur  der  Atinosphiro.  —  I!  Ii  Ii  I  m  aiin: 
.■Mileiiunn»  ib'r  Formeln  für  MH>>ijnL'i  n  ili  r  Mcin  stn  Ii n  mit 
Ililfo  de»  Maniimcti-r!"  -■   I.ii'lii-:  i  he  I  i-i  li.  r<'iL,c^  r.  i  n 
BUdang  von  I' i^rhcril'^fiios^fnscbafti  n  :m  4: 

Amerio  Joum.  of  Sc.  a.  Atta,  s  ivr.  Vul. 
Nr.  ■.».'i.  New  ilaven  1878.  8«.  —  I);in.i:  Un  s<hiip 
|iiiiiii>  in  I.itbi'lii^y.  p.  'M<r>. —  Satnpsnn:  <>i>  llu'  Spi'i  iriiin 
1.1  tbi'  t'i.riiD.t  i>.' 34ft.  ■  IIoldiMi;  Kftiuiluli'ii  1  i.nns  of 
thü  Suu's  Surlate.  p. UJli.  —  Sawjeri  Observatious  ol  Urii^ht 
Meteors,  p.  Mtt.  —  Titomaon:  liemariis  on  tb«  tieoeral 
Ocean Cirealatlon.  p.Mfl.  — RicbardsandPalmer:  Notes 
un  .\iitiinnnv  Tunnute.  p.  Sßl.  —  Kiie|ipi'r:  l'-d  iiilimiorph 
alter  Anortfiite  p.  :>iM.  —  Nile»:  lU-liitivc  .Vccni  y  i't  •■la- 
1  iers  and  SiilH(;iai  ial  Strcanw  iu  thc  Kiüsioii  »f  Valle)'*. 
P  Htiil.  -  Verrill;  Marine  i'auna  nf  thi:  eaHtr-rn  niasl  nf 
Nurth  America,  u.  871.  —  Kdlsnti:  The  8üUüruU3  Volla- 
awtor.  p.l(7&  <-  llalrab:  Prineipal OHuactcri  «T  Anaricaa 
JiBMiie  INaoaran.  p,  411. 

MUMia  af  eomparat.  Zoology  nt  Harvard  Co1)ei.'o. 
Gambridge.  Bnll.  Vol.  IV,  V.  Nr.  2—6.  l^lambrid»?« 
1878.  8*^  • —  Vol.  I\'.  liinney:  Tbe  tprrentrial  air- 
breathing  inolluiiks  of  tbe  l'uitnl  States  and  ilie  iidjaceal 
tcrriturie«  of  North  Amerira.  -  V<d.  V.  Kiixon:  C>a  the 
Presencc  of  Drmoiirx  fMcvh-rum  in  tlie  Skin  of  the  Cht 
P.  M.—  Hentnn:  Tin-  Ilicliincn'l  IImhIiIit 'rr.uiis.  p.  17. — 
l'riüir:  l>i'M  riptii'M  iil  a  111»  SjM'  ii  .  <ü  f  ■irlni  ulii,  with 
Notes  (in  iillli  r  >]'n  ii  -  nf  fl..'  f'.Mi'i.-r.i.'riin'.  l  .M  iily  ]:  i'i.  — 
id.:  Nuti'S  on  tlic  ,\i:,i'.i':ii;,  -  i'    i'-  .u.nl-:,   \|mji|.mi'.  |i  47 

Verein  z.  Befördrg.  d  Gartenbaues  in  d.  Kgl.Fr. 
Staaten.  Monatssebr.  21.  .II'.  Nr.  10,  1 1.  Berlin  1878. 

8".  ' —  Hiinebi':  l'elMr  lii's(bl<'mii;;ini^'  drr  Samenreife  ii. 
Vernu'linin^  d.  Im.  lii.in.^.it/i  H  einjabri«i'r  l'tlanzrn.  p.  III 

—  I.aurbi':  (  ultur  der  em'np.  I'.rd-On'liiderii.  p.  IM.  — 
(iiijipert:  lelwr  die  wih.>cns<!iiittl.  Uedciitniij?  der  Ureslaiier 
AustlcHuu!;  i  f-i'pl.  lfl7N.  p.  407.  —  Ahlbiiri;:  .Viittlieil- 
iin(;cn  Aber  japanii>ehen  Olxtban.  p.  472.  —  Kichler:  l4nd> 
K(  iiafisgartuprei  u.  LandtchafUmalerei  in  ihrer  Werbad- 
bcziebniiK.  p  'l.'^!>  —  F i  n I  r I  ni  an  n -  Die  liaundM'jitlauzungtn 
mmtriT  ■illeiitlicbrn  Wei;!'  ii   Sir.i>si  n    p  .'iiii. 

Aead.  Boy.  de  VUi.  de  Belgique.  Ball.  3'  Sir. 
T.  XII.  Nr.  9.   liruxelles  1878.  8".  —  Blas:  De  la 

Iiriaencp  de  l'aeidc  aalicyliiino  dans  les  liUrea.  p.  8Si. 
>ele:  De  la  TliermointHri«  dam  la  ptenropacnnonle  caa> 

tagieute  du  gu>»  \n-Uil.  y.  >'J8. 

Kirobhoff,  A.:  l'ii  üite.sten  Weistliümer  der  Stadt 
Erfurt  ülifr  ihr«  Sti-Uuiig  zum  Encstift  Mainz.  Ein 
Beitrag  «.  Verfasstinga-  11.  ('ulturfteecLicht«!  d.  deutschen 
Stidte.  UalJe  1870.  8«.  —  ExSmt  im  XUI.  Jalirh. 
Berlin  1870.  8*.  —  Briltiga  mr  fievalkamnga-8ta> 
tistik  V  Erfurt.  Brfnii  1871.  8*.  -  Da  Jabiatantaa 
organi..)  vegetalivia.  Erftwt  I88I.  8*'.  —  Sia  Um 
der  PflaMwnmetamorplioaa  bei  Wolff  u.  GoeÜw.  Berlin 
1807.   4».  fProfrr.\ 

Tageblatt  di  r  .'ii.  Vcr-itnnil.  d.  ileutscbea  KatariL 
U.  Aerttc  in  Cusitel.    Casecl  1878.  4". 

Offeabacher  Y«r.  f.  Haturk.   17.  v.  18.  Bar. 

1875—1877.  Offenbaeh  1878.  8"  —  Bflttger:  Stu- 
dien  Uber  neue  ml.  wenig  bekannt«  Eidcebacii. —  id.:  Svste» 
matisrhe«  Vi-r/eii  lniisii  der  lebend.  Arten  der  LaDdachnecaen* 
tiattuuf;  (  ui'i.'tliii  Drap,  mit  ausfulol.  Ajigabe  dcr  gaagr. 

VcrhreittiDK  der  einzplnea  8|i«cini. 

Kols.  Admir.  Nachr.  f.  Saaialmr.  9.  Jg.  Kr.  48 

—  IM.    Uirlin  1878.  4». 

—  Ann.  d.  Ilvdrogr.  u.  marii.  Moteorolog.  6.  Jg. 
II.  .\'l.  Ri-rlin  1878,  1«.  —  Lange:  Zur  Kartographie 
i;r  r  lirii':iii;iiiiM-|jin  Tronnz  Santa  Catharina.  p.  i-^i'.  — 
i.'utersui'huDgeu  Uber  KinUuas  von  Tenperatur  u.  Zeit  auf 
cthronaaMltr^ge.  p.  489.  —  Beacbnibang  der  bael  Kaa- 


Digitized  by  Google 


üavu,  Kiü-Innlii.  p,  SIC  —  llcsi  brrlbuiti;  ilii'  Miickau- 
Grup|»P,  KorpA-Arfhipri.  p.  —  Waswrtir'ffn  im  Mittcl- 
Ünihitchfu  M»fr.  p. 

SeUeiiwlie  Geielluh.  fttr  Taterl&nd.  Caltur. 
ft&.  Jkbresber.  1817.  lii,v.Uu  1878  b».  -  Foi(- 
Mtmng  dM  VcncubiuMe*  der  i.  d.  Seliriften  d.  Sehl««. 
Cmallwili«  t  V.  C.  tor  1S64— 1676  inel.  «nlhaHenan 
AmMUe.    Brrslau.  go. 

Soc.  Toscana  di  Scienze  Natorali  in  Pisa.  Prci-essi 
verbali.  di  1      N'      l^Ts.    l'i-r..  1". 

Haturwiss  Ver.  f.  SnhleEwig-Eoltt«in.  Sthri.'ti>ii. 
IIU.  III,  II  1.  KU'l  1H78.  t-".  —  U. Her:  r.'b.  Vülks- 
u.  Gehfiiiiiriilli-I  p  -  1-  1  i'iii  III  i  II;;:  z  ur  KeiuiUÜN*  ilm' 
Zelle  u.  ihrer  1  Ic^'m  c-i  r-i  hriniiiip  ii  .!  —  Si  hiniJt: 
lieitra^  tu  viiicui  StduiN  Ttsvcr^eiciiiiis»  «Irr  l'lmniTu^incn 
dn  »iKiMÜ.  Uolslaiu.  ji.  Ml  —  Weber:  Veher  il.  An- 
vradungrn  der  Tbporit'  des  I'nieiiüaJc«  anf  pli}«tkali.Mlio 
ProWomc  p  I«''  Smli-Iu'ck;  (ii-oliijfiMlii'  s!ii//i'  der 
Lagerstuttr  il'  s  Jthmi'Ceru*  aHtuiuiltili»  tt.  p.  12,''  -  l'a  ii  -  ch". 
Einige  Ji«iQ«rkun){eu  aber  den  tioriUa  u.  teiu  Uini,  p.  127. 
(FoflMtimif  fol|t) 


ITeber  die  in  der  jüngsten  Zeit  entdeckten 

Tm  Prof.  Dr.  Bmt  Sdarfit  ta  Hall«: 

Nach  >I<n  niaiinigfachen  Wnndlunfjrn,  «ilihc  der 
Begrilt  d«-r  Klenieate  im  Laufe  der  Jahrbuiiderte  er- 
fahren, besndiiKt  am  jitit  dsotit  «ioe  Baihe  tob 
Körpern,  dir  dnroh  cheiuisrlie  Analyse  »ich  nirlit  weiter 
haben  zerlegen  lassen.  Derartiger  einfacher,  nur 
chcmiaehem  Wege  TorUufig  nicht  weiter  aerlc^barer 
Stofib  wann  hfa  mm  Jahre  1660,  waim  man  afa«ieht 
Ton  einigen  Kfirpem,  die  apiter  ab  antammengeietzt 
erkannt  wimlen,  nur  511  bekaunt.  Nncli  Kiiifuhruag 
der  apactralaualytiichen  Methode  in  die  wiaaenacliAft- 
Bobe  Foiraeiiang  dnreh  Bvaaen  und  Kirehhoff 
küDtile  e!<  l>ei  der  .lus.'-t  rordeiif lii  ht-n  Sfbiirfe  uinl 
Empfindiiclikeit  dieeer  neuen  Art  von  Analyee  jedocli 
nieht  aa«bl«ih«i,  dsa«  du  2Ud  dar  Elanaata  aieh 
IniI<)  um  I  inij^'f  iictic  vf  rrm  lirte.  Schon  im  Jabro  18C1 
gelang  IS  Buii»i)n  uii<l  Kircbhuff.  ZNni  in  dfi- 
Natur  sehr  verbn^itete,  aber  stets  in  nur  «ehr  p.T:n^er 
Menge  neb  fiadende  Elemente,  da«  Babidiam  und  daa 
Oaeeinni,  eaftnrftuden.  Zti  dcnaUwa  Zeft  catdcekto 
i'rookcs  in  dem  Flvflvtanba  daa  BdiwalUkieaes  daa 
Thoilium,  und  swti  Jabc«  apftter,  1866»  Juden  Beich 
nad  Richter  bd  dar  apeetrabmalytiaeben  ünteraneb- 
nng  eines  Z!rikbIt'iidt.'-haIti;^<'U  iliiiLml»  du«  Indium  auf. 

Nach  dieser  ro&cbeu  VernKhruDg  der  Zahl  der 
Blement«       S9  anf  68  batte  dieaelbe  flir  malv  ala 

(in  .Tabrzrhi.t  cintn  voriäufiRtn  Ab«cblius  geAlBdan, 
uidviij  erst  di  r  jtuig.sten  Zfit  da.i  Vi  rdii  nst  gebOhrt, 
durch  einige  neue  Eutdevkiiugen  ein  weiteres  Wachs- 
thum angebahnt  zu  haben.   Jedoch  dürft«  auch  mit 


dieeen  BrnnfanadmAcn,  wdeh«  die  Chemie  in  der 

Nenxeit  auf  dem  Cefiiefc  der  einfaoben  8toffe  7a  vpr- 
aeichncn  hat,  die  Zahl  derselben  kaum  einen  Abschlusa 
gaAmdan  bnban.  Weiten  doch  die  eingebenden  Unter- 
■nchimgen  Hendelejef f's  über  di«  periodiwhe  Geeetz- 
miaiigkeit  der  chemischen  Klementv  schon  n)it  xietn- 
lieber  Sicherheit  auf  die  Existenz  einer  ganzen  Anzahl 
yva  Ekmenteni  welche  biaher  nur  der  Beobachtung 
aieh  entlegen,  bin.  Denn  Stent  man  nach  den  perio- 
dischen Genetzeli  M n de Irj  e  f  f '  s  die  bis  jetzt  be- 
kannten £lemonte  in  Tabellen  susammen,  »o  i»t  sehen 
Ueraiii  ermditlMh,  data  darin  noeh  mahrera  «inlhdw 
Stoffe,  denn  Eigansehaften  Ruffiriindl.igr  ji  nrr  Cn  Fctz- 
mäaaigkeitaB  aidl  bereits  im  Voraus  tlteilweise  be- 
atunman  hnaen,  Mden.  (Annal.  d.  Chem.  SoppL  8, 
M9.  151.)  Pie  Entdeckung  des  Galliums,  eines  Ele- 
mentes, welches  von  Mendelejef  f  bereits  einige  Jahre 
zuvor  als  Ekaaluminium  in  TCraefairdencn  seiner  Hanpt- 
«igcnaehaften  bescbriebeB  war«  dftrft«  als  «ine  glia- 
aand«  Bestätigung  der  Torberbestimannfen  dien« 
Forschers  zu  betnteliten  sein. 

Stehen  somit  anf  der  einen  Seite  noch  weiter« 
Entdeekosgen  an  neuen  Elementen  in  Ansaiebt,  ao 
darf  doch  auf  <b-r  uudcnn  Sfite  die  Möglichkfit  nirhf 
ausser  Acht  gelassen  werdep,  das«  der  eine  oder  der 
andere  der  Stoff«,  die  wir  jetat  ab  Etemente  betrachten, 

im  Laufe  der  Zeit  »Ii«  i^ii^iiimn'  tigpsetzt,  vielleicht  aus 
.schon  bekannten  Körpern,  crliannt  werdeu  kann  ')  Ist 
ei«  aucli  bislier  nicht  miiglich  gewesen,  die  gej^renwärtig 
ala  Elemaat«  baaaichnatcn  Stofli»  weiter  au  «erlegen, 
•o  dürft«  aa  dodi  vermataen  a«in,  behaupten  an  wollen, 
das«  die«  einer  spftteren  Generation  von  Cbemikeru, 
welche  vielleiebt  über  noch  I>ei8ere  Httlfrmittel  als  die 
jetaige  rerfttgt,  nieht  gelingen  kSnne.  üeberbliekt  man 

nur  dir  letzten  Jiilirüehute,  »o  muf-J  riuii  .'iiu'' i^.  il:»«s 
e«  iuuerlialb  derselben  nicht  aa  scheinbaren  Kiitdeck- 
uagen  oanar  ElcBMDt«  genmagelt  hat,  Elemanta,  dl« 
jedocli  bei  einer  nSberi-ti  Untcnuehnng  meist  als  zu- 
sammengefctzte  Korper  oder  als  Stoffe,  welche  bereit« 
mit  bekannten  ideutiüch  waren,  sich  herausstellten. 
MamanÜieh  waran  •«  die  6nipp«B  d«r  ia  den  Otrit-, 
Qadolonit-,  TantaliU  aad  Catambit-HfaieralieB  'rarkom- 
menden Elemente,  das  Cer,  das  Lauthan,  diu  Didvm, 
daa  Erbium,  daa  Yttrium,  daa  Ttotal,  da«  Niob,  welche 
■inen  nritweitligaa  Zuwacha  erUelteB.  Ei  kann  dica 
nicht  übi  riaschen,  wenn  man  eincetbcik  beriick!<ichtigt, 
daw  jene  Mineralien  «ich  in  der  ^atur  nur  sehr  spär- 
lioh  fladen,  audamthflik  w«mi  man  «rwigt,  d«a«  ia 

dansellcn  nici.'t  mibrcn-  dieser,  in  ilirfii  Kip-etifcbuften 
einander  seltr  atiulichen  Kiemeute  vorhuudeu  sind. 

*)  Dia  üntcrrndnuifen  tob  J.  K.  Loekyer  wriiea 
von  Kaaem  daiaiif  Un  ^roc.  oT  th«  Bojal  Soc.  1616% 


Digitized  by  Google 


62 


Zb  dlmm  fortHwrgrfiwid  anffrttmichtan,  bei  oShcrcr 

Untenuchung  alicr  au«  der  V\i-i)if  di.r  KL  nir  iilc  \4'f-i1f>r 
gaatriebcnen  Körpera  gehört  das  Norium,  weicfa«« 
L.  8r>Bb«r(r  (BhmI.  Jshrrab.  XXV,  1*9)  im  Jdn« 
1815  in  d'n  Ziriconrn  von  Nurwcfjrri  in  (ipstalt  von 
Norerde  entdeckt  zu  haben  glaubte,  die  abt-r  ilurch 
dieUitoiuhnfw  von  B.  Hermami  (Jonni.  f.  praki, 
Ch«n].  97,  Ml)  als  ZSrkonrrde  erkannt  wurde;  das 
von  n.  Roie  tu  demlben  Zeit  in  dem  Colambit  von 
lk".liniiwij,-i  als  Pclopsäurt'  neben  Niobnuuvr  luifgefun- 
dcne  PclopiiH]]  (Cbem.  CeotrU.  184«.  768) ,  iralebes 
TOB  ihn  Mlbrt  •pA(«r  mft  Viob  ideirtificiit  ward* 
(Cliiin.  Coutrbl.  185-1.  11):  <i««  von  Fr.  v.  Koboll 
im  Jahre  1860  (Annal.  d.  Chcm,  114,  337)  in  einigen 
Oohunbitnii  in  dem  TVntnlit  tob  T^iiibwIk,  aImbw  in 
Euxemt,  Aeschynit  nnd  SninsrBkit  ah  IHRnsänrp  ent- 
deckte Dianam,  das  aber  von  Marignuc  (Annal.  d. 
Chem.  1S5.  49;  180,  9BS)  ab  Nioihalan  «vkaaBt 
wnrilo.  fi"uif  (Ins  TOB  J.  F.  Bftlir  ia  einem  orthit- 
tihnlicben  Mincrul  tOB  RBlellolffl  —  Wasit  — ,  im 
norwegischen  Orthit  nad  im  üwlolinit  von  Ytterby 
ftk  WnaiuBMnjfd  BB^aAinden«  Waeioin  (Jooni.  f.  pnJct. 
(Obeni.  91,  179),  welche«  später  von  H.  DeUfon- 
taine  (Will,  Jahresb.  1803,  201i  ala  Ceroxyd,  von 
Nickte«  als  Tttererde.  die  dnreb  etwa* Terbiom-  nnd 
war.  ron  Fopp  (Amnl.  d. 

Cliem.  131.  Mfil)  als  ein  Gonicnge  von  ("ci-  unil 
Yttriumoxyd  bezeichnet  und  «chlienlich  von  Bahr 
MÜiat  ala  idmUaeh  ailt  TkoBatda  erkaaBl  warda 
'Annn!.  i\  fheni.  1.12,  227).  Mit  Irtztcrpin  PMeracnte 
erwie*  sich  auch  identisch  Am  von  Bergemann  in 
dam  Orangit  entdeckte  Donarinm  (Annal.  d.  Cham.  80, 
S67)i  wie  die  Unterencbnngeo  von  Damonr  (AnnaL 
d.  Cheo.  84,  287),  Berlin  (Annal.  d.  Cb«n.  84,  288) 
nnd  apitar  Bergemann  selbst  (Annal.  d.  Chem.  84, 
989)  gaaaigt  haben.'  Za  deradben  Kategvria  tob 
ElemeBten  gabSrt  aBeh  daa  Terirfnm,  walebea  Ho» 
B:iMdi'i-  im  .Taliro  1843  in  G«»ta!'  i  im  s  O.xydes  in 
dem  bis  dahin  ala  Yttererde  benannten  Mineral  neben 
Tthfom  Bad  Eibiom  aaldecirt«  (Fluurm.  ChntrU  1848, 
773\  vnti  d<>m  bIkv  .1.  Balir  und  R  niinscn  nach- 
uicaen,  dasf<  es  ein  GemiKli  von  Krbiuni  und  Yttrium 
aai  (Anoal.  d.  Cbem.  187,  98).  Biaim  aabalBt  anah 
daa  von  R.  HcrniHnn  in  dem  SamnrBkit  nnd  im 
Aeachynit  anfßpt'unii»>ni'  Ilmcniiini  (s.  nntpn'  und  da« 
ia  einem  attn  (.'l..iclnn  Thriltn  Cnlimil'it  und  Ferro- 
ihnenit  I>eataheBdeD  UiBerale  ai«h  findende  Keptaninm 
zu  gehören.  ObachoB  dleaar  Foraehtr  wibrend  mehr 
als  drei  Dci'ennien  Ijeniüht  gewesen  ist,  die  Individun- 
Utjit  de«  nmeniame  Bachiraweieen,  iat  es  ihm  nkht 
gehugea,  dia  aanidat  tob  H.  Boae  Bad  apitar  lia- 
aoBdeaa  dmrdi  Marignae  gcbcgta  Aaibbt,  daia  daa» 


ielba  nur  tm  mit  aaderea  Matal  en  TemnnaBgtea 

Nioh  sei,  olii;i-2cHit,'onr|  zu  w ii.lt-i'r'ffin.  .Auch  <lii-  in 
der  jdngsten  Zeit  von  llcrmanu  pnblicirta  Unter- 
aadiBBgaralha,  wdeha  den  Elenecsten  der  Tkntalgmppe 
ausser  dem  Ihneninm  nncb  ein  weitere«  neue«  Element, 
das  Keptoninm,  mf&hrt,  hat  wenig  daran  geändert. 

Im  HachitaheadeB  aoll  daa  Wiebtigata  aBaammen- 
gefasHt  werden,  was  Aber  die  in  der  jfingsten  Zeit 
entdeckten  Elemente,  das  Ilmenium,  das  Neptnnium, 
das  Gallium,  dns  Davium,  dag  Mogandrum,  das  Terbium, 
daa  Pliilippinm,  das  Decipium  nnd  daa  Ytterbium,  be- 
kaBBt  gewordoB  iat 

Ilmeninm  aad  Maptaalnm. 

Im  Jabre  1848  ftsd  R.  Harmaan  bei  der 

Untersuchuli tr  riir  t  Reihe  sibirincber  Minemlicn.  dans 
der  Yttenitantalit  —  naith  Uermann  als  Yttero- 
iteaait  beaaiolnMt  —  keine  Taataialara,  aoBdara  dt» 

SRure  cJiK";  ivikmi  F'frrM-n'es,  welrhpK  !.'ro»i<p  .^phnlirli- 
keit  mit  dpm  Tantal  liab<.'u  auUtc,  untUäJt.  Dieses 
naeb  dem  Omengebirge  bei  Miaak  ala  Ilmenium  be- 
BBBBte  EteoMBt  «ntda  von  Heraiaaa  aabcB  Siob- 
und  Tantalsäure  aaeb  Im  albtriaeheB  PytoeMor  «Bd  ka 
Colufflbit  aufgefunden  (Joum.  f.  prnkt.  Chem.  38,  109). 

Daa  Metall  aolbit,  bereitat  durch  Globen  tob 
Cbloribneidnm  •  Aamtoniak  ia  einar  Ataioapblra  Ton 
Annrmniak,  bildet  nach  Tier  mann  Rehwar7e.  jinrö.ar 
HtUcke  oder  weammenhingende  Blittchen  von  dem 
Aaaaabea  daa  VSaBramaa  Bad  dar  bafan  Ei'bilaaB  dea 
Zucker«  entstehr !-doii  Kolile.  Von  Wasser,  heisser 
tialisiUire,  .Salpotersuure,  liowie  von  Kfinigswaanor  sollte 
daa  maa  SSement  nicht  angegrifl^n  werden,  wogegaa 
FluBSBinre  echon  in  der  Ktlta  anter  Waaaemtofrent- 
wickelnng  lösend  auf  daaaelbe  einwirkte.  Durch  Er- 
UIbib  aa  der  Lufl  konnte  das  Ilmeniimi  zur  Ent- 
iBadaBg  gabraeht  und  lo  ia  weiiaa  liroeBatare  übir- 
gafhbrt  vardeiL 

Obachon  Hei  in a im  in  leincr  ersten  Abhandlung 
Uber  daa  Unuuium,  dieses  neue  Element  durch  eine 
Aaaahl  toq  VerfrindaagoB  aihar  aa  ehanktaririnB 
nulili  ,  Ii  i  die«  noch  mehr  in  einer  zweiten,  demselben 
Ocgeuktandv  gewidmeten  Publioation  bemüht  war  (Joum. 
f.  prakt.  Cham.  40,  487),  aa  warda  doak  davdi  Boaa 
(Chem.  (.'iMitrW.  1848.  169  narbgewiesen .  da^r»  so- 
wohl der  aU  Auggang^niaterial  benutzte  Ytteroiluicnil 
identisch  mit  Samarakit,  als  auch  die  daraus  abg^ 
schiede  ne  ümeaalure  aar  eine  mehr  oder  minder  ver- 
aarelBlgta  KtobMara  arf.  Zwar  aaehta  Haraaaea 
zunächst  die  Ansicht  Roac'a  durch  eine  BBBa Udaa^ 
sucbuttg  (Joum.  f.  prokU  Cbem.  66,  64)  aa  widn^ 
lagen,  apiter  trat  ar  Jadoek  datadbaa  adbat  kai  aad 
Kaw  daa  IbaaahiB  fidka  (JaBra.  IpraktCkam.  68, 88). 


Digitized  by  Google 


«8 


Naehdem  to  sehaisW  dia 

der  Bcibe  der  Elcoiant«  gestrichen  war,  taucbte  cIbs- 
aelbe  nach  einer  Ungeren  Pause  tod  Neuem  auf,  in- 
dem Hermann  in  eioer  weiteren  Abhandliuig  (Joum. 
f.  finkt.  Cluni.  96,  6ft)  nwbt  tlUm  Exiatflu 
dkM«  EleBWitM,  aondarn  aveli  Min*  TendkiNdahalt 
von  dem  Niob  und  Tautal  dorcli  daa  apadfl  Owriaht 
enietthei]«  da>  Eknuntas  ■elbat: 

1^1  Hiob  nmaifauD, 

10,78  6.27-  (1, 67  3,(l.'t. 

anderntheiia  auch  durch  das  der  entsprechenden  S&ui'eu : 
Tutabme  (Tk'O*)     NkÜMtan  (llb*0*) 
7,0  5,0 
Ilmcnaaurt  iIl'O*) 
3,81 

SU  bewaiMD  suchte.  Eine  Widerlegung  dieaer  Angaben 
IlMa  täAlt  lange  aof  sich  warten,  indem  bereite  kune 
Zeit  darauf  Harignac  (Joum.  f.  prakt.  Chcm.  1)7,  459) 
bei  einer  Wiedariaoliug  dar  HerBann'aehieB  Unter- 
raefaangen  keine  dem  Pmenimii  eotapreelbende  Ver- 

bituluiig  BU?.  licn  (.'iiliiniliiti'n .  SfiiiliTU  nur  Niolifiäurti 
neben  etwas  Tantaiaäure,  Wolfranujiure  und  Titaoa&ure 
eriultiB  keurtfc  Mach  amii  HaraaBii  war  atinar- 
Bcits  bemüht,  in  fiiner  wräteren  Abhandlung  (.lonrn. 
f.  prakt.  Cheui  99,  31  n.  287}  den  Nachweis  xu 
lielera,  da»  aa  eine  Ueutitlk  mn  Nlob  uai  Ikuntva, 
«ia  Harignac  angab,  durchaus  nicht  zu  denken  sei, 
da  beide  Metalle  und  ihre  Säuren  ganz  verschiedene 
üpecif.  Gewichte  besitzen,  und  sie  ferner  gegen  Säuren, 
Salaaaure  und  Zinn,  sowie  gegen  Fhuamittel  sich 
weaaatBcb  veredueden  vaibalten.  wfiuecid  ataiboli 
ilan  Hydrat  d«i-  niiihigeii  .Säure  beini  Kochen  luit  Zinn 
und  Saiasäore  («pec.  Gew.  1,16;  eich  blau  Arbt  und 
anf  Zuaala  '«OB  Wasaer  eine  dttakelUaM  LBanng  Sehrt, 

Zf-ijrt  ilif  Ilnierisiiiirf.  wiy  uiifliii(;(lic)i  i-ini-  Blnufiirbung, 
die  jedoch  bald  vvrbchwindet,  iu  liraun  übergeht  and 
auf  Zamta  tod  WiMar  eine  dnnkellinnuw  LBaong 
giebta  Jadodl  auch  dim-  Argutm-tit''  riinilcD  «ebr  bald 
darch  Marignac  Joum.  f.  prakt.  Chem.  101,  469; 
102,  454)  eine  Widerletgnng, 
«eigte,  daas  die  von  Hermann 
lytischen  Metbaden  ongenan  seien.  Weiter  wdite  er 
usirh  Iii  N'iobteadstens  des  Umeniunis  dadurch  darsu- 
thun,  dasB  er  nacibwiaB,  daaa  die  Farbenanefaainniigeiit 
weleibe  bei  der  Bebaadtnng  der  Niobslare  mit  Ziao 
und  Salzxäure  bfobnchti-t  wertli  ii,  'khijh ■^v^r•^'s  rharak- 
teriatiach  tiud,  aonderu  dieaolbeu  wochselu  ju  nach  der 

der  Anwesf nboit  frenidev  Mcfaüp,  fln?^  namentlicb  ein 
Gemisch  von  >iiob-  und  Titausäure,  iu  dem  erstere 
ahecwiegt,  ein  weaentüeh  aadena  Yerlniltea  aeigt,  ab 
jede  diceer  Staren  Ar  aieh. 


Abar  «mIi  lltaa  von  Marignae  giUmä  ge- 

machttm  schwerwiegenden  Bedenken  haben  Herrnnmi 
nicht  gehindert,  die  ExiHtenz  de«  Ihneinunis  in  deu 
Columbiten,  iu  dem  Ferguüonit  vou  UomiMümfr  bei 
Arendal,  imSamanldt  umdimFenwibnenit  von  Saddam 
aufrecht  au  erhalten,  b  einer  neuen  Serie  von  Ab- 
liandlungen  ^Journ.  f.  prakt.  Chem.  103,  127;  107, 
129;  8  [d.  F.J,  874 ;  4,  178}  machte  dieeer  Fonwhar 
wettere  Angaben  Ober  die  Tremrang  des  Dmcrnnma 
von  Niob,  über  Ji«  Darstellung  der  nmeuverliicdungen, 
sowie  über  ihre  Unterwheidangsnierkniaie  vom  Kiob 
■nd  Tantal  fa.  abni).  Ja'aogar  bia  in  die  jüngato 

Ztif .  WH  IT  dem  Ilmeniuni  iiu()i  ein  weiteres  neues 
Klemi'Dt  der  Tantalgi-uppe,  d»s  Neptuniuiu,  zur  Seite 
stellt«,  war  er  rastlos  mit  der  aäbereu  Ckarakterisimng 
dieses  FJementea  iieeeliAitigt ,  ohne  jedoch  dadurch 
wohl  die  obwaitiiiden  Zweifel  an  der  Existenz  dee* 
it«lb<-u  zu  Itcseitigea.   (Journ.  f.  prakt.  Chem.  15,  105.) 

Das  Uateriai,  welches  von  Hermann  anr  Ga> 
winnong  des  Neptnnimus  benntat  wurde,  bestand  am 
«infui  Oeuifüifi--  glticlicr  Theile  Columbit  and  Ferro- 
ilffienit,  MiBeralien,  die  sieb  beide  oiqgewaelisen  im 
Gnait  m  dar  M«ha  von  Haddam  (Oomuetiaat,  N.  A.) 
vorfinden.  Die  dus  dicBeni  Mint'rn!  iibgeec 
Metallsäureu  bestanden  in         Thcilcu  aus: 

Taatebtare  iTtt'O^  32,39 

Niobsäure  iNb«!)^)  36,7« 

(11*0'}  24,62 

(Kp«0*)  8,80 


100,00. 

Die  Trennung  der  Säuren  des  Neptuniuiu's  von 
denen  dee  Tantals,  jNiobs  und  llniiwiam«  ibbrte  Her- 
mann  in  Oaatalt  der  KaKnmdeipiieMhieiride  ana,  von 
ilcueu  iuuiiclist  KaliunitantiiÜlnririil,  weiter  Kftliumniüb- 
und  Kaliumilmenfluohd  sich  aus  der  Lüaong  abscheiden, 
wlbrend  KaUamneptonfluorid  mit  wenig  KaUuaudob. 
flnnrij  in  rl.'r  !-l/ten  inuri'ü  Miiftvrliiifjf  verbleibt. 
J>urch  Veriiiumuug  derselben  luit  der  2Uta<:liun  Menge 
Waeaers  und  Versetzen  der  kochenden  Lösung  mit 
ttberaehflaiigem  Natronbydrrt  aoiHidafeaioh  ein  anMwplier 
NiederseMag  von  neptnnaanrem  Vatren  ab,  waldiar 
durch  uochmaligen  AuKkochen  mit  Wasser  vou  kleinen 
Mengen  dee  beigemengten  oiobeaureo  Salaea  su  be- 
freien Ist.  —  Daa  Neptnninm,  waiehaa  ala  Metall  ver- 

IftnfiL'  iiii  lit  cl.-ii  ei  sti  !lt  «urileii.  ?.onilern  nur  in  Gestalt 

seines  Kaliumdoppdiiuorids  und  der  Neptansäure  be- 
kannt ist,  gebart  aar  Qnqnpa  dar 
liesitzt  daher  «nah  die  aUgemeiM 

selben. 

Oaa  Hjrdrat  der  Neptnnainra  wird  vou  schwachen 
I,  ndt  von  Floaariimt  nieht  gaUat. 


Digitized  by  Google 


64 


SBkmlbhnaMnioir  and  SckiraftUiBinHtium  flUlm  die 

LOmmgen  nicht. 

Chtrakteristitch  fllr  die  Kepliins&ure  Ut  die  Firb- 
ong,  weiche  tie  dem  PboephorBalzv  in  der  innvrrii 
Fkmme  crtlieilt.  Sie  firbt  diwelb«  weingelb,  daa 
Katrimnaafas  goldgelb,  woev^en  TmUlitiire  dia  Thot- 

pVior<<nI/pr'iU'  un^'^fiirl^  Ids^t.  NioblianB  cBaMllw  bk«, 
llnien«muron  dicsvlb«  bruao  färben. 

OalliliAltinetar  ftllt  die  LBmo«  im  NatnnmiK, 
und  zwar  Tantalafinre  achwefelgclli,  N'iobainMB orange, 
Ibiieii!!4itn'i'n  /ieffvlrutb,  Ne{)ituuiäurcii  zimiDetbrann. 

Mit  Zinn  uiul  Sakalitra  behandelt,  verhtit.  aich 
du  Hydrat  der  Meptnnafinre  wie  die  Hydrate  der 
Sinren  de«  Nioha  nnd  nnieniuma,  indem  «ie  intensiv 
fahu  gvfärlit«'  FlQKgigki-ili'ii  liefern. 

Pas  AtoBgewidit  de«  NepUtniuma  bett%t  nteh 
der  Berednmng  ans  dem  KsKnnineptnnllaorid  118, 
daa  ii|>eiiri.srlie  Gewitlit  ili^si'Unn  (i.5r>. 

Die  Atomgewichte,  AtomvoioioG  und  specifischeo 
Gcwidite  der  Ekmoto  der  Tuitalgnippe  «nd  nach 


Herntaii 

daher  k 

Igmd«: 

Aliim- 
Volume. 

BerecBp 
mw  tote 
(iowirhte. 

■pee.  Oewiditft 

THntuI  .  . 

176 

lO.Fi 

io,(w; 

10.77  (II  Rose). 

Nicib  .  .  . 

114.2 

17,0 

6,*J<i  (H.  Itowt 

UaeBium . 

104.0 

17.5 

6,94 

5,97lU.Ueniiaiin). 

»» 

18.0 

? 

Siebt  man  aniiAdiat  ab  von  der  Utivollstiadj|^Beit 
der  biaher  Ober  daa  Neptoniam  vorllegendMi  Ai^bi, 
so  muKK  doch  eineitbeila  die  AehnlichlEait  des  Atomi- 
und  speciiiachea  Gewichts  dieees  netum  Elemente«, 
andemtheilH  auch  die  der  Itenctionpii  detüvibcn  mit 
deneii  de*  Nioba  ttnd  denen  des  Ilmeniums  auffiallen. 
Ee  dttrften  daher  fllr  den  Nachweb  der  Existens  ond 
der  Xiclilidfiititat  doss<>lbcn  mit  dpiii  Niub,  iIhmiwi  wif 
für  die  des  llmeniuma^  wettere  Argument«  erfonicrlicli 
sein,  um  ao  mehr,  «mm  man  nacb  den  üsfetandmogen 
von  Mttrignui'  berücksichtigt,  da.ia  dns  Nioli  in  ili^m 
Maaaac,  wie  e»  durch  andere  Metalle  verunreinigt  ist, 
Beeictioiien  liefert,  dt«  sich  von  dauaii  daa  rafaMn  Eh- 
mente»  «od  seiner  Varinndangan  aielit  anwaaentlMb 
untonicbeiden. 

(ScUaae  fl^gt.) 


Iiti  ,\iiji(.:b!uFs  RH  die  frühcnu.  das  Andenken 
(!nrl  liriiRt  von  liaer's  iietreffondco,  Vuröffeutlicli- 
iitig.  II  J^'o|i.  XT,  paf.  8S,  thailcn  wir  aMhatehendaa, 
der  Uodaction  aaflestaBBanan  Flaa  out. 


Kficlidcni  vur  riiii(;cn  >A'ochen  rOO  Dupnt  MW 
die  Krrichtnng  einer  Uronzestatur  für 

Carl  Ernst  von  Baor 

bctaifbou  wordcu  war,  lmb<>n  wir  Untciztitlinuto  uns 
erlaubt,  ao  deren  Stelle  di-u  dcut.sclirn  Fuchgonosgan 
aiaa  fieaawmtaiegabe  der  Werke  des  groaica  Forachera 
vonmaeMagen. 

V(ju  den  Collegen,  die  durch  Circular  von  unserem 
Vursehlage  in  Kennt  nisa  geaetat  wurden  sind,  hat  sich 
ein  ttberwiegeiul  grusKor  Hieil  unbedingt  cu  nnseren 
Gnnaten  auageaprochen.  Kin  Tbeil  der  Herren  hatte 
aieh  Dorpnt  gaganUber  bereit«  gebondcn,  aUeia  auch 
dieaa  haben  oaa  durdiweg  Ibra  fljrmpatbia  nud,  aowtit 

die benitaaingegttngenea VaapAichtmigen  dies  vrh Iii it Oll. 
ihre  warktfa&tige  Theilnabnw  sugeticbert.  Von  üorpat 
mm  nnd  amr  van  Seiten  daa  Omaitte,  wie  von  EÜn- 

zchu'ii.  ist  nn'ipr  Vornchla-»  als  bcrcchliRt  zwar  an« 
erkamit,  aber  jodo  Tbeiluahme  an  deniHelbeu  abgelehnt 
worden. 

Unter  den  gegebenen  Verliällnir'sen  L'liiiilii  ii  wir 
im  Sinne  einer  groaaen  Zahl  deutscher  CoUegcu  xu 
handeln,  wann  wir  naaarem  Plane  beatimmtere  Oeetah 

711  pclien  Mii'liiTi  ZruÄiliH*  lüinJ-lt  es  fiib  um  die 
Zu<anmii  iitteiiuiii;,  L.  /..  um  die  .Vuswalil  der  heraussiu- 
gobcnden  Schriften.  Abiointe  Vollständigkeit  anzn- 
Streben  wird  vielleicht  kaum  möglich  sein,  wohl  aber 
eine  Hannsgabe  aller  der  Schriften,  welche  fltr  die 
EntwickelnDg  der  Witsiieiüicliaft  und  für  <lie  Iklirtheilung 
der Faratolichkeit  von  Baer'a  bedeutsam  sind.  Wie 
ca  sieh  mU  dem  Erwnb  nliftlHger  PnblicBticNiaredito 

viTli;i!t  uiul  in  wekbiT  l\inn  die  IlerbiiFcballiiiif?  der 
Mittel  und  die  llerausgaUi  selbst  geschehen  sulleu, 
daa  hnm  aelbatvetaHndlleh  erst  nach  weiteren  Ver- 

bandluhgcn  fest-^'e-üfellt  werden. 

£s  ist  uns  uutt  ab  das  l'asaendate  erschieuen, 
zonftebat  eine  Oonmäsaioa  inaammea  m  bitten,  die  Ae 

Au'iw.'ilil  ilor  Srbriflin  uml  die  VeiLi^isfiage  in  die 
Hand  nekiuieii  isuU,  und  es  haben  die  Herren  ll.Andree, 
T.  Oarna  und  C.  Knpffer  die  FVeundUchbeit  gehabt, 

aich  uns  iiMzusclilii  «-.,-!!. 

Wir  werden  un«  erbkubeu,  den  dculsckeu  Fadl- 
gMWBaen  aber  die  Ergebnisse  unserer  BeniQbnngen 
apltar  wieder  Bi  rieht  '/m  eratutteu,  uud  nir  bitten 
dieselben  vorerst,  der  von  mu  vertretenen  äuchc  ihr 
Woldwollen  xu  bewabran  nnd  In  ihren  Kreiaen  Interoaae 
dafür  zu  erwecken. 

Freiburg  —  Loi|>zig.  den  25.  März  1H7'.'. 

k.  Erlter.   W.  Iiis.  U.  Leurkurt. 


Aka<«<kl«w*a  4ra  JSl  «iM  UüK 


■ai  iMut  I»  IlMlaa. 


Digitized  by  Google 


NUNQUAM 


onosus. 


LEOPOLDINA 

AMTUCIIES  OROAN 

DKfi 

KAISERLICHEN  LEOPOLDLNO-CAIiOLlNlSCHEN  DEUTSCHEN  AKADEMIE 

DER  NATURFORSCHER 

HEBAOBGEOEBSN  OMTER  lUTWnUanfG  OER  SEKTIOSSTORSTiNDB  TDN  DEM  PRiSIDESTBH 

Dr.  O.  H.  KnoUandL 


Hallo  a.  S.  m^r^....  sr. Heft  XV.       >r.  9—10.  Mai  1879. 


lalUÜt:  Amtliche  M  it  t  b  e  i  luiiRe  n :  VfrkiHlpniiiKfii  :ni  l'crMHialln-^t.'üiili^  (ier  Akaiicirii^  —  HpitniRO  i'iir  Kasm;  der 
Akadeuiie.  —  Kiiäcii  Kreibcrr  von  (ionip- Hf.-sJinc/.  -f  (m  .rj  S|.lcvs  f  s  n  n  •.  1 1  l-i-  M  i : Um  i  I  u ngen: 
Kingtigaugene  ScUrüten.  —  K.  Schmidt:  Ucber  dw  iu  der  juugüten  Zeit  entiii'ckt«n  Llomviitc.  (bciiluiai.)  — 
BndwyUuilM  StUkmwrfte  der  KatarfocaekMidui  GMCilidnR  in  Halle.  —  Die  7.  AUundtug  d«s4aiiMidM 

Amtliche  Mitthellimgeil. 


Teiladiniiign  Im  tmmüb&üaaä»  to  Akidoiiit. 
Hm  nrilicMnuMMi  niilMt 

Kr.  MSS.   Am  2C.  Mai  1879:  Herr  Dr.  Th.  Eimer,  Profiaesor  der  Zoologie  an  der  Unifinittt 
Dritter  A^jonktenloreis.  —  Fachte  ktion  (6)  für  Zoologie  and  Anntomie. 

Uc«t«rbcuc  Mitglieder: 

Am  M.  April  18T9  n  Stnttgwt:  Herr  Dr.  WIAvIb  BMnrlflb  HimSw  ym  VHmiiifar,  Ofaentadicamtii, 

Professor  der  \iituri.'i  h,      litc     A  :lL"  ii:'i;iiMrn  am  15.  (Vtnlif-r  18-)5.    cogn.  Jacob  Camiiii-rfr. 
Am  28.  April  1879  zu  Soudcrtltausen:  Uerr  l>r.  Johann  Friedrioli  Ihilo  Imiaeh,  FftntL  Ardtivratb;  Fro- 
feiaer  dw  Botenik  am  Oytumäam  n  SoodmhaBM.  Avfgttmumn  am  10.  Fefannr  1866.  eecn. 

BrisBpaii-Mirlicl. 

Am  V.  Mai  1679  m  Güttingen:  Ilerr  Dr.  Allglft  Eeinrioh  Badolph  OfiMbaeb,  Uoheimer  liegiertuigankth, 
Ptofessor  der  Dotaiiik  M  iar  ünlTCnHtt  fn  CMKUaflan.  Aii%eainim  «■  15.  Oelote  IMi- 
MgB.  FnehUioh. 

Dr.  H. 


Beiträge  zur  Kasse  der  Akademie. 

°  «mk.  Pf. 

Uni   1.  Von  Hm.  Dr.  II.  A.  R.  v.  Scblugiutwuit-SakilnlOnski  in  Mün<  li.  u  JubresbcUrag  für  1874   .     6  — 
„    10.     „     „    Dr.  E,  Brand  in  Stettin  Jal.itsljLitrBg  für  187!»,  1880  u.  1881     .....    W  — 
,.  15.    ..    „   L.  Fnüi.  T.  HobenbAhal-Baaflar  in  Hall  Jahnafaeitng  flir  1878,  MW   .  ...UM 
Uop.  XX.  0 


uiyiii^ud  by  Google 


Hai  15.  7«!  Hrn.  Dr.  rh.  Fr.  11.  Klencke  in  HannoTer  Jalireabeitng  für  1879    6  — 

„  39.    „    „    Dr.  C.  B.  Elnuiiigar  in  Stattgart  JfthrMb«itrag  flkr  1679    6  — 

„  36.    ,.    ,.    fni.  Sr.  1h.  Bfamr  to  Tfibiogen  Eiatrittigdd  n.  AUOmog  der  Jftbmbeitrflge  .   90  — 

Hi  KlMMMNlla 

Engen  Freilien  von  diorup-Betuuiez.*) 

Am  S4.  NoTMBbw  1978  atart»  m  Wmgn  Dr.  Engoii  Frsna  Cnjetiin  PwiWr  tob  Oorsp- 

Bpumipz.  Derselbe  wurde  um  15-  Jar.iiAr  1817  in  Oriw  geboren  ale  Sohn  des  k.  k.  F<>Uiinr\rscliall-I.u'nten«nt» 
und  wirklieben  geheimen  Batiis  Franz  Freiherr  von  Gomp-BeMoea,  welcher  mit  einer  geborenen  MoiuU  ver- 
nlUt  mr,  Anf  dan  Oyimiaaian  an  tkm  «ad  XIagvatait  «rwarb  «r  aieh  aiaa  gadiagaM  hwawWAwJte  BQdmg 

und  bezog,  nachdem  er  letzteres  Oyinnai»iiim  1836  absolrirl  hnt<<'.  nU  lOjähripir  .liSngliiiff  «Ii«  ITnivprsitüt 
Wien,  um  eich  dem  Sttidium  der  Mcdicin  zu  widmen.  Nachdem  tr  das  \V)utrr8eniu»tcr  I8ä8;;iu  in  Padua 
angebracht,  um  »u«  Lippich'«  kliniachcn  Vortr&gen  Nutzen  «u  uelieu,  netzte  er  1839  seine  raedidniachea  StadiaD 
aa  MOnoban  fort  unter  L«brBm  wie  Waltber,  von  GiatI,  JUngaeis,  Weiasbrod,  StrabaiiQjar  a.  A.  und  pronovirto 
daaelbat  Im  Jahn  1842.  Der  jange  Doctor  begab  aieh  abermals  nach  Wien,  enn  aieh  imtar  den  KoryphAen 
der  \\  ii  m  r  Scliulf'  in  put lioIi.Riüchcr  Anatomie  und  pbyoikalitcher  Diagnostik  weiter  anaznbilden.  Nach  Bajreni 
zurückgekehrt,  beatand  er  1843  der  damaligan  IrsUichan  frttfiuigBordnaiig  gentUa  beim  MediciDaloomiÜ  in 
Bambarg  wSt  anagcaafclmetam  Erfolge  aaiaa  «ProbarBlatkm*.  Ten  ntm  «n  wandt«  ar  aieh  mehr  and  atahr 
der  ch  emisrhen  Seite  der  Mi  ili.  :.']  ,ii  r  patli.  ln^-isr  li<-ii  und  plivuiolosischen  Chemie,  zu  und  vollendete  unter 
der  Leitung  des  älteren  und  jüngeren  Buvbucr  in  Miincheo,  sowie  apAter  in  G6ttingeo  unter  Wöbler's  Auspicien 
aelM  Aosbilduog  aaeh  in  diaaar  Btahtaag.  Hat^dcn  er  1844  die  mediaiaiadw  StaatqirtAiBg  lail  AamtiA- 
mng  bestanden,  besehlogs  er  die  akademische  Lftiinialm  zu  b<tritin,  Imbilitirte  sieb  18  16  niif  Grund  seiner 
Schrift  „Untersuchungen  über  die  Galle"  bei  der  mcdicini^achen  Facultitt  der  Universität  Erlangen  und  begann 
aeiae  Lahrtbitigkeit  im  November  daa  gaaanataa  Jahna.  Im  Januar  1847  Term&hlte  er  sieh  mit  RoaaUe 
Saoriagar  ana  UftBeben.  Im  Jahre  1849  wurde  er  zum  auBüerordentlichon  Professor  der  orir.iti:-c  hen  nnd 
aaalytlaidiaa  CtMoala  in  der  medicinischeu,  185&  znm  ordentlichen  Professor  der  Chemie  in  der  pliilo»<;phischen 
Facahät  ernannt;  1857  wurde  ilim,  nach  Kaataer'a  Tod,  di«  Direction  des  chemischen  Laboratoriums  fiber» 
tragen,  nachdm  er  bis  dahin  mb  mit  aimas  lam  Theil  auf  «igana  Kosten  aisgerioh taten  und  nniarbaltanan 
Priratlaboratorium  in  ganrietbetam  Loaala  hebenän  hatte.  Yoa  1866  hia  1879  Tertrat  ar  auch  daa  Fach  dar 
Hygieine.  Di  r  Friedrirb-AIctandaifa-üniTersitjit  blieb  er  in  unermüdlicher  'J'liiitii.'ki-it  treu  bis  an  sein  Lebena- 
«nde.  Diese  Treae  bewahrte  aieh,  ah  im  Friügahr  1873  ein«  ebrenvoUe  Berufung  als  Professor  der  medi- 
ekiaeihan  Cbenia  aa  die  üaharaHlt  Wien  aa  iha  gelaogta.  INe  liebe  ni  aefaem  aatbatgeaehaftaan  Wirknaga- 

kreite,  mit  dem  er  aufs  Enjfsto  verwaehNi-n  \i;ir.  Iriij,'  di.n  Siig  J.ivuii  ui.d  er  Ifbiite  den  lockenden  Ruf  ab. 
7.1  dieecm  KDtiM:hluMio  trug  indessen  nicht  wenig  bei  seine  warme  Anbilnglicfakeit  au  das  wiedererstandene 
li.  it'^ehe  Reieb,  in  deaseo  BegrfluAi^  ar  tria  ae  mancber  AUangaaoaie  di«  Verwirklichung  aaiaar  patrioliaehaB 
JüngUagatrtnnie  erbliekt«.  Denn  in  der  Jinmt  dei  Mnnues  von  süd-l  ivi'^  'li  r  Absrnnnnuni;  und  fremdkKngcndcm 
NaoMB  schlag  ein  echtes  deutsches  lien!.  Verdiente  Anerkennung  lur  die  seinem  Uerufskreise  und  seinem 
AdoptiTvaterlando  bei  diesem  Anlass  bewiesene  Treue  ward  ihm  durch  Verleihung  des  Civilverdieoatordana  der 
bayeriaebaa  Krone,  aacbdam  er  schon  eia  Jabr  vorher  durch  daa  Ritterkreua  dea  VerdieBitordcoa  vom  hl.  Michael 
I.  Gtan«  aasgaBaidaet  werden  war.  Sein  schon  Ifcnger  gehegter  Wunaeb,  daaa  das  infolge  der  stetig  steigenden 
IkafBenz  der  Cbemiestudireiiden  unzulünglieh  gewordene  chemische  Laboratorium  durch  einen  Neubau  erweitert 
««■da,  warde  ebenfalls  aus  Anlaas  dieser  Serufung  der  £rf&Uung  B>bar  garfleki  aad  endlich  durch  fiewilligung 
dar  Mittel  Mr  die  gegenwärtige  FiBBoaperiods  gewihrt  Leider  war  es  ihm  Biobt  mehr  vergönnt,  die  jetat  nahe 
bcvcr^ti  her^!<-  Vrjllendun^r  dieses  Erweiterungsbaues  zu  erleben.  Er  t«raaUad  BS  dea  FolgeB  «faiea  ScUag^ 
aui'ikik's  nach  kursem  Krankenlager  am  Morgen  dea  24.  Korember. 

8o  ward«  «ia  aa  anhthriagaadar  Thitighait  fraehthaN«,  aa  wiaaeaaehBllBehea  Lethearaa  raiehaa  Lebe» 

tu  frfih,  wie  durch  einen  jihen  Sturm,  fri  knickt  Zu  f'rQh!  Denn  noch  manche  reilV  Friitlit  emaiger  ForB<:bung 
bitte  die  Wissenschaft  von  seiner  noch  ungetritbten  Ueisteefriscbe,  von  seinem  nimmermiideu  Fleiase  erwarten 
dürfen.   Nicht  «Ia  A  aahw  TCiliagaadn  t.«i-tj«wm  aiaht  UnaicUaa,  adaam  Hanaa  ata 


viJ^  tdMHaa  dm  91  H«t.  »78  tw  PNC  Dt.  B«g«B  LaaBiaL  Wmmm  »19.  - 


üiymzeü  by  Google 


ft7 


in  dir  CmhiJiti  der  Obtoit  flbr  imtMor  an  riehon;  dam  wMBA  aSokt  wenige  und  dar  «BrtkvolliB  G«b«D, 

nli  WliahlD  W  Mim  Wimt'nschaft  bereii  hi-rt  hat.  l'elji  rMickrn  wir  auch  nur  oberfl&chlii.li  >lif  lange  Ruiho 
MiDMr  SeMftaa,  lo  littt  um  Mban  aus  cUu  GagMuUodea,  ttb«r  welche  li«  h«nd«lu,  |^«i«ih«Mii  am  Bild  winea 

welche  in  P<>nt»chl»iirl  dnrrli  dio  ilcnkwilnligpn  Arbpiton  läebig'n  eine  nr-ufl  Aer«  heronfgefilhrt  worden  war, 
mit  Baigaiatanuig  hinüborgcizogaii  wurde  nnd  dieaor  WiMeoMsbaft  bald  aeine  lugaÜMiiU«  Kraft  widmat«.  Dia 
ZooohMto,  «defaa  d«  MWUeinar  «n  aidutMi  Ii«,  «w  «dfiriaWg  dM  €MiM.  nf  mtohMi  <r  niM  «nlta 

wiMenschaftliclien  Krfolg(>  errang.  BLi  zuletzt  unilbertroffener  M^i^'t^r  «'if  rlicsefii  S|miafpdUiilt|  bclit'rrschtc 
er  glfichwobl  dvu  ^sammten  litruicli  Dcioer  umfuugreicbeii  WissonzcUaft  uiit  Bcltäuer  Siciharhtit.  läs  kann 
jedoch  meine  Aufgabe  nicht  «ein,  aeinc  wiascnscbanbcb«  BcdMltlllg-CillgllieDder  zu  charakteriairen :  dieaa  Aof- 
fabe  kommt  idbatTantjkiidlioh  don  »pecielleren  FachgenoaasD  m.  Wh  «r  abv  als  Ldinr  galaiatet  bat,  davoB 
vwnuig  ieh  hob  cifanar  Kenntnin  vollgilUge«  Zengniaa  abzolegeD.  Er  Imt  ateih  mIm  Aufgabe  ab  akademiaeber 
Lehrer  niemak  leicht  genacbt;  mit  raBtlosem  Eifer,  mit  seltener  I^'hrgabe,  in  klarem,  durchdachtem  Vortragia 
vanaittslt«  «r  aaiatm  Scbaiam  die  niebeo  Scblttae  Miaea  Wimaiu.  Mit  wie  gtoiaHB  Erfolge,  daa  uigt  die 
caUraiclie  Sehaar  ron  grfiadlkh  gebildeten  jongen  Cbenikeni,  walehe  ans  aeiiiem  von  «cht  wiasenaehaftUofaeio 
Cei.-<te  dnrrliwilitcii  Lnl-nrntoiiinii  lifrvorgegangen  iet  Seiner  iincrmü<llirli<n  Hingebung  an  «eim-  Pllicbt  all 
Lefarer  i«t  ebeuaoMhr  wie  seinem  wisMoichaftlicbeo  Rufe  die  höbe  fiotwickelong  zu  verdanken,  au  welcbar 
lidi  die  StadiwB  dar  Ohamie  an  der  Eriaagar  Dnlventtat  «fhelieii  bat  Silaa  Lehrtliltiigicett  war  Ala%am 
nicht  in  die  Grenzen  Reinen  Hörsaals  und  aeinea  Laboratorinras  eingPArhrilnkt :  'ip  erslrwkti^  sifli  vielmehr 
weit  darübur  hinaua  auf  sämmtlicUo  deutachc,  ja  auch  auf  anHkndiiK'lie  Hui.-ii8<.'lmli.'ii ;  durch  «ein  vorlrefflichce 
Lebrfauch  der  Cbemie,  deasen  ereter  Tbail  (Anorganische  Chemie)  bcreita  in  sechster  Auflage  vorliegt,  ist  er 
Ti«len  Taniandia  von  LmbigiaijgHi  warn  rieberan  F&brer  gawarden,  «elcba  alle  wiiieii  NameD  mit  Var> 

Gewba  war  ee  efai  ZMbm  der  Anerkennung  fUr  die  GrtMbtfaare  Wirlnamluit  dae  Oelehrtan  and 

I^hrers,  daas  ihn  die  UniTcroitSt  vor  vier  Jahrao  ala  Froreetor  an  ihre  Spttae  berief,  aber  nicht  minder  ein 
Zeichen  dea  Vertrauens  in  die  vortrefTlichen  Cbaraktereigeoschaften,  welche  ihn  ala  Menschen  zierten.  Seine 
gereift«  Erfahrang,  aein  umsichtiges  Urtheil,  sein  sicherer  Tact  waren  bei  der  Berathnng  gemeinsamer  An- 
gehganbeiteii  tob  onechAtzbarem  Worthe.  Gerade  und  ofien,  an  dem  einmal  Ittr  iieli%  ürkaontea  tnn  fait* 
haHiBd,  TOn  feinen,  gefUligen  Umgangsfonnen,  wniila  er  Mdi  dla  Zaneigung  aollMr  flimmdii  die  Ulibe 
SebUir,  die  Hochaeblug  Allar,  walilno  ai  TMgteai  war,  pmataliab  mit  ihm  n  Tirlnkrw, 
und  aa  erhalten. 

la  die  Laoi».-C!Bral.  ütoünmiB  «nde  t«i  Onm»  IhWMw  am  16.  OiMwr  1850,  oogn.  Yomig,  ab  Hf^ 

sKid 


1)  AbhaDdluBgaii. 

Sie  Blntmiicbnng  bei  Chlorose  und  TviillUK.     Nuuf  raedicinisch-chirurjjfische  Zeitung,  Jahrgang  1844. 

Dia  fllupiii  in  dar  Medidn  and  die  junge  Wieneracbule.    Roeeo  und  Wunderlich'a  Arcbiv  für  pbjraiologiKbe 

HeiUrande,  IIL  JTahrgai«.  1844. 
l'ebrr  <Jit  Natur  der  Ranulaf!ü.°3igkcit.    Hrüe  rV  Archiv  für  ph}-aiolagiaaiM  «.  |a<iwinildw  CWlOU»,  Jlhrg.  1846. 
Beitrüge  zur  Constitution  des  Harns  in  Krankheiten.    Jb.,  id. 
MikralropiMlw  ChanItlaM  dar  Mwiaiifcanalia    Ik,  Jakig.  1848. 
lieber  ein  eigcnthttmliches  Verhalten  des  Allmnilie.    Ib.,  Id. 
Analyse  von  Lungencoarretlonen.    Tb.,  id. 

UatarvKbungen  über  dio  Oai!<     L  iii  Beitrag  zur  phyifcluiaehaa  md  patlmlogiidiHi  CI»«miiL  (HahlHtatiow- 

■chrift.)   £rJa^gan,  Feid.  Enke,  1846. 
Ueber  dae  Yurtominen  von  KnpAr  in  der  OaÜa  und  ein  TerMuren  mr  AofSnduig  jtm  Spuren  dieaee  Wehiltw. 

Bnchner's  Repertorium  fUr  Pharmacie,  Jahrg.  1846. 
UatennelraBgeB  ftlMr  Galle.    Anne  lern  der  Chemie  und  Pharmacie  ma  Liebig  und  Wölüer,  Bd.  TilX,  1846. 
VAm  te  ipwdmd^dMil  dir  y«««Ubn.  Ib..  Bd.  UD,  184T. 
OAar  dia  ZrammiBialmg  dei  BiMiimhirtiiiittaliama.   Ih^  id. 


Digitized  by  Google 


ft8 


DtW  da*  VoriKummn  vaa  MhviMnwHi  BRtiiwMnli  In  9k  MvttelHig«  dar  Kiiibigw  8oo1*.  BneluMt''» 
BcfMrtoriaiD,  Jalitg.  1848. 

IMmt  di*  TtttmittPOK  dar  Kimdurd»  im  Ttuorraicb.  Aauim  d«r  Qumie  und  Phumacte,  Bd.  LXVI,  1846> 
IMmt  RittmftiirQ  In  dsii  A^BolitMi  dM  8dftiiibwnBS  osd  flbiP  dis  ftUdiUipm  Sinvsn  dflp  TlMBuindflii.  Ibiy 

rw   LXIX.  1.94!i 

Ueber  Guanin,  ein  weaenUicber  BwtMdtheil  gewisser  Secret«  wirbelloMr  Thiere  (mit  Fr.  Will).    Ib.,  id. 
Amlmmm*  fa  BreBmanilii,   Ik,  Bd.  UCXZL  184». 

Bcftrftge  mr  pathologiiehen  Chemie  und  Histologie.  GnVfintjnr'-  Archiv  für  phyiriolog.  Hrillrandfli,  Bd.yin.  1849. 
Bb  Beitrag  cor  KenntaiM  der  ZusanimeiiaetxaDg  thieriKtit-r  Flu«8igkeit«ii  (Pericudial£BM[glBttt).  Pnget 

Tierteyahmchrift,  Bd.  m.  1851. 
dwmiKhe  Untcrraehang  der  GaUe  zweier  Hingarichteter,    Ib.,  id. 

Chlarhaltigea  Zeraetzungiiproduct  des  Kreosot«.    Ann.  der  Chemie  nad  FbHiiMlii,  Bd.  LXXTHL  1861. 
Chmitdie  Analyse  des  MineralvrniiBcni  zu  Stehen.    Ann.  der  Cbanto  ud  Fhanuela,  Bd.  IXXDL  18S1. 

Bnehnw't  oeuea  Repert.  für  Hiarniacie,  Bd>  L  185S. 
UcboF  du  KreoMt  mid  cjaig«  •eiiiR'  Zenefarongapr^idacte.   Ann.  dar  GlKiiiie  and  PhaiBMi«,  Bd.  IXXXYL 

Buchner'B  neues  Rc|>orf  ,  üil.  II  Isr,.! 

Ueber  eine  neue  Sttnre  im  Oeweb«  der  lltjrniuaasdrüje.  Ann.  der  Cfaemie  und  PhaniMMie,  Bd.  LXJUUX,  1854» 
Dtbir  dac  l/ämMbm  Od  tm  OrniÜiptA  mUtümIUh.  Ib.,  id. 

Chemische  Unteranchung  der  Tornesiqucllc  «u  Stehen  in  Ohcrfraiikou.    Ib.,  id. 

Ouniache  Unteraachang  der  Max-MarieiK|neUe  in  der  Langenau  bei  GeroldagrOn  in  Oberfraalien.    Ib.,  id. 
MitdMQaiigni  ans  dam  Labontarinm.  Ib.,  id. 

Ghaaaildw  Unt^nnchnng  der  Mineralquellen  Ton  Stoben  und  der  Max-Marienqudia  fm  dar  LugOHHI  Ib 

baj-erischcn  Voigtlande.    Bnchner'«  neue«  Repertoriuui,  Bd.  IV.  1855. 
Bmehn-ibung  cinea  Suhlimationsapparatcs.    Ann.  drr  Choniic  und  Tbarmacie,  Bd.  XvMl^-  1866. 
IMmt  aiae  «gantbflmlieba  Modifiotiaa  de»  FaMrataffa«.  Ib.,  Bd.  XCIY.  1856. 
fUbar  dia  Zaaanmenaalmins  daa  baoaota.   Ib.,  Bd.  ZOTL  IWB. 

Oabar  die  chemiKchcn  Bcatandthoile  einiger  Drüsens&ftab   Itragramm  zum  I^jntritt  in  den  Senat  der  Fricdrich- 

Alexandera.JUiiivenitat  aa  Erlangen,  flrlaagan  1866.   Ann.  d.  Chaaüe  n.  FhanwMm,  Bd.  XCVIU. 

Bnebnar^a  nanaa  Repartaiintp  Bd.  T.  1B&8. 
Uabar  «inen  bedeutenden  Eisen-  und  Hanfa^gaiialt  dar  Aach«  ainar  Waawi'iiflawMi   Am.  dar  Chimia  od 

Phurmaci«,  Bd.  C.  1856. 
Uabar  dia  BawirlmDg  daa  Oaeaa  anf  offaiiiiaba  Tarbtadoi^.  Ib.,  Bl  GZ.  1869. 
Oabar  ain«  einfache  Gewinnunrr  und  Reindanlalhiiit  daa  (üykoget».   Ib..  Bd.  CXVHL  1881.  BwInarlB 

neues  Kcpert«rium,  I)d.  XI. 
Amijaa  der  Asche  von  TVajia  »ataiu  und  des  TeirliuasetT»,  iu  welchem  diese  Pdaaaa  bai  KBrabarg  mkanil. 

Ann.  dar  Chcmio  und  Phamwde^  Bd.  CXVIIL  1861. 
Oabar  EatadivaMunif  dm  Leocina.   Ib.,  id. 

Oabar  die  Anwendung  des  Ozons  zar  Reinigung  alt«r,  vergilbtar  Dradui  HalaiahiiitU  Bad  K^ftnllehe.  Ibu, 

id.   Audi  Buehnerli  nauaa  Rifertorium,  Bd.  XL 
Zar  KauBtnisa  daa  OljrejwrMaina.    Ana.  d.  Chemie  n.  Pbannaeie,  Bd.  CXTm.  1861. 

Oabar  die  Pnuiurtr  r!.;.:-  Kinwiiknm.'  <li'-i  rillt liiiüolir.s  r,nr  Miinnit.    Ib.,  id. 

Oabar  Honobrombutterauure  und  Brunivaleriansäure  (mit  Klinckai|eclc).    Ib.,  id. 

Aoalyaa  dar  IDiiaralqmIlaB  von  ^ßaaan  in  der  OberplUa.   Ib.,  Bd.  CZIX.  1881. 

ücb«?r  f<  «<<  -i  Mcnthaöl  dea  HandeU.    Ib  ,  id. 

Elementaranal^.sen  bromhaltiger  organiacher  Substanzen.  Zeitschrift  f&r  analytische  Chemie,  1.  Jahrg.  1861. 
Aapaia^  ia  der  Wurzel  von  Scormntrm  hAfmim.   BnduMrV  aeoaa  R^art,  Bd.  ZI.  1868.  Ann.  d.  Chaana 

n.  Pharmacie,  Od.  CXXV. 
Oabar  <Ka  EinwirlcnDg  des  Broms  auf  Tyroein.    Ann.  d.  Chemie  n.  Fharmade,  Bd.  CXXV.  1863. 
Fortgesetzte  Untersuchungen  fiber  die  l!jnwirlcnng  dra  Ozon«  auf  organische  8taffaw    Ib.,  id. 
Oeber  die  Einwirkung  tob  Brom  «sf  Ziromtatare.   Ib.,  Bd.  CXXVL  1863. 

Oabar  daa  TaabaUaa  dar  Tagatinadea  FflaaiaB  aad  dar  Aekeiwde  gagm  Matal^.  Ib.,  Bd.  COEZTO.  1888. 
Tanddaditannf  dar  anmaridl  doreb  Babaianag.  Zaitadirift  flir  Biologte,  Bd.  L  1885. 


Digiiizea  by  Google 


99 


IMa  «bar  Anidovatcriamaiu«.   Am.  i.  Ctaufa  tL  üianuili,  Bd.  CXL1I.  1W7. 

Ein  Vorleinirit'Nvpvwic>i     Iii ,  id. 

UotmnchiuigcD  aber  di«  rbdsiacli«  Bacb«ntio)stheexkr«otot.    Ib.,  Bd.  CXLllI.  1867. 
Qjnidnw      Omiteak.  Ib.,  Bd.  CXLVH.   Brlnffw  SHnagdMrlehto  H.  1M& 

Ue^<"r  Pliloron.    Zeitnrhrift  fiir  Chemie.  Jahrgang  1868.    Erlanger  Sitzungsbericht«  IT.  1R69 

K}'nth«w  des  KHutvuuU.    Erl.  Sit2tin),"«b<-r.  III.    Berichte  der  cleatdchen  chemiMben  Uea«lkcb«ft  so  Bwlin, 

Bd.  III.  1870.    Anu.  d.  Chemie  u.  PhannMie,  Bd.  CLVII  1871. 
Smtellung  der  Glykocholsiore.    Ann.  d.  Chouie  n,  Pfa«anMi^  Bd.  CLVU.  187L 
Zar  KennttÜH  der  ChoUtsfiure.    Ib.,  id. 
Thongchalt  von  Langte    Ib.,  id. 
Kleinwe  Mitthtämgan.   Ib.,  id. 

VthiT  dolinitiidi«  QaeBen  im  Jan  nwilnaa.   Erl.  BWarngtboriAto  ID.  1871.   Am.  d.  Cfaamb  a.  T1m% 

iimcic.  Siiii|i|cnientb«iiJ  VIII. 
Ueber  die  chemischen  Beataodthailo  dar  Blittei-  von  AMi>*lvptt*  ktdtrMta.    Erl.  SitzuAgabericbte  IV.  1871. 

Am.  d.  Ohcode  a.  PhKnaufe,  Bd.  OUD.  1879. 
Ueber  die  Ozonreactionen  der  T.nfl  in  dar  l^ühp  von  ßradirblMHa.    Ib.,  id. 
Zur  Abwehr.    Bericht«  der  chim.  OMdlaebaft,  Bd.  IV.  1871. 
BMilskatMUn,  Beatradtbeil  einer  lebenden  Pftanae.    Ib.,  id. 

BaoiiriBUifMi  IQ  Herrn  Flttckigar'i  Mtttbeilaagm  ftber  du  ToriMoman  daa  F^sokalackiM  !■  KIda.  Bk» 

Bd.  V.  1872. 

Ueber  Bnaldtatechin  im  BecrLnMirtc  v  m  Jmfdiftk  Mhwiml  Erl.  8ilniagabari«lita      1878.  Boabnat^a 

nanea  R«pert.,  Bd.  XXUl.  1874. 
Cbanbeb«  ünttmchnng  daa  Blatea  liai  Kamlar  LeaUbnie.   Ib.,  id.   Ibi,  id. 

l'nterfucliung  der  Sfcalr  (orniUum.    Ib.,  id. 

Ltucixi  neben  Aip«r«gin  im  friacben  S«fU  der  Wickenkeime.    £r].  Sitningtbericht«  VI.  1874.  Bocfaaar'a 
aaoM  Kapert,  Bd.  XZID.   Bar.  d.  abm.  OeaeilaelMift,  Bd.  TIT.  1874. 

Ueber  Ostmthin,  einen  noucu.  kry«tnlli-<iiliciri-ii  I^ttnzi'nl>i-.it4indthril.    Ib  .  id. 

Weitere  Mittheilungen  über  da«  Auftreten  von  Liiucin  neben  Aaparagin  wilhrend  de«  KeioiproceiaeB  der  Wicken. 

Ber.  d.  ehem.  Geeellachaft,  Bd.  TU.   Baehner'a  neaea  Bapark,  Bd.  XXU.  1874. 
Heller  daa  Vorkommen  einea  diaatatiaeh«n  and  peptonbildenJen  Fermente«  in  den  Wickensamen.   Erl  Sitzung»> 

berichte  Vn.  1874.  Ber.  d.  ehem.  Ueselbchaft,  Bd.  VII.  Bnchner'g  neues  Rcpert ,  Dd  XXIV. 
Rede  beim  Antritt  des  Prorectorats.    Erlangen  1874. 

Kotis  fibar  «in  in  den  Umdel  gebncbta»  ChininaBmgat,  gDiUin**.   Erinngar  SitsuDigaberiäita  VU.  1874. 

Am.  d.  Ohamie  n.  Fbamnele,  Bd.  GLXX7I.  1875. 
Briafliahe  Mittlteilungen  \i\x-y  rcurt'.liuiin.  O.Htmthin  und  i'ilx  i'  dn.s  dinstati.srhe  und  glalalmilig  paptoaUldand* 

Fbtmeut  in  den  WickeitoaneD.    Bachoer's  neaee  Bepertorimn,  Bd.  XXIT.  1876. 
Wallara  BaalMäitnaftt  aber  diaatiitticha  aod  paplmbildanda  Flsnnenta  fan  Pflanenreielie.   Ek'luiKer  AMMings- 

Ii.  Höhte  VITI  IPTT..  Her  d  rlicni  GTO'llsrbaft,  Bd.  Vin.  Burhiier'^  neues  Repcrt .,  B.l  XX V  1876. 
Fortgesetzte  B<  ubaclitungeii  über  peptonbildcnde  Fermente  im  Pflematenreichc  ^mit  U.  Will).   Erlanger  Sitzungs- 

ber.  VUl.  1876.  Ber.  d.  ebem.  Geeelkahnft,  Bd.  IZ.  BodmarV  nmea  Bepart,  Bd.  XXT.  1878. 
Ueber  da»  Ost mf hin.  Erlanger  Sifzttngsber.  VIII.  1876.  Ann.  d.  Chemie  n.  Pharmacie,  B<1  CI.XXXTTT  1876. 
ReceitMonen  in:  Allgemeine  Jenaiscbe  Literatarsritung,  Schmidt'»  Jahrbücher  für  die  ge«ammte  Mvdicin,  Nene 

■adieiBiaabmhirwgiialw  Ziitang. 

8)  SalbaUndiga  Bttcbor. 
AaleHong  rar  qualitnUven  md  qnnntilatiTCn  aaoehaniadien  Amiyae.  Erlangan  1850.   9.  Auflage.  Nämberg, 

I,.  Schrnp,  18,j4.    ."5.  .^ufliißf     Hi-fiiinsoliweig ,  Viewi-g,  18"1. 
Lehrbuch  der  Chemie  für  den  Unterricht  auf  Univenit&ten,  t«chniach«n  LehrMut^Heu  und  Ar  daa  Salbet» 

•tntom.  In  drei  Bkndaa.   Brwuaebwaig,  Tleweg  a.  Saks. 
I.  Band.  Lalvbaeh  der  nnnrgai>i»chen  Chemie.  1861.  S.  Asfl.  1868.  8.  Anfl.  1888.  4.  Aa0.  1671. 

».  Ana.  1878.    6.  Aufl.  1876. 
n.  Baad.  LabriMek  dar  orgsaiaite  Chemie.  1888.   S.  Aofl.  1864.   8.  Aai.  1868.   4.  Aafl.  1878. 

6.  Anfl.  187.S. 

III.  Baad.  Lehrbach  der  phynologiichen  Chemie.   186S.   2.  Aull.  IbüT.   3-  Aufl.  1874.   4.  Aufl.  1878. 


70 


S)  Uebflnctiaafea. 

Llhriwoh  der  mcdiciniach-cliirurgi.schiPD  und  topogrtiphischen  Annlomir  tod  P^trSfUia«  >ai  llWB  FimntilulWM 

Obartragen  von  Dr.  von  Gorup.    Eckngea,  Fsrd.  Enke,  1845. 
Di*  HSknmko^  ti»  mUHrimmOrntt  Atr  MadWi,  m  AL  Doaa«;  iMwb  dam  V^taMaAm  UubeHet  ead 

darch  zahlreiche  AnnakaBgM  aai  Zadtta»  iwrclMladift  «na  Dr.  vaa  Oorap.  Brkageai 

Fenl.  Eukc,  1846. 


Ab  4.  Kid  diMN  Jiahm  ilaib  anh  Maemai,  mkmmtm  LaMea  im  DiakaeimnlMan  n  Hidla  a.  8. 
dar  «aitharfga  Selmtlr  wanrw  Akiduml*  H«rr  Oeorg  8pi«ii. 

Denwibe,  geboren  am  6.  Felumar  1853  >n  Bamberg,  hatte  sich  Gyninanalbildiuig  in  »einer  Vater- 
■tadt  waocbwi  aad  rmn  Jahre  1871  an,  in  welchem  er  die  UnivernUt  München  beatog,  dem  Studium  d«r 
MiitaralimiHi  liaHui  fMridmat.  Naehdam  ar  mit  gatam  Erfolge  dia  stMitlielM  PiUAug  f&r  dM  höhara  Lahr- 
ant  dar  Ghami*  md  IGaaralogia,  aowie  TMfobgaa  ia  dar  El^jraik,  Gaoigtapfaia,  BataaOE  aad  Zookiiia  taataadiai 
«banabn  Spie««  am  8.  April  1877  iinfor  dem  TriadiBm  daa  vantarbaBaa  Dr.  Balm  diaSlalb  aiaaa  BibBetkik« 
flakraUra  aa  dm  KaL  Leop.-Carol.  Akademie. 

In  diaaer  SMIu^,  Ar  die  ar  inMga  aaiaar  aatarwiaaaoaehaftliclHa  akadenriavkan  Studien  beaaadeva 
pppicnif  Wiir,  zeichtiptfi  er  sich  nu«  durch  eine  pdaWelHt  Oawiasfi.l]  if'  _'-L'il.  <imi:!i  einen  uio  sich  geuQgondcii 
Püicbtcifer  und  durch  uuennOdlicbe  Tliiitigkeit,  die  ar  aaHbat  wahrend  seines  Krankenhigera  fortxuittlirea 
ambto,  ao  daaa  dia  Terwallaaf  awairar  AlmdaBila  ia  Üna  ainaa  adiwarea  Variaat  aa  IwUaffea  bat,  «alaiiar 
dieeelbe  hesonders  empfindlich  jetzt  trifft  ,  da  das  Bureau  im  rnizn;,'"  !i.  i;i  in'r(! ,  elir-  RiMiothi  k  iu  Dn-sJun 
belindlich,  inunclK-rlci  (teschäAe,  wie  angemeldete  Wahlen,  VomtiuHle-  und  Adjuukiüa-Ergätizuugvu,  Verscod- 
nngon  u.  ■.  w.  durch  die  vielen  Schickaalaacldlga,  «aldia  dia  AVadtiBit  ia  KnoUieit  aad  Tod  Qirar  traaaataa 
Mitarbeiter  er&hren,  in  Versag  geratfaan  wann. 

Dar  Wiaaaaafliaft  «Idaato  Spiaaa  alala  «ia  nfaa  lalacaaaa.  Dia  AUwodlung  „Zur  Oaachfahta  dar 
Piendomorpboaaa  daa  IGaacalrafadtaa*  ia  Haft  XIT,  Nr.  B— 4»  6 — 6.  7 — 6  dar  Laapoldiaa  ataauato  ava 
aaiaar  Fadar. 


EUigegaugene  !Schrift4;ii. 


(Ton  ISu  Kor.  Ut  U.  Dac.  ISIS.  SaUHaJ 
Ofttalogu  MdiaaB  btiaoram  UUlollweaa  regiae 
MoDaceosis.  Secandom  Asdieae  Schmelleri  indii'ci  cun.- 
poauerunt  C.  Ualni,  Fr.  Sains,  Guil.  Moycr.  Go.  Tliutnn;. 
Taaü  II,  pan  III.    Mooachii  1878.   8  '. 

Oberhets.  GetelUoh.  f.  Vatnr-  n.  Heilkunde. 
XVII.  BcT.  UifBuen  1878.  H"  —  Clntli:  Houn.  Mi(- 
tlicil.  1)  \>riweigun|i{s»«'!se  tti'r  lUiiin«'  mit  Imugcudej)  Atzten. 

BilduligMbweirliuiigeii  »ii  Hom-h.  :J)  ViTlnubuogin  der 
lliilitin  u.  Uullrhcii  bei  L'mbcihterea  p.  I.  -  UUckiog: 
Die  geognost.  Verbältoiitte  dea  Bodiainr  Waldaa  u.  ianca 
oAchster  Uouebaug.  mit  bca.  BaiOfttaiHirtgiiag  te  tarlllraB 
Eiaftifgaalama.  1.  TlMiL  jf.  4& 

laafeaar,  Otto:  U*lMr  d.  Metaarataia  v.  Hungen 
a.  fiber  Meteoriten  im  Allgemeinen.  40. 

Winkl«-,  CI.  A.:  Geschichtl.  Uittheilunpre»  öhvr 
die  erloschenen  Silber-,  Illei-  u.  Kuplerhiitten  lifi  Kra- 
gebirges  u.  Voigtlandes.  Freil>prg  1871.  8'^  —  An- 
leitung EUr  chemischen  UnttrBuchung  der  Indii.'il.ric- 
Ga»e.  Ablhl.  I,  II.  Froit.  itji7ti,  77.  8».  —  Untor- 
EUrhungt-n  ikb.  dii-  rlM-ii\.  Vur^'iingo  ind.  Gay-LuMBO^talMB 
Condensations-Apparaten.    Fraib.  1867. 

S*y.Cbidtato  faoL «Balfak  Belatl.  Kr. »*  10. 
11  e  12.  Roma  1876.  8«. —  Lovlaato:  Cenni  geogoo- 
atiei  e  geolycid  suUa  Calabria  aatUalrioBale.  Parte  aeconda. 
p.  847.  —  Lotti:  II  MaoM  Amiala  (Caotia).  p.  889.  — 


Pantanclli  c  Lotti:  Sui  mami  1I1  Iii  MmitajiniiU  fluütao. 
p.S84.  —  De  Htefani:  t>uH'epocB  degK  straddi  Pikerari. 
p.  3nK.  —  Doelter:  II  Vtilrano  Monte  Kerni  in  8ard«Kiia. 
]i  4n<;.  —  Blnnchard:  Snllo  ininipre  ill  nUigiw  di  (  ••mi- 
piglia.  p.  iäO.  —  M  an  Kl  van  i:  Alcuuc  osHertaziuni  sui 
tainai  «aniaii  dai  diutonii  di  Ragoio  Calabria.  p.  44S.  — 
CanaTar!;  Ceani  geologici  snl  Camerineeo  e  particolar* 
mente  sn  di  un  lembo  titoiüro  nel  Monta  SaavinainOk  p.4B6L 
—  Stöhr:  ^ulla  posizione  geologica  M  tafc  •  dal  WpaU 
nella  zona  »titifera  di  Hidlia.  p.  498. 

E.  Ao<!ad.  d.  Linoei  ia  Born.  Atti.  Aano  ST6. 
6ar.  3.  TraDaeanU.  Vol.  III,  Fase.  1.  Roma  1879.  4*. 
Thomas,  7r.:  Eintheilung  der  Phytoptncncidien 

I  Milhe]iL,'alli  ii\  Sepurat.ibz.  a.  d.  Sitzuiifrsiier.  de.«  liotan. 
Ver.  d.  l'rov.  liraudenb.  XIX.  —  Ueber  42  neu«  durch 
Dipteren,  PsylliMlen  n.  Acariden  erzeugte  Ceddicn 
(PHanaongallcn'.  A.  d.  Zeit^clir.  f.  il.  fieg  Natnr- 
wiesonsch.    IM    !.t     1H78.  Sept.-Oct.-H.'l>. 

K.  X.  Staimwart*  ia  Wioa.  Meteorol.  fieob.  L  J. 
1877.  Wiaa  187*  8«. 

(▼an  !&  Daa.  Ure  Ui  IK.  Jaa.  1879.) 
Valī,  F.:  Dia  laadwirtbach.  VermehastatioDen. 
Bd.  38,  H.  8  11.4.  Berlin  1878.  S».  —  Pott:  Untar- 
Bucbungen  Ober  d.  chemischen  Verandeningea  im  HOhnara 
w«air«nd  der  Bebrttung.  p.  aus.  -  MayerrEin  Vmiatiaaa- 
btuB  ohaa  diiaclaa  »eaaaalidit  pk  m  —  H obba:  Uabar 


üiyiiizeo  by  Google 


71  • 


Iji-bt  II.  Wiirmo  i,  d.  Vi-sr-taiiuri-han-rn,  ji  ',  —  Van 
I)  i>  m  m  f  k'  u :  Dl  s  A  biiorptioiuvenuügtiii  d.  Ackerenie.  p.  266. 

—  Si'ütiui:  TcUt  die  BMfaUMUlg  dw  RwHiuilllfc  iK 

FdtU-nnittfln    p.  S'J'i. 

Bron^i&rt,  Charles:  PiseourB  prononc«'  U  la 
distribution  solernnpüc  des  jjrix  du  Lyc('>o  imperial 
I^ODiR-Ie-Grand  II'  h  aoüt  18li7.  l'aris  1807.  8".  - 
Kotice  sur  un  fruit  du  Lycopudikcveg  fo»«!!«!).  Lxtr. 
d.  compt.  rcud.  des  ^-anc.  de  l'Acnd.  T.  I^XVII.  1868. 

—  Rapport  «nr  ud  M<.-iiioiro  de  Ii.  Renault,  intitaM 
^tude  da  genm  Mgelopttri*' .  Kxtr.  d.  compt.  rmd. 
A.  de  l'AMd.  T.  LXXTUL  1874.  —  Not«  lor 
n  BMravaa  ganra  d'ortlwiittea  feHO«  da  I»  ftatilla  dt* 
PbaMkM.  Aan.  m.  ait.  Art.  Nr.  4.  —  Note  mr 
des  parConiliMia  obiert^ct  dana  daax  moreeaux  de  lioia 
fcnsilc.  FJxtr.  des  Annale«  de  la  Soc.  Entomolog.  de 
France.  5  >t'i-.  1H76.  —  PantMon  de  la  l^pion  d'hon- 
aenr  par  Tli.  l-nnirifiiicrc     NntireB  extr.  du  toine  III. 

Americ.  Jonm.  of  Sc.  a.  Art*.  3.  Ser.  Vol.  XVI. 
No.  9Ü.  New  Havfii  I67H  M".  —  Warren:  Valley  of 
tbe  Minnesota  Kimt  mni  «i  tlif  Mis-sijisipiii  River  tu  thf 
jiiDtlion  of  tlieOh;ij:  its  "ri.nn  conKidered.  p.  417.  —  Iiuna: 
Ou  (oine  poiuU  in  Luholo^jy.  p.  -iäi.  —  Uibb»:  Uu  ibe 
£f aiUMtinai  of  UMeraflCiwona'äulistances.  p.441.  —  M6  Oa«: 
On  an  Anatomical  Peeullaritr  by  whidi  Craaia  of  tlia  Mound- 
biiilrters  mar  be  diütinguisned  from  tbose  of  tbe  Modem 
Indiaii»  i«  III  —  Henuesejr:  Limit«  uf  HypuUietaes  re- 
gurdiug  the  l'miii  riii^  "f  Mutter  conipoüiiijt  the  luterior 
of  the  Earth.  y.  U'\. 

Soe.  med.  de  Chile.  Revista  med.  Ortubre  1878. 
Afto  VII.  Nr.  .S  i  4.  Santiago  1878.  4«. —  l'lanet: 
Algo  »obre  1:1  liciiaiia  i  dciiuv^  medieanieiiln»  >|n.'  •.<■ 
•ronerjail  >  r:i  d  ■riiS.diiicKti)  Jr  Ja  iliM.-ntiTiu  p.  (  .'i.  TtiM- 
maa:  üobrc  la  inrctciun  iotravenoBa  de  Ivcbe  eu  lugar  de 
hlnmÜMiea  de  »Magre.  i>.;a  —  Hidalset  OtanielOHia 
e  Ufterelamla.  p.  8t.  -  Harlllo:  Brarea  caodderaetonea 
•obre  el  anAlisls  «latiiiieo  aplirado  al  diagadatico  de  las  en- 
femiedadrs.  p.  Ifi.  —  Villaseea:  Henda  penetrante  del 
riqmM  cunula  por  primera  intenrion.  p.  lUR.  Hedina: 
Airesia cicatricial del uriliciu uterinu.  I>ilataduuf(»miL,pLlOB. 

LauhriithiolMflL  Jahibteliar,  heraaag.  von 
Nathaaina  n.  Thiel.  Bd.TII.Haft6.  Barite  1878. 

8*.  —  Pfeffer:  I)a»  Wesen  u.  d,  Bedeutung  der  AthinuDg 
in  d.  Pflanze,  p.  f«i5.  —  Speer:  UuUTSuchuug  der  Vege- 
tatioR8verhiUtnic«e  von  Wiesen  u.  Weidas  iin  Kriiie  Maa- 
■larlit.  p.836.  -  Lindemutb:  Uefcar  tagMialin  Haaiardr 
erzeugong  durch  Impfung,  p.  8b7. 

Ter.  f.BMkuienllMadaa.  ZT.  Jahresbericht. 

1878.   8«  —  Radde:  Da«  kankas.  Museum  in  Tifll». 
Winrkel:  Da«  istnifverfabren  bd  Vt-rgchi-n  d  Kiiigelwraen 
auf  Jara,  —  Grif:  Die  Gotthardbabn  von  KlUelen  bisBiaaca. 

Ter.  I.  BefSrdrg.  d.  Gartenbanet  in  d.  XgL  Vfe. 
Staaten.  Monalnehr.  21.Jg.  Nr.  12,  Berlin  1878.  6*. — 
Eichler:  ]juidicliafu§artDerei  u.  I^dartiaftsmaierei  in 

ihrer  Wci'ijsellx/iebung  ..Schluss.i.  V  -'''<  —  Fintclmann: 
Baunibipflaiuuiigon  unserer  omtiil  Wi^ji  ii  Mrassen. 
p.  TiT;'.  —  Aulliur«:  Mitllipilungcn  nl  rr  jj|iaiiiM  lien  Obst- 
bau '  •■rl:;i]-s  ,    |i,  ::k'«. 

Gcrland,  E, :  Ui-Ikt  d.  portal. iu  l'jtclroujeter  von 
Thomson,  rnrl'n  Repi  tt.  VI.  —  l.'ai  tion  dt;  la  luuiioro 
Sur  la  rbloropbylle.  Extr.  des  „Arcbivi  s  Neerl.",  T.  Vif. 
1872  —  Die  erste  Spocialausstellung  der  Heizungs- 
n  Veutilationtaulagi-n  in  Cassel  Repar.-Abdr,  ansNr. 29, 
30  fl".  der  „Gemeinnutz.  Wochenschr."  8».  —  Zur  Er- 
findiUfigeBoliicbte  tka  Daajlhehiflaa.  Safar.-Abdr.  ana 
d.  Zaitadw.  d.  Taniaa  dentadi.  h^guknn.  B.  ZZ, 
481.  ~  Die  anf  dar  ll>i»ir«iar«ii]B  tagtMBkm 


Versoche  mit  SicherboitjkappelnDgen.  „Gemcinnats. 
Wochenatsbrift."  28.  Jg.  Nr.  17,  16.  —  Die  auf 
dar  Stradta  amtarahaueo^Oeniangen  b.  Caaael  aoge- 
iteDtan  BwMtawiiahai.  flapar.-AMr.  am  Kr.  46—48 
der  .QenafaBKte,  WeehmadM«*.  J«.  18TT.  8«.  — 
Ueber  die  Bvlle  daa  CUaroplijrUa  M  dar  AMtoilatiaM» 
tUUigkeit  der  Pflanaan  n.  daa  Spaetrtim  dar  BUtlar. 
Aua  Poggendorfa  Annalen.  B.  148.  8».  —  Zur  Ge- 
sehichto  der  Erfindung  der  Pendeluhr.  Separ.-Abdr. 
aus  d.  Annalen  der  Phy».  n.  Ghem.  Nene  Folge.  H.  IV, 
H.  8.  Ueraung.  v.  Wiedemann.  8°.  —  Ueber  d. 
Kntheltimeter  von  Breithaupt  u.  .Sohn.  Sopar.-Abdr. 
an»  d.  Ann.  d.  Pbys.  u.  Cbcm.  X.  F.  B.  IV,  H.  6. 
8°.  —  Bericht  aber  d.  histor.  Tlicil  der  internationalen 
Ausstellung  wissenschaftlicher  Apimrate  in  lyondon  im 
J.  1876  Braunschweig  1878.  8».  —  Beiträge  zur 
Kenntniaa  dea  GUoropbyUa  o.  einiger  aeiner  Derivate 
van  E.  OarUad  n.  F.  W.  T.  ftanwenhoff.  Auai. 
aaa  d.  oArahiTea  Nderhadaiaaa'.  T.  TL  8».  —  Ba- 
uAmSkmag  dar  Sammlnng  aatroaeadaehar,  geoditiaober 
u.  pb^sikal.  Apparate  im  K.  Mneeum  zu  Caaiel.  Feat* 
gäbe  f.  d.  ."il.  Vers,  deutscher  Katurf.  o.  Aerzt«  von 
A.  Goeeter  u.  K.  (ierland.   Caaael  1878-  4«. 

Zaia.  Akad.  d.  Wiaa.  in  Wien.  Anaeiger.  Jg.  1878. 
Mr.  98— 87.  Wiaa.  8«. 

Danokelman,  A.  von:  Die  meteorologischen  Be- 

olMiclitiingen  der  GUssfeldt'sehen  Loango- Expedition. 
Leip/-ig  1878  4». 

Tereenig.  tot  Bevord.  d.  Geneesk  Wetensch.  in 
Nederl.-IndiS.  r,rt.ef  sk.  Tijd!>rhr.  D.  XIX,  N.  S.  D.  7. 
Afl.  2.  Rfttiivin  )S7,s  H".  —  Van  der  Loeff:  Over 
katSyphitiiisi  Li  luit..>al>yriy)<t  otri  uan  het  Mondal^fflvlica.  p.4U. 

A<»d.  de»  Science»  de  Pari».  Compt.  rcnd.  Table 
dos  mutieres  du  T.  80.    Pari».   Semcstre  I,  1878.  4*. 

—  Nr.  1'.  Sylvester:  Sur  Ks  invariant.^  irrt'iluitiblea 
du  •iii.iiilir  du  seplieine  onlri'.  |i  rjii.'y  -  Hirn-  ()l).tpria- 
tiuiiB  6ur  un  uppareil  gyrunrupiijue.  p.  ho'j.  -  id.:  .Sur  uu 
ras  atUKulier  d'ecliaufl'euieut  u'une  barrc  de  fcr.  p  &IÜ.  — 
Boussiuesc^:  Sur  la  niiui^re  duiit  s«  distribue  entre  se« 
pointa  d'appm  le  (mUIs  d'un  vorps  dur,  peait  rar  un  m>1  poli, 
norizontd  et  elastMiue.  p.  5i<.>.  —  Oesboves:  Stir  la  n.^ 
Solution  en  nonibrcs  eiitiers  de  l'i'quation  (|i  ax*  +  liy«-  rj*. 
p. &i2.  —  Furkas:  Siolutiuii  «l'iui  h\-ii'iiu-  li'i'ijuiiii'm?  liu«- 
airos.  p.  '<i--  —  Gruey:  Sur  uu  tmuviau  peudule  g|ro- 
BropiiiiK'  y  '  lVi.  —  Cri<^:  Revision  de  la  Höre  dea  Maloomes 
(lies  Kalkluii'l .  p  näM  —  Picard:  Kecherrfaes  «ur  I'uriie 
de«  organes  p  r^..■i.  -  Schneider:  Star  la  I'neftodmopnf 
paradoxa  (CLip)  p  5.17.  —  Itenaalt;  Stractiire  et  afli- 
uiU'S  botaiiiipu  »  ili  >  Lordrailes.  p,  6uh.  —  Meunier:  Sur 
ratinin.pLer<'  ili  »  <Mrp»  plant'taires  et  sur  ratinusphrT»'  ler- 
restre  cn  partiiulit r.  p.  f41  —  Nr.  10.  De  liretteK: 
Formales  relative«  au  per<-<iiioiii  iJcs  plaquea  de  lilindago 
en  fer  p.r>4Ü.  -  Govi:  Sur  un  nwneau  tuicruni^tre  dejitiiii 
sp6cial«nicnt  aux  recbercbea  mitnlogiques.  p.  ^57.  —  Dc- 
lafuniaiue:  Sur  un  nonveau  m^tal,  le  philippium.  p.  669. 

—  Nr.  IT.  Berthelut:  Sur  !a  furinaliiiri  ilic-rtniijue  de* 
combitiaisons  de  l'oijdi'  Je  uirbuin-  jm  i  Ii  ,  «utrci  ehJirieni«. 
p.  671.  —  id  :  Diverses  di  termiDatiüus  thenniqucB  p.  ft74. 
--  Cbevreul:  Sur  la  vüiiou  des  ronlcnrs,  et  particuli^re- 
meiit  de  riuUnence  exerc^-  sur  la  «i»iun  d'ubjela  colorte 
qui  se  mtuveut  circulairiuient,  quaud  ou  ka  obaerTe  COtt- 
parativemeut  arer  des  corps  en  repos  identiqucs  aux  pftt* 
miers.  p  B7I>.  -  Marignar:  Sur  ryllerblne.  nouvelle  terre 
contenue  daos  la  vadoliniu-.  p.  57^.  —  Gervais:  Sur  la 
denlition  des  Smilodona.  p.  i>:2.  —  l'lancbon:  La  maladie 
des  rl.&taigiucr»  dans  lei  (  ivrr.nes.  y,  ?is:i.  —  Liguine: 
Xote  relative  au  tfatorintc  sur  la  cuuiponüun  de*  acc^Ura- 
ttaaa  dVadre  tualeoana»  p.  MB.  —  Darbeaa:  8vr  la. 


72 


nctiflcatton  dei  oral«  dtOtMUlMi  p.6n.  —  Dtsbovei: 
Detuipme  Kote  sur      rftoMMk  ao  nondim  cntiers  de 

l'^iiation  (Ii  a!t«+ bT«==ai«.  p.B98,—  Etard:  RecJiPirhes 
«BT  le»  »iilfatr-s.  |i.  ril>2  — Tschirie'w:  Sur  It-s  tcnniuiiisons 
nwciise»,  il»Hs  U'fc  imisrlcs  struis.  p.  6tM,  —  Picard:  Sur 
Ii  5  inaticres  lilbumiiionli'!~  des  ursaiiP-i  et  d<!  la  rate  Pii  parti- 
lulier.  |).  GOfi.  —  llartiK^lcmj :  Sur  les  restCTTuirs  bydro- 
phurc^  des  Uypsacus.  u.  ODA.  —  Coli:  AppinU  paar  «z- 
l>^imratcr  l'fu-tiou  de  r^leetridtA  mi  lea  puntn  vimitei. 
|i.  011  —  Ilcckvl:  Dp  rinfluenrp  drn  acidos  ssliryl!i]n« 
lhyiiii.(iio  i  t  di>  i|U(ili|iieii  csseiifOJi  Mir  Iii  ^.'rnnümiion.  ]),  013. 

—  Nr  ly.  Moni  Iii' z:  l!i.'cliirrlus  pur  1.«  staliiliti'  du  boI 
fl  dt'  Li  vi'rtir.il('  ili'  i'( 'l'^iT\  alijirc  iW  l'aris.  \<.  Oti.'i.  — 
Bvrllx'lot:  ^ur  Ifs  deiilaceniciit»  rc-i-iiironMf»  ciitrc  Tox)- 
g^ue,  le  suufro  et  let  iUneiiU  lulogeues,  combinrä  avec 
rhydiroKi'»*-'.  i>.  007.  —  id.:  Deplacements  rcdproqucs  entro 
leit  ancies  taitilis.  |«  071.  —  Sinitb:  üiir  le.  (er  iwtif  du 
Uroi'uland  rl  \r  Iw^alie  i|tii  Ii'  renlVrnii'.  p.  •  I.i-vy: 
Sur  Uli«?  lui  mii\ersrlli>  rclaliM-  «  !;<  dilalatioii  des  i-orps. 
|i.  ti"'!.  —  Müntz:  Sur  la  ruaturatiisn  di'  la  ;<r.iii!i'  du 

p.  te79.  —  .Vpjicll:  bur  «'ertaiuc»  wrir»  unJouuOea  par 
nppMt  tax  puuiaitcn  d'uuc  variable,  p.  9BH.  —  Ueckel: 
Dca  rdatioin  que  präinitent  les  phdooimneB  de  nowrenoit 
propre«  am  oivaue«  reproductpurs  dp  (^ueliine«  l'baiMhHs- 
games  avcc  ja  («eoiidation  rroit>iH;  et  la  fet-onaatioti  dirccie. 
p.  697.  —  Nr  '■!  :  Saint -\  <'ii aal:  Sur  la  ililatatit.n  des 
corji'i  ei'buufic?.  tt  sur  Ii  .-  in  -miuus  i|u"il,s  cM'M  rMi    |i  713. 

—  Oü\  i:  Do  la  lufkuri'  du  i{ruii)MeiM.-nicul  dutis  lus  lustru- 
mcftta  d'ontiotto.  p.  720.  —  fiert:  Bor  b  jgamäOäli  tfab- 
tcair,  k  l  aid«  du  protoxjde  d*Hot«,  nne  imcndUBtf  de 
iongue  dnrte,  et  sur  llnuoniiti  dp  rpt  anpüt]ii^ii|ue.  p.  72^. 

—  OltramarH;  Sur  la  tniiisrurmatiou  lin  fomios  liiii-alros 
des  noinbrts  pninier»  ni  l'oniii's  i|uadrati<|ii<'s  p.  7:4).  — 
Ilaljilicii:  Sur  la  redui tii-'!i  de  ri  rtaim  .--  i  |lI.ll;.llL^  iliil.  ii  n- 
ticUÜt  du  preinier  ordre  a  La  türme  liiiruiri',  pu  rupiturt  k 
kt  dM«de  de  k  fouetiuii  iocouiMia.  p.  741.  —  Pieara:  Sur 
b  ibnne  dea  int^grttes  des  ^ualUnni  dMKmitidlee  du  «• 
coiid  firilrp  dana  Te  »oiniiuigp  de  rprlnitis  iioiiii»  fritique». 
p.  7-):!  Breguet:  Sur  la  tln  uric  di-*  madiiiu-s  du  gfnrr 
dp  rrlU'  dl'  (ininune.  p  7li!.  Man  band:  <.>r[:;aiii-satiiui 
de  r //;/!/) i  civ-LV  (ir»<-m('Ns  lin-h.  ]i  7(il  Ni.  Ji  Iii-S  i- 
porta:  Sur  uiie  uouvelle  dikouvert«  du  ulauies  Urrcstres 
■ilnncuicii,  daas  le*  ichiMM  ■idaWar«  iCAapn.  f.7VI. — 
Harey:  Moypn  de  meamcr  b  Talear  immuarftriquo  de  b 
pmsion  du  s-iii.'  rhe'z  Pboinme.  p  7T1.  —  Groev:  Sur  im 
touruiquet  kw'|>i  '('i')"''  altiTiiatif.  p.  775.  -  NVatsou: 
Vlanett's  üitru-iiiin  nrn  lU's  (disertiTs  pcndaut  IV'i  lijiM'  tut.ilp 

de  Soleil  du  29  j\i:ili't  I>7'^.  —  I.iH  j  :  Sur  Ip  li  '"]']  '- 

meot  des  eurfaces  duut  I  cli-ineul  iiuiairc  est  exprimabtu  pur 
UM  fiOGtioB  bHMttefc  pk  78a  —  Fark»«:  Note  >ar  la 
dftendiiaiion  dci  facbc«  mifiaeim  des  Apurti«»  alg^ 
briques.  p.  791.  —  Dastre  Pt  Moral:  Action  du  »yin- 
patLique  cervical  sur  la  pri-ssiou  it  la  vitvssc  du  nuig.  p.  797. 

—  Schräder;  Obaerrations  mit  l'orograpbie  de  la  chalne 
du  Vjitaim.  p.  m.  —  Nr.  S2.  Lacuerre:  Sur  b 

dadba  an  ftartiona  eonteiioea  de  c^^" ,  K(x)  djsignant  un 
polsrataie  «iilbr.  p.  830.  —  Badoureau:  Sur  les  figure* 

IIOM'Ics.  p.  823.  -  Smith:  Note  au  sojp);  de  lel^ment 
appcle  mi.iBaiidruiii.  p.HJl.-  t  lammarioii:  Etoiles  ibmbli  ^. 
uroupea  de  perspective  oertaijM.  p.  836.  —  Andr«^:  äur  le 
■•■In  4h  Miiinpiiiili  wwMbb  oft  ka  titeenta  ooaa«- 
callb  m/ädaniklm  eoadWoia  daaada.  p.  888»  -  De 
MoDtgainer:  8ar  dbcn  4diiT<a  4a  rcHMce  da  tMkan- 
thiM.  VmO. 

]lnMfe%  Skftard  T.:  Fragmente  n  ainar  Qao- 
bfia  dar  Insel  Loion  (Philippim-ni.  Wien  1878.  4*. 

—  Beise  nach  Spitzbergen  im  Sommer  1873.  Wien 
1874.  4".  —  Ueber  d.  mineralo)?.  Xuannroensptzung 
di  ;  l!k!' gito.  Scp.-.'\bdr.  —  l'<l«  r  Serpentine  u.  »er- 
piuluiäimliche  Gesteine.  Si-p  -  Alwlr.  l'cber  eine 
pK4.'U<luinorjibe  Bildung  iitii  Ii  I  Vl  l  .Si'p.-.^lulr.  — 
Zur  Kenntniw  der  Eruptivgi--.:!'iiir  .sti  ieriiirirkM.  Sp]i,. 
A>Kir.  —  PhotographiBch-gco'.Hk'iHi  1,.  Id  (ibaclitungiii 
an  der  Westküste  Spitsbergens.    äep.-Abdr.  —  £ine 


Uiitt  iL.'uiiL.'  '^  ^  '  ii'-::iii9  NOn  liourWoii  nebst  einigen 
vorl.iutixf II  liiiiicrUniifien  Über  die  (ic'logie  dieser 
Inacl.  Sep.-Abdr.  Wien  —  lieiiu  rkiiiii,'!  n  über  die 
Japanischen  Vulkane  Aiiama-YainA,  .fiiki-Vama,  Iwtt- 
waü-Yaina  u.  Fusi-Yama.  Wien  1877.  4".  —  Ueber 
den  Meteoriten  von  Lance.  Scp.-Abdr.  —  Kiuige  Worte 
über  d.  geolog.  Hau  von  Süd-Luzon.  Sep.-Abdr.  — - 
Einige  Worte  Uber  die  MiliUr-Distriota  Sengnst,  Ls- 
panto  n.  Bontoe  auf  d.  bsel  LoasB  u.  Sira  wandtaait. 
Sep.-AlM]r. — Dia  laael  R^nnion  (BowImhi)  im  Indlaeban 
Ooean.  Eine  geoliig.''petrogra[>h.  Studie  mit  einem  An'- 
liaug''  iiVier  «1.  Iniel  Mauritius.    AVii  ii  1S78.  4«. 

Zeller,  Emst:  Untei-NU.liuiij.'in  über  die  Ent- 
wickeluiig  des  Hi/jI'jZovh  //lU'iii/'i.i  mit.  .Sep  -  .Mxlr.  — 
L'cber  I^ukoehloritiitim  paradojruM  Canis  u.  die  weitere 
Entwickelung  'einer  Distomenbrut.  Sep.-Abdr.  —  Unter» 
•ttcliiingeii  iiWr  die  FurtpflauHing  u.  die  EntwiokeluBg 
der  in  unseren  ISutrueliiern  sainnaralaendaii  Opalinwi. 
Sep.-Abdr.  —  Ueber  das  awgfitbia  Vwkon«B«n  tob 
ßutomum  Spummla  Bnd.  im  Imuaii  Qraafiniadi.  Sep.- 
▲bdr.  —  UnUnoolnnigea  Aber  ElitwiclMimg  o, 
d.  Batt  daa  AfydMmm  ipttgerriamm  Bad.  flap,JiMr. 

—  Weiterer  Biilrag  aar  Kanataisa  dar  Potjatoatan. 
Sep.-Alxlr. 

X.  K.  Oartenban-Oea.  Der  GarteofreoBd.  11.  Jg. 
Nr.  11  u.  12.  Wien  1878.  8«.  —  Mikoscb:  Uebar 
die  in^pi  tpufreatsciideu  l'tianzeB.  p.  163.  —  Wienar  iUll^* 
•trirte  Garten«Zei(iuig.  Bedig.  v.  Bosantkal «.  Bar- 
mann. Jg.  4,  ILI.  Wien  1879.  8«.  —  Obardieek: 
Aua  Spith.  p.  8. 

Aatd.  Äqr.  lUdae.  da  BalgiqM.  mm.  ccm. 
MModa.  T.y,  IWH,  Bnixellsa  1878.  8<>.  —  Del- 
ataaeba:  Oooliibatian  Ik  Pttude  de»  ttuneurs  oi»»eu8es  da 
conduit  aiiditif  externe. 

Bfttanr.Terein  von  Hamburg- Altona.  Verltandl. 
iad.  J.  1875  u.  70.  N.  F.  1,  II.    Hamburg  1877,  78. 

—  Timm:  Kritisebe  n.  einftnxende Uemerkuugeu,  dicUam- 
boi«  Flon  betrcflend.      2&  —  Ahlbarn:  Uaber  daa 

'ZmanHMBfcDn  T.Obteet  u.Blld  bei  LfanaMvataamL  p.7t. 

AttroMB.  Oes.  in  Leipzig.  ViertayalmMfaiift. 

Jg.  13,  H.  3.    Leipzig  1878.  8«. 

Naturhiat.-Hedicin.Ver.  z.  Heidelberg.  Verbund- 
lungon.  N.  F.  üd.  II,  11.  a.  Ileiddbi-rg  1H71».  8«.  — 
liuinpf:  Zur  Histologie  der  NerveiifaM-r  11  di  -  Axi  iKvlin- 
dcn.  p.  171.  —  Uorstmanu:  VerbrvunuagaerMclteiuungea 
bei  OaasB.  p.  177.  —  Pfitsar:  BeatadMwigai  abir  Ban 
II.  EntwickdiiDg  der  OrcUdean.  p.  990. 

Meyer,  H.  A.:  Iliologische  Uiobaditungen  bei 
künitlichi'i'  Auticucbt  des  Hering».    Berlin  lb7b.  4*. 

Verein  f.  d.  Mnsenm  sohles.  Altertbtkmer.  Schles. 
Vor/eit  in  Dild  u.  Schrift.  Mr.  40.  BrMbn  ]JB7i>.  S«. 

L  II  r  Ii  8 :  SdJesisfhelnschriftan  tow  tlVL  Vk  XVI.  JAA. 
|i.  ;fiu  tf. 

Hinist-Comm.  z  ünters.  d.  deutsch.  Heere.  £(» 
gebn.  d.  Beob.-8ta(.  an  d.  dautaeh.  Kosten.  Febr.  M. 
MlK.  a  n  n.  BT.  Berlin  1878.  8«. 

K.  Bayer,  botan.  Oea.  ia  Bagensbnrg.  Flora 
od.  allgem.  boton.  Zedtiiug.  Nene  Bethe  Jg.  36,  gauce 
Reihe  Jg.  61.  R<>gcnsbarg  1876.  8".  —  8trobl:  Flor» 
der  Nebrodeu.  p.3.  ~  Dippel:  EiniRc  Bemerkungen  über 
die Oemengtheiie daa CUorupbylU U.S.W.  p.l7.—  tlciekclcr: 
Diagnosen  tbdll  aaiWV  tbeits  uiigeougeiid  beschrieliener  be- 
kannter Cjrperacaan.  p.  98.  —  Celafcorsky:  Uefaer  db 


üiymzeo  by  Google 


73 


muriilmlMgiwlie  lit'iU-iilUiJK  di  r  sog.  Sporensprn/»!  bi  n  dt  r 
CbarkcMii.  p.4!*.  —  Mullcr:  I>ecaB  Mu^roruni  Imlii-oruni 
noTornin.  |i.  61.  —  v.  Thümeu:  Diinnscn  xn  TliUmeii's 
.,Mj<otliei-a  tinivrntalb".  p.  87,  —  Schulzor:  l>e*  *U- 
lieU>l>et)ili'n  liirliteit  Eiotlnüs  auf  die  rilzwctt.  p.  119.  — 
Mauwenlioff:  Ein  letztes  Wort  uImt  tl.  so^fon.  llorn- 
(fewebe.  p.  129.  —  Krau*:  l'elier  emuc  li'vifljunjitn  des 
J.ifhls  zur  Fonii-  u.  StoHliilduiiK  ilcr  I'tliiiiziii  p.  ur>.  — 
V.  Tili)  nie  Ii:  Fungunini  Amertcaaonim  triinnta  sjufioi 
Dovur.  p.  177.  —  Schüller:  Mjrrologisclies.  u.  iiO.  — 
Min ks:  Das  MicngmidinB,  fiMO.— BeiireauCcnctiuii 
mrandrum  Omi».  p.  SM.  —  NyUndar:  AddnMb  bot» 
ad  LirLi-noffraphiam  niropaeam  p. 241.  —  Kraus:  rrmrliMi 
der  UiihtuuR  »acli.n  r  Luuii-|iru>se,  p.Siil. —  Nylander: 
Synbolae  quaalani  ad  Iii  lu  ringniphiam  Suhariensein  p  S87. 
—  r.  TliOmcn:  Fun^ci  Auslro-Alricani  p  3WI.  —  Gan- 
doger:  Romc  norae  OatUani  austr<>-<jrieiitaleiii  rolenteü. 
|ii.8äy.  —  Drude:  IVlier  d.  Anwpnduii|{  aD«l> (it^cher  SrlilUsael 
n.  d.  Anordnunii  der  Fainilif>n  in  d.  nenen-ji  driit<i'hi-ii  Fluren, 
p.  3S'.  -  t'miwentx:  L'cber  einen  Itcjtheu  l'inmTlmt  mit 
pi'l  ir:-..  !n  11  KndblQtlien.  p.  417.  —  de  k r p inpr  1  Ii ul>er 
Licbeiieb.  c-ollerti  in  reiHiliHca  .\rgeutliia  a  Uoriorilius  I.ri- 
icnu  et  Hipriinymuji.  delpnniiHiti  et  di-jii-ripti.  p.  433.  — 
V.  ThOmoo;  Symbolao  ad  Itoram  myr(ilo$;u-aDi  AiiKtraliai'. 
p.  440.  —  Nylander:  Circa  Livheueü  <'(ir^iran(>$  adnota- 
tiones.  p.  H'.t.  —  Borci:  Narbtr^gi^  zur  M(.r|iliol»i!ip  u. 
Kiolocie  der  NostixIiArc«'».  p.  4rin.  —  Miiller:  l.idieuo- 
logiacuo  Beitrüge.  \t.  -l^l.  —  l'raull:  lieber  tiiv  Anonl- 
niuig  der  Zelle«  in  H,n  iic  iilMimi'-,eii  FrutlisUirn  ilrr  hanie. 
p.  497. 

Kail.  Akad.  d.  Wiw.  in  Wien.  Aii»)ig«r.  Jg.  1878. 
Kr.  S8.  Win  1878.  8*. 


(Tm  16.  Januar  bin  16.  Februar  läTd.) 

See.  GM.  dt  Inua  Boll.  8*  8<r.  T.  ».  Kr.  11. 

ftiri»  1877.  8».  —  Polier:  Onirte  dana  le*  enrironj 

de  Frt'jtu.  p.  741.  —  Hilbert:  übaer^atioiis  Mir  letemün 

Soatrruairp.  p.  742.  —  t'otier:  Compte-rendii  de  In  eounse 
«  rKstercl    p.  715.      id.:  C'ompte-rendu  <lf  la  courso  de 
SjAint-Ilaphael  et  irAmiy.  p.7&4  —  id.:  ^oll^^e  de  ViUlaiiris. 

p.  7lj."i.  —  id.:  (V.iirs'.'  ilc  llit.t    |i.  7li;'. 

Kai».  Admir.  Ann.  d.  Ilydrogr.  u.  marit.  Meteorol. 
Jg.  6.  II.  XII.  Berlin  1H7H.  4».  —  IVber  d.  Süirme 
a.  d.  deuUcben  Ktute  i.Ort.  In78.  p.  541.  —  Beacbreibnn^ 
dff  Hai-tM-Inael  ii.  Stra««e.  OatkOcte  von  China.  p.570.— 
reber  d.  westindiscfaen  Orkane  des  Jahre«  1878.  p.  581. 

Coppemicna-Ter.  f.Wiiieiuch.  a.Kimtt  nThon. 

Mitthlgn.  H.  1.  I>eipng  187Ö.  S".  —  Curtfe:  Incdita 
Coi>|M<rijiratia. 

Sadlkofer:  Ueber  die  Hapiudacecu  Uoli&ndtMli- 
IndieDiL  8«p.-Al>dr. 

ftnluw,  C.;  IfbaiUkha  Baiidit«  Ober  dte  RmoI- 
lato  an  dn  awtwnlag.  Bw^webtnngen,  angestellt  aa 
i.  K.  SBdw.  Statioiua  i.  J.  1877.  Ledprig  1878.  4*. 
—  id.:  lUanltat«  der  ineteorolog.  Beohaehtongen  in 
Lcipzip^  i.  .'.  If^TT. 

K.  Pr.  Akad.  d.  Wis».  Mona1.-.l.er.  S«pt.  u.  Oct. 
Iii  r.:ii  1S7'.>.  8*.  —  SiiMLii  11-%;  rii'i-iiliali.ich-niechuiiiürbc 
Beirni  ljuinji^n,  veraiilasnt  ilun  b  eine  lieubaclitiiiix  der  'l'li*- 
tigkeit  des  Vesiuvs  im  Mai  187h*.  p.  (66.  —  t.  Oppolzer: 
Neue  Metliode  zur  Bcatimronne  der  Bahneirmcnle  gleicher 
WahnrbcinUrhkeit  für  rini  n  kleinen  l'luiieleu  aus  «Yen  lie- 
oharbtiiiigen  einer  FrMliplniiim  p  .'^S.  —  üainmelsberjt: 
T'i'lii-r  d  lieft tiiiiniiiijt  dt:.  l.:tli  urs  linnli  pIl^»|lllll^-.nln■r■^ 
NuUnn.    p.  —   id.:   I  lIht  d    /u^irinui  ii-i  t/\iiij  lii  i 

Litliiuuuiiiuiuer.  p.  filü.  —  iStuder:  l  ebenuciit  lier  AiiUtu- 
Moa  Älcyonaria,  welclie  wUireiid  der  Reise  S.  M.  S.  (Korvette 
Oaaelle  um  d.  Krde  mtanunelt  wurden,  u.  (ßi,  —  Paalso«: 
U«kv  dasSMHntoAMktraai  m.albtt  i&MkbMmlMttf' 
wwkfcingw  ««dImiMr  Qm  in  Bttm  nh  Filni|iicila* 


Kiektroden  p.  7ik').  —  Kw.ilil:  I  flxT  lieohaelaunnen  au 
pinigen  -\rt").  i|.  r  (^i'ti.rn/  //.//;, Hri(</(.  p  747 

K.  Danske  Videnik.  Selik.  Skr.,  5.  Rnekk«. 
natnrvid.  og  mathematiak  Afd.  B.  12,  Nr.  3.  —  Rein- 
hardt: ]Ca«npadovendjrr.äla<gtcn  Coelodon.  igaben- 
hm  1878.  4*. 

Kederlaad.Btta>.TerMnig.  Nederlandisc])  Icraid* 
kundig  ArcUef.  Tankgcn  en  MededeeUngen.  Ser.  IT. 
2e  Deel,  4<"  Stuck.  3c  Deel,  le  Stuck.  NijnieR'n 
1877,  78.  8*.  —  Oudcmaua:  De  untwikkeliM  uiuer 
keanii  ■aagaanJ»  de  ikns  van  Nadeclaail.  nit  da  Wonaaa 
getcbetit  en  krititdi  tocgelirht 

Acad.  Boy.  de  M^dec.  de  Belgiqu«.  Bull.  S^'^Ser. 
T.  12,  Kr.  11.  DruxcUcs  1878.  8o.  —  Putzejs:  De 
racHn  plgiielogiqne  de  riqrdna«  de  taaacAyle  (curphre 
dn  tanaeetun  TuTgare). 

Kenet  Jahrb.  f  Mineral.,  Geolog,  a.  Palflontolog. 

Jg.  1»79.  U.  1.  Stuttgart  1879.  8».  —  Ziticl:  Bti- 
tra^e  zur  Systematik  der  tbisUen  Spanien.  —  v.  Draacbe: 
Zwei  geolog.  Iteiseii  ipier  durch  <1,  Insel  Nipi>i>n  (Ja|ian>.  p.  4<». 

K.  Bayr.  Akad.  d.  Wi«».  S:i^  -Her.  il  inmli.-phy.H. 
Cl.  1878.  Heft  4.  Manchen  1878.  ö«. —  v.  Bauern- 
feiud:  Zur  Ausgleichung  der  zuftUigcn  Beobachtung«feUer 
in  pwmetrigrhen  lli^henuetzeu.  p  415.  —  Iteeknagel: 
Theurie  des  nainrliclien  iMlftwecbseJs  p.  424.  —  v.  Schlaß- 
int weit- SakQnln n»ki;  Ueber  da«  AuftreU'n  von  Bor- 
Verljiiidnn>,'cn  in  Til>el  p  50r<.  —  Voißel:  l'elMT  Wasser- 
\eniuiistiiii){  von  verschiedenen  \  (■cetaUcm.Ndeckrn-    p  "3".* 

—  Kuudt  u.  liont^en:  Nachweis  der  eicktroinafnetiaebea 
Drehung  der  l'olnriisatjooaabaa«  des  UAtm  in  Bch«eM> 
kohlenstoffdampf,  p.  540. 

Wettprenn.  botau.-üoolog  Ver.  zu  Daniig.  Be- 
richt über  d.  erste  Verwirnnil.  a    11.  Juni  1878.  8*. 

—  Menge:  lieber  die  BUttschcide  der  Nadeln  von  J^ln«s 
liktitm.  if.  19.  —  *.  KliaggrAff:  Zur  Kr^rptogameiilloFa 
PiwMM  p.  W. — Briaehka:  Die  letiaenwiidra  der frar. 
Weit-  o.  fM^Pnaaaea.  p.  86. 

Eatter,  F.:  F.ntomnl.  N.^chrirhtfti,  5.  Jg.  H.  1« 
Quedlinb.  187Ö.   K".  —  K ru(b bäume r:  Kelter  »on 

Ver.  z.  Bef.  d  Gartenbaues  in  d.  K.  Pr.  Staaten. 

Monat-^th;  .fL'.L'L'.  Jati.  ii.o  l)ii  1879.  8«.  —  K  i ,  1,  le  r^ 
Quivirandra  llUdcbrandlii  hört.  BeruL  p.6. —  8truuwald= 
mttnt  aar  Xakur  der  Uimbeen.  la.  —  Eichler:  Dia 
EnnitlMni*  dee  Benmaitaadee  n.  dea  davon  atdUbigiaen 

Fenslerwiokels  fDr  IMhiAme,  sowie  einfife  alli^.  Ke- 
tnekt.  flb.  FrucbttreilMreL  B.  24.  —  (inerdt:  I'ie  »chU- 
■iicbe  Gartenlwu-,  Forst-  u.  landwirthschaftl.  Ausstellung  in 
Bresbu  1678. 

Jagor,  F.:  Singaporc — tlahioca — Jav«.  Reiee- 
»kbczen.  Ucrliu  1866.  B".  —  Beian  i.  d.  Philipipfaien. 
Berlin  1878.  8*.  — -  AndaaaDeaen  oder  Minoopies. 
Sitaangaber.  d.  Bed.  AnlbMpoL  Oesellsch.  v.  18.  Hüra 
1876.  —  Dia  BMdagaa  bn  KOgiii^Mrirga.  Terh.  d. 
Anthrop.  G«B.  1878.  —  Oftfndiieliaa  Handinrit  a.  Oa- 
worbe.  Berlin  1878.  8».  Ueber  einig«  Kaatn 
in  Malahar.  Verb.  d.  Anthrop.  Gee.  1878.  Qeber 
einige  Sklaven*KiatoB  in  Xalahar.  Verb.  d.  Aatknik 
Gej..  1878. 

Termtfuetr^si  Füaetek.  IV.  Füret  (Ortöber — 
Decyenilier  .     Hndapest  1878.    8«.  —  Hackel:  Zur 

KeKutiiivs  di  r  ri<K:ii'i-.i  iien  Fegtuca-Mtm,  bmadaw  Jeaer 

de.i  kit:iiliel  -.ilieii  llerbur».  p.  273. 

Sonckenbergieohe  Katnrf.  Oeselisch,  vm  Frank- 
fiirt  a.  X.  Abbandlgn.  Bd.  XI.  Franfcf.  a.  M.  1878. 
4*.—  DippaI:DiaBnenTheoiietber4MMfe8tnMDr 

10 


uiyiii^ud  by  Google 


74 


dnr  /«UhüUe.  betrutbtrt  Mi  >l.  liAnil  iler  ThktmchM.  p.  126. 

—  Cbun:  Um  NerrensTstcm  u.  die  MusculaMr  der  Rippen- 
quaUcB.  p.  ISl.  —  Sc  bar  ff:  Treppen-  a.  Skeleuinlauag 
tndftt  Mmdknr  Ktpttll».  p.  SSI.  —  Kobelt:  Fmu 
ponie»  wntrrtril.  S0T. 

—  Bericht  I  HTÖ— 1877.  Frankfart  a.  M.  1878. 
8".  —  Koch;  licitrag  zur  Kcnutnisa  der  Ufer  des  Tertilr- 
Mmim  im  Mainzer  Becken,  p.76.  —  Stricker:  Ueberdie 

.  HaameiMchen  (Ihfptrtridum*  muiftnaht)  u.  ina- 
_dere  die  bftrtigpu  Frimen    ji  91  —  Rein:  Die  Strft- 
len  im  Dtirdl.  Tbrilc     f  sulli  u  Occans  o.  ihre  Ein flOCM 
auf  Kltaia  0.  Vegetation  der  benachbarten  KOalia.  p.  101. 

—  Baridit.  1877—1878.  Frankfurt «.  M.  1878. 
8".  —  Ooyler:  Ueber  einige  palapontologische  Fragen, 
iaabeaonderc  Ub^T  die  Jurafornuitiou  NurduiitiiiiicaB.  p.  N. 

—  Saaliüdllcr:  Mitthriloogfn  aber •Madagatkar,  acioe 
i.<'i.i.i>.{>'rr>  n-i'iiiina  p.71.  —  V.  IlajdeB:  UwwdltKIto^ 

taima  v.  .^l.^^lu(i;.^sl^llr.  p.  97, 

Acta  horti  Petropolitani.  T.V.Faac.IT.  BLVMmn- 

bürg  1!^7H.  8",  —  Ki^ijel:  Tenlajni'n  rosanim  roon». 
graiihiui'-  ]i.  ?f-T.  —  T.  T  ran  t  vettcT;  IMaiitus  ■  asiiio-can- 
caucaa,  a  <>.  Kudde  et  A.  Bei-ker  anno  l^7(i  lect&n  dgudi* 
cavit  p.  m.  -  BaUlint  KMHipaliito  Muhen  bei 
Caryopbjrlecn.  p.  40t.  —  t.  TrMtT«tler;  Hör»  ripari« 
KolymenM*.  p.  49Ä.  —  Regel;  Deacriptionea  plantamin 
novarum  et  mnui  cognitanim.  Kasc.  VI.  h.!<7!>.~  Bunge: 
S«]<iolitrriinim  novarum  in  TuricpstAnia  iiidiceoarum  deacnp- 
tidii.s  ji  —  UvgiA:  lircv  arium  relalionis  de  hoito 
iniperiaU  botanico  Peuopulituno  ouao  lö77.  p.  S47. 
(FoMMtnng  Mgt) 


UeUr  die  in  dir  jAngstni  Zeit  mtdecIctaL 

Elemente. 

Von  Pr«l  Dr.  £ni»t  Hchmldt  ia  HkU«. 
(SchloM.) 
GftUian. 

In  ieinen  rntcrsutlunif,'' n  ülitT  diu  jiericwlisohp 
Gaaetamiacigkeit  der  chemiactien  Elemente  wies  bereita 
ll»Bdel«j«f f  raf  &  EigeoMlwftai  «he«  nodi  vSdA 
cntiU'ckfcii  F.lfnifntes  hin.  woklns  riiuTBcita  in  der 
Mitte  zwischen  dem  Zink  und  dem  hypotheti»cheu  £ka- 
aUietaa,  «ndarefiaits  awiioUii  d«  Aluddui  ud 
dem  Indium  in  seinen  Figonschafton  steht.  Mende- 
lejeff  bezeichiicto  diese»  li_v[Hjthetiinhe  Eloiuvlit  mit 
dem  Kamen  Ekaaluminium  und  berechnete  das  Atom- 
gewicht denselben  nng^Uir  aaf  66,  daa  apeoif.  G«wkbt 
Mf  nngefähr  6,0.  (Aimal.  Suppl.  8,  200.)  Die  Ent- 
dcekuDg  dieses  in  seinen  baupteäcblichstcn  Eigen- 
Mhaften  lo  bereita  im  Vorftua  cbarakteriairUa  EUementea 
•oUte  nlelit  hng»  aaf  rieh  warten  laiaen,  indem  ioboB 
am  27  Auguft  187S  NarhmittagB  zwischen  3  und 
4  Ubr  von  Lecoq  de  Doiabaadran  die  ersten 
Asaelehen  der  Exlstena  eines  bmmd,  tob  ihm  m  Ehren 

IWnkniaha  als  Oaltium  bezeichneten  Elcmi  nte!<  le- 
obachtet  wnrdetl,  eines  EleUKutej,  weicheB  sowohl  ira 
Atom-,  als  auch  im  spccif.  Gewicht  mit  den  von 
Hendelajeff  für  daa  RVifiinniwinm  berechneten 
ZalihD 


Aehnlich  wie  Me&delejeff  die  periodische  Ge- 
setaniasigkeit  der  dMmisehea  Element«  mr  Systematik 
derselben  anwendetot  war  Laeoq  de  Boiabandran 
sehen  eine  Reihe  von  Jahrts  vnr  der  Eotdeckong  daa 
neBe  Hesfabungep  swlsehen  den  Qs» 
menten  nnft^nfiiuien,  indem  er  tlieiU  die  Atoo^willrts, 
theila  die  Eigenschaften  derselben  einer  Ytfr^Mtaatg 
urtarwsrf.   Bssonders 'war  «•       WeHsnlingis  der 

I.ichtslrahlcn,  welche  die  Körper  bei  hoher  T  iiif-ri  .i'.nr 
ausstrahlen,  die  von  Lecoq  de  Boisbandrau  zor 
Classifieatioo  der  Elemente  benatat  wurde  imd  au 
der  er  die  llSgUcbkeit  der  Existenz  noch  anbekannter, 
die  Ltteken  jener  Classification  ausfallender  Eleuiento 
ableitete.  Zar  Anffindung  dieser  noch  zu  entdeckenden 
Eleawnta  diento  die  SpectnlanalTse.  Nach  mebijftli-  ' 
riger  vergeblieher  Arbeit  beobaehtote  dieser  Porseher 
niitlelbt  den  Spectroscops  Lei  der  Vornrbeihing  von 
53  Kilo  Zinkblende  von  Pieirrefiette  da«  Aailretea 
swaisr,  bis  dahlB  nnbekannter,  noletter  Linien,  w» 
denen  die  eine  l'i^i  IIT,  die  luidm-  bei  10?., 1  der 
Seala  der  Wellenlangen  lag,  Lioten,  welche  bei  n&borer 
Untersacbang  ab  dwrBktsristlseh  fttr  das  im  Notember 

187,')  is'oHrtp  and  am  <i.  Beesasbar  dcFfclben  Jahres 
.der  i'.triser  .Vliademie  der  WiaaenschAften  vnrgelegto 
BCOe  Element  Gallium  sich  erwiesen. 

Vorkommen  des  Galliums.  Das  Gallium 
findet  sich  als  ein  Begleiter  des  Zinks  in  der  Zink- 
blende und  den  dafam  gawonnunrn  Producten.  Als 
faeeonders  reieh  daran  erwies  sich  die  schwarae  Blcada 
▼an  Bensberg,  ala  weniger  reieh  die  gelbe,  dorelislehr 
tit;e  lilcnde  von  Astarien  nnd  die  brannc  vnn  Pifrre- 
liette  (Argelto).  Aneh  In  dem  Zinkstaube  von  VieiUe. 
HeotogBe,  dem  Flogatonba  dar  RteWÜm  tob  Oarphalla, 

sowie  in  den  Deet  ilLitionsrOckstUnden  dc.=i  Zinks  (De- 
Uchanal  und  Mermet)  ist  daa  Galliam  in  relativ  reich> 
lieber  Menge  geflmdeB  «nrdan.  Oagagan  satiMt  dia 
gelbbraune  Blende  von  MandcsBC  ifiard'),  die  braune 
schwedische  Blende,  die  schwar/hraiuie  Blende  von 
Schw-anccnbcrg  (ScbleaiaB)  ond  die  rOhrenfurmige  Blende 
Ten  MouTelle'MgatBgna  anr  Spnrea  dieiea  Elcmentca. 
Gewinnung,   üm  daa  Gallinm  ans  der  Zlnk- 

blmde  zu  isroliren,  schlagt  Lecoq  de  Uoiabnudran 

folgenden  Weg  ein:  Dia  gepolrerte  Zinkblende  wird 
nit  Königswasser  gekoebt,  am  der  sanren  LOsoag  lo- 

niielist  die  ("reniden  Metalle  mittelst  Zink  abgefchicdcn 
und  letztere  abfiltrirt,  sobald  die  Wasserstoffentwick- 
fauf  sieh  adir  Verlan gsamt  hat,  jedoch  imner  aoch 

bemerkbar  Die  «o  erhaltene  klare  Flii«? if.'keit  ist 

alsd.ann  mit  einem  Uel>erscliu**iJ  von  Zink  durch 
12  -  24stUndige8  Erwinnen  zuflülen,  der  entstandene 
gelatinöse  ^Niederschlag  zu  sammeln,  auszuwasehen,  in 
Salzsinre  in  hSeen  und  abemals  mit  Zink  m  ftUen. 


üiyilizeü  by  v^ÜOgle 


76 


Lttutear  Kltdcnchlag  wird  wieder  ia  SibOure  gelöst, 
die  Benre  Flfimigkeit  mit  Schwefishranentoff  behandelt, 
der  «otateadene  Kiedenchlag  «bfiltrirt  lud  du  Filtnit, 
nedidem  es  mit  e««igs«oreni  AmmoDium  und  freier 
EMgrtnn  mwtst  woiden,  na  Menem  der  Einwirlmog 
de*  OiJuwfelwMWii  eliiiri  MUfaertit.  Wmr  nAta  viel 
y.iiik  nur  wi-nig  G»lliuin  \  orliftnilrii .  iK-Cruk-t  niili 
letzteres  in  dun  enteo  Autheilen  des  Niedorschlagee, 
joA  M  daW  die  Fllhng  aar  so  Ing»  haimmtmm, 

ticlxEiiuru  uiclit  mclir  die  Galiiam-Liuicn  in  dem  Spec- 
tiam  xsigt. 

Die  weiteren  Operationen,  welche  hanpUicfalieh 
«ine  Trennung  des  GallluinR  von  dem  in  groaeer  Menge 
vorhandenen  Zink  bczweckt-u.  IcruLvn  auf  der  Fällung, 
^  da«  Qalli«8  «-leidet,  «ann  einnrthaih  di«  nabtrai 
D«otraIe  liAmiig  mSiws  SaHata  mit  tM  Vaaatr  nmi 
Kodit  n  trliitict .  »tiili  iiillniU  winn  die  I/ösung  de« 
Sallat«  in  einem  geringen  Uaberichnsse  von  Kalibjdrat 
mit  KoUanlara  bahandek  wird.  Mididam  dM  Gdlinn 
Kchlit'EsIicb  noch  durch  Bt-bandlung  mit  Schw  cfV Iwaasor- 
stoff  in  eatigaaurer  IxSeung,  wodurch  daMellfe  in  der 
Xdte  nieht  geiUlt  vird,  writer  w»  An  \tMM  U- 
magtingen  von  Ziuk  l>cfrcit  worden,  wird  es  durch 
Koeben  der  nitrirtcn  csisignanren  Iji^ung  abgeschieden, 
tun  ftladaon  uaih  dein  I.<j»<-ii  itt  ächwcfchiäurc ,  \'rr- 
aetaan  aiik  fibmcbfiaaigar  Kaliiaage,  der  £lei;trolyBe 
mtowwfuii  SU  irardMi.  Atta  diMcr  slkalJaelieo  Lflsung 
aebeiik't  i>i<1i  dns  Onliium  auf  der  Platincli-ctrodr  in 
<Jaatalt  eines  matten,  grauweiaaeB,  aus  unaihligen 
kleSBCD  flOMigvn  Kngahi  beatdiendeD  UeberBoget  ab, 
mlilirr.  nnrlideni  <i'  »iiif  ffoeiiigfiide  l>ic:)ir  irn-irlit, 
durch  Eintauchen  der  Klectrode  in  warmes  Wasser 
und  PriiHB  dendbcn  nmclicn  den  ViBgcra  Mdit  von 
dcrst'nK.-n  alif;<l'-st  «Mi-deii  kann.  N'ncli<i''m  itni  f.i 
gewonnene  Metall  ducU  eine  halbe  iStuade  mit  clilur- 
Mar,  lait  tiooB  gkidten  Tolam  Wmer  venlaaaUr 
Salpcteraimre  bei  00—70**  anrlnnt  «ohleai  Icaoa  ea 
«1s  rein  betrachtet  werden. 

Aus  480  Kik>  fraDzüM«cli<.T  Blvnda  «uidaa  so 
0,65  Onaun  rainea  Oallium  erlialten. 

Vn  dl«  Gvwmnnng  de«  GalKoma  mit  der  de* 
Zitiki-  in  Vcrbiiidunft  zu  brini,'in.  luibi-ti  Lfcoq  d<- 
fioisbattdran  nnd  £.  Jnngfleisch  (Compt.  rend. 
99,  475)  dM  in  yontdMndam  ddirirta  Varftfam  in 
der  jüngntin  Zeit  etwsB  abgeändert.  l>ic  gepulverte 
und  geröstete  Zinkblende  wird  mit  so  viel  Schwefel- 
■Inra  behandelt,  dan  rfdi  ftat  allaa  Zink  anflflal, 
jedocb  ia  der  Flüssigkeit  noch  etwas  basisch  schwefel- 
saurea  8ak  sich  befindet,  so  dsas  dieselbe  in  filtrirtem 
Zustande  sich  auf  Zusatz  \-on  Wasser  trObt.  Die  ao 
««Itt,  im  Wcaantlielian  daa  Zink  «oUialiaBd«  hSmag 


dient  zur  Gewinnung  diesea  Metalles,  wogegen  der 
KOekatand  in  aiaar  fthnUehem  Weiae,  wie  obm  «ftetatt, 
auf  OalUiun  Terarbeitet  wird.  4800  Kilo  ZiakUenda 
TOD  Bemabcrg  ergaben  62,0  Gramm  rohes  Gallium. 
Der  OaUinmgelialt  der  Blanda  von  Bensbarg  berechnet 
ddi  aoniit  auf  imgaMir  'i^Msoi»  od«r  dn»  16  DOtK- 
grftmm  im  Kilo. 

Eigenschaften.  Das  Gallium  ist  ein  grau- 
«aiaMa,  tAlkL  gHwande»  Mtlall,  walehaa  an  dar  Lnft 
und  such  in  aiedcndpni  Wasser  seinen  (ilanr.  bfw.ibri. 
lu  gesclimolscuetn  Zustande  Ixaiizt  es  eine  silbcru-oissu 
Farbe,  beriihrt  man  aa  abar  adt  eiaer  Spur  dee  festen 
Uetallaa,  ao  lieohachtet  man  nnAobii  dia  fiUdnng  eines 
Flecke«,  welcher  sich  schnell  Ober  die  ganze  Oberfläche 
ausdehnt.  Diese  Erscheinung  beruht  auf  der  liildung 
T<«  feitea  MataU,  wakdiaa,  indem  «a  fcijstaUiiirt,  . 
eine  MinlidM  Farlw  lud  einvn  varmiBderteB  dana 

annimmt.  Daa  GalUnm  »clmailzt  schon  bei  der  Wärme 
der  Hand,  indem  als  Schmel«|Minkt  im  Mittd  30,150 
«mtltdt  wnde.  lat  daa  OaUIun  gaaelntolMn,  ao  aaigt 

es  leicht  die  Erscheinung  der  reberschmelzung,  indem 
ea  aelbst,  wenn  die  Temperatur  bis  gegen  Ü'*  hersb- 
aiakt,  noeh  flfladg  bleibt.  Es  enUrrt  jedoch  aofort, 
sobald  CS  mit  etwas  festem  Gallium  in  Berührung 
krrnimt.  Etwas  unter  30"  betutzt  das  Gallium  die 
III'  i-.tt;  Neigung  cur  Krj-stallisotion,  und  zwar  bildet 
daaaelba  Oetaedar,  dia  jedocb  trota  ibrta  labhaftan 
Gtaaiea  siebt  manbar  dnd,  weil  die  Fliehen  deraelben 
etwas  Abrunduug  zeigen.  Olwchon  das  metallische 
Gallium  eine  nicht  unbedeatcnd«  Hftrte  beätat,  ao  iat 
ea  doch  nickt  fatmnwrbar.   Anf  dam  Amboa  plattet 

i  fi  siili  ■/.\\:iT  etwas  iius,  zerfulK  iilur  l^iild  in  Körner. 
Die  Festigkeit  desselben  ist  nicht  unbeträchtlich,  seibat 
noch  in  dar  KÜn  dea  flobnalqiBnktaa.  TVoti  der 

H^irlr  bcntat  daa  Mctnll  I  inen  blniigniiien  fltridu 
Duuni'  ll.rittchen  reflectiren  dna  I.iclit  mit  blaugrtoar 
Farbe.  Hit  Aluminium  Ifisst  sich  das  Gallium  zu  einer 
glänzenden,  nach  dem  Abkühlen  brüchigen  und  spröden 
liegirung  vereinigen.  Dieselbe  zersetzt  schon  kaltes 
WaistT,  schneller  noch  Wasser  von  40»,  wobei  ds« 
Oallitua  fisat  voUatändig  in  Oeatalt  ron  KQgelehaa  ab- 
geaebwden  wird,  üeberaebmolsanea  OalKum  lOat  Amt- 
fiilK  Aliiiiriiiirjiii  mif.  M-lbst  unter  15*,  damit  eine 
flüssige  oder  teigige  Legirung  bildend.  (Berthelot, 
Gompt.  rand.  86*.  7M.) 

Du«  Npeeif  Gewicht  duK  li-sti-n  (iallitinii»  wurde 
bei  23°  als  ö,»35,  bei  24,4ö«  als  ö,<J&C,  doji  des  übcr- 
ialMwlBBnan  boi  24.7«  ala  6,S69  ermittelt.  Henda* 
lejcff  hatte  für  das  Ekaaluminiuro  6,0  berechnet. 
Als  Atomgewicht  ergab  sich  im  Mittel  69,865;  Men- 
delajaff  berechnete  für  das  Ekaaluminitmi  das  Atom- 
gawkiit6B.  DiaeiweifiacbeWArffledeaflaaiigeDMetaUM 

10» 


Digitized  by  Google 


76 


ibad  Bertbelot  (Compt.  mid.  86,  786)  bei  zwei 
▼emadtm,  von  denen  der  «ine  zwiioben  119  und  13*, 
der  Bndcrc  iiwi»i-hcn  106  und  12.5»  aufgerührt  wurde, 
ti»  0,0802 ;  die  das  fmt«ii  MatallM  ergab  «ich,  swi- 
schen  28  vad  IS*  beätnmat,  ab  0,079.  Yamdw, 
die  xwigchoii  28  und  80*  ■0»g(>r>lhH  wunlt  n,  lii  l'trtun 
anomala  Warthe,  inden  dicMlbeii  einen  Theii  der 
SduMlnaffawInM  antUaltan.  Dia  SekmlraiigawinM 
wnda  bd  18«  in  Wittel  7m  Ca!,  pmiittrlt. 

BtUM  man  das  Gnllium  in  reinem  Sauri  htciiVt'  aut 
260^  «o  tritt  nur  eins  unbedeutende  Oxydntiuii  ein ; 
bei  dunkler  Rothglnlh  verliert  t»  «einen  Glanz,  indem 
CS  sieb  mit  einer  bläiilicltprauen  Haut  bedeckt,  welche 
hei  heller  Rotbglnth  sich  verttärkt  und  dann  daa 
Metall  vor  wcitonr  Osydatic.n  pchatat.  Ein  Gallium- 
•  ttgrd  —  vemaüdieh  rin  Se^icjuiuxyd  —  kann  dagegen 
lodil  dnrch  Erhitzen  von  (ialliunmitrul  auf  200**  er- 
luütaii  werden.  (Üupr£,  Compt.  rend.  8H,  720.) 

Salntni«  Uiat  daa  UalKmn  schon  in  der  KlHe, 
«clineller  in  <ier  AViiniic  nnftr  Entwiekhing  von  Wnüser- 
atofr.  Salpetersäure  greift  daaselba  In  der  Külte  kaum 
mridlati  «a,  in  dar  WAnuo  wird  das  Metall  langsam 
p-lö'ii.  Chlor  ^leift  daa  Gallium  schon  in  der  Kalte 
lebhaft  an  uutiT  liililuug  eines  flüchtigen,  leicht  «cbmelz- 
haren,  hygroscopischen  Pl-uductes.  Auch  Drora  und 
Joil  wirken  auf  (Im  Metall  ein,  wenn  auch  nicht  mit 
der  gleichen  Energie,  wie  du  GUor. 

Anch  in  Kslihydrat  istdM  GaIUsib  uoter  Wasser- 
stoffentwioklang  löelidi. 

Ehie  der  baiMrkMswwÜiesten  E%ensd)aften  dieses 
r.t'ui  II  iiii  iitea  sind  die  Leiden  virili.ft«'!)  l.iiiion.  wrlchc 
dasselbe  in  dem  SfNotrom  zeigt.  Von  beiden  beaitKl 
die  etirkere  Os  a  eine  WdleBiftnge  von  417.0,  die 
»chwÄchere  Hu;/  von  10:!  ]  Biiilr  Sli-i'Vri  »iml 
achmal  und  erücheiiieu  Iii  nnttipnr  FunkiuliiiigL'  bii 
weitem  gUnzender,  als  hei  kur/er. 

Von  den  chemischen  Eigenschaften  der  Gallium- 
vi-rbiudungeu  niugeu  folgende  noch  Erwähnung  finden: 

Aas  der  sauren  Lösung  des  Cblorflri)  (xler  Sulfats 
wird  daa  OaUiuro  durch  metalliaehaa  Zink  nicht  ge> 
ftllt,  sobeld  Jedoch  die  Flftnigfccit  basisch  geworden 
und  die  Was^erstoffentwicklung  n;ul)f;''lft»»eii  h«», 
scheidet  e»  sich  in  weissen  Flocken  —  üzjrd  oder 
GnlMnyd  —  gendsdit  mit  Zink  ab.  MetalBsdiea  Oad» 
mium  bewirkt  keim-  FitlUiii)/. 

In  Ammoniak  ist  das  Ualliumoxyd  leichter  lösUch 
■le  dw  des  AhinteiiMns.  AAaäA  verhilt  koUen- 

fiiiirr-s  Aniniiiniitk.  KaiistischR  Alkalien  flÜlsniUBtcbst 
liif  (•aliiumsalzc,  lüi<cn  jislorh  den  Niederschlag  in 
einem  Uelwinchuffic  leicht  wiiil.  i  uul.  iJiiiih  Einleiten 
v«a  KohlsnaOun  kaiin  inde^geii  daa  tiaUiun«:^  leicht 
wieder  «ns  Jaiur  Lösung  abgeadiieden  werden. 


Kohlensanree  Nktnn  fiült  dk  Galliumtalze  in  der 
Kfllte  und  in  der  WtnM,  Bei  Iractionirter  F&Uang 
eines  galliumhaltigen  Zinkchlorün«  findet  sich  daa  Gal- 
liom  in  den  ersten  Aathailen  des  Niedersohlsgee. 
Die  TjBsangen  der  reinen  OeffinntMilae  werden 
Si  ?iwi  ftlwnss!'rslriff,  snlhst  hei  Gegenwart  von 
kurem  Ammooiak,  nicht  gefUlt.  ivnthält  da« 
GeHinm  aber  Zink,  so  entUk  daa  dnreb  SelnraM* 
Wasserstoff  ahgenchiedene  SdiweAUnk  betrSchtUehe 
Mf-ngeii  Von  (jnllium. 

Schwefclammotiium  fällt  reine  OaUinmsalse  iddit, 
aind  dieselben  jedoch  zinkhaltig,  so  befindet  sieh  das 
Gallium  in  den  ersten  Antbeilen  der  Ffiltong,  wann 
die  Lösung  snvar  iaaar  oder  neutral  war;  in  den 
letstan  dag^gio,  wenn  sie  annHonisalisch  war. 

Die  flehe  des  Gallinms  rind,  soweit  sie  bMier 
untersucht  fiiKl.  r;n  l:Iiii-.  Dils  Ch^.  liir  Lildi  t  line  in 
Waaaer  ausserordentlich  lüeUclie,  an  der  Luft  zer- 
flieetende  Maaae,  Die  klaret  coneentrirte  Ldenng  des- 
selben trübt  sich  auf  Zii^afz  von  viel  Wniwrr  in  Folge 
der  liildang  eines  Oxychlarürs.  Fügt  man  zu  dem 
getrodcneten  Chlorlfar  ewe  sehr  kleine  Menge  Salaslnm, 
so  Ifist  es  sich  klar  in  kaltem  VTaaser.  Krwlmit  man 
dann  aber  dieae  TiSsnng,  ao  entsteht  eine  Trüixing, 
die  beim  Erkalten  wieder  vemchwindet.  Eiim  »cluvach 
saure  Lösung  dea  Cblonirs  liefert,  bei  gaiindar  WAnae 
Terdampfl,  nadelfitnnige  Kry stalle,  welolie  energiseh 
anf  dn-i  puluriüirtc  Licht  einwirken. 

Daa  Galliumsulfat  ist  ebenfalls  in  Wasser  leicht 
iäelioh,  jedoch  nicht  aerfliesriidi.  Aach  Aleohoi  von 
CO  pCt.  nimmt  dn'-f  llM-  n  ichlitli  nuf,  nicht  dngcfren 
Aether.  In  Wasser  löst  sich  daa  Sulfat  klar  anf; 
eihitit  trftkt  ddi  dieLOenng,  u  sieh  heim  Brkalten 
wieder  zu  klären. 

Mit  schwefelsaureiij  Aiiinuaiiak  bildet  das  Oallium- 
suir»t  einen  krystallisirbareii  Galliomammouiunialaun. 
IKesSB  Verhalten  reiht  daa  Gallium  eng  dem  Aluminium 
an  und  macht  es  wahracheinlich,  daas  dem  Gallinniozyde 
die  Pornu  l  (in-'O*.  dem  CialliiunchlurUr  Ga^Cl",  dem 
OalÜDmaulfot  Ga*3S0*  zukommt.  (Aanal.  do  chim.  et 
de  plvB.  (5)  X,  100;  Compt.  rend.  8«,  577,  476, 
•41,  1S40.) 

Davynm. 

Auch  <lir  (inipjie  der  Platinnictallo,  zu  welchen 
bisher  nur  da«  Platin,  das«  Iridium,  dos  (Osmium,  das 
FaUadluH,  daa  BhoAun  und  das  Ruthenium  ilhlt^ 
hat  einen  Zuwnch.i  in  dem  von  S.  Kern  entdeckten 
und  zu  Ehren  linmphry  Davy's  Wnannten  Elemente 
Davyum  erhalten.  Daniiclbe  liudtt  sich  in  Mengen  VOB 
nnr  0,036  —0,046  pCt.  in  den  PkktinerMn.  Der  aar 
Oewianuig  diasee  Elementes 


uiyiiiziüd  by  Google 


77 


«Othielt:  RO.OH  I'Intin,  0.15  Iii(]iain,  0,61  Rhodiom. 
1,85  r)sriuuiiu  1  2U  rulladiuni,  6,45  Eisen,  0.28  Ka- 
thcninm,  1,02  Kupfer.  Behufs  Tremtnng  der  einidimi 
Hatall«  na  ttunder  bduadelt«  K«rn  600  Gnu 
AatM  fi!9M  meh  dfrMathode  von  Banien  (Aimtl. 
d.  Cbem.  146,  26!>)  und  crliitzte  nach  drr  Al^srheidung 
des  Bhodiam  und  Iridiums  die  Matterlimge  mit  einem 
Ueberechnts«  tob  Chlorusnitminro  and  nlpetenmarem 
Anminniiim.  l>or  liitrbii  trhaUcnc  N'i<'<li  rMli!ftp  gali 
na<:li  dein  Glühen  eine  graue,  dem  riatiuechwamm 
ibilialie  Umm,  dto  k»  XiaqgufeUiM  n  eiiiem 
0,27  Granm  «hwewst  dllwrweiuMi  Ifatenkora  m- 
»ammnnschmob. 

Das  neue  Metall  i«t  sehr  hart ,  bei  Rothgluth- 
hitse  jedoch  bftmmerliar.  ^  Dos  speäf.  Gewicht  wurde 
M  25»  ru  0,385,  bei  24«  im  Mittel  zu  9,389  er- 
mittelt. AIk  Atomgewitiht  ergab  sich  nahezu  154. 
Es  iat  sotait  das  spedfiacha  Gewicht  sis  wesantüch 
fliadi^eres  ab  dsa  der  bidier  bdnumtm  FfatiBnetaHe 
—  Plntin  21,15,  Iridium  22.7.  Otminni  21.1,  Pulln- 
dinm  11,8,  Khodinm  12,1,  Kuthenium  11,4—.  I>a« 
tu  1S4  enatttdto  Atoaigvwidit  wttrde  fa  die  Mitte 
dtrbddaBOrnpp«n  der  PlatiuF'I<'i>i('nt<'  —  rintiti  197,5. 
Lridiaiu  198,  Osmium  li»U.2,  ralladimu  106,6,  Klio- 
diam  104,4,  Ruthenium  104,4  —  m  lUbcn  kooneD. 

Kochende  Schwefelsäure  greift,  das  Metall  nur 
wenig  an.  dngejreu  wird  es  von  Königswasser  rasch 
gelost.  Das  hierbei  e>nt«tehende  ]>(iv,vuiiirtilorid  liefert 
Krystalle,  welch«  ia  Wasser,  Akahol  und  Aetbsr  sieh 
biofat  lllMB,  aa  dar  Laft  jedoch  nieht  seriliessea. 
AalmBch  dem  riatimlünrid  gielit  mich  dnf  I)a%-yum- 
cUorid  mit  den  Cbloralkalien,  dem  Chlorammonium, 
dem  Ghbithaniam  Dcppcherhliidnngen,  welche  selbst 
in  kocfaoudem  Wasser  schwpr  löslich  ft'md,  jedni-h  von 
absolutem  Alcoliol  leicht  aufgenommen  werden,  Be- 
sonders  ebarrnktetiatiselk  (ttr  das  DavTiBn  ist  die  Miwsr- 
lösiichkeit  de«  Nntrinrndoppeliiftlze«  in  Wawer  nd  AI- 
eohol,  um  so  mehr,  als  die  t-ut«pre«headeB  TerUndnagttn 
der  Übrigen  Platinmetallc  in  Wasser  leicht  lüalich  sind. 

Das  DasTonunllatt  erlialtai  donh  Erhitaen  des 
Matalla  mit  SohweMalnre,  Mdet  eia  gelbllehrothe«, 
in  Wassf-r  fast  unlüslichcs  I'ulvcr. 

Von  den  Reactianen  de«  Cblordavyams  sind  die 
aadwtehewdea  •  die  beawrkearirertbeitaB:  KaHbydrat 
Itlwidal  Diu  Miii :li\ i1]  itt  aU  einen  cif ronengelben  .  in 
tMidftmten  Säuren,  selbst  auch  in  iissigsAure,  leicht 
Hdicboi  Kbdenolihg  ab.  CjaakaUma  Übt  daa  Gblw 

iunjun  leicht  auf  und  picbt  bei  dem  Verdampfen 
darLAsttng  pri^^maritche  Krystalle  von  Kaiiumdsf'yun]- 
^yaaidt  ia  deneii  <la^  Knlium  leidit  iliirch  andere  Me- 
talU  analst  «erden  kann.  Scbwefebjraal^aliom  färbt 
Tcrdflonta  LOnagca  des  ChlwdaTynnu,  Ibalich  dem 


Eisenehlorid,  intensiv  roth;  ia  eoaaaatrirtan  LBiU(fiB 
varanlaast  es  die  Bildung  eines  ans  rotkaa  pTtamatiHhaa 
Xrystallen  bestehcndeu  ^Niederschlages  von  Davynrn- 
«dfiMyaiad,  welches,  im  Saadbad«  erhitst,  in  aiae 
sdiwane  Masse  Ton  gleicher  Zasammeeaetsung  übergeht. 

Schwefel wasserKt oft"  bewirkt  in  saurer  Lösung  de» 
Davyoms  einen  braunen,  in  Schwefelalkalien  Idelicben 
»bdwadik«. 

Im  Spcctrum  de»  Davyums  beobaehtcte  Kam 
nachstehende  chankkterietiiichv  Linien: 


A. 

17,3 

1» 

60,0 

F.  90.0 

0.  m,6 

a. 

22,t-, 

92.(1 

134,3 

24,3  Da 

'S] 

IJa 

'J2,5 

IfiO,0 

B 

28.0 

56,8  j 

98,B 

Da 

167,0 

32,5/ 

E. 

71,0 

98,6 

l.W.fi 

b 

7.1,4 

116,6 

U«,3 

C. 

■di,0 

84,01 

U,  162,0 

86,61 

84Jli 

Hl  mfi. 

87,8}  Da 
40,0j 

Conipt.  rend.  85.  72.  t;67;  Gkim.  N.  M,  114,  166; 
Will,  Jahresber.  1878 

M  ü  s  H  n  d  r  11  III 

Nachdem  Mosauder  im  Jahre  lt>3!>  durch  eine 
eingehende  Untersuchung  dargethan  hatte,  dam  das 
TOD  Klaprotk  in  Berlin  und  von  Beraelias  und 
Hfifager  ia  Stockholm  gleichzeitig  hn  Jahre  1808 
in  dem  Cent  entdeckte  Ceroxyd  —  voti  Ixlnproth 
Oduroitarda  gcnaaBt  —  keine  einheitliche  Substans  seit 
sendsm  dasselbe  die  Oxyde  von  drei  TeracUedensn 
Kiementen,  deR  Cers.  des  fjmthaa»  and  des  Didyms, 
enthält,  pflegte  man  die  Graypa  dar  Osnaatalb  ab 
ans  letsteren  drei  Hemmten  bestehend  ansosehen. 
Vor  wenigen  Monaten  ist  jedoch  ilie  Zahl  dieser  Me- 
talle um  ein  neuea,  ebenüüls  der  Cergruppo  ange- 
Ttdi  emliis  Ttieaiant,  daa  MaaHiJiiim,  vermehrt  woitbo. 
Schon  im  Mai  nnd  im  November  1877  hatte  J.  Law- 
rencc.Smilh  uti  die  .Akademie  der  Naturwissenschaflen 
zu  Philadelphia  die  MitthvUung  gelangen  Isssen,  doss 
es  sehr  wahricheinlitih  aei.  daas  die  ISrdan  dea  fiamankit 
kein  Ceroxyd  eudialtaB,  arodern  daae  der  grSasta  ThaO 
von  dem,  was  man  bisher  als  Ceroxyd  auKeM-ben  habe, 
aaa  aiaam  nauen  Eiemente  Iwstehe,  welclies  von  den 
Erden  der  Oer-  und  Yttriumgnippe  sich  untereckeMet, 
in  manchen  Beziehungen  aber  .nicb  denselben  ähnlich 
ist.  Zur  gloicken  Zeit  hatte  auch  Delafontaine  in 
CUeago  eine  aaaa  Erda  aatdaekl,  ia  wafakar  er  daa 

von  Mosfinder  aiifiTi  fiiinlrüc  Terbium  veriiiiithete. 
Jedoch  nach  den  l  utersui  biuigcn,  welche  sowohl  Ma- 
rignac,  als  auch  Soret  mit  der  von  Smith  entdeckten 
Erde  ausfllbrten,  scheint  die  von  Delafontaine  anf- 
gefondeae  Erde,  die  er  ab  Terbtaerde  bcaeidmete,  ndt 


Digitized  by  Google 


78 


'  int  von  Smith  ideotwdi  zu  seiii.  Di«  tpectroacopudieii 
Uatmmbmigai  Soret*«  IwttMigUiii  ftmer  die  Aa- 

fliniHi's  liczOplicli  lies  Vorlinndoti'^clns  vinfn 
in  den  Urdca  des  SainanikiU  cutlialteneu  Klo- 
BMotes.  8m>tb  lihH  daHdbe  mr  Onipp«  dw  Cera 
and  bMcichavt  t»  m  Ehren  Momndor'B,  des  Ent- 
dadun  dn  Cm,  Lanthans  und  Didyms,  ala  Moaandruni. 

Bm  batnlandcD  Minerale  —  ^^nllla^»1<it  von  Nord- 
tmttläm  — ,  am  deoan  diaan  mm  Damant  isolirt 
«md«,  cntha1t«|[i  nBg«fthr  1  |iOt.  Thoirerd«,  3  pCt. 
dar  nfiioii  r.rdo  (Mosandrura)  uud  eine  xclir  kleine 
Holge  Didjmoxj'd,  dagegen  aiud  aie  frei  von  Caroxyd. 

Da«  Abm» gewicht  dar  nenen  Erda  betrlgt  109, 
du  dfs  rnriwds  110,  da.''  dp«  I..'»nfh»inixydi<  III. 
das  de«  Didyiuox|ds  112*  (Marignac}.  Die  neue 
Erde  «ntanehaidat  rieh  van  dar  Orappe  das  YttiiniM 

durch  da»  Yerlmlfen  gegen  ncliwcfckaurcs  Kali,  indem 
aie  durch  citie  coucentrirto  Lu«uiig  dic!<«a  Salxe«,  bei 
Ocgammt  von  KryKtallcn  desselben,  buondcrK  in  der 
Wime,  gettllt  vird.  Sie  FAUnqg  voUsiebt  aich  in- 
deaaen  weniger  I^ekt,  aie  diea  M  den  Oxyden  de» 

C«i°s ,  Lanthans  und  Dldjins  der  Fall  ist.  Von  den 
Oxyden  dea  Gen  »igt  die  mm  Erde  darob  ihre  Lea- 
KebkeH  in  Baln>  Terdflantar  Balpeteralnra  vnd  in  einer 

I.üsung  ycn  Alkaliiii.   die  mit  ("lildr    üljorHaf (igt  ict, 

einen  vresentUcLeu  Luteracbied.  Voui  Lantliau  onter- 
aebaidet  aie  aich  dnreh  die  Farbe  ibres  Oxyds  and  ihrer 
Sabei  die  leichte  Kersotzliarkeit  der  letzteren  in  der 
'Winne,  die  KryKtallforwieu  etc.;  von  Didjni  ilurcii  die 
Farbe  and  daa  Pallien  der  cliarakterialiadien  Abaorp- 
tianiatraifen  im  Spectnim.  (Compt.  rcnd.  87,  146, 148.) 

Durch  dieee  Uittheilnngm  von  Lawr.  Smitb 
über  das  Motaitdruin  hat  vor  Kurzem  sich  R.  W. 
GerUad  Teranlaast  geaeban,  aaoh  aetneraaits  anf 
die  Bntdeckang  einiger  mner  fitdaa  bl— awelaen. 
(Ber.  d.  deut.vh  chtm.  (iei-  lö78,  1887.)  Bei  der 
BcarbeitaDg  eine»  Iwupt  sächlich  uii  TtaadiBaaunm 
iid  Uei  baatefaeodau,  in  l&i|iftyaaiidataiB  der 
(jrnfBchaft  Chenhire  \  m  lintnrariiden  Mineral» 
find  alinUch  Gerlaud  eine  Uruppo  von  Oxyden, 
dann  Baaelknen  von  danan  aller  Uahar  bakaänlaa 

Körper  ganz  aWeichen.  P.i  Miifiir  AiipiiWn  über 
diese  iit'Ui'ii  Eiden  vorlüulig  IVbicn,  tu  liistt  bicIi  rii- 
Hiebst  nicht  bcurtfaaflan»  ob  ea  aicb  hier  thataüchlich 

an  einen  Zawaoba  aa  aanaa  ElaniMtUn  handelt,  oder 
ob  etwa  dieielben  bei  eiaar  oihaNn  Uativanehutf  ih 

idcutiEch  mit  dem  einen  oder  an  daran  der  UdMif  ba» 
kannten  einfitcbeo  .Stoffe  sich  bcnaHtdlen  wnifaa. 

Terbium. 

me  beaciti  oben  erörtert,  war  daa  Terliium  im 
Jahr*  1848  tob  Moaaader  aabta  Tttriam  oad  Erbiaaa 


entdeckt  and  in  die  Zaiü  der  Elemente  eingefügt  worden. 
Spiter  adgtai  jedoch  £e  eingebend  an  Datanaehaagw 

von  Hahr  und  Bimim  ii  (Annal.  A  Chcm.  137,  26), 
das«  das  fragliche  i^lemont  nur  als  ein  Gemisch  aus 

Nachdem  auf  dinae  Weis*  das  Terbium  wioder 
aua  der  Beibo  der  einfachen  Stoffe  gestrieben  war,  ist 
ea  la  dar  Jttigalan  Zeit  van  Ifare  Delafoataiaa 
I  Anaal.  de  diim.  et  phyn.  I V]  14,  236),  einem  Foraebar, 
woieber  bernts  Irliher  für  di«  Existena  deaaeU>en  cia- 
trat (Anual.  d.  Chem.  iSb,  188),  von  Kaaaai  in  die 
ZaIiI  ib  r  fli  und.itoffe  cingerugt  ivordon. 

M.  liclafontainc  glaubt  das  Terbium  atlS  daM 
Suniuritkil  von  Nnidinrolina  neben  anderen,  im  Naeh» 
•tobenden  Iniachriebenen,  neuen  Stoffen  iaolirt  n  haben. 
Daa  Atomgewicht  diesea  im  freian  ZMtaada  aoch  aidit 
dnrgc8telh<'ii  Kb  iiioiitr-^  miII  98,  das  »unea  oraafegalb 
gefärbten  Oxydes  11^—115  betragen. 

Den  Untersuchungen  Delafontai ne'a  ist  aina 
lkstittigung  durch  die  Arbeiten  von  M.  C.  Marignac 
(Aaul.  de  ohim.  et  pbya.  [VJ  14,  247)  au  Tbeil  ge- 
wordan,  weleber  daa  Terbinm  glaubt  aua  dam  aehwe- 
disclien  Gadolinit  abgescbicden  zu  haben. 

Dieeaa  Ai^lien  ateban  jedoch  gageuflber  die  Im- 
reits  oben  dUrtea  Vatenochnngan  von  Bahr  nad 
Dunsen,  ferner  die  Arbeiten  von  CIi;vi'  und  Uog- 
lund  (Bnlkt.  de  U  aoc.  chim.  de  l'aria  XVIU,  193, 
289),  aewie  die  ia  dar  jangvten  ttSt  ym  Cleve  alMa 

nUHgcfubrlen  L'ntenUOlMiBgcn ,    ui  lcbe  in  einem  sehr 

grossen  Qu»ntum  Qadolinit  keinen  Uehalt  von  Terbinm 
eonatatiren  keimtoB. 

E»  dürfte  Ko'mit  die  Existenz  dieses  Element fs, 
ebenso  wie  die  des  im  Vorstellenden  l>eachriebencu 
lleaandramat  mit  weleham  aa  aaidi  daa  Benaataa  An- 
gaben Dclnfonf  aine'»  (Couipl.  rend.  87.  COO)  iden- 
tisch sein  soll,  vorläufig  noch  als  eine  sehr  zwcil'eUiafle 


Pbilippiam  and  Daeipinto. 

Bei  der  weiteren  Unli  i  Micbung  de»  SamarsUta 
Tou  Nordearalina  aind  von  Uarc  Deiafontalaa 
Beben  Tttrinm,  Erbiom  and  Terbinm  die  Oxyde  swwar 
neuer,  der  Cerit-  und  GudolinitgrupjK)  »ngelioreiidfr 
Elemente,  dea  Fltilippiums :  Pp  und  des  Decipioma :  Dp, 
aalgejnndeB  wordea.  (Gonpi.  read.  87,  868,  688.) 

Da«  Ox,vd  des  zu  EhiaB  vaa  Philipp  Plan- 
tamoar  ia  Genf  mit  dem  Nama  PfaUippium  beieich- 
nataa  Elamanlaa  steht  In  Besag  anf  Farbe  und  Mola- 
culargewicht  in  dcrMittc  zwiftben  Yttrium  undTcrbinaa« 
von  denen  es  auch  nur  schwierig  vollttAndig  tu  trennen 
iat  Ia  dea 


uiyiiiziüd  by  Google 


79 


tind,  treten  gtSmm  oder  geringere  yerwh!«<ieii]Miteii 
von  denem  des  Tttriomi,  Erbiums  und  Terlnums  wtt 
Dia  ooncentrirten  Saltldeangen  diesen  neuen  E)e- 
maAm  wiign  bai  der  ipeetrotkapiKheD  Untermiicbimg 
einen  hiteniiren,  aiemlieh  lireitaa,  von  eeliuftn  Bin» 
dern  begrenzten  Ali<<ir|itiunntrdfon  im  IndigoUra  (1 
nngnfUur  45Ü).  Dieser  Absorptioustreilen  ict  Ar  dM 
PMBppiinn  bwondeii  dMnkterirtiMfc,  d»  deneibe  den 
L*«ungcn  der  Erbium-,  Terbium-  ntnl  Ytfrinin-I*nlzi" 
fehlt.  Äucli  im  Grün,  im  Blau  und  im  Koth  be- 
obachtet man  bei  der  spectroskopischen  Untannebiuig 
der  PliilippinmsalKe  mehr  oder  minder  scharfe  linien, 
VOD  denen  es  jednch  xweifrlhnft  ist,  ob  sie  f&r  daa 
PhiBppilim  rtmnilrteriBtisch  sind,  oder  oh  tuan  sio  nur 
mf  Teranninjgnngnt  nit  anderro  Sahen  aurflck- 
Mirni  mm*. 

Atonigcwidit  flcs  I'hilippinms  ist  noeh  niclit 
mit  Sicherheit  bestimmt.  Delafontaine  giebt  lllr 
daa  Metall:  Pp  den  Werth  90—96  an,  vntar  der  Tor» 
nuKsetruDg,  dam  ilas  Oxyd  ibpielben,  die  Pbilipiirrdc, 
BUS  einem  Atom  iletail  und  au»  einem  Atom  Sauer- 
stoff beetcht.  Die  Pbilipperdn  wird  farblos,  wenn  sie 
im  WanentolbtronM  geglabt  wird,  bei  der  AbkOfalnng 
an  der  Luft  nlnmit  sie  Jedoeb  wieder  eine  gelbe  Farbe  an. 

Noch  nnsicberer  nnd  nnTolletladiger  als  die  Kennt- 
nis* des  Pbilippinnn  irt  din  dei  s«nt«i  von  Dala> 
fontain«  im  Samankit  anl^feAmdenen  nanen  EI»> 
nienles,  des  Dccipiiinin  :  Vp  ; i'<  t  von  drtipfrf : 
tinseben).  Da«  Decipium  besitxt  im  AUgeueinea  die 
BgenaebafteB  dar  Cerit-  nnd  OadoHnttmeUlla.  Ee 
bildet  dnfselbe  ein  Oxyd  vnn  ilcr  Foimrl  FtpO  odfr 
Dp'O^.  dessen  AriiuiTaleutgcwicht  lür  D^iü  clwa  12:2, 
fbr  Dp'O»  366  betrogen  soll.  Da  daa  Deeipimnoiiyd 
noch  niclit  volleUndig  von  dem  Otjrda  daa  Didjrma' 
befreit  werden  konnte,  so  ist  os  sweifeliiaft,  ob  das- 
selbe weiasgeilirbt  ist  oder  nicht.  Die  Salxe  dm  Da- 
«ipinnw  nad  farblos.  Die  Lüxung  des  »alpctenanmi 
Dociplnma  liefert  ein  Abiorptioniispectnim,  welehea  im 
Indigo  und  im  Blnu  niin<l<'stens  drei  Linien  zeigt. 
Die  breiteste  dieser  drei  lioien  hat  ungcliUir  eine 
Wdholingn  von  416  nad  entapridit  der  Nr.  195  der 
Laeoq'scben  Se.ili.  Sic  liegt  ungefähr  in  der  Mitte 
awisefaui  den  beiden  F ran enhofer 'sehen  Linieu  G 
nnd  H.  DIn  beiden  anderen  Linien  sind  bei  weitem 
sehmller  nnd  weniger  scharf  begrenzt  ab  jene. 
Ttterbinm. 

Uei  den  Untersuchungen,  welche  M  0.  Mnrignsc 
aber  die  Gadolinitarden  in  dar  Absiebt  anatellte,  dio 
Beobachtungen  Delafontaine'a  flb«r  das  Terbinm 
und  d;ii»  IMiilippiiiin  zu  beslritigi  ii,  erbitlt  dieser  Fur- 
scber  eine  geringe  Menge  einer  neuen  Erde,  welche 
all*  Sgenscbaftn  der  Erfainerde  baaasa,  wi«  dieselben 


von  Bahr  nad  Banaaa  aog^grimi  watdaa,  obaohan 
dar  Weg  der  DanMOang  <ia  weeentHeb  anderer  war 

ala  der,  welchen  dir-se  Chemiker  einschlugen.  fCompt. 
rend.  87,  578.)  Uariguao  beseichnet  die**  aaa* 
EM*  ab  Tttwrbiaerda  nad  daa  darin  entfaaltane  Bla> 
raent  als  Ytterbium,  um  einpfltheit«  auf  da.s  Vorkommen 
desselben  in  dem  Minerale  von  Ytterby,  anderolheils 
aaf  die  grosaa  Aebnlkhfcait  d«r  nana«  Brda  mit  dar 
Erbinerde  hinmweisen. 

Um  dio  verschiedenen,  in  dem  Gadolinit  enthal- 
teuen  Erden  TOB  ■iaaBdoT  m  tTMuian,  Warden  die  aas 
dem  Minerale  gawooMiMB  aalpatanaoren  Sake  so  bmge 
arhiixt,  bb  dto  tarflckUaibeade  Maas*  teigförmigo  Con- 
eistenz  angenommen  hatte.  Nach  Dehandlang  dlB**> 
Kaekataudes  mit  siedendem  Waa**r  verbleibt  aiafl  hop 
IMhdia  Sabataax,  wakb*  Skbiaardo  in  reioUieliar 

Menge  enthalt.  Bei  niebifAc  l)i  r  Wii?ilerholiitif<  dieEca 
I'rocesa««  resultirt  sehliesslich  eine  Erbinerde  von  rein 
naaaraÜMr  Varba  nad  vom  AeqaivalaBigMrigble  128 
bis  129. 

In  der  neuesten  /.eit  liat  Marignac  diese  rosen- 
rothe  Erbinerde  näher  unteraacht  nnd  dabei  gaAudsD, 
daaa  diasalb*  kaise  einheitliche  Snbetans  ist,  wie  er 
früher  aanakn,  aondern  ein  Gemenge  sweier  von  ein» 
aiuJ.  i-  verachiedcner  Oxyde.  Das  eine  dieser  Oxj-de, 
das  Erbiomoxyd  oder  di«  Erbinsid*  «haraktarisirt  «dl 
dareh  eia*  rata  naeBrafh*  Farbe,  sowie  dnKb  «n 
AbeorptionMpcetruni ;  diis  Hudere  dieser  Oxyde  ist 
eine  neue,  derselben  Elemuntgruppe  angeluironda  fiaao: 
dia  TtlaiWnerda.  Dia  Farbo  dieaer  aenmi  Eida  üt 
cinp  rein  weisse,  ebenso  »ind  die  Lösungen  ihrer  .Saho 
uugefiu'bt.  Die  lA>iiuugeu  dur  Ytterbiomsaize  erzeugen 
keine  Absorptionsatrcifen  im  Speetram,  wadar  im  ge- 
wabaliekan,  noeb  in  dem  nltraviokUen  Tbeile  dewelben. 

Daa  Metall  diaaer  neuen  Erde,  daa  Ytterbium:  Yb, 
iit  noch  nicht  durgoBtcUt  worden.  Sein  Atomgewieiit 
wflide  115,  beaügiid}  172,5  betiagan,  ja  nachdem  man 
der  Ytterbinerdo  die  Formal  TbO  oder  Tb*0*  beQagt. 
Durch  kNiuren  wird  diu  Ytterbinerdo  weniger  ieichfc 
angegriffen  als  die  tkbr^n  Oi^e  dieser  Eleanent* 
gtappau  b>  Folge  deaaes  Ust  aiaih  «***  nana  &4a 
sclbbt  in  ronceutriricn  S.Haren  in  der  Kälte  «dar  bei 
gelindem  Erwärmen  nur  sehr  laugsam  auf. 

Dia  kleine  Menge  von  Tttarhbuida,  wakha  Ms- 
rigaao  nach  langwierigen  Operationen  tmn  einem  nur 
■ehwierig  zu  benchailenden  Materials  zur  Verfügung 
ataud,  hat  vurliiutig  eine  nftherc  Cbarakterisirung  diaaae 
aooen  Elemente*  unmOglieh  gemadit.  In  Anbeteadit 
dar  nUrdeiun  Schwierigkeiten  bat  dieeer  anf  dem 
Gebiet*  der  Cer-  nnd  Gadoliiütei'den  eo  Aber  au«  er- 
ftbrane  Foneher  aogar  adbst  nur  wenig  Uoflbong, 
■da*  Angaben  über  daa  Ttterbinm  aocb  mdnr  vervall* 


Digitized  by  Google 


80 


aliadigen  za  kösnen.  £5  dfirften  diMslben  daher  vor- 
liuflfr  mr  tb  «in  Hinwa»  mat  dia  ExiMwir  einw  nwaB 

El'.  nii  Iii.  nir1i(  ..bcr  klg  aiii  «ndglltigw  Bewdi  für 
die»elbe  zu  betrachten  Min,*) 

UebwUickt  mu  da«,  wm  ia  d«-  jOogateB  Zeit 

iiliT  <\iv  Eltiiifiitt-  d'-v  Crr-  iHicl  nnrloliDituni]}]!.'  Ix» 
kiuiiit  gouordi'U  ibt,  ko  iiiusb  cb  zuiiBch^t  ubcrrascbvu, 
mich  raiehlichen  Znwacha  gerade  diene  Groppon  von 
ElMwnteii .  im  VergkielM  n  aUm  ttfarigw,  «rhtltco 
balMD.  Kannte  man  doeh  Ua  m  KwMu  mtr  Auf 
Eltmentcs  welcbe  die  Gnippe  der  Cer-  und  Gadolinit- 
BMtaUe  Inldgtea:  du  Cer,  d«a  Luthm,  das  Did}in, 
daa  Tttrinm  und  daa  ErUnm.  und  M  jalat  nach  den 
EntJeckungun  dt.«  Mosandi  uiiiK ,  di-s  Ti  i  l;iunis.  ilt - 
PhilippiunM,  de«  DeciptumB  und  des  Ytterbiunu  die 
Zahl  denelbeo  aaf  daa  DoppeKe  g««tiegea,  ohne  daaa 
iliunit  rin  AliBcliIusa  crrciclit  ist.  Diese  iMf.'fii(hiiinliclifi 
ErwheiuuDg  findet  eine  einfache  Lrklöruug  eiucsthviJs 
in  dem  ttbanuia  aplrlkhaa  TorkooHiNB  diaaar  Elcaeiit«i| 
andcrntheilg  in  den  groHen  Schwiarigkdten,  dieae 
Korper  von  einuder  zu  trennen,  UmaUndo,  wekha 
nailw||aBilaa  dla  Kannloisii  der  Cer-  und  Gaduliiyt- 
gn^p»  mUmili  nwateu-    Truts  diaaar  EmingiB. 

der  Naoieit  iit  jedoch  «ba  KannbiiR  diaaer 
Elenanle  biaher  nur  eine  »ehr  lückenhafte  uivl  iiii- 
aidun^  vad  badarf  ea  aahlreieher  weiterer  Unterancb- 
»ha  diaaaa  adiwiariga  TanneliBMd  dan  Oiad 
vcn  Einlathheit  und  Purchgicbtigkoit  Pilnnßt,  wflchf;r 
|n  der  Kenntnias  der  übrigen  JkUemeutc  eraielt  ist.  Ob 
aina  darartiga  XMnng  uAam  fs  dar  abhatai  ZOk  m 
cnvartci!  int,  dürfte  mehr  «Ii«  zvfeifellmft  »ein,  da  die 
voiiäuli;;u  SuchUge  eher  ciiif  woitcTc  Coniplicutioli  al« 
eine  Vereinfachung  orwurtm  lanct  Scheint  doch  nach 
danUBteranebungan  tob  Maro  DelafoBtaina  (GoBipt 
rand.  87,  6S4)  dM  biaher  ala  Ekment  batvaditate 
Didym,  trotz  seines  charakteristischen  AbBor)>tiiins- 
afMCtnuna,  kein  einiaaber  Ktopar,  aoadem  eia  GenMqge 
aBa  BiabrcrsB  Grandato^bn  sb  aeia* 

Bei  i-iiicr  vergleichenden  rntersucluuig  dts  aus 
Gadolinit  und  Samarakit  «neraeiti»  und  de»  aus  Cerit 
anderaneUa  daigaatantafl  Dldjina  bmarlcta  Dalafoa» 
fnini-,  ilu'^  :Vv--  Lfiiunp  des  aU!«  Samarskit  pcwim- 
iitruü  --uliiLtir-aurtii  Sa!/.i-s,  bi'i  ffk'ichpm  Gslialtf  von 

•)  l>ic  Kxiatcn^  des  \  tterbiuuis  ist  vor  »i  iii"tii  T»gi-ii 
durch  die  Untenuehw^n  von  L.  F.  N  i  I  s  0  n  iüvr.  d  deutucL 
cbeai.  Ges.  1879,  5B0)  besUUift  worden,  tileidizeiti;;  weint 
dieser  Forscher  auf  die  Existeu/.  eines  oenea,  ia  dem  Us- 
doUnit  und  Kuxetüt  vorkommoniliMi  Klemeate«  hill,  welciie« 
nicht  der  '^■ruj'i'u  der  (niiii'liiiit-hÜcmi'iite.  sonaorn  ili'r 
(■riip|>i-  der  wvi  Ii, !!:,'.!  M,  lalif  iiu/um'iinicn  hiUfiiil 
Milson  b«My<lirKl  ilii-atu  ikmivm  tiriiiuiNloffaU  Scaiidiiin«, 
■tU  Kodciicht  darauf,  dass  dvnelb«  iin  Gadolinit  und  Euxenii 
vorkoamt,  Mineralien,  die  biaher  nur  auf  der  scaudioaviachen 
HaiUaaal  gafimdn  worden.  (Bar.  d.  dautach.  eben.  Ga». 
lOT,  tu.y  


Didym,  ein  weniger  TolkrfjUidigea  Spectram  liefert  ala 
daa  ane  Oerit  baraftata.  Daa  Didrm  daa  Cerito  aitgC 
im  Itlau  vier  aoluBBla,  gleich  weit  von  einander  ab> 
atehende  Abaaapttooaalwifcu,  wAbtand  daa  aua  dem 
Bamaiakit  bereitete  ENc^  dieaeAan  alebi  Uefcrt.  E» 

scheint  dalirr,  n).<  oli  dns  nn»  i!im  Ctrit  darg'eilelltv 
Didyni,  wilches  bibher  nur  ituiisKcliIubiilicb  als  golchca 
l>ekannt  war  und  nllgüiiu  in  ah  ein  t  infAchpr  Stoff  he« 
trachtet  wurde,  ix  i  h  ein  anderes,  «iatleioht  naiiea  £b»> 
ment  entbilt,  (li'iii  Jene  vier  AtieflrplioniaCffMlaB  eigaB* 
thamlich  Rind. 

Wie  achoB  oben  aogedeutet,  steht  der  eiagebeudeB  . 
Erforschung  der  Cer-  und  GadolinftmetaUe  annSebat 
d.is  i<j>i»rIi<'ho  Viirkiiii'.inrii  ru  ltji  u  in  der  Nutnr. 
ferner  vor  Allem  der  Lomtaiul  entgegen,  daaa  juuo 
Metalle  in  diaaem  spBriichen  Materiala  atate  in  gräe- 
sertr  Anzahl  neben  tim:Ml.r  auftreten,  so  da.«»  bei 
der  AehnUcbkcit  der  eiuzclneu  Elemente  eine  vuliatän- 
dige  SobetdoBg  von  einander  ü  heran«  nttbaam  und 
langwier^.  Ja  aogir  in  video  FlUan  beinabie  BBnUg- 
Ikb  iat 

Tob  Seiten  dar  Katiutorschendeu  üe^cUnchatt  iu 
Halle  gabt  uaa  fidgeade  mnQuOmtg  zu: 

Die  ITatorfonchende  Geaelltobaft  n  Halle  wird 
am  3.  Juli  d.  J.  die  bundertate  Wiederkehr 
ibrea  SUftBngalagea  dnrdi  Abindtwtg  ciBer  FaatrifaniBg 

und  Herauüf^ait«'  eim  r  Fcataehiift  fibwf. 
Die  GeseUschaA.  baalvt  aleh, 

Akademie  der  Naturfoiwhar 

zu  Halle  a.  S. 
hiervon  in  Keontniss  zu  setzeu,  indem  nie  sieb  dar 
Hoffnung  bingiabt,  daaa  dieaalbe  in  Folge  daa  g^gai^ 
Keitigen  durch  den  Auatanaeb  der  SebtiflaB  aait  ainar 
Keili'  ^..rl  -liihren  rege  erhaltenen  Intereaiea  der  Katar- 
forscboudeu  Gaaellecbalt  ihre  Theibiahma  bei  Galtgaii- 
heit  abiee  Ar  die  leMam  ao  erftvnlichea  ErejgBiaiaa 
nicht  versagen  wird. 

Dm  diesjährige  Directorium  der  NalMr- 
forschonden  Gesellschaft. 

H.  Kneblaurb,    Vi.  Ileiut;^.    X.  ilu.niien,    i;.  Knu» 
E.  Krdmaun,     O.  >as»e,     I'.  Murrband, 

riwfrMor.  l'ivtvtntn.  niM4>lil. 

>>duttklbhrar. ' 

Sie  7.  Abluodlaiig  dei  40.  Ba&des  der 
Im  Aßta: 

W.  Zopf:  Die  ColddiaBfrflcbte  von  Fuiuago.  'J '  >  Uug. 
Text  u.  8  lithogr..Taf.  fPreui  12  Rnjk.) 

Iat  erMbiaaeB  and  dnrdi  die  BDehhandbuig  tob  Wilb. 
Bng«lai«aB  in  Laipiig  an  baiiahan.  — 

Ofatk  ra*  ■>  MMfewaa  aiil  tcM  la  Bwiliai 


i.>iyiiizod  by  Google 


NUNQUAU 


onosus. 


LEOPOLDINA 

AMTLICHES  ORGAN 

DER 

KAISERLICHEN  LEOPOLDIJSO-CAROLINISCHEX  DEUl'SCHEN  AKADEMIE 

DER  NATURFOBSCHBB 

HEHAD8GEQEBEN  DKTEB  MITWIBKUKO  DER  SEKTIONSTOBSTiKDE  TON  DEM  PRÄSIDEHTEK 

Dr.  CS.  H.  EoobliUudL 


•   lalle  a.  S.  (j«or...^  Nr  *)      Heft  XV.  —  >'r.  11—12.  Juni  1879. 


laludti  Amtliche  Mittheiluniten:  WrundfranÄPii  im  IVrsonalbesUmle  der  Akailrmic.  ~  Verieibuiig  der  i utlioidu»- 
Bfedaitle  im  Jahre  lbT9.' —  B«itrige  zur  Kluse  der  Akademie.  —  Carl  Kurmartich  t-  —  bonstige  Mit- 
thcilunepii:  Eiogesangctie  Scbnlttui.  —  J.  Scbnanss:  l'ebcr  die  VeriUideriichluit  photoipraphiBclier  Uildw. 
0  r  s  t  >n|>«rg:^iiwn  KtMtnim  nm  da  Votadanug«  im  IU«»cImd  £i  bh  Zeit  der  Beile  md  oa- 
niu::  Ii  i:  nack  dir  BdkvdMng;  —  Budn^jUvign  StHtanpiiit  der  NatnflMnchiidB  OwellKtoft  n  Hlia 
venclioben. 


AmUlelie  IDtflMilliuigen. 

YeräJideruiigen  im  Personalbestande  dei  Akademie. 
fieatoilwM  ■HgUcder. 

Aa  18.  April  1878  in  Eii^'1nn>t:  Hr  rr  Dr.  Thomas  Thomaon,  Direktor  dn  boUlÜM^UO  Chotew  Itt  Gakotte. 

Äurgeuuiiiincn  den  \b.  August  lö53-     cogn.  Hamilton  II. 

An  S5.  Mal  1879  zn  Berlin:  Herr  Dr.  Cul  Beiarioh  Emannel  Koch,  ProfenMr  dar  Botanik  an  dar  Uni- 
▼araitU  io  Berlio.   An[gßaamMf^  am  S.  Jannar  18BS.   oogo.  LedelMnir. 

_______  Dr.  H.  KnaUaaefe. 

YeorliBUuiiig  dn  Gothenius-Medaille  im  Jahre  1879. 

Dar  Vontand  der  Faebadctioa  (S)  fflr  Piijrrik  nad  Hataorologie  (Oeh.  Reg.-Bath  Prof.  Dr.  H.  Kaoblaneh 

in  Halle  a,  S..  Ol  nnuin,  Cell.  H(,fr.  Prof.  Dr.  C.  Hruhna  in  Leipzig  und  Prof.  Dr.  F.W.  H-  von  Reetz 
in  München)  hat.eitwtimmig  beantragt,  daasdie  ihm  für  das  Jahr  1879  zur  Verl'OgunggeateUtaCotheniua-MedaiUa  ■ 
Berm  GeheimeD  Hofrath  Dr.  mDuim  Mwurd  Water, 

l'rofp.'.sfir  der  l'Ii_v*ik  an  der  rni%'er..ilit  in  'i  •'»tt  i  n  (fon  . 
«agan  aainer  hervorragenden  Verdienate  um  die  FönUmng  der  Phjvik,  bei  denen  er  auch  in  gemeinachaA- 
Hdur  Arbeit  nH  0»«aa  auftritt,  naitaint  mrda. 

Die  Akntlemie  1)»t  dementeprecfaend  Herrn  QA,  Hofr.  fnt  Dr.  WalMK  dialladajilo  bnita  ugaaaBdt? 

Halle  a.  S.,  den  30.  Juni  1879. 

0«r  Prflsidont  iw  Ksl.  Leop.-Carol.  Oeutochen  Akadomi»  der  NilirtaMlMr. 

Dr  H.  Knoblanolu 

Iiaop.  XT.    •  11 


I 


Digitized  by  Google 


88 


BdMee  m  Eum  to  Akadömie. 

^  Bmk.  W. 

JnÜ  18.   Von  Hm.  Praftawr  Dr.  A.  Engler  in  Kiel  Jahresbeitrag  fUr  1879  u,  1880    19  — 

„   S6.     „    „   PtateMT  Hr.  .tedr.  H.  Ä.  Jol.  lifloiUir  in  OnUawkU  Jahresboitrag  Itir  18"^  .     6  — 

£r.  H.  Knoblauch. 


Carl  Karmarsch.*! 

Ata  2i.  Miirs  d.  J.  ttMb  zu  Hannover  DMh  lingeren  schmerzlicben  Leiden  der  Geh.  Aegiernngarath 
PkofMMT  Dr.  Carl  Karmaraeb. 

In  Wien  am  17.  Octnb.rr  1803  pfliorcn.  Iip-sachtr  Karmaracli  bi=  r.u  ifliiifin  14,  Jahre  di«''  Rpalsoliule 
daB«lb«t,  dann  ein  Jahr  lang  die  coAimeraelie  und  ein  Jahr  lauf  die  tecbtiiscbe  Abtheiloog  de»  polytechnischen 
bwülvla  «ad  arhidt  Uaniif  im  J^rniffiAiii  Altar  von  16  Jalum  Aa  Stafia  ainea  AaMmtm  beta  Lrfntalda 
der  Technologie  an  dem  genannten  Institate.  Die  Zeit  von  1819  bis  1823,  wLhretid  welcher  er  die.se  Stellang 
bekleidete,  benntate  er,  um  sich  durch  Selbststudien  und  .Anhörung  von  Vorlesungen  in  der  Clu-tnit,  Physik, 
Mineralogie,  Mathematik,  Mn»chinenlehre  und  Baukunst  weiter  auszubilden,  and  widmet«  sich  von  1833  ab 
anwehlkaalkfa  Frivatatiidian  nnd  acbiiftataUariscben  ArbtiUo.  Von  daa  enten  litArarischen  Arbeiten,  weidie 
an  äieaer  Zelt  itanmra,  rimcl  so  arwUniaii:  ,C(niBdaflge  der  Chento.  Iflan  1823*,  and  , Einleitung  In  dia 
■adkanischiii  Lcliim  ilvr  Tcclimilogiu.    2  Biuidc.    Wien  IS'23''. 

Im  Jahre  1830  erhielt  Karmaradi  den  RoT  nach  Hannover  ab  erster  Direotor  der  damals  im  Ent* 
Stäben  b^gifftnen  btHierai  Oewarbeeehnla,  an  welcher  Ibm  sngMeb  die  Ldirfteber  der  Ttebnologie  «ad  der 
thaoretisrhrn  Chemie  iilK-rtniRcn  wurden.  V<iii  i!i<«i  iu  Zi  it punkte  ali  is'  i  Cr i  schick  mit  dem  Aafblühcn 
Jener  stetig  wacbeeoden  nnd  in  awebBSendem  tilanxe  allmählich  cur  technischen  Uocliachok  «icb  ei^iokeladaB 
Aaatatt  anf  das  Innigste  verbnndcn.  ika  *.  Mal  IMl  hai  in  efaiem  eduraekloeen,  niedrigen,  boiWirta* 
gelegenen  Zimmer  des  Boruemann'schm  Hauses  am  SLirktu.  von  wlIcIilui  zn-ritc  Stoikwcrk  für  iic  neue 
Lehranstalt  gemiethet  war,  vor  etwa  ÜÜ  Schiilern  diu  Kinwcihnn^üfi  i<  r!iohkt^it  Htatt.  Kannarsch  aolbst  sagt 
«OB  dieser  Feier:  ,£in  paar  nsamwengestclU«  und  mit  grünem  TikIi  lnciicckto  Tisobe  waren  der  ganige  Fast» 
apparat,  einig«  hin  and  bor  ga^pMcbena  offieieUe  Worte  der  gnoaa  Inhait  daeaen,  vaa  bei  dieeer  Yaranlaaaang 
last  wurde." 

K/Im*  vm  dieeelbe  Zeit,  venige  Jabre  finiber  oder  spMer,  waren  auoh  in  anderen  dentachea  Staaten 
khnlicha  Lebranstalten  entatanden;  sie  forderten  araprUngUeb  ein  nur  wenig  über  dia  VolksicluUe  Unana- 
gebendea  Maaae  tso  Yarfafldnng  und  stWaten  sieb  mdir  oder  minder  aaf  die  baadwerkemSaaige  Oewwba- 

tbütigkeit.    An  der  allmAhlidun  .Vu.-bililiitif.'   iHi.--cr   jn.u./n  (iitKuHL'    m:iii  Uliti.-rri^litniiis(.il1..'ij    7:11  viiiUtiiinlif,' 

akademiaeh  ciafleriebteten  technischen  Uochschnlen,  welche  die  gleiche  Reife  der  Vorbildung  wie  die  Univerai- 
Uten  ftfdam  nnd  diaaen  ebenbOrUg  geworden  liiid,  hat  Xarmarsdi  In  berraeragender  Wdae  mitgewirkt.  Ihm 

wnr  die  <icltene  und  schöne  AtiffraliF  zu  nioil  peworden ,  wähn-iid  ciiifu  lanpr  n ,  darrh  ffliinjondc  Begabung 
und  geistige  Thatkraft  aufgezeiclineten  I.eben8  an  der  Gestaltung  neuer  Formen  der  Calturentwickelang,  von 
ibren  erslsn  bsacbsidsnen  Anlängeo  ab,  in  bestnnmaoder,  einflnaareiobar  Welia  ndtanMrkan.  ünter  aainer 
Leitung  gewann  die  höhere  Gewerbeschule  zn  Hannover  von  Jahr  zu  Jahr  gi'8saars  Bedeatnng,  so  daaa  die 
mit  11  Lehrern  und  123  Tidrem  eröffnete  Schale  nach  45  Jahren  i.  J.  1876,  als  Kannarsch  in  den  Ruhe- 
Ktand  trat,  33  Lehrer  und  722  Hörer  zählte,  von  welclten  letsterea  75  aoaserdoutschon  Staaten  augehürteo. 
Besondere  Aufinerkaamlceit  wendete  Kannanch  dar  GrBodang  ebmr  raicfabaltigen,  alla  Zwejga  der  Teebnik  mn* 
fiwsendeB  RbColbek  zo;  ebenm  sorgte  er  mit  nnernjfldTichem  Eifer  für  sTstenmtieeh  geordnete  Sammlungen 
von  Mo<]eI]en,  Werkzcu^'cM.  Fulirikiiton  und  Priijuiraton  zur  Uutcrstülzung  der  vorschiedenen  Zwcipfc  des 
tecbniaeben  Unterrichts.  Mit  dem  Anwachsen  der  Sammlungen  und  der  VergrAseernng  der  Hörenahl  mnasten 
aoeb  dia  UntSRiehtsrinme  adw  nnd  »ebr  erweitert  werden,  so  daas  der  ha  Mu«  184S  flir  die  Sehnle 
TnllsndstS  garinmige  Neubau  an  der  Ocorg!i«trn.Me  sich  bnld  nls  zu  k'.' in  rrwii  -^:  il:'  Znhl  der  Lehn ':  nn  l  dt>r 
UhAebsr  sMgerte  sicfa  wie  erwibnt  mehr  und  mehr,  die  Anforderungen  für  die  Anfnabmo  der  Üchiiier 
wnrdeo  Terseblrft,  so  daaa  bald  alla  Bedlignngea  erilllt  waren,  wdoba        bsraMIgtan,  dar  Anatak  daai 

Vnnifn  ..T'ilylrcliniorlif  Sehnle*  zu  ßel«'!!.  wn»  im  J«lir>'  1847  durch  eine  königliche  Verordnung  gefli  hali.  Fast 
zusanimenlalteriä  mit  dem  Todestage  ihres  Begründers  wird  dieser  Name  der  .Vastalt  jetzt  in  die  Bezeichnung 

•)  VccgI.  Loop  XV,  1879,  p.  88.  —  Uaanovaracbar  Cosriar  nw  27.  Min  18». 


Digitized  by  Google 


S3 


aT«liOH(l»  BbeliMdiidB''  magnnaiMi  mrilMi  «ad  in  «oiigni  Monsta  dto  VeWniedilBBir  ^  ^  nmfiiDg^ 
iwabe,  prichtige  Gebäude  den  neaen  Polytechulkiinis  stattfinden. 

Aber  nicht  allain  ala  Dinotor,  Modeni  auch  als  Lahrer  hat  KtmuHMli  in  awgewkbnvtw  Yftim  daa 
AnfUBbeB  dar  Sehnia  g«fllrd«rt  8«fae  Hormhaft  Itbar  cKe  Spiwlio  war  onTBiiRlrfebllÄ,  acfai  Wortratehtimm 

war  unersrliöjiflifh  um\  ilui;  N'.itirl  in  jolt  ui  Augenblicke  da«  tr^ffemlftr  Wort  zur  Verfügung ;  scinp  Aiisdni>  )v»- 
weiae  war  markij;  und  augeküiutolt  und  doch  edol,  sein  Vortrag  flieasond  und  wlbtt  bei  vermckelteia 
Piriocleabmi  Uar  «ad  aabnf;  er  T«nlinid  ea»  über  dla  ainlhelutMi  Ding«  fcnslnd  ukI  aar^gmd  m  apraeliaii 
und  die  «:hwierig«ten  GegensUinde  in  tinsclmnliili-itir  \Vciso  zu  erörtern.  In  der  Discassion  war  er  durch 
Sohneidigkeit,  Schingfvrtigkeit,  zündenden  ^^'itz  und  —  wo  c»  angebrarht  schien  —  durch  Derbheit  ein  un- 
bcHCgbarer  Gegner.  Und  dir-»»  gLinz4-nilen  F.igenschallaD,  welclii-  die  Bewundermg  tSkr  aeiaer  Sehfiler  vnd 
Bfirer  «ENgtaB,  aiad  ihm  trau  gebliaban  bia  in  die  letaten  Jahre  aainaa  Lebena. 

Bei  aeiiiar  Bemfhng  nach  Rannorer  hatte  Kanoarach  aadi  das  Lohrläch  der  thooretii<cben  Chemie 
nüt  fibemommen,  wnrde  aber  schon  im  -Tabre  18-40  auf  aaiiiao  WuMch  tod  derusellieu  cotbundcn,  als  or  die 
Btnftug  ni  ainar  ordanUichttn  frofeaaor  an  dar  ataatawiianarhaftHrhen  Facultät  der  Unirerntit  TaUngao 
■Uafaate.    Er  lehrte  aeKdem  nur  no«^  die  "PMlmolafpe,  mlebe  ihm  «inen  neuen  Anfhehwnnif  Terdmlrt. 

Karmar?rh  is!  ilcr  V.'rf;i-~.r  .Iis  in  Rück;3icht  auf  l>arslellnng&ni!tli.i.,l.' ,  Zuvi'ilus-iifjkiit  und  Vull- 
aUndigkeit  den  erstuu  Itang  eiuucluueudcu  Uoadbuclia  der  ntechanuicheu  Tuchuologie,  welches  in  fünf  Auflagen 
(1687t  1841,  1851,  1867  und  1876)  ara^denen  und  ia  owlnrera  ftcnde  Spraeiiea  «bafaetst  aracdan  tat.  Die 
wi.isoti^chaftlicVie  Bedeutnng  dir.-ips  Burlies  und  sii::i  s  hochverdienten  Verfassers  lieRl  wesentlich  in  der  ein- 
g«heudea  gei»!  igen  Verarbeitung  der  für  dun  Autbau  der  Tccliuologie  in  den  Werkstätten,  im  l^pcriment  und 
in  dar  litaratur  gesanunelten  Hutsachen,  aowie  in  der  hieraoa  eataptiagandan  nuatergiltigen  und  bewmidcma» 
werthen  sprachlichen  Klnrhcit,  welche  das  VeratAndniM  der  Tenriekdtaten  teebaiMheu  GegenatAnde,  lelbat 
unter  Vorzieht  auf  graphiacbc  Darstellung,  zu  vermitteln  weise.  Dabei  muat  ihm  dos  grosse  Verdienet  zu^ 
gBEcliriob«'n  werden,  ein  System  der  niechaniseh-tecbnologischen  Wissenschaft  aufgestellt  zu  haben,  welches  die 
ftberaichtlicbe  Anordnuiig  daa  uafaaiendeii  Stoffea  in  einer  befriedigenden  Art  erm^igUcbt  und  trotz  manchar 
Miagd  Ualang  dnreb  kein  beaaerea  au  anatsen  war.  Veno  die  mecbanlaelie  Ttchaologie  gegenwärtig  an  den 
tadttiochen  Hochschnltin  Dentflchlands  ein  vollberecbti^'ti'r  und  ItUrnft  gefltedartar  Ijehrz\«'eig  gr">rnvilrn  i^t, 
wttmnd  aie  an  den  Uoiveraittten  au  den  Folgen  «uer  aulit^uarisch-compiiktariiehen  Bettandlungaweiiic  üu 
Grande  giagi  ao  ist  daa  in  acuter  tiinie  dem  IcriHacben  und  ngMidi  acb6|iftrtocben  Eingfeiftn  dfaaaa  Gelebrtaii 
zu  danken.  So  iat  f  s  i  rklürlicli,  dos»  ilie  Li  lir-liilil«  fdr  mechanische  Technologie  an  vielen  teclmiscben  Ilorh- 
scholeu  durch  bchüler  unseres  dahingeschiedenen  ivormarach  I>e8etst  sind,  so  z.  B.  iu  Berlin  (llummiin), 
HaaBDwr  (Fbdiar),  HSncihea  (Bajvr)  vad  Kailvafae  (Bidiavd). 

Ausser  der  Herausgabe  seines«  thcn  erwühnten  ITanptwerkea  ist  Kannarsch  auf  Utaruiwhem  Gebiete 
ausAerordcntbcli  pruductiv  gewesen.  In  Geniein»eliaft  mit  Moeren  gab  er  ein  drei  Dtode  vatfiuaendeA  tech- 
aisches  Wörterbuch  oder  Handbuch  der  Gewerbknnde  in  nlphabctischer  Ordnung  hmaa  (Prag  1848—44; 
aweita  Aufl.  1854 — 66);  sodann  ehien  »Baitn^  rar  Teehaik  dea  MfinnraaenB,  Hanaoear  1866",  aowia  eiae 
»Gaaehieihte  der  Tedmologie''.  Vor  AUem  nber  baaibettete  er  fiele  nad  umlkngreidie  Artikel  in  Preebtl'a 
.Technologischer  Encyklopaedie"  (20  Bünde,,  zu  welchem  Werke  er  die  Herausgalj«  \ou  Suiiiileinintbundcn 
übemabm  und  lieferte  Beiträge  anUfilaae'a  „Naschineneucyklopaedie*,  Erach  und  Qruber'a  „AUgenieiner 
Euejrklopaadle  dar  WiaaaBacihaftaa  und  Kflnatb",  in  den  aJnbrbachem  daa  Pu^yteebniaehen  batitnta  in  Wien", 
zuDingler's  „Polytechniaduni Journal"  u.  a.  Nicht  minder  be<lrufiin;,'«Toll  sind  die  zaliln  ii  lier; (hitacliten,  welche 
er  auf  Yeranlaiaung  von  BahSrdan  und  Privatpersonen  ttber  tecluiische  Anlagen  und  VerhiUtuisse  urstattct  hat  und 
dmeh  welche  er  in  dla  Entwiekeiong  «naerar  heimlaekefi  ladustris  unmittelbar  eingriff.   Au  der  hidnetileOen  Ent- 

wk&alnjlg  der  Provinz  Hannover,  welclie  vor  jO  Jahren  ein  rein  ackerbaut rtilienJi  H  Land  war,  bat  Karroarsch  wHh» 
read  aeiaes  ganzen  L<ebens  überhaupt  in  unablässiger  Weise  gewirkt,  aowobi  dui'  -h  Vortrage  in  den  Gewerbe- Ver- 
einen der  Stadt  Hannover  und  der  Provinz,  als  durch  Redaction  der  „Mittheilungen  des  Hannoverschen  Gewerbe- 
Vereins",  sowie  als  VorataadimitgUad  des  Gewerbe-Vereins  ▼tm  deaien  Grftndnng  ist  Jahre  1884  an.  Sala 
Bnfluss  auf  die  indostrieDe  Entwickelung  beschränkte  sich  aber  keineewegs  auf  die  Vrmbm  Htanorer,  aondem 
Bwehta  aich  ht  weitaatsa  Kreisen  gdtead  durch  seine  'Iliätigkett  alt  Seiiiedsrichter  bei  allen  prl>l^M'n  inier- 
aatUmalen  AnaaUlluifea.  Ala  eiaflaaireiobaa  Mitgiied  dea  Prei«gerichta,  trial&eh  ala  Oboiann,  war  Kanuareck 


tbiUv  bei  daa  AiiHUi^  an  Itefa  nad  Barifa  (1844),  Wm  (1848),  l4l|p%  (1810),  iMdM  a8«lX 
mtuAiak  (1866),  flurto  (1865),  London  0868),  Pkria  (1887)  aad  nietat  ia  Wtan  (18TI).    Sein  InteieM 


11« 


84 


(ur  die  AMcteUniftii  ww  M  hUtaft,  Am  er,  idioin  halb  «iWadati  mUmA  dto  laMa  FluiMr  Anattellanf 

aoeh  b««ichta. 

FBr  dl*  fbMknag       wrtrfanlwa  Mmw  ml  flwirhhto  BlyitoMW  hat  Kummob  duroh  lUda  und 

Schrift  lebhaft  gewirkt ,  Muh  Ifitglied  der  deutschen  Norirml-F.ichnngs-Conimbsiün  an  der  Durchflihrung 
desselben  tliutigen  Antheil  gBBOiailMD.  Im  }K>litiiM;hen  Loben  trut  Karntarsck  nur  ausuaknuweig«  hervor,  eo 
I.  B.  im  Jahre  1848  vielfach  ah  Bedner  in  VoIkiivL'r.qaiumlungen.  Im  Jahro  1851,52  gehört«  er  als  Vertreter 
der  höheren  Schulen  dar  «nUo  Kamiaer  der  haaaovenohea  SUadereraammlaiig  an  und  erragt«  ia  dieaer  durch 
die  Bfickhaltloaigkeit  und  wneiiliga  Entaddadaulun  aetnar  Rad«  vMtuibaa  AnfaetwD. 

An  iUBseren  Ehren  hat  eg  Karmarsch  in  seinem  langen  Lehen  nicht  gcfililt  ;  er  erhielt  1844  den 
fMOiiiaebaii  Rothan  Adler^Ordaa  8.  Cl.,  1846  don  hanDovarachao  Goelf hoD-Ordea  4.  Ci.,  18&0  daa  Bittarkraos 
daa  kA^gL  alchaiaclMB  VerdiaBa(-Ord«na,  1854  daa  Kttaritrans  daa  hayariadwD  St  Ifidnd^Onlaaa,  daa  Blttar* 

kfaOZ  dea  hannoverschen  Gueliilipn-Cnliiis,  L"(i7  das  Rittfrkreuz  der  französischen  I'hrrn'fgnon ,  löT2  Acn 
BodMD  Adler- Orden  2.  CL,  1876  den  Krouon-Ordeu  2.  CL,  auiMerdeui  daa  Ritt«rkreaz  de«  norwegiacben 
St.  OUfa-Ordena,  daa  Bittarkraos  das  wArttembergiaclMB  Friadrieha-Ordiena,  daa  Oontharkrem  dea  Siterreiehiaohen 
Frunz-Josciihs-Ordens.  TJfi  ( iek'gf-nlu-it  ^pinps  2r)jilhrigen  Dienstjubil&nmü  ühprHanJto  ihm  cli  '  [■hilosojihische 
Facuität  der  l'nivertiitüt  Güttingen  das  Kbreu -Doctor- Diplom ;  1846  wurde  ihm  das  Lhrenbürgerrecht 
der  Stadt  Ilumiüver  verheben;  im  Jahn  1869  «orda  ar  zum  Geheimen  Begicnmgsrath  unter  Beilegung  des 
Bangea  der  Büthe  dritter  Claaie  ernannt.  Er  war  ferner  Ehrenbürger  aeiner  Taterstadt  Wien,  Ehrenmitglied 
der  KSniglicben  Laiidwirthaobaft«gef»elIi$rhaft  zu  Celle,  dea  Hanno reraehea  Arehitekten-  und  Ingenkur-Tcniiia 
nnd  von  mehr  als  zwanzig  anderen  wiasinHc  liiifL  clan  Vereinen.  In  die  XMl.  I/tiy'^'"*"'*'^V^^*^"''*  Ak>d«aal> 
wurde  er  am  8.  Jnoi  1862,  ooga.  Archimede«,  ala  Uitglied  aa%eBOiniMB. 

Die  aDgemrine  Liebe  und  Verehmiig,  weleba  aieb  Eannaiaeh  in  dm  wetteateo  EreiaeD  enrorbeD  hatte, 
trat  in  Echoncr  Wciac  im  Jahre  1875  hervur,  al.i  er  durch  eine  anaakmeado  Schwäche  eeincr  Augen  ver- 
anlaaat  wurde,  aich  nach  fSofandTiersigiahriger  rastloaer  Th&tigkeit  na  der  too  ihn  gegrikndeten  Schule  in 
daa  BahaaUad  nrflekimdeken;  in  Folge  elnea  Anfrnlk  fleeaaa  damab  ava  alfan  naHaa  DentaeUaada  oad  aaeh 
ana  dam  famen  AuElnndo  reichliche  Ikitrikgc  zur  (ii-ündnoir  einer  geinen  Nnmen  tetgaadaa  St^paadiaaJMftnBf 
flir  Stndirende  techmsdier  Hochschulen  zusammen.  Karmar«ch'a  Name  wird  nidA  alMa  dnndt  dieaa  Stiftnag 
auf  die  Nachwelt  kommen ;  ihm  itt  ein  dauemdar  abrauvoUer  Plata  in  dar  litaratar,  ia  dar  (Inaabinbl*  dar 
Vrieeenechoft  geeichert.  Nach  der  Trauerkunde  von  dem  AblelH^n  Knnunroih'e  hat  das  Profeeaoren-Collegiiim 
der  technischen  liochachule  begchloanen,  die  Büste  des  Dahingcscluedencu  m  der  iüttelhalie  dea  neuen  Poly» 
taabaikana  auftarteHan. 


Eiugegaiigene  Sclirlfleu. 


(Vem  IK,  Aumar  Ws  is.  i  iimi-n-  i^th  scbiuss.) 
Tai».  Akad.  d.  Wii«.  in  Wien.  LitukEchriflan. 
Matli.-naturw.  Cl.  Ild.  3.'').  Wii  n  1&7S.  4".  —  v.  Wal- 
le rut  ort- Urltair:  l>ie  metcorulogischeu  tteobachtiimnn 
n.  die  Aiialyae  de«  SchiSacunaa  wihnnd  der  Polaranamen 
unter  Wcjprecbt  u.  I'ajrer  1873—74.  (I  Karte)— Heller: 
Die  Cnutaceen.  l'ypnoffonidcn  u  Tunicatoti  der  öslerr -iiei^rar. 
Hardpol-Exiied.  (.'>  'lafl  —  Weyprcclil:  .Kstronomisehc 
IL  aeodittUrne  Ko»tirrumiiifren  der  ustt-rr  -uuRar.  arct.  Kxped. 
18«- "4  (1  1  Iii  )  —  ul  Iijrj  musnetisrlicn  lieolMkrhtUUKeD 
der  öaterr.-uugar.  arct.  Kxped.  {ti  l'af.,  2  Ilubucbn.).  —  id.: 
Di»  Kocdlicbdieobacbwiigen  der  Mlair.-nHar.  arct  Ened. 
ffl  Hehacbn.).  -  v.  Marenaeller:  Die  Coeleateraten, 
£ehkiadiman  n.  Warmer  der  österr.-ungar.  Nordpol-Exped. 
(4  TtaC). 

 M.  S8.  Wien  1878.  4".  —  Ahthl^t  1. 

—  (  laiLS:  Studien  iUmt  l'olypen  u  Onaüi  n  der 
I.  Acalepben  ( Diteomedusen).  >  1 1  Tat'.).  —  v.  K  t  ( i  n  p  &  ii  h  u  ;>  e  n : 
Beiirtge  cur  l'jforicbuog  der  PbylogeoJe  der  Ittauzcnarten 
(10  Tai.X  —  id.:  lieitrikge  z.  Kenntniss  der  fos&ilen  >'lora 
van  fancUnc  ia  Steiennark.  1  ]>ie  HIattpilxe  u.  Mooae 
(S  Tai).  —  Stetndaehner:  Urbcr  zwei  neu«  Kklecbacn- 
Allaa  ans  Südamerika  u.  Bonteu  (3  Tuf).  —  Fritach: 
Jlhrlkte  l'ernidc  der  luscctcnfauna  v.  (t«sterreidl>DB|BIB. 
III.  Die  Hauiflugler  (Ugmetufteraj  (ß  Taf.). 


Abthlg.  2.  —  Manzooi:  I  Briaioi  fiMili  dd  lUa- 
«ene  d'Austxia  ed  Unghcria.  III.  Parte  (18  Ta£).  — Facha: 

Die  geologische  Besrbaifenheit  der  I.ADdenge  von  Sues 
(1  Karte,  8  Taf  i.  -  Kobon:  Das  Centraiorgan  des  Nerrea^ 
syaleoM  der  Srlachivr  (9  Taf.).  —  ri-yritscb:  Untersurh- 
nngen  ober  die  Aetiolugie  pekiriscb'er  UlutbcnbUduu^'i  n 
(6Taf.).  —  Lippich:  Ueber  Brechung  u.  Ketteiion  un- 
endlich dftnner  ätrableDS/ateaM  an  KagelnldMn  (l  Taf.s.  — 
Deelter:  Der  Vulcan  llontaFcRu  auf  Sardinien  (I  Karte, 
4 1!ata8chn.^—  Packt»:  Ein  Deten^aanMasats  u-itum 
Uaikcknmg. 

—  Sitsgsber.  aMtheBb-aatarw.  Cl.  1.  Abthlg. 

Bd. 76,  Hft.l  — 5.  WienI878.  8».  —  v  Moj.si.sovic» 
Kleine  Bcitr&gt'  zur  Kenntaiss  der  Annelldcti  (1  Taf.)  p.  7. 
—  Kraus»:  l>rtbopteren  Tom  ^i«ne|^.  Tai.)  p.  29.  — 
N o  V i k :  l'uuna der  Cvpriascbiefer  des  Kijercr  TtTtjarbcckens. 
IH  Tat  )  p.  71.  —  TsrLermak;  Die  (iliiiimfri<nj|iiHv  I .  Tln  il. 
14  Tal'.,  7  IIohMbu.)  p.  it7.  —  Richter:  Öeittigc  zur  ge- 
naueren Kenntnis^  der  Critolitbcn  n.  einiger  rerwaadtaa 
UilduuReu  im  räanzenreicbe.  (2  Taf.).  p.  146.  —  PolepnjF: 
/ur  (ieiiesls  der  SalsablageruBge^,  l>es.  jeoer  im  nordamen- 
kaniscben  Westen,  p.  179,  —  Steiudachuer:  Die  SOsa- 
wasserfische  des  nordfiallicben  Urasilieii  (  i  Taf )  p  217  — 
l-'ui'hs:  Die  Salze  von  ShäjuoIo  u  ArijiJlo  .■icagUoso. 
Ubludm.)  p.  29L  —  id.:  Die  Meditemuiilora  ia  ihrer 


uiyiiizüd  by  Google 


85 


AbUngigkcit  TOB  der  Bodenuniertagc.  p.  240.  —  v .  K 1 1  i  n  g  s  ■ 
hausen:  Britri^e  nir  KenDtniis  der  fotnücn  I'luru  von 
l'ancblDi,'  in  SU'iennark.  l.  Thcil.  Die  matt|iil/c  u  Mnosc. 
ji,  'ihf  —  Viiuk:  Die  £Dtwick«'lung  den  Knilnvu  m>ii 
vlrniiim  .Shrplirrdi  Spr.  (3  T«f.  i  p.  271.  —  T»iiia»<  li<'k: 
Ucbcr  UmnenzeUen  in  der  nosscu  Zelle  (AnlhrridiumzeUe) 
des  Folleiikorus  euii|(er  Conuemi.  1 1  Tal.)  p.JlS.  -  Facha: 
ri'bf-r  die  KiiUiehun^  der  Apljii  hpiikalke  p  a2'i,  —  J  ii  n  o - 
wies:  lUo  Livbtliiiie  in  den  rnaincnzelli-ii  ilcr  Sumi'iiKrhAk'u. 
raTaf.)  1».  aä-i,  —  Kreuz:  Dir  u'chctti  ii  Tüpfel  de»  Xylcm» 
der  Lauf)-  u.  Nadelh(iUir,  (t  liir;  |i  ^ii;-/  —  Weinzierl: 
Beiirtee  xur  I^bre  von  lU^r  Ke!>ti);keit  u.  tlUsticit&i  veee- 
Ubilisuier  Gewebe  u. Orgune.  p. 8Hö. —  Fueha:  Ceber  Jeu 
Kl} (dl  u.  die  Argillo  icäglioK.  p.  462.  —  id.:  Ueber  crtip- 
IlTO  Sude.  p. -tKJ. —  Kreuz:  Beitr&i^  zur  KntwickeJunK»- 
gCMkiehle  oer  Harz^n^  einiger  Cniilfpron  il  Taf.i  p.  4il. 
•— Toinaiirbek :  Uebt-r  die  Kittvri(  Vi  liiiti;  di  r  I'Mlli'tiptliiuz- 
chcn  des  ( WcAieMB»  ««(»ttiMrt/f  L  il  J.it  :  |i  I-"  —  v  Muj- 
»iüovics,:  l'cber  acrcjuimWhc  Ki^rlsatzf  am  Silia<lel  der 
,.I.rporiden",  (iTaf.)  p  im.  —  v  Höbnei:  Ucber  d.Kork 
u.  Terkurkte  Gewebe  UlH-rbanpl.  <2  T«)'|  p.  fl4)7.  —  id.: 
HktodH'miscbe  (.'ntersiubuOK  ub«r  dan  Xjluphiiin  n.  das 
Coäiferiii.  p.  —  Heiekurilt:  Beitra^o  zur  l'hanero- 
l>n  der  bawaiiii  be»  Inseln,  p.  T;;l.  —  Tangl:  Um 
Mr  F.rbne.  Ii  Tai'.)  p  l'tS. 

 2.  Abthlg.  IW.  7Ö,  Hff  .  1— 5.  Wien 

1878.  8'  —  Maly:  l'ntersHdiungen  lilier  die  Mittel  zur 

Sauri'liililuna  im  Crpuiii'iniiis  u.  ul>i  r  cini^'i- Vcrhiiltnis'ie  drH 
Biiil-^t'i  'JI.  —  ^ijiiM/:  I'.Im'I'  dh'  Ui  ■^t^!ll:ll:rl^.^  lir^ 

AViis>er>  In  ^iliialeii  dnrrli  Auls«  ldit-»sung  mit  knhli-iiitaiiri  ni 
Alkali,  p.  51.  —  Finger:  UebcT  den  Einfluts  der  Erd- 
rcilatiün  auf  die  parallel  zur  sphiruidalcn  Erdoberfliche  in 
beliebigen  lialini  n  vur  «ii  b  gebenden  BewciqinaBll,  inafaeaon- 
dere  auf  die  Siri'ninniji'u  «Ter  rift»»p  u.  Winde,  p.  67.  — 
Hörnst  ein:  I  i  In  r  wnbrnluiiilii  lie  Abli*npjfkelt  des 
Wmdcs  \ou  (i- l'i:i i.  ti<  ri  <!i r  SLHineiitittke.  p  104.—  Bene- 
dikt: i  elier  die  Kinwirktin);  vuii  Brom  auf  Hbluroj^lurin. 

&U7.  —  Igel:  Kiiiin«  SilWe  u  Beweise  zur  Tlieone  der 
eMiltanle.  p.  145.  —  Wineklcr:  Ceber  cii>c  deu  linearen 
l>ilfcrcntialgWichungen  zvdter  Ordniug  entsprerhende  Re- 
lation, p.  173.  —  Kachler:  Studien  Uber  die  Verbindunien 
»MS  der  Kiimplieruriippi'  V.  p.  IT'.».  —  Losehmidt:  L'euer 
Jin  /ri^Miiil  i!i  «  W  miiH  ;.'lrirlij;cwjr|iti.N  ciiii.«  Syslenis  von 
Körpern  mit  ItUcktiicbt  auf  die  ^icbwerkralL  IV.  (i  Uolzscha.) 

ftaue.~Puluj:  Ein  Kadiometer.  (ITaf.).  p.m  — Zeid- 
r:  Vnicnucluiiuen  ober  die  im  Robantbracen  Torkommen- 
den  SulMUuucn.  1.  u.  II.  MittheiUuie.  p.  231.  —  id.:  üeber 
dt*  Verhalten  von  Campher  zu  ChlüraUiydrat  p.  S68.  — 
Gruss;  l'eberdie  Bahn  der  Loreler  p  20;^.  --  Zeiscl: 

l'elMT    da.s   Verhallen    des  Aeetylen.'i   ge^^en    cum  entrirte 

MdaL  ^|!'M?'!!^^*8oniaariig?'lUbff%e  Efaiwirknng 

das  Anünoniaki  auf  Isatin.   p.  äOS.  —  G oldsrhmiedt: 
Ueber  das  Idrvl.  p.  .n9.  —  Barth  u.  Weidel:  Ueber  die 
EinwirVntiBr  der  Siil^Käure  luif  das  Ki-s'Tiin.    p.  393.  — 
Cianin  iun:  l'^lir  d.is  V.Tliiiltui  iinisrir  Ilitrire  n. 
tknren  bei  der  Destillation  über  Zuikütaub.  n.  346.  —  See» 

w«l4jISiiAKheBinchiiiNHclli|itiKberB<ifleL(lIlQlB'  ' 
p.SflS.—  Bolltnann:  TcW  dleBctldiuBf  iwisrhen 

rweiten  Haupleatre  der  n!ei  hanls.chen  Wirmetheorie  u.  der 
WulirstheinlirlikeitsreehnunR.  resp.  deu  Sitzen  über  das 
\\ iimiepleiehKewielil  j'  iTH  —  II a lierm a n n :  l  ebereiniKe 
Derivate  des  Dir.uiii;  lin  ih  liii  nus  y.  iiiii-  —  lIuenlL'; 
l'elier  ciuige  Derivate  de»  Dinietliylrcuoriin».  p.  443.  —  id.: 
Zur  Bettinaniir  das  Anaimiak*  mit  iiiiiiiiiiii>iiii||i>ami 
Natron,  p.  449.  ~  Einer  n.  Goldschmiedt:  (Tner  den 
Eintluh^  der  Temperatur  anf  «lau  palvanisehe  I^itiinirsver- 
mogiii  dir  Hii.s»i^|keiten  I.  (4  Taf..  2  Hrilz8<hn.i  p  4h:i.  — 
Schneider  -.i,  hretsrhy:  .-Vimlyse  dir  Sihwelellliennen 
zu  liadi-D  iiiiili't  W  11  II  |i  47'»  Ciainii  iun:  I  cher  die 
bpcctren  dir  L-Leiiiisi  iicn  hleniente  u.  ihrir  Verbinduoteiv, 
tSTaf.).  p  —  Kxner:  Ueber  die  Franenbofcr'Kben 
Riafe,  die  (^uetelei'Khen  Streifen  u.  verwandte  Erschcin- 
iiniren  U' T.tl.l  [i  .'il':'  -  Pfaundler:  I'elier  die  geruiR^te 
jil'fulute  .Vii/iLhl  voll  ^^..'Ji;illimpul»en,   »iIiLe  zur  llervtT- 

briogoug  «tuet  Xoiiea  notbig  ist.  p.  b61.  —  Uandmann: 


Beriebt  Ol>er  den  KegerVben  dektroraagnetiadieu  Motor. 

U  Taf  ,  OHulzschn.'  p-578.  —  Schell:  Das SUnd-Aneroid- 
Baromtter.  i2  Tal'.'  p.  03.5.  —  Mnrawski:  l'eber  die  Ci- 
tranialiMUire.  p.  <i70.  —  Hann:  I  eljer  die  Temperatur  voü 
Wien  nach  KMgübrigen  Beohaebtun^^en.  p.  ii.-v')  —  lloi:evar: 
(7cbar  aia«  Mrtiellc  Differentialgleicbung  erster  Urdoiuig. 
n.  740.  —  Kantor:  Ucber  den  Zusamtneobaug  von  n 
lieliigen  Geraden  in  der  Ebene.  (2  Uulzscbn.l  p.  753.  — 
id.:  Vebcr  Eigens<'haften  de«  Dreiecks  u.  zwei  damit  in  Ver- 
bindung stellende  SleiuiT'urde  S.it/i>  p  —  id.:  Ueber 
eine  Verall:!riiii  inermi;.,'  bi  kuniiii  r  I  •reieikyMitze  auf  belie- 
bige einem  Ke>reUi  hnitte  ciuijes<  bnebcne  vullstüudige  n-Ecke. 
p.  7^^.  —  id.^  Ueber  das  Kreisriereck  u.  Kreisrierseit  ias- 
besouden.',  und  das  voihtitidige  Viereck  Im  Allgemeinen, 
p.  774.  —  V.  Lang:  Grösse  u.  Lage  der  optbchen  Elek* 
trkitatMXeu  beim  Gjpie.  .1  llolzticbn.)  p.  793.  —  Boltz- 
mann:  Ueber  einige  Probleme  der  Thenrie  der  ela.Htisehen 
Nachwirkung  u.  Uber  enie  neu.-  Mi-iImi]i\  Svljw;iu'ui;(,'en 
mittelst  Spiegelabtesnng  zu  l»evbac'hti'n,  ohne  den  i>cbwuiKcu- 
deo  XCrper  mit  einem  Spiegel  von  erbeblirber  Masse  zu 
belasten,  p.  Bis.  —  Zelbr:  Ueber  den  Hau  des  Planeten 
(I(i2'i  „Laureiitia".  p.  X4S.  --  Pfaundler;  Ueber  die  An- 
weiMluiig  des  Doppler'sehen  I'rinei|Mi  auf  die  fortschreitende 
Hi-«i-j'iiiu'  lein'liteiider  (ia.-.nii>lekule.  (1  lliil/si  lin  )  p.  8.')2. — 
\\  f)  lle-liiiieir.iii;  der  Ulm  lien,  derrn  lielii-liigc  1  bcile  aus 
znt'i  tV.s(e]j  Punkten  durch  Ki'gvl  projicirt  werden,  deren 
Oeffnungen  in  ge^benem  TerMltainie  stehen,  p.  869.  — 
Ilertb:  Ueber  die  ebcmische  Natnr  des  Peptons  n.  sein 
Verlialtniss  zum  Eiwebs.  p.  909.  —  Hann;  Ueber  d.  LuA- 
dnirk  zu  Wien.  p.  8!15.  —  Schwackhüfer:  Ueber  einen 
neuen  .Viiparat  zur  directcn  volunietrihehrn  Be.stiniinuug  der 
Lullli"ii  lnii;kril  ,1  T.if.,  1  llol/.srhu  I  [1  !I27.  —  Leeber: 
lieber  diu  W  ärmecapiwitit  der  Misebungen  atu  Methylalkohol 
IL  Wasser.  (I  iloUachit)  p.  987.  —  Streints:  Die  clektri* 
«eben  Nachstrl>me  transversal  magnetisirtcr  Eiseoatibe.  p.916. 

 8.  AbtUg.  Bd.  76,  mt  1—6.  Wi«i 

1878.  8".  —  Stricker:  BeobaebtungcH  Ober  die  Ent- 
stehung des  Zellkernes,  p.  7.  —  K  i  nigstei  u:  Beobucbt- 
iiugen  aber  die  Kerven  der  Cornea  n.  ihr«  öefasse.  a.  37.  — 
La»tMkinik]it  Ualw  ^  Ktgtudniln  dldyiinaB 
HBfiiienhniiat«.  p.  W.  —  Draack;  ücber  das  Teffconmao 
zweierlei  vencUeoener  Gef&ssknkucl  in  der  Niere.  (2  Taf.) 
p.  79.  —  Friach:  Ueber  eigeutburaliche  Productc  mycoti- 
scher  Keratitis  mit  der  Keariinn  deü  AniyluiiU.  (2  Taf.) 

loa.  —  Chodin:  Ueber  die  chemincbo  lieaVtiou  der  Nelz- 
laut  u.  des  Ijehnerven.  p.  121.  —  v.  Fleischt:  ünteranch- 
mg  Aber  die  Oeaelae  der  li«n«nmipRg:  IIL  *W>wl|f. 
(4Tar.,  7  Hohsehn.)  p.  1S8.  —  Kxaer:  Fortgeaetsle Stn&a 
über  die  Endigungswciii«  der  Oemrhsnerven.  III,  (2  Taf.) 
p.  171.  —  Brücke:  Ueber  willkurlicfae  n.  krampfliaftc  Be- 
weuiiniren.  i  i  Tal'..  1  Hnlzsehn  i  p.2y7. —  Stricker;  Unter- 
»ucIiuml;' II  liier  lia.'-  ( »rt>l«  »  us.'vt&ein  u.  dessen  IJezicbungen 
zu  dir  liaumvurstellung.  p  243.  —  Scbnopf hageu:  Bei- 
trkge  zur  Anatomie  des  MUt^gib  dsHsn  ilaMar  Um- 
gebung. (3  Taf.)  p.  SIB. 

 1.  Abthlg.  Bd.  77,  Ilft.  1—4.  Wien 

1678.  8*.—  Wiesner:  Die  indullrcnde  Nuuüon  der 
IntcnMidiaD.  Um  Beitrag  aar  l^le»  «m  UmmmMum 
der  Pflaaiensieiuel.  p.  16.  <—  R4thay:  üwt  die  tob 

i!.'x<NMCM*-Artcn  IicnrorgerufeDS Hassilllialliiii  der  Laubtriebe 
einiger  Aroygdalecn.  (l  Taf.)  p.  Cifi  —  Heller:  Beitrüge 
Ttir  nabereÄ  Kennlniss  der  TtmicateiL  (fi  Tat  )  p.  S3.  — 
Brauer:  BenierkuiiKi  n  iil  i  t  die  im  kai.wrl.  ziiolog  Miuieum 
aufgefiindenen  Original- Kieniplare  zu  Igiu  v.  Born  s  „Teste* 
«tia  Mosel  Oaesarei  Vindobonenaia".  p.  117.  —  id.:  Ceber 
efarige  neue  Gattungen  a.  Arten  ans  d.  Ordnung  der  Nen- 
ropteren  Lin  p.  lys.  —  Leitgeb:  Zur  Embryologie  der 
Farne.  (I  Taf  )  p  222,  —  Toul*:  Gecdoj^lsrhc  Untersiieli- 
unpen  im  we&thrfien  Theile  des  Halkau  n.  in  den  ii:iiir':tj 'en- 
den Gebieti  II-  1.  Km  KeuloL'isihi  s  l'rufil  von  Setiu  ulji  r  diu 
Uerkoviea- Baikal»  nach  Bercüvac.  (12  Taf.,  »i  lluizschn ) 
247.  —  Waldner:  Ueber  eigenthomliche  Oeffnungen  in 
ler  Oberhaut  der  Blmnenblttter  von  J-VoncMoea  macrantka 
Pohl,  p  ISIH  —  Ilussak:  Die  basaltischen  Laven  dcrEifeL 
p.  öJu.  —  Schwarz:  l'eber  die  Entstehung  der  LOcher  u. 
Kiobuchtuiigeii  ao  dem  Blatte  von  PiModrNdroM  jwtImhhs 


s, 


Digitized  by  Google 


8ft 


Üeilragc  (VI),  (:i  Tuf,/  p.  379. 

 2.  Abthlg.  Bd.  77,  Hft.  1—3.  Wien 

ie<7P.  8».—  Mach.  Tnmlirz  u.  Köglcr:  üpber  (Ke 
1  orriiHinzimgsgcschvrindi^kcit  Jr-r  Kuiikeiiw<'llen.  (7  Holz- 
schnitte.) jf.  7.  —  Linncmano:  Uebcr  daa  Verluiliea  des 
«wip  hOfc—r  Tawiyiwlw,  p.  »a.  -  Bravner: 
UCMr  die  dliceie  Oanrndlniig  daa  Uobutytjodttn  in  Tri- 
««thylcu-Mnolainin.  ji.  S9-  —  Loidl:  Ueber  die  kniittliche 
Aepfels&ure  aus  Fumar^ure.  p.  64.  —  Voelker:  üeber 
die  „Maxwe]  Sj;ni|is<nr.M-lit'  SviitliMc  des  Acndcins  aus  Oi- 
Jodaocton".  p.  Cl  —  Zdtla;  I'rljrr  da*  Vorhalten  der 
«  BUttomproBdonskure  gegen  Jodluüiuiu.  p.  76.—  Wenzel: 
BMHwwiitg  äJ>B  Smwwikm  taumm  fMililNl«4. 
n.  f&  —  T.  KulmgikaiiMii:  ücbtr  AupMli  akfkm- 
gnudMte  IteiMMMairerguclie.  (l  Taf.)  p.  109.  —  Etti: 
Vmr  du  Bhfai.  p,  I4I.  —  Goldschmiedt:  Ueber  die 
Zenetznti||[sprodiicw  eines  Amnioiiiakt^immibarzes  aus  Mit- 
rokko  durrk  «rbiadMudetKaliliyilrat.  p.  It;i.—  v  Si  hmidt: 
Ueber  die  Kio«-irkun(  von  Uruiu  Auf  rbeuoMiaulfosAure. 
p,  IfiS.  —  DrMcli:  ONutnMioB  tn  TMMitai  an  die 
Bertliniagiliaie  ria«r  BotatiMiiflhdu  n.  der  ihr  von  etutm 
Punkte  an»  niiDu  liriebcncn Dpvclnppabdn.  p.  171  —  0  r  ii bers 
Ueber  (»xyiUttiMiitiirMlurt»'  drr  I'rotocatccnii^inii  i  [■  IJ^. — 
K r 0 1 s c Ii y :  I 't'l.tr  1  risiiltVii.jybfU/^foAurt. p.VXi  II  a ber- 
ditzl:  Lclwr  dtii  mhi  Dvorik  bfoliatlitctfu  Variiitiuustoii. 
p.204.  —  Hartb  u.  Uoldscbmiedt:  Ueber  die  Keduction 
4m  Wimaan  dueb  '.üakgtnb.  p.m.  —  Schräder: 
ücbtr  em«  Flaweieela-OtrboDiiittA.  pw  934.  —  Bzan: 
l'eber  dip  );aIvanUrhe  roloriaation  des  Platins  in  WttMr. 
(2  Hol/srhn.)  i>.  .'81.  —  lienedikt:  Ueli<>r  TrildtrHO' O. 
TrinitroiiLlorogliM  in.  (2  Ilnl/,i«lm  )  p.  253  -  Tel};:  Er- 
giiuruiiRvu  zur  aJlj.n  nii  ii.rii  I ;cMiiiiinui)(.'surt  di-r  Urciinpunktc 
von  Coutouren  di  r  I-  likcbcn  zweiten  Grades.  Ii  'i'al'-)  J>-  "i^- 
—  Bauer  u.  »cbuler:  Uabtr  «M  SjpMbaw  der  Wnidiii' 
s&ure.  (1  Hülzschn.)  p.  280.  —  Itacli:  Neoe  Vermdie  rar 
Prflfuns  der  Dopplpr'srlien  Tlieorie  drr  Ton-  und  Farbcn- 
ändcnm^  durch  Rpweiping.  (1  HoLzsrbn.)  p.  21»!).  —  Li  mar; 
Ueber  ilie  nianm  iisclii.'  Dccliiiatiun  uiui  Iiidin.Mini)  zu  Wien, 
p.  811,  -  /  II  1 ),  ir  W.S  k  >  ;  I  ilirr  ili.'  Iil•^^.ulllllll■llc  de*  Co- 
ratUnii  u.  üire  üiyii^lmn^'eii  /.u  di-u  l'urbhtullt.'n  der  ßosaoilin- 
graiHie  (CiUolz$clm.)u.ä»4.— Stefan:  Ueber  die  DiSnnmi 
«rXoUeng&nredurrh  Waaser  11.  Allcolu»t.n.  971. — Streiati: 
IJebir  die  pkktromi'toriacbe  Knft  vofi  MeUEeo  iadiHi  «1^ 
aiilgen  Loüuiiki'u  ilinr  Hulfal^  HlUMe  u.  Chlorida  pu  4ia 

—  fiegivLar  an  den  fimdan  66  Ua  75  dar  ataangv 
bar.  der  aMtbea»,,  mtlim.  Gl.  Tm.  ynm  1878.  8'. 
Lobstaiii,  Bd.:  Joh.  Fri^Ir.  I^il.  .st. in.  <1.  GtüiuLt 

des  Anat.  PathoT.  Mnaeams  zu  S(r:nEbiirj.'.  Stm  Lil.iun 
U.  Wirken.  Str.TBsij!;rg  1.H7.M.  8".  —  iil.:  K  Hnr. 
Ehnuttiin.  Sqmrat-Abdr.  au»  d.  Uf-rl  kliii  Wocben- 
echrift.  1878,  Nr.  33. 

Niee,  Friedrich:  UeognosUicliie  Skiase  dea  Kaiiaf* 
stuhlgebirgee  im  badisdieo  BreiagRii.  bailg.-SiM>ii 
Heidelbeig  1862.  6*.  —  Dar  X«IIuiMd  tob  lUdial- 
atadt  im  OdamraU.  Sep.^bdr.  —  Uabar  ein  kobalt- 
lüdlicaB  Btttanala.  Sep.-Abdr.  —  Der  R6th  Unter- 
ftmUMN  n.  aela  Benig  zam  Weinbau.  Sep.-Abdr.  — 
Ueber  Aphrosiderit.  Sip.-Abdr.  —  Der  Kalktuff  von 
Homburg  a.  M.  u.  »ein  ÖHlpülorpfhalt.  Sep.-Abdr.  — 
VorschLig,  Aaa  Citircn  ge-ograiiluBch- geoloRi.icbrr  Do- 
tjiil«  bLtrc'lTeiid.  Rt'p. -.\bdr.  ■ —  Die  Gcoluffic  bIk 
ünUrriciit«»toft  uu  l.(rst-  und  IntidwirtlmolissrliclK'n 
Lelinuistalteii.  Sep.-Abr.  —  Charlua  Lyell  und  die 
Geologie.  Sep.-Abdr.  —  Beiträge  zur  Kennlliiaa 
des  KcuiK-rs  im  SteigarwaJd.  Würzburg  1868.  8<i.  — 
Die  angcbllvbe  Anliydritgrappe  ini  Kohleukeuper  LvÜI- 
ringens.  Wfireburg  1U73.  8*.  —  Die  Beuhanaff  wm 
(V«A-«nefi  FUitppi  Cuv.  ak  fdfantologisdiea  Demon- 
atratioiiiarittal.  Wttnbntg  1874.  4*.  —  Aphaa^atiaidia 


Studien  Ober  den  Verwitteruac^aroeaae  der  Ge>st«iDa. 
Stuttgart  1875.  8*.  —  Die  nioeralogiaeben  fiamaa. 
langen  der  laod-  u.  forstwirthaehaiUiehen  ftVadwiiiiB 
Hnhwnhwim.    Plieningen  1876  a.  II.  Aufl.  1878.  8*. 

Ofarbeclc,  Anton:  Ueber  die  »ogetwnnt«  Magna* 
tlaimagacomtantp.  Inaag.-DlBscrt.  Ikrlin  1868.  8*.  — 
Ueber  die  unpolarisirburcn  Elektroden.  Sep.-Alxir.  — 
Ueber  den  eli-klriscliori  Leitutj;;j>widenstBud  der  Luft. 
Si'p,-Al>dr.  —  Ufber  die  Fortplianzung  der  magnet. 
lnilii<:ti<jn  in  Wfi'.licm  K.tpn.  Halle  1878.  8'  —  L'ebeT 
diecontinuirlichc  Flüssigkeitsbeweguugen.  Sep.-Abdr.— 
Uefaer  das  Potential  dus  EUipsuids.  Sep.-AlHlr.  — 
Ueber  eine  Methode,  die  Lcituugsfiihigkuit  von  Fbjsaig- 
keiten  för  ElektricitÄt  zu  bestimmen.  Berlin  1874. 
Progr.  —  Untersuchangen  Aber  scbnell  «eelieelnda 
elektriaelia  Ströae.  Sep.-Abdr.  —  Uefaar  den  Direb- 
gaay  dar  BlaittiieiUt  durch  Oaae.  Berlin  1876.  F>vr. 

—  üefaer  stationAre  FlQwigkoitsbeweguagea  mit  B9- 

r6cksirl;(ipii!-.|.'  iltT  iiiUtMvn  Reiliuii},'.  Si-p.-.Midr. 

Soc.  aied.  de  Chile  lu  vistn  med.  Novit  nilirf  1878. 
Aüo  Vit.  NuiM.  .'i.  Siu.hUf.'"  4''.  ri.uiLt;  Algo 
«obre  la  ipecacuana  i  dcmas  mediciuueutos  (jue  &e  hao  aeoB- 
a^ada     elmianieato  doladiaaMKia  (caadorianjk  f,  IM. 

—  Prador  Konnjn  I  la  taportanda  cn  andlclBa.  p.  tSS. 

Kais.  Adnir.  Ann.  d.  Hydrogr.  u.  marit.  Metoorol. 
Jg.  7.  Hft.  1.  187».  BerUn."  4».  —  Frantilus:  Er- 


.  Jg.  1879. 


der  liaeaaaar.ütnBase.  p.  1. 

—  T.  Werner;  Aua  d.  Rciiebcrichtea  8.  M.  8.  „Ariamie". 

1)  Wind-  n.  StroroverhUtnisee  im  sOdltehen  stillen  Oceaa. 
p.  6.  2i  Hydrographische  Noti/eii  Aber  einige  Inaein  hn 
sDdlichen  stillen  <><'ean.  p  fi.  —  ]>ie  Nachwirkung  uiagneti- 
ackar  Einfllls^ie  in  cinernt'n     hitt^kurpern.  p.  43. 

—  Nuclir.  I.  Seefahrer.  9.  Jg.  Nr.  60 — 62.  Berlin 
187b.    i".  —  10  J«    Nr.  1—6.   Berlin  1879.  4«. 

Kaia.  Ak«4. 4.  Wiaa.in  Wim. . 
Vr.  1,  3.   Wien  1879.  8*. 

K.  K.  Oartenbau-OOB.  'Wiener  illu.itrirte  Garten- 
Zeitung.  Jg.  4,  UR.  3.  Wien  1879.  8».  —  Üittrich: 
BaBah  aar  OiiathwaiuBlit  jw  63.  —  Fwrm  MmM.  >.  W. 

—  V.  Hagy:  OaatreUte  Bleaiea.  p.  Ml  —  Bnrgaritain: 
Ueber  die  untere  TemperaturgreaBa  dar  ▼ige(atiBiiaarB«eaiB. 
p.  62.  —  Willkomm:  BotaniiclM  Otrten  ia  Fmakreicfc. 
Relse-Krinnerongen   p.  Gö. 

B.  Acoad.  d.  Ünoei  in  Som.  Atti.  Anno  376. 
Sar.  8.  TraaaeunU.  VoL  III,  Faec.  2.  Roma  1879.  4«. 

Il^lin,  Oaorga,  Wjatt,  3.  P.,  Meyer,  A.,  Schftr- 
»mi,  C.W.,  Oason,  8.,  Beimett,  0.:  llie  nativo  teibaa 

of  Sonth  Anstralia.   Adelaide  1879.  8». 

Dentaohe  Oes.  f.  Katur>  n.Vdlkerknnde  Oataaiena. 

Mit.thlgn.  lll>.  16.  Yukolinma  187«.  4".  •  Mayot: 
i>ic  CoUeetiv-Versieherung  drr  (icUiiude  in  Ju|iaii  ii.  22b.  — 
Korscbelt:  Ueber  hake.  p.  1!40.  —  Arendt;  ripisoden 
ans  der  „Uescbichte  der  FOratenthOmar  aar  Zeit  dar  tat- 
lieben  Chou".  IV.  Die  ScUacht  bei  üsflko  (707  t.  Chr.). 

Bergsma,  P.  A.  u.  Orerbeok,  L  B. :  nijdragc  tot 

de  kenni»  der  »eersgeateldhcid  tor  kuste  van  Atjeh. 
Batavia  1877.  4». 

Boa.  Toaaau  di  Bakma  >»tu«li  »  Man.  Fto* 
oaaai  wrtaU,  di  U.  geuado  1879.  Raa.  4*. 

Landwistkiflkafa.  XalnMekar,  Imcmiib.  von 

Nathnsius  n.  Thiel.   Bd.  Vn.  n. 
Berlin  1878.  8«.  —  v  Canstein:  U« 
widiligea  Arbeiten  aus  dem  Gebiete  der  landwinhaebaft- 
a.  mwandlan  peilidiach«B  Lilacatur  fro  fi.  T 


uiyiiizüd  by  Google 


87 


wir.  t-  —  I  IM  hr-r:  Uflx'ri'iilit  nb«"r  die  wklitlgm 
jUtaiMB  4tt8  deui  Oi'liifU-  der  hiudwirtludUkftJidien  u.  ver- 
«Udm  ptticidisrhi'ii  Literatur  j  ru  I.  Scnii'st.  1H78.  p.  i'. 

SlIM,  C:  Anatomisch«- Studien.  ITft.  TL  (lOTaf.) 
Luipaig  1871.  8".  —  Zur  Morjiholopic  des  Ijihyrinthca 

d«rT«gal.  Sep.-Abdr.  —  Dnx  0«h6rorgaa  der  äohild- 
lorMaa.   Sep.-Abdr.  —  Di«  Morphologi«  da 
«rgBOH  von  CaMrr  mlrii.  .S«p.-AlMir. 

iMk  Xahcologiqae  de  Belgiqoe  Ia 
FMcte-Terbii1.4  v.  G.  Jau.  bis  7.  De«.  1878.  Bru.\el!(s.  8". 

ITobbe,  F.:  Dif  li>ii<1wirlL»ch.  VerBUchfstaliüncD. 


\\:\ 


Ii-  : !     1S79.  8». 


S  i  !•  w  !■  r  t :  Zur 


hvttbr&tiuiuiuiijjiinivtbt-d«.'  durrbAether  )i.3I7.  —  Wuigelt: 
lieber  d.  Zcitvonkt  dee  eraMn  ANticte  foi  ' 
p.  m.  -  Meyer:  ücber  den  SMo«  te> : 
Ika».— DllikcW  - 
pw  «47, 


als  .^st  .Ulf  t'iiii  iii  AstiTophvIitpn.  p.  .H27.  —  i  li  :  7,ur  Kennt- 
nin  der  KructiiiraiiuD  der  iiotffertithi*  fuUota  atta  den 
Kadnitzer  ücbicblen  de*  oberen  Garben  in  Mittel-Üöhmen. 
p.  8?9.  —  Vncek:  IMc  Urnjfvbungöi  Ton  Koveredo  in  Sliid- 
tirol.  p.  Ö4I.  —  Kaffelt:  Gcologieche  Notixcn  au»  BOhnan. 
11.  —  K  u ä  ta:  Zur  Kenntniu  der  Steinkahien-Flom  de* 
Kakriiiit/er  K<'rkeiis.  p.  S.s:i.  —  v.  Dragobe:  üeber  den 
eoologiscbcn  Bau  der  Sierra  Nevada  in  Spanien,  p.  890.  — 
Teller:  Ueber  die  Aiit'n.i)jmcu  im  unteren  Vintscogätt  und 
im  Iftineergebiete  bei  Meran.  p.  892.  •-  Bittncr:  Der 
f^•^>l<>|{i»ii>e  Ilau  de«  «ridlichcn  Oaldo-Gebirjes.  p.  396. 
Anthropol.  Oei.  in  Wien.  Mitthlgn.  lld.  8,  Nr.  10 

—  12.  Wien  1879.  8».  -  Wnnkp]-.  ^historische 
Eiaeuchnuilz-  u.  Schmiedestätien  iu  Maiirt^n  gv  l'h'.i  ii  Taf.). 

—  Much:  Ueber  die  Koimogeoie  und  Antbrupugcnic  des 


HtaMliin  Mf  tnpMiitHi  Otaiu  äm  Btmhmm  n  Sedisa  in 


(Toa  IS.  Febr.  Us  III.  Uta  1879.) 
Katter,  P.:  Entomol.  Nachriditi-n.  5.  Jg.  Hft.  2, 
3.  4.  Quedlinb.  1879.  8".  —  Kricchbaumer;  Kine 
PalUsaden  erricblendc  BlattveRpenlarve.  p.  17.  ~  de  It  ossi: 
l)as  Impräfiiircn  der  ArthropodensaimnlunKen.  p.  — 
Kiiwert;  I>ii>  riTtnraticii  ilrr  St lMiicltcrliii.'^]'Ci|ij.i>  durch 
Luftanliiahmf  de.-.        i is    p  l.'i. 

Satorwiu.  Ver.  n  Elbarfald.  Jalireaber.  Uft.  Y. 
BlNrfeld  1878.  8«.  —  Foblrott:  Diearieecheiie»  Vul- 
eaaa  am  Rlu-in  n  in  dir  Kifcl.  p.  3.  —  Krerü:  Zur  (  ha- 
nktariltik  des  Sti'  hlini.'s  (iiui>1(n>»tfu^  iiruleiititf).  |i  Ui;  — 
WpTint  r:  M.n  i nii  j  iili  j  icri  n  lUr  L'uigcgi^ud  von  bUbcr- 
feil!"  p 

Acad.  Imp.  des  Sciencea  de  St-Pritersbourg.  IluU. 
T.  25,  Nr.  8.  8t.  IVti-ifliouiK  187't.  4».  —  Gruber: 
Cther  die  iinscirnhnlii  hc'n  MiiKiili  tensflres  laHrlae  Euralis 
beiiij  -Mi  ii  i  l.'ii  -  iil.:  I  i  lii  r  i-inc  iii  ue  .\rt  >oii  Os»i<'uluiQ 
superi. IIIIII  niraiiii  carpi  beim  >I«'ii»i.beii.  p.  äöt^.  -v.Müllcr: 
PaUMitvIunaclie  Belülga  a.  ftÜBilani^an  anra  Briefe  I>aal> 
Icwskv'ii  iiher  die  BwiHtala  aenier  Bciee  an  den  Manytad. 
p  L'^tv  —  Pom;  rpber  die  Serananiwhe  Mundart,  p  l'W, 
—  Kessler:  IteitrAgc  eur  Icblb)'ub>p«  von  Ccnlral-Awien. 
i).'2>'2.  —  Uredikhine:  8ar  lei  queuea  dee  a 


Soc.  gdol.  da  Vranaa. 
Pari«  1878—75    '-'  n 


I  cometes.  p.  älO. 

BoH.  3*  üir.  T.  7,  Nr.  I. 

liiert:  llMcription  de  deox 
Bourraux  i^eores  i  .     tlii  temin  di^vnnien  de  Ia 

Mayenne.  p.     -  1  4iii>  r-ni    Not«  mr  I0-»  riiospburides 

nouvelletlieiil  <lri  (  iivi  rte-  .Inns  Ii-  Midi  de  rK'-]iU;,'ne.  p.  11. 

—  Dufour:  Uektioos  de  l'Koeiue  et  de  Miocene  ä  ütSre 
(Laiia-IalMenre).  p.  18.  —  Barroie:  £ipMd  da  Mt 
lecberehc«  rar  le  tenain  crAacf  de»  Atdennei.  p.  19.  — 

Coiiuand;  Note  »ur  quelques  points  de  la  Gdolo^c  de  l'ar- 
rüiidisMinent  de  Corte  et  sur  leH  resikpublaure»  qui  ntlaehent 
cette  inartie  de  la  Corsc  ii  1:»  bände  o<  i  iiii  iilu'e  di-  Ii»  Tus- 
cane.  p.  '27. 

Aetronom.  G«sellichaft  in  Leipzig    Vi<  it<  I  »lin- 
»clu-ift.    3:t.  Js    Ilit-  l.   I.Li]i/i^'  IfSTK.   h'.  —  Hart- 
wig: lii  stiiiiimiiiK'eii  der  ri  liuiveii  Oertt-r  einiger  älciiio  in 
der  Vul|>erula  ndttclut  iea  HeJiomMfa  tar  UbIwiiIHIi 
•lernwartv  zu  Strasiiburg.  p.  BT3. 

K.  K.  geoL  Beichtanetalt  in  Wien.  Jahrbuch. 

Jg.  187H,  lJ.i.  XXVIII,  Nr  4.  Wien  1^70.  4«. 
(6  Tai./  i  r.  .Vlj.ino  l'iiuspliu!,'.  [.MI.—  t'ech: 

Hic  Kochsal/L'i  "11  iin];i;  in  den  rusaiaehr-n  ^leppeu»een  p.61H. 

—  Uhlis:  B>  i-.i.t;:<  /!ir  Keuntniae  d»r  Juraturmation  in  den 
karpatiuuen  hlipp'.n  i>.  MI.  —  Zsigmondy:  Der  arte- 
riMM  Bmnnen  im  btadtwiUdchcn  zu  Hndapest.  p.  <>.'!9, 

—  Yerbandlnng^n.  Jg.  1878.  Nr.  14 — 18.  Wien 
1878.  4*.  —  s.  Hauer:  Krratalloxenetiiicite  Beobachl- 
uDfen.  p.Sl&  —  Tietxe:  Uas  Peiralenm-VorkouiBcn  von 
p.  8aa.— Star:  ^|ptoiejp*||BiMi 


r,  lunia^.  ▼.  TOS 

NaÜinRiu«  u.  ThieL  Bd.  VIII,  Hft.  1.  Berlin  1879. 
8*.  —  Hilger:  Tobcr  VerwitteningiTorgiof^  bei  kr^stal- 
HnUclicn  und  SnlimentitrKe.<iteinen.  p.  1.  —  v.  Vriea:  llei- 
tra^e  zur  üppriellen  Physiologie  bitidwirtb»ehafü)clier  Cultur- 

plltiiizeii  p  1'^.  Schul/  -  I  i'ber  die  Alkalüidc  voll  y^utiifiK.» 
/«/«XV,  p.  —  /uutz:  Gesichtspunkte  zum  kriiisi  hen 
Studium  ihr  luuiren  .\riieiipii  auf  dem  tifliieti'  dur  Kr- 
uithruri^.   p  li' 

Geolog.  Society  in  London.  Quarterly  JouniaL 
Vol.  XXXIV,  pt.  4,  Kr.  Kii;.  Uiidon  1878.  8«.  — 
ISiMiney:  On  tiie  aisoauled  ifjnenus  rork.s  of  tbe  Ayrsbirc 
loaüt.  p.  71',!).  —  Newton:  On  Saurocephnluf  p.  7H«.  — 
Seeley:  On  ncw  specie«  of  iirocolüpbou.  p.  797.  —  Ilick«: 
On  ihe  overlying  rocke  of  Luch  Mium  p.  Sil.—  Ueikie: 
On  tbe  ulacial  pDenoinena  of  the  outer  Hcbridps  p.  M9  — 
Marr:  On  life-mnes  t>\'  t!ii-  Siliiriaii  tif  thf  Ifiki'-distrirt. 
p.  B;i.  _  Win.  Im  ;I:  11h-  .•^r.  n:i  ,it  ilie  lalLs  (it  St.  An- 
thony, p.  bö*.  -  l'n-'i  t -.n  >  Ii ;  i>ii  tili-  r.iiii:;!'  cf  tlir-  li.iw-<'r 
grceaiand  and  iMihu-u/dir  rm-k.s  undrr  l.i  ii  iMn,  p  ■,>ii.'  — 
lloere:  Molee  on  tbe  italaeootolocy  aud  »uoiv  ut  tbe  pby- 
■kalcondMoH  oftlieMeufWeU  dapeaita.  p.914— Keep- 
latt  Oa  Oa  «naa  JMMMdkAwe.  p.  «M. 

(FetlHttBiw  ft^jt) 


TFalwr  die  ToAntoliolikeit  photognpUsolur 

Bilder. 

Von  Dr.  J.  Hcbaanae  in  Jena. 

In  frflbenn  Zeiten,  ak  dieKaaat  «brUialofnpUe 
fast  aneschliesMich  im  IXenste  des  groF.sen  Ptihlikiime 
■tand  and  vonugeweiae  aa  Tortrite  beuuUt  wurde, 
war  die  ImU  und  hlnfig  beahaalitata  VerglngBehkett 

photographüieher  Kr7.eugnisse ,  namentlich  solcher  auf 
Tapiw,  zwar  lür  den  Bc*itzer  unaugenehm,  aber  doch 
nicht  von  ao  grosser  Bedeutung,  wie  heutzutage,  wo 
die  Fhotcigrapliie  im  Dienite  der  WimeaichafteB  häafig 
AidMmHB  TOB  unechMebarem  Werthe  der  Hadmalt 
zu  überliefern  bestimmt  ist.  Ich  erinnere  nur  an  die 
aetronouiwhen  AofqabnMn,  an  die  FhotograpiiiMa 
■eftener  Mantueripte  und  Draeka,  der  BMUmo  eeKeo 
blüliendcr  Pflanzen  und  tausend  anderer  Fc'.trnrr  V.::r- 
komnanisie  dee  geeammten  Katurreiehee.  Pa«  Verbla«een 
eiatr  demUgaa  notograpUa  kaaa 
ein  nnersetaBeher  Verlort 


Digitized  by  Google 


88 


Wir  bpsitzen  gegenwärtig  drei  unter  einander 
gllHlich  verschiedeue  Verfalireu  zur  VervieliUtigung 
pkotafimpUldur  negativer  Aufnahmen:  1)  dw  »w 
aprflDglliAMl,  faat  flberall  eingeflihrten  Mgenumten 
Silberdrnck,  2}  den  Pigment*  oder  Kohledrnck 
und  3)  den  Druck  in  feti«r  F»rb*,  DmdMr- 
■ohwirxe,  mittelst  der  DruckpreMen. 

Zouiditt  der  Silberdruck.  Die  Grundlag«*desielben 
bildet  da*  Ghkmnber,  von  dem  mittelst  doppelter 

Zen-etzunia;  der  lictn  ffi  nJcu  Chlorverbinilunj,'  und  de» 
SUbernitrat««  eine  düiuie  Schicht  in  und  auf  Papier 
«nengt  whä,  dodi  itali  «if  dh  Wdae,  dM  die  LOa- 
Blj  dm  8ill"  rtiitrat'j'^  zuletzt  einwirkt  und  Irfzf.  rrg 
dkhM*  im  Uelw-tÄcliii-^s  in  der  l'apierfafer  zuriickbltilit. 
Chlorailber  allein  u  ürdc  nur  graue,  niuuotouo  Alxirlicko 
gaboo.  Die  Präparation  diaser  Copirpapier«  wurde 
naJknglich  «nfach  durch  SchwinunenlaRaen  dea  Roh- 
fUgkam  auf  einer  Losung  vun  Ctdomntriam  oder 
CUannaiomiiin,  Tioduien  dea  r«perea  und  ScbwinmMB- 
lutia  d«Mwlbm  snf  einer  LKnuig  von  Siübtraitnt  be- 
wirkt; nach  dem  letzton  Truckuen  konnte  dM^pitr 
w£art  Torwendet,  d.  b.  hinter  ein  Papter-  oder  Qlftk- 
ntgKÜr  «BgepreavI,  beüditei  wwden.  Auf  dtetw  Art 
baikaui  man  jedoch  nie  die  St-liärfe  des  Neffjitiv*  im 
Abdruck  wii-dcr;  es  wurde  daher  nothig,  das  Papier 
aü  einer  gHaMBd«  Oberflieb*  m  Terwban,  die  daa- 
telbe  anch  durch  die  vcrachiedenen  Bilder  nicht  wieder 
verlor.  Als  besonders  geeignet  erwies  sich  hierzu  das 
Eieralbumin  und  c«  enti»tund  liaid  eine  solche  Menge 
Pabrik«o  Too  Albaninpapier,  dun  dadorcb  dia  Praiie 
dar  Eior  niebt  nnweaenUid)  eridSbt  worden.  Laien 
machen  sich  übcrliaiipt  kAiim  ciiieu  Bvgi'ifT  von  den 
coloasalen  Maawn  von  ttoluDstanalien,  welche  die 
photographiacben  LabrnforiM  Jtbrtieb  TObrmwbn, 
nur  ftlliin  in  I)i u't-cliland.  Auch  nuf  den  Prtiü  des 
ISilbers  bemerkte  man  diesen  lunfluM,  bi<  zum  Ulück 
Ar  di»  VhotogmphiB  Iwi  uw  die  Oeldwibraag  cia- 
galtthrt  wurde  und  Fnmit  jetzt  das  wichtigste  aller 
pbotograplliachen  Chemikalien,  doa  ijilbemitrat,  be- 
deataid  bilHgw  n  bakoamMo 

Das  Albuminpapier  entliilt  die  nütJiige  (^ntität 
«inM  el>tfi'tr'*^  ChkvidMi  M  data  der  Fhotognph 
daattlbe  aofort  auf  dem  Sillierbade  aebwinuMn  hamn 
und  verwenden  kann.  Leider  kommt  durch  divs  Allni- 
mia,  weil  m  licb  ebenfiUla  mit  dorn  Silber  zu  einer 
wüaaliehaa,  liebtamplhidlliilMa  TerWiidiuie  varebiigt, 
ein  weiterer  Grund  des  baldigen  Verderbens  der  Photo- 
graphiaen  liinni,  denn  bei  dem  sogenannten  Fixir- 
praeaM,  walcbmi  dia  GUcnübeiUkter  naterworfen 

werden,  nm  das  nicht  belichtete  Chlorailber  zu  ••uttV-rnen 
und  somit  die  erstercn  gr^eu  die  fernere  LinnirkuDg 


dea  Liclite?  unempfindlich  zu  machen,  wird  meinen 
Versuchen  zufulgo  das  Silbcralbuniioat  nicht  gleidl* 
Mltig  «eraetxt.  Ea  ist  ja  ancb  ctne  Thataaeha,  tob 
der  man  eich  täglich  an  den  Schadc&sten  mit  Photo- 
graphieen  überzeugen  kann,  welche  zuweilen  dem 
Sonnenhcht«  ausgesetzt  sind,  dass  Albnminbilder  einen 
rCtblicb-gelben  Ton  Aber  die  game  FlAolu  allmiüilich 
annebraeD. 

Tino  nndanUnaaba  bew  irkt  das  auch  im  Dunkeln 
■tattündende,  daher  aoeh  gefiährlicber«  Verbleichen 
Oer  I.  a|nwymwigiwpeBBeD  un  Augenuuwu  g  oeiaaiMn 

an  feuchten  Orten  Das  Verhleiclien  ist  genau  ge- 
nommen ein  Uelb werden  der  tiefen,  braunen  oder 
«AwaneB  Ttoa  einer  ftrtigea  ChfereQberpfeotegrafibie 
und  besteht  nach  sorgfiltigen  l'nter«uchunL"'n  in  der 
Bildung  einer  entsprechend  dOnnen  Schicht  von  Schwefel- 
eilbcr.  Der  Schwefel  könnte  bei  AlbaminbUdem  wobl 
nun  Theil  aoe  dem  Albumin  selbst  etammen,  doeh^ 
rBbrt  dereelbe  in  fiberwiegend  grünerer  Menge,  von 
dem  unterBchweilifriiaurcn  (jetzt  ^fhioschwcfclsatiren") 
Katroo  her,  das  zum  Fixiren  der  Bilder  leider  Ua 
jetxt  obne  ein  (adiwefelfreieB)  Enatnrittel  angewendet 
wird,  Während  ilm  Fixin.'ns  liildit  .«ich  aus  Chlor- 
ailber und  unterscbwofligsanrem  Natron  zunächst  Cblor- 
mtrinm  oad  oatetsehwefligmnreB  Sflber;  ktaterea 

bildet  alt  ir«Ti  Atomen  des  unf  erschwefligsaurcn 
Natrona  ein  l)opj>eUalz ,  das  sicli  im  L'eljerschuss  des 
Natronsalz««  auflöst.  Unterschwefligaaurea  Silber  tSr 
sieb  aeraetat  sich  bekanntlich  bei  der  Fftllnng  fast  so- 
gleidl  SU  Schwefelsilber.  Eine  ahnliche  Umwandlung, 
•owie  ein  Freiwerden  von  Bchwerd,  der  eich  im  Status 
naacens  mit  dem  Silber  der  Pbotograpbie  vereinigt, 
entatdit  mit  der  Zeit  im  bmera  dee  Papieree,  wem 
niclit  Im!  dir-  AnfertiLfung  der  I'hütogmphieen  die 
grüsste  Sorgfalt  auf  die  J^tfemung  jeder  Spur  des 
Natnn-  nnd  SlberdoppdHlaee  dnidi  Anawaaoben  ver- 
wendet worden  ist. 

£s  giebt  glücklicherweise  verschiedene  Mittel,  uui 
die  ToHattadige  Abwesembeit  der  nntenehweffigaanren 
Salze  aus  dem  letateo  Wasch waaaor  zu  eontroliren; 
leider  dOrftea  Jedodi  in  der  Praxis  dieselben  nur  seKen 
Anwendung  fintlaa,  nm  n  wa^gar,  als  der  doch  »o 
wichtige  Praaata  airiat  nur  von  den  Gehülfen  der 
Photographen  fiberwaebt  wird.  Unstreitig  müseen  da- 
her fiiidi -re  Mf1hii<len  der  Vervii-Ifiihigung  von  Fhot^ 
grapkiecu,  welche  nicht  derartiger  eich  gegenadüg  ao 
leiebt  aeraataendar  Sake  bedfirfien,  eine  weit  beesare 

Garantie  für  die  Unvr'rcr:inf,'lirlikcit  ihrer  l'rodncte 
gellen.  Als  eine  solche  Methode  erscluen  bis  noch 
TOT  Kunan  der  Pignant-  oder  KoUadradc;  doob  die 

nnarbittliche  Erfahrung  hat  aucli  liier   L'iveicrt,  dass 
sich  nicht  zu  großen  Illu.sianen  hingelien  darf. 


üiymzeo  by  Google 


80 


Ke  Grundlage  de«  Pigmentprowsses  ist  T.«"im  mit 
doffwltchroatMurem  Katroo  und  irgend  eituan  Farb- 
■trfhL*)  SehM  (H*  Gflgonrart  im  w  kkürt  mmI» 
Inna  Lafana  kAntit"  B<--il<Jiiki.-ii  boziii^Iich  di-r  n!tltb«r- 

Init  jks  Pignnntdruckia  uiiiÜossen,  w  oiiu  dLiMlbc  nicht 
wlhfaid  des  Entwickelu  der  Bilder  grAs8t<  ntl»  il. 
«iadar  «nllitnit  vOrd«.  Dar  auf  deoi  Papier  turtidc- 
Ueibande  Lmib  i«t  in  aeinan  ehemiaelwD  Verfaaltan 
durch  die  Elswirkang  der  ChromverbiodungeD  gäns- 
Udi  rarftndart  und  im  Waaaar  UM.  ynlSaliah  gawordan. 
ZniB  Ifabarfltua  nflaaBn  die  ftrtigan  Pigmantdmdca 
noili  fiiii-  AUniiiIi'Miii);  jifts.sirt'ii,  um  wiiliTslumlsfiiliicrPi' 
SU  werden.  Von  Seiten  des  Leiuu  wär«  dcoinacb  kein 
Tardartm  dar  Bfldcr  m  beArebten,  weit  mehr  da- 
gt'g<>ii  rliirrli  (]en  gewüblten  Farl'ftniT,  ili  r  n-clit  i>if»pnt- 
lieh  das  Uilti  «vlbat  auimacbt.  Keine  Kohle  iu  i'ciuster 
Zertbeilung  iat  ein  ToHkoannaD  «mrlnderlicber  ^Farb- 
stoir"  und  »oUte  jedenfalls  immar  fttr  Pi^eotdrocke 
von  besonderem  Warthe  gawählt  Werden.  IMa  rtin 
achwarze  Farbe  iat  aber  für  di«  nteiatcn  bildlich  vicder- 
«gebendan  G^gantUndc  eine  wenig  gcfiillig«  und  dia 
Fabrilcanteo  daa  Pigment  pnpiercs  pflegen  daniMlben 
stets  iiorli  etwas  C;iiiiiiti-  oder  Anilinfarlx'  und  Aohii- 
Ucfaes  beizofiigen,  um  einen  wärmeren,  gainUigen  Farben- 
ton  m  anadan.  Kerdardi  laidat  abar,  wia  dia  Er* 
fiilinuig  li.hi  t,  dii-  IL\ltli.ii  k«i'  doi  BQdaa  »ehr,  da  diese 
genannten  Farben  im  Licht«  aiak  variadcm.  Kooimt 
mm  immIi  dan,  daaa  von  nielit  gww  gewiaaaahallaB 

Arlieitiiii  l  i  iiü  Entwickeln  und  Aiiswu??eiii  (\-  r  Hildor 
nicht  sorglultig  alle»  nocli  lösliche  ChroiusaJü  eiiU'ernl 
wird,  so  ist  da»  lialdige  Verderben  der  Pieun  ntdrucko 
beiiegalt.  Zuweilen  springt  wobl  auch  daa  Bild  ganz 
oder  tliailweiBe  von  der  Papiemnterlage  ab,  warnt 
kutan  nlaht  aakr  aoiigMMig  piiparirt  iat. 

Vol'.ptundigp  Garantie  für  die  H:i;11>nikeil  iiiit<-r 
«Heu  nicht  künstlich  hervorgerufenen  Krzeuguisacn 
zeigt  alMn  dia  d«n^  Jakifamdarta  bereits  trellish 
bewührte  fette  Druckerschw&rze,  welche  l&nger  an  rer- 
indert bleibt  als  das  Papier,  worauf  sie  gedruckt 
madan.  Die  neueHt4.>u  I-'oi-tschritte  ermOgliehen  es  aber 
mit  im  grawtan  Laiolitiglnit,  jadaa  Ki^gnU*  aät  völ- 
KfW  IVaae  in  fttlar  yatlw  alt  Fbailiv  auf  Papier 
wieder  abüudt-uckcn,  und  zwar  mit  denselben  Sehnellig- 
keit  mittelst  Schnellpreaaen,  wie  der  gewöhnlich«  Tjrpen- 
4mak,  'nur  daaa  daa  Binwalnn  aorgftltiger  geadielMB 

muas.  Mau  liat  abi-r  in  Bezug  iiuf  die  «or  Venrial- 
fidtiguog  zu  w&hlende  Druclunethode  wohl  m  untar- 
Mhddn,  «b  daa  OltM  tick  mr  In  HalbttaaB  odar 


*)  Näbtra  Ober  ^tf^w^l^tl1  Indat  sich  i>  aMincat  be- 
reitk  citirteu  Artikel  in  dar  LäopalÜM  Ob«rdla  Entwielcaiaog 
4tr  l%itographie. 

l4apwXT 


als  Knpfemtioht  Holzschnitt  u  derg!  in  Strichen  und 
Punkten  wiadaiyriMB  l&sat.  LeUteran  Falles  dient  die 
PbobiUUip-  odar  ZMeagwiiMa  «1»  dia  UBlgato  Tar- 
rielfiiltiiruiif;:  Halbtöne  lassen  sich  aber  nur  durch 
den  Ljciiltli  uck  reproduciren  und  zugleich  mich  Bilder 
iii  Strichmanicr,  so  dasa  dem  Lichtdruck  in  j  Ii  :  Hiu- 
aioht  dia  bei  waitam  grSaaara  Widrtigkait  eiaiarltumaa 
iat.  Jede  gnta  Ucbtdnokplatte  bilt  jetzt  wohl  VW 
1000  Abdrücke  aus,  die  glanzlos  auf  Schnnb-  oder 
schwacfacm  Oartonpapier  su  billigam  Fraiaa  geliaCact 
wardao  kdnnaii»  Bat  ainar  atftttfindaiidaD  Ba* 
Rchiidigung  der  Dnukpfatt*  ItHt  si^  diaaslba  satur 
leicht  erneuern. 


Unsere  Kenntiiisse  von  den  Veränderungen 
im  thiedBoben  Xi  cor  Zeit  der  Seift  und 
unmittelbar  nach  der  Befruolitang* 

V'  ii  I'r  0.  Ta>clienl>er«r  in  TInllo 

Es  war  eine  der  epochemachendsten  lüitdeckuugea 
asf  da«  GablMa  dar  Mö^hologia,  daaa  jadar  nodi 

so  cotnpticirt"  OiRfini^nmü  in  allen  seineu  Theilen  aus 
urB|)rünglich  gleichartigen  Formelementeu,  aus  Zellen, 
auaamaiBBgaeeUt  ist,  ud  aa  mnia  natürlich  araduiaaa, 
d«8s  maa  von  Jener  Zrit  an  dem  Stndinm  dieser 
gElementarorganismen"  seine  besondere  Aufmerksam- 
liait  zuwendete.  Hat  sich  doch  seitdem  ein  gaus  be- 
sonderer Zwaig  dar  VTisaanacbaft  antgabildat,  dia 
Histologie  odar  Gawebalalire ,  die  ihren  Einenaa  auf 
alle  Theile  der  Morphologie  ausgeübt  hat  und  noch 
ausUiit,  so  daaa  sich  die  darauf  iMOcQgUches  Unter- 
snefanagen  von  Tag  an  Tag  nähren. 

Und  doch  auf  einen  Thcil  des  t1n<  rischeu  Org»- 
niuuuH,  der  in  ihm  eine  ganz  be^adera  wichtige  Stell- 
nag  oinnlmniit,  nnf  daa  Ei,  hat  maa  lange  Zeit  hin- 
durch geachwaaktt  die  Sehwnna'aalia  ZaUauUMorio 
anni  wenden. 

Die  Frage:  „ist  daa  Ei  eine  uiufache  Zelle  oder 
ciB  mabraaUiget  GabUda?"  ist  laqga  Zeit  Gsgenstand 
wissanaoliaftlicher  Unteranehnng  nnd  Rafloxion  gowcasB ; 
und  wenn  man  in  unseren  Tagen  ?<ich  zu  der  Annahme 
barachtigt  glaal>ta,  daas  da«  Ei  gat»  allgemein  ala 
etafteha  Zelle  aageaehea  werde,  ao  hat  man  aeh  doek 

lil)6r7/eug>>n  müssen,  doFS  es  imUMT  BOOb  Btinwian  gUlif 
die  sich  dagegen  erkliuen. 

DaM  dia  Anfhaan^g,  «akba  naawdings  wn 
▼illoti)  und  Alos.  Brandt^  «bar  'üt  TMm  das 


')  Villot.  L'bistoloaie de  l'oeuf.  La  Kevue  des  Scieac. 
Nai.  V.  187C. 

<)  .\lrx  Brandt.  ITelic-r  dSK  Ei  uod  seim  BOdOMi- 
sUlte.  Kill  vert-le.!  henii  uu>qiholüj,'i&i'l)er  VersilCh  alt  an» 
grundeiegUDK  de»  Imekteneie«.   l^psig  187^. 


90 


Eieg  vprtrftf ü  wird .  ilafE  nämlich  das  Koinibläsclien 
mit  (l«m  Keiwäeck  die  eigentliche  Zelle,  das  darum 
gelagerte  PntO|ilMmA  dagagw  «rat  «in  MraadlTH 
0«lnlde  aei,  diese  Anffanong  ist  eise  demlich  alt«  nnd 
vanltete,  welche  bereits  von  zahlreichen  Forschern 
beimpft  worden  ht. 

Donh  Bisekoff,  B«ioh«rt,  KSllikar,  Laa. 
okKTt  mi  andan  nauliafla  Galahria  fit  äm  VtA- 

Wfis  uelirftTt  worden,  da«B  dn«  KeiiidiIiiRchci\  niemals 
für  »ich  aUcia  auftritt,  •ondem  von  Anfang  an  mit 
mam  gawiwan  Manft  tm  VnHashimm  toagaban  iat, 
mithin  nur  mit  diaam  tnaanaan  «taa  «aiwe  ZiUa 
reprlsentirt. 

Ea  tat  ab»  daran  tetstthaUen:  daa  Ei  ist  eise 

alkCiche  Zelle,  deren  Kern  daa  KeimhlRschen  und  deren 
Xaniliörper  der  Keimflock  ist,  eine  Zelle,  diü  ubcn^o 
wie  jede  andere  Zelle  im  Qrganiamna  entateht.>) 

EiM  wmbm  fitraitfkaga^  waltdw  unter  den  Faahr 
gelehrtüt  antataad  vnd  Ua  tu  dia  letitaa  Jahn  Unaia 
lebhaft  diicutirt  worden  ist,  bezieht  sich  auf  daa 
Sckiekni  daa  Kaiaabliaehaoa  nur  IWifaacit  dea  Eiaa 
oad  b(i  iMgiuMBdeF  Entwidialnng  demiban. 

Die  einen  waren  der  Ansicht,  das»  dnp  Krin.- 
bliaeben  dureh  ainfiiche  TbeUaog  in  die  Kerne  der 
beiden  entae  FarehmigakagalB  Ibergehe.  Dia  hienof 

bezilplidien  Benlinchtnnpen  waren  \<m  bedeutenden 
Forschem,  so  z.  B.  von  Job.  Miill<r  bei  f-^ntwoncfut 
MiniMfM.  von  Lajrdig  bei  RAderthicrchon  n.  a.,  an- 
gaatallt  und  beziehen  sich  auf  fast  alle  Glossen  dea 
XUarreichs,  so  dass  Leydig  e«  als  allgemeine  Regel 
bnaflP— '  konnte:  das  Keinibläschen  leitet  den  Furch- 
ugqnieaaa  durch  aejna  TheUnag  ein  und  liafart  di« 
Xmtm  dar  bildan  entco  FarebaBgakugehi. 

Dar  Mata,  weldior  die  IVrsistcn/,  den  KrimbliU- 
ahna ■itEataekiedenbeit  vertrat,  istlüd.T.Beneden*; 
afnem  anaflngidehaB  Warin  Abar  baaminanaalnng 

und  Rtdeutung  des  Eies;  bis  aueh  er  »ich  dank 
neuere  Lotersnchungen  voa  der  Unrichtigkeit  diaaar 
JbHblit  «baMaagto. 

Dieser  Auffassung  gegenüber  wurde  von  anderer 
Satte  die  genau  entgegengesetzte  vertreten,  dass  das 
KaiobWacken  vor  der  Furchung  völlig  versehwindak 
ud  mr  acbian  «inaoi  Tkaila  dar  Faneher  diaa  nur 
dar  Auadmek  dar  TSHigeD  RaUe  dea  Bies,  gaas  m- 
abhängig  von  der  Befruchtung  zu  sein,  während  andere 
darin  dea  KinüflW  der  Befruchtung  und  dio  eraten 
Aofftaig*  dar  EMvIdtdaBg  in  aekan  glaubten. 

')  Verel.  die  lreffli<  !ie  ZiLsanimenatfllung  über  dif  Bihi- 
um  wa  thttriadian  £ies,  welclie  wir  Hubert  Ludwig 
maarinai  „Vebir  dia  EMMug  te  IbicRaicha'.  W«cb> 
kwg  1874. 

*)  Kd.  V.  Beiiedea,  Raehcrcbe*  mr  la  eoaipoiition 
•t  la  tignilicatiou  de  roeof.  IMaa.  conr.  et  U<ni.  de»  aav. 
«Wien  de  l'AouL  nr  da  BalgitDa.  T.  XXXIT.  18T0. 


Haeckel,')  welcher  früher  mit  Hntschiode nheit 
die  Persistens  des  Keimbliscbena  belukuptet  hatte  (auf 
sein«  Untaraoehnngen  an  S^toopfaom  gaaMtat), 
sehloBS  sich  spftter  dieser  letsteren  Aofifasaung  an  nnd 
erkannte  in  dem  Schwinden  de«  Zellkernes  einen  Rück- 
schlag io  den  frülicren  Zustand  der  Cytodc,  resp.  in 
daran  phytogamtiichaB  Tcrtratar,  die  Ifooiara  (dabar 
„VoiMraibi«  fBr  fie  keliiloaa  EtaeDe). 

Die  Beobachtungen,  dass  daa  KeimblAachen  schon 
im  unbeirnchteten  £i  yencbwindat,  and  aakr  aahlraich 
und  RNnt  an  WlrbeltUaran  aagaatellt  «onleB. 

fo  fand  bereits  Purkinj*"-.  im  J.ilne  1825,  d«K8 
an  HQbDereiem,  die  dem  Eileiter  entnommen  waren, 
dae  KafanUlaaban  Ttaaabwondan  ad;  «r  irar  dar  A»- 
nicht,  dass  es  durch  die  Contractionen  des  Eileiters 
zersprengt  und  sein  Inhalt  mit  dem  Keim  vermiacht 
werde.  Er  nannte  daa  KeimbMaeben,  daiaaa  bitdaekair 
er  beim  Hahnerei  war,  Vmcul«  fermüuUüM  (neakflni 
spiter  Parkinje'sches  BlSschen  geheiasen). 

Diese  Beobachtungen  wurden  dann  von  C.  E.  von 
Beer')  an  den  £iam  fast  aller  WirbalthianlMaaB 
beststigt,  nnd  ebenso  nenerdinga  von  Oellaabar*) 
und  Goette')  wiederholt,  so  dftss  für  die  Wirfaal» 
thiere  das  allgemaina  Basiütat  gewonnep  wwda,  daaa 
dea  KeinbllaakaB  in  kekieiu  ganatiadiaa  Butawawim 
ln\n(?e  mit  den  Kernen  der  erst'ii  Kurchongskugeln 
steht,  diese  vielmehr  gsns  unabhängig  davon  neu  ge- 
Udet  werden. 

An  zahlreichen  niederen  Thieren  ergaben  die  Be- 
obachtungen dasselbe  Resultat  (Kleiueuberg,  Ko> 
waievsky,  Metscbuikoff  a.e.).  Leuckart*)  hllt 
.  sich  daher  zu  dem  allgcnainan  Satae  berechtigt,  deia 
der  Dotter  erst  durch  Anfl^ianng  daa  Keimbifiscfaena 
in  eine  gleichförmige  Masse  für  jene  wunderbaren 
Metamoriikoaein  vorbereitat  aai,  dia  Iba  in  Folge  dar 
Bdrnebtmg  aOmlblleb  bi  afaun  aalbatatlndigen  <>rga- 
flimus  verwandeln. 

Uefaer  die  Art  nnd  Waise,  wie  das  Keimbltachen 
im  reifen  Ei  varMbwindet,  war  vnter  den  veiaebl^ 
denen  Forschern  durchaus  keine  Einigkeit.  Dio  einen 
(welche  Tögel,  Reptilien,  Amphibien  und  Fische  som 
Oefanalaada  Ibnr  Baobnahtmy  gewiUt)  Vaaam  daa* 
aalba  an  die  Ofaerflidie  dea  Dotters  treten  und  davn 

')  Hneekal,  atndlan  nr  QaattlMbwrifc  Jana  1677. 

p.  140; 

•)  Purkinje;  S}'roboUe  ad  ovi  aviaa  Uatoritm  aale 
IncubatioDein.   Vratis).  1825. 

>)  V.  Baer,  Vntersacbungen  Uber  die  Entwickhittga-  . 
Kosihitbte  der  I  isclie   ibM.  p.  4  u.  'J  —  Ueber  die  Ent> 
wickliuKSffeschichte  der  Thiere.  Bd.  II.  p.  27  o.  Ifi7. 

«1  Uellacher,  Beitrage  rar  Qeschidtte das KoMblle- 
chens  im  Wirbdthierei.  Archiv  t  nükr.  AnaL  Vm 
Qoettc,  EntwickluDjjMetcliicfcla  der  ünk«. 

^  L  e  u  c  k  a  r  t ,  Artikel  .^Zcttguac"  kl  WagBH^  WMar> 
back  der  Fhiaielocic;  IV.  fim. 


uiyiiizod  by  Google 


91 


«einen  Inhalt  entleeren,  die  andern  sahea  du«  Kciin- 
blftacbeo  verschwinden,  in  demtelbeo  Augenblick  ahor 
sn  der  Dott«rob«rfl«clM  gcwiaae  KOqwr  «titelua,  dit 
ab  glUcbtangakörpcr"  mmn  Aafinarlnainkttt  noeli 
mitar  in  Ampracli  nebmeo  werden. 

Sie  wasdun  bmita  von  P.  v.  Beneden  nnd 
WiadUelmkaai)  fptüaa  (vielfMh  gilt  Carns  ale 
Entdecker  derselben)  vad  na  imiww  mit  dem  Ihmn 
„ehhJ0  folmirf  bdi|gt. 

Etae  bewmJera  Auftuet keamkeft  anurda  Ühmb  m.  a. 

von  Rrid,  Qiiftt  ro  f«  ges,  Fritz  Müller  zuf^e- 
wandt.  Der  letztgenannte  Forscher')  war  es,  welcher 
■e  ab  aRicbtungskörper "  fretitula  diredrixj*) 
beaeichnete,  ein  Name,  der  danaf  Beang  nimmt,  diu« 
diese  Oabüde  in  einem  bestimmten  Zaaammenhange  mit 
■r  Eizelle  itehen,  aa  «aleiHBi  dar  Fmih 
am  lebbafleaten  vor  iiob  gabt. 
Et  wfirda  aa  weit  ftthraa,  all«  die  Aatorea  aad 
ihre  Beobnchtungen  namlwfl  zu  machen,  durcli  welche 
das  Anftnten  der  RicbtungiltArper  and  ihre  weite  Ver- 
DnBCQBg  aa  i aieiieuaa  nacogvwiaieii  vn»^)  i/ocn  whivub 
Bedentnng  haben  diew-lbenV  Diesr  Fracp  ist  Bf-lbst- 
Taratindlicb  ihibaeitig  aufgeworfen  worden  und  liat 


lac  yi^'iiilirh  iiahf,  einen  inneren  7n$ammen- 
hang  zwischiii  dem  Aultreteu  der  Richtaugifkürper  und 
dm  Venchwinden  des  Keimbliacbeni  zu  vermatben. 

£b  watda  dia  Anncht  vertreteo,  daaa  daa  Kaim- 
Ulaabaa  ab  fUehtuiigakSrper  auggeitowaa  «arda,  «Iii» 
rend  der  Keimfleck  im  Dotter  verbleibe.  So  beschrieben 
«a  nntar  anderen  Derbit')  und  v.  Baer*>  votUiSee- 
Igahi».  Leydig«)  bei  AMraAr,  Blsehoff^  nm 
Sralncheneie. 

Andere  lieeicn  dagegen  das  lieimbUbcbeo  eriialtea 
Uaibaa  aad  daa  Keiarfledi  aaigaatoMaa  «ardaa.  So 
LoTda«*)  Korea  aad  Daniel ssen. 

>)  P.  T.  Benodaa  et  Windiacbnana.  MoM  rar  le 
d<!veloi>|)«inent  de  la  Uaaea  griw.  BnH  da  rAead.  JkmL 

')  Kr  MuUi  r.  /ur  Ki  initnis»  ilo»  Kiirchungsproceiüa 
im  bcUneckeJiei.   Arcliis  1.  ^uturgnsch.  ItHb.  u.  1. 

■)  Bei  den  Arthropoden  kommen,  wie  es  scbeint,  keine 
BtaktangtUftMlien  vor.  Balfour  (Anat.  Joiim.  of  mier. 
adenc  April  IbTNl  mmUl  in  Bezug  lianiiif  «nf  (tir-  wfite 
Terbreitiing  derr;uih('no;,'üneBi«  iu  dn'si*?  i.  Lissr  airtmvrkyant. 

*)  Dieselben  (iebilde  fahren  auch  die  liezr ichnung  gilt- 
htle.«  tlirtctrnrt  (Kd.  v.  Heiiedr-n  i.  jiuUtr  ceü  oiie ptttt 
hüdy  (der  Kiisländerl.  gJubule»  tie  ribut  (Füll. 

•|  Derhi-s,  OliHen-ations  earlamicamsme  etlcsph«^ 
BomiDea  qiii  a<Toiii|iagiient  la  foraurtiea  de  remfarron  che* 
roanin  conHitiblc.  Aiiii.  d,  Scienc.  n«t.  1847.  VIII.  p.  83. 

<)  V.  JJatT.  Neue  Piilcrsuchuugcn  über  die  Eotwiclco- 
hwR  der  I  hii  i  p    F  i  nrieii'.s  Nene  Notizen.  XXXIX. 

'1  l.f  >ilu'.  Zur  Anatomie  von  i'tNaeeto 
Zeitiichr.  f.  wuM.'Uüch.  Zuulug.  V.  p.  125. 

*l  Bischof  f,  Entwirkelungsgcschirhte  des  Kaducfaen- 
19*6.  p.  22,  42. 

•t  Lor<B,  Dabcr  dieEntwickelniig  der  kopOoien  Mol- 
ArAb  C  AaM. «.  Flys.  18« 


Koch  Andere  vertreten  die  zuerst  von  Uathke') 
auageeprochene  Ansiebt,  daiu  die  Richtungskurper  Ober- 
baagt  aidita  mit  dam  KeimbUsohea  oder  dem  Keiia- 
flaeka  ra  tbaa  baban,  sondam  gana  indifferente  Tropfim 
von  Liquor  vitelli  seien.  Namentlich  Robin*)  leugnet 
entschieden  einen  Zasaauasnbaag  iwiscbaa  Bichtungs- 
bUsehaa  aad  KeimUladiea.  i 

Oellftcher']  versobaffle  indess  der  früheren  .\n- 
aicbt  von  Neuem  Geltoqg,  indem  er  für  das  ForeUenei 
aad  BdawNi  daa  TeBsdnrfadsa  daa  KeinlillielMM 
nachweist.  Ihm  schlipHsen  sich  Flcmming*)  für  das 
£i  \un  Anodonta  und  Ii  üt  ach  Ii')  fttr  eine  grünere 
Anzahl  von  Tliieren  an. 

Nanteatliob  die  omAngreichen  Unterrachungen 
dieaas  Materen  Forschen  haben  uns  filier  manolie 
Einzelheiten  aufgeklurt ,  so  dan  Wir  bei  ifaaaa  aiaiB 
AageabUek  Tarweilea  wolka. 

Es  warsB  aamaallidi  aait  d«n  Uateranelitmgen 
Auerbacb's  und  Sstragbarjor*!  gewisse  Erschein- 
ungen beltannt  geworden,  waloba  M  dar  Tbeilaag  des 
ZsUlwras  aaftrotaa  aad  aa  saiigbielioii  aiad  awaisa 

Sonnen,  die  von  je  einem  bellen  Flecke  in  das  um- 
gebende Protoplasma  hineinstrahlen  und  anter  sich 

baeh  flbilo  Aao  itrahhaftnuigia  Ftgnren  aof  das 
Auiteataa  vw  ZdUaaslt  ia  das  Protoplasma  surOck, 
ähnlich  dem  Austreten  von  £Uektricität  aas  ftiasa 
Metalbpitra;  «r  aaaat  diese  Figono  »karyo- 
lytiseha*. 

Ganz  lUinliche  Beobachtang«n  machte  nun  B  ü  t  s  c  h  1  i 
am  Keimblisobea  veraehisdeaar  fiar,  ao  vom  NafMit. 
CbeaflSfiMM  d§gmi»,  Lkmtamu  awfiaihrü  aad  Sbsw'aa» 

Vfeifferi.  Daa  Keimbläschen  nimmt  eine  spindelförmige 
Gestalt  an,  aRicbtungsspindel",  letgt  lAaga- 
üMSta,  dIa  ia  d«r  Aaqoatorfataoaa  vatdtekt  afad,  aa 

den  Polen  je  lirion  lu-ü'/n  Fh  rk  und  davon  ausgehend 
eine  radiale  Dottcrstruiiluug  c-rkennen  lassen.  Das  so 
metamorphosirte  Keimbläschen  tritt  an  die  Oberflieha 
dea  Dotters  und  wird  als  Kichtnngskörper  eliminirt. 

In  einem  Anhange  an  aeiaer  Arbeit  Itat  BAtsoblt 
die  IttgBohkrft 


')  Hatlike,  Zur  Kcnuliii^^  dcH  Ktircliun^processCB 
im  Sclineckcnei.   Archiv  f.  Naturgesch    184Ö.  p  1&7. 

')  Uobin,  Mänoire  sur  les  Klobulea  polairea  de  To- 
vale.  Journ.  de  la  phvs.  et  de  l'anat.  de  I  bomme  et  des 
aahsaax.  1802.  V.  p!  149.  —  Ana  d.  Sc.  nat  4'»  S<r. 
XVUI.  p.  h.  1862. 

')  Uellacher.  Beiträge  zur  Kcnntniss  des  Keiroblis- 
chens  im  Wirbelthiei'ei.   Archiv  f.  mikr.  Anat.  VIII. 

*)  Flemmins.UeberdiecTstenEntwickelnagsenciMin- 
uagaa  im  El  der  fMclanaelMl.  ArekW  L  müi  ' 
X.  p.  367. 

>■)  Bfitschli,  Studien  Ober  die  ersten  Ko 
Vorgänge  der  Eizelle,  die  ZcUtlieiluug  und  die  CoiyugBtlOO 
der  Innuorica.  AlihaadL  d.  SeokenoeM'schsn  :  ' 

"  ■■  ■  X.  p.  sia. 

M* 


üiyitizeü  by  Ljü 


9« 


eben  kU  Biehtniigikarper  MitriU,  londero  nor  ein 
T1i«i]  dewoftm.  Zn  Ümm  ZhkIm  Wfd«  BMtsohll 

durch  eine  Arbeit  O.  Hprtwig'?i '"i  Vjpftirjinit ,  die 
mittlerweile  erschienen  war  nnd  ans  auf  diesem  Oe- 
bMe  wieder  eiDen  widrtjgn  Sehritt  weiter  Atfarte. 

Seine  Unter«achiiogen  an  den  Eiern  von  7äm- 
pneudM  ImduB  führten  Hertwig  zu  folgendem  Re- 
nUate: 

„Zw  Bdtent  da  Eiw  erleidci  dM  KeimbiAMhen 
fliiM  i'6||i'Midv9  Veliittofpiwio  ud  irircl  dnrcli  Con* 

trartion  dp-i  ProtopluBK  U  die  Dotteroherfliirhe  ge- 
triebeu.  Seine  Membnii  HM  lidi  auf,  «ein  Inhalt 
aerlUlt  md  wird  raletit  ma  DoUar  wicdar  MMwUrt, 
der  Keimfl  pfk  !\t.pr  scheint  nnverJlndevt  frh(iU<^n  zu 
bleiben,  in  die  üotterinatw  selbet  liinvinzugdangen 
ma  nuB  DNUWMini  juni  oca  rmeDt  oeiiii€uiUDgw» 
iUiigen  F,ii>«  zu  werden,* 

Hertwij,'  nuniiti-  d<'ii  vom  Kfimbläsfhcu  im  Dotttr 
surikekbleibendcn  Thcil  ^Eikern",  im  (regensatz  zu 
einem  epAter  nkher  lu  betrachtenden  anderen  GebUde, 
wdebaa  in  Feig»  dar  Befraehtang  anllcitt  imd  uUk 
mit  den  EPrarn  n  den  ereten  Ftuclumgilteni  ras 
einigt. 

Hertwig  aah  ebenao  wia  BtttiebH,  daas  bei 

ni'diing  d<  r  Ri'  ht'.ingsFpindvl  dia  atmUenJBtnrige  An- 
ordouDg  de«  Dotter»  eintritt. 

Ifh  BbergidMn  die  Untamidrangen  EL  B«> 

n  e  d  r  t!  ■  F  *  lind  P  t  r  n  1 1j  u  r  p  r '  i?  *)  li nd  crwlllmpn  nur 
noch,  dash  dir-  Iti  obnclitungen  Fol '  s*l  diejeuigen  Ucrt- 
wig'«  in  uiditigen  Punkten  erginten,  namentlich  dia 
Anächt  diaaaa  Foreehm  iber  daa  Peraiitiren  dee  Keim- 
fledn  ideltt  besUtlgCB.  Doeh  andi  Hertwig  hat  in 
neneeter  Zeit  »eine  rntersnohnngen  fortgrsetzt  nnd  iat 
darin  lu  gleichen  Reanltatco  gdangt  wie  FoL 

Ee  liandeK  rieh,  wie  wir  'am  den  angefllhrten, 
»ich  oft  w  idi-rH]iie<  Li'iidon  Adciclittu  di  r  vi  rsrhirdpiien 
ForKlicr  ersehen ,  um  zwei  Erscheinungen ;  um  diu 

>)  Hertwig,  Beitrtge rar  Kaanttüm  der BUdong ,  £e- 

fruchttiDg  und  Ybeihtog  diB»  r"  '  ' 


Schiokeal  daa  Keimbliachena  und  da«  Auftreten  der 


Sei.  M enSoleg. 

Jahrbnch.  I.  p.  »47. 

Hertwig  hat'dann  »eine  UntertncbnoKen  «ucli  auf 
andere  Eier  austredehiK  und  ixt  dabei  zu  iUiulicbeii  Itesul- 
taten  selanet  Vervl  seine  Abliandluni  im  Moriihiiloir. 
Jahrb.  III,  p.  I,  u.  rv.  ,,  i;.6. 

'I  K.  V  Hpnpilf  II,  La  Matiiriltion  de l'nmf  dos  Mainini- 
fpr*'^  Hill!  (!.•  i'Ad.il  ruy.  ile  Bi-Ig.  S""- sOr.  T.  XI.  1^75, 
und :  (.'oiitnbutiuns  k  Vbitt.  de  la  veaicule  genoinaiiTe  et 
da  Premier  noyan  «nbironnaire.  Ball,  de  FAcad.  tn,  de 
Belg.  21"»  S^r,  T.  tf-7fi. 

■)8traaburger,Zcllbildnneu.  ZeDtheihuig.  Jena  1  fl'C. 

V  Fol.  Die  erste  Entwickeloag  des  Geryoniden-Eie«. 
Jen.  Zeitsrhr.  VII.  —  Sur  le  drvplopjienient  des  I't<  rn|Mnifs 
Arfh.  d  Ziiolog  p.Tpi-r.  IV  <i  V  -  ,s»r  1p  pnuinii  r.i  i  nn  iit 
de  i'UälOg^oic  cbcz  dircrs  animaux.  .\rch.  diu  bdeuccs 
ftfn.  et  aat,  AtHI  ie77.  Geneve.  —  Recherche»  anr  la 
liceniMlein  et  la  eonmenceiaent  de  l'Uäiog^Die  cbes  direra 
anlMBX.  Ute.  de  la  8o&  da  Fhrnivw  et  dldat  laL  da 
Geitre;  T.  XXTL  1877-78.  fJS». 


n<'t rächten  wir  nun  nn  ilor  Ilaiid  dprllertwig- 
»chen  rcap.  Fol'acben  l  utenocbuDgeD  diese  VorgibDge 
aan  reifen  Ei  einae  Baettemea  (AttrtmMSm  nim^ 
JMmt»  tUuMü). 

Daa  Eiantockwi  itt  von  einer  breiten  gaOertartigen 
Schicht  ongabao,  welche  der  Zm»  pettvetd«  der  S&uge- 
thiereier  mgUdien  wird.  Biaaelb«  gabt  beim  T^Ulig 
reifen  EI  bis  anf  ein«  nrt«  homogeoe  Membran  rerlorea. 

Der  Dotter  i.st  nach  Hertwig  Ton  Anfang  an 
mit  einer  Dotterhaut  umgeben,  wibrend  eich  nach 
Fol  eine  aotche  erat  nit  der  Befrnehtng  UidaB  mIL 
Dm  im  Centnim  gph  pcnf,  von  einpr  feinen  Ilant  nm- 
gelwne  Keimbläichen  enthält  ein  feines  protopla 
ttaalua  Fklemiels,<)  in  weloheaii  dar  Xrialae] 
dirt  i»t,  Vor  der  Reif«-  rClckt  das  Keimbiftscheii  an 
die  Oberfläche  des  Eiea,  verliert  da«  Fadennet«  und 
nimmt  auf  dem^irttngliah  glatten  OberflSche  einzelne 
Einbuchtungen  an.  Znaidttt  ditegt  nun  das  Fhrto- 
plasni«.  welchea  daa  TTeimMlaelien  omgiebt,  in  Form 
eine«  kleinen  Ilöokers  in  dan  Innere  deaaelben  «n  und 
Bwar  an  dar  dem  oberen  Pole  dea  Qea  logewandtea 
Scita.   I>er  Kefaafleek  veradiwindet  vnter  dgentMhn- 

lichen  Vpriiriili'!  iihlTi  ii  in  MÖMB  InMRk  ntlmiditicli.  Im 

ProtoplaHuahiickcr  entsteht  ahm  kleine  Slrahlenfigur 
«nd  bald  daraaf  neben  deraalben  eine  iwalla,  aa  Aua 

man  da?  Bild  eine«  „DoppelsternB "  fAmphia^tr 
it  rt'but  —  Fol,  Arckiampküi$l*r  —  W'liitmnn  erhftlt, 
walcher  bei  der  Zelltheilnng  10  allgemein  bcobaclitet  wird. 

Unter  allmihlicbem  Zogrondegeben  des  Keimblä«- 
cbemt,  dessen  Inhalt  sieh  mit  dem  Dotter  mischt, 
nfagunt  der  Doppelstem  an  Grfiase  so,  seine  Strahlen 
Bind  deatUeher  gewoiden  nnd  hingen  dnreh  ein  band» 
filnnigee  TerUnduagaitllek  mit  einander  nsammen. 

Etwa  einp  Stunde  nach  dor  Ei-Atilufr.j  Ijiri'.l  das 
Ei  folgendes  Bild  dar.  An  der  Oberflilcbe  liegt  in 
einem  Radius  dea  Eiea  ein  Doppdatem  md  etwa« 
unter  ihm  ein  kleiner,  unrc^elmässig  begrenzter  Fleck, 
da«  gcecbrampfte  Keimbläschen,  der  aber  nach  einer 
weiteren  halben  Shmda  elwfclh  vefeehwonden  ist,  a» 

diUB  jetzt  in  einer  gleichmUssigen  Dottcrmapse  nur  ein 
peripherisch  gelegener  Do|i]ii-Ut<  rn  i\x  f-rkenucn  igt. 

Bei  Anwendung  vuu  I;  l'  -  lien  (2%  Easigtäure) 
bemerkt  man  swiscben  den  beacbriebenen  Strahlen- 


'  i  Diese  feinere  Structur  des  Kernes  ist  diireh  ver- 
schiedene Forscher  nachgewiesen  worden,  und  nicht  etwa 
nur  in  den  Kpnifn  der  f  izelle  '  Hei  t  »man  n  .  Klemmin);, 
K  ro  mtuaii .  .'m- Ii  w  tilbe In  dieser  hm  »!'■  m.;i.  K  v  Hp- 
ueden  für  da«  Kaninchen  und  einen  Seestern  beurbneben 


Mncltophi£ms  geniuint:  ebenso  ist  nie  von  0.  Hertwig, 
rol  and  selbst  bei  Pflanzen  von  ätrasburger  besclnriebea. 
Flemning  auicht  von  J^mgarflat"  odsr 


Digitized  by  Google 


93 


figoren  de«  Doppeliteraa  eisen  •pindelfönnigtin,  hin- 
feierigwi  EOrper,  die  tob  Btttiebli  iMtat  beadvto» 

1mm  Richtiin[fF«iiiTK]<'l  Von  divrr  geht  nun  die 
HUimg  der  RicbtangskOrper  sue.  Dieaelbe  tritt  in 
der  imHa  Staad*  BMh  dir  AHtg»  da*  Bea  efn  «ad 
{et  weh  einer  Stunde  beendet,  flie  beginnt  mit  der 
BerrorwSnrang  eine«  Protoplasmahüf^elii  Ober  ditt  Obrr- 
fläcbe  de«  Eies,  »ii  iIit  .Stelle  der  Rieht ungüspindel. 

Daa  H^gekluii  wird  eodaoa  mehr  qyliadniaii  and 
acliDbt  mch  vetn  Be  ab,  aof  denen  Olieiftldia  et 
lii  ffi  ii  Wi  iii»  niiii  sich  lu  einer  kleinen  Scheibe  ab- 
plattet. Der  darnnter  gelegene  übrige  Tbeil  der 
Itiebl  nugia|iludel  wird  Irinnen  Karaem  too  Kraen  an 
einem  Doppflutfriie ,  v  .ii  wi  Ii  hnm  si-  h  in  jrnnz  (icr- 
•elben  Weise,  wie  zuerst,  ein  iweite»  Richtungiikörpcr- 
dMB>)  aUM,  «SbKod  dia  eantnla  Hilft*  dea  Doi>peK 
alaraa  wiederam  im  Eie  znrückbicibt. 

IMeeeibe  differenzirt  sicli  nan  in  kleine  Korper- 
chen,  die,  mit  anderen  in  dar  Nlha  eatateadaiMD  ver- 
einigt, den  Tou  Hartwig  eogenannten  Eikern  oder 
.weiblicben  Torkern"  (Fol'f  J\mmel^  fmtBfJ 
reprilRentiren. 

Wihrend  der  Bildung  de*  Eiken»,  welche  in  dar 
Tiertan  Stande  aaeb  der  Abfaga  dea  Eiee  jvr  sieb 
geht,  tritt  im  aniL'f-b'inIiMi  Protophna  eiiif  --trulili^re 
Anordnung  auf,  die  mit  dem  TordllBgen  deeaelbeu 
nach  dem  Centmn  dea  Eka  eebwieber  wird  «ad 
Bchlicsslich  ganz  verschwindet. 

Alle  di«  bisher  gcjicbilderten  Vorgänge  im  £i 
finden  beim  Sceeteme  und  Seeigel  «wd>hiBg%  too  der 
Befimcbtang  vor  derselben  «tatt,  bei  letzterem  /'Tkr«- 
pmnuUt  Nrühit,  Sphaertehinu*  hrtritpinoauj  sogar  Tor 
der  Eittblage  innerhalb  de«  OvarinmR,  *) 

Bei  Tielea  MoUnaken,  den  ond  Nema- 

todeo  Mlea  die  Yerladernngen  im  Ei  bis  aar  BUdttng 
des  weiblichen  Vorkenin  in  ilie  Zeit  der  Befruchtung. 
Auch  l>ei  den  £iern  der  Seesteme  kommen  die  ge- 
lebUderteo  Tertadamagan  dea  ESe*  im  Falle  einer 
künstlichen  Bffrnchtnnsr  gleichzeitig  mit  dieser  znr 
LrscheinuDg ,  verlaufen  aber  genau  elMnao,  wie  bei 

Ana  den  ^soeben  mitgetlipilten  nwhachtiingen 
Hertwig'».  die  mit  denjenigiu  Fol  s  übcrciuBÜin- 
loen,  ergiebt  sich  alm,  cla!)!i  da»  Kcimbliscben  durch 
eine  fieihe  von  Metamoiphoaan  dia  BiefatuagakAipar 
und  den  Elkam  Kefert,  daie  aa  also  niebt  gtaaltdi 

»)  Hei  den  Eiern  der  Seeigel  scheint  «ich  in  der  Regel 
nur  ein  Kirbtiuignkijrpertheii  im  bilileii, 

*)  Dadurch  wird  et  eriü&rlich,  dase  llcrtwig  und 
Fol  naher  vergebliek  nach  Hichtan|Bk4krpem  bei  Seeigeln 
geeuebt  halten  and  dais  man  «wen  wcaentlichea  Uatendiied 


ana  dem  Ei  «cbwindet,  aondem  einen  Theil  des  Furch» 

Das  mit  dem  Eikernc  oAi-r  weiWiclicn  Vorkcrtic 
Ter  »ebene  Ei  ist  nun  vorbereitet  an  dem  eigentlichen 
Akt«  der  Befrnebtung,  wekber  deo  Aaatnaa  la  daar 
Heibe  weiterer  Verftnderangen  giebt,  deren  endfiebaa 
Re«ultat  die  Anlage  eines  nenen  Organismas  iat 

nngeo  dar' 

Bafraebtaag. 

Eine  Kichere  Gnindlng.'  fiir  ilii'  -Specnlationen 
Aber  daa  Wesen  der  Befrucbtnng,  welche  aehon  in 
daa  titaatea  ZeiteB  dieWaiaan  (Hippoorataa,  Art» 
atotale B  I  In-'- 'liürtiL''-  hnlM-n.  konnte  crnf  pcwonnen 
vardeB,  nachdem  man  in  den  Eiern  und  dem  Samen 
dia  daiB  aothwaadigca  EUoienta  dea  Orgaaiaaaa  «r> 

knnnt  hatte. 

Die  Entdeckung  Jea  Eies  verdanken  wir  Henger 

de  Graaf  und  Carl  Ernst  v.  Beer,  diejenige  daa 
Samena  einem  deutschen  Studenten  in  Leydcn,  L.  I!  a  m  m , 
doaaen Beobachtungen  von  Leeuwenhoek  fortgeführt 
nnd  der  VerüCTentlichang  fibeigeli-'n  wurden. 

Wia  im  Namen  „Sparmatomon"  aoagediOckt  ist, 
bieH  maa  dia  SaneaelenaBte  in  fHtberer  SSiit  Ar 
Thiere,  womöglich,  whn  die  i1>'n  MenKchen  aalaagt, 
für  den  aiikroakopischen  Uomuncolua,  an  daai  adiao 
alle  Theo*  in  Klaiaca  vorgabOdat  aeien.  Naeh  Job. 
Moller')  iah  in  ihnen  Parasiten  oder  In-Icbte  Ur- 
theilcben  des  Thieres,  in  welebem  sie  vorkommen,  und 
Ehranberg*)  stellte  sie  an  den  Inftiaorien. 

Es  war  KOlliker^  vorbehalten,  den  Nachweis 
zu  liefern,  daaa  sie  keine  selbststiadigen  Organismen, 
Bondem  in  BliaduD  colatahaada  TMia  dea  miulielMB 
XAipera  sind, 

B*  man  im  Anfange  nur  dea  Samen  der  SUtga* 
thiei-e  tintersuchte,  welcher  aus  einer  Flüssigkeit  und 
den  darin  enthaltenen  äamenkörperchen  besteht,  ao 
war  naa  laaga  Zttt  in  Zwrilhl,  weleber  der  beidea 

Bewtnndtlifilp  die  wesentliche  Ws^V.p  Viei  t\vr  Refrnrhtnng 
spiele,  Alan  hielt  es  fQr  diui  Wahrscheinlichste,  dass 
Aa  Banaafllnlgjfcalt  bei  der  Berflluaag  ndt  dam  Ha 
in  dan^elhe  eindringe  und  sich  mit  dem  Dotter  mische. 

AI»  man  dann  aWr  den  Seweu  niederer  Thiere 
(Kölliker  bei  Polypen,  Reichert  bei  Nematoden) 
nnterauchte  und  fand,  dan  doraaiba  gar  keiaa  FlAiaig- 
keit  aathilt,  ab  naa  ftniar  dia  Banaa  dar  81^ 
thiere  Gltrirte  aad  aiab  Kbaiaangta,  daaa  dia  raaUmda 

>1  Job  Mitller.  Handbaeh  der  Pkjrfdogla  dn 
MenschcD.  II.  Bd.  p.  687. 

•)  Ehreaberg ,  Die  InAulaaatUardaa  ala  vaHban- 
mene  Oqnuuanen.  Berlin  1888. 

■I  Söllikar ,  BeittUa  aar  KcaalBin  der  GeacUecfat*- 
vaiUlttiaaaiLdarSaouanaii^ait  wiibdlaaarTktan.  1891. 


94 


FllMigkeli  ntelit  bafruAtoBgafUhig  itt,  g«Ungte  i 
m  der  Anachanong,  dasa  die  Spcrmatozoen 
wwflfitliolM  Boifftiidthflil  dos  ^imtni  mkq* 
Uabar       Art  Oirtr  WirkMuakdt 

TSrachicdene  Hypothesen  laut,  dtron  orsti;  von 
Biacboff^)  anigiog.    Er  sprach  die  befnicht«iide 


41a  BMHf  luim 


an ,  wöbet 

«oliten. 

B  i  a  c  h  o  f  r  fiaawrt  sich  wörtlich  folgendermaanea : 
„I>er  Samen  wirkt  beim  ContMt,  bei  BerOhmng  durch 
kaUlytitche  Kraft  ,  d.  h.  ar  coutitairt  eine  in  ein«r 
cn  Form  der 
[  begriffinw  Mutari«,  mbbe '. 
■ndmn  M»t«ri«,  dem  El,  dl*  ihr  nor  «faiMi  bSobrt 
giTiii^cn  Wutun'l  IUI  !  v:ttglflHUlHai,  oder  wie  wir  auch 
sagen  können,  die  in  dem  Zuitaad»  der  grfiwteD  Spann- 
vag  oder  dar  grttaUB  Vtlgnag  n  «inar  gMalMB  und 

Ihnlichen  Bewegung  and  ülBW>fiiiiii_.  .^lich  befindet, 
adttheilt  und  in  ihr  eia«  fhkhc  uikI  ühnliche  Lager- 

Schon  Wagner»)  machtp  darnuf  aafmerkaam, 
data  darch  eine  aolche  blosiie  ikrühruug  die  Verarbung 
TOD  ESgowehaftaB  daa  Tatan 


Boa  AnaaU  tob  Baobachtungen,  welebe  mm  von 

verschiedenen  Seiten  mitgetheilt  werden,  machten  as 
•ehr  wahraehaiiilieh,  data  die  Spenmtoaoen  wirkliah 
in  daa  ffi  aindriagan.   Kim  fimd  diaaalbaii  Innarhrib 

der  Kihnüt  und  im  Dotter;  so  Bar ry'l  beim  Kanin- 
cbesei,  welcher  aach  noch  weitere  ikobacbtangeo  Uber 


faaricbtete  Nelaon«)  ftlr  die  Eitr  cinos  Nematoden 
(■AtMiri»  mydaxj.  Die  Spermatozocn  Foliten  durch  den 
Oottar  cändriDgen  und  oicli  in  ihm  aufltan. 

Kebar*)  baachriab  im  £i  dar  FJuaamtucbel  «ne 
baaondere  Oafilnmg,  da»h  welche  der  Sameniaden  in 
das  Ei  gelangen  aoll,  und  nanut«  ne  Mikropyle.  Seine 
Beobaehtaqgan,  welaha  dia  aigautUcken  Befirnehtunga- 
ToiKiDga  batnAn,  attataan  tragen  ihm-  Uogenaaigkeit 

•ehr  bald  auf  Widerspruch  und  wijrj.  n  v. m  vcrachic- 
daoen  Forschem  widerl^;  doch  die  Kntdecknng  eiaea 


El  war  TOD  entaehiedeiMr 


«ad  gab  Tann. 


■  i  Disrhoff.  Thmria 

Ana«,  u.  l'hys.  Ib47.  — 
scbweincben.i. 

Wagner.  Kachtrai  za  Lenckart's  Ariiicel  .yeogung" 
im  Wörterbuch  für  Physiologie.  IV   p.  lÜUl— lö. 

•)  Barry,  FbUo«.  Trautact.  1B4».  —  Archiv  £  Aatt 
0.  Phjs.  ISM).  p.  554. 

*)  Nelson,  On  tho  reprodactioo  of  A»cari»  mytiM. 
Pnceed.  of  ruy.  Soc.  VI    p.  hG. 

*)  KebeV.  l>e  •permatoiwonun  iotn»itu  in  orala. 


laasang,  aucb  bei  anteaa  Ebra  aüa  aoleba  Wknpjh 

anfzuiinden. 

Die  Frage  nach  dam  Eiad ringen  der  Sbomb» 
alenwDta  in  daa  El  wnrde  immer  Idbballar  Ton  dn 

Fachgok'lirtcu  diücutirt.  WLiin  auch  die  darauf  bedg- 
liehen  Untersuchungen  i^Newport,  Biacboff,  Meiaa- 
ner  v.  a.)  in  vialen  Ponitlan  aiah  ala  nnbalttar  ai^ 

wiesen 

hla  wurden  bei  den  verschiedensten  iCiern  Mikro- 
pylen  nachgewiesen,  man  beobachtet«  das  Qndringan 
der  Spermatoaoea  in  den  Dotter  des  Eies,  worin  man 
sie  sich  aofUlsen  liess  (nach  Meissner  sollten  sie  ao- 
gar  zu  FatttrOpfchen  unigt-wandelt  werden)  —  aber 
aber  dia  wailaaau  Schicksala  das  aingadmi^tanaB  Spei^ 
matoBOona  einen  Idaren  Einb1n&  m  gawxnneD,  iat  bis 
in  die  U'tzten  Jahrr  kuinr/ni  Forachfr  gi-Ii!ii!,'i'ii.  Nur 
das  eine  Kesnitat  war  durch  alle  die  Kinielbeobacbt- 
nngaa  tetgaatdit,  daat  daa  8panBatoaoao  aieht  bloa 

in  Berührung  mit  dem  Kie  tritt,  »ondcrn  in  don  Dotter 
selbst  eimlringt,  um  sich  in  ihm  auizulüsen  lud  eine 
ümvaadinng  daa  Eise  dnmliiteti. 

Den  Unteranckungan  0.  Hertwig's')  war  ea 
vorbehalten,  ein  neues  Licht  auf  die  Befmcbtungs- 
vorgänge  sa  werfen  und  <ße  Sckictcsala  daa  in  daa  U 


Beine  Baobaebtugan  «tudan  ym  Fol  md  8a- 
lenka  lai^tatigt  und  ergänzt. 

An  dar  Uaad  dieser  naoestan  BaaulUto  unannfid- 
Bcker  Forschung  woOan  wir  nnnmefar  diaBeftnebtnaga» 

vorgllnge  Hin  Kie  (.-inci'  Sei'igcl«  oder  8c««t<MTls  be- 
trachten, welches  wir  in  d«a\jenigen  Zustande  verUeaaen, 


Rest  deü  ursprünglichen  KeiinWäschcna  ala  ,Eikam* 
oder  „weiblicher  Vorkeni''  conatituirt  hat. 

Hort  w ig  beobachtete,  daaa  6 — 10  Minnten  naeb 
er&igtar  künstlicher  Befruchtung  der  Eier  von  72»»- 
piietutM  lividtu  im  Dotter  nahe  an  seiner  Oberfliohe 
eine  kleine  helle  Stelle  auftritt,  die  allmählich  an 
GrSasa  und  DentUclikeit  nmimmt  and  tob  einer  strab* 
ligen  Anordnong  daa  mngebendaa  Protoplaamaa  be- 
gleitet ist.  Dicfic  Figur,  wi-lchp  im  Centrum  bald 
einen  kleinen  homogenen  Kern  erkennen  litat,  wandert 
ann  von  dar  Btjiai'Jpharia  naab  dam  Oenimm  an  in 

der  Richtung  des  Eikei-nji,  an  den  «ie  aich  schliessUch 
anlegt.  Unter  eigeuthomlichen,  fast  amnhoidenarUgan 
Baeragnagan  daa  Eiko»  findet  aina  vflBga  Tacaahmb» 

ung  desselben  mit  dem  dnrek  dia  Befruchtung  dai^n 
gekommenen  Kerne  statt,  ao  daaa  Hartwig  su  dem 

>)  0.  Hertwig,  Beitrtge  snr  KeintidH  derBOdaag. 

Befrnchtiiiie  und  Theilunjt  de«  thieriitrhen  Eie«,  Morphnl 
Jahrluitli.  I  p.  345.  —  Zweiter  TheU.  Ebd.  III.  p.  2.  — 
Weitere  lieitrige  zur  Kenutniss  u.  s.  w.  Kbd.  I)L  n.  271, 
mid  Mttar  TÜca  Ebd.  IT.  h  IM 


üiyitizeo  by  Google 


Od 


wichtigen  Schlusfo  gelanpto.  .(U^s  di-r  iiumltti  lliar 
vor  der  Fnrobaog  io  der  Eizell«  vorbADilene  einiAche 
Smm,  OB  «aleha  BottcakftntlMB  in  BaAw  «•> 
geordnet  sind,  aas  der  OiipnbtiM  Biniir  Ktnw  ha^ 
vorgegangen  ikt". 

H«rtwig  hAlt  d«a  durch  die  Befruchtung  Uam» 
gekommenen  Kern  Ar  du  nogemndelte  Spermatocooa 
und  nennt  ihn  deshalb  gSpermnkern*;  daa  aoa  der 
TdCtduDclzung  von  Kikcm  und  Spermakern  hervor* 
gagNgwie  Gebilde  ncoat  er  aFurchungekera*. 

Du  Avftraten  iweiar  Kerne  im  El  nnd  die  Ver- 
fchmclzung  dpruelbfu  war  «chon  vor  Ilcrtwig  von 
mehreren  Forachem  beobecbtet  (A  Q  e  r  b  »  0  h ,  B  ü  te  0  h  1  i , 
BtTfttbarger),  sber  Usber  iddit  riehUg  gedeatot 

worden  Nur  E.  v.  BtTicden  ,')  wrlchcr  brim  Kanin- 
chen swei  gVorkeme''  /promtcltij  beobachtete,  spricht 
dch  Mr  dtogeeAhekÜlelMBiltviiHinuig  duTMlhea  MH. 

Es  sei  hier  noch  erwähnt,  daaa  Hertwi^  an»- 
aitbiii«»eii<e  bei  •Seuigcleieru  uiehrtTc  Spcrmakernu  be- 
obachtete, die  er  auf  das  Eindringen  mehrerer  Samen- 
ildcB  mrAckflUirt.  (Aehnlkh  Immb  ikii  die  BeAiade 
TOD  Bateekli  M  Knutoden  dentaB.) 

Hert  wig  dehnte  bald  seine Untenaohoflgen  Ober 
die  Befrochtnng  auf  Eier  von  Himdineen  nnd  Am- 
pUMen  tm  mi  gelangte  meh  hier  n  dtniwIlwB 
Pe»ultAte,  t]af'H  der  Fiitchnrig^kr'rn  dordl  GofablHIl 
von       und  bpermakem  entsteht. 

IMe  irflgBUMilten  ErgeMm  der  Hertvrig'Mhen 
UntvtncbuDgen  erhielten  durch  die  Beohach(un),'cn 
Fol*!  and  Selenka's  insofern  eine  Bestätigung  und 
bwritanng,  ab  m  kfclgwuiniiten  Fonohera  gulugi 
das  wirkliche  Eindringen  des  Samenfadena  nnd  »eine 
Verwandlung  in  den  Spermakem  za  verfolgen  nnd  so- 
■ttdtnBertwiff'eehen  Schiusa  von  dem  Auftreten  eines 
Kami  «aaittdlw  aadi  der  fiefrnchtiiiig  auf  seine  Ab. 
■taanmg  tob  Bpaautaaoao  danlnaa  in  bestMi'gen. 

Fol,  welcher  seine  Beobachtongen  namentlich  aa 
dM  liera  toa  Jämu  gbtMü  maehte,  berichtet  dw 
dar  fltva  FlidgaBdit.  Bernr  eine  Bertthraag  swbolMa 
SMiWlIkkn  und  Dotter  staltj^cfunden  Vint ,  .sammelt 
ridl  daa  PtotopUtnw  des  letsteren  an  einem  dem  aal 
lasana  geaaaetiiea  a|iwaiaiaaooB  gegenaDer  gai^eaMi 
Punkte  an  mnl  liiMf-t  fhif  zarti-,  den  Dotter  be- 
deckende, hyaline  l^ge,  welckie  »ich  alsdann  in  ihrer 
Mitte  za  einem  dem  Spennafilden  sich  n&hernden 
Höcker  erbebt  Derselbe  spitzt  sieh  ni  und  tritt  mit 
dem  KOrper  des  Spermatozoons  in  Verbindung.  Der 
letalere  verlängert  sich  nnd  vereinigt  sieb  mit  dem 
Dotter,  während  der  Faden,  der  frUber  lebhafte  Be- 
wegangea  aoafiBlirta«  nur  Baka  kaaaft  «od  aoHntalb 
daa  Eba  khftt,  va  aan  iha  aai*  wUnnd  riaiger 

>>  Ed.  v.  Baaadea.  L  c  BnU.  d^FAcad.  ny.  d.Btli. 
T.  XL  a.  XLL  IBIS  a.  iST«. 


Minuten  wahr/iuif'nnir-n  vermag.  Der  f  inpi-ilt  niifjcrio 
Theil  des  Spermatoioous  wird  nun  m  einem  hellen 
Fleeka,  aai  «eldaa  «ia*  alraUiga  Datttkaaardmng 
auOritf  Hei  Anwendung  von  Reageetiea  erkennt  man 
im  lieiien  Flecke  einen  kleinen  Kera,  den  Fol  ala 
,  m  ft  n  n  1  i  c  h  c  n  V  o  r  k  e  r  n  "  ^/»ronucM»  asifry  bmiokiBBt. 
Derselbe  wandert  dem  weiliüolien  Vorkeme  fpnmuUu» 
fmellfj,  dem  glükerae'  Hertwig's,  entgegen  nnd 
weinigt  sich  mit  ihm  lum  Furchungskeme. 

£ine  Diflereaa  Ia  dea  Beobaohtaagai  Fol*!  aad 
Hertwig's  besteht  daila,  daa  Entorar  ia  dam A^gm- 
blicke,  wo  der  Protoplasmahöckor  mit  dt  in  Spermata- 
aoon  in  Verbindaag  tritt,  eine  Dotterhaut  eioh  dlA- 
rsaiiraa  kaat,  dia  aaeh  Hartwig  adun  am  nahe' 

fniehteten  Eio  vorhanden  ist.  Diese  Membran  soll 
nach  Fol  ein  Mittel  sein,  weiteren  Spermatoooen  den 
Efartiitt  in  den  Dotter  su  sanwlaaa.  Der  BaMtt 
mehrerer  Samenelemente  kommt  nur  in  gewiaen  FttlitB 
zur  Beobachtung  und  gilt  ihm  als  anormal. 

Die  Untersuchungen  Selenka's')  an  den  Eliem 
ainaa  braeiliaaiichea  Seeigel«  flhxopiumtm  MfHgtitmJ 
■tiaaaea  im  AUgeoMiaea  aiit  deqjenigea  Pol'e  ftbereia. 
Er  hat  nur  noch  geuau  crkaimt,  dass  ee  der  Haie 
d«e  einged  Hinge  neu  Spennatoaoaae  ist  (fllr  gewöhatieh 
tiHt  aar  ala  eoldaa  ia  dea  Dottar  aia,  doch  MnaB 
mehrere  Sjit'rmatrizoen  im  Dotter  nicht  zn  einem  paÜio- 
logiechen  Keime),  welcher  lum  Speraakerne  wird,  am 
lieh  daaa  aiit  dam  SPHnw  aam  Pnreliuagskerne  an 
vereinigen. 

Von  Uertwig  und  Fol  sind  ausser  den  er- 
«IhatoB  BAinodermen  auch  noch  Tartrater  aadwar 
Klassen  zur  Untermchnag  hMraagHOgea  fStgälm, 
Hettropodt».  Ttllm»  n.  a.)  aad  dabei  hat  sieh  daiadba 
Huuptresnitat  ergeben,  dass  der  Forchungaham  aaa 
der  Copalatiea  tob  Ettera  aad  Speramkeni  ariacn 
Ursprung  ahamt.  Ebeaso  laatoa  die  Aagabio  Wbit- 

man'B-)  für  CUpune 

Die  neneeten  Untersuchungen  Über  die  uns  hier 
iatersesirenden  Twglaga  am  Ria  Tirdaalien  «tr  CaU 

barla.']    Sic  behandeln  dos  Ei  von  Pftrorr.yir.'n  Pfaneri. 

In  der  üliliaut  des  reifen  iWroMyzon-iuea,  weichet 
baailB  im  .^sMM«««<«».St«dinm  eiaaa  Htkera  im  flhma 
Hertwig's  erhalten  liat,  befindet  sieh  eine  „Süssere 
Mikropyle".  IMe  der  Eihaut  fiberall  dicht  anliegende 
kömchcufreie  Uindenachicht  de«  Dotters  ist  in  dieser 
Gcigaid  ^wdeatend  verdickt,  eatepreehead  eiaar  hier 
badadBdaa  Brwatemng  dee  Ziriadwanaas  awindwa 


■)  Seleiika,  Doobttchtuiij^n  aber  die  Befruchtaag  and 
Tbeilong  des  Vlies  an  Toxopnaute*  eartgalNIk  lUaiga 
Sittaagsbericbte.  Heft  lO.  1877. 

i|  Wbitman,  Tbe  Embcfal^  af  Ü^fttu.  Qait 
hnm.  ti  aicroac.  scienc  July  inaT 

■)  Calbarla.  BcftachtBainamagMa  Bi  na  A*«> 
agNM  IWi  »Ucbr.  1  lilaL  £äBg.  M  XZX. 


Kidotter  nad  EÜiuit.  Von  diawr  TwdickUn  Stalle 
mt  tAt  <bi  Ml  UiTMlmlMdtigsr  PotlwwiliitMn  gv* 

bildeter  Kanal  zum  Eikprin-  hin,  l>iL-iir  Giuif;  \iiril 
all  „äpoiBigaog"  b«z«ichQet.  Am  Beginn  deaaelben 
wdirDatlwp«iph«li  bdliidit  rfoh  lim  raDdeOdhuff 

in  Ic&rnchonhaltigcn  Dottor,  die  Bop.  „irinon-  Mikropylo" 
Den  Act  der  Befruchtung  beschruibt  (.'albcrla.'j 
MIM  BiobacbtuDgeD  kan  lamBnMnfaseend,  folgender- 
nMiMB:  i^Cin  Spemtitoioon  tritt  durch  di«  lUMir« 
Hikropyla  in  den  Raain  swiechen  lühant  nnd  Eidotter. 
Pia  Berabmug  de«  letiteren  durch  du  SpenMtacoom 
]öet  «inen  Reis  ana,  walober  ein«  geringe  Contractiou 
dea  gesammten  Sotten  nur  Folge  hat.  I>ieM  Inmrt 
•<i.  Ii  :Ii  ,  il.iK>(  eine  Lösung  iler  kiirnclieiifreieii 

Schicht  dea  Dotiere  Ton  der  Eihaut  in  die  Untgebung 
dar  Hflcroprlea  eintritt  Die  partidle 
Eihaut  vom  Eidotter  crmAglicbt  jetzt,  indem  die  Träber 
mit  Protoptaema  verklebten  Poren  der  Eihaut  geöffnet 
werden,  das  EinfttrAOMD  IVB  Vlliwr  in  dm  lieh  Wi» 
deoden  Eihaat-EidottirrMiiu.  Hierdurch  wird  dli 
durch  Waaearanfiiahma  ausdehnende  Kiluiut  weit  vom 
Dotter  abgelioljen.  Durch  das  eindringendt!  NS'aiuier 
vird  jiM  kfimdMifiMO  Rindion»  dw  Dotton,  indem 
TheOe  dereelhen  noch  rine  Zeit  kog  der  Eihaut  feet 
adbärircn,  in  feine  Fftden  oder,  wie  an  der  Stelle 
swiichen  den  Mikropylen,  wo  Jim  ftotoptinnimiiiB 
MiehHgM  MfiMrdMt  war,  m  einmi  Banda,  dim 
Leitbande  des  Spermatozoons,  aufgezogen.  Durch 
jene«  Leitbaod  dringt  nun  der  Kopf  dea  Spcnnato- 
woM  n  die  lamra  IfilBapjrli,  !>  4«  H|wiiMflaim 
und  gcbtngt  so  zum  Eikeme.  Mit  der  weiteren  Ent- 
fernung der  Eihaut  vom  Eidotter  ruisst  jener  Strang 
kumchenfireien  ProUqplanni,  und  bleibt  aein  peri- 
phiriacbwi  Ende  ab  groaier  Bandtropfan  au  der  Ei- 
haut, sein  eintralii  all  DottartropAo  vor  der  inneren 
Hikropyto  liegen.  In  den  meisten  FftUen  zieht  sich 
daa  oentnUa  Ende  fttr  kune  Zeit  in  dm  Dotter  surück, 
Ml  dann  Ü  Fblg*  «inea  OmlnetioiiavorgangeB  im  To- 

tiiTU  des  Eil  »,  di  r  niil  der  ..Soiineiistralilung"  derDoltar- 
küracben  zusauunentuUigt,  nocbmabi  bervoniutretea. 
80  wie  dank  dia  Oo^JagaliM  dea  EHMrai  mit 

dem  8]>eniiaV<:Tn  Kopf)  der  Fsirciiuntfski-ni  sich 
Lüdet  but,  iäaat  jene  Contractiuu  im  Dotter  nach  Mttd 
der  Dotteirtnffa  rieht  sich  ganz  in  den  Eidottar,  in 
dM  SpanMfang  zurück.  Sowie  diea  geacbeben  ist, 
itt  dar  Biftvahtungsvorgang  beendet ;  ea  wird  deraelbo 
durch  anatomisch«  Verböltniase  dea  Eie.«  sehr  unt«!- 
itAtat,  indem  diaaalben  dam  wirknaeo  Xbeila  daa 
raüjgliBlien,  aof 
▼«■0  MB 

0  CalbarU,  Mtad 


Noih  laiirwiimt,  da»  Calberi«  ein  beaonderea 
Qiwidiit  ligt  wf  dia  obin  kun  iMnwigilMlbaM  Bi* 

obaditniiR  Fol'»  (worin  er  mit  Hertwig  in  WidSF- 
apruch  steht),  daaa  sich  mit  der  BeirncUnif  aiM 
DoMariMwl  Udat,  indem  er  in  deraelben  Ar  daa  Sea> 

"(cni-Ei  dif  plvielie  Einrii  lituiiff  erVennt  ,  wie  nie  für 
das  I'ffronitfZßn-Ki  in  den  Mikropylen  und  dem  Leit- 
bande besteht,  eine  Einrichtung,  weiche  im  Stande 
iat,  nur  ein  aiuii(ia  SpacmateaoM  in  dan  Dottir  «ia» 
treten  lu  laaaan. 

Dieae  letztere  Frage  nach  der  Anzahl  der  em- 
diiqgiodan  SpmsaloaoaB  dUrfta  tndaaa  noch  ala  aiM 
olima  aTHwaehen  lein,  da  diaUnlanmdmagm  Salanka*« 
für  die  Möglichkeit  des  Eindriiißens  mehrerer  Suuien- 
iiden  oluM  ütOrung  der  ragebnaasigen  Entwicklung 


dar  daa 


Durch  die  zahlreichen  Beobachtungen  der  letzten 
Jahre,  von  denen  wir  die  wichtigsten  harvorgehobea 
lialiaa,^)  ohne  dabei  auf  gewiiaa  atniUga  PMirta  tm 
iMhr  MUcgaordMtar  Badaatnng  näher  einzugehen, 
ist  das  ftbareiDatimmenda  Reaoltat  gewonnen,  dass  der 
Furchungskem,  welcher  durch  seine  Thciluug  die  Kerne 
der  beiden  arstan  Furch  ungskogeln  lu  iiafem  bestimmt 
iit,  aua  ainar  Tania^nng  zweier  Kkm  hmi  ür- 
Bpnin(T  nimmt :  eineii  weiblichen ,  von  Kdllüdlaliua 
abstammenden  Elemaotas,  des  „EikaraM^  odir  «iWitb- 
llelieB  ▼otlwrBaa'*  nnd  eJnaa  nlMBebra,  vom  Kopib 
de.i  in  den  Dotter  fliiigi:(liu!ii.'iii '  ii  Sjurrmatozoons  ge- 
bildeten Eleoieutos,  des  „SpormaJcemea"  oder  „utikaa- 
ÜAm  ToclMiMa".  DiaBiftmMii^  hunkt  aamit  axf 
der  Copnlation  eines  weiblichen  und  eines  milnnlicben 
Kerues,  die  wabrachcinUch  aU  morphologisch  ä4ttiva- 
knta  Oahflda  aunaabaD  sind.*) 

■)  Wir  Wullen  nicht  verschweigen,  das»  sich  genea  die 
Beobachtuni!Pn  I-'oI'r  Stinwiieii  erhulx-u  liuben.  wie  l'erer. 
und  (i  iard,  ilt-ri'n  Kii;<vurli-  iudf^.,  von  Vol  zunick^H'wieüen 
sind.  (Fol,  K^puusc  (t  «lueJijueg  olüettious  lurmuiöes  conire 
ma  mm  anja  ateteation  du  zooipama.  Aich.  daZnL 
OpAinaiit  VI.  1877.  p.  im.) 

'-)  In  allerDeueiiter  Zeit  bat  Bergh  üntersuchnncea 
über  die  WründeninKcn  in  einem  Cöleiitoratcneie  vorder 
Betruchtunft  unRcstellt  (..Studien  über  die  erste  Ktitwicke- 
InnK  ilo*.  Kies  von  fioimlhyrtiea  Lorfm  .Mim  ■  Moriihol 
Jahrb.  V,  p.  21:)  Auch  er  kommt  xu  dem  Ucsultatc,  da&s 
HiehtnngsampUaitir  glMMlT  wird,  aus  welchem  ein 
örpercbeii  «wilit  Md  ansfestaaiea 


SiU  dicht 


Ihm  dir 


Von  dar  Vatorforschenden  OoaeUiohaft  in  Halle 
erhalten  wir  folgende  Mittbeilung:  Die  flir  den  8.  Juli 
d.  J.  ia  AoMibt  ganommane  SAcnlarfiner  der  Osaali 
■daft  HUi  diingandar  Hindaraisae  wegen  auf  dM. 
SIK  JuB  d.  t.  TCnghobM  »«rdau. 

Dr.  r.  ■ttCtali. 

s.Z.  SdiriftfUaer. 


ScaSk  «sa  1.1 


üiymzeo  by  Google 


KÜNQUAM       ,  G;>^*f**t  4  .  OTIOSUS 


LEOPOLDINA 

AMTUCHES  ORGAN 
DES 

KAISEBLIGHEirLBOPOLDINO-CAROLINISCH£N  DEUTSCHEN  AKADEMIB 

DER  NATURFORSCHKR 

HKBAUSOÜOEBEM  UKTES  UITWIBKUNO  DER  SEKTIONSVOßSTÄNOE  VON  D£1I  FBÄSIDENTEK 

Dr.  C.  H.  KnoblaadL 


HaUe  a.  S.  jc.  s,,      Heft  XV.  —  Nr.  18—14.  Juli  1879. 


:  Amtliche  MittheilunKen:  Rcrision  der  ßcchuuns  der  AkMlcmiv  für  VSli.  —  Untmcouimga-Vereia  der 
Akademie.  —  Sclireiben  des  l'rof.  Dr.  Wiltiplm  Weber.  —  Krthcilung  von  Uiplomen.  —  Bcitrik^c  xur  Kane  der 
Akademie. —  Thik>  Irmisch  t' ~  bongtige  Mittheiluiigeti:  Kint^gaogene  Srbriflen.  —  Sie(aL Oftatkcr: 
Malaxola'«  und  CnrUe's  neue  Forschungen  über  CouemicuB,  aeiu  Leben  und  «eine  Lehre.  —  Mar  *  *  " 
liÄsWMMlamntBnlBiigm  L  i.  187».  —  Die  ».  AUunidlaiw  des  4a  BmmIw  der  Non  AcU. 

AMtUohe  MitUielliuigen. 


Bevisioii  der  fiechnung  der  AkAdemielfQr  1878i 

An  dfta  geehrte  Adjnnktan-Collegium. 

IN»  an  MB  S6.  Jmi  HfclHiaauw  Bf^fcw^nf  d«  Leopw.Carol.  Deutachea  Alndimie  der  Kstnrforscher 
«iber  das  Jahr  1878  aendem  wir  nalMt  UipwMoM—a  B«hg*B  mit  dar  ErUhrung  «BOdc,  daaa  wir  diaaaiba 
^MUaUndjg  richtig  befnndaa. 

]>read«B,  dn  ].  JnH  187».  VM  KlMBWW»tlir,  Oah.  ]Uf.-B«a.    Th.  MMdL  . 

Hm.  Geh.  Keg.-Rath  Prof.  I)r.  KnoWaacli, 
Prfta.  der  Leop.-Carol.  Deutsch.  Akudetuii.-. 

irnteratützungs- Verein  der  Ksl.  Leop.-Carol.  Deutschen  Akademie  der  Uaturforscher, 

Kachdem  in  dar  XV,  S.  17,  au  Vorschlägen  hiojiichtlich  der  Verleiluuig  der  fllr  daa 

Jak  1879  baatänrnt«  IhtmtatnuiMmBBM  tob  850  Bmk.  mi%alg«dail  waid«i  wur,  iit  fieaa  in  f  dl  d. 

§  11  der  Qnindgeeetze  de«  Verein«  vertheilt  worden. 
Halla  a.  8.  (Jigargaiae  Nr.  a>.  dao  81.  JoU  1879. 

Der  Vorstand  dM  UitarafllliM|8>¥irahM: 
Dr.  IL  KaaUMdif 


Leoj».  XV.  IS 


uiyiiizud  by  Google 


9S 


Sn  Snjßftiignr  dar  Gotlmiiiu-XMaillA, 

Herr  GpIi.  Hofratil  Itataor  Dt.  Wilhelm  Weber  in  Göttingen,  hat  an  den  PriridnUa  dn  Ibllgaiii»  SdmlbaB 
gerichtet,  welobw  Itfadmsk  nr  Kouatuii»  tler  Ak«detme  gebracht  wird: 

GettiBgSB,  den  8.  In&  1879. 

Hochvrrehrtor  Herr  College! 
Empfaugen  Sie,  als  Fränideut  der  Kaiaerlicben  Leopoldiniiich-CaroliniMiben  Denüieluiii  Akademie, 
mdauB  famigtteii  Dank  fltar  die  bobe  AmaMkaaag,  die  mir  Yoa  der  ffthorWilnii  Alb^T-ft  donh 
Znarhaanuig  der  CotboiiiuB-M<^ttill<>  m  Theil  gewwdaa  üt,  und  gestatten  Sie  mir  db  Bitte  um  Ihn 
gMgjt  Ymüttelung,  nm  der  Kaincrlichea  Akadmi«  dUD  Auadruck  meiner  VerelmUigf  tmd  BnklMifeltt 


Erhalten  Sie  «ach  ferner  Ihr  fretmdUdbM  WoUtMÜliB 

Ihrem  treu  ergebenen  Oollagw 
Herrn  Oaheimen  BegienuD|g>r»t)i  Dr.  Knobiancb,-  Wilbelm  Weber. 

FiliidiBtao  der  Kail.  LMp.-GanL  Santsiihm  Alndani« 
in  HdU  «.8. 


£rtiieilimg  von  Diplomen, 

m  d0MO  di«  LeopoMiniHdhOwaliaiM^  Davtaetw  Akm&nfe  dweh  ToMhuif  KalMr  hmpcM'»  I.  nm  7.  Angut 

1887  Bud  Kaiser  Cnrl'«  VIT.  vom  12.  Jsili  1712  i  ri>i:irlif  it'f  ist  nnrl  wplclie  si?  Ins  in  tlie  nr-iiritp  7i  :t  irtiibt  hat. 

Dieaolbe  ernennt  auf  besondere  Kuipfubliuij;  ciaer  Aiuobl  in  dem  betroffenden  lache  compctenteeter 
Miti^ader  die  daroh  ihn  Entdeekungereieen  hochTordieiiln  Fmdier:  tbuj  BttBkf,  JvÜM  ti^,  CItfl 
WeflNdtt  ni  OoetorsB  dar  Philoaopbic,  um)  zwar: 

Henncnm  Stanley 

irropter  «sin^  de  ■otentia  nmm  nAtttraliom  awrits  oonemtiente  indido  enrnntomm  in  hoo  litteraram  fnan 

vironim  »pnd  oniuei  nationen  proLdta  ((ikhI  r'-rniili«^)!!!!«  et  vriHti-^imis  Afric»e  rcirionilMi»  iidniir.-.liili  indnstria 
oonsilio  persevcrantia  pcragratis  cognitiouem  liuius  tenurum  jiartiü  cgregio  auxit  mitxifuoruiii  lluuiiuuDi  cursue 
priint  dHMBitnnt  vmai  NOi  origioMn  plaoa  »paraH; 

Jnlinm  Payer 

propter  esiniia  de  ecieutiii  rerum  uuluruliuui  merita  cunscnticnto  iudicio  snromoruui  in  hoc  Utterarum  gcnere 
vinraia  pralwto  qaod  at  in  altiarimi«  Alfiinm  noaitibiit  at  ia  vaatiaiiBiia  aepteatrinnali«  «eaanl  plagia  Camaai 
et  nntnram  rej^'onum  aetern»  f^lacie  obmtamm  acuta  iadagkvit  terrma  aata*  ignotM  priama  iBveidt  oogailiaBni 

extrcniarum  tirrne  jiftrtiuui  cj^rcgie  aoxtt; 

Cuolun  Wejpneht 

piropter  cximia  de  ideDtia  remm  natandimn  neriU  oooaairtiaBta  indisio  aunBOnm  in  hoo  Kttmnim  genere 
«itoram  probaU  quad  hl  mtiMuaia  acptantriana&a  ocaani  plafia  finman  at  aatanun  ngiaunm  aatoro«  glacie 
obmtarmn  aeoto  jadagmit  tanaa  ante»  igaotM  prinna  iunranit  eoguiüoatm  extrenanui  tarne  parüam 
agngie  anxit. 

Unsere  Akademie  iat  «ich  bewusst,  daM  sie  ihre  AuezeicbDangen  desto  häber  atellt  und  nm  lo  mehr 
im  Sinne  ihrer  Stifter  crtbeilt,  je  ti  hcnereit  und  je  gerechteren  Gebrauch  aia  davon  BWoht.  Heute  giciht  diV 
Jahrwtag  der  Kni'o'rlklien  Verlfiihuni;  ihr  etngn  bedantungfvollen  Aaiaai  dan. 

Halle  tt.  S.,  den  12.  Juli  187». 

Dar  PrMiani  dar  Kai.  Laa|p.-Carol.  OeatMiien  AlndaMla  iir  Hatarfiradiar. 

I)r.  H.  KneUMdb 


BeitrAea  SOI  Kaaaa  dar  Akadamia. 

JoK  9.  YonKn.  IVoCeaaar  Or.  H.W.  G.  ^Vald<'ytT  in  Stv.'-.i<slinrK  A^^J^unpr  der  lahiaahii^^    .  80  — 

„  34.    »    »    Dfawtar  Dr.  J.  Scbnauae  in  Jena  Jahrcebeitrag  iur  187i>  8  — 

„  86.    n    »   Ifadkfaialnth  Dr.  J.  0.  firqaa  hi  Wte  daq^  für  1879  8  — 

Dr.  H.  KMMaiali. 


üiymzeü  by  Google 


90 


Tlülo  IrmJsch.*) 

Am  98.  April  d.  3.  tHuAt  n  SaBdarAavMB  «in  ainlSHlnr,  HfaBclilar  GaUhrttTt  imua  Nhm  Jwhidi 

mit  ühor  Di^utfirhlanilft  Orr  n^pn  liinnn^i  WTinnnt  war  nnd  von  dßn  Trügern  der  Wlmuhlft  iMl  mit  Boilh* 
MbfaiBg  genannt  wurde,  der  Botauiker  Johann  Friedrich  Thilo  Irmiach. 

Er  wurde  am  14.  Juuar  1816  sn  Soodanha»«  gebocan  mnd  varbbta  arfne  Undhait  in  den  iwiieluii 

Sotidcrelinusi-n  und  Mi'ilpHi»ii<fn  fjfli-ponen  schwai-y.lnircn'Frh-rndoIsfädf Sfädtrhi-n  Sclilothrim ,  wospHibI 
8<fin  Vater  Förster  war.  Zu  Somlcrshnusen  besuciito  ir  da»  üjmnasiura  -jnd  stiidirtc  hierauf  in  Hall«  Theo- 
logie und  Pbiloaophie,  vorxugsweiü«  aber  unter  den  ProfeBsoren  v.  Schlechtcndal ,  Bartnei«ler  und  Germar 
Xaturgeschichte,  mit  besonderer  Vorliebe  Botanik,  die  ihn  acbon  auf  der  Schule  in  allen  Fretatnodoo  fae- 
schAitigt  hatte.  Nachdem  er  einige  Jahre  in  einer  trefnichen  Familie  Hauslehrer  gewesen,  arhiolt  er  eine 
Anstellung  nn  dem  FiirBtlichen  Gymnasium  zu  Sunderthuuscn ,  an  vrelcher  T^branstalt  er  bia  an  aaill  Bods 
«Is  Piafnaor  thitig  «ar.  Anf  dem  Felde  der  Botanik  imaUSaiig  aehöpferiich  tfaAtig,  gelang  aa  ifani  bald, 
akh  einen  Namen  n  «rweibec,  der  ihn  mit  den  bedentenderen  Yeitnteni  dieaer  Vlaienaehaft  in  Yerh&idaBg 
Ivachte.  Ilauptsärhlicli  waren  es  Arhf  iti  n  auf  dem  Gchiote  der  MtirjihotoffiL'  und  Diologio  und  dir  nuf  <lii;ipn 
iioh  anfbanendeu  Dat41rlic]ieii  Auorduiuig  der  Pflanzen,  welche  ilin  unter  seinen  Facligenotsen  bekannt  machten. 
Lange  Jahr«  Hand  er  mit  den  namhaHaetan  Oelehrtm  dea  In-  and  Avahndaa  in  fertwihrendeni  winaenwiliaft- 
lirhrn  iiml  p  istigcn  Verlifhr ;  M  uiiifr  wii>  Alexander  von  Humboldt,  8t.  Bilaire,  Fr.nirais  fluizot.  Treviraima, 
Martiu«  und  viele  andere  würdigten  ihn  ihrer  Aufincrkiiamkeil  und  CoRaapondens.  l>ie  philosophische  Facdtlt 
der  üniTartitat  Boetoek  ertbeilt«  ümi  1857  die  Würde  efam  Doctora  der  lUloeopUa  nnd  Hagfaters  der  fMan 
Kfinite  honoris  raiiFa  'in  dem  Piplonif»  heilst  von  ihni:  ii^^cnii  n<iiniine  oru!ornmf|ue  arie  plantaram  occol- 
tiüüiiuu  nivslcri»  tani  hypoi^aca  quam  ojii/^aua  filiijiösime  oljttrvavit,  luutiüsinie  apcruit,  ductissiuiu  illustravit). 
Er  war  CuEtoa  des  I'ürat.licben  Natnraliencabinets,  Mitglied  des  alterthumfor&chcnden  Vereins  und  ElirenmiU 
glied  des  landwirthHcLaftlichen  Verein«  tu  Sondcrshauaen,  MitgUed  der  Königlich  Iwyriaehen  hotaniaoben  Oe- 
aellsckaft  m  Regenüburg,  dea  datnrwiswnachaftlichen  Vereins  Jlir  Sachsen  und  Thfiringen,  sowie  der  nator* 
forschenden  (ir'ii<'ll>rtiitf4  zu  IIuUc,  der  physikaUnch-mediciniseheD  So«iet4ii  in  Erlangen,  des  botanischen  Vereins 
der  Fnvina  Brandenburg  in  Berlin,  der  UroeslienegÜGh  eiriieiaiilwm  Gesellaohaft  für  Uineralog^,  Qeokigia  and 
Petreläetologie  in  Jena,  dea  natnhriaienaeliaftlleheD  Tereine  in  Bremen,  der  SSniglieh  liolsnnaliaB  Soeiattt  In 
Ratibor,  d'  i  S  .i  ii  tTit.  f  lr  Naturwissenschaften  in  Cherbourg,  der  Ik)tanical  S<.ciLty  nf  KJinburgb,  Oliaiawi 
glied  des  naturwissenschafUiohen  Vereins  der  faayriichem  Ffals,  sowie  der  philomathinchen  ttoeiatit  n  Slraaa- 
Imtg  L  E.  Dia  tnlindiadM  Begiernng  iloie  ilm  dateh  Teriellniig  der  ICedaille  itir  Kmiat  md  mnewefaaft. 
Unaerer  Akademie  gehörte  er  neit  10.  Februar  1860,  cogn.  Ttrissrnii-Mirbel ,  an. 

Nie  konnte  er  sich,  obgleich  ihm  verschiedene  ehrenvolle  Uufo  an  Universitäten  »i  Theil  wurden, 
dnaa  enIaeUicasen,  aefaw  geliebte  Vatentodt  mit  Um-  niehen,  aebOnen  Flora  m  vailasaen.  In  eeinem  nmentan 
Wi'M  r>  i'inf'o-^.  iiiiil  Ii.";!  !ii  iilfr>.  strebt«'  er  nicht  nach  bohfr  Sti^llunj;  o<1er  ün».<<eren  EhrrnlM-,'fiL,-inijTi>n.  1874 
zum  Archivrath  ernannt,  widmete  er  die  let-zten  .lahra  Beines  Lebtn«,  wo  ihm  botanische  Kxcursionen  mehr 
und  mehr  beschwerlich  wurden,  haaptaächlich  der  Erforschung  der  älteren  Geschichte  des  schwanburgisolMn 
Fürstenhauses.  Die  47  Deiträgie  wut  aohwarzburgischcn  Ilcimathskunde ,  welche  in  dem  von  ihm  redigirten 
&ondenbSu««r  Regierungsbktte  verBfliNitlieht  wurden,  sind  ein  schöner  Beweis  seiner  rastlosen  TtiXtigkeit  nnd 
besitzen  bleibenden  Wortli.  Sein  letzter  Artikel  V/tOC  «Die  Uoimbringung  der  Leiche  GautluT  des  ätreitlMren''. 
Ein  plötdicber  Tod  rief  ihn  mitten  ana  asiaia  aMnOdlicben  ScliaSeo.  £r  war  am  24.  April  gm  beftar 
van  einem  Spaziergange  zurückgekelirt,  als  e&a  GeUnacUag  aetnen  Maren  Gaiat  in  tiefe  BewoaetloaigiKit  Ter- 
■ankte,  der  am  vierten  Tage  »eines  Krankenlagers  ein  sanfter  Tod  folgte. 

Irmiaob  war  persönlich  höchst  liebenswOrdig,  von  einem  kindlich-naiven  Sinne  und  mit  warmem  Ge- 
fldde  für  IWadadwft  nnd  hlnsBofaee  Glttck  begabt  Nnr  die  StQle  einas  adit  deataehen  OeMutaatabana 
vanabaflta  ihm  Zeit  und  Kraft  für  "«  iiK-  vi  'l1l'iti^'o  Tliäti^rVoit.  ^ 

8(ina  hauptsSchlichsten  botanischen  Scbrüten  sind  folgende: 
Naditrtffa  an  Hafar'a  CUtrü  BmmnmM  ana  dar  GaMaft  nuhnatiiiB.  (Uanaea  ZU.) 
Bmehnibnng  einer  merkwfirdigan  l&abildnwg  ym  dar  BIuIm  «n  JSriM»  jldnafaymm  kr^intlm  b.  Mnap. 

(Linnaea  XilL) 
Kahwiig  md  Knnepenteldnng  ton  Jamium  JViqMAiiL 


•)  T«|L  Liop.  XT,  18».  p.  «. 

IS* 


Digitized  by  Google 


100 


BemerknagMi  Mmt  die  EpipaHi$-kritu  der  deatcchen  Flora.    (TJnnapa  XVI  u.  XtX.) 

BcnerkmgtB  fiber  die  AnawaU  des  StofTsfl  lUr  d«n  faataaiaelnn  Untorrieht  Mif  GymiiMMB.   fiaebtrige  war 

Flora  Scbwkrzbarga.    Programm  1849. 
Znr  Morphologie  der  mouocotylischen  Knollen-  uno  Zwiebelgewftebw.    Berlin  1850-  8*.  (10  Tb£} 
IMtifg*  wu  fiiokgw  und  Motpliolagie  dar  OrehidMm.   Ldiiig  18&3.  4".  (6  Taf.) 
Eiinga  BegtwelitDBgm  an  emheinmeheB  Ordüdeen.   Flora  1854. 

Ui'liCT  Mitltjrif  /ini'uilti.ft.     Fluni  1851. 

Beiträge  snir  Natui;g<e*cbicbt«  der  eioheimiicheo  r«/«rMiM- Arten,  inabaaondera  der  taierüma  qf^fitmali»  nnd 

4MMm;   Hallo  1854.   4«.    (4  Ttf.) 
Baitrfige  zur  vergleichenden  Jlrirphnlopie  der  Pflanzen.    Tlrfi  Tlicili' 

Erste  AbtbeUaug:  Rmuneulu»  Fttaria  L.,  Carum  Jiubocattamtm  and  t'hturcphjfUum  btUbontm  noch  ihrer 
SaiBDniV'  —  Srymdot  MämMk  and  JOdUUn  —  Ihfamkm  JlruaHymnit  Hook,  ud  SMaoftna» 
Sweet,  nach  ihrer  KnollenbiMiinp.    Halle  1864.   4».   (8  Knpfer.) 
Zweite  Abtheiiuug:    IHc  Keimung,  die  \S'uch&tbuinB-  und  Emcueruugswciise  einer  Rcilic  einheiiuischer 

Arten  aus  der  natürlichen  Pflanzenfamilie  der  Labiaten.    Halle  1855.    4'^.   (2  Kupfer,} 
Diitte  AbÜMÜnng:  Uebar  Smlari»ii  hifniia  Desf.,  CmMÜarüt  majali*  L.,  C.  iy}/g4Uim  L,  und  C  vmü- 
tÜiiki  L.  und  Arft  quadrifdia  L.   Halle  1856.  4«.  (3  Knpfer.) 
]|iiiiplial<^che  BeobAchtnngen  An  einigen  Gewächsen  der  nHi&lMB  FaaoUktt  dar  Maiaiilhoeaiii,  Iiidaoii  nd 

Aroideen.   Berlin  1856.   Fd.   (3  Taf.) 
Ueber  einige  Arten  ans  der  natBrlielna  nmiilie  der  Fotaraeen.    Barlin  1858.   Fol.   (8  Taf.) 
Beiträge  zur  M'ir|ilif>lngio  iler  AmarylliJeeii.    Halle  iHfiO.     t ".      12  Tiif.  l 

Ueber  einige  BotAuilier  des  16.  Jahrbonderta ,  welche  sieb  am  die  Erlorschung  der  Flora  TbItrngaWi  da* 
Haraaa  nd  dar  aBgramaBdait  GegandaB  verdleiit  gemaeht  haban.  SondanlMMMB  1869« 

CcIkt  einige  Fumarinccen.    Halle  18<;-.'.     t ".      ;>  Taf.) 

Beitrüge  lur  Naturgeschichte  der  Mtcrunii/lu  montphgUa.    Flora  1868. 

Uabar  JBrfOnidim,  BriUlbrit  vaä  IbOmka.   Hallo  1868.   4«.   (»  Trf.) 

Ueber  einige  Ranunculacecn.    notaniftrhe  Zeitung  1865  BUd  1868« 
Znr  Naturguschicbte  des  l^lriitioU'!  nUit^rt.    Flora  1865. 
Ueber  Ajxww  trilobum  Wallroth.  'IlttUa  1805.  4". 

Beitrige  nr  Taglekhendso  Moiphologio  der  Fflaoaan.  Vierte  nnd  fflnAa  AbtheiloBg.  Halle  1868i  1874. 


fangegangene  SeUrifieiL 


(Vom  15.  Febr.  bis  lö.  Män;  187i<.  Sehlus») 
K.  Prenss.  Akad.  d.  Wisa.  in  Berlin.  Abbaod- 
lOBgen.  1H77.  Berlin  1878.  4«.  —  PhyiikaL Classe: 

Roth:  Sliiilii'ii  am  M.iiiü'  Soiiiin».  p  1.  —  Reithert: 
Vaber  da»  vnrilin-  h.ihli  dir  t'liurda  dorntahs  Iwi  frtili- 
leiUffen  Uaitisch-lMül'rM'ticn  i Acatilhitis  rnliinri^,  \,  l'.i. 
(2  Taf.)  —  Matlipiiuri  (iii>M'.  Alalilj  ".  : 
Uericlil  (Iber  die  Beubatlituiig  des  Veuuäduri  itgauk't'^  ^uiu 
8.  Ifecemlicr  1874  in  Laur.  n.  1.  —  Abtkig.  ii:  Hagen: 
Vergleirbung  der  Wanenttale  dar  Ostsee  an  der  Proiml* 
Bchen  Kl»sle.  p.  1. 

—  MoDftfuWrichte.  Not.  1878.  Berlin  1879.  8». 
—  Sp<iri'r:  I  eber  ilic  Knt.sti  hunsr  ib'r  I'roiiiln  r.inzpn  durch 
(lii'iiiiii-be  l'roci  ...-.i .  y.  T'K  -  li(\rirli:  li-bir  llilde- 
braudt's  geuKigisLlie  .^üinraluDgen  von  Monibassa.  p.  7U7.  — 
Kummer:  Neuer  elementarer  Beweis  des  Satzes,  dass  die 
AniaU  aller  l'rimaiiüco  eine  uneDdiicbc  ist  p.  777.  — 
HUgandorf:  Dia  taa  W.  Fslan  in  llocaaäUqao  gasam- 
netten  Chntaceeo.  p.  189.  (4  Ts£) 

Acad.  Roy.  de  Htfdec  de  B«slsiqne.  Bull.  3"*8Ar. 

T.  XII.  Nr.  10.  BruxellpB  1878.  8».  —  Bodes: Paase- 
ments  dis  [tlairs  p  'M  l  —  T.  XIU.  N'r.  1.  Brüx.  1879. 
8*.  —  tjuioot:  Denis  sy{>tulitMiac«.  i».  24,  p.&4. —  Loi- 
aoau:  1«  phanaahoBittro  et  foiMMaitre  ■miina.  p.  S8. 


Soc.  Imp.  des  Katoralistes  do  KoaooiL  BuO. 

T.  LIII.  Jg.  1878.  Nr.  2.  Mürcou  1878.  8*.  —  Her- 
inann:  l-"orfgejiel/.tf  riiitisiiiluiiisen  Uber  die  Atoro-VoluBO 
nnd  spec.  Gewichte  orRanisi  bcr  Verbindungen,  p.  141.  — 
I£ej;pl:  Keisebriefc.  p.  —  t.  Thumen:  Beitrige  lur 
l'il/-riora  Sibirii  MS  p  Juli  —  Dallion:  Verzeii  hiiiia  der 
II  I  Kreise  ■»cm  KuMsliu  |,'t  -animeltcn  Käfer,  p.  2i3. 

Koniwlrl  Almd.  T.Wotaiiich.teAauta«daM.  Fio- 
ooiaeifYerlinal  tm  do  gowoae  YerpidoitagM.  AiL 
Mafanltindo  na  Mei  1877  tot  an  net  Apil  1878. 
Anaaleidaaa  a.  «.  8*. 

Boalo  IitltoA»  Tmtt.  Atli.  T.  m    Ser  v. 

TCsp.  8—10.  Veneria  1876—77.  8«.  —  s t a  1  i o :  (.au- 
logo  mclMilieij  e  dencrittiTo  dri  crostaeci  deir  Adriatico. 
p. 977,  p.  IUI,  p.  1313.  —  Favaro:  Intorno  alla  soluziooe 
graAca  di  alruni  problemi  pratlri.  p.  Uäri.  —  Loreozoni: 
Sülle  formole  fondamentali  della  trigx>Dumetriasfcrica.  p.  10&3. 

—  Bellavitis:  Quatlurdiresima  rirista  di  giomali  p.  1147. 

—  C  o  I  p  1 1  i :  Di  akuui  succedaiiei  alla  rbinina  e  particolar. 
neDte  della  rinronidina.  p.  W^h  —  {"au frier:  I!  pulso- 
nietro  nunva  porapa  idrauura  a  )iri  -^ii  nc  din  tM  di  v-ipore. 
p.  1223.  —  tiuareschi:  Muove  ricerche  sull'  Asparagiaa. 
pi  1885.  —  IfMiaoni:  CoMrikMioBi  aUa  göäaHa  dd 


üiyitizeu  by  <jO 


101 


FrinlL  p.  12C9.  -  FftTsro:  Bidlft  lanii  M  pdkMil  tat 
mIwL  f,  1319. 

 T.  IT.  Sw.T.  Oi^.  1-9.  Tonern  1877 

— 1878.  8*.—  Naeeari  e  Bellati:  8aIU  intrasita  d«l 
taamBeKMera  mtetcnperalnrr-  p.  .'h  -CanesiriDi 
e  FaDzago:  Intorno  aisli  acari  itAliuui  ]<  Tii  -  Uclla- 
vitis:  yiiaUoniifosima  rivista  di  •ritiniuii  V.it-  II  ]>.  "i47, 
p.3r>7.  —  Kossetti:  Hüll«  terop^ratura  delle  Imiiinn',  p.  2TJ. 

—  iiL:  Sul  tclcfoDo  <li  Graham  Hell  p.  291.  —  Combi: 
IJWla  rivendic*2ioDe  dell'  Lstria  agil  studii  italiani.  p.  i^O.  — 
Ziliouo:  DaUft  giuria  medica.  u.  389.  —  MilliiseTi<-b: 
DctermiDtttioiM  deUa  latttudine  dcD'  osscrvatorlo  dell'  is-titut» 
di  marina  niprrantilp  in  Vpticzia.  p.  5:(7.  —  Itossrtti:  Hc- 
laT.imif  «II  jilctin«'  i-sj'i  ripii/.p  ifli-tuiiii'lip.  jl  TiIm-  —  Trois; 
Nuuvi  fittti  ri!>gimniuuti  la  storiu  (Irl  «iüU-jiiu  liutatiiu  dt'i 
teleostei.  p.  579. —  Uiade;;o:  Di  una  rsprcssionc  ^pneraln 
d«i  moMieuti  di  tteosioMe  suUe  pilp  n<>i  pouti  mpulliri  a  travi 
coDtinae.  p.  613.  —  Vlacuvicb:  i^u\  (jun-iu  fttonialu  dcl 
nrascolo  iterno-deSdo-mastoideo.  p.  041.  —  liosactti:  Siii 
Iflploni  !,i!i7a  Umiive.  p.  ftßl.  —  Niuui:  Materiali  \ifY  la 
laun.1  Vtti«:".  ].  i.-il. —  BeBVPiii.sii;  Siilk-  attincriüo  dellc 
ossa  col  sistcma  vascotarc  c  foi  pran.'s^i  a^siniitativi  p.  731t. 

—  Tniis:  Contribnzion«  allo  stiidiu  dcl  ^i-,tpiiia  linf-ilifn 
dei  «i-k'o>.U'i.  p.  7()5.  — Vlacovich:  St^yrx  l'iiso  doli' acido 
fenko  neJle  prcparazioni  microsropiclie.  j».  *■ 'i  1 .  -  1  •  c  It  c  c  t  a: 
Snila  lili^nerta  o  raliscertala  rctti.  p.fiS'.t.  —  Iii/. in:  .Vnt- 
Ibi  rhimii  u  dpi!"  »■•i|ii;i  iniiipnilp  dill'  amifa  Umtv  di  l'pjd. 
p.  'M'r  —  I>c  Upt'j  Al-iuic  iinti-  priK'tulusrichi'  |rt  sit- 
vire  all"  studio  dfi  rdtili  nl  aolitii  d'ItaJia.  p.  'Mi.l.  — •  (  a- 
luci:  .Sulla  Kiuria  Dii'ür.i,  [i.  —  Uniti;  >iiU,i  dclirriii- 
nazione  dcllu  costariti  di-^li  ckitruinutori  di  lluilü.  p.  liMJ7. 

—  Jiinni:  Materiaii  per  la  Autna  Vencta.  p.  liMH,  ja.  1191. 

—  BelJaTitis:  Tena  «d  ultima  parte  della  quaitorojcesim« 
ritifU  di  giornnli.  p.  1«»J9.  p.  ife'J.  —  Bvruardi:  Sludi 
sopra  i  motori  atmosfcrici  a  khz.  p.  112^!.  —  Nacoari  p 
Bellati:  S»i  fptiompni  UTtiiin  )ir<i<iiiti  d.il  |ii»8saji;gii>  dfUa 
•Iftlridtil  Ät!ra\irb<i  i  (.m^  r:iirl  ii:i,   |i,  1.'..'7. 

K.  Oeselbich.  d.  Wiu.  in  Göttingen.  Xachrichtcn 
a.d.J.  1878.  ütiltingen  1878.  8».—  Kiichs:  lilx^r 
eine('la.v.p  von  DifferenzialHlritlmmtrn,  wpIcIip  dunh  .Xbpl'swlio 
oder  1  lliptisilicFuilclionfii  ititi'iL'nrliar  «iiiii  p  l'J.  —  Drudt : 
Leber  die  \'crwaiMllscliafl  u.  sy6tfiuutiM:i>u  Itcdcutiuig  von 
Otnsfh»  JMBitkt.  p.  99.  —  Petersen:  Beweis  einsn 
LekmlM»,  betreffeBd  die  IntegnlieD  alg«braJ»cher  Dlfb- 
rentialausdrUrke,  bezielinnpiweisp  algebratschtT  Differeottal* 
R|pirliuti)^n  Hilter  gescblossenpr  Form.  p.  ftp, —  Srhering: 
MittbciluD);  aus  liiMT  KsppriniPiitaliinK'rs.uiliun);  über  die 
„Itribun^'s.striiiiH"  ii.  .^-^  —  Marine  E.xpcrimeotclie  Bei- 
irtae  snr  Wirkung  de»  llim-arpio.  p.  1U2. —  Woiftbera: 
dSw  MflthMMftnei.  d.  ISft  -  id.s  DBlcniidim«.aiMr 
■■s  Afriee  ■Uuimicnden  Rlade.  p.  149.  —  Leng:  warnt 
aus  erraliscbem  Gneisfie  von  Wnlen  bei  Bretnea.  p.  15S.  — 
Henic:  Zurvrr^leit-lieudfiiAnatoiniedrrKrv»talllinge.  p.318. 

—  Ludwig:  iMc  Bursae  dir  I »phiiin-n  u  deren  llumologOO 
bvi  dPIi  riiiitrciiiilt'ii.  ]•.  .'I.^i.  <  1 1  i  s  I  l  ;u' h ;  Hie  sv&t^ 
niatiücbe  Stelluoi;  \ou  ikltruphylax  mni  Corteeia.  p.  2:^l.— 
MarIIll::  BcolMWiltiiiigen  ntr  PliamMlcaliigie  des  SaUcia. 
u.2i)8,  p.  S73.  —  Bruna:  Uelier  das  Verhiltoias  der  linken 
utamwialvenen  zur  Vena  asvgo^.  ]i  24i;  (iri^ebarh: 
l>erDfanor]>bisniuB  d«rFortpnttiiziir.(?s(.r'„'.ini'  von  CnrdaMint 
thettopodifolui  l'rrs  p.  H;\-J.  —  llpuiirbcrR:  t'hpmisrhc 
L'nti'rsueliiiiiL'i  I.  a  il  .in  -t -rhinidcbiptp  p  JtJ!  —  UmitfciPU: 
l.'eber  Kutladaagin  der  Flpktricitut  in  fsobitorfn.  p.  ;>1H>.  — 
Msrmi:  lieber  htUmina  myoporoide*  It.  Br.  p.  413.  — 
Kiepert:  Üeber  die  Aaf!<i«iiiig  der  Glcifhiingcn  fünften 
Urades.  p.  -tL.').  —  KU'iu:  l'eber  den  Feldispath  im  Baisalt 
*oni  Holen  llagfri  Iti  (iottingen  u.  seine  BeziehniiRen  zn 
dem  Feld«p;itl)  »mi  Mti;  (üIipIp  mit  dpr  ln*pl  rantpllaria. 

S.  419.  —  Ui-iulfp:  I'ibtr  eine  I-urtpllaii/uiig  dis  darili 
ie  BefnirbtuDg  erzengten  WacbstliuniK-Uctzca  aul  vegeta- 
tive Glieder,  p.  473.  —  Marrne;  Bpobarhtungen  zur  Ver- 
wFTthuog  der  Iiigatnr  der  grosacn  Iliniarterieu  für  ex|icit> 
nipiitpll-pbarmakologifirtierulersuchungen.  p.482. —  Biecke: 
Ueber  du»  jioiideroniotorist'ke  Klemcutarueäetz  der  Elektro- 
dfaamik.  p.  641.  —  ünaepcr:  Deber  «ue  Oleichnag  swi* 
Mhen  TkcnrFanettncn.  pi.  SM.  —  Xrftnael:  Dia  autt- 


lere  Tiefe  der  Octue  n.  dai  KasseamUHaisa  fw  Land 

n.  Heer.  p.  6661. 

—  Afahandbu^av.  Bd.  33.  OMtingea  1878.  4>. 

(10  Taf.)  —  Henle:  Zur  TergMehenden  Anstomie  der 
Krjrstalllinse.  —  Stern:  Beitrige  zor  Theorie  der  Bcr- 

nouilliVhen  u.  Kuler'^rbpn  Zalilon.  —  Dedekind:  l'eber 
den  Zusammpnlianj;  zwis«  lien  der  Theurie  der  Idpale  u  der 
Theorie  der  höheren  Congmenzen.  —  Knneper:  Unter- 
Bucbaogen  über  die  FVcieB  arit  ftasB  n.  qiUrisciMn 

KrOmmungslinien. 

MinisL-Commis^ion  s.  Unters,  d.  deutsch.  Meere 

in  Kiel,  r.rgrbn.  d.  Bcub.-Stat.  an  il.  «leutseh.  Küüten. 
Jg.  18V.H.  April  ti.  31ai.  Uft.  IV  u.  V.  Berlin  1 878.  6». 

Kais.  Admir.  in  BerUn.  Ann.  d.  Hydrugr.  u. 
marit.  Meteorolog.  Jg.  7.  Hft.  11.  Berlin  1879.  4".  — 

Ucber  eiiiiifp  F,rg<'l)ni.i!.p  dpr  hpiiptpii  TiefM-pfrirM-hiiiinon  1. 
I),  4'.*-  —  llegenianu;  W^iti-n-  Iti  k-,niitiii;i;  ili  r  iiordlirbeil 
Koule  von  Kuropa  nach  den  nordlu  heii  liultii  .N urdamurikas. 
p.  .jS. 

—  Kachr.  f.  (jeefahrcr.  Jg.  10.  Nr.  7— 10.  Berlin 
1879.  4*. 

flaaellidiaft  — fitfiwii4>  inBarlin.  SttnuifB» 
beriekte.  Ig.  1878.  BerRn  1878.  8».  —  t.  Kartana: 

Conrhyllen  au«  den  kSItercn  Meeresgegendea  dar  aOlfl.  Erd- 
bälftp.  p.  2CI.  -  Brefeld:  Uuter»uehunicen  der  SpaMba 
zuniii-b6t  der  (iattnng /iaci//iM  p.  2t;.  —  WittaaCK:  UMwr 
de»  Meloueiibuimi,  Cnricti  Papaya,  p.  40.  —  ».  Martens: 
Kioigc  russische  I..aDd-  u.  SUaswasser-CoocInlien.  p.  SSL  — 
Sadebeck:  Uelicr die Krystalliastien des giilManiii aUbsi«. 
p.  1(i4.  —  Hieronymus:  lieber  £i%i«a  sidMate  H.  B.  K. 

S.  III.  —  Reichert;  Leber  das  vordere  Ende  der  Choida 
orsiialis  frühzeitiger  llaitisch-Fmbrfuncn  (Aeanthia*mggr). 
p.  161.  —  Braadl:  Azenttdcn  d«r  UeüanHn.  p.  17L 

OeoloKfaal  Sa«,  of  LmdoK.  liat.  Vor.  1878. 

London.  8". 

Museum  of  comparat.  Zotlogy  at  Cambridge. 

1:1.1:  V  ,L  V,  Nr.  T.  Ciiiiilindge  1M7».  ö".  —  \.s - 
m«u.'  I  i/ihiur  uliit  and  Astrntthf/Iid'ie  ol  tlie  ..riuiUeujjer'" 

aipeditioii.  p.  i;:i. 

—  Annual  rcjiort  of  tlie  curator.  for  1877 
—1878.    CambridRo  lft78.  Ö'-'. 

Znia.  Akftd.  d. Wiai.  ia  Wien.  Aueiger.  Jg.  1879. 
Nr.  8—7.  Wien  1879.  8*. 

8oe.  mtd.  de  Chile.  RerisUnad.  IMdanbra  1878. 
A5o  TII,  Nr.  6.   Enero  1879.  Nr.  7.  Santiago.  4«. 

—  Tavar:  De  la  QaWaaocinstlea  Mmka  i  sns  aplicaciones 
SB  cinqia  operstoris.  p.  161,  pu  198.  —  Faentes:  La  pri- 
laers  ovariotn;:i;:i  imii'tir.tda  en  el  Perä.  p.  170,  p.  lUO, 

Weyenbergh,  H.:  Etudes  sur  In  Mjiasis  per 
Leabini,  Weyenbergh  et  Cuuil.  (4  T.if.)  Actai 
do  1a  Acad.  Kacional  de  ('icncias,  Toiiio  III,  Kjitvi  j^m  II. 
Baenoa  Aires  1878.  4«. 

Aathnp.  Inatit.  of  Graat  Brit.  and  IrL  The 
JouraaL  Tal.  TII.  Nr.  IT.  May  1878.  Loodesi  a.  a. 

8*.  —  Browne:  On  some  flint  implement*  fram  Es-ypt. 
p.39e.  (iTaf.l  — Harri»on:  IJiüeoveriesatCisbiirj  ji.  llj. 
(2  Taf.)  —  Fox-  Observati<ii;'i  i.:i  Mr.  Man"-;  t  »llectioti  of 
Andatiiaiic-p  :uh1  NicobariM    i.l  j  'ii-    p  '>  Tid'l  — 

Man;  Un  the  arts  of  the  AiidMiiiaup.>.e  and  Nuobnrpse.  p.  451. 

—  Turner:  On  Ihc  ethnology  of  the  Motu.  p.  470.  — 
Kvans:  On  a  discoverr  of  paheoUthic  implenienta  in  the 
vallev  of  the  Asa.  p.  IM.  —  Simspat  Kote*  od  the  ZA- 
par«9.  p.  508.  —  Toi  Till,  Mf.  1.  Borby:  On  the  eo- 
kHirijtf;  matters  found  in  human  bair.  p.  1.—  Saiiderson: 
Note«  IQ  conuectiou  with  stone  impleioeutä  from  Matal  i).  15. 

—  Boseawea:  Tlie  pre-Ustaric  dniiaatioa  o(  Babjrlonii^ 
p.  81.  -  Allen:  Tiia  odginBl  laaga  «f  «a  Papaaa  aad 


loa 


Npuritto  rncfs.  p  S8.  —  v.  Haast:  Ancipnt  rork  fiaintinus 
in  New  Zraland.  p.  50.  (I  Taf.),  —  Howortb:  Tin- spri:*il 
af  the  ülavp».  p.  65, 

Oreeff,  Richard:  Uebur  pvlagischc  Annolidm  von 
der  KOdte  der  canari«chen  lusolc.    Separ.-Alxlr,  aus 
d.  Zaitichrift  f.  wiHcotch.  Zoolocia  Bd.XXXU.  (8  Taf.) 
▼«ris  t  i.  Mmnoi  mUw.  AltardittiMr  in 
8eliM«w  YocMÜ  in  fiOd  n.  Sdirift.  Nr.  41- 
1879.  8«. 

Vfttnrbütor.  LandamiMim  von  Kämt«n,  her* 
anappjET.  vr.ii  ,1  L.  (.'anarat.  Ilft.  i:!.  JB  Taf.l 
Klaf  i  liir  l  187^.  S*^.  —  Zu  aiiz  iijcr :  lkilr.ii;i-  zur 
MiiKiiiitioia  von  Kio^diu  ].,  1  -  v,  /i'pbaraTicb.  Thu- 
rinffit  ^oin  Ziri!i-i.f  In  K,i  ;i  i  ]■  iO',  —  USfnet:  Die 
iScimptu rliDse  «Ks  I,.niiuttlu.ii  ^   i  IIS. 

Americ.  Journal  of  Soif.inco  aud  Art».  3.  Sar, 
Vol.  XVII,  Nr.  ;t!l.  Ntw  Häven  1S7;».  8°.  —  N  er  t  nn: 
On  tln'  -iiirlal'ilitv  of  tlie  uUiiiiati- Mulr^  iil.'.  i>  l-i.—  llil- 
gard:  Oa  the  tlucculatiou  ol  particics  und  its  pbfmod  «od 


■fa  p.  91».  ~  Whit«:  Junrlmi  of  N«nb 
AifMrtM.  p.315.  —  Crookea:  Um  of  nudecakr  imiMre. 


II.  218.  —  FontaiB«:  Noiea  on  tlie  mcsOMk  stnta  of 
Virginia.  p.SSi9.  —  Verrill:  Maiinefannaof  North  America. 
p.33».  —  BsDBlitor:  Age  of  UwLattmieOrou  w  Rocky 
bountain  UgaMe  fonMdoii.  jk  248. 


(Vom  15.  SUR  Ui  16.  Aiiril  1B79.> 

R.  Accad.  dei  Lincei  in  Rom.  Atti  Armn  276- 
Set.  3.  Traii'ic  uiili.  Vol.  IIL  Fase.  3.   Koiua  167il.  l". 

Getellich  f.  Natur-  u.  Heilkunde  in  Dresden. 
Jaliresbericht.  Sept.  1S77  bis  Aug.  1878.  Leipzig  1879. 
8*.  —  (irr-nspr:  Spontanp  Tbromboii«  der  Arteria  cm- 
ralis  Ik-'i  »'inpin  l.j.ilir.  .Muilrlifii  Kx.'jrtifiiliUiiiii  im  Kiiie- 
seleckt!.  Ilfiluti'j.  \<  Iii  —  Ui  lnhard  l  ilnr  rczirks- 
KrankfuhiiuiPr  u.  ihre  Kinnchtuiiif.  n.  IIH. —  Üp.Hcliornpr: 
Zur  Ptttbobuie  der  Stimme:  Heiserkeit,  p,  U'7.  -  Hiri-ti- 
Uirsebfeld  u.  Buttmann:  Ueber  eioen  ntdtilocuJaren 
EcUoocoecw  der  Leber,  p.  149.  —  Tkadler:  Jäa  FaU 
von  Raptar  der  Spaicrllihre:  p.  lU, 

Hnienm  of  oomjwnt.  Zoftlogis  at  Cambiidg«. 

VoL  IV.  Plate«.  Vol.  V,  Nr.  8,  9.   Cambridge  1878. 

—  Report»  ou  the  result«  of  dredgiiiK,  under  the  supcr- 
rilitra  of  A.  An&slz  iii  Ihp  Gulf  of  Mexiko  hy  tbe  äteomer 
„Blakf".  I.  ui  -i  riptinn  r.f  tbe  som»ling.inachine,  water- 
liMtlr'.  aud  di  uu  liiir  ii.mnI  on  board  tlie  „Wake",  p.  169. 
(4  Tat  i  11.  Report  on  tbe  £clitni  br  Agasaia,  Craoids 
iiikI  <  Vrale  bjr  de  PoartaUi  aid  Optimat  Itj  Lynan. 

p.  IHl. 

Boo.  Adiiatioa  di  Scienze  nat.  in  Trieat«.  Bol- 
Icttirio.  V,,l.  IV.  No.  2,  Triestc  187!».  8".  —  Biaso- 
IhiIo;  Sulhi  |iruM!iuii/u  dclla  l'elargoSLite.  p.  183.  —  iii.: 
Nuimi  ri  :i/i<H;i'  ili  l  Ii  lf  _'ii'ivii,   p,  i:f7.  ~  id  :  Osxer- 


viiziiini  >M].rii  tili  III' 


'Ii  )  i 'i'lurr''  IVv/i>iio.  p.  l;t!i. 


Iii. 


KiduziüDi  oiiputite  cmla  piirulluui.  p.  Iii.  —  ^tellla:  lA-lle 
— -"-"-ni  artirbe  di  KordenskiAld.  p.  143.  —  Viarlkaler: 


anediiMol 

Coneafon 


ine  dpi  nn-ialli  iipII*  aM|aa  marina.  p.  IM.  • — ■  td.: 

anticn  di  s  linnipjp  i(  aminia).  p.  ITi^  —  Marokt- 
attti:  Partiroliirita  lii  lln  Fl'ira  d'lM>la,  p,163.  —  id.t  üna 
paaaeKin'ala  allp  .Alj^l  t  iirnirhf  ]<  KW.  —  Valle:  Corolima 

p.  ÜM.  -  iil  :  I.o^rii.i  sirili//iii.i  ili-ll*  liilrm.  p.  192.  — 
Scbiuvii^r/i:  I  n'  'Ecur-ionp  in  Itnsnia.  p.  UN». 

K.  Preusi.  Akad.  d.  Wias  in  Berlin.  Monatji- 
bcricht.  Decemb.  1K78.  ISfilm  lh7!t.  H  ■'.  —  Moser: 
Uetbode  u.  A|ip;irat  /isr  lifnlitii;iiuii>.'  i?iTii)i:<T  lUnipfspunn- 

UBgcii.  p.  m* 

VraMnig.  tot  Serord.  d.  Oeneeek.  Wet«iMoh.  in 
■•dari.*IndiB.  QnmOt.  V^Mu.  Deel  TEL  Hinve 


Kerio  Deel  8,  AJI.  3.  Batavia  1879.  8".  —  Moens: 
Qvinetum.  n.  109.  —  van  den  Burg:  Vereine  in  Keder- 
laiidiu:k.Inaif.  p.  125. 

VikMm,  Mynwii:  Stadian  nr  OMhiahta  dar 
mathen.  v.  pliyMcaL  Oeo^apliia.  Hft.  8.  Oeeolilbkte 

der  loxodromiachrii  Ciirvf     IlaÜf  ii.  S.  ISTH 

K.  K.  6artenbau.0e».  in  Wien.  Wiener  iliui^irirte 
Gartcn-Zoitung.  Jg.  IV.  Hft  3.  Wien  187!).  H'\  — 
Nagy:  Coka*.  p.  97.  (1  'lal.i  —  Petere:  Der  Jasmin, 
p.  1U5.  —  Burgcretein:  I  i  lior  die  nattre  TaaipefaMi^ 
ip-enze  der  VeKetationsprocesse.  p.  U)8. 

Ver  z.  Befördrg.  d  Gartenbaues  in  d.  Kgl,  Pr. 
Staaten.  M-u;it.*f.air.  ÜJ.  Nr. -J,  3.  Borlin  187!». 
f".  — ■  Hfiii-lil  (iIi.T  ilip  v.mi  .\)o^ihu^s  für  RärtnpriM'he 
Verbuche  i.  J.  lt?7o  aii*gefölirtpn  .Arbeiten,  p.  fM.  —  Kr- 
liatamtm  an  dea  SnahniMen  der  L  J.  187»  bi  d.  KgL 
Otitncr-LeliTanilah  in  rotidaai  rontenommenen  iXiDgunK«- 
versui'he  mit  Kopfkohl,  p. 7l»,  —  Strauwald:  Beitrat;  xur 
Kultur  der  Himbeere  (Siblus»\  ri.  im.  ~  tiaerdt:  Die 
si-hirsiiii  hf  <iarlrijl>3ii-.  forst-  ».  lanilwirth^chaftl,  Ansstellmii» 
in  lirr>l;iii  (>i  liliisvi.   |i  li:,  —  K.iclilrr:  l'ir-  Kr- 

miStvluuWcii  ^^i^lllH'n.4andes  u.  des  davon  ubhuiijngeu  Kcuittrr- 
winkdi  nr  1  rpibraiime.  pw  119.  —  Bolle:  Wink  Ober  dniga 
neue  oder  «euiij;  ),'ck»nnte  WcJd««.  p.  139. 

Btttimeyer,  L. ;  nie  KIikIit  iIit  ■lVrii:ov|i..iliv 

nebat  Vorstadicu  zu  einer  mit  iirlii  ln-ti  Gu?<;Iim-1iu-  iler 
Antilopen.    T.  I,  11.  (Mit  7  l)<ij.]»  ll nf. ■    /.uri.h  1,H77 

—  1878.  4",  Ablwiiuil.  d.  Sditteivs.  jinlaont..  GesipUseh. 
Vol.  V.  1878.  —  Weitere  Beitrüge  zur  Beurtboilung 
der  ri'eribi  der  t^imternilr-Kpnche.  i'3  Taf.i  Zürick 
1875.  4''.  Abb.  d.  Schweiz,  paliiont.  (ies.  Vol.  IL 
1875.  —  Uebor  Tbai-  n.  See-Bildung.  Beitrtg*  na 
TentandaiiadcrOIwrflidw  der  Schweb.  Baaa!1869.4*. 

Aead.  bip.  im  Science«  de  St-P^tersboorg.  Me- 
moires.  VII»  «r.  T.  XX V.  Nr.  r>— !).  Ht.-l'eterabourg 
1877  —  78.  1».  .N!  I  iMriiutliin:  Herherchea  Sur  Fin- 
ttuencc  cxeri"^'e  par  l'i.i^Dn»  i  ie  den  ah  ools  etc.  (2  Tat).  — 
Heer:  Beitrage  zur  fo«iiilen  Flora  tjiMrieaa  und  de«t  Arour- 
landei  (15  Tat'.).  —  id.:  Mioeeiie  Flora* der  Insel  Sachalin 
(15  Taf.).  —  (irnl>p:  Beitrikffe  zur  K.viiil'ii^s  der  Anne- 
Bden-Vauna  der  riillippim-n  Ii.')  'l.il  -  Mutier:  Pie 
spiral-geinuidcneD  Furuminifcrcn  dca  ru^siürbcn  Koblenkalkn 
(15  TA). 

 T.  XXVI,  Nr.  1—4.  8l.-Pit«r»bourg  1878. 

4*.  —  Gobi:  Die  Algenflora  de»  wettnen  Mecrea  und  der 
demtielhen  zuDärh<itlip<rindenTheilcdes  nördlichen Eiamcerat. 

—  V.  Asten:  1'iiter.uchiinKen  Uber  die  Tboorie  des  Eneb»- 
Bellen  Conieten.  II.  Kesullate  aus  den  Krsrheinunifen  181!> 

—  187.'». —  Lenz:  Heber  den  galvanischen  Wideritaml  ver- 


dünnter LOsunaeo  von  Verbiii<iiuigeo  des  Kalium,  Katrium, 
Aanuwiam vuldta Waaiewtofta.  —  Haasalbarg :  amdlaa 
auf  dem  OeUete  der  Abeorptionsapeetrahuialyae  <4  TV.). 

K.  K.  Akad.  der  Wisi.  in  Krakau.  Pami^tuik. 
Mi»liR'ni.-iiftturwlssiii:.<|ijiltlicbc  Cltt.«.sc.  Tom  IV.  Kra- 
kowie  1878.    4».    (10  Taf.) 

Ob^duaitiiMlw  OmellMh.  i.  Wim.  in  OArUta, 
Nanea  Lauifadaekaa  Magaain.  Bd.  64,  Eft.  %  (UM* 

1878.  8*.  —  Kicolai:  Upber  den  Entvrickelongeprooaai 
der. Natur.  p.Snß.  —  Ferbner:  Feber  die  BlUtbeceit  einlgar 
aUgoBwiD  bekannter  Pflaiizcu  in  der  Umgebung  von  OSr» 
hts.  p.  8B6. 

 Bd.  65,  Hft.  1.   GSrUtz  1878.  8«. 

nOT!]i!.1bmnti,Klii*bette:  Flornia  del  Coloi»eo. 

Roninkl.  Akad.  ran  Wetonach.  in  Aiutardaa. 
VmL  «B  MadadMl.  AJÜNatuvfcmd*.  TnwdaBMkai 


i.^iyuiz;üd  by  Google 


108 


(»Ter  Kijke 


dcnvonn 


Pwl  Xir.  AiiiHtf-r<Um  IST.-^.  b".  —  lU.  H-iaii  liouw- 
ttotlru  vi>or  Je  gcschicdcnis  dir  iris-  on  oatuurkui)di|[e  weten- 
iii  üi>  XcdiTÜmclpn  (1  Taf.l.  j>.  1,  —  Boascha: 
iijkers  met  voruiilcrlüke  vergruotiiig.  p.  161.  —  V«n 
il  e  r  \V  u  n  U :  Omt  <Ip  spodicke  wannte  van  dm  Tenadiijdea 
daiuD.  p.  Xii'J.  —  (.»udemani:  OfCr  bet  Vriihmum  maritimwm 
diT  KeucrUiuUrtie  sclirijvore.  p.  184  -  Bli'eker;  Sur  di-ux 
e«pM"es  iiH-ililt's  de  Ciiluoideii  de  M«<Iu^'jlsi ar.  lAvct  ti;fiir'') 
p.  \\>2.  —  id.:  Ik-scriptiun  des  cspfii»«  iusiilimlii  nrifs  du 
HeDTV  ■VftV;m«(o_<jo*mH.  p  iri'l.  —  id  :  Sur  Iis  i^pikcs  du 
g«areHyi>ophlhalm>chlhu»li\Vi.,  ( 'fjAolutUas.  lAvcc  liKur^^«' ' 
p.  'Am.  —  Stirltjt's:  Over  de  du«rdriagbaarh«id  van  kiei 
en  Zand  door  waier.  |>  211».  —  Ondemant:  Over  de  be- 
ilcr  lirandiiuiilKl'sljinilcii  van  lenzen  inct  kurtcn  Imind- 
|ii:iit>»lvt.inil  Ii  plajit  1  p.  —  id.:  HijdraffP  tu!  di'  krniiU 
licr  kiiianiine.  p.  'Sü.  —  van  Hasinlt:  be  ma«i»li5il;M 
rtieftii  ieiiten  vaii  ee n  ijnr*"!!  M'liip  uan  waani«iiiiBi;t  u  yiti  i  st. 
p.  ''*\.  —•  Ounuiag:  liudragc  t4>t  de  ezperinicuteele  be- 
antwoordiBg  der  mMg:  faeitaat  er  Ui  de  ngere  ivaaimen 
een  anatrul  lerawrarn?  p.  SlO.  —  de  naan:  BUdtage  tot 
deÜieuricderbcpaaJdeinlcgraJen  Xr.XIV.  Over  integralen  van 

VxiXx  i  lif  xFixidx 

in/     -  -Cü/  1 

Jt     1 +psin'x.<cis«x  l^'Piin'z.oea'x 

}'  ecDo  guniometrisclie  fimdie  is.  pi  8M.  —  14.: 
Jet»  oter  doUMJes.  p.  871. 

 Tweede  Beeke,  Deel  XIIL  Amterdam 

1878.  8".  —  Ortt:  .letä  Over  kwel  en  verdamplDg.  p.  1. 

—  »an Gor k um:  I>e  ziekte  der  kinn  plant  np  Java.  p. 36. 

—  Bli  clii  r:  N'.tii-r  sur  It  Sjutrui  I  itrieri  (('hrti<ii))ihriif 
tWr.tn  lia.l  (1  lif.i  ji.  4.S.  —  id.;  Ki'viMOQ  des  r.|iiii  > 
IWiilüiuniiiK s  du  genro  '  r«n'j«"j)«x  I,.  p.  47.  —  Ciuih'- 
muiiü.  '1  linirio  de  la  tunette  |iAii<'rat!i|ue  de  M.  l>c'm!f  rH. 
(I  pUinclie.i  p.  «I.  —  Selioute:  Ki'iiii,'«'  lii  .sc  boii» inten  iiiutr 
■aohnding  van  hct  groiitste  »unial  veelvundiire  piinten  eeiicr 
algcbraiirlio  kroDime.  p.  1«)  —  llarlir:  Note  sur  l'attrac- 
tioii.  \i  I  li'i  H  fv  I.  >  i '1  ;  0'.)i'  .If  i.i.iv:i,,k  •li-r  .\rli'rie- 
liiiicu.  JI.  IM.  -  stirlt|.".  (i'.ir  il''  :ii'i  i':i  |ir"i'veii  om 
de  aiate  te  bepalr  n,  wa.inii  wati  r.  (HidiT  vi  rsrhijli'iidr  dnik- 
hooglen,  door  yanllnln'.^■^  van  verM-liillenilo /.aineiistelliny  en 
breeilten  «tro<init.  \\.  Jll.  —  llartinfr:  Nieuwe  proevcn 
Over  de  duunlrju^ltaarheid  vaa  iMld  en  klei  dour  «rater,  en 
Ivesibrijviii);  van  een  zandediifter.  p.  'iäi.  —  Mees:  Over 
de  Iheorie  vaji  den  radluineter,  p.  'JH'i  -  (irinwis:  Over 
eeiie  et'nvuudi(;e  lH.')iaiin(,'  der  karakti  ristieke  funi  tie.  p. 

—  Oudenians:  Over  de  jaarlijk-i  ln'  liaaii,  die  de  \aste 
Iterren,  ti  ii-'ini,li:i'  »un  de  abermlie  van  het  lirlit.  ficliijiien 
te  besciirijvcn.  il  plant  1  p.  :tr>(;.  —  lirn-sma:  ln.'lueni  c  ot' 
Ibe  mOOO'e  phaaes  on  Ibe  H  iiip(  ratur>'  y. 

—  Versl.  en  M<-<le<li-i  l.  Afil.  I.etti  rkuiiile.  Twiiile 
Iwlu,  Ti^;  Vl[    Amsterdam  1878.  8". 

—  JaarUiek  voor  1877.   Amaterdam  a.  A.  8*. 

—  TcefasodelinBeD.  Deel  XTIH.  Met  platen. 
Amsterdani  1879.  4*.  —  De  Haan:  Jets  over  zamen- 
tlelling  van  differentiAlvergelijkiDgen  nit  eene  aangenomen 
intcgiilveTRplijkinR.  —  l..orentz:Overhetverbandtuiisehende 
voortplantinfCäsinelheid  van  ket  lieht  eu  de  dictitlteid  en  sanien- 
»tellsiig  der  midduistnfliu  —  Uleeker-  Cinilriliutioii  a  la 
Faune  i«'lill]yidi>;;;ijue  de  l'ili'  Maurire,  (:J  ]>l«rKhe?.)  —  id.: 
Sur  ijnclqueR  especes  inMites  cm  |R'U  coniim«  de  poisaous 
de  Chine  (2  plancbesi.  —  id.:  Knumiration  dei  etpicea  de 

£oiMont  actueUemeot  coDanc»  da  Japon  (S  plaarhea).  — 
le  Haan:  Over  ket  diüA«Biieenii  vaa  aenm  eUptfaebc 
imepila  naar  den  ■odiihi,  ef  «cm  ftneiie  daarran. 

Pavetini,  FranciiNfl:  Da  bmbruni  agricolamm 
in  traiüiatlnnticafi  regiooea  dengiatUnte.  Idyllta  ptae- 
miü  nun  n  ornata  in  oeitaioiM  foatica  HaeuflliaBo. 

Ametclodami  ltf7t). 

Tmin  t  Vatnk  im  lalda.  Meteoiologiaeb- 
phlMiBgieelia  Baohaaiitaagaa  aaa  im  Foldaer  Gegend, 
~  1878.  FnUa  1878.  8*. 


Bchappen.  Oedenkboek  1778  — 1878.  Zameuge«t«ld 
door  den  Toondtter  vaa  bet  Geaooteobap  T.  £L  der 
Klad«r«B.  Ded  L  Batavia  ■.  a.  4*. 

—  T^Jdsduift  TOorlndiadieTkal-,  Ijtnd»  eoToIker- 
kaode.  Beet  XXT,  Afl.  I.  BaterU  I8T6.  8*. 

—  Notukii  van  de  .^Igemei  no  en  Beatuurs-Ver- 
gaderingen.    Deel  XVI,  1K7^>  Nr.  1  cn  2.  Batavia 

1878.  8". 

OOpfett,  E.  JL:  lieber  da»  irObere  Project,  eiaa 
laada  der  Natarwiasenccbaften  in  Brcalaa  aa  1ia> 

f. 


(Voxtng  L  d:  Sita.  d.  achlea.  Oe 

vaterl.  Cdltar,  4.  Febr.  1879.)  8*. 

Engelhardt,  H.:  Kurzr  (»escliichle  der  Kai^eri. 
Iytüj:uliJiui;^i'li-Caruliniscb.n  deutschen  .Mcaiicmie  der 
NaturforseLer  Iis  zum  Jaiire  1878.  ^-tj  .  Abilr  a.  d. 
SitzuDgsbtr.  J.  naturw.  Cjesfllseli.  liU ,  liit.  1  u.  II. 
1878.  8". 

Satinr.  OaaeUMk.  Iiia  la  Otatdan.  Oeear 

Sobneidar:  yatnrwkiaBB»chaftBeheB«itriige  mrKennt- 

aiea  der  Kaukavu-Üinder.   Dresden  1878.   8".   i  .'>  Taf.) 

Boy.  Soc.  of  Edinburgh.  Trausnction^.  Vol.  XU, 

xiii,  i».  I.  ie;ii.  Vol.  XXVI,  j.  ii.  i870— 7i; 

XXVU,  p.  L  1872—73.   Edinburgh.  4». 

—  Proeeediaga.  »r.  1—7, 10—18.  1«,  66—67, 

83-86.    Ktlinbargh  18:5l'  IPT:;. 

Beale  Accad.  delle  Scienze  di  Torino.  Mi  tnnric. 

S»-rie  II.  T.  XXIX.  Torino  1878.  4".—  H.  llardi: 
I  muiluüchi  dei  terri'ui  terziuri  del  l'ieiiiontc  c  deUa  Lururia. 
1»  IM.)  9.x,—  fiaaaecbi:  Sur  an  ntooin  de  JlBiiet 
de  FoBcesei  «t  aar  lea  CkknaMries  non  BurlidieDnei.  p.  865. 

—  Atti.  Vol.  XIII.  I)i>|>.  1  -  S.  Torino  1877 
— -1878.  8*.  —  Mobtiu:  .SuUe  varia/iuui  lorjüi  del  polso 
neir  antibracdo  doli'  nomo.  p.  114,  p.  142.  —  Camerano: 
Cooaiilcrazioni  8ul  gcnere  Jjaetrta  Linn,  e  drsrriziune  di 
dne  nuove  speiie,  p.  TU,  —  id.:  Dei  carattcri  vfi^iLili  se- 
rondari  della  Tej>tudo  ibera  FaUaa,  p.  «7.  —  Siaei  i  Tu 
nuiivo  melliiidii  pi  r  ilrterminare  la  rMlstenza  iIi  U'  ar.a  «ui 
|.>r(ii.':i.i  [i.  ir.l  -  !ii.t;i.i;  Miu.ii.-ra  ili  (rnv.irr  le  IitiuoIo 
l^euerali  pcl  cuieulu  delia  pamilasse  uelle  «uordiiuite  di 
aKlm.  con  aicune  semplici  relaxioni  di  triKiininnelria  1 ' 

f.  ail.  —  Luea«:  InAiri^ies  d'aritlimetique  n.  271.  — 
'erraris:  Di  iina dinnistnirionc  del  ririucipio  di  llefanhottz 
null«  tempera  dei  ^uoni  rieavaia  da  alentii  esperinienli  falti 
ci>l  teleforid  p.  L^^T,  —  Mar  i'-  .\]i|iliray,i(>rii'  del  telefeuo 
alli)  5ti;iiiH  lirüi.' i.i..ni  i.ii  iriLiln^nuiKJ-  {i  —  l  a  iii  e  r  a  ti  o  ; 

Intorno  all'  ajuitAUiua  dellj  XaÄite.rua  puüo  Sdater.  p.  iMX. 
—  Salvadori:  Descrizione  di  uua  nuova  «peeie  di  tieeallo 
del  ({enerc  Chattxtimttacu*,  Bp.  p.  ftHt.  —  Basso:  Stille 
eorrenti  elcttrirbe  d'iuduzione  (jenerale  ]ier  niezzo  di  nioti 
oüeillatnrii  p.4<ll. —  Salvadori:  Intorno  ulln  Trtrohitma 
}fi:l'inihrri.  Up.  p.  A'2h  -  Ijessnuu.  Dei  ripi^trelli  in 
ri<'!iiMijti  )>.  —  balvail'tri:  lutorno  agl' individui  del 
yenere  Hfrmotimin  del  l'iHnla  del  Diua  di  Yurk.  p.  .'titU. — 
id.;  Due  nuuve  specie  di  uaelll  dei  gencri  Calornü  o  CarpO' 
piiaga  della  sottore;;ioiie  I'apuana.  p.  &3ß.  —  CameranOt 
I)e«rrizione  di  una  nunva  »pecie  del  geiiere  Pwlarcü  Wad. 
11.  538.  —  id  ;  < Ktiervazioui  iutomo  ai^li  Antibi  anuri  OM 
Harocro.  p.  TvIl'  Itasso:  Snll'  usu  delle  Jiiissolf  reo- 
metriehn  p<T  ciTii  iili  i  Ivttru  lu'  lii  liieve  diirai.i  p.  ill.V  — 
Fublni;  Aunota;etiini  &üj)ra  e.!ipi  riin/v  Tatte  coli'  i:iebenia 
aititidale;  p.  CSU.  —  Siacci;  11  peudulo  di  Leone  l-  uucaalt 
e  la  reiisienza  deir  aria.  p.  (ta^.  —  Uenoeebi:  Xota  in* 
tomo  alle  fuDzioui  interpolari.  p.  716.  —  Canierario:  Neta 
intorno  ai  carattrri  setnuali  sccondari  di  aicnoi  Coieottaii 
p.  751.  —  llaudi  ili  '^■■h  c:  Kteronieri  delle  fnmiglie  SUS- 
«egtienti  a  ijuclla  u  ^  j .  im  l.riiuiili  m  i  liraiti  della  Knuiui 
eurepea  e  cirenramvditumuica.  u.  7<iö,  p.  iUS7.  —  Üellardi: 
Daaaialone  di  uaa  aaeva  tpacM  di  ZMtn,  tra«ala  aaBa 


104 


inarne  dpi  jiliocene  inferiore  delU  Licuria.  p.8M.  —  Dvraa: 
Effemcridi  del  Sole,  della  Luna  e  d«i  prindpiM  Phaeti  per 
ranne  1879.  —  Moloscbotl:  Still'  acqua  omloata  nvi 
temuti  cornei  de!  corpo  uraano.  p  iHiri.  —  Psrrtris:  Sulla 
intpn»iti  delle  rorrpiiti  plptfrirlic  c  dellp  estracorretiti  iipl 
tclofoDo.  p.  !t.y(i.  —  SaU.iilnri;  1  ipscmioiie  di  Ire  uuovu 
sppcic  di  ucrclli.  c  not«'  intorno  ad  nitre  poco  conosciuto 
iIpIIp  i«ii|p  Sanghir.   yi.  —  Camprarin:  Upsprizinne 

dl  Uli  uuovu  genere  e  di  una  uuova  gpecie  di  Urtottertt 
pianHüMM  eautenta  nel  R.  Umao  MoiMd«  di  TwiM. 

pTum. 

 ToL  XIV,  Di^.  1,  2.  Torino  1878.  6«.  — 

Moletehptt;  Snll'  aecrewaiBenta  delle  formaxioni  conddel 

corp«  umono  c  «ulla  p«rdiu  d'azoto  che  De  risultt.  p.36. — 

Ucrniitc:  Sur  riiiipgrule  /   .  p.  91.  —  Bruno: 

J  •  1—7. 

Una  iiroi>rielii  di  ilueijuadrichp  oinofocali.  jv  125,  —  Basse: 
äull'  alluiiK'.<inc'iito  di'i  condiittori  tiUt'umii  attravvrsati  dalla 
MireDte  clpttrica.  p.  'M'l 

OiMirvatorio  delU  Sagia  Viivar«.  di  Toriao. 
'  HM>  Xn  (1B77).   Torino  187&  4*. 

1876.  4,K  —  ]>•  laTaUte  f  oatsin  et  Ke- 
nard:  flor  laaomctimi  nfatMonquas  at  ataatiirruphiques 
de«  roohes  fites  phitonlenDeR  de  la  llelgiqne  et  de  TArdeane 
frantaUe  (S> plancnes).  —  Van  der  Mcnsbrugghe:  L'^lec- 

triciti'  sUitiijiic  expnc-t-fllc  um-  iiifla«icp  aur  la  tpnsion 
suppilicK'lU'  il  uii  lii|n:il('.'  —  \'an  Hanihrkp:  i{pi  liprcljps 
Kur  l'enilirycilogie  (lr:s  püi«»ous  ostscux.  I.  Modilicaliuii  de 
roaaf  DOD  (tScondd  apri-s  k  ponte.  II.  Preni^res  phaics 
da  dif«l«ppemeDt  (S  plandiei).  —  Bovtaiaetq:  Ueaai 
tliteivw  aar  Vtq/äBbM  d'daadätd  dca  naaiife  puhtadenta 


 T.  XLI.  Broxelles  1878.  4».  —  Vae  dar 

MasibrugRhe:  Sur  le  probl^me  de«  liquides  laperpoaCa 
dan*  un  tiilic  Mjnlliüre  —  Renard:  Stir  la  stnuture  ft 
la  comiioiitiijti  liu  i'oticuU'  et  siir  sps  ripports  avpc  U'  phjl- 

ladp  (.■li>.'is[iii Ii-  II  —  Dp  Saporta  et  Marion: 

}:i^siN:oii  iii-  |ji  iiurc  lipt-n-ipiirio  lii.'  Geliodaa  d^aprta  nae 

toUctlioü  ;iii]iurtru;ii.t  au  iouitL'  Looz. 

 T.  Xl.II.  liruxclles  4".  —  riatcau: 

BiUiograpbie  aualylique  des  principaui  [iheuumenes  sul>- 
JaMtt  da  b  Tiak«,  depni  le«  tciD|)s  ancipna  juwiu'i  la  üb 
du  XTiii*  «ücle,  «nivie  d'vne  biblioeraphie  uniile  pour  la 
partie  teoul^e  du  «tK-le  actuel.  -  i£:  Rcdiercbea  rar  Ica 
plH!iionu>iie8  de  la  digcstion  et  sur  la  «tnictiire  de  Tappareil 
d%estif  cbpz  Ip^  Myriai>odp<<  dp  lielräae.  —  Catalao; 
Kote«  d'algi'lii'i'  et  il'aiiiil)!i>'      iü  :  Bar  ^BilqBaa  bcnda« 

relatives  »u.x  intt'^jrak'H  culcnfimpB- 

—  Mem.  cour.  e'  au  t  res  tnetn.  CVillcction 
in  8».  T.  XXVTl.  Brux.'i;.-»  1S77.  8".  —  Sultel: 
Mf-laiik;ps  ili'  y;..'ijmctric  supericurp.  —  id.:  M(':moin'  siir  dp 
nouvelles  luis  generale«  qui  r^gissent  le«  »urfacfs  k  poiota 
ahjfaliaw.  —  Cogalauz:  Dlacnoia»  de  ctieoiUtacta  noa- 
Tafaa  at  otaerraBoBa  aar  lea  atptaa  oitifBaa  {l"  ük.). 

 T.  XXm.    Bnzalka  1878.   8«.  — 

Cognianx:  Diagnoses  de  eucnrUtaefea  Doorellea  (9*  ftac., 
l^hacke).  —  1'>  ti.rniunn:  Becbercbcs  «nr  lea  gnioes 
orlgtaaires  des  Ln  u.  a  Jatitudes.  —  id.:  Seconde  Note  «ur 
Ica  (fiscmentR  dp  ]il:ns|ili.'i!i'>.  pii  Bpltri'iup  pt  partirii!ii''rfinciil 
mr  cpliii  de  Cij.!;,  .1  jiluiii-L.'  ■-  Tiit/py;,  c:  1;  n  m  i  r./ : 
Memoire  »urructiou  jiii)  Biolügir^ue  dp  lageUi-miiii-  (7  plauelieä). 

—  BttUctiiiE  26""  Atm*e,  2"»*  S6r.,  T.  I*'. 
1867.  Bruxellea  lö57.  8».  —  44"",  45"'  Ann^, 
«~  8<r.,  T.  XLI,  XLU.  187C.  Bruxelles  1876.  8«. 
—  46-'  Aaada,  a»  Sdr.,  T.  XI.IU,  XUV.  1877. 
Bmxdlea  1877.  8«.  —  47>*ABafe,  Sit.  1878. 
BnunUaa  1878.  8*. 

—  Ananaira.  ISTTatlSTS.  BmaOai  1877, 
187«.  8*. 


—  TaMea  de  logarithme«  k  12  di'cim.ile; 
jmqn'ik  434  roilliarda,  avec  preures  par  A.  Namur, 
pr^c^d^  d'uiip  iiitrodaotion  tbioriquo  et  d'uao  notiea 
Eur  l'n.sage  des  talilefi  par  P.  Mansioo.  Publ.  {MT 
I'Acad.  roy.  Uruxelles  1877.  80,  — •  lUmoiro  aOT  la 
fertüaatioD  daa  Laodea  de  1»  Oampiaa  at  daa 
par  A.  Benana.  Publ.  par  rAcad.  i^. 
1849.  8»  -  Expaid  gMeal  de  l'asiiaaHiire  Luxem- 
iMHirgvoiae  par  U.  La  Ooeta.  BnuceUes  1849.  8*. 
—  M^DMire  «ur  la  chimie  et  la  physiolonpc  vegetalei 
et  ear  l'agricultare  par  H.  Le  Docte.  Bruxelle« 
184't.  8'".  —  l)ps  liioyens  dp  sonst rain'  ri.-x|iliiilution 
des  ntineü  de  houille  aux  cbancec  d'«xplu»ion.  Kecueil 
de  mem.  et  de  n^pocta  paU.  par  rAaad  ra^.  Bra» 
iclks  1840-  8». 

Kail.  Adinir.  in  Berlin.  Ado.  d.  Hjrdrogr.  n.  maril. 

Meteoroloc.  Jg.  7.  Hft.  ITT.  Berlin  1879.  4«.  — 
l'ebpr  einige  Ergebnisse  der  neueren  TiefBeeforschunKea 
I.  AUgem  KrKPhni&se  (Srhiusg).  p.  !>7.  —  Weinerkuneen 
über  dip  inspln  .liiniaii  u  u.  l'ortorieo.  p.  124. —  Der  Archipel 
der  Neu-liebndeu  (äciUiuaX  P-  ~  Ueber  daa  Fort- 
aebrehen  barometniicber  DapwwlBoaa  anf  den  Kord^ttaa» 
tischen  Oeean.  p.  141. 

—  Nachr  f.  SaaUmr.  Jg.  10.  Kr.  11—14. 

Berlin  1879.  4«. 

Katter,  F. :  Entomol.  Nachrichten.  Jg.  6.  Hft.  5. 
Qupdlitibtirf^  1679.  8*.  —  Kriacbfaaniaar:  EoaMaidai* 
Studien  p  .'>T.  —  Kavort:  Wahraehmugea  Qbar  laiakua- 

eatwiciieluug.  ji.  61. 

Hansel, Remhold:  Mauimologisdie  Studien  <  1  Taf.}. 
8ap.-Abdr.  aua  d.  Arohiv  f.Maturg.  Jg.  XXXXV.  Bd.  1. 

Aaad.  Bay.  de  lfddee.  da  Belgiqoe.  Bnlletia. 
S»»  8&r.  T.  Xra,  Nr.  2.  Bnixpll,.^  1879.  8».  — 
Lefebare:  Conununication  «nr  la  pc«ie  p.  23!).  —  van 
dpti  Bosrb:  Descriptlon  d'an  manitre  duuble  »utositairt 
munumphalien  octopage.  f.  908^  —  Moeller:  Ktude  cri- 
tiqpe  des  mMiodca  (faivlaaiiliaa  poar  le«  recberdies  daa 
dalloiiaai  daaa  la  pananaal  daa  cbaadaa  de  far.  p.  an. 

B47*  CMtfteta  fMd.  dltalia.  BoUettino.  Nr.  1 
e  S.  Bona  1879.  8*.  —  Furht:  L'««e  des  cow^  k 
ni^parions.  p.  14.  —  Lovisato:  Ccnni  ^gnostict  e  ge». 
logid  Bulla  Calabria  settcntrionale  (Contmuaz.).  p.  24.  — 
Vacelt:  Siii  dintnrni  di  Kuveredo  iipl  Treiitiiio  p.  40.  — 
Bittuer:  Sulla  Ätrutt.ir.j  ^'i>()log)ea  della  parte  meridionale 
della  eatpna  di  Münte  Uuldü  :n'i  V  entnesp.  11.  Hl  —  Dop  1 1 er: 
l.p  riH  i  p  i-nit:i\p  lirlla  jiailp  m  1  idi  niali-  i:p1  IVciilniu  p  5ü. 

Index  »diolaraiu  aeetivarum  publice  et  privatim 
in  universitata  KHaianBi  JmubM  babandaraia.  lanaa 
1679.  4*. 

K.  K.  CkvtnlNn-^M.  in  Vi«.  Vlaoar  lUaalr. 

GaHcn-Zeitung.  Jg.  IV.  Hft.  4.  Via»  1879.  8*.  — 
Abel:  Bemerkungen  zur  UeboBg  der  OarteopRene  und  der 

Bodencultur  im  Allgemeinen,  p.  129.  —  Vetter:  Beitrag 
zur  Coltur  der  l'roteaeeen.  p.  133.  —  Burian;  Uic  Gurken- 
ridtur  in  Frühbeeten,  p.  138.  —  NietUCr:  Die  IrOffel  U. 

Ihr,-'  ciiiti.r   p.  141.  -  Piaekert:  INa  TeNddng  dir 

hirselibjiunie.   p,  H.s. 

Deutsche  Soewarte  in  Hamburg.  Monatliche 
Uoberaicht  der  Witterung.  Titel  u.  Index  zu  Jg.  L,  U. 
1676  n.  1877.  —  Januar-  u.  Fehmarbefl  1878.  8<>. 

800.  gMaf .  4a  tmoa.  Bnlletia.  8*  8<r.  T.TI, 
1878,  Kr.  6.   Paria  1879.  8«. 

Aoad.  de«  Science«  de  füll.  Coropt.  rend.  1878. 
II""  Semestre.  T.  87.  Paria  1878.  4».  —  Nr.  IS 
Berthelot:  Bor  la< 


üiymzeo  by  Google 


105 


n<ttiu.  u.  610.  —  Bert:  Sur  \'HiA  dto»  lc«(uel  «e  Iroure 
l'iride  caroonkiuo  «Iii  »ang  et  di-s  tUstti.  p  02H.  —  Morcati: 
lottuciiLü  du  5j6ti'iiit'  iH'r.  fux  s>ur  Ir»  iiliMKnueiics  d'ab- 
•«rittiiHi.  P.630. —  Ueiatontaine:  Sur  ic  dt^iiiiiiin.  ni^ul 
munaa  dt  h  ■«inlrUii  p.  <>»2.  —  id.:  u-  .li.iMnr  de 

«Ml*  Mt  fKOMUMMnl U  ntiaugc  dv  ulusicurs  cnri>«  f.&L 

—  Klammsrion:  Claraificatian  des  etoilei donblea.  p.GSS. 

—  Aleit'pff:  S4ir  rint^gration  de  i'^qnatioil  A}"•4-Iivy•t- 
Cy•4•  r>y'+  Ky  +  F  —  0.  |).  641.  —  Serret;  Sur  riiivolution 
«lins  les  cuurbes  dv  deerv  n.  p.  iHü.  —  (iaugain:  !Sur 
l'unantutioo  des  tubes  d'ader.  p.  649,  —  Terrodon:  Sur 
m  MMflH  mrümm.  p.  m.  —  BltBeUtr  at  Usch«» ' 
ftatalie:  Bor  l'flniiialWB  du  «üieyltl*  de  Mod*  «t  T» 
tiHI  de  ce  ael  snr  le  cocw.  p.  667.  —  Sanson:  Sur  la 
Mllkteogt^mse  rhez  Ics  abeille«.  p.  fifi9.  —  Nr.  23.  Saint- 
Vt'rmiit:  Sur  la  tursiim  des  |>rii<nir»  k  l-jnc  mixliliKi»^  H 
nur  utic  >iiiL"ii!iuii''  .IUI'  ]irun'iit  ulliir  utIuiiw  cni|il'.i5  ilf 
la  coorduDiive  logaritliiuiiiue  du  »ysti-raF  t  yliodriuue  Uotbcrmc 

Umt,  r.94».—  M«Miar:  Kecberehw  «iiteiiiiiMmlw 
mr  hl  fai  lUUUt  mMoritiquet;  mode  de  IbrntttfeB  des 
miülcee  (OMf<tiuiin<!cii.  p  «öH.  -  Qu  et:  De  la  furce 
AectrOaodee  dHnduction  qui  provient  dp  1«  rolation  da 
Solril;  diätentiinBtion  dp  sa  piftiulcur  et  de  ki»  din-ction, 
quellt'  ij.h-  -■'<■.:  I.i  ilj-i:iini'  ilii  i  nrji^  ii  il  ui  |t  si,(t  Me- 
phsD:  >>i-iiulL-usi-&  dc-cuuvertfs  et  obscncca  a  Tobüenatuire 
«e*  Neneille.  |k,  MB.  —  Fluiai»ri«a:  £loiiee  dwU«. 


OnMpf*  de  uaniietütg  eertains  (K*  k  H*).  p.  871  — 

Cröokr«:  Sur  la  r^pnlsion  qni  n!sahc  de  la  radiation. 
p.  Ö76.  -  D  u  B  l  r  e  et  Mural:  RiTberrhcs  sur  les  lu-rfs 
vaso-motpurs.  p.  H*»!». --  Nr  2t  I.oew  y:  Noiisclli' ii-.i-thnde 
p<)ur  di'lerniuier  In  jU  xicii  lii  lun.'Hc:.  p  Sjiint- 
Veuant:  Kxeiuplea  du  catcul  de  la  tursiuu  des  pnsmes  a 


da  temiel  dn  8t.-oi>ttl*anl  p.  SOB.  —  De  Letiepft  Ktodee 

de  «iiidaife«  enfrojiriiiM  par  Rouibire  cu  vtte  de  l'etnbliDSC- 
tiiinl  dl'  Iii  nier  iiilerirare  africaitie.  p.  !¥10.  —  Cornu: 
Maladu'ä  de«  plante«  di  tcriniues  par  Ics  i'eronospora.  p.  916. 

—  l,:»gr.i  i  ri':  Sur  lu  redui  tion  eu  frarlioDS  COntlaOCS  d'uoe 

cl««!«e  lis.'vcj!  etendue  de  funetion».  p.  SKiS.  —  Lawrence- 
Smith:  Note  ar  «B  MBUtoaUe  epMäuo  de  eilkiiii«  da 

fer.  p.  92G.  —  Haller;  Mete  mr  hb  nouvel  adde  dÄtrl 
dn  campbre.  p.  9i2f>.  —  Dtirillier:  Sur  raridr  etliyloxy- 
tatflique  normal  et  »e»  dMvd.  p.'Ml.  -  l>elafontainc: 
Sur  la  proBeuee  de  rytterbine  iluiis  In  hijuiiti-  d".\i>iherst. 
p.  VXi.  —  Gruner:  Sur  un  pyroxi-ne  idM|i3ide|  artiln  iel 
p.937.  —  Uraadeau:  De  riiiHueuce  de  relecthcii«  atmu- 
aphtf^ne  tur  la  ftuctitttatioa  das  «igttan.  p.  9W.  — 
Jebert:  Sur  une  naladi«  du  CafCier  obierrte  au  BrML 

F.MI.  —  Manraene:  Snr  la  pntuanee  de  l'absorption  de 
eau  par  les  liois.  p.  !M3.  —  Nr.  "i").  Gaudry:  Sur  !<•» 
reptile»  de'*  tetejis  prinuiirei;  p  Üfi*;.  —  ^'nllcJue  etl.evy: 
rroduitiun  urtitnielle  de  la  iiephelinp  et  de  riuiij)liiKPue. 
p.  iNil.  —  ilayuaud:  Troisienie  nute  8ur  riuleeljou  vac- 
ctnale.  p.  WS.  —  Andrt:  Sur  la  gommaitea  «Ica  iMea. 
p.  878.  —  MaDsion:  Sar  TiUnlbiM&m.  p.  9?fi.  —  CroTa: 
Sur  la  mcsure  spertrotnelriqnc  de»  haiitra  teinperiitiire». 

Ji.  979.  —  Violle:  Cbaleur  BpMtiijup  et  i  li;ileur  de  fusioii 
lu  Palladium,  p  Uh\.  —  Jouliert:  Indueucp  de  la  tcm- 
M-rature  «ur  le  poiivnir  n.itiilaire  lua/netiipie.  p.  :ts(.  — 
fctard:  Sur  l'uxvdatiun  de  quetque«  di'Tivej  aroinatique«. 
n.  mi.  —  Picard:  Uecliercliee  sur  Torte,  p.  »W.  — 
Fredericq:  Sur  l'heinoeyanine,  aubtlADCe  nouvelle  dn  laoK 
de  Tiiidpe  lihtfijiH*  rulgitri»).  p.  9fK!.  —  Nr  2fi  hupity 
de  Lome:  Kxplusiuu  de  matieres  fu-uuiten  p  liliK'>  — 
Trecul:  l'unuatiim  des  feuilles  Pt  ordri'  li  iipi.untioii  de 
leurs  Premier«  rai.s^-p.mx  chez  ile»  Graiiiinees  p  — 
De  Quatrefage«:  Oauiulvgio  de  U  race  Papoua.  p.  1014. 

—  I)  e  C  a  I  i  K  u  y :  Kxpericnces  sur  les  nootaMailB  des  nioW* 
cules  liquiik's  des  ondes  eniirantes,  COIIlMer#ei  dails  letir 
mode  d'ttction  sur  la  inarrlie  de<  navires.  p.  1019.  —  Le 
Cliatelii'f:  Sur  um  pruiede  pour  niesurrr  avee  preeiilon 
le»  varialions  de  uireau  d'une  siu^aec  li  inide  p  Itrjt.  -  - 
Parkas:  Sur  la  dctennination  des  ^a^ille'^  liiui;iiiuireii  des 
^oatioB*  alg*l»riqne».  p.  Kr27.  —  Muttbieu:  Sur  la  tb^orie 
des  perturbMioDS  de»  comi-tes.  p.  WJfi.  —  Tacrbini:  R6- 
aidlata  des  obserratioiu  nolaires  faites  peiidajit  le  troMtaw 
trimestre  de  1878.  p.  1001.  —  Fielet  at  Celerrier:  Bar 
so  Doareao  tbeniMgiivha  «I  aar  OBaafthada  (Mnle  dla* 

Leep.  XV. 


t^fralion  d'une  fonrtion  nnaiMiine  ouelceaqne.  p.  10M._— 
Bvrqucrel:  Rotation  magiietiiitie  du  plan  de  polarisation 
de  la  Ir.rnii  ri'  .rous  riufliicnte  ile  h  Ti'rn'  p.  1< ili.j.  —  I)  n  1 1-  r: 
äor  un  pb^nomene  nwTeau  d'ele<'tririie  siatique.  p.  lOSii.  — 
BacaaM  Bar  «aatie  inque«  üinguliiiaa  da  k  aMicka  aa- 
aadh  daa  dUmiiia  laAiMrDloKiques.  p.  iflM. — Blaaaarii 
Acfim  da  hl  tiimMiylaiiiiae  sur  le  snifure  de  carimM. 
p.  lOM'.  —  Poirier:  Sur  l'apitareil  exrrMeur  du  8tkm- 
phoru»  meffnioctjilialu*.  p.  lina,  —  Pareste:  Nouvellc« 
recben  hes  sur  la  suspcuiiun  des  pbenomenes  de  la  vie  dans 
Teoibryou  de  la  poule.  p.  UM.  —  Vasseur:  üur  let  ter- 
raiaalirtiairei  delaBret^H^'p.KM&'-Nr.fl?.  Oaadia: 
LIiaraMloB  et  b  adfliite^  p.  iMS.  -  Boaret:  Snr  les 
actions  tieetrochimiqnes  sons  pression  p.  lOGS.  —  Callan- 
dreau:  Uetermiiuitinn  par  le«  ni<.HIiudes  de  Oylden  du 
mouNPiiieiit  de  lu  idaiiiKe  IHM)  Hera  p  1071. —  Uugbcs: 
Sur  l'eiupkii  du  telepboiie  et  du  niieropliouc  pour  les  re- 
cbercltes  srieatitiques.  p.  VJfJft.  —  Ducretet:  Sur  ane 
aamails  Inpa  «sstrinwb  jt.  UM.  —  BaaUjayi  Bar 
rexfanaoe  at  las  ooadmaaa  de  fomwtioa  de  Fb^da  de 
aickel  Ki*0«.  p.  UNK  —  Barrat:  f^or  les  nitrates  qat  se 
rencontrent  dana  les  betlenifee  et  quelques  autree  radaea. 
p.  1«1«4.  —  l.atigier:  Analyse  des  surres  bmts  et  des 
nuitiirc,  --II.  ri  1 5  p  —  t'outy:  Reeliercbcs  sur  l'ac- 

tion  pbviaaloiriqne  du  taati.  p.  1001.  —  Lacerda:  Vmüd 
daa  asHMHa.  p.  IBM  -  Oaddaa:  8ar  h  feactiOB  de  la 
dlaropliiBa  avae  ha  PlaaaiMs  tmtea.  p.  lOMi.  —  Her- 
Bita:  OMmüana  gMstivns  sar  les  Ves  U^ertne  at 
Miaerta«.  p.  UM7. 

  1879.  I"  Maiestre.  T.  88.  Purin  1879. 

4*.  —  Kr.  1.  Milne-Edwarda;  Sur  un  la.ipmle  gi«aii- 
tcsque  dn  crandes  profoDdaara  de  la  mar.  p.  ^1.  —  älre: 
Sur  le  panuK'lisme  des  axea  de  rotatioD.  —  x.  Oppolser: 

Sur  lVx!st>'tiep  de  la  planiMe  iiitra-niercurielle  in<iii(Ui''P  par 
l.e  VerritT  IW.  —  Flaniiii  un  h  n:  Nebuleu^iea  iIuuIiIm 
en  mouvi'tneut  p.  27.  —  l)uvillier  et  Uuisine:  Sia  U 
aiparation  des  eiliylomines.  p.  81.  —  Renault:  hur  un 
Bevveaujn'oiipe  <le'iiges  rosslles  sUicifi^es  de  l't'poque  heall- 
Uita.  p.ä4.  -  De  Seynes:  Sur  la  maladic  des  Ch&taigalan 
P.M.  —  David:  De  U  (p-effe  dentaire.  p.BO.  —  Maf;itOt: 
I)e  la  grefl'p  animalp,  dans  kps  applieatious  k  la  tlierapeu- 
tiquc  de  eerlahii-s  leiimii  de  Tupiiareil  deutnire.  p  41.  — 
Nr.  3.    Villarcvau:  Sur  retablisacment  des  un  heü  de 

fiont,  rtelisant  le  maximiuii  de  stabiliti.  p.  46.  —  Dort  Ii e- 
ot:  Reeberche«  snr  l'ozone  et  sur  refHuve  i'lcctntiue.  p.  50. 
—  id  :  Sur  la  furnialion  des  ethers  d'bydracides  dan-^V^tat 
gazeux.  n.  62.  —  Treeul:  Kxiste-t-il  parnii  les  Cires  in- 
Wrieurt  ups  psppc-e.?  pxclu9i\piiipiil  aeroluea  et  d'sutrcs  es- 
elutiiieti.i'til  iiiienlir;-  |i  .H,  —  Caillelet:  Heclierches 
Bur  la  eompressibdite  des  gix.  p.  (il.  —  PlaochoO:  Le 
itolyniorpbisme  de  l'X^arteiis  aiMleiu  VahL  p.  6S.  —  Da 
l'aiiiny:  Kxpärienres  relatives  k  l'artion  des  Tsguet  aar 
les  pliagea  et  siir  1«  etin>rliPinent«  artittcieU.  p.  67.  — 
Bailland:  Obserratiuus  ih-i  eatellites  de  Saturue.  faites  k 
rotiseratoire  de  'loulnu^i'  i  n  I-<T7  pt  H7S  )>.  ÜT  —  Nr  3, 
Ti'<serand:  Sur  le  di".  eli|iiiiiri'n1  de  l.i  l'untii.n  perturlia- 
thce  dans  le  eus.  oii  les  cxcentncites  etaut  |a'tit««.  I'ineli- 
naiaon  mutuelle  des  orbites  est  eomrid^rable.  p.  in.  —  Cha- 
tin: De  l'appareil  spi'ria]  de  nntrition  des  espöces  paraiites 
pbaniroganies.  ]>  lo6  -  Heequerel:  Sur  les  propri^tis 
mB|n>^'t><l"(^  teinpontires  develupp6c$  par  influence  dans 
diver.<i  eebantillons  de  nickcl  et  de  eobalt,  comparuea  k  celle* 
de  fer  p  III.  —  Laguerre:  Sur  le»  iqualious  differcii- 
ticllca  liiieaires  du  troisiöDie  ordre,  p.  U6.  -  Gros:  Sur 
la  claaiificatioo  des  cooleari.  p.  110.  —  Bonget:  BadHishas 
aar  le  d^reloppenient  des  oenEi  «t  de  rorafare  ckea  tae  am- 
ndißrea,  ajwes  la  aaissaoce.  p.  128 

Vatarforaah.  Oesellaoh.  bd  Balle.  Abhandlaogeo. 
Bd.  XIY.  im.  1,  2.  Halle  1878.  4«.  —  Scbmits: 
Die  FamiliendiagrainuM)  der  BhoeadiBeii  (t  Taf.).  —  Ka- 
nidaskii  Ver^eiehende  Anatomie  der  Prinnlaeeea(10Ta£). 

—  Berielit  DW  die  Sitzungen  der  Katurforsch. 

Gesellscli.  V.  ,1,  1877 

K.  K.  gaoL  Süehaaastalt  ia  Wien-  Jabrlmch. 
Jg.  1878.  Bd.XZTIII.  Kr.  8.  Vlan  1678.  d«.  (S  Tat). 

14 


106 


—  Ttrhandhrnfan.  Nr.  11—18.  Wm  1918.  4*. 

hnMtlMkM,  JtlUhMätm,  bmmg.  tob 
S«thv>tiis  «.  Thiel.  Bd.  TII.  8iippl«m«at.  Barfin 
1878.  8». 

Roy.  Society  of  New  South -Walca  in  Sydney. 

Bm,  John:  Rjiilwiiyfj  ui  S'w  Suiitli  \\  iiU-B.  Kojiort 
•B  tkeir  oonstructiun  ftixl  workiiig.    Sydney  1877.  4". 

—  Amnul  report  of  the  department  of  mineti,  New 
SoDÜi-Walea,  for  tha  year  1877.    Sydney  1878.  4». 

—  Journal  und  Proceedings.  1877.  Vol.  XI.  Sydney 

1878.  8*.—  CUrk«,  W.  &:  Bamarka  an  tkaiedi- 
■NirtU7  feraatioiii  of  Vtm  Sonth-WalM.  Edit.  IT. 
S^fdacy  1878.  8« 

floflied.  Zoölog.  Argentina:  Pcriodo  zoölogico. 
T.  in,  Entr.-L'ri  1.    Corclolm  1H78,  8", 

Tust,  Leopold  :  Botanischer  .lalircsbericht.  Syste- 
matiach  geurdncici«  R<  [iiTtoriuni  der  DotAnischen  Litc- 
»tnr  aller  Länder.  Jg.  V  (1877j.  Abtlilg.  1.  Bonn 

1879.  8«. 

Baim  f fcgn^^UfM  iBtnwtkaato.  8*"aaniab 

kr.  88.  Fkrit  1878.  4-*aiiiife,  Nr.  1.  Paria  1878.  4*. 

R.  Accad.  dei  Lincei  in  Korn.  Atti.  Anno  276. 
8er.  3.  Tranwmiti.  Vol.  Iir,  Faw.  I.  Koma  1879.  4». 

Bentsche  Gesellsch.  f.  Natur-  a.  Völkerkunde 
OitMiou.  lUttlügn.  Uft.  18.  Yokohama  1877.  4*. 

VatinrfN.  ▼«niii  t  SMkmi^  HittUgii. 
fg.  1878.  Qrai  1879.  8*.  (»Iii,).  ■—  t.  EttUsa- 
ka«a«ii:  üetardwBanittaite  pihnseoircsdilehdieher  Fotadt- 
»Kristof:  reber  emheimische.  et'selUt 


jkXXXlI.— tXkrisiol:  Leber  eintieimisrbe.  ^ca 
kiMBda  Weipen  v.  ilinn  Nestluu.  ji.        -  l-  riesaclTs 
Ueber  den  Kinflosi  des  l''ernrobrg  aut  die  Katwicketunf  der 
A»ti  otnie.  p.  'ü.  —  id.:  Ucber  dia  LoKodnaiia  oTimo- 

Uroniiscbe  l-ittnrfii.  |i.  7t>. 

Boa.  Halacolo^ique  de  Belgiqae  in  Brllaaal. 

Annale».  T.  XI  f 2"'- Ser.  T.  1.  Atnicc  1876.  Bruxellea 
t.  ».    8*.  —  Kiitiil:  I)e!.<  ri|itiii!i  <ii'  In  fniiiie  dp  rOK^ 

c<''i)r  iiifrrii  iir  <li'  lli  lj;iijiie  (i  lal.)  |i  1.  id  :  l).>s<riiitirin 
dl'  i;i  Iv'^lilim-rt  ri.liHMa,  Kutot.  p.  In''.  —  V  i  i- 1  i  :n  :  Iie- 
Hf.ripliiiii  ilL>  l;i  lauuc  de  l'Otag«  Laiidi'iiii  u  iiiltricm  du  H*l- 
«itae.  p.  111 

—  Lulletiiii.,  T.  XI  ;2""'  Ser.  T.  I).  Annw  1876. 
Braxelles  8.  a.  8«. 

Vatorf.  Gtaelluh.  in  Bern.  Mitthlgo.  Jg.  1877. 
Mr.  9SS— 986.  Ben»  ie7a  8*. 


aatnrf.  Oesellsch. 
1b  Bex  den  SO. — 22.  An^.  1877.  80.  Jahres venamm- 
Ing.    .laliM-li'i-    lsi;t;;7.     Lausanne  1878.  8". 

Ferdinaudeum  f.  Tirol  u.  Vorarlberg.  Zeitschrift. 
III.  Folge.  IUI.  Innsbruck  1878.  8".  —  Gredler: 
Fünfte  Jiarldc.sr  zu  den  Käfern  von  Tirol,  p.  tül. 

Natorw.  Oeselluh.  Isis  in  Dresden.  Sitznngs- 
Barichtc  Jg.  1878.  Jan.— Joli.  Dnadan  1878.  8». 

AlUB  Bttar.  Oisui  t  Hadiailnlan.  m.  lg. 
Nr.  42—50.  Wien  o.  Laiprig  1878.  4*.  —  IT.  Ig. 
Nr.  1—16.  ibid.  1879.  4«. 

Oeaellsch.f.  Gehurtshülfe  in  Leipzig.  Kin!;.duiij;s- 
aehrift  zar  Feier  Jen  füiifaüdzw«n/.ij.'jalit  Ip  ii  lk«1.1u  ii.'<. 
Laipcig  1871».  8». 

Ttraia  b.  T«rlnillin|f  BBtonriat.  ZanntBiaae  ia 
SdnOtek  Dd.  19.  Sg.  187^.  Wmd  1879. 
8«.  —  Brihlt  SMcea  «her  das  Mäm  der  WtabdlUm 


mit  Ix-soiiderer  Berüilisifliti(<ung  jene«  der  Krau.   (2  Taf.) 

S.  1.  —  Kziha:  L'eber  OaJilei.  p.  laö.  —  Rumpf:  Ueber 
ts  Femrohr.  p.  167.  —  Oser:  Leber  das  Wasser  io  chesifr 
scher  Beziehnng.  p.  200.  —  Burserstein:  Ueber  Pflsnaen* 
fasern  p.  345.  —  Pigko:  reberdie  ForUchritt«  der  Akustik, 
p.  287.  —  Reitlechncr:  Die  Bedeutung  der  Chemie  fBr 
die  Gesundheit&ptlef^e.  p.  —  Pokorny:  Blumen  and 
In.seften  in  ihrfi;  wrili...i'l^i itiL'in  Itiiiflluingen.  p.  -IIH.  — 
Koatlivy :  Ueber  Witterunjntele^sraphic.  p.  441.  —  v.  Burg: 
Das  Waaser  in  stsdadier  Baiehnng.  p.  479.  —  Siasonyt 
Ueber  Alpenseen.  p.  62Si.  —  Karrer:  Der  Boden  dar  bOn- 
nii»cben  Bader,  p.  M>7.  —  Ludwig:  Ueber  den  Verbrenn- 
uninproeesK.  p.  01)9.  —  v.  Vinceati:  Die  Dattelpalme,  ein 
Lrlienibaiim.  p.  li:55. —  Charaune:  I'eber  Sonuentle<-ken. 
II  iliil  —  Tiiula:  Ueber  das  Keologiseh-jialioiiKdiigisfhB 
Material  cur i^ntwirkeluiigsgeschicktewrSiugethicre.  p.0ä7. 
(FactaMsug  Mgt) 


Malagola's  und  Curtze's  neue  Forschungen 
über  Copemicas,  sein  Leben  und  seine  Lehre. 

T«B  PnC  Br.  Slagm.  «Inthar  m  Aasbacb.  M.  A.  N. 

Hit  besonderer  Torliebe  uml  wahrlich  auch  mit 
raieham  Brfbiga  hat  aieh  das  Intereeaa  der  Gaschichts. 
fbraeber  den  grosaen  Astronamen  sagewendet,  welchen 
wir  dift  Neubeffrandunj?  ihrer  Wiwseii^clinft  auf  exacter 
pnuidlage  su  danken  haben.  I)io  grosse  mit  dem 
Namen  Kepler  Terhnaplie  LUeratar  macht  Jetat  schon 
ein  eigenfj  rsoi-f^frdtif^i-s  SfuJiurii  ■■rftjrdcrÜ'  li in  noch 
liiöhcrem  Urade  gilt  Solches  fär  Ualilei,  dessen  trau- 
rigea  Bdriekaal  noeh  immer  nicht  wo  ToHstlBdig  aof- 
giUirt  ist,  um  weitere  Spcr-inl-Uiitersnclinnffrn  iiber- 
ilflaaig  SU  machen;  fSr  den  gioeson  lUncu  Tycho 
Brahe  und  fltr  die  nähere  Kenntni!>s  Keiner  noch 
lange  iilelit  ganng  gewürdigten  Lciatuogcu  hat  die 
allameaaate  Zeft  vielrerspreehende  Anifbige  gubraeht. 
Der  Reformator  der  Stcmkonda,  daaaen  Aaaaerea  Lehen 
ja  ein  ao  nnverhiltnisendaBig  weniger  romantisches 
gewaaai  war,  ala  dasjenige  aeiner  groasen  Nachfolger, 

stand,  wohl  in  Ful^i-  dirn-s  rn)^tHn;li  wi;it  Wcnii^er 
in)  \£ittclpunkte  der  allaeitigeu  Tbeilnahme ;  es  dauerte 
Ifisgera  Zeit,  Ua  man  «nah  bMehtlieh  aeiner  an  der 
Url'>er7-enj.'uii<;  Kel;ing(<- ,  dn«^  bei  t  incin  Manne  von 
i»ulchcr  Bedeutung  nicht  nur  jede  biographische  Einzel- 
heit an  sich  hemerkenswcrth,  aondam  aogar  ftr  die 
Wi^senttclinflsgeKchichte  als  solche  wichtig  und  hüufig 
dazu  geeignet  sei,  für  die  allmiUiIiche  Entstehung  nud 
Ausbildung  der  neuen  Ideen  «elbst  werthvollc  Finger- 
■aige  an  die  Hand  an  gaben.  In  erster  Linie  gebfihrt 
nnaeran  Landdonten  Hipler,  Frowe  md  Onrts« 
das  Vrrdifnai,  das  Copernicus-Studiuui  in  Deutschland 
in  Aufnahme  gebraeht  an  haben;  der  in  der  Vatar- 
atadt  daa  Geftierten  gegrBndete  visaenadiaftliebeTereia 
gab  einen  trefflicbin  .'<i>iiiiii.lfnuikt  für  all'  diese  Be- 
mühungen ab,  und  ihm  niüsscu  wir  uns  auch  wohl 
vatplislM  ftUeOb  «an  «•  laiteinar  Bailw  TOB  Jafafaa, 
insbesooden  aeü  dar  8äenlari!rier  und  der  von  ihr 


Digitized  by  Google 


107 


dsUnodaa /abdanagKlto  dar  «BmhliaaM*,  mdirnid 

mrhr  gtllLtig,  auch  das  Ausland  für  dieee  Studien  zu 
gowimten.  Der  bei  jeiter  Gelegenbeit  «rfolgt«  iieauch 
iUlkniMhff  CMihrter  in  Thon  sod  die  Uld  dMnutf 
erschienene,  wetugttens  ihrer  Tendenz  nach  büchst 
anerlienoenswertlie  Monographie  Doiuenico  Uerti'i 
Ober  die  SchiekeaJe  dei  copemicaniBcben  Weltsj-stenu 
Ib  lUlien  haben  %am»X  auf  dieeee  onaer  Kaehhariiod 
Qu«  Virkmig  umnOtMo  nielit  mftUt,  nod  mit  Stob 
erinnert  uun  »ich  durt  iillnärts,  dass  auf  italieniBchem 
Bodes  weasntlich  der  grone  Uaon  jene  ^iMing  eiob 
kDgMigiiet  hst,  wdohn  üui  wut  AMuMtmtg  Mtaer 
Gr(i>!^tliaton  im  Kiichu  de»  Oefatoe  befilhigte.  So  ist 
denn  unlängst  in  Oologn»,  imn  altahnrllidigeii  Wisaena- 
■Um,  «dohet  tn  CopcrBieva'  StndiaigiBg  eine  eo 
herTorragendc  Hfjl!p  zu  i-pidin  li'rnfi'ii  war.  ein 
Foracher  erstauden ,  Ue«8eu  biuiüliuuguu  in  der  That 
vm  Jidam  daBtoehan  periodiecben  Otigaoe^  md  aai  «• 
tetA  mr  an«  rein  patriotischen  Gründen,  gamoerar 
ffSwInht  gewürdigt  werden  Rollten,  und  gldehaeiUg 
mr  aa  dem  nnermüdliLlwn  Maximilinn  Oartia 
gämgn,  «jm  imarwMrtet  ergiabiga  Qnalla  vm  amm 
AaladdöBien  in  entdecken  md  mit  der  an  ihn  ga- 
wohnten  Sorgfalt  auszunützen.  Den  I.i  Netii  der  „Leo- 
paldioa"  wird  ea,  ao  lioflea  wir,  nicht  unangenehm 
aalBt  In  Falgandao  dia  arhaliiiffliep  nawn  IConiaBta, 
welche  dr-r  CoiKTnious-Forechuhg  von  dit!(<»ti  I  i  iili  ii 
ÜAnnern  zugefiüirt  worden  aind,  ftbersichtlicb  zusanunen- 
gaitaHt  n  ftidwt    AVgaaahes  vob  daB  feaaSgUehaB 

Oiif.'iii)i)-Arli.it(ii  wfrdiii  wir  liiirl'fi  nuch  dns  ein- 
gehende lUiirat  zu  liathe  xielitn,  welches  ein  so 
wnakerer  Hiütorüter,  wie  Professor  Favaro  in  Padua, 
VOB  d«n  Fanden  aainea  italienischen  Collegen  in  dea 
T«B  Fürst  Boncompagni  la  Rom  geleiteten  Fadt- 
Ultte  erstattet  luit."; 

Daa  aUtUicha  Werk  daa  Dr.  Carl  lf»UgoU, 
TOB  dem  hier  an  antar  Stelle  gcrproeben  werden  aoU, 

Vri  r<'-;;t  iilli'i  ilings  ciuü  riiiili.Tr  und  zwar  weit  univer- 
acUcre  Icudeoz;  edton  aein  Titel  **j  beweist,  das«  die 
•ahlreiehen  seien  AnfUimngvn,  waleha  nan  seinen 
Autor  bf-trifTs  uiisfris  Helden  verdankt,  nicht  Selhat- 
swf^k  des  Uucbes  sein  können.  AnknOpfeud  an  einen 
«albst  den  Kenaem  dar  itaBenieehen  literatutgeechfahta 
wohl  nnr  wenig  vertrauten  Kamen  weist  der  Verfasser 
nach,  das«  der  Trilger  die»««  .Nuuu  ub  recht  eigentlich 

*)  Intorno  alta  {labblica/icine  fatia  dal  I>r.  Carlo 
Halacolaetc.  Motadel  I'rof.  Antonio  Favaro.  E»tratto 
dal  Boliettino  di  Mbliografi«  e  di  storia  delie  scicnzo  mate- 
Biitiflte  e  fiaiohe  tomo  XI.  Giugno  1876.  Koma,  Tipograiia 
delle  ecionze  matcmatiche  e  fi8irh4>. 

•»i  Pelle  viia  e  delle  njn-re  ili  Antonio  l'rrpo  detto 
Ciidrii  Sti;ili  •_■  rinTclu-  di  t'url':)  Mala^'rila-  In  llulugna. 
Daila  tipograüa  Kava  e  Uaragnani  al  urogresso-  1979.  XX. 
M7Ä  -»  r  » 


ala  Vertralar  afaiar  dar  fataraaaantaaten  Partadaa  mittel» 

alterliohcn  Geistesleben«  gelten  kijnr.f ,  um!  5i>  rrwarhst 
aus  der  LebensbeachreibttBg  eines  üologneser  Philo- 
logan  tn  WirkllAfceft  aia  MUk  Biir^gMiil  gMiilirilbaiiBr 
Essay  über  ein  in  sich  ab^^eschlosaenes  Rtfldi  dMIlk 
lischen  Gelehrten-  und  Universitätslcbens. 

Herr  Malagola  bcf^innt  damit,  eine  genercUa 
SUna  TOD  Staada  und  tob  dar  BewaguBg  daa  alt- 
UaariaehaB  Stadioma  ib  aataam  TatarlaBda  «llinBd 
des  fünfzehnten  Jahrhundert»  zu  entwerfen.  Ein  rechter 
Brenn-  ood  Krjatalliaationaf  unkt  für  dieae  BaatrafanagaB 
«BT  dimb  dia  altaluwttnllga  Hoeliiakala  von  Bologna; 
adum  m  dar  Aiedlichen  Inra^ion  der  Griechen  hatten 
badeotenda  MlBBar,  unter  denen  wir  ala  allgemeiner 
hahBanl  mr  daa  Madldatr  Albarieb,  dan  greaaan 

Scholastiker  Thomas  Aquinas  und  den  Rechts- 
gekhrten  /auibeccari  nennen  wollen,  die  griochischo 
Literatur  in  Bologna  gepflegt,  und  als  nun  mit  den 
allmihlichen  Krlöschen  des  byzantiniftcbea  Raiohaa  ala 
stetiger  Strom  gelehrter  Auswanderer  in  daa  banaeb. 
harte  Land  eich  ergoss,  war  ea  wiederum  dies«  Stadt, 
wakbe  stob  ao  rächt  lur  Pflanaatitte  für  die  von  daa 
AaktauaBogaa  ia  reicher  Fiffla  adtgabmehtoB  Wkaena- 
keiine  eignete.  Ualagola  giebt  una  eine  walirliaft 
impoaajite  AaaaU  tob  Kamen  kaad,  walche'  ungafiüir 
Ar  dia  Jabra  1450  — ISBO  nk  dia  TarMar  dar 
Bologneser  Ileneniptik  anzusehen  aind ;  theils  sind  e*t 
Kationalgnecben,  wie  der  ia  weitesten  Kn'iMn  wohl- 
%tltwiii**  Tb««dorBB  OhryaBlBrBB,  tkaOs  «aeh 

Mos  gdchlto  Bad  für  die  neue  Sprarhe  becjeinterte 
I>ilettanten  —  unter  ihni'U  bcivpieliin-eis«^  di  r  fiiuiinnigo 
Kirchenfürst  Aeneas  SylviuB  — ,  theils  endlich 
Lectoren  und  Profeaaeraa;  dia  RwaaBa  dar  Unitrenittta- 
atadt  arbeiteten  in  dieaan  Zaltnuaa  eifrigst  ftr  dia 
Verbreitung  der  aufatrabenden  Chtssicittt,  wobai  «aab 
di*  nr**'^r**^'"*'  h«feMi  ai     lakfln  kiMB. 

Eb  berroTTagendea  MitgHed  dar  snletat  anrtbataa 

Katetrcirie  war  nun  .\nloiiio  Urreo,  der  an  14p 
August  1446  zu  Rabiera  (in  der  Nähe  tob  Hbdaaa) 
daa  liebt  der  Welt  «rhüclcto;  atiaaB  Baiaanaa  Oodr« 
verdankte  er,  wie  dius  diimal.i  nicht  unpi  n  lilmlich  war, 
einem  ganz  zufilUigeu  Umstände,  und  zwar  haben  wir 
ia  dan  Namengiriwr  nicht  etwa  den  altatheaiadnn 
Patrioten,  sondern  einen  spätlateinischra  Dichter  au 
erblicken,  von  dem  die  Seotena  „Godro  pauperior* 
herrührt.  Die  ersten  Erfolge  als  Lehrer  errang  Urceo 
ak  PraCeMor  der  Humaaion  bi  Foirii,  tob  wo  iha  1483 
efai  ebreaToDer  Ruf  ttr  Onunuatik,  Bhatoiik  and 
Poeeie  nach  Bologna  führte.  Diaa*  8l«4l  «ante  ihn 
dauernd  featauhalten,  iiier  achuf  «r  aieh  eiBea  itatt- 
Ikbaa  Knia  glaiobilnb«nd«r  Breaada  and  leraba^ 
rigor  Sdrillar,  Uir  varBBbBtBdito  ar  aeine  titerariadiaa 

14» 


i.>iyiiizcd  by  Google 


108 


Arbittn«  witaF  dam  VrfwvMtsmigw  itt  Porpliy- 

rins,  AriBtotelPS  und  Tpoorat  i  lifn-ifiliTs  ge- 
atuint  weideD,  hier  cadlich  verschied  im  besten  Mannei- 
alter  Ton  M  Jahren  dar  wdteto  Ibm,  desMo  Rnfam 
in  den  Augen  seioer  Zeitgpno.is<>n  diirrl)  rrmn'ln-  :iKf>t  ■ 
glftubischo  Velleitäton,  durch  eine  aUordiugs  komischu 
Abneigung  gegen  Homer  und  endlich  —  doreh  g«n 
«Btanhwdimiiii  raiigiteai  FnüiBB  eiiM  gnriin  Kfailmim 
trUtten  n  haben  tebeint.  Das  taehäto  und  siebente 
Kapitel  unserer  Vorlage  widmet  sich  einzig  seinen 
OfBOMeD  and  Schfllera^  nator  deom  gar  mancher  b»- 
rOlmiito  Vane  mn  antgai^aatirltt,  wie  derjenig«  dca 
Aldus  Manuzius  uiul  drr  [!es  Pico  von  Mimn- 
dola.  Eine  stattliche  Reibe  von  nicht  weniger  als 
19  Aidrib«ia  tathill  dla  UtanatobiMii  and  haadacbrift. 

Hohen  Belege,  auf  ■welche  sich  din  vorhprgelipnden 
Resultate  stützen;  von  ihnen,  uh  dem  in  umncher 
HliMiA*  wichtigsten  Beataadtbeii  des  Workca,  werden 
wir  apltar  noch  ein  Mehreres  zu  berichten  haben. 

Während  nun  Urceo  diese  seine  erspriessliche 
Lehrtbttigkeit  zu  Bologna  ausQbte,  befand  sich  di\- 
MÜMi  «in  Stndiraidart  Bach  dimliger  Sitt«  bereit« 
in  dam  raiieii  AHer  Tim  efaiigen  iwansif  Jahren,  denai 
allfallsige  Bci;i'jliiit:L"  n  zu  L-eiiicin  Trcfessor  allt'in  schon 
biagereiclit  haben  würden,  Letzterem  die  Utksterblich- 
Mt  n  ddMfn.  Nieolnvc  Copcrnie  von  Thum, 

den  wir  meinen,  hat  aller  WahrHcluinlichkrit  nach 
bei  Urceo  Codro  gehört,  und  schon  dieser  Umstand 
darftn  unmn  Verfasser  berechtigen,  dna  nMlhnfliriiilni 
achte  Kapitel  „delln  dimora  di  Nicolö  Copernico 
in  Dologna"  zu  betiteln.  Was  man  bisher  Uber  dioaen 
Aufenthalt  und  weiterkm  Bbthnnpt  von  dar  itali^ 
ni sehen  Stndiaaaait  dai  granan  Mannes  wnsste,  war 
namfidm  Stflckwcrir,  and  Maingoln'a  Thätigkeit 
kommt  da«  uuptcttieilte  Lob  zu,  eo  manche  in  diesen 
Fragen  noch  bestehende  Dunkelheit  aufgehellt  und  för 
aim  Seifae  tob  Jahren  Ae  LelMBavarlddtBlaie  Oopar- 

nic's  völlig  sichergestellt  zu  Iiaben.  Pflicht  aber  ist 
e«,  gleichseitig  der  Quelle  Erwftbnaog  ra  thun,  aus 
«ebbar  ihn  ao  mUnMi»  naoe  TbatHMlMn  mfloasan: 

fS  ist  dies  das  Archiv  der  Grafen  Mnlvczzi  de'  Me- 
dici,  dcsacn  gründliche  DiircUiur»chung  jüugst  erat 
begonnen  hat  und  in  ihrem  weiteren  Verlaufe  dar 
Gaoehichte  der  mathematischen  Vrissemehnftto  nooh 
«eitere  Fdrderong  in  Aussieht  stellt.*)  — 


•  (inif  Nrriii  M.il  .  cizi,  in  «clrlicin  zur  Zeit  e<lle 
lliniiciKuij^;  ,"ir  \'(  .n  rii  in  mit  ileni  sclltitvcrHtiiiidluhi'n 
Inierpise  lür  seiiie  i- aiiiiliciiscbätze  sab  ziisamnjcMtirnli'l. 
hat  die  Aiuboiutung  dieser  letzteren  nai  Ii  eiiu-r  iiiKlcn  n 
Seit«  hin,  als  es  von  üalagola  g«sclieheii.  zu  seiner  eigenen 
Aufgabe  pew^lt  und  von  seinen  wrläutigen  KrgebniMOl 
in  Koenitfgberger-Zenner's  „Heuertoriuin  der  litai»' 
rilcbeu  AiMiten  auf  dem  Oe biete  der  reinen  und  anie- 
inndianHntlMnatik"aAad,8.1WA)  Xndhiiclitgegäa. 


Man  gkalito  noch  tar  Knnam,  Bang  nehmend 

auf  eine  Veröflentliehoag  des  T>r.  Pnlag!,  dnss  jaaer 
.Nicolaus aus I)eatHU■Dd^  welcher  unterm  8. Min 
1496  das  Di(4eea  einea  IMtan  der  MadMa  amp(b«, 

N'ieinand  anders  als  Copernicus  gewesen  sein  könne, 
uud  die  erfolgreiche  ärztliclie  Thätigkeit,  welche  der» 
leibe  in  Frinrn  späteren  Lebensjahren  nachweisbar 
noalkbU,  moehta  aUardinga  einer  solchen  Annahme  ein« 
gewisee  Stfltae  varleOien.  Naebdem  jedoch  der  Ge- 
nannte erst  ein  Jahr  später  von  seinrai  heimathlicheu 
Domcapitel,  deaaen  Mitglied  er  soeben  geworden  war, 
fie  EriaaVniaa  n  einer  vieijKhrigen  Stadiaarriae  In 
dns  damalige  pilnliti  T.an;!  der  WiBscnBcliaft  erliiillun 
liatte,  w&re  seine  Frouiotion  vom  Jahre  1496  einfach 
«fai  Ritluel.  Zodam  hak  Mnlngoln  an  gtnrikli  nniaar 

Zwcift!  iri-^etzt.  ilasfi  dir  Tlcilkunde  Copernic'e 
elgent'iicheii  Ktudleiiobject  niclit  gebildet  haben  kann. 
Denn  derselbe  inscribirte  sich  bei  seiner  Ankunft  b 
Bologna  bei  der  „deutschen  Nation",  einer  höchst  an- 
gesehenen Körperschaft,  welche  ilu^n  Ursprung  bis  in 
altersgraue  Vorzeit  hinaufleitete,  ihren  Htjituten  gemÄse 
Jedoch  keine  anderen  Stodireodao  als  solche  der  Reidita- 
gdehraamkeit  bei  aieli  anflielimen  konnte.   Eine  ana- 

fährliche,  in  inrmrbfn  einzf-lucn  Ziip  n  für  j>;<l'.'n  Vnter- 

landafreund  geradezu  erhebende  tieachichte  dieeer  Coi^ 
poratfon  «n^t  der  drainndamHigoto  Animig;  aus 

der  Entstehungsgeschichte  derselben  und  den  Modali- 
täten ihrer  allmihlicben  Eotwickelung  ergeben  sich 
nneih  tte  Ortodn  diaoer  Bawr  nnachabaaden  Bngbenig^ 

kci*  RCfcen  Mitglieder  anderer  Facullätf^n.  Wollte  irnn 
aber  einwenden,  es  möchten  wohl  in  einzelnen  l'tillcn 
Amnahmen  von  der  strengen  Regel  zugelassen  worden 
aein,  so  läset  sich  auf  die  offenkundige  TlutBadio  hin- 
weisen, dass  eine  Uenge  Deutscher,  «aleihn  itguai 
einem  anderen  FiicliHtiidinm  oblagen,  aaeh  irirMidl 
mit  der  gNaaiono  Alemann"  urkundlich  in  kainar  Ter- 
bmdang  itand.  Efai  Reohenachalbbericlit  dieaer  Nation 
nun.  wi  Iclur,  rbi  nfalls  dem  Mnivezzi'wheu  Archiv 
entflammend,    dem   Nicolaus    K  opperli  n  pk  von 

l)ic»elbu  handelt  Tomchmlich  vou  eiuiveii  brief-Cuuvoluteu, 
weiche  sehr  bemerkoaewertbe  ExeospTere  benen^  an  den 
bdonuten  Astrononan  Haj^lnns  flnocn  sieh  OriginonnMis 

vor  von  Tj-ch«  Brahe.  Kepler.  Schcinor,  Ailrianu» 
Kumanus,  C'lavius.  di-m  Dänen  Finck  u.  s.  i»  .  tlu-il- 
wcisc  versehen  mit  Ki'i'iiietr.sclien  !■  innren  un<I  auBi^iilehntea 
li'H  InllllJlJell.     Ilic  K  fji  1 1  :  -  t'ui'  liesM'rC 

keuntniss  von  dessen  i'hvut-  uuii  l'  uniilii-ulebi-ii  beachleDS- 
wertbe  üeiir||e  an  üaimii  eia  Brief  »cheiner'a  baaiiiit 
sirb  auf  seinen  bekannten  Piierilttaslreit  mit  OaHlei  be- 
CrefTs  der  ersten  Wahrnehmung  der  Sonnenflecken ;  Clavius 
endlich  spricht  in  seinen  Mittheilim^en  besonders  fiber  Sca- 
liu'cr  s;rl)  aus,  mit  »elihem  er  ui  Sachen  des  luneii  Ka- 
li i.ilcrv  in  lii'tiigi  r  Frlnii-  linr  usiii  iliii  er  in  hiulisi  wiiiig 
schuicichelhaftcr  Weise  charakteruirt,  Muge  e«  dein  Em- 
iteeker  galUlent  na»  die  aihem  thaatlnde  aeiuee  Fnadaa 
onl  «aa(gll«k  dt»  hndadoMScben  Ooenmente  sdbat  in 
eben  ao  hnnamar  Waiae  nglnglidi  n  machen,  wie  diet 
adn  Aeond  gethan. 


üiymzeo  by  Google 


109 


TWd  aiiM  Qnittinif  filwr  Mine  gtgm  End«  Am  Jirimt 

1496  etitrichtefe  Inncriptions-T^^xo  laiüstellt,  fixirt  in 
uawiderleglMrer  Waise  die  Zeit  «eiaer  Ankunft  in 
BolafB«;  Fnvnro  metait,  danallM  «aird«  mIb*  Btba 

muiuthlicli  Fo  f  int'i  riclilct  haben,  daa»  er  niit  Beginn 
dw — wie  an  änderten  italienischen  Uochaehulen  «ach  — 
prlds  mm  19.  oder  20.  Oetobor  enhebendea  gameeUc» 
•ein  Ziel  errdchte.  Jenes  Document  also,  welchem 
•ich  noch  ein  zweit««»  mit  gnm  f,'k'ichl«uteniler  Angabe 
nr  Seite  «teilt ,  ist  biographisch  von  der  höchsten 
Wiehligkeit;  noch  voUen  «ir  nicht  nnerwihnt  fawwo, 
dma  dw  Eora  des  Vsnen*,  weleben  Gopernic  jedeit- 
fldb  t^nhutidifr  in  das  Allunn  di-r  d(-utKch<'n  Niition 
lUtng,  in  Verbindung  gierade  mit  diceem  letzteren 
Uaaataad«  tob  Csntor  s1«  ein  beeonderB  eehlBgender 

(iinilid  fjepjn   dii'  nm irnir.fr   rieht  vfillli;  hcsi.-itigti.> 
Hypothese  \om  polnischen  ürspninge  oiueres  Helden 
Fdd  geftlurt  woidm  let 

Einen  «ehr  klaren  Bück  hnt  Herr  Miiliifrols 
dadurch  bcthÄtigt,  dass  fr,  durch  iiu-hrpro  iiutlclbaro 
Gründe  hierzu  Teranliusst,  die  angeblichi:'  rromotion 
dea  CopernicuB  in  Bologna  beatritt.  Seine  Auafilhr- 
ungen  zeigen  une  den  wackeren  jungen  Mann  in  einer 
recht  beträchtliehao  Oeldnoth;  di«  Zuschüsse  von 
Uauaa  floiaen  wolil  KoguüokU  der  weiten  EnUmtaag 
meht  in  erw<laaeht«r  Weil«,  und  daa  Eningen  dea 
LcrhctTs  in  I!<)]i.)gr.ft  t-cthir  war  vor  Allem  i-iiif  reclit 
koetsptetige  Sache.  Ualagola  wies,  da  dodi  der 
apltera  Doetor  daa  canoniscben  Reehtee  diese  seine 
Wflrdc  nur  »115  Italien  mit  htimpfhrncht  hahen  konnte, 
gleich  vuratinend  anf  die  kleinere  und  billigere  Uni- 
versiUt  Fatm»  Ida,  vad  in  dar  That  hat  aina  aatti- 
dem  dortaelbit  aafgeAindene  Urkunde  den  directen 
Beweia  geliefert,  daaa  Gopernic  am  31.  Mftrz  1503 
ia  Flman  sein  Dipkwi  errang,  wie  dies  ftrmcrc 
Bologiaar  Rochtsbeftisseoa  nisht  eben  aalten  gethan 
n  haben  sebeineo.  Antidpireod  baiDerkrn  wir  gleich 
jetzt,  daHS  manchen  Anicichen  nach  auch  der  Urudcr 
Andreas,  und  swar  aus  gans  gleichem  Gmnda,  dieaes 
Brfipial  aaebgeahmt  hat,  weua  aohoa  eine  Tolle  Be- 
atfltigung  blerAtr  bislang  nicht  aafgeftinden  wurden  i^t 

Das«  ein  Mann  von  dem  Wisiensdartte  eines 
Ooparalena  niafat  gm  and  gar  fai  dam  beit«iUh 
trockenen  Studium  der  Decretnlen  nnfcppanpcn  sein 
werde,  Hess  sich  von  vornherein  vermathcn,  und  es 
tritt  also  an  setnen  Biograpluii  dia  hoduHtaranante 
Frage  heran ,  ob  nnd  wekha  SpitreB  sieh  ftr  ander- 
weite  wissenschaftliche  ThBtigkeit  anfteigen  lassen. 
Ualagola  hat  sich  dieser  Auffonleruug  niabt  eot» 
legen,  sondern  mit  Umsiokt  alla  die  Momania  ei Wogau 
nnd  geaaromelt,  wekb«  in  diaaWB  Shaw  iiitiidalo  ab 
g«wialrt%  gadaatat  wardan  kCaaaa.  NatOrilch  atabea 


hiw  npai  aaadMtoaad  aahr  TamUadea«,  damala  aber 

weit  enger  denn  jetzt  mit  einander  verbiuulenp,  Dis- 
eiplinen  roma;  die  griechiwfae  Sprache  und  die  Mathe- 
antik,  flaai  daaailba  latareaaa  wia  dia  aiaiitaa  aaiaar 

Coüppen  hatte  allcrdinffs  ein  ho  durch  und  durch 
selbstttündiger  Geist  nicht  an  der  enteren;  seil)  System 
dankte  Ia  kainer  Weite  adaer  Balaaaahait  ta  daa  Waikaa 
der  griechischen  Oeometer  tmd  Astronomen,  sondern 
lediglich  der  eigenen  Genialit&t  Eotstehnng  nnd  Voll- 
endung, und  die  gelegentlichen  Hinweituiigen  dar 
gRavoIntionaB''  auf  das  YorlranuBao  thnlichair  Ideaa 
bei  Ekphantoa,  Hiketai  n.  s.  w.  sind  gar  nichts 

weiter  als  gelehrte  Arabesken,     (ileiclnmlil  .>^[:recliell 

verschiedene,  von  Malagola  mit  Umsicht  gesammelt«, 
Gründe  ttr  die  Aaaabm«,  Coperniova  habe  aidi  n 

ISoIogna  eifrig  der  grierhi*!  heti  Li'eratnr  p-ewidniel 
und  an  diesem  Zwecke  eben  auch  den  Anaclilusa  an 
ür«««  Codro  geaaeht,  aa  ciaea  ia  gelehrtea  Bingen 

üo  ühenms  •  rf'ihreiien  Mann,  der  U.  A.  auch  nach- 
weisbar in  Matht  mAtici.s  gut  licücheid  wussto  und  so- 
gar in  einem  ufTent liehen  Vorträge  die  Hjiwthesen  der 
Alten  aber  Ruhe  nnd  Sewegang  im  Univorsum  ein- 
gehend besprach.  Was  daa  andere  Fach  angeht,  so 
hatte  Coparale  nnen  eigentlich  «lyritematischen  Unter- 
richt kaooi  mähr  oöthig,  da  ihm  in  Kiakaa  anm 
Donblaofen  der  «blieben  Gune  dea  Qoadiivlaaia»  ja 

«opitr   zum  Hören   von  S]ieci:itviulesungen,  die  beste 

Oelegenheit  geboten  gewesen  war;*)  wohl  aber  mnaste 
es  von  hohem  Werth«  fltr  ihn  «eis,  sieh  in  seinen 

Ijebling9wissenBchaftcn  weiter  n-J?bilden  lunl  besonder« 
auch  in  der  astronomischen  Praxis  Uebungen  anstelleo 
iB  ktaaen.  Der  dareh  diaaa  Dabankgaag^  anfarqgtea 

Frage,  welche  Lchrkrüfte  und  aonstigen  HOlfsmittel 
für  solche  Absichten  In  dent  liolngna  von  damala  sich 
vorfandaa,  gabt  unser  Vorf.  weiter  nach  nnd  gelangt 
dabei  zu  neuen  an  »ich  erheblichen  Resultaten. 

*l  I'ii'  Verliültnisse  der  Jaf,'enonen-riiiMT>it,it  im  h't/ten 
V|i  :ii  I  ilc.  lUiitzehiitcn  .hihrhunderts  sind  vun  l'rnwc  Ir»- 
kaiiudieh  zum  (jcgenataiide  einer  ausgezeicbueten  Mono- 
gtapide  jtamaeht  worden  (Thomer  ProgranuB  fitr  VSJi), 
weMhe  allen  ÜinBehen  Arbeiten  geradem  als  Vorbild  dienen 
kann  Als  mathen)atia<'lier  Stern  erster  Grn^e  Kalt  in  Krakau 
.\;iierl  Hr  II  il /.ew«  k  i .  der  .>eil  ll'>i  nllenliiik-N  -seine  l>e- 
zileliehea  Vurle?iiiii»eu  fjiinzüili  e)iiL'cu),.llt  niiil  »ich  aut'  die 
Kxet;i-se  des  Aristotele.i  /ü.nii  kmzii^jcu  hatte,  l'rivu- 
titisimu  filr  hfnorrajjeuUe  ijchuler  jeilocli  auch  H[iilter  noch 
abgehalten  ra  habaa  acheint.  Allein  das  Hepertoire  der 
Umversititt  war  troti  seiner  Reaignatton  noch  hnmer  eia 
sehr  reirbhaltises ;  es  wurden  Vorlefunffen  Uber  die  l'laneten- 
theorieen  von  Peurli.n  Ii  111. d  Uegi  o  111  iiu t an,  lllier  lUeo- 
retische  (Iptik.  iilier  Kidi'i;drrv>i-.ei).  idier  .\Ntr'il'ii.'i(>,  ja  so- 
^'nr   iili'T  l.ijri'   \  n  ilen   \'eriitHteruiii;i'ii  :ini;el.i.teii, 

Zudem  dan  vurausijeseUt  wei'Ueii,  daaa  den  üchotareii  ein 
damaligeti  Auspiflcfien  Motamdar  astrononiscber  Apparai 
zur  Verfügung  stand;  die  flandhabting  des  Asirolaotunt, 
eines  offenbar  a<is  dem  fernen  Osten  nicht  i  hen  lanije  rnvor 
zu  den  l'Dlen  gelangten  lasirumentes.  Lildi  te  sogur  «U-h 
Jcci  eines  mehrere  Jahre  hindurch  regelmftssig  gelegenen 
PaUtaan  (Prawe,  8.  M). 


Digitized  by  Google 


110 


J«daidkDi  tat  Coperaiflvs  in  jcMn  Afam  n 

Dfini p n ico  Mari»  Kovdrn  von  Forr»ra,  dem  durch 
Min«  UoterMchangen  über  die  Veränderlichkeit  der 
WHflätStAUU  bariÜMt  gaworii—  Avtronomen,  in 
n»he  pemönlicfae  Beiiehunge»  getreten.  Der  Todestag 
dieiH«)  Mannes,  dessen  seine  Amtsnachfolger  Cavalieri 
nnd  Kiccioli  auf  das  Rühmlichste  gedenken,  war 
bislang  nieht  geaan.  bduimt,  and  m  ist  Uartn  MaU- 
g  o  1  a '  BVerdieiut,  dandlMa  ntdi  ClwmWninfiwiohiroBgea 
für  den  18.  Auguiit  1504  urUoi.'irt  zu  haben;  er 
brachte  aeiii  Alter  auf  etwa«  über  filnfiig  Jahre.  Ob 
«  Ui  m  dieMB  T»e»  «ndi  aaia«  lahrtfaltigUt  ■» 
glAbt,  lässt  »ich  sui  den  Arten  nicht  ßnii;^  «ielMT  «Bt- 
iwhmen,  riebnehr  fixirm  die  hier  in  Betracht  kommep- 
d«  »Sotoli«  (am  nMfaten  wamm  htOnuAMkien 
iiit'!|ir''li'Mvl|  in  Vprhiiidnncr  n>it  diMi  Dix-umcnt^n  ih'-! 
Notunats- Artluves  jiiie  nur  bis  /.um  Knde  des  Schul- 
jahre« 1501 — 1502.  Vorübergehend  lehrte  auch  der 
feinaimlft  Ifinorite  Fiater  Lucas  de  Üurgo  San 
Sepolcro  in  Bologna,  ohne  jedoch  irgendwie  ffir 
CopernicuR  beittiniinend  geweaen  ca  sein,  and  end- 
lich zählt«  das  Archigymnasinm  —  roa  einer  Anzahl 
anderer  Bocenten  ahgesehoa,  welche  Ihr  ni»  mir  leere 
Kamen  »intl  iiiit<;i'  Miui-n  Li'l;riTM  i.-im.'n  Mathe- 
inatiker  ersten  Hanges,  den  Algebraisten  Scipio  dal 
Ferro.  In  ein  lielleres  Lidit  iit  dHH  THriier  etwai 
tnytliiflche  I'orsiinlichkeit  erst  seit  der  Veröffentlichung 
yoa  Uharardi'a  gMaterialien  wat  Geschieht«  der 
alten  mathematischen  Faeoltlt  von  Bologaa*  gitntiB, 
dnieh  welche  Schrift  ja  Oberhaupt  unser  Wiaeen  toi 
der  Oesdiichte  der  cubischen  (iUuchnngen  betricht- 
lidie  FCldanug  «rfKhren  hat.  Maixgola's  Fursch- 
nogea  baben  auch  hczQgUch  dalFerro's  mancherlei 
finteAssaales  au  Tage  gebracht;  so  wiam  wir  .jetzt, 
daas  er  im  Jahre  1496  luerst  den  Lehrstuhl  der 
Arithmetik  und  Geometrie  ngewieeen  erhielt«  qAter 
doBselben  anf  einige  Zeit  Terlless,  xtn  mit  Furtheiag 
soinos  Gehalto»  nach  Voni  Jip  yicli  zu  litfji  n ,  uiid 
endlich  gegen  Schlnae  des  Jahres  152G  zu  seiner  Pro- 
ftesnr  mrfickkebTte,  tob  wekher  ihn  Jedoek  schon 
viprxphn  Tage  nachher  Avr  T«(\  a'irinf  OioTanni 
üariii  de  Cambii  ward  zu  Miiieui  >>aclirolger  be- 
stellt; indces  liemebte  in  der  QalBtnt  dar  UdntaitKt, 
wie  wir  TM  vnam.  aewifananune  er&hren,  die 
IftUielie  Sitt«,  die  auf  das  Qnartal  des  Todes  treffende 
Bala  den  Krbtn  des  dahingcwbii'dcncu  Lchrorx  auszn- 
■UsB,  and  so  ist  es  auch  in  diesem  Falle  gehatten 
weiden. 

Mruiiii  f  v  n  der  (irösiM?  cinps  Copernicus  pflegten 
des  Torrcchtea  theilbaftig  zu  sein,  dass  auf  ihre  ganze 
FHBÜia,  aritgen  dem  alw^a  lOtf^tteder  soBat  anek 
dnidian  fniae  harronagwode  Rolla  im  Labsa  gaqlaik 


haben,  ein  hsBer  Ahglans  das  aifMan  Olorienaehdnes 

zurQckföllt.  So  wird  mnn  denn  auch  gern  lesen,  was 
Malagola  aus  »eii>en  (juclleu  für  zwei  der  nächsten 
Anverwandten  Copernie's  aefaöpfen  konnte.  Der 
Bruder  A  n  d  r  e  n  a  ,  dessen  vorhin  bereits  gelegentliche 
Erwähnung  K^-'^^li'  begegnet  uns  im  Album  der 
„deutschen  Nation"  unter  dem  Namen  „Andreas 
Kopterniok"  anter*m  S4.  Jaanr  14W  als  Einer 
von  denen,  welelw  sieh  gegen  Sehhss  des  Jsliras  149B 
imnifttriku^irt  liatffi].  Am  gleichen  Orte  steht  acht- 
undxwauxig  Jahre  fräher  der  Name  „Lukas  Vnasse- 
rodt",  olfiinbar  der  Donherr  Wassalrode,  Gopar- 
nic's  gOtiger  Oheim  von  niütfirlii-hfr  S<^itp.  Für  die 
geistige  Bedeutung  dieses  Mannes  spricht  klar  die  den 
Aotsa  entnoamene  Thatsaehe,  daaa  man  asMana  dar 
]?<><■( iirfü  (li-in  wackeren,  nhev  nniicti  .Tiinglinge  noch 
während  stimT  Studienzeit  eine  kirclit-nr(.-i^htlichu  Liictar 
ühertnig,  i:'.  c.i  v  Auigesproobenen  —  auch  im  Uebrigen 
nicht  s4slten  gehegten  —  Absteht,  daa  ao  An^geaeieh» 
neten  mittelst  der  OoUegiengelder  die  fbaore  Fromotion 
zu  erleichtern.  Anch  »omt  treten  una  im  Katrikel- 
fauch  gar  viele  pieossische  Namen  entgegen,  danmtar 
die  persAnlieher  TVeunde  nnd  Amtagenoesen  dee  Oo- 
[H_- r  n  i  u  s  Für  ilir  ii<-iit,-<;lio  Culturge.ichichte  sind 
die  von  Malagola  an's  Licht  gezogenen  Namenliaten 
der  gemaniaelieB  VatwB  eia  eefar  asfaUafaanr  Faad; 
der  innige  Vcrkihr  rwiKf-hcn  di-n  iJindfni  clii-?seite 
und  jenseits  der  Alpen  laset  sich  an  denselben  so  recht 
graiftar  studirsn.  Daas  nnaar  Werk  apaetsll  daa  Oar- 
dinals  Nicolaus  von  Cnsa  gedenkt,  der  im  .Tabre 
1487  Nationsmitglied  wurde,  wird  durch  die  eiF^ou- 
thümtiehe  Geistesverwandtschaft  zw^^^clan  ihm  und 
CoperBiena  gerechtfertigt,  denn  den  auch  von  Hena 
Favaro  flnenndHdiat  benorgebobaBaa  NaehwriaaB  daa 
Beferenten  aullglga  (1.  Heft  der  „Studien  zur  Geech. 
d.  BWtli.  n.  pbgra,  Gaogr.*)  ateht  die  Kosmologie  daa 
Cteaacra  weit  bAlier,-  ola  nan  vieUheh  dnauCnBiaB 
flüneigt  war,  und  kann  immrrliin  i  :in'  V,  ilic-sRerung 
der  rein-geocentriachen  Theorie  angesehen  werden.  Nur 
eina  DsmarkiiBg  haben  wir  baattgUeb  dar  in  raiekar 
Fülle  niitgetheiltcn  Kigennamen  zu  marhfn  ■.  es  i-it  oft 
schwierig,  die  wirkliche  Schreibung  derselben  aus  der 
italianisirten  Form  heraBsanlaaaB,  BBd  waBB  aadi  dia 
Schuld  an  diesen  Verketsemngcn  zweifellos  die  Original- 
documente  trifft,  so  scheint  doch  auch  an  einzelnen 
Stellen  im  Druck  eine  Irrung  voraulieK*'".  deren  Cor- 
raetur  etoar  aweiten  Aufl^  vorbehalten  hlaUia.  Fiigea 
w  endlieb  noeb  bei,  daaa  Malagola  ee  aafar  wahr- 
ocheinlioh  geniaolif  hat,  Copernicus  sei  am  Schlüsse 
des  Schu\iahres  1499—1500  von  Bologna  naeh  Rom 
«baigaiiadelt,  ao  amd  wir  adl  iBaanr  AaaijBa  daa 
Waiins  fauiarimlb  dar  MlbB««swihhaB  OreaaaB  m 


Djgitized  by  Google 


Hl 


1  Fonehir 

Adecliied,  um  numn-hr  auch  von  den  Früchten  Kcnnt- 
tÜM  ZQ  nebmeix,  mit  welcbeu  der  unormftdlicbe  Fleiss 
«nder«n  ona  b««ohenkt  hA.  — 

Der  Thomer  „Coppernicu»- Verein  för  Wisieiiscliaft 
wai  Knn»t'  hat  von  einei-  neDb«grümkt(<  ii,  iu  nwuug- 
lo«cii  Heften  auszugebenden,  Zeitachrift  unläugst  deren 
trat«  NnauiMr*)  enebwim  kwwi,  weldw  die  Benl- 
tet«  «ner  Sdlw  naaar  blblloUwIcariaeW  Fontihniig«! 
Maximilian  Cortze's  enthält  Auf  Anreigiuig  and 
mt  Untentatnug  de«  Fanten  BoBOompagni  bat 
demlbe  dto  üoivmltiltsUUiothdE  von  üpMla  dvnli- 
forscht  und  daselbst  atirli  scliötin  Entdeckungen  ge- 
inacbt,  alleia  wichtiger  aoeli  ward  fttr  Um  eine  dort 
aa^aAmdan«  Hindaataiiff  at  gawiaa*  SebltM  der 
Wiener  Hofljililiofhik  Auch  d  errn  Ili'hung  Jet  Onn 
gelungen,  uhd  ihn^  Ki')>i'i><iiutiuii  bildet  den  Anfang 
drr  vorliegenden  Suuiuilung.  Daaa  den  nach  allen 
B«geln  der  Textkritik  in'e  Werk  gesetzten  Abdrucke 
die  nöthigen  Noten  allerorts  bcif^cgeben  etud,  brauchen 
wir  Urulil  kaum  zu  sagi-ri 

An  enter  Stelle  finden  wir  den  von  Gopernieaa 
aelbst  herrOlireiiden,  wenn  ancb  —  aowrit  du  Wiener 
F.xi:nii1,it  in  Fr.ii.'i-  kniiiü  l  -  kcineswi-gü  cigenhündig 
niederguachrichenea  „ConitaentAriolus"  an  den  sUm- 
«Mbongen  der  Binmebkflrper*  —  tin  tob  L»Bgo- 

iiK'titaii  Krii-.rTi  iiii.l  vim  dit-iciii  der  bttrrfFen- 
dcn  liücliersaiDuiluug  ceditte»  Mnnu.irri|jt.  „l)<er  Coni- 
BCBtarialoa  lat  daa,  waa  vir  heule  eine  8«lb»taiiaa%e 
eines  Buches  zu  iiennpii  pflei^cn.  Ks  scheint  ana  dam 
Wortlaute  dei<!5o!lj<Mj  licrvtir/iigi-hcn,  doas  derselbe  ge- 
scliriulion  iüt  vor  Voliendiiug  de»  grossen  Werke-i,  er 
dArfte  also  ia  den  dreiasiger  Jahren  dv»  16.  Jaiir* 
linaderta  entstanden  teto."  Daas  demgemäss  für  die 
Entstrhungiigeiichichte  der  gcucent riechen  Idee  di«'«es 
Keferat  die  wicbtigaten  Anhaltspunkte  geben  müase, 
Uagt  nif  der  Hand,  doeb  wollea  wir  hier  voa  ba- 


auf  die  Analogie   aufiin  rhs 


iimlien, 


Oopernicns  s«lbst  zwischen  der  von  ilun 
irrUritadieb  eingefKhrtea  dritten  Erdbewegung  nrit  ge- 

vri"-'-:!  ii;;if,'!:r'i'ch.  !i  VorgSogaik  aabtellt ,  ein  Vi  tiiNmcIi, 
der  nach  Cuii/f»  Ansieht  ea  Onzwcifelhaft  macht, 
das«  Jeuer  von  der  hiatoriscb  berflhmteu,  neoerdinga 
mn  P.  Bortalli  eipar  grOndUoham  Baarbaitlug  untfr» 


Mitthi-ilungen  dta  COBBeruiciis-Veroin»  tnr  Wi-isen- 
sdiaft  und  Kunst  zu  Thotn.  LHett:  IIa^litd  l'niijXTiiicaua. 

sa  BnliB,  Ftauentiun;,  l  pvala  and 


•mebeB  tob  M.  Cnrtte.  LeinziK  isTs.  C.  A. 
Kodi'S  VerlftgsbHchhandltinp  (J.  Hcngliti«rli)  \  III.  73  S. 
1  Tafel.  I>a9  lieft  ist  mit  cmcm  sehr  geiiaucu  Numoii-Iinlox 
versehen.  \Va.i  den  Inhalt  siilM  tritft,  sn  ist  dpr.sclbc  vurhir 
bereits  in  ll(i|ii>e's  „Archiv  lics  !MiVthi  niatik  iiiiJ  l'liy.sik" 
miticeüieilt  worden ,  und  das  Heft  kaun  sonark  aJ»  eine 
laaadtetrZaUaAiiftl  ' 


.Eplalda  d«  liagBato*  daa  Ritten  fon  M*tI- 

court  Krnntm.BH  hp.iaüs.   Das  ^weitn  hirr  mitgetheilte 

Stück  ist  der  bisher  nur  onTollkommeu  bekannte,  non- 
mabr  «bar  aaak  baaiareii  Barilup  wai  "Wmit  Baad- 
schriflen  neu  edirte  „Brief  des  CoperaJoM  an  den 
Douihurrn  NYapuwski  zu  Krakau  aber  daa  Buch  dee 
Johannes  Werner  de  motn  octavae  sphaerae". 
Schreiber  dieaea  bat,  wkhraod  er  vw  daiger  Zeit  daa 
den  gaaaimteD  Nflmborger  KaibeDatlkwr  gawidaiata 
fünfte  lieft  seiner  ^Studien"  ausarbeitete,  bei  aieh  dia 
Frage  enrogeo,  ob  er  auch  dieeee  aetromauaeha  Werk 
mit  in  aeiB  Beraleh  berefandebeB  aoUe;  er  nnterBeaa 
esB,  weil  dasscllM-  nicht  tii^cntlich  ninthematisch-geo- 
graphischen  Inhaltes  und  zudem  die  weitaus  aobwüciiete 
LtlitBng  aeisea  aaoat  so  boehverdiaBtaD  TarÜMaan  ist. 

Denn  obwohl  dasselbi-  mit  vii-Ii-tii  Fh-isse  eine  schSrfero 
B<»stininiDng  der  I'rdced.Monscouätiuitc  durch  genaue 
FeetlegUQg  der  Oertcr  gewisser  Fundamental.'^tcma 
anstrebt,  ao  laidat  aa  doch  alJzueehr  unter  der  Hin- 
nedgong  Werner'a  aar  Trepidationshrpothcsc,  welche 
bekanntlifh,  um  eine  ganz  imaginilre  Schwankung  des 
Elüiptilc-Polee  sa  erlüSmi,  eine  oaciUatorieche  B«w«g- 
mig  der  ekKptbEfaan  Knotenpankte  anf  einem  kleinen 
Kr<'i-Hn  (Irl  Ilimim-Iskugi'l  pohtulirtc.  D.i^  I'Vli!i  i  l.ufte 
und  tiescbraubte  dieaer  im  21ittel«iter  kaum  jeniala 
aaganweimtan  Lebre  vermoebla  eiBam  Coparniona 
nicht  zn  ent^jrlien .  und  so  unterwirft  er  denn  auch 
die  Behauptungen  Werner 's  einer  scharfen  Kritik. 
Die  dritte  Abtbeilung  bringt  gWrttero  astronomische 
Kotizen",  welche  Copernic  mit  eigener  Iland  in  ein 
gegenwärtig  zu  Upeala  befindliobei,  an  sich  ziemlich 
gleichgaltigvB,  Bneb  aiqgaaobilabaB  bat.  Ebandart 
wird  ein  Eieroplar  ainaa  aatrommiMben  Werke«  jom 
Peter  Apian  verwahrt,  weldtee  ebenfiilla  von  Co- 
jieriiicua  als  Notizfiibiuh  vcrwi-iiili-t  « urd  uiül  Mjlclicr- 
geetalt  auf  «einem  Kande  einen  eben  so  bunten  ala 
aariabendeB  Ubalt  anftniat.  Wir  fiadsB  da  tiam 

trigonometrischen  Cummcntar,  AussUge  ans  der  polc- 
miacheu  Bchril^  des  Ciebor  gegen  Ptolcmäus,  gco- 
gtaphiaobe  Kachricbten  Uber  die  Lage  einiger  aaii^ 
tiaelier  and  afrikanischer  Länder  and  endlich  auf  einem 
eingelegten  Leeezeichen  «ne  charakteristische  pliilo« 
aophiaehe  Anmn-kung  dee  groeaen  Mannen,  (innz  lüin- 
liab  rarfaftit  ea  aieh  aüt  einem  Upaakoaer  Pliniaa- 
Oodex,  waleber  amr  aielit  van  Coparnlena  aalfaat, 
wohl  aber  Q)>er  ihn  cina  aehr  interessante  Neuigkeit 
beibringt,  die  nttmlieb,  daas  derselbe  aieh  anch  selir 
eifrig  mit  KometenbeohaditniigeB  beaditftigt  und  aif 
läüslich  derselben  Beziehungen  mit  mehreren  auswär- 
tigen Gelehrten  angeknüpft  liabe.  in  einem  iSituimel- 
banda  «na  Franenbmrg  andJieh  bagegnan  wir  ahiar  rem 
Ooparnie 


Digitized  by  Google 


118 


nisg  vom  4.  Jnli  1525,  waleb»  Curtze  rcproduetai. 
In  dem  folganden  viwtan  Abiehiiitt«  werdaa  ani^. 
UMlkMitttiidw  NotMB  nitgvilMilt:  tmnt  swu  band- 

sdoiMidl  wmt  vai  gvkommono  gutavhtliclR-  Ai'usBer- 
WDftn  Ate  dte  F^ü-  und  GewichtoverhiltnigM  de« 
AnidM,  In  denen  bceonden  die  ISmätunug,  iebr  g». 

n8u  zu  WilL'i-n,  als  l  iric  rcclit  bcEeidmonde  erschpint, 
aUsdanii  Kiuiduutcn  zum  Kuclid,  deaeen  Figuren  Co* 
peruicus  t]ieilK'ei8e  restituirte,*)  endlich  noch  einige 
•adera^  oiolit  von  diesem  Letzteren  herriSlirende,  wohl 
aber  imf  ihn  nnd  seine  Lehre  besüglicbe  Nachricht«u. 
Das  fünfte  Kapitel  fuhrt  ons  „Copernicui  ale  Ant' 
vor;  wir  erhalten  die  höchst  a«|giabife  Beeapt4im» 
hnf  ,  vdehe  denelbe  zo  Mine«  tigBdien  Gehranebe 
deih  on^^elrpt  hat,  Alif.'..'5i-!iun  von  (]fru  tuediciniBch- 
gatdiichtlichen  luterease  diesea  Ditpeneatorinnu  er- 
■Adnt  uie  nneh  der  Unatand  an  deataeifaen  beocifana- 
werth,  du?«  die  r inzoltifn  Angaton  crrossouthcils  in 
dentsclier  >?praclic  abgcfaut  sind,  denn  dadurch  wird 
doch  wahrlich  die  Fk-age  nahegihgt,  ob  ein  Nationai- 
pole,  für  den  Copernieus  von  gewiwer  S<iti'  hnrt- 
näcldg  auegegeben  wird,  einen  «olchen  Vcrstusa  gegen 
Beine  Mntterapraeba  begangen  haben  liönne.  Schllaa^ 
lieb  excetpirt  nnaer  y«t£  awei  im  Cdauir  Diteaian- 
Arddre  an^efindena  Sebriftittloke,  dnreb  «nltte  Ana- 
7.üge  ueiihzehii  acnv  Tinten  für  die  T  i  hlWpenbinbfn 
Copernic'e  stchergeeteiit  werden;  nionanHwOa  ifaid 
aa  Baobaditangatagn,  mm  Tbail  »bar  aneb  andarwaite 
biographisrhe  Noliten,  so  z.  B.  die,  das?  .Nirnlaun 
Copperuic  Tfaumlierr  bei  gatneiner  Tagfarlit  zu 
HeUsbcrg  mgßgBo*  gaiwaaan  ist  Wia  nnant«dlkfa 
dersvltw  sich  unter  nngOnstigen  i»tuiij=p!i:iris  lifii  Be- 
dingungen und  mit  mehr  denn  niaiigttilwit«iu  Werlc- 
noga  vanabaa,  anoh  dem  praktischen  Tbeile  dar 
AalraiOHiio  gawidaut  bat,  erhellt  rocht  deutlich  ans 
dSaaan  Xonniale,  welebeo  avdi  von  minder  einiiM:ben 
Baobeclitiiiigi'ii.  z.  B.  von  einer  Bolchen  der  grtaatan 
EMfemuog  der  Venus,  zn  berichten  waiaa.  — 

AngaaMrta  dar  gmriaa  nnarwartaten  Tbalaache, 
d«88  deul  Spürtiileiitc  äet  itaiiemucheii  und  iha  dentscben 
Forschers  so  tnaucLo  wichtige  Bereicherung  d Besen  ga- 
baigan  iat,  was  naa  Uaiang  von  dam  Vater  der 
modeneo  Sternkunde  Wkannt  war,  dürfen  wir  neuen 
Entdeclcungen  derKcibcu  wulil  mit  tiicherheit  entgegen- 
sehen. YTir  rufen  ilinen  zu  dieaar  ilinr  BaagBaBOH- 
Arbeit  ein  herzliches  OlOekanf  m! 

*!  r>i(  sr  narliKP/eiihiioton  Fieurcn,  fünf  ao  der  Zahl, 
heziehci;  ii  Ii  lju  iiiitaclilirh  aul  die  Axiome  und  Definitionen, 
eine  »bi-r  ^-iIiti  zu  dem  iT-kRtinten  weitsrliweitigcn  HpweiiM» 
wdcbeu  Kiicliilcs  vnii  dum  Satze,  das^  im  gli-iclL^i'hciikfligeii 
Dreiecke  aueli  die  hasis- Winkel  einaiHicr  sieicb  sind  oe- 

■  all  Ml  ^4  ^  '  * 


llliWiMisiie  «M  ai.  MI  um 


VatonrinnuHdiiftliche  Wandervemmu- 

lnngen  im  Jahre  1879. 

Die  10. U  cncrul  versa mmlang der  deutschen 
anthropologischen  Gesellschaft  tagt  am  11., 
18.  und  18.  Anguat  in  Straaabnrg  im  Saal« 
doa  Stadthanaea  (Hairi'a).  GaaohÜUfllbnr  Ar 
Strambnrg:  Prof.  Georg  Gerland,  Straaabmrgi 
Stainatraaaa  67.  Gamarabaeratgr:  Prof.  JohanaaB 
Rank«,  IfUneben,  Brieuneiatiaaw  38. 

Dia  49-  Vpr.sft  m  ml  11  ri  i;  der   IJritiah  Aaso- 

ciatlon  for  the  Advauccment  of  Science  wird 
am  SO.  Aagaat  unter  dam  Toraitae  daa  H«mi  Fko- 
ftasor  G.  J,  Allmati  in  Sheffield  abgehalten  werden. 

Die  die^ährige  \\'anderTcraauunlung  ungariaeher 
Satarf«rBeh«r  aad  Aarii«  ladet  in  Badapeat 
TOB  26.  August  bis  2.  September  statt. 

Die  ABtronomenTersammlung,  weklie  alle 
zwei  Jahre  stattfindet,  wird  in  diesem  Jahre  vom  5. 
bia  8.  Saptambar  in  Barlin  tagao.  Di«  llitgUedar, 
welciie  aa  dar  Taraammlmig  Theil  zu  nehmen  beabeieb- 
tigen,  werden  ergucht ,  sich  nach  ihrer  Ankunft  auf 
der  dortigen  Sternwarte  zu  melden,  wo  allea  Mihera 
an  arfidwBtt  aaln  wird. 

Der  VI.  internationaloCongresR  der  medi- 
cinischen  Wissenschaften  versammelt  sich  v«u 
7.  bia  IS.  8«pt«Bib«r  d.  3.  in  Amaterdau. 

Die  permanente  Commission  der  Euro- 
1> i  i  s c  Ii e  u  G  r  a d m  e  s s u  n  g  wird  iliro  diesjäiirige  Ver- 
sammlung im  September  in  Genf  halten.  Di« 
erate  Sitaang  findet  am  16.  September  nm  Sübr 
Nachmittags  im  Rathhause  statt. 

Die  52.  Versammlung  deutscher  Natur- 
foracher  und  Aerat«  wird,  dem  vwjihrigen  Ba« 
addnan  gemüm,  vom  18.  bia  94.  Saptanbar  in 
Baden -Bad  eil  stattfinden.  Oaaafalftalldurar:  Dr. 
Baumgartner,  Dt.  Schliep. 

Di«  dieqihriga  «ligamein«  Toraammlang 
der  deut  schon  geologischen  G  u  scllscliaft  wird 
Yom  25.  bis  28.  September  in  Baden-Baden 
abgahaltae  «ardaa.  OaaeliiJlaAbrer:  Baar  A.  Kaopi. 

Der  Bweite  internationale  Congreas  für 
Handelsgeographic  tagt  vom  27.  September 
bin  1.  Oetober  1875»  im  Palais  de  la  BonrB«  an 
Brüssel  unter  dem  Vorsitze  dee  Herrn  J.  C.  Houzeao. 

Bis  9.  AbhAndlting:  des  40.  Bandes  dsr 

Kova  Acta: 

B.GeinitZ:  Das  Erdbeben  von  Irjiii.-juf  am  <»,  M.ii  1^77 
und  die  durch  dasselbe  verursachte  Jbirdbebeuiiuth 
im  Gro.si<en  Ocean.  8  Bog.  Ttst  U.  S  Tat,  (FMb 

ö  Rcichsniark.) 

ist  erschienen  und  durch  die  Buchhandlung  TOn  Wilb. 
Bngalmaan  in  Leipzig  m  beziehen.  — 

I>niiik  KU  K.  Bkicbnwun  aad  Solu  in  Dratden. 


Digitized  by  Google 


NCNQUIM 


onosüs. 


LEOPOLDINA 

AMTLICHES  ORGAN 

DER 

KAISERLICHEN  LEOPOLDINO-CAROLINISCHEN  DEUTSCHEN  AKADEMIE 

DER  NATUBFOBSGHSB 

BSRAÜSQEOEBEir  DIITER  MITWIBKCNG  I>KR  SKKTI0NSV0R8TÄNDB  TOH  DBH  FRZSIDjBRTBr 

Dr.  C.  H.  Knoblauoh. 


Halle  a.  S.  xr. ».      Heft  XV.  —  Nr.  15—16.  August  1879. 

lafetlt:  Aintlicfae  Mitllieilunicen:  Vonnultnirivi  n  im  rfi>"-uillii'siHrMlc  der  AkaJtrnie.  \  ■  rlcfninR  der  Hililiothek 
nach  IIuUi'.  —  livitriigi'  zur  Kaisu  ilor Akademie.  —  llcacdict Stiiüng +.  —  bonstige  MittbeilungeD:  Ein- 
«rei^aoi^cne  Schriften.  —  J.  F.Uraodt:  TlHOTW  AjlMIMniW  IthjnTfrnlWlIll TiTBlHll«  f t  fatlilhlM      fi  Fiinl «r 

uistorudi-kriti»die  Studieo  Uber  das  Omnl  —  Indlmg  d«  Bmn  ViUmm  Dr.  tob  BltekofC  —  D«t 
40,  Btad  der  Noim  Aett.  —  Beriektigiiag'. 


Imlllche  MlttheUmigeii. 
TailDdaniiigai  im  Personalbestände  dir  AladflDii«. 

Gestorbene  HUirlleder: 

Am  34.  Juraar  1678  in  ITaapr;  Herr  Dr.  Potor  tob  Bl«Ak«r,  StMtowÜi,  Mhur  OaMniBRl  in  BaUvia, 
Präsident  der  Nutu  irkumlige  T«rMB(giBg  iB  MtdalaiidMiii  bdM.  Afl^mnoBn  tm  16.  Oetofaar 

1850.    cogn.  Iti'itiwardt  1. 

Am  15.  Jnli  1879  zu  St.  Peterabarg:  Herr  Dr.  Jobann  Friedrich  von  Brandt,  knic-rlich  riLssciscbiT  StAats- 
ratli  und  Professor  der  Naturj^e.Rchichto  und  Zoolngio  an  dir  k.  URdRiiiistli-chiriirffiüulicii  Akademie 
z\i  Ö(.  IVlrrsburff.    Aufgt^'iioiiiiiKn  ani  3.  Auguet  1833.    cnfjii.  Drtiilii'iüoii, 

An  6.  Angu^it  IH79  zn  Bogeobauaen'  Im:!  Müiicfii.n:  Hurr  I)r  Johann  von  Lamont,  ProfeMor  der  A«troooimo 
an  <1<  I  U^ii'.orgitAt  1b  Mtaeheii  und  CunM-rsritor  >ler  kÖDigUchen  Sternwvto  Ht  BqflBlUMMI  M 
Müschen.   AnCnomiBa  am  15.  October  1846.    cogn.  ▼an  Zach  II. 

  Dr,  H.  KieHiMh. 

An  die  geehrten  Mitgliedor  d«r  Akademie. 

Nachdfm  die  Ilibliolhek  der  A  k  iid  um  i  11  in  die.iem  Alonat  von  Dresden  nm  )i  Halle  übergeführt 
und  liierselbst  znr  Aufstellung  gelangt  i.st,  steht  dieeellie  wieder  zur  Benutzung  der  Mitglieder.  Qleichaeitig 
werdet!  diejenigen  Herren,  welche  aas  der  Bibliothek  entliehene  Bücher  noch  in  Uüudcn  liaben,  HlwUi 
■•Iben  baldigst  nater  der  Adr«»«  der  Akademie  nach  Halle  a.  ü.  leDden  za  wollen. 

H»ll«  ».  8.  (Jlf  gMW  Kr.  a),  dM  97.  Avgot  1879. 

Dir  PrUMmt  i&t  KM.  Leop.  Carol.  Deutschen  Maiwrit  4»  ■atofcmter. 

Pr  H.  Kiioblanck. 


Beiträge  zur  Kasse  der  Akademie.  w. 

AaiwtM.  T«B  tta.  MwWcmalrath  Professor  Dr.  C.  W .  F.  UhJa  in  Bramwdiweig  Jahresbeitrag  ftr  1879   I  — 

  Dr.  H.  Knoblauch. 


Üiyitizeü  by  Ljü 


lU 


Bemdlot  StUUng.*) 

Am  28.  Jntiuar  d.  J.  etarb  ztt  Ciu«ol  ein  bedeutender  Vi-rtretcr  der  inediclntaelMII  TTItWiluii liiifl, 
de«ii«n  Ilinscbfidcn  auch  unsere  Akademie,  deren  Mitglied  er  war,  betrauert,  der  0dl«  SaidtSiarath  Dr. 
Bcaedict  Stilling. 

Stilling  wurde  im  22.  Fahntir  1810  *n  Kirchheim, 
(km  HeiwD,  geboren  als  d«r  Solm  cIimb  vnig  IttnitUHen  jOdiMhai  KraÜiuuuMt.  Satt  Mtium  Ticndmtoo 
Jahre  besuchte  er  das  Gymnasium  zu  Marburg  und  belog  im  Jahre  1828  nach  beBtandenem  Matarit&bi-EsMnen 
ala  Studionia  medidnao  die  dorUg«  UnivernUt.  Er  pnnmovirte  ]m  Jaonar  1882  mit  der  DiMertation  »Da 
fspOI»  arUfidali  per  eelerotteam  «Mifermanda''  md  erhielt  daa  PHIdicat  „aunna  enm  lande*.  Neeh  faa  Laufe 
des  Sommers  denM-lbcn  Jtjlins  Irstand  rr  p^in  Stnatsf xanien  in  Cassfl  mit  Arv.i  IVjidicate  „aobr  gtit"  und 
trat  Ottern  1838  als  GehUf«arzt  der  cliirurgitchcn  AbtJieiluog  des  LandkraukeubattBea  in  Marburg  unter 
UUnaui'B  IMreotedam  eia.  b  diiaer  BtaDmig  blieb  er  ein  Mir,  Melt  tridneiid  nraler  Semealer  vor  eineiu 
kleinen  Kreise  Stndirender  Privatvorlcsungen  über  allgemeine  Chirurgie,  erfand  die  neue  Metbode  der  Klut- 
stillong  aus  grösseren  Gefäßscn ,  welche  er  UelftssdurchscbliugUDg  nanut«,  »teUte  Untersuchungen  über  die 
Bildung  und  Metamorphose  des  niutiifropfs  iThrombua)  in  TerbMan  BhiffeAMieii  an  ud  flberaabm  Ueranf 
im  Mira  1834  die  Steile  einee  Landgerichts- Wundarztes  in  Ca-iml. 

Olbwobl  dmreh  Amt  vad  Praxis  sehr  beschüfUgt,  Tand  Stilling  doch  Müsse,  seine  Stadien  and  liteni' 
riechen  Avbcikn  TurtzuBctzeu.  Bereite  im  Jahre  1834  hatte  or  den  Ocgenstand  »einer  Diaaertation  auMiuhr- 
Hclter  bearbeitet  und  unter  dea  Ittel:  »Dia  Iriinatliohe  Pnpillenbildiuig  is  der  Scieratiea;  nebet  «inem  Anbange 
ttber  die  Topflaonng  der  Hornhaut,  Keratoplaatik'',  Harbnrg  1888.  8*.  verflffnitlieht.  Im  fbtgendea  Jahr» 
erschienen:  ,llto  OofässdurchscIiliiii-'iHiL' .  <-iri(.  nein-  Mulliude,  BtutunL'>Mi  aus  ^'v'-sm  rc n  G'Tfis-f-ii  zu  stillfn," 
lHarbttrg  1834.  8*.t  aowie  ,Die  liildung  und  Metamorphose  des  Blutpfropfes  oder  Thrombus  in  vorletaten 
BhitgcftHes«,  ESMflMdi  1884.  8« 

Den  Sommer  1836  verbraclite  PlillinR  in  Pari»,  beimchte  daselbst  die  HospitÄlnr  und  lernte  die  darin 
wirkenden  ärztlichen  und  chirurgischen  Korj-pliüen  kennen.  Mit  Vorliebe  folgte  er  dun  Cureen  voi>  I.isfraoc 
and  den  PrivatcurBeu  von  Amussat  ttber  die  ZertrBmmmiag  der  Blaaensteine.  Im  Jahre  1837  ▼errichtete  er 
die  erita  Ovariotomie  in  Kurheesen  und  erfand  die  Extra*Periton&al-Metbode  diceer  Operation,  durch  welche 
die  MortaBtftt,  die  bisher  mehr  als  50  Procent  betrog,  auf  ein  Minimum  herabgesetzt  wurde.  Er  verüffent- 
licht«  dieeelbe  in  Hölscher'«  Haimoverschen  Annnicn  1842.  Indessen  blieben  diese  auf  die  neue  Operatione- 
nethode  beeflglicben  Ifitlheilangen  in  jener  Zeitacbrift  gleichwie  mgnfaen  und  ea  Itonnte  dahin  Itonmeu«  da» 
StfUlnf*!  ErHiidiiog  sehn  Jahre  nach  ihnr  VeiOflentlichang  von  Dnflm  in  England  ala  etwaa  von  ihm  neu 
EriimdaMS  dargesttllt  uml  in  Deutschland  wie  imdersviirts  iilieiftU  als  eine  englische  Erfindung  anKesehen 
«md«,  bis  Stilling  die  Priorität  seiner  Angaben  im  Jahre  1866  wieder  in  ihr  Recht  einaetzte  in  der  Schrift: 
„Die  Eitm-FiBritoBial-Hethod»  der  Ofarioteeaie",  Berfin  1866.  8». 

In  den  folgenden  Jahren  bcFchilftigto  sich  Stilling  mit  pathologischer  Phy^inlogie,  rcsp,  mit  physiologLicher 
Aatifllogte  der  Krankheitserscheinungen.  Die  Fracht  dieser  Studien  ist  niedergelegt  in  der  Schrift:  ,,1'hysio- 
logleehe,  pathologische  und  medi^niadt^pinkliaelM  llnterauliingea  Aber  dia  Spfaial-Irritation",  Laipng  1840.  8*. 

Die  bei  diesen  Untersuchungen  ihm  gewordene  Erkenntniss  der  grossen  Lücken  in  unserem  Wissen 
Ober  Phjrsiolc^e  und  Anatomie  des  Ceiitral-Nerven«ystenis  fahrte  ihn  dann  zur  genaueren  Ermitteinng  dessen, 
was  ihm  Noth  schien,  zuerst  durch  Experimente  sn  lobenden  Thicren,  dann  durch  genauere  mikroakopisch- 
anatomiache  Unteriucliaiigen  dea  Centnd-Marvcoqntama.  Die  Ergabutsaa  dieeer  Stndien  verOflentliehte  er  In 
der  Sobrift:  „ünterraebuBgeiD  fiber  die  fViiMtiaiiNii  dee  RBckenmarin  und  der  Nerrea",  Leipaig  184S.  8*.; 
■mMrdain  in  dncm  Auffatze  in  Bd.  I  des  Archivs  ftir  iiliy^inlogiscbe  Heilkunde  von  Roser  und  Wun  li  ^  i  h, 
184S;  Amer  in  »einen  anatomischen  Sclirülen,  deren  erste  1842  erschien  unter  dem  Titel:  „Untersuchungen 
ttber  die  Teitiir  dee  Rflebennairki"  (mit  berameegeben  tod  'WalUoh),  Leipaig,  4«.,  derea  «reite  1843 
erschien  unter  den:  Titel:  „Uflur  <hi'  Te>:tur  und  Function  der  Mtdulla  uhlongntn".  Erlangen,  4'..  mit  Alias, 
und  die  dritte  1Ö46,  betitelt:  „Untersuchungen  über  den  Itau  dee  Uim-Knotens,  l\m  f'aroitt^',  deutsch  und 
ktdniecb,  Jena,  Oraae-Fol.,  mit  32  lUeb.  Er  faedleate  iteh  bei  ssfacn  anitomkehm  QMarmiehnngen  einer 
neuen  Helhodc,  der  Zerlqgonf  des  belrcffmdm  (lebildcs  in  lauter  Irinata,  durehaiehtige  Bcbiobtm  oder 
Stgnenla,  welche  nacbeinaadw  Mikroskopisch  untpr»ucht  wurden. 

 Ten  1847  an  he«<bait«l»  SifliR«  dM  kkfaia  BMn  md  batU  bta'  18M  <B«a  Aibrft  Mboa  mit 

*)  VersL  Leop.  XV.  1870.  p  2.  -  XaibsieheiKie  /eilen  barabCB  sam  TbcQ  «af  aisaMB,  frthcr  g««»fbliB 
adniftlidm  Mitihciliuigeu  dea  Vertiorbenrn  so  die  .\katleniie 


Digitized  by  Google 


t 


1  ir> 


fiiM«t|  «b  «IM  grom  Mrage  B«a«r  Sohriftcn  ftbar  dan  fita  «ki  BftokMiBuki  waebMii,  ditiaa  OoBtnoTWWo 
ihn  TwanUwtMi,  ümm  Ocganitaiid  Boeh  aiantl  tu  ontamebm.   Er  ntat«  di«a«  ArMtm  ftwt  bfar  aoon 

Jfthrf  IRön.  Das  Re^iil'rif  derselben  war  dir-  Srlirill  :  ..Neue  r»t<M ;iUnluingen  ährr  c!cn  n.nti  dcR  Rückpnraarks'", 
CttM«l  1859.  4".,  nebst  AUu  in  Folio.  Sclxui  Torher,  im  Jahre  1856,  hatte  er  eine  bebrüt,  betitelt:  „Ueber 
4iB  Bm      Namaprinritiffttaar  «umI  dar  RamaMDa^,  FiraakAirt «.  M.,  4*.,  aiit  S  IM,  varBthndlaU,  «aleh* 

er  jenrn  I  ntprsurhiinpen  \\hfx  fJas  Riii  ktrimark  iils  VorlSiifiT  vorangehen  liras  Das  crFfpcnanntc  urafanffreiche 
Werk  war  da«  KeeulUt  einer  13jäiirigeu  ArlN.'it.  Wahrviul  dieses  langen  Zeitraumes  verstrieb,  mit  Auiuiabme 
wanifir  MoHito,  kein  Tag,  an  welchem  er  nicht  einen  guten  Th«il  seiner  Maiae  der  üntenaehoiig  daa 
Rflekemnark'Danes  gewidnet  bMte.  Kr  wandt«  dabei  faat  »luachKaialich  die  von  ihm  arfondeu«  und  in  weiter 
Aasdehnnng  geübte  Methode  der  Zergliederung  der  Centralthefle  daa  Nerrenaj-stems  an,  nach  welcher  er 
bereit«  die  MfduUa  Mongata  und  den  I'tmt  Varotii  untersucht  hatte.  Durch  die  Zerle)?ui>g  tl.  :-  Rttckeflmarks 
VMt  dar  JüdäUrn  MoHgatm  «n  bia  mm  nntantan  Tfaail«  dea  Bndfiidana,  ScUekt  Akr  Schickt  iu  lautar  dBnaa 
8agHMato,  in  Tandiiadeiiaii  rfnandar  eontnlhcnden  KidrtangaB ,  laabiichtigto  ar  daa  TWafcwwmaA  in  aainar 
TotaUtit  gleichsam  flurchsiclilii»  /u  tiim  liti],  iU  r(,'<:-ilii!t.  ilnss  mnu  in  den  verselupdpnen  Hohen  desselben  nicht 
mr  dia  gröbere  Conüguratioa  seiner  verschiedenen  äubatanxen,  aondem  auch  aii  allen  Punkten  seiner  sämmt- 
HcImb  Prorinaea  die  Maerea  TaxtamrhiHnam  aainar  Taraokiadeaaa  SSamanto  und  eodllek  dJe  aioMlnan  ver- 

achiedenen  Best«ndthfil->  di-ssellien  bis  in  ihre  penanesten  Detail:*  klnr  erkennen  konnte.  Vor  allen  fibrigen 
nalua  er  das  Räckenmark  de»  Mensctien,  al<  de«  hucbsten  Ürganiimuti  tu  der  ^nzen  Schopt'ung,  zum  Gegen- 
ftnnda  aainer  Untemuchung.  Demnächst  wurde  daa  KQckeDmark  der  höheren  Wirbeltliiere.  nameDtlioh  unterer 
HanaBJingethiere ,  berückaichtigt  and  biemacb  das  Rüokeaaarlc  der  AMgao  Tfalcrklaaaan ,  dar  Fiacfaa,  V^l 
oud  Auipbibieu,  mit  nicht  minderer  Sorgfalt  durchforscht. 

Aua  diaaer  Pariod«  ist  noch  die  kleine  Schrift  zu  erwUlincn:  „Waa  »oll  man  thun,  an  aioh  gafen 
dia  Cholai»  m  aohttaao?   Eioiga  Wort«  m  seiDa  Mitbttrgar."   3.  Auflaga.   Owael  18M). 

Sein  Pias,  daa  game  Oeotralnerrensyctem  nach  der  tou  ihm  arftmdeneii  üntermelmnganieUioda  tu 
erforBcben,  war  der  Art,  da^a  er  «ich  unmüglich  in  kurzer  Zeit  von  einem  chif.lw'u  Manjn'  an-<fiilitvii  llcas, 
und  daxu  von  eincra  praktischen  Arzte,  der  sich  die  Zeit  an  diesen  Arbeiten  gleichaaut  alwtehlen  musate,  der 
von  kaiaam  OflentUeheo  Amte,  keiner  Anatalt  u.  der^  utaraUtat  war  und  hrn  Ton  groatea  KUkrtbekan 
und  Bildungsanstalten  wobute.  StiliitiL'  knni  diilirr  erat  ktt  Jbhre  1864  ilazu,  den  ersten  Band  seiner  ..l'nter- 
auchungen  über  den  Bau  des  kleinen  (iehirus  des  llbnaclien",  Cassel,  bei  Th.  Kay,  40.,  mit  eiueni  Atlas 
plMitogn^iaelMr  AbbUdongaa  in  IVilio,  n  TerMbntliehaii.  Saim  Untersuchungen  legte  er  den  folgenden 
Plan  au  Grunde.  Zuerst,  wurde  von  jedem  cinsalnaa  Lappen,  reap.  jedem  einseinen  gröberen  Oebilde  dea 
kleineu  Uehim»  die  Morphologie  im  weitesten  Sinne  des  Wortes  ermittelt  durch  die  nOglichat  genauen  Unter- 
suchungen mit  unbewaiTnetem  oder  mit  der  Lupe  l>ewa{rnetem  Auge  un  liuvr  groeseu  Auauihl  von  Gehirnen 
dar  TarseMedanwi  Qaadilaelitiir  ana  dan  varaohiadanen  Altersperioden.  Nach  Feotatallang  dor  motphok)giaehan 
Yarlillbiiaae  wurde  iHe  Tsstnr  einea  Jaden  ebneinen  Lappens  (und  Lüppchen»)  dea  Uaiaen  Gridraa  in  erlbradun 

gesucht,  und  zvsar  iiiil  allen  ibr  heutigen  Ftu.'i'.-liuiiL.'  zu  (itliote  atelniulrii  Mitteln,   iii^ljesondijrt;  der  I  ut^r. 

auahung  mit  dem  Mikroskop«.  Die  £lttmeatar-Orgauisation,  aowohl  im  AUgemeixieu,  als  die  eigentUoke  Textur 
ha  SpaeiaUaD,  die  Lagerung,  dar  Verianf  und  das  gagenieitige  YerktHinai  der  Tersohiedetien  Element«  iimar- 
halb  dea  IjetreffirKlrn  Oibildos  bis  zu  seinen  (irenr-en,  waren  hierbei  der  Gegenstnnd  der  BorgsBrasten  Unter- 
luehmg.  Nach  Beendigung  auch  dieser  Arbeit  wurde  das  comphcirte  Fascrgcwebe  der  Brttcken-Arme,  Binde- 
Anna  ata,  — towiiit  nnd  anf  aolgU  Waiia  4m  Wag  Uar  gmaalit,  auf  welchem  die  aua  dan  Teraohiadenatai 
Punkten  der  Oberlliiebe  di  r  p-nuen  SubBtnnz  den  rerebcUum  entepriDgeuden  Faserzüge  (waiaaa  Snbatani)  an 
den  fernen  Punkten  ai!s.Herbuil>  de»  Cerebellam  hiniieben.  Erst  nach  Boendignog  aUar  diaaer  UntersudiUBgan 
Haas  sich  eine  summarische  Uebersicht  Uber  dllt  feinsten  Bau  des  a%  ii>>  11  Gebirnä  im  Ganaen  und  AHgeoMinan 
asiatelleni  ^ekhsam  ala  fluhlimatfin  der  gniMD  Untenmehuag,  als  daa  Bildwerk  in  asiner  YoUemdnng.  Dann* 
gamiaa  nriM  der  ganaa  Plan  in  dni  Bauptthaile.  Der  erate  hatte  die  Morphologie  nnd  ffiatologie  der  ein- 
aalaen  Gebilde  zu  behandeln;  Gegenstand  de»  zweiten  war  die  Verfolgung  der  Fnecmüge  jen.sfit-.  di  r  iii/i  hu  ii 
Lapfeo;  der  dritte  aadlioh  aoUte  die  allgemeine  und  apedelle  Uebersicht  über  die  Textur  des  Ideiuen  Gehirns  geben. 


Dar  1864  araeldaBene  erate  Band  dar  Untaranehnngaa  MModalt  ,An  Ban  daa  Zflnfaialiana  und 

Mfae  UomiHphiireu-nK-ilc-'.  Ihr  z:yi:[\r  Biin  1  erschien  18G7  in  Ciinsel  bei  Th.  Kay  unter  dorn  Speoialtitel : 
wüntetBUchnngen  über  den  Bau  des  Centrailappchans  und  der  FlQgeL"  Mit  Atlas.  4«.  Obwohl  für  sich  ein 
«ligmMgww  GnnM  Mdand,  aABaart  aidi  danallM  doab  in  viaUheiur  Hlnncht  ao  eng  an  die  Abbaadlu« 
ttar  daa  ZHqgalelMa  an,  daaa  oMa  ihn  ala  «int  an^ltolbn«  fortaataing  dar  kteifaBBaBten  halraehlen  mnaa. 


116 


Stillisg's  ArbdtaB  «ihir  Aem  G«gei»Uiid  «ilitttB  ytm  Jtim  1867  Wi  1871  «ine  XhAtfAtteimg 
durch  leilM  Untercachnngen  Aber  den  Bau  der  meuscUlihn  Urethrn  iin<l  über  die  Stricturvu  denelbeu.  Dm 
Bamlbit  dandbnt  war  die  Sdhriil:  „IMe  rationelle  Bahaadlliiig  der  Uamrühren-Strioturen.  Auf  der  üaeie 
ÖMT  pragnwtisciieB  Oeai^deliite  der  inneren  Uretlirctoree,  nneh  eigenea  EiMirtnigee  md  nema  nabnaiedieD, 

plyinlni'i-.,  tifii  und  pftthulopisclicn  rntcrsufhungcti  dnrffestellt..''  Cn'iSPl  1870,  1871,  nTÜnde^  att  16  Tafeln 
AUiltluDgco.   (Verleg  von  Tb.  Kay.)  BereiU  im  Jahre  18ö3  hatte  Htilliog  in  der  Wiener  nedfeiiiiwbeii 

WodieaMlirift  eine  AUnadlnng  „üebegr  die  Beilug  der  ovgnMHB  Hewirtlluea'YereBgetangen  duoh  die 

innen  Incifinr:"  vfnltTmtlirht  und  im  Jalim  185t>  ciiio  lM-*f1iif'ili<Mide  Al)hilduiif?  des  von  ihm  crfuDdcncn 
Uretlirotomii  gi'f,'<;litii  in  d^r  kieiueu  Schrift:  Iflutt  zur  iiLUestcn  Geschichte  der  Heilung  der  IlarDföhren- 

Terengemngen  mittelst  der  inneren  ürctlirofoniie",  Göttingen  18ÖG.  4"..  worin  er  die  PrioritÄt  Beinr-r  Er» 
fludtoig  d^  Franzoeen  Boinet  gegenüber  wahrte.  Ferner  lintte  er  im  Jahre  1866  Terachiedene  in  der 
iJtaBtadien  KUoik"  von  A.  GAachen  veröffentlicht«  Abhandlungen  geeammelt  unter  dem  Titel:  „Zar  inneno 
ünüirotionte.  Beitrüge  zur  Geschichte  dieser  Operntion  und  der  zu  ihr  erfundenen  Instroment«",  llerltn.  8*. 

Ton  Jahre  1871  an  wandte  indees  Stilling  wieder  alle  seine  freie  Zeit  aoeaehlieesUoh  der  Fortectnmg 
adner  eehoo  vor  mehr  als  dreiesig  Jahren  hegonaenen  and  wiederholt  oaterbrodiencn  Arheit  llher  den  Ben  daa 
Cerehellum  zu.  Piis  Kr^ri-hiiins  weilin  r  Mi  hciijrdirigfr  rntetnueliungfn  verüffentlichtf  f  r  in  dem  1878  zu  Cassel 
(bei  Th.  Fischer)  erschienenen  dritten  Bandu  seines  grossen  Werkes,  betitelt:  „Neue  Untersuchungen  aber  den 
Ban  dea  lileinen  GeUnw  dea  Menacben».  Mit  Atha.  4«,*)  Oer  Inhdt  dieaaa  dritten  Bandaa  bildet  den  widrtigaten 
Theil  der  ganzen  ArKeit  Ober  dix«  Garahcilnni,  weil  er  die  Lilsuiii,'  der  m  hu  ierigataa  Aufgabii  eulh-ilt,  soweit 
solche  mit  uusert-n  heutigen  Hülfsaitteill  zu  erreichen  steht,  nämtich  die  Darlflgnng  und  Bcsciireilmug  der 
Oilgaiüntioo  der  centralen  Harfceahatans  des  Cerehelinn  and  ihrer  granco  Kerne,  mid  die  Darlegung  der 
centralen  Bahnen,  in  welchen  <lie  Binde-Arme,  BrOcken-Arme  nnd  die  atiieUHnnigcii  KSrper  vom  ihrem  Ur- 
spmngBortc  im  Cerebclluiu  nus  bis  zu  iliren  mehr  peripherisch  gdegenen  Endstationen  aosserhalb  des  Cere- 
bellani  oder  zu  ferner  gelegenen  Regionen  des  grossen  Gehürna  nnd  di  r  Mrdidht  Mongala  vorlanfen.  Auch 
dieaa  Schrift  tri^  den  Cliankter  der  Selbststindigkdt  vocmgawaiae  durch  die  im  swaiteo  und  dritten  Theile 
danwlfaen  aBthahenen  Untersnehnngen  flbar  dan  Baa  dar  aantraian  waiiaan  liaikantetaai  daa  OarabaÜBBi,  walaha 
dem  ursprfinglichen  T  lmr  /utolgo  den  Srilhisaatain  der  OaaanwntnntorwieiMU^g  sKwitBoher  ainnlnar  Lifpan 
dea  Cerebellnm  m  bilden  bestimmt  waren.  '  - 

Die  Boeh  ahrig  bleibend»  Aibeit,  am  daa  Werk  aa  voUandan,  war  mir  aina  relativ  aabr  gwfagAgigia, 
wii!  sie  nur  die  Morphologie  des  unteren  Wurms  und  der  hinteren  Ober-  und  rntpr!a]  iipn,  der  zarten  nnd 
jcweibauchigen  Lappen,  der  Mandel  und  Flocke  noch  danulegeu  hatte.  „Diese  Arbeit,"  schreibt  StiUing  selbet 
in  dar  yomd»  nrn  laliigananiitan  Warka,  „wird  viel  Zeit  md  nodi  ilal  aiabr  Oadild  arfimdam.  Ob  aa 

BSir  aalbst  möglich  sein  wird,  bei  meinem  vorgerückten  Alter,  diese  I.ftcke  theilweiüe  oder  pmz  nnszuftdlen, 
steht  dahin.  Die  Materialien  dazu,  welche  ich  vor  dreinsig  Jahruu  schon  in  iMiträchthclieni  Maasso  zusammen* 
gebracht  hnlx',  »arten  nur  der  Enveitaniiq;  ond  dar  Siehtui^,"  Leider  hinderte  dar  Tod  Stillii^  dann 
dieae  Ariieit  noch  selbst  za  ToUenden.  « 

Es  rind  noeb  die  insaeren  LelmiMehickiale  StilHng's  seit  Anfang  dar  vieniger  Jahre  naelizntragan. 
Seit  18  Ii  war  er  nicht  mehr  Stnnt.idieiier.  Xuchdem  er  sieben  ,l;i!iie  inug  sein  Amt  als  Landgerichta-Wond- 
arst  in  Cassel  tadellos  verwaltet  und  dem  Staat«  dabei  groaae  Opfer  gebracht  liatte,  meldete  er  sich  su  der 
vaeantan  Stelle  einea  Aeaesacrs  fttr  GUrmgie  bei  dam  OfaarmedieinaieoUiginm  daadbat.  Dia  Antwort  darauf 
unter  V.  ITanstein'.s  Mitit^ti  timii.  war  -l  ine  Vensetzung  nis  Amtswundaiat  nach  EiterlVkl.  linem  Ilorfe  tinweit 
Fulda.  Er  «ah  sich  hierdurch  wrauksst,  seine  Stelle  im  Staatsdienst*  madanolegen  und  als  praktischer  Arzt 
in  Osesel  an  bleiben,  wo  er  natardaaaan  sieh  rerfaeiratfaet  and  viele  FamllieaverbiidaBgm  angeknQpft  hatte. 
Seit  dieser  7eit  war  er  fast  in  je<lem  Sommer  kOrzerc  oder  llin(."  re  Zeit  nuf  Keistn.  ?ti  Wsnclite  er  18i;i 
England  und  kuU|>rte  in  London  mit  Marahaü  Hall  u.  A.  lieziehungen  an;  er  war  wiederholt  in  Frankreich 
und  Paris,  wo  er  die  hervomigeudsfcn  ärztlichen  Persönlichkeiten  kennen  zulernen  suchte;  er  bereiste  mehr- 
mala  Italien  ond  bcaichtiigt«  Bom,  Neapel  und  Flograns.  Aueh  die  liaoptaftchlichsten  deutschen  Sttdta,  fiarlin 
Dresden  n.  a.  f.,  ferner  Wien  und  Prag  mit  ihren  medicinischen  Anstalten  lernte  er  kennen. 

Seit  dem  Jahre  1859  konnte  er  seine  Lust,  zu  rei-sen,  nicht  mehr  wie  frtlher  befriedigen,  indem  er 
infolge  groeser  körperlicher  nnd  geistiger  Anitrengniieen  laafe  Zeit  ant  an  Bronchitis,  dann  an  dnar  Mila- 
Krankbett  Iddend  ww,  wihnad  wddiar  Zdt  «r  adna  intUdm  Iknii»  naoa  Ilanato  lang  aofgaban  mnaat*. 

*i  »eleber  dna  dngdiaade  Bmpiecfaimg  fai  der  laapaUinn  Haft  XIV,  Nr.  U-M  (Ai«ut'j878),  n.  iaa-1» 
gefunden  hat. 


Digitized  by  Google 


117 


£iue  Kur  in  Driburg  uiui  NorJi  ini  v  stillt«!  ilm  wicUi  r  her,  docli  erlangte  er  die  eiserne  Uosundlieit ,  wie  er 
•to  frklMr  Wmuii!,  nicht  wieiler. 

£■  wurde  ihm  drei  Mal  Gele^^enheit  geboten,  eine  Professur  der  Chimrgie  za  ttbtniihmMi,  iwei  Mal 
ID  •einem  Yateriande,  ein  Mal  aiMwtrts.  D»  aber  die  Itedingung  daran  geknflpft  war,  daaa  er  vtwlier  aum 
Christenthame  ttbertreten  sollte,  so  lehnte  er  es  ab,  den  Liebliii>;'<wiiii«cli  seines  Lebens  erftkllt  ta  sehen.  Auoh 
du  AnerWiitMi,  ala  Dinctor  in  eia  ObamadicinalcoUegiani  einzutreten,  wies  er  »na  gleichem  Gronde  auxOek, 

80  blieli  StüKag  fa«  an  aeinem  Tode  einfiMilwr  prakttseher  Aivt  in  Oanel.  Seine  YecdienKto,  ftHber 
zu  wenig  gewüiiÜrt,  i-rlan({ten  im  I.fiufc  ilfi-  7.f]t  iillt'i-iih-inr  A'ii-rl.ciiiui:ifj;.  I'or  Küiii^f  vcHii-h  iliin  il.^ii  Titi-I 
eines  Geh.  Sanitätsratbee,  inländische  und  ausländische  gelehrte  Gesellschaften  ernannten  ihn  nxi  ihrem  Mitgliede. 

Er  «sr  Ehrcmnitglied  der  Aeadfala  toyale  de  nMecine  de  Belgiqoe  ni  Brflaeel,  eorreepondiraBdee 
IGtglied  der  k.  k.  Gei-ellsrhaft  der  .Xerzte  in  Wien,  des  nrztliclwn  Verein»  itt  Hiiinburcr,  dir  Snri.'-te  des 
Sciences  medicnlcs  et  iiaturflles  in  Brüssel,  des  Güttingischeu  Vereins  für  Katur-  und  liuilkuudo,  der  Socivte 
des  Science«  naturelles  in  Brfigge,  der  Societaa  regia  medicn  liamienBis  in  Copenitagen,  der  Societas  medicorom 
floecaiM  io  Stockholtn,  der  Gesellschaft  fUr  wisaenschoftliche  Medicin  in  bcrlin  u.  a.  w.  Die  Acad^mie  Im* 
pjriale  des  Sciences  in  Paris  ertheilte  ilini  zwei  Mal  den  Prix  Montgon  für  seine  verachiedenen  utttooiiadien 
Scfarülen.  Aoaserdcm  erhielt  er  die  grosso  goldene  Medaille  fQr  Kuntt  und  Wissenachaft  TOD  Lonis  PhÜipp, 
HAaig  der  FrHiMeeD.  in  Jahre  1847  and  deegleichen  von  Leopald  L,  KAnig  der  Belgier. 

mtglted  aiuerer  -Akademie  war  StilKBg  leit  dem  6.  (I*eptember  1865;  eogn.  Ret!  HL 

Ikkniintlitli  w^lilfe  die  vom  10.  —  17.  Septeiubtr  1878  in  Cusüel  tapiude  VcrBaranilung  <b'llt^tllt•r 
Satorforscher  und  Aerzte  Stilling  zu  ihrem  Präsidenten.  Die  musterhafte  Leitung  der  VerbaDdlungen  seitens 
dMwlhm  irt  noch  in  Maehcm  G«d>ditniM. 

l'rt  erfrliRiiin  wir  StiüingV'  I.il»rn  und  Wirken  im  Ganzen  luiil  Grusseti,  so  erre|piü  UMCre  uii^"  tlicilli' 
JEkwundernng  vor  allen  itingen  der  unermüdliche  Kil'er  und  Fleiss,  womit  er  neben  seiiieu  tuafangreiclieu  Ikrufs- 
geMhiften  akih  der  WiaeeBMliaft  widmete^  die  Icraftvolle  Energie  md  Betiarrlichkeit,  die  vor  keinem  Ilindei^ 
nisse  zurückschreckte,  wenn  es  galt,  ein  vorgestecktea  Ziel  zu  erreichen :  die  uDSöglicha  Geduld  und  Ausdauer, 
womit  er  den  schwierigsten  Problemen  menschlicher  Erkenntniss  nachspürte ;  endlich  die  Unparteilichkeit  und 
Oenchtigkeit,  die  er  aitch  dem  Gegner  gegenOber  stets  au  den  Tag  legte. 

Oi^beugt  durch  Anftehtni^iaii  und  durdi  £üh«ree  vielaeitigea  Verlumnen  aainer  Leiatniigea,  ging 
Btüling  ven  Anfang  an  unbeirrt  vad  ftet  den  W^,  den  er  als  den  iklitigvn  erlnimt  hatte,  die  Wahrheit 
n  erforschen.  IVnn  nicht  für  die  Gegenwart  allein  arbeitete  er.  sunJeru  für  ziikClriAige  Geacblechter.  Nach 
eigenem  Oeatindnisae  liatte  er  steta  die  Worte  Lmäan'a  vor  Augen:  „Ueberhaupt  gedenke  daran,  daaa  du 
nicht  in  der  Afaeieht  tefanihea  aollat,  von  deinen  Zeitgeaoieen  gefobt  nnd  geehrt  m  werden,  «ypideni  tidite 
nur  dein  .\ugenmerk  auf  kommende  Zeitalter.  Vuti  diesi-n  erwarte  die  BelubnOBg  für  dliae  AlMt,  dui  Ban 
von  dir  einst  sage:  das  war  ein  Mann,  dem  die  W.ilirb'.il  über  Wka  ging." 

Eingegangene  Schriften. 


(Vom  16.  April  bii  16.  Mai  1879.) 

ImmhMbtAtdä.  Jakrlttdikir,  herang.  t.  T«n 
Kfttknaina  n.  Thiel  Bd.  Till,  BA.  S  «.  8.  BerKn 
1879.  8*.  (6  Taf.).  —  Jeasaen:  ünteraucbungen  aber 

den  Knltnrwertb  der  Handets.saaten.  ]i.  133— 331.  —  Bericht 
Ober  die  in  Cassel  am  12,  ii.  Ki  S(|ii<  n:lier  1H78  abgebal. 
lene  Coiifcrcnr,  betrelleiid  <lie  Oruuiii^iiii('!i  l  ii.e!)  metooro- 
lofriichen  IHenstes  im  liittrcsü-  dir  l  .iii  i-  a,  !■  orbtwisscn- 
schal't.  p.  333—  370.  —  llitbbe:  Der  Duixi.liau  der  K.  l'renss. 
BegieruDK  auf  den  ScUeewinebeii  VVeiitsee-luseln  1876. 
tt.  871—418.  —  T.  Vriei:  Bätrtge  zur  speciellcn  Physio- 
kgia  laadwirthacbaftUchcr  Ctahnraflaaiea.  WaehtlhnaM- 
gndikhM  der  Znckenthti  p.  417-4ML 

WläUMkmaiKkm  i.  Vatat.  4.  dmtaeh.  Meere 

IttZiaL  Ergehn.  d.  Beoh.-S(at.  an  d.  deutsch.  Kasten. 

Jg.  1878.  Hft.  VI,  Vll,  V:i[   IN     I!.  i:inl8-8.  8". 

Soc.  Toicana  di  Scicnzc  Naturali  in  Pisa.  Fro- 
eiHi  Tcrbali,  di  9.  uiitrzu  1^79.    Pisa.  4«. 

Verein  f.  ?aterl&nd.  Natnrk.  in  WOrttemberg. 
Jahreshefte.  Jg.  35.  Stuttgart  1879.  80.—  t.  Klein: 
Beiträge  ai  Oatcolcgie  des  SrkUrlt  der  Knorlicnfitcbr. 


p.  «1—126  i.t  Taf),  —  ProBsi:  Beiiriii;e  zur  Komikuiss  der 
fossilen  Fische  aus  der  MoLisse  \un  lJaltnii!,'eD  lliivtiselie. 

iSihluss).  p.  127—191  (2  iuf.i.  —  id.:  \'crzeiehnj9S  der 
'anna  n.  Mona  der  Molasse  im  Wltittembetgiachen  Ober' 
Schwaben,  p.  221—304.  —  Hofmann:  Beürftee  znr  Wditp 
temlorsischen  luscctcnfauna.  p.  198— 217.  —  v.  fjinitowt 
Ileimuitholopsebo  Untersuchun)^.  p.  813— 842  (I  Tat  ). — 
V.  Krauss:  üeiträge  zurFanna  Wttittembctgs.  p. 343— 353. 

]>oeBgiitgli,  AI. :  Die  Wandetliewdireeke  fGryUui 
migraioritu  Lin.)  n.  ihre  Yeriieemngcn  i.  3.  1860. 
Moskau  1861.  8".  —  Bellaga  an  den  Annalaii  den 
^qpaikal.  GaotratobiemtariBna  in  8t  FMenlorg.  4*. 

Amd.  dMBoiaBOMdtPMfit.  Omapt.  rend.  1879. 
I"  Semeatre.  T.  88-  Paria  1879.  4«.  —  Nr.  4. 
Tisierand:  Sur  le  d^Teloppement  de  la  fonciion  pertiir- 
batrioe  dans  le  c&a  üii.  le»  exi  eulriott'si  ötaiil  |M.'l!tes.  I'in- 
elinaison  miituelle  ili  s  urli:1i  s  i  ^t  censiderable.  p.  137-141. 
—  de  Saint- Veiiaiit:  Sur  iine  formale  dounant  approzi- 
iiisuvenietil  le  iiintnnl  ilr-  t<,rsion.  n.  142-  147.  —  Lorkver: 
lU'cherrbes  sur  Ics  rupuurts  de  1  aiialyse  »pertrale  avec  le 
spectre  du  Seteil.  p.  148— 1&4.  —  TröTc  et  Achard:  Sur 
iWbrayeur  äectriciiie  k  faord  des  narires.  o,  154— U6.  — 
Marcano  et  Mantc:  8ar  to  oonpoiitiaB  de  la  brnaae  et 


Digitized  by  Google 


118 


»ur  des  issais  (1'utilii.aüoti  lie  ip  Iniil  ]i,  l.V)-  -  Gini- 
din:  Sur  l'application  de  su  ihwrie  atoinique  i  divers  miiie- 
ratuc.  u.  I&a-162.  —  Crala:  Hur  IM  dluiMra  dB  Sataii 
et  de  Mercure,  dMuiU  du  pasnafie  du  «  inai  1878.  p.  182 
— ICH.  —  Djerknet:  Hjilro-t'lertririt^ et  hrdro-maguC'tianie; 
rteultats  anaJjrtiqnw.  p.  IKTi-uiT  —  ric'ard:  !Sur  iin  de- 
wloppetnent  en  sorie.  p.  lüT-löy,  -  Tliullon;  D^plare- 
BMDt  de  mies.  s.|ie<tralf».  ilü  au  mouTctm  ul  ili'  rutation  du 
SoleQ.  p.  169-  171.  —  ViollR:  Sur  la  radiation  du  pbiliae 
inndeacent  p.  171-178,  —  Ue  ÜMis:  War  Iw  bMm- 
m^e«  dlc^trodvnamiques,  et  rn  pMlImHer  MT  ttnouctwn. 
u.  177—179.  ■'  Moissau:  Sur  les  aiaalgaine«  de  rhrome. 
de  niangaii^cc.  dc  fer  ct.  p.  Iftll-  183.  —  tiardy  et  Uordet: 
Sur  la  (ir^paratinn  de  IVibrr  iin'tlivU'iiniiliiiie  et  tie  rulronl 
m^tbvliijtu'  i'iir.  )p  l"-;;-  l'-.j.  —  ifoti't:  Sur  li's  |irii)ii|i<'S 
i|ui  üunucut  uu  .SVit  /'iicriiiii  uui'uurea  sva  proprietes  tlicra- 
DMitiqiiei.  p.  IHö  -  HT  -  De  belUin«:  Itodnchn  Hor 
riutlon  pbyaioloKique  du  in'eDat  oa  rMdu  dc  fiArkatfon  de 
Ii  ftlThtnil'  p.  1«7— 169-  —  l'harpenticr:  Sur  la  ciuniitile 
de  InnKre  perdoe  ponr  la  mise  en  actiriti-  de  rnppareil 
risuel,  et  5t5  Tiiritttiinis  daiis  lüffi  rciitrs  rniiilitinii.s.   \i  l-*!! 

—  I!U     —   .Nl  .   'p.     J  1  b  scruiul  !   .Nur  Ir  llrM.-lrllil>cllli  lll   i:r  la 

fouctioo  perlurbatrice  daus  le  cos  uii,  les  cxccutricites  etaul 
patüH»  AndtaiiMHi  Mitacfit  d«  «rbtae  «t  nmUMUt. 
p.  m-aOL  —Ynn  Tltf  Amt  8v  fe  IhMeiilrtlui  da  h 

cellulose  p.  206-210.  —  Satllla  at  ÜMOsrii  9u  b 
eoD«irui-tion  de  b  rei;l«  |<«dfali|iia  fateiuatioMale.  f.  MO 

—  216.  —  !)■•  la  (ionrnerie:  Sur  finventinn  des  dirrrses 
dJapOsititus  '11-  l'iii'li'iniflK'-  |.  u'I".  -  l.a>.'iicrrp; 
Swonelgues  iuvariauu  des  »luutauuü  dillurvutiL'Ue«  liiie^iiri'ü. 
p.  SM— W.  —  Fovrat:  Sur  le  mmnmmt  d'un  corps  nui 
aa  d<pbee  et  ae  d<foime  en  reatant  tMninatb^ne  ä  lui 
infine.  p.  227  —  23«i,  ^  Aodr/-:  ltit<<gration,  aoua  f«>rme 
flnic,  de  trois  espiVes  d'i^iaatioiui  differuutiollM  linteirrs  i 
co«flicieiit>  qucIrrjiKiUPs.  |>.  iHi— 2:(2.  —  Ue  Malarce:  Kx- 
teti>k'ti  du  ^^l^l^■taO  inulri  jur  pIi  >  jniiiK  el  liif>uri'S  :  ili'Vf-li.|i|«'- 
mCDt  d«  systimcs  munvtuin-s  luniumics  ou  cuucordaiiU,  «iaus 
le*  dhrciB  State  du  moode  civilis^,  p.  aW  aM>  —  Oaier: 
Liqu^lMäea  da  rbydrog^  siBcie.  p.  296 — 289.  —  ITiiDg: 
I)c  la  strufture  intime  du  Systeme  iiptvpux  reiitral  des 
Crustates  di'capodes.  p.  24i»-L'i2.  -  T'isani:  Sur  la  Wa^- 
neritp  (1p  Itiimle.  ru  Norvi'i.n\  tt  sur  uiic  n-tiiiito  de  RusMO. 
p.'JI2— litt  -  >ir.  Ii.  l  liutin;  Sur  r<'xlsti'iirp  duii  ap|ia- 
rcil  preiieuaeur  ou  coiupl^uteutairo  d'ailiiprem-e ,  dan»  les 
plante»  panaites.  p. 201— 9M.—  Martins  et  I>e«or:  Ob- 
aervatioiia  sur  Ic  prtjet  da  It  cnSatiou  d'utie  mer  intMente 
dana  le  Sahara  oriemal.  p.  2<V5 — 2C0.  —  Fui  v  m:  Kcrliprclies 
nur  la  IVirmatli'U  du  latix  fl  de»  laticif'TP.s.  |ipii<laiit  l'i'vo- 
lutioii  neririinutivf,  l■h^•■/  l'ciiilirjDii  du  'I  yntinpiKuH  jxtrrifiAin.f 
p.  2(lii-  L!72  -  I  ;  I  k  .1  Nn"i  Mir  lu  di-lemiination  ili  s 
laciucs  iniaginaires  ile.s  i<i|Uiilioii.'i  alsebriques.  p.  273— 27.>. 

—  CoubeacHie:  Bemar^uca  atir  l«a  Mualiona  dUKreu- 
tteOfc  UnMrea  et  du  troisitoe  ordre,  p.  S7»— 277.  —  Bona- 
ainesq:  Sur  nnc  maniere  simple  de  presenter  la  tfa^one  du 
poteutiel,  et  .'iiLT  la  did^^reutiatiou  des  inte'„'rale.s  daus  les 
caa  oii  la  forirtioii  MiU>  1p  siv'ijp  s  devipiit  infiiiie    \<  277 

—  271).  Bjerkne»;  lljilro.tlii  triiitL'  ei  Itydroniajxiiclitpine; 
r^ltat«  cxperiiucutaux.  p.  J>^<-2t!2.  —  Cruokes:  De  la 
lumi^rc  vcrte  et  phospborescente  dn  ehoc  nMriieiilaire.  p.S89 
—284.  —  Kusel  et  Moitessicr:  8nr  la  dinodaliea  de 
rhyclratp  de  i  lil<irtil  (iuuivpIIp  luplliodei.  p.  2S5  — 2fW.  — 
Si  hut/Pulji  Ti^i'r  pt  l'oslrini:  Itci  LiTiliiü  sur  la  levürc 
dc  bitre  p  2b(— äb!i.  —  Deniarctt}':  Sur  les  linmolof^es 
de  l'acide  oxvhpjiti()UP.  p.  3^>— 291,  —  Villierü:  Aiutlyiie 
d'un  iniel  d'ftthiopie.  p.  2W2  203.  —  Coreii winder:  Sur 
la  bauaue.  p,  2»3— 295.  —  L'Hote:  Sur  un  prociklä  d'en- 
richisseinent  des  phospbates  ii  ^au^nie  carbouatee.   p.  2fJ5 

—  2!M;.  —  Nil  iiti:  Sur  lÜNi'i^  r|ii/riii1>is  ilr  <i!].|ilt'riP  ilp-- 
oiseaux  <;i'  Ih.m- luur  nli-.  rM  i-,  n  Mjir-<';;ii-,  rt  sur  ii-<  n-- 
latious  pusiililrs  de  ixttL'  nuiluilie  iivcc  lu  dtplitprie  de  TLspue 
lumiaine.  p.  297—299.  —  Cbarpentier:  Sur  la  spnsibilit<! 
da  Tocil  k  l'actioD  de  la  lumicre  colorOe  plus  ou  inoiiis  ad- 
diiioii]i£e  de  hmitee  Uandte,  et  «ur  U  pliciiüm<:arie  des 
eonlear*.  p.299— 801.— Lanlani«^:  Sur  l'ossifiralion  sous- 
pMcHttiqiie,  <"t  purliciilirnmciit  sur  Ii'  im-i  nniHiuc  de  la  for- 
mation  de«  sy-l.ü..  ,  ih  Hü'.ir.,  i'  ■,  ji-n.  -.ri.|\ip,  ji  :Ui-_' 

—908.  —  De  Belle« lae:  Heclierclies  «ur  le  loie  de»  Mol- 
p.lOI-MMI.-MMBat3 


h«r  luip  jiluip  de  84Sve.  p.  306-ilO7.  —  Nr.  7.  Muuchez: 
Ubscs-rations  m^ridieiuie*  det  petite«  plani^te«.  p.  313—316. 
_  pkiUipa:  De  la  dAandaatian  du  eacMeiat  d'llaitirlH 
deadlSlNRta  eoipa  etdelenr  KmiledMIaalicild.  p.S15-S18. 

—  Marey:  Nouvclles  recliprelies  snr  lespoissons  iJleetriqucs. 
p.  818—821.  —  Favt'-;  Sur  In  proiet  de  mer  intiVieurc  en 
Alumne,  p.  321.  —  l'e  llois liuua ra ti :  I.e  didrme  de  la 
.'uiiiiarBki!!'  dilT('n'-t-il  dp  rplui  de  la  ipritp.'  ji  siji  —  id.: 
Kouvcllcs  raies  spcetralc»  ob»erv^es  daus  dvs  «ulistances 
esiniiaa  da  la  «aaraUle.  p.  838-834.  —  Grupy:  sur  la 
tonpie  de  Foncaidt,  trantform^e  en  pendulc  gyro>.copjiiue. 

inuira 


Sur 


i-s  point«  doubles  d'un  lieu  di-tiui  par  des  conditiona  aly4- 
riijui^  p.  ;i^t-li:i:l  —  üpcquereh  Sur  la  prfiiia^atioil 
imV.ili'  ilf  l;i  liiiiii-tc  jiiil;>r i-i <■  tirrulairpment,  danslescorp» 
i>uuuii&  tt  l'ucliun  du  maguvtisme,  »uitiuit  le  »tia  de  raiman- 
tatiea  et  la  aeaa  daa  vinratiam  luniaeoiei.  p.  884—898.— 
Anaiati  Becbodiet  aar  la  oompreeiilHBtj  dee  gac  ik  dea 
pressinn«  ^ler^.  p.  886  — SB8.  -  Demar^ay:  Sur  I«e 
ritp|K>rt8  qui  unisitent  leaacUei  tpimiur.  uxUrtrique  et  Ictuv 
b<iniulo''ues  uu  surcinyle,  au  malyle  pt  autris  railiiaux  d'a- 
i-idps  bmasiques.  \>.'.\\\  IIS  Hu  u  r^mi  n :  .\<  nli-  linnuu- 
citracouMOC.  n. 3i3-HI*>.  —  Fredericq:  Sur  rionorvaiion 
laiptoataut  «aa  Ja  fMüpe.  p.  846 -847.  —  Yuaf:  8ar  laa 
fiMCItom  da  la  dudne  sanglioiinaire  ehea  ha  ChütaeCi  dfcä- 
ppdes.  p.  ai7— 34f».  —  r;nu(lry-  l'e  rcxistenre  des  Saigaa 
eb  Kraiire  «  TAitedu  Iti'utiP  p /lün -oöo.  —  Nr.  8.  DuMon- 
ccl:  Sur  ciiurauts  iuduils  rpsulliuit  des mouvementg  d'une 
bobiue  itnnrrs  lüi  sv^tuiip  pIp.  trniiia^'uoiinuc  p.  353— 359 


—  De  Calisuy:  Kxuerience«  sur  uue  mudificatiöo  qoi  rient 
d'4ira  fidle  Ii  rdt'  ' 
primcr  le 


de  rAoboia,  et  fai  panaat  da  wp- 
alteraatirdes  tMteam  daai  la  aaa. 
p.  383— 888.  —  Vouillaud;  Rjflexions  sur  la  ronuaiHli- 
PAtton  Aule  par  X.  de  Lpüsep«  eoucernaut  In  contafpM  da 

la  ]ip>itP,  p,  H«"»« -  3»R».  -  Fuivre:  1^  latpx  ppudaiit  r<ivo- 
lutiMii  L'i-niiiri.itivp  du  friigopogoit  porrifiiliu^.  i  ;ti  rtup  dan» 
des  couditiuus  diverses  dc  uiilieu  exterieur.  p.  3ti9— 371. — 
Baillaud:  übaervatio«»  des  ^paei  des  lateUitaadateiiler 
tUtea  k  rObienratoire  deTaaloine  en  1878.  p.  8T8— 37«.— 
Schutzenbei'ger  et  Destrem:  Sur  la  rompositlon  dc  la 
levüre  dc  hiirc.  p.  383-3.-«;  -  Hnnriut:  Sur  le  glycide. 
p.3S7— 3S9-  -  Cosmoviri:  Sur  les  urfraups  sp<jmpiiulrpa 
et  les  gluu<k-s  ifpuitalci  Je-,  Anui'iiilp.i  juilvpliaptps  Srtb-u- 
toires.  p.  sri.t— :j;n;  —  Carlct:  .Sur  les  eeaille*  de»  poLssons 
otaeux.  p. H'Mi-  :^{)s.  —  Kr.9.  Milna-Edwarda:  BaelMKlMa 
«nr  les  enM-lopiiea  foetalea  du  Tatcm  k  ncnf  baadca.  p.  406 
4<W.  -  IL^illaud.  l.es  eaux  du  ("b^liff:  quelqueft  oHjerva- 
tioDs  au  sujpt  de  La  uipr  initTipuri'  d'Alift'rie    p.  4<>y-411. 

—  lip  (i  asjTÄri.>:  Kurinulo  rplatives  a  la  tlie«rip  des  pcr- 
iiuliiiii  :ri>.  [ilaii.'iairps  p.  SU-  iH.  —  Hal|ilipn  Sur  U 
niuitiplipatiuu  livi  tuiiitiiiiis  eiliptiipies.  p  414—417.  — 
Uonjr:  Dil  pouvoir  emissif  des  Hammes  ciolorecs.  p.  418  481. 

—  Sorel:  Snr  les  speetre«  d'nbsorption  du  didyme  et  de 
quelijui-«  nntri-s  substances  extraite.s  de  la  saniarskite  p.  422 

—  421  l>uvillier:  Sur  les  aride«  aniide».  ilerive»  des 
aridr.s  n  Inituiipu' et  isoiali'ri'ptP  p  42.">  427  IIpp  Ii  am  p ; 
l>p  rinlluPiKP  ilf  rfix\i!<'tu'  sur  lu  Ipnucntatiiui  alpooliijue 
p*ir  la  leviire  de  biere  p.  43iJ-  433  —  tertes;  Sur  irne 
mtftkode  de  conserration  des  Infus«ire«.  p.  433-430.  — 
Hernite:  Snr  l'unit^  des  fnrcei  eo  gdologie.  p.  436  -  488. 

—  Nr.  li>.  11  .laini»;  Sur  un  brideur  et  uu  (liatuiiman 
ele<triijup<  |i.  ''11  "■Ii  -  liauln'e:  Sur  une  imti'orite 
apparteiiant  au  groupp  dp.->  eukrites.  toinbiV  le  14  jiiilli't  is<5, 
daus  la  ronimune  duTeilleul,  p.  544 — 547.  —  Lornu:  Note 
»ur  uu  lype  iiuuvejiu  dt  tiges  anomales,  p.  51s— iüu.  — 
l>areste:  Sur  les  gronuiea  amylotdes  du  jaune  d'oeuf. 
p.  551- 553.  —  Ksrary:  D^mousiratiou  de  la  confergenoe 
il'unp  M'rip  dtiiMp  rpni'Mi.tri'r  |;jir  Land  dana  sca recbardM 
il<'  i  lr. ■■-ij  ii-  iM.iilii  n..iiii,'a-.  ji  ,v>s_5oi.  —  llaipben:  Sur 

riute/^riitmu  d  une  C'q<uili</U  diliVrpntjelle.  )>  m2 — .^fi"»  — 
Farkas:  Sur  la  detertiiiimtiuu  des  r»i  inps  im.i^Mhiiirps  des 
eqimtians  aluebriques.  \i  .MI7  —  C'ruU  et  La  Caiüe: 
Sur  la  distnbutiuu  de  la  phalpur  a  la  surface  du  IteleO. 
p.  570  —  573.  —  üeoffrov:  Dpiermination  de  la  valeor 
a]ipnn  l>i'p  d'un  <  iip(ti<  ii-m  reliilif  It  la  riscosite  de  l'pnu. 
p  .'>7S  üTri,  Adtr:  ^'Ju^piles  cxperieocea  sur  les  IpIp- 
pbuuea  saoa  diaphrapne.  p.  576— 676.  —  'irooat:  Hat  de 
 » —  de  ITadda  chlwljydflque  «fae  : 


üiymzeo  by  Google 


119 


niuiiijinLK.'  j  .■|7^  -  r>''l.  —  Ribkn:  Di-s  fomliiniiiions  de 
rhytlrogeu«.'  uhuüpliuri'  kvvc  U  clilorure  cuivrt'ux  et  de  »oa 
daMM  dani  IC«  melao^pi  piciis-  p.681— fi84.  —  Hiordt- 
dakl:  Sur  I»  form«  ciuUlSne  des  combliuüiona  de«  stann- 
mftiijrleB  et  lenn  homologOM.  p.  884—688.  —  CumeoK« 
et  Kachi:  Sur  l'^tat  düia  leqnel  tm  tronvcnt  les  m^Uux 
priViPux  (iaiiA  qupIqnrü-uncB  de  Icurs  conibinai>M'<ns:  luitiorais, 
riKlii's.  [irinlnii-N  il'iiii.  ji,  &^^7— r>!«».  -  (iiiiuiirt:  bur  lu 
c<iu»tilutiou  (iv  latiuoiUc.  {i.5lK)  ütKi.  -  iichutzi'ubcrKcr 
et  Deitrem:  Sur  U  fermentation  alcooliiiue.  p.  59S— finö. 

—  Caieneave:  Sur  h>  doiaoe  de  la  glyeoM  cuint  le  i»»\t. 

&W6— MBb  —  PuTi liier:  Sur  In  JMt^  de  l'addc  mi- 
yhHnkntjnrbtae  nonnal,  p,  öfl^WlO.  —  Ronget:  Evohi- 
tidi)  cnin]iar«''p  dts  f.'lnmli-s  t't'intalos  niftU-  et  fcmplle  chez 
Iii  finlirvuis  .Ii-  iiiaii.iiut.Ti'!.-   ].-  MfJ— <i<J4.  —  t'ucil)  Sur 

U  uon-«xciutiiliu-  de  l'M'orcc  gr'ae  ducmx-au.  p.ian-*i»7 

—  B4c«kUBp:  D»  b  ntan  dH  tlbtunioM  de  rhydrocile. 
f.  MB-OIOl—  Hmculni:  Sur  Im  modiflcation*  des  |>r<>- 
vtUtt»  phjsiiiiie»  ilp  rainidon-  p.  Gt2-ßl3.  —  I.egros  et 
Ha^itot '  Murpliiil'ii;ii»  «In  folliculi^  ileiitiiirc  cbczli-s  ver- 
t#br^8  p  fil.'i -(>17  Nr  I'.'  Ilcrt  hclnt ;  Sur  les  cbwiRC- 
nieiu»  li-nts  (juc  !i'  mm  (prusr.r  |M'n.liiril  sa  i-onscrvation. 
ILü2ö-ti2il.—  De  Uoi«b«udran:  Ueiuaruues  »ur  i^uelatte* 
uoinu  de  aktaSlagU».  f.  ttt— MSL  —  DttibfttMt  «v 
k  r^sdlntioa  en  MuliMi  mtien  d»  fdqntäoa  aX<<(-1iT* 
+  dX»Y«+fX»Y+^Y»-=cZ«.  p  6S8-64«--  Xilson: 
Sur  tjVttMM,  tan  iwiweUe.  p.  (U2-tH5.  —  id.:  Sur  lo 
■candium.  ti^hncnt  n0UT«au  p,  iM-'i-tUS  —  Etsrd:  Sur  lo 
rjamiMillite  de  pülusbium.  p  (►l.i  ikVii  —  Sabatier:  l'^tudf 
tLcnn<R'litnii<|ii<'  ib  s  sulfore«  alcalino-terrcux.  p.  6ai— tiüd. 

—  Montri  l' M  r  ,t  Oiraod:  6w  dlnci  iedona  «k  br»> 
nnree  alcooü.juti  \<.  653—654.  —  De  Clarmont  et 
Frommel:  Sur  lu  i"rniiition  de  l'aurine.  p.  655— ßM.  — 
Dieulafait:  Sur  l.i  j  m  uoe  de  1»  litbiiie  daiiti  le»  rucbo« 
et  daus  Ics  raux  des  iiitr?>.  p. HW  - 05». —  Cbamborland: 
iUsistance  des  fn^rmes  de  ecrtains  urKanisincs  k  la  teinp«^- 
man  de  IW  degrte.  p.  (ifiO-Gfil.  -  Bonoier:  lütude 
■MlnmiBiM  at  jlifilalMUM  im  aMUdm  9t^9U.  — 
Her:  BMberuM  expdnMMiiii  aarlMfliMutima  dedir«- 
loppeuieiit  des  poils  ladiem.  p.  d6B— MB.  Cornn:  Sur 
uue  iiiaUdii-  noiivelle  <f}ä  Mt  |tdrlr  letRoMaciei  desaerm 
chaudi's  («inpiiillules)  p.  6fiS— (>7<>  —  Hcrinitc:  Sur  l'iiiiiti' 
des  forii'fi  eil  m  nloi,'ie.  p  tiTl  •i74  —  \r  l'.i.  IJoili  au: 
Mouteau  prucede  pour  lejaugeage  deariviere«.  p.<iäO-<>63. 

—  Lalknii«  «t  Lemoiie:  Sur  lea  deniMra  cnna  da  Ift 
Stim.  p.  M— 680.  —  De  Luca:  Kacberdkas  eUnfaiiae  anr 
nae  matii>re  flluDenteoae  trou««!«  daiu  Ica  foidUes  de  Pom- 
pä.  p.  094-69)7.  —  Haipben:  Sar  dcnx  <!qi]ations  an  d^ 
riTÄi  |«r«iellc«  reJatite«  •  1»  mnltiplitution  de  l'ar»ruiiii>nt 
dan«  les  toiietions  olliptiiiue'^  )'  i.ü-  -  Ti/1  —  Ito ii i ii esq : 
Du  polnntiel  cyliodrique  ou  tugantbiuiuue  ft  irois  variable«, 
et  de  SM  cafm  dnt  Ift  lUaiio  da  ngHÜhn  ^MmiUlik 
p.  7U1-TM.  —  Villart:  Sur  In  Mi  tbandquaa  al  galvano» 
mctriquea  de  r^itmcellr  ^lectriqne  produhc  dans  le  gaz. 
p. 70»— 709.  —  Bee(|uerel:  Pimveir  rotatoire  iiuiffn^i<|iie 
de»  IT«':  i>  la  temperatiire  et  i  la  pre««ion  onlinaires  p.  T<ni 
-Tl;i  --  Bii  bat:  Sur  le  puuvoir  rululuire  iiu^'ii.  i;.jtir  .Irt 
vapciin.  p,  712 — 713.  —  Uouty:  l'reaaioDs  eiercee»  par  Im 
d^pMa  tünmq/m.  pw7UH7M  *-  Tauratt  Sur  taa  alcatti 

de 


MM  luvantvaa.  jk  7w-ti«  1  auralt  aar  Ma  aicalH 
moMlcr.  p.  719— n&  —  BdcbaaBs  Da  la  ftmailaa 
faride  varboniiiw.  da  lUeaal  at  da  ndda  acMia«  par 


ta  lerAre  aeule.  k  l  abri  da  l'aBjrfhie  «(  i 
Cfl  gu.  p.  719-731. 

■ayv,  K.  A.:  fiiologiache  Beobachtnngcn  bei 
ifa— m«iM»  Aofinialit  dea  Hacinga  der  weaUiehan  Oat> 
aee.   BerKn  1878.  8«. 

8oc.  m«d.  de  Chile  Kevistu  med.  FeWem  187'J. 
ABo  7.  Nr.  8,  y.  .SauUaÄO.  4".  —  Carvallo;  Knsi^o 
sofare  laaiMBatea  i  tiataniaaito  de  la  ecJamptia  paarpataL 
p  2M— 270.  —  Tiipper:  La  Termga  peniana.  p.3n — 37<li. 

Microscopical  &oc.  in  London.  Journal.  VoL  II, 

Nr.  L'.    Loinlon.  .\pnl  IftTii.    M'>.  —  Sollas: 


ll'n  li/i',!  rn'.^i 


Ifbuer- 
witb  a 


de»cnutiun  ui  w  aew  \anciy,  J}uetuUKuljfX  akutMiHrgi. 
p.  IXI-IM  (S  Ta£). 


Laube,  0.  C:  Skioe  der 'Molggiiolien  Verhilt- 
aiaM  d«a  MineraiwaMargaWataa  Blimana.  Sep.-Abdr. 
■ehwillw,  0.:  Ueber  daa  Qeaete  dea  Muskel- 

nerveneintritts.  Sep.-Abdr. 

Roy.  Comitato  ^1.  d'Italia.  tiullettino.  Nr.  3 
e  4.  Koma  1879.  8».  —  Lotti:  Alcune  osscrvazioui 
Bui  dintorni  di  Jano  presse  Volterr».  p.  90—101.  —  Ker- 
rctti:  La  formazioue  pljo«enica  nello  Scaodiaoese.  p.  101 
— 106.  —  Lovisato:  Ccuni  geognostici  e  geologici  suÖa 
Colabria  settcntriuoale  (Contin.).  p.  108 — 197.  —  Corsi: 
Ani'ora  suUe  prebniti  delU  I'oscaoa.  p.  1S6— 159. 

Geolog.  Soeiety  ia  London.  <)iiartttr]y  JoamaL 
Vol.  XXXIV.  Pt.  3,  Nr.  135.  Looden  1878.  8«.  — 

Kamt  reo:  Oii  ccrt«iii  modes  of  occurrence  of  gold  in 
Aiistralia,  p.  4;)1  -  OS  i2  Tif  i.  —  Newtoo:  Description 
ui  a  acK  lisb  (rom  tbe  Luwer  Chalk  i  f  ii.ni  r  p  4:!y — Hü 
(iTaf.-.  —  Ueade;  Tbe submariiio  lure^t  l,i  t.ii  .\lt  Mouth. 
p.  447 — 4W.  —  l'iiiiber:  Tbc  cbroiiolo[,'kal  \uiue  of  tbe 
pleistocene  dcpocits  of  Devon,  p.  449- iAa.  —  id.:  Un  tha 
cbronologieal  value  of  tbe  Tnassic  siral«  of  thc  South- 
wt'stern  counties.  p  4rirt  -  .47".  -  Pbillipa:  On  tbe  «o- 
called  ..Ureeiistoiio»"'  ul  ei-ntnil  and  eastcru  Corowall.  p.  471 

—  4H7  iH  Taf,).  —  Etherid  j/e;  l'  urther  rnmark»  ou  »dherent 
c-nrbuiuferoQs  produi lidae.  p.  i'.H  Kaiiisay  and 
Ucikie:  Ou  tjje  neolvgy  Ol  Gibrulur,  p.  üUö— 541  (l'Taf.). 

—  (iodfrev:  Notes  on  tbe  gcologv  of  Japan.  p.&4i— 6&ö. 

—  Keildeii  and  DeRanee:  Geofojfy  oi  the  roasts  of  the 
.\retie  Lands  visiletl  by  the  laip  MritUli  i  \|ii'iIilioii.  p.  556 

—  tsi'J  (l  iM.y  —  l.e'N.'^e  [•  ■,:-ti-::  Oii  the  (ireat  Fiat 
Lmle  soHlb  ut  Redruth  .md  Luinljurue  .ind  on  soiiie  ntber 
tinHle|H.<sils  fonin»d  by  the  alteratimi  ut  i^;rAiiitc  p  lild  iJ.>J 
(l  Tttl.). —  id.:  (Jn  sotne  tiii-stockwerk?  in  C'iravruU.  p.  ü54 
— 6ö9.  —  Judd:  Tbe  secvndary  rueks  ut  Scotland.  p.  680 

—  74rt  il  Taf.).  —  Owen:  On  tbe  utliiiitieji  of  die  WoMI- 
muriil'u.  liervai«,  as  excmplili«!  in  iho  lM)ny  (striieture  of 
thc  I  i"  i;u.  (I  7H-7.VJ.  —  Callaway:  On  "(he  ijuartziteg 
of  Sknip^bire.  p.  7&4— 74Ü5.  —  Maw:  On  an  unconformablo 
break  st  tbe  baaa  af  tiw  Onbriaa  nda  near  Ltanbenii. 

p.  7(j4— 7f!8. 

 V  ,l  XXXV.    I't.  1,  Nr    137.  London 

1879.  8'^.  —  Uuwitt:  .Notes  on  tbe  pbj'sieaJ  geograpby 
and  gniogt  of  Havtb  Uippdaad,  Vtctoiia.  p.  1->41.  — 
Seheibaer:  Oa  foyaite,  an  «daeoUtic  »yeniu»  «»"■"■T'-f  la 
I'ortugaJ.  p.  42-47  (2  Taft.  ~  Dawsou:  On  tha  nicro- 
s«  u]>ic  ütnirtun^  ot°  Strutmitoporidne  aud  ou  paiaeoaefe  fe^ 
silü  niineralized  wiih  .'^ilüale-«  in  illu^tratiou  ut  Koloon.  p.  44 
— W;  :l  nd.i.  id  :  (hl  a  riew  spceies  ol  L<il!iifUi  Irom 
Britub  t'oUunbia,  p.  t>U-7ö  U  Tat).  —  Brow  u;  On  the 
Hrtiaiy  deposita  on  tbe  SolBMNa  uri  Jaiary  nvers  in  BlHiL 
p  70—68  (1  Taf.).  —  Dancaa:  Ob  the  iipper-grcesnad 
eoral  faun.-i  of  Ilaldon,  Dcvonshire.  p.  89-97  (l  Taf.).  — 
Cttuipbell:  Glaeial  periuds.  p.  9S— 137.  —  Dawkins:  On 
the  riiiii.'p  Iii  the  iiuiiiituiitb  in  Space  and  tinie.  p  13S-147. 

—  iiw.  •::  I  ti  Iii'  i^^M■l  iaiiiiii  of  dwarf  crocodiles  with  the 
diiuiutitivL'  iimiiunais  ol  tbo  roibeck  abaka.  d.  1441— 16ö. — 
Wiebmaaa:  A  adtneeeiikal  «tady «f  MMN  Uureoiiia  day- 
alatM.  p.  168— 16«.  —  Boanay;  Ob  aoiw  ndciplnpa  frmi 
the  Keadal  and  Dadbairgh  dhMcu.  p.  185-180. 

 VoL  ZXT.  Ft  3,  Nr.  138.  London  1879. 

8**.  —  Davis:  NetatonPInircMfiMa/JSiMS  apbfaiad.A(usiz. 
p.  181—188  fl  Taf.).  —  Owen:  Oescnptiaa  of  Irunaentary 
indkations  of  a  bttgc  kind  of  tberiodout  replile  fron  tbe 
cspe  of  Oood  Hope.  p.  It«l-I99.  —  Ruddy:  On  theuppar 
|MUt  of  thc  Cambrian  (Sodtrvirk)  and  basc  of  tbo  Sihinan 
in  N'orth  Wales,  p.  2iX) — JtJS.  —  (iardner:  Deseriptioii  aitd 
correlatioD  of  the  Uornenouth  beds.  I't  1.  Upper  oiarina 
aaries.  p.»rj-'£i».  —  Doyle:  On  sooie  Ii«  dänailli  al tin 
Halayau  ueninsula.  p.  229—332.  —  Unlke:  W  PoikOo- 
fiettron  JiuckiaȊi  of  Dcslongrhamps,  identifying  it  wiib 
MtfialoMwrtt»  Budchndi.  p.  SS8— 2W  (1  Taf.l.  —  Havrk- 
»buw:  On  tlu-  eunsulidatetl  bcaeh  ot'  reniambuco    p.  2'j'J 

—  244  -  l  ^^ll^'r;  du  the  iria,ssie  rotk-.  of  Nurniaiidy  and 
Ibeir  eoviroDmeni».  p.!t4&—'Jff3.  —  äirabauand Walker: 
On  ibe  occantence  ef  pabUaa  «iib  i 


Üiyitizeü  by  Ljü 


ISO 


K  r'li  V, /j-s.  p.  2*>S— 274  —  ShrubsoU'i  A  rovivw  ofthc 
Uritislj  larboniierous  FnutttUdae.  p.  ^Tö— 3M.  —  Ilicks: 
Oo  a  De«  groap  of  Pre-Cambrian  meka  (tlw  Arvonian)  in 
Penbrokrthirp,  p,  286-  294.  —  id.:  Ob  tbe  Pre-C»nibri»n 

rocks  in  t'iii;riiHrvuni<!iirr  and  .Viiiilcs.i'y.  \\  lüiii  — ;fOH 
Bonnpy:  thi- -luartz-lVlsit','  uml  assunati'J  nuks  al  tUe 
hase  of  the  larabnan  sfhcB  in  north-wr.^tprn  (  liprnarvnn- 
iliire.  I).  »TO  — !(2()  (1  Taf.l.  —  id:  Oll  tlic  inctamoriillic 
leriet  oetwccn  Twt  iiill  (t'«eruarwjiii  uikI  jiort  Diuorwig. 
Jk  ttl— IM.  —  Rutlc}-:  Od  ninimunitY  ut  structon*  in 
tMin  «f  dhliiiiilar  ori^rin.  p.  327  — !)41.'—  Wnodward 
Ob  tlii>  orriirrpiirp  nf  }}ranrhi}'it.-<  tt  ( 'liif  M-ffiluiliiKi  in  a 
fotsil  Nl.ili'.  iih-.>:rmtod  witli  H'^^/ucu  rcum  ainl  witli  iiürnriiiis 
inMCt  rviiiuiiis  in  tiic  Kuci/nc  ]■  roli» ati-r  Imir^tunc  ut' üuriit't 

Bay,  isic  of  Wiglit.  p.  3«.'— (i  i  i. 

Seidlitz,  Georg  von:  VolkAwii-tlmchaa  a.  Fiwb- 
neht    Königsberg  1879.  8°. 

iMUidtAatoa:  DkMioankMieiitibraiaMMt«! 
ZbtdflekiutgMi  v.  FuriMbrittaii  L  I.  1678.  8*. 

Astronom  Qea«IUchAft  in  Leipcig.  Vierteljahrt- 
Bchrift.  14.  Jg.  Uli.  1.  Lnpdg  187».  ö«.  —  Nyren: 
Dtbar  dw  ran  E.  Srndcnboig  watguMItf  KaoMganc. 
Ik  80—91. 

Katnrfonch.  Verein  in  Brünn.  Bd.  XVI.  1877. 
Brünn  1878.  8».  —  Schneider  u.  Leder:  Beltr»j[e 
tat  KoMilitdir  kaiAiaiiehn  KlinftnM.  b.8-968  (4  Tdi). 

—  Preyn:  ütfbar  ■ihriedw  IGnanBoi-Finidmte.  p.  260 

— 262.  —  Ilabcrmann:  Teber  einen  nriipn  Apparat  zum 
Tiwknen  im  Vaciium  bei  böhcrer  Tenipfralur.  p.  2»>S— 2«S9. 

—  Cebersirht  der  mrteoroloifisclii'n  Itn.liacliluDKCn  aus 
Uhren  u.  Schlesivn  L  J.  1877.  p.  2TC)— ?,».'>. 

Natnrfoneh.  OeMllMik  n  frübug  L  B.  Be- 
richte uli.  (1.  Verhandlungen.   Bd.  Tü,  Hft.  8.  Frci- 

Imig  i.  It.  1878.  8**.  —  Lindcmann:  IVbcr  eine  Vcr- 
•llßcmvincrunj;  des  Jacidji'si  lirn  I  nilirlirprolilpmii  dir  Abel- 
nlirn Intc^ralr.  p  27.'i— 21)1. —  Korh:  I  rlifr  liic Itf  ^liiiimiiiig 
Klaslii  itiiUcoefiiciCflten  aus  der  Iüi-kuhj.'  kur.-f  r  Mu'h  lu  u. 
p.  'JD'i  —  'Ö07.  —  K locke:  Mikruakupincbc  Ui-ubaciitiuigen 
aber  das  Wachsen  u.  AbschndMn  Mr  AlMUH  im  iHhmnfHI 
iiomorpber  Snbitanzcn.  p.  908 — 819.  —  v.  Bal>0:  TTebCT 
eine  selbsttlüiÜKe  WaüserqDcdctllberlunpumtio.  p.  SSO— SDl. 

—  Schill:  Nfui-  Kntdeckungcn  im  Gcbii'to  der  FreiburRer 
Flon.  p.  392-4HI.  —  llniric::  t  cbiT  einif-p  bescbräUlktere 
Wirinini^cn  des  Windi  -    |i  i  'A—i\:,. 

OwtMbe  8«ewarte  in  Hamborg.  Mooatlieh« 
ü«b*nMik  der  Vittanug.  Wisheft  1878.  8*. 

AtinriH.  Taniii  in  Bramea.  Bd.  TI,  Hfl.  1. 
fimnen  1879.  8*.  —  Kohlmann:  Mollnaken-Fana 

dir  üntonrcscr.  p.  49—97.  —  Fockc:  I>io  Mooidan  dM 
iriedersücbsisrh-fnesischen  Tipflandpii.  p  'K)-1iih.  —  Lang: 
Erratisrljp  (ipsliiuc  ans  dem  Hi  r/ii>.'lfium  DrcnK'ii.   p.  109 

—  .mm;.  —  I'djij.c  lirvr  hri'iliuiii:  uiiil,"t  ffrai-haltctpr  l'piior- 
Steiubeile  aus  dem  Gebiete  der  unteren  Weaer  u.  Klbe. 

307-817  (2  Taf.>.  —  finchenaa:  BemericuuMi  Ober 
Ob  Fennen  von  Cardamin«  hirtuUi  L.  p.  839—^. 

Xaii.Adntir.  in  Berlin.  Ann.  d.  Ilydrogr.  u.  marit. 
llateocologie.  Jg.  7.  Ha.  IV.  Berlin  1Ö70.  4".  — 
AeaVB:  Darsteilung  eines  grössten  Kreiseü  in  Merkator- 
Pndaetion.  p.  löl  — 1B4.  —  Zopprils:  Zur  Theorie  der 
lla0«sströmuDKen.  II.  Ueber  Strum-Thdlnng  u. -Znauiraen. 
Mlnutg.  p.  1&5-1&9. 

—  Uechr.  £  Seefiihrur.  lg.  Z.  Hft.  16—19. 
Berffin  1879.  4«. 

Schombnrgk,  K.  ;  !;.•]:•: n-t  nf  tlj.'  j-^ro^'n-ss  atul 
rondition  of  the  iKitauIc  gardeu  and  govenuueut  plun- 
Utiona  durii«  Üm  TW  1878.   AdiWdi  1878.  4*. 

(1  Taf,). 

X.  K.  Qart«nbna.6eaellich.  in  Wien.  Wiener 
iUnetr.  6«teB.Zaitiiag.  Jg.  IV.  Uft.  5.  Wiea  1879. 


8*.  —  Willkomm:  VoRCtatiuns-l 'li:ir;il,  !i  r  il  t  Nuriii.in.lii- 
U.  Brelaffiip.  p.  17S— ISl.  —  Nany;  Jl'unJ/'jriliii.  p  l-'t 
—  Ii?7  (1  Tat". 

K.  Banske  Videnskab.  Selck.  Over.iigt  over  det 
SeLikaliK  Forhandlinger.  1878.  Kr.  2.  Kjebeolmvil 
1876.  8*.  —  Thomsen:  Chemiske  Undersagelaer  over 
fitMlMiaattilngen  af  Traeemes  Ved.  p  Ü3-86. 

  1879.  Nr.  1.  Kj0Wnh«vn  1879.  8».  — 

Top<tae:  Krjatalloi^afiske  Under^ogeUcr  over  cn  Raekkc 
PnMicIl-riatonitriter  p  1  — li.s  (4  Taf.).  —  Thomsen: 
TtMTmi.i(beiiii&<'he  rmli  rsourlsi-r  over  VanBelOlliBgHI  ved 

övovlini'tallerues  Daiiuclio.  p  21>-~40. 

Alma  mater.  Organ  f.  IlcK'liacliiilen.  IV.  Jg. 
Kr.  16—19.   Wien  u.  Leipsig  1879.  4». 

MUlar,  TaL       Deber  dto  bathrDlogieQhe  Stell- 

nng  des  Jüngeren  pattosoiaehen  SeUehtenagratenia  Ten 

DJoulfa  in  Armenien.   Sep.-Abdr.  —  FalSotitalogiaehe 

l!intiu(.;p  u.  Krluuti rungen  zum  Briefe  Danilewoky's 
über  die  Ucsultatf  s-riniT  Keiso  an  den  Manytwh. 
Sep.-Abdr.  —  Csrt-'  tU-^  citeg  miniers  de  la  Utissie 
d'Kuropo.  —  Die  Njiiriil-^e'wundpnen  Foramiuiferen  des 
Russischen  Külili-irKalk«.  1 6  Ilulzsclm..  15  T»f.)  Müm. 
de  r.4cftd.  imp.  des  Sc.  de  .St.-Püterab.  Tuuic  XXV, 
Nr.  9.    St.-IVtcrebourg  1878.  4«. 

üttS,  Huduurd;  Ueber  di«  AldopIdHi  des  Uittel- 
meen  und  faiabamiidere  dae  GoUb  vao  Neapel.  (1  Taf.) 
Sep.-Aklr. 

Yoreenig.  tot  Bevord.  d.  Oeneeik.  Wetensoh.  in 
Hederl. -Indie.  (icneesk.  'I'ijdsehr.  Deel  XIX.  Nienwe 
Serie  Deel  8.  All.  4.  Batavia  1879.  8».  —  v.d.£lst 
en  Walland:  Jets  over  hospitaalbaa  in  de  kc«rkriaglfauidea 
fflccr  bijxoiMler  ntet  betrckkiitg  tot  Nederhudach  Oos(«lBdH. 
B.  167—188  (4  IkL).  —  Fttrnte:  De  ncdnatw-lnreali«. 
p.  184-194. 

Katter,  F.:  Entomol.  NachrlebiteB.  Jg.  8.  Hft.  0 

— 8.    Quedlinburg  1879.  8«. 

8««.  gdolog.  da  France.  Bulletin.  3""  Ser.  T.  7. 
Nr.  2.  Paria  löTÖ—I  STO  8".  -  -  D.j  u  v  il  le:  Note  sur 
les  a8si»P:<  suiioripun'.'i  du  l>'ir.'iiii  ti  rtiiiin-  <iu  Ulai^^is  p. 
—69.  —  Uaudr}':  Le»  rcptUe»  de  rtpu<iue  pernuctme  uux 
cmirem  d'Aalaa.  p.  fl8-77  &  Ta£).  —  Arnaud:  Daaiea, 
GaiTuaiaien  et  Doraonlen.  p.78~87.  —  Zoll  1er:  Note  aar 
le  genre  Marioptrris  \i 

E.  K.  geol.  EeithüatBti^lt  in  Wien.  Jtilirbiich. 
Jg.l879.  Bd.XXIX,  Nr.  1.  WiLi:lh7U.  4".  (UTaf.). 
—  Rejrer:  Ueber  die  erzfiiiireudeu  Tieleruptiuoen  von  Zinn. 
«ald'AlteDberg  und  tbar  dea  Zlnabenkaa  in  dietem  Ge- 
biete, p.  1—60.  —  T.  Ktlpatein:  Ow  THlitraUagemag 
TOB  Waldbflrkpllieim  n.  ihre  Polyparjcnfauna.  p.  Ul-  <W,  — 
Fels:  Heber  das  Itljuilupe-Handgebirge  südlii  b  u  .suiiu&tlich 
von  Tatar  l'uzardhk.  p.  C!).-78,  —  Rzchak:  Ihf  juras- 
hibchen  KalkRerollp  im  Diluvium  von  .Miihrcii  ii  (ializien. 
p.  79 — 92.  —  V.  Dräsche:  Ueologiacbe  Skizze  des  Hoch- 
(NbirgaihaUae  der  Sierra  Nevada  Ib  Spanien,  p  99—182.— 
Toau:  Ueber  OfWioiden-  o.  NtnanoHteB-fUirende  Kau» 
vom  „Goldberg"  bei  Kirfhberg  am  Wechsel,  p.  128 — 136.  — 
titur:  Studien  über  die  AltersTerliäUnisse  der  nordböhnd- 
s<')ir'n  Ilraiihkuhipiil'ildung.  p.  137- 1G4.  —  Abieh:  U^aT 
klir  l'n  il.ii  ti\it:i[  :i.  dir-  gi>i7tektoni<i>-ben  VoblllBiaaB  dir 
ksuic.M  heil  Naplitaregiou.  p  lüö-lö». 

—  Verhandlungen.  Jg.  1879.  Nr.  1— B.  VlaB 
1879.  4".  —  Fuchs:  Ik-ber  neue  Vorkommnisse  fossiler 
Sjkugethier«  von  Jcni  8aghra  in  Kiimelicn  u.  von  Ajnicskö 
in  Uogaro,  nebst  einigen  allgemeloen  Bemerkungen  aber  die 
aomninnta  „pUocane  Stngethicrfaona".  p.4B— 68.  -  Rejrert 
Die  Eoole  dce  Miaee  a.  die  geologischen  FacbMbliotbilM 
ia  tetaL  pw  C8-8Sb  —  Suche:  Die  £npilv|ielilM  daa 


Digitized  by  Google 


121 


OmdaJMiebictci!  p.  6«  70.  —  Bittner:  Tritt»  von  Ro- 
coaro.  ]).  71—78.  -  Her  er:  l  'cber  die  geolngUchtn  An- 
gUilu-n        I,i>ti<iiiii.  jv  >v',  — 'PI,. 

Ter.  f.  iMtuwui.  Unterlultiuig*  in  Hamburg. 
Ycriiudlnngen.  Bd.  III.  Hambarg  1878.  8«.  (6  Taf.). 

—  Eckardt:  Sitten  n.  (irbrinchc  der  Ilainriin.  p  t). 

—  HaaR-Hntcnbprg:  liiajciicispii  npiirr  llplcnmirrfii  uns 
d  Museum  (ioileffruy  i>.  !t7-ln'>  Hi  inin  r;  Di.iL'iiHscii 
Hiiiircr  ir-iht  TiifftultiT  v<'n  <icn  l'iiilijipni'  ti,  |).  UM]  -IUI  — 
id.:  l'tbcr  die  Arten  der  'J'nKlttlt(  rK'atliiij(;  Xethera,  KpJdcr. 
]».  117—127-  —  CrOger:  Uelxr  S<  liniMterliiigc  von  Wladi- 
voatok.  |>.  128  — IM.  —  id  :  rdirr  Schnii'ttcrliaf^e  T«n 
Gaboon.  p.  188  — 131. —  Holl:  l'cr  liiiuor|)liiimii.s  u.  Varia- 
tion piniger  Seliniettcrlliit:«'  .N.iiil-.\iiiciik»N,  |i-  i;l"i-I41  — 
Gcrrko:  Ui-bi-r  die  MeUiai  rjiliii^c  mii  Srjtt-ilnn  fjthrifrtta 
n  fjiiiiijtry  ]i.  1 15 — H!t  —  .^^Iri  UcI;  I  clur  tklix  al-<Hennis, 
>'cru9sac.  p.  l.'io  -  156.  —  St  bmeltz:  Kiu  UeitrsK  zur 
lIiiltaiheiigeoKraiiUe.  p.  160—174.  —  Gotische:  l'vbcr 
daa  Mioctn  von  Rebiberk  xl  midc  Mollnskenfouna.  p.  175 

—  Ifll  —  liraaiirli:  I>ie  gefiv'ii«sli^i-li<'n  Verhältniss«!  der 
l'iniro^'Piiil  von  Kiel.  ]\  1''.'  —  (i  iitipiitni;:  Ueber 
die  liewinniiiiL'  ili's  l'itr  li-iiin  p  l'I7— Üöl  — liöckinunn: 
Orriith.  Biili.iLT  zur  J  iinua  ili  r  Nh-I^Ti-ilie  )■.  L'.'il  —  2"0. — 
üraespr:       liir;i_'  /.      [.i  lejiti  ri  i.-I'.iiiim  i1«t  .Ninlcr-Klbe. 

p. 

Mos^om  d  hiatoire  naturelle  a  Paris.  Nuuvellcs 
arcliive».  11'°"  Serie,  T.  I  '.  Paris  L-iVH.  1''.  — 
Perrier:  Etüde  sur  la  rv|tartitu>D  gfooniphiriue  d««  aste- 
iWf«.  p.  1—106.  —  8a«T«t«:  IwMnpWMi  de  poiraona 
Bowretiu  OD  {mparOdtoneot  ranun.  p.  109-157  (2  Taf.). 

—  Ifilup-Ednards:  Descriiition  a'nnf  nouvelle  especc 
i»  Ittdaii  p  ir><l-U»  (t  Tal  ).  —  Oii.4(  ralel:  Ob5,er>a- 
tlniM  Sur  leicrciiiie  desibi».  \\.  1117  — IHM  t  Tal',  i.  —  Milue- 
Edwarda:  Sur  Iis  raiiaces  iimtiirms  ]j.  Is'j  —  1!I0.  — 
Bertiii:  !t''i;^i..ii  ilr,  tflliniili ,  ilu  iuumHiu  iriiLsti-iiri'  natu- 
rdle.  1'  T.:i  I 

Kail.  Akad.  d.  Wias.  in  Wien.  Aii2eigor.  Jg.  1879. 
Nr.  8— 10.  Win  1879.  8*. 


(Vom  J5.  Mai  bi*  15.  Juni  1379.) 

Bilgendorf,  F.:  Zur  Strfiffracp  des  Ffamrhii 
mdb'formü.    Sp]i.-Al.rlr.     -  '. 

Ver.  d.  Freunde  d,  Katnrgesch  in  Mecklfinburg 
Archiv.  32.  Jabr  Xiubraiiiliiilmrtr  1^70.  H".  ---- 
Wier h in (1 11 11 :  l'ii'  l'eln yjiudcn  des  obcrolisocüiien  üiern- 
berKer  ('Cstiins  m  Mi  tkli  iibur?.  p.  1— ;H  —  Korb:  I>i* 
feasilcn  Kin.»!  Iilci^si'  des  Steruberger  Gesteins,  p.  36  —39.— 
Id.:  Ucber  die  CUu^iticatkM  der  jnncrofoimrfM.  p.  40-  67. 
—  Braan s:  Narbtri^e  nrnTemielniisB  der  Kikfcr  Merblen- 
burjfs  von  Chicen  )i.  58— 74.  —  Arndt:  Entwirkpluup  de» 
Pfeils  bei  Hihx  nemcralis  L.  p.t)7  W».—  Fi-sch  u.  KratiHc: 
Nutizen  zur  nie<'kleuburgisrhvn,  speddl  der  Uostocker  Flora, 
p. »u-iiu.  —  Geinitz:  Hie  geaUgiadw Lhatatur MmUhi» 
burgs  bis  1H7>^   p.  Itll  — Ilfi 

K.  Frenss.  Akad.  d.  Win.  in  Barlin.  Monata* 

b«ricbt.  Jan.,  Folir..  Miir/  1879.  Berlin  1879.  8*.  — 
JJitzsc  h:  l'i'ber  rlic  nieilcriii'iitsdipn  tlfiioK.m'nschafti-ii  dcü 


>ha<«gniiliiifhii  Anhalm»  von  SpcettM 
jUbrai  äugawUiMaaMa  Gase.  p.  116-119.  — 


12.  u.  13.  Jahrhunderts,  p.  4  — -14.  —  Vogel:  l'ebcr  die 

dar  ia  Oeiasler- 
p.  iiB-119.  —  Websky: 
Ueber  die  IVahl  der  Projeciioii>-.\xcn  in  einer  Nomialen- 
Projection  for  triklinisrhe  KrvNtiill*'  ii  1J4  -  —  Hrthm: 
üetJfT  die  Pycno^oniden  des  K.  zoologischen  Museums  zu 
Lerliii  ]i  ITti  — lüö.  —  II r- 1  ni b o  1  ti:  L'eber  elektrische 
Grenmbichten.  p.  ia6-2(K).  —  Krouecker:  Eutwickel- 
n  aii  darXMiifta  der  aicebraiseliesi  GMdnagca.  p.a06 
B.  —  Ffaffar:  Vebenrirht  der  «khrcnd  der  Sehe  tun 
da  Erde  i.  d.  J.  1874  —  70  auf  S  M  SdiilT  Gazelle  u.  von 
Dr.  F.  Jafor  auf  «einer  liciso  nach  den  Philippiueii  i.  d.  J. 
1817-61  gesanmehen  Ftccopoden.  p.  380  -  247.  —  Ram- 
■aalsberg:  IJ*'   m  ^  

Ltop.  XT. 


p.'HS—2ö2  —id.:  Ceber  das  Terbalten  fluoritahiger  Hine- 

ralii  n  in  !in!irr  Tc  miwratur.  p  253— 20S.  —  Ilagoo:  lieber 
lia- I  :i;f  H -1  kl  1,1ML'^.'|  M  Iii.  iii-'  ilr-->  ir.i'nürlilioheii  (Icriput  u.  die 
aliiinriiii  n  Uilduniicn  dcsOs  i,.n  i|i;!t<,  p,2*;4— 272.—  Peters: 
reber  die  AnipliLslLuMien  p  27:1—277.  —  Wietlisbacb: 
leber  die  Anwenduiij;  de.-i  r(li"|ihiins  zn  eleklr.  n.  unlvail. 
Meiauageu.  p.  27s  '2s:v 

Vobbe,  F.:  Bin  landwirtbÄcii.iftiicheii  VcrHUrhs- 
statiüocu.  Uli,  2:!,  Mit.  C,  Berlin  1870.  8».  — 
Thomg:  lieitrAg  zur  Kenntniss  des  Teak]irilze.i|  (Ttetonia 
mmüi),  p.  41S-4:i7.  —  Maoelti  u.  Uusso:  Ueber  die 
SMiBnnenaetiiiog  der  abgesehaumten  Molken  (tcotta).  p.  420 
— 43fj.  —  ini(;pr:  Die  ebemisrhe  Zusamtnenüetzung  ver- 
schiedener Weiubergslioden  der  Main-  u.  I!heiii|/e(rend,  p  447 

—  4.'i4  —  1  i  :  I  i  1.1  r  .Ii  n  KarbatiilT  der  Familie  der  (  arro- 
phyllineii    :     l'i     ;  1 

K.  K.  zoolog  -botan.  Getellaeh.  in  Wien.  Ver- 
handlunjjeii.  Jg.  1878.  BJ.  28.  Wien  1879.  8».  — 
Krnl:  lleiiras  zur  Keiiiiinis»  der  Mcdlusken-Fannn  Galiziens. 
],  1— l<i,  —  BeliiiK:  Zweiter  Beitrai?  zur  N.itiiri,'Csrhirhtc 
(Metamorphose)  vcrschtedeocr  Arten  aas  der  l-'anilie  der 
TiiwIidM.  f.  n— M.  —  Voaat  MMoiriiHi  inr  nWnuMle 
KralM.  p.  66-iae  ft  ttSX  —  L«w;  BeiMge  xw  Kennt- 
nis« drr  nlllbengallen  (Pbj-topfficcddien).  p.  127—150  (1  Tat). 

—  Br:iuer:  IJetrarlituu^en  über  die  Verwandlung  der  In« 
«iilfii  im  Sinne  der  I'esriiKlenz-TliefiHe  p  1">1— Itlti  ~ 
II  II  I  in  L' re  11  Fiiiiini  nitm  Ii  Inii-mii  niiiliun.  r\liilM'iis  spi-ries 
in  alpibus Tiroliae  captas.  p.  1U7— 102.  —  Keittcr:  1.  Neue 
CtaittHla«desi£.MaimaninBe(lia.  IL  UeitraganrKennl- 
nlu  der  £|ivli4liie.  III  Die  Arten  der  Oattongen  SphiniM 
u.  Atpiftof^tonu,  aualj-tisrb  dargeaiellL  p.  195—203.  — 
Mose  hier:  Neue  pjtoäsrhe  Heaptridae.  p.  203— SMt.  — 
Stapf:  Beitrage  zur  Kenntniss  des  KinDuKses  grünilerter 
VeRetationsbedinffungen  auf  die  Foriubililun«  der  I'rtauzcn- 
orgaae.  p.  231 — 24(i.  —  Arnold:  Uchenologische  AusliCün 
inTlroL  XTULWiadiMtaatrcL  XIX.  Taaftn.  p.M7-8K. 

—  Bmith:  Flora  tob  Fteme.  p.  SS5-888.  —  Lflv;  Htt- 
theilungen  UImt  Gallmdcken.  p.  387  -406  (1  Taf.). — H i  b  s  e  h : 
Die  Straucbtlecliten  Nieder« isterreirhs.  p.  4i»7  — 422.  — 
Scliiilzer  V,  Mfii,'j,'i'nliur^':  M.vcnloKiscbe  Bel(rfii»e.  p,  423 

—  4:iii  —  Miller;  Kine  culeoptereoloifisebe  Heise  durch 
Kraiu,  Karaten  u.  hteiennark.  n.  4413  —  470.  —  Koch: 
CtbwilclH  dar  fea  Dr.Fiaadi  in  WcalaibliieB  gaiaiiowIteB 
Araduddan.  p.  481— 490.  —  Taebnal  au  Sebmidheffaa: 
BibHographla  ornitholo^lra  der  österr.-nn^nr  Monardda* 

S.  491— .'»44.  —  llergh:  IleitrUge  zur  Kennliiiss  der  AeoH> 
laden  p.  5.53  r>K4  i;t  Tafl.  —  I.nw:  Zur  SysU'inalik  der 
Psvllixlen.  p.  as"> — »ilH  (1  Taf.).  —  v.  Thünien  u  Voss: 
Neue  Ueitriiie  aur  Piia-Flora  Wiens,  p.  tili— tilG.  —  Mik: 
IMptmlcwiiaM  BiiMlM.  pi  «17-m  —  Xajrt  MMge 
cur  AmeHen-Fauna  Ahcm.  p.M5— 086.  — Mareaieller: 
Die  .Vur^i!'  !it  ili's  Badescba-ammca  an«  TbcUstQckcn.  p.  087 

—  iwi. 

B.  Acoad.  d«  linoai  in  Soa.  Aiti.  Anno  276. 
8er.  S.  TraaaanniL  Td-IH,  FHe.6.  Borna  1879.  4«. 

Vatniibtor.  OeieUidi.  in  Baanofer.  27.  n.  28. 
Jabrwberieht  fär  1876—78.  Hannover  1878.  8*.  — 
Btrackmann:  Ueber  den  lünfltus  der  geoguoatiscben  For* 
nation  auf  deo  hkndwirth»chaftlirhen  Charakter  der  Gegend, 
p.  :ir>— n2.  —  id. :  Geoj;nostisdio  Studien  am  östlichen  Deisler. 
]i.  M-tüi. 

Heer,  Oawald:  Die  mioceno  Flora  u.  Fauna  Spits* 
bergens.  Stockholm  1870.  4».  (löTaf.).  — FowilelTota 
derlttrai-Inael.  8tookbolml871.  d«.  (15  Taf.;.  — Ueber 
Aa  Bnankohka-Fbra  dee  Znbr-TÜalfle  in  SiebenbOrgea. 
PmI  I87S.  8*.  (8  'üt).  —  tMber  powiMha  Manaan 
TOD  FBoflnnlHB  in  Uaigank  Bndapaat  1876.  8*.  — 
Uel>er  die  Fflanzen-Veratainemngen  von  Andoe  in  Noi^ 
wegen.  (2  Taf.)  Sep.-Abdr.  —  On  the  fossil  flora  of 
Bovey  Tracey.  (17  Tiif.)   riiili:iso|ih.  Trftii.iai'ti.ins  18f>2. 

—  On  tbe  mioceue  llora  of  ftorth  Greenland.  Trans- 
latad  bj  S.  H.  Seatt.  Sep^^^Alidr.  —  Ueber  einiga 

U 


i.>iyiiizud  by  Google 


122 


Insektenrestc  aiu  der  iMÜMlMn  FVmttÜon  Sehogteu. 
8«p.-Abdr.  —  Om  d«  ntoeta»  rtxUr,  Mm  im  «muk» 
«^•AttancB  1070  ht^fttt  firfa  GrtdaBd.  B&p^hir. 

—  I%rutakickade  iunifkBiii(ir  9tmt  HoidgrtBkiiJii 
KritBora,  grnndale  pi  im  irmdka  acpe^BÜnoaiM  upp- 
tickter  1870.  Sep  -Ab<lr.  —  Anmärkningar  öfver  de 
af  ereiukn  polürcxpeilitinnen  1872  —  73  iipptilckte 
foBsila  vSxtcr.  Sep.-Abdr.  —  <'m  r  jgra  fossila  Tiixter 
friln  ön  Sachalin.  Sep.-Al«ir  —  I  i  bei-  den  versteinerten 
Wald  von  Atanckerdluk  in  N'urdgröiiland.  Sep»«AMr> 

—  Charles  Theophile  Oaudiu..  äcp.-A.hAr. 

AaVuvfol  OtMiiidl.  laintB.  Ifitthlga.  Bd.  9, 
Nr.  1—3.  WiPn  1879.  8*.  —  Benedikt:  Dcbcr die 
Walil  der  kraniumitrischcn  Kimm.  p.  1  —  10,  —  Hoek: 
Kanitliclie  UAUen  in  KicdcrteMmkii.  p.  18-». 

AmL  Bfl7.  i»  miM.  U  MfH^  BolMin. 
3"'  S«!r.  T.  XIIT,  Xr.  3,  4.  HmzeUev  1879.  8».  — 
Niicl:  Dt»  ftlti'mtious  aciiui!««  du aen*  elimMt(i|ii«.  p.ST'J 

—  890.  —  Miihuiix:  Itiüunii»  du  truif'ment  des  polypes 
libreux  iia.sii-|ili.irjni;ipiis  |i.  121-  Oli»  t'uiirtoj:  De» 
öIcitro-.'iiiiuiiilH  «i  iiliiiuOs  ik  IVulraclimi  ilr  r<'(uiiomic  aiii- 
muli'  dt>  t"r|is  ilranijcrs  contcnaiil  du  fix.  p.  •l«2--488. — 
t'iiucon:  !'('|ii|il".il<'  heniiaire  et  spiM^alejueiit  de  IVpi- 
ploile  plilegiriMi.i  iiM'  |i  i^'f  -ri:;). 

Beate  AccAd.  delle  Scienze  di  Toriuo.  Atti. 
Vnl,  XIV,  Ditp.  3.  Torino  1879.  8".  -  i  :in.  r  iiio: 
Studi  sul  geilere  IJixcoglogstu  Uttli.  p.  435-  4111  tl  Tat.j. — 
D'Of  idio:  TeoKBii  aoi  tiMcni  di  mpaficiB  dk  mcomIo 
grado.  p.  463- 4M. 

Vor.  z.BefSrdrg.  d.  Oartonbaues  in  d  Kgl.Preaas. 
Staaten.  MonatFfcbr.  .Ig.  Nr.  l  -1,  II,  rlinlHTil. 
8*.  —  Koo|iniann:  Mitthcilni  Li' .  i    M  li.  l  A-.ni  |'  lH!t 

—  las,  233-2aa  —  Uolle:  Kill  i.aai  WurW  uIm  r  i'i»iM« 
mIIm,  Mehx.  p.  393—828.  —  Booche:  Miltltcilniigcn  aber 
die  Ckdlnr  tnqihelicr  OtehMeen.  p.  9S8-38S, 

K.  K.  Oartenbau-Ooaellsch.  in  Wien.  Wiener 
iltnstrirte  Gartcii  /tiituL:  .Ff?  IV  Hft  iJ  Wien 
187Ü.  8". 

Natnrfonch.  Gesellich  zu  Halle.  .Mhandtuiigen. 
Bd  XIV.  III».  3.  Unit.'  1S71I.  I  '.  -  Marrhand: 
Beilritso  zur  Kcumiiiiiii  der  (Jvarien-'l'uinorea.  p.  ttSl-'JUtt 
[2  Tat).  —  Taiebenberg:  Beitrafe  cor  Kcnnlnin  CCM* 
parasiturlier  mariner  TrcmatoUcu.  p.  283-343  (2  Tat). 

—  Bericht  über  die  Sitniigan  der  Natnrbraeh. 

Gewilgcb.  V.  J.  1878.  4«. 

Kala.  Admir.  Berlin.  Ann.  d.  Ilydrogr.  ii. 
marit.  MettWoffie.  Jp.  7.  llft.  V.  Ifcrlin  1879.  4». — 
lieber  riiii'.;e  KrüelmUse  der  neueren  TierseeforMiliuniif n. 
II.  Allanti-rlii  I  l  h  .■uii  p.  I?K")  —  Ltü».  —  l'.m  Uiitran  /nr 
Tlii'urii'  iliT  Wjii^i'tl.M  Wfc.uiK  in  ^Ininirn.  auf  (iruiid  Vi'ii 
ätrumbcobarktiiniicu  in  versiliic'l<  neu  Wasserliefoii.  n.  21i> 

-m 

—  ^fachr.  f.  Seefahrer.  Jr.  10  Nr.  20— 23.  Heriin 
IS?!),  I' 

Alma  mater.  Organ  1.  l[ocl)scliul<  n.  .Ff{.  1.  Nr.20 
— 23.    Wien  l»7lt.  40. 

XMtdr,  f.:  £ntaaoL  NadirkbteD.  Jg.  5.  Hft.  10 
—11.  <la«l]lBlrarff  1879.  8». 

Haturforsch.  GeeelUch  zn  Oerlitz.  IM.  .XVt 
OdrJitj!  1871».  8».  —  Zimmeniianu:  I'ic  Uoru  der 
UaigHMid  TM  Striegan.  p.  l — 6a  —  Roaiberg:  FBnT 
Vortrag«  Qlier  die  Geirhicbt«  der  Alchemie.  p.  (17—108.— 
MSsebler:  !>ie  Familien  u  Galtmit^n  der  eiimp.  TagMtcr. 
p.  134!— 213.—  ÜL'rickc:  F,inii:es  am  dem  iiühmer  Walde. 

R2l4-üfll.  —  Peck:  MeteorologiMho  BeobadituMnii  in 
MiU  Tom  1.  Der.  1874  Mi  SQl  Nov.  I8n.  p.  90f-»». 


8m.  gdolog.  de  Fraaoe.  Bnlktin.  S"*  8dr.  T. 
1877.  Nr.  12.  Paris  1879.  8».  —  Cam^r^:Cartag<o- 
logflquc  des  Alpes  naritimc«.  p.  803-8(j8.  —  De  la  Harpe: 
Note  Sur  les  nammnliteg  des  enTirons  de  Nice  et  de  Mencen. 
p.  817— tvt'i,  —  l'otier:  Sur  les  doloniieü  dei  Alpe«  laari- 
timcit.  I).  040.  -  Tournourr:  Xotea  pal^kmlolociaues 
snr  quelques-nna  dea  terrains  tertiairea  obuenrda  dam  u  tU- 
mion  extraordioaire  de  la  See.  gM.  k  Kr^ui  et  k  NIee. 
9.  841-817.  —  Fontaaness  Sur  le  tonia  munrnnütigae 
da  k  Vortala  pri»  dea  MhiIml  p.  867-88B. 

AitroMin.  QeMlleh.  in  Leipdg.  Vierteyalin- 
■duift.  Jg.  14.  Hft.  9.  Leipidg  1879.  8«.  —  Brokstt 
Zmw«mh8oH  dar  naMlan-  ü.  XonNtaB-iialdednMigen 

L  3.  1878.  p.  9B— 97. 

Vinitt..CMguDiHiMi  rVatni.  d.  dentacb.  Meere 
in  Kiel.  Erget».  i.  teilb^JUA  aa  d.  deatach.  KOaten. 
Jg.  1878,  üctobar  o.  MoTiubar.  Hit  X— XL  Barliii 

1870.  8". 

Mnaenm  of  oomparat.  Zoölogy  at  Cambridge. 

Bull.  Vol.V,  Nr.  10.  Cftmbridgo  187',».  8'*.— Clnrke: 
Report  iin  tli''  iiulmnl;!  riilti  c  (cd  ilurini;  ttie  explorutjoii  of 
the  (iuh  Streaiii  .111  l  «inll  of  M..xil<.i  l.v  A.  A;fa-.Niz.  p.  23'.» 
-LHiU  (4  Tal'.). 

Beataohe  Seowart«  in  Hamburg.  .Munnti.  Ueber- 
aicht  der  Witterung.  Aprilhefli  1678.  ilamliirg  e.  a.  8°. 

Roy.  nicTOMopioal  See.  in  Losdon.  Journal. 
Vul.  II.   Nr.  3,  4.  May,  Jmw  1879.    London  awl 

Edinborgh  1879.  8».  —  Mirhaei:  A  rontrilmtJen  to 
tbeknowledgeofnritiUif'rAnfiV/oi',  p  •>-'-'> -iSl.  -  Stephen- 
»on:  The  vertirid  tlliimiiintor  and  homii';i>iie«iiis  iiiuneraion 
cibjnliv's  \y  Mi — L'tW  —  llog^an:  On  ibe  doi-lopment 
and  relr^gressioii  of  iLc  fat-cell.  p.  343-3«),  —  l'arker: 
<  >ti  somo  appitcalion«  of  oanic  add  ta  aiinwcoirie  nmaaes. 
p.asi— :m  —  Oeby:  la  not  the rafiliriiua gaaua  wwalteit 
of  lUid»ou  Hyii'inviiioii.s  wilh  fitoarttmorijniwigSchiaanla? 
p.3«4-ii.><5.  -  Tolles:  AnillunlfaiallngtraveT«e-lens.  p,S83 
—  880.  —  Water-:  0:1  the  ocenrrenrc  of  reccnt  //eteropor«. 
Pb  S»»  -  H'.m  '1  1  il  > 

X.  BnjT.  Akad,  d.  Wiaa.  in  M ttadien.  SitaBiiga- 
Berkkt«  d.  n»th.-pl^.  Cl.  1879.  Hft,  1.  MOneben 

1879.  8*.  —  Krlcnmovcr-  1"  t.fr  -lie  beiden  itomeren 
Bromore  C,llalir,.  |>.  1—17'.  —  \  >  _ .  l   ;  her !>Aurereactiou 

der  liliuhiM  |i  l'i  -  —  rMiinlii  l:  (ieojfnostiselie  Mit- 
theiliiii-'iii  .,1:.  .h-ii  ,M|,,':i  p  .t:!  .S">.  —  v.  Beetz:  l'eber 
duü  \\ arnii  h'itunssvi^riüML^en  dir  I'"lHssii?keiten,  p  k*".  -IIS. 

—  Abhnndhingen  d.  math.-phy.^i.  (Jl.  Bd.  XllI, 
Abthlg.  2.  Münclun  I.H73.  4».  —  Zittel  .Studieniiber 
foeaile  SpoiH|:ii  ii  :l,  .\!>llili;  Mimm  tiudUiUif,  J'ilnutinellui'ie 
IL  CiihispoHiiutt  |i  1  —  48  ,2  Taf.l.  —  v.  Jolly:  Die  Ver- 
iuhIi  I  Iii  likeii  in  der  /u»ammeiisrt7iinj{  der  atuiuüpliärindivil 
Luit.  p.  4!»— 74  (1  l'af.l.  —  v.  NAgeli:  Theorie  der  OAli- 
ning.  p.  75-  aoö.  —  ».  Oisrhoff:  Vergleieheiid  anatu- 
misrlic  (.liitenmchnngen  Ober  die  aasieren  weibiiiben  (ic- 
srbleclit«-  II.  l}egnUnn|$s-Or|nne  dea  Menschen  n,  der  Allien, 
in^bosomlere  der  .\nilirupoMaii.  pu  206—978  (8  Tat), 

lulOiit,  J.  T.:  Metaovobgiselw  a.  magDetisdi« 
Baobaehlnngm  der  K.  Starnwarta  bei  MOnelien  1878. 
HOnelun  1S7<)  8«. 

Biiyer,  Adolf:  Ueber  die  chemifilie  Sjnthe:ie. 
MOnclHii  1S7H.  4». 

Zoolog -mineralog.  Ver.  zu  Regensborg  .Ab- 
Imndliingen.  Hft.  11.  Miinihen  1878  8". —  v.  Amnion: 
Die  Gii«tr>i|iHilrii  ,\rt  Wiiuptdolomites  und  rialteukalkra  der 
Alpen,  p  1-72  .1  l  .it  I. 

—  Currcspundenz  -  Blatt.  Jg.  32.  Nr.  1  —  12. 
Ragoalrniv  1878.  S». 

(Foitssttnag  feJgt.) 


Digitized  by  Google 


123 


X.F.Br«B4t:  SoiIhmii  SynopMot  ttlMOfNtMn 

viTentiun  et  fotailiom.  (Mem.  <lo  l'Ac  imp.  de 
8t.-Fet«nboarg,  7.  sir.  T.  XXYI,  Kr.  5.)  1878. 
4«.  <6  p.   1  Tnf. 

Pie  langjAlirigcn  eingebenden  Arbeit  in  des  he- 
vilirtcu  TMtloien  Fortcbera  Aber  die  Xasbünier,  «elcli« 
«bar  dnMf  Jalva  mrteMdMB  (JahrlK  f.  Mia.  18T8, 

105),  lialipn  schlipSBÜrh  zu  (\pt  vorlicg^iidi  n  Synopsis 
aller  leLcudea  und  Iwkauutea  foMilvn  Arten  der 
Hliiaocarotid«n  gcAluit  die  rieh  ia  mdwtolwiid« 
Orsppoo  TCrtbeileii : 

Ltgio  L  Xjroodontat. 
Sabfamilte  I.  J8^AirMwidMiM  BmiAt  fDin»ttr«lii 
Hanli,  1873.) 
1.  OeD.  JYnaeenu  Hmnh,  1872:  1)  7!  anctpi  M. 
fTftamthenwm  ?  «iMvp*  M.),  2)  7!  gnmiii  M. 
:  E'ih.i'u''-iis  c'iTHuiu*  Cope). 
3.  UoB.  I/inacrrtu  Manli,  1872:  l)  Ii.  mirebili*  M.| 
8)  J>.  htmtrk  V.,  8)  ß.  bmm  M. 
Snbfamilio  II.  JirwiWJtwiMM» Bwadt.  (AwaMÜMiUt« 
Uartb). 

1.  Oea.  JürnMÜNtFosMl,  18i9,  TttoaiMtmnN  Laidj, 

1853:  M.  FtrMdü  Foin. 

2.  fifi)     Mrgaefnpi  I^eidy  {MtggterafopA  Cope  et 

S':„Ji'.rrjdoH  Cciju-i :  J/.  co/mntdriu»'»  I^^uidy. 

3.  Ceu.  JtrtiMAtriHm  Marsh.  ;.'<$nnieirNfm  Cope 

e.  p.,  Jfi«iMf7#iH  Copoj:  i/.  yr/M  H. 

4.  Gen.  Diemmlun  Maxdik  (^iNMmaAiM  Uanb.):  D. 

mmUitm  Marth. 
Babfamilie  IIL  Pghmthtrkiuilhui»  Brandt, 

1.  Gen,  Ifi/tixcoiluH  I^'idy;  1)  If  tiebifj ni»ii  Ldv. 
{BhiHoctTM  Bcu  Aceralhtrium  n*kr«*c«n*i*  lAy.), 

5)  n.  miim»  Cope. 

Appendix  I.  JTiirnchyun  \mA\:  }f.  rxinilu*  \Ay .  (II. 
frince/>t  'Mursh  ,  ('olMunnan  Mai-sh  et  ^ImyttodoH 
Uanb. 

Le^o  n.  Akynodontei. 
Subt'aniilic  lY.    Jihinocertlitiae  Brandt. 

Oobori  A.  HolodaainodoBtai. 

n.  KrerDry. 

1.  Gen.  AeettiAtrium  Kaup,  1832:  1)  A.  tm^rum 
Xp.,  8)?  J.  mimOmn  Kp..  8)?  jL  OtUfimi  Kf. 

A.  Subgenus  ApMop*  V-oi». 

4 1  Ateratk  mega/odwi  Cope,  5)  A.  mmm  I4]r* 
&  C«po. 

B.  Subgeaas  Mfiyraeodou  Bcaadt. 

0)  Jemtk  mO*  Cope,  7)  J.  «mAMMS»  lif^ 

6)  A.  ftudrifHtttim  Oope  {Bjfmitim  fttir^ 
MfKf  Cope). 

a-Oa».  SHmnMmmm  Matrii:  1)  AwaMta»  Marah, 
.  Q  A  aMwai  Manh,  8)  D.  a*wiMW  Minh. 


bi  üalaafaaaa 

8.  Oen.  Rhimeerot  (L.)  Gray:  1)  7f/i  in*rmit  Lcsson, 
8)  Bh.  nudäitm  Uorafield  {ßh.  januuu  Cav.. 
SUJäMmim.  Rh.  mmA«  «t  Jtll.  Fhmm  Ottj), 

5)  flfi-  tinieornit  L.  {Rh.  indieun  Cuv.,  7?/.  ntiit- 
tieu*  BloDMob.,  M.  ttemcepJmJtu  Gray,  Hi.  «ra- 
AmA  »k  fthmHÜmt  Fideanar  et  Challejr). 

Api>endi!t  III.  IViiierktinpen  tlbfr  ein  rinbiimigea 
Nasbüra,  dui  in  Central-Afrika  leben  soll. 

Appendix  IV.  AiutertiäraaSafaitiitenNordaiiwrika'a: 
1)  Rh.  infnilmntu  lAy.,  2)  Ith.  httprriuM  I>dy., 
3)  Rh.  fadßcH»  Ldy.,  4)  Rh.  antuet^  &Iar»b, 
6)  JtA  anywMMwV  Manh. 

t,  Bteerneti. 

4.  Gen.  OrafcnWiw  Gray:  1)  lUMitiriui»  Gray 
(JMl  mmufrmm  dar.,  Sk  mminmm  Rafliea, 
C.  Ormii.  C.  «igtr  et  r  WiirfJMf  Onj),  2)  C. 
htkÜi  Sdater  v/'A.  /.i«Wm  Sclatar),  3)  C.  eHtnl- 
taU»  Brandt  (Rh.  ewuRatiu  Audr.  Wagner). 

6.  6ea.  IMhtplu*  Braadt:  1)  1).  Srhlrin-mmeheri 
Xaap  (JMml  StUtümaOiil  Kp.  ctr. ,  2}?  J>. 
MJMimfMMA  Irrtet  {Bkimmmnm»  Lartet,  Kaap, 
Gervais'-. 

CühorK  B.  Colobotemnodoutea. 
6.  Oen.  Aittcthu  Pomel,  16S8. 

Subgcntis  I.   Cohboynathtm  Brandt  {Rhkuidmr 
et  CeraMhfriiU»  Gray). 

A.  Dint^ttUht  Brandt  (RMmätr  Qmy)t 

1)  Jt.  hi'ct'r.'i'  T'i  iiv.'l  <■  |i,  ' L'fi.  hii-yriiiii  1.  .  /!>. 
«fri€aHiuCü\.,Altl.bicormii  cl  A'rit/M  l'umclj. 

B.  (^ththOm  Biandt  {Ctrmtoa0rium  Gray): 

2)  A.  timu*  Puuel  {Rhin,  timm  BnrobeU). 
Subgeijui  2:  CoMiu  A.  Wagner: 

3)  A.  parht/ijnitUiu*  A,  Wag«,  »p.,  von  Pikermi. 
SabgeaBB  3:  Mmtrhinoftro*  Braadt  [Vtndtrimiwi 

et  ÄÄAt«yre»  Gray  e.  p  ). 

4)  -/.  l'-j'loi-hinHii  I'uniol  (A'Ä  Irittorhlnu*  Cuv. 
•.p.,  üfA.  mrgarkiniu  Chtiatol,  Oiwll  moiupfl- 
Htnmi  Ony). 

Sabgenu»  .|:  7V, ',vr///,.rj«  Brandt,  1810. 
8)  A.  imtiqHtUitu  Blunienb.  ipw,  1807  \,Rh.  titho- 
rknm  O.  Fiaghar,  1814,  Rh.  Jmrdtm  Lortet 

et  Cbantre,  (Wlodonfa  PaUati  nrny. 

6)  A.  Mfrckii  Jacger  »|>.  (RA.  /rjiforhittiu  Ow., 
JiMhm  4yaHmV  Ftomal,  protiehwhmm 
Davemqy,  JM.  naifufwi  Oer*.,  iTA  humf- 
toeehiu  lUaaacr). 

Appendix  V.  RhniM0m  fCmhinMirmmJ  Cßifhm 
P.  Gervais. 

Subfamiliu  V.  Jlippvdvtiiin«»  aeu  E/atmothfrina* 
bandt 


Digitized  by  Google 


124 


1.  OtB.  Efatmoi/irrium  G.  Fischer :  K  Fitehfri  Dm- 
mareit  {KtAirieum  et  El.  Keyurlingi  G.  Fischer). 
Kcioa  der  zshlreiclien  hier  genannten  Arten  reicht 
hinter  die  Tertiärzeit  zurück ;  lihinwno*  uHicomi*  L., 
iM.  «tmlniHw  Hont,  C'mv^Amnm  »utMitretmi  Gray, 
f.  /kHW&  8elkt«r,  «iwwffirfiM  A.  Wagn.  sp ,  jIMnIm 
iit  oniif  I..  pp.,  inrl,  ./  Kf  'h.n  I'uiiie) ,  urnl  jL  tÜHU 
Borcbell  «p.  leben  bekanntlich  noch  jetzt 

E.  B.  6. 


Eiätorisck-kiitisclie  Studien  über  das  Ozon. 

Von  C.  Bi^Wf  «d.  VttSmu  m  Pa^rtodudlnim  in 
EaHaruhe. 

1 11  h  tt  1 1 «  •  U  c  bcr B  i c h  t. 

BttckUIck  amf  dto  Oasclilelite  dn  0mm.  1.  £M- 
declraag  des  Ozoii*,  3.  Adter«  Anhebten  bber  die  citemitdi« 
HMnr  dtef  Omk  9.  J)w  Qna,  «in  Mtirt  Saumtoff* 
nMÜltcAtion.   4.  Ozon  and  AntoiOB.  5.  CooitHutlen  dn 

Ozons. 

Blldunc!<iii'is<'ii  des  Ozohn.  1.  ,M<xli:i!iisr]jr'  Vcr- 
(Uchttini,'  (,'i'Wi.|inl:i  hl  n  S.iiii'i^totfs,  2.  rclMTirill  vvu  Klrc- 
tricität  in  S^uer<.t<itl  «Mirr  üaucrstoä'hallii^i)  (■<'MgcuÜ£che. 
Bciin  Wrdutiijtfi'n  di'r>  \\'iissGr5.  3.  Iiu  Moment  der  Aus- 
s<)ifiiliiiiL'  iK's  ^'UuiTsU'fl's  flus  flicniischrn  VerbiDduugcn 
üurcli  Kiliitzcu,  KlccIruUst',  d>i]ij>ellL'  l.'insetzung,  beim 
Wacbathiun  der  Pttouen,  in  WaMeio.  4.  Bei  Osydalions- 
proccnen:  bei  Imgiaaer  Verbranmiif ,  dnreli  Tarpantinia 
nad  wraandte  Stoib  —  Wirionv  <•<■  mtlMlIlar  Mctaüa, 
dar  BhitIcArperdiaD  aUL  — ,  bei  lascbcr  Yerimnnnng. 

Dantelinn;  des  Oaan*.  1.  Durcli  i:k  . 
reinem  Sauerstoff  oder  Ton  Luft.   2.  Miil<'Ist  Knchli'u  l'lius- 
ph<irs.    :i.  I>iin  Ii  Vt  rlircnncii  von  i.fiii  4.  Kli-i  trM- 

lysc  des  Wjuiiors.  ü.  Cheniiscbei£«rseUuD({  MuerxlolTreichcr 
Verbindungen. 

BigraMhaflen  des  Ozons. 

Varbweiiinnfr  und  Bestlnimanar  desOzunn.  i.  <,iu;ili- 
taiiM  !■  N.I1 1.".- -.  -it;;!  .■■  UfsriiiiTmiiin-  .1.  Mflln-iliMi 

der  >.irliW('i,i.iiK  \iua  llr.-iiiiii-iiiiiu;  des  Uzoiiü  in  der  atino- 
Sl>li.iris*l:i.-n  l.iilt. 

Ulis  Ozon  aU  ße»t«ndllieil  der  Almoiiphäiv.  1.  Xa- 
tiirlii  Li'  0;:nni)iirlIeii.  J.  Sihwaukungcn  de«  Ozongebalts  ndt 
den  Jabiencitea,  bei  Tag  and  Nacht,  bei  TenehicdeBcn 
alartriadwn  ZmlMri  der  Lift  nl  bei  Gmitiani,  vandito' 
dmaai  LoAdruck,  bei  Regen,  Sduwa  eti&t  bei  «mKUedowr 
WiBditIrk»  und  Wladricbtvng,  bK  der  R«he  aber  der  Erd- 
Olmdiche,  mit  der  topofn^pkisrhen  Lage;  an  der  See,  In 
WUdern,  in  ^tAdceu  und  auf  dein  Lande,  in  Woliuntumeu 
und  im  I  n  i'-    .^beviate  ÜMge  dea  Oaaoa  ia  der  ataw- 

spliAhsthen  Luit. 

Die  Hsnltäre  BedcilaagdeaOiaM.  L  Fhyaitla^aelie 
WiriniBg  itoastiich  «muiiitcr  und  aatarii^  eteolulliger 
Laft.  Oioniabalationen  und  Osonwaiser.  a.  Znnnunenhaiig 
ndicbao  OrengiiliaH  darLtift  oad  ainigmEpideniieen,  ina- 
beeoadm  dar  OmIdil  &  DerioAcfraidainrirang  oad  Ba- 
Bttnuf  dendben  rar  kOnitBcbcn  Oceiabetioo  nm  Wobn- 


riunicn.  I.  'Ii  n  i  T' lili  iiy  n  I  iiif  und llndailtaag  llll  iiiii  i|i  i  ii 
liuKenunntri)  Luftreiniger  I VSasserütofTsuperoxyd  USd  Oxyde 
des  Stick.stoffsl  der  Atniaspbare. 

Di«  teckaiaehe  Tenrertiiiug  dea  Oieaa. 


BfioikbUck  auf  die  G^eadiiolite  des 

Ozons. 

1.  Batdachnng  des  Otom.  'i.  M'.i-^:«  Ansichten  über  die  cbe> 
ailsdie  Natar  das  Ozon«.  3.  I  ).^<;  Ozon,  «ne  adive  Sancrstoff- 
modilieaitioa.  4<  O^on  utul  .Vi>t''>2on.  &  INa  CointVnrtoa 

des  0/.i:i<, 

1.  Iii«:  Entdecliaiig:  des  Ozons. 

Es  giebt  in  der  Geschieht«  der  neuere«!  Chemie 
knoni  ein  Kupitcl,  in  vrelchcni  .siili  so  vielerlei, 
so  oft  sich  'widersprooliaDda  und  beküniid'otide  An- 
aehauungon  gcHoud  gomadit  luhen,  wie  dajtjLiii^'  über 
daa  Omu.  Ininier  wieilt-r  neue  Hy|iiitlii.<i  ii  iilw  r  s.  ir.o 
dumiiclie  Constitution  und  adno  Bildtingswutse,  innner 
wieder  nen«  Anaioliten  tfier  aeine  Bedentnng  ab  ao- 
rfBü"rie<liir  Ho-^tundtheil  un-oror  Atnins[iliiirti,  «uiiie 
liuüe  im  Uauüliolt  der  Xatur  u.  s,  w.  sind  tuich  ein- 
ander aol^etaaelit  in  einer  AnaaU  nnd  einer  priari- 
picllen  Verwrhicdenartigkcif ,  wie  wir  dies  bei  einem 
aiidei'ini  elementaren  Kürpor  uueh  uieht  urrahrcn 
luibcii.  Dio  Unacbon  dieser  Emcheinung  sind  rcr- 
scliiodouor  Natur.  Zum  nicht  i^'ringcn  Thoil  sind  »io 
an  Bttchcu  in  den  SViiwicrlgkeiton,  Tirelrho  dio  cxpcri- 
DMUtellen  L'utcrsutliun^^en  mit  doru  Ozon  darbielen, 
ab  einem  Körper,  deaaen  Darstellung  in  isolirtom,  reinem 
Znstande  bis  heute  nicht  golun^^en  i!<t;  denn  nur  ge- 
mengt n;it  anderen  (insen  gclin;,'t  es,  dasselbo  dar- 
zustellen und  zwar  in  Mischungen,  die  immer  nur 
Theileana  Qaon  bceteiuD.  Die 

1"<  sl^t^]I■.:ll:;  i!i  r  (  liemisrhi  n  Niitur  aber  Ton  Giueti, 
dio  wir  nur  in  N'crdüunuug  und  gemischt  mit  anderen 
Gasen  nater  HStnden  haben,  bietet  gana  beaondere 
Scliwirrigkriti  i!  iitnl  um  mj  tntlir.  nis  ila>  Oznii  i-inep- 
üL'it«  Bolbet  in  dioaur  Verdünnung  ein  so  euergiKcU  wir* 
Icendoa  Agona  dantallt,  daaa  ee  viela  der  beim  Auf- 
bau un;«erer  Apparate  übüehen  Materialien  (Knutücliuk, 
Kork,  Metalle  u.  ».  w.)  liettig  angreift,  andervrscit» 
■n  sich  »ehon  ungemein  Incht  dem  Zerfall  unterliegt. 

Doch  auch  ein  wnteror  Umstand  darf  hier  sieht 
unerwähnt  bleiben.  Es  mnss,  ohne  dnaa  damit  den  Ter» 
dienate  des  Manne«,  detsucn  Name  in  der  Geochichte  des 
Oaona  immer  die  erste  Stelle  «innelimen  wird,  zu  nalia 
getreten  «ein  aoU,  hier  die  Veberzou^un<;  aufH^eoprodien 
werden,  da«»  gerade  die  Kigenartigkeit  seiner  Uiilor- 
snchungaaMtliode,  die  einerseits  ja  zu  so  acIiöDeu  Beeul- 
(aten  gefiihrt  bat,  andamaetta  adir  mr  Yarvimug  dar 
Anstohten  brigatiagen  und  den  KÜlm^sproaesa  auf 


uiyiiiziüd  by  Google 


125 


diesem  Gebiet«  der  Cbemie  retv^it  hat.  Ikon  obgleich 
vix  Schönbain  di«  EDidacknitg  de«  Oxoa»  uad  du 
Anfflnden  der  iMiilcn,  und  aehr  wichtiger,  Eigenadmflen 
dcD^elbcn  Terdnnken,  find  e»  oudorc  Furn  her,  wi  ldio 
den  8eti  aabtellen  und  beweban,  dus  da»  Uüou  wi-itcr 
aidifeelBTerdiditeterSaaentoffiet,  ondtriederniden, 

dis  den  Ji;n  Invci"  UctVrn,  (ia<.-<  da,*  Moli  kül  des  Oaou» 

ue  drei  Atomen  tjaucrstoff  beatebt,  die  also  mit  anderen 
WaitcB  di*  ehemadie  Contitation  dae  Omu  —  vai 

zwar  gegen  unrichti;^^  AuHchauungea  BokSnboio'a 
oiikürapfeud  —  erkaiiut  habtn. 

Wie  die  uhumiscbo  CViustitution  diK  Ozons,  so 
gab  auch  die  Fe«tgtclluiig  der  Bildungsweiüen  d»>Helben 
in  der  Natur  und  «einer  Bedeutung  aU  Bixandtheil 
der  utnioapbflziaebeu  Luft  Tamilaaiiutig  zu  feut  »ilü- 
loaeu  Controycr»en.  Es  mren  in  dieaom  Falie  die  ao 
ungemein  gLi  in^'i  n  Mengen  Oaon,  mn  deren  Bestini* 
muiijc  ert  si(  Ii  liamlillo,  die  ciu«'  cxai  tc  Itoaiit  w^^rtuii^ 
dar  gestellteu  Tragen  ungemein  onciiwurteu  und  auch 
jetet  nooh  in  «nem  Giade  eiadtweven,  daaa  die  Aeten 
Uber  dIoaM  Kapitel  bis  nnf  rli  n  lic'i]ti(^  aiclht 
ala  abgeschloMen  belracbtct.  werden  können. 

Data  beim  Danhtnten  der  EMitridtSt  dnrch 
atnuMphäriücho  Luft  lin  ei^jciitlirniili- Ii- r  (arin  h  be- 
merkbar ■wild,  viiu  dem  wir  j<  tzt  ui-wii,  dai^-t  <  r  di  m 
Oiwn  ongchürl,  ist  mhon  luiip<t  bekannt.  Beim  Ar- 
beiten mit  der  Hektriairroiut'bino  muiiete  Ton  Anfang 
an  der  durch  Aus-ttrümeD  der  Elcktricitiit  m«  dvu 
iitark  geladenen  ConduiUiiii  etit.itcliLndc  Otruih  aul'- 
lallan,  und  achtm  in  den  fitübeaten  Zeiten  i«t  der  beim 
Etmchlagon  dea  Blitzes  aaftretcnde,  meist  als  „sdiMreM- 

artig"    bi/eii liiu-ti'  \valii>:i'iinn-iKf'n    wunli  ii. 

Mohr ')  weist  beittpicUweiso  dieto  Wahruclimung  aua 
einigen  Yenen  der  Iliaa  (VHr,  186.  XIT.  416)  'und 

der  OdysLc   Xll,  ilT.   XIV,  :!(I7  naih. 

Der  Kiste  jedueh,  dur  sivh  uit  der  Uutersudiung 
der  YeritadenaigcB  befiwte^  «aldie  die  niBMNphKriaobe 

Luft  \tud  aiti  h  drr  reiuc  Sauor>(iifl' lu  ini  llijn  li'^i  li'apcn 
de-»  <kkti  i.-<i:lit  n  Fimkon«  durch  dicselU-ii  lukidi  n,  war 
Marliaus  vau  Marum  nHuilem  im  Jahre  178d.') 
Derselbe  wies  nwli,  doeiH,  wenn  man  don  elektrinchen 
Funkon  liingore  Zeit  auf  „deiihlogiKtii>irtc'  Lut\",  da«  int 
Sauemtoflga«,  wirken  lösst,  wtldics  über  Quecksilber 
■bgeaperrt  uk,  eine  atnrke  VoinrnTerminderuiig  atatt- 
Ibdet,  dea  Quedsiliier  dabei  «xydirt  wird,  und  daaa 
der  Si»ucr->tofr  einen  intensiven  (lenii.:li  nniiininit.  Van 
Harum  eridiirte  diese  Wirkung  durch  die  Annahme, 

>)  Peggcnd.  Anaal.  XCI.  C'J5. 
„Beachreibang  einer  KlektrisirraaBcliiae"  von  Mar- 
tinas »an  Mttrum  Deiitsib.  Ui-lHTii-tJüina;  Lpipzig  b. 
Sclmirkpn  I7S;.  l  1  Iii.  .'5  a,  -M.  I.  KurljcUg  ITHf,  a<,». 
Siebe  auch  „Saxlorub  »  KlcktricitäUlchre",  Ubcrs.T.Fangl. 
L  m  4H. 


dau  der  GrundjitofT  der  reinen  Luft  —  das  ist  also^ 
wie  wir  jetxt  wiasen,  der  Sauecatoff  —  nnter  den 
EbfloBse  dea  eUktriaebcn  OtmUea  sich  auascheida  und  mit 

dem  Mi'iall  vereinige  Ks  int  un»  jetzt  Itckannt,  doM  die 
Oxydation  des  QuccksUben  und  die  Volum  Verminderung 
dea  darüber  nhgcaperrten  Sonetatoflgaaee  bedingt  waren 

dun  h  die  niic<'>^i'.  i  l'rri\vri:iiriiii;r  de»  Sauerstoffs  in 
Oicon,  welch  letstere«  die  ueisteu  Metalle  dirovt  oxy- 
Aht   Uebrigene  bat  Tnn  Knrnm  anch  aohon  beab- 

ai  liti  t .  (lii-H  eine  Si  ilrutfiidp  Vnlumremiiultriinir  dp* 
SancivtiiHgiUteti  unter  der  Wirkung  de»  eleklriHclien 
l'unkiuH  slatUindet,  wenn  das  Oaa  nur  über  Wasaer 
oder  Kalkwoaser  au^estellt  war.  Obgleich  derselbe 
auch  für  diese  Erscheinung  die  richtige  Krkliirung 
ni<  lit  gab,  nach  driu  damaligen  Stande  di  r  AVis.^>ii- 
achafl  aueh  nicht  geben  konnte^  auiaa  doch  diese  Be- 
obachtung ala  die  «late  beamchnet  werdeo,  bei  wekbar 
(  (Vindfliaotilon  dea  Haucretoffs  beim  Vebeigange  i» 
Ozuu  wahigcnoimaien  wurde. 

Das '  Anftreten  eines  eigeatbümliehen  Ocracha, 
der,  wie  jct/t  bckaimt  ibi.  V"ni  n/,.ti  liiMrUlut,  ini 
der  elcktroi}  tischen  Zersetzung  den  WitK!«r»  Imt  zuerst 
Crnikahank  1801.  wabqjeoommen,  dennobadwn 
(lif  KMti.  !\  o  H!<>M-r  1'iri^^i^kcit  go;»!!!  Kndc  den  letzten 
und  /u  Autuiig  diebcn  Jahrhundert«  auf»  liiiigehcndüto 
unlersnoht  wurde,  berichtet  nna  doch  nur  dieser  rioo 
Forwlicr,  das»  bei  der  Zersetzung  der  Schwefel- 
BÜuve  am  pnuitiven  Pol  ein  eigeulhUmlicher  „chlor- 
ubiüichcr"  Geruch  bemorklich  wild«  ciuw  Jcdodl  eiaA 
ErUürung  iUr  dieae  Erscheinnng  m  vamdian. 

Bis  SU  der  2eit,  in  welcher  Schönbein  daa 
0/<iii  entdeckte,  sind  nennen«  wert  he  Udilnachtungcn, 
welch«  auf  die  Existenz  dieaer  eigeathümliekuu  Uaa- 
art  binweiaen,  nicht  mehr  gemacht  worden,  und  ea  darf 
didier  dioEnldaektiiiK'  i!''^  U/.uu!^  il.  :.  ir;  IUI  '  I  I  r  Wi-^en- 
scbafi  nicht  aeltcncn  Kreiguissuu  beigczuhlt  werden,  die 
ihren  Schatten  nidit  vor  aioh  hergewoifta  hoben,  denn 
zwischen  den  Bponidi«  lien  Hei  ibachnii)|;cn  ra  nUnrnm'a 
und  Cruikshank's  und  der  Uuldcekuug  dea  Onna 
dnrch  Sab« nbein  iat  ein  Zooemmenhnng  abaohit  niclit 
nachziiwei-fin. 

luden  Silzuiveii  der  iiatinforschenden  (jeselUchaft 
in  Basel  vom  13.  M.irz  1839  und  vom  ■Jii-  M.nz  und 
8.  April  1840  madite  Sehönbein*)  die  ernten  Mit- 
theilungen über  seine  llntersuchungen  nnd  Vabmeh- 
miiiij;cii  V'  11  dem  bei  der  Elektrolyse  dc-H  "VN'a.^M>r»  und 
bei  dem  Anaatrümen  Ton  Beünmgielektricitüt  in  ge- 
wtihnliche  atmoi{ililriacbe  Lnft  auftretenden  eigentidbn- 

1]  (Jillii  rt's  Annale»  Vll.  S 

-)  Ü'  i  irlite  über  d.  Vcrhaudlgn.  il.  iiamrlorsi  b.  ties. 
in  l  IV.  .'-i  1.1.  ilti.  S^ielie  auch:  Ablittiiilli;u  d.  II.  Claäte 
d.  baj«r.  Akademie  d.  Wiss,  üd.  III.  Abth.  1,  S.  257. 

Paggend.  AmmL  L,  61«w 


uiyiiized  by  Google 


126 


lieh  phoephorartigon  Geruch.  DamMh  tritt  bei  dor 
•lektrolytiAcbeD  ZatwUtMuag  dm  Wantn  an  dar  posi- 
tmn  EleIrtroAe,  «Iw  mit  dem  Sanentofl^,  dnwr 
Qtnieh  immur  auf,  wenn  dicHc  Elektrode  au«  uichl 
oi^diibaran  Metallen,  Fiatin  oder  Geld,  gebildet  iat, 
imd  mnn  die  FMirigkat  ras  icniaa  oder  mit 
Sehwefol.viurc,  SalpctcrHjii'.i  r.  riinsphorsäuro.  auch  ge- 
winan  tiauentofliNÜzen  TcincUtem  Waiwer  besteht, 
Aadete  Situren  nnd  Sdn  — WaasantofMona,  Chlorids, 
Broniido,  Jodide  otr.  ■ —  vrrliindpm  dnfrrf;f>n  da»  Auf- 
treten des  Uorucho«  und  da»  {;lviuhc  licsultat  urlittt 
man,  wenn  die  poeitive  Elaktrode  aua  oxydiibann 
Metallen  oder  Kohle  beateht,  oder  wenn  die  Fliiüsi^koit 
erhitzt  wird.  Das  riecbendo  Gas  iSast  sich  in  Glas- 
gefiiaacn  aulbewahrnn,  der  Geruch' verweh  windet  jedoch 
aefiMt  beim  Schütteln  mit  leicht  oxydirbarcn  Subatanaen, 
irie  Xohlenpalvor,  Kiaen-,  Zink-,  Codmium-,  BleilUIe, 
Onacksilbcr,  An>«n-  »der  Antimonpulrer.  Ebenso  kann 
mui  den  Geruch  xum  Veraohwinden  bringen  duroh 
Eiiilii(D|i<en  von  eriiititem  Gold  oder  Hatis,  wUnrond 
die  glei''!v.  n  Mi  tnlle  in  kaltem  Zuatttnde  eine  ekktro- 
n^gatiTo  rolarisation  erfohren. 

9,  Adttn  AaaMiteit  Uber  die  chembdM  Hatnr 

des  OxoBK. 

Kacbdem  Sohönbein  aieh  in  der  Folgo  über- 
aeafft  hatte,  daas  der  Geruch,  welcher  sieh  beiaa  Aas- 

^(rniiun   <3or    K!iktri.itiil    von    den    (Vndurtnren  dof 

Klektrisiimkoiichinen  aeigt,  idcutiach  ut  mit  dem  das 
eltittfolytueh  au^geaehiodaoen  BsDBntoflb,  naehden  er 

ini«beN<-.ndi>re  niicli  heiibiX'lUi'f  Iiattc,  dn-H  i'tvld-  oiler 
Platinatrcifon  «no  negative  Folariaation  erleiden,  wenn 
■0  gegeoBber  einer  Sptw  das  geladenaii  Gonduetote 
einer  Klokfri'<imi!iii('hinc  anljpwtljit  werden,  kam  i  v  in 
aeiner  ersten  auaführlicheren  Abhandlung  ubor  dioKcn 
Gcgaoalaad  au  folgenden  HehlUiMon:  1.  der  phosplier* 
artige  Genich,  der  «ich  sowohl  bei  dor  Eloktrol^rso  dve 
VaMer«,  ali«  bei  dem  Auiwtrömon  dor  gewölinliohen 
Elektrieitiit  putwiekell,  rührt  von  einer  eigenthttnliolMII 
gaaartigeo  Substau  her:  2.  diese  Sulntanx  iat,  ge- 
handen  an  TTaaaentoff,  in  perinp^er  Menge  im  Vasiar 
und  in  der  Ltift  enili.i'.toii :  3  die  Verbindung  ist  wie 
das  Waaaer  ein  dektrolytiiiclier  Köiper  und  wird  dos- 
halb durch  den  Strom  in  aeiDO  Beatandtheilo  lerlegt; 

1  dii  ]ilr  |(li  irir::_'  rie<:hende  Substanz  oder  der 
elcktronegulive  Itentandtlieil  doa  finglicheti  iillektroljrten 
iat  dam  GUav  oder  Bmm  ShnKdier  Körper,  we- 
oigalmw  in  Bariahuig  nf  smu  datoomirtorisdiM 
yemSgan. 

Saa  bd  BHtianhiMgwi  MiBiiiliiiirtM  sahoa  Tielftah 
bMiwiM«!  «nd  aeiat  ak  ..adnrafthrtig«'  bnaiahantiQ 


Genidi  (tthrt  Schön  bei  n  obeufalU  auf  i]ie  neue 
Substaas  nurück,  welcher  er  dann  wegen  ihrer  harror- 
■tsehend  riechenden  Eigenschaft  den  Vanen  Oaon 

(WB  S^ifV  riechen)  bcilc^^l. 

Chigen  die  Keaultate,  zu  welchen  Schöobaiii 
gdngt  war,  erhob  neih  mnSehst  kein  Widaiapmdh; 

nur  de  la  Itivo'  guehtc  dieselben  mit  einer  »ol\ou 
früher  von  ihm  geüUBM»ten  Anachanung,  daaa  dor  durch 
ftbertntende  Elektrioitat  und  BMctrelyae  doa  Waasera 

TaiWihlBHte  rSrT'K'h  durch  miti^ri^iHene  nxydirto  Ibtall- 
theiklion  bedinj^t  Eci,  in  Eiaktiui<;  zu  bringen  nnd 
leugnete  domgemöMi  die  Existenz  der  neuen  Ganart. 
Nachdem  jedoch  Schonbein^  dicae  Einwürfe  ia 
einer  umCuigroichen  Abhandlung  widerlegt  hatten  TOr- 
achatften  sieh  seine  AnsiiditaB  unter  dan  Ghenukam 
mehr  ««mI  mehr  AuorksBim^» 

üm  ao  ▼erachiedanartigoi«  Mmnungen  jedoch 
machten  sich  geltend  beziistlieh  der  chemiswlien  Natur 
und  Conotilutiou  der  neuen  Uaaort,  die  Schönbein, 
wie  oben  boBsukt,  saent  ala  einen  dilntühnüdun 
Körper  betrachtete,  die  in  dor  Folge  aber  von  den 
einzelnen  Chemikern  tlieila  für  einen  BeatandUieil  de» 
Stickstoflk,  thaila  flr  ein  aanerateiffipatehere»  Wasser- 

stofTsuperoxyd .  theils  ftir  eine  SauorstofTverbindung  den 
StiekBton'it ,  theilN  endlich  für  vcriinderteu  Sauerstoff 
gehalten  wurde.  Schönbein  selbst  maebte  ihst  alle 
die«c  'Wandlungen  der  Anaichten  mit  durch,  ja  er  gab, 
wie  üieh  aus  der  folgenden  Dtratellnng  erweisen  wird, 
meist  solbHt  die  Tetanfausung  daxn. 

Ton  den  diai  widitigatsn  BildnngawwasB,  die  wir 
such  heute  nnr  von  dem  Oson  kennen,  mna  die 
!>i  iden  ersten  —  Durchtreten  de«  elcktriscthen  Stcahlaa 
duich  Sauerstoff  und  Elektroljae  dee  Waaseis  —  von 
Behönboin  Itsreita  oihannt  worden.  Dem  Sdmr^ 
^inn  diceea  feinen  Beobaehters  v n-  f-  vorbehalten, 
kurs  darauf  auch  die  dritte  auliuiiuden.  In  den 
ffitsungaa  der  natnlbnohenden  GeseDsofaaft  in  Baael 
vom  3.  und  17.  April  und  lö.  Mai  1814  machlr 
Schöubein')  die  Mittheilung,  dass  bei  der  langnmen 
Oxjdatiea  das  Vhespima  in  Anehteir  afanoaphltiaehar 
I^nft  rhiiif:i!U  Ozon  enfttehe;  auch  die  näheren 
Ili^dingungen,  unter  wclelien  diiwc  Uildung  bomnders 
leiclit  vor  sieh  geht  und  durch  welche  dieselbe  verzögert 
oder  ganz  verhindert  wird,  sind  dort  schon  ausfllhriich 
beechrieben.  Er  iat  nun  aber  der  Ansicht,  daaa  daa 
Oson  em  Baatandtheil  daa  Stiokatoft  asin  mttaea,  dam 

*)  PoiicyL  Anna,  inr,  «b. 

^  PttllHid.  AnnaL  LTI.  9SS.  BsridM  Uber  d.  Ver- 
kaaAgb.  d.  nMorf  Ges.  in  Baiel  V,  91. 

')  Iteriehte  nbpr  d.  Verhandlgn.  drr  natnrforscli  Ges. 
in   Itusel    VI.  Siehe  aieh:    ..l'iber  d-  Kr/euiping 

des  Uxoos  auf  rhem.  Wege"  ron  Chr.  Fr.  ückönbein,  Baad 
UM,  8.  » 


üiymzeo  by  Google 


d«r  Sfiebtoff  tau  Oaon  xmi  WaMentdf  iMitehe,*) 

Für  die  Bildung  des  O20118  buim  Ausströmen  derElektriei- 
tät  in  atmoapbänaciie  Lnfl  muMl«  nnn  aUerdii>Bi 
andere  der  «Ugra  Anficht  antaprechende  EiMMriiug 
gvjjetien  werden,  uiid  dicw  futid  aUh.  in  der  Annahme, 
dnaa  beim  Austreten  der  Klektricilät  in  Luft  der 
Smaialoff  rieh  ait  dam  Waanntoff  «laa  StaebtiiAi  an 
Vttwr  vereinige,  das  Ozon  ah  liest  .riiriii  khlf  iVio. 

Schwieriger  w»r  es,  die  Entstehung  des  Ozon» 
htä  der  Elektrolyce  dea  Waner»  mit  der  neuen  An- 

niilimp  in  Kiiiklung  jsu  brii^ina.  Schönbein  )iiill'i<iih 
jedoch  dadurch,  dae«  er  des  fltiokatoff  im  Waatier 
geUU  «ualun  md  dnaa  «r  ToarrauaaetitU,  daor  hei'  dar 

Elektrolyse  am  positiven  Pol  sich  auüwhpidende  Souer- 
«tiitr  vei*init?c  »ii  Ii  tlieiUvciifC  mit  dem  Wansi-r^toff  <lw 
gclöeton  Stickstoffs  und  macliu  so  da-t  t'/jin  frei.  Also 
anch  hier  AoaMheidung  dea  Oxona  aua  Stiduteff;  nur 
freOidi  an»  einem  BüAtMt,  dar  nicht  Tariundan  war. 

Verhältoiwoüiastj;  leicht  erklürte  »ich  dagegen  die 
Bildung  dea  Oaona  ans  langtam  in  feuchter  Luft  nch 
oxydirondem  Fhoaphor.  »Der  Phosphor,  indem  er  sich 
mit  einem  Thril  dea  Sanerstofl'i«  der  Atmosphäre  au 
pha^ungar  Sku»  Tnrhindel,  bestimmt  durch  eina 
Art  Ton  kafaljtiacher  Thittigfceit  einen  anderen  Theil 
des  Sauerstofls.  »iuli  mit  dorn  AVa<t»er!)toir  de«  Stitkhtuff* 
SU  T«»8inigen  und  das  Uaon  finei  au  machen",  sagt 
Sohönbein  in  aeinem  Berieht  an  die  natnrihnehende 
GcwlWhaft  zu  Basel  fBd.  VI,  S.  22). 

Bald  daraof  wiee  er  dann  auch*)  die  Entatahung 
daa  Onaa  oder  äoeh  einer  Veihindnng  deawiben  mit 

dlMldendem  Oa-'  O^^^nndavI  1  rnnhut«-  innp^mer 
Tarbiannnng  tou  Aether  oder  Weingeist  nach. 

Ea  var  Tonmistueheu,  dam  steh  die  Anali^ttan 
SohOnbein':«  UIht  die  Cmistitutirn  und  die  Hildunj;-*- 
VMao  des  üaons  nicht  wUrden  halten  laascn,  und  in 
der  Tbat  mr  SohSnbein  lehen  im  feigenden  Jahre 
gcnrungeil,  eine  omlerc  Hyp<^thesp  iiti<  r  (]\f  ■  iK-ini««  In 
ITatnr  des  Ozons  aufxustelien.  Nachdem  er  zuiiüdut 
die  Anciebt  widerlegt  hatl«^  dan  daa  Oaon  identiadi 
mit  Unter-yilpcteniiiiirc  oder  fu!pi'trif,'i'r  Siiure  «ci  *\ 
eine  Annicht,  die  übrigens  auch  in  neuerer  Zeit  in 
Dnbrunfattt*)  wieder  aiaan  Tertretar  flmd,  wuda 

')  1  Atom  Oznn  +  1  AKiiii  Wasserstoff  ^  ^itickstofT. 
I  Atom  Uxnn  +  4  Atome  WaaierMoff  —  Anmiouisk  etc. 
i„l'eber  d.  Jü'Keuguug  dm  Oiena  airf  dtctn.  Wege",  Uiiel 

8.  m.) 

*)  Ber.  ther  d.  Tethaafigb  der  aatarforach.  Gca.  in 
UaHcl  VII,  a  4  md  nWbm  die  bnwnaM  «ad  nada 

VcrbrciiiiunK  d.  Koiiwr  u  alawsgit  Lon"  Ton  Sdilnbiiia. 
fiasil  1144-..  S  5 

'-.  Der.  ui>er  d.  TfriHaAn.  der  aatmüiiB^  Oca.  in 

BUel  VU,  ä.  1. 

*i  Campt  lenl  LZZ,  IN. 


er  durch  eine  IReihe  theils  too  ihm  seihat,  tbeils  rcn 
de  1&  Kive  und  Marignac  angestellter  Ycnodia 
allmählich  Ton  »einer  Anaobaunng,  daas  daa  Oaoa  bai 
ariner  Entatahnng  jcdeamal  als  ein  Beatandtiieil  de» 

Stickstoffe  iiiisi.'C'silncili'i;  '.rrrdf,  :ib',tc(lrän^'t,  und  er  kitm 

nun  XU  der  freilicli  wieder  nicht  richtigen  Anaicht, 
daa  Oam  an  eine  liöhere  SanantaiffVerbiadang  doa 
WasMwrstoffs,  ein  —  vom  Thenard'sciuB  jadocih  taiv 
schiudcnc»  —  Waaaarstoffsuperoxjrd. 

(Foctaataug  lhi||t) 


Ton  Uerm  Uehaimen  Bath  und  Prof«aaor  Dr. 
TonBiaohoff,  Mitglied  nnaenrAlmdenne,  an  Hfloduo 
i^'cht  uns  in  Bezug  auf  die  Abhandlung  des  Herrn 
Dr.  0.  Taacbenberg  in  Halle:  gUaacre  KcnatniH 
von  dä  Verindermgen  im  tUeviadien  Ei  cur  ZtH 

der  Beifc  und  unmittelbar  nach  der  Befruchtung", 
Let^dina  Heft  XV,  ür.  11—12  (Juni  1879),  p.  69 
— 96,  wfirtUdi  iblganda  „Baciehtignng"  in: 

Barr  Dr.  Taaehantarg  tagt  p.  94:  iek  habe 

die  bL-friH;!i*''ivl!  TLätigMl  des  ?l>rrmato^f'C,iii  fiir 
fino  Cotit.ic:  Wirkung'  angaapwhen ,  fahrt  sogur  dio 
Stelle  metner  im  Jahre  1847  aulgeatallten  Theorie  der 
Befrurhtung  wörtlich  an,  atu  walabar  er  dieae  Auf- 
fassung ableitet^  und  meint,  dan  durch  4&e  adwn  von 
R.  Wagner  gegen  die  Wirkung  einer  solchen  blOMWn 
Bertthmng  bervorgehobene  Vererbung  von  iugeuaohaftai 
dee  Vaters,  duroh  das  nun  erwiesene  Eindringen  dea 
Sj>frmatozoon  in'«  Ki  und  nutürlicli  durch  All'^.  was 
man  in  neuester  Zeit  von  einer  Coi\jugation  des  f^penua* 
liamea  und  einea  Eilcanua  ermittelt  liabe,  jene  meina 
Lehre  als  vOllig  unütichlmltig  besiiti^jt  sei. 

Ea  ist  nun  nicht  meine  Absicht,  weder  den 
Glanben  dea  Herrn  Dr.  Tasehenberg  noch  den 
AMd<  r<  v  an  a'U-  die  i:i  Irr  r.i  .u  .-'"ii  Zeit  über  EiWidugig 
und  Befruchtung  Auigest«llteu  Ueobachtuitgan  und 
Ldiren  an  erscbttttem;  Ich  will  nnr  dagegen  firoteetlren, 
Anas  ich  <1  i*  Vndr  der  ("onlacithcorie  in  Beziehung 
auf  die  Bel'ruclituug  bin  und  dai»s  irgeud  welche  rich- 
tige oder  unrichtige  Beobachtuagan  adt  1847  meiner 
Theorie  von  der  Befruchtung  entpcpenntelieri. 

Herrn  Dr.  Tasehenberg  ist  dasselbe  pa.t'.irt, 
vaa  aeiboa  R.  Wagnar  und  naeh  ihm  ao  vielen  An- 
dnren,  die  ihm  meistens  nur  nacliredoten ,  passirt  ist, 
daas  sie  weder  die  Worte  nocb  den  8iim  meiner  ersten 
UfffhaiWim  torp,'fiUtig  erwogen  haben  und  mir  daher 
gande  Das  cum  Vorwurf  machten,  waa  BriDa  Lehr* 
arreichan  aoUte,  nimlich  ainn  ,Oedanlt«"  an  die 
Stdie  eines  «Vortaa*  m  aetaen. 


128 


V«Uli1k!i  kmiii  idi  uicM  erwBTteii,  dan  Herr 

T)r.  TaEclicnbir nocli  irgond  ciiuT  der  jüngiTcn 
Bearbeiter  der  Befincbtangalebre  eine  KenotnUs  davon 
baiitnB,  «elelw  Solle  vor  Zeiten  die  „kata^iMbe 
Ksft"  von  BcrzcliuH  und  dio  .rnnt^rttlieorie"  von 
Vittcherlicb  spielte,  und  wclcbc«  grosse  Verdienst 
«■        Liebig  war,  daaa  er  an  die  Sidla  dieser 

„Ijlopsen  Worte"  <\cn  ^Gedsnlcen'-  setzte,  dasa 
CS  sitli  bei  den  bctrcÜendiu  Vorgängen  um  ciuc  Mole- 
cularbei/rcgong  und  Mittheilung  einer  Bolcben  iiandle. 
Dieeer  „GcdMke"  enobieo  mir  danial»  und  encbeiat 
Bdr  noch  jetzt  tttt  daa  TerstindniBS  mbtloeer  oi|^- 
niacher  Voigiinpo,  wonn  wir  an  der  Grenze  aller 
linnlicben  Beobacbtuog  angelangt  aind,  ao  erfolgreick 
vnd  belriedigend,  dan  idi  danadban  auf  dan  Vmgßiag 
der  BpfrucbtoBg  iB  Anweadoqg  la  bringen  nmb  ent- 
achlosa. 

So  gbraHe  idi  denn  danab,  naehdem  ieb  das 

Vordringen  der  Siifrnintozriiib'n  l'ii^  7.u  dfiii  Fio  bfii 
S&ugetbicren  zuerst  bcobacbtet  liatte,  und  dann  später, 
nsididem  idi  vMt  von  dem  Ebdringen  der  Speraato- 
aoiden  in  diu  Ei  Dbcrzeugt,  und  to  glaube  ich  noch 
jetat,  bei  aller  C'onjugntion  der  Kerne  und  bei  allen 
eaijpolitisclit'ii .  !'j>liuli'lliirnii,i.'<-n  und  eonni'U»trabligen 
Fignren,  daaa  daa  Weaen  der  Befrucbtung  niobt  b^ 
obaohtet,  aonden  nor  mit  dem  Gedaakai  erfinat 
Icn  kann  und  äains  der  Gedanke  der  .Miltlieitaqg 
r  Bevregnng"  dieaea  inneren,  nicht  sinnlich  wahr- 
nehmbaren Vorgang  anf  daa  TVeffendate  Teranseban- 
licht.  Icli  M  tztc  ibn  deshalb  an  die  Stelle  dcb  bli^sou 
Wertes  der  „Contact-Wirlcung",  welches  nur  den 
Mnaaeren  Torgaog  baariebnet.  Rnd.  Wagner  hm/t» 
das  nicht,  sondern  hielt  sich  nn  dem  Wortp,  obgleich 
ich  demselben  sogleich  die  Erklärung  hilucutl'igtc  und 
der  gaoae  Sinn  and  die  Worte  meiner  Mittbeilung 
diesen  Zweck  bentiraml  dsrlepUn.  Alle  »iud  ihm  bis 
auf  Herrn  Dr.  Taschenberg  gefolgt,  wahracbeinlich 
v.f\\  M<  lüemala  jene  meine  erste  Mittheilung  selbst 
lasen  oder  aieb  nidit  die  Hftlie  gaben,  den  Sinn  dor- 
aalbcn  an  erfassen. 

Deimorli  liiitte  ich  nicht  gegliiuht,  diss,  iiftchdera 
ieb  vor  awoi  Jahren  in  meinem  Scbriftchen:  ,.Ilistorisch- 
kiitiselM  DeuieiluiQgen  m  den  neneaten  If  itthetInngMi 
Ober  die  erste  Entwickelung  der  Sruiirctliicr-Eier"  den 
Gegenstand  geoaa  und  aasfQhrlicb  erörtert,  sich  noch 
Jemand  finden  werde,  dar  mieli  Air  den  Autor  einer 

C'Htart  ■  I^'frurV.1iir.p.=! -T.clirc  aufstellen  werde.  Ich 
protestire  luer  nutlimai!*.  auf  das  ltejtinimte»te  gegen 
diaae  Unterstellung  aus  Achtung  vor  der  alten,  ehr- 
«firdigen  ZeiticbriA,  in  welcher  dieaer  Irrthum  aaPa 
Nene  eisebieBea  iat,  nnd  bitte  Herrn  Dr.  Xaachen- 


barg  nnd  Anden,  weldie  beina  Keft  baban,  lödi  mit 

der  geschichtlichen  Literatur  eiiv  i  \w  enschaftlichen 
Frage  bekannt  zu  machon,  wenigstens  jenea  mein 
an  1877  ansaban  ■ 
Haaehon,  Ende  JnU  1879. 

Dr. 


Der  40.  Band  dn  Im  leta, 

Balk  1878.  4*.  (56V4  Bogen  Text  mit  29  zum  Tbcil 

chromolithographiechcn  Tafeln.    Ladenpreis  30  Rmk.) 

iat  vollendet  und  durch  die  Verlagsbuchbaudiimg  von 
Wilh.  Engolmann  in  Leipaig  an  bedeben.  —  Der- 
aaibe  catbUt: 

1)  1.  Bcinke,  M.  A.  N.:  EntwicklangsgeschiehtUeba 
Untersuchungen  Uber  die  Dictyotaceen  des  OoUe 
von  Neni>el.  7  Bogen  Text  nnd  7  Utboignpfairts 
Tafeln.   (Preia  6  Rmk.) 

2)  J.  Bdnka,  M.  A.  N.:  EntwIoUni^igeiehiebtlidie 
üntetanchungen  Uber  die  Cutleriaoeon  i1'  -  Hnlfs 
von  Neapel.  5  Bogen  Text  vnd  4  Utbogrsphirte 
Tafeln.   (Preia  4  Bmk.) 

8)  H.  Conwentz;  Ueber  aufgelöste  und  durrliwiiehscno 
Uimbeerblüthen.  3  Bogen  Text  und  3  lithographirte 
Tbfefai.  ,  (Prefai  8  Bmk.  40  F£) 

4)  C.  Ochsonins:  BeitrfiL'e  zur  Eil<l.'iniiig  der  Bildang 
der  SteiiiBal/.lager  und  ihrer  Mutteriaugensttlz«. 
5^,1  Bogen  Text     (I'reis  1  llmk.  80  Pf.) 

6)  6.  Berthold:  Untersuchungen  Ober  die  Vecxmigaag 
einiger  Süsswasseralgen.  8  Bogen  Taitt  nnd  4  Ktbo» 
graphirte  Tafeln.    (Preis  4  Bmk.  40  Tf-^ 

6)  B.  Prau:  Ueber  die  diamsgnetiacbe  Polaritit. 
S  Bogen  Text.  (Preis  80  Pf.) 

7)  W.Zopf:  I>ie  Conidierifrüclile  von  Fnmago-  9'  ,  Bog. 
Text  und  a  lithograpbirte  TafeUi.  (Preis  12  Bmk.) 

8)  OLWiaUMT,  M.A.N.:  Die ÜBteimfanng  des  Eiasn- 
meteorits  von  Bittcngrttn.  8</i  Bogaa  T«ct  (FMia 
2  Rmk.) 

9)  1.  Otiate:  Das  EeOMban  wn  Iq^dfM  am  9.  Mai 

1877  und  die  durch  daiselhe  verursachte  Erdljcben- 
fiatb  im  GroEsen  Ocuan.  b  Bogen  Text  u.  8  Tafeln. 
(Pnis  B  Bode.) 

Die  einzelnen  Abhandlungen  werden 

au  den  beigeaetateo  Preisen  abgegeben. 


Berichtigung.  In  der  l^pohüna  XV,  ltt79  (Jfoli), 
p.  99,  Zeile  98  wns  «s 


>  sn  ai,  AanM  tm. 


Digitized  by  Google 


LEOPOLDINA 

AHTUCHES  OBOAN 

DER 

KAISERLICHEN  LEOPOLDlNO-CAßOLINISCHEN  DEUTSCUEN  ilKADEMIB 

DBB  NATDBFOBSCHEB 

HERAÜSOEGEBEN  OHTKR  MlTWIMtUHO  DER  SKKnOMBTOBSTlMDB  TON  DEK  PBIBIDEHTER 

Dr.  GL  H.  KoobUMioh. 


Halle  a.  S.  (J>K*rgMM  Mr.  >).       Heft  \V.  —  Nr.  17—18.  September  1879. 


lahaltt  Aratlirlip  MittheiluDgeu:  l>ie  Bibliothek  der  Ak»<lfmie-  —  Beitraff  zur  Kasw»  der  Akademie.  —  Heinrich 
\\  ;I;i(1tti  Hove  t-  —  Sonstige  M i t thvi  I u ngeu :  KiDtfei!»:ij!eiie  Schriften.  -    J.  F.  Brandt  MittluiliinKcii 

uli'T   ilir  iTattiinff  Flnuni'iih/'rnii!,  ,  h-'f'-n']\ va  dm  Srhd'l'-'J'.v.;  .l'-ss'''.tM'n.         ("    l':iL:!rr     Hi-t.ir;si  likMl:-,itie 


Amtüclie  MiUbeUiuigeu. 
Die  Bibliothek  der  Akademie. 

Wie  Mia  der  Bekanntmachang  in  der  Torigen  Numiner  der  Leopoldina  «rbetlt,  kt  die  UeiMrAlimiig 
der  Bibliothek  nach  Halle  a.  8.,  wo  sie  Dank  der  Liberalitat  de«  Herrn  Ministers  I)r.  Falk  und  der  bereite 
wiDigefi  Fflrtpraclie  des  Curaton  der  UniversitAt  Herrn  (■elieiimu  Rath»  Dr.  Rudenbeek  in  den  Riumcn 
tbm  UninnitktaigruiidstikGka  eine  aene  Heimatli  gefunden  hat,  eowia  deren  AufsteUuqg  niumiefar  beendigt, 
eo  daee  dieedtw  der  eUmWAm  Benntsnng  wieder  flbeigeben- werden  kaao.  Oleielieeitig  bat  die  BlbHofliek 
viatn  b«d<'nt>;nden  Zuwacli»  erfdlin'ii  dun  h  die  iDeorpoririiii^  der  Privat biliüötlickcn  zweier  elieiimligi-r  Pn«- 
aidenteu  der  Akademie,  üer  Uerren  Trofeiaor  Sr.  Beha  und  Ueheimen  Rathee  Dr.  Kieacr,  dorcu  entere 
vor  SuOT  ktaflioli  erworboi,  letetere  der  Almdenie  dtiMli  SebeBkui«  n  TbeQ  geworden  iet,  neehdem  aie 
Ue  n  diesoin  Sommer  in  Kisiteii  veqiarkt  in  Jen»  fje.-itanden  hnt. 

£a  kann  nicht  im  lotereese  der  Akademie  liegen,  einen  reichen  Sdiats  tob  Mdum  ab  ein  ttjdte« 
Oapital  anfiraapelebem.   AnabreftoBg  und  Fdrdemng  dae  Stodimne  der  Wetui  wlioweuliefleu  war  die  Aofgabe, 

welche  sich  die  Männer  setzten,  die  vor  mehr  ah  zwei  Jahrhunderten  die  Akndemie  pi findeten ;  ru  diesem 
Zwecke  wurden  in  den  «Acta"  die  Fornchnngeo  der  Mitglieder  veröffentlicht,  zu  diesem  Zwecke  eine  eigene 
BOliotliek  «aatkdfai,  vai  daaealba»  ZmoIb»  eoDw  dte  fgHHbn  NaehncfateD  aber  dieee  Bibliaibek  dienea, 

indem  sie  den  Uitgliedem  und  Freunden  der  Akademie  wciiig^stenü  eine  Vorstelfauif  TCO  dfltiB  BaidrtlnB  ■> 
geben  Bochen  und  dadurch  zu  einer  lebhafteren  Benutzung  anzuregen  hoffen. 

Der  Biotud  dw  BiUiotliok  beliiift  rieh  anf  aBgeAbr  40,000  Blad«,  wUh»  ia  ftlcende  U  Gnifpan 
«iqgetbeilt  und  (Immenilei  M%aeUlll  äaA: 

Leop.  XV.  17 


180 


^       B.  Medicin. 

C.  Chirurgi«. 

D.  Matena  medica,  Phaniiacie,  Balnoologie. 

K  Mathwatik,  Phjvk,  Chcmi«,  ABtnnomie,  UatMndogb. 

F.  Anafeomte'iiad  Pliynologie. 

G.  Allgcmoin«  ITahinrI— iImHiii  .  Zoologi«. 

H.  BotMiik. 

L  WiMralogie,  ttwdogU,  Otagaori»,  iMnfiutaa. 

K.  Gcogrspliie  nod  ReioeheschreibaagiB.  Anthnpologi*. 
L.  Oekonomie  and  Toehnologie. 
M.  Yarfak 

Schon  aus  dieser  Ueb«r«cht  ergiebt  sich,  dusg  nniiere  Bibliothek  nnr  «iae  fl|poci»lbihliothek  fflr  Natur- 
wiMenscbaften  und  Medicin  ist,  und  mehr  will  und  soll  »ie  nicht  «ein.  Allen,  waa  ttber  diini-n  Kreia  hinaaa- 
gaht  (Bacher,  die  entweder  ak  Geaohenke  oder  beim  Ankauf  ganzer  Bibliuthcken  erworben  sind),  Mt  in  der 
Abtlieilng  U.  pVaria"  zusaimiMDgabait.  Da  dar  ftr  die  Etgbamg  der  BibliotlMk  «wbandeue  Fond  niebt 
bedeutend  iat,  vielmehr  die  Erwerbung  neuar  BSdier  mm  grOntaD  Tlull  dareh  Avalaoaeh  der  eigenen  Schrifteo 
der  Akademie  (Nora  Acta  and  Leopoldina)  mit  den  von  anderen  Uesellacliaften  heranagegebenen  Abhaadlangeo 
bewirkt  wird,  ao  ist  m  natfirliah,  dan  der  Haaptwertb  and  das  eigeotlieh  GharakteriatiMha  diaier  BibUoÜtek 
in  dar  AUbeilnng  A.  „GeaelbchailaMliriften''  Bagi,  «la  aieh  Aaa  aeboo  in  den  ZaMainarbKItiiiian  amapriebt, 
da  ftuf  dieie  Gruppe  slluin  {fi  2ij"',,  il.  s  ricaammtbestjindeB  entfallen.  Die  durdi  jcneu  Tuasclivorkehr 
augeknüpften  Beoiebongen  entrücken  «ich  über  die  ganz«  civiliairte  Erde,  eo  daiia  man  wohl  xa  der  Bebaoptai^ 
bereobtigt  iat,  daa*  ea  ia  DaataAkad  wenig  BlbBoihakaB  gab«  dürfte,  weksbe  lieh  in  diaaar  Benehaog  mit 
der  der  Kaiserl.  Leop.-Carolinisehen  Akademie  niM.wn  könnten.  Ea  int  natürlich  nicht  mdglicti ,  iin  dieser 
Stelle  den  voliatändigcn  Katalog  der  vorbanduueu  Ge^elUcbaftoecbrit'ten  ainadraekm.  Da  diese  Mittheilung 
mr  den  Zwack  hat,  ein  nngeiiihres  Bild  von  dem  Hauptbeitandtheil  dar  BibBotbek  an  lieAnt,  wird  aa  ga» 
alfn,  ein  knnaa  Varaeieliiiiaa  der  haaptalnhii<iliatan  hier  folgen  kq  lasi«n. 


Tnnaaetiaiia  al  tha  N.  T.  State  ugricultoral  aoctaly 

With  anabatraot  of  tbe  proceedings  of  tbe  couuty  agi'i- 

enllanlaaelatiM.  ToLl— 31.  Alban;  1842— 72  8*. 
AmatsriUuB. 

Ilollundach     Institut     Tan    Wo  t  od  üc  happeil, 

Latterkuode  eo  aohooaa  Kansten.  L  Klaaa«. 
TarhaadellDgaa.   Beel  1—7.   1813—96.  4*. 

Nieuwe  Yerhandebngon.  Beel  1  —  13.   1827  —  48.  4". 
Verbandeliqgen.  UL  Beek*.  Deel  1—4. 1848—62.  4«. 
TgdadHifk   1—».    184S-4».  8*. 
Jaarboek,    1847-51.  8« 

Koninglijka  Akademie  van  Wetanaehappaa. 
TfahandeBiigeB.   Oed  1—18.    1864—79.  4«. 

—  AfduLliiiK  L..ltrrkunde.  Deel  .'5-11.  18(35-  77.  -l». 
Yeralagen  en  Mededeeliogen.  Afdeeling  Natuarkande. 

Dail  1—17.  1868—65.  IL  Baaka.  Dad  1—18. 
186(!— 7fl.  8« 

—  Afdeeliug  LeUerkunde.    Deel  1—12.  1855—69. 
U.  Beeks.  Deel  1—6.  1871—76.  8*. 

Jaarboek.    1848—77.  8» 

Zoologisch  Genootschap  Natura  artis 
»»giatra. 
Jaariwdqa.   1869—76.  8*. 


Mederiandaeblüdaakrift  TOordeDierkttiida.  Dedl— 4. 
1884—74.  8«. 

Bataria 

Bataviaaacb  Uenootsohap  van  Künsten  en 

WaiaBaahappao. 
TariuBMiiwen.    Deel  13—21.    1830—47.  8>. 

Deel  22—3».    1849—77.  4». 
T^jdaolirift  Toor  Indiaehe  Taal-,  I«id>  an  Talkaiikmdai. 

Deel  1—24.    1853—78.  8*. 
Notnkn.    Deel  1—15.    1864—78.  8«. 
Katnnrkniidig«  Teraeniging  in  Kadarlaiidaali 
Indi«. 

Natanrkundig  Tydachrift.  Deel  4—37.  1853—77.  8*. 
Twaanlglng  toi  Bavordariag  dar  gaaaaa- 
fcaadig«  'WetaaBchappen  ia  HederlaBdaah 

Indiä. 

Genaeeknadiga  TUdaehrift.  Deal  1—19.  1861—78.  8*. 

Berlin. 

Königliche  Akademie  der  Wissenschaften. 
Ifiaaallaaaa  Baroliaaaria.   T.  1—7.  1710—48.  4*. 
Bistoire      Farad^mie  rojala  daa  adaaeaa.  T.  1—96. 

Ann4^  1745—69.  4*. 
Nonveanx  lltodfai.  T.  1—18.  Aanfa  1790— 86.  4«. 
AUwadfauigaB.   1804—18,  1890—77.  4*. 


Digitized  by  Google 


I 


181 


BiriiMa  Übtt  4to  air  MnantoMilmiif  iMvmImiT» 

bnOnagen.    1836—78.  8*. 

K«it«rlieba  Adaiir«liUt. 
BydrogntpUHfaelliiacilDag«.  I— HL  UTB— T6. 4*. 

AnaaJen  der  Hydrographio  und  nuuritiHMa  HMMialmto« 

IV— Vn.    1876—79.  4». 
SMMihln  ftr  SseJUmr.  I— X.    1870—79.  4*. 
T«r«in  sur  Beförderan^  de«  tiartenbaues. 
T«rl«iidhi««i.   Bd.  1—21.  1824—63.  4*.   N.  B. 

Bd.  1—7.   1863—60.  8*. 
WochMuehrift.    Jahrg.  3—15.    1880—72.  4« 
Monmtaachrift.    Jikhrg.  16—22.    1873—79.  8*. 

6eaellteli«ft  Bstarforsehander  Pnnad«. 
BoBchäftigtiflgun.    Bd.  1— :i.    1775  —  77.  8». 
SchrifUo.    Bd.  1—11.    1780—93.  S». 
Vwm  Sehriftoi.   Bd.  1—4.    1795—1808.  4*. 
Sitzongsbericht*  f.  d.  J.  1866— fi!).  4».    1874—78.  8». 

KgL  Preniaiacba»  Landea-Oekonomie» 
OolUgiva. 

iMdwirthadidUidw  MnMolHr.  Bd.  I— TUL  1872 
—1879.  8*. 

Bern. 

AUganaine  Sekwaisariaclia  Oaaallaakaft  /Ar 
dU  gaaammtaa  Vatnrwieaavaeliaftaii. 

TiriimdllUlgim  VerBaiumluiig  2.3  -  59.  1638—77.  8\ 
X«M  Owkwliriftan.   Bd.  1— ;i7.    1837—77.  4«. 

K«t«rforieh«Bd«  Oaiallaohaft. 
MitIluIhBga,  fähig.  1848—7«.  8*. 

Bonn. 

Natur  forschender  Verein  für  diepreaiiiioheo 

Rbeislande  oad  Wattj^hklM. 
Tarhandlni^M.  Jahrg.  1844—77.  8«. 

BOCtML 

Boa'tOB.aoeiat7  of  aatvral  hiatory. 

ItaoaediiigB.    Vol.  s^ltt     inift  -77.  8*. 
JownaL    Vol.  1—7.    1«37— <i3.  8«. 

Braslan. 

Bahlaaiaak«  QaaellBchaft  Ar  TBterllBdlaeka 

Oaltur. 

UabaniaU  dar  Arbaitaa  (Jahnabarieht)  £  d.  X  1894 

—1860.  4">.    1861—77.  S«. 
Abhandinngen.   Abtb.  L  für  Natanriaaenaebaft  und 
Kadigfai.  1861—79.  8*.   II.  PUlaaapUaab-liMo- 

rwchc  Abth.     1861—74-  8». 

Tarain  fttr  achUaiacbe  Inaactenkanda. 
lahaAaUk  ftr  latoaiobi^  Jtkrg.  1—15.  1847 
—1681.   N.  P.   1— C     1870—77.  8«. 
Brftaa. 

Natarforaahaadar  Taraia. 
▼«rbaadkagae.  Bd.  1-16.   1868—77.  8*. 


Aaad4inie  roy»!«  li e ■  «c ie nc e « ,  den  lettraa  at 

daa  baanx  arta  da  fialgiqsa. 
Ilmmaas  arfauisaa.  T.  10-41.  1888—7«.  4*. 
Miaiohaa  aoaroDn^H  et  m^moirp«  daa  aavaalB  dbaagan. 

T.  14—43.    1838—78.  4». 
—  «1  Mina  Bi«nMlNa.  T.  8—98.  1650—78.  8*. 
Bnnetin.  T.  1—23.  1836—56.  6*.   IL  SM».  T.  1 

—46.    1867— 7a  8». 
AaiMMinL  Aaada  9—49.   1886—76.  6*. 

Acadömic  royah'  cl(   nipdecine  dcBclgicjue. 
Bulletin.  Vol.  1—16.    1841—68.   II.  Serie.  Vol.  1 
—9.  1857— «8.  ÜL  SMa.  ToL  1—18.  1687 
—1879.  8». 

CUMtte. 
Geologioal  SvrTej  of  ladia. 

Memoir».  VoL  1—13.  1856—77.  4». 
Beooida.  Vd.  1—10.  18G8— 77.  4". 
Maaoalalai^  ladiea.  P.  I— XL  1861—77.  4*. 

Cambridge  TT.  St. 
Aaiarican  Aoademj  of  arta  and  aaieneaa. 
llMMin.  TaL  1—4.  1785—1818.  B.  S.  Toi.  1— lA 

18:^3— es.  4«. 
Proceedings.   Vol.  1  —  8.  1848—78.   N.  8.  I— V. 
1874—77.  8«. 

Museum  of  ComparatiTe  Zodlogy. 
Memoin.    Vol.  1—8.    1865—77.  4«. 
Aaaaal  B^aii     the  IVaataaa.   1869—78.  6*. 
BalMa.   1—6.    1863—79.  S". 

Oaabridga  (Engiaad). 
Philoaophiaal  Baoiaty. 
TraaaaoliaiML   ToL  1—12.   1881—77.  4*. 

Caasel. 

Verein  für  Naturkunde. 
M>rf»)>ericlite.    1  —  11.   1887—47.    4*1  19—16. 
1861—71.  8». 

Cherbonrg. 
Socipti!  doB  Bciencea  naturellaa. 
Hteoina.   ToL  1—20.    1852—77.  8*. 

Clmatiania. 
Tidaaakaba-Satakabat. 
PorbandUBger.  1656—75.  8«. 

Tavala  fttr  Erdkaada. 
JakndMdakt   1—1«.  1665—76.  6*. 

K»t urwissenschaftliche  Gesellaakaft  «Itil*. 

BitxuQgaberichte.    1861—77.  S". 

LaadaS'ICadiaiaal-CollagtaB. 
Jakiaakrielit.   1—8.  166T— 76.  8«. 

17» 


Digitized  by  Google 


182 


Uataiili.  JMmnntßu.  Bwl  1—11.   IWi-'TS.  4*. 

Royal  Society. 
TnnaMtMM.    VoL  5—28.    1806—77.  4«. 
tnuttatogL  ToL  1—9.  184S— 77.  S« 

£mde&. 

IiIftt«rforaa]i«iid«  0«a»llieli«ft. 
Jthnriiirfdita  Ihr  1640-77.  8*. 
KL  Sduriftan.   l— e.    1855—56,  8". 

6—17.    iMiu— 76.  4». 

Em». 

DentBche  Gea«Ilach»ft  für  Hydrologie. 
Babaaolo^liMli«  Zöttiog  (sp&t«r  Archiv  flkr  fialmaologie}. 
Bvta  1—14.    1855—64.  S». 

Skllut. 

KABiClioh«  Akademie  gemeiOBfitltf «r 
WisaeiiBc  haften. 
Jahrfaadur.  N.  F.  BKiid  1—«.  1860—77.  8«. 

Erlangen. 

PbyaikaUach>in«diciiiiacha  Societ&t. 
TariHutdhngaH  (spUar  Bttrangsberidlita).  Haft  1  6* 
1867—77.  8«. 

Fraakfbrt  a.  M. 
Senckenbergiiohe  natarfsraclieiida 
Gea«ll«ohaft. 
Hmeim  SaKkanbargianom.  Bd.  1—3.  1484—45.  4*. 

(SdlMiMgL) 


Beitn^  zur  Kasse  der  Akademie. 

Untenn  26.  Augaat  e.  bat  das  kgl.  Pr«uaaiacbe  Hiniateriam  dar  gaiatliehaa,  Unterrichts-  und  ICadi- 
cinal.Angelegenbeit«!!  der  AkadeooM  in  Aalaaa  d«rR«Ti«ioii  ihrer  R«ehDiing  ftir  1878  und  dar  dam  Reohnony» 
filbrer  erthaUien  Decbaiige  «isa  anaaaroi'dantBche  Unteratütznog  von  900  Rmk.  bewilligt. 

Sr.  H.  KmHmnI. 


Uebirlcli  Wl^ielm  Dove.*) 

Tan  Oah.  Hefir.  Pm£  Dr.  €.  Bnfew  kl  Laipaig,  M.  A.  IT. 

Hainrieh  Wilhelm  Dove,  gekoren  am  6.  October  1808  in Uapdtx  ia Schlesien,  war  da«  jOogataKind 
ifg  damala  SCJiMgan  Kanftnanna  B.  W.  JDov«,  dar  mik  wm  swaitaa  Ifala  TCrabalicbt  hatte.  Vao  dan  aaU- 
TCiaban  Oeailivfateni  und  Stiergaaehwiatara  amd  aar  ain  paar  redita  Sdiwaatani  mit  maaram  Beimrieh  WühalB 

hin  in  ilii'  liühi  rrii  Jahre  aufgewachocn  Der  VultT  wiir  flir  ilie  (luiiialiK"  Zeit  wohlbabond,  ab-  r  i  r  konnte 
den  Beaitz  mehrerer  iiäuaer  in  Liegniti  nicht  erhalten,  denn  in  der  Zeit  der  Napoleoniachen  Kriege,  beaondara 
Mit  1807,  wsrda  dar  OmadfaaaHs  abeimlaiig  Maatat  «ad  dar  Bimdai  war  dordi  das  Kriag  «nd  mahr  aodi 
durch  die  CoDtiDental»|K'rrc  laliiiißi^lrjrt  ;  der  dadurch  bckrinnuerU"  Mann  sljirli  Jx-rcifs  im  Jiihro  1810.  Die 
binterlaaaene  Wittwo  behielt  ein  liaus  am  Kioge,  actztc  die  Uandluog  fort  und  war  ganz  bcsocders  beatiobt, 
dan  lablreighen  Kindern  eine  gnte  Erziehung  zu  geben.  Hatnridi  mUMim  wurde  ram  Studium  enogeo  nai 
kam  mit  dem  iwöUten  Jahre  auf  die  Ritterakademie,  wo  er  sich  unter  seineD  Mitaehülem  rttbmlidMt  an», 
■aiebaate,  ao  daaa  dlcaelban  ihm  bald  den  Bajuamen  ,^er  kleine  Profaaaor"  gaben.    Schon  ala  PrimiBir  ai^ 


•)  Laapu  Xy.  1679,  p.  40.  —  TaqpL  auA:  IHa  Omanmtt.  Bud  XTI.  Nr.  18.  I&  Jdi  un. 


Boich»  Ar  1888—78  6°. 

Zoolagiache  OeaallaohafL 
Il«>  Zaologiidw  GartaD.  Uktg.  1-19.  1809—78.  8*. 

Oenive. 

Soci^t^  phyaique  et  d'hiatoire  natsrallai. 
Memoire«.    Tome  1—26.    1821—78.    4«.  | 

Inatitvt  attional  Oenivoia. 
Memoirea.    Tome  1—13.    1854—77.    4*.  ' 
Balletin.    Torna  1—83.   1858—77.  4«. 


Obarhaaaiaeh«  GeaelUcbaft  für  Natur«  «ad 

Heilkunde. 
Berfdifta   Bul  1—17.   1847—78.  8*. 

CMrlits. 

Obarlauaitaiaoha  Oaaallaehaft  dar  Wiaaaa» 
aahaftao. 

Neuea  L»u>'itzi$r'l.<ra  Mafarin.  Baad  81—68.  1884 
—1878.  8». 

Natarforaahaada  Oaaallaahaft. 
■gm.  BMd  1—16.   1887—1876.  8*. 


Kaniglioha  Alrademie  dar  Wiaaanaohaftaa. 

Abhandlungen.  Band  10—23.  1862  —  78.  4». 
Anaeigen  yon  gelahrten.  Sachen.    1811—43.  8*. 


Digitized  by  Google 


188 


«hdite  ip  bH  gmmm  Lob*  wäam  Lrimr  UiilanMit,  iMMadan  fa  te  IbÜbnnilili;,  ud  iflHigta  Bäk 


Htt  die  UniTeraität  bereits  mit  dem  ■icbemEehnteo  Jahre. 

Dft  «r  HÜ»  fr&bttt«  Jogotd  in  dir  KiiagMit  Tarkbto,  Uiabtn  ütm  dutu  ■min  BriuMrutgaii, 
valeiM  «r  bmIi  In  mIbmi  tpftttriB  JalinB  mit  gnmur  Frands  aislhlte,  wi*  «r  b.  B.  daa  ftwnOtiMhaa  Chnna^ 

difri'ii  V.rilip  vfjri\H3i  n  niiifflt'n.  weil  (lifFi-  Furrli)  vor  Vcrßiltuiig  hatten.  Bie  Jahre  1813  —  Ifi  hinterliesBcn 
b«i  dem  lU— läjAJirigeu  Knaben  «iueti  bleibooden  iundruck  und  ti«f  pri^te  nob  ihm  Jtha  »  T umfahrt  uoch 
dMn  SehkehtfaMa      dar  Kat^Musb  du. 

Osttrii  1821  \mcif(  er  die  L'uivcrHitiit  in  Breslau,  wo  er  sechs  Semester  verweilte  und  «ich  anfangs 
phiiologiscbeu  Studien  widmete.  In  Breslau  wirkte  damala  ein  Mann,  deaaen  Torleanngao  aoa  dam  Gebieta 
dar  VatiiaiMitik,  dalraaaaia,  VbyuOc  md  MatooraloKia  «tf  aine  groaae  AunU  van  StodireBden  Mmgaad 
wirkten,  indem  dir-s^Kiti  v.ch  niiht  nur  darch  ihren  Inhalt,  gondern  nnch  durch  ihre  iln«»ere  Form  an»- 
ceichueteu.  Dieser  Mauu  wur  Hviurich  Wilhelm  firtuidei,  der  in  Brealau  von  1811 — 26  Prufcsnor  der  Mathe- 
matik war.  Derselbe  hatte  gerade,  als  Dove  die  UniversitAt  hmog,  nBclMga  nr  ^ttarnngakonde"  (Ltigiäg 
1820)  hanuiagcgeben  und  Vorsoblige  au  WitteruogsbeobMlitinifaB  ganaobt;  er  war  es.  der  die  damals  nm 
tiebiete  der  Meteorologie  gerechneten  Erscbeinungon  der  Mataor«  ^tamaohnappan,  Feaerkageln  u.  a.  w.)  Iii 
aiganthOmlicher  Weis«  discutirte  und  er  hatte  schon  als  Student  ia  Ofittingan  adt  aeinem  Freunde  Benzanbacg 
dvrab  Beobacbtnogen  den  Grund  gelegt,  diaaea  Phinoniaaaa  den  ihaaa  ankommeaden  Plate  als  komiaoka 
Kflrper  m  gabas.  iKe  Yarkaaiigan  too  Brandaa  «irktaa  ao  DaeUialtig  auf  Tkm,  daaa  «r-dia  VUIologia  tw 
Iii  !<N  und  dflh  ganz  dem  Studium  der  NiiturwisEonschaftcn  hingab.  Doch  in  Un  vliiu  ,  wo  er  neben  Brandaa 
gtdfena,  lÜKhar,  Wachler,  Faaaow,  Schneider  u.  A.  gehört,  aoUte  er  seiiie  Studien  nicht  ToUeoden.  Unter 
dar  akadenrfseben  Jagend  war  damab  «in  regea  Laben;  das  Vartbargfcat  1817  hatte  die  Yanmlaaanng  gn> 
gpb^n,  dm«  die  Mehrailjl  it  r  S'n  li  tiN  n  «icli  der  Verbindung  »nschloas,  welche  »ich  dii-  i^llf^enieini^  deutsch* 
Burschenschaft  nannte,  und  obwohl  dieselbe  schon  im  Jahre  IHIU  nach  der  Krmordung  KoUeebue'a  verboten 
murda,  baataad  aie  im  Gahcnnan  doeb  fort.  Bei  Dove'a  DoctoijaUltam  im  Jabra  1876  thailAa  dar  di^ 
maliga  praiuaiaeha  Miniatar  der  gaiatUsben,  Untmiehts-  umi  Meilicinal-Angdagaabaiten,  Dr.  VUk,  nit,  daaa 
aain  Yater  nnd  Dora  aowohl  gemoinaam  Mmaner,  als  auch  gDmeinsam  BDraehenaehaflar  geweaan  waren,  nnd 
Wihrend  FaUc  etwas  von  der  Feetung!>zeit  erlobte,  kam  Dove  mit  der  Relegation  davon.  Er  wandte  sieb 
nacib  Barlin,  ob  aaiae  Stndiaa  fortiaaetean,  b«rt«  noeb  Plqrail^  nnd  wurde  ntiur  mit  dam  hauptrtehliabataa 
Vertreter  dieaar  Wiaianaebaft,  da«  l*reli»aaor  Panl  Brman,  beltaiuit,  baanabtn  itamar  flaiadg  bei  Hegal  lUlo- 
«ophie,  selbst  deift  n  N!itiirphilosi/|iliii' ,  doch  gii-tatid  er  üfTcii ,  dii.'is  er  itdl  mit  der  IIcgerBcbcu  Philosoph!» 
nie  liabe  liefreunden  können.  £r  scblvsa  «eine  Studien  mit  der  Promatioa  an  4.  Mirz  1826  ab  und  laigt 
Ml  OB«  in  iainer  Doetoir-Dtaaertatiea:  „Da  bnroBatii  mwtntieiulbua"  anant  nia  MatMiolog. 

Kurz  vorluT  hatte  er  den  gru-isen  Schmerz,  die  geliebte  Mutter  zu  verlieren;  der  22jÄhrige  Jllng'ing 
war  durch  dietea  Verlast  ?oUstäDdig  auf  aieb  aalbat  aagewieaen,  da  keiner  seiner  Brüder  ihn  in  seinen  ge- 
lebrien  BastrebnDgen  nateraMtaan  konnte.  Er  TarUws  Berlin  und  baUHtlft«  rieb  noeh-  im  Jahr»  1896  in 
Königsberg  für  phybiknü^ihr  Wissenschaften.  Im  ersten  Semester  1826''!J7  kündigte  er  an  publice:  Ucbor 
Winne,  privatim:  Priucipien  der  aUgemeinen  Pbynk  und  Optik  mit  Ivzperimenten ,  nnd  sind  diese  Fächer 
■athWiid%aiwaiaa  gaanda  di^an^ao,  waMn  «r  apKtar  lartrelen  und  in  danaa  «r  bnandare  gaaibaitat  hat. 

Eine  kleine  EpiBo<le,  welche  ihm  als  Privatdocent  ]>a!»!irt  sein  soll  und  die  Ilclmhultz  in  einem  Toaste 
bat  der  SOjibiigen  JulwUeier  der  Promotion  eniUilte,  mag  liier  erwähnt  werden.  Dove  war  damala  83  Jahr» 
alt  imd  aeiDa  Maina,  daatiaehe,  faat  iderUeli»  Geatalt  Uaaa  ihn  noah  Jinger  erHhainen.  Ab  er  rar  dem 
»chwarzfii  ]U-v'.\^  dir  I'niviTsjtiit  in  Kijnie»bi-rg ,  vii'lloicht  in  »tiller  Fi-fudi-,  heineu  ersten  Anschlag  sah, 
klopfte  ihm  eiu  alter  Uursch  auf  die  Achsel  mit  den  Worten :  „Ma,  FOchslein,  hast  Du  Dir  schon  die  CoUegin 
anveamibt»  die  Da  h«ran  ariDat?«  —  „Ja,<*  vntwarlata  Dm  aaheaiand,  ^  will  bei  Dom  bBaan."  —  „Hn, 

das  iat  man  gnt,  da  wirft  Du  wohl  itlli-  n-\w  Weisheit  allein  genieii<ien." 


D^  bntta  in  Königsberg  als  junger  Dooent  viel  geistige  Anregung  und  verkehrte  in  den  dortigen 


IVofcaaarankraiaw;  an  amhlta  «r  mit  Targittgan,  irfa  Baaail^  laUiaftaB  «nd  galatwIehaB  Waan  ihn  nngaaegan 


habe.  Bei  Bessel  sah  er  aui  !i  dtn  Vr  tttr  eiiner  zukünftigen  Frau,  Adol[)h  Ertnan,  den  «pfiteren  Schwieger- 
sohn Beesei's,  und  knüplXe  uiit  deniselbcu  ein  FreundEchaltsband,  welches,  als  Ueide  in  Berlin  waren,  zu  leb- 
haitem  Verkehr  Veranlassung  gab.  Auch  JacoU,  dem  apAter  so  ber&bmten  Mathematiker,  trat  er  nahe,  denn 


•deraalbai  aamlidi  in  gifisham  Altar  mit  Dom,  war  aait  18S4  hnbilitiiti  in  JUnigalmig  lamta  ar  noeh  F.  £.. 


184 


MMUMim,  OoMat  Mit  IBM,  md       ifliwi  PliTaikar,  dModi  aoah  Jofn  Mo— r  knim,  «K  wMtm  tt 

aMh  nhn  Jahren  auch  winenBchaftlich  zasammen  arMtot«. 

Berlin  war  jedoch  bei  ihm  in  der  angenehn»t«n  Erinnerung  und  dorthin  ging  er,  ak  tmtcr  Alexkoder 
Too  Humboldt Directorium  im  Jahre  1828  die  Natarfortchervertamailuiix  (la!«elb«t  tagte;  er  vorde  nü 
Bnmlioldt  baiwiBt»  dar  «aia  Tatent  erkannt«,  und  aa  aotataad  daa  fraundachaftlichstf  \'(irhilliiiae,  walnhai 
hm  mm  Tsda  HiunlwIdt'B  fbrtdaaarta.  Humlwldt  gewann  Don  aoibit  Ar  aabe  iiingm  tischao  TanniB-Ba- 
ohehtuiif^n,  woviii)  <lif  i.-rst4.-n  sogar  von  diesem  piiblicirt  sind 

Üaa  Jahr  162S  war  noch  in  anderer  Hinaicbt  itir  Don  ara^gniaarBich :  Icaum  26  Jahre  alt,  verlobte 
,  er  aidi  mit  dar  TWitar  dei  damaUgae  Maja««  fyEM,  daa  apitans  Oenarala  von  Etaat,  Lodaa,  ind  Aaaa 

ficzic-hungt-n  waren  es,  welche  bald,  nar!  il  m  i-r  tmch  i'ini/^e  Soinestor  in  Königsberg  gelesen,  die  definitive 
Uebeiaiedeluag  nach  Berlin  mit  aich  brachten,  wo  er  sich  im  üctober  1880  verheirathet«.  l)a  er  sich  in 
Birib  widar  im  WOm  daa  lOiktan  AMaBatain  IMaalata  «nd  deradbo  Um  oaeh  Kün^Aarg  ««ek  habaa 
vrollt«.  ist  ei«  lu-frri'iflicli,  dasa  er  längere  Zeit  nicht  tni>  Ix-E-jinlcrpr  Gun^f  belmmlelt  wurde.  Obwohl  aua  der 
herben  Jugend  au  Kinfachheit  gewähnt,  niuHnte  er  doch  trotz  seiner  IIedürfnifiBli>sigkeit  mehrere  Stellen  an» 
nehmen,  um  sich  und  »eine  Familie  zu  ir^rlutltni  Glücklicherweitte  fehlte  eg  in  Berlin  nicht  an  Stellen,  welche 
Uvn  angabotan  wudaa;  la^^  Zeit  war  er  l«hrar  aaa  Waidar'acliaB  GymoMänrn,  qpttar  am  fHadiich^Wilkalai- 
aUdHaaban;  an  Mdan  erfhailta  er  Vnteiridit  in  MattMuaHk  nnd  Iliyaik.  Ja,  Dm  gab  aalbat  Vnfanidit 
ja  ainar  höheren  Madchenschule,  dem  Louisenstift;  sp&ter  wurde  er  Lehrer  für  Pbiiik  am  Gewerbe-Institnt 
od  aadi  P.  Ennan'a  Abgaqga  1841  an  dar  Kriegaioliuk,  aneh  lehrte  er  Pbyailc  an  der  ArtiUeriaaoltnIe. 

Naeb  md  nacli  Iram  er  In  haaiwr«  8tallmig«ii;  188T  am  5.  Jamar  wurde  er  ardentfidMB  IDIgttad 
der  Akademie,  18-15  ordentlicher  ProfesMir  der  Phyrik  an  der  l'niverFität .  1818  er^ilMt  er  die  wiianidwIU 
liebe  Leitung  der  neteorologiacheu  Stationen  in  Preuaaen.  Doch  war  immer  sein  Uehalt  nur  ein  firiBfS 
and  er  behielt  daa  ünterriefat  am  0«warfa*JaeUtat  bis  in  die  Saehrigar  Jahre,  den  an  der  Kriagawhnla  Ua 

1877,  kurx  vor  seinem  T(«1p  T>:kF('  letztere  Stella  wnr  ihm  dadurch  noch  werthvoll,  dau  er  durch  sie  eine 
Vr'ohnung  in  der  Krieg&st :huli>  (liiir^tntsge  19)  erhielt,  die  ilioi,  obwohl  im  dritten  Stock,  doch  sehr  angenehm 
war  nod  in  welcher  er  bii«  an  »ein  Ende  bleiben  konnte. 

Saine  winsengebaftlichen  Leistnngan  aratreekten  aieb  auf  varacbiedene  Gebiete  der  Phyaik,  liMft- 
aiaUldi  anf  die  Optik,  ganz  besonder«  aber  attf  die  Koteorologie.  Ala  Ijehrer  am  Friadricha-437iBaa8inn  auf 
dam  Werder  schrieb  er  1H3H  ein  Schulprogramm:  „Ueber  ÜMM  ond  Meeaen",  woiiB  ar  in  aller  Kfirze  die 
■aMriicben  nod  eooTentioneUen  Maame,  daa  Yarhaltite  dar  ainaehMn  Maaeae  au  afamndar,  damn  die  Methoden 
daa  direoten  und  indlreotea  Messens  -na  Zeit.  Raum  nod  Materie  behandelt  und  die  BeaoHata  mit  genauer 
Angabe  der  Quellen  zusammenfti  !lf ;  f-inr  zweite  Auflage  1835  wi»r  der  Erfolg  dieser  inh  ilttvif lu-ji  R.  lirift 

In  einem  anderen  Scbulprogramm  1638  behandelte  er  „Die  neuere  Farbenlehre,  mit  anderen  chroma- 
tiiduB  Tbeorieen  iwig^hibHi'',  wakha  er,  da  diaaalha  bald  »ergrMfcu  war,  185S  ond  apllar  mit  aeiaam  VoHMt 

von  Neuem  IiernuFfrah.  Die  in  der  ersten  Ausgabe  enthaltene  ItHTiirk lichtigmip  der  von  Oixithf  gcfren  die 
Newton'sche  \  orstiliung  über  die  Natur  de«  Weis«  erhobenen  Kinwürlc  gab  er  auch  in  der  zweiten  Autlage, 
denn  eriuigt:  ,, obwohl  die  BednkaB  18&8  sIs  Tollkommon  boaeitigt  anzusehen  seien,  seig«  doch  die  OeeddcMa 
dar  Wimanaehaflan,  dass  dar  consaquenten  Ableitung  der  Wellentheorie  gegenüber  es  lu  allen  Zeiten  nicht 
aa  BalehiB  Mdan  werde,  für  welche  der  Pater  Gsstel  eine  grössere  Autorität  ist  als  Huygbens,  Newton, 
IVhimI  und  Fraunhofer". 

Umidttellwr  an  die  Farbentheoria  Imflpfen  aicih  die  optiichan  UntersnchoageB  ond  fthitan  ihn  die- 
selben  su  verschied  enen  ErfinJungeM  und  Etatdeetnmgen;  «ein  Folarisationsapparat,  aein  Botationi|Milariakop 
finden  nich  in  al'en  physikuiiM-hi-n  S;imiJiiniiL;>  m  ;  Rvinf  picitriaduB UilaiwidnBgaa  flUtttai ihn  mir  BantaOm^ 
eines  Differential-Inductor»,  der  «benfalls  die  Cabiuete  ziert. 

Zn  arfnan  e|ittaeliaD  ArbaltaB  gahdrt  muh  dia  Theorie  daa  BbraoBhuaehaBa  nad  dar  ataraaahopladwn 

Apparate,  von  welchen  er  eine  Anzahl  mit  und  ohne  Prisninii,  mit  Spicf^el  nnJ  Fernrohr  u  s.  w.  Eelbat  neu 
construirte.  Mit  tteinen  Untersuchungen  über  die  Anwendung  des  Stereoskops,  um  einen  Druck  von  seinem 
Nachdruck,  Oberhaupt  ein  Original  von  seiner  Copie  an  unterscheiden ,  atalit  eine  kleine,  1859  araehiaBam 
Sehrift  im  Znaammanhaoga:  „Die  Anwendung  dm  Stereoekope,  nm  fiüaehaa  vom  tehtaa  Fla|iaigaid  an  unter, 
aehaideo",  webha  darin  beateht,  eiaHMdi  einen  lebten  und  den  falschen  Papieraehein  neben  einander  in  legen 
aad  bitda  glaiehaaitjg  durch  ein  Stereoskop  an  betrachten.  Zwei  ächte  Scheine  zeigen  die  Schrift  in  gleieber 
EhaD«,  wlhnnd  bei  jedem  CilicbeB  Sehmna  die  fiehrift  daa  latateran  gagan  die  d«a  tahtaa  SehaiaM  harvoi^ 


i^iyiiiziüd  by  Google 


186 


«br  lortdtMIt  Di*  DoW«k*  MMhode  4w  ÜMlanMhiii       hflMidte  mH  m  4m  9Mtt»Am  dar 

1  bei  der  königlich  preoMiachen  (jetzt  Reichs-)  Batik  um)  hf\  der  Seehsndlung  Qbtich  sein. 

Dove'i  »diArfer  Beob«ohtuog«gabo  entging  es  lücbt,  dsM  bei  der  Besichtigung  mikroBkopiscLer  Photo- 
grkphlMa  QDtcr  dem  Mikroekope  oft  bei  geringer  Drehung  des  Beleuchtungsspirgela  das  dunkle  Object  kttf 
hftUm  Qnud«  in  aü  htilw  OlQaot  «of  dunkkiB  Gnude  Abngiivi  die  Ursache  liegt  in  dem  YwliiltaiH  der 
littBaitU  daa  tob  oban  ailliUlaBdan  UeMaa  la  itm  wen  dem  Balaadihingsipiegel  inritekTeflaelirUB,  und 
DSchdem  er  die  Urosche  erkannt,  con<truirtc  er  ein  eigenthflmlicbeg  Pbotometcr,  deaaeu  Anwendung  nur  Ba- 
atiaimnng  dar  Halligkwt  tob  Lkktqneilen,  LichtsUrkaa  tob  FarBrOhns,  HaUigkait  von  TUnirmn  o.  a.  w.  ar 
dar  Akadaaria  bbi  tS.  Um  1861  vortrug.  —  Die  optiadta  TluidHiag  M  dar  entaB  Mut  aaf  aiaar  Bm> 
bahn,  welche  darin  beotcht ,  das«  die  OegcnatSnde,  an  denen  man  vorüberfülirt  k  '  l^l'  iti  crschaiMB»  trUllto 
«r,  als  ar  tänst  in  einem  graasea  Wagen  durch  aoga  Durchschnitte  eines  Kohlengebirges  fahr. 

8»  IriiBBtaB  aodi  viele  UntatmahufaB  BB^^aMut  mcdaa;  «fr  ntaaB  ün  aber  vor  Alkai  begUtaB 
Bflf  du  OaUrt,  ia  «ddum  «r  dar  MaUtar,  >,  mm  buui  aafan  dn  TBt«r  «ards:  dM  tat 
MatBoroIogiaL 


Etagegangene  Sehrifteo. 


(ym  1«,  lui  Ma  1&  Jan  1879.) 

X.  AoBBd.  M  lineai  in  B«a.  Atti.  Abbo  276. 
Bar.  8.  nVanasuBti.  Vol.  III,  Fase.  6.  Rann  1879.  4*. 
X.  Prenss.  Ak«d.  d.  Wiss  in  Barlia.  Mooiata- 

ySfilr'FijaKM'niniLi^'^'"'  ^^^^  — 

X.  S&cha.  Gesellatlk  4  Wiss  zu  Leipzig.  ll<  - 
richte  über  dii.'  VrrbnndlaDgen.     Jlathrni.-phyB.  Cl. 

1875,  II,  III,  IV;  187(5,  1,11.  Leipiig  1876.  6». — 
1877, 1,  U.  LaifMg  1877—78.  8«.  —  1878.  Laipaig 
1879.  8*. 

—  AUBBdlBvgaB.  lfailna>.-pbgra.  CL  Bd.  XI. 
Nr.  6.  Sahafbnar,  W.:  SiopMaahaÜBtarBBehungen, 

{BabaaoDder«  ühar  das  HansenVJie  Objectiv.  p.  541 
—880.  Leipzig  187»!  8».  —  Nr.  7.  Nenmann,  K.: 
Dia  Webi-r'sohe  (itftt^  lici  Zugrundelegung  der  uni- 
tariaehen  Ansfb;iuiiri(i«wtisi'.    p.  02.')  —  (i'tit.  Lcipziff 

1876.  8»  -  Nr.  B.  W.  l,,-,-,  \V.;  i:i.  k(r<..lyn.iini«lie 
Haaüsbiifitimmungen,  in«beiondere  Uber  die  Energie 
der  WeohMlwirkBBg.  p.  648—89«  (1  Taf.).  La^adg 
1878.  8». 

—  Bd.  Xn.  Nr.  1.  HBBk«],  W.  G.:  EMt- 
tria^lIntaraBehBBflan.  DraiaalwIaAlihBndhmg:  Uafaar 


CoabatiBa,  F^afaaita,  Nstralitlia,  SkdaaitB.  DatoUtha  n. 
AximtB.  p.  1—64  (3  Taf.>.    Leipiig  1878.  8*. 

Ftlntl.  Jablonowsk.  Oeiellioh  sal^rig.  Jahraa- 
beritbt  1H78,  1879.     Leipzig.  8«. 

Naturforsch.  Oeaallaoh.  n  Laipdg.  Sitsa^gB- 
bericbte.  Jg.  V.  1878.  Leipzig  1878.  8». 

DaBtoeha  SoBdaehaq,  fttr  Gaograplua  o.  Stotiitik. 
Heruu!iK<f7.  r.  K.  Arendte.  Jg.  I.  Mit.  1 — 10.  Wien 
1878,  1879.  8». 

Die  Katnr.  Iliratü^geg.  v.  K.  Mailar.  Ig.  SS. 
^'r.  1—29.    lUlle  1879.  40. 

Vstwwbi.  Swdhih.  n  BIcdUi.  I.  Jahraa- 
iMridit.  BberMd  1879.  8*. 


Oberbeck,  A  ;  Uebpr  die  WjU-meleitnng  der  Flussig- 
kaitaa  bei  BarAckaicbtigiuv  dar  ätrSoiangen  isüolge 
VBB  l^mparaitttrdilliwaBaaB.  8^p^^Ab&.  aaa  Ann.  d. 

Phys.  u.  Cbrni.  N.  F,  VII.  p.  S71— S9S  (1  Taf.). 

Ungar.  Karpathen -TaraiB.  Jahtboch.  Jg.  VI, 
187<t.  Ki-»iu!irk  1879.  8".  —  v.  HatyaaoTsky:  Geo- 
logiuche  Ski/zc  der  buhen  Titra.  p.  17 — M.— Siegneth: 
Eine  Tour  durch  da«  S4r08Cr  Comilat.  B.09— 99l  —  Palaah: 
Die  KoreUe.  p.  II»— 167.  —  r.  T4ry:lDie  aiMe  fiialalguiv 
dea  Mhlalgrataa.  p.  177— 18S. 

liOnflHHh.  flBtelMh.  In  Sanlff.  SdniAaB. 
Nene  F^.  Bd.  IT,  Bit.  3.  Danzig  1878.  8».  — 
Briaehka:  Dia  lehnanmonidrn  der  Hronnzen  West*  u. 
Oit-Prenaseo.  jp.  86 — 121.  —  11  et  in:  rclH'r  ilie  niikroako- 
piscbe  Besrhs  Ben  heil  u.  den  .'m  hwclilurliiilt  «U's  Bernsteins, 
p.  »»— 21a.  id.;  (iMlaiiil.  Pill  fiisäiles  llurz  p.  2M— 216. 
—  .Menge:  rrctissiiHbi  Siiininii  i^i-hluss).  p.  W.S- 

Sog.  mM.  de  Chile.  Ucvista  med.  Abril  1879. 
ABo  7.  Nr.  10.  Snntiogo  1879.  4«.  —  Carvallo: 
Kssajo  snbrf  la  nsturaleza  i  trataniientn  lU'  In  iTiampsia 
jiutTperal.  p  li"-!!- Contin.).  —  Tu^|n-r:  vorruga 
peruaiiii.  p  J'-'-t  ^oi  Salamaiica:  tfectua  di-l  .Vlcnliol. 
p.  B02 

Fagenstecber,  H.  Alex.:  lieber  die  Thiere  der 
Tiefaee.  Samud.  geroelnventtndl.  wissenschaftl.  Vor- 
träg« von  Virthow  u.  v.  Holtzendorff,  Serie  XIV. 
Hft.  815  u.  316.    64  p. 

AoBd.  Aey.  de  MAdeo.  de  B«lgi4oe.  BuUatiB. 
S»  Str.  T.  Xm,  Nr.  8.  Bnnrellea  1879.  8*.  — 
Masoin  et  Brtiylantts:  Recherche«  expMmentalea  Sur 
l'aetioii  |ili).>ir<l(i);itjiic'  ileü  eEwnces  d'aapic,  de  lavmnda,  da 
majorlaiue  et  il<'  ri'iuarin.  p.  547— fi62.  —  Roubaiz;  Des 
satures  cousiüijrri«  an  pniiit  de  vue  tectaail|Be;  pc4iaitatiOB 
d'iiislrumpula  iiuiivcaux.  p.  'i<>2-  Ml. 

Kais.  Admir.  Ln  Berlin.    Ai^i.  <\.  Ilydrogi-.  u. 

marit.MeteoroInf,'!.-  .1^.7.  ÜU.W.  l'«rlin  1879.  4«. — 
OliiT  eini^r-  I'irn'tiiiissc  ilcr  hciktcii  l'ii'riieefotaahBBSaB. 
II.  Atl«iitiiM.her  tKeaii  (1-orts.).  p.  2ö5— 2G7. 

—  Nadir.  £8ealähnr.  Jg.lO.  Nr.Sd— 28.  BarSn 

1879.  4«. 

Alna  matar.  OifBB  f.  HoehadiflleB.  lg.  4. 
Nr.  24—88.  WtaB  18T8.  4«. 


Digitized  by  Google 


186 


K«tt«r,  F. :  Rntoniol.  XachricMw.  Jg.  5.  Hfl.  13 
—13.   QiMdlialmrg  1879.  8>. 

Mm,  Aki4.  &  Witt.  1b  Win.  Amtigm.  Jg.  1879. 

Hr.  11—17.    Wien  1R7!».  8» 

Soe.  ToMAna  di  Scienze  Haturali  in  Piia.  Pro- 
fltni  wbali,  di  11.  maggio  1879.    Pias.  4^ 

—  Atti.  Vol.  IV,  Fbsc.  1,  Pisu  ia7!>.  8».  — 
Forsyth  Mtjor:  Materiali  per  Ht  r'  in  .i<i  una  utorta  dogti 
Stamtwcchi.  p.  1 — 66.  —  Maniooi  e  Mazzetti:  Le  optupic 
foNili  di  MontCM;  pw  67— ML—  Bub«gli«:  Sulla  BoMiaa. 
p.  07—71.  —  De  Btefftüli  L«  aeque  termali  di  Piere 
Foidana.  p.  72—97.  —  8a«tioi:  Sopra  alcuni  sali 
vää  nentn.  p.  98— 10t.  —  Lawley:  K^itti  fosnili  dclla 
Belache  trovaii  u  Rica?»  ^resao  Santo  Lucc.  p,  105—109  — 
CarucI:  Lii  qin  HÜoiie  dei Tnlipajii  di  Fircnie.  p.  117— 130. 
—  Meneebini:  1  lescmione  dei  onovi  <Jefalop<Mli  titoniri 
A  Monte  Primo  e  di  Saaviciuo.  p.  181—138. 

BnnBeilter,  H. :  Denrription  phyaiqae  do  la  re- 
puUique  Argentinu  d'apre»  des  obvervatiotu  person- 
imUm  «t  Mnngteaa.  Xaim  T,  Xiipidiiptkw.  Biui)o>> 
AjTM  1878.  8*.  —  Athw  de  k  deieripiäcMi  phTriqnt 

«Ot    Boeno8-Ayr«-i  l''"'»     4».    524  p. 

Ve^OTlky,  Franz:  Ikilnifjo  nur  verglvichcudon 
Morphologie  ilfi  .Anrif-.idfn.  I.  Moiioffr«pl)io-der  Eji- 
ch^aeiden.  Mit  14  Taf.   Frag  1879.  4*.   61  p. 

X.  BOhn.  0«m11m1i.  4.  Wlt.  AMwndlwBgwi. 
iteiu  Fnlga.  Bd.  XV.  Kng  1888—1876.  4*.  — 
Toaek:  ~ 


 Sadwto  Fokt^  Bd.  IX.  Fng  1878.  4> 

—  Matzka:  OnudcOge  der  tTetenHrtiidiai  Eiiiaiiniw  u. 

B^ffrOntliiD!?  der  Lehre  der  Determinanten.  61p.  — Soli n: 
ri  lii  i  t'iirven  ilritUT  Onliuiiie,  woli  lic  citie  OMBdlicb  ferne 
Ilürkki  lirt;iniici!lc  haWn,  und  dorcn  Aiiflreton  in  tXn  \tfi>- 
Biftrinlicn  Statik.  32  p.  ij 'I  af.).  —  Ti  I Itr :  (iruinllnf;<'u  ilor 
lkonoguo!,ic.  J.  AbthJu.  88  p.  (5  Taf.).  —  (iUiither:  An- 
tike NMierungainetbodeD  im  hUAt»  modemer  HathoiMtik. 
44  p.  —  StudniCka:  Resohate  der  «ihmgd  dta  Ji^am 


um  in  BöhtDCo  gemarkten  ombronetriiclieB  1 
IM  p. 

—  Jahreibericbt  1877, 1878.  Prag  1877,  78.  8« 

—  Ktzangsbcrichte.  Jg.  1878.  Prag  1879.  8". 

—  Celakovsky:  l.'eker  neue  Pflanzenbastarde  der  b4h- 

mitrheo  Flora,  p.  11—25.  -  ScliObl:  Ueber  Divertikel- 
bildende  ('ii])ill«rr>ii  iu  der  R«rh<'ti«chleiml)«ut  däcIcUt  .^m- 

Sliibicii.  p.  2ö— 30.  —  id.:  l'cbt-r  die  Ulutf.'i-I'iiss».'  des  Auri's 
er  C'cpliaiopodea.  n.  41 — 46.  —  i^enger:  L'eb«r  den  I  r- 
«nruDK  u.  die  Perioi'o  der  Suirme.  p.  61— 1)2.  —  f- il  n  tb  er: 
Ueber  die  uubcstimnite Gleichung  X»  +  y'  —  a».  p.  112-  lin. 

—  Fciatmantel:  L'eber  die  Lai;eningBTerhAltniis<'  der 
Xhamtrfne  in  der  I'nterabtheilang  D|  des  Mlhmiivrlien  .sjlur- 
RebirKea.  p  Ifi  13J  —  Weyr':  Heinerliun^iMi  in  Uelreff 
zweier  Su!/r'  (!•■:  1 1;,  «.  j..  Y.t:!  1,")7.  -  Kruis:  Ucbor 
einen  nemu  (Juit< iixuizuclcer.  p  157 — Uli. —  Krejiii  Zu- 
iianinicn»tt'lku]f;  der  bisher  in  den  n»rdl>ri)iinU>'hen  RrauB- 
kohlcnl>et'ken  auritefnndenon  und  be«tiriiniti-u  Pnaiuenrctte 
der  brdiiiiisrhen  Ti-rtiiirtlor».  p.  iy9  2tMi.  -  Matzka:  Ein 
Beitrag!  zur  srt^tcnmiusi-i^ien  Abhandlung  der  natürlichen 
Lui.'ar.t|]in('n  in  der  bra,  im  (leiste  Ne|..[i<T's  11  Kuler's. 
p.  2<h;  2:t;j.  —  Kiiristka:  Hie  Seelnilir  um;  «  irisluid  U. 
Mincr  Umgebung,  p.  ä!iö  24(1  —  Urus»:  Ui'b<T  elliptische 
Functionen,  p.  MG — 2ö3.  —  Matzka:  Uebcr  fiuiduiMintale 
Functiona-Örenaea  der  Analjrii»-  f.  2G2— 272.  —  Betka: 
l'eber  einige  PmUCM  «IU  dCf  Toeorie  der  <|na4lratiiicben 
KtrahleninruluttOB.  p.  SIS— 280.  —  Ciiluthor:  Ik'itmg  zur 
Thcurie  der  conumcnten  Zahlen  p.  2;*>  -"M  —  Preis  u 
Kaymann:  l'eber  eiiniM  lieil'iaie  ^li  ^  <  li  -l-M.  :  in,.  2'J't 
— 312. —  KrejM:  Bennikiiiigeii  zu  den  Uidui  li>m»ronml« 
am  den  MUler'achcii  Symbolen  des  iüukliuen  in  die  Nau- 
■aau'MliaB  Sjrnbole  des  hexagouaica  Kry  ttalhiystenia.  p.  821 


Anthropol.  OetellKb  inWiML  MittUgn-  1M.8. 
Nr.  6—9.   Wien  1878.  8». 


Jahresberieht  Ober  das  Hedidaalweaen  im  KBo^miah 
Saohnen  auf  das  Jahr  1877.    Leipzig  1879.  8». 

Just,  Leopold  :  Hotaniacher  .lalm-slM m  ht.  Syste- 
Riati.ich  geordnetes  Repertorium  der  botanischen  Lite- 
ratur alkr  Uadw.  $g.  ▼  (1877).  AMdg.  S.  BaiSa 
1879.  8». 

B««le  Aeoid.  della  Mm*  ii  facim,  AttL 

Vol.  XIV,  DiBp.  4.  Torino  1879.  8».  —  Monicllse: 
Di  una  nuora  buretta.  p.  555 — 661  (1  Tat).  —  Perosino; 
Ha  d*iiii  tddiDtognfo  ad  ua  Ml«  Uo.  p.  «74-W6  (1  Ta£). 
Omwrtwio  Ml«  B«gl«  VtSmn.  di  Ttofa». 

Bolletitio.    Anno  XTTT  (1R791    Torino  1879.  4". 

Nobbe,  F.:  Die  l»iid\virtii-iijh;iRiiclieti  Vorsiichs- 
aUtionen.  Fi<i  24.  Htt.  1,  Ilerüti  1879.  8",  — 
Schulze  u.  Barbieri:  L'eber  cm  neues  Gluco&id  (licstand- 
UkOl  von  Lupitiut  luUtu).  p.  1 — 11.  —  Weigelt:  Moste 
u.  Weine  unter  dem  Kinflniie  verschiedenen  Pressdruckcs. 
p.  13—19.  -  Prohn  u.  Hornberper  l  eber  die  Will- 
VarrP-Utrapp'schu  Methode  der  SlidistotUicitimmunK.  p.  21 
.  34-  —  kreusler:  Zur  Frage  der  Stirk>t(>ffl>e«timfinm(5 
bei  Albutiiinaten.  p.  34 — 41.  —  Delimel:  l  ebcr  Jas  Vor- 
kommen redudrender  Subatauzen  un  Pdauzcufreaaerharn. 
K  «B— 4&  —  Beatini:  IKb  LdnitwWKMl  uri  daa 
ulyqnUita.  pw  W— 48. 

Denttehe  Seevart«  in  Hambtirg.  Monatl.  Ucber- 
sieht  der 'Witterung.  Maiheft  1878.  Ilamhiirg  a.  a.  8". 

Haynald,  Ludovicaa:  De  dLstributione  geogra- 
phica CaalAneae  in  liungaria.  äep.-Abdr.  —  Pariatore 
Fülöp.  Enilekbeaz^d  melyet  irt      Magyar  TudomauyoB 
Akademia  1878.    FökdvaaoU  Dr.  Uaynatd 
KttaRfM  1878.  8«. 

Obaarratoira  coyal  da  Bruelle«.  Annalea.  Nou. 
Teile  S^ria.  Aatronoana.  Tom«  L  Braxdlea  1878.  4*. 
.—  Hoaaeaa:  DnMaiiittia  gtekala.  117  n.  (5  Tk£},  — 
iAt  Blptttaifa  daa  camttBtaa  de  ÜMimond»  m  pi 

 Tbm  a.  Bmdlaa  1878.  4*.  — 

tlMi  aatnnmtaHi  Mtaa  ftFoliairvalairetafal« 

em  lBlS-1818.  |8  TO.). 

—  Anouaire  1878,  45"  annee.   Bruxellee  1877. 

8".—   l'^Tli.   IC-  Hnn.'c.    Uruxelles  1^78.  8». 

—  ( ll...servatiuua  imdeorologiijue..'»  l'idte.i  nux  Sta- 
tion'' interiuitionalc«  de  la  Belgique  et  des  P«y.M-BAn 
Euus  la  dircction  da  J.  C.  llauzeau  et  de  C  H.  D. 
UuiJ 8 -Bailot.  Franttra  aimda  1877.  BmxaDea 
1878.  4*. 

Akad.  d.  WIM.  in  Snkn.  LUarariidM  Vit- 

thdlasgen  a.  Ubliogn^jliiKbe  Berichte  aber  die  PuUU 
cationen  der  Akademie.  Jan.,  Febr.,  März  1879. 
Krakau  1879.  4' 

Americ.  Jonmal  of  Science  and  Atta.  .Ser. 
Vol.  XVll.  Nr.  101,  102.  Newliiiv.ii  1879.  S".  - 
Beal:  Kxperiiueut»  iu  «.Tusb-lircediii^.'  pl.uit.s  ol  tbe  same 
variety.  p.  HS— 346.  —  Kor  tun:  On  ibe  fon-e  of  etferlive 
molecnlar  action.  p.  846—358,  p.  .I2:i-4i7.  -  Briish  *\vi 
Dana:  On  tbe  mineral  locality  in  Fairlirld  Cuuntv.  Connec- 
ticut, p.  36»— 3ö8.  —  Stevenson;  Ou  thc  Fox  lldls  Group 
of  Colorado,  p.  309—373.  —  Dana:  On  ibe  llud.wo  river 
ai(e  of  the  Taninie  Sehlslfi.  \i  ::7'i-  ii"^-  —  Irring:  Note 
ou  llie  .sirati«j;raphv  of  the  Huruniaii  »erii-j»  ol  Nurthcrn  Wis- 
conain.  p.  393  39H.  —  8 urgent:  Tbe  foreels  of  Central 
Kevada,  with  some  remarks  ou  those  of  tbe  adiaoeul  regioiK. 
p.  417— 43W.  —  Uiuball:  On  Iba  aaleililas  of  Saiun. 


Digitized  by  Google 


187 


p.  iSO — 132.  —  Drtper:  On  Ui«  dark  finu  of  oxjgen  in 
the  aoUr  ipectram  on  the  lea  rsfranfible  side  of  G.  p.  448 
—-462.  —  Cbriatjr:  Ud  the  Krani«  of  donftbu-  depotiu. 
p.  453—463.  —  Stwyer:  Fint  nUlogue  of  ndMnt  pointa 
of  mteon.  p.  46B— 471.  —  HodgM:  On  «  mw  «IwakM« 


(Vom  16.  Juli  bii  15.  Augu«t  1879.) 
fldwiittt»  0.:  Dm  GftngUoo  oealomotorii.  Efai 

(hp.>AUr.  $em  4.  JhmdMik.  ZaHadir.  f.  Vuim  wimnieh. 

Bd.  XIII.   96  p.  (l  Taf  ). 

Biebflnbttrg.  Ver.  f  IfatanviBtensch.  in  Hermann- 
■tadt.  Verhandliuigen  .F^  XXIX  IkmmnnaUdt  1879. 
8*. —  Gnist:  Die  Milchstras&c  y  55.  —  id.:  Der 
innere  Marsmond  n.  die  Kant-l^anlaiTVhp  Hvpnttirsp.  p.  Afi 
—63.  —  SrIlUiler:  Vit  Expedition  des  ChallengcT.  p.66 
— 79.  -  Fraubürger:  Zur  Kenntniss  der  Miraatiscben 
Verhiltnissp  dir  Polarzonc.  p.  80 — !>0.  —  Nengeboren: 
Systcniatisflir^  Vprzcirliinsu  ner  in  Aem  Tcgplijcdililp  vnn 
Obcr-l.ajjiiifv  ujrkiitmni'iid«'!!  <  ,>iii  !ii|i-ri'n.  p  110 
Reisscn brrKcr:  l'tU'rsicht  rirr  SVittrrunsicrsclu'iniingtn 
in  Hennannstadt  L  J.  1878.  p.  UI— l.'iT 

Minüt-CoomUiMB  i.  Vatan.  d.  dentaeh.  Mm» 
im  ZieL  £rg«bii.  d.  fiMb.-8tet.  an  d.  dmitach.  Kflatco. 
Ig.  1878.  Hft.  XII.  DtemA.  Jg.  1879.  Hft.  1,  S. 
Jan.  n.  Fabr.   Berlin  1879.  8*. 

Americ  Jonrn&I  of  Science  and  Arts.  3.  Ser. 
VoUXVill.  Kr.  103  July  1879.  New-Hsviii  1879.  S». 

—  Loonis:  Contributioni  lo  netMtrology,  beiny  recnltt 
deriTed  froai  an  examination  of  the  ob^rrationi  «f  the 
rnited  Statci  signal  senrioe  and  from  other  sourccs.  p.  1 
— IK.  —  Campbell:  SUurian  fomatiou  in  Tirginia.  p.  16 
—29.  —  Draper:  On  a  new  fnrro  of  »pectrometer  aiui  on 
tbe  dislritmtioii  of  the  intensily  of  lishl  in  the  spcrtrum. 

LSO— 34.  —  Le  Conte:  On  'the  exttnct  rolcanoei  about 
In  Mono  aod  their  relation  to  tbe  gladal  drift.  p.  86—44. 

—  Brnik  aod  Dana:  Un  the  minenU  locality  in  FairfleM 
€lHUiqr.  Cooocrticnt.  TUrd  ptper.  p.  4&~ö<J.  —  WilM: 
A  IMMOd  of  preventing  tlie  too  rapid  combustion  of  tus 
earbons  in  tb«  clcrtric  laiap.  p.  U—M.  —  Stillnsa: 
fiemardiniip.  a  new  ndiMd  min  IkwB  8u  BowihBao 
County.  p  57—51» 

Verein  der  Aerst«  in  Steiermark  Mittbi  iltinK'-n. 
XV.  Verpiii«j.ilir  1878.  Grnz  1879.  8«.  —  Krafft- 
Ebing:  Zur  Kfli^diiilun«  di'-->  Dfliriiim  trerapiLi.  p.  1 — 8.  -- 
Lipp:  Beilrag  ^ur  \arii  eilen- Lehn'  p.  9--21  —  (ilax: 
Ceber  nerröiH;  Dyspepsie,  p.  22—2«  —  M Ol  1er:  Metallo- 
■kopte  o.  Mptallotherapie.  p.  37  —  46.  —  Birnbacher: 
Uewr  Anwendung  von  Kacdn  u.  rilncaraiB  lieiAngMdaaiiit- 
luitaa.  p.  47—67.  —  Kratter:  Ucber  3ttV«dHNnMB  toa 
A%odn  auf  Friadbfifen.  p.  68— 7a 

IndaB  aaiwlsraai  kibammn  pnUiM  «t  pcitatiiii 

1879.  4«.  —  CtoidilftibaiiAt  dir  DtraoliaB  9m 

Saal-El8eubaliii-(n'M  l''^c1iall  f.  d.  Jahr  1878.  JeMlBTt. 
4«,  (Geachcuk  d  Hrn.  l'rof.  Dr.  Schaeffer  in  Jena). 

Ovppmiieiu-yerein  fttr  Wiisensch.  n.  Knntt  n 
IQutn.  Coppernicus,  Niculaus:  Ueber  die  Kreis- 
bewegungen der  Weltkörpcr.  Uebert.  u.  mit  Aon. 
TOB  G.  L.  MaDciar.  ]>Brohg«Mben  «od  mit  «inaii 
Yorwimt  tob  MotHb  Cantor.   Thom  1879.  4*. 

Anthropol.  6«iell«ch.  in  Wien.  Mitthcilungin. 
Bd.  9.  Nr.  4—6.  Wien  187«.  8".  —  Much:  Baugen 
n.  Ringe.  Eine  Studie  Ober  da«  Kinggeld  u.  acinen  Gebrauch 
bei  den  Germanen,  p.  88—131  (1  Taf.).  —  Facht:  Ueber 
die  Bedeutung  d«e  tU(>-llaL  p.  14»— IM. 

Leop.  XV. 


E.  E.  gaoL  BeiohMUMtalt  in  Wiaa.  Jahrbuch. 

Jg.  1879.  Bd.  XXIX.  Nr.  2.  Wien  1879.  4»  (4  Taf.). 

—  Paul  u-  Tietze;  Neu«  Studien  in  (Ipr  .Snudsteinzone 
der lUrpaUien.  p.l8!>— *)*  —  Sinmund:  retrorraphische 
SmAeaB  Oianit  von  Prr<la7zo  p  »06—816  -  Stäche  u. 
T.  Jata:  Qaalogiacbe  o.  petrographiache  Beitrige  cur  Kenat- 
aita  dar  iiierai  EimÜT-  ■.  MaiiBagtalaian  dw  Mittal-  «. 
OatalfCB.  ^  817-4«. 

—  Tatkandlnigaii.  Jg.  1879.  Kr.  7-9.  Wien 
1879.  4*.  —  T.  Mojiisofics:  Vorifafigo  kurze  üeber- 
aicfat  der  Ammoniten-battongen  der  mediterranen  u.  juva- 
riarhen  Trias,  p.  133  — 143.  —  Lenz:  Kelx-r  SQuwaaser* 
kalke  hei  Tliimaf.«  in  Ostgalirfen.  p.  H4-  l+ö  —  r.  Hauer: 
Vorwcrt'iiii^ri  n  mi  (ttsi  bieben  aus  «ler  l'mgi'gcnd  t.  Scbleinz 
u.  l'ittcn  am  Nordwestfuss  dea  Kosjüiengebirgeg.  p.  146—149. 

—  Karrer:  Ueber  ein  foeiile«  Uewefli  von  äeatUcr  ana 
dem  I.«8«  de«  Wiener-Becken»,  p.  149— US.  —  Tietae: 
Die  ThalgeUete  d«a  Opor  n.  der  Swica  ia  Oaliiäen.  p.  UB 
— 164.  —  id.:  Ueber  die  waiirscbemliehe  Forteetzang  einiger 
in  Cmatien  entwiekelter  Fonnationatyuen  narh  liosnien. 
p.  1S6— Ifi«».  —  IlAssani:  VorliUifine  Mittheilungen  über 
die Flscitfauna  der  Insel  Lesina.  P'162 — 170. —  Neuniayr: 
Jfoitodon  arremniMj  aiu  den  Pahidinen-Schirhtea  West- 
SlavonicB».  p.  176—180.  —  t.  ZetibaroTicb:  Micmit  von 
t/Kgitt  ia  Beaniea  u.  von  Rakovae  in  Slavonien.  p.  180— 18ü. 

—  id.:  Enarait  vom  MatzcnkSpfl  bei  Brixlegg.  p.  183—183. 
--  Laube:  Notiz  Uber  Aah  Murmelthifr  aus  den  diluviaoi- 
scbcii  \ .c\,\n\,v^\-c\\  »uiirraij.  [i  IkS  Ifs.'),—  Kiiehs:  Anthra- 
cotJicriuai  aus  dem  liasalUoffde»  hiaazcr  Kreises,  p.  185 — 18U. 

—  Lipald:  Dm  Alter  der  Idrianer  Ijaeckailberendager- 
■titte.  p-MB— tW.—  T.  Moj«i*OTici:  Ueber  einige  neue 
Faada  tob  FoMtHeo  in  den  Oetkarpathen  p  ik<)  -i9i.  — 
Ifageritein:  Analyse  des  Waieers  >U-r  liUder  in  Zndc- 
mantel  u.  Einsiedel  in  Schlesien,  p.  1!U  im  —  Kuita: 
l'elMT  die  Sdiiehtenreihen  am  aOdöatlirlif  ii  K.iii  Ii  iIcs  Itako» 
uitzer  Berkens,  p.  194—300.—  Fiigger:  (•itüunsströmungeii 
fai  dem  Torfmoor  vea  Laapaldskron.  p.  302-206.  —  Paul: 
Am  den  Umgebungen  too  Dotmj  u.  Magbu.  Reitebcricbla. 
p.9(lfr-90a 

—  Abhandlungen.   Bd  XII.  Hft.  J.  Wien  1879. 

4(*.  —  Hoernes  u.  Auinger:  Ola  Oaalerapodaii  dar 
Meereaablageraugen  der  ersten  ■.  awäitaii  aDiodbMa  Madl* 
teran-Staä  In  dar  dsterrdcUach-angarächea  ManarcMe. 
as  ^  (6  tiL\ 

Hq^p,  Bieihttd:  Dia  argentiBiadia  RafaibBk. 

Bueno«-Airea  1876.  8». 

Richter,  B.:  Aua  den)  Tlim iiiL;is<  Im  ti  Diluvium. 
Sep.-.\bflr.  aus  d.  Zeitschr.  d.  Deatsclicn  gful.  Cieaellsch. 
Jg.  1879. 

Satuwiaa.  Tarein  „FolUoUft"  L  d.  ltti>tM|tli>li. 
Jalmabariofat  XXXIU.  Dflrkbeia  «.  d.  Baadt  1878v 
8a.—  XXZXT  «.  XZXT.  Dflrkhaba  1877.  8». 
Trataer:  Fbna  Ten  IbiianiaaicrB.  p.  l'-W. 

Kail.  Admir.  in  Berlin.  Ann.  d.  Hydrogr.  d.  mariL 
Meteorologie.  Jg.  7.  Hft.  VI[.  Berlin  1879.  4«.  — 
Urtar  eintge  Ernbnicie  der  neueren  Tiefaeefonebuttgen, 
II.  AffamtiadierOcean.  —  Hittellftndischea  Meer.  p.313-^SU. 

—  Koppppii:  Hi'iirAtrp  fiir  Kenntniss  der  Itöpii  n  GevittaT' 
stunn<'  [1  ;*:.'t  l'cter»:  t'bruMumeter-l'ntcnnr^ 
ungen  aul  der  Sternwarte  zu  KicL  p.  336— 340, 

—  Nachr.  f.  Seeftbw.  Jg.  X.  Kr.  29—33. 
Berlin  1879.  4«. 

Dantacl»  Biidaeha»  fltar  Oaograpbia  i.  Ilatittik. 

Ileraasgeg.  T.  K.  Aroadta.   Jg.  1.  HU.  11.  Wlan 

1879. 

Alma  znater.  Organ  f.  Hochaobnlen.  Jg.  4.  Nr.S9 
—31.    Wien  1879.  4«. 

Xatter,  F.:  EatontoL KaebriebAca.  Jg.  ft.  Hft.  14, 
U.   QaadUabmg  1879.  8*. 

18 


Digitized  by  Google 


138 


Kail.  Akad.  d.  "Win.  In  Wtak 
Kr.  18.   Wkn  1B79.  8«. 


•.Jf.l87». 

ZoologbdM  Qaitan.  Jf.  ZZ.  Nr.  1—8.  Fkai&fM 

1879.  8». 

Boy.  Comitato  geol.  d'lUlia.  BolletUno.  Nr.  5 
e  6-  Rornik  1879.  8'.  —  I»  f  S  i  i  fuu  i ;  Iji  Montagnola 
goiir-r,  ^lii.i-.ii  olrifric'.i  I'  -1-  -'-'I  ■-  l.>:)visato:  C^Mini 
geoguOKtki  e  geologiri  auiüi  (alabria  .<>ettenlriunale.  p-  224 
--U7.  —  Farrattl:  La  fonaaskwi  ntiocHriete  a  Mante- 
^Mo  (Madcna).  p.  388—249.  —  OQiafeal:  OU  itrati  d'are- 
naria  •  piante  fotsiti  di  FirH'onrn.  p,  949 — MB>  —  t.  MoJ- 

■isOTk'8:  C^nsidcnuiuni  ^'<'i:>'r:ili  (Olla  OmlOgiR  eCkWM- 

Jogia  dagU  ttiati  temstri.  ji.  270-480. 


8«.  — 


8~  8ir.  T.  Xm.  Vr.  6.  BnnallM  1879. 
HyaraattK:  Da  cUorhjdiatc  de  pOocarpioe  ea  obct^trique. 
^999—697.  —  Van  dpn  Bosch:  Dcamption  d'an  baüiiin 
■ptM^jtoUllll^iqne.  p.  <!»>— «75. 

au.  §M.  da  ftuMd.  BoOetia.  8"  IMr.  T«mw  T. 
1877.  Thbia  gteirale  dw  artieka.  Paria  1879.  8*. 

Aoad.  de«  Sciencei  de  Paria.  Ciimptcs  rcudun. 
187».  I"  Sempstre.  l'aiis  187!t.  1».  -  Nr  H. 
Caliiiurs:  Sur  1<'>  iiHlims  ilr-s  st.)iii!iir'i|n  Irs       TJ.'i  727- 

—  Uaubr^c:  Cuiuc'qucnci's  des  cxpvni-iiit'»  Taitc«  iiour 
Utar  lia  rMimw  lemttna,  ce  oui  conceme  diTen 
canwtfaci  dei  fonaet  «biriearei  de  «oV  p.  738—784.  — 
Morraii:  Aiialvse  de  raction  phj-üioUit'iiV"*  de«  gulfatea  de 
mainiviiii-  rt  de  sondc.  p.  737 — 7^^  —  llo  »enq :  Des 
di^plaremeotH  quc  produit.  k  rintiriiiir  il"iin  smI  fhihttqup 

prpsnion  nurmali'  <'xfr<  i-i-  in  ni;  j  i.uit  ili  -u  surtoct*. 
741—743,  —  Crookes:  Kuycr  de  tu  clialeiir  praduite 
nar  las  diocs  araMcaUna.  ».  740—749,  —  Uaaaaaa:  Sur 
W  praTiTotniB^ire.  p. 747— TW.  —  Mallard  M  La  Chata- 
lirr;  Sur  I»  riniitalAtion  de  U  pri^^encp  dn  ipiaoa  dana 
rutinosj  Iii  TL-  il(  ^  miiK-s.  n.  749— 7ö<i.  —  Daslre:  Sör  Ica 
granutis  ainvU-  i-s  et  umyUiidcs  ilc  Tipi'u!".  p  7'>J  -  753.  — 
D'Arsnaviil:  lii(Mi;jt'  du      t"  ilans  l<'  saii^;.  js  7.):) — 735. 

—  Jully:  Hut  la  dislril>iiiin)i  di  s  pliusplmti-i^  duiis  les  difi^- 
icnts  Elemente  da  nng.  p  7.>4;~7ö».  —  Cri^:  üur  la  for- 
nurtion  d'une  nudifa«  atny!Midi>  partkali^re  «ix  aaquM  de 
foebiacs  PjrrfiMimjtvt«»«,  p  759  7fi<».  —  Desor:  Hur  lt>s 
aaciöis  gla'cierg  ihin*  Icv  .Mncs-Miiritimos  |i  7li»»~7ti2.  — 
Kr.  15.   .'Vollst:  Ik"  la  ruurue  lieii  ii<'S  p  sirii.ri>  iks  ifiitros 

cciirlnirr  d'nne  courlip  itaiiclip,  ii  r  >  .  .  u  ili  vt  liipppinint 
Mir  une  ligiie  droit«,  p.  760 — 771.  —  l-  laiimiarion:  Ano- 
aariia  dat  abeervatioiDs  mafuMtgm  da  Buk.  p.  772—773.  — 
Carataa-Cachin:  Fanae  fbmla  dn  «ntirans  de  Castrra. 

Fi  779 — 774.  —  Cornil:  Sur  unn  nU^raiion  di>  rellul»  dn 
MtbätaM  au  debtit  de  la  maJadtr  dr-  Hi  ii;ht.  p.  774 

—770.  —  Trir-  ün'hirrhfH  sur  len  t'vri  iiMirrd  ctcs  dt-ü  ilcH 
Saiiit-r»iil  I  i  .\iii-ti  i.hiii;.  p  Tili  77H.  -  (  i.ttcau:  (.'im- 
»dfratioiis  sur  li-a  KcliisiiiUii  de  IV't«gc  ci.-ii<iiiuiiiieu  de  l'AI- 
g4fic.  p.  778—781.  -  Kr.  1«.  Da  liaeaaps:  Sor  la  aitaation 
de  la  rade  de  I'orte-Said.  p.  786—787.  —  Pierre  et  Pa- 
rhot:  KcclirTchcs  rnmplpmpiilaire«  «ur  1«  nroduiU  de  U 
«Ir-tiillaliiiii  ilc.t  alciMils  p.  "''7  7ÜI.  —  De  Magnar;  Sur 
k'  iiu^ispSiiri-,  iii"-!™!!!!'!!!  !iaiitii(iu'-  p.  7'XJ-  "i'M.  —  Meu- 
nii  r.  Ul  i  Ipti  !ii  l x|n  r.n.i  lituli  ^  »iir  Ips  (m>naillp.s  metal- 
Uqu«« des  luett-urileii  «twraduaidt-rea.  p.7S>4  -7iM>.  —  (iorgeu: 
florla  yndacUoB  aitilKieUa  du  biaayda  da  annpii*«a.  )p.798 
—9981  —  Lefort:  Sur  1«  tritnaf-etatee.  p.  798—801.  — 
Conrsserant:  Sur  rrmploi  mi'thodMiue  des  rmr«  de  wn- 
fcur  daB»  l'arlir(iinatop»ie  p  )*H -«ti.  -  Baillaud:  Oli- 
»erTHtioiih  di  s  plicnimii'tie»  des  satellites  lif  Jupiter,  faitcs 
k  rotw  ri.ili.Lj.'  ili>  liuiliiuso  en  Is7H.  p.  f*0  ^«i  —  Ap- 
pell; t  uriiialioii  d'uiie  t'nni-liou  V  \)  pötsMaiit  la  propri«!«: 
F[vU)]  — F(x).  p,  807-  Hio  s»ir:  FoactiaB  cUaiiaae 
de1%clde  ecAique  anbydrc  p  f<l3— 818.  —  Jooitelfn: 
Sur  la  nitroiin^ianidine.  p.  BU  "KV  -  Witz:  Sur  la  raleiir 
de  ••friaiiis  a;.'i»n»  i'liiinii)ue.'ii  impl'iM^  diUin  riiiipri'a.iin»  lu 
aoir  d'auUiae.  p.dUJ — 818.— Ultrainare:  äur  la  (onoatioii 
di  la  frUa  pw  819—890.  —  Da  Sayaaa:  Sor  rapparaan 


de  la  rellulijso  chn  Ics  rhampiKiions.  p.  82i>  - >t±2. 
ür.  17.  Jamiii:  ^ar  la  lumiire  electrique.  p.  ucid— 632. 

—  De  la  Ooamerie:  Sur  dai  alti|Ma  niathree  k  daa 
expMeacet  eatreprisea  ponr  düeniteer  la  dfaeetimi  da  la 

pre8*ion  dans  Im an-he» obliques.  p.B32 — 834.  —  Borchardtt 
Sur  le  chciix  den  muiJulea  dAii«  le:«  integraleii  liypereiliptiqata. 
S,H4— IS17  —  Iloudet:  Sur  l'iamriptiun  ekttrique  de  la 
purok'  p  f>t7  M'»  —  Tempel:  Observation  de  la  comete 
piriodique  II,  1007  (TempeJ).  p.  849— 863.  —  Picard:  Sur 
wwdMiadatmetiouaonanifonDet.  p.86a  afifc— Pief  te 
tMnonatraliea  thforique  et  exp^Mmentale  da  la  "' 
eoiraiite  de  la  teran^raiure:  1.«  leropfSrature  eet  i  " 
per  la  tütigueur  de  VuncUlation  rAluritique  dn  mo] 
rnrp-s.  p.  tv'iü — S,'i7.  —  Andri':  Sur  nn  raivde  d'enregiitre- 
meiit  ciititiiiii  de  In  ilin-rtjiiu  du  wut  p-  sijo. —  Moi- 
tesaier  et  Eugel:  üur  les  loia  de  diaiiuciatiun,  p.  8(il — 8i>4. 

—  Caaaaaara:  Bar  la  datega  du  ghuoaa  daaa  la  laag. 

5.  884—888.  —  Bdchaaip:  rata  ponr  lerrir  it  rUitelM 
e  la  levOrc  de  biAre  et  de  la  ferin««t»lion  alenolique.  p.869 
— »GH.  —  Richtt;  I>o  ]<i  fiinin-  de  l.i  rotitraitiijii  niuactl- 
lalre  des  muscle»  de  l'Krrt  vi.sbf  p.  s7ii  —  Lithtcu- 
ateln:  hes  ruclienille*  de  foriiK.m:  in  ■/.■:iifv  i.nuveau.  p.ä70 
—871.  —  Conlejcau:  Tuuruiiui  rmi  reuruiiue  uiiel<|uefoie 
kiBlNrtaa  da  CHodra  auodeea  k  cellea  de  laelllc«;  p.87S 
—874.—  Nr.  18,  Bertlielot:  Sur  la  clialear  de  formatioa 
dn  Cfanogi^ne.  p.  R77-  87^>  —  l-'riedel.  Crafti  etAdor: 
Sur  quelques  derivt'«  du  diintl  (n  tiHramtlJtylbenzine). 
p.  fi80— 8KI.  —  llnrchardt:  Sur  les  traosfunnationa  du 
^ii  iii.il  i'plr^'  lii'i  ri>:irij>i:H  Ijvjn  i'i  iliptiipiei.  qui.  appliqaece 
deux  fois  de  suitv,  prudutüeut  la  dupliciUion,  ii.  885 — 888.  — 
Lawreaca  Saiitli:  Sar  des  criauux  extnute  de  la  fonia 
de  fer  par  l'dthcr  oa  le  pftrole.  p.  sw— 8W).  —  Krancoie- 
Fraiiek:  EfletC  rtflcKCI  pr'Hliiit^  par  re-n  itatifui  Jos  tilet» 
sensibles  du  puouiaogaetriqni'  <•;  ifu  l.iryiiL'i-  ^llp^t.l•ill  >iir 
le  oieur  et  le-^i  vaiüBeaiiT.  p.  Kt,t— h!»4  linitcau;  h.tli  i* 
du  »ulfure  deearboite  sur  le  sj-.tciue  radirulnire  de  la  viui.r 
p.  8ÜÖ— 901.  —  MBniibelui:  Dt-teriiiinatiuii  geunietrique 
d«t  «odriliei  da  la  mrbM  da  raaria.  p^  floa-SOO.  —  Jar- 
daa:  9m  rtqnivalenre  dei  fenaei  ilfAriqaai.  p.  906— 908. 

—  De  Oasparis  Sur  le  raleul  des  pcnbfbBUonR.  n.  no9 
— 908.  —  ()){i(  r:  Sir  1:»  formation  tfierariqQe  de  l'Lydro- 
K^ne  ailieie  p  'Ml  'tu.  —  Duvillier:  Sur  un  nou»el 
Isomere  de  r.iii'lr  aru.'!  Ii'pn'  ]<  !>i:i-  ',!]'>.  —  De  Mont- 
yolfier:  Trannlunnatiun  de  l'acide  cainphique  en  camphre. 
p.  916— »16,  —  Kovfeti  8ar  la  caattaetUM  dea  eapdUiei 
aangoiua.  p.  916— 9I&  —  Beekel:  Da  ractlaa  dea  leli  de 
Btryebuine  sur  les  Holluaques  g»steropodes,  p.  nH-iW!  — 
Maupas:  iiur  l'Ha^aphrya  giguntea,  Opallue  iinii-.elle  de 
riiilfüti»  des  Batraeleiiit  aiioures  d'Altfi'ne.  p  -IW. 
Mi'unier:  Hepruduction  artifitielle  du  fer  rarbure  iiatif  du 
Uroenland.  p.  924— 925.  —  >ir.  19.  Che v  reu  1:  De  la  vUioo 
dca  cooleun  et  paittealMwit  da  llaflaeaea  aaarote  aar 
la  f biea  d*oli|}eU  calof€s  i^af  le  nearent  clrcidainntat  qnaad 
on  les  observe  cumparativement  avec  des  corpa  CO  repos 
identiqui's  aux  prenuers.  j).  92;)— »40.  —  WttrtI:  Sur  k» 
base*  ib'rivees  de  raidol-amriiniiiaque  ii.  HIO  —  946.  —  De 
la  Goiiruerii':  Sur  l'bivtoire  di-  la  llii'oiir  li.:'  in  pouhseo 
uu  Ilde  daus  les  arcbes  biais«».  p.  952— 9i!>4.  -  liun  tiardt: 
Sur  ies  transfurmalions  du  lecaad  Ordre  des  foiwtions  hyper- 
elliplique«  qui,  appli<|U(^  deaa  Mi  de  mite,  prodalaeöt  la 
duplicatiuD.  p.  956  —957.  -  l'oincar<:  Sur  les  effeta  das 
mlialationa  d  essencc  de  terebcntJiine.  p.  ;»53  9.'>9.  tiyl- 
den:  Sur  une  nrnnelli'  funne  dr^  nHirdiiiini-es  dans  le  pro- 
bliiiie  ili's.  drux  I  orp».  ji  ÜHI  .\i>dr<^:  Df'velopiM!- 
ments  de  b«c  x  et  «to  taog  x.  p.  9e6— 9ü7.  —  Ogier:  Ke- 

^enrina  thacmtaHa  aar  hOm  tOÜv».  p.  07u-H72  - 
De  Clerm  aat;  Del^KtioD  daa  hIi  ammaniaeanx  snr  ((uelquea 
snlfurea  mi'lalllques  et  de  rapplieatiuii  des  faits  ob»ervM  k 
l'analyse  mineralc.  p.  972 — 974.  —  De  l'orcrund;  Hot  un 

noiiveau  mode  de  fnnnation  du  ijlvf oi-ülle  an  niuyeti  de 
ri-llier  nilr.iir'.i  lue.  p  :i7)  :i7';,  lürliet:  l'i-  ruiHuenee 
de  la  ctuUlMir  siir  les  luuiUous  des  cenlrcs  uerteux  d«  l'l'kre- 


.  D.  on— »79.  —  Uanviar:  Da  la  r«f«a<ntiaii  mb 
aerft  de  r^phkAlan  aatMcur  de  la  eanfe  et  de  la  tMoria 

du  di'veloupenieiil  couttno  du  q^aiima  aerreux.  p.  979—981. 
—  .luuruain:  Sur  rappanil  TCapinMHre  des  ÄiDpullalm. 
p.  981—96».  —  Lataata:  Sar  an  aaarcaa  aeure  de  Ba- 
tiadeo  anatura  d'Borape.  p.  989—966.  —  Crid:  8w  la 


Üiyilizeü  by  i^ÜOgle 


mauir*  aiuyloide  particolttire  aui  «soups  de  quelques  Pj-räno- 
mycMc«.  p.  Ub&— 666.  —  Nr.  '20.  Moticbet:  OlwmMiona 
iB^iriftnwM  &m  pnOtim  pknMei,  Wim  k  tOhmnttaln  da 

Onanrieli(baMniiscspu-Airv)  «tfcraiiMratobwdaFkrii 

ppiid«nt  |p  premicT  irimpslre  ae  I'ann^e  1879.  p.  098 — 906. 
■—  Ken«  I :  Sur  la  r^-sistatire  drs  rliaiuli^r««  elUptiquM.  p.  MI7 

— fat*.  —  C'shourN  et  l'Ulird;  ^iir  uii  iiüinfBu  di'nvi'  de 

la  iiufitiiic  |>. ;i'>*'   '.im.  i;;!..'.     tMri.iiii>".  di' 

in  sup<inorit^  ecoiiomli|ue  de»  ma<  liiuf «  Wcioit'  ou  CompouDd. 
fk  IflOS— IflOT.  —  Ueiaet:  Itecberche»  nr  k  praporam  de 
ndda  «•rboniqne  dang  I'air.  p.  1007—1011.—  Soret;  Sur 
Ii  tmiparenp«*  de«  milienx  dp  ro«il  poar  I««  rayonü  nltra- 
iMHli  p.  lOIU  loi.'i.  l-  ran^oic-Kranok:  Iiidt^|>eii- 
dancp  de»  iluiti;;! mi  ir';  dii  (l;;tin''tri-  de  la  piipillv  ift  dw 
>ai'iatioii.'.  dp  la  mi  i  .iliitim,  i  Hii'tidii'uiip.  ]i-  Hilti — 1017.  — 
Jordan:  Hör  1«»  cancicriitUiiue*  de»  lumtioiui  H.  p.  1020 
—lOM.— Picard:  Sur  hm  wonrMld  d«  fonetinoB  «nti^re». 
n.  10B4— 1€87.  —  Ktctry:  Bor  IM  fenctiMa  inlrodnitM  p«r 
Ijimf  dann  la  th^orie  anal)rtinu<>  dp  la  chalenr,  k  VocctMon 
ihb  cUi|i>ciilp»  ili^  r> niluiKi».  p  Ii'/i ID'JO  Lorin: 
Etüde  pn'-liiriiiiuri'  de  l'artioD  des  andp«  sur  li-s  8t'I»,  aaiig 
rij.[4'ntiitiiiii  d"Lin  iluBolvant.   |i.  l(i:>2-  ricard: 

bur  le«  iliaii|b;i'iiipiii«  de  volume  dr  U  ruie.  p.  liitiä— KKt.'». 

—  Horat  et  Urtille:  RMlnrchM  «ir  k«  «Ittedou  du 
Mnf  dam  rurdmic.  p.  IflSfr— 1087.  —  Jolly:  Sur  le  mode 
de  rombinaison  du  fer  dana  l'>ipnin|^lobine.  p.  1037—1031).  — 
Krnaut:  hnr  VHiaine  li(^inatnx>lii)ue  et  wir  son  eniploi  en 
hiatolo^e.  p.  UÜU  ■  S«ri-n8i-ii:  Sur  ranpareil  du 
lon  eher  divers  [(fjiäSMns  lic  l  Aim  r.i|ui  liu  Sud,  p.  1042 
1049.  —  Do  Se  jupc:  Sur  l  «!  [urim  p  jnnvlnidp  dp  la  rel- 
UOM  Mtr  >i>ti  rlunipi^'ijunii    y  liM.l 

—  Tabk-B  dl»  Comptch  i<u(3u.h  des  (-uaDCCS  de 
l'AMdömiu  de»  srlciiii  i',  II""' S. niestru  1678  Pari*.  40. 

BMtle  Aoead.  delle  SoiesM  4i  Torino.  Mtmoric 
Serie  IL  Tomo  XXX.  Torino  1878.  4*.  —  D  e  1  p  o  n  t  c : 
SpcdMB  danddiaeann  udMlftainB.  p.  1—186  (18  TaL). 

MtHumtm  mtitttiht  Tttda  Im  lMMibw8lL  Ba- 
riohto.  ig.  VIII  1877.  Hft.  2  iL  8.  IniMbniek  1879. 
8*.  —  Deiner:  ErgebnUie  dermetcoroltwiiclienBcohaeli- 
teiiMm  sn  TauftM-s  im  l'ti.iitmhele  L  d.  J.  1876  u.  1877.  p  1 
— n.  —  Helbeis:  .lahrpsberirht  der  medidiÜMbea  Lni- 
TeniiUbi-Klinik  des  l'mf  v.  l(rikitan»ky  in  Ini'.sbnK-k  p  JU 

—  131.  —  V.  Dalla  r.irif:  li4'iiiiTt.  n  -im  li.utin;« 
Bomimt  Ltr.  p.  1—21.  —  Gredltr:  \  iTwictmiiiii  der  <V>n- 
cbrUen  Tiiwla  n.  33—83.  —  Offer:  Bericbt  der  cUnitg. 
UAratnÖte-KliBik  de«  Prof.  K.  Albert  fttr  die  Jehre  1876 
— 187&  |i.«t-71. 

Boy.floo.  «f  Sdinbuiyh.  Tranaacttotu.  Vul.XXTIII, 
Itet  II.    1877  —  78.    Edinburgh.  4«. 

—  Proce«dings.  Vol.  IX.  Nr.  100—102,  1877 
— 1878.    Edinburgh.  8». 

▼idenikab  Selikab.  iChrittiania  F'ortmndlin^pr. 
Aar  1876.  Chrirtiani«  1877.  8».  i  l'l,,  .i  Kart.i.  — 
Collett:  (hersigt  af  Ntirjfrs  Araneidi  i  I!  Latmiiriulof, 
OrbiUlariae.  27  p.  —  Kjprulf:  Kl  sijkK.  ■  ii  i  L;r;iii  i  .N'-r„'i' 
18». —  Collett:  Om  Slaeglcriii- /./iJrHi.i  nfMs  (.jr  f 'n/.«fa//i;- 
JMMA   41  p, 

 Aar  1877.    Chri*tiama  1678.  8".   :  l  PI., 

2  Kart.). —  Hronnpr:  Om  Trondlijemsfeldti i»  midlpre 
Afdeling  mellcm  Uoidateo  og  Mekialen.  38  p.  —  U  u  1  d  b  p  r  g : 
liidrag  til  LiguiogeniM  Theori.  40p. —  hchneidcri  Ind- 
bcretning  oin  en  i  Sommeren  1876  foretafren  lepidojitero- 
logiak  Keisp.  So  p  —  ColleU:  Om  et  l'ar  for  >(>rge8 
Fauna  live  l'ugli'urttT.  4  p.  —  Mohn;  AtkcTf'fnfn  dtn 
2<w.  — «(>;•■  Marls  l->7.').  12  ii.  —  Üpusi  h:  (iniiidtjpldet  i 
Kendrc  S#ndin»r  og  en  OpI  af  Nonifjord.  IHp.  Kjprknei; 
Uta  dein  Mpwtoiiiiltp  Naturopfatiimg  o\r  tavidij;  imiis  For- 
hald  tfl  Spari;bnj<uüi't  om  po  Fjemvirkiiin#.'H  Kxi>toiu«'-  27  p. 

 Aar  1878.  Chriatiaiua  1879.  K».  (7  PI.). 

—  VUlaaiK  Yiitiäper  fut dnt  huiwllrtr  Kontor  1  Bergen. 
84  |w  ->  OoUatti  BiiaBarikalaMt  ob  Xorgei  lieptilier  og 
BuSvUu.  Up.— 14:  FÜäTuÄiaiiMcnMlerdwuoake 


Kordliava-Espeditions  2  (»rste  Togler  1S76  og  1877.  24  p. 

—  ReuBcb:  Jagttagc-Uer  over  isskuret  Field  ob  forritred 
FjeM.  a7b— Htortdabl:  Notde  Saite  af  PipefUinbeMna. 
7  p.-  i£:  Ob  Blybroraid  og  Kvikaelvbiroaud.  8  p.  —  id.; 
Om  selensurf  og  svovelsnrt  Chinin.  6  p.  —  Henrichgea: 
Om  STovelB)Tens  galvaniske  I^edningserDe  og  dennea  Af- 
huengighed  af  Temperaturen.  10  p.  —  Collett;  Fiskc  fra 
NortUia\s-Exi>edillonpnti  sidale  Togt  Sommeren  1S78.  106  p. 

—  Sara;  Ilidrag  til  en  neiere  ("hararterinlik  af  vore  Bar- 
debvaler.  1»  p. 

—  Register  til  Chriatiania  Vidonskab»  -  ficUkab* 
Forhandlinger.   1868  —  1877.  Chriatiania  1879.  8».  . 

—  Foit^gBelM  over  SwaraVAftiTk  af  Cbriitiaiiia 
Tideoricabe^lnbeForliatiUBiar.  Clirirtlarial878.8*. 

Sjerulf,  Theodor:  Ob  StcaitlfleatiaiMBi  8por. 

Christiania  1877.  4". 

San,  0.  0.:  Bidrag  til  Knndefcabe«  oa  KerRW 
Arktieke  Fauna.  I.  MoUiiuca  ragionie  Anrtieae  Nor* 
vegiae.   GhrtitiBma  1878.  8«.  (6S  Tat.). 

Jensen,  Olaf  8. :  Tnrbellaria  aii  litora  Korragiaa 

occidentalia.    Bergen  1878.    4«.    (9  Taf.). 

Tromi«  MDietun.  Aarsbcfter  I.  TromM  1878.  8*. 

••«.HbUHid.  daf  8«iMMa  4  BMäm.  AvMrm 
"Hfariamlaim  4m  idaiieM  «saetM  «*  aatmlleB.  Tom 
xm,  liwaiNa  4.  8.  Hartem  1878.  8«.  —  EageU 
maia!  EtndM  eomperte  aur  l'aetion  ^lectritpie  de*  maadM 
et  dee  nerfi.  p.  905 — S4S.  —  De  Vric»;  Hur  la  pennäabilitd 
des  niemitranes  precipitces.  p.  1344  — Ü56.  —  Oudemans: 
Kerherclii'B  »nr  la  yuinaraine.  p  :i5<i — 388.  —  I>e  Haan: 
Nolice  mr  \n  iule/iralPii  p.  .Xi)— 417.  Winkler:  8«r 
l'urigiae  de*  duocs  maritimes  de»  l'ajti-lias  p.  4ll;>  427,— 
EagalaaDS:  Siv  rjaflaeare  da  aang  et  des  nerfs  »ur  to 
wunüt  AeetnaMtenr  dee  leetioni  tnuMTenales  artificieUM 
des  raiwrles.  p.  428  i'M.  id.:  Nomelle»  rwliPn  hpB  »ur 
les  plu'nompnes  niitrii-i  Mpinues  de  la  contra«  liou  musi  ulairc, 
p.  537 — Itiö  ~  Sepllipini:  Snr  des  tourbieree  d'ean  aau- 
mAtre.  p.  4«ifi— 477  DihhitB:  Sur  la  dt^coBporittm  da 
dilunire  dp  (■aliiiirn  |  itr  I  i  j».  p  47:*  4"2 

Nft'i^ui  l>ii[;ili),'e  Vt'rhanili  '.iiig.L'ii  v.Ti;  dr  IIol- 
landfcl'.p  Mn.'itf rlinppij  di-r  \Vpt<Tibi;hiii'ppn  tc  lifinrlian. 
Denlp  Verzaiucliii-j.  Dtrl  III  llimrleiu  1878.  4'-'.  — 
Fritzi  Die  B«uel<un^en  der  SonneiiUecken  zu  den  magae- 
iimÄh  o.  ■atanrologiachen  »scbeinungea  der  Krde.  w»  p. 

(FoitaeUuag  fdgL)  # 


J.  T.  Br»aat:  Blttailu|M  flfeer  As  QMmg 

Elatmotberiiun,  be«onders  den  Sehädelban  dea- 
■elbeo,  (Mem.  de  l'Ac.  imp.  de  St..P^tersbourg. 
7.  B<r.  T.  XXVI,  Kr.  6.)   St-PMeraboov  1878. 

4«.    36  S.    f.  Tiif 

Ala  emten  Fand  eines  EUuwutitriitm-BietiM  dari 
aan  wohl  aiiuo  acboa  Ende  dee  Toi%aD  Jebrbttnderta 

BDgi'blicb  im  Benda  dM  Bheines  mtdeokten  Ilinithpil 
eines  ScbAdela  anwibaii,  der  aus  der  Saiumlung  von 
Oall  in  die  dMJardia  dMflaatH  flberging  oitd  enk 
IHlOiiud  1841  ilurrh  Kanp  mit  der  durch  G.  Fischer 
18üy  ala  Jiiatmotktnum  bcxcichneten  H&lfte  eine»  Unter» 
kiefers  aai  Sibirien  in  Beiiehiug  gebracht  worden  iak, 
Sien  Ftaada  vatdeo  epUar  rngtiai  dnreh  eiaea  obom 

18* 


Üiyitizeü  by  <jü 


140 


BMhakB,  «delMD  Onf  X*y ■•rlla  g  !■  dnr  BiigiMB- 

steppe  entdeckte,  dUigt  i:nti-re  Biukziiline  nun  dem 
Gouvernement  SufttOW  und  aus  dem  Charkow'scheo, 
Mwie  durch  den  von  TraiitRchold  1873  beMbriebenen 
Unterkiefer  aus  dem  SUwropol'achen  KreiM  das  Sara- 
tow'achen  Oonvememente  bei  ChrtoehtaehowlM  imFloM- 
bette  der  Atrubn.  Den  erbeblubeteo  Fond  von  Reeteo 
des  SauMtAtritm  bildet  aber  ein  ganser  Oberaehidel 
aalst  eimn  Dnterkiefer,  «al^  1877  Iwi  dem  Dorfe 

LutHclikn ,  S.  \ou  S  iri')it:i,  .ms  ilt  r  Wolga  ^fzoifi-tl 
wurdun  und  d«in  Museum  der  AJuuleoiie  in  St.  Fetere- 
liarg  Abargeben  inirden  rind.  Dieia  Reato  bOden  die 
Unterlage  für  die  gpnnup  Cliarnkteristik  tlieccB  bisher 
,  Doch  sehr  uogGDÜgend  gekanntea  Thiere«,  dag  iuabe- 
,  aoodera  in  der  8lkdhllfU  de«  Wolgnbeekaia  wihreaa 
der  OilnTiakeit  ein  Zätgenoise  des  bascbelhanrigen 
Naahoraa  fMhmoetrot  aMiquüati*  sen  lichorhimuj  ge- 
1KMD  ist. 

Der  Sehldel  dea  SXamMmim  wigt  im  Weaan». 
licbca  den  Typum  der  tieboiUnen  NaabOmer.  Der 

Stirntbeil  und  der  Scbnauzengnuid  sind  jedoch  weit 
böher,  das  dreieckige  Srhnamenanda  iet  aeitUeii  «tark 
waanwnangadrBekt.  Dia  Stirabeina  eriwben  rieb  knpp^ 
artig  in  einen  mit  zablrcicben  Zellen  uoKt-raMtfii,  hemi- 
tpbiriacheo,  rauben,  aueaen  von  zahlreichen  Getlaa- 
Jintiben  dmabagaMB,  •betaui  naabnUahaB  H«ch«, 

der  wohl  die  StOtxe  cinti'  Horn«  rnn  •ichr  Jjiträcbl- 
licber  Urös&e  bildete.  Die  luijghcheii,  ziemlich  acluiiaUa, 
na  den  Seiten  ausammengedrflckten,  am  Endo  mäsng 
ntHfititen  Naeenbeiue  bcaitzen  auf  der  oberen  FlScbe 
Ibraa  &idtbeilee  eine  etwa«  raube,  leistenarUge  £r- 
babeabeit,  die  wohl  al«  Unterlage  eines  aehr  kleinen, 
mehr  oder  veniger  waraenttmigan  Homea  (Naaanp 
homea)  n  batraebten  iat  Die  Nu«nh9b1a  iit  dnreb 
eiuo  knöciicrue  NosouBchpiJcwaiiJ  vütlatäuJig  gcthcilt. 
Sie  kr&ftigen  ^ngenbrauenbögen  treten  sehr  stark 
naeb  auiatn  tot.  Die  sehr  aDaehnUeben  JoebbSgen 
cnchcineu  stark  mich  unten  und  aussen  gerichtet. 
Die  betrftchtlicbcn ,  mit  den  /VwcMwitM  nuutouUü 
Imptralthi»  Tencbmobeeea  iViawetii  naiMibt  Mtf- 
pttalü  überragen  aU  dicke,  fliigolartige ,  horizontale 
Fortsätze  die  grossen  Gehüröifuungen  sehr  bedeutend. 
Der  knücbeme  Tlieil  deü  QebArgnngtta  liegt  unten  un- 
bedeckt xvlacban  dem  iViMiwt  M«fo*tfMU  UmpvntU* 
ttnd  dem  frei  hinter  den  Gdenktbeil  dar  ScUkftnbein« 
vottreteuden  FortBatzc.  Die  «ehr  breite,  nicht  sehr 
stark  nacb  oben  ragende  und  dort  tief  eiagaasbnittena 
BiBterbaspteMbnppe  bcaitit  oben  lahr  nahe,  ariebtign 
Höcker.  Der  dicke,  zicmlicb  atevk  aaidi  Unten  ge- 
neigte Unterkiefer  bietet  na  die  Wtto  Miaea  dicken, 
brcitaB  oberaa  Bjnapbgmanndea  nret  gNüa  Ahadaa 
Tarknaer  SebaaUaHbaa.  Die  anraabaaaaa  ladMifoeB 


bäbaa  jadaneite  fai  jadem'lMr  «taf  mfar  bagt, 

grosse  Backeniähne,  die  weder  eine  R>ige«ef2te  Krone, 
noch  einen  gesonderte  Wurzeln  aussendenden  Wurzel- 
theil  bieten.  Ihre  Knoch^nsuhstanz  wird  von  der 
Krone  bis  zum  Wnrzelonde  von  Sebndsj^ttea  durch* 
zogen,  von  denen  die  insaara  mit  Aawnhma  jener 
zweier  länglicher,  ecbmaler,  von  Knochensubitanz  aui> 
gefltUtar,  nnf  dar  innariD  Saite  dea  Zabna  bofindlicbart 
raf  der  Kanllldia  nU  einem  gemndaten  Anaaebnitte 
(Thatatifung)  vernehener  Stellen  de:,  ganzf:.  7.ihn  als 
Ansaere,  aussen  nur  von  einer  dOuneu  Schicht  Ton 
BjMabaaaabataas  badaekte  8ebmab|dslto  nngiabt.  Aaf 
dem  aus  KnochensubstAn:«:  grhildeteti  Thoile  der  Knu- 
flAohe  dea  Zahne  verUuft  von  jedem  Auüschoitte  der- 
ülbaa  am  afaia  breitara  oder  aobmilere,  kOraere  oder 
lingere,  am  Äusseren  Ende  einfache  oder  getheilte 
Rinne  oder  Grube  (Thal),  «o  daas  jeder  Zahn  zwei 
Thaler,  ein  vürdere^j  kleineres  und  ein  hinteres  gräe* 
aaraa,  bentst.  Jedea  der  Thälcr  ist  mit  Awenahmn 
dea  an  seinem  inneren  Ursprünge  befiodKebaB  Ana- 
achnittee  von  einer  gekräuselten  oder  Filtchen  bieten- 
den Schmebtschlings  umgeben,  die  Ton  einer  das 
'  bmarato  dea  Zabnea  dwrehsetienden,  mebmab  g^ 

falteten,  iiiipelinliclien  Scliinelzpliitte  ihren  l'rtj)rung 
nimmt,  welche  mit  der  Auaseren,  auf  der  KaoflAche 
■b  gakitnaalto  oder  gallltilto  BnadaehWuga  bamirfc> 
baiaa  fiandscbmelzplatto  verbanden  erscheint. 

Ebuiga  Art:  R  /fMkrt  Daam.  182U  (JS  »OMtim 
0.  Fbeber,  IMfe,  JE  Kigmimti  Flaeb.,  1848,  «sna- 
cerof  typ«*  «cu  Galli  Duvcrnov,  1815). 

Daaaelba  aebeint  die  aniehulickaten  Individoen  dar 
tidioi'bineft  Knab0niar '  ao  Qrflsaa  IlbarlnifRm ,  jadorib 

die  der  Mammuthe  i  iT'iilit  zu  hftlwn  Durch 

die  Auffindung  des  .£?a«m<rfAenMwi-Scbüdels  nehmen  auch 
dia  Sagen  and  BralUnngan  von  dam  mytUaebaa  Bin« 
horn  /'Vnif.trnu  fnm'hj  atif  :<  NVii^-  (rpütalt  (in,  da  «ch 
dieselben  weit  besser  auf  dicüc^  Thier  als  auf  ein 
RhinoceroB  beziehen  laMen.  Es  beeaas  nur  ein  liesigee 
Stimhom  und,  im  VerhAltaiae  au  «Ueeem  ein  nur  aelv 
winaigee,  daher  nielit  aofiiülendes  Naaanbom,  waldhaa 
Ton  rohen  Ydlkem  leicht  unbeachtet  bleiben  kaanto. 

In  Bezug  auf  die  Descendenzlrage  vermag  dar 
Verfasaer  das  EJamotheriHm  weder  f&r  eine  solche 
Thierform  zu  halten,  worauü  sich  andere  Rhin^icero- 
tiden  «ntwiekeUan,  nocb  umgekefart  die  lateteran  Ar 
Stamm  viter  dea  Bamndhritun  m  erUlrent  nocb 

weit  weni)<er  über  ist  er  geneigt,  an  eine  eijuiiie  Ab- 
kunft demelben  an  denken,  oder  wohl  gar  die  Eqaiden 

B.1.  ft. 


Digitized  by  Google 


14J 


Eistorisch-kritiscbe  Studien  über  das  Ozon. 

▼«n  U  Kuflttf  onl.  rrofewor  tun  Polj-technOnim  ia 
KwlRnibe. 

(Kortaetiunu) 

18t  schwer  zu  i>ag«ii ,  ub  b«i  Schönbeiu 
«otMlMidMide  AnatMs  zur  Umünderung  Msiner  bis- 
herig«n  Anucfatco  dmroh  agene  Uutemiohuiigen,  oder 
durch  die  VcrmclM  T«n  dttUBivs  nud  Marignac'), 
die  ihm  winer  eigeiiMft  ^"gf^  nach  vou  Marignac 
laitgotheilt  wardan  mmi,  «Btatand.  So  tmI  itaht 
jcdcnlUla  feat,  daai  die  «nto  Untmidniiig  Ms- 
rignac's'l  vnr  ilerjeuigcn  Srhonboi  ii's ')  erBchien, 
worin  diäter  die  ÜMultat«  der  Verauche  mitüwilte, 
wtf  Giiud  wdcluv  ap  n  naocB  AusditeB  ttbav  dia 
Natur  de«  Oxons  überging.  In  rinoni  Briefe  an  Du- 
mas, doMeu  Inhalt  iu  den  Sittuiig«bcrichtcn  der  fian- 
OtUbm  Akadend»  von  17.  Uta*  1845  init|atlMUt 
iil^  •weist  ISfarignac  nach,  Ha.-'s  (lau  Ozon  N-i  der 
Bkktrolyeo  den  Waueri)  auch  i'ut»(cht,  weua  die 
atmaaphUriach«  Luft,  also  imm«ntlicli  der  Sliahrillfl',  auf» 
fltigMite  tua  jahritan  wiid,  daaaiSinMirgaiii  tnckaoo 
£■&  odar  Sauantaff  tMÜn  Uebatlvte  fiber  Fho^bor 
aianab  Ozon  bilden,  da.^H  dai,-egaa  Qm  antateht,  wenn 
Gwaohe  von  Saaentoff  mit  ¥iiihliiiiiWiiPB  odar  Sauar- 
atoff  und  Wanantoff  ttbar  fenehtcn  Fhoaphor  galdtet 
w.  rdi  ii.  Thiii.it  ^viir  iiiiwidiT^ogliih  nachgewiesen,  dase 
da»  OsBon  nicht,  wie  6chöubeia  bisher  annahm,  aua 
dm  «kkaloff  Mb.  Ukkt,  «od  Mar{ga«e  aagt  adbat 
am  Schluuse  der  Mitlhoilung,  tlas.'t  ilii.'»  Oz<.ti  entweder 
nur  au»  ijauer»tuil  oder  aus  einer  Vorbiodung  tob 

Neun  Tage  später,  den  2t>,  Miirz  1845.  tlifilt 
Schönbeiu*)  in  der  oaturtbrsvheuden  UoMÜBvhaft 
ni  Baael  dk  Xaaalteto  aiiMV  Taraneha  ni^  BMk 
wdahen  da»  Oam  unter  der  Wirkung  dos  Phosphor» 
nidlt  nur  ent«teht  iu  tiuem  (Jcminth  von  Huuerntoff 
und  Stickütoff,  aondom  auch  —  genau  win  Marignac 
ge&sden  —  in  einem  Gemiach  Ton  Saueratoff  und 
Wucfatoff,  von  BanewtolPiuid  XohleMüara.  Auchlwim 
SlVduchlagcn  des  cloktrischcn  Funkens  durch  feucliten 
ftaantoff  erhielt  er  jetst  Oaon.  Immer  abar,  so  findet 
Seltdabeiii,  iat  die  Anwaimliait  Ton  WasBerdampf 

liut  unerlÜBsliche  Bciliii-i.iii;  y.rn-  Bilrliin^'  jjfi  iji  in  ii 
Gasart,  und  gerade  dxetc  Wahrnehmung,  die  aber,  wie 


*)  FaggHd.  AauL  IXT,  B.  7r 

»1  Compt.  read.  XX,  S.  S08  n  Amial,  d.  (Iiim  H  d. 
Phys.       XI V,  2bJ. 

']  ili-r.  über  d.  VcihaiHlli^'n  di  r  i  iiturforsch.  (ir.i.  ia 
Basel  VII,  S.  <v 

•)  lier.  Uber  d.  Verliacdlg».  der  oaturferwJi.  Ges.  in 
BiMiVlI,a&  Bicha  auh  Mignd.  Aud.  UT,  8.  6». 


nsa  jätet  bafamnt  iat,  wif  cnuaa  Intihna  btraU)  hnthto 

Schaiibein  zu  der  neuen  Annahme,  daM  dM  Om 
ein  WaaMratotbi^araajd  aein  mliiae. 

durih,  da«»  dar  Huiplior  in  Berührung  mit  feuchter 
Luft  den  Wsnaanlampf  in  einer  noch  nicht  bekannten 
Weise  bestimme,  noch  wmteren  Saoervtoif  aufzunehiMii. 
Ebeoao  wirkt  aaeh  ihm  auatzataodo  Elektricititt  anf 
den  in  der  Luft  entfaaltaiMn  Waawrdampf  und  den 
Sauentoff  derselben  ein.  Die  höhere  OxydationaatuH» 
des  W»Men  aber  bei  deaaeu  Eloktrolyso  bildet  aieh 
nach  ihm  dnidt  dinaU  Taniaigang  ainaa  IheilM  te 
au  der  poaitiTea  Ekkinda  «uftrataDdaa  flamantoA  mit 
Waaser. 

Dia  Zentitreng  das  OaooB  dureh  Erfaitnng,  walehe 

«Thon  früher  boobaihtot  worden  war,  wird  von  Schön- 
bein jetat  auf  eine  Zerlegung  düitsulbcn  in  Waaier 
imd  8ananloff  miQekgefÜhrt,  und  diese  Anaiaht  indat 
eine  Beatiitigung  durch  Versuche  Williamson's 
welcher  dcu,  wie  i>ich  nachträglich  herausstellt«,  eben- 
lalls  auf  einem  Irrlhmn  beruhenden  Nachweis  lieferte, 
data  duiah  MektrolfM  ertwltanes  Tollatiadig  getzock- 
Bataa  Om  bmm  Glflben  Wasser  bilde. 

Im  gleichen  Jahre,  in  welchem  Schüubuiu  seiuc 
DieiHD  Anaiehtan  über  dia  Oonatitatioa  des  Oaona  Ter* 
tfteflkMa^  ftadaii  Marignae  md  d«  la  BiT6% 
daiM  das  Ozon  auch  entAtclu'.  -»-t'iin  man  elektrische 
l'unkan  dureh  raiues  und  Tolüg  trockenes  Sauentoff- 
gla  bkudufohaablagan  ttsat,  und  sie  kmiman  UatfAuah 

entgegen  den  .AniMhauungpii  Srhönbein'a  zu  der 
Annahme,  dass  das  U;miu  —  was  übrigen»  auch  früher 
adunt  MarigSMf)  TerrnnÜiungsweiBo  ausgesprochen 
hatte  —  nur  ein  reriinderter  Sauerstoff  sein  könne. 
Hier  sehen  wir  also  zum  ersten  Mole  die  rii  iitig« 
Anaehamug  ttoe  dw  chemische  >'u(ur  <lc:i  0.i!»ii.<  mit 
fieatiBUuthatt  amgaaprarhaii.  Ab«r  trota  der  schia* 
gendtai  Tersodw  Harlgncc'a  und  de  la  Biwe^ 
hielt  Sthiinbein  mit  glQatar  Zähigkeit  an  »einer 
neuerdings  aulgaeteUlaa  Anrifllit  fest,  und  eist  nach 
aaehr^ttuigHB,  ImrtnlnitigeB  Kamyl»  tmt  ar  dar  Anf- 
fiMKong  dar  Gaalbr  Gelehrten  bei. 

ZaaBahit  naehte  Sohönbeia*)  gegen  dia  An- 
aiditcD  VaHgaae'k  und  da  la  BiT«*a  dia  aDga- 
rr.eiiie,  bis  dalnu  T.irh  al>  richtig  angei>chcne  Erfalirung 
geltend,  daas  kein  einziger  fall  bekannt  sei,  in  welchem 
■alar  alaktiiaditm  ^ft—  di«  Hgaai- 
sehaflaa  iqseod  «tnea  «inllMiiaB  olar  »UMiengeaatitao 


>>  Anna),  d.  Cfaem.  u.  Ph.  LIY,  S.  IST. 

•)  Compt.  rt-nd.  X.K,  S  V2'J\. 
'j  Compt.  rtnd.  .\.\,  S.  fli  .s. 

*)  Ber.  ober  d.  Yerhandlg».  d.  oaturf.  Oes.  Basel  VII, 
Bw  11.  Paggal  Aaad.  LXTII,  8.  7B;  IUI,  a  Ut. 


üiyitizeü  by  Google 


148 


Ktqien  icgeodwia  twlndtit  warden.  AtuMi-dem 
hebt  er  herror,  dan,  wenn  du  Oion  nur  tiu  Sauer- 
•toff  bestUudo,  Mn  gegebenes  Quaatum  d««  Ictüt«- 
fem  Oaaea,  über  JodkaliumltMonf  <Atii»irt.  n  h  i'l- 
nUdiff  Midi  ToUatämdig  in  Oioo  omwaadaln  und  dem- 
gemiH  ym  dar  Jodkiliiimlmmig  abaorlnit  w«rd«n 
mÜBso,  während  nath  »t'imT  Wahniohinuiif;  unter  dic«en 
UnMtäodeo  gtx  keime  merklicbe  Abaorptiaii  des  elek- 
tririrtn  Gimm  n  iMiunkm  eei.  Auf  Omid  4iHir 
und  der  schon  früher  gemachten  Brfdmu^  UMMCh 
O200,  wie  er  glaubt,  nur  in  Oegenwut  Too  W«Mr 
«oMAMt  UlBM^  itaUtoSehliiibeiii  Jetct  die  Behnip- 
tvag  auf,  bei  den  Versuchen  de  la  lliTe's  müsse  der 
Sauerstoff  noch  üpuieu  voo  Wasner  eutbalteu  habe«, 
das  sich  befaa  ShkbWna  ant  4em  Bmanloff  sa  Om 
TeAand. 

Wir  wisiicii  jt'Ul,  dOKS  die««  Behuuptuii)?  unrichtig 
war»  danMarignao  und  de  la  Rin-  Iterht  hatten. 
Aber  wenn  mta  neh  ariiiiMit,  wie  Tenchwiudaind  klaino 
Uengon  Ösen  ekib  seluni  dmeli  den  Oenub  wahmehnlMr 
machen,  to  ist  da«  F>  >t!ial!i  n  S(  h  öii bei  ii '»  an  xcint-r 
Anaicht  auf  Grund  der  Annahmo  der  Uegenwart  ge- 
ringer Spuna  TOB  Fenditigkait  innoriiin  noeh  eridür- 

lich.  Si  hworcr  :-:r.  f>i  j-ffifcii  dmc;.'™  ist  c,  wiü  dem 
scharCsichligeu  Beobachter  die  YolumTerminderung  des 
flaneirtBai  Mm  SlahMainn  dMidbm  ttbw  JodlnliiiB- 

lösunp  ent?r:hcii  k.  iiii'h,  -wodunh  er,  wip  erwähnt,  in 
seiner  irrigen  Aulluj<»ung  noch  «ciM-iitllrh  bestärkt 
wurde.  Vrcny  und  Beequerol^}  hüben  «päter  nach- 
gnriesen ,  dam  man  da*  Volum  des  Uber  Jodkalium- 
ISsunp  aufgestellten  Sauentoffgase«  durch  Elektriairen 
ni<  )it  t/.>m  tWMDdnra,  sondern  ganc  zum  Von<(  hwin(ipn 
briqgeu  km,  »Imb  albaiilig  der  (enauate  ttauentoff 
eionirirt  und  T»m  Jodknlinm  ahaoiAiirl  «itd,  Baob* 
achtungcn,  die  diinh  VcrRuthit  A  ndraira*  und 
Tait's*),  sowie  t.  JBabo's*;  bostüligt  werdes  aind. 

Tnte  aeiiwr  tmiehtign  Anflhmuig  dar  Katar 
dw  Ozon«!  hat  j..iKh  SoMnbain  in  einer  fm^wn 
Zahl  Tou  Untursuchiuigen  flina  Baihe  wichtiger  That- 
•achen  «ttfjjeflmdew.  dia  «ber  dia  Bediagwigaa  der 
Bil'Imij?  und  Zer*otznnj:  die*«-:  St-^friw,  über  dessen 
Verhalten  gogcu  andere  NulMlanzon  u.  a.  m.  höchst 
viehtigen  Au&ohlnss  ertheilen. 

Tor  Allem  muas  hier  an  die  Vamieha  8*bKn- 
bain's*)  erinnert  werden,  in  welchen  er  naebwrist, 


»I  Aiirial,  (  liiiii  rhvs.  XXXV,  IV2.  Aimal  «  hnn 
Fhami.  l.X.WIV,  LHM,    (  omi«!  r.iid.  XVXIV.  Süll 

»i  I  (J   K.  h.ic   Troiwl.  IX,  ttiifi     riiil   Mai?  ()) 

XVII,  4a5.    Amuil.  d  Lh.  u  riiann.  CXIT.  I.V> 

•  .  Annal.  d.  Clirai  u  rtj-irm.  Siipl.  11,  2ii!>.  Uull.  m>c 
dlB.  VI.  841». 

*j  Poggesd.  Auuat.  LXXV,  Sti7.  Der.  Uber  die  Ver- 
baadlgn.  d.  ualiiil  Ott.  UmA  IX,  10. 


das*  das  Own  auch  aus  rein«a  fhiiiiiilnll|M  «it 

feuchtem  Fho«phor  entstehen  kann,  wenn  nur  das  Ca» 
hinr^diend  warm  und  durch  Bruckverminderung  Ter- 
däont  i»t.  Allen  aufgeAtellti  n  An^^  lueu  iibcr  dia  Om- 
stitutiom  daa  Oaooa  stand  die  biahadga  Stüiuuag  ani- 
gegen .  daaa  in  «ginem  Baaentaff  der  Thoaphar  nkht 
leuchtet,  auch  kein  Ozon  bildet.  Kehouboin's  Wahr- 
nebmnqg,  wakiha  ihren  Wesen  nach  übrigens  aahaa 
in  einar  MHtheihmg  ^en  Berieliva*)  aofhaHan  iat, 
bi'M-iti^tc  alle  Kinwilrfe,  welche  Regen  die  Zuaanim«  u- 
setcung  dos  üsons  aus  Waaaentoff  und  äaoenrtott'  oder 

Auch  mi-hriTf  irrii;f  A  uff tetliin^'C:i  iil>rT  die  C')ti 
stitution  des  Üxous  hat  8chönbein  in  dieser  Zeit 
md  trsls  aanar  etgenan  irrigen  Anriebt  beriehligt. 
So  die  IMinuptviiip  Fi^o-IicrV "  ,  bei  der  Elcktrolrse 
des  Waseorg,  dem  l^lcktri^iron  der  Lui^,  dem  Ueber- 
leitea  Toa  Luft  ftber  Phaeiihair  entstunden  jedesmal 
Oase  von  ganz  vcrscljiodcner  Natur:  im  ersleivn  Fnllo 
Waaserstoflsuperoxyd ,  im  /.weiten  fSiiljicicr^aiuR'  mler 
salpetrige  Säure,  im  letzten  eine  .Säure  de«  Phoophors; . 
initar  dia  Anaioht  Williamaon'a*},  watehar  eben- 
IUIb  m  den  Schlüsse  kam,  daaa  der  bat  der  Ebnrir- 
kung  des  Phntipluir«  auf  feuchte  ntmosphürisdie  Lift 
auftretende-  riedwnde  Körper  veiaohieden  aai  tob  dem 
doieb  BUktrolyM  eibaltenen  nnd  daaa  die  Jedanasebai- 

duii^  ;i':>-  .TitdltiiUiiir.  mit  ]hnhiiliiii  -irtfi  T.uf't  nur  eine 

Folge  gleichzeitiger  Einwirkung  von  Phoep bonüure  und 
8anaivtadf  aai ,  fkanaor  die  s|ilHara  IMiaiip^  iii^  daMMSben 
Forachers,  *)  phoophorisirte  Luft  und  cIcktroh'tiHcher 
Sauerstoff  enthielten  zwar  ein  idcutticiue  Ozon,  jedoch 
M-i  die«  Tcrachiedao  Ten  dam  Owe^  waldwa  bei  elek- 
triaehaa  Entladnngan  fibildal  «izd,  dk  Anaichtegr 
OBnttn''a*)  n.  A. 

Karignna  und  da  1«  Sir«  erbialtan  nun  aber 

einen  mächtigen  Bundosgenosaen  für  ihvp  Auffa.'(.<iungen 
über  die  Natur  den  Ozon«,  denn  kein  (icringerer 
als  der  giniae  Beraelius*)  trat  im  Jahre  184T  — 
ein  Jabr  Tor  aainem  Tode  —  ihren  AnaohnvmigaB 
aber  die  Gmatitntion  der  nanan  Oaaart  bei.  Haan 
kam  noch,  doss  Marchaud ')  beim  Elektrisiren  reinen 
troekenen  Sauaratoifl^ases  abenfiftlls  Ozon  erhielt,  wo- 
dunbdiaTeiaadieaadSdilnadUgerungenMarignae'B 
mH  4e  1»  Bire'a  ibn  Baattt«««  ftnden. 


>)  Ucrzel.  Jafareiber.  idl.  XXVI,  S.  64. 

•»  Poggcnd.  AnaaL  L.XV,  S.  IW;  LX¥I,  6.  16S. 

1G8,  Gi<J3. 

•i  Aimal.  d  Chem.  u  Pbarm.  I.IV,  S.  127.  PooMBd. 
Antial.  VI,  S.  Ätl. 

•I  Autlid  d,  (  luin.  u.  Pliann.  LXI.  S.  18. 
<■)  l'(>i?,-i  i;d  Ani.iil.  LXXl,  -l.-«:  LXXV,  Ut. 
•j  Berzel.  Jaltrenber.  Od.  XXVI,  b.  <>S. 
«I  Peggaad.  AnaaL  LXVU.  S.  UB. 


i^iyiiiziüd  by  Google 


143 


bein'H  ttW  die  Nfttnr  dm  Oidiui  ad«  überwunden  anRC- 
M>h«n  irerdeo,  trotcdem  tT  »clbit  noch  bia  rum  Jahre 
1692  mit  gTomer  Beharrlichkeit  an  deoMlben  fett- 
hklt.  Yon  MwhafUiB  ChomikiTn  bekannten  nch  zu  der 
Anrieht,  dam  daa  Osnn  mn  Waewiriitogropero«  yd  lei,  nur 
noch  rw«i:  Wi  1 1  iaitiAoii  and,  ni  einer  Zeit,  aU 
Schönbaiti  laUiat  lehon  au  andenn  Anaiahtwi  äbcK^ 
gcfrangeo  mr,  BannoTt.  Dar  errtare  raeht  lo  be- 
wi  ii-cn  '\  da-is  diui  b<iiml>archtrpteii  derKlektricität  durch 
atmosphäriicfae  Luft  entatebende  Caa  Tenohieden  win 
■•■a  TBQ  im  Audi  Blakliolyw  wui  lüt  ftnehto 
and  Luft  erhaltenen,  weil  r«  im  ersteren 
mr  wwohl  beim  Eintritt  Ton  poedtivvr 
ab  n^athw  Blaktoieit»  in  die  Luft, 
Ozon  bei  der  ElektrolvM»  nur  an  pi-iiivin  I'nl  fm-- 
»cheiilp.  Und  da  or  fiTiher':  si  liuii  nui  hi^rwic-itii  zu 
liiilx'u  glaubt«,  da*«  da«  elnktrolytiMlio  Ozon  ein 
WaiäaeratoSraperoxyd  aei,  Befouchtun;  der  Spitxe  des 
Conductom  jedoch,  au»  ««Icher  die  Elektricität  auftlritl, 
die  Bildung  dos  Ozougeruchee  Tcrliinderi',  so  kommt 
er  anoh  hierdurch  su  dam  SohluMe,  die  beiden  Gate 
inlifleton  Tarachiadan  •ein , '  da  nach  aaiiMr  Anaidit 
Fem  hti;;k!  i*  d  e  Itilduiig  c  im  i  \V(i>M.r^(ofrHup*roxyds 
nicht  rerhiuderu  könnte,  und  es  miUee  dedialb  im 
latelarea  lilla  dar  Gannh  dmoh  eioa  waaiwlefliaia 
Yerbitiduni;  veran laust  sein. 

Die  Bildong  dca  Oaoni  aoa  feuchtem  Vbogfbm 
mid  Btnaiatedr  erUSrt  doredba  Chemiker  durdi  etna 

Anaidit,  dir  TnllVnii  ii  I  n  ir.it  i\pt  L i r b i  'suchen  An- 
■diamuigsweii!«  über  ii^rrcguug  der  chcmiacbou  Thütig- 
keit  flbenindlmmt,  irod  dia  s,  &  mdi  in  daawa 
G;ihniii[r«tboorii'  zum  Aindrurk  p>brafht  !»( ;  indem 
«ii-h  der  Fhociphor  zu  l*ho!iphorBiiure  oxydirt,  sogt 
Williamion,  findet  eine  gleichseitige,  für  rieh  aUaia 
nicht  eintretende  Oxydatiooswirkong  anf  Woiwcr  statt, 
mlohea  dadurch  in  ein  WaaaenteJbnpcrozyd  um- 
gawmddt  iriid. 

Tia  .M(  Tf  '  tritt,  w  ie  wdioii  erwähnt,  als  Vertreter 
der  WasacmtoihupC'FoxydhypotlieM  auf  zu  einer  Zeit,  da 
de  von  ihm  Bagritaidir  adxm  uafgtgAm  met.  In. 

einer  aiisftihrlirhm  Abhnndlun;,'  vcrthcidigt  (gr  M  der 
Hand  cahireieher  Venudiu  diu  AuKiuht,  tlasOwn,  dntdi 
Elektrolyse  ana  Wiaaer,  nnddaaOaa,  beim  Dunshadilagen 
de«  Fuokana  durch  Saneratoff  entotaitdeo,  leien  trete 
gleidien  Garucha  >wd  Taiadiiedena  Steffa^  atatorea  mttaio 
all  aiii  Vawoiitiiftmwniiayd^  1 


>)  Amml.  d,  (  liem.  u.  I'Lariii.  LXI,  S.  13. 
•)  Annal.  d.  rinm.  u.  riiaiiu.  I.IV.  LXI.  17 

■i  Poagend.  Aoual.  LXWI\,  b6.  Aimal.  Cbem.  Pk 
UUCXTIdTbi.  Jaun.  pnkt.  Cbeik  UX,  MO. 


nihrung  dos  oigeotUdbl  OmB  hiUa  und  auch  :n:n  f>rat 
»eine  stark  oxydireode  Widniag  anaBbe.  Vr>llkommca 
getrockneter  elektrolytiaoher  Sauemtoff  giebt  noch  ihm 
beim  Oliihen  und  Dimhleiten  durch  Glasröhren,  die 
innen  mit  einem  Hauch  von  vaaaerfireier  Phusphor- 
aiinre  bmclilagou  sind  —  „Baumert'iiehe  Kohren",  eine 
htdbcode  ErTangenadbaA  der  Arbeit  —  deatlinha 
Vawi  maitien,  ja  er  baradmat  ana  aeinon  YemulieD 
diu  ZuKamraenBetzutiK  de«  Oüorn  ula  H'O'.  Indem 
•r  das  ozonhaltige  Gas  snenit  durch  einen  Apparat 
mit  Jedlmliiim,    dam   dneii  lalehiii    mH  oaaa. 

S<^hwofelȊure  leitete,  lieHtimiiilc  er  durch  die  Zu- 
nahme de»  üewichtH  der  bt'iden  Apparat«  die  Ge- 
unter  der  VorauMtcung,  daaa 
n»0'  in  O'  und  H»0  zerfällt,  wobei  der  Sauerstoff 
lu  dem  Judkalium  zurückbleibe  und  eine  uquiralcnta 
Menge  Jod  auiecbeide,  dos  Wasser  ruu  der  Schwdtt* 
Miure  znnUikgahalteB  werde.  Aua  der  Ga 
des  Ozons  dnenrili  «ad  aadcnndta  aw 
stofT,  den  er  aus  dem  ausgeacbiedenen  Jod  berechnete 
und  dem  Warner  des  HohwefelMtureapparatea 
ddi  in  dar  Tlmt  Zahlen,  die  mit  der  dien 
Formel  reiht  j^enan  ü!M-ri-ni.-i)iiiii,>Ti. 

Gegen  die  Aneichten  Baumert's  trat  jedoch 
Md  damnf  Andrewa*)  mit  adir  gründlidien  Vntaa» 

Buebunpin  liervnr,  aui»  welchaB  die  L'uriehti};kriteti 
der  SaumurlVehen  Uesultate  in  aehlagender  Weise 
akihaqabeo.  Andrewa  «iaaimbaMndm nach,  daia 
beim  Zerfallen  dca  elcktrolytisehen  Ozons  keine  Spur 
Tou  AVaseer  entHt«he,  das«  beim  Dnrehleiteit  von  Ozon 
durch  eiue  augcsSuerte  Lüsiaig  von  Judkalium,  wo- 
bai  alao  eine  Abaorption  erantnaU  Torbaodeoer  Kohlen- 
dlim  amgeMhleaMo  iet,  die  Gewicbtaannahme  dea 
Apparates  f^iiau  «bereiiistimnit  mit  dem  Gewicht  des 
Ozons,  wetcbcH  als  allotropischer  Saueiatoff  aua  dem 
dvmehMdenen  Jod  bemiuet  wurde.  bA  dieur  letata 
Sati  anch  uii  ht  nuhr  wiJrlliili  richtig',  da  wir  wjsH<5n, 
dam  daa  Üzou  beim  Durchgang  durch  Jodkaliuiu  unter 
Aiftdlen  in  0+0*  nur  den  dritten  IVa  adnaa 
fiauentoA  snrtteUüsxt,  »o  »ind  die  rnn  ihm  gezn^rnrn 
SdtlnmfidgemqgtB  dennoch  auch  nach  lutMrcu  Jetzigen 
Aiwdwnungea  völlig  antreffend,  da  ja  die  weiteren  zwei 
Drittel  des  Ozon-Sauerstofla  völlig  uaaliaorbirt  durch 
den  Apparat  hindurchgehen.  Nur  in  der  Geoamnt- 
menge  des  ynrhandcnen  Ozona  musate  Andrews  zu 
abwddiandan  Beaultaten  kommen,  indem  er  dioadbe 
ana  dem  anigaMluadanan  Jed  liendnMte,  da  eben  nur 
der  dritte  Thail  dea  Oanna  Imi  BeriUmiag  mit  Jed- 

'I  l'iiil  I  I)  X.  -»50.  Annal. Cbcm.  o,  Ph.  XCVII, 

3TI.  Journ.  iiroku  Cbem.  LXVU,  494.  Poggend.  Anoal. 
XCVni,  48& 


Jod  auaacheidet.  Baamwt*)  remoiMtrirt« 
nrar  sagen  die  SchluaKfoIgemngcn  TOD  Andre  VI, 
iaäm  «r  diMem  cntgegenbklt,  daM  di«  JodatwackM- 
iug  aus  Jodkulium  lianpCaKeliUeh  durch  Einwirinnif 
gnrÜiiiliolHB  SananUA  unf  dia  diuvh  daa  *»»■*■■■■■■ 

■ein  möme,  und  rUiM  dcninach  die  Vernuchn  V.  inen 
Anaproch  anf  Genauigkeit  maoheo  köDsteo,  doch  ohne 
EMg.    AMh  Seh«Bbeiii>)  aalbat  Tanodito  dia 

Baumort 'M-lirn  Itosultate  durch  dip  AnTialimc  m  er- 
kUtien,  dsM  sich  bei  der  Elektrolyae  des  Waaaers  2u- 
«nt  OaoB,  dam  dnxdi  MimlAMiy  aaf  das  Waaier 
erat  WasBoratoffTOperoxyd  bilde,  jedoch  nachdem  auch 
soch  Houzeau')  durch  (genaue  q\iantita(ive  Beiitim- 
die  Resultate  der  Andre wsWhon  lTnt«r- 
baatiitigt  und  tob  B«bo«)  und  Sorat*) 
fia  Abwaawiliait  Ton  WwmnMf  ib  «laktriaehsB  Qion 
mct)gäwie»un  hatten,  war  auch  dio  Ba umcr t Vho 
▼■■aia<i>irmnMHu j  dhypotheie  ala  Töllig  übenntnden 


Bildliih.   It  .'nitro  nach  Kntdeckung  des  Ozons, 
in  die  letzten  Stimmen,  die  tUr  einen  Waaaer- 


geknmmen,  daas  bei  den  Chemikern  d'tr  Natur  des  Ozon« 
ak  eines  allotropon  Sauerston«  uubcwtntion  dastand, 
llaa  llltte  nun  erwarten  aoUen,  daas  die  Untersuchmigen 
ttber  daa  Oiqb  einen  regetrofissigeren  Vprlnuf  nehmen 
wflrden,  daM  die  Ziele,  die  man  im  Au^  hatte,  gloich- 
maosiger  und  genanar  ftdita  ftworden  wären,  denn 
dar  Bodan,  anf  daa  mm  no  vaiter  arbaitata^  war 
Ja  «n  ftaterar  geworden.  Doch  das  Ende  der  80-ar 
und  die  fiü-pr  Jahre  biuchten  neue  VerwirruDg,  und 
di«  Confuaion  in  der  üaachichte  des  Ojwna  enwcbta 
Jatst  afvt  ibivB  CMinioatiooBiiiniki* 

Hauptsächlich  7.\yr-  Frnpen  waren  es,  die  Frage 
der  JütistonjE  eines  zwcit«a  Osona,  des  Ant<wons,  und 
dia  IVaga  Baeh  der  ioBaraa  VewehiedeaheH  daa  g»> 
wSlinlichen  Sauerstoff»  ind  do«  fVnn»,  welche  dir 
Kicbtung  der  nun  falgendon  Untersucliungen  bezeich- 
neten, und  Ton  welchen  vor  Allem  die  entere  noch 
oiaht  d^ganyaaaua  Tarvimingcn  nnd  Verimuigea  der 
Anaiahtan  Tetanlaaite.  Auch  hier  finden  wir  wieder 
den  Kamen  des  Forschen»,  dur  am  iBaiillaM  cur  Kennt- 
Biaa  aof  diaaam  üebiete  beigetragw,  au  der  Spitaa 


derjenigen  Chemiker,  wehshe,  tob  einer  unrichtigen 
Toiauaaetsimg  anigafaeDd,  eingehande  und  sahliaieha 
Untersochnngen  anataUten,  ran  die  Extatena  eioar 
diittim  SanentoffinodifieatioB  in  bewaiaen.  Gelang 
diewr  Bewaia  aaeh  aohainhar,  aa  daai  die 
aiaaa  iwmtan  OaDaa  in  daa  60er  Jahna 
angenommen  wurde,  »o  haben  wir  diw  dwlia'.li  nicht 
SU  beklagen;  denn  gerade  Denjenigen,  welche  unter 
Jeaer  ftladiaa  AaBoliBe  ariieiieteB,  Terdankaa  wirffie 

werthvollsten  'KminponMhnflen  in  der  Konntnins  de« 
Ozons,  und  haben  sie  den  Klärungaproceos  TieUeiclil 
iBCb  etaraa  anIhdialtaB,  aa  habaa  rie  iha  dodi  anah 
nicht  verhindert. 

Es  sei  mir  jycstattet,  auf  den  folgenden  Seiten 
die  Kntwickelnng  der  beiden  Hauptfragen  getrennt  zu 
behandeln,  denn  die  frage  aaah  dar  Rtiateni  und  den 
Eigenschaften  daa  Aatanma  «ad  dar  davaa  ahgdeitetea 
SanerstoffrerbindoBgaa  im  OagtOMts  cum  Glon  st«ht 
Bsr  is  enÜBnilaaa  iaBaraa  AHUBanahaag  aüt  der 
Flage  nach  dem  moleknlarHi  TTntorsehied  daa  Onaa 
vom  gewöhnlichen  Sauemtoff.  I'.nc  jjrni einsame  Be- 
handlung würde  nur  auf  Kosten  dor  klaren  Dantelluiv 


Schönbein  war  o«.  wt-lchor  im  weiteren  Ver- 
laufe seiner  Untersuchungen  zuerst  zu  der  Ueber- 
ae^gaag  knt,  diaa  aia  iwätaa  Om  eiiatiren  mfiaia^ 
welchen  in  seinem  Chemismus  zu  dem  anderen  in  ge- 
wiesen  go^UMttzlichen  Beziehungen  stehe.  Gans  »11- 
miililich  wurde  er  zu  dieser  Annahme  gefUhrt  durch 
eine  lange  Xaihe  tw  PBterwohuiigBw»  die  er  nad 
«aden  Chemiker  ttbar  die  Art  vad  Weiae  der  EM- 
stohung  und  dor  'Wirkung  des  Ozons  auafohrtea. 
Stehen  auch  viele  dacaalbaa  mit  der  Frage  aaeh  der 
dritten  HodifleatieB  des  Baneraiofla  acbaiabar  oft  nicht 
in  diroctcr  liezicliung,  »n  werden  sie  hier  ilfiunx.li 
Berücksichtigung  fiudou  als  weaontliolu  Uliodor  dor 

SchSabeia'  aar  Aafttdlaqg  aaiaar  aauaa  Aaaidilaa 


Mgt.) 


Sie  t  Abhandlung  to&  Band  41,  Pars  I, 
der  Im  jkota: 

XCIX,  Pf«.   Alual.  Chcm  u.  l'h-     J.  Hoser:    Der  Krrisprncess .  rrzontrt  durch  den  Re- 

actionsiti-om  der  electrolytischeu  UeberfUhrung  und 
dnrA  Tardaaqiltoy  and  OBadaasaMea.  4Bog.  Tbst. 

(IVois  1  Reichsmark  20  Pfennige 

ist  erschienen  und  durch  die  Buchliamlluiig  von  Wilb. 
Bagalaiaaa  b  Leipiig  an 


d,  Ml  Jeara.  jnakt  Cbem.  LXX.  4Ih, 

idltm  d  nsl  (ie».  Kasel,  I,  1664,  S.  Ifl, 


XCIX, 


•)  Verhsncntrn 

=  1  ('<imj>(  rciiii  M.III.  I'oj 
1G5.   Juum.  urakt.  Chim.  LXX,  S40. 

«>  Anaal  d.  Chea.  n.  Phana.  8nL  II,  S66. 
^  AnnaL  d.  Cbeak  a.  Fhana.  Cum,  M.  Jeara.  f. 
prakt  Chcm.  XC,  91&   Foggiad.  AaaaL  GXVm,  «as. 
Conpt.  read.  LVI,  890. 


Bnuk  na  K, 


i^iyiiized  by  Google 


LEOPOLDINA 

AMTUCHKS  ORGAN 

KAISERLICHEN  LEOPOLDINO-CABOLINISCHEN  DEUTSCHEN  AKADEMIE 

DER  NATUBFOBSOHBB 

BERAÜSGB8EBEN  DNTER  XITWlBiniNO  OBB  SBKTIOBSTOBSlllIDB  WS  VBt  nÜLSIDBHTEH 

Dr.  CL  B.  EnoUaadi. 


HaUe  a.  S.  m*«.,,-..».  «.      lieft  XV.  —  Nr.  19—20.  October  1879. 


Inhklt;  Amtliche  M  itt  hei  Innigen :  Vpräiiilfnini;  im  rorsniiallM-standp  d>r  AkaUinii«^   —  Uritrinp  7ur  K«s-so  diT 
Akftiifniii^.  —  Dif  Hililiullii-k  ilor  Akiiili'tnic  l^lllll;^>)        Ih'itiriili  Willirltji  Itnvi'  +  (>i  lil  iss  SuustiRc 

M  1  r  •  h  r  1  :i -1      II     l'ii,/i  _M-iL-'-ii    "-■linlrir  lli.r-i.--  tn-,;li-ii    ^  iiijit  Iii  ri.iv.-iui   ilir   "■t'-Lr-r-na:  k.  — 


Imtllche  Mittheilungeu. 
Tertademiig  im  Personalbestände  der 

Cortorbeaes  Mitglied: 

Ab  M.  fltplanlNr  18T8  n  WIbb:  Hot  Hohrth  Dr.  timuä  VHul,  PMfcnor  «m.  dir  BotnOc  m  Wm. 

I  du  15.  OMtm  184S.  Mgn.  Batgiu  IL  Tarn  A4Jmilrfc  mtaiA  d«  14.  Febraar  1831. 

Dv.  H.  lto9blWKh. 


BiiM(8  ZU  lasse  to  Aladandt.  ^  . 

Sin*  Wtm 

Oetob«r  2.   Von  Hrn.  Geh.  Ober-Medicinalrnth  Pr.  H.  Eulenberp  in  BerVm  JuhresWitr.  f&r  1879,  80  u.  81  18  — 

„      6.     „     „    Bad««izt  Dr.  E.  Luchs  in  Warmbrunn  Jahre«b«)trag  lUr  1679    6  — 

n  n    H   "Pnkmn  Dr.  H.  F.  W.  Bbaar  in  P^gMiwriJ«  ttlmIbtUng  Ar  1879  ...    6  — 

  Dr.  H.  lültMaacli. 

Dt«  Bibliothek  der  Akademie. 

(SeUmi.) 

Om.  ]lfttiir«ita«aaeliftftlieh«r  TareiB. 

Vpreln  der  Aerxto  in  Steieraaftrk.  MitthaOBiigaB.    1863 — 78.  8*. 

Jalir«ab«richte.    1—4.    1663—67.    8*.  OrtoiiigaB. 
8Mjni«alM>Mrt«.  e—ll.   1899—74.  0*.  AasdanU  Or«iilBC«B*- 

JfittheUungoB.   ISI,  18.    1878—78.   8*.  Amalw.  1815— 8S.  4*. 

L««p.  xr.  tt 


IM  . 


Halle  a.  8. 
Naturforschende  Getellschaft. 
AMifJlii«g.n    Band  4—13.    1656—77.  4«. 

Dantaoho  SMwarte.   1876—77.  8*. 

Hanau. 

Wettaranitche  Oesellschaft. 
JahnAtridit.   1850—78.  8*. 

Hannover. 
Naturhistorische  Geselluchaf t. 
/ahmberiobte.    12—80.    1668—71.  4«. 

21—26.    1871—77.  8». 
Burlem. 

Hollandaelia  Haatsehappij  van  Weten- 

^  (■      p  |i  i'  ti- 

Natnnrkundige  Veikauücliogen.  ^I.  Yerzameling.)  Deel 
8-34.    1817-44.  8«. 

—  n.  Verznnipling.    B.  i  I  1-  25.    1841—68.  4». 

—  III.  Terzaaicliiig.    Deel  1 — 2.    1870—77.  4". 

8aoi4t<  hollandalaa  de*  Soieneat. 

Arehives  ui'i.Tl»ridni<ips  des  srit  tn.ri  uxactea  at  IMlta* 
rellea.   Tome  1  — l;t.    IbOü— 7ö.  8*. 

Heidelberg. 

Nn  turh  i  s  t .  i  !■  i      -  III  !■  (I  i  L  i  !j  i  s  c  her  Verein. 
VorlMiHlluagen.    Bond  1— Q.    1867 — 72.    M.  F. 
Bud  1,  9.    1874—79.  8*. 

HeMaglhn. 

Finaländiacbe  GeRcIlsclrnft  der  Viaaen« 
Schäften. 
Acta.    Tome  1  — 10.    1842—75.  4«. 
Oafenigt  af  Förbandlingar.  Tom«  1—8.  1888—66. 

4«.   Tome  8—18.*  1898—76.  8». 
VUng.  Eiftat  1—96.   1888—77.  8». 

Hermannstadt. 

Siebenbürgischer  Vereiu  für  Natorwisscn- 
schnftou. 

Terhandhiitgen  uiul  lliUhaikii|g«ii.  Jaluf.  1 — ^88. 1850 
—1878.  8». 

Innibrnck. 

Zaitachrift  des  FerdiDaudeain  iür  Tyral  und  Vorarlberg. 
Dritt»  Folge.   Haft  1—21.    1898—77.  8». 

Xaturwisienitchaft  lich-medielitiaoherTaraia. 
Berichte.   Jahrg.  1—8.    1870—79.  8*. 

KM. 

SdiriJlaB  dar  üahranitst.  Bd.  1—24.  Jabrg.  1854 

—  IST".  4°. 

Comaiisaion  zur  Untersuchung  der  deutschen 
Haara. 

EfgebiHiMdarBaobMditngiatotimMa.  1878—78.  4^. 


KaturbiatoriachcH  T.andeiBnaema  von 
Kärnthea. 
Jahrbodi.  Haft  8—18.   1869—78.  8*. 

Kftnigsberg. 

Phyaikaliach'ökouoniische  Gesellschaft. 
SehrifteB.  Jahrg.  1—18.   1860  -77.  4*. 

Kopenhagen. 

Kongalige  Dauske  Videnskabernea  Salskab. 
Orenigt  wer  Terfaandlinger.  Jahrg.  1849 — 78.  8*. 
Krakau. 

Akadamia  der  Wiasenaohaften. 
Sprawoadaiiio.  To»  9—11.   1868—77.  8«. 

Lripdg. 

Äctii  »•nulifonini.    Aiitius  16H2— l".*?!.  4'. 

—  Supplfment.     1—8.     llj;»2  — 1724-  4«. 
Nova  Act«.    1782—88.  4». 

—  Supplement.     1,  2      1735— H7.  4*. 
Ki'iiiiglicli  äückiii»clic  Guscllsckaft  der 

Wi  ssenachaften. 
Berichte  mnth.-physik.  Cl.  B.I.  14  -27.  18C3— 75.  8"- 

Geaellschaft  für  Geburtgfaalfe. 
Mittbeilungen.   9—94.    1868—78.  8*. 

Leydan. 

Academia  Lugdano-Batavik 
Aimales,    1819—99.  4*. 

LSaboa. 

Aeademia  real  daa  acianeiaa. 
Memoriaa.   Tome  1—13.    1707—1887.  4*. 

—  2.  Srrif.    Tome  1—3.     1843— 5C.  4». 

—  Nova  Serie.  Cl.  du  svicDcva  mor.  etc.  Tome  1 — 4- 
1854—79.  4«. 

—  Clane  de  «cienciai  nath.  et«.  Tone  1 — 5.  1854 
—1876.  4». 

Jomal  doa  scieuciaa  maUiawiatleaa  etc.   Tone  1—4. 
1866—78.  8*. 

London. 
Geological  Society. 
TranMoUons.   2.  Serie.  Yti.  8—7.  1826—66.  4«. 
IkweadiDgi.  ToL  1—4.   1884—41.  8*. 
Quarterlj  JonnnL   Vd.  134.  1845 — 78.  8*. 

Zoologioal  Society. 
IhuHBetMOB.   Vol.  1—8.    1883—79.  4«. 
nMoaadii^  F.  1—98.   1880—60.  8«. 

LiBaaan  Sooiety. 
Thnaacllon.  Toi.  18—80.   1891—76.  4>. 
Prococdings.    1866 — 75.  8*. 
Joomal  of  the  froceadiaga.   Zookgy.    Toi.  1—18. 
1866—77.  B: 

—  BMaiqr.  Vol.  1—18.   1856—77.  8». 


Digitized  by  Google 


147 


Royal  Soeiety. 

Philodopliical  Trnnsaciions.  Vol.  1  —  16.  1665—87.  4*. 

—  Vol.  54—63.    1764— V3.  40. 

—  „    79—14».    1789—1813.  40. 

—  „    118—167.    1823-78.  4» 

Abotrwto     thePapers.  Vol.  1—27.  1832— 7S.  8*. 

Astbropolofloal  8oe!«ty. 
Rninr.   Yol.  1—8.    1863—70.  8" 

Antliropologlcal  Institut. 
Joonml.   YttL  1—8.    1871—78.  8*. 

Lund. 

Acta  Uiiivenitatw.    läGö    7t.  4*. 

Lyon. 

AeadAni«  Impiriala  das  aeianeei,  bellea- 

lettres  et  srts. 
lUmoira*.    Noav.  Siriv.    Cla-SAC  den  ^cienccs.  Tome 
8—22.    1858—77.  8». 

—  Ciaaa  des  Mtn-s    Tr.mf  7  —  17.  1858—77.  6*. 

äocieti'  d'Agriculturc. 
Anaalta  daa  adenoaa  phyaiquaa  at  nataratlaa.  1.  SM». 
Tome  1—11.    1888—48.  8». 

—  2.  Serie.    Tome  I,  2.    181'.»,  1850.  8«. 

—  8.    „  „    6—7.    1861—63.  8". 

—  4.    „         „    l-:»     1868—77.  8«. 

Madrid. 

Baal  Aeademia  da  aiaaaiaa. 
Bcamnan  da  laa  act.)<^    I8  >o~6S.  8*. 

Magdebarg. 
Hatanrissenaebaftllcbar  Taralii. 
Jabnaharichla.    l-ö    1872—78.  8*. 

MaBCheiter. 
Literary  and  Pbilo^opliical  Sociaty. 
Xaanoin.  2.  Seria.  Toi.  8—15.   1848—60.  8*. 

—  8.  Seria.    Td.  1—5.    1862—76.  S«. 
PraccadiBgt.   Tot.  1— IB.    1867—76.  8*. 

Marburg. 

Geaellaobaft  zur  ßefürderung  dar  gaaammten 

Katarwiaaanaabaftao. 
SehriAen.  Baad.  1—11.   1888—78.  ^8«. 

Halboina. 
Royal  Society  of  Victoria. 
TiiMMtioH.  ToL  5—14.   1860—78.  8*. 

Wichi^an. 
State  Agricultural  Society. 
TraataaUna.  Yol.  8—7.   1850—6».  8*. 

Milano. 

Reale  latituto  loinbardo  di  scienze,  iattera 
at  »rti. 

Ifeimria.  YaL  1—14.   1848—78.  4*. 


ikndisaBti.  YoL  1—4.   1884—67.  8«. 

—  9.  Saria.  YoL  1— lo.   1868—77.  8«. 

Moskaa. 

Bociete  imperiale  des  naturaliataa. 
KoiBTaau  M4iiioirea.   Tooia  1—4.    1889  —  85.  4*. 

—  Tome  7—13.    1811— 7«;  l". 
Bulletin.    Tome  51- 53.    1876—78.  8*. 

KttBiglieha  Akadania  dar  Wiaianiabaftaa, 

Abh»n<lhii!!f.-n.    Band  1— lo.    17C3— 76.  4». 
DoukacbriA«)].    Band  1—9.    1809-  25.  4». 
Abbaiidbuigeadarinatbea.>pbydbaHacbaBCIaaaa.  Baad 

10—13.    1868-78.  4«. 
Sitzungsberichte  der  mathem..phTKik«lischen  Ciasse. 

Jahrg.  1871— 7ö,  8'. 
Gelehrt«  Anaeigan.  Baad  1—50.  1835— «0.  4«. 
Balletin.   Jahrg.  1842—58.  4*. 
SitzuiiyslhricliU-.    Jahr;,'.  1860 — 70.  8». 
Almanacli.    1843-75.  8«. 

AanalMi  der  Sgl.  Sternwarte.   Band  1— 81.  1848 

—  Iö77.  H«. 

—  SuppleiiM-iit.    Baud  1—13.    1851-74.  8». 

Geograpbiaeba  Gaaellaahaft. 
Jabrsabarichta.   1—7.   1871—77.  8*. 

Hew-Haven. 

Tbc  .\iiRricHii  Jouiimi  ot  sciuulb  nnd  arta.  iSccond 
Serie.     Vol.  1—50.     1846—70.  8». 

—  Thinl  Sirii-.    Vul.  1  —  17.     1871  —  76.  8«. 

Connecticut  Acaderay  iff  Arts  and  Sciencea. 
ThunaatioBa.   Yol.  1—4.    1866—77.  8*. 

V0W*Tork. 
Lyaaaüt  of  tb«  natural  biatory. 
Annalea.   Yol.  1—10.  18S4— 74.  8«. 

Vilubwg. 

Com m p r r i nni  litorarium. 
Annas  1731—45.    40.    Band  1—8.  40. 
AbbaadbuBg«.  Band  1—6.  8«. 

Offenbach.  ^ 
Verein  fQr  Naturknnde. 
Baricbt«.   1—18.   1860—78.  8«. 

Ohio. 

Btaats-Aokerbau-BehOrde  (in  Columbnaj. 
Annual  Report.    6—11.    1850—66.  8». 
Jabiaabotiobta.   18—81.   1857—77.  8». 

Fadova. 

Accademia  di  sciense,  lottere  et  arti. 
Bhbt»  p«MUn  dii  IwnxL    YoL  1—18.  1861 
—1865.  8«. 

19« 


148 


Paht. 
Inititnt  de  FrMet^ 
SUmoirM.   Ttene  1—13.    1818—88.  4*. 

—  Tome  26,  29,  32,  34  u.  35.  1862—66. 
Comptes  roKliu  hohdomadaireg  dei  ataaee».  Tome  &3 

—87.   1861—78.   4».  ' 
BtaMn  «vre  ]<  ■)  M^moires  de  Hathematique  et  da 
ZlqrBqae.  Auu^  1692,  1693,  1738.  8«.  (N«Br. 
Eilltiin.} 

—  Aanfe  1899— 17r.6,  i-nr,— 8». 

MKadain  d'bistoire  natareile. 
AnUvM.  Tum  1—10.    1889—81.  4«. 

IToavelles  Arclüvts.    Tuino  1  —  10.    1865—74.  4». 

Soeiiti  g^ologique  de  France. 
Bnlktio.   TiHM  1—14.   1830—49.  8*. 

—  IL  8M(L  Teme  1—28.    1843—71.  8». 

—  in.    „        „     1—6.    1872-77.  8». 

BoeUtA  eatomologfqn*  de  Frenee. 
Annalea.    Toiuo  1  —  11.    1832 — 12.  8». 

—  IL  Sine.    Tome  1—10.    1843—52.  8». 

—  nt    ,.        „    4—8.     1888—60.  8*. 

—  IV.     „         „     1—10.    1861—71.  8». 

—  V.      „         „     1—3.      1871—73.  8». 
BoUetio  TndwnelU  aeeidaiieee  «t  de  nadutrio,  poliiM 

üuus  Itt  ilirection  ilv  ^f.  It»  Ttunui  ilf  Fi'rii»sac. 
I.  Section.  BuUctiu  des  scionccs  tuuüiüuiutiqut-e, 
aetNociaiqiMi  pliytiqiiiea  et  ddniqnee.  Tone  1 
—10.    1824—28.  8*. 

—  II.  Scctiun.  BuUettn  dce  adenees  aktarrilae  et 
g.Vjlogique.    Tome  1—27.    1824—31.  8«. 

—  UL  SecÜoo.  BuUetfl  des  Mieneea  n^dicAka. 
Tone  1—37.    1824—31.  8*. 

—  IV.  Stctioo.  Bullr-tin  il<^  scifiKts  afri'i"il<-s  et 
^coiujiuiquei.  Tome  1— lü  u.  14.  1824 — 28  u. 
1880.  8*. 

—  V.  Siofion.  Ru1li>tiu  dce  gcieiices  tcdillolll{giqM> 
Tome  1—10.    1824—28.  «■>. 

—  TL  SeetloB.  BbU«Ub  de»  edeiwo  g<^gr»p%iMe  eta. 
fanwoiie  politiqm;  Togpegce.  Dome  1 — 15.  1884 
—1828.  8». 

—  Vn.  SecMon.  üullvtiu  des  aeieiicBs  hUtoriquee, 
eiitiqaiMa,iiliilql«gie.  Tomel- la  1834—98.  8*. 

—  TIIL  ScetioD.  Bulletin  da  adaMe*  ad&lab«. 
T«na  1—8.    1824—28.  8*. 

Pam. 

BlbUoteca  fiaka  d'Enropa.  Tomol— 18.  1788—80.  8*. 
Peterabut. 

Kaiaarlicha  Akademie  der  WiaeenfohaftaB. 

OuDmentarn.   Tomna  1—14.    1726-46.  4*. 
Novi  Ccmimeutarii,     Turnus  1  —  20.     1747—78.  4*. 
AoU.   Tomaa  1—6.    1777—83.  4». 


Kovft  Acta.    Tomaa  1—15.  1783 — 1802.  4». 
lUaanitaa.   Tome  1—11.    1808—32.  4*. 

—  SIria  VI.   Seianoea  laafhfcnaUqoaa,  phyaiqoea  et 
natorellea.    Tome  1—10.    1830—59.  4». 

—  6Ma  VIL   TooM  1—31.    1869—74.  4«. 

 Tone  99—98.    1875-  78.  4*. 

Utooires  pr«8eDt<!'s  par  diwn  aama.  Torna  1—9. 

1830—50.  4». 
Beeoeil  dee  Aalaa  de  la  aiaaee  aolenBeile.  ftnirfo  1896 

—  1848,  1827—49.  4". 

Bulletin  do  la  claase  pliysk'o-auttbvmatit^ue.    Tome  4 

-16.    1846—68.  4». 
BuUetiu.    Tome  1—25.    1860—79.  4». 

Kaiaerl.  Pbyaikaliacbea  Ceotrftl- 
Obaervatorivm. 

Annale«.    Antik"  1847—73.  1880—76.  4». 
Ciompte  rcndu.   Amice  1850—64,  1851—65.  4^ 

Kaiaerl.  Rnaaiache  M ineralogiacba 
Gosel  Ischaft. 
Verhandlungen.    Jahrg.  185U  — 58,  1862  —  63.  8». 
Ucdicinbch-jlrztlicb« Zeitschrift,  hcrauügt'gtben  von  dem 
mediciniacheB  Departement  des  Krivgs- 
Minisieriuma.  Baad  66—108.  1866—68.  8«. 

—  Jabi«.  1869—74.  8«. 
Jabradwciehte  fte  1865—79.  1870—78.  4«. 

Philadelphia, 
▲cadamjr  of  natural  aoienee. 
Jonmal.  New  Setiaa.   Toi.  1-8.   1850—74.  4*. 
Ftoctxidiiigs.   VoL  4—18.   1850—  84.  8*.  186» 

—  1877.  8». 

Traf. 

Kdaigliobe  Böhmische  Geaallsebaft  dar 
Wisaenachaftea. 
Abhaadliu«en.   Band  7,  8.    1839,  1634.  8*. 

—  Nene  Ful«.'.    Hiuid  1—5.    18-J7— 37.  H«. 

—  Fünfte  Folge.    Band  1—14.    1841—66.  40. 

—  Seohate  Felge.   Baad  1—8.    1888—77.  4«. 
SltaaagBbcricb««-.    Jahrg.  1859—77.  S«. 

Maturhiatorisober  Vereia  ^Lotoa". 
Zritoshnft.  Jüug.  9—87.   1659—78.  8«. 

Königl.  Bayeriache  Botanische  Gesellschaft. 
Flora  oder  aUgemaiae  botaniaebe  Zeituag.  ^'ene  Reibe. 
Jabrg.  16—30.    1858-63.  8*. 

— -     „      22.    1864.  8". 

—  „      29—36.    1871—78.  8», 

Zoologiach-mineralogiacher  Ter  ein. 
Correapondenablatt.    Jahrg.  1—31.    1847—77.  8». 
Abhandlungen.   Ueft  1—10.    1840—64.  8*. 


uiyiiized  by  Google 


149 


Accadpmia  potitiricik  dei  Nuovi  Liao«L 
Atü.    Tomo  1—26.    lööl— 73.  4». 

B.  Oomitftto  gcologieo  d^ItkUB. 
Bdhtiim.   ToL  S— ».   1879—7S.  8». 

lairt  Iraii. 
Ackdamjr  of  leianee. 
TkuMetiaM.  Td.  1— S.   1860—1878.  8«. 

Salem. 
Efsez  Inatitate, 
BttlbttB.  T«L  1—8.   1870—78.  8*. 

SaatUgo  i»  Cfail«. 

Socicdsd  Medica. 
Remt*  m«dica  de  Chile.  ABo  1—7.  1872—78.  8^ 

Kongl.  Vetcnikaps  Acsdcmleo. 
Hmdliogu:.    Vol.  1—14.    18&&— 76.  4«. 

—  Bud  1  Jbr  Ar  1739.  —  Bud  40  te  ir  1779, 

1741  —  1779.  8'. 

—  for  Ar  1818-54.  8«. 

ÜfveraigtkfFOrbandliiigAr.  Voll— 33.  1845—77.8*. 
AnborKttelwr  «m  VetCMkapamw  FkruuUig.  1881 
—1835.  8» 

—  Zoologie.     183.1-46.  8". 

▲UuuuUuogeo.   Buid  1—41.  173»— 79.  S".  (Au 

d«m  Sebwedilcben  Alienetst.) 
N«IM  Abll>utlhini:>'ii.     V-.^U']  1  -12.    1780—90.  8*. 

(An  dem  Sohwedisclieti  üLeriMitzt.) 
IbtNTOkgUa  McttagelMr  i  Srwlg*.  Btakt  1—18. 

1869—74.  4«. 

Stnttgart. 

Verein    iür    vatcriaudischo  Naturltunde  in 

Württemberg. 
Jahraabefte.   Jahrg.  1—34.    1845—78.  8*. 
lorino. 

Aaoadeaift  raala  dalla  leiaase. 

MenioriM.    Tomo  1-ß.    ITH»;    1801.  i*. 

—  Tomo  12-22.    1802—14.  4». 

—  „     28—40.    1818—89.  4». 

—  IL  Serie.    Tuiuo  1.     18:!».  4». 

 Tomo  4—17.    1842—08.  4*. 

 „     20  —  29.    18C3— 78.  4». 

Atti.    Vol.  1—14.    18G«— 79.  8«. 

VpMl». 

SoaietM  Ragt»  Baiantiaram  Dpaaliaaaii. 

Acta  litt-raiia  Suc-riae.     Aunu»  1720—84-  4*. 
Act*  ad  ttuuuui  1741  —  äO  4*. 
Mora  Acta.    Vol.  7—14.    1816— M.  4*. 
Acta.   Seiia  UL   VoL  1—10.   1861—78.  4«. 


Yaaasia. 

latitato  vcaato  di  icianae,  lattara  ad  artL 
ÜMMria.  Vol.  6—20.   1886—78.  4*. 
AitL   n.  B$a».   VoL  2—22.    1858—78.  8*. 
Wukiagtoa. 
Smithaonlaa  laitltaÜon. 
Gaotrilmtions  to Knowledge.  TgLl— 81.  1848— 7G.  4» 
Baporti  of  tha  Board  of  iiegoito.  ToL  3—31.  1849 
—1878.  8*. 

a-8»iM»»Ui.  liuoatkiiMiiia  ftJt- Tal.  1  15. 

1868—78.  8«. 

Pablleatloaa  of  tha  OoTaramaak. 
Beports  of  Kxplorationa  and  8wTC{y»  ale.  Toi.  1— 18. 
1805- «0.  4«. 

Amaricaa  Aaaociation  for  tha  advaaeoaieat 

of  «cience. 

Procuuditigv.    Meeting  1—25.    1849—77.  ßO. 
Bapartamaat  of  Ih«  latarior. 

U.  S.  (i CO  ! II  tr i c.i I  Survey  of  the  Tcrritorics. 
Miscellaiieou«  Publicatiou».  Nr.  1—9.  1873 — 77.  8*. 
Annaal  fiqMuta.   Nr.  1—9.    1878—77.  8*. 
BnUatin.    1874—78.  H". 

Wellingtoa. 
Naw  Zaalaad  laatUato. 
Tratiüaction.^  and  Procaadingf.   ToL  1— 10.  1868 
■    —1678.  8». 

Wien. 

Kaiaerlicb«  Akademie  dar  Wiaaeaacbaitcn. 
BtaMiigafaarichte.  Ifath.-pli]ra.  Gl.  Band  4— 77.  1860 

—  1878.  8". 
Abnauacb.    1—10.    1851— ÜO.  8«. 
Anaaigap.   1864—79.  8*. 

T)enkKehrirt4  II.  Matli.«atBrv.  OL  Band  1—88.  1850 
- 187«.  40. 
KaiaerL  Caatral-Aaatalt  für  Meteorologia 
und  Erdmagnetismus. 
JahrbUcber.    Baad  1—8.    1854—61.  4«. 
KaiaarL  XönigL  Oaologiaeka  Baicbiaaatalt. 
\l,!i:iii.HiuiK-u.    Baud  1—9.    1868—77.  4». 
Jalirbuth.    1—28.    1860—78.  4». 
Yartiandlniigaa.   1867—78.  4*. 

K.  K.  (i  i  ograpbischo  Gesellschaft. 
Mittbeiluugea.   Jahrg.  1-16.    1857—73.  8*. 

Zoologiaeh'botaaiBehe  Oaaallaobaft. 
Tohaadlngai).    Band  3    27.    1853— 7&  8«. 

K.  K.  Sternwarte. 
Mateonlo^Mbo  Beohaditoiigae  ia  dvi  Jahna  1776 
—1877.  8». 

K.  K.  Geiellacbaft  der  Acrzt«. 
Zeitacbrift.    1—13-    1844—57.  8«. 
—  Kaoa  folg«^   Jahrg.  1.  Baad  14.  1858.  4«. 


150 


Wieibaden. 

Vereio  fttr  K»tarkande  im  Uaraogthum 

JaLrIjüchcr.    Batnl  1  -  :UI.     18H     77.  8^ 
MediciniMhe  Jahcbächer  für  du«  Herzogt  hum  Kanmu. 
Haft  1— 9S.  1848— <e.  8*. 

Yokohama. 

Devtiehe  Gei^ellschnft  far  Xatar-  und 
Vülkcrkuodo  OstftBiena. 
MitthailBngm.   Haft  1—16.    1878—78.  4«. 


Zttrioh. 

Nalarrortchende  GetalUcbaft. 
Hataoraloigiacha  Baobaditangen.    1887—46.  i*. 
l^ertayahnadinft.  Band  1— 8i.  18S6— 77.  8*. 


I^litÜicilungin  uue  Justus  rcrthcB'  ({eographi- 
achar  Aoatalt  Aber  wichtige  ncuo  Forschongaii 
auf  dem  OaaaauBU^hieta  der  Oeogiaplii«  roa 
A.  PatarmanB.  1861—78  o.  Ergänzung^heft« 
1—11. 


Heinrleli  Wilhelm  Dove^ 

T«A  Gak  Hafr.  Prof.  Ih-.  <'.  Brnhot  Id  Leipiig,  M.  A.  V, 

(ächluss.) 

WallaB  wir  in  maerer  Zeit,  in  der  die  Hateorologie  ein«  gm  neaa  Oaatalt  aaganaomaa  hat,  Dora'a 

nietouruIügincliO  AiWitni  vull  unil  ^mii/  iii iÜl'i  .  'i->  '  '  iiiitKfifäoigtiefa  BMli^a  aidi  dm  Ziutaad  dkaar 
YTuaenücliAft  nin  Anfango  uusercs  Juhrbundcrtii  zu  Tuigegenwäi'tigeo. 

OfagMdi  bald  nadi  ErfindaDir  daa  Tharmomatara  aod  Baronatara  Mar  umI  da  Beohaehtangen  llbar 
die  ViTÜiidcninp«-!!  th-r  Triiijifrnliir  uinl  ilcf  Luf'tilriicks  nnfrff tr!|t  wonl-n  wniin,  rh  «-urilo  doch  cmt  dureh 
die  vom  Kuiliii itcii  Tlitodcr  von  dtr  rialz  (^cptiftrfe  Socictas  metfuroiugica  l'iili<(iiin  zn  Mannlieira  dia 

Meteorologie  auf  eine  l  ititiN  und  titsli-ru  Grundtage  gestellt,  indem  diese  (rcsiilli^fliaft  nucli  vitilon  Ortan 
Sautaehlandi  and  dea  Atulaudes  oiataorologiscke  Lutnimante  venendata  and  die  AwteUnng  von  Witternngi- 
heQhaditnngcii  naeh  dann  gemeinnmen  Plane  Teranlftsate,  wodnrch  ja  allein  rergl^bbara  Reenltate  gewonnen 
werden  konnten.  Die  Ergebnisse  dieser  Beobaclitiiligen  wiinlin  in  den  „Mannheimer  Epliemcriiten"  von 
1781 — 94  Teröffentlicbt  Die  uäcfaata  michtige  Färdernng  erfuhr  die  Meteorologie  durch  Alexander  von 
Hnmboldt,  dawin  nsifiunendeni  Streben  nnd  innner  anf  das  groM  Qann  geriehtetem  BHelce  die  Phyrnk 

dfT  Kill''  ülici'.ruijif  du;  ^'iTiSBten  AufscllWUiii,'  \i  ii1iiiik1.  Unti  r  •.■iru'ni  KinfluB.se  nit-taiirl-'n  /ilili' iclü  Br- 
obftcttlungBstatioDen  in  den  weiten  Gebieten  dea  ruüKiacben  und  cuglischcu  Reiches  und  vrm6glichten  ihm  eine 
«rate  grotae  üebertleht  über  die  Wlnnawrfhailnag  anf  der  ganzen  Erde.  Um  fbjgie,  unter  alten  dea  antm 

Ranp  einnehmend,  Dove,  der  durch  die  Fiiti  i -li 'liuiict  der  VTiirmevi  vhnHlii-;  e  ulli  t  Zdiien  sich  die  liVilH-nds+en 
Verdienste  erworben  nnd  dest^rn  TeuijRriit  urtuiVlii  den  gegvnwürtigen  Muteoruirigin  ul»  Vorliilder  dienen. 
Wihrend  Humboldt  daa  un  bestreit luire  VerdieuBt  bat,  dasa  CT  die  Ton  Halley  für  den  Magnetismus  der  Erde 
angewandte  BarateUungnnetkode,  das  Gleicba  durah  linien  m  TerUnden,  anf  die  V«rl>reitung  der  AVilmw  anf 
der  Oberflflehe  der  Erde  anwandte  und  naehwian,  daaa  dia  laothetmai  unter  bedeutenden  Winkeln  die  Brntaa- 
kreL«e  schneiden,  war  ca  Doto,  welcher  für  alle  Hboatc  des  Jahna  dia  Ort«  giaiidicr  Wftnne  auf  der  Erda 
mit  einander  verband  nnd  die  Moiiat8.l8othaniHi  euutruirta,  wtm  ar  afai  vogaaMtaiaa  Material  varwandaa 
niaatte.  Bedeakt  nun,  daaa  diesen  GotutraeUeinen  viala  TVnaenda  von  Zahlen  an  Omnde  liegen,  deren  Ifdir- 

aaU  noch  mit  Cm:!  !  ^icm n  -/w  M  imlicn  war,  um  fie  unter  einander  vergleichliar  zu  ni.Tchen,  theils  mit  Riiük- 

ciaht  auf  die  Anasabi  vuu  Jaliren,  au«  denen  sie  gewonnen  waren,  theila  mit  Biickaicht  auf  die  verachiedene 
HahieBlaga  in  BaobaehtnngwrtatianeB,  ao  bagraift  man,  waiebae  Haaaa  tob  Arbeit  in  dieaan  aehliditan  Karten 
■iedaigdi^  ist. 

In  Deutschliuid  waraa  die  Ton  der  Mannheimer  Gesellsclinft  angeregten  metcorologiscbeu  ikobachlungen 
grSiataBtheila  wieder  eingeatallt;  abafla»  ging  «■  ndt  BeobaehUingen,  welche  LohtBiaim  iB'SadiaaB  1888  an» 

geregt  und  eingeleitet  hatte,  und  wenn  auch  an  einzelnen  Orten  die  Beobachtungen  fortgesetzt  wurden,  fehlte 
doch  ein  zusammen hängendea  Kata  meteorologiwher  StAtionen.  Wiederum  war  e*  Humboldt,  der  diexe  LUcko 
erkannte  and  BaazufttUen  laetatok  Am  lg.  A^put  1841,  bald  nachdem  Diet«rici  Dircctor  des  königlich 
pranaaiatdNiB  atatistiMfaeD  Bnraaa  yw.'JaB  «ar,  schrieb  Humboldt  an  danaaiben:  »Möge  man  Ihneo  dia  Mittal 
gewihreB.  Dm  TbMighalt  m  entlhlten.  Vie  traurig  z.  B..  daaa  man  kerne  regafaniaaigen,  nch  in  Ihm 
Bureau  couc^ntrirenden  Anstalten  hnt,  um  in  gleichmikwiger  l'onii,  was  für  den  Ackerl.iau  und  die  SchifTfabrt 
•0  wichtig  wtre,  die  mittlere  Temporatur  der  Monate  in  Poounem,  Uekennark,  Poeen,  ja  Rheinlande  xa 


üiymzeo  by  Google 


151 


iMbm.  90  Banwutar  and  bMonflini  tbttrBOHUter,  gut  mthdlt  an  rfdun  Ftanonm,  wüidni  iMrkwIlREift 
CoDlrute  zeigen ;  an  triaho  Pmlrtm  wM  Mhon  baoliaditet,  »Ibtt  nklit  bondnwt,  und  Alias  bleibt  In  Tagaa> 

Kbriilen  sentreut." 

Hmnlwldt  naniita  xagkieb  den  Dr.  MahlmanD  tSa  den  tOehtigaB  Ihan,  dar  fltr  ab»  garhgia  BaaoUtnig 

sa  gewinnen  sein  würde,  vm  Im  etatictiachen  Bureau  solche  Zwecke  zu  verfolpen  und  dip  Bparhcitung  za 
aberaebmon.  Im  Jahre  1846  wurde  Hablmann  ange4t«l[t;  er  tinf  i\h-  •■rate  Einrichtung  lUr  F.rrirlUnng  der 
StatiaD«),  wurd*^^  aber  auf  einer  ReviauHMreiee  aiii  9.  DecemUr  isih  iu  Breaba  vom  Tod>'  oreill. 

„Dem  ProÜMSor  Dove  itt  bierauT,"  ao  aagt  Dieterici  in  der  Einleitung  zum  ersten  Berichte  aber  di« 
■MtaorologiaeheB  Stationen,  .,dio  wiaaenaehaftliebe  teitnng  dca  Inatitnta  abertragen  worden;  aeio  Kam« 
wird  hinreichen,  die  Wahl  zu  ro <>  Ii  t  l'e r t  igen."  Dove  hat  als  Leiter  de»  Inütituts  alle  llericlite  übtr 
daa  preueeieche  neteorologiaclie  NeU  bcrao^gegelien  und  auch  alle  älteren  sagAnglichen  und  irgend  braneb- 
baran  Baobaebtungen  baraebnet  und  bearbeitet  und  baben  s.  B.  die  Beobaditangen  von  Berlin  Toa  Jabre  1719 
an  mehrfach  al»  (irundlage  zu  rntersurlinnfCiii  f;<iliitil.  Dio  Zulil  <1it  Stutidiirn  »ar  tiiifaii|.'i4  kiine  grosse, 
IB  den  ersten  Netz«  luud  nur  81  Sätatioocu  entiudten,  aber  die  Zahl  derselben  vermehrte  sich  rascb  und 
draiadg  Jahre  apUer,  naebdam  vcrecfaiedene  daataob%  Staaten  mit  nanen  Statianan  aieh  augaaaUoman  hattan, 
war  »ie         Dtr  letzte  von  lK>ve  vorofTeiit licht«  fieriofat  vom  Jahn  1878  antbklt  aein  PortrSt  und  dluTital 

der  vielen  vuii  ihm  veri>t)<'ut lichten  Juhrgäiigc. 

DoTe'a  reger  Thätigkeit  verdanken  wir  iii<'  Ki'ontni«»  l'iut  aller  ineteorologiechen  Element«  und  von 
Um  iat  a«di  Wa  jetst  der  Metieoroliogie  der  gr<iaata  Thnil  der  Wärme-,  Hegen-  und  aadcnr  VerbiltaiaM  daa 
Lnftkreiaee  geBefert  KitkH  ndnder  ala  Aa  pariodiBdien  VerKnderungen  behandelt«  «r  aueh  die  idcbtpeTio> 
diaoben  und  zu  diesem  Zwecke  führte  er  das  System  der  fünnägigen  Wärmemittel  ein:  er  theilte  das  Jabr 
In  78  Pentaden  ein,  welebe  von  dem  eiatan  intamatimmlwi  Metaoraloganeongrem  im  Jahre  1878  aueh  Ittr  dia 
Znkuaft  beäubebalten  beeeUomeB  wurde.  Dnreb  aaine  Unteraacbtugen  ateHte  er  ftat,  dasa  dia  Benaebaft 
dir  diat  gaatrcu^r'ii  Ilcnen  oder  Ki-iiiniiiKi-  Mitiueriu«.  1' :i  m- m  t ;  ii  s  uml  Servatiii.t  (11.— 18.  Hai) 
nidtt  koimlaohen  Ursprungs  utt,  wie  viriiach  behauptet  wurde;  denn  während  für  eine  Heih«  vun  Jahran  Im 
iterdBabeu  Dantaebfaind  dia  genannteu  Tag«  «üm  Tempantnreniiedrignag  aeigw,  kanut  man  in  lialiaa  und 
anderen  Ijindern  diese  Tage  nicht  als  gefiirchtete.  Die  En'  ln'iiumij  \ii  die  Rückwirkung  eines  Wal  kalten 
Gebietes  auf  ein  daneben  hegendes  erwinutee,  und  di«  Wirkung  ist  eine  um  so  bemerkbarere,  wi-il  nie  in 
die  Zeit  der  Knospen-  und  BlOtbeneaiwiokafaaig  ÜM,  m  welebar  beaaoden  die  Temperaturen  in  dor  Näba 
daa  Oefrier])unktes  der  Vegetation  M  aehr  varderbUch  sind.  Dove  sagt:  „Kk  ist  daher  natürlich,  daia 
die  Bückmllo  der  Kalte  im  Fraliling«  eben  deswegen  in  unseren  Gegenden  eine  besMindere  Aufmerksamkeit 
erregen,  weil  »ie  oft  in  einer  einzigen  Nacbt  Hoffnungen  vernichten,  wi  lcLe  für  eina  gaa^gnata  Ernte  bereits 
begrOndet  eracliienen.  Varbindat  aieb  mit  ainar  aolcben  firacbeinuug  noeh  die  Erinneniiiig  an  «ina  bedeutende 
PlersBnIiebkeit,  wie  in  Bedeinmg  auf  Mamertus,  Fkneratina  nnd  Senratius,  dnreb  Erfrierung  der  Orangerie  in 
Sanssouci  au  Friedrich  den  Gnjstteu,  w  <M><  lii  iMt  ilfr  Olanlie  an  diu  ..geef  ruugen  IIiM  ren"  Li  i  uns 
gereebtfertigt,  da  selfaet  ein  so  graaeer  Mann  sieb  vor  ihnen  gelMOgt,  wiUirend  man  in  Kugland  sie  nie  be- 
obachtat  hat** 

Bova  haachiilngle  sicli  mit  Vorlicbu  mit  (Im  T.r.ft^fi nmimgcn ,  und  bei  dem  pnissen  fftunon  am 
94.  Deoember  IMl.  welchen  auch  sein  Lehrer  Brandes  t>earL«itet  lutt,  erregte  der  Nachweis,  dass  dies  ein 
«ahMT  mtbelataim,  ana  den  Tropsn  kommcBd,  gaweaaa  aei,  gmahtaa  Anfcahan.  Ab  un«  Ar  di«  StOnn« 
der  tw^iscbcn  Mrrn'  ilcn  gleichen  Cbnrrikter  fand,  wurde  der  Cyclonenthcorio  gegen  di«  Centripetattbeorie 
nneh  hartem  Kampfe  der  Sieg  verschafft.  Aul  diese  ötunulbeorie  gründete  Dove  für  die  Seeiohrer  eine  An- 
aabi von  praktiaahan  Bigaln,  durah  valdM  al«  -ana  d«a  vardarbUehaa  Kzalaan  dar  Wbrheloitem  ncbtaaltig 
antrieben  Icönnten. 

Die  Dove'schen  Regeln  hedflrfto  nadi  neneren  Vnteranebnngen  aber  hetriehtlldier  AbtadaroBgen  trod 

wesentlicher  Uodütcationen ,  ja,  daa  Festhalten  daran  ist,  »ie  Meldrum  und  andere  Miteorulupun  mit  lUcbt 
behaupten,  in  dar  Praxis  getkhrüch.  £a  darf  dies  nicht  Wunder  nebman,  denn  die  WiMenwliaft  ist  seitdem 
totgaMthrittan,  nnd  Dove^  Ruhm  wird  dadurch  nieht  gaadtnilert, 

Dove  hftttit  diks  rii'Mt;;  der  ^Virl,l■^'t linnc  nachgewiesen,  aber  entBohiedfn  crkh^rtc  er  Kieh  fjfv^jn  din 
Anaiebt,  joden  auftretenden  ätunn  als  einen  Wirl>elsturm  zn  betrachten.  Durch  den  Kampt  des  rukrstrums 
mit  dam  Aatnatarialatitan«  «ntatahaa  naob  Ihm  die  «ogenaanten  BtanaMima,  nnd  wo  beide  nuammentreffan. 


anlatafat  ein  haromatriaehea  Maxmnun.  Hobe  Wiime  mit  beftigan  NiadarsdiUigao  wird  dann  nOrdliob  begrenat 


158 


Too  T^aliv  inUoifvw  Kilte,  diobtor  Hebd  tianiehnet  die  Stelle,  vro  beide  einander  begegnen,  nnd  yriri  der 
Falurstrom  znm  ZarOck weichen  gezirang<en,  «o  folgt  in  den  KAItegebiet«  dem  Torbergebendail  Fraata  plAts* 
lieb««  Tfaaawctter.  Aber  in  dem  zurückgedringten  PoUntrome,  wenn  or  Sobritt  fftr  Sebritt  wdeht,  itlrkt 
•ich  die  Wideratandsfllhigkeit  durrh  Verdichten,  vrihrend  die  Kr&fte  dca  AequatoriaMrooiM  darch  Heittoa- 
hüHm  dM  WaaMTdampfM  iauaer  mehr  gelichtet  wecdeo;  in  dieee  dringt  dar  Poluitroin  mvidentabUek  du, 
jB*  8cluMMlM&e,  welebe  ton  Narto  her  immer  weiter  den  KMüpf^lsti  bededct,  bewiebiiet  die  nederiefpe 
demBi  ftr  deo  der  Sipg  zaemt  sich  711  r't'.tFchii'iiJ'  n  Hcliicn." 

Ittr  den  Schweizer  FAha  etellte  er  die  Ileiaath  Westindien  auf  and  erklärte,  daw  der  ia  der  Ott» 
•dmfa  beobaebtet«  FSba  sefae  Trookeobett  niobt  der  WM»  Babara  Terdankea  kOone,  wem  er  in  der  Weet- 

•dlWeiSt  Ktto  der  er  herknmnit,  n!«  fj'nrlif  l:cnli.-icht'jt  wiTfle. 

Endlieh  ist  noch  der  Hauptentdeckung  ])ove'«  zu  gedenken,  dea  seinen  Namen  in  alle  L&oder 
tragenden  Drehimgageiataee  dee  Windes,  nadi  welehem  in  der  fibvwiegenden  Mehmhl  der  Ftlle  auf  dar 
nördlichen  Halbkugel,  besonders  in  Mitteleuropa,  die  Vcr&nderung  der  Richtung  des  Windes  in  der  WeiM 
vor  sich  geht,  das»  «ich  der  Wind  in  dem  Sinne  von  Süd  nach  We«t,  Nord,  Out,  Sttd  durch  die  WindroM 
«Irclit,  und  d»«»  iliT  Wind  zwigchcn  Süd  und  W<>»t,  zwitclion  Nord  und  ür*t  liiiuCgi-r  zurücksiiringt  als  zviedMa 
Waat  und  Kord  und  Ost  und  8Ad.  Auf  der  attdliehan  Halbkugel  erfolgt  die  BicbtnngaAndemag  im  «ntg^gntt« 
gaaetzten  Stene.  „Vit  der  Ihnen  eigenen  Uebe  rar  Gcaohiebte  der  WÜnenadiaft,"  eo  beiaet  es  in  der  Berliner 
Adresse  iura  r)Ojälinf,'<Mi  Doitorjuliilnuiii.  ..IibIkti  Sic  es  in  zalilrtifben  AusHjirürliou  Iiis  z«  AriKtutclcs  ztirück- 
verfo^gt.  Das  Alter  Ihres  Gesetze«  erhöht  nur  Ihren  Buhn,  20O0  Jahre  lang  bat  man  der  acbeinbar  der 
SoMM  ftilgealdao  Drebong  des  Windee  rageiehant,  obne  deren  San  in  begreHkn.** 

T)\c  ünti'rsil<-!intiL'''Ti  ;'1  r  i'.i-  Ihi lr,;nfj»gcsi5tz  beginnen  lun  i'^  in  Pcvi^oinlinr^  Annaldi  im  .Inlire 
1827;  «e  sind  ferner  niedergelegt  in  den  meteorologiechen  Untersuchungen,  Berlin  1837,  in  den  klimato- 

hfiHhMt  BciliiceB,  8  Theile,  von  1859— I88T,  to  toi  „Omti  te  SUnneF«,  wdefaas  mA  im  ai«ilaehar 
nad  fiwMadiar  üaÜMiMiInng  «radileaao  nnd  «aidiae  in  dantedm  Bearbaitang  1874  cB«  vierte  Att-  . 
Ingn  arUbte. 

BcImb  angedeutet  ist,  da^s  dif  Ȋmmtlichon  Erscheinungen  in  der  Ifeteorologie  von  Dorn  unter  einem 
GnielitapaBkte  aa^^eAMst  sind ,  welcher  lieutsutage  nicht  mehr  als  der  allein  maassgehende  angesehen  wird, 
nie  Erwdtemng  der  Hndley'schen  Pasaattheorie,  welche  Dove  »einen  Unterrochungen  zu  Grunde  legte,  cnt- 
Fprirbt  nicht  im  vollen  Umfange  den  Eritcheiaungen  in  der  Natur;  die  Wirbelstürme  verdanken,  wenigstens 
theilweise,  ihren  Urq»ning  der  looalen  lioben  Erbitnng  von  aehr  feuchter  Luft,  wodnrdi  ein  an&tetgaodar 
I^urutrom  enengt  wird,  naeh  wekbem  von  alles  Seiten  am  Boden  Luft  biutrOot;  aber  daa  wrlfart  nielit 
<]U-  Vi  I  tlicnstc  von  Dom,  doTob  siiaa  Video  arMgrafehaB  Arbattaa  M  md  Uaibt  ar  dar  Tatar  dar  gegmi- 
wärtigcn  iloteorologie, 

Ton  anderer  TbUiglieit  maaa  noch  erwibnt  werdea,  daae  Dove  eidi  aa  die  Spitaa  des  ans  8  Binden 

bestehenden  RepertoriiHn«  der  rf.\>ik  B- rlin  18;-i7  — 184r.,  eines  jedem  l'hysikor  nothw*  niiicrpn  Nachschlage- 
werkes, stellte;  bei  dem  ersten  lUndt  vsur  Ludwig  Moeor  Mitredacteur ,  vom  «weiten  an  Dovo  ganz  allmn. 
Kr  übernahm  darin  die  BariehtentattoBg  ttbar  Oagansttoda  ana  der  allgeinaineB  Pbjaik,  aoa  dar  Wlnndefan, 
Optik  nad  lleteorologia. 

IWr  baben  biaber  Dove  als  Forscher  und  Akademiker  betrachtet;  sehen  wir,  wu^  er  als  Lehrer 
aoWoU  an  den  (iymnajtien,  als  anrh  an  den  verBeliiedcnen  Instituten  und  an  der  L'uivorsitilt  geleistet. 

Auf  dem  G^nasinm  trag  er  nicht  altein  versdiiedene  Ibeile  aus  der  allgeniaioca  PiqrBik  ia  «Mtaat- 
lieb  8  bis  19  Stnadea  flir  alle  Claeeen  von  Prim«  Mi  Qnarta  vor,  sondern  er  batte  daa  Zeit  hag  noeb  eben 
so  vi.  le  Stunden  in  Matlumatik  zu  ur.t.  ri ii  liU-n :  er  Ichrtc  ebene  nnd  .iphiirische  Trigonometrie,  die  Theorie 
der  Kegelschnitte,  entwickelt«  den  binomischen  Lehrsatx  und  hielt  geometrische  Uebungen*,  in  der  Artilieria- 
sebaia,  naf  den  Gewarba-LnUtat,  aa  dar  Univaraittt  wina  aaiae  baaptaleliliabataB  Tcriaaaagen  EzpeiimoBta)» 
phydk,  Optik  uad  Mataorokigie ;  anf  der  Univeraitlt  Ina  ar  diaaalbo  genfflUBdi  Mittwoefaa  oad  ««— «»1— ^ 
Nacbmittags  nnd  Dienstags  Ton  5—7  Uhr. 

Seine  /.ulMJier  sihlten  auf  der  Universit&t  aadi  Hnadartaa  oad  ia  dar  Helaoralagla  «ar  das  grtMla 
Auditorium  bis  auf  den  lebeten  Platz  nicht  nur  beesfait,  soodam  es  standen  nor  l,  v  i.  y.nh' >■<■,■  mit  nllen 
fltiaden  in  den  Mittel-  und  SeitengSngen.  „üeber  hundert  üniTersitBtssemester  bansen  /u  Ihren  Füssen  an 
l'regel  und  Spree  eine  Reihe  von  Seliükrn,  <leren  Uuhm  spüter  den  Ihrigen  verkündet  baben.  Nicht  leiobt 
bat  so  wie  Sie  ein  Labnr  auf  dam  Katheder  ewpilngUchen  Xaluren  gieichaam  dnreb  gcistiga  UaaafWoa 


Üiyitizeu  by  v^ÜOgle 


168 


Mhw  den»  Me  Dnlmi  dagcflM,  nd  sieht  kkht  tnf  fai      dairiMlun  ApnelM  afaMr  Immt  ik  Ste 

den  Ton  Irirhl  ftKsliehcn ,  heiter  belehrcntlcn  Vortra;?^,''  so  sasr^  '1'«  A'Jrfspf,  uiiil  ex  ist  nur  liinzuzufÜR-cn, 
dan  er  selbst  keine  Mühe  und  Arbeit  scheut«,  nm  durch  Experimente  einen  (iegenatand  klar  zu  machen ;  in 
Ifftrktkörben  Me^ta  er  von  einen»  Aaditoriam  zum  andern  die  mei8t«n  ihm  persiiDlich  gehörigen  App«r*t«  tngen 
oder  bn«ht«  üe  eelbit  in  der  Uend  ans  eeiner  Wohnintg  aSL  Uabenlt,  wo  er  luxmte,  onleratfltate  er  aiiM 
Schaler,  vieka  dereeUwB  wurde  er  ein  Titeriieber  Freund. 

Dove  wmr  Mitglied  der  Berliner  Gesellechaft  flir  Erdkunde  und  wechselte  mit  K.  Ritter  vid&oh  in 
den  Tonitie  eb,  ebenen  mit  Buth,  ond  nach  denen  Tode  war  er  der  Henptkitar  dee  Yereiae  nnd  wurde 
M  den  45jl1irigeii  JabeUiaat«  nm  EfarenpritaldeBtea  ennadt.  Er  «rfiroBlo  den  Tenin  vieUheh  dordt  lehr- 
nicbe  Vni'lr  iu'i-  uinl  7M  (leo  Teri.(T<'nt üchiiiigen  des  Vereins  hat  er  eine  prosur-  Anjrihl  vmi  T^eitrüijen  geliefert. 

Von  der  Hcgierung  wurde  er  vielüech  mit  Dekgationen  beenftre^^t  und  Itciaen  wer  fOr  ihn  eine 
Briwinic.  SeiBO  Kerataln  der  Bodemen  Spredun  vtnduAo  tbn  ZutiiU  n  ollen  OeedbeliiftcBi  wd  wir 
whiB  ihn  prhnii  1830  znr  Choleraxcit  in  Warschau,  1845  auf  einer  grossen  T'rlanhRreise  in  Frankreich, 
Ffglf^  und  Scbottlaod,  wo  er  zu  den  ersten  Gelehrten,  z.  B.  Fitzroy,  Sabine,  in  nähere  Beziobnug  trat. 
Auf  des  Welt«urt«llugeB  in  Iiondoo  18&1  und  IMl.  la  Pkrie  185S  ond  1867  gehörte  er  en  den  Pr«e- 
ifaUam.  1868  wer  er  in  Oheritalien,  obeno  186B  Ton  Innsbruck  «w;  vielfach  beenchte  ec  die  deaticbe 
VetnrfbraoberTerBammlang ,  1864  die  sohwtiMriacbe  in  ZBridi,  wo  Ober  den  Ursprung  dee  Föhn  debottlrt 
wurde.  Alljährlich  machte  er  meteorologieche  Reviaionereisea ,  anfanget  nur  in  KorddentAchland ,  später  anoh 
In  SOddeataefalaiid.  Zwiinud  hotte  der  Tedonor  das  Yergnllgen,  ihn  oii  Begleiter  auf  den  MotoorotogiMhin 
Berieioaereieai  in  OeeheoB  n  hotioa;  1871  hanulite  er  iia  metoorologbehon  StotiotMn  im  Btnee. 

war  nicht  in  Terwundern,  das«  umh  und  narh  ihm  alle  Ehren,  welche  ein  Gelehrter  erlangen 
kenn,  erwieien  wiurdeo.  Seine  UnivereitÄtacollegen  wihiten  ihn  »im  Decan  nnd  nm  Beotor,  die  Regierung 
«mannte  ihn  «um  Geheimen  Regiemngarstbe.  BbmntKcbe  bedeutende  Ahodenieen  der  Welt  dhltan  ihn  an 
ihren  Mitg!if<lfrn,  so  ilie  gelr-hrten  Gesell "ifliaflfn  in  Amsterdam,  Boeton,  Ihiblin,  Budapest,  Güttingen,  London, 
Ifoekan,  lliinchen,  l'aris,  l'etereburg,  I'rag,  üpMle,  Wien  u.  a,  w.  Der  KaieerL  Leopoldino-Corolinieehen 
AV«AMirf»  gehflrto  «r  aeft  24.  Angnat  1880,  eofn.  Aaaon,  n. 

Tiiter  (li'ti  Orden  erwähnen  wir  nur,  dass  er  Offizier  der  Ehrpnlrpion  war  iiml  lu  i  -l  infri  Doetorjnhilänrn 
•den  Stern  zum  rotlicn  Adlerorden  IL  Claive  erhielt.  1860  wurde  er  Mitglied  des  (lidtns  pour  le  merite  und 
dorch  besondere  Gunst  eeioao  höhn  GAman,  dea  Kaieert  nnd  Könige,  1867  Vicekanzler  der  Friedensclaase 
dieaee  Ordene.  Bei  Hofe  war  or  gim  ganahaa,  nad  aofaold  ein  Knie  von  Gelehrten  in  dam  kaiaarliohen  Pokia 
erachten,  fehlte  Dove  inet  nie. 

SiiiM  htnaliehen  Yerhiltaisse  waren  sehr  glückliehe;  von  acht  Kindern  (vier  Söhnen  nnd  vier  Töchtern) 
ataih  anr  ein  Jlta^ieMr  Sohn,  Barahotd,  im  Juli  1874  an  der  Schwindmchi  in  Folge  dar  Xri«gaatrapose& 
ala  lieotenaot  von  aodi  nieht  34  Jahren.  Zwei  SBhne  aah  er  in  Proiheeorenatellen  in  GWUngen  «nd  Brealaa 
md  eine  Tochter  vailiairathete  sich  nach  Alcxatuh  i'  n 

£r  fühlte  aieh  wolil  liei  der  Arlieit  und  war  am  Vormittage,  wenn  er  nicht  zn  ieaen  hatte,  an  UauM 
nnd  flir  Jodenaaan  mgliiglidi;  nm  Naclnnittage  gtag  er  in  IHUieren  JUven  gern  in  die  Oaaditoral  von 
Stebely  in  der  Charlottonstrasse ,  am  kurze  Zeit  Zeitungen  xii  le«cn  iiiul  eine  Taf^e  Koffee  zu  trinken;  erst 
in  den  letzten  Jahren  seines  Lebens  ging  er  weniger  aus  und  zog  sich  auch  sehr  von  aller  Ueaelligkeit  zurück. 

Ton  Stator  ww  or  adttlenr  Gr8aao,  «her  aogar  ob  ooipniant,  labhnft  in  aiiMii  Baw«gagaa  md 
In  aainer  Cnterhallong  witdg,  lehr-  und  geistreich. 

Schon  vor  seinem  50jährigen  Doctorjubilttum  am  4-  März  1S76  hatte  er  einen  Schlaganfall  gdmbt, 
doch  erholte  er  nch  wieder  and  konnte  die  ihm  erwiesenen  Bezeigungen  der  Verehrung  und  Liebe  mit  voller 
giiBtigar  nnd  lUbparHahar  Kraft  «ntgagonnehmen ;  doeh  aehon  1877  kam  wieder  Kraakhiiti  nnd  dar  Tod  dar 
Oatib  an  81.  Wai  1877  aaeh  «her  46jAhnger  gltlehliiliater  Eha  war  lllr  iba  dar  aolmianilidato  Tarhiat 
Er  gab  die  ihm  sehr  lieb  gewordene  Stelle  als  Lehrer  an  der  Klimwlialo  auf  nnd  beschäftigte  sich  endlich 
aaaMhlioailifb  noch  mit  seinen  meteorol^giacben  Stationen  nnd  daa  meUorulogieciian  Tabellen,  worin  ihn  sein 
Boiujdirigar  Aariatent  nnd  IHlherer  Deohoehlor  ia  Torgau,  der  Proftaaor  Aiaolt,  hi  jader  Weiao  nuleralMate. 
Am  4.  April  1S7!'  KcliieJ  er  aus  iliesem  Leben;  die  Wissenschaft  verlor  einen  ihrer  eifrigsten  Forscher,  die 
Meteorologie  iliren  berühmtesten  Uerprüaentanten,  dae  Vaterland  eine  seiner  acböneten  Zierden.  Sein  Andenken 
•her  wird  hWbaa,  w  laafa  aa  aoah  phjaikabeha  Wlaiiaiihaft  giabti 


Leap.  XV.  9D 


Üiyitizeü  by  Ljü 


154 


Vbtffitßogmb  Sehrlflen. 


(Vom  15.  Juti  bis  15.  Aogut  1879.  ScUut.) 

Muf^e  Teyler  k  Rarlem.  Archive*.  Toi.  IV. 
Fmc.  2.  S,  4.    Harlem  1878.  4»,  —  Van  der  Wil- 

licen:  Sur  le  ai*friiL-tisiiie  <ien  aimanw  »rlilicifln-  p.  133—320. 
--wiokler:  CaUüoguc  syntOmutlque  de  U  coUection  palv- 
MAlhBllll'.  TVoisi^e  Bupplement.  p.  139 — 228. 

 Yol.  V.   Premiere  Partie.    H»rl«n  1878. 

4*.  —  Winkler:  Dfscription  dHine  e»p^  iwavdle  de 
PocAyoorMM«.  p.  1-^       id  :  Coond^^nttioas^oiegi^DM 

sitr  l'onginc  ilii  uiud-^liluviuiu.  du  sMe  campiiuOI  Ct  4h 
dnncs  maritima  des  PajB-Us^.  p.  10—72  |2  PL). 

Aead.  Imp.  dat  MenoM  de  St.-P4t«n1>oarg.  Me- 

Btoire«.  Tome  XXVI,  Nr.  5  —  11.  St.-Petanbonrg  1878 
— 1879.  4*.  —  Nr.  5.  lirandt:  Tentamen  trnopseoit 
rhinorerotidiim  vivemium  et  f<iäsiliuni.  (>*)  p.  |1  Taf.).  — 
Nr  6.  id.:  MittlicihitiKMi  Qtier  dii>  Gattung  fluxmiithrrimm, 
betonders  deu  StbidelbMi  deraclbeo.  )Hi  p.  \3t)  Tat).  — 
Nr. 7.  Merejkowaket  EtadM  m  In  4p«WM  4*  l»lte 
BludM.  80  p.  (8  Tu).  —  Vr.  &  wtlii:  üeber  die  Be- 
ttimmung  der  «bsolnteo  Inclloetion  mit  dem  Indurtlone-In- 
rlinatonum.  4(i  p.  '2  Taf.).  —  Nr.  H.  Menschutkin: 
Rerherrhrs  siir  PinHupnce  rxerce-e  par  I'isom^rip  drs  alcoola 
fl  de»  ai  iil(">  Sur  la  fonnaliiiii  df-s  rllicrs  nimpostls.  31  p. — 
Nr.  lU.  F  a  01  i  u  I  z  i  n :  Kmbr]'ulogiiK.'be  S>tudi<-D.  19  p,  ^3  Tai'.  /. 
—  St.  II.  Owijanaikow:  ueber  die  Binde  im  Oiae»- 
fetaM  beim  Oelpkin  n.  ciajrai  uderan  Wirbeltkiem  ubat 
ain^^  BenerkvngcD  liberale  Struetur  de«  Kleinkinit.  23 p. 


AkU.  4.  Wim.  in  Snifak 
1878.  Bariin  187».  4*.  —  Bnrmeiater:  Him 
an  Doediamu  oiMmitMl;  9B  D.  (2  Ta£).  — 
Boreliardt;  Znr  Theorie  der  Kttmiaarkm  ii.lReitenbnich- 

Eotwickelnng.  17  p.—  Hatten:  Ueber  dteStellttn^r.  weiche 
drchbari'  Pluiischvibcii  in  iilr'inifiidcin  Wi«f»er  einnehmen. 
16  p.  (1  Taf.).  —  Borchardt:  Theorie  des  aritlunetiach- 
gaiMrtialw  IGMta  «m  ntrJShiMoten.  «4b.-  Zallor: 
uabir  dte  griaddaoen  Tafglnsar  DanrfaiY  14  p. 

—  MonaUWricht«.  Mai  1879.  Berlin  1879.  8o. 

—  Kammelsberg:  lieber  die  Fortacbritte  in  der  Keniit- 
niss  der  chemischen  Natar  der  Meteoriten,  n.  37t~.$78.  — 
llofmano:  Zur  Kcnntnii»«  des  I^peridias  u.  Pyridin».  p.3Sl 
— 892.—  Kirchhof!':  Uebor  Bt.Mirnilc  S<)iwin!rnnt.'('r.  riijcr 
acbweren  KiOxiiitlceiL  p.  3!>r)  llii.  W  c  ic  r  «t  l  a  h  l  .  h.  r 
du  die  homoirr'tii'ii  FutHiiriicji  zwfiU'n  «Jr^uli-,  iH'Ui-sic  iulis 
Thaorem.  N  .  ':tr,iL-       i  i.Hn. 

See.  Imp.  de«  Haturaliste«  de  Moscon. 
Tninr  1H78.  Nr.  I.   M'>h.;ou  187H. 

—  Traut  schold;  Tebpr  din  Jura  von  l.-ijiim.  p 

—  V.  Middendorff:  t  eber  Salitiiak-(if»iiintiti|L'  itii  Scriif- 
schan-Gebiete.  p.  266—271.  —  Tacxanowiild:  l.c«  Ara- 
adidas  du  Pdrao.  p.  »8— ST4.  —  Sclow:  ExpaateeaMUe 
DuHnudiiuig Uber »chwach nafiiatiadie KOrper.  p.SSS— 413. 

Ver.  z.  Befördrg.  d.  Oartanbanea  in  d  Kgl.  Freaa«. 
Staaten.   Mci.i.r.-v,  ),r.  Jg.  22.  Nr.  6,  7.  Bt-rlin  187'.». 

8".  —  licui  lu':  MitihfiliinBC«  ftlier  dleCidtiir  IrKpi.Mlicr 
Orcbideeo.  p.  2t>l-2ti(i.  (ächlaas.)  —  Aschersou:  Ucber 
die  Qdlor  dar  Coffea  Uberka  Uiem  in  ihrem  Vateriande. 
p.  377—339.  —  Tichaplowits:  LnlertuchoDgeo  Aber  die 
lagiiialtedMKaninbataaL  p.a81— 388,816— 4U8.— Lauehe: 
ÄSOUi*  fOfgami  Sich.  V  n!>-SSt< 

MUadt  f.  ir»tww  1.  THbiricni» 
intthaihingan.  Ha  17.  TokalMiin  1879.  4*. 
K.  twda.  Hoehidral«  in  AtdMB.  Fkograam  Ar 
1879/80.    Aachen  1879.  8« 

ütah  Board  of  Trade.  The  resoarcea  and  attrae» 
Uotts  of  the  territory  of  Utah.  Onuha  1879.  8«. 


lltiilctin. 
\  ilTaf.). 


Deatcohe  Seewarte  in  Hamburg.  Monatl.  l'eber- 
aleht  der  Witterung  Juniheft  1878-  Hamborg  s.  a.  8«. 

Vatnnr.TeniiaTOiiHMilMW-Altau.  Tarfaand- 
langra  i.  /.  1878.  Na«»  Felge  llt  BhAuv  1878. 

80.  (7  Taf.).  —  Timm:  K(itiichea.ce8ineadaBeaMrk< 

uDgcn,  die  Haraborger  Flora  betreffend,  p.  29 — 78  tForta.)t. 

—  Fischer;  Nene  oder  wenig  bekannte  Reptilien,   p  79 
KU  (5  Tai'.).  —  KrUss;  Dir FeUer  der  durch  bitylmdrische 

Lausen  enteugten  Bilder,  p.  ItM — 114. —  Bolau:  t'eber  eia 
■anaaUidMa  Bkatot     ämamit  WriNinhL  &  118-4161 

—  Wibel:  BeiM«e  aar  BauMriie  «r  taVcjfMnre  aihnr 
Anwendung,  p.  131 — 147.  —  id:  Die  Scibstentztlndtuig  dee 
Aetbrl-Alkohols  n.  «einer  n&chsten  Homologen  bei  BerDhrung 
mit  Chlorkalk  oder  Chlornstnin  u.  Schwefelsaure,  p.  148 
— 150.  —  id.:  gi'ogtiosti.M  Ltii  Krjjrhnissc  einiger  neuer 
Tiefbohningcn  auf  Uamburguchcm  Uebtcte  u.  ifingegend. 
1^180—174.  -  Sadebecki  Kiiliache  ApboriKroen  aber  die 
Eotiricklungsgeschidtfe  der  h8hM«n  Krjutogamen.  p.  175 
-197. 

X.  K.  qarteabM  Oewnanh  m  Wm.  Wiener 
illu«trirt«  GarteopZaitiiKf.  ig.  IV.  BA.  8—84  Wim 

1879.  8". 

Beale  Acead.  delle  Scienie  dl  Torino.  AttL 
Vol.  XIV,  Disp.  5.  Torino  1879.  8«.  -  Pittttlu(?a: 
DegU  assi  elastici.  p.  707  —  720.  —  Lcssoua:  A({li  .\r\i- 
colini  del  Piemonte.  p.  721— 729. —  Brnno:  Dim««trasioiie 
geometrica  dialcnaefio|iiilh  deüaeipartaiegiBenladalia 
cvrva  logaritmiea  mewMleal  alleeUilmnle  inlotiia  al  mo 
aariatato.  p.  TSR — 747.  —  Siaeei:  Dd  meto  per  nna  linm 
piana.  p.  750  76a  —  Dorna:  Salle  deterroma/iune  del 
toipeeiuloatnuncnto  daipaaianitnMpertabile.  p.  7<>l— 766. 

,    «etalUeli.  t  CMoildriUli  in  LOf^.  Hittheil- 

nngen  aua  d.  S.  1878.   Leipisig  1879.   8«.    (5  Taf.). 

—  Leopold:  Oebar  den  Wmb  der  subcutanen  Hrsotin- 
injertiunen  bei  FIbromyomen  u.  clironisrhcr  llyi>errr")ihic 
di^r.  I  tcru».  p.  I  — ly.  —  Ahlfeld:  Beschri'ibun.'  1  iiie',  sehr 
kleinen  menschlichen  Kies.  p.  19  —  2(i.  —  Leopold:  Zur 
Lehre  von  <ier  tirariditaa  interstitialis.  p.  3«— 4tl.  —  Sanger: 
Zur  Frage  von  der  Nabehebniirstrangttlation  unter  der  Ge- 
burt, p.  47— «a 

Hatnrforach.  Oaaellich.  in  Halle  a.  8.  Festschrift 
zur  Feier  il<  i  hundcrtjährij^c-n  ÜestekcuB  der  naturf. 
Gewllsch.  llalli!  1879.  4".  —  Irmisch:  Zur  Keuntoisa 
der  Keimpflanzen  o.  der  SprMSTprhiJtnbBe  einiger  Alatroe- 
merien  u.  einiger  Pdanien  aus  anderen,  nahe  verwaedtea 
lamihcn.  p.  1—24.  —  Taschcoberg:  Weitere  Beitri|e 
zur  Keontnits  ectoparasitischer  niiirlDcr  Trematoden.  p.  26 

—  7»;  —  lleintz:  fonstitDtion  der  .VraraoniakderiTate  des 
A<xtiM>  [1  77— —  Sriiinidt:  Heil  rage  zur  Kenutniü» 
der  Mi'thylcrotuu&aure  u-  der  AngelicaaAure.  p.  SKt— IIS.  — 
Koelliker:  Embtyotogiadia lllMheiliiBi>n.  p.ll8— laS.— 
Leydig:  Neue  Bcitrlge  aar  auatoiuischen  Kenntniaa  dar 
Hautdecke  n.  Hantelnneeorgane  der  Fiecbe.  p.  129—186.— 
Kraus:  üeber  die  Wasscrvertheilnng  in  derPSanze.  p.  187 

—  2ii«.  -  Cohn:  Drfmiilutcrat  noHgociisff.  p.  259-272  — 
Schmitz:  Iti oliaihtuiiKoii  ulxr  dip  vielkt'rnijten  Zclliu  drr 
SipboDodadiaceen.  p.  279— 92(h  —  (Quincke:  Ueber  die 
Besttaumuic  dn  niiifinintwWM'aHii  mit  totaler  BafleilaB. 
p.  881-äa  —  Kneblaaehi  daher  die  allipiiache  Palari- 
eatiea  der  tob  MetallM  rcflcetiiteB  WlrBaitnhlaa.  »888 


Terein  der 

yerbnidluDgcn.  Jg.  84. 


— 342L 


8.HSlfte. 


Wcatfidm. 

1877.  8*. 

 Jg.  36.  I.  Hilfle. 

Leydig:  Hcrpetulogische  Zaidna 
RtaePi  ««BRoseDhoC.  p.2— 41.  —  f^rater:  Klchie  Mono- 
I  paraaitiKhCT Hyweaeptewn.  p.4a— 88.— Beaae: 


Bona  1878.  8*.  — 


Üiymzeü  by  v^ÜOgle 


1S5 


Beitrag  zur  Molluikenfauu  Wettphklej».  p  83  —  103,  — 
Wölfl  Der  Cotojmxi  u  si-inc  Ii*t7tc  Frujiti<  n  am  2fj.  Juni 
1877.  p.Htt — 162  -  V  LaSiUili:  lifrtia(?p  7ur  Keniitnus 
d«r  Krapth-Aeiteine  un  (iebiete  voa  t>aar  u.  Uvtti.  u.  163 
—88*. 


(Vom  15.  August  bis  18.  September  inft} 

Bojr.  merMoq^Ma  loe.  in  LaodMk  ^winL 
▼oL  B,  Mr.  6.  AagMt  187t.  8*.  — '  Csrttrt  Ob 

a  mgw  tperies  of  «xravatini;  spotif^  CAUeUm«  MSÜH),  Mid 
M  •  ne«  nM-riea  of  }Otoi>M(lolhefa  (R  af)ini$)  p.  493 — (M. 

—  Id.:  Oll  a  nf'w  pi-iins  of  Furaminifera  (Aphrosina  iw- 
formi»)  luiti  spi^  ulatii-n  t,i  an  uiikiuiwn  iiioriKP.  |>.  U»>~~Urji 
\l  T»f.).  —  Iripii:  Un  tlie  theory  üf  illiiminMing  «puaralus 
«ml^ed  with  tbe  microMop«.  Part  L  p.  fiOl-- uBi  — 
Baibiani:  Uli8«r<ratioDS  on  NotowmaHi  WtrmeAU,  ud 
its  pariufitism  in  the  tubcs  of  Vaacheria  p.  ■'iSO — hU 
(1  T iif )  —  ICfcord  of  rurrent  rcsciurlif-s  rclutiiig  to  /»- 
Ttrithrata.  l'ruptogamia,  iiiiiroscopy  ct.  incluüiiiK  embno- 
logy  and  hislolo^y  gciu-nilly.  p.  64&~644. 

Soe.  gfoL  d«  France.  Bulletin.  S"»  iMr.  Tome  VI, 
1878,  Nr.  6.  Pari«  1879.  8«.  —  Coqnand:  Sur  l<« 
lerrains  tprtiaires  et  tni<Ii>tii|iiC5  ilc  In  \all^e  de  I'Arta 
(Tnrquie  d'Kuropei.  p.  ii  17  "  aiT  iil  Nulirc  KL'olojfiqiiu 
»uur  les  environa  de  Paudt'rum  ,\i\e  iMineiirt'j.  p.  317 — .■!r)7. 

—  Choffat:  Sur  le  CaUotien  et  rOxfordien  däiii«  le  .Iura, 
p.  866— 464.  —  Cuvier:  Nole  sur  la  stratigraphie  de  l'ex- 
trdnM  md  4n  Jura  et  des  loontagnes  qai  Ini  funi  suite  vn 
Skvote,  au  amriroiu  da  Fort-rEdusa.  p.  SC4  — 370.  — 
Bland  et;  Chronologie  de«  euentriciK*.  p.  371—989. 

Malier,  Curl:  Huaci  Veoonielensea  Fendleriani. 
Sep.-Abdr.  an«  ,Lii)Uft«i-'  XI. II.    li.rnlini  1879.  8". 

—  Prodromug  Bryologiae  Argeuiiuicae  aea  Moaci 
Lorpntziani  ArgeotilrillL   Stp.*Abdr.  •tNldalHI'.  Bw* 

lini  1879.  8». 

Vnited  St«tM  feologio»!  and  geographical  Snr- 
▼ey  of  the  TerritoriM.  Balletin.  VoL  IV.  Nr.  3,  4. 
Waahington  1878,  8».  —  Conea:  Field-notea  ob  birdt 
obserTcd  in  l>akota  and  Montana  alniig;  tlir  forty-ninth 
parallel  durinff  tbe  hf.i.'.on.'.  of  ItsT.S  luid  Iy74.  p.  .'i4;'i-«ll. 

—  Urote:  Prelintinarjr  mudies  ou  Ibc  N<>rth..\incrican 
VjnSiim».  p.  ODO— 706.  —  White:  Palcontulof^iral  paper«. 
Kr.  6:  Deacriptions  of  new  apectea  of  iiivertebrate  fuiatla 
from  tbe  I..aniarie  Group,  p.  709 — 719.  —  iil  :  I'alponL  (lap. 
Mr.  7:  On  the  dintribution  of  moUuacan  spcrio«  in  the  I<a- 
Btfie  Gruup  \>.  7J1  724  Calvin:  On  «onic  tlurk  shnle 
rMSatlr  diwrjvfr«!  biiow  the  I'cTonian  limrstnncB,  at  lu- 
dapendence,  Jowa:  with  a  nolire  of  iti  fossils  and  desrrip- 
tiao  of  new  aoecies.  p.  725  —  730.  —  Hoffnian:  On  tte 
ntBeralog}'  nf  >>vada.  p.  731—746.  —  Scudder;  Tbc  fossil 
inaet-t»  ut  Du'  <!rcen  River  ahalea.  p.  747— 77e.  —  Jordan: 
Report  nn  .ilicttion  of  fighes  made  by  KIbot  Couea,  in 
I)aJiota  ;ir.il  Moutana.  dtirinp  tlip  M'asons  of  1873  and  1874. 
p.  777— ■'^K>  —  (  1.  i  r  U  I  r ;  Ii  g :  Cuialiigui»  rf  j>li;ii'iiogarnüUi 

and  vaacular  crirptuj{uHi<>u»  plauta  coliccted  duriugtlie  summen 
«f  18»  nad  117^  in  DiJtoM  ud  ll«ntaiui  bv  £Utot  Coim; 
«idi  wUdi  tre  ncorporated  tliow  coUccicd  in  tbc  aame 
refioo  at  tbe  same  tiraes  by  Oeorge  M.  Dawson.  p.  801 — 830. 

—  Endlieh:  On  iMme  «trikinnc  productt  of  eronon  in  Colo- 
rado, p  K}1  Wi4,  Wbitf:  l'alfüutolopcal  paprrs.  Kr.  8: 
lli-iiiarks  upuii  tlir  Laiimru'  Grouii  p.  Nvi — 87tj.  —  Allen: 
i>jriuijviuat:r  list  of  ;.'»•  Ammcan  Si  iuri  or  arboreal  8i|u:rrpl.'». 
p.  H77— 8H7 

—  Tfiith  iuituinl  report,  Pinbracinf;  Colorado  and 
part.<  of  adjacent  t^rritorit s,  lifing  a  report  of  pro- 
greaa  of  tbo  exploration  for  the  year  1876  by  F.  V. 
Haiden.    Washington  1878.  8'*. 

—  MjaeeUanaoua  puhlkationa.  Nr.  11.  Co««ii 
BMa  cf  th*  Ooknia  Talii^.  Ikrt  I.  Humm»  to 
JCmdiAw.  WodiiagloD  1878.  8«. 


Unboimnlr^partortlNV.  B.lHlanaUsiaol 
Oowlwinn  tu  tbo  nw  18T7  NUÄta«  to  ttw  Rmkjr 
ICMiatan»  loonst  Wifb  mspi  wd  illiiitnlioiis.  Waah- 
iOfton  187?.  8». 

Annaal  report  of  the  romptrollor  of  the  currency 
to  tho  third  Bf-fliion  of  the  forty-fifth  iniij^re«*  of  the 
United StaUs.  DccembiT2, 1878.  Waalungton  1878.  8*. 

Sowitt,  Ahm  S. :  Our  siktMool  inWitnnoat  «ad 
bo»  to  M^ny  ik.  SpMoh,  dalirered  n  tho  booM  of 
rapnwntotiTCt,  Febtony  II,  1879.  Wiafan^tan 

1879.  8«. 

Academy  of  natural  Sciences  of  Philadelphia. 
Proceeding«.  Part  I.  II,  lU,  l'biluriolphia  187K,  79. 
8*.  —  Coues  and  Varrow;  Notes  on  tbe  natural  history 
of  Kort  Macon  and  »iciuit;r.  p.  21— a».  297—315.  —  White: 
I>escriptions  of  new  cpeciei  of  invertebrate  fo»$iU  from  tlie 
carboniferuus  and  upjier  silurian  rocks  of  Illinoia  and  In- 
diana, p.  29—37.  —  Kyder:  On  the  mechanical  genesis  of 
tooth-forns.  p.  45—80.  —  Koeuiif:  On  tlip  association  of 
(irowtularite,  Zoiaite,  Heolanditc  and  I.etdvitP  a  w* 
mioeraJ.  p.  81—86.  —  Kiagaley:  Nwtea'on  the  North 
American  Caridca  in  tbe  nuwwM  M  tbo  Peabody  Academv 
of  Srienees  at  Salem,  Mass.  p.  88—98.  —  Ennia:  The 
electrir  ronstitntion  of  the  sokr  System,  p.  KK2  — 118  — 
Mi'Cook-  The  Uaaihca  apider  and  ber  saare.  p.  184 — 185. 

—  id  :  Note  on  the  probatde  geographica!  distributiun  of 
a  üpider  by  the  trade  »iiids.  p.  I3ij— 147.  —  Parker: 
Vemtatire  repeUlion  of  cerebral  fissurea.  p.  148—153.  — 
Ooldaaltki  Blihiauita,  a  new  minanO.  p.  IM— lU.  — 
•BBDittElMiaiitaofaidereal  sviiteni.  p.17*— uO.— Creston: 
Deacriptions  of  new  «pecies  öf  North  Ai^iftl*^  bees.  p.  181 
—221.  —  Wachsmuth  and  Springer:  Tnuisitian  forma 
in  Crinoida,  aud  drscriplion  of  hve  new  speries.  |i  224  SIXV 

—  Street  s :  l'ilagir  Ampbiboda  p.  a7t>- 2:11  Hutit: 
Sensitive  urgans  in  ^a{X(ia.  p.  292— J93,  —  Potti:  Sen- 
sitive orgaae  ia  Afdgnw.  p.  Mt— flSA.  —  Kinsaley :  List 
of  derapod  Craitaeea  of  dw  Adaatie  coaat.  p.  316—330.  — 
RydiT:  Pescription  of  a  new  specie«  of  5MiynA«niMa, 
p.  835— —  t'resson:  I^escriptions  of  lAneumoniJae, 
ohipHy  from  the  l'aritii-  »lope  of  thu  United  Slatps  and  Bri- 
tiüli  N.  Aiiu-rii-ii  1.  :tyi  —  Chapman  Od  Ihf  stnic- 
ture  of  the  Oonlia.  p.  886— j)94  (4T«f).  —  Stearns:  De- 
BoiDtioB  of  a  aav  mdw  «f  JDMMa,  tum  the  Gnlt  of 
QJmiraia,  wiüt  w»n  m  «iSbm  raieqfuKle-lcnown  spedes 
fco«  tho  — 8  wglao.  p.  m  un  (t  Tat). 

—  JonraaL  Kew  aariee.  Tot.  VUL  Part  m. 
lUfadaUhia  1877.  4*.  —  Oohbt  OiMriation  of  a  col- 
loidoD  er  Mih  Boii  bgr  Doelar  Aatonio  Baimondi  in 
Fan.  p.fln-m 

(FoilMln«  Mgt) 


Id  Bang  «Rf  diolktwMMlnMiMUdkto  Ut 

SftDgethiere  ist  schon  nn  anderen  Orten  (N.  Jahrb. 
f.  Min.  1878,  p.  880—883;  zweier  Scbrifleo  gedacht 

worden,  welche  diaaea  Oegeoitaiid  in  wng—iiehMtar 
Waiae  behudefai: 
Albort  Qandty,  Lee  EttdutiiiaBeBt»  da  Monde  aaimal 

iIhiib  lea  tenipä  geologiquee:  Mammifikres  tOI^ 
tiairos.  Paria  1878.  8«.  293  p.  avec  318  gra- 
TVrea  daoa  b  texte;  und; 
L.  Etitimeyer,  l>ip  Riixlfr  der  TertiBr-Epofbi',  mhit 
Vorsludiea  «1  einer  natüriiehm  Qaechichte  der 
AnlikfML  Zfliiah  1877— 78.  4«.  Mlt7DivH- 
taMn.  — 

90* 


Digitized  by  Google 


1§6 


EIm  ndit  khn  voi  CbmfalillMM  ItanliilhuK         Bimm  dtr  mmImi  StibXgs  in  An  tsuSn 

„fifaer  das  geologi»ch-pa]AoDto]o(^'8che  Material  zar  Ent-  SiagethierfauneD  einzelner  Länder  von  Prof  Hfirnet: 

wkkehwg^geachicht«  d«r  ii&iig«Uii«ra''  h»t  naoardiiigB  Dia  foaailen  ääagethieriaiuien  der  Steiermark  (Uittb. 

Midi  Itan  fool»  ia  im  SdwillMi  Im  7«niw  mu  d.  ai(amT«r.  L  SUtmauk,  1877),  «ImIhmb  vir 

VfrbrritungnatorwiMenaduJIlkiharKHBtBiMiDViia,  Alfa^de  üebnlalit: 

187»,  verüfl'eutücht.  — 


iwiM  nd  laeutre  Ae<|uivaJeiite  u  tmuBMurtw 

TattNttat  ia  dar  Bialhiinaik. 

i 
f 

i 

m 

% 

•B 

Schlmehlcbtcn  «.Aquitoniei^. 
Horizont  des  Peeten  tUktm  Blkli.  ud  Oerißmim 

Stbia;  EäU»  ven  Zonoetda,  MliiitMMUlicliB 
Kokte  in  BfitaMi,  XMde  to  Sd^llkdM. 

Botaitaaehiehtaa. 
TiiUI:  JMkneaakrttm  au^mm  On. 

? 

1.  McditerranHtufe  (Honn-r  Si  hiL-htcn:. 
Horizont    lies  riirf/mm   A''(("-(.ij    iiri'l  Pftluncula» 
hichU'li^  Schii.  hl  III         I.<:ifi^'r>:liii'I,  i  (.ii.iltTIiilorf, 
£|geoburj[.    Si  filirr  suit  (Htjiuu);,  WieliczluL 

1  I.  SAngethierfaana  der  Hiedenmg  von 

ji 

1 

ä 
m 

IL  MedllennuMtalie» 
,  •)  Schichten  tpr  Grnsd. 
UorUont  4tr  Jy«lii  «Mmto  nd  dan  CMUkfam 
hymfariML  siuh  von  arand,  Mofd  m  Madir- 

Lei tha Ii a  1  k II! VL-au, 
Horizont  des  rixUn  Uiitssimwi:  Ldthakili,  PSta- 
Idmilorfer  Kalii,  ilailiur  Tt'j^'rJ. 

Kohle  von  Kibiawald  und  Steieragg. 
j|iN|Mc^l^oiiiiiln^MAiif  B>T«liay<p  Tiiw?  la  wlooMtai 
Peiafa,  J^oatnw  fllftuuwrfly'  t.  Hegr..  iiMclli- 
rttriinu  >l«tf  elfwmiai  Cat.sp^  MtiMennN  Mmmi- 

ittVwxtH  Lart.,  Jih.  austriacu»  PcL,  Ifunemofchiu 
aurehanenstM  LtrL,  PalaeQmtrjtx  cf.  Bojani  «.Mcy , 
JüMtadim  iwywlidrtia  Qr. 

Kehle  vea  Fohaaderff 

gnraintlMhe  Stufe. 
Horimat  der  T^vm  fnynrte,  JCmMw  fwUSw  und 
d«  Cardimm  abtMim:  guditM  od  Cwslo* 
mant  der  Tfirkanchauah  Hcnubcr  Ttgä,  Sud 
von  Wkicib 

Kohle  von  Voitaberg. 
^^''imii^ffjS^^ni  ifHaf,  lUüiap^  CMar^ 

Cail(etlaniuM(lit<'n,  Brlvedfreschottar  lai      ,  liclvedi  rt -.cljutter. 

raludlueuücUchteu.  Hutuiniiino&tätti-n.  11z,  I  citibmli  etc.:  Dmoäigrhm 

j«4u>,'Hhlirfaana  fOB  Bcbedcre,  von  lOefnd  and       <P'ja»Uum  c,,, 

Baltavir.  Lasiiiuty.:  iJniolIi.  .inj-,  .1A,rs,'.H//,ii  hiiffiruftrit, 

kaii'.'i^i  ul.iLix   bei   Kdtlki  ri<l'iii   :    M^i.yl.  luHgimtri$f 
^  iJiiwlh.  giij.,  ActTiilherium  inciswttm. 

Lultenberg:  Mn*t.  U/ngnrottri*. 
ViTtiiiim,'  ili  1    l'ifiri;«  Von   Ualla^är  und  JEiken 
:.<jL  h  ii.i  Iii  ii.ii  hiffi* 


r?    «  5 

MV«' «ad  £Mat 

VartnKnng  ao«li  nicht  nachgeviaoaa. 

d 

lelterca  fcacUchMea  Mhnl 
MavtaM* 

ha,  «ladal> 

Laohan:' A'/rpAa-i  pnmiijeniua. 

Stcinberg:  Bi»nocrrui  tichorhinus. 

Höhlea  von  l'eggau  und  Miznitz:  tr«iu  »pe- 

1 

Foetflaetole  Altavlaaea» 

H.  B.  e. 


Digitized  by  Güü^k 


1&7 


Dr.     V.  0ta%*l:  flMfWMtimlw  iMabnflniBf 

dM Kfinigreielu Bayern.  3.  AUh,  Gpogiiotitis<  KB 
B«»ohreibang  de«  Fiohtelgebirg«t  mit  dem 
FrftBkcnwftlda  und  <l«u  ««atliebcu  Tor- 
laad*.  Hf rüTisfifg^ben  «nf  Befehl  doa  Kfln.  b»yer. 
8tMtaDisut«nuiii8  des  lunra.  Gotb*  1879.  8*. 
69B  &  mt  S  gag«ii.  JbHm,  l  Bhtt  QAkgt- 

an!<ichten,  zabh-eichen  dem  Text  beig|glb(MB Hillen, 
Uolm-bDitten  und  Zeicbiiuiigeu  fOD  fllfltlliwltlnii 


EragebirgtayalMH.  Audi  la  dar  AH,  in  mlahar  tUk 

dieses  Material  zusammFngcfugt  und  7.u  dem  ' 
gancen  *u%ebiaft  neigt,  giebt  tich  onsweid 


Wir  dOrfe«  nicbt  nntcrlaiMB,  auf  ein  Werk  hia- 

mwdsen,  welches  bei  einer  gründliGhca  DarsteUuDg 
der  topographiechen  und  geologischen  VerhältniBM 
eines  auMholichen  Landstriche«  von  BAyern  auch  nr 
Fördcrong  dar  geologüdwn  WiaMnacbaftimAUgoiMinui 

Dicaar  Abtbäliui?  daa  Warkea  nad  adioa  iwei 

audi-re  vorau>gi'gniif.'>  rj  ;  I  ,  ri.  ogiK-itiscln-  n<--ii-lin.-ilnuig 
des  bajreriscben  AlpeDgebirgcs  und  seioes  Vorbuides, 
amgaariwitot  tob  0.  W.  G«nbal,  1861,  nad 
2)  Geognostisth»»  Beschreibung  de»  i:wMiriYfi:!*<hpn 
Orenzgebirges  oder  des  bayerischen  und  uberpGüzer 
WaUflaUrgM,  magcarMtotvwO.  W.Oambel.  1868. 

Der  dritten,  jetzt  vorlugcrnlin  Abtheilung  soll 
daa  Tierta  folgen,  welcbe  den  Frankatütura  bebandalt 
nnd  dessen  Ansbreitaiig  aof  lliiif  groaatn  SartaDblitbam 
datütellt,  uühtccd  eine  flinfta  AMbaihuig  noch  dem 
Gebiete  der  Pfals  mit  ikrcB  reiehaa  Steinkohlea- 
sbUgerungcB  gevidnat  aaiB  wird. 

Oalt  adion  van  Altan  her  das  Fichtalgabirge 

als  eine  der  merkwflrdigsten  Ilerglaiidsehaften  auf 
deutwlier  Erde,  so  bat  dieses  unsäglich  verwickelte 
Gebiet  einer  genauertn  geologischen  Entzifferung  die 
grOiatao  Scbwiari^^ceitaa  dargaboteD.  Die  Dorchdring* 
DBg  zweier  der  bedantandaten  deatiebca  OebirgazQge, 
des  hei  rviiisclii  n  und  jcntvs  di  s  Erzgebirges,  im 
Ficht elgcbirge,  welcbe  in  der  Oberflächengaataltoiig 
■ehr  beatimat  md  angeBaaheitiliah  anegn-prlgC  irt,  giabt 
sieb  auf  entupi  echendo  \Vei»c  such  in  den  allgemeinen 
geognoatiscben  Verbaltnisaen  zu  et  kennen.  Zu  des 
GabOdan,  wdeha  im  bayeriaeh-bOhmiicbeD  GranigeUffa 
ht^  Kiissrhlieulicb  bei  dem  weitschicbtigen  Auft^uue 
btthiiligt  sind,  den  krystalliniscben  Gesteinen  der 
Fuudauientalperiode.  gLsc'lcti  sich  im  engeren  Babmcn 
daa  eigentlichen  Fiobtalgabirges  noch  die  Ter- 
acbled«nart]gen  GBeder  der  nftcbstjUngcren  Entwickal- 
ungszeit  der  Erde,  die  «ogen.  pu  1  iiu  I it  h  i 8  c h e  n 
Fornutioneo,  deren  JSrwbainan  hier  im  engaten  Zu* 
at(M  Bit  ibiw  milann  Terbiattiug 
nad  an  daa  flukaB  d»  bhdnng  daa 


zu  erkennpn ,  die  in  dem  Bau  der  Nachbargehirge 
ausgeprägt  und  von  ihnen  auf  daa  Ficbtelgebirge  mit 


Weitaus  die  grösste  Maue  der  im  Uutergrunda 
unter  der  Vegetatioaadacke  oder  der  obersten  ser- 
aebleu  Lage  analahaadeB  adar  uibadeakt  n  Tags 

1r<'f<  inli-ti  G''fteinc  £,'i-lHir(  iliT  Gruppe  vnii  Feimrtcn 
RH,  wtkho  aia  die  iiltesttu  Theile  der  Erdrinde  gelten 
mOssen.  Es  sind  dieae  Gebilde  entweder  der  aogen. 
UrgabirgigeateiiM  -—  GiMte,  Granit,  GUmmerscbiefer 
Uid  Pbyllit  —  oder  aoleha  «ob  dar  Reihe  der  tltesten 
Tantabwrangen- führenden  (paltolithinhen)  Scliicht» 
geatatea.  Dabin  gehören  vor  Allem  ala  die  vei  brei tei- 
lten Thon-  nnd  DaehaehiaftiHUuilkha  Gaatabie,  aogen. 
Giiiuwftckf  \ind  die  ini  VsTgltichp  zu  dem  Thotisebiefer 
und  der  Grauwacke  nur  m  »ebr  untergeordneten  Lagen 
aaftretaoden  KaUcsMaa  vanahiadanar  Art.  Ihnen  aiad 
femer  al-<  zwifdien  eingescliobt-n  gewisse  Eruptiv- 
gesteine aus  der  Reibe  der  Porphyre  beigesellt,  viel 
hivfigar  «la  Mate»  aber  aoleha,  die  man  früher  all- 
geBehl  Grttnateine  benaaste  und  jetat,  m  verschiedene 
Fakarten  aertheilt,  einer  gr<lee«TOB  Gcateinsgruppe  der 
sogen.  Diabase  zurechnet.  Zt^Mtk  kaMBnen  mit  den 
diabaaartigen  Maaaen  übslkb  raaaawwngaaetste,  aber 
gesehiehlata  Otatabia,  Tnff-,  Braeden-,  Gongloroerat- 

artig  auhgebildot,  vor,  dcrcu  l!i]Juii|.'  uml  Z,;i-:i:i;iiii  u- 

setcung  aul«  Engste  mit  den  Diabaaeruptionan  im  Za- 
tammenhange  atahea  nad  die  man  im  Allgemiiani  ala 

Schalst  eine  sttsammenfasst. 

Nur  sehr  natoifeordaet  betbeiligeB  aicb  jikngera 
AUagemuigan  am  Aufbaa  dhaea  engeraa  Gebirges,  die 
SteinkcdilaniiBnnatiaia,  das  Rotbliegcnde  mit  dem  zur 
Dyaa  gehSrigni  Zeehatem  und  Knpferaabiefer,  während 
Trias gebOde  aar  an  den  Inaaeraa  Gretaen  den  Fnaa 
des  älteren  Gebirges  unisäuiiii'u  uixl  dii^  Zwibclieuland 
ausfüllen,  walchea  awiacben  diesem  and  der  benacb- 
bmtai  kalkniefaaa  ftli^baa  Alp  aoagrimitet  iat. 

Ton  nadi  ^Bagaraa  Gebilden  der  Tcrtiärperiude 
aadhaeatlran  Thafanaga,  nad  cwar  Braunkohlen -fok- 
readaa  Sebichtea,  fladen  ridi  la  dam  T^jibtelgebirga, 

wemi  man  vuu  diu  täglich  aidl  Udanden  Si  hwcniiu- 
gebilden  und  Verwitterungsprodaelan  afaaiebt,  fast  nur 
Sparea,  wthread  dia  «optifaB  OKadar  in  Fona  van 
Basalt,  tiamenttidl  ia  der  aOdlicben  Nebenkette, 
weaentlich  an  der  ZumaaMBaetanng  des  Gebirgea  be- 
thdligt  liad. 

baM^iliikt,  Jadoah  aoeb  na- 


Digitized  by  Google 


168 


■imlililli  Viii  sind  die  Diluvial-  oder  Qaartir-Ablage> 
wmgm^  ii»  «ck  »uf  einig«  Ffatwitellen  beaetuSnlcMi, 
w%  htbm  TkaltgKn«  eine  BOekaUaang  der  OflwItNr 
HaAitmihatM  dtarer  Bchuttmasaen  bewirken  komitta. 

IMe  S.  114  gegebene  allgeroetDs  Ueberaicht  im 
ymMnimm  Oebirgsgliedei  im  Ficbtelgebirge  W 
ibifnl*: 

A.  Primitiv«  Periodiu 

t)  BercyniEchc  GnriBBformatioD  ,  mitOneilt, 
AogMlgDeiss  und  Kornbiendegneis«;  Homblendo- 
IHoritgeateiD ,  Eklogit  und  Granathomblende- 
gneiM;  Tolkschiefo,  Oihingaattiin  und  Ser- 
peotio;  Lagergrult  imd  Onanlit;  Braptiv- 
gniit.  —  Erz-  nnd  Minoralg&nge. 

S)  Heroyniache  Glimmerachieferforma- 
tioD,  OlinuMncliiafer,  Gliiiini«rqaKriito  mit 

Qabhro. 

t)  H«re7niaelia  PhyilUformfttlon.mitPhyl. 
Ut,  Qoandt,  FhjriBtgodM  (8«ri«H8MMMllX 
kOraigam  KbUl 

B.   Ptil;io!itlupoh(>  Periode. 

4)  C*mbriache  Formation,  deren  obere  tHa£» 
Um  PhywdNMUdrtw  VUm,  «■  n((M  Staft 
mit  Uobergftngnachicbtcn  zum  Ptyllit ,  cnmbri- 
aehom  Dacbachiefar,  und  ala  Eruptivgeateine : 
Knnto|ib{fr«  PlmtanbM,  BjpMtaitti 

0}  Silarformation,  mit  Knollenkalkeo  (Tenta- 
«ditnlnllnD),   obwem  Orq^toUthanagfaiaAr, 

obere  Stnfe;  mit  I^edenidiicfer,  Füniflnrli- 
icbiefer,  Leimitzschiefcr,  TlmringitocLielur  uiid 
Kalken  in  der  untervn  Stufe.  Daneben  Enip- 
tivgaeteioe:  OialiM,  Lenkoplqir,  BaJAopikrit» 
VWAopbyr. 

^  Davonformation ,  deren  obere  Stufe  Cly- 
manlau  ood  0<>niatit<inhalk«,  aogaa.  Cjpridinep- . 
■ddaTir  nnd  PHiiwwgraiiwadca  in  amlQliadaom 
«rtli&lt,  die  mittlere  Stnfo:  toffign Oirawaoke 
nnd  Kalke,  äehalatein  und  Lehwntifatfcr.  dk 
natnre  Stoib:  HarnitansehlehtaB.  Ala 
Kniptivbildangeu:  Diabas. 

7)  Pr&carboniaobo  odar  Calmformntion, 
mit  Thonadiieftr  nnd  Oraawadtanaohicliten  ab 

obere  Culmsclikhten  ,  Lchfs  t  h  n  !•  r  Ducli- 
acbiefer  und  Bergkalk  ala  untere  Culm- 
■liiklrtM,  nnd  Bit  Laatpropkjf  abErapliT^ 

gectein. 

8)  Carbon-   oder  Steinkohlanformation, 


mit  koblen(Un«oden  Scbicktan  bei  Erbandorf 
in  dar  OlMipfali  nnd  Vmgbyr  ala  Era|tir> 
IMufv"!  W**  Pon—Mnan  gabttiif. 
•)  P«ateMfca*i««ka  adi«  Sfaalonintioa« 

mit  Zecb»t*in ,  Knpferscliiefer ,  oberpm  und 
nnterem  Rothliegenden  und  Ueberkohlcngebirga- 
nUnbtai  («dw  KddMMwHUtgndan). 

Ea  BoUen  von  den  vielan  geologiachen  Frag«% 
wilelM  bei  diaaen  Untcmuhnofan  baleoshtat  nnd  fa- 
aiaifa  ^ 

t.  Dia  aeben  tob  Biaebof  wd  Goldfnaa  in 

allgf meinen  I'tnriascn  gczricliiirlc,  später  auf  der  geo* 
gnoBtitchen  Karte  de«  Königreiclu  Sachien,  Sect.  XX, 
Mnanann  ganaaar  daifaatiBta  §itmt  Mtneli- 
berger  Gncisspartto  war  R«it  Friadrlob  Hoff- 
mann'a  Arbeiten,  1829,  me'ixt  als  jflngere  Gceiss- 
bildnng,  nenar  ala  die  an»chlies8«ude  Grauwacken- 
formation,  aaige&ast  worden.  Oümbel  bat  aoent 
gcaeigt,  das*  die  Ueberlagemng  der  GneiaaadüebtaB 
flbar  nuEwi'ifcUiaft  jOngeram  palAolitbiacben  Schiefer 
•mr  am  KW.-Baade  dar  Oaaü^mjpa  aiamlicb  coa> 
itant,  aber  dodb  Inine  anaaebüeaaBdia  aal  und  daaa 
vun  lii.'ni.T  Griiii^liuit!  fiii  \vi-i".'r  in  NW.  Richtung 
innerhalb  des  Gebietes  der  Xbonacbiuferschichteu  aelbat 
diaealba  Art  dir  Ueberlasanag  aieh  nnnritilalfaar  fiirt- 
aetat,  und  «war  in  der  Weiae,  daa«  iinhedin<jt  iUtere 
Schtefgrachichten  genau  so  auf  jttngervii  uui'lieg<ia,  ytie 
dar  Chwiai  anf  der  nichaten  und  ältesten  Thonachiefer- 
bildong.  Dieae  Art  der  Ueberiagemng  iat  danmacb 
nicht  aU  eine  uraprilnf^I^  nnd  normale,  aondem  ala 
eine  überkippte  aufmfaaaen,  nnd  deshalb  erscheint 
der  Scbluss,  der  Onaiea  aei  wqgan  dieaer  Uelierlaf^ 
rung  jünger  ala  der  flberlagert« Ilioneehieftr,  sieht 

gerechtfertigt.  fVor^l.  Ilolzschnitt  auf  S.  313.)  Kbon 
Bo  beatimmt  apricbt  aieh  der  Verfaaaer  gegen  eine 
anpliva  EntrtilMay  diaiaa  Oaeiiaaa  an«. 

2.  Der  hereynischon  Glimmerschiefvr- 
formation  gehört  dar  xwiadien  Oblaritadiiflfer  ein- 
galagerte  Serpentlnfela  am  Haidberg  bei  Zell  an 
(S.  333)  an,  welcher  durch  A.  v.  Uumboldt's  Ent- 
deckung einer  polanaoh-magnetiaehen  Eigenacbaft  eine 
Berflbmtheit  erlangt  bat.  Sefna  magnetisdse  Eigen- 

Bcbait,  welcliu  von  dem  Gehalte  an  MagnctoiBcncrz 
berr&hrt,  ist  aebr  verachieden,  je  nachdem  gewöhn- 
lieber  Sarpentin  anataht  oder  aiob  Anaaoiiaidnngea  von 
Magneteiaen  auf  SpaltaB,  Adeca  oad  StraUbbaB  Inn 
äeipentin  vorfindan. 

8.  Mit  den  Zwiacfaenlagen  von  Blaben  kOmigioB 

Kalkifi  in  tUr  ArzljurgtT  fnior  südöstlichen 
Ficbtelgebirga-Pbjllitformation  ateh«n  mehr- 


Digitized  by  Google 


159 


ii  iNim  Gnfc  ifidMgv  gwgwMliidM  ▼•■Mit» 

I  «nd  Miner»lvorkomniiiif»p,  wie  ywt  von  8p«tli- 
ein  und  BrMoeisaicn,  von  Dolomit  und  Speck- 
alifat ■>  vnantteUMkrem  ZnmnmanhMge,  nad  na  nad 
«,  mlcW  diaiw  PkylHtgebiet  m  einem  (Ar  die  Im- 
dutrie  und  dnTnlMhr  wiebtigaten  Theile  dea  gMMB 
Fiehtelgebirgw  machen.  (VergL  Abbildungaik  dv 
fipeArtwigrabai  b«  OflfAnnpla,  &  843,  Smm  d« 
SitlnlnrflelM  am  BoanlrftU,  TÜ.  Ton  GoMgnlwii,  8. 844, 

wo   dur -h  VcriJascrung  von  KalkBtein   mit  Serpentin 

eine  Structur  eutaUnd,  welche  dem  £(mon  entapricbt, 
im  OlMtoAnbai««  SteiMi»IU«iin,  a  S49,  «te.) 

4.  Dabar  dia  BrfheiiJblga  dar  camMaebeB,  dn- 

rischen,  deronischcn  urul  Cii!m-Schichtpn  tt-lehren  die 
intereaHUiten  Profile  Uunli  da»  ^^teinacbtbal,  S.  H71), 
«•  dankUabentflimBg  der  Scbiehten  eio«  uoi^-  kr^Ki  t<' 
Lagenuig  eingetreten  iat,  ferner  zwischen  RehMi  und 
Berneck,  8.  882,  etc.  Dia  »ogenannten  Phyeodaa» 
Hellichten  oder  dia  gnwgrflne  Granwacke,  nil 
J*g»dm  (Omirä-J  tinimutm  Hiaingar  wp.,  S.  876, 
«Der  mit  AmomIm  wrw'imaito  Bia.  au  dai 
riücbi'n  Sacdatciue  der  KinuekuUe  in  Schweden 
eiaatimmenden  Art,  gelten  dem  VerÜMaer  aii 
8taib  dar  caaMaebea  Grapiw.  Dia  Abgranoag  dar 
cambri«chen  Stliichtenrtihc  nach  obfn  ppgen  die 
auflagemdo  Silurfurmalion  ist  nicht  scharf  beitimnit, 
weil  die  enbichiedancn  Vertreter  der  PrimordiaUatma 
dort  fehlen.  Zwar  besitzen  die  organitchcn  Eiuschlüss« 
im  Leimitzer  Schiefer  bei  Hof  (S.  439),  welche  Bar> 
r.in  ie  einer  maaMgebenden  l.'nter«ucliniig  ntiter7X)g(B 
bat,  viela  AnkUUiga  an  die  primordialan  Formen,  laaaaii 
einen  Vebergang  in  Barrande'a  Kwaila 
silnrische  Fauna  piIiiuumi.  Diese  Stellung  innerhalb 
der  entschiedenen  bilurachichten  wird  anch  dnrdi  flu« 
relativ  hohe  Lage  Aber  den  Stelheriretem  der  Pby- 
codcnqnarzitc  bcstätigl,  Auf  annäliernd  gleichem  Hori- 
zoot«  liegen  die  ebenfalls  Versteinerungen -führenden 
Orlffalacbiefar  toh  Staiiweb  md  daa  Tbvringit- 
oder  Leu  eh  t  h  o  1  z  c;  0  * )  e  i  ti  mit  ^eitit-r  ma»sf  r.hafV  ao^ 
tretendeu  Orihi'  äff.  Liiuittmrmi  Liritiure*on  ip.  120), 
aaf  welche  Ofimbel  und  Geinitz  schon  (Jahrb.  f. 
Min.  1864,  p.  460,  and  Zaitacfar.  d.  d.  (wd.  Gea. 
187(!,  p.  (!43)  die  Anfaevkiamlnit  lenUcn.  Dar  Yer- 
fasser  empfiehlt  diesea  Tboringitgratein  oder  die  fDr 
daiaelbe  aintrvteiiden  Doloait-  und  Kalklagen  mit 


ttm  nach 

Dem  oambrifchcn  HchichfenFvitcm  in  diesem  Sinne 
gehören  auch  die  Erzgänge  und  £«rgwerke  bei  Stetten 
und  Lfaibtaiibam  an,  mt  welchen  eine  Kart« 
8.  404  diM  Uabwaicbt  gicbt. 


K.  Ib  dar  8ilaTforaisll*ii  dM  < 

wie  flut  fiberall,  die  Oraptolithen  eine  Kanrtrolle 
(S.  412  und  447)  Sie  werden  durch  den  »ogen. 
OAHt-  odv  CardiolA-Kalk  asit  CMioU  iWirrnj^i  in 
aiaa  ntere  and  obaro  Stufe  geschieden;  letstare  werden 
Ton  Tentaenliten-KiioUeskalk  mit  CWtAmm  Mrüitmm 
8ow.  sp.  und  OMoHrm  iwIrfiaiMii  Watl  OB*  4M) 
ftberlogert. 

Hit  der  SUnneit  beginnt  daa  loiillg«  Auftnt«n 


(i.  Die  früher  von  Murchison,  Richter  und 
Geinits  als  nntersilnrisch  betrachteten  Neroiten- 
Mbiabtea  gAlNB  Mth  Oiabara  Unlamahaa|in 

(S.  418 — 419)  zum  unteren  DeTon  nnd  reichen  nach 
ihm  znm  Theil,  wie  die  Schichten  von  Wurab«ch, 
noch  'Aeiter  liinniif  bis  la  daD  Oola,  was  6 Dm  bei 
auch  durch  verBcbiodcne  Profile  so  arweiaen  bemüht  ist. 


Indem  wir  hier  «na  dar  Fama  tob  der  Wucht 
der  nicht  adtaa  venelrieden  gedentetm  Lagemngt- 

verbiihnidse  absehen  mü»iien,  tun;,'  mir  il  •■  B<>in>rkiiiig 
Platz  finden,  daia  Kereiten-artige  Formen  nicht  nur 
ia  aahr  TOiaehiadaaaB  gcok^iahaa  Horinaitaa  ai^ 
troffen  werden,  sondern  dasi  dieselben  anch  in  etiu'er 
Beziehung  zu  ganz  verschiedenen  Gruppen  dce  Thier» 
reiehes  stehen,  wikhiend  ein^  aogsr  dem  PflaoMa* 
reiche  und  iwar  daa  8obaiDra%mi  aaah  Sobiapar 
angebSran. 


Li  Bang  aaf  ibra  gcolo^isehe  StaDnag  iat  ihr 
Auftreten  in  vntanilarischen  Schichten  von  England 
oad  NordaBariba  am  lOogsten  bekannt.  (YeigL 
Varebiaea,  Sifairta.  London  1864,  p.  199:  w<ih»' 

li'dt,  or  Marinn  Wonn  tracts;  W.  II.  Baily.  Figures 
of  cbaiacteriftio  British  FoesUa.  I.  Fl.  6,  aus  Llandeilo 
Bocka;  Emmoaa,  ThaTaeoiioQyatem.  AlbaBy  1844; 
James  Hall,  Palnoontology  of  >'ew  York.  Vol.  II, 
ri.  13:  Tractjf  uf  .\iuulida  aus  der  Cliritongrujipc  etc.) 
Durch  A.  Krantz  wurden  die  ersten  sogen.  Nereiten 
aus  devoniscben  Schichten  der  Bhaii^vgendea  be- 
schrieben ;  A.  Hancock  erUnterta  IbnRehe  Formen 
als  ^Vcrmifonn  Eofsils"  uns  den  Bergkalk-Districtea 
Mord-Englanda,  wolobe  mm  Theil  in  dem  geologiMhaa 
Maaamn  tob  Kaweaslle  npoa  Tyna  aufbewahrt  werdeo. 
Anob  das  Dresdener  Mu6eutii  bi^ll,'  .hiv  li  die  Güte 
Mr.  Bailjr's  eine  Platte  mit  einem  derartigen  Nereiten 
aaa  dem  XohleaBaadatein,  wabraeheinlidi  Gaba,  tob 
Money  Point  bei  Kilrusb  in  Irland;  O.  Heer  bc- 
Khreibt  Ähnliche  Formen  aus  dem  Jura  der  tichweiz 
ab  <9^rMiUrf*«(MMi  vad  O.  «MnMMftirA  Hr.  ia  Um 
fbatilia  Balvatiae,  1877,  Taf.  48. 


Heer'a  Abbildungen  diemr  Arien  liod  in  daa 
••iiMt«,  vkUiifalirta  Uaadbook  dar  Palionto- 
logl«  von  W.  n.  ScbiiBper  und  K.  A.  Zittel, 

1879»  Bd.  II,  |i  51.  ülH  rpi  sriingen  und  «cVieinen  der 
BKV|A]piiad  dafür  au  «ein,  daaa  Schimpar  jena 
naratanartiifw  KO^ar  tn^B^HBUBt«  sli  ^^iidKM^anlff» 

(,'i/r:'-f<nr{i'r,  CrDMttrhurtta  etc.,  ZU  den  Schnunilgcn  oder 
Chordof  bjrceen  stellt.  Daaa  dieae  Stellung  f&r  Oyro- 
istarAi  geneUfertigt  M,  IwwciicB  dit  VuBwvIfpnigeB 

diT  O  rtimr-Ki  Ilr,.  sowif  nwh  dir  anscheinend V  utiiO- 
artigo  Ik-festigung   der  I'hyllochorda  tinuota  I.udvrig 

«H  TlifliHigWt  mA  Lvdwif  bei  Sebtmper  1. 1.  0. 

p.  50. 

Dagegen  wird  man  aber  uicht  li-ugiieu  können, 
dKS8  EogeDannte  Kereiten  von  Saalfrld,  tu  dMMB 
K.  Richter,  aowie  ancb  der  Berichter«tatt«r  sogar 
noch  Zellenmündangen  erkannt  lialien,  die  gröeet« 
AehnKchkeit  mit  dar  lebenden  Fimieuh'na  cylindriea 
BhuDT.  (FvyiilaPM  mimMü  L.),  Oeinits,  Grapto- 
SOmo,  I85S,  Tlif.  e,  Tig.  23,  bentsen,  weehalb  aach 

yrriih  'i  r/tw'-iv  r  >/.  Murcli..  wi.iiiit  diene  Saalfclder 
Formen  üboreiuzuatimnien  schienen,  a.  a.  0.  Taf.  5, 
FIf .  SO — ^24,  nb  Ntmgnpm»  (odor  JVimynvtaf)  vaa 
Q«[BitS  n  didK  GnptoUtUncn  gestellt  worden  iah 

Eiw  mdanOmitnvg  muwtoa  die  NeratciMurtigen 
Formen  mh  den  fleUeAra 

deren  grosnc  Aehnliclikeit  mit  jenen  in  sogenanoten 
takontacben  Schiefem  Nordaiaerika'a  Toritoounenden 
•neb  Ton  bervorragenden  amerikaniBeben  Oeologen 
nnerkunnt  worden  ist.  liirc  n.ihe  Verwandtschaft  mit 
den  leljenden  Wurmgattongen  Ntreit  und  J'Aj)Htdon 
fat  In  dar  AiMt  von  Goinitn  nad  Lioba,  Tab»* 

nischc  .'schiefer  von  Wurzbach,  Acta  Ac.  Leop.-Carol. 
1666,  Tal".  1,  .3  etc.,  nachgewieten  worden,  wo  ver- 
schiedene Arten  der  Gattnngan  Pkifllodocitet,  Croumpodia 
vnd  Xereäe*  ala  Kingelwflrmer  lieaclirieben  worden  sind. 
Jeden£»Ua  acbeint  nna  die  dieaeo  Karpem  dort  an- 
gawieaene  ayatematiache  Stelbmf  mit  garaditftirtigtar 
n  aein,  aJa  janaa  voa  Schimpar  empfbUana  aiBaaitjg 
bofamaelio  Var&hrai*  Bai  der  groaaan  AebnBeMceK 
dar  Ton  Del  gado  in  ,.7Vrr»t..i  ;.vt,Vi,;M;, elf  I'oiiiijc!, 
Liaboa  1876"  beachriebenen  und  auf  zwei  pbotogra. 
phirten  Tafeh  abgebildete«  NereitaD-ihnUchen  Fonnen 
mit  jenen  aU5  den  Schirfi  rn  von  Wurzhach  etc.  wird 
man  auch  diene  wobl  naturgemüseer  mit  den  Annalaten 
ala  mit  den  Algen  Tatainan  daifta,  »flgan  rfa  aacb 
ailnriach  odar  daroaiaob  mü  oder  ntm  Onlm 
gobOran. 

For  dM  bMHwUtar  liiji«tOtmbnl  wah  dna 
Twbmwnaa  w  X^iMmiäm  VMämimm  —d  ttto» 

rtaiiiMiiiia  1a  M.  Oimir  tm. 


mite*  radürtui  oder  traiuüiomt  in  den  Schiefern  ron 
Wurzbacb  zur  Galtnqg;  auf  dna  ailBriaeho  Alttr  anbianan 
dagegen  GraptalübaB*«rUge  AtdrilAo  hiiunraeiaap, 
welche  Delgado  a.  a.  0.  Taf.  1,  Fig.  3  abbildet, 
die  jedoch  auch  Ton  ainam  LtpAultmum  «»m»$mm 
Bioblar  haRÜbm  bfinnan  (H.  B  G.).  — 

Ala  MitteldcTon  gelten  mit  allem  Rechte  die 
bekannten  Planachwitier  Schichten  daa  Toigt- 
landea;  die  oberdevoniaehen  Schkshtan  baben  aina 
ganze  Reihe  Veniteinerungen  geliefert,  welche  aof  nMi 
Tafeln  abgebildet  und  niber  faaaehriaben  worden  rind. 
ÜB  ibr  Gabiat  ftUan  dk  >abOnaB  DwbaafdnB  taa 
Banaek  09.  588). 

7.  Den  r&nmlieb  grSluten  Antbeil  an  der  7a- 
sammenHetzuog  des  palftolithijichpn  Gebiete.^  im  Fichtel- 
gcbirge  mit  Zurechnnng  den  Frankenwaldea  oebaien 
die  Gebilde  daa  Prücarbon  ein,  welch«  namentüdk 
gegen  NW.  bin  im  eigentlichen  Traakenwalde  flwt 
die  Alleinherrscbaft.  behaupten.  Der  Verfiinter  }>e- 
aeiebnet  alt  antere  Cnlm-  oder  Pr&carboo'Stnfe 
dia  Stnfe  daa  Borgkalka  tmd  der  Labaataaer 
Dachschiefer,  welchem  kt  '  r'  H  aaab  die  TBa 
Geinitz  und  Liebe  beacbncbeuen  Warsbaob*r 
Seblafar  gMcbgaattllt  wwdan. 

8.  Bei  Betrachtung  der  Carbon-  oder  Stein- 
kohlenformntion,  &  655  n.  f.,  aind  die  intaraa> 
aaatan  Kobicavorkonmten  bei  Stoebheim  gebahrend 

horvorgaholien ,  woranf  S.  570  u.  f.  autli  die  Ueber- 
raata  daa  Rotbliegenden  und  der  Zechateinformation 
bwehfiaben  wudeu> 

Nach  einer  Classification  der  »chon  frfibor  von 
Gümbel  onteraciiiedenen  palBoUtliiacbeB  Enq^g^ 
iteine  (Keratophyr,  Frotarabaa,  INaba«,  Laabaphjr« 
Paliopikrit,  Epidiorit  und  I,amproph_\T),  S.  5P4  u.  f., 
Taf.  1 — 86,  gedenkt  er  noch  der  akh  an  daa  Fiehtol- 
geUrg»  anlofanandan  maaoUtbiacbaB  Bildangee  and  dar 
bünolithi»i'hen  nildiingen  im  Allgemeinen,  indem  er 
aneh  hier  wieder  lUe  praktiaohen,  filr  die  Industrie 
nameatUeh  wlditigan  Uomanto  tot  Angaa  flUvt. 

Eine  Reihe  gcognostischer  Folgemngen  auf  S  <'23 
u.  f.,  wie  Oberfllcbengeataltong,  Faltcobilduiig  und 
beaondere  StmelBrwrWIhiimat  TbnUnndBngiiahtaag, 
Bau  des  Gebirges  und  seine  Terbiiltnisse  znr  Pflanzen- 
welt ,  biJdeu  den  bcbluss  des  bis  an  sein  Kode  mit 
gröntem  Fleiaae  dordigeAlhrten  Werkes,  welches  dem 
Yaterlaods  aar  mm  Sagen  gereichen  and  dessen  all- 
gnriaa  Aawbantmiig  von  dar  Wissenschaft  nnr  «ina 
gaM  imgttbiiftt  aaia  kna. 

H.  K  Oeinits. 


üiyitizeü  by  Google 


LEOPOLDINA 

AMTUCHES  ORGAN 

KAISWRTiTCHBN  LBOPOLDINO-CAROLI NISCHEN  DBITTSCHEN  AgABHUmg 

D£ß  NATÜBFOBSGH£B 

HEHAUBOBeEmar  onter  uttwirküno  dkm  «:kktion-svorstindb  von  OEH  FRiamKNTEir 

Dr.  C.  iL  KnobUuoli. 


Ib]]«  a.  8.  (Maii^fci).     Heft  XT.  —  Nr.  81— SS.  "BmiAMt  1879. 

» 

Uhlltl  Amtlieha  Mittheiluni^en:  Die  JalmdwilrtOT  d«r  lOt^ader.  —  ErginnioK  des  A<ljunkt«n-CoUeiriuisiL  — 
Bfitriep  zur  Kau.««'  iJer  Ak»iipmi(".  -  Zur  KnnniTun?  tn  Alexander  Brana.  —  Williplni  lleinrit-h  Thwdor 
mjj  l'lntilümr  t  —  Siiustipe  M 1 1  tbcilan  tfc  ii :  K;iiK('f!UiffeDe  Schriften.  —  0.  K  Kr.iii-,:  \Hv  nelinU'  »11- 
ffrnu  uu-  N'ersaiDiniuDA  der  deulsrhen  Ueacllürlmft  far  AiiÜJr»p«loiri<>,  Kthnolojric  uiiJ  l  'njcsdiirhtc.  -  Felix 
Mareband:  Ueber  &  amweu  Fowchutigen  im  GebirU-  der  AotiMlngii-  der  liilfitici!ir,-Kraiikliiit<ii. 


Amtliche  Mittheilungen. 


Die  JaluwIidMee  to  Xitgliadar. 

Mit  <Icr  Entrichtung  der  JahreabeiträKc  sind  iimnclie  Mitglieder  der  Akademie,  wc^lche  die  LcopoUiw 
in  den  letzten  Jahren  fortgehend  beaofen  hnben,  ohne  die  Beiträge  abanilösen,  theila  für  dka  laufende  Jahr, 
tbeili  «odh  aodi  Ar  frflhere  Mm  im  BOckatande.  Zur  Ordooiif  de*   ■■■  bwkn      atieh  die- 

KplWn  fri/^'l^-ti-t  711  i'f'^iirhrti.  i\\r^<-  rriiA'<t~ini1:^'-'n  Firirügi-.  mit  ji  6  Buk.  jlhlid^  w  Bade  dw  Mlini  M 
die  Alcadvimo  durch  i'oBtsDweisong  eiuscuden  zu  wollen. 

H*1U     &  (JifWfMM  Kr.  9X  da  80.  NomBliar  187».  Dr.  H.  KnoMMMll. 


Siginniiig  des  Adtjniikteii-OollaisiiiiDB. 

Der  1.  A^nnktenkreii  :Oe»terreich\  welcher  tu  fiimr  Vfrtrefun(f  durch  dni  Ailjnnkt*"n  Wedrtigt 
i*t,  bat  in  Folge  dea  kOralich  erfolgten  IlinacbeideM  de«  Herrn  Uofinatbt  Profeaaora  der  Botanik  an  der  Uti- 
vmHlt  SD  Wien  Dr.  Eduard  Paail  eine  NemraM  varannelnnen. 

Dpr  4.  Kreil  'Baden),  dar  Itogerf  Zfit  »cgcii  uriznrciclieniliT  Aiixalil  der  in  di'triBfU;-on  atip'Lisijfen 
Mitglieder  nach  §  17  der  Statatao  Inia  Anrecht  »uf  eine  aelbetat&odige  Vertretnng  im  Adjunkteu-ColiogiiUD 
ImM«,  M  gegenwlitig  waUJUrfg. 

Der  7.  Atynnktenkreii  (Trenuisehe  Rheinprovim)  verlor  durch  den  T™!  des  Herrn  Berghanpi- 
auuiua  I'rofeBBors  der  Miuerslogie  und  Dergwig&riuichalUu  an  der  Univemitat  zu  Itoon  Dr.  Jobann  Jacob 
M«gg«r»th  wmm  A^ßtiktm  nd  iat  dadurah  anak  Ar  dieaaa  bdi  aina  HanwaU  «IbiMidi  fnrotdw. 
Laap.  XT.  fl 


uiyiiizud  by  Google 


HiwkUllA  dir  hM«  lalitoa  nib  halte  omIb  AMlnwgiiwMr,  H«r  Br.  B«hB,  bmita  Auflfard». 
rungen  tu  den  betrefiend«i  Wahka  «tfalm  Imm  {fjMfMam  XIU,  p.  65  0.  180)i  mlake  Jadoeli  oIim 

Erfolg  geblieben  und. 

Dcmnadi  beehr«  ich  aUk,  di«  Herren  Mitglied«  dar  gteansten  dral  Knin  nm  eine,  fOr  dieee  Wahlaq 
erforderliche  Vorbeeprechnng  md  gewegentliche  EingeDdung  tob  VereoUlgen  an  enoehen.  Anf  Orand  dieeer, 
nm  eine  Zenplitternng  der  SUmaMB  n  venaeideo,  werdeo  lodeim  die  WaUeo  anigeioluiebeii  werden. 

Zur  EiMAtaniDS  tOAur  ToneUife  fUfn  aaahitohMd  die  Mama  dar  lUtglladir  6m  batMln. 
daa  Knba, 

i>  mtgUaäM  im  1.  A^ndUtakrclaM. 

Hr.  Dr.  C.  Amcrliug,  I)in.-tt<.r  ihr  l>uliiciisc>nn  VnIkvl.liriT-BildiiDgBanstalt  in 

„  F.  EVeiberr  von  Andrian-Werburg,  k.  k.  Borgratb  a.  D.  in  Alt-Aoaaae. 

„  J.  Barrande  ia  Trag. 

,,  C.  F    Freiherr  von  Boust,  Dinx-tor  di»8  BeigRIMBa  in  Wim. 

„  Dr.  Y.  Bochdalek,  emerit.  l'roffi>aor  in  L«UaMltts. 

„  Dr.  E.  W.  Braeka,  HafnUi,  Profeerar  der  Fhgraiakfla  and  Diraelar  daa  phyiioleglacilMD  Inetitata  aa 

der  k.  k.  UDiver8il£t  in  Wieo. 

„  Dr.  R,  Ritter  von  Draache-Wartinberg  in  Wien. 

„  Dr.  C.  Freiherr  von  Ettingihannen,  Profestor  der  Botanik  in  Graz. 

„  Dr.  C.  TOB  Felder,  BDigennaiatar,  LandmanekaUa-^tallTarinter  tob  NiederOaterraiali  in  Wien. 

„  D.  L.  X.  Fitiinger,  Cnatee  a.  D.  n  Bialaing. 

n  F.  Bitter  tob  Hauer,  Hofrath,  Director  der  l'> <>In^«chen  BaiAiBaalalt  In  Wien. 

n  Dr.  Lb  TOB  Baynald,  Cardinal  in  KalöoM  In  Ungarn. 

„  Dr.  F.  tob  Bebra,  ord.  Ihefteioi  der  Medirin  an  der  Unirenitlt  in  Wien. 

„  Dr.  K.  B.  Heller,  rrüf<'Sf<ir  der  Xnt ti rwiitaeiMchafton  in  Wien. 

„  Dr.  F.  Ritter  von  Uochstetter,  Uofrath,  Profeaeor  der  Minerak)gie  in  Wien. 

„  L.  F.  SMkacr  tob  HofaiaBB,  Oebefaee  Rath,  k.  k.  Befeha^naiwlnfaiar  in  Wien. 

M  L.  EMharr  Ton  Holn  nl'nliel-ntMi  fter,  S<-ctionB-Chef  in  Hall  in  Tyrol. 

„  Br.  J.  BjrtI,  Hofrat  Ii,  l'roreNior  der  Anatomie  iu  Perchtoldadorf  bei  Wien. 

„  Dr.  F.  Lanzn  Edler  von  Casalansa«  ProfeMor  dar  landwirthacbaftikiien  OeiwBOBne  and  HatnrgeaaMehta 

in  Spalato  in  DalntatieB.  , 

„  Dr.  G.  C.  Laube,  Frofeaeor  der  Geologie  an  dar  UoiTanitit  In  Frag. 

„  Dr.  II.  Leitgeb,  Profcasor  der  Botanik  an  dar  üanenitit  io  GlBK. 

„  Dr.  £.  Mach,  P^ofeeeor  der  Fbyaik  in  Frag: 

„  Dr.  J.  Pre;aa,  Ifedkinalrath  In  Wien. 

„  Dr.  n.  W.  Beichardt,  Professor  der  Hotanik  in  Wien. 

„  A.  Rogef  hofer,  Goatoa  am  aoobgiaeben  Uof-Cabinet  in  Wien. 

„  Dr.  C  D.  Bitter  tob  Sebroff ,  HofiraCb,  emerft.  PnUmbot  der  MadieiB  ia  Ot«a. 

.,  Dr.  F.  R.  S  el  i    III  an  II  ,  Prufe  s^ior  il.  r  Geschichte  der  Medicin  in  Graz. 

„  Dr.  A.  Skofits,  iledacteur  der  oiterrcicbischen  botanlKhen  Zeitichrift  in  Orai. 

„  Dr.  P.  Bttlar  tob  Stein,  Begiemngeratb,  ord.  Frafeiea»  ^ar  Zeela^  in  Beag. 

„  M.  Ritter  von  Tnmmaaini,  Hofrath  in  Trieat. 

„  Dr.  J.  J.  Baron  von  Tschudi,  Gesandter  der  Schweb  in  Wien. 

,,  Dr.  M.  Ritter  von  Vintschgau,  Professor  der  Pliyviologie  in  Innsbmclc 

„  Dr.  H.  IL  Willkoam,  Ftofiaegr  dar  Botanik  an  der  Uniwnitit  in  Frag. 

„  B.  Freiherr  tob  Wtlleratorf-Ürbair,  wirklicher  Oehehaar  Bathj  Tiot-Adniral  in  Gras. 

„  Dr.  V.  von  Zepharovich,  Oberbergratb.  IVofesFor  der  Miaandagio  ia  Prag. 

•I  Dr.  F.  V.  Zilloer,  Director  der  Irrenaii.-<talt  in  SnUburg. 

i)  NfOrlfedrr  des  4.  IdjHriktcnkreisc«. 

Hr.  Dr.  F.  Arnold,  Cieibeimer  liufrath,  Professor  der  Anatomie  in  Heidelberg. 
M  Or.  B.  W.  Banaoa,  fleheknar  Hofratk,  Arobaeor  der  ChaaA  la  BeidelbeiK. 
„  Ot.  M.  R  Oaator,  FmAmot  der  Kathcnntik  ia  Beidalbcfg. 


Üiyiiizea  by  Google 


Hr.  J.  Gh.  Do«ll,  Gch«im«r  Uofrsth  und  frofeMor  d«r  BoUaik  in  CerlarnlM. 
„  Ite.  Th.  TOB  D>a«k,  ftufinii  d»  Madloln  ia  Briddhatf. 
„    Dr.  C.  6egenb»nr,  Geheimer  UofraUi,  l>wfeMCt  4»  Aaatooiie  in  Blidalb«v. 

„    J.  B.  Jack,  HoütpotlMker  in  Koiutuis. 

„  Dr.  J.  L.  Jaat,  ord.  Ftofcnor  der  Botanik  m  PoljteuWlmM  ta  OufaralM. 

Dr.  H.  T.  IL  Kopp,  OeheinHsr  Hofnith,  ProfcMor  der  Ch^mip  in  ITpiiielberg. 
„    Dr.  H.  A.  Pkg«nitecher,  Professor  der  Zoologie  and  Paliiontolügie  in  Haidslbtrg. 
.,    Dr.  E,  Stiianberger,  pr«ktiscbor  Arzt  in  KoiuUnz. 

„   Dr.  A.  WaiinaBii,  Brafaaw  dar  Zoologie  in  Fraibnif  L  fir. 

„   Dr.  R,  E.  B.  Windnrahetai,  ApoCimor  der  Anatooria  in  FMbar^  I.  Br. 

8)  liiKlieder  dt»  7.  Ä<Uiuikteaki|lse8. 
Br.  Br.  R  H.  0.  tob  Beebaa,  «trUiclwr  Oahaimnitli,  Ohatliarghaaptmana  s.  Bi  in  Bami. 

„  Dr.  A.  Forst  IT,  Profr<iBor,  Obfrlchnr  an  ilfr  GcwerlK^ürliul«  in  AarliPii. 

I,  Dr.  F^.  Ooldenberg,  OymoMi&l-Oberlehrer  in  Maktatt  b«i  SMrbriiekeo. 

„  Br.  J.  0.  Hnaaknrl  In  Olave. 

,,  Dr.  A.  D.  Krohn  in  Bonn 

,,  Pr.  II.  H.  I.andolt,  Gcbcimor  Ke^erungsrAth,  Frofenor  der  Chemie  an  der  polytechniachen  Schale 
in  Aachen. 

„  Dr.  L.  C.  Marqnart  Moior  in  Bonn. 

„  Dr.  A.  Renmont,  Oeheimer  SanilAtarath,  praktischer  Arzt  in  Aachen. 

„  Dr.  F.  Freiherr  von  Richthofen,  Professor  in  Bonn. 

n  Dr.  H.  8ob»a(fhaaaeB,  Gahaimer  HedioiDalratbi  Profeasor  der  medieiniaohan  Faenltät  in  Boos. 

w  Br.  T.  H.  Troaokal,  Oabaiaiar  Bagierangirmth,  Proliwaor  dar  SEooktgie  in  Bon. 

„  Br.  F.  B:.  A.  A.  ▼tUnnr,  Rdlwar  dar  FIqbOc  «  kOoi^iahen  HaljtaaimikBm  in  Aachen. 

Hnlla  a.  &  (ligergnaoa  Mr.  ^  das  81.  Oatabar  1879.  Br.  H.  KMMMiCh. 


Beiträge  zur  Kasse  der  Akademie. 

^  Buk.  «. 

Mmember  8.  Tom  Hib.  Carl  SatOar  in  8A««inferi  Jahzaahaitng  Ar  1681  8  — 

„     11.    „    „  Tnkmar  Br.  W.  Reiehardt  i«  Wla*  Inbraabeitnig  für  1680   6  — 

■t  n  „  „  Professor  Dr.  M.  A.  F.  PraoM  in  Emden  Jahresbeitrag  ftr  1879  .  .  .  6  •— 
..      18.     .,     „   f  rofaaor  Dr.  v.  TrOltaeh  in  mnAorff  Jahraebaitng  für  1876,  1879,  1880  18  — 

 _  Knablaucli. 

Znr  Erlnneriins;  an  Alexander  Rraun.*) 

Nach  dem  am  29.  Marz  1877  erfuigteu  lüde  Alexander  Brauu's  traten  eine  Anahl  Freunde 
und  SchOler  des  VerstorbenaB  BBaanman  mit  dar  Akaidit,  demselben  afai  Baaknwl  ■■  arriciihw.  Bman  ga- 
aellten  sieh  znfolge  öffentlichen  Aufrufe«,  welcher  auch  in  der  Loopoldina  (Hef»  XIII,  p.  06^  W-kanot  gemacht 
wnrde.  zahlreiche  weitere  Theilnehmer  au»  dem  lu-  und  Auslande  bei.  Diu  oingtlaufenen  Beiträge  erreichten 
die  namhafte  Summe  von  6036  Mk.  24  Pf.,  wodurch  en  erni<>glicht.  uiirdc,  fine  EflbAito  mit  Granitaockel 
an  bcacbaffen.  Der  oaeb  Deokniig  alouBtliober  Aoagnban  varbliabene  Boit  im  Bateaga  von  4fi  Mk.  96  PL 
iat  geganwtrtig  tob  dam  OonnM  n  dankanawerthar  Welaa  und  gewiaa  im  9taiie  dee  Verewigten  dem  Unter* 
stütziiti),'!' -V('rr'in  der  I^opoldiniach-Carolinischcn  Akademie  zugewiesen  worden.  Die  Ansftlhmng  der  BCiste 
hatte  Herr  F.  Sobaper  abamoamen,  den  Entwarf  dee  Poatamantaa  Harr  Prafaiaor  Adler  galialart.  Die 
EntbAlbDig  dea  DaBkmab  «ribigt«  am  17.  hai  dieaae  7abree  nn  botanlaehan  Chrton  an  BerBn,  der  Hsnpt- 
alltte  Ton  nraun's  langjühriger  Wirksamkeit. 

Wir  können  es  uns  nicht  versagen,  die  bei  dieser  Feier  von  Uerm  Professor  Dr.  A.  W.  Eichler, 
Biiaatar  daa  bo^aniwhen  QHttana,  gaapvebaBan  «um  ampAndama  Wart*  aanhatnlwiii^  iwHwrtbflilm 

•)  TaiiL  LaeyaiÜBa  XIII.    M,  81, 


1G4 


„Schuii  und  dMMrad.*  aprsch  «r,  .wie  du  Dtokmal,  wdobn  Sie  liiar  vor  äcb  mImii,  tat  udi  4m 
BOd,  wdehM  dar  Tervwigt*  oelbtt  ▼on  nch  faistarlaasen  hat,  in  der  WiMenachafl  wie  im  Labea.  Der  Name 
«w  HiiBUidar  Bnn  md  m  d«  GtMhiclite  der  BoUoik  ateto  ait  bOehaten  Ehna  gawinnt  wirdiB.  BnuiB 
war  ttt  diaaa  WiaaBiiifibaft  gaboran.  flebon  «la  6jfthriKer  KnalM  kannte  tnid  aammaH*  ar  dia  Pflavaen  aefaiar 

Hnmatll',  »1«  Lyce*l»chüler  trat  er  mit  wiBBcnechultliclioii  Y(r(itTi.!;;Ui:hu!iKi'ti  ln-rvcr.  wf!,-hp  dir-  riluki-  lif-r 
FlMbgaooiaao  auf  ilw  lenkten  und  Uun  die  dantaJa  noch  vielbedeutende  Ehre  eintrugoa,  daa«  neue  Pflaason 
Badi  ilmi  benaBBt  wurden;  ndt  86  Jabran  aebriab  ar  «faia  Sdnift,  dia  flu  nmi  bertbartm  Hmdm  awebte. 
DsR  war  im  Jahr«  ISDO,  uuä  znm  Fn(U>  Biiiirs  Liheiis,  also  durch  fast  cii-  liiil^i.s  Jahrhondert  faiodurck, 
hat  er  Jahr  tür  Jahr  diesem  früli  «rruDgeoeo  Lorbeerkrauee  neue  Dlfttter  huizugeliigt.  Es  giebt  foat  kein 
Qabiat  dar  Bataidk,  daa  ar  «iabt  dmdi  «iditiga  BaahaefalnngaB  baraiebart,  donb  fruchtbare  Ideen  gefördert 
bitte;  keine  »einer  «shlreichen  Srhriften  iiit  ohne  Iiiteresne,  die  meisten  derselbeu  haben  bleibenden  Werth, 
■anche  sind  Meisterwerke  «r8teu  iiange«.  Unter  letzleren  neutivu  wir  hier  iusbeeondere  die  drei  gröeeeren, 
aof  Morphologie  und  Biologie  der  Gewächse  bezüglieheu  Abhandlungen:  ,Uebcr  die  Ordnung  der  Schuppen 
an  den  Tannamapiaa'',  aaa  dem  Jahre  1830,  die  BetradttoagoD  aber  die  Eraohamung  dar  Vat;jaqga4g  hi 
dar  Matnr,  datinud  au  daa  Jalve  1849,  und  die  18B9  «raebienaoe  Abbandlnng  Aber  daa  Indiridatun  dar 
nUlwe.  In  der  ersten  diaaar  Arbeiten  wurden  die  (leBctzo  der  BlAttst4>llung  klargelegt  und  auf  matbema- 
tiaehan  Anadmdc  gebrwAfc;  in  dea  Betrachtungeo  fiber  Veijttngniig  ward  die  OoeUw'ecbe  itetamorphoaenlehre 
weiter  avagebatit  tmd  auf  die  niederen  Geviehee  anagedebnt;  dnreb  die  Abbandkng  aber  daa  Indhridanffl 
dar  Pfiaiiz<-  unnle  (Iii-  I.rhil'  \<]n  der  Generationifolge  und  dt  tu  (ictU'rntliinBwi.'ch8cl  im  I'Hunzciirti-irlie  t>i-grQude(. 
Vai  Alles  dies  geschah  nicht  etwa  in  der  Form  bloater^ndeutungeu  und  Entwarfe,  sondern  sogleich  in 
ikrtigeni,  wohldorehdacfatem  nad  ««hlgegUederleai  Byate«,  geatMat  aaf  die  reiehato  FOlle  warn  groeaea  Thei 

neu  beobachteter  TlintKnchnn .  ^cliolien  duich  eine  klare  und  anichaulir}^'  Pnr-tellung:  TanDgei  Welcba  Mch 
nur  selten  in  gleicher  Weise  Lei  eiut-m  b<>luuii*cbeu  SchriAsteUer  veieinitjt  iindeii. 

Die  Morphologie  der  Pflanzen  ist  dasjenige  Gebiet,  mit  welchem  Brenn  arinan  Hamen  am  imtigsten 
nnd  danerndaten  Terllochten  bat,  nnd  soglcieb  den  aeiaee  Frenadee  Carl  Sohiaper,  reo  welchem  ganlalaa« 
>  doch  snm  8ehriftat«ller  nicht  geeigneten  Gelehrten  er  in  dieaee  OeUet  eingafllhrt  wurde  und  mit  dem  er 
diaadlia  dudl  ndircre  Jahre  hindurch  gemeinaam  bearbeitete.  Man  kann  sagen,  dass  es  diesen  bridük 
HnuMm,  NeanaieB  mit  der  faat  gleiehatilig  ven  anderer  Seite  in  die  Botanik  aiagefhhrteB  entwickelnnga» 
geeAiehtlicbe«  Metbode,  faaa  baapteleUieb  an  rerdankan  lat,  wann  in  dar  botaniaeban  Morphologie  eina 
aaaaAora  berbeigelUnt  wmde  und  sullc  der  iiltrren,  rein  desrri|itiven  Behftudhnigawaiae  eise  labandigara' 
Anfluanng  vom  Anfban  dar  Fflasoen,  ihrem  Waebsea  und  Werden  PlaU  griff. 

8oU  ich  aaeh  noch  toa  den  tbrigen  Bebriftan  Bnuui*a  reden?  Ee  gilt  reo  ifaaao  aHan  nNiir  oder 
minder  das  N'jitnlirhf,  wie  für  die  Hauptwerke.  Wo  Braun  hiiiMickt«',  Ja  wbu^  es  heller;  jedem  Gegenstände 
wuaste  er  neue  iScitcn  absugowinnen.  Alles  behandelte  er  mit  gleicher  Gründlichkeit  nnd  gleich  umfaaaender 
Uebaniditliehhait;  kon.  ea  war  Allee  b«i  ihm  aoe  daa  tieftlea  Qaalen  «eeebOpft.   So  bei  er  aber  Algao, 

Charm .  niiiziKfirpftu ,  über  dif  v<i>i  ti-id-tislcii  Oruppfn  der  BlQtlicn|'fl'inzeti ,  frv.].-  n!  i  r  zuli'niulif  niidtr« 
Qageustünde  der  botaniBoheu  \Visat'Dai:hull  Arbeiten  gelitfert,  die  theilweise  von  fuiidaUii  utuki  liciät  utiiiig  «lud 
und  niemals  dio  Aufgabe  TeilaeAeit,  ohne  sie  in  irgend  einer  oder  der  andern  Bexiehnng  weiter  gebracht  zu 
haben.  Und  dabei  iat  nnr  daa  Wenigste  von  aainen  Unteranehnngen  veröffentlicht  worden;  eine  groase  Zahl 
liegt  noch  In  aoineiB  NacUaaae,  der  Hand  harrend,  die  aie  an's  Licht  bringe;  doch  ist,  Dank  der  einsichta- 
vollen  Liberalität  der  KAniglichen  Akademie  der  Wiasenschaften .  welcher  Braun  durch  viele  Jahre  hindurch 
ala  eifrigea  Mitglied  a^gebCrto,  Sorga  getragen,  daia  dieae  Sehatae  dar  Wiaaenechaft  ebenaowenig  rarktaa 
geben,  wie  Braun 's  groeae,  nnnnebr  mm  Staataeigantban  gewordene  Sammln ng. 

Itrnun  war  alno  philusuphisch  nnf;elegte  Nntur,  hatte  mit  Begeisterung  m  dun  Kütten  Schclling's 
geaawen  und  die  Grandiagen  seiner  geistigen  Eutwickelung  su  einer  Z«t  empfangen,  wo  in  der  MatorwiaseD- 
•ehafl  gana  allgenuin  eine  specubtlTe  und  tfaeoretiiireade  Tendens  barraebtei   ErUirlidi  daher,  data  man 

dleiM  Zuge  auch  In  BmUl's  Schriften  1ii'gi'C.'net,  jn  dai:i  er  manchen  derwlbcn  ein  charttkfenstiachos  GeprigO 
Terlnht.  Ducb  Braun  daahalb  zu  tadeln,  wie  es  wühl  geschehen  ist ,  wäre  Unrecht ;  begiuut  doch  eineraefta 
die  eigentliche  Wiaaanaehaft  erat  da,  wo  ea  gilt,  die  Thateacben  der  Boobaebtang  nnd  ^Mamg  dnreb  eis 
geistiges  Band  zu  verMiMii,  und  hat  andereraeita  Braun,  abweichend  von  den  gewöhnlichen  Nattirphilosophen 
literer  sowohl  ala  aueh  der  jOngaten  Zeit,  stete  dia  Theorie  nach  den  Thataachen  und  nicht  umgekehrt  die 
TlMliaebaD  w»A  dar  tbaoria  m  liMaK  aidi  bealrebt,  Daaa  «  UirUi  ainar  mab»  Idaaliittoban  ala  aaaabaF 


Digitized  by  Google 


•iMlm  AofliMaiuif  dtr  Katar  sooei^a,  mag  von  Seiten  d«r  •treng  imfbMbm  NttorÜBraobang  an*  anfwihrtur 
•nehaiMD,  Ut  jedoch  ein  .Standpunkt ,  den  Viele  mit  ihm  tliaika  ud  Jwhnliilh  Bnm  uehk  ^tAimimi 
kal»  ftub  in  dv-UMtaa  Fortchniig  BodrataadM  sa  laütao. 

Hkttni  wh  ia  Bmm  Uo*  den  GeldiTteii  aad  Fertelier  m  chrni,  m  konntiin  wir  afaie  Slnb  Mtnn 

Bit  deni  Vi-r/ficliiiiss  griner  Werki-;  wir  '■rriihtclin  nh-r  •^■■iu  llüilnis!-  i.k,  l;iiii,<-  Pni^'nliilikeit  de* 
HuuMi  vor  Augen  so  «teilen,  und  der  b'octiel  trigt  die  loHchiin:  .Errichtet  von  Freiuuieu  und  ächäkm*. 
Bnnni  iMt  yva  IMm  HO»  gdtobt  and  Ycrehrang,  LMw  und  Dtnklmrlnit  ia  rcieben  Xmhw  erfebren.  Dm 
Vertrautn  •oimr  Collcjfen  IxTict'  iliti  «owutil  zum  Reclor  ilir  Bi-rlincr  Hochaehuli-,  aU  mich  üchon  in  den 
Tienügor  Jahren  derer  zu  Freiburg  im  ßrei^gau;  und  welche  Verehrung  er  in  den  Kreisen  der  akademiachen 
Jagend  geoow,  leigte  »ich  wühl  am  deutlicheten  in  der  gläncenden  Haldignng,  wt  khe  ihm  von  Stadirenden 
aller  Faenllttan  dargvbiraebt  ward«,  ab  er  daa  fOnfundswanzigalc  Jahr  eeiner  VTirksamkeit  ao  nnt«r«r  Uni- 
wrdtftt  abaehlraa.  Ea  war  abrr  aneh  nicht  hloa  Biaun'i  TielBoiligea  und  grfindlichea  Wissen,  die  achlichlo 
Klarheit  und  Ruhe  »cinfr  I>>hrwi'ii«-,  die  Anregung,  die  von  ihm  ausging;  um  cbeniioiirhr  seine  ganze 
banu(«iach-cdle  Perräulichkeit,  acin  tadelloMr,  lieben««Qrdlger  Charakter,  durch  welch«  «r  dl«  Uenen  niekt 
aar  aeiner  Schtlkr,  Mndem  Bberlianpt  aller  Derer  gewann,  die  nüt  ihai  in  BwQhrang  kamen  and  nielit  gans 
gegentheilige  Naturell  wunn.  Köiinli»  i<l)  ihn  nur  so  achildera,  wie  er  vor  nieiniT  Se<-le  ntelit ,  den  Mann 
mit  dem  milden  Antlitz,  umrahmt  vun  langem  Silherbaar,  varklirt  von  WiaMnaohaft  and  Uerzenagüte,  leuch- 
tend bei  jedem  AafbBek  der  fckran,  blanen  Augen;  den  Mann  mit  dem  tiaTni,  warmen  Oenütb,  daa  an 
kinilHi  b-Krjii  r  iukI  u  i<-<lcr  M  Bribinlioh-ernKt.  sein  konnte,  mit  dem  nnopradialmca  und  doeh  eluTiin  lit^reliieten- 
den  Wc««n,  mit  dem  bcadMidenen  Hinn,  der  den  wahren  Koracher  ziert;  dw  Iban  mit  der  allezeit  offenen 
Hand,  iteta  bereit  an  Rath  «nd  That  nod  Ton  den  Sebttaen  eeinea  WiNen«  mitantbeilen,  wer  nnr  danim  tu 
Utten  kam.  Und  e»  karaiu  deren  Viel.-,  und  an  pur  n  iimtu  r  Arbeit ,  welrhe  der  \ViKi«encilii«ft  /nr  Zierde 
gereicht,  ibt  Brann'a  Mitwirkung  in  hervurragemter  Weise  zu  epürcn.  SuU  ich  auch  noch  das  bürgerliche 
Leben  de»  Manne«  «rhtldern?  E«  liegt  da,  „tleikenloa  und  leoditend  aatgebNitat,  kflio  donkUr  fMwttao 
blieb  darauf  turOck,"  und  selbst  die  Niedertracht  hat  daran  niebt  su  taaten  gewagt. 

So  Tereinigt  aioh  Alle*  bei  Alesander  Braun  zum  Bilde  einea  groeara  und  edlen  Menachen,  an  einem 
Bilile,  da«  in  den  Haim  aller  Derer,  die  den  seltenen  ¥ann  gekannt',  nnverläechlteb  fortleben  wird  und  daa 
in  der  danetndan  Forai  dieaca  Denkmals  auf  die  Kacbwelt  so  bringen,  nna  eine  tbeun  Pfliebt  war.  So  mQga 
«i  denn  Uer  eteben,  inmitten  der  grOnenden  vnd  bttbenden  Welt,  die  Brann  ao  lebr  geliebt  und  an  deren 
Erfolf-c butifi  er  ho  vii  I  beif.'etr»geu  httt ;  niügc  es  liier  flehen  zum  Zeichen,  dtus»  der  Geist  «elltstluwr  Wissen- 
■cbaiüichkeit  und  Achter  UumaailAt,  wie  er  Braun  beaeelte,  auch  üemer  an  dieser  Stelle  walten  soll;  möge 


fli  Uer  alehaa  daa  Oatkaal,  dania,  dl«  «a  «rriebleteB,  cfa  tbanraa  Aadnkeo,  den  Hana«,  den  ea  Tarewigt, 
■V  UiibandaD  Ehn." 


geboren  sa  Stattgart  am  17.  Movenber  1796,  war  der  tlteat«  Sohn  dea  Wtkrttembergischan  UofinedicuB, 
apUaren  If adlciflnlntlMr  Dr.  Tkeodor  Flienbigar  daatlbat,  dnaa  ZBgUnga  der  Heraogliebea  Knrb-Afcadenlt  nad 
Zeitgenoeeoi  SoUiler'!) ,  8p;itrr  Profe^^orü  der  MedWn  an  dieser  Anstalt.  NncVi  Alonlvirir.^  ili^  Sti:f^r.:irter 
Ojmnaainiaa  widmet«  «ich  der  Verewigte  auf  der  Uaiteraitllt  Tübingen  ab  Zögling  des  dortigen  evangeliach- 
thoologiaehen  Scminai«  dem  Stadfam  dar  Thedogie,  beaadita  aber  daaabea  matbaamtiadw  nad  aatoiartawa- 

aehaftliche  Voilt  Hnncen  nrii)  !'  j/te  liienlnreh  den  Grund  zu  scinpn  späterrn  I.* I?tu;-:fr<  n  niif  dimen  Gebieten. 

.Seine  1  heulogi^ubf  Ljiulbahn  war  eine  kur/.e:  er  wurde  im  Kirchendieiiste  im  Jubro  1817  Vicar 
in  Plochingen,  1822  als  Stadlriear  in  Stat^jarfc  verwendet.  Dagegen  erhielt  er  schon  1818,  da  er  als  lUpeteat 
(Bülfslehrer)  ai<  ^i-  :  imal«  neu  errichtete  evangeliacb-theologiiche  Seminar  in  Urach  herafen  wurde,  nebm 
den  gesetzlichen  ^  liu. mgischen  Lebrlacberu  den  Lebraoflrag  Akr  Matbcautik  und  Pbjrik,  and  aaeb  aeinar 
Berufung  nach  Stuttgai  t  aiaaa  Labnmftrag  aa  daai  ohmn  Oyawaafam  daaalbafe  Mr  dia  Flahar  dar  ¥atliiiaitik, 
Pbyaik  and  Geograpbie. 

Im  Jahra  1828  «arde  ar  tarn  Prafeesor  aa  den  KtaiglfadMa  Katbariacaatift  (bBbira  LdaraaetaH  flir 


*)  Teigl.  Laopw  XV,  187»,  p.  6ft.  —  Nach  frcoadlicben  MitdNUai«en  des  Ucrm  ObcrtribanalnulM  6 mahn  m 


Wilhelm  Heinrich  Theodor  von  PUeuinger,*) 


1«6 


yilddifu)  in  Stuttgart  für  NatnrgescJiichte,  N«turl»-hre,  Technologio,  Astronomie  and  Paychologio  ernannt  und 
kfetto  daneben  den  Kegimratezüglingtn  der  Stuttgarter  Gamison  Vorleaangaa  Ober  Oeognphi«  cu  hmlt«a. 
1BS6  wad»  ilua  die  Inspcclion  ttbor  di*  StattgMtar  ElenentMiobiilcii  fibortragen.  Nacbdem  er  im  Jahre  18SS 
ram  Mttgliada  nad  wieaenadiafKRdMii  Bekretlr  im  OiiiInliiWH«  des  kadwirthsehaftlicheD  VenHit*  in  WfirUm- 
berg  ernannt  worden  wer,  wnrde  er  1838  von  der  Lebratelle  «n  dem  Katharinenttift  (.•ntbuntlrn  und  widmet« 
■ieh  von  da  M  nmoUieeiliefa  eeinem  Bemfe  ab  wtmmefbeftlicher  (^ekretlr  der  laodwirtbechefUidwn  Central- 
•Mb  od  BdhMofe  im  PMoit-  and  bdortrianubn,  Wim  ab  Cortoa  dar  bii  dw  GnftnbMb  angdegte« 
nataigeaddeUfidiaB  und  todmobgiialiaa  flamatangan  Ut  an  aafaMr  in  Jafa«  1649  wriftglen  QabMinuif  . 

Im  Jivliri'  18S8  wurde  er  ordpnlliiliwi  Mitglied  des  Königlich  Württpmhprgiacbpn  «tatistipph  topo- 
gi'aphi«chen  ßürrHUB  mit  dem  Titel  eines  Oberstudienraths  nnd  ist  liit  zu  seinen)  am  2ü.  April  1879  erfolgten 
Toda  In  dlaiar  Stellung  verblieben.  Daneben  war  er  durch  Allerhöchste  Königliche  Entechlieening  vom  8.  Oe- 
tober  1862  snm  Geheimen  Sekretftr  Ihrer  Majestfit  der  Königin  Mutter  Pauline  von  Wfirttembprg  hcruren 
worden  und  ist  in  dieser  Eigenschaft  bii  an  dem  im  Jahre  1873  erfolgten  Tode  Ihrer  Miye«t&t  thitig  gewesen. 
Dir  Yanlorbna  war  aia  TereMMit. 

Plipningcr's  wisspnschaftlirhc  Lcistuiipen  liogann*n  mit  mritbpmatiacbpn  Abliiiiiclliingeo.  Er  bearl>eitete 
im  Jahre  1826  des  Professors  Pfleiden-r  in  TaUngen  ächolien  zu  Kuclid's  Elementen.  Femar  TerSfliBatlichte 
«r  18SS  «iiw  AUwodliing:  ,üeber  Ldatangca  md  BedQrftdme  den  naitlianatiadMa  UaiaRidita  auf  daa  Oa- 
MurtaHalMlbB''.  Olvichzeitig  dehnt«  er  seine  Furschungpn  auf  die  Gebiete  der  Technologie  and  NatonriiMII- 
aohaftn  ans.  1833  erschien  seine  .Gemeiniasslicbe  Belehrung  Uber  die  Maikäfer  und  ihra  Tnihaaniupn. 
aMria  db  gaa%nalin  ICitlal  dagagM«.  ».  AttH  Stntigart  18C8;  Xmiar  1835:  „Uefaer  db  BfibaUdtar.  ilsa 
VerciiifBpbuiig  und  dip  Viimituliriiti),'  ilinr  K<j«tp)i.  N<»b><1  fitiem  Atdmnj»  (ll»»r  d«8  Verhalten  des  Mfiisrhen 
t>ei  üewittern".  liauptiiaeiaich  alier  lieferte  er  eine  lleiliR  grösserer  Aufsiitze  im  Württemfaergischen  land- 
«Mhaehaftllchen  Correapondensbbtt«,  deasen  Redactiou  Plieninger  bald  naeh  Beginn  dbaar  Zdlaehrift  (18SS) 
bia  au  daran  Aufhören  (1849)  besorgte.  Wir  erwthnen  hieraas  besondere  die  eine,  separat  erschienene  Ab- 
bandlnag:  «Kurcer  Bericht  Ober  die  Eisenbahn  von  Brüssel  noch  Mecheln,  nebet  allgemeinen  Bemerkongaa 
Ober  lu8enbahnan)ngen  fibrrhaapt  und  einer  geordneten  ZnaaiHDenstellung  der  bisherigen  Literatur  Aber  Eisen- 
bahnaa,  Danpiwagaa  «od  DampfnisarJiinan.'  Auch  war  «r  einer  dar  aiftigaten  Mitarbattar  dar  von  dam 
TaniB  für  TatarttaMailia  Hatukunda  b  Wittlanharg  haraai|(agab«MB  lahnahrfto.  Sb  tob  ihn  thaaih* 
wraftnWdrfan  AfakaadlaagMi  abd  Uganda: 

Ueber  den  Standpunkt  der  vaterlSndischen  Naturlfnndp  Württembergs  (i  J.  1844).  Jnhresheft*  I.  15. 
— •  Ein  eDglischer  hfdranliscker  Cement.  L  157.  —  lU-lie£s  im  feinkörnigen  Keapersandstein.  L  1&9.  — 
Watteraehaiden  WOrttaagbatgA  l.  161.  —  Bta  neaaa  8anriergan«B  and  db  EbMdimig  dar  Saariar  flaahaa 

M-hneidendeii  Ziilinen  in  eine  Fninilie.  II.  148.  —  NHc!itrii;.:licho  Bemerkungen  hierzu.  II.  247.  —  Bildung 
des  (inindei.ies.  II.  167.  —  Jahresberichte  ül)er  die  Witlerungsverhültnifse  in  Württemberg.  (Jahrgang  1845 
—  1654.)  —  Inspcteu  im  Jabra  1846-  II-  2S6.  —  Der  Vintar  1844—45.  II.  889.  —  Ungewöhnlicher 
Ilagei.  und  Graupelnbll.  II  892.  —  KartoffdAale.  lU.  153.  —  QjrprinoidcnaihiM  ana  dam  SUaawaaserkalk 
von  Steinheim.  HL  16S.  —  ZSlme  von  MieroMe*  antifuiu  und  KarysdeN  <pmMMf  aaa  dar  oberen  Qrana- 
Breccie  des  Kcupers  von  Degerloch  und  Sleineid)r<inn.  III.  164.  —  Verseichnisa  der  Reptilien  Württemberg». 
UL  184.  —  Wirbeltbiarraeto  in  Sorallankatk  von  aohnattlwfan,  Ul.  iM.  —  Biklnng  jnngar  Kartoffdknollan 
b  altan.  HL  3S8.  —  JuiphOmilim  «rnrnnm  im  titwao  fiibawaaaerhalk.  Iii-  S81.  —  Knodianfldirandar 
AlluviAlIeliiii  im  Gebiet  der  Molaaso.  III.  261-  —  Ein  nicht  fossiles  Nogothier  im  Muschelkalk.  III.  262.  — 
Anweisung  s«  Wittamngihaobaobtu^ian.  IlL  887.  —  Superfötation  bei  Inaaotan.  IT.  108.  —  Uebor  daa 
Ragnan  orgaabefaar  KOrpar.  lY.  404.  —  Ein  Sanriarakalat  Im  oberaten  Kanpenaergal  (Bthdtkf).  Y.  171.  — 
AwtpkieyoH.  V.  226.  —  Geotaunu  mtixtmut.  V.  252.  Dius  ulmusphäriselie  0,^.t;  inni  di  -^iu  Ui  obnchtung 
V.  168.  —  Iljrdraaliecber  CeoMut.  VL  128.  —  StyloUthen,  FAbrten  und  Rutechflächon.  VilL  78.  —  Be- 
«baahtnwm  an  Stattgart  wUir«nd  der  Smuiedbatarttiia  ran  S8.  Jn»  1881.  VIH.  868.  —  Eb  maskwAidlgar 
BiUascbIng.  Viri.  332.  —  Wutiileriingen  gewisser  Finpewiidewiirmer.  VIII.  255.  —  BtMim  t'limingrri 
VILL  116,  abt).  —  Nekrolog  des  U.-A.-Ar2Uw  Dr.  v.  Uartmann.  IX.  25.  —  Beitrag  cur  meteorologiscb- 
MbiaHanban  Statbtik  Wttrttenberga.  (Ergabniaaa  aw  Beoliaafatangan  voaa  Jalm  IM»  [nap.  17M]— 1884.) 

XL  S7S.  —  Hervorzuheben  sind  ferner  tvinv  in  GemcinBchnfl  mit  H.  von  Meyer  ini  TrOire  1841  herau»" 
gegabaaan  B Beiträge  zur  Paläontologie  Wuitteuibergs",  welche  in  den  Nova  Acte  der  Kaiserhcb  Leopoldiniaeh» 


1«7 


ChMÜidirlwB  KMrvAn  tob  Jtin  1850,  Toi  XXII.  Pttn  II,  fg.  90S,  durch  Q.  /«egtr  «iDe  auAtbrHdi« 
Baipmlxuig  gefuDden  haben. 

Ab  ia  Jshre  1834  die  TanaoHoliiDg  der  deuteehen  Naturforacher  ond  Aente  in  Stultgart  tegte, 
beUMlUgto  rfeh  der  Verewigto  In  herverregender  Weiio  u  den  VererbeiteB  fbr  dien  TermmiilaBg  ond  wr> 
fterta  die  Fettschrift:  „BeccbreibuitK  von  Stuttj^.irt,  hauiif'iVhllch  nn^h  wiiirn  naturwi>BcnschaftlicVicn  und 
nedieiiiiaehen  Verb&ltoiawii.''   fitaitgart  16^*.  I>er  K«>uig  von  Württemberg  v«rli«h  ihm  aus  dieceiu 

AahMie  die  greeee  geU«H  Medaille  flr  Kant  md  VieewnittA.  Atieh  epWietUn  liedMiligto  eieli  FKeidager 
ntt  Torli**):«  an  den  VeraBmtnIangpii  diT  drutschrn  Naturrutüchcr  utid  Aer?,t<>. 

Die  EiuftlhniDg  und  Auüdebnang  metbodMcber  met«orologi«cher  ütsobmchtungen  im  (iebiete  des  König- 
feiehce  Württcnlieff  M  torwigiiwiee  erin  Tev^UeMl,  and  «nrde  ilm  nadi  V«l1e»diiiy  dae  von  9«  «erbietett 
25.  metMirolcijfifcbi  n  Jnllr^'^1Jf  riclitfi»  durch  KrtnijrÜfhf  Kr.tsrhlii  «.»iiug  vom  21.  December  1857  ,in  Anerkennnrjj 
■emer  eifrigen  Iteatrebungen  unü  aucgeieicbDeten  Ia-ieIuiik' n  im  Ciibivlu  d*.-r  MeU'orologi«"  daa  Ritterkreuz 
des  KOtiiglicb  WürtUiiibergiaAeB  FHedrieb-Ordefl«,  nacb  Vollendung  de«  40.  niet«orologiiQlHB  Jelireabericbtes 
ditrcb  Königliche  Enttchlieesung  vom  S.  Msi  1868  „ia  Anerkeonang  MUier  Verdienste  nm  die  Pflege  der 
veter lünditchen  NatnrwiiiBenecbaftcn*'  de«  Ritterkreuz  de«  Ordens  der  Wttrttembergisrbt-D  Krone  verlieben. 

In  leiDem  bAheren  Alter  entwiclielte  Plieninger  noch  eine  energiscbo  und  erfolgreiche  lliiltigkeit  für 
die  Zwecke  dae  WOiitenibargiecben  TbietBcbBtsveraiiia,  deiecn  nrciter  Toratand  er  otehrere  Jabre  Undareh 
geveeen  ist. 

Dtr  Viittuibene  war  Mitglied  tulilrpicLer  gekhrlpr  Geisellschaften,  U.A.  Sfit  183  I  deis  ürosshcrzoglich 
UadwirtbiclMftUchea  Vereine  Ükr  Baden  nnd  dea  KurAtrsUidi  Ueaaiaelien  landwirtbaobaftlichen  Vereins,  1886 
dar  Oeiiononiaeben  OeaelladiaA  fau  Kttnlgreidi  Soehaan,  1886  dea  Tereine  Ar  Taterlandakinide  in  WOrttan- 
barg,  der  Nnturfüi?<'}ipriilpn  GesellscbaiT  in  ],fj]i7.ig.  der  K.  K.  jiatrioti.Hclifu  Okuiiniui-rluMi  Gi'Si'lUdnift  ini 
Königreich  Uöliwen,  der  K.  K.  landwirtbachaftlicbea  üeaoUocbaft  in  Sleicrntark,  dea  rharmaceutischen  Vereine 
na  aardliebeii  Deataebhnd,  1888  der  NatorlbnebeodeB  Oeaellaebaft  m  Baael,  1889  dea  KSnlgbdiaB  kndwbth. 
sriiaftlichvn  Vereins  für  llaiprn,  1844  der  S< m  k'  i  rt.'ivr|vt'n  naturforschcndrn  Gesellschaft  in  Frankfurt  a.  M,, 
IS.  October  1845  der  KaiMrlich  Leopoldiniacb-C>aroliaiacheD  Deutschen  Akademie  der  Naturforscher,  cogn. 
Jacob  Oaaunenr.  1S45  dee  Vereine  fltr  Land-  md  Owrienbin  fa  UUA,  2849  der  DentMhaa  fsologlaolMB 
Gesellschnfi  in  Ikriiii.  18(iO  de«  HiirrHchni/^vorpiuB  in  ZBrfbh,  1874  dea  Thienehnimreina  fan  Oroaabemigtkwn 
Ue«*cu,  sowie  dts  1  hierschutzvereius  iii  Steiermark. 


Eingegangene  Schriften. 


(Ton  16.  AngUt  bis  15.  Si-ptcinber  I"7'»    Fortsi-t/unK  ) 

BterenaOBt  J.  }.:  S(>coiid  gcological  survey  of 
Pennsylvania:  1877.  Report  of  piogreea  in thoIVjatta 
and  Westmoreland  distriot  of  tbe  bitnminoua  coal^de 
of  Western  Peomyhaoia.  Pait  U.  Tba  Ltfoniar  Valley. 
Harriabnrg  1878.  8*. 

MMte-AekerbubnhArde  tob  Ohio.  30.  Jahres- 
Iwriebt.  1875.  Columbna  lb76.  8*.  —  32.  J.ihieR- 
beriebt.  1877.  Colnubna  1878.  ö«.  —  Batebam  n. 
Millikia:  Ue  VancUeditening  der  BodoiiteD  von  «  ihio 
p.  900—834.  —  Bond:  ürsprunx  dea  Heriao-Schafes.  p  344 

—  866.  —  Beardslee:  Kataloj;  der  l'flanren  von  Ohio, 
p.  3A7— .S8«  -  Mütt:  Die  VertiklBchung  der  Milch,  p.  a87 
— 43w  —  M'I'arland:  Die  Harri.ion-t'ounty-Schafe.  p.  431 
—43^ 

Leid;,  Joieph:  Descriptivu  of  vertebrat«  romain», 
dliefly  frwa  tbe  pboepbate  Ledi  of  Suutb  Carolina. 
BipyAlidr.  ava  d.  Journal  of  tbe  Aeademy  ol  natural 
adaneaa,  ToL  Tm.   FbiladdpUa  18T7.  4* 

Ameiiean  Aead.  of  Arte  and  Sciences  in  Boston. 
ProceedingB.    Vol.  XIU    Part  II.  in.   Hoston  1878. 

8*.  —  Trouvelo  l:  Till!  niouii'.s  7-odiai-al  ÜKht,  ]j.  183-  184. 

—  id.:  IfudulatioiLg  obser>ed  in  tbe  lad  of  Coggia'a  cumet. 


4874.  p.  18B-I86.  —  id.:  Suddn  eatinetion  vt  Ae  ggbt 
of  a  solar  protubcrance.  p.  167—1901  —  id.:  Ott  Betumli 

rings  p.  101  —  103.  —  Harkucss:  Suppleinentary  note  on 
thc  tbi-i'ry  uf  tbe  buriroLtaJ  phutoheJiojfrapli    p.  194— !äi)l. 

—  .lackson:  l{c8»ariiit'.>*  <in  ilie  »ubütiluU'J  henzyl  coni- 
jiiiiKiiI^  II  'Jirj  „NKt  l>»  iglit:  Itemarki^  uii  ihe  brain, 
illuütrutcu  by  tke  deM'ription  ot  tbe  )<raiii  uf  a  distinguisbed 
naa.  p.  210— 216.  —  Amory;  Tbvury  <>f  abütirptiaa-bands 
In  the  spectram,  and  Ite  beariag  in  phoiui^niphr  and  che- 
mistry.  p,  216—281.  —  Lowcll:  >urfaces  uf  Ihe  »econd 
unter  trealed  bjr  quatemions.  p.  222— 2J>ii,  Karluw: 
On  tbe  synuiiymy  of  aome  spe<  ie8  of  t'redm*a#.  p.  2.^1 — 252. 

—  i' Hill  pell)  :  .MiiU'irjniutlc  developmenl  of  Ibe  C"PP*r- 
beariji^ rocks of  i^ike äupenor.  p. 253 — 909.  —  Stringham: 
Inveitviilig«  in  ^jUMendou«.  p.  SlO— 841.  —  Oooch:  On 
a  oesr  netkod  Ibr  <ke  Separation  and  snbsequent  treatnent 
of  piecipitate«  in  dienical  analysis.  p.  342—347.  —  Peirce: 

Oo  Peirve's  criterion.  p.  S4S— 361.  —  Waldo:  Note  oo  tbe  - 
meaaurement  of  ahort  lengtbs  p,  362— 3«ü.  —  Gray:  Con- 
tribatious  to  (lie  botany  ul  North  America,  p.  361—374. — 
Syke«:  Spberical  coni«.  p.  375—395  l'eirte:  (M>  the 
innuence  of  internal  frit'tion  upon  tbc  cornxiion  «f  du; 
lengtb  of  tbe  Seconds'  peadulura  for  the  tlexibLütv  of  tbo 
tiipport  p.a96-401.— Hall:  Cutor-Mreaption.  0.408— 418. 

—  (ioldmark:  On  tbe  intansity  of  tenvetrialniagBetism 
*t  (Cambridge,  p.  414—421. 

American  phUoaopb.  Soe.  at  Philadelphia,  l'ro- 


Digitized  by  Google 


1 


Mcding«.  VoLXVir.  Nr.  101  (Jonuary  to  Juuo  16781. 
Philsdelpliia  1878.  B"  —  Clmso  lU-sulU  i.f  wuvf  inur- 
fereaces.  p.  SM — SU.  —  Lcaquereux:  Oo  the  CortUit«« 
and  tluir  nkted  yenem  dhrinoi»  in  Um  carbMiiferoiia  for» 
mstioa  of  tke  Uiutcd  Ktatt«  p.  Slfi— SM.  —  Platt  and 
Sandori-  !^prtion  of  tlie  ]ialaiM>ioic  rOckt  in  Blair Coiitity. 
ji.  3.1!»  — 3&2.  —  Siliwarit:  The  Coleoptm  o(  Florida, 
p.  3AS  .172  Lp  Ctiiitü;  Ailditional  doarriptiona  of  iipw 
■pecii-s.  p.  37!5— 4:!!!  —  Scliwiir/:  l.ist  of  f|Riics  p  43t 
—469.  —  Cope:  l>i'«cnptioas  ol  cxtinct  üatrachia  and  rcji- 
tüia  fnua  Um  Pininu  hnm/OoB  «f  Tcw.  p  6U5-  590  ~ 
PrMen  Soawnicroteopieal  otMerratlMii  of  the  phono^apb 
fMOnL  Jjk.  881— &35  —  Horn:  Itcvision  of  tbe  »pecie«  uf 
ikumA-nuulj  Bostriehirlae  nf  Ihe  l'mted  SUtOs.  p  540— 554. 

—  id.:  Synopsis  dl'  the  ('i>iydiiäae  of  ihe  lliutod  Stalpu. 
p  55.^— 5;tJ.  —  llLil)|iarii  npd  Schwarz:  Thf  (  luiMplcra 
of  MiclÜKati  \)  .'i'.W  -  Cope-  Synopsis  ut  llie  ti.--li("s 
of  ÜM.'  l'cruTittii  Amazon,  p.  673 — 

 Vol.  XVrir.    Nr.  l(l:>  ;Jiily  fo  Dici-mlKT 

ISTH  i.  l'hilad.'lphi«  lulti.  8"  -  A  h  rii  er:  Oil 
wfll  pM(ir(i>  in  Ml  Kt'riti  uihI  Klk  ("i'iiiilifs.  r<'ii:i.i(vUani«. 
p  y<  —  'J.').  --  Trirc:  .Natiirf'«  ri- ■  rc  l  irt,»  p  2'i  ' 
Kueiiig:  rreliiiiiimr)  uuticv  on  chrunuimctr)  p  2S> — 33. — 
Ckaae:  Crunal  hannonica.  p.  94 — 36.  —  Fnttti  UvMV 
tonea  h<>anl  in  a  lelepbon«  «xperiment.  p.  89 — 40.  —  Cop«; 
On  Dome  uf  thc  iharactprs  of  the  Miocciie  Fauna  of  Oregon. 
yi.iXl — 77. —  rrinip:  Tlii-  glacial  roorainc  of  Nortlianipton. 
p.  84-  Mt;  Frazer:  ün  the  physicai  and  rbemifal  fha- 
racturistics  of  a  trap.  f.OCt — Uri.  ~  Barker:  l»n  ihc  total 
«lihr  .  .  liiisf-  .if  .T.ilv  ■>>.),  1078  p,  KW— 113.  —  Leslej!:  On 
Ün  ,W..,iMr  li:n.-t"ii.',-  at  Huri  jsimrg.   p  114—190. 

New  York  Academy  of  Soisnoat  (Lato  LyeoniB 
of  uatural  history).   Annkb.   V«].  I,  Nr.  l-'^. 

>ew  York  1877.  8».  —  Bollon:  Application  of  organie 
ariils  (II  tlip  rxaiDioatioii  uf  itiiiumls.  p.  1—34  — Munroe: 
l'rrlüstoric  brunze  brll»  Irom  Japan,  p.  Mt  tii  -  Fair- 
cbild'  On  thi'  striictiire  uf  J.rjnilniUntlrfn  und  Sii/illnri't. 
f.  41 — 4Ä,  7Ü — itl.  —  Lawrence;  Oe«criplioiw  of  new 
tpociw  of  Wido  ihMi  I>oadaka.pu  16  1».  —  U.s  DMote- 
«an  «f  new  apedw  «f  Om  flunfliM  SVodUKiM  aad  TÜra- 
onidat.  p.  64>~ö3.  —  Uallock:  Index  to  tlic  litrratiir<>  of 
Titanium  p.  53  —  76.  —  Jordau:  On  tbi'  distribution  of 
freah-watcT  tisln  ^  in  the  Mnitcd  SUtes  p  rrj— 120.  —  Bar- 
rett: l>esi  npt]i  iiä  of  iiow  siM-fifK  of  fo».>iU.  froiii  tbo  UpptT 
Bilurian  rock»  of  l'urt  Jtrria,  N.  ¥.  p.  lill— 124.  —  Law- 
rence: DeacriptioD  of  a  new  ipccies  of  panol  of  the  «Diu 
ChrtftoH*  p.  1215 — 126.  —  Newbcrry:  Ueacriptions  of  new 
fomi  fisbvs  friim  ihtj  l'ria.s    p   I27  -12H 

Smithsunian  Inititution,  j\li.n-.  l;unfuu»iulli.-ctiona. 
VoL  Xin.  XIV,  XV.    W«.shiiij;tun  1878.  8". 

—  Änniiul  Fpport  of  the  board  of  regeots  of  the 
Smithson.  Inst.,  eliuwing  the  ofieratinns,  expenditoree, 
and  conditioD  of  thu  Institution  for  the  year  1877. 
WaabiDirton  1878.  8«.  —  Henry:  Color-blindnen.  p.l9e 
— 2flO.  —  Caniiun-  Aiiti<piitiei«  of.k-ffrr»«n  iirMi  I  lc«r  Cn  rk 
Couoticst.  <  uloriid"  p  236  —  238.  —  Mtron?;  Aiih.|iiili('> 
in  >\  i.si  ^^^l^ill  p  SM—'Uti  —  l>e  Marl:  The  iiioutids  aiid 
06li<'liiji,'v  dl  Iii.'  tiiiMii  d-buildirs  elf  Wisconsin,  p  24G — 2.'i(). 

—  bbaw:  The  muiuid-builders  in  tbe  rock  river  «ailey, 
illinoia.  p.  263—360.  —  Hill:  Andant  «aithwork*  of  Aih- 
Und  i'onnly,  Ohio  p.  361— 387.  —  Clark:  Antiqnitiea  of 
Tennesspp  p.  26»  —  276  —  .lonfi:  Aboriginal  striirtnres 
ii)  tiei>rj;ia.  p.  27t* — 288. —  Hau:  The  stock-in-tradr  of  an 
abori|[(inal  lajiidarv.  p.  291— 21W.  —  (iait:  The  Iiidiaiis  of 
l'eni  p  3(M  ai&  Bowcr>  Sjuitii  Ku-ii  i:<l:iriil  p  L117 
—320.  —  Mfl'arlin:  Noti-.i  im  tljf  hmtorv  aud  cliiiiate 
of  New  Mexico,  ji  321 

American  Aaiociation  for  the  AdTancement  of 
Science,  l'ioceeilinf;«.,  2(>"'  in<-<  tinf;,  hi'ld  at  NnKbvilic, 
Tenn.,  Aupunl  1877,    Siilm  1^7-  -  Itarnard: 

On  an  aUe^ed  «rrnr  in  l.aplji  >  LUnry  uf  the  tide».  p  73 
—84  —  Tburslon:  Oo  a  uew  type  uf  »team  «ngine,  tlieo- 


rcticaliy 
of  haat 


of  utilixing  tbe  fnll  laeeiiaaieal-oqaifalHil 

;  and  on  some  poiuts  In  tbeory  üidicatiBg  ila 
praelicsbilitrT' p.  86—98  —  id  :  Abütrart  of  «tatemeot  of 
the  extent  and  rhararter  uf  tlie  wnrk  uf  t!tp  fiiiti>d  States 
boartl  appaiule<l  lu  te^l  irun.  .■•tc.';  n  üi  oiln  r  ini  uls  p,  96 

— 113  —  id.;  On  a  n<:w  nirtli.ni  ul  pl.iur.in^  rfscanhes  and 
of  rppresf'iiliiiv;  tu  the  evp  tlip  ri'milL^  of  ruinliinatioD  uf 
Uiree  or  mure  eiementa  in  >aryiU4{  prupurtioiis.  p.  114 — HÜ. 

—  Gnndlach:  New  quadruple  objectire  for  aatronomical 
teleacopea  p.  127—133  —  Forshey:  Contribations  lo  the 
physics  of  the  Gulf  of  Mexlke.  p.  134—147.  -  id  :  l'hy^ic« 
of  the  lower  Miiwissippi  river.  ji.  14.S — 173  —  S<  Ii  »  c  1 1 r : 
Thp  varii  iii  inclhiKls  of  »oparatinf;  and  drterminini^  Ifariiim. 
Struntiiini  ii:ni  (  iiiMiiiii.   p.  18H — 21)1.  —  Hall:  JNote  upon 

th«  liiüiory  »iid  valuv  uf  the  term  Uudaou  Uiver  Uruup  in 
Aaierican  gtnlmaX  nowenehrture.  pu  MW  Mi.  —  Hast: 
The  Older  Rodn  tt  Weitara  Marth  Aaieriea.  p.  iMK— 9661. 
~  Killcbrcw:  Goologvand  loaograpby  uf  the  OU  Region 

of  Tennessee.  n.  968-^870.  —  Hunt  inst  un:  Geolog^  of 
region  «Iwul  tno  bead-walem  of  the  .\iidrot)rogKin  n»er. 
Maiiip  ).  277  — 2>^>  —  l\(dd.  Du  ihc  amiual  JepoBit  of 
tlip  Mis.^uiin  ri>Pr,  duriog  ibe  l'Oiil  l'leioceue.  p,  287 — 291. 

—  (  ope;  ün  the  claiBiÜMtiaB  «t  the  extinct  iahaa  of  tha 
lower  ty|ips  ]>  2!)2— 299.  —  Orote  aikd  Pitt:  New  *po- 
cinenii  Iruin  the  Water-Iiine  Gronp  at  BolTalo  p  3(K)-Sul. 

—  Uassett:  .\Kamic  reproductiun  anong  the  Cifmpuiag. 
P  302  ~;H4jö  Wilder:  On  the  reepiration  of  Amia. 
p  3<Nj  314  —  Mallery:  Tha  fcwaar  »ad  praiani auadiar 

of  Our  Iiidlans,   p.  34t)— Sß.*!. 

8oc.  Mexicana  de  Hiitoria  natural  in  Mezioo. 

La  Nultirultiztt.  Tumu  III.  Eutrega  16—21.  Mexico 
1875— lvH7ü  4».  —  De  Oea:  Eoaayo  oniituFigico  de 
la  fainiiht  I'rnchiUdae,  6  sea  de  toü  rolibries  ö  ehupamirloii 
de  Möxiru  p  2i»li  3M4  (Concitiye).  —  Bircena:  Iji  liaura 
i'le„'aiis  p  :S(>5-  3417.  —  Villada:  Kl  &rbol  del  hole,  p  316 

—  3^Ul  -  .\  liaiiiiraiio:  Observariiiiie«  siibre  la  secrcnon 
veneuuiia  d«i  Vinagriilu.  p  331— 3:ia,  —  liurkart:  Klinten 
j  clawflaafion  dawganaaspecies  miueirale«  de  Mexico,  p.  336 
—340.  —  Seenaan:  I>e.»rripi-ion  de  la  Nletoa  Mexu^ana. 
pi.  MS— S4B.  —  Herrera:  Vul;;»r  y  dentihea  dr  altrunaa 
plaataa  tilvetitrcs  >  varia»  ile  la.s  ipie  se  cullivau  eu  MlXicu. 
9,  $48—355.  —  Itirccna:  1  )c  '.rn]iri(>n  de  im  rriiNla-FH) 
Mail  dal  genero  Spheroma.   p  :iöi>-  '.Kl.  —  1- i  riut ii d t'Z : 

AnttUa  d«l  Meacal.  p.  363-360.  -  £iall£: 
la  aaia  aitMam  da  lliiiev  j  al  U 
p.  368  t67.  —  id.:  Molkia  aatca  d  i 
p.  MB— 870. 

 Tomo  IT.  Entrega  1—11.   Vteleo  1876 

— 1878.  4*.  —  Oagis:  Apnntes  para  hinionograia 4e 
los  cr6l*los  de  M<(xioo.  p.  1—34.  —  Noriega:  El  Ahua- 
buete.  p.  36— 40.  —  Nana:  El  araenjuro  de  colMilto  (»mal- 
tine).  p.  41— 42.  —  id.:  l.a  Ualena  »elemfera.  p  42  -44.— 
ColKeanx:  Sohra  la  furma  rristaliiin  y  l»s  propricdadet 
öptirait  de  la  liiirauiiita  p.  44 — 48.  —  Laso  de  la  Vega: 
Caolida  I  de  taiiiuo  eu  las  cortetas  de  l'araca,  Nananchi  y 
Timpe.  p.  49—64.  —  Uircena:  Kl  Linarite  de  Mexico. 

85— M.  —  Dngis:  Descripcion  de  algunos  Meloideoa 
ndlitenas  p.  57  —  06.  —  8aussure:  Lea  avet  de  preaa, 
p  G7— 69  —  Finck:  Arerca  de  algunaa  pbwtas  dd  Dutrilo 
de  Cürili'li.i  p  69  72  Mallpt;  Söhre  la  rumpoeidott 
(iiilmim  de  Ui  ..Uuauiguat.tu"  p  7.t  7<).  —  lliaüez:  La 
Tiatlanmiaia  de  lj:iirar  dp  M;itainurns  p  76— (?2.  Foiir- 
nier;  Söhre  la  dintribiu  ^mi  ^'i  u;<iiihi  a  de  lo.'.  helechus  de 
Mexico,  p.  82 — 84.  —  Herrera.  ^uiuuiuüa  vul|nur  y  cien- 
tihca  de  alguna«  plantaa  silvestrea  y  de  rariaa  de  laa  oae 
8«  cnititan  cn  M<!xico.  p.  86—86.  —  Dugii:  Nota  aoM« 
un  tirtöptero  llamado  Timburhe  en  Guunajiiato    p  86—811, 

—  Altainirano:  Lp){uminni<a>  indiniijas  medicinoles.  p.60 
HO    -  iNiivia:  .Söhre  lus  airaiierps  ipie  prp-sentan,  Ö»- 

tadiis  ul  H  plptc.  Kobre  cl  carhun.  lu^  iiktI'U»  sirnplca 
81111  8iiii<  eptiliiles  de  dar  pegadura»  i  l    p  141  — 159. 

Roy.  Society  of  London.  Phjlo)io|i)iical  trana- 
aetioiiri,  Vul  16l:<.  London  1H79.  4".  —  .\n  aiiuunt 
of  tlj..' ppirul.ii;:!  ul,  botaniral  and /.unluii.ral  i  ulii  i  üui.h  iiiade 
in  Kergueleu'a  butd  aud  Kudri^tiex  duriog  tbe  Trauait  uf 


Nuticia  aubre 


Digitized  by  Google 


169 


Veao*  ejt]ip<1ilinns,  rarrifil  mit  by  ordcr  of  hiT  majesti's 
fWtWmciH  in  thc  yciirs  1874—76.  679  p.  (65  Taf  i. 

 Vol.  1611.   I'ürt  I,  II.   I^ndon  1878  -7!». 

4".—  llauRlitnu:  (in  Ute  tidp»  of  tiiP  arrtii- SP.1«  l'artVU 
p  1  -  Iii  Ii  T»I.}.  -  Hopkinmin:  Klfi'tnistatic  capacitv 
()f  RliiaH-  p.  17—34  U  Taf  I.  —  Tüidcs:  On  tfic  .^trurturi' 
Md  dcfelopBMBt  of  TMcnl«r  dentine.  p.  25 — in  (3  Tkl.l.  — 
BekulMMM:  Ob  tha  mhmI  fUtOm.  fMIL  f,  40— fi6. 

—  Wkrrtn:  EnciiMBttl  wtrclm  «■  Oe  deetfic  dii- 
«ksTKe  wiih  the  Chloride  of  «ilv«r  tMUery.  p.  66—122,  155 
—342  (STof.).  —  Airjr:  Uli  the  tidca  «t  Mslu.  p.  123— IStt. 

—  Lockyer  and  Srlmscpr:  Report  ob  the  toul  nular 
ecHp«  of  April  (i.  1^76  p  139-1.>4  lÖTuf  i.  —  Urookcs: 
On  npabion  reeuitio^  from  ndütioo.  p.  343 — 318.  — 
WilllMiM:  Od  Üus  orguintUm  of  tte  taii  liHili  of 
llii  eiiil-vMMirM.  pu  819—864  (7  Tat).  —  Jonf«!  Ob  b 
aew  det«nninati<>n  of  tlie  mecteiikal  eqnivklent  of  beat. 
p.  3(36  —  384  (1  Taf)  Parker:  On  the  atructure  atid 
dpTplopment  of  the  skull  in  the  common  snakp  f  TropidtmoUif 
tuitriT).  Ji.  385  4IH  (7  Till  '  -  Cjjlcy  Ailditii.n  Id 
mcinuir  od  the  tnuufoniutioa  of  vlUptic  fuDCtions.   p.  4iy 

—  424  —  MotelcT:  üo  tbe  ■tn^tara  of  Stj/tatkrOitm,  * 
(iuBily  Ol  ihe  hydroid  itony  corals.  p.4d&— 004  (11  T«f.).  - 
Bollar;  On  thp  dewlopmeot  of  thepuaarticwopoda.  p.  506 
—632  (3  Taf.)  Tunipr:  Ca  tae  pheeotntiou  of  tbe 
apoa.  with  a  comiMiriHcm  <if  iLe  structur»  of  thcir  iiIurcDta 
with  that  of  the  liuüiaii  fi-maliv  p  —  (2  Taf  — 
Sohifer:  Übin.'r»rttions  oti  tln'  iiervous  tyatem  of  Aurüia 
aurila.  p.  663  —  576  i2  Tat  '.  —  l.uwne:  On  the  modifi- 
cation«  of  tbe  »imple  a»d  compouud  eye»  of  ioMets.  p.  677 
— Ma  (S  Taf.).  —  CajrteT:  A  teoth  memoir  on  quantics, 
p.  008—683.  —  Clifford:  On  tbe  daaiifieation  of  loci, 
p.  663  -  682  Brill pe;  On  the  oateology  of  P<tl\fo<ion 
foUum.  p.  683  —  734  \'J  l'af  i.  —  Sanders:  Contributions 
tu  the  a4>iitoinv  uf  Ihf  ceutr*!  nervoiw  systetn  in  »erlehrale 
animuls  p  735—771!  i8  Tuf)  -  Itn  h  i  n  h  nu  On  the  de- 
termination  of  tlin  roiistant.s  of  the  t  up  anomnmeter  liy 
aqierinient!«  with  u  whirhiig  ina<:hirie  )>  777    822  (5  Tafi. 

—  l'roceedinjTi.  Vol.  XXVII,  Nr.  Iö7  — 18(t. 
löndiiii  1.H7.H  H".  —  Uullar;  On  the  deypiopmeut  of 
tbe  panviitti-  iiMtjmda.  p.  284— 28ä.  —  Kobi.nson:  On  the 
determination  of  ibe  coaattata  of  tbe  cup  anemometer  hij 
experimenu.  p.  286 — ^389.  —  Tomiineon:  Ou  the  aclion 
of  ozonr  «n  nncld  p.  990— 991.  —  IlauKhtoa:  Notes  on 
pliysical  ffcology.  p.  391 — ^399. —  Marcet:  Samroary  of  an 
expcriniental  iu>|uiry  inin  thp  function  of  re«pirHti«jn  ut 
vanona  altiliides  p  L'tt  :i-i3  —  Maxwell:  On  stressps 
in  (arefield  gtsen  ari.'<iii^  froni  ineqiialities  of  tempt^rature. 
p.  304 — 307.  -  Loi  kyer:  Xot«  on  the  existcu«'  of  rarbon 
in  the  coronal  atmospkpre  of  tbe  sun.  p  308 — 30)>.  — 
Bowrey:  On  the  pnysiological  action  of  tbe  noUouous 
urinciplo uf  L'reehtU» »mtereda.  p.üOS— 331.  —  Dallinger: 
On  tlip  lifp-history  of  a  tninnte  septic  ortMiii^in:  with  an 
aicuuiit  of  P(|>eriinenta  made  to  iIptiTmine  itn  thermal  drath 
point.  p.  :t:!2— 34!t.  —  LiTPiiii;:  Uo  che  n'wr-nil  of  the 

i't'  iih'IuIIk'  vii|in!ii^  p  '.V>i>  'Mi'.i  Wliiiiplc;  Oll 
the  deteriniiiutiou  uf  the  acale  raluc  of  a  l'humMin's  qua- 
drant  electromptf  r  oaed  for  regiatering  variatioM  in  atmo- 
aphcric  eloctricity  at  the  Kew  obaervatorjr.  p.  866—861.  — 
IluKhes:  On  the  artion  of  sonoroua  vibratioiu  in  varying 
the  force  of  an  elertrir  nirrent  p  362  -  368.  —  Watney: 
Kote  an  the  minntc  aimtumy  of  the  thymus.  p.  3(11)  —  37') 

—  Thomson:  „llarmonir  analyzer"  sbown  and  ex|>l,i::itti 
p.  S71— 373.  —  Warren  and  Mnller:  Kxperimeutal  re- 
■aaidiaa  «■  tlia  alaeiriB  diaehaiis  witktlwdAiriiU  «f  älvar 
battery.  Part  IL  The  diicbaiigs  «thraMed  taiws.  p.874 
•-3(4l>.  —  Todhunter:  Kote  on  I/egendre'i  eoefScIenta. 
p.  381—382.  —  Schuster:  On  the  tpectra  ef  melalloid«. 
p.  383—  388.  —  Stewart-  On  Iho  vanatiunn  of  tho  rliitrn:il 
nofe  of  the  ma^tnetir  declination  a.4  reomlpil  at  tlic  l'n::  u 
oliaervatory.  p.  380 — 401  —  8ander«on:  Kxpcriiiii-nuil 
wnlH  nntiiig  to  tbe  rbytbaiical  and  excitatory  rootione  of 
the  veatriele  of  the  beart  of  tbe  frog  and  of  the  electrica! 
pheoomena whicfa accorapany  tbem.  p.410 — 414  —Sander«: 
CoatfibatioiiB  to  the  anatoniy  of  the  oeotral  nenrous  STstem 
iBVcrtcbnleamnala.  PkrtL  leUfOpaiiU.  Sectioal.  Piicei. 


Subsection  1.  Telpcutei.  p.  414  —  417.  —  Casey:  On  Ib» 
cquationa  of  cirdes  p  417— 41».  —  Darwin:  On  the  bodily 
tides  of  viicoiu  and  semi-elastic  ipberoids  and  on  tbe  ocean 
tidea  on  a  yielding  uucleus.  p  41»— 424.  —  äimpiion:  Ou 
the  forraation  of  chlor-iodide  and  brom-iodide  of  pthylidene. 
p.  424  —  42»>  —  Uoscoe:  Xote  nn  tili'  .-.ppcitic  gravity  of 
the  vupours  of  the  chlüri^ll■-^  tlj.tlliurn  H:iii  I.'UpI.  p.  426 
—428  —  UaTidson:  On  Ika  liir.i  "da  ilrpiiied  by  II  M  S. 
„Cliallenger  '  p.  428— tH'^t  -  T  Ii»  m  .^on  Klertfodynaraic 
qualities  u(  inetals.  i'art  Vll.  Kßccta  uf  »tresa  ou  the  magneti- 
sation  of  inm,  oielnl  and  cobalt.  p.  43ti — 449.  —  Baifonr: 
On  the  cxiaUnea  «f  a  rudimentary  beed-kidney  in  tbe  era- 
bryo  chick.  p  443 — 448  —  llaaghton:  On  phMiical  peo- 
logy.  p  447 — 451)  —  .■Vbney:  On  the  arfrirration  ol  oii- 
dation  by  the  least  refranprihlp  prid  <if  the  »piM  trmn  p  4.51 
—4.12  —  (Jayley:  Ou  (iiia:iti' a.  p  102 — tW  —  liridge: 
Osteology  of  I'olyodon  foHum.  p.  4.'i4  — 4.W.  —  .Sladen: 
On  Atkimkmr»  Mnärrn.  p.  466— 467,  —  Lombard:  Ex- 
perimentd  refearahit  «atte  toaperatare  of  tbe  bead.  p.  467 
4<ö  BrnntOk  and  Fayrcr:  Note  on  the  ellect  of 
various  siihstancea  ladMlrOTinf;  the  activity  of  Ckibra  poison. 
p.  4<>5  474,  Kwart:  (»ii  thp  lifp-hiätory  of  Haderium 
term  j  an.l  Mwrococcus,  witli  furlhiT  obwvations  oii  Bncillu». 
p.  474— 480  (1  Taf).  —  Oeddes  and  £wart:  On  the  Ufa- 
history  ot  Spirmm.  p. 4SI— 4M  ^  Tili).  —  Stokcit  Ob 
an  easy  and  at  tho  aaoM  tiaM  Mcanta  natbod  of  deMr- 
minini  Ihe  ratio  of  the  dbperriom  of  glaaaea  intended  for 
objertives.  p.  486 — 4M.  —  Litoing  aad  Dewar: On  the 
rever**!  of  tlip  linps  of  metallir  vaponrü  p  VH  -  4M6.  — 
G  Ia7c  Ii  r  IUI  l<  ,\ti  i'vpiTuiiiMil.^l  iiivestijtatioii  luto  the  tpIo- 
citiea  ot  normal  propagation  of  plane  wave8  in  a  biaxal 
crystal,  with  a  compariioa  of  tbe  renilti  with  theory.  p.  496 
—602. —Gore:  On  tbe  tfaermo-electrie  propertie«  otlii)aida. 
n.  613— MS. —  Mosa:  Obserrationa  on  arac  sea-wAtcr  and 
IBB.  p.  644-539. 

 Vol.  XXyill.  Nr.  l»a-195.  London  1878. 

8*.  —  Poyntiog:  OnBBwUiod  oftuing  tbebalance  vith 
)treat  delicacv,  ana  on  its  employment  to  oetermine  tbe  mean 
density  of  the  earth.  p.  2—34  Ii  Taf).  -  Crookes:  On 
repulHion  resultin!.'  fnitu  r.tili.ilion.  p  3.^—41.  —  id  :  Ou  thc 
illuniinatinii  ■tfliiip.-i  uf  in  ilfL-nlur  pr^s-ture  ;uid  thn  trajcvtory 
of  mulvrules.  p  IUI— Uu.  —  Tbomaun,  W.:  Ou  u  niackine 
for  tbe  aofaition  of  aimultaneont  ÜBNr  «^aatioBa.  n.  111— lU. 

—  Thomaon,  J.:  On  tbe  flow  of  water  in  anifona  idginw 
in  rivers  and  otber  opeu  cliannela,  p.  114—197.  —  AjrrlOB 
and  Perry:  The  matpc  mirror  of  Mpan.  p.  197 — 148.  — 
Hopkinsoii:  On  llie  tor!i;on.il  Htrain  whifh  remains  in  a 
(flass  tilirp  as'tcr  n  luisi'  frinti  i» ^si.ut;  -.tres!,,  )■  144-154  — 
tinrdoii:  Meftsiirpinentii  of  elctlric»]  roii.stanta.  St.  11.  Ou 
the  apccifir  iiiductive  capacitiea  of  certain  dielectrica,  p.  ISft 

—  157.  —  Loekprer:  Heaearches  in  speptnun  analyäta  iB 
coonexion  with  tue  apectnim  of  the  »«n.  p-  157  — 190^  — 
Grove:  Not»  of  an  experiment  on  the  üpertrum  of  tbe 
elmrir  disc-harKP.  p  181  -194.  —  Uarwin:  On  the  pro- 
ce&sion  of  a  vik mis  spluToid,  and  on  the  reinote  hUtory  of 
tl>p  earlh.  p.  184  — 1!H.  id.:  Problems  connected  with 
the  tiile»  ot  a  vi.scou«  spheroid.  p.  194 — 105).  —  Downes 
aud  Ulunt:  On  tbe  iiiHuence  of  light  upon  protoplasm. 
p,  19^919.  —  Tyndall:  Note  on  Uie  innuence  exen-tsed 
by  ligfal  on  organic  infitsiont.  p.  312-313.  —  Parker:  On 
tbe  stmcture  and  ilevelopment  of  the  skull  in  the  Lnctrtüia. 
i'art  1   On  the  skull  uf  the  ruininon  li/.ard»  fl-^certa  agUi», 

nriiiis  (iiiil  {iripara).  p.  214 — 218.  —  Vinei: 

(Im  tlip  i  hciiiKal  .  Uli;  i.v,:iHn  of  Aleurone  Rraiiw.  p.218— 221. 

—  V.  Kttingabausen:  lUipurt  on  phyto-palacontolojfical 
jBTWthaHiiB«  MNiBUy  and  on  theae  rclating  to  tbe  l->>cene 
flonoT Orrat  Brii^  in  particukr.  p.  221—227.  —  Hart- 
ley  and  iluntingtoa:  Keiearches  on  the  abüorption  of 
the  ultra-violot  raya  of  the  apectfoai  by  organic  m  1:111  os 
p.  233  —236,  —  Kitr-gerald:  Ou  the  electromafrnetii-  theory 
of  the  reflection  anil  refracLion  of  ligbt.  p.  2.3«— 2:18  — 
Krankland:  On  dry  fog.  p.  238—241.  -  Stewart  and 
Dodgaoa:  Mate  aa  tb»  {na^ulitiai  of  tb»  tfanal  laaga 
of  tbe  deeliaalbm  napiat  reeoiM  at  tbe  Kmr  obiena- 
tory.  p.  241 — 249.  —  Oonroy:  Some  experiinenta  of  me- 
tallic  reOexion.  p.  948— 980.  —  Thin:  On  some  potots  con- 
Becicd  vitb  tbe  aoatamy  of  tbe  ifcio.  p.  961—967.  —  id.: 


Digitized  by  Google 


170 


Co  bjaline  cartiUg«  «nd  dec«-ptiv«  appwraiicc*  prodocrd  by 
iMgota,  aa  ebierrcd  in  tlic  exuuDÜioB  of  a  cartiJMfinoM 
«uanr  «f  U«  lower  jaw.  p.  207—260  (2  TaT.V  —  Pavy: 

Volarnftric  «itimation  of  togar  by  *n  aminoniatrd  riipric 
U-5t  xiMti«  reduction  without  pret  ^iitat;uii.  y.  L'H*)  -''>■> 
TA  nie:  Ktsfarrhe«  on  chemkai  equivaieuc^.  Parti.  ä«dic 
and  potBEsic  sulplutti-a.  p.  268—370.  Part  II.  Hydric  cblo- 
tid«  «nd  »ulphate.  p.  270—272.  —  id.:  Researebt*  m  lacUn. 
p.  27S— 279.  —  Hannay:  On  tlie  inirn>rbeoineter.  p.  279 
—960.  —  Rcadc:  Limrutvoe  as  an  index  of  g«ofogical 
time,  |>  2wl- '283.  —  I.uikycr:  l'ri litiiinury  uolc  in  llio 
Bubslain  I     »h.i  lj  iirnjufi'  lIiH  i  lirmiH  siilit  i  u  linc».  |t.  2SJ 

—  •J>^-i.  —  ]!o(iwflJ  and  Klilrr;  l>ii  tljf  i'ftVil  uf  licat  oii 
tlic  <li-iHiiKli>  i.t  M«riiiry.  |i  2M  — JSt*.  —  Stpurart  und 
Ilimoku:  A  C0Di|)iinii0D  uf  tlie  vuriHliuii:^  of  tbe  diurtial 
nuige  of  magnelic  decliDatioii  at  üie  obM-rvatorit'«  uf  Kew 
and  Trvvandrnin.  p.  288—290.  —  McLeud  aud  Clarkc: 
On  Ihr  lU-teniiiiiatiiin  uf  tbr  rat«  of  vibraliou  of  tunüiK  forka. 
Sient-iis:  Du  iirtain  iikuii»  tif  miaaitrüig  aud  rCKulitliiiii; 
deitric  rurrenls-  n  I^IJ  J".»"  2  Tal)  —  Rpynolils:  Uu 
certain  dinii'inkiuiil  imipirtii-s  uf  ri;i«tlcr  in  (In  .'U-.  btatr. 
p,  3<M  —  321.  —  bmith:  Absorption  uf  guäv»  tiy  tburcuul. 
p.  999—994.  —  Karahall:  Uu  tlie  detelopnent  of  th« 
oUwtory  nem  and  olGutory  orgu  of  vnrtebral«*.  p.  S24 
—829.  —  Parkrr:  On  the  development  of  tbo  ükull  and 
ita  n«Tvos  iu  Üie  fcret-ti  turtle  (Chtime  mäa*),  with  rpmarks 
on  the  .spenx'nlaboD  tccu  in  the  sknll  of  varii'UM  ly(i<'9. 
p.  :<4*i  —  Crookei;  (>n  elcctrical  iiisuUtiuu  in  hit;h 
lacua.  p.  —  Liveinc:  Oo  tliu  revcrMi  of  tbe 
ÜBH  «f  ncttllte  npom.  v.  9Ba>-aca»  967-«9»  431-47ft. 

—  Prceca  «mI  btrfth:  Waiiet  io  ■coMtiet.  I.  On  Ite 
lynlkade  exaninaliira  of  vowd  aounds  p.  3/>8— !ie7  <,2  Taf.). 

—  Ward:  OlacrratioiM  on  tbe  pbysiola|;y  uf  tbe  nrrvuus 
aydtem  of  tbe  t  r»)fi>li  l  A»tacu«  lluviatiln/.  p  371) — — 
CarpcutiT  f  r(  liitiinury  rrport  iipon  tlir  ( Vjm/ifMfuf  c.ftbe 
„UwllroKiT'  i'xpctbtiun.  p.  38ä— Süö.  —  Iluzlc}':  Ou  ihe 
chancter»  of  the  pdvia  mibe  BiaTwHa,  an  tbe oancWoos 
napccting  tbe  orisin  of  UMimaia  «bkli  nay  1«  baaed  m 
Um»,  f.  3»5— 405  (1  Tal.).  —  RayleiKh;  Th«  iofluetce 
af  «lenncity  on  roilidiBg  waler  ilroiis-  p.  406  —  409.  — 
OallowttT:'  (<n  ihe  influiuTO  of  <'oal-(lust  in  collicry  ex- 
plcsii.ij!..  !>  (Ii!  -  -  .\jrton  and  l'erry:  Tbe  contact 
thcory  of  Voliaic  ai-tiuu.  p-  421-4^4.  —  Lockyer:  Note 
on  aone  kpectral  phenomena  obarrrcd  in  Iba  are  produoed 
it  a  Sicmena'  Macbiiir.  p.  42&— 428.  —  id.:  NnM  ob  aoma 
phenometia  atteiidiug  tbc  rvveraal  of  lines.  p.  42B— 432.  — 
I (1  :  I  isL-uüsiim  ui  YounK'o  liat  of  chromoBpbme  Mnca.  p.  489 

—  (  tl  I  Tut  ),  -  \V i  I Ii « III I* 0 n :  On  tfie  ori^nisation  of 
thf  iüibj)  (ilai  ts  .tf  !];■■  i'.i.il  iii.a_-uirs.  |i  ^45--44<».  -. 
Ueilili's:  OL.servatiouii  on  tbe  pliy^ioln^y  and  histology  of 
Cvurolula  SchnUiii.  p.  449—457  iiottomie«:  On  th* 
Ibermai  t  ondiictivity  of  waler.  p.  4(>2— 4(St.  —  Hattbey: 
Tbe  preparation  ia  a  >tale  of  pnriiy  of  tbe  group  of  metab 
known  as  tlie  platinutn  series  and  noteii  npon  the  nmnii- 
farture  cpf  iriiji<.platinum.  p  4fi:!— 171  -  I,ivfiii(»-  Note 
on  Ibc  unknown  ( llrolll<>^phl  rii  miIiMuiuc  <it  Ymiii);  p.  475 

—  477.  (-"rookis:  (.(iitnlnitiuns  to  inoli cuittr  pliy&lf*  in 
hiRb  vatua.  p.  t77—  IkJ.  -  Dilti  in:  On  tbe  nature  of  tbc 
für  of  tbe  tonguc  p.  4><4  4>i9  (4  Tal  i.  -  Hicka:  Nota 
on  tbe  anpnIenMataiy  forcca  conccrocd  in  tbe  abdMalnal 
drculatloB  n  uhul  p.  489—494.  —  id.:  Note  on  tbe  anxi- 
Hary  forcc*  coiieenie<l  in  the  cirrulation  nf  tbe  pregnant 
nterus  and  its  lunteista  in  wonian.  p.  UM — 197  —  Märtet: 
A  tummary  of  an  tti<iiiiry  inlo  tbe  funrlion  of  respiralion 
at  Tariüus  altitndes  on  the  ihlaiid  and  jH-ak  of  Teneriffe. 
n.  496 — ÄIO.  —  l'avy:  Kurther  risearchea  on  tbe  pbynio- 
ttgf  of  sugar  in  relution  to  the  Mood    p  filÄ) — f>2H. 

 Vol.  XXIX.  Nr.  laü.   London  1B79.  8». 

—  Kiven:  On  crrtain  de&nite  iuiegnk  occnniiif  in  aph»- 
rieal  hanaonJc  anaiyui  aud  on  ihe  espudn«  in  wrica  of 
the  poleotiala  of  the  eUipaoid  aod  of  tbit  elUpi«.  p.  9—6.  — 
Prestwich:iratbe  «rinn  of  Ihe  parallel  roada  ofLAchaber, 
and  thrir  IwarinR  <in  otler  phenomena  of  Ihe  gladal  period. 
p.  Ii  JI  -  p  11 1 1  i  ^  *  Oll  d e;  ('n  tbc  sensitive  btalc  ofelet- 
Itiial  itischarges  tlirou^b  rarilield  ga.se».  p.  21  —  24.  — 
TomlinsuD:  On  the  »ition  of  solid  mielei.  p.  34—29.  — 
Cieafc;  Uo  the  rettulu  of  the  waguctical  ubtervatioua  made 


by  Ihe  oittccra  of  the  arclic  rxpedition,  187&— 76.  p.  29 — 42. 
—  Ellit:  On  the  rdation  between  th«  dinrnal  rang«  of 
maffnctic  dcclination  and  horizontal  forte,  as  obcerved  at  tbe 
roval  oliservafory.  (Jreenwieb,  durin?  the  rears  1841—77. 
1'.  4^-  45  —  Coriiu;  Sur  la  limite  ultra\ iulctU'  du  »pecire 
solaire.  p.  47  —  66.  —  Uughea:  <  n  «n  iuduetion-ctirrenta 
iMtaMH»,  and  apcriOMBtal  Kaearchea  made  tberewHh.  p  66 
—9b.  —  Ricbardaon:  Sone  reaearrbe«  «rith  Prof  Hu^be«' 
nawinalmaient  for  tbe  measuremenl  of  liearng:  the  «udiu- 
neter.  n.  65— 70.  -  Ravleipb:  On  the  capillary  pbeno- 
mens  of  jets.  p.  71— !»7.  —  Niven:  Ou  the  «(Hulmtioii  nf 
!ir«[  in  eUipsoids  ol  n  vululjon.  p.  !»H-  licj  ^llLUle: 
<iu  a  new  netbod  ul  investlKating  the  ma^ietie  line«  of 
foree  in  raagnt  ta,  demon&trutinK  ilie  obliquity  of  the  e<|aator 
and  iixia  of  bur  nia«;iM-l».  p.  1(J2  — U)5.  —  Stewart  and 
Dodgson:  On  a  mcthud  oi  delecttng  the  unknown  ioMM^ 
litie«  of  a  uriea  of  obaervationa.  p.  106—123.  —  Noll« 
aud  Abel:  RaaeaKbea  on  expleaiv««.  Vr.  U.  Find  gn- 
powier.  p.  198—140. 

—  Oatslogne  of  «cicntific  papers  (18(i4— 1873\ 
Compiled  hf  the  Royal  Socitty  of  London.  Vol.  Vltl. 
London  1879.  4«. 

—  litt  «f  membera.    I/ondoii  1878.  i*. 

(Fortietzung  fol^t.) 


Ble  zehBte  allgenieinB  Yenammlung  der 
deutschen  Sesellsohaft  für  Antbropologie, 

Ethnologie  und  "Urgeschichte 

zu  Strassburg  am  11.— 1  I.  .Viigust  IST9. 
Von  ProflHaor  Dr.  0.  F.  Fraaa  in  btuctgarl,  M.  A.  X. 

Ab  in  der  icht  denlafluB  Stadt  Kiel  im  Angiiat 
1878  von  der  Wahl  Straoabarga  zum  Ort  der  nAcfaaten 
Verawunliuig  din  Bedn  mr,  konnte  nun  dieae  nnd 
jene  SngatKelw  Stnnn«  yeneliineB,  daa  GnUngen  der 

Vcnatnmlanij;  ei  i  t  ri  Jcr  lU'imaligen  Stinunnng  der 
BevAlkaniBg  in  Eiaaaa-Lot  bringen  aebr  in  Frage  go- 
atellt.   b  AntMlmdit  dea  ragan  Lebona  in  pethiafa^ 

risrhen  Forsrhuti^en ,  iIm  «eit  nlti  ii  Zi  i(c-a  im  El^ass 
beatebt,  und  bei  dem  auadrücklichea  WtUMcbe  d«r 
StnMabnrgcr  BebCiden  nd  Vrmaii»  der  fleeaHwlinft 

nuliiii  :i::in  Jrdix'h  keinen  An?tanil,  die  .i!te  Vdlker- 
biLjii<e  vüii  Gallien  und  Geriusnieu  zum  Versammltioga- 
orte  au  w&hlen.  Der  Erfolg  bat  auch  wirkfiob  dieae 
Wahl  gerechtfertigt ;  a&hlen  doch  die  Tage  von  Iffilrnw 
bürg  mit  zu  den  gelangenaten  Tagen,  weklM  di« 

lebt  bat. 

Was  si  it  einigen  Jabreu  üclioii  bctibacbtet  werden 
konnte,  trat  auch  in  Straaabnrg  Uentlieb  an  Tagt. 
Ea  iat  die  Tbataache,  dass  unter  den  drei  Doctiinen, 
welche  die  Qeaellachaft  programmgemiaa  pflegt,  die 
letzte  der  dreien,  die  der  Urgeachichte,  pr&ponderirt. 
War  a.  B.  in  Jenn  oder  in  MOndw  die  aigantliolia 
Anthropologie,  nacatiieh  um  den  mennfMIiihiiiSiiiildil 


Digitized  by  Google 


171 


MbtlMigt,  tAvwitgiiidi  to  tut  im  in  StnMbuig  toQ- 
ktindig  in  dn  lIlBliniHiiiI  vor  dem,  f«rt  mSeht«  man 
aagw»  ObarwiltigMidMi  UaUröl,  daa  die  demtadw  Uf- 
feaeUdri«  Uetet.   In  den  Rcklwlaadai  aollMt,  dano 

Rfsm  li  II«  }  i  n  <]rn  iirdrrwcitigpn  Verhandlungen  ein 
ÜAupUwedi  iW  Creaellaobaft  war,  findet  akh  flkr  da* 
Stadfaui  der  YatgmAUU»  «hw  eekli*  FBH*  mMmt 
TontlMiteB  TOB  Bleicher  nnd  Fmidpl,  Thins-iing, 
Stoffel,  Rnneb,  Sclmürinf^er.  Jäger,  Kubler, 
Jaeobi,  Sehweigbäuaer,  Max  Ring,  Straub, 
Neaael  and  Anderen,  daaae»  dem  Baron  v.  Tröltsch, 
all  llitarMter  an  dar  allgvoiGinen  deutochen  pr&- 
hiatorischen  Karte,  möglich  werden  kount«,  die  Süd- 
vaateeke  DeutacUanda  fllieniehUieb  daranatellen.  Dicae 
AilMft,  beatahend  fn  einer  Wandkarte  Ton  8  m  BSbe 
vnd  3  ni  Breit.',  liing  denn  »ucli  wälireiid  der  pfwiz^n 
Zaü  der  Yeraauiinliuig  über  der  Rednertribüne  an  der 
Wand  den  Sealea  im  Stadtbaoae,  in  wekbem  die  Ver- 
iaaiahmg  tagte. 

In  nUgemeinen  Zogen  machte  acbon  der  erat« 
Tontaad  dar  Oaaellaebnft  in  aetner  ErBAmngareda  and 

nach  ihm  Baron  v.  Tröltscb  auf  die  prühistoriHolien 
Varbiltniaae  von  Elaase-Luthringcn  aufmerksam.  Der 
Bebwerpnnkt  dieeer  Verh&ltniaw  mbt  in  den  frnebt- 
Laren,  reicbbewiiaaerten  IlOgellande,  daa  Bildlich  durch 
den  Ijinf  der  Breoach  faegreiut  iat,  östlich  durch  die 
Linie  Straiwburg- Hagenau -Niederbrunn  und  wcftlicb 
dnrcb  die  Vogeiao.  Der  Untetigmid  dieeer  Gegend 
Itt  Lebm,  nnter  welchem  rieh  Fetaen  dea  lltereo  Fite- 

^'11  ii  pes  versterkcn  und  jene  vieUeitlfe  Avehtherkeit 
des  Bodena  begründen,  welcfae  mImm  den  fieaelar 
Konnegnpben  dea  16.  Jabriiondeete,  den  alten  Be> 
bsBtian  Müni^ter,  y.n  den  begeisterten  Worten  bin- 
reiaat:  ,item  es  ist  in  dem  gantsen  tentachen  lande 
,iteiB  gegenbeit,  die  dieeactB  EImbi  nAelit  TeiflidHB 

^Wi-Mlcn,         warl'.t?  ein  pruFS  pu\  vnn  kom,  SB  daB 

nbcrgcn  kucbt  sich  der  gut  woio'  u.  8,  w. 

AI*  iHMtar  n*ts  de*  g«un  Ummn  «mMb» 

das  Sundgaa  im  SOden ,  nn  der  Schweizer  Grenze, 
wo  die  Grotte  von  Oberiarg  mit  den  IlMten  (irktiftrlter 
FtaaeD  und  zahlreichen  FeuerateintrUmmom  sich  ebcn- 
bOrtig  aowolü  an  die  aüdinuutäeiaeheB  nia  acbwttbiadi- 
Bchweizcriscben  Grotten  und  H6lilen  tudrellit.  Ja  Ober- 
iarg wie  io  der  Lieeberg-Hölde  nn  der  Birg  Mnd  Reete 
bocbnordiadier  Tbkdbnnen,  wel«^  daa  bobe  Alter 
der  mit  Torkomm enden  BMOieUidieB  MaanfiKie 
atatiren. 

Die  meiaten  Funde  im  ganzen  Elaan  entetumnen 
•brigeaa  d«  jUngtna  SteiaMit,  «0»  4t7a püm ptüt', 

dieselben  wurden  und  werden  von  den  Dauern  beim 
Ackern  der  Felder  gemaobt.  Bai  der  liebe  dee  Land- 


keit  an  die  StoiabaiU,  Daesertteine,  Donnarkeila, 

Sirahlstein«  orkl&rlich,  welche  sich  in  den  religiäaeB 
Gfawben  dee  VoOw  Terwobes  habea.  Weit  ifaier  ab 
daa  HttgaUaad  iat  die  groeaa  Ebaae  tob  RtlningeB  bb 

Strassbttflf,  OTfiechrn  Rhrin  r.iid  Vof?f-"'ii.  mit  den 
älterea  nad  naaeren  Allnviouen.  liedenkt  mau,  daaa 
aa  a  J.  OSmrH  Zrft  dar  Bbeia  aoeli  bei  HlOwaieB 
floss,  so  rnag  man  daraus  gcbon  die  gr&ndlioh<  Um- 
gestaltung des  eigeutbchen  Khednthalee  entnehmen, 
welcfae  nur  in  historischer  2Mt  vor  aieh  giog.  Noeih 
älter  ala  daa  alte  Ueb^rschwemmungtgebiet  des  RlaaMe« 
ist  daa  üocbfrebirge  der  Vogesen,  die  Gegend  der 
grossen  FfTfti  Ii  iin  Kamm  de«  Gebirges.  Ist  dat 
doch  eine  Oegend,  deren  Waldgebiet  noch  im  18.  Jabi^ 
baadert  vor  Diditbät  aaaagtngücb  nnd  deren  nAeht- 
liebes  Dunkel  wohl  ein  Heim  wilder  Tbiere,  aber 
keiner  Menschen  war.  Toa  dem  Wa^gaavald,  den 
der  IMaende  Jabrinnderfa  laag  aii  ein  veiderblidiea 

LabyrinUi  mied,  blieb  mich  der  erste  inemeliliche 
Ansiedler  der  Yorgeechichte  fem,  gleichwie  von  dem 
üebersebwMmmmgageUet«  dea  Bbcfaa  und  der  TU. 

Heber  die  Ethnologie  den  EIkb^mt  Volkes  bringt 
der  Baaler  Kosmograph  schon  die  bezeichnende  Angabe: 
,nan  fladt  nit  einerley  aoodern  maaeherlagr  voidt  ia 
.diessem  land:  aas  Schwaben,  Baiem,  Burgund  nnd 
„  Lotliriogen  laufen  sie  darein  und  kommen  selten 
„wieder  daraaa.  IMa  Sdnrabai  «erdaa  mb  aUeiwüitm 
»dofimdiB.« 

Soweit  afadi  aadillehe  IMage  udt  Farlien  nnd 
Zeichen  auf  Karten  darstellen  InsBcn,  bat  v.  Tröltsch 
mit  aaiaar  anageetellten  Karle  daa  Mögliche  gelaiatet. 
Iat  ee  nnefa  an  neb  wnbl  m  behenigeB,  dan  leere, 
d.  b.  weiss  gelrtssetie,  Stellen  auf  der  Karte  durchaus 
keine  Beweise  sind  für  daa  Fehlen  prUiistoriacher 
Faade,  wiBdaim  vielfcdii  aar  des  Mangel  an  Ferecheam 

in  der  betrelTettdcn  Gepend  constatiraB,  tO  bleibt 
schliesslich  das  Resultat  das  gleiche,  daw  M  «bea  nicht 
aiSfl^  irt,  aar  Zeit  die  la«F*  Stalb  ia  daa  SyateM 
einzureiben.  Dessen  imgeachtet  aprechen  die  Zeichen 
und  Farben  der  Karte  deutlich  gCJiUg  und  beben 
namentbch  auch  die  Zuwandemngen  und  Ansiedinngen 
in  den  TereeltiedaneB  Zeiten  deatUob  Imtvot.  Sie 
Btaehea  «■  lUldnt  mlmeilieinlicb,  daaa  der  groeae 
Völkerzug  dt4t  Steinieit  als  von  SOdweeten  her  zu 
bezeichnen  ist,  beute  noch  die  Völkentraaae  von  fiel- 
ibrt,  wibrand  der  Broaiexog  naeh  deea  (btea  wellt, 
nach  der  Donnustrnütie.  Das  .Schwierigste  ist  Ktcta 
die  Unterbringung  der  Grabhügel.  Bis  jetzt  sind  in 
daa  adoptirta  Fanaalar  Ür  die  dentadw  Karte  aaf* 
geüommen:  1)  Steingrab  und  Dolmen,  2)  SteinhOgal- 
grab  mit  nnd  ohne  Kammer,  3)  Erdhfigelgrab  mit 


Digitizoü  by  Cji^.'v.wtL 


172 


■il  SMaMitB  mai  ntt  Qm,  ft)  RailuBgmb.  Leftxtara 

fftlirn,  Wi  lÄcht  gpitphnn,  in  dir  naebrOuiiaehe,  ehi-iat- 
liclie  Zeit  und  werden  wohl  am  rielltiglten  in  der 
piriHlhtflriTITltTII  Karte  nicht  mehr  beseichiiet.  Die 
ttturigcn  aalW  grappiren  sich  verschieden  in  den  ver- 
■ehiedenen  dentacben  Provinsen;  1  und  2  fehlt  z.  B. 
dem  Sodeu  Deutochlands,  während  g^wiase  Hügel- 
gräber dem  Kordea  frcnd  nad.  Iiio«rtwlb  d«r  Httg«i- 
gruber  tdbar  M  «b*  tokü»  y«rte1iltd«ilMit  dM  An- 
haltü,  dats  «im  Einreihung  dcrB«lhen  ia  «in  SjitCB 
snr  Zeit  nodi  SmiIm  der  UnmögUebkait  Iit. 

hei  I.udwigf l'urt^  in  M  ürttemlterg  untersuchten  Zwil- 

liogspaw  von  UeroenhUgeln,  die  bei  einer  Hübe  von 
16'  «MB  DoNlMMMar  TOB  MO'  «arwiiwa  «od  dmdi 
ihren  reichen  Inhalt  sich  »Ik  Färst«llgribv  doCUBtO- 
tireu,  wie  sie  wohl  vom  Pontua  Bnuäum  bekMint  g<e- 
«ordM  od,  aber  aoeh  nielit  im  Emni  dM  Sahmtb«» 

Undea.  Im  ersten  diener  Ilnffel  lag  ein  Fömtengrah 
■elbst  iu  der  Mitt-e  unter  einem  Uaufwcric  gowkitigcr 
Feldsteine.  Neben  dem  Skelet  mit  Goldreif  um  den 
Scbidel,  goldener  Spange  und  kQnstlich  gearbeitetem 
Bronsedolcb  lag  ein  reich  auitgestatteter  vierrAdriger 
Wagen,  deaaen  Axen  aus  Birkonbob  und  Birnh«uni- 
hok  gelwtigt  aad,  die  Nsbeo  mit  Torfoldetcm  Knpfer- 
bweblag  nnd  «Ilarlei  bramenea  Semtben.  In  nraitMi 
itt  HOgel  war  da»  centrale  Füreteiigrnb  aasgeraubt, 
mtf  dm  zerati-eulen  Scharben  nach  zq  uTtbeUmi  be- 
nitt  in  naobrtBncher  Znt,  TielWdit  ent  in  Mittel- 

aller  pesibebcn  «ein  mochte.  Dagegen  War  ein  seit- 
SdiM  Grab  mit  allen  Zeichen  der  fietit,  welche  den 
BmI«  dar  wbnuiBt«B  I.«leh*  dargabndit  waid*, 
noch  volliiomnien  iititji  iillnt  iii.d  wiinie  i.ttu  von  kun- 
diger Uaud  mit  grosser  Vorsicht  ausgenommen.  Neben 
Idil  «tnuiiebaa  BroangattMia,  di>,  wm  Fona  aad 
Ornamentik  der  Henkel  betrifft,  mit  za  dem  Schönsten 
gehören,  das  UWrhaupt  je  in  Schwaben  gefunden 
wurde,  befanden  sich  im  Grab  swei  attiacbe  Schalen 
adt  Malerei  you  raih  aaf  aebwiirtem  Grunde,  auf  der 
üateraeit«  rcieh  adt  oraamentirten  Goldblechen  drapirt. 
Neben  den  Schalen  lag  ein  goldener  Arm-  oder  IJahi- 
aolmaek  vom  der  fciaaten  Arbeit  aad  svei  goldeae 
HAraar  mit  WidderkSpMiea  aa  derea  apitiem  Eada, 
während  auf  der  Ba-vis  de»  Ilurna  eine  Schsle  gesemsen  ZU 
faabeoBcbeint.  GepreaateGold»treif«n,Tree««uundKDi^e 
•AeiaeB  dae  Oevuid  gadett  m  babea;  Vcihntodi, 
der,  obgleich  moderaitig  au-tsphetid,  Ijeim  Verbrennen 
aul'a  Liehlichate  duitet,  füllte  die  bronzenen  OeAiae; 
•ia  Grabteppkb  aua  etarkem  Zdttach  daeikta  dae 
Grab,  dessen  StnlTii  /übt  längst  vergangea  rfad«  deeaea 
Gawatie  sich  aber  au  dem  deckenden  Lehm  ahgidrflekt 
hatte. 


Der  Vnrtragcode  bette  rieh  der  stillen  Hoffunng 
hingegeben,  die  aber  nicht  in  Erfüllung  gehen  sollte, 
dass  Virchow  von  den  Ueroengribern  im  trojanistchen 
Felde,  in  denen  er  mit  Schliemann  gegraben  hatta, 
Aehaliebee  h4ite  er&brea  dflrfeo.  Dieaee  Mal  warnD 
dia  aihwiliiMbea  Fände  reieber  ala  die  troJudMban, 
in  weicben  trotz  mühevoller,  koetberer  Arbeit  keine 
aeoBeamrUien  Funde  gemacht  wardm.  Und  doch 
■eliea  lieb  die  Hflgei  ao  dca  DardaadleB  aad  dia 

aehwäbisclien  äuaserlich  vollkommen  gleich.     In  Troja 

fkagt  die  Prlüiistorie  aach  Virchow Mittheilangen 
erat  mit  der  Zeit  der  poKrtea  Sterne  aa  (Sardea, 

Hi»»»rlik).  Im  r.  hiicri  n  '^rli.iuen  die  dortigen  HOgel- 
grikber  mit  ihrem  pfeilerförroigen,  zum  Halt  der  lird- 
mama  aogehfaditaa  SMakera  alle  edraa  llafel  ia 

bütcriadier  Zeit  anageranbt  worden  za  Kein, 

Tob  araaentliehcm  iutereaee  war  die  reichhaltige 
Saanelaag  «ob  FeaentdaBMeMta  aad  Slgcs,  Pfirjemea 
und  Spitzen,  welche  l)r.  Mook  aus  Caiio  zur  Vtr» 
volldtändiguiig  seine«  im  vorigen  Jahre  in  Kiel  an^ 
geführten  Satzes  der  Geseilacbaft  TOrl^gte,  «ehher  die 
Ezistens  einer  richtigen  Steinzeit  in  Aegjfftaa  amiMr 
Zweifel  setzt,  einer  Zeit,  in  welcher  die  Wflete  aoeli 
nicht  allgemein  war,  wie  sie  es  später  wurde. 

Der  Fand  eiaea  pnchtvoU  erhalteaea  Schidela 
des  Moeebaa-Oebaea,  den  Seliaaffhaaaea  im  Mbeel- 
thale  bei  3  m  anter  Tag  gemacht,  fUhi  te  aus  Aegypten 
wiadefr  ia  die  denteelM  Prtliiaiorie.  Schiagnwrken  uad 
Riaea,  woU  Ton  StaiBwerkaengea  berrflhread,  laaeea 
-lieb  dentlich  an  dem  Schädel  bet  ■  n^  Ut.  ii,  deMB  Lage 
geoiogieek  noch  weiteres  Interesse  bietet,  ab  dia  mit 
Brandkohlea  Ter  mengte  Sehidite,  die  tob  einer  Bim aatein- 
tchichle  bedeckt  ist.  Iliernach  ging  die  Gletfcherzeit  den 
Talkanischea  Anabrflcbeo  voraaa,  welche  am  Nieder- 
rbeia  die  Laeen  nad  Biaimteiaa  wu  Fiügt  baltaa. 
Eine  Tlmt-iaclie.  liie  nuoh  durch  ander«  Beobaclit m '.f-'n 
anterstützt  wird,  wie  z.  ii.  den  alten  Pl'ahlbau  am 
Laacher  See,  der  von  einer  Bimnteinlage  zugedeokt 
ist,  oder  den  in  Bonn  befindKcbea  Lavablock  VOB 
Pleydt,  in  deeaea  Innerem  ein  eiaemer  Magd  von  Lava 
umhüllt  sich  vorgefunden  haben  hI.   Ferner  erwiitmt 

Sckaaffhaaaaa  aater  yorl^gnag  «ob  Bildera  daa 
megalHhiacbe  Denkmal  von  Trarbach  an  der  Moael, 

daa  Uofniann  schon  1669  abbildet.  An  einen  5  m 
liolMn  natarlichea  Quanitgaqg,  der  liei  der  Terwitte- 
raag  iteben  bBeb,  worden  andere  gewslUge  BtQeke 

gewürzt   uiid   auf  dem   weitliin   niehtbartn  Platze  ein 
Opferaitar  errichtet.  Bis  17d6  lag  auf  demselben  ein 
tog.  WadialBleia,  demea  KKagea  ka  Viado  aaB  der 
Sage  nach  in  Trarbach  gehört  haben  will.  Aaa  Mvlb«  * 
willen  wurde  der  Stein  bioabgeatfinrt. 

Ab  d«FM  imMoMlIhab  kalfllaa  dlaBemB 


173 


Much  au«  Wien,  Groa«  ao«  NeoTerill«,  M«hlia  ans 
I)fiirkli«m,  Klopffleiech  aus  Jen»,  Rsnke  aas 
Xto«h«  ihn  im  LmA  des  Jidin«  fiMaht«  fia- 
diMiliiiMfMi  IB.  H«eb  bniebMe  ma  dam  aHaa 
Xbriann  von  alten  SchlnckenwilUen  und  Terachollvnrn 
Kklllahtan  prihiatoriaebaa  Bat^baiiaa  anf  Kupfer  am 
IGttcrba««  im  SbUmsiadNB  awl  ingta  Aa  tmt- 
gufunJcurn  ititcn  Grzäha  and  flnaafmMaii .  wekhe  er 
«ioer  «nli«imiacbeD  ItotfllkaraDg  lawaiitt  die  aber  be- 
faits  «B  Htmiaeha  Tadmik  «oaato.  Tawiakar  narat 
Much  diepf  Bevölkfiniii;?,  dir  im  UeVuigpn,  imcl»  den 
Resten  ihier  irdenen  GeflUae  zu  urtbcilen,  in  der 
Xannjk  aa  kaom  weiter  galncht  hatten,  ala  Ulm 

&Hereo  Pfahlbanrrn.  dip  sich  clirii  dadurch  Wfpeiitlich 
uutvrsckeidtu  von  den  ii{>&teren  Plalilbauein,  z.  B.  dea 
Baler  Seea,  daran  Baniihalt  nnd  WarksUttcn  Oroaa 
Ton  NeuvcTille  im  Anscbloss  an  seinen  Konütanzer 
Beriebt  in  neu  gemachten  Fundi-n  von  Bronzeartvfacti'U 
wieder  tor  Augen  IQhrte.  Divxe  L4.'ute  hatten  kleine, 
doKaboeepbale  Scbidel,  dia  in  nehreren  Excnplanii 
mit  d«n  BronacB  an  Tag«  gfafBfdert  wwdeii.  Maklia 
berichtete  Ober  «eine  AnagralungeD  an  der  Limburg, 
Klopffieiach  ab«r  dia  im  Alt«iibiirgii«hen,  wo  er 
in  gen» ani leben  HQgeln  vidlacb  altitaBacka  Flaman 

«ntdeckte. 

Endlich  KiUte  die  ganie  Getellachaft  an  der  Uabd 
dea  Bafan»w<lni%an  Stnadmrgar  CUKnrfena,  Harm 
Stvnnb,  in  das  galld-rnniisclu'  Cocnictf i iiim  vor  dem 
Tfalmrn  Thurmtbore  geluhrt  werden,  wo  Jeder  Ge- 
Itganhait  hatte,  aicih  aine  Tatatdkiig  vaa  dar  T«r> 
cchitdmnrtigen  l*('i<lntUuips»''iKp  ii;achrB|  dia  hier 
au  der  Grenze  der  praUistoiiivcben  and  hiatoriacben 
Zeit  (tattgefunden.  Die  eine  Art  dar  fitatattung  war 
die  der  Aaebenreata  in  Grabninen,  unter  welchen  ein 
ganz  auBscrgauOhnlichea  Pmchtalfick,  ana  «tarkem  Olaa 
gearbeitet,  jetxt  die  San.mlur.g  dea  kleinen  S>nii- 
oars  ziert.  Bonat  liegen  die  m eitlen  Leiclien  in  Uoln- 
(ärgeu,  dip,  der  lange  der  etiemeD  Klgel  nadi  ra 
nrtheilen,  aus  dicken  Bohlen  zu>amm«iige«eti',t  »Ind. 
Einer  der  Holxaiiga  nnaclikiaa  noch  einen  Bleisarg. 
Andere  1ag«n  in  Birgen  toa  gcbrannteB  Thonplatten, 
die  dun/li  Kliui  iDi-i  iwiirt  l  /URiHiimengehalti  ii  wurden. 
25  groaae  Stein»(rge  endlich,  aua  Weileitbaler  Saud- 
•tain  «aCirtigt,  UUetan  i»  Ifittdpankt  dca  Intenaaaa, 
denn  diese  !<ind  erftUt  mit  GrRlMen  aus  GIaa  ,  Thon 
und  fironce,  bei  danan  noch  Beile  nnd  Schwerter 
hgaa,  ohaa  Jadoeb,  da  daa  Skalat  «ollitlndjg  «ergangen 

ist,  noch  eine  Ahnunp  von  der  Wütattetpn  Leiche 
leihet  zu  bieten.  Schädel  ciiid  nur  in  den  Hobwfcrgen 
erhalten ;  unter  Taneignng  einer  Keiho  dieaer  Schidel 
hatte  Waldaj«r  wa  Sinaabnif  eine  craniokigiaeha 
Ghankterktak  der  vor  dem  WalMM  Thumthara  k»> 


etatteten  Menacben  gegeben.  Der  gröaaeren  Zahl  nach 
liegen  hier  Mesocephalea,  womit  nun  aniaer  der  PM- 
hiatoria  auch  daa  anatomiaelra  Gebiet  der  Anthrapol^gia 
ketretan  wnrda.  Waldajrar  ÜialHn  nodi  «titer  Ba- 

ohiulitungen  Qt>er  den  Tortu  enM^ldMür  mit  und  über 
einen  DrteAtitUr  ttrUut  am  Manwdiin.  Eraterer  iat 
acoat  eine  EigentliBniBcjikeit  anthrapoidar  AAd,  lata- 
tarar  nur  am  Hliiuuocros  iH-kaunt. 

▼eitere  asatomiacbe  Mittheilongen  machte  Dr. 
Krnnaa  vmi  Bamhuiy,  mitar  Tariaigiu^  einer  Beiha 
defonnlrter  BAidal  von  der  Nen-ntbridfn  Ttii-l  Malli- 
kolo  ana  dam  MBaamn  Godefiroy  in  ilamburg.  Ihre 
Teruataltong  rührt  wn  der  Stta  har,  die  Stirn  daa 

Neugeborenen  mit  einem  StQck  Baumrinde  niederzu- 
drücken, diu  vuu  zwei  über  den  Schädel  laufenden 
BastbiiJ'Jru  tVhtgehalten  wird.  So  entateht  schlieBslich 
der  achntale  Uocbachädel,  der  an  alt  peruanische  Gral>- 
Bchtdel  oder  an  den  Hunnen«ch&del  von  Niederotm  ■• 
erinncit.  Bei  einer  Länge  von  77  und  einer  Breite 
von  68  iat  er  108  mm  hoch.  Die  fragliche  Sitte,  den 
Sehldd  EB  vernnalaKen,  ist  jedoch  nickt  allgemeiB  anf 
der  Innel,  sondern  wird  eingewanderten  I'olyneaiam 
mgeacliriebcn,  die  immer  wieder  vertrieben  we^dea. 
GeiegratKek  machte  K  ranae  anf  aemcn  nenerinndenaB 

SchiU'(  ii  h>  ii.ijMirnt  aufir-crk^am  ,  als  eine  vcrl"-!i- 
acrnde  Vereinfachung  dea  Luc&'acbcu.  Hierbei  zeigte 
aiek,  dnaa  anek  Bank»,  der  gMekiklle  «iBaB  vai^ 
b<'S(<Ttfii  .A|ijinrnt  ludtf  cotiKtruirm  lii.-iscti,  in  HBnahan 
unabhiiigig  von  Krauae  in  Ilamburg  dieedkan  Gn- 
danken  anr  AnafUinng  gakraekt  hatte.  Gegenüber 
dtrftr  rebert'iiiMintniting  zweier  deutscher  KraniologCB 
darf  ^cliaaflbausen'ü  Mittheilung  nicht  Ubergangen 
werden,  welcher  die  andauernde  Differenz  des  dcutaehea 
und  franz<teiacbeu  Uesaeus  der  Sehftd«!  oooatatirt. 
Broea'a  ScbAdelhorizontale  iat  die  Sehlinle,  die  aliar 
offenbar  nicht  den  sicbcien  Aiihalt  gewährt  als  die 
„Göttinger  Gnudlime".  Aach  in  Betreff  der  Beatim- 
mnng  der  Sekiddoapaeltit  beatehen  nriaebeB  Brocn 
und  Sc  b  a  a  f  f  ha  u  Fen  nicht  uiu  i  lu  lilicbe  Differenzen, 
in  Folge  deren  Broca'a  ilaaase  gegenaber  denen  dea 
l^rtsteraB  immer  tn  grom  miafiifleB. 

Zur  Eri;üiizuii>(  der  dtufschen  Krirp<>rr4(;itiRtik 
atellt  Ecker  noch  den  Antrag,  unter  Benutzung  der 
BekivteBliataB  1b  den  einaelBaB  dentaekeB  BUwtaa 
Erhebungen  über  die  KörpergrOsüc  anstellen  /ii  Ihci'  Ii, 
wie  Ecker  »olchee  für  Baden  bereits  anagefUhrt  hat. 
Eine  An^lie,  weh^  der  aweiten  GommiarioB  dar 
GeaellDchalt  (Scbaaffhauaen)  sncnweiaaB  wire. 

Auf  daaa  endlich  daa  Gebiet  der  E<thno1ogia  doeh 
nicht  ganz  brach  liegen  bleibe,  hatte  der  liebenawtkr- 
diga,  uaanitdlieha  OeachiitafBhrer,  Fnt  Oerland, 
«iBOB  Tmtng  tber  dia  Bwteckrilto  dar  BUmoip'^phiB 


Digitized  by  Google 


174 


uf  «•  IbgMocdua«  gwetaL   Er  will«  «bar  tnlat 

ilcB  sparwintten  Hsuslmltens  mit  der  Zeil  nicht  mebr 
ran  Reden  kommen ,  vromit  «ich  dos  Eingangs  ichon 
«nrllnU  Uebenriegeo  de»  prihNtoriMhen  Stdibi 
«tStigte.  SelbitvmUbidlieli  ist ,  data  auch  die  pro- 
grmmmmtainge  Excaraion  nach  dem  Odilienberge  dap- 
aelben  CbarakU-r  an  aich  trag.  In  Kuvorkommandar 
AnAnerkmnkeit  b«U«  dar  VogMen-Clab  unter  Lattong 
daa  BOBotlialnrB  Dr.  Bnting  ain  Gnb  mr  Unter- 
anabang  vorbereitet.  Ea  war  ein  Plattengrab,  und 
swac  daa  ainaa  Kindca,  daaien  Alter  die  Beigaben  rem 
iwei  ntbemiea  bfanfönnigan  OhrbebXngm,  von  Goldilden 
uml  iJronifpi-rli  ii  nls  fiiih-ftllr-mnnniHcljr  Zeit  liozpicLiien 
mögea.  In  ähnliche  Zeit,  ober  noch  iu  /rUbere,  epftt- 
rtaiiBaba  Zeit  mag  uA  dia  riaaige  HeidoBmanar  fkUan, 
welche  einen  CumpUai  TCB  SSO  Tn^",v,  rl<'»n  iimFrliliesat 
und  aobQtat.  Die  gnraltigen  8audst<.in4uudcr  eiud 
dacdi  aog.  Sdiwalbanaehwince  von  Eicbenbolz  nntar 
»lirh  vprVimidpn.  Möjjen  nun  auch  das  „Droidendeok- 
raal",  Münelstfin  und  Wachtiifein  in  der  Vorgeachicbt* 
beeacht  nnd  benützt  worden  sein  (wofür  übrigen«  kein 
Beweis  beizubringen  iat),  so  mbt  doch  ibr  Danptwartb 
in  ibrer  eigenen  Felaennator,  in  ibtar  hndKlMMiahan 
8«hfinh«it  und  dir  Groesartigkeit  dea  Auablicks,  den 
■an  aber  das  Bbeinthal  vnd  oiaan  Tbail  der  Yogeaen 
md  daa  Scbwanwaldea  hat.  Reibt  an  diese  AnaaiehtB- 
pankt«  üich  noch  die  Erinni'ning  an  das  inakrisdie 
Xkatar  mit  seinen  Linden,  unter  wokben  dia  Gaiall- 
■ebnft  tnCdte,  aa  wardan  Jadam  Baanahar  «oU  anr 
fK'uiiJlicha  BSIdar  van  Land  and  Laotan  Im  Ebaa« 
bleiben. 


DUmfc 


Heber  die  neueren  lorschungen  im  Gebiete 
der  AeUdogte  der  Infeotioiu-EiinUuitsn. 

Tan  Dr.  FsUx  HardMad  In  Braslan. 

Nur  wenige  Gr!  i' 1c  iln  wii?««  nscluiflüc  lir  n  Mi  i^icin 
haben  int  Laufe  der  letzten  Jahre  so  riele  Arbeiten 
haitnigcmfan  mid  bw  waniga  haben  ao  irichtiiga 

ReBultiitc'  aufzuwciacn,  als  die  Forpcliiingcn  über  dia 
Aetiologie  der  lufectionskrankheiten. 

Bantaatnge  badarf  aa  kram  dnor  baaanderen  Er^ 

w&bnung,  iIuhh-  es  ^'ich  im  Grunde  genor-imcn  lii<  r  nur 
nm  die  Frage  bandoln  kann,  welclte  iksueboogen 


lieben  MiknhOmtnismpn  nis  Kritiiklioitporrrgem  be- 
otAben,  und  nrar  aollen  nna  auch  diese  letzteren  hier 
aar  in  ibrem  diracten  Yarbiütnisa  snia  meoacblidwa 
reep.  thieriacben  Organismus  beschäftigen.  Nor  in 
kuneo  Zügen  will  ich  die  £ntwickelung  dieeer  Frage 
Mf  dia  OaaaUahta 


alten,  auch  beute  noch  nicht  al^galhHHn  Lahm  TVa 
der  üenerntio  aaqniroca. 

Abgaaahan  voa  diaasm  dnakala  Paakta,  wakkar 

streng  genommen  sich  wohl  trennaa  Maat  VM  dSB 
ons  beechäftigenden  Gegonataode,  atahaa  aicb  awei 
Richtungen  einander  gagenttber. 

Dia  Yartnlar  dar  ataaa  fabaa  iwar  n,  daas  bai 
gewiasaa  laJbetleBäktaiiUialtai  ]llltto<OrgaBisnMn  gt- 
funden  werden,  sei  es  im  Blut«,  sei  es  in  den  GeweboB 
des  Körpers,  aber  sie  behaupten,  daas  diese  antvadar 
gewissen  Feblarquelbn  bei  der  Untersndnmg  ümo 

Üraprutig  verdanken,  oder  das»  die.sellieti        l  i  i'.äuQgS 

Begleiter  «nxnsehen  sind,  welche  mit  der  Krankboita- 
araaelw  alt  aolelMF  atehta  la  aduflin  balMO,  —  «ib* 

rend  die  ReprftKentanten  der  anderrn  in  den  Mikro- 
organismen selbst  die  Ursache  der  Kranklieit  su  finden 

Die  Wi  eil  t  i  t'k  ei  t  der  Frape  liegt  auf  der  Unud, 
und  zwar  ist  diest'lbo  von  eminent  praktisther  Uv- 
deatnng,  denn  kennen  wir  erst  die  Ursache  der  Krank- 
luiit  an  ist  aaeh  dsr  wichtigsta  Seiiritt  gotliaa,  die- 
selbe sn  Twhatea.  —  Dia  Yartratar  dar  erstaren 
Ansieht  haben  sich  diese  lUigliohkeit  aam  Tbail 
TorUUifig  abgeschnittaa. 

In  das«  dOrCai  wir  aoeb  auf  der  anderen  Seit« 
unsere  Erwartungen  nicht  m  hoch  spannen,  denn  wie 
Tielea  TAuscbungen  aunh  Di^jenigMi  ansgeietxt  waren, 
iraldw,  an  Mdit  ▼orgeftaatea  Motanngen  folgaad, 
übereilte  Schlüsse  zogen  hue  dem  einfachen  Vinltnuimaa 
von  pflanalicben  Orgaoiiimen  in  den  KörperÜUasigkeitaa, 
naoMBtUoh  ia  den  Di^fectkMse,  das  Ilaaas  sich  an  sabl- 
reiehen  Heispielen  erweisen.  Ko  glautilp  Saliibury 
in  gewisaen  Algou,  l'almellaceen ,  die  Ursacho  der 
Halariaflabar  aatdeekt  an  babea,  — ehte  sich  jedoA 
grober  MissrerstAndnisao  schuldig.  —  Uallier  er> 
blickt«  in  Pilsen,  welche  er  ans  Cbolerad^ectk»ea 
crsog,  die  Ursache  der  tvdtliohea  Saacha,  —  daah 
Uieb  er  «Heia  mit  diaiem  Glanbaa. 

Daaa  dte  Plradaato  Aalfar  Zaraatiaag  fa  angar 
nr  BllwIahalaBg  dar  lufectionskrankheiten 
davon  war  man  aebon  aeit  des  ältesten  Zeiten 
flbaraaagt,  aad  abenso  wia  man  in  Jenen  dma  pIMs» 
liehe  ma.'t^enhaft«  Auftreten  vdn  lelieri;ii  n  ^V.  s.  ü  he- 
obncbtote,  so  taucht«  auch  hier  und  da  wohl  die  vage 

Fanlflebem,  ia  imt  Paat  am 
handelte. 

Detjodgs  aber,  «eiahai 

eines  Contaginm  vivuro  wissenKhaftlicb  zn  be- 
gründen sucht«,  war  Uenle  in  seinen  1840  crschie- 


Digitized  by  Google 


175 


WctenUicb  unteratAtet  wurde  <li«M  AuaeliMiuxig 
I,  dM  MB  —  MUA  ißaämaiag,  AuA 

Csgniard-Latour  und  Scbwnnn —  als  Umach« 
i-iiie«  bis  dabin  mcbt  vcr8tAU(lt.'ucu  cbvmischcu  Proccaseo, 
der  GähruDg,  Pilze  kiuncn  gili^iut  bstte,  von 
welobeo  nur  mukcIuü  Keime  in  dM  gihmngtf&hig« 
Ibterial  hinciaaugelaog«!!  bnochUn,  nin  «kbaU  iiot«r 
npider  VeraehraDg  di«  olwiiBh«  Umietnqg  w- 
adiiadHier  Stoff»  m  bcdiagMk 

lodm,  VM  biamit  Mr  dao  ebamiMliMi  Proean 
in  GihrUUg  unbeeireitLar  biwicacn  war,  das  galt 
wdit  w  BUgenain  f&r  die  FAaloiH,  deon  die  GAhning»- 
envger,  vekbe  die  &aBg»  Zenetmig  hmvmlBn, 
eind  tiii  h'  linini  i  mi  l.'ii  bt  r.urby.iiw-'iscn,  nie  die  Hefe, 
welche  die  aikotmliiclio  üübrung  veruraacht.  Währand 
dh  EIseD  (i.  B.  Oft7«La*a»fl)  db  FUhd«  lediglidi 
abhängig  sein  !i<'<f-i-r)  von  di-m  S«ucr»toff  der  Luft, 
luhrtcu  »ie  Andfie  auf  biltbte  Fiiulnisserreger  zurück. 
Der  Streit  dauert  bis  beutzutugo ,  doiu  sulbet  Bill- 
roth hält  in  seinem  Werke  ixhvr  Cmeo^dma  Mftieü 
daran  fe&t,  das«  FäuiuiM  nicht  notbwecidig  un  Mikro- 
OrgaoiMiien  gidmiiden  sei.  Dennoch  bt'wcistn  dieselben 
Tcmnhe«  welch«  Schwan n,  P«ateur  u.  A.  —  viel- 
Melit  noch  wlihgeiidair  di«  ttenarcD,  w«lebe  Tyndiill 
war  Entkrfiftong  der  Lehre  son  i]>'r  Ui  Zeugung  au- 
•UUt«,  »gleich,  das«  nur  durch  Zutritt  lebender 
Xwne  nnhdM  entttebe,  öno  Thatudta,  an  walchar 
wir  b  0  u  t  z  u  t  fi  j{t?  f  F  t  Ii  11 1 1  •■  II  miisscn. 

Wir  fflüDBeu  den  Scbarlsiaa  d<;r  theuretincben  Et- 
wtgvngaB  bawauJcrn,  dnreb  wakba  Reale  anr  An- 
nahme eines  Coutagium  vivam  gefllhrt  wiird<-,  da  aio 
aneh  für  den  jetsigen  Stand  der  Dinge  trotz  dee 
l^iMMn  adtdam  gawoonaita  Mntariah  s.  Tb.  nocb 

IBlTi-ITiM. 

IkgrtiflicherweiM  l^onutea  die«e  BypotbeMn  erst 
an  Bit.«ia  gawinnan  mit  dar  TarraUkaamnBBg  dar 
MUtroakoii«. 

Sicbere  Beobacbtangen  von  klainatan  Orgaaiamen 
in  pathologisch  v«rändert«u  Gswidien,  oder  sogar  fan 
Blnt«  dea  krankeo  Kfirpara  datiran  arat  ana  dar  aanaran 
Zatt»  wd  nor,  war  aalbat  aieb  bemUht  bat,  fbblerfrela 
Baobadltungen  dieier  Art  zu  macbrn,  wi-iH!>,  wio  schwer 
m  bi  den  meisten  Fällen  ist,  den  Nachweis  so  an 
ftbran,  daaa  ZwaiM  nidit  baraebUgt  rind.   Henu  aa 

bandelt  Ii  liitr  711111  Tli>'il  um  dit>  iillcrkltriuiit«?», 
blnfig  »ach  mit  den  besten  Mikroekopen  nur  mit  ge- 
«taasB  HiltattlalB  lacMabana  OabOda^  die  k MnataB 

BJialtpilzp.  ^fikrdkükktn  w\vt  BuctiTifit. 

Glänzende  Korpercbrn  im  lilute  oder  m  z«rralleueD 
Thromben,  wekba  dorab  ihre  Resistens  g^(en  starke 
chemisehe  Agentien  aiHgaMiobnet  aindt  galten  den 
£inen  ohne  Wettaras  ftr  IfiknkakkaB,  mn  ao  leichter. 


wenn  die  Beobachter  sich  durch  die  Uukenntni»  mit 
dar  Browa'aebaB  MbiaanlMbwugBHg  variaiten  hassen, 

die  letztere  fQr  eine  Lebenserscbeinung  jener  Körnchen 
zu  bultvn,  wiUu-fiid  Andere  in  einem  zu  weit  gebenden 
Subjectiviamus  in  den  zackigen  Ilitudum  der  rothen 
Blutkörpcrcban  aiBgowaaderta  tfonadaa  m  erUiokea 
glaaUen.  Tiden  ^eaer  BaobaebtnngWD  von  klefaian, 
glänzenden,  selbst  l  i-wf^Ui  heu  Körperchen  in  den 
KfirperflBsa^eibm  ist  in  Folge  desaen  wenig  Warth 
bennnaasen,  ja  sie  haben  r  Tb.  der  Sache  geeebadet, 

indem  vurfuiiti;.'!  ri- ,    nl  .vlivvrc  I!»'(.'l)ii''liti.'r  di''selbcn 

als  Täuschungeu  erkaaaten,  am  dann,  ihrerseits  an 
weit  gebend,  die  ganaen  Bestrabangen  dieser  Art  als 
verfehlt  hinzostellen. 

Ungleich  grSesercn  Werth  haben  daher  diejenigen 
Beobaohtnagen,  in  wekhea  die  pflansfiebeo  Organisoten 

mi'iBt  in  gr<j'<i«<'reii  Massen  Biigi'liätirt  tiiid  d;ulurcb 
weit  leichter  kenntlich  —  in  den  Clewelwn  des  Körpers 
selbst,  am  Orte  der  krankbaften  Störung  anl^^aAmdaB 
wnrdcfl,  auf  welche  icb  aoeh  an  ^rsoban  konaia. 

Eine  Ausnahme  in  Benig  anf  selBe  Oröaae  maebt 
gcwiasermoAssen  der  Pilz,  welcher  dem  Milzbrand 
aigenthamlieb  ist;  daher  war  denn  diaaar  auch  der 
erste,  welcher  rfeber  im  Blute  der  kraakea  Tbiare 
uavhgcwiesen  wurdo,  obwohl  die  ersten  Beobachter, 
Follender  und  Branell,  die  vegetahiUscbe  Natur 
dieiar  langen,  bewegongshieen  Stibeb«  nicht  erkannten. 
Davaine  fiind,  dii?s  mit  der  Uebertragiing  derselben 
auf  andere  Tiiicre  das  Krankheitsgift  mit  Übertragen 
wurde,  webdias  unter  enoriBer  Tcraidbmng  der  kkinen 
Organisrarn ,  denn  als  solche  mufla'.en  di'  ii  ")n  n  nun 
bezeichnet  werden,  den  sicheren  Tud  beibeil'ührten. 
In  allen  diesen  FiUen  fehlte  aa  nicht  an  Soleben, 

welche  nn  der  Meinnn^  ft'><thie!fen ,  dass  nioht  die 
l'ilz«  daa  schädliche  Agens  seien,  sondaru  doss  diu- 
ialban  mit  dem  eigentüelien  Krankheit.igifta,  gawiwap 
maaasen  als  aufiülige  Begleiter,  mit  Qbartragaa  «liidan, 
oder  doss  sie  erst  in  dem  bereit«  zersatxten  Blate  den 
geeigneten  Bullen  itu  ihrer  Entwickelung  ftinden.  Man 
anohte  die  l*ilze  aus  fsuligvo  Flflaaigkeitan  absuscfasiden, 
und  ea  gelang,  auch  mit  diaaen  piMrtiaa 
Vergiftungen  zu  erhalten,  ja  mau  stellta 
gütige  Princip  als  ohandachan  Kfliper  dar  —  kain 
Zweifld,  daaa  nun  aoeh  ohne  Pilaa  btoxieatigiMB 
durch  faulige  Subtrtanzen  hcrbeifUliron  kann.  Daran 
ist  in  der  Ttiat  kein  Zweifel;  aber  ee  handelt  aieh 
dam  um  Intozieatlnn,  aielitnni  Infeetion,  dann 

zu  dem  Begriff  der  letzteren  gehflrt  ein  .Agen»,  welehci, 
selbst  in  den  uiinimalateu  Mengen  in  den  Urganismus 
singeAlbrt,  sich  unter  den  gietobea  Wirknagan  n  «ar- 
TieirUtJgen  im  Stande  iat,  vi«  Koch  aaucdfalga  Mar 
naehgewiesen  hat. 


Digitized  by  G(). 


176 


Eine  F.ntdecknng  war  es,  welche  für  die  parasi- 
tara  Nfttur  der  InfiMliaiidnruklMiten  von  g»m  etni* 
iient«r  Bedeotung  wmr,  d»i  war  di«  Aaffiodnng 
der  Spirillen  oder  Spiroehaat«  im  Btnta  d«r 
lebenden  Recarrenx-KrankeadinllObermeier  (1873), 
wdehar  bald  darauf  aaiMU  winwmhafUichen  Bifar 
warn  OpAr  llaL 

Dei  dieaer  hörh.it  cigonthümlichen  Krankheit, 
«eleha  ala  kanm  mehr  gekannter  Oast  Tor  etwa  zehn 
Jahren  aieh  fa  Deutachland  wieder  aeigte,  welche,  nn- 
Kwoifelhttfl  ansteckend,  mciitt  urplötzlich  mit  typhus- 
ihnlicfaeo  S^rmptomen  eintritt,  dann  oaob  fi — Ttigigor 
Danar  eboo  ao  rapid  «inam  &at  rollaUadig«!!  WoM* 
1  »finden  weiiht,  um  iHwh  niplirtüfpper  Pause  ein-, 
h&ufig  auch  zweimal  wtodarankehren,  bei  dieaer  fmA 
Obermeiar  Im  Bhrte  der  Kranken,  nad  Bwar  nur 
zur  Zeil  di'r  Anfälli-,  äussiT^f  7jililrpii.'lii:',  in  lebhaftar 
Bewegung  begrüfene,  korkzieberartig  gewundene  Fidan, 
gm  dadlcih  daaan,  waldia  Ehranbarg  berait«  vid 

früher  im  ftwieodam  Sunpfwii'^H^r  r-nMcckt  hnttc.  üo- 
wie  dar  Splrodiaala)  walehe  ein  iaat  coustaoter  Bestand- 
thafl  dea  ZabnaohMmea  tat. 

DicBer  Befund  «•  ir  i-n  ■i.  liIi.L'rt-.d,  dasa  ein  7'.vrif(  I 
an  der  Bedeutung  drr  Spiruchavte  für  die  J^tatchung 
der  Febr.  recnrraaa  kann  aoeh  mSglieb  war.  Freilkii 

war  Baeb  nicht  i'rkllrti  nster  welchen  nedinirungcn 
riA  dieae  Organitman  Tarfaraitet«n  oder  Termelirten ; 
daaa  abw  «a  in  aa  aondaibaMiP  Art  mabriheh  Mk 

wiederholenden  AnDilic  i-i-:iTti  eiryenthritnliclvn  LelM-n'i- 
procces  der  kleinen  Orgauniiiien  ihre  lilutatebung  \cr- 
danklaBt  aahemt  nnbaifaraifiiaPa 

Uiiffenilir  um  Jic»elb<'  Zeit  halmn  die  nefni!*» 
von  kleinsten  Organiamen  in  Infectiotwkraukheitcu  sich 


nicht  meine  Absicht  »ein,  hier  ilie  einzelnen  Beobacht- 
ungen anizuzllhlen ,  und  ich  bescbrunke  mich  daher 
mvt  Enrlbmmg  dar  banptaloUiflhataa. 

Rindfleisch  heoliiuhf'-de  kleine  Horde  von 
yibrionen  oder  Uikrokokkcn  l>ereit«  1866  im  Hera- 
fleisch  bei  PjlaiHhn;  v.  Baekliagb»Baaa  aod 
Waldeyer  fanden  solche  in  »ogeDnontMi  milinron 
AbsceüM'n  verschiedener  Organe  ;  Klebii  zeigte  an  der 
Hand  den  groBseo  Hatarials,  welches  der  deataeh- 
franaäaiaehe  Krieg  lieferte,  das  Eindringen  dca  tod 
ihm  Mürotporon  »fptieim  genannten  Pibcos  in  die  Oa- 
webe;  Oertcl  wie«  Aehntiehee  für  Diphtheritia 
oad  Ebarih  aaigta,  wie  bei  der  Impfling  dar  i 
mit  INpbtheritis  die  Zoogloea>Iia«ea  gewiiai 


unter  den  Anj^en  de 
kanalsystcm  verbreiteten. 


Saft- 


Dass  die  in  die  Gewebe  eindrinjjenden  Mikiokokken 
in  Form  von  Zoogloea  durch  den  Blatatrom  fortge- 
aohwemmt  werden  und  sich  in  den  entferntesten  TheilaB 
dea  BIfirpers  zu  grAsaeren  Hoden  weiter  entwielnla, 
am  dort  localo  Störungen  and  allgemeine  Verftnder» 
angaa  dea  OrgaaiaaMH  lieieuiMinifcn,  iat  heutmitaga 
aleht  mebr  >a  baalreitan  and  jedenMit  Mahl  RMbin» 
bar.  —  Namentlich  ist  es  eine  Affettiua,  bat  valahar 
diaaa  Verbreitong  in  auganiMigster  Weise  ii« 
maeht,  dae  ial  ant  ia  dan  latatoa  lahnB  gen 
bekannt  geworden*  ainllgae  ftder  ■ykotiaohn 
Endocarditis. 

Man  findet  die  Herzklappen,  hauptsächlich  die  dar 
Aorta  und  die  Mitralis,  eingenommen  durch  Massen 
von  Mikrokokken,  welche,  von  liier  losgelöst,  in  alten 
Tbailen  des  Körpers  capillire  EmboUeen  untar  den 
Syniptonii  n  der  schwersten  Allgamainarkranknag  hofw 
Tormfen.  Aber  —  und  das  ist  naaiaatlieb  wiehtig  — 
die  AflStetion  der  Herzklappen  bildet  keinen  adbs^ 
RtÄndigen  Ktfinkheif^prnoes!»,  i>«ndern  sie  findet  »ich 
in  solchen  KrankheitslftUen,  in  welchen  bereits  eine 
InftetioB  dea  Orgsnlamaa  etattgehabt  hat,  die  man  Je 
nach  der  Art  (lerselben  als  Pyftmip,  als  Puerperal- 
fieber, als  Dipbtheritis,  als  Inteatinalmykoee,  als  Osteo- 
aqrelllla  bcaaiehBat,  —  kaiaaewnga  aber  in  allen  aolebea 

Fällen  E»  ist  fast  sieher,  drito  iiiirli  der  ncnte  Gelenk- 
Rbeumatismus  dieaen  lofeetioncikrankheiten  zuzurechnen 
aad  du»  din  an  hlafig  bei  diaaar  Eiaokbdt  »n^ 

frelcnile  F.ndiirarditis  eWnf.iIlR  als  mykotische  aufza- 
faiisen  int,  und  - —  wenn  es  mir  erlaubt  ist,  hier  eine 
eigene  Beobachtung  einzuschalten  —  auch  in  «nem 
Falle  von  Endocarditis  bei  Chorea  habe  ich  vor  Kurzem 
in  den  erkrankten  Stellen  der  Herzklappen  mit  grosser 
flobllffl  Mikrokokken  (in  den  Geweben)  nachweisen 
kCnaaii.  Ja,  Kleba  geht  noch  weiter,  indem  er  ainunt» 
Hehn  endooardifiaobe  Proeesae  in  demselben  Rnne  auf- 
fasst.  Den  Schlüssel  m  dieser  bei  dun  verschieilen^ten 
Infectiooen  auftretenden  IQappenerkranknng  geben  die 
KSater'aehan  Baohnehtaagaa,  aaeh  «olduB  jaaa  aolbot 
aJa  eihaliaBhar  Nntar  au  botiaahtaB  iat 

T)a-"  Alles  lind  Tlinfsnrhpn,  denen  man  sich  heut- 
zutage naht  oielir  ver&tlilicssca  kann.  Dennoch  aber 
bildet  das  wirklich  Beobachtete  im  Vergleich  zu  der 
Menge  des  Hypothetischen  eiaea  verhiltaiaamtaiig 
kleinen  Bnichtheil,  nnd  für  die  meiaten  dieeer  Dinge 
fehlt  es  an  dem  entaeheidenden  Beweise  durch  das 
EiperinMnt,  da  aieh  viala  brfm  Haaedien  auftretende 
Weiterae  auf  TUere  ftbertragea 


(Schlaüii  fol((t.) 


Ali(M<iilo«**B  S«  so.  UmMlwr  ISISL 


OrueS  voll  K.  Blo«luMnto  »mi  Svlui  Ib  PrMdM. 


Digitlzcü  by  Ljo^j^ii. 


NÜNQUAM 


onosüs. 


LE  OPOLDINA 

AMTLICIIES  ORGAN 

DEK 

KAISERLICHEN  LEOPOLDINO-CAROLINTSCHEN  DEUTSCHEN  AKAHRMTR 

DER  NATUKFÜK8(^IIER 

HERAUSGEGEBEN  IMKU  MITWlEKUNü  DER  SEKTIOSSVüKSTÄNDE  VON  DEM  PRÄSIDENTEN 

Dr.  a  H.  EDOblaadL 


flaue  a.  S.  »tm>^m,v.     Heft  XY.  —  Nr.  2^U,  Saoamlwi  1879. 


lafeiUi  Amtliehe  Mitthellongcn:  Die  J&hr«tbdtTige  der  HitgUedcr.  —  Wohl  je  riiien  VorsUuibmitiHiedcs  dn 
FMlnektioineii  fltr  winenschaftliclic  Mediein,  Qiemie  und  Dotiuiik.  —  VerJ^ndn-nniten  im  PerünnallH^ÄUnde  der 
Akldanie.  —  BeitrUge  ^ur  Kasüc  der  Alüdraiie.  —  Unter»taunmgs-\Vrein  der  Akailcitde  -  Dritten  Vec- 
MiehniH  der  Beitrtj^  zum  rntcrüintzunpn -Vorein  Thomas  Tlionui>  ui  j.  —  Sonstij^c  M i t thei  1  un geilS 
Einifpfranupnp  Srhriften  !■  rlix  Muri  IiiiikI:  I  .'h«r  die  ni'iirn'n  K"r^i  liun^i  ii  im  (ifbirto  drr  Aetiolocic  der 
Iiifi-<-lintLs-KraiiklK'i(eii.  (•^>  !iiii<>  .liiliilii.in!  ili  s  HiTrn  Dr.  H.  1!  iriiH',-.ti  i  Jubiliium  do»  Herrn  Gelieiiii- 
nUh  Dr.  Iii.  t.  lli«clioff.  —  l-'aolxigjibriges  ötiituojjiifeiit  des  Nasuuiachea  VereiM  fttr  NftturloiiHle.  —  Aaseige. 


Iiiit11«be  mtChelliingeB. 

Sie  Jahresbeiträge  der  Mitglieder. 

Beim  Jabreeweelnel  erlanbe  ieh  mir,  ui  die  Beitimmungeti  de«  $  8  der  Stetaten  m  erimmra,  wmmeh 

die  Beitriif»!'  der  Mit^;ll.  i'.t  r  i  rnonunif randu  zu  .\nfiiiirr  (3:'  ,I;ilin-t  fiiMiL'  und  im  T.riiit'-^  df-  Mnn.it-  .frinuar  zu 
entrichten  eind.  Zugleich  emucbe  ich  di^enigen  Herren  ColJcgcu,  welche  sich  mit  iliren  Beiträgen  noch  im 
Bidatnd«  befinden,  dfamllwa  niabt  Mifnmmeo  xu  Umm. 

HBlle     S.  (AgwgHM  1fr.  8),  d«i  81.  Daoaabv  1879.  Dr.  N.  KatMailCll. 


Wahl  je  eines  Yontanda-lfiligiliedes  der  Fachsektionen  flki  viBMDaohaftliohe  KedidBi 

Chemie  und  Botanik. 

In  Folge  deti  HiDscheideug  der  Herren  Profe«i»or  Dr.  Freiheirr  TOn  Rokitenaky  in  Wien,  Pirofeeeor  Dr. 
Freiherr  von  Gnr  :-,.  [!  r.ianez  in  KrUngen  and  ProiVsiit.r  Dr.  Grisebnch  in  Oöttingen  ist  in  den  Faohielctioara 
ftr  wimawdiftfttiah«  lfodi«i»,  ftr  CIWM  und  Ar  BotMUk  die  NenwtU  je  eines  VorstAndsmitgUade«  tot» 
ranebmo.  Indem  ieh  m  dem  Zweeke  nnebiblgwiid  die  ni  dieeen  drei  Sektignen  gehörigen  Mitglieder,  ■owait 
aie  einem  Adjunktenkreiko  angehören  (§  14  der  Statuten)  zusammenstelle,  lirsuche  ich  dieselben  ergebenit, 
ToiecUlge  nur  Wahl  der  drei  Vontaadimitgbeder  m>  dae  Frieidiam  gelangen  xu  laasen,  wonuif  die  Zneendnng 


Digitized  by  Google 


t78 


Hr,  Dr.  Adelmaun,  Georff  Blasiuü  von,  Staatsrftth  und  Professuf  ■  tri.  in  Berlin. 

„  Jh.  Bftoai,  Wilhelm,  Oeh.  Ober-MediciiialrAth  und  Profwwr  der  (Jhirur;gie  an  der  Umveraität  in  Uottingen. 

„  Br.  BoMk*l,  Engas,  ProCmor  «m.  ta  Slnmibarg. 

„  Dr.  Brand,  Enjif,  ]>iftkti««her  Anst  in  Stettin. 

„  Dr.  Brehmer,  Gustav  Adulpb,  praktiischcr  Ar7.t  in  Görber»dorf  bei  Friedland. 

„  Dr.  Carut,  Albert  Giutav,  Hofrath  in  Drewlen. 

„  Dr.  Coeoini,  Emst  Adotph,  G«h«  Hadifinwlntb  and  PirofMnc  der  Amgenhtilkniri«  m  der  Umrantti 

In  Leipzig. 

„  Dr.  Detharding,  (ieorg  Wilhelm,  ^lilitär-Oberant  a.  D.  «nd  pcKktiiolMr  Ant  ia  Riwtoak. 

„  Dr.  Domrieh,  Ottootkr,  Obar-Medioiii«lraUi  ia  MaiaiqgMi. 

„  Dr.  Datoh,  Tbrnim  tcb,  Pi'ofca—r  Am  Madiclii  m  der  UaivanMlt  In  StlUlMrg. 

n  Dr.  fiiil«mb*rg,  Hemiaini,  Geh.  Olier-Medicinalrath  in  Berlin. 

„  Dr.  Fiedler«  Ladwv  Alfred,  Ueb.  Madidnalratli  uad  Leibant  in  Dreadn. 

„  Dr.  Fr«pielit,  IViadTieh  Theodor,  Oeh.  UadieliUilnith  und  Pltofewor  der  MMUrin  b  Bekfai. 

„  Dr.  Gfintbcr,  KuJulph,  Geh   MptlicituUroth  in  BrpBden. 

„  Dr.  GUnti,  Eduard  Wilhelm,  Oeh.  ModieiaalrAth  ih  Cölln  bei  Meiaaen. 

„  Dr.  Hobre,  FerdiiwMl  tob,  rkcftewt  der  Mefiota  n  der  IhiwniMi  ia  Wieo. 

Dr.  Klonke,  Fliilipp  Friedrirli  HiTiimnii,  prAk'ischcr  Ani  in  Flatinuver 

„  Dr.  Koestlin,  Otto,  praktis4;hpr  .Vrzt  und  Professor  tlt>r  Naturgeachiclite  am  königlichen  GjinnAsiutn 
in  Stuttgart. 

„  Dr.  Lesaing,  Michael  Benedict,  Sanititarath  und  praktischer  Arzt  in  Berlin. 

„  Dr.  Leyden,  Emtt,  Geh.  Medidnalrath  und  Professor  der  Pathologie  und  Therapie  an  dar  Unirerritit 

in  Berlin;  Obmann  de»  VoratandL'«  dor  Soktioa. 

„  Dr.  Lichtensteio,  Eduard,  pndetboher  Ant  in  BerlllL 

„  Dr.  Lnche,  Enirt,  BfedMirtl  In  Wennhmnn. 

„  Dr.  Mfirt  in  ,  A1<.y.'<.  Mcdirimilratli  urid  rrof<\^'<or  der  gerichtlichen  M<.-Jicin  BB dw  OWfenlltk  ia  BÄadBB, 

i,  Dr.  Marbach,  Moritx,  Geh.  Mcflimnatoatb  und  Profteeor  in  Dreeden. 

I,  Dir.  Vsller,  ^oIiimb  Wilheiiga,  HdllMth  «od  Rotoeiiw  der  ■prthelagfadwn  Aaatnaih  «n  der  IMvereittt 

iii  Jm«. 

„  Dr.  Olabaaaen,  Robert,  ProfBasor  der  MediciD  an  der  Universität  in  Ualle. 

„  Dr.  Pappenhetoi,  Stamnl,  imMieher  Ant  ia  Barita. 

„  Dr.  Pettenkofer,  Max  von,  Geheinir.itli  and  ProfesMr  der  Bf^tu  an  der  Uaivenittt  ia  Mfliaeheiu 

,,  £r.  Prejrss,  Johanu  Georg,  Medicinairatli  in  Wien. 

„  Dr.  Ree! am,  Carl  Heinrich,  Profeetor  der  Median  an  der  UaivenitM  ia  Lei|Hrig. 

„  Dr.  Reinhard,  Hermann,  Geh.  Medicinalratb,  Prftaident  de«  Kgl.  I.,andcs-Medicinal-ColIeginaie  ia  Dveadea. 

„  Dr.  Renz,  Wilhelm  Theodor  von,  Geheimer  Hofrath  und  königlichpr  Badearxt  in  Wildbad. 

„  Dr.  Reumunt,  Ali.-xander,  Geheimer  Sanitütsrath  und  pralctinchcr  Arzt  in  Aachen. 

„  Dr.  &iedt  Fiens  Jordsa,  Oeheinu.r  fiofceih  und  ProlaiBor  dar  Cbinugie  ea  der  DatroniUt  ia  Jeoe. 

„  Dr.  Biaeeker,  FVena  tdo,  Hoftath  md  Profbeeor  der  Vedleia  an  der  tJalwiiemt  in  IVlBnbarf. 

„  Dr.  Risguels,  Jotianta  Nci^muk  von,  Ouhoimer  Rath  and  Professor  em.  ia  IDHUiMa. 

„  Dr.  Schroff,  Carl  DemiMi  Ritter  tob,  Hofrath  aad  Froiieeor  ea.  ia  Wiea. 

„  Dr.  Sehdppel,  Aikar  voa,  Ptalheeor  der  Pathologie  ea  der  OnirerRtli  ia  llibiafeB. 

„  Dr.  Scbult/c.  r!<-rnTmri1,  Gf^h* imt^r  Horrath  und  Vmt-'.--^.:.:-  dar  CMMOttlMdih  ia  der UatfenlUt  ia  Ten*. 

„  Dr.  Schumann,  Uermann  Albert,  Aofenarat  in  Dreiden. 

,i  Jk.  8«k1r«ik«ri,  Jeten  -QnalaT,  auMUmOh  «ad  pnktlMhw  An»  ia  BMIaa. 

H  Dt«  t*t%tt  Flaat,  ProfM<«r  der  Ifeditia  aa  der  Unireritüt  in  Milnchm. 

^  Dr.  Ballfmaaa,  Frans  Roeieo,  PrafMer  d»r  Oeechiobte  der  Medkin  an  der  Uaivarait&t  in  Wien. 

.,  Dr.  SIekari,  IVMMdk  Ladalt  Joeeph,  ftilieiai  der  lladMa  aa  d«r  VaifeMiUt  ia  Jeaa. 

,.  Dr.  Sonaenkalb,  Huf^,  Mediilnlw>k  «ad  Professor  der  Medieia  aa  dar  Daifwrim  fa  Mpiif. 

„  Dr.  Trettenhacher,  Mathiae,  pmfctiwher  Ant  in  München. 

Dr.  Troaltiok,  A.  F.  tcd,  nrafamr  der  ObeahiilkaBda  aa  dar  Uaimniltt  ia  Vtakarg. 


Digitized  by  Google 


m 

Vk.  Dr.  Vhi9,  Cbil  VüMb  Vm^SauiA,  HMMaMi  mi  l*MAnw  ia  BnuntcInniK. 

Dr.  Tirchow,  Rudolph,  Oaluimer  Medidwlna       Ptahnor  m  itrüüwMMt  k  Bulia;  HUglicd 
Am  Yorstknd*«  d«r  Sektio». 
„  Dr.  W«bor,  Theodor,  Gahcimar  UriMiHÜnth  nd  Ptafaior  dv  MadidB      dir  Cmwiittt  hi  Hidb. 
Sr.  Winek*!,  Franz .  (uhrhnw  Hadidulnlh,  Ikdhmr  nd  »rMtor  d«  EMlUh»  BrtUndufi- 
ÜHtHnto  ia  Dresden. 

„   Sr.  Z«Bk«r,  AMiM  Alhnt,  9nkmH  dir  fMlftologlMhM  ABatoni»  n  d«  üaifmMit  ia  Brfntfn. 

„    l>r.  Zillner,  Franz  Valentin,  Dirwtor  der  Irrpnansüilt  in  Salzlnirg. 

Dr.  Zimmarmann,  Ileinrirh  Aiißu«t  Willitlm  I-'.illcr  von,  G<-ni-rnlsiulj»nrzt  ».  D.  ia  Wi«(i. 

ä)  Hit{lieilcr  der  tHcluektion  fir  Cbeoi^e. 
Hr.  Sr.  B«rg«iBsiio,  (hrl  Wllbdiii  SSginmmd,  Profcwor  der  naraiaaa  in  Berfin. 

„    Dr.  Birner,  Ilciiirirli  Frirdricli  Wilfavlm,  Dirigt-nt  il>  r  ngiii  ultur-clu'iniMhiii  VerBLuhgülHtiun  in  lltyiHHM* 

n   Br.  BvDSVo,  Hobert  WiUwlm,  Geheimer  Horath  und  Profeeeor  der  Cbeoaie  in  Uddelberg. 

„    Dr.  Freien  in«,  Ov)  Bamiglm,  Oehafamr  Hofretb  niid  IVefteeor  der  Chemie  in  WiMhaden;  ICitglied 

(]•■»  VorltuBdei  der  Snktion 
„    Dr.  Ueutber,  JehuiB  Georg  Anton,  Gebeituer  Uointh  und  Profeigor  d«r  Chemie  an  der  UniveraiUU 

ia  Jena. 

w   Br.  Hortuniin,  AnfTiMt  Wilhdm,  (ipheimci'  Rrpifroiij^reth  nnd  riwünwi  der  fThaailn  aa  dar  üaifcnittt 

in  Ueriin;  Mitglied  doi«  Vorstaudua  di^r  Sektion. 
K    Dr.  Kopp,  Bemann  Franz  Moritz,  Cebeimer  Ilofratb  undPTofBuor  dvr  tlteoretiscben  Chemie  in  lleidelberg. 
„  Dr.  Laadolt,  flaoa  Uflüuieh,  GibaiaMr  BegiemagmUi  and  Pkoteior  dar  Chaoiie  mb  BB^jrteahnifcBiB 

in  Aadwn. 

„    Dr.  Marqanrt,  Ix>ni$  Clamor  «cn.,  FsbrikWitcer  in  Bonn. 

„  Dr.  Pettenkofer,  Max  von,  Geheimratb  und  i'kofeaaor  dar  UjrcWM  an  der  Uahnrntftt  io  Mfiochca. 
„   Br.  Poleek,  Theodor,  Pmfeaaor  dar  Hiaraame  an  der  PuifiMBlt  ia  Bwaha. 

„     Dr.  Keicbarilt.  K<li.'aiil,  rrc>f'i'»i>L.;r  >1i  i  Cliuiiii'  i^nil  riiunaada  M  dw  Ulivinttit  ia  JMMk 
„    Sattler,  Gaorg  Carl  Uottüeb,  Cbeoiiker  in  tscluveutfurt. 
„   Sattler,  J«u  Caapar,  Chaaiikar  n  flehweinftut. 

,,    Dr.  Sr1inauF<>.  .Tulins  Carl.  Dirrrtor  dcb  pbotonraphiMlHB  Iwrtttwto  ia  Jana. 
„    Dr.  Schucbardt,  Theodor,  Cbemiker  in  GörliU. 

„   Br.  StoiB,  mibilm,  Biflimncmth  aad  Ptotaur  dar  eliaiaiailiaa  Tiehaalogie  «a  dar  polyhwdarieBheB 

lldcVisilinlo  in  Drcitlcn. 

„    Dr.  ^tuckhurdt,  Julius  Adolph,  Gebeimer  Hofnitb  und  rrofeteM-  der  Cbttiui«  an  dm-  /orst-  und  liwd- 

wirtbßoiiAftliiBlien  Akadetnia  in  Tharand. 
„  Dr.  Strnve,  Owl«r  Adolph,  Stadtrath  ia  Dnaika. 

„   Dr.  Suiadorf,  JoUm  Gottfried,  Frolaaaor  dar  Ohamia  oad  Ihyilk  «a  dar  ThliwwMiachnla  in  Dreadea. 

„  Dr.  Winklvr,  Cleroen«  Alexander,  Itergrath  und  Profpi«or  der  Cbemie  an  der  Becgakadeinie  in  Frcibcrg  i.  S. 
M   Dr.  Möhler,  Friedrich,  Gehehner  Obar-Madiieiaalrath  »ad  Prolaaior  der  CTiawie  jui  der  UairmitU  in 

«)  Hiiffliadcr  d«r  radMCktloa  fir  BoiMilt. 

Br.  Dr.  Ahlea,  Wilhelm  EliaR,  Profe.ssor  der  notanik  und  PharmAkognomp  am  Polytechnikum  in  Stuttgart. 
„    Dr.  AiCheraOB,  Paol  Friedrich  August.  Professor  der  Botnnik  an  der  Universittt  in  Berlin. 
M    Dr.  Bail,  Gul  Adoi^  Theodor,  Prufcüsor  und  ObBrlchror  au  dur  Roalaohlde  Ia  Daaiif. 
„   Dr.  Bneheaan,  Frans,  Ptofeaeor  und  Director  der  Bealaebnla  ia  BraaMB. 
„   Dr.  Cohn,  Ferdinand  Jnliaa,  firaftaiBr  der  Bolaalk  aa  dar  üafvmillt  ia  Bkadaa. 
„   Doell,  J.  Ch.,  Gelieinier  Hofrath,  Frofeaaor  der  Botaaflc  ia  Karlataha. 
„   Edlieh,  Freinmnd,  Maler  ia  Oraaa  hei  DnadaB. 

„    Dr.  Eiehler,  Angaat  Wilhehn,  ri<nftieor  der  Botaaik  aa  dar  üalfaraHH  ia  Barifa. 

„    Dr.  Elaner,  Carl  Frii  ilrii  Ii  M.  rir/.  ..iu   (;\ :iir-;,«:.,'lr!irf>r  ia  BNafakO. 

„   Dr.  SUt^ler,  QfiDri«b  GuaUr  Adolph,  Proiwaor  der  Botaaik  «i  der  Caivanitftt  in  Kiel. 

„  Dr.  EttiBf  ahaBian,  OnataatiB  IVnhiiT  tob,  FiofMiar  dir  Botanik  «b  dar  Uaivanitlft  ia  Qnw. 

SS« 


Digitized  by  Google 


180 


Hr.  Geheeb,  Adalbert,  Apothekpi  in  0«n. 

„    Dr.  Q«yler,  nenoau  Theodor,  SfiMlMr  am  SMudtonbeiigiMbea  Iiwtitat  u  Ihuikfort  «.  M. 

„  Sr.  Ooeppert,  Haiarich  Sobart,  OdMimer  Wedkiiuilnith  nd  IVpftMar  dar  Botooik  «a  dor  CaimiMi 

b  BrMlau. 

n   Dr.  Ootttcbe,  Oul  Hocits,  pnlttiacW  Ant  und  BoUniker  in  AlUno. 

„  Dr.  OrSaUnd,  Muni,  hAnr  ma  dar  laadwirtbaiihaftBcilwB  Ah&bml»  k  IMm». 

„    Dr.  Tlampe,  Georg  Emni  Ludwig,  ProfcsFrir  und  Ajwtbatwlwiita»  ia  TMwitadt. 

Dr.  Uaatkarl,  Justus  Carl,  Botaniker  in  Cleve. 
„   Dr.  Haya»ld,  LaMg  tob,  EnUnhof  w»  KaUaa»  ia  Uagara. 

„    Dr.  Hegelmsier,  Christian  Friedrich,  Professor  der  Botanik  an  der  UnivenritÄt  in  TtUlgM. 

„    Hobenbtihel-Ueufler,  Ludwig  Freiherr  von,  k.  k.  tiectiona-Chef  in  Uall,  TttoI. 

„   Jaek,  Jooepli  Beraard,  Uoiapotheker  in  Konataai. 

„    Dr.  Jessen,  Carl  Friedrich  Wilhelm,  Professor  der  Botanik  in  Berlin. 

Dr.  Juiit,  Johann  Leopold,  Professor  der  Fflanzenpbysiologie  und  Agriculturebemia  am  FolgrlMhoUniB 
in  KarUruhc. 

„   Dr.  Kny,  L«oi>old,  frofenor  dar  ffUmmgbymsb^  an  der  UaiTcrnUt  ia  BarH«. 
„    Dr.  K6rbor,  GubUt  WOImIbi,  ftaftaor  an  Eltaabath-Ojmnaalaii  bt  .Ihialia 
„    Dr.  Kraus,  Gregor,  ProfeaaoT  dar  Botanik  an  der  UniverntAt  ia  HbHo. 
„   Dr.  Krampalhabar ,  Augait  tcb,  kgL  XniiüvntBMiatar  ia  Mflaaliaa. 

„   Dr.  Kttha,  Jafiai  Oottbolf,  PmCmmv  an  dar  Vahertitlt  vad  DirMtor  daa  laadwirUachaftHaban  IntMate 

in  Halle. 

),  Dr.  Kfltsing,  Friedrich  IVaugott,  Profeaaor  der  Botanik  in  Koidhanaen. 
„   Dr.  Laitgab,  Hvbart,  ProfaBor  der  Botamlt  «a  dar  ünivanitlt  ia  Gm 

„    Dr.  Magna«,  Faul  VTilhelni,  PriTatJoct^^nt  der  Botanik  an  dar  ÜBlWHlKt  ia  BvBb. 
n   Dr.  MflUar,  Johann  Baptist,  Medicinalrath  in  Berlin. 

„  Dr.  HttaUr,  IndraaB  Hiiaildi  Aagaak,  Vnkmu  im  ttttaSk  «ad  Zooh«!*  te  Onttwald. 

„    Dr.  Pr(- JohRiin  August  Lndwig,  Gntabemtaer  und  Botaniker  in  Her^Tierfj  am  Harz. 
„    Dr.  rntigishcitii,  ^iliolaus,  Professor  der  Botanik  an  der  Universität  in  üerlin;  Mitglied  de»  Vor- 
standes der  Sektion. 
„    Dr.  Babankorat,  Gottk>b  Ludwig,  Botaniker  in  Hdaaen. 

„    Dr.  Radlkofer,  Lodwig,  Profeasor  der  Botanik  an  der  Universität  ia  Mflaoboi. 

„    Dr.  Rees,  Max  Ferdinand  Friedrich,  Professor  der  Botanik  an  dar  Uaitmlltt  ia  ITlIlUgWI 

M  Dr.  Baiebardt,  Ueinricb  WUhaln,  Profeasor  der  Botanik  in  Wien. 

„  Dr.  Reiebaabaob,  Heiarieh  OwteT,  rrofessof  dar  Botaaik  ia  Haatbarg.  ^ 

I,    Dr.  Roiiikf,  Johannes,  PrciftcEor  der  Panzcnphysiologie  OB  der  Univermt&t  in  Gcittingen. 

I,   Dr.  Roeper,  Johann  August  Chrietiaa,  PToiasaor  der  Botanik      der  CairendtM  in  Boatook. 

„  Dr.  Beboak,  Aagaatvoa,  HoAath  nad  Profaaaor  der  Botaaik  tm  der  IbiMnitli  fa  Laiprig;  Obmaaa 

des  Voritaades  der  Sektion, 
„    Dr.  Schmidt,  Taam  Anton,  ProfiMOor  in  Ham  b«i  Hamburg. 
„  Dr.  Sogaita,  OotlMai        Botadkar  n  WieaoamlUa  bei  SdnniBAii«. 
„    Dr.  Skofifz,  Alexander,  Redactenr  der  ^f^i-t^fi-rr.  botan.  Zrilllhlili'  ia  Wien. 
„    Dr.  Soudcr,  Otto  Wilhelm,  Apotheker  m  Hamborg. 

Dr.  Stensel,  Carl  Gnstav  Wilhelm,  Professor  und  Oberlehrer  an  dar  BadiibaTe  Ia  BTsaka 
„    Dr.  Stiseoberger,  ÜJUBt,  praktiscber  Amt  und  Botaniker  in  Eoostana. 
„   Dr.  Strasbnrger,  Eduard,  Hofratb  nnd  Professor  dar  Botanik  an  dar  Unireraitlt  in  Jean. 
„   Dr.  Thomaa,  iPri^lricb  Angnat  Wilbehn,  Professor  aad  OlMriahnr  Ml  dar  BeahahiJe  ia  Okrdmf. 
N   Dr.  ToBBiaaiBi,  Mntioa  Bittar  tob,  Hofratb  ia  IkiMt 

M   1k.  Wigaad,  JbHiu  WOhelBi  Albert,  Profeaaor  dar  Botanik  aa  der  Ugivenitlt  bi  Maiboig. 

n    Dr.  Willkomm,  Heinrich  Morits,  Professor  der  Botanik  an  der  Universität  in  Prag. 

tt    Dr.  Zellnr.  Oastav  Uermano  von,  Ober-Finanzrath  und  Diroetor  dsr  Cataster-Commiaaion  in  Stattgart. 

Halle  a.  S.  (Jigergaaae  Nr.  2),  den  1.  Deoember  1879.  Dr.  H.  KaOillaUCh. 


Digitized  by  Google 


181 


TnliiAiniigaii  Im  linonanMitenda  d«r  IkaAsmi«. 

Neu  aufteamBBifiir  Mitfrlirdcr: 

Kr.  2326.   Am  1.  December  1879:  Herr  Carl  AMph  Graf  von  WkldbugsZcU-lMMlibgirb  ÜMpUnau  a.  D. 

auf  SchloM  Zeil  in  Obcntehwabw.  —  Orfttar  A^Joaktanknli.  —  IWlnaktini  (S)  Ar  AsOnfologit, 

Etknologie  uad  Gaograplite. 
Ib.  tfS7.  Am  1.  DMonbar  1879:  Hnr  Dr.  T«l«riaii  vpn  MmIUt,  ProihiMr  «m  KaiMclkliaii  Boriinttm 

ia  8k.  FMnriHBf.  —  AanmiigM  Mit«lied.  —  Ffechnktian  (4)  Ar  HlMnlofi*  wA  Gada«!«. 
Kr.  SH8.  An  1.  SMaW  187«:  HaiT  AdUlto  IMmm,  IngMaw  n  cbaf  da  nfaiM,  PrallMrar  da  gfo- 

lo^  J^rEcoleDonula  m  Pkrw. — Auswftrtige«  Hitglied . — Fachwkttoo  (4)  fllr  Mineralogl«  nud  Geologie. 
Kr.  2229.   Am  I.  Deoembcr  1879:  Herr  Alb«rt  d«  LappMMlt,  Ingeniear  dm  minet  in  Puia.  —  Aoswir- 

tigea  Hitglied.  —  Faehncktion  l'-l'  für  ^lineralogie  und  Genlogie. 
Nr.  2230.    Am  1.  Decembtir  187H:   Herr  Charle«  Brongniart  in  Paria.        AtuwArtig<>s  Mi'j^'lii-d.  —  Fach- 

«cktioD  (4,1  lur  Mineralogie  und  Glu1<i^'io. 
Nr.  2231.    Am  14.  DectmW  1879:  Herr  Dr.  James  Mo»er  in  Berlin.  —  Fiinfzohntpr  Aiijunktenkreif.  — 

Facbscktion  (2)  (Är  Physik  uuJ  Milcnriiliji{ii-. 
Nr.  2232.    Am  16.  DecemW  1879:   Herr  H.-frulli  l>r.  Wiliiam  Preyer,  Professor  der  Physiologie  an  der 

Uolversitüt  in  Jen«.  —  Zwolltrr  Adjunktcnkreif ,  —  Facheektion  i7)  für  Physiologie. 
Xr.  2238.   Am  16.  December  1879:  Hprr  Dr.  Theodor  PeterWD,  PrAndent  der  dkemischen  Gewllwhnft  i« 

Frankfurt  a.  M.  —  Secbater  Adjunktenkrei*.  —  Fachaektion  (8)  Ar  Chemie. 
Nr.  8884.  Am  19.  Oecemlw  1879:  Bnr  £r.  Om»  Ond«,  FkofuNr  dar  Bvtnik  ia  Onidm.  —  DnMhalbtt 

A^juktanktai*.      ÜtBknktiMii  (5}  Ar  BotaiA. 
«t.  8886.  An  19.  Deeember  MT8t  Wm  Dr.  MhMU  Baftfal  ItllHMtaiii.  prdctiMlHr  Ant  k  Iteii.  — 

AittwftrtigM  Mitglied.  —  FMhMkttoB  (9)  Ar  whawueihaftMm  Modiofai. 
Nr.  8888.   Am  19  I><>c4.-mW  1870:  Uc<rr  Dr.  Carl  Engler.  ProfaMT  am  PloljtMiluiilnn  ia  Kwknka.  — 

Vierter  AdJunkU-ukreif.  —  Fachaektion        i'ür  Cliemlo. 
1fr.  8887.    Am  20.  Dect-ml-i  r   167;t:   Herr  Itr.  Ludwig  Wittmack,  Cuatoa  di«  Kjrl.  landwirlhschaftlichen 
Mofieanui,  PrivBidooent  drr  Uiiivi-rsitut  uml  Of-iiprulsf  rftiir  des  Ourteuba« -Vereins  zu  Berlin.  — 
Fünfzehnter  Adjunkteukn-is.  —  y''iii  lif i  ktMU  (.'"il  liir  1;viiik. 
Nr.  8238.    Am  22.  Decemher  1879:  Herr  Uoiratb  Dr.  Hermann  Hothnagel,  Profeuwr  für  Patbologi«  und 
nnnpia,  Director  der  medidaiachcn  Klinik  an  der  UnivMMitli  Ia  Jaaa.  — '  ZirMAir  A^^aakta^ 
kreia.  —  Fachaektion  l9)  fUr  wiaenscbaftlicbe  HediciD. 
1fr.  8889.   Am  23.  Deeember  1879:  Herr  Or.  Hermaim  Friedrich  Keuler,  Lehrer  dor  KaturwiaBenachaftaa 
aa  dar  Baalaehnk  iaKaiMl.  —  Achter  A4}BaetaBknis.  —  FaokMetioa  (6)  Ar  Zoolagia  aadi 


Sr.  884a  Am  88.  D«!amlMr  187«:  Harr  Dr.  AUM  HOlate  Btäba«,  Prafaoav  dir  Oaalacia  ««derIkL 

_        .  _  -  ...        ..        _  .  -j^ 


Akhaitcben  Bergakademie  Ja  Fniborg.  —  Drdaahatar  A4|Baetaaknii;  —  Flaaliaaelion  (4) 

Uaeralogie  und  Geologie. 

  Dr.  H. 


Btftlice  mr  Kasse  te  AkademiB.  ^ 

9.  VonUrn.  ProreMorDr.A.W.lhhl*faBafAi  JUiimMMfe  Arl878,  79,B8b.81  84 

„     11.    „     „  Bergrath  IVeftaaor  Dr.  CT.  A.  WfaUer  ia  VMberg  doaefl.  Ar  1880.   .    .  6 

„      14.     ,,     ,,    Dr.  James  Moser  in  Berlin  Eintrittsgeld   30 

„      16.     „  Hofrath  Profesaor  Dr.  W.  Preyer  in  Jena  Eintrittsgeld  u.  Ablöag.  d.  Jahresboitr.  90 

M       17.   •  n      »1    ProfeiMM)r  Dr.  II.  Schaefftr  in  Jen»  Jahresljcitrag  fijr  1880    6 

„       „       „     „  Sfedirinftlrath  Profeseor  l)r  A  (i.  Th.  Leiflcring  in  Dresden  desgl.  f  1878,  79,  80  18 

n       18.     II     it  Dr.  Thf  .Hliir  I'i  ttTEt  II  III  l'rHukfurt  a,  M.  Eintrittsgeld  u.  Jahresbeitrag  für  1880  36 

n       18.      »     II  Protessor  Dr.  Oscar  Drude  in  Drenden  Eintrittsgeld  u.  Jahresbeitrag  für  1879  36 

M      n      II     II  I^r.  J.  B.  Kottenst«in  in  Paris  Eintrittsgeld  u.  Ablösung  der  JabresbeitrigB  90 

WH«»  Profcss.Dr.CarlEnglerinKarlsrul>eEintrittag.n.AbUS«.d.Jahrcsbeitr.a.NoraAct«  330 

H     80.     It     it  Dr-  Ludwig  Wittmack  in  Berlin  Eintrittigdd  n.  Ablösung  der  Jahresbeiträge  90 

n     88.    H    n  Ccalim  G.  J.  roa  Waidfaaig.ZeilrXraaeltbBif  aaf  SeUoM  Zeil  £iBtritte8*ld  .  80 

„      „     „    ^  VtUmm  Dr.  Oailar  Santai  ia  Kfai  Jikaikitns  Ar  1880  aad  1881  .  18 

It  Haftalh  riajoam  Dr.  Hanana  Hafbaafd  ia  Jtaa  ISiuliiltmeM  ....  80 

88.    ,.    II  PM0r.A]fM8(alnMriaFrc{hefvEiaMt««eldiL  90 

I,  24.0.29.  „     „  Professor  Dr.  F.  T.  Katadng  in  Nordbauaen  Jahresbeitrag  fllr  1678  o.  1879  12 

„      34.     „     „  Professor  Dr.  August  Krohn  in  Bonn  desgl.  für  1878  und  1879      ...  12 

„       „      „     „  Hofratb  Professor  Dr.  F.  v.  Helra  in  Wirii  Jlb^^I.  flLr  1877  und  1878    .  12 

„      87.     „     „  Geb.  Ober-Hedieinalrath  Dr.  W.  Baum  in  Dettingen  deagl  für  1881    .    .  6 

n      N      «t    »  Professor  Dr.  C.  A.  Tb.  Bail  in  Dansig  des^i  für  1879  aad  1880     .    .  13 

tt     88.    M    n   PftiAaMr  Dr.  i.  Garlaoh  ia  Eriaqgea  doagL  fUr  1880   6 

»www  Obwhmgdiiaator  Dr.  0.  W.  CMbaM  ia  Maikaa  do^^  Ar  1879  und  1880  18 

  Dr.  M.  lÜMUaiMik 


M. 


182 


Dlntsnlfttningi'TeniiL  dtr  Ed.  I«ip.-OairoL  UmMbm.  Akademie  der  laftozfbiiolier. 

Nnchd.-ni  :n  di  r  Lcr  j  uldintt  XV,  S.  17  zu  Vorarlil.Hgeu,  tctri'ffpnti  lii'-  Vrrleiluing  der  im  Jahn  1879 
SU  gttwähreadea  UuUntUtzuogen  »ufgefordert  worden  war,  nod  sololie  im  Uoitaumitlietrsge  too  850  Bäk. 
MB  AB,  «ma  T«iD  SS  Bnk.  im  N<ra«b«r  4.  J.  gwilM  §  11  dar  OnmdgaMlM  da«  Vwaios  ««riluite 

HKlle     8.  (Jlfoguw  Nr.  S),  den  81.  T)(v^(>n>W  isto 

Oer  Vorstand  des  Unterstfitzunps -Verein. 
Dr.  H.  Kaaklmdi»  yonitmder. 


Drittes  Yerzdclmiss  der  Beiträge  zum  Unterstatzimgs-Yerein  der  Ksl.  Leop.-€aTOL  Dentsolieii 
Akademia  dar  Vatni£Dn»her,  vom  Jaoiiai  Us  Ausgang  Deoamlwr  1879.*^ 


ux— 


An  dm  mrfdmtan  Dr.  S.  KmbleMlh  in  Halle  s.  8. 

eingezahlte  ürifrÄge. 

«)  EinmaliRp:  Hk.  Pt 

l'i-lH-rtrae  11^.74 

1878.  Jan.  17.  Hr.  nehtimifMcdicioalraÜiProfieMor 

Dr.  >Vinckel  in  Dresden 
„  „  19.  Hr.  Cohn,  Fro<iMiw  in  Brala« 
„  Ifril  88.  „  Gdieimr  FiHnantili  Dr. 

Herbat  in  WcioMr  . 
,.  Ibd  87.  „  PraAaamr  Dr.  F.  A.  Wianecka 

in  SirMsbut«  i  E  180.1— 

1879.  Oct.  ao.  Das  Comit^  suir  Errichtung  eines 

I>enlcnials  für  Alexander  Braun, 
diirrli  Ilrn-  Frofesior  Dr.  A.  W. 
K  i  L  Ij  I  ('  r  in  Ui  rlin.  ('«bcrscbuBS 
„  Dec  17.  Hr.  Geh.  Uulratb  I  roleMMr  Dr. Fre- 
ie niuH  in  Wieabadan  .  .  . 

b)  JSbrliebes 
n  3$m.  14.  Hr.K«aWaiataiaiMar**aXmpeI- 
habar  ta  mc<aw  Biitnc  Ar 

1879  

Apatbeker  A.  Gebeab.in  CMaa 

dHgi.  ftlr  1878   

Dr.  C.  M.  Gottsche  In  Altona 

ittgl  ftr  1879   

Pr-ifisMir  Vr.  Hanipc  in  Hrlin- 
Btedt  di-sgl.  filr  l»79  und  IfWO 
Ciirl  Mair-HcnkinK  in  V'prnna 
10  fl  .-,  W  Ik-itrsR  lür  1878  . 
GfheimcrMiNiiciuälratbProfMaor 
Dr.  £.  von  Ilcring  bi  Stutt- 
gart daigL  ftlr  1078  .... 
Obcr-FkniHnidi  tob  Zailar  Id 
BlnUgart  dai^  Ar  1878  .  . 
gWlMBi'  Dr.  P.  W.  Magnss  in 
Mtai  dati^  ffer 1878  mid  1879 
i.  Aitbor  F.M  ajar  in  Hunburti 
detgl.  ftlr  18T8  and  1879  .  . 
Profi.|i>.<>r  l)r  .1.  Kühn  in  Halla 

doscl,  für   

Olx-isialisarn  I>r.  firhroeter  in 
Kaxtatt  desgl.  für  1876  .   .  . 
Dr.  Drfisch  in  IVoaku 
fbr  1BT8  und  1879 


»  18. 
„  18. 

«  8a 
Fabr.  8. 
..  U- 

Afifl  8. 
Dae.  18. 


18. 


17. 


60— 


la— 


6.— 


s.— 


17.80 


14.- 


lOü- 


30.— 


10.— 


10.— 


10.— 


10.— 


Znaaauaan  11,881. — 


Mk.  rr. 

Uekertrag  11«68S.— 
1878.  Dac  98.  Hr.  PMf.Dr.  8.  Ott  nther  in  Ansbach 

deagl  t'nr  ISTS  und  1879  .    .  19.— 


Hierzu  koiniiicu: 

1878.  Mai  27.  Au  '/.iuvu  

„   SitfL  11.  Reil  aus  der  S^kasse 


648.90 


/uHiunmen  12,478. — 


H«1U  vad  J)r«adan,  -j» 


1878. 


nd  a««itaa 


ata.  wigL  Laafk 


II.   Ad  Herrn  OeheimeB  Mediciiialratii  Prafstaur 
Dr.  V.  maakal  in  Draadeo  eingcaaUta  BeiMge. 

al  Kinmali^C: 
1679.  Mov.  90.  Ur.Dr.  F.  von  Heyden  in  Dreaden  20.— 

b)  Jährliche: 
UT&Dee.  8B.  Br.Dr.  L.  KabcnhorathiMtiiMn 

Beitcag  für  1878   IBk— 

1879.  Jan.  8.  Hr.FrtlHBarDr.C.OraaiarlBFkui- 
tatn  bai  Zsrieh  tei^  flbr  1878 

nad  1879    18.— 

„     „    16b  „  Profewor  Dr.  A.  Baumgartcn 

in  Innsbnick  5  H.  0.  \Y.  desgl. 

für  !'<-!»    .    8ü66 

„      „     a.    „  Profe.'tn.r  Dr  M  Willliomni  in 

Smicbow  Iwi  Trag  10  8.  A,W. 

dpRRl.  fnr  iHTi»  1735 

n      „     86.    ..  I'r  Si'bn)idt'k;imittBiaBkaBaaa 

dCHgl.  fllr  IhT»   5  — 

n     n     n    n  LtliTcr  H.  Brocknialler  in 

8oh««riB  dcagL  flir  1879  ,  .  6.— 
«  F«hr.9a  „  SaniHMaialk  Dr.  Lakmaan  bi 

Oejrnbaaaen  deigL  fir  1878 

and  1878    6L— 

,  um».  „  Dr.  Oarl  Baga  hl  Bariin  dM«l. 

ftlr  1979  10.— 

n    Apifl  1.   „  Dr.  L.  E.  B«hlrl<c  in  Hamhurg 

dfsyl.  für  1879  10  — 

n    InH  81.   „  Dr.  Carl  SchitMlirmayer  in 

ii^ag].  für  187»  ....  10.56 
M   a^iia.  „  CA.  Fia«herinHMÜHn8^dai|^ 

für  1871»  18.— 

n   Dae.  81.   „  Dr.  Gärtner  in  l.et»cUB  dei|L 

tax  1879  und  1879    ....  10.— 

ZaaaauBen  18,68tJi6 
Dr.  H.  :K|MMaM8li.   Dr.  F.  WjMkaL 

Xm,  1877,  1».  88;  Leap.  XIT,  1878i  f.  178. 


Digitized  by  Google 


188 


ThMUB  ThomsoiL*) 

Am  18.  AiMril  1078  lUrb  n  LondiMi  der  Wnütmte  Botaadtor  TkoMks  ThomeoD.  Denelb«  war 
km  4.  Dewtobw  1817  in  OlaigOTr  geboren.  Nachdem  er  daaeUwi  1889  dM  Studium  der  Uediein  ToUaadol 
batte,  gtnf;  «r  1840  ab  Wandant  paeb  Indien,  in  welcher  SteUniiig  er  am  Aiiibaniecben  Feldsag«  1841 — 164fl 
Thfil  nuliiii  und  dnrck  die  Ckpitnlatieii  von  Gboani  in  die  Gefimgenacbaft  der  Äfghnucn  gerieth.  Ea  gdaog 
ihm,  dem  dxobendtn  V«k«af  in  die  SUkw«!  m  mitgaban,  ladu  «r  Minan  Loekanf  erwirkt«.  Bit  mm 
Jahr»  1847  war  er,  mit  k«mr  DnNibteetmg  imA  den  Batladtck-Velding,  in  Ifatadabad,  Laihotir  md 
Finifjjur  Ffationirt,  wodurch  er  Gelegrnhoit  fand,  dio  Ebeufii  uud  Thülcr  dee  Hbllahy»  einer  gründlichen 
bohuaiicfaen  CnUmncbung  au  ■■tenieJieo.  Mit  Miyor  Conningbam  und  CapU  Stndity  erbielt  er  1847  den 
Avftrag,  fie  Ora»  iwinheii  KaaehmlF  «td  dm  tihataniidicn  Ptorinnn  Obfaw'c  aufimnehman.  Z«m  Ordun 
geiin^r  ificlihftltigen  Semmlongv^n  und  Aufzfirhnrn  fcim'^  lUifi'ljcricli's  luduu  <  r  i  ine»  lüngf-ri-ii  Urlaub  mr 
Backkehr  nach  Jätgland,  venichtete  abtr  aof  dentelbcu,  am  mit  dem  Naturforscher  i.  Uooker  den  toUieben 
IM       WHmlKf^QMtgm  m  «ribradMi,  wma       l'/i  Jakr  verwaBdaton.   Mit  volhMadig  MnrOttaUr 

OHnodhcit  ki'hrtp  Thomson  IPTil  nm  h  Knelaod  zurtlck,  von  der  «utindifchcii  Coiniiagnic  so  whr  mit  UndflOk 
gdkfait,  daea,  wie  er  acbun  wine  letzte  üeiae  auf  eigene  Koatrn  hultu  uiitornflmi«»  mCUacn,  er  jetzt  alMik 
«Im  Wariia:  gWartem  Biomlaya'a  aad  Tlbat"  und  „Flora  ot  British  India"  auf  eigene  Kosten  verOffint- 
HdM  nonte.  I85-t  kehrt«  er  nis  I)ir<>ctor  des  botanischen  Gartens  und  Profesoor  der  Botanik  am  Medical 
OolltgS  BMh  Calcutta  mrficlc ,  duch  »chon  Ittül  zwang  ihn  andauernde  Kränklichkeit,  in  England  Erholung 
m  »wefaen,  die  ihm  jedoch  nickt  zu  Theil  ward,  Nochmuls  ging  er  1671  auf  Icuw  Zeit  als  Sccretär  der 
EipadtÜM  aur  Beoba^ung  der  Sonneufbistamim  Hwb  Indien.  1866  erhielt  ar  tob  der  6«ognphiaohcB 
flulnbaft  io  Lmdoa  die  goldons  Medaille  Ar  saiM  Tanffiouto  nt  die  ErfbreidiBBg  den  mmtSty^OMitltt 
od  Tmbuß.  tn  die  Leop.-CaroL  Akidemi»  «aide  ThonM  TboaMoa  am  16.  Angnat  18SS  ab  lOti^ied, 
cogB.  Hraatw  n,  ndjpnoinMB. 


Elngegaiigene  SchTlften. 


(Vom  15.  Aiiijiist  Ms  15.  Scfitcndior  Forf>'«^rtmg.) 

Landwirthschaftl.  Jahrbücher,  heniust?.  v,  von 
Nathusiu«  u  Tln..|  Bd.  VIH,  Ilft.  4.  Ikrlin  1879. 
8".  {.13  T«f.).  —  MutBthler  ii.  Kopiiijr;  l'ntmuch- 
ungen  Uber  quantiutive  iintl  ijualiUtive  \  tT*ndcrungcn  von 
lUeselwuser  hei  öfterer  Ueauuung.  p.  ij(i6— Otcj,  —  Hell- 
maoD:  Plan  fltr  ein  meteeitaiegiiclMB  BaobMkMMnMa  tal 
Dienet« der Laudwirthwhafl de« Königreiebi Pmssen.  f.tn 
— 6IS. —  Kreuslpr:  Hetiburlitunifen  Olier  dss  Wachstbun 
dcrHaitpflanze  p.6l7  (^>2^  lirimmt  r;  TrtM-kiaiRewitbts- 
Bestinunua^ii  iltT  ZuckerrülH'  in  bicbeutAgi^eo  \  i  Krtaueiu- 
periodin,  ii.  tIL';)    i^il.   M  u t .sc h  1  er  Ii,  K riuic  h Tr.N  kiii- 

«ewichU-Ucstimmuojcen  beim  Rothklee  im  ersten  u.  zweiten 
'aselatiM^iahr.  f.  m-9t^  —  Fittbegei:  Barieht  Aber 
die  i.  d.  J.  1877/78  a  d.  Vennehistatioo  DataM  augeftbrten 
BentlmmtiDeen  di  r  TrtM-kenjewirliUzttnahnie  des  Rothkleeg. 
p.  ft4fi— (iöti  Wihli:  IthvT  die  ZunsJime  *ii  Trocken- 
ri<'lit  hfi  tlfr  M,ii»[i||.iiii/c  j,,  t,rii  t;:,,-.  —  Oswald: 
•iciit  ülii  r  Jii' i  .1  ! --T- ;in  .1.  r  Vi  rvii  l,--utiiiri  zu  Hallf  »  S. 
aBagelührten  üc»ti)iiniuj<({tu  der  i  r»ciejiäHib»lauz-Zunabmc 
bei  der  Maispflanae  i 
thums.  p.  88«— 681. 


.  l'enoden  des  Wachs- 

Horltc:  Besthnmung  der  Trockea- 


Bcrwichts-Zunakn«  Uei  der  ZuckerrObe  in  verschiedcuea 
wa4'hiitliumi|M'riudcn.  p.ti62— - IliBselbarth  u.  Fitt- 


im KoUa- 


b  ogcn:  Beobachtungen  OberlocaleÜcbwaoku 
ilaniebalt  der  ataiosiiUdicb«  Lntt  f. 

 Bd.  VIII.  1.  OqiplHMBt.  BarllB  187». 

8*.  —  Mentrhi  ober  die  ie  flehmbriiii  8»i«ambrten 

Fütternngs»  ersuche  p.  1—5.  _  Wolff:  Pfeide-Futternngs- 
verroch«.  p  i;   lir.',  -  id.:  FQttemngiversiirbe  mit  Hsm- 

meln  p.  123-  IW.  id.;  Fl>tleruri(fK»<  r.iiurbo  mit  Si  hwi  iutu. 
].  .NKt  J.iJ.  -  -  Kelhw  r:  riit«T5Uil.un/i  Ii  iiLi  r  ,\,  i,  i.rl  alt 
der  uTUncn  i'flanzen  an  Kiwetssstofien  u  .Aniidtn  u  über 
Hungen  der  Salpelcisikurf  u.  des  Auiuiuuiaks  in 
p.  243-259.  —  Wolff:  Bemerkungcu  lur 


(icRenwÄrt  der  l«ndwirth.s<  liafün  bi'n  KottoruDgsIehre.  p.  360 

B.  Aeqnd.  dei  Liaeei  in  Sem.  AML  Anno  876. 
Sir.  8.  TtaMeutL  ToLm,  Fkse.  7.  Bomn  1878.  4*. 
(Fottaeimg  IMgk) 

XFeber  die  neueren  Forsohangen  Im  OsbUtB 
der  Aetiologie  der  Infections-Kranklieitflii. 

Von  Vt  Felix  Marcbaad  m  UreaUu, 
<  Schlnss.) 

läi  wind  nStliig  aein,  ver  weiteno  Betnubtanfen 
eine  kMee  Abeehweiftmg  ni  maeben.  . 

Das  Verhftltnisa  der  kleinsten  pflannliflben  Orgn* 
niamen  in  den  infectionakrankbeiten,  «eldiee  tma 
firBber  wie  eine  Olbnmg  das  Bhttea  anftuate,  wird 
j<.->/.t  nil.iiu'i't'  Ii^'tiu<'ii>,'<  ab  dne Art Pnraeitiemne, 
welcher  in  der  ganzen  organjanben  Weit  «m1  M  Mieh 
im  maBBeiUkiMB  Eflrper  eine  ao  nmibeaende  Bedenlng 
besitzt. 

Auch  diese  Aufüsssung  erinnert  uns  ao  die  alt« 
Aaaehamng  von  dam  Waeen  dar  Ibankbaltea  aelbat 

«],')  parnsiliur'  lA-bensproc-i-'ssc  parasitische  Wesen, 
welche  sich  gcwiBscrmasüeti  im  Kiiropf  mit  der  ge- 
sunden Lebenslcraft  befanden  und  entweder  die  letztere 
bemegten,  oder  Ton  ihr  bew&ltigt  and  dureb  verscbie- 
dene  Wege  vom  Körper  aiugf*chiedeo  «taden. 


*)  Tergl.  Leopoldioa  XV,  1879,  p.  81.  —  Peu-rmaun's  Mittheiluagen  Bd.  ib,  It»».  111,  p.  98. 


Digitized  by  Google 


184 


IMe  Mfaribhtorfadw  Bdndt  thallt«  dteo  Mcb 

dlMe  puramtischen  Proces««  in  natilrlirliR  Ffttnilien, 
ÜtUfOBgm  nnd  Arten,  «banao  wi«  die  FflenMo;  m 
wpnA  TOB  ErraipelMeen,  alwiiio  wie  dw  Botanftur 

von  Hovit<  <'<  ti ,  \<\\r/. .  sie  lie1mrj<lcltu  dit  Knultkaln 
ale  speciflach  verschiedene  Weeen  {OrgmumBrn). 

Du  Unricbtige  dieser  Anwlirainig  leoelitete  Md 
ein  mit  den  Fortachritti'ii  ili-r  Pliy-iiilu^nL'  uinl  Putdo- 
logie,  denn  man  konnte  die  Krankheit  nunmehr  nur 
■b  «ine  Tflriiideraiif  daa  nomalaa  LulMo^mMmM 
Ruffssseii.  Aber  waii  damals  von  Aen  Kranlchpiton 
aelbet  galt,  daa  können  wir  heut«  mit  mehr  Becht 
TflB  «tem  Tfaad*  dar  KnnkbettaiiraKaliea  Ldtaapten, 
und  zwar  gerade  von  dem  iin«  liii-r  (vKliäftieenden. 

Die  üothwendigkeit  tritt  an  un«  heran,  wenn  wir 
einmal  parsaKlaelie  OrgankmeB  ab  Unaeben  dar  In- 

fectionskranVhrifcn  unnelitucn,  ilanu  «uch  s  p pf  i fi  sch 
Tenchiedene  Organismen  aU  Ursache  der  verachiedencn 
lybetkNian  umiarlnuiafl. 

Die  EnUclu'i<lung  dieser  Frapo  peliürt  nun  (rfi- 
licb  TOT  ein  anderea  Forum  als  das  mediciniscbe,  sie 
flUt  den  Botanikeir  nelur  oder  weniger  aiduim.  Leider 

befinden  sich  die  n^taniker  jedoch  in  diepr-r  Uezicbung 
nicht  in  Uubureinetimmung.  Denn  während  auf  der 
ainan  Saite  NKgeli  uoA  vor  Kanem  den  Satx  rar. 
thflidig^e,  dass  die  gSnimtlieheu  beobachteten  Schiso- 
phyteu  nur  verschiedene  Erscheinungsformen  einer 
nnd  derselben  Art,  da«»  bIko  alle  gewisaennaaiaa 
als  FftalaiMbaeterieo  «oisn&aieD  aeien,  —  vartritl 
Ferdinand  Cohn  ailt  hafa  dia  Aaiiblit  too  dar  ape- 
dfiadien  Taradiiadaoliiait  dar  aiaaalDan  Farmen. 

Bereits  auf  den  ersten  Blick  scheint  die  letztere 
Ansicht  sehr  viel  fllr  sich  zu  haben,  denn  wenn  man 
dia  verschiedenen  Bacterien-  und  Mikrokokken-Formea 
m  akih  aiebt,  wird  maa  äeb  dar  Meinung  nieht 
aeWiaaaan  ktanao,  daaa  aa  ileli  Uar  mn  wirUieb  rarw 
■oUedaue  Sisga  handelt,  selbst  wenn  man  absieht  von 
dar  Ar  aiidga  daraalbaa  «rwieaanan  Thataaohe,  daaa 
wm  das  Sporen  dar  ainan  Art  immer  nur  lodividaaB 
darsclbcn  Art  hervorgehen. 

Indaaa  will  icb  auf  daa  Botajüacha  Uar  nicht 
Biher  aingebaB. 

Wohl  aber  iatereaairt  una  Uar  dia  medicinisebe 
Seite  der  Frage,  denn,  wie  bereit«  angedeutet,  die 
ganse  Anaidit  von  der  Entstehung  Terachiedener 
Knnkhaitiprocesse  durch  kleinste  Organismen  verliert 
aa  Bodan,  wenn  dieee  selbst  nicht  specifiach  verschiede« 
«ind.  Freilich  braochen  wir  naa  des  SadireihaH  nicht 
so  vürzuatollen ,  daas  für  jede  krankhafte  Affection 
auch  ein  apacifiaabar  Schiaoiihyt  axiatirt;  oa  iat  daok- 
l»r,  dav  JaaaohdaoiaaitaaiaelwaSatatnt,  Ja  naeh 


dam  Organ,  in  walehan  dia  piinlra  Batwiekelaog 

stattfindet,  vorBchicdone  (symptomatische^  Wirkungen 
bei  deiaelben  Ursache  eotataheo.  80  wird  nuinar 
Uabanangaag  naeh  waafgataa*  aia  niil  dar  aogea. 

ralma  Croup-Fälle  durch  dleBelbe  Infection  bedingt 
iria  dia  Diphtheritie ,  und  dennoob  varlaufen  beide 
AAatioaaa  ta«al  uraeUadaik  Ja,  adbak  dia  Yatlada- 

run^  der  Schleimbaut  an  dicht  lienacliburten  Stellen 
ist  verschieden,  je  nachdem  dieselbe  mit  Flimmer-  oder 
mÜt  Fflasterepithel  bedeckt  ist. 

So  ist  ferner  der  Pilz  der  Diphtheritis  wahrschein- 
lich identisch  mit  demjenigen,  welcher  gewisse  puer- 
perale InfaotlaaaB  hervorruft ;  ich  möchte  sogar  glauben, 
daaa  dia  aogaik  apontane  Oataomyelitja  durch  dasselbe 
KnaiÜMitagift  bedingt  iat,  wie  die  Pjrimle,  wenigstens 
kann  ich  zwischen  den  Mikrokokken  der  endocardi- 
tiaeban  OeaehwOre  in  einem  Falle  von  Osteomjrelitii 
und  jeuen  bei  pnerperalor  Pytaria  IceineB  Untandnad 
finden.  —  Ind<<i<  i<*  wi^lil  fi?tzuhal<ou,  d;i»a  eine 
aichere  Eataoheidung  hei  so  kleinen  Formen  auf  daa 
bloaae  Anaehen  hin  sehr  schwierig  iat;  am  ao  mehr 

fallen  in'»  Gewicht  die  spitar  tO  «TWlhnenden  ße- 
ohachtungeu  von  augeuAUlig  verachiedanen  Formen. 

'Wiaa  aa  fiaaar  Stella  ab  ain  antbiraadigea  Poatuhtt 
hetoot  wardaa  must,  ist  die  upecifiache  Verschiedenheit 
dar  Kraakhaitaerreger  von  den  gewöhnlichen  FttulDiss- 

Dass  die  letzterao,  wia  aia  bei  Zersetzung  thie- 
rischer Flüssigkeiten  antatdien,  an  sich  nicht  geeignet 
sind,  schwere  Erkrankungen  beim  Menachen,  ja  nicht 
aiaoMl  adiwara  loeala  yarindenugaa  barronanifen, 
bat  n.  A.  Htller  aaebgewieaen,  der  allardiafi  daodt 
gkabte,  die  ganze  Lehre  von  der  parasiiAran  Natu 
der  Inieetionakrankheitaa  oauaatoaaaa.  Faat  abaa  ai> 
sicher,  wie  man  ohne  Schaden  eine  gewisae  Menge  von 
FRulnissbacterien  f/lurf  In-m.;!  iu  dus  Blut  eiii'ipritzen 
kann,  wird  man  nach  Uahertragung  der  geringsten 
Maega  vom  WfabraadbaeaiaB  Miiabraad  baiaanafan. 

Dass  iium  (liirch  F.<h!t'c!if.>F  Trink  Ma^^fC  min  und 
nimmermehr  Malaria  oder  Cholera  zu  cnseugeti  im 
Staada  bt,  daran  awaiftifc  kaom  Janaad,  daas  aber 
in  einer  inficirtrn  Gepfiiil  zugleich  mit  Fäalnisskeimen 
auch  Keime  der  Cholera  oder  der  Malurin  aufgeuommca 
werden  kOnaeo,  iat  eben  so  iwaiMloa. 

Wir  mfisson  nur  festhalten  an  der  ia'a  Unüua- 
liche  gehenden  AUgegcnwart  der  Keime,  wabba  Ihalea- 
den  Flüssigkeiten  oder  der  Luft  eben  «o  gut  bei- 
geoDboht  arin  können,  wia  db  Käme  dar  gawAhalieheo 
Finbbserroger,  wenn  db  Atmoapblra  adar  dar  Bodaa, 
die  Instrumente  oder  Gerithe  einmal  iafldrt  wana. 

Für  das  Zustandekommen  der  laÜMttoa  iat  jadoah 
ia  nraitar  Uab  aoah  «ubtig,  daaa  db  Badagaagn 


Digitized  by  Google 


185 


zur  Aufnahtnp  der  Keime  güiutig  sind,  wie  denn  Obw- 
haupt  fOr  kein  panaitiMibes  Weaen  die  Uebertragnng 
auf  einen  anderen  'Wirtli  mit  aLeolutcr  Sicherheit 
gialingt. 

Entens  komint  in  lietracht  die  Tenelüedene  Art 
d«r  Wirthe;  sieht  jede  paruitiadie  TUerknmkhelt 
lasst  sich  aof  Menaeben  übertragen  —  wio  7.  7i.  i1i<- 
Kindorpest  — ,  aidnr  iat  aber  auch  unter  den  Indi- 
vidaen  denelben  Art  eiaa  Yaraelriedenfaeit  TorhindeD 

l'ass  i  -^  uijti  r  l'rri>t.'ir'jl-'ii  vim  i'i  wi-^fii  la'kriüiitf n,  in 

der  Verscbiedeukeit  der  ürgauivuen  beruhenden  Be- 
dingngiai  »Uilagt,  ob  dia  AmAnlmie  gdinigt  odar 
nicbt ,  liat  III  ufTilinp!'  PRstPur  in  eclfttanter  Woiso 
tiachgcwiesen.  Man  liatte  buiher  die  Uühner  als  im- 
BMB  gagao  dn  Iflkbrnadgift  betraehtat.  Paaianr 

wies  narh;  daps  dir  Ursnrhe  der  Immuliitiif  pplir  wahr- 
üclieialich  nur  in  der  huhcrco  lilulUuj]Hrutur  der 
Yögel  zu  suchen  aai.  Worden  die  mit  Milzbi-nnd  ge- 
impften Tliicrc  im  permanenten  IcQblcn  Bado  bewahrt, 
M)  vemu-hrte»  sich  die  Bacillen  in  dersellien  Weise, 
wie  im  Säugethicrblute,  mit  deroaellian  l^lrfulge.  IJirs 
steht  in  scbAncr  UaberaiiiaUiBiBnog  nit  den  fieobaeh- 
tangen,  wekha  K«eb  «nf  daa  beislmtn  Oljectllache 
mit  den  Bacillen  machte. 

lodeaa  tut  das  lüxperioMiitirai  mit  diesen  Dingen 
noch  mit  anderen  Behwierlgkeiten  10  kämpfen. 

Di«-  Woge,  wtlclic  da«  Kx|pfrlmfirit  bt-schri iten 
kann,  sind  swei  verschiedene;  der  eine  beatoht  darin, 
dasa  nan  von  dam  aa  prBfciadaii  Objacte,  baisfiiala- 

wcisr  riripr  diiihthprihrlii  n  Mrnil'rnn,  odiT  von  dem 
Blute  uinca  kranlusu  Menüchen  udvi-  Thieies  etwas  auf 
ein  andere«  IndttUmm  Obertilgt,  um  bei  letataram 

dioH-ll'C  Vrränd-  i  '.iii?  lii-norziinjf™ ;  tliT  iiiiJcrf  beruht 
auf  M>genanutcii  Kt^iii-C'ultureu ,  dk-  iu  verscliiodener 
Weise  eingerichtet  werden  können.  Deijenige  Forachar, 
waicher  hauptftächlieli  den  letzteren  We;;  eingeschlagen 
bat,  ist  Klebs.  Sein  Verfahren  beruht  darauf,  daas 
eine  mögUebst  rrine  Prolie  des  pilzbaltigen  Materials 
mit  der  geeigneten  KkbrflüBsigkcic  onter  «trangitan 
Vorsichtsniaasregehi  denrtig  eiugcscbloiaaii  iM,  daaa 
die  weitere  Beobachtung  desselben  ntets  durch  das 
HikroBkop  mfigUeh  ist  Von  den  so  cnlUvirten  Orf»- 
ntsmen  wird  aodann  ein  kleiner  Theil  wieder  ifaiilieb 
behandelt,  und  foH  .  Liü  niizunibnicn  ist.  daas  in 
der  letzten  Probe  nichts  mekir  von  dem  ursprünglich 
dqgiJBbiteD  Objieete  adbat  ToriumdeB  ist,  aondeni  nw 
AUcAnmlingi.'  dc&$eIlK'n.  Mit  dicücn  vrird  nun  da* 
Etpanmentom  crucis  ausgeführt,  bestehend  in  dar 
fatffiuig  «inaa  gaaimdaa  TMaraa.  Erhilt  man  din«b 
diaaa  denadban  Krankheit sprocess,  wie  bei  dem  Indi- 
ndmOD,  walelNm  die  l'ilze  entnommen  sind,  so  sollte 
man  uainan,  daaa  «in  Zwaifal  flbar  die  Art  da«  An* 
Laap.XT. 


steckung8stofre.s  nicht  mehr  möglich  ist.  Deuuoch  lisst 
dieae  Methode  gewichtige  Einwürfe  an,  welche  haupt- 
sAchlkh  herahen  auf  der  ganz  enormen  Schwierigkeit, 
fehlerfreie  Hciucullurcn  zu  erzielen.  Wie  groos  die- 
selben  sind,  geht  schon  daraus  hervor,  daaa  flkr  var- 
bSltaiaimäsaig  grosso  Objecte,  irie  s.  D.  Hefepihe, 
Reincnlturcn  Kchwer  zu  erlialtou  sind,  wie  viel  mehr 
für  die  winzigsten  Formen,  welche  hier  in  Betracht 
lieamien.  Die  ganaa  oben  barOhrte  Lelire  von  der 
Vi-zruffuiip  \ind  ilic  Vprsucbe,  dioÄoll>e  n.n  iiiv-'.»  1  >i  u, 
beruht  ja  doch  nur  auf  der  enormen  Schwierigkeit, 
fremde  Eindringling  von  den  Oolturapparatea  ahaa- 

liiiitoti.  Aber  gesetzt,  ilnss  dirHom  Kinw.inde  dadurch 
begegnet  wird,  dass  doch  der  jMsitivc  Erfolg  der 
Iwpf«ng  dan  AnaanMag  gdMB  mOaate,  ao  llaat  aidi 

auch  iln'/pgpii  iK-niprken .  dai«  di<»  bisber  UllialtllBOM 
Kciiullutc  niclit  frei  vun  IkdtJikon  !)ind. 

Ob  die  auf  dii'^e  Weise  erzeugt«  Tuberculose,  die 
^yplulia  wirlüich  als  Impf-Tubercnloae,  als  Iropf-Syphilis 
anfenfiissen  ist  and  ob  dieae  AiTectionen  wii'klich  von 
legitimen  Kaclikoinmen  der  umprünglichen  Keime  her- 
stammen, das  sind  IMqge,  wekfa«  noch  vielan  Wider- 
•pmcb  finden. 

Der  andere  Weg  —  der  der  directcn  Impfung  — 
ist  bereits  sebr  vielfiwh  angewendet,  aber  in  nanaatar 
Zeit  von  Koeb  ao  herrorrageodem  ErMge  ein* 
gesdilagf II  wnnlfii,  iUsr  d.irnii'^  Ii.  r.  it^  ili--  widiti^itea 
Resnltate  liervorgegangeu  sind,  welche  eine  etwas  ein- 
fahcedere  BetiMbtung  orlbrdsrn.  Die  Koeb'aehaB 
.\ilii  itr:;  Find  (in  i,'lHnZ''nder  Beweis  für  dio  enorme 
Wiciitigkcit  exacter  technischer  Methoden  in  der  Hand 
einaa  gntan  Beofaaehtara. 

Kocb*i  li'brt  «11^  im  Ganzen  wcli«  vollstilndig 
verschiedene  Formen  von  Spaltpilzen  kennen,  welche 
aaefas  eben  ao  varaebiedenen  InfectMnskrankheiten  ent- 
sprechen. Es  handdt  sieb  hier  alierdiqga  nm  Versncbe 
an  MAn!«m  und  Kaninclien,  doch  aind  die  erhaltenen 
Resultate  eben  so  bindend  ftr  den  Menschen  (ohne  dass 
hier  dieaelben  Formen  TORokonmen  brandien).  Ea 
handelt  sieb  —  abgeeehen  Tom  MÜsbraad  mU  aainan 
Bacillen  — : 

1)  nm  Septicümie  bei  Minaen, 

2)  nm  progreasire  Oewebenekroee  (Oangrin)  bei 
M  Susen, 

8)  um  progressive  Abacesabildung  bei  Kaninchen, 
4)  «m  lyimio  bei  XaniDekD. 

9)  nm  Beptiaioiie  bei  Kaninchan, 

<)  nm  Erysipdaa  bei  EaainelNn. 

*)  Uilanuchungeu  ober  die  AcHologie  der  Wuudiufec- 
tienekimiithailan  von  Robert  Koch,  Knis-Fbjsic««  in 
Wöllstein.  Ldpilf  187& 

94 


186 


Ea  mI  mir  gt«Utt«t,  aub  den  Yanuchtireiheii  bw 
•ine  bnaaszv^reifen,  welche  die  SepUcäniic  bei  Mftuaen 
nun  Gegenstände  lint.  Wenn  man  Milasen  eiae  ge- 
wis^e  Mciifje  fauligen  Blutes  injicirt.  so  überleben  aie 
dieaem  £iBgriflr  entweder,  oder  aui  gehen  an  der  fna- 
Hgen  Yergiftung  za  Omnde.  Eine  Ancalil  der 
überlebenden  erkrankt  jedoch  unter  gewiesen  von  denen 
der  letzteren  venchkdenen  Symptomen  nach  Verlraf 
von  34  Stunden  nnd  atirbt  ebenfidla.  Wnrde  onn  von 
einem  dieser  >.iM  li'jri  ^-i  slmli'nen  Tbierc  ein  Mlninmm 
Bhat  auf  eiu  anderes  geBundes  Thier  derselben  Art 
tbartngen,  eo  atnrb  diaara  ebanJUla,  und  swar  trat 
danelbe  Erfolg;  mit  drr  ■,'li  iflxn  Si<:Iicrlieit  ein,  so  oft 
dnr  Versuch  auch  iu  dereulbcu  Weine  wiederltult  wurde. 
In  diaaan  FlUen  kannte  ea  aidi  im  Gegenaataa  in 
jenen  Uic1>t  um  eine  Intoxicntiun  bnndt]n.  •^iiiulcni 
nur  um  eine  lul'vctiuu,  denn,  wie  grMi^t,  die  kieiuMt- 
Hange  dea  Abertragenen  Blntee,  die  BerBiinni|  einer 
mn  niut  f;otaucl.<iti  Mesnrapiiie  genOgte,  um  den 
sicheren  Tod  lierbeizutulircn. 

Es  handelte  sich  nun  uai  die  Frage :  was  fijr  ein 
Agens  liegt  hier  vor?  Nmli  «iuer  Methode,  deren 
TonOglicIilEeit  am  Kachweis  von  Baeteriea  Unreicbend 
erproM  worden  war  nnd  welohe  weaentlleh  bembt  auf 
der  Färbung  der  frischen,  iu  Alkohol  gehftrteten  Orgon- 
aclmitte  durch  Anilinfarben  nnd  nachhoirige  üefaand- 
Ivng,  dnrdi  weldie  sSrnmllicbe  Tbdle  —  mit  Auanabme 
der  Zellkerne  und  d<  r  Spaltpilze  —  entfärbt  wrrdi.n, 
durch  diese  ursprünglich  von  Weigert  herratireude, 
von  Eocb  mit  groaser  Meiatemebaft  geftbte  Metbode 

pehiiitr  IS,  in  dem  Hlul'  ij'r  ]i(  ii  ii'.i.iM  !i  i.'i.!:uiclifi'n 
geujachteu  Müuse  eine  grosse  Meuge  unendlich 
kMner  Stibchaa  naehan weisen,  weiehe  troti  ihrer 
Xleinhait  vt''itni(tel>t  jciuH  \'iTfhbr('n.s  und  mit  Hülfe 
dar  beaten  optischen  Illjlfsimittel  mit  so  giosser  Siclier- 
beit  atwta  fat  danalban  Waiaa  aieh  la  der  ganaan  Bhifc- 
maaee  dt  ■<  iufii  irten  Thier» vcrfaiidrts,  diKs  ein  Zweifel 
Aber  die  Ucdcutung  dLr^t  lUii  absolut  unmöglich  ist. 
Aber  nicht  bloe  im  Plaeum  fiudeu  »ich  diese  Stftbchen, 
Budi  die  farblosen  Blutkörperchen  nehmen  dieselben 
»ttf  und  gehen  «cbliessMch  daran  zu  Grunde,  so  da«s 
an  Stelle  der  farblosen  Blatkorperchcn  nur  kugeUgo 
Hauüni  denelben  Subehen,  welche  steta  mit  der  grÖMteo 
SdHiA  «rkanbir  nd,  iHrtekliUbaa. 

Tod  groaaam  Interesae  ist  die  Tbataaebe,  daaa  die 

Septicämie  der  Haubnutu«  sich  auf  die  FVIdinäuse,  also 
auf  eine  nahe  verwandte  Gattung,  nicht  Otiertragen 
Ueaa.  Weleb*  naendUdie  Penpeethre  erOflhat  aieh  bei 
dem  Gedanken,  dass  für  jede  ThierklnsM .  jji,  fast  für 
jede  Gattung  und  Art,  etna  Anzahl  Utsouderer  Infec- 
U«fwi»gw  vorbanden  aei  —  nnd  dodi  haimaant 


diese  unendliche  Viellicit  der  Formen  mit  der  hin- 
leiriiend  bekannten,  fltr  Taoicade  von  BeiapielMi  er> 
wleaeoen  apedfiaeben  TencUadanbait  pWaBiliBber  nnd 

thierischer  ParaaitaB,  waldw  »nf  den  aldiaiverwtedton 
Wirtben  leben. 

Vit  deraalben  Sebirfe,  wie  Ar  die  Septielmie, 

führte  Koch  den  Nachweis  soll^t  indiir  versclu«lenir 
Sdiiaaphyten,  welche  stete  mit  gleicher  Sicherheit  nun 
die  ihnen  ankommende  Inftction,  PyCmle,  Oangrin  n.  %w., 

ln  rvi;rrii  f' u. 

l)ie«eu  Uesultaten  gegenüber  i^tt  ein  Zweifel  kaum 
mehr  maglicb,  daaa  die  faelehten  Uraaeben  dieaer  Wmd- 

infectionskrankheiten  wirklich  specifiscli  ver*rbifden  sind 
Eine  andere  Frage  ist  freilich,   wie  diowlbcu 
wirken.  Ana  dem  Belnnde  bei  der  Septieümie  eAkm 

Koch,  da«  di<>  f'iiltlicbf  Wirkntip  biMliiigf  wird  dnrtb 
AbsterU-n  der  farbluien  lllutkurjwrclicii  iu  f  olge  der 
Aufliahme  der  Buvillun ,  und  wenn  man  die  acbAMB 
friparate  dieses  Furwher»  vor  Augen  liat,  kann  man 
sich  kaum  der  Richtigkeit  dieser  Ansicht  verachlieasen. 

DieabweiebendeWirkungdc-r  r^vämie-llikrokokken, 
welche  dk  iügenachaft  haben,  in  den  venefaiedanatan 
Organen  Infhrkte  berronnivfen,  erklärte  Koeb  ana 
der  niiclipewii  sfni  II  Neigung  der  Mikiokokken,  grös- 
aero  Ballen,  aogeu.  Zuogloealmuien,  au  bilden,  welche 
■ob  in  den  Oeftiaen  feataetnn  und  drcnmscripte  Ent- 
aündttng  veranlassen,  w&brand  im  tVeistr^inicnden 
Slnte  nnr  aelteu  gelbnden  werden.  Bei  der  colosaalen 
Maascnhaitigkeit  der  Müabrandbacfllen  lag  der  Gedanke 
nahe,  duss  dieielbin  durch  ihren  Ssiuerstoffverbmucb 
deu  Ürganismus  schüdigtiai.  Immerhin  sind  diea  An- 
sichten, welebe  ZweäM  solaaaeo,  ohne  daaa  diaae  lata- 
tcren  die  causnic  IWeutung  joner  Organismen  lictrefleB. 
Es  kann  eben  so  gut  sein,  dass  durch  den  Lebena- 
prooeaa  diaaer  Weaao  SMIb  gebildet  wwden,  weiehe 
als  chemische  GiAe  wirken 

Ich  kann  diesen  (iegeiiätuial  nicht  verlassen,  ohne 
einen  Punkt  zu  berühren,  welcher  vielfiwh  ala  ESnwund 
gegen  die  uns  beschäftigende  Frage  iM-nutzt  worden 
ist,  niUnlich  den,  daaa  viele,  vielleicht  a!le  diese  Krank- 
hoitskeime  bald  nach  dem  Tode  deü  iniicirten  Orgn> 
niamns  die  Fihigkeit  verlieren,  das  Krankheitagift  n 
flbertngen.  Impfversucite  mit  dem  Blute  milzbraa- 
diger  Lalehon  —  abiidiülohe  oder  oanbaichtlicho  — 
unaslangen  hlnfig,  nnd  man  sog  darana  den  Sebfaua, 
daa  die  Bacillen  nieht  die  wirkliebe  Uranehe  daa  ICia- 
brandes  seien.  Auf  der  anderen  Seite  ist  ea  eine 
biufig  genug  beobachtete  Thataache,  daaa  Milabrand 
lilnAg  vorkommt  bei  Lentan,  wdebe  mit  getroekBelen 
Tliierbfiuten,  ii.it  H.iaren  U-  dgl.  zn  tlmr;  hutten,  rt,- 
wohl  dies«  bereits  verschiedenen  Beinigungsprocosseu 
oBterworiai  wwen.  IHe  ifaid  diaae  ThntaMhan  la 


Digitized  by  Google 


187 


«rU&ren?  Es  ist  wird«nmi  «in  V«rdiaut  Koch'p. 
dm  Nachwcia  geflkhrt  m  kbu,  dan  die  Müsbraxtd' 
fatdllca  dia  Bfgondttft  Inben,  Sporen  n  bUdan, 

welche  den  Tiiiriüi  ii  sflbtt  au  L".btnsr;ilii(.'l<i  it  ifanz 
enom  überlegen  sind.  Ziemlich  gleicluwitig  wi«8 
F.  Cohn  Btdi,  dan  «leh  dan  ia  ftalanden  Has- 
Auf^nissiTi  vfiiliamif ni'n  nncilleii  flie  ßleiche  Fort- 
pllunzungnai  t  zukorom«,  und  er  zeigte,  dass  beispicls- 
waiaa  ^te  Sporai  «iaar  vnglaidi  bAharan  Tcmpantor 
zu  ihrer  Vi'rnirhtiing  Ijcliirfti  ii,  %h  lüp  Bnrillen  selbst. 
War  auf  der  eini-u  Seite  liier  lIuc  Ft'hlprqucile  erkannt, 
dw«b  «debe  dia  Tertliaidiger  der  Genemtio  mtqüvoe». 
ueh  tSUMllcn  linsen ,  so  gabau  dioec  nontmclituiirrrn 
eine  hinreichenilc  Aiitkunft  Ober  das  plut/iidie  Wieiler- 
aoftrcteu  Yun  lufcrtionekrunklu-itt'n,  wo  man  dieselben 
Ultfrt  arlowbeii  glaubte.  Wer  «rinnert  sich  bei  diemn 
Thataacben  nkht  an  die  hinfig  b«obacbt«ten  Fälle, 
wo  iu  Krntikt'iihaiiH-rti  trotz  wiederholter  RSumaog 
nnd  Reiotgong  der  Kraakcniiauaar  Hoapitalbrand, 
Fjrlmie  und  Paerpcralilebar  ateta  Ton  Kencn  mit  itaran 
ganzen  Svlin  cknissen  aufirati'ii? 

Darf  man  unter  dieaen  Umatiinden  noch  fragen, 
waa  denn  dica«  Beoba/ebtangan  für  einen  praktiaeban 
Nutzi  II  halmi'-    iJaif  sich  auf  der  anderen  Seife 

diesen  Ucsultateu  vcruchliciuica ,  wenn  es  sich  darum 
bandelt,  die  prabtiiebeD  Gomequanaen  daraua  an  riehen? 

Als  Linter  vor  wcniff  melir  «h  zehn  Jahren  die 
ersten  methodischen  Versuchu  machte,  die  Wandinfec» 
timm  mit  HflUe  einer  etganaB  ainnralebeB  Tarbaad- 
■Mthode  /A\  vtiiiHHltii.  kannte  er  (]!(>  Feinde  noch 
niabt,  von  denen  dieselben  au»giugt'u,  Aber  er  fusste 
««f  dar  mUbagirtadeten  tbeoretiachen  üebawaf  uf, 
dass,  wenn  jene  schrecklichen  Cicissein  der  Ifoppitiller 
durch  belebte  Keime  bedingt  würden  —  zu  deren  An- 
■abn»  w  abenso  wie  drdsaig  Jahre  vorher  Henlo 
gKwngen  m  aein  glaubte  — ,  dass  dann  auch  die 
HSgUebkeit  TOrliege,  dieselben  abzubnlten.  Die  Re- 
sultate Beines  Verfahrena  liegen  l^lar  Mir  uns;  sie 
aprechen  fSr  sich  aeibat»  und  kh  brauche  hier  niebt 
■thar  dnnnf  eimmgaben. 

Ea  wird  in  /uknuit  kaum  glaublich  eracbainati, 
data  Boeb  vor  Kurzem  ein  gewöhnliches  FauaritiiiiD, 
geidiweige  denn  ein«  Amputation  In  einem  Kranken- 
banae  tiin'  lilieii'igitVilir'.iflin  Y.rli-tzung  war. 

Dan  sind  grosse  Erfolge,  denn  wir  sehen  jetat 
Tauaanda  too  Meiinihaiilabae  gintlrt,  weteha  obna 
diese  Erkeoiilnba  daaa  rfeharan  Untecgnnga  gawaibt 
varen. 

Indeae,  «aa  anf  ebiraigiadtem  Oebleta  hentsatoge 

fast  Gemeingut  ffewordeii  ist,  i!<l  es  noch  tsngo  nicht 
auf  anderen  verwandten  Gebieten;  namhafte  üynäko- 
l«gaa  lassen  swar  fue  einen  Theil  dar  Puerperalfieber 


eine  Infection  zu,  nehmen  dagegen  fttr  einen  anderen 
Thsil  Ghiiaganheitauraaeban  an.  Koch  weit  nnsiehaver 
aleht  ea  aber  nnt  dan  grosaen  Gebiete  der  inneren 
Krankheiten.  Ala  Wttttd e rlic h  vor  vierzig  Jahren 
den  Typhua  ab  Infaetlamakraukheit  hinstellte,  »tiesa 
er  anf  erbebKdien  Widerapmdi;  beataatage  bat  aicfa, 
wie  wir  gesehen,  diu  /ulii  dir  KninkliLiten  sehr  vi  i- 
mehrt,  welche  wir  unbeanstandet  als  lufectionen  au- 
adien  und  Ar  wdeha  vir  belebt«  Uraaebea  annabman 

raÜHsen  — ■   aber   die  der   wirklich  bekannten 

Krankheitserreger  ist  noch  ciuu  sehr  kleine !  Ju,  gelbst 
bei  den  weidgateB  kennen  wir  die  Wege,  anf  welchen 
diese  letzteren  in  den  Organismus  cindriiiRcn.  Dennoch 
haben  die  liemübungeii,  welche  darauf  hinzielen,  dais, 
wenn  aneh  noch  unbekannte  Krankheitagift  zu  zer- 
atdren,  und  welche  auf  joner  tiruiulanachauung  basireu, 
bereits  gliluzeude  lilrfolge  gehabt,  —  und  wenn  heut- 
zutage die  Gholen  Ton  Ooten  her  ihren  Weg  zn  una 
nimmt,  oder  wann  gu  die  Feit  nach  einer  lajiges 
Beiba  too  Jabren  die  Gwnaen  Enropa'e  fiberaebreHet, 
ao  können  wir  den  gefürehteten  Gfwten  scluin  mit 
mehr  Ruhe  entgegenaeben,  ala  vor  dreisaig  Jakreu. 
Dom  wir  wiaaen,  daaa  ein  immateriellea  Hiaama, 

welche«  ddh  wie  die  I.uft  ul  i  iurdilii  verbreitet,  ulmo 

an  die  Ba£ngangen  des  orgauiscbcu  Lebens  gebunden 
m  Bcnn,  niebt  esiatirt. 

Ma  r  rilrjTcäclien  von  der  [  nil'itiscln-n  Sfite  hat 
die  uns  bcschäftigcudti  Frage  noch  einen  hohen  wissen- 
aduiftHaban  Wertb. 

Die  Pathologie  befindet  sich  nngenMirklicli  auf 
einem  jener  Wendepunkte,  welche  uuveiiucidlicl» 
aind  in  der  Wiasenschaft  und  welche  gerade  den  nie 
rastenden  Fortsehritt  kennzeichnen.  Die  letzte  Stufu 
wird  gebildet  durch  die  That  Virchow'a,  welcher 
mit  althergebrachten  Traditionen  brach  und  in  der 
Lebensthätigkcit  der  Zelleo  daa  Wesen  der  krankhaften 
Veränderungen  snehte.  Ala  Uraaohe  der  varlnderten 
Zellthiititrki  ii  i  t  1  r  der  Reiz,  welcher  seiner 
Natnr  nach  verachiednu  aein  konnte.  Wohl  riumte 
Tirebow  der  Infeolion  enea  benrarraganden  Rang 
unter  diesen  Reizen  ein,  und  er  beütreit.  t  muli  iüi!r 
die  Bedeutung  der  belebten  Infectionakeime ;  dennoch 
bleibt  in  der  GeUnlarpalbokgia  daa  weeenüich  Be- 
stimmende die  sjKcififtclii)  Thiitigkcit  der  Zellet!  Durch 
denselben  Beiz  kann  einmal  eine  Üeschwuiat,  ein  ander- 
mal eis  Abaeaaa  harvofgerafcn  wardaa»  jß  HMfadam 
dos  Bindegewebe  durch  Bildung  gld<^ai4%<r  Eiamante 
oder  durch  Literbilduug  antwortet. 

Bereite  iit  dnroh  die  neue  Lehre  von  der  Ent- 
zündung Vieles  an  dem  kühnen  Ban  der  Cellnlar- 
pathologie  umgestaltet  worden,  und  neuerdinga  gabt 
daa  Beatreben  dddn,  dk  apediiaalM  Thlti^Ktt,  dia 


188 


Aatonomiü  der  Zvlicn  molir  und  melir  m  notargraben. 
Ebenio  wie  in  der  Bildung  der  GMdiwttlfte  d«n  Zellen 
die  Fähigkeit  abgeleugnet  wird,  gewiaBermaassen  aus 
dgaiMr  Maehtvollkommanhait  dia  Uumb  von  dam  Pkn 
de«  OigwinmM  zugewietema  Omnen  AI  ttberMilirätai, 
oder  gar  andere,  heterogene  Elemcute  zu  prudueircn, 
ebemo  m>II  moh  das  ZaaUodekommeii  tuiderer  patfao- 
hgiadiMr  Vertttdaraiigeii ,  Knratt  ti«  nfeht  auf  d» 
Mtflriiclien  LelieiisvorfffttiKeii  i!<  s  AVac'lmns,  Alternsi. 
AWta-bena  beruhen ,  den  Zellen  selbst  nicht  mehr 
anhatafalhiL  Ja,iMdiindir;«iii*T«rlirMmBii9Mllk«iiM 

EatsBndaric  mehr  erzeugen,  ein  Trnnnin  keiiir  Kitrrung, 
<M  Mi  dann,  limsa  ein  besonderer  Kntzüodungserregor 
Uunkaaimt!  (HAtor.)  Stimirtlioha  pafbok^idM  Ver- 

Änderuti);pn  »ollen  »erfallen  in  f<i1c1ii>.  welche  entweder 
von  der  er«t«B  Entwickelung  augelegt  oder  gri>- 
mechaniselier  odar  cfaemiadicr  Katar  aind, 
endlich  in  eine  dritte  gros««  Gruppe,  deren  Ur- 
aaehe  in  einem  von  anwen  hinznkomiuenden  Agens 
paraait&rer  Natur  beruht,  an  dessen  Gegen  wart  dia 
VarAodamiigWD  der  Gewebe  anaaoUieaalioh  gebunden 
lind.  Sanit  wbd  dar  Infaetion  ein  mtandlieh  waitaa 
Faid  emgertnmt;  LnngaiMntxOnduDg,  KatAirh,  Tuber^ 
eidaaa  und  SjrphUia  aoUan  dnreb  labende  Keine  von 
einen  Orguriamua  auf  den  andern  Obarlragan,  oder 
wenigBtcnii  von  aussen  linpiTührt  werden,  und  die 
ZtUen  antworten  auf  dieee  Eindriagiinge  nicht  vermöge 
fhivr  apedfiadnan  Bnatgie«  aondem  tiuSBli«  wie  daa- 


fclhi:  l'flfinzonMntl  clurcli 


varachie- 


deuer  loaecten  verscbiedeuartige  Galten  pradlldrt,  so 
enlatalit  in  dataalban  Banti  ana  dmaelban  lymphaiden 

Elementen,  je  nneb  der  Art  dex  Iiireclionakeime«,  einmal 
ein  LnpuloiMidian,  einmal  Lepra,  Itots,  Tubercukee, 
oder  eine  ajphiqtiaebe  Indaratiaal 

T)nB  nnifefhlir  aind  die  Cmmeqnpnzpn  der  Anschau- 
ungen, weiche  Kleba  bei  Gelegenheit  der  letzten  Yer- 


Sind  wir  %hn  bereit«  berechtigt,  daa  Alte  gani 
zu  IH-Litigtu  iiriil  an  Stelle  desselben  Xeue«  zu  setaen? 
Baia  da»  Gebiet  der  paraaitiraa  Krankhaitaa  banita 
bia  an  elnam  noeb  vor  wenigeD  Jahren  ungeahnten 
Umfange  angewachsen  ist,  ist  erwiesen,  und  es  ist 
aicberi  daaa  aioh  daaaelbe  Doch  weit  nehr  vergr<iaaam 
vrird.  DaBnoeh  bleibt  aber  Tialaa  dnnkd;  «ardan  wir 
je  Hilf  (mjnft  der  jiaraHitAreo  Theorii-  die  scliuierige 
Frage  von  der  isjrblichlceit  der  lüvakbeiten  erklären 
pdehe  deeb  fb  Tnbereuloee  und  Sypfailia  ao 
auf  der  Hand  liegt? 

Den  Resultaten  der  Forschung  können  wir  uns 


Gebiete,  in  welchem  fo  vielfache  TAuaebanfai 
gekommen  sind,  sorgfältig  prüfen.  Genda  in 
Itozichiing  sind  die  Untersuchungen  Koch'*  in  ihrer 
klaniaehen  Einbebbeit  nnd  Klnrhett  von 
Badantang  nnd  tk  nAaaao  ab  ein 
Fortschritt  in  dar  Ldire  von  den  InfecGooabranbbeitan 
faesBeichnet  werden. 


Herr  Cr.  Heinuum  Burmeistfllf 

DtraetoT  daa  Muaeo  PubUoo  von  Boenoe-Ayres,  begeht 

in  diesem  Jahre  sein  filn&ig|l)aigae  Jubiläum  uls 
Boetor  der  Hedicin  am  4.  Novanb»  nnd  als  Doct«r 
der  Phfloeopbia  an  19.  Deeenber  1879.  V^a 

beiilin  1.  tn'tfrnilcn  iMX'iiltäti'ii  <li.T  rtiivf-rsität  Iltille, 
an  welcher  Burmeister  im  Jahre  promovirto, 
flma  gefeiertan  Doetor  dia  Diploma  anMoam,  galabrie 
Gesclluchnftcn  und  Behöiden  dem  hochverdienten  Jubilar 
ihre  Anerkennung  loUen,  ao  bat  auch  unsere  Akademie 


snermfldlicb  forwhen  Jen  Mil)|^i6dak  dem  warmenFreunde 
ihrer  Beatrebungeu,  die  bandkhatan  daukbaren  Glück- 
n 


6«luiiii0nl]i  Br»  Ih«  m  BisoluiA; 

Professor  emer.  der  Anatomie  und  PhyRiologie  an  der 
Universität  zu  München,  beging  am  2Ö-  November  d.  J. 
die  fttnfingifthrige  JubilBuRKifeier  seiner  Doctor.Promo* 
tion  bei  der  philosophischen  FacultSt  der  UniversitAt 
Bonn.  Seine  Dissertation  handelte:  „De  vera  vaaorum 
plantamm  spiralium  stmctura  et  functione.  Bocwae 
1829."  Unaare  Akademie,  vrelcber  der  Jubilar  aeit 
den  16.  Oelobar  1843  ab  trenea  Mitglied  aogehdrt, 
l>egleitet  dieee  Feier  mit  den  au&iehtigalHI  WOndwa 
für  deaien  fonerea  Woblerg^em. 


Der  VaBsauiflche  Verein  ffa  Hatorkonde 

beging  am  MI.  Deoembar  tStt  m  Wlaalindan  dia 
lUer 


JIS»  2.  Abllftiidlung  von  Band  41,  Fan  II 
der  Nova  Acta: 

H.  Dewits:  Afrikanische  TagRclvmetteriinge.  5  Bog. 
Text  u.  S  Uthogr.  Taf.  (Mit  eolorirten  Taf.  Preis 
5  Rmk.,  mit  nacoburirten  Taf.  2  Rmk.  50  Pf.' 

ist  eracbienaa  und  dueh  die  Buchhandlung  von  Wiltu 
SagoInnBB  in  Loipiig  ■ 


nia*  «M I.  n« 


Digitized  by  Google 


VUMQUAM  0TI08US. 


LEOPOLDIXA. 


KAISERUCHEN  LEOPOLDINO-CAROLINISCHEN  DEUTSCHEN  AKADEMIE  OER 

NATURFORSCHER 


HERAUSGEGEBEN 

UHT£ll  MITWUtKUNG  DER  fSi:KTlUNS\()Il.srAENDE  VON  DEM  PRAESIUEUTEN 

])£.  a  IL  KN0BL4DG1L 


8SCUSZEÜNTES  HEFT.  —  JÄJiHOANG  18 SO. 


HAU.B,  18801 

DRÜCK  TOH  K  BLOCH  HAHN     SOHN  IN  BBI8DEN. 

rOB  Dm  ujjoam  ut  oouiasaoH  bei  wilh.  emoblmaiiv  in  leifzio. 


AMTLIOHES  OBGAN 


DER 


Digitized  by  Google 


9 


Ti«*  >v  1^  V.L. 


Inluat  des  XYL  HeltoB. 


Amtliche  Mlttheilungpn : 

Wahl»  TOD  BeAMiteii  «Itr  Akadt-mie: 

A^jMiiIrtcinralilni  im  l..  4.  und  7.  Krab«  17.  S8.  4A 

Wahl  je  aiutTwittndiniitirlicHleg  der  PachMktioDaaOttr  wiiwiiMlnftliclw  lledieiB,  Cheme  imd  Botanik  60.  66. 81.  97 

Erwihlunj  ditei  Barisors  der  akademUeben  BaehouqpiB  BI 

Da«  Adjunklea-Colkigiain  49 

rHc  Si-ktionsTontände  und  denn  ObollBCr   M 

TeriFirhnlsR  d«r  MiturllHir  i«r  itaftwilft   t 

BiklUtbrk  der  Akadcaiie: 

Kei^leiiient  fttr  die  Beniitxiin^  der  Bibliothek  17 

Herii  lil  ühiT  die  VfrwaltunK  der  Uibliothok  vom  September  187^1090    145.  162 

Krtheiliniir  von  OiploBirn: 

lia]ikh(ljr('ll.tii  il<T  KniiifiuisiT  von  Uijilomen  vom  Jahre  1679   .................  S3 

FrelM-rlhcilnnir  im  Jahre  Isn«   ,   1 

\>rl('iluiiigi-n  dir  tothenins-Mi  ilaiUe  im  Jahre  16S0  fil.  97 

L)aok  der  Km|ifliiiger  tli-r  •  riilieiiitis-Medaille  M,  |l$ 

Me  KasiuMiTerhlltiiiiute  der  Akademie: 

Revision  di  r  Üerhimii^:  mr  IS7it  12ft 

Krtlieilung  der  l>«.'l>arge  de»  KccLnuiigitfilhrcrg  lül 

BeiuftM  aar  Kane  itr  Akadcnte  a  1».  tt.  U.  C7.  68^  «i  114.  M«.  Ml.  178 

Die  jAreabeitrMe  der  Hlt^eder  161. 177 

VatemtDInnKKTereia  der  Kaln.  Leop.-CuvL  AkMeatol 

AoiTorderaDp  zur  Ueverbiuig  nm  die  üntentfitsoBg  in  Jalm  IBM   1 

Verleiliung  der  riiliTsifit?uii»  im  .Tahr«'  ISSft       .    80.  179 

Tiertee  Yerzvii')ini>.s  ilir  Iji'itru(:i'  vum  Januar  ins  .^ulgUf  DflMBlMr  ISBO  179 

Tcrindemn^n  Im  Pers«ullwstaB4e  der  AkUeoito  2.  18.  84.  51.  68.  88. 118.  129.  161.  177 

Jtekrolotre: 

Brandt,  Johann  Fliedrich    M 

Kbrmann.  Karl  Haiulek  ,  IM 

Feiul,  Muard  1341  148 

Fiorini-Mazraiiti,  EUsabelU  18 

Griaebach.  August  36.  02 

Gltlbe,  Adol]>h  Kiliiard   114 

ttntif,  Theodor   TD 

Kiracnwpttpr,  Krn^t  ilpllmuth  vea   67 

l'ri->nl,  Midiuil  Auirust  Friedrich  .......83.  99 

Rincsvi»,  Ji'liann  .V(  |]>iniuk  von  101 

Satuer,  Jofi.iriii       ur  67 

Schimpcr,  Hilbdoi  PUUipp  180 


MittlMilungen: 

BBKPL'aiik'cne  S.lirifffii   14,  JI.  38  r.7.  71   S7   UM  117.  IBS.  UO,  1701  181 

Berichte  aud  >'otlxeii  Uber  BaturvtlH^en^ehanilche  Tersaainlanin«  oad  tiegellüchaftea t 

KatnnrineiiKbaftticbe  Wanderremnimlniigeii  im  Jahre  1880    96 

Die  aUgenefaie  Yeraamminng  der  deutschen  geoloatMJicn  Oeaellsdiaft  in  Baden-Baden  aa  9L  Iris  28w  Sep- 
tember 187».  nm  ÜKanp  M 

Tagm^Muag  der  88.  Ymuuumg  deolaeher  Nntmlbneher  und  Aento  in  Dmlg  198 

HrtM  wlmMltolMIche  AiMtxe,  Literatarb^rirbte  und  Xottxea: 

BnaeriranMB  tn  den  neueren  und  neueaum  1'heoriocit  iiber  Niveau-Schwankungen  T<m  B.  TOB  Dnteke  99.  88 
Sfhrtner  (mvindialin«  am  ili-in  Iiiluvium  der  Kgeln'.'»rhpn  Mukle  von  (i.  Herbst     ..........  77 

iliüton^di-kritische  Stmlii  ii  tibi  r  dan  Ozon  von  C.  Engter  (I'ortM-tzuugi.  nvbüt  Tafel  91,  104.  ÜB.  184.  166.  170 
hm  niatiieniauM-h-geogiapliiscbc«  Dokument  aus  dem  10.  Jahrhondeit  von.ü.  Qonther    .......  122 

Ibrenta^e  und  KhrMfe«Ml|aim 

Gausa-Dcnkmal  113 

Ürab-Denkmal  für  Karl  Koch  112 

Errichtung  einca  SAmmering-Denkmals  16.  196 

Hnader^jUrigea  Stiftungsfest  der  American  Aeademy  of  Arft  and  Sckncw  ta  JMa%  Man.  Q.  &  A.   .  .  88 
MlttbeUnageB  «7.  «4.  IIB,  198 


Die  Photographie  in  der  meisenden  ABtranooiie,  iasbeioBdere  bei  Tenaa-Tortlierglngen,  too  L.  Weineli 

(Nova  Acta  XI.I.  P.  I.  Nr.  2)   80 

Photo^amne  zur  Ontoirenic  der  Vd|;ol  von  C.  Kupffer  und  B.  Benecke  (Nova  Acta          P.  I.  Xr.  3)  80 

fieobai  litiiiiKcn  ilrr  Wanne  in  di  r  BlUlbensrheide  eauer  Colocn.sia  odr/ra  (Arum  cor<Ufohum)  von  0.  Hoppe 

N.H.,  ,\,u,  XI, 1,  1'  I.        l;   128 

Bestimniuii^iii  des  Moiiililurrbmesgers  au»  neun  Plejadeubediikuut^en  des  Zeitraumes  1!£J9  bis  ItSTti  mit 

sieicfaacitiger  Ermittelung  der  Oeitar  des  Mondes  von  K.  Kästner  (Nova  Acta  XLI,  V.  1,  Nr.  6}  .  .  176 

Die  Echiurcn  (Gcpkyrea  armata)  tob  B.  Qrttü  (Nova  Acta  .\LI.  P.  II,  Nr.  I)   64 

rcl>er  Insecteiitlag«!  von  E.  Adolph  (Nova  Acta  Xlil,  P.  II,  Nr.  .1)   64 

I.'cber  abnorme  ZeUenbildnagen  einiger  HjrmenopterenflO^I  von  K.  Adohih  iXova  Acta  XLI.  P.  II.  Kr.  4)  80 
Zur  Mondiologjp  der  samentragendfii  Si-liii(i|i<'  des  .XWelineenzaiifrns  vmi  M.  Willkomm  (Nosa  Acta  XLI, 

1".  II,  Kr.  5)     80 

Dir  Compo^itii  des  Herlwrium  Si-lil:ii,'ititwt'i[  aus  lIochai(iPii  und  .^Uillii  Ijcn  nulisi  beiHii  liictru  von     \V.  Klatt. 

Mit  «■•nleitendrn  AnRulM-n  vcn  11.  v  SchlaBiui  w  ei  l  -     k  u  n  1  ni  s  k  i  ,  Nin:i          M  I.  V.  II,  Xr.  fii  144 

Die  iilaltineu  ans  der  ualercu  Dyas  von  Weissig  bei  Pillnitz  von  V.  K.  Gcinitz  (Nova  Acta  \L1,  P.  II,  Nr.  7)  160 

XatarfelfltorlMbe  Ana%a  89. 186 


DigiiiztKl  by  <jüügle 


Tiamen -Register. 


Ml* 

lies  anffrcDoniBieDe  BlItglMer: 

Araold.  Juliu»   31 

Beiieke.  Wilhelm   lä 

BAUger.  Uudoliih   Ul 

Cech,  Carl  Ottokar  Franz     .   .  HZ 

Clauaiua,  Kudotph   tti 

Curtzc,  Enuit  Ludwig  Wilhelm 

Maximilian   2 

EcktT.  Alexander   M 

Edelmann,  Max  Thonuu   ...  Sä 

Eugtluiami,  Rudolph    .   ...  HL 

Vnnk,  Albert  Uemhard    .   .   .  121 

Friedreich,  Nicolaus   lä 

Fritsch,  Ajilun  Johann  ....  lä' 

Orohi.  Ueorg  Friedrich  Jacob  .  ü 

lUa.  W'Uhdm   ISl 

Koester,  Carl   M 

Ladt-nburtf,  Albert   Ifl 

liUrae,  Jobannpü  ("hristianticistav  iä 

Merenski.  Alexander     .   .   .   .  U 

Merkel,  Friedrich   2 

Mosler,  Carl  Friedrich  .   .  .  .  Sl 

Müller,  Carl   2 

Panthel,  CaH  Chr.   la 

l*ffer,  Wilhelm   6a 

]'fit;ter,  F.rii8t  Hugo  Heüiricb    .  2 

Ponlick,  Emü   äA 

Prantl.  K   2 

l'rowe,  L   2 

Kalb.  Gerhard  vom   &1 

Rein,  Johannes  Justus  ....  21 

Ko«iie.  £arl  of   &L 

Rühle,  Hu^o   &1 

Sachs,  Julius  von   Sl 

i>cbmidt.  FÄluard  U»car    ...  13 

Schwendener,  Simon   ili 

Volkmann.  Kirbard   31 

Voss,  Albert  Fraiu  Ludwig  .   .  31 

Oettorbeno  Bit|;IMer: 

AoderssoD.  Niels  Johann  .    .  fiil  21 

BeU,  Thonuu  üL  31 

Broca.  Paul  ha.  Hl 

Caswell,  Alexis  &1 

Dumortier-RuUeau,  Carl  Bartbo- 

lom&us  fifi 

Orube,  Adolf  K6wrA  .  .  .  sa  aa 
Gttutz,  Eduard  Wilhehn  .  .  31.  lä 
Hampe.  Georg  Emst  Ludwig  US.  iM 
Ilaoslctii,  Johannes  von       USL  Iii 

Ilartig,  Theodor  U.  31 

Ilebra,  Ferdinand  Ritter  von  113.  III 
Heller,  Carl  Uartbolomftns  UH.  m 
Kieseuwetter,  Emst  Auguat  Ilell- 

mutb  von  Sl.  lä 

Kirschbaum.  Cul  Ludvrig  ,    .  31.  Ifl 

Mien.  John  m.  113 

Pinoff,  lüidor   2 

PresU'l.  Michael  Au^t  Friedrich 
Ring»MS.  Jobann  N(>|>omuk  von  6Z.ä& 
Sattler.  Johann  Caspar  .    .   .  31.  IZ 
Schini]ier,  Wilhelm  Philipp    .  21.  lä 
Tomniasiui.  Mulius  Ritter  von  . 

WUdbergcr,  Johann   2 

Zimmermann,  Heinrich  August 

Wilhelm,  Edler  von  ....  2 

Nea  fcwiklte  Adjukten: 

Dechen,  IL  C.  von   31 

Hauer.  F.  Ritter  von    ....  31 

Weismann.  A   31 

n»ne  Yonttand»- Mitglieder  der 
Farb««litionPBS 

Goeupert,  IL  R.  Sß 

I>andolt.  U.  H  fi£ 

Pottcnkofer.  M.  von  £fi 


Neu  g«nUilt«r  B«Tia»rt 

Zeuner,  G  hl 

EMpflttgrer  derC«theaiu-Hedaüle:  1 

Goepfiert,  IL  H  Ü2.  Ua' 

Michaelis.  A  &L  I 

Wühler,  F  Itt.  1131 

Xitarb«it«r  am  XVL  Hefte: 
Bosnard.  A.  F..  M.  A.  N.  .   .   .  Ifll' 
Dräsche.  It  von,  M.  A.  N.  .  211.  20 ! 
Eugler.  C,  M.  A.  N.    «U.  UM.  12&. 

1:M.  155  1701 

Geiniu,  U.  R .  M.  A.  N.   .  .   .    21 1 

Günther.  S.,  M.  A.  N  1221 

Herbst.  G..  M.  A.  N  21 

Kuop.  A  2U 

Lobstein,  E.     ......  Vbti 

Reiclmrdt.  iL  W.,  M.  A.  N.  .    .  UU 

Reinke.  J.,  M.  A.  N  ä& 

TerfanMr  von  Abhandlnngen  der 
Nora  Acta  der  Akademie: 

Adolph.  E  (kl.  au 

Baiecke,  B  SU 

Geinitz,  F.  E  IfiU 

Grmff.  R.,  M.  A.  M  fil 

Hoppe,  0  12a 

Kh»tt,  F.  W  III 

KüjitncT,  F  HÜ 

Kupffer,  C,  M.  A.  N  m 

ScIDagintweit-SakünlQiMkl,  Herrn. 

von,  M.  A.  N  III 

Weiuek,  L  8a 

WUlkonun,  M..  M.  A.  N.  .   .    .  äU 

VerHtorbeae  Xatarfoncher: 

Andry,  V.  A  UM 

liaumgarten.  Aoton  123 

Becker,  D.  IL  11 

Behm  ua 

Bemmel,  Eagen  van  lH 

Biedennaim.  Richard    .  .  . 

Boer.  GusUv  21 

BoU,  Jacob  m 

Borchardt,  C.  W  113 

Brandes,  (iustav  12U 

Buhl.  Ludwig  von  Hl 

Buschmann  ä& 

Celi.  K  113 

Cluules.  Michel  lüß 

Sinnreicher.  Johann  Freiherr  von  IM 

Faick,  Cart  Philipp  113 

l-'alke.  Johann  Ernst  liudwig  .  122 
Flcmming.  Carl  l-'ricdrich .    .   .  IZ 

Fortune,  Robert  ää 

Gcmminc,  Carl  Emil    ....  11 

Geuns,  .1.  van  126 

Gugler,  Bernhard  von  .   .  .  .  Ifl 

Ha^n,  von  122 

llaimel,  Franz  III 

llaldcman,  Samuel  Sherman  .  .  122 
Hamm,  Wilhelm  Ritter  von  .  .  121 
Hauer,  Carl  Ritter  von     .   .   .  Hl 

Heger  IM 

lleintz.  Wilhehn  12fi 

Heid.  A  lü 

Herger,  Emst  121 

Hering,  Constantin  113 

I    Hinteniobcr,  Jtdius  9& 

I    Jackson,  Charles  lliomas  .   .  , 

I    Jongc,  J.  K.  J.  de  2& 

I    Irby,  John  Mac.  D  113 

Iwanow  12li 

Khiboch,  Franz  iü 

Klingenfeld.  Friedrieb  August  .  2fi 

KouUiy,  Flmil  122 

Krieger  2& 

Lasscl,  William  123 


Locbel,  Gustav  121 

LtikAcsv.  Alexander  ISB 

Lund,  t'.  V  US 

Marschall  12fi 

Martini,  Erich  2& 

Marzolo  21 

Mihwttld.  Friedrich  Iii 

MiMiilelsnhn-Barllioldy,  Paul  .   .  113 

MUlcT,  WilUara  iL  2fi 

Moser.  Ludwig  Ifi 

Mulder.  J.  G  26 

Sn:t  von  Fjienbeck  SCi 

Olienlieck,  Georg  IS 

Patruban,  Cari  von  123 

Peirce,  lleiijamin  123 

Pcissu  12s 

Peters.  Christian  August  Friedrich  36 

Petersen,  Carl  113 

Pbobu.'»  113 

Fourtales,  lyouis  Fnufois  de    .  113 

l'mckner,  HcJiodor  143 

Rcic'bcnliucb.  .\uluu  Beuctlict    .  121 

Rril-Uei.  Wilhelm  12 

Reinhuld.  Carl  iL  Tb  122 

Rizzoli,  Francesco  lü 

Rubiier,  GiiHtav  113 

Rudorf,  Carl  113 

Scheffer  26 

Schafhirt,  Friedrich  126 

Sclieve,  (iustav  IS 

Schwarz,  Ignai  11 

Seettacb,  (^rl  von  12 

Svmcll«^.  (iraf  von  12fi 

Scyboth,  Wilhehn  123 

Sbart>ey.  William  

Sohflk,  i-'z.  Joseph  iB 

Steadcuer.  Friedrieb  Wiih.  Emst  III 
Strantz,  Carl  Jubus  von    .   .    .  122 

Striipi.  Simon  122 

Stinin,  Nikolaus  Nikuli^ewitach  .  Id 

Textor.  ( arl  III 

l.'rbauok.  Franz  12 

Vollejihiifen.  S.  C.  Snellen  van  .  25 

Vogel.  Carl  Julius  121 

Wagner.  Johaiwes  Rudolf  von  .  123 
Walferdin.  Hi]i|>ol,vte  ....  12 
Waller,  Johann  Ritter  von  .  .  123 
Watsun.  .lanies  Craig  ....  12& 
Wiggers,  Heinrich  August  Ludwig  IS 

Wilm«.  Robert  Fr  122 

Zaigmondy,  Adolph  113 

AuMU'rdem  v«rb«MMende  Nanea: 
Pähl.  G.,  Versandt  zoologischer 

ObjcKto  12ft 

C'OUweutz,  IL*  Dünnschliffe  fos- 
siler Ilöbier  82 

Drude,  Oscar.  M.  A.  N..  Bio- 
graphische Nachrichten    .   .  fii 
Gaus«.  Carl  Friedrit'h,  Denkmal  112 
Gcbcob,  Adalbert,  M.  A.  N.,  Bio- 

gra))bi.<<i'be  Nachrichten    .   .  13 
Kinuh,  TL,  M.  A.  N.,  Biogra- 
phische Nachrichten    .   .   .  fiZ 
Kirsch,  Th.,  M.  A.  N.,  Rcvis. 

d.  Ilechn.  f.  1879  ....  122 
Koch.  Carl,  Denknml  ....  112 
Payer,  Jul.,  Dankschreiben  .  .  83 
Roemer,  F..  _M,  A.  N.,  Biogra- 
phische Nachrichten  .  .  .  lU 
Sämmering,  Samuel  Thomas  von, 

Denkmal  UL  12fi 

Stanley.  Ilenrv  M.,  Dankschreiben  82 
Tuuimaaini.  Muzio  de,  Denkmal  IM 
Woyprechl.  Dankschreiben    .    .  82 
Zciincr,  G.,  M,  A.  N.,  Revta.  d. 
Rcchn.  {.  1879    122 


Google 


NUNQUAM    Ai^^Wt^ .  onosua 


LEOPÜLDINA 

AMTUCHES  OROAN 

DER 

KAISERLICHEN  LEUFOLIiLNU-CAßOLIXlSCHEN  DEUTSCHEN  AKADEMIE 

DER  NATUBFOBSCHER 

HERAUSGEGEBEN  UNTER  MITinBKDNO  HER  8BET10N8V0RST1NDB  TON  DEM  PRÄSIDENTEN 

Dr.  a  H.  KnoMMdL 


fiaUe  a.  S.  Heft  XVI.  —  Nr.  1—2.  Januar  1880. 


:  Amtliche  Hittbeiluneen:  PrciBertbriiiin?  im  Jahre  1880.  —  Auflurdmuig  zur  Bcverlmw  am  die  fttr  18W 
bcstifflmtc  Uutmtfltzutitrssunime.  —  Veriiii(lfriiii);<>»  in  P«nQnalb«tande  der  Akademifi.  —  mtriff«  rar  Kaan 

ili  r  Ak,i-Jnm:r.         Wri'i  !■  ! 'ii--.  iI'T  ii  -   iln-  Al.:i.!iTn"<'  f  i:irir:   'V!;ir7;i rM   t  SoTTitii^c  Mit- 


Amtlich»'  MltthelluiiKPii, 

Preisertlieilung  im  Jahre  1880. 

Die  Akademie  bat  iui  gegenwärtigen  Jahre  ilircr  FacliHektitm  (3,i  für  Chemie  ein  ExeropUr  ilircr 
goUeoen  Cotheniut-Heditille  mr  TorAgwig  gestellt,  welche  nach  dem  Gutachten  ond  auf  Antrag  de«  Sektiont* 
rorBtandes  demjenigen  verliehen  wirdan  mll,  welsbar  am  wiriounten  in  im  letiten  Jätna  mr  FMmmg 
der  Chemie  heigetragen  bat. 

Balle  a.  8.  (IlgMSMM  t),  4m  1.  Jauiar  1880. 

Dar  PriMdent  der  K«l.  LMp.-Can>l.  DMiiMiMn  AkaMa  dar  IMarftiraciiar. 

l>r.  H.  Knoblaaefe. 

Der  Unterstützungs -Verein  der  Ksl.  Leop.-Carol.  Deutschen  Akademie  der  Naturforscher 

wird  auch  in  diesem  Jahre,  gleich  den  Yorjuhr>'n.  eine  Summe  für  Unterstützuiißen  f^ewährcn  und  ist  dicae 
für  das  betreffende  Jahr  etwa  auf  eine  gleiclie  Höhe  wie  in  dem  verflussciieu  li.  J.  IKTIt:  H75  Mark)  fetitgeeetet. 
Dar  Vontaod  dei>  Verein»  beehrt  Mich  daher,  die  Th«iUwber  deMelbca  (vergl.  §  7  des  Grundges.,  Loop.  XII,  187G, 
p.  146)  zu  ergtQchen,  VorschlAgc  hinsichtlich  der  Verleihung  xa  machen,  sowie  die  verdienten  und  hülfsbedürftigen 
Naturforscher  oder  deren  hint^-rksseuo  Wittwcu  unJ  W'ui-t'ii,  welche  sich  um  eine  Unterstützung  pemönlich 
m  bewerben  wOmdMO,  aa&afordem,  ip&testciis  bis  1.  April  d.  J.  ihre  Geaacho  einisureiclien.  Freunde  dea 
Terrin  oder  OeaeDadiaRen ,  welehe  damadben  ab  lIieflhalMr  Mtraten  «der  daeu  beitragen  wollen,  daaa  <br 
Verein  eine  dem  YurliuncUnun  BedUrfniMc  entsprechendere  und  de-t  deutschen  Tolkaa  wArdiga  trUÜgmg 
CRaiche,  bitte  ich,  i«ich  mit  der  Akadraaie  in  Verbindung  setaen  zu  wollen. 

Halle  a.  8.  (JägeigasM  2),  den  1.  Januar  1880.     DoT  Vorstand  dM  Unterstätzuiigs- Vereins. 

  Dr.  M.  KnaMiMh, 

Loop.  XVL 


Digitized  by  G(). 


2  

Yotlldtningeii  im  Peräonalbestande  der  Akademie. 
NcB  aoffCiioinBifne  ■itrlieder: 
Kr.  S241.  Am  5.  Januar  1880:  Herr  Dr.  Carl  WtUtK,  StinigMutn  in  BkUa.  —  Elfter  A^uaUta» 

kreis.  —  Fachrnktion  (5)  für  Dotanik. 
1fr.  2242.   Am  C  Jmiunr  1880:  Herr  Dr.  Friedrich  Kerkel,  ProfesRor  der  Aii*tomie  an  der  Unlwriltt- 

in  Boetock.  —  Zehnter  Ai^imkteDkreia.  —  Faciwektion  (6)  ifir  Zoologie  and  Anotome. 
Vr.  2343.  Am  12.  Jaaimr  1680:  Herr  Dr.  K.  Pnatl,  rrofteiOT  aa  der  Fontekadeiiaie  fa  AadulRnbttiK.  — 

Zweitur  Ailjanktonkrei».  —  Fachtektioo  (B)  Ar  Botanik. 
Nr.  2244.  Am  22.  Jumor  1880:  Herr  Dr.  Bnut  Hvg»  Hoinrich  Ifitier,  Profenor  der  Botanik  imd 

IHnetor  im  botmadien  Gartene  an  der  Untverafttt  in  Heidenwi^.  —  Vierfer  A^jmktenkreit.  — 

Fachsektioil  (6)  Ar  Botanik 
Kr.  2245.  Am  22.  JiBBar  1880:  Herr  Eiset  Ludwig  Wilhelm  Maiinilian  Curtxe,  Ldirer  am  Gymnaeiom 

in  Thom.  —  FBnfiwImter  A^jnnktenknie.  —  FtohnktieB  (1)  Ar  HadMuiatik  und  Aeinwomie. 
Nr.  2846.  Am  22.  Jnniiar  18H0:  l[<  rr  Prufi-Haor  Sr.  L.  fkvwt,  Olterlelirir  am  GymiidiiB  in  Thom.  — 

FOD&ehnter  A4jankteDkreig.  —  Faoheaktfoa  (1)  Ar  Wathnmatik  and  Aatnauniie. 

Cestnlmw  HtgllMler: 

In  Jelura  1877  zu  Wien:  Ilirr  Dr.  Heinrich  Angnit  Wilhelm  Edler  von  Zimmeimaan,  Oonftwletaho- 

ant  a.  D.  in  Wien.   Aufgenommen  am  3.  Auguat  1837.   cogn.  Severinus  lU. 
Im  JaU  1879  m  Bnlin:  Herr  Dr.  IaM«r  Kaot,  praktbeber  Anl  in  Bredaa.  Aofgenowmeo  am  1.  Vai  1865. 

cogn.  Surarm-i  III. 

An  SO.  Xovciuber  1879  tu  Merau:  Herr  Dr.  Johanii  Wildbargar,  Uolntb  und  ehemaliger  Director  der 
«rtkopIdiadieB  Heilanetalt  in  Bamberg.   AalgiManNO  am  16.  April  1868.  ooga.  Staric 

Am  81.  DecembiT  1879  zuTriest:  Hrrr  Hofrnth  Ih-.  Mltt«!  BHter  TMlMBBUMfai  iiilMeat. 
am  1.  Januar  1856,   cogn.  Scopuli  IV. 

  Dr.  N.  KMlUMOh. 

BeiMfe  m  Zxub  der  Alcadamie, 

Daoamber so.  1879.  Ton  Hm.  Gahaimen  i;  u'irran^'<(rath  rrofcRsor  Dr.  U.  ILlMidaltlB 


1.  1880.  Vom  Hm.  Oeh.  Bath  Proüiwor  Dr.  J.  V.    Bingeeie  in  Mfliieliea  Jalireelieitiag  Ar  1880 

„  „     „    Proletrsor  Dr.  F.  Seite  in  Müncluti  ilr>fgl   für  1880  

„  n  n     n  Profeiaor  Dr.  W.  Seliimper  in  iätrasüburg  Jahresbeitxige  für_lä78,  1879, 

1880,  1881  md  1888   '   .   .   .  . 

2  ,  Hofapotheker  J.  B.  Jack  in  Konstanz  <)p«r1.  für  1879  und  1880  .    .  . 

„  „  „     „  Dr.  E.  StiUeuberger  in  Konstanz  de»gt.  für  1879  und  1880  .... 

„  „ .  „    „  FrofeeMr  Dr.  Th.  Poleck  in  Bnalan  Jatoaebettrag  Ar  1880  .... 

3.  .,  „  ..  Dr.  J.  Moeer  in  Berlin  Jahrtnbeitrige  ftlr  1879.  1880,  1881,  1882  n.  1883 
„  „  „  „  Geh.  Bergrath  Professor  Dr.  F.  Ropmer  in  Uruslau  Jaliruabeilrag  für  1880 
„  „  Ml.  Hofrath  Direktor  Dr.  K.  HichtiT  in  Snalfeld  desgl.  für  1880  .... 

4.  „  „     „  Staatsminister  Baron  C.  O.  yoa  Ualortie  in  Hannover  de^^  Ar  1880  . 

5.  „  „     „    Dr.  Carl  Müller  m  Halle  desgl.  Ar  1880   

w  n  »t     H  StaataralhDr.V.v.MocllcrinPeteniburgEintrittjig.u.Aljlö.sg.d.JjUircsbfitrilge 

„  „  „     „  Profeuor  Dr.  C.  L.  Kirachbaom  in  Wieahaden  JahrgabeUng  Ar  1880  . 

6.  ,1  „    „  PtaCioaor  Dr.  F.  llerkel  in  Rostock  Eintrittsgeld  ........ 

„  „  n     tt  Profeaeor  Dr.  II.  Wagner  in  Konignberg  JiihreiibeitrHg  fUr  1880  .    .  . 

„  „  „    „  Frofeeior  Dr.  £.  Hampe  in  Helmstedt  deigl.  für  1880   

„  „  n    n  Vnhmae  Dr.  F.  Henael  in  Prockan  daegl.  Ar  1880   « 

7.  „  »1,    Priifeiixor  Dr.  il.  Sailflmck  in  üiilin  Jcagl.  fijr  1880  • 

„  „  „     „  Geh.  Sanitätiiraih  Dr.  A.  Ituumout  iu  Aachen  deagl.  für  1880     .    .  . 

8.  „  „    „  Profaeeor  Dr.  a  Haeee  in  Breokn  deegi.  Ar  1880   

9.  „  „  Gcnrral-I jcuti'Oant  a.  1>.  K.  v.  Schicrbrand  in  Drt-.-idcn  dc#gl.  für  1880  . 
n  n  »     ti  Charles  Üi-ongniart  in  Paria  Eintrittsgeld  uud  Jahresbeitrag  für  1880  . 

10.  „  n    n  F^ntrath  A.  tcq  KrempallmiMr  u  MitanbeD  Jahnelwiliag  Ar  1880 .  . 


18 

8 

6 

80 

12 

18 

• 

30 

6 

6 

a 

6 

90 

8 

80 

8 

8 

6 

8 

6 

8 

8 

86 

8 

Digitized  by  Google 


1.  _ 

11.  1880. 

YoD  Hrn 

iTOiPMor  i/r.  r.  J*  ijoan  m  urMiMi  Jumsiieitn^  lur  Xoou  •    •    «  • 

Buk. 
D 

n. 

n 

12. 

It 

99 

it 

IM 

»» 

»1 

tt 

II 

1* 

irr.  \J.  notT^sr  in  r  rBnicnirt  a.  AI.  tifttires[>eitra^  tur  i nnu  .... 

ft 

IV 

n 

«I 

|4 

xMri  Aociif  i^nuctii^coiogc  in  VT moftuOD|  ttcBgu  lur  loou  •    .    •  • 

D 

n 

IS. 

t» 

tt 

II 

UDBrauDaarKt  i/r.  a.  r .  WNura  in  jnuncnoii  cmgi«  mr  lowi  •    •    «  • 

• 

« 

M 

i ' 

1» 

1» 

iToinsor  i/r.  L.  Ii.  TT .  fiictizci  in  nresiAu  cig8>j[;I.  lur  innu  .... 

a 
D 

fl 

1» 

1* 

•« 

») 

HAQptxu&mi  Dr.  I^.  v.  Hpydf n  in  Bockciili^icti  l>6i  FfAnkfurt.  a.  M.  desgl.  für  1680 

U 

n 

VI 

fl 

fl 

X'rof<M8or  Dr.  M.  !■  -  I*    Iutbs  in  trlangpn  desgl.  für  1880      ■    •    ■  ■ 

A 

1» 

» 

II 

It 

IVrif— Mir   IW    P     W     M     \ViA>kAl    in   TfAntlknrff  ^mivI  lAfiA 

m 

« 

14. 

1» 

tl 

fm»  mt  nm    Jft      W>  l.  _     _    *      XPia«    «l^utnl     AIb>    9  OOA 

* 

AT 
VI 

» 

t* 

91 

91 

xruiceeur  1/1.   i* .          \ uu  iivUc><^ii  III   i. uuiiiiff-'n  ui-'Fiul.  lur             •     ■     «  • 

»1 

t» 

It 

»t 

pM\lMAnv   TW    f*     «MI   VaI4   Sw   MAn^kAM   A^tA     fAm   1  flfiA 

» 

•t 

«1 

9t 

tt 

TW   «mmI    fi    PWnMMtItMM  In  IWbWii  A^nt    Ihn»  tAAA 

m 

» 

«« 

«1 

19 

91 

T)r     T      Prviftft    in    Tl.  .  ul-Uim  mm   tlnr?    /1<ituvl     fitr    1  Afin 

x/ii        1  rciBB  III  iiLixuoiw  Bifii  xittrz  upoffi.  lux  loo^  ..<•••« 

« 
w 

M 

1* 

9t 

99 

PrnfiMMir   TW    P     E*     A     HauMMlitliAr«  in   RavIim  ^mctI     fiii>   1  flAI 

A  TVIWBMr  l/r*        JT«  A*  ABIBIIMtBUOI^  lO  OCTIUI  CUi^t*  lur  lOOl     •     *  • 

n 

w 

»» 

ti 

II 

«iviwnr  ur«  V*  in*       vuu  owiioio  in  wuuonm  angi«  mr  jocu 

A 

n 

16. 

9» 

it 

t» 

i; 
o 

»• 

«1 

M 

It 

fl 

uow*iiicvucinBirai.n  amt»  £*.  A.  von  xicnn^  in  obUii^nri  acwgi.  lur  aoov  • 

iE 
U 

n 

16. 

tt 

91 

9t 

« 

— 

H 

91 

99 

it 

#"1^1.           Y>.>>v.  l>..M.f  TW  n  Unl.««jrv,  x.^,-,.-.     T)^^..M  lAlMiMlH£ft«nMk.f  f  ftTtt«  ftA 
\rei].  i^i4'{i.-KHtn  1  roi«  Jir.  U.  ocliaail  n.uisrr.  in  ivunn  aPUinMMIIffl0BI«liOf  VilaOU 

1  0 

>• 

IT. 

fl 

tt 

99 

1» 

n 

99 

91 

ll«k              HaI^  TThaafiiAAiiii  l\mi  S  fltJWVlMwJ*  m  W^iMM  TifcfcwM J^lfl»«  f  IftM 

von.  M^.-nsiA  miBMoir  vr.  b»  ocockimtik  id  itmiuf  timumnanni^  i«  lon 

* 

w 

n 

II 

19 

If 

fl 

noirÄifi  1  ri  >:'"-'-(ir  iJi .  it.  LM  nMa!i>c  in  Jfiift  tlcsgl.  JuT  lool»  .... 

c 

D 

n 

91 

91 

19 

voer-iiieaiciUttir&iu  i  roiensor  iir.  r .  u.  «i.  nonic  in  voinn^ra  u6h^i.  xur  looU 

It 
V 

H 

SO. 

tt 

91 

tt 

IV 

ti 

»1 

«1 

it 

i/r.  J!<u.  nuppei  in  rmnKiuri  s.  ai.  «jiiiirv'tiueHrn^  lur  loou     •    *    ■  • 

tl 

yr 

»1 

1» 

M 

tl 

II 

II 

«f 

'■ 

«« 

22. 

9t 

It 

Ti 

tl 

TWaAmatw  TW    A    AliAwIftAnV  twt  VaIW  iIaamI    All»  Ififin 

uen.  xiiiu.-xvhiii  j  luicBoor  Lßr.  xj.  j.  i>uu}^  iu  VTrc<iiiiiri um  uuiij^i.  lur  xoow 

V 

n 

f  t 

it 

•  1 

II 

II 

T'i*«     lad  1.  ^  *•  T  1        m     TI    II    T'fif'fi^*.  1  n  II  AI  jlol  rvaa*r*  I*  int«*t4to<YAl#l  n     lAltrina  Vij^itii    w    9  MmJi 

1  roit'ftHor  IT.  jtj.  ii  -  ii.  <  ii r zi.*r  in  iiviuricwr^  imui rii.c«Eriu  u. «/»iirpniH'K i .  i,  j.oov 

ov 

M 

2S. 

91 

tt 

i? 

Professor  Dr.  I*.  A,  Mchinidt  in  Ilani  bi'i  Uaniburg  Jalirf^bc'itriig  fÖr  18^9 

U 

34. 

» 

IT 

t' 

ilOiralJi  iTOiotsor  Air.  i/.  tucxer  \oii  ocoron  in  urr&z  u6Hgi.  lur  loou  • 

D 

1» 

n 

n 

II 

II 

l«vmnA^4iiil.OtM"r1f>1imii*TW  1?  ßaMpnltpri?  in  MalstAft,  Ii  SjurVir  df^flirl  fllrTRAH 

({ 

•t 

26. 

19 

91 

91 

Geb.  Iltifrath  Profriüior  Dr.  E,  E.  Schmid  in  Jena  desgl.  für  ISKO 

6 

n 

II 

It 

II 

II 

Gab.  Hofinth  ProfoMar  Dr.  F.  J.  Bied  *)  in  Jeu  JahrMbaitrige  lOr  1878. 79, 80 

18 

M 

26. 

II 

tl 

tl 

Gdi.  Batb-PtafeaM»-  Dr.  W.  tpb  Biachoff  in  Hflnehea  Jabnabaitng  flir  1881 

8 

*i 

27. 

99 

91 

91 

8 

M 

29. 

W 

9t 

99 

8 

r» 

II 

tf 

f» 

9t 

Hofrath  PhiAAor  Dr.  E.  t.  BrOelt«  in  Wien  de«gl.  fllr  1880  .... 

8 

•• 

ti 

9t 

91 

91 

6 

» 

80. 

9t 

91 

91 

6 

n 

81. 

91 

91 

91 

Ckli.  VetUBath  Dr.  H.  Bainliafd  ia  Dnadw  da«l.  Ar  1880  .... 

8 

Dr.  H.  RMIhUMk. 

MltjKlierter  -Yi'rzpk'hiils,s 
der  KaiserL  Leop.-CaroL  Deutsohen  Akfti<AmiA  der  Naturforsohor. 

(Hack  4m  Alphabat  lentet.) 
Btrithtigt  hit  Amtfmmg  p0$$mhr  1979.**) 

Hr.  Dr.  Abba,  Gurl  Emst,  Profetsor  der  Haflieaatik  und  Phjvk  an  der  Univanitti  ia  Jena. 

„.  Dr.  Adamowicz.  .^rlani  F^rdinnml  Ritter  von,  wirkÜclu-r  Stnatsrnlh  und  ProfeMor  cmer.  in  Wilna. 

*)  l>cr  JttlircstK'itnijL,'  <l<>»  llurni  (it'lji'iiri<>n  l'.iitli-i  I  ri'H  ; -i  r-  Dr  )■ .  .1.  liiod  in  Jena  fUr  1877,  eatriclltüi  am 
8.  Januar  ISTb,  ist  m  der  Li'cijiiiUluia  .\1V.  Nr  1    -2.  |<  J     i  |i.;n:i>  ii  >i  rNiimit  wurden. 

**>  Tm  Aozeige  eiwatgcr  VerKcticu  uder  Uuric'liti({kciica  wud  hodiclist  gebeten.  1* 


Digitized  by  Google 


4 


Hr.  Dr.  Advlrnsnii,  G«e«g  BluiM  von,  8t««tmth  md  IVofcwor  «nwr.  io  Bm-Kn., 

,,  Dr.  AgarJli,  Jacub  Geoff,  Prafeesur  dir  Botanik  an  di  r  riiivrrsitiLt  in  Lund. 

„  Dr.  Ahlei,  WiUielin  EÜM,  Fkigfenor  der  Botanik  und  Phanuakognoue  am  Polytachnikom  in  Stattgart. 

„  Dr.  Alv«r*Bft»i  PMcr  Vnm      Ooals,  iSfofaww  an  dar  aedidriialiai  8dni]*  in  Liwtwi. 

,,  Dr.  Amerling.  CWI,  Directür  di^r  Böhmischen  VoIkütchullelircr-RildungHUwtalt  in  R^f. 

„  Dr.  Andersaon,  Niel«  Johaim,  I'rofesMr  der  liotaoik  in  Stockholm. 

„  AndriftB-Warbarg,  FHdlmid  FniiHrr  m,  k.  k.  (Mcnr.  Batgnth  ».  D.  in  AlUAmMa. 

,,  Dr.  .Arendts,  Carl,  Profespor  »•mcr.  in  Miinrlicn, 

,,  Dr.  Arnold,  Friedrich,  Ctehtimtr  Ilulrath  uncl  Professor  eruer.  der  Median  in  Heidelberg. 

„  Dr.  Arpp«!  Adolph  Ednard,  Professor  der  Cbemia  an  der  UniveraiUt  in  Halaingfoni. 

„  Dr.  Aieherson,  Paul  Friedrieb  Angust,  Profegaor  der  Botanik  an  der  Universität  in  Berlia. 

„  Dr.  Bail,  Carl  Adolph  Theodor,  Professor  und  Oberlehrer  au  der  Realgchule  in  Danag. 

„  Dr.  linird,  Spi'ticer  Fullertoii.  Sr-rritür  der  Sinithsonian  lostitatlMI  In  WuUllglOB. 

M  Barla,  Joseph  Hieronymus  .luhaan  Uaptict,  Botaniker  iu  Niin. 

„  Barrande,  Joachim,  iu  Pnig. 

„  Dr.  Bastian,  Adolph,  Director  de«)  ethnologi^icheu  Museumn  in  Berlin. 

,1  Dr.  BanarBfeind,  Carl  Maximilian  von,  Direotor  and  Profaaaw  dar  Gaodftaia  and  lageniaarwiasenachaAeo 

•a  der  taebmiabaB  Hoabaabale  in  MAnahaa. 

w  Dr.  Baum,  Vilhelm,  OahaiaMr  Oba«4laJfciiwli»tb  od  PNÜMaar  dar  GUmgia  an  dar  UnivanilAfe 

in  Uöttingao. 

„  Dr.  Beets,  Friedrieb  Vilbalm  Habert  tob,  Probaaor  dar  Ikfalk  an  dar  techniaoben  HaabateW  la  HOadMB. 

,.  Dt.  Hell.  Tliotnus,  Pnif('t"<»r  dvr  Zoologie  in  Selbamai  Altos  Hanta, 

„  Dr.  Benthaiu,  Georg,  Botaniker  in  Loodoo. 

„  Br.  Berg,  Ehiat  wo,  Staatarath  in  R%h. 

„  Dr.  Bcrgemiuin,  Carl  Wilhelm  Sik'isinimd,  pTolbaiar  dar  PiMMBMaala- in  Bküb. 

„  Berkeley,  Joaepb,  Botaniker  in  äibiicrtofl. 

„  Dr.  Bernatein,  ialiin,  IVetwapr  dar  Fbyaielagie  aa  dar  Univanittt  in  HaUa. 

,,  Dr.  Bcsnard,  Antun  Franz,  Ober- Stabsarzt  in  München 

,,  lieuHt,  Constaiitin  Friedrich  Freiherr  von,  Director  dcji  Bergwesens  in  Wien. 

„  Dr.  Beyrich,  Heinrieb  Elmat,  Gab.  Bergrath  und  Profenor  der  Minenüogie  an  der  Dnivenitit  1»  BarÜB. 

„  Dr.  Bidder,  Friedrich  Uciarich  von,  wlrltBebar  Staataratb  nnd  Profaaor  dar  Ihyiinlqifai  nad  Palhaiafia 

an  der  Universität  in  Dorpat. 
„    Dr.  Birncr,  Heinrich  Friedrich  Wilhelm,  Dirigent  der  ogricultur-chemischen  Verauchutation  in  Rogcnwalde. 
„   Dr.  Bitehoff,  Theodor  Ludwig  Wilbofan  mu,  Gabaimar  Bath  nad  Proiäaaer  amar.  der  Anatomie  und 

Physiologie  in  Mflnchen. 
„   Dr.  Bochdalek,  Vincenz  AleanadaTi  Frofesaor  eaHf.  hi  LattaMrits. 

Dr.  Boeckel,  Eogeo,  Profeaaur  annr.  ia  Stnaabnri. 
„   Dr.  Bcttger,  Oaear,  Lehrer  der  yattirggaefaichte  aa dar  Baalaalwla  and  Doonrt  ttr  flaakgia  am  8attA>B- 

hergischcn  Institut  in  Frankfurt  «.  M. 
„   Dr.  Bolle,  Carl  Aa^oft,  Privatgelettrter  io  Berlin. 

„   Dr.  Bonnawyn.  Heinrieh,  Diraetar  daa  phannaieentisehen  batüate  bn  Drflaail. 

„    Dr.  üurelli.  JüIiaiui  riuptlst.  Profeasor  der  ('l.ii'ur  v'''      di-r  UalawiitBfc  in  ttteis. 

„    Dr.  Uornemann,  Johann  Georg,  Priratgelebrter  in  Kisenach. 

„   Dr.  Brand,  Eraat,  prabtiaebar  Ant  in  Stettin. 

„    Dr.  Bri'hrii.  Itt-inhold  Bomhard,  Omithalaga  nad  Ant  ia  Madrid. 

„    Dr.  Brehm,  Alfred  Edmund,  in  Berlin. 

„   Dr.  Brabmar,  Onatav  Adolph,  pnktiadMr  Ant  ia  OOrbandarf  bei  ftiadhad. 

Dr.  Brizi,  OrP!itpi>  von,  Geheimer  Kath  nrxJ  f:on»-r.i-S..«.wrf|r  4|f  ^|fj^|||jf^^|^yim»«fli«*fii  <■  Ar— n, 
„    Dr.  Broca,  Peter  Paul,  Profeasor  der  Medicin  in  Paria. 
„  Braagatart,  Gharlaa,  ia  Varia. 

Dr.  Brnck,  .Tona»,  praktisclipr  Zahnnrit  in  Rrvulau. 
„    Dr.  Bracke,  Emst  Wilhelm  von,  Uulralh  und  Profeasor  der  Physiologie  an  der  Univeraitkt  in  Wien. 


Digitized  by  Google 


 ft  

Ur.  pr.  Brubns,  Carl,  Geb.  Hofratb,  Prof.  d.  Aitronomie  an  d.  Uuiv.  u.  Director  d.  königl.  Sternwarte  in  I^ipsig. 
„   hr.  Bnobeami,  ftm,  Profeasor  und  INrector  der  Realaohule  in  Bmn«n. 

„    l>r.  Kudi^'c.  Ludwig  JuliuR,  Geh.  Medicinalrath  u.  Profeasor  der  Anatomie  ao  d.  Uitiv«niUt  in  Greifawald. 

„    Dr.  liu  II  s  e  n  ,  Robert  Willielw,  Geheimer  Ilofrstb  und  Prufe8»or  der  Chemie  an  der  Unifcraitit  in  Ueidelbeiig. 

„    Dr.  Duitneister,  Carl  Hermann  Conrad,  Director  den  HuaeamR  in  Bnenoa  Ayrea. 

„  Dr.  Buvry,  Louia  Leopold,  Oeneral-SecretJir  dM  AccKnwtitationa-Yawiii»  in  BwUii, 

[,  Dr.  Cnntor,  Uoritx  Benedict,  Profenor  der  Mathtmitik  an  der  UniTMitUt  ia  Hfidalbari;. 

„    Dr.  Citrus,  Albert  Guatar,  Uofrath  in  Dresden. 

„  Dr.  Carua,  Jolina  Yietor,  Profeaear  der  Tergletcbendea  Anatoaiia  aa  dar  Univaraitit  in  Laipnig. 

„  Dr.  Caiwell ,  Aleiia,  Prof.  d.Hathnitttik  n. Aatroeoni«  a.Browii'ae1ien  ünnvnititaoolleg.  in Nao-ProvidanM, 

„    Dr.  Chevroul,  Michel  Eugt-nr,  ProfeMor  der  Chemi«  am  Musiniui  der  Naturgeschichte  in  Pari«. 

„  Dr.  Coeciui,  £n»t  Adolph,  Geh.  Uedieinabrath  n.  Profeaaor  d.  Augenhoilkaiida  an  d.  Univaniat  ia Laipiig. 

„   C««lli<>,  Yoaaph  Maria,  nrofataor  dar  Ifiaarahgie  aa  der  polytBelnnaelMn  SAtit  in  lianboa. 

„    Dr.  (."oliti.  FiTilinriiicl  .Iii'.iu.'*,  Profensor  der  Itutunil-:  nii  drr  I  Uis ■  i'^it^it  in  Brcslnii 

,1  Dr.  Cornalia,  Kmil,  Profewor  der  Zoologie  am  tcchniiKheii  iu»tttut  und  Director  de«  Muneunu  in  Mailand. 

n  Dr.  Coraat,  OavI  Aagait  Edaard,  CUraiv  aad  Btadtant  ia  NaoftUtal. 

„  Dr.  Corti,  San  Stefano  Belbo  Alfons  de.  BotaBÜMf  Ia  IWia. 

„  Dr.  Da  Coata  de  Macedo,  Joachim  Joaeph,  Baraa,  Staatarath  in  Liiaabou. 

„  Dr.  Da  Costa  Simo^i,  PrelwBor  dar  Phyiiakgie  aa  dar  Oaimtittt  ia  Goiailica. 

„  Dr.  Dana,  James  Dwight,  Professor  der  Mineralogie  und  Q«olasia  aa  der  UahaflMt  tn  SvW-Ham. 

„  Dr.  Darwin,  Carl,  in  Duwu  bei  Beckenbain,  London. 

„  Dr.  Daeaiaaa,  Jbiapb,  IMhamr  dar  BMaaik  ia  Firii. 

,.  Dr.  DecnndoUe,  Alphons  Peter  PriBnius,  Professor  emer.  der  Botanik  in  Genf, 

Dr.  Dechen,  Ernst  Heinrich  Curl  vuii,  wirklicher  Gchcimnith  und  Ulx-r-Berghaaptmann  a.  D.  in  Bonn. 

„  Delesse,  Arhille,  Ingenieur  en  chef  den  niinef,  Professor  der  (ieolo^e  an  der  Kcole  normale  ia  Aoii» 

M  Dr.  Detharding,  Georg  Wilhelm,  MiÜt&r-Ofaerant  a.  D.  und  praktiKher  Ant  ia  Boatoak. 

„  Doell.  J.  Cb.,  Geheimer  Hofratb,  Profeesor  der  Botanik  ia  Karlsruhe. 

„  Dr.  Domrieb,  Ottomar,  Uber-Me<licinalrath  in  Meiningen. 

„  Dr.  Dr»scbe>Wartiab«rg,  Bicbanl  Bittar  von,  ia  Wian. 

„  Dr.  Dreebaler,  Adolpb,  Hofratb  aad  Dinator  dsa  aiath.-phyaikaliacbiB  Sriana  ia  DrMden. 

„  Dr.  Drude,  Oncar,  ProfefMr  der  Botanik  in  Dnadco. 

„  Dr.  Dnboia,  d'Aaiiaaa  FViadricb,  praktiadiar  Ant  und  Botaaikcr  ia  Pkrii. 

„  Dr.  Dabjr  da  Staigor,  Jabaaa  Stapbaa,  Pftarer  aad  Botaaiker  ia  Otaf. 

„  Dr.  Dumurtier-Rntteaa,  Gill  Bartliolornftu»,  Btitnuilver  in  Tounin}'. 

n  Dr.  Duaeb,  Theodor  von,  Pfcafcwo»  der  Medicia  an  der  UmverntM  ia  Ueideilierg. 

n  Dr.  Datarsoa,  Jobaaa,  Plbrrar  Ia  KarlMaarbt,  BcMeiiaB. 

„  Kdlich,  FMaWad,  Halar  in  Gruna  hei  Jlrend'H 

n  Dr.  Eklora,  Braat  Baiaiich,  Profeawr  der  Zoologie  «n  der  UniveraitjU  in  Göttiogen. 

„  Dr.  Eieblor,  Aagaat  VObete,  Proftiaor  dar  Botaaih  a»  dar  UairaHlltt  ia  Bvlfai. 

f,  Dr.  Eimer,  Theodor,  Professor  licr  /jiologie  an  der  rniversität  in  TäbiagW. 

„  Dr.  Eliner,  Carl  Friedrich  Moritz,  emer.  Gymnaeiallehrer  in  Braalaa.  ' 

„  Dr.  EagolaiaaB,  Oeoig.  FNJaaMir  der  Botaaik  bi  8t.  Loaio. 

„  Dr.  Engler,  Curl,  Professor  am  Polytcehnikiira  in  Knrl^rnlii' 

„  Dr.  Eng  1er,  Heinrich  Uuttav  Adolph,  Profe«Bor  der  Botanik  an  der  UniveraitU  in  Kiel. 

8e.  Hob.  Eraet  II.,  legiataadar  Homv  tob  Saebsea^baif-Gotba. 

Hr.  Dr.  Ettings  hauten,  Constantin  Freiherr  von.  Professor  der  Botanik  aS  dw  IMtHlltlt  Ib  fliaa. 

Dr.  Euleuberg,  llcniuiuD,  Geheimer  Uber-Medicinairath  iu  Berlin. 

Dr.  Ewald,  Julias  Wilhelm,  in  Berlin. 

„  Dr.  Fochner,  Gustav  Theodor,  Professor  der  Physik  an  der  Univernttt  ia  Idifdg. 

„  Dr.  Felder,  Cajetan  Freiherr  von,  BOrgermoister  a.  D.  in  Wien. 

„  Dr.  Fiedler,  Ludwig  Alfred,  Geheimer  Medicinalrath  und  Leibant  in  Dresden. 

„  Dr.  Fiedler,  Carl  Aqgaat  Beiarich,  Oberlehrer  aa  der  BealiehBl«  ia  Brealaa. 


Digitized  by  Google 


Sr.  FiBiali,  Otto,  Conmvitaf  Sm  Mdmuiiii  ia  Bihmb. 

„    IV.  Fischer  von  Wkldlieim,  Alexander,  StaatMktli  wd  PWfttier  d«r  Botnik  te  Mtdow. 
.n   I>r.  Fitsinger,  Leopold  JoMph,  OutM  ».  D.  tn  BiMag. 
.„  Sr.  Flonmiiig,  WoMur.  rtufcwui  dv  Amtnnio     der  Unifmittt  in  KM. 

^    Pr  Flu  (je  1,  Felix,  Agont  dir  Sniitlisoninn  Institation  is  Leipcig. 

„   Sr.  Förster,  Arnold,  Profcasor  und  Obarlalirar  aa  dir  Qawrtmohulo  in  Aaebeo. 

„  Dr.  Frnna,OMorFModridi,7taftMord.llliMralogM,aeolo8iov.Pihtoi^ 

„    Dr.  FrericliK,  FriHliifli  Theodor,  Geheimer  MadidMd»tli  luid  Profcs^tr  i'.'t  ^fl'■licirl  in  Berlin. 
„    Dr.  Fresenius,  Carl  Reniigioa,  Ueheimer  Uofralh  md  Professor  der  Chemie  in  Wieebades, 
^  Dr.  Frtodsv,  Fiwhi  Ktter  rm,  im  Wien. 

„  Dr.  F  ritsch,  C«rl  Wilhelm  Georg  Freih.  von,  Profcssnr  c1  Miii'  inlnorie  n.  Goakgia  aa  d.  UnhNniUk  ia  Hklla. 
Fr.  Gayette-Georgene,  JohaxiDa  Maria,  ätüla-OrdcDS-Daiue  in  Berlin. 

Er.  Dr.  Oegenbaor,  Carl,  OAaianrHbiMh  oad  PirofiMor  der  Anatoarfa  an  dar  Uaivarrittt  in  Haidalbaq:. 

Geheeb,  Adalbert,  Apotheker  in  Geisa. 

Dr.  Geinits,  Hans  Bruno,  Gebeimer  Uofrath  und  Profeaeor  der  Mineralogie  uiul  (Geologie  an  der  pol}-- 

technischen  Hochschule  in  Dreaden. 
Dr.  Gemmellaro,  Carl,  Profeiisor  der  Mineralogie  und  Qaologia  kB  der  ÜBifeiaitlt  ia 

Dr.  Georgen«,  Daniel,  Anthroimlogo  in  Uerliii. 

Dr.  GerliHrdt,  Carl  Immanuel,  Profeseor  nnd  Conrcctor  am  Gymiiimiuni  in  Eialcben. 
n   Dr.  Gerlach,  Joseph,  Profeanor  der  Anatomie  und  Physiologie  aa  der  Universität  in  Üriaqgeo. 
n   Dr.  Oer!  an  d,  Georg,  Profesaor  der  Geographie  an  der  UniTerritit  in  Stmaabuig. 
„  Dr.  Gerland,  Einat  Carl  Wemar,  Lahnr  dor  MUlianatlk  and  Fkfäk  au  d«  kBid^UB  hOhma 
OewwhanlwJe  ia  Gaaiel. 

.u  Dr,  Oaathar,  Jolhaim  tJeorg  Anton,  Ofii.  Hofrath  o.  Profaaaor  dar  Chaaila  an  d.  Unireraitit  ia  laaa. 
.„   Dr.  Ooyler,  Hermann  llicodor,  Docent  der  Botanik,  Diroctor  des  botanlaohaa  Gartens  iu  Frankftot  a.  M. 
„   Dr.  Oiabal,  Chriatiao  Gottfitiod  Aadraaa,  Pralaaior  der  Zoologie  an  der  UdvarntAt  in  Halle. 
Dr.  Oeappart,  Helm4e!i  Sobert,  Odieiner  Medieinalnith  und  Profaaaar  dar  Botanik  in  BraaiBp. 

Dr.  Gold  enli  I- r  ^' .  Frir-ilriijli,  Gvmmisiiil-ObtTlLlircT  in  Mulütiitt. 
„    Dr.  Goltz,  Friedrich  Leopold,  Professor  der  Physiologie  au  der  UniversitAt  in  Strasaburg. 
„  Dr.  Oordaa,  PUHpp  Pbal  Albart,  Ttaifigaaor  der  IbthauatOc  aa  dv  IMvmittt  ia  EriaafaB. 

„    Dr.  Oottache,  Carl  Moritz,  iirfiktisf }ii  r  Ar/t  und  Botaniker  in  Altona. 
„   Dr.  Oraelles,  JUariano  de  la  l'as,  Professor  der  Zoologie  in  Madrid. 

„  Dr.  Gray,  Aaa,  PrafaiBar  dar  Natargaaefaielito  nnd  Bolaailc  aa  dar  Hamid^TBivcnittt  ia  Oaasbridgo,  ICaaa. 

„    Dr.  Grebe,  Carl  Friedrich  August,  Geheimer  OberforatnÜi  oad  Diraotor  <lr-r  For^itlehrAnitiili  in  Fi^onnch. 
„    Dr.  Greeff,  Richard,  Piofeiaor  der  Zoologie  nnd  veiylaiabewdaii  Anatomie  an  der  Uni>ersiUit  iu  Marburg. 
„  Dr.  Grönland,  Johann,  Xdihrar  aa  dar  laadwirthaehallliehaa  Abadaada  Ia  Dabna. 
„   Dr.  Grobe,  Adolph  Eduard,  Staatsrath  «ad  ProftMor  dar  Zoohgla  «ad  wykiahaadea  Aaataade  aa 

der  Universität  in  Breslau. 

„  Dr.  Gruber,  >Venüel,  iStant«rath  u. Professor d.  Anatomie  an  d.  medicin.-chiiurg.  Akademie  ia  St.  Petersburg. 
„   Dr.  0  am  bei,  Carl  Wilhelm,  Oberbergrath  und  Professor  der  Geogoosie  aa  der  UniraraitiA  ia  Httnebea. 

Dr.  Gflnther,  Rndolph.  Geheimer  Mcdiciualrath  in  Dresden. 

Dr.  Günther,  Adam  Wilhelm  Sieginund,  GynHinsiiil  l'iofessor  in  Ansbach. 
„   Dr.  Oünta,  Eduard  Wilbefan,  Oefacioar  Medwinalrath  ia  Cölln  bei  Maiaaaa. 
H   Dr.  Gnirin,  Julius,  praktladiar  Atrt  ia  Pkria. 
„    Dr.  GüsBfeldt,  Paul,  in  Berlin. 
„   Dr.  Uaaat,  Julius,  Begiemnga-Qeologe  auf  }(au.8eeUnd. 

„   Dr.  Haeckel,  Emst,  Hofratb  and  Profossor  der  Zoologie  an  dar  Uaivaiaitfet  ia  Jean. 

„   Hall,  James,  ProfiH-ior  iiihI  CuiRtor  den  New-Ynrk  stnte  Maseoa  of  Natoral  Hittorjr  in  Albaayi  N.T. 

„   Dr.  Uampe,  Georg  Ernst  Ludwig,  Profeaaor  ia  Helmstedt. 

„  Dr.  Hanea,  Hearj  Fietdwr,  l^gCwihwr  Otoaml  oad  Botanikar  in  Ganton,  China. 

Dr.  Hannover,  .\tl(>l]ih,  ProteWT  der  Anatomie  ur.il  PiivAialo^e  an  i\.-r  Ui<iver>i(  i(  in  KofNalMgan. 
„   Dr.  Uartig,  llicodor,  ForstnÜi  oad  Probaior  der  Forstwissenschaft  in  Uraunschweig. 


Digitized  bv  Google 


Hr.  Br.  Uarting,  Veter,  ProfeMor  an  der  Uoivenität  in  UtraobL 

„  Dr.  Hartl«ab,  Carl  Johann  GiuUv,  prahtiKher  Ant  in  Bremen. 

M  Dr.  H»w«t  OhI,  Pmfenor  der  A—tami*  w  dw  Uaivanitit  in  Bralia. 

„  Dr.  Hftsikkrl,  Joitau  Oirl,  Botnlktr  te  Gbro. 

„  Dr.  Haner,  Franz  Ritter  tco,  Hofrath  und  Director  der  k.  k.  geologischen  Reicluaiulklt  bl  WiM. 

n  Br.  Hsynftld,  Ludwig  too,  vbUidMr  OaluiiiMr  JUth,  Cardinal  wm  KaU^w  in  UogKD. 

„  Dr.  Hebr»,  fuSmmA        HblMib,  Proftwor  der  Madidn  aa  dar  ünhrwaitit  b  ?nan. 

„  Dr.  Ileer,  Oiwald,  l'rofossor  dir  Butaiiik  nii  dir  rriiverisität  in  Zürich. 

t,  Or.  Uegelmaiar,  Ghrütian  Friedrich,  i'rofeaior  der  Botanik  an  der  UuiverattAt  in  TiÜnqgM. 

N  Dr.  Hatdenbain,  Rvdolph  Pator  Haboieb,  ProCnaw  dar  J%jnoIogie  an  dar  UaiTanitit  b  Braahn. 

Dr.  Heller,  Carl  Ilurtlioloiii."iui',  Pruffssor  il.r  XniurwiBSiTiscliaftcn  in  NVim. 

„  Dt.  Uenle,  Friedrich  Gutav  Jacob,  Ober-Medicin»irath  u.  l'roi'«a«or  d.  Anatomi«  an  d.  Uoivara.  in  Göttii^gan. 

„  Dr.  Haaaal,  BcnboM  FHedriah,  Proifaaaor  dar  Zoofaigia  ta  Proakan. 

H  Dr.  Bansen,  Victnr,  Profi'M'or  dfr  PliysioloRip  nii  ilfr  rniversitat  in  Kiel. 

„  Dr.  Harbat,  Gustav,  Geheimer  Finiumath  und  Director  des  Ober-Eichamt««  in  Weimar. 

„  Dr.  Hardar,  Ferdbaad  Gotlftiad  «aa,  HofraA  s.  Bibfiothdcar  an  Iraiwrl,  botas.  Oarbn  in  8t  HbuAug. 

..  ür.  Hering,  E<)tii«nl  Aiiffust  von,  OW-Modicinnlraf h  iind  r-nipr,  Vi>r''tfttid  der  TliieranaalHiMde  b  Stnligart, 

„  Dr.  Heyden,  LukaH  vnn,  Hauptmauu  z.  D.  in  lioikciilnim  bei  1-rankiurt  a.  11. 

„  Dr.  Hayfeldar,  Friedrich  Oacar  Adalbert,  8taat«ratli  in  St.  Petcrabing. 

„  Dr.  Hilgendorf,  Franz  Martin,  Assistent  am  kgl.  »»ologiachen  Moaeaa  b  Barib. 

„  Dr.  IlingRton,  Wilhelm  IJalea,  prnktiitcher  Arct  m  Mnntreal. 

„  Dr.  Hochs tutter,  Ferdinand  Ritter  von,  Professor  der  Mineralogie  an  k.  k.  TacbaibMai  b  Wiia. 

„  Dr.  Hfilder,  Ueratana  Friadticb  von,  Qbar-Madidnalrath  b  Stnttfart. 

„  Dr.  Hoeven,  Jana«  van  der,  praktinber  Ant  b  Rotttrdam. 

„  Ilufnuiiiii ,  I.t  iiiiiiM  Tiiidrich  FrcibenP  VOB,  k.  k.  Reichs-Finanzmiuiiiter  b  Wien. 

„  Dr.  Uofmann,  August  Wiibaim,  Gab.  Bqgbnuigarath  u.  f^noieeieir  d.  Gbaaüa  aa  der  Unmiaititt  b  Betü«. 

„  HobeBbabeNHaaflar,  Ludwig  Freiherr  tcw,  k.  k.  8eBtbaa<3be(  b  Hall,  TjnL 

]>!-.  Hooker,  Joseph  Dalton,  Director  dus  ki,'!   butanlgcbaa  OsrleBi  b  Xaw  bei 

„  Dr.  Hunt,  Thomaa  Stenty,  Prafaaior  der  Oiemie  in  Doatoa. 

„  Dr.  Haxlay,  Tboona  Henrieb,  Pmftaaor  dar  Aaatonria  aa  dar  Bayl  laatltatba  b 

„  Dr.  Hyrd.  J^^^H|lll,  Ilnfnitli  m.!  1'rofM.sor  einer,  in  WlMt. 

»  Jaok,  J<iae|ih  Uemard,  Uofapotheker  in  Konstai».  i 

„  Dr.  Jaenbawitaab,llioolnaavaa,FMraaaard.Phyaiakgbaad.Biadicb.-ebirBig.AkadanM 

„  Dr.  Jagor,  Fedor,  in  Berlin. 

„  Dr.  Jeaaen,  Carl  Friedrich  Wilhehn,  Profe««or  der  Botaaik  in  Berlin. 

„  Dr.         Oarl,  fraftaaer  dar  Cbaada  b  Haw-Tarii. 

„  Dr.  Just,  Johann  Leopold,  Professor  d.  Pllanzenpliysiologie  u. .\(rriculturi:liemie  ».  PuIytechniknBbKarlBnka. 

M  Dr.  Kallibources,  Peter,  Professor  der  Physiologie  an  der  ünivenität  in  Athen. 

n  Dr.  Karataa,  GnUav.  l'roieaaor  dar  Pbyaik  aa  dar  Unhfanitlt  b  KiaL 

,,  Dr.  Karsten.  Carl  Wilhrlm  Gustav,  Professor  emer.  in  Schaffhausen. 

„  Dr.  Kaxloff,  Nicuhuu  \on,  Director  des  meilicinischen  Departement« im  Kriegsmiuisterium  zu  St. Petersburg. 

„  Dr.  Kenngott,  Adolph,  Professor  der  Miuerulogie  an  der  UniTenitilt  in  Zürich. 

„  Dr.  Kasaler,  Heraann  Friedrieb,  Lehrer  der  Naturwissenschaften  an  der  Realschule  b  Gaaad. 

„  Kieaenwetter,  Emst  August  Helhnutb  von,  Oeheinier  Regierungsruth  in  Dreoden. 

„  Dr.  Kirchen pau er ,  Qostev  Heinrich,  Bürgermeister  in  Hamburg. 

„  Dr.  Kirebboff,  Carl  Beiaridi  AUnd,  PcofaaBar  dar  firdknad«  «a  der  UaiTeraittt  m  Ualla. 

„  Kiraab,  Tbaodor,  Csatoa  am  aoologiaehan  Mnaean  b  Draadaa. 

„  Dr.  Kirschbaum,  (\irl  Ludwig,  Professor  am  (tymnafdum  in  Wiesbadao. 

n  Dr.  Klaacka,  Iiuli|^  Friedrich  Hermann,  prakliaeher  Ant  ra  Uaanavar. 

„  Dr.  Kliakerfvea,  Ernat  Friadridi  ^bebn,  Profeaaer  der  AatraaoBaia  aa  dar  üalwwHit  «ad  Dtnoter 

der  Sttmwarto  in  Güttingen. 

„  Dr.  Klunainger,  Carl  Benijamin,  Privatgelehrter  in  Berlin. 


Digitized  by  Google 


ft 


Ur.  Dr.  KnobUucb,  Carl  HentuuiD,  Ueh.  RegierungH-atli  u.  i'rofeuor  der  Physik  aa  der  üoivenität  in  Halle. 

„  Dr.  Kay,  LtopM,  Pfoftnor  itt  W>— «apliyiiologi»  u  d«r  UaiwnHtt  io  Borliii. 

„  Dr.  Kobcll,  Franz  Xnvor  Wolf^rm^'  Ritter  vun,  Profvagor  dar  lÜMnlogie  u  dar  UnlTanHlt  in  MOnohfln. 

„  Dr.  Korh,  Eduard  Joseph,  jiraktiH^lier  .Arzt  in  Wi«n. 

„  Dr.  Koch,  Carl  Jalcob  Wilbalm,  königlicher  Landesgeologe  in  Wieabadea. 

Dr.  KöUiker,  An^rust  Albert  von,  Geh.  Rath  n  ProfeMor  der  Aoatonie  an  d.  UnivM-aitit  in  Würvbwg. 

„  Koenig  von  WarthauHen,  Carl  Wilhelm  Kichard  Freih.,  Kamnierfaerr  auf  Sehloos  Warthauaen  b.  BiberaelL 

I,  l>r.  Körber.  Gustav  Wilhelm,  Profciisor  um  P^IisuW-tli-Oyniiiasiuni  in  Breslau. 

n  Dr.  KAatlia,  Otto,  prsktücher  Arzt  n.  Profeaaor  d.  Natargeacbielit«  am  königL  Ojamanum  in  Stattgart. 

„  Kokaeliarow,  Nioolaus  von,  General  n.  Direetor  der  büsail.  nineralog.  GeaaBadaft  in  StBatenbvig. 

„  Dr.  Kopp,  Hermann  Fruuz  Morita,  Oahainar  Hofratti  and  rrofaaaoc  dar  tliaaratiaeliaa  Oluaiia  aa  dar 

ünhreraiUt  in  Ueiddlieiy.  « 

„  Dr.  Kraus,  Oregor,  Prafeaaor  der  Botanik  an  der  Univertttit  in  Halle. 

M  Dr.  Knuiss,  Fpi-iliiiftii<l  von,  Oborstodii  iinilij  iiiul  rrnfM>snr  der  Naturgfschidllla  iu  StoUgarl. 

„  Dr.  Krempeihnber,  Aaguat  von,  ktoigUcltor  Kreisforstmeiitar  in  UHnchen. 

„  Dr.  Krohn,  Aqgnat  David,  Prafeasor  in  Bona. 

-„  Dr.  Kaha,  Jnihw  Chrtthi-ir,  rrufcsi^or  nn  der  Universität  u  I)irp<-ti>r  ^.  landwirtliadiaftL  Inatltata  ia  Halle, 

n  Dr.  Ktlatar,  Oarl  IVtiberr  toh,  wirklicfaer  Htaatarath  in  St.  Fetenburg, 

n  Dr.  Kütaiag,  Friadrieb  IVaagott,  ProHMaor  dar  Botaidk  ia  Vordhaaaea. 

ft  Dr.  Konzp,  Carl  I.iiiIwifT  A!liprt,  Ilnfriitli  ii  rrnfrr<-*iir  d.  Matht  ni  i'ik  ii  Physik  a.  Gymnaiillni  ia  Waiaiar« 

„  Dr.  Kapffer,  Carl,  Prolcssor  der  Anatomie  an  der  Univeraität  in  Koaigaberg  i.  Pr. 

„  Dr.  Laadoia,  Leoabard,  Profenor  dar  Fbjaiologia  aa  dar  Hairanitlt  ia  Oreibwald. 

Dr.  Landolt,  Hann  lli'innch,  Cnh  Rr>pcnincr!<i';it1i  ii    rmfi  H<!nr  il   rhcniio  a.  VolytacillliknBI  in  Aadno. 

„  Dr.  Laasa  Edler  von  Casalanza,  Franz,  Prul'essor  in  ^«paiato,  Ualmatien. 

„  Lapparaat,  Albert  da,  rraftnor  dar  Qaokigfe  and  Woanüogia  aa  dar  UihaniUt  in  Pari». 

,,  Dr.  Larrey,  Felix  Hip]ioIyte  Ilnron,  Mrdirinal-fnsjwctor  n.  PrÄRldent  d  SaiiitatKratli.i  f.  d.  Armee  in  Paris- 

„  Dr.  Laube,  GuHtav  C.irl,   Prufossur  der  Mineralogie,  Geulogie  und  Palüuntulogie  an  der  tecluiiscliou 
Ilochschnle  in  Prag. 
Dr.  Le  Crocij,  Johann,  Profeasor  der  Medieln  an  der  Univerrätüt  in  BrOsseL 

„  Dr.  Leidy,  Joseph,  Professor  der  vergleichenden  Anatomie  an  der  Univendtit  in  Pbiladelpbia. 

M  Dr.  Lo  Jolis,  August  Franz,  Botaniker  und  Diri-ctor  der  natunnTSsensschaflliehen  Gei>el]»chail  in  Cherbourg. 

„  Dr.  Leiaering,  Angnet  Gottlob  Theodor,  Hedicinalratb  und  Profeasor  an  dar  Thierantnciachole  in  Dieaden. 

^  Dr.  Leitgeb,  Hubert,  Profeiaor  dar  Botanik  an  der  UnlTenittt  in  Oraa. 

n  Dr.  L«  Play,  Friedrich,  ProfesMir  der  Metallurgie  in  Pari», 

n  Dr.  Leaaing,  Miehael  Benedict,  Sanitittaratli  und  praktischer  Ant  in  Berlin. 

M  Dr.  Leoekart,  Carl  Oaorg  Friedrieh,  QA.  HolVath  n.  ProfeaBor  d.  Zoologie  an  d.  üaimailit  in  I^ipzig. 

n  Dr.  Leylnililt,  Frii-dricli,  Apotheker  und  Botaniker  in  .St.  .lagu,  Chile. 

H  Dr.  Leyden,  Emat,  Geh.  Medicinalnth  u.  Proieaaor  d.  l'atliologie  u.  Therapie  an  d,  Univenitit  in  Berlin. 

„  Dr.  Liehtaaatein,  Eduard,  praktiidseT  Arrt  ia  Berlin. 

„  Dr.  LicberkOhn,  Natbanacl,  Profeasor  der  .Vn.itMinir'  nn  <lrr  rnivcrsitSt  in  MarbBI]g. 

>,  Dr.  Liebreich,  Friedrich  Richard,  Professor  der  Augenheilkunde  in  London. 

„  Dr.  LotAb,  Smi  Ladvtg,  Profteeor  dar  Zoelogia  ia  BtoeMwIak 

„  Dr.  Luchs,  Ernst,  Badearzt  in  Warmbrunn. 

„  Dr.  Lndeking,  £.  W.  A.,  Geaondbeitsoßizier  der  kgl.  Niederläudisch-ostindiacben  Armee  in  DataYia. 

„  Dr.  Mach,  Eraal,  Pwiftaaer  der  Ibyiik  aa  dar  ünivarrittt  ia  Vng. 

,,  Dr.  Magnns,  Paul  Wilhelm,  IVivatdoceut  der  Botanik  nn  der  Fnivpriitrif  in  nprün. 

„  Dr.  Malortie,  Carl  Otto  Itaron  von,  Staatwuinister  und  Olierhnl'mar»chall  a.  D.  in  Hannover. 

„  Dr  Marjolin,  Renataa,  praktiseber  Arzt  und  Ol>eran!t  in  Paris. 

„  Markham,  Clemena,  gerretttr  der  geographiüclien  (iescllschafl  in  Landau. 

„  Dr.  Marquart,  I^uis  Clamor  sen.,  FolirikWsitzer  in  Bonn. 

„  Dr.  Uarshall,  AVillinm  Adolph  l.udwi;.,'.  Socretär  Ihrer  KBfliglidwa Hohift  der  Wna  Ofoatliaiitsia  von 
Saeliaan  und  MiederUndiaeber  Conaul  in  Weinar. 


Digitized  by  Google 


9 


Dr.  MartoiiB,  Eduard  von,  Professor  der  Zoologio  au  der  UniversitAt  ia  ÜBrlin. 
Dr.  Martin,  Adolph,  praktieclier  Artt  in  Paris. 

Dr.  Martin,  Aloya,  Hedicinalrath  und  Frafeaaor  d«r  gwiubÜichen  Medicin  an  der  UuTenitlft  ia  ¥fllinfclll. 

Dr.  Martina,  Carl  Friedrich,  Dire«tor  de«  botanitchco  Oartons  in  Montpellier. 
Dr.  Matthe«,  Hpntm  (Vwald,  Reisender  in  Amerika,  aoa  Dresden. 

Dr.  Mais«B»r ,  Geoqi  Cwrl  Fmdridi,  Ho{r»tb  and  Fraftiaor  dar  P^yaiologia  an  dar  UoivenitKt  is  Güttingen. 
Dr.  Wende,  Ckrl  tob,  Oeii.  Bath  n.  Dinetor  d.  lledi«.>Departeni.  im  Ibrimmiaiiiiiinm  n  8l>Bit«nLurg. 

Dr.  Menc-gbini,  Joseph,  ProfcMor  der  Botanik  an  der  Universität  in  PIm> 
Dr.  Merbaek,  Marita,  Gehaionr  Medkipairath  und  PrafeaMr  in  Draadn. 
Dr.  Merian,  Pater,  Professor  dw  Pallootalogie  an  der  UniTeniat  in  BaeaL 
Dr.  Meyer,  Adolph  Bernhnrd.  Director  de*  zoologischen  Mneanma  In  DnadflB. 
Dr.  Meyer,  Heinricb  Adolph,  in  Uaiu  Forateek  bei  KieL 
Hiera,  JobuM,  Babudlnr  in  London. 

Milne- F.d  w  ard  s  .  Ucnry,  Profeisor  der  Natüi  |.'t'-eliicliti-  in  F'üri^. 

Dr.  Moebius,  Carl  Aqgust,  Pi<ofenor  der  Zoologie  und  vergleichenden  Anatomie  an  der  Universität  in  KieL 
Dr.  Hoallar,  Talerian  tcb,  StaatantÜi  nnd  Fkoftiaor  «n  Kaiiarlklhan  PMgiMiUtint  in  St.  PetaraboiK. 
Dr.  Morreii.  Eduard.  ?r«k<>aar  der  Botanik  na  dar  UnlTanitlt  in  Lttttioh^ 

Dr.  Moser,  James,  in  lierlin. 

Dr.  Maller,  Taidinand  FMbarr  van,  ebam.  Dfanelar  daa  botanfadm  Gartana  in  lleQnuae. 

Dr.  Müller.  Johann,  Botaniker  in  Gi-nf, 

Dr.  Müller,  Joliann  Baptist,  Medicinalratli  in  Berlin. 

Dr.  Malier,  Johann  Wilhebn,  Hofrath  u.  Professor  d.  patliologisclien  .Anatomie  an  d.  Uuiversittt  ia  Jann. 
Dr.  MBnter,  Andreas  Heinridi  Angnst,  Professor  der  Botanik  und  Zoologie  iu  OreiAwald. 
Dr.  Naebtigal,  Gustav,  Priaident  der  Gestollschail  für  Erdkunde  in  Berlin. 
Nenberth,  Ern»t  Julius,  ElectrolhciuiM-iit  in  Dresden. 

Dr.  Kengebauer,  Ludwig  Adolph,  Trofeiaor  d.  Medicin  an  4  medieio-^cbinuy.  Akadanie  in  Warschau. 
Dr.  Nennajrer,  Oeorg  Bahbaaar,  wirkt.  AdmimliUta-Batli  o.  Dtoaetar  d.  dentanhan  Seewarta  in  Hamburg. 
Dr.  N  i  e  g ,  Friedrieb,  Profeoaor  d.  Mineralogie  o.  Geoguoüe  an  d.  fonU  n.  landwirthacihalU.  Akad.  in  HbTieoheun« 
Dr.  Kilaeon,  Sreo,  Profeseor  der  Zookigie  in  Land. 

Dr.  Niteeba,  Bhirieli,  Pmfcaeor  der  Zoologla  an  dar  Fantakademla  in  Ihannd. 

Dr.  Nothnagel,  Hermann.  Hofrath.  ProftaMir  Ar  Fatbokgie  and  Tberapie,  Direotor  dar  nadioiniaidMii 

Klinik  an  der  üniversitAt  in  Jena. 
Dr.  Oberbeek,  Anton,  Proftaior  der  theoretiaeben  Pbjrnk  an  der  UniTaniUt  in  Hallai. 

Dr.  OlBhausen,  Robert,  (Jebeiuier  M>'ilii  i!;r»!;'i\th,  rnifi'ssoi-  der  Mi-ilicin  im  ilor  Uiiivorsität  in  Halle. 
Dr.  Oudemans,  Cornelius  Anton  Johann,  Prof.  d.  Botanik  an  d.  Univ.,  Direct.  d.  boten.  Gartens  in  Amstordum. 
Dr.  Owen,  Riehard,  Profsseor  'der  rergWehendaa  Anatomie  an  der  Univanitlit  in  London. 

Dr.  Pagenotecher,  Bofalriob  AU'vnniler.  ?nife»<<or  d.  Zimlogic  n.  rnlaontobgia  BB  d.  Uuir.  In  Haldalbavg. 
Panizsi,  Frans,  Apothakar  nnd  Botaniker  in  S«n  Beino  bei  Nixza. 
Dr.  Pnppanhaim,  Samnal,  praktiadior  Ant  b  BMin. 

Dr.  Pelikan,  Eugen  von.  Geheimer  Rath  und  MedicinaldireotOT  In  8t.  Fetcnbwg. 
Dr.  Perty,  Joseph  Anton,  Pfofeesor  der  Zoologie  in  Bern. 

Dr.  Petara,  IHIImIb  Carl  Hartwig,  Profemor  dar  Zodogie  an  der  UniTersiUt  in  Barlin. 

Dr.  Petersen,  Theodor.  PrjUident  dfr  Ohf-miHchen  (iesellschaft  in  Frankfurt  a.  M. 

Dr.  Pettenkofer,  Max  von,  Geli.  Rath  und  i'rofessor  der  Hygiene  an  der  Univeraitftt  in  HUndien. 

Dr.  Pirogoff,  Nicolau«  von.  Geheimer  Rath  in  St.  Petersburg. 

Dr.  Foleck,  Theodor,  Professor  der  Pharmacie  an  der  Universität  in  Breslau. 

Dr.  Preiss,  Jobann  August  Ludwig.  Gutcbesiteer  und  Botaniker  in  Hersberg  am  Han. 

Dr.  Prestet,  Michael  Äugn»t  F'riedrirh,  Professor  der  Mathematik  und  Physik  am  Oynnarinm  in  ftadan. 

Dr.  Preyer,  William,  Boficstb  nnd  PTOfeaaor  der  Phyaiokicia  an  dar  UnivemiUli  in  Jana. 

Dr.  Preyss,  Johana  Gaoiy,  Hsfieinalratb  In  Wien. 

Dr.  Pringeheim,  Nikolaus,  Professor  der  Botanik  an  der  Univcmität  in  Bei-Iin. 

Dr.  Probat,  Joost,  CapiteU-Kjlmmerer  und  P&rrer  iu  UutcreooHdori;  O.-A.  Waldaee,  Warttemberg. 

laap.  XTL  9 


10 


Dr.  Rabenhorst,  Gottlob  Ludwig,  Botaniker  in  Meinen. 

Dr.  Radlkofer,  Ludwig,  Professor  der  Botanik  u  dar  UnivaraitAt  in  MftDchcn. 

Dr.  Kammeljiberg,  Carl  Friedrich  Angtmt,  Professor  der  Mineralogie  an  der  UnWenitit  ia  BarHn« 

Dr.  Reclam.  Carl  Heinrich,  Professor  der  >Micin  nn  der  Univeraitttt  in  Ijiäjaig. 

Dr.  RuiiBs,  Miix  Ferdinand  Friedrich,  ProfeEsor  der  Hotftiiik  an  der  Univerailät  in  Erlangen. 

Dr.  Regel,  £duard  Angoat,  Staatarath  und  Director  dea  botaniachen  Gartaiw  in  Sk  Petenborg. 

Dr.  Reich,  Ferdinand,  Oberbergrath  nnd  Professor  in  Freiberg. 

Dr.  Reiche  rdt,  Eduard.  Professor  der  Chemie  und  Pharmacie  an  der  üainnitit  in  Jana. 
Dr.  Reiehardt,  Heiiincb  Wilhelm,  Profaüor  dar  Botaaik  in  Wim. 
Dr.  Raiehaabaeh,  Hafnrieb  QtwtaT,  Prafeaaor  der  BoUirik  ia  Hambmif. 

Dr.  Reiclic'ubnch,  Juhann  Peter  Detlef,  praktischer  Arzt  in  Altona. 

Dr.  Reichert,  Carl  Bogialaoa,  Geh.  Medicinabrath  a.  Profeesor  d.  Anatomie  aa  d.  UniTenitit  in  Berlin. 
Dr.  Reinhard,  Harmaan,  Oah.  Medfainelwtfi,  iMbidant  d.  Küdg^  LaodM-Hadidnal-CldlagiinM  m  Dmde«. 
Dr  R  <- :  n  k  e .  Johanne«,  Professor  dar  FflumnpliUiiologie  an  dar  Unhrarattlt  in  QWtingeo. 
Dr.  Keias,  Wilhelm,  in  Berlin. 

Dr.  Rennrd,  Carl  Oaadhu  von,  «UUchar  Staataralli  nnd  Seeratir  dar  hOnigiiehen  GeaeHaehaft  dar 

Xatnrforgcher  ii^ Moskau. 
Dr.  Renz,  Wilhelm  Theodor  von,  Gehahaar  Bofrath  und  königlicher  Badearzt  in  WildUad. 
Dr.  Benmoni,  Alazandar,  Gahalmar  Saaittlanilb  tni  praktiaebar  Arat  in  Aaehan. 

Dr.  Ueuach.  Fripdrieh  F/dimrd  von,  Profesitor  der  Phyftik  an  der  UniversitÄt  in  TftUngeo. 

Dr.  Reynolds,  Rossel,  Professor  der  Medicin  an  d«r  L'uiveraität  in  London. 

Dr.  Biabardann,  Bam]nahi  Ward,  MUilled  dia  KBoigBehaB  Madieinal-Goll^glnnu  ia  Loaden. 

Dr.  Richter,  Reinhard,  Hofrnth  mul  TOvpctor  der  Realschnl«  in  SaaUUd. 

Dr.  Richthofen,  Ferdinand  I-'riilarr  vuii,  Prutcssor  in  lionn. 

Dr.  Ried,  Franz  Jordan,  Gehcimur  Hofmth  nnd  Prufeiii«or  der  Chirurgie  an  der  ünivenitat  in  Jana. 

Dr.  Rinecker,  Frans  Ton,  Ilofrath  und  Professor  der  Medicin  an  der  UniveraitAt  in  Wflrsbaiy. 

Dr.  Ringiteis,  Johann  Nepomuk  von,  Geheimer  Rath  und  Professor  emer.  in  München. 

Dr.  Roemer,  Ferjünand,  Geheimer  Bergrath  und  Professor  der  Minpralnpie  nn  ilor  l'tiivir«itiit  in  Braalan* 

Dr.  Roeper,  Johann  August  QuäatiaB,  Profigaaor  der  Botanik  an  der  UoiTenitAt  in  Roatoek. 

Rogenhofer,  Aluys,  Cuatoa  am  aoologiaeben  Hof-Oablnet  in  Wien. 

Dr.  Roth,  Jiistn«,  Professor  der  MimruloKH'  Kiid  Geologie  an  dar  Unlnnitlt  in  Bariin. 

Dr.  Rottenatein,  Johann  Bapttat,  praktiacber  Arat  in  Paria. 

Dr.  Rum k er,  Georg  f^iedrieh  Wilbelra,  Doeent  der  Hathenutik  am  akadamiaaban  Ojmnaaiom  nnd 

Piroetnr  der  Sttriiwart«'  in  IlMiiiV»iirg. 
Dr.  Büppel  1,  Wilhelm  Peter,  Privatgelehrter  in  Frankfurt  a.  U. 

Dr.  Rfltimeyer,  Ludwig,  ProÜBaaor  der  targMebenden  Anatomie  an  der  üniverritit  in  Baaai. 

Dr.  lii.'i  Si  .  Bonjuiiiiii  .\<liilpli  Moritz,  rr.  lV:--i  'r  -.in:!      ktiniisi  Ijcf  iun  prrHi;ltip<-hpn  Institnt  in  Barlin. 

Dr.  Sandberger,  Fridolin,  Professor  der  Mineralogie  und  Geologie  an  der  Universität  in  Wttralmig. 
Sattler,  ttaoig  Carl  GottBeb,  Chemiker  in  Sobminftnt. 

Sattler,  Jens  Caspar,  Chemiker  in  Schweinfurt. 

Dr.  Schaaffhausen,  Hermann,  Geheimer  Mcdicinalrath  und  Profeaaor  an  der  Universität  in  Bonn. 
Dr.  Sebftffer ,  Oarl  Ailina  Tiaagott  Henaant,  Profcwor  d.  Hatheoatfk  n.  Pbyiik  an  d.  ünivenittt  ia  Jeaa. 

ScliftiifiiR-.,  Ludwig  Wilhelm,  in  Drcsdi-n. 

Dr.  Schenk,  Angnafc  von,  Uofrath  und  Profeesor  der  Botanik  an  der  Universittt  in  I^eipzig. 
Dr.  Beharaar,  Gail  Haiaridb  tob,  Hofratb  aad  k,  k.  «Marreieliiaabar  Ooaeraiooaaal  ia  {.aipaig. 

Schierbrnnd,  Wolf  Curt  von,  General-Licntenant  b.  D.  in  I)rp?den. 

Dr.  Schimpor,  Wilhelm  Philipp,  Professor  der  Mineralogie  u.  (ieologiu  ander  l  iiivarritlt  ia  Btraaalwrg. 
Dr.  Sehlagintweit-Sakfinlflnaki,  Hermann  Alfred  Rudolph  Toa,  ia  llflneben. 

Dr.  Schlegel,  Hermann,  Consenrator  dea  Muacams  in  Lieyden. 

Dr.  Scblömilch  ,  Oecnr  Xaver,  Geh.  Hchulrath  u.  Profeaeor  d.  Mathematik  am  PoljrtecbDiknm  in  Dreaden. 
Dr.  Schm  id ,  Kt  nst  I.hrliard,  (teh.  Ilofrath  u.  Profeniior  d.  Miaeralogie  n.  Geologie  an  d.  Uiriraraitlt  ia  Jnia. 
Dr.  Sebmidt,  Fiaos  Anton,  Profeiaor  in  Uam  bei  Uamburg. 


1] 


Br.  I>r.  Sehnidt,  HudnUnn,  Oinetor  dw  aodogiidMi  G«rtaw  in  Tnaiktart  V. 

Dr.  Schnauas,  Julina  Carl,  Direcior  dca  photogntphiachen  Instituts  in  Jena. 
„   Dr.  8eliD«id«r,  Aaton  Fricdrioh,  Profeiaor  dar  Zookgi«  an  der  UnivortitAt  in  Giena. 
„  Ihr.  Bohonbargk,  Rkbard  Monte,  IMractor  dm  Watoobm  0«t«M  in  Adthidn. 

Dr.  Sehroff,  Carl  Damian  Ritter  vun.  Hufiatli  und  FinftiMf  MMr  In  GtM. 
„   Dr.  Sehne hardt,  Theodor,  Chemiker  in  Görltt». 

„   Dr.  Seillipp«!,  Oeear  von,  PrafeaKiir  dar  Pathologie  an  dar  Qnitaratttt  in  üiUiifgn. 

„  Dr.  Schult zc.  Biriilinril  G>h<imr>r  IlniVath  und  Profo«sor  dar  GaIwrtillOUh  an  dar  Uidmnitit  in  Jana. 
„    Dr.  Schumann,  Hemuum  Albert,  Augenant  in  Dreaden. 

«  Sf.  Sebwnlbe,  Onatav,  Hoftatb  «ad  Fraflaaor  dar  Anatoarfa  «n  dar  Uairanitit  bi  Jana. 

„   Dr.  Schweikert.  Joliann  Gustav,  SanitUwnth  vud  praktladur  Ant  in  Braelao. 
„   Dr.  Sohweinfnrth,  Georg,  in  Cairo. 

,.  Salatar,  Philipp  Lnflaf,  iasrettr  der  Zoalogiaeltin  Ooaillaehaft  In  London. 

„  Dr.  Scditlot,  Carl  Kiimniipl.  Piofpssnr  Pincr.  in  ?trn.ss!uirfj. 

„  Dr.  Segiiitz,  GotUrivd  von,  liuUiuiiii-r  iu  ^\  ii-hciuuüliiu  Ixi  Sciiwi'iuturt. 

Dr.  Seidel,  Lodwif,  FrafeaiKir  der  Matbematiit  und  Aatrouomit-  an  dar  Univenitlt  in  Mlnahen. 

„  Dr.  Beidlitz,  Georg  too,  I>rivatdooant  au  dur  Universität  in  Königsberg  i.  Br. 

„  Dr.  Seitz,  Frans,  Profeasor  der  Mediein  au  der  Universität  in  Manchen. 

Dr.  Soligmann,  Franz  lioro««,  ProfeHsor  der  Geitcbicbte  der  Mediein  an  der  Univenitit  in  Wien. 

„  Dr.  Senf t,  Carl  Friedrich  Ferdinand,  Hofratk  und  Frofeesor  en>er.  in  Eieenach. 

„  Dr.  Serrano,  Matiaa  Kieto,  Secretir  der  legi,  mediebdaeben  Akademie  hi  Madrid. 

„  Dr.  Si-ttegast,  Ilpmiaun,  Geb.  Regierungsrath  und  Diractor  der  landwirthaehafll.  Akadenda  In  Proakan. 

„  Dr.  Siebert,  Friedrich  Ludwig  Joaeph,  ProAaaor  dar  Mediein  an  dar  UniTeraiUt  in  Jena. 

„  Dr.  Siebold,  Garl  Theodor  too,  Froftiaor  der  Zoologie  an  der  UaiToraitlt  In  MOaeiben. 

„  Dr.  Skofitz,  Alexander,  Kedac  tcur  der  ^Oesti-rr.  liotan.  ZeitÄrhrift"  in  Wien. 

M  Dr.  Solger,  Bernhard,  Priratdoceat  und  Proeector  am  anatamiwben  Inatitut  der  Univenitftt  in  Uallc. 

^  Dt.  Sonder,  Otto  Vilbelni,  Apotbrioar  in  Hamborg. 

„  Dr.  Soniienkalb,  Hii),'ii,  Midicinulratli  umi  rnifp'..Hiir  ilcr  Mrdif  ln  an  <li  r  Utitvprftifiit  in  Laijpaig. 

t,  Dr.  Stannius,  Friedrick  Uermanu,  Okei'-Mvdiciuatratb  und  Professor  einer,  in  Rostock. 

„  Dr.  Staenatrnp,  Jobann  Japetea,  ProfeaMV  der  Zoologie  an  dar  UdraraiUt  in  Kapanbagan. 

„  Dr.  Strin,  Friedrich  Uitf'T  von.  ni  L'ii'iini^'Hintlt  tind  lVofei--sr>r  dur  Zuologia  an  der  Unifanitlt  In  Prag. 

„  Dr.  Stein,  WUhehn,  Kegierungitrath  und  l'rufe«sur  «aier.  in  Wien. 

„  Dr.  S  toi  anar,  Alfred  Wübafan,  Pmümmt  der  G«>higie  au  d.  Xanigl.  Sidiaieiiben  Bargakadenda  bi  FMberg. 

Dr.  Stenzfl,  r.^r!  Oll^lHv  Willichii,  Vriifissrü-  timl  01*ik'lircr  «n  der  Remladmia  in  Bnalan. 

„  Dr.  Stize 0 Ijü rger,  Eriiftt,  praktischor  Arzt  und  Uutuuiker  in  Konstanz, 

f,  Dr.  Stfickhardt,  Emst  Tlieodor,  Geheimer  Regierungsrath  und  Profeasor  in  Waanar. 

„  Dr.  Stöekhardt,  Julius  Adolph,  G<-hoiin<>r  Ilofratb  und  Pra£uaar  iae  Chaada  aa  dar  üocat-  und  kual» 

wirtlltcbaitliclieu  Akademie  in  Tliaraiid. 

n  Dr.  Strasburger,  Eduard,  Hofrath  und  Professor  der  Botanik  an  der  Univerait&t  in  Jena. 

„  Dr.  Strobal  de  Primiero,  Pellegrino,  IWesi-or  der  Katurgaacfaichta  an  der  UntveraitAt  in  Parma. 

„  Dr.  Strnve,  Guatav  Adolph,  Stadti-ath  in  Dre.sden. 

„  Dr.  Stübel,  Moritz  Alpbuus,  iu  Droiiiii. 

„  Dr.  Snaadorf,  Jnlina  Gottfried,  Profeasor  der  Chemie  und  Phjraik  an  dar  Tbiecmnaiaehnie  in  Dreaden. 

,.  Dr.  Saoknlalci.  Tietor  Felix,  prakliadier  Aist  n,  Kreetor  dea  ophthahüatriaeban  laatttota  In  Wanahnn. 

„  Dr.  Tchibatchef,  Pcttr  von,  in  St.  Putt-rshurg. 

„  Dr.  Tbamman,  Coraeliaa  Johannea,  praktiaoher  Ant  in  Derentar. 

„  Dr.  Tbomna,  Oad,  Direetor  und  Proftaaar  aaiar.  in  Wlaabadan. 

„  Dr.  TlkOmnai  PHadricL  Auijust  'Wilhelm,  Professor  und  (»Wrleluur  an  Ii  r  llriilr* Im'.'  in  OhrJi  ..f 

„  Dr.  Toiaplar,  Angnat,  Hofratb  und  Profeasor  dar  Pbjraik  m  der  pol,ytechniBcbeu  Uochachulc  iu  Dresden. 

„  Dr.  Trattenbaehar,  Ibthfau,  praictiaeher  Ant  in  MAnehan. 

„  Trcvisan,  Victor  Benedict  Anton  Graf  von,  k.  k.  üsterrpichisc-hor  Küromerer  in  Padua, 

n  Dr.  Troeltioh,  A.  F.  von,  Profesaor  der  Ohrenheilkunde  an  der  Univeraitit  in  Wünburg. 


Digitized  by  Google 


12 


Dl'.  Troge  bei,  Franz  IlerrnaiiD,  üeh.  RcgitrungBrath  u.  rrofessor  d.  Zoologie  an  d.  Univerritlt  in  Bou. 
Dr.  Tischodi,  Johum  Jacob  Baron  von,  Gesandter  der  Schweiz  in  Wien. 

Dr.  Tuckermann,  Eduard,  Fhtfeaaor  der  Botaaik  an  dar  Akaifawte  m  Amhenti  Kew-Hampiliii«. 

Tulasne,  Ludwig,  Profeaior  ennr.  in  Paria. 

Dr.  Tyuilnll,  John,  Professor  der  Phy.iik  an  der  Royal  Institution  in  I^ndon. 

Dr.  Ubde,  Cari  WUlialm  Fodinand,  MadkiDalrath  und  Protaaor  in  BimuBMhwtig. 

Dr.  Tftlantiii,  Gcbrid  Omtav,  Praftaior  der  Physiologie  an  dar  ÜBkanillt  in  Bern. 

Th.  Tidal.  Ignaz,  Professor  der  Phy.tiologie  an  der  UniTenitKt  in  TafeBeia. 

Dr.  Vintachgaa,  Ilax  Ritter  von,  Profeem  dar  Cliynolagie  an  dar  UahenitAt  io  Innabmck.  ^ 

Dr.  Tirchow,  Kndolph,  QA.  Mefieinalrath  und  ProfeMor  der  Anatomie  aa  dar  Uninrrittt  in  Berlin. 

Dr.  V oi g t lUndcT .  Carl  Friedrich,  I'rofpssnr  an  der  ThieWlaneischuk-  in  Dresden. 

Dr.  Voit,  Carl  v«mi,  Profeesor  der  Physiologie  an  dar  Univerntät  in  Manchen. 

Dr.  Yolger,  Georg  Hdmiob  Otto,  IVofeiaor  in  Fnmkftnt  a.  H. 

Dr.  Vr\.  .Tulintiti  Klizn  de.  Privat-Clienjikcr  im  Il.iag, 

Dr.  Wagen  er.  Guido  Kicbard,  Profeuor  der  Mediciu  au  der  Univerntät  in  Marlmg. 
Dr.  Wagner,  Hermann,  Piofeaeoi  der  Brdknnde  an  der  IMvenillft  in  KBnffilMrg. 

Dr.  Wagner,  Koritz  Friedrich,  Profesi-or  und  Dircctor  dos  vthnologiadnn  Unaeona  in  HftwiHB. 
Dr.  Waitz,  Friedrich  August  Carl,  praktischer  Arst  in  Batavia. 

Waldbarg-Zall-Travahbarg ,  Carl  Jaeapii  Onf  wo,  Baii9tnianBa.D.  anf  fleUeaaZd  teObanehwaban. 

Dr.  Waldeyer,  Blinrich  Wilhelm  GoffTriid,  Pinff^^nr  ilrr  Midioin  an  dpr  Univpruifftt  in  Strassl^inrg, 
Dr.  Weber,  Theodor,  (ieheimer  Jlc-dicinnlrath  und  I'ryiMior  der  liedicin  an  der  Universität  in  Hallo. 
Dr.  W.  1  <  r.  Wilhelm  Eduard,  Geheimer  HofraÜi  n.  ProAiaor  der  FbjiOc  aa  der  Uaivmittt  in  CKttUngn. 
Dr.  Weinlsnd,  David  Friedrich,  in  Esslingen. 

Dr.  Weis  manu,  August,  Professor  der  Zoologie  an  der  Universitit  in  FVeiharg  i.  Br. 
Dr.  W ei 8.1,  Guido,  Arzt  in  Berlin. 

Weatwood,  .lohanu,  Professor  der  Natnrgeaobiidite  an  der  Univeraittft  in  Oxford. 
Dr.  Weyer,  Georg  Daniel  Ednard,  PraÜMMr  der  Ifatbematflc  o.  Aatrencnda  an  der  Unlrinillt  in  Hai, 
Dr.  Wichel,  Ckrl  Werner  Max,  Profe^'<or  drr  Physik  und  Chemie  am  Bealgjnnnaainn  in  Hambug. 
Dr.  Wiedereheim,  Robert,  Pkofeasor  der  Anatomie  an  der  Umienitat  in  Frei  borg  {.  Br. 
Dr.  Wigand,  Jnüoa  Wübelni  Albert,  Prai^Bitor  der  Botanik  an  der  DuTanitlt  in  Maiburg. 
Dr.  Will  klimm,  Ileinriob  Moritz,  Professor  d.r  Rotanik  an  drr  Uniwnitftt  in  Prag. 
Dr.  Winckel,  Ftana,  Gdteimer  Ucdidnalrath,  l^rofessor  und  Director  des  Königlichen  liathindiiiigi» 
Taetftnte  h  Dreedcn. 

Dr.  W  :  n  k  li  r.  ("ItmcriH  Alexander,  Itergrafli  iir.d  Profpssnr  (irr  ("In  i:  io  .in  der  Bcrgakadeniia  in  Freihi  rir  i  S. 
l>r,  W in u ecke,  Friedrich  Augost  Theodor,  Profeasor  der  Astronomie  an  der  Unifwrftit  und  Director 

^er  Starawart«  in  Straaelnirg  i.  E. 
Dr.  Wittich,  Wilhelm  Heinrich  von,  ProfrjiFnr  drr  IMiyHiolrgip  an  der  ünivtTsif.H»  in  KöiiicFlM-rg. 
Dr.  Wittroack,  Ludwig,  Custoe  d.  köoigl.  landwirtLschaftl.  Museums,  Privatdocent  d.  UniveiBitÄt  und 

Oeaaralaecratlr  d.  Oartenban-Yereine  in  Berlbi. 
Dr.  Wöhler,  Friedrich,  Och.  nbrr-Mrdiciiinlrath  o.  Professor  d.  Chende  an  d.  l'nivcrsifiit  in  (löttingen» 
Wüllerstorf-Ürbair,  Bernhard  Freiherr  von,  wirkhcber  Geheimrath  tmd  Vice-Adroiral  in  Graz. 
Dr.  Wullner,  Friedrich  Bemann  Anton  Adolph,  Professor  der  Physik  am  Polyteclmilnna  in  Aacben. 
Dr.  Zantodegehi,  Franz,  Ahbp  und  Professor  der  P!iy«ik  an  der  Univcrtität  in  Padua. 
Dr.  Zech,  Paul  Heinrich  von,  Profes.sor  der  Phy-^ik  am  Polytechnikum  iu  Stuttgart. 
Dr.  Zellor,  Emst,  Uediciaalnth  und  Director  der  königlichen  Heil-  und  Pflcgeanstalt  in  WinnenthaL 
Dr.  Zeller,  Gustav  Hermann  von,  Obcr^Finanzrath  und  Director  der  CaUster-Commisaion  in  StnttgaK. 
Dr.  Zenker,  Friedrich  Albert,  Professor  der  pathologischen  Anatomie  nn  der  Univernttt  in  Erlangen. 
Dr.  Zcphsrovich,  Victor  L.copold  Ritter  von,  Ober-Bergrath  u.  ProfcFeor  d.  Mineralogie  an  d.  Univ.  in  Pn§» 
Dr.  Zeuner,  Guatav,  Gebeimer  Beigrath  und  Director  der  polytechniachen  Hoohachnla  in  Dreaden. 
Zigno,  Adnlka  IVeibanr  vaa,  in  Pkdoa. 

Dr.  Zillner,  Fraaa  Valentin,  Diraelar  dar  Lmnaiiatalt  in  SaUnrg. 


13 


Ellsabetta  Fiorlnl-MiizzaiitL*) 

Am  28.  April  1879  ttarb  zu  Rom  die  durch  Gnat  and  Gemflth  gleich  aiug««eichDet«  Grifin  EHi«- 
1>«tta  Fiorini,  veretiplichte  Mnzznnti,  durch  rfibmlxlM'  Lii-tungcn  auf  Aem  CteHcte  der  Botanik  auch  in 
««Heran  KreiMB  bekannt  nnd  geacbtet.  Sn  die  Vefat«rbeue  dee  höbe  Alter  von  89  Jehren  erreiebte,  ao  hat 
■ie  Ihre  >nf  dcnedbcii  Odiieta  aiMtenden  iMtOlutea  Landflente  Tenore,  Gmeone,  Manri,  Bavi,  Moria, 
Gaaparrini,  de  Notaria,  Ftflatore,  Bertdoni,  Tiaiaiii,  mit  denen  sie  txixa  Tbcil  periönli«sh  bekannt  war,  sämmt- 
lieh  flberiebl,  M  dus  «oh  mit  ifaraoii  Tode  ein  Kreia  von  herrorrageDden  Namen  geeehloiaen  hat,  wekbe  dem 
Studiuiu  der  hotamiaehea  Wiaeenachaft  in  Italien  einen  neuen  Impnla  g<i^ben  haben.] 

G'Vioriii  in  TfrriK'iini  um  Knilo  de»  vorigen  Jshrliundfrty,  erhielt  diu  Griilin  Fnilril  •■irii-  iiui^^'i'zcith- 
nete  Bildung  und  hatte  das  Glück,  firocchi'a  Unterricht  in  genieiaeu,  dessen  eifrigst«  Schülerin  sie  wurde. 
Nach  Oeherwindmg  nrnimiefalbcher  fiehwierigheiten,  die  ihr  hanptaäehlieh  der  Mangel  an  Ktegrariadien  BSlle- 
mittfln  li.:r<itr*<\  i.nt  liiirtf  jii-.  I>e5ünili.rs  von  dorn  ihr  seit  friilfslir  Jugend  iniii^;  lielVoiitulrtin  Dr.  Jo  Notsri« 
in  Genua,  dem  herrorragendsten  Kenner  der  Mooeflora  ItalieiM,  unterstfitat,  im  Jahre  1831:  «Specimen  Oryo- 
Ingiae  Remanae".  jedenbile  ihr  herOhmteet«*  Werk,  «nfehee  sehn  Jahre  epUar  ahie  «reito  Anlage  erlebte. 
Dit-M-  PiiMlrnti  .1!,  w.  lrhp  sie  mit  mehreren  ausgezeichneten  Miioüforfrli'  rn  dfs  Atiülandcs  in  Verlmuliiiig  lirachle, 
trug  wcBcutiich  da£U  lM>i,  daa  Studium  der  Moose  in  Italien  in  neue  Anregung  zu  bringen.  Später  wandte 
lUh  Terrtoiheoe  ftit  ausscblieiaNeh  der  Unterandrag  der  BBewuMW  ftlgen  wn,  von  denen  i(e  ehiige 
schone  Specien  neu  entdeckte.  Das5  sie  ji>doch  du«  MooBstudium  stet»  fortcnlfiviitf,  Ix-weivt  niclit  nur  die 
in  ihrer  letzten  Arbeit,  der  kurz  vor  ihrem  Tode  erschienenen  ,,Florula  del  Ctilosseo",  gegebene  llflifrsicht 
Ober  die  Moose  dieser  grOMMÜg«!  Bainen,  aondem  auch  eine  kleiua  Abhandlung  vom  Jahre  1874,  welche 
die  Beschreibung  elnea  nenea  Mooees,  ITypmm  Formianttm,  aus  der  Provinz  Neapel  zum  Gegenstande  hat. 
Auch  war  sie  stets  AMg  hedaeht,  ihr  MooRherbarinm  zu  vergrössern;  von  verschiedenen  Sammleni  de»  Aus- 
lände« erhielt  gie  Sendungen,  die  sie  stets  innig  erfreuten,  und  noch  auf  ihrem  Krankenbette  »ull  die  letzte 
kleine  Gabe  •  im  >^  Frenndae  in  Deatechland,  beetehend  in  Mauritt«»  und  C^loD-Uoosea,  nach  den  Mitthcü- 
oiigaD  ihrer  Itl>  petochter  Avmlb  des  Entzaclcena  bei  Dir  hertorgemibn  and  aie  auf  Augenblicke  ihre  Leiden 
hnben  vergossen  lassen. 

Frflker  in  glacklicher  Ehe  lebend,  verlor  die  Grifin  mit  der  Zeit  Alka,  was  ae  Thearee  aof  dar 
Welt  beaeaaen  hatte,  bad  jedoeh  in  der  mehte  dea  Teiatarhenen  aoageniehneten  Bolanikan  Maori,  Ae  rf« 

an  Kindcsstatt  angenommen  und  erzogen  hatte,  Contesan  Enrichett«  Fiorini,  eine  liebende  Tochter  und  treue 
Pflegerin  wihrend  der  Krankheit  ihrer  leisten  Lebensjahre.  Sie  Grkfiu  lebte  gewöhnlich  in  Kam;  nur  wAhrend 
der  SvnnneinMMto  veriieaa  rie  die  ewige  Stadt,  nm  in  Tirraeiaa,  ihrem  Gehnrtaorte,  m  Wehnen,  wo  aie  ein 

haiiW.    Nodi  im  Jnhrc  I871   l>eiiuchfe  »ie,  die  V;,  riin  inclit/Jj^jiihrige,   den   Ik/faniMln  ii  G'ii^'i  t  .Hs  /ii 

Fhmn  and  hatte  dort,  obwohl  durch  die  Reiae  aehr  angegriffen,  groaaen  geistigen  Genuas,  nicht  nur  durch 
die  FBle  dce  AnafeatelMea,  sondern  anoh  danh  die  parataliehe  Bekanntsthalt  mit  ebngeo  Mislindisehea, 

nnmentlicli  auch  deutsclien.  Botnnikern  Denn  bis  zum  letzten  Alliemzuge  besass  sie  einen  leljlmftcn  Geist 
und  ein  für  alles  ikfaüne,  lirosse  und  Gute  empfanglichea  Uemüth,  welches  begeistert  war  fOr  die  Statur  und 
ToS  Mandliehar  Liehe  aar  Plansenwelt.  So  nnterindt  aie,  wanngleieh  Jahre  lang  durch  gebrechUofaen  KOrper 

auf  ihr  Zimmer  frewiesen,  einen  lebhaften  Verkehr  mit  Oli  iehitrebcnden  und  war  un]  arl'  iisch  und  gerecht 
genug,  auch  die  geringsten  Leistungen  Anderer  auf  dem  Gebiet«  der  Botanik  willig  anzuerkennen.  Uharak« 
t tri« lisch  für  ihr  gante«  Wesen  ist  in  dieser  Badehang  daa  Bakmatoias,  welches  aie  ao  eiaan  Freood  garkhtet 
hat:  „Ich  habe,"  sagt  sie,  „geistige  Verdienste  stets  hoeh  geach&taft,  aber  aar  dann,  wau  aia  mit  dar  Tngaod 
vereinigt  rind,  welche  das  Endziel  alles  Forsohens  sein  suU". 

DiaGrifia  war  Mitg^ed  verwdiiedener  gelehrter  OeediadiaAen,  wie  der  Aeeademia  Pootlflcia  dei  Nnovi 
Lincei ,  der  R   Artndemia  di  Torinn.  d<  r  K.  Arrndi  mia  eronemirn-agrsria  dei  Georgofili  di  Firenze,  der  R. 
Society  ToBcana  di  agricoltnrs,  der  Acadeuiie  d'agriculture  de  Bruzellea  etc.    Auch  unserer  LisojMildiniacfa- 
CaraBniaehe«  Akadami»  iat  aie  dttrch  Oeaefaeoke  einiger  ihrer  Werke  nahe  gatantaa. 
Im  Folgenden  geben  wir  ein  YanaiehnjaB  ihrer  Schriften: 

1.  NoUsie  aopra  podie  piaiita  da  aggiangsMi  al  Frodromo  deOa  Flen  RooNum.  Gioni.  Areadieo.  Boi»,  18S8. 

a.  Appendion  al  VnAtvmo  ddb  Fkm  Romaan. 


«)  Kach  feendiichcn  lOtthtlfanigeB  daa  Harn  i^^athahaia  Adalbert  Aakaeb,  M.  A.  ».  au  CWta. 


Digitized  by  Google 


14 


5.  BpMiBMii  BiTologiM  Sommimu   BomM  1881.   Ed.  dton.   Bo«M  1841. 
4.  8opr»  nna  niuivH  iliiitoHMfe,    Alti  MV  Acv.  doi  N'uuvi  LiaMi,  16B6. 

6.  Sofn  d»  nuove  algho  ddle  aoqiie  «Ibule.    Rom»,  1867. 

6.  Soll»  idmtiti  dd  Nortoe  eoo  fl  Golkim.   Boa»,  1857. 

7.  .Santo  (Ii  (in  nippoi-to  del  cli.  tig.  Montnguo  alla  eoc.  iinp.  cent.  di  Agricoltim.  Mti  Am.  im  B.  Lwoait  1868. 
ü.  De  novis  mycrophycaw.    Atti  Acc.  dei  n.  Lincei,  1860. 

9.  SrttMenioiio  di  «n  muxn  dtataoMB.  Alt!  Ado.  ddi  n.  Und,  1881. 

10.  Oldllftrinn.  <1p11(>  niini'i-n-       CortiPt/i.    Commentario  della  Roc.  critt.  it.  N.  1^.    Ocnov«,  1862. 

11.  WeroiicG  osscrvate  uclle  actjae  minerali  di  TetTacina.    Atti  Aec.  dui  a.  Lincai,  1863. 

15.  OMenMkne  ndk  aattri»  odotwU  dalk  (Molrix,  Juth^ihm  e  dim«iM  di  lu»  imon  nierafiga».  Atti 

Acc.  dei  n.  Lincci,  1854- 

13.  Si>{>ra  unk  nuova  fj^ccic  ili  .tlniodictvoii  v  Bopra  un  aiiigularc  ürgaiuEuio  di  alga  uniccUulare.    .\tU  Acc. 

dei  n.  Lincpi,  lS6r>. 

14.  Coatinnazione  e  fiuc  dulJc  Uicroiiece  deUe  aoque  minerali  di  Terrmcina.  Atti  Aoc  d«i  b.  linotii  1867. 
Ift.  8a]la  dadophora  viandHm  dol  Kütaing.    Atti  Acc.  dai  n.  Liaoei,  1868. 

16.  Oenao  nilla  vegetweione  dalh  «idiitB  ddi*  Ifanran  ia  bbb  npida  •noniMW  di  lagUo.  Atti  Aee.  dai 

B.  LiBC«,  1869. 

17.  Kola  critiea  mW  anormaliU  di  uu  organiamo  crittogamica.   Atti  Am.  dui  a.  Liaeai,  1871. 

18.  8aoto  doli'  opu^<i  ui:i  Ml  'Ic  rioaniw  amlionilflli»  a  lirialiolia  del  fumgiii  daU'  Ab.  S.  B.  Ganoj.  Atti  Aee. 

dei  B.  Liucui,  1872. 

19.  Bofini  dae  naeva  aiweia  arittofiaiieiie.  AUi  Ac&  dai  a.  liaed,  1874. 
90.  Herab  dal  Goloaaeo^  Atti  Aee.  dei  b.  Liaeei,  Ab.  1876— 76>-77— 78. 


ElDgegBiigene  Sdirifleii. 


(Vom  16.  AügiiBt  bia  16.  September  1870.  Forlaetnwg.) 

l9<48UB«faBtBnlUataijaf>«nr-ToilE.  AaBak. 

Tal.  XI,  Nff.  9—19.  Neir-Toak  1878.  8*.  —  Ruaaell: 
Melaa  aa     aadaat  iMan  arNnrZaaland.  p.'.'5l  2ß.'>. 


Hindo:  < Ml  ("ii»iiilnnl>  ticm  ilic  '  h.izv  and  Ciiirmnati  croup 
of  tlte  Cambru-biluriAD  ct.  p.  S&l-9(i»  {i  ItX.:  —  id.:  Uu 


—  Leeda;  BMant  iirofieaa  to  lanitarTadencc.  p.  2fj<;— 2Tis 

—  LaKTcnri»;  l>rs(Ti)ilion  of  a  iiew  Hpccies  <\'  liini  »f  ilic 
MBUs  J'd'  r,,-,,.^  [i.  LN:i.  Itarrett;  ^..lt^•s  cii  tlic 
Lowpr  llclili  1  hrrg  im  ks  r.i  l'i  rt  .Imis  N,  Y.  »itli  ile.Miiji- 
tiou  of  «  iifw  s|>wi(s  I  f  l'li  r(<]iod.  p.  2!Kl— 2!>H. —  Grote: 


I>eicripiioiis  of  uev  ^octuae,  u.  906—906.  —  Jordan:  A 
partial  •noima  of  llie  üaliaa  m  Opper  Geoaiia.  p.607— 677. 

—  CeeiesTiM  IfyamycttM  «rae  UiitaSStatea.  9.918 
—409. 

Aawri«.  Jeiraal  of  teieBee  aad  A>ts.  3.  8er. 

Vol.  XVIII.  Nr.  10  !  AtitriiBt  I.^Tü.  Xr-w-nnvcn  1879. 
8*.  —  tptiaui:  lejuHiial  moraines  of  tbe  Nortli-Aniericau 
ice-eheet.  p.  81— IML  —  Gatter:  llienBiiatampIqr  «ilh 
Taiiai^>A»iDdi  otjacthe.  p.«6-«8.— XfiBbän.-fiigBttic 
atnte  ia  inm.  p.  99-106.  —  HÜKard:  Ute  Ion«  of  the 
Mlartuippi  vaBf),  and  the  Acolian  hypotbrsüi.  p.  lOfi— 112. 

—  I'eircT:  Oll  a  nipdiod  of  »wiiinui;  |>endulumii  for  the 
datcnn:n,ili.!ii  i  t  ;.rra%ity,  jin'po.nrd  liy  M.  Kayp.  p.  11:2 — lITt. 

—  Camp  bei  1;  GcoloBy  ut  Virgijiia.  n.  l'iäS  —  bleven- 
son:  On  the  Lamane  Rioun  «f  äoutkeni  Calamda  and 
Nortbeni  New  Mexico,  p.  129—139. 

Kobbe,  F.:  Die  landwirthücliafllichen  Venucha- 
SUtionen.  Bd.  24.  IIft.2.  Berlin  1879.  8«  — Kln^rb- 
Diaiin  u.  Vieth;  lirnliai  hlniif.')  n  hItt  iiii>  Milcliscrrftinn 
und  den  KfllecIiAlt  «ii  r  Milch  «u  <  iner  gr<i!.M>rr  ii  KiililiKnl«?. 
p.  81  —  97  (1  'iat  I.  —  NVriii:  Zur  licstirommii;  dor  in 

naaser  U«licbcu  l'butiuhortfture  iu  äupervl>o»i|b»tea  d.  99 
—IIS.  —  EBaarliaft  StauKaa  Ober  die  SaateUamiR 
Ib  der  Fflaaie.  p.  119— If 


p.  119-lflO  a  Tfet^ 

Geolog.  Society  ia  LoadoB.  Quart erly  Jonma). 
Vol.  XXXY.  Pt.  3,  Vr.  139.  LoadciB  1879.  8«.  — 


formatioinlp  Caaadä  aad  flroia  ttc  Imnt  etrboBSbnwa  ia 

S, ,  fluid  p.H70— !«»  (3  Taf.).  —  Phillipe:  A  mmribtition 

10  itii'  histurv  of  niiiieral  veiiii^  p.  800— .S9<i  -  .luket- 

11  r  !■  w  II  t>:  Oll  thn  sontherly  pilrnaion  of  tho  Heüsle  H4«ildrT- 
l  Ih>  in  Lim  uiiisliii f  p.  397  42«)  Hulke:  Vfctifaurv* 
]'iiiilrnjtig,  a  ncw  Wcalden  Liinosaiir.  p.  421  —  424  i\  Taf  j. 

—  Mackiutosh;  On  the  erratic  bhx'kg  or  boulder»  of  the 
«est  of  England  aiid  eait  of  Wales,  p.  426—156  (1  Taf.). 

—  Seeley :  Ob  a  fetnur  and  a  bumenia  «f  a  &mall  inamaMl 
tnm  tiw  atooaafield  slatc.  p.  456— 44B.— Etheridire:  ONi 
the  occnrrenee  of  the  Reniis  Ihthyrocari»  in  the  lo«  er  car- 
boniferouB  series  of  Scotlnnd.  p.  404  —474  1 1  Taf.).  —  b  o  1 1  a  s : 
On  the  Sihirian  rif  (  arillir.  p.47r>-  .W»7  (1  Taf  i.  -  Riitler: 
On  iierhtic  and  splienilitir  slructur«)  in  the  lavas  ot  ih'/ 
üiyder  Fawr,  Kortli  Wales,  q.  fMlS— 510.  —  bolla«:  On 
eewe  tavee^eea  nanrana  nroai  ua  xnaoM.  oaogionaiaiB 
ef  Sirath  Wdea.  p.  611—616.  —  Adama:  Oa  reiaains  «if 
Masiiydtm  and  other  yertebrala  of  the  Mioccne  be<ls  nf  the 
Ma  ltese  Inlands-  p.  .'»17- .'>31  (1  Tat'.).  —  Cbamper  uo  wn «•: 
Note«  on  Üw  »trucliiri"  of  üic  palacozoic  diütricla  of  Waat 
tiomerspt.  p.  riS2— r>J.S.  Wuodward:  ('ontribvtioia  tO 
the  knowleilgf  uf  fossil  Crustacc*.  p.  549-  556. 

8oc.  Imp.  dea  Katnralittea  de  Moacoii.  Balletin. 
Tome  UV.  Ann^  1879.  Nr.  I.  Moscou  1879.  8«. 
(4  Taf.).  —  MaxImoTict:  Ad  flnrae  Aalae  orientalis 
cognitionem  mclioreni  frajfmcnta.  p  1  -  7:!  Itmi i r hi ri : 
Sur  Ia  oonalitution  protiahl«'  df»  rinpups  des  c  ini  i.-.,  j:,  7i 
7fl.  T'esMw:  I  eher  d'.'ti  lj;>u  dt-r  sctii'miiinti'U  uuncr- 
älmÜrh-:  i:  I  k.  i>i-n  eiaiffer  Kn'n  heiiti-.!  hf.  p  7i) — U5|4Taf-i. 

—  LindciDanu:  (jclegeutliche  iit'uljacbtuugcn  vcnbtder- 
lirhrr  Sterne,  p.  116— iS.  —  Ke^ei:  Keiaeberichte.  p.U4 
— 14f».  —  RAilakoff:  Omhboloiiwbe  BemerktiMan  Ober 
Iküsurahicn.  Moldau,  WalaK-hai,  ßulipiricn  u.  Oat-Kumelira. 
p.  l.'itV  17h.  -  \  Hr  iiriaga:  Heliriige  i\ir  Ki-uutuins  de« 
RilWaaauekJMa  (Fktatodgk*  WaUiu  Ißch.).  p.  179— aoi. 


Digitized  by  Google 


15 


—  Nouveaux  McnioiirB  JumcXIV  l.ivniisun  I, 
MoMon  IfTil.  l".  iT  rj.iDL '.csl.  --  Truutscliulil: 
Die  Kftlkl'nirhf  M'ti  M i^iisi  hkiivta,  t;iii<'  MusidtTaphie  de» 
«beren  lirn'kiilk';.   |i  1    iJ.  Scliai-s.  i7  Tu:  i. 

Sfttuw.  0«M)beh.  »bU"  ia  OrMdan.  Sitmngi. 
Bnl^to.  Jg.  1878.  JaHt—Jhemlb».  "Dntäm  1879. 

8*-  —  llarnack:  Vehtr  dm  aJlfenebieii  BArnnbcnrrifT  u. 
•dnu  Auwcudliarki'it  in  d«r  NatlufarschuDir.  |).  1Tb  liSÜ. 

—  Tiiiilcr:  Dip  plwtromtirisrlifn  llilfsmitti!  der  Ntnizeit. 
P  li^j  IH-t  (ieiiiitz:  l'rntorolii«^  von  Kii<Tsb»ch  u. 
kotiniaisjürt'  in  der  OberisiuiU.  p.  lOtt — liKi.  —  id.;  Die 

M'rkios<'lti'ri  H'il/iT  aus  4eB  DuiinoB  von  in 

K.  Oeielltcb.  d.  Wi».  in  Göttingen.  .\bbanJ- 

lunpen.  H<i.  24.  (iöttiüK.  ii  1879.  4».  —  Griieb»ch: 
SviiiIm,::!.'  iiil  ti-muii  .\r^' i:iii.;«n-  /.»ril'/ ItcarUdtuiig.  3Wp. 

—  KifM-ke:  l  clwr  ila»  jMiiiijcToinulorürlie  KIcinenUrgCMta 
der  KlektrodjoMnik.  «8  p.  —  Schering:  BaitiBMng  4m 
qiuulntiitrben  Rc9l-Charakt«rt.  47  p, 

„FhUoBkthie"  zu  Neiise.  Zwanzigsfcr  Dfrlcht, 
vom  Mui  1877  — Aiip.  Is7!».  Niinsp  187',».  8'^.  H  Taf.). 
■ —  Zurliarias-  I  flii  r  cli  ktr  •-i      Ki  I.  nchtiini;.  )i  fjT  — 60. 

—  id.;  I  <'Ih  r  lii«' Ai  hiL'p-  \'<i\  !■  iii.'t  ■vi-lir-'l'elrürapbcu,  «pe- 

äfll  l'iir  r.i-  ^Milt  1.    1  ./,i.|.iL  N.'^-T    [1.  7,') 

Institut  Dational  GoiiÄvois.    Tonn-  XIV,  1878 

—  IhT'J.  Cxii-  v..-  Ib7':».  4".  —  (l!n-.i:n.ir.  :  Mt-miiirc 
gut  Ia  tritri^iliinuiitiuii  dts  li'niii.s  hm  iiiri »  ilfs  uomlires  Pre- 
miers L-ii  formes  quadratiijiics.  Ui  y. 

Aend.  Lapdr.  dM  SoImmm  de  8t>PM«nboiuf. 
BttOath.  Toow  ZXT,  Nr.  4.  8t.-P4tanboiur«  1879. 
4*.  —  Jeleneff:  H«cher<  Iii-<  liistolriiriiino-i  nur  Ic  ccrrHct 
dn  FHnmifnm IkHiiatSü.  p.  :i:t:i  Mri.  srbmnlhausen: 
llatäriaiix  pnur  Ia  <•^lnIlni^^.lll•  i-  de  Ia  lliirv  jiiriuiiiquu  d<> 
Busiic  p.  'M'>  -.'UH.  liiin:.'!  ;  KiuimiTution  de  tontes  Ifs 
■Usolacees.  rfriiriliio^  jn-^iii'u  pr>»t'iit  en  MoiiKolie.  p.  34H 
— 371.  —  Brcdichiu:  Krmariini's  güiii-ralc!)  sur  In.i  cninptes. 
n.S7l— sas.  — Uarsilowsky:  üor  ic^  azml^rivt^  du  totaol. 
*.  479-48&  —  Bneklnndi  OoMmuntertton  biMM»  mr 
rappnltion  de  h  eomUe  Bnche  m  19TB.  p.  488—801. 

Hilgcudorf .  F.;  B;.  vim  Tlnn.  W.  Pct««  in 
Mi.i^'!itubi(jae  ge!iammelt«n  C'ruütAceeu.  Sep.-Abdr.  aus 
d.  MoDBtsber.  der  Berliner  Afcndwfa  vom  S8.  Nor. 
1878.  8«. 

IL  K.  tBdmiidw  HoBhuimln  n  Brtna.  Pro- 

gnuiim  für  1m7H— HO.     Kiiinn  l87!t.  40 

Prendhomme  de  Borre,  A. :  Note  «ur  le  Brtgnn» 
Ariimimt.  8«i».-Abdr.  mir  d.  Comptea-rendoe  de  k 
80c.  Entomologique  de  B*lniqne,  7  Juin  1879. 

Kais.  Admiralität  in  Berlin.  Annalcn  d.  Hydro- 
graphin  n.  niaritiiii    Mi1i<-nil<i({ic.    .Ig   7.    llfl.  VTIT. 

Berlin  1879.  4". —  I  i  bcr  11111^1^  Krgclmi.^sL' dor  neueren 
Titfseoforsrliiinspn.  III.  Stiller  oder  < i rosser  Orcan.  p.  369 
— S7H.  —  Kerieiit  ilWr  die  vom  21.-^4.  Mai  d.  J.  gtatt- 
nbabten  vergleichcndea  Versuche  mit  verachiedeDCn  Meb^ 
Bpuüe»  auf  <ler  Intel  WAugerouK-  p.  ii78— S87.  —  Eimi^ 
Unaiiae  im  sOdwcaUidieB  Tieila  dea  Sndatlantticlwn  Occana. 


—  Waahridilan  fllr  Baeftlirar.  /g.X.  Nr.  88-^88. 
Berlin  1879.  4*. 

Deutsche  Rundschau  Tür  Geographie  n.  Statistik. 

Hcrausgeg.  v  K.  Arrmits.  Jg.  I.  Hft.  12.  Wien 
lH7!i.  8".  —  W  nlKr-nliaiHT:  /i>r  l..'Ml.irbl.'  dir  Tiden: 
ine8.sniii;eu.  p.  5.*i —  Schwciger-Len-hriifeld- 
2«ei  l'ilgerwpjre  dnrcj>  Arabien.  p.6!l6— «08.  -  Steiano- 
Ti0:  Der  Kaxun.  p.  (iUO— ttlS.  —  Rohlfs:  CjTenaika  oder 
Berka.  Urkiaclwa  Vilajet  f.  614-6i«. 


Alma  mater.  Organ  f.  Hochschulen.  Jg.  4. 
Nr.  -i-l    35.    Wien  1879.  4«. 

Satter,  F.:  Kniomologiache  Nachrichten.  Jg  o. 
Hft.  16.  17  Quedlinburg  1879.  8«.  —  Rudow:  Uu- 
regelmtsiiigiii  Flunultjeailer  bei  Hymeoopteren.  p  209—211. 

—  Boecker;  l'elier  die  Wunderuni!  von  Vanento  Carilui. 
p.  211 — 21«.  —  Üri-^i  liUe:  l'i'liHr  (i;i->  Kii'rlff^eii  der  li'li- 
neumouiden.  p.  JJi  -"--i'^ 

AftiOBom.  Oesellotanft  in  Leipsig.  Vierteljahrs- 
■olirift.  lg.  14.  Hft.  8.   Upnfg  1879.  8*. 

AwüBto  toyale  te  WMmIm  d«  BelgiqML 
BnlleHa.  Amrfe  1879.  8"*  SMe.  T.  ZIIL  Mr.  7. 
»ruxollcs  1879.  8«.  —  Borlde:  Cbeix  d'elNemtiene 
iLirtir^e»!«.  p.  784—774.  —  Waaaelge:  Trol«  nomvellea 
obBCrvationn  de  laniinage  de  Ia  Ifte  foetile.  p.  774 — 7S7.  — 
Oalle?.:  Des  »ecoum  immikliato  k  donucr  aox  uuvrier» 
bunllleur^  biasite  n.  7S7— 794.  —  Casae:  De  la  Talaur  des 
iiijei  lionn  de  saag  dan»  Is^dasa  ceDalalre  eeea-cittand  p.798 

-  «Sil, 

Die  Natur  Herau§geg.  v.  K.  HdlUr.  Jff.  98. 
Nr.  30—46.    Halle  1878.  4». 

:  ^Vlake  ober  die  landwirthschaft- 
iddedaDar  Mergel-Arten  und  dfaer 
deren  Anffindnnif  in  der  Umgegend  von  Wefannr. 
Weiiinir  1849  8».  —  Der  Goldbergban  bei  Weida 
im  (irossbi'rzügthHine  S..iph»en.  Weimar  1854.  8*.  — 
Der  Loaclier  tv-e  bei  Andit  mäpIi  am  Ubtiii.  Weimnr 
1856.  8".  --  Ek-rgleuto  u.  .M italliirbi  iti  r  d.  r  Urzeit. 
Sep.-Abdr.  aus  d.  riren,dn.'-ii ,  IV.  IKlJl.  Der 
(tenfer  See  und  aeine  Umgebuug.  Kiiui  luiturwisseu- 
schaftlicbe  Skizae  der  Alpcnwelt.    Weimar  1877.  8*. 

—  Sie  nenere  Oeologie  in  ihren  Mittt^ln  u.  Erfolgen. 
Untere  Zeil  Dentaehe  Rame  d.  Gegenwart.  N.  F. 
Jg.  Xm.  Ell.  so.  —  QMeeher  u.  Eieieit  nit  BOsk. 
sieht  ziigleioh  anf  Thfiringen  und  die  norddentsehe 
Ebene  Ibid.  Jg.  XTV.  Ilft.  8.  —  Die  ürgeachichte 
des  Menseben  u.  die  mineralogisohe  Deatang  der  alten 
Steinvt'affen  u.  anderen  Steingorüthe.  Die  Nutur.  N.  F. 
Jg.  IV.  Nr,  14.  —  Klima,  Pflanzen-  u.  Thierleben  in 
ihren  gegeoKoitigen  Beriahn^M.  Oneam  Zeit.  M.  F. 
Jg.  XV.  Hfl.  1. 

■ew  fcalMld  IdbUM«.  Tranaactione  and  pro- 
ceeding«  1878.  ToL  XL  Edttad  bgr  Jftmea  Heetor. 
Wellington  18T9.  6*.  —  Parnell;  Ob  antarvtle  tat' 
plaraüon.  ji.  31— 38.  —  Bamlnn:  The  Maori  eanoe.  p.  71 
7fi,  Colenso:  Omtributioua  towurds  u  betfcr  Icnew- 
ledge  of  the  Maori  rare  p.  77— ItK!.  —  id  :  ihi  the  igno* 
rance  of  Ibe  aiirieiit  Mpw  /eolanders  ol  Ihe  um;  of  pro- 
jcctile  vrcapons.  p.  KMi  118,  H  ickerton  :  <)ii  teraporary 
and  variable  Mars.  p.  119  —  124.  —  Id.:  l'artial  inipart: 
A  pusaiblo  expliuuitiuu  ot'  Ihe  origili  of  the  solar  syateui, 
comets,  and  other  phenomena  of  die  unlvenie.  p.  125—132. 

—  Adams:  On  tlie  catailalion  of  distances  by  mcans  ot 
redprocml  vertical  aiif;lcs.  p.  132  — 14<>.  I'ope:  A  Atf- 
SCription  of  inexiiensive  apjiaratus  for  nieasurinf;  the  anales 
of  po.fition  and  distuinci  of  double  Star*,  und  ihe  methnd 


of  usiMi;  it.  11.  141  1 
in^  in  ibe  Weka  i'a 


I  II.  -  Cameron:  On  tliu  roik  |i.iinl- 
'ass.  p.  \M  -1&7.  —  l'boiuson:  iUrat 
werds.  p  157-18».—  Haakellt  On  sone 
Oaeeidat  h  New  Zaabttid.  p  187— SK  —  Tkemeon:  Nev 

Zi-.ilitid  (Vnstacea  with  deserintionB  of  new  ^peeie».  p.  XM 
LM-i.       id.:  On  Ibe  New  Zealand  Kntomostraea.  p.  251 
L>i>;>      ron  ell:  On  Demt  rdbtoni,  a  marine  spidrr  froin 
I  ini[iliiU    p.  203-  2*W.  —  .\rtlinr:  <*n  the  brown 
tront  mtruiliieed  into  Otai?«.  p.  271    2!Xt       Ilntton:  Tbo 
ä«a  Anemone«  »f  New  /«alaml.  p.  3<W— 31i.  ~  iiL:  Cata- 
loguo  of  tbe  bithertu  described  worms  of  Nu»  Zealand. 
P.S14— 887.—  i  d :  On  Pbodstrocarns  rmmme*l«t»$,  Unelin. 


Digitized  by  Google 


If. 


p.  sn— >87.  —  Bvtttr:  AüMnn  to  Brt  of  specie»,  »ad 
notiecs  of  ran  Mcurrenccs  linee  Ih«  publication  »f  „'l'hp 
Birdg  of  New  Zealmnd".  p.  361—866.  —  id.:  Fiirllier  rmi- 
trilintioas  to  the  ormtholofjr  of  New  Zpuland.  p.  ;)(!«>— 37<>. 

—  Cheeseroan:  DeKriptions  of  tiiree  new  speciei«  of  Opiiito- 
brancldat«  MoUnan.  p.  878 -iMt.  -  CurV.  Oii  Pituri,  a 
new  Tcgetable  product  that  dnerres  furtlier  iureati^atioii, 
p.  411  — 41A.  —  Petrie:  I>e««-ri])(iaii  of  a  uew  apccies  of 
UyNHMa.  p.  436  —  427.  —  Buchanan:  Description  of  a 
MV  qiedea  of  Celmma.  p.  437  —  438.  —  Ilector:  Notice 
4lf  «  new  »pccio»  of  Pomtvhrri.^  (P.  tninuu.  p.  4^  —  429. 

—  Haniiltnn:  List  i't  iilaiit.'i  collectpii  in  t)ie  distriii  uf 
Okarita.  p.  4S6  i'iü.  -  Kirk;  Notes  on  Mr.  llaniilton'ü 
colli«  tii.ii  of  Okarita  plant«,  p.  430—414  —  iJ  :  Nute»  on 
tbe  tKit«iiy  of  Waibekv.  Bangitoto,  and  uthi-r  ialauds  in  tlie 
fiaunki  OaK,  p^Ui— 464.—  id.:  On  the  export  of  Vaagut 
tmn  New  Zeihnd.  p.  464 >- 486.  —  id.:  New  «pecin  of 
iMemmdium.  p. 466 — 467.  —  id.:  New  »pe<'ies  of  Hymeno- 
phyllatu  p.  4A7-  4.W.  —  id.:  IV»criplion8  «jf  new  plant«, 
p.  463 — 466-  —  Skey'  t>n  the  cause  of  the  movement«  uf 
carapbor  when  plareii  lipon  the  surface  uf  «Htcr.  p.  47S 
— 186.  —  id.:  Ün  Osomosc,  as  the  cause  of  the  persistent 
HipaHin  «r  Ib  mlir.  p.  48»-4«0.  -  id.:  On  Uw 
Mlnn  nd  cum  af  TawÜMort  «nlMaioo  dgurei.  p.  490 

<98l  —  T.  HmiI:  Ol  Um  gaolMieal  itnKtnra  oT  Buks 
PHdnnla.  p.  «B-Stt: 

(FaclMttmi(  fUl^t) 


Aufruf 

an  die  Vertreter  und  Freunde  der  Naturwissenschaft. 

Im  Juli  diesca  Jahres  waren  gerade  70  Jahre  ver- 
flonaa,  MÜdan  der  grona  daatadha  NatnEm^er 

Samuel  ThomM  von  sammering 

den  ersten  galvanischen  Telegraiilieii  erfuinlen  und 
{traktiach  ausgeführt  und  bietdnrch  deu  deutschen 
Ifatieoalndi»  tMkA  rad  aaiiMii  KaaMa  die  Anarken- 

anng  Ji-r  Mit-  und  X.ifhwidt  pfSlichort  hat. 

Schon  längst  wurde  daher  von  hiesigen  Vertretern 
und  Fnmiidaa  dar  TMm  wlMaMihaft  der  Gadanka  tn'a 
Augo  pef«««f,  i-iT  Fhi<Mi  Sriinnirring'a  eio  «flidigea 
Denkninl  zu  errichten  und  /.war  luvr  iu  Fraakflut  •.]!., 
wo  derselbe  Jahrzolint«  lang  als  praktiadier  Acrt  od 
aia  denkender  Menschenfreund  gewirlct  hat. 

Im  Anfange  des  Jahres  1866  wurden  bereits 
dnreb  ein  OoiaiM  Beiträge  erhol>en:  drei  Verehrer 
Sdnmering'a  itelltco  die  Summe  von  fl.  1500  lur 
▼arfOgung,  eine  mtUM  Spende  kaai  vom  CSopenikva- 
Terein  aus  Tfaorn,  der  Oeburtsatadt  Sümmering's, 
vad  man  aehidcta  aiab  gerade  an,  auch  das  grftaaere 
PfeMIkiH  nr  Zieidurang  tob  Beitrigen  aBragaben, 
•Ib  die  politischen  Ereignisiu^'  jene«  Jahres  die  Aus- 
ühmag  dea  aobönen  Planea  in  die  Fem«  rückten. 
Haata  dtrite  ea  mm  aa  der  Zeit  aifai,  dentelbeB  end- 
lich einmal  zu  verwirklichen  uiid  diur.it  i  ine  Ehren- 
aobnld  FranliAirta  wie  gans  Deutschlands  abautragen. 

Dia  TenUade  dv  im  BM«imiliiitgiiwim  wr- 


Sencken  bergische  11  naturturitcli  enden  Gesell- 
schaft, de«  Physikalisrhen  V,  ri  ins,  des  Ver- 
eins fflr  Geographie,  sowie  des  Aerztliohen 
Vereina,  Iiaben  daher  beschlossen,  sich  der  Sadia 
aiit  allem  Eifer  Huziinehmeo,  und  ist  das  untaneicb- 
nate  Oomiti  mit  den  weiteren  SoliritteB  betraat  wordea. 
DamMlbaB  iat  ea  bereits  gelungen,  da«  tob  dem  Tor- 
st«rbenen  Bildhauer  vun  ilcr  I.auuitz  gefertigte 
Ojrpemodell  einer  Statne  dea  lierülmiton  MaoDaai  ein 
Werk  Toll  Krafk,  Wahrheit  and  KnastTolIeBdaag,  ana 

der  Ilftnd  der  I juinitz'.^ch^  ii  Krht'n  zu  einrni  mii-Sfigrii 
Preis«  au  erwürben.  Durch  Aasfuhrung  dieses  Stand- 
bildea  b  Metall  nad  Aafriohtui^  deaidhea  aef  ehiem 

unfli  rrr  nffrn'üi-hrn  Pliltze  würde  Frankfurt  a.  M.  um 
eine  wesuatlichu  Zierde  Lcroichert  werden  und  aich 
aallMt  wie  daa  Yateilaad  ehren. 

Die  IToterzeichneten  erlaul'i-ii  Mrh  .«lonach,  an 
alle  Verehrer  Sömmoring's  und  alle  Vertreter  und 
naaada  dar  Matanrimeaaobaft  Idar  aad  anawirta  die 

ergebene  Hitte  zn  richten,  durch  Zeichnung  von  Bai- 
trägen und  durch  Ftlrspracbc  iu  Freuudeakretseu  llkr 
die  endliche  Erri<ditaag  eiaaa  Sömmering-Oeakmala 
wirken  an  «tdlen. 

Die  BtttrSge  bitten  wir  UBserem  Kaaseafllhrer, 
Herrn  L.  A.  Ricard-Abenheimer,  Ijeerluush  2S, 
oder  einem  der  übrigen  Comite  -  Mitglieder  au  ülier- 
miUala> 

Fraakf^rt  a.  M.,  hn  November  1679. 

Das  Comlt6  fOr  das  Sömmering- Denkmal. 
AmMgniehianth  Ur.  jar.  AUN'rt  Fleck,  tiaruierwe«  tid, 
VenittaBdir.  tut.  Br.  aiwd.  daatar  Laeae,  Esrlienheimcr 
Aalaga  81,  SteUvarlr.  d.  Vewilaawd—  Laala  Alesaader 
■iewi«AhaBlMlmer,  Leirbaeb  SS.  KaasenfUuwr.  Gaerg 
Balehard<d*OrTlllr ,  Kleber  Konimarkt  14.  Srlirinfltiirer. 
Dr.  med.  Emaunel  Cohn,  Kleiner  llir!<<'hi;ri>l>en  2  Otfe 
Coralll.  Kleine  .Sandffiifsp  J  I'r  phil  Th.  von  Frllzsrhe, 
Eschenheimer  AnisKc  Suuit^i-.üi-xth  Dr  und  Nax  (<et/. 
Neue  MaiiiEerstraase  51,  Meorir  von  Hejder,  Neue  M.m  /i  i  - 
Strasse  3/5.  I>r.  pliil.  Engen  Laeluü.  UlitlTisdiirti-'.plut/ 
Adelpb  Paflsarant,  liuiolU'tis'nt^M-  t^.  uiel  <>nst«t 
PaaaaTaat,  WesentrasM-  i  I>r  Jur  Rndulph  PfelierkerBy 
Taunnsphitz  I».  Geh.Cuiiiincrzienntth  JarqneaBalaaiDnlar' 
nMimiuai  9. .  Dr.  med  Ilelurifh  Sebnddt,  Brnuuerstraase  80. 

Veratebendea  Aufruf  eaiplUilaB  wir  unaerea  ge- 
ehiiaa  Faahgenoaaen  um  so  wlrmer,  ab  Samuel 

Thomas  von  Soniiiiiring  (ephortn  din  28.  Januar 
1766,  gestorben  den  i.  Hära  1830)  unserer  Alcademie 
aait  dem  10.  JdK  1816  ab  Mitglied,  cegn.  Veaaliua, 
ancrt  hiirt  h|:  it<  i  .lurh  als  Adjunkt  sich  um  dieselli,- 
verdient  gemacht  hat.  Die  Beförderung  (Ar  daa  Denk- 
mal baaliaamtar  Baftrtge  aa  die  atvagabam  Adfuaaa 
ward«  die  Akademie  gara  ahamehaMa. 

tnek  M«  1.  mMfeauaa  mml  aika  <■  llna<w. 


Digltized  by  Google 


NUNQUAM 


OTIOSUS. 


LEOPOLDINA 

AMTUCU£S  ORGAN 
DBB 

EAI8BBLIGUEN  LBOPOLDINO-CABOLINISOHBN  DEUTSCHEN  ATTAT^BMIIB 

DBB  NATUBFOBSOHBB 

BEBfcOSQEGBBBN  OOTKR  lOTWIlUniNa  DER  8EKTI01IST0B8T1NDB  TOM  DBH  PRiSIDBMTSV 

Dr.  CL  a  KuBHailaatb, 


Heft  XVL  —  Nr.  3-^.  Februar  1880. 


Amtliche  Mittheiliin^en:  Adjuaktenwalilen  im  1..  4.  und  7-  KrriH«.  —  Keglement  für  die  BRnutzuDj;  der 
Bibliothek.  —  Vcrändvruni^n  im  PenonalbwUndc  der  AkodcinJi'.  Beiträge  zur  Kasse  der  Akademie.  — 
Johann  Kriedricb  vod  Brandt  t-  —  Sonatige  Mittheilangen:  EiogegaiiKene  Schriften.  —  A.  Koop:  Die 
•llgemeiiie  VcrMmmhinK  ^  dautacfaen  gculo^chen  QeMUaehAfl  In  Bauo-Buea.  —  B.  ?.  Drtteh«:  ~ 
nagen  an  den  neaercii  and  Moeatcn  Tbeoneen  Uber  NwewSdtwaolntBgai.  —  T 
der  Anadoui  Aesdmv  «f  Aita  aiid  Sdanon  ia  Boiloa  —  j^wiiito. 


A4iii]d:teawi]il€ii  im  L,  4.  und  7.  Eieisa.*) 

Nach  magmg  te  urtm  Sl.  Ortotar  1879  ufUkmm  TanwMift  Ar  die  im  1.  bme  dorah  in 

Tod  daa  Herrn  Hofrath-s  ProfesRnrn  Dr.  F.rliiard  Fpnzl  in  Wien,  im  4.  KreisB  hl  Folge  der  nunmehr  hin- 
wicblden  Anzahl  der  iu  Ji'iiisoIb«a  aiiiniKsigcu  Mitgliudur,  im  7.  Kreise  in  Folge  des  Hinacheidens  dox  Horm 
Bari^HtoptmannB  Profcugor«  Dr.  Johaou  Jacob  Nöggerath  in  Bonn  nöthig  gewordenen  Adjunktenwahlen 
nnd  nnt«r  dem  1.  Febnuur  dieaee  Jahrw  an  alle  dieaen  Kreiaen  Mgehfirigen  MitgP*^"'  directe  Wahlaufibrdo- 
nmgen  und  Stimmzettel  Tenandt  and  Kneh  von  der  MehrsaM  der  StjaunboMhiligtaa  die  letzterea  «ugefOllt 
nrQckgesandt  worden.  Die  noch  im  Bfiokataade  Wfimil  i  ii- u  jenen  Kreira  ntgahfltjgw  Hmrmii  Oolhgw 
iah,  ihn  StimuMital  Us  q^Uaatm  mm  80.  Mira  d.  J.  ainwiaandan. 

Sollte  wider  Erwarten  eiiMr  deraelben  die  Wahlaatforderaog  nd  den  SUmiitMiU*!  afaiht  empfangen 
80  bitte  ich,  eine  Nachaendung  von  dem  Bureau  der  AlEadcode  wlngwi  zu  wollen. 
Halle  a.  &  {Jtfpltgua»  Hr.  3),  im  Febnur  1680.  Dr.  H.  KotUucIl. 

lloclpinont  für  df<>  Remitziing  der  Bibliotlipk 
ler  Kaiserlictran  LeopoldintocJi-Carolinischea  deiftMliiHi  Akadenia  dar  NatuiforeclMr 


(  1.    Dm  Beaht,  BlA»  aat  dw  BHAolsbdt  n  «oltaihw,  MUk  m  dw  MitgUedw»  d«r 


•)  VergL  LMpokttM  XV,  p.  MI, 
Laop.  XVL 


Oigitized  by 


18 


CMststat  iit  üt  BaehtnntleilHiDg: 

den  Diicfntf-n  der  deutschen  Universitäten, 

dm  KöaigUchvn  fiokmten  de»  OberbergAmte«  üu  Ualle, 

dm  Dinchma  and  oriMSbAtm  Lehrarn  dw  OyrnwaiMi  ani  BNbdmlMi  n  Bille, 

den  praktischen  Äerztcn  zu  Halle. 

§  3.  Andere  aU  die  in  §  1  Geuuiatea  und  Aoiwirtige  bedürfen  einer  bei  der  Bibliotbekaverwaltung 
n  bautrafndoo  Oeiwlungaiig  and,  fiiUs  >ia  donh  dim  aiaht  dkwo  «uUiaiidttii  ««rdm,  «Ibh  dmillMii 
Tirwaltnng  ganabmen  Bargoni«. 

§  3.    OiM«  fifirgaclinft  ist  aclirifilich  aumuateUea  und  ihre  Untwschrifit  nuf  Erfordern  d«r  BiblioUwIu- 
ftnraltaBg  gwnehtHeh  odar  Botariril  oder  daroh 
m  Ijeglaubigen. 

§  4.  BeHonderB  aelteue  oder  Icoetbaru  Werke,  namentlieb  Kapferwerke.  and  solche,  die  in  der 
Ktfiotbak  wlbit  Imtla^  grimadit  ««rd«a.  bMben  in  dar  VbtgA  von  dar  AmkÜnuig  Magwddonm.  Aw- 

nafamen  im  geeigneten  brnmulcrcn  F.illr  iintcrlicf?<'n  JiT  Oi'iii-hinipiincj  der  BibliotlioksverwaltllBf;  Uiell  kkU 
daiut  ftlr  da»  betreffende  Werk  die  Ue»teUung  einer  besonderen  üürgachaft  verlangt  werden. 

t  6.  Alb  Sandnagm  n  Annrtrlife,  attwte  di*  BtekModmigaii  m  dia  BftKolfaalt  «rfiilgHi  auf 
KoatoD  der  Entleiher. 

§  6.  Ueber  jedes  einzelne  entliehene  Werk  ist  eine  besondere  Quittung  augzuatelien.  Gedruckte 
OnittoBgalbniHilan  dara  aiad  tob  dar  BibliotlMk  m  birialm. 

S  7  Die  Vcrlcitiiuip;  der  Bücher  giawUallt  in  der  Kepfcl  auf  zweimonatliche  Frist,  die  um  .in-ii 
dritten  Muuat  verlängert  werden  kann,  foUa  dlM  betreffende  Werk  nicht  anderweit  in  Anspruch  gooommon 
]at  odar  gaWaoolit  wird.  Dar  Antrag  nif  Vorlinganuig  dar  Botleihalnit  iat  vor  Abünf  der  Nera»l> 
Mit  KU  Stollen. 

§  8.  Wenn  dun  Interejise  der  Uiblitithäksverwaltung  es  erfordert,  kann  die  Rückgabe  einsclner,  oder 
Buch  die  gloichaaitige  ROcklieferung  aämmtlicher  aotiiahanaa  Btakar  Torlaagt  md  mfligt  wardao^  ■wh  bevor 
die  btlaihafriit  f&r  die  einzelnen  ahgelanfen  iat. 

{  9.  War  die  entliehenen  Bücher  über  die  beetimmte  Friirt  behAlt,  bat  Mahnung  zu  gcwürtigen 
«ad  die  dadnrah  enraehaandeB  Koetaa  ud  OtMlmu  m  tngan. 

^  10  Wer  Biii  her  von  der  Bibliothek  entliehen  bat|  iat  aiiah  TtTboodaa,  jedo  AiodoRnig  aaiiiar 
"Wohnnng  der  BibliothekaverwaltoDg  sofort  anzuzeigen. 

i  11.   Tod  der  Biblietbelr  entSebano  Bftghar  dArAo  niaht  dsnli  den  Bntlaibar  an  «ndore  Fereon« 

miter  verließen  werden. 

§  13.    Wer  ein  Buch  beschädigt  oder  verliert,  hat  den  der  Bibliothek  daraus  erwacbteneu  Schaden 

§  13-  Wer  din  ßrTtimmun^en  der  Dihlintheks-  und  Kntloihungtiordnang  wiadariMlt  Utd  grBblick 
vqilelllt,  kann  von  der  ferneren  Benutzung  der  Bibliothek  auaguschlosaan  werden. 

{  14.    RetUan  ifaidefc  die  awei  Jabre  statt,  m  belieliigar  tob  den  PHtaidenten  der  Akadeole  ab 

BniMV  n  wählender  nutrr  A^istenz  eiin's  iiuiläehst  7,n  errfichenden  Adjunkten.     Der  Biblint In  k.ir  h  it 

daa  TenMiebniBB  der  ausgeliehenen  Bücher  vorzulegen,  wobei  zu  prüfen,  ob  auch  seitlich  die  vorgeschriebeno 
(Mvmg  AbwaU  hoBebtet  «ordaB  tat  Dbbb  tnadan  aoi  dio  viCidüadaBaB  BMqptMohsm  doa  BiUiBtheka» 
inhaltJi  au^  jp  It  ni  Rereiche  drei  bis  vier  Bfldiar  TeilBi(gt|  Boi  SB  solMa,  Biaht  BBT  ob  da  aoeh  vorhaadMi» 
soodarn  auch  leicht  zu  linden  sind. 

(  16.   Die  BifaUotlMk  ist  fttr  die  BnnttaaBg  goMtlMt  Mootaga  BBd  DoBBsratafi  tob  S  lib  6  Uhr. 
Halle  a.  S.,  den  1.  Oct^her  1879. 

Pr.  Heraann  KneManei. 

Terftndenmgen  im  Personalbestände  der  Akademie. 

Hr.  tM7.  Ab  1.  Fobmar  18RQ:  Herr  Snnitiitfirath  Dr  Carl  Chr.  Tiaiiad  iB        —  Baahataiir 

knia.  —  FacItMktiou  ^9)  für  wisBcaschaitliche  Modicin. 


19  

Mr.  3246.   Am  10.  Februar  1880:  lierr  Dr.  Anton  Johann  Fntsch,  Professor  der  Zoologie  »o  der  UnivenitAt 
in  Prag,  CmUm  dw  ■nobgiMÜM  tmd  palhmtologiMhm  AUMhiiig  das  MnaanoM  daMbat  — 

KrsttT  Adjunktpnkrpi's.  —  Faoliwktion        für  G''o!o(»ip  und  (61  für  Zoologie. 
Mr.  2249.   Am  1.3   Februar  1^80:   Herr  Dr.  Bdoard  Otou  Schmidt,  ProfMior  der  Zofla^  und  T«r- 
gkieheoden  Anatomi«  an  der  Uniranittt  in  Stnuabug.  —  FlBflar  A4]vaktaiiknla.  —  PImIk 
Mktion  (6)  für  Zoologie  ood  Annromip. 
Mr.  2250.    Am  14.  Febraar  1880:  Herr  I»r  Simon  Schwendener,  Profeiwor  der  Botanik  an  der  UniT«niM£ 

in  Borliii.  —  Fünfzphnter  Adjuiiktonkrci».  —  Fiu-hsekf ion  (6)  fttr  Botanik. 
Mr.  8351.  Am  Ii.  Fafamar  18d0:  Hair  Dr.  Albtit  LMlMdmrg,  Frofomr  dar  Ghaada  an  der  Unmnittt 

in  nd.  —  Zdmtar  AcQnBktcnkralt.  —  FWehaalrtioB  (9)  itt  Okaade. 
Mr.  Am  14.  Februar  18«0:  Herr  Pr.  Bndolf  EngehuilB  in  taipaif.  —  Diefadttdir  A^Jnaktaii» 

kraia.  —  Faekaaktion  (1)  fltr  HatheoMtik  nod  AafaMmeaaie. 
Hr.  MSS.  An  14.  Febmar  1880:  Herr  Frafceaor  Dt.  BaMf  SVttg«r  i'd  Fhmkhrt  a.  M.  — 

Adii.iikl- rAr<  i'^         l'  i.  hsektion  (3)  ftlr  Chemie. 
Hr.  3364.  Am  16.  Februar  18S0:  Herr  Ooheimer  lledidBalnth  Dr.  Wilhelm  Benek«,  Pmfawor  dar  '. 

Dinelar  daa  pattwiagiaelMBatomiaelMiR  Tnstihita  an  der  VbirenriMt  in  Marbnr^.  —  Achter  Ad- 
junktcnkrcis,        F(ict)»<-ktion  (9:  fiir  «i'it-rnsr'liaftlirhr  Mfdiiiii, 
Mr.  3365.   Am  16.  Februar  1880:  Herr  Oebvimer  Uofrutb  Ih-.  Mioolaos  Fhedreich,  rroleeaor  der  Pathologie 
ud  TWapie,.  Dfanetor  der  niedieluieehan  KMnilt  an  der  Dnheraitlt  fa  Heidelberg.  —  Tierler 
Adjunktenkreis   —  Fnfhspktion  '9'  ffi--  wi'.>-(ri'-()n)>lir1ii>  \fi»<lirin. 
Mr.  2266.   Am  24.  Februar  1880:  Herr  Dr.  Johannes  Christian  Onatav  Locaa,  Prormsor  der  Anatomie  am 

in  PmUttt    M.  —  Saduler  A4jaiktaiiknia.  —  F)Mhsektion  (6)  lUr  Zooktla 

Dr.  H. 


BdMge  ni  Kuw  dar  AlndamlA.  ^  „ 

Januar    3.  Van  Hm.  Oberbt  rgrath  Profcpüor  I)r.  Ferdinand  Reich  in  Fri>iberg  Jahrc!8b«itrag  fftr  leSO  6  — 

Febnur  1.     „     „    SaniUUarath  Dr.  Carl  Clur.  Panthel  in  Erna  EiotritUgcld  u.  Jahresbeitrag  für  1880  36  — 

M     4.    n    w  OehaimeB  Finavanth  Dr.  Onstav  Haitai  ht  Wafanar  Muraabattrag  ftr  1880  .  6  — 

„      C.     „     „    Profeasfir  Dr.  Oiistnv  Curl  LaiiW  in  Pnis  df^pl.  fiir  1880    6  Ol 

„    11.     „     „    ProffWBor  Dr.  M.  WiUkoiiiiii  iu  Prsg  desgl.  für  IHöO   6  — 

n     II      n     n    Bolrath  ProfeBsor  Dr.  J.  A.  Stfekhardt  hl  Tharand  Jahrejibeitrago  f.  1877  ■.  1878  U  — 

„      „       „     „    Geh.  Hofratli  Prüf.  sfior  Dr  H.  F.  M.  Kopp  in  Heidelberg  Jahreebeiirag  fDr  1880  6  — 

„     14.     „     „    Profe«sor  Dr.  S.  ■'^rbweiideiier  in  I^-rliii  FJntrittsgeld  u.  Ablösung d.JahresbeitrIge  90  — 

n     n      fi    ti   rwrfkaaoi'  Dr.  A.  I.adenbnrg  in  Kit!  Kintn(t»geld  u.  AblAan^g  der  JahtaabalMga  90  — 

„     „       „     „    Professor  Dr.  0.  Drude  in  Drcwlen  Jabrei^lieitnif  flir  1880    •  — 

„     „      „     „    Dr.  R.  Engelnmnn  in  Leip:tig  Kintrittagcld  and  AblSsung  der  JahrcelieitrAge  ,  90  — 

„     „       HM    Profce.'ur  Dr.  U.  U5ttgrr  in  (Viuikfurta.  M.  Eintritttigfld  u.  Jahnabattng£1880  86  — 

I,    15.    „     „   Dr.  J.  Bruck  sen.  in  Brealan  Jalireabeitrag  für  1880   ........  6  — 

„    16.          w   StaatarBthProf.Dr.A.B.Oni1ieinBrea1au  desgl.  f.  1879f.M'ovaAeUn.Leepoidiim  SO  — 

na       »     n    Geheimen  Medicinalrath  Professor  Dr,  W.  Beneke  in  Marburg  Eiutritti«geld    .  30  — 

„     „      MW   GeheioMD  Bergrath  Director  Dr.  6.  Zeuner  in  Dreeden  Jahreabeilrag  für  1879  6  — 

Dr.  W.  Sonder  in  Bamhoi«  JakreriieHrige  Ar  1877,  1878,  1879  und  1880  34  — 

MM   HeflralhProfegMorDr.N.  Friedreieh  inHeid^lhrri;  KnitrittsL'  n  Ali'^g.d.Jahiaaliaiti.  90  — 

M    Sl.     t»     it    Sautitarath  Dr.  H.  B.  Leseiog  in  Berlin  Jahresbeitrag  iür  1880    ....  8  — 

„    98.    ,1    H   TnAmat  Dr.  Engen  Boeekel  ha  Straaabnrg  daigl.  Ar  1880    6  ~ 

„    34.    n    n   Hanpttiuinii     D.  Carl  .luseph  Graf  TOD  WaUbwg-Zea-T^vdiligig  nof  Sridoes 

Zeil  desgl.  für  1880   6  — 

n    86.    »    „   Irafteeer  Dr.  A.  Wflilner  in  Aachen  Jalireabeitrigia  ftr  1879  nnd  1880  .    .  18  — > 

„     „      „     „  /.  Banande  in  Prnt;  ,!riln-...i,..ifnif,  fiir  ishd   6  02 

„     27.     „     „    INnfaaWI  Di  Tli  ii  Ii  Ii  in  ilniiliillii       lnl  In  Iii  rmn  fili  IflTfl.  Ii  T't  n  ll'Ult  18  — 

„    „      „    „  Hofrath  Protear  Sr.  H.  NotluB|Bl  in  Jan»  /ahiaabaitng  für  1880   .   .   .  6  — 

Dr.  H.  KaaMamiliL 

8* 


Digitized  by  Google 


ao 

Johann  Frledricli  Brandt,*) 

geb.  n  Jüterbogk  in  der  prcuisiechi-u  Provinz  Brandenburg  am  25.  Mai  1802,  I>r.  phil.  et  med.,  Frofeaior 
d«r  Zoologi«,  iltertea  Mitglied  der  iUii.  Alutdemie  der  WiieemiihofteB  m  8t.  F«kenbwg>  GrOndar  nnd  Binetor 
de«  MK^fpaohen  and  BootomiaebaB  VaMOM  dar  darUfeii  Akedtaite,  Eda.  Ron.  OelwniMralli,  EntlleBi. 
LilialMr  vieler  boher  Orden,  Mitglied  dar  Elia.  Laop.-Oarc>l.  Deutiirhen  Akademie  der  Naturforncher  seit  dem 
8.  Aogut  1883,  and  vieler  anderer  AkedeMlaan  oad  «iaaenecliAfUiehen  OeeeUechafteD,  iat  nach  kiinen  Leideo 
am  8>  (IS.)  Mi  1879  in  dem  Bade  Meurdriffl  am  fiimieeben  Meerbaaen  amft  veraetdadea. 

Einer  Selbstbiographie  des  Verewigt«'!!*')  entnehmen  wir  folgende  Tliatsju!i<ri  uSut  ii>n  Ix-beiisfping' 
daa  anennadliclMn  und  autgeseicboeteo  Forwliera,  der  auch  durch  Biederkeit  aeinea  Charakters  für  Alle  ein 
leoebteade«  Tarbild  Ualice  irird.  Lftnt  aieh  aebga  Mennw  aaf  die  Sorgfidt  aeUieaaan,  nakte  dar  Tatar, 
ein  gesuchter  Chirurg  und  GeburtühcllV r  in  Jütt rl;<i;;ii .  und  die  Mutter,  geb  Hentze,  der  Erziehung  dai 
fhhigen  Koaben  gewidmet  haben,  «o  wird  von  ibni  ««Ibet  insbeeondere  der  gttnatige  lilinflaaa  aeinea  Onkeb 
Bainaiaa  bervorgritobco,  waklier  die  Lnat  anr  Botanik  in  Um  atwaekt  bat,  dia  durah  J.  F.  Brandt  maarig 
Jahre  ^ätfr  weMentÜ.li  |.'cfördprt  worden  ist,  Vmr  dem  GyniDScium  »einer  Vaterftndt  wurde  der  junge  Mann 
aaf  daa  Lyceum  dt»  nahen  Wittenberg  geschickt,  wo  er  sich  unter  bewährter  Leitung  mit  clataiseben 
Stadian  baaiAÜtigta.  ^  ihm  bei  aäaaa  apUarai  MrtmAUoiia^  StadiaB  Tan  «waotliaheB  Nataan  gMratda» 

sind.  Im  .Tahre  1821  bezop  er  die  Univer^iti'  711  Bfrlin  und  wurde  Lichtenstein  immatrikulirt. 
Seine  Studien  svuiden  in  lier  medicinischen  tucultut  begüunun  uud  in  der  phfloeophischen  erweitert,  woxu 
auch  Ferienreisen  1.S2I  m  den  Harz  mit  seinem  8tudieDgenaaaen  nnd  Freunde  Ratzebnrg  und  im  folgeodm 
Jahre  in  das  Riesengebirge  beitrugen,  die  er  durch  Lösung  einer  medicinicchen  Preisaufgabe  „Ober  den  Athmuage- 
prooeM*  ermdgücht  iwtte.  Letztere  Reise  hat  ihn  mit  R.  Üuppert  nuammengeiikhrt,  der  ihn  seitdem 
treulichst  verbunden  geblieben  ist.  Lichtenatein's  anregende  Vorleaangen  ermunterten  Um  zu  ileissigea 
aooloigiaehen  BeaehAftignngiB,  die  *\<  \\  aueli  auf  hAulige  Barache  daa  anatomiaeheB  Moaenma  aoadehnten,  welohn 
ihm  die  fSr  «eine  apitere  Lebeniatelluiig  mtscheidende  Protoetion  Rndolphi'a  TeraehalRen,  demen  AmannaBaia 
er  wurd.  Die  Botanik  wurde  von  ihm  indcüs  keineswegs  vemachUUsigt ,  vielmehr  fand  seine  aaaoagaaatato 
darauf  besO^iehe  Tbktigkeit  ihnm  Aaadmok  in  emar  fiir  £xearaioneB  beatimmten  aFlora  Bernlhianaia* 
(BeraL  1835.  11). 

Nrlieii  seinen  aoasadduitatt  Baturwi.«i>en!icbaftlichen  Studien  beendete  Brniidt  dorli  im  ,):i!irr  182ß 
alle  medicinischun  ataatayrDfangaB  und  erhielt  die  Approbation  einea  Antea,  Wundarztes  und  Ueburtsbelfen^ 
aaebdcm  er  am  94.  Jaanar  1826  aohott  aeina  Inangnraldiaaertatkm!  ,Ohaar?atfanm  anatomieaa  de  manmmllBm 
quornndnin  ^m'w  instniraento"  vertbeidigt  hatte.  Wiewohl  er  sehr  bald  ein  Assistent  de«  V.enihnsli  n  Heim 
wurde,  ao  behagte  ihm  doch  die  mediciniache  Praxia  nicht  und  er  nahm  nach  neun  Monaten  die  tjtelle  einea 
OahiUn  am  aoataulBeheB  Muaun  an.  Naah  in  damaalban  Jahra  hagami  er  adt  Rataahnrg  dia  Bamov 
gaha  dar  „MediciniBchen  Zoologie"  (1.  Uft.  1827)  iiml  üchrieb  mehrere  Artikel  in  das  .Encyklopädische  Lexikon". 

Im  Jahre  lti28  bubiUtirte  sich  Brandt  hei  der  Universität  ala  Privatdocent  nnd  Ueferte  Fort- 
aatnugeo  dar  eben  genannten  Arbeiten.  Betna  TarlaanngaB  haaagaa  aiA  vom  Jahn  1819  aa  aaf  aVaAdaiaeh» 
Batanik*  und  „Vegetabilische  Waarenkunde  und  Plinniiftkologie".  Im  Jahre  1829  wurden  mit  Ratzehurg 
der  erste  Band  di^r  niedieiniselieu  Zoologie  beendet  und  einige  Helte  der  Pflanzen  der  „Preussiachon  Pharma- 
copoe",  Dowie  der  „Deutachen  Gift.gewilchae''  herauigegeben.  Augscrdem  verfaeste  er  einige  Artikel  für  die 
«MedianiBohs  Encyklopädie"  etc.  Bas  Jahr  1830  wurde  mit  solchen  Arbeiten  anagelBllt,  die  aieh  theila  auf 
den  «weiten  Band  der  ^Medicinischen  Zoologie"  und  die  Forteetxusg  der  Aranm-  nnd  Olftpflanaen  liiangaa,'* 
theils  mit  elnij^i  n  Mi.<iiugrapliiepn  von  SttugetUaran,  die  den  Text  zu  Bfirde's  ^Abbildungen  merkwitdigar 
Slngetbiere"  bilden.   Auch  begann  er  aaina  aMtiofraphi sehen  Stadien  fibar  Oniacidien  nnd  Ulynapodan. 

Da  drei  aeiner  Roflfoungen'^  in  Berlin  odatr  DeutaoUand  «barhaapt  ala  NatarAndiar  aiaa  haMg» 
Ekiataaa  begründen  zu  köuuen,  fehlgexchlagvn  waren,  so  folgte  er  einem  dnnh  A.  V.  Humboldt  und  Rndolphi 
wadtlalten  Rolle  an  die  Akademie  der  Wimenachaften  an  St.  Petarrimrg  aad  varUaaa  die  Bariiaar  Uaivanitit 
1881  ala  Profiwsor  ertraordlnarina. 

Im  AiifTüf  t  \  '^?A  trat  Brandt  Ib  die  St,  Petersliurger  Akademie,  vorerst  ala  Adjunkt  und  als  Director 
des  zoologischen  Museums,  ein;  cia  Jahr  ^Ater  wiUilte  man  ihn  cum  anaaerordentliGhen,  und  noch  ein  Jahr 

*)  TcqL  iMfMMlBa  Z?,  187»,  ^  II«,  ÜB,  ua 


Digitized  by  Google 


31 


sfiter  mm  orduillielMn  Akademiker.  Ea  tnMcm  rioli  ftr  ihn  imn  en  mitaa  FeM,  «eleliea  reidi*,  kdatlidw 

Früchte  getragen  hat.  Im  Verlaufe  der  Zeit  wurde  er  zum  StaaUratb,  scchzi-hu  Jahre  später  zum  wirklichi'n 
StMtarftth  mit  dotu  Pridicat  K»Bwllemi  wad  18tt9  nun  Geheimen  Rath  befördert,  ühiteere  wiaieoschaftUohe 
Senea  m  Rnahmd  wurden  tob  ihm  xwefaiwl  TOteraomman,  efannal  war  Bergrxng  des  hei  Mieel^jmr  gialhadenaB 
Mastoilnn,  zwiite,  iHMnukTs  irlithyüli/tji-ii'lH  r  l^tmlicn  wegen,  in  den  Kau'; n-u-  AiHM-flcm  wnr  «r  wieder- 
holt in  iX-utecLklMKl  and  beeuchte  die  Sohweut,  Oberitalien,  FVtankreioh,  Ii«Lg)«i),  Holland  uod  hdiglaod,  am 
b  den  aameaaiAiwIaten  Bamiahrngwa  Bmrapa'a  Stadian  m  madiaa. 

Von  8«ini-n  die  Zahl  300  Oberschreitenden  wigsentchaftUrheix  Puhlicationen  erliäU  man  eine  Ueliersicht 
in  einer  zur  Feier  seine»  60jAbrigea  Doctorjabilftuma  am  12.  (24.)  Januar  lö76  von  dür  Akademie  der 
Wlwaiiaeh«<t—  n  9b.  Falanhnv  wNMwIlIaMaB  HuakaMt  In  4)ittft,  «orfR  aidt  ITC  »aaiauni  anf  <Ba 

vrsi  hii-ili  nHtpn  Zweige  der  Zoolojfie,  Xi-  177 — 200  auf  vergleichende  Atiatniuie,  Nr.  201 — 235  auf  Piiliion- 
tulogic,  Nr.  2'6G--  '2Hi  auf  geograpbiüche  Zoologie,  Nr.  247 — 24SI  auf  archäologische  Zoologie,  Nr.  250 — 2&6 
auf  Botanik  benehea,  «ihreod  Nr.  S»7— S97  aehSIdMi«  Barichta  und  Nr.  398— S18  imoUadaM  aadm 
Hlttheihugen  unifa.ssen. 

Auch  aus  den  ^Ikiträgen  zur  Kennt niss  dea  Kusaiachen  Reiches  und  der  angrenzonden  lünder  Asiena 
TOD  G.  ».  Helmertion  und  L.  v.  Schrenck,  2.  Folge.  Bd.  1,  Sl  IVl<rsh«rg  IS"!»",  worin  J.  F.  Brandt 
«inaB  aingelwMden  Bericht  ftl>er  die  Fortaehritto  niedeigelegt  bat,  welche  die  zoologischen  WiaiwMchaften  dem 
ym  dar  Kaia.  Akademie  dar  Visaenaeliaflaii  n  St.  FMerahiir|f  von  1881  bis  1879  berauagegabamii  Sdiriftaa 
verdanken,  oder  „Ein  Beitrug  zur  naoeraB  Geschieht«  der  ioologi«chen  WinisenDchafleu  in  Jtiaalaad",  lauohtat 
die  Tielieitigfceit,  Uediegenheit  und  ornsMIiclM  Thfttigkait  dea  Verfaaaars  flbenll  liarvor. 

Daa  fltnfzigj&hrige  DoctoijahQiDm  dae  Akadaonkera  Oeheimraih  Johann  Priadrieh  Brandt  am 
12-  (24.)  Januar  1876  (.St.  Fet«rsburg  1877,  8».,  mit  dem  Bildoiue  des  Gefeierten)  hat  durch  die  allgemeine, 
«rliehende  Tlieilflaluna  daran  deutlich  gexeigt,  wie  man  die  hohen  Verdienet«  dea  llannaa  lu  uihätua  woaate^ 
dv  TOB  arfnar  Mheatan  J^&ai  an  Ua  in  aain  bohea,  giftdcficbea  Altar  kriftig  md  frend%,  mit  treneatam 

SUM^  taacheiilen  und  bietlcr  filv  di  n  Fni  t^Jchrif t  dor  ^'ewirkt  hat. 

Kurz  vor  aeiner  Ueberaiedelung  nach  Peteraborg  varhBirathete  aich  J.  F.  Brandt  mit  Aug.  Weichart 
(t  1666).  Au  laiBcr  kingilhifBeB,  glaekliehen  Ehe  eBtaproaetaB  drei  TBehter  und  vier  SShae.  Dia  altflafe» 
Toehter  stand,  als  Wittwe.  dem  Hausstande  des  Vators  in  .seinen  letzten  I.f'lien-jiiliri  n  vnr,  d;  '  ;  writ.'  i>t  an 
eiiMiu  Kaufmann  in  Peteniburg,  die  dritte  an  Dr.  Radde,  den  Director  des  Kuukaaiüciiuu  Muaeiuus  in  iüiis, 
mkaiiatbet  Der  iltaate  Soha  tat  wr  swai  Jaknn  nadi  laagam  Leidan  kn  TntariwBae  gaatorbaB;  der  nnite, 

Zoologen  und  Paläontologe ti  rühn)li<li^t  lieknniitf  Sohn,  Alexander  Julius  Brandt  igcb.  aui  Iti.  Febr.  1844), 
fuogirt  seit  1871  als  Conaervator  am  Eoolugiscben  Maaeum  and  ala  Privatdocent  an  der  Universität  in  Petara- 
boi^g;  der  dritte  Sohn,  Uagiatar  Jnria,  hekleidat  eineB  SaenUrpoataB  im  Petaiabrngm  Senat,  nnd  dar  vinta 
iat  l^raftaaor  für  nädslavisehe  Dialekte  und  Literatur  am  Hi«torico-philol.  Institute  in  Näühin. 

Der  Terewigte  hat  eine  grosse  Anzahl  noch  unedirta  Maouacripte  biuterlaseen ,  von  denen  manche 
ftat  druekbereit  sind  und  deren  Vcrötlentlichung  sich  der  ihm  darch  aaiaa  aiiaBMIilwflllllM)  Bfaditnag  an 
alrkataa  itahende  Solia  Alaxaadar  rar  Pflicht  BHudma  wird. 

H.  B.  Gaiaiti. 


Bbigegiiigeiie  SehilfteiL 


(Voin  16-  August  bis  15  September  157H    Fürlsetiuiig  ) 

Asad.  dea  Smeneea  de  Paiia.  Comptes  reudus. 
187».  I"  Semestre.  Tome  88.  Faria  1879.  4».  — 
Kr. 21.  Desains:  Sur  la  rifractioD  de  la  cbaleor  obacure. 

p.  1(M7  — U148.  —  Fremy:  Recberches  cbimianea  sur  la 
ibrniatian  de  la  houille  p.  1048— lOM  —  Loewy  et 
Le  Clerc:  Ik'teniiijiatii'n  de  1»  diHereim-  de  longitude 
antra  Paiie  et  Uerlin.  p.  1U66— lutil.  —  i  resca:  bor  la 
dilliihaliaa  da  Intatt  *  dialanca  an  atoyen  da  l*«eelricit& 
f.  IMl— lOla.  —  Tholoian:  Sur  lea  tramUanaaia  da 
lacfc  qoi  ont  eu  lieo  eo  Orient  du  \H*  aa  XIII*  riMB 
I».  1068  — lOä«.  —  Jordan:  änr  Ica  caraelMitiqaw  daa 
fonrtions  H.  \t  \i<rA  1071.  —  Unporl:  Sur  nne  nonTpJle 
repretientaiiou  di  =  (.uiiutites  imaginairts.  p,  1071  Ulli. 
Schering:  Mouvelie  dmoMtratton  de  la  l«i  de  reciprucit^ 


diiii-t  la  ih^orie  de  n'.iidiis  <|nadratiijiieii  ji,  1073 — 1075. 
Le  l'aifce:  äur  le  devcluppemunt  dc  cot  x.  p.  1076 — 1077. 
—  äoret:  Sur  la  flnoreacaaca  daa  ada  dei  metaox  temex. 
p.  1077—1078.  —  MoBtoa:  Bor  la  dftaraiination  dea  hm* 
riieurs  d'onde  nüorifique.  |^  URS — 1082.  —  Deebarme: 
hur  IUI  tiiiide  particnlier  de tranamluioD  dcaons  k  distaoce. 
p.  liiKJ— l(kH4.  -  Marrband:  Sur  la  diffusion  de  la  lithine 
et  s»  pri-seiiie  ilixus  l  iaii  de  la  mer.  p.  1064  1086.  -• 
Jutissehn:  Sur  [i-s  bcIs  de  guanidine.  p.  10S6  —  l(Jtt7.  — 
Kanvier:  [:rih^nhea  fli|dnB«talM  Mir  la  aigniftcatiiB 
phrsivlugittuc  du  plus  namaz  tanmaal  de  la  comee.  p.  1067 
—1069.  —  Lichteaateia:  8nr  le«  mibunorphoses  de  fai 
Outkaride  (LffUa  «ttieatoria  Fab.).  p.  lot»— io»2.  —  Cos- 
movici:  Sur  U  eavit^  du  eorps  des  Aniii'lides  s<Wentaire» 
et  ltur>.  urgatjes  segtDCiitaires:  quelques  remarques  sur  le 
genre  i'Aascolosona.  p.  lOOa — 1(KM.  —  Mouiex:  Üur  ie 


Digitized  by  Google 


22 


Tmmm  0*<ir«b'  et  mr  qneiqiini  esp^ees  du  in«upe  des 
InemaL  p.  1094—1096.  —  Nr.  32.  Jainin:  Sur  rinipen^ 
tnbilitt  na^^tiqup  du  fer.  p.  1099 — 1101.  —  Cornu:  Sur 
la  Umh«  uUra-*iolfttp  d»  spiM-tri"  snlniro,  p  Ui>l  — UOH,  — 
Bertlielot:  Sur  Its  aniui(,';miis  alialin^  i't  tnr  l'rtAi  i:iiid- 
B*Dt.  p.  lHlH-1112.  (  aliiilirs  I't  l)t-niari;aj  :  Sur  Ipb 
ttaiinpropTlei  et  Icb  isoatAnnpmpTlpB.  p-  lllü  — 1117.  — 
D'Abbkdie:  Sur  la  qimntilc  a'äcide  nitrique  renfennte 
dam  r«M  da  KU  uvuiit  «t  apris  ia  crue.  p.  1117—1119.  — 
Sa  Moiicel:  ^^ur  Voiigme  de»  «ons  düia  le  tdMphon«. 
Bl  1119  — 1121  lU'  Lesüfps:  Sur  Ic  laiml  miu-itime 
Brtaroii'aiiinup.  p  1121  — KWi'l— IM!  Mannheim. 
Sur  Uli  niuilf  (if  liiiri»t<>ntialiiiii  iin  8llrtal■e^  r^cU'«'».  p.  1128 
—  li:il.  —  Tacihini  ( iliservations  suluircs  failvs  pmulaut 
k  pmnier  triiucnlre  de  rannte  lfJ79.  p.  1131  —  1132.  — 


]>«eh«raei  DimadtiM  aiMnnlla  pronrä  k  vagamMt  to 
■cnftHM  de  liiplii«iM  viteute  4m MKohoo«.  p. iMS— litt. 

—  [Trbaia  et  RcdobI:  Sur  DM  eombinaiiwn  de  ralumine 
avec  l'acide  cariKwiqiiie.  p.  IlW — 1135.  —  Cadiat:  Sur 
riiiflueiK'o  du  pneutno(ra8trii)ue  et  racliou  ili'  In  dii;itnlinp 
Sur  Ir»  mouvemcuts  du  oicur  ein  /  Ics  S  |iuili  s.  p.  ll'iG 
— 1138. —  Heekel:  Sur  un  ca*  de  trichiuoiM'  rdi.sprvp  rUcx 
a>  ieiiM  hippotamc  du  NU,  nort  en  captirit^.  p.  1 139—1 14U. 

—  Kr.  29.  Vaye:  Obterratwires  chronom^iriqups  pour  la 
marchand«.  p.  1143—1137  —  Phillip»;  I>«  »piml 

_  nt  «phcriqnp des rhronomi'lrps.  p.  1147 — 11.^  —  \V  urt 
Sur  li'>  l'<i.'>i->  di'*riv*'«'s  (ff  rHliiol-iiTiiMMtniinji:»',      lläJ  I1.\H. 

—  U<>ns>  1  II  LMiu  1 1 :  Di'ti  riiiiiiutii  ii  iIi-  I  i  h.infi  i  r  ilu  mcr- 
curt  daiis  if  Imriiuii'lrp  shuk  l't''ipiat<*iir:  anipiitmlt'  ili  ^^aria- 
tiuiia  diurni'H  liarumt'triquts  k  divrnsi'S  Klutiuns  dun»  li's 
Cordi lltT<^.  p.  1 1 58—  1 1 66, 1 240—  1 243  —  V  u  I  p  i  an :  Auffmen- 
Ution  des  natüitM  attHiniiioidcs  daiw  k  akliv«  dca  aUiu- 
Biinuriquefi  p.  1165—1166. —  Lawrence  Smith  et  Lecoq 
dl»  Ulli  ^Imiidran:  Sur  Ii-  5jMi-(re  dn  nitrate  de  dWjmi». 
p  11)17  —  I.d'uij  ili>  Itoiüliaudran:  Sur  le  apeetre  du 
liitniie  dirliiiiin  p  Uli"  UliH  i-crri-si:  ( dinervnlioii.'i 
rprii('illi('>  ppndaiit  Ip  vo;a^'P  dr  ia  tr  j,iH'  !n  .MiiL'inciiin' 
p.  1171—1177  ~  Maniilieiin:  Traiiili/nuaüun  li'un  pui- 
caau  daumalM.  p>117S— uaiL— Darboux:  De  l'cainloi 
da  fcNKtiem  elHpaqaes  dmakthforie  du  qaadrilatire  plan, 
p.  118S— 1186.— De  Saint-GermoiB:  Sor  Im  dtveioppc- 
inents  en  u-ries  dont  Ipk  tpruips  sunt  tes  fonctiona  Yn  de 
LaplHPp.  p  1186  lisw  Mo  11  tun:  Sur  1p*  loig  de  la 
diopfriiiim.  p.  1189 — 1192.  —  l-amaus-kv:  Sur  la  loi  de 
Ktoke«.  p  1192— 1I!H.  1361-1362  —  Ki/senslielil:  Sur 
lea  apeetre«  d'ainorption  de  ralizarine  et  de  qoelgiiea  matiirva 
colonuitp«  qui  en  d^vent.  p.  UM— 1196.  —  De  Taates: 
Sur  Iv  viTKlaa  du  22  janrier.  p.  1196—1201.  —  Enpel  et 
MoitPRsier:  Kur  la  dismoHatinn  du  sulfurp  ammoniqup. 
p.  1201-  12113,  —  Coijiiillion.  .^liion  dp  la  va|ieur  d'eau 
gur  Toxyde  de  rarbuiu',  iii  ihi  mmhp  du  hi  de  platine  iiuru> 
au  rou(^^  p  rJ(M— 12<Hj.  \Vit.%spriii  a  nn:  ."-ur  qm-lipiPK 
derivvs  du  iD<<th]rleiig£nol.  p.  l2U(i — 1209.  —  Duvillier 
Hur  Uli  liiiiujpi«'  de  l'acide  augeliqui'.  l'vciiie  dini^tli>lacr)l)uue. 
p.  1209.  —  liacchi-  Sur  l'actioa  du  pbenate  de  soude  ctiex 
WS  KrenoaiJlea  atteinte«  d'affiN-tion  MetM^mique.  p.  1210 

—  1211  Quinquaud;  Los  leaiuus  bi^matiques  dan»  la 
cMoruM',  raiiPMÜP  (jrave  dite  pnp.trpsi.'iive  et  raiii'inip  des 
Btpbriies.  p  1211  1212.  Hi-  l'uncy  et  Livon:  Up- 
Chenlii'ü  «ur  la  liiialiKatiun  de  rarsinic  daii-.  Ir  ri-rviau 
p.  1212—1214.  —  Ciitievu:  üur  lea  Sali-iiidceii  du  (t-rrain 
AnarimttdahFmieeL  ikUlT— laU.— Mr.iM.  Mgacbn: 
bvm  d«  rhenre  de  ruhierraloln  de  Füll  au  porta  de 
eonmerpp  p<.<ur  In  riVlai;p  des  chTOMmtlrea.  p.  UB7 — USB. 

—  TLs-serand:  Sur  le  di-vploppenenl  de  la  fboetwB  per- 
tUftatrii-'e  dun»  Ip»  cas  uü.  Ipa  exceulririti'-s  ptunt  pptiti>s. 
rindinaiiion  inutuelle  dt»  orl<iti>  pi-t  luii.tiili-ratiip.  p.  t_>2M 

—  1233  —  l'billipn:  Du  ispiral  rv^laut  njdipriipio  dpi> 
ebronoinitrva.  p.  1234 — 1237.  —  Uerquerel:  Uluervations 
rdati«e«  «  uue  Nute  de  M.  LamMmk)  ..Sur  la  loi  de  Stokca". 
ti.  1237  —  1239.  —  Deville:  Sur  la  densiti-  de  \a(M.iir  du 
lMsulfli)drated'aaNiH>niaqa«>.  p.  1239— 1240.  -  De  ('uliijny: 
Sur  1<«  ilpriniro  uiodilii  utiiiiiH  laiti's  ü  TiMiuse  de  l'Aubuiii 
et  .-.iir  1<»  iijiiwii.s  i|iii  \  .■»iiit  piiipiiijp.>  pfiur  anuirtir  lea 
pi  r«  ih  >  iiiliiü  luobili  H  »ur  Ipurs  ^{i-gn.  en  les  em- 

Epili.iiit  UP  i.l.wudir.  p.  12-13 — 124ti  —  Maiiiiheim;  Sur 
1  hurlacc  lic  l'uuüe  et  aur  la  traiuilurioaliuu  d'uu  pinceau. 


p.  1348—1388.  —  Dsrbons:  Da  PmmM  dii  finctiaai 

elliptiqucD  dans  la  tb^orte  du  quadribtere  plao.  p.  1392 

—  1215Ö.  —  Pepin:  Tb^orimes  d'Analyae  fatd^tcrmin^. 
p.  1255-  1257  Stt int  ■  1. 1111  p:  Kxp<*rienres  siir  la  re- 
sistance  opposi«  par  l'air  au  mouvpuieut  d'uiic  »urlucp 
p  1267—1!^)  iMiter:  I>e  la  dilatation  ^lectritme  des 
armaturpB  dca  bouteilles  de  Lerde  p  1260— 19S2.  —  Righi: 
Sur  bl  dilatation  du  verre  des  condenaateon  pendaot  la 
Charge,  p.  12<>2— 12tiö.  —  Oltramare:  De  la  «uspenriea 
dei  miaeps  et  de  leiir  i^l^^ration  dans  l'atmosphere-  p.  1205 

12t)7  TrooBt:  Sur  l«  siilfhvdmte»  Ua.siqupä  iram- 
iii'  iuuijup-  p.  1267.  —  ('arniit:  Sur  uu  nuuvpuii  sulfate  de 
mau^'aiipse  iinturel  (ri^illjinlilpl  p".  iiiip  iioiivpIIp  varii'te  de 
Bulfatc  de  fer  (luckit.  i  ],  I.'iJh  ujh  (  „rnil;  Sur  ta 
suruclure  de«  cellulp«  du  rein  a  IVtat  uurnuil.  p.  1271 — 1272. 

—  Riebet:  De  PactiMi  dca  couiftBia  dlamtMi  aar  1» 
nMiade  de  la  »ince  de  rferernMi  pu  URS— I2T4. — MftUpM: 
Sur  la  iwBition  sys-i  Tn  ifiiinp  dei  Vohocinöe« ,  ei  «nr  les 
Itniitp»  dn  repie  vl  i-i  laJ  ■■•  liu  r^e  animal.  p.  1274 — 1277. 

—  Mpr:  Dp  rintiinin  p  ili  ^  milieiix  8Ur  la  slrurture  dna 
raciiips  p  1277  lisii  .Nr  25  I  :>rnii:  Sur  l'absurpljiin 
jiar  ratmusplipre  de»  rftiliatioiis  ultra-violpttpji.  p.  1286 — 1290. 

—  Vnipian:  De  l'action  dea  aobstaurps  tuxiijiieg  ditai 
„poiiont!  du  fiieur"  »ur  l'e«airgot  (Iklix  /mmaim).  p.  1296 

12!17.  SylTPster:  Sur  une  proprieti-  arithoiMfae 
d"unp  certaiiip  K^rie  de  nombres  entiers.  p.  1297 — 1396.  — 
l.piiii  u  Aiiiilicatinti  incxactP  d'un  tbt'on'mP  iIp  djimuiique, 
fn;lr  j  .11  HiThM  i-i  iiai  lic.  j.oiir  expliqiier  1p  niniivpiupiit  des 
ailettps  du  radioraptrp  p.' 12)W  —  194NI.  -  DeCaligny: 
Sur  les  iiii»pri.s  dp  fairp  tViurticniipr  d'une  muniere  automa- 
tique  Ic  tube  d'amout  de  l'apjiareil  dYpargne  r«natruit  k 
PMaae  de  l'Anboia.  p.  1300— I3ii3.  —  Thollon:  Dciati 
da  apeetre  «olaire.  p.  1305—130".  —  Marion:  Sur  la  id> 
apparitinn  du  PhißoieTa  dana  les  vijrnobles  »numU  aOX 
op^rntiuDa  inserticides.  p.  13418 — 1.909-  —  Demeczkv  da 
(i  \  Pf  K'j  öszpnt  inik  li/s;  Rikolutiiiri  di-s  ((V«tPiiip>  dp  mn- 
L'rnirir.s  liiii'airpn  p  lUll  — IHl.'l. —  Dp  S  ai  tit  -  0  er  in  ai  u : 
Addioon  i  une  note  pr^c^ute  aur  la  airie  de  Laplace. 
p.  ISU-tU«.  —  Pictett  Etuda  da  eooatilittiaft  aald- 
enlalre  dm  Ufidde«  an  me^ea  de  ienr  coeffirieat  de  dilat*- 
tion,  de  lear  rhalnir  spt^crtiqap  et  de  leur  potdis  atomiquo. 
p.  1315—1319  -  Oltraiiiarp;  KxpliCJitiun  du  Ijnlide  de 
GeiiPVP  dn  7  juin  I87!i.  p  i:tl!i  — 1:(21.  De  Jussien: 
Etüde  sur  Iw  ulliage»  dp  ploiuli  et  d'autinioine,  et  en  parti- 
culier  Rur  les  Uquatiuns  et  lea  aursuturatiunii  qu'ilii  pr6$euteut. 
p  1321  1323.  —  Oirard:  Sur  la  production  de  riijdro- 
cellukne-  p.  1832— 1S34.  —  Joulie:  Sur  la  r^trofradaii«« 
dea  superpboaphates.  ii.  1.^24.  —  Sabatier:  Sur  rappareil 
resniratnire  des  AtnpmlMres.  p.  132r)  1327.  —  Bpi  liamp 
et  Hallus:  Kerheroheii  expi'TimpntJiles  Bur  Iii  Talpiir  thera- 
jieuutiup  dps  iu.ipi  lious  iiitni-vpiupusps  ib'  lait.  p.  1317  l;i29. 
--  Darp.stp:  Sur  rali.spiirp  totale  <li' i'.inini'ii  d.iiis  jp-s  «ni- 
bryons  de  poulp  p  i;i2!l  \X.V1.  .Nr.  2H.  Hertbeiot: 
bur  la  couititution  cbimique  des  aiual^aiiie«  uiculiiiü.  p.  1333 
— 1340  —  Debrav:  Sur  une  |>ar1irularit^  d'une  expurience 
de  OaT-Lnatte  et  Tfaenard.  p.  1340  —  1342.  —  I.ecoq  de 
BoiBliaudran:  Kxamen  S]iertral  de  l'ytterbinc.  p.  1342 
1344  —  Dp  I.PHBpps:  Sur  la  nature  du  snl  de  ri^thme 
de  tiahi>s.  p  1344  —  1315  —  Dp  la  (iryp:  Sur  Ips  nndes 
uuini^iiliiTiijurs  \\  i;uri  lli.tS  üiiiiilnirp:  Sur  l.i  natiire 
du  snl  de  llathme  de  liabiis  et  dea  cbott».  p.  134Ö— 1350. 

—  Engel  et  M«iteaaiers  Sur  la  rtinocMirinti  da  aalfr 
hydrate  d'amnooiuni.  p.  I86S— iStt.  —  Ador  at  Crafta: 

Aftjon  de  ranhydride  phtaliqne  aar  I»  napbtaUne  en  pr*- 
genr<>  de  rhlumre  d'uluniinintn.  p.  1S55— ISRSw  —  CoKna; 
Sur  1^1  i-piidre  pt  la  lavM  dp  la  nVpi.tP  priiptim!  iIp  fMliia. 

p  l:l.'>K-   i:i.v,i.       VcM|iii'-   Ni.uM-lli-s  r,-,  |  Ii.-.  ■.:[,■  .f 

diHpliipppiiiput  ilu  üai'  pndirvüunairp  des  l'liaiuirugauiPb  aui^i'i- 
.spemieiL  p.  l.'<.'>9-  134)1  -  Huuvier:  Bor  lUW  Mibalanoe 
nouvellc  de  Pi-pidenne  et  sur  le  proeesmii  de  k^tiuisation 
du  revtlemeot  ä^Hderoiique.  p.  13ul  -13(M.  -  (iueriu:  Sur 
la  »tructure  da  liframents  lar(;es.  p.  1364 — 13(i<i.  .Vrloing 
et  Henaiit:  Sur  l'etat  de»  cellules  alandulaire.s  de  la  sora»- 
maxiliain'  apres  Texiitatiou  prolonnee  de  la  corde  du 
tvinpan.  )i.  i:sii<>-  1  K.M.  —  Diipleaaia:  Les  fon 
moypttPii.  p.  I  Ii  i  i  ::t(i  Hi'rlieux:  8ar  ta  I 
fotea  du  äabai-a.  p.  1370 — 1371. 


Digitized  by  Google 


2S 


 Ba—trt.  Timm  8>.   Btifa  187». 

i*.  —  Nr.l.  VMTieKhewtldButiM  j»  Jaeilhtjln» 

fttMAer  «t  du  vlbrioD  batyriqne  de  M.  I'imMw.  p.  S— 8.  — 
Harey:  Sur  ud  nnuvean  polyKTaphc.  apparcil  inscriptcnr 
applicalile  Aiix  rwlKTi  hfi»  |ihyÄiuliigii|ii('s  i  t  i  n  H 

— 11  -  Vul]iiati  Ii  Hayrniitiil:  Sur  roriLrinf  lU's  librL-a 
tiprvpuso  pxcitH-suili.raJcs  \h'  la  farc  |i  11  15.  —  Morin: 
Sur  riiiundttUun  U«  U  »ilW  <1»  biUigetl  m  Uungrie.  p.  lö 
— Sa>  —  SylTttUr:  8url»ntlnr  magma»  im  «Mflieiant» 
Aua  le  ämkmptmaA  fm  dUminuA  pmAe  ou  ayn«- 
Iriqne  d'uD  orur«  infininient  Krand  Ot  mr  Im  il^cnniDanta 
donblement  eaurhp^.  p  24— äß.  —  Monillefm:  Aiiplira- 
tiOB  du  sulfucarbonale  ilc  putae^iiiiii  *ux  viunfs  pliyll'ixöres. 
{t.37 — 29.  —  Anpell:  Sur  la  nine  hypL'rsi'Miin'lriijiip  fi  le« 
polyuAmes  de  Jarobi.  p.  äl  33.  -  Fouijuv:  Sur  la  n- 
ceaie  eniption  de  TKUia.  p. 33 — 36.  —  D«  Saussure:  Sar 
U  n^ceiit«.'  ^ruptioii  de  l'Etna.  u.  35—41.—  BaudrimoDl: 
Kvapnratiun  df  Vvnn  sims  rinniiciiic  de  la  radiatinn  aolaire 
ayam  travers«'  des  vcrns  (■•il(iri'-s.  p  tl  IM.  —  Sabatier: 
Ltmli-  thiTiiiüiLiiiiiquc  il<s  •>iilUiri-5  ulniHü»  p  V.i  17 
Hiordlahl;  Sur  im  iiomcaH  m-.'.-.n  .nr.i  rt  \:n  M  rcllff 
l>ahll.  p  47  +H  I>u  V  i  II  icr  H  Ulli  vi  iif:  Sur  la  tri- 
miHliylaniine  commprnalu.  p.  4.S — r>l.  —  C  n  r  n  u  l.c  rharbun 
lU-  roii^iion  ordiiioire  (AUiHut  <^/)u>,  loalailic  iiouvell«,  »ri- 
inuairt-  d'Amt'riiiae,  caiiaöe  par  uue  Ustilaginop  {l'roct/ttis 
('tjiiiloe  Karlow).  p,  Sl  -  M.  —  Straiu:  Cuntrikutinn  k  U 
]llly^i^^lo;;i<'  df>i  JiiHurs  Iwali'S.  p  5H  .'«ti  Nr  2  S.'rn't: 
Addition  a  mon  .M»'moirp  sur  lo  prin'iiH^  de  la  iii'iindrp 
dciiiiii  |i  07  tu,  Uerl  Ik'I  <>(:  Sur  la  <  uriiliiiuiisotMiiri'rio 
(Iii  c  ;.  unom  iir  a»pi!  riiydrogriic  pt  Ips  in»  tiiii-v  p  ilil — HS  — 
Ca  bull  r«  et  Demarcay:  ütir  les  radicaux  urgaiioiiK^tai- 
Knut  da  rdhiia,  ■Ummi/Im  m  MauHaMlM.  n.  W-W.  — 
Picard:  Sur  mm  appHcatwn  de  la  tUwrie  Sa  ttue&m 
elUDtiqiMiai  B. 74—76.  Plaoi^;  Kpphprchos  stir  le»  offrt» 
d«  la  IBMUM  rfa^tatiquo.  p.  7l>— Ml.  —  1' auroii:  Sur  le 
traitPnient  par  la  »ubim-riiiiiii  dp«  vifrins  !»H«iiiiiV-<  iiar  1p 
l'hilU-i.rrni  p  m  — h;J  —  Viallanc:  Nur  le  /'/ii/rt'/.i<-r(i 
daiia  la  ^?l^le  d'Ur.  p.  tö — <j6.  —  l'ortcs:  Sur  le  träitement 
da  ranthracoMe.  n.  86—88.  —  Stephan:  Obsenratioai 
fithes  h  IXNNmatoira  de  Marseille,  p.  §»—90.  —  Callan- 
draa«:  aar  WM  iaUgrate  di^fiiiie  p  wi  l'ellet: 
SarnBidsialion  dt«  ^quatiom  anx  d^riv^pg  partipllps  d'ordrpü 
«np^rietir«  aa  premipr.  p,  9:v  as,  TliMlIim:  Miinmrmi 
de  dispi^rgiun  «Icb  prisinps;  ai  lirorautisDiP  de  driix  ü  ritiili  s 
dp  mpinp  üulKtam'p.  p,  !)3— 'Mi.  -  Isatnlierl;  Sur  If  vapenr 
de  bmulffaydrate  d'aramoniaque.  p,  »6 — 97.  —  Hamnu  rl 
Sur  U  diaaoluUoD  de  l'oxyde  de  carbone  daii»  1p  pmiocIUo- 
nm  de  caiyn  acide.  jn.  i>7  W.  Bouchardat:  Sur  la 
tnmliwiiiatimi  de  l'kcide  Urtriqpe  en  acides  (Ivi^ruiue  et 
l*p  Montgulfier:  Sur  le*  im»- 


pyrtivKpip   11.  nf>  101 

iiicTipi'  du  finrncil,  p.  101  -  lirj.  —'"id.;  Sur  le  birhlor- 
hydratp  i|p  i.T'Ih iitlif'np.  p  Kü— litfi  —  Oiraiid;  Sur 
q^uili|niv  ijiriMv  (!<■  l'iiidi|»otijH'  p.  UM  lu").  Arluiug: 
CamjiarüiMJii  i-ttria  den  iuiialatiuu«  de  rhloraturine  et 
d'dtber.  i  dose  anpctbi^iqtte  et  k  doaa  taxiin,  aar  laoeear 
•t  la  Napiration.  p.' 106— lOT.  —  Iloatard-Hartin  et 
Rirhpt:  l)p.s  rauü#s  de  la  mort  par  le«  injwtion»  tntra- 
veineu&rs  de  lait  et  de  auiTe.  p.  107 — Hl**-  —  V.iillant: 
Sur  la  pontp  dps  Aiuhly  ■iturm-!!  au  MiisiHiiii  d'Hi>l<iirP  natu- 
ri-llc.  [K  ll>^»  110  VIl'uht  An  itunir  ■  ■.inip.iri'-e  des 
llirudiDPeii.  Orfnuusation  de  la  liatraiolKlplle  {HatrttcoMeUa 
lMm$k  0.  Vig\  p.  UU-U2.  —  Kr.  &  Villarcaau: 
TMorie  dn  pendole  linple,  k  oidUatloiu  coniqaei,  es  ajant 
deard  ä  la  routinn  de  laTerre.  p.  IIS— 119.  ~  Berthalot: 
Invenu-s  dnuuee«  thermochfaniqnea.  p.  119—131.  —  Tholo- 
zati:  Leu  trois  derniiTPs  ppidpinii'»  de  ppstp  du  ('<auraa6, 
^t'udi^i-«  au  p»iii:l  dl'  un-  «ii-  l'i>pidi'-mii'iH_'ir  ii  .le  la  pro- 
pbylaxie.  p.  12ti — 129.  —  Perrier;  Ob.HiTvatioiis  aMtrnno- 
miqoet  et  mesure  d'on  arc  de  parallele  eu  Ali^t'rie.  p.  13U 
—  132.  —  Bert:  AnesthMe  par  le  prutoxydv  d'azote  me- 
laji|^  d'oxjgenp  Pt  eidptojrt  aow  preiaioD.  p.  ISü-  136.  — 
Buiteau:  Kecbercbes  aar  lea  canaaa  de  räiiTasian  des 
niniublps  phylloxeri"«.  p.  135—1:10.  —  l*ii  »rd:  Sur  une 
KPneraiiaatinn  de«  foiK-tioDs  periudiipirs  et  sur  ccrtaineii 
rquations  differputiplles  linuiirps  p  Ui>  I  M.  lijprkneü: 
Kxpi  rii-iiops  hydn>dyiiaiiiirpiP(s  «M  1  >  ■  nr|i- »ilinint»  p.  144 
~14ö.  —  Boatjt:  äor  an  pbenuiuLtie  aoalogiie  au  pbeoo- 


ntee  de  FeMar.  p.  14C— 14A  -  Blondlcit:  Sur  bk  eaya- 
i'iii'  de  Polarisation  voltalupip,  p  Iis  i.'ii.  Mppiiiaun: 
Ai  'In  Dia^iietLsmc  eu  in  •nvi  viTit  sur  riHiv-triciti'  sla- 
tjLiu«;  iuertie  de  IVIectritite  !>uüi|iih.  p.  l.'il  \M.  —  Deuza: 
Sur  loa  lob  dea  *ari»lk>ns  de  reiectriiite  atmoepberii^ue 
dikluitea  de*  ohaervations  regulieres  faitps  a  r<ilR>prvBtoini 
de Xoocalieri.  p.  153- 166.  —  Noble  et  Abel:  lUcItercbea 
aar  lea  labataucea  eiplosiTcs.  Cumba^iioii  dp  la  |H>udre. 
p  IfW  —  lft4.  —  Sarran  rt  Vieille:  Hfrlien  Ic»  px|>pri- 
meiilale»  «iir  la  decuinpusitjuu  du  cutou-poudrc  tii  win-  >  lua. 
p.  Ki.'i-  1U7.  Curiiot:  Sur  l'Hiiipliii  d>'  l"li\dniiii-iic  sul- 
luri'  pur  M>ie  -i-i  Ii-'  d,>i;.  Ii  >  .lu.il', scs  p  l'i7  ITH 
liirardisurla  Iraiutüroiiuiou  de  l'b)  dr(M'eJluiu.xe  e.ij  pji  rvis}  ies 
pulv^mleitta.  p^  170—179.  —  Lamdolph:  Da  rMthn  dn 
fluomre  d«  beve  mr  racMone.  p.  178—179.  —  Mtlia:  8ar 
le  doÄage  de  l'ur^e.  p.  n.l  17fi.  —  Mois«aii:  Sur  to  fer 
reiliiit  |wir  riiydrinji'-ne  p  17li  177. —  Dastre  et  Moral: 
Kxi  it.ii.'iii  i'lpi"tri<|up  dl-  la  puiutp  du  rnoiir  p  177  ICH»  - 
I  I  I  '.  -\  NutL-  relativi-  ii  l'urUuii  j^ii;, s  iili>'.^ijin'  du  bnim- 
livilnite  de  cuuioe.  p.  ItM* — IMJ.  i'icard:  Sur  La  sivr^ 
liiiii  bifakirei.  in— 18S.  —  Yang:  Da  ractuHi  daa 
lipaux  poiieoa  «BT  lea  Oniatac&.  p.  183—184.  —  Mr.  4. 
Itpuain«;  Reckerrbc«  8ur  la  r^rraelioii  de  la  chaloar  ob- 
scure.  p.  IHM  — IHO.  —  Wurtü  Sur  rhydriite  de  rhloraL 
\\  i;»i>  WH  Kay«:  Sur  ia  tlu-nrie  ilf  l;i  L;ri''ii\  d'iipri'ii 
OUiiinurr  i.t  r.illadon.  p.  l'Mi  -MJ.  -  .M-iü  ).  --.ir  IMM 
des  i'Xi-|t»tin:is  electriiiiiPH  applii|U^es  au  tiwiU  miM  uhtire  du 
cueiir.  p.  2*13  2iiti.  -  BcL-querel:  M^aunbre  sur  U  uan- 
perature  de  l'air  a  la  surface  du  lol  et  de  la  terre  jusqa'k 
:I6  n  de  profoadenr,  ainti  que  «ar  la  tempi^ature  de  deux 
aoU.  Tun  dfaudd,  Taatre  couvcrt  de  ffazon.  |H>odaiit  raou«^ 
1S78.  p.207 — 212  —  Kppoi)  de  Rnisliaudraii:  lii  i  lierehe» 
sur  le  Samarium,  radical  d'une  Ivrre  iiuuvellr  i  xtraiie  de  la 
aamurskitp.  p.  212  -2U  -  Daubree:  K;ip|.iiri  ^  ir  li.'s 
n.-fliiTrlics  r*|i>Timriitjiii-s  dr  S|jii|.,'as  M  i;'iMr.  Li'.;i:.vis 
aux  t'ura  nickclcii  ueteüriti<|uei>  et  aux  ferii  carliure»  imUU 
da  Oroealaad.  p.  21&-2I»  —  David:  Sur  le«  ddwiaifa 
meola  des  fonctiona  alRi^briqucs  p.  219— 221.—  Peiacftrd: 
Sur  les  effetH  des  inhalatiou.4  de;«  va^eurii  de  uitrubenaioa. 
p.  'il2.  —  Step  bau:  UbaervaliuD»  de  planites  000- 
velles  p  22:!.  -  Luiai  Sur  iiiip  applirailun  dp  la  mika- 
iiiiiue  raliiiiiiii'lli'  ä  U  llicorir  des  i-.(Utttioii».  p.  224 — 226. — 
1'  el  I  a  t :  Sur  l'actioa  de  ia  iuiuiere  sur  ies  pile«.  p.  2:27-  228^ 
Witz:  Da  poiivair  reftaMlnaM  de  l'air  aux  pressions 
elevtk>s.  p  399^  —  Trooat:  Sur  bi  distillation  d'ua 
linuiJc  bt'i^gtee.  p.  229  —  231.  —  Leebartier:  Sur  le 
diis:ti;i'  ili-s  matiMn  orinuiiques  des  eaiix  nalurellps.  p.  231 

—  234.  —  Sabaf.cf:  Ktuup  thermoilittniipie  de»  uulfurcs 
aleaiiiHj  dixu  ni-,  p  2J4  2M<  l  ii..'i  i  ''1  .Moitesaier: 
Sur  la  dissociatioD  du  aoJt'bydratP  d'ainmiuiiuui.  p.  2:17-  238. 

—  Vioceat:  Note  ooiaplemeulaire  wir  la  calcmatioa  des 
viiiasae*  de  betieraves.  p.  2:18—240.  —  Hiebet  et  Mau- 
tard-Martin:  liiHuenee  du  suire  inject«?  iLina  le*  veines 
ur  la  aecr^iuii  renale,  u.  240— 2<2.  —  Uiphet:  De  Tcz- 
citabilit^  du  inum  le  |iPii<iant  ie.t  ditlV'r<>iiiPi-  pi'rindp-«  de  aa 
contraetion  p  242  24t.  Tuuchet.  llecberrho  des  sub- 
stanee»  medicamcnteu.%pM  et  liixii|iies  ilans  la  s.ilive  p  244 
— 24ft.  —  A r Ini Dt; :  Inllui'iin'  i  nnipan'i.-  di-s  iuj''LtMii>  intra- 
vp.iueuse.^  de  cbli-ral,  de  cbJurulurme  et  d'iitUer  aar  la  circa- 
bition.  p.  245—247.  —  ftauiit:  Bar  laa  argaoae  Inuha- 
alaudubiirea  et  le  iMoodaa  daa  »ailito'da.  p.  947—350.  — 
Maupas:  Sur  qup|(|iics  protor^ajitsmes aiiimoiix  et  ve^etaiix 
multinurlee«.  p  2.'ii)  2i>3.  Brault:  l)e  denc  »;rande8 
phascs  de  1«  rircuLation  aurnu  lli'  <li'  I'atmn.iplif r>'.  ii  2.'>li  2.''>8. 

—  NlTet:  Undierelii-v  -nr  Iis  lirn»  iLs  l'.iiuli,^'».  p  2.t8 
— 909.  —  Lami:  Experioucaa  aur  la  production  du  laiL 
p.  ae»-991.  -  BalUnd:  8ar  ie  via  de  pafauer  i^coUd  k 
Lafbouat  p.  993—989.  —  Kr.  5,  Faj«:  Sor  le  deinier 
toraado  des  Ktaie-Daie,  et  «or  ka  aonmaiw  nliaaiialliiiia 
de  tnmilN's  diies  k  Bnßbn  et  k  SpaWamani  p.  9M-97Q. — 
Yuluiau:  Effets  söcrötoirea  el  nreulatriircs  priiiluita  par  la 
faradiüatioii  de«  nerl»  uui  traver^  ut  I  i  i  i  \u  tyinpan. 
p.  273  277.  —  Bouillaud:  Not«  rdmpltfiiitiiitüirp  Kur  la 
tbeurie  des  battemcots  du  coeiir  et  des  ariercs.  et  sur  Icur 
enrcigistreiBenL  p.  277—281  —  CoUadon:  Ürigines  de  la 
gidle  et  ceoiMatioo  de  tioabaa  od  l'air  eat  aaoM  da  baa 
en  IhoI.  ^  984-997.  -  Oayon  et  XilUrdaT:  8ar  lea 


Digitized  by  Google 


des  vinw  pliylloitr^  et  puurridi^-s. 
p  288 — 291.  —  Fopx:  Etudea  sur  la  ränrasion  du  PAy/- 
toxrru  datis  les  vikhc»  tnit^  par  lea  iiiMflicidt-s  p.  2!»l 
— 2!>2.  —  Fl  am  marlon:  Obsenration  de  roi-cultntiot]  d"Aii- 
tar*«,  le  1»  juillci  IST!),  p.  i>2— 295.  —  M.mtnii:  Spcctre 
c«lorifii|iw  uurmul  du  louäl  et  de  la  lampe  k  platiue  ui- 
cidMWPt.  p  2»5-2»8w— Lmhat:  Dm  vibntimi  hl^mt- 
Am  dt*  Uquidvii.  p.  3n—9B0.  —  Triv«:  Sur  In  aNmnli 
drAinln.  p.  801— 8Ce.  —  id.:  8ur  raimant.  p.  303—308. 

—  CFeriett  Dtatfllatinn  de«  liquides  «uus  TinHueiire  de 
räectririt^  statiqnc.  p  'MKi — 3()6.  —  Troost:  Sur  rimplui 
de  la  nit-lhiide  d-  Jiltn  i  ri  dttiis  l'ihudc  de«  pht'iii  :!)":!!  ■-  ilt' 
diwociation.  p.'MHi — '■M)ti.  —  Lerhartier:  Action  du  pyru- 
nlkte  de  pouuM  mr  le  bk>xyde  d'azotc.  p.  3(16  — 3lo'  — 
Leacoeur  «tRii^aut:  Sur  llijrdrure  de  cyanogcne  »ulida 
p.  310  312.  ~  Le  Bei:  Sur  le  m^bylpropylcarliiMit  Uf»- 
th^tique,  ri'sida  actif  par  lea  moisiasares.  p.  919— SIB.  — 
Cocuio:  .Sur  I«  non-exialF-nrp  du  ferm«>iit  aIi~oolique  solnble. 
p.  Slö— 816.  —  riiipscin:  Sur  la  raatitTf  du  PalmeBa 
eruetita.  p.  31ß — 318.—  Uanvier:  Sur  Im  propriuti's  Titalea 
dea  celluivs  et  nur  riipparitiuii  de  leurn  iic\.iiiv  jijur'.s  la 
mort.  p.  318— 330.  —  Hoggan:  Des  Ij-iBphaLiqueb  du  pCti- 
ckoadMi  p.  §30— ns.  —  Vr.  &  DftUDr«ie:  Kecherelies 
eraMBonlM  «ir  faetiim  inmn  dm  |u  tute  conprtm6s 
•t  nctemeiit  <chaulKi;  aimlleatioa  itlliiiMra  des  mitdnrltes 
et  dea  bolidca.  p.  836—880.  —  Cahonra  et  Demartay: 
Sur  les  acides  qui  preniiPiit  imissatifp  lorsqn'on  di.stiUe  les 
arides  bruts  provinant  tir  l:i  sjp.ii])t]i  .itiun  ..Ii.-,  cnqiit  jjnu 
ncutrcs  daiis  un  couraul  devapeurd'eau  »urchauflee.  p.331 
—936.  —  Itobini  Sor  la  production  d'dectri«  iii'-  |iar  le» 
Kaie«,  p.  33»— 339.  —  Janaseo:  Sur  l'Mipse  du  IHjuUlet 
deriuer,  observec  k  Martciile.  p,  340—343.  —  Poiucar*: 
Sur  quelques  propriettK  des  tormes  quadiatiqoes.  v.  344 
— 34Ö. —  Gernez:  Distdliltiuii  des  liqui<l«  soiis  riiit1u<'!iic 
de  IVIectrifiie  staticjue.  p.  :U8 — .S5*>.  —  Troust  Uiii-iti  s 
de  vapeur  ih:  quelques  subslancfit  urijaniques  bouillttiit  k 
lenipH'iatiire  i  'i  v^e.  p.  351— 353.  —  Lieben:  9or  1«  dcMitf 
du  chlore  k  teniu<!ratiire  <flev6e.  p.  3A3— ;155.  —  Michael: 
Um  laayntUee  au  phi-nolglucoside  et  de  rorthoformylgluco- 
aide  on  n^eioe.  p.  S.'i.'i— H58.  —  Varcnne:  Sur  une  com- 
binuson  de  Tacidc  chroraique  aveo  Ifflnorur«  de  p(  U;i.sium. 

.  36H— 3W).  -  Kouebardat:  Sur  l'nlni'.il-'  'Ii-  I  hvilr^Ue 
e  dilsopri  rie  e»  de  laotiKltine  awc  la  ti-rj  in-'  p  :t<'l— 3111 

—  I.i'i- liurtier:  Sur  la  cousenatiou  des  f'iurr:>,i;i-i  verW 
en  ailu.  u.  3(M--367.  —  MeudeU.sobn:  Ktiide  ^ur  l'ex- 
dtatiMi  MaiDte  da  noMla  ehai  la  greuouille  et  che«  l'hoMM 
dUM  rdUitain  «tduaktnaiadies.  p.a4i7-370.  -  Daatre 
et  Morat:  Da  rexdtation  tlcctrique  de  la  pointe  du  coenr. 
p.  870—373.  —  Couty  et  de  Larerda:  l'action  du 
venin  du  Bothropn  jarnracun»«.  p  372- 37.'>.  -  ArloinR: 
Cttusi  !,  dl'.-  iiKKÜtioatioiis  imprimees  ä  la  teniperature  ani- 
wale  par  l'ether,  le  eldoroforiBC  et  le  ehloral.  p.  37&— 878. 

—  Waitner:  Sur  la  stmeture  des  gangliuDS  c^pnaliMM  des 
insectes  p.  37':l— 379.  -  Millarael:  Le  pourridw  da  la 
vigne  p.  379—382.  —  Nr.  7.  Alry  et  Moucbec:  Obser- 
vatiuua  nieridiennes  des  petites  plaMte«.  fahea  k  Tobserra- 
t.iirc  dl  Kriinwich  et  de  l'aris  pendaiit  le  II""  triinestre 
ls7'.f  i  .1  •  I  :l"M.  -  \'uljiiaii  et  .li.uriii.i'  Mir  le» 
phi  notiü  UV).  d'i'M'iutiou  «'iretoire  qui  i-«*  iiiaintesti  iit,  tbez 
le  la|iin,  .'«■lu«  rintlueuee  de  la  fara'luiatiuu  de  In  auitse  du 

nan.  p.  8»8  -  394.      Sylvester:  Table  des  norabrcs 
^rivees  iurariaatirai  d'ördre  et  da  deerö  doniies.  ap- 
partenant  i  la  forme  Unaire  du  lüxiftine  ordre,  p.  395  39«. 

—  I.alanne;  Mi'thodes  de  ealrul  ^rjpbique.  p.  3!«>— <l»l. 

—  Mabt-pue;  Les  irriitatlons  et  le  sulftire  de  rarbonc, 
p.  401  —  4<i2.  —  Alex''i  fl:  Iiid'irr.ilioii  lifs  irratiunnrlles 
ik  deiixieuie  dein'i^.  p  4ii;;    liK'i.      IJou'iuet  dfla<;rye: 

Sur  les  ondes  atmo&pherique» ;  t-quatiuu  iiiensueile 
'      dN7— dINw  —  Forel:  Sdntiltation  des  Hammes 


da  gas  d%lainge.  p.  408—410.  —  Gay:  Sur  l'ubsorption 
dn  Dioxyde  d'azot«  par  les  sek  de  pnitnxyde  de  ter.  p.  410 
—412.  —  Le  Bei  et  Greene:  KearUon  du  ihiorure  de 
zine  sur  Talconl  hutyli'Tue  nonnal.  p  -tlH — 114.  -  Houtiny: 
l'iliiil'-.  l.'ii'rmiipii-»  NUr  la  iiitrnKlyi ''riiie,  p  tli  417. 
Lsbach:  Sur  W  d'isajjc  de  l'unV  dau»  les  uriu«i.  p.  417 
—  (iiiurgcMii:  Sur  räinination  dubrume  de  l  adda  bnNDO- 
iitraroaiqu«  et  sur  an  iiOtt*el  acide  orgmuique.  p.  48— 411k 


—  Cl^f  e:  Sor  la  ieandiam.  p.  418—401  —  KtuaBd' 
Sur  les  acide«  oxyviB^a  da  •otifra,  f.  498;  —  idLt  8v  Ift 

composltion  de  l'araoiae.  p.  423. 

Saohtigal,  Oiutav:  Sildb«  nad  Mdta.  Bqjab- 

niaae  leehsjähriger  ReiMfl  in  AMht.  Thefl  I.  Hit 

49  Holzachn.  u.  2  Karten.    Berlin  1879.  S«. 

Acta  horti  Fetropolitaai.  Tome  VI.  Fa.ic.  I. 
St.  Petersburg  167;».  H«.  r.  Trautvetter:  Klura 
terrae  Ts<?huktschc)rum.  p.  1~40  —  id.:  Catalogua  Campa- 
nulacearuni  Kossicarum.  p.  41  — 104.  —  MaziaoTicB; 
Adnutationes  de  »piraeaeeu.  p   lOS— 2fil. 

Vereeoig.  tot  bevord,  d.  geneesk  Wetensohappen 
in  Nederl.-Indie.  Geüi:-<.->'kuii'iig  J'ijdsi  hrift.  Uoel  XIX. 
Nieuw.-  M'ric  deel  8.  Afluveriug  5.    Hatavia  1H79.  8*. 

—  Kurnee:  De  Varcine  kwestir  y.  ID'i  2t»Ct.  Alken: 
De  subcutane  aauwcudiiiu;  van  Mnruis  rhilocarplni.  p.  210 
— 222.  —  Uecking:  Militair  äumiuier  Ziekenrapport  van 
Jam  w  Uadun  vm  da  Jaraa  1881»  ilm  1888.  p.  aas— aCft. 

—  Gelpk«:  Beri-Beri.  p.  3S6— 27». 

Soci4t4  nationale  des  «oienoaa  naturelles  et 
matb^matiqnes  de  Cherboarg  M6moires.  Publ.  sous 
la  direction  de  Aug.  Le  Julia.    Tome  XXL  Paris 

1877 — 78.  8*.  —  lit'iicau  ;  Nntiiir.s  ii'jun'lli-s  J'hydrau- 
bqu'.'  I  Ulli  erimut  priiK:ipali'iii''üt  les  tu'.au.x  'ii'  iiüidiiite,  les 
raiiaux  et  les  rivierea.  Accompaga^  d'une  tlieune  du  1'^ 
valuation  du  travail  lomaMaalän  d«a  MHiinmi  aiildiigli. 
p.  1-182  (1  Taf  ).  —  B4k4toff:  Mmw&miM  da  la  eU- 
cori'f  Ckhnrium  intybut  L.).  p.  188—201  (2  Tat).  — 
Prendel:  Description  du  m^tterite  de  Varilovka,  p.  208 

—  -•Ji)7.  De  Si>l  in  8- Laubach:  Note  sur  Ic  Janciftrnkia, 
nouvelle  tloridev  para^ite  du  Chondria  obtuta.  ]i  ■M>^J:H 

(1  Taf.).  —  (iüdrou:  Iroisi^es  m'-lauge«  de  teratulogie  ^ 
¥4|g4lale.  p.  225  25tt.  —  Bescherelle:  Note  .sur  Tes 
moosaes  dn  Paraguay,  p.  267—272.  —  Cabanellas:  Essai 
aur,  lea  ooDditioiM  rationelle«  dea  amorces  ilectriques  en 
g4ii4!ral  et  en  particuher  dans  les  apniications  sons-marine«. 
p.  273— 292  (1  Taf.).  —  Jouau;  Ncti«  sur  U  distribution 
g^graphiquc  des  uiseaux  duiLs  luel'pit:»  ur^  l.^  dt*  I'OeiAanie; 
p.  293 — 327.  —  id.:  Sur  la  fauue  iilityuloiji'iue  de  la  cöta 
uord-est  d'Australie  et  du  dötroit  de  torres,  compaWle  k 
Celle  de  la  Noavelle-Caiedoaie.  p.  328— 33ti.  —  Uelaoibre: 
Kote  valalive  au  oidala  ddeonvana  dana  k«  CraiUaa  da  I» 
tatttarie  nanva  de  NaoqiMTille  en  aeptenbre  1878.  p.  S88— S4ft 

CatalOgtte  de  la  bi!»liotll^•<jUl•  dl.'  la  HtKwti'  natio- 
nale  des  seieucc«  naturelles  de  (JherUouijf,  redige  par 
Au^.  LeJuli».  OeozMiM partiiu  3. Unaiaga.  Ohw^ 
bourg  1Ö78.  8«. 

Oesellsch.  für  Natnr-  n.  HeiUcnnde  in  Sreidiik 
Jahreabericht  für  1878—79    Dresden  1879.  8». 
(Fortsetzung  folgt.} 


Sie  allgemeino  Tersammlimg  der  deatsolien 
ledlogiBoIwii  OesdlMliaA  in  Badaii'Badan 

am  26.  bia  38.  Septenbw  187B. 

Dem  Besclilusse  der  allgemeinen  Vrrs.immlnng 
der  deutseben  geologiwhen  Gesellschui't  vuui  2t>.  Sep- 
tember 1878  KU  Güttingen  gemäss  vnrde  die  di«A- 
jfthn^  TananUBkuBg  lu  Baden-Baden  abgehalten. 
Zum  Geaeliiflafinirar  war  das  diesem  Orte  sunXchst 
wohnende  Mitglied,  ProC  A.  Knup  in  Karlfiruhe  er- 
nannt worden.  Um  dem  Zwecke  der  Qaeellaohaft, 
im  engen  penAnlldiaii  Tarinhr  den 


Digitized  by  Google 


0«dkiikMi«iat«a«ch  w  pSe^gen,  nach  Möglichkeit  so 
«nt8pr««hen,  hatt«  die  OesekUliftlhning  Torfresehen, 
da«  Wobmuigm,  TarpAegmig  nnd  dM  Vemnunluigi- 
IomI  ntSl^iah  nahe  WImmw n  lagen,  nnd  dafür  er- 

sohien  das  Hä(«-I  cum  Pet«nbttrger  Hof,  sonrie  der 
BBrgwwal  dea  IUÜiImhim  gwignet  Herr  Ohtf 
liHi'gwwtihUr  OBBB«r  «n  1lad«i-IliidMi  Imm  dam 

\Vuri^<  }ir  (Ii  r  ("Ii  irhäftefulirunK,  di<-««n  S««I  unentReld- 
tich  benntaeii  zu  dürfen,  mit  gewobot«r  LiberalitAt 
Mi^jiQ^iii  Und  anvirirttt  sldafaMlII^  dia  frtfo  Biflnt^BQ^ 

drr  Anlapt»n  und  ili-r  Rftiiniliehkcitfn  iIp?^  KnrkauB«« 
auf  Urand  der  Mitgliederkart«ii  als  Legitimatiooca. 

27.  nnd  2f*.  Spptcmlier  ledigBab  das  Tortrftgen  in 
äitznngcn  gewidmet,  w&hrmid  Ha  Machmitlage  lu 
klahif  Anaflogen  ni  die  ntbere  Jhagümag  Bade» 

benutzt  wprden  Bellten.  So  Ob«r  das  nrw  und  alt« 
Schloss  nuf  die  Felsen  de§  Battert,  die  aus  fcMt'n, 
verkiei«>lt«'n  Conglomerat<>n  und  Brpccien  de«  Roth- 
lieRendeo  beet«lieii,  ferner  nach  Rothen fela,  am 
Aoagebenden  de«  Hnrgtbalea  in  die  Rheinebene,  aof 
einem  Wege,  welcher  einen  vielfachen  Wechsel  TOB 
Fonsatiooen,  Graiiit  nnd  Gneiii,  Uebogangigabnfs^ 
Rothliegendea ,  BmtaaadataiB,  MoadielkBlk,  anwia 
Verwerfiingtit-racht'inungen  nnd  Diwordanxen  der  ver- 
achiedanan  OeUrgmanen  baobaeht.en  Uaat,  nnd  end- 
fieb  Aber  den  aebSnen  Aosdehtafienkt  der  porphyriaehaB 
KorbmattfeWn  uml  an  iIit  Qv-wt«  zwisclir-ri  r(ir]iliyr 
und  Rothliegendcm  hin,  welche  steUeDweisB  durch  daa 


drltor  I'or]ihyrmas"..n  niifl)fez4?ichnet  i»t,  nach  dum 
Cäcilien-  und  Lfuvlnfrge  bei  Lichtenthal,  wo  ein  doroh 
aafaMTIattang  beaMriuBawartliarFhritparpbyr  ta  j 


fteinhrilrln'n  sufgeiM;hlo8»en  ist. 

Zu  weiteren  Ausflogen  nach  Schluss  der  Sitzungen 
am  38.  September  hatteo  «ich  als  Fflhrar  erboten  die 
Herren  Prof.  Bvnecke  für  die  Urag^gead  «ob  Metx, 
Prof.  Roeenbusoh  und  Prof.  Groth  Ar  die  Vogeaen, 
Prof.  Fraus  nach  Donaueochin^en ,  rtnbrcii,  dem 
llalefinger  Bacb,  Aaelfiogeo,  Blomberg,  ZoUhaaa, 
Qhwdiiif^,  FflntaBkarg,  OeblBfiB  Bnd  "nittliBgVB. 
Herr  Prof.  Lepiiua  ftthrte  bereit«  vor  den  Sitzungen 
aiaa  Excoiakm  mit  aageowldeten  Mitgliedem  in  daa 
MaiMr  TartÜrbwkaB  ana.   Prof.  Ksop  flkeniahm 

diaFObning  in  den  vulkaniAchen  Kainerstuhl  im  Rreiflg«u. 

£a  war  ein  ungünstige«  Zasammeotreffea ,  daaa 
Bdt  Befahaa  der  munitteTbar  Torber  tagenden  VeiaaiunH 

lang  deutscher  NaturtVirhrluT  und  .^crzt'j  und  mit 
Beginn  der  Versammluiig  der  deutacbeu  Geologen  ein 


aanuuluug  wurde  in  Folge  deiwen  dahin  abgeilndert, 
daaa  an  den  ;^wei  ersten  Tagen,  am  26.  und  27.  Sep- 
tember, die  SitmqgaB  Morgeoa  tob  9 — 3  Ubr  und 
Naehaifttaga  tob  4*|b — 7  ühr  abgehaltaB  wBid«n,  in 
dej'  HofTnuijpr ,  du«»  bvi  etwaiger  Aenderuog  diB 
Watten  der  dritte  Tag  an  einer  eiatigigeB  Ewnrafcm 
Baak  dem  MoiiglhBlo  imtar  IMhmg  dea  Harra  Pkvf. 
Eck,  welcher  den  nördlichen  Sr-hwnr/« nid  privatim 
mit  uittterhaAer  Uenanigkeit  au%enonuiiun  bat,  Ver- 
wendang  fiadaB  hHBBtOi  Aveh  (Kaae  DuAiBBg  wufda 
ffet*il«>cht.  Dafür  thoiltc  sich  dii-  (JfM-üsrhaft  an 
dieaem  Tage,  je  nach  Neigung  und  Bedurfniaa,  am 
die  ÜBharaUlte^aiiniltmgen  rom  Fnibarg,  tUMIhmg 
und  Strft.'üburj?,  ftowir  um  b  (Ii«  Smi'ttilniiffon  dea  GlWi- 
heraoglicben  Isaturalieu-C^binets  uud  de«  PolyteehBU 
knma  bb  Karlvoke  ia  AagmwUB  aa  MhaMn. 

Trot«  der  l.Tngunet  der  Witterung  zcif.'tc  »ich 
weder  der  Emst  dea  wiiaeu^chafll  icben ,  noch  die 
HantliflIlkBit  daa  geaBlIigaa  VctkelttB  ki  kf^^aad  aiaer 

Weise  petnlbt ,  dAnk  der  Solidität  ilfs  HikIi-ii«  .  \un 
welchem  die  deutsche  geologische  Gesellftcbati  empor- 

gewMbMB  irt. 

Um  den  Mifffliedern  der  VerRamniInn|j  eine  rasche 
Orientirung    in  den  geologitcheu  Verhältuiaaeu  der 


der  (re^eh&rtKfiihrer  da*  kMoa  Sebrift  aatgtarMtBk, 
uiit^'r  dum  Titel : 

„Uebersicht  über  die  geologischen  Verhältniaie  der 
Umgebung  von  Baden-Baden"  etc.  (Hil  aiacr 
gfognostisehen  IIeberflichtRkart«\ 
in  welcher  derwlbe,  nach  einer  fJinlcitung  allgemciuoron 
Charakters,  den  GebirgibaH  der  betnffeadea  Gegend 
in  möglich  engem  AaadihaaB  mi  dia  Uahar  TwOiint- 
ichten  officiellen  Mittheilungen  aur  Darstellung  ge- 
bracht bat,  wie  aolche  in  dem  elftes  und  drelaad- 
dniMigatcB  Hella  der  ,  Beiträge  aar  Btatiatlk  der 
inneren  Verwaltung  de»  Groosherzogthum«  Baden, 
herausgegaben  tob  dem  Handelsminiaterium,  bearbeitet 
TOB  dea  Herren  Vn^.  "Dr.  T.  Saadbergar  aad  Dr. 
Ph.  Platz,  Profe^i^nr  rti  RealgymBaaiam  an  Karia- 
rabe",  niedergelegt  wordeo  sind. 

Bi  iit  dar  llfaaralea  Uvtantfitnuig  aaiteBs  dea 
Ow>«ahataoglil>beB  Ministeriums  des  Innern  zu  danken, 
daaa  dar  Draek  dar  kleinen  Ueberaicbtakarta*)  aur 
AaafUvBQg  galaHgw 

Za  ^eidiam  Oanka 


die  Ausführung  der  meinten  auf  diese  Zeit  v.-r- 


Anaflflge  Tereitelte. 
Laa^  ZTL 


Das  Programm  der  Ver- 


•)  Bei  dimer  Oalegenkeit  mua  ick  auf  eioea  Farfaen- 

dmckfebler  aufmerksam  nacbeo,  welcher  leider  nicht  mehr 
vor  Herauseabe  dea  Wcrkchens  an  eorrigiren  war.  Die 
„Diluvial-  m>J  Uerültablaf^erunffen"  unterhalb  Steiabaek 
:  IM  i.T-.«  rier  hibeii  il,i(li;nli  dii-  Karbe  des  Eatfcr 
liegenden  erhalten.  (l>urch  ächrafiirung  zu  iadera.) 

4 


Digitized  by  Google 


26 


lidwD  IfMdrfwiiitiiitiirimu  verpflichtet,  in  «Umn  ImImb 

Aonrugo  der  Diri'ctor  des  topographischen  Barean'a, 
H«rr  ObenUienteoMt  Sohoeidar,  «rmichtigt  word«i 
trar,  alnii^  PMbtliartaB  dar  Denen  topographiacban 
Lai^iifsmifnahme  im  MaasHstfiln'  vmi  ' '2 r.f. ■: o .  wiu  foalio 
der  kOnitigBO  geologischeu  Land«*aufn*bine ,  im  An- 
•ebhna  ao  die  preaaaiaelia,  n  Ortmde  gelagt  «ardan 
siilli  r. .  ;'.nr  Ausstfllung  L'i-lnii(.'-'ii  /u  Inss«  n.  Ri  Tm»- 
wcut  das  Hncheineu  dieser  Karte,  wie  gern  unsere 
Groaibersogliehe  Segtenuig  daBjanigen  Fordarangea 
daa  Dcutfchni  Reiches  entgegenkummt ,  WHl<lift  fiut' 
gOBeiiisauie  Interessen  der  Bundesstaaten  in  gluicbor 
Waise  gerichtet  lüoä. 

E«  gelangten  zur  Au« Stellung: 
1)  Vier  Origioalblätter  der  Seclionen  Sa^lMeh  am 
XaiaaiateU,  FMfaurg,  HMmagoD  md  SahopC- 
heim« 

3)  Vier  bereita  im  Handel  encbicnene,  die  SaetkmeD 
Bitdcii-Badan,  Oatnalneh,  fioUartlwl  und  For- 

bacb. 

Nach  efaienfi  üebenicbtsplane,  weleber  den  Karlen 
baigegebea  war.  /•rrüllt  da»  Gros<iher7/^gthum  Baden 
.  nadn  dem  genannten  Maaiaatabe  in  170  Sectionen. 
Ten  diesem  rind  berrita  92  Blltter  der  OeflentBehkait 

übergehen,  5  wfnlen  donuiächBl  erBchcliien;  im  Stich 
befinden  sich  15,  stiebreif  sind  9,  wihrend  119  noch 
der  Aosarbeitirog  nnd  BeeMon  nnterworfen  sind. 

Von  Interesse  war  auch  eine  vuii  d(iii  Zcirlincr 
am  topographischen  Bureau  au  Karlsruhe  Herrn  Frans 
GUther  an^geAOirte  ReHeflcarta  der  Saelian  EttUngen 
it!  «nc/  Pcliwi-iüiT  Müiiior,  J  h.  hf  rppHt>"llt  durch  .Auf- 
einatult'i'lileU-ii  von  Cartuublutteru ,  welche  in  Gestalt 
dar  Höhenenrven  ausgeachnitten  worden  aiad. 

Herr  Prof.  Dr.  Nies  zu  Hohenheim  hei  Stuttgart 
hatte  eine  Ausstellung  von  Sauriern,  IVtitaeritiiteu, 
Bdamntten  etc.  ans  den  Posidonien^Schieti  rn  AYürtt>'in- 
baip  nnwataltet.  Beeoodera  herrormhehen  ist  dabei 
dar  ünatMid,  daaa  solche  Petrefocten  im  rohen  Za> 
Stande  angekauft  und  von  dem  geschickten  Präparator 
Oberdörfer  an  Hohenbeira  ftkr  Tagiobn  bann» 
gcarfacftet  werden,  wedoreh  der  Ankanliipiw  dea 
fertigen  Präpar.^tes  sii  h  s.-lir  niedrig  stellt.  Harr 
Prof.  Nies  erklärt  sich  zu  etwaigen  Vermittdugan 
gern  bereit« 

Die  Ktinnt-  und  Wrlag'iluindliiii^'  von  Wurster 
&  Cie.  in  Zurieb  sandte  der  Ueaellsdiaft  zur  Ansicht 
4ar  Rdieft.  einen  Idea^letaehar,  eine  TnUnninael, 
einen  WiMl  u  li  im!  Steilküste  neben  Dünenhildnngen, 
MM  der  M«asterhand  des  Herrn  Prof.  Heim  in  Zürich 
barvorgegangan. 

Ein  werthvoll««  Ge«ehenk  wurde  jedem  Mitglied« 
der  Geielhicluki't  duivh  Herrn  Theodor  Fischer 


(Knait-  vaA  Verlagshandhmg  in  Qiaaal)  m  Thail, 

bestehend  in  dem  Werke:  „Die  Ghawi'ona  nnd  ihr 
Laad,  naterancht  im  Sommar  1876  wn  Dr.  Onatev 
Redde,  Siraetor  dea  kaakaa.  Vna.  n.  d.  BlfentL  BiUm* 

thek  zu  Tiflis".     Es  wurde  dankbar  aufgenommen. 

Die  Escorsian,  welche  Herr  Prot.  Lepaius  he- 
leiU  am  S8.  Ua  inm  26.  SepitaBbar  bat  gSnatigar 

Witterung  mit  einer  An7Jihl  Fachgenoaaan  in*a  Mb'iHT 
Tertiärhecken  unternahm,  nachdem  Danalhe  innliihat 
die  reiche  Semmhrag  «artürar  SkigetUere  hn  Onosa 

herzoglichen  Naturalion-Cnbinet  zu  Darmstailt  gezeigt 
hatte,  führte  von  Mniiu  aus  in  die  oberen  AbtbaU 
Inngen  dea  genannten  Beckens  bei  Weiseenan,  Laahan* 
heim,  Bodenheini,  Hart  heim  und  Xieder-Olm:  von  dft 
in  die  Umgehung  von  Alzey,  in  welcher  die  untersten 
Mearea  8andc  und  der  Soiitarienthon  am  besten  auf« 
geschlossen  sind.  Bei  Burmemlieim,  westlich  von  Alaey 
gelegen,  wunle  die  Lagerung  der  Eppelsheimer  Dtno- 
therieo-Sande  oomstatirt.  Daselbst  wurden  vor  Kumai 
em  aahflnar  Unterkiefer  von  MMtriim  gigmtmim, 
MuUdtH  lM»f6f<aärii  nnd  Seete  anderer  Eppelaheimer 
Tliiere  gefun<leti,  in  Sauden,  welche  discordant  den 
Litorinellenlcalk  überlagern  und  von  Löaa  filierdeekt 


Erate  Sitznng  am  2(i.  September. 
Anfang  9  Uhr  Morgens. 

Nachdem  die  Tenammlnng  sieh  oooalitiM  hatta^ 
wurde  Se.  Exc.  Herr  Gebeime  Rath  v.  Dechen  tm 
Bonn  zum  Voraitsenden  gewählt.  Die  Fonetigoaii 
als  Seeretftre  wurden  frenndliehat  ?oa  «kn  Banan 
Dr.  Steinmaun  aus  Strassburg,  Dr.  Bftekiag  MM 
Berlin  und  den  Studireoden  daaelbet  Herrn  Hnns 
und  Herrn  Noetling  flbememmen. 

IIiiT  V.  Dechen  scbliigt  darauf  zu  Vorsitzenden 
für  die  folgenden  Sitzungen  die  Herren  Prof.  Knop 
(KartandM)  und  Oiwrbeiigrath  v.  HoJaieoTiaa  nnn 
Wien  vor. 

Zahl  der  Tbcilaebmcr :  tiO. 

Ab  alehatjihrlgar  Ort  ftr  die  aOgaMina  Ter. 

Sammlung  der  deutschen  Geologen  wurde  BerÜB  iB 
Vorschlag  gebracht  und  angenommen. 

Herr  Prof.  Stelaner  ana  Frriberg  in  Snehaen 

liielt  liniaiif  eine  Gedachtninarede  auf  den  vor  Kurzem 
verstorbenen  Protesaor  der  Ocologie  Bernli.  t.  Cotta. 

derselben  dla  iS^ÜkIu  Yamandn^  wa  Um 

SiUen. 

Hanp  HeAnA  Taehermnk  nna  Wim  ardflkal» 

darauf  die  Reibe  der  Vorträge  mit  Mittheilungen  ttliar 
oytiacbo  Eigenschaften  der  Feld^tJie,  wekibe  gewiaa» 


Digitized  by  Google 


27 


phiMnns  der  Glieder  d«r  Feld>pathgnippe  beseitigeii. 

Derselbe  regte  euch  eine  Diaeoeiioa  aa  Aber 
«ine  .beettMute  Baridmugeweiea  «iMier  SiTatella, 
erdliN  in  ihrer  G«>«iininitfoni)  von  Vi(iher<»iTi  SymmetriK- 
gndb  «u  XheUuidiTidaen  von  geringereit  Symnietrie- 
fredea  «■mm— tgeeeiit  dai.  Wen  ntaii  t.  B.  aiuli 
den  I.piirit  alii  paendoregolftr,  den  Apophyllit  »In  psruilo- 
qaadrfttiach  etc.  heeeiehiwa  wollte,  lO  könne  diese 
WeetnatmaeiMelauft  gelegMÜleh  n  Tenraehealnigaa 

mit  I*Betidoinnr)ihtwn  VpruiilaPünnp  rpIwii.  I  m  dipsps 
au  Termoidet],  schlug  Tscbcrmak  Tur,  solche  Formen 
eh  Hiebehierito,  atiMetleeli«,  mlUkmnvadjta» 

graannt^n  Bi'lspiflp  nit  iDimctitieh-rpgulIlrc.  niiinilUedK 
quadratii^clie  etc.  zum  Auodruck  zu  bringen. 

Ucrr  Prof.  Uautiiliauer  (LOdinghnwien)  Migte 
der  Geeellaobeft  whr  ach^nr  .  von  ihm  dargestellte 
Zwillingakryetalle  de*  Kalküii^ith-.,  nach  —  ■/}  R.,  vor, 
aolebe,  wie  aie  zuerst  vun  ilcrra  Prof.  Reurx  h  in 
Tflbingen  kflnetliob  durch  Druck  eneogi  worden  Bind, 
Uer  aber  aiit  graaser  Tofflnanneabeit  dadoreb  enielt 
worden  waren ,  dass  auf  der  stampfen  Kante  eines 
^atemga-Bhombo^der«  nit  dem  Meeeer  dorob  dauern^ 
daa  DrtMlk  eia  Siaeebmtt  geaiadit  warde*  Der  Vetw 
auch  l«i<:lit,  <^a.'^H  man  ihn  hvi  Voiträgt'n 

Über  KrjataUatmctar  mit  dem  TaacbeDBweeer  aoa- 
Mna  beaa. 

Hprr  Prof.  Dr.  K  locke  (Freibnrg  i.  Br.^  «|ii-/ioh 
«lud  Mm  über  üeweguqgeB  der  Gletacber,  wie  er  aotcfae 
im  Vartaab  dea  lataten  Smamara  mit  HiUb  «iaaa 
Theodolitlien  und  auf  dem  Olofscher  angebraohter 
Zeiclun  beobachtet  Itat.  Namentlich  constatirt  er 
•mIi  BaakagiialtwegtiBgeiD  flbr  die  Zeit  daa  Soaaen- 
«nfganges. 

Herr  Geheime  Rath  Bejrrich  (Berlin)  gab  iutfrwi- 
aante  Notiien  Ikber  die  geologische  Beachaflenheit  einiger 
Orte  in  TbBringen  und  am  udrdlicben  Uararande, 
BaaMBÜtoh  das  Anftreten  der  Triaa  und  des  Lies 
betreffend. 

Herr  Friedr.  Maurer  CDarmatadt)  trag  aber 
«iaa  aaaa  Art  dee  B»Bch»ipodeii4}enaB  MifimUrü  aaa 

dem  riicünaeben  Unter-Devon  vor,  welch«;  er  .V  oivjU 
Maat,  wril  aia,  gegeottber  der  einugen,  äacben  nnd 
bfaiaraadeB  JK  jlf9h$9tit  Toa  ovalem  Unsriiae  iat,  bei 

vollst&ndigiT  lleluTiiiif^tininiiinp  lipr  lür  da»  Oenu« 
eiiarakterietiMben  Muskeleiodrücke  bei  beiden.  Die 
Fnndetellen  rem  M.  «mAi  alad  etn  milder  TbonariiieAr 
Vrt'li'ii'inr  iin'.TliiiHi  (Viblrnz  und  eine  scliicfripf 
Granwacke  bei  Oppershulen,  Ostbch  von  Butabach,  am 
Oatraada  daa  IlhaiB.D«veB  iaObuibamaa,  Dto  Faaa«i 

beider  Stellen  yfiflirit'n  ^ich  au»  dunh  da»  Fehl^Ti 
des  ISpirifir  ctätnjugaUu  und  durch  das  Vorkommen 


dar  fmr.  gtgti  daa  StttfiarkyntMa  wlrwsrfWw;  die 
8chiohtaB  bei  TaülaBdar  Tonu geweise  durch  das  bAnfig« 
Vorkoamien  too  flmafüttym  prMmatümi  aad  dee 
Sfmf0r  fxtrtuhaa  arit  gedrangenem  Baa  aad  bobem 

Sattel.     Im   Vergleich    mit   der  Verbreitung    von  if- 

Arthiaei,  welche  ibre  gr<ieate  Entwickelung  in  den 
obeim  ScUbbteo  dea  UaterderMi  erfUtft,  irt  deanawb 
.1/  Mi.'',7  für  dio  älferen  Schiebten  des  Rheinischen 
L'nterdevou  beaeicbnend.  Die  Schiefer  von  Facbingeo, 
aawia  Ae  Ortbeoarae-Sddelkr  voa  Wlamabaeb  gahüMi 
in  Folge  der  Vertheilunp  dieser  Meganteria-Arten  eiaem 
höheren  Niveau,  dem  der  Vichter  Schichten,  an. 
Dana  addaaa  Hanr  Fkof.  t.  Koaaaa  QbiAmg 

in  HefiRen)  Mi<thpi1nngen  über  AaCaaMnit  rilMMMN* 
in  den  Wissenbacher  ^khiefe^l. 

Herr  Prof.  Nies  ^Hoheidieim)  aeigte  relativ  gut 
erfaeltene  Muschelkalk -Pflanzen  aus  den  Caratitea» 
Schichten  von  Rottenburg  am  Neckar  vor. 

Herr  Kammerrath  Grotrian  :  Brauusch weig), 
geatAtst  auf  eine  Brochare  Aber  dea  Borikbardt'ecbea 
eMtriaebea  Bprongapparat,  tbeilt  Erfabmngen  mit, 
denen  zufolge  sich  dieser  .■^iiparftt  besonders  zur  gleich- 
seitigen LSeong  beeetater  cablreicher  Sprenglficiicr  ale 
aaeaMnordeatHA  wirbeam  aa^gawleaso  balM. 

Narlideiii  Ilri  r  rrol',  0.  Fr  das  (Ptiiftgartj  über 
Yerwerfungseracheinangen  an  der  sog.  Gäubahn  im 
Baaaadena  aad  Aber  dea  dambTenferftaigee  bediaglea 

flau  Württembergs  im  .Mlgeraeinen  gesprochen  hatte, 
regte  Derselbe  eine  Discusaion  an  Ober  den  Begriff 
.TogaaaaaandateiB*,  mlalw  fai  «iaar  apttariB  flitamf 

ibre  Erledigung  fand. 

i:jide  2  Uhr  Mittags. 


Zweite  Siiaaag  am  Sg.  Saptambar. 

Nachmittags  d^a  Ohr. 

VoraitaaBder:  Prof.  Ka«p. 

Hin  Dr.  Horaateia  aaa  Obmd  tmg  Aber 
RhUaildtltal  aad  solche  des  Lies  vor,  welche  in  der 
Btadt  Gamal  btlBrannaearbciten  aa^eechloeaeo  wurden. 

Herr  Gebehne  Radi  t.  Deebaa  erftftarta  daiaaf 
eingehend  die  Wiclitii,'keit  der  Erkenntnis!«  von  IXa» 
looationeB  in  der  Erdrinde,  wie  eis  eicb  in  dea  T«p> 
wevAubgea  von  Bebiebtaneyateaiea  aaadi  Aalraa,  Ar  dia 
BeurtheÜung  ib  •■  Gi  Vi;  (.»sbanpfl. 

Herr  Oberbergrath  v.  Mojsisovics  (Wien)  tlieüte 
ahdaua  die  baaplaieUiebBtaB  BaaoHata  dtr  ra  dar 
k.  k.  geologischen  ReichBanstn!t  unternommenen  geo- 
logieeben Kecognoecirungeo  in  Ilosnien  und  in  der 
llaiaigiiaiaa  adt  aad  Icigte  Probetafeln  eeiner  Arbeit 
über  fossile  Osfibalepoden  dar  meditacraaea  Triaa* 
provitus  vor. 


Digitized  by  Google 


38 


Bvrr  'PfOt»  l^^v 
Uick  fiber  Be«rlijif?'<rihi'it  nml  Glif  di  runi?  der  tertiären 
BinMoabiagvrangen  im  Becken  von  Wien,  ÜDgarn, 
Sn  dar  Oagand  dea  GaapiaNa  md  daa  AagaaiaalMat 
llaafaa* 

Barr  Itof.  Lepgias  (Darmiitadt)  «prach  über 
Mtdadm  tattfinttri»  in  DiBotharianaaiidia  vom  Eppala- 
iMin  in  Rheinhci'M^n  nnd  i-tiillich 

Herr  Prot.  Stelzner  ausltthrliclMr  gegi'ii  die 
UabertrcibuDgi'n.  wi-IcIri  in  neuerer  Zeit  io  Bezug  auf 
Anwendung  der  Theorie  der  Lateralsecrctiun  für  die 
Crklirung  der  BildungsweiBC  von  Erzgäugvu  in  dar 
litaratur  »teilenweise  hervortreten. 

Sehluaa  der  Sttanng:  Afaanda  7  Ubr. 

Dritte  Sitiaog,  an  27.  Septanber. 

Margana  9  Ubr. 
Venitandar:  v.  Hojaiaoviea 
Die  It«ihc  der  Vortrige  bi|guB  Harr  Dr.  Staia- 
aann  aus  Straesburg  nit  «inaD  aaleban  fliiar  den 
Jm  m  EtiaaaJjatbriBgea,  apaeMl  flbar  den  der  Ubi- 
gabunp  von  Hall. 

In  Anbetraebt  der  «ngflutigen  Witiemng,  welche 
BÜt  Wahraebdnlichkait  aneh  die  aabanaaite  Baeunriaa 

in  den  Kuis'T'sf  iilil  vereiteln  würde,  suchte  Prof. 
Knop  (KarlBTuhs)  der  Veriuiuiiuluiig  dadurch  «linigen 
Xraate  n  Uetaa,  daaa  daraelbe  an  der  Bnd  aiaaa 

nach  eigenen  I'rivatanfnahmen  gwignoütiBch  rolorirten 
HodcLU  den  inneren  und  iiUüM-reu  Unu  jene«  in  der 
Bbönalwne  isolirten  vulkanischen  Ringgebirgea  er- 
kUrte  und  dabei  eine  autgMtellt«  Sammlung  vcm  den 
wichtigsten  Gebirgaarten  und  Mineralien,  die  e«  zu- 
aammensetzen,  sowie  einige  daeana  gewwuMDe  chemische 
Piripurata  von  aeltenen  daraus  gewouBanen  KArpam 
(Kiabalnre  tmd  Oer»erbiudnnggn) ,  wie  aaefa  Dttmi. 
aiUific  von  Gesteinen  daher,  zu  Grunde  legte. 

Anechlieesend  an  eiaige  Vorkommniiae  aoa  dem 
Xaiaarstiibl,  beaender»  vom  SehweMkiet  im  aog.  Heat- 
Pliotdilitli ,  Itgti-  ÜHrr  I)r  Hurusfeiti  Schwefelkies- 
haltenden  Uaoalt  der  Gegend  von  Caaeel  vor. 

Herr  Prof.  ▼.  Koeneii  (Uhrbug)  apraeh  Aber 
dag  Alter  und  die  Gliederung  der  TertiArbildungen 
Kviscken  Gunterahaasen  und  Marburg,  Qber  wekbe 
ar  deiwn lebet  eiae  Abhaadlaag  ia  «jaen  Baetorsta- 

pmgTBmm  der  Universität  MarVmrg  veröffentlichen  wird. 

Diese  TertiArbUduugen  »iud  uuxweilulluü't  ein- 
gesanken,  ttoaaen  aeitlieh  überall  an  Triaa,  meist  an 
Buntsandst«in,  tuid  wurden  durch  diesen,  sowie  dnreb 
Basalte  gegen  Erosion  geschützt,  welche  die  frflber 
sieber  viel  ausgedehatemD,  aber  nicht  herabge«uukenen 
Tertiärschichten  sentiirte.  Nach  SchUderiag  derVai^ 
«arftinguu,  Faltungen  etc.,  mldM  an  Baada  dliaav 


ysraniikMSgaB  «aftratan,  Abria  Radaar  aaa,  daaa  !■ 
graaaar Tarbreit iing,  vnn  I.nllar  bis  fimlHii-^fTc,  hcDa 
Qaamaade,' nicht  selten  mit  (juorziten  (Knollenstoinen) 
aalMaa,  «alche  1)  bei  CViedandorf  alcdaa  Uageada 

der  Braunkohlen  bilden,  2)  in  Eisenhahneinsehnitten 
nördlicii  von  Ziegenhsin  über  dem  Bupelthou  mit  Lrdü 
IhiofmMH»  liagaa,  aad  8)  an  Odsnberge  bei  Ondeoa- 
berg  einerseits  thoniee  uttd  eisenschüssige  Sande  und 
Sandsteine  mit  typisch  oberoUgoeftncu  marinen  Ver- 
steinerungen enthalten,  nnd  anderereeit«  von  schwaraem 
Kohknschiererthaa  aberlagert  werden.  Hieraus  orpebt 
aieb  daher,  dass  die  Braunkohlenbildungeii  von  Frieden- 
dorf Jünger  sind  als  niiiriuiB  Uber-OligacXn,  resp.  dia 
Qoanaaade  nad  Qoaiait«.  aad  die  Reibaafolga  iat  daaa: 

1)  Baaalttnff  voa  Soodbaini. 

2)  Braunkohlenbildungen  von  Friedendoif 

3)  Mariaae  Ober-OUgocAa  von  Odenberg,  Kaafnngeo 
«tc,  haUa  <lnansanda  and  Qnantta. 

4)  Mariaea  liitteM»|goeia  bii  KanAugM,  IV^yia, 
IRrtrblwua 

6^  BreaalraUeaUldiutgan  der  Gegend  van  GaaaeL 

[Jipse  SohiihtcntViliin  i.it  panz  iihnlich  deijetiigen, 
welche  Credncr  küralicb  aus  der  Gegend  von  Leipoig 
beaehriabaa  bat,  aaiaal  waaa  £a  dartigaa  waWaaemga- 

I<N>ren  .olHTcn  Meeressnnde'  stntt  zlUB  MMatOligaato 
zum  Uber-Oligucäu  gvoiugcn  wurden. 

SefaBesslieh  bemerkt  Badaer,  daaa  ar  adm  vor 
zwei  oder  drei  Jahren  die  Abteufung  eines  Rohrlorbee 
nördlich  von  Zii-pfnhftin  «ngercgt  habe,  uui  eventuell 
dort  auch  die  alttren  Hraunkohlenbildungen  zu  a^ 
schürfen;  bisher  aai  aber  noch  keia  Versocb  nater- 
nommen  worden. 

Ausserdem  legt  Herr  v.  Koenen  noch  StAeha 
eiaae  Nepbeliabaaateaa  tobi  Wenkeubahi  bai  BaagaSv 
daaf«  aSdwaiilNh  *oa  Bari»  a.  d.  Warra.  Tor.  Dia 
Arbeiter  arhilzen  dort  die  gitaaraa,  achwer  zu  zer- 
aahhgaadan  Baaaltblöcke.  iimUb  da  Nadelbala  da- 
aviiaaliaa  vaibveniMa.  la  Folge  deaaea  vard  dai^  Bhaalfc 
deaffieb  k^rni^'.  cliiie  iIds-^  ^:<'!i  ilieiter  Stmotenutar- 
Sgkied  arikroskopiech  erkennen  liesse. 

Harr  Obanbargrath  Hanaler  (Bonn)  apraeh  dar- 
auf ilher  Braunkohle  im  Confart  mit  Basnlt  in  diT 
Grube  , Louise"  bei  Horhausen  und  Herr  IVof.  Dames 
(Barlia)  «kergab  Naahrlahtan  «bar  ein  aaaae  Jara> 

vorkommen  Brauner  .Tum  a  und  Liaa  t)  bai  DolilH-rt  in 
in  Mecldcnburg  von  Herrn  l'ruf.  Geiaäa  ia  Bostuck. 

Maab  gefaiaebtan  Biawrfcaagan  Aber  daa  Tor- 
kommen von  Ekerimu  CttmaHi  im  Schanmkaltce  von 
Ueiaingeii  reple  Herr  Geheime  Rath  Beyrich  uuch- 
Biab  eine  Besprechung  über  die  Gliederung  dea  Bnat» 
aaadsteins  im  ücbwarswalde  und  in  den  Vugesen  au, 
«oraul  UeiT  Prof.  Benecke  (ätraa»burg>  eingebend 


Digitized  by  Google 


29 


mam  BHUuiiugw  dartlMr  aaf  gtamatem  (Mnti», 

tjesoniiir-i  im  (nsBB«,  »ur  Ilftrst-lNiii:.-  Imnlif.-.  Ari- 
•ckliewenü  hiaraa  und  mit  Zugrundelegung  einar  aa» 
•IganMi  StodivB  Innvrtegnmmm  JMbnMkhknrf» 
vom  nördlichen  Schwrarawaldn  vprbrpitctc  Bich  Herr 
Prof.  Eck  ao«  StattgMi  über  di«  £igeDseb»Ani  d«r 

Kegemlrn  und  dt«  HiintHnndsieiiM. 
ScIiloM  2  Uhr  MitUg». 

Tiertc  Kitzung,  am  27.  Septenber, 

Tonits  fortgewtst  durch  livrrn  v.  Mojaiaovics. 
Am  SebhuM  üm  NMhmittsgB  baendeten  Voringes 
von  Herrn  Prof.  Eck  and  nach  beendeter  DiadOMllM 
darftbar  gab  dw  VarmBnlmig  dsrch  Erfaebmig  Ton 
dm  8Khd  dem  Puke  Asadrnek,  volebm  dia  aü- 
gemeine  VersanjinlutiB  der  deutschen  G«'©li>ffi?n  der 
OroMhwaoglich  Üadiacban  Begiemng  f&r  die  Ubenü« 
OntwiHMimg  der  Taraammhugra  dnrub  Avfttalhmg 
der  topOfTraphiBchoii  Karten,  wie  dnrrh  Krni'ii.''i<'hung 
d«r  OrieDtinuigMebrift  «to.  entgegenbringt.  Auch  der 
OeaebUtaMhnr  ftad  taiiw  AaarkwMmg  bi  banliafaia 
Worfln  lind  erliiclt  AoRmp.  wk-hc  nnch  dem  Herrn 
Oberbürgermeiater  Uönner  nx  Baden  für  «lin  freund- 

QeeellachftO  7.a  übermitteln . 

Herr  Prot.  O  FrasH  traf  am  Honntag,  den 
S8.  September,  Abendi  in  DanaaMeUngen  noch  mit 
fünf  Mitgliedern  der  Venammlung  verabredetermaaiisen 
zusammen,  tlieila  fÜT  den  Zweck,  die  i&rstlicbea  Samm- 
lungen, welche  in  ilm  in  .Ii  nii>ili^i-ii  Gewände  den  vor- 
theilbafteatea  KmdnHik  macben,  an  bembtigeB,  tbaib 
HO  die  Steinbrflclie  dar  BueftmnMme,  mleber  dla 
nenerdinga  vun  Hti.!!  Prof.  Eck  publicirten  Korallen 
•otatanuaan,  zu  besucben.  Ton  da  aaa  faeanehten  di« 
TMhahmar  aa  dar  Excnrrion  dan  Warteobarg, 
deesen  bMaltische  Schönheit  heut«  mxh ,  wie  schon 
an  L.  V.  fiooh'a  Zeit,  euuaekt.  I>ie  suerst  tod 
ihm  baobaebtotoB  Jiii  afeaalTieu  nn  BMalttvff  ktmtan 
noch  zu  Dutzenden  gessnimelt  wertlcti.  S-iwcU  dtt. 
Foa«  daa  Warte&bargea,  als  anoh  die  gegenüberüigiG 
d8D  HaldM  dM  «llan  B*aM  auf  Ummmr  gabwi  nieha 
Gelegenheit  zur  Vennehr<iTi^  der  Sammlnngen ,  wie 
auch  die  »elteneii  Terebratulen  des  oberen  braunen 

Am  I>ienttag,  den  30.  September,  wurde  die  Wulach- 
aehlucht  bei  Mandellingeo  besucht,  vom  Lias  aas  der 
ToDstindig  anfgeaebloasene  Keaper  überacbritten,  um 
wiederum  bei  Aaelfingan  die  200  Meter  tief  ver- 
worfenen Liasbinka  la  betreten.    Der  Scbwerpuukt 


der  Bnwwieii  dieaes  Thgea  lag  im  Piefll  daa  bn»Ma 

.fi.r.i  am  Kiohberfte  nnd  Hlumberge,  welche«  zu  den 
schönsten  AufachlOaseo  im  dantaeban  Jura  überlianpt 
m  redmaa  iat.   ZwimhaB  BlembaiR  nad  dem  Bad 

Zollhaus  wurde  eine  typische  Schwarzwald-Morane 
oonstatirt,  die  aicb  von  Weaten  ber  in  daa  Jurathal 
fliegt  bet 

Mittworh,  den  1.  Octoher,  fuhren  dif  Theilnehmer 
ew  Keaatanz  über  den  Bodensee  nach  Lindau,  um 
TOD  Wer  ane  den  KalbachiindHdtt  n  atadireD,  weMier 
tut  Zeit  ein  Profil  von  32  Meter  Ilfihp  in  der  Gnind- 
■orine  dee  oberachwibischen  Gletschers  zeigt.  E« 
wurden  gabiilile  Steine  nnd  geecbMhne  dselm 
Ainden,  sowie  der  Unt<r<!chieil  ciTicr  jOtifferen.  oberen 
und  einer  klteren,  Doteren  (irundmorane  beobachtet. 
Leitend  darin  änd  die  FoaaUa  von  Mammntb,  Rena- 
tUer,  Elena. 

Die  Eicnraion  wurde  ea  Kiaalegg.  aaf  der  Wamw^ 
eBbeida  aaleebea  Bbein  vnd  SoMSf  beeadeth 

Karlarnbe,  10.  Oetober  1879. 

Or.  A.  Kaof», 


Bsnurkmigsii  sn  dm  hbubmh  und  nniaitni 
TluNnieen  über  liraan-SolnniikiifigfliL 

Von  Dr.  Blcbaii  vaa  Draerbe  in  Wien,  M  A.  y 

„Jn         tl«fi,  t^Wf  dam  I«. 
ili«*M  H<>la«i<iaM,  «a  ■  K  aito  «■•■ 
ymn  qiMifH  sboM  es  |a  hf ilWi 
kaailait  U  bw  mMn  4»  cM  IW 
iwaesB  M  la  fftssafUsa." 

(K««Miii.) 

Wer  von  allen  onaeren  geologischen  Tbeorieen 
nie  et  WH«  gehört  hat  und  zuf&llig  hoch  über  dn 
Meweaipiegel  boriaantal  gelagerte  Sohiehten  mit  veib 
ataiaartaa  marinen  OigaidaBsa  flodea  würde,  dem  Uga 
wohl  gowias  die  Idee  nSber,  einen  einatig  tiittierea 
Staad  dea  Ifeena  waMaaetaMi,  ala  rieh  biar  eiaa 
Hebung  dee  aebahibar  aabewe^idM  Laadea  Tona- 
stelleu.  Erstere  Aiuicbt,  die  dem  entan  KindaeaKcr 
der  Oeokigie  angebürt,  iat  Uqgat  wrlawaa.  Staik 
SebiebteaaleUaag  und  Ae  UnrnAgliefaball,  die  enonmea 
WiiM<i-nn«.>'i<ei].  ■■iii<  rn  mn    n  früher  er- 

höhten Meereaspiegei  entsprechen  würden,  irgendwie 

allea  Feete  ala  gebolien  7ii  Vietraehten. 

Dam  dieae  Erklärung  denn  doch  nicbt  für  alle 
FiUe  Bo  einleodiiiead  iit,  beweiit,  dam  aonarda«i 

wieder  von  H.  Schmidt  ein  Versuch  gemacht  wurde, 
die  groeseu  CoulinButalhcbungou  und  die  kleineren 
WireaaechwaakuBgea  dnreh  Aeaderaagen  des  Meerea- 
■piegela  selbst  zu  erkUren.  Soone  und  MoimI  solleo 
In  Perioden,  die  von  der  verinderiichen  Lage  der  Aza 


Digitized  by  Google 


90 


dar  Erdbaln  nd  dar  ErduM  Miht  aUbUgMi,  giMW 

WasBermasara  aluMdlMU  ftgMI  di*  iMidaB  Pble 
führen.') 

^  «ollaB  UM  Uar  jaitdi  nur  vS%  jcnan  Er- 
Idlnmfnreiaro  d«r  Kiv««u-Ver&ndemiif.H'ri  (>c?fa;!*''u. 
wckbe  ihre  BeweÖM  aua  dem  natfirliche»  Entwicklucg»- 
gange  der  Eide  aMbst  nehman,  olma  tOgimiim  kaa- 
miacbe  Vorginge  zu  HoUe  cn  mfen. 

Ton  allen  Thporieon,  die  je  nur  ErIcliruQg  geo- 
lo|^her  ErsilK  iriuiii^eii  su  Hülfe  genoaiBNB  wurden, 
ia(  wobl  die  Laplaca-Kant'aafa«  jana,  M  wekdiar 
man  «ich  am  wcoigstan  m  rtttdn  traat«.  Ea  vird 
wohl  keinem  Geologen  mehr  einfallaD,  aa  dem  ehemalig 
ÜHiiig-HUaeig«in  Znttajidfl  luuaraa  SoniHBajfatema  uad 
apeddl  nnaeraa  Erdbaltea  ni  sweifth.  Alle  neaaren 
Errungi-'iii-cLuften  der  Physik  dir  G*'stirnf-  briogeo 
sahlreicbe  Beweiw  su  dieser  Aunaliiue.  Uatis  natOrlidi 
adiiaD  ea  flvn,  weiter  TaranaaaaelaeD,  dam  die  Erda 
TOB  MUeen  langeatii  ii^egrai  innen  er^t um' ;  <Iit:  Vulkane 
aoUlaB  Beweiae  eines  noch  flüaaigen  Erdkurues  sein. 
Lang»  Zeit  faelMBiitota  aidi  diaae  ABsieht,  Wa  endliA 
Thomson  (,Oii  thc  rigidity  of  th«-  earth".  I'roc. 
Roy.  Soc.  XII,  16Ü3,  p.  103)  aas  dem  Verhalten  der 
Eide  gagen  dia  OeaeitoB-emgeBde  AttraetioBilcnll 
von  Sonne  und  Mond  Brblo»«.  diu.«  die  t.'anzi-  Knie 
steifer  m-i  als  emo  Kugel  von  suUdcm  Lilas,  ja  viel- 
leicht mehr  nie  eine  aolvhe  von  St&hl.  Uopkine  be- 
nduMt»  aua  Frteeaaioin  und  Notation  eine  Dieka  der 
Erdkrnete  von  mindeeteos  1000  Meilen. 

Sterry  Hunt  und  I.e  Conte  »chlieseeD  sich 
der  Ansicht  ebiar  entarrten,  aber  aieli  oocb  aUriUiiaB- 
4aB  IMkngel  an. 

Foulet,  Scrope  nnd  SBah  J.  Dann  tetz«n 
awaaer  der  oberflAefalielMB  EnUnungakmate  einen 
aoBdan  Etdkam  «moa.  Zwiaekn  Kniila  nnd  Nnelana 
Mndat  mh  nedi  dar  aeat  dar  alMiMdi«  i«irigflta%en 
Engel. 

Haim  aililirt  Jadoeli  in  aeiaem  berrbdien  Weilra 

,Ueber  den  Mi-cbmiisnuis  der  Gtbirpsbilduiig"  (Hd.  2. 
p.  242)  die  ttesultate  Thomson'a  für  „durchaua 
ftlaeli«,  weil  die  GmadiageB  eeiaer  BaelmageB  nnt 
der  Natur  ganz  in  Wideri-jtnii  li  stebrn.  Der  Astruoum 
l>«lauuay  ih>11  nach  Ueiiu  durch  alinlicfae  Kechuungen 
M  guw  entgcgangeaatnlan  RaanltalaB  gekommen  aeis. 

I.eiiler  sind  ilic  /alilri'i<ln-ii  Alihaiidli  ri^in  iin-  urisl. 
vollen  Vcrfasmant  über  dieaen  begeustand  Uurcti  erneu  ^trussea 
Amaiat  van  aatnaomiacheB  BamMUirnngeu,  Ge/eiten-Be- 
ncHHiBgen  u.  s.  f  demOeelegen  in  einer  so  erbwer  gcuivss- 
hären  Form  f;pi<v)H!n,  daas  wolü  Wenige  sii-h  durch  diecea 
wnCangreii'lK'  Mud  ruil  durrhgearbeitrt  haben  durften.  Würde 
^ii  li  dt>r  Atit'ir  i  tilsi  lilic-si  ii,  si  iue  Theorie  in  ibn-r  jetzigen 
l  urnt  in  ciK.-iin  i  lü  inh  r  kiii/. er  Bearbeitung  dem  geologi- 
snitetk  t' arhjauuiikum  vorzulegen,  so  wurde  er  gewiss  sowohl 
leuteran  aJa  anch  der  Tlworie  einen  groMcn  Uieml  er- 


Wir  aakaa  alaa  aehan  klar  ctea  gawnWgaMrarganB 

der  All-Dichten.  So  lange  nirht  das  Gesetz  der  Zunahme 
dos  Druckes  und  der  Wärme  in  den  Tiofen  der  Erda 
bekannt  iat,  wird  ee  wobl  kaom  jeoala  gelingen,  nn 
conttatiren.  ob  bei  der  Erstarrung  der  Erde  Bich  zu- 
erst eine  feste  Krutle  und  ein  cbeusulclter  Kern  bil- 
dete oder  ob  eine  gledchförmig  von  anaeen  naah  inaan 
forttcbreitcnde  Festwerdang  erfolgte;  nm  diae  ni  er- 
griinden,  oiüsste  man  eben  mit  ao  koloaaalon  Maman 
wie  uniier«  Planeten  experimentiren  können.  Gawiaa 
iat  jedoch,  dam  in  beädan  FiülaB  die  Entamuig  dar 
Erde  ihrer  gauen  Mama  nnah  das  Endreanltat  8HB 
wird.  In  welchem  Zustande,  ob  vielleicht  schon  in 
dem  allerletzten,  eiah  die  Erda  jatat  befindet,  iat  nnt 
SeherheK  heote  uzuDOgHoh  m  aagto. 

^'^  Iiiilien  ?<icli  in  neuerer  Zisit  vielfache  StimoiB 
gegen  das  Tbeorieenmaoben  nnd  die  vnn&taen  SpaOBp 
latieBen  ttfaer  den  Unoatand  nnaerar  Erda  er  beben. 

Irh  in  Miii  i  Beitü  kann  riiulit  .  insi  ln-n,  welchen  Schaden 
die  Wusenschait  erleidet,  wenn  inan  immer  und  immer 
wieder  varaBchA,  dnreh  TSVaehiadeM  ErMlinngewiiiaii 
der  Entwicklung«gei<i  lni  (-1e  uiki  ri^r  Erde  neue  Seiten 
abguigevrinnea.  Erweisen  sicii  die  Vorauasetsungen  ala 
ftladk,  ao  iM  dia  Tkneria  baU  afaiar  bemran  Flntn 

machen.  Schiidüch  =itid  mir  .Kci!<dii'  Th^^irieen.  welche 
von  deiu  huheu  Sitze  einer  Letirkanzei  als  gefundene 
VTahrbeiten  und  Oesatae  verkündet  werden  und  dia, 
durch  die  Autorität  und  einflussreicbe  Stellung  dee 
Lehrenden  unterstützt,  eine  neue  „Schule"  gründen, 
die  sich  nicht  cur  Aufgabe  die  Ergründung  der  Wahl> 
heit  BMobt,  aoodem:  die  Verfecbtang  ihrer  Awdnhtan 
bis  an'a  Meeser,  die  Anwendung  derselben  ad  abeurdnm. 
Solche  Tbeoi  it'4'ii  t allen  swar  endlich  auch  mit  dem 
Urheber,  aie  haben  aber  den  Gang  dar  YfiBienaiiliafl 
nm  vido  Jahnelmte  aufgehalten.  Wla  tAwtr  aber 
ihre  Au'^rottung,  haupteächlich  in  solchen  Ländern, 
die  eich  entfernter  von  den  Centren  der  WiaMnedmlt 
befinden,  vor  sieh  gabt,  teigt  uns  am  besten  da« 
E.  de  Bea  u  m o n t '«che  Erhebun(;»i*ys1<  ui  Noch  beute 
findet  man  in  den  geologischen  Abhandlungen  dea 
aOdweatliehaB  Enrapaa  in  da  dorUgw  QaUii^  din 
Uobungssystenie  der  Insel  Wight,  von  FiniltAn,  Thit 
ringerwald  u.  «.  w.  wiedcnirk*nntll) 

Holm  erwifaat  in  aeinam  ft«b(r  eitirtaa  Watko: 
, Thomson  berechnet  den  Stoan  der  Fluth  und  Ebbe 
eines  supponirten  fiuitsigeu  Kernus  auf  eine  starr  an- 
ganommane  Schale  und  findet  dana,  daaa  eine  mieha, 
wenn  sie  nicht  mehr  als  halb  f<5  dick  wie  dor  Radio» 
wäre,  die  Stüase  nicht  ausxulmllvu  vermüciite.  Aliein 
er  vergisst  göniüich,  dass  ReactiooastAaae  in  keiner 
Woiae  ao,  wie  er  aie  auninunt,  eintreten  können,  weil 
dia  Ctala  Erdrinde  eeUwt  noch  lange  plastisch  genug 


Digitized  by  Google 


31 


iil,  um  telbit  Fluth-  and  Ebbe-Welleii  su  bilden.  Et 
M  iriabta  SUrrea  da,  daa  mit.  dem  Flauigen  iii  CoU 
BiliB  galuigca  kOuto,  «nd  dar  «ntrokiKla  StoM 
kflimt«  nnr  auf  dar  BobcdmlaBd«!  Dilhrani  dar  Fhilh- 
«aUe  der  -festen"  Pcliale  xinü  derjenigen  de«  vielleicht 
aooh  etwas  leichtar  baweglicliaii  Karnea  bernhan.  So 
lang«  die  gewiii  rathaaäta»  Floth-  vnd  Ebba*W«U* 
der  .festen,  ftsrren"  Enlrindi-  nic  ht  j^^i  messen  vvf  rdt  n 
kann,  faiUigt  das  Thomsoa  iwhe  Keauitat,  an  das 
man  mMw  wkIA  dmlt,  in  dar  Utt." 

ToiMagesctzt .  ilass  wirklich  ein  flQsaigea  tlrd- 
iiMra  «siitire,  so  acbeint  mir  doch,  data  man  sieh 
daaOeganmta  awiseben  deaselben  and  dar  entarrten 

Knipte  v'.'l  /II  iinveniiittelt  und  whdiff  dfiikt ;  man 
btU.  ditlit'i  immer  zu  viel  im  Auge  die  Si  hlackeiibtlduDg 
■n  der  OfaerflAche  ainea  Lnvaatromes.  Es  ist  sehr 
mtgiidi,  dacs  der  Ueberf^nf;  von  der  feeteo  Erdkruste 
som  fenrig-flüiuif^en  lonern  durch  ein  Zwiachensiadium 
der  Zähilüssigki'it  vermittelt  wird.  Dass  dau  dia  'na 
*  Heim  gtgea  die  Tbomaon'acben  Berechnuni^en  g»- 
■wahlan  ISnwttrft  aodi  im  höheren  Grade  gelten  (noch 
wmu  die  Erdkruste  nicht  hu  nachgiebig  iat|  wie  (ich 
Haim  TonteUt},  li^gt  klar  auf  der  Hand. 

]>*aa,  Serope  and  iMa  andere  Oaologca 
aaMiBwen  ticb  der  Ansicht  eines  festen  Erdkernes  an 
ood  aatoaa  im  Innern  der  £<rde  eiacti  Ümek  waoa, 
der  aelbet  bei  der  hohen  Tempeiatui  im  Stande  ist, 
das  Magma  im  fegten  Zustande  zu  erhalten.  IV.e  An- 
naluna  einer  durchaas  festen  Knikugol  hat  weniger 
AaUaag  gaAmden,  d«  aa  achver  ward«,  ao  die  toI- 
kanischen  KrHrheinungen  zu  erklän-n;  man  muaste 
wenigstens  vereinzelte  feurige  Reservoirs  sich  vorstellen. 
Sonh  E.  Bayar'a  Uan  Dvatalhing  des  wirkandea 
Agna  hl  Bnqptianan  sind  jcd'X'h  Unv  Auihulfa- 
Qypotbeaen mmOtUg geworden.  Auihebuug  ue» Druckes 
dnreh  ^mltenbildang  genOgt,  am  ein  Filisaigwarden 
des  verfesteten  Erdmagma  und  damit  auch  ein  Empor- 
treil>en  durch  die  absorbirten  Gase  herbeizuführen. 
Die  Tulkanischon  Phänomene  sind  also  kein  Uinderni» 
gagan  dia  AaoahnM  einca  dunhaoa  festen  Erdballe«. 

Ifao  hatte  eich  irBher  den  Torgang  der  ersten 
Kratiteiibilduiig  sehr  einfach  gedacht,  so  wie  etwa 
«IB  LaTMstrom  oder  -See  an  dar  Oberfliche  erkaltet. 
La  Canta  hat  bbb  tiagaworJea,  daaa  oodi  vialaa 
Versuchen  die  Geateine  «ich  Ix^im  Erkalten  zusammen- 
sehen,   alao  ihr  ajieeifiacbea  tiewleht  'vargröeaem. 

^  ThaÜa  dar  Erdhniata  mOaatfB  abo  fidg^ 
fitUig  u:.tr'rxinken.  Warum  bchwimraen  aber  diu 
fl«hhfikiiii  aaf  der  Oberfläche  einta  Lavaaees?  Ofienbar 
wml  aia  porta  «od  iwhaBmjg  afail,  «bwohl  ihr  apaai- 
fischee  Gewicht  gewiss  ebenfaUa  ptaar  als  da»  der 
flOangen  Uaaae  ist,    Uaa  Edrdmagma  aattUüt  ja,  wic^ 


Beyer  nur  Genüge  gezeigt  hat,  Gas«  ahwrbirl,  dia 
beim  Erstarren  unter  gewöhnlichem  Druck  entweichen. 
INaaa  Schlacken  otilgaa  viabaala  wieder  aingaaahmahMi 
and  aadir«  PartiaeD  wieder  entarrt  aein^  endlich  onwi 

»ich  doch  eine  erstarrte  Kruste  um  die  Krdc  gebildet 
liaben.  Diigeo^pn  Tbaila  dar  Obarfliche,  walahe  so- 
«rat  «rkalMan,  aiad  non  nach  Dnns'a  Daratallaog 
die  CoDtjoaDte.  Auih  rinna  srhi  int  von  der  Voraus- 
setzung aMBOgehen,  dass  die  erkaltete  iiirdkraste  ein 
hflherte  speciflsefaea  Oewieht  als  das  ftfanlge  Inoara 
habe ,  denn  er  liisüt  die  erkaltenden  MaRsen  bia  n 
jenem  Paukt«  nutersinkeu,  wo  die  Fiüaaigkcit  ain 
grBancaa  apadibehaa  Oewiaht  ab  dia  Knata  haha; 
so  sollen  sich  endlich  durch  immerwährendes  Nieder- 
sinken, von  unten  nach  ob«u  die  Fundauient«  deir 
Oanliaaiita  aofhaoan. 

Sehen  wir  nun  aa,  wia  «ich  Dana  die  Entstehung 
der  Cootinente  und  OcMndeproaaion  vorstellt  (Am. 
Joon.  8.  a.  Bd.  VI,  p.  161 1.  Die  UuKlcichhciten  des 
NWeaa  awaarac  tlrdkagal  aiod  noch  ihm  Folge,  der 
ungleiehaa  Oantnctton,  harmgarolta  dardi  nngleicfa« 
Abkühlung.  Die  zuenit  abgairtUten  Fliehen  sind  Jena, 
anter  walehan  dar  figota  Kern  sich  am  nichatcn  dar 
Oharfllehe  beftad.  Dana  berechnet,  daia  daa  Voiamaa 
der  erstarrenden  Kruste  sich  von  ll)()  auf  92  ver- 
ringere, nimmt  alao  keinerlei  Rttckaiobt  auf  den  aohao» 
ndgan  Zustand,  in  dam  aidi  dieaelha  hefisdan  mnaa. 

Nftchdf'ni  ilii.i  Kni'^ti-  ji  ;'.!.-  T')!  ki:  i  rpicht  hut,  welche 
ihr  ermöglichte,  durch  die  tichwere  die  Coliäsiun  in 
den  aataraa  flflaalgaa  Begiomaa  an  fifaerwisden,  wird 
sie  niedergesunken  und  wieder  eingeschmolzen  sein. 
Dieser  Process  der  Krust«obildang,  dee  Sinkens  und 
allaMtigeB  Ceberflmthena,  dar  Wladarataachaialaang  nnd 

AhkBlllaBg  dauerte  so  lange,  bin  die  Massen,  ohne 
«ingaanhnmlii  n  zu  wurden,  zu  jenem  Niveau  sanken, 
WO  ihr  apcdfischee  Gewicht  ^eich  dem  der  ontar 
hohem  Druck  atehenden  FlOssigkcit  war. 

Die  HBkaodea  Gaateinamasaen  hatten  vielleicht 
durch  Droek  ein  etwas  grfieaeres  speoifiacbee  Gewicht 
arlaogi;  waa  iammr  ooah  ihre  IXahtigkait  aaä,  diaaalba 
baattamta  die  Halb,  bis  wa  wahhar  sie  aanken.  Ea 
können  sogar  Theile  bis  zum  festen  Kern  gelangt  sein, 
findheh  antataad  eina  viele  Mailaii  mAcbtig«,  dielM 
Knwia  —  dia  OantinaBlalflIeha.  lOr  ildlt  aa  aAwar» 
einsueeheu,  wie  in  einer  tlüR.-<i(j;en  Kugel,  wu  «ich  jcda 
Temperaturangleicbbeit  im  Innern  derselben  darcb 
StrSmaag  «oagMdiaa  oraaa,  aiah  ahm  aeleha  aon  dir 
OberHiche  in  die  Flüaaigkeit  ragende  feste  Masse  bilden 
und  erhalten  konnte.  T.  W.  Noak  macht  sich  in 
aiiBHi  Adkahw  ,Uahar  dia  BOdaag  dir  OaollBaal«' 

(N.  Jahrb.  f.  Min.  1875,  p.  8-17l  (He  S/irhe  recht 
leicht:  ,l>a  die  iü-uste  wirklich  cotstauduu  ist,  so 


Digitized  by  Google 


82 


kim  MHi  u  das  baMiodanii  ümtlMiai,  dl*  Mar 

l>prührt  sind,  übri^rnH  vorübergehen. "  In  dicRer  Arbeit 
werden  die  alpinen  Uoohgebirgskeiten  der  Erde  als 
aitaffliah  dordi  da*  Avftretea  der  Traebyi-POTpIiyT« 
«hanktatriaiti"  bezcichm-f . 

EIiMO  Anfsats,  d«r  nebKt  anderen  geologiecheu 
Lnihtaani  die  Anden  aieli  ab  na  Erapth  llaaaiai 
bcatebrnd  und  aus  einrr  Spalte  ausgetreten  denkt, 
die  Continente  aU  ,,Aufplatzanga8paltra*'  betrachtet, 
Inuin  man  wubl  kaum  vrost  nehmen. 

'  Hftren  wir  jedoch  Dan»  weiter:  JH»  gme 
tüfaiige  nicht  erkaltete  OberflAche  der  SphAra  «hd  ndi 
dir  ONUaantal-Are«  im  selben  Niveau  stehen.  An- 
gammman  nun,  die  oeeaniache  Aren  aai  noch  voU- 
kommen  flaerig  nnd  die  OamMnantnlltmato  IS  MeOan 
dick  und  die  ocvaoischr  Are»  beginne  nun  denselben 
Prosen,  den  Mher  die  ooatineotale  duwhgeuMwht. 
Wenn  onn  die  Oontinaiital^Ann  an  derselben  Hefc 
eratarrt  wäre,  wie  die  ooeaoiache,  »o  wünh-  ]. 'ztm^ 
nm  ^000  Fnaa  niedriger  tiagae  nla  die  oontioentale 
^MroiiliDet  tttt  dap  Valnnifavmtndaiiukg  von  8 
Tum  Ii  ;  •ii.'rn  in  dfn  festen  Ziist4indl,  jeiloch  unter 
der  Bedingung,  daaa  die  Contiiiental-Area  während 
diaanr  Zeit  iMiaa  GoBtnoHaa  ndv  orHMMB  habo,  «lim 
welrh''  natürlich  der  Niwn  Ontaweiriad  viel  gariaigar 
aasfalleu  müsate.  — 

Die  Amufthne,  daaa  nah  die  oeoausohe  Area  erat 
narh  dem  Entstehen  der  continentalen  abjresetzt  habe, 
verlangt  eine  Rntiz  uuKserordenttichu  DifTerenz  der 
Tenperaturen  beider  Gebiete,  eine  Diflerenz,  welche 
in  einer  flflaaigen  Maaae  gans  onlwgrmflich  erscheint, 
Dana  leitet  nicht  etwa  die  ungleiche  Abkühlung 
durch  eine  verschiedene  Wtnneleitang  der  Continental» 
osd  Ooean-Area  ab^  dann  ar  aagt  aalbet  p.  190,  daaa 
daa  Material  dar  Kroate  in  beiden  Kagionan  daaaelba 
sei.  Kr  erkli^t  so  die  Entstehung  der  Continente 
dnrch  ein  neitliohaa  Maeheiaander-Abkfihleo  mit  Radial- 
Outtirnallon,  daran  Warth  ftr  beide  Qebäeto  dar  gleiche 
bt.  Diese  Betrachtiiiis."  !!  fiiliron  nun  Dana  lur  Schlu'»»- 
folgenmg,  daa*  beide  Areas  acbon  vcnga  Anfange  an, 
ab  die  Erdlmata  sieh  an  bilden  begann,  banafchnati 
waren,  wenn  tiichl  violleieht  «ehun  friilier,  wSlirend 
dea  ProcecMB  der  Erkaltung  dea  Erdkerne«.  Dana 
langnat  db  M«glidilMft,  daaa  db  nant  onlatandaM 

Verf heiliini.'  »irh  nyh'.cr  so  weit  veründert  hätte,  dass 
wo  früher  Continente  waren,  jetzt  tiefe  Oceane  oder 
wrlia>ai  mtalandan  aain  aolltea.  Daaa  dieee  im  Priiw 
cipe  «ripelegten  Gebiete  jedoch  in  ihren  Contouren, 
Ausdehnung  und  veiticaleii  Gliederung  niisserordent- 
Hchaa  SalnraalnuigaB  onterworfen  waren,  wird  nattr» 
Ifeh  von  ihm  hainaewaiga  in  Ahnde  gcetaUt. 

WaMcMsssi«  aw  an  IMnar  UM. 


DfaaaBrldmmg  dorOootlBiBllilldnig  wM  aohwar» 

lieh  irgendwie  befriedigen  können.  Anoh  selbst  für 
Kordameril»  aind  die  Verhiltniaae  kaum  antreffend. 
Saa  Bilt  dar  SfiilBa  naili  Man  gakafaita  V  dar  hara» 

tinisehen  Formntion  int  nnrh  Dann  ans  dem  Continente 
durch  Wirkung  der  HoerBsstrümungen ,  dee  WeUen- 
aaUafM  wd  dar  ▼anrittonng  (MhmI  oT  Cbahfr, 

p.  187)  ■■TWT<t^ffWi  Diese  gegen  30,000'  mächtige, 
theilweise  entaehieden  sediuientftre  Bildung  (aber  tausend 
FW  mJlchtige  Kalklager,  Sandaleis,  Conglomervt*) 
hatte  aber  za  ihrer  Bildting  ebenhUa  eine  Senkung 
von  30,000'  nöthig,  dieee  Zahl  ist  aber  gleich  den 
grössten  bis  jetzt  gemessenen  Meerestiefen ;  es  ist  das 
alao  nelmalir  ein  direotar  Bewen,  data  aieh  db  Yar> 
thailnng  von  Vaaaer  nnd  Land  im  Tariaaf  dar  Zeiten 
voIlst.ändig  geändert  bat.  Auch  in  anderen  Weltthmlen 
aehen  wir  una  Tergebona  nach  jaoeo  wr^irttngUab  aa- 
gelegtea  OmUnantan  am.  Deberall  finden  «ir  aeptn- 

iii-tlie  i\WagOHIIl|    II  von  e-rn^>ier  Miii'ht Ipkeit    lii'f  im 
Inaem  dar  Landnuaaen;  darum  Iwnnen  wir  nur  dem  ' 
Aom|ii nffha  Heim*a  vna  voOkomaaaB  anaohüaaaM 

(n.  a.  0,  |i,  23H  :  ^.fede  Rrkliiinnrr  ,1er  Contineot- 
geataltnng,  welehe  nicht  die  Möglichkeit  zur  hnntin 
Ügm  Tanadaribhlnit  gbbt,  ateht  im  Widmapmdi 
mH  dim  thataüchlichen  Aufbau  der  Continente,  der 
hamiat,  daaa  die*«  letateren  einst  gana  anders  vor» 
«haltt  «am  «ad  db  Taitlnihng  idaUMi  gmnahaett 
hat" 

(Famataang  ialii) 


Die  AmnioaiLloBdfliiij  of  Aits  aad  Sdanoai 
in  BodtoiL,  Maaa.  ü.  8.  A., 

bagrilt  am  26.  Mai  1880  ihr  hundert jUhrige-t  SHftnng»- 
ftat  Utiiere  Akadctnie  begleitet  diese  Feier  der  hoch- 
angesehenen  tranaatlantiaolien  Akademie,  mit  welcher 
sie  seit  langer  Zeit  aiaan  regelnribaigen  Auitaaaeh  der 
beideraeitigen  Pttblkatbnaa  oalaciiilt,  mit  dao  aof- 
riobtigatcD  Onbkwtaaahaa. 


Herr  Dr.  E.  Conwenta  in  BreHau  niücht  dio 
Akademie  anfinerksam  anf  die  Sammlung  von  DiÜUl» 
mililMhii  ibmflar  BOlaar,  atbntfit  gaftrtigt  toq  Voig^ 

A  Ilochgesan  tJ^n  fröttinpen,  zu  weleher  da«  Material 
von  ihm  ausgewählt  und  deren  Schliffe  von  ihm  seihet 
gaprilft  WordflB  aind.  Dar  Piab  der  Sdiliffe  von 
(\tprtttiitexylon  larodioidf  (TloriziratalBchliff ,  Radial- 
acbUff,  Tangentialschütfj  beträgt  4  Mk.  bU  Pf.,  der- 
Jaaiga  der  Schliffe  von  RhaoeuprummMflm  mit  KMb> 
oiM  mm  AofbwaahraB  90  Mk. 

Ufwk  «n>  E.  MednMHi  •«<  asha  la  Brssls«. 


Digitized  by  Google 


NUNQÜAM 


OTIOSDS. 


LEOPOLDINA 

AMTUCHES  ORGAN 

DER 

KAISERLICHEN  LEOPOLDINO-CAKOLIMSCHEX  DEUTSCHEN  AEADEMIB 

DER  NATl'EFOKSCHEK 

B£RAUSUEti£B£h'  CM£a  MlTWlItKUNG         -^liKTloNSVoRSTÄIltDli  VOK  DISM.  PIÜSID£NT£N 

Dr.  C.  H.  Knoblaudi. 


Halle  a.  S.  (J«C«rf  AM«  Nr,  S).       Heft  XVI.  —  Nr.  5—6.  Mte  1880. 


lataltl  Amtliche  MitthcilutiKen:  Krgebniss  der  Aiijimkti'uwatilt'ii  im  1..  4.  iiiiii  7.  Kreise.  —  Vfranilprunuen  im 
rmoitalltesuiuli-  «Icr  Akadetnic.  —  Bpiträgp  zur  Kas'^e  iler  Akailcinie.  —  Augiuil  GrUek&rb  t.  —  Suüitif« 
MittheilnnKeo:  Eing^angenc  Schriften.  —   R.  v.  Dräsche:  Bemcrkunip'n  xn  da  npurren  und  a>imiWI 
'  Tbeorieen  aber  Niveku-äcliwankujigen  iKnrtücutunt;  und  SchluM).  —  Biofrapliiielw  MÜthiahiiigcii. 


Amtliche  JlittbeilangeiL 
Itgelntin  dar  AdjukteBiralilaB  im  1.,  4.  und  7.  Knlfle. 

Die  unttr  dem  31.  OctoJier  IRTft  (vergl.  Leop.  XV,  p.  ICl)  oiiigtlcid  •  n.  nnN.  r  ilrin  1.  Februar  l^PO 
(Tergl.  Leop.  XVI,  p.  17)  mit  dem  Eudlermiii  dM  20.  AlArz  c  (uugescbriebeneu  Wfthie&  je  eine«  A^jonkton 
äm  1.,  4.  und  7.  KreiM  balwB  bmIi  imt  «m  dm  H«rm  Noter  laMemA  Ovat*T  Kr«k»nb«rg  in 
HaOa  K.       Saale  am  22.  Man«  1880  aufgrenotnmenen  Protokoll  fol^jonHes  Ertri-Iiniw  gehabt: 

Von  deu  38  gegenwibtigeo  Mitgliedern  des  1.  Xreisei  (Oeiterreich)  hatten  24  ihre  Stimnuettel 
nebtniKg  «iagmudt,  «m  Arnum 

SS  Mif  Harm  Horrntli  Dr.  Kitter  nn  Hsner,  Dbwtor  dar  EMmtBoImb  gcakgiidua  ttäUha- 
anatalt  in  Wien, 

1  Ulf  Herrn  Hofrath  Dr.  von  Brftek«,  Tttdmm  der  Plifriolo^  and  IKrwtor  d«  phyato. 

logischen  Institut«  in  Wien, 
1  «nf  Herrn  Dr.  Freiherru  von  EttingahaoaeB,  PlwfaMac  dar  Botenik  an  der  PniTcraität  in  Gras, 
ge  Allan  wum. 

Dia  TCO  18  Mitgliedern  des  4.  XnitM  (iMtaB)  aiqg«gHigeMD 

16  BUnnnMel  trugen  simmlBelb  doD  Vamea  dei  Hena  Sr.  Aagntt  Waittnanii,  9lraftiaan 
der  Zoologie  an  der  UniTersitat  in  Freiburg  i.  Br. 
Von  IS  MitgUadam  des  7.  Kraiiaa  (Prauiiialw  Bluiitpgroiviiii)  vereiDigtaD,  bei,  11  «ütgegsagenea 
SUannetteb,  3ire  WaU 

10  auf  Herrn  Wirltlichcn  Geheimen  Rath  Obcr-UcTchaniitmann  a.D.  Dr.  von  Drehen  in  Ikm^ 
1  fiel  auf  Harm  Dr.  Fieiherm  von  Bichtbofen,  Profeasor  an  der  Unirersität  in  Bonn. 
Leep.  m.  6 


Digitized  by  Google 


84 


Jh  Mttil  nMlir  ab  die  mwk  (  M      fltatBUn  ^  1.  lU  187S 

gliedern  ihr«^  Stinimpn  in  gültiger  Fom  tlicagebni  ImAmb  vuA  dtsM  in  TOfbuniwlHwtwr  Wcin  ImiImi,  riad 
<n  Adjunkten  gewählt  und  swar: 

Ar  dca  L  Ml  (Owtwrwtob)  H«rr  Bofrudi  Dr.  BHstar  VM  Bmmt.  Ofamter  ITriwrllelwD 

geologischeu  ReichsMistalt  in  Wien ; 
tat  d«ü  4.  Kreil  ^Badenj  Herr  Br.  Weirauuia,  Professor  der  Zoologie  in  Freibarg  i.  Br.; 
nr  den  T.  Krab  (PteudeelM  Xkainpitniiii)  Herr  Dr.  Ten  Dadun,  WlrkBaher  GMuiner  Bath, 
Ober-BerghaaptHlBl  a.  D.  iti  Bonn. 
Die  Herren  Dr.  Ritter  ▼oo  HauLT  und  Dr.  von  Dechen  haben  die  Annahme  der  Wahl  prklirt 
«ad  «retreckt  eich  die  Amtadaucr  bis  zun  23.  Uri.  1890. 

Halle     8.,  den  81.  Min  1880.  Dr.  H. 


Tevtndsmigai  Im  PsnonallwstaDd«  dir  Akadamii. 

Xei  MrfiKeiiomnieae  HitfllMler: 

Nr.  2257.  Am  2.  Mtrs  1880:  Herr  Geheimrath  Dr.  Alezander  B«k«r,  Professor  der  Anatomie  an  der  Uni* 
vanittt  in  VnBmg  i.  B.  —  Vierter  A^janktenkreis.  —  Faehaektion  (6)  für  Zoologie  nnd  *"ft*ffliii5>. 

Ib.  8868.  Ab  6.  Mira  1880:  Harr  Dr,  JolaUMi  JlftW  S«iB.  ^«ienor  der  Oeographie  an  der  Univenitit 
ia  Harbarg  a.  L.  —  Aciiler  Adjnakteoknie.  —  FadiaaktioB  (8)  fBr  Anthropologie,  Ethnologie 
und  Geographie. 

Nr.  2259.   Am  6.  Hftrs  1880:  Herr  Dr.  Jnlint  Arnold,  Professor  der  pAtha1o?ischen  Anatomie  an  der  Uni- 

vcrsi^ii*  i:i  Hiiilelberg.  —  Vieit*^r  .A'ljiinkteükreii».  —  F.if ii'^i-ktiriii  .'J)  fiir  wissenschaftliche  Medicin. 
Nr.  2260.    Am  ü  Marz  18S0:  Herr  Dr.  Emil  Ponflck,  Pro(«8rii-  di  r  iiAthnlo^rischen  Anatomie  an  dp.r  Uni- 

versiSiit  in  l!n  ■ila  !.       Vii  r/cli(il<  r  .^djunkteukreis.  —  Fm  list  kiion  (9)  für  wissroi-chiil'tliche  Medicin. 
Nr.  22*il.    Am  lU.  März  Uerr  Hut'ruth  Dr.  Jolius  TOn  Sachs,  i^-ulc4»or  der  Botanik  an  der  UniversiUt 

iu  Würzburg.  —  Zweiter  Adjunktoiikruis.  —  Faehaektion  (6)  lllr  Botanik. 
Nr.  2262.   Am  13.  Mäiz  1880:  Herr  Dr.  Carl  Koester,  IWesaor  der  patbologiscben  Anatomie  osd  all- 

genieinen  Pathnlogie,  Director  Jus  |)atli{>lugischen  Inatitnti  In  Bonn,  —  Siebenter  A4jliBktaalcriia. 

—  Fachaaktiao  (9)  fttr  wiMapaehaftliche  Hedicin. 
Nr.  3868.  Am  14.  Min  1880:  Herr  Dr.  med.  llkart  Vnuu  Idhrig  Ton,  DiraBloriaUAaairtcHt  hb  Unig- 

McImi  XaMwa  in  Berlin.  —  FHnMmtar  AdjirnktedoMie.  —  FaidMaktian  (8)  Ür  Aatfampalo^ 

Bthaologie  nad  Geographie. 

Hr.  8864.  Aai  18.  Mäns  1880:  Herr  Dt.  Carl  Friedrich  Mosler,  iirdintüclu  r  Vr<  ifcKsor  der  Patholnpf-  und 
Hierapie,  Dircctor  der  meilicinisrlKin  Kliiiilc  au  lifi-  l  uivoisitiiS  iu  Greil'sw.ilti.  —  Fünt>,ehDti.T 
Adjunktcnkriis.  —  Fiuhwktiun  !!t'i  fnr  wissenschaftlirhc  Mpilicin. 

Nr.  2265  Am  2(>.  März  ItitiO  :  lUrr  ÜLliiiiiHr  Midicinahatb  Dr.  Bichard  Volkmaim,  Profeanor  der  Clünirgie 
und  Diroctor  der  clürnrgischuu  Klinik  an  der  Uflifeiaität  IB  Halle.  —  Elfter  A4)aBhiiaknii,  — 
FachM>ktion  ['.))  für  winsonschttltlichtä  Medicin. 

Hr.SSee.  Am  2C.  :März  1880:  Herr  £arl  of  Kosse  in  Paraoartoim,  bland.  —  Aaawirtige*  Hhglied.  — 
Fachaektioin  (1)  fftr  Mathematik  nnd  AatroDOOÜe. 

Hr.  886T.  An  80.  Ittn  1880:  Hwr  Dr.  6Mlf  MMA  Jaook  anM»  Enftw»  dar  pathclogiadun 
Aaatomie  and  DtawkiK  dM  jwttolqgiriMB  iHÜtOti  a  dir  tWrandÜk  ia  Gnibinid.  —  Flaf- 
aehater  A^jaaktflaknih  —  AehadMoii  (8)  Oat  id— wfcaitMw  MadieiB. 

«MMMlMM  MlflMwt 

Am  18.  Jinmar  1880  n  Schweinfhrt:  Herr  Jeaa  Caapar  lattfar,  Chanikar  la  Sahwelaflut.  AaHteaoiBWB 

am  1.  Janaar  18j6;  cogo.  von  Helmont. 
98.  Ftlruar  IHHO  /.u  Euiihm  :  Herr  Profc.^^  :  I»r.  Michael  An^it  Friedrich  Prestel,  Oberlehrer  der 

2>Ii»liRiuiit.k  uüd  >iaturwii)««uKhaft  am  G)  nini-iuru  in  E'.mli.y.  Aufgenommen  am  I.Januar  1855; 
rogn.  I.<nlinitz. 

Am  2.  März  msD  zu  Leipng:  Herr  Dr.  Eduard  Wilhelm  Qttntz,  Oeheimer  Modicinalrath  und  ehemaliger 
Dirt  rtor  der  ImaaBitalt  IlMobeig  bei  Leipilg.   Aalj^BomBtaa  am  1.  Saptenber  1888;  osga.^ 

Esijuirol 

Am  8.  Itfarz  itiäo  zu  Wiesbodwi:  Harr  Dr.  Carl  Ladwif  BnditaBm,  PwÜMwr  am  Qymaariam  ia 

Wieabadea.  Aalgeoommn  am  88.  October  1874. 
Am  18.  Wtu  1880  bk  Dradea:  Borr  Btaat  Algwt  Hdlmath  vaa  MaaamwUer,  KOoiglieb  8leh8i«te> 

flaUmar  Hagiini^malli  ia  Dnite.   Aa%aanamicn  nm  lO.  Fobmar  1866;  cogn.  Fabricias. 
Am  80.  Mia  1880  aa  BtraielHirg  i.E.:  Hwr  Dr.  Viudm  Philipp  Schimper,  Professor  der  Mineralogie  und' 

QaolQgie  aa  dm  üaiTariitlt  ia  flliambarg.    Aalj^BOBunaa  am  6-  Juni  1862  ;  cogn.  de  Boah. 

^   Dr.  H.  KnoMavch. 


Digitizcü  by  Ljo^j^ii. 


85  

Beiträge  zur  Kasse  der  Akademie.  ^ 

1.  18Ba  VoB  Hrn.  IMidiialnth  Frof.  Dr.  C.  V.  F.  Ubde  in  Drsnn»chweig  Jahr««beitrag  f&r  1880  6  — 

4.    n       H     H    Dr-          Haskarl  lu  Cleve  Ablösung  der  Jahrcibciträge   6U  — 

6.    w      «    w   FhifeMor  Dr.  J.  Anold  ia  Heidelberg  Eintrittafeld  u.  Jfthreebaitng  f&r  1880  86  ^ 

„     „      „    „  PnUBMMW  Dr.  B.  Fonfiek  in  Brathtt  EilitrtttageMn.  AUeeongd.  MmeMMg«  90  — 

lO.    n       n     n    Hofrath  Prof.  Dr.  J.  VOD  Sacht  in  WUrzburg  EiutriUsguld  u.  Jahrcabeitr.  f.  1880  36  •— 

18.    n      w    »   Fro£aMor  Dr.  C.  Kocatw  io  fioon  Eistrittageld  and  Jahretbeitrag  flkr  1880  86  — 

N  n  n  n  OdMiaMB  Hoifcath  Dr.  Th.  tob  Bern  in  WildlMil  J«la«b«ttMff  ftr  1879  0  — 
14.    ••      M    n   Directorial-Assiisteut  am  Kgl  7i[iif.viiiii  Dr.  A.  Von  In  BvUb  1BiiiiilliH>liT 

und  Ablösung  der  Jahreibeitrige   90  — 

„      „      w    w   Oberbergrmth  rmfaeear  Dr.  Y.  von  Zepharorfah  in  tng  JdirMbeitaMg  ftr  1880  6  Ol 

16.     M       M     11    Hftfnith  Prof.  T>r.  J.  A.  Stnckhardt  in  Tharand  JahresbeitrÄge  f.  1879  n.  1880  12  — 

!?•    n       w    »   Oeh.  Mcdkinalrath  ttot.  Dr.  W.  Bcueke  in  Marburg  Jahrvebcitrag  für  18äU  6  — 

18.    „           ..   Fkofiinor  Dr.  F.  Moder  in  Oi«ibwaU  Ebrtritlmeld  n.  MrMlieitng  Ar  1880  86  — 

20.  1,       II     „    Pihx'cmieisfrr  l)r  G.  U.  KirchenpÄUcr  in  Hamburg  Jabrpsbaitr.t  1880  u.  1881  12  — 

21.  „  „  „  Geh.  Hul'ruth  i'rofeesor  Dr.  H.  B.  GeiniU  in  Dre«di»i  Jahroibeiing  fUr  18S0  6  — 
26.    „      ..         Geh.  Uedicinalratb  ProfeBaor  Dr.  B.  TolkniMU  in  Hall«  Kntrittegeld  and 

AblöMiDK  der  Jalire«beitrüf;e   90 

„      „       „     „    Frofeeaar  Dr.  F.Grobe  in  Grei£nrald  £intntUgelda.Ablöroiigd.Jahresbeitfjtge  90  — 

  Dr.  R 


August  GrteelNicli.*) 

Ten  FMiMer  Dr.  i.  IMBk«,  M.  A.  N. 

Mit  Grisebach  ist  wieder  einer  jener  univerwllen  Männer  alten  Sehlagw  dahingegangen ,  welche,  in 
unifaKsendein  Wissen  auf  mehreren  ausgedehnten  Gebieten  heiniiscli.  doch  in  ganz  beatioiaiteu  Richtungen 
positiver  Forschung  ihrem  wiMMiMhii fllichcn  Ziele  IDstreben.  Ea  sind  das  Zidki  Ito  einen  allgemeineren 
Ueberbliek  über  eine  Gruppe  tanraadter  DiMtpliman  gmrlUiren  ab  SpeointtxMliniigeD,  welob«  einaebe  Bau- 
steine in  das  fernste  Detail  hinein  annoetoeln  adt  dar  Fertigkeit  dea  gaaddelcla  Haudwerlcers.  Diese  M&nner 
«nrdeu  leider  von  Tage  zu  Tage  »litciM-r ;  es  scheint,  data  naarar  Zeit  daa  VeratAndniaa  für  derartige  Geistee- 
tfeit%lteit  inuMT  mafar  «bhaaden  kommt,  and  doch  darf  aio  in  wnineatem  Sinna  An^mali  nof  Vinannothaft 
BekWt  ariuben.  Wollt«  man  awMahltaiJiBli  die  minntiAae  Deti^larfaeit  ah  das  Ideal  menaebHober  ForaoiKuig 
Irinatnlfm  so  würde  dies  nicht  zur  TaitiaAing«  »ondern  zur  Verflaolnug  der  WiaeenschaÜ  (&hren. 

ünaebaeh  Terband  ndt  aitaMBt  tiaiiB  Wiasen  und  dem  reinan,  dan  lifioliateii  Geiateaaialen  iqgawandtan 
Straban  aine  ao  anoiBe  Arlieifdnit,  daaa  die  Hang«  dea  paodnciztan  iräaanaelwftfielMn  Hateiiah  Jeden  nnt 
fl^flWTint  arlUlaa  moasti-,  dum  zugleich  «i  iiic  aiigfTf  rt  tiu'U'  lliiltigkeit  :Us  .Lk.iilcir.ischt^r  Lehrn-  und  iu  der 
Ulüfanitttavanraltuag  bekannt  war.  Dabei  MÜirieb  Griaebaob  vAllig  uubt-ktinunert  um  dun  üeüall  der  Zeit- 
ganoaieH.  an  den  ihn  aelber  woUlwwBMtan  Qabalt  aeinar  Werke  akk  gen&gan  laaaend.  .loh  arbatta  ftr  die 
^kuiift,"  pfk'gte  CT  scherzend  in  aagai^  aBMh  mainaaTMa  wird  aelm  aima  Zeit  konuaan,  i 
nnf  taeiue  Werke  surockgreüt." 

Angnat  Grianbnoh,  Sohn  daa  kAnigL  humowaehan  OanagwWAnditnfB  OtMNMh, 
17.  Ai>ril  1814  in  Bannom  gnboren  und  besuchte  das  dorticr^  l.yrmim  von  18Ü0  liii  Ostern  1829.  Seine 
Laebe  cor  liotanik  wnolu  mit  ÜUn  auf.  AL*  awolQäluiger  Knabe  bi:hriL-b  er  selbststandig  au  dun  damals  in 
Profeeeor  der  Botanik  Kurt  Bpnagü  and  bat  ihu  Dui  eine  Verhindnng  au  Zwackn  dia 
Augost'K  EUtern  erfuhren  von  dieeer  Sache  erst  durch  die  Ankunft  einer  grossen  FflnnMi^ 
ana  Halle,  welche  von  uinem  freundlichen  Antwortaehreiben  begleitet  war.  Wenn  schon  bis  dahin 
die  ganan  Kinderfreude  dos  Knaben  im  Sammeln  von  Pflanzen  bestanden  hatte,  so  erwuchs  ihm  aus  der  ent- 
gtgMilniniiandeo  F^ranodUebkeit  das  Halanaw  Pnteaara  ein  miehtigar  Sporn,  dieaer  aeiner  Neigung  alle  6aia 
Zait  an  «idoMo;  da  «aad  mnaaagaliiniiit  ftr  dia  nimauhnHlinba  ffialitang  aafaiea  apltaren  Leliena.  Ana  dar 
gansen  Umgegend  von  Hannover,  namentlich  aus  einam  gnaaan  Walde  in  unmittelbarer  Nlüie  der  Stadt,  holt« 
Schätze  zusammen  und  ordnete  dieselben  anf  daa  anrgi&ltigst«.    So  legte  Grisebach  »cbon  als  Qpt^ 


■)  VergL  Leopeldiiia  XV,  1879,  p.  «6.  —  Bottaiacha  Zeitnag,  Jabrg-  »7,  Nr.  SS,  Ib.  Aagaat  IST» 


Digitized  by  Google 


36 


ouiait  doi  Gnud  so  cinca  der  wertkwIMai  &iilmtn  dar  Wdt,  mtdiM  «r  mIi  Lebai  lag  darcb  cdgma 

Sammeln,  durch  TatiBch  und  Ankauf  zu  vermphren  itif  dn»  eifrigatA  b««trebt  war.  Aber  auch  in  andarea 
RichtttDgeu  zeigte  sich  früh  »eiu  erustur,  wisauu.scliultlicher  Sinn;  aa  den  Spielen  üviner  Alt«rsgenoaseu  fand 
er  venig  Geschmack.  Weil  er  mit  15  Jahren  die  Schale  in  Hannover  bersiti  durchgemacht  hatte,  so  MUdEtaB 
ihn  Mise  Eltern  noch  für  zwei  Jahr«  in  die  Klosterscbule  su  Efeld,  wo  er  da«  Uatnritfttsoxamen  in  vorzQg- 
Gdlitor  'Wtiw  Imtand.  Dieser  Aafenthalt  in  Dfeld  war  wiederum  f&r  das  botanische  Strebeu  des  jungca 
Gilniwcih  von  div  ptatiB  Badantnag,  weil  ihn  denen»  eiittan  b  du  Gebiet  der  ep  aigenutlgea  Bunfloi» 
vweetstw. 

Im  Herbate  1882  bezog  Grieebaidi  die  Ihhrmittt  QtttiBgeo,  an  ei^  daaelbat  für  fltaif  Semeater 

dta:  Stiuliuni  der  Medicin  uud  Naturwiisenaehaftcn  sn  widmen.  Seine  iMtaniichen  Lehrer  waren  Schräder 
und  Borüing,  doch  mutet«  die  Botanilc  Uar  ein  wenig  gagan  andere  DieoipiUnen  soiüektreten,  deren  Stodioa 
für  die  Vorfaereitnng  anf  einen  IrihiftigeB  Lebenekmf  fbr  «wriiiriicb  galt. 

Wie  hedeatrndr'  Xatnren  auch  von  seiir  vendnedeoer  Oeietesrichtuiig  ■■k\i  Ivicht  zu.'sitmmflllllldeB, 
wenn  doa  Ucecliick  sie  au  einen  Ort  flihrt,  lo  lebte  Gfiiebnah  ab  Student  liier  io  einem  Kreis«  von  Fnonden, 
welcher  JBng&qge  amfinatie,  die  epitar  fheilweis»  n  hervorragenden  8tdlang«u  berafea  wurden,  unter  denen 
einer  noch  heute  die  (ie.schicke  DeuUchlatids  lenkt,  Fürst  von  lüsm.irck.  In  diesem  Kreise  von  Götlinger 
Studirenden  wurden  ausser  den  der  ük'lioluog  gewidmeten  Erheiterungen  auch  Fragen  der  emsteaten  Art 
diaentiit,  und  die  dam  all  hOehat  tteriko  poUtiseheti  ZneOade  DenteoMande  bildeten  mitaatar  den  GagenitaBd 
de«  GcsjirSchB.  Da  ist  es  rharakteristijch  fSlr  den  Scharfblick  (irisctnulri' .  dn«s  er  in  Bezug  auf  den  ab- 
wesenden Bismarck  zu  einem  Freunds  einst  sagte:  „Die  Dinge  werden  iu  Deutschland  erat  andere  werden, 
«enn  Bismarck  preossisoher  Minielii'intridant  ieL' 

In  die  Herbafferien  des  Jahres  1833  ftllt  fii  i^f  bach's  ernte  fjriissere  wissenüchaflliche  Reise  nach 
dem  Dauphine  und  der  Provence.  Seine  Uaupt-Stanilijuartiere  uaren  Drian{«o  und  Marseille,  wo  er  Gelegen- 
heit fand,  liir  sein  Herbarium  reiche  Schstse  zu  sammeln,  inabeaonden  aber  die  pWfmftwgfgwi'pbiwIbfB  Chn> 
raktcre  der  von  ihm  besuchten  Gebiete  in  sich  au&unebmen. 

Im  April  des  nlehsten  Jahn»  bezog  Grisebach  die  Universität  Berlin,  um  hier  seine  Studien  m 
beechlieseen.  Ausser  Link  und  dem  ^tematiker  Knnth  war  es  besondern  die  anregende  Peraunliohkaife 
Megres's,  welche  ihn  hier  za  AsMln  vnnocbte.  HcyeB  wird  sein  Lebnr  in  der  fbyriologie  der  Pflanzen. 
Aiserdem  pflog  er  regen  Verlnbr  ndt  dem  damals  sbenftBa  In  Battta  verweilenden  SeMeiden;  zu  seinem 
Fkeandeekrci^r«  gehürU-n  ferner  Schwan  und  der  Grsf  Alex.  Keyserling. 

Der  letztgenannte  berOhrate  A'atiu-forscher  sebreibt  aber  die  Air  die  Entwidmlung  Unsebadx's  BMim» 
gebende  BerHner  Periode  ala  dessen  lan^Ahriger  FVennd  Folgendes; 

..V.  Grisob.ich  gcliOrt  zu  lii  •.  (Mücklichen,  die  den  Beruf,  der  ihaan  innerlich  am  meisten  zusagt, 
frtth  erfasst  haben  und  ihm  ungeatärt  haben  folgen  können  bis  ans  E^ida.  Bine  eolcbe  trene  und  stetige 
WerkArtaetmag  hat  gewiss  dsm  belgetiwgen,  dam  er  so  viel,  und  immer  nur  Gediegene«,  ftr  aaine  Wissen- 
seblA  geleistet  hat." 

g Allerdings  miust«  er,  nach  dem  Wunsche  der  Eltern,  in  Kerliu  ein  modicinisches  Doctor-Examen 
beetebsn,  und  die  emgesiiiuleibmisn  Ulidsehsa  Operationen  und  Ours«  nnnton  durohgenaoht  werden.  Aber 

das  war  doch  nur  ungefähr  ein  iiir  die  Botanik  verlorenen  Semester,  l'cbrigena  wusstcn  die  exnminirendiB 
Professoreu,  das«  sie  einen  Jungen  Uelehrteu  der  Botanik  vor  sich  hatten,  der  von  seiner  Wissenschaft  bereits 
SB  sehr  hingenommen  war,  um  in  den  modieiaiadisn  Fldiern  und  ihren  sogenannten  HfllAwiasensehaften  ein« 
pedantische  PrOfung  zu  rechtfertigen." 

, Seine  medicinischen  Studien  in  Berlin  beliinderft-n  (jii.'«-bftch  nicht,  vorzugsweise  an  seiner  klassiscben 
Monugiaj'iue  der  Gentiancen  zu  arbeiten,  die  ihm  auch  dtn  Stuif  zn  seiner  Doctor-Dissertation  lieferte.  Burdt 
seine  Wanderungen  im  Danpbinü,  wo  er  den  ÜMt  aar  HOhe  dea  Montblanc  sich  erhebenden  Pelvoux  de  Valonise 
bestiegen  hatte,  war  der  zwanzigjährige  Student  den  Flieinninnem  bereit^!  als  grQiidlicher  rtl.auzeukeuner  so 
gut  bekannt  geworden,  dass  Dr.  Hocker  »cn.  ihm  die  Gentinui  i  ti  -einer  Sitiviinjutig  nach  Berlin  zur  Bearbeitnag 
ith«raaadte.  Sebon  damals  waren  ihm  die  Pbanarogamen  Mitteleurofft'e  und  der  Alpen  so  bekannt,  dass  er 
anf  öncr  Ferienreise,  die  ieh  mit  ihm  too  Oarlsbad  aas  dsrob  den  BBhmerwald  in  die  Alpen,  ziemlich  nahe 
unter  dem  31.  Längengrad,  machte,  und  dann  westlich  durch  die  Zone  der  Alpen  bis  an  den  Ittldrnsnn.  mt 
kritische  Fonnen  sammelt«,  ohne  sieh,  wie  der  eigentliche  Fflamensammler,  mit  dem  £inb|(ea  tob  sghflnm 
and  ssIttncB  GebügqdsaBsa  vid  atgAabaltee.   Bagcgea  bsschlltigte  ihn  sakr  das  BrmittelB  bestimmter 


Digitized  by  Google 


87 

TegeUtkmaUUar,  vi«  na  m  der  ögntiitailiehw  VwgMdbdiaftniig  der  PflMtnBtrtn  «aUtriwa  ud  dto 

rhyniogiioiiiio  der  Pflanzeiiljokleiduiig  an  viTschicJinun  Ocrtlichkcitcn  bt  stiraiiieii.  Si  lmn  ilumnl-,  nanntf  nr  da« 
die  typiacben  FflaDsen-Formationeu.  In  dem  zwaiuqgjfthrigeD  jungen  Manne  traten  auf  diese  Weiaa 
bmita  dl»  RiefctBBgan  hutm,  auf  die  er  auch  aptter  «tin«  produetfra  Bcatrahmgaii  fai  weiaar  Baadufidniag 
vaaeDtlii-li  rntirfntrirt  liiU:  !^  y « 1  <_•  m  u  t  ik  und  phy«iognomi8che  Pf  Inn  zt'n  i>gr  n  p  Ii  •  r  in  ihrpm  Zu- 
aanmenhange  mit  der  Meteorologie  nnd  mit  den  BodeoTerhftltniasen.  —  Eine  peetischo  Begeisterung  ging 
damla  dnrdi  die  Jltaiger  der  Natnrfbndiwig  «ad  hatto  aOmkAiie  HaAmufn  afra(|t  aaf  aina  'Wiaeanebaft, 
(üp  dan  (»nnzp  der  Y.rf\p  odpr  f'mcn  Ijindes  in  grospnHißcr  Einheit  7.iir  Anwhnnung  bringen  könnte,  ncpondera 
war  ('S  Humboldt's  lU-latiun  hlütorique  üi>er  seine  Itcise  in  dio  Aequinoctial-Gegondeu  dos  neuen  Continents, 
die  Gritebadi  daawla  mit  EnihnaiaaflMU  laa,  über  die  darin  eatbaltenen  lichtvelUn  Brftrtemngen  nnd  dncdi- 
aichtigen  Darstellungen  er  oft  und  gr-m  sich  unterhielt.  Dnran  knüpften  sich  ftlr  una  Pläno  einer  gemein- 
acbaftltcben  Forschungsreise  in  die  rumeliscbcn  Gebirge,  und  zu  unteren  Vorbereitungen  gehörte  anch  das 
Stndinm  der  tflrkiaelien  Spntclte.  Wir  versuchten  das  Gedicht  „Die  Rose  und  dio  Nacht igall"  gcmeinaaa  Kl 
Icaen,  brachten  es  aber  nicht  weit  in  diesen  Bemtthnngeu.  Diese  Jugendpläne  hat  dann  Grisebach  spiter  rar 
AosfÜbrnng  gebracht,  nnd  aie  verdienen  erwnhnt  zu  werden  als  ein  Bewei»,  das«  damals  die  Samenkürner  in 
Griwtiach'B  Geist  aufgirnoninicn  wiirdm,  nu^  denen  die  Lebensernte  ihm  erwuclit  " 

„Den  pflaoiea-asatomiachan  Foraehnngen,  dio  damals  in  Berlin  durch  Meyen  nnd  besonders  durah 
den  in  nnaerem  Kreiae  Tid  Terkehrenden  Sdileiden  mehr  nad  mehr  aar  Geltung  kamen,  folgt«  Grisebach  mit 
grossem  Inttret«r,  nWr  eine  gewisse  Reizbarkeit  der  Augenlider  verhinderte  ihn,  auf  diesem  Gebiete  salbst- 
atttndig  au  arbeiten.  Mit  Schwann  wolinte  Grisebach  etnige  Zeit  in  demidben  Uaose  und  endüilte  imr 
TOD  diaaau  dauala  vuemittdBehen  und  erfiDderiachen  Experimentator.  Ala  ffieaer  fknd,  daaa  der  Thieticarper 
aaa  gau  fthnlii'hcn  Zclli'ii  frwU(li<t,  «it:  siu  Schleiden  als  Gruiidelcnioul  aller  iiflauzlieluMi  Geliitdo  ttildcckt 
hatte,  meldete  mir  GriseiMch  mit  grosser  Freude,  es  sei  fär  alle  organische  Structur  gleichsam  die  einbeit» 
Hehe,  eieaientare  KiTslaUfemii  geltanden.  Wenn  also  Oriaefaadi  Beine  eiganao  IVxichangia,  wie  geangt,  anf 
hciitimnifp  Gtlaiti-  .cKriiitriitc,  so  u^ntli!.!'  ih:i  ihn-  ki'inoswegi  einseitig,  sondern,  ent^Hnechend  seiner  all- 
gemeinen humanen  Bildung,  gab  es  kein  geistiges  Gebiet,  auf  dem  er  die  Erscheinongan  ajoht  mit  Interesse 
benehtet  hfttte.  Dabei  hatte  ihn  die  Weihe  der  Wiaaanadinft  von  irflh  mt  m  aelir  dudtdrnngaa,  nai  ihn 
nicht  fern  zu  Isaltpn  von  jpder,  tiber  die  Grenztn  des  guten  Gf  Hrlimacks  ao  Moht  hinansfuhienden  wissen- 
scluii't Liehen  i'olemik  oder  gar  puUtiacber  Theilnahme  und  Träumerei.  Daa  kam  ihm  bei  einem  eigentham- 
lidwn  Verfalle  in  Berlin  n  atatten.   Er  hntte  in  Berlin  dem  Umgang  mit  einem  Sehnlkaaandaa,  atnoB 

Stnd.  med.,  fortgcHctzt .  der  zu  grosstm  Kntpt  tzii!  Grisphach's  eines  Tiiges  sich  vergiftete.  F.t  erwies  sich, 
dass  er  dietsen  Aufgang  gcwälilt  hatte,  weil  ihm  die  Mittel  zum  Lelieu  luul  der  Muth,  tiu  zu  erwerben, 
TftOig  abhanden  gekommen  waren,  a1>er  um  des  roni.intischen  Anschein»  willen  hatte  er  einen  Brief  hinter- 
lassen mit  Enthüllungen  Ober  angeblich  staatvgeiahrlicho  geheime  Verbindungen.  Auch  Grisebach  muiaite  in 
dieser  Veranlassung  in  die  Ilausvogtei  vor  den  berüchtigten  Dtningogen-Inquirenten  Dambach,  und  diesem 
gelang  ea,  auch  den  I  n.schuIJigsten  in  allerlei  Fragen  so  arg  zu  verstrieinD,  dnaa  CWsehach  gaaland,  es  wftrn 
ihm  gana  heiie  geworden  und  er  aai  glUeklich,  wieder  loa  an  aain.* 

„Anlagen,  Bildong  nnd  Lebcnalanf  haben  OriidNwh  aobon  ala  JflngKng  in  den  Znafand  der  heOeniadien 
Beaonuenhcit  {ato<f(.oaui^)  erbubin,  und  kaum  ist  ea  wahtaehcinlich ,  dnss  er  auch  während  seiner  ersten 
Stndieuait  in  GMtingen  dem  wttstereu  ]3aracheulcben  aioh  aelir  hingegeben  hfttte,  ao  wenig  pedantiach  er 
dartther  andli  daelite  nnd  sprach.  Ein  kirinea  Almitener  ana  Jener  Zait  aralUte  er  mir  indesa  1873  ala  eine 

Erinnerung  au  de»  Fürüteu  Hittnan  k   Es  Ing  in  der  maa^svollan  Ond  WflrdiL'i"!  N;i'iii  Ciri-it-liacli'f«, 

dass  er  spfiter  ächeu  trug,  dem  zum  grössten  üeros  unserer  Zeit  gewmdeaen  Stndienkameraden  wieder  nahe 
an  treten.  Ala  er  aber  ta  beatimmter  Tetnnhaaang  fa>  seinen  letalen  Lriwn^jnhna  mit  dam  gnaiaB  Hanne 
wieder  in  Berühnini;  kam,  war  er  hersllcfa  evfrant  und  ergrilTeu,  die  trene  FrcundscbnftBdlkeit  m  arftliceni 
die  der  Fürst  seinen  Jngendbekannten  in  M>  aetenem  Grotle  zu  bewahren  pflegt." 

„Aber  aaeh  Gifaehneh  war  ehi  tranar  VnmaA  aeiner  Ftanndn  imd  ein  tfiaranalielMnBwflrdigar  Maneii, 

wie  da.i  bei  einem  fo  nngewiihnlirh  harmonischen  Charakter  kaum  nr.ders  frciii  kann.  Remfeiipm  werden  seine 
wisseuiHilukftlicheu  Leistungen  würdigen ;  hier  lum  es  nur  darauf  an,  die  Anfänge  dazu  anzudeuten,  dio  schon 
in  seinen  Jngendjahnn  ao  dentUch  hemilnCan  and  fie  ihn  zu  einem  Botaniker  machten,  der  aehliesslich  die 
Pflanzen-Tjrpen  der  ganzen  Erde  kannte,  wie  BBr  wenige  seiner  Ffiflu"'nr.sFrn,  und  der  auch  ncn  entdeckten, 
nngewOhnlichcn  Formen,  meist  vor  der  Ontermehnng  die  rilauzeniuuiiüe  ansah,  dahin  sie  gehörten.  Der 


Digitized  by  Google 


96 


^tmtnXhn  ing,  int  durah  mim  wiiMUMbillUolit  DtBkniw  ffiufn  Mtopiuh  niiMr  gmnn  BtnoMBlMit 

und  blngt  ain-h  mit  i\fm  erwähnten  Bostrcbtn  zUKammeD.  das  A'orhnnt'.one  als  rin  piniges  Ganze  kfiostleriach 
■otelMHO,  wobei  die  genetiKhe  AMeituDg  aus  den  d*hiDge«chwuudeu«a  Anfaugt^ebildeii  d«r  Voraait  und 
dm  ■riknAopisiilMD  BmttiMltlnJhiii  dat  Upiidriiww  swlir  twttoktntai  mm,* 

(MdDHMfU 


ElngegMigene  Sfdulflen. 


Vnm  15.  Aiiutist  tii«  lü  Spptfmbpr  ls7H  ScUuiS.) 

Pickering,  Charles:  Chronologie«!  hittory  of 
plant«:  maa'a  neord  of  hi«  owu  exiatance  illuatratod 
tfarongh  tbair  auDat,  and  nonnianioMhiiiu  Baaton 
18T9.  4«. 

Aoad.  des  Sciences  et  Lettret  de  Hoii^alliar. 

Mtooirea  de  la  »ection  des  lettrea.  Tome  VI.  3"»FBac. 

Anoiie  1877.  Montpellior  187M.  4".  —  (;  i  r  u ; 
Notic«  Sur  le  ft'n-niniiiftl  de  runivmiti'  de  i:u'di-i:iui'  di- 
Hoitpelliür    p.  lö3. 

—  Memoires  de  In  st-ctioii  dt-s  v  ii-isfui..  'linuf  IX. 
2»'  Fmc.  Anm-e»  1877-  73    Mnnti.i.-lli.T  187''  4". 

—  Roche:  Note  aw  la  toi  de  la  rotatton  du  soleiL  p.  123 
—188.  —  Gainard:  lUaniorphos««  d'un  geare  aaunaa 
de  Phrygajüde  (LeioeMon  Fagenii).  ]■.  199—144.  —  Crova: 
Mesare  de  rinten'rt^  ral'iritiqiie  de  la  railiatioii  «olaire  en 
1876.  p.  146 — 162.  —  id.:  I)escription  (l'un  barometre-lMilaiicc 
enre^streur.  ]i  -  !7i  -  Piival-Jou\ <-:  Nntis  sur 
quolijucs  plantL-s  ri  (  i  lti(  -  ru  l'«77  daiii  le  Ui-parttmi-Dt  de 
rUenult.  p  173— INJ  —  .Martins:  Temp^raUiifs  de  l'air, 
de  la  tcrre  tt  de  l'eau  uu  jurdiu  des  pkntLS  dt-  Munt|M-llicr 
d'apr^  ringt-six  ann^es  d'idisetrations.  p.  187  —  2lU.  — 
Boches  Kotice  «ur  k»  irataux  ncientiriijueii  de  J.  R.  Homicu. 
p.  96((— Z76. —  Sabatier:  Com|Niraiw>u  de«  ceiotures  tJio- 
rarione  ei  pelvieone  daoa  la  steie  des  «ertötete,  n.  277 — S36. 

—  oWn  atiuns  m^t/^oioleghneB  fidte»  h  la  diadalle  da  Mont- 
pellier, p.  l.\-XVl. 

Oekonom.  Geiellich.  im  Königr.  Sachsen.  Mit- 

theilasgeD.  6.  Forts,  der  JahrbOcfaer  f.  Volks-  u.  Land- 

wirthadMll.   Droedao  1879.  8«. 

—  Niichtrag  T  zu  dem  Rildiothek-Kataloga  der 
Oekonom.  (ie.sellschaft.     Dresden  1879.  8*. 

Technische  Hochschule  sn  Hannover.  Programm 
1.  d.  J.  1879—80.    Hannover  187».  S". 

Koieim  of  «emptiat  Soelogy  «t  Cambridge, 
Haas.  Heooha.  Vol.V.  Nr.  ll— u.  Cambridge  1879. 

8*. —  FasOB:  Oll  M»me  youiig  stagc»  in  tlii- develumnent 
ttBfppa,  PwreeBima,  and  i'rmMJEa.  p.  aSS— 2«iH  i5  ptatPül. 

—  Reports  an  tbe  results  of  dredging,  undrr  the  Miix-nii-ioD 
uf  A.  .^t'iisii/  II!  thc  gu\f  cif  Mexico  l>_v  tlic  I.'  strainer 
„Hlakr'  IV  Killers:  l'riliiTiinary  rppcrl  rm  the  woniu' 
\\  'ItV.i  274  \\  adivi  i.rtli:  Ou  the  rUiii£.iliraücm  ol' ruiks. 
\i-  'J7C)—-2-7 .  A^^;•^^.'.i/:  lin  tlir  ihflfiiiif:  n]iprations  car- 
ried  (Iii  fröin  Uec  lö7f  tc  Mart  li  i  -i?«  \n  tl»  l".  S.  ateamer 
,Jlaha^.  p,aBB-«lB(i  pl.) 


(Tom  Ift.  Sapumber  Ut  1».  October  im.} 

Im.  IdriKttaa  di  BdnHw  Mtaitli  TriMt*. 

BoUettinow   Toi.  Y.  Kr.  I.    Triette  1879.   8«.  — 

Perufria:  Itote  sallo  sviluppo  dell'  Acnnthian  mirinrit. 
p.  8 — 17.  —  Stotaicb:  l'ro:.pelt«  dell«  Kauiia  nel  mare 
Adrtutitu  p.  |s— 71  —  ICr^k  inhi  ri.'-  Ii.t;  Vi  i';i;iltiii>s 
der  1  i'xikoloiiic  /u  •ii'ti  ulM  iiri':!  liii  lH.  iM-licü  u 
p.  72-  H'«  —  r!iiii'i.'cr  I  cIht  die  Witteniiii.'svfrhjUüibse 
der  "nii':-t  \iTtiu>-i  ijiti /.i  iti  [  i'i  lie.  p.  Sf'i — Hb  —  Stossich: 

Ai<  uiii  (ewx.  sopr»  ii  prinio  t>viluppo  dellc  Serpule    p.  »9 


-100.  —  SteaU:  HotUe  faMono  k  eonwM  dsl  GoHku 

p.  110—11$. 

Barrande,  Joaddu:  BraaU^odsa.  1878. 

8».  (7  Taf  ). 

American  Jonmal  of  Science  and  Arts  3.  Per. 
Vol.  XVril.  Nr  Kk".  Ncw-HavRn  1879.  ti  —  (,ray: 
Tbo  pertinatity  and  jirfduminai;!  e  i-f  wLt'ds.   ]i  lijl  --lt;7. 

—  Mo  rief:  Ou  a  potuble  caiue  of  Variation  in  ibe  i)ro- 
Mttiaii  of  oiqfvaa  in  the  ab.  p.  108—177.  —  Shepard: 
w  Ühe  EattHsfile,  Ennet  Connty,  Jowa  ■letewfle  «  nay 
10<i»  1879.  p.  186—188.  -  Hartne-is;  Oo  tbe  color  cor- 
rectiOB  of  adiramatir  telesropi*«  p  IHO — ISC.  —  Ilpham: 

Terminal  inoraines  of  the  Nortli-Aim-ricjin  ice-sliee«,  p-  rJ7 
— 2IJ!(.  —  Peters:  New  observatiotis  on  planetuids.  p  Jf/J 

—  210.  —  Fatton:  Otiservalimis  on  the  ifenns  Macropi». 
p.  211— 214.  —  Scientitif  i:itel.ii;c:i(.e    p  .ilfj- 240. 

UniversitÄt  »u  Kiul.    Schnft*  ii  au»  d.  J.  1878. 

Bd.  XNV,  Kiel  187'.».  4".  —  Mi  Vi  r:  Zur  (  a^uutik 
des  cihri'uii  l'rio'inuithnrnx  HI  p  Gentcrs:  lirr  iimrlius 
liitliiiiArM.  US  'J'J  |i  "  Kpliiii'r:  Kii!  licitran  zur  Lehre 
luu  den  >t tiadellraktureu.  4ö  p.  —  C  budkiewicz:  Beitrag 
zu  der  I.«lire  tod  den  Üameuiscliiebangen,  sowie  sn  der 
Lehre  von  der  amyloldeo  Entartung.  18  p.  —  Halse:  Eiaigas 
Ober  CborioideaIru]itt]rpn.  18  p.  —  ärbmidt:  OeitnalBr 
Statistik  der  tmidilieineri  I.iuear-Exlrortion.  16  p.  -  Bor- 
chers: Aneurvsnia  der  arteria  hepatica.  17  p.  —  Kose- 
garli'ii:  I>i  r  V.itillu»*  i1i-a  Kali  culnricuni  und  des  Borax 
auf  niedere  pÜauzUcbe  Organiameu,  untersucht  riiekaichtUch 
ihrer  AaiNMaag  bahn  Soor.  61  p,  —  Aeiaaeke:  Omv- 
suchungen  Ober  das  Tcrhahea  der  rettsaliea  bs  Bladegewelie 
des  Mäisehen  bei  arnten  u  rbronischen  Krankbeiteo.  24  p. 

—  Krogmaon:  Ein  Fall  einer  durch  die  Bauebdecken  per. 
fi»rilton  I)<'mioid-tyste  dp.s  Ch'ariumt.  19  p.  —  v.Kcpiuski: 
Ein  Sarki  m  der  Haii$  iraiiii  init  Perforation  in  die  Aiuten- 
nnd  SchiideUioble.  17  p.  (I  Taf.K  —  Bischoff:  £in  Iteitia« 
sur  Lehr«  von  der  Necrose  mit  specieller  BcittcksicbtiKuns 
der  Ilumeruguecroaeu.  26 p.  —  Kcttler:  ücber  einen  FaD 
von  Nervennaht  24  p.  (1  Taf.).  —  Peters:  IV1)er  antl* 
»epti:,che  uarcnchymaiAte  Injectioncn  caeb  lluier  Ii  ]i.  — 
Hersehel:  licitraR  !ur  Casuistik  u:id  zur  Thenrif  di  s  i:i>n- 
geuiialen  KadiuMletcries  Mp  (iTaf  i.  Neulu  r  I  :iti'r- 
Buchun.nen  und  Eriabruiipeii  ulier  die  kuii-stlii  he  lilutlwre. 
30  ji  (2  Taf.)  "  M  II  II  er  I  i  lier  pr  !ll;lrl•^  Hl.iseiif.^rrii.(ini 
22  p.  —  Neiliog:  Ein  lUntiAn  zur  Lelire  Tun  der  Trc- 
panalioa  des  Processus  ma.stiiidctis   IH  p, 

(Fortsetzung  foigL) 


Bemerkungen  zu  den  neueren  und  neuestea 
Tlieoiiden  abei  Siveau-Sdiwaiikaiigen. 

T«a  Dr.  Ildurd  «m  ScMtke  ia  Wien,  H.  A.  N. 
(FarmiHMg  aal  BcfetaH.) 

Nüeli  F.  Pfaff  (,,.\llpi>n;riiie  Geologe  als  exaote 
Wiv.si  r.Htlinft " ,  p.  IßSI  entstanden  die  ernten  Erheb- 
ungen nnf  der  noch  dOnnen  erstarrten  Krust«  durch 
einen  Dnrchbruch  dea  Magma,  hervorgebracht  durch 
die  damals  noch  in  hohem  Grade  erkenntlichen  Flatb> 


Digitized  by  Google 


89 


erscheinuogen.  INs  W  U%dl|nABIl  Maejicn  bildetvxi 
die  ersten  ÜMfacaMtaa.  Dto  Ekkaltong  der  Krutte 
wird  oa  System  von  Spalten  enmigen.  Von  der  INcIm 
d«r  enterm  wird  e«  nun  abhlngen,  ob  die  Klflfte 
gegen  du  Centrum  coDTcrgiren  oder  diverginB.  ht 
«retenm  F»Ue  wacdm  «im^  Segmento  liok  fßgiBf 
Mitig  rtUMD  md  nidht  dam  tidi  nwanmenriehenden 
flfissigen  Erdinnem  folgen,  im  letztereu  Falle  werden 
IM  mtchmken.  Dieses  KsehsinkeD  wird  aber  sehr 
mregsliiilsdg  aain.  Die  Senkiuig  «iaMliMr  Butfasn 
bewirkt  wieder  die  lli  buiiii;  anderv  dmdi  Fkn^dauBflg 
des  b|]rdroetstisobeo  Druckes. 

Le  Conte,  dar  dis  wppontrte  srste  Kmsls  ab 
auf  dfui  f>'nrig-flÜ8eigen  Itmpin  schwimmend  Vi«trachtet, 
halt  eine  Bildong  von  ünebeuboituu  au  der  Uberllüche 
dar  Krwta  ftbarhaniit  lllr  aimiBglidi,  «aoa  diaea  nialit 

Wldl  raf  der  unter «  n,  entgegtogcnetzten  Si'itu  wiinlir- 
boh  Warden,  um  das  Uleicligcwidit  m  erhalteu.  Zur 
BOdug  TOB  OMÜMataB  auf  diiee  Weise  und  naeb 
La  Conto  An.Bric  .loum.,  3.  s.,  Bd.  V,  p.  847) 
Iblgeode  i>cdu;guiigtn  iiuthwendig:  l)  Die  Kruste 
nnss  leichter  sein  aU  die  Flüssigkeit;  sie  niuss  ein 
adiwimmender  Körper  sein.  2>  Des  Material  der 
Kruste  maas  «ich  beim  £rhärt«D  ansdahaen.  3)  Einige 
Theile  dar  Knute  aflassn  sshasUar  abklhlea  nnd  er- 
hlrteo. 

Da  nnn  die  swei  enten  Punkte  deber  nüdit  so- 

treflV-ii,  dft  diu  Bercchuuugen  von  Hopkins  u:ul 
Thomaon  auf  die  Annahme  einer  ftsteu  Erdrinde 
ftbren,  so  scUiasit  sieh  aaidi  Le  Conta  diaaer  Aii< 
■ii  l;t  rat.  ^lau  kann  inde^a  die  Tlmorie  vinos  fuurigen 
Erdkernes  mit  dünner  Krust«  recht  gut  festhalten, 
olma  dabai  ngaadwia  aa  eiaa  sehwiaiaieBda  (floatiag) 
Krutte  zu  denken.  Wenn  diu  Krust«,  die  vemiiiffe 
ihrer  PoröeitAt  auch  leichter  als  die  Flüssigkeit  sein 
kaaa,  ringe  an  die  Erda  gcechloesea  ist,  wird  aia  sieh 
wie  ein  G^whIIm"  vom  se'list  Ivftlfoii. 

Einen  weit«i-«n  lieweis  g«9geu  ein  ilussiges  Erd- 
innere sucht  Jos.  Le  Conte  in  dar  Thatsacbe,  dass 
die  Erde  kein  wirkliches  RotetioneeUiiMoid,  eoodera 
dar  Aequator  eine  Ellipse  mit  Azenontenehied  von 
wmi  Maileo  aai.  Eine  derartige  Figur  sei  nur  durch 
eiaa  «oglaiebflSnaig«  Diobtigluät  im  laaam  denkbar, 
aiaa  Aafloialla/  die  aar  durch  eiaa  dardmaa  Ast« 
Erdkugel  sriJirt  werden  kann. 

L«  Conta  aatwiekel(  naa  die  Entstehtmg  der 
OauUaeate  auf  Onindhge  einer  aoHden,  aber  lich  noch 
aLkahleadaa  Erdkugel  Wh-  n  bith  eigentlich  d.is 
Er  kaltes  dar  flfiaiigen  Erde  denkt,  wird  nicht  weiter 
entwickelt.  Weaa  La  Coata  aammmt,  daas  di*  Erda 
schon  bei  der  allerersten  Anlage  von  Contineutcu  sich 
im  festen  Zostaude  be£u>d,  so  ist  das  eben  auch  eine 


ganz  hypothetische  Yoraosietxung.  Er  setzt  nun  in 
dem  sich  abkflUndaa  Körper  eine  ungleiche  Contrao- 
tioa  voraus,  hervor  gerufen  durch  die  mangelnde  Homo- 
genität und  somit  nnghnche  LdtungaiHhigkeit  einielner 
Radialstflcke.  Die  Gebiete  mit  starker  Contractioa  und 
ichaeHer  Ahknhhiwg  werden  Seebodea,  die  andann  • 
ThaOe  Gootinente.  Die  in  den  ooaaaiaehsB  BeekaB 
angesammelten  Wasser  werden  bewirken,  das«  sieb 
jene  Theile  diuxh  Leitung  sehneUsr  abkflhlen  als  die 
ooatiaaBtalea,  fblgfioh  der  HflkeauBteraebicd  iammr 
mehr  und  mehr  gewteigcrt  wird. 

Auch  dieser  Erklärung  der  Continente  ist  der 
Torwarf  la  maehea,  daaa  die  diseelbea  ale  eiaaal 
Kcgibeii  betrachtet  und  ktino  MOgli'likcit  giebt,  die- 
selben wieder  verschwinden  zu  machen,  denn  warum 
aeilta  daaa  auf  cianud  die  Gontntetioa  la  daa  fribsr 
contir.fDtnleu  Theil.'ii  prüsser  werdt-n,  jii  iV.i-  i»iinze 
Erdci  tbgt  und  keiner  Veränderung  ihrer  Theile  im 
Imura  nabr  fiüiig  ist. 

Wir  müssen  aUo  wobl  auch  diese  Theorie  failea 
lassen  und  nach  Erldärunguu  suchen,  die  sowohl  die 
jetzige  Lage  amgedehnter  Plateau«,  als  auch  die  vielea 
Scbwankaagea,  welehe  wir  in  der  «bwocheetttd  awrinea 
nnd  wieder  timninihim  Bildaag  vieler  Formationea 
finden,  berückaiobtigea.  Ob  wir  nun  vielleicht  Gebirge 
bUdoDg  andMiveaaeebwaaknqgaa  botiaontaier  Sdiiobte* 
dnrdi  dfeselben  Kitfle  erklArcB  ktaaen,  wird  iiab  im 

einer  eingehenderen  Betraobtaag  dtT  TheoriaSO  Aber 

QobiigabildttBg  seigeu. 

El  baaa  keinam  ZweiM  aabr  untatliegeB,  daaa 

die  Lrutigi'  .\u«icbt  darüber,  welche  den  Lat' ralJruck 
als  Uauptntoment  ansieht,  diejenige  ist,  welche  allen 
Tbataaebn  am  meist«  Baebnaag  trlgt  Alk  aaderaa 

Theorieen ,  welche  die  Geliirge  durch  blasenförraiges 
Auftreili«n  oder  durch  Empordrttngen  und  auf  die 

nind  wühl  scboD  eolgegelieo  und  fahSran  der  Q«- 

»ohichte  au. 

Schon  im  Jahre  1840  belUmpße  Const.  Prevost 
(aSurlathitorie  des  soulevementa".  Buli  l.ser.  Bd.  11) 
die  Idee  der  Erhebung  der  Gebirge  und  Vulkane  durch 
Soulevement;  schon  ihm  schien  ida  llauptagens  bei  der 
OalärgsbUduag  der  Lateraldrucki  liervorgebiaebt  durah 
OoBtraeUoB.  fai  Gegensatae  aa  Dana,  der  «oe  dam 
hohen  Alter  der  Cootiueute  aberzeugt  ist,  scfalicast 
sich  Prevost  dem  Ausspruche  Deluc's  aa: 
laa  terrae  ai^joard'faai  JiabUdas  pur  les  boaunaa  n'ftaiaut 
ijue  l'ancien  fond  de  Ift  tiier.  uii»  ii  »ec  fiar  guite  de 
l'afiaisemont  et  de  la  destmotion  d'aociennae  terrae 
qd  s'aaieat  äbtadta." 

Lie  lange  iCeit  fagt  unlKrUcksichtigte  Ansicht 
Prevost's  (fast  aur  gleichen  Zeit  wurden  auch  von 


4 


Digitized  by  Google 


40 


DsiiA  lluIiGhe  Gedanken  im  Armric.  Journal  aua* 
gr»procben  (Americ.  Journ.  2.  «er.,  Bd.  2,  3,  4,  22) 
inird«  «ndUeh  nm  Sanft,  8  Ur  rjr  Hunt  nod  L«  Conte 
■1  flIiMr  Thaoile  «ngaailidtct,  velehn  dvrdi  die  Arbeiten 

TOD  Sflsa  nnd  Heim,  wenn  auch  nicht  in  ihren 
BiBMÜMitan,  ao  doch  in  ihrem  Gmndgedanken,  immer 
wrftere  Bdegv  find. 

I>;ii]ii  i  titw  itlcflt  seine  Gobirf-'M-rhelrnngstlieorie 
etwa  folgendermauen  (gUn  aome  result«  oi  the  earth'a 
contfaetloB  fron  eooltoy  infllwdliiiy  a  diaenuion  of  tlia 
origin  of  Mountains  nnd  the  natura  of  the  enrth's 
interior."  Americ.  Jotim.  3.  aer.  Bd.  T,  1873,  p.  ^128, 
f.  474;  Bd.TI,  p.  6.  104,        804,  881)t 

Die  Contraction  der  Erdrinde  !n  dem  oeeauischea 
Becken  ist  ^sscr  als  in  dem  continenttden.  Die 
Blader  des  amkenden  nwniwihwi  Itoltti»  itomii 

gppen  die  RfindcT  der  C^mtinentc,  wie  'lir-  Fnilrn  piiifs 
Boguus,  und  lK'\^irkfn  dadurch  i-iiiu  liufung  durselbun. 
Dana  glaul't  ni<?ht,  das«  z.  lt.  die  p^oesun  Erhebungen 
der  Kreidefonnation  in  den  liocky  mountains  zu 
8—18,000'  blea  die  Folge  von  Quetschung  und  Fal- 
tnng  seien,  denn  er  schreibt  darüber:  „Aber  dia  kwale 
Quetsehimg  und  Faltung  dieaar  Lagan  kam  nkdil 
genSgen  m  ilaw  XMielntBg.  Sbw  Faltung  ontarlialb 
gel^aaer  Gebirge  kömite  zwar  atattgefunden  babcn, 
aber  ee  mnaa  hier  jedenfali*  aogeoommen  werden,  daaa 
tmtar  TangeBtialdmck  Um  ein  Biegen  ohne  Faltung 
TOr  mA  ging,  hcsmider-s  \vi  im  unter  der  Erdrinde 
tla0l  dn  Continentalrüudom  eine  Begion  von  Lagen 
in  ftoriglitaiger  SokmelniBg  vorbandao  Itt."  Bana 

llllt  also  bhwie  Knirkting  und  Stniiiincr  nicht  filr  pe- 
nllgnd,  um  SU  grcraso  Erhebungen,  wie  sie  in  den 
Boeky  mottatains  TorhandeD  aind,  an  erkkno.  Hlar 
tnUHs  auf  ein  Verhalten  aufinerkKnm  gemacht  werden, 
doe  bei  der  Betrachtung  von  llebungs-Enscbeinangen 
vielleidik  noeh  nickt  genügend  beriUdcsiebtigt  wurde. 
Denkt  man  sich  n&mlich  auf  irpfcnd  eine  horizontal 
liegende  Schicht  einen  Taugcntialdruck  auiigeüht,  fdso 
nach  Da  na 's  AoMslmanitgswoiso  z.  B.  von  den  occa- 
■«ikmi  Rändern  Mi,  «»  wird  die  Erhebung  durselbeu 
an  BlnBfla  ftat  Hntt  aaia,  je  mehr  gegen  das  Innere 
m,  deato  grtiiT  wird  aiiar  dar  BBliauBBteMliiid 

Warn  nun  *Sm  SeUdit  tob  sehr  feedantandar 

Ausdehnung;  derart  gebogen  wird,  da9.s  der  höchst« 
Punkt  dea  Bogena  auch  10,000  Fosa  über  der  firfibaren 
Hbrinntala  rtaht,  ao  wird  dar  FaDwinkri,  respeotlre 

der  Winkel  der  Targenfi'  jedps  Bogen-Punktes  mit 
da  Horiaointalen  ao  unendlich  klein  sein,  das»  die 
Soiiielrten  Imiaaiital  gdagart  endMin«.    Bo  ktanen 

fclieinhar  liorizontnle  fvchichtm  am  Mneresuffr  und  in 
10,000  Fuss  Hohe  demselben  Uobnngsact«  angehören. 


wenn  nur  die  Ausdehnung  der  Sehne  des  Bogens  ge- 
nügend lang  ist.  Eine  ftlinliclio  li^  t  Pachtung  läast  sich 
anek  tür  Sankn^gwi  anatallan.  Es  ist  leicht  eiiun- 
■ehen,  an  wabban  ttaandHch  Iklieben  SeMOasen  Aber 
die  M&chtigkvit  einer  Formation  man  auf  solche  Weiw 
gelangem  könnte,  wenn  man  nicht  die  «lien  berfihrto 
Enehcinnng  In  Bttckriclit  bringt.  Auf  eine  andan 
Eut.!itehuii.r'^su-ise  liorizoBlalgtliobaMgrSelnditen  Warden 
wir  apftter  hinweiaen. 

Dana  mtmehaidet  monogcoetiadn  nnd  pelj- 
genetische  Gebirge,  je  nachdem  «iu  il.is  M'uik  eines 
oder  mehrerer  Faltungsocte  sind.  Mouogeuetiiiche  Ge- 
Uiga  waren  ■osnt  Areas  tob  langaam  fbrtsobreiteDden 

„Gwisynelinalen"  und  deslmlli  diircli  mii.'1itij.'i  ?^edim«nt- 
anhäufuug  ausguKuichnct.  Also  nicht  Sedinientattbäufung 
bewirkt  Senkung  nnd  ebanacHnnlg  Sanknag  Sadfanent- 
iinhüufung,  aber  dort,  wo  »ich  alle  UnistAnde  ver« 
einigen,  welche  die  Mugliehkcit  einer  grossen  Sediment» 
bildung  begünstigen,  und  zugleich  oina  Sanimng  «in* 
tritt ,  wird  eine  mächtige  Ablagerung  stattfinden. 
Gebirgszüge,  welche  durch  eine  solche  Senkung,  da- 
durch ermöglichte  Sudimcntbildur.g  iiml  lir-nuich  Faltung 
und  Aufimbtn^g  daraallieu  eutatanden  nnd,  nennt 
Dana  ^cfinoria.  Dia  Oeantielinalen  aind  die  Qegan» 
bewe^'ung  der  Hynclinulcn;  ao  ist  z.  B.  die  am  Schluaae 
der  Unter-Siluneit  entstandene  ,Cincinuati  npBft*  als 
Antidinorinm  des  glaidiMitIgen  Synelinoriuin  der  Green 
UfoiK.tiiiM  7,:-.  bffrarhieu.  Ein  Synclinorium  kann 
durch  goanticlixuile  Uebnng  erat  recht  gehoben  werden; 
se  &sst  Dana 'die  Conneettent-Sandsteiae  und  die 
Kreide-  und  Tertiäracliicliten  der  Rocky  Mountains  «1» 
durch  geouticUuale  Bewegung  erhobene  Syndinoria  auf. 

Eins  Ansdiaanag,  die  wir  aber  hafanoMls  (sheilaa 
können,  ist,  wenn  Dana  sapt  ',\merir.  .Tniirn.  3.  si-r., 
p.  433 1:  „Die  t>piitereu  Oiscillstionen  in  der  Ucsctiichte 
der  Welt  haben  einen  grfliisaian  Theil  der  Erdknute 
ergriffen  als  früher.  Die<<  kommt  tob  dem  .ichon  er- 
wähnten Factum,  dass  dk  Vullendttng  dncs  Synclino- 
rium gewöhnlich  in  lU  r  KrliUrtung  und  Faltung  des 
Gebirges  und  in  der  liinzuiiigung  der  gansen  Gebirgs- 
region  zu  dem  mehr  beständigen  Thcile  der  Erdkruste 
bedt-anden  hat  und  weiter  noch  von  der  Thatsache, 
daoa  dieser  Prooeas  in  frOharer  Zeit  ao  oft  wiederholt 
wurde,  bis  die  Kruste  so  gut  oben  und  unten  rer- 
feotigt  war,  doss  nur  schwache  Biogangen  \on  weiter 
Spannweite  mdgiich  waren,  salbet  wenn  der  Seiteo- 
dmek  dnrdi  Oamtraetiea  nidit  an  Kraft  abgenomncB 

hütte  " 

Diese  AnffeaMing  steht  mit  europüiaehea  Verhält- 
nlNen  in  Widar^iRidk-  Bs  iit  kanm  molir  ein  ZweiM, 

dasE  die  grn^üen  FUlni^gan  USd  l'elwrschieliuugeti  in 
den  Alpen  erst  naeh  dar  nktcincn  Zeit  entstanden 


Digitized  by  Google 


41 


ind;  Tiala  «ndare  Galirgt  EiiropA'i  sind  von  glekhcm 
AHar.  ISm  andere  Vngt  nt  ee  fteOidi,  eb  verti« 
nie  BllielMing  unserer  Gebirge  RUFSchlieflsIich  dem 
ZaMHUBHuehnb  luauachreiben  ist  und  ob  nicht  etw» 
eine  Hefaong  dnrdi  Biegung  der  ODterhalb  de*  KU- 

Kr.n      iipe^idnibencn  Tlicilcs  iB^^irn  liTi  Miissi  ii  vir 

gegangeo  itt.  Daoa  BcUieMt  aus  der  liegenwart  der 
IjrtirteB  Eriielmngm  en  den  eHes  Cotrtiineiitelritoflei'iii 

au«  dem  Pamllclisimis  der  Gc:-1iirfr--zflpf  mit  der  Axe 
der  anliegenden  Oceane,  aas  der  Asymetrie  der  Falten, 
daae  der  Tangentlaldnuli  von  dar  Brite  daa  Ooaaaa 

grösser  wiir  al.-  joripr  von  rli'r  C>n1inr-nf;'ilspifp.  Dieser 
griisEert  Ihuck  wird  U  wirkt  durtli  eine  grösBcre  Con- 
traction  und  daraus  folgende  Kenkung  der  oceaniichen 
Are«.  Die  tiaie  Lege  dea  Oeeans  und  die  St«ilheit, 
mit  welcbcr  aadna  Binder  aUUlen,  gelten  der  Ocean- 
Area  GclegeDlieit, .  .to  pnih  agalDat*  die  Seitao  der 
Conti  nenta. 

Die  groMe  Senkirag,  waldw  beotzutage  im  tropi- 

acbcn  Tboile  dea  Stillen  Oceans  vor  sich  geht ,  ist 
lUMb  Dana  mit  den  groaaen  allgemaiiWD  Senkungen 
nr  fnbcarboaiaobeu  Zeit  m  vergleichen.  Se  ist  eine 
Q^genbawagU^g  der  Erliebun^'  der  Rocky  n>onntaina. 

Ich  ghnibe  hier  auf  ein  noch  immer  nicht  ge- 
Bligand  beaejrtaCaa  IfoimeDt  nolbiaricaaiii  naohen  an 
müKM'ti.  Sülclie  gewaltige,  weit  verbreitete  Senkungen 
mfisieo  «ich  notbweodig  au  den  ttountlichen  Kfisten 
der  Erde  ek  aoganumte  Halnmgan  darateüaB.  Daa 
Areal  süiumtUoher  Meere  i«t  beilaniig  2°32mal  ao  f^ross 
al«  jenes  dee  Stillen  Oceans.  (Nach  Krümmel  hat 
die  SBdaae  ein  Ared  m  a,6B0,890,  das  Wdtoaar 
8,680,70ri  Qimilnitim-ik-n  Mittheil,  der  Wien,  geogr. 
Oeaellsch.  lU.  XXII,  Nr.  2.)  Nehmen  wir  an,  das« 
nur  etwa  die  Hfilfte  di^u^  Stillen  Oceans  (imd  iwar 
hier  der  tropicche  Theil)  eine  Senkung  von  z.  B. 
5000  Fnaa  erleide,  so  musi  tmch  den  früher  ange- 
gebenen Zahlen  eine  Senkung  des  allgemeinen  Meeres- 
qnegela  um  1077  Fun  cintFatan;  n  iat  din  gewin 
eine  genQgend  groan  ZaU,  um  so  Tide  der  leisten 
Hebungen  horizontaler  Schichten  zu  erklären. 

Üdo  IhnUcber  Oedanke  findet  üch  schon  bei 
Dana  (Anerie.  Joora.  8.  aar.,  5.  Bd.,  p.  44S)  km 
angedentef,  wenn  er  sagt:  „Wenn  eine  Geanticlinale 
Ober  der  Mitte  der  atUntiachen  Koste  entstehen 
wflide,  ktante  aneh  eine  entgegauguadfa)  Bnngwig 

oder  ein  allgemeines  Sink' ii  längs  des  ContineDtal- 
Bandes  sowohl,  als  auch  ein  Steigen  dn  Wassera 
dvrdi  die  Tiefenvermiadernng  dn  Oeeaae  et^tfladen." 

Auch  Pfttff  (a.  B.  0   ji,  2121  erwähnt  als  Fac- 
toren,  welche  eine  wirkliche  Erniedrigung  und  Erböh- 
ugdn  Vaana^iegeblMvWfllhrailcanaen:  l)BalMiiig 
VflB  lAndamaaian  aa  daa  UataB,  i)  BnAdir  tob 
Laofk  ZTL 


Dedrilus  in  das  Meer  (beide  Thatsachen  den  Spiegel 
erUhntd),  8)  Senkungen  dar  Erdiinda^  4)  TMdringia 
dn  Waaaere  gegen  da»  Innen  dn  Erda  (Bmiadrignag 
dn  8|piqgab  bewirkend) 

ITnr  dort,  wo  Seniniig  nnd  BedtnentliildaBg  aieh 

die  Wage  Kalfn;. ,  oiIit  wo  das  Plui  clor  Sinkung 
durch  eine  gleichgroaae  Hebung  irgend  eines  oceauiachen 
Bodens  «nagcgIielMD  wird,  kann  keine  Aenderang  dn 

Wnsserspiegels  <infrf'*<Ti  Ein  solches  Gleichgewicht 
wird  aber  in  den  selteuüteu  Füllen  stattüoden.  Die 
gmaaen  Sankongoi,  «aldie  a.  B.  die  Batatehnng  dn 
grossen  russischen  jialäiizoischcn  Beckens  bedingten, 
werden  sich  enttchiedea  ül>er  einen  nel  grösseren 
Flöcheuraum  auigedohnt  liaben,  als  heute  an  dam 
Vorluindentein  der  palttoeoisohen  Ablagerungen  eijtaonp 
bar ;  nur  dort  eben,  wo  sich  Dedritua  bildete,  konnbsa 
nch  auch  Ablagerungen  bilden  (die  permische  Fonna» 
tioD  BasslaBda  besteht  iiwt  aom  grflaatan  Theil  aus 
klastl sehen  Oeatatnan);  daa  AbnabnaD  dn  Httcbt  igkeit 
der  Formationen  in  gewissen  Richtungen;  das  Aus- 
keilen der  Sekiichten  u.  a.  v.  giebt  uns  dafür  die 
iMBtan  Beweise. 

Originell  denkt  sich  Ch  Kicketls  (.Du  euli- 
sidence  as  the  effeot  of  accumulatioiu'',  p.  110.  Geol. 
Mag.  187S,  Bd.  IX)  die  Senkungen  oad  Hahnngan 
während  der  F.iszeit  cntutaudeii.  Erstere  enst.<inden 
durch  das  Gewicht  von  Eis  uud  erratischen  Blöcken, 
letztere  waren  eine  Ft^g*  dar  Eutiaatang  von  Eis  und 
Schnee.  Elien.so  erklärt  TU  ck et  ts  Delta's  und  Sleer- 
bnsen  als  das  Ileaultat  der  Senkung,  hervorgerufen 
dufdi  daa  Oaaieikl  dv  aagneinmimtai  TW^t 
Die  Erde  hebt  nnd  senkt  .sich  nl.io  nftrh  ihm  wie  aiA 
Stück  Kautschuk  bei  vurschicdcnur  Uulastung. 

Die  groasartigan  Saakaagen  wären  nun  nach 
Dana  unerklArlieb,  wenn  man  nicht  swischen  £rd> 
rinde  und  Naeleus  eine  feurigflüssigc  Schicht  annimmt. 
Eine  Depreesion  dondi  Lataraldruck  iat  nur  möglich, 
wenn  unterhalb  Etwas  answeiehen  kann,  und  din  iat 
nach  ihn  die  „fire  sea'.  Bin  mr  dank  Dlnpfa  ar> 
fallt«r  Raum  wäre  durch  eine  Eakaslnpbe  wnhadingt 
eingeatflnt.  Die  verdr&ugte  ,flra  na*  BMiaala  bgend 
welnn  answeiehen.  Bin  ist  nadi  Dana  bei  der  appa> 
lachischen  Senkung'  niuli  Osten  gcschLlun  und  brachte 
eine  geanticlinale  Erhebung  der  Küstenregion,  parallel 
mit  dar  Senkangsam,  barvor.  Bie  Btiha  diaaer  Anti- 
diaala  oder  „swell  of  Ihe  ovorlying  crust"  wird  aln 
gahangan  liaben  von  der  Distanz,  bis  zu  welcher  eine 
Answdebnng  mdgüdi  war,  d.  h.  bla  aar  Greiwe  dar 

lU-gion  von  „iruliile  nicks",  T).^s  rinstige  Vorhanden- 
sein dieser  Anticiinale  in  Gestalt  einer  Barriere  gegen 
Oitaalatdaidh  iiallflBhiliigtiBhaBawain  ana  dn  Fauna 
dar  palianiBolMB  Sebishtaa  Anecika'a  gascbapit  'nad 

6 


Digitized  by  Gopgle 


i2 


aanlt  dM  voHkoonae  Pddm  «Ihr  miiMa  tefadiMh. 

jarassiiteheii  Fo«siliea  täntr?  tlcr  atlantischen  Küste  be- 
kannt Erst  in  der  Ert-iJezeit  sauk  diese  Barri^ 
Ar  bomar  hinnnter. 

DftD«  Uwt  aI»o  hier  plötzlich  uinu  Hebang  tot 
■ieb  gaben,  di«  nieht  durch  Tanf;enti«ldrnck,  soDdem 
dnroh  «ne  nAaftnümBg"  von  anten  nach  oh«n  ent- 
•tdit,  liaht  $im>,  wenn  auch  in  omgewandcltor  Fom, 
wiedflr  tim  liog«t  aufgegebene  Erklirungsweise  ra 
Hülfe.  Wir  erfahren  nicht,  oh  er  »ich  daa  feurig- 
flUaaig«  Magma  swiaohan  Knut«  and  Kam  ala  aina 
mad  tno  die  Erde  eooHnoirKeke  Hoklniiale  denkt 
Wann  JicsL's  der  Fall  wäre,  so  münstc  sich  dt-r  Druck 
wrf  das  Magma  allaeitig  fortpflansen  und  eine  Hebang 
(wann  «barbanfit  atoe  aoldie  nad  niekt  gaas  ain6eh 
ein  Magma-Erpuss  stAttfitMilei  kiinr.tc  nur  dort  ent- 
stehen, wo  die  Erdkruste  den  geringsten  Wideratand 
kietan  irtida.  alio  antwadar  am  «anigatai  kdaatci 
odfr  am  wenigsten  continuirürh  wäre.  Spätor  faast 
indees  Dana  die«e  Auticüuale  als  einfache  Uegen- 
kawagnag  dar  Senkong  aof. 

Folgen  wir  Dana 's  Auaffihmngen  weiter.  Dflr 
Lftteraldruck  ist  proportional  zur  Grösse  des  üccans. 
An  dem  grossen  Appalachischen  Gebirgszug  wird  die 
EntwickeloDg  einer  Bergkette  erläutert.  Dieselbe  be- 
gann mit  einer  langsamen  Senkung  unter  Scitendmek, 
bis  lieh  endlidl  40,000  Fuss  dicke  Sediment«  in  der 
Hnld«  anhinftm.  Sankoag  oad  AnafiUiung  hialtan 
sfeh  glaieben  Sebrttt. 

Jede  Scdimt'ntanhilnfnng  {so  raisunnirt  Dana 
weiter)  siebt  ein  Hinanfirücken  d«r  Geoisotbennam  nach 
sieb.  Hkrdnrob  wird  der  Boden  der  Maid«  geadnridit, 

vielleicht  soL'ivr  gnschmolzcn.  Der  Lateraldnuk  wM 
endlich  diese  Moide  saaammenfalten  und  ao  G«kiige 
bOdan  —  dia  STneUaoria.  Dia  ffitas.  die  aieih  dnnli 
UrawandluDg  der  Bewegung  bildet,  wird  metan)orplii- 
sirend  wtrkoi.  Das  ao  entstandene  äynclinarium  wird 
oan  BBDoa  TonnuKiaBaB  wwmnaQM  Bnangengt.  Ufa 
Erdkruste  w.ir  endlirh  m  gesteift,  dasa  bloss  mehr 
Anticliijbriu  entstehen  konnten,  daher  die  grusscu 
Erhebungen  sor  Tertiirseit. 

La  Conta  aritl&rt  die  Hebnngserscheinungen  alle, 
aaegekend  von  der  Annahme  einer  durchnns  .-»olideo, 
aber  sich  nlik.ililmden  Erde.  Die  Temperatur  der 
Inaaaran  Krust«:  stallt«  bald  in's  Gleichgewicht; 
Ae  inneren  Lagen  dar  Brda  wacdan  sich  aber  noch 
stets  abkfllilen  und  fols^iiA  nuaaunenztclien.  Die 
oberen,  flir  den  eoatrahirtan  San  n  grossen  Schichten 
watdaa  dadordi  einer  borhioutaien  F^sung  untel^ 
worfbn;  dadurch  F,-i!tcuwurf  —  Borgketten.  Der 
Hottentaldmck  wird  TransTawüachieferang  and  da- 
dnwh  Straokong  dar  flaUdrian  in  Tertioaler  Bkhtaag 


ondi  obso  bawlrkan,  dn  dia  gepresaten  Miaiin  wadsr 

nadl  ulan,  noch  seitlich  nnnweichen  können.  Nach 
FrTjflfawfff**",  die  Sorby  und  Haughton  anstellten 
imd  wobei  sie  das  durcbecbnittlicba  VarbKltniaa  da* 
grüsaten  nnd  kleinsten  Diametera  eines  gepreeeten 
Würfels  wie  6  zu  1  fanden,  berechnet  Le  Conte, 
daas  sich  die  grüsaten  Erhebungen  leicht  auf  solche 
Waise  erklitaren  laasen.  —  Hierbei  moas  iah  jedoch 
bemerken,  dasa  man  den  Latanddraek  doch  nkht  mit 
den  Backen  eines  Schraubstockes  vergliMrlicu  kann. 
Dia  Bewqgnng  entstellt  durch  ein  Mitunen  der  ob«i^ 
halb  der  OontraotioMstellen  liegenden  SeUehten;  an 
ist  also  hier  nicht  ein  Festes  und  ein  Bewegtes,  was 
das  erster«  drfidct,  vorhanden,  sondern  Alles  folgt 
ndir  oder  Binder  den  Zngv. 

Le  Conto  glaubt  nicht,  dass  die  Entstehung 
der  Continente  einem  fthnlichem  Zosammensohub  der 
Haasan  manadnalbaa  asi,  dann  p.  468  (Ameiie.  Jean. 
3.  ser..  Bd  TV.  1872)  wlireibt  er:  ,Wfta  die  Forma, 
ticw  von  Continenten  und  Seeböden  betrifft,  so  f&ble 
kh  weniger  Tartnaan  (In  dtiM  Tluoria).  Est  iai 
möglich,  daas  anek  diese  durch  ein  fbnliche«  Nsch- 
gobvu  gegen  Horiaootaldruck  and  ein  ähnliches  Zu- 
aHBnMnfalt«n  nnd  Aufschwellen  gebildet  wurden  sein 
nUSgen-  Wenn  dem  so  ist,  ao  würde  es  nothwendig 
sein,  den  Betrag  des  Horissontalschabs  in  diesem  Falle 
viel  kleiner  anzunehmen,  aber  den  Sitz  in  grüMori-r 
TieÜB  als  in  dem  Falk  dar  Qebirgsbildwig.  Aber  da 
wir  keine  niTerkennbnre  Stroctar-EvldaBn  sfees  aolohan 
ZasMunensehabs  finden ,  ausgenommen  in  den  Fällen 
dar  Oefaiitgabildnng,  so  habe  ich  roignogi»,  die  BU- 
dnag  der  Oontinente  nad  SaebSden  der  aagleidien 
Badialcüntnictiuu  ^fuzuschreiben." 

Dana  and  Le  Conte  (Americ  Joam.  Bd.  IV, 
187S,  p.  Ml)  ■preeben  sieh  ndt  Badit  gegen  HaH'a 
Thf-oriij  der  GuViirtr^l'ildung  nun.  UuH  betrachtet  rüe 
mächtigen  Appalachiscben  Schichten  suerst  als  die 
eoovexe  Xaaae  einaa  anbrnarinao  Sadtmamlaa.  Sank 

langsame  Senkung  werden  die  oberen  Schichten  dieser 
convexeu  Masse  gequetscht  und  in  Falten  gelebt. 
CcütiBeDtalsvkehang  exponirte  dann  das  Genas  sa 
einem  grossen  Plateau.  X.irhtr.-igliche  Km^ion  formte 
daun  KUcken  und  Tliülcr.  .So  ist  die  Appalachiscbe 
Kette  weiter  Nichts  als  ein  Fragfnent  eines  erodirten, 
durch  Contineotalhebung  erhobenen  Plateaa,"  bemerkt 
treffend  Le  Conte.  Dana  hSlt  dies  für  eine  Theoria 
der  Gebirge,  worin  die  Berge  vergessen  sind  (,a  Uieaiiy 
of  moontains  witb  tke  Bumnlaina  laft  oat"). 

Dana  und  Le  Oonte  halten  SodlmentanhUwftmg 
fUr  die  erste  Ursache  der  Gebirgabildong ;  wlhrend 
jedoch  Dan»  die  Sadimentanhftofang  als  eine  Folge 
dar  Sanfamg  aniMit,  behnnptat  Le  Conte  dni  üm» 


Digitized  by  Google 


48 


fpSulket»:    „Dk   die   gro«sen  SedimenUnhttufungen 


fiuJcn.  so  entstehen  QaMrg»  mmt  durch  cla«  Auf- 
preu«D  der  Ränder  tob  Ifeenebecken.''  So  erklärt 
sieh  gua  «infach  noch  ihm  die  Gegenwart  von  hohen 
G«bag«D  u  den  Küsten.  Die  Anhaufang  tob  Sedi- 
menten hewirkt,  «-io  zuerst  von  Babhage  nud  dann 
vüD  Sir  John  Herachell  gezeigt  wui-de,  ein  Steigen 
dar  <}«gi«otlieniuii.  Der  «tat«  £iliiet  von  Sedfanaat. 
«nhlnftiiig  bt  ain  —  ■>  mhit  Le  Conte  —  Er* 
härtung  (UtlufieatioB)  and  dudHNjl  «rböhte  Dichte  und 
deihalb  Oontnotion  nnd  fiwnlnug  pari  paesn;  daui 
Mgt  bei  iortgewlattiem  AliMiM  «laBerig-feurigea  Er- 
weichen  oder  n  'Jnt  SchmolMB  nidlt  allein  Ji  r  C'.-nTt-n 
Portionea  der  Ablageruqg,  aondm  auch  jener  Ge- 
8Md#i  wb£  frelcheii  ile  fvlit»  BnHMeh  enleleibt  ein 
Xdchpfbfii  des  norizontAldruckfs  ISngs  einer  Linin 
und  ein  AnacbweLlen  dieser  Linie  in  einer  Kette.  l>a- 
dsrah  fiUlit  Mä  uaA  dar  MatmurphMmu  in  tei 

Wltersten  Gliwicm  dvT  Gebirge. 

Ut  diese  Theorie  richtig,  so  mfinate  wirklich 
iamier  ein»  ihmIi  unten  mnehmende  Umwandlong  der 
Fklaarten  ntetamorphiecber  Schichten  m  bemerken  »ein, 
waa  jedoch  nicht  der  Fall  iat.  In  den  Thomglininier- 
»chiefern  der  Sierra  Nevada  iu  Spanleo  findet  mau 
nnaefaM  ni^t  niir  mlchtige  Schichten  is  Gnurt- 
OÜBBrndiMv  und  mrpentinartige  Gesteine  umgewui« 
iäH',  dieae  Lager  tbeilen  sich  sehr  bald  wieder  aus. 
Wa  laaaaii  aieh  derlei  Thatsachen  mit  der  Le  Conte« 
■cbeD  TonteDnng  in  ESnklaDg  bringen? 

Auch  Dann  findet  MoBe  urBpriincrliph  von  Iler- 
•chell  herriüurende  Theorie  gani  ungenügend.  Die 
VthUn  Lagor  dar  16,000'  miditigen  OhriioufofaintioB 
von  N<ni-Sohottliitid  ^im!  nicht  nn  lamorphosirt ,  el>cü- 
aowenig  die  tiefsten  Schichten  der  Appalaclwm.  Dann 
«kürt  aieh  ftr  din  Msllat'adw  Thaoria,  wM» 
Metamorphisimis  durch  die  ans  der  Tipwegiinff  ent- 
•tandone  Wilrme  annimmt,  und  macht  die  Stärke  des 
KatHneipliimu  aUiingig  von  dem  Grade  der  B»> 
mgnng,  der  Dicke  der  Schicht  und  dem  Feuchtigkeits- 
gehalte Wer  dii^  vuUkumnien  horizontal  gelagerten, 
z.  Tti,  aus  weichen  Thonen  beatahenden  Silurachichten 
Russlandji  mit  den  Siluraehiehten  Schottlands  und  Ir- 
lands, die  nördlich  einer  von  der  Galway-Bay  nach 
Btjlfast  Lougb  (aehe  Karte  von  Irland  in  „Tbc  rLyi<i- 
«al  geoloigy  aod  geogi  aphy  of  Ireland*  by  £.  HuU) 
and  von  dar  Mflndung  der  Clyde  (a.  .Firat  Seateh  of 
a  new  gtxjlogical  map  ofScotlaud"  by  R.  Murchison 
«od  A.  Gaikie)  nach  Stonehayan  geaogenen  Linie 
anaaarordaatüeh  diaioeirt  and  iiodi  flMtanmrpboalrl  rfod 

nml  slldlich  diTs<flbpn  'ilcrcii  Riihlimp  dem  Streichen 
der  iiländiscb-echottiscben  Gebirge  entspricht)  weniger 


zerstört  und  nicht  metamorphosirt  aiod,  Tergleieht» 
wird  kaum  laeam,  alak  dar  Hallat'Hhaii  AiHiahb 

nnzuschliofiBen.  das.i  Rpwp(rung  einer  der  Hnnptfsi-toren 
bei  der  I  mwaudlunj;  «ei;  ul>cr  die  Art  dieser  wird 
entschieden  zum  grösst^n  Theil  von  der  orsprflng- 
Uchen  chemiaciwn  ZuaammeneeUmng  der  Schichten  ab- 
hftngeo.  Vor  ao  Uaat  mich  einsehen,  wie  einzelne 
metamorphoürte  Schichten  sich  scharf  von  den  anderen 
durch  eigeDthfiaüioba  Au»1>ildiiui?  und  Hinaralbeetand- 
tiMfla  imtendMiden.  Ton  joner  Batraebtangswaiie, 
wakbe  .*!icli  die  GeViirpe  wie  Schwämme  vorstellt,  in 
daran  kleinsten  Partieen  die  Waaaer,  mit  den  ver- 
Bohiedenartigsten  StoAbn  baladan,  drediran  und  Allaa 
in  Alles  umwandeln,  wird  man  wohl  liill  nli'stehpn, 
um  so  mehr,  da  wir  nun  an  der  mit  dem  Aufwände 
ällar  cibenniBokan  und  nnknMlnjpiHiliaB  Wllftndttal  dvrdii* 

geführten  Untorsuchong  dar  ContactmetamorphoFr  der 
äteigerachiefer  (aDia  StaigarMhieihr  nnd  ihre  Contact- 
aoaa  an  daa  fltaniUt*  von  B.  Roaanituoli)  aaeb- 
gowieaen  Iml-r  n  .  dn.«»  (p.  264}  „diesellia  Mlglich  iti 
einer  molticuLaren  Umwandlung  der  nnprihltglichea 
Schiufermasse  besteht,  bei  welclia-  dieae  nur  ainan 
Theil  ihiea  Gehaltea  an  Waaaer  and  kohUgan  Matarian 
verlor*. 

▼allkommen  nnverstftndlich  bleibt  oa  ftbailiMpti 
wtim  nach  La  Gonta'a  Tbaoria  eme  ao  groaae 
Senkung  aintretan  aollta.  Salbat  balm  speciellen  FaDe 
der  Appahichen  ist  dies  nach  Dana  (Americ.  Joom. 
8.  aar.,  Bd.  V,  p.  43}  nicht  satreffend,  indem  hiar 
hl  den  40,000  Tvm  mlditigaB  Schichten  acbon  die 
BZciBchen  kryst&llinischen  Ge«teine  mit  inbegriffen  sind, 
die  jedenüdl«  achon  vor  der  paliUiaoiachan  Aara  krj- 
aUniaiiab  «amu,  bidan  Braakan  von  ihr  bi  dan 
palloioiacben  Sihi  f  rn  «ingabattet  aind.  Die  von 
Le  Conta  dargethouc  Snraiaiini^  nnd  Schmelzung 
kann  nie  Gontraetti»,  ■ondem  nur  Bzpaaaion  hermr- 
rufen. 

Als  einen  ähnUcben  Fall,  der  ebenfalls  nicht  mit 
Le  Conte'a  Tbaoria  flbarafaiBtünnrt,  fthrt  Dana  die 

triftdo-jtirBdi.srhp,  nnr  4000'  mächtige  Sandsteinforma- 
tiuti  vouj  Cciuuecticut ,  discordant  auf  ktystalüniachien 
azoiBcheit  Schiefern  riibend,  an.  Hiar  Mdt  aiao  aa« 
wohl  die  nöthige  Mlcht^kait,  um  ab  «tnrkeü  Ilinniif- 
rOehen  der  Geoiaothennen  m  eneogen,  als  auch  ein 
Gestein,  das  erst  durch  Krj-stallisinuig  sich  contrahiren 
sollte.  Damit  jedoch  in  dem  Sadimeotachichten  ttber- 
haupt  ein  bamerkborea  nnanflrOcken  der  Temperatur 
entstehen  kuuii,  tuüsBen  lue  doch  eine  Mächtigkeit  von 
wenigsten«  10,000  Fuas  erreicht  haben  (diea  ant^rieb» 
böUnfig  naeb  der  Temperatuiianahma  van  1*C.  auf 
100'  einer  Tciii|.tiatur  miu  100  Grad  in  der  untersten 
Ij^),  der  von  den  Contineutcu  in  das  Meer  geführte 

8» 


Digitized  by  Google 


44 


Dedritu  anM  folglich  hier  schon  ein«  «ben  so  gross« 
KeokuDg  vorgefunden  haben;  diese  knan  wohl  durch 
Radialcontraction  erklärt  werden,  aber  dann  können 
wir  aberhaopt  von  vornbtniB  inf  Jad«  amlin  Brw 
klinugnraM  TcniGUab 

Tob  dxm  imtar  itm  SadlucDtMUehtcn  geschmol- 
zenen Material  leitet  Le  Conte  anoh  die  vulkanischen 
ErgOme  her,  wogegen  D»n»  ihicn  Urqvnsg  in  flOs- 
rigm  ErdiDBera  nieht.  IMb  grom  ÄBBdalunmg  dar 
Trappmasiicn  zwischen  Connecticut  und  Nord-Carolina 
(1000  engl.  11.),  aowi«  ihn  gleiche  chemische  Zu- 
MBBmetsung  bcatiBuiMiB  ihn,  cinv  wnnrordwitBchB 
Atndehnun^'  der  unti'rirdiscLen  Feuirstc  anzunehmen 
(AflMric.  Joorn.  3.  ser.,  Bd.  VI,  p.  106 — 106).  IMese 
ThatMchea  weiwn  ndt  nritBesUnnitluitdieLeGeBte- 
Sterry  Hunt'sclie  Suppositiiin,  die  eiviitivcn  (iesteine 
seien  geschmolzene  Sedimentbilduogeu,  zurück.  Auch 
MBll«t'*  ErltlarBBg  dar  BrapUr-OeatäBe  dsreli  Ubh 
setzang  von  Dt-wc^mtL'  in  Wsrn;i-'  ict  nicht  genügend 
und  nicht  den  Tljntf^arlii^n  entsprechend.  Die  Ungemein 
laBgaam,  meist  obnc  grosse  Störungen  erfolgeBd«  SeBk« 
BBig  zwischen  Nrn-Schottland  und  Xord-Carolinn  kann 
kene  hinreichende  Ursache  zur  .Schmelzung  sulcla-r 
coloasaler  Masaea  aaiB.  Ib  Amerika  (mdut  man  dort, 
wo  die  Störungen  am  grdssten  sind,  die  wonigsten 
Eruptionen  und  umgekehrt ;  so  sind  die  qnnternSren 
Ausflassc  der  Paclfic'ichen  und  die  triado-jurodiscbcn 
der  atlantischen  Küste  in  ziemlich  ungestdiieBi  Terrain. 
Die  Quelle  der  „cjecting  force"  liegt  null  Dana 
weniger  in  der  Kraft  d«s  Wasserdampfe»,  von  deason 
Gegenwart  in  grossen  Tiefen  er  abstrahirt,  all  in  der 
quetschendeB  Kraft  dea  HoriMBttldmclw».  Aadan 

bei  den  Vulkanen,  wo  hanptsAeUioIl  dlB  ABaddoNUg 
TOD  yerdampfbaren  Stoffen  wirkt. 

AdadidM  ABalebtao  wie  too  Lc  Conte  «Bid«B 
schon  von  Storry  Hunt  1S59  (Qnniturly  Journ., 
Not.)  und  1861  (Americ.  Journ.  2.  ser.,  Bd.  XXXI, 
p.  411)  antitkikalt  BBd  apttar  wieder  (Aaierie.  Jonn. 
1873,  3.  ser.,  Bd.  V,  p.  264)  befpiwben.  Dieser 
Forscher  legt  jedoch  viel  zu  wenig  Uewicht  auf  Fal- 
tsBg  nnd  BB  Tid  «nf  EkvaiaiB.  Gbbb  anriehtjg  iat 

jrdenfaÜ!--.  wenn  er  meint,  ^dass  die  grossen  Bergketten 
Europa  s  nur  die  L'eberbleibsel  von  Conti nentalerbeb- 
nngen  seien,  die  durch  Denndatiou  wcggatefaaflt 
sind  (!!!),  nnd  daas  die  Falten  und  Umstürznngen 
als  zuAllig  und  local  betrachtet  werden  müssen". 
Zwischen  Sterry  Hunt  und  Lo  Conte  entwickelt 
•ich  dann  in  Folge  eimselaer  faieranf  faoaagllcfaer  Ideaa 
«iB  bSchat  nBcrqnfcUidier  PHerttBta-Stnit  (Aaterie. 
Journ.  1873,  lid.  V,  p.  264,  4  »8). 

Nach  Le  Conte'a  Theorie  wir«  fib«haupt  die 
GagCBWBrt  vom  ahaat  nSditigeB  Ablagerangen,  di« 


noch  bentzntage  yoUkommen  horiaoBtal  liegea,  eiBO 
Unmügh'chkcit ,  nnd  doch  neben  wir  in  Rnsaland,  Ir- 
land etc.  derartige  Schichten  aaf  weite  Strecken  in 
ungestörter  Lagerung.  Warum  haben  nun  dieee  mäcii» 
tigen  Schichten  der  Erweichung  ihrer  UBteiaten  Lagen 
dnreb  daa  HinauirackeB  der  Geoiaothermen  nnd  dem 
TransTeraaldmcke  nieht  nachgegeben? 

Ein»  BBBiittelh«re  Folge  dar  Dbbb-Lo  Costa- 
aebm  Thaorfo  adwiBt  ftat  bb  aalB,  daaa  die  FaUang 
der  Sedimente  bald  nach  .Scblus»  oder  sogar  wfthrend 
deren  Ablagerung  vor  (ich  geben  musa.  So  sind  nach 
ibra  im  AppoIadieB  am  Bade  der  KobleDperiode,  dio 

triiu!:;i- jur.'iili.-iihtii  (jthi'.ilc    um   Ende   dir  .luraperiodo 

zusammengefaltet  worden.  Da  der  Druck  vom  Ocean 
ana  wirbt,  ao  anid  dann  die  Inmren  Ketten  ateta  die 

jUngsten.  Dio  Anwendbarkeit  dieser  Fdli^'erunfr  auf 
die  tthrigen  Gootiuente,  aasgenommen  Amerika,  roiirt 
Daa*  nur  aehr  obarfllciblldi  dardt;  aadi  dürfta  an 
kaum  je  fji'Üngi  ri ,  j.  ne  Gesetzniilssiirkeit  lii<  i  imrh- 
weisen  zu  können.  Die  ganz  unregelm&^sige  Vertlieilung 
der  Meer«  bbA  Faatlindar  Ib  daB  Terachiedcnen  EpoeheB 
Rchliesst  von  vornherein  eine  solche  GesetzmÄasigkeit 
au»;  das  Gesetz  Dana 's,  welches  verlangt,  daas  den 
gruggeren  Meeren  diu  höheren  Gebirge  gegenflberstebeB, 
findet  Totlenda  «Bf  Europ»  oad  Noida6ikB  gar  keine 
Anwendung.  Aflcb  adiafait  La  Oont»  diaM  Sebwierig- 
keiten  nicht  m  ttbanaiieD,  wbbb  ar  aieb  iBiaert:  .In 
ainigaa  FUlaa  bidaaacn,  TialMeht  Ib  vieiaa  FUlon, 
babon  dSi»  SadftnmitlagBr  ia  Wwfuww^t^  {a  ihaBdiar 
Weise  nadigegeben  OBd  varqgclDitajgB  Gabüge  oder 
Berggroppen  etnengt»" 

Pfaff  kaaa  aieb  mit  dar  Tbeorw,  weldie  (Ha 
.Srliii-hti  li.^t.;.!  ur.gi'ii  al.H  Folgen  der  Contracfion  erkliirt, 
nicht  einverstanden  erklären  (a.  a.  U.  p.  245 — 248}i 
Er  berechnet,  daas,  nm  nur  Falten  n  eraaugen,  welche 

Winkel  TOn  60*  bilden,  eine  Verminderuiic;  des  Fnl- 
radiuB  am  die  Hilfto  nothweudig  wäre,  eine  Annahme, 
dia  BamOgilefa  eraoiMiat,  da  aaeb  ia  jBBgatar  Znt  a» 
gTMPartige  Scbichtenstörungen  vorkommen  nnd  eino 
Bo  euormo  Abkühlung  ganz  unmöglich  erscheint. 

Heim  faast  in  seinem  Kapital:  «Dar  Zuamawa- 
Rcbub  der  Erdrinde"  («.  a.  0.  p.  2in)  die  FallaB 
clH'ufull.s  nU  Resultat  der  Erdcontructiun  auf.  Der 
Erdumfang  vor  der  Stauung  der  Gebirge  musa  am 
denjenigen  Betrag,  um  welchen  di«  «iimmtlieheB  aaf 
einem  gröiaten  Kreise  gelegenen  ausgeglatt^ten  Gebirge 
grösser  sind  als  der  gröaste  Krcb  selber,  abgenommen 
haben.  Heim  faereobnet  nnn  den  ZuMBunenwhab 
befan  Jura  «ad  den  Oentnüalpen  und  findet  bei  lets- 
tereu  (wie  Pfaff)  den  tdativen  Zuaammeaadadi 
SS  0-&,  den  ahaobiteD  atm  120,000  Meter,  waa 
—  voMkBtgaaatsI,  anf  dem  dardi  dia  Alp«  bwftadaa 


45 


MwitB>B  Mi«i  bin  ndarni  CWbirg«  —  «m  Tar- 
hmaag  diaaea  MeridiaiM  nm  0  2998  pCt.  crgiebt 
Burtokiiehtigt  man  Jadoeb,  daaa  dendbe  Moidiaa 
noch  wneKeAne  uder«  QMrge  dnidbadiMidat,  iS» 

Heim  gleich  zwei  Alp«n  svtzt,  xo  Vi<?k<lllllllfcMn  noch 
immer  erat  eiaA  UmüutgverkOrzuog  tm  0*89  pCt. 
oder  Rftdlftavai'llSriuii^  von  5T|000  Mator.  «iWau 
I'faff  in  ii'iiicr  AllifriiH-iiim  rifnlopi,^  ilh'  Vi'rliiiraing 
de«  itadiaa  durch  Faltenbildung  auf  dio  Uälfte  be- 
foolnwl,  ao  dankt  ar  aieli  dm  gunm  Htridkn  ga- 
(Irüngt  voll  Alpan  Ulli  Himhqr*t  der  Natnr 
widertpricht." 

IMaao  Yarkttnniiir  ^  jedoch  Bnerduga  nnr  jene, 
Jip  in  iliT  Ti-rHiiiTpit  stattgcfundfn  h»t;  andare,  Wohl 
noch  viel  bclieutt-iidcri'  iiiUssfti  in  früheren  Perioden 
TOT  dch  gegaiiKcii  »ein.  Die  Fnltangen  der  ülti-ren 
nad  Alteatoi  FormntionsgUeder  aiud  Uteiia  durch  «pA- 
t«ra  Bedeekungeo,  tbeUi  durch  Aa  nfvoWraid«  Knft 
dea  Waaiara  anaeren  Augen  entzogen.  Ob  nun  die 
Erdrinde  aieh  in  aiiinlD«ii  grö«er«n  Fsltoai  odar  in 
OBoidlidi  Ueiaan  Rogangen,  dia  kanm  da«  Kivean 
dt-r  SchiclilcD  erhoben,  lUHunmenachiebt ,  ist  für  die 
Berechnnog  dea  Coatra«tk»aeoelficienten  wohl  gm 
glafchgBltig.  In  diaaem  Siime  tehaint  mir  Heim'a 
Berechnuni.'  viel  7.u  niedri?  gegriffen. 

Ea  folgt  ferner  noch  nach  Heim,  ndasi  auf 
jaden  balieingan  giflaaten  Kreia«  der  Erda  dar  »liao- 
luU)  Zusfmitnen.icliuli,  ilrr  ■^irli  au«  (iir  Abwickelung 
aller  auf  die<«m  Kreise  bcfindlicben  Di^locationeu  er- 
naiaen  UM,  i^aiah  gniaa  «ti*.  Heim  will  in  d«r 
Anonlniing  ikr  GoUig*  aino  Analberang  an  dieses 

Oes«tz  erkennen. 

Ein  Abweichen  von  dieeem  Getetze  muastv  un- 
bedingt eine  Verwrrang  der  GestAlt  annerer  Erde  zur 
Folge  haben  und  in  Folge  desiien  eine  Vorlegung  de« 
Schwerpunktes  derselW-n  mit  ihren  Cunscquenaan. 
Ob  indaa»  diaaa  Verlegnng  in  Folge  dea  Yerbiltniaaaa 
der  nngebenren  Maaee  der  Erde  m  Ihrtn  OeMrgan 
einfD  irgendwie  l>emerkbaren  Einfluu  maclien  würde, 
bleibt  »ehr  Iragiich.  leb  mfichta  ea  tut  wahnchein- 
In^er  finden,  diu*  «ne  aolehe  Regdataaigkeft  dar 
F»lfiiiiL'.  wii'  «ie  Heini  vorauBEitzf .  nicht  stattfindet. 
£•  wird  kaam  je  gelingeu  können,  Ober  dieao  Ver- 
hlltniaae  Nähere«  an  aHbbran;  nicht  aar  daaa  wir 
über  tlns  Alter  ji  drr  Falte  gennii  unterriLlitct  sr  in 
mSaiten  (was  bei  alteren,  Ton  keiner  jüngeren  Forma- 
tion flbariagarten  BohMiten  in  den  wmigaten  FUlen 
möglich  ipt} .  wir  sind  ja  nnch  über  den  Zatnn-.iiitn- 
»chub  von  'ji  unserer  Erdoberflücbe,  die  mit  ileei 
aberdeekt  aind,  ganx  ohne  Naainidii.  Sie  n«han 
Kenntniks  de»  Reliefs  der  S^'eljöden  zeitrt  nns  woM 
die  grösseren  Falten,  aber  über  die  zatillu«cn  kleinen. 


liier  Aanao  n  batlekaiefatigenden  Dicgungen  bleiben 
wir  wohl  immer  gank  im  Unklaren. 

Ea  in  der  Anachanangaweiae,  wie  aie  Beim 
von  der  OebirgallMnng  hat,  ein  TTntaraoliIed  mit  der 

anderer  Forscher.  Er  famst  nicht  sowohl  dio  Faltung 
auaachlieialich  ala  directa  Folge  dar  Contraction,  aon» 
dem  ab  die  in  TaagentiaUnMikvaBgevaadelle  Wirkung 
der  Schwerkraft  (durch  dio  Contraction  in  Activität 
gesetzt)  auf.  gWeoa  die  Erdrinde  fllr  den  Kern  zu 
gross  wird,  ao  wirkt  die  Sehwem  auf  die  Binde  ein 
niid  ?h'ht  dieselbe  gegen  den  Ken).  Die  Rindo  oder 
^<:h.ilo  verhftlt  sich  nun  wie  ein  allseitig  geachloaaenes 
Gewölbe.  Die  Laat,  die  ee  so  trogen  hat,  lafc  das 
Gewicht  der  einzelnen  Gcwölbstheile  .lelhnt  Wir  können 
uns  durch  beliebig  viele  durch  den  Schwerpunkt  der 
Erde  gehende  Ebenen  dio  Hrd.<ichale  in  ]aut«r  pjTn- 
midale  GewSlIieateine  serlegt  denken.  Das  centripetal 
wirkende  Qewicht  wird  sich  an  den  Fugen  der  Oe- 
wölbesteine  stets  in  einen  zu  den  Fugen  senkrechten 
Druck,  d.  b.  in  cioen  tangentialen  Druck  umaataan. 
Die  iMtt  der  Schale  wirkt  in  der  Sehale  al«  Horianntal» 
oder  Tnngentialdnick.  Nun  steht  die  Schale  itn  laliben 
Gleichgewicht.  Dio  Last,  welche  dieaee  geachloaaane 
Gewalbe  au  tragen  hat.  nlmlieh  aeiae  eigaae  Laat, 
ist  grn^M  r  .^Is  Fcinc  Steifheit  und  Festigkeit.  An  der 
schwächsten  Stelle  wird  sich  Zen^uetscbeu  oder  Ans- 
wtrtaaraiehan  in  Form  einer  Falte  entwickeln.  Sobald 
dies  begonnen  hat,  steigert  sich  die  Faltab  Sa  lat 
die  schwache  Stelle  geworden,  an  welcher  die  gnaie 
Laat  der  betreflhnden  Zone  dar  Erdachale  «ich  nun 
als  Ilnrizontaldruok   ii'issfvt,  thhrnit  sich  nach 

aussen  eine  erste,  dann  eine  zweite,  dritte  etc.  Kette 
auf,  wahrend  das  gesammto  Niveau  der  Oberfltcbe 
ein  wonig  sinkt."  (Nach  SfJss  [..Entstehung  der 
Alpen'',  p.  60)  iseigen  jedoch  dio  Alpen  nicht  ein 
Jiingcrwerden  der  Falten  von  aussen  nach  innen.) 

Im  letzten  Satze  liegt  die  Erklinug  der  Ent- 
atebnng  ym  Gehirgaketten  an  den  Biadem  daa  Oeaaaa. 
Heim  bespricht  dann  weiter  die  in  den  Alpco  und 
dem  Jora  aon  Sttaa  naebgewieaenen  ätannqgaeraelu^ 
anngen  der  Ketten  an  mterea  Mlaiiin  nad  betndilet 
let/*M.',  wie  Süss,  ah  mehr  venftatlgta,  widacataiidB- 
fahigere  Fartieen  der  Kruste. 

Ueber  die  eigentUdhe  Etatatehnag  der  CootineBte 

ä^isscrt  fich  Heim  nur  snlir  znn'lrkhaltaBd.  »Ue 
Bewegungen  der  Binde,  welche  Continent  und  Ooaaa 
Ton  oinaadar  adiaidaB,  aiad  alao  woU  aadara  ala  di*> 

jenigen ,  welche  auf  den  gnjssrn  Plnte;inx  der  Gon- 
tiucute  noch  geronielt  haben,  wenn  auch  vielleicht  die 
Krftfte  nhdtt  vencfaieden  sind.«  Bhb  Mhatafe  «km  Er. 

kenntnisB  dieser  Bewegungen  kaum  vnr  einer  "cmuerrn 
Xenutui^s  der  Verbrcitnog  der  älteren  rcriixicu  müjjlich. 


Digitized  by  Google 


46 


Ah  nratt«  ümelw  iar  Htaig  InnldiMt  dw 

»ach  Heim,  wie  Süss,  den  dnrch  Contractiga  iodar 
Knut«  atlbct  entstehend«!!  Taüfictül druck.  —  — 
Et  ift  Uar,  dan  ditw  Veidcn  ürnwli«!!  tob  06- 

birpsbildung  auch  in  ihren  Wirkuugpn  von  (.imindiT 
Tcvwhieden  nin  mOtMO.  Die  eine  ist  Fo|^  der 
B>Hfaleoirtn0tfaiiit  fie  mden  div  UmgMiUdeoBtHwMotti 
Ersterc  wild  mm  TMl  lieh  •be^Mb  sh  TlugMiitiikl. 
druck  iamm, 

BttiB  MftiB  aMrOAbiMUnig  nthr  die  Wirk- 
UOK  der  iihertragpnpn  TugagÜdcontroction  'ti.  n.  0. 
p.  65  n.  66),  welche  sieh  «a  den  früher  verfestigten 
nUrscholleo*  itaat  oad  abgeleakt  «M,  obirolil  aneb 
ihm  tüp  Ftftq  (jpptörtpti.  tnüchtigen  pelafnwhen  Trias- 
bilduug'.'u  auf  die  Gegenwart  von  Ucoiyuclinaiec  zu 
deoten  icbeinen.  

Ob  bei  dem  Faltenwurf  der  Krost«  einaeätige  Ge- 
birge oder  flicht  entateben,  wird  wofal  nur  von  dem 
Grade  der  Contnctkm  and  Ton  ihrer  Unc^ekUBmig- 
keit  abhiiiga. 

Et  wire  viel  wenigei*  mericwflrdig,  wenn  wir  Sit 
Gebir>,'»zOfrf  auf  der  Erde  in  gröMerer  Oeeetzlosigkcit 
aentrent  Ooden,  ab  so  aehen,  wie  ei  tbatiitnhlirh  der 
IUI  Itt,  dua  in  besiftiimten  Theflen  der  Erde  die 
Obntraction  stft?,  in  ilMr'flh.ii  Riolitimg  gewirkt  hat. 

De  die  Richtung  und  St&rke  der  Teogentialcon- 
tnettoB  aewobl  tod  dar  Tereebledeiien  Ltitmigaflddff* 
kalt  der  dnaalwan  Thaile  drr  Krdkmite,  von  ihren 
«HgiaiahftliMigaB  Widantäudeu  u.  ■.  w.  abbingt,  lauter 
Fbetoran,  von  deMo  wir  gar  Niebta  wiaBan  and  <Ba 
jedenfalls  unendlich  cotnplieirt  ineinandergreifen,  »o 
dürften  auch  die  Richtungen  anaerer  Gebirge  nach 
Geaetaen  von  ao  verwickelter  Nrtiir  angeligt  aain, 
ddüs  vrir  kaum  je  im  Stande  aaiB  «aidao,  dieaa  in 
erkennen  oder  zu  ei^gründen. 

TangeutialooDtraietian  kann  übrigens  nur  dann 
(dbivftMtend  wirken,  wana  aie  in  achon  verfestigten 
GeatetaMB  ihrni  fliti  bat;  denn  das  snpponirte  flttnige 
Erdinnere  kann  mch  noch  h<>  viel  contrahiren;  efs 
trtrd  nniBflglieh  die  oberhalb  liegende  feste  Kroate 
aiUfSbren  ktanen,  da  die  Veraebiebbarkelt  aetnar  TheQ- 
oImb  diae  verhindert. 

Dia  RadiakoDtractioa  indees  wird  aowohl  Folge 
dar  ZiDaamneiniebinig  dea  flta^en  ala  aaeh  dee  feateo 
TbeQee  der  Erde  »rin.  Es  ist  so  wilirsthfiiilichcr, 
daaa  die  groaaartigea  Nivcauverinderungen  nur  durch 
latatere  beviritt  wardan^  iiidaiB  der  Znaunmanriabniga' 
«oefBoient  «inar  FlOaaigknt  grOaaar  iat  ala  der  ainaa 
faaten  Kflvpan» 

Wenn  dna  oantripetal  wirkende  Oewiebt  einae 
nachsinfcpnden  Erdgewölbertflckes  Reitlich  Faltpn  er- 
zeugt,  so  wird  jedenfalls  die  Intensität  denolbon  im 


TariitItriaB  aom  Oswlehte  der  ainkanden  Setiolle  ateban 

müssen.  Dieses  Gewicht  wird  aber  mit  der  Dicke  der 
aratarrten  Kmate  annehmaa;  aa  aoUt«  darom  folge- 
fiebtig  die  ava  dieaer  ünadw  aoMahende  VkltaD- 

bildung  stets  an  Grö5?e  zunehmen,  je  mehr  sich  ntisere 
Erde  abkOblt;  ebenao  mflaaen  auch  die  Senkungen 
famaerbedanteiider  werden.  Obsovidleiebt  £e  groeeea 
liifannTattodemngen  in  tertiärer  Zeit  zu  erklären  sind, 
aVebto  idi  Anderen  aar  Beortlieilong  überlaseen. 

Dam,  dar  aiek  die  Utha  gagaban  bat,  uaaran 
Betrachtiinf?oii  zii  Mcfn.  dürfte  wohl  kaum  entgangen 
sein,  da8s  \i-ir  uns  noch  immer  vergebene  nach  einer 
Kraft  umsehen,  welcbfl  aina  wiffcHahe  aankraalito  Er» 
hcbuiig  ohne  Faltenfaildung  erklMr^n  kann. 

Eine  solche  Kraft  durfte  in  Wirklichkeit  wohl 
kaum  bestehen ,  und  bleibt  somit  Nicht*  ftbrig,  ala 
alouBtlichc  Hebungen,  die  nicht  daa  Resultat  einer 
FallMitg  sind,  oder  die  .lich  nicht  durch  eine,  wenn 
andl  nt  grosse  Distauzco  stattfindende,  Schichten- 
beugung zurückfuhren  laaaen,  ala  nnr  relativ«  Be- 
wegungHTficheinungen  aafimlbaaao.  Dieae  wlrai  dann 
entweder  hervor(,'ebn»cht  durch  eine  .Seukunp  anliegen- 
der Kmateotbeile  oder  durch  eine  Erniedngung  daa 
Maaraaapiageia,  dfo  ibraraaitB  wiadar  nur  abie  VUge  von 
Depression  in  irgend  einttm  Theil»?  de«  Weltmr-rif- 

Ein  aehr  ach  wer  au  erklärendes  Factum  bleiben 
aber  inmarbin  jene  fiwt  vollkuuimeu  koiteNltal  Bagao* 
den  Schichten ,  die  z  B.  im  europSischen  Russland 
aeit  der  Permischeo  Zeit  über  dem  Ueereaniveau  liegen 
lind  In  kdnaf  TTiiaa  an  danfTtlli  iiimim  niailnalMian.  wilnh* 
in  dem  unendlich  langen  Zeiträume  zwischen  dem  Ende 
der  palJUaoiacben  Epoche  und  der  Jetataeit  atatt&ndeu. 

In  dem  weailich  vom  Ural  und  nfitdUeb  vom 
Kaukasus  gelegenen  Erdstriche,  der  »o  groes  als  das 
ganze  übrige  Europa  zusammengenommen  iat ,  finden 
wir  fast  nnr  sif-li.  n  Lrsussere  Sturnugen,  und  zwar:  (siebn 
Murchiaon,  de  Vernentl,  eonat«  Ka;faerliaf, 
Rnaaia)  die  kavm  Uber  1000  Vam  hoban  devnoiaehen 
Valdai-nOgel,  eine  nordöstlich  streichende  Störung 
Bwisehao  dem  Ladoga-See  und  der  On^ga-Bay,  die 
niedrige  Hltgelkette  der  Tbnan-Berge,  wddw  tnti 
ihrer  b\-]iM)raftri.'ichen  Unix  d(  iitendheit  einen  ähnlichen 
Bau  wie  der  Ural  aeigt;  die  knppaoiSnnige  Erhebung 
dee  Devon  im  Gebiete  des  Don-Flnasaa,  die  atark  gn- 

li('!iL'iirn   ciirtMirü^flu'n  Schichtrii    des  Dotintz   und  ilnr 

Südtheil  der  Krim-Halbinsel,  der  jedoch  schon  der 
ErbahmigaHnia  dea  Kankaaoa  angdtart. 

E«  i^it  si  hw'T  etn/nst  Ix  ii .  wnrum  sich  nicht  dar 
unterhalb  dieses  grossen  Oberäiichenstttckee  der  Erde 
baflndHahe  Tkdl  dar  Kmate  alaadUb  «ealnUfao  oad 

dnrrh  UebertrafriTn?  «eitief  Tnti^'i  r.tialdmafciaa  daa  Aber 

ihm  Liegende  in  Falten  werten  »ollt«. 


Digitized  by  Google 


47 


L.  T.  Bmob  Buiato,  wi*  Bftia  in  (euer 

stehuDj;  der  Alju-ti"*  f-rwiihnt,  dass  die  Ilürizontalität 
der  russischen  Scbichtcu  durch  fiiie  unterhalb  der- 
adbeiB  gelegene  grosse  Hyperstkenittafel  erklärbar  sei, 
wahracbeinlich  von  der  Ansteht  ausgebend,  daas  diese 
gewissermaasen  einen  Abachluu  gegen  den  daouüa  «la 
hebend  betnobtetea  Aadnuif 


Wir  ]»ban  MhoB  frflliar  n  Migen  geneht, 

daw  ein  oich  oontrahireudes  flüssiges  Magma  nie  u-iiie 
Ui^ntküie  Bewegung  anf  eine  abarlagemd«  feste  Rinde 
flbeiU'Hgea  kana;  uaA  mma  der  sieh  oontnUrand« 
Thoi!  der  Knute  nicht  fest  mit  dem  oberhalb  liegen- 
den erkattetoa  Tiieik  verbunden  ist,  wird  er  bei  seiner 
Fkitmig  u  dar  rieb  okslit  msannMiirielundn  KraiU 
vorüb^Tgleitcn ,  obne  aic  mitstuueliiuen.  I)ie  zu  gross 
gewordene  Kruste  moss  sieb  aber  endlicb  doeb,  wenn 
aaeh  aaMilndb  dw  BoMiehaa,  «e  dkw  lAaiUada 

?tattfind(>n ,  faltcil.  Au  der  westlichen  und  oatlichen 
üreuzu  der  russisoheBi  paUozoiscben  Mulde  finden  wir 
gewaltige  Staanageereeheinangen.  Dort  eine  Eüdwest» 
lieh  gericht<.>te  Sfürungslinie  mit  gewaltigen  Aui>ilüs8en 
Tun  Porphyren  und  Grünsteiueu ;  hier  die  lange  üral- 
kette,  die  die  tiefstuu  Glieder  der  paliozoischeo  Reibe 
hoch  metamorphosirt  biuesgelagt  bat.  Diu  Erhebungen 
der  Ladoga-Onega-Linie,  so«ia  die  Hauptbewegung  d«a 
Drei  sind  jedoch  wabrsoheinlich  vor-penniseben  Alten 
and  finden  ihre  ErUlnug  wohl  am  beuten  in  der 
gntaaea  palloBoticbaa  Senknng.  Sitet  reeibnet  die  aaa- 

gedelinten  russiachen  Ebenen  zu  den  früh  verfeotiglt-n 
gUrschoUen",  wie  dae  ,böhmitch-m&hhKbe  Alassiv'^, 
daa  Onitral>F1atMn  von  FVnknieb  n,  e.-w. 

Ich  srh'.:.'  sc  die«-  zerstreuton  Betrachtungen  mit 
dem  auiricbtigeu  Wunsche,  ee  mögen  die  von  mir 


Sollte  es  mir  gelungen  sein .  einige  neue  Gesichts- 
punkte zu  erüfineo,  so  ist  mein  Zweck  erreicht,  denn 
ein  Haraheataen  frendar  Uhu  nad  Gadankea  1^ 
mir  fern. 

Wien,  Mirz  1879. 


BiogiaphiBolie  KittlieUiingan. 

Au)  6.  Januar  1880  starb  zu  Pressburg  der  aLs 
f  ODolaga  in  weiter««  Kreisan  bekanste  und  geachtete 
Dombarr  Ytim  Urbanek,  Ritter  dee  Frans^oaepba- 
Ordeos,  im  90.  Moa  seines  .rVlters. 

Am  14.  Jannar  1880  starb  in  Cairo  Dr.  WU- 
bdiB  Xail'Bai,  Lribarat  dee  TiodAnlgv  von  Aegypten. 

Am  lö.  Januar  1H80  starb  zu  Fulda  der  Medi- 
ebalnth  Dr.  Igoaz  Sch wara,  £eator  der  knrhesBischen 
Aarat^  B6  labra  alt. 

Am  lt.  Janaar  1880  itarb  n  Sabmiafait  dar 


Jau  Caapar  Snttlar,  IL  A.  N.. 

am  27.  August  1810. 

Am  21.  Januar  1080  starb  zu  Güttingen  l>r. 
Carl  von  Seebaoh,  ordantlieher  Professor  der  Mlna. 
ralogie  und  Oeok^gia  an  der  dortigen  UniversitJit, 
41  Jahre  alt.  Er  war  geboren  am  18.  Augost  1639 
in  Weimar,  studirte  in  Berlin  und  Göttingen  nad 
Itomovirta  1683  an  latitarar  Univaiaitit,  wnicbar  ar 
aneb  aelt  1863  ab  anaaerordentliebcr,  aait  1870  ali 
ordeutlicher  Professor  angehorte.  £r  untomahm  grosse 
wiesenschaftlietw  Beiaen  naeh  Centralanterika,  nach  dar 
Insel  Saatarin  im  Xgeiaeben  Haara  und  im  Wmter 
1«78— 78  »ach  Algarbi. n  in  Purtu^-al.  In  Anerken- 
nung lainar  Terdienats  erhielt  er  noch  kurz  vor  seinem 
HjnsobeideB  vom  KOajga  von  Portugal  daa  Cbmthnr- 
kreuz  des  Ordens  „do  No.s.s.'v  Scnhora  da  Concijao  de 
Villa  Yigosa".  Hauptgegeoataud  seiner  Stadien  war 
dar  Bau  dar  Valkaae  und  die  Tbaaria  der  Erdbeben. 
T>ie  r,r'_'fliiii^.'-e  sfiner  F^r^rliMiiü^cn ,  Mm  denen  er  in 
verscIiitdeMeu  Vortragen  und  kleinereu  Schrillen  Einiges 
nnr  vorläufig  mittheilta,  soUtein  den  Inhalt  aiaea  ^to> 
seren  Werkes  bilden,  dessen  seit  Jahn  n  fortgesetzter 
Bearbeitung  der  Tod  ein  Ziel  setzte.  —  Pubiicutionen: 
Die  Conchyliunfaana  der  Weimarer  Trios.  Berlin  1868. 

—  Der  Hannovaiacfaa  Jara.  Berlin  1884.  —  lieber 
die  tjpiaeben  Tanebladaniuit«n  im  Bau  der  Vulkane 
und  deren  Ursache.  Berlin  1866.  —  Uebor  den  Vulkan 
von  Santoiin  nnd  die  EHiptmi  vw  1866.  Gfittingw 
1868  nnd  Berlm  1867.  —  Uabar  dia  Wdlen  daa 
Meere»  uud  iljre  geolugisfllw  Bedeutung.  Berlin  1873. 

—  Centralamehka  und  dar  interoceaniiobe  CamaL 
Bertin  1878.  —  Ueber  daa  mitteldeirtaeba  Brdbeban 
vom  C.  MSns  1872.  Leipzig  IHT.;.  —  S-^«-!  i.cli  be- 
tbciligte  sich  auch  an  der  geoguostischtui  Auüiahme 
nnd  Kaitagnpibinmf  daa  Eiebaieldaa  and  der  banaeb» 

barten  .'i&diaNb-t]|fllillgis"^<'n  I):^tricte,  sowie  au  den 
gouguustiselMn  nnd  antiquarischen  Forschungen  in  der 
Umgegend  tob  OAttingn,  inabaaandara  aacli  aa  dar 
Gründung  und  l.<eitung  eines  anthropologii(~Vi'  ii  V.  reiiies. 
(Deuttfi-he  Ruudiscluiu  f.  Geographie  u.  Statistik,  Jg.  Ii, 
Hft.  ti,  p.  296  ff.) 

Am  2U.  Jannar  1880  ctarb  zu  Paria  dar  Sbjjaikar 
Hippolyte  Walferdin,  84  Jahre  alt. 

Am  2(>.  Januar  1880  starb  zu  Koatock  dar 
fesaor  der  Oekonomie  Dr.  D.  U.  Beokan 

Am  87.  Janaar  1880  staib  an  Wieabaden  dar 
Grosaherzoglich  Mecklenburg- Sch  werinscbe  Geheime 
Medioinalratb  Dr.  med.  Carl  Fiiadrieh  Flemmingt 
•inar  dar  anogeaeidinatatan  dentacben  Irrenttrste. 

Am  2'.1  Jaiiuar  1880  »tarb  zu  Nürnberg  Carl 
Emil  Gemming,  pens.  Oberst,  der  sich  um  dieOao- 
kfia  md  Paltimtialngla  «iria  Tarttaaata  avwnrb;  er 
den  86.  Agäl  1784  i 


* 


Digitized  by  Google 


'46 


Tob  diB  itthBliehrt  bekMaten  Rtbaodtn  und 

'en  Franz  und  Wiiard  Kiftboch  i«t 
Meh  einer  MitUuuluiig  in  Gard.  Cbron.  An» 
foqgB  IWjnMr  d.  /.  in  Xeiiko  gwtorlNB. 

Am  12.  Februar  1880  starb  zu  Dresden  Dr. 
Friedrich  Mebwald,  der,  uaclidem  er  frülier  die 
„ScUes.  ItttOk-Zatttag",  dam  Uago«  Zeit  die  ,;8oUei. 

Blätter",  Kowic  dii»  ,,Brcslauer  LocaSblntt"  rodi^rirt, 
später,  nAcli<icm  er  Dresden  za  seinem  WoLuüitze  ge- 
wlUfc,  dinreh  aeine  vielen  BeiMn  in  Korwcgcn  aicli 
bdwnnt  gemacht  hat.  Ueber  seine  dort  gemachten 
Beobachtnngen  und  spine  Rmse-Erlebnisse  hielt  Meh- 
Wald  ia  DrifJuij  ulti  is  Voi  träse,  und  18C8  verüfleut- 

lidite  er  d»ii  Buch  „Nach  Korw(|;co{",  für  wdiohei 
ihm  der  König  von  Sdiwadaii  dit  «fMeaa  Mediilllo  fflr 
Fördernng  Too  Norwegens  WoU". verlieh.  Dr.  Heb- 
waJd  itaamil«  »na  liertachits  in  SchleeieB  and  arraiehto 
ein  Alter  Ten  Aber  70  Jahren. 

Am  10.  Februar  1880  starb  za  Lnditz  in  Hohmen 
der  als  f  omolog  belcannte  kdoiglich  spanische  Kapell- 
metiter  ¥k,  Jbaeph  Sobek. 

Am  1^.  rdiniar  ISBO  stnrb  zu  St.  Futenborg 
Nikolaus  Nikoligewitech  äiiuin  nach  langer  Knakheit 
im  AHer  Ton  68  Jafarcn.  Er  einer  dar  hervor» 
raf^erid.itrn  Fusi>iscbcn  rhcmikar>  nSein  Namo  hat  in 
WcKtcaropa  berühmten  and  geacbtaten  Klang  und 
aeine  Arbeiten  anerat  Rneeo  die  Awtflnäef  der  ms- 

sigcbi'ii  Chemie  einen  ehrcnvoIleiB  PlatB  merkeUMB"  — 
sclireibt  Professor  Butleroff, 

Am  32.  Februar  1880  starb  zu  Königsberg  elnar 
der  filtesten  Docenten  dortiger  Universitit,  der  Phy- 
siker Professor  Dr.  Ludwig  Moser,  ira  'h.  Lebens- 
jalire.  Moser  liatte  ticli  soliou  luiiyu  vor  der  pnk- 
tiachenTerweadangderFhotogcaiiliiedarcbFortehuBgeB 
ttnd  Etparinwiiija  anf  dlauni  QaUeto  bekannt  gemaeh^ 

Am  88.  Februar  1880  starb  zu  Frankfurt  a.  H. 
dar  Pbranohig  Dr.  Onatar  Schava  im  Altar  von 
99  JahieiL  Dnieh  Krankheit  vMfiush  gehindert,  hatte 
ar  die  loirten  Jahre  stinea  Lcliena  in  Frankfurt,  mit 
fhiMogiaclieim  und  phrenologiachem  Unterrichte  bo- 
■ehlftigt,  nigohnudit. 

Am  2^!.  Februar  1H80  starb  zu  Oßttingen  der 
in  weiten  Kreisen  b«kauute  Ait^  Medi4änalrath  Pro- 
hmw  Dr.  Batinieli  Angnat  Lndvig  Viggara,  hn 
77.  Lebensjahre.  Der  Verstorbene  feierte  im  vorigen 
Jahre  sein  fiOjtthijgea  DoctorjnbiUum.  Derselbe  war 
SU  Altanhagen  in  dar  nwviim  V»mctm  diB  IS.  Juni 

1803  pebon-n.  Kr  widmete  sich  der  Pbarninrip,  ütii- 
dirU)  lbü7  ff.  in  Gottingcn,  wurde  hier  lf2cl  ais 
Aaaiatent  beim  chemischen  Laboratorium  angestellt, 
ariangte  1830  einen  medicinischen  Preis  (Qlier  Seeale 
oomutum),  1885  die  philosopliiaelia  Doetorwürda,  wurde 


1837  Privatdoeent  nnd  gleieliaritig  mit  der  Genetal- 

iusi  -;  .  tiiiii  der  Apotheken  im  Königreich  Hannover 
be«uilragt,  sp&t«r  tum  Professor  der  Pharmacia,  nin 
MltgUede  dar  pharmaceatisoben  PrUfimgaeammlssioa 
und  Medieinalrath  ernannt.  Seiue  Vorlesungen  er- 
streckten sich  über  das  Gebiet  der  theoretischen  und 
angswaadtoB  Ohaala  nnd  Ihannaeia.  Sowohl  durah 
seine  unermüdliehfi  und  anregende  Lchrthütiglcait,  ala 
durch  seine  mit  niustorhailer  Treue  und  fil  ■imail 
haftigkeit  geflbte  Anftieht  Aber  daa  Hadleinalweaea 
des  Landes  hat  er  »ich  allgemeine  .\flilutie  und  (.tosbc 
Veiditn.ste  uro  da«  Medieinalwesen  de»  Ijindea  erworWn. 

Am  24 .  Februar  1880  starb  zu  üerzlierg  am 
Han  der  Iwicannte  Pomologc  Georg  Oberdieck, 
Faalar  nnd  Snperintendent  im  Kalilenbergischva, 
dnndt  seine  0)if>t])flaazaugen  und  •Sammlongen, 
iowi«  dorcb  eine  lieilie  voo  poaologiachen  Schriften 
(z.  B.  «ein  mit  John  nnd  Lvena  herausgegebenea 
illnstrirte.H  Handbuch  der  Obsttankuida,  1868  ff.) 
eisen  üaman  gemacht  bat. 

Am  99.  Februar  1880  atarb  m  Emden  dar  Ober- 

li-hrcr  nm  durligeu  (iynina  =  in::i  rniff.ssar  Dr.  Prestcl, 

M.  A.  N.,  an  einer  Uendähmuug  im  Alter  von  70 
Jahren.    Der  Heimgegangeoe  vrar  eine  Zerda  der 

AVissensc'linft ,  tu\nieutli(di  auf  naturwisBenBchaf^lielii-m 
und  meteorologischem  Gebiete,  auf  welchem  er  eifrig 
gafbcaafeft  und  gaarbeilat.  Er  war  hagjlhrigerDSreetar 
der  nnf iivfiii'^^difuden  Gencllscbaft  in  EdüK^u. 

Am  2.  M<vrz  188Ü  starb  xu  l>ei[v.ig  der  Geheime 
Uadidnalrath  Dr.  Eduard  ^VilheIm  GUntz,  M.  A.  N., 
praktischer  Arzt  und  frdherer  Director  der  Irrenanstalt 
Thonberg  bei  Lieipzig,  geboren  am  1,  April  1800. 

Am  3.  März  1880  starb  zu  Wiesbaden  in  Folge 
eiaea  ScIdaganbUes  Praiessor  Dr  Carl  Ludwig  Kirach* 
bäum,  M.  A.  N.,  Lehrer  am  G>-mnaaium  imd  laipaelor 
am  naturhistoriachen  Museum.  Kirschbaum  wir  o& 
Katoribraeher  von  ealtener  Vielsniti^teit  Oahoren  am 
81.  Januar  1811  nnd  vorgebildet  auf  dem  GjnnnaaiBm 
zu  Weilburg  und  der  Universit&t  Göttingen,  wirkte  er 
aeit  1884  ala  eifriger  und  anregender  Lekrar  am  den 
Qymnaaieo  an  VeiUmg, 
Danebeu  entfaltete  Kirschbaum  < 
stellerische  Tbiitigkeit. 

Au  19.  Min  1880  atari»  au  Stuttgart  Dr.  Ben. 
hard  v.  Gugler,  Rector  und  ProfcsKor  am  dortigen 
Polytechnikum,  hervorragend  durch  seine  Verdienste 
nm  die  dsaeriptiva  Gaenattie,  geborea  n  Nfimborg 
am  5.  MäT-z  1812. 

Am  Ib.  März  löbO  starb  zu  Dresdeu  August 
BaOhnuth  V.  Kiesenwetter,  H.  A.  N.,  vergl.  p.  34. 

Am  20.  Mtn  1880  starb  zu  Strossburg  Profeeaor 
I>r.  Philipp  Wilhehn  Sehimpar ,  M.  A.  N.,  vergl.  p.  34. 


IM  1.  1 


Digitized  by  Google 


NUNQUAM 


onosüs. 


LEOPOLDINA 

AMTUCHES  ORGAN 

DER 

KAISEKLICHEN  LEOPOLDIXO-CAROLINISCHEX  DEUTSCHEN  AKADRIMTR 

DER  NATURFORSCHER 

HERACSGEGEBEN  UNTEK  MlTWlItKLXO  DER  SEKTIONSVOBSTÄNDE  VON  DEM  PRÄSIDENTEN 

Dr.  O.  H.  Kboblanoh. 


Halle  a.  S.  tnmß^t^.fu      Uefl  XYL  —  5r.  7—8. 


ApiUISSO. 


Amtlirlie  Mittheiluojren:  AcUunktenvahl  in  4.  IMhl  —  Dm  A4iankteneolligiiiB. 
VurstandsmttRliedei  der  Facliaektioncn  fiir  wUMmelwfIHdie  Mcdteüi,  Cktaäe  and  BotBolL 
('n(liciiiu>-MiiliiilIe  im  Jahre  Ift'^t  -  -  ViTuinlcrungeii  im  PprsotialbeaUndt  der  Akadnpieb  — 
der  Akadi'mif.  —  Auirust  GrUeba<li  t  i.^'<hliissi  —  Sonstige  MittksilailfM 
Die  1.  und  3.  Abhandlung  von  J^nd  41,  i'an  Ii  der  Kwa  Acta. 


W«lil  je 


AdjtinktaoTalil  Im  4.  Kidse. 

Herr  Vnbuat  Dr.  Angnit  Weismann  in  Froiburg  i.  Br.  hat  die  WaU  liii«  A^fnnktai  &m 
4.  Kreises  angenomnicii.    IKe  Amtadauer  desadbsB  «ntreskt  noh  bis  mm  S2>  Müns  1890. 

Ualle  a.  S.,  des  1.  April  1880.  Dr.  H.  KaoblauCb. 


Das  Adjunktencollegium. 

üheh  nmuiMlir  volhogaMr  Ergtanng  im  A^JudctaieoU^^iiiBa  dweh  di«  Waihba  in  l.,  4.  ni 
7.  Srdn  beitritt  dasselbe  gegen wiii-ti er  aus  folgmdoi  IfifgUedtm,  derm  Amtrtmwir  bcigefligt  M: 
Im  eraten  Kreia«  (Ovsterreichj: 

1)  Herr  Hofroth  Dr.  F.  Bitter  tob  Haner,  Diiwter  der  ^ieiieriiclMO  geoloi^idmi  Beioh^ 

nnsfnlt  in  Wien,  bis  zum  22.  Mära  1890. 

2)  Herr  Hofruth  Professor  l>r.  F.  Hilter  von  Iloclistotter  in  Ober-Ddbling  bei  Wien,  bis 
zum  18.  April  1ÖÖ3. 

8)  Herr  Wirklieher  Geheimer  Bath  Vioe-Admiral  B.  F^röharr  tob  WflUeritorf-Urbair  ia 
Graz,  Iiis  zum  17.  Dererober  1685. 
Im  zweiten  Erciüb   r>:i;.vr::      '- -.'it..  Jea  Bbsiiu) : 

1)  Herr  Profeasor  Dr.  J.  Ger  lach  ia  Eriaogea,  bis  aam  18.  April  188S. 
8)  Benr  Vtvhmw  Tk,  L.  Seidel  in  MBBduB,  Ue  nm  18.  April  188S. 
Leop.  ZTL  7 


Digitized  by  Gopgle 


50 


Im  diittM  balM  CWflrttcmbtiy  sad  BohwoUw)! 

Herr  Oben,'ai(1ic-nrath  Piohiwr  Dr.  F.  TOB  KrauB«  in  8tatl|vl,  Ui  m  19.  Amwt  I88ft. 

Im  nerten  Kreiw  (Baden): 

Htnr  PtaJhaar  Dr.  A.  W«lim»Bii  In  FMborf  i.  Dr.,  Ui  nm  9S.  Min  1890. 

Der  fünfte  Zreii  (EliiAsa  uud  Lotliriogin)  ist  z.  Z.  wcgi-n  tinzankbaidir  AimiW  dar  In  dm* 
nlb«D  «n«M*igeD  Uitglieder  nach  g  17  der  Statuten  nicht  wahlftlhig. 

Da  MBhrtMl  KreiM  (Grombanogtlnmi  Yiumm,  Bbeinpfols,  Kmma  od  FKnMuri  «.  IL): 

Herr  Geheimer  Hofrath  Profcssür  Dr.  U.  Fre8*alaBinin«fendM, Ubibb  IT.Dwtmbtr  1888. 

bl  mbCBteit  SniM  ^Ireiwiaoha  BböqwOTioz) : 

Harr  KliUielwr  GeHwimer  Bkfh  Obar-BergUauptmaan  «.  D.  Dr.  H.  G.  tob  Dnak«  bi  Doon, 

bis  CDm  22-  iiiirz  Ib'JO. 
Dar  afiht«  Kreis  (Weatpbaleu,  Waldeck,  Uppe  and  Ueaaeu-Cusol)  üt  s.  Z.  wegwi  oBimtalimdar 
AbbU  der  ia  deniMlben  an<iesigen  Mitglieder  »aeb  §  17  der  Statnten  nicbt  wahliUhig. 

Tm  «MBtHl  &liw  (Heooover,  Breauot  Oldealnirg  und  Drannicbweig): 

Herr  Oc^heinirr  OW-Medidp>lratli  FnCsHor  Dr.  F.  WdbUr  bi  Oattiagen,  Ib  sank 

22.  Januar  lbä3. 

Da  nbsten  Kreiie  (Schleswig-HoUtvIn,  Mecklenburg,  Hamburg  und  Lübeck): 

Iltrr  I'rufi'fFor  Dr.  G  Karsteu  in  EiiO,  big  zum  21.  Febnur  1883. 
Im  elften  Kreise  ^l^ovinz  Sachsen  nebst  Enclaren): 

Bar  eabefan«  Bügiamagmth  Profemair  Dr.  H.  KaobUaeh  bi  BilU  a,  &,  Iis  lam 

17.  April  1885 
Im  zwölften  Kreise  (Thixhugen) : 

HsR  Hdfratil  FftCMBor  Dr.  S,  Straebnrgar  hi  Jean,  bto  nna  16.  Hin  1885. 
Im  dreizehnten  Kreise  (K''tiigrfich  ?ach»pn'): 

1)  Herr  I'rofaasor  Dr.  V  .  Carus  in  Luipzig,  taa  zum  32.  Januajr  1883. 
9)  HaiT  Gababaar  Hoftsfb  FkoCmor  Dr.  H.  B.  Oaiaits  fai  Drtadaa,  Ua  aam  9t.  Jlaanar  1889. 
fia  ▼ierxehnten  Kreise  (Si.h!o«icn): 

Herr  Gebeimer  Medicinolrath  Professor  Dr.  II.  B.  Goeppert  in  Bredim,  bis  som  17.  De> 

eember  1889. 
Im  fünfzehnten  Kreise  (Jus  übrige  Preunsin): 

1)  Herr  Dr.  J.  W.  Ewald  in  Berlin,  bis  zum  18.  Angiut  1887. 

9)  Banr  Gebafaaer  Hedkrinabatb  M«or  Dr.  B.  Ttrohow  bi  BarBa,  bb  aam  19.  lUn  1889. 
HalU  a.  a,  dn  1.  A|*a  1880.  Dr.  N.  Kil8llai6h. 


•Vau  je  aisfiB  YontuidsDiiigliaieB  der  Jaebsaktionen  ftr  visBeiiBOlMfUidie  Xadidii, 

Chemie  und  Botanik. 

Kadi  Ebigaag  dar  nntenn  1.  Decaaiber  1879  erbetem»  TorachUlge  Or  di«  ia  Folge  daa  Hbiachaidana 
dap  Banva  Frafesaor  Dr.  Fraibavr  ▼oaBakitansky  in  Wien,  Rrofeasor  Dr.  Frsiberr  tob  Gorap-Beanaea 

iu  Kilangen  und  Professor  Dr.  Orisebaob  IB  Güttingen  in  den  Fnchsektiunen  für  winscnBchaftliche  Miilitiu, 
fittr  Chemie  und  für  Botanik  aOtbig  gewordeae  Nenwahl  je  eiitea  YorstandsmitgUades  sind  anter  dem  25.  Min 
dieaaa  Jabrea  aa  aDe  daa  geaaiditieB  FacbaektioneD  angehSrigen  Mitgliader  direete  WaUanflbrdernagea  tnid 

Stiir.niZf  ttol  vurnandt  and  aaab  TOn  der  M<'ln  .mU  ili  :  St:;.ii:il.Lii  ;  Iitiyton        Iftztr'rrn  minj^i  füllt  Zurückgesandt 

worden.  Die  noch  im  BiekaUade  befindlichen,  jenen  i'acbsuklioneu  zuguiiürigeu  Herren  Coliegen  ersuche  ich, 
ftra  SUnaiaaltal  bis  apMeatcaa  anai  90.  llai  d.  i.  aiaauaeadea. 

Sullte  wider  Erwurtcn  (.iuer  (Icrsclbou  die  Wahlauffurdcning  und  den  StimmzatUl  aUlt  anqtagaB 
Jiaben,  so  bitte  ich,  eine  Nachsendong  von  dem  Bureau  der  Akademie  verlangen  zu  wollaB. 

Halla  a.  8L  CttgeigHaa  Hr.  9),  na  Apifl  1880.  Dr.  H.  KMHlifllli 


Digitized  by  Google 


  r^2  

Verlailumg  der  Gothenius-Medaille  im  Jahre  1888. 

Dw  Yonbmd  dar  Fadiiection  (3)  fOr  Chemie  {Geh.  Regicrangsratli  Ft«ftHor  Dr.  A.  W.  Hofoana 

in  Berlin,  Och.  ITr.frnth  rmrxssor  Dr.  C.  R.  Fresrnin«  in  Wiesbaden)  \mt  bcaatnft»  dm  die  ihm  Ar  dt« 
Jahr  1680  nir  VerAgung  geitellte  CoÜHUilus-McdaiUe  (vergl.  Leop.  XVI,  p.  1) 

Horni  Dr.  A.  Michaeli«, 
Profenwr  der  Clieriilc  an  der  polftcchaiscben  Hochichule  io  Earimhe, 

mgco  Minar  bMonderen  Terdiaoat«  am  die  Förderung  der  Ghamie,  in  AnwlHiiiiinig  MoeDtliGli  d«r  ichSnaa 
UatofMidunigiw,  wddw  dandbe  ttbar  pbospborbaltige  oTguStA»  SolialaiiMn  TCrtffwÜkht  bat,  ■wirfctim^  mrdt. 

Die  Akademie  bat  dem  enUprecbend  Ham  IVofiaaor  Dr.  Uiehaalii  dia  Madailla  beute  ngnandt. 

Balle  a.  S.,  dpn  2-1.  April  li*80. 

Der  I'riuudeut  der  KsL  Leop.-Carol.  Deutschen  Aktulemie  der  Naturfurscker. 

Cr.  H.  KaaMwMfc. 


Tei&ndeiaiigen  im  Feisonalliestande  der  Akademie. 
Nw  MdkmnnMM  Htflleicrt 

Mr.  9S68.  Am  4  April  IA80;  Herr  Geheimer  Regierungsrnth  Dr.  Sndolph  Clansiu«,  Profnsiior  der  Physik 
an  der  Univenitit  in  Bonn.  —  Siebenter  A<|janktenkreis.  —  Faehaektion  (3)  tat  Plqriik  und 
VataoFolo^^« 

Hr.  SSeS.  Arn  7.  April  1880:  Herr  Geheimer  Medirinalmtk  PnllMMR-  Ür.  HuffO  RtlhJe.  Pim  tor  di  r  iupdi- 
dniccheu  Klinik  an  der  Uuivernttt  in  Donn.  —  Babeatar  Adjunktenkreis.  —  Fachtektion  (9)  fUr 
wiaawwbaftbdie  Ifafidn. 

Hr.  S970.  Am  8.  Ai  iil  \8»0:  Hrrr  Alexander  Vereniki,  Superintf-ndenf  der  Berliner  Transvaal-Mission 
in  Süd-Afrika,  in  Botcabcio  bei  Middelburg,  StUi>AiHka.  —  Autwärtigea  Mitglied.  —  Fach- 
aaWatt  (8)  fiBr  Aatimpobgiai,  Ethnohgia  nnd  Oeagrapfala. 

Sr.  SS71.  Am  10.  April  1880;  Herr  Ochcimer  Rath  Dr.  Oarhard  vom  Rath,  Professor  der  Minpralngie 
und  Geologie  an  der  Universität  in  Bonn.  —  l^beuter  Adjuakteukreis.  —  Facltsvktion  (4 

GmIiiImm  niBlMcrt 

Am  8.  Januar  1877  :  Herr  Alexia  Caswell,  Pratiaaoc  dar  Uathematik  am  BrownVben  ünivenitttB^Mhsiiim 

an  Mev-ümvideBca  B.  J.  AalgamaaMa  am  1.  Oetober  1857;  ecgn.  Ualley  L 
An  18.  HUn  1880  ni  London:  Herr  Dr.  Thraiai  Ben,  Profeaeor  der  Zioologie  am  Kings  College  und 

Pr^ident  der  Lion<'>'achen  GeselliKhaflt  zu  Ix>ndan.  Aufgenommen  am  24.  Mai  1853;  cogn.  Limuieus. 
Am  26.  Min  1880  ni  Biannaebwaig:  Herr  Dr.  Xhaodor  Eirti(,  Oberforstrath  und  Proftasor  der  Fortt- 

wlssseeehaften  a.  D.  an  Oolhginm  Canünnm  in  Bkanaehweig.    AnJ^r™«*"»«  >tn  1.  Jaanar 

1888s  oaigB.  fiftlifi*Bt», 

Dr.  H.  KnobUMOh. 


Baiträge  zui  Kuae  dar  *^"»" 

"  Buk.  K. 

April  2.  1800.  Tob  B».  Diraelor  Dr.  A.  B.  Veyw  in  Draadan  Jalnaabaitn«  Ar  1880  ....  8  — 

„  3.  „  „  „  Gebeimralh  ftnfciaor  Dr.  A.  Ecker  in  Frciburg  i.  Br.  desul.  für  1880  6  — 
I,    4.     „       „     „    Geheimen  Regiemngarath  Profes.«or  Dr.  R.  Ckusius  in  Bonn  l:jatrittageld 

and  Jahresbeitrag  Ar  1880    86  — 

„    6.     „       ,,     ,,    I>r.  Th.  Schuchardt  in  Gürlitz  Abiötfnng  der  Jabretheitrlge   60  • 

„     7.             „     „    Dr.  H.  Klencke  in  Hannover  Jahresbeitrag  fftr  1880    6  ~ 

„    „     M       n     .<    Profe-isor  Dr.  J.  G.  Su«8dorfiu  Dresden  Jahresbeiträge  für  1878,  18790. 1880  18  — 

Gebeknen  Hedianabatb  Dr.  H.  Bftble  in  Bonn  Eintrittsgeld   80  — 

,.    0.    „      „    „   GehekMBBaiii  FroAnor  De.O.ZenMr  InDraid«  Jahnabeitn«  Ar  1880  <  — 


Digitized  by  Google 


52 

Af^  9.  1880l  Tob  Bm.  OdMtaMB  Ifedietiidntil  Dr.  B.  GflntlMW  ia  Ikmim  JdiMiWtrlea  ftr 

1878,  1879  und  1880    18  — 

„    n     n      u    n   Gcfaeimen  Sath  Frofeuor  Dr.  A.  Ton  KftUUcer  in  Wanbarg  deigL  für  1830, 

1881  und  1862   18  — 

M  10>    M      H    n   CMieimen  lint!.  I  i  f.MKor  Pi    0.  tom  Bnth  in  Bonn  Bbutritt^gilil  and 

Jahresbeitrag  für  IdÜO  86  — 

n  16.  n  »  n  fnbuor  Dr.  J.  Vttntw  in  Gniihwdd  JnhnilMftng  ftr  1880  ....  6  — 
n    „     „     ^„    „  PMÜHHOr  Dr.  R.  ?.  H.  HiMUiilwin  in  Bnabm  AUOmng  der  Jahresbeitrige  60  — 

  Dr.  H.  KmUaiMiL 

Alpinst  Grlsebach.*) 

Von  ProCMor  Dr.  J.  Bnlnk«,  M.  A.  . 

(SchlttM.) 

Nach  der  Promotion  in  Mm  1836  richtete  Griseboch  lieh  ia  Berlin  &I4  PriratdooeDt  ein;  allein  dir 
Tod  seine»  Vaters  im  Sommer  1887  aent&to  dieae  Bediaer  Hin»;  er  kehrte  in  Folge  d»TCO  mwb  GM- 

tingea  zttrOck. 

,  Hier  Terbmchto  er  als  Privatdoceut  ein  Jahr  in  Zorückgezogenbeit ,  mit  systematischen  und  geo- 

graphischen Studien  beachftftigt.  In  dieee  Zeit  Mt  die  Herausgab«  seineir  artten  grSmeren  Monogr»{ihie,  der 
„Genera  et  species  OentlKneanmi''.  Zngleldi  traf  er  TorVereitangen  za  eeiner  törkiMlHB  Baiae,  wdeha  nk 
«Ina  der  bervorragendston  Lti^tiin^cii  stuws  Lt-beiut  »eiueu  Nainen  «:bncU  der  Mitwalt  bekannt  gemacht  hat. 

Dieie  «Beiae  nach  Kamelien  und  nach  Brama"  hat  Griaebach  im  Jahre  1841  in  ainam  awaihladigeB 
Werke  einem  gtOeeeren  Leeerkrdae  gesehOdert,  ein  Werk,  weieiiee  anch  beste  nodi  die  aDergrtate  Anfaacrfc- 
Muukeit  verdient.  Es  dürfte  k»imi  i  :i->'  ;  wiit.  i  uiniiüiMLe  R<  i*<  L(.-si:hn.iliuiig  bii  gliichcr  VollonJung  in  der 
Fona  und  Wichtigkeit  der  mitgcthuilteu  irlrgubiuBse  eine  aolche  Friache  oad  Vielseitigkeit  der  AuXfasMing  dar- 
tidaa.  Jedem  GebiUelen,  spedcll  aber  jedem  Botanfter,  der  OrisebaeVs  rameHsehe  Beiae  niebt  kennt,  kann 
die  Lectflre  dieses  Bmlm  nicht  genug  empfohlen  werdfn.  Hier  sfi  mir  kur;;  i  ivtähut,  doss  der  Rti=(nilo  im 
Min  1839  OAttingeu  verUcss,  sich  Uber  Wien  zuDächit  nach  CoDstanticopel  li«gab  and  von  dort  iu  Bith^uien 
bis  Braam  vordrang.  Naeh  Cooitsotinopel  sarOckgvkehrt,  nahm  Grisebaeh  seinen  Weg  über  Bodoeto  dareb 
li  TOn  dort  zur  See  flaeh  dem  V,vrgr  Athos,  welcher  für  di-n  I'llnti/in^.,  n^rmj.hiTi  l»  ■i'>ndere 
a,  dann  weiter  durch  die  Cbalkidik«  nach  Seionichi,  von  liier  aus  nach  Vodcna  in  Macodonien. 
Die  Weitarreiae  dudi  Maoedonien  und  Albanien  fltwr  Bftalia,  Oopiili,  UaolEab  und  CMalrMi  Ua  Boutairi  Mut* 
durdi  T  iiul^tridm,  «dd»  wimenachaftlkh  noch  gana  vnenehloaam  «aico.  Dia  BOeldnhr  «riidgta  flliar 

ilaloia'-un. 

Sk.bi>n  das  Erscheioen  des  ersten  Baudus  üvines  lieisewerkcs  bewirkte  die  Erneiwung  Orisobach's  nm 
ausscrordeDtlichen  Profeaeor  fltr  aUgeraeiae  Katoigesohiehte  in  der  mcdicinisehen  Facnität  der  Georgia  Augusta 
(1Ö41;.  Doch  bereits  im  nächsten  Jahre  finden  wir  den  unermüdlichen  Forseher  wieder  auf  einer  wiasen- 
aehtftüehen  Keia«  durch  ?surwegen  begriffen,  welche  reiche  Ergebnisse  in  pflanzeiigixigrajihiüclier  liichtung 
eintng-  Anläse  dieeer  Beiee  entvidnlte  sich  ein  lebhafter  firisfweehsei  mit  Alesaader  von  Hnmboidt. 
Die  reiehen,  auf  edner  tflrkiacben  Beiae  gesammelten,  speeiell  botanisehen  Sebltae  madrte  GiMmeh  den  IVuli» 
genomen  in  dem  zweibündigen,  erst  ld'13  und  1844  eiachianeaen  „Spicilegium  I'lorae  Rumclicaa  «t  Hthynicao' 
mgUng^r''  Im  September  1864  remählte  sieh  Grisebaeh  mit  FHnlein  Eveline  Beinbold,  Taehlar  des  KgL 
liannoiv.  Amtshanptmanna  BemboM,  ane  vcldier  Ehe  nrel  86bne  entsprussen  sind. 

Im  Jiilirt.'  IS  113  wur  (Irisebach  in  der  Lage,  •An,-  li.iul'iin^'  orJeut'iclier  PrufosBur  nacb  Glessen 
absniehnen;  er  ward  in  i:'ulge  davon  1647  iu  Gättingeu  zum  ordentlichen  Professor  befördert,  sp&ter  auch 
mm  Dinttor  des  botanisehen  Gartens  als  NaeUblger  Bartling'a  ernannt  Seiner  SteUnng  In  der  medidniseben 

Faesltlt  nach  fconn'«^  1  r  fOr  di  u  N'aebfolger  Blumenbach'.i  gfUcü.  Auch  hrJ  er  laiip'/  Z<-i*  liimluirh  des 
LstaUrnn  Toriaamig  über  ailgemeiue  Naturgeschichte  fortgesetzt,  bis  er  später  seine  Lehrthatigkeit  auf  sjsta- 
matisdse  mid  physlologisobe  Botanik  besehr  lnkte. 

Ton  nun  an  sehen  wir  Oris-  li  it Ii  mlrn  n  inen  rein  wisBenttchafUichen  Arbeiten  die  lebhafteste  Thätig- 
keit  seinem  Lehrberufe  wie  den  \  1  rwaltunfj-^'e^-.liUteu  der  Universität  zuwenden.    Kür  die  Irtztercn  zeigte 


*)  VeigL  Leopoiilins  XV,  ld7U,  p.  Cü.  —  Ituiucitche  Zeitung,  Jahrg.  37,  >'r.  33,  Ifi.  August  idi'J. 


Digitized  by  Google 


53 


er  imiaer  beiODdere  Keij^og  und  Befähigung.  Xamontlicb  iu  den  FäUcn,  wo  ei  whwierige,  mit  diplomatischem 
Qctchkk  n  fthnod*  Xh/taAmaShagm  gilt,  thutng  mm  tt»  Whmg  dmÜMi  gen  n  OriMlwoh.  Mb 

(Ib'Tans  warmer  Binn  fiSr  die  UnivcrsitSt  ()'m  cnsrurrn  Valorlaniles .  wifi  mrw.  piftätvolle  AnhlllglidllKit  an 
Uüttiogi'n  bewogen  ihn,  jede  fernere  Berufung  auszuschlagen;  so  1851  gleichzeitig  n&ch  Leiprig  Und  nach 
Berlin;  1855  nach  UfiBchen  and  nach  St.  Petersborg,  1866  zum  zweiten  Male  nach  Laipsig.  Aua  diäter 
Periode  aind  noch  eine  1852  gemeinaam  mit  >Schenk  durch  die  Karpathen,  und  eine  1853  durch  die  Pyrenien 
gemachte  Fonchungamae  zu  erwähnen.  Eine  besondera  herrorragendo  Epoche  in  Oria«faach's  wisientichaft* 
üdm  Leben  bildet  aber  der  ihm  im  Jahre  1857  von  der  britiRchen  Regierung  ertheilt«  Auftrag,  diu  FUm 
der  muHndimilMB  Coloniaen  an  baarbaitan,  wofitr  ihm  da«  b«iüglioha  Hftrbariwimatarial  ngaHtodt  wurde. 

Oriiebaoli  hat  die  ia  Loadon  1864  enaUeneoe  »Flora  of  tbe  Britiati  Weat-Indiaa  Manda"  statt  alt 
daa  qvtematischc  Hauptwerk  soinoa  Lübens  betrachtet.  Durch  die  Bearbeitung  dos  überaus  reichen,  yon  der 
«nglitaheo  Begienug  ihm  Qberwieaeoen  PflMueoTorrathea  waren  aeioe  Voratellaiigen  ttber  daa  natOrliaha  SjaUm 
der  OewSeliae  an  eimm  gwrisaeB  AhmäiSimp  gereift.  „Nor  dnreli  Targleiehuiig  ao  nbbeidier  exoMtdier 
Tj-pfn.  wif  mir  iii.i^'lirli  ltui'siii  ist,"  hat  Orif'''^i<'li  ilttiri  r.'in>ii'<si?rt .  .fri'l.iiii^t  iüuii  zu  oiiirin  ElllJ^tst,ln- 
digen  Urtbeil  über  das  System  der  FhaDerOgMMn."  Er  pflegte  daher  auch  die  Arbeiten  von  Bentham  oud 
Hookw,  trete  mancber  abwaidieodea  Aoakht  im  Enaeban,  ala  daa  Fundament  dar  naneren  Syatematik  sa 
bctmclitfii.  Di'rüo  Sti^llunpiifthme  hinderte  (rrisebnch  aber  keineswegs!,  auch  der  ^jitematisrhen  Richtung 
anderer  Botauilier,  z.  ü.  degcnigcn  AlozanJer  Braun'a,  gerecht  au  werden,  wenn  lia  ^aich  von  der  aeinigen 
diTCf||irlak 

Griscbach  hnftc  «ii-h  ihirch  seine  zahlreichen  Bi5«rbcittinErcn  fr' in  1' i'nl'^rtii  r  Vj  L-r'-dimifirebtoto  elw 
ao  ausgerlehnte  FoitncukctiiiluiH;«  und  solciie  Sicherheit  in  der  Uenrtheilung  exotischer  l'ilanzeu  errungen,  dlM, 
«aoa  eine  Sendung  getrockneter  Pflanzen  aus  einer  botaniadl  Murlbtwihten  Gegend  eintraf,  «r  tohOB  baim 
ersten  Dnrchniustcm  in  der  Mchntahl  der  Fälle  im  Stande  war,  an  eageo:  dieoe  Form  ist  neu,  jcuo  nicht. 
Seine  letzten  groiuien  »ystemntuichen  Werke  bctrcil'on  die  Bearbeitung  der  Flora  von  Argentinien,  wozu  da« 
Ibterial  von  unscriii  l^andslvutcn ,  den  Profe.s.v irpn  Lorentz  und  Hieronymus,  geaammelt  und  an  Grisubach 
geeandt  ward.  Wer  die  beiden  atsttlicfaen,  dieaar  Fkirn  gewidmeten  Quartblnde  nioht  Uoaa  mit  der  Qand 
abw&gt,  sondern  wiriifieb  von  dem  Inhalte  dereelben  üA  eine  Yonttllnag  aa  bilden  Twaockt,  dar  wird  ideht 
nmhin  kfinnco,  den  Grad  des  Wlaaeaa  nnd  der  Arbeitalcraft  an  bawindem,  durah  welobe  dkee  Sohriftao 
mAglioh  wurden. 

Ibzwfaehan  war  aneh  daa  grone  Warle  Orieehaeb'a  aaf  pflanaangeograpfanehen  OeUeto  «eiiicr  Teil» 

•Tnbuit;  entgegengereift,  die  1872  erschienene  „VejL^etatioH  der  Erde".  Man  kann  dieacs  Buch  als  die  Haupt- 
arbeit  aeinea  Lebena  beaeiehnen.  Von  den  Bfelder  Schäleljahren  und  der  Reise,  die  er  ala  Stodeut  in  daa 
SmpIriDA  nntemabm,  an  hat  er  nnablUsig  Matertal  geeanunelt  an  dieaar  amäMaeodan  Daratdlong.  Die  Am- 
arbfitnncr  des  Ttxtt?  hat  <  lwu  n.  im  .Inlin-  in  .\ns]irnrh  i^pnommen.  Einer  der  grOssten  Vorzüge  dieses  her- 
Torragend  wisaeuachaflUchen  Werkes  i«t  die  jedem  Uebildetcn ,  zugängliche  Form  deeseiben.  ,Daa  Buch  iat 
■er»  paremdaa,'  tagte  ehiat  afai  vialaaltig  wiaaentdiaftliab  geMdeter  NichttMitaaiker,  dar  dia  «Tagatrtfcw* 

aorgfÄltig  stiidirt  hatte.  Und  nur  die  fo  reiche  eif^fone  Erfalir  tni^  im  l  Anschauung  konnte  Grisetaaok 
ermöglichen,  aus  den  getrockneten  Pflanzen  Heine»  Herbars  und  den  ihm  vorhegenden  KeiBebcaciireibnngltl 
Teigataticnälnidar  «ntftmlar  OootinaBto  and  Inaefai  sa  eeitwerftn,  vaa  daaan  nrtekaadige  Baiaaada  vHnabaiB, 

daat  aie  der  Natur  fast  im  Detail  entiiprr^hen. 

Wenn  in  dem  liiiche  eine  gewisse  Einseitigkeit  der  AufTaasung  hervortritt,  indem  der  heutigen 
Fkiyaiognomie  der  Vegetation,  der  heutigen  Bodccbp>>chufrenheit  und  dem  jetzigen  KUaia  aattehlieatlich  Reobnaag 
gaÜBgaü  wird,  so  ist  eine  solche  Einseitigkeit  der  berechtigte  Oraadiag  jeder  hemmgeaden  Arbeit.  Oriae- 
haeh  war  eine  zu  positiv  angelegte  Natur,  um  ai^  adt  Beliagai  in  daa  anaidhara  Gebiet  jener  specnlatiTen 
Betrachtungen  zu  begeben,  welche  man  Evolutionstheorie  nennt,  und  ohne  seihet  daran  zu  zweifeln,  dass  eine 
Evolutioa  atattgefunden  habe,  glaubte  er  doch,  daci  sich  dieealbe  bei  dem  heutigen  Stande  der  pflawalkihen 
Paliootologie  der  wiseenachaftBchen  Behandlung  entrfabe. 

Is'ach  Vollendung  der  ^S^mbolae  ad  Floram  Argentiuam"  (uat\.v  Gruiebnch  den  Plan  zn  «iatni  aaaea 
gnitartigen  Cnteneiunen,  atadieb  sor  Abüaaaung  einer  eurspüschen  Flora.  Griaebach  glaabto  lUk  dnatal 
dardi  aeine  penBDHdie  VerliBulJMt  nft  den  nitiitea  enrapläRhen  TcgatatioBagaMalaa  ■  daan  aber  beeoadaia 
durch  die  ungewöhnliche  VoüstiinJigkeit  seines  Uerlariumji,  in  wcklieni  kaum  nuch  wirkliche  uiiropäisch«  Arten 
fehlten,  zu  dieaer  Aufgabe  btsrufeo.    Das  Buch  sollte  intbeeondere  auch  einen  praktiachen  Zweck  erfttUea, 


54 


tackn  bai  |adar  Art  die  Granna  üm  VorfcomiMM  und  «ino  kmw,  «bar  nm  BMtinumB  niTCriAiaigt  DiiipMiw 

zuunhaft  gemacht  werden  Bollto.  \Välirf-nd  des  Winters  187''  wur  Gi ;=,f li-irl.  k-Ii n  iM'tr^rlitlich  in  dif-er 
Arbeit  vcagesehritteD,  als  ihn  der  TchI  ereilte  und  damit  die  YoUeaduiig  diugcs  d&ukeiuwarÜuMi  Unternehmens 

Noch  '!!<•  (^tf-rffiiiMi  hfttto  GriüeViarh  «iif  uintr  ihn  ^flir  lic{.Oricl<i'Ur]<ii  IliJse  mit  Beiner  Familie  in 
Bon  and  ObenLali«'ii  zug«-)>racht,  den  benteti  WolilsHius  nich  «rfreueud.  Der  rnpide,  in  jenem  Jahre  iKssooden 
gagflogllg»  Sliauwechsel  boi  der  Rückkehr  bracht«»  ihm  eine  Erkältung  U  Wege,  welche  leider  beld  die 
Symptome  eiMr  mbeilvoUen  Krankheit  sollte  hervortreteo  laasen.  Bereit«  naeh  wenigen  Tagen  «chweren 
Erankaeiiu  ward  GriMbaeh  am  9.  Mai  1879  durch  eineo  sanftaa  Tod  von  aaiaaa  Laidan  erlöst  und  dadnrek 
Tor  langen  SisdiÜm  an  aiMB  niiliiiHltanii  Uebal  bewilst.  Em  aoabMihbanr  Zaig  gib  ihfln  du  lataU 
CMaite.  

YantebaiKlaB  warm  empfandanaa  Worten  fltgen  wir  nocb  öna  apeddle  Wlirdigaag  der  pflanaen- 
gatlgtafliiBchen  Arbeiten  Grisebach's  aus  der  sachkundigen  Feder  Oscar  Drude'»  hinzu.*) 

.Als  die  Hatiptteodei»  too  CrriBebMh'a  pflanaengeographiachen  ArtieiteD,"  sagt  dieser,  ,darf  wohl 
die  DureUbkrung  der  swischen  SUma  und  P&aazenlehen  axiatlnnden  Baafabmigaii  beseiehnet  werdea,  und  sie 
tritt  io  den  erst(-ii  Scliildorunifen  seiner  botatiiwlieu  Üi  is.  n  l  Itaupliiu»'  1833,  Riinn'lit  n  und  Bruasa  1831), 
SbudiBa'nen  lä44j  eben  so  klar  hervor,  wie  sie  als  Ciroudgedanke  in  der  ,V«getaUua  der  Lrde"  entwickelt 
iik  Ja,  in  dieaaai  aainam  barldmitaalan  Warin  aagt  er  von  aiab  aalbat,  daaa  er  den  Plan  dam  aehon  85  Jabr» 

sUTor  in  einer  kleinen  Abhandiunp  vorgelegt  llÄtte.  die  dempemäas  nls  Itichtachnur  »einer  vielfallij^eu  in  dw 
darauf  folgenden  Jahren  verfertigten  kleiDaran  und  grösseren  Arbeiten  aa&uJaosen  ist;  es  ist  dies  der  in  der 
Umwh  dao  Jabraa  18S8  antbdtana  Aaftata:  «Uebar  den  Etafloaa  daa  KUma*«  auf  die  Bagrennuig  dar  aaMto> 
liehen  Floren*.  Hier  Endet  man  «chon  alle  die  pÜanzengeographischen  BepfrilTe  auff,'' -ilf  Uf  .  lü.'  nfirliVi.  r  in 
der  „Vegetation  der  Erde"  mit  so  viel  Glück  verwendet  sind,  die  Definition  von  „jilliii;i/.eiigt!ograi>hu>cUeu 
fonnatiODen'',  «geographisehen  Ourakterpflanzen",  basondem  aber  die  Erliiutcrnng  der  Frage,  welche 
Momente  dea  Klima's  rar  CharakterisiraDg  der  ^Floreogebiete'^  verwendet  werden  kAnaeOt  wobei  dann  mC 
„die  Tomperaturaph&re  jeder  eimselnen  Periode  des  pflanzlichen  I^bona"  das  Ilauptgewicbt  fiÜIt.* 

,Dieeer  Grundgedanke  kehrt  auch  in  allen  pflanaeogeographischcn  Untersuchungen  wieder,  die  er  an 
die  qratonatiwbn  fiaarbeitung  cxotiwhar  Flocan  anknüpfte,  and  iat  mit  gkiebor  Sdiirfe  auf  aogatam  GoUata 
ftr  maer  Homatbland  ausgeführt  in  dar  in  deu  „Göttinger  Stndln*  von  1947  antbaltanen  AUiaiidlang: 
„UebiT  die  VegetationsUnien  des  nordwestlichen  Deutschlands".  IMeae  kleine  Sdurift  ist  epochemachend  für 
die  Floriatik  Jikiner  Gebiete  gawaaan.  fitabar  enthielten  die  Looalfloitn  nnr  dan  afatematisohen  Katalog  der 
dort  waehaenden  POanwn  mit  Angabe  der  Fundort«;  Giüebadi  hat  dnrbb  aaiBe  Ablundiong  das  Princip 
ai]g".i.M.ljeii ,  nach  welchem  jene  einzelnen  Fundorte  untt-r  Anwendung  allgemeiner  Reyeln  in  In  st  iinnitt  Aus- 
drucksweisen  zasaumengeütast  werden  können,  und  er  ist  insofern  der  Erste  gewesen,  der  pUansengeographische 
ünteranebnagan  klimatiadier  Art  auf  den  Boden  des  deotadien  Tieflandes  wpflanat  bat',  als  Mursidiaa  Bat* 
spiel  für  die  Floristen  in  nV.t-i]  übrigen  Ländern  der  Erde.  Und  wie  liier,  so  kann  in  vielen  andereu  Fillan 
die  von  Griaebach  aufgebrachte  Metbode  der  Kachwelt  snm  Muster  dienen,  und  seine  Schriften  wird  kdn 
OMlhodiaeliar  nnd  naah  dar  Ei^euit^aa  wabrar  Nntnrgaaatoa  atrabendar  Foradiar  «nbeftiedigt  nva  der  Hand 

lafOHi  aelbst  wenn  ihm  da.s  dnrin  vprwerthete  Beabaofatangsmaterial  schon  bekannt  »ein  sollte.'' 

„Seiner  Yorhebu  für  geographische  Untetauchnngcn  huldigte  er  auch  in  eini^u  nicht  eigentlich  in 
das  Gebiet  der  BoUnik  faPandam  Arbeiten;  die  in  den  «GOttti^ier  Stndiaa*  daa  Jabiaa  1846  niedergnlagte 
A1j]j!in<:llung:  ^l'cber  die  Uilduug  des  Torfes  in  den  Emsmooren  aus  einer  unveränderten  rilun^indeeke",  ist 
jaiircLinguu  lieobachtuugeu  auf  Reisen  in  seiner  engeren  Hdmath  Hannover  entsprungen,  nml  fwein  1841 
berao^Dgebenes  Reisewerk:  „Reise  durch  Bnasalian  Und  nach  ßru.Kaa  1839"  seugt  von  seiner  geographischen 
Vielseitigkeit.  Er  hatte  aicli  ihr  zu  LielM  nvor  mit  praktinchur  Geometrie  beschäftigt  und  crziblto  noch 
lange  nachher  gelegentlich  mit  Stola,  dass  die  lurtographiitchen  Angaben  über  jene  Gegenden  bis  auf  die 
neuoro  Zeit  grossentheils  auf  teüjen  mit  Boussole  und  Siede-ThermooMtar  (da*  QnaoklilbaamBanBMtor  war  bii 
der  enten  Beoutsong  serbroebeo)  gemaobten  Aafiiahmen  beruhten. 

,Wie  oooaeqnsBt  er  aain  Ziel  im  Ange  behielt,  geht,  wann  ea  nocb  ainaa  anderen  Bawahaa  als  dw 
»Vagalntim  dar  Erda"  bedtalta,  nna  den  jahnbog  Mgeaatitan  nad  ateta  ab  mnatatgaltic  bnnrbwnifinn 


«)  Dr.  A.  FaMonoa'a  IMittbailiiatin,  Bd.  SB.  187».  VO, 


Digitized  by  Google 


I 


lierichtcn  über  di«  Fortsclirltto  der  Pfltinzongeographic  hervor;  diegelb«ti  ernchienen  über  die  Jfthre  1840 — 185S 
in  m*gBMum's  Arcbiv,  Bd.  VIIl — XXI,  wurden  dann  nuch  längerer  Unf<  rlmcliung  in  Bchm's  geograpliischeni 
Jakrboclie  wieder  »afgenominen  und  Mcfas  Mal  ab«r  einaa  cwftlQihrigen  Zeitmmi  (bii  1876)  in  gl«iciwr 
WtiM  aoigedefaiit;  die  drei  lehcten  Berieht«  Meten  noch  yon  ihm  sellwt  ijcanelrt«  Er^nzangen  wines 
infwiecben  enohiciteDen  HauptweHces.  „Die  Vegetation  der  Erde  Mcb  ihrer  klimatiechen  Anordnnng"  wurde 
fa  nrai  Btndan  tu  Ld|NDg  1672  berMtigngebcn,  Mit  dem  Encbeinen  diese«  Bnehea  ist  die  Ffluneqgeagr^U* 
in  ein  nenee  Stedimn  eingetreten;  denn  eine  aolcbe  vergleidwnde  DertteUnng  der  Tegetition  nller  Linder  der 
Erde  esietirte  »ordern  nicht,  und  in  ihr  ist  die  weit»chichfigr  Literatur  mit  Btuunrnswerther  Geistesicraft 
SMammongefeHt.  Mögen  andere  pflanaengeograpbiwhe  Werlte  epeculativer  und  in  StreitlirageB  tiefar  ein» 
<hiugcud  erielieinen,  widi  iBn  Grandeltse.  Ton  aHgeneinenn  Ooiti4ile|iunkteo  amgeliend,  pflmi|iiellei'  cvt" 

wickeln:  fii'  i  r.^rh.irirn  wie  hcrnui^gi  ri^i^r-np  Frnpiient(>  aus  cin'.'in  ~/ii-<'itrini<'nhiB(illdn  GsOMBi  Wlfamd  Ovbe* 
iiacb's  „VegetAtiou  der  Erde"  gründlich  i«t  wie  ein  lückenloses  Kartenwerk.* 

aSehon  Im  Tttd  iat  der  Mtende  Gedanke,  du  dweligelUirle  Prineip  Hig«ealMm:  die  klimstiaeb« 
AuBldaaTiK  der  Vcg<-t«tinii ;  allein  mnn  int,  wenn  man  fllr  Hie  Aii'<:rht  i!.'^  nun  cl.nhingpcranpf-npn  V^rfapicra 
die  halten  möchte,  daaa  da»  klimatische  Princip  das  alleinig«  für  diu  guugnipljijiclic  Vcrtheiluug  der  OrganiMuen 
mL  «WeBB  dk  AMMdinmg  der  Vegetafloa  mntdiek  tat  Ae  rtoüBdi  gegliederten  Einflüsee  des  KBdaVi  «wI 
des  Bodcnü  hinweist,  von  doNn  ihre  ''h'trnni'^fltion  Wstimmt  wird,  so  bleibt  doch  eine  Klasse  Ton  Erschflfa» 
■Bgen  übrig,  welche  den  gcgenwSrtig  wirksamen  Kräften  der  unorganischen  Natur  fremdartig  gegenObomtelil 
vad  ihre  Erklärung  nnr  von  der  Geschichte  vergangener  Erdperiodea  su  erwarten  bat.  Die  ungleichen  Er- 
MUgnisee  abgesonderter  Linder,  deren  physische  Lebensbedingungen  gleicfaartig  sind,  itehen  mit  der  Palllon- 
tdogie  in  einem  beatimmteo,  wenn  auch  oft  nur  dunkel  geahnten  Zusaramanhange.'  So  kennzeichnet«  Grisebaeh 
bei  l  iiicr  Schilderung  der  Verdienste  Humbuldt'i>  um  die  Pllanzenge<jgra[>bie  die  Do|i|ie]auf(;ahe  dieser  Wissen- 
achaft.  £r  selbet  bat  ^di  nor  mit  der  Lteung  der  klimatiscben  Aa%abe  behaat;  die  geoiogiiobe  Entwickebuig 
der  gegen witrtigsB  Aheoodemf  dar  HoNiifaliieto  M  in  Zuarnmenbaage  noeh  nkkt  bearbeitet;  sie  nt  ab 
die  grüfwte  in  dem  l>erühmt(>ii  Werke  n  ^Itdfllllt  LBoke  in  beaeichncn,  und  die  heutige  Entwicki-luiig  der 
Zoographie  treibt  sehr  dazu  an,  ihre  AnMInag  m  vamcbaii.  Niemand  kann  dam  verewigten  Ver&aier  dir 
i,T«fitatioa  der  Erde"  hi  dieeero  Ftmkte  Eniaeitigkeit  Torwerfen,  ds  er  aieh  ym  Anfang  aa  auf  die  eine 
HlUle  der  grii's.'i.  Ar.lV  i'-r  Iw-rhrrinkt  hntt-." 

An  Auerkcnuung  bat  es  GriHebach  während  seine:«  Lebens  ntoht  gefehlt  Er  war  Mitglied  der  6öt- 
tfofar  Oeeelbehaft  der  Wlseenaebaiften  nad  aahlivieher  anderer  gdahrtar  OnrpontkMB  daa  In-  md  AadaadM, 
Der  I/pfipoldit  i  i  !  riin  liiti'chi  n  Akmli  tnii-  pi  hnrtn  er  sr  d'  ni  15.  OctolKT  1814,  cogti.  Frorlich  ,  nn;  tm 
23.  März  lti7!>  wurde  er  zum  Vorstaudsmitgtiede  der  botanischen  Fachsektion  derselben  erwählt  — 

Daa  nadiiblgeade  TetaeMniin  der  PnUkatioiieii  Orieebaeb*!  irt  yaa  Hetra  Dr.  Drade  entwwfca.*) 

1.  Bericht  über  eine  botanische  Reise  nach  der  Dauphinu  und  Provence,  Herbst  1833.  i  Flora  1834,  p.  321 — 334. 

2.  Obaervationea  qnacdam  de  Gentiaoeamm  familiae  charactere.    Berlin  1836.  (Inaagural-DissertaUoii.) 
8.  Borne  remarks  oa  the  germinatioB  of  Z^futtntlkmMm  fmimonm.  Ann.  Nat.  Hist.  I,  1838,  p.  6 — 19. 
4.   IVbcr  Luftröhrcnhaare.     Unnara  XIl,  1838,  p,  081— ()H5. 

6.  Genen  et  spcciea  Gentianearum  a^jectis  obsenratiouibua  (^ttibiudam  phjtogeographicis.    Stattgart  nnd 
Tillbingen  1839. 

6.  Malpighiaceariitri  Imwili.  ri^ium  (■pnttiri^i.     Linr-rx  n  XIII,  1839,  p.  166— S69> 

7.  Ueise  durch  Itumeliea  und  nach  iiruaaa.    Güttingen  1841. 

8.  Oevlineafl.  N<m  Act*  Ae.  Cbee.  Leop.  XIX,  1848,  Bvpplea.  f.  47—88. 

8>  Bericht  aber  die  T>eist«ngcu  in  der  Pfliinzengeographie  während  der  Jahre  1840.  1811,  1812,  1843, 
1844,  1845,  1846,  1647,  1848,  1849,  IHM,  1851,  1852,  1853.   Wiegm.  Archiv  1841—1855. 

10.  BadbaeUnngen  Aber  daa  Wadathnm  der  TegatatkmaorgaiM  fai  Bmag  jMf  SjalanialJk.  WlegmaanTi  Anhir, 

1843,  p.  267— 2;»2:  1841.  \>.  13}— l.-.r.:  \H.ir,.  p.  1-^. 

11.  Ppicilegium  florae  Rutuclicac  et  Bitliyniciic.    1813  — 1811. 

12.  riivtuzccti  nn  Phanerogamen.    Boten.  Ztg.  II  (1844),  p.  661. 

18.  Ueber  den  Vegetationecharakter  von  Uanlanger  in  Bergens  Stift.  Wiegroaaa's  Arcbir  Z  (1844r)i  p.  1— SS. 
14.  Oeber  die  Pflanzenemührang.    Pc^end.  Annalen  LXIT  (1846X  p-  880 — 68S. 

*^  fiounisdie  Zeitung,  a.  a.  0. 


Digitized  by  Google 


56 


16.  IMmt  il»  BOduf  l«s  TorflM  In  dm  EmamaanB  »na  «üner  unvaiiBderteD  PflainanJwk».  OCttiagaa  1846. 

16.  Ucbrr  ili'^'  Ve^jotfttion^flinifn         norilwcstHrlien  TVufschlandB.    Göttingar  Studien  18'17. 

17.  Bericht  über  die  Leintungeu  in  der  »vütemutiäclicu  liutauik  währead  des  Jabrw  1846.  WiegauMin's 

AnhiT  XIV  (1646). 

18.  Planta«  Kegeliaiue  SuriiMteiBaiiea.    Linnaea  XXI  (1848),  p.  181—284. 

19.  Beitröife  za  einer  Flora  der  Aequiiioctialgegenden  der  neoeo  Welt.  ( MalpighUttiaa,  OmOmmJ  TiiiMM 

XXII  (1849),  p.  1—46. 
SO.  Flantae  Riy.H""'"  fOmliamatJ.   LinnaAa  XII  (1849),  p.  667. 
ai.  Bb  anm  deutadieB  JTMnMMM.   Botea.  Ztg.  YIII  (1850),  p.  6S8. 

SS.  Coiamentatio  dt-  distributioue  Hierocii  gcnuris  per  Eurupum.  Alili.  d.  Güttingor  SoO.  T  (1869|}i  p«  8S~19(K 
SS.  U«ber  einige  kritüche  EpUeUen.   BoUo.  Ztg.  X  (1852),  p.  849— 8&5. 

S4.  OHsebaeh  et  Bebenk,  OfaMmtioBM  de  phn<&  In  itinera  Alpiao  1851  leotis.  Uauam  XXT  (188S), 

p.  ri^3  — (III. 

25.  tirisobacb  et  Schenk,  Iter  Uungaricom  a.  1852  Bosoept.  Wiegm.  Archiv  XYUI  (1852),  p.  291—362. 
36.  XalpigliiHeM  GMtn>>AiiwrioMiM,  in  Ovntadt,  Tidodab.  Hadd«L  1868.  p.  48—88. 

27.  Gramincao  Rossicae  in  I.C'dpt.mir,  V\.  IloB«iee  IV. 

28.  iich*nim,  novuiu  geniu  GoatiaDeanim.    JtoapUndift  I  (185S),  p.  226. 

S9.  ^i/bamtOtA»  BanaifciuigHi  «bar  die  beiden  «reten  PflenMMminihi^twi  PlilUppi'e  oad  LeobUr'e  im 

sildlicbrn  Clill"  nrid  »n  d.  r  Magellans-Strasse.    Abb.  d.  OOtt.  8«n.  11  (1654),  p.  89— US- 
SO-  Gmndriss  der  systematischen  itotanik.    Göttiogen  1854. 

81.  Byifawii^iMihe  üntanndua««  «b«r  dto  TtgetatiMi  dar  SMEyban.   Abb.  der  06tk  Boe.  VJI  (18B7X 

p.  161—886. 

82.  Norittae  Florae  Panamensis.    Bonplandia  VI  (18Ö8),  p.  2  — 12- 

83.  Not««  on  Abuta.  a  genns  of  Miminpermea«,  Joua.  I^O.  Soc,  Bot»  Ut  (1869)i  p^  108. 

84.  MalpighiaiMiee  bnailiensea  in  Flor,  bnail. 

86.  Sodhceee  bnaiBeoae«,  dciigl. 
36.  Dioscorcao  brasiliensoa,  desgl. 

87.  ErUntenugeD  auagewiklter  Pflanaen  dea  tropiaeban  Amerilia'B.  Abb.  d.  G«ttinger  Soc.  IX  (1860),  p.  8 — 68. 

88.  Notiee  aor  k  genre  üWja.  Aaa.  dee  ae.  aat.  ZT  (1861),  Bot,  p.  881—885. 

88.  Bemerkun^'en  zu  WiUkomm'a  MoBBgnpUe  dar  amopIteliiB  KnunhoUaafaB.   Fkn  XLTT  (1862X 

p.  698- 698. 

40.  Zar  Slyatenstik  der  Bbrfceo.   Fhm  ZUT  (1861),  p^  885—681. 

41.  KotcB  on  Cou/buicn  rnttihilit  Mart.,  Hid  BODe  oUlar  Omümmt  ot  trofipal  AoMtiea.  Joanu  Lina.  Soo.  TI 

(1862j,  p.  140—146. 

48.  Plaotae  Wij^tiaiaw  e  Gab»  orieataC  Boeten,  Man.  Anar.  Aeid.  TID  (1868),  p.  151—188,  608—586. 

43.  üeber  einen  wahrscheinlichen  DimorpbiBmus  bei  den  Famen.    66ttii|gar  Nadir.  1868,  p.  101—118. 

44.  Flora  of  the  British  West-Indian  Islandä.    London  1864.  ' 
46.  Bromfliacefif.    Güttingor  Naebr.  1864. 

46.  Gramineen  Ilochaaiens.    Gflttiager  Nachr.  1864. 

47.  Die  geographische  Verbreitung  der  Pflanaen  Westrlndiena.    GOttingeo  1865. 

48.  Catakgiu  plantamm  Oabea^sm,  eibibena  eollaet  Wrigbtiaa.  abaaqoe  raiaorea  ex  ina.  Oaba  wiiaaaa 

Lip*.  1866. 
48.  INe  Vegetatkw  der  Erde.    Leipzig  1872. 
50.  Humboldt  als  I'ilanzcngeograph.  1872. 
61.  Flaatae  Lorentaaaae.    Abb.  der  GötUuger  Soc.  XIX  (1874). 

68.  Baridit  6ber  die  Fortadnfltte  in  der  Geographie  der  Fflanaau.   la  Babaa'e  geograpb.  Sabrlmeb  1878, 
1874.  \SH-,. 

68.  AafailDitg  n  pilanzengcographiacben  Beobachtoqgen  anf  Reisern  (Neamayer'a  Handbadi,  1875). 

54.  Qyetaiaatndie  SteOnag  tob  6Ulinf  AyAw  aad  Ctrtmia.   QWämst  Naebr.  187& 

55.  C«rdamine  then'-.p.iih'fJia^     EWnda  1878. 

56.  Symbolae  ad  Fioram  Arguutinam.  IL  Abh.  d.  Götünger  Soc.  XXIV  (1878). 


Digitized  by  Google 


57 


Eingegangene  bcäriften. 


O'om  15  September  Mi  16.  Oetobor  1S78.  ScUuii.) 
8oo.To«e«udiBciMiMBfttanllteVfM.  fnataa 
Wliftlii  di  6  laglio  1879.   Pint.  i". 

B.  Comitato  geolo^oo  dlUlia.  fiö;iettino.  Nr.  7 
«8.  Rotiui  ll-'T':!.  b».  —  Blaüerntt.  Silvestri  e  Oc- 
nelUro:  K«luioDe  «uU»  enuioae  deU'  Kuul  p.  au7— 822 

—  D«  8MMiur*s  fkrilii  nont*  «uitM  dtU'  ate.  &  9SS 
'—Uk  —  Cotia;  Oucmdod  cUnieo-adcfMcoplaM  »u 
aknlirodotti  delk  m-enteemzione  delT  Etiu.  p  SB2 
•~DeBtefani:  La  MonUgnol«  t€oe«e  (cool.),  p  382— 355. 

—  Kiccoli:  Cfiini  sulla  costifuzkino  Rpoloifica  (lel  Tarnliiirc 
41  PukIu.  p.  SHt;.  —  Ki  rrr-tti:  I,f  jiriinc  ririniiziuni 
nioceniche  uel  Hub«m'uniiio  di  Uegfio  e  Mudena.  p.  3(>*i 
—871.  —  T.  Lasaull:  Deila  SiaWite  e  dell'  üli(f6«o  di 
Biaiicaviüa  aoU'Etaa.  p.37a— SfiSL  — Chureb:  Lascoperta 
«I  nlBanla  di  «t«|w  k  JttUik,  •  m  hImImw  «dk  W 
nnoM  M  ImuopraM  gl  ibHi^  ]k 

BdUMfache  Omllaeh.  ftr 
SUtat    Brcslaa  1879.  4«. 

Erlenmeyer,  Albrecht:  Die  Schrift.  Grundzüge 
ihrer  Physiologie  u.  Pathologie.  Stuttgart  1879.  8*. 
<U  TtL). 

Boidrt*  i,  iMtli..f]qpK  GL  1B79.  Hik.  H. 
um  a«.  —  Vogel:  Cttar  AhmTtlauttUrialt  der 
*  1».  108— nS.  —  Gtnib«!:  Wut  das 

Ht  BiihlwMwIfciM  Tim  Ihitflnw  a»  üttm 
tat  AUgwUMOa.  f.  ai7— 9D*. 

▼anin  s.  BcAsArf^  d.  Giteilwim  in  d.  Kgl. 
fmn.  Staaten.  Honatasdurift.  Jg.  22.  Nr.  9.  Barlin 
1879.  80.  —  Witimuck:  IHc  Rrosso  HerbsUiiaatelhuig 
dea  Vereiiu  zur  Itofurdenmg  des  (iart^nbaues.  1.  Allgemeinea. 
n.  402— <15.  —  Bolle:  üeber  CaUapa.  p.  41fi— 434.  — 
Wolffcnatcin:  Phytoptun  bfcopenici  W.  p.  ÜM — 438.  — 
Lauche:  Der  deutadie  Obitbaii  u.  die  dcutechc  Fumolagie. 
9.  427-48». 

IknMkt  HtmtxU  in  HMilwig.  Uonat].  Daber- 
«iate  dar  'Witttnug.  JaHhaft  1878.  Hanbarf  t.  a.  8«. 

loa.  mtfdiea  de  Chile.  Retista  nt^dica.  .Tunio 
1879.  A»o  7.  Nr.  12.  SanHago.  4«.  —  Tupper: 
La  TCmga  peruaoa  (codcLI.  p.  363—866.  —  Salamanca: 
Efaetoa  del  Alcohol  contin.V  p.356— .%3.  —  Päd  in:  Holetin 
da  la  iBal«':i      i  ilel  nics  de  mayo  ilr  l-iT't    p.  ;i7iJ. 

B.  Accademia  delle  Scienze  di  Torico.  Atti. 
VoL  XIV,  Disii.  fi,  V.  Torino  1879.  8''  —  Iia»»o  : 
f  eoomeoi  che  actrompagnano  l'elettroliat  dui  compoati  mc- 
mA  9. 848-806.  -^aasa;  hmp  äMt  lanwMÜ  dell 
«Zettricm  ataoaferioa  dedotte  dafla  ractdaii  MMrraäoni 
btta  alT  onerratorio  di  Mpneali«i  del  dMeoeniuo  1867—7». 
p.  809—866.  —  Caraerano:  Di  aleiUM  apecie  di  Antibi 
anori  esistonti  udle  coUeziom  del  ß.  Mnseo  zotilogii-u  di 
Torino.  p-  WM">— K<8.  —  Biliosero:  II  (Tomo-ciloinetro. 
Kuovo  ttrumiiito  »er  dosare  remoglobina  del  aanguc.  p.  ÜHi) 
— 942.  —  äalvadori:  Intomo  aUa  Forttma  «lolMccana 
'Wall,  ed  alla  Oottinula  rvfierima  Gould.  p.  948  — 945.  — 
Siacci:  Del  moto  per  una  linr-a  Koliha.  p.  Wfi  — 0.'>I  — 
Poisi:  Sopra  alcune  Tarictk  di  I'rutoipno  del  Munt«  Bianco. 
Jl.  9B3 — 9C2.  —  D'OvidIo-  tjitensionp  di  alcuni  teoremi 
■oUe  forme  tiinarie.  p.  Mk3— !»7l  —  liurna:  Preaentazione 
di  alcuni  lavuri  licü  O.'vSfrvaturii)  a^troniiniirn.  p.  !)72.  — 
l>pi!/a;  Vari4i/i<<tii  (ielltt  (iL'i;Liii:u:>iiii  ■  i.iiriu-Uoi  ilcilnür  «ialln 
osservaziuui  regolari  latte  ali°  Uss4.>r>aturio  del  iL  Culivgiu 
Oaria  AlbRto  ia  Maaalitfi  aal  paciodo  1871— 7a  p.  ms 
—1184  —  Iiettona;  La  Aolöea  9Mpm  In  PlemoDtc. 
p.  1136 — 1140.  —  Camerano:  OjserTazioni  intonin  al  ca- 
ratteri  smuali  sccondari  dell' ./Iny"^ /raj/iVi'i  Lina  p.  1111 
— 1147.  —  id.:  BicOTlie  Intomo  alte  itrutiura  dei  peh- 

Li«!P.  xn 


(  nlpotleri  p.  l 

Di  alcnne  apceie  di  l  i;t  iu  rc  P'.r/j/it/ri-v  HrUs  p  116.)— 1170. 

—  Id  :  I'refazione  all'  Omitologia  della  I'apaasia  c  delle 
Mol'.i.;hc    i;.  1171—1177. 

Soe.  gdologii|na  da  Frano«.  Bnlletin.  3"*  S^rie, 
Tome  Vn.  1879.  Nr.  8.  Paria  1878—79.  8».  — 
Xfiimayr:  Hpraarqiips  .lur  la  rlagsification  du  Jurassique 
5U1"  ni  ur  [I  111+  Daubree:  Application  de  la  n»*- 

thcidp  fx[i>'rir:i(  LMli  l'i  tiiilf  Jps  deformations  et  des  f**«are8 
tcm->tr(s  II  iiH  Iii  L  ;  -Vpplicatiun  de  In  methode 
experiniMtale  b.  l'etudc  des  caracterea  de  divers  nrdre^  que 
prMaM  le  laKaf  da  nl.  p.  141—182.  —  id.:  Exp^rienaea 
aar  IVtbm  et  la  riaeliea  «tercda  aar  na  iph^rolde  qui  w 
contracte  par  un  enveloppe  adh^rente  et  nun  contractOle. 
p.  152  — 157  --  Leynieric:  Dcscription  n^^i^nostique  da 
versant  nK'ridional  de  la  Montagne-Noire  dana  l'Aude.  p.  157 

—  lyi! 

JL  Plaaat.  Altad.  d.  Witt,  in  Barlin.  Honata- 
bariofat.  Joaj  187».  Bailin  1879.  8*. 

BM^r,  OiOKt  BcpttH«  nd  Aw|lill)ltit  a«i 

Syrien.  Sep.-Abdr. 

K.  Danske  Tindenskabemes  Selskab.  OvcrRigt 
avar  dat  Selakaba  Forhaudlinger.  1879.  Nr.  2.  Kjabeo- 
bava  1879.    8«.  —  Lorenz:  <>m  elektricitetena  ftr» 

plantinK.  p  41— 72.  —  Warm  in»?:  Bidra^  Iii  ('ycadeerncs 
Kuturhistorie.  ii,  7.1  —  83  {'2  Taf.).  —  Zeuthen:  Xui^le 
lügeiukaber  vcJ  Kurver  al  Ijerde  Orden  med  to  Dobbelt- 
pankter.  p.  as— i2i 

—  Skr.,  B.  Raekke,  naturv.  og  mathem.  Afd. 
12te  Bd.,  rV.  —  Reinhardt:  BeakriTelae  af  Hored- 
akallan  af  at  Kaampedovendyr,  GryfMtnim  dancmä, 
fra  La  Plata*LaiidaBas  plcjatooene  Daanebar.  f^abon- 

havn  1879.  4«. 

DentBohe  Bondsohan  fltr  Geographie  n.  Statistik. 

HerauBgcg.  v.  K.  ArcudtK.   Jg.  IL  Hft.  1.  Wien 

18T'.t.  S".  —  V  Löher:  Columbua  nuf  den  Canarischen 
Iii-.rlii  ]i  1  f>.  —  l'zerny:  üeschichte  u.  Geojrriiphi''  di-s 
Srlüvin)ianii<.']b  in  Afrika  p.  8—13.  —  Kohn:  l>ie  Wolga 
lind  Kiirna   (i  13—17.  —  Günther:  Der  Martologio,  eine 

SchiltHri  chnuij-  'Irr  tnstti'Ialterlii  in'ii  .Nautiker  u.  Geograpben. 

p.  17— 21.  -  11        ^  ri        =  ['.22  'J--^. 

Kail.  Admiralität  in  Berlin.  .iVimaleu  d.  Hydro- 
graphie n.  maritim.  Meteorologie.  Jg.  7.  Hft.  IX. 
Berlin  1879.  4»  —  Mewers:  Die  Winde  an  der  West-. 
Nord-  n.  Ostküste  vuii  ^Miniufni  p  -l^H— «7.  —  Die  llifeu 
lUo.  Zanzibar,  M'i/auilii'^ut',  Itelui^oa-Bay,  Quilimane  uod 
Muciisu  an  der  Ostkusu-  \uri  Afrika,  p  4*i(li— 467.  —  Cyklonc 
aa  der  NW.-Kuste  von  Australien  vom  26.  Februar  bis 
1.  Hl«  1878.  t.m-4,11.  —  Kämm  d«  AacUaada-IaMla. 
p.  471-478. 

—  NachrichtnArSMftlmr.  Jg.Z.  Nr.  ST— 41. 

IJerUn  1879.  4». 

Alma  matar.   Organ  f.  HoobKbnltn.  Jg.  4. 

Nr.  3*)  — 39.    Wien  1879.  4». 

Entomologisohe  Nachrichten,  herauageg.  vom 
F.  Kuller.  Jf?.5.  IIft-18, 19.  Quodlinburg  1879.  8'.- 
Breitenbach:  L'eber  äcbmetterliugsrQasel.  p. 237—348.  — 
Cornelias: Hab« WaipaaaMtar.  p.ai8— 260.— Tbaraa; 
Jasyidea  «Mb  L.  ia  Ihren  YennuMlnngMtn'en-  p.  i 


Oeelogical  Sorvey  of  India  in  Calctitta.  Pala 
Inlogia  ludica.  Ser.  IV.  Vol.  I,  Pt.  3.  CakutU  1878. 
Fol  —  Leydafclter:  FomII  rentilla  aad  battadria.  88  p. 
(6  Tat). 


Digitized  by  Google 


58 


 Ser.  XII,  1,    CttcotU  1879.    Fol.  — 

F«iatnantel:  Tbe  llora  of  thc  Talchir-KarbariNiri  bcila. 
^  p.       Taf  > 

—  Memoin.  Vol.  XIV.  CidcntU  1878.  8*.  — 
Wynne:  Ori  tbe  geciogj  «f  Ihe  gilt  Bang*  in  theFttqib. 

313  p.  (2  Karten). 

 Vol.  XV.  Pt,  1.  Gücnttk  1878.  8».  — 

Ball:  Gwloer  of  theAanmg«  «ndHular  cool-fltUs.  ISfa. 
(S  KineB). 

—  Beeordt.  VoL  XI»  Ptw  1—4.  Gdcütl»  1878. 
8*.  —  Aiunul  rtport  of  Um  Geological  Sana;  of  India 

iiriil  iif  Ute  Geoloifica)  Hu»rum,  Calcuna.  für  lt^7.  |».  I— 16. 

Ihi^'hes:  Motn  <>n  tlic  rcoIoj^  of  tbe  up]>er  uudAvati 
LiuMi..  Li  iwi»*!!  Ihr  riMT  Wanilia  and  tlie  (i<Miiv«ri,  ne«r 
tili-         >t.ilioii  ut  ^.rt'iii  Im    p   17  -  Lydekktr: 

Not)'»  Oll  tlie  gi><ilui,'y  ul  Ka->hn>ir,  KiKlilwar,  and  l'ui|^. 
p.  34]  6S.  id.:  Noi.cea  uf  SiwaJik  loaninuiU.  p.  «>4— 1M3. 
—  lilaufurd:  The  palacontoto|^cal  rplation&  of  thp  (ioud- 
»uiia  n\»l<'in.  a  npK  (n  Dr.  Keiktiiiaold.  p.  UM  !<!• 
id.:  <)n  tlic  «pol*»«)' nl  Siud.  p.  IUI— 175.  —  Hall:  Un  tlii' 
ori^riij  Ol  Küinuiiti  liikcs.  p  17t  l*»!,  -  Hiiglic»: 
Note  on  a  trip  o»i  r  tlic  Milain  pass.  Ktiriuion.  witli  a  dt'- 
•-1  iil.ii(.ri  i.i  tili  t'iiss.iU.  p.  11^7.  -    Mali<-i:  The  mml 

1  iIi.ii  'M  -  .1  lliirnri  and  Cliiduli«.  ji.  ISh  iSKi.  —  id.:  On 
tili'  uiiut'rul  leMiiin  es  of  ll^ri,  t'lii-dulis,  and  tbe  adjarent 
Mlauda  |>.  ;!*)7  T£l.  —  Kiii|[:  Kota  oo  tba  pragnu  af  tbe 
foM  indubtn-  in  Wynad.  Tllxiri  fiilrict.  Madnw  pivsideon. 
p.23n— 21t!  -  Fiioli':  N'dic*  on  tlie  n-priwntatives  oftfic 
Upper  liuiidwana  mth-s  in  I  richinopHly  and  \«'lI(»ri»-Küitna 
dislruu.  p.2t7— iW. Mallf't:  .Nuännontll«'  frnin  Siira- 
wak.  p  2tii>.  -  Waagen:  Oii  tlir  |^«ffra|iliiral  di6tril)iition 
of  fttaiiJ  urKaoi.sins  in  ludia.  p  2ti7-~M<M,  Urmislnu: 
SabaMTgCd  forest  un  UonUmy  lülaiid.  p.  Mf2. 

 Vül.  XII,  rt.  1.    CaUuttii  1H7!>.    8».  — 

Anniial  report  fnr  IK7.H.  p,  1  14  I ,  \  i!.' U  K  i  r;  «Jroioirv 
of  Kasbinir.  p.  15  —  !Ji  —  id.:  Kiiitlur  lutti.  i  s  nl  Siwalifc 
oamniaKa.  p.  H;l-'>1.  -  id.:  Nolei  on  aohic  >i»aJik  birJs. 
p.5li— öO. —  McMahon:  Nuten  uf a  tuur tbruugh ilajtgraiu 
and  Spiti.  p.  67— 4W.  —  Hallet:  Note  oa  a  laont  mad 
erapUoa  in  BAmri  Idaad  (Arakin).  p.  70—72.  —  id.«  On 
Bratmite.  with  Itha<lon!tp,  from  nrar  Nilspiir.  central  pn- 
Tinn's  ]<.  7:t  74.  Feistmantcl:  rHla(.-outolo|ical  notel 
fron  tb«  üAtpim  ooal-baan.  p.  74— aa.  —  Hnsliaa:  Sta- 
tiitkaarcaalimpMÜidmlMioIiMUa.  p.  eS-SK 

—  Cootenta  aad  ladas  of  Uia  first  tan  voIqhim 
cf  tbe  reeordi  of  tha  Oeologieal  Sorrey  of  India.  1868 

to  1877.    CftkuftB  1878.  8». 

—  A  maniial  uf  the  g«ilopy  of  Imlin,  cliiefly 
cotnpiled  fioiii  tlie  obw-rvationsi  of  the  Geoliifficai  Surrey 
by  U.  B.  JUodlicott  and  W.T.  fiiaoford.  Pt.I,  U. 
Map.   OklentU  1879.  8«. 

Aitronomische  Oeiellschaft  in  Leipzig  Pubti- 
catioii  XIV.  Auwcrü:  Fundann-ntal-Culiilop.'  üir  die 
ZoDeD-tiiHibacbtuuKL'ii  am  uuidlit Hiiimih  I.  L^ij.üig 
1879.  -  -  XV.  Hartwig;  L'ntertiuciiiujguo  über 
die  Durchmesaer  der  riaiiettn  Venus  D.  Man  nach 
BeUometeraieBauiigen.    Leipzig  187<J.  4*. 

Perdiaandeiun  f.  Tirol  n.  Vorarlberg-  Zoifscbrift.: 

ni.Folf^.  Hit.i>3.  InnNbruckl879.8*.  — Fiacbnaler 
Franz  Ficiberr  v.  Hausmann.  8dn  Laban  n.  "Wirken,  p.  1 
-aa-L.;  Qraf  fiaaedictGiornaali.  n.M— 6«.— ».  Vxnt 
ler:  Der  MftazAind  tat  SpiiahraUe  bei  Bnaack.  p.«7— M 

Finaka  Vetenskaps-Societet  in  *fM*g*"" 
Ofveraigl  af  Forbaudliugar.  XIX,  1876—1877;  XX, 
1877—1878.  BeUncftn  1878.  8*. 

—  Bidrag  tili  Kinnedom  al  Finlanda  Notar  oeh 
JUk.   Hü.  87—31.    Belringfon  1878—1879.  8«.' 


—  Obiervation*  m^t^orologiqoOB.  Aurfa  187S, 
1876.    Uelaingfora  1878.  8*. 

—  Iljolft,  Otto:  Corl  von  Linne  »om  Ukare. 

Habiogfors  1H7T  H". 

K.  K.  6art«ikb«a-G«aeUaeh.  in  Wien.  Vtriener 
illnatrirtG  Garteo-Zaitnng.  Jf.  IV.  Bft.  10.  Wien 
1879.  8*. 

KNN  IB  Xiel.  Ergrbnis'O  der  ßeobacbtung?8tntioiiea 
M  den  deut.s.lieii  Karlen.  Jg.  187<).  Hfl  3,  4,  5. 
Bariin  187!'  .-». 

Wettoraniiehe  Oegellich.  f.  d.  geiammte  Hatnr- 
künde  zu  Hanau.  Ik-richt  üIkt  den  Zeitraum  \oia 
IS.  Doc  1S73  bia  35.  Jan.  1879.  Hanau  1879.  S*. 

Craii4Mli«it  A«Ml«iiy  «f  Arte  «nd  IdaBeM  in 
Kew-Haven.  Transwtions.  Vo).  III,  Pt.  2.  Xew- 
Hckven  1878.  8*. —  Clark:  Tlic  b>droid»  of  tbetwcilic 
rna>t  of  tbe  Uailad  Stata«  aoatk  tt  VaneMver  bland,  «iib 
a  report  upon  dune  fa  tbe  nneam  of  Yala  College,  p  249 
~:iti4.— Tornbnll:  On  tbe  anatoniY  and  babits  of  AVrpt« 
virtH$.  p.  26&— -  Tbaehrr:  Median  and  pain-^l  fina, 
a  contritiiition  tu  thr  bisiiiry  of  >ertebrat(>  limb.«.  p.  281-  :ilO. 
~  Sniilli  l];i!l-.  ^Ia^;^s  "1  //i/);>a  lali>oi(la,  wilb  a  not« 
on  tbe  Htructure  uf  tbe  .Mandiblea  and  AUutiUae  in  Mtppa 
and  HtMijK*.  p  :il  1—342.  —  Gibba:  Un  Iba  oqqüibilun 

«f  beteri^^rem-i  tis  Mib^iatice-!  Icoiiel.'i    p.  543 — 620. 

California  Academy  of  Sciences  in  San  Francisco, 
rroei  i  diiigi'.   Vol.  VI.  1876.  San  Fraiiciacu  1876.  8*. 

—  Vol.  VII,  Pt.  1.   1876.  Sn  Frandaco  1877.  8». 

U.  8.  OMUgiMa  8nmy  «f  tt*  taixitoriM  im 
Wnakington.  Mlaailhiianna  pnUiantioaK  Kr.  10. 
Waahiogton  1878.  8*.  —  Wblta  and  MieboUgi: 
llibliograpby  of  Xettk  Anarican  Intaitabinia  paloenlolog]r. 

198  p. 

nUoMpUMlIftdtly  «flM«U*.  TnnaaoÜoon 
aad  proeeedinga  and  rafNirt  fbr  1877—78.  AdaiaMn 

1878.  8» 

Dentioh«  Oesellaeh.  f.  Natur-  a.  VAlkerkund 
Oatnaiens.  Mittbeiloiageo.  Uft.  18.  YokoLama  1879.  4«. 
luMxthMkaftL  JtkifctikK,  iNMoig«. 

II.  Thial.  Bd.  Vm,  Hft.  5.  Berlin  1879.  8*.  — 
Hornberger:  Analvae  rinea  fnuilcn.  den  19;— 19  Jiihr* 

hundert  entstammenJi-n  Kothhirsrhireweihfragment«  p.  Ö03 

-  7Wt.  -  Kollm-r:  l  ebrr  den  EuiUush  der  Mu&kellltAiiii;- 
keit  auf  den  ituffüerlall  im  <  iri^.inisnins  dra  I'ferdL»«  p  7lil 
—712.  —  l'fan  n. stiel:  IMe  rtniiil  ruiiiiMiiellKHifii  des  .\i  ker- 
landca.  p  713— 7HJ  Duukelbcrg:  (.eher  den  Wvrtb 
der  CHitckgnanKenen  ceK'onObcr  der  waaMtWiiichen  Fhoa- 
pboninrom  den  Siiperiibu»iihaten.  nil  baaoadarer  Bodebung 
auf  die  aus  Nassauiürbrm  I'li<>'<phorit  liei'gwldlteu  DOngM* 
IVftparate.  j>.  783  -822.  -  llauamann:  EralbrangiTtr- 
•Bcbe  der  Ziickenttbo  p.  823-832. 

(Vom  IS  Ootii!».  Uis  1.'..  XoTemlier  1«79.) 

Roy.  microtcopical  Soc  in  London.  Juurnal. 
Vol.  II,  Nr.  Ö.  Uctober  1879.  8".  —  Da  Tis  On 
a  III'»  Spi  l  les  uf  f'</fAurHi<i  ]).  <>.')H-  655.  -  Ord;  On  itume 
cauM-s  ut  llrawiiiaii  nitiM-7iieiit>  |i  'kW — BBS.  —  Wood- 
ward:  ObMrrations  suggested  by  tbe  study  of  Amphipieura 
peliMcida,  nooaled  in  Oaaada  oaUam,  by  lampiii^bt  and 
»unligbl,  witb  variena  oWoctire«.  p  06»— 678.  —  Uruno«: 
Stm  qMciea  «nd  vaiiMiaB  «ClNaloMceae  fron  theOaipian 
8cn.  pw  9n-4»L 

8m.  «laArM  dd  lio-  in  KoiMk  Boktin. 
Jm.  L  Nr.  1.   Heiioo  1878.  8*. 


Digitized  by  Google 


59 


HatuThiator.-madieiii.Tet«iiiiaH«ideIberg.  Ver- 
bandlnngen.    Neue  Folge.  Bd.  II,  Ilft.  4.  Heidelberg 

1679.  8*.  —  Kühne:  Uebcr  du  Vcrbalten  des  MuilcoU 
tum  Nwren.  o.  227—348.  —  Horitnann:  üeber  die 
««dtgeUehige  (Jnuiciiiuiig  der  naotralra  Kalk-  u.  KuliMlze 
dw  Oni-  0.  Kohleaaiure.  p.  2-17  —  260.  —  Askenasj: 
Vabcr  dM  AnfblQbeo  der  Ortoer  p.2<;i-373.  ~td  ;  Uelier 
C^ilndirendf!  Staubpeftsse  p.  274-  2H-J  —  Steiner:  IMe 
Laryu^usi'tipif  iI<t  Thi^TP.  npti>i  Mlttin-iluncpn  iilxT  die  In- 
Mrvation  dt's  Stimm-  und  Sthluck-Appiruti^s.  p.  'i>Ö  --30f> 

Roy.  Soc.  of  Victoria  in  Melbonrn«.  Transactiona 
•nd  proceedingB.  Vol.  XV.  Meltiourtio  1871».  8*.  — 
Jamieson:  A  ni'w  point  uf  rfscmblnmc  in  tbe rfsplraliun 
of  plaoU  and  animals  p  27  i(i  :  The  |i«rccution 
of  colour,  p-  >u  1  Ii  IT  1  II  I)  ij :  Tlif  soijlnl^  Ol  thC 

consoDant«.  a.i  iiidirjit«!  I)y  the  phoun^fraph-  p.  37 — 12. 

American  Journal  of  Science  and  Art«.  3.  -Ser. 
Vül.  XVill.  Nr.  106  N>-whavfn  1879.  6'.  — 
CrtiokeA:  Uü  radiant  matter,  p.  241 — 2ti2.  —  l»rii]ii  r: 
Qu  tUe  coinridcncc  ot  tlie  briglii  liiie»  «f  tbe  oxyieii  upm-- 
Iruin  with  bricht  Unes  in  tlie  solar  spcrtrum.  p  2112—277. 
—  Cübb«:  Oo  ibc  vapor-deiuiues  of  peroiyde  of  niirogeii, 
farmir  add,  aeetic  «cid,  and  perehloride  of  phocpbenUi 
^'/77— 402.  —  Penfield:  On  tbe  chemkal  coai|Kiattioo  tt 
ambiyiipiiile.  p.  396— 801.—  MfGec:  On  (he  superpositktD 
•f  glacial  drin  upon  reiiduBr}'  clays.  p. 

AtiuUui»  njil*  de  MddMiae  de  Belgifoe. 
BaUctis.  Aan^e  1879.  S"*  SM«.  T.  XIII.  Nr.  8. 
Bnudki  1879.  8*.  —  B«|i«t  d>  k  CMBüdMion  de« 

faMjlwfain  aar  one  fiiiwwiniiwttllwt  eArielle  eonoemaiit  r<pi- 
MBW  de  variole  qvi  a  aivl  daii»  I«  i-ommune  de  Knesselaire. 
y,888  863  —  Boen«:  Rcmarqni'ü  historiijui>s  sur  Ira  pri-- 
■iers  toin»  et  «ecoiir»  a  dunner  en  cas  d'ari  idi-nl«  et  de 
ntladii's  subite?-   p  S4;j— s7o. 

Sestwbe  Oe»ell«chaft  mr  Anthropologie.  Ethno- 
logie n.  Urgeeehichte.  C^irre^pondenz-Itlatt ,  redig. 
T.  I>r.  J.  Ranke.    Nr.  1—8.    München  1879.  4». 

Sotanischer  Jahreibericht,  hi-ranü^frj.;.  v.  Dr. 
L.J«lt.  ig  \  (1877.  .Mild;-.  ,1     IWlin  187!». 

Vederla&dtohe  botaniache  VereenigUff.  Kraid- 
kniidif?  An  hier.  8er.  II.  Oed  3,  Stack  2.  BQanrqgan 
1879.  8«. 

IM«  IindwirtbiekafttielMB  Tvmidii*8tatioflaB, 

heraosgeg.  von  F.  .Nolibf.  IM.  l'J.  Hl't.  .1.  Hirlin 
1879.  8*.  —  Warington:  l.i'bor  Salpclort.iKiung. 
p.  lei— IW.  —  Bchalse  tu  Barbieri:  Ueber  das  Vor- 
keamea  «ea  Lwrin  «id  Tneiin  in  dm  Karioffelknollen. 
p.lfi7~l7IL  — Behrend  u.  Morgen:  l'elter  die  Verinrler- 
aa||.  «etehe  die  etickBlufllialtigcn  Verbimlungen  der  sü!»en 
Maiwhe  dnrrh  die  Gäbnug  criabren.  p.  171—102.  — 
V  ^tiver»:  Ueber  diB  Sikkiloflkdnlt  dn  Torfboden«, 
p.  in?!-  2111 

Frit»ch,  Karl  t.  :  Gtognusti-iclR'  -'^kizzc  der  Utn- 
gegend  von  Ilmiiiau  Si'p.-.Midr.  —  Udur  die  Mit- 
virknng  elektrischer  Ströme  b<i  der  liilduiig  liniger 
Mineralien.  PisBert.  Güttingen  1862.  ö".  —  itur 
Geologie  der  Canaren.  Sep.-Abdr.  —  Tenerife,  gtö' 
kgitwh-tioiwgrapbiach  dargeateüt.  Sin  Beitrag  aar 
KenBtiiin  vulkaniidher  Gebirge  von  K.  ▼.  Fritacb, 
O.  B«rta*i  «.  W.  Beiea.  Whiterthur  1867.  Fot 
(1  Karle,  6  Taf.).  —  OMlogb^  Bmohrribang  der 
Inot-l  Tenerife.  Rin  Beitrag  ^nr  Kenntnis«  mlkaniscber 
Gebirge  von  K.  v.  Fritsrh  n.  W.  ReiRR.  Winter- 
»liur  1868.  8».  -  Oi  i/eiiwüi  1  i::i  r  Stund  der  Coclicnille- 
zuchl  auf  don  CiuiariM  lifii  IhmIh  von  K.  \.  Fritacb 
u.  J.  J.  Rein.  —  Ui-l*r  eiiii(?e  fostaile  Cnistaceen  aus 
dem  Septarientbon  dea  Mainier  Becken«.  äep.*Afadr. 


—  Oeologiache  Begclireibung  de«  Rioggebirgea  von 
Santorin.  Sep.-A1>dr.  —  Der  gaganictiga  StaBdpnikt 
der  Geologie.  Sep.-Abdr. 

KaiaerLAdminUtit  inHarlin.  Annalen  d.  Hydro- 
graphie u.  maritimen  Heteorologie.  Jg.  7.  Ufi.  X. 
Berlin  1679.  4°.  —  L'el>t>J- einige  Ergebntwie  der  uflaerao 
Tief»eefors<-bun«a.  III.  Stiller  o&c  OroeaerOoean  A'acta.)b 
p.  482  m.  -  Kaeppea:  PatedaaKliBmwmStllälaM 

p.  ÖOO— 513. 

—  Nachrichten  ArSaaCdwar.  Jgi  X.  Hr.  49^5. 
Barlii  1879.  4«. 

AtaaaiMtar.  Organ  f.  Hoekaebnleo.  Jg.  4.  Nr.  41 

—46.   M'ii:.  :s7<i.  1" 

latomologiiche  Nachrichten,  ber«u»geg.  von 
F.  Katler.  Jg.  5.  Hft.20,  21.  QucdKnbarg  1879.  8*. 

See.  gdoUgifm  de  Fnnee.  BoUatin.  8"*  Mriai. 
Tome  VI.  1878.  Nr.  T.  PMa  1879.  8«.  —  Tardr: 
Baaai  aar  Kge  de«  «ilex  taW^  da  BatouAcbenl  et  «nr  la 
daaaidcation  de  rt'pnfiue  quatermire.  p.  401—416.  —  id.: 
£aaai  »ur  Ics  o«(illati<>n>  do«  ■'•poqiiei  mioctoe,  plior^ne  et 
fBCteniaire.  p.  4IO-4:)i< 

NahmiBMlMr,  Wilhelm:  Die  Nerven  der  dun 
mater  oerebri.  Diaaert  Roetoek  1879.  8".  (Geadiaiik 
daa  Herrn  IVof.  Dr  Waldeyer  in  .StraMburg.^ 

Baaaa,  M. :  Ilotaniscbe  Unterauchungen  Ober  die 
AlkoholglhrnngRpilze.  I^eipzig  1H70  6".  —  lieber 
die  Natur  der  Kleehten.  Berlin  1Ö7!I.  H".  SaoHnl. 
pfmeinviTstundl.  wis.^ensohaftl,  Vorträgn  von  Vircbpir 
n.  V.  lloltjseudorff.   Serie  XIV.    lUt.  320. 

Vareanig.  tot  bevordaring  dar  geBamknndiga 
Wetoidimpeii  1b  VedMrL'LidU.  OanaeakimdigT^ 
aefaiift.  ,I>ad  XIX.  Nianwe  aerie  daal  8.  Aflararii«  6. 

Batavial879.  8«.  —  Baakbigt  Maate  aawMr  aiakai 
rapport  van  Java  en  lladiHfa  Ovar  de  jana  1818— I8T7 

p.  •j»-34.1. 

Comrents,  H.:  Ueber  ein  aiioediMa  NadaBuds 
auH  den  8ekweiiigniben  von  OnoittiBl  bei  Oiigantt, 

Sep.-Abdr. 

Perela,  Martin:  Vortriige  über  Sinneaempfin» 
düngen  und  Siune»täu»cbuugen,  Mondauobt,  Traum- 
o.  Saabnlebett,  Aber  Dämonomanie,  Yerfolgangamanie, 
AttaBlat,  Wabnainn  «nd  Seibalnioid.   8.  Anagnbau 

Mflncttan  1878.  8«. 

Hentel,  Reinhold:  Keber  IIom  il'^Mcn  u. Varianten 

in  den  Ziiliiilormeln  einiger  Säugethiore.  Sep-Abdr. 
Natnrhiator.  Verein  .Jiotoa"  in  Prag.  Jabrea- 

bericbt  für  1878.  Prag  1878.  8».  —  v. Zcpbarovich: 
Minrraiogisrbe  Notuten.  p.  2.">  33.  —  Keinitzcr:  Tnter- 
sucbntieeii  libr-r  den  ZusammenhatiR  xwisthen  Wänneleit»ing 
nnd  Struktiu-  der  Höl/er  p  M  'i^>.  —  l'' ei » tm an  t el : 
Beitrat;  zur  fo.ssilpn  Hnni  der  bi^bniisebeii  Steinknhlfii- 
backen.  p.  w  m 

Ver.  f  Scbleaiache  Inaectenknnde  zu  Brealaa. 
ZeitBclirift  für  Entomologie.  Neue  Folge.  Bft.  7. 
Itreslnu  8*.  —  Standfuss:  Beobachtunjfen  an 

den  siiilesisrliei.  Arli-ii  lie-i  (Jenus  Pnyche  u.  Versuch  einer 
Systematik  ^umitlirber  der  eurupAiscbeii  Fauna  aogebOren- 
den  Vertreter  diese»  Genu».  p.  t— 44.  —  Kraati:  Uabar' 
die  Verwandten  der  I'hutodecta  vimmatU  L.  p.  46 — 46. — 
id  :  Die  acUaaiachen  Varietäten  des  Cnrahua  eaneeUahu. 
n.  m—tä.  —  id.:  LeUneria,  eine  neue  eumpäische  Bock- 
k»ferp>ttiiiig  p.  ßS--ßß.  —  Gerhardt:  t'eber  Herbst-  u 
Winter-Kafer    p.  ttG— «9.  —  Wocke:  LepidopternluKisihe 

Mittbeilungen.  p.70— 91.  — Möachler:  Ueber  da«  deatache 

8» 


Digitized  by  Google 


60 


BOrgcrreciit  von  Ochscnhciiuma  Ihrdeüa  Crt  p.  82 — 85. — 
Raacke:  Eier,  lUupe  u.  l'upp«  von  ütUa  CiMaria.  p.86 
—et.  —  Weite:  BnÜBnuip-Tatalln  dar  aiwpüwtaa 
CoieoptoM.  n.  OoeekuiUdae.  p.  88—166. 

Sohombnrgk,  Richard :  On  tho  Urari :  the  dea<lly 
UTOw-poison  of  tho  Macusiii,  an  Indian  tribe  in  Bri- 
tiib  Goiana.  Adelaide  1679.  4".  —  On  the  luittiralised 
waedl  and  otber  phinta  in  South  Aostralü.  Adelaide 
187*. 

Unnean  Society  in  London.  Transactions.  S^cond 
mlat. —  Botaiiy.  Vol.  I,  Part  5,  6.  London  1878, 
1899.  4*.  —  I»o  Caiidolle:  Oii  tliP  gtO|?rtt]i!ii(.il  iiit,tri- 
haüonof  the  Mduiceue.  j>.  iKÖ— 2:111  iiTäf  i  -  Lei  L'hton: 
New  Untish  Lii  hcus.  237  -l'II  l  i  l  af  l  Jl^iki  r: 
Report  OD  the  Liliaceat,  Iridacear,  lIinMiuiaetue.  and 
Ummitiioractat  of  WelwiMek'*  Aaapian  Herbariiun.  p.  24ö 
—974  (9  Ta£).  —  Koiglit:  Conmbution  to  the  liclicnu- 
mphia  of  New  Zc«lajid.  ii.27?V— 284  (2  Taf.).  —  Masterg: 
Du  8on>e  poinu  tu  the  morpholug}'  uf  the  Primxäactae. 
j),  2.'<ö  — aOO  (3  Tat'.  ,  —  (  iinniilijliam:  On  Mticoidea 
jxirofitiai,  a  new  Beiiiis  i^f  l  Ar.isitii  .ll<j:ie,  und  iLu  ]mrt 
»hieb  it  play«  in  tue  lurmaliou  ol  leruiu  Liihen».  p.  3vl 
—816  (2  Taf.).  —  Ilenslow:  On  the  ■elf-fertiliMtton  of 
phmta.  p.  S17— 388  (1  Taf.).  —  Berkeley  aod  Broome: 
Litt  of  FanBi  from  Brialiane,  Quecnataiid;  with  deacriptluns 
of  mw  Bpech».  p.  899— 40S  (2  Taf.).  —  Conningbam: 
<te  tteocenmiM  of  oonidiol  froctUkstion  ia  Üta llmooriiii, 
UMtmted  tj  Chonqdtam.  pu  4M-m  (l  TU:). 

 Zoolopy.    Vol.  I.   Part  5  —  8.  London 

1877 —  79.  4*.  —  Murie:  ün  btccrcs  bponge,  a  new 
gerai  of  tha  kcnctiaeyid  voop  of  the  Spongida.  p.  21!) 
— SIS4  (S  Tat).  —  MIer«:  Kolea  upon  tbc  oxystomatou» 
Cnnüeea.  p.  aa.'.— 2fio  (u  Taf.).  —  Rollpston:  on  tbc 

daOMatic  Pitr  ut'  |irvhi^t<<ric'  tilllers  in  liritiiiii,  ttnd  «ii  ihv 
mutual  relalioiis  of  Ihi.'i  varicty  id  Vig  and  Sun  acru/'n  ferm, 
Sun  criMtilun,  Sus  (iiu/«Hi«i«  nlid  Sus  iKirlKilii.".  ii.  L'öl 
— 2h<>  |3  Taf.).  —  Moseley:  Ün  two  new  forms  of  l)epp- 
hea  .\«(  idiana,  obtained  duriog  tho  ^ttjagt  of  H.  M.  S.  „Chäl- 
lengtr".  p.  187—294  {,\  Taf.).  —  id.:  On  new  forms  of  Ac- 
tiniaria.  dnügcd  in  the  Deep-üca.  p.  2d5~3(i5  (1  Taf  ).  — 
Sharpc:  On  the  tnrds  coOected  by  J.  U.  Steere  in  the 
PhUippinc  Ardii|>pla«o.  p.  :-Ki7  -  .Vi.i  OTaf)  Wliitc; 
On  the  male  (.'i niliU  anniituri'  iu  the  Eiiri']«'jiii  UJii'jiiuH.  i  ra. 
p.  3,57 — !!7ii  :.i  'laf  l,  —  l»(>rati;  .Miir|>tioli.i(.'y  nl  tlif  niitni- 
muiiun  Oraticiila  iiudilU»  p.  370— ^'.<S  (7  1  at.  . —  .M '  1  ii  t  Ii : 
Od  the  Ani.ilid:»  obluiiicd  during  Ihc  cruisc  ol  IL  M.  S. 
„TalonMU"  U>  baviu  Stroit  ia  1875.  p.  499— 612  (1  Ta£)b — 
HiTaret  and  CUrke:  On  the  Sacral  Plein  and  fluni 
Vcrtebrae  of  Lizards  and  othcr  Vt-rtebrata.  p.  ßl3  —  SM 
i3  Taf).  —  Butler:  The  buttcrllies  of  Malona.  p.  533 
— ö<JH  i^Taf  ). —  Stewart:  On  ccrtain  nriiajis  of  ÜU' Cnia- 
rii/rii-  [1,  .'iil't  ."iTJ  Ii  T  u,  I,  (Uwii:  l  Jl'ijiMjirtjiiiti'Klim, 
lOuD&av,  tt  t;entu  ludicauvc  a*iiiUnctUuuily  (Pleopodidae) 
in  the  diprotodoot  soctioo  of  the  Idarrapialk.  p.  078— Gfi2 
(2  Taf.).  —  Wettwood:  Dacriptioiia  of  some  mioate 
Igmenopterous  iusccts.  p,  069— £94  (1  Taf). 

—  Tlie  Journal.  BoUny-  Vol.  XVI,  Nr.  »3—97. 

Loni3.,.:i  1.-T7     78.  8».  —  Ball: 
MarxHJiiUia.'.  |i  743  i20  Taf). 

 Vül.  XVII,  Nr.  98  —  102.  London 

1878—  79.  8».  —  Dickie;  On  the  Altfoe  found  during 
the  Acrtic  extit'dition.  p.  6—12.  -  -  Ualfoiir:  Observatioiis 
00  tbegenus  Pandanwi  iScrcw-Pinesj.  p.  33—67.  —  Miers: 
On  the  Schofpßea«  and  (knanicneae,  distinct  tribeg  of  the 
Stgraetae.  p.  6tt— ä7.  —  Baker:  A  •)nopiiis  of  Bgpoxida- 
COnc  p.9S— 125.  —  Mic  rs:  On  sumc  gencra  of  tl>e  Oktca- 
ome.  p.  126—140.  -  Lynch:  On  the  mci-hauiim  for  the 
fertUiiatiou  of  Mtytnia  erecUi,  Bcnth.  p  145 — 147.  — 
Abbay:  Oliservali-ns  im  IltmiUia  vattatrix,  the  »o-called 
coffeelcaf  di.>ea-M'.  p.  173— l'^-l.  —  Bi'ntham:  Notes  on 
EMflnjThiiiceur  p  is'i  'Jf*'  —  Ben  nett:  Notes  on  iluist«- 
gauic  ttowers.  p.  20U— :2äU.  —  Miers:  On  tlui  iijfuijtlocaceae. 


p.  283'  906.  —  Frien:  Ou  the  Lichcnn  cuUected  durinK  tho 
Enghah  Polar  expedition  of  1875—76.  p.  346—370.  — 
id.:  Holaa  anHotaileB,  vidi  o  deseription  of  onew  spcciea. 
p.  971 — 974.  —  Crombio:  Eoameration  of  Auatraüan 
IMutt.  p.  890-401. 

 Zoology.  VoL  Xin,  Nr.  72.  London  1878. 

8". —  Üaly:  Ueäiripliou»  of  «enera  andsppci<?s  of  Aiuira- 
liau  phytophägous  beeilen,  p.  46ti — (78.  —  l'each:  Obser- 
—     oo  Bi^h  Polyxoa.  p.  479—486.  —  Shorp«:  " 


Mmtioin  to  the  onütbology  of  Mo»  Guinea,  p. 
—  Miprs:  Onnocka  of  (natteaft  liviig  widüBthaVaaiaA 
iluwiT-baskct  phmlaeialli^  aad  ia  Mütrimi  elatyaraw'a. 

p.  606-^ia. 

 ToL  ZIT,  Kr.  73—79.  LoBdon  1877 

—1879.  80.  —  Bastian:  On  the  conditions  fikTOOiiaf 
fernientatioD  ajid  the  appemrance  of  Bacilli,  Micrococci.  aal 
Turulae  in  previuii.ily  boüed  fliiids  p  1  — !)4.  —  Armit: 
On  .'Vustraiiaii  ilmlirs  ..  t  tin-  u'i'ini-,  l'^f  i^hiln.  p,  :».'»  ',»7  — 
N'ieholson:  On  the  miiLiitc  striK-iiiri.'  uf  Stromatopura  and 
its  allie^,  ]i  l'^?  'M->.  baly:  Deseriplion  of  ucw  «pecies 
and  Ki-ner»  uf  Kumolpuiae.  p.  246 — 264.  Vi.  VI.  p.  607 — 625. 

l.ubbock:  OtaamtioM  ODtbehabita  afaMa,  boaa  «ad 


Ta.sps.  PlT.  Anta.  «.aU— 989.  — Miors:  Roriaion  oftiio 

llippidca.  p.  312—336.  —  Baly:  l>«criptlong  of  new  spefies 
of  phvtopbagouii  Coleopfpra.  p.  33»5  —  356.  —  t'obtiold: 
The  fife-histiiry  of  FiMirin  fianirnfH  y  HM".  -  ,'j7(i  — 
Watson:  Ou  tln-  anatomy  of  KIk  i  Alccs  Mi.iWd.«.). 
p.  371—389.  -  :iauuder8:'0u  tho «fugraphnal  distribution 
of  the  gulls  and  terns  (Laridae).  p.  3'M—H6.  —  äladen: 
Oo  the  Asteroide*  «od  Echinoidea  of  the  Koreau  Seaa. 
p.  424 — 444.  —  ÜDDcan:  On  some  Ophiurnidea  from  tbo 
Korean  Seas,  p,  445—481.  —  White;  Oesiriptions  of  new 
Il('mi|iter»  p  4^2 — 4S>i  —  I>,-?y:  (tcnrrrnpliical  distribution 
of  liid;:i:i  ti  1  .-.h»n!i  r  tohf.s  riiri  III  p.  .'i79  —  Wat- 
son: MoUuMÄ  <il  the  ..Cballengri"' ex]M'ilit:nn,  ii,  "i^>! — 'X>4. 

—  Sharjie:  Ciiiitnlnition.s  (0  the  oriii(liul'>..'>  ■  v  «  i:iiinpa. 
p.  6Äi— »»36,  68!>— 6öö.  —  Miera:  On  ti»'  i  lasaiücaUün  of 
the  Jhiaioid  ühialaea or  Ozjprimieha.  p.634  673.  —  HaiUh: 
I>e!iCTiptiona  of  imr  apedet  «n  Amleotc  llymcnoptan,  eol- 
lected  by  11).  Blarkborn  in  the  Sandwich  Ulanda.  V.  674 
—684. 

-  Liat  of  followa  1877,  1878,  80. 

OberfeergMMt  Im  SUk.   TMmAM  dar 

I'rudiiction  ih  :- Bi.r^'luues,  üüttillF  Q,  8oIinenbetriel>ea 
iu  der  Pn  ussistlii  II  Mouarcliio  f.  d.  J.  1841,  1843 

—  1.S45,  1847— If^til.  lSr,3,  18fi(l— 1878.  Berlin.  4». 

—  Berg-Ürdnungen  der  Preuse.  Lande.  lieraosgeg.  t. 
B.  Braaaort.  Kok  1858.  8*. 


(Tarn  Ifi.  Hawaoliar  bia  l&  Daeanber  1879.) 
Vatuftnok.  Soaelladiaft  in  Emden.  Kleine 
Sdniftn.  ZTIIL  —  Prestel:  Die  höchste  u.  niedrigste 
Tenperator,  wddte  aBiedem  Ta^a  loa  1889  Ua  1877  aaf 
dm  meteorologiscben  Owanatariwn  ia  Eaadw  booboebtet 
iat  49  p. 

—  Tiamadaadia^aUi'  Jalmalwr.  1878.  Ehndan 

1879.  8«. 

Hinist-Commistion  s.  Untersuchung  d.  deutach. 
Heere  in  Kiel.  Ergelinisse  d.  BoobaclitutigBstationen 
an  d.  deutschen  Küiston.  Jg.  1S71<.  Uli.  VI,  VII. 
BerUn  1879.  8». 

X«tiixhiitor.  Ter.  d.  fmat.  n.i««»iiii«««i«  b.  Weat- 
fldei9.  ▼erlMBdhueeB.  Jg.  8».  9.Hllfto.  Bona  187& 

80.  —  Marek:  Cbcnüscbe  Untemicbungen  westflüischer 
und  rbcinisrhcr  6ebii|tsarten  o.  Mineralien,  p.  237—271.  — 
^luUtr:  Weitere  Bwbachtungun  übir  15otn!<  htunu  der 
Blumen  durch  In.'M'ktcn.  ii.  272  3:1(1.  —  li.  i  lKau:  Kinige 
Siiinnr-M  ii  ein  Myri.'ipt  ile  aus  dir  Urauukohle  von  Rott. 
]i.  :.i  l>>  -  'M*  I  —  It  I'  r  k  e  r :  I  i-ber  i .imtKlorum  flbprAjniai  8w>. 
U.  Jiiiiintjfium  <JmeUn\  llich.  p.  34>1— 368. 


Digitized  by  Gopgle 


61 


 Jg.  8«.  1.  BlUto. 


187».  8«.  — 


Ketteier:  Zar  Theori»  im  dttpwritM  Bndiiiiif;  Gleidi- 
bererhtigung  des  Hirahln  o.  der  flomnieo  al»  Aiuitangs- 

bet(Tifl'i*<i.  p.  1—5«  —  Karsrh:  Baii«toffp  zu  finer  Sjiinnpn- 
fiuuiA  von  Ja|xaii.  |>.  ."»T—  Ii>5.  -  Schwarze;  l  i'ber  ilas 
VvricMiimeii  {bniler  Knochen  an  Uokelitein.  p.  lOli— I4ä. 

Aoad.  bptfr.  dm  tcimoM  i»  St-VMtmlMnirg, 

Bulletin.    Tom.'  XXV.  Nr.  r>.    St.  PHtcrahonrg  1879. 

4*.  —  V.  Helmprsen:  Hemaniaes  »ur  la  g^logie  et  la 
mtogmaU»  nknioM  de  Ift  mIMe  Anio-Omptua».  n.  61S 
^-mC^  Sclmiilcwitiek:  Actioa  dw  nei  dteiA  rar 
b  nOaloM.  PL  6«— 564.  —  Grab«:  rmtSu»  4»  h 
utne  cte  Iw  CUMis.  p.  W-am. 

Ter.  ■.  BalMtf .  d.  Sutaiibues  in  d.  XgL  VkWM. 
ttutan.  MoutiMhrift.  Jg.  22.  Nr.  10,  11.  Berlin 

1879.  8".  —  Lanchc:  Der  dintsrbc  Obattaa  and  die 
deutsche  Pomologio  p.  418  Aüi.  ..ScLluss.)  —  !..aucbc  n. 
Witt  mark:  l):r  Kntwickelunff  der  Binic  u.  di's  Apfcla, 
p.  4&H-4W»  -  l'orritijr;  IHe  grosse  llerlistaii.'isn'llunj  dn 
Vpreinü.  II.  Wannhan.'-ptlanyrn.  p.  4(\» — 4t!7.  —  LandftB: 
Vciri-latiuiisbililfr  üi.s  --i.  lirti,  p.  TiiCl  -.KlO.  (Scblu.) — 
ScbmiJt:  /ur  Udsi-nwiliiÜugsfrajjn.  p.  fiUtf— 617, 

K.  Preua.  Aliad.  d.  Wis«.  in  Berlin.  Ifonate» 

bcrkht.  Juli  1879.  Berlin  1879.  8».  —  Pringthcim: 
Uebpr  liirhtvirkuni;  n.  ('blorophyll-Knnrtion  in  der  Pflanze. 

p.  632  — ')4<j.  —  Vopcl:  L'ibrr'  die  Spfrtra  «if»  \Vi»ssit- 
Stoffs.  yiii'i  ksilUi-ri  II,  Stickstoffs,  p.  .')'->i-  Iliit- 
manui  Ucbcr  du-  Kinwirkutii;  dv»  l'ho!i]ihi/rpciiua blond» 
anf  8<nfil'le  u.  Tprwandtp  Koriier.  p.  <il2— tUs.  —  id.:  I'cber 
die  MetbTlpvrogalluMättrt'  u.  Ober  die  Bildunit  de«  rittakulls. 
p.  ftlS  — 1>72.  —  id.:  l  ibrr  die  Tdlumrtriücljc  Ai->puva|pnz 
TOD  Sauf.rstuff  u.  (  blor  p  «73— »174.  •  Galle  u.  v.  La- 
•  anl  X :  r< l>pr  den  Metpurstpiiifall  bei  (Jnadpnfrpi  am  17. Mm 
187Ct.  p.  7.j<i-77l. 

Camliridfa  PhiloMpliiaal  Sodiatir.  Tnnnolini. 
Td.  Xn,  Pt.  8.  Oambridgg  1879.  4*.  —  Warren: 

Ezcrcis«:;  in  nirrüioear  and  oornal  eooidiiiatea.  p.  681— MC. 

—  .Maxwpll:  On  Bolumaoot  theorem  on  uw  averagc 
diatiibation  uf  energy  in  a  üj'stem  of  material  pointa.  p.  647 

— bux 

Prttceedingi.    Vol.  III,  lt.  3—6.  CambriJgo 

1878—79.  8*.  —  Schuster:  On  the  passaRc  of  rlec- 
tririty  throueh  sa^os  p.  57  -  tü».  Giaitiher:  (>ii  Theta 
luiictions  a-H  dptiiiiH'  intpu'rals.  ]i  *il — Uli.  —  Ilutfbi's:  On 
thc  basc  uf  tbi'  Sslunui;  f^^'.i-tn  \\  t:7  tllt.  -  l'pars"ii: 
On  somfl  p«ints  in  Die  il:^'ll^v  '  t  nncniv  ]i.  7i>  71.  - 
Liveiag:  Oo  the  uKtatiiurpbi&m  of  Ihn  rutka  of  tlie  Cbauuel 
Iilaidi.  p.  76—84.  —  Bonnaj;  Kotaa  m  tk»  gaobnr  «f 
Linrd.  p.  8Sb  —  Clarke:  Oa  a  nelbod  of  detennmac 
Telodties  of  rotation.  p.90— 86. —  Liveini^:  On  tfac  sp«c- 
trum  of  Calcium  iltionde.  p. 911— 98^  —  GlaUher:  On  the 
formatidn  of  factor  tablrs.  p.  W) — 137.  —  1' cur  sein:  On  a 
new  kind  of  weir.  p.  138-  H-'i  Hill:  dn  thp  iaflupnrp 
of  spciloti^ral  changes  in  the  earth's  axis  of  rotution.  p.  IUI 
—Uu)     I'varion:  Oo  aaetof  luitardistaaces.  p.  I(>7— 177. 

—  Cayley:  On  the  tnuuifonnation  of  ooordinates.  p.  178 

—  Ib4.  —  Schuster:  Sonic  rcsults  of  the  la.s»  two  »olar 
eeUnses.  p.  2(Ö  — 21G.  —  Royston-Pigott :  On  ft  new 
nvetn'Hl  of  detenniiiin^  the  limits  of  niicro&copic  vision.  p.  217 
— 22(i. —  Gr  penhilf:  On  thc  mtation  of  a  liquid  cllipsuid 
abovil  its  tncaii  axis  p  Si'^  '.'<.">.  IliiirliPi:  <tn  tho 
relatinn  uf  thc  appi'ur.iiii  r  atnl  ilnratii  ti  n;  tln' v;ir:ou8  forma 
of  life  upoQ  the  earth  lo  the  break»  in  ihc  cootiniiity  of 
the  wdiaaeateiy  atnta,  »  Stf— 867.  —  Tarlor:  On  ths 
geoaetriral  proof  of  laiinwil^  fhcoma.  p.  wl— 966. 

K.  K.  geolo^.  Beichsanitalt  in  Wien.  Jahrbuch. 
Jg.  18"!<.  na.  XXIX.  Nr.  3.  Wien  1879.  4».  (2  Taf.). 

—  Itiver:  Tpkt'inik  der  (iranitcnnlsise  Ton  Neudeck  und 
Karlsbad  und  Gcscliicbte  de»  Zinnlicrgbanes  im  ErzgebirRo. 

foMA—^6l.  —  id.:  l'ebcr  die  Tektonik  der  \'ulk«ne  von 
baCB.  p  469—473.  —  Nehriog:  FosaUrrate  kleiner 
draiDflnfimavonNinadiif  MWiM.  p.478 


Die  geologiielun  TatUltaiage  d« 
p.4t8-686.—  Hilbar:  IN«  Waadw 
 aofdcrr  -  -   


—493.  —  Wagoer: 
Ttinnels  am  Uula 
blAckc  der  allen  1 
p  637-684. 

—  Verhandlangea.  Jg.  1870.  Nr.  10—18.  Win 

1879.  4*.  —  V.  Hauer:  Ein  neues  Vorkommen  von 
Coelestin  im  Baiiate.  p.  216  —  223.  —  Roth:  iüne  eigen- 
tbämliche  Varietilt  iIps  I)i.li*ibaucr  Grünisleiii».  p.  J"J3 — 22t}. 
—  Fristmantpi:  I  tlitT  >  inliictiiiliii  nuoor  I.iniil  Pl  Hütt, 
p  IJJii  'JMiv  V.  .loliii:  Ui'l>er  ciuit;e  Eniptivgc-ütcinu  aus 
Hrjsnitn.  p.  2:t!i — 243.  —  Scharizer:  fcber  einige  (Ister- 
reicbiürhe  MiupraJvorkomnuiiaa«.  p.  243  —  247.  —  Potz: 
Qoart&r-Formation  in  Thiaden.  p.248— aUL—  v.  Hauer: 
Melaphrr  vom  HallatUter  Sahberge.  p.  250—254  -  Nie« 
dzviedzki:  Minrikn  am  SQdvest-Iuindp  des  GalizisciH 
I'o<ioli»chpii  riattaus.  p.ati3  -1«>«.  —  Bückiuif r  Ui-bpr  daa 
Tertiär  am  Ostfussc  de»  Vci?eUI)ergcs.  p.  2»iM  —  2*>9.  — 
Fuchs:  ZiirKpiintnissderpliiii.ii>i  ti Säu^ethierfauiia  riig-arns. 
£.21»— 271.  —  id.:Zur  Ftyscbfrage.  p.271— 27;).  Tüula: 
Zar  Keantaia»  daa  Bandgiliiriiia  dar  Wienpri>u<  )it.  p  275 
— 980l  —  Fneha:  Vabar      ^f^rm'r'  Audoga  der  jun^- 


aatamopaV  p  S97— SOOi 

—  A1)hnndlnng.-n.    M  XII  Uff.       Wipii  1«79. 

4*. —  NiMuriayr:  /ur  Kcnnthiis  der  Fauna  ili. ^  iuitrrsti.-a 
Lias      ili  II  .N'-nUdpcii-   4ii  |i-  l7  Taf  ). 

American  Jonmal  of  Science  and  Art*.  .1.  Str. 
Vol.  XVIII  Nr.  107.  N.w- Häven  1879.  8".  — 
Marsh:  Hi»tory  and  mctbuds  of  palaeuntologicaJ  discovery. 
p.  32S — 369.  —  Rowland:  Ob  uie  diamagnetic  coostants 
of  bismuth  and  calc-gpar  in  absolute  neoaure.  p.  960—371. 

—  Stuckwi-ll:  On  a  secular  ioequalit}-  of  the  moon'a 
mntion  prmhirotl  hy  thp  oblatenesa  ofthecartb.  p.  387 — 389. 

—  Peters:  Iiisciivpry  of  (wo  now  ast<roids.  p.  389.  — 
MicbelsDii  Kxp'  rijiHiitii!  ili  t.  nauatinu  ut  ibp  velocily  of 
ligbt.  p.  ami  .\siilnirii<  r;  Tli.'  Kano  Oeyscr. 
p.9!M — iW'j. —  Ediion;  On  a  rcsDuant  tiinim;  fork.  p  .TJS 
— 89«.  —  Miirsli:  Note  uu  iiuw  jurasaic  mammali.  p,  i'M 
—306. 

Anthropolog.  Oeselisch,  in  Wien.  Mitthcilungcn. 
Bd.  IX.  Ni-.  T-  M.  Wil  li  187fl,  8".  —  Hii,Mcr.  Kt!i- 
Dolocisclip  Kiitdctkiingen  iin  lUiodope-Ciebirge.  p  lt»i~l:»G. 

—  Wold  rieb:  l'eber  bearbeitete  Thieriuiocbcn  aas  der 
iniuvialzeit.  p.  196—202.  —  Rzehak:  Ken  entdeckte  pr6- 
hi.st»ri:^<'bL'  Begribufamatätten  bei  Uöniix  la  lllkran.  pw  SIQB 

—  2l.<  —  Much:  UcUt  die  PrioritU  des  EiKBa  oder  dar 
I3roii7P  in  Osta&icn.  p.  214—219. 

Bentaohe  Beewarte  in  Hamburjp.  Monatl.  Ueber- 
aidit  der  Witterung.  August  1878.  liamburg  s.  a.  8*. 

Twrai  fltar  »wbMibflrgiaaha  Landtknade.  Arehir. 
KaoaFoIga.  Bd. XIT, Eft.  1, 8.  Hamaantadt  1877, 
1878.   8«.  —  tlansraaaü:  Der  grane  SiebanaehMto 

Muoxua  ali».  p.  411—4201  —  Faas:  SyatwiMttiwhe  Aa^- 
atalnag  der  iu  Siebeubttrgen  aagegebeaen  Crrploeanen. 
p.  481—474. 

—  Jabrcaberiebt  Or  1876/77.  HarBwaartadt 
B.  n.  8*. 

Siebenb.- Stichs  londwirthschaftl.  Verein.  Die 
Ernteergpbniasp  auf  dem  ohemaligeD  Kunigsbuden  i.  d. 
J.  1670—74,  bearb.  v.  Martin  SohsaUr.  Haiw 
amnnatadt  1878.  8«. 

Vaus  Jahitaiah  ftr  Knanlo^  Qsalagie  and 
Pnlinntitogia,  Hmmgi^t.  t.  E.  W.  Banaeka,  0. 
Klein  n.  H.  Boeaabnaab.   Jg.  1878.  Hfk.  8t  8. 

Stuttgart  1879.  8*.  —  L6ich:  Ueber  UMMViMt 
(Demantoid)  von  SyaMttak  am  Ural.  p.  7äö — 791. —  8tapff: 

Zur  Mechanik  der  Schichtlnfaltnngen  (Schlussi.  p.  792-814. 

—  Van  Werve^e:  Beitrag  zur  Kenuuibs  der  Gesteine 
der  iBMi  FalBia.  p.  816-881.  —  Wöklar:  ~ 


Digitizeu  Ly  C^oo^lc 


62 


Uber  das  grtnttmlk^  Q«di«gCD  EShb.  n.  832  -  834.  — 
Babcork:  üeber  den  CorilMlin  Mii  dem  Musrhclkalko  ron 
Jühnde  bei  Gättin^en.  p.  S3&— 838. 

XMMilielw  AdBinlitftt  in  Sarin.  Atmalen  d. 
Hydrogi«pM»iLaMiMM.Hst0onlagi*.  ^TII,  Hft.XI. 

BerKn  1879.  4'.  —  TJi>bpr  rinijrc  Krp^bnisse  der  neuereii 
Tiefsprforsrhungpn.  III.  Stilli-r  oil  ( Irossor  Orran  (SchliisB). 
p.  646— öS!"'  Ui^rRen:  Nt'ue  Alili-ituns  ilfr  Khitli-Con- 
ataaten  ftlr  \V:ll,rltiishavpn.  ji-  Sij«  54)1 

—  MackrichUn  fikr  S«ef*l>rcr.  Jg.  X.  Kr.  i6 — 49. 
BariiD  187«.  4*. 

Alm  aiater.  Orgnn  r.  IIoehMhoIaD.  Jg.  V. 
Kr.  47—49.    Wien  187!>.  4«. 

BntoxMlogische  Naohrichten.  HerauKg^.  von 
!■  KatU  r.   3g.  y.  H<1.  28.  Qaedlinbuis  1879.  S». 

V  St  (in:  Kiii  neuer  FiU  fOB  rnthmofemiii  bei  den 
Hlattvifiiien.  j.  aw  300. 

Kais.  Akad.  d.  WiaaenadL  Im  Win.  Amnigw. 
Jg.  1879.   Nr.  20—28.  Wkm  1879.  8» 

Die  Vatnr.  Tlcnin.«fre|r.  v.  K.  MiiUet.  .Ig.  28. 
Kr.  4r.    nn,    n.Wr  i.st-  . 

Acad.  royale  de  Mödecine  de  Belgiqo^.  Balletio. 
Aiio^  187<i     3""  Serie.   T.  XIII.   Kr.  9.  Smxdka 

J870.  8".  —  Lct Ii 011 1 (•:  Dos  di-nt-<  nrtifldellei  de  rem. 
jilacrniciit  ji  imi  'HC  I)(  lc:  Kx|iiriences  relstiveg  ä 
i«  CuUiin-  il<'  la  tr;rliiiir  'NU  'ils.',  AV»  rl  u  mo  Ii  I  Ol 
Loigr."Jil:  Oiidlulini  -.!  "jir..iiirlrr  y  '■»>'>  liiiumi: 
Xi'iecüua  priVtH'e  de  tuutp  lu  iliaiitiv^ie  ilti  tiliia  «Inn»  cer- 
lain  caa  vvaUihmfe^-figUathe  difhise  tigui:  p.  9iC,—\m. 

—  Bofna;  i'hia  de  Tarrin,  plus  de  vaecine,  ou  inoyeii 
d'airirer  i  snjijiririipr  la  mi-thiMle  Je  .liiiner.  p.  92.1— tfcs. 

Rottenatein,  J.B. :  ('oii.''icl<'nitions  Mir  le  develuppe. 
nu  llt  ff  ];>.  ■  onncrx-atiim  d<-^  <li-nt^  i  t  ijii  liiiü ihüIn 
<!■  l(u:!-  mal.nlies  rt  de  Ii-ur  ]ir<)thi'M'.   raiii  18li4.  4*. 

-  -  'I  :  liiti  ment  do  lu  fin.iure  coiigenilali'  du  paltkig  pour 
o!  tfiiir  la  prononciation  normale,  l'iiris  Ififihi  8».  — 
KechcrcliP.s  .«ur  la  carii-  denlaire.  Pari»  1878.  8*.  — 
Trait6  tbtorique  ei  pratique  d'aawtheai«  chirnrgicaJe. 
I.  ¥km.   Fhria  1879.  8«. 

B.  Comitato  geologico  d'Italia.  Hiill'ltino  Ni  0 
e  10.  Koma  1879.  8».  —  l »iclli:  Sülle  ArgUlc  scagUone 
dcITAjicaiiiii«.  p.436— 4SI.— DaStefani:  La  montaxnola 
aeiieae  (Oontia.).  p.  4St— 4m.  —  Bonney:  gopra  ■Tnim 
K  rpentiiip  daila  Uiuria  e  dell»  Toaeana.  p.  461  -  474  - 
iii'lli-:  Studio  gealo^ro  e  pptrngratieo  sulle  .^Ipi  dei  din- 
tiTPi  ili  (  hisTonna  p,  474  ntni  Gümliel:  Sul  rnateriule 
riMtlAn'  ihil  \  itlcjitiu  di  fango  di  i'atemA  nll'  Ktna  e  dai 
\ukani  dl  rani|.>  in  L'i  i.cralc  n.  5«it>  5:iO.  Km-l:  Iintnliti- 
e  Scoleritc  del  «irrtHrio  ili  (  »--iarza  >  !.i,;iiri:i    p.  ''io  Mt 

Anthropological  laatitnte  of  Oreat  Britain  and 
Ireland.  J»tirim!.  Vol  IX.  Nr.  1.  Ix)adoii  1879  8*. 

—  Wiiko:  Tlic  pritnilivp  hnman  family.   p.  3-13.  — 
Bralir<i'ik  :  Ou  an  Krhellc  de  couleurs.   p,  IH  '£i. 
Tyliir    (In  lln'  i;iH>;,'rapliital  tiistrihution  t>f  ganien.  p.  23 

-  'Hl  N  i  ■  !i H  !  s r. n  :  (in  >(.iMf  nuk  rarvinfrs  fmind  in  tbe 
wiglil"MiriioiHi  of  8ydnej.  p.  ai— 35.  —  Ijibree:  Belalioii- 
aliipa  und  the  naaiea  IM  te  tlMni  anoag  tlie  niei|lai  at 
Madap«<-ar.  p.  36— SO.  —  Triee:  TreUecb.  p.  «—fit  — 
Wvlie:  Ilialory  of  the  Snuth-WeftatB  BaiiNuliBi  aad 
Om(>u-»«^n.  p.  {i8-%  —  Walhouae:  Rag^bnabe«  and 
Undred  obeenraocea.     97— 106^ 

JUtW  nmi  Oaakigjr  of  tha  fiwriMM  oT 
CIh«h1mi7  and  WaitlMid,  N««r  Zaaland.  ObM- 
elnndi  1879.   8*.  , 

SeUeaiaolM  OeaellMh.  fUr  vaterlAndiadwCWII«. 
66.  JahnaberiebL   Braalaa  1879.  8*. 


—  Oeiicfa1-8acl»«iia(er  tt»  1S04  Ina  1878  {nd. 

Brenlau  1878.  8* 

Landwirthaebafll.  Jahrbttcher,  herau.oge^.  von 
Ii.  Thiel  üirlin  1H7?>.  8".  —  K o  t s cbed off:  L4Uid- 
wirtb«cbAfilii'h-la»dschaftliclie  Reminisccnzen  aus  einer  Heise 
durch'»  MmkauVhe  big  in  die  kaukastsrhen  liider  und  Ober 
Jalu  in  die  Krim.  p.  811— S76  —  Heylend:  Der  Acker- 
bau in  ArgeMiu.  877  — —  Maller:  lieber  die 
Fi^rderung  der  LaBflwirtbscbaft  durch  öffentliche  Zumaa- 
dangen  in  rreiisaen  u.  in  Sehweden.  p.  B^l— 990.  —  Hon- 
berp;er:  UlIct  drn  Kmlluss  des  l>ünipfetta  Mf  die  Tei^ 
daubchkeit  de«  \\  ie.tenlieiiPs.  p  0113— !)Ö9. 

Z  Prenaa  Akad.  d  Wiaaenach.  in  Berlin.  VatHtt- 

berichte.  August  1879  Berlin  1879.  8».  —  Peters: 
Ueber  nene  Amphibien  iles  Kjfi.  XAoloKisrben  Muneunu 

(Eujirepe*.  Acttatitts,  Tt/Mup»,  Atimenis.  f^tiilotf*,  Ordipus). 
p.  773  "TU  I.adonburg:  r<liir  'K  iristlidie  .Mkaluide. 
p.  77'.t  7S-I  <iri>Hs:  Kin  Experiment  ulu  r  den  Si  liw cfel. 
p.  7S.S-  7!Ki 

X  S&cha.  Oeaellaeh.  d.  Wiaaenach.  in  Leiptig. 

Abhandlungen.  Mathetn.-phy.s.Classe.  Ud.  XII.  Nr.2,  3 
I.eipzig  1879.    4*.  —  Scheibner:  Znr  Knluitiun  ellip- 
ti«<lior  lnt''aTttle  in  reell  t  Korm.  p  hl    IH'i.  llii'ikcl: 
Klektri^i  iie  l'ntentucbuncen  14.  Abbandl.  Ueber  die  pbolo- 
u.  tiirniiuilektriidiaa  Etamadiaftaa  dea FTaaaapatha.  p.M 

— 27!l  Ii  Tal). 

Geheeb,  Adelbert:  Beitrag  aar  Ifaoaflon  dea 

weltlichen  Sibirien."!.  S<.'p.-Abdr. 

Oeological  Society  in  London.  Quarlnlj  JovnaL 

Vol.XXXV.  Pt,4,  Kr.l40.  liondon  1879.  8«.-0wen: 
Oll  tlie  Kudothiadaat  Reptilla,  with  eridence  of  a  neu-  «periea. 
p  .V>7  JMS  (1  Tat).  —  Jone»  and  Kirkbv  :  On  tbe  liri- 
tinh  carboiüftWUiB  ipecies  of  the  i^nna  fiairifia.  p  n&'i— 581 
(.^Taf).  ~  .\Hwiifid-  On  8<>nth-.\mpritan  ii«'»'"?'''  P- 

—  Ti'ki  (I  Tttt  i  —  Seeley:  Ou  tbe  Dinosauria  of  the  C«in- 
bridL'«'  (iii'i  iii,iiiiil.  p  .Vn'  li.Mi  2  Tu!  )  .\ll)ii.rt:  On 
tbe  hii.ril.'s  ll.c  \\  ;vr«ii  k •,1111-1  l  uui-ti.'lil  ]■  <.:'.7  r4.' 
C» II a»  »y  :  Uu  the  rri*-(  «mliriiin  rocka  «f  bhropshirc.  l'L  l. 
t).  689.  —  Fieber:  On  a  maonnalifenHia  danoait  at 
barringtoD,  naar  Cambridge,  p  ti70— 877.  —  Hngnea:  Oa 
the  Pre-Cambrian  rocks  «ifCiirriuir^on  p  n.S2— 1  Taf Jy 

—  Id.;  Ob  the  Sibirian  roeks  iif  the  valle^  nf  tbe  Clwyd. 
p.  «04  — Mull:  (In  the  dingle  beds"  and  (ileiigarUT 
(tril.s  am!  villIl^  (,  t,<i<i  72:1.  Iiawkins  and  Mello: 
On  t'artlier  dUcoveries  jji  the  Creaswell  oaves  p.  724—735. 

—  Buclcmaii-  On  the  »o-ealled  Midford  Saiidii,  p. 73«— 743. 

—  Staden:  ün  Lfj>ido^i»fM»  IjAouri.  p.  744— 7öl  (I  Taf.|. 
Brown:  On  the  aneirnt  river-dcpoait  of  tbe  Amaaca. 

p.  7a3— 777  (1  Tafj.  —  l'oach  and  Horae:  Oa  tl«  fi»- 
rlatioa  of  the  SbeUaad  ialea.  pu  778-613  (1  Taf.). 

—  LM  i>r  nieniliera.   Karaaiber  1878.  8*. 

Thoma»,  Fr  :  Ein  "«-cliHtot  Phjtaptooarfdiun  von 

Arfr  citmyrttrc  Scp.-Abdr. 

OaognphiMdie  Oeaellaoh.  in  Hambwg.  IUI- 

theilungeo.  1878—79    Hit.  1.    Hamburg  1879.  8*. 

—  Kiseber:  T)aa  Wapnkomo-Land  u.  seine  liewobaer. 
p.  l~  57.  —  Woermaan:  Knltiir-BaalnbHUiea  ia  Wcal- 
Atrika  p  58-71  -  Hubbo-Solileidea:  bUarilUi^ 
der  Neger,  p.  73—123. 


(Vom  15  De<'ember  1879  bia  16.  Januar  iBBft) 

K. Hagar. 0«ttlof.Ajiitalt  WtilMiiim^  BLUI, 
Hft.  4.  Bod8Matl879.  8*.  —  HoruaBB:INelhlldl^ 
g«»teine  det  südlichen  Bakony.  241  p  (4  Taf  ) 

K.  K.  Akad.  der  Wia*  in  Krakau.  Sprawozdauic 
kooiiayi  fiiyjdprftfiiy.iiej.  Tom  dwunimty.  Kraküwie 
1878.  8*.  —  Roaprawy  i  aprawoadania  a  poaiedc«^. 


Digitized  by  Google 


68 


Tom  V.  Knikowie  1878.  8»,  —  LiUTariwJie  Milthei- 
Iun^(.-(i  u.  biUiogruphiscbi-Birichtv  übfrilio  Publicat3<Miai 
der  AkaJvoiiv.    Jan.,  Febr.,  März  1879. 

Preyer,  W.:  l'«ber  llautu*  imprKHü  i  AIea  im- 
ffWNi«  L.}.  Heidelberg  1802.  8<*.  —  1><>  lueinoglobiiio 
obverviktioucs  et  exporiment*.  Bouna*  18M.  8*.  — 
Uaber  dk  Orenaen  daa  KmjfiainnginKmOgim  und 
im  Willem.  Bobb  1868.  4*.  —  Oer  Kampf  nm  it» 
Dii^Lin.  Bonn  1869.  8*.  —  Die  fünf  Hinno  de» 
Weu^chcn.  Leipsiff  1870,  8*.  —  I>ir  lüaufiiuK-.  Bunn 
187(1.  fci".  —  Die  Ulutkrj-.-.Ja'l.-.  .F.-tia  ls71  tj». 
;3  T«f ).  —  l'rbpi  die  Kl l'orsrhiiiitr  dfs  Lt-lwiif  Jm» 
1873.  S*.  —  "^aninilang  |iliy>ioloffi<i  licr  AI  harLilliu  gt  ii. 
Bd.  I.  Jena  1877.  8".  —  UeWr  da»  „Mngm'tisiriii'' 
bei  Tliiereit.  Seji.-Abz.  —  Der  tlkit-ri»clie  Magnetisiuas 
and  der  Uediumüniua  eiurt  and  Jetst.  S<'p.-.\bc.  — 
Ueber  drktfisdit  MmMrahong.  8<p  -Abs:.  —  Uebcr 
den  AntttgonitmuK  der  Blauaäui»  uiid  «leg  Atropiae. 
8ep.>Aln.  —  Zur  l%iuologie  XeDUpfbomer.  flt-p.-Ala. 

Winkler,  Clemeci'  Atil.ituuM  yuf  ch«  iiii-r)i.'n 
Uiit«  i  -u<)iii!i).>  lU  v  [iMlu»trit'-Ga£e.  Zvkeite  Abtbeiluitg. 
Quai.tiiut.u-  Analm-,  ZveiU  (Sdtlue>)  Lialwaiif. 
Fteibeig  1879.  b". 

Wiaf.  ■kmaopieil  toe.  in  tsultm.  Jowiwl. 
Vol.  n.  Nr.  7.    London  8»  —  ßilburt:  On 

tht BOriikoIonr  cif  TeRvUble  tissurs  |i  8IK^8a9.  —  Abbe: 
On  new  melliml»  iVir  .tu)  rininir  >|i|ii  rii  »]  «nrreriion.  aiiplii>d 
to  the  coustrtictiun  il  wi<l('-ui!:.'l('>J  "ijrct-KUssrs.  p  blJ 
tÖ*. —  !■  Hrrefcl  U»  ihf  iiiuin  inj  i  t  J.rplnilnrit  hfi<i!i>ir$. 
f.  KJ5  -  —  b  tolt  r  r  t  ot  Ii  i  >ii  ii  !icw  s-iio  n  s  o(  thf 
leaus  £ucampia.  ]i.  tU6— .SjU.  —  May  all:  luiiucruon 
■tage  iUualnalar.  p.  SN—tm.  —  8l«pbena«n:  On  n 
ÜMe  of  mnncrinl  npcrtans.  n.  Ml.  ~  Rccofd  oT 
carrciit  re«e«rclM  rehlhg  tn  IntHrtahnU  Crjftapaaltit 
nirroM-ofiy  .ic.  mdndiBf  enbryolegy  and  UMelofr  genenllj. 
p.  IS44-  Uh|. 

Knii.  Akad.  d.  Wiaa.  ia  Wien.  Denkicbriften. 

Mathem-tmturw  Clnüse.  Bd.  ^9.  Wim  1879.  4"  — 
Abtblf;.  l.  V.  Ho rh siel t er :  rel>ir  «inen  neuen  ^eo- 
Iii>;i!«<Iieii  .\!if«4  liluss  im  tiebicte  der  Karlstwider  Thermen. 
11.  1  H  :t  T.it"..  i  Ili.lzii  Un  .  S( ei  nilueh  n er :  'Aar 
riürh-l'auua  des  Mufdalenen-Stromcs.  ii.  lit— 78  (lö  Taf). 

—  Fritach:  JUkMIm  Pferioda  der  Inaectra-F  aiina  von 
Oaatmcirh-Uaitani.  TV.  D(e  Sdineuerlhige  (Lepidoutera). 
Ö  Die  IVvialier  (Rliopnlnren).  p.  70—148  (4  Tat}.  — 
Wieaaer:  Die  heliutropisi-ben  EnehCDinngcn  rb  PBanaea* 

r*i<  he.   I.  TJieil  U3-1S>9. 

-Vlilfili;  :'.  \\d.ii»eu:  l'eb«r  dic  geotiruphisrhe  Vcr- 
iheihui«  der  toisilrn  Ort^aiiisiiieu  in  Indien,  ji  1-  i^il  Karte). 

—  I^el:  Iiie  tlrthußoiialrn  und  einige  ihnen  verwandte 
Substitutionen  ji  2!)— —  Duell  er:  Die  l'roUurte  dei. 
Vakan«  Monte  Kerni.  p.  41— 96.  —  Wold  Heb:  L'eber 
CSaaiden  aus  dem  DiluTium.  p.  97—148  i6  Tüf.).  —  Man- 
zoni:  (>li  Ki  hinodermi  foeaill  dello  s<  lilier  ileLIc  C4>llina  dl 
bolopna.  p  Mit— Iß4  ■<  Tat).  —  Wnrnilirand:  TelK-r 
die  AnweM'hlirii  ili-^  Metisrhei;  zur  /l  il  ili  r  LossbililiiuK. 
p,  llifi- -iMii  ,4  r.,!.,  2  l'lj.M  t.  .M  ;i  .k  (>  w- k  i  II  Tsrljer- 
mak  ;  Uerirlit  iilu  r  «ii'n  ,Mtl<'<iri(i  uf.ill  lu  i  I  itsibil/.  in 
Mahren,  p.  1»7- --li-J  ^5  Tal'.,  2  Hi.I/m  hii.). 

—  SitKwigiiberichte.  Mttllieui. -natuiw.  Clai-ie, 
Bd.  77.  Jg.  1878.  Hfl.  5.  1.  Abtbeilung.  Wien 
1878.  8".  —  l.eitjjeli:  Die  Nostorrulonien  im  TliuUus 
der  Anthoctrutwn.  |i  1 1 1  4lK(l  '''i»f  l  I  u  h  Studien 
Ober  die  (iiiederuiig  der  jUuKereu  Tertiarbilduiigeu  Ober- 
Italien«.  p.419— 4W  (6  Abbild.).  —  DietI:  UotenacInuiMn 
aber  die  UrraniMtioD  des  Qehima  wirbclloeer  Tldere.  I.  Ab- 
theUg.  (replia]opodi!n,Tetb;i).  p.  481— 633  (9  Taf.).  ILAb- 
tbeil«.  (CruitacecD).  p.  Ö64-&I8  (1  Taf.).  —  Sioiiicb: 
Beiträge  zur  KntiiicUaapfeadiklite  der  Uhaetopodea.  p.M2 


—644  (2  Taf.).  —  Beck:  AiMlan  daa  plwHDpkniulogi- 

scbeii  InMituts  der  k.  k.  Wiener  Univerrilit,  XU.  Ver- 
gleichende Aiiatnmie  iler  Sanieu  vnii  Vida  und  Ennm. 

L 545— 57!)  2  Taf.l  —  lli  ckc:  Geiteine  von  der  llalb- 
d  Cliak:dir.-  p.  liir.»  tii.'.. 

 Bd.  78.  Jg.  1878.  llft.  1  —  5.  I.  Ab- 
tbeilung. Wien  1879.  8*.—  Ts.  bennak:  DieOlimmer- 

gnipne.  II.  Theil.  p.  5— fiO.  —  Tanijl:  Das  Protoplusmn 
der  EM»e.  .Abb.  j>.  r^'i  iss,  ^  Hnm-:  Krklariin^i-Q 
üIht  ein!?!'  bis  jrt/t  i;ii  lit  n  .  !it  von  (Kiiirmiihen  anfgefassle 
<irii;;nipbj»rlie  imii  l'm|i1,  -i  lif  I'i'iaiN  <Ur  enropil'.sebi-M 
Türkei,  p.  IS»  -196.  —  Tuuiaschek:  L'eber  Uinaeiuellen 
in  der  grotaen  Zelle  tAnthoidiaaueUe)  daa  Pallaaa  daiger 
Conifpre».  p.  1A7— 213.  —  Pey ritsch:  üeher  PlaccMai^ 

Kpr         \i  .'.'D    243    -    Heinricher:  Ueber  Adventir- 

kiH  S]  I  II  :iii  lu  r  Wcdelspn'ite  einiger  Käme.  p.  249— 204. — 
Mik'if  ti  .\rt"itfti  i!><  p1!ani'pnjil>y.4ii)lo^'isclien  Institiiles 
der  V  k.  Wum  r  l'iiivi  rsit.it  .\lll.  i  rif  ifurbunien  über 
die  Kl  (•■)i-lii::i.'  'Ii  r  *  b;iir"i.!i_i iiknrner,  p.  tM.'i  a^M,  — 
Wallini  r:  l  'ir  Kl  Sil  biini;  ilir  Si  blÄiithe  in  drn  N»5t  c- 
eoliiiüin  bi-i  Uia-ia  p.  2;'4^3l«).  —  l''itiini;er:  Kriii^jeäe 
VnicTwrbnni^n  über  ü.v  .Vrtcn  der  BatOrKchrn  Familie  diY 
Hifsrlie ff Vri-i),  :t.  Ablh!-:.  p. SOI— 978.— Stelndaehoer: 
Ichthyologiscbe  lieitni.T  p.  rl77  -    K  (^''Ibfl :  fei»« 

eiiMse  neue  rjiriotli(..ii!'r  y  4iH    IH!  i  ki  :  (iesleine 

von  (iriri-benlaril.  1  117  V'i'.  i'sil;rnii»k  MirMefo- 
rik'iitaü  bi'i  Tii'M-hit/  n-  Malii  '  n   |i  l       'i-' i    ■'•■^U  — 

Kraiis.4:  Die  Urtho|iteren-i'aiin.i  Isim  ii'i  p.  i'A  !>it\.  — 
Ttehermak  B.  8ip0ea:  WeOiiiM'niL'nipi  f  p,  ri-VV— 67». 

—  Hurgerstein:  Abbandlunj^n  de^  ptlunzenpiijafoing. 
Imtitiiti'n  ili  r  k.  k.  Wiener  Diiivereitat.  XIV.  UmemcB- 
ungeii  übi  I  dic  Iteziehuniicn  dir  X&hrstoA  aurTiannpiia» 
tion  der  l'llan/en.  2.  Reihe,  p.  607— fiS7, 

 B.I.  77.   Jg.  1878.   flft.  4,  5.  2.  Ah- 

tlieilung.  Wien  ltl78.  8''.  -  -  Tlaitinger:  Ueber  Nilro- 
buifleu.  I.  Abb.  p.  419^  -442.  —  Cianiciau:  l'eber  daa 
Verhalten  einiger  llarze  und  llarxwiuren  bei  der  Destillation 
«her  Zülk^l.lMl^.  III  U<->tülalinii  di->  Klemibar^teii  über /iidi- 
slaub.  p.  H.l~iM.  -  Httilh  ii.  Srbieder:  Keber  Di- 
pbenule  p.  Iii  462.  liriiss  ii.  Uierniniin:  K eher  die 
bestiianiunff  von  LeitunimvidersiÄmlen  auf  eleltroii'.iui»ch«m 
WegaL  n. 488—470  —  Puacbl'  lirundzUifti  der  aktiniaclien 
Wtenwaieorie  p.  471— ßOO.  —  T;tppeiuer:  Itebcr  die  Rin- 
«irknni;  ton  »aureiii  ibronnauren  haJi  und  S,b»e!i  !säun> 
auf  ("h<d.'vilure.  p  — .WS.  —  Kostlivy:  IVr  tjmln  b-'  und 
jiüirlii  he  üant'  d'T  Ti'inpiTUtnr  m  l'iiri  S.iiii  n  Sinv.  p 

-  öftf.  -  id  :  .S(>i  11  .ili'  luiiiuitii,'!' \S  anifiiiit'cl  in  Itvauinur- 
(iraden  (ur\iuruudziii>iizi|;Malioueii.  be/o>:rii  iUHdenzwauxig- 
jikfiiaa  William  1848— IM>7.  p.  54»— c^:«x.  — v.Stnroak: 
lieber  baaondarc  Kigcuaciiaften  edoiger  asiroaaaiacher  In- 
strumente, p.  581— 591.  —  Srhttler:  lieber  cinis«  Fin'id- 
ryanterbiDifungein.  p  Ö92— 600.  —  v.  Zepbaruvicb;  Die 
Krysulltormen  der  ^-Hibruuipropianis&are,  di's  Uarium-  und 
di'h  Klipler- rrupilinali-s.  p.  IMW — 618.  —  •>.  N  mar  ii ;{»: 
I  elier  die  Kiuwirkuiv  d>'!<  .Vinmoniaks  auf  leatin.  p  (il9-  b40, 

~  Ilaberditzl:  Keber  loiitiuiiirlii  lie  lüi lutiaclie HotatiMUUi 
und  deren  lieziebuiix  zum  l'huhenpruuip.  p.  841 — 64(i,  — 
/Culkowskv:  Ueber  die  ebeoiisrhe  Zusanuneaaetattn»  der 
Diastase  and  der  HobentralbTte.  p.  647  —  664.  —  E.\ner: 
lieber  diu  Ekwlrolysc  des  Wnüsen«.  p  IV>5— 4>81.  —  Srb'itt- 
ncr:  UelKi  diti  inner«?  Ucibun«  ira  (ilycerin.  p.  liH2  tiltiS. 

-  Slraaser;  L'eber  die  milileie  Teinperatur  vun  Knnia- 
muDüter.  p.  703 — 728.  —  Wachtor:  Leber  djis  p'aine 
Voltunon  a«r  AIoom.  p.  729-- 745.  —  Beika:  lieber  die 
Bäks  dta  Caniam  U  t.  J.18».  p, 761— 761.—  Bcbwara: 
Oaker  dia  FarmI  daa  aogaa.  Hipparattna.  p.  7VS-76BL  — 
Barth:  Znr  Geadüebte  der  DioxTbenzoesinre.  p.  769  772L 

—  Weselsky  u.  Benedikt:  lieber  Axophenole.  p.  778 
—782.  —  Igel:  I'eb^'r  die -simultanen  Invarianten,  aus  Jenen 
sieh  die  liiiiiiltuiitc  dreier  lenian  r  in  vli^liseher  Korinen 
luiammensetzt.  p.  7K1 — 8Ö4. —  Marijules:  Ueber  Theorie 
uml  AnwendüDg  der  elcktroinagneli«clien  KutationeD.  p.  806 
—818.  —  Mach:  l'eber  den  Verlauf  der  FutJcenveUca  in 
der  Kbene  und  im  Bauma.  p.  819  —838.  —  CiaaiclM: 
Ceber  den  Kinflnia  dca  Druckes  u.  der  TanuenMar  tat  dia 
Spcctrcn  van  Dtopfaa  u.  Oaaia.  f.  BW  eil. 


54 


 Bd.  78.  Jg.  187a  Bit  1—6.   *.  Ab- 

theUung.  Wien  1879.  8».  —  BoltümaDn:  Wehm 
Beraerkuiigcn  Uber  einige  I'robima  der  mochtm.  Winno- 
tbeorie.  p.7 — 46. —  Iloccvar:  rplwr  dio  Integration  eine» 
Systems  simultanfT  l)iliVir<'iniiili;l<-icliutif.'rn.  y.  47  53.  — 
HainiDOrl:  Ceixa-  die  Kjüttfnusclmng  au.s  (.'blorcairiuni  a. 
SchON.  p.  W— 79.  —  Liebe r man ö:  L'ebcr  die  bei  der 
Bmrirkuiii'  von  BariniiiozTdtiydrat  auf  Eiweissk/krper  auf- 
tretenden Gase.  p.  80—88.  —  Ditgclieiner:  üebcr  die 
ülektridtttUbcwoguni;  im  ßaumc  und  die  NobilPsrben  Rince. 
p.  93—112.  —  I'tibram  u.  Hai)dl:  Uebcr  die  spocifischc 
ZiluKkcit  der  I'lüssigkcittn  u.  ilirc  lifziphiiiiK  zur  rhcniisc  ben 
Constitution,  p.  113 — lf>4.  —  Kantor  VvW-t  da»  vollslan- 
digf  ruiit'sfil.  ji.  165 — 171.  —  id..  I  .  i  ir  (Im  voü.'itandiKe 
Viereck  u.  das  voUsUndige  Kreit^iercck  (Furts.).  p.  172 
—US.  —  Id.:  Uabar  «i»  Oattoi«  mrkwMgw  Omdm 
ilPhIM  M  ToThtlndlgeB  B-Edtes  nf  dam KniM.  ik  19S 
—MB.  —  id.:  Die  Tkonntaigeoinetrie  an  der  Steiner  lehen 
^moeydoide.  p.a04— 8S3.  —  Weidel:  Uebcr  da«  Berbcrin. 
fbSM— 246.  —  Lippmann  u.  Strecker:  Ueber  das 
Aoj^eoanilin.  p. 247— 260.  —  Lippmann  u.Hawlicek: 
L  uner  du  Eikotjkstt,  ein  Derint  de*  Uraonkoblesiiaraf tios. 
V.961— !!6&—  Grass:  Bestinmungderliabu  de«  Kometen  V. 
1874  p.966— 278.— PuluJ:  Ueber  die  Ileibimg  der  Dämpfe. 
D.S79--811.  —  V.  Sommsrnga:  Udler  disMaitculargTösiic 
«eBlndlgO(.  p. 812—332.—  Kunerth:  Pnlctiidhe  Metbmle 
zur  numerischen  Aufliisiinc  titibestinmler  quadratbchcr 
Gleichungen  in  ratiunuli  u  /ulikn.  n.  327  —  ,1.37.  —  id.: 
Numerische  Auflösung  (jiiaiiraii!.cli*'r  CoDgruenzfu  für  jfdcu 
cinfarfaen  Modul,  ji.  3A%— S4li.  —  Einer:  L'fher  die  Natur 
der  galvaniscben  Polarisation,  p.  347— S96.  —  Wey  r:  UelMsr 
As  a>iM'«"^  «iDer  Bit  «Hr»  f^-tp'UjiniBMif  «rrrh— 
BsuBeumtHMsr  Ordnnng  auf  einäi  tfegebebnitt.  «.888 
—SM.  —  Bsrsig:  üebcr  zirei  aent  iiomere  CN:anursanren. 
p.  879— nS. — B  o  s  i  c  k  y :  (Jcter  dis  opUschcn  Eigenschaften 
des  Rane«.  j».  417— 43'J.  —  Spitzer:  Zur  Krantn'w.'i  der 
Camplieirrhloride.  p. 433— 440.  —  id.:  UcIht  ein  vou  Cumpher 
derivireDdee  Campben  u.  die  Sjutbeee  seiner  Homologen. 
|k  441— 461.  —  Zeidler.  Otbmar  n.  Kran«:  Uebcr  die 
^wirlcnoff  von  Oxydationsmitteln  auf  die  Kohlenwasser- 
Btoffe  der  Reibe  Cnllin.  p.  462—466.  —  Mach  u.  Gruas: 
Optische  Untersuchnng  der  Fwikcnwelleo.  n.  407 — 480.  — 
Kieme ntif:  Beobjichtanpfn  uhor  liif  elaatischc  Nach- 
TirkunR  am  Glasp.  |i.  4.S1  -  4!<H.  ;<kriiu[i:  lieber  die 
Zusammeasel?.uii(?  des  Cinthuiiins  p..'>t)5 — 52*)  -  id:  Uebcr 
OxTdationapruducte  dpü  CindiotiiiiS  p.  627 — 635. —  Oold- 
■cbmldt:  Ueber  Idrialin.  p.  63(>— 640.  —  Kiederist: 
Ueber  die  Einwirlntng  tod  Wauer  auf  die  Hw'irWwiillill 
doogen  der  Alkobolradicale.  p.  681— SBO.  —  Ifftek  n. 
Weltrubsky:  Olior  die  Kormea  der  Fimkenmllen.  p.  66! 

—  6450.  —  tui:  Uilicr  das  malabrisehe  Kinoguunu  und 
eine  daraas  zu  erhaltende  neue  Substanz,  das  Kinoin.  p.  6(>1 
—669.  —  Lippmaun  u.  Strecker:  Uebcr  Nitrucuminol 

iDerivate.  p.670— 674-— Exneru.üoldBchniiedt: 
den  Kinfluas  der  Temperatur  auf  das  galvanische 
igsrermögen  der  FlOssigkdten.  p.  676— 6S6.—  Lipp' 
lann  o.  Vortmann:  Ueber  die  VerbindaageB  desKeMit 
n.  Nlckelchlorur  mit  Theerbasen.  p.  &9fr— 600.  —  Skraap 
u- Vortmann:  Zur Keuntniaa  des Cinchonidin».  p  601— 61(5. 

—  K  iichler:  Studien überdieVerblndungenaujiJiTilajiipher- 
grupiip.  p.  617—633.  —  Benedikt:  Zur  Kiiininiv»  düs 
PentabromrCKOrciiis.  p.  lai  —  638  ~  l'riliram:  tirbcr 
Wasscrstoffentwirklung  in  der  Leber  u.  eine  Methode  der 
Darstellung  von  G&hrungsbuttecatan.  1^888  dtt— Bltctfa 
Ueber  Thymooiycnmiusturo.  p.  647— 888.  —  Den«!;  DÄer 
Rousein's  Binitrosulfnretdes  Eisens,  p.  660—664.— Br  n  n  n  e  r : 
Ueber  Derirate  der  ToluoldisuJfosiure.  p.666— «76.  —  Sen- 
hofer:  Uebcr  eine  neue  l'henoldisulfnIsAurc  u.  Dihydroxyl- 
bcnzolmfn().Hulfos.\iirc  p.t)77— (>S4.  — llabcrmann:  Ueber 
da»  tilycyrrhizin.  p.  «85— 7fl9.  —  Hönig:  Zur  Kenntnis» 
jap  pimBI§mH,j.  704— TlOl  —  Lecher:  Experimentelle 
Beetlnunof  der  verlrindtuigsviraie  von  KobJcnsiuregas  u. 
Ammonial|gas  zu  carbaminsaur.  AiHMniaiL  p.  711 — 728. — 
Machu.  Doubra»a:  Ueber  die elefctriscke Durchbrechung 
des  Gla&e«    ],.  7'2tf— 7^I'J.  ~  BoItBBKItns  Usbcr  die  B»- 


zipliuno;  der  DifTusionsphaiionieDv  zum  ztreitcn  HsnplaatM 
der  nicchanibi  hon  AVirmciheorie.  p.  733—763.  —  Gegen - 
bauer;  Zur  Tlii  iirii-  ii>r  tuLM-banischen  Qiiadraturcu  p  TG9 
— 77ä.  —  Margules:  Ik'merlrang  tu  den  ülef&n'&chen 
Omndronuinderüaelncodjmamilc.  p.778—78&  — Kantor: 
Ueber  den  Zusammenliang  Ton  n  beliebigen  Geraden  in  der 
Ebene.  II.  p,  789—796.  —  id.:  Ueber  das  volbUndigc  Fünf- 
»cit  und  einige  dabei  auftretende  Curvenreihen.  p.  797 — 823. 

—  Hann:  Zar  Mptwiroloifie  ilcr  .Mpcnsipfrl   it  82!)— S66. 

—  Ci  a  tn  i  ei  au  :  l'i  lipr  Ji-n  Kiiitlii-^-s  <iiT  hie  iiini  der 
'rpriiperattir  an!  die  Spei.txcu  von  I'umplVu  u.  Gasta.  p.  y67 

—  bmi.  Weyr:  Ueber  die  .\bliiliiuiig  einer  liauiiteurve 
vierler  Ordnung  mit  einem  Doppelpunkte  aul  einem  Kegel- 
schnitt. p.äBl— 896.  —  Ilandl:  No4is  oiier  einen  «■f*HiiB 
Apparat  zur  Erhaltung  eines  oonstanten  OsadrudEeL  p.  808 
— yub.  —  Kantor:  Metrische  Formeln  fOr  das  KegclKlinitt- 
büM'hel  tiiil  vier  rc-elleii  (frundpunktcn.  p.  906  —  915.  — 
Iloletscliok:  IJalmbcstimmung  des  sechsten  Kometen  v.J. 
1874.  p.  91t)-l>34.       KIcmeuCic:  Beitrai;  zur  Keuntniss 

inneren  Beihung  im  Eisen,  p,  036—942.  —  Stefan: 
Ddjer  die  Digueion  dar  FlOMteitekaii.  L  Dsber  die  optischen 
Beohachtnngsnietlioden.  p.  967—976.  —  Zelbr:  Baha- 
hestimmiing  de»  dritten  Kometen  v.J.  1877.  p.  976— 984. — 
Lantr:  Keue  BeobachtunKfln  an  tonenden  Luttsilulea  p,  988 
— 9fti».  —  Janovskv:  Ueber  einipo  chemi.'irhp  Ckinstantcn. 
p.  1(X>4— 1012.  —  Kuhnert;  L'ilier  die  Li:ibii  Ji.i  rUiu/ten 
(163)  Hilda  p.  1013— 1(M2.  —  Peschka:  laementarer 
Beweis  des  PoUkelKlNl  IMuHMiliKiMi  dMAMWitrli. 
p.  1043—1055. 

 Bd.  79.    Jg.  1879.   Hit  1—».  S.  Ab- 

theilung.  Wien  1879.  8".  —  Hering:  Beitrftge  «or 
allgemeinen  Nerven-  u.  Muskclphrsiologie.  1.  Mittheilung: 
Uebcr  dirccto  MuskelreizunR  durch  den  Muskelstrom  p  7 
—32.  11.  Mittheilang :  Uelier  die  Methoden  zur  üntenii:.  hun:; 
der  polaren  Wirinuigen  des  elektrischen  Strome«  im  gucr- 

  MhM.  f.  887—262.  —  T.  Baach:  Ueber  die 

iT(»  Beilen  durch  daa  Hers,  p.37— 76.  — Häver: 
zur  Physiologie  des  Uerzena  und  der  Ttliilgewil» 
YL  Abb.  Uebcr  die  Krsrheinungen  im  Kreislauimsnl* 
nach  zeitweiliger  Vcrschliesaung  der  Aorta,  p.  87 — 133.  — 
Höring:  Uebcr Muskelgcriiuscbe  des  Auges,  p.  137— 154. — 
Klemensiewicz:  Ueber  lunir.iire  Usur  der  (luergeBtreiflen 
Muskelfasern,  p.  163 — 170  il  'l'ai  i.  -  Uauger:  Die  Mus- 
culatur  der  ExtremitAteu  des  Drang  als  Gnindlage  einer 
vergleichcad-myok>giachen  Untennchiug.  p.  177— 89861  TsU, 

—  Itrocke:  Dober  den  Zaatmncnhaiqr  svitC&eD  der  ii«i> 
wUlii;en  Knui]f.'iruns  der  Ode  und  dem  Rntstebcn  sogenannter 
Myeliiifornirn  p.  2111-278.  —  Briggs:  Notiz  über  die  Be> 
dcutiin;.'  des  Ligamentum  iridis  pectinaUirn.  p,  234—288.  — 
11  i  e  J  !•  r  m  a II  n :  Beitrige  zur  allgemeinen  Nerven-  ii  MiLskel- 
ihysiulogic.  III.  Mittheitung:  Ueber  die  polaren  Wirku 

I  Stromes  im' entnervten  MnlinL  pi-J 
(Fortsetzung  folgt) 


Bi»  L  und  3.  Al)haiidlimg  -ran  Band  41, 
Pars  n  dn  Im  Iota; 

JL  Oreeff:  Die  Kchinren  fOtph^ta  armala).  21  Vi  Bogi 
Text  n.  9  chromolithographisehe  Tafela.  (Fi«i» 
»  Bmk.) 

l.Ai0lph:  Uebcr  IriTOrtpnflüf;?!.  10  Bog.  Tcit  u. 
6  tbeils  litliographirte,  tiieilB  pliotographiache 
TMta.  (Ftafa  8  Bmk.) 

sind  erschienen  nnd  durch  die  Bachhandlong  TOB 
Wilh.  EagelmanB  in  Leipsig  la 


McMcUoMtB  lUlk  M.  April  ISMI. 


Bntkfua, 


Digitized  by  Google 


NUNQUAM 


onosus. 


LEOPOLDINA 

AUTUCHES  OBOAK 

DES 

KAISERLICHEN  LEOPOLDINO-CAROLINTSOHEN  DBÜTSCHEJS  AKADEMIE 

DER  NATUR FORSCHER 

IIEIUl'SGEGEÜEN  LUTEA  MITWIRKUNG  DER  bEKTIONSVORSTÄNDK  VON  DEM  PR.VblDi-Js  1J-;N 

Dr.  O.  H.  gtiftMn«*- 


£alle  a.  8.  Heft  XTL  —  ^r.  9—10.  Ilai  im 

lakaltt  AatUcks  Mittheilnnjen:  Ereebniss  der  Wahl  j«  emf><i  Varstan<IsmitRlip<l(!H  der  Fachsektionen  fDr  wtssen- 
mluMfht  Mcliciii.  Cbmic  and  Uütaiiik.  —  SrlinitHMi  des  Herrn  I'rof.  I*r.  A  Mickaclig.  —  Verftudcrungen 
im  Perwiuilbpstaiäilo  dfr  Akadcmip  —  lipitrA..'f"  tut  Kasse  der  Akademie.  —  .Tohiinn  Caspar  Sattlirr  t  —  Kriist 
Heilnuth  von  KitM  nwtttcr  t   —  TlioiHiur  ILirtit,'  r.    -  Sonslij?«  Milthi'iluuKcii;  Kinf;c«aiiirC'ne  Srhriftcn. 

—  fin,1-i.'   lir-rli,'-    -■■]■■'.:■■.■  olr,in::  i>       :v,.  l':lii\ii:!n  .Irr  !■:  n  In'-, 'i  r    M'i[(lr,  —  f'if  ■:>   im,!  Ab- 

:  .:  ■   '     I  I :  '  'i    I     .    :-.  ^   -   ,   ,i.  .:       '  .  i  I      .     I    " '  -    "  I     ,     ' '     ,  Acta. 


Amüielie  Mittheilungeii. 


Srgtlndni  d«r  ¥alil  je  dnoB  TentaodB-lDte^ifld«  dir  IMhaektiimeii  ftr  wineuohaftlioln 

Uadldn,  Ohanie  und  Botanik. 

Die  nnter  dam  1.  Dwcmbor  1879  (vtrgl.  Loop.  XV,  p.  177)  eingeleiteten,  nnter  dem  25.  Mllrz  1880 
(vergl.  Leop.  XYl,  p.  60)  mit  dem  £odt«rmiii  des  20.  Mai  o.  MUgeiobriebeoen  Wahlen  je  ein«  Vontandt- 
HMf^Mw  d»  PWahetlrtioaea  ftr  wlmtmAMUb»  iMMa»  Oh— ii  Mid  Bittift  Um  auh  dia  ymdm 
E'Trn  Nr.fnr  Jattumtli  Gustav  Kraksnbcrf  in  Hrih  ft,  d.  8nb  hb  S8.  Mh  1880  nlgieiMninDn 
TrotokuU  folgende«  Ergebniw  gehabt: 

Ton  du  64  TMIiidMiMni,  «ddw  s.  Z.  dte  Sdtlian  fto  ■hwmiilwmym  MadUn  Uldn.  Iwttaa  47 
ikre  BUnunzettel  recbtseitig  eingesandt,  von  denen 

46  auf  Hamt  CMMimaD  Bath  Dr.  Max  von  Fettenkofer,  Pntenar  ao  der  DniTerait&t  in  itonchea, 
1  B^fTTuww  ffülmliimii  MtdkilWllfrth  rtr  Ttn  Jolph  Vt>nl>«>w,  PwfcM»«»  darPuiwerriUifaiBiiiii, 

gtiUlm  «ind. 

Vom  den  25  Thcilnohraprn,  an»  welchen  «.  Z.  die  Sektion  für  ClK  inie  Viesteht,  itimmten 

10  für  Herrn  Geheimen  Kcgieruugorath  Ur.  Hans  Heinricli  Laudolt,  Professor  der  GiHai# 
an  der  Undwirtheohaftlichen  Ldmiwtalt  b  Berliii, 
1  för  Ham  Qahaima  Rath  Or.  Bnnaaa,  PioC—ar  an  der  UÜTanitSt  in  UeäaDiacg. 
Leop.  XVI.  » 


Digitlzcü  by  Google 


66 


Von  den  63  gegenw&rtigen  TbdbibMn  dir  Saktt«  flir  Botenik  bdMli  «tek  M  Mt  dar  WtU 
iMtWIigt,  von  deren  »bgc^benen  Stiamtm 

22  auf  Henv  Dr.  A.  W.  Eichler,  Profeeeor  aa  der  .üniTmitit  in  Beriin, 
21  auf  Herrn  Geheimes  Medicinalrath  Professor  Dr.  R,  Oftpptrt  in  BlMbM, 
ft  auf  li«RB  PnüiaMr  Sr.  E.  8(r*abargar  in  /ana, 
8  aaf  Harn  Prafawor  Dr.  O.  Kraai  fai  Halla, 
1  auf  Herrn  Professor  Dr.  H.  Leitgeb  in  Gras, 
1  anf  Herrn  Hofrath  Profeeeor  Dr.  J.  tob  Saclia  in  WOnbnrg, 
1  aaf  Ami  Pmhaor  Dr.  M.  Willlcoom  in  Snridmnr  M  Fnff 

j^iftHan  nnd. 

In  allen  drei  Fällen  bat  mehr  ali  das  onch  §  30  der  Statotco  rota  1.  Hai  1873  auanisbanda 
ein  Dritttheil  der  Berechtigten  an  der  Abatimmung  Theil  genommen.  Da  jedoch  die  vorgeachiidiene  ahiahita 
Majoriti^,  in  latsteran  FkU«  28  von  54  Stimmen,  keinem  der  genannten  ^Iitglioder  der  botfsiKhen 
.SaküiiB  wnioht  iit,  m  wird  gamlM  Aliaats  7  daa  §  80  ^a  ang«q\Wi^  nriadiai)  den  hfUf»  Batfan,  waldia 
■fia  ■Jitwi  StiuiiMi  ecliidtan,  mithin  zwiMlwn 

Bann  rrofcssor  Dr.  Eichler  in  fi«rlih  und 
Hann  GabeioMn  Medidnnbath  Flrofen9r  Dr.  GAppert  in  Breahra, 
iMifliwaodig  und  waidan  ni  dam  Ende  die  betrefbndan  StiuBHttd  wiadai'um  vataandt  waidao. 

Die  beiden  erwtblten  Vür^tiinili'Uiitglii.Mli'r  für  iri n »mianlinlllinliy  Uedicin  und.  Chemie,  Qprr  Dr^ 
TB»  Pettankofar  und  Herr  Dr.  Landoit,  haben  die  Wahl  aagaaommen  and  entreckt  sksh  die  Amtadaaar  bi» 
nm  S6.  Mai  1880. 

HnlU  n.  &,  daa  86,  lU  1880.  Dr.  H,  KlipllWli^ 


Der  Empfänger  der  Cothenius-MedaiUe, 

Barr  ProfaMor  Dr.  A.  Miohaelis  in  Karlsruhe,  hat  an  daa  Priaidenten  das  iblgenda  Sahiaiban  gerichtet, 
araloha*  Idarinnli  aar  Kenntniaa  der  Akademie  gebradit  wird: 

Hochgeehrter  Uerrl 
Ifit  ebeoaoriel  T^eberr^cboi^  ala  Freud«  fai^ba  Ich  «na  Ou^an  geahttan.Si^raibpn  ypa_S4.  U. 
erselken,  dass  mir  von  der  KaieerKclMO  Laopoldiniaeb-CaroliniMhcn  Deutachcn  Akademie  die  Cothenius- 
MedaiUe  Terlieben  worden  ist.   Dieaa  lidha  Anawiiobming  aeitena  oniarer  iltaatam  deataehen  Akadamia 
nad  die  groaae  AnerkenDong  meiner  Arbaüao,  die  dadorch  aettaae  meiner  Fad^ganoanen  dnreh  den 

Vorstand  der  chemifohi-n  iSpcti.ii!  atisgusjiroclien ,  ist  bLinalu-  ein  zu  grosser  Lohn  für  meine  geringen 
Verdienste .  und  verpflichtet  mich,  za  lebhaften;  Dank  gegen  djf  Ak»yiam|a  nnd  den  Vorstand  d^ 
chaniaahan  Baivtlaai.   Dia  Varleihnng  wird  mir  ein  naner  Bpami  an  aoargiaaliair  Ailwft  aein,  um  nir 

wirklich,  wie  die  hohe  Akademie  tDir  j'ft/t  schon  zu?*clircibt ,  bi-'dt'utcndr  Vorciif'nFt"!  um  di^  i'^nrt- 
Sfltti^  nteinfif  Vi«aei>p||i;baft|  ^  e^i^n^^en.,   Indem,  ich  noch  Ihnen  pori>üniich  f|xr  I|ife  ü^undlichen 

V^tMifhn  t^fbm.  V»^.  iMti  »m^f  «fS*!!«.*'!». 
^  HocbachtBnyTOll  und  ergebenst 

Barm  Frofewor       H.  Knoblf^nch  Dr.  A.  Micbaelia. 

in'Odla.  '   

Tirtodiniiigeii  Im  PsnenaltwtuAe  da  Akademis. 

\eu  aufrenonini^nefi  Hitflied: 

Kr,  8878.  Abb     llai.1880:  Herr  Dr.  Wilhalm  tüMu,  FroüBaaor  dar  Botanik  «a  der  Unitanitit  in  iDbinfn. 
"  '  —  Dritter  Adjnihtcnkreia.  —  Faefaaektiao  (i)  fttr  Bataalli. 

Gestorbene  litflieder: 

An  9.  Jnli  1878:  Herr  Dr.  Carl  BnrttaolMUu  DuunOarAnttaM,  Ckinrtgalaliitar  dar  Botaaik  n  Toai^. 

AaJjfpaeauaAn  an.  3.  Ajigpsi  1888)  cqgn.  Dalaalnnpinik 
Am  87.  Hin  1880:  Hm  Dr.  Hiala  Xahiam  AidanM^  Prafcainr.  dar  9a«nnifc.  in  Staakholn.  AnfimunaMi 

afB  ».  JTaanv  1857;  eoga.  WiliatrOn. 


Digitized  by  Google 


67 

Am  22.  Mal  1860:  He^  Dr.  Jolium  Kepomok  von  SingMii,  k.  b.  G«hiiioirtth  und  Obernipdicinalrikthr 
Profenor  der  Pathologie  und  Therapie  an  Ute  UuifMAit  la  MOocb«!!.  Aur^euuinmon  daü 
28.  Novamber  1626;  eogn.  W.  Hianiltaii  L  Br.  H.  KiWWWtfli. 


Kai  6»  MBO.  Von  Hm.  Froreasor  Dr.  W.  PfpfT^-r  in  Tabingen  Eintrittsgeld ikAUfiBg.  d.  Jahresbeiträge  M)  — 
«■  21.    II       n     11    Geh.  Hofrath  ProfpRsnr  Dr.  C  Ocgonbaur  in  Heidelberg  Jahreabeitrige  fttr 

1880,  1881  und  18  — 

n  26.    w       n     n    IMnotor  Br.  i.  Scfaaaiiaa  in  Jena  Jahreabeitrag  ttx  1880                            6  — 

w  28.    w      n    n   Ock.  Bcf^Jbth  Vnbmm  Dr.  f.  wa  EmnMb  in  Pafpehdocf  desgl.  f&r  1880    e  — 

  Dt.  H.  KBOklMMh. 

Johann  Caspar  Sattler,*) 

iltester  Sobn  roa  Wilbelm  Sattler,  dem  Stifter  dieser  reichbegtttaftian  and  hoohaiigeaehen«D  Familie,  nnd 
Frau  Oatbarin«  geb.  Geyger,  wurde  n  Sebweinftirt  am  27.  August  1810  gefaoMB.  Nachdem  er  die  bödeo 
Lateinklassen  und  die  höhere  Bürgerschule  seiner  Vaterstadt  besucht,  trat  er  zunicbat  Jm  Mve  1825  in  das 
Tttarliohe  FarbangiachAft  n  Sabwainfiixt  ein  nnd  bagab  aiab  1887  naoh  ficrÜB»  wo  er  aa  dar  docUgaa 
Umvanitit  Torfci«BBCo  Aber  Gheaw  bftta,  aad  im  Jahn  1828  aaaib  Wien,  wo  «r  am  iwlyteehmBdMB  Li> 
sUtute  auaser  mit  der  Chemie  sich  noch  hauptatUshlich  mit  Mineralogie,  Geologie  und  Technologie  besch&ltigte. 
Im  Jahre  1839  kehrte  er  in  aana  Hehnath  zorOck  aad  ontanahm  ia  daa  folgaadaa  Jaluaa  grSaaara 
iaabBwaJwu  amdi  aaeh  Fraakraidi  und  England,  auf  walohea  er  sieh  weiter  aaibOdeto.  1886,  aadi 
Verheirathung  mit  der  Tuehter  des  Kreis-  nnd  StadtgtrithtBnithB  .StüUu  in  Schwuinfurt ,  Su-sanne  Amalie 
Haniiatta,  flbamabm  Sattler  die  Mitlas tnng  der  dortigen  Zuckerfabrik)  aeit  1844  ftthrte  er  die  ansgadahntaa 
vMsrtieiieB  GaaolAfte  gnaaiaiam  adt  aBiaea  BrBdara  Wilhelm  aad  Oirl  wailer.   Aagangt  danft  aiaen  im 

.laljre  IH  ifl  in  OfTriilj.ich  gphaltenpn  Vortrag  von  Joh.'inn!  s  IdingL-.  bettioiUglo  er  fcicli  eii'riir  an  den  diiümliKi-a 
religiösen  Hefonubcstrebungeo  und  trat  der  1849  in  äcbweinfurt  gegründeten  freien  Gemeinde  bd,  die  ihn 
iB  ihrem  Tontaade  erwlMte.   naadba  wurde  apKtar  (1862)  toh  dar  Bagiann«  aaUpUat  und  Sattler  log 

sich  seitdem  auf  qpinp  ursprüngliche  Berufstbättgkeit  zurück.  Mit  ungemeinem  Flcias  und  vieltm  VcT.stiinrlriss 
pflegte  nnd  vermehrta  er  von  da  ab  die  bereite  Ton  seiner  Mntter  auf  ScUms  Mainberg  angelegten  äamm- 

auf  und  schrieb  .irino  nigfr.rn  Erlebnisse  nieder    Er  vo!lfii>irtp  AIIps  dies  auf  die  kunütvnllqtp  WpIso. 
m  Buch  aebrieb  er  auf  Pergaatentblätter  mit  zierlicher  Fracturschril't,  künsUerisoh  onagduhrton  Initialen, 
BOdara  an  addatara  nik  AküHmb  Bat^A,  mit  d»  aiaBl  d«  MBaah  ada  MaatbiHh  malte. 

Drn  FriPflpn.  welchen  Jens  Sattler,  denn  so  wurde  er  frpwcihnUoh  genannt^  in  der  religiöBon  Hr  wp;nin^ 
mcht  ianü,  busuEs  er  in  bubem  Grade  in  dem  GiCick  seiner  Familie,  an  der  Seite  einer  treuen,  versu-mdiiing- 
▼ollea  Oattio,  im  Kreise  trefflicher  Kinder.  Um  daa  gesellige  Leben  aeiner  Vaterstadt  hat  er  »ich  durch 
Gründung  des  Gesangvereines  liederkranz  (1833),  um  die  Förderung  dee  sfiddentschen  Handels  und  Gewerbes 
durah  Vertretung  ihrer  Interessen  auf  den  deutschen  Uandelstagen,  Weltausstellungen  u.  s.  w.  allgemein  an- 
arinante  Yerdieaite  erworben.   Von  König  Ludwig  II.  wurde  ihm  daa  Bitterkrens  des  Michaelorden«  verliehen. 

Ab  begciiterter  AnhlUiger  der  Alterthoaalnmde  nnd  der  NatwrwiHenaobaften,  tOx  welche  er  ateta 
eiae  rega  Thitigkeit  entlkltete,  war  Jens  Sattler  laagjihriges  AnawhnaaBdtglied  daa  Genaaaiaehea  Maeaama 
ia  Nürnberg  und  iieit  dem  1.  Jaaaar  1866,  OQga.  ma  Hahanat,  Ifit^iad  dar  g-»M-anii™  LaopoMiaiBofap 
flaraHaianhan  Beotachea  Ahadwala 

Zeit  seinee  Lebens  war  Uua  daa  angawMmlieha  R&atigMk  and  OalrteaMnho  aigaa.   Baik  Idtta  daa 
Jahres  1879  aber  empfand  derselbe  eiue  Abaabnie  seiner  Kräfte;  im  Decenilier  wurde  er 
Tenchied  sanft  am  19.  Januar  1880  im  Alter  tob  68  Jahres,  in  weiteataa  Kreiaea  batranart. 


Emst  HeUnmtli  tod  nesemretter**) 

wurde  am  5.  November  1820  zu  Dresden  geboren  als  einziger  Sohn  des  Hauptmanns  von  Eieaenwetter. 
Seiae  Schulbildung  erhielt  er  auf  dem  Gjamaiinm  in  Bautsea.    Nach  beataadenar  Maturitttaprfifiuig  baa^ 

•   Vcr-jl.  Ler.pohlina  XVI,  IR-^O.  p  34. 

")  vpr^'i.  i.t."i,K,idi:ui  .\M.  i^-Mi,  ,1.  34.  —  Nadi  frenodlicbeD  MHtfaaOaagea  ta  Harm  TL  Kiraeh, 
am  soolugischen  Museum  in  Dresden,  M.  A.  N.  9* 


.i;ju,^  jcl  by  Google 


«8 


«r  im  Jaln«  1840  dh  Uahranftll  Utp^,  wo  w  Ui  na  Mira  1848  4b  IMto  ata^rte.   VmA  voUndatM 

UnivprBitntt.-itudifn  widmet«  er  »ich  dem  Ver«altungBdien«te  und  wurde  im  Jahre  1849  ak  Rofercadar  bei 
dar  KroiMÜrectioD  sa  Brataen,  ififtter  in  &hiilicli«n  Stellungen  bei  den  glaicken  Behörden  in  Dresden  und 
Ldprif  wgwtallt.  fin  hkn  1864  worda  «r  nm  Basianagmtil  M  te  KnMiNriko  t«  Lrfpriff  sdt  tei 
AtiftracTB  als  Commiasar  für  die  Angelegenheiten  der  „Leipdf^er  Zeitung''',  1856  «1?  Rcgiorungarsth  bei  der 
Krttiiidirection  zu  Bantaeen  enuuint,  welche  Stellung  er  bis  so  seiner  Berufung  nach  l>reedeu  in  da«  Küniglicbe 
IBairtutaiB  im  Iumcb  ab  GabataMr  Bai^mmcHaA  In  Jahra  1871  balMdala. 

Schon  während  iPitier  Gymnasialzeit  beschiiftig+e  firVi  v  KifSPnwftter  mit  VorücLie  mit  dem  Studinm 
der  Entomologie,  nameiiUicb  mit  den  Scbmetterliageo.  NVuiirend  aeines  btudicnauiuuthaitcs  iu  Leipzig  T«iirde 
«r  atamdSA  durch  Profeisor  Dr.  Koom  und  Dr.  Rodolph  SacHss«  der  Coleopterologie  vorzugsweise  zugeführt. 
Auch  hatte  er  daaelbst  in  dem  nachmaligen  Profemor  der  Entomologie  an  der  Universit&t  Berlin,  Dr.  med. 
Harm.  Schaum  einen  bezflglich  naturwissenschaftlicher  Studien  gleichgesinnten  Freund  gewonnea,  mit  dem  er 
Vk  an  Sehanm'a  Tode  unautsgesetzt  im  rtigsteu  Verkehr  blieb.  Aua  dieser  Zeit  daüren  auch  Kieaenwetter's 
«rat«  ootomoloigiMhe  Arbeiten,  dia  aoh  aehr  bald  bei  den  voraüglinhatan  AotoritAteo  diecer  Wiiwwiwhaft  dnich  ihr« 
GrOndlichlceit  nnd  Klarheit  aUgomeiim  Anerkennung  erwarben.  Diaae  Liabe  aar  Entomologie  war  aa  auoh, 
die  y.  Kieaenwetter  au  Beinen  Baiaaa  nach  Griechenland  (ISSS).  an  den  Honte  Rosa  (1861)  und  naoh  Spanien 
(1860)  veranlassten,  von  dsoan  er  ninhea,  jetet  aum  Tbail  In  dia  badaatmidatan  Sammlongan  fioropa'a  dnrBh 
Tanidi  fibergegangenea  Matarlal  aniildhradito,  mlefaaa  er  andi  tut  dnrebaoa  adbat  wiiasnaolialMfaii  baaiMlata. 

V.  Kiesenwetter  wurde  von  Allen,  die  ihm  im  gesellschalUiehen  I>ibon  oder  im  wissenschaftUchen 
Verkehre  nahe  tiatan,  aainer  TortreffUahen  Charakteraigenaohaften  wagen  hochgeachitat.  ünparteilichlreit  und 
slreuga  OaNoMi^kiit  wann  GrundxBga  sainea  Oharaktcfa,  dia  aodi  in  aainso  Ariielien,  so  baiipblaweiaa  bai 
Viiitilirung  noamdatoriKher  Fragen,  mit  welchen  er  pich  mit  Vorliebe  beschäftigte,  üburiill  henortraten. 
Wiederholt  em|llng  ar  wegen  der  bei  tolohem  Untersuchungen  gewoonensD  Besoltate  vom  In-  und  Auslände 
anerkaoaende  ZnadnMaB  nnd  Aasialalmuugeii.  Seiner  unennOdHdien  Oeduld  und  Ansdaoer  bai  üiitecsttttaang 
wisHccsrliiftlicher  Arbeiten  hftWn  sich  viiii  jiini^f'rt!  Entomologen  zu  erfreuen  gehabt;  aaiae  slgaaen  muster- 
haften Arbeiten  sind  Vielen  ein  nachahmeuswerthes  Vorbild  geworden.  In  seinan  Yortrigan  war  jedes  Wort 
gawogan,  diai  OadaakauNOM  logisoh  gaordoal,  dar  Inhalt  ftmslnd  and  goistrsiA. 

In  die  T^opoldinigch-Caroliniüche  Akademie  wurde  von  KipBenivtttrr  nm  10.  Februar  1866,  cogn. 
Fabhciua,  als  Jlitgtied  aofgenonunen.  Er  gehörte  ansaerdem  den  eniumulogischcu  Vereinen  an  Stettin  und 
Bariin,  dam  latatam  arft  dam  18.  FaWhar  1888  ala  EbrwHgBed  an;  larnar  war  ar  URgüad  dar  adiwaba- 

riirhen  enforaologisrhen  Gesellschaft  ,  der  naturforschenden  Gesellschaft  zu  1/pipzig,  der  natnrfnrschenden 
Geseliiickatt  der  Wetterau  und  des  Harze«,  der  natnrforaehenden  Geaellachaft  Isis  zu  Bautzen,  dar  Sociste 
Llimlanna  an  Lyan,  aowia  dar  Society  entomologiqae  de  Fkanea  an  Paria.  In  db  OsaiIhBliaft  für  Nstorinuda 
Isis,  »owie  in  den  Verein  für  Erdkunde  in  Dresden  wtirde  er  nach  seiner  üebersiedelung  dahin  1871  als 
Hitglied  anfgenommen,  und  war  es  gewiss  ein  Zeichen  aiigcmeiuer  Anerkennung  seiner  anregenden  wiMen- 
Bchaftlichcn  Thätigkcit,  dass  er  fast  ununterbrochen  bis  xa  seinem  am  18.  ilHn  1880  erfolgtsa  Tode  0n 
Folga  ainca  HenleidenB)  dem  Gesammt^  oder  wenigstens  einem  Sektionsvorstande  beider  Gesellschaften  angehörte. 

Zu  den  Insaeren  Anerkennungen,  welche  von  Kieaenwetter's  ausgeaeichneten  I.«istnngen  zu  Theil 
wurden,  gehören  auch  die  Verleihungen  des  Bitterkreuzee  L  Claase  vom  aftchsischcn  Verdianstardan,  daa 
praoaaiBataan  Knmauwdana  UL  Clasaa,  d«a  pnaasischen  KraasnaiidaBa  nüt  rathan  Knna  im  wrim»  FaUa, 
■awb  daa  Bütadanaea  des  flatamleirfaeben  Framt-J o^eplw-Ordens. 

VeneicliBls&  wlsaeuMchiüiliclier  Arbeiten  ton  Klesenwetter's. 

1.  Uabar  dm  (^fymiitm  ttmptilm  8tDrm.   Statt,  ent  Zeit.  18M. 

2.  Beitrige  zur  Monographie  Tom  SUerocrna.    Germar'»  Zeit.  Eot.  1848  ud  1846. 
8.  Uebar  einige  Hyrmaeophilen.   Statt,  ent.  Zeit.  1843. 

4.  Dia  StaphjrUnon'Fanna  yod  Leip^  Umgegend.    Statt,  ent  Zdt.  1844. 

5.  EntoniülügiEche  Notizen.     Stett.  eut.  Ztit.  1845. 

6.  Ueber  den  der  Waincultor  sohttdlicheu  ROseelkäfer.    Allg.  deutsche  natnrh.  Zeit.  1848. 
'7.  Sb  Anfhapliagan.  Statt  aat  Zdt  1848. 

8.  Fjni^T-  in  ili-n  letzten  Jahren  in  Sacli  i-n  a!>  schädlich  br-ohachti  ^c  Tnüecten.  Allg.  deutsclie  naturh.  Zeit.  IS.JT, 

9.  Eine  eutomologiacfae  Excursiou  im  Uie«engebirge  im  Juli  1846  ^mit  F.  Märkel).  Stett.  ent.  Zeit.  1046  u.  47. 


69 


10.  JMm  dw  «uteoMkigiiidw  Vuam  im  Um^bung  <lea  Qbdman.   Allgmi.  dantseiM  Mtnrh.  Zeit  1847, 

p.  420-427. 

11.  Das  BMMOgebirg«  in  aotomologiaelier  BMiehiiiig.   Ebaods,  p.  161 — 164. 

IS.  Bnidit  «W  dne  antamologiMha  Ekouiian  in  dii  KimtliiMr  Alpa  184T.   Statt.  öiL  Ztit  1M8. 

13.  Vencicbnias  der  im  Königreich  Sachsen  vr>rkonimf!nd<>n  Sphexartigen  losecten.    Stett.  ent.  Zait,  IMS. 

14.  Dia  aeoe  (Edit.  in)  liaarbaitaag  de«  KaUloga  «uropäiwrher  KAfer.    Statt,  ent.  Zait.  1849. 

15.  BrteMologfadha  fikiafe  «bar  «ina  Raiaa  in  das  aAdBoba  RiobeiA,  daa  ÜBBtimt  md  die  ^ywli». 

Statt,  aat,  Zeit.  1849. 

16.  MoDographiaoba  BaTiHoo  der  Oattung  Ujfdrtm».   LioDaM  antom.  1849. 

17.  80  OiagäoaaB  mibaaehrlabanar  odar  wan^  MttBntor  aaropliailMr  XlAr.  Statt,  «ak  Zrfk  1880. 

■  18.  bnm^nttion  de«  CoU-opt^ron  trnivr'";  il!in<;  Ic  mi  li  de  la  Franea  «t  an (hteloglW.  AhmL  tOO. aafeOOl.  fr.  1881« 

18.  Raviaioii  der  Kifergattung  U^ttrottrut.    Linn.  est.  1661. 
90.  Nafadoir  von  Kanw.   Statt,  ant  Zatt.  1851. 

21.  BcitrSge  zu  einer  Monogrupliio  der  Multhincn.    Linn,  ent.  1852. 

S2.  Naturgeschichte  der  Inaecten  DeatsclilAndä.    Berlin,  b«i  NicoUi.    4  Tom.  1857— 8L 

55.  PhysiognomiBdie  BetrachtBiig  6iBig«r  IbaaatanftannaD.   Bari.  ani.  Zatt.  1887. 
S4.  Bamerkungen  ttbar  Lacordair«'«  Baprestidaii^yateni.    B«rl.  eut  Zint.  1857. 
Sö.  CWurop»  noMda,  in  grosaen  Schwärmen  beobaohtat.    Berl  ani.  Zeit.  1857. 

56.  CWofM  nnt'a)/a  n.  sp.    Barl.  ent.  Zeit.  1858. 

S7i  Badtenbaober't  Fauna  auatiiaca,  varj^icban  mit  Falrmaire  und  Labonlbine,  Faane  entoaoL  firanQ.,  qad 
Speyer,  Geograph.  Terbraitnng  der  Sehmetterling«  Dentachlanda.    B«rL  aot.  Zait.  1858  v.  188S> 
26.  Recenaion  \ud:  Candtee,  Monographie  de^  Eiateridca,  iind  Calwer 's  KiftriNuh.    Bari.  «Bt.  Zrit.  1888. 

39.  Beiträge  zur  Kifar&ni»  Grieebanlaads.   Bari,  aat  Zait  1868—84. 
80.  SynonrnuBcha  Baaierkungen.    BarL  ant.  Zait.  1859  n.  1880. 

31.  Ueber  die  Fftunn  von  Kagaz.    Berl.  ent.  Zeit.  1859. 

83.  Sur  la  nomencUtare  eotomologiqn«.   Aimal.  soa.  ent.  fr.  1859. 

88.  Uabar  dia  Diauaii  daa  Hynsattaa.   BarL  ant.  Zait*  1880. 

34.  Maiküf.-r  ah  DUu;srmitte1 ;  Ix-pidoptera :  Moriti*  SmuSaag,   Bari.  ant.  Zait.  1860. 
85.  Mirkela  Kekrolog.    Berl.  ent.  Zeit.  1860. 

88.  Baaaorian  too:  HafaMnan,  Scbmetlarllnge  DantaeblMd»;  Fandiw,  AUridaa;  MdMat,  BoatriOM; 

Jacqurliu  Danl,  OiuMraa;  Maluuit,  OlpoMalaa  ZI;  Ituama,  Beiaämr.  Oblaopt   Bari,  «nt 

Zeit.  1860. 

87.  BMaantioB  s«  ai^at  da  h  iwtiea  da  K.  Jungn*.  intilaMa:  Ba  k  nmmafhtwra  «ntOBokgiqiia,  et  da 

qiieliiui'S  rumarque!«  df  M.  Reiche.    Annal.  soc,  ent.  fr.  1880. 
88-  Lebensweiso  Ton  Mttopitu  mieratorim*  f.    BerL  ent.  Zeit.  1861. 

8».  Etea  artanoioBladw  Ennraiaa  in  da«  WaUa  ud  neli  düa  Mrata  Bon  ni  SouMr  1881.   Bari.  «0«. 

Zeit.  1861. 

40.  Pkytoeda  Cotta,  vtrguia,  LepUtra  bmgnata.    B«ri.  cut.  Zeit.  1(161. 

41.  Cäna  aatomciogMeba  AlpanNBomiaa      Somier  1862.    B<:rl.  ent.  Zeit.  1868. 

4S.  BaitrHp«-      Kf-nntni-n-  ricr  ztir  Uatagattnog  homira  Mnls.  gehöranden  CV*f«/a-Arten.  BerL  ent.  Zait.  1888. 

48.  Waitero  Beitrüge  zur  KenutniiB  dv  aoropftischen  Malthnnden.    Berl.  ent.  Zeit.  186S. 

44  Uabar  ainige  (  WAarw-Aitaii  mit  Beoehnng  anf  Molrant'«  MoUipvnnet.    Berl.  ent.  Zait.  1888. 

45.  Icooographiaoher  Beitrag  aar  Kenntnisa  der  Daadüiden.    Barl.  ent.  Zeit.  1863. 

46.  Kine  entomologisehe  Ezenrsion  in  Krain  nnd  dam  KOatanlande.    Bari.  ant.  Zait.  1884.. 

47.  >'Mie  Arten  der  Gattung  jM»dtimü  nnd  Dat^itti.    Berl.  ent.  Zeit  1884. 

48.  Zar  syatcmatiacben  StaHaiig  von  JtytenK.   Bari,  ent  Zeit.  1865. 

49.  Sine  entomalagiaeha  Emmioa  aarii  SpaaiaD  in  Soauaar  1868.  Bari,  ant  Zait  1885. 
60.  Nekrolog  von  fnL  Dr.  Schaum.    Berl.  ent.  Zeit  1865. 

51.  Kotiaa  ntookgiqoa  aar  I»  via  at  laa  tiaTanx  dn  dooteur  H.  fiduuim.   AnnaL  aoe.  ant.  fr.  1866. 
.  SS.  Baitxtge  cur  Ktfinrfknna  Spaniens.   BarL  ent.  Zait  1888. 

63.  Pkyllohiu»  leuttlhrit.  Tachiwi*  ehtigtitiu  etc.    BerL  ent.  Zait  1868. 
»4.  Debar  JPUmm  toaretüoUü  Stonn.    BerL  aot.  Zeit  1867. 


Digitizcd  by  Google 


70 


06.  Üebeir  die  Dujten-Oftttong  JMkhotoma.    Berl.  ent.  Z«it,  1867. . 

56.  &ilamik||iMht  BdMge  nr  BcartheOmig  te  OKwiBtcliai  Lebe  von  4«r  BaUMnmg  ttr  Aatm.  BwL. 

ent.  Zfit.  1867  u,  1873. 
•7.  Hodi  ein  Wort  über  die  Gattuog  Bytunm.    Bwl.  ent.  Zoit.  1868. 

66.  Baridit  ttlwr      49.  Tenammliutg  der  deutschen  Naturforscher  and  Aerste  in  Dresden.  Berl.  cot.  Zail.  166&« 

59.  Eine  Ezcursion  rnrh  äpT  Babia  Oora  uud  in  das  Tatragebirge.    Btfl.  eot.  Zait.  1666. 

60.  üeber  die  Fauua  ballica  von  G.  Seidlitz.    Berl.  ent.  Zeit.  1872. 

61.  HeriMon  der  Gattung  Ora//u*.    Berl.  ent.  Zeit.  1872. 

62.  Bericht  Aber  die  NaturforBcb«t<Venunmliing  in  Leipag.    Berl.  ent.  Zeit.  1873. 

63.  Revision  der  mropäitchen  Arten  der  Gattung  XaHMn.   Bari.  ent.  ttÜL  1872  o.  1874. 

64.  Rennon  dar  Ofateliden-Gattnng  Podonta.    Berl.  ent.  Zeit.  1873. 

65.  Bemerkungen  wu  BearMtong  der  Luptnu-Äriea  in  der  Mooograpiiie  dea  6«ü«rucüU*  von  Joennie. 

Berl.  eot.  Zeit  1878. 

66.  Zwei  neue  4fi%«to*.Arten.    BerL  ent  Zeit.  1873. 

67.  Baadmümig  «faN  ttonstraeen  Viifmii.   Barl  ent.  Zeit.  1878. 

68.  Zur  BoMiulMiir  d«or  CiTptooetihiUiB.  Bari,  ant  Zeit  1874. 

69.  Bb  Xaluodermen  Japan  OMh  den  EkfebuiiM  dar  fiMnuhnig  das  Ban  Q.  Lewia  1869—71.  BtiL. 

ent.  Zeit.  1874. 

70.  Di*  dentacbcn  Arten  dar  HydrophiBdeii^ttiiiig  Aitimnitm.   Bari.  ent.  Zeit.  1875. 

71.  Die  Arten  (fer  Gattung  Ämp]u»  von  KieRiü.wt  tf  n  un  l  Kirsch.    Berl.  ent.  Zeit.  1876. 

72.  Die  Kftferfettoa  der  Aockleod-Inaeln  von  Kieaeuwetter  und  Kirsch.    Berl.  ent.  2<eit.  1877. 

78.  Db  49.  ynnumSamf  dentaehar  ICatnrfiw scher  nnd  Aante  in  Hamlnirg.   Bari.  ant.  ZeÜ  1877. 
74.  HetnrgMcliiclite  Jer  Insectrn  Pf-n1schlnnrls.    V.  Bd  ,  I.  .ATit.Wg,    Berlin,  T>pi  Nicolai,  1877. 
76.  Beoerkungen  über  den  Cataiog.  coleopt.  Luropee  von  Stein  und  Weise.    Berl.  ent,  Zeit.  1878. 

76.  Baitrtfa,*ar  Kanalaiaa  dar  kankaataeluo  KÜMbun  in  dan  FnmiliaB  Bttfnäii.,  Bmmtii.,  MakrU^ 

Mahcodfrm..  Tfnehrionid.  und  Crramhifcii.  aite.  Banmgqg.  TCO  Sahnaidar  n.  Leder.  Brinn  1879. 

77.  Neoer  Anuirk&fer.   BerL  ent  Zeit.  1879. 

78.  üatar  Bujfnäll,  m  Ammr.  Bari.  ani.  Zeit  1679. 

79.  Nomcnclatorischee.    Berl.  ent.  Zeit.  1879. 

80.  Coleopt.  Japoniae  collect«  a  Dom.  Lewia.   Barl.  ent.  Zuit  1879. 


Theodor  liarUs,*} 

Sohn  dea  verdienten,  am  2.  Fsbraar  1887  nn  Berlin  feialortienan  Königlich  preuaaiialian  (MiarwLandfanlkiaiBtan 

Qeorg  Ludwig  Hurtig,  wurde  um  31.  Fcbruai-  1805  zu  Dillunburg  geboren,  woüelbstt  Jamals  sein  Vat«r  als 
I^ndforstmeister  im  Dienste  dee  Forsten  von  Kaasaa-Qnuiien  eine  Piivetforstaoiiale  ernoktet  h»tte,  «la  deren 
heivwiiegvodate  I^elirluraft  daneibe  wirktm  Beine  AnabiUtn^  erUelt'  Bbct^gf  der  aieh  g^eicIifUla  dam  Voral* 
fache  widmete,  iu  Btilin,  wohin  sein  Vater  im  Jahns  1811  btrufun  wurde.  1831  «Tirdn  er  Regiomugs- 
Bnhrendar  in  Foteditm  uud  hebilitirte  sieb  bald  darauf  als  Dooent  der  Foratwiaeanschatton  an  der  Univenitftt 
in  Bariin,  na  weiehar  er  1888  nun  rtoibaar  «annt  wnidn.  In  Ure  1888  ftlsta  ar  nnfeir  PdMrdainng 
snsi  Fünstrath  einem  Rufe  als  Professor  der  FontsriHanadiaft  Mt  das  Collegium  Carolinuni  in  Brannschweig. 
Hier  erö&ete  neb  ibm  da  reicbee  Feld  outaibriimaDdar  Thltlfbiiit.  Die  in  den  letatao  Jahrsehnten  ia  Braun- 
aalnaig  banagaUdataa  FbaBOnnitaB  Tardankan  nmn  graaaan  Thdla  ihn  wiaannaabnftllBha  BIdne  dam  ünlar» 
ridite  nnd  den  Vorträgen  des  Versforbenpn  Sein  Ituf  als  Kcnnnr  des  Forstwpspns  und  der  damit  verwandten 
Wissensch aiten  reichte  bald  weit  hinaus  tti>er  die  Uruuxun  smneB  unmittelbaren  Wirltungski-eises.  Nelwn  seinem 
Lalmanto  «wBnlig  ]B||^  dar  HanoiHiAan  Kammer,  der  IMweBoB  der  Fbrataa  nnd  dar  ForatnwMHlngBntM. 

Commi.'iFinn.  licftnnderps  Verdienst  prwarb  sirb  dr-rselhR  nm  h  dnreh  Anlpgung  eine»  bald  in  weiteren  Kreisen 
bekannt  geworduueu  ii'orstgarteuis  in  dum  Forst«rte  iiuchiionit  bei  Hiddagshauscn.  Als  in  duu  letzten  Jahren 
dar  Bemdi  daa  Oollaglnn  OmBaam  Saitena  der  FanOiefliiaanan  nähr  And  aiaiir  ahnhm  «ad  bei  dar  Iba* 

*)  Vergl.  LcopoidinaXVl,  1860,  p.öl.  gwMiiMmBMi»iltiiiA^»*l«Hiilii«iiA»„iii.tH^  Ai,Mfap>n" 
Jf .  UeOh  Mr.  76k  ud  dea  „itnaiacbire^^an  TageUattaa'^vtaii  M.  Min  I8B0  nafaat  ülarariaiten  Smkncaifan. 


.  kju,^  jd  by  GüOgl 


71 


^raiiant  dnrAa^dl  b       potytadiiibilM  Hndudnil«      fc«rtwiMMwh>Mi<aw  Meto:  »Mit  iMmt 

Lehrkr^in  tlqr  Anntalt  nuf^ennmmRn  wurde,  tr*t  Hurtig,  rumal  «nch  mb  OwBudhpitimiBtand  gelitten  Ittttt«, 
aaob  vienigjabriger  Wirkatunlieit  ia  bwoglichen  BieMteo  im  Febnur  IflTS  ottc  V'eclaibung  des  Clttcaktcra 
•k  Qtw-FonlnUi  ia  to  BriMrin«.  Qwrflf .  «a  M.  Aftfl  MTS  «v  iln  4w  BHI«!«—  im  Oidm 
Heinrich'«  de«  Löwen  I.  Cl.  verlieben  wortek.  Webt  lange  erfrcutp  sich  TTiu-tig  der  wohlvcnlit-üfim  Bube. 
In  Folge  eine«  wiederbdtMi  Bnhliigflniw  Oid.liiDnigetreUM«'  Lugwilfthmiang  «twb  er  nach  einem  nur  aiMi- 
Ugifm  fiwkMb  MB  GhvMlm«,  te  SM.  m».  In  7«.  JUnte  mIb«  AlUn.  mm  iwrWUitliW  ffi«» 

wbaften,  inshftsondpro  f]i>  Milr^p  seinefl  Wesens  and  sein  hoher  rechtlicher  Sinn,  wiirflen  von  Allen.  'Wf  ihn 
naher  kannten,  guicUätzt.  AU  Schrii^steUer  war  Hartig  ungemein  Üeissi^.  Wir  erwahneo  von  sciuaa 
•MiiAen  folgende: 

1.  Daber  Dildang  und  BefeeMgwg  im  Mmb  Uaii  d«  KefMBklMba  «ad  flün  daa4iibHi  dar  SwdwAolto». 

Berlin  1831. 

|.  Icntlicbes  und  forBtnatnrvrisscnBchafUicbea  ConveMutioiMtatUh».  (QagMiMI!fc*fUIak.nife  ^mYtUlt  lUhMt  ) 

Berlin  1834;  S.  Auflage  Berlin  1838. 
t.  Die  Adlerflagier  DeatscUaadf  mit  beeoadarer  BerSoksicfatigong  ihcee  LMTeoiustaiidee  TUid  ihres  WiikeoB 

in  WalJeru  und  GiKta»;  «uik  uttT  4»  Iltil:  Ol*  WwnifliM  te-  Muttaeyit  nai  IMmwiiii«. 

fieriin  1887. 

4.  K«w  Tlieori«  der  Baftiwlitaiig  te  Mmhoi.   Brtiuueinrel9>  184S. 

5.  Beiträge  zur  £utwicklung«gc«ohicht«  der  Pflamseu.    Berlin  1843. 

ft.  Da«  Leben  der  PfluMiMeQe,  deren  Eatoteboag,  Yennehrnng,  Anabildiing  nnd  Anilfifluig.  fieriin'  1S44. 
T.  Vergleieheade  UntemelmBgee  «ber  dea  Ertrag  d«r  BotHklradiA  fm  AmIi-  md  Eflumraldis,  im  UttaU 

und  N'i«lcrw»lil-BetrieHe,  nebst  Aiileitiiiig  zu  vergleichenden  Ertmgsforwhungen.   Borlin  184<>,  1851. 

8.  CoUnucbougen  über  den  Bestand  und  die  Wirkuogen  der  expiosivea  Baamwollek   %aaiischweig,  18i7. 

9.  Labrbaeh  der  FBaanalnwde  In  Ihrer  Amnaimg  mät  FohMtÜmsImA.   Berifai  1841-<-4T^ 

10.  Voüstaruiigo  Katurgescbiobte  der  fui->tli<'hea  CnJturpflauzen  Deutschlands.    Berlin  1852. 

11.  Ueber  das  VerbAltniss  das  Brannwertbes  versdiiedaner  Uols-  nnd  lorfuten  fttr  Zimmerbeisang  and  aaf 

dam  BjoaWiarda»  Braimaaliwalif  19116^ 
Ii,  Ehtwicklungtgegchichte  de«  Pflanzenkdms,  dessen  StoffbiUnog  wd  9U0mamSlmf  lührwd.  d»  TomPoga 

des  Reifens  ood  des  Keimens,   Leipoig  18&8i> 
1$.  Bntmt  tud  Aalatt««  amn  Bludtanidsr  FotaMrlliadiaftdehN. '  Uigdg  1899i 

14.  Einleitung  2nr  N«turgeschiobte  der  Hymenoptercn.    Badb  16Mu 

15.  Ueber  den  Gerbstoff  der  Eicbe.    Stuttgart  1869. 

10.  Uaber  die  Entwicklttngafblge  und  den  Bau  der  Uoki£uerwandaaa9.  Wtoai  1870. 

IT.  Ueber  die  Ycrjaochang  todter  organischer  StolTc.    Wien  1870. 

16.  £ubik-  and  Geld-Tabellen  für  Metermaa«a  und  deutecbe  R«ichamark.    Berlin  1874. 
U.  Anatomie  und  fbysiologie  der  Holspflaozen.    Berlin  1877. 

Anaaar  diasao  nnd  sahlreiefaan  in  Zettaehrifteo  vnrufientliahtea  Arbeiten  und Berioblien  heao»gtaiH«rt% 
auch  dia  neneien  Anflagen  mehrerer  Werke  seines  Täters,  nflmlich: 
1.  Kune  Belehrung  über  die  Behandlung  und  CuJtur  des  Waldes.    Bedfal  MSB.. 

S.  Laiilcmi  ftr  Jiger  nnd  Jagdfr«und»  oder  WekfagAniaebas  OoaTaraatioadaBikaa;  9.iBdla(e.  Berlin  18S9— 61. 
8;  KahlktabsiDen  flir  geadraitiene,  beaehlageoa  ud  randa  BBtaar.   10.  AaflagV*  BwBä  16T1'. 

4.  Lehrbuch  fiir  Förstar.    11.  Auflage.    Stuttgart  1877. 
i,  Lekrbach  für  J%pr.     11.  Auflage.    Stuttgart  1877. 

Der  Kaiseriichon  L«opuldiniaebtCaroUmscben  Akademie  gehörte  Hartig  seit  dem  1.  Januar 
•««gn.  Bahnutn,  als  HHgUed  an.  , 


(Vom  15.  De«   iS-'t  W&  15.  Janoar  IHsr.   s.  hin««.)  gkopiiche  üntersnchnngen.  p.  8—10.  —  Hann:  Die  tig- 

Eais.  Akad.  d.  Wiss.  ia  Wien.  ■.itxur.^Taüenchtc.  U^!'«  Periode  der  Ocschwinaigkeit  nnd  der  Richtung  d6i 
tt^txT^  7^  nj  .r.?  T  ,u-,>  .  ,  o  mds«.  p.  11 —»!.  —  l'uluj:  IJebcr  dl«  innen- Reibung 
aatiiem.-nftturw.  Uasse.  Bd.  7».  Jg.  Ib  < litt  1  —A.  Gemische  vou  Kohlcjis*ure  u.  Wasseritutf.  1  At.h. 

AAbtbailaiiig.  Wien  1879.  S*.  —  Ciamiciaa:  äp^o-  p.  97— IIS.  —  fscbetdl:  Bestimninng.  d«  KJsstipUts- 


Digitized  by  Google 


72 


cofffiriraten  durch  BifgtmB  dncs  Stabes,  p.  114—118,  — 
Gruber;  rclx-nlie  Kit] »irkunK  Tnn  Sal[M>trigsä»ire- Anhydrid 

auf  Protor.itf.  hc-aiiru.  p   II".»  -  li'i        Oslt  U.  UiirKiT: 

Ceb«r  CoDiieuMtioQsproducte  der  iiaUuig&ure.  p.  148 — 156. 

—  8t«fM)  Wbtt  m  JIUMm  4m  FtmitfirSm.  2.  Abb. 

& in— 914.  —  T.  EttiagiBUftB:  Hmrmmb  Aber  du 
tsfhwinifeii.  p.  316— SM.  —  Araeseder:  Ueber  Carren 
rierirr  OnlnuoK  mit  dm  IXoppeipimkten.  p.  341 — 267.  — 
T.  \V  alt  Uli  ho  Ten  :  IVbcr  (Ins  maiiniHische  Vfrhilt''n  des 
"pn]\f-rl'irtn:f;i'ii  Imsciss  p  'JliS — l2Ni.  —  Hürth  u.  Srhrcdi'r; 
Veber  diu  Kinwirkung  vuii  üchmeizrudi-m  Aeuuairou  auf 
PluNiol,  0.  die  Synthese  dea  Pbloro^diis.  p.  387—2%.  — 
Bembeimer:  Cebcr  organi»che  TerrieyanTerinndungm. 

896 — 298.  —  Schüler:  L'eber  einige  KobaltidcyiinTer- 
UndaBgra.  p.  3ü2~3HI.  —  Barth  u.  Schreder:  Ueber 
ffio  Oxydation  des  Rcsnrrir.B  zn  rhlnriiKlurin.      Uli— Slft. 

—  Clamiciau:  UcIut  'liib  Vtrlmlicn  ,\tiiiin  tii.^kirumnil- 
hams  bei  der  Destillation  ul)ir  /mkstaul«.  p  ;il7— — 
V.  Waltenhofün:  Uebtr  ilio  r-lektriM  lic  PurchlKilirun..'  ilcs 
Obwea.  p.  836 — 944. —  Audreasch.  Ueber  die  Zim-t2iLU|; 

du ■imMniMMini  ft«wnni  i  In  hnbiiinr  Tumiif uliir  p.345 

— S48L  —  Jalliff:  Znr  Theorie  der  MetttDÜiennonicter. 
p.  34»— 374.  —  Malv:  Ueber  NitrOHMulfliydaniotn  n.  »78 
— ase.  —  S  t  e  f a  n :  Uelter  die  Bedehani;  zwiicbcn  der  W  ännc- 
8trah)uD^  iiud  der  Temperatur,  p.  391— 42H  —  Weyr: 
Ueber  die  .\bhUJmig  einer  nitiunuleu  ebeiieu  t'urvc  dritter 
Ordnung  auf  einen  Kegeluchnltt  n.  421t  — 446.  —  Pela: 
Zur  TanKCDtenbeitimmiuig  der  SelbatscliatUiiiReMen  fOB 
Botatioiuntcben.  p.  447 — 471.  —  Aiaeieder:  Ueber  ratio» 
nale  Cunren  nerter  Ordunng.  deren  I>uppc]tinnkt»taiigentMl 
mm  Theil  mler  ganz  in  Inttexinnstangenten  Obergehen.  n.  47S 
—476.  —  .Schöttncr:  Ueber  die  Ermittelung  dea  Co^tfB- 
cicmi  ii  iIi  T  inneren  Keibung  in  ziilipn  Klil.'eügkmten,  durch 
Falber?.!)' lie.  p  177  41«i.  lt;»rth  ii  G  ol  il  seb  m  i  ed  t: 
Sttiilien  Uber  ilie  Kllairsauri'.  p.  IUI --- fil.'j.  -  l.ipiiieh: 
Ueber  den  üuu^'  iler  Lichlbtruhleu  iu  tauer  humogeuuu  KugcL 
p.  616—686.  -  Kder:  Uctar  die  cbonlKbe  Zueiwiiaw- 
MtHBg  im  P>rux)liua  nid  dtoFoBul  dir  (UhdoML  p.567 

 Bd.  77.  Jg.  1878.  Hft.  1—6.  8.  Ab- 

J,  'Wien  1878.  8".  —  Berger:  lieber  ein  eigen- 
llUlckenmarkiibttiKl  einiger  Ueptilieu  u  Aini.iiibiea. 


p.  37 — 3.H. —  Ilruckn:  l'eber  einifje  Emptiniiimin  n  \tn  (ie- 
biele  <ti/r  !^elllle^ven.  p,  '.i'i  7-l_  Mayer:  UilM-r  I>c- 
generatiuus-  ii  Rei;eniTa!iunsvi,>r„Mni.^e  im  nurm.ilen  Tieri- 
pherisfhi  n  .Neririi  ji  W.»  02  (1  Tuf  i,  It  o  ■■  en t  Ii  .il : 
Uri>er  ^«erveiuuuuitumuien  im  Bereiche  des  sinus  cavernosus, 
p.  89— loa.  —  St  ricker  Wmbm:  OitafHchBivaittar 
die  UrsprOnRO  d.  die  FnaeliOB  «r  beeddewritendea  Em- 
nerrCD.  p.  Kö— 133  (ITaf.).  -  v.  Fleisch!:  Uutemuohung 
Ober  die  Gesetie  der  Nervenerregung.  IV.  Abb.  Der  inter- 
polare KlektrotoBus.  p  1.11)  — 17*1.  Kcillelt;  Ueber  die 
Karbi  II,  wi  li'he  in  den  Ncwtrjn'seben  Iliiifrsysteraen  BufeilF 
andertiilgen.  p.  177— 201  (4  Taf.|.  —  Mayer":  BemcrkuHM 
tur  Kxperinientalpatbologie  des  LungenödemB.  p.  SSSh^fl. 
Tapueiner:  Ueber  _die  Aufsaugung  der  galleniaurea 


DttHidimii.  I.  Abb.  p.  881-aot. 
 ^JBd.  78.  Jg.  187a  Hft.  1— B.  8.  Ab. 

1879.   8*. —  SlMBMsiewirz:  tiei- 

Mn  rar  K<niiiliitw  du  FlMtaweebwIi  der  Cephiiiujiudon. 
p.  7—60  (3  Ttiy.  —  Krau«:  Ueber  den  feineren  Bau  der 
U eiiaer'sdien TestkOrpercben.  p.66— «6<1  Tar.)k— Frnndt 

Ueber  Spinalganglien  u.  Rückenmark  dvn  Petrnmyzon.  p.  81 
— 17(1.  —  (i Aiighofiicr;  Ueber  die  Totisilla  und  Duma 
pharyngeii.  ii  IKJ— 212  (1  Taf.».  —  Knoll:  Uelwr  diu  Wir- 
kmig  von  (lilurolVirin  und  Aether  auf  AUunung  und  Blut- 
kreislauf, p.  223  —  2Ö2  Taf.).  —  T.  Flciaebl:  Unter- 
mclnug  Aber  die  Oaaatn  4m  HamMOiiuf.  T.  Abb. 
p.  987—982  (ß  Tat). 

—  ABMigor.  Jg.  1878.  Hr.  94—87  o.  Lidas. 
Wien  167».  8«. 

loa.  SpMiBa  di  8ei«iu«  Vattuali  in  Piaa.  Pro- 
eeeii  verMl,  di  9  noTerohrc    1871).    Pisa.  4°. 

Eben,  Georg:  .Vegj-jiten  in  Hibl  uuJ  Wort. 
Bd.  I,  IL  StuUgart  und  Leipzig  1879.   Fol.  [gelcj 


Sit  IndwirthichaiUiehen  Verraohi-Stetioiua, 
{.▼.F.Sobb*.  Bd.  84.  Hft.  4  n.  8.  Berttt 
1879.   8*.  —  Haiard:  Cbenlacli-phTsikaUaAe  Vatai» 

suchong  (Iber  die  Bitdung  der  Ackererde  durch  Verwitterung 
p.  241-  252  (Schluss),  -  Ulbricht:  Beitriige  zur  Methode 
der  Most-  und  Wtin-Anahse.  n  253  —  268  —  Nieder- 
ttadt;  Der  Itliab.K -(hj  lu  .!  p_2ea— 27ü.  —  Mayer:  Ueber 
den  Eiofluss  der  Kohlensaiirfvi  rmphning  auf  die  Gesammt- 
production  der  Pllanze.  p  271  —  274.  —  Ncssler:  Eins 
Flüssigkeit  mm  Aubewahreii  von  l'Hanzeuuraparateo.  p.  276 
—278.  —  Dahlen  u.  Wächter:  Bericht  über  die  Vcr- 
Sammlung  der  Vorstünde  von  Vemirfasstationen  in  Karla- 
ruhe  am  16  u  17.  Sept.  1879.  p.  271)— 874  —  Wächter: 
Verhandlungen  der  Section  fJlr  landwirtliichaftl.  Versuch»- 
wesen  <ler  Xaturforschervensammltuig  zu  Baden-Baden  1879. 
p.  87.>— 

K.  K.  Oatteab&ihOeaaUaeb.  in  Wim.  Ynmu 
illuistrirte  Gartan-Zaitaitg.  Jg.  IT.  Eft.  18.  Wien 
187«.  8». 

Verein  s.  Beförderung  d.  Owteabanea  in  den 
Egl.  Preua.  StMtao.  Maoataadaift.  Jg.  88.  Nr.  18. 

Berlin  1879.  8«. 

D«aU«he  Oes.  f.  ITatnr-  «.Völkerkunde  Ottadaia. 
2littheilungen.  Hft.  19.  Tokobaan  1879.  i*. 

TagebUtt  dar  51.  Venaamilnag  deottdiar  Hator- 

fluacber  u.  Acrzte  in  Cansel  1S7>^'     1  " 

TJ.  8.  Haval  Obsarvatory  m  Washington.  Zone.i» 

of  atara  observed  at  the  national  nbHervatory,  Waühiiii^- 
tOD.  Voll,  l'art  1.  Washington  löüO.  4«.  — Zone» 
of  Stars  obser%-ed  with  tbe  Mural  circle  in  the  yeara 
1846—1849.  WaahingtoB  1878.  4».  —  Zoeee  of 
atan  obeamd  wiA  tiw  utdOmt  tnrnt  natnuMOt 
in  tbe  jfean  1848— 1849.  WadUngton  1878.  4^ — 
Zonea  of  atara  obaerred  with  tbe  meridian  fliida  in 
the  years  1847  — 1810.  Wa-hinfftori  1873.  4». — TabU« 
of  ingtruinentnl  cunatauts  and  corrertious  toe  tbe  re- 
ductinti  of  trimsit  Observation^-  \Vi*iliini,'tnn  1R73.  4*. 

—  A  cabüüguo  of  1963  stars  reduced  to  the  begin- 
ning  üf  thu  year  1850,  together  with  a  catalogne 
of  21)0  double  Star«.  Washington  1870.  4«.  —  Oa 
the  right  aacenaiuns  of  the  equatorial  fundamental 
atara.  Waahington  1873.  4*.  —  Baport  on  the 
diAnra  of  hn^tnd«  bafevMn  WaabinglOB  aad  8k. 
Louh.  WaaUngtm  18TS.  4*.  —  Ifafert  «n  On 
diSbranoe  of  loogitade  batnwn  Waabingtoo  and  De- 
troit, Michigan,  Carlin,  iTMtdfe  and  Auntiu.  \' v:iila. 
Wai-kintrton  1 874.    4*.  —  Baport  on  the  diffcrenc« 

of  lüiiL'itud.'  between  WaaUngtoo  «ad  Qgdao,  Utab. 

Washington  1878.  4«. 

See.  Kezicaaa  de  Hiatoria  natnnl  in  Xeneo. 
La  fiataialaM.  IV.  .  Entvaga  12— 15.  Mexic» 

1878—1879.  4*.  —  Dnf4i:  Oeicripdon  de  Coiedpteroa 

indii^enas (Conchis.).  p.  177— 188.  —  Ortega:  Knaayodenna 
explicarion  del  origen  de  las  grandes  mortandadea  depecea 

cn  cl  tfolfo  de  Mikicu,  p.  188-197.  —  tirayHon:  Hiatoria 
natural  >lr  las  i»las  de  las  tres  MariAs  y  Socorro.  p.  ■2<l;^— 2t>3. 

—  Velasco:  Descri[M-iriii  inetaini'irfusis  y  eMsiunibres  de 
ma  nueva  e>]>i-i  ie  d^^i  ►renerri  Sirr'il'.)n.  p.  2(11)— 22:2. 

Sog.  „Andrea  del  Bio"  in  Hexioo.  Boletin. 
Tomo  I,  Nüm.  2.  Mexico  1878.  8".  —  Tanborral: 
Un  tcoreina  de  algebra  »uperior.  p.  26— 89^ 

Hew  Tork  Akademy  of  Soienoea.  AmmIb.  VoL  It 
».  5  -(5,  7-8.  New  York  1878.  8«.  —  Fairaehildt 
On  ibc  ütrueture  uf  Lcpidodendroo  and  Sigillaria.  p,  189 
—139.  —  Kockwell:  Index  to  Ibe  liteiatore  of  Ta 


Digitized  by  Google 


73 


dium,  19(11  — l'^TT,  ]i.  133-1«.  —  Lawreiicr  Pr'^' r-iptinns 
of  M  \fij  liPw  siipri«  of  birtb  from  tbe  M  st  \'u>cent. 

West  Iwlii».  i>.  116— 1&2.  —  Boltoo:  IMmvinr  of  tuktuni 
nllUdli  «ilh  MBm  ind  otber  ntgeai».  {k.  168  MOi 
Ltwrraee:  PmuIuÜom  of  supnoied  new  Kp«ciM  of  ttdi 
from  tlie  hlandi  oi  Grenad»  ana  Dnminica,  W«Ht  InKm. 
p.  160-163.  —  Mott:  TeMüig  thc.value  of  fpuis  bv  Mag 
ander  vater.  p.  164—177  —  CnnWe:  Th«  fuogi  of' Texas, 
p.  177-187.  —  N(  whcrry:  Di  scriptious  of  nc»  iialaoo- 
»oir  lishes.  p.  183  11>2  —  Lcrds:  Ozone  «nd  xhe  ntmo- 
spfaere.  p.  193—219,  —  Russell:  The  plij-slcal  hmtory  of 
ue  trias  of  New  Jenqr  and  the  Connecticiii  Valley,  p.  Tau 

IM  if  «bp  gtm  ChMtanTprW-ai». 

Eraex  lutitnt«  in  Salem.  BuDatla.  VoL  10. 
18T8.  Nr.  1—12.    Salem  1879.  8«. 

U.  S.  Gcological  and  0«ogniphio«I  Bnrrey  of 
tilt  TanitoiiM  in  WAtkinften.  BalUtin.  VoL  V, 
Nr.  1.  Wariiiagtoa  18T9.  8* —  Riley  and  Monell: 
Notes  OD  tlic  ApUdidae.  of  the  Uaited  Stataa  with  deacrip- 
lloBs  of  aperip«  oocurring  west  of  Vm  lUiiis«ippL  p.  1 — 82. 

—  ro|i*'  The  relations  uf  the  horizona  of  «•xtinct  verte- 
brata  Iii  Kurt  jh'  ami  .\orlh  .\mfrii-'».  (>.  3ä — .'»•4-  —  id.: 
OlMervaüoiu  oa  the  faunai'  of  the  raiucen«  ttftiaric«  ot 
Onm.  s.  £6-70.  —  Mc  Chetney:  Note«  oo  the  birds 
«f  fmt  flUMtoo,  Dakota  tarritory.  p.  71—104.  —  White: 
FalMotological  papen  Nr.  9:  FoosiJi  of  tbe  Jora-Triaa  of 
Somheuteni  Idalio.  p.  106—118;  Nr.  10:  Conditions  of 
ptvacrradon  of  ifiTertefarat«  fos«ils.  p.  133— 142.  —  Peale: 
Jura- I  ri  is  section  of  sontheastorn  Idaho  und  westem 
ArVyomin^.  p.  ll!>  — 124.  —  Uoloic-s:  Foiisil  forest«  of  the 
volcaoir  lertiary  fonuutiuas  of  the  yi'Eou^t'Hio  ti;jlioii*l 
park.  p.  120—132.  —  White  aod  KichoUun:  äupplo- 
meDt  to  the  liiblioapfar  9t  Hoitii  AMricn  Iwlawila 
paleimtology.  p.  idBl 

—  Oatidflgu  of  llw  loUintiaM.  Vidiogtaa 

1879.  8*>. 

Aanritan  phUowph.  Soolety  at  Phfladalphia. 
Proeeedings.  Yd.  XTIU.  Mr.  108  (JaBnary  to  Jon« 
187»)  PbiladelpUa  1878.  8*.  —  Derby:  Tb«  geologj 
of  the  Lower  Amaxooas  p,  166—177.  —  Shaefer:  Visi- 
bOity  of  Stare  in  dayüjjht  from  &  l.WXI  foot  sh;iü  ij  179 
— 180.  —  Chasf:  S.jliir  n.Mnnls.  p,  224— 332.  —  Kirk- 
WOOd:  On  mctfuric  tircliails  sci'ii  in  tbe  rni;i-ii  Statos 
«larinf  tbe  y«ar  endiiig  March  31,  1879.  p.  239-260.  — 
Durbj:  Ob  «ha  iHitBlUirnM  ngitit  «f  funai,  BndL 
p.  asi-soa 

American  medical  Aaaociation  at  Waahington. 
Trasüavtioiw.    VoL  XXIX    i'hiladalpbia  1878. 

18T8.  Adam  1879.  8*.  —  Tttnrston:  FrictioD  and 
llt  lawi,  as  del«rmiDed  bv  Ttxmi  expcrinicnts.  p.  61—70. 

—  Micholson:  Experiiuriital  iletpniiiimtiiii>  of  the  veIo«Uy 
of  H)rht.  p.  71  — TU.  Hakcr:  .\n  ini|iruvcJ  nn'(hod  of 
rinBin;,'  a  bell  :ii  an  <'»,li;iii-.tr,i  rt-i'i'ivrT.  ]'  >I2 — ^^3.  — 
Oslioriio:  Ou  the  ciiub;nii  tjüu  uf  »  sensit:!!'  »iud-vane. 
p.  M-S».  —  id.:  \\  inil-Taiic  rolali  >ri».  p  !«>—!.«;  —  iJ: 
Od  tbe  uiuiortaiice  of  muteurulügicul  observutious  Lu  vcrtieal 
awiSoB  oc  the  atmiaphere,  wiui  tbe  Migfeetioo  of  mcaos 
firtbcfr  ^atoatie  ucomtplkhiMat.  p.W— 108.  — Edison: 
On  tbe  nse  of  the  Tasimeter  for  measurina  tbe  best  of  the 
Star»  aiid  of  the  sun'a.  coruuu.  p.  109—111,  —  id.:  The 
aonorous  voltaineter.  p.  112-118.  —  Harker:  On  the 
resohs  of  tbe  spectroicopi«  Observation  of  tbe  aohu*  ecUpse 
of  July  39,  1878  p.  113-  117.  —  id.:  On  a  new  method 
of  BiwiMiring  tbe  pitcb  of  a  tunina  fork.  p.  llts-li>u.  — 
Taa  der  weyde:  On  a  modifieo  form  of  telepbooe,  in- 
tended  to  be  u$ed  a«  a  sensMve  ehsctrosoope  for  the  da- 
teclina  «f  feeble  currenU.  p.  131- US.  —  Walliag:  The 
nfauioa  of  adherinii  to  buriaeatel  pceasor«  in  biwwMIb 
dyauta.  9.  t9ft-188.  -  Id.:  8om  idKcBtien  of  zaeeat 

Leop.  XVI. 


seiisitiveness  tn  unMiial  prewure  in  the  oartii's  rrn-st  n.  1W> 

—  197.  —  M  c.  Gee;  On  the  complctc  series  of  iuperü'  luJ  f  r 
nations  in  Nortbeasteni  Jowa.  p,  193  -230.  —  I odd :  Kicht- 
iMim  tlHen  ef  tto  LeeM,  IB  tha  itaht  «f  tha  difflrili  «i 

adlta,  UhTs^eiud,  lalie  Erie.  p.  239-216.  -  Smitb: 
llie  IroB  drei  of  Alabama,  with  special  refiveore  to  their 

geolo^cal  relations  p  J4''.  2-'>7  —  Arthur:  üu  some 
<:Uaraclori»l-ic.s  uf  tli.'  t.it:iiii  .if  .liiwa.  p.  2.")S— 2ti2.  — 
Whitmau:  Chaages  priluiiinarv  to  ckavagc  iu  the  egg  of 
clepiiiie.  p.  26S-270.  —  Kiley:  The  philosopby  M  th* 
movementa  of  tbe  Bocky  Mountain  l04.-ugt.  p.  271  -376.  — 
id.:  A  oew  source  of  wealtb  to  tbe  Tnited  ätates.  p.  277 
— 2M.  —  id.:  Note»  on  tbe  life-histonr  of  the  lilisier- 
beellfs  and  oii  tho  .stnirture  and  dpveluijnipnt  of  Hflrnia. 
n.  2^4 — 2~.'>.  —  ii.i.:  On  thf  l.irMil  <  l:iu m  ti  r;-.' n  >  nf  fViry- 
fljilus  .Hill  (  liaMliiiilc'i  and  on  tlip  lievclupmi  iit  of  t  liTviialiu 
rnniiitiis.  p.  2'^.5  287  -•  id  :  Binluiriail  iiuteji  or.  thö  .L'all- 
makiug  i'einphiffiiiae.  p.  ^—299.  —  Perkins:  On  tbe 
eeUidiaiy  «  BaapfB»  volueelia,  fleaft  p.  MO  BMi  — 
Forbea:  Nates  ob  the  derelopment  of  Arne,  p  3M— 90T. 

—  Belt:  Note  od  (ho  diarovery  of  a  human  skull  in  tbe 
drifl  near  Denver.  Colorado,  p.  288—299.  —  Morgan: 
Description  of  a  cliif-house  ootneMaDCO«  rirer  of  Colorado, 
with  a  ijrouiul  )iiaii.  y.  3<H»— 9tH>.  —  Oehler:  DesLriptiou 
of  two  btuoe  cists.  diM'ovei'ed  near  Uigfaiand.  in  Maai«ou 
Co.  Illinois,  p.  907-808.  —  Oilloan:  Remarkable  burial 
oistom  from  a  moond  ia  Florida,  the  eraniom  utilized  as 
a  cinerary  um.  p. 309  Sil.  —  Perkins:  General  remarks 
upon  tbe  archaeology  of  Vermont,  p.  313-314.  —  Ban- 
deller:  Oa  the  «ooteea  for  abocipwal  hiüaijr  «f  Spaaiak 
ABMcioa  p.  815—887. 

Ameriean  AMOflUtioii  of  Arte  and  Sdamtat  tat 
Beaton.  Prooeediafi.  Toi.  XIT.  Boston  1879.  8*.  — 
Afkiiia:  Oa  the  jrooBi  ilBiies  of  booy  fisbes.  p.  1—25.  — 
MTlls!  BtperimsBte  upea  pfetoneters  used  in  bydratilic  in- 
vestintions.  p.  36  -63. —  Jackson  and  Field:  Oesearebes 
on  the  subKtatutod  beozyl  Compounds,  p.  64  —64.  —  ^i**' 
siz:  The  developmeiit  of  LepidoütetLS.  p.  tiö- 76.  —  Uol- 
bear:  Keseun  lies  iji  ielepbouy.  p  77-  91.  -  Ijungley. 
Oo  certain  remarkable  KToups  in  the  lower  spcctrum. 
p.  93-106.  —  id:  Oa  the  tempemwa  af  Oa  soa.  p^  188 
—IIS.  —  TroTbridae  and  Hill:  Oa  the  beat  produced 
by  Ibe  rapid  magneasatioB  and  demagiMtiiation  of  the 
magaetic  metals.  p.  114—131.  —  TrowbridfO:  Hetbods 
of  measurinir  floctrio  fiirr«nt*  of  great  strenyth:  topether 
w'.rli  ,1  ^MUl|l;>rl^|ln  nf  tbe  Wilde,  the  öranime  and  th* 
Siuraeu's  ruiiiliinc».  p.  122  —  132  —  Leequereux  and 
Janiog:  Liescriptions  of  some  new  speciea  of  North  Ameri- 
can moaaca   p.  133—141.^  —  Jacquas:^^^ttitations^^ 

— l«!»"—  MorleJ:  Oa^Se^iiSS'«? iccniacr  fa  nJunre- 

neiits  with  the  mierosrope.  p.  164—167.  —  Holsers:  On 
the  Limits  Ol  aecuracj  in  measiiremeats  witli  thi  t  I.  ,  h].. 
and  the  mirroscone.  p.  KH— H9.  —  Agassiz:  Preliinir.ar; 
report  on  the  Kdiiiii  of  tlie  explorin;;  e.npetlition  of  II  .^^ 
S.  ..CliallenKcr'  y  I!K)— 212.  —  Watson:  Couthbuüoui 
to  Amcricrau  i  i  u  p,  SIS— Wf.  ^  Oallwftrt  A  BS« 
receinos  telepi^uiiu.  p.  388  808.— JacltiaB  aaiWfclt«: 
Seieeraet  ob  the  aabstitated  teanl  ««BipoBadi.  888 
-89l>. 

Stevenson,  J.  J.:  Sccond  geotogical  Survej  of 

Pennsylvania  1876  :  Report  of  progres»  tn  the  Fayette 

and  SYcEtu)or<-liiiMl  liisfrict  of  the  bituminous  tXMll- 
fieldB  of  Wcsieru  Penn.iiylvanift.  Part  I.  i  1.  Taf.'i. 
Ilarrisburg  1877.  8'^  —  On  tbe  surfare  geology  of 
8outhweet  FenosyUania  and  adjoining  portions  of  Mary- 
land and  West  Virginia.    Sep,  Ahz. 

BottouSodaty  of  B«taniSitoi7.  PNeeediagi. 
Tol.XIZ,Partni,IT.  BaetaBl878.  8*.  ToL  XX. 
Pait  L   Boston  1879.  8<>. 

—  HeBioin.  Vol.  III,  Part  J,  Kumber  I,  II. 
BortoB  18T8— 1878.   4*.  —  Hlaot:  Ob  DiMNBUB 

10 


t 


74 


cnnieoUe,  «Uk  bricf  oote«  oo  Hoxle;'i  DiOftieJ  ctaMt 
ieaäm  of  wonng.  p.  1—12  (1  Ta£).  —  Beadder:  Tht 
earlj  tjrpes  of  insetts :  ur  üie  origin  aad  MQMU*  of  iaMCt 
IJfe  in  'p»l«fc*oic  times.  p.  13—21. 

—  Guides  for  «cience-treacbiog.  Kr,  1 — 5.  Boston 
1878—1879.  8».  —  Xr.  1.  Hvalt:  Abont  pobWe». 
26  p.—  Nr.  3.  Goodale:  Conceminp  a  ffw  common  pkuts. 
61  p.  —  Nr.  3.  Hyatl:  (  nitmipn  ial  ami  ollicr  spon?«. 
48  ]i,  —  Nr.  4.  A(jassiz;  A  lir^t  l-'fiiii:  in  ri:it>ir:il  Listury. 
64  p.  —  Nr.  5.  id.:  Common  li\<iroi<U.  <'.niii?.  msil  ecliino- 
dHIM.  82  p 

Minerii  map  and  general  stati.stics  ol"  New  Sfmth 
Wlilai,  Anatnlk.    Sydney  laVC.  8". 

'Boy.  atentoopieal  Soo.  in  London.  Journal. 
VoL  II,  Nr.  7.  December  1679.  6».  —  Davia.  On 
ft  new  apeciet  o(  OothMraki  p-  663—655.  —  Lond:  On 
wn«  caiues  of  Bmmian  noTeDeDt«.  p.  656. 

Waldifir:  Uober  di«  Endtgimgwwiw  dar  mb> 
AUa  Nerven.    8ep.-Aln.  —  Beitrage  vor  KenntnlM 

der  Lyniphbahnen  dpsCentral-XervenBystems.  Scp.-Abz, 
Acad.  royale  de  Mödecine  de  Belgiqne.  Bulletin. 
Ann^e  1871».  3'""  Serie.  T.  XIII.  Nr.  10.  JinueUee 
1879.  80.  —  lioriiii:  Pin  de  nesm,  pb»  de  VMdne, 
on  morcn  d'urri.ir  u  futpiwiaMr  k  MMde  do  Auer. 
l'uüa  II.  p.  if.ü—un.i. 

 Annen  isTi'.         Serie.  T.  XIU.  Xr.  11 

et  dernier.  linnolles  161'J.  8°.  —  Nicolirh:  Relation 
(1p  'inatre  cas  di'  plcuretie  pundriite,  suivio  dc  quel'ides  con- 
sideration»  »ur  Top^ratioo  radicale  de  rempycrroe.  p.  1(K)7 

—  1107.  —  BribosU:  Da  pamameut  antueptiaue,  apria 
lea  Operation«  sor  les  vem.  p.  1107— JISl.  —  Saite  de  )a 
discusdon  de  la  qucstion  des  di-pöta  mortoalr««.  p.  1121 
—1132.  1161— 1162.  —  fapart;  Prdeentation  d'instrumeuu 
ohirurjriniiix  p  1145— ll.Vi.  —  Kancon:  Sur  la  r^taction 
pr^cocp  <i"  tiiiitp  I.)  iliaphyse  dn  tiliia  danü  rprtaina  CM 
d"n^-te"-inyet(.>-iHfrii.i!>lic  diffliW  aiguö.  p  1132—1161. 

Oberheatiiche  Oeiellsch.  fOr  Vatnr-  u.  Heil- 
kunde in  QietMD.    18.  Beriebt,   (üesscn  1879.  6^. 

—  Huf! mann:  Nachträge  zur  Flora  des  Mittelrbein-6e- 
liieii p.  1— tl».  —  Ihne:  Studien  «ur  l'llanzeii^eofp^phie: 
Gcj>chu'lite  dvr  Kiuwendcrung  von  Pitccinia  Muhacearum 
n.  Kludea  canadtngit.  n,  48^62.  —  Haberinebl:  L'eber 
die  Zuaaffimcasctzung  des  Ma^etkieses.  p.  83 — 112.  — 
Franlt:  Uuemclkuagen  ober  die  Frauenmileli  beiictenu. 
p.ua— m—  auasf :  Caiwr  diePAuMmaaia  imEiaei» 
BleinliBar  ytm  Btabor  bei  6iaaian.  p.  14»-147. 

See.  Imp.  des  Vatnralistea  de  Moicoit.  Rnlletin. 
Aun^  1879.  Nr.  2.  Moecou  1879.  8o.  —  Kessler: 
Ualer  einen  Fall  der  reberwinMimif  fonSanlaHimaa  dar 
SUtMt  tteuhnta  L.  p.  2il7 — 217.  —  Kolc vjew i  El 

trag  zum  „VerzeirhniM  der  bis  jetzt  in  der  ümseeend  toib 
Jaroiilav  au%cfundvnen  Küfer'  des  Herrn  M.  v.  am,  p.  218 

—  233.  —  C'roneberg;  Icbcr  den  Bau  vou  Tronibidinai. 
p.  234  —  252  (1  Taf.).  —  liram.'ion:  IMe  HymtHoptera 
mdlifera  der  Umgegend  von  JelMtcrinoslaw.  p.  253  —806. 

—  Keaaler:  Noiix  aber  di*  F!adie  daa  Fknata  Tauae. 
p.  424—438. 

Deutsche  Rnndschan  für  Geographie  u.  Statistik. 

Herausgeg.  v.  K.  Arendts.    Jg.  II.   Hft.  2,  3,  4. 

Wien  18b0.  8".  —  Chavanne:  I»ieXordnst-I)ur<-lifahrt. 
o.  49— .M.  113—11*1.  V^'-MM  —  Kl. Im:  IHo  Wolga  und 
Kama.  p.  .''.3  — lil.  Uli— (  ,  niy:  (ifschichte 
Geographit  des  bclavcuLaiidel!.  in  .lUnka'.  p.  62  —  69.  — 
Keppen:  Tebar  iM^Ihrim  FmMcb  der  Wltteraog.  p.  97 
— Iiiä.  —  Toula:  OMlogudie  üntarandmngen  an  vicrzig- 
slon  l'flrallil.  p.  106— III.  149  — 15».  —  Manier:  l)ie 
li.  hniiM  lie  .Si  liweiz.  p.  124— 12S.  lüS— 173.  —  UJfalvy:  Die 
ErauiiT  Centrabuiens.  p  11.5 — 149.  —  Holnb:  Scboscbung. 
p.  173— I7S. 

TtrMiiig.  tot  berordoring  dar  goiwaalraBdigo 


WetaoiduvpM  iaVcteL-bdilk  QanaaafcBnditTBa. 
aahiift.  Deal  XZ.  IQtaire  eerie  deel  9.  Aflerering  1,  S. 
Batai^  1679.  8*.  —  Becking:  MHhair  summier  ziekeo 
rapport  van  Java  enMadura  ovcr  hct  juar  1678.  p.  83 — III. 

Z.  K.  Sternwarte  zu  Wien.  Met«orologiache 
Beoki-fit  ui-m  i.  J.  1878.  Sep.-Ahdr. 

Natnrforschende  Oesellsoh.  in  Emden.  Kleine 
Schriften.  XYIII.  Prestel:  Die  hüchite  u.  niedrigste 
Temperatur,  «alclie  aa  jedem  Tag«  von  1836—1877 
aaf  dam  mitirmlBgiHhTii  OLam  lalwiii  in  fkudaa 
beobachtet  ist  Emden  IST*.      —  M.  JalwealMnolit 

1878.  Emden  1879.  8*.' 

Kaiserliche  Admiralität  in  Berlin.  ADiiaScn  d. 
Hydrcif^rrajiliie  u.  maritim.  Meteorologie.  Jg.  7.  Uft.  XIL 
Ikrliii  1879.  4«.  —  lieber  raamitm  für  dao  ScUb' 
gebrauch,  p.  607 — 615. 

—  Naebriebten  für  Seofahrer.  Jg.  X.  Nr.  50— S2. 
B«rIiBl679.  4«.  — Jg.  XI.  Nr.  1,  2.  Berlin  1880.  4«. 

Alma  matar.  Organ  f.  Hochschulen.  Jg.  IV, 
Nr.  50-52.  man  1879.  AK  —  lg.Y,  Kr.  1.  Wm 
1880.  4'». 

Sie  Natur.  IIeraui>geg.  v.  K.  Mftllor.  Jg.  M. 
Nr.  51,  82.   Halle  1879.  4*. 

Patannaim'a  Xlffhailwigtii.    Heranageg.  too 

E.  Behni.    20.  B.I  ,  1S70.    Go-hn  1879.  4'\  .'eek.) 
Verein  f.  Erdkunde  zu  Hallo.  Mittheilungen. 

1879.  IlrtUe  1H7!I.  8  '.  —  KIcpmann:  llntraKP  zur 
Kenntniss  ili  s  Klimaa  vini  Halle,  p.  1  —  11  —  \.  !■  ritsch: 
Iteiseliililer  :i  i-.  Miirorco.  i  >clilu»:->  i  p.  IJ-.i:!  --  Jung: 
Australische  ötadte.  p. 34—4«.  —  G  uriug:  Ilei  den  Cfaannas- 
iBdiaoam  von  Caitoe.  p. 41-4& — Kirehboff:  Die  Nabiar 
h  Halle,  p.  49-«r 

Wittmack,  Louis:  3fujta  Entete.  F.in  Beitrag  lor 
Kcuntmss  der  Bananen.  I)i..).sert.  Ilalle  1867.  8*. — 
Die  idarctrniviaceen  u.  ihre  llonij.'gefiis.so.  Sep.-Abr. 

—  Ueber  die  Familie  der  Marcp-aviactae.  Kep.-Abz.  — 
Exposition  nniTersolle  de  1867  ^  Parin.  Rapports. 
Classe71.  I/egnmea  et  fmits.  Rap])c>rt.s  du  MM,  l'epin, 
BigDon,  L.  Wittmack  et  d'Arcicular.  Paris  1867. 
8**.  —  AUgamaiaer  Katalog  daa  KgL  laadwirthaobaft- 
liehaa  Uaaeaaia  aa  Barfia.  S.  Aafl.  BerSa  1878.  8«. 

—  F&brer  durch  d.  Kgl.  landvirthadiaflliebe  Museum 
fai  BerBn.    Berlin  1878.  8«.  —  Gras-  u.  Kleeiuimen. 
Berlin  1873.  8«.—  Die  Rcblau«  {^PhifUoxera  rw*<«('  , . 
Berlin  1875.  8'.  —  Die  NuLzpilanzcn  aller  Zonen  auf 
dar  pariser  Weltauisicllung  1878.   Berlin  1879.  80. 

Tinach,  0.:  Reise  nach  West-Sibirien,  i.  J.  1876 
natanuaauncn  mit  A.  E.  Brehm  n.  Karl  Graf  v.  WaU» 
barg-Zaa.l'iaaebbuxg.  AbtUg.,1,  IL  JCt  Kurtan. 
Baifo  1879.  8*.  (Geaehenk  daa  Eam  Or*<bn  Wald- 

bürg- ei  1 -Tr  a  lieh  burp,  M.  A.  N.) 

Mtiller,  Carolus :  Synopsis  musoonun  fronduaorum 
omnium  hucusque  cogaHora«.  Fm«  I,  IL  BamUai 
1849—61.  8«. 

■Mol;  MadilA:  üabar  dia  maeda  lataa  daa 
Menschen  und  die  ora  aanata  ebiiger  HHrhaltWaaa, 
I>eipzig  1869.  4«.  —  Dentsebkada  üiatawakaar. 
RoRtnck  1873.   6^  —  Die  Masodalw  dar  »aaaob» 

liehen  Iri.^.    Rostock  1873.  4". 

K.  K.  Gartenban-Gesellsch.  in  Wien.  Wiener 
illostiirUGaTten-ZeitBOg.  Uft.L  1880.  Wien  1880.  8*. 


Digitizoü  by  CjC) 


75 


logieu-UrgaMhldite.  Caamgeulm^tM.  Nr.  9 — ^11. 
llOachen  1879.  4*. 

Verein  f^r  Erdkunde  n  Dreid«n.  XVL  Jahres* 

bericht.  Dresden  1879.  8«.  —  Or&f:  Das  FnitUnd 
Schli-swifT  u.  die  Nordlriesiscben  In-ilu  j.  1—25. —  Pola- 
kowsky:  I)ie  lHanzeiiwelt  von  Costa- iiira-  Ein  Ueitrag 
xur  KcmitniM  der  Pflanzen-Gcogranhie  und  der  Flora  von 
C«itral>Aneiikm.  p.  96—134.  —  Kauhaut:  Die  HiMioo 
In  SMlifMka.  i».  196—14«.  .—  Id.:  Die  CrtoiJoriamiii  la- 
Mdiitik».  1».  147—168. 

PolytäohiuMlw  GmaUidl.  n  Lüpüg.  Festgabe 
nm  fünfzigjährigen  Jabilinm  der  Seantaga-Oewerbe» 
schule  der  leipziger  pol^rtechBfawiMII  OeHOschaft  KB 

11.  Mai  1879.    Leipzig.  8«. 

ü.  8.  Oeological  and  geographioal  Snrrty  of  tbe 
Teiriteriee.  fiallettn.  Vol.  V.  Nr.  2,  8.  Washington 
1879.  8*.  —  Allen:  On  the  Coatis  (Genne  Xomm,  St«rr). 
p.  153-  174.  —  Coues:  Ou  thc  iireacnt  «tatu«  cpf  PiiKneT 
domtxUcua  m  America  with  uperial  referencp  tu  tlio  »  t^tLTU 
States  ajid  tcrritüries.  p.  175—194.  —  reali-:  T)«'  Laramie 
group  of  westem  Wyomiiiii  ai.il  ailjiirfi,t  njfiuiis  \i.  l'.Ö 
— 9D0.  —  Grote:  On  Litbuubauc  aail  ncw  üontmdae. 

-  Wbite:  fnleewtoiomi  pwen.  Kr.  11: 
eertein  carbofiif<eTous  neiO 
Arizona.  Idaho,  l'tah,  aiid  Wyoming,  and  certain4__ 
coral»  from  Culorudu.  (vgvther  «itb  dcscriptioM  ef  lew 
forms  jT  2110—222.  —  Havilcn;  The  stz-rallcd  Two-Ocean 
l'ns  )i.  2-tt- '.'•J6  (2^1  l  oj.f    «In  thc  i-xtiiK-t  siiorif-s 

of  Hhtnoceridae  of  ^orth  America  au(i  their  allies.  p.  227 
—2ä>i.  ~  Couet):  i>c«ood  inattknent  of  .\iii<>ri<.'an  oriiitbo- 
Itwical  bibtiographv.  p.  239 — 990. —  Alleu:  Ou  tbe  spocies 
oftbe  genas  Baim'an*  p.  »31 — 340.  —  Patton:  The  Arae- 
ticaa  Bemhtcidae:  Trihf  Stizini.  p.  941— 3**i.  —  id  :  List 
of  a  colleclion  of  Amlcstf  HymiTio|ilcra  miolf  l>y  W.  WjUjstem 
iß  uortJiwestern  kanha.s  ].  :14?»— .H7(i  —  ^tMlIiett:  Förth  CT 
notf»  on  tbe  uruitholopy  nf  ilir  Ii.ixt  lUo  iinmdo  of  Texas, 
frnra  obsenstionB  nisdp  dniiiiL'  \\f  spriri)»  IS78.  p.  371 — 440. 
—  Gauuelt:  Addiliunal  lisU  of  eievatkiui.  ».441—470.— 
Pstten:  UeDeric  amMoicBtef  tlwbecaeUieiielfdinedcs 


and  Aalhopbura.  u.  471--t8a  —  Oibbe:  Amaotatad  Bat  of 
Oe  Wrd»  vS  Michiau.  p.  «H— 4S8.  —  Le  Oeate:  The 
dlBBiiten  of  the  Alinae  SedtsrHneMiitt  ragieni.  fw4BB— MO. 

K.  Freue.  Ak»d.  d.  Wieienieb.  is  Beriia. 

Uonatsbericbt«.   September  u.  October  1879.  Barlin 

1879.  8*>.  —  Kircbboff:  Ueber  die  Tranmnetachwfair 
nnies  eines  Stabes  von  vciinderUchem  Qainehnitt.  ^  Su 


SeBBelabert:  Ceherdie« 
dar  Glinnner.  p.  888— 86S. 

Verein  f.  d.  Knseum  tchleiitcher  Alterthttmer. 

Behleeiens  Vr>r7cit  in  BiU  u.  Sulirift.  42,Bericiit.  Breslau 

8chnltze,  F.  W  :  <  hi  riwlical  clmii^'c  of  terrestrial 
negnetism.   L'  [nli.ii  18?;».  y. 

K.  Bayr.  Aknd.  d.  Wiic.  sn  Mlinchen.  Sitzuogs- 
Berichte  d.  mntk.>i^jra.  Cl.  1879-  Hft.  IH.  Manchen 
1879.  8».  —  T.  K&geli:  IVber  dif  Frttbildung  bei 
niedm-n  Pil/-en.  p.  287—870.  —  Win  k  e  I  ni  a  !i  ii:  Leber  da.s 
(iesetü  der  SpaiinkrÄfte  des  geaittigteu  Wasscrdanipfi-ü. 
p  :i7l  Kiiimerlch:  £xperinentelleUDtemirbiiriKF<n 

Uber  Infectioo  mit  sUultiscbem  und  industtiallem  Abwasser, 
p.  861—987.  —  V.  Nftgalh  Uabw  die  fieweguf  kkimter 
KOrpercben.  p.  399—463. 

Lnppwent,  Albert  de:  r<>iii.>  et  nie»ures  de 
monnnies.  Sep.-Abdr.  - —  Nutr  sur  ii\  gOotogie  du  pays 
de  Brny.  Scp.-Abdr.  — •  Lii  >;i'''>loi,'ie  a  l'fxposition 
nniTerselle  de  1867.  Kep.-Abdr.  —  Kapport  nur  le« 
jvogris  riceots  de  la  geologie.  S«p.-Abdr.  —  ]Sote 
anr  renteonoa  da  tetrain  crttaoi  JafWeur  daaa  le 


aocd  da  baeiin  parieiea.  8ep.>AUr.  •—  Dieeoofa  esr 

lee  rfceuts  progtte  da  h  gfoingie.  Sep.-Abdr.  — 
Gdograpbie  et  gMogie,  Oonference  fute  k  la  societ^ 
generale  d'üducatioo  et  d'enseignement  !e  24  f<>mer 
1870.  Paris  1870.  8*.  —  Note  sur  1  ouvraee  de 
M.  Moiaunct.  intitule;  Partiess  richei  dea  filoii^.  Sep.- 
Abdr.  —  2<ote  atir  Ics  variatious  de  coinposttion  du 
terrain  ci4taed  dnna  le  pajs  de  Brey.  8ep.-Abdr.  — 
Kote  aar  lee  gieaawnta  de  sabie  et  d'argile  plastique 
dn  VenBBBdeii;  et  dn  GambrMs.  Sep..Abdr.  —  Con- 
■db  4  a  jenne  anwtaw  degMogie.  Feria  1874.  8<>. 
—  Nato  biographtqoe  emr  FerSaand  Bayaa.  Sap.« 
AUr.  —  Kote  sur  la  rektion  dea  falUea  et  des  giee- 
menta  ^ortoe«  du  nord  de  la  France  avec  Parg^le  k 
siles.  Sep.-Abdr.  —  Extraits  de  gtVilo^ie  par  MM.  De- 
lesse  et  de  Lapparent,  1865  et  1875  — 1876. 
Sep.-Abdr.  —  Lä  doctrine  des  causes  actuellea  et  l'etude 
microscopiquo  dea  roches.  Sep.-Abdr.  —  >fote  sur  le 
bassio  sUurien  de  Mortain.  8q>.-Abdr.  —  Le  deplace- 
ment  de  l'axe  das  poles.  Lourain  1877.  —  Lee 
inoodations.  Lonvain  1878.  8*.  —  Le  bathybiua. 
Histoire  d'na  proto^aaate.  LoaTaia  1878.  8«.  —  8ar 
le  graaite  da  aeot  Saiat-IIiebel  ek  ear  l'kge  du  graaite 
de  Vire.  Sep.-Abdr.  —  Progrie  rteenta  de  la  geologie 
(1879).  Sep.-Abdr.  —  Le«  enseignement»  pbi!o8oplii(iu«-s 
de  la  sciencf.  Paris  1879.  8'.  —  L'ariginc  d..s  ui- 
egalitea  de  U  surfact-  du  gloije.  St-p..Abdr.  —  L« 
paya  de  Bray.  Paris  1879.  8".  —  H.  plirjue.  S<p.- 
Abdr.  —  Association  du  therain  de  fer  sous-marin 
entre  la  France  et  rAnglcterre.  AaieniUfo  giateak 
da  6  jais  1877.   Paria  1877.  4«. 

Joanal  tta  fvakliMhit  .ChMiia^  Binaegeg. 
Hermann  Kolbe.  Nene  Folg«.  1878.  Kr.  1— SO. 
LeipTiig  1878.  8».—  Kene  F^.  18T9.  Kr.  1—80. 
Herau!<gi<g.  r.  Hermann  Kolbe u. Eraat T.  Mofar. 
Leipzig  1879.  8".  (gek.) 

Fiaaka  Tetenskape.Sooietet  in  Hellingfort. 
Öfrersigt  af  Forhandlingar.  XXL  1878—1879.  Hei* 
eingfors  1879.  8».  —  Liodelöf:  Statistika  berlkningar 
aneiende  cn  tillimnad  pensinnskassa  för  foikskullarares  enkor 
och  barn.  p  1— 2!>.  —  Keuter:  Diaguüiis  lliimi>t<.iuru!a 
noTonun.  ii.  3<.)-41.  —  id.:  De  Ilemipttris  e  Siliiria  urim- 
tali  DonDuliis  adnotatioue:  crilioae.  p.  42— <>3.  —  jd.;  fill 
diurgeograllsk  fri^,  elt  litet  bidrag.  p.  t>4— ä2 


d.:  IUI 

ecli  dtias  leCnads  biMoria, 
p.  Üi-iw:  —  id.:  CepeMae'TnrimUnae.  p.  199-aoG.  — 
id.:  Diafrnoser  öfvcr  nya  Thysanoptera  fr4n  Fiidami.  i»,  2<17 

—  223  M.<iklin:  Skilnaden  mellftii  varj-  och  rifuuifar. 
p.  239  —  242  —  id  :  Fabricü  Ofb  Ericbsotia  Suiira-arter. 
»DVU  beskrifiia  p  2U— 247.  —  Ahl'ivist;  Om  '1  urkarne« 
pn'mitiva  kultur,  p,  248— a52.  —  Neovius:  Maaneluklens 
dckhnruion  i  Kreoeriksliainn.  n.  369—260.  —  Uoberg: 
Sammandrag  ai  d«  klioiatologiska  aateckninganw  i  Ftniand 
Sr  1878.  p.  261—28«).  —  id.:  MtnadtKga  mcdelLöjden  af 
bafsytan  vid  Finlands  kuster  Ir  107»  i  jernffirelse  med  det 
iriiga  me<leltalet  p  2'*1— 2^2.  -  Borenius:  Medidtompen»- 
turpn  och  ui-derbnriicii  i  lleLsiiifffurB  uuderii  i't  H7S  p  *2b2 

—  ij^Lt  —  V,  W  i  1 1 !'  h  ra  n  d  Om  aJlmanna heisurirdiiaugeUgett- 
hetpr  i  l'iiilüiiii  p,  /<4— 3«j8.  —  Frosterus:  Coup  d^tatt 
sur  le«  peupk'.s  tiimoues  uccidaitales  dans  rantiquitt;.  p.  909 


—  ObservatioTui  mdteorologiqnea.  Anafe  18TT 
IIelfiiiigfoi>  l'^79. 

Drude,  Okat:  Die  Anwendung  phytiologiaalHr 
OeseUe  zur  BrUlnmg  dar  VefatattouBaiae 
1876.  80. 

10« 


Digitized  by  Google 


KttnrwilsentcbaitL  0«ulUoli.  „I>i("  in  I>re»d«ii. 
SitzuDgsericlite.  Jg.  1879.  Januar  bu  Juni.  Dcesdan 

1879.   6'^. —  Ueinits:  Die  oenta  geognobiKben  und 

geologischen Iinrclifonichungcn  der VercitiigtCD  St**tcn  Nord- 
amvrucaB.  p  2- -6.  —  Schmitt:  hie  L"<mstitiitiuii  des  Di- 
cfalorazophenals.  p.  14—16.  —  Hemuel:  Kin  üasofexi  mit 
Oxydationi-VoiTÜ^tafr  i».17— Ml — Qoldbsrg:  iMmerien 
der  Ethane.  p.  23  —  33.  —  Antbor:  Fadetuptuuuing  cud 
die  Pü|fi{6U(lorff'sclip  Fallmasthine.  p.  32 — 37. —  Osborne: 
Ein  Kund  aus  dir  jüiif.'ercn  Steinzeit  in  Böhmen,  p.  37 — 45. 

—  id.;  Ein  rriif'iluii  I  :im  llradisrlit  l>pi  Strndonic  in  IWhmen. 
p,il — 6S.  —  K  LI  h  t  ij  1  k :  1  hf  Ni'ii'Uilgler  S»ch§en«,  ji.  7t»-Dl, 

—  V.  UerTAtb:  Henupterologiwbiw  am  Transkaukuien. 
p.  ••— W.  ______ 


(Tai  1&  Jnnr  Iii  U.  Fdnir  IBBO) 

ToL  XTUI.  Kr.  106.  HnwHMiB  IST».  8*.  —  Drö- 
per: Ou  pliotograpUiw  tbe  (pectn  <f     Mus  ai4  pla- 

BCta.  p.  iUt—42ö.  —  Breoka:  AbiMwt  «f  obMarrabona 

npon  the  anificial  tertili.satioii  of  oyster  eggs.  and  nn  tli« 
embryology  of  tho  Anifncan  ujstiT.  p  A2b  —  427  — 
Broadbead:  Origin  nf  the  loe«».  p.  4a7-  42k  H»- 
■  tinfa:  On  triplc  ubji'ctivo»  with  compluti- ci  lnr  ti  rwüon. 

'  Virginia:  üalt:oay 


B.  1SK—4S6.  —  Campbell:  U«olog«  of  Vi 


p.  m— «fOi.  —  Nfeboli:  On 

and  intcontj  of  tbe  rar«  «nhted  by  gicnring 
p.  446—468.  —  Verrill:  Kotice  of  r«cerit  addi- 
tioDt  to  tn«  mannt'  fauna  of  tbe  eustem  coast  of  Nortb- 
Awerica.  Nr  7  liricf  runtriluition»  to  toolugy  from  the 
inuBOum  of  Yalc  College,  p.  4t>6 — 470.  —  Stevenson: 
Note«  on  the  geologr  of  Oabsteo  Creek,  New  Mexiko, 
p.  471—475.  —  Vogde«:  Short  notea  upoa  Uie  geology 
of  Catoosa  cotinty,  (ieorgia.  p.  476^477.  —  SfilMtiUB 
iDtelligence.  p.  477-4dB.  —  Mankt  SMic»  «f  mw 
jumie  nptilca.  p.  M>1— M6. 

—  8.Sw.  Ygl.XIZ.  Vr.lOO.  V«irHaMBl880. 8*. 

—  Stockwell;  lacqnalitles  of  tbe  mooo'a  notioD  piwkml 
bjr  the  obtateocn  of  tbe  eartb.  p.  1—9.  —  Hill:  £leeU«> 
dynamoneter  for  mcasoring  Urge  currenl«.  p.  10—16.  — 
Le  CoDte:  Some  thoughlii  on  the  glycogemc  function  of 
tha  Uver.  ü.  Diaposal  of  waste.  p.  25  -  29.  —  ].p\  i«on: 
Ob  eiactnlyik  pbeoMiMaa.  p.  29  — 82.  —  SYbitoiiuId: 
Kotice  of  aew  mm»  «f  foanl  crastaceaiu  brom  the  upper 
Deronian  rocks  of  OhiOk  «Ith  daactinlioiw  of  ua»  geaeis 
und  ineein.  p.  BS— 41i  —  Nicbola:  Dp«n  oplical 
Betboa  for  tbe  mawiTrement  of  Ugb  tcmpcntnrea.  p.43— 48. 

—  Dwigbt:  Rercnt  piploratioin  in  tSs  Wappioger  Valley 
Ume^tone  of  Dulrhess  (  omity.  p.  50—64.  —  Rüpers;  On 
the  first  resnlf»  from  a  new  diffra<  li<rii  nilini^  frii^iiso,  p  64-  -  50, 

—  T  0  d  d :  Solar  parallax  frum  the  velocity  of  light  p.  69— «4. 

—  8el«aUfie  f»t«lltt«iia«,  p.«-«. --Ilarah:  Knr 


ehataetcn  ef  «eaaMaroB  nptBet.  p.  n—9t. 

Katarwisi.-medicin  Vc^rein  in  Innitntk.  Be- 
richt«. IX.  Jg.  1Ö78.  luiwbruck  1879.  8.  —  Albert: 
Itter  Kranco  Ober  die  Eemien  und  die  Blasensteine,  p.  1  40. 
—  id.:  Zur  Mechanik  dea  Kniegelenke«,  p.  41—68.  — 
Lang:  Vorlauiige  Mittbeiliiiig  von  einen  neuen  Uat(V> 
BnchmigsciKcfaluise  bei  Ptoriaa».  p.  64—61.  —  Offen 
Beriebt  der  rbinirg.  Univenitätii-Klinik.  p  62  —  181.  — 
Oellacber:  Beitrage  cur  Kntwirkcltingiigeschk-hte  der 
Bachforelle,  p  141-  14.S.  —  Neumayr:  flelicr  die  Bo- 
gründun^r  ikt  jirnjn  tiusct.rii  Hcäehuiig  der  reelliii  Kle- 
Bcnlc  xneier  üruuiigcinldc  erster  State  in  der  reinen  Geo- 
imM»  wd  dia  fitaitahra«  dw  Zahl«  in  dia  iriM  «MMtrift 
p.  144-18a 

Soc  HoUandaisc  des  Seienoea  k  Harlem.  Ar- 

chivfs  NoiTlaudaiees.  Tome  XIV.  l"»  et  2'"*  livraison. 
Uarlfin  1879.  8».  —  DuruMi:  Ni.ifs  MnicTnaut  la 
tb^rie  des  ^^uation«  eaaenticllo  des  courbfs  plaito«.  p.  1 — 76. 
Rijke:  Sur  le  micropboin'.  \i  7tv-96,  — -  Meet:  Sur  la 
tbäirie  du  radiom^.  p.  ^l—V£i.  —  Grinwi«:  Sur  am 


 tapla  ia  k  teetka  canctMatique.  p.  190 

— Itt.  —  Oadaiaaaar  8ar  PorMle  annoeOe  qoe  les  Adlea 
Izea  MmUaat  dtain  an  del  par  «nite  de  Taberration  de 
la  Inaüire.  p.  14S — 154.  —  fiergsma:  L'iufluence  dc8 
pbates  de  la  hme  aar  la  tempi'raturp  de  l'air  ä  Itatavia. 
p.  166 — 162.  —  Baehr:  Sur  Ic  i^riiiripc  dt-  la  iiviLiidre 
action.  p.  163 — 179.  —  Sn eilen;  Le  t^lem^teoroj/raiihe 
rOUand  p.  180— 2ie. 

Snellen,  M. :  Le  t^l^m£t4arographe  d'ülkod. 
Oariem  1879.   8°.  S.-p.-Abdr. 

■atafondkOaMUiA  imSttiiak.  Tlartayahm- 
aohiift.  98.  Jg.,  Hft  1—7.  Zürieli  1878.  8*.  — 
Hernann:  1)1«  Enetaiaw  neaerar  üntenncbungen  auf 
dem  GeUeta  der  thkritebeo  ElectricitAt  p.  1— 37.  —  Wolf: 
Astronomische  Mittbcilungen.  p.  38—73.  166—181,  306 
—  S24.  —  Mayer:  Zur  Goulogie  des  mittlcrrn  Lignrien 
etc.  p  74  —  04.  —  Müller:  Einleitung  hi  die  üj&to- 
dTUunik.  p.  129—169  ,  243—364.  —  Tribolatt  Sor 
l'ige  stratigraphiaoe  de  la  zone  gyuaif^re  alpine  Bax  — 
lac  de  Tboune.  p.  160-166.  —  Weber:  T>as  Winne- 
leitongsverraAgen  von  Gneisa  nnd  sebie  Abb&ogigkch  voa 
di  r  T('m]M>nitar.  p.  309— 241.  —  id.:  Die  Inductionsvorgftnge 
•üi  I  flrjilion.  ]i.  265 — 272.  —  id.:  Untcmichnngen  über  äa 
Kl>m' ntargesctz  der  Hydrodüittsioa.  p.  925  —  966.  — 
srhuize:  Uebef  llaiiiM>iwiiMig  hawiamiriaidii—i 

p.  3«>— SS6. 

Magnetical  and  meteorologicai  Obaervatacy 
YoL  II,  UL  Satavia  1878.  Fol. 


THaan  di  lettere  e  adanaa  maorali  e  pdillche.  Vol.  ZUX 
— IV.  ddl*  lerie  lU.  Fase.  IV.  HiUmo  1678.  4*. 

—  —  Claaso  di  «cienze  oiatcniatichc  f  tiuturali. 
VoI.XlV— V.  della  Bi-ric  III.  Fase.  II.  Milano  1879.  l». 

  elf  r  ILft  t  1  .    'lojriil  ilii   •,;slrlwi  inl:i]i.|.,(i   III   U.'laTale  6 

apecialniento  dei  mudorni  poutisoi^ic!^  ammraiii.  p.  äü — 12B. 
—  Corradi:  Eacursioai  A'vm  nedico  uel  decamereaa.  L 
DeU'aneaieaiaedQili  apartetki  aelU  chinirgi»  del  medie  arg 

a^T^viii/ii^OmKili.  p.  m—VOL 

—  Rendiconti.  8er  II  V„l  XI.  Milano  187«.  R». 
Seale  Accademia  delle  Scienze  di  Torino.  Me> 

murie.  Sorie  II.  Tome  XXXI.  Torino  1879.  4*.  — 
Dorna:  Indicazioni.  formolc  e  tavole nuroeriche  per  il  cal- 
colo  dello  offemeridi  atilronomicbe  di  Torino.  p.  1  —  114.  — 
Carioni:  L'elastidtk  nella  teoria  deirequilinrio  e  della 
tUimk  dalle  vAlte.  p.  115—186.  —  Siacci:  Un  miovo 
aalado  per  determinare  la  resistenaa  deH'aria  *ai  proiettL 
p.  187 — aoo.  —  Laura:  Sull'origine  reale  dei  nervi  spinaU 
e  di  mialt  ln''  nr-rvn  i  cn  brale  p.  159 — 346.  —  Dorna:  Ap- 
phcazsone  dei  pnntipü  dt  lla  meccauica  analiticaapTObleinL 
p  247-  iXU.  —  C"ava:ii:  S  iH'artiglieria  campala  pih  IBB» 
plico,  mobile  e  mcno  disficndiuift.  p.  313 — 831. 

Mnaenm  of  eomparatiTe  ZoOlogy  at  Caahtidga^ 
KanoiiB.  Vol.  VI,  Hr.  1.  CaoOiridga  1879. 
4*.  —  WUtnay!  Tha  aadfciWi  v«rtU  «T  die  Sfen» 
Havada  af  (UHhniia.  p.  i— aas. 

—  Ballatln.   VoL  V,  Nr.  16.  16.  Cambridge 

1879.  8».  —  Faxon:  On  Ihc  development  of  Palae- 
mmeU*  mU^ttrif.  p  303— SSO.—  Uinoev:  On  the  jaw  and 

lingual  deutition  ul  certain  tcrreslriAl  mulluaks.  p.  S31 — 368. 

—  Annu<üreportforl878— 79.  CaTnbridgel879.8». 
Fetenen,  Theodor:   Die  Typenthcurie  und  die 

Molecularfürmen.  Burlin  1862.  8''.  —  Dia  chcmiacfaa 
Analyse.  Bd.  1,  Th.  1,  3.  Die  qualitative  Analyse. 
Bd.  II.  Die  quauUUtiv«  Aiia]]PMb  Beclia  1863—64. 
8**.  —  üeber  phoephonanraa  Kalk  ad  die  BedeataDg 
dea  Apatites  als  Gemengtheil  der  krjstalliBiBidMn  Fe]a> 
arten.  Sep.-Abdr.   Offenbach  1868.  8*.  —  Uotar- 


Digitized  by  Google 


77 


*achang«n  ober  diu  Grünstcine.  S«p.-Abdr.  —  Debar 
«inige  StidutoffmUtidiuigan  de«  Anthwchiamw  von 
Bad.  Bo«tt|r*'      A>  Petaratn.   8ap.^l>dr.  — 

Zur  Cooatitntion  der  Benmllcfirper.  Sep.-AMr.  — 
Zur  Keimtiiiaa  der  triklinen  Feldepatlie.  Sep.-Abdr.  — 
8paci»I  Kmtr  ]:r  centralen  Oetzthnler  G<'hirg»gruppe. 
Nach  läer  Auniiiliuifl  de«  K.  K.  Oesterr.  milit&r-geogr. 
Instituts  u.  unter  Mitwirkung  vuii  Th.  Petersen  u. 
F.  Senn  bcarln-itif  v.  K.  Hausbufcr  u.  C.  Holf- 
Münehen  1876  8».  —  Aus  den  Ootzthalor 
Baiaaberiehta  uitd  topcgraplÜBdia  fititrig«. 
UT«.  6*. 

XtAeeadenda  dei  LiiMti  in  Bimn.  Atti.  Annn  277. 
8ar.  8.  Transennti.  VoL  IV,  Faac.  1.  Roma  1870  4°. 

Tromsa  Maieam.  Aarshefterll.  Tromtp  1670.  8°. 
—  Schneider:  Coleontera  iagttagnc  vnl  Tromsa  og;  i 
naermeste  omegn.  p- 1— ö7.  —  8«r«:  >"oglc  bomaorkninger 
on  des  narine  Faonas  ciiaractcr  red  Korge«  nonUige  Icyner. 
«an  aj  — P»tt«ii«»it.siM»iiig^AaM— 

toadtwItaL  p.  «6-«T. 

Oberlausitiische  Gesellsoh.  d.  Wils,  in  Görlitz. 
Neues  l^iiteitzincLts  -\Iagtuiii.  lid.  55.  llft.  2-  (iürUtz 
1879.  8".  —  Nicolai:  I'clicr  di«  Bt'dcutun;;  d^r  Natur- 
«iaseincfaaften  fur  oniere  iWii.  p._266— 277.  —  Saalborn: 

cnhat  d«T 


blad.JkSBi 

'302.  —  id.:  Ueiier  die  skviKbä  Funde,  p.  »Ot  8M.— » 


der  ScMlkiBikr  in  Pnamn.  Ohm  h.  : 

EnoloKischcn  Erhebongcn  in  PmtsrbiMH.  pi. 


id.:  Uaber  GladalorsrbeMwmeB.  p,  816—917. 

Boe.  gdologiqw  8t  Wnaa».  BnDatm.  8"*  Skik 
Tome  TT.  1678.  Nr.  8.  Pkri*  1877—78.  8*.  — 
Bermite:  Elade  prttnaafn  du  temin  litiiTiaB  d«a  aa» 

viroQS  d'.\ngm.  p.  631  —  648,  —  id.:  Sur  la  pr<tspsce  da 
nlurirn  supericnr  a  La  MpiKnanne  prte  d'Anger»  (Maioe-et- 
Loiri')  fi  &44— 646.  —  Daubrde:  Exp(5ri«iccs  relative»  k 
la  (  tialrur  dcieloppÄe  dans  Ifs  r»(  he s  jisu-  Ics  aclions  m6- 
caniquea  particuli^maent  daiu  Ics  argüca.  C»na«queDcea 

 '  — '  fchaigM,  aolHMat  paar  la 

IL  — DoäfilMt  Bat»  aar  Je 
de  T«al  «t  de  KwfeliilMa.  p.  868 

—m. 

KaiMrilelw  Adnixalitlt  ia  Barlin.  Annalen  d. 
^rdrographie  a.  DiaritJn.  Meteorologie.  Jg.  8.  Hfl.  I. 
Berlin  1880.  4».  -  Borecn:  Leber  die  Gezciten-Stnl- 
ajunsen  in  dem  engliscben  Kanal  und  dem  südwestlichen 
Tbetle  der  Nordsee,  d.  1  —  16.  —  Daa  ADaröidhanmietar. 
p.  16 — 80.  —  VerglciciieDdo  l'ebenidit  dar  Wftteniiig  dea 
Ifanat«  October  lä7&  in  ^iordanerika  und  Cmtraleuropa. 
f.  «0-62. 

—  NaalilichtaD  für  SaefiOinr.  Jg.  XL  Nr.  8—6. 
BarSa  188a  4«. 

Alna  aatar.    Oigaa  f.  Heehjehalea.   Jg.  Y. 

Nr.  2—6.    Wien  1680.  4«. 

Die  Natur.  Herausgeg.  «.  K  Mailar.  Jg.  89. 
Nr.  1—7.   Hallo  1880.  4*. 


E.  Behm.  26.  Bd.  188a  HA.  1,  S.  Gotka  1880. 

4«  (gek.) 

K.  Comitato  geolo^ico  d'Italia.  Bolletino.  Xr.  10 
e  11.  Roma  1879.  6».  —  |.i>el:  Conclusioni  dl  iino 
Stadio  soi  terreni  aerpentinosi  (i>'ila  Liipris  <jni'utal«.  p.  f>T2 
— öö3.  —  Lotti:  Sopra  tui  uuovo  puuio  di  calcare  nun- 
■nUtico.  p.  583— ö8ti.  —  I>a  Stafaalt  A^gfllajialailriaa 
fld  argille  scagliose.  p.  667 — BWX  —  SÜTeitri:  La  doppia 
enmoiie  e  i  tarreinoti  deU*  Etna  del  1879.  p.  590—604.  — 
Ofimbel:  Le  ceneri  vukanicbe  ddl'  Etna.  p.  606— «06.— 
V.  Laaaalzi  Oimnitaii  fiitt*  all  dlaawtti  aaUfai  di 


SiciUa.  p.  CÜ6-61S  -  De  aiargi: 
Baäikaia.  p.  616-665. 

DotImIm  Bnadadiaa  ftr  Geographie  u.  Statiitik. 

Herangeg.  t.  K.  Arendte.  Jg.  H.  HA.  6.  Waa 

1660.  6«.  —  Cseraj:  IMte  die  iTiililiiwiw  8»  «•> 

birge.  an— aus, 

Sgl  Preoaa.  Staaten.  MgaatieobiA.  Jg.  88.  Br.  1. 

Berlin  1880.  8«. 

Hampe,  Emeitai :  Enumeratio  rouaoofaa  1 
in  jmviaoiia  Braeiliaaeihaa  Rio  de  Jaaciro  et  f 
detaatonm.   biaiM  1878.  6*. 

BataTi&aach  OenootidHVTMlSBBlea  «nWataib' 
•ebappen.  Tudaohritt  voer  imfiiilB  Taal-,  Laad-  ea 
Volkenknnda.  Deal  ZZT.  IBavarii^  8«  8.  fiataii» 
1879.  8«. 

—  Notulen  van  de  algemeene  cn  b'jstnars.lraN 
gideriiigeB.  Deel  XVL  1678.  Nr.  8  ea  4.  BaUvIa 
IBT».  8«.— BeaUnrn.  l8T8.1ir.l.  Balaria  187».  8*. 

Ministerial-CoiBHlMliD  i.  Bataraaelmiig  der 
deoUch.  Heere  in  KiaL  ttgeUaliee  d.  Beebacbtanga» 
Stationen  an  ihm  deutachea  Kflalea.  Jg.  18T8.  BAbTIDi 
IX.    Berlin  1879.  8«. 


Voa  Qak 


Schöner  Olirindiabas 

der  BfeUlHhai  nuic» 

Dr  GobUt  llerlMt  Im  Weiaar, 

M  A  >■ 


Bei  eiaam  Beaaobe  der  Staaafurtb-Egala- 
eekas  Haida  'm  ImA  d«  varifM  Mna  «wte 

meine  Aufmcrkssrnkfif  Hiich  auf  die  in  der  J  Ew.'ild- 
scLuu Geoiugis<iheu  Karte  derPronnsSacb.sen,  vou  1864, 
BlaU  lY,  eeianahBaten  deetjg»  aiiiitigen  jtiluviil. 
ablageningen  nnd  unter  den  Rahlreichen  nordischcu  Find» 
iiigen  in  der  Nähe  voo  Wasteregeki  ganz  ausnchmdud  auf 
ein  Gestein  galaokt,  waikiM  iek  aeineoi  Aeosaereo  naeb 
f&r  einen  Gabbro  bitte  hatten  mftgen.  Dar  Form  naeli 
mehr  oder  minder  abgerundet,  ja  kagelrund,  dar 
OrCaac  naeb  vcraohiedaa,  von  der  etnea  Apfels  Ua  la 
dar  ctaea  Brfldoliena,  waren  die  einsalnen  Stücke  doeh 
aid«ta  weniger  als  ahgetiaban,  abgorolH  nnd  ^latt, 
sondern  im  Gegeniheil  aaf  ihrer  ganaen  ObetflAoha 
hAdkang  .aad  raah,  wie  man  diea  aa  Bioritan  aicht 
■attaa  fiadet,  «Mhrend  zngleich  dana  dh  «nfllillgatB 
HammerschlägB  ungemoineu  Widerstaad  fanden,  ao  daaa 
nnr  mit  MAha  Stocke 
Dem  ganaaa  Eiadnul»  naak  ia  i 
UngewohnUehea  Termnthcnd,  fand  ;i  !i  ui::  -.  i  ruidir 
Varaalaaaang,  eilige  Stteice  davoaaüt  biBwegauaebaseB, 
am  dieealbao  einer  nAroakopbchen  Awelyea  an  imtar' 

werfen,   und  ich  ,    iu  im  iiirr  AniMihttw  mich 

nicht  getäuscht  zu  haben,  indem  die  mikroakopische 


78 


VmtMmhqg  is  der  Thst  «iBCn  OliTlndUb»« 

£n<]on  lassen ,  wie  er  sdiüncr  wohl  kaum  uuatreffen 
soüi  wird,  während  der  miueralogiiche  Charakter  des 
OMteinea  ingleich  auf  solch'  nahe  üaziehungen  zu 
gewiaaen  sekwadiidian  Oiabaaeo  geführt  hat,  daas  maa 
meiaeo  mfichte,  es  Mi  daa  Gecteio  Ober  seine  Ab- 
ÜMMMdig  Eo  zu  sagen  zum  Sprechen  gebracbl  mcdsn. 
Aakngpnd  mainn  antn  mikrwkopsditt  Diagnnn,  so 
iMtnt  dieselbe  wn  linr  fialgt: 

„Schön  lamellirte  Flagioklaae,  Augit  und  Olivin, 
Mrterar  in  Kömarn,  aind  in  rismlirh  glsiehsr  Menge 
die  wasenCüolMB  Baatandäieile  des  Gesteines;  Hagneaia- 
glimmer  bildet  einfn  nirht  geringen  jicccsHoritcinn 
Beatandthail  deeaelben  neben  einem  in  noch  reich- 
BelienBi  1f nuse  darin  voilinndeaen  sehwsnea  opsksn 
Erz,  daB  ich  fQr  Titaneiaen  halte,  da  es  im  auffallen* 
den  Lichte  mit  einem  weiaien  Zersetaaugsprodnete 
tsdnekt  evsebsiBt.  EiswoijJ  Uidet  u  TsisefaisdBnso 

Stellen  einen  brannen  Hof  um  clicscK  Krz.  Aupserdem 
ist  Apatit  darin  vorbanden.  Der  l'lagioklaa,  zumeiat 
draäkh  awOHngageslielft,  grenst  sieh  Tid&eh  voll- 
kommen arharf  ab,  wShrenil  nur  an  Stellen,  wo  er 
nicht  mehr  irisch  crBcheiut,  dies  weniger  der  Fall  int. 
Wut  nd  dn  imnolilieeBt  er  Apatitnaddn,  sowie  Kömer 
Ton  Olivin,  auch  kleine  schwarze  Erzthcilf»,  so  daas 
er  wohl  Epätcr  aus  dem  betreil'euden  Mugmu  nich  aus- 
geschieden hab«n  mag  als  diese.  Noeh  ipWer  ist  nn- 
«wifelhnft  der  Asgit  daraus  hervorgegangen,  da  dessen 
Voraisn  AbanD  den  übrigen  Mineralbestandthvilen  sich 
in  solcher  Weiae  angepasst  haben,  dA.ns  letztere  in  den 
Aagit  entscMsdtwi  liinsinzagaa.  Der  in  nicbt]Miiari- 
siitai  liehte  olinngrtBi  OlMn  wdgt  bn  pohrMrten 
Liebte  meist  sehr  lebhafte  Fdarisation,  obi/U  iph  er 
aneb  tob  SpaHen  mit  Umwand  In ngsprodttcten  durch- 
logm  Ist.  Der  in  duikslrotUinnnsB,  dnivhsehinnneni- 
den  Blättern  vorhandene  Glimmer  erscheint  zum  Theil 
als  Unterlage,  snm  Tbeil  als  Decke  der  anderen 
Unenle,  ebne  dass  leb  «bar  desasn  Frflber  odar 
Später  eine  Ansicht  habe  pfÄTtinen  kiioncn.  Quarz 
ist  darin  nicht  vorhanden,  ebensowenig  Calcit.  Uelier 
im  TeriMBdcoseia  btoner  Okonaase  darin  Ui  ieh  bi 
Zweifel  geblieben." 

Diese  Diagnose,  welche  dsa  Polarisationsmikroskop 
MotllMtt  bivabrbnfiftssshdco&MbsteiiBgca  fiadso 

liesg,  prab  mir  Veraulassunjj,  dem  grossen  Meister  der 
milcroskopischen  Geateinaanalyse ,  Herrn  Profossor 
Zirkel  in  Leipsig,  meine  Dentnagen  asbsfc  heilig« 
lichem  Material  aar  Nachprüfung  vorznleg«n,  worauf 
derselbe  so  gütig  war,  mir  folgende  Erklirung  zu- 


*)  Md  vom  29.  AprU  läTd. 


„Sie  haben  ganz  recht,  das  Gestein  ist  einer  der 

schönsten  und  dabei  allerfrischesten  Olivindi.nViase,  die 
man  sehcu  kann;  der  Pyroxeu  )»t  ulmu  Zweii'el  mono- 
kliner  Aagit,  ideht  etwa  Enstatit  oder  DtaUag,  und 
ich  stimme  gaaa  mit  Ihrer  Analjrse  fibereia.  Dss 
schwawa  En  halt«  leb  der  Contomren  wegen  andi  für 

TitaneiaSD)  ahschou  ich  die  vun  Ilitien  wahr^renonimeue 

weisse  Zenetnngarinde  im  reflectirten  Licht«  (vnlgo 
Lenkosen)  doeh  ab^t  deutÜdk  gewahren  hjsan»  Dar 

Biatit  ist  Bohr  dcuthch;  Quarz  steckt  ir.tHcliieden  nicht 
darin  (wie  dies  bei  den  OUvindiabasen  die  Kegel  istj ; 

fehlt  auch  gänzlich.  Vfle  irisch  das  Gestein  ist,  zeigt 
die  vorhältniasmitasig  nur  gans  apiurenhalle  Alteration 
de«  QlhriM^  dia  SkriMU  dar  FiagiaUaw  «ad  AsVjtta." 

Diaia  EritUnn«  «i«  Ham  Vhtf.  Zlrkal,  «oU 

geeignet,  dein  interessanten  Gi-fein  s^orb  andere 
Freonde  ru  erwerben,  gebe  ich  deshalb  und  »eil  die- 
selbe manche  bedeutsame  Erglnanng  meiner  Wahr- 
nelimungen  enthält,  wörtlich.  Auf  mein  Bemerken  hin, 
dass  e»  »ich  hier  wohl  um  einen  schwedischen  01i>'in- 
diabas  handele,  hatte  aber  Herr  Prof.  Zirkel  noeh 
die  Worte  hinzugefügt:  „In  Schweden  acheinen  allfiC^ 
dings  ganz  äluJicbe,  wohl  nur  etwas  aersetstere  Go- 
ateine  vorzukommen.  Bei  meinem  Freunde  Törne> 
bohm,  der  hier  (in  Leipdg)  einen  Winter  gearbeitet 
lut,  habe  ieh  gans  ähnliche  Dinge  geeehan.'*  Dies 
nun  gab  im  Uinbh'ck  auf  die  Abhandlung  dea  Herrn 
Dr.  A.  E.  TArnabohm  im  Keaen  Jahrb.  LMiaeraL  et«. 
1877,  8.  3S8— 9d9:  „Ueber  die  wiebtigeran  Diahas* 
und  Gabbro-Gcstoino  Schwedens",  hinreicbende  An- 
regung n  noeh  wettergahenden  Emittelnngea,  deren 
lugebdM  aniafaat  dk  Algandn  riad. 

Ven  qBMrtmIHgsn  vad  dagegen  ottriafrriea  Dls^ 

1iri=.>  i:  Si  bwedcns  zu  den  dortigen  olivinhaltigen  und 
dagegen  qnanfreien  Diabasen  aoisteigend,  gelangt 
Sr.  Tdrnebobm  tai  sefaier  Abhandhog  ^  S68— W 

des  Jahrb.)  zu  einem  Olivindiaba« ,  von  weklicm,  als 
dem  Endglied  einer  gr<iaseren  Keibe,  er  sagt:  „In 
Dalakarilen  «nd  flberhaapt  fai  dsa  aftdUehsKsa  Pto- 
vinzcn  liat  rhi.  dem  Hellefora-DialjHK  ni  br  ühalidur, 
aber  im  Allgemeinen  viel  firiaeherer  und  «einem  ganea 
HaUtos  nach  dokritiaoher  Dtabas  eine  weite  Ter- 

breitung.  EiticH  Act  tj'pischsten  nml  zugli  ich  bekann- 
testen Vorkomnmisse  ist  der  sugenauiite  ,,liyperit'* 
TOD  isbjr  m  EUddsn.  Wr  wdiaa  diese  YaiieUit  da- 
her ,,.\sby.I)iabaB"  nenn<>n.  Dieses  schöne  Gestein  hat 
ein  mittelgroboB  bis  ziemlich  grobes  Kom  und  beateht 
ans  PkgioUas  (Labradorit),  Angit  und  Ohvin,  irmi 
noch  Utaneisen,  Hagnesiaglimmer  und  Apatit  accee- 
soriscli,  aber  sehr  coostant,  hinautreten.  Uypeisthan 


Digitized  by  Google 


79 


wurde  dahu  nicht  beobachtet.  Das  Gestein  kann  also 
TO«  reebtawagen  aieht,  vi»  bblur  gwiilwh,  ,Hypnit* 

genannt  werden,  Viriditisihf  Sulistanzi-n  kommen  pir 
nicht  oder  nur  in  »ehr  untergeordnet«!»  MaasM  darin 
vor.  Dar  nagloUM  macht  nMhr  als  die  HlUta  der 
GaatainimasM  aus.  MoisU-na  ist  er  «ehr  frisch  osd 
enth&h  hAufig  kleino,  fnrblo«e  ]kIikroIithe  nnd  schiof- 
pckigp  Tafiehi.  Der  Augit  zev-t  auch  in  durcli/allen- 
dem  Lichte  meistens  dunkle  Farbent^ue,  braon  bia 
braonroth,  oft  mit  einem  Stich  in's  Violette.  Ton 
EinachlüBEcn  nnd  thaOa  hnana  Laf|wn  Ton  GUminor, 

ehan  mä  KkoGfhe  in  kanürkiB.  JkMah  aiad  CHaa- 

einBchlOsBo,  obwohl  nnr  aiilMli  luilwehttt  «Orden. 
Dar  «Igelbe  Olivin  kt  bflaarknawarth  Madi,  im  AU- 
anigar  angegrillai  ala  der  Tlagioklaa. 

und  dunkle  Mikrolit.he  sind  im  OUvin 
aiaht  adtan.  Dar  Apatit  ist  reichlich  vorhanden  oud 
neMana  in  groasan  IndiTidtiMi  mit  dratlielMii  Rryatall- 

UroriHFcn  au-pr'liililrt.  11-,  r  Mftj.'nHMafflimmpr  kuniint. 
sowohl  als  grüsseru  h^chuppen,  ala  anch  in  Form  einer 
Unslnnaag  am  TttanaiBankArBar  tot.  Dh  En  dflrfto 
Vohl  bald  ala  Titaneis^n,  bald  als  titanhaltigos  Magnet- 
eiseo  aafzufaa«u  sein;  letsterca  baaondenk,  wo  oa  sehr 
nidilieh  wriwndaa  UL*» 

Hiirnacti  ist  »obl  nusser  Zweifel,  dnss  IV.  Törne- 
bohm  an  der  citirten  Stell«  von  einem  dem  £(;eln- 


TOD  den  bekannten  schwedischen  Graniten  und  Gnetan 
aoaebnlieha  Baprisaatantan  niabtabaB  aeittaa  rind:  a» 

liegt  in  der  That  die  r!<?Rritwortui]g  der  Frage  ziem- 
lich uuho,  wo  überhaupt  wühl  die  Ursprungast&tt«  des 
schönen  Oliaindlaliu  daa  Egabi^aotaaii  DihTiHW  n 
soeben  sei. 

Um  indesB  der  Sache  noch  etwas  nfthar  m  tretan, 
habe  ich  endlich  auch  eine  utitnittellmre  mikroskopische 
yargleiehiiag  wn  DflonsohliSen  daa  ,Aalqr4>Ml»a*',  di» 
Ich  mit  anderen  D&nnschliffen  dar  TSrnabohm^aalMl 
Reibe  schwediacher  Diabase  durch  die  Mineralienhaad» 
Img  Too  B.  Stftrtc  in  Bona  nadi  dem  Katalog  dieaer 
Hmdlmig  vom  Momt  Angast  1678,  8.  88,  litr.  h, 
bezogen,  mit  D&nnsehliflbn  des  Diabas  von  Egeln  vor- 
genoaunen,  «aa  noeb  n  folgenden  Sanerknagen  ga- 
fäut  hat 

Der  ^Atliy-Diabas",  wie  tr  mir  —  frcilith  nur 
in  awei  Dü&nschliflea  —  vorgelegen,  ist,  mit  dem 
Egiln'adMn  Ghstab  vasnUohan,  von  awaenlMöli  grrtwnm 

Korn  als  dieaes,  (itip)(  i  Ii  d.is  Korn  des  Egcln'schen 
Diabaa  ebenlalla  nicht  zu  den  feinen  zu  sihleu  ist. 
Sftbai  ist  das  Egefai'sdie  Gestein  viel  reiebar  an 
Olivin  ala  jenes  und  in  Feiner  ganzen  ZusBrnmcnscfzung 
suglcich  in  solchem  Grade  irisch,  dass  in  dieser  Hin- 
rieht  dar  „ialisp-DialiM'  Unter  danlen^an  raa 

Egeln  ungemein  ziirürk^tplit.  In  der  That  ist  in  dem 
£geln'schen  Diabas  wirkliche  Umwandlung  verhlUtniaa- 


naha  wnndlii  Qaatehi  apriaht,  oligleidi    mliaig  nur  apoianbaft  m  findan,  dahar  «Hak  fw 

in  dem  ..Asby-Diabas"  der  Plnpioklas  mehr  als  die 
Häl/tü  betragen  soll,  wna  an  dem  Gestein  von  Egeln 
nicht  zn  bemerken  war,  und  obachon  hinsichtlich  des 
EUdalener  Diahns  von  Blikrolithen  nnd  GlaacinschlOssen 
in  ainar  Weise  die  Rede  ist,  welche  in  Rücksicht  aof 
dan  Ugaln'tirlirn  Disbun  gleitben  Aufdruck  nicht  gu- 
iipiden.  Wenn  indess  Herr  Dr.  Törnebobm  im 
Allgsmeinen  hinznfiSgt  (S.  273  dea  Jahrb.):  „Fassen 
wir  die  sUurischon  IMalmao  nisammen,  so  erkennen 
VBTi  daaa  aia  gewiasarmaimn  eine  Baihe  bUdam,  worin 
dar  qnanreiche  „Konga-DialNw"  das  ciae,  der  oKtü^ 
reiche  „.\aby-IMabas"  daa  andere  EndgUed  bildet,"  ao 
möobte  man  annehmen,  daaa  in  dieser  Reihe  der  dila- 
Tiak  Dbbaa  tob  Egeln  aber  den  .Aaby-Diabaa"  noch 
etwas  Iiinausreirb< ,  oder,  was  vielleicht  richtiger,  dass 
er  eine  baaonders  hervortrvtaoda  Varietkt  daaaelben 
bOde. 

Vtruehmcn  wir  nun  aus  den  T  cir  neb  ohm'schen 


An£u!ichnuQgen  (S.  269  des  Jahrb.)  noch,  dass  der 
jy^JKabaa"  mIdMga  Olnga  bn  GaMeto  dar  Chiaia-, 

Omit-md Porphyr-Territorien  des  nönllir'lRiiS'jliwi-dfu 
bddet  and  aocb  als  mAchtige  Decke  im  Gebiete  der 


«irdabai,  daaa  in  EgalailHbaD  DOwrinm  i 


Viridit  nur  Andeutungen  darin  enthalten  sind, 
gegen  in  dem  „  A  sliy- Diabas"  Umwandlungsn  nun  Tbail 
recht  augeur;ir:i>{  Im  rvortrcti'n.  Die  Apatitaadatal  daa 
Diabaa  von  Egeln  i>ind  nicht  nnr  viel  zarter,  sondm 
mrist  anch  länger  ala  diejenigen  dea  „Aaby-Diabaa". 
Jene  haben  einen  Durchmesser  von  0,0133  bis  0,0333, 
dieae  aiaao  aolohan  von  0.0533  Ua  0,200  Mllimeteg. 
Babd  etMbeint  der  „.\aby-Dial«a**  vid  reiebar  an 
Apatit  al'  il'  i ji.nige  von  Egeln. 

Abgesehen  von  der  Grdsi«  des  Kornea,  welcbea 
blnalehtB^  daa  „Ashy-Diabaa"  als  „mittelgrobaa  Ua 
xieuilicb  grobes-',  mitbin  überhaupt  als  vefsohieden, 
von  Dr.  Törnebobm  angegeben  wird,  seichnet  aiob 
bianmeb  der  INabaa  der  IXInvialkageln  von  Egaln 
durch  die  Frische  «  iiu  r  liesUindtbcilu  outschieden  nm, 
nnd  swar  in  einer  Weise,  welche  der  Frage  daa  Wort 
redet,  ob  man  darin  wohl  das  Anaeigea  etnea 
deren  Bildungsvorganges  zu  crblickeu  l]nl»\  Obaa  1 
dafür  mehr  als  den  ungemein  geringen  Werth  d 


glaube  ich.  mit  Rücksicht  zugleich  auf  die  im  Eingang 
erwähnt«  cigenthOmlicbe  Form  und  ftuasere  Ileacbaflän» 
Wtt  derair  ai 


Digitizeu  Ly  CjUv-'^^il 


80 


im  Ionen}  gröSB«rer  DiabasmuaeD  ursprünglich  be- 
Mädel*,  dkhtw»  und  Maar  gelNSnite  Oesteine- 
Coric retiOnOII  gebildet  hslipn .  J-.-  in  ihrer  KugeU 
gestalt  md  aonrtigen  EigcutliümLichkL-it  erst  a&ch 
TeiwUlmg  ihrer  tuneren  UmhOllang  hRn-or^i^etreten 
•ind,  wie,  meines  WiMcs«,  Kngdg^ntde  auch  in  den 
Dbfaesen  von  Sehauenstein  und  Weidesgrfln  im  Fiehtel- 
gtbirge,  vom  RadRuthal  im  Harz  u.  a.  l>f-olmclitet 
mrden  and.  Die  ui  der  Abwittwnng  eolcber  Con* 
4NtIoiuii  lMrt<Mgiifc<i>diii  Ksgelii  werdn  eliM  uiden 
cb  €Im  nahe,  bSekeiige  (HwrtlBhe  kmai  bAonmen 

«teen  treaeDtBefcan  Faetor  ftr  die  EriikltaBf  grBemwr 

Fri»che  ihrer  BeirtaDdtMIt  IlHltzen  mögen.  Die  mir 
TorliegvodeB  EgelB'ialHa  8tMn  niMbea  auf  mich  daa 
Eindniek  von  Kernea  Mklur  OooeretioiMB.  ADo^ 

din|?s  Im  ilfirf  I  Ir  (■  ciidgültige  Ent-icbcidung  hierüber 
noch  Tergleicbender  UntermchangeD ,  wie  ich  aokha, 
n        db  thonBdi,  eellMt  M|pui  Immb  werde,  won 

ahor  nuch  in  weiteren  Kreiden  diese  Aufo'iVl.inirijj  an- 
regen möge.  £r*^  oeuerlieh  ist  mir  mitgethcilt  worden, 
dm  MUMP  den  vecliMtBimnln^  kbinen  DfabMkBgdB 

aucti  pri">''«Mr('  Dial  uslil'xko  in  dem  Dilurium  von  Egeln 
rorkommen,  was  mir  bei  meinem  —  freilich  nur  aehr 
ftlelitigMi  —  Bemhe  dMdIwb  «itiugw  M.  Wb 

alwT  Cri'^rin  dieser  grösseren  Diabaagescbiehe  sich 
mikrwlcopisoli  j^gen  dae  jener  kleinen  Diabaskugeln 
««rbilt,  ist  mr  Zeit  ftr  midi  noch  eine  oflnt  Wngß. 

Dn»R  ähnlicher  OllTindiabiis  namentlich  aneb  niter 
den  nordiscben  Geeteinen  des  Diluvium'«  von  Sehlesien 
sa  finden,  fa*t  Herr  Dr.  Theodor  Liebisch  in  der 
Uaiaan  Schrift:  ,4>b  in  Form  ron  Dilurialgeschiebcn 
In  Sehleoon  vorkommendeo  mutigen  nordischen  Ge- 
steine" (Breslau  1874),  S.  31  dargethan.  Auch  d« 
wird  Ton  „ftiaehen  Körnern"  des  Ohrin,  von  Plagio- 
klna  In  „leiitenfünnigen,  deatlieh  twilUngageatreUten 
Kryetollen  mit  glinnoden  S]ialtaDgBflfiohen",  von  im 
Dünnschliff  „sekfiBlwwuirDtbdarchKbein«Hln&"  Augit, 
von  Magnet-  odef  TttuclMn,  von  Apctit  ia  aahhvidiai 
secb'i^t'itippn  Nadeln.  in«be!»oBderc  „die  Angite  dnrch- 
ateebend",  und  von  Glimmer,  TOQ  diecem  Jedoch  mir 
■Ii  „kl  ■pTMmm  lehwman,  donkenmuantb  dareh» 

scheinend f-ii  lÜüttchea"  vorhanden,  berichtot.  Im  AII- 
gemeineo  wird  daa  tteetein  aU  „grobkörnigae  Gcaumge 
TOB  AagH,  FhgkAha,  (HMa,  Magnet-  oder  THan- 
eisen,  Glimnipr  nnd  Apiitif  lifzi.  ;.  I.iir^  Ferner  wird 
auf  S.  80 — 31  ein  „mittelk6nuger  Diabas,  bestehend 
mm  Aagit,  PlagkikiM,  «taem  dunkelgrSaen  Iflnernl, 
einer  Zwi'rlir  ülf'f-iiniMnjr^niftw ,  Mu^rn  t-  oder  Titan- 
•iiaa,  Schwefelkies  und  Apatit*',  als  „mit  dem 
„Hjperit**  vob  EKdftloa  «kereisatlmnoBd, 

AktMUoMm  te  al.  lU  UM. 


so  dass  dieser  zu  den  Diabasen  zu  stallcB 
aein  mAebte",  daadbst  erw&hnt,  ■owia  ein  n^unkfi- 
grüner  krj-sf-Hllinisch-feinkiirBigor  Diabaa  obne  makro- 
porphyrischc  Gemengtheile",  von  welchem  noch  bo- 
Bonders  herrorgeboben  wird,  dass  im  Dünnschliff  unter 
dem  Ifikxoakop  snoiehat  die  sahireichen  farblosen, 
leisten  formigen  FetdapatbkiyataUe  in  die  Angen  fallen, 
die  hin  und  wieder  getrObt  und  auf  Spalten  von 
grAnen  Sabatuna  dnntunigm  aind;  „bai  AmNodaaig 
Ton  polariairtem  LfcihCa '«ratbeiiit  ah  Ihafl  daraaHwn 
deatlieh  polysynthetisch  zusammengeeetzt  und  gehört 
dammob  eiacn  Plagioklaao  u,  «ibraod  udan^ 
Mtt  cwai,  meiat  gteicbbrattan  LamaHaB  haatakaiid» 
Feldapathe  wohl  als  Orthoklas  zu  deuten  üaä. 
DenmAohat  aind  brtontiobe,  vieUiMh  leirriaMiie,  oft  tob 
aubwarven  Bgndans  nugebana  AngitkdrBor 

banden,  welche  nicht  »elten  in  eine  blaasgrüoe  ge- 
fnaerte  Maaae  übergehen.  Eine  andere  grflnlieho  Sab* 
ata»,  waldw  auf  daa  pokriairte  Lieht  nlobt  einwirkt, 

scheint  mit  jenem  L'ir.wanJIun^TBj  rorlurt  r]icht.H  gemein 

■tt  haben.  Magneteiaeukömer  liegen  in  St&ben  an- 
gaordBot  viaUbeh  faB  OaaMB>  SteDaBinba  findan  aiah 
EisenglanzschOppclMB    «iB.     TotiWBWB    Mfar  W- 

breitat."  — 

Alka  diea  dOifte  n  wvita^alMBdar  Eifnnha^g 

der  Egpln'schen  Disba.ie  auffordern,  ^ 
Weimar,  im  Juli  1879. 


Bie  2.  und  3.  Al)liaiidlimg  von  Band  41, 
Pars  I  dei  Kova  Acta: 

L.  W«iBflk:  Dia  notagrapUe  hi  dar  maaaandaB 

Astronomie,  iniViesniidpre  \k\  Venus-Vorül>erg4ngen. 
14  *^  hog.  Text  mit  Uotacbnitten.  (Pnia  6  Rmk.) 
0.  KiqpAbr  und  I.  BtBMdw:  Photogramma  iv  Onlo> 

genie  der  Vi.^fel.  6  Bog.  Ti  vr  u.  lö  jiboto- 
graphische  Tafeln  nebet  1  Apparatseichsang.  (Preia 
16  Bmk.). 

Bowie 

die  4b  und  5.  Abhandlung  yoe  Baad  41, 
Pars  n  der  Nova  Acta: 

£.  Adolph:  Uebcr  abnorme  Zellenbilduagen  einiger 

Hymeoopterettflügel.    4'/t  Bog.  Text  B.  1  ItÜft» 

gnphiaohe  TafeL    (Preis  2  Rmk.) 
K  WillkoimB;  Zar  Morphologie  der  samentrageoden 

Seboppe  dea  Abivtineenz^feus.    2  Bog.  leit  B. 

1  lithogn^hisohe  Tafel.    (Preis  2  Knik.' 

sind  erschienen  und  durch  die  Bucbhandlang  Ton 
Wilh.  EBgalmasa  (d  Lalprig  la  baddua.  — - 

Sietk  fsa  I.  MMtauu  aal  a*ka  Ia  Ptwaia. 


Digitized  by  Google 


NUNQUAM 


onosDS. 


LEOPOLDINA 

AMTUCHES  ORGAN 
DBB 

EAISBBLICHBN  LBOPOLDINO-CAROLINISCHEX  DEUTSOHBN  AlTAniBMTH} 

DEB  NATÜBFOBSCHBB 

BBR&1l8Gl»BBBf  OHTBR  MITWIRKÜNG  MiE  SEKTIONSVORSTiMMB  VC«  OBM  PElSIDBHTBR 

Dr.  O.  H.  Knoblaadi. 


IaUai.8.<iM-».».     Hell  XTL  —  Nr.  U— 18.  Juni  1880. 

tetaJtt  Amtliche  MittheilunseD:  EnKcra  rines  Vor»buid.sinitglie<les  der  boUnischen  FachsektioD.  —  Er- 
wlhluni;  oino»  Revisors  der  akmlemisi  Inn  Ke<  liBiiinfCa.  —  UBtcrsUiUungs-Voreiii  der  Akademie.  —  Schreiben 
der  Ufrrrn  l';iypr,  Stanley  und  \Vev]irc<:lit.  —  \'erand(>runirpn  im  Personalbestände  der  Akademie. —  Beitrige 
cur  Kasse  der  Akademie.  —  Mkhäd  Augtut  Friedrich  I'rcstei  i.  —  äonstige  Mittheiluncen:  E^tga- 
mm/m»  Bahötab  ^  0.  Baglwt  fUilMMHaMwh»  Städte  aber  teOm.  (Foftactraf.)  Sktgt^älbu 
 IBAiftma.  —  Iwiiii  ■liMMi  lillw  Im  Waaamefnuiadaiigai  fm  Sun  IBMi    

Amüiche  Mitthelliiiigeii. 
iDgfl»  Walil  eineB  Yorstandsniitigliedea  Aar  iNitaiilnlien  FaoliBektion. 

KmUmHi  lattt  Protokoll  des  Ilcrm  Notars  Juetizrath  Gustav  Ivrukenliorg  in  Halle  vom  35.  Ma! 
1880  (Leop.  AYL,  p.  65,  66),  die  Wuhi  eines  Vorstandsmitgliedes  der  Futijäektion  flir  Botanik  noch  Dicht 
zu  Stande  gekommen,  vielmehr  nach  §  30  der  Statuten  vom  1.  ISai  1872  eine  engere  Wahl  iwiachen  den 
Barren  frofcsaor  Dr.  Eich  1er  in  Berlin  und  Geheimen  Medicinahrath  Profemor  Dr.  Gttppert  in  Bre^u 
aoUnrandig  geworden  ist,  aind  unter  dem  29.  Mai  1880  an  alle  der  genannteD  Fa^diaektion  angehörigen 
MitgUeder  direct«  WaUanfTordeningei)  und  Stimmzettel  vriederam  Tenaadi,  auch  von  der  Mehrzahl  der  Stimm- 
Wechtigtea  die  letstsrea  ansgefullt  zurückgesandt  worden.  IM»  »odi  Im  Bttdatnada  bafindlkbaa,  jenar  Rah* 
Mktion  ngehörigen  Herren  Collogen  ersuche  ich,  ihre  Stimmiettel  Uk  aHteataat  ani  90.  i*U  d.  J.  alBmawtoi. 

Sollt«  wider  Erwarten  einer  derselben  die  Wahlauffordenug  ml  dco  Stimnueettel  ddlt  affclltaB 
ImImb,  80  hitie  ich.  eine  Nachsendung  von  dem  Burean  der  ^^r^m4f  TKllOgen  zu  wollen. 

Halle  a.  S.  (Jügergasee  Kr.  2),  im  Juni  1880.  Dr.  H.  KnoblaUCh. 


Snr&hlnng  dnee  Berison  dar  aktdamisolisn  Seolmtmgen. 

Ab  Stello  des  am  18.  März  1880  verstorbenen  Herrn  Geheimen  Regicrungsralbe'!  von  Kiepenwetter 
ist  von  dem  Adjunktcn-Collegium  Herr  Geheimer  Bergrath  Dr.  QiutaT  Zeimer  in  Dresden  aahea  Uerm  Coatoa 
Th.  Kirach  daaalliat  mn  Beriaer  dar  AkndaaDiaJtadiiinngaB  enriUt  wavdaa.   DanBerbe  hai  diaae  WaU 

Halle  a.  S.,  den  SO.  Juni  1880.  Dr.  H.  KnoUauch. 

LeofuXTL    _  U 


Digitizeu  Ly  CjUv-'^^il 


8g 

trnlmUfanagi-Tenfii  to  EiL  iMfiMksü  VeaMm  Akademie  der  latmflniolui. 

Nachdem  iu  df-r  Lfojwjldina  XVT,  S.  1  r.u  Vor^phlSpen.  Tw^frf'ff'enil  tV\p  Vprlpihimif  i1t>r  im  Jahn»  1890 
SU  gowihreiMleo  LDter»tuU:uiigen ,  aufgefordert  worden  war,  sind  solche,  nach  »orgfaltager  lürw-agung  des 
YontaodM,  im  OesammtbetTage  von  600  Rmk.  und  Evrar  in  6  Theilen  zn  Je  100  Rmk.  aa  eb«aao  viele  Haife- 
bedQrflige  im  Mai  d.  J.  gemäss  §  1 1  der  Gmndgesetze  des  Vereins  vertheilt  worden.  Die  Xoth  der  einzelnen 
BittoteUerinnen  war  eine  so  grosse,  dann  der  Vorstand  einer  jeden  helfen  rn  müssen  glaubte.  Wir  emenem 
aas  diesem  Anlasse  uusvro  früberv  Bitte  an  alle  Freunde  and  PArdanr  das  Vereins,  dun  li  gefullige.  au  Ilcrra 
Geh.  Medicinalrath  Dr.  Winckel  in  Dreaden  oder  m  mi«h  su  sendende,  Beitrige  zu  det^a  Kräftigung  bei- 
tragen zu  wollen ,  damit  der  Teroin  seiner  ehrenvollen  Aufgabe,  die  VvÜi  der  Angehörigen  verstorbener 
Haturforeeber  n  Hndaciv  In  nklunin  Miinii  geredit  viiden  könne. 

Hall«  «.  8.  {HvKgmt  Nr.  S),  da»  1.  Jnni  1880      Dar  Vontand  d«i  UntarstOtaimtoVanlM. 

Dr.  H.  XMHaick,  Tecsitaender. 


Bei  dem  Fräsidiam  der  Hndniiio  eind  Donluschreibeu  der  Herreu  üuctoren  Payer,  Stanley  nnd 
Waypreeht  tat  dia  dnnlbm  tob  dar  Alcadania  am  18.  Jnfi  18TB  TMÜdnoan  IMploma') 


Btcr  Fayar  edmibts 

frauzeusbad,  11.  Auguül  1079. 
„INe  Leopddinisch-Caroliniiche  dantmlia  Akademie  dar  Hatnrfeneiier  bat  mir  dia  hoha  «ad 

Au.sreii  hiHitii;  erwiesen,  mir  die  Würde  eine«  I>iiitiir»  jih.  zu  -verleihen  und  Sie...  hntten  die  Gttta^  a 
betretfuude  Diplom  in  Begleitung  eines  sehr  acbmeicbelhoften  Schreibens  su  übermitteln. 

Dm  iah  maiiNa  taendidMteB  «ad  imigilw  Dank  Ar  diaaa  hohe  mir  «mriaMoe  Hu»  der 

und  Ihnen...  erst  heute  ahetattc,  mögen  Sie  iirüti;,'xt  in  Anbetracht  Je*  UniMtande»  entsihuldigen,  dius  itll 
mich  bis  jüngst  iu  abgelegenen  Ciebiigen  aufhielt,  und  Unefe  etc.  nur  nach  langer  Verxogerung  und  Cmwiflll 
aiUdt...  J«L  Payar,  Dr.  ph." 

•  H«r  Waypraaht:  ^^.^^^  ^  ^  8epte«b«187». 

„Wollen  Sic  güti)?!it  entichuldigou,  daas  itik  Diucn  ent  heute  meinen  Dank  für  die  Auaceiehnang 
aimineobe,  welche  mir  dnreh  die  Kaiserliche  Leopoldiniach-Carolinische  deutsche  Akademie  der  Nataifbneher 
tu  Thail  geworden  ist.  loh  belluid  mich  zur  Wiederlientellung  meiner  einigermaMen  zontttteten  Oenmdheit 
ÜB  Oabngie  ind  ftnd  das  Diplom  mit  Ihrem...  Sehraiben  erst  bei  meiner  gestern  erfolgten  Rückkehr. 

Die  so  adtmi  arthailt«  and  desehalh  um  n  dtrenvollere  Auaasiehnnng  Tm  Seüan 
witsenaohaftliehen  GoiponitioD  bat  mieh  mit  wahrer  Oeougthuung  erfüllt  and  ich  epredia  Ihnen. 

und  wohlgefühlten  Donk  hierfür  aus.    leh  hege  die  Hoffnung,  das»  die  Zeit  nicht  ferne  ist, 
«a  mir  geliagen  wird,  doich  gründlichere  Sttidien  im  antisohen  Gebiet«  dem  neuen  Titel  gerecht  an 

Weyprecht" 

Kr.  Stanlay:  Oamp  in  Utanda  District    Congo  lüver,  Jlarch  26""  1860. 

„I  harn  Üu  hoaer  to  aehnowladge  giateAiIly  fhe  receipt  of  •  latt«  Unmi  jw  datad  Halle  Vor. 
6"'  79  W'hi'rein  ynu  nutify  me  of  the  honarable  titla  KWoriieJ  tn''  by  the  Scientific  Lutitllte  uf  whidl  JOQ  an 
President  and  that  the  Diplome  of  Doctor  of  Fhikaophy  awaits  me. 

I  cannot  be  etherwiae  fban  gtateftal  fnr  flu*  Iwmifabl«  reoognitiaa  of  tha  lata  eerrioea  I  vaa  an^ 

ablad  lo  render  to  Geography  while  Herriiii.:  :ii  llie  rank.*  iif  j'mrtmlism  in  :i  ■n-andfring  jnum:ili-t  , 

It  fl'«'»fa>H  to  be  my  lot  to  be  selocted  Ibr  a  novel  äeld  iu  Jourualism.    I  was  emiiowered  by  a 
lOTii«  «oauniiaiaD  ta  modar  iati»  a&  8aldi  d  pabU«  intaveat,  ta  ^aan  hiatorieal  and  gai(npliieal  H«ma  and 
ot  knowledge  from  van<°iu><  by-fields.    Afler  yenr<  «f  this  werk  uf  ftflinmitiifm  «Bq^owarad  na  ta  pra» 
into  Cential  Africa  tu  .•March  for  and  relieve  tbc  lUus^trious  lirägatOB«. 

I  saaumbar  wall  that  Garmaoy  like  many  other  coontriea  ma  ctnngaly  aoapHaal  aboat  Iba  xaaalla 
of  that  search.  The  suocflMM  tenuaatioD  d  <ha  dnt  Ihipaditiesi  kd  ta  a  aeoand  ena  «f  gnater 


•)  Vergl.  Leop.  XT,  1879,  |iag.  M. 


Digitized  by  Google 


8a 


iB^purt  and  si^Dificanoc  to  ciTilization  gmerallr  and  likc  the  flrst  th<  »cchikI  Kx{)oditii>n  tcmün^td  nifll 
ttow  Twnlt«  «0  hupipilj  phraaed  in  f ooi  Diploma,  for  Üm  rseqgmtiaii  of  whioh  I  alw  thaok  yaa. 

I  am  Bow  •dramnc  iitto  Aftiw  tfas  tUid  tiae  to  pot  isto  pnwdoe  tbeoriea  «faidi  hm  tu  tiuir 
a<ni  and  intent  tha  mü-lMiiif  of       HilwJrftMti  «f  .tfw  populow  Ittria  «f  Am  IbyartiB  Biw  «ludi  1 1*- 

leiy  (ieecended. 

Ob  fh«  nrg«  rf  the  brälkat  «od  vide  field  Ulbn  ne,  dl  thoogfaU««  of  the  «MBied  world 
bdUad  ine,  ftiU  only  of  the  purport  of  my  task,  I  am  hailpd  by  you  a»  Doctor  of  Philowiphy  ' 

Pennit  me  to  awure  you  that  I  shaU  hold  your  honoi-ablo  recognition  of  my  serrices  deorly  oot 
Mly  te  dww  mrfh,  Vnt  «ho  m  a  lut  «eho  vt  Hui  good  iriU  mnilbBted  towards  me  b j  m  inany  Idadheutad 
Chnun....  St.  Hury  IL  Stanlay." 


Tei&ndenmgen  im  Personalbestände  der  Akadamio. 
Nra  MltfiiffiBW  nitlMt 

Kr.  tSTft«  Am  24.  Jm  i  18^"':  Herr  Max  Thoraai  Edelnuum.  Privatdocent  der  Physik  nn  der  K  iii?li?-^ipn 
♦welliwlwii  Hochschule  in  MOuclit-o.  —  Zweiter  AdjuDktenkreis.  —  Facluiektiou  (2>  für  i'byaik 
und  Mataandogia. 

GesiorbcB«  Mitglied  t 

An  9S.J«id  1880  nBftdra:  Hot  Dr.  Adalf  Itettt  M«.  UMiliflh  roniMlHr Staatantfa  «od  Rnteor 
dw  Zaologia  m  dar  Unmitit  ia  BrariM.  Aü^mommn  mm  15.  Oetober  1841 ;  oogn.  Savqpj. 

Dr.  H.  KntUMielk 


Beitr&ge  zur  Kasse  der  AfcaiiMni».  ^  ^ 

Juni  6.  1880.  Von  Um  Prof<«i«cr  I>r  I.  Prowp  in  Thorn  JiKresbeitrap  für  1880  6  — 

„     8.     „       „  Medicuuiintii  bc.  J.  G.  l'reyo»  ia  Wiuu  ü«i«gl.  iUr  IbSO  S  ~: 

„  M.  „    I.    MntdoeeBt  IL  Th.  Edduaan  ia  Mttaehn  Etataitt^dd  nd  JdHMbtitoag 

Ar  1880  36  — 

Dr.  H.  KnoMaucb. 


MldiMl  Anglist  FrieOilcli  Fiestel*) 

wurde  am  2".  Oetober  1809  in  Göttirjpfn  ^'plmr^n,  wospUwt  pr  noch  seine  Vorbildung  erhielt.  Von  Jugend 
auf  feetelte  ihn  dua  nuturwisAenscliaftlicbe  und  mathematische  Studium,  insbesondere  da^euige  der  Mineralogie, 
Oadogi«  und  der  mit  der  Mathanatik  ao  nahe  verwandten  Kryetallograpbie.  Für  die  letztere  wurde  er 
namentlich  durch  die  Vortrttge  aeineB  Lehrer«  an  der  Göttinger  UniTersitit,  dea  als  Kiyatallographen,  HiiMS*> 
logen  und  Geognosten  hochverdieoten  Friedrich  Ludwig  Hausmann,  begeistert.  Auch  dar  einfache,  abar  daidi 
Autopaie  hficbet  anrugende  Vortrag  von  Friedrich  Blumenbacb,  dem  seiner  Zeit  bedeutendsten  Naturforscher 
in  Enropa,  forderte  ihn  weaentlieh.  Mathematik  «tudirte  er  unter  Thihaot  und  Ubiek,  AatnoooB«  ooter 
Oanas,  Physik  nater  Tobiaa  M^er,  Chemie  unter  Strohmqrer,  Botanik  tmtar  Sdmdiir  aad  Mijar. 

Ikvondara  ehaidcIcriatiMli  erEchien  Prestel  die  Wahrnehmung,  daaa  die  Haaie  jedea  voIkttndigeD 
KiyataUea,  bd  diüa  Büduqg  tob  Auaaen  kar  kdae  aadoren  Krilfte  störend  eingegriffian  haben,  ao  Ttrthailk 
ist,  daaa  Jede  Bbene,  welche  duroh  den  Sdnraipnnkt  aeiikrecht  gegen  die  Uauptachae  gelegt  ist,  lia  io  iwd 
»ymniefrische,  im  Gleichgewicht  atdiende  Hälflcu  theilt.  Ditaes  weckte  in  ihm  den  Wunscji,  »uch  dir-  ülirigen, 
dar  Kiyatallbildosg  aa  Oroada  liageodeo  Oaaetae  keooen  la  leraea.  Hienu  und  am  sngleicb  die  uneodlieh 
Bannieh&ltigee  Gaddtaa  dar  TndhidneB  der  aaorfaahdna  Katar  fibaraekaa  und  bdierradian  an  ktaam,  war 

TOr  AQem  erforderlich,  dieselben  bildlich  und  zwar  voll-itäiulig  nach  Wux-r  Verwftinltsrli.'iff  |  u  rapakUliillh  dir» 
«artdba.  Ffkr  etna  aolehe  per^ektiviache  Daratellaug  fehlte  ihm  damala  jede  Anweisung  und  M  war  aaln 
ante  AiMt  darauf  gerichtet,  die  Regeh  der  Pmpdclive  Ar  den  genamitae  spaeieUan  Zweek  an  gaaUHaa 

and  nnzuwendtn.    Er  verl:tT.:'Ilt■i?h^f'  diifflVif  schon  als  Student  unter  dem  Titel: 

a Anleitung  zur  perspectivischen  lüitwerfung  der  Kiystallformen  für  Mineralogen."    Mit  einem  Atlai  von 
7  TUUa  ia  Stdadnuk.  OMtima.  bd  Taadeahoadc  «ad  Bnpm^  18S8.  8*. 

«)  Yaii.  Laopddiak  EVI.  1660,  p.  84 


uiyiLized  by  Google 


S4 


Kor  durch  die  wume  Empfehlnng  teiteoa  des  Hofraths  Htanuxm  T«ntead  ikh  die  Baefahaadlinif 
n  dem  koBtapidigen  Yerlage  der  Schrift  einea  jaogen  Studenten.  Dm  Werk  «urd»  von  d«n  dunBls  bedaa» 
tendtten  Krystallographen  Professor  Weüs  in  Berlin  einer  bL^oud'jron  B«aprechang  in  einer  Sitzung  der  Borliair 
^V*^*— dar  'WiaMucbaflen  gewOrdigt.  Aoeb  Haidiitger,  der  denaalbeB  G«geutaiid|  ab«  aacli  aadim 
ftindfiM  beurbettat  hatte,  iprach  nch  gOnatig  ftber  duaelb«  aoa. 

Naeik  hmaätUr  Studienzeit  arbeitete  Preetel  eine  Zeit  kog  ala  Oeomet«r  in  der  Umgegend  tob 
Qfltti^g«!  «ad  dmim  mls  Kirkaohaider  am  Hane;  er  verfaaate  Tabeiles  dar  Soblco  n&d  Seigerböhen  warn 
Oebravehe  beim  Faldmeasen  tutd  Sfarkaebeiden  1827,  die  aber  niobt  TerCfleutSeht  riod. 

Micbaelia  1833  kam  Prestel  aa  Jus  GuM  asiiim  zu  Emden.  Ganz  ohne  Vermögf^r.,  war  i^srsHbe  «r«t 
Too  dem  hier  Tcrdieoten  Gelde  im  Stande,  1834  zu  promovirea.  Diet  geiohah  in  »faeentia  lui  der  UnivenitAt 
Harbwg.  Die  an  OMtingen  gadnekU  Dinntatfan  ftkrt  den  Titel: 

^  cfctrü  Kravitfttis."    Gutting«  1884.  8*. 

Preaters  Torzitglichate«  Straiba  mr  muumbr  darauf  gerichtet,  aeLnen  Schülern  den  Unterricht  ao 
frwditlwr  mBtflA  m  hmIuii.  Dm  Stndiimi  d«r  UntiHmtOt  «nd  DUaktik,  inUb*  flm  mImb  «k  fltatot 
beechäftigt,  trat  mit  leiner  Wirkiamkeit  ala  Lehrer  erat  recht  in  Jen  Vordergrund.  Mit  grossem  Eifer  itndirte 
er  die  SchrifUn  eioee  Peitaloni,  Diaatarweg,  v.  Ranmer  und  Anderer.  Den  Mangel  geeigneter  Lehrbücher 
mahta  Praatal  aunAllaB  dmA  aifaa  im  Jafara  18M  «naUaBana 

,TondinIe  der  Geometrie  fQr  GewerbfBcbalen,  bBlian  DUi'gatadiuliB  md  dia  ontaNa  Skiaiii  da  Oynnufao.* 
Mit  6  Tafeln.    Emden  1836.  8«. 

Von  dieaam  Bache  winde  spMer  aina  ivaite  and  1867  «Im  dritte  Aidage  BothmnAlg,  lalilaM  daD 
(•vadtsenen  Ansprüchen  an  derartigo  Lehrmittel  entsprechend  erweitert  und  vervollständigt. 

Stets  b«mUht,  die  den  einzelnen  Naturcrzeugnissen  und  NaturergcheinuDgea  zu  Grunde  liegende  Idee 
snfaidadeD  nnd  znr  Darstellung  za  bringen,  war  er  bestrebt,  dieses  in  erster  Stella  an  den  Kiystallsa  aoa- 
zuffthren.  Nach  mehrjähriger  omiiangreieber  Arbeit  hatte  er  das  isometriBche  Systam  daifaatallt.  Daaadba 
erschien  in  Emden  1837  in  Folio  anter  dem  Titel:  „Die  Individuen  der  anorganisdiea  Natar.  I.  Lieferang: 
Dia  Tollz&hligen  CombinAtionen  des  isometrischen  Systems." 

Uahar  Idas  nnd  ZwUt,  diaaar  Arbeit  hat  sieb  Fiaatal  aalbat  in  dem  erkürenden  Texte  dar  Tafsb 
ansgesproeban.  Dm  Weik  worda  too  dan  Koryphäen  der  mnaoaebaft  günstig  aafgenommra,  aoA  an  nU- 
ratoban  Akademiaan  Yorträge  darüber  gehalten.  Gleichwohl  und  ungeachtet  der  zugleich  praktischen  Tendenz 
And  dasselbe  jedoah  Hiebt  einen  hinreichand  lobaenden  Abaats,  so  daaa  sich  froatal  gsawai^aa  sah,  die  Fort- 
■ataang  eufzugeben. 

lu  den  vierziger  Jahren  fing  man  allmfthlicb  an,  such  dem  natnnrissenscluitlicben  Unterrichte  in  den 
Qymnaaien  einen  Platz  anzaweiaen.  Aa  dem  daiaaf  fiplgeodan  Kampfe  zwischen  dan  Vertretern  der  Alteiao 
and  der  neneo  Biditong  nahm  Prestal  lebhaften  Astheil.  Er  rerCffentlichte  in  den  rmgiammeii  des  Gym- 
SBsiums  zu  Kmdrn  Mgrr,ih-  hifr.-iiif  >n?iiL''.ic'he  Abhandlungen: 

1.  Uaber  d.  Methode  d.  uatarwisscnschaftl.  Unterrichts  in  Scbolea  flberhaapt,  bes.  in  Oymnaiien.  Emden  1840.  4*. 

>.  Uabar      ItMioda  daa  BatarfiadilelitlldMO  üatarriehta.   Bndan  1844.  4*. 

3.  Uebcr  Zip],  Motbode  nnd  Umfang  de.i  nntHnvisspn.'chaftlirben  Uiiterricbta  in  GynUHtai»  ^^■*^t"  1860*  4*. 

4.  Die  geometrische  Uearistik,  fiir  die  Schule  bearbeitet.    Emden  18&6.  4'. 

».  Die  KagahdBHIa  in  «lagMDtarar  Daiatdln«  Ar  dia  Sdnda.  Bstdaa  1868.  4*. 

Am  föglichsten  findet  Usr  aogMA  dia  Enrlimn«  Mgnidiv  auf  danaalhaB  Zvaak  gariafatatir  aaihab- 
atindiger  Schriften  Platz: 

1.  Lehrbuch  dar  AifOaatik  «ad  Alsabn  ftr  hfllian  Ldmautaltan.  EOtdaa  1838. 

2.  Gmndriss  der  Xatur^Püchichte.    Emden  1843, 

3.  Lehrbuch  der  Naturgeschichte  uach  Oken.    1.  Theil:  Das  Mineralreich.    II.  Theil:  Das  Thierreich. 

HI.  Theil:  Das  Pflanzenreich.    Emden  1840 — 1S4S.    %  Aaflafa  Le^^  1850. 

4.  Tabellarische  Uebersicht  des  inneren  Dauee  der  Erdrinde. 

5.  Ketze  za  geometrischen  Körpern  und  Krystallmodellen.    Emden  1846. 

6.  A-B-C-Buch  der  Zeichen-,  Reiss-  und  Messkunst.    Leipgag  1847. 

7.  Mathodiach^heoretiscb-praktisches  Lehrbuch  der  ebenen  u.  sphärischen  Ttigawnetria.  8  Tat  WaiBarl848. 

8.  TabeUariaehar  Gnndriss  der  Experimental-Physik.    Leipzig  1858.  - 

Awascdcn  anehioiea  wn  ihm  aiahraN  Uarhor  gahMga  Aoikltaa  fai  ll«yer's  pidafogiicbtr  Run», 


Digilized  by  Google 


«5 


Seine  HMipttliStiRkeit  aber  sie  Schrift?te!lcr  wiJroete  Pre^stpl  drr  Meteorologie.  Während  einer 
Dahezu  ein  haibes  Jahrhundert  amfMeendeu  XliÄtigkeit  in  Schrilt  und  Wort  hat  er  mehr  als  einen  wesent» 
Heben  Bustein  rar  «iasenachaftBelMii  Onoidhg«  der  Bodemen  If eteorologi«  geliefert  und  dadurch  seinen  Namen 
Witt  Aber  die  Grenzen  Deatschlandi  hinaus  bekannt  gemacht  HanptaächUeh  war  sein  Streben  darauf  g«rieht«t, 
die  Gesetze  der  Schwankungen  des  Laftdnicks  und  der  Wärme  an&nfinden  and  dlM«  auf  die  ItMidwirtiiaehaftfichaii 
and  aanittren  Terhtltaisae  sowie  auf  die  Seefahrt  ansawenden.  Seit  dem  Jahre  1836  hat  er  tigliche  Wittemag»» 
beobachfaugeo  angettellt,  deren  ErgebniM  er  in  laUrcicben  AvÜUam  md  Afabaadlnagm  hanptaioUidi  in 
folgenden  Zeitschriften  TcrAffentlicbte:  in  den  Jabreaberichten  dar  imluifaiahMdaB  OweBuhaft  n  Emden, 
denen  dieaalheo  meist  als  sogenannte  „Kleine  Schriften"  beigegeben  lind',  in  den  Tarbandlangen  und  in  der 
LaopoldiBa  der  KaiaarlJchen  LeopoldiniaAOaroliniaehen  Akadcaia;  in  PUffmannla  gßog^mpUaehm  Mittbaihingen; 
in  DtatwlMn  Saiduanzeiger ;  in  Paten'  Astroaentaduo  Kacliriebtao;  is  dar  asaen  HaaBoreracben  Zaitnng; 
im  BaanoirerKcheD  Gewerboblatt;  in  der  Zeitschritt  des  Architekten-  und  Ingenieur- Vereins  za  nannorer;  in 
HauMbaig'a  Joonal  f&r  Landwirtbachaft;  in  Gmncrt'a  Archiv;  den  Wtttarangabericbten  der  dentaebao  8ee> 
mrt*  ia  Banfawg;  in  dar  Lripaiger  Illvatrirten  Zeiton^;  llaidiBiger'a  IfaBatiaehrift  raa  aUan  KaidMU  dar 
Nntar;  in  llttller's  „Natur";  Hiis'  und  Julm's  Wuchi-tiscbrift :  Unterhaltungen  auf  dem  Gebiete  der  Agtronomio ; 
in  der  Ua;  den  Sitnutgabericbten  der  K.  K.  Akademie  der  Wiasenacfaaiton  an  Wien;  in  der  Oeaterreichiacben 
lhrin»Z>itniy{  in  dar  Ziitidifift  d«r  «alamiddHlun  OaMÜiehaft  Ar  Ifatamiogia. 

L  KMam  8ehrUlan  der  Hntmfeiauheiidan  OaaaDaebdk  in  Bndan. 

1.  Die  Temperatur  von  Ennlrii,     1855.  4*. 

2.  Der  Tangenten-Maaatatab  nnd  die  ConpooeDten-Tafel  rar  Bestimmung  der  mittleren  Windrichtung  naeh 

dar  Laabert'adMB  Fermd.    185S.  8*. 
.g.  Das  Tayorimeter  (>d<r  d:'.'  iVyrhrnirieterskale,  ein  Instrument,  um  uu^  den  .Anzeichen  des  Angnak^Hlmi 
Ili||dirometers  die  Feuchtigkeit  der  Luft  ohne  Bechnuüg  sa  bestimmen.    1856.  8*. 

4.  Dia  Oewittar  dee  Jabrea  18»B.   Ein  Beitrag  "»  Tbydologi»  der  AtaBoaplitoe^    1858.  8*. 

5.  Beitrage  zur  Kenntaiss  des  Klimas  Ton  Ostfrii-sland.    18'i8,  8'* 

6.  Der  Barometerstand  und  die  barcHnetrische  Windrose  Ostirieslands.    Emden  1860.  4'. 

T.  IbtaaniogiMba  üntarandnagan,  batraflbnd  di»  Terhrellung  daa  MbomiMlw  in  den  Tt^m  vom  M.  Ua 
28.  Mai  1860,  die  isobarom.  Linien  am  22.  Mal  md  dia  QavfttMF  am  80.  nnd  88.  Mai  1880. 
Emden  1861.    Mit  2  lithographirten  Tafeh). 

8>  fligobnime  der  Wittemnga-Beobacbtnngen  m  Emden  in  den  Jabren  1860  nnd  1881.  Batdan  1868.  4*. 

8.  Dm  gaggraphische  System  der  Wii^de  über  dem  Atlantischen  Ocean.    Emden  I8G3.  40. 

10.  Ecgabniaae  der  Witternngs-Beob»<:litucg('U  zu  Emden  in  den  Jahren  1862  und  18<i3.   Emden  1864.  i*. 

11.  IKa  Winde  über  der  deutschen  NordaeekQste  und  dem  südlichen  Tbvilo  der  Nordsee,  naeh  iluar  paiin» 

diseben  Veränderung  im  Laufe  des  Jahres.    Mit  einer  Windkarte.    Emden  1868.  4*. 
18.  Saa  Gesetz  der  Winde,  abgeleitet  aus  d.  Auftreten  deraelben  über  Nordwest- Europa.  1  Karte.  Emden  1869. 
18.  Die  Temperatur. Verhiltni MB  in  der  untentMn,  dia  EidoWiflMba  onmittelbar  bartthnndan  SeUabt  daa 

liuitaaarM.   Emden  1671,  8*. 

14.  Dia  IVind«  in  ifarar  Borfdiong  rar  Sahbrilil  nnd  Merliilitit.  Em  Bettrag  aur  mediefadadien  Wittcnuga- 

nnd  Klimakunde.    Mit  einer  Tafel.    EMbn  1872.  8". 

15.  Eigeboiaaa  dar  Baobacbtungen  nnd  Erftlunngan,  betreffend  dia  Stunnwamnagen  and  Stormaigaala. 

^Mdnatt      58.  JabTMberidita  der  natorf.  Oeicllsdi.  sn  Emdea.)   1878.  8«. 

16.  ErgabniBaa  dar  'Witterungs-Bcübachtungen  von  1864  bis  187."!.    Emdin  1874.  4". 

17.  Die  bfiofaata  and  niedrigste  Temperator,  welche  an  jedem  Tage  von  1836  bis  1877  anf  dem  meteoro- 

lagiaahaB  OliMmitacinm  m  Emden  «a  einem  BnthariMWien  Thannegnfli  beobachtet  wnrdmi 
iat,  amria  die  davana  tbgabitatan  inaaanl«n  Qnttwn  dar  Tlanparatnrbewegnng  in  OatMadand. 
Emden  1879.  4«. 

II.  In  den  Nova  Acta  der  Kaiserlidien  Laopo]diniaoili*Carolinigchen  Akademie. 
1.  Die  mittlere  Windrichtung  an  der  Nordweatbllata  Deutschlands  für  jeden  Tag  im  Jahre  aus  19  Jahre 
nmbmandan  Baabadrtmgan  in  Emden,  amria  anA  für  Bambnig  banafanet»  «ad  uunmiwU  and 


Digitized  by  Google 


S6 


dargestellt.   Ein  Beitrag  zur  Lehre  von  der  geographiicheti  VL-rtiroitun^  md  dir  gaHtl» 
mlaaigeti  Drehung  Jus  Winde».    Mit  2  Tafeln.    Vol.  XXYl,  1'  1.    1867.  4". 
2.  Die  jihrliche  Veränderung  der  Temperatar  in  Ost-Frieeland.   Mit  einer  T»fel.    VoL  XXVII,   1880.  4». 

8.  Die  thermiache  Windrose  für  h'ordweetdeutachl&ad  baraebnat.  Mit  4  Tafeln.  VoL  XXVm.  1861.  4*. 
4.  Die  mit  d.  H6he  zunehmende  Temperatur  «k  Fnnctioa  d.  Windearichtung.  Mit  3  Taf.  Vol.  XXIX.  1863.  4*. 

9.  Sil  Jlliriiehe  und  tägliche  Periode  in  der  Aendemng  der  VTindeuichtang  Aber  der  deutschen  Nordiafr 

kflflt«,  wwie  der  Winde  «o  daa  Kflaten  das  R^gaiarfwa  nud  Finniacheo  Meerboaeo«  und  dea  Weiaata 
Hmim.   Ifit  a  TMn.   Toi.  XXX.   1864.  8*. 
6>  IHb  jllirliahe  periodiache  Aenderung  de«  atniosphariHchen  Ozont  und  die  ozonoekopi«rhe  Windrose  als  £r- 
gebniai      Beobachtungen  zu  £aid«n  WO  1867  bta  1864.  Mit  2  TKfebi.  VoL  XXXU,  P.  L  1866.  4*. 

III.  lu  der  Leopoldina. 

Di»  Ibtoordotlia  ia  Ürnr  TWriwlinng  mar  XWvMhMhtft,  im  veftmrirtlwdwftlidmi  IntwnaM  oad  da 
GMOiidlliiitoni^timi«.  Haft  IX,  Ib.  6—6.   1878.  4*. 

IV.  In  PetermaDii's  ^'f-oprraphiRchen  MittbiQllllgaa. 

1.  Dar  Moorraucb  dos  Jalurea  1857.    Jalu:g.  1868. 

2.  Eifatiiiaaad.BeobaclitinigiBflbard.aitd.HMwiBiHtoaBdBT«mjiM»tiu  Aii^^  Jtliitg.1668. 
8.  üeW  dfti  Werth  der  nach  der  LuWrtVlMa  Focmol  IwreohoaUo  nittkno  WiadriehtBi^  Ar  di» 

Meteorologie.    Jahrg.  1861. 
4.  UalNr  dfe  DatooralociMiliiB  BaobaebtnogaiyteMa  n  nnttiBan  Zwaekan.  Jahig.  1882. 
8.  ElgabnbM  dar  neuesten  auf  <la.<s  (if^i  tz  der  Stünne  gerichtot*>n  UnterancbttlfMl.    Ukllgt  1882> 

6.  Abvittit  dar  Hoorriuch  und  seine  weite  Vorbrcituug.    Jahrg.  1666. 

7.  Sto  Hataorslogia  dar  Oagaowait  aad  Ibra  BaaiahnDg  zur  Nautik'  and  Afriknllar.  Jahig.  1M8. 

8.  Bb  aflwiea  Polarmeer,  gefolgert  aus  den  meteorologicchen  EncheinniigaB  daa  OflidlkiMB  Xuiujw.  Jahllg.  1868* 

V.  In  Hennebvrg's  Journal  fttr  lAndwirthschaft. 

1.  flaaebicbUiche  Bemerkungen  Aber  die  Lungensenche  unter  dem  Rindvieh  der  Provinz  Friesland  aeit  ihnr 
Entstehung  vom  Jahre  1842  bia  am  1.  JuHMUF  1858.  Au  daai  HoilladiMhaB  daa  Dr.  Laddar. 

2.  Jahrg.    C^-We  1854.    S.  506. 
8.  Bildliche  Darstellung  des  Gaugtü  der  Witterung  im  Königr<-iche  Hannover.    Jahrg.  1856 — 1860. 

3.  üeber«ichtlichfc  Darstellung  dvi  Viikufs  der  Witterung  im  Königreiche  Hannover.    Jahrg.  1856 — 1865. 

4.  Uaber  Moorbrennen  in  Ostfrief'liiiK) .  At-i  M(i>>n'niir1i  und  die  ürliumiachiin^r  dea  Mooraa.   Jabrg.  1868. 

Tl.  In  Meidinger'a  Monataschrüt  ,Aus  allen  Beicben  der  Nator". 
üebar  da«  Vbor^  odir  BShanaadt  uri  daa  MaoHhNimao.  WnMul  ».  IL  1858.  Bd.  II,  Haft  2. 

m  Lid.Ziiladiriftd.Arridtaktaa-ii.l]i9eBiainwTenäiaaf.d.K^ 

Dia  Aendemng  de«  Wnpwrstando^  der  FIöf^^c  imtl  Sfriimc  in  dor  jährlichen  Periode         Hr-r  jiihrlicben 
periodiacben  Zu-  und  Abnahme  de«  atmoitphürischun  Niedcrucblagi  und  der  Verduostong  genau 


TQL  b  dar  JStuea  HaBDOvaradwB  Zritnqg*. 

1.  Veberd.  Sturm  in  Norderney  Dic'ti'1<'^r'ipIii><clie:-!turmwArnui8.I)lBaDBlMliaiABlBWavhaofV«adan^ 

2.  Ueb«r  die  österFeichiacben  Sturoi«jguaie,    JuU  Itiüü. 

IX.  In  dar  Zaitadirift  dar  MarrmchMten  GaaalMuft  ftlr  ICataoralagia. 

1.  Der  Verdunstungsmesser  (Atniometeri  in  seiner  einfach.^tm  Form.    I.  1Ö66. 

2.  Dia  jlUirliche  Periode  der  Ozonreaction  auf  der  mirdiiclien  llemiaphäre.    I.  1866. 
8.  Dia  OaasUcbto  dar  Wittanug  ia  Nordwaat-DaataddaBd.  m.  1868. 

4.  Hahar  den  Moormuch  in  seiner  weiten  geographischen  Verbreitung  und  dia  doiall  ihll  TamiiawIliaM 

phant«&mo6kopischen  Erscheinungen  im  Luftmeere.    III.  1Ö68. 
6.  üabar  die  Uiwche  der  Trftbaiig  der  Luft  in  der  ernten  HlUla  daa  taä  1868.   17.  1868. 

6.  Die  Polarstreifen  oder  Polarbanden  ab  Sturmsignale.    V.  1870. 

7.  Die  Bahn  der  mit  dem  Golfstnune  von  Südwest  nach  Nordost  über  dem  Atlantischen  Uceane  lüagH  der 

XAatao  vau  Modhraalaaiafa  tetaahnitaiidan  StunnibMar.   T.  1870. 


87 

8>  Tifgliiehende  Dantellung  der  klimatiaehan  Vrrlmltuigiic  im  ätusenten  Westen  und 
■tndn  dm  Ptwuaücben  Staat«  Ui^  der  Nordm  and  Ortiee.   TL  1871. 
9.  Du  OmU  dar  Winde  and  das  Sintern  der  Lnltotianmiigea  ttiar  dam  'AtiaatiadieD  Ocean.    VL  1871. 

10.  Baiikng  w^tAm  dar  ftiiMhl  der  hellen,  mdtt  trüben  und  gam  trüben  Tage,  welche  in  einem  Mflnnt» 

twlniiHHimi,  au  der  in  Procentea  auagedrOckteo  Bewölknng  daa  Hiinnala    YIL  1872. 

11.  Dia  ütoriffiahtar.  Tenireacht  dnrdt  d. fltrgmwigan  taliUhMWfa,  a«  d.  BwliaehtMmB  iml^jamlwaa ,  TIL  187SL 

12.  IWiip—itg  der  Höhe  der  Wolicen  durch  Benutzung  daa  daktriHlNB  lUagnflua.   TUL  187S. 
18.  Dia  ItolailModeB  dee  AeroUinoeluiip.    IX.  1874. 

Z.  In  dar  Waiar-Ziitnng  vom  8.  DaeemiMr  18<7. 


XI.  In  Ppters'  AstroncHttisohen  NachnVh'fn  v    T.  1863,  Nr  1045. 
BeMÜtste  aus  den  Beobachtungen,  gerichtet  anf  dieKnnitteinng  der  Tenpcratardüferonzen  an  der  Erdoberflüche. 
Xn.  Im  DantaelwB  Seiel»  od  EtaigliehaB  PranamelMB  Staate  Anatiger. 

MbtoOrologische  CorreBjxmclenz .  rrgi  lm^issig  vom  Decembcr  1870  bis  März  1873.  ÄUBserdpm:  Uelwr- 
eichtliche  Uarstelliuig  der  mcteorologiachcn  Beobttchtonga-Syeteme  aod  Beobachtaiig»Stationen.  — 
UaW  daa  Taaliaanni  daa  ateoapIdiiMdieB  OMua.  Zur  Bada-  and  B«iafr«aiain.      Dia  antei» 

ralogischtn  PablicatioiiaB  nach  einem  Aufnatze  von  IVjvc.  —  Uebcr  den  Moorrmuch. 

XUI.  In  den  Manatliehen  Uebersichten  der  Wittemng  der  Deutacben  Seewarte  in  Hamborg. 
Tarianf  d-muanrng  raf  d.  «atHdian  ffiüft«  d.  nSrdliaiiaii  Handiplikra,  regalnlBiig  voo  Daa.  1876— Ja».  1680. 

XIV.  In  der  Leipsiger  Illnstrirten  Zeituiy 
erachianan  wAhiend  aimar  iaqgan  Beibe  Ton  Jahran  Alihandlnngen  ana  PMatal'a  Fedar  (daa  Atmonetar, 
das  Pendehnaoometer,  die  telegraphiechen  Witterongiberiehte  nnd  die  Verwertlrang  dendben  rar 
Vorbpstimmnng  der  Stürme),  noch  in  der  letzten  Zeit  die  Meteorolugischcn  ßilder. 
Auf  der  37.  VeraamiDlang  daataohar  Natnrfiiraehar  md  Aanta  ia  Kailabad  im  SeptamlMr  1868 
wurden  vier  Vortrüge  gehalten: 
1.  Nana  Fanul  inr  anachnulichon  und  UmhIcIiIBcIhb  DuataHnnf  der  BMmugn  hn  T«H,maaia  in  Qmm 

übbas-  and  NachainamdacBBin. 
S.  Dia  in  der  Zone  dar  'varliidailktai  Winde  avf  der  nOrdBeben  Badqhlre  ana  den  BioliaflliAnngaB  alA 

ergebenden  acht  WindatgaUate. 
8.  (Jeber  die  Aendeniqg  der  Lag*  d«  Aohn  der  tlienniBohen  Windrote  in  dar  jührliohen  Periode. 
4.  üabar  die  in  dar  nnteiaten,  «nniittelbnr  auf  der  Erdoberllloha  mhandan  Sdiielit  der  Atmoaphire  nrit  dar 
Ilnlif  zuiii  hraeqda  Temperatur  als  ein  aucli  hoi  der  Vi-rgleir^iung  der  Temporatur  vprwViir-dnnpr 
Orte  und  der  BaatineHUg  der  Itotbermen,  leanomalen  u.  e.  w.,  sowie  den  Untertachnngen  der 
MatHMiipliTaioIogie  tiedeataainaa  MonMHt. 
In  den  amtlichen  Beriefatan  dar  89.  YanaendoBg  daatadier  Hatufimfair  mid  Aanta  in 
Septanber  1864  finden  aidi: 

1.  Wlnftpoea  der  Onnreaetioik.   8^  88* 

2.  Die  jährliche  .\cnderniig  im  Wnsserstanrli^  der  F!üm  md  6md.    8L  89. 
8.  Uelwr  den  Yerdanfttangnneaaer,  Atmidometer.    S.  84. 

Pieatel's  daa  Ozon  betreffende  Arbeiten  finden  tieh  foOstindig  abgednukt  In:  Landnr,  Daa 
apkbiadw  Om.  Bd.  n,  &  88.   1878.  8» 

(Schluss  folijt.^ 


Blngegaiigeiie  Schriften. 


{Vnm  15.  Janoar  l^TH  Iii-  F»-»; ni.tr  1*Ri>  «.-rJ-is»  ) 
lJaturwi»»en«chaftl  Verein  f.  SchleBwig-Holstein. 
.•^rr.r.ltfm.  lid.  lU,  Uft  2.  Kiul  1880.  —  Karsten: 
I'i.riu'lisi.  h''  Ersi;heiuuu(»<  ii  ili'.^  l'r'.ar.zrn-  u.  Thii-rleben»  in 
S(  iap,«  iu'-HnM<  :ri  r,.  1  — l(i  —  iJ  Metcorologiiclie  fi^ 
übacbtunguu  auB  l'clot«ü  in  öüil-Ürasüien.  p-  17—281  — 


iA:  Talephon-Sireoe.  p.  27—32:  —  Dahl:  Vcrzeichnits  dar 
bei  Satin  gefundenen  Schmetterling,  p.  33— 60.  —  Heine* 
mann:  Viv  kry^Ulliiiischpn  Osrbicbe  Schieewig-UolMeiaa. 
n.  61—96.  —  \Vcl>er:  Uuricbtc  aber  "f  in  der 

Provins  8«hles«%-Uol«tetn.  ^  99— ISM. 


.i;ju,^  jd  by  Google 


88 


bwiehte.  Hft.  10.  Erlaagai  1678.  8«.  —  Eft.  11. 
ErUngen  1879.  8°. 

Landwirth«cbafll.  Jahrbtteher.  Ilerauigeg.  von 

H.  Thiel,  n.i  IX.  Hft.  1.  Barlin  1880.  8»  — 
Krocker:  Zur  I,upiiitnkr;inkhcit  der  Scbsfe.  p.  27  36  — 
De  Vrifs:  \'<hfT  dif  (.'«ntniction  der  Wurüoln.  p.  S7 — Si). 

—  Maerc  koi.  VvbvT  den  Werth  der  zurückKc^uiigeueu 
gegenüber  der  »'MgerlOtUcben  Phocphortiure  in  drn  .Suner- 
plwiplwilw  fb  ak—U4  —  Albert  u.  Tollbrecbt:  Um 
TnbaltaB  WMwrUiBcbw  and  torOckgegangener  Phoipbor- 
Biurc  in  luDcreicbem  und  kallcanBem  OMen.  p.  116—120.  — 
rereli:  Zur  Fdrdenuig  der  Colturtechwk.  p.  121—193.— 
Muller:  Ccbcr  das  Gefriarat  tmd  Effricnii  der  PSaBMB. 
p.  133-190.  —  KiinpM:  D«  AilicMeiwi  der  BmM- 
rOben.  p.  191—203 

Denttebe  Seewarte  in  Hunbarg.  MoDAtliclie 
Uebernoht  der  WitUnuy.  September,  Ootober,  No- 
T«ib«r,  Deeaabv  1896.  BiaiWg  a.  a.  8*. 

IXeutsche  Oeiellioh.  fttr  Anthropologie,  Ethno- 
logie n.  XTrgeiohichte.  Correspondenz-Blatt.  Jg.  1879- 

Nr.  12     München  1879.  4». 

X.  Prenti.  Akad.  d.  WiBsenich.  in  Berlin.  MonaU- 
berichte.  Norember  1879.  B«rliii  1880.  8*.  —  Prinps- 
heini:  UebtT  im  Hv|io(-hlorin  iinil  die  Bedinfiinj«?n  winer 
Entstehung  iu  der  ('flaiize.  p.  bljO  —  81i.  —  KettoliT: 
Theorie  der  absorbirendeii  aiutotropeu  Mittel,  y. 

—  Potere:  Deber  die  Eintbeilung  d^  Caeciben  und  ins- 
beioadere  Aber  die  Gattungen  RJüHotremn  und  Gymnopi». 
p.  924— m 

Sohlesische  Oeaellach.  ftti  Taterländjsche  Caltur> 
Äb)jAii'!lur.^-i  II.  Pbiloeopbisch-hiittorisclit'  Abtheilung- 
1873/74.  Breelaa  1874.  8*.  —  64.  Jabreebericht. 
BMdMi  1677.  8*. 


(Vom  15.  Februar  bis  16.  März  1880.) 

laiii,  J.  I.:  Oer  gegeowirtige  Stand  de»  Seiden- 
banee.  Frankfbrt  a.  K.  1668.  8».  —  Der  Nalnaend6 

in  Japan.    (Petem.  IGtUi.  Erginningeheft  ffr.  59. 

Gotha  1880.  4«) 

■oller,  Valerien  v. :  Die  Füramiuifercn  des  rua- 
aiacben  Kohlenkalks.  (Mcm.  de  l'Acad.  imp.  d:  sc.  d. 
St.  FMoreb.  VIL  86r.  Tone  JULVU,  Hr.  6.) 

XsmIVi  Bmunui  VricdUolls  JMs  BiilNwiiB  In 
Kgl.  Ifnaeoni  xu  Caaael.  SMhnAUr.  —  Dh  Scblapf- 
Wespen  Campoplex  argmUdm  mavaBhont  ond  Dio»ptlu» 
(.'rracnu  IIali<lay,  Fuwif  deren  Wobnungsthiere  in  ihrer 
F.niwirklangsgflsrhichte.  Sep.-Abdr.  —  Ijinilgraf  Wii- 
helno  '.'1.  Hri-cn  als  Botaniker.  S.-p,-.\bdr.  — 
Die  I,<lM'iisj;<'sciiichte  von  CeuiJkorhtfnciiiu  »uli'icoliu 
Oylleiihal  und  NtnuUu»  ventrieotut  Klug.  Ca.ssel  1866. 
80.  —  Das  äh««t«  und  etete  Herbarium  DeuUvchlands, 
L  J.  1592  von  Dr.  Catpir  Batieub«rger  angelegt, 
gegenwirtig  im  Kgl,  Muenn  n  Caaul  befindlicb. 
Oeasel  1870.  8*.  —  IXe  Lebani«aediiehto  der  auf 
Ühm»  mmpitm  h.  »orhoaMnendea  ApUden-Atton  md 
die  Entstebnng  der  durch  dieselben  bewirkten  M!bb> 
bildun(;eii  atit'  .Im  Il^.-t.rrh  Cassel  1878-  8" 
Neu«  B<-ijb.-ii.iitungi  n  uiiit  llutdeckungen  an  den  auf 
ülmut  earnfKitri*  L.  vorknmni»Bd«n  ApUden-A(tcn> 
Sep.-Abdr.    Cassel  1880.  8». 

Verein  f.  d.  MvMOm  eehleiischer  AlterthtLmer. 
SeUerieoa  Toneit  in  Bild  nad  Schrift.  43.  Berieht. 
Bradm  1680.  8«. 


Acad.  dei  Sciencee  de  Paris.  Comptes  rendna. 
1879.  II"*"  Semeiitrc.  Tome  89.  Paria  1879.  4«.  — 
Kr.  8.  Wurtz  et  Boucbut:  Sur  le  fUaient  digettif  du 
Cnrioa  papaya.  p.  435 — 429.  —  L<aot4:  Sur  un  proo^ 
tiermettant  d'obinv,  d'an  rjgoJatettr  i  bouJes  quelconque. 
le  degre  d'iuMliMndeBie  qu'on  veot,  et  de  maintemr  ce  den« 
d'isochroaisme  pnnr  touK«  Ics  »itcsses  de  regime,  p.  431 
—438,  —  Cruls:  Sur  quelques  dtoilcs  multiples,  a'apK>s 
les  olwervatiinvs  faitps  ä  roliseriatiiire  iiti]n'TinI  de  Kio  de 
Janciru.  p  Aib  *:i7  AnKi^'.it  Uccherchi's  sur  la  com- 
pressibilit^  di»  gaz  a  de»  prc»)itou8  ölev^.  p,  437—439.  — 
Troost:  Sur  la  tenden  aiasiiani  et  la  daaaitf  de  v^onr 
de  raliiarioe  p.  499—440.  —  Ltonet:  Pnrification  de 
lliTdrogiae.  p.  440—441.  —  Mustapba:  Sur  le  principe 
Bcttf  de  TAmnii  Visoaga.  p.  442.  —  Arloing:  Sur  uo 
nouvMlu  mode  d'administratioD  de  l'ether.  du  rhiorofonne 
et  du  i-bl.iral  a  la  si'u.iitive ;  applicatioii  a  Ja  deterniination 
de  la  vitesse,  des  liquide«  dans  les  urganes  de  cette  plaute. 
y.44»  441  —  Galtier:  Ktudes  sur  la  race.  p.444— 446. 

—  IfArsoDTal:  Kcchorchcs  sur  U  cbaleur  animale. 
p.  446  —  449.  —  FraDfois-Franok:  Recherche«  sur  le 
röle  des  tUets  nervoux  contenus  dans  l'anaatoraMe  qui  existe 
cntre  le  nerf  laryng^  Rum'rieur  et  le  nerf  larvng^  r^rreot. 
p.  449  —  451.  —  Jüurdan:  Sur  les  Zoantuairaa  malaco- 
ilermes  des  cntes  ile  Marspüle.  p  4.^2 — 4/>3,  —  Dieulafait: 
I'ift'ii.ii'in  du  c  inri.  dans  les  ruclies  iirimordLales  et  les  d^- 
p6ts  sfidimenuires  qui  ea  procs^ot:  cons^queuces.  p.  463 

-4^ü  —  Chapelaa:  Lea  dtaita  lianMa  da  d'aeftt 

1S79  p.  466L  ^  Nr.  9.  Fare:  lUorii  nMMnaäqM  die 

oirillations  d'un  pendula  doaUa.  9.416—468.  —  Janeaen: 
Note  sur  les  tenp^ratnres  lotaArea.  n.  463  —466.  —  Ber» 
t  b  e  1 0 1 :  Sur  la  Constitution  cbimique  des  amalgames  aicalios. 
p.  4S5 — 469,  —  De  I.essep«:  Sur  un  projet  de  caoa] 
maritime  am<^-rieain  et  sur  un  projet  de  communication  entre 
l'Algerie  et  le  S^oögal.  p.  470— 471.  —  De  Caligo};:  Sur 
un  nojreu  de  diminuer  la  perte  de  force  vire  dans  un  äjutage 
liversent  de  gnudai  dhaeniioM  doot  l'angie  eat  trop  oarart 
et  <|a  on  peut  difiier  ea  ploaieurt  per  des  surfices  conifaaa 
avant  le  mAm«  aze.  p.  471— 473.  —  L^auti:  Sur  un  pro- 
eede  i'eriuettaiiC  d'obtenir  d'un  r^gulateur  k  boulea  quel- 
coDoue  le  lipfre  d'isocbroDisme  qu'on  veut,  et  de  nmintenir 
ce  Qeijre  d'isDchronisine  pour  toutes  les  vitesses  d.j  rti;inie. 

p.  473— 47ä.  —  Brandt:  Recherebe«  aoaiomique«  et  mor- 
philniiiqpaa.  aar  la  anitao  nemax  dea  Inewlaa.  n.  416 
^-«nTTcftTet  8m- den  neoreaax  dUmoili  daaa  XwMm. 

p.  478—480.  —  Demole:  Sjrnth^  partieUe  du  euere  da 
lait  et  rontribution  pour  la  aynthiee  du  «acre  de  canae. 

S.48i— 4H4  —  Klein:  Rt^tion  des  tun|?slBtc6  en  prdscnce 
e  la  mal. [Ulf.  :  4.^4-4-96  —  Mehu:  Sur  b'  lb,■^ag^■  (ie 
l'urte.  p.  — id7.  —  Arloing:  Sur  les  effota  ph/siolo- 
gifMB  OB  foraiiBie  de  eenda.  p.  487 — 488.  —  Brieeaad 
et  Bichet:  De  qodqnee  bits  rclatiä  anx  eontractaraa. 
p.  489 — 491.  —  Konclcel:  Rechercbes  morphologiques  «t 
zoologiques  sur  le  syst^me  nenreux  des  Insectes  diptireB. 
p,  4!)T— 4rt4.  —  Treub:  Sur  la  pluraliie  des  iioyaux  dans 
certaiues  eeilules  v.'^etaJes.  p  494 — 4%.  —  Nr.  10.  Syl- 
vpstpr:  Sur  la  vab*ur  moveuiie  des  loeftirieiit..  niimeririue» 
Jan.-.  u!i  determinant  paurlie  d'un  ordre  ;:itiii:riT;'i;t  grand. 
p.  497 — 498.  —  Cbauveau:  De  la  predispo»itu>D  et  dt 
«animdU  pathctq^M.  ln6nnH  da>  MwnMMa  «n 
de  la  lace  rar  l'apnade  dm  anDanx  da  napkn  «flw  h 
contracter  le  sang  de  rate.  p.  496—503.  —  De  LafittOi 
Sur  les  causei  de  rdinrasioo  des  vignoblee  phyDoidrdi. 
p  5<>i  -;j<ir>.  SJ7— H5f».  —  (  uuvt:  Sur  la  r^inYssion  esti- 
vale  des  viifiii'S  iili) lluxprcM's.  trillee^  par  b.'s  iuseeiieiJes. 
p.  5<kj— OOt).  —  Maumene:  Sur  le»  composes  dt«  hjdra- 
cides  avec  l'ammoniaque.  p.  606 — 607.  —  Schnetzler: 
Quelques  observatiuns  sur  le  rAle  dea  inseetee  pendaut  la 
floraiüun  de  l'Arum  criuitum  Ait.  p.  506—610.  —  Nr.  11. 
Cbevreuil:  Sur  des  draps  de  laioe  teints  en  noir-bleu&tre, 
avec  rintcniion  de  renplacer  le*  draps  bleus  d'iudigo  em- 
ployes  dans  les  uniformes  de  l'annee  tran^aisa  p.  613 — 614. 

—  Lockyer:  K\|iprieiiiei  lendant  k  demoiitrer  la  nature 
compusef  du  )iii(isjih  ri  y  M4 — 515.  —  De  Uoisbaudrao: 
Rechercbes  sur  lerbiue.  p.  016—617.  —  Henry:  Ub«erva- 
tham  da  la  coniia  Hartirig  et  da  la  «oaOte  lUica,  ftkae 
h  l'olMmtoin  da  Parii.  |i  5U.  —  TaachlBiTÖfaMm» 


Digitizoü  by  G 


89 


dn  «oleil  pendut  I«  deusiine  trimettre  de  rmno^  1S79. 
p.  619—620.  —  Soret:  Sur  le  ipwtre  des  tom's  fniiant 
wuiie  <lu  groupe  de  ryltri».  p.  621— S23.  —  FlIIpi. 
I)oia?c    Je  l'azrito  uri;ai!i(|uc   dans    Ics  eaux  nalurellps. 

{)  5;i3  ('s .    II  I- 11 V      Sur  l'artinn  oirdante  de 

'oxvdo  de  niivrv;  tr&iufurmuliuD  dc  l'addo  ac^tii)ue  en 
am»  gtfciiique.  p.ea5.  — Arloiofs  KooTetlM  exp<ri«MM 
war  tonMto  vtmtm  du  cUocd  mmft  txmme  aBMiliMqne. 
p.  636  —  628-  —  Nr.  12.  S^dillot:  De  JVToIudoB  cn 
nMecino.  p.  529— 536.  —  Xaudin:  liifliu-iic«  de  IVlertririte 
•tll)0«ph<^nqup  sur  In  rroissanre.  la  rioraUnn  et  la  fnirtifi- 
cation  des  plaiiU'S.  p.  635  —  640.  --  WillotiP:  Kssai 
th^rique  aur  Ii  loi  de  Uulong  et  Petit  Cu  des  gax  pw- 
faita.  p.  MO— 64S.  —  Oikrd:  Sur  l'nigwiMHMi  «I  1* 
dMÖfioitimi  de*  OrAomcfi'da.  p.  646— HT.  —  Nr.  IS. 
Tisserand:  Sur  le  direloppcment  de  b  fonrtion  pertur- 
tatrica  dam  le  ras  od,  les  excentririt^  iuoi  petites.  l'in- 
diniiis'iti  miituelle  de«  orbites  e»t  qiielconque.  p.  ß.'iS — 558, 
!>t^i  ,'i-i7  —  DeTille  et  Maacart:  ( 'oiistruition  de  la 
rt-glf  gi-i.rfi  sique  internationale  et  d^terminatioa  de  ««»poida 
de  rontrAlc.  p.  558  — &G3.  —  GosBclin  et  BerccrOD: 
Etudes  aur  le*  elfets  et  le  mode  d'artion  de*  ■uortanew 
tmt^jtm  dam  les  panacmeDta  antiiepiiquvs.  p.  663—468^ 
609—097,  817—823  —  Willotle;  t^ai  th^orique  sur  b 
loi  dc  Dulong  et  Tetit  Cas  des  curps  aolidi-«  linnides  et 
vapenrs;  cor]«  compo«^  p.  WiS— .'»"ü  —  I>  et- Ii  arme: 
Formes  »iliraloin."«  des  bullcü  dc  li  |iiide  cli  iiTi^iiiP,  p  .^"0 
— 672  —  HtM'haiiip;  Sur  la  jiri'%i  lii  f  dc  l'alroid  dau»  le» 
tUsits  aiiiniAux  ueodaut  la  \ic  et  apres  la,  niort,  dant  les 
m  ile  puU'eAMwm,  am  point  d«  nie  plnaMagiqDa  «t  toxi- 
col<>i^uui'.  p.  87S— 674  —  Bohart:  Arlim  Mir  la  Tigne 
du  üiufnre  de  carbone  i  dfi^af^ent  lent  et  prolonn;^. 

F.  675.  —  Ditte:  Artion  des  a/utates  metalliqiies  sur 
aride  azotiqiie  mDnobvdratp  p.57(>-  579  —  Cbroastchoff: 
ttudf  thcriniqui!  de  l'iicidc  succitiiqiie  et  de  ses  derivfe. 
p.  679 — bSi.  —  Cout;  et  de  Laccrda:  Sur  un  nuureau 
curare,  «ctrail  d'oiie  icuto  plante,  le  Strjrcluios  tripUnerria. 
p.  682—664.  —  Nr.  14.  Deville  et  Dubray:  Sur  la 
Uurite  et  le  platine  renrifire  artittcieU  p.  687— 6a2.  — 
Daubric:  Sur  unc  inet^orite  iporadosidj!n-  toinb^  le  81, 
jHtivicr  1879  &  la  IlfVasse,  ronmmiie  d*-  Dun- |p-I''iclier 
(lndrc>.  p.  597 — 59K.  —  Gyldcn:  Sur  la  thcfirie  nmlli^- 
iiiati|uc  d^■^  I  li;nit'cnicii''<  dV'i  Ut  des  etoilfs  variHlileti. 
]  '  '■!<>>  l'!aii<  li  tri;  Li-  Mildcu,  ou  laux  Oldium 
uRi^ricMU,  Uans  le»  viuuvbic»  dc  Kruiire  p.  6U0  — (UM.  — 
Silva:  Sur  «mUma  dHn  diphrnylpropaua  et  aur  na 
uuBiinu  mai»  de  nnulion  du  dibenzvle.  p.  606—608.  — 
Tatftriaeffr  lUiactioii  de  la  cTanainiJi'  sur  le  rlilorbydnte 
de  dtaiMnrIainiiie.  p.  60a.  —  Heck<-l:  De  l'^tat  cl^iito- 
ramiquc  du  l'avotiia  hiistat»  Cjiv.  p  »;<m -tilO  —  Mcilliier: 
Satili'.'i  Mi|:crii  iir.s  de  l'icin  titU'.  |irc..  il  Ktainpos.  p.till — (113. 

—  G  o  u  II  u  r  ü :  Sur  Ics  aKsociatiuus  miocralos  que  retitcr- 
nent  certains  trachytes  du  ravin  du  KiTcau-Grand,  au  munt 
Uwe.  p.  614—616.  —  Nr.  16.  Bcrthelot:  Sur  l'Hu  pr^- 
Beut  et  aur  Tavenir  de  la  Thcruiocliimip  p  (öl — G24  — 
Daubr^e:  Alig'nements  rugidlcrs  dc<  juiiit»  ou  di«cl«$es. 
dam  lea  conrlirs  tmiaires  ac&  eiivirun.s  de  Kotita  iirMi  iiu : 
teurs  rdaüotis  a>>-c  ccriaiuii  tralts  du  nVwi  <iii  vil  y  r.'M 
— G30.  —  Dp  Mf'loii:  l'rodurtiou  duu  nouvt  1  ciiirais 
piiuMiiit  H.'itiifuirc  mix  l»^,«)!!!»  de  la  cultiire    p  fi.ll-  »WH. 

—  Laguerre:  Sur  La  s(''|iaration  de«  racinca d'une  eouation 
aktbnque  k  coeAdenl»  neauMvuüL  ja.  8W— 697.  — 
>\arren  et  Moller:  ExnMeneaa enr la dklhargeilectiitaa 
de  la  pile  i  chkmire  d'argent.  p.  637—  641.  —  Ditte: 
Actioii  des  a^otuti^  tnetalliqiivs  sur  l'acidc  azotique  mono- 
bydmic,  p  Uli  — ti43.  —  Selm tzenborijer:  Sur  l'azoture 
de  silicuim.  p  W4— MiJ  —  Jobcrt:  Sur  l'actiuii  |>ll^^ill- 
logique  dos  Stryclmö»  de  rAmtrique  du  Sud.  p.  64ti-Ai47. 

—  Boucheron:  I)n  trahcmcnt  die  rophtalniie  t^palique, 
par  la  tectlon  de«  nerli  riliaire«  et  du  nerf  opiiqne,  sub- 
Stitucf  h  retd(Svcnieirt  de  l'oeil.  p.  647-^9.  —  Laffunt: 
Rerherche«  sur  l'innervation  et  U  rirculation  de  la  niBmelle. 
p.  (>49  652  —  (  batin:  Dri^ine  et  viileur  tn'.iqilif>li'_'i.|iic 
des  ditTcn-iitf-s  iiiiMC.^  du  l.iliium  ein/  Ics  Ur:bi  ;.  !■  ri  ^. 
p.  652-  dü»,  —  Ar.  16,  Uro»  II  •  S<  ijuard  llc  hi-n  lies 
tnrintriiiit  la  piii.'.yiui  c.  In  rapiditc  d'a«  timi  et  Ics  vuriutcs 
de  rcrtuiucs  iuHucncis  iuliibttuirca  ö»llut'»<:(^»  d'urtet)  de 
l'enoCpbale  sur  lai-ntaie  «B  ear  laimelle  ^ipäsitre  et  de  ec 

Leop,  XYI, 


deraier  cenirp  sur  lui-mimc  ouiur reuofahale.  p.6ö7 — 669. 

—  Peters:  Derourerte  d'uiie  petile  plannte,  p.  660  — 
Henry:  Observatimi  de  la  planete  2iM\  (Peters),  (aite 
ii  ri)i>5ert»toire  de  Paris  p  (Mil  —  De  Bernardiire: 
Ohser\alioris  de  dfc-liiiaih;>n.  J'iueliiiaison  et  d'intensit^  hori- 
zontale daiis  le  baslu  de  la  Medilerrani^.  p,  661~.66ä.  — 
Picard:  Sur  lea  fonetiainB  entiteei.  p.  663— 666l  —  Lau* 
reut:  Sur  le  taccbarfmftre  Laurent,  p.  685—666.  — 
K an  Tier:  KouTelles  rechercbes  sur  le  mode  d'uoiou  dee 
cellules  du  corp»  muqueux  de  .Mal|iiglii  p  667—669.  — 
Dastre  De  la  elycomip  asphyxiiue.  p  64!9  —  G7I.  — 
Nr.  17,  Parib  N:>ii<e  Mir  In  mc  et  I««  travaux  scitMililiipiea 
de  M  Dortet  de  Tesaan.  p.  677— Ö83  —  Bertbelot:  Sur 
l  uirdatiun  nhtuiimie  de  Tor.  p  6S3  — 684  —  id.:  IM- 
rriin|i(>aiiion  de  PacMe  UUnkydrique  par  le  merenre.  p.  684 
— 4^isä  —  Moria:  Kote  aar  le  direlopaeBeiit  des  cbemina 
de  fer  dans  Tempire  du  BrMl,  p.  M6 — 687.  —  Hirn: 
KctlcTi«  iiv  rritiques  sur  le«  experienees  conrernant  la  cha- 
k;;r  tii.üiAii.f  p  6ST  — ij'.n.  SJJ  hJ.j.  —  Norströra:  Sur 
la  KSiuH.isliiiue  de  M,  Zander  de  SiiK-kbolni,  p.  691 — 693. 

—  K  a  u  c  o  n :  R^sidtat  des  rechertfaes  faites  dans  le  but  de 
trooTer  l'origiue  des  r^iDvasiuns  estivales  du  Phylioxera. 

^^6-696.  —  Pirotta:  Sur  rapparitioa  du  Müden  (m 
Oldium  ani#icain  dana  le«  TlgnoUes  de  lltalte.  p.e97 
— «iW. —  Perrier:  Eietcrminatiuu  des  longitudes,  latitudea 
et  azimuts  terrestres  en  .\ls;^rie.  p  6519— 7fG.  —  Violle: 
Chaleurs  specifiquet  et  poiots  de  fusion  de  divers  mctaux 
ri'traclaires  p.7»r>— 703,  —  N'iaudet:  Pile  u  i  i  lilnrure  de 
rbaux.  n.  708  —  706,  —  Ogier:  Sur  les  combiuaisDus  de 
l'kfdrogMe  jtoilwrt  teee  la»  fcydnwMei,  et  aur  leon 
rhalenrs  de  nrmalloii.  p.766— T06.  —  Cltv«:  Sur  l'eri>ine. 
p.  708—709.  —  UuTtllier  et  Bnisine:  Note  rnmpl^- 
iiientaire  sur  la  (riiniHhylamine  eommoreiale.  p.  709  —711 

—  Fran  f  bimon  t :  Sur  la  eellulnise  nnlinaire.  p.  711— 713. 

—  id  :  Sur  le  clucove  p  711  714.  —  Raynaud:  Sur  la 
IraiismisiiUlile  de  la  raije  de  l  li  iinnie  au  lapin  ji.714— 716. 

—  ilaci  et  Nicati:  Rerbercbes  sur  le  daltomsme  p,  716 

—  718.  —  Couty  et  de  Lacerda;  Sur  rorigine  des  pro- 
miMa  touquea  du  curare  des  Indiena.  p.  719—723.  — 
Bonnal:  Recherches  eapirinentale*  aor  la  cbaleiir  de 
rbomme  peiidant  le  repos  au  Iii  p  722  —723  —  Nr.  18. 
MoHcheat:  Instrurtinn.s  nautii|uis  .sur  le»  eiSte*  de  l'.VUerie. 
p  72ti— 727.  De  ('»liiiny:  Expcrii-ni  es  sur  un  sipbon 
rcliicr»!'  d  il"iix  liraijrlii  ^  hnn/uiiIHli  ^,  i.naviiMI  i-lever  de 

l'eau  saos  piece  mubile  a  d' ^  iiuutcuxs  cuiuiderablcs  par 
rapoait  h  eeUe  dea  vencs,  «u  faire  de»  ieeiiainwi  k  im 
pröRmdMra  cmäHaSk»  lat  rn|>iH>rt  4  eau  da  enax  da» 
tragues,  quand  «n  ^joate  am  aystime  an  dapct  de  retaMie. 
727—73(3.  —  Beaaafeat:  Sur  quelquei  Atta  twtho- 
ttiipies  4)u  tympan,  qui  provoqueiit  les  pbenom^iies  nerveux 
iji;p-  l  li>uri  ii>  et  ili-  (lolU  attriuueat  excluii»enieiit  siix  t«- 
iiiiux  Silin -tirculaires.  p  731 — 734.  —  De  Kleriker: 
Sur  Ii  s|  i  >  Ire  anormal  de  1«  lumlire.  p.  7S4— "36.  — 
M  e  r  <'  n  <I  1 1  r :  Sur  la  determination  dea  ^Iteients  d'no 
iDouvciiicul  vibratoire;  niesure  de*  ainplitudes.  p  736—737. 

—  Defresne:  Diije*tion  sti)maraU' et  ditrcstion  duodenale; 
actinii  de  In  pasierejitiiip,  p. 7.17 - 7.SS.  -  Fauei.n  P.oidtat 
des  re<liercbes  laitcs  daus  le  but  de  tr^niver  l'nri.'iue  des 
reiu\)i^iii!is  du  fhulhixtra  \\  7;l.S— 744.  —  Picard:  Sur 
le.s  luntiiii!!^  nr.idytiijui  h  iii.itDnups  dans  Ic  viii-.iiia>[e  d"im 
point  siujfuiier  en^euiivl.  p.745 — 747.  —  Soret  et  Killiet: 
Sur  lee  apaeitea  d'ahaontian  atot-fMeta  de»  Meie  aso> 
tivMB  et  uetenx.  p.  747—749.  —  Tholloa:  Sur  un  noii- 
vean  apeetraicope  stellaire.  p.  749  —  762.  —  Paucbon: 
Sur  lea  teaeiens  de  va|>eur  de«  soluiions saline«  ii  762—754. 

—  Debrun:  Sur  un  tbiTm'imelre  i  leitro-capillairc  p.755. 

—  I'rancbimoni:  Sur  la  lelluluM'  ai.iüiale  .m  tuniciiie. 
p.75S — 756  —  Jully:  Recbcnbe»  sur  les  diff<  reuts  müdes 
de  combinaison  de  l'aride  pliospborique  dans  U  aubstauce 
nerreuse.  p.766— 758.  —  Ileekel:  lies  poils  et  des  glaiidea 
pilenses  dans  quelques  genrea  de  Nyniidiäacees.  p.  75$— 798. 

—  Ou  inier:  Sur  raccroissetneiit  aes  ti{^  des  arbrea 
dicotyli  dones  et  sur  la  seve  desccndante.  p.  700  —761  — 
Nr  19.  Maiigoii;  De>.  .  tindilimis  cliiimlolugiqjes  di-s 
ajinees  1809  ä  1B79  en  .\.  riii,iijilii  it  dn  leiir  intlHoife  b-ur 
la  naturaliaatiun  de»  rc--,i|-r>  p  7ii'  771.  .^2:i  .h2s.  — 
Milae-Edwards.  Nute  sur  uiie  uouMlle  espeee  dugcure 
iljMBMiHriM.  p.  771—7711.  —  Boiteatt:  8ar  la  prdwaiea, 

19 


Digitizcü  by  Goü 


1 


90 


itM  Im  courheä  supcrflcieQe«  da  lol.  d'oeufs  d'liivur  du 
T^gBoxera  lYri.Hti'j».  p.  772 — 774.  —  Mnuillefert:  Sur 
les  r^'^ultais  fiii.rr.iM  (ar  le  tr«iti:-nir-nt  doi  vigiic-s  phyllo- 
xttiti,  au  oiuycu  du  j>uUuc&rboiuiu>  de  jKiUMe,  et  sur  le 
node  d'enploi  de  cct  Mcnt.  f.  774— 77&  —  EUU:  Las 
nteiUtm  o*  Hm  an  1870.  p.  77S— 978.  —  Lfoati: 
iMMmiiMtk»  de  1«  flgure  d«  n.m>%  apparent  dtma  i 
inexfauuifala  en  nouvcmcot  doius  iVspace;  conditkni  ■ 
Hüres  pour  qn'elle  se  produiw'.  j..  7<8— 781,  —  Rotaetti: 
Sur  les  pouToin  abaorltaut  et  >'iui$!{ll'  tliti-niiqucs  des  tiamme« 
a(  Dir  1«  tmpintture  de  Pajc  volt&ique.  u.  781—783.  — 
Ttrenna:  Rccherchea  aur  k  paisivite  du  ter.  p. 79—788. 

—  Co  Chi  d:  Sur  I«  fanneDUtion  akoolique.  p.  788— 78& 

—  Yineant:  Kote  compl^mentaira  aar  la  caldaMioD  da* 
Tbumea  de  betterares.  p.  78S— 79a  —  Hecka):  Da  l'or- 
ganiaatioD  et  de  la  Tonne  celluluirc  daos  ccrtains  innres  de 
tnouBM*  {iJicranutn  4't  iJicrufiella p.7LKi — "itl.  —  Ollive: 
Suf  J*  rfei>t<uici.'  ili.s  niuuti'tis  de  ia  racv  liarharinc  a 
nnOCUlttion  Jij  cl.arLdn.  p,  7!)2,  —  Kich'  '.:  Vi:  Vc.xaU- 
WM  rjdimique  dos  diubcIcs  et  de  kur  comparauun  avec 
le  coanr.  p.  798—794.  —  Coaty  «i  da  Lfteardft:  Cea- 
paraiton  de  l'action  da  fiven  euarn  mr  lea  araadaa  Vaaea 
et  stries.  p.  734—796.  —  Chassaignac:  Sur  lea  abc^ 
tibseux  meilullains.  p.  797—798.  —  Batemani  Le  iJar- 
wüiisme  deniontri  pur  le  lanpano  p.  "DB — fliTO  —  Nr.  20. 
Moucbez:  Ob&enatious  im  rill)^■K!l^■■^  ili:^  i:el;ti-a  pUuftcs, 
faite*  k  robserratoire  de  Greenwicb  et  i  1  obftervatoire  de 
Buk,  pondanl  Ii  tnUlBa  ttiaaatre  da  ranit^  1879. 
pi.  801-^Mtt.  —  DaTÜl«!  De  k  tanpäratnn  de  dtotmpo- 
aidoii  dea  vapeors.  p,  809—806.  —  Bcrtbelot:  Obscrva- 
tiooa  mr  tme  not«  de  M  Cocbin  relative  k  k  fennentation 
alcoolique.  p.  8(iß  — 808.  —  Comu:  Observation  de  la 
Uaite  ultra-violette  du  spuctrc  solaire  k  divcniCA  altitmie.s. 
p.  808 — Ö14  —  Delesse:  Kxplosiun  d'acidc  carlniiiiijuc 
dana  une  minu  de  houille.    p.  814  —  817.  —  Hylvcstcr: 

Bor  le  vrai  oombre  de»  covarieuts  foudameutuux  d'uu 

rtoa  dto  denz  caUtnaa.  p.  898 — BS2.  —  Becqoerel: 
la  jiotariaation  atgäoaphenqaa  et  de  llcflueiir«  que  le 
ina([rti6tii>me  tmeatre  peut  ezercer  aar  l'atmospbere.  p.  H38 

—  !M1  —  Appell:  Sur  une  classe  de  fonctloiu  >umloi;ui-i( 
aux  lonctioni  eulöricimes  ihudi(!«s  par  M.Iioine.  p  M4. 

Dp  lau  HCT:  Nouveaii  principe  de  n>eleornlug]<'  fuurni 
par  rerameu  des  trcmblementa  de  terre.  p.  844—846.  — 
BigvnrdMii  Oluwmtau  fmt  aataUita  4a  Mm  (pataiai) 
ftdn  k  rebacnataira  d*  Füiia.  p.  868,  —  Wltmtä:  Sur  laa 
foiKtiooa  dimUaaieot  pdriodkma  mo  im  Mtota  iJnguliera 
aeaaDtMa.  p.  652— 8M.  —  Tholl»»;  Tadiaa  et  protnb^ 
ranres  aolatres  observ^  ave«  an  ipectrotcop«  k  grmnde 
dispersion.  p. 860—868.  —  Forel:  Le  problp/mc  de  rEoripe. 
p. 869— 861.  —  Oautier:  Sur  la  chlorophylle.  p.861-^. 

—  Vijuler:  Viviparit^  de  l'Helix  siudi-riuiia.  p.  806—868. 

—  Teiaaerenc  de  Uort:  äur  la  diatribution  relative  dea 
temp<!Tatures  et  de«  preaiiooa  atojennes  eu  janvicr'et  juillet 
p.  8(58—869.  —  Nr.  21.  Berthelot:  Sur  la  ebaleur  de 
lormation  de  l'amraoniaque.  p.  877—  883.  ~-  Tr<l-cul:  De 
la  chloropbjUe  criitallise.  p.  883 — 884.  —  l'orrier:  Fonc- 
tion  gifodeoique  de  TAlgärie  avec  ll^p&Kiie.  Operation  inter- 
natiooale  ex6cutte  boos  bi  direction  df  M.M.  le  g^^al 
g*Melt'.^^nCTj^^p^^886— 889.  —  Brown-^S^ouard; 

Recherchen  »iir  la  nitrifleallmi.  p.  891 — 894.  —  Mayct: 
Observatinns  nur  les  pontea  du  poyllosera  ailä  en  Lanrue- 
doc.  p.  tflH-  *W  —  Poincar^i  Sur  les  formi-s  riuaora- 
tiijii«,  p,H'»7— MM).  —  Zeuthen:  DeteriniaRiion  lii' > m.rlies 
et  de  surfacei  satüifais&ut  &  des  cooditiooa  de  conlact  duubleu 
p.899— 901.  —  Ilammerl:  Cbalanr  apdd%iw des  »olutiooa 
d'adde  cUorhydrique  p.  902  —  908.  —  Dfvrell:  Sur  un 
aouvean  mode  de  Separation  du  niekel  et  du  caball.  p 
—908.  —  Demole:  Constitution  de  l'^hvl^iic  lUbrume. 
p.  906—906.  —  Corenwinder  et  (."on tami ne :  Nnuvrllp 
Dietbode  pour  analyser  avec  pr^t  isiou  It«  |K>trt.s.ses  In  cum- 
Diercp  p  It07 — iXIS.  —  Leloir:  Sur  Ilh  altiratious  de 
l'Hi.cli nur,  il  iiu  les  affeiitiofis  de  la  pi-ftii  cii  dr-s  mii'jueuses 
qui  teudent  a  fomiation  de  väicmcs,  de  pustules  ou  de 
jwoduetioBa  paetulo-inesibraDeuaea.  p.  906—910.  —  Vial- 
laaaa:  Ohtwrationa  aur  ka  okadaa  nlivairea  da  rEcUdoi. 
p.  810— 81SL  —  Nr.  SB.  CItrvreHil:  OlnenirtiaH  &  pro- 


posoB  de  Ii  Jcrniire  note  de  M.  Tr^ul,  relslivc  4  1a 
clilorophvlJe.  p.  !)17 — Ü18.  —  reü^ot:  Sur  fiueliue»  j.ro- 
priLHt'S  Jfs  gl'.icijüeä.  y  f»!;^  'SSJ  —  De»  (' I  u  i  i  : 
Sota  Sur  la  forme  et  lea  propriut««  uptujues  de  U  .s^<. - 
cbarine.  p.  922—934.  —  Freaiy:  <]naaliiau  rakiive»  mi 
pbyUoxera.  p.  924—926.  —  Thanard:  lUpoaae  am  que- 
atlÄna  da  M.  Fr£my  relative«  k  l'eraploi  du  sulfure  de  car- 
bone  applimi  i  U  destmctioa  du  phylioxera.  p.  926—933. 

—  Hirn:  Notice  aur  k  mesure  des'quaout^a  d'^lectridld. 
p.933 — <JS7.  —  Plantamour:  Dea  mouvcment«  p^riodiMt 
du  8«1  accua^  par  des  niveauz  k  buJle  d'air.  p.  937— Mft 

—  Da  Leiiepa:  Etabliaaement  de  stationa  sdciitifimua  tl 
ho^HaUtres  una  l'Afrique  äquatoriale,  p.  940—941.  — 
Perrier:  Jonction  astronomique  de  l'Al^tae  avec  rEspasne 
et  p.  941—944.  —  Zeuthen:  D^tenmnation  dea  courbea 
et  des  «ur£»cC9  de  deux  syslfme«  qui  out  entru  olles  des 
coDtacts  doubles  ou  sutiuniiaircs.  p.  '.t-lli  —  —  I,:p- 
Bchitz:  Sur  ik's  berien  relaüvea  k  la  thtiohe  des  uombres. 
p  949  Or>i)  <:arj>entier:  Sur  nn  freio  dynasiometrique 
se  niglaut  autumauquement.  p.  960—953.  —  Bietioard: 
te  b  coMÜtiitioa  de  k  oome  de  cerl  p.  968—854.  — 
Holte;  Doaaga  du  ddore  dana  diff^rente«  grainaa  et  pk&taa 
foorragirea.  p.  966 — 966.  —  Livon:  De  la  contraction 
rythnuqua  daa  muadea  aons  rinfluejice  di^  ra<  ide  »allcylique. 
p,  966 — 957.  —  JoUy:  I>u  mode  de  diüinbuiion  de»  phos- 
nliates  dans  les  niu.M;le.s  et  les  trimidu.-.  p,  üöS  —  yoy.  - 
Fatigati:  Indueooe  des  diverses  couieura  aar  le  d«ve- 
loppement  et  k  MMiiHk«  4m  liilBW»ii.«Bw  88 
Nr.  33.  Tisierand:  Bar  ha  aMaUlaa  dalun. 

—  Berthelot:  Raoatquea  aar  lea  saccbaroaea.  , 

—  id  :  Rektion  cntre  la  ehaleur  de  dissolation  «t  k  eb»* 
leur  de  dilutioii  dans  les  dissolvants  coniiilejte»,  p.  967.  — 

—  id.:  !^ur  le  [irutiuhlurarc  ihi  cui^re.  p.  yti7  —  971.  — 
Tri'  c  ul:  ilepouse  aux  deux  Questions,  cuiicernaül  lacbloro- 
).nyilp.  eoncemant  dana  U  demi^re  noto  de  M.  Chcvreriil. 
p. '972— 973.  —  Delesse:  Carte  a^pviioaiique  de  S«ioe-et- 
Mane.  p.  978—876.  —  De  CaliaD;^:  £zp<riaaoes  aur  lea 
ajutagea  diveigenta,  drris^  en  pluaienra  paniea  par  dea 
lames.  p  97G  — 980  —  De  Bellesrne:  Sur  une  tonction 
de  direcliun  dans  le  tüI  des  insectes-  p.  li-CI.  — 
Kaueon:  Kipcrioncc  relative  an  trÄn^porl  des  rhyUoxeras 
imr  le  vc»'.,  p.  Usl.  —  LaniHv;  Sur  la  vi.Niliiiite 
directe  du  räaeau  pbotospberique  du  sokil.  p.  984—986.  — 

Llpachita:  8v  im  a<riaa  fektisaa  k  k   

Donhrea-  p.  968—987.  —  Ondbktrd:  AmaaMi 
produita  ii  la  surface  du  mercure.  p.  987—  980.  —  Cas** 
neuve:  De  riufluence  du  phoapbore  aur  rexcrrition  vri^ 
naire  p  C»:**>— f(r)2  —  Cochm:  Sur  la  ferroentation  aleoo- 
\u\m'  II  'iii>2  ■,■!!+  Crie:  Sur  les  I'yreuMniyci-les  infdS- 
rieur»  >le  la  NouTulle-CaiWoaie.  p.  U94— 995.  —  Brault: 
Note  Sur  la  i  irculation  gäi^rale  de  ratmoapUn  k  k  sur- 
face du  globe.  p.  996—998.  —  Decharme:  Sur  un 
verglas  obserrd,  le  4.  decembre  1879,  k  Angers  p  998  -999. 

—  ctr.  24.  Hermite:  Sur  quelqaea  applications  de.i  i'unr- 
tions  elliritiipie*.  p  inoi— 1006  —  Bertüelol:  Kecbercbea 
Sur  La  sultstancc  uOsisaet  aous  le  uom  d'hydrure  de  cuivre. 
p.  10U5— 1011.  —  Becquerel:  .Sur  le  froid  du  riiui»  de 
d^remhre  et  son  iuflueuce  sur  la  tumperature  du  boI  cüu- 
vert  de  neige,  p.  1011—1015.  —  D'Abbadie:  Sur  lea 
iiri>lhwi  de  k  verticale.  p.  1016—1017.  —  Da  <)«atr«- 
fftcaa  «t  Haagy:  Cratuolone  des  raeea  «ntnliiBHi. 
p.  1017—1023.  —  Crivaux:  Obaervationa  fouraiea  par  w 
voya^e  dans  rAra^que  ^uatoriala  p.  I02S — 1084. 
Tatin:  Nouvel  at^ropfane,  md  par  une  marhinc  k  air  com- 
prime:  d^termination  experimentale  du  travail  nceeiuaire 
pour  fairo  voler  cet  appareil.  p.  1U24--'1U27.  —  Buitoao: 
K^poDse  it  M.  Balhwiii,  an  iigei  de  k  prteence  de  Toeiif 
d'hiver  du  phyllozara  dana  le  aoL  p.  1027—1038.  —  De 
Lafitte:  Une  t£te  de  jaoquat,  grefiite  aur  une  Vi^e 
francaise.  p.  1028—1029.  —  Appell:  Sur  une  cliusse  de 
tVinetions  qui  »e  rattacheat  am  fonctiuiiB  de  M  IKinp 
p  1031— UIÖ2.  -  Oouy:  Sur  la  niesun-  de  l  iiiii  ns  b-  <u-i 
raies  d'ab^oqition  et  des  raies  ubscure^s  du  spectre  suliire. 

1(03    lii:-l4       Cüuty  et  de  Laccrda:  Sur  un  curare 
es  muBclea  Itüses.  p. Iu54— 1(XJ7.  —  Leloir  et  Chabrier: 
AJÜratioiia  dea  neifa  cutaDe«,  dans  un  oh  da  TttOi«. 

ikm  mtm 


p.l087-108a  —  Jolrot  et  Laffout: 


Üiyilizeo  by  GoOglc 


91 


<3iM)uifaM  pcire.  p.  1068— 10«a  —  Regqard:  Sur  1* 

pumiion  chimique  des  oa  lUtia  TarthroiiMhie  dM  .  

p.  1011— I04:i.  —  Dareste:  Recbm'liea  rar  le  madt  d« 
hwiMinn  de  b  Umn  a/lmi».  p.U>42-U^&.  -  Mignia: 
Qor  UM  nouveOe  tum»  de  wr  TäicaUure,  irourte  ehea 
UDe  Oerboise    p  1045 — 1048.  —  Oiard:    Nonvelles  re- 
BHtfqtMB  «ur  les  (Jrl/toneetida.  p.  104b— 1049.  —  Cornu: 
55ur    la    rtprockutiun    d«8    Algiies    marinps  (Hryopstn). 
P  KA'J    likll.       Falltrat:  I»c  ]"mfiui_-nof  de^  Rirfts  8ur 
lei  couranta  pluneux  aui  lea  uaTeneot,  et  de  l'affisitä  d«a 
piw  paar  Im  mm  » lOH— lOM.  -  Waxta:  B^mmo 
«nx  raaaranei  de  H  liinM-Cbin  D«^  rar  la  tenni* 
Tktiu«  de  decoDipcxition  deaTapeun.  p.  1009— 1068.—  Nr. SS. 
Wurtz;  Observatiuu»  sur  1«  not«  de  M. Bertbelot  ii>titul6e 
,Jlefberches  sur  la  subBtauri-  diiaign^e  »on*  Ic  nom  d'hy- 
dnire  de  currre".  p.  1066— 106S.  —  Ugier:  Sur  un  noorcl 
bydrur«  de  «iliciam.  jp.  lotiö— 1(W9.  —  Mercadier:  Sur 
la  di<t«raiination  des  «läaenta  dW  mmmoieiit  vibnurire; 
neaure  dea  periodaa.  p.  Hffl— 10r4  —  Sekloeeinf  «t 
Mnntx:  RccfaerclMa  «ur  b  nitrifiaition.  p.  1074—1077.  — 
OreeD«:  Sur  le  dioxyfthyhnfthyl^iie  et  lar  la  pr^paration 
du  chlorur«  de  nMkhylenp.  p.  1077—1078  —  I'hiinon: 
Sur  deui  üubstaucis. 'la  p»lniL41ii)H  et  la  characijif ,  piuaites 
des  alpiioa  d'e»u  ilnm-p    ti  107^— li>7!>   —  I'alire:  Mu^tirs 
<H  partheno-(ri*nt-si:'  dts  ll»Jirtr^  p  1( I7it— Uiei .  —  Cornil: 
äur  i'inHmnmiiiinn  tuberculciue  de  U  tululjue  uitcnie  dea 
nillliiliiii  dm    adidi^  tubereoleue.  p.  1061—1063.  — 
nuekvai  Bar  la  Wimiare  das  foarcea  «t  dea  bo»  da 
StoTchnOB.  0.1064—1066.  —  Xr  26.  Reial:  Note  sur  lea 
diflemitca  Dnncbes  de  U  cinematique.  p.  1090—1092.  — 
üermite;  Sur  qaelqttca  applicationa  de«  foDctions  ellio- 
tiqups    p  10»3— 1097.  —  Berthelol:  Sur  l'bydnirf  tis 
coirre.  n.  1097—1099.  —  id.:  Sur  la  chaleur  de  fonnaüon 
dt  llwdnM  da  chloral  gazenx.  p.  100»— llOS.  —  VkB 
Tiaglaat:  Bor  lercnientbatTrique(£cie«Biiaaaijfii>biM«fr) 
k  r#öiaa  de  la  bonille.  p.  1108-1104.  -  Picard:  8ar 
UM  propfUM  d«  eertainca  fonctiona  analogtiea  aaz  fooctieiia 
alffi'hrüiuMi,  p,  IIOG-  Iioe  —  Liouville:  Sur  rimpossi- 
buitc    de    !»    rtUm  II    (ilp^'briqup    X"  +  Yn  +  Zj  o. 
p.  HOB— 1110,  —  Mercadier    Sur  1«  d^iermination  dea 
elänttita  d'uo  moovement  v  .l  ratnire    Mesurc  de  la  phue. 
p.  1110 — 1112.  —  Perrucht;  bur  un  nouveau  brftlear 
«■MtfHMb  f.  UJj^lllS.  —  Oa^bhard:  Sur  ua  ooaraw 
procdB  ptoritdaaeopigoe  par  les  anueaux  colorte.  p.  HIB 
—1116.  —  Bandrimont:  De  l'actioii  da  pefmangauite 
da  potaaee  aar  le  crTSiuire  de  potaicUim.  p.  1116—1117.  — 
Boucbardat:  Action  dea  bydncidea  atir  l'iaop^e;  repro- 
durtinn  du  lafiutchonc.  p.  1117—1120.  —  Ranrivr-  Snr 
I«  atnicture  dea  glandea  andwipana.  p.  lUU— U23.  — 
Leloir:  Altäratioos  dea  aaift  cntHlAl  maM  m  «M  dfidk- 
tlirose  conptaiuüe  p.  112S— 1194.  —  Cariät:  Sar  to  toca- 
laoticHi  des  intect«  et  daa  aracbnides.  p  1124 — 1135.  — 
Fonquö  et  L6ij:  Sur  la  pröaence  du  dianuuit  dans  nne 
rocha  opliiävia  de  l'Mckp»  autnie.  p.  lue— 1137. 

—  TkUia  daa  OompfUt  wate  im  ttmm  4a 
rUwifiialii  to  «deDoea.  l"  Semeatca  ISTO^.  Ikdk  4*. 
(FortaettODg  folgt.) 


HistoTlBoli-kiitiMhe  Stadion  übn  das  Oson. 


Tob  C. 


,  ord.  Professor  am  P( 

Kiirl^rxihe.    M.  A.  N. 


OaoD,  «na  wekbeB  er  den  Schluaa  wog,  daaa  diee««  Ö«a  ' 

chemixcher  Erreirtlifit  f-n'iia'tt-n  müsse,  uiul  empfahl 
daiaelb«  ana  diesem  Gruude  tUr  &llc  Ox^datiooHproc««««, 

BtoflVirktinp  rerlangeo.  Stiaer  damali^'Cii  Aueiclit  Uber 
die  Ziuanunensetzung  daa  Ocoti<i  aU  einen  höheren 
WaManAoffiiuperoxydox  c-nt.iprechend  at«llte  er  daasclb« 
in  seiner  oxydirenden  'Wirkung  in  Parallele  mit  anderen 
Ox  ydaticmsmitteln,  wie  Salpttenuiune,  Chromaäure.üeber- 
mangaui!jiure,Chl«MiBiatBleisnpeTox3d  u.a.,  vor  welehaa 
es  iiwh  den  Vonnig  hat»  daaa  bai  QxfdatioaawiilniB^ 
der  nach  Abgabe  dea  SawiNtiiA  Uoboada  Beat,  nadl 
seiner  damaligen  Ansicht  also  daa  Wasser,  nicht  stürend 
auf  die  gebildeten  Stoffe  einwirka.  Scboa  daa  folganda 
Jalir'}  ging  er  eiaea  vaaoitlielien  Sciiritt  ■wviUa,  er 
constatirte,  daaa  es  eine  ganz«*  Kia.xM>  v<m  Sauerstoff- 
Tarbiadangen  giebt,  die  ibren  Sauaratoft  theilweiae  ia 
aatiTOB  Znataode  enthalten,  nennt  dieaen  Saaenteff 
„oxyliairt"  und  b««ichnet  ihn  zum  Üutürschied  von  ge- 
wöhnlithcm  mit  O.  So  bi«t«  ht  nach  ihm  die  Salpatar-^ 
Baun;  aus  UntorsalpetenuiurL',  Woaaer  +  0,  daa  WaiMB- 
■tofbapenMcyd  aaa  Waiaav 

Bleioxyd +  6,  daa  ß||hafimf*roxyd  au8  Silberoxyd 4.6 
eto.,  alaaitlieii  YaiUBdangan,  die  einen  Theü  ilma 
iB  ^MiyliiirlMa*'  flbalaad  eiiftaHan.  Wie 

Jauer-'tt'-'ff  ui,t<r  L-eui'!«!!!  Um^tändeo 
—  bei  der  Oaaniiation,  der  Binduug  au  gewiase  aauer- 
Btoffhaltige  Btudb  (TbO  -f  0  8  Pbod)  etc.  —  ia 
oxylisirten  übergeht,  wandelt  sich  auch  der  orylistrte 
Sauerftoff  darah  Berllbmng  aut  beetjanatenSubetansBa«) 
niit  oder  ofaae  dabei  atattfiadeade  OxydrtiaiiiwirlnuK 
— .'Wasaerstoflcniperoxyd,  H*o6,  j^riebt  durch  Berührong 
mit  Kohlo  H*0  0,  Ozon  picbt  mit  üebtirschuss  Toa 
Metallen  die  gewöhnlichen  MetaUoiydu  ohne  0  etc.  — 
in  gawSluiliehaB  Snantoff  um.  Eine  gleiche  Uaii- 
wandluug  findet  «tntt  durch  ErhitTung^  —  Waieor- 
itoffanperoxyd  H»0,Ü  aerfallt  in  H« 0  +  0,  Bleisupar- 
o«yd  PbO,6  in  PbO  +  O  ahi.  —  aad  donh  atarka 

Lichtwirknng.  Endlich  aber  kann  auch  oxyli^trler 
S^oantoff  T«a  ainan  Stoff  auf  den  auderen  —  Wasaec- 


(Fort^uun^  aus  Leop.  XV,  Nr.  17—19.) 

Schon  in  den  Jahren  1845  tmd  1846  machta 
8ohönbein>)  einige  Oxydationrv-ersnche  mit  dem 


>)  Faggaad.  AauL  UCVU,  8.  69.  Bor.  ob«  d.  Ytt- 
d.  aatariL  Qm.  ia  Baad,  TII,  8. 1«  o- 17;  1Z» 


>)  Ber.  Ober  d.  VerL^iiidljni.  d.  natmC  Ga^  ia  '. 
VUI,  $.  Poggeod.  AniULl.  LXXI,  S.  617. 

<)  Stahe  databer  aneb:  ▼«rhndlga.  d.  aatvC  9m.  im 

Basel  I.  221» 

>)  lieber  die  Art  und  Weise,  wie  ScfaSabliB  äeh  dieaa 
Umwandlung  daaki,  M»  TaAinttga.  d.  aiMrC  Gee.  la 
I.  46. 

IT 


Digitlzcd  by  Google 


92 


«toffiraperoxyd,  H'OO,  giebt  mit  Blciojtyd  (PbO)  direct 
FbOÖ  4-  H*0,  ebenao  Oasou  etc.  —  übertngea  wer- 
ilw,  ohM  Miiw  Actirittt  «nnibanHi.  Tvm  m  giebt 

BUHjir  Ozon  eine  ganze  l?pihe  rnn  StofTcn.  <1io  den 
Sauerstoff  in  oxyliairtein,  autirem  Zustand  eutbaltcu. 
In  der  Fdge  gelasK  ea  diam  eogar,  «etiTtii 

Rnii«  r.-toff  a'.:s  ■inl:  }u':i  Vcrbimlungen  abzuscheiden. 
Zuerst  wies  Uouzcau')  denselben  in  dem  aus  i)uium> 
Mfannyd  mit  Sehvefelilian  erbaHeaen  Om  tmdi. 
Er  Ucee  imr  die  Identität  Beines  activeti  Sauerstoffs 
mit'dam  Omib  noch  dahiogwtellt,  coostotirte  aber  schon 
im  felguden  Jahr*)  das  yVlßg  BberainatiiniBMida  Ver- 
halten Wider  Iia!i!  darauf  i  rhii'H  S<  h  ön  bc i  n  «ctiven 
Sauerstoll'aus  tiilbcrsuperuxydmil  iSchwclvlsuure,  Bott- 
yer«)  ans  fbefatangaiiHniTeaii  Kali  mit  Schvefelilnn, 
Schi-i  nbt' i !! «o^^tir  aus  SillK>rtixvd,  (iuecksilberoxTd, 
lileisuperoxyd,  LlilurMtun.'m  KuJi  etc.,  wenn  auch  nur  in 
minimalen  Meogen,  durch  b1aiii>e«i  Erhitzen.*)  Schoo 
damals  wurde  Schönbein')  durch  die  £ntdecknng, 
daaa,  ebenso  wie  der  i;ebundeine  actire  Sauerstoff  des 
Wuwcrstf'ffüuperoxydcs  durch  Berührung  mit  ßc\«'iaMn 
Stoffen,  wie  Silberoxjrd,  Snwuteia,  filaiuperoxyd  etc., 
so  auch  der  aotive  Snervtoff  dea  Ointa  durch  B«* 
riihrung  mit  damalbeu  Substanzen  in  i^wcihuliuhcn 
Sanenloff  nmgeinndelt  und  aU  solcher  auegeeehieden 
iriidy  Hl  der  Annahme  swmer  gegeiuKtdidufi  activeu 

StnemtoAKtodificatinnen  >;efithrt. 

Geihigentlich  «einer  Tergkicbenden  Veraache  ober 
Oxydationavirkotigen    Temhiedener   fUattt  machte 

.S.' hi-i nbei  n  auf  iln  L'i^  -<^e  lledi.utiin);  aufmL'rli«ani, 
welche  der  im  Osgn  enthaltene  ««tiTe  Sauerstoff  bei 
den  in  dar  Natnr  ror  sieh  gehenden  Qzydatiene- 

jiriii  i  "seil  vabr^i  iülii.herwoil'e  bofitzo.  Da  er  eine 
Kc-ihe  Tou  Bedingungen  kennen  gelernt  hatte,  unter 
weklMB  der  nieht  aetm  Bauereloff  in  actirea  nmge- 
wandelt  wird,  nimmt  er  tr.in  nm  b  in  der  Natur  der- 
artige, noch  nicht  bekannte  liedingungeu  an,  durch 
irdehe  der  ddil  aetiTe  Sanerstaff  onaerenr  AtmeepMire 
viir  seiner  Anfiialmn-  ibiii  ti  die  auf  der  Ei-doherfliiche 
vorhandenen  oiganurchei»  StoHe  in  ac-tiven  umgewandelt 


i)  CompL  rend.  XL,  947.  Poggnd.A»Ml,XCV,  484. 

t)  Compt.  XLIII.  31.  PoggoSL  Aanal.  XOX,  U6w 
Jouni.  prakl.  Clieni.  L.\.\.  3ia 

')  .louriL  1.  |<rakt.  I  lten.  LXVI,  «60.  Terhaadlgn.  d. 
naturf.  Ges.  in  Buel  L  'ü^ 

'  Jouni.  f.  pnkt  Cheai.  LXXXYI,  9T7.  Gkoa.  Cenir.- 

•)  ieun.  f.  pnüct  Oben.  LXYI,  286.  Verhandtgn.  d. 
naturf.  Oca.  in  Basel  1,  SU. 

«)  Kingzett  (Cbem.NewaiSXV,942)  fknd  neasnlings 
•etbet  den  beim  tilQnen  too  Bnmaclcin  entttebendm  Sauer- 
itoff  osonhaltii;. 

")  Joum.  f.  |iniUt  (  li(  III  l.XV,  in;. 

•)  Poggcnd.  Aunal.  LXVll,  S.  aO.  Her.  über  d.  V«r- 
haad^  d.  naluif.  Ocfc  tat  üaeel,  VII,  8.  14. 


wird.  Auch  die  Zenetiungen  bei  der  Yerweanug  sollen 
dadoreh  bedingt  seis.  Doreh  die  AufiBunterung,  welche 
Berzelin»^)  den  An.whauunpen  SehSnbain's  ra 
Theil  werden  lieas,  durch  Waltniuhmnngan  anderer 
ChawiiW,  wahha  dieee  nana  Hypatbaae  tBw  Oxydatioca- 

wirkmi;_-(:n  b.-s!!-t!t.'tfii,  wie  7.  Tl-  diejeni;^  Haro's*), 
das«  beim  Reiben  der  Kieselsteine  Uauugemch  wahl^ 
nehmbar  wird,  Saoatattan's  *},  der  Onabüdnig  bai 
jeder  Verdunstung  nmeinen  Waasenrs  nacfawiea, 
Brame's'),  der  es  als  Bestandtheil  dos  Regen wosaen 
erkannte  etc.,  fanden  die  Ansichten  Schönbein'a 
weaentliehe  Stütaes.  Tor  Allem  aber  müaeen  hiadbir 
aneh  die  Vahmehmnngen  gecühlt  Verden,  dia  der 
letztere  Forseher  ialbat*)  Qbar  ^  Bildung  von  Ozon 
bei  vielen  YerbrennungipiuuijaiMi  naebte  und  vemna 
in  aehlieaMO  war,  dosa  jede  TeHmnnnng  Tun  aiaar 
Ozonbildung  begleitet  sei.  Kein  OxydationapSMam 
aollto  achlieaslich  vor  mäi  gehen  können,  ohna  daaa 
rieh  Toibar  der  in  der  Lnft  «nfliallea«  fvwOiiliflhn 
Sttuer:^toff  in  osylisirten  oder  aatiTen  Sknantoff,  in 
Ozon,  Tanranddt  hätte. 

i,  ^um  nd  Aatozon. 

Gerade  die  atucdundan  Untenutthoagen  Uber  den 
in  vanehiedenen  oxydirand  wiikandan  StoAii  anffaai- 

teilen  netiveii  So iiensli iff  fiQntaBBohdnbainXa Weiteren 
Versuchen,  aus  wekben  rieh  gawiaae  gaganeütalifthe 
Benehungen  in  den  Eigenaehaften  de*  netireo  Sauer- 

ctoir^  eil. er  (irii[  [<-  von  Sanerstnffvi  rhiniinngfn  gegen- 
Über  den  £igeii»cliaflen  des  activcn  Sauendxtfb  einer 
andaien  Gruppe  Ton  aMEentodnmltigen  KAfpera  cvga^ 

beiu  Si!iil:ibein  stellt  jetzt  seine  H\-pothefio  übet 
Ozon  und  Antozon,  Osonide  und  Anloxouide  auf,  ein* 
Hypothese,  die  Übrige  na  an  den  w«l«r  unten  aoa- 
fiihrlielier  besprueheneti  .Aiisiehtcn  HrodicV  Uber  die 
Constitution  der  eknicntareu  Muleliula  eiuou  sehr  be- 
deutaaman  TerliuCgr  hatt«. 

Zuer-t  liiitte  Tlieiiiiril  bemerkt,  da.«.-  Wa-Apr- 
stofisupcroxyd  und  Bleisuperoxyd  sich  anter  Hnlwicke- 
lang  gewAnüdien  flanaiatoA  in  Waaaar  nnd  naiazyd 
umsetzen,  eine  Benbachtung,  die  durch  die  Wahr- 
nehmung Wöhler's,  daaa  Wossersto&uperoxyd  und 


'i  i  M-'-end.  Anna!.  I.XXl.  S  :y2r>. 
*)  Aus  Sill.  Am.  J.  Iii)  XII,  iH  in  Jahresber.  f. Chem, 
1651.  290. 

»)  Compt.  nmd.  XLII.  941 :  XLIII.  93,  316,  86S. 
•)  lustil.  la'iH.  i!8.>.    Sielie  Jahr»her.f.iaMea.I8lidL967. 
Itfi'.  t)lK>r  i\.  Verliiknillt!;n  der  naturf.  Otaelhai.  fa 

Basel  VII.  S.  4;  IX,  S  23;  X.  S.  3. 

.,(  Iienii-ii  l;e  Iteeli.wlitnnifen  über  die  lanname  und 
raw-'be  VerlireiMium.'  ibr  Kerper  in  atmosiihiiriscniT  Lnft", 
Basrl  Hl^i. 

Joiirn.  r.  prokL  Chom.  LH,  136.  163;  LV,  1.  Auuid. 
Chan.  Pk.  CII,  12m  Chem.  CeBtt.-BI.  im,  481. 


Digitized  by  Google 


98 


UaogtMttpenayd  in  gleicher  Weiae  gevöhnlichen 
Bnuntaff  «itwklnh,  TÜmBtMügwuglkaL  Vf»hUr 

ciniKtatirte  dabM  noch  die  wii  hti[:o  TliatKathe,  da?« 
die  beidsn  Snpenwyd«  in  molekalnren  MengeoTerfaiiit- 
■itMB  Mftiwdw  nr  Wiikuf  kummiMi,  mtm  m 

«chKemen  war.  Afut«  der  entwiolcfltf  pfwilhtilifhc  Sauer- 
•toff  JSnr  einen  UülAe  «na  dem  Wasserstoffsuperoxyd, 


Schötihpi  n ''i  fügte  diewn  beiden  Wahr- 
adUBOngen  tou  Theuard  und  Ton  Wühler  eine 
gUBa  Beihe  ron  Reactionen  hinzu,  welch«  mch  iln 
nif  die  gkidien  „cbemiscben  CoatactaphäiKnneae"  ra- 
ittckznfiUiran  rind.  So  liefern  nach  ihm  gewiihnlichen 
SMOitoff:  Oson  nnd  WatcergtaAuparoxyd,  Ueber- 
■ingMuBniw  und  "Wtmerttattiaftmxji,  CSiromMlare 
vndVuMntoftuperoxyd,  Silhenuperoxyd  and  Waiaer- 
atidhip«roxfd,  Eiaenoxyd  und  Wasccrstoffiiuporoxyd 
IL  a.  m.  Dioae  in  d«r  Tbtl  nnkwvrdige  Eatviekelaiig 
gewiBhiiliabB  8n«ntoA  ma  ja  iwei  aetiTen  nanwatiiff 
eiithaltendaa  Saperoxydr-n  erklürt  Schuubein  nnn 
durch  dia  Aamlune^  daaa  der  Saoentoff  fähig  aai,  in 
■wei  aatirao,  via  ph»  and  minaa  aa  eiaanlar  aidi 
verhaltenden  Zuständen  zu  existiren:  a!»  j<>«iti  v-oetiver 
und  ncigatiT-aetiTOr  Sanenteiff.  Beide  Sauerstoffioiodi' 
SoatioBflB  ninoit  SohSabaia  ia  daajenigaD  Supar- 
Oxyden  an,  die  sich  gegenM.-iti)f  unter  F.r.tw  ii  kc!un}f 
Ton  gewühnlichem  Sauerstoff  reduciren  und  die  ein- 
tretaode  Beaetk»  erkUrt  er  dadaieh,  daaa  beim  Zn- 
aannuantrcfTpii  vnn  zwei  Rauerstoffrprbindungen  mit 
pgaitir  und  negativ  activcm  iitiuuntoff  eine  Aus- 
^ofanag  der  beiden  FoIariUtea  antar  Entbiadan« 

von  gfwöhnlithtm  unacliTrm  SauerstofF  stattfindet. 
Den  ne^-ativ-activcn  Saueratotf  nennt  er  Uzuu,  den 
[Mwitiv-activen  AntnKon,  die  entapraohaideB  Sauer- 
etoffverbinduDgcn  Ozonide  und  Antozonide.  So 
erklärt  sich  alvo  z.  ü.  die  Eutwiekelung  gewobnürhen 
Baaacatoffs,  wenn  Mangantupcroxyd  und  \\  i-  >  i - tnff- 
aapamayd  auf  wnandar  «invirkea,  dadurdi,  daa»  der 
potHiT-actiTe  SaaentolP  daa  ADtoioaidaB  Waiaaftatf» 
Bupcroxyd  in  Wirkung  und  dadurch  in  Ausgleich  tritt 
aiit  dem  ncgnÜT-aetiTen  Sanentoff  dea  Qaoaidea 
Mangai)«nrcTox}-d,  oder  wenn  wir  nach  SehSabein 
Anttiyjim  mit  ly'  uijiJ  O/^n  mit  H  bewithneu: 
ü'Oe  +  ilnOe  =  U'U  +  Mdü  +  20,  und  die 
AetivilSt  dea  ffreigewerdeneo  Sanentoflh  geht  doreh 
AuHfjIeiiU  Verl'  r(  II  Zu  Hin  (1zoni(UM  riihnrtc  Si  hun- 
bein  die  Supcroxydo  des  äilbvrs,  Bleis,  Mougana, 
Niokala,  Xebalta  etc.,  ftraer  UebenaangaBaSnia,  Ghnna- 


'(  Verli.iiiiil;,'».  d,  tiaturl'.  <.ir's  in  Ha-fl  I.  -Iii";  II, 
S.  9,  au.  113.  Annul.  il.  t  hviu  u  l'Ii.  i  \  III.  S.  1'.7. 
Togg.  Aiutal.  CV,     2t>K  Jouru-  l.  imtkl.  Cbeiii.  LXWII, 


säure,  Vanadinaäure,  unteithlorige  Stiure  u.  &.'),  zu 

Superoxydc  de«  Rariuinq,  Strontiums,  Tali  iiims.  i]ct 
Alkalimetalle,  sowie  einige  ia  langaamer  Uxydatiun 
btgrilfcaa  ocgaaiadie  Bloflb,  wie  TlnpeatiaVI,  AattBr> 
CopeivabalMunöl  etc.') 

Als  weeentliche  Unterschiede  zwiecheu  Ozonidun 
and  Antowniden  ipebt  BehSabein  die  lUgendaa 
Merkmale  an.  Kein  Supcroxyd  der  Ozonid -Gruppe 
giebt  mit  gewöhnlichen  Mineraliiiiuren,  wie  Schwefel- 
aitara, Salpetersäure,  Phoaphoniinre  etc.,  Waaaentefr 
sttperoxyd,  wie  die«  die  Antoaonide  than;  dagegen 
geben  die  Ozonide  mit  Salz.<tünre  immer  freie«  Chlor, 
die  Antozonide  aber  nicht.  Alle  Huperoxyde  der 
Onmid-Oroppe  bläaan  femer  frisch  bereitete  alkodo» 
Bad»  GaajaktiBQtDr,  wllinnd  üa  AataMaida  di» 
dureh  Ozonide  gebläute  Tinabir 
Baa  freie  Oion  endlich  iat 
Hateiie,  and  lAenao  Terhaltea  aieh  die  Onoide  den 
Anlozonideri  ^rp^eniilicr  entschieden  elektronegntiv,  wäh» 
rend  letztere  wesentlich  positive  Polariaatiaii  icigeo. 
SeMhalb  wiikaa  aaeh  weder  die  Oionide  aatar  aieh, 
n<x--h  die  Antozonide  unter  sie h  ,iiif  i  :imi/;i  r  l  in,  tu  1- 
melir  wird  Saueratoff  immer  nur  ausgeschieden,  wenn 
eia  Kdrper  dar  aiaan  Gruppe  auf  einen  addun  dar 
anderen  (inippe  zur  Wirkung  komnit. 

Es  ist  weiter  oben  erwühnt  worden,  dass  die 
Andditan  Sehdabein'a  über  daa  Bananlei^  Aber 
Ozon  und  Antozon  bemerkeniiwerthe  Vorläufer  be*ai«Äcn 
iu  Auschauungeu ,  welche  Brodie^)  schon  im  Jahre 
ISBO,  ibo  T  Jahrn  barer  SahSabaia  aeiaa  Oapo- 

Antnzon-Tbpnrip  nnfsteüte,  pubücirt  hatte.  Urodic 
«Ujjt  dort :  Wemi  zwei  Tartikelu  »ii  h  ehemii^jh  ver- 
einigen, so  befiadao  aie  sich  vorher  immer  in  eiaer 
„chemischen  DiSeraiz",  die  aieh  mit  positiv  und  nega- 
tiv bezeichnen  litoat,  und  bei  dem  Eintritt  chemischer 
Bindting  zwischen  PbrtikelB,  aaa  welchen  zwei  oder 
mehr  Sabalaasan  beateheo,  eziatirt  eine  nohhe  chenii.->ehe 
IMflbrBBa  iwiaduB  den  Itetikala  einer  jeden  Substanz, 
so  daHR  die  Partikeln  einer  und  derselben  Substana 
■ich  unteninander  puaitiv  nnd  iMigatiT  vadialtaa. 
Kebea  eiaer  Beihe  anderer  BeaeHonan  iat  Mer  beaoa- 
dera  diejenige  zwisrhen  Kujiferwasjterctotf  und  .Salz- 
säure von  Intereaae,  die  Brodie  folgendenDasaea  ana- 
diiicfct; 

oii  +  HÖ  «s  Ca  et  +  H> 

•)  Verhaadlgo.  d.  natnrf.  (>P5.  in  lia»el  II,  113,  1IS3, 

16B,  lf.I.  .Wn.  f  prakl.Clit  in  L.XXVIl,  S  1S7.  263,  2tJ9, 
271.  27r..    l'(j.'!,'eiid  Annal.  (  VI,  S.  ;S<i7,  Hl,-;. 

')  Veiluui<ii',;ii  d  luiinrf.  des.  in  Iliisi  1.  II,  11.1.  i:,!» 
146.  Ifi«.  iöy. 

*J  Aus  Phil.  'l'ran»ai-t.  liybi),  i'ari.  II,  75U  iu  Jahre^b. 
t  Vbum.  lew»,  M8  a.  iHNi. 


94 


Hier  bemerken  wir  «ne  Bildung  gewöhnlicheo 
Wtmenloffea  gtmnn  nach  Analogie  der  Bildung  gewühn- 
Bciua  flnientioffii,  aus  Onmid  und  Aotonoid.  Auoh 
■cluä  A«  Bntwfekelunjr  gewShnliehfln  Sancntofls  aus 
tvrti  VL-tbindungen  mit  polar  entgegenjrMetztoiu,  also 
(KwitiTeiu  umd  oegatiTem  Sauantoff,  aus  Chromiiim 
«od  'WttMntaflraperoxyd,  yiM  tm  Drodi«  «Bgaheod 
ttSrtcrt 

An  dieaela  Ort«  aei  auch  der  UypoihcM  tob 
Clanaluai)  ^^fut  dektriadie  Constitution  der  elemen- 
tano  Moleküle,  in-^bt-sorKlere  auch  titw  Suucrslnffs,  Er- 
vilttuiig  gethao,  durch  welch«  die  Gaou-Antoaou-Theoii« 
SchSnbain's  tiiM  gui  maenfHdie  mt»  tMOL 
Unter  der  jetzt  allgemein  angeoomtnenuti  Voraussetrung, 
dau  auch  in  einftohes  Omob  imner  mindeatoDt  iwei 
Atome  zu  ehwm  Volekal  ▼errinfgt  aind,  WeH  m 
ClausiiiP  im  HinWirk  nvif  Hie  St  Ii  il  i;  lic  i  u 'srlicti 
Uut«rBuchungen  lUr  mißlich,  daas  in  dem  au»  zwei 
Atonaa  beitalMndea  MeleUI  dea  gewOhnlidica  Satwf» 


eine  iu  iw.'itir-,    (Ins  nii(i<»rr 


er  Polaiüatiou  «ich  befiude,  das»  ferner  durch 
baMmdcn  VmaHode  da  Uabier  Than  dar  MoleMle 
g«wÖhnliihen  Sauersloffi^asoB  zrrlo^  wortlp  in  «-ine 
beidcu  Atfimc,  die  daiiu  gctreuut  unter  den  übrigen 
Atomen  umherfliegen.  DieM  Teninnlteii  flarnnteAitone 
aind  nach  Ciauxius  Ozon.  Be^ügUtsh  dar  Bildung  doe 
Oaon»  durch  Ik-rtlhrung  von  atmoaphKriadier  Luft  mit 
rhonphor  büit  er  es  ferner  flir  m^^di,  daaa  ym- 
wiegcnd  nur  die  nogatircn  At^ime  der  Saaentoffnole- 
küle  in  Verbindung  mit  dem  Phoaphor  treten,  die 
positiven  als  Omo  ansgeachieden  bleiben.  Diew  Oam- 
atome  fliegen  ao  lange  in  den  übrigen  Sauentoff- 
molekBlen  lienn,  Wa  aie  durch  Bertlmmg  mit  den  leis- 
tercn  oder  den  Oefiiaswandungcn  ihren  poeitiT  elek- 
triichan  Zustand  Tarloren  haben  und  dadttrcfa  zur 
TerUuditug  mit  dem  Ttioaphor  geeigneter  geworden 
sind.  Beim  Elfklri^-rm  des  Sauerstoffs  erkl.'iit  i.r  die 
Bildung  dea  Ozons  durch  die  abatMsende  Kraft  der 
Bldctrfdtit,  bei  der  EUktndyaa  dea  Wanara  dadoreh, 
da*-  im  Mnniont  der  Rpallnnfj  des  Wsss.  rs  in  Wiiwr- 
«toff  und  8auer»toir  (H*ü  =  U*  O;  die  .Sauerstoff- 
varaliinlt  aindi  tob  watchen  dia  mristeB  iww 
Dt  gewöhnliphem  Sauerstoff  miteinander 
tB  Ueiner  Theil  jedoch  rereinzeit  bleibt. 
El  iflt  lejeht  ta  begreiAii,wiadieae  Clansitta'adke 
Hv|M.ih.-o,  die  glei<^^h  zu  Anfaiii;  der  er>tcn  Vrr- 
üifunüichungen  Schönbein't  Uber  verachiedeuc!  active 
Banerstofflsiodificatianen 
LTriinduiig-  und  Befi'ctigllBg 
beitragvu  muaste. 


lu  einer  Keihe  tou  Abhandlungen  Mioht  SebÖn-- 
bein  in  dar lb)gB dtB HBolnPH n Hafen,  daaa  Bidife 
allein,  wie  or  schon  frtiher  behauptete,  bei  jedem 
OxydalietMproccM  der  inactiro  Hauenrtoff  Torber  immer 
in  aoUvia  naigewandelt  werde,  daaa  vialaMkir  ffliadl 
dB,  in>  gvwShnlieher  Sauentoff  in  aotiyen  ftbetgaha, 
Wda  Vodidcationen  dei  letstaren  entaUhen.  Oelü^ 
ee  auoli  nooh  nioht,  neben  jeder  Omnbildun^  auch  dM 
ABtoBoa  aaibat  BBehntraiaaa,  ao  bewiaa  doch  Sehda» 
^•iB,  daaa  bei  aOen  PhwaMan,  bei  wetehaa  Obob  ib 
freiem  /ustniuic  ^.-.  bildet  wird,  nebeabai  «M»  I 
au*  dem  onprttnglieh  mit  dem  Obm  «BMüiliia 


80  gMit  nuMithw  la  featiitBi  lioft 
Oaon  und  Waa»or«toffimperoxyd,  ebeniio  der  .\cther  bei 
langaamer Verbrennung;  und  auch  bei  der  KlektroljM 
daa  Waaian  wild  aabaa  Obhi  WaaaaiatuWwipBniij J 
gebildet.  Wird  vatar  gawiana  Badinfmnfnii,  wie  1.  B. 
der  langiameo  OKjdatioa  tob  Bäk,  Cadmium,  BU 
in  feaeMer  Luft 


L'utir-    VKfd  auch  da«  Oiton  nicht  frei,   »n  «urde  e?ii 


len,  daa  Oaoo  Terfainde  noh  unter  dieteii  Um- 
■it  daa  MetaUaa.   bnaar  alao  glaietaeHig« 

Bildung  von  Onn»  und  Aritfiymi,  ridor  Oionid  und 
Antozonid  bei  Umwaudlmig  gewuhnlioben  SauaratedSi 

IB  •Ml— 

(Fortgetniiig  folgt) 


BlographiSAhe  HOttbailiuiggn. 

Ab  ib.  lUn  1880  Ktarb  zu  I^ondon  Thomas 
Ball,  K.  A.  V.,  FMiHaor  der  Zoologie  am  Einga 
College,  Ifitariwiter  der  Brttgewaterbfiofaw,  87  Jahre 
•tt.  TatgL  51. 

Am  19.  Mtra  18d0  starb  au  I^us  der  als 
Chirurg  ansgeseiebBala  Dr.  llarsole,  Jraftaaar  aa 
der  dortigen  Universitit. 

Am  20.  Min  1880  «tjirh  zu  Berlin  nach  kurzem 
Krankenlager  im  72.  Lefaennjahre  der  langjährige  Hof- 
ant  dea  Kaisers  und  daa  Prinaen  Karl,  Qeh.  Hofr^ 
Dr.  Onstar  Boer. 

Am  36.  Marz  1880  starb  zn  Brannschweig  Dr. 
Theodor  Hartig,  IL  A.  N.,  QbitkMbnÜk  und  PM- 
ftaaor  der  Faratwianaaduftae  ».  D.  am  Oolhgiaai 
Carvlinuta  in  Brauuscbweig.    VergL  p.  61,  70. 

Am  27.  Mira  1880  atarb  ra  StoekhofaB  Dr.  Miata 
Maaa  Aadaratoa,  M.  A.  IT.,  Ptufc—ui  dar  Botanik 
da-<elb^f,  Dergelbe  war  t?.  linr'  ii  am  20  Fehriiar  1821 
im  Stifte  linküjni^,  studirte  an  Upaala,  proraorirte 


dvBotaaik.  Ab 


Annal.  cm,  M4. 


•)  YarinadlaBd.  aaMiC  Oes.  In  Basel  1669  n.  im. 
tt  AaaaLCVni.  471;  CIX,  184.  Jom.  für  nökL 

Lxxvm,  eaTuuui, «,  71,  aas. 


Digitized  by  Google 


95 


SaiMO  nach  Deutachlud  und  uch  L«i^|»laiid.  Sie 
RukA  der  letxtereo  wmren  mehtore  grücsere  AbhAiid- 
Iv^u  ftlMr  die  Jappiicbe  Flora.  1861— 58  brtbdligte 
«r  aiph  aa  dar  Wattunsagehuig  dar  «dimditshan  FW 
gAtta  gEageoie".  Die  Betcbreibung  diei«r  Bette,  welche 
«ndi  in  dwntaabar  Uabaiwtmqg  onchienaB  ut«  machte 
■alBca  Nmimii  ia  wiHt—  Srafaio  Ixfeunt.  TaneUe- 
dene  wissenschaftliche  Abbaodlnogeii  wan-n  a(..si-<M  ifin 
daa  flrgabnios  dieaer  Rmie,  inabeaandora  eine  Arbeit 
«te  die  VagftaliaB  dir  GaIapafg*-IiiMliii  (,0m  G«lo- 

pagoR-Oarr.fs  Vegetation":  im  Stillen  Ocean.  Ir.folgp 
dieaer  gründüchea  Arbeiten  wurde  er  1856  3W>  üe- 
ir  Botanik  in  Land  ud  bonit*  in  «df» 

Ja]ir<>  zum  nrilcntlichon  Professor  der  RotaEik  in 
unuinnt,  wo  er  zugleich  Director  des  Bat- 


AlutliaUlin^  des  Reirhiiinnsfiunis  wurde.  In  dii-sor  St»!- 
Inilg  hat  t-r  verschiedene  audurwcitige  Arbuitco  moau- 
gtapUaeber  Art,  naatantUeli  Ober  die  Weidamrten 
(ßthetm),  aach  Lehrbücher  und  besonders  (1867)  eine 
wertbrolle  gvognphiscbo  Ueborsicht  der  schwedischen 
rUanzfto  and  Culturpflanzou  („Aporju  de  la  v^-g^tation 
at  daa  flimtea  caltivies  de  U  SuMe")  verfaast. 
SAmdan  liat  mit  ibm  einflsi  aeiner  auageaeichnetaten 
Botaoikt^r  verloren.    Vacgl.  p.  66. 

Aua  dem  Bmg  wird  «n  SO.  Min  1680  bariobtat: 
!■  98.  Jabre  aeinaa  Altan  itarik  biar  &  0.  SnalUn 
TSaTolleuhofen,  ebamaligar  Conservator  desnatur- 
wininliiflliihao  Iluaennu  in  Lejdan,  eis  «idi  in 
babaimtar  Sntdaaotog'a.   TWimt  wv* 


schied  hiur  J.  K.  J.  de  Jonge,  Ka-^zlint  dur  ersten 
KamiiBT  der  GesendatastcD,  Geachicbtaforwfaer  und 
cinw  dar  aUk'igatan  Pftvdanr  dar  IVcv^ji^^ExpadltioBatt* 

Endüch  fnuK  *u»  Biitjivia  die  Nachriclit  vuu  dem  Ab- 
leben dea  l>r.  Sobeffer,  Directora  dea  botanischen 


Am  3.  April  1880  starb  zu  Salzburg  der  ab 
BotanilLar  th&tige  Apotheker  Juliua  Uinterhuber, 
liaa  HbMaanaMclh«  Warltaa  «bar  dto 


Flora  von  Salzburg. 

Am  11,  April  1880  starb  zn  London  der  be- 
rtthmte  oBgüi^  Aat/bm  Und  Pbjraiolog  Bwhiaor  Th, 
William  Sbarpey  im  78.  Lcben^ahre. 

Am  13.  April  1880  starb  Bobert  Fortune, 
dam  ala  eifrigem  Fonobar  und  Sammler  der  Garten- 
baa  eine  Heihe  interaaMBtar  nnd  «icfatigar  Kan-EiB« 
Abrangen  verdankt. 

In  der  vierten  Aprilwoche  atarb  ID  Utreebt  im 
77.  Jahr«  aeiata  Alter«  der  dumabge  Ptafeaaor  dar 
Ghaala  aa  dar  ü^wiMt  ütvaaht  Dr.  J.  G.  Haider. 
Obwobl  aeit  einigen  Jahren  voUstAndig  erblindet,  gab 
er  whlreicbe  Brochnrao  and  Aufisittce  über 


aehafUicbe  Fragen  beraoa.    Uatar  Andaram  iit  av 

Verfaiaar  der  auch  ina  Deutsche  übersetzten  Warka: 
aClaiaii*  daa  Biana*  "n^  _Ohfr»ri  daa  Wainta*. 
Am  21.  April  1880  itaib  n  Bada  dar  liMa 

Bibliothekar  der  königlichen  Bibliothek  Profesaor  Dr. 
Boschntaaa,  geboren  den  14.Febraar  180&.  Wefaa 
lingoiatiaefa« 


l.ii.gere  Zeit  PrivatiMjcretar  AlexÄndcr's  von  IluniVioldt, 
fUr  den  er  u.  A.  daa  Begiater  zum  grlkosanoa"  nbtuate. 

Am  6.  Mai  1880  atarb  aa  Mtaaboi  te  bmtaa 
itaanesahcr  der  Director  und  Inhaber  der  chirtirffisch- 
orthoftttdiaehan  Uailanatalt  daseibat,  Dr.  Krieger. 

Am  8.  Hai  1880  atarb  aattd  dar  Diiaatar  dir 

Sternwarte  daselbst,  Professur  Dr.  Christian  Ättguat 
Friedrich  Peter 8.  Die  astronomische  Wiaaeuehaft 
^Mi^ort  ia  ihm  «iaaa  ihrer  herrorragaadataa  Tarlratar. 

Am  7,  September  1806  in  Hamburg  geboren,  Rfndirte 
er  Matht-uiulÜL  und  Astronomie,  arbeitet«  dann  aa  der 
Sternwarte  aa  Altona  unter  Scbnnaebar  and  aa 
Königaberg  aatar  Beaeel,  deren  Aamter  ar  apUer  aalbet 
bekl^et  bat.  ward  1888  com  Doetor  promovirt  und 
im  folgenden  Jahre  Auiatent  bei  der  Birectiun  der 
Starnwarte  ia  Jlamburg.  Van  dort  giaf  ar  1838  ab 
Obasrrator  aa  die  Btnawarto  an  Pnlkowa  oad  ward 
1842  Adjunkt  der  Akademie  der  Wiaaenschaften  ia 
St.  Petarabuig.  Im  Jahr*  18ftl  kau  ar  «Ia  ocdeot- 
Vebar  Profaaaor  der  Aabwaade  aaeh  KOatgabarf, 
nahm  Lndese  schon  1884  dao  Buf  als  Director  dea 
Obaerratoriuma  in  Altana  aa,  Biar  flbamabn»  ar  dia 
Henniagabe  dea  aatrooomiadien  Ontnrhngaaa,  dar 

„  Aatri.ujorui--Llj..'u  Nachrichtuji'".  WLlche  Schiuaficher 
1828  begründet  hatte,  und  setzte  di«eelbe  liort,  aucb 
aaafaden  >nr  etwa  aefat  Jahras  daa  (NiavfataiiBm  ia 
Altona  auf^cLübt-n  und  bt  Bai  dla  neue  Steimwarte 
erbaut  und  trefiflich  ao^gHtattet  war.  Der  doortbia 
BbaiBawodnllo  Dinotgr  toat  amh  ia  daVorhaad  dar 
Uuiversitüt,  indem  er  1873  zum  ordentliclieu  Professor 
in  der  pbilosophiaohen  Facultät  ernannt  ward.  Die 
aabbaislna  aatMoomiaBhaa  Arbeiten  dm  Tantorbnan 
sind  tbeila  in  den  „Astronomischen  XBchrichtaa"!  fliai)p 
lu  äeiL>.<it.ittaudigeD  Aufgaben  erschienen. 

Am  22.  Hai  1880  starb  zu  München,  9&  Jahre  alt, 
Dr.  Johann  ^'cpomuk  von  Kingaeis,  M.A.N.,  k.  b.  Qe- 
beimratli  und  Obermedidnalratb,  Profesaor  der  Pathologie 
und  Therapie  an  der  UnlTersitilt  dasolbet.  Vergl.  p.  67. 

Kflrriich  atarb  aa  Cambridge ,  England,  William 
&  Hiller,  herreRageadar  Krrstallogiaph  oad  Hiaa» 
raloge,  im  Alter  von  95  Jahren. 

Vor  Kaiaam  atarb  aa  Bambncg  JH>  aud.  Eriob 
Hartiai,  Ghefint  dar  cUmxgiaoiiaa  **'*'''*'""C  daa 
Allgemeinen  Krank enhanaes  daselbst,  ein 
oeter  Operateur,  im  87.  Lebani|iabra. 


06 


Ab  80.  Viiä  IMO  «Ii«)»  n  BnikB  dar  btjMetor  dw 

iattjgn  botaalaehnn  Gartens  .Kee»  von  Esenbeok. 

Am  8.  Jörn  1880  itarb  n  Httocbeo  ins  64.  Labeu- 
Sßkn  madrieb  Angoat  KliBganfald,  Prafeaaor  Ar 

ddatollcndu  Geometrifi,  MtiBLliineii^Hndo  und  rnech*- 
liadM  Teehxtologie  aa  der  {loljrtecbniBcbeQ  Hoobaobole 
dMÜiat 

Atn  2;!.  J'.iiii  ISSO  t^tur''  in  Brfshiii  an  uincr 
HanliLhmung  der  ruMtsche  titaataratb,  Profeasor  der 
Zoologie  and  INnetor  daa  ZoologiadMB  UnmtwM,  Sr. 
Adolf  Eduard  Grulu',  M.  A.  N.  Derstlljo  war  am 
18>  Hai  1812  zu  fiunigtberg  geboren.  1844  wurde  er 
wSk  Piwfaawti  n  die  Univanittt  Derpat,  no  88.  Sap- 
tPinViCT  185G  nadiBnalau  Wnif-'n.  1863'6'l  l>cklrirl(  te 
er  daa  Recturat,  1888/60  sowie  1879/80  dos  I>ccanat; 
gkkih  ngMdm  durcb  aeba  GeUiraamkeit,  wie  beliebt 
dweh  eaiae  gewltmende  Penünliebkait.  Te>gL  ^  88. 


SatuiwiflflanscliafUicha  Wanderveisaim- 
Imigai  bn  Jaluo  1880. 

In  Verbindung  mit  der  diesjährigen  all- 
geneinea  Taraamanlang  der  deutschen  Oe- 
aellacbaft  fttr  Aatbropologie,  Ethnologie 
and  Urgeechichte,  welche  unter Totaits  des  Geh. 
Rath  Prof.  Dr.  Bad.  Virchow  vom  8.  bia  12. 
August  1860  in  Berlin  abgehalten  «erden  aoH, 
wird  eine  Ausstellung  anthropologischer  und 
vorgeaebichtlieher  Funde  Dantachlanda  atatt- 
flndaa,  ffer  walelie  eine  etwas  tt«gere  Daaar  voo 
deatens  14  Tagen  in  Au-.."i!ht  gpiiomni-'n  ist.  Als 
QaaebiftafUhnir  daa  Local-Auachuaae«  fiingiren  die 
Harra  Dr.  A.  Veen  nad  flindtnth  E.  Frledel  in 
Bfirlin.  —  GpnprniFi  rr"tiSr  dor  dfutsrhr-ti  uriHiro- 
poktgiacben  GeseUacbalt:  Prof.  Dr.  Johannes  Kanke, 
KAneben,  BHemiwaliiwe  SB. 

Die  dentsrf.n  nlogisclifi  GoseHschaft 
wird  ihre  allgemeine  Jahnuverummlung  unmittelbar 
an  die  der  danteoheB  Anthropologiachen  flmellwbaft 

BBKblipsnrn. 

Dunoemtag,  den  12-  August:  Abends  Ver- 
Freitag, den  13.  Aagust:  Erste  Sitzung  und 

Besichtigung  dur  Snmmlungen  dor  Königlichen  Berg- 

•hademi*>.    NAi  lniittag  gwlogischer  Ausflug. 

Sonnabend,  den  14.  Aagust:  Zweiti?  .'Sitzung 

nnd  Besichtigung  dar  Sanunluogen  in  der  Königlichen 

Uinversität. 

Sonntag,  den  16.  Aogoat:  KacanJon  aneli 

Oderfaerg. 

Montat',  din  IG.  AugBit:  Schhiaasitaang  and 

Aoiilug  nach  Rüdersdorf. 


Xlinni  aaliltaial  tiA 

Dianstag,  den  17.  August,  eine  Fahrt  nach 
fltaaaftirt  «rBeaabtigBBg  dar  dortigen  Stainaalilager  und 
eine  weitere  Toor  BMh  Thale  im  Han  nnd  Umgegtod  an. 

BtT  Ileut  sclii'  G  ü(i  g  r  aph  c  0  t.  ft  wird  Anfang 
Aoguat  1880  in  Berlin  gleiobfalla  im  Anachluas  an 
die  dort  etettfindende  deoladM  AnlbnpilogB'Ter* 

sammlang  aVig<'halttn  w/rdi-n. 

Das  internationale  Comiti  dea  Meteoro- 
logen-OongretMa  Ttraeaunett  aiaii  mb  8.  A«g«at 
1880  in  Bern. 

Dia  Britiah  Association  for  tbe  Advanee» 
nient  of  Seiene«  wU  m  Aver  6^  dfciBdieo 
JahreavcFBammlung  unter  dem  Priwidium  von  Andrew 
C  Kamsay,  tieueraldirector  der  geologischea  Landes- 
nrianadMug  Britnnniana,  hb  85.  Awgaot  1860  in 
BwBBMO  zutammentreten. 

Die  auf  dem  Torj&hrigen  Heteorologen-Congreaa 
in  Rom  beschlossene  Conferenz  für  landwirth- 
Bohaftliebe  Meteorologie  findet  am  6.  Sep- 
tember 1880  in  Wien  im  Gebtode  der  AluMlemle  atatt. 

Die  sechste  allgemeine  Conferenz  der 
Bevollmäohtigten  der  Enropftiaoben  Grnd- 
findet  TOB  18.  September  1880  in 
Manchen  statt,  wo  die  permanente  CommiHiOB 
dor  Earopftiaeben  Orndmesaang  aieb  eohoo 
19.  September  eimfiadet 

Die  Schweizerische  Naturforschende  Ge- 
aellacliaf  t  wird  in  diesem  Jahre  im  Kaatoa  Walli», 
iB  Brig  am  TNiaae  dea  Siaiploa  tagen,  and  iwar 

vum  12,  Iiis  15.  September.  Der  J-ilin^svorfiand : 
Priaident  F.  0.  Wolf,  Frofeasor;  Vieeprisident  Anton 
T.  Torrent^;  Seerellr  Joaepjk  BItbl 

Di  L'Versan^mluDgdeatscher  Natur  for  leb  er 
and  Aerzte  findet  Tom  18.  bia  24.  September 
1660  n  Dansig  atatt  (Dm  Plngnmm  Uam  iat 
noch  nicht  t-ri'chieni'n.l 

Der  internationale  CoBgroBB  ffirAntbro- 
pologie  and  pribletoriaebo  Archäologie  wird 
unter  dem  Präsidiiira  von  Joao  de  A  n d  rn  d c  Corvo 
am  20.  September  1880  in  Lissabon  beginnen 
und  am  29.  September  geecUoaaeii  werden.  An- 
meldungen erfolgen  bei  dem  (icncralnecrctär  M.  Carlos 
Ribeiro,  Direktor  der  geolngischeu  Lande«unt«r- 
sucbung  TOD  Portugal. 

Dia  Aatronomische  Geaellaehaft,  welche 
nnr  alle  swei  Jahre  insammenkammt,  Tersammelt  sieb 
in  diesem  Jahre  nicht. 

Ebenao  wird  dar  internationale  geologiache 
Congreaa  erat  im  nidiaten  Jalire  (Begina  am  SO.  Sn^ 
tiniWr)  unter  dem  Vorsitze  dea  Herrn  Bella  la 
Bologna  abgehalten  werden. 


onosüs. 


LEOPOLDINA 

AMTUGHES  OBOAN 

DBS 

KAI8BBLIGHEN  I^BOPOLBIXO-CAIIOLI NISCHEN  DBOTSOHBN  aitabbiitib 

DBB  MAIUßFOBSOHEB 

HERATOGBeSBEN  UNTER  lOTWIRKUXO  DER  SEKTIOXSTORSTlHDB  TOir  DBK  PRiSmEHTEir 

Dr.  C.  H.  KnobUuol). 


IU]ai.8.ii«ta-»-fc»     Mt  XTL  —  Nr.  ]f-14  Jiili  1880. 

iHfelltt  Amtliche  Mittbeilun^en :  Vcrloihimg  der  Cotheniuit-MedkiUe.  —  £T|iMM  der  ßn^jeren  Wahl  oineii  Vor- 
sUlKlnnit^liMli>8  der  boKuuM  In  n  l'  iii  ktion  —  Die  ScktionSTOrstiiide  uod  deren  <  »liiii«nncr  —  bcitniffp  zur 
KUM  der  Akademie. —  Mii  iiai  1  Auuust  Fri«lriih  Trcstel  f.  (Schluss.) — Johann  Ni'p<»muk  von  Ringiwi*  f,  • 
SoQitige  Mitlheilungen:  i-.iugt'gaagenc  .Schriften.  —  C.  Engler:  HütoriKh-luritucLe  Studien  vlber  das 
Ocon.  (rortaetrung.)  —  Gauu-DenkmaL  —  Grab-Denkmal  für  Karl  Koch. 


Amtliche  Mitthellungeu. 


Terleibucg  der  Cotbenius-Medaille. 

Ab  «iB  Zaiehen  dar  iemungmdm  WOtdigniig,  w«IsIm  du  gMammto  KstarwiiMaaaiwft  dan  hohao, 
ftlMr  dk  BauMmuiif      FkisfagaUato  «alt  Uuwgeluadeii,  VardhoatoB  dar  Hamn  Oatiatmer  Ihdfctaahwtfc 

Professor  Dr.  Heinrich  Bobert  Göppert  in  Breslau  und  Geheia)i  r  01i,  t -M.;i][ci]j;,lrntli  Profespor  Dr  Friedrieh 
WAU«r  in  GdttiAgan  lollt,  und  aU  ein  Bewei»  wann  empfandener  Dankbarkeit  fär  die,  aeben  der  Wiaaen- 
■dift,  dar  Laopoldfabeb-audbiigbaB  Ahad«Bla  tn  dam  ▼atalaad«  gmUmlU  lMc}ihrig»  uganmlah«  mtk. 
Bamkeit,  hat  iiie'>tA\->c  auf  Beacblnas  de»  Adjuiiktpn-Collegiam«  den  piMMttn  hochverehrten  Männern  die 
goldene  Ckitheoioa-Medaiile  Terliaban  und  iat  dieeelbe  Uerm  OdialBiaB  StA  Dr.  Qöppert  zum  25.  JoU, 
Hon  edMfaM  Bath  Dr.  Wsbler  warn  Sl.  Jnli  diaM  J«hm,  aa  walahaa  Tlitia  Balde  Or  MhtafgalM 
Laban^jahr  ToUeodctcn,  mit  besonderen  OläckwwiMlMdttailMa  tlianudt  wovdaB. 
Halle  a.  S.,  den  31.  Jali  18Ö0. 

Dtr  PritaUnt  iar  KaL  LM|k-fiiniL  liitertwi  AkaiNito  iir  MiliiiftriBfcir. 


Srgebniss  der  engeren  Wakl  eines  Yoistandsmitgliedes  der  i'achsektion  Ar  Botanik. 

Dfo  ndi  dam  Ergehmss  der  enten  Wahl  (I^p.  XVT,  1880,  Kr.  9 — 10)  iwliafcM  dan  BttMB 
Profetacr  Dr.  Eiohler  and  Geheimen  Rath  Dr.  Göppert  nothwendig  gewordene  nnd  VOttV  4aBI  M«  Mli 
d.  J.  mit  dam  fichlnaatcraiiDe  daa  80.  JnU  1680  (Laop.  XYI,  1880.  Nr.  11—12)  auagoaohriabaaa  mapn  WaU 
Laof.  xn.  U 


Digitizeu  Ly  CjUv-'^^il 


98 


eines  dritt«ii  YontuidimitgliadM  dtr  FlMbtaktfan  für  Botanik  hat  naeh  dam  von  dam  Harrn  Notar  Jutimth 
OoBtav  Krokanberf  Hdla  d.  Saale  am  häi  1880  MlipBOinMnM  Ratakoik  ftlgi^  A>- 
gtbuias  gehabt: 

Von  den  64  gegenwärtigen  Theilnebmern  hatten  52  iiire  Stimmzettel  rechtnitig  äsgeiuuidt,  voa  denao 
89  auf  Herrn  Oeiieimen  Hedicinalrath  Pro/aeaor  Hr.  Oippert  in  Btaab«, 
22  auf  Herrn  Profegsor  Dr.  Eich  1er  in  Berlin 
gafalloi  Bind;  ein  Zettel,  welcher  einen  anderen  aU  einea  der  beiden  roliaiigan  Naman  trug,  war  ungältig. 
Bnr  Gabeiuer  Belli  IVotoaaoc  Dr.  EilaHek  Botart  Mppflti  la  BreaUn  iai  danaeek  mit  ahaolotar 

H^ljgvitftt  zum  VorBtandatnif u'!ioi]u  di-r  FEichfoktion  für  Botanik  ^ewüMt. 

Sendbe  het  die  Wahl  angenommen.  —  Die  Amtedauer  erstreckt  eich  bis  lum  22.  Jnli  1690. 
Halle  a.  a.  daa  88.  HB  1880.  Dr.  H.  KitMaoOh. 


Die  Sektionsvorstände  und  deren  Obmänner. 

Nach  nanmehr  ToUaogener  Erginsong  der  Sektionavorstände  durch  die  Wahl  je  einea  dritten  Vor- 
ataadamitgBeiUw  der  FMdiiektkMiaa  ftr  wiaaaaaeliaillkibe  XaduiB,  Ghaade  uad  Botaaik  bM«diMi  diaedbiD  aas 

IblgfndcQ  Mitgliedern,  deren  Anitsdauer  licipiTüpt  ist: 

1.  Fa«htektioB  fttr  Mathematik  nnd  Attronomie: 

Barr  (IuIimbim  Sdmlrath  Profcaaor  Br.  O.  Sehloentleli  in  Sreadaa,  Okmarni,  bbaam  18.  Jaanarl886> 
Herr  Gehajawr  Hofrath  Prcfesnor  I)r.  C.  Ilriihiis  in  I.fipTiig,  hin  mm  1".  December  1886* 
Herr  Froftwer  Dr.  A.  Winneckain  Straseburg  i.  £.,  bis  aum  17.  December  1885. 
VkAMktiaa  ftr  Ayrik  «ad  Ketaonlogto! 

Herr  Geh.  Regierungtrath  Prof.  Dr.  H.  Kneblaneh  in  Halle  a.  8.,  Obmann,  bis  siun  19.  Aagott  1886i> 
Harr  Geheimer  Hofrath  rrofeaaor  Dr.  C.  Brahaa  ia  LaifBg,  bia  aom  19.  Aogaat  1886. 

F.      H.  TOB  Beets  in  Mtadien,  bis  lom  15.  November  1885. 

9.  VaehaektioB  fttr  Chemie: 

HeiT  Geheimer  Hofrath  Frofaaaor  Dr.  B.  Freaeaiaa  in  Wieebedao,  Oboana,  bis  tan  19.  JaU  1885. 
Herr  Oahaimar  Bagienrngarath  Proftaaor  Br.  A.  W.  Bafmaan  ia  Bariia,  Ida  aam  19.  JaU  1886. 
Tl.  rr  G^heiin«  r  Regierunggrath  Professor  Br.  E.  H.  Laadelt  in  Boilfal,  bii  BDm  86.  Mit  1890. 

4.  Jaohaektion  ftii  Mineralogie  und  Geologie: 

Herr  Hofrath  Dr.  F.  Ritter  von  Haner  in  Wien,  Obmann,  bla  snm  19.  Mai  1885. 

Iltrr  Wirkl.  Gcheimr.,  Oberberghanptm.  a.  D.  Dr.  E.  H.  C.  von  Dechen  in  Bonn,  bis  nun  19.  Mai  1885. 

Herr  Geheimer  H  frnth  IVoteaor  l>r.  U.  B.  Oeiaits  in  Dreedeo,  bia  mm  19.  Hb  1886. 

5.  Fachsektion  für  Botanik: 

Herr  Hofrath  Professor  Dr.  A.  von  Schenk  in  Lolpdf,  ObnUBn,  Ul  mm  88.  Jtlli  1887. 
Herr  Professor  Dr.  N.  Pringsheim  in  Berlin,  bis  aaOi  19.  Hai  1885. 

Harr  Geheimer  Medicinaltath  Frofessor  Dr.  H.  R.  Qdppert  in  Bresloa,  bis  zum  22.  JaU  1890. 
dl,  IImAmUIiMI  fir  iMlogla  nnd  ItttaBia: 

Herr  Geheimer  Kath  Professor  Dr.  A.  von  Kfllliker  in 'Wilri^Tnirf;.  Ohniiitiii,  bis  zum  25.  Jnni  1885. 
Herr  Geheimer  Uofrath  Professor  Dr.  C.  Gegenbaur  in  Heideiberg,  bis  zum  22.  April  1885. 
Harr  Oahaimar  Hofrath  FkwilMW  Br.  B.  Lenekart  in  Lalprig,  bis  anm  83.  April  1885. 
7.  Vadhaektion  fttr  Physiologie: 

Herr  Professor  Dr.  W.  U.  von  Wittich  in  Königsberg,  Obmann,  bis  zum  17.  December  1886. 
Ben  FtalMMer  Br.  F.  L.  Galta  hi  atiaaabnrg  J.  £.,  bia  sam  17.  Deoember  1885. 
Herr  Professor  Dr.  C.  tob  Toit  in  Mrinrh>n.  \iU  zum  17.  DcesBÜier  1885. 

S.  llMhMktion  fttr  Anthx«pfllogii%  Sthnologie  nnd  Geographie: 

Barr  Geheimer  Mjedidaab-ath  Pirofaaaor  Dr.  B.  Tirehew  in  Berlin,  Obmaan,  bie  mm  17.  Baewribar  1885. 

Herr  Professor  Dr.  F.  Freiherr  von  Richtliofen  in  Bonn,  bis  znm  19.  Janaar  1888* 
Herr  Professor  Dr.  0.  F.  Fr  aas  in  Stattgart,  bia  sam  19.  Februar  1886. 


i_-yuu.ud  by  Google 


•9 


8.  VftebMktMa  ftr  «ijMBMliAfUiflbe  Xediaiii: 

Bmr  OdMiiMr  HedieiulMlh  MbNorDp.  E.  Iwydm  In  Berib,  Cknua,  Ut  mum  IT.  KvnBtw  IMt. 

Herr  Geb«hn«r  Hadidnalrsth  Prof«w9or  T)r  R.  Vircho'r  in  BcHin,  bis  zum  25.  Juni  1885. 
Harr  0«beimr  Bsth  ProfMaor  Dr.  M.  von  P«ttenkofer  io  München,  bü  zum  26.  Mai  1890. 


Beiträge  zur  Kasse  aer  Akademie. 

BMK.  ft 

Joai  29.  1880.  Yod  Hra.  Profeasor  Dr.  Max  Ritter  TOQ.  Vintscbgau  in  lonsbruck  Jahresbeitrigo  fit 

1878,  79,  80,  81    84  — 

Jnli  10.     „       „     „    wfa-kL Stutsrmth Prof.  Dr.  G.B.  v.Adelmann  in  Berlin  Jahraabeitragfilr  1860    fl  — 
«>       »     I«   Dr.  H.  A.  R.  von  Schlagintweit-Salifliilftniiki  in  Mfloohen  Jabresbeitrttgo 

Ar  187».  TS,  TT.  T8,  7»,  80    .  .  .  86  — 

s».  a  IbMfttaiiMi. 


mehMl  IvgDBt  FrfediMi  FMleL 

Hi«ftB  sdtUeaaen  «ir  mUieh  dte  als  mSbiMtmilt»  ScMAmi  rriiiMtiiMim  atetaovologlMbn  AUaid> 

langen  Preatel'!,  ntmlich,  anuer  den  beiden  >)«r«its  ohen  in  anderer  VeraalMHVg  tnrltartMt  «Da  oeottO 
grsvitotia'',  Dioaertation,  and  «I^i«  IndMdnen  der  anorgaoiacben  Katar": 

i.  Da  ThenacMtar,  HUfannkMag  ftr  SMUmr,  «nd  di»  ÜMMrirtwi^pii.  XttlEMrlfc  Adbn  1846. 

3.  Aitrognoflie  fttr  S««Cahrer.    Eatdeo  1850. 

8.  WUteruDgakarten  zur  bequemen,   anschaulichen  und  daU-i  wr'iiii''  Zeit  erfordemdcn  ^iüf^tlAutag  dM 

Wetter«.    Ein  Tagt-bucb  für  Freunde  der  Witterungikunde.    i^mden  18&3. 
€.  Die  geographiacbe  Verlireitung  der  Gewitter  ia  Hittal-Europa .    1858— 1B6T. 

7.  Daa  aatnaouiiache  Diagramm.    Mit  2  Tafeln.    Braanachweig  1859. 

8.  Die  inttanuigskande  d«r  neaeaten  Zeit  in  Bcaiehung  zu  den  TolkawirthsckaflL  Intereiaen.  1862  n.  1898. 
8.  Di*  Begen-Verbältniaae  dea  KönigreichR  Hannover,  nebet  ausiührUcher  Damtellung  aller  den  atokoaphärischen 

Niedaneklag  and  die  Yardnnatiu^  betnfiendeB  Qtimm,  «rakh*  beim  ratioaellan  BatQib«  ^ 

luKhriTttisdHift  in  BetnwU  konnmi.   Mit  1  KarU  and  8  TaMn.  Emd«  1864. 
10a  IMn  periodiichen  und  nichtperiodiachen  Verftndamagui  dea  Barometerstandes ,  aowie  die  StQrme  und  daa 

Wetter  Aber  der  HauKnaraehea  MotdaeelcMe.  als  Omtdlage  der  Stnnqr  und  WetUcBrogn^  d^ 

faaleilt.   Ut  S  Tbfcb.  1866. 
11.  Diu  ozonoskopische  Windrouo  für  Emden.  18G6. 

18.  Daa  Geaets  der  Winde,  abgeleitet  aua  deren  Auftreten  Qber  IjordweatpEaroe«.    Kit  1  Karte.  1868. 
18.  Dar  Boden  dar  oaMHeahehan  blbinad,  nafaat  der  Qaachiehto  der  Vertodamng  daa  Bodma  vid  im  Künw 

d.  NordieekOsfc  acit  d.  Eiaieit.  Ein  Beitrag'  z.  Grognosie  u.  Geologie  v.  Ni>rdwi  st-Kuropa.  Bünden  1870- 
14.  Der  Stnrmwanier  und  Wetteranaeiger.  YorherbeetimniHog  von  Stqrm  und  Watter.  Mit  §  Tafaln-  1879' 
16.  Daa  lUgamnaaar  ala  Trfnkwaaaer  dar  MameUwvebMr,  aonta  «a  8UiUia|Aai*  Im  wagalnlvfa»  ▼«Ml^ 

nifl.qe  mit  der  Regentncn|D^e,    Mit  1  Tftffl     Findf-n  1872. 
16.  Der  Boden,  daa  Klima  and  die  Witteroog  TOD  O^tfriesland,  sowie  der  gesanuuten  Tiefebene.  6  Taf.  Emden  1872>. 

Mooren  des  Fluatgebiet««  der  Ems     Emden  1872 
18.  ErgebnisM  der  Bcobacbtangcn  und  Erfahrungen,  betreffend  StunuwarDoogea  und  Starmaigiiale.  ^873. 
29.  Aanerdem  gab  Preetel  den  Ender  Almanacb,  fltr  das  findar  Msridlaa  «ad  BanlU  aaflli  dar  wak« 

Zttt  baracliaat,  tob  Jaiura  1878  nn  banna. 

V 


102 


98IT,  ISSB  «ad  1834  bcglattato  ar  das  baywiMlMD  KNioprioBen.  nMMMrigm  König  Ludwig  L,  als  Iteiwiit 
nadi  luHn,  ward«  1818  Madicintlntli,  1826  ObennmUciiwlnth  und  Refennt  d«t  CiTU-llidMMliraMiia  im 
fKiBiMiiiMMiiiw  4«  ImMm,  w«rM  o.  9.  Pwfwwr  Hat  FktUfligto  «nd  Then^  h  dar  ia  Hamm  Jabra 
LMiaditt  bmA  WtaAm  Twligtn  üiriTirrilil.  Dv  IL  wwHriniwihtti  SBaft  In  äOgmukm  bariMÜMM 
d«r  TüAr  stanti  rr  als  OrdinariuB  bU  1001  Jtlm  1852,  WO  er  dieMT  Stelle  eotboben  wordo,  vir  waA 
vnrde  ldS3  Miniotetüdnth  und  VotaUod  dM  OlmfliwIimiriMMiiohnMMi.  Lb  Jalm  1887  finden  vir  T.  BfapMb 
«bT«tNtar  dwlOMbnNrümmsllt  ia  Lmidti«»;  1841  «clbigto  nkw  ABnoo^g  mm  wirtHobw  OM^ 

<u>d  1871  trat  er  auf  Nachsuclicn  Wim  k.  Staatsministmam  des  Innern  in  den  wohlverdienten  RtA^ 
ftood,  aackdam  ihm  scboo  in  dem  für  ihn  ao  verhAngniaaToUen  Jahn  1862  ala  swaitar  fiefarant  dar  te 
Jdhn  IM»  lawImtiM  rraftmii  waA  apiiara  OlianoalieiodMlh  Br.  CM      Ffaaftr  tai»gotiB  «aH.  Ib 

Jahre  1821  eraaunte  ihn  die  königlich  bayerische  Akademie  der  Wiaaenachaften  zu  ihrem  imnnnrnrrlnntHriKao. 
1642  mm  ordeBtliohen  Mitglieder  in  gleicher  Eigenscbaft  gehArto  jm  Hiogaeia  ustar  dem  Hi<iiaow 

dar  Nfttnrforscher  an,  sowie  vielpn  nndfT-pn  in-  nnd  aosltndischen  pflehrtsn  Omellaehaften  und  Vereinen.  Er 
war  Conitbur  dea  Verdienstordens  der  baveriHciica  Krone,  Qroasoomthur  des  Imyeriscben  Vardieostordens  vom 
bailigen  Miekaal,  Ehreokrana  dea  königlich  bayerischen  Lndwigaordens  für  50  Dienatjjahre,  Inhaber  daa 
bayerischen  MilitardaokaeidiaBa  ftr  181^15,  Offider  dea  k.  griaeUachen  Ertfiaerordena  und  Comthor  des 
}>t{>stlichen  Or^gorinaordaBB.  In  den  Jaliren  1833  und  1866  hatte  ihn  die  Ludwig-Maximiliana-UniTerait&t 
München  zu  ihna  Battor  nagaificaa  gewählt  und  feierte  von  Ringarfi  tm  14.  März  1862  aeiu  Hlufzigj&hrigaa 
Soatoqabiliam,  voaa  ihm  tcb  almmtlichan  AanUn  Bayerns  eine  groaaa  goldene  Medaille  mit  •ainam  Braat> 
Ulda  ool  alw  Adnaa»  «iNmialit  woida.  too  Bngaäi  idBiab 

UM:  INa  IllDa  NafwlaaB^  L  «ad  aaioa  Oa«aer. 

Da  doctrina  Hippocratica  et  Browniana  intvr  s«  oonaentiente  ac  matOO  SO  ttHllwili  IfOteOMWU  ad.  M 
jpnat  eat  Andreas  Eäachlanb.    2.  Auflage  16S0.  Kürnberg. 
iaS6:  IMnt  Mb  WM*  dar  mMwAaft  AuUiUmade  am  Sl.  NofanlMr.  HAoalMB. 

1830:  tJober  die  wisscnschaftlicho  Seite  der  ärztlichen  Kunst.    Rede,  nm  26.  Juni  gehalten.  MfladHOi 
1833 :  Lieber  den  revolutioniiren  Geist  der  deutschen  Universitäten.    Kectnratarede  am  18.  PaemlUK. 
München.    2  Auflagen. 

l8dS:  Sjatam  der  Medicin.    Ein  Handbuch  der  allgemeinen  und  speciellen  Pathologie  und  Therapie,  ao« 
gleich  ein  Versuch  anr  Reformation  der  medicinischen  Theorie  und  Praxis.  RegeDsburg.  Theil  I. 
1848:  Dia  Mttnehaoar  barmhenigi'n  Schwestern  und  ihre  Schmäher. 

1S60:  Bada  imn  Andeokeo  aa  GehaiBirath  und  Leibant  Dr.  Philipp  Frana  fon  Wattbar.  Oalwitoa  in  der 
kAmglich  bajr«riaehe&  Akadanda  der  Wiaaenadiaftan  daa  27.  Novambar.  lUflahaB-  S  An0agM| 

in  4«.  und 

1858:  136  Tbaaao  «bar  aOgenatna  Fathologia  nnd  Xbarapiak  nahat  Torwwt.  Büupn. 
1866:  Uabar  ü»  «OkwmU^kOt  dar  Artoritat  in  das  hSehataB  GaUatan  dar  'WfaaaBaebaft.  Raetorslavada. 
t  Aoflagan. 

1861 :  üabar  daa  Lwinaoder  in  den  Natardingen.  Im  „Tagablatt  dar  Naturfaracharveraammlnng  in  Spajar*. 
—    üabar dfa  iiitiii  »iMananbaHlliiba  diiffiimigdaaiyoodaio.  lo dao  »hiahwiwb  peUUadhao  IMMtero'  o.a. w. 
In  let^i-terau  BrfMa  ar  TKHUadana  AoAlloa  ond  AbhaadlKDgm.  Andi  baAodafc  rieb  daaalbat  arioa 

8alhatbiogra]<hii\ 

■von  Kingiieis  war  uin  lu  holiem  Grade  alisMtig  gebildeter  Arzt  und  Lehrer,  ein  sehr  gewiaaenbafter 
8anit6t4Maaitar,  ein  ttUshtiger  Mineraloge  —  daani  «artbvoUa  «ad  reichhaltige  Mineralienaanunlnng  jetzt 
Staataaigenthnm  iak  ain  traflliefaar  FkniUanvatar  and  ain  tran  argebener  Diener  der  katholiaoban  Kirche 
oad  des  kfiaiglioban  Haaaea;  ar  dtante  unter  vier  Königen,  flaiaa  beiden  im  glalehen  Orte  geborenen  Zeit- 
IpnosBcn,  der  berühmte  Mineraloge  und  Chamikeir  Goheimrath  Dr.  Napomok  voB  Bteaba  oad  der  General  der 
IiAhateria  fiMar  Ta«  8tel|B  aiad  ihm,  «U  adne  Oattia,  im  Tada  baiaite  awoog^of»;  diaiTdahtar  ibar. 
Um  0«.  tta*  oliWB  ladaafaB.  Itiada  oriDW  Aaahat 


Digitized  by  Google 


108 


Elngesuigene  Sehrifleiu 


lYoiri  l!j  Febnmr       15.  Mirz  l'^SO-    ForlflfUung  ) 

Koykl  micro»copicaI  Soc  in  London.  Jouroa). 

Vol.  m.  Nr.  1.  I^iniion  l.KHij.  a«.  —  DallinKcr: 
Un  a  ierie»  of  exp«rimi-nts  Ui-iiTDitDe  tbe  thn^ial  d«atb- 
puitit  uf  knowri  isonnii  Kfrms  wben  ihi!  hoat  is  ftodurc^  ia 
a  Üuid.  p.  1—10.  —  Duucaii.  Un  a  j>art  of  ihe  life-cydo 
•f  CUUträcyMü  MrnginoM  iKutzing's  «pecie«).  p  17—19. 

—  Abbe:  Somc  tcmarki  on  the  ap«rtometer.  p.  20—81. 

—  MirhapI;  A  ftirlhcr  cootributiou  to  the  knowledge  of 
British  (»nbntidae  \\  S2 — i3.  —  GuIUtit:  The  claaail- 
«tnry  sifnitifanre  of  Kaphides  in  Hydront'»'».  p  <<■  — 
Teasdale:  Oii  a  simple  reTolviuR  objci-t-holdiT.  p.  4.")— 46. 

—  Rccord  of  (um'iit  rfMwhes  relating  to  invertebrata, 
dyptogafnia.  micmMf.  y  ■!    p  47—170. 

R.  Aceademia  dei  Lincei  in  Born.  Atti.  Annn  277. 
8er.  ;     1)  i!ii.ennti.  Vol  IV,  Vnac.  2.  Roma  1880.  4». 

Soe.  iMMum  «U  SeiaoM  ■•tonll  ia  TiM.  tn- 
sMi  yahtH,  di  11.  §muto  1880.  H».  4*. 

Ktlllar,  Baron  Ferdinand  von:  The  iwtiTe  pknU 

of  Victoria,  »uccinctly  Jffined.  Part.  I.  Velboumo 
1879.  8». 

American  Jonraal  of  Science.  Ed.  Jane«  &  EL  8. 
DanaaDdB.SiUiman.  S.Ser.  Vol.XIX.  Nr.110,111. 
Nfw-Haven  1880.  8*.  —  Loomis:  Coniribntions  to  meteo- 
rology.  p.69 — UX). —  llarkness;  Un  the  culor  correclion  uf 
acbrutnatir  tclesroprs  p  lO'i  II'V  —  Crnshy;  Pinite  in 
Eaatem  Massai  husetts.  p  11'  12J  Teck  ha m  ao4 
Uall:  On  Linloitit«  aud  olbcr  furms  of  Thumaonite: 
*|riWiiiiliinj  aMiM  «CtteZMÜtM  of  tbenciiHU  «fOiud 
mmm,  p.  IB— UOl  —  F*t*n:  Eleacats  of  pfutal  Dido. 
f.  ISO.  —  Constoek:  Aialnet  of  some  American  tanta- 
HtM.  p.  ISI— 192.  —  Rooa:  On  a  mclhod  of  itadying 
dw  rtfloiion  of  «ODod-waTes.  p.  1H3  — 13().  —  Verrill: 
Kotire  of  recenC  additiona  U>  the  murine  Huiina  nf  tlu^ 
OMtfru  CO*»»  of  North-America.  Mr.  B.  Urief  conthbutions 

10  sooloffT  fron  tbe  muaeum  «f  Yato  College.  Nr.  XLV, 

t>  137—140.  —  Nipher:  Tha  dMlric  light.  p.  141.  — 
cientüic  intcnig«iice.  p.  142— lfi8.  —  Marsb:  The  limbs 
of  Sauranudnn,  with  notice  of  a  iiew  spedes.  p.  16(1 
— 171  llilgard:  >U\  a  rhart  of  the  maj^etic  de- 
clinatiüii  in  tbe  l.'iiited  5^tate!i.  p.  173-  17'). —  I.e  Cnnte; 
The  old  rlver-be<is  of  California,  p.  17i>  — 190.  —  Dana: 
Kote  on  tbe  age  of  tbe  Ureen  Mountains,  p.  191— aoo. 

—  Uall:  On  a  new  action  of  tbe  niagnct  on  eleciric 
ourents.  p.  'JUO—'M.  —  Young:  Mea-sures  of  tbe  polar 
aad  äquatorial  diameters  of  Mars,  roade  at  Frineeton.  p.  306 
— 211  —  Godid:  (Iii  t!|p  nse  of  the  Sin<'-I(inn;ilu  for  tbe 
(liurnal  variiitiun  ul'trn.j.i  ruf  ir''  ji  ^'-M      (-' n in l-, ;  ;,ck : 

011  tbe  i-bemical  eoni[K.säti<>n  ut  tlic  uniuiinte  Irom  lirauch- 
uile.  p.  220-221'.  -  Hudgc-s:  Oii  llie  niean  freu  path  of 
a  molecule.  p.  222—224.  —  Ford:  Uo  tbe  wcilern  liinits 

— 'juri^  Prkdpal  cknMlm  «f  AiMricu 

dinosauri.  p.  2S8  SM. 

loe.  K«ologiqne  d«  VkUiB«.  Bulletin.  SMu 
Tone  VII.  1879.  Nr.  4.  Parie  1878—78.  8*.  — 
De  Morgan:  Kote  uur  ies  terraint  attutt  de  k  nUde 

de  la  Breale.  p.  197- 202.  —  Lambert:  Note  rar  la  craie 
du  d<!parteineiit  de  rVonne.  p.  2*i2-  2t>7.  —  Hermite: 
Note  snr  Iii  position  ijii'ofClipeut  k  l'ile  Majurqu«  le»  Trrt- 
br<tf„l.i  i  t  T.  jamtoT.   p.  2117  — 2<»lt-  —  Broeck: 

Quattriiiiirf  <'t  Kilnvitim  rouge.  p.  209—217.  —  Fischer; 
'  slote  paU'-i>iitolo;;ii|ue  «.ur  la  niolla«se  de  C'acuron.  p.216 — 2S6. 

—  Tour  II  uu  er:  .Sur  la  molbisse  mior^ne  de  rorratqnier. 
ggf — 24&.  —  Cottcau;  Note  8ur  leg  Cidaricves  Jarae> 

liqnei  de  la  France,  p.  246—249.  —  Terquem;  Obsenra^ 
tiüns  Sur  les  Foraniiuißrra  du  temiiii  tirlsitire  parisien. 
i).  2tll  — 251.  —  DouTill«;:  Note  >nr  .|iieliiiif!i  umri'H  ile 
JiracbiopodaaCrcreftralMkdaeet  WaUhtimUdatj.  p.  201-272. 


Mneeim  of  eonpcntlTe  ZoMogy  at  Cembridgo^ 
Man.  BaUeUa.  Toi.  TI,  Nr.  1,  2.  Cambridge  1879. 
b^.  —  Peirce  and  Patteraon:  List  of  drodging statioaa 
occupied  by  tbe  U.  ä.  Coast  Sorvey  «teamers  tnm  1867  to 
1879.  p.  l—lik  —  Lniaa.  Ttaodan:  MMwiiie  aoA 
.Mr0pMtiMorite„CUdlen|«i^fKp«fi^  Ftn.ful8-4>. 

Anthropologieal  Lutitvte  of  Onat  Britein  and 
Inland.  Journal.  Vol.  IX.  Nr.  3.  London  1879.  &<>. 

—  Flovert  Ob  tte  oateologT  aad  idMii«  tt  tto  mUm 
of  die  Andnua  lalanda.  p.  lOS— m  —  Lawii:  RetM  «a 

8ome  Irisb  antiauities.  p.  187—146.  —  Buekland:  Notes 
un  suiDC  Coruisn  and  Irisb  pre-bistork  monomenta.  p.  146 
— IMl  — Howertk:  TiieapNad    tteSlaTie.  p.  181— 283. 

MiiNkfe,  V.:  fUheg  «•  1h«H||«i  Standponkte 
der  Medidn.  Hieiidbeiff  1887.  4«.  —  Dia  Heidat- 
borger  BaraAm  Ar  ÜegwpidanrieeB  «Ihnnd  dw 
Feldsngs  1870—1871.  Heidelberg  1871.  4».  (7  Taf.), 

—  üeber  Necroee  der  Nierenpapillen  bei  Hydronephroee. 
Sep.-Abi.  —  Ueber  Doppelton  an  derCmralarterie,  eowi« 
über  Toabildung  an  den  Cruralvenen.  8ep.-Abz.  —  Ueber 
Ataxie  mit  besonderer  Berück  siebt  igting  der  hereditären 
Forroen.  Mit  Nachtrag.  Sep.-Abz.  —  Zar  Perciusion 
de«  Kehlkopfs  nnd  der  Trachea.  Sep.-AIia.  —  Si» 
Krank  bei  ton  des  Ftukreaa.  Sep.*Abi. 

QatäMwb.  aatarfbnetaaiiar  Vnmid«  n  larlia. 

Sttnugi-Borichto.    Ji;   1879.    Berlin  1679.  8o. 

Vritadl,  Anton:  Naturgeschichte  der  Vögel 
Europa».  Prag  1870.  8^.  —  .VtlaR  dazu.  Prag  1871. 
Fol.  —  Cephalopoden  der  böhmiacben  Kreidefurmation. 
Prag  1872.  4».  (16  Taf.).  —  Die  Reptih  i,  und 
Fudw  der  MtuBiacbea  SrädeioraiatioD.  1878. 
4*.  (10  Tut.). 

Knoblanch,  Xarl  Hermann:  De  ealore  radiante 
disquiaitionc«  experimeuti«  quibasdam  novis  iüa- 
slratfte.  Berolini  184ß.  4«.  —  Durcbstrahlung  der 
Wsnnc  durch  Steiusalz.  8itzunp»ber.  d.  naturf. 
Geselljcb.  zu  Halle.  18(5.1.  --  Ueber  die  Difl'usion 
der  Wirmostrahlen.  Berlin  1865.  8°.  —  L'eber 
doD  Durchgang  der  Wime,  und  Lichtstrahlen  durch 
geneigte  diathermane  nnd  durch »ichtipfo  Platten.  8«p.. 
Ahl.  an«  d.  Sitzungsber.  d.  naturf  Gcüellach.  zu  UaÜe. 
1866.  —  Ueber  die  laterliBnoaiarben  der  ateahlendat» 
WlHM.  Biritn  1887.  8*.  —  UaUr  im  JkaA§ug 
im  «InUiMlaii  WipM  dmli  ts/Mtu  Bnü»  1869. 
8*.  CHtniBirslMr.  d.  natarf.  Geealkeh.  n  Halla  1868. 

—  Historische  Boinerkuiiir  n  chMF  TaMfientlicbung 
de«  Herrn  U.  Magnus  üU-r  die  Refloxfon  der  Wilrme. 
Berlin  1870.  ö».  -  Uel>er  den  Dun  li-.i:!^'  der  stmh- 
lenden  Wärme  durch  geneifrli-  liiaili.  niiane  PLiltun. 
Sep.-Abz.  aU8  d.  Sitzungsber.  d.  naturf.  Go(jl11fl1i.  zu 
Halle.  1871.  —  Ueber  diu  Ht-iloxion  der  Wärme-  und 
Liohtatrahlen  von  geneigten  diatliermanou  und  darch« 
aiohtigen  Platten.  Sep.'Aba.  ana  Pttggvndorff'a  Anaalen. 
Jabelhaad  1874.  —  Reflexion  der  WumeettaUaB  m 

Ikthafiuaan  Pkttan.  B^Aba.  »m  d. 
d.  natnrl.  OeeeOnh.  n  Halb.  1876.  — 
Beflaakia  dar  Winneetrablen  tob  Matel^tten.  Sap.« 
Ab«,  ans  d.  Bitzungsbor.  d.  naturf.  OeeeOseh.  an  HkUe. 
1876.  —  BLcjbncb'iinj,'en  hiii»icbf lieh  des  Verhaltens 
veTBcbiedonur  Wäraielarben  boi  der  Rdletxion  polaris 


Digitized  by  Gopgle 


104 


airter  Strahlen  TOoM«UUaB.  Sl.yamBmluDg  deuucber 
Katarfonelwr  a.  A«nte  ia  OmmI  1876.  IL  SectioB. 
FlQrik  «.  IIMMNikgU.  —  IHa  lUipliMlwNMiwtiai 
dar  «M  IbttOlM  i«lwllttott  WlwurtriMw.  Bdb 
1679.  4«. 

Indflz  operam  omnium  Joannia  Friderid  Brandtii. 
Petropoli  1876.  4**.  —  Bei  träge  cur  Kenotnis«  de« 
RiuaiMka  Bakkl.  S.  Fdg«.  Heranageg.  t.  0.  von 
HolmwMB  «nd  L.  TO«  Sohraaek.  Bd.  L  J.  F. 
Brandt:  BoMit  «W  dto  FcitMdiritte,  «ddw  di» 
tookgiaclwn  WImwihIibUwi  dan  von  dar  KA.  Akademio 
der  Wiaaeoachaitm  an  St.  Peteratmrg  Ton  1881  bia 
1879  herausgegebenen  Schriften  verdankrii  St  Pct«ra- 
burg  1879.  8".  (Geachenk  des  Ilerm  Uvh.  Uurratha 
Dr.  H.  B.  Geinitz,  H.  A.  K.  in  I>r«adeD.) 

BtatiitiMkv  Biiifliht  ftbw  dan  Bvtriab  dar  nntac 
KgL  ttAanbar  Btaatavai  wälUuig  atahandaa  Staate» 

n.  Privat-EiiMiibalnwD,  mit  Nachrichten  Aber  Eiaeobahn. 
Kaabao  i.  t.  1878.  Heranageg.  t.  d.  Sgl.  SAchaiaoheo 
FuMiumiaiiteriain.    Dresden  a.  a.  4*. 

laftlwan,  Hndolpb:  Mm/agn  tob  Bwuiqg 
DofyebtonMB,  am  aeehafbuIgMiBtllnetor  der  Liips%ar 
StenwnuHnmafthit.  Leip»gl865.  8*.— Bamltate 
dar  PadlianlitBBgaB  aaf  dar  Leipziger  Starawarta.  L  Ba* 

obachtnngen  am  Ueridiankreis  von  R.  Engelmann. 
Leipsig  1870.  4^.  —  Veber  die  HelligkcitsverhäUniMe 
der  Jnpit«rtrabaiiten,  lyeipzig  1871  8'.  —  Abhand- 
lungen von  FripJrich  Wilhflm  IttRsul  Heriin»f?ejjeben 
von  R.  Eng  c  1  III  11  im,  3  lianJi'.  Leipzig  IbT.').  Ib76. 
4*.  —  fiecenaionen  von  Friedrich  Wilhelm  Benel. 
Bicaa«B«8*lMBT«oB.Eaga)niaaa.  i:«ip^ie7e.  6^ 

Brahni,  C:  Monatürhe  Berichte  fiber  dia  Baanl- 
t«te  «tu  den  meteorologischen  Beobachtungen,  angaatoOt 
an  den  Kgl.  StaMidMB  StatioBw  i.  i.  1678.  Laipig 

1879.  4«. 

Vwttil,  KrUMw  Bdaaelrtaat  d«r  durch 
Dr.  Spwghr  baMigtan  ZwiBiBWiBilallnag  cWgnr  Ur> 
tlieiie  «Mr  dia  OiajabalaUeBaa  m  Bad  Em.  Em 

1864.  8*.  —  Ems  und  die  tubercnlöse  Erkrankung 
der  Athmungsorgane.  £ma  1866.  6*.  —  Bad  £au, 
seine  Fleilroittel  und  VmgAmgta.  Britta  Kvtag». 
£ma  1879.  8«. 

AoM.  forila  ia  WUmUm*  da  BsI^Ivm.  Bulletin. 
Aanda  1880.  8-*  8Me.  T.  XIV.  Nr.  1.  BroxaUea 

1880.  6*.  —  Hubert:  De  Ia  venion  par  manoenvrea 
acMnit;  du  mtomitme  de»  pr^MUtations  natorellas  et 

vidaoaea  de  renfimt,  et  de  l'exploration  du  ventre.  p.  27—84. 
— IKacuaiioo  de  la  questiou  des  itpöta  mortuaire».  p.  93—^1. 

Edelfflann,  K.  Tb.:  Katalog  der  pfayaikaliachen 
Apparate,  wektsf  als  Sju  i  iAlitjUcii  in  dem  physikalisch- 
tn<»chaniacheD  Institut  van  M.  Th.  Edelmann  iu  München 
WHirliTi,  Nr.  IV,  V,  VI,  Vil.  —  Neues 
Hygromett-r,  i>ep.-AV)z.  —  Scalenfem röhre  ans  dem 
phyaOcHnechau.  Inatitute  von  M.  Th.  Edelmann  in 
llttadMll.  S4.-p.-Ahz.  —  Neue  Inttrumente  A.  Magneto- 
BMler  mit  conatanten  Ablenkungswinkeln.  B.  Erd- 
nMgaatiaehaVariatMMMapparate.  SepwAbL— Magnalo- 
■nltr  fltar  Sahnkmoka.   Sep.-Aba.  —  Biati*  IWUr^ 


Sep.-Abz. —  Com  penaatjorugalvanometer  flbr  Meiaungau 
Baak ^^aolntem  Mwaae.  HftnidNB  1878.  8». 

lOadkaB  1879.  8*.  (1  Tat).  —  Gahanotnater  flr 
abaohitaa  nagnaliMhaa  Haaaa.   Ifllaeben  187S.  8*. 

(2  Taf.).  —  Neuere  Apparate  für  naturwiaaennchaft- 
liche  Schule  und  Forschung.  Lieferung  l,  IL  Stutt- 
gart 1879,  1880.  8". 

Xaiaarlioka IdBinUttit  in  Barlia.  Anaalandar 
Hydrographie  n.  maritbaen  Katoorologie.  Jg.  8.  ffitIL 
Beribi  1880.  4*.  —  Vabar  einige  EtgdniM  der  aeaerea 
Tiefieeforicbaiigea  IT.  ladlaeher  Oeeaa.  j».  66— TS.  — 
BörKcn:  Ueb«  die  tigliche  Vnglrirhhät  ia  dlB  OaHMlB 
unil  eine  Abhilngljkeit  dcriiCllMtn  von  dar  Gaacinriad||^aik 
des  Höndes  ia  eeuer  Baba.  p.  74—64. 

—  NaakriaUHB  ftrSaalbbrar.  /f.  XL  Nr.  7— la 

Berlin  1880.  4». 

Alma  matar.  Oigan  Ibr  üochachnlen.  Jg.  T. 
Nr.  (>     10.    Wien  1880.  4». 

Bia  Batefc  Hanw^ay  K.  Il6llar.  Jg.  89. 
1fr.  a— U.  Bdb  1880.  4*. 

(FatManag  fti^t) 


Eistorisoh-kritisobe  Studien  über  das  Ozon. 

Ton  C.  Eaglar,  ard.  Proleiaor  am  Palytaebaiknai  ia 
btnba  M.  4.  H. 

^anaatnag.) 

Noch  erhielt  der  Umstand,  dajia  da»  Antozon  hip- 
her  nie  in  freiem  Zuataudo  uachgowicaau  iirerdeii  konnte, 
Tiela  Cbanuker  gegen  dia  nana  HypaOuaa  Bah6B- 
b  ein 's  in  Zweifel,  denn  cx  war  in  der  That  nicht 
eiosuaeheo,  weshalb  e«  ao  leicht  gelingen  sollte,  den 
nagatir  pahdaiitaB  Sauantoff  daisoataUan,  niamala 
daliegen  den  positiv  activen.  Allerdings  es  gab  «n 
Antozonid,  aus  welchem  sich  mit  Leiihtigkeit  iSaoer- 
Stoff  ausscheiden  lieaa,  das  WaaserBtoffsuporoxyd;  daah 
dar  Sanaotoff,  den  man  daraus  z.  B.  durch  BarUhrang 
fliit  Phtin  arbielt,  war  nicht  Antosoa,  sandem  Qmo. 
Sna  theoretische  Bctrathtuiig  über  Umwandlung  von 
Antoaan  in  Oaon  half  Uber  die  uabaqnaina  Baaotiea 
binweg  >)  und  ola  in  der  Falge  fraiea  Antoaeo,  adieia- 

bar  wenigstens,  bei  mehreren  chemitcheu  Prozesaen 
nacbgewiesan  wuide^  als  vaa  der  Broek*)  geneigt 
hatte,  daaa  eelbat  daa  Qaon,  abenaa  iria  afla  Oaonida, 

aus  Salzsiiurc  f'luur  aiiftwheidet,  btAaiinteii  nith  die 
mieiatan  Chemiker  zu  den  äo  hon  he  in 'sehen  Ansichten. 
Sdm  fHlker  hatte  HaBaaaa')gaAuMlaB,  daaa  Bariam* 


M  Poifuend.  AnnaL  CU^  l»a  • 

'  .ioiirn.f  piakLChaiLLXXZVLSlT.  OhmOmta'.» 

Bit.  l>*iii.  IM. 

')  Compt  r«nd.  XL,  »47.  Pogg«Bd.ABa«L  Z07,  481. 
Journ.  f.  pnikt.  Cham.  LXV,  409. 


Digitized  by  Google 


105 


supeitnyd,  bekumüich  nn  ADtooouid,  mit  Schwefel* 
mKbm  mUtcu  thuMnMf  ratwioldt«  Bf  iMrtto  n  An- 
fiuig,  al»o  loiiijo  Isoviir  von  Schonbein  die  Orori- 
vad  AstcooD- Theorie  ao^geetollt  worden  war,  die 
Mt^dikait,  ««■  ««MT  «gthre  Sniantoff  Tnm  Om 
rerechicdcn  «ci.  zvrar  MidiBtklich  oftca  geluMen,  con- 
•tfttirte  aber  gleich  dumf  dann  Identität.  Sehdn- 
bein,  der  Mhar  doi  «u  BuhnmpapMiyid  «rimltMeB 

■gtinB  BftUonBtoff  ebenfalls  für  idmitiiK'h  mit  Ozon 
gahelt»  iiatte,  £uid  nun  eine  Heihe  von  Uuter- 
adtiedea  «wlMilieu  janam  Om  und  Om  raf*),  nf 
Grand  dann  er  duaolbe  für  daa  Antozon  erklärte. 
DaMclbe  besitzt  noch  ihm  zwar  einuu  ozoaiümüchen, 
sogleich  aber  auch  ekelerregenden  Geruch,  bläut 
dinet  Jodkalinnatiirkapnpi»  und  bildet,  im  Gegen- 
Mti  mm  OiOB,  mit  WuMr  direct  WaBserstoffauper- 
«xyd.  Sooatig«  efaankterütiacho  Unterschiede  auiMor 
«jav  «tmui  SMehar  eintretenden  Bläaung  eine«  mit 
XlanidejanlaliamiiBd  Eisenoxjdsalz  getränkten  Fapieres 
durch  Antnznn  konntm  gegenüber  dem  Ozon  nicht 
aagafolirt  weiden.  FlnÜB  eiftilii  beim  Kintwidiiim  in 
nntaMoliaKiKen  gMwwtoff  OmMk  m  mgitit«  Hoh^ 
riaation;  nur  dem  Om  gegaolilMr  TWllielt  wkk  dM 
Ante»«  poaitiT. 

Eine  weitere  Quelle  tär  Antozon  wurde  der 
Wölsendorfer  Flusaspath,  in  welchem  Sehrä t- 
t«r^  dnt  Qn»  naohgMriflMD  hatte.  I«tit«iw  vurde 
«b«  "na  SchSobeis')  IBr  Aatmoii  erUb^  nd  nnr 
acOtn  d«r  8^  «jW»  Miw  Ctowiditee  dBTvn  io^ 

Wie  aber  TwUeli  «a  sich  nun  mit  der  EnlMehung 
den  Oaona  fOr  aiclb  allein  beim  Elektciairen  gewöhn- 
lidiflB  SMuntofljjaaee?  Lnrnnr  lollta  doch  glaidiaaitw 

mit  il«m  Ozon  au«  dpm  inactiven  Saupnitoff  aurh 
Axituiton  oder  doch  ein  Autoisouid  outateheu;  niemals 
Au  noob  hatte  man  biihm  mpi  dor  Intiteiea  beidai 

Stoffe  neb<n  Ozon  wahrzunehmen  Tennorht  Ocmdf» 
im  Hinblick  luoniiü  «tclito  Meissnor  eiuu  Koihe  cm- 
fehendor  Versuehc  an,  deren  ErgebuisHO  er  in  zwei 
Schriften  *)  niederfelegt  hat,  und  die  ein  reiches  Mate- 
rial werthToller  Beobachtungen  über  den  Gegenstand 
enthalten.  £e  wUrde  weit  Uber  den  Kähmen  diaaer 
Ahhandlung  hinanigahaii,  wollte  loh  nor  die  «ühtige- 


JConpt.  rend.  XLIII,  34.   roggcnd.  AneaL  XdZ, 
oom.  f.  nrakt.  thetn.  LXX,  3-I0, 
■)  VerbaniJlgn.  d.  iiaturt  lio».  Uaaal  III,  116,  SM. 
^  Poggend.  Annal.  CXI,  661. 
«)  Vc^dlgn.  d.  Batmf  Qea.  Baad  I,  m  Ohr  Htt 
ScbOnbein  den  rieelienden  Bectandtbeil  noch  Ar  mlei^ 
eUorigsauren  Kalk},  ibid.  III.  I6rv  m,   Pbil.  Mag.  (4) 
XXI,  88.   Jonm.  prakt.  Chem.  L.X.V.VIII,  U.-i 

»;  ..T^ntfrsucnungen  über  d.  Sauerstoff",  Hannover  bei 
Hahn  l^t.i  utiJ  „Neue  Untenachnngen  über  den  elektri- 
neben  SuuiTütuff",  GOttingeu  bei  Dietericb  ld69.  Gedrlng- 
tw Auszug  der  enimaSdieJakmber.  d.Clw,lfW»,  M«. 

Laoii.  XTI. 


ren  lies ul täte  der  Meisauer'achen  Untersuchungen 
afwUuMin,  idi  mm  mioh  dunlt  bogultgeB,  diejenigen 

Punkte  herrorzuhebcn ,  die  strheinbar  am  B(;hla;rond- 
sten  die  Entatehung  des  Antoiaona  neben  Ozon  beim 
EMttrinen  dee  Bnueeetoft  erwiaeen.  Meiaaner 
geht  bei   s«in>^n  rnfni^-ichungen  von    der  .\nnahme 
aua,  daas  reiner  SauorBtoff  beim  Durehluiten  durch  eine 
BBfan,  in  wMkmt  ^MmMg  mm  üaberiritt  fesBlBk» 
tricititt   in   FunV-pn,    ^m-^mt   in    »fiüpn  Entladungen 
(v.  Babo'iclier  Ap]>arul:  iftutttiiidvt,  thcilweiso  in  Ozon 
nnd  Antoaon  zerfallt.    Es  kam  also  darauf  an,  das 
Ozon  ans  dem  erhaltenen  Oasgemisch  zu  entfemeo  nod 
die  Eigenschaften  des  Antozons  in  dem  restirandoD 
Gase  zum  Vocaehain  lu  bringen.    Zu  dieeem  Kaob» 
weise  bediente  er  aicfa  gewühnlioh  der  aagaibliehan 
Eigenaebafl  des  Antoaoaa,  in  BevUlimng  mit  Waaaar 
Ncbol,  zunitcfast  nur  ein  phj»ikalischee  Aggregat,  zu 
bilden  und  wii  dann  mit  demaelbeo  m  Waaeeietoiff« 
Buperozjd  m  TwainigeiL  Xettete    nun  das  fieiuunut* 
liehe  Gemisch  von  Ozon   und  Antozon  durch  eine 
oonoentricte  Jndkalinmlewmg,  durch  weldie,  wie  längst 
bekannt,  daa  Oaon  mxttoiqiehalten  wHd,  ao  Mtgten 
aich  bei  Berührung  do»  Jundurcli^^UKomii  (iasea  mit 
Wasser  sofort  deatliolie  Nebal,  das  Antozoo  war  also 
dmeh  die  JodhalimaWanng  hindmrchgeg engen,  tum 
BiM.is  daaa  diese  Xuhul  nur  ein  phy«ikaliich(:-i  Ag- 
gregat sind,  leitete  er  dieselben  durch  Bohren  mit  Chlor- 
ealoinm,  Biiliwellilainie  Umatmiwallliilmii  oder  mit  ande- 
ren wsaserentziehenden  Substanzen  j^fiiüt,  wodurch 
sie  das  Waaser  Tocloren,  so  dase  i-eines  Antozou  zurüdt* 
bKab,  iralehae  neneidingB  mit  Waea«r  Nebel  mi  Uldaa 
im  Stande  war.    Das  olektristhc  Aiitiizon  zeii^te  »ich 
nie  identiacli   mit   dem    aus   Bariunuiuperuxyd  und 
flehnoMaKaea  aahnitgniin    Xtaeh  Meissner  wird  bei 
jedem  Oxyriationsprozessc  gewcihnlicher  Sauerstoff  in 
Ozon  uuil  Antozon  gespalten,  und  während  aich  ersterea 
mit  den  sich  oxydirenden  Stoffen  verbindet,  bildet  das 
Antozon  mit  Torhandenem  Wassonlampf  blos  Kebei, 
daher  die  starke  Bauchbildutij;  beim  Verbrennen  na- 
serer  gewöhnlichen  II rennmaterialien, daher  insbesondan 
anoh  die  Wolkenbildunf  in  nnaecer  Atmoa|^hifn  etc.  . 

Kiofat  allein  vnida  in  jener  Zeit  die  Existenf 
von  Ozon  und  Antoaon,  von  Ozoniden  und  Antozoni- 
den  dnnh  die  aBfefnfarten  Tennehe  Sehtfnbein's, 
Xeieener's  n.  A.  inr  yielaaitigeten  Aneifannung  nnd 
Annahme  gebracht,  e»  traten  »ri>rar  Atii<ii  litoii  auf, 
aneh  welchen  aoaaer  Oaon  nnd  Antoaon  noch  eine  dritte 
allotiope  SanerstoAnodifleation  existinn  seilte.  Sa  be- 
hauptet« Lö  w  eu  t  hal  '\  i^ewühnlicherSaucrBtoff  werde 
durch  fieriihnuig  mit  gewissen  Substanzen,  wie  über- 


I)  Jean.  tpfaktCbaaLUCXTI,  48«  v.  LXXIX,  471. 

14 


Digitizeu  Ly  CjUv-'^^il 


10« 


.Suure  V.  «.1  in  octivcn  Qwwwtoff  vmgswmiiät,  der 
Ton  Qhb  nd  Antonm  TcnduadMi  iit  Aiub  Xeias- 
n«r>)  i^M»  «iae  Ziit  faunf,  «fa«  diitta  illotrai» 

SauentoflmodificatioD,  da»  ..Atmizon"  uiitrr  ir.inden  zw 
bab«n,  iibacHagie  nch  aber  durch  eigene  Venuche^ 

Der  Kampf  )^>kcu  die  £xi«tcuz  dve  Antozoiu  be- 
gmm  damit,  dim  JBertbelot*)  die  Bildung  tqu  Oion, 
mp.  Buh  te  AnaidltleB  SehSnbsin'e  v.  A.  too 

ABtCNRm,  bei  Berührung  vun  Toqtoiitinöl  mit  gewöhn- 

lidMm  fimentoff  iKngneto,  während  Schönbein')  an 
NiBar  Aarfeht  ftaüiiclt,  dan  daa  TeipaDtialfl  aetiTan- 

JSaucrstoff  und  zwar  al«  Antozon  enthalte.  Aurh 
Hoaseau*)  cprieht  sich  gegen  einan  Oahalt  dea  der 
'Wixknng  dar  Luft  amgeaelrtau  TeipentiiiSk  sn  tmtm 

ttctivcm  Sauerstoff  au»,  nimmt  vielmehr,  ähnlich  wie 
achou  vor  ihm  Berthelot,  eine  äaikintofiTerbindung 
daiia  an,  die  ihren  Sanantoff  lainht  an  aacydiiiwn 
Stoffe  abgiebt,  eine  Anwclit,  die  narh  neueren  Unter- 
aucbungen  von  Kingzett*^)  und  Anderen  sehr  viel 
irahnabaialicUnit  Ar  aieh  baL 

Der  Y.Txio  iihripjim.  wilrlior  diaHTpothoDc  Schön- 
bein'e  Uber  die  Oaonide  und  Aataaniide  diiect  be- 
kKmpfte,  warValtiiaa*)  (1000),  der,  rm  dar  Oar- 

liatdt* whcii  Typcuthcorio  auRj^rhcnd,  riic  Itf-artioneo 
nriacfaen  Ozoniden  und  Antosouidvu  auf  eine  gewöhn- 
Ikte  dcivaUe  Vanataue  mrlksUttlDta  aad  ao  die 

Exi»<onz  von  Sout'r¥toffvcrbindun<^'n  mit  pcpensiiitzlich 
erregtem  SauerRtoif  leugnete.  Aul'  ürund  der  That- 
mhIi»,  daoa  WaarantoffBuperoxyd  adt  iWawgUidHeai 
Platin  gwöhnlichon  und  nicht,  vne  nach  der  SoIiSb- 
bein 'stehen  HypotheMj  zu  erworteu  wäre,  poaitiT  ao- 
tivtii  Sauerstoff  ent'w-ickelt ,  äuraert  auch  Wurt«*) 
seiue  Bedeuken  gegen  die  Hchiinboin'schen  Ansichten. 
Und  ebenso  ■widersprach  ein  Voreuch  von  Riehe,'')  bei 
welchem  durch  Einwirkung  von  Schwefehiiiuro  auf 
Waaaaratoflkuparaxyd  gewöhnliches  Ozon  und  nicht 
AnteasB  erhaltaa  wafde»  daa  Anaiehten  Sohönbein's 
fiber  den  poaitiT  aeü-vw  Ohaiaktar  daa  Bwieratatta  in 


«)  ..l'mcrsurl^rin/i  n  über  Jen  SaiuTstttfr",  Ilannovpr 
bat  Hahn,        ^.  .■>. 

5  Ann«!,  d.  Chiiri.  et  d.  Vhy».  (S)  LVIil,  426.  äietie 
mdi  JahratbeK  t  Chmm.  UMl   

•)  Jona,  t  piakt  Chcnt-iJaTn,  9S7  U.LXXX.  SW. 
Poggcnd.  Anaai.  CTL  307.  VerhjuidlKn.  d.  naturf  Ges.  in 
Ba«a  II.  468. 

«I  t'omnt.  rend.  L,  f29.  Joom.  f.  prakt.  (  hcm. 
LXXXI,  117 

•)  Chc'in.  Soc.  J.  12)  XIII,  210.   Moni»,  scienlil'.  (3) 

y,  «öo. 

•i  Annal.  d.  Chem.  u.  Pharm.  CXV.  121. 
<)  Aimal.  d.  Cldm.  et  d.  rhvg.      LV,  m 
•j  Bull.  8(jc  chim.  bitzoog  ven  IL  Mal  IMk  Sitto 
««dt  Jahrciber.  d.  Chan.  IMO,  60. 


janaai  aotoriidien  AntoBBaidak    tn  ftlgandaB  Jabre 

(1861)  trat  B  riid  ;  mit  einer  eiui:t.liLiiilon  Unter- 
auohnag  über  die  Wirkung  der  aogenannten  Oaooide  auf 
VamiiiluflhinK'ii  ni ji d  hawer,  duvoii  vaidia  er,  an* 

knUpftnd  an  seine  friihercn  Betrachtungen  aber  die  Con- 
■titution  der  elementaren  Moleküle  (S.  14),  die  Richtig- 
keit  der  *  wVm»  vandiiadaBartigaB  BniaiaUAa  ia 
den  beiden  (rruppen  von  Supcroxydon  (Ozoniden  und 
Antoaouiden)  widerlegte.  Die  Saueratofflgaoleküle  bUdea 
aiehaadiBradie  iaGearitaabaiteiBaaMelialnilaifeaetaaa, 
weli  hi»  identisch  iüt  mit  demjenigen ,  nach  weh  hem 
chemische  Verbindungen  Überhaupt  gebildet  worden,  und 
die  WeohadwizimBg  ■aiiaiibiai  iw«  Ozydaa  ist,  wie  er 
meint,  Wo«  veranlasst  <lnr(  h  Zu.Hamnienlaj^orung  zweier  in 
Terschieden  polariim  Zu^laudu  befindlichen  Saueratoff- 
atome.  Erinnert  dioie  Auffoseung  immediin  noch  aihr 
an  das  Wesen  der  .Schönbein'acben  Ozon-Antoaon- 
Theorio.  so  ist  doch  der  innoro  Unterschied  beider  An- 
schauungsweisen nicht  zu  verkennen,  denn  während 
Brodie  nni  ndativ  polare  Unterschiede  dea  Sanentofia 
ianerbalb  der  Tenchiedenen  Superoxydo  olo.  taaimmtt 
behiilt  nach  SahSnbein  der  active  .Sauerstoff  der  Ozo- 
nide und  AntoBonida  aaiaaB  polaiea  Charakter  auch 
bei,  wenn  denelbe  frri  gemacht  «fad,  oder  wcon  daa 
Huporoxyd  in  chemische  Wirkuim  aaf  andere  Stoffe 
tritt.  So  hatto  der  letztere  rii— a»r  naduniweiaan 
Tenmoht,  dam,  wahrend  die  Oaonide  aus  Sabrtnre 
immer  Clllor  frei  raiuhen,  diu  .Viitozoiiidc  mit  (Ut 
gleichen  Säue  Waaseratoifiiuperoxyd  oder  Anluxou 
Befem.  Brodie  laigta  nun  aber,  daas  Bsriimaapa^ 
oxpl,  al.fo  ein  untnrisrhf-i  .Vntozonid,  mit  .Salz- 
■tturo  in  kochendem  Zustande  gerade  ao  gut  Chlor 
bildet  wie  die  oaoaidiadMB  Soperoxyde,  daas  ahm  ein 
Vntenchied  des  Sniiersti>tT-<  in  si  inrr  ;ill|.remeinen  rhe- 
Wiiacihen  Wirkungsweise  zwisclien  Ozoniden  und  Ant- 
oconiden  nicht  rorheaden  iat  IKe  TemMhe  wnrdea 
später  von  Weltzien  *)  beftiitij^,  der  aniwerdem  noch 
land,  daas  Bariumauperoxyd  mit  Salzsäure  unter  Um- 
atöndcn  aogar  gmrBluiUdHa  Obbb  liafert$  aadi  haMa 
Baiard  schon  fttthar  geaeigt,  daaa  die  hi  iden  0>tAti;,t,^ 
Unterchlorige  Staira  aad  Blelsi^aroxyd  miteinander 
gawMuifidiaa  Saneratoff  aatwiakala. 

.Vuch  von  Habo')  tritt  in  püier  inh.nH-^roii'hen 
Untersudiung  Uber  das  durch  iüuktriüiren  von  Sauor- 
•toff  erhalteoe  Oion  mit  Ar^nmenten  gegen  dieExietenz 

zweier  o!ektnü<  h-jxi^.-iron  Sauerstoffmodifiratinnen  auf 
und  macht  iutbcsondore  auf  den  Umstand  aufmerk- 


>)  Ana  Load.  Rojal  8e&  Ttoc  XI,  «1  in  Jahieibcr. 
t  Chem.  1661,  104. 

')  Annal.  d.  Clicm.  u.  Pharm.  CXXXVIII,  m  Ceapt 
muL  LXII.  iHi},  757. 

■)  Annal.  d.  Chcai.  u.  Phann.  SuppL  II,  M. 


Digitized  by  Goo<^fc 


107 


MB,  dtM  die  OzonbilduDx  ganz  die  uumliuhe  ist, 
'(Inelnial  ob  man  den  Sauentoff  mit  pMitiver  oder 
aoH  BtgfttiT«  EkktrieiUt  OMOMÜrt  In  Gemein- 
acfaaft  mit  Claus')  bndite  er  dann  ainm  iraitemi 
Bamb  gegen  die  Bildung  yon  Antozon  dnnk  Xkktn- 
dam  dat  SauentoAi  bei.  Da  Antoeoo  tvd  dar 
duuuliu«  aufigenomMi  'vardan  aoU,  indem  sieh  die 
letztere  su  üebercfamiMlim  oxjdiit^  mliate  beim  Ein- 
aehiaben  vw  OhroiBalnn  in  dw  OliwiitliwiaiBliia  aina 
▼ntadaniif  in  dar  OwiitaaHep  daa  BaiwialoA  banailt» 
bar  werden,  wenn  in  der  That  nach  flchönbein's 
Anaieht  immer  Aotoaon  neben  Oson  entsteht.  Der 
▼ennch  wgab  Jadoah  nkdit  den  genngiten  Hhtondiladi 

ob  mit  oder  ohne  GironMäure  guarhcitet  wurde 

Auch  dar  Teranche  tou  C.  Hoffmaun*)  muas 
Uar  BrwUuiHB^  geaehalMB.  Deraenw  baaäimita  die 
Mengen  yon  Oznri  m\i]  Ai;i-i7iiii  ro>y-  ^^'aaserstoffsuper- 
oxjif  die  sich  bei  der  Klektrolyae  des  Wauera'}  bilden, 
md  ftndf  daaa  aieli  vm  aa  nähr  WHBantoflbopcwzyd 
bildet,  ji'  st'irker  da.«  "Wn-^-ppr  angti.oiiuert  ist,  •währrnd 
die  Oaonmenge  mit  &  Vol.  Waaser  auf  1  Vol.  öchwefel- 
alam  fl»  Vasbunn  «nwaht  Awh  diaaa  BaanlMe 
tiprachm  nicht  fUr  eine  Spaltung  dn  gavSfanlialHn 
Sauerstofla  in  Oson  und  Antoaon. 

Trete  fiaaer  aaldraidMB  Tanodie,    e  gegen 
Bklltlgkcit  cfintT  Hypotlitsse  .«praclif  n ,  hi<  ll  Schön- 
bein  in  einer  Beihe  yon  Abhandlungen *j  an  seinen 
AAodhtott  ftbaif  die  batdan  aaftiVM  Sanarateiflbiediflcn* 

titüR'ii  fe--'.  u:!i!  «Uchte  neue  Bcvci-te  fiir  die  Exi- 
Bt«iz  de«  Antozon«  beizubringen.  Auch  fanden  seine 
AnadManngan  denh  die  aehm  baapioehaiMD  üntat^ 
nuchungcn  Meissner 'b  und  anderer  Forscher  vielfach 
UntorsUitmug.  Vor  Allem  rnuas  hier  noch  herror' 
lahdbaB  mden,  dwa  CUnaiua.i)  «tM  Mbm  Aof- 
ftaanng  über  die  Natur  ron  Ozon  uml  Antiizmi  modi- 
Mtand,  die  Bildung  der  beiduu  auUreu  i>aueratoif- 
■adUMikaMB  jätet  dmh  dia  AjmOm»  uMMb,  daaa 

dieodben  au.i  einzelnen  polarisirten  Saueratoffatomen 
beetchon,  die  sich  im  Augenblicke  iliree  Freiwerden» 
mit  daneben  befindüchan  MaiaWlaB  geirtthaliahan  Sana» 
•toff»  zu  loecn  Verbindungen  yminigen,  «onaclt  ar 
also  an  der  Existenz  Ton  Ozon  uitd  Antoaon  Ihltllialti 
Wir  wissen  jetzt,  daas  Clausius  in  der  Haupt" 
eache  %-öUig  Becht  hatte,  denn  wir  erklären  nna  in 
der  That  die  Bildung  dea  Oaona  dnzch  ZarAlkn  aia- 

>)  Annal.  d.  Chem.  u.  Pham.  CXL,  M8. 

*1  Poggend.  Aimal  (  XXXII.  m7. 

•)  Uie  Bildnag  von  .S> (j-  aiisuiti  H*0*  siehe  S.  37. 

«j  Joura. Inrakt. Cbem.  LXXXVl.  66;  LXXXIX,  14; 

xciii.  24;  zcvni,  «A,  wr,  aeo;  xaz,  ii?  cu,  14«, 

165,  164.   

•>  F««g«iid.  Amü.  cxxL  900^  an. 


Atome  und  Anlagerung  je  eines  dieser  Atome  an  ein 
unzerlegtea  Sanerstoffinolekfil,  t«  daas  Moleküle  an  je 
drei  Sauentoffiiteaen  raanltiren;  nur  eine  elektrische 
Folarioation  nehmen  wir  dabei  nicht  an,  und  damit 
ftUt  aneh  der  Untarechied  zwischen  Ozon  und  AntoaoiL 
Die  apfttar  beigabcaditen  Beweise  f&r  die  Bziatent 
Ton  Anteaon  und  dar  iwai  neh  in  gawiaaar  Beziäiung 
gegenüberstehenden  Körpergruppan,  dar  Oteiüdo  und 
Antonnida,  &iidea  ibie  Widadqgqg  im  matt  Arbeit« 
«daha  Yiahnmr  n>  Qewirtnaahaft  mit  grnfeaapr  Kaaaa 
in  Halle  ausgt-fülirt  hat.>)  Meissner  liefiarte  den 
Madbwaia  für  das  Auftreten  von  Antonn  neben  Caan 
liain  Bläht <ia1  roll  daa  fianaralofti  denk  HiadunUaitan 
de«  (ia^geniisclic«  dureli  Jndkaliumlosuux,  in  welcher 
da«  Oaon  «uratärt  wird,  während  nach  ihm  daa  Antoaon 
onaeraatet  tnadnnligelit  und  lidt  natidlar  dwA  Kabd.- 

bildung  etr.  na<!h'a'ti?4'ri  IürrI,  Leitet  man  nun  aber 
den  elektriairteu  äeuerstoä'  durch  ein  üohr  mit  Zink- 
nalriun,  ae  wird,  wie  wir  aanataliii  babea,  Oioii 

und  duA  Tfmnir.tlirhc  Antozini  duriu  iturückgehalteu, 

was  man  an  dem  Verhalten  gegen  Jod  kaiin  w  and 

orkehnon  kann.  SchaHet  man  nach  dem  Ozonisations- 
rohre  direot  einen  Apparat  mit  Jodkaliumlöenng  ein, 

Obigem  in  crutorem  Am  Ozon,  in  letstonBl  da«  Antozon 
ztihickgebaiten  werden.  Die  Nebal  anchicuen  aber 
j— mJ.^  ipnn  ataa  daa  Gaa  nachträglich  mit  Waaiar 
in  Berührung  brachte.  Ein  weiterer  Versuch  zeigtOi 
dass  das  angebliche  Antoaon  in  einem  Chlorcalcium- 
rolir  vollständig  zurückbleibt;  leitet  maai  aber  das 
Gasgemisch,  das  man  beim  Elektrisiren  daa  fimerataffii 
erhält,  zuerst  durch  ein  Chloroalaiumndir,  in  wdaham 
das  Antozon,  niaht  aber  das  Ozon  zurückgehalten  wird, 
dann  durch  wMnaarjga  Jodkaliumlösung,  so  traten  nach- 
her dia  ABtoamnabd  deoaodi  wieder  a«f.  Dieiar  und 
dtK  Toalin^ehende  Versuch  beweisen  zur  Genüge,  Aom 
das  sogenannte  Aw^/^«««  nur  dann  eotstebt,  wenn  Oaon 
in  Gegenwift  TOB  Waiaer  laialOrf  wird,  ao  daaa  fia 
Aiutahmc  nahe  lag,  da«  Antozon  .sei,  wie  fvhnn 
Weltsien  und  ron  Babo  Tccmuthungsweiae  aus- 
gBaproehan  battan,  weiter  VioUa  ala  WaaiaiabilP» 
anpcroxyd,  Li  der  Tlint  gelang  en  un«,  den  directcn 
Beweis  su  lie&m,  daas  das  vermeintliche  Antozon 
nur  Ifaaaeiwliiffiiupami jiddampf  ist  Wird  daa  AntoaoB- 
liahi^'f  SauoTMt^iffgaH ,  •welehcs  man  nach  Meissner 
beim  Durohleiteu  elektrisirton  Sauerstoffs  durch  wäa- 
seriiaa  JadhaUim  aiUat,  dvnli  ateA  fakHIilto  Babnu 
gaUtat,  ao  veidicbtat  aich  nadi  laDgam  Sanh- 


>)  Engler  u.Na8aa:  AanaL d. Chen. Pfa. CUV,  2UL 
dhaak.  Centr.  1670,  «46. 

14* 


Digitized  by  Google 


108 


UtB  (in  gn  iHgiii  Anflug  cinsr  Flfliiig^iiii,  dv  in 

WtMer  gelöst  deutlich  ^^'ll--l■rs^^ffBupe^oxyd^eaction 
Mifl;  zu  (leicher  Zeit  geht  die  nebelbildende  £igen- 
idnft  im  Qwk»  verlorai.  Bm  Antom  an  Bannig 
Buperoxyd  und  Schwefelsäure  erkannten  vir  alt  tön 
üemiach  Ton  gevöhnlichem  Sauerstoff,  WaaNratoiF- 
anpanayd  imd  ootcr  ünaMaden  atwaa  Omb. 

Debus')  bc^tüli^'te  sp:iU'r,  das»  das  Tenacfalilidw 

Antoaon  otii  Wanantoffniperozydiiainpf  ist. 

Ifaehdem  jetit  nraUUkia  ÜMatand,  daas  rvrei  in 

gegensützlich  erregtem  Zustande  befindliche  octive 
Sattaratoffnadificationen  fttx  üch  nicht  exiatirtai,  flal 
aadi  Ihtanehiad,  dan  nan  iwiMhaa  ftaaiiilai 
und  Antozoniden  machte,  in  «ich  ziuamiMB,  BtiSua 
danh  die  oben  «rwähnten  Vemuiie  Ton  Baiard,  Ta> 
Brodia  «id  tob  Waltaian  (litbe  8. 16)  mnu  die 
irii  litii  I  frnTntn  rrhridiiniinnuTkiaala  (Iw  lwiJanBtl|lti| 
gmppen  in  Frage  gestellt  Dadwoh,  daaa  Tarfkaaer 
ud  Naaaa  iiaflmmaBii,  data  der  ante  Bepritaeulaiil 
der  Antozouidgnippe,  da«  Woi*crstoffflupprnxyd,  gerade 
M  wie  die  Oionide  mit  Salzaüure  Chlor  entwickelt, 
mos  ea  wct  liiiuaickaud  wnweuiriit  iat^  wtt  die 
Oleichartigkeit  im  chemiüchi  n  A'prhalien  div  Oadnida 
und  Antoxonide  erwiecen,  und  der  L'ntandliad,  den 
wm  swiaolieB  Mdeo  GnipiMa  gamaeht  hatte,  hirta  auf. 

Es  hier  übri[;cus  uoili  erwübnt  'werden,  da«« 

das  Antozon  seit  die«er  Zeit  doch  noch  einigemal, 
wenn  anch  mt  iponidiaeh,  ia  der  ehemiadieB  Literatnr 
aufgetaucht  ift.  So  iiinimt  Boohe»  bei  dir  ir<-^i!itii 
und  bei  der  laugsamen  Verbrennung  eine  Polarisation 
daa  SaventeA  in  Antoaen  an,  md  L9w  >)  inabaaoiidafe 
Taräteidigt  die  Ansicht,  dai->  <'i:i  an  der  T.uft  ge«tan- 
danaa  Tlwpantioöl  eine  vom  gewöhnlichen  Saueiatoff 
und  Oboo  TwiachiadaM  SaaentoflbodMcatkn  enthalte. 
Ftid  a  kll^v  ^k  y  *)  findet  den  gleiohen  artivi  n  Sautr- 
stoii'  im  retruleum-Bcnzin,  dos  mit  Luft  geschüttelt 
war.  Yur  Allem  aber  tritt  Sebaer*)  fUr  die  alte 
Lehre  SchönbeinN  vi.m  Ärfaüpn  de«  ffcwölinlichcn 
Sauerstoffs  in  Ozon  und  Autuzon  sjm  iell  bei  Berührung 
desselben  mit  Terpentinöl,  Petroleum,  Deaiol  md 
WlHen  ätherischen  Oelen  ein  nnd  xucht  durch  eine 
Baihe  Ton  Beoctionen  nachzuweisen,  äsan  in  dem  sieh 
exjdirenden  Terpentinöl  neben  Ozon  immer  noch  eine 
gweite  in  ihren  KgwMchaftan  von  Ozon  verschiedene 
aetire  Sanentoffinodiflcation  sich  bildet,  die  im  Oel 
auf  irgend  eine  Weise  gebundan  bkibt.  Abgesehen 
jedoch  davon,  daas  eine  KSthignng  in  der  Amialime 

5  Onb.  Ben  xxm,  m, 

•)  Ber.  d.  dnrtKh.  «Am.  Gm.  tm,  m. 

')  Chem  Crntr  IST0.P2I.  Zeitichr.  t  dicni.  1870,  «MU 

•)  Bi-r.  d.  deuucli.  ehem.  Ges.  1878,  108. 
*}  ibid.  im,  m-,  187«,  1068. 


suar  beaunderm  aotiTn  flbneiatrflnudiftffatiflB  in 

Terp< ntinöl  nicht  vnrlipgt  —  eine  Annaliiiic,  zu  der 
ptaa  sich  in  Uückaicht  auf  die  so  leichte  Oxy dizbaikeit 
daa  Tarpantinda  nur  aebnrar  antieUieaMB  wiid  — 
liegt  neben  der  allerdings  unwahrscheiiilii  h  (.-ewordeuen 
Ansicht,  daas  daa  oxydirende  Princip  des  Terpentinöls 
em  VaMaiahiftuiwmayJ  aai — naeh  Bndaae  witaeh*) 
giebt  das  Oel  an  W&'^xcr  baön  gddltlila  Wwaantaff- 
superozjrd  ab  — ,  noch  die  lB%1i<ihhnit  tot,  daai  kt 
dam  Od,  Omlieih  wie  Beribelot  nd  H«tts«nm 
angenommen  haben ,  eine  Sauorvtoffverbindnng  sich 
Endet,  die  den  Sauerstoff  nur  in  sehr  lose  giabnndanat 
Zustande  enthiilt,  denselben  dentgewüia  ainh  wiador 
leicht  obgiebt.  Dass  in  letzterem  FaÜe  die  dopp<>!lo 
Umsetzung  auch  eine  Uolle  »pieieu  lumn,  ist  insofern 
von  'Wichtigkeit,  als  sie  die  Haltb«rkeit  der  Vorbindung 
im  TeipantinSl  seihet  erklärt.  Kingzett')  hat  diese 
Ansieht  Tertliaidigt  und  nimmt  ein  organisches  Peroxjrd 
dar  ZuHnoMnaatinng  C^^Hi^O*  im  oxydirton  Ter- 
pntinill  an.  Huas  deshalb  auch  zqgagaban  werden» 
dass  die  Frag«  nach  dem  chemischen  Zustande  des 
oxydirend  wirkenden  Souemtoffs  im  oxydirten  Terpen- 
tinöl noch  nicht  als  abgesehlonu  n  batiaehtaB  ist» 
ao  drängen  die  vorliegenden  Thataadien  dodi  aneh 
nieht  zu  der  Annahme  einer  besonderen  Sauerstoff- 
modiflcatico.  Gerade  so  gut  als  z.  B.  daa  Jod  durch 
Bindung  von  Chlor  gegenüber  gewiann  Kehlenwaaacv* 
Btuffen  un  jcMÜri  nder  Kraft  gewinnt,  ist  es  auch  denkbar» 
dass  der  Sauerstoff  durch  ein«  lose  Bindung  energiBcber 
oxydirend  g^enülier  fewiiaan  StaAn  wiiten  kann. 

«.  M0  CMMtltntlM  «es  •tum. 

Wie  unterscheidf t  nich  das  Ozf.n  seiner 
chemischen  Constitution  nach  vom  gewöhn- 
liehen  Banerateff?  Daa  ist  eine nage^wdehesofbrt 
mit  der  Walmiehmung,  dara  daa  Olm  ntV  eine  alln- 
trope  Modiffcatiou  des  gewöhnlidian  Banantoffs  ist, 
auftauchen  nrasste,  und  die  in  ihrer  Beantwortung  die 
verschiedenartigsten  Phasen  durchlief,  bis  es  endlich 
gelang,  den  Nachweis  zu  lietem,  dass  daa  Molokill 
daa  Oam  tm  drei,  daa  daa  gnwBlnüehan  flanaaateft 

aus  zwei  Atomen  beuteht .  dn-«s  also  mit  anderen 
Wurtcu  ein  Volumen  guwäluilichen  iSauerstoffgases  nur 
*;3  so  viel  SanetatnAtoBM  anthllt,  ala  dar  fßtuibm 
Kaum  Ozoogas. 

Es  würde  zu  weit  führen,  sollten  hier  alle  An- 
»chauungeu,  welche  im  Laufe  von  Jahrzehnten  Uber 
den  allotropeu  Zustand  des  Ozons  gegenüber  dem  ga- 
wöhnlichen  Sauerstoff  anftauchten,  mit  ihren  bdagen- 
den  Experimenten  und  Widerlegangen  bespcndiea 

>)  Ibid.  1673,  1208. 

^  Ibid.  1874,  m  u.  16U. 


i_-iyuu.ud  by  Google 


109 


tmdn;  M  möge  genügen,  jene  Anadukuungen  m  dar 
Uiw  IM  «wihiMD,  und  nur  diejenigen  genaiur  in^ 
ÄMgb  sa  fuwn,  ynlUbid  nu  «idgiUtiigeii  Lüminy  tÜMT 
lelnHangen  Frag»  am  WeMiiflioiHtaD  Mtragan.  Dtan 
■ohwicrig  war  gerade  <9io  I^-^ung  der  Frage  nach  der 
OontitatioD  de>  Omm  dedulb>  weil  w  nicht  golug, 
dMMÜM  in  nSncai  Zutande  damulallm  nnd  fttr  neh 
aUeiii  in  UtitciKuckung  zu  nehmen. 

Wie  schon  früher  (S.  9)  erwähnt  worden  iat, 
batMdiMeii  Marignae  nai  4«  la  BiTe  das  Omn 
a.U  einen  vcriinderten  Snii«  r^^  ff.  (ihii<  naher  auf  tlie 
innere  Kottir  dieaer  Yeriinderuug  eiuzugehen,  nahmen 
sie  an,  daaa  dar  Baneratoff  diueh  die  Wirkung  dar 
Hektricitüt  in  «einer  gatizcn  >fns«e  verändert,  in  einuu 
•ativeren  Zustand  rerseUt  werde.  Casa  nur  ein  ganx 
HaiiMo  Iktil  dea  Snwawlodfa  ffwiii|t||f  iHid»  der  Beafc 

aber  im  Zustand  Jm  pewöhnüthen  Sauerstoffs  bleibt, 
auch  veun  mau  noch  so  lange  den  elektritMJien  »Strahl 
«vbaB  MmI»  imaatea  sie  noch  nicht 

Osann,  welcher  erfolplos  die  Exi«tiiiz  lincs 
Oionwaasontoffa')  nachxuwei^en  bemüht  vmr,  vcrbULüte 
tu  beweiaen,  jedoch  ebenso  erfolgloB,  daxs  das  Ozon 
sich  im  Atomgewieht  rom  gewöhnlichen  Soueratoff  unter- 
scheide; *)  erstere«  habe  das  Atomgewicht  ca.  6,  sei  also 
eine  Tom  gewöhnlichen  Sauerstoff  gänzlich  yerschiedene 
Sttbatau.*)   Sohifabein*)  widerlegte  diese  Ansieht. 

Sie  anten  qnantitatiTon  Beatimmungen  über  die 
Dichtigkeit  de»  Ozonn  wurden  von  Andrews  und 
TaifJ  anmefUhit,  welche  eineiaeita  die  Menge  dm 
ia  «inein  snr  Vnterniehxnig  dieneodoi  alektralytfadien 
Sawntoff  enthalteiii  ü  Oznim  i:i  einer  be^trinderon  Por- 
tioB  aiittcUt  JodJudiums  ermittelten,  andeieneita  die 
TohuDioiMlmie  fantimmteB,  inldia  bdm  Sriütaen  einer 
anderen,  ah^Pincssenen,  über  .SchwefeLsauro  aiifiicstilhen 
Quantität  Jenes  Sauerstoffii  durch  die  Zerstörung  de« 
Oinie  beim  Erhitaan  ridt  arigto.  Aiu  den  erhaHeMo 
Zahlen  HcliIn-iiH  i-ii.',  da-s.-!  den»  i"izonii»irten  Sauerstoff 
daa  rieiiaclie  «pecitiiiche  Gewicht  des  gewöhnlichen 

•)  Jooni.  1  prakt  Cbem.  tXI,  600:  LXXI,  856; 
XCIT,  310.  Cbem.  Centr.-BL  ISSa,  C79.  949:  186».  873; 
Ibüi.  781.    Siebe  auch  Magnus:  Poggend.  Aniinl  C1V_  4. 

'i  Poggend.  Aunal.  LXXVII,  lt<J2:  lAXVUl,  '.ib; 
LXXXII,  6ai.  r,37.  Jourii.  f  prakt.  CLim  LIII.  .51; 
LVIl,  267. 

*)  Bemerkt  mag  an  dieser  htelle  uwli  werde»,  dass 
später  Cbabrier  vConrpt.  rend.  LX.W,  484)  beim  Etektri- 
iiren  von  Wasserstoff  rai  Houzeau'M.-licu  Aoparat  cben- 
falla  Bildung  von  uctivcm  Was<.crst(iff  Ijcmcrkt  haben  woUte^ 
Da  jedoch  eine  ltr->iatik.'iiii^'  dit'»cb  Ver^iK'ht'ii  fehlt,  muia 
einitweUen  von  'l<  r  Aniiahnic  dee  TOB  anderen  Genclila- 
punkten  aus  »<  i ;  ni  MiiirscbeiaiielMB  aelitai  WaaMnloib 
Abstund  genommen  werden. 

•   Her  Ober  d.  VotaBdlgit.  d.  aatnfaich.  Gea.  k 

litf&el  X,  31. 

•)  LoodoB  Bend  See.  Proc.  Vm,  fhU.  Nagas 
(<)XT,  1-16.  ABBit  d.  Cham.  V.  PL  Cmr.  198.  ränSZ 
Ami  cn,  6aM. 


Sananfeft  sukomme.  8eliaDlfaTignao>)  beaweiMta 

die  Bichtigkeit  der  Ton  Andrews  und  Tait  erhal- 
tenen Baaidtat^i  die  aber  da  ftete  dar  Wahifaeit  doeii 
nanilMh  aaba  kommen,  weno  man  bedenkt,  daie  die 

englischen  Chemiker  Iki  der  Bestimmung  der  Ozon- 
meoge  nur  den  diittMi  Theil  des  darin  enthaltenen 
ianerilott  arimlten  kernntan;  dem  wir  vimen  ja  jatil^ 
dat*8  dos  Ozon  nn  Jodkalinm  nur  1  Atom  SauerstofT 
abgiebt,  während  die  beiden  anderen  sich  ala  Molekttl 
gaw^SbaJidiflA  Saneraindh  aoaidttdeD«  0o  ftnden  JkB* 
drows  und  Tait  da-^  sy-t-ri fische  Gewicht  um  daa 
Dieifaobe  su  hoch  und  in  dw  That,  wenn  wir  die  von 
danetlbeB  eAaltena  Zahl  dneh  8  dnidimi,  ariialtaB 

wir  wcni;.->itcun  anndiamd  du  riditige  flpocifiürhe  Ge- 
wicht des  Ozons.    Ju  ipttanB  MMieilnngcn  gaben 

«tiUe  EnthiJun^cn  erleidet,  auf  '/u  fK-inm  Vnhmiens 
an  und  kommen  zu  der  Zahl  üO  für  dio  Dichtigkeit  des 
Oboob  TergüehaB  Büt  derjenigen  des  gewöhnlichen  Sauer- 
«toffs.  Ihrer  Ansicht  nach  int  das  Ozon  aber  kein 
allotroper  Sauerstoff,  der  Sauerstoff  seibat 
ein  zusammengeaetztus  Gaa!  HarigDae^ 
widerkgte  die  letiten  Schlusafolgemngen  TOtt  ikadrair  a 
und  Tait  und  blieb  dabei  stehen,  daaa  daa  Oiaa  «a 
alli'tropor  Sauerstoff  tco  gröiwrur  Dichte  aei.  lÜBtalkt 
Jod,  iodtadima  ate.  aatiaUiien  daa  Omi  natar  IbeQ- 
«ataar  Bttddnldiuig  Ton  gevSmlidum  Sanerstofr,  ein 
anderer  Theil  des  letzteraa  bleibt  aji  jene  Körper  ge- 
buaden.  Odling*),  der  die  ^ehe  Ansicht  vertritt, 
■nebt  dieaelba  adioa  danli  cia  Beiapiel  Uar  n  nadwa, 
welihcM  zufiUligerweiie  genau  den  spUter  erst  ermit- 
telteo  XhatHoben  über  Art  und  Weise  der  Zersetzung 
dee  Oaime  enlapricht  Denkt  man  aieh  aadi  ihm  S 
Volume  Sauoretoff  a\:f  2  Vnlumu  im  üzon  verdichtet, 
so  miissten,  wenn  ein  Drittel  dieses  Sauerstoffs  durch 
ChMekaObar  äbaorbirt  irttrde,  die  fibiigen  iwei  Drittel 
;n  Freihait  geectzt  werden  und  eich  fo!-lii  b  zu  ihrer 
normaleD  Orösee  also  zu  zwei  Yoliuucn  au^chnen. 

Andrewa  imd  Tait  sowdil  ala  aneh  Marigaae 
theilen  übrigens  mit,  dn.^H  bei  dieser  Zerntörung  de« 
OzonM  eine  Yolunivemuuderuug  eintrete,  eine  Uuubach- 
tung,  die  apUar  m  Serat^,  Toa  t>  Baba  oad 
Clane «)  iridadagt  vada.  Die  letatatno  beatimmtai 

<)  An«  ArL  ph.  Bat  I,  81  im  Jähndicr.  t  Cheak 

1857,  7& 

s)  Cbem.  News  I,  232.  Jahresber.  f.  Chem.  1860.  88 
aad  FIdl.  Trans.  laUO,  IIS.  Poggend.  Auial.  CXII,  m 

Aus  X.  Arch.  nh.  nat  XII,  166  im  Jahretber.  t 
Chan.  1M31,  IUI. 

•)  Poggeud.  Annftl.  CI,II,  .116. 

»i  Compt-  rend.  L\  ll,  "1  Annaü.  d.  Chem.  ii  Pharm. 
CXXX,  »5.  Poggend.  Amiul.  UXXi,  2Ca  PluL  .Mag.  (4) 
XXVI,  654. 

1^  AbbbL  d.  CieBL  B.  Plana.  8wL  II,  Str.  B|dL 
MC.  ^Um.  Tl.  841. 


Digitizcü  by  Google 


110 


AB  eioom  gegebenen  Volumen  gewöhnlichen  SauenCollh 
zuerst  die  Orwiae  der  beim  Eloktrisircn  eintretenden 
Terdiolitaiig,  dum  di*  JodoMqg^  mlohe  diam  «lektri- 
■ite  Btanmloff  mi  Jodblhuii  rtwhrffct^  imd  fciidoB, 
diM  du  Volumen  dea  Sauerstofib  sich  um  gerade  so 
-vM  Ttridaiiuiit,  •!■  du  VohuDan  dujeoigMi  Meng* 
Anuntoff  boMigt)  iraldie  lioh  nu  den  fleigvwuideuen 
Jod  berBohnet.  Indem  sie  an  die  von  Weltzinn'} 
suent  amgaqmdmw  Anwnht  erinnern,  nach  welcher 
Ab  Oion  irabnchriBBcli  na  iwai  AtoBMO  gawüludielieo 
Sauerstoff»  (würde  nach  jiti^i^ii]  Biy-riffin  irwri 
Holek&la  heiiaen  miiaaem)  bostoht,  rermuthen  sie, 
dua  daa  Oioa  a«a  mabreraa  Aiamcn  ■««•r- 
atoff  besteht  unt!  das.«  l>pi  der  Zerstörung  dei»  Ozon* 
durch  Jodkalium,  Motallo  etc.  nur  einea  dieaar 
flftveTatoffkioB*  »otiT  Bvftritt,  dar  Bast  wät 
seinem  utBprünglirhpn  Volumen  aber  wieder  aU  go- 
wöhnlivhur  Sauerstoff  erscheint.  Diese  Ansichten  von 
T.  Babo  md  Claus  stimmtwi  Tdlif  ttania  ndt  dan 
WnlirT'.phronngBnTyndal!'»'^,  wf  lch'^r  aiii^  dfT  iiiijrlcifh 
»torkcrcn  Absorption  der  Warmi^stralÜLu  durtli  auf 
daktroljrtiaehsoa  Wege  erlmltoncn  Ozon-Seuorstoff  auf 
einen  Zustand  atarker  Verdichtung  des  Sauerstoffs  im 
Oson  achkM.  Wurde  der  Oznn-Sauerstoff  crhitjct,  ao 
xeigte  er  gegenüber  den  Würmcetrohlen  gata  die  gkicha 
Ahaorption  wie  gewfihnlicher  Sauerstoff.  Hier  sehflo 
wir  alao  im  Jahn  1863  mm  ersten  Male  eine  ganz 
riahtiga  SaAnition  Uber  die  Constitution  des  Oznns 
fUhia  MWpapoehaB;  aa  fehlte  aar  aoah  dia  quanti- 
latiTa  Abgvanzung  dar  un  Ona  aatbaltanan  AwaaM 
vm  Sauorstoffatomen. 

Rorot  ')  war  der  Eiste,  wolchor  die,  wie  uns  jetSt 
bekannt  ist,  richtige  Ausidit,  daas  das  Ozon  ein  auf 
seines  Volumens  verdichteter  Sauerstoff 
vtrkltoha«i,MU|MprachaiilMt.  £s  geaobah  im  An- 
soUnas  an  Tanmdia,  bat  welchen  er  sc tsp rechend  denen 
TOD  T.  Babo  und  Claus  fand,  das»  die  Jodmcngo,  welche 
ein  ozomürter  Sanaistoff  aus  Jodkalium  auaacbeidet, 
genau  äquivaleDt  ist  dar  SanMafafflfaiengei,  diaaulibaim 
Skhitzen  d«iB«lben  nmiaifian  Btiianliift  ala  Tatam- 
naahme  seigt. 

Siesar  aenan  Aoflumng  fibar  die  Oanatitatiaii 
dt?  0;:iius  standen  jetzt  notU  die  H}rpothuson  zweier 
Autohtäten,  de  la  BiTe*)  und  Clausius*),  ent- 


•)  Annnl.  tl.  Oifm  u  Pharm  (  XV,  121. 

"1  „Un  liest"  l-r,:-:,  awa  Dcut^Llje  Ccbersetzg.  von 
B.UeliDboltz  II.  I'  A\  ii'dcuiaiiii ,  Krauoidiweig  1807, 
&  41'^. 

*1  Siebe  die  oben  citirtv  Abhandlaiur. 
^  Ana  Arcb.  nb.  aat.  XIX,  ^MtnOm.H 
;  Wl  TiaM  dfUeetridt«  U,  417. 
•)  Fonaal  AuwL  CUI,  644. 


dem  ans  mahrenn  Atoaua  grtnldaten  MeMfil  d«ii 

gcwöhnUchon  Sauerstoffs  als  aus  einzelnen  Sauerstoff- 
atamea  baatabend  ansahen,  Jedoch  schon  1864,  ein 
faiir  ancih  d«n  Tataflbatliabmigaa  ▼.  Babo*a,  Claas*, 
T^rndalTsund  Soret's,  modificirte  Claasios seine 
Ansichten  dahin,  dasa  er  den  aatrvtB  Sanentoff  als 
•na  MbMtBlen  baatehead  batradilato,  dia  aidi  dmdi 
ArKai;«TUiit?  einzelner  SniK-rit':fra'<iiii<.>  nn  Mulek'ile  ge- 
wolmlicben  Sauerstotis,  aus  paaren  Sauento&tomen 
bcateliand,  gcMldet  baben.  Dasa  «r  dabai  inniaraseh 
eine  elektrinc-he  Polarinatiou  annahm,  WUrdc  schon 
früher  (8.  18)  erörtert,  ist  aber  für  die  Torliegande 
Frage  aiebl  woseutKeh. 

Nur  zweier  Beobftchtunprr.  aus  r!ii>^rr  Zeit,  die 
scheinbar  dagegen  sprachen,  doss  dos  Ozoiuuolcklil  aus 

Woods  •)  fand,  da-^s  eioh  «^aiiz  die  {»Inirhn  W.Srmewirkung 
seige,  gleichTiel  ob  mau  gcwöhulichon  oder  onottisirfam 
Sauantaff  aüt  Stiahasyd  nisaht,  aad  Mgwto  biaiiaiMi 
da-if.  wenn  in  der  Tliat  da.s  Oznn  anders  gruppirte 
Atome  eutliiiUc,  ab  dur  gewutmlitdic  Sauerstoff,  keine 
Kraft,  was  allerdings  sehr  unwahrschoinliclt  wäre,  Tsr- 
bnnoht  werden  könne,  um  die  besondere  Gruppirung 
aafrnbeben.  Woods'  Versuch  hat  jedoch  iieiuu  Bc- 
atUignng  gefiuidun.  Saint-Edme*)  dagegeu  schliesst 
ans  einigen  elektrolytischen  Untersuchungen,  dass  das 
Omo  ntur  Sauerstoff  in  besonderem  dynamischen  Zustand 
sei,  ohne  jedoch  (aaHgauda  Bemiae  fb  aeiaa  Airf^ 
fassung  beizubringen. 

Die  untecheidcuden  Taraneha^  dunh  welche  der 
experimentelle  Beweis  für  dia  Biditigkait  darAnacht 
geliefert  wurde,  dasa  das  Ozon  auf  */j  verdichteter  Sauer- 
stoff svi,  und  dflSH  dos  Molekül  des  Ocons  demnach  mit 
grösster  Wahrscheinlichkeit  aus  8  Atomen,  das  das 
gewiflinlinhan  SauentoA  aus  2  Atomen  Sauerstoff  be- 
ataba,  «ardan  ToaSoret*)  im  Jahro  1865  ausgeführt. 
Er  braiOfat«  in  nm  ^aioh  gm»M)  ca.  2^0  C  C.  tarnende 
Ballons  mt  langant  graduirtem  Hals  ozonhaltigen, 
doreb  Bhictiolyse  glnchmüssig  dargestollten  Sauerstoff 
Uber  Wasser  abgemessiin,  zerstörte  in  dem  einen  das 
Oson  aittelat  eiaas  elektciaeh  frytühtmllfln  Platindrahtw 
and  bestimmte  die  dadureib  eSatretondaToIaBiBanabna^ 
Wulm  :  il  t  l  III  di  u:  anderen  das  Ozi>n  durch  TerpentiaSl 
oder  Zimmtol  absorbireo  lieas  und  die  dadurch  i 


durch  Zerstörung  i 


mr  balb  aognaa  viedia 


•)  Poggand.  Annal.  CXXI.  260.  3S0. 
•1  '  ~  


Aas  Phü.  Mag  (4i  X.WIII,  106  in  .»«hresber  f. 
lt«>4.  12-2. 

•)  Comi)t.  read.  LIX,  291.  Chcm.  Ccntr.  IStiö,  319. 
.     AaaaL  d.  OUn.  et  Fhja.  (4)  Vn,  US.  ConpL 
«Md.LXI,Mt.  AanaL  d.  Cbem,a.Pham.CXXXVni,4ew 

cmir.  WM,  SS.  na.  Mag.  (4)  zxxi,  sa. 


Digitizeu  Ly  C^u^.'^tc 


III 


Toliuoabnfthnie  durch  Absorption  deaaelben  durch  Ter- 
pentinöl, wis  —  untor  der  richtigen  VorauMetnng,  dam 
das  Terpentinöl  daa  Oum  ToUttändig  abaorbirt  —  be- 
deutet, doM  daa  Yolamen  des  durch  Terpentinöl-Abaorp- 
tion  gem^aenen  Ozons  doppelt  so  grow  ist,  als  die 
YaluBidiffRrtns  swiaoben  demaelben  Qxon  uxid  dem  daiaua 
AiwiK  TMiM—  pahiMat—  gwiflinKtäiai»  Sauaistoiff-  BSh^ 
BMh  dehnt  sich  also  Am  Ozon  boim  TJobergaug  in 
fewShalichn  Suieratoff  um  das  1  Vi&che  leioea  Vola- 
BMU  ans.  Geht  man  tob  der  Annahme  MB,  daaa 
das  Molekül  des  gewöhnlichen  Sauerstoffs  am  S  Atmen 
beateht,  so  «nthält  daa  OanuMlekUl  8  Atome  Snuntoft 
Sinen  wuitsmi  Dwweia  filr  dio  BiehtiglMt  eefaaf 
Ansicht«'!!  brarht*  Sur«!  im  hihri-  18li7  durch  Bo- 
■tinuntiug  der  Ihifusiotugotchwindigkoit  de»  Oxons  im 
TaiWltiiiie  in  dnjenigen  das  Chlanbd,  «na  mMuB 
Versuchi'ii  LT  auf  Grund  des  T)ifl'iisiorHj;csetJ!*'»i  ibt-n- 
Ihlls  SU  dem  ächluas  kam,  dass  das  Molekül  don  Ü20DB 
m  9  AtoBOB  Smantoir  heatabt.   Ab  Apptmt  nr 

Beotimmung  (h  v  r*iffiis:oni;:r«(liwiiKlii.'ki!l  Ih'iÜi  m!v  it 
sich  sweier  Uianrohri'U,  wclebo  au  bc-idvu  Eudeu  durch 
■irf^hlUftiin  GiMphttiB  n  venehBenai  mna.  Jade 

{ilasplattp  ■war  mit  rinor  Hiin  lilöi  iH  niii?  rt'rwhon,  so 
daoH  durch  VcrM;liii.buug  du»  luuciu  der  Itoiirc  ver- 
■ehloswni  oder  nach  au:>!^n  in  Oommnnication  gesetzt 
werden  konnte.  Nach  Füllung  der  einen  Böhre  mit 
dem  ozoniüirton  SauorBtoff  wurde  die  zweite  Röhre 
ebeofidls  Teri«iit]o«»en  darüber  jc^'^tcUt  und  nun  die 
zwischen  beiden  Köhren  li^endeo  Platten  aa  machtH 
ben,  dass  Termittebt  der  correspondireBäai  Doreh- 
löchiTuii|;on  Cummimication  und  Diffutinn  zwischen 
dem  beideneitigen  Bütireninhalt  stattfinden  kennte. 
ITeth  46  Mimilen  inurfeB  die  ZwiidMBpIattaii  iriilir 
ao  gestallt,  dia»  die  bcidoriteitigen  BSIim  ahge« 
icfaloaieB  waren,  und  wurde  nun  ans  jeder  »iimeliMii 
Bfihre  der  Oaainhalt  nittelat  £nfk  in  JodkalimnlStung 
geleitet  und  au«  der  augeadnedanen  duRh  Titmti»n 
hnatimiiili  II  Jodmenge  daa  Dieht  diSundirte  und  daa 
diflhadirte  Oion  jedea  Ar  sMi  hestiniBt.  Die  Snnune 
der  beiden  repni-^cntlrlo  ilii'  < ioniiinitincnf:«'  i\e>  zu 
An&ng  in  der  unteren  Köhre  be&ndiicli  gewesenen 
Oseoa.  Ganz  in  der  gleidien  Wetae  «ntde  dann  aooh 
die  in  IT)  Jliiuitcii  diffundirtu  diliirraenge  eine«  Oe- 
misches  Ton  Chlor  mit  äauer!»tott'  bcetimmt.  Es  ergab 
y  aiah  hefan  Togleieh  der  auf  i^aidw  Yehinie  radiip 
cirtea  ilcisfrcn  der  diffundirfcii  (Snse,  dass  in  45  Mi- 
nuten für  je  1  C.  C.  Ozon  0,271  C.  C,  für  jo  1  C.  C. 
Oder  0,9S7  C  C.  tob  dar  unteren  in  die  obere  Rühre 
diflbndirt  waren:  Auf  1  C.  C.  Oaon  diffundirten  also 

O  927  * 

in  der  gleichen  Zeit  =  0,8376  C  C.  Chlor. 

0,2  ( 1 

Saab  dem  INIbaioBageieti  aind  die  IMfihaioaageachwia- 


di^eiteo  iweier  Gase  umgekehrt  proportional  im 
Quadratwxtneln  aus  ihrer  Dichte,  so  dass  unter  der 
Vorausaetnu^  daaa  dam  Onm  daa  ipae.  Gewicht  1,668 
(das  l'/tfiMba  daa  flwiaMtuflb)  mhornnt  «ad  daa  Chlor 
mit  dem  apto.  Oawkht  Md  mgmtti  iriid,  mA 
berechnet: 

^VähTend  also  nach  dem  Diffnaioniigeeetz  auf 
1  C.  C.  Oua  0,8243  C.  C.  Chlor  hiitten  difTaiidinn 
aoUeo.  sind  nach  dem  Versuch  0,8376  C.  C,  diflSindirt, 
eine  Differenz,  die  sich  sehr  wohl  durch  Venuehfl- 
fehler  erklärt,  ho  daaa  hiemach  die  Dichte  de«  Oaoaa 
in  der  That  ala  1,658,  daa  anderthaMiehe  de»  Sawr- 
•todb,  angenommen  werden  muas.  ■ 

Ebwltada  gtgen  die  Bidttigkalt  dw  Sore^aehao 

Ansicht  wurden  nur  von  Wolffenstoi n ')  c-rhobon, 
von  Soret')  jedoch  widerlegt.  Die  Versuihe  rieler 
Chemiker  bostütigten  dagegen  die  Kichtigkeit  der  oben 
gegebenen  Ableitung.  So  fond  Weltzien  *),  von  dqr 
Annahme  annähend,  diuw  Ozon  =  sei,  daaa  gerade 
bei  solchen  KeaL'tiunfu,  bei  welchen  drei  .Sauoratoff- 
atome  frei  werden,  die  Bedingungen  für  dessen  Bildung 
besonders  günstig  sind,  was  sieh  dnrch  Zersetzung  der 
Chromsüuro  mit  ScfaweCdsihue,  gewiaaer  Zersetzungen 
dar  Manganalbm  vod  Ueberniangawalmra  beatltigtaL 
Ttaaa«)  Ihnd,  daaa  Oaon  hei  TeirhwBiwagapiieeaBwa  neh 
nur  bildet,  wenn  Wasserstoff  mit  Terbrount,  nicht  da- 
gegen, wenn  Kohlenatoff  allein  Tartoennt.  £r  fuhrt  diea 
daiKiif  nttBek,  daaa  derKehlenitdfbeiaeineryertwennimg 
«in  games  Molekül  .Sauerstoff  bindet  (C-|- 0>  =s  CO^^, 
nihmid  beim  Verbrennen  des  Waaaerstoffii  einaelse 
Braentoffinoleküile  unter  AhadieiduBg  einzeliier  Atone 
Zernien  werden  (H--(-0*  —  TT ^11 T)io  oin- 
zelnon  Sauerstoflatome  lagern  sich  an  noch  ganze 
SanantaAualekile  und  hiMen  Owm  (0  +  0*  am  O»), 
daher  nur  bei  VoTbrennung  ynn  'V\'aif)<»rs('itf  <ider  all- 
gemein gesagt  solcher  Elemente^  die  den  Sauerstoff  in 
unpaam  AtonuaM  bindao,  Cum  «ntatahen  Inun. 
Auch  Kolbe*)  legt  Bcinrn  Bctraehtni^gen  üT)er  die 
Constitution  dui  Ozous  diu  Formel  0*  WH  Gruudo. 

Schliesslich  seien  hier  noeh  die  eicgebeoden  Ihiter- 
■nehnngaB  Brodie'af)  flrvduti  dnnli  vdeha  danelita 

')  PogRend  Amuil  C.XXXIX.  320.  Chcra.  Centr.-BL 
1870,  210. 

l'ostgpiiil.  CXLT.  2!M.     Chcm.  Ctelr<-BL. 

1870,  l-M. 

.\iinal.  d.  Chcm.  u.  Pharm.  CXLII,  107. 
'  >  J <mrn.  t  piakt  Chnfe  K.  F.  1,  Alft.  Choi.  Cotr.- 

BL  1?70,  »85. 

9  Jonm.  f.  jnrakt  (Am.  V.  P.  VEt,  119. 

^  LoodoB  fiov.  80c  FMcaed.  XX,  479l  Siahe  «ach 
OdHog:  Moait  idnffi  («10.988. 


IIS 


«■fOraad  dar  AbwTptiaBwiiirMItiifaw  te  Oionii  gegen- 
Unt  «iner  Beiha  Ton  RtoflSn  im  Richtigkedt  dar 
Ifalahntorfemel  as  0*  erwaift.  "Er  Bntowchwdct  dni 
Grnppon  ttjo  Beaetionan.   Bai  im  Baactiwwn  4er 

enUm  Grapi«  findet  durch  BorQhnmg  dos  ozonisirUtn 
BMuntoffii  mit  der  abiorbiraDden  nap.  lamatModaa 

VoIumrcrmiiidcniriK  statt ,  ein  Sthlun»  auf  die  Vor- 
«LchtuDg  dea  Sau«ntofft  im  0»n  liaat  «ich  hieraua 
Biaht  aduB.  Bai  den  BawliaiieD  te  swaitMi  Omppe 

ist  die  VolumvcrmlivicTati^'  doü  (izuruBirtcn  Saucri'tnffit 
halb  ao  gtim,  ala  das  Volumea  de«  iu  die  ab«orbireode 
flabateu  nagugaucM  Samnteflb  ia  ftaan  SnalHide 

sein  würde,  woraus  zu  •«•hÜGssen  ist,  dofw,  wciiii  das 
Oxoii  Tollstündig  abaorbirt  iriltdo,  domselbeu  dio 
ShbiI  O«  loUbn^  oder  abar,  mni  mu  diiT  Hilft« 
daa  ToliinuTB  der  Ozonmoleküle  TCMhwuadn  irtbe^ 
data  dann  dim  Ozon  dio  1  VtCufa«  Diollte  dsa  gawtfluif 
liehen  Stoantoff^  alao  die  IColekuIaifiaimal  O*  linalltan 
Bei  den  Reootionen  der  dritten  Gruppe  betrSgt  die 
Tolamabnahma  dos  Gaaos  *  i  von  dem  Volumen  dea 
abnorbirten  8aaer»toifs,  wonuu  die  l'/fihcho  Dichte 
dea  Osona  gegenüber  di-m  geviflinlialiia  fiinantofl^ 
alao  die  Fonnal  0*,  erlulgt. 

Bei  aUan  dSaaen  Bedimamugan  hat  der  TJauUuid, 

dLu<,s  da.-  Ozon  immer  uur  gemischt  mit  SsaeesMf  er- 
halten werden  konnte,  gans  beaondere  tKliwierigfcaitan 
«ad  di«  Ltaug«  dea  PkoUana  dar  f  aatalaDaiig  der 
Molekalarfurttiel  '!c«  Ozoua  mtias  deelialb  als  eine  Leistung 
nicht  gewohnJ  icher  Art  betrachtet  werden.  Wenn 
«InigaBa  OdUnf^  das  TaidiaBat  Umm  1Ii61eknU»w 

bcgtitnmuDf;  vorwiej^nd  K  r o t!  i  c  zu-ir  lireibt,  ao  kännen 
vir  ahm  darin  nicht  rolLitiuidig  buipUichteo,  denn  bei 
•Dar  AaerkanaaBg,  die  wir  dea  adiarCnaaigee  Sddoaa- 
fblgernngen  Brodie'a  sollen  niu!>ücn,  kann  das  Resultat, 
SU  welchem  or  (^olangto,  doch  nur  als  eine  wcrthTolle 
Beatütigung  der  Terroche  Soret'a  betrachtet  werden, 
durch  wdohe  die  Dichte  des  Ozona  und  damit  aeine 
Koleknlaiibinul  dallaitiT  lostgcatatlt 

Vaoh  aUan  diaaaB  Tanodi« 
ftat,  dan  deaOaoa  die  HolakfiUxnMl  0«  sokoamt*), 


0  HflBit  adaatif:  ^S)  III,  324. 

•I  Kolba  (laun.  f.  prakt  Chaa. 
IM  aech  «e  lUgHcUMt  eSha,  data  dh 
Onai  aaandiackan  lai  dveh  «■  Fonnel 


»  M.  F.  Vn,  US) 
—  die  OonstiUitioa  daa 

Foimeln: 


'0 

'6 


jaaasirfeB  naa  daa  San 
aach  fiai^  oder  eiawaftl^ff  i 


aad  UUMB  wir  ana  daliai  TonfaliaB,  daaa  ffa  dni 

Baueratoffatome  ringforniip  —  jodos  Atom  mit  je  einer 
Valens  an  daa  benadtbarte  —  gebuoden  sind,  w8h- 


zwei  Atomea  baatabk,  dia 


A 

0—0 


So  erklSrt  sich  dann  auch  auf  einCaelie  Veiae  —  gleiche« 
Molekularrolumen  Torausgesetst  —  die  anderthalbfache 
Dichte  dea  Osona  gegenüber  derjenigen  des  gewöhn- 
lichen Baociatodrgaaaa,  «rUXit  aieli  dia  ünTeriodorlioh- 
keit  dea  Voinniaaa  W  IBawiikuag  oioiniBirtea  Sauer- 
stofls  auf  Jodhaliw,  Sbotbaapt  auf  olle  diujomgen 
BtoOa,  die  nur  aia  Atoai  flaaaiilag  dea  Osona  bindan, 


(Farttaiawg  Mgt) 


flan—.IWailnBal- 

Am  27  Juni  d.  J.  facd  in  T]rannac]lW«ig  dia 
KnthüUuugafeicrlicbkeit  des  Standbildes  yOB  Garl 
Friedrich  Gauss  atatt,  zu  welchem  am  SO.  April 
1877,  dem  Tage,  an  welchem  vor  100  Jahren  Gauss 
in  Braunschweig  geboren  wurde,  der  Grundstein  gelegt 
worden  war.  (Vergl.  Leopold'ma  XIII,  1877,  p.  32.) 
Die  Aaaföbmng  der  2'/t  Uetor  holMB  Bronse-Statue 
leitete  Frofeaaor  Howaldt.  Die  IVaataaite  dee  Sockds 
trägt  die  Worte :  ,Garl  Friedrich  Oaoaa,  gek  SO.  Aplli 
1777,  guA.  38.  Fabraar  ISdS." 


Zar  briabtaa^  aiaea  Orab-DaakaialB  Air  dM  m 

25.  Mai  1879  zu  Berlin  verstorbenen  (vergl.  Laofu  XT« 
1879.  p.  81)  Frofaaaor  der  Botanik  aa  der  Bariiaar 
ÜBlwriUt 

Karl  Koch 

hat alahiaBerÜaeia  ans fdgainden Herren:  P.  Ascher- 
aoa,  0. Bolle, Draka,  Oaordt,  Hejder,  deJonge 
▼aa  Ellemeet,  L.  Kny,  Lauche,  W.  Sonntag, 
L.  8p«tk,  Snlser,  Wetsatein,  L.  Wittntaok 
I  Oouiti  gebildet,  welehaa  IVaaado  aad  Ter- 
I  Verstorbenen  zu  Beitriigon  auffordert.  T)ie- 
i  watdaa  voa  Hem  Baomacbnlbesitaer  L.  Sp&th, 
Bitila  ea.  Kapeniekaritraaee  154, 


1  »I.  Jon  isaa. 


Drack  Tun  G.  BlochB 


uad  Solu  la  I>r«*d«B. 


Digitized  by  Google 


I 


NUNQUAH 


onosus. 


LEOPOLDIXA 

AMTUCIIES  OROAN 

KAISEKLICHEN  LEOPOLDINO-CAROLINIS(^riRX  DEÜTSCHEK  AKADEMIE 

DER  NATUKFÜKSCHER 

HERACSOKüKBEN  IJSTKB  MITWIRKUNG  DER  SEKTlüNSVOBSTÄNDE  VON  DEM  PRÄSIUKMEN 

Dr.  C  H.  KnoMwioh. 


Halle  a.  S.  «k     Heft  XYL  —  Nr.  Augost  1880. 

Ishaltt  Amtliche  Hittheilnn|«D:  Dunk  der  EnpOngar  der  Cotbeniiu-HedaQle.  —  TeriademngMi  im  rniiniMl 
beateode  der  Alcadenie.  —  Beitrage  zur  Kum  der  Akademie.  —  Adolph  Eduard  Grube  f.  —  Soustii;«  Mit- 
theiluDKPii:  Eiogenagene  Schriften.  —  Sioi^mund  Günther:  Kin  inathemiitisrh-Kco)^phi»clioa  Doniment 
MH  dem  10  JahrbuiMert  —  C.  Engter:  Hi^iorisrh-Icritisihc  Studien  fiti«r  da»  <>7on  (Kortsetxuni;)  nebst  TafeL 

—  T.-'.'--l  Ir'lrinnL'  i)'T  fiH  Vi-rvitinrilnn:'  iI<t,1m- h.T  N;,!  Iii,  r^i'h' r  tiir;  .\.t/I.'  ül  IVm/i',  -     Mi-'  '.    AMi  tn.l'unjf 


AjutUohe  Mittheüuugeu. 


JA9  Smpfänger  der  Gotlieiiiiu-HedaillB, 

Bot  0«b«taur  Bafli  Dr.  flwfpwt  in  BrciUn,  aomim  Harr  OaMoMf  Bsth  Dr.  WMikr  In  OettiagsB 

(Leop.  XVI,  1880,  p  97),  Imlnii  unter  dem  28.  Juli,  i-f-p  3.  AuRUst  o.  d'ii  I'[i''i/i-ii!i:i.ti-n  beauflrtigt, 
dem  A^junktencoUflgium ,  loirie  der  gesammten  Akademie  den  bersliehaU«  Daak  für  die  ihaen  au  Theil 
«nratdow  AwMidlMnu«  m  Obmrfttilii. 

RmlU     a,  d«  4.  AagQtt  1880.  Dr.  N.  KiMMWWh. 


Teiliidanagii  im  BanKmUMitaiuto  der  Ikidania. 

Ab  it.  Oetober  1879:  Herr  John  lOan,  Privatgelehrter  der  Botanik,  ^oafrtiidnt  d«r  UoB^'adiMi  OmiU. 

aohaft  in  London.   Anfgaoonunan  dn  16.  Aqgnat  1868;  aogn.  Kowlk 
Am  8.  Auguat  1880:  Bmr  Hafrrik  Dr.  lafdiaaai  SitUr  TM  Erites,  hnkmer  dn-  Vsdiab  m  der  IM- 

twattit  in  Wm,  An^tnonm  am  IL  SayleaiW  1878. 

Dr.  H.  Knoblauclk 


Digitized  by  Google 


Beiträge  zur  Kaase  der  Aiademie. 

^  tak.  ML 

Anguit  8.  1880.  Von  Bra.  Proftnor  Dr.  W.  H.  von  Wittidi    SSnigsWrg  AblS«uiig  d«r  JahmMtrlge  60  — 

M    19<     M       n     II    BiMlearzt  Dr.  E.  Lachs  in  Wannbrunn  Juiircssbeitrag  für  1880    .    .    .     6  — 

•I    88>    II       «    tt    ProliMMv  I)r.  L.  Ludoia  in  Oni&w»14  Jahiwbä  24  — 

i>r.  H.  Knoblauch. 


Adolph  Eduard  Grube, '^j 

Dr.  phU.,  ordentUcher  Profaax»  der  Zoologie  und  Director  des  zoologischen  Mnaeams  an  der  ÜDiversiUt 
firealaa,  Kail.  RuasiMfaw  8ta«ta»th,  Mitglied  vieler  gelehrter  GeaellKhafteo ,  geboren  am  18.  Mai  1812  in 
Kanigsberg  in  tnunm^  v»  IHI  Tatar  JintMonminiiiMiiM  uid  Uaimfattitniehtar  war,  arliieUi  aaiiw  Qiäml- 
tnldang  auf  den  damab  nnler  IXreetar  OoH&oU  «Idwiideii  ODthginra  FVidaridann  vad  latta  daa  QÜA^ 
neben  den  trefTIichen  Ix-lircrn  fUr  die  alten  Sprachen  an  dem  Oberlehrer  Bnjack  einen  Hann  m  finden,  der 
•eine  Torliebe  fOi  Natoigetchichte  in  befriedigen  and  leinen  Eifer  im  »««i»«—!«  von  NatnraUea  an  bdeben 
and  fraditbar  n  machen  wnaate.   Mit  einem  Zeugnisse  des  enten  Grades  entlassen ,  bezog  er  1880  die  1M- 

fHlittt  KCnii^eburg .  um  Naturwissenschaften  zu  studircn ,  und  wnrdn  »o  mächtig  von  K.  E.  v.  Baer's  Vor» 
trtgen  angesogen,  daas  er  eich  Torngsweiaa  für  vetgleiehende  Anatomie  entachied.  An  dar  Aibertina  j»«««*« 
in  jener  Zeit  laUreidio  Stenw  ereter  Ortiie  und  Xinaer  wie  Bear,  Bordadi,  Beaael,  Jaeobi,  E.  Ifeyar, 

Moser  vfrachmrihtf-n  ps  nicht,  .nuch  ftus.'JiTh.'ill)  rli^s  nrn-sauli  linrch  Vorle.snngpn  auf  das  fjil'ililote  Publikum 
SU  wirken  und  in  ihm  den  (iian  für  das  VersUndnias  der  Katar  anauregen  und  zu  l>eleben;  nach  diese  Ge> 
lagenhait  ward  von  Graba  alfing  banntat. 

Nachdem  er  eine  über  rl:n-  G.  frisssystfm  Her  Früsrh*»  pfstdltf'  l'reisaufpHbe  ^jlta-klicli  gilu-^,  erw.irb 
er  aiah  am  20.  Febroar  1834  die  philosophische  Doctorwürde  und  trat  dann  in  der  Absiebt,  die  Tlüere  des 
Veeree  n  stodiren,  aina  Betta  Aber  Wien  aaeb  Neapel  xmd  Sieilien  an,  von  der  er  über  Fraakreieh  und  die 
Schweiz  erst  im  November  1836  zurückkehrte.  Baer  war  mittlerweile;  von  Königsberg  fortgozogen  nnd  Batbka 
an  seine  Stelle  getreten;  neben  ihm  Itielt  Grube  seit  1837  als  Privatdooent  Vorlesungen  ttber  Zoologia, 
gtaidunda  Awatmnla  nad  aOganeina  Natargaeobiebta;  daaaban  aalun  «r  adt  Tergntgen  daa  Anaibiatan  an, 

imcli  Biijnk's  T'-mIi-  rOctobcr  1811)  den  naturtiistorischen  Unterricht  au  R^dcricianum  zu  ülic  rnclimon,  bis  im 
Mai  1842  die  Anstellung  Zaddach's  erfolgte.  Im  lebhaften  UogUga  mit  seineu  früheren  Lehrern,  mit 
Zaddadi,  Bathk«  «ad  H.  Hagen  Teri^ngaa  dia  Jabra  bia  1848,  wo  er,  &*t  gleichaeitig  mit  dar  Brnennaag 

naa  Extraordinarius  bei  der  Albertina,  von  Dorpat  aus  dio  AufTbrdemog  erhielt ,  in  die  dort  neu  errichtete 
Fkofoesur  für  Zoologie  and  vergleichende  Anatomie  zu  trutvn.  Die  Attasieht  auf  einuu  weiteren  Wirkungskreis 
nnd  die  Leitung  eine»  eigenen  Maieanu  bewogen  ihn,  diesem  Rufe  1844  su  folgen.  Er  fand,  was  er  suchte. 
Dag  Glück,  Schüler  zu  bilden,  die  sich  mit  Eifer  dem  Studium  der  Zoologie  hingaben,  der  rege  Verkehr  mit 
sciueii  Collegen  Ueicbcrt,  liiddcr.  Runge,  ABmuBS,  die  Nähe  von  Petersburg  und  die  wissenschaftliche  .-Vunbeute 
junger  Dorpater  Aorzti-,  die  nach  Ajan,  Siteha  und  anderen  entlegenen  Orten  gegangen  waren,  entschädigten 
ihn  (Ur  manche  Entbehrungen  und  die  Abgeschiedenheit  von  DeutsoUand.  Dieses  wieder  sa  besueben  und 
damit  einen  längeren  Aufenthalt  am  adriatischen  und  Vittelmeer  so  Terbinden,  erlaubten  die  ümstSnde  erst 
1881.  1855  erforderte  die  Verglcicbung  der  von  Oenstcd  gesammelten  Anneliden  mit  dessen  Angaben  einen 
lingenn  Anfenthalt  in  Kopenbagen  und  bald  darauf  (1856)  gab  Grube  aaina  biabariga  SteUnng  auf  nnd  nabm 
dIa  PniAanir  der  Zoologie  in  Brealan  aa,  welcfae  ihm  ebenaowobl  die  Anariebt  auf  die  Direetk»  dnca  nm- 
faasenderen  Mnaaoma,  als  aucb  anf  einen  lebhafteren  Verkehr  mit  seinen  Fachgeaossen  erüflbete.  Den  Vor- 
theil  der  gtOsaaran  Mibe  daa  adriatiacben  Heana  beuutate  er  1658  und  1861  aar  Fortsotsong  aeinar  Unter- 
•nehnngea  Aber  die  Fanaa  deaaelben,  wihrend  er,  am  die  Araebmrfdea  der  bOberen  Alpenregieoen  keanen  in 
lanan,  sich  1863  nach  dem  Engadin  begab. 

In  den  folgenden  Jaiuren  folgten  wieder  Herbetraiaan  an  das  Meereaofer  rar  Beohaebtung  nnd  sum 
Sawnab  to»  MMCMAUaiwi,  nndiwar  aanhatTaub  (1887)^  81.  Mal»  (1888),  Boaboff  (1889),  an  diaKMaa 
te  Bnlagaa  and  nadi  dar  LMel  Laak»  in  ndriatiaahni  Macn  (1876). 


*)  Vergl.  LeopekUna  XVI,  1880,  p^  8S.  IXuik  itomdliehea  Mtttbeifangan.dca  Hem  Oeh.  Bergratha  Froftiaor 
Dr.  P.  Baamar,  M.  A.  N.  ia  Brealan. 


Digitized  by  Google 


116 


In  anoen  literarischen  Publicationen  bewhr&nkte  sieh  Grube  mehr  und  mehr  auf  die  Klane  der 
Aimdidai,  vddM  Mit  vielen  Jahren  den  HauptgegeoitMid  seiner  Studien  gebfldet  hatten  und  deren  llaupt- 
iMMgraph  er  giwndM  iak  Sein*  btst«  groM«  AAiiA  aof  iimm  GaUato  «axwi  du, in  den  iUmoirM  dn 
VAeU.  hnpir.  dn  St  Mtanbonzif,  Ton.  XXV.  Mr.  8.   81.  Vitanfaanif  187S,  fnUklrtH 

aAunlste  SeopsrUn».  Beitrüge  zur  Kenntois«  der  AnnBlidwi-gw—  dar  PUippiun.  Kndi  im  wa  Bami 
FnL  Semper  mitgebrMtitan  Saaualangen." 

All  akadMulBBlMr  Labrer  mr  Omlw  dnmfa  Xlaibait  daa  Yortragea  ausgeeaidiiial  nnd  «ridmet«  lieh 
flrinan  Lehrberufe  mit  grüs«ter  Gewissenhaftigkeit  und  Lieb«. 

Ebenso  war  er  io  der  Verwaltong  des  ZoologisolMa  Hnseoms  fortwfthreDd  sorgsaai  Uittig.  Suielba 
hat  aiefa ,  obwohl  in  nagenftgandin  LoaaliUlan  ao^jettelH,  vnter  aatner  Lettang  ra  afamr  der  raidutan  aoo- 
lo^lcheD  UnivcrKitfitg-Samnilußß.n  DiHitcdilasui'!  futwirkflt. 

•  Grabe  erfreute  sich  bis  Icurs  vor  seinen  Tode  einer  grossen  körjperUchen  ROatigkeit  und  nach  der 

Baarhhrit  und  Lahsodigkait  aafaiar  BawifwgaB  vfirda  nun  nkbt  aof  ein  Altar  von  nahe  an  TO  Jabrni 

hsi  ihm  geecli!»sscti  hnbi^n. 

Ein  in  seinem  eigenen  Arbeitsuaimer  gethaner  Fall  hatte  anscheinend  nur  eine  unbedeutende  Ver- 
latmng  dar  BOfta  mr  Fdga.  b  WirkBidihait  worda  dnreh  danaalban  «ahraehainlidi  ain  innane  Oigu  vir* 
lallt,  denn  zehn  Tage  nach  dem  Folie  frfolptf  um  23  Juni  der  TikI. 

Grub«  erreichte  ein  Alter  von  6ö  Jahren.  Kr  hinterl&Ht  eine  Wittwe  und  vier  Kinder,  zwei  Söhne 
and  swei  TOdrtar. 

B<-><cheir!rnhcit .  Wohlwolli-n  lind  AufopfanngafkUgfceit  üb  Aadava  uad  ein  naannfldliebor  Flebn 
waren  seine  hcrvorKteclicudsten  KigeneclLtüten. 

HHiUad  dar  l4!0|ioMiniwh-Cawiiidach«a  Akadcnk  war  Omhe  aalt  das  15.  Oatohar  1841 ;  aoga.  8aiH|giqr. 


A.  Selbatstindiga  Sahriften  oder  im  Buchkandel  ersfhienaa«  Sepsrntahdraeko  naa 

Zeitschriften  und  grögneruu  Werken. 

De  Pleione  carunculat*.    Liasertatio  sootomica.    4**.    Regiomonti  1837. 
Zur  ABatoom  und  Pbjaiologia  der  KnnauwBiuia.   4*.    KBnigiliwg  18B8. 

Aitiiiifn,  Kl  ijiriodci nifij  u\  A  Würmer  des  adriatischen  und  Mittelnieers.     4*.    EönigAafg  1840. 

Untersuchungen  über  die  Entwickelung  der  Qepsinen.    4**.    Königsberg  1644. 

Dia  Famllia  dar  AaaaUdan.   8*.   Barila  1851. 

Uenierkungen  Aber  dio  Fhyllopoden.    6*.    Berlin  186S. 

AnnulaU  Ontedkma.    8*.    Uavnia«  1656 — 58. 

Aadhig  nach  Triaat  nnd  daaa  Qnaraara.   8*.   BarBa  1861. 

Pie  Insel  Lussin  und  ihre  Meerpsfnunn.    pr.  8*.    Breslau  1664. 

Ueber  die  Gattungen  &Hk«na  nnd  Limiuidia.    S".    Berlin  1865. 

Dio  AnaUdes  der  NowwwEBpaditiaB.   4*.  Wk»  1888. 

Mittheilungen  üW  St  Vaant-la-Hougne  und  seine  Meere*-,  bes.  Aiineliden-Faunn.    8»  186t. 
Uittheilungen  über  St.  Ualo  und  Roskoff.    80.    1873.    (Aua  d.  Yerhandl.  d.  Hehles.  Ges.) 
Aaanlate  SaBpariaoa.  4*.  Mtaair.  Klarab.  Aaad.  1878. 

B.  AbkaadlniigaB  nnd  ICitthoilaDgoB  in  Zait-  nai  Oaaallaeh'aKaaebriftan. 

Versuch  einer  .'Vnatnü  ic  des  Sipuneuftu  nudwi  Mflü.  Archiv  1887,  p.  237 — 257. 
Anatomie  von  Ammolrypan»  in  Ratbke's  Beiträgen  zur  Fauna  Norwaigaiia.  1848. 
Pabar  d.  Zaailii'ibiii  aariiyato  n.  dia  ihm  wwiadtaiB  AnnalidsB.  Arah.  f:Natnigaadi.X  (1844),  L  p.  198— SIT. 

Bsachreibur.jTi-ti  m-uer  oder  ■wenig  bekannter  Anneliden.  Beitrag  I — VI.  Arch.  f.  Naturgesch.  Xlf  (1846), 
L  p.  45—49,  161—171;  3ÜV  (1648),  l.  p.  34—52;  XXI  (1855),  I.  p.  81— 13«;  XXVI  (1B60), 
L  p.  79—118;  XXIX  (1868),  L  p.  87—6». 

Vv)>rr  7)>n,np(fn,<  vnütif'yrmi».    MtJll.  ArrViiy  18(8.  )v   156 — IGf 

Bearbeitung  der  Anneliden  io  Middendorfs  Heise  in  den  üuasersten  Norden  und  Osten  Sibiriens.  Zoologie. 
1861.  I.  p.  1—24. 

Ualetsaebnngm  flbar  daa  Baa  tob  Mpttm  Muarim.   WOL  Arch.  1868,  p.  6SS— 860. 

»5« 


116 


Bearbeitung  der  von  A.  S.  Örited  und  Kroyer  aaf  den  Äntillon  und  in  Südamerika  gca&mmclten  Annft- 

liden.    NatorUat  Fonn.  Tidensk.  1856,  57,  58. 
t't'lHT  die  AnfpnthaltEorto  der  AnMÜdeii.    Bericht  der  Natarforscherrersaauiil.  Königaberg  1860. 
Uisbcr  die  EndigQDg  des  DArnikftnals  bei  den  AnoelideD.  Bericht  der  Natoffonchammiimil.  Bona  1857. 
Hoch  ein  VTort  fiber  die  CapiUlien  nad  Qir«  Stall*  Im  Syatan  dut  AunäMm.  Anh.  f.  KatBffmt. 

XXVin  (1862),  p.  866—878. 
HlttlicfliiBgen  Aber  die  Serpulen.    Jahreaberioht  d.  achlea.  Oeaelboh.  1861t  p>  68 — 69. 
Ueber  d.  Yorkommen  eines  GenerationiiweeheelB  bei  d.  Aanalidcn.  Jahresber.  d.  acUaa. GosoUich.  1863,  p  57. 
Uebcr  einige Aagailliilaa  «.dieEntwiekkiig  t.  Otrüim afmriimi.  Anh.  f.Naterg.  XY  (1649),  L  pi.8«8— «76. 
1T«lMr  einig«  Hdnrinthaii  und  KeirwflrDMr.   Arek  f.  fbtwgeMli.  XZI  (1855),  p.  IST— 188. 
Nachtrag  za  den  Bemerkungen  Ober  die  Phyllopodeo.    Arch.  f.  Naturgeach.  XX  (1854),  p.  247. 
Uafaer  Qgprtäma  und  eine  bmm  Art  dieser  Gattung;  Anh.  £  Nnturganoh.  JULV  (1859),  L  p.  833 — 837. 
JUbut  iBa  Phyllopoden,  haadadwa  Aa  Phyllopodeo  nüt  nraiUBpingar  fidwlai   JahnaW.  d.  iddaa.  Ga- 

oelhch.  1862,  p.  41—43. 
Uaber  die  Croataoeenfaao»  dea  adriatiaeben  osd  Mittelmeera.   Ebenda  lB61lt  p.  59—64. 
Haber  dia  BesiehDDg«n  dar  admflliaigaiB  laopodaB-OattaBgen  Jmm*  nnd  J^nrnkm.   Ebendn,  p.  64. 
Besclircibuiif;  liulf^'L'r  Amphipoden  der  isdisrlien  Fimiiri,  An  h.  f.  Xaturgf-ch.  XXX  ;18G4'.  T.  \\.       — 213. 
Einige  Beiialtate  aus  üutenaebangeo  über  die  Anatomie  der  Arachnoiden.  Müll.  Arch.  1642,  p.  286 — 302. 
VaneiehBisa  d.AradnwidcnLivw,  OUwn.BtÜilaiida.  Ai«luf.Natuk.Iir-,Gu»«.EatUMida  1869,  p.417— 486. 
Baaahreibuxig  neuer  im  Amurlsodf  und  in  OitsiMrfan  giüMmmHar  AniiaidaB.  lUIufaa  Uakg.  BnlL 

d.  TAcad.  d.  St.  Pöterabourg  lY,  1861. 
BaaehraibnDg  ainar  aulMleDdeB,  an  Sttwwnaaainehwtonwn  Mandea  Larva  faitgr*}.  Ardi,  f.  Kntwfeaiih. 

IX  (1843),  p.  ;i:,7. 

Ueber  die  After  der  Wespen-  und  liocniaseolarven,  MuU.  Arch.  1849,  p.  47 — 74. 
BamMliiag  dar  SmUm.  Fmmmtm  in  ICddadhiira  Baia»  ZoaIt«i6  I,  f.  467— 508. 
Uiabcr  Yorkommen  von  SweofihagnJIadan  in  Aitgan  «.  Maaa  da*  Umaelhan.  Anh.  f.  MatatgOMli.  XIX 

(1853),  p.  282. 

mttfaaaaiw  «»  OwMridlli  AUMudtang:  .Udmr  die  UmdliNib  der  aH«g«ad«i  Liaaeteii^  Ateh.  £ 

Natiirgfisfli.  XX  i'1854),  \^.  241—246. 
Ueber  Augen  bei  Muscheln.    Müll.  Arch.  1840^  p.  24 — ö4. 

BaaehraOnrng  ainar  Oaiteidaakm  «u  dar  Bant  dea  Ifanaeban  (BmmMkuJ.  Anh.  L  Malarg.  ZXTI 

(1860),  p.  9—16. 

Ueber  die  Bedeutung  des  Deckels  bei  der  Schnecke.  Ber.  d.  Naturforschert-vraamml.  i.  Bonn  (1857),  p.  148. 
Ueber  eine  uaM  and  «ia*  vanig  bekannt«  SiduMcke  der  Adria.    Jnltresber.  d.  Sek) es.  Ges.  1860. 
BcMbreibungen  neuer  oder  wenig  bekannt«r  Seeeterne  und  Seeigel.  j(ov.  Act.  nat  cur.  LXViU,  p.  8— BO. 
Ueber  die  Holothuriengattnngen  Chirideia  und  Synapta.    Mttll.  Arch.  1850,  p.  III — 116. 
!■  lir  Chirtdoia  ditcolar.    MiddendorTa  Heise.    Zoologie.    1851.    p.  35 — 42. 

Ueber  pinige  iu  Giugcr's  VenaiehxtiiB  nicht  anigaükhrta  aehlenaeba  Vfigal.  Jahraab.  d.  SoUaa.  Gaa.  1859. 
Bannerkuugcn  uU-r  diu  Javaniaeha  Yogelfann*.    Jafanabar.  d.  Sohlea.  Oea.  1660. 

Paailireibong  einer  neuen  Koralle  fJMhoprimnoa  ardkaj.  Abhandl.  d.  Schlei.  Oes.  1861.  Abtb.  f.  Nntor- 

«iaaenach.  11.  p.  165—176.  (Die  Koralle  hat  aieh  ala  klantiaeh  nütiVMMM  Itfodifmi  «rwiaaaa.) 
üeher  die  'Waademag  daa  Fanathaha*  fSj^rrktpUi  paninätPM)  aad  einige  aaden  ia  HuMaataa  aaltaae 

Yogel.    Jabresber.  d,  Scblea.  Ge«.  1863,  p.  67. 
Ueb«r  einen  lebendig  gebiraadea  8aeig«l.    8*.    Uonataber.  d.  BerL  Akad.  1868. 
Beaehraibangen  einiger  von  IVraeBlUd  geaaanadtea  Anadidea  and  Oephyreen  de*  RodieB  Haarea.  Tarh. 

d,  zouI.-ljoUiii.  G.'s.-llsch.  Wien  IhflH. 
Beschreibungen  neuer  oder  wenig  bekannter,  von  lilhreoberg  gesammelter  Anneliden  des  Kothen  Meena. 

Monatabar.  d.  Bari.  Ahadenie  1869. 
Bemerkungen  Uber  Anneliden  drs  Pttiifi«r  Moaaoms.    Arch.  f.  NaturgeMb.  1870. 
iieechreibnugen  einiger  Egelarten.    Arch.  f.  Katargesch,  1872,  p.  87—121. 
UtdMilaagea  ttbar  8t  YMatFla-Baogae  aad  eahie  M«*raa>,  baa.  AaaalidaB'Fkaaii.  SdUaa.  Gaa.  1869. 
jlilthaihuflaa  «bar  Bk  Ualo,  Batlnff  aad  die  derliga  Meanas  baa.  AaaeBdanAaaa.  Sbaad»  1878. 


117 

BMCihreibtiDgnt  tod  Planarien  d««  Baikalgebieta.    Arrh.  f.  Naturgeidl. 

DtfcriptioDM  aDDoIatoniBi  BOTttOBBueOegrloBleBBlitbitiuitiaBi.  nroMed.«ftlieZboIog.8oe.afLaiidoa  18T4. 

Ueber  die  Familie  der  Cirratnli'lfii.    .lahrofber.  d.  Scbles.  Ges.  1872,  p.  59 — 66. 

Ui'lcr  d.  Familie  der  Lycoridefo  u.  die  AufEtcLitttig  v.  Gruppen  i.  d.  Gattung  iVVrm.  Ebd.  1673,  p.  67 — 71. 
Ueber  die  Familie  der  .\phroditMn.   Ebaiidft  1874,  |k  57—79. 
Nacbtrag  daza.    Ebenda  1875,  p.  46 — 72. 

MittheiluDgen  Qber  die  Familie  der  Pbjllodoceen  und  HcMoneen.    Ebenda  1879. 

Aamilata  Sempenana.  Ik-itritge  2ur  Kenntuie»  di  r  Aniii-liden-Fanna  dtr  I'hilippiccn.  Nui  h  den  von 
HaiTO  ProfcMor  Semper  mitgebrachten  Sammlungen.  St.  Feterabourg  1878.  Him.  d«  l'Acid. 
Inp.  da  St.  Fetmbourg.    VII*  Sarie.   Tome  XXY,  Nr.  8.    Atoo  16  Fbnchat. 

C.   Popnllr«  Tor tr ige  und  llitth«iInag«B. 

Ueber  da»  aogen.  BlnHraaser,  den  BhitregCB  nad  des  rotfaea  Soboee.   Pmo«.  PMivInll.  1840. 

lieber  die  Lebensweise  der  'Wassenipinncn.    KOnlguberg-  18-12. 

lieber  die  Entwirkelung  der  Tliiere  nnm  dem  Ei.    Königsberg  1843. 

Ueber  Erhaltung  und  Vtiiiichtung  aus  der  Thitrweit.    Dorpat  1848. 

Ueber  die  Bedeutung  der  Thierwelt  Ittr  des  Menackta.   fiactocatvade.   BiaaUtt  1863. 


Elngegaiigene  Stdiilfteii. 


iV<ii.  \r>.  Kelniar  l>i»  15.  Marz  ISWi.  Scbluia.) 

Geological  Society  in  London,  (juarterly  Journal. 
Vol.  XXXVI.  Pt.  1,  Nr.  141.  London  1880.  8«.  — 
I'biliips:  Od  ron«relion«ry  patcbe«  and  fraeroents  of  tb« 

rui'k«  cuutttii'iil  in  ^rutiite  (i  1 — 22.  —  Owen:  On  ihe 
(kuU  o( Ari]ill'  ii,i'  Ow.  p,  a3-~ 'Ji>  Soelcy: 

üo  RhamplioitpImiH»  i'rt^la  ulu.  Seelej,  an  Oinitliüsaiirian 
from  the  »tdiiesrield  »täte  uf  Kineluu.  p,  27  -  liulke: 
Suppleiiieutary  uote  uu  the  Vertebrae  of  Urmthopsi»,  Scclcy, 
tJiKumrrulus .  Hulke.  p.  31—35.  —  Carpentcr;  Ün 
touie  uiiüescnbed  ComatuMe  from  tbe  ßriti»b  seeoodary 
roiks-  |i.  'Mi— Kl.  —  DuYi«:  On  the  tisb-reninins  iu  iLo 
cauiiel  l  oal  iu  tbe  middle  cual-nua.'iures  of  tbe  «  est  ridibt; 
of  Vc,rk^llir«■.  »ilb  tbe  ileM  ripliuit»  uf  suine  liew  »iieiies. 
p.  50  117.  -  Walwc  h:  .\  > niuritiiition  to  tbe  [(lj_\siial 
IlUturv  »f  tbe  iretAceuus  tUut».  p.  Hb  — 92.  —  Oou'ncy: 
Petralogkal  aotee  o«  tbe  ncinity  ef  theivpcr  Mit  «(Lodi 
Mane.  p.  9S— 1<I6.  —  Joily  aod  Cameroa:  ob  an  appa- 
natly  new  miacral  ocnirring  in  tbe  rock«  of  Im-pmessbire. 
p.  IW— III.  —  Maltet:  On  tbe  probable  temprrature 
of  tbe  [  r^nii  rdial  neean  <if  onr  (flobe  p  112—  ll^^.  — 
UcM-:  I  i[u(-(  li  !■  smJ  ,iriiiv<T»  from  tiir  ^;»iilik  bills 
in  ibe  eviiectjuii  o(  tbe  iSritj»u  Muheuro.  p.  11!) — l'iü. 

iMaa,  JolMmMOlibtianOutaT:  De  »ymmetria 
et  a»]riDiae(ria  orfanontn  aninmUtatiii,  impriinia  cranii. 
IMiaartatia.  Uaj-bnrgi  1889.  4*.  —  OadeiikURtler  m 
dem  aan  18.  Aagnst  1878  geleicrtcD  fiteftudawaiisw» 
jihrigen  Itoe«BAei>.Jnbi)ittm  deaBemi  Dr.  med.  J.  Ch.  6. 
Lncae,  at»  Mannaoript  beranogegeben  von  F.  K  i  u  k  e  1  i  n , 
Otto  IIöIzIp  und  'Wilhelm  Winter.  —  Zur  Aribi- 
tektor  deü  Meii^rbentcbSdele,  nebat  ge<>uietrisi'ben 
Origin«lzi'i<bmiri),'fi)  von  Sehik'eln  normaler  und  »b- 
Boiii.er  Kiriii.  Frankfurt  a.  M,  18.t7.  Fol.  —  Ab- 
bildungen der  uten?cblicben  Sl' eSi  ttbeüe.  Frankiiirf  a  M. 
1860—62.  Fol.  -  Ueber  ScAittotoma 
Frankibrt  ».  Vi.  1863.  4*.  —  Sie  Üand  und  der 
^Ma.  Bn  iMtftif  nnr  ici|^dMiide>  Oalcalogiia  dar 
Menechen,  Aflen  v.  BeotdtUH«.  Fraakfart  a.  M.  1866. 
4*.  —  D«r  Sflbidel  dca  HaihciwdnreiiM*  iStt*  p/ici- 
evt^Qnj).  FraBkAirta.ll.  1870.  4*.  — DiaBobba 


und  die  Otter  (Phota  riluliiia  und  Lutra  culgarüj  io 
ihrem  Knochen-  aad  Mnakfli-Skalet.  Fhnkfiui  a.  M. 
1876.  4«. 

laikaTi  Ataonalart  Oaak  Qataiaaiaa  otaridiaBalia 

OGcidentali*.  Beachreitmng  und  Abbildnng  von  Sehlddn 

froherer  nnd  heutiger  Bewohner  dea  ■fldwreatlicheD 

Deut.schinnd«  und  in<be;.riiidere  de»  GmsRberzogthnmi 
Baden,  FreibniK  i.  I!.  1ÖG5.  4".  —  Ueber  die  Me- 
tlicii- II  i:ur  Krnistt.  hitif.'  lU-r  tojnif;rii|ihi.schen  Bezieh- 
uii^jin  zwiftben  HiruolxTÜtt«  lie  und  SehiUiel.  Sep.-Abz. 

/m-  Kenutniaa  des  Kürperbaue»  fnihercr  Einwohner 
der  Ualbineel  Florida.  Sep.-Abz. —  Ueber  prähiatoriach« 
KoiMt,  Sep.-Abz.  —  Der  Steisshaarwirbel  (vtfU* 
totcggmtjt  die  Steiaabeinglaie  f^oMb  vtttfgmj  aad 
daa  StönbeiiigrübelHa  (fumH»  mtfffm),  wabndiefai» 
liehe  Ueb«rbleitk8el  embryonaler  Formen  in  der  Steüa- 
beingegend  beim  nngebomen,  neugebomen  nnd  er- 
wacbkcni  n  ileufclien.  Sep  -Abz  —  Zur  KfiiiitiiiM)  der 
NVirkung  der  Skt''i<']ii<die  def  SihiiiieU  8Ul  ^lllllUJeI^ 
(i.'stalt  und  1  iif.'i  i!'  -  ( ir<iii«biru»  und  Keiner  einzelnen 
Theile.  Braunscbw»  ig  lt<7(i.  4*  —  Lappiaud  und 
die  I.applknder.  Freiburg  i.  B.  1878.  4».  —  Katalog 
der  aatbropotogiachen  SamoilaBgca  der  UniverBittt 
FVeibarg  i.  B.,  aaeb  den  Staad*  tobi  1.  Ajiril  1878 
dargestellt. 

Cnrtie,  Ifazinilian:  Fünf  ungedrackte  Briefe 
von  Genmin  Frisius.  Sep.-Abz.  —  Zur  Entstebunga- 
t'e^'ibielite  der  „revolntiones"  des  Coperaicu«.  Sep.- 
\\if,.  —  Ueber  da»  P^Nemiilftr  der  Kpbemeriden  des 
JoanueK  Stöller  vun  1531  mit  angeblioben  Noten  von 
des  CopernieUB  Band.  Sep.-Abz.  —  Das  Portrait  dca 
Capemicai  in  den  Uiisien  von  Floireu.  8«p.-Ab«.  — 
t^dnr  «te%»  Capenricaa  bateeffiiada  BandadwMten  der 
Vaticaaa.  fkf^-iAK.  —  Beae  Commiaaaa  aaa  Upnla. 
8ep.-Aba.  —  KaäieBMtiBcba  SapUnaa.  Sap^n.  — 
Mat^g'aMbliathacabiateriBO-aatBralii^fkiyrioo-cibaMiaa 


Digitizeu  Ly  CjUv-'^^il 


]]8 


at  BMÜiMutiea.  Bif^ht.  ^  iMb»  Wort  abir 
MMfatiiw»  bwUnrkxMiatanl».  8«p..Abs.  —  Ein  no- 
«ehter  Brief  det  Arebinedes.  8ep.-A1iiz.  —  Akam 
kttsre  inedite  de  Aleesandro  Vulta.  Letten  imdit« 
df  uotnini  Bolopnesi.  Sep.-Abz.  —  Kurze  Not«  sn 
dem  Aufsätze  des  Herru  H.  lUth:  „I»ie  iraii  iiiili-ii 
Dreiecke".  Sep.-Abz.  —  ItattagÜiii'.'s  lienn'rkiingca 
über  Cur^-eurcihen  von  beliebigem  Index.  Ucber«.'tzUDg. 
Sep.-Abz.  —  Ueber  den  WeHb  alter  Uocumeut«,  den 
üntzen  und  Geiiusi!,  den  »ie  gewähren.  S«p.-Aln.  — 
lieber  emi«  bia  jetit  onbekMint»  gedrnckte  Schriftaa 
dM  SoiNiiM  Mnte  Howw«  du  F«mra.  Sep.-Abi.  — 
Weitan  NoUnm  Ober  Ua  jetzt  anbekannte  gedruckte 
Schriften  dea  Domenieo  STaria  Novara  da  Fcrrara. 
8<p,-Aljz.  —  Daniriiirii  Mai'iii  Noviirii  iLi  Ferrarn.  Sep.- 
Ali^.  —  ürrii  !itij;iiiii.'i'ii  zu  licin  Aui«.itze :  ^Donieuico 
.Ni'Viira  du  FiMTuni".  Sr  j  .-Al'^:.  —  Kuiv.'  üi'plik 
an  Hfrrn  I>r.  T.  Zebrnwski.  Hfp.-Abz.  —  Juhann 
AugUüt  Giiinert.  Nekrolog.  Deutach  n.  franz.  Sep.- 
Afas.  —  Bede,  gehalten  bei  der  feierlichen  Eräfftiung 
dar  Aeeadeoiia  Mientifica-letteraria  und  dea  Istituto 
taenico  mgmäan  n  Ifnihnl  tou  Ftcanoesco  BrioscbL 
UebwMtmiie.  Onifinrald  1864.  8*.  —  n«  gMUMlri- 
■dua  Principien  de«  Zeichnen.,  inabeaonden  die  dar 
AzmiOBMtrie,  von  Quiutino  Seil«.  Ina  Dentaebe  flber- 
tngen.  GreifswalJ  18G5.  8".  —  Die  Gymnasial- 
Bibliothek  zu  'ITiorii  und  ihre  Selteulieiten.  Kiinips- 
berg  löCö-  8°.  —  Der  Algori^nnu«  pro]n>rtiiiiiuiii  des 
Nicolaua  Oresme.  Berlin  1868.  8''.  —  Gniiid?iipe  der 
allgemeinen  Theorie  der  OberüSchcu  in  ii,viithetii<chvr 
Belnandlung  Ton  Ludwig  Oramotu.  Unter  Mitwirknng 
daaTarftaaan  Ina  DaiilaelM  äbarfnsaa  BerUn  1870. 
8«.  —  Dia  aMOagiMtiaabaii  Sehiiftaa  daa  Koole  Or«iime. 
(CIrea  1890— 1S89).  ESo  naiiheiiwtiaeb-bibliojTrnpbi- 
«eher  VerBUch.  Berlin  1870.  4".  —  Kataln;/  lit-r 
GynrnasialbibKofhek  za  Thorn.  Tliorn  1871.  8".  - 
Finij-'f  Mjiterialifii  zur  Geseliiclite  der  matlienifttischen 
Faeultüt  der  alten  Uiiiveri-ität  Bologna.  Vorträpp  von 
SÜTcstro  Ghcrnrdi.  Linter  Mitwirkung  des  VerfasBcra 
ina  Deutsche  ülwractzt.  licrlin  1871.  8°.  —  Sur 
l'orthographe  du  nom  et  la  patrie  de  Witelo  i  Vitellion). 
Borne  1871.  —  Kicoki  Copanki  Tbomoenaia  De 
ratahrtionibiia  orfaian  aadaatfam  ühri  Tl.  Aoeadit 
Ocorgit  JoHhiBt  Bhatki  da  Starit  nfalaUaanm  namtio 
prima.  Thoroot  1878.  —  üeb«r  etne  nrae  Copcmicas- 
Handwlirift.  Nach  einem  Itrirfr  von  Stnivc  iint- 
gethcilt.  Köiiij^Bberg  1873.  8°.  —  Dif  lliiinlsi  liritti-ii 
nnd  Btltenen  alUii  Drucke  der  Gymnasialliil  iii-tlii  k  /n 
Thorn.  Thorn  1873.  4».  Theil  U.  Leipj-ii.'  I^i78. 
4*.  —  Elemente  de«  graphi«chen  Calcul»  von  Lui<.'i 
Cremona.  Autorixirte  deutsche  Ausgabe,  unter  Mil- 
«irkung  des  VerfaKsers  übertragen.  Leipzig  1875.  8«. 
—  BaÜquia«  Copenüeanae.  Nach  den  Originalen  in  der 
Uniwaltita-Bfblialbek  aa  BoiQgo»  bemaeegabeD. 
Leipzig  1875.  S**.  —  Die  Torlinfer  dea  Copmrieaa 
im  Altrrtliam.  Hiatoriiche  Untersuchungen  von  6.  V. 
Sebiapanlli  Unter  Mitwirkung  des  'Verfiiaaen  ina 
Deutaclie  ubertragen.  Leipzig  187(>.  80.  —  Inedita 
Copernicana.   Heft  I.    Leipzig  1878  8". 

SanokaBba^aoh«  utaif.  flaaaUaeh.  ra  Fnuik- 
ftut  ft.  X.  AbbandlnifaB.  Bd.  XL  Eft.  IT.  Finde- 
ibrta.lL  1879.  4*.  —  Kobalt:  Famia  Jayadaa  oitnt- 


oarina.  u. 3iKi— 156.  (.Si:lilusa.)  —  BAttger:  Die  Reptilien 
und  Ampnibieu  vuu  Madagaacar.  Zweiter  Nachtrag,  p.  457 
—497. 

—  Bericht.  1878—1879.  Frankäizta.H.  1879. 
8*.  —  Btttger:  Rcptitiea  und  Amphibien  ans  Sjrriea. 

5.  47—84.  —  id.:  l)iaino»en  zweier  neuer  .Amphibien  auü 
lada^useur.  p.  h6  —  De  Heyden;  Dlagiicse«  (V)le- 
opif-runini  aüqnni  tJovorum  in  Jnpouia  a  Dom.  J  J.  Rein 
eollii  toruui  p.  ST — h-S  —  Ziegler:  I'elier  pliiWiiili>i.ns(  he 
Heoharlitungen.  p.  8»— lir.2  —  id.:  UcImt  tbermiselir  Ve^^-e- 
tations-Conauuiten.  p.  lüS— 121.  —  Saalmoller:  Hemerk- 
uiuwn  und  Nachtrage  au  den  Mittheilungen  abi-r  Madagaiicar 
DBii  aeina  Lcpidopteren-Fanna.  p.  138-198.—  Beichea- 
bacb:  AHfeaieiBca  (Üicr  SiancMirgaB«.  pi.  197—164. 

Anthropologitche  Oeaellacb.  in  Wien.  Mitthei- 
luiiften.  Ud  rX,  Nr.  <>— 10.  Wi.n  187!>.  K''.  — 
Ueurer:  Der  'l'uniuliis  liei  rilluli sdcrM  in  Ni''.li  t  -b!i  rr<':L-li. 
p.  'JSM — 243.  —  id.:  l'uudpiätze  aus  vorliiüturiselier  Zeit  io 
der  dMaHMbaa  Fabiili  au Aoaiig.  p.a»  a6a>— Aadraa; 
Ein  Idol  vom  AmasoDeaatron.  p.  96S— 966. 

K  K.  geologiache  Beichaanatalt  in  Wien,  .lulir- 
Imrli  Jg.  1879.  Ud.  XXIX  Nr.  4.  Wien  1870.  4». 
(4  Taf.j.  —  Tietae:  Die  Mineralielrl,lliiiiuer  Persiens. 
p. 5(10-1)54.  —  Varek:  Ueber  Voru-Ibercer  iüreide.  p. 
-7.'>H.  i'iuil:  Beitsigo  BOT  GaoIii«&  dea  oMScbaa 
Buiiinen.  p.  7.')ll — 778. 

—  Verhandlungen.  -Jg.  1879.  Nr.  14— 17.  Wie» 

187!>.     1'-'.  —  Ku»ta-  Der  llriindsiliieler  von  Velliota. 

Enuelhardt:  l  ilier  (  yI.ri^s^ldelL•r]ltlttIIzerl 
?>nrdliiplinni;S  p  '.Vl\.  —  id  :  Die  auf  dfiii  lhiii]itä<liai'lile 
der  ."^oeii  le  di-  airl>im»i.'f:i  de  B<di<'liie  /».seilen  K(ini|»swerth 
u.  Gras.'^eth  bei  Faikeuau  o.  d.  kger  durcbteufteu  !>ciiichten. 
p.  S^ä— 323.  —  Bayer:  Ifaber  dia  Erafüvgaldtda  a.  daa 
Relief  der  Gegend  vom  dniatiaina.  p  SB.  —  Panl:  ücber 
<lie  Lngeruugiiverbältniiiae  von  Wielicska.  p.  323  —  334  — 
Szajnnclia:  Die  liraehiopodeufauna  der  Oalitlie  von  Italin 
bei  Krakau  \i.  324-  3uNJ.  —  Ku»U-  l'ie  l'iirlie  iles  Uotli- 
liefrenden  in  den  versehiedenrn  Fnrinaliiiur  ü  lin  lliilioiiiu 
und  Luun.  \>  'i'X>  —  337.  —  id.;  \'erkie»eltes  Holz  in  der 
Wittingauer  rertiUrebene,  p.  337 — 338.  —  id.:  Die  alteren 
AnsdtwcmniungeD  von  Brouin.  p  334 — 339.  —  Le)isius: 
Ueber  Dr.  Stai  lie's  lieLielierieht,  betretTend  die  riuraiidung 
des  Adaniello-Moekes.  i>.33;i — 343.  —  8tucbe;  ICrwiderniiR 
auf  die  vorniiijelieiide  hiitik  meine.-  l!eiM  li<ri<  lit>  iitiLT  die 
I-'nirundun?  de»  .\d.lnu■llu-^^t^lt^il■s  p.  :'.44— ;(50. —  h  iirln: 
l'rlier  die  [ii  ;i..ijiiiirle  l'nKdIsland.u'Ki .:  ili  r  ]';>l;iout<>lo[,'i<cbcn 
Utli.  rln  I.  niiij.  ji.  805— 357. 

K.  £.  OartonbaiifGoaollacb.  in  Wien.  Wiener 
iUuatrirt«  Gartcn-Zaftaag.  Hit.  S,  8.  1880.  Wkn 

1880.  6*. 

Arnold.  Jnlins:  Die  Rindebant  der  Hornhaut  und 

der  GreiM  nboiicn,  II,  i.l.  ll.rrp  IHlUI,'  8".  ilt  Taf."!.  — 
Du"«  GevvelM-  ijer  i  i  trimis«  lii  is  Mnski  ln.  L<'ij)Z.i(^  1869. 
8''.  ,1  Till.  I  -  ,\ii»1iiMiiselie  Beitriise  zu  d<  r  Lehre 
von  den  8ebusswundeii.  Heidelberg  1873.  4*.  (13Taf.). 
—  Beitrüge  zur  Enl\\ iekluugFgeachidlAa  daa  A^gaa« 
Heidelberg  1874.    8«.  (4  Taf.). 

Acad.  Lnp^r.  dei  Science«  de  St-F6t«raboarg. 
MerooireF,  T'  ine  XX^'I,  Nr.  12—14.  St.  P«'>ten>lxiurg 
1879.  4".  —  Nr.  12,  Klinj/e  Verpleleheiid  ImtoloifiMhe 
rnlersuehung  der  (iraniin*  t  ii-  iii:d  (  vperai~e«n-Wurzelu.  ins- 
bCMUdere  der  Wurzel-LeitbUiidel.  TU  u.  (3  Tat).  —  Nr.  13. 
8eUcbeaov;  DiaKoUcoatare  dealtlntM.  83  p.—  Nr.U. 
Cbwolaoa:  Uabar  dia  Dttapfluig  tnm  SehwingmigaB  bal 
grSaacTM  ftiBpHtadaa.  9»p. 

 IW  XSVtl,  Nr.  1.    8t  FHaraboDfg 

1B79.  4«.  —  flaaselberg:  Uabor  daa  dnreh  cMitriacbe 
Erregung  erzeugte  Lencbtatt  dar  Oaaa  bei  oiadrigar  Tmf 
pantar.  17  p. 


Digitized  by  Google 


iMdaMte  bmImmI  te  Ctasatu  in  OMcta. 

Boletin.  Tomo  III,  Enlrega  I.  C<SrdoU  1879.  8*.  — 
Brackebucch:  iDforme  «obre  pozo»  arteiianM  eo  la pro- 
vincia  üe  Caumarca.   |>.  ST —      —  Schiekaadaals : 

Katiidioii  metulürfiicos.  p.  4H-  (n2.  —  DAring:  Apnatcs  wbre 
In  t'minu  de  mulusios  de  Iii  Ki-publica  Argentiaa  p.  84. 

—  Sc  Ii  i (  k !■  tiilaii  t/ :  I  n  niievn  siilf»to.  p.  H'i—>^1.  —  id.: 
Kl  iBitiii  ,,1'iiita  '  dr  U  miui»  ..lie^tMiiriidiira".  p  (38 — 8!!.  — 
id.:  Niitii  in  )irfliiiiiiiar  >idir.'  ,.li<  rlii  ri*  lli^xuosa'".  p.  IK)— 92. 

—  id.;  Ufäcriptiun  d'ua  iiuuvraii  "ctav  et  d'uuo  iiuuveUe 
cipic«  de  1»  fiuniUe  d«s  Noctuvlite«  «le  la  R^blii|aa  Aman- 
tiafc  pi.  9S— 96.  —  Snellen:  IVirriptJon  d'ua«  nottfalle 
cspfce  d'AgroUa  de  la  Biunbliquc  .\ivoniinp  p.  97—?».  — 
De  Krenpelknber:  LiencDes  cdlk'cii  in  Itepubhra  Ar^en- 
titta  a  proicaiorilNtt  LoicnU  ei  Hwrouiiau».  p.  1(10—138^ 

K.  Vatuiritimdige  V«reen;ging  in  TederitadiA« 

Indie  Kntiuirkuiulii,'  TijJHhrift  Dwl  3S  7.  Si*rie 
Deel  8).  Batavia  IbTi).  8^  —  Beruclut  Moons: 
TeniBf  MMCBi  de  OoafenwwH-  Kiaap  enderaeaiing  ep 
Jan  ovor  Uk  im  UM  an  I8T7.  f.  1— 4a.  —  Bergama: 

AiinllK'viliMa  U  den  Inditrbcn  Aicnlpel,  enhirende  b^t  iaar 
lf7<i  en  IWT.  p.«— 63.  ISS— 149. —  Trij »mann:  B<-kort 

▼an  Ct'ii  lH's  i-n  OihUtIh  i.ri.'  ii  c-ion  van  IJ  Juni  t.  ni  2!)  Ikcini- 
b*rl'^77.  p  lÜH.  Itrriismii:  l  itlii«r-.liiiirf  ii  i iiiiViilkaiifn 
en  andcri-  tiizuncli-rp  natlmr^*T^rhijnspl^Il  ii;  IsTT    p.  144. 

—  Mt'ijer:  AnaUne  van  evmge  hcetf  bruiiiien  io  b«t  iioordeo 
Tau  Cvlebes.  p.  167—161.  —  v.  d-  ütok:  Ovar  ean  sieowao 
veebtj|{bei(l8nie<er.  p.  300—206  —  id.:  Over  bat  bcpaleo 
cener  pmiulid  ttp  i'unctie  nt  neteerokigiiclM  geKevan.  p.  306 

—  214.  —  Ii  I  r  m  a:  RegeBwaanaiBugai  m  AedctkadKli- 
Indii.  p.  :2U4. 

80«.  Hollaadaiae  des  SeitOM«  i  Badoi.  ArclÜTea 
Nieriaiidaiaea.  Tema  XIV.  S**  4  d*",  Hvnki». 
Hariem  1878.  8*.  —  Oadenan«:  lUtUaa  daa  eham- 
pipnaa  trouvte  juiqa'lk  re  joiir  üans  le«  Pays-Ba«.  p.  20B 
^4l9.— Kotier!  Önrbi  skiiilifation  Rvm'tiquc  dcsnuisrlM 
pxlpnsf'iirs  dp»  duiir.s  p.  HJit  H4<l  !!  au  »  f  n  h  o  ff  Sur 
A•^  [.riruiPFH  phpii'imraps  dp  la  t;.  i  iiüuali  u  i.li--.  -|i^r<  -->  d(.'.< 
rryptiijraiups.  p  :i4T  :«".!'  lücn-ns  dp  Hann;  Nulp  sur 
leaambre  de  ki\<,  ifiravi  r  un  nnndirp  doiinp  du  dvs,  on  pvut 
jeter  uue  wminv  duiuivp:  pC  aut  uue  upplicatiun  de  cette 
rigle.  p.S70— wn,  —  Seelheiai:  Leeloie  de  Ja  pcnneafailitd 
du  wL  p.  388—480.  —  Uartiag:  DMendnalioiHi  iberme- 
mStnq/m  &it«a  dam  un  poita  de  369  mitm  de  prefondeur 
k  UlTeeht  p.  469—400. 

SoddW  d«  ?k||ii«a»  «»dWtti^  MtixvUt 

QMtm.  Tome  XXVI.  Tturtle  S.  Oenkve  1879.  4*. 

—  Fol:  Recberclm  «ur  la  f/-coiidation  et  le  commciROmeiit 
de  rb^nogeiiip  rhrz  divrrs  animaux.  (»uite  et  <in  )  p.  '2-i\ 
—396. —  |)e  S 11 11  s s  11  rp :  Sur  1p  ppnrp  llrmhiieriis.  Walk., 
paraissailt  foniK  r  un  nrdic  noiisi.iii  daii!>  la  i  la^^p  lii  s  lirxa- 
pwlcs.  p.  'i'.l'.t-  VJfi.  —  Lnn<'l:  riplion  d'iiiii-  laimille 
i-.|,n  p  dr  1  r\,'iiiiiilp  ii|iparl''niinl  au  i;i'iii'i-  I'Sirnitliiltn, 
MiiiliT  i-t  liinlv.  p.  4J1 — 4:fti.  —  De  CAudullc:  Aitutuioie 

coigMrie^  ieniUca  cliea  qnelqBca  lainUiea  de  Dicetflddonei. 
Pet«nuttiii'a  Wtlhalbnfai.  Jg.  1855—1660. 

trothn.  4*. 

Oeological  Snnrey  of  India  in  Calcntta.  Palaeon- 
tologia  Indica.  .S«r.  II.  Tbe  foeiil  flora  of  the  Upper 
Gondwano«.  Vol.  I,  4.  FeiitB«Bt«l:  Ontlien  on 
tbe  Hadraa  coa»t.    Cnlcutta  1879.  Fol. 

 Ser.  XIII.  VTaagea:  8alt»raiige  loasiU. 

I.  ?iri<hi('tii!i.|iinp!itone  fostili.  1.  Fiioaa. — Oepbalo- 
poda.    CalcuttA  1879.  Fol. 

—  Memoira.  Vol.  XVI,  Pt  1.   Gakmtt»  187». 

8^  —  Foote:  Ob  Ike  gcelogicil  Mnctu«  ef  tleeHton 
eaaat  hm  latitnde  lO*  Mrdnwnl  to  XaaäHpattM.  107  pi 

—  lUeatdi.  V«l.  XD,  Ft.  S,  S.  Galootta  187». 


8*.  —  Medlicott:  TM»  on  tbe  Mobpdni-coal-lield.  p.  W 
—98.— Hallet:  On  Prroliisite  witli  I'silomeianc  occuRinc 
at  Goialpor,  Jabalpor  iBsthLt.  p.  U9— 100.  —  Wrane:  A 
KPolo^ral  reconiioiuaiice  frotn  tbe  Indus  iit  KusLalirarh  to 
tbc  Kurnvm  at  Thal  on  thp  Aff|(ban  frontuT.  |i.  U«) — 113. 

—  id  ;  I'iirthcr  note»  on  llie  jfpolotfy  of  thu  1'[iiht  l'uiijab. 
p.  III  ru  t'cotp:  On  the  k'puKikii-iiI  tcatarps  nf  thp 
nortbcrn  part  uf  Madura  <li»trict,  ibe  l'udukuUi  stalc  aud 
tha  aanthflnjMitt  of  tkeTaniore  and  TrieUnopetr  dialricta 
indaded  «Hfin  the  Sndla  of^ «beet  80  of  tbe  bdaa  Atitai. 
p.  141  — IM.  —  Feistmantpl:  Nutps  on  thp  ijenus  ■S'pJktfiw- 
Ithißinm  and  other  Kijuisi  tai  cae  willi  ntVrtncP  to  tbc  In- 
dian  fiirtn  Tn.-H-iin  nur?,  ILcIp.  {SiilienophijUum  tTiiytfia, 
\  ir^.i  Ii..:!  Iii.''  M.ilh  t:  (.in  My^Liriii  und  Atutamite 
frum  tbc  .NidJurc  di^triit.  p.  Itiü — 171.  —  id.;  Un  Conindum 
from  tbe  Kbasi  IltUs.  p.  172.  —  Nicholls:  Note  on  the 
Joga  neighbourhood  and  old  mines  on  the  Nerbudd«.  p.  173 

—  175. 

ünivenitaa  Londenaii.  Acta.  Tom.  XII.  1875 

—  187(i.  Mfttbematik  och  Xaturveten«kfi)i.  Lnnd 
1875 — 7(1.  4  '.  —  Diini'r:  M^siirps  inioroiuctriipies  d'i- 
«onpri  dMn^>|p^.  fniirs  a  1'*  ilisiTvatoire  de  Lund.  suivies  de 
nutp<i  üur  k'ur%  muuvpnipntii  rt'latifii,  'J6>ip.  —  Bäckluod: 
Kpsnmt^  piner  Untenacbung,  betreffend  partieile  Oleiehangea 
bpücbij^rr  Ordnung  mit  einer  beliebigen  Zahl  Verinderikben. 
4  p.  —  Tidblom:  Kinige  UpMiltatc  ans  den  nietoorologi- 
Bchen  Beobacbtuinrc-n.  anüp^tollt  auf  der  hiteruwarte  zu  l.und 
in  den  Jahrpu  17  11  — I^Tu  77  p.  —  Wijkandpr:  Sur  la 
p^riodiritp  .l'-s  ■  i  i 'm  :  ni  ris  <ip  la  dL'rlinai-iijn  in»i,'ni.ti'iiip 
Oans  la  Standiiiavlp  sppicntrionale.  Up. —  llergiund:  Um 
ImidosulfoiMTra.  67  p.  —  Lindbom:  Nigra  Qiudeu  Cyaa- 
iftreniDgar.  '46  p.  —  Areichottg:  Bdtrtfe  tur  Biologie 
der  Hobgeirtehae.  14fi  p.  —  Laeha:  Stu&c  «fvar  mjam' 
dentMonea  och  ttedmiaa  Homelogicr  bei  GUroptera.  47  p. 

 Tom.  XIII.    1870—77.    Matbcmatik  och 

Katnrveteiiakap.  Lund  1876 — 77.  4".  —  Clacsson: 
OfVer  TiofijrlEolnfnL  10  p.  —  Lindttedt:  Undeiaakuiag 
af  meridianciriEeb  pl  Lnbda  ebwrvatoriaai  jemte  betHat« 
nin?  af  dcnaammai  pirihiyd.  64  p.  —  £rik8aoa:  On  Mirt- 
„u  uict  i  dikot}'k  T&xten  rOttcr.  4S  p.  —  Bergland:  Oai 
amidomlfoBafra.  37  p. 

 Tbm.  Xnr.  1877—78.  Matlieinat]k  oeh 

Naturvetensknp.  Lnnd  1877 — 78.  4».  —  hindstedt« 
Beobarhtun^pn  dps  Mars  w&hrend  seinpr  Opposition  1877- 
15  p.  Tidlilom;  Peüdpl-boistAmninjrar  imdpr  <lpn  svpuska 
arktiaka  i  ippdltionen  1872 — 73,  an^tällda  at  .Vu.'  \\  ijkaudcx, 
bprakuiidc  .il  Tidblom  32  p  I  pcIip  Z  ir  Krni.tulN'i  des 
Milpbi(pbissps  und  iIit /alj|jluiiiiii)iii.'.i  ii  1h  i  (  liiripii'i  ra  :17  p. 

—  Agardb:  De  alici«  Nuvue  Zclandia«  uiaruiin.  iJ  p.  — 
iiU  Ocber  dk  MeMmg  UumV»  in  der  GeacUehla  dar 
Bataaik  97p.  —  Cadervall:  Dndeneknlngar  «fter  AtaSar 
caenaa  atan.  SS  p.  —  Borgman:  Studier  Mnr  barlwia 
inra  byggnad  i  Ooidinaniaa  ataai.  54  p^ 

—  liundei  Univernttte-Biblioteks  AcceeiioiM.Xatap 

hg.    187G,  1877,  1878.    Lund  1877—78.  8«. 

Kongl.  fysiograflaca  Sällskapet  i  Ltind.  Mione- 
skiilt  ivn  1  aiilpiining  af  dcaa  hundraarsfest  dt-n  3  Oc- 
tiibp!"  IbTti  l.und  1878.  4*^.  —  Udenius:  Jakttaffclspr 
iifver  missliiKlninR  af  b<>i?ra  lijArtkiiininaren-s  papill  irniLsklcr. 
11  p. --  W  ij  k  dii  der  :  f)ii  iiütti'tiM'iit  intdrieur  d"-  1;  ,  liiJc:- 
22p.  —  Blumstrand:  Tiuoau-r  l'riu  Smiland  jeinic  n!t'^a> 
itiinBrIiii<miir  r^fninlT  ^jitn  iminiirr!'—  —•^'•-Mn^  41p, 

—  ClaCsion:  Om  deen- oc&Hervirdicaalkohoicraaa  jaaite 
kollhyilrnterna«  «nlfatpr.  fifi  p  —  Lundgren:  Studier  öfter 
faunan  i  dpii  stpnkolsfiirandv  forinatiouen  i  nordvftstra  Sk&ne. 
67  p.  Wuhlnri'ii:  (liii  .if  \id  iitvidi^ninnpn  af  Ystads 
hamn  äron  l-^H  — '.ill  limnc-  d.iL'^,'<ijiir>lipii.  p.  Nord- 
»tedt:  Up  al^'H  auuae  diilii.^  tt  dp  Cbaratp«  ex  insulis 
Sandtrictnsibus  aSr.  Ber^KTpn  rpportatis.  24p.  —  Berggrcu: 
Klgra  uya  eller  ofullMaiidi^t  kjUida  arter  af  ojzeelttDdaka 
fiuavQgRaier.  85  p.  —  Areachong:  Jenitraada  undenOk- 
■tagar  Umt  Uadata  awlairi.  «S  p. 


120 


(Vom  13.  Muri  bis  15.  Aprü  18*).) 

HU4«r,  E.       VAtt  db  in  DwtaeUud  vor- 
I,  TOtt  Harnt  Titdww  den  Frieeen  mg»- 
nao  niederen  Schidelforni'n     S .    -  Ah/. 

Vaiw  loolog.  GfliaUaoh.  in  Frankfurt  a.  M.  Der 
Zoologische  (Hrten.  Jg.  XX.  Nr.  7— IS.  FnnUiirt 
1870.  8«. 

••iat  Imis  P«Hie  MmI  Ubniy.  Annnal 

report  1S78,  187J>-     Saint  Louis  1879,   l^?in  8» 

K.  Prems.  Akad.  d.  Wiuenscb.  ii:  Berlin. 
Monat nlwricht.  IX-ci-mbcr  1879.  lirilm  Ihbn,  ö  "  — 
Töpler:  Uebcr  liie  VcnoUkomniuiuie  der  Induenziuascliiiie. 
9.  MD— sea  —  Paters:  fieridrt  Mar  ta  fMmdigi  Dt. 
O.  TlnecL  p.  9B3. 

Acsd.  royale  de  M<idecine  deBelgiqup.  Miiuoin-» 
couroDiii^ä  et  «utres  iiiäiiioirps.  Collectiou  in  8".  — 
TflOM  V,  Fase.  3.    Bruxelles  1880.  8«. 

—  BaUetin.  Anoie  1880.  3<»  8^.  t.  XIV, 
Nr.  S.  Bruxellee  1880.  8*.  —  HnmfenriiB:  Du 
tniMMt  da  r^pOcpaia.  p.  74-101. 

Bmlmi,  C:  Reanltate  ans  den  meteorologieelien 

BcoliMi  ht utigcn,  angestellt  an  rünfundzwitnzig  K  Südiui- 
Bchiii  Sitttiontn  i.  d.  J.  1874  und  1875.  Jg.  XJ,  XII. 
Presd.ni  II.  Leipzig  lS8ii,  4». 

KiToh«Bp»mr.  0.  H.:  UeW  die  firyozoen- 
Oftttnng  jUiSm.  SejpwAl». 

Sociedftd  7nlNtoiaBn  d«  Agrionltiin.  Eateeiaa 

agronömica.    Valencia  1878.  8". 

R.  Accademia  deiLiocei  in  Born.  Atti.  .\iiih>  277. 
S«r.  3.  Transuunti.  VoL  IV,  Faec.  3.  Uonia  1880.  4*. 

■KlMt,  OuttT:  n«  iMdama  OvetaiiiiMuilyw. 
BbM  geokagiedunlnerekigiaehe  Btndie.  (Daa  Aoslüd. 

lg.  49.  1876.  Vr.  S.)  —  Die  ^hrit  der  Vatar- 

kraftc.  Sep.-Äl/: 

Koninkl.  Akad  van  Wetenschappen  in  Amster- 
dam. Vii liuiidolingi-ri.  Alil  -li:;^  Natinirkundo.  Difl 
XIX.  M't  platcn.  Aiiü-tcrdam  1M79.  -1".  —  nic.  kcr: 
Mt-muirf  sur  k-6  puissoii»  i  pharyiii^cu»  lali\ritilliiforim'»  li*' 
riudo  Arclupt' l.itri'|iif'.  .'jt!  ii.  id  :  Üt'viniDii  ili's  <'ä|i»'<'<'R 
Ilisnliinii'  niu-s  jii  ^'1  iirc  PlfiliioiihoUiy.  M  \i  'l'rriili; 
(jueU)uc3i  recbiTcbi-D  «ur  le  rülf  du  uoyau  Uani  ia  >liviiiioD 
Mlalai.81iiu  —  Seeliieini:  De  erundburiogan 
n.  —  Tranb:  Kotes  mr  l'entbryog^nie  de 
OreUdeaa.  BO  p.  ~  noffmann:  Bydrace  tut  de 
der  morplialogie  van  den  scboudergurdel  en  hrt 
iMCttbeeD  bij  reptilirn,  voijfls.  /(«Jifdicren  cd  den  mi-nsch. 
09  p. —  V-  1!  ij  i  k  <■>  <)r>>' 1  uv.  r  ri-iif  tnairinMisrlip 

«nnaie  \an  Ji.n  IijJi...i  Ihm.  Ari  iain'l  i  d.  J.         — ls77  «f- 

dNMk  3ftF 

—  —  A)di*)ing  Lcttiikuiidf.  J)«-l  XII.  Am»ter- 
dsB  1879.  4« 

—  Tendsgen  en  MededeeUngen.  Afdeeling  Natmu^ 
knadai.  Tweade  Beeks.  Deal  XIV.  Anaterdam  1879. 

8*.  -  Rijke:  Jets  ovor  den  microphuon.  p.  1—36.  — 
liiiija  Ballot:  llu«  zal  inrn  de  vcrdampiiiitshocviwlheid 
btimifn  voor  polder».  p.  27  'il  H  (! m  :i  n  ii :  <Ucr  het 
\ourkoin«'i>        baUribbpn  b>j  ili- r,  n.  p .  .■|2— 78. — 

BliM'ki-r:  Hvvi»Kiu  des  f»[i<'<  liisulmili''!iiir.>  mj  l;i  luiiillle 
des  ('hIIihi'.v  jiiMili  .^,  |i  lu7.  —  Mecs;  UipaliiiK  van  de 
Muiii'udrulkbuarbvid  van  wati-r,  «ulg<-ns  de  luclbode  van 
Jamin  en  met  behnlp  van  das  maoometer  van  RegsauJt. 
p.  108— 1S4.  —  Kotter;  I>e  genetische  iMtaAeDM  der 
Tingeratrekiipieren   p  l.')7  —  id.-.  De  gcineensrltap 

diT  äderen  aau  du  ruj{\laktt'  van  den  duiin  met  den  ader- 
boeg  in  de  di^pte  van  de  kandpalm,  ea  jcu  over  de  nag- 


hUi^adiTcii  \ua  (iim  'iuiii.  p.  l'>^  lol  Uiorcris  de 
ilaau:  Jet*  over  de  intfsreerendp  ver^eluking.  p.  16,2 — 179. 
—  id.:  Bomtoffn  troardagaacUadaaia  dar  an  naisnr» 
kundiga  watenachappan  in  Nedailand.  p.  IM— 187.  — 
r.Oorkora:  WetenschappalUke  opffierkini;?n  en  ervaringen 
iMtrefinde  de  kiuakultuur.  p.  188— t£U  —  Haehr:  Sur  le 

frindpe  de  1»  moindn?  action.  p.  Xi'J—'iSA).  —  Schonte: 
;iiki-li'  iilifi  iinxMir  Ui'M  bouwingeii  omtrent  niimtekrommen, 
p.  201 — UIU.  —  T.  d.  Iier|[i  Ontwikkelin^  van  eenige  alge- 
MUkIm  en  daarsiade  geukTomiige jmoiometriwJie  idcw- 
leiten.  p.S40— S69.  —  Ondeaiana:  Bydrage  tut  de  luaiia 
der  kemUnsBüne.  p.  960—898.  —  Hnrlinjg:  Ttu^mlmK- 
be^MgwMn  aaa  pnt  van  899  natara  dSpM  ta  Utiaeht. 

—  —  Afdeeling  Lntterictmde.  Tweede  Reeks. 
Deel  MH     Aniit.rflnm  1871». 

—  Jaarboek  voor  1878.    .Am-.ti  rdttin  i».  «.  8*. 

—  Proccsscn-Verbaal  van  de  gewone  vergada- 
ringan.  Aidmiing  Matuurkunda.  Van  Utt  1878  tat 
en  mat  April  1879.  8«. 

—  Easaltra,  IVIit:  Vir■;illi^  iiiiitiiriori»  quprelae. 
Accedit  elfgia  JcgiiuiiH  v.iii  i..  i  iiweii.  Hoiuo- 
lu  c<?rtaniinu  jiouticii  llnruittiiiiK)  anno  1879 

pnanio  «ureo  ornatae.    Am«telodami  1879.  8". 

JL  GMdb A.  d.  WfmaMli.  Ii  OMIbgw.  Ab. 

Iiandluugen.  Bd.  25.  1879.  Göttingeo  1879.  4*.  — 
Wostenfeld:  Calrascbaikdi's  Oeographie  und  Terwaltnng 
vea  Atgyptcn.  223  p. 

—  Nacbrichti-n  nu«  dem  Jnhrp  1879.  Güttingen 
1879.  8",  V.  Si'obiM  Ii:  VnrlimtlL-''  .Mitlboiluntf  Uber 
«leo  l'oyait  und  die  Sierra  de  Munchuiue.  p.  81— 8S.  — 
Kl  eil:  Dia  UaMedlMMUMähHw  dar  UoiwnMt  GMIh« 
am  9.  Januar  1879.  p.  84—1001  —  Kohlrantek:  Dia 
dakimiftisohc  Reibung,  verglichen  mit  der  capillarcn  Reib- 
mg.  p.  IIK) — UVi.  —  Cantor:  IVber  einen  Satz  aus  dar 
Thconf  diT  stcti(fi-n  MunoichfaUigkeiten.  p.  127  -13.').  — 
Kruiii III !■ :  l  i-lifr  die  ronstanieii  Ketten  von  lirovc  und 
Itunsen.  p.  135 — lö».  —  liürkucr:  Bericht  Ober  die  Poli- 
klinik RlrnnbeniitielteOhreiikranke  n  U>9— IGß  — KAnigf- 
berger:  Ceber  die  Reduction  Abel'scher  lut^rate  auf 
elliptisrbe  und  hvperelliptiifch«.  p.  18B— 189.  —  2eller: 
Keaiimmung  des  (jiiadratLsrh<-n  Umt-Charakten  dnrch  Ketten- 
brurbdivisioii  Vcrsiirii  eini'r  Kririlii/iin!.'  /um  drittpii  und 
fünften  llpwebie  des  (iaiiss's.  hi-ii  1- nnilanuTit.il-'l  ihmtciii». 
I«,  197-  Ulli  Si  ImTIII!.':  .Ni'UiT  Ii<'»i.i>  i)|'-  K<'i  :|irni-ltaL'i- 
Sal/fs  t'iir  li.i'  ijuail|-.itj.-i  h-'ii  il.v-t-'  j?  L'IT  1.>_'1  -  /i  ll<'r 
lieber  buiiiiiieu  tun  grusuteu  Ganzen  hei  arilknteti!M.'lieii 
Raiken.  p.  948-989.  — Auer bnek:Uabar  den  gattaniKh« 
Widerstand  der  GadcoUe.  n. 989— 974.  —  Oiaratar:  Nc«a 
Relationen  zwiscbeo  den  KlaaieiHUtblen  der  qnadrMiadiai 
Furrorn  von  netrativerDaüniinattte.  p  277— 281.— Falken' 
lierg:  r<'l>pr  endogene  Hilduni;  iinrmulpr  Sritpiisprnssi'  in 

deu  G»tlllli;.'rll  RytijMoea ,    Vululn:    lll.ll   Alnntis,.!,     y  'SV} 

— 25^». —  Ktii-s:  I  el»or  die  Fiiil|itl«iiziiiu  der  i-iiiheinnscbt'u 
Chiropttriii.  p.  2^>.'>— —  ^cherinij:  Bemerkungen  Ulier 
Gauss'  Hiii  f  vom  :M\.  April  \Hi7  hu  SM]iliip  Ceriiiain.  p.  S81 

Petermann's  Mittheilnngen.  llerausgeg.  von 
B.  Bahm.  26.  Bd.  Uft.  3.   Gotha  1880.  4*.  (gek.) 

XaiserlialM  Aiaiialitit  in  Berlin.  Annalan  dar 
Hydrographin  n.  mnrithn.  Metaorologie.  Jg.  8.  HJt.  ilL 
Berlia  1880.  4*.  IMw 


Bald  dar  Paaaanckiflb  des  Dal 

p.  m— 149. 

—  Nnebnebtao  f&r  Seefidirar.  Jg.  XL  Nr.  11 — IB. 
BerUn  1880.  4«. 

Alma  mster.   Organ  lur  IlochasknUtt.  Jg. 
Nr.  11—14.   Wien  1880.  4». 


DigitiZCü  by  (  V 


18] 


Die  Natur.  Ileraugeg.  v.  K.  Muller.  Jg.  2i». 
Nr,  12  —  15.    Hallo  1880.  4». 

Müller,  Al«uutd«r:  Sie  Aatprüche  der  Laad- 
wirthschaft  mf  di»  MHOtAm  JkugtUB».  BmMm 

1880.  8*. 

Die  UodwirthechafUieben  Veianohs- Stationen. 
Uerausgeg.  v.  F,  Nobbe.    IW.  24.   Uft.  6.  Berlin 

1880.  8°.  -■■  Waihtur:  X'crhjiiMllunRrn  dcrSmion  ft»r 
Iiinil«irlli5<'l<u0l  V(isu(iis»i-M-ii  der  Nutiirlursib^rvi  rviiDim- 
liiog  zu iittdra-Uadro  \bVJ.  |>.401 — 437  (Sclilusst.  —  Kellner: 
Deber  die  .nMHainnuK  dar  nicht  tu  deo  biweiHlcOriicn 
«AUendcnStickelttflVerGradiiosvji  in  denPfluiERi.  p. 489— 468. 

—  Maller:  Ucber Snliiflcrbilduiig.  p.4fi5— 45«.  —  Xobbe: 
]<t  die  natttrlirhe  Farbe  tl<>r  Cultiirsamen  «in  eirbercs  Kri- 
tiriiun  ilirf»  riebram-h.swfrilic»';'  p.  457  464  ~  Lyttkeng: 
tiamnpnifimi;  und  ;>anioni'ontrolo  üi  SrLwoUca.  ja.  48&— 4fl6. 

—  Uli.  65.  Hft.  l;2.  Berlin  1880.  8».  — 
Moritz:  L'el>erdi<!  Wirknn^iweite  de*  Scbwefßls  ab  Mittel 
ttfKvn  den  Traulietipilz  (Oi<Num  Tncktru.  p  1  4.  — 
1  l  b  r  i  c  h  t :  IteitragG  zur  Mrthode  dw  Mdst-  und  \\  cLiiaual)»«. 
p.5— 24.  —  V.  Uaumer  u.  Kelli-rmeun:  IVber  die  Kunctiou 
de*  Kalk«  im  Leiten  der  Itlanze.  p.  2ö — lui.  —  Kellner: 
rutersurliunitiMi  Qb<-r  die  Bildunit  «ou  Fett  aiiü  Füweiiui  beim 
fieifen  des  K;ij>cji.  p.:l1»— 4»j  — Sf.stin,i;  I  ibcr  die  clicmisrh- 
physikaliscbe  Aiialyso  ili-r  Tlionbudi-D.  p.  47  -4'*  —  I'elle- 
(^riii::  I  i  Imt  die  phy.iikaliürli-cbeiiii.sclie  I(odpiiaDalr.s(>.  p.  43 

-  .31  1  iiuaro:  Studien  ilbiT  dir  liilduii^  diT  fi'Ucn  Utle 
luid  ub»T  dii>  üfitiitiL'  dirtilivcn  \i  Wl—W.  —  I'ntt:  l'nter- 
siicliuiiitcn  lilx'r  dii.' \Va(  listliiiiiii% i  rljultiii^L-v  dir  I.i-t'utiiifiosen. 
p.67 — tOti.  —  Uehreud,  Maercker  ii.  Morgen:  Leber 
den  ZuaanoMakaoc  im  «Mwitelw  OewiciitM  mit  das 
SUirkemekl-  und  IreckentoHtancgeliait  der  Kaitotfdo,  w- 
«to  tber  MMhada  dar  atlriMiuUbäidiuung  in  d« 
Karteflida.  p.  107—1«. 

Senttche  Bnndschan  fttr  Geo^aphie  u  Statistik. 
Bcranegeg.  v.  K.  Arendts.  Jg.  II.   Utt.  6.  Wien 

1880.  8*.  —  HftlDb:  Die  tedkhaa  AuwnviatiD.  p.  SM 

—KI. 

LtdMlbUgi  A.:  Sur  un  bydrocarbure  nouveak, 
par  G.  Friede!  tt  A.  Ladenburfr.  Sep.-Abs.  — 
Stur  U  oonaütutiun  de  Tanithol,  par  Ladenbnrg  «t 
Lavarktta.  Safw-Afaa.  —  Snr  an  anhydrida  ndxta 
affioo-aaMqiM,  par  0.  Fried«!  at  A.  Ladaabttirf. 
8ep.-Abx.  —  Sur  qoelqfMa  eooibiiiaiaooa  dn  elUeiiin 
et  «ur  les  analogies  de  cet  ^foent  avec  le  carbone, 
pur  C.  Friiilcl  et  A.  I.adfiiburjf.  Sep.-Abz.  — 
Sur  III)  iiiimii>tan  wliciqtif,  par  C.  Frieiiol  pt  A. 
Laden  Im  r  S-p  -Alii.  —  !^iir  uti  oxy.'lilm-ure  ilo 
eilicium,  par  C.  Fricdel  tt  A.  Ludcuburg.  ISep.- 
Abz.  —  Sur  qutlquca  di'rivcü  du  radical  silico-allyk, 
par  C.  Friede!  et  A.  Ladenburg.  Sep.-Aha.  — 
Ueber  Silicopropionsaure  und  ihren  Aether,  tun  C. 
Friede!  a.  A.  Ladesburg.  Sep-Abc.  —  Sor 
rjuetqaea  dMvfa  dq  IVuiidfl  paraoxybensoique ,  par 
Ladenbarg  et  Fitz.  Sep.-Alx.  —  Sjntbiae  da 
l'itcide  Ruiwiriue  et  de  l'un  de  »es  lionioIogiMa.  Sefk- 
Abz.  —  Cln  uiii'.  S«  j  .-.\liz.  -  \',U  \  die  Einwirlmag 
desBrunis  ««f  iitlicnirtijfo  V<  rlyiriiiiuigcii,  von  A. Laden- 
burg u.  H.  W  ic  Ii  (•  llia  11  a.  Sip.-Aliz.  —  Kinr  ik.uc 
Methode  der  KlementaraualyHe.  (Ann.  d.  Cheni.  u. 
Pharm.  Bd.  CXXXV.  Uft.  1.)  —  Vortrige  über  die 
Entwicklungsgeschichte  der  Chemie  in  den  letzten 
hundert  Jahren.  Braun^cbweig  1869.  8^.  —  Ueber 
die  BaduetiaiiiprodMU  daa  Klaaeiaiurelthara  und  daran 
Derinte.  8ep.-AliB.  —  TlMoria  dar  wtvmaläaAm  Tai^ 
bindungeu.  BraaiiadnMf  1878.  8*.  —  Zur  Frage 
Leop.  XVI. 


nach  der  Valenz  des  StiokstniTs.  8ep.-.\bz.  —  Ex- 
perimentelle Metho<ie  inr  Okpunung  von  Orthodiaminen 
ihren  leomeren  gegenüber.  Sep.-Aba.  —  Untersuch- 
nngen  Uber  den  absolataa  Siadepunkt.  Sep.-Afaa.  — 
Uelwr  die  .^Idchydine,  eine  neue  Klaaee  von  Baaeo. 
Sep.-Al)z.  -  Uclicr  das  Diiaobutylamin.  Sep..Abl.  — 
Ueber  daa  Tra^Un.  Saf.-Abz.  —  Ueber  das  DabokiB. 
Sep.-Aba.  —  Uaticr  daa  Hyoscyamin.  Sep.-Al».  — 
Zur  Constitution  des  Benaols.  Bep.-Abz.  —  Ueber  die 
Con8titiition  des  Meeitylens.  Sep.-Abs.  —  Synthese 
urL':iiii^«her  Baaen.   8ep.-A1ii.  —  Ludwig  Oatina. 

Nckriiloj?. 

Mtueu  nacional  do  Rio  de  Janeiro.  Archivoa. 
Vol.  n.  1\  2",  3  "  e  4  ■  trimtdtrea  1877.  Rio  de 
Janeiro  1877.  4'.  —  l.ncerda:  Inve8ii^<;A(>s  cxperi- 
mentacs  sobrr  a  arr.^n  do  veiiriin  da  Itotlirops  jararara 
p.  I  I".  Mitll>T:  .\  iiirr''l:>>,.^M  iliis  tlorfrs  > LTsicolüros 
p  dus  iusei  tos  proiinb  ...  ]i  IH  —  23.  —  id.;  ,\s  marttlas 
spxtia*.'«  dos  inaiviil'ii.>  i  i  i'-.  ulltioa  das  cspecies  Datud» 
Kripnu»  e  Dtmaü  ^iAj^'h-,  p  25—29.  —  td.:  0»  ofglOB 
odurucros  das  espccie»  EyivuUa  Acontiu».  Liu.  c  de  Mi/Mdi» 
Ortist,  Dm.  p.  31 — 35.  —  id.;  0.s  orgrins  (Miorifrros  naa 
pmius  de  ri'riiii.  Lepidopii  rcs  \\  .17  4ti  -  Pen  n  ir  .V]inn- 
tameiiiris  *obre  os  •■eramH'.K  d^i  rata.  p.  17-  7'>.  lii  rby; 
Cunlribiui,i;i.-.  i'i<r:l  ü  i'i-dliiiiri«  da  rrgiiio  do  Uiü.xn  .\ni;iijin;is 
p,  77  —  l'M.  -  Nittii:  .Vpontamcntos  suliri'  tii.ihit.i, 
ladoni'JS  labial-,  de  pnliai.  p.  I<i5  -Wi.  --  Itcsuuio  du  v.ixm 
du  ntitbrtipidn^ia  do  Miiseu  nai-ional.  ]>.  liil  l'ili 

—  —  \<'\.  III.  I  '  c  2"  trimt-strcB  1678.  Rio 
de  ,I;\niir(:i  l'-T'»  S'.  Mullcr;  Os  orRjios  odoriferos 
Am  AnUt  rluien  nrcluitii  liiiUier.  1— 7. —  ])uprL':  Kstudo 
geolofiro  e  mineralogiro  da  refpiao  E.  de  Ouro-Preto.  coro- 
pri'hi'tidida  entr«  aqnella  cidade.  a  prova^-ito  do  Taipiaral  e 
0  rio  do  farmo.  p.  11 — lU.  —  Corres  da  Cnsta:  Kgtudo 
Reolni^ii-o  da  re;(i.'u  ile  Bartbulomeu  e  da  initia  de  oura 
ila  'r.ip'Ta  piTtii  d(!  Ouro-I'reto.  p.  17 — 31  —  Lacr-rda: 
Al.'iii.i.i..  I. ii'iic  ias  Colli  (>  \cii''iiu  d'i  /?ri/ij  Iclrrieu». 
bpw  U  r;i!i;iJiil  liii  Hr4'sill.  p.  3:! — :t|i.  —  Milller:  A  prega 
eostai  d;i-  !  K  -.vi  r  ilci^.   p.  41  4-', 

Verein  z  Beüiirdenuig  d.  Oartanbaaea  in  dan 
Kgl.  Freuss  StaaMB.  Honataadidft.  Jg.  S8.  Nr.  S,  8. 
Barlin  18dO.  ä*. 

Jahres-Berieht«.   Hft.  1,  8,  8.  4.   BlbaKMd  1851 

—1863.  8». 

WestprensB.  botaiLi«Ml«g.  Ver.  zn  Danzig.  Be- 
richt über  die  zweite  Versammlung  zu  Maricnwi-rder 
fiiii  3.  ,li;iii  1879.  8*.  —  llrliilan^:  Zur  rbancrntramen- 
liora  von  Culm.  p.  40 — 69.  —  Brischkc:  Iii«  kliueumo- 
■Mn  dar  l'naifc—  W«it>  OatmnaMk  &  81^-401  — 
KAntar:  VeiMr  den  Einflnai  des  waldea  atf  d«a  Ziif  dar 
Gewitter  im  Kreise  Msrienwenler.  p.  1(53—173. 

K.  Bayr.  Akad.  d.  Wias.  zu  Mttnohen.  Sitzungs. 
Berichte.   Jg.  1864,  1.    Hft.        Münclirn  ISOl.  8*. 

—  Jg.  1879.  Hft.  IV.  München  1879.  8«.  -  Radl- 
kofer:  Uaiwr  (hmmia  waA  daadt  wnraadia  Pflamna. 
p.  467-676. 

Ver.  d.  Freunde  d.  Natnrg^eschichte  in  MecUeii' 
borg.  Archiv.  33.  J«l>r.  Neubrandenburg  1680.  8». 

—  Schmidt:  Debenicht  der  io  Mecklenburg  beobachteten 
Makrol^idopteren.  p.  1—198.  —  Strock:  Das  Ton  Maltzan- 
sehe  oaälriültoriscbe  Museum  fbr  Mecklenburg  zu  Waren, 
p.  199—208.  —  Qeinitz:  Beitrag  riir  »ieolofrip  Me<-klen- 
bures  p.  2(*r»— .S06.  —  Planeth:  Kiijc  ;ii  Mcikli-iibiir):;  ge- 
fuiiJ.'iir  l)lit-:r<ibre.  p.34l7— 311.  -  Hr:>i  );  Ti  ln  r  Mar  .rv  in 
Me<-klenhurg  p.  312 — SU  —  Schmidt;  •>rmtli(ili.ji.<;che 
Mittbeiluugen,  p.  315-  aiT  Kniusc:  Kii.i-  h.itanivche 
lixcunion  in  die  Uostocker  Heide  vor  3UU  Jaiireu.  p.  318 

».  —  Kllafotli:  BetanHeha  Mlwlwihiig.  p.  SM. 

18 


Digitized  by  Google 


122 


—  SyttMDktiaeliM  Inhalt  mmlelmin  n  i«a  3t3a- 

BftD  XXI  —  XXX  nnd  alphabetisches  Rpg»t«r  zu 
Juhrgllngen  XI— XXX.  Nenbrandenburg  1879.  8». 
Brohiii ,  C. :  B«rkht  Ober  das  meteorologiacb« 
Bbtcmi  fttr  WattarprognoMB  im  Kdnigiiawli  Badmtn 
l  d.  J.  187».  L4idf  1800.  8*. 

lut,  Birichi  ebv  die  Th&tigkeit  der  badi. 
■dien  Samen pHlftiPgMuigUh.  i.  J.  1879.  KarWuhe 
1880.  8». 

Xntomologiiclie  HaohriohteB.  Uerauageg.  von 
F.  Katter.  Jg.  4.  Nr.  14.  Putbus  1878.  8'^'.  — 
ig.  V.  Bit  213,  24.  QnadliDliiug  1879.  8«.  —  Jg.  TL 
Ibt.  1—7.   QnadBBtNtrff  1880.  8«. 

Sckmick,  J.  Heinr. :  I)er  Ftanet  Man  eine  zweite 
Erde,  oach  Schiaparelii.  Leipzig  1879.  8°.  (Re- 
«•Mionsexeinplar.) 

lobaid^  J.  t.i  Stadien  aber  Erdbeben.  3.  Ana- 
gA».  Talfilt  1878.  8*.  (BacaMafaMMWuplnr.) 

X.  X.  flntaban-OeMllioh.  ia  WUm.  Wiener 
ülvatriite  Gnrtea-Zeihuig.  Uft.4  1880.  Wien  1880.  8«. 

MnaeiUB  of  eomparatire  Zo61og7  '^^  Cambridf  a. 

Kau.  BullcÜn.  Vol.  VI,  Nr.  3.  Cambridge  1879.  8». 
—  Kfport«  011  tlie  resulu  uf  dredgioK,  tmdcr  tbe  supcrvislon 
of  Alexajid<>r  Aaaüsiz  in  thp  liriilf  of  Mexico  1677  —  78  by 
the  C.  S.  Coast  snr>i->  Struunr  „Lil.ikf.  V.  Dali:  Gcneru 
CODclusioDg  from  a  jireliminar)'  examination  of  tbe  niollaaca. 
p.  «6—93. 

Index  scholanim  aestiTaram  pablice  et  privatim 
in  Univeraitate  litteranua  Jenenü  hab«Ddarum.  Jenae 
1880.  4».  (Geachenk  daa  Herrn  Prof.  Dr.  Sob&ffer 
IB  J«m  X.  A.  V.) 

B.  Coniteto  geohlfieo  dltalia.  Bollettino.  Nr.  1 

•  S.  Borna  1880.  8*.  —  fiaidacci  e  Macsetti:  NoU 
■aUa  acria  dii  tarad  Mila  n|i«ii«  aolülim  di  SidJia.  p.  8 
— M.  —  Oaflel:  La  ftraailoBe  gaainaa  dil  vliainese  e  del 

Urodiano.  p.  37— S4.  —  CanaTari:  La  montagna  del  Soa- 
vicioo.  p.  M — 78.  —  De  Stefan):  La  montagnola  acaete. 
P  73—102.  —  Verri:  Le  valli  antiche  e  nodana  dell' 
Umbria.  p.i08— IIA— Uii«Ul:Aigllnaaidaaaaaal«id. 

p,  114—118. 

Dentaehe  Oeaellaeh.  fti  Anthropologia,  Ethno- 
logie 0.  ürgeachichte.  Einladung  zur  Beschickung  der 
Anaetellung  anthropologischer  und  vorgeschichtlicher 
Fand«  D—tiahlaiida,  weldw  in  YariiiDdnng  mit  der 
aUgüMfaiaB  TrwMhmg  dar  davtaehaa  aaüiropologi- 
■dm  OMtllaohaft  im  Angoat  1880  ia  Bariin  itati- 
finden  «M.    a.  1.  a.  a.  4*. 

Hatwhiitoriicher  Verein  von  Wisconsin.  Jahre s- 
herickt  f.  d.  Jahr  1879—80.  Milwauke«  1860.  S«. 

«Md,  U:  IMo  AaahdihinaB  dar  üorawan 
to  Uni»  firtahad  o.  HM-Anarika  kn  0.,  10.  o. 
11.  Jahib.  Sep.'Abi. 

Landwirthschaftl.  Jahrbttcher.  Hprnnsgpg.  von 
H.  Thiel.    13<i  VITT  (187it  .   .Suinilempiit  II.  Bprlin 

1880.  S  '.  —  riicbiT:  l'ilK'rsic.lit  iihi-r  ilii'  » i<  lili,i:i'U 
.\rtieitPii  au>  dem  deliietf  ili  r  hiiilviinlisclialtiii  lu  D  u.  ver- 
wandten |i( rii  lÜMlien  Literatur  (iru  II.  heiiie^ler  lH7b  und 
pro  I.  bcuester  lüiU,  p.  273— 3i2.  —  Jahresbericht  über 
ona  ayiikMltuMdMBdMlie  Vataaakawaaan  in  Prauiaan  ihr  d. 
J.  18781  ]».  3B8— 967. 

—  Bd.  IX  (■18801.  Hfl.  2.  Berlin  1880.  8«.  — 
W'eiske:  UDtcntuchungeo  aber  die  LroAkrungsvorgaoge 
dca  SchafBa  ia  Miaan  vewehiadwwn  Aiiatvari«««.  p.  806 


—800.—  DOnkelberg:  üeber  den  Werth  dar  pridpirtaa 

Phosphate  im  AllKemeinen  und  der  zurfldccegangenen  gegen- 
Qber  der  wa«aerli:>&Licheu  I'Losphorsfture  iii  den  Saperpnoa- 
phaten  im  Besfinderen  p  301 — 378.  —  MQller:  Leber  die 
rönhsning  der  Land» irtbteLitfl  durch  utTeutiichc  Zosead- 
OBHen  in  Preussen,  äcbweden  u.  Diinemark.  p.  379 — SäOi 

(Vom  16.  April  bis  15  Mai  1880) 
Aneriean  Jonmal  of  Science.    Editora  Dana 
and  SillimaD.   3.  Ser.    Vol.  XIX.   Nr.  112.  N«w- 

haven  1880.  8°.  — Cooke:  Noüre  of  Bertbelot'«  th«w 
chemistry.  p.  262~2C7.  Hunt:  The  hi»tür>  uf  soine  pre- 
Canbrian  rocks  in  America  and  E<irop«'.  y  —  — 
Verrill:  Synopsis  of  the  cenhakipoda  of  tlie  oorth-easten 
ceaat  of  Aaerica  p.  284—296.  —  Rookwood:  Hatieta  of 
leecBt  Anericaa  earth^uakea.  n.  996—990.  —  Skaraaa: 
Obaerrations  on  the  beigbt  of  und  and  sea  breeies,  talna 
at  Concy  Island,  p.  800  —  302.  —  Lockyer:  On  a  nov 
method  of  spectmm  obserration.  p.  303  —  311.  —  Car« 
mlchael:  Tue  preaentation  of  sonoruuü  vibratiune  by  meaaa 
of  a  revolving  lantpm.  p.  312 — 315.  —  Penfield:  On  the 
Chemical  eompcsition  of  cbildrenite.  p.  816— 316  -  Peters: 
Ob»er>atian8  on  the  planet  Xälaea.  p.  317.  —  tidenUfic  in- 
teUigence.  p.  817— 916.—  Bowland  and  Bar  kor:  Oaiha 
effiaenci  of  Bdiiia^  altctric  Ugbt.  p,  887—889. 

(FoMng  Mgt) 


Ein  mathematisch-geogiapMsclies  Dokument 
am  dam  Ül.  Jakrlnmdart. 

Von  Prof.  Dr.  Slermund  GOnther  hi  Ansbach,  M.  A.  N. 

Im  1.  lieft«  dea  4.  Jakrganga  der  ,Bnaa.  Bevne" 
TorBflinlliaMa  Harkavy  aiaaa  ialaraMaataa  Aalhala 

unter  dem  Tit«l:  „Ein  Briefwechnel  zwischen  C!ordova 
und  Astrachan  snr  Zeit  Swjatoalaw's  (um  960}  als 

deckt  wurde  die  Hlr  iiiiR  intpres^anfe  TTfttidsclirifl 
allerdings  bereit»  vor  längerer  Zeit,  denn  schon 
Buztorf  lieferte  von  detMlbeo  (a.  a.  0.  S.  71)  eine 
schlechte  lateinische  Uebersetznng ,  welche  als  Ein- 
leitang  zu  einem  anderen  seiner  Werke  im  Jahre  1660 
IB  Basel  gedruckt  worden  ist,  allein  erst  neuerdings 
gewann  aneh  jener  bereita  bekannte  Beatandtheil  der 
Correspondenz  eine  weit  hj^iere  Bedeutung,  indem  der 
unermüdliche  M.moskriptenEammlor  Firkowitsch  so 
glOddidi  war,  die  Original-Antwort  anfimfindan.  Der 
Sadmrhalt  iat  kaii  ffieaer:  Ein  jUdiaeber  Dienar  d«B 
gpauischen  KaliAu  Abdurrhaman  III.,  Namena 
ChaadailbaSohaftrnt,  hatte  gehört,  daaa  ein gremea 
Baieh  an  kaapiaakea  Kaan  tob  oioeD  ianaUlipiihflB 
Volke  bewohnt  werde,  und  diese  Kunde  hegtiataiie  iha 
ao,  daaa  er  von  seinem  Selcretär  ein  auaführBehaa  Send- 
scb reiben  an  den  Beberrsdier  jenaa  Landes  verabfkaaen 

liess,  welches  denn  nurh  nach  einem  ersten  verun- 
glückten Versuche,  ee  über  Bytaaz  zu  befördern,  auf 
halb  diploamtladtam  Wega  via  Vngam,  lEiawt  Bolgar 
den  H''f  ilf-  .\ilressaten  erreichte.  Ilnikavy  theilt 
nun  sowohl  diesen  Brief  als  auch  das  Antwortackreibea 
daa  GhaaBMB.OIiakaa«  Joaoph  Ia  wottgatnocr  Debar^ 
Mtauag  anb   Beide  Dokamaato  rfad,  «io  Mekt  ha> 


Digitized  by  Google 


138 


•Oackficbsten  Interi^sso ,  und  die  Historiker  der  Erd- 
b«ginneD  «uch  bereit*,  die  «lu  denielben  zn 
Daaden  Thataacfaca  gMigDetan  OH«  sa  ytt' 
wenden*).  Allein  der  Bericht  in  dar  „Revue"  iat 
ktin  gau  ToUit4ndig«r.  AbgieMben  tob  den  rbetori- 
scken  FImUb  Orientalen,  welche  daa  grSatn 
FnUikBBi  gama  BÜMan  wird,  Itaat  nimlich  dar  Herana- 
galMr  MU  dem  Briefo  dea  Rabbi  Chaadai  auch  „eine 
satroaoimaelis  «nd  ma»  ntatbematiach- geographische 


lernen  will,  in  HarkaTy'*  Schrift,  „Berichte  der 
jßlUttm  ScfariftaUUar  Ober  die  Chaanran"  (Feteraburg 
1874),  liM  indennito  QmD«  dar  Bdehrnng  ni  Ge- 
bote, allein  ciifsp  i=tt  nianinch  geechrieben  und  somit 
Ar  die  gioeae  Mebnahl  dar  deatachan  Leear  ao  gut 
«ia  akht  wrlmdae.  ZagtitgUabar  wttra  Gamol^'a 
fiBMraire  de  la  terre  aainte'*,  vc^lchci  eine  voll- 
Ueberaetsong  bringt,  und  dieae  aoU  denn 
In  TlolipaBdaD  Mit  Iwrikdtrfahtigt  wdan.  Zwal 
andere  Schrif^stplltr,  wclchf  f.;rh  ebenfalls  um  die 
Eanntmaa  der  Cbaaaren-Bri«fe  Terdiant  gemacht  Itaben, 
der  «bao  ganamta  Bvstorf  ud  Panlma  Csaaalt 

kämmen  fOr  uns  bier  tii<-ht  veiter  in  Betracht,  denn 
£raterer  hat  ebenao  wie  Harkavjr  das  aatronoaüacfaa 
Itagwrt  U  Saite  gahaaaw,  md  Oaaaal  l»t  tUt 

Uoa  mit  dem  Antwortschreiben  Joseph'a  beschäftigt. 

Von  dem  gerade  für  unt  wichtigen  Bruchstück 
iMt  Na  ein  dnreh  mathentatiaeha  wie  apradiBeha 
Bildung  fOr  diaea  Untempbmen  ganz  besonder«  be- 
fähigter G«lchrt«r,  Dr.  Zackormann  iu  Brealan, 
aina  BÜt  AmBarkongeo  begleitet«  Deberaetzung  aaa- 
gearbeitet,  wekbe  er  dem  Schreiber  dieeer  Zeilen  mit 
dem  auadiilcklichen  Wunsche  flbergab,  deraelba  möge 
dieee,  da  ihm  »elber  eine  Verwerthang  zur  Zeit  nicht 
nCglidi  lai,  b«i  gagabaiMai  Anlaai  der  OeffentlidilBiit 
fibergeben.  Wfar  fcaauMB  b  Erwiguog  der  bohan 
Bedeutung,  welche  gerade  die  bisher  unterdrückten 
fiteUea  Ar  dia  OaaaUdite  der  exaktan  Erdknada 
aftaan,  Üaaen  Wmiaeba  mit  Vergnügea  oaeb  und  ateOan 
nachträglich  eiuumtliche  uns  von  Seite  dea  Herrn 
ZaokarmanngewordaoBBMitthaaungwi  nebet  aiganas 

Abweiehnngen,  w data  «wiwiaa  di 


*)  Vgl.  Rugp's  .\iisgal>p  Tnn  l'psrhpl's  „(ipschirbte 
der  Erdkunde  h'a  auf  Alexander  v.  Humbuldt  und  Carl 
Bitter",  München  1877,  8. 106.  E«  wird  dort  benrorgehoben. 


data  König  Joeqth  die  Lage  seiner  Residenz  (Ui\  au  der 
Wolga)  und  dcrcn  aonstige  VerhtÜtnisse  genau  beschreibt, 
«hne  jedoch  anzugeben ,  welchen  Namen  dicse^  ütadt. 
wir  sfinnt  nur  in  der  ubiichea  anhiacban 
keiiupii.  Hl  (i IT  Sprache  der  Natiaai, 
«igentiich  geftüut  habe. 


WM  Oantaljr 

sich  Coden,  bpsonders  anmerken.  l>amit  der  Text  ein 
ununterbrochenes  Ganae  bilde,  vereinigen  wir 
liebe  erlintemde 
Chaadai  rchreibt: 

«Ea  möge  dem  KAnige,  meinem  Herrn,  an  Wiaaen 

Landes  in  der  beiKgen  Sprache  Spphard,  in  der  Sprache 
der  lamaeliten  der  Bewohner  des  Landes,  al  andalaa  *) 
m.  Du  Xama  d»  Baaldan  iat  bteMi^,  alM 
Stadt  von  25  000  Ellen  Llnge  und  10  000  Ellen 
Breite*)  Sie  ist  gelegen  lur  Linken  des  Meerea, 
welchea  ana  daea  Ocean  kommt*)  und  bia  n  Enrtai 
Lande  aich  erstreckt  und  die  ganze  Elrde  umgiebt*). 
Zwiaeban  dieeer  Stadt  und  dem  Oceao,  hinter  welchem 
sich  bda  bawohnbarea  Laad  mehr  findet '),  iat  im 
öae  EotienaBg  von  9  Himmelsgradao, 
die  Sonne  nach  der  Angabe  der  Aatronoman 
tIgUch  je  Einen  zurücklegt Jeder  solche  Grad  UXB» 
ftaat  naf  dar  Erda  6«  Milien  uad  aock  II  „Htada** 
aiaar  aohlMB«).  Jada  IGlia  Iwt  dia  Liaga  tcb  8000 
EUen'^j.  Jene  9  Bogengaado  geben  eine  dirdrt« 
Eotfemung  von  600  Milin").  Von  dem  groeaaa 
MMN  ma,  daa  dia  gaan  EMa  vaigialit"),  bia  aar 
Stadt  Konatantinieh  ■  ^ :  rechnet  man  3100  Milien'*), 
sad  dia  Stadt  Ktirtubah  iat  von  dem  groeaen  llaii% 
welcfaee  bia  aa  Ener  Land  raidit,  80  Milien  «a*- 
ferut Iq  den  gelehrten  BQclieru  habe  ich  ge- 
leaen,  daaa  die  geographische  Lioge  dea  Laadaa 
AftaMTi«)  60  Omda  twlrlgtt«)t  d.  b.  ia  Ltagaa. 
maajs  270  Milien'^  Daa  ist  also  das  gbiche  W'eg- 
aiaaa»,  wie  von  Kurtubah  bia  Kftnatanljnifth  Ehe  ich 
«aiter  gdw,  wil  iah  dia  goagiaphiaehe  Braitoi*)  im 

in  lU-de  stehenden  Orenzen  angeben.    Zwar  weias  ich, 
daaa  der  Geringate  von  den  Weisen  den  EAniga, 
1  han 


aa  Kenntniaa  überlegen  ist,  allein  meine  Aufgabe  ist 
•a  auch  nicht,  an  belehren,  aondcru  lediglich,  einaa 

Die  Mathemdf "VfT  thrilen  Ji"  Krdkuifpl  in  zwei 
Uenusphären  ein,  in  aie  nurdUchu  und  in  diu  slidlicbe; 
der  Hauptkreis,  welcher  gleichwait  von  den  baidaa 
Polen  entfernt  ist,  heisst  Aeqoator,  weil,  wenn  aich 
die  Sonne  in  ihm  befindet,  die  Tage  and  Nftohta 
gleichlsng  sind  Diu  Astronomen  sagen  nun,  daa 
die  Durchachnittapunkte  der  Sonaenbabn  mit  dem 
Aequator  den  Stationeo  dee  Widder*  and  der  Waage 
Wtapwcben,  und  mit  Hülfe  dieeer  wird  die  gaa» 
grqiUadu  Braita  dar  Orte  ia  isJIg^pdar  Waiaa  !)*> 


•)  Soweit  wird 
kavjr  fflitgetheih. 


i«wHar> 


tu* 


Digitized  by  Gopgle 


124 


■tiinint.  Man  bezeicho«  nui'  der  Erde  den  Honneo- 
omlanf  im  AcqniaoktiDBi.  welcher  den  Aeqnator  selbit 
durtfrllt,  und  denk«  rieh  an  da«  Sonnenred  einen 
Faden  befeitigt,  «rflcher  von  der  Zeit  der  Tag-  und 
Naehtgleiehe  an  aafgewkkelt  vird,  Us  die  Sanne  dna 
■weite  End«  de«  Ftäum  «miebt  luit*^  nach  dem 
Bewegongsgesetjui  dieees  Zeicheng.  So  findet  man  die 
üntferniuig  vom  Acqutor  f&r  nuMra  Stodt  gleich  38  *i 
Ar  KoMteiitiBieb  44  •  md  Ar  Bon  Granen  47  •<>  *>). 

Soweit  <1rr  Text.  Wir  wollen  nun  in  fortlaufender 
Ordnung  die  zun  Ibtih  wvnigiteu  adir  notliwaDd^aii 
EridiruDgen  folgen  Iimmi. 

1)  Innaeliten  =s  AnW.   *)  Andalurien.   *)  Cor' 

dovn.  *•  Man  kennt  uiitor  dem  ;.'lpic}i!mit«-n(len  Titel 
^Elle'  iiicLt  weniger  als  l'Qnf  verschii'di'ne  arabische 
Vtttmiihuti^^p  An«  der  opftteren  Angabe,  da»  die 
Meile  zu  30(>0  Elltn  gerechnet  wird,  gebt  hen-or, 
dftM  man  es  hier  mit  der  i^ogmannten  baschenijliacben 
oder  ktaigiielMa  Elle  zu  Dinn  li.'ilio,  deren  abaoloto 
QrOMt  nn  mh  ihrem  bekaimten  Varb&Uniea  lur 
Joii|ifiliMbeo  EU«  bereelinen  Inmi,  du  die  letzt- 
gmannte  an  einem  noch  heute  cxii>tir«nden  Nilmesaer 
Tttfflcirt  worden  irt.*)  Nach  BAckh  itt  nnaar«  EU« 
fleieh  0,64098  m.  mdi  Jomard  gleich  0,8157  m. 
>)  Das  mittellXndiaehe  Meer.  Bni^'-  in  i^scn  auffallen 
mnss,  da>i  diese  BeBeiehnusg  ,nir  linken  Hand"  auf 
eine  Karte  ecMieeeen.UUet,  welche,  gans  wie  hri  den 
unsrigen,  Norden  oben,  Süden  unten  hatte,  wahrend 
doch  wnit  nach  Ubereinitinuneiidem  Oebraach  aller 
orientaliaeheB  Kartenadehner  das  mngekelirte  Ter» 
hältniss  übwalt>4<-.  ''  r>ii  i«t,  strrtijje  gpnoninien, 
nicht  wahr.  Versttodlich  wird  der  Satx  jedoch  un- 
TeraOgBeli,  eolnld  man  bei  Pesebel-Rnge  (9. 109) 

FolpendpR  narliliest;  ..Ucl.ir 'in.«  Innfr.'  des  rusgischcn 
Reiches  waren  die  arabiscbea  Geographen  so  wenig 
nalarriehtat,  das*  aie  efaie  Terbfaidag  des  Warlgcr 
Meere«  fOstisee)  mit  dem  Pontns  diircli  Htllff  eines 
rfcthselhaften  Flusaes  oder  Kanales  quer  durch  Kuss- 
kad  annabraea.  Annerden  gab  man  dem  Jtfl  oder 
dfr  Wotrf«  fine  Gabeltheilnng  und  !i<*s  tir  iiigleich 
in  dm  kaspische  und  in  das  asow'sche  Meer  münden." 
*)  Hier  tritt  an*  die  alt«  Irrlehre  von  einer  „terra 
inhabitabilii"  nnd  einer  .  ti'rn  tnilntaViilis"  entgegen, 
welch'  letztere  nach  dauuiligir  Meinung  nur  einen 
■ehr  geringen  Theil  der  £rd«  aasmacbt«.  ■)  ObwoU 
bekanntlich  die  Sonne  pro  Tog  etwas  mehr  nl«  einen 
Grad  der  Ekliptik  anrflcklegt,  eo  ist  doch  sehr  wahr- 
scheinlich, dasa  die  iltesten  Hiamielsbeobaehter  da« 
Jahr  zu  360,  atatt  n  366  Tagen  aanabmen  ud  dnreli 


.Mixemeiue  Eac^kfldie  der  Phnik.  I.  Baad. 

Leipzig  It!«»,  S.  430. 


diesen  Irrthum  zur  sexagesimalen  Tlieilnng  der  Kreis- 
peripherie gaAllirt  wurden.  Vgl.  Herodot,  I,  32  und 
PomMleoni,  Storin  filowfic«  e  pulitica  della  navigazione, 
Veuesia  1-8«,  II,  2.  Kap.  1.  »)  Der  Umfang  dar 
Erde  ward  von  «eracbiedenen  arabiicbeD  Antenn 
aodi  «elir  Tenohieden  angegeben.  Die  berSlnnt« 
mesopotamische  Gradmessung  z.  Ii.  hatte  dafür  20  ICH) 
Ueikn  ergelien.  Iiier  aber  ist  die  tod  Delmedigo  im 
„Safer  mam*  (8.  384  der  Odaeaaer  Ausgabe)  ge- 
nnimtc  Zahl  von  210(10  Meilen  zu  Grunde  gelegt. 
I»ieselbe  etgiebt  i&r  den  Aequatorgrad  =  66Vi 
Meilen.  Daa  ,deax  matn"  ia  CaraolyV  Uab«w 
Setzung  lj4^dput<--t  al-.u  ;,h'lit ,  wie  «a  davt  btint,  ftf 
sondern,  wie  Zackermann  will,  ^  Kailn.  TgL 
Note  ud  aoaeardem  Znekermann,  daa  JOttaili* 
Maass-System  uml  h-  Idi-  B'  /ii'  liuijgcn  zum  grieoltehaa 
und  römischen,  ilreitlaa  Ibül,  S.  21 ;  dort  wird  danaf 
hiqgeirieaan,  dasa  dae  taianidiaolM  IfigKe  (V«)  MQO 
liebrfiische  Elkn  fns-tc.  ")  In  der  That  ist  *  9  = 
600.  Der  atlaotiscbo  Oeeao,  weldier  hier  offenbar 
gameint  ia«.  diea*  Uer  gs»tmsiMa«sa«ii  ala  Anfing 

fllr  die  Zählung  dr-r  gengraphisrlipii  I.ünge.  Natürhch 
iat  derselbe  unbestimmt,  tionst  dieuteu  gewölinhcb 
die  inaalaa  fertunatae  als  MnUpnakt  *•)  Konstan- 
tinopel.  >*i  Kiner  Distanz  von  ÜKiU  M-ilm  «iirde, 
wie  wir  sahen,  ein  Bogen  von  46*;i  "  vnlb-prucben. 
DaEs  diese  Angalia  mit  der  Walirheü  niebfe  aUismt, 
kuuo  Den  nicht  iiljcrraschcn ,  der  die  Si-hwieriglieit 
der  geographi.schen  Ort^bentimmung  in  jener  Zeit 
kcuBt  und  wtlrdigt.  Rechnet  man  Ton  den  Aaoren 
ans,  so  hat  Konstantinopel  57  **  8'  58"  long,  o.,  von 
der  Küste  des  atlantischen  Oceens  bei  Usaabon  da- 
gegen 38*  7'  38".  Der  Schreiber  des  Briefea  dachte 
mcb  sonach  die  Entfornong  bedeutend  grösser,  als  sie 
wirklidi  iit,  nad  er  musste  das  auch,  weil  mau  da- 
anmal  von  den  geometrischen  Verhftltni.ison  der  ibeit 
■eben  UalbiaMl  eine  Uaserat  üifalariiafte  Vorstellnng 
hatte»).  Sondarbarerweiie  «timmt  die  BogMidiatMU 
von  461/t*  fast  ganz  genau,  wenn  man  als  AnCtag^ 
meridian  den  spAter  berühmt  gewordenen  von  Ferro 
wtidt.  Znekermann  büt  ea  freilieh  aneh  lllr  nAg- 
licb,  an  einen  Schreibfehler  zn  denken  und  xtatt  31Ü0 
vielmehr  8700  au  lesen;  dann  beklme  man  bi*)»", 
Ten  Delmedigo  angegebene  ZabL  Der  Latatere 
aber  ging  stets  von  .hu  glüc  klichen  Inseln  als  Null- 
punkt aus,  und  in  der  That  wfirde  unter  dieser 
Toraaiaetanng,  der  sieh  Gbaadat  nnr  eben  nicht  lecbt 
bewnEüt  gi'wescti  7.»  wiu  scbicoo,  die  L&ngenbestim- 
mung  «ine  geradezu   überraschende  AnniUierung  an 


•>  Vgl.  dasTeril  HStadiaa  anr  0««cLd.nMk.n.ph|K 
Ueogr.  -,  4.  Htlt,  Halle  187& 


Digitized  by  Google 


12d 


die  Wahrheit  bieten.*)  Viel  zn  niedrig  gegriffen, 

daan  die  JlDganantferntiiig  Conlurn-Alicante  betifgt 
4*S4'.  Die  «blkhe  YerMming  >lei  Pyrenienlliider 
hatte  auch  die  Tentchiehang  der  Ntadt  Cordova  in 
den  AiiBiantaa  säd^Üüshaa  Wiukel  daa  apantw^en 
Bhentbu  rar  DOÜiwoiidigaD  Folg«.  '*}  Ghanr,  dee 
I^and  der  Chasaren.  '')  Diise  ^^cliüt/ucg  gehört  zu 
den  baaaeren,  inaofern  die  Wiukddiatoiu  Cap  Ja  Roca 
—  Wolgeadtadvag  nngeAlir  69  Gnden  gMcb  ta 
rechnen  Ist.  Wie  man  über  diese  zu  dtn  undf-ri-n 
Daten  ao  gans  nnd  gar  nicht  peaaendo  Zahl  weg- 
koniDMD  will,  wird  gmaaentbeiii  dem  BeKefaeo  dea 
dnelnen  fiberlasHen  bleiben  niÜH.-cii.  Kinc  (Milirität, 
vieLelewel,  d«r  in  Carmuly'n  Buch  eine  SuUi  Uber 
die  aehwierige  Stelle  krt  dnOeken  haeea.  «Ol  n 

(i(  r  Znhi  2'0  fcsthnltcn  und  erklärt  diesclbti  fo:  Vom 
Kuu:^tantiuopt■lL'r  Meridian  bis  au  diu  (ziemlich  weit 
gegen  Westen  vorgeeehobeae)  Orenae  dea  Chaaaraa» 
gebiete».  Wem  dic«c  Iiiftrprelation  zu  künstlich  er- 
scheint, der  mag  mit  Zuckermuuu,  der  auch  an 
der  Fanang  dea  Teste«  „260  und  lu  Meilen"  ala 
nnlielnftiach  Anatoae  nimmt,  die  Zahl  270  einfach  für 
mderbt  erUftren.  IMe  Rechnung  lehrt,  duss  auf 
(e0_9s61)  Ac<|untorgradß  5166*1  =  340Ü  Meilen 
fcemnMiBi  wid  dieae  MaüenisU  usterachaidet  aicb  »Uer- 
dinga  nldit  alba  iwaantBch  von  jenea  8100  Heilen, 
welche  zwischen  Cordora  '  •  K'  :i»tantinopel  liegen 
aoUen.  '*)  In  der  ftatttösijicbeu  Ueberaetmng  findet 
rieh  Ider  ein  BtSrender  DmckfeUer.  **)  Bei  viden 
BÜtteialterUchen  Schriftatellem  wird  der  Aequator  aus 
dkaan  Grande  nicht  »linaa  aeqnatnrcelia",  'aandem 
„HttM  aeqnnoDtiidii**  geoamit  *')  HiemJt  aoll  offim- 
bar  t'i ".'if/t  wi-rdi'ii,  d;Hö  für  gewöhnlich  cii<-  *ap!i(bi? 
Bewegung  der  ijonno  mit  dem  Ae(|n«tor  nicht  über- 
eiaatigamt,  daaa  aber  im  Aeqolaoiitiaai  die  Soaae  ge> 
nnu  liiiigH  eiiii-i  prnfiiifcn  Kr.  i  .  um  Ilimii..-!  sicli  be- 
wegt, welciier  dem  irdischen  Gleicher  concentriach  tat. 
IHa  Methode  der  Breiten bestimmnng  dadite  akih  der 
Briefsteller  also  wold  fot^'endermaMaen :  Man  merke 
den  Tag  an,  an  welchem  die  Sonne  gerade  einen 
Hanpthxeia  heaehraiht,  d.  h,  dnreh  den  Oat-  and  Weet- 
yoBkt  Undmeltgebt ;  miast  man  an  dieeem  Tag*  dia 

*)  Unsere  girvte  Rechnung  bcbetut  illiisoriseh  zn  sein, 
da  wir  die  KiiUVriiunK  der  Stiidtc  Ix-n  i  Imeii.  aJ»  lügen  sie 
auf  dem  Aeiiiiator  luid  iiicl.t  «uf  einem  ziemlich  weit  vnn 
ilie>em  eiilli  I  iileij  riir-illflkreiH  Mii.iiriixitiiati»  i .  \<ju  dem 
jeder  Urad  duch  bedeutend  »'«iiiger  Meilen  umfosst,  al»  die 
obca  aongelNBea  68^'»  AHria  aa  darf  nicht  veryeiaen 
werden,  da«  wir  naa  eben  auf  den  Standpunkt  der  Araber 
«tdlen,  wdcbe  bei  ihren  seographigcben  Mesütuigcn  sich 
dnrrhwcn!  nicht  dgontlicher  Prujektbncn,  sondeni  der  cylin- 
dri^hen  Plit'.tkarteii  mit  nrtbogonalem  UradocU  bedient eiL 
Mutheniatiscli  f^eiiau  ergiebt  sich  mi(  ti  Olrfgan  dar  IiiagMI» 
untCTüddcd  Cordov«  ~  Hvmuu  gleich 

in  CM  !StS51i V"  -  sin     •  än44«  ^  «.gj.  gpi. 
caalia<>CQa44« 


höchste  Erhebung  dea  Oeatim««  über  dem  Hofiant^ 
ao  tritt  dar  Sita  ia  Kraft:  Ac^natorbOba  4- 
Braito  «  90  Grad.  •«)  Dia  Breite  Cordova'k  ktt  naeb 
Ferrer^a  Beohachtnngen  von  1832  gleich  37  «  53'  15", 
diejenige  I^onataDtinopela  nach  Danaay  41 »  0'  16". 
Bei  enterer  Baaliuunang,  veldw  die  HohativBaBaa 
des  Kalifen  wahrscheinlich  mit  aller  mügliebaB  0^ 
naoigkeit  ina  Werk  geaetit  liatten,  iat  eraiditÜeh  dar 
Felller  ein  gana  geringer.  — 

Möge  die'.Hn  Mitthc'iking  als  ein  nicht  tunriabtigBT 
Nachtrag  an  dea  Verf.a  „Lehm  von  der  £rdraadmg 
und  Erdbawagnag  im  Mittelalter  bei  den  Araben" 
von  dem  leider  nicht  sehr  au.igedrhntpn  Kniaa  der 
Fachmänner  zur  Kenntniss  genommen  werdao« 

Elstorisch-kritische  Studien  über  das  Ozon. 

Von  ('.  Kaller,  nrd.  Profesünr  am  i'olytechniinun  in 
KarUntlie.   M.  A.  N. 

I  FortBctzmifr  ) 

Bildungsweisen  des  Ozons. 

1.  MirL-luiIitsfhc  Vcrdiclitunj;  (;rw»jhrUi:htfn  Salientoffii.  2>  üebef^ 
tritt  v.rti  Elfklruii^it  in  ^:iuer-!..t^:ii-.  ...1er  «-iuer<t"fnmltige 
(ia.»^enii*che.  Iteiiu  \  «:r.inni|i!i-n  ilc,  \Va^>cr^.  'A  Im  Motneiite 
tief  AussL'liciduiii;  .le-  S.iuer>li.Ii-^  .lu^  LliciiisM-hi-i  \  fri.in.liingcn 
durch  l'Thiucn,  KIf kir.tly:'',  .tu]  [.rltr  L'nT-ct. '  itl:.  t'-'ic  Wui^h«- 
thum  der  PflaiueiL  iu  Wildem.  4.  Uei  Ox)-datiiin.>}>ro<cucn! 
bei  lanesomer  Vcrincnaane,  duich  TaipeBtlBttl  imd  varwandie 
Stoff«,  Wirkong  refaivathefiter  Metalle,  dcrlffaliiSrperdran  ete, 
rascher  Verbienniuis. 

Die  Zahl  der  Froaeaae  —  aeien  ea  mechaniaeh- 
pbyaibdiBaiw  oder  nin  cbemiaelie  im  engeren  Sinne 

—  durch  welche  Oaon  etitstohcn  kann,  ist   eine  aiiB- 

neiunend  gnwae,  dodi  IsMen  aich  dieaelben  in  KUck- 
aebt  aaf  das  imiaran  Toigaag,  dar  dabai  atatt  bat» 

ia  die  folgenden  vier  Gruppen  bnagen. 

1.  Bildang  Ton  Osea  aaa  gawShnlieham 
Saueratoff  dnreb  bloe  neehaniaobe  Yardieb- 

tun^-  dessi  Iben,  Feinrcrtheilto  edle  MetaDa^  irio 
Uold  und  Fktin,  abaorbiren,  wie  l&ngat  bekaaiit  iai» 
badaatioda  Mamgen  Saaentol^,  baltan  ihn  in  w 
dichteten!  ZuatAudu  mit  einer  gewiwcn  Knorj;ie  fe^t, 
geben  ibn  aber  bei  fieiülining  mit  oxydationalüliigea 
SteAbn  diraet  an  iUeae  ab  unter  ünatKadeo,  nntar 

welehen  fruwühnlieher  Sauerstoff  keinerlei  AVirknni; 
zeigen  vürde.  Hu  färbt  aicb  Jodkalium-3türkekleister 
aafiirt  latanrir  blao,  abaaaa  Goi^aBtineliD',  vana  an  dar 
Luft  gelegene«!  Platinschiran  fldar  fldBwfliaiUaB  Gold 
hiueingebraiüit  wird.  >) 

IMida  diaaa  TarfieihtBitg  daa  Saaaiataft  k 
fiiamraieiltaB  edkn  liataUan  tob  vialaB  Mtan  ab 


■)  hiebe  Srti  i>n  l>ei  u:  ^'erhandlgn.  d. BalmlLGaikBaMl 
II,  a5.  Journ.  prakt.  Chcm.  LIV,  <i6. 


Digitized  by  Google 


wixd,  kBB  kh 

niirh  diefipr  Anschauung  aiLi  fol^nden  Twm  Griinilen 
nicht  aiiüchliosaen :  enteoa  ist  ea  ron  Tomhoreiu  nicht 
'wahtBcheinlich,  iam  bä  einer  bloeen  Vardichtung  dar 
Molinie  (0*)  det  gewöhnlichen  Sauerrtofik  eine  andon» 
Atongrappinutg  in  der  Weite  eintritt,  daes  einseliie 
dieaer  Moleküle  Ker&llen  und  «ich  m  neMB  MfOlfMlfln 
(Omb  aea  0^  Tweimgeui  Tielmehr  iat  n  TBnmtlMB, 
dMB  M  dar  yocdichtang  mehiera  Moleküle  dee  ge- 
wöhnlichen Sanentotb  aich  sa  aiaem  entapiecbend  ver- 
dichteten MolekSl  WBMUMWBhtaw^  mb  «bo  «iafrdi 
polymeiiairBn,  in  iraklMB  XaätiuS»  «kr  Ihimiildf 
ebenao  gut  liiw  MrinomiliHiiil  stSrlrar  oxydirende  Wit- 
kmig  habaa  kun,  «k  im  OBoninitaa;  md  imikai 
iai  ja  Maimt,  dwa  Jtne  fbbTMrtlwiHeo  Halali«  ein 
Yivlfachoa  ihres  VolumeoB  an  Sauerstoff  abaorbiren 
ktaaaD,  trihziod  durah  fj«*»«!»«  Oioniaatiaa  niur  «na 
YariHnMu«  daa  flanentoiflb  nf  %  aainaa  YoliimaiiB 
möglich  wäre.  Will  man  drashalb  diesen  Terdichtot^n 
Sauentoff  als  Oxou  betnohiai,  so  muaa  man  trotsdam 

fbinyertheilten  Metalle  annehmen,  j:era.le  ^r.,  wie  die« 
bai  ainfiwhac  Verdkhtang  gewöhnlichen  Saueratoffii  noth- 
^MBAi^      dam  fi#  Ueaa  YaididitBiiif  n  Oioii  *^|f^ 

crUiirt  nicht  dio  starke  SauerntiiffpVM.nt-n'ickolung, 
welche  die  mit  Ssoentoff  in  Berühnuig  gewewnen  figia- 


Für  meine  Auffaiwuii^  sprechen  auch  die  Erftll- 
ruDgeu,  welobe  in  neoester  Zeit  Pictet')  und  Cail- 

gema<  h(  halieii  Sic  erwähnen  nirgondn ,  daR.i  Rio  in 
dem  äauoratoiigae,  welchee  sich  durch  Veräüchtigung 

hÄtt<>n,  was  sich  doch  hier  in  auffallender  Weise  hätte 
aeigen  müssen.  Auch  hier  also  haben  wir  offenbar 
eine  Veitdichtung  dee  gewöhnlicbaa  BMMWhift  «hae 
glaiehzeitige  Oaoniaation  desaelben. 

IMe  mehrfach  angenommene  Oaoubilduag  duofa 
blaa  mechanische  Verdichtung*)  gewShnliehan  flanwr 
atoA  iat  deeehalb  nicht  ob  erwieaen  zu  betmehian. 

8.  Bildung  tob  Oaon  beim  üebertritt 
TOS  Elektricität  in  Sauerstoff  gas  oder  in 
••naratoffhkltig«  Qaaganiaoba  (atmoaphS- 
riaehaLvfteta.).  WiaaaadamgaadnahlilehaBXMhaa^ 
blick  die-ocr  Abbaadlntf  huimniM,  bat  adm  ▼•n 


>)  Annal.  d.  Chim.  Pb||B.  (B)  Xm.  MS. 

«)  Ibid.  (B)  XV,  182. 

*)  Die  AD((abe  von  Saintpierre  (Compt  reod. 
LVm,  430.  Chem.  C«utr.  1»64,  Our),  wonach  durch  Con- 
(Nariaa  dir  hiii  bei  GebUMeaMwchtaan  Oao«  antataht,  ba- 
mrf  aadi  darBect&ügung:  doch  auch  wean  aich  die  Sache 
ao  nrblk,  r  — 


Karvat  i«  Mm  ITW  dia  HUu«  aiur  aignan  Ctaa- 

arl  beim  Thirchschlagen  de«  elektrinehen  Funken»  durch 
Sauerstoff  oder  atrooaphüriache  Luft  beobachtet,  wenn 
gleidi  ihrem  inneren  Wesen  nach  nicht  erkannt^  od 
ent  8chönbein  erkannt«  dos  Gas  in  seinen  wesent- 
lichen Eigenschaften,  oonstatirte,  daae  ein  neuer  Kör- 
per, den  er  mit  Ojton  bezeichnata^  TorBage,  und  dam 
diaaea  Oaon  Überall  da  gebildet  werde,  wp  Elektricitit 
in  Luft  oder  Saoerttoff  flberintt, 
unter  der  Wirlraqg  daa  Blilaaa  nf  dia 
Luft  bei  Gewittern. 

Die  Menge  des  Osons,  die  aich  unter  der  Einwir- 
knng  der  Eldctridtat  anf  Sanantoff  bildet,  iat  aehr 
Tersolüeden  je  nach  der  Art  und  Weise,  ■wie  dio  Elek- 
tricität zur  Wirkung  kommt.  Im  Allgemeiiieu  küuueu 
Sauentolf  und  BauerstoffhaltigB  Oaagemiache  itiilar 
oconiairt  worden  durch  sogenannte  stille  Entladungao, 
ala  durch  heftiges  Duich^Jikgen  der  Funken,  so  zwar, 
dasa  z.  B.  Sauecatofl^  der  durch  atille  Entladungen  auf 
aain  MaariiiMiia  «miiirt  iat,  baim  Durohaohlaften  daa 
¥mkm»  viadar  aiaa  Baaoaoointiai  erleidet.  Aa- 
drewa  und  Tait*)  haben  bei  ihren  dahin  gehenden 
Tanwihaa  gaftmdeo,  daia  aioh  dar  SauaratoiT  nia  Vlia 
aalaaa  Tolnmeaa  Termittelat  atiOar  Entladung  aontaa- 
hiron*),  also  zu  25  "/o  «eines  Gewichtes  in  Oaon 
vanrandabi  läait,  während  beim  Surahaohlagen  daa 
RufcaBa  dnicih  danurlig  aannairten  SanaBlaff  aiia 
Wicdorauitdctinun^  um  ^4  dar  Contmctioa,  alw  aiaa 
VenBinderaqg  dee  OaoogiiiaHa  auf  6,35  Ptnaaai  atatt- 
dndetw  Dan  gicidien  Oaeuiaalianigiad  adiMUaa  Aa* 

drr-rrs  und  Tait   auch  beim  direotaB 

des  ii'unkena  durch  äauemtoffgaa. 


COOL  Sil 
teaBaav- 


•)  Fhü.  Trana.  1860,  113.  Poggead.. 

<l  Cm  die  bei  der  Umwandlnng  a«a|^ 
»tofr»  in  (hfiii  ütÄiitiiiili'iidc  ruiiira<!iija  m  zeigen,  bediente 
sirh  Andrews  ( l'nL'.j(  ml  .\i.[i.-iirl,l  I,  M>)  des  auf  beigefügter 
T»f.  Fig- I  imd  2  i-rsirht iicliuii  Appiirateji.  Fig.  1  eine  Modifi- 
c-stion  der  tsicmcns'sciirn  Ozoiirohre.  bei  e  in  ein  I];iiir- 
r6hrchen  endigend,  welches  nach  hinlftnglichem  DurcUeitcn 
taiaan  fiaaerMOiiaMa  zoMcbmoiaen  wird.  £bcnao  »int 
das  andere  Ende  der  Röhre  bei  b  anaceiogen  und  enge- 
srhmobien.  Die  ganze  RAhre  wird  in  om  mit  Wasser  ge- 
fllUte  UeflkM  AA  (Fig.  2)  eingeseUt,  die  Spitze  in  daa 
kleine  Bc<:hergla.H  a  unter  SchwefcLsÄnre  eingeführt  und 
abgeltrocben.  wdhci  es  xm-rkniiisti,!.'  i'-t.  n  ch  etwas  Sauer- 
■toff  ansnitreibeo,  damit  das  >iiTeau  der  bcbwefeluhire  nacti 
a'  Bleigt.  Ohne  dies  wOida  am  AaAng  der  OzonisatioD 
Saoentoff  anagetrieben  werden.  DaabnerederOzonisations- 
r<ihre  wird  el>enfalls  mit  Wasser  gefilllt,  die  Flassirkeit  inaaa 
und  aussen  durch  die  Drihte  pp',  welche  bis  auf  die  untern 
Enden  nn't  Kittitsi  buk  Überzogen  sind,  mit  einem  Indiictions- 
apparat  H'  mm  Futikenläuige  in  Verbimlunf;  K'sctzt 
Selbetverstundlich  muss  auf  (üinchmSssigkeit  der  Tcinjie- 
ratur  und  den  Dnickes  .'n  Anfun«  und  zu  Kude  des  A  cr- 
tuchea  Rücksicht  genommen  werden,  was  mittelst  Tbermo- 
naten  c  aad  ainaii  Barometer»  au  eontroHfaa  Iat  Wi«i 
die  eiAtriaefae  Watladnng  durcbgeleitet,  ao  bamofe 
bald  ein  ronstantee  Steiaan  d«  Hbraana  a'.  AMh 
Anwendung  Siemens'ieber 
iieh  dar  Venuch 


127 


All«  Yenaehe,  die  bi»  jetxt  uigeetellt  woiden 
■faid;  m  ein  (igAMMt  Tflliwm  Sramtefl^M  dwnh 

fortgcoetzt««  miihinnii  iiiiti«lBt  stiller  EotlodungeQ 
ToU»t&adjg  in  0mm  wiairandelii,  waxon  ergeboiMlM ; 

ttoffa  zu  ozc'iiisirvij.  Dax  Maximum  in  dieser  Be- 
siebung  htA  Uouseau')  erreicht,  dem  es  gelang, 
flnuntnff  mit  84,SS  Gew.  p.  C  Oaon  darwrtdlea. 
Andrew*  und  Tait  fanden,  wie  ubou  «r^-ühnt,  all 
Maximum  25,  Babo  und  Claus»)  17,22  Gew. 
p.  0>  Omt'}.  Wird  jedoch  aua  einem  gegebenen 
Tolumen  Sauerstoff  daa  jeweils  gebildet«  Ozon  durch 
iigend  ein  Abeoiptionaniittel  weggenommen,  ao  läsat 
sieh  der  lestirende  Sauerstoff  achlieaalich  voUntiuidig 
in  Om  fiennuideln,  wie  nent  Fremy  und  Bec- 
qii«ral*)  beotMohtet,  Andrews  und  Tait»),  m>- 
im  T.  Bsbo*^  baalKtigt  haben. 

Wir  tMbtm  vna  diaaa  TiMt^i^.  Atxch  dio 
Annahme,  es  werde  das  Oaon,  wenn  seine  Menge 
im  SauemtoffgtLB  einen  gewianen  Pankt  ttberschrdtet, 
donh  die  Wirkung  der  fitektrioitiit  wieder  in  gew<Slin* 
liehen  Sanentoff  rortckrerwandsH.  Gans  die  gUaehe 
Erscheinung  nci^n  su  h  Ubrijfen«  auch  beim  Elektriairou 
eines  Gemisches  ron  1  VoL  Stickstoff  mit  8  VoL 
Wwaeistoir  miitlebt  itillir  Batladnagen^,  wobei  «uh 
die  CoiMiensutinii  d.  h.  hier  diu  Ammouiakbildiiug  unter 
dem  F.influsHO  der  £lektricität  nur  ein  gewissee  Maxi- 
mal «mictat,  wttmod  aBdamsaitB  ein  Tbril  Stidc- 

gtoff  und  M'ai^f.iTHt  ff  mivcrbii!:,(J<'ij  5)lcibt,  uucli  wenn 
die  Eutkdungeu  beliebig  lange  fortgesetzt  werden.  Sur 
wmm      jtweik  gdbiMete  AauHiiiäk  dudi  eine  nan 


»)  Compt  rend.  LXXIV.  J.',(">  Ilouzeau  fand  l^«  mg 
im  LitOT:  da  er  jedoch  nur  ilrn  auf  ,I.i<il(ii)iiim  nirki  tirlca 
Theil  desOxons  hiwbt-i  in  Ür  rlni'ini.' i:i  xii),'i  n  liatte,  welches 
Uos  dem  dritten  Tbeile  ili  ^r..'  :  i  u  ■  l  Uj  ii  ij- 

2  KJ  +  0»  +  H'u  —  2  Kilo  +  .)-  +  <>», 

nn«s  seine  Zahl  mit  ^  iiiultliiln  Irr  v  riluti.  um  den  wirk 
liehen  Ozongchalt  zu  tindr-n  Alii-  ^i<.i  n  n,  atuh  viele  aane 
Itn  Angaben  miid  in  diesi-r       isc  um/urwhnra. 

'I  Alinal.  <l.  riii'in.  u,  rhiirrn,  Sn|ipl.  11.  21*7. 

'I  ^ifhe  auch  Andrews  u.  T;iit:  Liiiiil.  R.  Soc, 
l'rorced.  I\,  .\unal.  d.  (  hein.  ii  l'Uttrm.  CXll,  185. 

l,'Ilijti-  II.  St.  Edmo;  Compt. rcnd.  LXVIl, G20.  LeUtere 
finden  im  Ladd'itcben  Condensalor  (6  mit  iManiol 
BbaRegana  OJaaalätlmi*  die  ki  «tarn  ytTmartmi  mfr 
geit^fuii  dm  ät  ikh  iMt  dfa«et  barthNBi  dto  bdte 
iuaser«tcn  atebcn  mit  dem  Induetioniapiiaiat  In  Tartknug, 
der  Xwi.>i-beiiranm  ist  mit  dem  zu  ocoalrireidn  daa  aa- 
iicfiilltl  bei  Aiiwciidunif  Ton  Sanentoffgaa  Hß  mg,  Ton 
Luit  I',-  rii^;  i  i/Mii  iii>  l.iUT.  Es  Hegt  auf  der  Hand,  da&s 
der  Aii(iJir.it  nur  -rliU  lät  wirken  kann.  Iloiilot:  (.oiiipt. 
md.  L.XWI.  1.2-  II 

«I  Aniial.  t  liiiii  rinH.  (..)  W.W,  t;2.  Cunipt.  renil. 
XXXIV,  »<K».    Annal  Lliein  l'b.  L.VXXIV.  203. 

 »)  Lond.  U.  Soe.  I'ni<((d    IX.  im.    Vhü.  Mag.  (4 

XVn.  4S5.    Anna)  il.  <  lew.  ii  l'h  ( MI,  1«5. 

•1  Anual.  d.  Ihem.  u.  l'h.  .SuppL  II,  20ö. 

*J  P.  n.  A  Tkiatrd:  Cempt  nal  LXXTI,  963. 


gebunden  and  eo  bamUigt  wird,  kann  das  gaue  Ge* 

liegen  hier  elektrische  l>i9«iociationiwrseheinun(^eu  iChn- 
lioher  Art  vor,  wie  wir  sie  bei  Wünnewirkungen  liüigBt 
keuMu.  Oandaaowini.B.  nntarbartfauKlaallampa» 
mt'.r-  utij  DruckTerlviltnisfien  auch  b«itimmte  Memgen 
Kubueuiuure,  Kalk  und  kohlen&aurer  Kalk  sich  im 
Slaiehgewiahl  erhalten,  gerade  so  auch  Stiakrtoff, 
Wasserstoff  und  Ammoniak,  oder  Sauorstoffinolekttle  Und 
Oaon  unter  dem  £inflaue  der  ElektricitSt*). 

lieber  die  aaiiatigca  Bedingungen,  unter  welchen 
der  Sauerstoff  die  stärkste  Osoulaatiaa  erleidet,  sind 
Ton  V.  Babo*),  insbesondere  aber  von  Houzeau*) 
eingehende  Untersuchungen  angeatellt  worden.  Es  geht 
danoa  berror,  daae  die  Qioniaation  dea  Sanerstoffa  zu- 
nimmt mit  dein  Dmekimd  mit  ahnahmeaiderTemperatur*), 
da«»  die  Oionbildung  bedeutender  ist  in  erneuter  als 
in  abgeachloManBr  Luft,  daaa  ä«h  mehr  Onn  bildnt 
am  negativmi  ab  un  peaitiT«n  Fol  Bb  OHoniitiim 
steigert  sieh  mit  der  Inten^itüt  der  Eloktricitüt,  nimmt 
aber  ab  mit  dam  Abataod  der  iSektradeni  aie  wixd 
nicht  fuUndert  dadurch,  daaa  die  Elektroden  mitdBB- 
neu  Glazrüliren  umgeben  »iud,  variirt  aber  je  nach  der 
Grösse  der  Oberfläche  derselben.  Im  reinen  Sauerstoff 
biUet  rieh  etwa  daa  7— lOihdw  Om,  irin  in  atm»- 

Bphiirisohr-r  T.uft .Te  h-iH  kciK^r  dtt  OtB,  doito  gfal- 
stiger  die  Bedingungen  (t.  Babo). 

Nach  dea  üntanrndmagan  tob  Barthalot*)  te> 

trägt  die  Büdiiiiu-^würraf  für  ein  Mnlekiil  Ozon  aus 
gewöhnlichem  Sauerstoif  unter  dem  Einiliisse  stiller 
Bntlada^an  89,e00  W.  E.1) 

Die  Bildung  Ton  Ozon  durch  BerührnBg 
dea  Sauerstoffs  mit  Tordampf endem  WaaMV 

odav  Tavdampfendaa  8alcl8i«Bf«i  ladua  ieh 
aneb  daa  Y^tpugt  Bellnoei'a  n.  A.  cbeafeUa  m  dmi 

>)  ücber  die  Wirkung  der  Elcktricität  auf  Wassentoff, 
Stickstoff,  Ozon,  Sticknxvuiil,  Sticknxyd,  Kohleauiure  u.  a. 
Gaue  und  Gasgemiiielie  5:1.  iie  AmJrews  ixwi  Tiut:  I'liil. 
Triii«.  myn.  US.  Hngaend.  Annal.  CXU,  U70;  A  Thi- 
nard:  Compt.  rend  L.VXIV,  liiH);  P.  0.  A.  TkdBBrd: 
Compt,  raid.  lAWI,  617,  »83,  1010. 

•)  Annal.  d.  Cham.  o.  Ph.  SngoL  II,  MS. 

•)  Compt  read.  LXX,  isna  Okcm.  Centr.  1870,  488. 

*)  V.  Babo  riebt  aa,  dass  die  O/i.mmengo  ziemlich 
l^aieh  bleibt  xviscbea  —1»  mid  +  95  >. 

»)  Boillof,  Compt  LXXVI.  II.  fMin.  macht  die 
jedoch  von  keiner  Seite  beetttigte  Anijabe,  dass  atmusjihi- 
rUi  he  Luit  mehr  Ozon  liefere  als  reiner  Sauerstoff,  weil 
der  verdünnende  StickitQff  die  BBcUriMang  d«  tlaHUlUlHl 
au»  Ozon  bindere. 

•}  Compt.  read.  LXX.XIT.  133!.  Ber.  d.  deutsch,  eben. 
Ges.  1876,  'm:2. 

')  Nach  II  oll  mann  lans  ,\rrhiv  in'erlund.  des  neienccs 
exart,  et  iialur.  III,  2'>  '  in  .lalir.jsl.ur.  I'  Cli.'iii  1 1.1») 
entwickelt  1  Gr.  O/oii  bei  UiiiwauillnnR  in  Kevridialichcn 
Sauerstoff  =  355,5  W.-E.  Aus  der  Uerthelot' sehen  An- 
gabe berechnen  sich  (^^)  per  I  Gr.  —  ei«,6  W.-K. 


128 


Ozonbildungon  durch  olektrinche  EinMirkung.  Die 
OaooiBation  des  Saoenitoffii  findet  ;intor  (iic~<oii  Um» 
1  hitalut  wihcMhamlid»  ta  Folg«  der  WirkuDg  dar 
I  TadufABdoi  Ihalehia  herrofgebraditan 
BabimgwMrtricHitt  itett.  Bellvooii)  lut  goAindAB, 
dtH  d»  QMBliiUn«  hi«M  «a  ■»  ittikair  ii^  ja  nta- 
dw  Wamr,  und  erUirl  ötm  danh  dia  iw 
I  Beibung,  die  durch  die  festen  TheildMi  MBRgt 
iat.  So  aoU  meb  ihm  durch  das  bei  St&nMB  ttadt 
TerdampAnde  fJaewiaaer  heaonden  Tid  Oiob  in  der 
I/.il't  i:(liiliirt  werden.  Da»»  ubL-rhuupt  die  Seeluft 
beeoudera  oaonreiish  i«t,  steht  nach  den  Uutenuchttngen 
Ton  Chlmnio,  Janaen,  Hitebell,  Pitsroy,  Tos 
u,  A,  uii.''si'r  Zwcil'i'l.*:  (.i  II r  u  [1  -  Ii  !•  Ka  a  <■  z  '  i  hatte 
Bchou  früher  iu  der  >iühD  von  Uiadirwerken ,  also 
in  der  mit  varinutndar  Ssole  in  Bnttlmuif  go> 
kommencn  T/uft,  erbeUidle  Mengen  Ozon  nuf^-i  fiinilpii ; 
ebenso  hatte  er  nadigairieMn,  dais  bei  jeder  hoch- 


gaateifiettaa  "Viiiiwmwlaintmig'  starke  Oaoabildang 

w :i!ir;'iiiifhnifn  ist.  Er  Iicfcsfi^'to  daboi  JoJkalium- 
.StarkciMipier  oder  Thalliuiuux}'dul-l'a|Mer  iu  dtin  Kiesel- 
■Undan  das  hwtwiwchen  Garteoa  m  Eriangen  to,  da« 
das  Papier  voti  dem  AVa«.ser  n!<ht  cürect  p;e1n>ffen 
werdeu  koDuto,  wohl  aber  mit  dur  Luft  iu  furtwüh- 
xandmr  BeriUmmg  blieb.    Naoh  cwülf  Btnadflii  hatta 

Rieh  immer  dan  Jodlndinni-Stiirkeytnpier  prhiütit ,  diu 
Tluüliuiuo.xyiKil-rapior  gebniuiit.  Kudlieh  iül  hiur 
noch  anzurühren,  ija.vt  Uellucci*)  in  nüchntor  NjttM 
der  Waiiscriulle  von  Tenii  und  von  TrollhUttan  in 
Sehvodon  einen  »turkeu  Ozungeludt  der  T.uft  wahr- 
en hat.  IKt  Ei-st«  Ubriiion*,  der  eine  Ozon- 
in der  Luft  dunh  verdamp£Bndea  Wasser 
rar  Seoatetten,^}  der  schon  im  Jahre  1656 
seine  fa«izUgIichen  AS'ahruetmiun;^  gegenüber  Cloez*) 
anfacht  erhielt,  und  aueh  aohon  diaae  Art  der  Onm* 
satieD  anf  BeibongselektridtSt  aaiiieklUliita.^ 

Dai>s  gerade  diese  Art  der  Bildung  de«  Ozons  für 
die  Benfthaffenheit  unserar  atmoophärischen  Luft  tob 
gana  iMaonderer  Bedeutanfr  aain  muia,  lie^  anf  der 
Hand;  wir  huht-n  ja  dadurch  in  der  Seeluft  einen 
Oaoa- Genenttor,  der  die  Veduate,  die  durch  ani- 


H  Ber.  d.  dcittack.  dMB.  Ges.  187S.  MG;  1671,  Bffii. 
Gau.  cUm.  itaJ.  1R7A,  88. 

^  „Otam  and  Antonone"  b.  Fox.  IxindoB  1S79^  MO 
IL  lOBb 

5  Annal.  d.  Chem,  u.  Phsmi.  CLXI,  232. 
5  Ber.'d.  deutsch,  ehem.  Ges.  1875,  »06. 
•)  Compt  rend.  XLll,  941  und  XLUI,  216. 
•)  Conpt.  rand.  XUDCI,  SB,  7fi>;  AnnaL  d.  CUm.  et 
PhjfS.  (3)  L,  87. 

'» Uare  (SUAilJ.  (3)  xn,  4M)  tat  bs  Jahre  ISei 


malisches  Leben  und  seine 

teehnisohe  Anl^ian  ato. 
hilft. 
(FaitaelniBc  Islgt) 


Ml ,  f  iiuiuiiM- 


Tigts^tednimg  dn68.Tena]D]iiliiiig  diatMlier 
Iitiiifiindlin  md  Aeizte  in  Danzig.') 

Freitag,  den  17.  Sa]ilaadMr,  Abaada:  OeaaÜige  Ver- 
ein igunr;. 

Sonnabend,  den  18.  September,  Morgens  8'/i  Vhr: 
Erste  allgemeine  Sitzung  im  Sohlttsenhause.  Ba» 
grflssnng  von  Seiten  der  Belifirden  und  der  natiuv 
foradienden  GewllRchaft.  Eröffnung  der  Venuiniai- 
Inng.  Wissenschaftliche  Vortrüge.  Nach  Sohlnis 
der  Ritsung  Ckinstituirung  der  Saatkoau  iu  dsn 
Sitzungülocalen.  Naefanittaga  8  Dhr  Anaflng  aaeh 
Jiaohkenthal. 

Sonntag,  im  19.  September,  Moigena  0  Obr:  Dampt 
»chiffTahrt  naeb  der  Bbedai  Nadudttaflii  Fabrt 
nach  OUtb. 

Hontag,  den  SO.  September:  8eotnn»8tUungen.  Saeib- 

mittat^H :  Fahrt  nueli  NVeichi<e1münde  (Bedfhrifllg 
der  iUcsoUelder)  und  Westerplatte. 
IMentag.  den  Sl.  September,  Uergans  8*^  Uhr:  Zweite 
allefuieine  Sitxutip.  Wisneiisclrnftlidifl  Vortrige. 
Wahl  des  nächsten  Verssnuulungs-Ortea.  NadlF 
mittags:  Berichtigungen,  Insbesondere  der  Kaioer- 
lichpn  Werft. 

Uittwocb,  dun  22.  September:   Sections- Sitzungen. 

Um  5  Uhr:  Fnteiaen. 
DonnerstaL' ,  di-n  23.  September:  Sectione-Sltattngen. 

Nachmittags:  Ausflüge. 
Fnitag,  den  84.  Saptembar,  HbtfMa  B^t  Ubr:  Ddtte 

allgemeine   Sit/n';:.     Wis.^iMisrlmfHirtu'  VcrtrigUi 

ll7s  Uhr:  Schiusi».    12  Uhr  44  Minuten:  Fahrt 

aaeb  Matieuburg. 
OeadiftftafUirar  aiad:  Dr.  Ahegg,  Dr.  Ball. 


BiA  4.  Abhandlung  von  Band  41,  Pais  I 
der  fiova  Acta: 

O.HiBppa:  Baofaaefatungen  der  Wlrmela  d.  Blfithenadieida 


einer  Colntania  ndi/ni  fArum  cnrdifuhui. 


Bog. 


Text  u.  5  lithographirte  Diagramme.  (Preis  ö  Bmlu] 


Wilb.  BBgelmaBB  In  Leipzig 


Laaf.XVI,  1880;  p.96. 


lat  ehia  NlbafrapUiebe  TaM  aar  Abhandhng 


1  „(Jeher 


I  e«  ai.  A«(sti  laaiL 


«sa  X,  1 


Digitized  by  Google 


NUNQUAM 


0TI08U& 


LEOPOLDIXA 

AinUCHES  OROAN 

DER 

KAISERLICHEN  LEOPOLDINO-CAROLIMSCHEN  DEü'l'SCHE.N  AKADEMIE 

DER  NATURFORSCHER 

HEKADSGEOEBEir  ÜIITER  lOTWIBKIIRO  DER  SEKTIONSVORSTlMDB  VON  DEM  PRÄSWIiNTSIf 

Dr.  O.  H.  Knobliwoh. 


EaUe  a.  8.  Heft  XVI.  —  Nr.  17—18.  September  1880. 


lalMllt:  Amtliche  HittheilanKeii:  Beviaion  der  Recluiuiu;  der  Aludemie  tta  1879  —  Verftndcruni?  im  Penoial- 
bccunde  der  Akademie.  —  Eduard  Penzl  f.  —  hon«li((e  Mittheilungen:  Kin^zttigeu«;  SchrifteiL  — 

('  Ktii;!f  r    HisliiriNrlj-kriti'irdp  SliidifM   )i1<ir  ihif-  Ozon  (rtirlselzuntj).  —   liiofrapliiscbp  MittheiluilgeD.  — 

iMf  >•.  Aiili.ii  illnijj  »,.u  lijiii  41.  l'.irs  II  lii  r  .N-  ••  i  .Vrta. 

AmUiebe  JlUttlielluiigeu. 
BeriBion  der  Bechnung  der  Akademie  fOi  1879. 

Ab  dfti  geehrte  AdjvakieB-Collegiaiii. 

Die  Uiiti-rvt  irliuctcn  Imlji'n  «kli  lioiiti-  ■It  r  licvifiMii  ;l(r  Iti-rhr.un;.rr'n  ili  f  I.kiIi  'Miiiiüch-Carolinischen 
DeaUcben  Akademie  der  NaUirforachcr  aber  du»  Jalir  1679  unUrsogen  und  dieBelbeu  vollsUndig  richtig  gefunden. 

Bwflgiich  der  YengpUaig  in  der  Vonwhme  dar  Hnkfam  erhoben  wir  noa  ta  bemerlno.  dea  wir 
Mit  EjugftDg  der  Aetea  (4.  Aiigut  diasae  /ehtae)  faia  In  die  letaten  Jagt  aie  giriebnitiig  in  Dreadaa  m 
weeeud  waren. 

Dreaden,  den  16.  Septaanliar  1880.  Tk.  Klnell.     Sr.  GwtaV  ZtlHMT. 

Ab  daa  FMe.  dar  Laaip>*0aro1.  Di-'utücli.  Akademie  der  NataifbnMbar, 
Hrn.  Geh.  Beg.-Bath  Prof.  Dr.  Knoblauch 

ia  Balle  a.  & 


YntaSmiDg  im  FaimnullMBtude  d«r  Akademi«. 
CMtortCM«  mtdleit 

9t,  Angnst  1880  zu  rtunn:  Herr  Dr.  Johannef  von  Haustein,  GeliPiniRr  lU-gieningsratli,  Professor  der 
fiotaoilc  an  der  UnivmitiU  und  Director  de«  bi>tani«chen  Gartens  ni  Poppelsdorf  bei  Bonn.  Auf- 
aai  2.  Horaaiber  18M;  eoga.  KbUeahavar  U. 

Dr.  N.  KiMMraeh. 


Leop.  XTL  IT 


üiyiiized  by  Google 


180 


Eduard  FenzL*) 

¥«•  Professor  Dr  H.  W.  R(>lchardt  in  Wien   M  A  X 

Edaard  Feasl  wordi  am  15.  Februar  1808  zn  KrummnuMbaam  bei  fOchlarn  in  Niederösterrttcb 
jpborni;  Mia  Vsttr  mr  ein  bShmr  Baurtar  b  lllnllkih  fltariuadnif^MlMB  Diuitcn.  fai  Jdm  1817  «ber- 

siedi'Hcn  Ftnzl's  Eltt-rn  nach  n-ürr.'ii^tfiri  .iii  ilr-i-  'DniiRii.  T^pti  erstPn  UlllWriobt  für  dip  Norrnalschute  unfl 
dl«  drei  unteren  ClaaMQ  dea  GyiuuaBiumB  erhielt  FeiucI  im  elterlichen  lUuM  doTch  aeineu  Vater.  Schon  früh- 
wMg  ibmIteB  TUan  md  Pfbuen  die  AnioMikMmlnit  dea  gaialig  »dir  enljpnraalclan  KmbaB;  iqgiaidk  tng- 

die  Pflege  HneR  ihm  tiberlnR'jC'ncn  G.nr'"titlit'ilL'!'  wisentÜdl  dm  bii,  die  IMw  WU  IflaBWBWeH  n  alino 
nnd  ihn  f&r  die  Cultur  der  Gewächse  einzunehmen. 

bi  Jakre  1820  tn*  Fand  ab  OoBviote^Baf  in  die  viarle  Claaaa  dae  GrmiMaiinH  Knau  ai» 
und  be«iflf»t(>  Iiis  Tiitti  J  iluv  1R2:'  dieser  Anstalt  ufallt  nur  Jic  Gynitm^ial^tnrlieii,  snndcm  fthaolvirfp  »neh 
am  dortigen  l.ycvum  dit;  ij^ideu  Jahrgiinge  der  fUIoeopUe  Bit  AnszeichnuDg.  Wahremi  dieser  Zeit  itudirte 
Fand  a^  yarHelM  Geographie,  aonia  Qaaelikbte  «ad  AberdOgelte  in  dieaao  DiaeipUnen  bald  alle  aeine  Hit* 
«chOler.  Auch  die  in  den  Uinpebunpen  von  Krems  vorkommenden  Pflanzen  sammelte  er  eifrig  und  versuchte, 
«ie  EU  bestimmeD.  Da  er  »ich  nur  im  ernten  Bande  von  Trattinick's  „Flora  auütriftcft",  iu  der  Epitome  vou 
Hattioli,  endUch  in  Bouche's  „Anleitnng  zur  Zimmergärtnerei"  Raths  erholen  konntu,  war  die  Arbeit  eine 
wahrhaft  troatloae.  So  baaoliAftigt  traf  ihn  eines  Tages  der  Pfan-er  MOhlböck  tod  Weineukirchen  bei  Dlirraii- 
atain,  waleher  CooTtntnala  dea  Stiftes  St.  Florian,  Schäler  des  damaligen  Biaehofs  von  Lins.  Siegmnnd  von 
Hobanwart,  nnd  ein  guter  Botaniker  war.  Pfarrer  MlihlH(>ok  baaebenkte  Fand  mit  Willdenow's  „Grondnae 
der  Krinterknnde",  aowie  mit  der  araten  Ausgabe  dar  tiFlan  anatcteea"  na  Scfaaltaa.  Onrdi  flaiatiea» 
Stndiam  diaaer  Werke,  sanentlieh  dee  arateren,  bnalita  «a  Fanil  na^  KraaiB  ao  weit,  daaa  er  die  haiaMiÜk» 
liehe  Flora  idamllah  ganan  kaanta  nad  aa  In  bnUaiaekan  KsantpiaaMi  gatanat  mit  aeiaea  GolkigaB  aaftuaaiwMB 
im  Stande  «ar. 

üa  Mire  1885  baaag  Fand  die  Wiener  llnmdttt,  am  Uedieb  tn  stndirm.   Der  Beaneli  dar 

CoUegien,  des  anntomivchen  Theaters,  Studien  »uf  den  Bibliotheken,  in  den  Unseeu,  im  botanischen  Garten, 
endlich  lablreiche  Ausflttge  in  die  Umgebungen  Wieoa  nahmen  seine  ganaa  Zeit  in  Anspmeh,  so  dass  ihm 
wenig  Oelegenbeit  fltr  Vergnflgoagen  bBeb.  ünter  den  damaligea  Profeaaorea  waren  namentlidi  Joseph  Frei> 
hfrr  vi>n  .Incijuin.  Hurtii'.ntiii  uiul  Rairaiinn  von  Einflu«»  nuf  die  Richtung  '.-t  Studien  Fenzl's.  Kr  erwarb 
aieh  einen  tOchtigen  Sjchatx  vou  Kenntnissen,  bildete  sich  tlUr  seinen  Beruf  vollkommen  aus,  legte  die  beiden 
Blgoiroaen  mit  dem  Oalaola  jnaMr  i«n^  ab  und  wnrde  aa  4.  Min  1888  snm  Doator  der  Hediein  piromoiTirt. 

TViizl  nach  Wien  kam.  sehloe»  er  »ich  zuniirhst  an  einen  ihm  adwn  WB  früher  hu-  linknnnten 
Landsmann,  Frans  Lorenz  (gegenwärtig  praktischer  Arzt  in  Wienj  an;  durch  ihn  «nrde  er  mit  dem  später 
berühmten  Afrika-Rdaaadan  Wdwitaeh,  aowie  nrit  DelBaar  beltannt.  Diaae  Betdan  iUirten  Faod  bd  dea 
damals  jiinL'prpn  Botanikern  Wii  nq  t  in;  von  ileiisfllx'u  wiiron  vnrzfljjlich  Ritter  von  Endpreü.  Ritter  von  Köohel, 
August  Neilreich,  Joseph  Redtenbacher ,  IMe«iug,  ■Schott,  Simony,  Santer,  GarovagUo,  Uöbel,  Traunsteiner, 
MajrerhoAr  n.  m.  A.  ala  IMijenigen  m  aenaaa,  nnt  veldian  Fand  fraoadiebaftlieb  vwlnhrle.  Erat  ifitar 
näherte  sich  Tem\  den  älteren,  -ifliwerer  ztsgänglichen  Ikitiinikern  Wien*^,  unter  welchen  (speciell  Host,  k.  Leib- 
arzt, Trattinick,  (Justos  der  botaniscbeu  Abtheilucg  des  k.  k.  Ilof-Naturaliencabinets,  und  Pohl,  der  bekannte 
Bdaeadft  nach  Braaffian,  barvoceahaben  wbeo. 

liei  .'«.si-pli  Fnih'Mrn  von  Jacquin  gUnzend  nbgcleffie»  .T(»hre«px«nien  «u<  r  Riitnnik  wnr  die 
Veranla-ssung ,  das.?  sich  Feiizi  da«  volle  Vertrauen  diese«  seines  I^hrer.t  erwarb  und  ili"  1  .i^auimi&.s  erlüelt, 
den  botanischen  Garten,  sowie  die  rddw  KUietbak  Jaeqoia^  iMantzeu  zu  ilürfeu.  Von  Bnron  Jacc^uin  wurde 
Fenzl  auch  in  dessen  gesellige  Kreise  gezogen.  JacquinV  Haus  war  damal«  bekanntlich  nicht  nur  der  Ver- 
einignngHpunkt  für  die  wis!u>niichaftlichen  O-Iehritüten  Wien»,  »nndern  es  wurde  auch  beinahe  ausnahmslos 
von  allen  durchreisenden  Gelehrten  l)esncht.  Dadurch  erhielt  Feuzl  Gelegenheit,  mit  vielen  uu«gezeichnetaO 
Vertretern  der  WisseoschaTt  in  verkehren.  Von  le»ouderer  Wichtigkeit  wurde  für  ihn  die  Bekanntschaft 
mit  dem  schwedischen  Botaniker  Karl  Adolph  Ägardh,  damals  Professor  der  Botanik  in  Lnnd.  Während 
nimüch  die  iilteren  Botaniker  W^iens  zu  jener  Zeit  Anhänger  der  Liune'schen  .Schule  waren.  niHchte  Agnrdb 
Feail  mit  den  Prindpien  dea  natflrlichea  Sjratama  vertraut,  klärte  ihn  aber  die  wahren  Zielpunkte  der  Natnr> 

e 

*\  VergL  Leopoidina  XT.  18»,  p.ltf.—Almaaadi  dari(da.A]cadeadaderMr]aiattsehail>en  in  Wien.  Jdifg.l88a 


131 


wisaeiMchAftcD  auf  und  ermunterte  ihn,  die  botuiiscbeu  Stadien  «tannrar,  aowie  intensiTer  ta  betreiben. 
IMmo  Ermahnnngan  Aftrdb'i  fiatm  hti  Femd  auf  fruohtbuoi  Bodm;  «r  variiaH  dan  Stemdpoiikt  dta  Düat» 
tantan  «ad  Samakra  und  oatainMlHi  aniata  ^jitaantiaah«  Stadial.  In  diatan  BütnlnngaB  fbod  Fmd  aa 
Endlicher  eiuin  (üpichgeginuten;  er  wuda  adtiliai,  aowte  BHÜngar,  in  dan  ktetn  Jalmo  dar  OMdkimailMB 
SkndiaiB  durch  Dieaing  balukimt. 

Ala  im  Jalire  1888  dia  dantadhan  Natnrforicher  and  Aeirte  nun  erateo  Mal  in  Wien  tagten,  fungirta 
Faul  da  SecraUr  der  Sectiou  für  Botanik.  1833  erschien  seine  botanische  ErstiingBarbcit  als  Iuaugaral> 
IKaaattatiaa:  aT«niHsfa  einer  DantoUu^  dar  gaographiiolMm  Yerlneitaqga-  und  TerthailnngaverhiUniss«  der 
mtflrlidien  Femilla  der  Alnneeo".  Sa  war  an  dar  Wiaw  UniTerntlt  die  ante  in  dentaeber  Sprache 
geMrhrieHene  uud  h«gräiidftc  Fcnzl's  Namen  in  der  wiieeBachaftlichen  Welt.  In  ihr  wurde  die  Ordnung  der 
Alaineen  nicht  nur  zuerst  natttrlich  bagrenst,  eandem  au«h  eiae  ricktigax«  Qiaralttariatik  dar  einaalnaii  Gat- 
tmigao  aaf  Grundlage  nanar,  ratiooellar  Merinnale  dnrvhereflüirt  Fenri  batto  alah  Mhoa  dimab  in  dan 
bot.-inifichcn  Kn'isen  Wien?  allLfeiiiHii  Gvltiiiig  zu  vcrscliaffen  gewusst,  wie  Jrr  Unutatld  IWWViatt  dtM  Boat 
seiner  in  der  ^ Flora  austriaca"  rühmend  als  „bol«nu>M  rgrtgiu*  cuÜor^  erwähnt. 

Wenige  Tage  Baeh  ariner  Doetorpromotion  wnrde  Fenzl  zun  Assistenten  des  Baron  Joseph  Jacqnin, 
und  iwar  an  der  Lehrkanzel  itlr  Botauik  iJacquiu  war  auch  Professor  der  Chemie),  ernannt,  welche  Stelle 
•r  Ina  nun  Jabre  18S6  bekleidete.  Während  dieaer  Zeit  haarhiftigte  aich  Fanal  nüt  dam  Studium  ozotiaebar 
Pfianiao  und  arwritarte  dadnreh  den  Umfong,  sowie  die  TieJi»  aainer  Kanntnima  immer  mebr.  Audi  wurde 
der  Verkehr  mit  Endlicher  immer  reger,  wie  namcbtlich  daraus  ersicbtlicb  wird,  dass  Fenzl  in  den  „Atactis 
botanicia"  einige  neue  Gattungen  beiofaxieb  und  im  Verein  mit  FadVinhar  daa  »Sairtnm  Oabulieum"  herauagab. 
Zagkioh  trat  er  mit  den  berflbmtesten  OeMirtcB  der  botiiniBBlian  Wiaaenadhaft,  ala  A.  F.  de  OaadoUa,  Hartias, 
Ä.  L.  Jussitm,  Nees  v.  Esaabask,  Snlk,  Klolaeob,  Stefan,  Fiidiar,  Ladebenr  und  EM  in  aiaa  ttg»  wiaaan» 
achaftliche  Verbindung. 

Vach  Trattinick's  Pensionimng  wnrde  Endlicher  im  Jahre  1886  zum  Costos  dar  botadadun  Abthei- 
Inng  des  k.  k.  Huf-Naturaliuucabinuts  ernannt,  Fenzl  erhielt  die  Stelle  eines  Cuatosadjuukten  und  Putterlick 
wurde  ihnen  ab  Praktikant  augethailt.  Die  aebon  au  jener  Zeit  aehr  nm&ngnkhen  Sammlungen  daa  ga> 
nannten  Tnatituta  waren  damab  in  viele  «inaelae  OoUeetionan  aeraplittert  und  com  groaaen  ThaOa  nidit  geordnet. 
Endlicher  und  Funzl  stellten  aich  die  Aufgabe,  dieaes  Material  zu  einem  einzigen,  leicht  benutzbaren,  wohl- 
geordneten Herbare  umzugestalten.  Mit  groeaam  EUbr  gingen  sie,  von  Putterliok  bestens  unterstützt,  an  diese 
mOliavoIle  Arbeit.  fiidUdier  woide  jadoaii  bald  tco  dar  Benn^gnbe  aainar  daawefaen  gOanai»  plantanm* 
so  volIstAodig  in  Anspruch  ganomman,  daaa  er  die  SunkMiraiif  diaaar  Arbeit  Fund  ftbtrliaM,  dar  aie  nnah 
im  Jahre  1836  beendete. 

Neben  dieaen  Herbararbeiten  fand  Fenzl  noch  Zeit  an  sablreichen  PubUeatiomen;  Tom  denadbeB  aaien 
namentlich  herrorgehobcn :  ßfiträge  zu  Eudlichur's  .Generibus  plautarum",  die  gediegenen  Abhandlangen  über 
•AttiUAifk^um,  famer  aber  MoUuginBen  und  Steudalieen,  welche  in  den  dea  Wiener  Husauma  er» 

athiaiMn;  dia  im  Yardne  mit  IMBohar  nnd  BenthaB  barausgegebena  AnfdflJuag  der  van  Barmi  HOgd  in 
NeO'HoUand  gesammelteo  PflaueD,  endliab  die  Beeefareibamgsii  aabbraiebic  nanar  Arlan  in  den  «Nomum 
•tiipinm  deeades*. 

Nach  dem  im  Jabie  1839  erfolgten  Tode  Joseph  Frciherm  von  Jacqoin's  erhielt  Endlicher  die  Lehr- 
knnzel  da-r  Botanik  an  der  Wiener  Universitjit  (18-10' ,  Fenzl  wurde  mm  Oaatoa  dar  botanischen  Abtbeilung 
des  Hof-Katuraliencabineta  ernannt  nnd  ihm  zugleich  die  Leitung  d«f  groesen  vereinigten  zoologisob-botanisahen 
Bibliotbek  augewieeen.  In  Beaug  auf  dieee  machte  ee  aidi  Fenzl  zur  speciellen  Aufgabe,  die  aablrelahen 
LOdten  nnd  Defeete  an  ergftnaen,  waa  ihm  aneh  in  holiam  Grade  jdmif. 

Tlurrh  viele  neue  ErwerhunppTi.  ferner  daflurch,  daaa  Endlirhpr  und  Fenzl  ihre  Herbarien  dem  k.  k. 
IIof-NBturaIieui.Abiuct«  widmeten,  gebrach  es  baid  au  Kaoffl.  Da  weiter  der  Universität  kein  umfangreicheres 
Barbar  zu  Gebote  ataod  und  lB~<n«tMii-  bei  seinen  das  ganze  Pflanzepraieh  nm&asenden  Stadien  den  Mangel 
eines  solchen  sehr  empfand,  so  fasste  er  den  Plan,  im  botanischen  Garten  ein  Mnsealgebinde  anfinif&bren,  in 
welchem  auch  die  Sammlungen  der  botanischen  Abtheiluog  des  Uof-Naturahencabinets  untergebradit  werden 
adlten.  Erst  nach  laugen  Verhandlungen  und  nach  Beseitigung  von  Schwierli^Bdlaa  aHer  Art  gelang  aa, 
diesen  Entwurf  aui-zn  Pahren.  Im  Mai  1845  wurde  das  neue  Musealgebftude  bcBogen.  TnUm  der  vielen  mit 
dieaer  Ueberaiedelung  in  Verbindasg  stehenden  Arbeiten  war  Fensl  aodi  aobnftsteUeriadl  mIif  thiUig;  Ton 

17- 


132 


seinen  Foblicationen  tm  dfeter  Periode  seien  namentlich  herTorgchübeu :  ^Pugillus  plantarnm  novanun  Sjrriaa 
«t  Taori  occidenUliB**,  Bailrl||«  für  Ledebour's  „Flora  roMica"  und  Ruprecht'a  .PHaamlraiide  des  rnMÜehea 
Beiches",  Abhandlungen  Aber  wenig  gekannte  Pflanzengattongeo,  AttAiUa  ftW  IMtwUüMm.  Bairmiß  und 
Ank^cpetahm  «.  •.  w.  TXim  AiMtan  gahOm  m  d«n  baatan  FnUtetieiiMB  Aber  qrsUaMtiaeha  Bataalk  «w 
jener  Zoit. 

Nach  (icm  iiu  Marz  1849  erfolgten  IWe  üudlicher's  wurde  FeBll  mit  Üvibebaltung  dca  Custodiates 
Bttm  o.  ü.  Profetaor  der  Botanik  an  der  Wiener  UniveraiUt  ernannt.  Wafl  tat  Jahre  1850  eine  T^hrkaozel 
tüt  Pflanzenphysiologie  und  Anatomie  errichtet  wurde,  Iar  Fenzl  Torzagsweiw  fifaer  Morphologie  and 
Syst«iiiatik  der  Pbanorogamcii,  und  zwar  bia  com  Jahre  lä70  nur  in  den  Sommersemeatem ;  erat  im  letitan 
Deeennium  dehnten  «ich  seine  Collegien  auf  beide  Stmaatar  ana.  Dem  entapreehend  war  auch  der  Profe^soren- 
gehalt  Fenzl's  viele  Jahre  hindurch  geringer  bcmeaaen;  erst  im  Jahre  1868,  alt  ihm  in  Anerkenanng  aaiMr 
Leiatangen  der  lltel  dnaa  Regicrungarathea  Terliehen  wurde,  trat  eine  entaprechende  Erhöhong  dea  Oabaltas 
ala  Profcaaor  Die  Collegien  FenzV«  w»reu  aehr  breit  angelegt,  ao  doüs  es  mit  dtai  Gegenstände  nur 

•vnMÜUBBweiae  fertig  wurde;  «r  vcntasd  ea  aber,  die  Yarknu^ea  durch  Bahlreicbe  iatereiaaute  DetaiU  ra 
beleben  und  Torgeaehrittenere  Beaudier  derselben  ru  aelbatetlndigem  Unteraachen  DerKreia  aainer 

Btrar  war  ein  ungemein  grosser  und  beinahe  alte  jüngeren  Botaniker  Oeaterrcicha  waren  seine  Sc  fiül'  r.  Dem 
aalnar  OireetioD  nnterateheoden  botaaiachen  Garten  der  Wiener  Dnivenitftt  widmete  Fenzl,  namestlich  in  den 
beiden  entan  Dae«nniaD  aeinaa  Wirkena,  viel  Aufmerbcamkeit.   Er  bentbte  aieb,  in  den  (freilieb  TolbUbiA^ 

mtgailflganden)  Glathiuaern  möglich&t  zahlreiche  Vertreter  interessanter  Foraaen  an  eultiviren:   er  verwendete 

gNaie  Sorg&lt  auf  die  correcte  Beatimmung  der  einzelnen  Arten;  er  nahm  den  aater  EndÜcber  unterbrochenen 
SameBfanadi  mit  andem  Girten  wieder  and  in  mOglicliat  anagedefantenn  Haaaae  auf;  er  gab  cndBeh  tob 

Jahre  lySl  hia  IS-^i"  Adversaricn  heraiifl,  in  wclrlirn  ungenniif  liffHn.niiincriTi  ?i>  vii  1  nls  thnnlich  liefatig- 
gestellt  wurden.     Le^i'ier  ge^luttettn  die  llolntioiisverhaltnisfe  die  Fort:-i  (zuiil,'  <it  r  letzteren  nicht. 

Ala  Yoratand  (seit  lütj"  ala  Lirectury  des  k.  k.  LttanitcLen  HüiVubiueta  suchte  Feuzl  das  Uerbar 
dieaea  Inatituta  mfiglichat  zu  bereichern,  uud  es  ist  zun  guten  Theile  seinen  Bemflbnngen  zu  danken,  werai 
daaadbe  gegenwärtig  als  eines  der  schönsten,  umfangreichsten  und  bestgt^irdneten  des  ContinentH  erscheint. 
Mit  besonderer  Sorgfalt  betraute  Fenzl  die  Bibliothek  de.<i  botani^^chen  Museums;  er  TervoUständigte  sie  so 
viel  ala  miglaii,  er  schenkte  dej^ellieu  eine  sehr  giui^te  Zahl  ihm  zugesendeter  Werke  und  Abhandlungen, 
er  hiett  sie  endlich  in  musterhafter  Ordnung.  Der  bekannte  Bibliograph  Pritael  bcseichnete  aie  in  der  Yoi^ 
rede  m  seinem  «Theflanma  litetaturae  botanleM'  ala  jumtium  ftn  MÄhW. 

Tob  wichtigeren  Publicationen  FenaPa  nach  dem  Jahna  1650  wins  bervorsabeben:  Mehrere 

hnndlungen,  welche  theils  in  dtu  1H.-Iilischritten.  theil?  in  den  Sitzurtr^hericlitpn  dnr  k.  Akndeniie  dir  Wit-sen- 
scbaften  erschienen,  die  Bearbeitung  der  Saisulaceen  iDr  die  „Flora  Urasiliensis"  von  Martins,  lieuchrL'ihuogcn 
aaoer  Arten  aas  dem  Oriente,  die  Ileraurgabe  von  Wulfen's  gFlom  norica",  die  Eilition  einer  populinn 
illustrirten  Botanili,  Aufaitze  in  den  Verhandlungen  der  Eoologiach-botanis>chen  Gesell.'ichaft,  im  ,Gnrten- 
freunde*  der  Gartenbau-Geaellachaft  n.  a.  w.  Im  Wesentlichen  fand  Fenzl'a  schriftsteileriacfae  Tfa£tigkeit 
acht  ti  virr  mehr  «la  eiocni  Jabnehnt«  ibren  Abadilna;  aa  mOge  dahar  in  dieaar  Blebtang  Eiidgaa  Uer  Inn 
bemerkt  werden. 

i:euzl  war  ein  ausgezeichneter  Kenner  der  einheimiaeheu  uud  ezotiacfacn  Pilanzenformen ;  ein  mehr 
ata  vierzigjKhrigiBS  Studium  dea  ihm  massenhaft  zu  Gebote  stebcBden  Materiala  hatte  aahiaa  Blieb  geaahitft. 
Dabei  unterstützte  ihn  eine  »ehr  timfai^eeude  Kenntni:^»  der  systanatisehen  botani.ichen  Literatur:  nurh  mit 
den  Autoren  vor  Linne  war  er  vollkommen  vertraut  uud  i^ßegte  sie  mit  Vorliebe  zu  citiren.  Ein  sehr  treues 
OedlehtDiss  f<£(rderte  ihn  wesentlich  bei  seineu  Forschungen;  er  war  k-rner  ein  geschickter  PrSparaior  und 
zeichnete  sehr  gut.  Mit  scharfem  BUcke  verstand  er  es,  die  charakteristischen  Merkmale  hervorzuheben, 
grossere  PBanzengruppeii  natürlich  zu  begrenzen  und  zweifelhaften  Gattungen  den  richtigen  Platz  im  Systeme 
anzuweisen,  llieiin  ist  Feozl  mit  EndUdMT  auf  das  Innigste  verwandt;  in  der  Beschreibung  der  einzelnen 
Arten  üliertrilit  er  ihn  weit.  Die  Diagnosen  und  Beschreibungen  aind  mit  grosser  Prttcision  ausgearbeitet, 
die  Synonymie  wird  sorgfUtig  berllcksichtigt ;  die  Gruppirung  der  Arten  mit  ihren  Tarietttten  und  Spielarten 
ist  so  geschickt  angeordnet,  dass  Jeder,  der  Belehrung  sucht,  sie  auch  findet.  Fenil^  ArbdUai  aiad  IB  diaatir 
Beaiehnng  so  vorzOglich,  dass  sie  noch  lange  als  Muüter  gelten  werden. 

Die  wissenschaftlichen  Bestrebungen  Anderer  forderte  Feuzl  möglichst;  er  scheute  kaina  Hfthe,  um 


133 


tll  iri>iiji'<Ilmfti'  ArWitcn,  wenn  sie  ibiij  i.infn  lirRUcIiharen  Kfrn  zu  cnthaiten  prhipnen,  za  verbessern  und 
dniAftbig  SU  getUUeo.  An  dem  umIi  den  Jahre  1848  aicb  immer  rager  entwickelodsB  Vetreiuleben  nahm 
Tmai  leUtaftea  Antbefl. 

iSddnn  folgt) 


EIngegaiigene  Setariften. 


(Ton  15.  April  Ui  16.  üti  1B80.  Fortsetiung.) 
Aead.  nyil»  a«  Vtfdcdn«  de  Belgiqne.  M^- 

Boim  COUmatH^s  ^■\  antrci;  im'nioirrH.  rullt-ctinn  in  8". 
TOHM  V,  Fue.  4.  Bruxelle»  1880.  8".  —  Kaiicu: 
De  h  rtection  pticoc«  de  toute  la  diaphyse  du  tibia  dans 
eortaiin  cm  d*ost£a-iny^io-|i«rios(i(e  difluse  sigtii'.  W  p. 

K.  Geographische  Oeselltchaft  in  Wien.  Mit- 
tbeiluDjcin.  1kl.  .Will— XXII  ;N.  F.  li.l.  VIII  Xllj. 
Wien  1875— ibT'J.  bo. 

Boyal  mictdioopieal  Bau.  in  LondOB.  JonriMl. 
Toi.  m.  Nr.  2.  LondeiD  1890.  8*.  —  Michael:  A 
ftirthrr  cootribution  to  tbe  l(nnwle<l»:e  uf  British  OribaMae. 
p.  177 — 201.  —  Gro\Bs:  Oii  a  nuaoü  ol  nhtiatintr  the  re- 
ncrtinn  1mm  the  ill^ill<'  <>f  thr  liudyiulie»  uf  niii  rosrupcs  ct. 
p.  215 — !22l>.  ---  Naclipt:  Uo  a  |>etrui;ra|ilii<'aJ  iiiumMojK». 
j>.  227  —  LI*-*.  -  I!i  i  (.nl  ii(  oirri'iit  ri-»i  iin  In  s  n  l.ilin;.'  to 
lim  rtvi  r;i';i.  i  r\ ]it(i(,'aniui.  m;rrn»c<.[iy  ct.  \<.  ■J'J'J — :ti>;l 

Blatms,  W.;  I»i>^  Ni  iiant>i'  llu»g  de»  Uerzogi. 
uaturliialorwchcü  ilui-oiuii'  zv.  l>tnuu»chweig.  BlMBt> 
ichwtig  1879.  8°.—  t»<fl.  ntlkln  Anttatti-n  für  >'atlir> 
geschieht«-  und  Altert huniekundc  in  Ih.llniul  uriil  dem 
aordwcetliebsten  TlieUe  von  Dentschiaod.  Bratuuchweig 
1860.  S*. 

B.  Accademia  dei  Lincei  in  Rom.  Atti.  Ann»  277. 
Ser.  3.   Ttuuftunti.  Vol.  IV.  Fase.  4.  Itciroa  1880,  4*. 

Sonder,  Otto  Wilhalm :  Flurn  Capinsi« :  Ldng  a 
ajrstciiMtie  deBcriplion  of  the  plaale  of  the  Cape  CeJoigri 
Oiftaria  and  Port  KataL  hjr  W.  H.  B 
O.W   SoimIii    Vol.  I-III.    IluMin  l'-ö'.i-GJ,  8« 

UuUer,  Ferdinandus :  Fnij.iiRuta  phytugraphiae 
Analraliac.    Vul.  I— IV.   Melloume  18&8*  6'*. 

Taplin,  0,:  Tlie  Fulklore.  nianiuTi',  cattoms  and 
langungi'»  uf  ttiu  .'■nutli  AustraUan  Atorigiucs:  gulbcred 
iram  iaquiries  laade  by  anthority  of  South  Anatialiaa 
goreramrat.  Addaide  1879.  8*.  (6esehenk  dea  Herrn 
Dr.  R.  Schomburgk.  51.  .\.  N.  in  Adelaide.  J 

Woods,  Jtilian  L.  Tenison:  Ni.iili  Australi»,  its 
physitHl  _■•  ■  ii[  l._v  .itid  iiiitimil  liistmy.  l;<iiir  lh(14. 
8".  ^GeKhenk  des  IJcrrn  Dr.  H.  Scbombargk, 
M.  A.  N.  ia  Adelaide.) 

Xaniuky,  A. :  Beitrige  mr  KMUttaiM  8Bd-AfijinM| 
geogrephischen.  ethnograpUsehen  nad  hiateriei^lien  In- 
halt.«.   Iltrlin  187n.  B". 

Schwalbe,  Gustav :  Beitrag  zur  £utwickianga- 
gMeUehte  den  ZwiaehenUma.  Sep^Aba. 

KatnftefOibenderVer.  iaBiitnD.  Verbandhuigen. 
Bd.  XVIL  1878.  Brttnn  1879.  8«.  —  Schneider  u. 
Leder:  BdtiiM  aw  Kenntni*»  der  haiikasjeehen  KÄfer- 
(MiDa.  p.  8— IOC  (Sdihai.)  —  Oborny:  Flora  de«  Znaimer 

Kreises,  p.  106—304.  —  v.  Niessl:  l'eber  die  Bahn  des 
Meieores  vom  6.  S«ptönlitr  1S«8.  p.  *>5-  it.Ni  Hjtebak: 
Analon  der  OalcmichiKbeD  Melettasdüchten  im  Kaukasus 
m.  amOhonMa.  |k  m—SM,  —  Habarnanai  Daa  Trink« 


wasHcr  Brfltin».  p  327  ;H2f»  v  Hardefrgor  u.  Bricm: 
I)UK'li«'l>iiitt.s7ahlt'n  liiT  iiK  t('iir(i!ii:;iM  licn  Klc-nienH'  von 
Grosüburb.  aui>  öjaliri^'un  Ucubachtungen.  p.  SäO — 833,  — 
ret>er«ii-ht  der  inet»jrulo|7iscbca  llW>WMlhlBI|geB  in  lUhRD 

und  Scbk-sicD    p  S34--368. 

Ministeri.il - Cnnunissiüi!  z  Untersuchung  der 
deutsch.  Heere  m  Kiel.  Ergebnisse  d.  Beobacktanga- 
stiitiouen  an  d>'ti  il.  iitHcben  KMmi.  Jg.  1879.  Hft.  Z, 
XL   Berlin  1880.  8«. 

Afltd.  Lnp.  daa  flateneaa  d«  U.  ntmtenf  . 
BoUetin.    Tome  XXVI,  Nr.  I.   St  Pteisbourg  1880. 

4».  —  Michailow:  Xouvelle  uiMliode d'ehierver  lespb6- 
Doininea  Tasomutcurs  chca  Ia  gfenenilla^  p.  1—12.  —  We* 
liky:  8nr  rexdtabilit^  de  Ia  moelle  <pmiire  et  Ia  viteiae 

de  lu  trunsl.'ition  de  rexdtation  nerveus*'  de  loni;  de  cet 
nriFJiiP.  p  2<'i— 28.  —  /inin:  Nute  siir  Ia  lliiizoini'  p,  29 
— —  W  illi:  TliiMirii'  iiiinpii'lc  dn  iiiaifiit-liiniitre  liihluirr 
fl  iiiiineilo»  iiii'iliiiili  ^  'ii'  il'.  n  rmiiiatioii  di'  riiitfiLsili'  luin- 
zuntalc  abi>uluo  du  niuguetiaiiie  terrottrc  aiiiui  ijue  dos  cu- 
«flicicnla  da  lenqrfntnre  et  d'indnetion  des  annaaa.  p.  49 
—79.  —  Walfaon:  Embn-olo^c  du  Lymnaertt  HagnaUt. 
^  79-97. 

S.  toeiety  of  Edinburgh.  Procoedings.  Vol.  X. 
Nr.  103—105    1878—1879.    Edinburgh  1880.  8«. 

—  Arkroyd:  Uli  tbeaction  of  liubt  uu  tbe  irb.  p.37— 40. 

—  Aitkea:  On  a  nev  tnnietjr  of  orular  sprctnim.  p.  40 
—44.  —  Maefarlane;  On  tbe  prinriplo«  of  the  logie 
altrehra.  p.  44,  61,  106 — III.  —  Illyth:  Notes  on  «une 
experimcDt»  witli  the  telephuiie.  p.  4.>-  4s  —  1  ait:  <)ri 
Ihe  liipa.sur« nieiit  f.f  licknotlcilmss.  p  IS— 4!'.  -  M;icfar- 
lane:  <iii  t!ir  (lisriiptiie  ilifi  li;iri:('  (4' oli'i  tni  ity.  p.  .'Mi— .W. 

—  Brown  atid  lilaikie:  On  the  actiun  uf  bcat  on  tbe 
lalts  of  trimcthyimlpbiDe.  p.  69— SA.-—  Jlsekaaan:  Mala 
on  the  distribution  of  temperataie  ante  tta  iea  hl  lAtüdi- 
Row  Loch  p  r>i;  r,\.  m  -  7i.  —  id.:  Ca  dcep-tea  tkcnao- 
nlr't<^^  p  77— '•7  —  lilaikie:  I'reliniinary  note  on  a cry- 
slull.iir  n  mg  nuiid  fiiniK  il  in  waier  containing  sniphuntled 
luilri.k'i  II  aiul  iii(T<  jptun  iu  sulution.  p.  Ö7 — 89.—  Tait: 
l.iil.i.niuiry  notes  p.  W>  irj  —  l  liomson;  0»  gravitational 
om  i:;.itiiins  of  rotating  water.  p.  U2 — Km.  —  llume:  Fifth 
report  uf  tbe  Bouldrr  Cumniistlou.  p,  113—177.  —  Jolly: 
On  Ute  traii«portation  of  rorks  foood  on  tbe  soutb  ahorcs 
of  tbe  Moray  Firlli.  p.  178—185.  —  .Somervall:  Obeer- 
vatiiiii.s  rill  tioulder»  aud  drift  on  tbe  Pentland  bill.s.  p.  lH<i 
—1157.  -  IlendiTsiin:  Notes  oii  ilrifl  iuid  i{la<ial  plieno- 
inciia  on  the  l'entland  hüls.  p.  lf'7— 188.  —  Maclaren  and 
Geikif:  liefereuccs  tu  »tiiiu' iitHllMiiiUlors  on  the  IVntlainU. 
p.  189 — 191.  —  Home:  Itemarks  on  tbe  bouUlcr  report. 
p  192—199.  —  Tenneat:  Wky  Ika  taraaeln'  doca  ae» 
ahrays  indicate  the  real  wcight  of  the  naat  ef  atimMpbara 
alolt.  p.  912—233  —  Maefarlane:  On  a  ralcnbis  of 
relatieiDsUp.  p.  224 — 231.  —  Stirling:  Additiunul  ubaer- 
nüioaa  ob  the  Amgus  di»eA«e  affminu  »almun  and  otlier 
fish.  p.  389 — 360,  —  Tu r HCl'.  <iii  tili  fumi  aud  strurture 
of  tbe  teeih  of  Motojitutltm  J.injnTäii  and  MnoiMidon 
Süicerl'ijii.  p  2.')i> — 252.  —  Brown  and  Blaikie:  Action 
of  beat  on  wine  salL^i  uf  iriiiiethylMilphine..  p.  253 — 2.'»4-  — 
Forbes:  On  tlie  hursting  of  tireanna  vben  thu  muule  ia 
closed  by  «dow,  eartli.  greanc  ci.  p.  254— 25(>.  —  Home: 
Notice  of  striated  rurks  in  Eant  Lothian  aud  iu  somc  ad- 
juiuing  connlie».  p.  2.'i<>— 27(i.  —  Tait:  Un  melhods  iu  de- 
linile  iatearals.  p.  271—273  —  Morrison:  On  anotlacr 
■sathad  aT pvqianag  «tkyiHdae.  p.S79-477.— Oibsga: 


Digitized  by  Google 


184 


On  the  cumpositioD  of  ..Reh"  ao  effloreKcnce  on  tl>e  mQ 
of  certain  nistricis  of  Indi*.  p.  277  —  280.  —  Tennent: 
PropoMMl  tbi-on'  of  the  progresuve  movement  of  baronietric 
deprmioD.^.  p '27;>— 333. 

—  Trnnuartionü.  Vol.  XXVIII.  Part  3.  for  1H77 
—  1878.  Edinburgh  1879.  4».—  irnXiu:  Hu  the 
»liuhcatioD  üf  (frajihit  mi.>thi>d5  to  the  ilLUTii.uiatj'm  L't  tha 
öhtiency  of  maclnn.  r;,  l'i  J  Tl.f  iiMii/i'iii.il  ^kmiii  cniiirie. 
p.  708 —  716.  —  l'ait:  Ihcmal  unil  t'lecthc  coiuluctivitjr. 
f.  717—7401  —  TIivbmb;  Ob  UmBodroanic  BMiiitgr. 
t.m,—7U.  —  ir««lctB:  Ob  th*  hannoaic  taaljnii  tS m- 
lilB  TCwd  MOBii.  f.'m-TK.—  Snvtk:  Goiaor  iBBiao 

ttrmt  MtHnMUn  «»■•«-»»—««»«ito«!!«  «UBmld.  Dl  7T9  BIIIl 

 T«L  ZXIX,  Pt.  I  for  1878—79.  Edin. 

Wgh  1880.  4«.  —  Heddle:  Cbtpten  of  the  nlaan- 
loir  ofScotkad.  p.  1—4«.  66—118.  —  Ifnir:  Ocsenl 
tiMOraBt  on  dMnrnimuits.  p.  47—  64.  —  Htyermft:  Ob 
MHN  Jlkynoloffksi  rpsults  of^ temnerature  variationg.  p.  119 
— IRL— Ratlierfu  rd :  Uu  ihe  [iLj^iolugical  action  ofdrugs 
on  Ihc  secretion  of  bile  p,  läS — 2ü4.  —  Robinson  and 
(ju(.  Jwin;  On  si  im-  ufw  lijt^ieB  of  the  Leucoline  serie«. 


u.  •J66—2äO  —  Ülj'th:  On  the  traiwwiiarioB  of  Muud  by 
Imm  «laetfkat  eaaiBet.  &flBl— «4>  —  Sajtk:  TkB  solar 
qieelrum  xa  1877—78  Wkk  nbu  pncücal  idc«  of  Ha  pro- 


bable temperatorc  of  orisüiation.  d. 386—342.  —  Traquair: 
Od  tbe  atructure  and  aranities  ot  the  platyüoniidae.  p.  34S 
— 81)2. — W  a  t  s  0  n  and  Y  u  u  u  g :  The  anatuiäy  uf  the  northern 
Urlutjii  (Bduga  catodon.  Griiy)  \>  393 — 43<i,  —  (ieikie: 
Un  tbe  carbonifenHis  volcanic  mclca  uf  tbe  baain  of  tlü 
Firtb  of  Kortli,  ÜMir  atractam  ii  tlw  Md  aid  mdar  tha 
micro-scojHj   p.  437— 618L 

Sog  Imp.  dei  Nataraliatei  d«  Moseon.  Bulletin. 

Amici-  1879.  Nr.  .3.  Moscou  1880.  S».  —  M iUrhe- 
witch:  Ktiulcf  ],a!i'iir.ti.;ii;n'|ucs.  2.  Sur  les  CHiulies 
ArnmoKÜe» macrwcpltalu»  eii Huuie.  p.  1—21 .  —  Bedriaga: 
Tanöehain  dar  ämsMMm  aad  iM^ÖHn  Vordcr-Aafena. 
|k  S— Iii.  LiBdeBBBt  lloBOOipUe  dar  Borkenkäfer 
Rossland«.  p.  6?— 87.  —  Traatacbold:  Sur  rüivariabilit^ 
du  niveau  des  mcn.  p.  129 — 166,  —  id.:  Die  gcolofoscben 
Foncbunnen  in  den  vereinigten  Staaten  von  Niirii.Mur  nka. 
p.  156-  Va». 

ABthropoIogioal  Inititnte  of  Oreat  Britain  and 
Ireland  in  Liondon.  Journal.  A'ol.  III.  Nr.  2.  London 
1878.  8^  —  VoL  VI.  Nr.  2,  3,  4.  LmdcMi  1877. 
8».  —  To).  YU,  Kr.  1,  9,  8.  lendon  1878.  6«.  — 

Vol.  VIII,  Nr.  2,  3,   t      I  nr,  Inn  1879.  8«. 

Hnsenm  of  oomparative  ZGölogy  at  Camliridge, 

Maas.  Kullctin.  Vol.  VI,  Nr.  4 — V.  C«mbri<k'f  '.  Hyo. 

H".  —  I!p]>orts  on  the  rcsult«  ofdri>(l/ine  niid»'r  thf  juiicr- 
vision  ut  .V  Agassiz  iu  the  Carni  i  m  >i  .i  l'-Ts.  7;i.  VI 
Fourtales:  lUport  on  tbe  corala  and  autipatbana.  p.  t>5 
— ua  —  AUBm:  Iha  «tkaold  h«Ba»  iB  tto  tats.  n.  181 
—188.  —  OBraBBt  Ob  iuiIbIu  OMKiiB  vt  OMumtim 
m.  188—188,  —  FavkB«:  CanliltalUBa  t»  B  lag««Mn  «f 
tte  taMir  Jdtrflahea.  p.  197—148. 

Yerafai  $.  TwUmtang  wiaaeBaalt.  Xamtalaw  in 
Wien.  SchrifteB.  Bd.  XX.  Jg.  1878/79.  Wien  1880.  8». 
K.  Bayer.  Akad.  d.  Wissensch,  zu.  Manchen. 

tjitziuigsliviirlit«-,  1880.  un.  1.  Müuiijtii  ItiSU  «». 
—  \  S 1"  Ii I  a i'i  II  t  n  (' i  I  -  >  :i  Ii  11  nl  u  II .~  k  s ;  KrUiili'nJiigrti  des 
4.  UaiidcK  der  Reisen  iu  Indien  uod  liüchs&ien.  p.  1 — S2.  — 
BackBBgel:  Theorie  dei  BBUKüchn  Luftwechaels.  p.  3S 
—8a  —  KleiBs  Zur  Thettit  dtar  «HipHarlMB  ModoKiBO- 
Hoaei.  p.  88-lOa 

Deitiohe  BewitB  in  Bmtnnrg.  Ans  dem  Areldv 
der  Dentschen  Seewarte.  Jg.  1878  HnmlMirfr  1878. 
4*. —  Fei  borg:  Leber  die  unperiodischeii  moiiatbchcn 
Schirankvngeu  des  Berooeterslsaaes.  16  p.  —  Ranker; 
Die  wicseoscbaftlieliea  Enobniaae  der  ersten  in  der  Abtliei- 
hiw  IV  der  Defltacben  Seewarte  i.  J.  1877  «ligAahaaaB 
B  8«  MaiiB»4%n»aaiaMn.  98 


▼er.  fitar 

9nM.  1k»  dMBiiadM  hatitat  der  üiriTaraitit  Orai 

TOD  Loop.  T.  Pebal.    Wien  1880.  4" 

—  Mittheilnngen.  Jg.  1879.    Graz  1880.  8*. 
(Fwrtaaiaaflf  ftilgt.) 


listoriscli-kritische  Studien  über  das  OniL 

VoB  C.  Eagler,  ord.  Profesimr  am  Polytaehiikaai  ia 
KailMihe.  M.  A.  K. 

(FortaetsBog.) 
8.  Bildung  tob  Oeoo  im  Momente  der 
Attsach«idaBg  dea  8««eratöffa  Btia  oheai- 

»cheu  Verbindungen  durch  Ki  ii  wi  rkun^  der 
Wärme,  dea  elektrischen  Stromes  und  anderer 
Ageatien.  Dte  Zahl  dar  BaaetieaaB,  bei  wMm  vatar 

Auasehoidung  ron  gowähnlicheni  Sauo-^'nft'  jli  i.  her 
Zeit  auch  ein«  Ozoubilduug  wahrgenomnieu  werduu  inum, 
ist  eine  sehr  groeae;  denn  fast  iibecall  da,  wo 
atoffabacheiduii^  erfoljrt  unter  Bcdingiinpon,  unter  i 
das  Oiou  exialcuztltlug  ist,  tritt  dit.-.-<e  Sauerstoflinodifl» 
catioB  aoch  mit  auf  AVii'  t^ibou  oben  crwUhol^ 
«teilen  wir  uns  dabei  rm,  daas  im  Moment«  der  Ana- 
scheidwkg  eiiuelne  Booh  nieht  zu  Molekülen  vereinigte 
Saaerttoflllitome  «ich  ttu  schon  fertige  SraantafinokkBk 

Bnlagcm  und  sn  Ozmimolekiilr  >)ildi>n. 

a)  Ozonbildung  durch  Erhitzung  sauer- 
stoffhaltiger Stoffe  iat  schon  von  mohreia& 
Chemikern  wahrpenniunioii  wordeu.  So  i<ch(>i)  im 
Jaha-  18 j 5  von  Bchänbeiu,'j  welcher  beobachtete, 
da«6  der  beim  Erhitjten  von  SilbainMi|d,  QaeckaOber» 
ozyd,  Bleiauperoxyd,  chlornanrem,  bromsaurem  tuid 
jodeaurum  Kali  eutatehendo  Sauerstoff  einen  ganz  ge- 
nügen Oznngehalt  zeigt.  Auch  Kiogiatt*)  fand  in 
dem  aus  Queckailfaeroxjd  und  Mangaaaapapajqrd  durah 
Erhitien  da(ge«teOtaB  Saoontoflb  «twaa  Owa.  Vabav- 
JimU  iure  i<cheidi:  t  beim  Erhitzen  auf  180—185*  dNn« 
£aUa  oonuisinen  Sauerstoff  ib.*) 

b)  Die  Bildaag  dea  Oions  durch  Zer- 
IcjL'ung  desWaeaera  mittolKt  de.'«  elektrischen 
Stromes  (Elektrolyae)  ist  eine  der  ülteaten  Ozon- 
bilduBgen.  die  wir  fibeibaapt  keanea.  Sehoa  Cruika» 
hnuk  int,  wie  au*  dfr  pi  >.  li;ihtliehen  Einleitung 
berrorgebt,  der  eigen  tbnmliclie  Uenwb  bei  der 
BUcIreljae  dea  Weaaers  B«<i;e8JleB,  und  6eh8B- 
beia  hat  glaidi  zv.  Antanij  Nfint:-  T'-,t<-i -m liunc.  a  die 

Identität  dieiies  (Kimhi'.-  mit  ili-tnjciii^'f;.  clt'ktri- 


W'iliaii'Ui^'u.  d.  natiirt.  i>e^,  Uasel  I,  252.  Juuni.  C 
jiraki,  eil. -II  I.Wl. 

»)  Chim.  News  XXV,  2  «2. 

•)  Croft  sowohl:  Chaa.  Kern  XXT,  87,  ab  aach 
Belincei:  B«r.  d.  denladi.  dma.  Oes.  1878. 906»  r  ' 
eba^tet,  ^daaa  badm  FaMradaa  di 
bildat  ebd. 


Digitizcü  by  C3C.»u^i«^ 


135 


•«irtrn  T.nft  arkunit  und  dM  Om  «nf  ümn  W«g* 

UaigtsteUt.») 

W«BB  mu  di«  Mta  XMrtradea  «hur  Bittarie 

in  Wamiw  tancht,  sn  büfiet  sich  am  positiven  Pole 
neben  Sauerstoff  immer  ein«  geringe  Henge  Oxon. 
Heia«  Wmmt  dgut  rieh  «r  «mmb  T«nadi  viel 
wenifTcr  fll*  nriiresüuerti»!«,'^  und  hat  »ich  ah  pit)«tipi(ei» 
Verhiülni^'i  jcur  DarstfUuufr  ozoniairton  Sauerstoff»  auf 
eU-ktrnlytinc'hem  "Vtege  1  Toi.  Schwefidrihire  auf  5  VoL 
M'üMer  hernutt^tellt.*)  Na«b  Baamert*)  wUen  be- 
sonders günstige  Kpsultatc  erhahco  werden,  trenn  das 
Wewer  mit  SchwcfclMiure-haltifcer  Chromiuiuro  onge- 
sVuert  ist;  ob  jedoch  anderererita  Alkalien  die  Bildung 
yva  Oxnn  bei  Eiektrol;^  dee  Waaiera  Tollstifndig  hin- 
dern, wie  0»ann*^  f^funden  hat,  bedarf  noch  der 
Bestätigung.  Sohönbein<^  fiind  aUeniiqga  bei  An- 
weodung  tmi  mit  Kalilauge  Tcraetetam  Waaser  «iidi 
nur  selten  Spann  von  Ozon. 

Die  Menge  des  Ozons,  die  sich  bei  der  Eloktro- 
Ipe  des  Waooer«  bildet,  int  auaüerdeni  auch  Doch  ab- 
bio^g  von  der  Temperatur  der  Flüssigkeit:  je  kitlter, 
desto  mehr  Ocon.  Soret')  fimd  brim  lüMtallfm  ^ 
der  Elektrolyse  unterworfeuea  Wwsen  (1  TM.  Sdnrafil- 
aüuri'  utul  5  Thle.  WasM>r)  in  rin  Oemisdi  von  Eis 
und  Kochaala  und  unter  Anveodtntg  6  Bnnaen'scher 
Elemcnle  über  6  pCt.  Ona  hu  Sanvntofl'.  SenwtTer- 

sliiiidlich  mü«*x'U  die  Elt'ktrtHli'n  bei  oll'  clieiicii  Ver- 
suchen aus  einem  Material  —  am  besten  Gold  oder 
Platin  —  gebildet        das  rieb  nit  Obob  niobt  dinot 

oxydirt,  da  soui<t  das  0,um  theilweiü«  oder  glUS  dlp 
durch  wieder  zerstört  werden  würde. 

Der  ehendsehe  Torgoug  ist  hier  iriedar  dtt  ^ebe 
wie  obiii :  dit-  durch  die  Elektrolyse  freigewordonen 
Sauentoifatome  Teninigen  sich  nur  tbeilweiae  «u  Mole- 
külen gewöhnUehen  Saaeretofb  fO*)  und  indem  einig* 

der  letzteren  mit  tiui  b  einzelnen  SaQCn«toflkteBen 
zumnuDentreffi»!,  bildet  sich  Ozon 

>'  Ri-richt  ilber  d.  VerbaiullLH.  d.  oaturf.  Gea  BiMl 
IV.  ■-.  «<;  Abbumlli^n.  d.  II.  (  lasso  d  ba«T.  Aksd.  IWifl. 
III.  At.tlicil'.'.  I.  2".    l'..^i.'eii(t.  AiiiKil.  L.  iiUi. 

•  (N^iiiii  I  I'<'L'i.'ilul  .\liliril.  l..\.\I.  l.'!."-'  lipliaujilft  >ri- 
«ar,  reüics  \\  as^cr  eebe  bei  der  Elektruljse  uar  kern  Oron. 
Hat  sieb  jrili.i  Ii  riii'lit  b<-!<.tiitiva. 

ilMt'finanu:  I'ogf.'etid.  Anual.  CXXXIL,  607. 

«)  Folgend.  Auosl.  LXX.MX,  o8.  Anual.  d.  Qmm.  u. 
Fharai.  L3KXVIII.  231.  Jonrn.  f.  prakt  Cban.  UX,  IflOi. 

■)  Pofritend.  Amiel.  XCVI.  V<<  Joon.  f. pvekt Cbea. 
LXVI.  l,ti>  ' 

»I  Jabre»ber.  f.  f'bcm.  1>.''>.  2-m. 

',1  Coinpt.  reiid.  LVl.  Sü  i  I  bil.  Ma«.  (  II  XXV,  208. 
AnoaL  d.  Cbem.  n.  Pharm.  CXX\'1I,  bf.  ruggend.  AonaL 
CXVIII.  US.  Joum.  f.  prskl.  Cbem.  XC,  21«. 

■>  I)ie>Vahni<>bmunK  Meldin ^er' i (AnnaL Adieni. a 
Ph.LXXXVlll.M7).  das»  iH'i  rierKb  ktrnlv*edes  Wassers  siirb 
oeck  Wai-.xprstotfsiiiieroxvil  «nt£tebt..scbeiut  sich  iiseb  ueueren 
UmanttchuugeuBerthelot's  iAnBaLd.chiiB:PhTt.(6j,JUV, 
864)a.Sf  bOneU  (Annal.4ClMBLii«Ph.CXCVn,  lOQ  nidit 


Bildiin)5  de»  Ozons  an«  sauerstuff- 
reichen  Verbindungen,  auf  rein  chemischom 
Wege,  durok  Einwirkung  von  Säuren.  Hon» 
ieau>)  fimd  zuerst,  daas  bei  der  Zersetzung  des 
Barinmsuperozyda  mit  Sohwefelaünre  neben  SaueratoA^ 
gas  ein  aotiver  Sauerstoff  entsteht,  desHcn  Identität 
mit  Own  er  bald  dareuf  erkannte.  Sohönbein  ar>^ 
kttrt»  daoaelben  spSter  ffix  das  dem  Oion  in  elektriadtar 
Besiehung  entgegengesetzt«  Antozori ,  \t  iihrend  idi  in 
Oemeinaehaft  mit  Nasse*)  nachwies,  das«  der  aoi 
Bariumntpomixjd  entwirinlte  Sanentoff  nur  ^«ringen 
Mengen  beigemisohten  Ozon.s  und  Wasi«er»t«ff8upcr- 
oxjda  aein  «igantlifinlich  leaodTea  Verfaalteo  vat> 
danke.  Bdd  nach  Homean'a  TerSffinfüdmnf  fimd 
Bertnzzi,**  da.**  übennnnpniisaurc* Ka'l  mit  SilLwcfel- 
aüure,  Sohönbein,*)  dass  Silbenuperoxyd  mit 
SekwMMtm  daa  gleidie  Oaom  (damale  ffir  Antom 
gehalten''!  bilde.  Dureh Untersuchungen  vim  W<'  1 1  z  ien 
Kingzett,*)  Böttger^  u.  A.  wurden  die  obigen 
Wahnahainngem  beelit^t;  aneh  ftnden  die  beidn 
Krstcren,  dax.^  chromnaur«*  Kali  mit  Hchwefelsiiure  in 
gleiclier  Weis«  ozonhaltigen  Sauerstoff  liefert.  iÜche  *) 
Ulm  naoh,  data  bri  Bimriilnnig  tob  aooentriitar 
Schwefelsäure  auf  Waasenstnffi'uiiernxyd  ebenfall.'i  ozon- 
haltiger Sauerstoff  ent«t«ht.  bcn  alleu  Kvoctiunen  dem- 
nach, dunktralahe  Bauerstoff  auf  chemischem  Was«  uitar 
Bedin^'uni^m  auspreMhieden  wird,  bei  welchen  da«  Ozon 
existenztlüiig  ist,  scheint  sich  von  letzterem  immer 
aneh  eine  geringe  Haoga  an  bOdon. 

d"l  Die  Bildung  ozr.nha '  t  i  iret»  Sauerstoffs 
durch  die  Pflanzen  i«t  eine  Frage,  die  noch  nicht 
abgMdJoaaaniat  Gerade  «ann  vir  Omihildnng  im  Allge- 
meinen  Überall  dn  nntiehmcn.  wn  SaucrRtoffabseheiduiig 
nntar  Bedingungen  erfolg,  die  für  die  Kxistenz  de«  Oisona 
günstig  sind,  aollte  man  danken,  es  mllase  aneh  der  dnxeli 


sn  beiUUinn;  ridnebr  soll  die  Vermindenuig  der  Aussehet- 
dnag  anfiaeralo%Mbalfilei«NilnaScbw«läsiare4iahigen 
Waiien  durch  die  BUdang  v«d  OebenehwefelOuTe  (S*0«) 
varaalstjit  »ein.  l)amit  fUH  auch  tiaet  der  Hauptstttttpankte 
der  Scbonbe  in 'sehen  Theorie  Aber  Ozon  und  Autozoo. 
Ueber  die  bei  ili-r  Klix-trolyiie  d»9  Wa.<iseit  Stattfindenden 
Vcirjjdiige,  --iw'.f  i'äir-T  die  pin->r)iliii,'i;^e  Utsnnr  fidw  In 
ijcbüuc'b  i'tjtij  citirtcr  Abbandlung. 

>  .  (V>m|>t  rt  ml.  XL.  947.  Joura.  t  nriktCbcm.  LXV, 
499.    Pügueiid.  Auaa\.  XCV.  4«4. 

«)  AnnaL  d.  Cbem.  u.  Pharm.  CMV.  215. 

•I  Aus  Cimento  II,  291  im  Jabresb«r.  f.  Ciieni.  Ift&B, 
2'*'.  Siebe  niirfi  Srh'iiibein:  Verbandlgn.  d.  naturf.  Oes. 
Hasel  III.  -iK-K  .fnuni  prakt.  (  lieni.  LXXXVI.  70.  bött- 
ger:  Joiuii  jiriikt  (hrm  l.XXXVI.  H77.  u  Jabresher.  d. 
physik.  Viri'iuv  1  riuiklia-  l-Mi— l-^ü;! 

•)  Verbandlgu.  d.  naturl.  <>es.  Basel  1,  240.  Joum. 
pnkt.  eben.  LXVI,  90a 

*)  Annal.  CheoL  Ph.  CXLII,  107. 

*\  Cbem.  Newa  XXV,  342. 
Joum.  prokt,  Cbem.  LXXXVI.  377. 

•)  Ans  JUiilLiocchhn.,  Shag.  IL  jlai  lb60,  hn  Jahna- 
bar,  t  Omb.  1860.  M.  , 


136 


dis  Fflanaen  mugwehiedene  SauerateS  «innlMiltig  Mfai. 
WNUBueh  dar  dMnriMlM  Vorgang  bai  dar  Anfhahma  und 

Baductiüii  der  KohlonHäurf  durch  die  rflanzo  iirich  Iiinj(«t 
oklit  kUugal^  iat,  ao  dürien  wir  doch  wohl  annehmen, 
diaa  dar  doveh  dia  Muu»  anagaaahiadaaa  Sanantaff 
thoilwiii^-  ii'ier  ganz  tou  der  Kulilciisäurc  »totumt, 
deren  eines  Souerstoffiitoia  direct  oder  indirect  in  Fni- 
hett  geaetat  wird,  «abai  dann  allen  umeran  Er&h- 

runpcii  riiii  !i  a'.t»  vahiNchcinlich  aiiseiiommtn  werden 
muM,  das«  einsolne  dieser  atugeschiodeutiU  äauenttofi- 
atoma  nah  mit  SanetatoAnolakBlai  an  Oaon  Tereinigea. 

Dw  Zahl  der  Clicii-.ikur,  wnlchu  dio  wichtige  Frag« 
ZU  tiumlwurtou  suchten,  ob  die  rilauiseQ  ozouhaltigon 
Sanantoff  avaaohaiden,  int  eine  aahr  gnaae;  tntsdem 

aber  ist  iric  f:e»a(r(  die  K<>sintwf>rtunfr  ii'yh  keine 
definitive.  Schunbeiu  gab  aueli  zu  diiTieu  Liilci- 
aochungen  die  erste  Anregung.  In  einer  Abband* 
long  „Uber  die  Selbatbläuung  einiger  Pilze  und  daa 
ToriumnineD  von  SauerBtufi'ern.'geni  und  Sauerstoff- 
talgam  m  der  Fflnnzenwelt"  bowics  ur,  daM  dar 
aoagepreaate  Saft  tou  Bolttm  luridm,  dewen  Stiel  und 
Bat  beim  Zorbrocban  an  der  Lufl  sich  rasch  bläuen, 
gerade  iu>  im  Staudu  iiit  wie  das  Ozon,  Guajaktinctur 
au  Uiiuea.  Aadaracaaita  estiahirte  er  nüttalat  Alkohol 
saa  dea  FQaen  eine  SttbaUos,  die,  nit  dem  anage- 
pveaateu  Softe  Tormiscbt,  die  gleiche  blaue  Färbung 
g^b,  wie  waun  die  leiriaMoen  filaa  dar  Luft  aui^eaetit 
imvn.  Dengeniiia  niaimt  8eh9nbein  in  £eaan 
FiLccu  ciuerseitK  eine  durch  Alkohol  extruliirbare 
Ott^jak-Uuüicho  Subatons,  audisnmeita  einen  in  dem 
aai|g(]RaaiteB  8afto  eoUiaHanen  Stoff  an,  dar  den  Saaap* 
atnff  der  Luft  in  0/....n  um/uw.'uidoln  und  sii  in  lle- 
iVlimqg  mit  dur  onstureu  die  Blüuuug  lierrunsurufen 
im  Stauda  iat  Phipaon  ■)  mtanHUaa  diaaa  Anaialiten 
Srhonboin'a  und  anolita  voiten Bawaiaa  daflr  bai- 
xubhu^n. 

Via  Luft  adbat,  die  mit  FllaiuNB  in  BeriOuniig 

gekommen  war,  hatte  man  noch  keiner  besnnderen 
Prüfung  auf  Ozon  unterzogen,  bis  Scoutetten')  den 


Pflanzen  ausge^i  hirdene  Sauerstoff  itntrier  "i^nnhaltig 
sei.  L  uca  -*)  liiud,  dius  atmoaphüriücho  Luit,  aus  einem 
Kaiuuo  mit  nauaa  fcaaiaiaiMl  und  über  Kaliam  g^ 
leitet,  8alpet<>rsiiiire  bildet,  wUhraod  er  niomal«  Salpeter^ 
aKttteibilduiig  wulirnaJuu,  wenn  dio  Luft  aller  Vegotatioo 
faqgaUiebvn  war.  DioM-a  yurBchicdcae  Verhalten  er- 
Ubte  ar  duxch  aiaettOanngnhaU  dar  Luft  im  aiatanB 

>)  Vorbandlini.  d.  natnrf,  Oea.  Baad  I,  tn.  Jaar». 
prakt  Chem.  LXVII,  40«.  Siebe  fernar  SekAabain: 
Verfadgu.  d.  nuttu^.  Ues.  Ua^el  V.  3.  15,  22. 

*l  Chem.  Kew»  VIU,  in.; 

«)  Compt.  read.  XLll,  »41;  XLIII,  21& 

«)  IMA  XLIO.  860. 


Falle^  indem  er  annahm,  daaa  daa  Oaon  in  Uagenwart 
Ton  UUtlm  mit  Stiekstaff  SalpetaraXure  bildat  Kaa« 

mann,'}  Urnrii.-,*'  Pney,',!  Daiibei.y';  u.  A  ver- 
treten die  gleiche  Ansicht  und  auch  (iriessmey er 
fliidat  in  dan  sait  waaaar  sarruAiattaii  Ünachaa  Abaiia* 
blSttem  Ozon 

Zuerst  trat  Cloez^j  in  einer  Beihe  von  Abhand- 
langan  gegen  dieaa  Anaiehten  aaf  und  eodtla  den  Ba- 
weis  7.»  liefe- II,  der  durch  I'flannja  uu-j.'cwliiedaoa 
Sauerbtolf  völlig  ozonfrei  sei.  Die  gleiche  Ansicht 
inten  ICnldar,*)  Hniiiaga*)  n.  A. 

aber  darch  die  in  tieiu-n  r  Zeit  ansjc^telllen  Verbuche 
Ton  Bellucci')  und  Fautrat"*;  hat  e«  duu  Ausdieiu 
gewonnen,  daaa  ea  aar  Zeit  niebt  miBgliah  iat,  ia  dam 
pflanzlichen  Sauerstoffe  Ozon  nachzuwei.sen. 

IndettÄen,  die  Acten  über  dieses  Kapital  üiud  uocU 
nicht  ges(-h](»u<en,  und  kann  ieh  ea  einstweilen  nur  als  aaf- 
falleud  bezeichnen,  daas  unter  sogiinstigen  Bildung.<ibeding- 
ungcn  da»  Ozon  noch  nicht  uachgewioaen  worden  kuuute. 

Die  bis  jetzt  ansgefiilntan  TaiMwhe  haben  »ich 
Torwi^gand  dia  Beantwortung  der  Frage  nach  der  Bil- 
dung TOD  Oboo  dlirdi  diejenigen  Organe  der  Fflanaen, 
welchen  die  normale  SauurstoffÜMchaidang  zukommt, 
also  die  Eotwiokelung  des  Osona  mit  dam  gawiittm- 
liehan  Sanentoff  mr  An^be  gestellt,  tina  Fnge^ 
die  jedenfalls  das  höhere  wissenscluiflliche  Intereaa 
fiir  sich  in  Anspruoh  nehuMD  darf!  Andara  haben  dia 
Fraga  aufgeworfen,  obnidttin  hararaiehen,  alaain 
Fichtei!-  und  Ton  non  Waldungen  ,  der  Sauer* 
Stoff  der  Luft  eine  Umwandlung  in  üzon  «r- 
laidat.  Vtth  dan  TTntewmihBBgen  Ton  Bbarmoycr 
(nic'he  weiter  unten  i-1  in  der 'ITiat  die  Waldluft  ozon- 
reicher.Dein  gau2uu  Vorhalten  der  fiut  an  allen 
Thailan  dar  Kadolhabar  wahimnahnundan,  aich  fbit- 
wahrend  verharzenden  ,\us.Keheidnngen  i;r\i  h  w.ire  ae 
auffallend,  wenn  in  den  Wäldern  nicht  oiue  solclie  Um* 
wandhing  gawWmlieliaB  SanantoA  in  Oion  adar  doih 
in  eina  dar  aoganannten  Oanniaatioa  daroh  Taipentiii* 

>(  Compt  rpnd  LV.  7S1. 

»I  Itistit  16»B.  2.>2.   Jahrt'gber.  f  Chom.  Irt-V,.  2G7. 

•l  CompL  rend  LVII.      l     Cbeni  Oiilr.  Iä«i4,  Ü61. 

«)  Zeilsehr  (  aiiulvt  ('heni.  VI. 

»)  Her.  d,  deutsch,  fliera  des.  l(?7ti,  SSf>. 

•)  Canqit  rend.  XLIII.  7<  ä.  AnnaL  d.  Chim.  Thn.  (3) 
L.  FO;  apitcr:  Bull.  «oc.  chim.  (2)  III,  8Ö.  Chem.  üeutr. 
1865.  DiVJ. 

■)  Aus  Schelk. Onderz  III. deel,  twcedaitnk,  OBdai.ldQ, 

in  Jalircsber.  f  ( linn  l^^'^i.  iMi 

•l  Joura.  f.  pnikt,  i  Uim.  (  II.  2u3. 

»1  Ik-r  d  dcuiÄih  chciii  ties  l-?73,  756. 

"I  t  i.in]it.  rend.  7.i.' 

>■}  l'  ttutrat  giebt  zwar  uu,  iu  harxrekhen  Wdüdcru 
rtlaliv  «anig  Oaoa  au  finden,  da  er  jedoch  seine  Angabca 
(Coaqit  read.  LXXXni,  75&)  nicht  adt  gleichzeitig  ge- 
machten Beobachtonra  asmniialb  dea  Waldea  Tcnleiclit. 
sind  seine  Versuche  B^tamaehflidead.  MirkoflUMaQurigau 
die  Toa  ihm  gcfindcacB  ZaUea.  die  aafKhen  7,7—8,8* 
louta  weniger  ah  aamlland  niedrig  ror. 


187 


öl  (»khe  unter  4)  citUproi  hende  actire  Form  fortwuhnciid 
Mtrttndein  würde.  Inwieweit  nun  aber  gendb  dieaer 
PnooH  eine  dauernde  Erhähuug  des  OwngehalU  der 
Wsldlnft  bedingt,  muae  duich  weitere  Venuohe  ent- 
■dmdmwnda».  (|SMMd«iiher«a(]iw«tarutaB&lM.) 

4.  Di e  Hi ! d  11  II d e.i  Ozon bei  Oxydations- 
prosesaen.  lUtd  nach  der  EDtdeoiiuug  de«  Ozoni 
■Mhto  8eh«Bb«ia  <)  4i«  UMtaehta«,  im 
rieh  oxydireiirler  Phfii«phnr  den  gleichen  activen  Sau«^ 
gtoff  bilde,  den  er  durch  Kloktrisiren  von  Luft  und  donh 
fielhktralyMte  WaMan  mImHmi  Iwtl*.  Audi  bei  der 
langsamen  Oxydation  rv«p.  Verbrennung  einer  Reihe 
▼on  anderen  Stofieii,  wie  Acthor,  'V\'viiiKoi«t,  Aldehyd, 
Kttermandeldl,  Terpentinöl,  Citrnnenol,  Leinöl,  ferner 
TW  Sohwaftlmaiantoff,  aohwefliger  Smm,  phoaphori- 
gBt  aiUMk  AiMMfMMntofl^  Stibithjl,  tiib  rieh  oxdinm- 
im  MMdkD  tu  tu  m.,  wim  er  Bödme  ^  Om 
nach*). 

Wenn  wir  den  cheiuischeu  Vorgang  bei  dar  Bil- 
dung daa  OwHw  nach  den  nntar  3.  angafUntaB  PM- 
ceiaen  in  RUckaicht  ziehen,  Iiat  dos  Auftreten  rnn 
Oaon  bei  Oxydationswirkungen  nichts  AulTaUeuüea 
■ahr.  So  wie  «ich  dort  daa  Omm  bildet  durch  An- 
lagamng  eiajelner  Atome  an  Moleküle  SauentolT,  ao 
auch  hier.  Wihrend  aber  dort  die  einseinen  Atome 
und  Moleküle  fast  gleicheraeit  anageschieden  werden, 
aich  alao  glmabaan  im  atatu  naaoendi  trefien,  werdao 
hJar  bat  dar  Imgaamen  Varbvennung  einselne  Holeknle 
des  gewöhnlichen  Sauerstoffii  nur  theilweia«  vl'iz<  hrt, 
Theile  dereelben  —  Atome  —  bleiben  ala  Baata  und 
TanimgaB  aidt  mH  Boeih  Bielift  aaclagtaa  fttnaratafr 
Biolektilen  m  0mm. 

Bai  iBBgaamar  Verbrennung  einer  grossen 
ZUiI  Ton  Stoflbn  ist  die  Bildung  yon  Ozon  wahr- 
gcflomiii'ii  ^'...l:5«'n;  Tor  Allem  aber  bietet  die  O/oii- 
bildang  bei  dar  langwman  Oxydation  daa  Phosphors 
aia  gau  baaoodana IntaraaM.  SehVBbain,  Marig- 
naound  de  In  Ki  ve.Williamoon,  Leeda  n.A.haben 
darüber  eingehende  Venoohe  angestellt,  diu«h  wekbe 
dar  Ohamimas  dieser  interaeaanten  Büduagawaiaa  ao 
la  möglich  klar  gelt'gt  worden  i«<t^.  Damach 
rieh,  daas  ftuohter  Fhoephor  in  allen  aauaratoff- 
haHig«B  flaagwniathan  oaonbtldend  wirkt  und  daaa  auch 

in  reinem  Saiicrt^rnlTpi;.  wojt  lang©  Zeit  hif.ilurrh 
allen  V'orauaaetxungeu  entgagon  nicht  nachgewiesen 
könnt«  —  OaeobiUmg  stattflndat,  w«m  das 


«)  B«T.  über  d.  Verbandign.  d.  naturf.  Ges.  Basel  VI,  tfi 
^  Verhaiidlgn.  d.  uattirf.  Gm    Basfl  I,  4ß7.  Joum 
tChcm-Lll.  135,  IHLl;  LV,  1,11;  LVI.SM;  LXXVIII. 
}  LXXIX,  W,,  71.    Poggend  Annal  dVIll,  471. 

•)  Die  betr.  Literatnrangabcn  si«be  in  d.  gescbiditl. 
Einleitg .  auch  Leada,  AiBiaL  d.  Gh.  «.Pk  CXCVUI,  8a 


Ga»  durch  Mind«rdruclc  nur  hinreichend  rerdunnt  wird 
Ueberfaaupt  bildet  sich  inuner  daan,  wann  foiehtar 
Phosphor  in  einem  Gasgemisch  im  Dunkeln  leuchtet, 
Ozon,  wovon  man  sich  anch  beim  reinen  8auer«toffgaa 
laieht  überzeugen  kann.  Lagt  man  niimlich  eiuij^c  Stiluke 
Phosphor  in  aino  mit  Sanersto^as  gefüllte  Flasche  halb 
aatar  Vaaiar,  so  wird  man  anter  gewöhnlichem  Atmo- 
aphlrendi'uck  ein  Leuchten  und  damit  Ozoubildung 
Bwht  vahnahmaB  küBnen,  viOtaand  aofurt  LaBahtm 
ud  OBnUMmig  aintrilt,  waoB  nittebt  muf  lAft« 
das  Sauerstoffgas  in  der  Flasche  bis  in 
ainaai  gawiiaaa  Onde  Taadttnnt  wiid'). 
Oma  in  «inen  über  f)noht«m  Fhoaphor 
abgeechlosaenen  Raum  yon  selbst  wieder  yerürhwfaldet, 
iat  agantlich  selbetTerBtündlicli,  denn  indem  allmalig  dar 
an  Pboaphor  gebundaB  wird,  anua 


auch  da.'*  Ozmi  mit  dem  Pho.sjihor  .sich  yen'iiiitr<-ii.  Auii 
diesem  (irunde  geben  auch  bei  der  Darstellung  des 
OMBa  dkifaBjgaB  Appanta,  bri  mlehaB  dia  Inft  dank 
laujce  Kohren  über  feuchten  Phosphor  hinwegßeleitot 
wird,  nur  schlechte  Uesultate.  Das  Ozou,  das  sieh 
am  Anftug  dar  BMura  bildet,  wird  wieder  gebnadeo, 
ehe  es  die  Röhr©  yerla^.vir.  kar-.n  Aurh  unter  den 
günstigsten  Bedingungen  lässt  sich  übrigens  der  Sauer- 
ateiff  adttakt  HuaphBtaUhwal  aialit  ao  alaik  OBaaiMB, 
wie  durch  »tiUe  eloVtri^fh*»  F.nttadungen  *). 

Eine  der  am  wenigsten  geklärten  Fragen,  welche 
ia  daa  Kafttet  dar  „Bnagnng"  (OaoaiMrtiaB)  daa  Sanar- 

stcffs  dur;  h  lanjjsame  Oxydationen  liineingehört ,  ist 
xweilullos  die  sugeuaunte  Ozonisation  des  Sauer- 
atoffa  dmreh  BarAhraag  hü  TerpaatiaVl  adar 

mit  andnren  Tnnvaruhrn  Sttiffin,  vr'w  Citroncnöl,  Ber- 
gamottol,  Wachholderui,  CubclHiuöl  u.  a, ,  auch  mit 
Kttanuadald,  Aoet-  und  VaJeraldehjrd,  mit ! 
und  Petroleum,  AaOMr,  Ailnlwl  ata.*)  Dar 


nakt 

CiL: 


Leop.  XVL 


>)  Die  wichtige  Frage,  ob  mit  der  Otcmhlldmig  durch 
langsame  Oxydation  in  der  atmosphiiri.'i.rhen  Luft,  yiw  srhoD 
Schöubi-iu  be<iliachlcl  hatte,  immtr  cldc  BilduiiR  von 
f^alpeter&aurp  oder  &al)>etriKej-  äaiirr  ilami  in  Hand  i^elii. 
scheint  in  neuerer  Zeit  cniudltig  CQtschiv<ten  zu  Hern,  da 
Bertbelot  (CompLrend.  L\XX1V,  6t)  gefunden  bat,  das« 
die  langsame  OzydatiaB  daa  Fhoefhan  aaiar  Jeaen  Ub- 
st4ndeo  immer  von  darBSIdaag  fenafferHeageaaalpaMgar 
Saara  begleitet  iüt 

^  Besonders  stark  ozoni<>ireQd  soll  narb  Sehftabaia 
das  Stlbathyl  auf  Sauerstoff  eiiiwirkoii  Verhäadlm.  d. 
naturf.  ties.  Basel  I,  6i2.   Joura.  praki.  I  hem.  LVI,  Mi). 

•i  Siebe  dsraber  Sihoubeiu:  Verbaudlga.  d.  aatotC 
Oaa.  Baad  I.  Ml;  II,  3,  m.  441,  4lB»  418;  IV, 

im,  ao«,  4(«  0.  f.  Poggeud.  AnnaL  CTl,  807.  Joora.  l 
prakt.  Che«.  LH,  13.\  l«.i;  Uli,  6.'»;  LXXV,  78;  LXX\H. 
2f>l;  LXXX.  MO;  LXXXIV.  406:  XCVIll,  267,  2hO:  XCIX. 
11.  IH;  ('.  4ii'.t:  Cll,  115,  Kl.'.:  (."V.  2->fi.  Annal.  Cliem  Ph. 
l'II,  Ijy  Cbem.  Ceutr.  l.-f):,  4-il;  li''ft,  iHJö;  IS.ji».  7.j7: 
ferner:  Kuhlmann  (Coinijt.  rend.  XLI,  63ft),  Cloez 
^CompL  rend.  XLIII.  7U2:i.  Bcrtbelot  «Annal.  Chim.  Phys. 
(Sl  Lvlll,  42i>.  ludt  ia>9,  iiii,  Uouzeau  (Compt-rend. 
h,  9».  laalit.  lOM,  IM.  Joan.  pöhL  Chn.  LXXXI. 

M 


Üiyilizua  by  GoOglc 


188 


miie,  wie  man  »ich  auwtvidrürken  pflsgt,  ozoiiii«irt, 
|ilit  in  dMHm  Zostaode  in  die  betreffende  FlüMigkeit 
in  USmag  nnd  «rtheilt  fieaer  eile  Beaetimeo  de* 

Oiona:  J(Mlkfüiumi«UirkekIi.'i:<ter.  GuijliktiBetur  ^Vl'^1('Il 
geUiut,  da«  Terpentinöl  lelbtt  bedtititariE  bleichende 
BipBBibhsftflB  f  wivki  im  AHytwffiiiflfi  MÜH 
«Oljdireiiil ,  kurz  Witzt  alle  Ibtkiula,  £e 
OHnlüsung  zukommen. 

Trotz  cntgei^eBataheBdar  Aoriehten  tmm  et  ah 
auf  der  Hand  liegend  he«>icljnet  werden ,  <iasi»  voti 
einer  Lörang  des  Ozons  in  Teipentinpl  in  gewöbnlicbem 
8unw  Uw  mdA  Um  Bade  mIb  faum;  Üemi  aa  iat  ja 
nicht  denkbar,  datis  ein  »o  enerj^nüch  oxydin  ixkr  Kür- 
per  wie  das  Ozon  neb  in  einer  so  leicht  oxjrdirbaien 
Snbatani,  «ie  daa  TarpantinSl  ist,  hqgeZeit  Uailnidi 
in  freiem  Zustande  *i>lltc  holten  können  Bertholot*; 
hat  schon  Tor  vielen  Jahren  bieraof  aufmerksam  ge- 
nadit  und  diw  Ai^an  ▼on  Baoantoff  in  bH  ^uft 
gesitandeiieiv,  Teqi<^ntiii'i)  riD^'f'iiommen :  (»clUsfcn  pewöhn- 
lichen  Sauerstoff,  oaomiiirten  Sauerstoff  in  Form  einer 

eine«  TerpentinhoTBe«  Auch  Ho  uze  nu*)  nimmt  oino 
noch  unbekannte  Sauerstoffverbindung  loser  liatur  im 
TerpeaÜaBl  ta  vnd  belegt  dieae  Anaidti  mit  der  tod 
ihm  ^machten  Wahrnehmung,  dass  der  Riiekutand, 
den  das  Terpentinöl  beim  Verdampfen  im  Vacuum  hinter- 
lüsst,  inaner  noch  die  stark  oxydirenden  Eigenochaften 
besitzt.  'Wären  letztere  nur  dnzeh  galoates  Ozon  be- 
ding:t  gewesen,  so  hätten  sie  Mm  Verdampfen  des 
Op!ea  —  also  des  Lösungsmittels  —  verschwinden 
mässen.  Nur  beim  Kochen  geht  die  stark  oxydirende 
ober  unter  IhtweiciwB  too  KaUanaXure, 
Letztere  Thatsache  deutet  darauf  hin,  daas 
dar  Mtiva  Sauerstoff  des  Teipentin«la  in  dar  WKme 
ezydiiemd  md  larstBreDd  aaf  daa  Oal  adbat  eimriikt. 

Ueber  die  Nutur  der  im  Terpentinöl  enthaltenen 
stark  oxydirenden  Verbindung  hat  Kingzott*)  Unter- 
kuchungen  angestellt  nnd  ist  der  Ansicht,  dam  dieselbe 
die  Zusammensetzung  C><*H**0*  besitzt,  stark  oiy- 
dirend  wie  Oioo  wirkt  und  mit  Waasar  in  Waasentoff- 
superoxyd  ad  Kanpbnlwa  Miftllt*). 


117).  L«w  (aie«.fliiMr.  IS»,  9tU  Zattadw.  t  Chm. 
1670,  609),  Fodakovgki  (B«r.  d.  deutsch,  den.  Gas. 

1873,  106).  Schaer  iHtr.  d.  deutaeh. ehem. Ges.  \^S.  4W), 
Einczett  tChem.  S)c  J.  i2)  .XII.  Ml:  Xlll.  210.  Manit. 
identif.  (31  VI,  11>7|,  Papnsosli  /Her,  d.  deutsch.  chCB. 
OfH  IftT".  -41,  Si-hiel.  iliid.  1-7!»,  .V.7 

>i  Annsl.  thün.  Pbys.  tSj  LVUl.  Hb.  Inztit  18M,  373. 

')  Compt.  read.  L,  88».  balit,  1860,  UM.  tarn, 
pnkt  Chen.  LXXXI,  117. 

»)  Clipm  So.-.  J    21  Xn,  Ml:  Xm,  210. 

*>  Pspasogli  (IltT.  d  deutsch,  cliem.  Oes.  1^77,  '■4) 
hat  gaAndea,  dua  TecpeaüaOl  mit  Katriam  aa  dar  Laft 


Im  KoUid  auf  aU«  bei  den  VatanmlimagMi  mü 

Terpentinöl  gemachten  Wahmehinungeu  und  anf  Gmnd 
eigener  Erflüirungen  bin  ich  der  Aniioht,  daa*  bai  dar 
Bnwirkung  daa  Saaemedh  auf  daa  (M  sich  sonlefaat 
der  harzartige  Kö^kt  hildet,  den  wir  iHngst  als  Bs- 
standtheil  des  an  der  Loft  gestaadaneo  TsipantiiiOb 
kennen  nnd  daas  alsdann  eine  weiten,  aber  mar  loa» 
Aulagonujg  vou  SAUcrvt'ilI'at^'iuen  an  die»en  harzartigen 
Körper  stattfindet.  Die  bleichende  und  stark  oxy- 
dirende  Wirkung  des  Oalaa  bemht  daraat  daas  dieae 
Harz-SauuDtoffx'erbinduii;:  üireu  Sauerstoff  leieht  ab» 
giebt.  Der  Unutand,  da»«  auch  die  Dümpie  des  T<V> 
oxydirend  wirken,  stedbt  der  < 


keinei'weK^'«  euffcf-fren  ,  denn  wenn  au''h  nicht  anm- 
nehmeii  äoM  die  iiarz-Sauer^ituffverbiudung  iur 

sich  verdunstet,  so  verdunstet  doch  daa  Tsrpeotinöl 
selbst  und  bildet  nun  in  der  Luft  erst  jene  oxydirende 
Verbindung.  Derartige  lone  Anlageruiv'en  bilden  ja 
aiehta  Abnormes  mehr,  ich  erinnere  nur  an  die  Jod- 
stSrka  und  an  die  blaue  Ouajaktiuctur,  in  welch'  leta- 
tun  wir  aban&Us  aisa  sehr  laicht  wieder  zeraetzbare 
SnaihAiilagernng  ao  daa  Gui^akharz  annehmen, 
aoob  masa  hier  danua  erinnert  werden,  data  nach 
Honiaan  und  Banard  *)  daa  Benaol  bei  Behandlung 
mit  Ozon  eine  höchst  explosive  Verbindung,  das  Ozo- 
benzin,  bildet  dia  wahnfihmnlioh  aocb  nur  ala  aia* 
derartige  moiMulare^  sehr  Icieht  wieder  aenatdicliB 
Anlogenuig  zu  betzachteu  ibt.  W'ns  Übrigens  die  oxj- 
diiaodan  TarpantiiiBUlmpfe  betrifft,  so  iat  as,  ohne  daas 
ann  tu  der  Annahme  gelösten  Omna  im  Terpentinlft 
selbst  genöthii;t  witre,  sehr  w^hl  denkbar,  iia*s  in 
iiberschttaiiger  Luft  sich  wie  bei  der  Einwirkung 
langsam  oxydimnder  Stoffe  auf  Sanerstoff  in  der  That 
etwas  freies  Ozon  bildet. 

T;eb<?r  die  ozonisirendo  Wirkung  de«  Aether»  hat 
in  neuerer  Zeit  WolffhügeP)  höchst  interessante 
Vorsuche  mitgetbeilt,  aus  denen  hervorgeht,  dass  die 
Bildung  aetivan  Sauerstoff^  —  ich  möeht«  aooli  hiar 
keine  eigentliche  Ozonbildong,  vielmehr  nur  < 
liehen  Vorgtui^;  wie  beim  Ti  ipartiiilfl. 
mit  der  verduostaten 


Dia  oxydirande  Wirknag  dar  Blvtkdrpw* 

■hl- II  darf  mit  derji-ui;;eii  der"  Terpt-ntitnils  nnd  vcjr- 
wandter  Stoffe  nicht,  wie  schon  vielfach  geschehen, 
in  diiaelao  "Vtr^Mb,  gabiwiht  wwden.  BSa 


iaitah  «iBa  8inre  bllto,  dia  fa 
and  Aether  IflsUch  tot  und  gagn 

•)  Compt  rend.  LXXVI.  57S. 

*)  Das  Naiiert^  daiül>rr  aiehe  weiter 

•)  Zaitachr.  L  Biokiiie  IX,  *U. 


Digitizoü  by  G 


139 


UhparoheD  nnd  nach  Schönbein*)  im  Staad«,  aus 
—wrrtwffiMJtigm  YertHndm^en  (WaaMmtoff- 
\  TKpwtnM»  «iniiaztMD  Aetber) 
«dar  riolitigair  lor  oxy- 
diraadeo  Wirkung  gegenüber  aiidcTen  iStoffen  zii  brinj^en. 
So  '«■doa  Uiutjaktinctur  und  JodkaliuBuUrluUeiatair 
danh  WumnUa&u  iipcroiy d  dMa  nieht  gähttnl,  mU 
abur  «ofort,  wenn  Blutkörperchen  zugeoetst  «erden. 
Dar  Sarnntoff  dea  WaaMntoffimpanajrdea  wiid  «bo 
tu  Aatowi  giAif  uu^an.  Id  ^loidisr  Wahc  wukau  dn 

Bhrtfctoperi'hfii  auch  in  i-iiif;  Hriho  rmi  niuicvi'n  Flilli-n. 
lIitiDBOor,  Weilenkleber,  Kiauuritriollösung  wirken 
ebenao  nia  dia  Bfatkarperehan,  und  griiidat  Sekla- 
beiti'auf  dii'  lui^tcu-  Krartirtn  die  Venrathuiig^  da*» 
die  Blutkörperchen  ihre  Wirkung  dam  KaaMOiydiit- 
gehdt  Tagrdaahan.  So  «ia  daa  BiaanosTdal  daa  ISimb- 
vitriola  u.  11.  Eiw-iiii.w'r'.til-.-ilze  rti'i>  f^cwohiilii hi'ii  Sauer- 
stoir  sor  Oxydation  err^t,  m  auch  das  Eioenoxydul  der 
nutkBrpanhan.  Ke  van  Riaa*)  aeaaittdiallntaadiak 
dii!^«  die  chcmimlii'  Wirk«aiukeit  der  Blutköqwtxlieii 
abnimmt  in  dem  Maai^,  in  vekhem  denselben  das 
Wrifff  ffutMgan  wifdy  apnaht  sn  Qmalan  Jauar  von 

Schönbein  gomiKhton  Amialituo 

Aus  den  mitgetheilten  That«achen  ergeben  «ich 
I  AiilHilipuiltla  fBr  ü»  AemuA- 
I  Bolle,  wclrlu-  (üp'  Khitkijq.icnhfti  Wi  i\vr 
L  qiieleu  haben ;  dieselbe  dürfte  uikch  die«eu 
BMfar  mur  m  «iaar  Bmgiiif  dea  8mmio 

Stoffs  der  Lufl  2U  chemiw^hor  Thiitiirkcit  und  ,A^'<irai- 
latioD,  ala  in  einer  dirccteu  Aufnahme  und  Uebertrajtung 
«dar  Vmraiidlii]«  deaaBlbm  in  Onn  liaateiieB. 

Rci  rascher  Verbrennung  kann  «ich  unter 
L'wütuudeu  ebenfalls  Ozuu  bilden.  .Schon  Schönbein 
iMBadtte  Oion  bei  der  Terbmnnung  ron  Waoaantdff 
m  Waaaer,  eine  Beobachtaug,  welche  durch  neaare 
Varsucha  Ton  Böttger*),  Pincn»*).  Strure*), 
Low«)  u.  A.  ihre  Bestätigung  getuiidun  hat  Man 
kann  aieb  Tom  Eniatahaa  dea  Onnia  dabei  leicht  ttbar- 
Mngen,  mnn  man  den  ans  einer  MetaUaptn  «w- 
trctenden  WaüiierKtoff  entzündet  und  ttber  die 
«in  Bechei]^  stünt.  Daa  in  letztetem  aieh 
amlBda  Oaa  nimmt  deatlidien  OsonKemoh  an.  Aach 

iraBB  mau  die  gleiche  Flaiiuiio  in  dun  Ilaln  t^iue» 
ImiaaDtal  geatetlt«)!!  mit  reinem  Sauerstoff  gutUlltMi 
Kolbena  bringt,  in  irdcham  «twaa  JodtadiamaBhfc»  aieli 


*i  Terhandhinfm  d  naturf.  Oes  Basel  I,  467;  IL  9. 

Kiehe  Srh''>!il>i'i!i'  Vi^tumdlgn.  d.  aatacf.  Gel. 
14. 
Koinrl  l'liiiiin  XXin.  ."572. 
«I  r<.gk'cna.  AiinuL  fXLlV.  -IHO. 
»)  lu  d.  Jolireabcr.  f.  Cliem.  lU7ü,  19&  au«  Teters- 
teg:  Acad.  JMi.  JLT,  KI6. 

•)  Zaüaehr.  £  tum.  1870,  tt.  Ohim.  Oaitr.  IBIOi 


befindet,  kann  mati  die  Ogonbildung  durch  Bläuung 
dtMi  Kleisters  beobucbteii.  Der  Jatatea»  Yonsuch  ist  ron 
Wichtigkeii:  denn  da  schon  Sauunre  and  auch  Sohdn- 
bei  n  *>  bei  Taibrannnng  raa  Waaaentoff;  Oel,  Hol*  ete. 
in  atmosphärischer  Lufl  die  Bildung  von  salpetrigsaurem 
t«.m«niA  mfaxgeBOBunaa  haben,  eine  Baohwnhtnng, 
deren  BUMiglnit  SVller  and  Grete «)  in  neBMW  &it 
beetiitigt  habou,  hütte  jene  Versuche  der  Torvmrf  treflen 
kttnneo,  daa»  die  aalpetzige  Siiiie  an  Tiiuaeltttn(en  Yer» 
ankaanng  gegeben  bebe. 

NachThan»),  Struve*),  Löw»i,  Schnauss«) 
und  Baduloooitsoh^  wird  Imi  der  raachen  Ver- 
brennnug  einer  groasen  Zahl  anderer  Stoffe  —  nach 
Einigen  bei  jedem  Vcrbrmmi^pn<zcs-i  —  gewöhn- 
lieber  Saneotoff  in  Onn  tvgewanddt.  So  findet 
Tban  OannMldmg  beim  Bmnen  dea  iMiehtgasea,  der 
gewöhtJicheu  Kerzen  und  d««  Weingviate«,  Kadulu- 
oeitaoh  beim  Terbrennen  von  Waoha,  Stearin,  FetiO' 
l«Bm  und  HagiMwnm.  In  «faier  Leuebtgaaflamme  ISait 
Kii  h  iiui  li  Than  das  Ozon  in  der  Woi^o  ci kennen, 
dasa  mau  die  Luit,  welohe  dem  unteren  Xheii  der 
Flamme  eine*  Bunaeabreanera  ttmgiebt,  xaaeh  absangt 
und  durch  üugeisUucrteii  vordUiititon  Jodkaliumstürke- 
kleiater  leitet,  welch'  letzterer  dadurch  sich  blau  färbt. 
Andh  bei  anderen  naamen  Üaat  n<h  in  ihnlieber 
Wi'ise  Ozmi  nachweinen *).  Haduloco i  1  s i  h  Iip=r  ;ur 
>'achweisuug  deeaelbeu  die  Flammen  in  einem  Uks- 
kolbeB  mit  abgaapreogtem  Baden  brennen  and  die  ikili 
bildenden  Vcrbrenuui)i;sjin")t[.  tc  dur  h  ein  Olasrohr 
paseireu,  in  dem  sich  mit  Jodkaliumütarkekleister  ge* 
tritnkte  Fainentacifim  befinden.'»  Than,  weldier  die 
Benljailituiifr  machte,  daiM  Holzkohle  bei  der  Vorbren- 
uuii;;  kein  Ozon  liefert,  erklärt  dies  dadurch,  dafui  der 
Kohlenstoff  sich  immer  mit  den  beiden  Atomen  dea 
HoleikUla  SauerstoSs  au  KohlenaSure  vereinige,  während 
bei  der  Verbrennung  Ton  Wasserstoff  und  Wasserstoff» 
iialtigeu  Stoffen  unter  Bildung  Ton  WaüiH;r  einzelne 
Sanenatoflktome  an^eaehiaden  werden,  die  aiuh  mit 
flieht  aerfidleneo  8a\>er»toflbolwMWai  n  Oaon 


>)  Joum.  prakt.  Chera.  LXXXYI,  199.  Amial. 

n.  CXXIV.  1     Chcm.  Ceulr.  m>,  62.''>,  689. 
•)  Üer.  d.  di-iusrh.  ehem.  Ges.  IH7".  2144, 
')  Jouru.  r,  prakt.  Cbcui.  {N.  F.)  1.  419.  ChCBL  Ceatr. 

1870,  SO'k 

N  IVtcrsh,  ,\.ftd.  Unll.  XV.  a2.'). 

'i  /.  it-ri,r.  f  ciii-uL  1-70,  .„r..  Chm.Omlr.lW,  IM. 
«1  Arth  i'lisnu.  (J)  I..VLII,  183. 
'i  lier.  d.  deutsch.  chaoL  Gel.  1874,  1454, 
•i  Uottger  iCbem.  Ceotr.  IBTO,  161)  und  Bficke 
(Chcm.  News  XXII,  57)  sncbteo  zwar  naclizuwciscn.  der 
KrÄtere,  dass  hei  den  angeführten  VcrhrcnnunKsprozesscn 
nur  koh]t'n.saurcs  AmmoniMt  und  WassiTutufTsinn  rox  vd :  der 
l.i  U\fr>\  du»«  ().x_vde  des  Stickstot]';^  iir-lienlici  ;<('l.'ii^ll'^  wur- 
den und  nicht  Uzön;  die  nenareu  Versuche  von  liadulo- 
coitacb.  der  u eben  Oaon  aUerdtnga  auch  noch  dieBiWUmg 
Igtrjpanren  Solian  «ahrgmoanien  hat,  bestitigea 


140 


rtnbägea.  Sa  di«  Hebikolite  Mmd  «w  hbMn'WiMHV- 

■toff  entlLÜt ,  kann  «ie  hmiHNll  M  dv  T»l»C«anUllg 
ancb  keio  Owm  liefern  >). 

Utat  eMli  der  nchora  Kiofairrii  dae  Okmu  fai 
Tiden  einidneii  F^illen  noch  Manche«  za  wUnMhen 
abrig,  to  geht  doch  aus  den  hier  mitgetheilteD  That- 
iMlMB  aar  Oaniga  harnir,  «ie  gniaa  die  2Ud  dar 

AaBoiHchen  Prnzpii.sp  ist,  durch  welche  dan  Ozon  bei 
bamderen  elektriachen  CoDstelktionen  in  unserer  Aimo- 
apUln  nd  bai  gawiiaaD  YaifliidtniiigeBt  die  IbTtwihrand 
auf  unserer  Erdoberfliiche  vor  «ich  frchoti,  bei  den  zahl- 
reichen Frosessen  der  Production  und  Cousumtiou  dee 
SannliA^  gdbOdat  mcdan  buuk 


DantiilQiiff  dM  Oaoni. 

1.  Durch  E!cktri<^ir<m  vnn  rrinem  SsaentolT  oder  von  Lvlt. 

2.  Mi:icUt  leuchten  F'ho»|'ti<iri.  S.  Ducb  VerbrconcD  VOQ 
Lcachtgu.    4  Etektp^ytc^«  Sfei^^  Zu^ 

Zur  Darstellung  dos  Ozon»  in  Laboratorien  und 
m  tedmiaclMn  Zwecken  bedient  man  sich  der  Oxooi' 
Mtkm  daa  geirBhnlidien  flanavatoft  durch  elektriKhe, 
meist  gogenannte  stille  Entladungen,  oder  im  h  i,-i  w  is,si  r 
laogaamer  Oxydations»  reap.  rascher  verlaufender  Ver- 
bmmmigi|iiutuaii>,  weldte,  wie  mim  amwhmndmgaaeUt 

mnrdeii  ir-t,  zur  OTinnhilfiimi;  au»  gowöhntiehom  Sauer- 
atoff  ebenialls  Veranlasaung  geben  können.  Kur  selten 

aaucrstoifhaltigea  YariMudaagaB  anf  Mauern  Weg»  nr 

Anwendung. 

1.  Xei1iod«e,  waUli«  a«f  dem  Sareh- 

treten  Ton  E 1  ek  t  r  i  e  i  f  ü  t  durcli  Saadratoff 
oder  atmosphärische  Luft  beruhuu. 

Sie  meato  oehoa  Ton  Sehünbeia  aad  aaeh  ilua 
■von  Maripnac  und  do  la  Rive,  Fremy  und 
Becquerul,  Aiidre'v«-!»  u.  A.  beniit2te  Methode  dieser 
Art  bcHtcht  in  der  Anweadugg  eiaea  Kohres  von  der 
Xiniichtong  eine«  Eudiometeni,  ■wakshaa  nit  Luft  oder 
liBiaw  Sauerstoffgas  gefüllt  Aber  Queckulber  oder 
Sehwefdsäuie  aufgestellt  ist,  und  dcvsen  beide  einge- 
adunokencn  Platindzahto  tüt  den  Polenden  eine«  In- 
daetioneopporatea  edar  aadi  einer  Blektririniuischine 
TerboDdeo  werden.  Der  durchtretende  Funken  bewirkt 
die  OannuatioB  daa  Saaamtoib.  Sie  giinetigrteia  Be- 
dingung«, unter  welehen  dia  OanaMIdaag  aat»  flaaaa 
Umständen  tot  aiah  geht,  nd  aslHD  «baa  {ß.  1S6) 

'i  Es  mag  hier  noch  der  Ansicht  Moffst's  (..Ozone 
and  Antuzoo(f'  b.  Fox,  117)  Kt'dacht  werden,  nach  welcher 
die  Phospborescenz  des  Meeres  Oioobildunr  zur 
Folge  hat;  er  b&lt  jene  fttr  einen  dem  de*  Phoenhon  anuogen 
Verorennongtproxess  und  bringt  diese  OcoaMlaaagtedrKta 
Belation  mit  der  huigsamen  Oxydation  de*  Pboman.  «hae 
«ailin  fid«a  ftrdim  Aaiidvt  briaabciaga.  ^ 


faaaanBaageataD^  aad  riad  dar!  aadi  die  YamdM  m 

Andrews  angeführt,  -«t-lrho  beweinen,  dass  man  nach 
dieser  Methode  nur  Terhöltniasmäasig  wenig  Oaon  er- 

gestellten  Rohr,  ■welche*  an  beiden  Seiten  offen  int, 
kann  man  beim  Dnrchleiten  Ton  Luft  oder  Sauerstoff 

erzeugen. ') 

Werner  Siemens*)  ■war  der  Erste,  welcher 
einen  Appaimt  construirte,  der  auf  die  Einwirkung 
stiller  Entladungen  auf  Seuonstoff  oder  atmnepbiirisdM 
Luft  baüit  ia^  aiaa  Mathada^  dia  nach  daa  oben  gi^ 

sation  ermöglicht.  Dieser  Apparat,  auf  bajgilL  Tof.  Fig.  4 
abgebildet,  beeteht  ana  dem  waitaMB  fflaarahr  AA, 
dam  «agerea  Oharohr  B,  bald«  n&t  mtgliclut  dVaaen 

Ciaswandungen  und  «<>  itn  inondor  gesteckt,  dass  ein 
ringförmiger  Kaum  zwischen  denaelbeo  firai  bleibt. 
A  iat  eben  aiit  Aamtznhr  C  Tenehta  vbA  aa  B  aa- 
gffdimnlziii,  unten  in  da«  engere  Kohr  D  ftUKi,i-?.ii(:eu 
und  hat  auf  seiner  Aussenseite  eine  Metall-,  am  besten 
SlaaaioIbelegeBg;  aiaa  ebenaolehe  hat  B  aaf  dar  Snien- 
scitc,  -welfh'  letztere  mit  der  Klommnehniube  E  in 
leitende  Verbindung  genetzt  iat.  Verbindet  man  die 
beidaa  ValainieIcgm«aB  mit  daa  Sfahtaadaa  «faaa 
kriifti^rn  Tndiietiou^appaiataa,  M  beginnt  der  Zwisehon- 
raum  zwischen  den  boidaB  Olaaröhren  au  leochtooi  und 
dar  dnrt  batadHdia  edar  tdadarohgakitote  SmanMT 
wird  stark  oxonisirt. 

Sie  aenen  Coaatniatiaa  dieses  Siemens'aohen 
AppaimtaaiBtanf  ^eidtar  Ta£  Fig.  5  abgebildet.  A,eiaa 
1,8  cm  weite  Glaitrohre,  auf  der  Aussenseite  in  eiaer 
Länge  Ton  «a.  21  cm  mit  Stanniol  belagt;  B,  ein 
•agaiai^  laaea  Terrilbartea  oder  mit  StaaBiol  belegtes, 
in  dM  TBrengerte  Ende  von  A  luftdicht  eingtjuchraol- 
aaaaa,  bai  b  gaarhlesaene*  Glaarohr,  dessen  Durchmesser 
aar  ea.  1  em  bctri(gt  Sie  MetaUbelegungen  kHaam 
durch  die  Klemraai  hrauben  EK  roit  den  Drahtenden 
des  Inductionsapparates  in  Verbindung  gesetat  werden, 
wannf  der  darah  0  eii^deHato^  danh  D  abgdeitatih 
vorher  mögtichKt  ^-ctriKkneto  SauonstoU^  laapi  dia  Laft, 
eine  kräftige  Osonisation  erfahrt. 

tm  dia  bei  dem  Siamans'adiM  iffSwA  ma- 
tralaada  bwlima^g  nnd  dadarch  he>beigaffllnrte  thafl- 


■)  Uunt  (Ber.  d.  deutsch,  cbem.  (ies.  IX,  207)  lAsst 
anr  Danteilaag  von  Ozon  in  greasem  Maaiutabe  den 
elektriacbea  Funken  anf  «tsrk  comprimirtes  gut  gektüilles 
SaaerstoflTgas  oder  unter  denselben  UmsUnden  auf  Loft 
einwirken  und  will  dieses  fltr  Eagfauid  patentirte  Ver&üiren 
aur  Umwandlung  von  schwefliger  8iaM  la  SchwafldiMn 
baafitsen. 

*)  Poggead.  AnaaL  dl,  m. 


Digitized  by  Google 


141 


miM  SSmVStmg  im  Okmu  ib  whindern,  bat  Will«') 
«Den  App&nt  conitniirt,  bei  «dobem  Wuserkübliiog 
■Hjnhnwht  UL  Dar  AggtaA  -wixi  Ton  d<>n  engliacbm 
ifilMiigfc—  Tiil«7  «od  Spiller')  gefertigt.  Auf 
imA.  TtS.  Fi^'.  6  bedeutet  AA  ein  ra  3,3  cm  weites 
OlMolir,  u  beiden  üudan  dnnli  «u%ekitl«te,  imwn 
nit  Bchellidr  tbmigiM  ¥iiii»g<liwWil  tmmIiIomib. 
BB  i8t  ein  mit  Zinnfolie iMihgtor  Ketallcjlinder,  etwa^ 
enger,  aber  &«t  ao  laag^  «b  AA  «od  ia  dieaea  Bohr 
amgaadMlMB,  C  dar  Inama  Stemrialbafaig,  baid«  out- 
telst  KletnniiKc  hi-nuben  FF  mit  dem  Indui  tinri>a(ipar«t 
in  Verbindung  au  aetieo.  DD  iat  ein  Kohr,  dtndl 
vakhea  kiltaa  Wmmt  lundoiduMmt,  ES  fintritte- 
mp.  Entbindangvrohr«  fUr  da«  SauoTstoffgaa. 

Fig.  7  beigef.  Tat  iat  die  aehr  virkaame  Oaooiittiao^ 
rthra  tod  t.  Bsbo^  abgaliQdtt  iD|Jeidi  nit  ainam 

Aniiatz  jnim  "Weiterleiten  des  OaHe«,  wie  er  von  Name 
und  Yert')  bei  ihren  Unterauchuageo  bemätst  wor* 
dan  iat.  AA  iat  aisa  0,8—1  am nvits,  «.Im  lange 
Glasröhre,  in  deren  beiden  Enden  je  f  in  -«tnrkt-r  P'atiti- 
drabt  eingeadmiolaan  iat.  Jeder  diecer  Flatindräht« 
Tanveigt  immlidb  AA  Ia  6—18  Mne  PktiB' 
driihte,  wplche  bi»  mr  cnt^fgcugwctzten  Scito  diu 
Bobrea  hiodarohlaufeo,  tot  directer  fieröhruDg  jedoch 
durnh  dUnoe  OlaeamUahuigen  geaeMMat  nnd.  Dirne 

Glai!umhül]uii;^n  bcsfehrn  in  pftnz  dünnen  tu.  (t.3  mm 
weiten  Glasröhren,  die  durch  Ausaicheu  oiuer  weit«»«! 
XBIin  Moht  hanutallaii  aind.   Sie  wwdaB  m  dar^ 

enttrP!;i'nfpfletzten  Seit«  des  Eintritts  des  Platindmhte» 
xu^Mhmulüen  und  bilden  ao  ein  ganzes  fiiiudel  um- 
Vmut  JkMbt,  «ddi«  Mb  ToUadn  dar  Mdai- 
seitipen  Zuleitungsdrfihte  im  'Düiikpl!!  stark  leuchten 
muBs.  Zur  Enparung  von  Platuidruhi  kann  man  den 
in  die  OlaarSImüun  iiiiigieiiWeaannan  Theil  aus  ^""iwi 
Knpferdraht  herstellen,  wie  er  zum  üctxTxpinnon  von 
Tiolinsaiten  benijtzt  ^ird,  muRs  al>er  m  diestem  Folie 
die  Flatindrühtchen  doch  bis  in  die  dünnen  Glaa- 
i4>'hrchen  eintreten  lanam,  in  dieaelben  einaehmelaen 
nnd  erst  innerhalb  mt  den  Kupferdrühtcben  verbindaa. 
Luft  oder  Sauerstoff  werden  bei  a  angeleitet,  tretaa 
durch  das  uoh  antladande  Bündel  ran  DrUhten  hin- 
durah  md  bai  b  iriodar  aat.  Zvm  WeiteiWtan  daa 
Gas 00,  welchea  nnn  Korke,  Kantachnk  etc.  ener^sch 
•Bgnifi,  bedient  nao  aiob  an  beatan  ainaa  Ansataaa 
mit  QneefcailbarTafadJiMa,  beatelmid  in  einem  Olae- 
cyliiider  BB,  der  mittelst  eine«  Korke«  an  dem  ang- 
geaogenen  Ende  der  Bölue  b  ^Fig.  7)  befaatigt  iat  Der 


<)  Bcr.  d.  deatsch.  Onm.  Qm.  1S7S,  T«Sl 

«)  fatale*  VUI,  14a 

■)  AawL  d.  Chem.  a.  FL  II.  Sappl.  iVt, 

4)  Eagler  a.  Haiaet  AiaaL  d.  Onb.  a.  FkCUT,  lUw 


dadnich  in  BB  entstehende  kleine  Behälter  wird  halb 
mit  Quecksilber  angefUlIt,  welehca  mit  dam  eiogeaetsten, 
anteo  gtoekenartig  erweiterten  Glaarohr  0  einen  Ter- 
aehhiaa  bildet.  IHe  TT-fürmige  Biegung  tob  b  iat  aaHnnti» 
dig,  dititiit  nicht  bei  ovcutuellcn  ErschtittcruagianQnaail^ 
Silber  van  Bü  in  die  Ozonittatirmfirnhr«  treten  kann. 

Apparat  von  Houzeau  Fig.  8  beigef.  Taf.  AA 
eine  Olaaröhne,  im  engeren  Theil  nur  ca.  1,5  mm  weit» 
40  em  lang,  oben  für  Zuleitaing  daa  Sanecatofib,  unte« 
aam  WcitaiWtan  daa  emniaiitaB  Gaaea  aiagaiiditat. 
Ein  dicker  Kupfer-  oder  besser  Flatindraht  zieht  sich 
dar  ganaan  Länge  nach  durch  den  engen  Thail  das 
Keline  AA  md  iat  oben  dvmli  eineB  eiageeofaniolman 
Draht  mit  ihm  Indur tionsapjxarat  in  Verbindung,  ebenso 
der  Platindraht  bb,  welcher  ^icakrtig  lua  AA  ge- 
vnnden  iat.  Wenn  maa  daa  flaueiatefl^aa  mit  ainar 
Geochvrindigkeit  von  ■»eiiig  mehr  aJ.-i  finer  Blnue  pro 
Secunde  (ca.  1 1  die  Stunde)  durch  diese  Bohre  leitet, 
Unaae  Ua  9648«  Om  im  LHar  Banerataff  arimltaa 
werden  *i  In  Fig.  9  ist  ein  abgeänderter  .\pparat  dar- 
gestellt, der  das  Durchkiteu  des  Sauersto^aaes  mit 
doppelter  Gaaehwindiglieit  ertoabt  Daa  ai«ee»  Sehr 

ist  hier  von  eiruin  zweiten  weiteren  umgeben,  durch 
welches  t'beufall:!  äauerstoif  bebuCs  Uzonisatiou  hin- 
durchgeleitet  wird.  Daa  Gas  entwiielit  unten  aaa  bei- 
den Köhren  gleichzeitig. 

Bei  dem  Apparat  Ton  Boillot')  sind  swei  Glaa- 
rOuaa  naah  Ait  einee  Liabig'achea  miafa  indu' 
ander  bofiMtij^t.  Innerer  Dosduaaeser  der  innanBBdiaa 
10  mm,  der  äusseren  It  mm,  LHaga  der  letatann 
46  «m;  die  eaatan  tagt  anf  Mden  ScHen  «twna  bar» 

vor.  AI«  leitende  .Subetan!;  beniitzt  Boillot  Retorten - 
kohle,  wumit  er  die  uunHere  iiuhru  iu  fuiupulTerigem,  die 
iiueea  in  gröblich  gepnlTertem  Zustand  anfUUt,  oad 
welche  beidermta  mit  dem  Inductionaapparat  in  Ver- 
bindung gesetst  wird.  Sauerstoff  oder  Luft  peaairea 
zur  Ozouisatiun  dos  innan  Bohr.  Im  litar  ftndin 
sich  27,7 — 16,0  mg  Oaon. 

Thenard*),  welcher  die  Beobachtung  machte, 
daaa  dieMetallelectroden  bei  langem  Oebraucli  derOaon- 
aationsröhreu  rauh  werden,  aieh  mit  Ztakiia  und  Spttaaa 
bedecken,  die  dann  eine  Condensarion  der  TerthaQtan 


')  Compt.  rettd.  LXXIV,  2.%,  Amial.  chini.  phys.  i4) 
XXII,  l&U.    Dicliimn  ü.  cliitn.  Wuru  II  »,  71'.). 

'I  Houztau  «iebt  l^-rt  mg  Uzoii  Mi;  aus  dem 
ZuÄamiuPiilianÄ  toipt  .Hilm  Li.  dasa  darunter  nur  der- 
jenige TlicU  des  uzumMTieu  .'^auerstoff»  verstanden  ist.  der 
aaf  JedkahoB  jadanaicbeidend  gewirkt  hat,  alae  dar  diilta 
Thail,  ae  data  ffia  tob  Hoaieau  angegebaaa  Zahl  alt  V 
an  —liipliairen  iit,  um  die  OwniamtnteBaiange  anan* 
dittchan  ^ilaha  auch  S.  24). 

•)  Compt  r«nd.  LXXT,  214  o.  17U 

<j  Compt  remL  LXXV.iia  Beridt  ilaar  ahal  CtBk- 
mlNiaa  aber  d.  Appaiat:  Und.  178». 


üiyilizuü  by  GoOglc 


142 


EkUriatlt  vnd  anal  üabartritt  gonde  snr  u 
SUUan  zur  Folge  haben,  conatruirte  einen  Apparat,  bei 
iraUum  in  ttolufiiu»  gelöst«  Chloiantinum  als  kitflode 
Httiri^nt  butttst  wird.  Sv  Appmt  Imtsht  tnu  dni 

K-'ncKTitrisch  ineinandor  bcfe.s(ijrtf-n  Glasnihri'ii ;  die  in- 
uemto  dAnttiben,  aovie  der  ringförmige  Kaom  xwiBcbea 
dn  baidn  iBtwn  BMiraii  nnd  mit  dm  HlMimii 
Chlorantimon  gefüllt,  so  das«  x\riflchen  heifJen  nur 
noch  ein  enger  ringförmiger  ünum  zum  Darchlaiaeo 

T>afl  gleiche  Princip  ist  Hei  dem  Ozonapparat  von 
Wisliconus  zur  Anwendung  gebracht >)  AA  (beige£ 
Ti£  Vig.  10)  i«t  ein  mite  Otat^Undiir,  BB  «iB«BgM^ 

düriinvnridiirf-^  (tln«ri)lir.  welrhpK  von  dem  wenii;  woi- 
tcrtiu,  ebculallB  diuuiwaudigeu  Kohr  CC  so  umhüllt  ist, 
diM  nur  ein  eu^^r  ringförmiger  Kaum  frei  blaibt, 
welchen  der  atw  DD  kommende  Sauerstoff  passirt  nnd 
dann  dnroh  E  wieder  austritt.  AA  und  BB  sind  mit 
Schwefelsaure  (1  Thl.  Wa»«ir  +  1  Thl.  conc.  Schwefcl- 
•änre>  gefüllt,  und  diei«  ist  TermitteUt  Elektroden  mit 
dem  &[idnciti(»aa{faiat  in  Verbindung  gocetxt. 

Selv  «iwekmiiwrig  nnd  einftdiar  ab  dir  eben 
boBchriitb«no  Appnra*  i?t  derjenige  Ton  Kolbe ein- 
gerichtet. AA  (beigüf.  Tat'.  Fig-  11)  ist  oin  weiter  Ulas- 
i^Iinder  raitFiM,BBein  4  cm  weites,  dünnwandige«  Glas- 
rohr mit  ZtMtrifmnngBtahr  a  nnd  EotbindwngBrohr  b;  in 
BB  ist  ein  etwas  ebcnfiilla  dünnwandiges  Bohr 

«iiigeichwelien ,  so  dass  zwischen  dt-u  beiden  Bohren 
wMar«iiiai«erij]viiirmigw]i«vmfär  die  ttbertrettode 
Kektridttt  ft«i  Mali«.  Füllt  man  O^Und«  AA  und 
iiinerst««  Rohr  mit  Schwefelsäure  (1  Wawer  1  conc. 
Sohwe&laäare),  verbindet  die  bcidan  Platinelektiaden 
mit  dam  ladaetiottMpparat  and  leitet  einan  langnamB 
Strom  Sauemtoff  von  unten  nach  oben  durch  den 
Apparat,  so  tritt  starke  Ozonisation  de«  Gases  ein. 

Der  Apparat,  welchen  Bcrtholot*)  besehreibt, 
ist  den»  Kolbe'schen  —  jedoch  ohne  daas  Berthelot 
in  atiner  Publikation  Kolbe's  Mama  erwähnt  liütte  — 
genaa  nachgebildet,  wie  ädi  itns  Fig.  12  beigef.  Taf. 
ohne  Weitere»  ergiebt.  A  A  weiter  <ilascylinder  mit  Fuss, 
fi  Olaartflu»  mit  den  Zn>  nnd  Ableitungsrohren  a  nnd 
b  für  das  Oanergtcflfeae,  C  engere,  in  B  bei  o  «nge- 
Btldiffpiie  Olnflröhre.  A  und  C  »ind  mit  verdünnter 
üchwefolBÜure  gcTüllt  und  nehmen  die  fUektrodcn  auf. 

Tom  mehreren  Seiten  ist  die  Anwendung  der 
Hi>l(z's('lieii  Elektrisii-maschine  anstatt  des  Ruhm- 
koiff'adum  Inductionaapfiasates  en^olilaa  wordia, 


und  naoli  den  ▼amuliaa  'Vob  Oianetti  und  Teltat) 

soll  man  dabei  eine  dreimal  so  starke  Ozouisiitioii  er- 
halten. Wright*)  bedient  sich  zur  Ozondarstellong 
einar  90  an  langaB,  ifi  an  lidilwaiiau  OlaariilBar 
welche  beiderseits  mit  ani'  :1(  r  Innenseit«  cementirten 
Korken  Tenchloaten  ist.  Durch  die  Durehixilimng  das 
ainan  Kmkaa  gaitt  eis  Okarahr,  das  aeh  awinrtwlb 
in  zwei  Schenkel  verzweigt,  innerhalb  aber  nur 
ein  Stück  weit  in  das  weitere  Bohr  windringt;  ein 
^■idiaa  Bohr  iat  am  iwaHaB  KM  aagebnebt  Socdt 

die  Tjinfrsaxe  dieser  einpe-ietzten  (ibuiröhren  (jehcn 
dicke  Kupferdrähte,  die  vor-  und  rückwiirte  bewogt, 

werden  können.  Der  eine  die'ier  Dr-'ihtp  endigt  im 
lunem  mit  einer  Kugel,  der  andere  mit  eiuor  souk- 
laeht  mr  Axe  des  Bohies  angeeetstan  Scheibe,  deren 
Peripherie  jedoch  nicht  ganz  bi»  zur  Bohrwandung  reicht, 
so  das»  ringsherum  noch  ein  Abstand  von  S — 3  mm 
bleibt;  ebenso  schliesat  auch  die  Kugel  ihr  Bohr  nicht 
völlig  ab.  Der  zu  ozouisirende  Sauerstoff  tritt  duicfa  das 
Zweigrohr  der  einen  Seite  ein  und  in  oaonisirtem 
Zustande  auf  d«r  cntj^cgcngesetzten  Seite  wieder  aas. 
Do«  Drahtende  der  Scheibe  wird  mit  dam  naigatiTea, 
dasjenige  der  Kugel  mit  dem  podtivaa  Vnl  dar  Holtif 
scheu  Masvhiue  verbunden  und  bdda  DtUlte  ao  vor- 
schoben,  daia  gande  dunkle  Entladnag  iwiaaban  Kugel 
vmI  Sdhaibe  atatttodak  Bai  ninam  Sancntoff  mam 
die  ^tfiH'"""g  grSsaer  genommen  werden  als  bei  LufL 
Gianetti  und  Vnlta*)  bedienen  sich  eines 
Apparates,  der  ganz  ähnlich  dem  Siemens'scben  ein- 
gerichtet ist.  Derselbe  besteht  aus  zwei  Glasröhren,  daa 
innara  Sem,  das  äussere  2*/*  cm  weit,  daa  eiatora  ianaD, 
daa  letzter»  aussen  mit  Stamdol  bdegt  und  mit  der 
H  o  1 1  z  'sehen  Maschine  in  Verbtndung  gesetzt.  Der  Sauer- 
stoff durehstzflmt  daa  lingfirmigaiiBaam  mSigÜBhitToU' 
stXndig  dadurch,  daaa  Ein-  und  Avatrittanlir  an  sebriig 
einander  geftenüber  befindlichen  Stellen  angebracht  sind. 
Je  langsamer  der  Oasstnaa  und  je  niadiigar  die  Tarn* 
poratur,  daata  mehr  Oaoo  wird  gewnuiea.  ZwisdMi 
5  und  10*  und  bei  Durchgang  von'  »  Liter  pro  Stunde 
wurde  ein  Maximum  tod  40  mg  Oion  pro  Liter  Saner- 
atoff  enidt,  wduaad  unter  gWehan  ümatiiideB  mit 
dem  Rnhmkorfr»chc>ii  Iijdui'tioinap[K\rat  nur  's 
dieser  Menge  erhalten  werden  konnte.  Gianetti  und 
▼olta  «ngMiIai  die  Hottirasba  MMtUaa 
nr  Oiiii1iaailtmi|f  in 


H  Eagaanlt-Strecker'i 

DC.  AuB.     Wfalleemis,  S.  TD. 

V  „Kur7.es  Lehrburh  d.  anorg  Ch«niie*  t.  B.  Kolbe 
&  K«. 

•)  AanaL  d.  chim.  phjra.  (6)  X,  16». 


')  Ber.  d.  deutsch,  ehem.  >en.  ls7G.  n4. 
•)  eben.  Kews  XXVI,  IIS.  Pbil.  Mag.  (4)  XLIV,  IM. 
•I  Ber.  d.  daalaah.  chm  ttaa.  MTOM.  Oan.  cUm. 
IlaL18»ik86. 

(Foftsetnug  ftdgt.) 


s 


i^iyiii^cü  Oy  Google 


143 


Biographische  Mittheilungen. 

Am  17.  October  1879  starb  zu  South-Kensington 
/dba  Mi«rai  TiNprlddini  dtr  Länn^Bchen  G«m11- 
schaft  iu  London,  der  Nestor  der  englischen  Botaniker, 
tiugewicboet  aU  Systcmatiker,  im  Alter  vod  90  Jahreo. 
H.  A.      wgL  pw  IM. 

Am  22.  Januar  1880  starb  zn  Portici  bciNMpcl 
K.  Cell,  Director  der  böberen  Ackerbauachol»  daaeOwt 

b  te  VmM  tWB  tt.  aar  IT.  FOmat  1800 

starb  zu  RorÜn  der  Chcmilser  Pmil  'Nf  >■  n  d  e  I  f  n  h  n - 
Bartbüldy  im  Aiter  von  3b  Jaiirtn  am  liurzschlag. 

Am  25  Mftrz  1860  starb  auf  einer  vriaMMcbafi- 
licben  Reise  nach  Cliili  Dr.  John  Mc.  D.  Irby,  wohl- 
bekannt durch  .seine  Diaiiertation :  „On  the  Chryatallo- 
(nipby  of  Cakite-,  1878.  Der  fnih  VeratorblM  W 
mfc  86  Jitbr«  alt,  btraohtigte  aber  nach  «einer  gnra 
PmOoIiobkeit  m  den  lehönateD  Erwartangen.  Die 
WineDacbaft  der  Mineralogie  und  Kr>-etallograpliie 
«•riiart  in  dem  DthingMobiadaikiB  flmn  ihrer  tabat* 
ToOit«  Jünger. 

Am  10.  Mai  1880  starb  Dr.  Richard  Bieder- 
m*Ba,  Homugaber  de«  «CentniblattM  f Ar  Agncoltuw 
dunl*  «nd  ntioneHeD  Ludwirtliadwftabatriaib''. 

Am  25.  Mai  1880  starb  zu  Lagoa  Santa  der 
bekannte  diniache  Gelehrte  Dr.  P.  V.  Lund,  im  Alter 
?oa  79  Jahm.  Er  kidt  rieh  irit  188S  in  BtariB« 
auf  utiil  hi\t  ^ir-li  nain.'ntlirh  Vtrdlcnftt:  d'.irch  Mint 
qritetnatiBclie  Untersuchung  der  braailiaaucheu  Kncwlmi^ 
hiBhkn  wrmoAm;  abar  aneh  andera  NatorwriiiltiilHa 
BraiOiens  hatten  an  ihm  einen  kundigen  Forscher. 

Am  28.  Jilai  1880  starb  su  Graz  Ueliodor 
Praokaar,  Mtgliad  im  E^adttün  Bmmtggte 
(1837—39)  in  Afrika,  78  Jahr»  ah. 

Am  9.  Juni  1860  Naflbta  atarb  zu  Parts  der 
Sanator  Or.  PImI  Braea,  PloftMer  dar  abfaviigiaeltaB 
Päthi>logie  an  der  Pariser  Fncultüt,  Chirurg  der 
KiankenhAoMr  Pitü  und  Saint  Antoine  und  Prgfeaaor 
au  «iiüir<^ogtocb«o  Labontortam,  tat  86.  Labane 
jähre.  Er  bialarilaat  aaUraieha  viiaauebaMkha 
Schriften. 

An  98.  Jwri  1880  ataA  an  Wiaa  Dr.  Aflo^ 

ZaifBondy,  Prininrai-zt  des  Allgemeinen  Kranken- 
baiiaan  uikI  Docent  der  Zahnheilkunde.  Der  Ver- 
atorbana  bstta  eioeo  anerkannten  Namen  als  Operateur 
■ad  war  B^grfladaar  der  Wiener  Kahnärztlichen  Schule. 

Am  87.  Juni  1860  starb  zu  Hüdendorf  bei  Berlin 
Pwfaaaag  Dr.  C  W.  Borakardt,  IfitgHad  dar  pkyri> 

kalisrh-matheniatiBchen  Claiie  dar  Akademie  der  Wisscn- 
■chaften  in  Berlin,  seit  1856  Redaeteur  des  von  Grelle 
bagrindatatt  a/onnala  Ar  niaa  nd  aBfawaadta 
Matkamtik«. 


Am  30.  Juni  1880  starb  an  Harburg  der  ordent- 
liche Professor  der  Hsdiotn  an  dar  doctigen  Haekaeknla 
Dr.  Carl  Philipp  Fslck  Dersellje,  am  1.  MÄra  1817 
iu  Marburg  geboren,  geborte  der  dortij;«ti  Hoclischulo 
über  30  Jahre  und  zvrar  seit  1856  al»  ausserordent- 
licher und  seit  1863  als  urdentliehcr  Professor  und 
Director  des  pharmakologiachen  Institut«  an.  Di» 
Bochschule  verliert  in  Profesaur  Falck  einen  ihrer 
iltaaten  and  tOcbtigatMi  Lahvar,  die  Wiaamakaft 
einen  in  dar  Litaratnr  aeinaa  Ibahaa  gaaokitelaa,  Ua 
in  »ein  Alter  rastlos  thAtigao,  ab«l  10  aifHigan  wia 
gewissenhaften  Forscher. 

Am  1.  Juli  1880  starb  zu  Glessen  nach  schwOTem 
Leiden  der  Qehcimo  Medioinalrath  Profeaaor  Dr. 
Phfibns,  hochverdient  um  die  Wissenschaft  der 
Pharmakologie,  wie  durdi  seine  langjährige  Doceotan» 
tbitigkeit,  vor  s^er  Vorsetzung  in  den  RuheaUadt 
mn  die  Univeraitit  .Giaaaaa.  Er  war  gabona  an 
S7.  Mai  1804  in  Mlrkbeh  fVMHaiid,  habiGtirta  riek 
1888  in  Berlin,  wurde  im  Jahre  1838  nach  Qiaasen 
baraCn  nnd  dort  1848  aom  ordantlieheo  Protfaaaor 
mtd  Dinsotor  daa  phannaI»k)|^nheB  Listitnta  ernannt. 

Am  3.  Juli  1880  starb  zn  Stettin  der  Geheim« 
Medioinahrath  Dr.  Bebm  im  81.  Labenqahre.  Er  war 
lange  Jahre  Laitar  daa  Habaaiamaii-laatitnta  und  lahrar 
der  Natarwiaaanaebafteo  am  IfarieD-Stift  ^L^vn  nasinm. 
Ja  waitaran  Kniaaa  iat  er  namcntlicb  durch  aaina 
faaaua  Eamitiriaa  dar  geologischen  TarbUtinne  dar 
PkOtina  Pommern  bekannt. 

Am  8.  Juli  1880  starb  zn  München  der  als  tUch- 
tigar  Arst  hochgesch&tate  Dr.  med.  Gustav  Rubner, 

Am  19.  Juli  1880  starb  nDrsadaa  Osd  Hadorf, 
königlich  «iu:hsiscber  OberforatueiBlar  and  Diiactor 
dar  kOaiglidiwi  Feratainiricbtiingsaastah  in  Diaadan, 

um  das  Forstwesen  vielfach  verilicnt. 

Am  19.  Juli  1880  starb  zu  Reverlf,  Massachnaaeta, 
Gnf  Looia  IVaa^  da  PonrtaUa,  ab  SeklUar  «ad 
IBtarbaiter  von  Agassiz,  nach  dessen  Ableben  Director 
daa  Zoologischen  Museums  in  Boston.  Derselbe  war 
aaa  84.  IUib  1B9S  aa  Saaftbital  gilmm 

Um  dieselba  Zait  alarb  an  Kopenhagen  Carl 
Petersen,  dKwiscber  Fdarlhbrer,  Theilnehmer  an 
einer  Baika  Mordpolexpeditionen,  die  in  daa  laMaa 
30  Jahren  ausgeführt  wunii-ii,  G7  Jahre  alt. 

Am  38.  Juli  1880  starb  zu  Philadelphia  Dr. 
Ctaataatia  Hariag,  dar  Sttftar  daa  Haarihtpattiaab*! 

College  daselbst  und  hierdurch  der  eigentliche  Be- 
gründer der  Uomöopathie  in  Amerika,  am  1.  Januar 
1800  an  Oaahala  ia  flaakaia  geboren. 

Am  86.  faK  1880  atarb  aa  HaDa  Dr.  aaad. 


Digitized  by  Gopgle 


144 


Kiedrich  Wilhelm  Knut  Ste adener,  ordentlicher 
Profi  ii^or  in  der  tni>diciuischcn  Facultit  Ullivmiltt 
Halle,  in  Folge  eioea  ScblagmnfAlles. 

An  81.  Jnli  1880  itwb  ni  WOnborg  nach 
ItOMai  Leiden,  im  65.  Loben.sjahre,  Profeuor  Dr. 
Otol  Textor.  DeraattM,  idMm  lait  J»lur«i  im  Rube- 
gtaada  MtndBoli,  trar  NiDeir  Zeit  you  Mtnem  Tater, 
Hofrath  Dr.  Cajotan  Textor,  in  die  Chirorgic  ein- 
geAhrt  worden  und  fatttto  aeine  LehrtliAtigkeit  ent 
•kPrivatdoeant,  apiter  ale  anaierardeotiteber  Projetior 
gML    1866  wirktt'  er  in  den  Militürlazarethcn. 

An  31.  Juli  1880  atarb  aa  Uttacfaen  Ptofbaor 
Dr.  InMg  von  B«hl,  MMgliad  der  Afatdemie  der 
WiüBcuwrliftfteti.  Er  wurde  zu  Müiielicn  1816  gelxiren 
und  beaog,  oacfadem  er  dae  üjrmnMiam  aeiaor  Vat«r> 
etaAt  luiliwi.  die  UnhreniUt  daaelhet,  wo  er  Ua 
1839  medldnitchen  Stndia  und  DsuieutliJi  der  Physio- 
logie unter  DSUiqger  obhf.  Dann  ging  er  nach  Wien, 
wo  er  utar  BoUtMMky,  Burea  vaA  Skoda  p«tbo- 
logiüchcD,  anatomischen,  mikroslsopischcn  und  kliniacheo 
Arbeitcu  eich  widmete.  }«ach  München  zurQickgekebrt, 
Jta^Ua  TCO  BoU  1849— 44«b  Aarirtent  um  KrtakM- 
baose  und  begab  sich  dann  nach  Parii,  um  unter 
Claude  Beruard,  Longet,  Äiidral  uuU  fiorry  aeine 
liktologiBcben  und  pbyaiologiacbea  Foradknagao  la  ar- 
waitan.  Kaebdooa  er  nach  München  zuräckpf<>1(ehrt 
war,  babifitirte  «r  sich  daselbst  für  die  Fächer  der 
physikalischen  Diaj^ostik,  pathologiiichen  Anatomie 
und  Hikroakoni«.  Zum  Zwecke  diagnoetioehcr  Unter- 
ndnuiigaB  war  Om  die  imere  Abtbailiiog  des  Kranken- 
hanaee  überlasten  worden.  Im  Yerein  mit  Thierach 
tiobtat«  er  die  patbologiaeb-aiiatouiiache  Demooatration 
ein,  wobei  LaMatw  mehr  Aa  cUmrgiacbes,  von  Bubi 
hingegen  die  inaeri>ji  Fülle  behandelte.  Nach  Thiersch'e 
Abpmg  abemabm  tob  Bohl  die  Proaeetur,  wnrde 
dann  18S0  na  anuaerordaBlUdian  vaA  1659  mm 
urdtritliclii-ii  Professor  der  a]Igen)eiticn  Pathologie  und 
pathologiachen  Anatomie  ernannt.  Seit  1676  atand 
daa  am  «niektat«  patbologiaGlM  batitat  gain  mitar 
▼OD  Bobl'l  Leitung.  l)[p  liedrtutend.'^to  aoiner  «i.'^sen- 
aobaftlichan  Publicatiooen  iat  die  aoeb  ine  Engliadie 
md  Bnaaiadie  flliaraaMe  Bdirift:  nLnBgeDentaltaidnDg, 
Tubcrctilose  und  Schwindsucht"  (München  1HT2; 
IL  Auflage  1874).  Aoaaerdem  hat  er  eine  groaae 
AitM  itm  Abbaadfaugan  Aber  T^pboa,  Cholera, 

Ltb«toMiKboit.en ,  Kin(11if'.ffi.AifT  rjtc.  vtröfTcntlicht. 
VOQ  BoU  gilt  als  der  lüitdecker  des  couütauten  Vor" 
koamMoa  dM  VOna  1>  imt  D^litlieritla  oad  Iwt  n- 

«nt  aaf  fline  neue  PUtkrankbeit  im  Magen  und  Dorm, 
kaool  {dn  aog.  Milabraad  beim  Menecheu)  aufmerk- 
mm  gaandit.  Boa  Anloriiai  In  aitoam  IÜm,  gaonai 


dur  Ncrsturhene  wie  als  hervorragender  Lehrer,  ao 
ioabeiondere  auch  ala  Afofe  daa  «oOita  Totmua  to 
den  weitesten.  Kreiaeo. 

Am  2.  August  1880  atarb  zu  Wien  Carl  Ritter 
von  Hauer,  Burgrath  und  Vontand  des  chemiseiiaB 
LabocatariniBa  an  der  GeologiMben  ReiebiaDBtalt. 

Am  B.  August  1880  atarb  an  Wien  Br.  med. 
Ferdinand  Ritter  von  Bebra,  k.  k.  Holratb  und 
ordcDtlidier  PMieaaor  in  dar  madiriBiaclMn  Faonitll 
dar  Wlaoar  ünivaraltftt,  barlllmiter  Arst  und  aka- 
demischer L'.^hrer.  der  sich  besondere  Verdienste  anf 
den  (Gebiete  der  Hautkrankheiten  erworben,  1616  ia 
Brtm  gaboren.   IL  A.  N.,  vergl.  p.  IIS. 

Am  27.  .\ii^'usl  1880  starb  üu  Bonn  Ci-he;mer 
Rath  Professor  Dr.  Jobannes  von  Hanstein,  Director 
daa  botankefaen  Oartana  an  Poppdsdorf  bei  Baan, 
zeitiger  Rector  der  Univernität.  M.  A.  N.,  vergL  p.  It9> 

An  30.  Anguat  1880  atarb  an  Oraa  der  Pii«ai> 
dotiaat  dar  Hadldn  Br.  naaa  HainaL 

Am  30.  August  1880  ertrank  zu  Thun  im  Aar- 
fluaae  Dr.  A.  Held,  Profeaaor  der  Nationalfikonomia 
•B  dar  üaivenUl»  m  Bum.  gaboMB  am  10.  Kai  18U. 

In  den  letzten  Tagen  des  August  st^rb  zu  Bokfaa  ■ 
der  berObmt«  italienische  Arzt  Francesco  RizioU, 
PrqfeaaoT  der  CUiwgie  in  Bokgna.  Ia  aainenTsata» 

mente  vermachte  er  sein  pan?f-s  Vermögen,  \relcbes 
sich  auf  nahezu  6  Miiliuuen  Lir«  beiäuft,  der  Muni- 
eipalitit  von  Bologna  mit  der  Bestimmung,  daaa  aaf 
aaloer  barrlichen  Besitzung  San  Hicbele  in  Basco  ein 
orüiopidiaeliaa  Muaterspital  vollendet  werde,  für  weldiaa 
er  selbst  d«B  Plaa  gezeichnet  und  noak  kai  LabaiHaa 
zwei  Millionen  verausgabt  hntte. 

Zu  Brüssel  starb  Eugen  van  Bemmel,  einer 
der  namhaftesten  belgischen  fislahrtan  B>  war  Fko- 
fessor  an  der  dortigen  Univenitlt  Oad  Haaa^fallV 

der  „Revue  de  Belgiquo". 


Ble  &  lUumdlnn;  m  Buul  41,  Pin  II 
dn  lOT»  ifltit 

F  W  Elatt:  Dia  Conpositae  des  Herbari  um  Schlag, 
latweit  ana  Koakaiien  und  südlicheu  iudiitchen 
GaUalM.  Mil  sfaMltoadan  Angaben  Aber  das  Anf- 
tcatoB,  iowia  flliar  topographische  und  klimatisch« 
VerbiHnine  von  Herrn,  von  Schlagintweit» 
Sakünlänski.  9'|t  Bog.  Text  mit  3  lithogra- 
pliirteu  Tafeln  und  1  Kart«.  (Prois  8  llmk.) 
ist  erschienen  und  durch  die  Buchhandlung  tob 
Wilk.  EagolnaBB  la  Lalpalg  aa  karfakaa.  — 


Digitizcü  by  Ljo^j^ii. 


KDKQÜAll 


LEOPOLDINA 

AMTUGHES  ORQAK 

DER 

KAISEfiUCHM  LEOPOLDINO-CAROLINISCHEN  DBÜTSCHfiü  AKADKMIB 

DER  NATURFORSCHER 

HBÜkPBOBQEBEK  UNTER  MITWIBKDNO  DER  8EKT10MSY0RSTÄN0E  TOK  DEM  FBÄSIDENTEK 

Dr.  a  a  KnoUancli. 


Hille  a.  S.  tiH^fir.n.     Heft  XYL  —  Nr.  19—30.  Ootobei  1880. 


Amtlich«  Miuh«Uu|«at  BriMM  mttam  te  Akuienie.  —  Boidik  «bcr  «»  Vr  

OB  SwIimW  tm-Ü&  —  flinni  F«ul  f.  (ScUum.)  —  SomitlM  MittkiUmaMa:  Ein- 
BMÜn.  — a  Eugln:  HtaloriKbMlii^  8tiid^  Ona.  ffwUiUiMaJ  —  ms  9-  Ab» 

fw  BHi  41,  fM  II  te  Vm  Ada. 


Beiträge  zur  Kasse  der  Akademie. 

^  Buk.  rt 

18.  1880.  Von  Hrn.  GyrnDoslallehrer  MftximiiiAn  Cnrtze  in  Thom  Jkhresbeitrlge  (tlr  1860, 

1881,  1882  nnd  1883   t4  — 

18*    n       n     !•  iMMixMn  Medicinalnth  PfofaMor  Dr.  IL  Olahusan  in  Halle  AUaanng 

dir  Jahratbeitrttge  60  — 

De.  Nt  KmMIMIi. 


Boidift  tlm  di«  TarwBltong  der  lkadaiile-BIIill«auk  ül  dam  Ziübtmm  im 

Septsmbei  1879—1880. 

In  der  September-  und  Ootobcr-Is'uramer  des  vorigen  .lahrj^anpp«  dieser  Zeit-sclirift  wurde  auf  Ver- 
fn'rTT""g  der  Uabaraiadaliuiig  der  Bibliothek  naeh  Halle  eine  korae  Mittheihing  Ober  dieielbe  veröff«iitlwht> 
n  dn  gaafartaa  Uttg^todm  mnigitan  dnon  «Hgw dnan  üeborUiek  «Iwr  dsraa  B«tHid  «nd  GhanMar  n 

ffA&t  nnd  zu  ihrer  Benutzung  anzur^gM.  Im  Fpbi-nar  dieses  Jahres  folgte  das  Rr^lement  fiir  die««  BfniH.^iing. 

Sie  Er&turuiig  hat  gelehrt,  dua  aakon  Irfifaer  die  laufenden  Arbeiten  der  Akademie  die  ToUe  TfaAtig- 
Ut  dn  dai  PMridtntn  aar  8«ito  rtalnadMi  SeoraUn  ia  Aaipfodi  aahni^  >  dmmm  Kraft  oft  Hwall^iia. 

HO  dasR  zahlreiche  Rest«  Jahre  lang  unerledigt  blieben,  eine  nfttaMfe  TarwIUuH  tfuthwuit,  aoul  M 
der  beständigen  Zunahme  der  Oeech&fte,  unmöglich  war. 

Leop.  XTL  19 


uiyiiized  by  Google 


146 


Am  meirteu  hat  hienmter  dla  Bibliothek  der  Akademie  gelitten.  80  blieb  div  derselben  geacbenkte 
SicMrWw  BibBotlmk  dnnb  «Im  Biili*  too  Jalino  bii  warn  Dnuoge  hierher  verpackt  io  Kellerr&aioeii  d&t 
QtSür  dm  Yerdwbtiiu  Magut/Ut,  v«Q  lieh  IniM  Zäk  m  ilmr  Anütellnng  and  Katalogisinuig  bad;  der 
TAaechverkehr  wurde  aaregelmänig,  gerieth  «ach  soot  TImH  Ib  CHooImb,  d«  di*  rigtlmmlg»  Oonttok  iiiliM» 

oad  die  Uebermcht  mehr  nnd  mehr  verloren  ging. 

Dem  Präsidium  ist  es  daher  Hg  unumgänglicb  erschienen,  nach  dem  Tude  des  Secretilra  Spies» 
(dL  IiMipoldina  XV,  1879,  p.  79)  die  auch  aa  akh  siemlich  heterogenen  Arbeiten  auf  zwei  Bcnmtu  zu  vor- 
tbefleo,  der  Art,  daae  die  Thfttigkeit  das  ana  (Hm.  Dr.  Graeael)  weaentlich  auf  die  Qeaobäfle  dea 
BOreaiu  (Verkehr  mit  den  Mitgliedern,  den  Mitarbeitern  der  Nora  Acta  nnd  Leopoldina.  Bnchhftndler,  Bnch'- 
drnoker ,  Litbographen,  Wecli^'  I  -' ik>')u-  der  6et;iillsckaftcn  a.  ».  w.)  bosckrüukt ,  dum  anderen  aber  (Hrn. 
Dr.  Grulicb,  I.  Custoa  der  H/illi  -ilu-n  Universit  ätsbibliothek)  di<»  Verwaltung  der  Bibliothek  iibertraf(en  wurde. 

Es  ist  dadurch  mügUuh  gewurdeu,  nuch  beidun  Seiten  bin  längst  eiupfundoue  AlissHULndc  zu  beseitigen, 
den  Beeile  der  Akademis  dam  Inhalte  nach,  resp,  actenmäsiig  zu  ordnen  and  zu  verzeieboen,  die  lanfendaD 
GeachAfte  der  Verwaltung  zu  regeln,  in  Betreif  der  Bibliothek  aber  die  bisherige,  nicht  in  finten  KonMO 
sich  bewegende,  Verwaltung  in  eine  bibliotheksmAssig  geschalte  Leitnng  übarsoführan. 

Der  Beataod  der  BibUothek  bdinft  sieh  aaeh  mgafthnr  SdUtomg  Mf  etwa  40,000  Binde.  Dam 
ist  im  vergangenen  Jahre  auf  dem  truwölinlit-beu  Vcrkclirswege  ein  Zuwachs  von  967  Binden  gokommeu,  eine 
Zitier,  welche  die  triiherer  Jahre  wesentlich  übersteigt.  Diese  neuen  Zagtage,  wann  Mtofa  nur  summarisch 
Uer  an&aftbren,  liegt  nfeht  in  dam  Zweck«  dieaca  BtriaUa.  «nalHint  aodb  ob  ao  antbahriidar,  da  diaidben 
liqgallRlaaig  in  diesem  RIatte  unter  der  Rubrik  .FingegangtM  Sdiriitcn"  ausTülirlich  regiatrirt  werden. 

Neben  den  laufenden  Geaohäftea  wurden  jene  alten  Beate  anigearbeitet,  ein  Veraeichniss  der  I^Aeken 
in  den  0 aeeWae baftsschriften  angefitrligt,  «Ib  SooMattaiKTafMlduiias  bagamian  «uä  aumdiarlai  TambaHan 
SU  dem  Echmerzlich  vermiüeitcn  Realkataloge  getroffen.  Ferner  wun.k-  uoeb  die  aus  dem  Niichlasae  dss  Pllai- 
denten  Behn  erworbene  and  ein  grosser  Tbeil  der  Kieser 'sehen  Bibtiothek  katalogisirt ,  welche  ■MMlitm 
«inein  Zuwad«  reprfaentinm,  wie  er  nnter  normalen  Verbkhnissen  kattm  in  einem  mrtlQliirigea  Zeiträume 
Tivlcnmmt. 

Die  Benatsung  der  BiUielilidc  war  leider  nur  eine  mässige;  es  wurden  107  Werke  mit  168  Biadeo 
aaigdieiiaa.  Wenn  diaaa  Zahlen  im  Vergleich  mit  denen  der  letzten  äebaB  Jahre  ainaB  garii^aB  tUdigug 

ttigen,  «o  erläutert  sich  die»  dadurch,  dnss  die  Bibliothek  jederzeit  weniger  von  Anawllrfigen  als  von  An- 
■laaigeu  des  Orte^,  an  welchem  sie  sich  gerade  befindet,  benutzt  worden  ist  und  dass  solbatverständlicb  eine 
Hiyinr  Zeit  darüber  hingeht,  he«»  abM  BMiothafc  m  ihren  aenao  Wabultn  hekunfe  wird  oad  ghiehaaaa 

Bbgarrecht  ekh  erwirbt. 

Die  Verwaltung  giebt  sich  der  Zuversicht  hia,  dass  die  sorgsame  Pflege  des  BOoberaohatses  dieaea 
warthwellrtaa  BaaMi  te  LaopeUiBlBeh^hnUdsdiea  Akadande  hnner  mdir  ia  der  (aeeh  alhar  m  dMoalc 

teriairendeu)  Bedeutung  heben  wird,  in  welcher  er  schon  jetzt  auf  dem  naturwispen-ichaftlicben  Gebiete  all-in 
dastelit  und  daaa  diese  Förderung,  vereint  mit  dem  Bestreben,  das  Vorhandene  bekannter  und  zugänglicher 
zu  machen,  die  MitgUadar  dar  Akademie  wie  die  NatmÜBcachar  ttberhaa|it  venalasaen  wird,  ndi  nefar  der 
Vortheile  zu  bediaaen,  webdie  ihnan  dnreh  haraltwiUigas  Bal^iagaBlDainHMa  nnii  j»^^'!*^  Bedlaamg 

geboten  werden. 

Em  IlLiu(itantbeil  an  dem  Gedeihen  der  Akademie-Bibliothek  kaan  deraalben  freiUoh  nur  durch  ihre 
Mitglieder  selbst  gewAlirt  werden.  Oinge  die  Tbeilnahme  iUr  die  ftlteste  deutsche  Akademie,  welche  ihr 
wissenachaftUehes  Ansehen  durch  Jahrhunderte  behauptet  hat,  bei  Allen  so  w«»t,  ihre  eigenen  Werke  deren 
Bibliothek  zu  Tlicil  werden  zu  lassen,  welches  Vertrauen  wurde  ibr  dann  zur  .Seite  gtehen  and  welchen  Nutzen 
kannte  eine  eolclie,  die  PubUeationen  dar  herrorragendKten  Naturforscher  aller  Zeiten  vereinigende,  Fach- 
UfaUothdt  ersten  Ranges  spenden I  Wt  dem  Daake  gegen  Diejenigen,  welche  Ia  fteudiger  Bereitwilligkeit 
alle  ihre  Arbeiten  der  Akademie  überweisen,  verbindet  sieh  die  Bitte  nn  die  iibiigao  Mitglieder,  auch  ihre 
"Werke  einer  Bifaliotbek  nunwendan,  in  welcher  aie  BBTargaaaan  und  allen  FachgaaoBBaa  laieht  angingliek 
«orgsam  gehütet  wardaa. 

Fragt  man  sieb  nun,  nach  wdcbem  Haue  die  Akademie-Bibliothek  flhariiaiqpt  aagehgt  int  und  f«r- 
waltet  wird,  um  danach  beawaaen  sn  kOnnen,  was  in  dcnelbeB  an  fiadea  erwartet  wardea  didh,  an  «qjiaht 
aiab  dien  aaa  dar  Wirksamkeit  der  Akadeoiie  seihet. 


147 


Die  Mittel  derselben,  welch«  «ich  aas  Zuschüssen  deBtschcr  Fönten,  den  Beitrlgen  der  ItitgÜeder, 
SohlifteiiTerkauf  und  den  Zinnen  des  Kapitalvenuügeus  der  Akademie  znaammenaetsen ,  werden  vorzugsweiM 
Wtf  die  Herausgabe  der ,  in  den  Kova  Acta  enscheinendeii,  wiMcoBohaftliehen  Original-Uotersuclmngen  ver» 
madt.  Em  kooimen  daduieb,  aatw  utdann,  Yerafientlicbnngen  zu  Stande,  welcli«  entweder  dank  bdgefBgto 
Tilkb  w  koatepioUg  oder  ifann  Inbalte  nach  a«f  «n  so  eng  begrenzte«  Fonchnagsgebiei  baMbrlukt  nnd, 
iam  aie  doreh  die  Mittel  natorwiaaeugchafllicbcr  Verein«  oder  auf  dem  bachh&ndleriaehaii  Wag*  niobt  snr 
AuMknag  geUngen  konnten.  Die  Bttrgsohaft  illr  die  rielit%e  Wahl  di«Mr  TflrOffDntliefanngw  Uigt  in  d«r 
WMgtkand«!  Oauluttigang  des  jedennaligea  FlMshTontandM,  walelwn  dia  Ifilgfiedar  der  Alradmnto  MONt 
Atta  ihrer  MitU'  wählen,  und  die  gegonwiirtige  Verwaltunpr  hat  e»  sich  zur  Aufgabe  gemacht,  die  Ausführung 
■tflU  daa  beaten  Krifton  sn  flbartnigen,  welcJie  auf  dem  beaoDdano  Gabiete  de*  D»nnutaUendea  wa  findes  sind. 

Das  m  dan  Nora  Acta  geachafiana,  in  garomiutan  Blöden  md  in  dar  Flaam  too  EfandaMmilnngaB 
uiup  g>  btne  Material  bildet.  unt«rst6t«t  von  dem  auitlicbcn  Organ  „Leioiiol.iina",  die  (irundl.ige  des  Taiueh- 
verkebra,  welchen  noch  kein«  «iaaaaaohafUicbe  Genoaianacbaft  abgelehnt  hat  und  um  disaBeu  Aukaüpfoqg 
fmner  wnb  Nene  Alcndaaieen  und  nntnilbnelundia  Qaaelbdnftan  Mt  IwLau.   Je  naob  der  Beadudtailiatt 

der  Oepenlristung  werden  entweder  Nova  Acta  und  Lcopoldioa«  odir  btl  Ytni&en,  welche  nur  eine  Diacipliu: 
Botanik,  Zoologie,  Geologie,  Idetoorologie  oder  dergleioben,  pflagan»  die  batoaChndan  l/'acbachriiten,  bei  einMlaeo 
Gaaeffleglnftaa  nnab  mr  die  LeopoUin»  (diaae  ifiOA  naab  Oran  Ekiahanian)  galMbit.   Btann»  ergidbt  aiah. 

(lans  der  IlmiptinhaU  und  der  pirenttirimtiche  Von^iig  der  Akademie-Biblinthek  in  der  grossen  Zahl  TOB 
Schriften  europäischer  und  ttbcraomscher  (ie8<.'lkcbslt«u  besteht,  unter  denen,  wie  die  folgende  Uebeiaiabt 
»  harranng— daa  vartratan  aiad  «ad  Ae  mäi  AnamM  la  wwnehraa  la  &m  Anljgabn  dar  Var^ 

gehört.,  welche  nneh  Aber  jene  RiaglBge  regelmiiSRip  in  der  Leopoldin»  berichtet. 
SelbstverBtaodlich  rnnss  die  Akadande  anf  den  Ankauf  vieler  Werke  in  dem  weiten  üebiale  dar 
BfalnTwIiBananhafbaB  vaniehtan,  welche  gläehwoU  Ar  fim  BiUiotbek  im  hfichatan  Grade  wünaohenswerth 
wtren.  Oerade  diese  Werke  aber  werden  von  den  gröaaeren,  aanantlich  den  Universitita-Bibbotheken  erworbao, 
denen  wiedemm  das,  was  die  Akademie-IiibUothek  beeondara  an  Gcsellachaftsachriften  bietet,  mangelt  und  in 
fidaa  FftUen  seihet  mit  grossen  Opfern  unerreichbar  wäre. 

Nicht  mit  den  allgemeinen  BihBothaiken  m  mUeiinat  aoodeni  neben  ihnen  eine  aneotbehrliehe  Et- 
gänzung  in  dem  bezeichneten  Sinne,  «la  aie  nirgend  tndera  in  gleidier  Weise  für  die  Natunriaaenaeliafteia 
gipÜegt  wird,  mehr  und  mehr  auszubilden,  ist  für  die  Erworbuugeu  der  Akadeiiiio-Uibliothek  maasagebend. 
Daa  AufliUen  ihrer  f.tUsken,  welchea  mflkaain  nad  oft  onr  durch  eioeo  glücklichen  Zuüill  gelli^,  bat  daber 
niber  gelegen  —  damit  Ae  BiMioditlE  daa,  «aa  aie  aetn  kann,  möglichst  vonstladig  ad  —  ab  dto 

dar  neuesten  Datorwisseuscbaftlichen  Werke. 
Eina  aolebe  iat  jedoch  keineswega  ansgeschkMsen  geweeen  tutd  ranal  erfolgt,  wenn  aie  snm  Zwaeka 
whaenaehaftBdwr  Arbeiten  angeregt  wurde. 

Bei  dem  geschilderten  InciDivtid.  if.'reifen  der  Wirksamkeit  der  Akademie  uuj  der  Eutwickeluiig  ihrer 
fiibiiotliek  war  f&r  die  Gaataltung  einer  ordaoqgnDtaögen  Ftthrwig,  die  zugleich  eine  Revision  und  Fest- 
atelhmg  daa  YorbaBdenaB  erfirderte,  die  atatatannlarig  angwajgH  T«ri«ga^g  dar  BiMiothak'  «a  daa  Sita  dia 
rriisidiumii  tiin.  rmeidlich,  so  Gchmerzücb  ob  nuch  war,  doroh  dic  ÜBiaqga«  aad  BjariahtangAnalaB  dialCttal 
iur  die  Bibliotbeksaweeke  aelbet  geschmiüert  zu  sehen. 

Bi  arflkrigt  noab,  eiam  tMbaiUiek  daaaan  aa  gaben,  waai  dem  Vcrgiadaalitaa  aatafwaabaadt  ia  dan 
Ben  Jahre  zu  Gunsten  der  Bibliothek  gcschelien  i«t. 

Bei  der  Ueberaiedelung  der  Akademie  nach  Halle  stand  diaaeibe  bereit«  mit  folgenden  186 


I.   B^lllMllhlMl  4.  Berlia.    Kaiserliche  Admiratitftt. 

1.  Augsburg    Naturhistorischer  Verein.  5-      »       Oeeellacbaft  natnifcwohendet  Fireande. 


2.  Berlin.    Kuuigtich  Preussische  Akademie  der  «  Kflniglieh 

Wissenschaften.  nomie-CoUegium. 
S.      „       Verein  zur  Oeibrdemng  des  Gart«.«-       7.  Bonn.    Naturhlstoriacber  Verain  f&r  die 
baaea  in  den  K6nigl.  Prenasiaehen  aiaoheo  Bheinlande  nad  WaatMaa 

8.  Braiaaa.  WahirwiMaBaahiftliiiiiair  Tani 

19» 


148 


9. 

11. 
1». 

IS. 

14. 
16. 
16. 
17. 
18. 
1». 

SO. 

n. 

98. 

88. 
84. 

25. 

sa. 

27. 
88. 
8». 
80. 

81. 
88. 

88. 

84. 
86. 
8«. 
87. 
88. 


Br«tl»n.   ScUenMlw  OateBichtft  ftkr  rtXae- 
llDdagh«  CbHw. 

Verein  für  cias  ] 
AltMrthitiner. 


Bfttsow.    Verein    der  Freaad«  te 

geMhidkto  in  Meekknbarg. 
Oftat«1.   Temin  Ar  MilittlnBSa. 
Che  m  n i  t  z.  Nntorwisaenacliaftlicbe  Gesellaehaft. 
Colmar.   Soä&ti  d'Hütoii«  N«tiir«Ue. 
Oftasif.  Hafaaftwhma»  OnDwtaft. 
]>rMd«ii.  Oetellscbaft  (HrNntur  nndHeilkaadh 
„  .     Lande  MediciiMÜ-Coüeginm. 

, 

Tania  für  Erdknade. 
OdnimNiaaba  Gaadbdnft  im  KBwt^ 

reiche  Sachsen. 

Sttrkhaim  a.  IL  aPollicfaia",  «in  natorwiaaen» 
TaniB  dar  HMBiiftli. 

Inden.    Natnrforschende  Gesellschaft. 
Erfurt.   Königliche  Akademie  gemeinnatziger 


n 

M 


Erlangen.  Phymkali.irh-me<^icini9che  BodetAt. 
Frankfurt  a.  M.     Senekenbergiaeha  nat«^ 


„  Nene  zoalogiMhe  Geaellschaft. 

Fraiburg  i.  Br.  Natorfiginabaade  GaaaUadwft 
Fulda.  Tanm  Ar  VtMmA. 
Oieiien.  OberhaariHka  OaaaUatkaft  JhtBP. 

QMitm.  Xutotftnobaada  GaaaOMbnft. 

M  Ob«r1aaBitziache     GataUadbafk  te 

WiaMoaahaftain. 
Odtiiagaii.  SanigliahaGaaalliAnftteWlMMi. 

•c  haften. 

Halle  a.  8.  Hatufimdand«  GflaaUaiiliaft. 

„  TTavabi  fttr  EMfauda. 

Hknburg.   Santaohe  Se«wart«. 

„         Oaognpbiacba  OaaalWihaft. 

▼aMöi  Ar 


39.  Hamburg.    Verein  für  natarwiaaanaehaikliGba 


41. 
48. 


48. 


47. 

48. 
49. 

60l 

61. 
52. 
68. 

64. 

66. 
86. 

57. 
58. 
69. 
60. 

61. 

62. 

63. 
6i. 

66. 


Hanau.     Wetterauische  G 

gewmmta  Naturkunde. 
HauuoTar. 
Heidelbarg. 

Verein. 
Kuiaaralnvtara. 

der  Pfalz. 

Kiel.  MinisteriAi-Commission  xor  Unteraochong 
te  taAadien  Meere. 
„     KatarwisaenaohaftUaharTani«  Ar  Siblaa 
wig-Holatain. 

•ellachaft. 

Leipiig.  Königlich  Sächsische  Oesallaehaft  te 
inMenBchaften. 


flaaaOaahaft  Ar  QabnHahOlA. 

n        Natarforscbende  Geiellechait. 
Polytachniaaha  Geeellinheft. 
Magdeburg.  Natenn 
Marburg.    Gesellschaft  zar  BefSfteaqg  te 

feaanintaD  TTatiii  wiaamiaiji>aflwn- 
MtMhra.  nta%M>Bay«riaehaAkadeirfa  te 
Wiasanaeballen. 
„         KMgUeha  Sternwarte. 

maugfuiHnaftna  maauaoBan. 
Neisse.    GeeellBchafl  .Pliilomathie". 
Mfirabeig.    Naturbistoriscbe  Gesellaehaft. 
Offaubaeb.  Tattto  Ar 


66. 

(Sddnia  folft) 


Posen,  Oes 

Schäften. 
Fatbaa. 

richten" 

Begensburg.  Königlich  Bayeriache  botanische 
GeMllacbaft. 
„  ZonlogiBcb-mineralogischerVerein. 
Stuttgart.    Verein  fOr  vaterländische  Natsr- 

knade  üi  Wfirttemberg. 
Thurand. 

SUtioo. 
Witabadaa. 


Taa 


Dr.  H.  W< 

te 


In  Wlan,  M.  A.  X. 

1848  ab 


wekha  ibn  1648 


Digitized  by  Google 


 14» 

SUD  Mitgliede  and  1851  tu  ihram  A4)Uiikt«n  wfthlu,  wäMO  noch  tpMioll  swei  OcMUKshaften  uunhtft  m 
muAm,  wm  mleho  deh  FtBil  Miataid*  VodiMwt*  «wirb. 

E«  sind  dipB  iÜr  V,  V.  yoolo^nch-bntajiisclip  GesellRchnff ,  »n  deren  Gründung  er  sich  l;pthp:li(rte, 
d«nn  erster  Ftiaident-ätellvertnter  er  wu-  und  deren  Angelegenheiten  er  bif  nun  Jahre  1860  mit  vieler 

■ecbziger  Jahren  an  sein  ppecicUw  falereiise  zuwendete,  an  deren  Neugestaltung  er  sich  in  hervorragender 
Weiae  betbeiligte  ond  in  welcher  «r  Vice-Präsideot  wüfareod  der  betden  letzten  Deceunien  daa  entacheideod« 
Wort  JUito.  la      Tktt  befUigta  Wmd  wuA  mät»  «ume  YocBabe  ftr  PfiaanMaHw  md  mIm  mu- 

fdmitete  Kenatnieji  von  Arten  zu  einer  rrfolgreichen  WirlcFamlceit  in  diener  Ricbtnng  ganz  vorzflglich. 
Vkhnnd  der  Wiener  Wcltauaatellung  im  Jahru  1873  war  Fcuzl  der  HL-gieruugsvcrtreter  für  den  Gartenbau; 
ir  ttneliti  ftner  die  iDtenwtiooalen  BlamenMuataHoBgen  und  bot^ini'ichfn  CongreMe  ta  Brttisel  (1664), 
Amcterdun  (1865),  Bt.  Petenfawg  (1869),  Fkrenz  (1874)  ond  Köln  (187&)  als  Delegirter  Oesterrekha  ond 
wurde  durch  Terleihoitg  dea  k.  iomImImii  Annenordeng  2.  Claaie,  dea  Conunandeurkreuzea  dea  k.  italiadaeheo 
bomaordena  und  des  RitterkrauM  dM  k.  belgischen  Leopoldordesa  auageseichnet. 

Uli  botMÖaeh»  MiUMn  und  Gfaien  im  Anslasde  keDnen  su  leriun,  reiate  Fenzl  oMh  Holland  (1854), 
waA  Eaglaad  aad  Vnakniiät  (1864),  «ndUeh  nach  Dineoark  und  Schweden  (1874).  Er  trat  bei  diesen 
Gshgenheiten  mit  vielen  der  bervoi iigmihtt  Botaniker  in  freuml'^'  liititlichen  Verkehr.  Während  der  letzten 
drsi  JahiwbBte  baawslite  Fsoal,  Ton  seiMT  Fanilie  begleitet,  heinah«  jibriich  botaniish  oder  hadsekaftUoh 
iBtaraaaante  GefBBdaii  Oeetemidie  and  der  SthirilB;  1860  bestieg  er  dsB  ClrMS'Teae^ger  veu  Wlndfaeb-Hiitrei 
au8.  In  iH-inrn  Jüngeren  Jahren  war  Faad  6ll»blBp>.  ein  guter  Bergsteiger  und  hatte  fOr  Forschungen  auf 
atpiaen  Gebiete  lebhaftes  InteresiB.  Ab  jbr  Grlndnig  des  Memwhischsn  AlpenvereiiMS  nahm  er  lebhaften 
Audud  imd  geharto  mach  der  Lattang  desselben  sa. 

Im  Jn))re  1878  v<.ilj.':iilr'ti'  Fenzl  sein  aiebenaigatea  Lebensjahr  uud  musiste  den  gesetzlichen  Bcatim- 
muiigen  gemäts  die  Profesaur  zarfleU«^^.  In  Ansrk«mnug  seines  verdienstlichen  Wirkens  wurde  ihm  bei 
dieser  CMsgsnbett  der  Titsl  eines  Hoftsthcu  ToSdheo.  Di*  OoDegen  Fand's  hatten  ihm  schon  im  Jahre  1877 

an  seinem  Geburtblago  als  Beweis  ihrer  Achtung  ein  Album  mit  ihren  Photu?raphieen  (e»  enthält  deren  mehr 
ala  100  aaa  ganz  Earojp*)  QberreiGht.  Die  Professoren  Dr.  A.  Bitter  Eerner  von  Karüann  und  Dr.  J.  Wieansr 
benatsteB  diesen  Aidass.  vm  Fend  FestBcbtftca  sn  widawa.  IX«  TfltaAnf  de«  70.  LebeD^akm  bot  den 

Gesellschaften  und  Vereinen,  welchen  Fenzl  angehörte,  Gelegenheit,  On  fs  Form  von  Adressen,  Schreiben 
und  Telegrammea  Glück  an  wünschen.  Bei  dieser  Feier  erfreute  aidl  Bafrath  Fensl  noch  einer  grosaen 
fcOiT«rBdMa  und  gcMgea  IVisibs.  Lrfdsr  «ndt  er  !■  Uli  10T8  «iMB  Mddm  s|MqpleotiBdm  AaUO», 
VSllbiDP  IMlHSIltBch  du  Gedftchtnits  und  das  Sehvermögen  dea  linken  Auges  schwit'.hte ,  Leimi.'f'pucht.  Ein  ' 
AaftrtMt  in  Gsatein  nützte  nicht  viel,  der  Zustand  verachlimmert«  aicb  im  Gegentbeile  allmiüüich  und  ao 
Mb  aUb  IM  veranlass«,  mit  bd»  dsa  Jiatees  1878  raidi  die  Stolle  ab  Diraotor  des  k.  fc.  botutsabM  Hui: 

cabineta  niederznlr-irpn.  Trotzdem  machte  die  Krankheit  Fortgchrittu ;  ein  Sommeraufenthitlt  in  EbcRBee  wirkte 
nicht  günstig  und  kaum  nach  Wien  zurückgekehrt  erlag  Feuzi  luu  29.  September  187Ü  um  ü  Uhr  Abends 
Itam  Schlaganfalle. 

AJa  Mensch  veratand  es  Fenzl,  sich  durch  gewinnende  I^nndlichkeit,  durch  sein  beiterea  Gemttth, 
durch  die  geiatreicbe  Weiae,  in  welcher  er  gesellige  Krelae  belebte,  durch  sein  wohlwollendes,  humanea  Auf» 
treten,  endlich  durch  aeincn  rechtlichen  Charakter  in  den  weitesten  Kreisen  Achtung  und  Liebe  zu  crwerhea« 
Sein  hinatiehee  Leben  war  aehr  glQeklioh;  eine  treffhohe  Gattin,  Joeephiae  geborene  KnoU,  mit  welcher  er 
sieh  im  Jahre  1837  vennthlt«,  stand  ihm  treu  zur  Seite  und  den  gemtlt.hlicHen  Familienkreis  vervoUatiUidigteB 
nrsl  TVdrtSTi  welche  beide  an  hervorragende  Gelehrte  Wien»  vcrliuinithet  sind. 

Bh  TCB  Job.  Berger  im  Auftrage  des  k.  k.  Ministeiinau  fttr  Cultaa  uad  Umtarnskt  gamattas^  ga> 
lameDSB  FiorMt  Faad'a  ist  ftr  daa  aaaa  üniianit&tagebtiid«  basUmmL 

Die  bedsatsaden  Leistungen  Feusl's  fanden  auch  nach  Aussen  hin  verdiente  Anerkennung.  Daaa  ihn 
8e.  M^iest&t  dsr  Kaisar  voa  Osstacrsich  1868  aom  Begiemags-  aad  1878  lum  Hofratbe  enaaoto,  wurde 
lAoB  «rwdmt,  ebeaeo,  daaa  iha  dh  MoHHMbsa  Rnsahmda,  XtaBana  «ad  BilgiaaB  dudk  TeilailMag  w  Orte 
aawdpkneten.  Aunserdem  mr  Swd  Moli  OfOilsr  d«e  k.  iwsuftaniMibaa  Gaadslnps-  nd  Bttlar  daa  k.  Imai» 
liaalaiThm  Christas-OrdeDS. 

Fad  war  aovuki  Saalar  dar  FhiloMflda  iria  dar  MadUa.  Ek  «nida  foraetr  adinn  harvoigaholND, 
daaa  dandba  aaft  1848  dir  kah.  Akadaada  dar  HhaanaelmflaB  als  «Utlkkaa  IßkifiM  aafiliBrta,  aaada  daas 


üiyiLized  by  Google 


 ^160 

ihn  die  kai».  Leopoldiniaeh-Garatiniache  doutsche  Akademie  der  fiaturfoncber  schon  1843  (15.  October}  sum 
WUlfieAb  (Mgn.  BtTglu)  uaA  IMl  (14.  FbIicimi)  amn  A^fimkla  «düfeB.  AimmAm  gdiarto  Faul  aoch 
ihlgtnden  Akademieen,  GesellRchAflcn  und  Voreinon  un: 

AU  Ehren-Hitglied:  der  Acadeaii%  PanormiUn»  adentiarain  ao  litennim;  der  k.  k.  (ru-tenbui- 
Oetalbduft  in  Win;  4er  Oowllefihtft  der  mtoribnehnden  FVotbA»  In  Bariln;  der  k.  rmiiwihem  OwtealNM- 

OmDeehnn  in  TVtersbnrg;  der  achlesigchco  Opet-IIschafl  fUr  vftt'Tlän^ÜscIic  (''»iltur  in  Ürpslan;  den  OeselU 
adiBilen  für  Naturkunde  „Isis"  und  „Agricola"  in  Dresden;  der  GartenUau-Geiselischafl  in  Graz;  dar  mihriaeb- 
«hleeiaehen  Geaellsehaft  zur  Befördennig  dce  Ackerfaanae  in  Brflnn;  dem  ApotlieIcerwYeniM  ia  IRa;  dae 
uAtarhistorinchen  Vereine  „Lotos"  in  Prag;  dem  naturwissentschaitlichen  Vereine  in  Gras;  dem  natürlbweiieTidpn 
Vereine  in  Brtknn;  dem  natarwiMeuschatUiclien  Vereine  der  bayerisohea  Ffobs,  aPoUiohia";  dem  natnriiiatoriacheD 
Vereine  in  JuagAmgi  dw  QwtanhHuTeninn  von  Xomum,  m  Smadan,  WBfdMug,  Banbug,  Bndaa, 
Ußääag  o.  B.  w. 

Als  wirkliches  llitglied:  der  k.  k.  aoologiaeb-lHituilsebea  GeaellselMit,  der  k.  k.  geo^phiacben 
Oeaellacbaft  und  der  k.  k.  Geeellschafl  der  Aerzte  in  Wien;  der  k.  russiiichen  naturfoi-schenden  Gesellschaft 
m  Moakan;  dar  gmaakanogl.  ajfthaiachen  Oeaeilachalt  lUr  MinenJcfi»  in  Jan*;  dar  natarforaebandaa  flaaeU 
adtadfe  in  "BaoAmg^  den  aMNo1>lT||lBdhaB  Taraine  ftr  LandaakmidB 

Als  anawftrtiges  llitglied:  der  ungarischen  Akadaaiiia  dar  Wlaaanaabaftn;  dar  Soaialaa  läiBiaan 
in  Loodicn;  dar  Sfanakn  Tri^jarde  Fdreniiigen  in  Stookhoini, 

Aia  eorreapondirandea  Mitglied:  den  Akndemlean  an  Mhn  and  Nenpel;  der  k.  k.  goologisehan 
Reichsdiistalt  in  Wien;  dar  k.  bayerischen  botanischen  Gesellschaft  su  Regensbarg;  der  k.  bayerischen  Garten- 
bftn^JeaeUBcbaft  in  MOnaham;  dar  ofaeeianaitaiaclien  Gaaellacbaft  der  Wiseanaobaftan  in  G4riita;  der  pbyaiknliaeh- 
aiadlninlanhMi  Oeaellaehaft  in  Erinngan;  dar  SocMU  daa  adeneea  naitarellaa  in  Gharboni^;  der  SoolMi  royala 
da  bailadflie  ilc  rtrVii|  ;■  ;  i^^r  BooiM  phytolog-iiiuL'  J'AnvPi-s;  der  Boston  Society  of  Natural  Hitlory;  der 
;  flir  Naturwissenschaften  in  8tn.  Wt  de  Bogota ;  dem  naturforsohaoden  Vereine  dee  Uaraee  in  Eisleben. 
SbImci  tan  Jebre  18S8  fridmato  BndlidMr  aeniem-F^eande  Vand  die Hjnrteoeen^Mtnng  IMKi;  «aU- 
I  Arti'n  aus  ilen  vi-rsiehicdensten  Ordnungi  ii  tru.:,.ii  Fi  ii/rp  Namen;  dieselbuii  hier  auf/-.iz:i!jli  u.  würcic  zu 
mit  ftbren.  Sie  werden  stete  an  Jacqoin'a  SobUler,  au  den  Arbdtageooasen  Endlioher's  und  an  einen  dar 
haiHHfagandiUi 


L 

Venndb  einer  DanteUun^'  Jer  geographischen  Verhreitungs-  und  Vcrtheiltmgs -Verhältnisse  der  natürlichen 
DudÜe  der  Alsiueen  in  der  Polarroigion  und  einem  Tbeilo  der  gemässigten  Zone  der  alten  Welt. 
fnm  1833.   (Inangnral-IMaeertatiwi  nnr  fidaagong  der  medleinlaehBB  BuetonfMe.) 

Die  Gattungen  Sehüdf«.  BratAyntmoM  und  Odnntost./'mmn  in  Endlicher'«  „Atacla  hotanice".    Wien  1833 
Sertom  Cabulicum  ....  anctoribu«  Stephauo  hjidlicher  ut  1^.  Fensl.   Faso.  I.   Vindobouac  lti3(>.  (Wurde 

mcht  weiter  fortgeeetzt.)   Von  Fand  rfikovn  ber  die  Peeahraiilnngen  «nd  AbbOdnngHi  der  SOim 

TTonigbergeri  und  iienbiata  Ohvifri. 
Die  Ordnungen  der  Cjrperaccou,  Chraopodeen,  Amarantacccn,  I'olygoneen,  Meeembryanthemeen,  Portulacacaen, 

Carj-'jpliyUeeu,  Pbytolaccaceen  in  Kndliclit.-r's  ^Geoa»  piutamm''.    Wien  1836 — 1840. 
Die  Ordnungen  der  RliamiMwn,  Poctnlaeaioeen,  Fiooideen,  Helongeen  und  Lonatbaoeen  in:  „Ennmeratio  plan» 

tamm  qoaa  ...  in  Nova  TToHandla  edlaglli  Oeralaa  Uber  Bevo  da  HOgel".  (Gemehischaftliob  arifc 

Bentbam  und  Endlicher  herausgegelien.)    Wien  1837. 
TM  fienobnibnngen  Ton  KMhü  taMMm.  Cn»«opltiryx  EaUOfftm,  Otmmitr»  Ummrü,  JMtdU»  Bm^/kmümm. 

D^fttAtaim»  mimitUm,  AMriärotUgtna  cyjmloUti.  Mumumta  «emi^Mftsdfs,  JMSai*  i 

väUß  ftiuttrvta,  Limtam  Uhphoide»  and  Gmkia  Mthtu  in  Endlicher  und  Fensl :  ^JUa 

deoadea.  Bditaa  a  Muaeo  Oaeeareo  Palatino  YindoboBenn".   Wien  1839. 
PogOlaa  plantaram  novarmn  Syrtee  et  Tsnr!  ooetdentaBa.   "Wim  1849. 

SieQmttung  Gypnophila.  dit  Onluiuii."  n  der  Alrineen,  Paronychieen,  Porlnlacji'^.  i  n.  Pliytolaecaceeu, 

und  Amarautaceeu  iu  Ledeboor'e  „Flora  Boasica'%  I,  II,  I£L    Stuttgart  1842 — 1861. 
DhiatniüeBaa  et  daanlptioow  plaataia»  novanm  ^fiiaa  «t  Tand  oecldentalt».  In 
Win  1848. 


151 


Dar  Tnt  m  Jos.  Jmam  iMhtmi  ra  JMqoia'i  „Edbgw  plwbifwn  norianm",  Toi.  IL  (Wntd»  dmIi  dam 

Todo  des  Verfassers  von  Fenzl  horaunpcgeWn.'!    Wien  18tJ. 
AlKiueai'  Samojedoruin  Cisurklciuium.    in  Ruprecht'»  ,4)«itrtigeii  zur  Pflanzenkuude  des  niaiiischea  K«kbe8". 
n.   8t.  Petenbur;  184». 

Di    l'mbc'Jif.Ten  iij  Kniilichi  r's  ..Gcni  rn  jilanlaruin".    Supplem.  V.     Wien  1850. 

Instruction,  die  Botauik  Lwtrulieud ,  m;  .Bemerkungen  und  AnweUuugcu  iUr  die  >'atturforaoher,  welche  die 

Expedition  tob  Seiner  k.  k.  apostol.  Hajeatit  Fregatte  Novm  iM^Wtm".   Vtam  1657. 
Ulustrirt«  Botanik  oder  Natnr^chicht«  des  Pflamsenrcicliet.    Pest  1857. 

Franz  Xaver  Freiherm  Ton  Wnlfcn'a  „Hora  Noric«  plianerogaom"  .  .,  herauKgegcbeu  von  Ed.  Fensl  und 
Rainer  Gmf.    Wien  1858. 

Amtlieber  Bericht  über  die  83.  Anutellnng  der  k.  k.  GartenbM-GmdlKhnft  im  k.  k.  Auguton.  Wvm  18&B. 
Die  Diagnosen  von:  Mimari  tmintm.  DimMu* pntüumm  Jmii»  uid  .^Moaii  «ytowoiy«  in:  „DaUotRa  aniinnm 

in  horto  botanico  Univenit.  Viudubonensis  ooUeetoram  Bnuo  1868.  Alugadiuekt  in  AnnaL  Mkno. 

nnt.  Botan.  i.  aar.  XIL  (1869),  p.  165. 
Diagnoaea  fbntuoB  oriantalfaun  in  TcbfohateMTa  „Aala  ndnaon**,  m.  Fkria  1860. 
Saltoiacta«  in  Martina'  „Plwa  Braulionsia",  V,  I.    Leipzig  1864. 

Daratalinng  daa  EntataluBa  nnd  Wirkona  dsr  k.  k.  Gaiteoban-Geaellacliitft  in  Wien.  1864. 

OOddhr  Beridit  fllier  dan  anrtnhni  «of  d«r  Waltomalaihing  nt  Wm  Im  Jakiw  1878. 

Dia  Biadireibungen  der  Zunwwjf»  Äxten  nad  daa  AMmiim  Mmmilimm  iu  PayrHaeh'a  JknidaM  MaarimiliaiMn*'. 

Wien  1879. 

II    Einzelne  Abhandlungen  ' 
1.    In  den  Annalen  des  Wiener  Museum«  der  Katurgeüchichte. 

Jamthpkf^lim  0.  A.  Meyer.    Ebe  neue  MaaMDgattanf?  ans  dar  Ordnmg  der  SOenaan,  nllier  ariintart  und 

liegleitet  von  einer  CharakteriBtik  siiramtlicher  Gattungen  der  Al.iineen.    I.  (1836),  p.  23. 
Uonograipliia  der  MoUnginaan  nnd  Staadelieen  zweier  Unteraljtlieilangen  der  Portalaceon.  1.  Artiltel,  L  (1886), 
a  887.  —  3.  AxtflHl,  XL  (1840),  a  848. 

8.  In  dar  B«g*Mltargar  botuiaokea  Zaitaehrift  „Plorn". 
üabn  den  Ban  dar  OncnrWtaeeenfrmkt.  ZZI.  D.  (1838),  8.  487. 

Battng  snr  Charakteristik  sänimtlicher  Abtheilaogen  der  Onaphalioon  Do  Candollc'a,  nebst  einer  l^Mfiin 

aller  zur  reetituirten  Gattung  Ißoga  gohürigen  Arten.    XXII,  iL  (1849},  S.  705. 
Plantamm  gaaanm  «t  qmiir^iw  noTarum  deca.^  prima.    XXVI,  I.  (1848)»  8.  888. 

I'mbflüffrarum  gcnera  nova  et  specie«.    XXVI,  II.  (1843),  S.  457. 

Auliiihiung  mehrerer  neuer  aethiopiacher  Pflanzengattungon  und  Arten.    XXVII,  1.  (1844),  8.  309. 
3.    In  den  Denkacbriften  der  k.  bayeriacban  botnniaohen  Ooielliohaft  au  Regenabnrg. 

Dwttalbugig  and  EilliilarBBg  ^  mlndar  bekanntw  Fflainaagattaiigen;  gaCilgt  tob  «inar  Abhandhmg  fbar 
dia  lUaaBtatiao  dar  iahtaa  and  ciaar  Kritik  dar  nraiftnwftaa  B^gaiaeaan.  m.  (1841),  &  I. 

4.  In  der  „Linnaea". 

Die  na^t^^.g  Tfiradieli»  Steven  nnd  ihre  Stellung  im  natürlichen  Syataana.    XV  (1841),  6.  889. 
Pemptaa  stirpium  novarum  Caponsium.    XVUI  (1813),  8.  323. 

6.    In  der  botaoiaoben  Zeitung  von  Mobl  and  8elilaa.htaadnL 

MOmk,  «ian  aaM  Oattaag  dar  Selanatliaen.  L  (1848).  8.  981. 
•ttMk^fäahmt,  «faw  nana  Gnttnng  dar  SImimo.  Ehaadw.  &  888. 

8.  Im  naitUobaa  Berichte  über  die  21.  Versammlung  doutachar  Natarfarafthar  and 

Acrzto  zu  Graz  im  September  1848. 

Heber  die  Stelinng  der  Gattung  Oxera  im  natOrlichen  ^teme.    8.  148. 
Uabar  aiae  aaaa  QeiofnttoMi.flat»Ting  fthUr  miOiigmml  8.  168. 


Digitized  by  Gopgle 


152 


7.  Ib  i»m  SdliriftM  in  k.  Akad«Mi«  i*r  Wtia*ns«hftftftii,  «»iheaiatiieli* 

naturwissen^rliaftüche  Claiae. 
Ueb«r  moDBtröM  BlatheobildoBgeD  von  Um»  e»ntt/oUa.    Sitzongibar.  lU.  (1846),  S.  155. 
ÄntttOf»,  «fae  iiMM  0«n«noMa4«ttaiw.  rwimhrilln  L  (1849),  &  m. 

Nnva  qiiacdam  gencra  et  BpccipR  plantarum  vascularium,    ÜRnkiichriften  T  ilB40\  S.  253, 
CommiMioiisbencbt  ftb«r  die  botAuiache  Erforschuiig  dea  Köuigreiclu  Bayam  und  Vorschläge  zu  einer  iUuilkbeo 
Owiamfclu.  OenfaieUWidi  ■»  Vagw  antattat.  fluräffito.  T.  (1850),  &  810. 

üeber  die  Illüthezcit  Act  Paulcncnüt  impfri'alü.    Sttzungsber.  VI,  fl851),  8.  541. 

Bericht  über  die  von  Herrn  Dr.  CoostAntin  Beits  ....  auf  cinor  Koüe  von  Chatrlom  liMb  OoiuUr  geMUU- 
mOtm  ffeogimpUKlMtatMMlnn  NoUkii.   DenkwdirifteB  ym.  (18M).  p.  1. 

4^gmt  Jlßtjiu'm .  C  proH-Tiii!  und  Corwtlrmum  Montn'idenif .  ein  Beitrag  zur  olInnB  Kenntniw  de«  relativen 
Werthva  licrDlliureulial-Chiu-uklcie  der  Art«n  liur  Gattung  (y^rtur.  Denkaebriften  VIII.  (1855),  S.  230. 

Soidit  Aber  einige  der  widitigtten  Crgebnisae  dar  Beraitong  der  portngienachcn  Culouie  von  Angola  in  den 
Jahres  1850—1660  durch  Ilerm  Dr.  Friedrich  Welwitaoh.  Sitsungsber.  XLVni.  (1863),  8.  1<M. 

Diagnoeea  praeviae  Pemptadia  stirpium  aethiopicarom  novanun.    Ktznngaber.  LL  (1865),  S.  101. 

Heinrich  Wilhelm  Schott.    I'jne  Leb«n8skizze.    Feierliche  Sitzung  vom  Jahre  1865.    S.  U8. 

Tbaodor  Kotschy.    Eine  I,.ebcnsakizzc.    Feierliche  Sitzung  des  Jahres  1867.    8.  204. 

8.    In  dun  Verh a  ud  1  ii ücr cn  der  k.  k.  zool ogia c  h  -  Lo  t  anisch e n  GoBellschaft. 
Beitrag  zur  näheren  Kenntuiiis  des  I'unnonlcreiiieti  einiger  inituiducher  JjeucatUfiemum-  und  J^ra^AriMi-ArtaiL 
m.  (1653),  S.  231. 

ffiium  BSldrmdii  Fenzl.   Ein  Beitrag  wu  aihana  Kanataiaa  ainigar  Stitm  Artao  an  dar  Grappa  vm 

&  MTi.   VI.  (1866),  8.  77. 
jBimHi|niiiHiiii  n  FUlIppi's  Aufsatz:  „lieber  zwei  neue  FflanzengattongeD".    XT.  (1869),  8*  518, 
Adaaiai^iAw*  Ten.  u.  olympitum  Boi^s.,  nebet  einer  Notiz  über  Armeri»  rttmtiiea  o.  tmmetm.  XTI.  (1808),  8.917. 

9.    In  den  Mittbeilungen  dea  österreichischen  Alpenvereins. 
Not«  über  raittelaltcriichc  Bau-  und  Kunstdeukmüler  im  Virgejierthale.    I.  (1863:,  8.  149. 

10.  Im  „Gartenfreunde",  herausgegeben  von  der  k.  k.  Uartaabau-ücsollschaft  in  Wien. 
Ihliar  dan  KUaerprab  imd  aeiaa  Badautoa«.   UI.  (1870),  8.  189. 

lieber  die  Resultat^'  der  S/i!!ii-f.Vi-'srlii»(TunffB-CommL<ision.    III.  (1670)t  8.  181« 
Eine  im  Freien  au^dauerude  OptaUta-Axt.    VI.  (1873),  8.  6. 
Ihnlmm  CMi  Tl.  0878).  8.  «8. 

lieber  die  Bedeutung  der  Ausstellungen  für  den  Gartenbau.    VI.  (1973),  S.  03. 

Die  Canünalbedingiugeo  de»  an  d.  Gärtnerscbulen  in  Oesterreich  zu  crlheileuden  Unterrichte.  VIIL  (1878),  8,  lOl« 


Bingesangene  SohHflen. 


(Vaai  U.  April  lüa  15.  Mai  1880.  ächhiai.) 
TrilvriadMaOfeMiTttoilnnBKll.  JatntuBdiar. 

1878.   Ucrnufgtc.  V,  \   Förster.    Biel  1880.  4». 

Förster,  A:  Resultate  der  metcorulogisclicu  Ik'- 
obachtuDgen  an  den  selbst -regiBtrirendcn  Inütrumeiiten 
das  phjinV^mi'*""  loatitittes  der  Universit4t  zu  Born 
C  a.  J.  187«  n.  1877.   Ben»  1877—79.  4». 

iBdof.-bvtuL  OtMUiok.  ia  Wim.  Tarirnndp 
hmgao.  Jg.  1879.  Bd.  99.  Vnm  1800.  8«.  — 
Beck:  Entwicklungsgeschichte  des  Prothalliunis  von  Seoh- 
pendrium.  p.  1—14.  —  Dtdff ek:  Beitrajje  zur  Literatur- 
geschichte u.  Verbreitung  der  Lebcnnoosf  m  B<)hmeD.  p  15 
— 34.  —  Ueitter:  Colooptcrologiachc  Krgebnisse  einer  Reise 
nach  Croctien  uitd  Slavoniau.  p.85— 56.—  Krauss:  Sjao- 


uyniiäcbe  Iknierkiuigeu  mit  Bezus  auf  fiohvar's  Catalogus 
OrthoptCTonira  Europac.  p.  57— m.  —  LOw:  Zu  nUMtaK 
Kenntnis»  zweier  Pemphigioen.  p.  66 — 70.  —  Reitter: 
UestimimuM.'EabeUail  der  eurupilischeQ  Coleopteren  I.  p.  70 
— 1(1(1.  —  r  arakf:  Die  erste  Stinde  zweier  Runkelrftheo- 
I'Hcgen.  p.  101 — 114.  —  Finsch:  Reise  natli  \V,.^<i.8jljirien 
i.J.1876.  W'issensrbafUicbe  KrgebniHi.e.  Wirbekhure  j.  115 
— 292. —  Kfvscrling:  Neue  Spiuncu  aus  -■Vuierika,  P;293 

—  850.  —  .\riioUi:  Lichenologisrbc  Ausfluge  in  Tirol. 
XX.  l'redazzo.  p  Söl— 394.  —  Kohl:  Neue  ttrolische 
Orabwespen.  p  395  —  404.  —  Boh»tach:  ÜMkMg  aar 
Lepidoptcren-Fanua  Syriens,  p.  406— 4tft  — Wlehmain: 
Anatomie  des  tjameas  tob  JintrUe$  MUba  Forst,  p.  411 
—418.  —  Csokor:  Uelier  HaaraacknUhen  u.  eine  neue 
VarieUt  dertclbea  bei  Schweinen,  ThmoHrr  phjüoiAeif  p.  419 

—  450.  —  Leder:  Bcitras  zur  kiiukjibisi.hen  Kä/erfauna. 
p.  451—488.  —  8chulser:  Micologiscbe  Beititge.  IV. 


Digitized  by  Google 


158 


11  480 — 6«)6.  —  Ucitter:  Ueitrag  zur  Sjnoiiymie  der  t-o- 
leopteren.  p.  607-  61:;.  —  Loew:  Auiljrtischo  Tabelle  zum 
Bestinuneo  der  oordkiimikaDiscbeD  Arten  der  'l'ipulidea- 
^Mtauf  PatkjfnMua.  pi.  618  — 610.  —  UBton-Sackeu : 
Dib  ToMdMiia,  rine  mrlrwürdige  Gruppe  der  Tiputideo. 

LB17- 522  V,  ThOnien:  Zwei  ueue  bUltbvwohneudc 
comycttin  der  Flora  van  Wien.  p.  523 — 524.  —  v  l'cl- 
seln:  l'eber  eine  fünfte  Senduot;  von  Vf.gi-lii  uuü  Kcuadur. 
Hb  625 — 52<».  —  id.:  Ucbcr  eine  von  I>r.  Hrtuteastrin  ge- 
mchte  Saamiluiig  von  ä&ugetkiereu  u.  Vöedn  mm  Burueo. 

1  0.  aegdauumäaeTp.  OS—SO.  —  ICTk«» 

MU  dem  sQdS^icbeii  Rmiluid.  p.  643— — 
Id.:  Oeber  SptUttodyte»  Mill.  p.  547  —  548.  —  Löw:  Mit- 
tbeünngeD  über  PsyliudcD.  p.  540— 6<J8. —  Uerih:  Ueitriige 
zu  einer  MonojrrapUie  der  Tolyceraden  1.  p.  599  —652.  — 
Voss:  Matenalieu  zur  rU2lcuiide  Krains.  p.  663 — 696.  — 
Mayr:  üeber  die  ^hlupfwe»peiig«ttuiig  Tttemmu».  p.  697 
—714.  — Löw;  üescLn-il  iuni7  Too  neuen  Milbenjtallen  nebgt 
lOtlheilutiKen  Ober  einifri-  .si)in)i  bi.-kjitiijie   [>  715  -  727. 

Troü,  Enrioo  Filippo:  Conu-ibuziono  allo  studio 
del  sütaiut  liuüttico  dei  teleoitei.  Piurte  I,  IL  Sep.- 
Abdr.  —  Annotazioui  aopra  an  urg&no  sp«dale  e  non 
daacritto  uol  Lophiu$  füeatorim.  Sup.-Abdr.  —  Cat«- 
logo  ditlk  diuMtmioai  aimtnmiBha  del  moMo  del  R. 
Mtato  Ttaelo.  V«ii«b  1860.  6*.  —  Sopra  U  liogo- 
bm  dbpoBiiioBe  dells  cmotide  eatema  nell»  Owj/rrkma 
apaUmmattii.  Sep.-Abdr.  —  Prospetto  siiitematioo  dei 
pesci  (iell' Adrintico  p  cafalog"  della  cnllfzimn-  Utiologi«» 
d<il  U.  L-itituto  Vfnrto.  »Sep.-Abdr.  —  U«ij(.urt(j  sugli 
aanenti  deili-  ml.e/'ium  soologirlic  e  ■uUiuuchc  dol 
R.  letitato.  Sep.-Abdr.  —  Sulla  coinpÄrsa  uolle  nustro 
acque  di  do  getag«o  raro  uou  ancurs  uaaerrato  nell' 
Adriatioo.  Sop.-Alxlr.  —  SuIl'  iutinia  struttara  delle 
villosita  uterin«  dell'  Aeanthüu  vulgarü.  Sep.-Abdr.  — 
Solk  oompam  di  un  Lmarm  imftrMi»  mU'  Adrirtko. 
8ep.-Abdv* 

Oetellsch.  f.  Oebortshtllfe  in  Leipiig. 
iungen  ».  d.  J.  1879.   i«ipaig  1880.  8*. 

Satnftndmia  OwaDadnft  n  Ball». 

*bcr  dir.  Sitziinfr.'ii  i.  J.  Iö7t"      Halle.  4». 

DeaUdie  Oeseileoh..  f.  Katar-  a.  TUkarkanda 
Ottatieiu.  ^f<**i>-8'  mii  Lidax  m  Bd.  L 
1880.  4«. 

DratMiM  Oeadliali  Ihr  Aattrapologia, 

logia  «.  VlgaMhiehta.  Correepoodflna^BUtt,  redig.  v. 
J.  Ranke.  Jg.  XI.  1880.  Nr.  1—4.  HOnoben 
1880.  4«. 

fetanuuin'a  MitthaUiuiian.  Heraaag^.  t.  E. 
Bahn.  M.  Bd.  1880.  Kr.  4, 6.  Ootba.  4«.  (fek.) 

Soo.  Toscana  di  Scienxe  natnrali  in  Pisa.  Pro- 
«Msi  verbali,  di  11  geuunio.  14  marzo  168Ü.  l'isa.  40. 

Kail.  Akad.  d.  Wissensch,  in  Wien.  Aaaaigw. 

Jg.  1880.    Nr.  1—10.    Wien  ISHO. 

K  K.  geolog.  Reir.bsanstalt  in  Wien.  Jahr- 
buch. 18feü,  IM.  XXX.  Nr.  1.  Win,  ^>^i^^y  4«. 
—  A  n  d  r  e  e :  Die  Ii  ni jjebuujjeu  von  M^jdan  Kutaina  in  Serbien, 
u.  1—26.  —  Keyer:  Vier  Ausflöge  in  die  KrvptiTinasseo 
bei  Christiania.  p.  27—42.  —  Dunikowski:  Das  Gebiet 
de»  Str}'^u»i>es  in  üalizien.  p.  43— 68.  —  Novak:  Ueber 
(fryllacra  Bohemica.  p.  6!> — 74.  —  id.:  Bemerkungen  zu 
Ka}'i»er'ti  ..Fauna  der  alteren  l>evoD-Abia^enint;en  desHarzps". 
p.  75 — Fi6  —  Reyer:  Grauit  und  Schiel'cr  tou  Sehl»' keu- 
wrald.  p,  87-  110.  —  BadimskT:  Ueber  den  geologiftchqi 
 -  ■    ■        "1-U4.— inätar: 


Beriebt 


Die  Cbauceu  einer  CrdOlgawiaMng  in  der  Bukowina,  p.  116 
—  148.  —  ZugMjart  VaiNr  thlrtifbe  BncUopadaiL 

p.  149—167. 

—  Verhaudluiigen.   Jg.  1880.  Nr.  1 — 5  Wien 

1880.    4"  —  Hocrnes:  Die  I.'nvollst&ndijikeit  der  i»a- 

 _•{,)  DasAuf- 

Omraea,  Ovula, 
matt  enten  o. 


loou.    -j-  —  nocrnes:  ine  i.nvousia 
Uontnliinsi  ljf':i  Ueberlieferun«.  p.  17 — 23. 
treten  der  Guttungea:  Oliva,  AiteiBaria, 
JMa  a.  »mttmkU  im  AMWff 


Bmi  der  Insel  Arbe  in 
Laop.  XTL 


p.111- 


Uonarrhie.  p.  SS — 87.  —  Fuchs:  üeber  einige  Gnmd- 
erüchcinuaeeit  in  der  geolugischea  EntwickelunK  der  orga- 
ni»chen  Welt.  p.S9— 45.  —  Brezina;  Kdnstliolie  Kalk.spath- 
zwiUiuge.  p.  46 — 47.  —  Uoerncs:  Das  i;iijloi,'isclie  Aller 
der  EruptiTgesteuie  V.  Oleicbenberg.  p.  4i»~&3, —  fitoklasa: 
Cbemisrbe  Studien  Uber  die  Kreideformatiün  in  Böhmen, 
p.  63 — 68.  —  Vacek:  Ueber  die  Sandsieinzone  der  Kar- 
pathen, p.  68—69.  —  Fneks:  Ueber  die  togcnaunton  Muta- 
tionen u.  Zonen  in  ihrem  Vertlltniase  snr  nitwickelang  der 
oritanischen  Welt  p.  61—66.  —  ühlig:  lieber  die  Jura- 
AblagenuRen  in  der  Umgebung  von  Brünn,  jv  (;7 — t>',i  — 
Teller:  lieber  einen  Fund  von  Orrw«  akfs  in  dcu  Alpen, 
p.  69-80. 

Anthropologische  Oesellioh.  in  Wien.  Mitthei- 
lungeu.    Bd.  LX.   Nr,  11  —  12.    Wien  1880.   8".  — 

Karner:  Kunstlichr- IlNhlcn  in  Nipden-isterreirb,  [1  2"^^— »42. 

—  Riehl:  Die  ILiu^l.-.  Ij.  r  lu  Xi-ii  rusterreich.  p.  342-348. 

—  Benedikt:  Weitere  luetboiilsi he -Studien  zur  hranio-  u. 
Kepbalometrie.  p.848— 371.  — Wilcken»:  Ueber  dieBrachy- 
cephalu.s-Ra.'ise  de»  Ilausrindcs  u.  Ober  I)oli<hnrp|>haUe  u. 
B««hyccphidi<'  lir  Uin  irrM  hiVlel  überhaupt,    p,  a71  -3S&. 

—  Auiuici'urdeutliclte  Beilage  der  Mittheilungen. 

—  Kanitx:  Die  Ethnographie  auf  der  FttiMr  „EipeaUaa 

des  scienccs  anthropologiques''.  26  p. 

Hanoe,  H.  F.:  SpiciU'isna  flurac  Sinensis.  III,  FV. 
iSep.-Abdr.  —  On  Arittolochia  iunt/ifolta,  Charap.  Sep.- 
Abdr.  —  On  a  new  Indiaii  oak,  Sep.-Abdr.  —  On 
thc  sources  of  the  „CMaa  Matting"  of  oommerM. 
8ep.-Abdr.  —  On  a  new  cbineee  OHfOita.  8ap..Abdr. 

—  A  not«  on  borage.  Sep.-Abdr. 

Beatwdia  Snadaduui  fir  Oaognpliia  «.  Statiatik. 
Hannageg.  v.  K.  Araadti.  f(.  U.  Hfl.  8.  Wieo 

1880.  8». 

Oaiellich.  i.  Bafftrdamng  d.  geaammtan  Hatnr- 
wiwaiKliaftaasaltarlwBg.  Sitaaogabaricbta.  J8.1878i 
187».  Marlmr«  1878—79.  8*. 

—  SchrUlon.  Bd.  11,  Abhdlg.  4     6.  Cassel 

1878 — 80.  S».  —  Nr.  4.  Ho»»:  üeber  vier  Ardü- 
aaddad»  Marader  höherer  Art.  p.  261—971.  —  Mr.  & 
Baaaka:  Zar  Emikrangilahie  des 

L 277-812.  —  Nr.  6w  SekoUaliuiTZBr  . 
her  Kehlkopfcesehwflm  aad  dann 
kulote  p.  1—16. 

 Bd.  11,  Supplement  1—4.    Cassel  187». 

4*.  —  1.  Gasse r:  Der  Primitivstreifen  bei  Vogelembrvonpn 
(Huhn  u.  Gans).  98  p.  —  2.  Bonuke:  Ueber  dan  Vulumen 
dos  Herzens  u  die  Weite  rler  Arteria  puhiKinalis  u.  Aorta 
aseendeus  in  Jiii  \iT-i"Lii'il''iirti  Li.-lii'iis^iltr-rti.  O'i  p,  — 
8.  id.:  Ueber  die  Weite  der  Uiacae  comoiunes,  äubciaviae 
u.  CamtUaa  ruamaaw  ia  dao  iwirktoilaiiwi  JjdNHalm. 
48  p.  —  4.  ids  ü«lNr  dia  Wafla  dar  Aorta  tiMiacie»  o. 
Aorta  abdominaBa  ia  den  TmcUadoiUB  LaboaMltan.  64  p. 

Kaitarlieh«  Adatiralittt  in  Bailiii,  Annaleo  dar 

Hydroinaidiie  u.  maritim.  Meteorologie.  Jg.  8.  Hfl.  IV. 

Berlin  1880.  40.  —  Uoffnann;  Stromungs-  u.  Tem- 
peratur-VerhAltnisse  de«  Meeres  bei  Island.  p.l7S— 191. — 
Ueber  die  StOrme  an  der  deutschen  Koste  za  Ende  Febmar 

und  Anüang  MJirz  1380.  p.  193—196. 

—  Nachrichten  für  Seeiabrer.  Jg.  XI  Nr.  16— 19. 
1880.  4*. 

20 


154 


Nr. 


Jg.  V. 

Jg.  29. 


Alm»  IBfttor.    Orgm  Rtr  Hochschiil«ii. 

15     IS.     WifTi  l^HO.  4". 
Die  Hatur.   Ucrauügeg.  vun  K.  Müller. 

Kr.  16— SO.  BaUe  laSO.  4». 

T«.  ftrVNtnkud»m  CumL  ZXTLii.JULinL 
Beriebt.  Cnui  1890.  8*.  —  Keatler:  SmlntaA- 

tuncen  u.  KntdecliUDgen  an  den  auf  UlmM$  tamfUtrti  L- 
vorkommenden  Aphideo-Arten.  p.  67—^0.  —  Diamar:  He 
UoUuakaa-Faana  tob  CbmL  p.  M— 133. 

K.  K.  QutaBbsV'OwdladL  in  Wm.  Wlanar 

ülusfrirtft  Gnrtf-n-Zeitung.   Ilft.  5.    Wien  1880.  8«. 
Die  landwirUucbaftliohen  Veriuohs- Stationen. 

Ilprausgig.  von  F.  Xobbe.    Bd.  25,  Ut\.  3.  Berlin 

ISi^O.  ö*.  —  Malier:  Zur  Spuljaiirhen-Uu'SflunK  hex 
llerliii  p.  177- IIU  Wji^'uor:  VtT>u<lic  ]!ur  direfteu 
Bi-atimmnDg  der  l'ruteisstotf«  in  t'  uttermittelo.  p.  196 — 220. 

—  Krauch:  Dcber  die  Bettimmimg  der  Holifliter  d.  ihrer 
Uanoel.  p.  221— 218.  —  Wagner  a.  Prioi:  Fonehimgeii 
Mf  dem  GeUete  der  Wetuberg-Dauguug.  p.  247  ff. 

V«r.  f.  vaterUndiscbe  Natnrknnde  in  Wftrttem- 

bin.  Jahreshefte.  Jg.  XXXVI.  Stuttgart  1880.  8". 

—  [  Zoologie.  Klunzingcr:  Ui-ber  da<  Wachstluun 
te  Korallen,  mtbetondere  ihre  Vennehrang  Avck  AUmt, 
V.  tber  WacbstbuDMstärung.  p.  62—71.  —  v.  Kraaea:  üfo 

FiBge  der  Distelfalter  ( Vanetsa  Cardui  LX  p.  8fi— 98  — 
Eimer:  Beobachtuagca  Uber  die  Züge  der  Distelfaltcr.  p.  88 
—94.  —  Fries:  Nachricht  Uber  neue  Uotcrsnohim^ien  der 
Falk(>nstpincT  Höhle,  p.  95— 117.  —  Kober:  Vi-rplfichcnd- 
anatomische  Beitrage  zur  (jescbichte  des  Thrüneobeina.  p.  118 
—154.  —  II.  Mineralogie,  Geologie  n.  Petrefactca- 
kunde.  Dorn:  Anwenonng  der  gelegentlich  der  Tobinger 
WaMenrersorgung  gewonnenen  Eruuiningen  filr  die  Waaer- 
versorgung  von  Stuttgart,  p.  63—  66.  —  Fraat;  L&ngen- 

firoiil  Ji  r  nriicn  Bahnlinie  Stuttpart-Freiidenstadt  p.  61.  — 
lall  11  l>lsfr  da«  Koiihijllum  ca)iadfn.ie  aus  tiem  Serpentin- 
kalk des  l.aiirentian-<iiit>isiiOB  von  C'anada.  p.  71  —  74.  — 
Lciirc;  Tolx^r  ilie  Knlk.siiatbe  im  H.i^nlttun  des  Owener 
UuUe.  p.  74— äö.  -  -  US.  UotSDili.  Ziegelo:  Leber  die 
jnafa  det  HolieaBapcig.  p.67— €1.—  Kirchaar:  Beitrage 


•xltamberj 


iberg.  p.  166— aOBb  Hegel- 
iHridieln«  M  te  SdkiBMB. 


Vom  15  Mai  bia  16.  Juni  IfiSa) 

Bon,  g^ologiqoe  i»  fiM— .  Bdlalb.  S^^  SM*. 
T.  Tm.  1680.  Nr.  1.  Paria  MM.  8*.  BroCcU: 
NaM  anr  an  cnutac«  fimile  lacmiDI  dnt  laa  aeUaMa 

d'Aatnn.  n.  l— lO.  —  De  Lapparente  Note  anr  la  peg- 
maiite  de  Lnrbon.  p.  11—14.  —  Lory:  Neta  anr  Ics  man- 

lite»  de«  enviroM  ae  Uu^rande  et  les  terrains  atratifi^  de 
la  pumte  de  Piriac  (Loire-Inferieure).  p.  14 — 17.  —  De  Lap- 
iiarrnt:  Note  sur  un  gisetncnt  deTrilobites  d^coorert  au 
M.  (tourdon  aux  environs  de  Luchon.  p.  17  — 18.  —  De 
Mcrcvy:  Coinpo&itioo  d«a  Sable«  de  Bracheox.  p.  19 — 82. 
—  Ar  na  ad:  Lignites  de  Saint-Cjrprien  (Dordorae).  p.  82 
—33.  —  De  Lapparent:  Note  mit  Taigile  k  nies.  p.  86 
— 88.— T  oncaa;  Dn  «mm  a4Hnei  de«  Corbitnea.  p.88— 80. 

AMULroydoteVUMiMdaBelgiqn«.  MteoSrea 

conronnos  et  autrt-s  tDi'inoires.  Collection  in  8'.  TomeV, 
Faac.  5.  Bnixelli'E  1860.  B".  —  Hubert:  De  la 
veraion  par  manoeurrca  extemca  du  rnkmätm»  4»  fittti^ 
tuAom  natnrelle«  «t  des  prteulaliaH  Tlrianaaa  damMna  et 
da  rexploiatiuu  de  I'abdomcn.  156  p. 

—  Bnllcfin.  Anne«  1880.  8»*  S*rie.  Tome  XIV, 
N'r.  3,  4.  üruxellffl  80.  —  W  arinmont:  Rap- 
port de  la  i'OnuniüsioD  qui  a  exumini-  Ics  travaux  reiatif»  4 
k  «Mioile  «t  i  la  faodae,  »oaniii  k  l'Acadteiie,  par  Du- 
.Herpain.  p.  148— 168.  —  LefÄTrat 
de  mäiee  '    '   '    "  *  


tan^,  l^ntia&ique,  gaoglionnaire,  bepatique  et  leucocytb^- 
minne,  aoamise  k  TAcadiniie  parM.  I  hilii)p3rt.  p.  135—157. 

—  Warlomont;  Präsentation  de  oiseuux  h  ecrasemeut  pour 
r^nerration  du  globe  de  Toeil.  p.  157 — 160.  —  Saite  de  la 
diicuaaion  de  la  «teition  dea  d^pdta  mortuairea  p.  167— 179L 

—  Janssens:  Noüce  aar  le  depAt  mortnaire  de  la  viUe  de 
Braxelles.  p.  172—176.  —  Herpain:  Vaccine  et  Tariole. 
p.  176—192.  —  Dcffernoz:  Variole  et  racdne  p.  198—212. 

—  Barclla:  Rapport  de  la  commissiuii  <Mii  a  esamini  le 
travail  de  M.  Dencracz  siir  Ks  malailirs  ms  »ouftleurs  de 
verre.  p.  221-  23o.  -  Wiisseijrc-  Fil)nii:i_yi/im'  kyslique 
volumint'ui  de  l  uttniH   p.  231 — 24!).  —  Willi'm.s;  NmixcjW 

rccfaercbes  sur  la  uleuropneumoaie  exKudativo  de  l'otpeoe 
bovin»  et  aar  Mnocnlatien  nr^ventive  de  cette  maladie.  p.  240 
—380.  —  Philtppart:  Obienratian  de  diathiaa  ItüpIm- 
gtaefcfHMeMtMwe^  KinitttiiHwei  gia^ieiunin,  bqmäiiae 
a(  kBOBcjtkteiqaa.  p.  Mft-äA. 

K.  ?ren8s.  Akad.  d  Wisiensch.  in  Berlin.  Monate 
bericbt.  Jatiuar  1880.  Berlin  1880.  8^.  —  Siemeues 
Ueber  die  Abhtagigkeit  der  eiektriaehen  LcltnngäiMiigkeit 
der  Kohle  vein  d^Temperator.  p  1—16.  —  Hofmann: 
Ueber  die  Einwirkung  des  !>chwäigla  auf  Phenylbeuzamid. 
p.  16 — 28. —  Peters:  Mittheilang  ftbcr  die  von  F.  llÜKcn- 
norf  in  Japan  KPsajninflton  Chiroptoren.  p.  23— 25,  (JoM- 
steiri:  I'i  licr  die  KtitliiJiiji;,'  liiT  Elcktnritat  in  viTclünntt'n 
(iasfn  y  II"!».  -  iil  fi-li-T  elcktria<üie  LichtiTM.'bci- 
■nn.ffi':!  III  *  ia.-i  n    ;  .  Idi',  - 

&.AoaadeiniadeiLiiioeiiBBoiia.  Atti.  Anno 277. 
te.S.  TlniHaniti.  ToL IT, laee. «.  BomlSBOw  4*. 

lllBlttailMl-OMHBfMta  Si  IMmtJinnR  der 
dentedi.  Veeire  in  XM.  BtyaMnt  ä.  Baobaohtungs- 

8<;»lionen  nti  d  dcutacben  Kflateo.  Jg.  18T8.  Eft.  ZII. 
Berüti  1880.  8°. 

K.  S&cha.  Oeaelladi.  d.  WiaBMMk.  n  I^i^l^ 
Berichte  Aber  die  YerbaadliuifeiL.  Marti«» ^liy,  Q. 

1879.  Leiprig  1860.  8*. 

—  AVbaaOaagm.  lIatlicaB.>]ilqra.  Cl.  Bd.  ZII- 
Vr.  4.  Brnhna,  G.:  Nene  Beetimmong  der  lÄngen- 
diiTerenz  zwieeiuB  der  Sternwarte  in  Leipzig  u.  der 
neuen  Sternwarte  anf  der  Tiu-kcnschanze  in  Wien. 
Leipzig  1880.  8». 

Aitrwiamieohe  Oeaalladuft  in  L«^af .  ^artei- 
jOamMIL  Jg.  XIT.  Hft.  4.  La^podff  1880.  8*. 

—  Kfitalo^  iK.r  BibUollMk.  Hannafag«  0- 
Bruhn».    Leipzig  1880.  8*. 

OberUnaitiiaohe  Oeeellaoh.  d.  Wiaaenach.  in 
Qteliti.  Neoea  Laaaitaaohaa  Maftaan.  Bd.  6«.  Hft.  1. 

GMiti  uaa  8«. 

OraaMtiont  Auiamf  «f  Arte  aal  tdmm  In 
Nev-HaTan.    Traoaaotiaina.    Vol.       Pt  1.  New- 

Havon  1880.  6*.  —  Wilson:  Synopsia  of  the  I^rao- 
gonida  of  New-England.  p.  1—26.  —  Sraitb:  Tbe  staik- 
eved  cmstaceans  of  the  Atlantic  coast  of  North  AnMriea 
north  of  ca|>e  Cod.  p.  27— ISa  —  Rathbun:  A  liit  of  tlw 
braziliau  ccbinüdenns  with  notcs  on  their  distribntion.  p.  139 
—158-  —  Heebe:  The  comet  of  17*1;  investigation  of  tbe 
orbit.  p.  159  —  177.  —  Verrill:  The  cephalopods  of  the 
north-eastem  coast  of  America,  p.  177 — 267. 

Beiiiard,  Aittwt;  Die  Minerakuie  in  ihrem  naneeteo 
Ertiedkangea  «.  nnacMHen  L  J.  1679.  8ep.-Ahb 
Bentaehe  OeMfladi.  lir  AafluMfoIogia,  BOm» 

logie  a.  TJrgeeehiohte.  C(nTeepoindens>BIatt.  Jg.  XI, 

1880.  Nr.  5.    Münclu.n  1880,  8". 
WaUbug-Zail,  K.  Graf  Ton:  Literatnr^Nachweia 

ftr  dae  Gebiet  dee  «luleni  Ob*.   AL  ~~ 
fadroekt. 


Digitized  by  Google 


155 


VstirwiuaiiiMlttfU.  Verein  in  Bremen.  Ab- 
Bd.  <.  BIL  S,  8.  Bremeo  1879—80. 
80.  —  Meiler:  Ueber  die  yaTing<>n]nK  des  VolumB  bei 
der  Bildung  u.  gCKtuiseitigeu  Z^rseUuuK  wisüri^er  Losungen, 
p.  S37  — 3S2.  —  liuchenau:  Kritische  ZusamineiistelliDic 
der  bis  jetzt  bekaonten  JuncaceeD  aue  Sad-Amerikn.  p.8iU 
—431.  —  id.:  UeftiUte  Blttthen  tob  Scirjmi  eaetpäonu  L. 
pi,48Z  —  Irmitch:  Die  Wachsthumgverhiltnisse  vod  Be- 
llte vokMk»  Hkr.  fil.  p.  488—440.  —  Ludwi«:  Ple*i9- 
«Aelya  Menkei.  tÄo  Beiing  Kcuntuiss  der  äciiUdkrAteD 
(■er  Wealdenformation.  y.  441—454  —  HphberR:  Syste- 
natiscbcii  Venjeichiiis»  (Irr  um  tircineii  gpfungeoeti  üross- 
Schi:n'Hfrliii;«'i-.  ]i.  4.')5— 4"^lt  Lanj;.  I 'i  Ikt  dir  UUdung»- 
verbiltniaiic  der  uorddeut.^i  h<'ii  (•■'acbiebcfunnatiou.  p.  513 
— fias.  —  Olbere:  Deb«r  die  mittlen  Winne  te  aNnan. 
p. 607— litt.  —  Behberg:  Beitrag  cur  SemilatH  der  frti- 
lebendeD  SQasmaKr-Copenoden.  p.6SS— 264.— Bachenati: 
MertwttrdiK  verinderte  Btotbe  einer  celdrirten  FhMa. 
p  655— 557,  —  Focke:  Die  Vegetation  im  Winter  1879;80. 
p.  558.  —  Scbuinachcr  LitlT]^■'^  lieziebungea  lu  Neu- 
Onutada.  p  559 — 676. —  Hapkpi  IchthyoloRischc  Upitriij^C; 
Fiwhe  u.  Kiwlicrci  im  Weaergebietf.  p.  577  >>HI. 

—  Beilage  Nr.  7  zu  den  Abhandlungen :  Tal>ellen 
Über  den  FlilcheniDhatt  des  Bremischen  Staats,  die 
HAhenverhiltoiaee,  den  Waeeentand  der  Weeer,  den 
Btend  dce  OiuiMlwmere  und  üb  Witleniii(|B(ei1illfc- 
L  d,  J.  1877  u.  1878.    Bremen  1879.  8» 


Simoneiii:  1  diatorui  dj  äao  <^ainca  d'Orda. 

jg^  .  ^  

fOMttL 


— 21&  —  Cef  pi:  Dü 

p.  818—aa 


a.  p.  193 
•  de'eMl 


(FoTtMtnug  folgt) 


Jahre« -Bericht  den  VorBtanrlpH  dee  Deutschea 
Hospitals  und  Dii>pen&ary  in  der  Stadt  Nnr-Tetlc  f> 
d.  J.  1879.   Moant  VenioD  1880.  8». 

,£.V.:  Hnqvam  oUoaoi.  Zoolegiaehe 
Bd.  I,IL  Dreaden  1670— 7S.  8«  — 
PMlapUden  Saau.   Dreaden  1877.  4*. 

Kaiserliche  Admiralität  in  Berlin.  Aumili n  der 
Hydioffrrijiliii-  >i.  ujantiiii.  Mi-ti-firolijyiL'  Jg.  8.  llft.  V. 
IkTÜM  188Ü,  4-'.  Kuii]..'ii  u.  Sririine:  l>ii>  Iviijon- 
^trLrflUtisse  ii<s  AtLmtlM  ljf  :i  ( iieaiis  iiacli  den  Bc<ft)«chtuugen 
deutscher  Schille.  ji  2J.?>— 2,t5  —  Iljrdroprajihische  Notizen 
von  der  Nordeuükiold'>rlieii  Ki«ineer>Espe<uüou  Iftng«  der 
Keedkoata  voat  SthWan  Ua  aar  Bdurins-Straaae,  UTO  wi 
uro.  pw99<-Ma 

—  Nachrichten  Ar  Saafrlmr.  Jg.  XL  llr.90— 84. 

1880.  4». 

k  nater.  Organ  ftUrHoehaduüen.  Jg.T.  Nr.  19 
Wien  1880.  4«. 
Die  Vttlir.  Herautgeg.  v.  IT.  Vtlller.  3g.  99. 

Kr.  21—24.    HaUe  L^mi  '  i 

Batnrwitaeosohaftl.  Oesellach.  „Itii"  in  Breadea. 

Sitzungsericbte.  Jg.  1879.  Juli  bis  Deoember.  ürvsdea 
1880.    8*'.  —  Geinitz;  Ucber  die  neueslun  Fiirt-ilintle 
der  yeolnfrisciien  Kfjrsrlmiiiicji  in  Nonlaiiu  lik.i  p  11."» 
-   Lugelhardi:  L'uLier  die  Cv^iri.K.scIinUr  NordLi.tbiMeii* 
und  ihre  pflanzlirheii  Kins,rlil(U*e  p.  —  Seidel: 

Leber  Verwarhsiuigen  vuu  Stanimea  und  Zweigen  vuu  Holx- 
«Wichsen  u.  ihren  KinttuM  auf  das  OidmuaehatlHiBi  dar 
Mreffenden  Tbeile.  p.  161— 148.  —  Keabert:  Reeultate 
ans  den  Ueobacbtuagen  der  meteorologrlsrhen  Station  za 
Dresden  1878.  p.  17D  — 178.  —  Siemens:  Neue  Beleuch- 
tuncsapparatG  sowohl  mit.  wie  ohne  Vortrarnumg  der  zur 
Terbrennnng  gefilhrten  Luft  u.  der  BrcnogaseL  p.  188— IBBL 

B.  Comitato  gwdogioo  dltalM.  Bolletino.  Nr.  8 
e  4.  Roma  1880.  8e.  —  ZaccagnarOsaerrazioiiiatni- 

tigraficbe  nei  dintorni  di  CastclpoK^io.  p.  189— 1A6.  —  D« 

.Stet'ani:  La  mootagnola  senes**.  p.  1545 — 176.  —  Ponsl: 

I  terremoti  ilellc  epoche  Kutiapiicnninielii'  p  175  1Ä3  — 
liicl:  Osservazioni  iiitorün  u  1 1  rte  roiA  if  aiiiüLu^i  Ii./  i.ii  IIa 

Liguria,  a  propoeito  d'utia  uota  dul  urvl'.  Botuiev  coucenieute 
^  ideflaUgnria  edeOaTeacane.  p.l8B-UaL 


Historisoli-kritifichB  Studien  über  das  Ozon. 

VoB  C*  Sngler)  ord.  Professor  am  Polj-technikum  in 
Kartanihe.  H.  A.  N. 
(Fortaoiaa«.) 
9.  Kathoden,  valehe  auf  der  langaamen 
Oxydation  feuchten  Phosphorä  beruhen. 

für  LaboiatoriumHnreoke  bedient  man  aich  .oooh 
tieUHib  daa  aillett  SehSnhain'eehen  Olaeballama,  der 
nor  laaa  aait  einer  Gla.'<pktt<<  bedenkt  ist  und 
auf  daaaaa  Bedas  ftisdie  Plioaphoratäolu  lialb  unter 
Waaeer  Krgend  aieh  hefindaB.   Beae  onr  Saaentoff, 

der  mittelst  anderer  fjanc  oder  durch  MinderJruck 
Tiwdlüint  iet,  unter  dioMsu  Unutinden  oaanisirt  wird, 
aovia  aneh  die  aouaUgeu  BediitgimgeB,  nater  «elehan 
hierbei  da«  meiste  Ozon  entsteht,  sind  snhon  früher 
(S.  137)  auseinandoigeaetit.  »ach  Schönbein  erhält 
awB  bai  dieeem  Tedkhna  aiaa  Laft»  dia  avf  1800 
Tbeile  1  Thni!  Ozon  ©ntb&lt  (wohl  3  Theile  unter  Be- 
rückatuhtigung  des  Umstaudes,  dass  früher  immer  nur 
dar  dritte  Thaü  daa  wiiküch  Torhandenem  Oaona  in 
dar  Analy^^e  L'ofii'>i1ri)  wei'ik'n  kninitc'. 

Schon  seit  Jalirou  und  bis  in  die  ueue<>te  Zeit 
sind  enf  OwmdarateUung  mittelst  feuchten  Fhoephosa 
Patent«  geoommeo  worden,  die  Kiimmtlich  den  Zweck 
verfolgen,  dae  Oxon  für  die  Technik  zu  vcrwerthen. 
Nach  dem  pateatirten Terfiduen Ton  A.  W.  Bangster') 
befindet  sich  „der  Phosphor  in  aber  Hachen  auf  Waaeer 
schwimmcudcD  Schale  und  ist  halb  mit  Waaaer  bedeekt. 
Aus  der  Schale  ragt  eine  Itöhre  herror  ram  Bia» 
bringen  bewhweceadet  Stoffa.  Dia  0«M  «ad  INtaqC» 
mrden  in  einer  greeaea  Oba^eeha  aiiHiaaiimiiiiill.  daa 
Oam  unten  durch  den  ringfSnnigen  Baum  abgeführt, 
dar  awiacben  Ü  locke  und  dem  gaaiaw«  das  Oanae  ent» 
hallMideD  Gettie  ftai  Uaihl.  Vi»  Gla^odie  wird 
durch  Federn,  die  au  diosem  Gefiiaa  be&atigt  sind,  in 
Tarticaler  Lage  erhalteo."  F.  S.  BaTid*)  leitet  die 
atmosphlriaehe  Lnft  yar  dar  Qaoniaatian  donh  Esaig- 
üiiurc,  dann  donh  ein  mit  lliosphorstückeii  und  ein 
klein  weojg  Waaeer  gefülltes  Oeläas.  Auch  Badu" 
loviteeh*).  Lake«)  o.  A.  haben  nur  Oaoitiasllen 

der  Lufl  eif;enthUmliche  Apparate  cuiistruirt.  Bei  der 
Methode  von  Fr.  W.  Hartlett')  sind  die  Phopphnr- 

>l  ikr.  d.  deutsch.  chem.Ucs.  1878,  815.  Ver.  Staat. 
Fat  199.907  mi  flSi  Ott.  1877. 

^  Bar.  d.  deiMach.  ehem.  Oee.  1875,  976.  Wagnei^ 

JahmW.  1875,  46».   Engl.  Pat.  Kr.  3190  v,  2.  Ort.  lfl7S. 
»)  Ber.  d.  deuUeh.  ehem.  Gea  1877,  205a. 

Ibid.  1877,  904.    Engl  Patent  Nr.  32!tl  vom  aO. 
Sept.  1875. 

■)  Ibid.  1878,  1409.  EogL  Patent  Nr.  26U'  vom  12. 
1817. 


Digitizcd  by  Gt..)v.wtc 


166 


«titoke,  wslobe  m  «te  mit  WaaMr  gcAlltM  und  dnnh 
ndttk  Wände  in  vonchiedeoe  Kammern  getheilt«« 
WugiUm  tanoheo,  u  Srlht«  Ton  Icioht  whirichWrent 
IfetaD  odar  an  kieht  entsftndlMr  gmaohten  Tiden  b«- 

feetigt,  M)  Jan*,  wenn  (Jcr  Pliisphor  »ich  entzünden 
■oUte,  di«  tädea  durch  SchmdMo  reap.  Abbreiuieo 
aamhaan  «ad  der  Huapluir  in  4aa  darmrtair  twftidlidia 

WaaBcr  fallt  uiiJ  wi  iTliKcht, 

Leed'*'}  hat  einen  Apparat  mit  drei  in  Schalen 
atebandcBp  gaoMiuMni  Sit  IiafacBdan  Oloahaii  oanafapultt, 

WoIm;!    der    in  Scheiben  Res<->^WMir'   Phi'-;-h"r  Miebiu' 

weit  in  die  FI&Migkeit  eingetaucht  werden  kann.  Bei 
AmranduiiK  ainaa  Gavudbca  tob  IMiwiijiahPBBMit* 
lömmj;  und  SdnnArisSure  wunJe  das  Maximum  an  Ozon 
(0,2  Gew.  p.G.)(eAindeu.  Günstigst«  Temperatur:  24*. 
8.  Methoden,  weUhe  eiif  dem  XiBUeaem 

von  Seneratoff  oder  Luft  in  brennendes 
Leuchtgea  bernhen.  r.  Kumiuc')  hat  ein  Pa- 
tent erhaltan,  oadi  welchem  zur  Bereitung;  Ttiii  Omb 
im  GroRsen  Sauerstoff  oder  Luft  au.^  einer  enj^n 
Röhre  durch  die  klein  ge»teUte  Flamme  einer  Bnn- 
seu'ftchen  Lampe  geblasen  vrtvä.  Ganz  das  gleiche 
TeifiüireD  findet  in  der  für  Turner  und  Vander- 
pool*)  petantiiteD  Katliode  Anwendung.  Oskar 
Low  hat  einen  Ozonerzoager  zu  induatriellen  Zwecken, 
nur  Oxydation  von  Alkohol,  Aitfliaalimg  Ton  Whiaky 
ate.  ooBatrnirt,  Gelier  -wm  Ott*)  baaohriflfaoB  iat 
Hg'.  16  und  1 7  buigcf.  Taf.  iat  der  A^arat  abgebildet, 
A  iat  ein  groaaer  Holutänder  mit  ■bweahaalad  geneigt 
eiitgdegten  Olaaplalten  pp,  BB  ein  Gaarofar,  mldiee 
rinj;fürnii>;  um  die  Baals  de«  StönderH  herumlnnft  und 
auü  welchem  24 — 80  Bansen'aehe  Brenner  bbb... 
■HiknMbt  eufliitiBB ;  OC  ein  IMnenkius  IHr  eonpri- 
mirte  Luft ,  Ton  welchem  aus,  senkrecht  m  den 
]t^jni^<l«iiiiiin«n  (jeg  Bohrea  BB,  Bfihrcben  coc...  in 
nffinlar  BieUnnK  aeeh  Innen  m  abmnigan,  ao  diH 
die  aus  denseU>pn  austrrtende  Luft  mit  den  Verbren- 
nungigaaen  der  Flammen  in  die  am  den  ganzen  Um- 
hmg  der  Tonne  hmDB  eiigeliinBliteB  Lsdu»  irr... 
geblasen  wird,  also  in  der  Tonne  in  die  Höhe  steigt. 
J>  £intlu8(»hahu  für  die  mit  Oxon  zu  behandelnde 
IHMglHit,  B  AMnadndu. 

4.  Die  Darstellung  dos  Ozons  durch 
Elektrolyse  empfiehlt  tioh  gana  besonders  in  den 
raien,  iro  es  Mi  weniger  m  ein  oonoeBtrirtea,  «Ja 
ein  mfl^HcliBt  ninw  Omb  henddb    Cnrine*)  lie- 


■)  AnnaJ  d.  Chem.  n.  Ph.  CXCVm.  sa 

•)  Uer.  d.  deuUch.  chem  Ges.  1872,  129. 

■)  Ber  d.  deutsch,  ehem.  Ges.  1878,  m-^' 

*)  Diogl.  polyt  Jonm.  CCXllI,  130.    Jaliresber.  von 

Wagner  IP74,  MH.    Ber.  d.  dcusch  rhem.  Ges.  1872,  7401 

Patent  r.  Frankreich  92.134  t.  4.  Juli  ISTl. 
«)  Aannl.  d.  Cham.  n.  Ph.  CLXXIV,  6. 


admifat  aainan  boBgüdian  Apfent  filttBdaaneiMn: 

die  Entwickelungszelle  besteht  aus  einem  "j^  m  hohen» 
■ehmalen  Cylinder;  in  demselben  iat  Ina  nnhe  nm 
Boden  eine  Ifi  cm  wette,  20  cm  lang«,  tmten  oAne 

('laai^Oelw  angebracht,  an  ili.rcu  ubcrcv  Ende  tiu 
M-JÜhmigM  enges  Gaaieitungsrohr  angeeetxt  iat.  Der 
mitflere  Thdl  dea  letsteien  iat  paaatnd  sn  Kngeifai 

uiif,.'i  VilriH<.ii ,  rlir  u:'.t<T  möjjlichstcr  Vcrmcitiuii;;  frrb:äse- 

rou  freien  Baumes  mit  Waaser  theilweise  gefUIit  sind, 
nm  ao  dm  6na  tob  den  vMgeriaaeBCB  Spuren  SehwaM* 

«iiure  zu  befreien.  In  den  unteren  Thoil  der  O!o<:ke  ist 
der  poaiÜTe  Pol  eingeführt,  in  Form  eines  1,5  cm 
hmgen,  aalnr  dBuian  Tktiairidinmdndrtea,  der  in  ein 
unten  gekrümmtes  filajtmhr  eingeeohmnlzt-n  ist ;  der 
negative  Pol  endigt  auaam  in  einer  Platiuplatto.  Als 
mhung  dar  gmmtnHBgai Je  tadjit  aiah  €erina  eiaea 
Gemioehc-i  von  1  Tbl.  SphwefpLiänre  und  .5  Thln. 
Wasser,  das  withrend  der  Entwickeluiig  mit  Kis  gekühlt 
«M;  ala  Batterie  19 — 16  Bunsen'itoher  Hemente. 

5.  Methoden,  welche  auf  der  Anaaohei- 
dung  ozonhaltigen  Sauerstoffs  aus  aener- 
Atnffreii then  Verbindungen  auf  chemischem 
Wege  beruhen.  Die  Zahl  der  Prooeeie,  bei  weld» 
sich  ozonhaltiger  Seaentoff  ana  chemiseben  VerfaiB- 
dungen  ausscheidet,  iat  eiae  sehr  grosse  (siehe  S.  134); 
doch  «igmaa  sich  aar  wenige  derselben  zur  Dar- 
atennag  des  Oaoaa,  weil  die  dabei  aid>  bUdenden 
Mengen  zu  geringfli^  sind.  Ein  Apparat  zur  Oson- 
entwidwldng  ans  öbermangansauieni  Kali  besteht  aua 
t^itf  Ohukolbea  mit  doppdt  daieUxihrlem  TivA,  dm 
zum  Schutz  gepon  da»  Ozon  mit  Paraffin  getränkt  oder 
mit  SobeUaek  übezaogen  ist  Durch  die  eine  Durch- 
bohrung  geht  ein  weites  Oharofar  Ua  unter  die  im 
Kolben  befindliche  concentrirte  Schwefelsäure,  oben  am 
Glaarohr  hängt,  durch  Eantachnkschlanch  mit  ihm  Ter- 
banden ,  «fa  Uainaa  Kglbehen,  daa  ftiagepnlTevtea 
ütrmia::r.'ansnuren  Kali  aatUOt.  Durch  Xeigen  de« 
Kölbcheos  kann  dos  ttharmaagansaure  Kali  por- 
nenawene  m  me  uuuwewaaam  mgenegen  neiuoD, 
worauf  sich  der  ozonhaltige  Sauerstoff  entwickelt 
und  durch  des  in  der  zweiten  Durchbohrung  dea 
XoiIm  bcdndBehe  BnCbindnagamhy  enlweiohta  Um 
ozonhaltigen  Sauerstoff  in  einem  Wohnräume  zu  ent- 
wickeln, genügt  oe,  übermangansaares  Kali  in  einer 
Sdude  adt  eoncentrirter  MHiaftlaliiw  n  Sbeqpeasen. 
Aurb  durch  Kimvirkun^  ponccntrirter  Schwefelsäure 
auf  saure«  uhromsaure«  Kali,  auf  Bariumsup^roxf  d  etc. 
kann  oeonhaltiger  Sauerstoff  dargeateUt  worden.  F.  8> 
David ')  liees  sich  ein  Verfahren  zur  Darstellung  tob 
Ozon  (Kr  Bleichzwocke  patentiren,  nach  welchem  Uber- 

>)  Bar.  i.  deirtacb.  eben.  Oea.  1876^  376.  Wa^o^ 
Jateeabar.  U7»,  4M.  E^L  Fat  Kr.  SUO  t.  &  Ott.  1972» 


üiyilizeo  by  GoOglc 


167 


nuuiguwurer  Kalk  in  GODoenthrte  BchwefeliäDre  ein- 
fflinfMi  imdL    Bn  dntt  vibliT  hfliiBH  hvm  dw 

iibeniii»npin»anrMi  Salse  und  der  gerinii^eD  Ausbeiitp 
an  ÜKon  ut  jedoch  cor  Zeit  an  eine  DsnteUung  de»- 


xu  denken. 

Zu  DeainfeotioiMXWMken ,  theilweise  aach  ra 
BJeichmreckeo,  hftt  man  sich  iu  ueueror  Zeit  mehrfach 
der  Verdunstung  Ton  Aether,  TeqMntinöl  \ind  Shn- 
hohen  Flüsaigkeiten,  anoh  der  Verdanatung  resp.  Yer- 
atialmng  des  'WaMera  bedient.  Es  -wird  daron  in  den 
itthardMHiiitinBadMitamniid  diei 


Die  Eigensdiaften  des  Osons. 
Saa  Onm  iat  faia  jetit  nrai  nodi  nicht  llir  nah 
•UfliB,  TicbMlir  mir  geniiaoiht  mit  «odflini  OiiflB,  im 

Sauerstoff,  Sticksloff,  KaUtiLsüurti  etc.,  darjutjetcllt 
worden)  wir  wiesen  aber  trotxdem,  daaa  ea  ein  fiurb- 
loMf,  intcoirr  md  dnnktiriiüidi  riediaidea  Cht 

bildet ,  da»  nn<  h  ni(  lit  zu  rinrr  FlÜBBigktit  vcrdichtel 
worden  iat;>)  Andrew«  und  Tait*}  brachten  da^ 
uS!bt  in  ein  Gamiioh  Ton  feator  KaMaMtme  und 
Acther,  emv  KtttMiiadiung,  durch  die  man  eine 
TemperaturemiediifBiif  mf  ca.  — 100*  wnelen  kaoa, 
T.  Bftbo*)  oatele  «■  M  —  40*  iinoB  Stute  m 
81^  AtmoRphüri'Tt  fi".s.  obas  CSondensation  zu  einer 
niHigkeit  wahrnehmen  m  Uunn.  Beim  £rhitien 
•nf  8S7*  ndUlt  «a  iMcih  Andrswa«)  im  gawttui- 
lichen  Saaerstoff  unter  Vergröwieniiip  -«oitift.  Tnlumons 
auf  daa  l'/tfiicbie.  Andrews  und  Tait^)  geben 
qwter  BwrMHuwwtnr  m  270*  an,  wShiaud 
Marignac  800  —  400«  fand.'  Ebenso  wie  durch 
'Wärme  soU  man  dat<  (>£on  auch  durch  Ileibung  zum 
Zer&lieu  in  gewöhnlichen  Sauerstoff  bringen  W""— 
KachPalnieri^,  aach  nachHouzeau  ^  Tersoh windet 
X.  B.  der  Oenich  dea  Osons  Tollständig,  wenn  man 
daoaelbe  durch  lange  Glasröhren  hindurchleitet,  und 
dwiio  anch  Andrew  a,^  tr«BD  amobal^iar  Skuoc- 

adifittelt  wird.  Setbst  beiai  Jksdbtmtbu»  des  Ozons 
in  vuUkonunan  fniikanea  IlMtlimi  fAA  Bneh  Bar- 
ihelot*)  «ae  Zmatnag  die  Omm  tm  öoIl  Einn 
Tennindcrung  dw  Omigdttlta  tiiti  MUh  «IB,  ww 


>)  Cailletet  und  Pictct  haben,  hu  viel  mir  bi-kannt, 
all  Oson  noch  keine  CoDdeosatioosversuche  angestellt. 
•)  FhU.  Trans.  1660.  118.  Fo^raid.  AumL  CaCU,  fltt. 
"]  Annal.  Cbem.  u.  Ph.  ijuppl.  Ii,  MB. 

«)  Poggend.  .\niiAl.  XCVIII.  «3.   

>)  Pt&  Trans.  118.    Poggeol  Anal  CXII, 

•)  Compt  rtud  LXXIV,  126«. 
»)  Ud.  L-X.MV,  12(57. 

■i  Pogcend.  Aonal.  CLII,  S2\.  u.  Kature  IX,  SG«. 
n  Anäl.  dün  pkja.  »)  XIT,  ML 


man  durch  8««erata^  welcher  mittelst  stiller  üntlad- 
nm  aBl^idiit  ataik  oMoiaiit  wwOa,  «Mtrioah» 

FimVcri  hindurchwhlapen  liiwl.  >1  'Wolffhügel,  *) 
der  nich  in  neuerer  Zeit  eingohond  mit  der  Fra^ 
der  Zentitouait  Omiw  dnoh  Baflmif  ImAh!!^ 
fand  die  Angabe«  Palmieri'i«  m-A  HouKeau's 
bestätigt,  wies  aber  zur  Evidenz  nach,  da-sn  wenipitcni) 
bei  den  Ton  ihm  angestellten  Oratrolvereucheu ,  wie 
flbrigcns  schon  Tor  ihm  Fox^  oonstatirt  hatte,  die 
Zerstörung  des  Oioos  nur  durch  atmosphärischen  Staub 
bedii^  var,  der  sich  an  den  Innenwandungaa  dv 

dea  BnroUeüeas  dunh  eine  OhariDm 
ZtntSmng  des  Osons.  'Wurde  der  Versuch  mit  dem 
gleiehen  Bohfe  Uqgara  Zeit  fixrtgesetst,  n  giay 
die  ownTitltige  Luit  nmlBdart  hiadnnli,  wail  noa» 
mehr  die  angOMtSteo  BHwbthwle  durch  das  zuror 
duichgeleitete  Oaon  oduB  MnHitt  und  unwirksam 
geworden  wann.  Bbf  Bait  ist  deiwwaBh  die  tutMtVBg 

den  Oz.-r..a  liiir.h  Beibung  mit  .Si<'lu?rl;i.i?  wulil  nur  in 
dem  iUidrews'echen  Versuch  als  erwiesen  onmiehen. 

Beim  Ebringen  Too  ToBrtlMig  nietalBsiii  UiBkmi 

tmd  trockenen  Gold-  oder  PlAtin-Blüttchen  in  ozoniiirtes 
Qu  tabiuai  dieselben  eine  n^atiTe  Pokiiaatiao,  aind 
ake  im  tttandef  mit  gewShalidwa  Gold  oder  Ttetäa 

Ünen  Strom  2u  i'r2:ou:^eti,  indem  aich  die  letzteren  den 
mittelst  Oaon  polaiiairten  MatnUea  gegenüber  ekktro- 
poeiür  folialtan.  IK»  Akrintiea  famüiiRBdat  Mb 
Briiitnii  lind  tritt  übagdMH^I  aar  M  gefwAalMhir 

Temperatur  ein.  *) 

Die  Löslichkeit  des  Ozons  in  Wasaur  ist 
Gegenstand  schon  sehr  vieler  Untersuchungen  gewesen; 
Ton  der  einen  Seite  *)  wurde  diese  Löslichkeit  bestritten, 
während  tou  der  anderen  Beweise  Air  diuselbe  —  und 
daa  mit  Erfolg  —  beigebracht  wurden.  'William- 
aon*)  eomlaticta  aehoa  1845  di«  LSsMeUBait  des  auf 
elektndjtladHia  Ifage  «didtaBflB  Oama  ia  Vaaaer, 
während  er  noch  glaubte,  daaa  daa  mittelst  Fhoephor 
admltcM  in  Waaaar  imiihKiA  am:  anfttar  hefaan 
T«t£  aad  Xaaae,*)  sowie  Ko«iMa,<)  die  Uhlidf 


>)  Vergleiche  8.  126. 
»)  Zeitschr.  f.  Bio!.  XI,  427. 
»1  „Ozone  and  AatMone"  b.  Fox,  967. 

ein:  Bw.  tbar  d.  Taakaadkn.  d. 


«)  SchAnbeii 
Qe«.  Basel  IV,  67. 

»)  Schönbein:  Poggend.  Annal.  LXM,  293.  Ma- 
rignac: Annal.  chim.  phrs.  (3j  XIV,  264.  Andrews: 
Pnggend. Annal. XCVin,4S6.  C.Hoffmann:  ibkLCXXXIL 
617.  BOttrer:  Cbem. Centr.  1872, 112,  o.  1674,386.  Wald 
mann:  ibid.  1872, 27K  Fox: „OieaeaadAalOBtM^,' 
1873,  s  2'J.  Siehe  auch  Rftmmelakerfft  Bv.  d. 
ehem.  Geg.  1R:3.  tV<i;H, 

«I  A:inAl  J.  Chem  n.  Ph.  LIV,  130. 

Annal.  d.  Cbem.  u.  Fb.  CUV.  216. 
^  AmuL  cUm.  phja.  (4)  UTP,  16l 


168 


Ut  dltOMOi  in  WaäöRr  beobachtet.  Vor  Allem  ober 
■ad  in aeaerar  Kcit  vonCftriaa,*)  TonSchöno*)aiid 
TOmLeed»*^  oiiiKehendeUntersuchunRtsn  Uber diitM] Fn^o 
■agMtellt  worden ,  durch  veloho  die  Löslichkeit  de« 
Omu  in  Waiser  auBHcr  allen  ZwiHv]  gestellt  -wird. 
Gariu  fud,  dam  l  Liter  Wanor  bei  1  bia  2*^0 
S8,I6  ccm  Oson  auflönt  ana  einem  durch  Elektaco- 
lysi!  i'rhaUcneti  ozonisirten  Sauerstoff,  der  3,44  Vol.  pCt, 
Oaon  enthielt.  Er  banehnat  daraua  für  die  Tempe- 
ntBT  +  1*  dan  AlMorptianateaarienteB  0,884.  Mr 
Osch,  mittelst  elektrischer  Entladungen  dargcstallt, 
•^pb  aiah  der  AbMnptiaaaooefifiaiamt  für  din  ^aklia 
Tamparator  n  0,686.    BiMh  SeliGa««)  IM  M 

18,2'  1  Lit.  Waivser  8,81  ccm  Ozon  aus  einem  Om 
mit  8,89  pCL  Oaengahalt,  und  iat  der  Abaorptloiin» 
«oMBdant  M  IBfi*  denmneii  0,866.   Ana  dan  üm- 

riuis'Mhrii  Aii_^il*u  bercchnot  Schöne  dan  Ab- 
aorptienBcoüliiuouteu  für  die  nur  wenig  niodri^piro 
Tampantnr  <ran  16,8*  n  O^TS»  wnmna  fblgt,  dnan' 

die  I/ä^lirhkeit  des  Omde  in  Wltaar  aiit  Hijgllllilw 
XemperatoT  raach  abnimmt. 

Bu  tritt  nach  Schöne*)  ein  VorluBt  an  Ozon  ein,  der 
um  »0  bedeutandar  iat,  je  gröeaer  die  Wassettiiicha 
trar,  mit  dar  dna  Onon  in  'BeMamae  kam*).  Ba 
flndat,  wie  übrijfens  Andrews')  und  Tai t  *),  Snre  t 
XMaeiier  »'hon  Imhur  beobachtet  hatten,  eiue  Zur- 
atOrang  des  O-mus  statt;  und  venu  man  Oson  lange 
Zeit  mit  Waiwer  in  einer  TerachloHsenen  Fla-^che  ruhig 
sieben  laost,  so  Tcrschwindet  das  Ozon  vollständig  und 
gailit  antar  gloichxeitiger  und  onteprechenderYolum-  oder 
Smekrergrössenuig  in  ganniluiliflben  Sanentoff  über  '*). 

Die  Angabe  tvn  Uaiaanav**),  daaa  bei  der  Ein- 
viAuBf  Toa  Oaon  «uf 'W'aaiar  aiA  'VaanratoflWupoeiaya 


>)  Ber.  d.  dcuUch.  ehem.  Ges.  1872,  MO;  1878^  806. 
Aaul.  d.  Cbem.  u.  Pb.  CLXXIV,  I. 

<)  Ucr.  d.  dcuuicb.  cheaL  Oäa.  I8n,  1881. 

•)  Ibid.  1879,  1831. 

«)  Anmd.  d.  Chem  u  IMi  CIA.XI,  87. 

»)  Ibid.  CLXXI.  !>4.  Sichi-  auch  CXCVI.  241.  Her. 
AdeuUilr  rhi:iii   Ui/h.  IHTB.  l^J.I, 

*)  iici  0"  ist  diese  iivrstörung  des  Ozons  nach  Carius 
aar  ganz  gering  (Anoal.  d.  Cham,  u.  Pb.  GUUUT,  1). 

«)  Poggcod.  Annal.  XCTm,  462. 

•i  Ibid.  CXII.  252. 

•)  Ibid.  CXXl,  272. 

••)  Neue  l'nU-rs.  fltier  d,  elckt  .Snuerstriff  S  m. 

"I  L>u  nach  UeobachtunRtu  von  TuliHLL-ri,  iiinhcs'jti- 
dere  aber  von  .\Ddrews.  Ozon  »rbon  ilurcU  lieibuiig  mit 
fcatan  Körpern  zerstört  wird  (siehe  8.  167),  halte  ich  et 
aUt  IQr  unm(tgltch,  dasg  auch  hier  die  i^entArnng  durch 
Bcüning  und  zwar  mit  den  Wasaertheiirben  veranlaaat  iat 
Auch  beim  ruhi){cn  Stehen  von  OzonluR  über  WaaaOT 
kann  diese  lt('il)un?  sls  Kulgr  der  Wusberteuaion  ang^ 
Doiainen  »rrili  ii  riu  rklitii  hli  ilu  damit  ollerdiniis  inmer 
noch  die,  i>>  IUI  am  Ii  lui.p-.;irrnT''  /"Tsi-Uung  di'S  trocknen 
Oiaai  filr  Sil  )i  alli'iii  (vIi-Ik'  -S.  Htic 

M)  „Untersuchungen  utier  d.  :>iiuer«toff",  Haiuiuver  b. 
Baha  IMB,  S.  198  . 


bilde,  hat  sich  bei  dahingehenden  Versuchen,  die  Ton 
Terf.  und  Nasae>),  Ton  Cariua>),  tonflobdaa*) 
angettcllt  worden  .sind,  nicht  boetätigft. 

Die  LoauDg  de«  Oz<^u«  in  Wa«ter*)  besitzt  den 
eigenthömlielieBOerucfa  de«  ungelöaten  Gasee,  aui  h  zeigt 
sie  alle  aonatigen  Beactiomen  deaaelbeu.  InsbeaondMre 
wird  lakmnspapier  geblateht,  Gtaöaktinctor  und  Jod- 
kaliumatfirkelcleister  werden  gebUut,  Thallinmoxydnl* 
ItemgHi  bcann  gafliUL  Andere  mnigar  empfindliehe 
Baaetionea  aaigan  ddi  dar  atukaa  YariHanung  wegea 
nur  in  geringem  llaaaso  oder  auch  gar  nicht,  weahalb 
man  önh  nur  Kaohmiaang  daa  Oaona  in  afHaarigaa 
lAanaSaa  aar  dar  eaipEudKoliatiiu  Brlunuiungamittd 
bedienen  dar£ 

In  aahr  batriiohtliehem  Maanaa  soll  naeh  Jeremin*) 
das  Oaon  durch  wlasrige  OzalsKsreUiBuog  abaoiWzt 
wcrilf  Ii  !;iid  =ir  h  rl.inn  beliebig  lange  unzersctrt  h*1tf«t, 

Das  Uzoa  besitzt  ein  gani  ungewöhnlich  Imhaa 
OxydationafacaiBgaB,  aalhat  in  dar  atarkaa  Tar- 
dünnung,  in  welcher  e«  in  den  gewöhnüclini  Appa- 
raten erhalten  wird.  Gerade  aber  wie  beim  Chlor,  so 
tritt  aaah  haiwi  OaoB  die  oxjdinnda  wttkaag  aaeiat 
erst  ein  bei  Ge^ft-nwart  von  Wa.^^er.  Schönbein'h 
hat  gefunden,  dass  Thallium,  Blei,  Arsou  und  Silber 

eef rorknetein  Ozon  nicht  verlicrcti.  und  auch  Srhwefe!- 
metailc,  Jodmetaüe,  f errocyankaliuiu,  }daiiganoxydul- 
und  Bleioxfdaalae,  viele  ofganiaefae  Sitairen  und  Farb- 
stoffe werden  in  troeltonem  Ozon  nicht  Terändert;  auf 
trockenes  Cjrankalium  übt  es  gleichfalls  keinerlei  Wirk- 
ung Hin  merXwttfdigos  Vorlialtun  zeigt  Queckailbar 
gegenüber  Ozon:  ce  wirkt  wenig  darauf  ein,  vertierl 
aber  seinen  Glanz  tind  wird  haftend,  ao  daaa  ea  uch 
aa  ObawaadaagMi  ab  dBanar  Spkigal  anlegt 

üaa  ao  energiarfwiir  iat  die  oirjrdirende  Wirktmg 
daa  Oaoaa  in  ftoohteai  Zaaiaade*);  ao  energinch, 
dasa  man  oft  Schwierigkeiten  hat,  Ap{iarate  zu  oon- 
atruiren,  daran  Materialien  daa  Oaon  nicht  theilwegae 
■Btaataan.  Ea  Sbha  beispidswciae  keiae  oiganiaeiMB 
Stoffe  wie  Kork,  Kiiut.'wilink,  Holz,  Papier,  keine  Metalle 
damit  in  Berührung  kommen  und  die  gewöhnlichen 
HBltauttal,  dasaa  wir  aaa  nmToncUaaa  und  aar 
T«Uila«g  aaaeiar  Afipante  Mieaao,  aind  iwiiialh 

>i  .\niiul.  d_  Cbem.  u.  Ph.  CUT.  818 

<j  Annal.  d.  Chem.  u.  PL  CLXXIV,  1. 

•)  Bcr.  d  deutsch,  chem.  Gea.  1878,  1335. 

<)  Daa  „OcoD-Wasaer",  welches  in  den  letzten  Jahren 

au  mcdicinischeii  Zwecken  im  Grussen  dargtstellt  wird,  aialie 
weiter  unten. 

»)  Ber.  d.  dentsch.  chein  Gcs  187^. 

•i  Juum.  prakt.  Chem.  .\<'V,        rhcra  tVntr.  ISWJ,  4«. 

')  K n  kI IT  u.  Nasse;  .^uual  d  Cliem.u  1'h.l  LlV.aiS. 

"I  .\:iili('ws  und  Tait:  Lond.  R.  Soc.  I'roceed.  IX, 
m.  l>liü.Mag.(4)XVII,43Ö.  Am»J.dCbem.  u.  Ph.  C.\11, 187. 

•)  8ch4nheia:  VaihaniL  d. oalarC  Gea.  Jkaal IV.MS. 


Digitized  by  Google 


159 


unbniuchbar.  Mm  kann  sich  bis  zu  einem  gewiaen 
Gnd«  dAduTch  halfea,  daM  num  die  betreffcodw 
Appanttheile  mit  «incB  üebenog  von  SufellMk,  tob 
Fluraffin,  Cement  oäm  Ojp»  Terrieht,  vdcho  Stoffo 
Ton  Oson  wenig  odar  gu  nicht  angogriffen  werden; 
am  bflitan  iat  m  jtdodi,  «ich  der  Yaibindiuif  m 
UäSmm,  die  mitar  Om  (8.  33)  boMilBiab 
den  üt. 

Dm  OzjdatkncwüdaiQK  ^  Ommt  ftht 
in  dar  WdK  Yor  aiah,  daM  nur  «inas  dar  dni  im 

Ozoumulekül  o[ith!i]t«>n(Mi  Saueratoffatonie  oxydirend  auf- 
tritt» wähnutd  die  beiden  andaceu  zu  gUächar  Zeit  ala 
gawifhididiar  Sanantoff  ridi  anünhadan ;  i.  B.  bei  dar 
Wirkung  auf  Jodkaliam« 

2£J  4-  O«  +  HtOaSKUO  +  J*  +  O'. 

Vnr  in  Hltanana  lUkn,  i.  B.  bai  d«  Bimrir» 
kmif  des  Ozons  auf  TerpentioSl,  «erdot  «IIa  dl« 
Atwae  Sauaratoff  abaorbirl 

Die  Wirkung  daa  Omoa  auf  aehr  azydrida  8ab- 
^itatiEfu  i>4t  ui'.tpr  üriHtütiilr!!  eine  geradezu  heftige.  Nach 
Jougiet')  lixplodirea  Nitn^lyoerin,  Dynamit  und 
JwIrtialaUf,  nam  da  aitt  Omb  ia  Bartiiuw  kan- 
ircii ;  das  iripiche  gilt  für  ölbildende»  Gm«,  wenn 
«tark  uzoniifirter  Sauerstoff  in  ein  mit  demaelben 
angeflUltae  Gefiiaa  «ingelei(«(  wird  ') ;  jede  eiutretcmde 
Oaonblase  reagirt  unter  Explfwion.  Füllt  moii  naoh 
Honiaau ')  ein  Ualblit«rkolbchoii  mit  ozoninirtem 
flanantoff  nad  teiagt  dazu  lOccm  AJkuhol,  ao  erfolgt 
otar  Aaftretan  Ton  Aldehyd  und  EMigsäure  loAat^a 
Ozydatiaa^.    Aether  wirkt  noch  heftiger. 

Mit  Ausnahme  tou  üuld,  Platin  und  den  Platin- 
aietallen  werden  alle  Metalle  dnioh  Ono  n  Oxjdm  oder 
Sitperoxydon  oxydirL  Ton  beeondann  IntaraaM  iat  die 
BilduDg  TOD  Silberanparoxyd,  die  eintritt,  wenn  ein 
Uankaa  SilbaiUceh  in  OBOobaltigaa  Gaa  aingahä^gt 
«1x4.  Je  ftiaar  aartheih  die  Metalle  aind,  dcato  enetgi- 
icher  die  Wirkuiijj. 

Auch  Tiele  Metalloido  werden  durch  Oaon  direot 
euiydirt:  Jed  wird  m  /odaRnra,  Hioeplior  in  Huaphnr- 
•Sur«,  Arsen  zu  ArseiiBäure  etc. 

Beim  Einleiten  von  osoniairtem  Saueratoff  in 
LBiangea  von  Metanoxydahn  oder  MetaUoxyden,  rmp. 
(iorpii  Salzpn  wcrripn  höhere  Oxydatinnwtiifen  s^bü'lot : 
Tbaiiiamoxydul  wird  au  Thallinmoxyd,  Uaoganoxydul 
m  MnpanaifaraKjid,  IHaiozjrd  m  BMwpaimyd  ata. 
Aiick  aetllUdiiu-hp  Sauerstoffrerbindangen  werden 
hAer  oxjdirt:  i9cliwctli|;L<  Häure  wird  zu  Schwefel- 


aüure,  salpetrige  Säure  zu  Salpetersäure,  arsenige  Saure 
in  AiaensSare  etc. 

Unter  UmatSaden  kSoiMD  jadodi  aanentoifreielia 
Yerluadangea  aeraataand  aaf  Onoit  wtwirken,  ohne 
dabei  hfiher  oxydirt  an  wsrdaa.  8a  «ird  z.  B. 
daa  Oaon  TalkMadig  aarrtdit,  wenn  man  e«  durah 
Bithren  biadonlikital,  die  adt  liangauBuperuxyd  odar 
Kupferoxyd  gafttOt  aind Häufig  tritt  hierbei  eine 
gleichseitige  BadnatiaB  dea  Oiona  und  dar  Sopacozyda 
(Bleiauperoxyd,  Barinmcnperoxyd)  natar  KUaag  tob 
g«wöhnli(.hum  Sauerstoff  und  niad«BHI  Ou^daa 
U>  =  fiaO  +  a  0«)  «in. 
uaawiaaia  anuug  OKynnami  wxm  ubhu  an 
eine-  Aiizjili!  von  WaMorstoflVerbiudunjjcn  ein,  so  auf 
fichwefelwasasstoff,  Jodwaaaeiatoff,  Ammoniak,  Phoa- 
'  B.  a.  Ciibii  waiiawatwir  wird  unter  Bot* 


(ühlotgaa  und  Bildung  von  Wn-^'cr  cben- 
.").    Auch  WaaaeratoffiHiperoxyd  zei'«etzt 
aioh  mit  Oaon  onter  Anaaehoidnng  gewöhnlichen  8nar- 

urtfiff;^  niid  yiil'lutii;  von  Waspor,  oine  Rt'actiün,  diu  in 
verdünnt«»  Modicu  —  Ozun  und  Waaaerstoü'suporoxyd- 
dimyfr  — allndiiwBanrgaaiknpuBTardek  giht^ 
Von  herTorrapendt'm  Intf-rpsse  für  den  TIanshalt 
der  Natur  ist  das  Verhalten  diw  Ozon»  (?t'ffeu  Ammo- 
niak, remiöge  desaen,  wie  Carius*)  nachjcewic^'n  halt, 
Oxyde  des  Stickstoffs  (salpetrige  Saara  und  Salpeter- 
säure) und  neben  Waaser  geringe  Höngen  Wasaerstofr- 
superoxyd  galäldat  waidta.  IMeoe  Baaatiea  ist  aus 
dam  Qniade  too  groaaer  Bedeatmig,  weil  in  Folge 
die  atmflephitnaoiie  ^nft  too  i 
Itheilvu,  die  duoh  Fäulnis«-  und  Te 
fortwohread  ia  die  Loft 
wieder  gereinigt  wird. 

IHe  meisten  organischen  Materien  werden  von 
Oann  aarrtait,  die  Etrbatofle  dabei  geUeiobt«}.  Blut 
a:B.  kann  BadiTamuhea  TonHiaa*)  uittelat  aaani» 
sirtcn  SauoiKtoffM  in  eine  onnfthenid  wi»i«<erhelle  Flün- 
aigkeit  verwandelt  und  hat  Tollatändig  au  Kohlenaiian 
aad  ^HTaaaar  vavbvaimt  ifardaa«  ladigUaa  wird  abaa* 
fiills  frobloicht  uinl  nach  Erdmann  m  Isntiii  n\yil:rt 
ebenso  wirkt  da«  Oznn   bleichend  auf  alle  übrigen 


>)  Compt  rend.  I.XX.  589.   CbCB.  OcatT.  1870,  811. 

•)  tompL  rtud.  LXXVl,  578, 
*)  Comp«,  rend.  lAXV,  142. 


')  Andrews:  IWeu,]  Amial,  XCVIIl,  43fi.  An- 
drews und  Tait;  Aiuial.  d.  Vhvm.  iL  I'h-  CXlI,  1Ö8. 

»)  Vau  d.  Brnc  k:  Joiini.  prakt  Chemi  lAXXVI,  317. 
Cham.  Ccntr.  1S72,  702. 

■i  Eag\et  und  Nasse:  AonaL  d.  Cbem.  n.  Pti. 
CLIV.  ai6b  8eh«na;  IUI  CXCTL  ata 

*)  AnaaL  d.  CheaL  PL  CLXXIV,  Sl.  Bir.  dantadi. 
ehem.  Ges.  IP74,  1481. 

')  Sii'lie  darüber  auch;  SchiVnbrin  „l  ebfr  die  lang- 
same u.  raacbe  Verbrennuiu  d.  Kärper**,  fiaael  1846,  und 
Verimndiga.  iL  MauH  flca.  Baati»  Ü,  477,  «8,  4M, 
4Wa,  6U2. 


^     *1  Oia  tcchoische  Verwerthn«  diaicr  Beaetioa  zur  •)  j,VerbaaflpLdiaBlniOaikBHll'*I,478>.  Tinhew^ 

KasigitnrebenteUung  siehe  unter  KniitI  -die  tfchniaclie    Archiv  X,  48X. 

i^mrtiinBg  dwQ^  — if"-  -  i)7oaa.  t  fcdrt.  Cbaai.  LXXI,  Ml 


L^iyiii^uü  L/y  Google 


160 


lutürliehea  und  küiutliobea  oi^guiiachea  Farbstoffe: 
auf  Lakmu»,  Cochenille,  Anilinfarben  ')  etc.  em.  Sie 
blaohand«  Wiikniig  im  Omma  iit  fibnhAiipt  aas  (uu 
«ntUhBtnd  atail»,  naeh  Ronseau*)  di«  MflMhe 
von  detjenigon  den  Chlore. 

T.  6ornp-B«aAna>  bat  die  Wirkung  de*  Omu 
gegenüber  einer  Reibe  Ton  orgunecbeo  StoAm  geuHwr 
«tudirt ;  darnach  wird  Cyankalium  zu  cyanmurera  Kali, 
Uanuium  lu  AUoxum&ui»  und  Uamatoff  «xydirt;  wich 
<tn  AlbmmMto,  ZmokK  o.  £  ipsrito  matlM. 
GuajaktiDctnr iriid,  VMflohSnbeiu  (gleich  zii  .\nfau): 
»eiaer  üntoiwielMingMi  ttbear  Qu»  TTthigenomman,  durch 
Om  ntoiBT  Man  tfMit,  und  IriUal:  djame  Verhaltea 
eine  der  emj]flnfilich-<t<'ii  Reaktionen  auf  Ozm .  indem 
■chon  gm  geringe  Mengen  des  letzteren  bläuend  auf 
GnqBUBnu«  -wübB.  Bs  WUGrt  rfeh  ddMi  hSdut 

wahr'i  liriuüi  h  ■  ii.i'  Inso  Verbin'iuiij;  dw  im  Ou^ak 
cutliolteueu  Uanic«  mit  .Sauentoff,  eine  Veibindiing, 
dM  daahalb  mit  ndnetreodea  AgtuÜm  leicht  wiadar 

Eerle^  und  «atflllrt  werden  k  v  ii  B  i  u  Z  ■)  hat  nach- 
gewieeeu,  daas  daa  Ozou  innbatonder«;  avudk  ungemein 
laiaht  auf  Bhnissatoffe  oxydirend  einwirkt,  und  ge- 
rei^,  dasB  es  boispioLswoiso  »einen  activen  Sauentoff 
noch  leieht4^r  uu  diese  ai»  an  Gui^ak  abgiebt.  Behan- 
delt man  nämlich  eine  ▼üssrige  Flüssigkeit,  die  gleicher- 
seit  Eiweias  und  (huyak  gelSst  enthält,  mit  oaoniairtem 
Oaa,  M  tritt  unter  YeriEndernng  der  Eiweiaaaubstana 
keine  Blüuung  ein,  ein  Beweis,  da««  die  EiweiMstoft 
eher  ala  Ouajak  angsfrifin  «ordan.  Hianma  soUieaii 
«r  ruglaich,  und  £m  adt  'BuM,  daae  das  Om  im 
Oiganiaaiia.  m  fMana  Soataada  nkht  aBttalton  aain 
kSnaa. 

Bei  daf  Kiuwii'kiiug  tob  ataik  omuaiitaBa  SaiMV" 

atoff  auf  St«inkohIcu-Bcn2oI,  Siedepunkt  81",  bildet 
aioh  nach  Hoaieau  und  Benard*)  neben  fecingea 
tud  BniKiBttn  aina  amocpha 
,dic  «ic  mit  „Ozobenzin"  'uiv  li  Q  ui'  s  m.' • 
▼illo  „BmiMlMnzin")  beaeiohnen.  Dieselbe  ist  noi 
bei  aiadavap  Ttaspacatav  IiaKbav  viuL  azplndiirt  bei 

»chwachorn  Erwärnieii  mit  nti;.'tihcurtr  Hoftii^kuit  Sin 
halten  eH  fiir  möglich,  das»  das  Uzobeozin  als  Sproug- 
mittal  Tarwaadttag  finden  kSnaa. 

Es  mus»  hier  lü'^h  auf  die  nierkwUrdige  That- 
aache  aufioDerkDam  gemacht  werden,  dass  bei  der 
aaf  maaiatailiaUag»  XSi» 


(8) 


•)  Oeppelsr<lder:  Bidl.  d. 
Wh  u.  Dliifff  Jüuru.  CCXIX,  540 

»1  Coniiit.  rend  I.XXV.  349. 

<)  N.  Reiien.  Pharm.  462. 

«)  Compt.  read.  LXXTI,  S7I; 
lU.  340. 


1.  So«. 


per  oder  auf  in  Waasar  gelüste  bei.  damit  be- 
feuchtete Substanzen  sehr  häu%  Waaserstoffsupercxyd 
gebildet  wird.  Soiiaa  Seliftabaia  >)  bat  Wasaentoff- 
Duperoxyd  in  deai  Waawr  gataadia,  ia  irddiaai 
Phosphor  zur  Darstellung  von  Ozon  der  atmospfaXri» 
sohanLuftausgaaetit  war;  Houaean*),  A.aBdP.  Zha* 
nard*)  iraiaan  WaaaentoflbapaRncyd  bei  Bahaadlang 
der  Tndig8<:hwofoLäüuro  mit  Onm  nach.  Wasserstoff- 
superoxyd bildet  sieh  nach  Haaaaaa*)  Snaa  bei  der 
Binwirknng  Ton  Oaon  aaf  Alkohol  aad  Aether;  aaeh 
Verf.  luirl  NiiK-ir!*)  auf  wö.'Virijrc  T.Ö!<iuitjeii  von  Jod- 
kalium, Schwefeikalium  undCjrankalium;  naohCariua  *) 
aaf  AwiiMWiiak  Im  AU^enMÜuin  aehttnt  akdi  Jenes  biHure 
Oxyd  de« WasserstoffN  inimor  leicht  zu  bilden,  wenn  Oion 
in  Gegenwart  vm  Waaser  zerstört  wird.  Hiermit  ist  su- 
ißmA  aaeih  eiaa  Qnalle  fttr  daa  Waaaawtettuparaayd- 
gehalt  unserer  Atmosphilrc  dargothan,  der  uaoh  den 
aiageimiden und intereaaanteu Yetsuchen Ton  Schöne*} 
jetat  awaar  allem ZwciMataht*).  laderThal] 

sich  ]i\  ü\:rh,  indem  das  ii:  der  Liift  onthalt 
oxydirend  auf  feuchte  Stoffe  wirkt,  fortwiluaad  ga- 


(Fattaataaag  fitlgt) 


Bie  7.  AUundlung  von  Band  41,  Pais  II 
dar  Im  Aota: 

T.  S>  fleiniti:  Die  Rlattinen  aus  der  unteren  Dyas 
TOB  Weiasig  bei  PiUnitz.  2*/4  Bog.  Text  mit 
1  iHbogv^UrtiB  TaM.  (Mi  S  Riak.  «0  IT.) 

ist   er.tcliienen   und  durch  die   Buchhandloiig  vea 

Wilh.  Engelmaan  ia  Leipsig  la 


■■_  »)  Ponread-Annal.  CVm,  471.  Jeani.  t 
UCXVlll,  m.  Ctm.  Centr.  IBM,  8V. 

«  Campt,  rend.  I.XXV.  349. 
^1  Cijtupt  reud  I.XXV.  4116. 
*)  Iliiii.  L.X.W,  \i-2. 

■•:  .\riiiid  il,  Cheiii.  u  Th.  CLIV,  JT.    l»ii-i,eii  ia 
durchgegangenen  Luft  entlialteiieWasserstolfsuperoxyd  y 
fifttber  fttr  „Antoaon"  gehalten  «^aiehe  S.  106). 

•)  Annal.  d.  Chem.  u  Pb.  CLXXIV,  Sl. 

Ö  Ber  il  deutsch,  chem.  Ge».  1874,  1693;  187t«.  5Ö1. 
974,  102^ 

•I  Sl  l)iin  Meissner  (Göttinger  Nachrichten  I)-i^3.  204), 
Sc  h  Ii  II  lii'i  Ii  (.Iriiirn.  f.  prakt.  (.'hrm.  ('VI.  272;  Vfrlianilliti». 
d.  oaturl.  Geä  Basel  ISöti),  Struve  (Juuru.  f  prakt.  Chem. 
CTU.  /eitschr.  f.  analyt.  Chem.  VIII,  815,  XI,  2'-). 

W.  ächmid  (Jouru.  f.  prakt.  Chem.  CVIl,  üO),  Goppels- 
rftder  (fema.  t  mkt.  Chem.  N.  K.  IV,  139:  liätachr  f. 
aaalyt.  Chem.  X,  369)  haben  durch  Nachwcbi  im  Bcgea 
oder  Sehne«  daa  Vorhandensein  des  Wasserstoffiuperoxyues 
Ia  der  Atmosptiürc  erwiesen.  —  Nur  Uouzcau  (CompL 
read  LXVl,  3t',  u  i  xx,  519;  CheaL Ccatr.  1868^  *16,  817) 
eeUugcsuicbi.  lsl- r^tuSiiuperaaydladiei  *~  * 
Niedösehligen  autzutinden. 


i  *n  Sl.  OctpkM  uao^ 


Sn«k  na  K  Maduuiui  vjiS  Sota*  In  l>c«4<t». 


Digitized  by  Google 


NUNQÜAM 


UTiOSUS. 


LEOPOLDINA 

AMTUCHES  OBGAN 
DBB 

KAI8BBLI0HEN  LBOPOLDINO-OABOLINISCHEN  DBUTSOHEN  AEAD£MIB 

DBB  NATUBF0B80HBB 

BXRAUBM»EBEN  ONTER  lOTWIRKOn  DER  SEKTIONSVOrstHIDB  TOH  DSU  FRlSIDBNTEN 

Dr.  C.  H.  Knoblauch. 

lalle  a.8.  tni««i...>r.«.     fleft  XTL  —  Nr;  21— 22.     '        loTemlwr  1880. 

Iihaltt  Amtliche  MittheilanReo :  Die  Jahreibeitrt^  der  Mltgliate.  —  Vcrilnderunef  im  PenoDalbeiUnde  dar 
AJodemie.  —  BcitriM^e  zur  Kaue  der  AJcademie.  —  Bencbt  ftW  dh  ▼enrakung  der  Akadomie-Bibliothek  T«B 
Scptcmlx-r  IK^K  (Scblius.)  —  E.  Lobstfin:  Zur  FTinnerane  an  Karl  Udiirich  £hrmuuL  —  Sonitif* 

Mitthcilunui'u  Kiiiuc^angfoc  Sclirirt«a.  —  C.  Kui;lpr:  Histonsch-lcritiMto  Stadl«!  tttr  dM  OlM>  (Fw^ 
•eUung.)  —  X)ie  6,  AbluuMUiiog  von  Baad  41,  Fan  I  der  Jiova  Acu. 


AmtUehe  MttfliclhuMIgB. 

Die  Jatussbeitiäge  der  Mitglieder. 

Mit  dor  Eotrichhuig  d«r  JabreaMtrlge  aind  manche  Mitglieder  der  Akademie,  welche  die  Leopoldii» 
ia  den  letzten  Jahren  fort^bend  bezogen  haben,  ohne  die  BeitrSge  abzalöHen,  theiU  für  daa  lauiSaade  JalVt 
ikcj]»  auch  noch  ttt  frühere  Jahre  im  BOekataade.  Zar  Ordnxmg  des  Recimangsweaena  beehre  ish  nüeh  dk- 
«IImb  «ybaMi  n  «nnduii,  Um»  rfidkuModigeB  Bebfg«,  mit  je  6  Rmk.  jährlich,  vor  finde  im  Jabrei  aa 
4it  AliiTwii»  dnnh  Pottaiiiraiiiiiig  eineenden  m  vollen.  Gleichzeitig  gestatte  ich  mir  in  ErinneraDg  sa 
Iviiigen,  daee  naeli  $  8,  Alin.  4  der  Statuten  durch  einmalige  Zahlung  von  60  Rmk.  die  Jahreebeitilge  für 
immer  aligelüDt  wonlcu  kuuiion,  vsoiuit  ?.iiL;lt'i( h  iinrh  A'in.  Ii  (Ii-smIIk'd  Parugruplien  f&r  jeduti  lIllMltlinlia 
Mitglied  der  Anipruch  auf  die  unoutgeltlicbe  lebetwiäuglichc  Liufcnmg  der  Leopoldina  erw&ohat, 

H»1U     8.  (Agagaaaa  Hr.  S),  dmi  80.  Vt/mOmr  1880.  Dr.  H.  lÜNUaiClk 

Veränderung  im  Personalbestaiide  der  Akademie. 
Nea  anfifeBoiiiraeiic«  Mtglied: 
Kr.  S874.  Am  86.  TShtnalm  1880:  Ifarr  Dr.  WilMm  BS»,  Frofigam  der  Aaetomie  nd  Oizwtor  itt 
anatcmiacken  Aivtalt  aa  der  Univanittt  in  Laipdg.  —  SniMkatar  A^jaakteahMii.  —  Fadi- 
mMm  (8)  ftr  Zeelogie       laatenie.  ^  ffuMllML 


Beitrage  mr  Kasse  der  ikademie. 

Uiifimi  12.  Novenilwr  c.  hat  dtus  Kgl.  rrcusaiiclio  Mitii-tn iiim  der  gcistlidicu,  Unterrichte-  und 
Medicioai-AngelugBiiheiteo   der  Akademie  in  Auians  der  Kevision  ihrer  Rechnung  für  lä79  and  der  dem 

BmluaagMKm  «rtMltaB  SeelmB*  eiae  aamradeatliein  IbtenUMaaiw  vn  800  Baüt.  ba«iB%t.  ^ 

IToTember  17.  1880.  Von  Hrn.  Profeaior  Dr.  H.  W.  Roichardt  in  Wien  JahreabaUxag  IBr  1881  6  — 

„       23.     „       „     „    Profeasor  I>r.  W.  Uis  in  Leip«g  JEjatrittsg.  tt.Ablta8.d.JalinaUitriga   90  — ■ 

  Sr.  H.  IbMilneh. 

Leoi».  XVL  81 


1«2 


IL 

67.  AuBlig.    NaturwisnenRchaftlieber  Tenin. 
66.  Brflnn.    Nttarforscbciider  Verein. 
99.  Bli<i*«Peit.  Königlich  Ungarische : 

■cbsftliche  Gt'scllschan. 
M  KfinigUcti  UngariiscLo  geologiKbe 

Anütalt. 

w         Königlich  UngMiiohM  NfttioMl- 


Bericht  aber  die  Yerwaltung  der  Akademie- 

September  1879- 

GBddMi.) 

98. 
99. 

101. 
103. 

in». 

104. 

1€B. 
106. 

107. 

loa. 


Tl. 

78. 
74. 

76. 

76. 
77. 


TmiBilr 


n     Ymän  itf  Amt»  m  Ste!eraaarlt. 
H^raMBltadt.    SiebenbOrgiscber  Verein  fOx 
Mttnrwituwiwhiftcn. 
n  Terön  ftr  8leb«oblligiidM 

Landpskunde. 
Innihrnck.  NatttrwiwenKhafilioh^MdiciniMiher 
Ywrin. 

ff  Tirol  -  Vurarlbfi  ^'i 

mawum  gFerdioaodetun''. 

Klagenfut.  StltuAit/Uirimllm] 

flkr  KMiflna. 
Xrakft«.  K.  S.  Almdeni*  dar  Wü 
Prag.   Könirrüili  Üohtnisch« 
Wi^euscbaften. 
NaturbistoriMhir  YaMb  «LotM*. 
Pressburg.    Verein  für  Xaf Urkunde. 
Triest.    Natorwisseniicbaftlichur  Adriatkcher 
Verein. 

Wien.  Kaiserlicbe  Akademie  der  Wüsenschaften. 
„     E.  K.  geologische  Beiobsanstalt. 
f,     K.  K.  zoologi8ch>boleiiiH]w  GeMDMdwft. 
n  '  K.  &.  Sternwarte, 
n     Aathropologiacbe  Gesellfichaft. 
„     K.  K.  Garteobau-Geselltcbaft. 
%,     K.  K.  gaognpbiache  Geiiell9chafL 
II     Taniii  nrTarfareitang  natarwissenschafU 


OcMllMittft  der 


78. 
7». 

80. 
81. 

82. 
83. 
84. 

85. 

87. 
88. 
8». 
90. 
91. 
98. 


m. 

83.  Basel.    Ifaturforscliende  Gesellscbaft. 

94.  Bern.  A%onii.'iDeSchwcizerisclieGeeeU8ehaftfar 

die  geaanmtaB  KatarwiMauebiflM. 

95.  „     Matarforscheude  Genell.ichafl. 
98.  0  aneve.    Institut  national  Genevois. 

97.       „        Soci^t^  de  H^nqu  «i  d'HMoiM 
NttonUe. 


Bibliothek  in  dem  Zeiträume  Tom 
-1880. 

8t.  Gallen.  NaturwiMenscbaftliehe  GesellHfcaft. 
Zürich.   KatorforBcbcnde  G'eseUlohaft» 

IV.  Belgien. 
Br ■seil  es.  Aead^mie  roymie  des  Soenoea,  dm. 

Lettres  et  dn  BiMMhArU  da 

Belgiqiie. 

„  Aeadimie  rojale  de  Medeäne  de 

Belgique. 

n         SociM  maUeologiqa«  de  fidgifM^. 
Otieii  itluiie  nyiL 

AmetMdftm.  EonioUykeAbdbnie  vu WM»- 

■ehappen. 

„  Koninhlgl^aoOlogiachGmoofaiebap. 
Harlan.  Hallwiileolw  THaateciliafp^  wa  WaU». 


n       Haifa  T^fkr. 
TL 

XjsbenhaYn. 
Selskab. 


109. 
110. 
IIL 

119. 


113. 
114. 
115. 
11«. 

117. 
118. 


119. 


VII.   ^hwcdfu  und  Xorvt^ren. 

Cbristiania.    Kongeligc  Konke  UmTanitet. 
Laad,  üamnittt. 
Stockbolm.    Aeadfaita  r^ysle 
Sciencea. 

üpaala.  Soeiatas  ngh  I^Mlieaiii. 


Tni. 

Helsiagfors.    Finska  Vetenskaps-.SocieleC. 
Moscou.    SoöM  hnfieriale  dee  NatanUalM, 
Patanbary.  Aoad4nia  hapMüt  daa  SaiaaaK. 
I,         Kaiserliches  phyaikaBaoliaaOaotnl- 

Ohserratoriam. 
,1         Kaiaeriieher  betanfadier  Qartan. 
yf  Ober  -  Mediciualverwahiitig  dea 

Kaiserlich  Knssischen  Kriege 


it  KaiaerlichRusHisct 
Oaeeilscbaft. 

190v         ,         katitat  fai|idiial  dm  Ifiaaa. 

IX.  tnMMlMuiien  ni  Mtad. 

191.  Oambridge.    Philosopbical  Soeietj. 
199.  Dttblla.    Boyal  Irish  Aeademy. 
198.  Bdiabarfb.  Bagral  Sodafj, 
194.  Botaaieal  Saätaty. 


Digitized  by  Google 


168 


125. 

126. 
127. 
IM. 

129. 
ISO. 

131. 
182. 

ISS. 

1S4. 

135. 
13«i. 
IST. 
1S8. 


150. 
161. 

152. 
153. 
154. 
155. 
1&6. 
157. 

158. 

159. 
150. 
Ul. 


171. 
173. 
HS. 

176. 
177. 

178. 


1«S. 

183. 


143. 
144. 
145. 
146. 
147. 


OU«g«w.  Societj  of  fidd  Vctafiltata. 

LosdoB.    Ruyal  Society. 
M         UaDeaii  Society. 
„        Anthropologieal  buKtal«  of  Qnat 

Biitaiu  and  Ireland. 
H         Geological  Society. 
HkiioliMtar.  litamy md phikwophfa»! floetety. 

I.  rMaknteh. 

Ca  eil.    SodctG  Lianeenne  de  Nonnandie. 
Cherboarg.    Sooi6t4  luUoiwle  de* 

biHiwUm  4t  iintWutii^im. 
Lyoi.  Acadfato  dM  SdaaoM 
«t  Art». 

I)      SocMt4  d'Agrieiiltiire. 

Moiitpelüev.  .\<')iJ<'rnic  dis  ^cienoWOtLrttrH. 
Paris.    Acad^mie  des  Science«. 

„      Vmkm  d*Birtai»  Katanlk. 

n      SodM  fMagi^M  de  Vna». 

B.  Nord- Amerika. 
Boston.  American  Academj  of  Art«  «nd  Sciences. 
„      SocMjr  üt  Vttiml  ffiitacy. 

Cambridge.  Mu^r  um  of  Coniparathra  ZoOlogy. 
Cbicago.    Academy  of  Scieocea. 
Colnmbai.   fttwhMiwriwMbehUrde  von  Ohio. 

Da  V  e  IS  jior  t .     A«ideiry  of  Nafural  Sciences. 


XL  Italien. 

ISS.  MiUao.  Bad*  btftato  LonlMtdi»  di 

Lcttcre  ed  Arti. 

140.  Modena.    Society  dai  üatnnlistL 

141.  Pitt.  8oettt4  ToMnft  dl  Sd«ia 

142.  Roma.    Tleale  Acrademia  dei  Lincai, 
„        Societik  Italiana  delle  SdeoM. 
n       RmI*  Oonitato  fMlofte. 

Torino.    R«»a]e  Accadpmia  delle  Scienz«. 

„         Reale  OaMrvatorio  dell'  Univeraitii. 
▼•aetia.  Bnl«  lailtnto  T«wtoi. 


m 


148.  U*dri4.  BmI 


Hpanlen, 
da 


14S.  Liaboa. 


ml  daa 


Mexico.  Sociedad  Mex  icaua  de  iiiatoria  Natural. 
N«v  H«vaiL  Oooseeticat  Aaadmy  of  Arla 
■ad  Scicnoo«. 
„  Expedition  des  „American  Jour- 

nal of  Scionce". 
New  York.    Academy  of  Sciences. 
PkiUdelphia.  Anericau  Philosophical flecialj. 

Aeadaaqr  of  Natanl  BiiaBeaa.  170. 

0.  Sftd-Ameirika. 


162.  FhiUdelphia.  Zodogical  Societj 

18S.  Salam.  AneriMo  Amoeiation  for  tbe  AdfaoM- 

mpnt  of  Scipncp, 

164.  „       Peabody  Aeadcmy  of  Scienoe. 

165.  n      Eastt  InaliluU). 

166.  San  Francisco.  California  Academy  ofSdanoea. 

167.  St.  Louis.    Academy  of  Science. 
166.  Waabiaf  tOB.  Sbritbaoolaa  hatitatioa. 


St.nte  Oovfrnnipnt  [Office  ü,  S. 
Geological  Survcy  of  the  Terri- 
t«fi«a,0B8at8arragr<Mlka[,War 
Department.,  Engineer  Office, 
BepartoMot  of  Agriealtnre). 


BneooB  AireF.    Mnprn  ptiWieo. 
Oordoba.    Academia  nacionai  de  Cienoiaa. 


174. 
175. 


Rio  de  Janeiro. 
Santiago. 


nacionai. 
de  Chüe. 


176,  Batavia.  Kagnetiral  and 

■arvatoi-y. 

160.  Galcutta.    Geological  Survey  of  India. 
181.  Tokio.    Dentsche  Gesellscbaft  flir  Natoiw 
Völkerkunde  Ostaaiena. 


Ob. 


BataTia.  Balaviaa«'.'}i  Oriiout^cliap  vi 
CO  Weteuscha|ipeu. 
„        Eoninklijke  Natuorknodige  Vuiuuni- 

giug  iu  Nederlaodiich-ludif. 
„        Tereeniging    tot    bevordering  van 
gcnvoakundige  WetenaeheppeB  in 
NederUndloh-Indi«. 

£.  Australien. 
Adelaide.  Bbcetiaii  of  the  Botaok  Garden    184.  Melbonrae. 

ar.d  Gcivi  iiiUR-nt  Planlationü.  185.  Sydney.    Royal  .Society  uf  New  Sonth  Waha» 

Melbourne.    Royal  Society  of  Victoria.  186.  Wellington.    Kew  Zealand  Institute. 


Digitized  by  Google 


164 


Dto  BtrichoDg  ra  allen  ditMii  GcMlUohaften  ward«  nicht  nar  soireclit  erhalten,  aondarn  aneh  mit 
ykt  im  ▼«rinhir,  «dalMr  im  Lufc  dar  Jahn  ajngaaeWafcB  war,  wtm  Vtmtm  iriadar  aafg 
1.  Jana.    Mi  ilii  iiiianli   nalnnriUMmilialllinlia  Oa-      3.  Paris.    Society  entomologique  de  Franca. 

aallaehaft.  4,  MontraaL  Natozal  Hiatory  Sooiatgr. 

S.  L«Bd«B.  ZMiagkal  81NMI7. 

Bad&eh  wnria  ehr  TmAimkAat  naa  angakuUfA  bU  fcigudn  aialMlni  (IwaBwIwftn 

1.  Branao.    Geographische  Geaellaohaft.  t.  Lnzembonrg.    SodiU  hoAMlIqM  In 
S.  D«aaif.   Waatprasaiiaok  batanjachraookigiaehar  SnoM  da  Loxembauf. 

Yarah.  10.  Bargan.   Maia«la  Biraotioii. 

8.  Elberfeld.    NatorwiisenKhaftlicher  Verein.  11.  Tromae.  Museum. 

4.  MAnahan.   Aathrapalogiaoha  ftwurlliwhaft  12.  London.   Microaoo||ical  SoeiBif. 

5.  Mflnitar.  *  ESnigOaba  Starawwta.  IS.  Firaaae.   Beale  btitoto  di  atodi  n^ariorf. 

6.  Thorn.    Coppemicua -Verein.  14.  Taleneia.    Estacion  Agronomica. 

7.  Bern.  TeUariaobea  ObBenratorium.  15.  Albany.  New  York  Stat«  Aprical tural  Sociaitj» 
a.  Lajdaa.  Kengaiyka  Nadnkndaato  boUainba  16.  MIltrMkaa.  WiaasHbi  Natanl  Biilaiy  Sodalgp^ 

T«ma|giB0>  17.  AdaUida.  PUIaao|lliMaI  Saeialar. 

Dia  ZaitHliiift  «Liapaldiw*  findet  mh  in  den  LenehaOan  fldgndv  lUfanitikaB: 

OeHtschland. 

BarUn,  Bann,  Bradani  Erlaiqgan,  Frabng  L  Br..,  GiiHan,  Götträgan,  OreUbwald,  Sialla,  Haidalbatg,  Janm. 
Kial,  SaniBriNrg,  Laipng,  Unrbnq^  KUNto»  Mbirtar,  Boatoek,  StHMbing,  lUdagm,  WAnlm«. 

Oesterrelcli-ltaliiB. 

Bnda-Pest,  Czemowitz,  Gras,  Luubnick,  Prag,  Wien. 

Slikwfh. 

BMd,  Btni,  Sbkli. 

Ru.si)1and. 

Die  Akademie  steht  demnach  angenblicküch  im  Tauschverkohr  mit  207  wissengchaftlicben  Genosaen- 
adiaftcn;  mit  anderen  ^d  Unterhandlungen  bereit«  eingeleitet,  so  dass  der  Kmis  dieeer  Wechselhesdehoag 
SU  den  natnrforschenden  Gesellschaften  der  geeammten  civiKsirten  Erda  ein  immer  vollst^digerer  wird.  Geiada 
die  hieraoa  erwachsende  Eigenthflmliohltwt  Smr  Bibliothek  hat  aa  wft  M  astbweadjger  gemaeht,  ihr  einen 
besondmn  Bibliothekar  au  geben.  Dann  dla  Erginzong  doreh  dan  HtmaAmAAr  mnm  mit  der  peinlichsten 
Sorgfalt  oontroHrt  werden;  gar  zu  leieht  bleiben  dnaeüm  Sendongen  ans  nnd  die  Serie  wird  unvollständig. 
IMaaa  Gafidv  iat  geatelgert  durch  dia  gnaaa  Anadehnong  diaaea  Terkefazea  nad  den  Weahael  dea  Staaa  dar 
BibGaibelt  (an  der  noch  jetzt,  aller  Btikaantmachungen  nngaaehtet,  mandia  Sandnng  Ihraa  Weg  ent  tibar 
Bann,  Braalan.  Jena  und  Dresden  findet,  wenn  sie  auf  diesem  Umwege  nicht  »porlos  verachwindet). 

Gaganwiitig  iat  ein  gananaa  Dafaotcnveneichnisa  Torkaadeo.  An  alle  Geaeüachaften,  mit  danan  di» 
Akademia  in  Bariebnng  atelit,  iat  die  Bitte  nm  Brgftmntng  dar  Lftifan  gerieblat  worden,  and  kann  nielit 
daukbar  genug  nucrkuunt  werden,  wio  diosa  Gesuche  allseitig  das  l.ii'reitwilli|.'i^tu  Kutgegcnkommon  gefunden 
haben.  Leider  Iconnte  nickt  jeder  Wunsch  erfüllt  werden,  weil  die  betreffenden  JMnde  bareita  Targtiflitn 
waren,  «md  iat  daran  Beacbafiog  non  anf  den  Weg  des  Antiquariate  gewiesen.  Darob  Gawlhnug  dar 
Ge>«eU$chaften  wurden  der  Bibliothek  naehtiiglibh  n  Tlicil: 

Berlin.  Kfiniglicba  Akadamia.  lUmoicaa  L  Toaaa  1—7,  Jg.  1786—97;  IL  Toom  1—«,  ig,  1798—1604.— 

"Som.  IHnudraa.  Torna  17.  Jg.  17S6. 
Breslau.  Schlesische  Geüiell.^chaft  fUr  vaterländische  Cultur.  AbhandlaDgen.  1874. —  'li  lakrai|liatl«tit.  1876« 
Elberfeld,    KatorwiaienachafUicher  Verein.   Jabreefaerickt  1 — 4.    1851.  53.  58.  68. 
Mitnekan.  Kflni^di  BaTerfielia  Akadamia  dar  Wiaianaehaflaa.   Sttnngabariekt  1664,  t,  Heft  6. 
Prag    Königlich  nöbnii-n ho  Gespllschaft  der  Wisser.srlinftin.   AV-hniullmigeu.   5.  Folge,  ßd.  XV.  1866—76» 
Bruxelles.   Academie  royale  de  Medecine.    Memoiras  couronnes.    Tom.  1 — TTT.    1840 — 49. 

a         Obaarvatoira  ni|aL  Annnaifa  I— XT,  XTII— XLI?  paar  Im  «aadaa  1884—48,  ISliO— 77. 

Tob.  Tin,  Nr.  1,  8.   1861,  68.  Alunnoh  afanUra.  1654. 


i_-yuu.ud  by  GoOgl 


165 


Hft»rl«D.   BoIkiidBcbe  Haataeh^piiq  tu  W«taiiMli«ffai.  "VabuMiMgia.  JkA  I — 2XX.   1764 — 93. 

B«gigUir  n  BmI  I— XII.  1778;  n  DmI  T— ZXVm.  1798.  —  MafeimrlRm^  Yailtaiidd. 

Deel  I— VI,  1799—1812. 

„        SotiM  HoUaadaiM  dai  SeiwcM.   AteldTM  NAwliadaiiw  d«  SäenoM  «met«  et  ratonllM, 
Ttan.  Vm,  5.  Lb  VafB  1878. 
Moieo«.  BoöM  imp^riiO«  dei  Ihtanifatn.  Bollitin.  AmU  188»,%.  1—8«  1848,  irr.8.  HonwulUmim. 

Ton.  TL  1889. 

LondoB.  Antimpdogiesl  bnlitiito.  Joansl  ToL  m,  Nr.  8;  TI,  Nr.  9—4;  TII,  Nr.  1—8;  TQ^  1fr.  »—4 
Lj0B.  SotUlU  d'A^i-iculture.  Annalen  des  SciencoB  phynqua  et  natarelles.  S^r.  3.  Tom.  I— IT.  188T«'"*80{ 
Till— X  1864—66.    Sit.  4.  Tom.  X.  1877.    Sär.  6.  Tom.  I.  1878. 
AoBMorfa  inpfcnb  dw  Setarc«,  Bdlw-LMlMa  «t  Arte.   OImm  dm  BeicBOM.  Ton.  HI.  1858;  IT. 

185  1;  Vn.  l.w:'7     Classfi  de«  Lettrea.    Nouv.  Srr.    Tom.  VI.  1857/58. 
Paris.    Social«  entomologu^ua  de  Franc«.    Annalea.    Sit.  4.    Tom.  X.    Suppl.    Cab.  4.    1875.    Ser.  5. 

TwL  IT— IX.  1874—7». 
Rosa.    Accademia  dei  Ijjicri.    Atti    Ser.  2.   Vol  I    1873,'71:  II.  1874/76:  III,  Pars  1.  2,  3.  1878/78. 
Andere  wRrthvolle  Boreichcniripcii  pind  btrfitfi  zugi-rit't  und  nteht  deren  Einp;«n(^  bevor. 
Uoter  deu  auf  diesem  Wege  nicht  mehr  zu  «rgäuscnden  Defticten  wurdvti  autiquftrigcb  gekaait: 
BmUm.  Baridte  dar  DeBtaehan  eheniadMit  QmUMmft.   11.  «nl  18.  MtrflHif.   18n,  79. 
Dr««d*a.    Jabresli«riclite  der  GeRellschaft  tOx  Natur-  und  HcUkunde  (ttr  die  Jaln  1868/87,  81/89,  88/88, 
1867,  68/69,  70/71,  71^72.  72/73,  73  74,  74/75.  ,75/76. 
n        AUganeiiM  DeotaelM  natnrfcfatoriicha  Zritadulll.  HnramflagalMB  yoa.  dar  OaaaUaekaft  Ua.  L  IL 
1846,  47. 

Dürkheim  a.  U.    Jahresberichte  der  „roUichia".    L  1848;  IL  1644;  Y.  1847;  XV.  1857;  XVI/XVIL 
186»;  XTm/XIX.  1881;  XX/XXL  1868;  XZH/XZIT.  1888;  ZZT/XXTIL  1888.  Lndha,. 

XeiLsfadt  a.  Tl.  tind  T)firkli?im  a.  II. 
Freiburg  i.  13r.     Bcnthte  der  nalurforscheiiden  Gcscllschufl.     Bd.  III.  1865. 

Halle.    Abhandlungen  der  naturlorschenden  Gesellschaft.    IM.  I— III.    I6l>\i  .'j:'). 

KAiaaralaatern.  Jahrbücher  ffir  praktische  Fbarmacie.  Bd.  UI,  VI.  TU.  XI—XV,  XVU.  XTIIL  Kala«». 

lautem  und  Landau  1840 — 49. 
Latpsig.    Commc-iitarii  de  n-buti  in  aoientia  naturali  et  iWiiWllill*  gaaUa.   ToL  ZZI— ZZZTIL  8mpl> 

Secad.  3.   Ind.  deo.  1—8.  1775—1808. 
JCaanbeim.    Histori«  at  eommantatioiiea  (Acta)  Aeadamka  Ilieodoro-Vdatiiaa.   Tom.  I— TI  pars  pbys., 

VII  imrs  bist.  1766—94. 
MAnchen.    Almaiiaeh  der  KdugUoh  BajerischeD  AJtadsnie  ftir  das  Jahr  1878. 

Nanwiad.  AreUr  der  Beotseben  GeacUadiaft  ftr  TiqnsUatrie  u.  gerichtliahe  Kadioiii.  Bd.  II— TÜL  1889—88.. 

Speyer.    Neues  Jahrbuch  für  PLuruiucie.    Bd.  V,  VI,  XIU— XX.    8pi9«r  tnd  Blldalbaf  1866—88. 
Zwickau.   Jahieabericht  dea  Vidreins  fitr  Natnrkunda.  1871. 

Grftt.  Jalireabtdaht  daa  utwIiiitaiadMB  LandMUHUMma  in  ZlnilhaB.   1,  9.  8.   1869,  58.  88. 
lanabrnak.  Keaa  ZsftaehrUt  dee  „Ferdinandeui''  flr  linl  ml  TscKlbeif.   6—9,  11,  19.  1640—48. 

Nakat  JakrMbariebt  12—16.  1885—88. 
Wiaa,   Teilmdlniigen  daa  loolasisdUiotMiiaehan  Tavafaii.  Bd.  I.  U.   1859,  58. 
n      JahreBbacber  der  X.  E.  CantnltBalalli^fBr  Hatoomlqpa  ud  &dinagMtinnu.  N«M  IVilga.  I— T. 

1864—68. 

BasaL  TatfaradlDogaB  dar  natoHbradmideB  OeaaDa^aft.  L  1867;  IL  1860. 

LoAdon.  Bapgirta  of  tlM  British  Aisiuciatiou  for  the  Adfansanaot  ef  SaieDM.  IbMtt  I— HL  1881—88;^ 

vn.  1887;  XI— XLVn.  1841—77. 
Paria.  lUnoiica  prtenUa  par  diwa  aamta  k  VAmdtai»  dea  SaieMea  da  l*batitat  da Rraaoa.  foB. T— ZT, 

X"Vin,  XXI— XXVL  1839—79. 
Washington.    Kepcirt  of  the  Superintendent  of  the  ü.  S.  Coaat  üur^ey  for  1855,  57,  59 — 62. 

Die,  einigen  dar  iBaataa  Binde  der  FUbaapUeal  TkMaartiaaa  dar  LandeB  Bojal  Sodalj  JUdandn 
IbfelB  rfnd  «OB  da  hkiigea  DntrerimtaaeifhiienWhrsr  Hmi  Sakenak  aaaligaiaiohiiat  vndiB. 


Digitized  by  Google 


166 


▼ob  dm  rigeom  PaUkfttkiDMi  der  Akadnufo  bautzt  die  Bibliothek  da  bn  anf  eioco  einzigeD  Slteran 
Bttnd  ToUstKodige«  Exemplar.  Nachdem  e«  vielfachen  BemObnngon  nickt  gelungen,  diaw  Lücke  auesuftülan, 
iat  «ina  Abasbnft  daa  batraffandaB  fiandaa  begotuwn.  Zw  alliDihllehaiB  HarataUimg  eine«  zweiten  voUaUndjgtK 
BiiBpkna  rind  aeben  «rhebUehe  AnAngn  mhandiB,  nn^  di«  vacgriCMwn  Acta  physicoHnedkn  Aondnuat 
Ohaaareae  Lcopoldino-Ganilinae  Tom.  I— Z.  Kaitebaifna  1797— M  und  Kofn  Acta  Tom.  I.  ForimbargiH 
17ft7  utiqaariaoh  erworben  worden. 

Von  den  meiaten,  namantlieb  afflan  neaarcn,  Binden  aowie  tob  Binaahfabaadhtngao  iat  dagagen  rine 
SJpKü'iiliI  vi  n  F.xf.m[iliiren  norh  vorriithiff,  sri  lla^^^  ciir-  Akiulciiiie  sicli  in  der  Lage  beGnd<-l,  fleiijc-niyeii  Gi-Äfll. 
achaftiin,  welche  ihr  in  der  Ergänzung  ilirer  Lttdcen  bebülflich  und,  eine  Gegenleiatung  zu  bieten,  auch  auf 
BtDO  BaiMiungen  anungahana 

Pip  Zukunft  der  ItiMiothek  int  d<nmn<h,  fn  lnnc<-  die  LropoldtniadhOaroliniMbe  .Akadi  niie  ilnc  gogOH 
Viitiga  Stellung  behauptet,  gefiebert.    L'ivstlb«  wird  der  Tluilnabme  flncr  Uitglieder  warm  empfoblco. 


Zur  Erliinenmg  an  Karl  lleimich  fllirmaim.'^) 

▼«■  Dr.  aal  Bl«ai4  Lolwteli  In  Heidelbarg. 

Im  Altar  tob  wtämm  M  Jalven  andato  aa  19.  Juni  1878  zu  Strassburg  seine  ndiaelM  LanfbahB 

Karl  Heinrich  Ehrmaon,  weiland  Dec^n  und  ProfcBfor  der  norniiilen  und  patholugischcn  .^tmtomie  hei 
der  frühercu  Facultät  der  Uuivertitit  Stratüburg,  eiu  liaiin,  dttscii  Wirkou  utnl  VcidietUite  um  die  Wi«8tn- 
aoibaft  und  Bpeciell  um  die  Vteda  aiaar  Hocbachnle,  die  des  deutschen  Vi '.Kp.s  Schooükind  werden  soUtai 
aagaosreich  und  bedeutend  ganog  geweaen  afad,  na  ■eioem  Leben  einen  ehrenden  Ufickblick,  aeinem  Hingang* 
einen  dankbaren  Nachruf  aneh  aua  deataehar  Brnat  tu  weihen.  Denn,  ob  er  gleich  die  letzten  sehn  Jahre 
in  stiller  Zurfickgezogenheit  der  Terdientco  Robe  genoss  und  eeiii  Nnuif  bei  der  Neugestaltung  der  Universitiit 
daher  niebt  nebr  in  frag«  koggsnan  koMBte,  an  «rbeiacbt  dadb,  nbgeaeben  von  Qancbtigkaü  nad  Pietit^EafObli 
adMB  nOafei  dan  wteaewanbaftHiiha  latereiae  dar  Erben  jeoar  Sdbnb  vnA  ihrar  InsUtttt«,  daaa  d!a  ITaBiaB  oad 
LaiatnilgaB  ihrer  barvurrageu deren  Heiater  für  alle  Zt-U  gekannt  und  gawflrdigt  werden.  Aus  diesen  Gritodcn 
dfltfai  «ir  «oU  armrlan,  daaa  «iaa  knraa  Uograpbiacbe  Skiaaa  EhnMdm'a  in  fiwhwiaaenicbaftlicben  Kniaaa 
Bentaddanda  flnanndlieha  AnAiabma  finden  warda. 

Gel  oren  in  Strae.^hurp  am  15.  September  1792,  stammt  Ehrmann  sub  einem  Geschlecbte,  in  welchem 
Talent  und  Fleiaa  gleieliMin  erblich  sind,  und  dm  aein  eben  ao  kerniger  ab>  wohlklingender  Käme  dämm 
mit  Redit  gebShrt.  Ward  ihm  dodi,  dieaem  Namen,  mdi  »ein  Denkmal,  danerader  ala  Ert*  dnrdi  keincB 
Geringeren  ftts  Gru'tli«-  (.'«-stifte-t,  der  aus  seiner  Stragfiliurpi  r  St-,..Jii m/i  i*  von  1770  in  „Dii  hliinj^  und  VTahr- 
beit* :  ,die  schöne  bippocratiscbe  VerfahruDgaart  seisea  verehrten  Lehrer«,  Professor  Ebmano's,  des  Aelteren, 
Bnd  dia  flfthlwaaradan ,  ndt  denen  er  gaaNflinlteb  aeina  Btonden  sq  ItrtaiB  pflagta",  aovla  «die  anriahendaB 
LaetiOMB  Aber  Entliitidnn^^kunst  seine«  Siiihnes'  rühmend  hervorhebt. 

Bntcrer,  Job.  Chri&tian  Ehnnann  (1710 — 1796),  war  Ebnnann'a  Grossrater,  der  sich,  wie  als  l'ro- 
faanr  nad  Slbiiker,  ao  aBok  ala  BladlflgnikBi,  Ani  «od  Annagalwr  dar  nnalariii  ylaalaram  alaaticanB* 
von  Marcus  Mnjipus  (1C32 — 1701)  um  die  Wissenschaft,  um  seine  Scliiiler  und  nm  daa  Wohl  seiner  Mit- 
bOigcr  \erdient  gemacht  bette;  Letzterer,  Job.  Friedrich  Ehrmann,  geboren  29.  Joni  1739,  der  Vater  Ehr- 
mann'a  nnd  aBaamwdaalSdur  Frofinaor  ^eiehfrlk  der  inneren  KHidk,  fiel  laUor  als  Opfer  aeinea  Banfe  bd 
CIBer  I^bus-Epideniio  ^^dion  nm  15.  DooemVxr  17?>4,  da  9*in  ein/iper  S.  hn  Lrirade  S''«  Jahre  zählt«.  • 

Ohgleich  dicner  von  seinen  genannten  Yorfahron  weder  eine  perNöniichc  Erinnerung  haben,  nock 
irgend  welche  Einwirkung  oder  Anlntnng,  wie  sie  sonst  enteebaidend  für  der  Söhne  Berniswahl  nnd  SfaidiaB 
aind,  mehr  erfahren  konnte,  «o  Rheinen  ihm  doch  der  Geist  und  die  Vorliil>o  für  Medicin,  wie  gesagt,  an- 
geboren gewesen  zu  sein,  denn  er  wandte  sich  nach  Ahnolvirung  gründlicher  Vori<tudien  im  protestantischen 
Gymnasium  (1800—1807)  nnd  der  l  ln:.  ^ophica  (1807-lts  :h  ,,l,na  Badaoken  sofort  dem  IntUdMO  Berufe 
wie  durch  Vorbeetimnrang  an,  nnd  maclite  gleich  im  ersten  Jahre  ao  eratannliehe  Fortschritte,  namentlich  in 
Anatomie  und  ebirurgiscben  Handtirungen ,  daaa  er  nach  Ablauf  deeaelben  schon  mit  17  Jahren  die  Stelle 
einen  l'i.tf i gihülfen  (chirurgien  sous-aide)  im  Militärhospitale  seiner  Vaterstadt,  neben  seinen  Studien  her, 
bekleiden  konnte  (1809 — 1811).    Wiewohl  nämlich  seine  Studienjahre  glQcklicher  Weise  in  eine  Zeit  fialan» 

*)  VcrgL  LeopolÜBB  JUT,  187B,  p.  8L  —  DesgL  fiadia«  kbaiacbe  Wocheaachiift  1878,  2fr.  98. 


Digitizcü  by  Ljo^j^ii. 


167 


in  w«kher  die  Stürme  nod  der  Terrorimnas  der  fnunöaiacbeo  Rerolation,  die  eo  mancfaea  aofttnibMld«  Taleni 
ttedei^gebftllMi  odcop      vwBuAitat  listtiiif  Ixnite  IblMnifeuidAii,  vnd  die  vom  OuovMite  wi^^lwlMBe  nedlelBlMlM 

Schule  durch  Decret  von  1808  wieder  hergesfeilt  war,  so  verlsntriir]  i^och  die  Krieffs-  und  F.roberung»rtjt» 
Napoleon'!  I.  fortwilbreDd  ein  sUrkee  Contingent  such  von  Militirirzteo ,  welche  bisweilen  sogar  aus  den 
Jtii^en  vtMi  Awftiiyffo^  softm  ils  nw  uBi  ^uhlleift  wiMMit  Nkntllvt  bNw*  efigiBiirt  mvdtii« 

So  dientf  Elinnann  femer  in  den  Jahren  1813  und  1814  bei  der  ^ffw^sen  Armee'  in  einer  C*Talerie- 
Brigade  tl»  RegimenU-Cbirurg  II.  Clwe  (cbirurgien  aide-major),  io  welcher  Eigeneclwft  er  an  dem  Feldsuge 
k  Bväma  mi  den  SeUadhten  W  Oraeabeeno,  Jfltarfaogk  «nd  Leipdg  ThaU  aal».  Nach  Napokon'a  Stu» 
md  der  ersten  „Rentauration"  erhielt  er  dos  Amt  einee  Wntidarztf's  ira  Gffiinpniss-Hoitpitftle  zn  Strassburg, 
dai  W  ohne  Unterbrechung  bis  1826  f&brte  and  ««khea  ihm  hinitinglich  Zeit  iiess,  um  seine,  durch  Militär- 
Aenrt  beeintrlciliUgten,  Studien  gedeihlieh  m  TvUaoden. 

Als  der  junge  Ehrmann  die  medicinischo  Schul«-  vun  Strascbnrg  betrat,  cnlminirte  bereite  in  deren 
Zenith  »]»  Stern  erster  Orüsse  Thomas  Laath  (175Ö — 1826  ,  der  berfthmte  Anatom  und  Schriftsteller,  dessen 
Schaler,  der  damalige  Chef  de«  tranHU  «Mtomiqae«,  Job.  Friedrich  Lobstein,  der  Jüngere  (1777  —  188SX 
eben  dann  war,  die  ersten  Bausteine  za  sammeln  cor  QrOmlwig  jenes  Museoms  der  pathologischen  Anatomie, 
danen  Weiterban  und  Bereicbornng  dereinst  die  dankenswertheate  That  des  jungen  Zöglings  werden  sollte. 
El  War  gewiss  cinr-  glückliche  Constellation.  unter  welcher  dieser  Träger  eines  alten,  hochgeachteten  Namens 
nm  enten  Mak  das  nTniIrnntachw  Amphitheater  sab,  dessen  dOstere  Halks  seinem  Ehrgetae  nnd  Talsttte  bald 
rar  Arm  «mdan  aolltan,  Mif  daran  aom^gam  Phm  «r  «faie  Tklms  nm  db  Mdare  wilugwi  loIR«. 

Ton  aeiaeo  Lehrern  nennen  wir,  auaser  Lanth  (Anatomie  und  Chirurgie),  die  Professoren:  No«l,, 
Dtrector  dar  Schnla  (Hygiene),  Meonier  (m«dieia.  Phjrsih),  Uaanyer  (madkrin.  Chamin),  Tourdaa  («Ugem.  and 
spec.  P»thok>gie),  CMIliot  (Ph]r*iolosio\  CAn  aaa.  (Hediein  nnd  int  Klinik)  and  Tmdant  (0«hnrtohllIfe). 

Anf  Grund  seiner  Prilfunf,'  und  nach  Vertheidigung  der  Inaugural-Thcsc  ,.über  die  Hasenscharte* 
unter  Lratb's  Präsidiom  erhielt  fibnnaon  mit  nicht  gans  20  Jahren  am  14.  Juli  1812  das  medidnisoh» 
Pootaw-Siploai;  181B  wonte  ar  Preaactor,  1839  warn  Obid  des  traTiaz  «natmniqaaa  bafitodert,  and  1638,  in 
Deoember,  tum  ordt  ntlii-hr-n  Professor  der  Ariatomif,  i\h  Niii  hfoljjr-r  seinfs  Luhrers  und  Giinner.M  Luuth,  cr- 
aaamfc.  INeamal  sählten  namentlich  die  Dootoreo  Duvemoy  nnd  Kisielhuber  su  den  ausgeseichaetateD  seiner 
Ouncuiiautaa.  Mit  dlaaaaa  LihrstaUa  war  m  Allan  har  uah  janar  flr  OUruBie  and  aUrugisebn  KImik 
verbunden  nnd  blieb  ea  bakanntlich  lii^  183(),  wo  ttr  diaaan,  »IlmtliBBh  ao  twahnliah  gwardaMB  Lahmnig' 
eine  aelbstst&ndige  Profcirar  geschaffen  wurde. 

Ei  gahfiri  nldit  fa  dan  Ralmaa  diasar  Aaljfab»,  aian  kiHiadm  BKek  avf  dia  Organisation  «ad 
VerhSltnit'üc  der  alten  mcdicini«chon  Facultät  und  ihrer  Tlrzichnnffen  zur  nnfokratisehen  Verwaltung  des 
stidtischen  Krankenbaasee  zu  werfen,  und  wir  bertthren  im  Vorülwrgeben  diesen  Punkt  nur,  um  xa  constatireo, 

scices  hohen  Ansehens  als  Gelehrter  wie  als  Bürger,  einer  der  glQelclichsten  Vorltftmpfer  md  Taraiiltlir  beim 
Aosgleicben  zwischen  Alt- Hergebrachtem  und  den  Medürfnissea  der  Neuzeit  gewesen  ist. 

Ab  ar  saina  Doppal-Pitofaaanr  antrat,  waren  dar  Kathadair  and  das  Museum  für  pathologbeha  AiMtonia 
bereits  seit  sieben  Jahren  gegründet  uml  durch  Cuvier  (1769— 18SS)  den  Händen  des  vorR^eoannten,  am 
16  Jahre  älteren,  Ix>bstein  anvertraut.  Ehrmann  konnte  sich  daher  mit  nngetheilter  Kraft  zunächst  seinem 
aposiallai  Gebiete,  der  nonnalen  Anatomie,  widmen,  nnd  in  welch  hervorragender  Weise  er  dies  gathan,  davon 
aaagan  noch  heutigen  Tages  die  Mengen  von  Spiritus-,  Wachs-  und  getrockneten  Briparatsn,  inm  Theil 
ninntiSsester  Art,  welche,  ^^rösstentheils  von  ihm  aelbat  verfertigt,  eine  Zierde  dea  anatomischen  Cabinets 
Uden.  Aber  auch  mit  I^ibütein,  an  weUwn  ihn  Baad«  der  Hoducfatung  wie  Freundschaft  fesselten,  arbeiteta 
ar  namenüieh  noch  als  Chef  das  trmvnx  anatomiqaae  Tialaa  ganaiaaehaftlich  nnd  lieferte  manche  aehitabara 
Arbeit  aneh  ins  pathologische  Masenm.  Peacndaroa  Verdienst  ennili  ar  sich  um  die  physiologische  Seotk» 
rlei^sdhen  durch  Beine  schönen  Lymphgefibw-Injectionen  nnd  einen  hiecSQ  erfundenen  Apparat,  durch  die  sub- 
tilen Priparationan  der  Qeaichts-  nnd  Ealanervan  aowia  alountUeliar  Aniatomoasm  daa  Nerv,  faeialia  mit  dam 
Karr,  tifgcninits,  und  durah  den  Nachweis  der  Beoebusgen  der  Nerrenfeeem  su  den  BlntgaOasea  der  Leber, 
M  data  dar  Director  dieses  Mnaeums  in  seinem  Jahresberichte  von  1824  seinem  oiTentlichcn  Danke  an  Khr- 
■nnn  frmdigen  Beraens  noch  daa  Zeugnisa:  ,Cea  {litoas  attaatent  soa  Talent  pour  la  Diaaaction"  beifügen 
ItoBBl«;  andlkh  halte  ElmBB  diiaai  Oddnat  nooh  dareh  88  WadModdla  «igaiMr  AiMt  boreioharl. 

Kein  Wunder,  daaa  nach  dem  Tode  Lobstcin's,  an  dessen  Knuikenlsger  er  als  Amt  nnd  Fmnd 


168 


gleich  bingebungaToll  gewoiit,  Ehrmann  dessen  Dich«ter  und  bester  Tertretor  ward ;  hatt«  er  doch  anter  den 
ÄMgn  des  Meisten  lange  genug  gearbeitet  und  den  Geist  von  dessen  Leitung  tief  genug  erfaast,  als  dass 
nicht  die  öfortUcbe  Stimme,  die  FacnlUt  und  eehlieesUeh  Mieh  die  Begiening  ihn  ab  den  wttrdigiteo  Kaek» 
folger  Lobatein's  betnehtes  mnasteD.  Necbdem  «r  daher  deaaeo  Lehr-  nod  Directorial-Stene  bis  dahin  pto» 
Tisorisch  versehen,  wurde  er  gegen  Ende  1837  durch  Ministerial-Becret  zn  denselben  officiell  ernannt,  d.  h.  ai* 
wurden  mit  seinen  bisherigen  FünetkuMn  nach  den  Oirtachten  der  Faenltit  w«inigt.  nod  swar  so,  das 
Anatomie  nnd  Secirtliugnn  im  'Wifltnr-,  die  Cum  Aber  pnthologMw  Anahmue  nad  lOkro skopie  sowie  der 
oUnrgiftche  Opentioa»<!nrs  (an  LeidhaB)  im  Sonnner-Semrater  stum  Vnrtrage  kamen. 

Da  £l)nauin  von  seinem  Vovgingiar  aosaerdem  noch  das  Amt  eines  Oberhebarctea  am  Bürgarhospitale 
nebet  der  damit  Terbnndenen  Phifteinr  ni  der  17ied«  iLeiuiMhen  HebamraeNobole  von  Stnnbnrg  flberkommen 
hatte,  80  vereinigte  nich  Bchliesulich  auf  üin  finc  Gifpliuflslast.  welche  in  anatrcn  Tagen  auf  mindestcnB  vier 
Hftnpter  Tortheilt  werden  würde^  und  die  der  Eiuselne  darum  auf  die  Dauer  iutch  nicht  bewältigen  konnte. 

In  der  Tlmt  tnt  er  too  lotetgenamrtem  Poeten,  nachdem  er  fttr  ZAgUnge  der  Sebnie  noeib  «in  btannt 

mt    Lebf-n     frr-riifin.     r.arh    ;:rh:  •jiihri^fiT   Führung    freiwillig    zurück    und    ühürlii.-ss    wunign    Jrilire  FpXter 

nach  die  Oberleitung  des  anatomisch-pathologischen  Jliuouma  seinem  jüngeren,  taiuutvoUen  Cullegen,  Dr.  K«eberle, 
Jbhiu  Man»  ab  elm  eo  gMeUigher  wie  gewandter  Ovarioloinirt  nnbeatritten  n  den  enten  leinea  VaelMt 

2Shlt  und  dnrch  densen  Forschungen  und  Arheiten  dai  Cabinet  wi.'spntliche  Bereicherung  erfahr  Ahor  trotz- 
dem blieb  dieee  Geschäftserleichterung  Ehrmann's  nur  «ine  formelle,  indem  sie  durch  Ubliegeaheiten  anderer 
Hatar  leidiJieh  compmaiit  wnrda. 

Denn,  abgesehen  von  einer  vielbegehrten,  namentlich  MMÜI  (q^ativen  Privatpraxis  (zu  g  der 

ISSOer  Jahre  galt  l:lhrmann  als  der  gefeiertste  Wundarzt  dar  Stadt),  Ahgesoheu  von  seinen  PftidlteB  and 
rnineB  Kiftr  ab  beOabt»  Liluw  nul  tob  aiinan  litamriaehan,  gvBaatenthaib  daai  AreUw  di*  Hhmomi  ga- 

widmcten  Arbeiten,  auf  die  wir  TnrQckkommen  werden,  waren  e»  die  ver^ehiedencn  Vereine  filr  \atarwissen- 
achaft,  für  Medidn,  Erhaltung  vaterländischer  .lUterthümur ,  Accliuiali.4ation,  für  arztlicho  L'eberwochuug  der 
Oeanndheitaverhiltnisae  im  Untor-Elsaas  u.  a.  m.,  welche  aeit  1844  der  Reihe  nach  entatandam  nnd  bei  denen 
Ebmann  bald  al«  Mitb«grUnder,  Präsident  oder  Administrator,  bald  als  Mitglied  und  Correspondent  nicht 
Uoe  thttig  blieb,  sondern  in  der  Kegel  den  Löwenantbeil  der  Arbeit  zugewiesen  erhielt.  Dabei  war  er  Mit- 
glied der  Leopoldinisch-Carolinischcu  Akademie  seit  3.  Aogust  1833,  cogn.  Bojanus  1.,  correspondlrendee 
Mitglied  der  „Aeaddnüe  imptnab  de  lUdecine"  und  der  ,SocUtö  de  Chirurgie',  sowie  Elhrenmitglied  des 
,Yereins  dentaeher  Aerste'  in  Paria;  ferner  Oorrespomdent  der  ,Sooi^  imperiale  de  H&lecine*  und  der 
^Soci^ti  statistiqae"  in  Marseille;  der  k.  k.  Oeaellschafl  der  Aerzte  in  Wien;  der  Vereine  für  .Medidn"  nnd 
^Katnrwisaeaachaft"  in  OAttingen,  der  ,2(atnrfinae]ur*  in  Braabn;  dar  intltehen  Tarsine  von  Leipaig, 
Erlangen,  Freibnrg,  Beidelbergi  Hamburg  und  OSenburg;  eadBeh  der  „Aoadfaiie  ■adiaa-eUnngieab"  in 
Keapel  und  dca  „National-Iustituts  zur  Verbreitung  der  Wisaenaehaften*  in  WaataiaglaB:  Titel  g*aag,  um 
die  wissensobaüüohen  LeiatangeB  nnd  den  Werth  ihiea  Trägers  nicht  blos  kennen,  sondern  anah  enhätam 
SB  lenien. 

SeLuL'ui  hiiifjjillirivreii  treuen  Wirken  im  Dienste  der  Wiaiicascbaft  wie  »peciell  der  Straasburgur  modi- 
«iniscben  Faoultät,  deren  Decanat  er  Uber  ein  Decenniom  hindurch  (1857 --1867)  mit  Ehren  geführt,  blieb 
•adt  db  alaadblw  AaerkemmBg  nieht  vereagt,  nidem  er  too  „Ritter*  dar  Ehrenlegioa  (seit  1845)  am 

IV.  Aagnat  1869  SU  detou  .Ofllcier"  befördert  wurde. 

Daia  Elranann,  aU  Gelehrter,  KosmopoUt  war,  brauchen  wir  nicht  xa  betonen;  daaa  er  aber  speeiell 
adt  den  Bradnetaa  dantaeiur  Wioeemwhaft,  Literator  nad  Knnst  innigit  Tutrant  falbb,  dafdr  aenges  leiae 

Bibliothek,  seine  SammlaBg  VOB  Bilfr  nnd  Kupfcrwerkca,  sein  tadelloser  Dialekt  nnd  vor  Allem  sein  biederer 
Charakter,  das  Erbtlidl  daataiihar  Abaen.  Auch  hat  er  die  , Versammlungen  deutscher  Naturforscher"  VOB 
1884  in  Stattgart,  1888  in  IValNUg  0b  BraiigKa)  nad  1847  ia  Aaehea  beeadit,  nnd  maebta  in  dar  nwdi« 

cinirehen  Section  der  erstgenatinteti  eine  intcreRnante  Mittheilung  über  einen  ungewöhnlichen,  weil  mehrfach 
oomplicirteu  Fall  von  häutiger  Brüuoe  bei  einem  Sjährigen  Müdeben  (seinem  eigenen  Kinde);  in  der  letzteres 
verlireitote  er  aicb  in  längerem  Vortrage  tiiar  Lnryax-Polypan  nnd  Hduta  dabai  avai  ym  ihm  beobachtet* 
Fälle  auf,  und  rwar  bei  einem  Knaben  von  8  und  einer  Frau  von  34  Jahren.  Letzteren,  durch  ihn  nül 
Erfolg  operirten,  beHchrieb  er  naher  und  erntete  damit  den  Beifall  seiner  zahlreichen  deutschen  CoUegen. 

Nach  56 jähriger,  ununterbrochener  Thätigkeit,  die  dnnik  49  Jahre  allein  der  Hochschule  seiner 
Tatentadt  (db  flbriflan  dem  Militir*  nad  OinküaBita)  gamdaiat  mr,  aag  iieh  Ehnnana'a  mtttbrwaib  aehnaa» 


169 

IwdadctM  Bw^  im  AHar  von  76  Jahiw  M»  dam  Sioitiiobgn  Lebm  iwflok,  am  müw  feniwm  Tag«  in 
«oUvndtaitfr  Rabe  niMfn  itfllaB  FamlHan-  nnd  FivimdeskraiM  m  mOtan  (dia  fMHafa  dnrob  den  Toi  wmam 

«Bsigaa,  ei-Ht  20jii)ingen  Sohnes,  des  General-Anstca  b«i  der  Armee,  AlWt  Ehrmaim  1871  and  ailMr  Gittm, 
Loodae  Friederike  geb.  Zimmer,  1674  Mif  d«i  Sduaanlidwta  gatrAbt  warde). 

Trota  aeinet  hohes  AHera  doch  tagt  bia  nm  Tode  im  YoUgaBosaa  gafatlgw  wie  kArperUefaar  Kraft, 
lif-n  rihi-to  Khrn;;inn  ;nr,<  ii  klaif  ii,  nihi^fii  Itlick,  jenes  Lilcressc  für  Friiu"-ij  iler  Wie-(en9chafl ,  Politik  und 
UluBaoität,  jene  warme  Tiioiinaimie  uttd  Titerliohe  Fttraorge  für  die  äetnigen,  jeae  Hilde  dea  Urtheila  ood 
endlidh  jenen  Trieb  nseb  Thitfglnlt,  wie  tie  in  aoMian  Jahren  ao  aallmi  afaid  nnd  aJb  «immmea- 
die  Signatur  seines  Chsraktere  bildeten,  ja  aciue  ErHcjiiimuiif ,  ji  u.  IkIh',  kräftige  Gestalt,  Übor- 
Mgfe  TOB  einem  reichgeachmOckten  SUberbaupte,  auf  das«eu  wohiwoUende  Zuge  zuweilen  der  Uumor  von  eb«- 
dam  nrllelMinB  m  «ollaB  addaa,  dam  Baadunar  gawias  «ban  ao  nnwgawlieli  auMhan,  da  Ebnmm'a 
Xame  und  Verdienste  «Inn  Annatai  dar  WimaoBohaft  fortMMB  ud  Ton  aaiiMr  Tatantadt  Stfaaaliug  Ar 
alle  Zeit  gest^^t  sein  wcnitin. 

lHt  kwaen  ann  Sehliua  eine  Ueberaioht  van  EkumaonV  SobiftMi  fbliian.  aewait  ala  dnivb  den  Dnok 

WOlISuitficht  worden  =ind.     Es  erschienen  in  rhronolopiRcher  Baika: 
181S.    „Eaaai  aur  le  bec  de  lidrre."    Straabourg,  1612.  4*. 

182S.         b  atmutan,  dee  prapriMa  <ft  dea  aHdntiona  esgmdqnea  dea  Arttne.**   Btnabong.  4«.  (Na 

Coucors-Tlieje  för  die  Stelle  des  Chff  des  travaux  anatomiquen.) 
1827.    „D^acriptioo  de  troia  caa  de  t^ratologie  bomoine."    (Memoire  inaere  dans  le  Bepertoire  d' Anatomie 

et  de  n^alolagie  de  Bfaachat  T.  IT,  1.  fartfa.  Faria,  1887.) 
1888.  „Observation  d'un  anjvriama  da  V$tVkn  poplitäe,  oyM  ak  ffBM."  (Em  fan.  Bripacti  T.  T,  8.  partie. 

Paris,  1828.) 

1886.  nObaervation  da  beinia  dtaangUa,  avae  etNanataaeae  paitioBiliAnB,  opMa  at  gnfila.''  (Ebendnaalliat 

T.  V,  2.  partie.    Paris,  1828.1 
1828-    „Histuiru  et  obaenration  d'unc  tiatule  Tesico-vaginalu,   opcrue  et  gueriu;   Uescription  d  uu  noureau 

•ptoilum."    (In  Disaerlatiun  von  Dr.  Deyber.    Strasbourg,  1828.  4*.) 
I88fiw   „E3oge  bistorique  de  J.  Fr.  Lobetein,  profesxear  de  cliniqne  intarne  et  d'anatoom  palJwlQgiq^aa  k  la 

Faculte  de  Mädocinc  de  Strasbourg."    Strasbourg,  1836 ;  Levranit.  4*. 
1887«   f^Pmaiat  tablaau  statistique  de  r£cole  departomcntalo  d'accouchement  du  Bas-Rhin."  Strasbourg, 

1837.  gr.  fol.  (Dieae  tabeUariaohan  Aabtdfamgeo  müden  fata  aa  dm  Yeifteaen  Rücktritt  [1847] 

regelmässig  fortgeaatat.) 

1887.  „Eloge  historiquu  d'Ernest  Alnandia  Luth,  pgüftiwnr  da  phyrialogiB  k  k  InanM  da  lUdaiina  da 

Stzaabonxg.»  4*. 

1887.  »ÜBiia  «natamlqoa  de  la  Faeottl  da  Vfdeefaw  da  Straabamy  <n  Oatalogne  nrfth  niiqai^  da  am  Oaklaat 

d'Anatomia  phjaiologiqae,  iirttlinln^Hquo  et  eompHi6et  9.rec  indication  d>'t<  ouvrage«.  m<?mairaa  at 
«bamaliona  ok  ae  traavent  «onaigneea  lee  blatoiraa  dm  maUMiiaa,  ^oi  ae  rapporteat  va  düKtaatea 
pMeea,  qne  ranfenme  eelto  oollaatiflo.**   ümpriarf  par  ordra  de  la  FMsnlM.    StraakoDTf ,  1887. 

8».    1.  vol. 

1643.  (»NoBveaa  eatalogae  raiaomtie  da  Maate  d'Anatomie  de  la  Factütä  de  Mededaa  de  Strasbourg,"  d«. 
1844.   „LaryngolaBda,  pralifprfa  avae  aneeta  dana  na  eaa  da  polypa  dn  brjFBX.**  8*. 

1846.  „ITotlce  aur  les  i\.  i  ]-iji-.-.i-'mpnt."  i!u  Mn^i'o  rl'ar.atomie  de  Strasbonrg."  fl". 

1847.  „Oheenatioiiii  d'anatomie  pathoiogique,  acoompagneee  de  l'hiatoire  des  maladies,  qoi  a'y  rattaehent." 

(1.  Band,  U.  FoL,  ^  8  IMskegr.  IklUn;  kOdat  dia  Vortaalaang  dee  oben  gananntan  Gatalagna 
methodique,  and  eothftlt  folgende  AUnuklluni^PD :  I  i  Ili-itoire  d'ane  maladie  organiqne  de  l'appaiail 
biliaire;  mit  2  Taieln.  2)  Mam  do  Papparail  vocal;  mit  2  Tafeln.  3)  Id<im  de  rapparail  osaaoz. 
4)  lAam  da  nnpaiail  mkiahn) 
18801.  „Hiütoin-  drn  pAyp<>  'In  Ur^-nx"  gr.  Fol.  (1  Band,  mit  8  KtbograpUmkan  Taftb  mit  dm  Ab- 
bilduijgeu  aller  hu  daiim  lieiuuiut  gewordenen  FAlle.) 

1888.  „IMacription  de  deox  foetn»  monstrea,  dont  l'nn  ne^piial«  at  Pantra  BMOopoda.'*   (1  Band.  gr.  FaL 

Nebet  4  lithographischen  Tafeln.) 
1857.    „Rapport  aar  ka  noareanx  aocroiasemonU  dn  Mnaia  d'analamia  da  Sttaafcontg;"   (Di*  Foiieetaimg 
der  Notiea  vom  Jakra  1848.) 

XVL  SS 


Digitized  by  Google 


170 


1861.      Parole«,  prooonce«'«  sur  La  tombc  du  Mr.  le  profestMiur  Forget"  (Nachfolger  Lobbtuiu  s  aiu  iutraner 

KlialhMr).   Straabomrg,  SQbermanii. 
188S*   tJSbmrtan  neneil  de  mimoirw  d'automie  patbologiqae,  baaea  sur  des  &ita  cUniqnw  obiierv6a  par 

Ifn.  Im  pgrofcMsnn  86diUot,  Rigaud,  Stoeb«r  et  Mn.  les  agrigte  Strahl  et  Wieger."   (1.  Band, 

a»  7  litlMinvUldwi  TtAlii.) 


Eingegangene  Schriften. 


(Vom  15.  Miii  bis  15,  Juni  \Sf«y  ForlM'txiuig.) 

ITatnrbiBt.  Verein  in  Angtbnrg.  25.  Bericht. 
1879.  Augsburg.  8°.  —  Britzclmayr:  Die  Hymeno- 
inyceten  AiiRsburKs  und  seiner  t'mjjcbunx.  p.  19 — 48.  — 
Templc:  l'er  SpiTÜng.  Kiiie  oruithulOiKiiielie  Skiji'e  11.45 
— 57.  —  Ilollir.  Ni  uc  Ik-itii^f  zur  Laubnii;i'sH  :ra  Aui;s- 
burgs  u.  det  Kreises  ächiraben.  p.  &9 — 86,  —  Cai'Uscb: 


Botirilge  zur  Flora  von  Augsborg.  p.  67  —  92.  —  Bietz; 
licobachtun^en  ■■  MiBuilien-Faun«  der  Umgelnuig 
Augsburg«,  p.  W— Sfi.  —  Britielmajrr:  Beitrftge  rar 
Licibenflora  voo  Aogsbnrf,  f.  88—111. 

fhiMa,  Y<Iw:  Oeimw.  Fui«  imo.  ^  — 
iüÜM.   Fuis  1880.  4«. 

(Forueuung  folgt) 


Eistorisch-kritisclie  Stadion  über  das  Ozon. 

Tm  Cm  SaglaTf  ord.  IWnwir  um  PolytechaikiuD  in 
Kwimhe.  M.  A.  M. 

iF"rt5f't7i;!iL'  ) 

nie  NaohweiMung  und  Bwt.1ininnng  des 
Oaooi. 

1.  Qualitativer  N:n.liwei<.    2.  Quantitalivf  rusliDiuiurij;.    3.  The 
Mclhuden  der  N.uhwcisvirg  und  Kr'.liinmung  des  Ojon?'  in 
der  ntiuitsj'hurtsoheti  lAiH» 

1.  Die  Kachveisung  des  Ozons,  venn  ee  in 
einigennaaaen  erheblichen  Mengen  zugegen  ist,  bietet 
keineorlai  Schvierigkeiicii,  denn  t»  neigt  alle  Kcactionen, 
ilii  nimim  mit  tn  iinmihmimd  nTjdirrfidmi  Fipnenhiftmi 
hegaMsB  BBrpar  tnlmmMD.  80  Imui  imb  e>  in 
einem  GasgomiBch  erkounmi,  indem  man  darnmlhri  mit 
Löcnngen  tod  wiAn«Mifarh««««wi  (Lakmni,  Indigo) 
od«  kttnetlichen  fMwtoflbn  (Aailinftrtai  etc.)  in  Be- 
ftilinDg  bringt,  wodurch  dieselben  rasch  gebleicht 
Withn  Auch  dnxeh  Einbringen  von  PapieiBtrei&o, 
dia  mit  du  betraflhodn  FntMtoflte  gftiflnkt  nnd, 
tritt  dit  glciihc  Wirkun,,;  ein.  (iuiijaktinctur  wird 
durch  Oion  suent  gebiüut,  durch  einen  UehenohiiM 
aMNlban  Aar  wieder  ntflliU.  Leitot  mm  omb- 
hnltigps  (Jas  durrh  Jnflkalinmstiirkekleister,  SO  tntt 
intenuTe  Blüuung  ein  in  Folg«  von  Jodatörkcbiliiaiig; 
beim  Bonlikitai  dnrdi  dno  wlmrig»  UmlHmawyJal. 
lösunj;  ftillt  braune«  Tlialliumnxyd.  Statt  der  l/<)>^uiit:t'n 
können  auch  hier  mit  den  bclrulfeudeu  Verbindungen 
jmprSgnirte  Piapientieihn  ««mudst  «arden.  Amb 
StreifiBn,  die  mit  schwefelsaurem  .Vanganoxydul  oder 
Schwefulbloi  imphignirt  sind,  zeigen  da«  O20D  an,  in- 
den  die  entereo  dnieh  Bildung  von  ICangansaperoxTd 
gebräunt,  die  letzteren  durch  das  entatehende  iH-hwefcl- 
saure  Blei  gebleicht  werden.  Während  aber  alle  hier 
«Vefilhrten  Beaetionen  auch  durch  andere  StoiTe  her- 
TtcgarallBn  werdtn  keaaen,  vie  z.  B.  durch  Ciüur, 
Bnm  und  Jod,  dndi  dia  hUienn  Oxyde  dea  Stick- 
alwlb,  aiinge  moh  duidi  WamafiüiBhmiaitiKyd»  dnidi 


schwcflific  Säure  -.ind  Schwofelwassprstoff,  bcitzen  wir 
in  der  von  Houzeau  angegebenen  Methode  ein  un- 
trtgüohaa  Mittel,  daa  Ono  tob  diaseo  Stofen  m 

uriftrsrhc'iden.  Ek  b«>ii'.elit  nui  oinor  neutmlcu  Lak- 
miu^lüKuug,  die  mit  gaiiz  wting  Jodkalitunlöeong  ver- 
mischt iat  Wirkt  Oxou  auf  dieaa  UmBg  oder  einen 
damit  getränkten  und  wieder  getrocknet*' 11  Papirr- 
streifen  ein,  so  erfolgt  lüüuung  do«  LaktuuüfarlMtotb 
durch  Bildung  Tun  freiem  Actzkali.  Ein  siehana 
Mittel,  um  Own  m  erkennen,  das  sich  aber  nur  fUr 
sUirkere  Oetnieobe  daaaelben  eignet,  ist  die  Bildung 
von  braunem  SUborsujicroxyd  bei  Knföhruug  eines 
bkuken  Silberblaoha  in  das  fragliche  Oaagemiaeh.  Auch 
der  Tenaeba  rm  H.  Day  i),  daa  Oaon  auf  apeetra- 

hiar  Enriilmung  gathan. 

9.  Zur  quantitatiraB  Baatinmung  dea 

OzouB  schlug  Rohönbein*)  Tor,  sich  der  Iiidig-^ 
•chweCalsiittTe  lu  bedienen,  waliiha,  via  schon  oben 
anrflhnt  wurde,  dunh  Oaon  gubMoht  wird.  Zur  Hisv- 
stelluug  der  Xrinuril-I;.i'.i.:lri»ung  wird  fein  gepulverter 
Indigo  in  couc.  SchwcLiolnUur«  gelöst  and  die  Tfij«nng  aa 
stark  Terdfiimt,  dm  m  eben  noeh  undurdisichtig  Man 
erscheint;  100  cbm  der  geklärten  Lömiii<;  wf-riJcn  mit 
100  cbm  äalxsäure  rermischt  und  zu  der  bis  fa»t  snm 
Siadao  aridW«  Utaigtait  nadi  mid  iMwh  aina  w> 
dünnte  lüsiing  von  chlorsaiirem  Kali,  die  1  Prnceot  daa 
äolies  gelost  enthält,  autitrirt,  bis  die  blaue  Farbe  in 
dia  bnutgaAa  ganda  Ubagmaagan  iak  Sina  i.  B. 

10  ebni  der  T/öünnir  de«  chlonmurfn  Kali»  verbraucht 
worden,  so  entspricht  die«  0,1  g  8aiz  d.  h.  0,039  g 
Sauerstoff,  dia  cor  Oxydation  im  fiadigoa  Turimncht 

worden  sind.  Um  nun  eine  Indiplösnri'^  zu  erhalten, 
von  welcher  100  cbm  dunh  0,01  g  .Saiierstotf  cntbliiut 

werden,  nniss  man  /  =  2,r>6]   256  cbm  auf 

>)  .Ozune  and  Antonme*  bv  Fox,  London  167S,  17S. 
•I  Igniu.  t  Tiakt  Chw.  lH  3«. 


Digitized  by  Google 


171 


1000  obm  TerdänMiL.  Von  dioacr  LtdiglÖKung  wird 
in  dan  nH  dm  tmuäuaägea  OtagmuA  gMütm  vai 

gemeosenen  Ballon  allir.üli  'li  m  riel  zupeectzt,  bin 
keine  weitere  Eutblüutuig  taohr  eintritt.  1)>  der 
ItMm  Aukt  Mknw  tchuf  so  tnAo  irt^  kns  nun 

«ich  al.«  ETi(1»indiratnni  piiips  JodkuliumLlBigterpapipr:: 
bedienen,  von  welchem  von  Zeit  zu  Zeit  frischo  8iroil'uu 
«il^tll&nj^  werden.  So  lanfi^  noch  Ozon  voiftiiidMl 
kt,  werden  die«e  Streifen  auch  uactL  gebläut. 

Die  meisten  der  in  Vontohla^  gübrachten  Be- 
8timniung«met]ioden  für  das  Ozon  beruhen  auf  der 

und  dur  BhCuuiiiiii^  du  dibn  fcwgwroritmwi  Xodi. 

Baumert')  war  der  Ente,  der  «ich  diewer  Heartion 
bedicole»  indom  «r  dM  oconbaltige  Oaa  duicfa  Jod- 
tarinunUbaiif;  kHeto  md  du  magamSäaBiBM  Jod  mit- 
telat  «chweflif,'»'!'  S,iure  bcmtimmtp.  Pless  und 
Fierre*)  Teifahreu  in  gleicher  Weiae,  entfemen  aber 
Toriwr  den  nupendirtcii  Staab  dozch  Hindax«h- 
leiten  den  Gokcci  durch  ein  Gemiiich  TOB  Schwv&Läon 
und  ChxaauMure;  Cosaa>)  leitei  a»  Fernhahnm 
■iUt«ia»lHi«lri|^  StoAi  TDilier  dvNb  wiiwuitriito  KJi« 
laiifTv  '/.(■■.'.■^(•T  hedii-nt  »ich  statt  de»  Jodkaliums 
einer  vriiaarijon  Loeung  von  JodwMMntoflaBlute  und 
titrirt  entwader  dm  anegMehiedeM  Jod  iMäat  mime- 
sehweflij^nren  Kalks  oder  Tev>;l(iipht  die  in  dw 
Lösung  durch  Zuaatz  ron  8tärkekleiat«r  erhalten 

g«>hnl<  \i.if>c'i  er  statt  der  lotztorpn  auch  eine  Scala 
Terschieden  stark  geliirbtcr  Losungen  ron  Kupfer- 
exydaminoniak  bentttzt.  H.  Dorj^)  leitet  das  ozon- 
haltig« Oae  durch  ein  GemiHch  titrirter  arseniger 
SSnrelÖAung  mit  wonig  Jodkalium  und  titrirt  die 
nicht  üxydirte  arseuigc  SUure  mittelat  Jodlöoung  zu- 
rück. Auch  Schöne*)  beechieibt  ein  praktiaeliea 
nur  Beatiiniinmg  dei  Oan»  mit  Jodkaliiun. 
Die  Methode  tob  Thenard*)  banfatanf  direoter 
Oxydation  dor  arsenigen  SSure  zu  Arsetiwiurp  dur<h 
das  Ozon,  wek'hi«  l«tzt4)re  dabei  dutth  die  AnM'ing- 
■Surelösung  geleitet  wird.  Die  nicht  njdirle  arsenige 
Sinn  irird  dabei  nitteirt  iUMnnaagniMueD  Kiüia 
mVciktitrirt. 


')  Pojfgend.  Ann«).  I.XXXIX,  38. 
*)  W  ild.  Akad.  Her  .XXII.  211. 
»)  Zeitsebr.  f.  anal.  ( hem  VI,  24. 
<)  Wien.  Akad.  Der.  XXIV,  98. 
*)  Compt.  rend.  LXXXII.  90a 
•)  AnnaL  d.  Chem.  u.  Ph.  CXCVT,  244. 
n  Comnt.  reod.  LXXV.  174. 

")  DaUerthclot  fand,  dass  arscnige  Siure l>ei  Goircn- 
wart  Ton  Platin  schon  an  der  lioft  rasch  zu  Ars^  ii.'.u  ir« 
aich  oxydirt.  prüfte  Lovy  (fVinipt  rfiid  LXXXV.  ^ii  <iic 
auf  il'T  .^iiwciiiliing  dpr  nrwiji)j;i'i;  Suiirc  lipnihrnde  .Mcthoilc 
der  Uzuobestunmung,  constatirte  jitlucb,  das«  die  dadurch 
«rtHebBrin  Fehtar  nkltt  ii  Bainwht  kima. 


Aach  Honseau ')  bedient  sich  der  Zerseta- 
wtg  dea  JndknKuina  dwah  Om;  «lluMBd  aber 

die  Anderen  gewöhnlich  da«  ausgcwhitvIenR  Jiid 
titriren,  versetzt  er  die  Jodkaliumlöaung  mit  einem 
Ueinen  Ceberaebnas  titriiter  Rchwefielaäare,  Uaet  mm 
da»  Ozon  oinwirki-n  tind  bestimmt  das  dabei  gebildet« 
Aetzkali,  nach  Vertreibung  des  Jod»  durch  Kochen, 
durch  Zunli'ktitrireii  der  freien  Schwefelsäure.  Tkum 
letxteres  Verlahreu  keiuo  itchr  genauen  Beaultate  liefam 
kann,  liegt  auf  der  Hand,  wofür  auch  apricht,  da« 
Housean*)  selbst  neuerdings  die  The  nur  d '»che 
Methoda  anrnndat.  Die  gadqga  SehSifb  der  Me- 
tlioda,  vakdie  aof  dar  BQdnnr  dea  Silbersuperoxyd« 
aus  reinem  Silber  mit  Oaon  beruht,  und  welche  zuerst 
TOD  SchSnbein*)  benüM,  toh  Fremj*)  «pkter 
wieder  ampftUco  worden  iat,  wnrde  tbo  HonxeaTi*) 
dargethan. 

AJa  analytische  Methoden  nur  quanütativen 
atiaamg  dai  Oaona,  wann  aa  in  nennaiuwairfhar  Menga 

Ttcfaenden  ist,  sind  die  "bni  aiippfiihrtcin  Verfuhren, 
inabeaamdere  diejenigen,  welche  auf  die  Beatimmong 
dea  am  Jodfadiui  au»eaohiadaBeii  hA  barirt  aiiid, 
von  hinreichender  Oenaiiigkcif :  ^i%<  nuf  finzolnc  Milli- 
gramme kann  mittelat  denelben  der  Ozongebalt  eines 
Owaa  alma  Sehwiarighait  annitteli  werdan.  An  die 
fnaatitatiTe  Bestimmnn;?  dtst  Ozon«  bei  der  TTnter- 
melmg  der  atmoepharischen  Luft,  die  nur  ganz 
mintiiJa  Maogaa  davon  aaittdltt,  weideB  ab«  aa  bdha 

Anforderunjren  bezüpüch  ininutiiiVpr  Empf5nd!ichkeit 
und  Genauigkeit  gHstellt,  da««  nur  unter  Anwendung 
nngewShnlidi  groaaer  LaftauagaB  gdingt,  annfihemd 
wägbare  oder  moceb&re  Mon^roti  a-A  der  Hand  jener 
Methoden  «u  bestimmen.  Diau  kommt,  daw  gowiiw 
aoc«<risoriwLe  liustondtheile,  die  neben  Ozon  oftmals 
in  der  Luft  «ich  finden,  wie  Hilpetrigo  Siiure,  Waaaer> 
fltoffirapeiozyd,  Chlor  etc.,  ebenfalls  jodauHcheidend 
auf  die  Judkaliumlösung  'nnrken ;  odcnr  umgebabrl)  Wia 

s.  B.  SchwebhraaMrstoff,  daa  dunh  Oaon  amgaarliia' 
dana  Jod  in  Jodaaimtulf  Tarwandah.   Alb  quo» 

titatiTon  Üet«ttnimungen  de»  in  der  Luft  anfhal- 
taoao  Oaona  sind  daahalb  nur  mit  groaaar  Toandit 
aoftnBabMO,  denn  iaagaaannit  geben  aie  mter  aDan 
ThialiBdaD  nur  anniihcmd  richtig?  Zahlen. 

S.  Dia  Bestimmungen  dea  Oaongehalts  dei 
atnosphKriaehaa  Laft  rind  denn  aoeb  neiatanB  aar 
relative.  i\  h  0"  wini  dabei  nur  fc--t^i^«tcl]t,  inwieweit 
luiter   Tenchiedenen  BedingungMi  —  Jahreneiteo, 

«)  Compt.  rend.  XL\',  S73. 

«)  Cvmpt.  rend.  LXXVI,  ft74. 

•I  .lourn.  f  prakt  Cbem.  L\'L  SA 

«)  Conpt.  read.  LXI,  SUS. 

•)  IMd.  LXI,  IIU. 


Digitized  by  Google 


schiede,  locaie  Einflüsse  von  Stadt,  Land,  Wald  etc.  — 
der  Oiongeiudt  der  Luft  zu-  oder  abnimmt.  Dabei 
iit  M  nidit  aoUnreodig,  die  diMlaten  Mengen  dea  m 
dar  Luft  enthaltenen  Omna  m  kamtin;  empfiudlklw 
XiMal,  welche  echon  Ueine  SofawHikimBMi  dat 


"Dm  iOteato,  acdioa  rm  SeltSnbein  gleidi  m 

Anfang  «einer  üutensiii;huiij,'eii  übor  da«  Ozon  in«np»i- 
nrte  YedUumi  diaaer  Art  beateht  in  der  Anwendung 
^en  ftpientxeileD,  ifeldhe  nit  ainef  geu  vnilBiuitaB 
Lösung  von  Jii<lk;iIiuinKliirkeklt»i»t«.'r  imiiriifriiirt  i'iiHi. 
Diewlben  nehmen,  der  oaenhaltigen  Luft  ezpouirt, 
eine  mehr  oder  -weniger  Uane  nrtmng  an,  Je  nach 
diT  Menpo  df»  vurhuiuli m  u  0;;.  rLi.  Um  citicn  siche- 
reren Vergleich  fUr  dioBu  relativen  Mengen  zu  haben, 
eeoatrairte  Sehönbein  dae  «aoh  ihm  beMumte 

OziiiiomL'tcr.  T)as!'<»lbp  b^tolit  rincrseit»  aus  einer 
Seala  mit  10  Farbeunuanoen  von  weiM  (mit  0**  be- 
«■iehnet)  bb  dmÜBalbka  (s  10«),  aadereneita  «ne 

PapioRtnifm,  die  mit  paajs  verdünntem  Jodkolium- 
fttiirkcldciKter  KJ  :  11)  Stiirke :  200  Wiuuser)  gotrünkt 
lind.!)  Bzponiit  au  diaae  latitanB  dar  Lall,  m» 

nehmi'n  sie  j(«  na/h  deren  Ozongfhalt  eine  bestimmte 
Nuance  uii,  die  uudi  Aiileuclitfu  mit  Wunser  mit  einer 
der  Nuancen  der  Scala  übereinstimmt,  und  dem  ent- 
■prechcnd  wird  dann  der  Ozongehalt  der  Luft  durch 
den  betroiTendon  äcolengrad  zum  Ausdruck  gebracht. 

Nach  dieoer  SoUBb«iB*aahat  Methode  sind 
acbon  «uhllnae  BestimiwiiigeQ  dea  Oaongehalta  der  Luft 
•aagcItUirt  msdiB}  aia  aind  aber,  sofern  nicht  eine 
Buib«  von  BediogiugaB  au&  MinntUiMate  erfüllt  vror- 
den  und,  von  nur  geringem  Werth.  Vor  Alkm  darf 
ein  au  nSgUehst  reiner  Pflanaanfluer  beatabendea 
)  X,  B.  aehwedischiM  Filtrirpapicr,  genommen 
D,  lad  aiiaa  daa  Jodkalium  Tollkemmen  frei  aaia 
•na  jodaanrem  Sab;  die  AvMellinif  dee  ezponirteB 
Papiers  muss  so  getroffen  sein,  das«  e»  vor  directem 
Sonnenlicht,  tot  ÜCfpm,  tkhuee  u.  a.  w.  geacfafltxt  iet, 
eine  dabei  der  ItuftaWiBMiiig  eotaogini  aa  aeiii;  deno 
■wenn  ruaii  i  iin  ii  i  i;.-;,ii[ia|(if.r-ifr<  ifr-ü  in  f-int-r  nn  einem 
£udo  zugeschmulzeueu  oder  auch  nur  in  der  Mitte 
dner  an  bridan  Seitea  eflbieii  aber  langen  Olaartfan 
der  Luft  exponirt,  so  tritt  keine  Ozonreaction  dn, 
aalbst  wann  die  Luft  TorhültnissmlisMg  reich  an  Oano 
iat  Die  flbartriabane  VoraiohtnBaaaregel,  die  Loft  nnr 
in  TVII%  auagetrocknctom  Zustande  zu  dem  0?f>n;.npier 
taatea  m  laeaeu,  ist  völlig  verwerflich,  da,  wie  ich  in 
fldt  Naaa«')  imdigaiwiaiaB  habe,  Tell- 


komauB  tnekanee  Own  auf  tiockenee  Jodkalium,  ntp. 
auf  Jodkaliuniütärkelüeii'ter  gor  nicht  einwirkt.  Selbet- 
Tentfindliah  iat  bat  der  AnbteUnng  auch  die  Hübe 
eines  Ortea  an  venaeiden,  Ten  welchem  Oaae,  die  die 
SeactioD  beeinträchtigen,  wie  SchmAlvHHnlei^ 
aohweflige  Säure,  Chlor  etc.,  ausstnmien. 

Aber  auch  unter  Berücksichtigong  aller  mdgUofaen 
VoT«icht«roas8regeln  können  die  Oeonb 
der  Kivpffihiten  Jietliode  £iut  nie  geoan 
da  ja  mibeB  Oaon  aahr  oft,  vielleicht  immer,  Gaae  oder 
THimpfe  in  der  T.uft  enthalten  sind,  die,  wie  die  sal- 
petrige SSan,  die  Solpeteraiiiink  Waaaaratoffau|wiUA:y  d, 
sdiwelGge  Bävn  u.  a.,  die  Jodanaadheidmg  varatBrkiik 
Oller  vermindoni.  Mittel  aber,  die  nachtheilige  Eii^ 
Wirkung  der  letatereo  au  pnislytireD,  ohne  dan  QaoB> 
gehalt  au  beebtelditigen,  aiud  bia  JaM  BMÜt  aklbfc 
auf^eAinden. 

AuBserdaan  känoen  Cngenanigkeiten  aoMeheo 
durah  au  ftuehta  lufl,  welche  nicht  unbetrSditliobe 

Mengen  verdanirtende«  Jo.:J  -.ii  ii  fortführt;  dimti 
XU  langea  Exponiren,  wodurch  jodaaurea  Kali,  nach 
Vaaeht)  anent  Ibibloefla  Jodonn  entataht;  au  hohe 

Temporaiur  der  Luft,  wobei  «ich  obanftUa  Jod  TK-' 

flüchligt;  durch  unreine»  Papier  u.  a.  m. 

Die  Zahl  der  Chemiker,  welche  liedenkea  gegen 
die  Znrarliüeigkeit  dea  SahifDbein'aoheu  Onmnaeh- 

weiies  iiu^Mrtfr,  ist  deoholb  auch  eine  sehr  grosae: 
Cloez'),  C'amjiuni  B<5rigny*j,  Ifouseau^i 
Heidt*),  Bcgomaun';,  Lowe«),  Fremy^,  BVtt- 
ger>«),  Weltzien»'),  Huizinga'»),  Banbony"), 
Lamy'*),  Foi '»),  P.  Thenard  >«),  1'«  Uagri »') 
u.  A.  i<pracheM  lich  insgeaanuat  gegen  die  Oenauigkeii 
jener  Methode  bei  OmibeitiBiBUiiigao  in  dar  i 
riaehen  Luft  «na. 

Andruwa**)  hak  tmladam  aoeh  ia  den 


■I  Muffat  nimmt  auf  1  KJ  nur 2>;(,  Lowe 5Tble.i„Uzone 
'  bj  Fox.  16»),  Liebteaatcia  ^Wem  und 


Aul^aba  dar  aeay-PÄeiie",  U.  m  abinUlf 
•)  Anaal.  d.  Ckm.  u.  VL  CUT,  SU. 


>)  Arelü«  f.  »iss  Heilkunde  JL  29. 

*)  Ci.mpt.  read.  .XLIII,  88  U.  7ML 

»I  Clnicnt.  IV,  Ua. 

*)  Compt.  nnd.  XUT,  lUi, 

•)  Compt.  read.  XLT.  919. 

•)  Chem.  Centr.  Iffi2,  R«fi. 

')  An  Ii.  l'hArm.  (2)  C.XIII,  I. 

•)  Phil.  Ma«  Ii)  .X.WIl.  2>i>. 

t  Compt  rcnJ.  L.M.  yä'.t 

Journ.  prakl.  Chtm.  .\CV,  311. 
»)  AnnaL  Ch«n.  Pharm.  CXXXVIII,  1». 
■•)  Journ.  prskt  Chem.  ClI,  i*J3. 
>>)  Zcinchr.  aaaht.  Chcai.  TL  MB. 
"I  Bull.  Kc.  cUm.  (S)  XI,  aia    Chan.  Oanir. 
1869.  -472. 

"I  „Ozone  and  Antozone'  bv  Foz,  Loudm  1878,  901* 

>*)  Compt  read.  LXXXII.  im. 

")  Gazz.  cbim.  itaL  VH,  SS7.  Bar.  d.  danlaeh.  Aaau 
Ges.  1877,  ISäS.   

n  niL  Mag.  (ilXXXiy,  81«.  Chan.  Nem  XTlI.a9: 
AmaL  d.  Ohni.  u.  Fb.  ^ofifl.  VI,  lS6i.   Poggead.  ' 
CXXXl,  660. 


Digitized  by  Google 


178 


Mbnb  der  Sehönbein'schen  Methode,  deren  tkhatten- 
MÜn  w  liliitilii'gff  nidlt  rerkemct,  anr  Beatäminaog 
de»  OzongphalU  in  der  Luft  das  Wort  geredet,  weil, 
wie  er  lueuit,  ein  beueres  Ver&hren  bix  jetzt 
W,  tmd  suchte  insbesoudcre  uach- 
t,  «MV  —  wenigsten«  anter  den  bei  aoinen 
Yerradien  Toslundeoen  Bedingungen  —  die  Bläanng 
di'h  .fMilkuIiunftärkcilMpierB  in  der  Tkat  immer  durch 
Oion  bedingt  ist.  80  Hund  er,  dMa  Luit,  weiche  b«>B 
ab  onpfliiffidiw  Jodfadiuullrim- 
intcooT  USute,  dieM  EiganaolMft  Ver- 
lar, mm  m»  Tudw  donh  «a  mit  UangunQamaiyd 
gvfSOtee  Bohr  Undnrdigdeitet  wurde,  wodnrdi,  wie 
•w  ir  w  isHcn,  das  Ozon  zerstört  wird.  S<!hlng(;nder  noch 
erectiiea  der  Vumtoh>),  bei  welchem  er,  wie  «if  bei- 
gcAlgter  TdU  F!|;.  8  ugedeatet  ict,  nnttelat  euMS 

As|iiratrir!<   liher  c-in  im  Itchr  P  Liiifr<>-i(  lilossrnt'S  fiin- 

p<lnaiifh«««.ii»fik^i)iiirTf«t^ir^«f«ji«r  Lutt  hiuwegluitvte,  die 
Tmh&r  den  «dt  OnhtnetB  ttlienogaMn,  6  Idter  fte- 

aerc'.f  n  Tialli^!;,  (iaiin  rla«  1  im  luiiiii'  I'-Rnlir  C,  ■welches 
inuuu  angefeuchtet,  aussen  mit  kaltem  Wii«Kcr  gekühlt 
war,  pMort  hatte.  Et  trat  naeh  kurwr  Zeit 

dp?  PapierH  in  P  rin,  wt-nii  I.ufl  von  •.'t'wühiiliihcr 
Temperatur  dorcli  den  Apparat  aKpinrt  wurde,  wäh- 
imd  aitBiab  BUbnuig  sn  benieiriuii  wir,  Vena  4tv 
Balk.n  rriitt<>l!>t  dtT  [.anipp  B  auf  ca.  260*  erwfirmt 
war  i^a?"  iat  nach  Andrew«  die  ZcrseticungBtempe- 
latur  de«  Osons).  Wurde  Luft,  welcher  geringe  Mengen 
Ton  Chlor  oder  den  höheren  Oxjden  dea  Sticlutoffii 
beigemischt  war,  durch  dun  Apparat  geleitet,  so  trat 
BUtanng  ein,  j;loicligiiltig,  ob  er  erhitzt  war  oder  nicht. 
KeMr  Versuch  wäre  in  der  Ihtt  beweiaeod  fikr  die 
Anwesenheit  dea  Oaona  in  d»  Lvft,  mon  nidit  der 
durch  Schöne  in  doreolben  conatalirteWaaBcrBtoffiiuper- 
ezyddanipf  »ich  dalw i  clH^nso  wie  Ozon  rurholtcn  würde. 

Fox'j  hat  dtu  Audrew«'i*chen  Versuch  mit 
etwae  abgeindartem  A|ip«nt  wiederholt  uud  i«t  zu 
gleichem  Beanltat  gekommen.  Zwischen  Ballon  und 
Ownbüchae  (siehe  uuteu)  whaltet  er  swei  ü-KÄhren  ein, 
in  welche  Cj-liudcr  von  Filtrirpopier  eiugCKchoben  «ind; 
diese  werden  dadurch  üsacht  CEhalteo,  daM  ais  duitih 
Lampendochte  mit  etwas  Waeaer,  daa  sieh  UBten  in 
den  Köhren  befindet,  in  Verbindung  stehen.  Ein  mit 
Ywdttmitflr  Jodkaliamlösuiig  impiiigiiirt«:  ft^entceiliui 
Hieb  im  Qsnnpapivrbchlltar  Tollatfindig  ftrbloe,  w«m 
dm  Luft  erhitzt  wurde,  wiüireml  ein  Streifen  desselben 
ngian  röthlichbraune  Farbe  annahm,  wenn  er  die 
l^mfa*  Zitii  aaaacilHlb  dea  Ajposlea  dar  Laft 


Als  ganz  besonders  empfindliches  Beagena  auf 
das  atmosphiirischo  Omn  empfiehlt  Andrews  Lösdl- 
pepierstreifen ,  die  mit  einer  »ehr  TerdSianten  Lösung 
von  Jodkalium  befeuchtet  und  darauf  im  Dunkeln 
fireiwüUg  getrocknet  sind.  Schon  naeh  6  Minuten  soll 
ein  solcher  Streifen  in  bew<tgter  Lnft  in  Folge  Aua- 
sohudang  Ton  Jod  eine  schön  rothe  Färb«  angenommen 
haben.  Am  dr..t:i  h  -iui  -iud  hierbei,  ebenso  wie  analk 
ha  jadm  andoren  derartigen  Oaonnaehweia,  (garingn 
TliilienlBdmiigüii  4m  Ozonpapiera  iatA  Vm^mk  mit 
solchem,  das  dar  Lnft  akht  aBugaiaW  war,  wahm- 


Amb  Ton  Veffat*),  Lova>),  Vagretti  vaA 

Zambra'l,  Jarno»',  Pay»),  Polli»),  Osann»), 
Dewar*)  und  Lerebours*)  sind  Ahändaningen  in 
der  Anwendung  des  Jodkaliuma  nm  Osonoaehweis  in 
der  I,  ;rt  vnrs^efiihlttjren  worden,  die  aber  mei^t  nur 
in  abgeiinderten  Muugeiirarhültniaaen  zwischen  Jod- 
Inliam  und  Slirin,  Yeilndmiiig  der  SealenainllMilmig 

etc.  besteh™. 

Sehr   bemerkcDsworihe  Geeicht^punkte  sind  in 
ZeH  ym  WolffhtgalO  «bar  die  Mathod» 

der  Beetimmung  des  Ozoos  in  der  Luft  narh  dem 
Vorgänge  von  Mitchell')  und  von  Fox*)  au%e8teUt 

dass  alle  Ozonreactionen,  l>ei  welchen  die  Papierstreifen 
einfach  nur  expouirt  worden,  in  hohem  Gnide  ab- 
hängig «ein  mUssen  vou  der  Bewegung  der  Luft.  Bei 
TölUger  Windstille  z.  B.  bleibt  daf  Papier  fortwährend 
mit  ein  und  demselben  Luftquantum,  dessen  Osongefaalt 
Imld  zersetzt  sein  muss,  in  Contact,  während bai  beiWagtCtr 
Luft,  je  nach  Geschwindigkeit  der  Bewegung  Tenchie- 
dene,  inuner  aber  weit  bedeutendere  Luflmengen  mit  dem 
Papier  zusammentreffen.  DioF&rbung  daaJhfteniatalai» 
mahr  nur  ein  Maiwatah  für  die  Siuuna  tob  Oion, 
weldie  in  Ibige  der  Bewegung  der  Luft  mit  dam 
Ozonpapior  anaammengetroffeo  ist.  Er  macht  ferner 
dannf  anfinarksam,  wie  aneh  durch  den  vanohiedenea 
Fendhtii^eitagnd  der  Luft,  durdi  ▼erflSehtigung  yna 
Jod  bei  längerer  Bauer  der  Einwirkung  u.  a.  m. 
Sohwankongwn  und  Ungenauigkeiten  bedingt  sind. 

Um  dia  atöiundan  Banriifcuigen  mf  die  Oaon' 
reart-nii  mögüihi-t  7.11  beaeitigen,  bedient  sich  Wolff- 
hügei ')  bei  seinen  Bestimmungan  daa  atmo^hSriadiai 
Onona  dar  «of  faajgrfUgtar  1UU  K«.  18  abgdiil- 
fielen  ,,fVonb8ahae^, 


>)  „Ozuiie  aud  AntoMMM^'      FOX,  M. 

«)  IWti  ITi'.  171. 

*)  Siehe  iRi  WolffhAgalt  ZältAr.  t  KoL  ZI,  408, 

«)  Ibid.  408. 


•)  Poggend.  AnnaL  CUL  SiMw  KataM  IX,  M8> 
~   ~        id  Antaaaae*  hj  Fax,  LandanlSn,  Vtt. 


*}  Qnuterl.  Rep.  Mcteorolog.  Saa  et  Soathnd,  1 
•)  .Otone  and  Antozone"  bf  Fox.  Landon  1878»  IMl 
•}  ZeitMfar.  l  Biolog.  XI,  «1A 


174 


garen,  nur  8  mm  weiten  01a«rohrc  A,  dio  mittekt  oince 
SttdcohmB  Kautidrakaahbach  in  der  12,5  mm  weiten, 
mit  Aiphaltlack  Sbersogenen  Glasröhre  B  befestigt  ist. 
Dm  Tsrengarte  Snde  von  A  steht  mit  einem  Aspirator 
in  Verbindung,  weldier  e«  erlaubt,  die  Luft  mit  be- 
liebiger Oesohvindigkait  bei  in  den  Appmt  cia- 
nnd  dnrch  denselben  hindnrchnuangen.  Zinaehen 
Aqnrmtor  und  liohretulL'  vun  A  kann,  wenn  dor 
Aspirator  nicht  aelbst  die  MeanuiK  dar  dmuligeWKigtcp 
Luft  gestattet,  eine  Oand»  «u^jnla&t  mutdoL  Dar 
Streifen  dve  JodkaliuiUKtüdulckitterpapier«  i»t  um  da« 
Sode  a  dei  engeren  Böhn  A  lote  herum  gelegt,  i«t 
alM  TOT  der  EixnHrkung  dtreeten  Iklitai  durah  das 
umhüllende  geMlnriirztc  Hohr  6  gCüchützt.  Die  Gc- 
■ohwindigkait^  mit  der  die  Luft  über  da»  Oaonpapier 
■traicht,  aoll  mniht  mebr  ab  0,446  m  pro  Setamd«  b»> 
tm^in,  was  etwa  50  l.itrr  pm  S'iuiiilo  (!urrli7.u!(  itcinU-r 
Luft  eotspriobt.  Auch  die  AuatUhrung  einer  gleich- 
Mttigaii  Oomtnilyntia  wird  ab  ao'QiwBndig  enwhtet, 

und  daif  hierzu  vne  üherhaupt  TiTplc'iclundt'n 
TamohaD  nur  Fl^er  von  der  uiunlicheu  Bereitung»- 
wain  und  ghSelwaii  Alter  genommen  werden. 

W dl ffhUftol  höht  endlich  hcrvnr,  daiw  Iwi 
AnMrendung  der  gewöhnlichen  (Hchoubeiu'scheu) 

Pörbunp  dpT  cxpanirten  Papiere  durchaus  nicht  prn- 
portional  ist  der  Menge  der  zur  Wirkung  gelangten 
«HülHMKaB  Luft;  daat  a.  wann  bei  einem  rm 
zvpi  ?r\m1lf.lrrr»uchen  da»  Ozonpapier  den  4.  Oaono- 
meteigrad  annimmt,  ein  anderoA  im  zweiten  SU 
l^aither  Zeit  und  gnnz  unter  jcleichen  Bedingongen 
anstellten  Venmcfa,  bei  welchem  aber  schon 
Papier  mit  der  Kuanoe  des  4.  Oaonometergradce  an- 
gewendet wurde,  nicht  den  8.  Grad  erreicht,  vielmehr 
häufig  um  volle  zwei  Grade  dabintar  nuttdrblaibi. 
Mit  anderen  Worten,  die  Summa  dar  Oaanometeisfnde 
>:w  lei-  nacheinander  mit  einem  Papier  angestt  lhcn 
JEteben  iat  nicibt  g;leieh  dar  Sama»,  dia  nah  bei  den 
nKmliehee  beiden  Fnibeo  mit  «wei  ▼eraehiadaBan 
Papieren  ergiebt.  Oft  zeigt  sich  gleich  in  den  ernten 
Standen  »tarkaBISnnng  nnd  ist  ^ter  fiut  keine  weitere 
Dunkalffirtwiiig  in  banarkea,  «Khimid  in  andann 
Fällen  die  dunkleren  KvauaaB  gni  alhaWiliflh  und 
jlciifihmMflrig  auftreten. 

Dieae  Bemarimngen  WelffhagaPa  nnd  bei  Oiim- 
luatimmungcu  der  T.uft  sclir  Uliorzigennwerlh.  K« 
mwa  baiapielsweiie  bei  sehr  ozonreicher  Luft  die  Dauer 
der  EipoaitioD  dea  Tainan  ae  abgaUnt  wwdaB,  daaa 
nicht  in  Folge  m  dunkler  Fälbungen  ül^nnighaitaii 
dar  angedeuteteu  Art  entstehen. 

Zar  tt^kbiB  Bedbathtoiif  TMOnmdnnalnma 
aoUau  4  Stnadfli  aut  SRO  LHar  m  mgUbnadiK  I«ft 


ausroicliL'n :  auch  cmpflelilt  Wolffhügel,  den  Apparat 
80  einzurichten,  das«  bei  TanMÜutam  OaBBgahatt,  wie 
bei  Gewittern,  der  Vernuch  von  50  zu  50  Liter  unter- 
brochen und  die  eingetretene  Reactinn  beobachtet 
werden  kann. 

Anaks  wie  bei  dem  unten  beaohriebenen  Ter- 
fhhreD  Ton  Bovseau  mehte  auch  Wolffh&gel  die 
All  Wendung  einer  Scala  dadurch  zu  umgehen,  daea  ar 
die  Luftmeoge  bertämmte^  dia  aar  fiervorbiingaiig  aiaar 
beatnumtaa  Kuaaea  ven  Blatt  arfttdariiali  iat;  da  akar 
bei  Beobachtung  der  Blüuung  immer  ein  ^f*— '"*Y*f 
dea  Papiar»  nothwendig  wird,  beim  WeitarailiaiitaB  mit 
dem  eventociD  nddi  nldii  liiiueidiand  gaUHatdif  ran 

uhc  r  lie  1  0  uchtet  en  Papier  eine  »clir  stalte  JedvaiT» 
flüohtigong  stattfindet,  kam  er  bald  von  diawr  Kadi- 
fieatioa  wieder  ab.  Erhaltaafibrigaoa,  dafBrdieHeiiir> 

ziihl  der  BtKihiK  htcr  zehn-  ni.d  n^chrlhcüig«»  l'urben- 
scalen  zu  wonig  difierent  in  der  .Nuance  sind,  für 
■nanNhend,  wenn  naa  fiir  matauialogiieha  Zwacke 

sich  einer  nur  füufthuiligcn  Farbenscala  bedient. 

In  Englnnd  hat  man  dem  ümstande^  daae  bei 
cinlkobam  Sxpanifain  dea  Osoopapien  in  bewegter 

AtmosphÄro  ganz  willklirliehc  QuiiiilUiitt't!  Luft,  h*; 
Wind  viel,  bei  Windstille  wenig,  zur  Einwirkung  kom- 
men, auf  durligau  meteordagnaiMB  Itwifcaahtn  nga* 
«tationen  schon  seit  lange  Ret!iiiuii_'  i;.;t-iL'on. 
wurden  schon  1866  von  Mitchell,  1865  von 
Smyth  md  von  Andrawa,  afätar  tob  Danbanjr, 
Bancer,  Fnx  u.  A.  ABpiratoren zum  Ansauffcn 
bcatimmter  Mengen  von  Luft,  meist  auch  vor  Licht 
geaehntxto  BehlOter  IBr  daa  OMmpapier,  aageaauito 
„Ozonboxea"  zur  Anwendung  gebracht.  Pewar's*) 
OzonbUchse  (Ixigef.  Taf.  Fig.  14)  z.  B.  besteht  aus  dem 
engeren  Glaarohr  A,  weleliea  ao  aeinam  anagaaBgaMP 
Ende  1)  mittelst  des  Glasstnpfcn?  Ii  in  dem  weiteren 
Rohr  E  befestigt  ist.  E  steht  durcii  AusatJ!  C  mit 
ilom  Aspirator  in  VerbindmgJ  daa  Ozonpapier  wird 
in  A  auf  einon  Platindrahtneta  eo  exponirt,  daos  beida 
Seiten  tob  der  durehziehenden  Luft  getroffen  waidaa. 
Fig.  16  iat  die  dnrch  Fox  ')  verbeanita  Oaoa- 
bUdiaa  TOD  Smyth'}  abgebildet  Daa  Onngifiav  ba- 
flndet  ÖA  M  AB,  OC  iit  der  äussere,  BD  dar  Innere 
Cylinder,  E  ist  da«  gebogene  Zugtrömung«rohr  für  die 
Lvftt  FF  aiod  vier  Lagen  tob  diobtem  Pktiadrabtaeta 
nr  FUttation  dar  Luft  und  AbhaHnng  daa  Liehtea, 
G  eine  BAn,  die  zum  AspiiatOT  fllut,  HE  ein 
galranieiirter  Ksendrahtring. 

>)  „Ozone  and  Antoaaae*  Foz,  Loodon  1878,  &. 
«I9-260 

•)  lUd.  261— m 
*)  Ibid.  984. 
«)  IMd.  266. 

•»mm 


i_-yuu.ud  by  Google 


17Ö 


E»  li^  auf  der  Hand,  rlnss  nur  nnt«r  Bcrück- 
nohtiguiig  der  hier  angedeuteten  üenchtapunkte  die 
BtatbiiiiinagMi  dM  ia  dar  AtMutflban  «ntiMltauB 
Ozon*  Ton  Werth  i'oiu  können,  und  i'.u>h  ik^luilb  die 
Tielea  Hunderte  ron  omnoekopiicbeii  Beobachtungen,  die 
iaUnkaBBliuM  ad«r  ontarffiateawInuigdemgafllnrtaD 
Tmichtm.B.^^rt'^'fln  f,'vmaeh(  wurden,  -wcrthloa  aind.*) 

Schon  im  Jahre  hat  Bchüuhein*)  mit 

ThallinmoxydullSenng  getxlakto  Papier» 
»treifen  «ur  Nachwoldung  des  Ozons  in  der 
Luft  in  Torschk;;  gebracht  luid  dabei  Fulgendca  her- 
Torgehoben.  ThoUiumoxydulpepier  wird  durch  oaon- 
haltig»  Loft  unter  Bildung  von  Thalliumoxyd  stark 
gdMimt,  wlbst  wenn  es  schon  in  kohlensauren  Salz 
ttlofaglHlgai  ist;  in  letzterem  Falle  ullordiugK  viel 
lugiMNr.  Dia  Oxjd»  daa  Stiokatoff«  sind  ohne  jede 
■aiiJieli»  Bimnitaiiig.  Dia  BMUmmig  des  Papiers  hSlt 
gUohsD  Schritt  mit  dw  BliiaungdaalodkaliunaKturke- 
faiiMn^  nur  daai  sie  viel  langaamar  aich  steigart, 
'WUmnd  JedhalhuBatXrkepapier  mauit  aahao  naeh  ve- 
nippn  Stundon  tiefblau  geforbt  ist,  tritt  die  BrÜmiun^; 
mit  dem  Tfaallianozjdulpapiar  «rat  atwa  12  bi» 
94  Stalldan  «in.  Letatoraa  Papier  Urilit  aundiBal 
trotz  Fi:  -.virkuiip  oz.iiilmUij^er  Luft,  insbesondere  bei 
AnwGseoheit  von  laJpetrigar  fiKura,  ainnnfll«  völlig 
«aiaa,  giabt  abar  dann  mit  OaitfakÜueter  BknUbfamig. 
Hnizin^'i» und  auch  Bdrign  v*)  J>eflient<>n  sich 
des  gleichen  Thalliomoxydulpapiers  cur  Bestimmung 
daa  atBMM|ihliiaeltaa  Ouma.  Lany^,  dar  die  Blande 

liarl(oit  des  Papicn*  prüftr,  hiilt  dir  Hriiimung  drawlbon 
üburtiaupt  nur  dann  für  eiii  aichcrus  /eichen  der  An- 
maenhait  von  Otoo,  wann  ea  naobtrilgUoh  anahMiaand 
auf  Gnajüktinctiir  einwirkt.  Frinfh  borpitet  ist  ea 
nach  ihm  sogar  eiiiptiudücber  als  Jodkoliiunatärko- 
papicr.  T.  Gorup-Baaaaes*),  daraididiaaaaOMni» 
papiers  neben  Jodkoliumutärkepapier  zur  Xnfhweiüung 
dar  Bildung  den  Ozou»  bei  WaBBcrvordüiisluu^'en  be- 
diente, onipfielilt  als  bemte  BeraitangsweiM' :  Befeuchten 
schwed liehen  FiUatpapiera  mit  wassriger  Thallium- 
oaTdollfouig  TOB  10  ftoeant  Tholliumoxf dulgeholt,  ao 
da«  1  qom  angeUir  1  ng  Oiydal  aafidlL  Sie  LS- 

'  Auch  AVnlffliügel  (Zeitscbr.  f.  Biolog.  XI.  421) 
vcrkciitjl  üirht  die  störende  Mitwirknnu  dipser  Aeentien  ba 
seinen  (i/onl.i->(iiJiiuiinLMii.  L'hiulit  jed<pcli  in  Hütksirlil  auf 
die  täglichen  and  jrdciitallit  genuinen  Mengen  jener  ätoffe, 
aoaia  aaf  im  iaiiigen  Zaiammenliiiii;,  intralcbemdiaaenMn 
mit  der  BDduni;  nnd  dem  Vorhandenaem  des  Ozons  in  dar 
Atmosphäre  stehen,  für  seini"  8|i«cielleu  Zwecke  von  den 
dadurrli  bedingten  I'ngenauigkeiten  absehen  zu  dürfen. 

•I  Jonm.  r  prakt.  Cbeni.  CI.  8J1,  Cham.  Centr.-BL 
1866,  .S14. 

•»  Jonm.  f.  prokl.  Cbeitt.  HI,  ins. 

*|  Compt.  reiid.  Ii-fi7,  Julv 

<}  BulL  &0C  chioi.       Äl.  Iii"-   Cbem  Centr.-IiL 

18m,  if». 

•)  Aanal  d.  Chan.  a.  Fk.  CLXI.  «8. 


«uiig  wird  immer  frisch  borcit*it  dunh  Fällen  ron 
■chwefelMUiran  Thalliumoxydul  mit  BorytwoMwr.  Von 
Gaaan,  die  aa  TMnsehnngen  Yaianlaaaiing  geben  Ulnnen, 
ist  hauptsächlich  nur  <3er  Hcliwefelwosserstoff  zu  nennen, 
doch  wirkt  dos  gebildete  SchwaCalthallium  nicht  bütueud 
aaf  On^faktiaetar.  ümridi  gagaa  eine  aolalw  nnadiinig 
sieher  zu  stellen,  ktOB  mna  neben  den  Thalliumpapier- 
■treüen  noch  anMia  ndl  «btem  Bleisaiz  befeuchtete 
aapaakan,  mlA  Intotaae  aar  dnaii  Bdnnlblwaaa» 

sfiiff,  iiii  ht  üHev  durch  Owin  gebräunt  werden,  Trots 
aller  Vorsichtaraaasreguln  leidet  aber  die  Me- 
thode der  Beatimmung  des  atmosphärischen  Osona 
mittelst  Thalliimiozydulpepiers  an  der  relativ  geringe 
Empfindlichkeit  desselben,  denn  wenn  oe  auch  in 
friKhbcreitetem  Zustande  vielleicht  ebeaio  oder  noch 
empfindlicher  als  JodkalinmatirirqiKpier  iat»  aa  nimnit 
doch  dies«  Empfindlichkeit  adur  ab  in  dam  Haaaae,  ala 
sich  unter  der  Einwirkung  der  Luft  kohlensaures 
UmlliunuxKydnl  bildet.  Zu  dieiem  Miasatande  tntt 
naeh  den  Hateranchnogao  SehSae'ai)  ueeh  dar  «ei- 
tere, daas  daa  Tholliumoxydul  auch  durch  Waaaantaff- 
aupecoaTddimpib  gebräunt  wird,  and  da  die  iiiiwaaaw- 
bait  der  letateren  in  der  Lnft  Jetart  ftatanstduB  aebeint^ 
so  muB9  uuch  die  Brüuuuiig  dci«  Th.'vlliuMK  xyduIpapieni 
immer  durch  Oxoo  und  Wasaentoffsuperoxyd  be- 
dingt aeia. 

Dos  untrüglichst*  und  zugleich  auch  ein  sehr 
empfindliches  .Mittel  zur  Erkennung  dea  atmoaphäri' 
aobaa  Oaoaa  iat  daa  Oieepapier  Ton  Henseaa*), 

dofl  aus  Papieriftreifun  besteht,  die  auf  der  einen 
Hüllte  mit  neutraler  Lakmualöaung,  auf  der  anderen 

mit  ganz  verdünnter  JodkaliuniÜJnuu'c  fretninkt  sind. 
Wirkt  ozonhaltig«  Luft  auf  die.ie<>  Papier  ein,  so  wird 
anf  der  mit  Jodkaliom  gvfariinkten  Hülfte  neben  M 
kaustische«  Kali  aujipeeeliicdcn,  wa*  «ich  durch  Bläuung 
des  daneben  vorliaudeuen  Lakmu»  zeigt.  Die  nicht 
mit  Jodkalium  getränkte  HiilfU)  dient  dazu,  sich  zu 
gleicher  Zeit  von  dar  An-  oder  Abwaannheit  der  die 
Beeotien  beeintriichtigenden  oder  aaunm 

BtoOe,  die  mKnebmal  in  der  Luft  Torhanden  aind,  n. 

EuT  Beraitaiig^  Ozon]iapiers  *)  wird  ein  ftreiftu 
schwedischen  Filtrirpapiers  in  eine  weinrothe  Lakn.us- 
lSaui^<),  die  pro  guhiknenliweter  eo.  0,013  g  bei  100* 

>>  Annal.  d.  Chera.  n.  Ph.  CXCni.  W» 
•)  Annal.  d.  rhim.  pbys.  (4)  XXVll,  S 

»  Ibid.  (1   X.Wn,  2U. 

')  Man  prilft  »uf  die  bleibend  »einrolhe  Kilrbunjj  der 
Lakmufilösung .  die  mitteUt  Schwefelsäure  ganz  schwach 
auge^iiueit  worden  ist.  durch  Verdunsten  eines  Tropfena 
auf  euer  l'orzeUanschale  an  freier  Luft  So  lange  als  der 
Tmpfca  aiah  dabei  blaa  Obrfat,  ae  laage  imta  aaab  nähr 


Digilized  by  Google 


176 


getTDclmete  KxtmetbwtandtlMilft  euthilt,  aagatuuht, 
wieder  getrocknet  und  mm  mm  Tierteo  Tbril  Miliar 
LüDgo  mit  einer  Löwing  mn  neutraler  und  reiner 
JodkalinmUtnmK  imprigBici.  Letsten  nuiägkait, 
donh  flXttigflB  Too  ait  Jod  Tanetiter  knhleumurer 
Kaliliixoiig  mit  &dllibire,  Eindampfen  zur  TnK'kno 
und  Veijagen  dtr  flbtmhäaeigeit  ääure  und  dee  Joda 
beratet,  loll  1  Procoit  JodUhim  «ntfanlteB.  Dm  ge> 
tnickiicto  rnv'iiv  imiHs  vir  hiilit  ;.n'Hliützt  in  gut 
Terw;hJo«fl«nen  l'laacheu  aufbewahrt  worden.  Koch 
Audi  0,0009  Im  0,0008  mg  Om  mnim  <KeM  Pih 

•chwiu:!!  blau  frcf^irlit   und    in  einer  Luft  mit 
lim*«»  ihres  OcwichtM  Chiou   tritt  «ofortigo 


Pifs«!  JoJkaliviMiIakmUHiiajritr  winl.  Imm  HL-<tiiii- 
mttng  dee  atnumpbiiriiichea  Oaoua  nach  Uouzeau,  vor 
Sonne  und  Bagni  geacihütst  imter  einem  hofalen  Teller 
firciwhwfhcncl  aufgiOiiin^'t  Der  Ttillcr  ist  in  dor  Mitte 
dnrchlöcttert,  lo  daw  gurado  eine  Schuur  durchgeawgien 
^itgim  kuDf  u  deran  Endo  oiM  Xodudmibo  Infteti^ 
kt|  dio  als  Triijrrr  cIpp  Tpl]ers  dient.  Das  andere 
Bade  der  Schnur  wird  an  irgend  einem  üggenntand, 
«faMm  Halter,  doo  —  u  iMitan  nOidlidi  gditiaBaB  — 
Ortes  bi-fi  st  i^ft ,  an  welchem  die  Ozonbcwtimmung 
auageführt  werden  soU.  Der  l'apienttreifun  wird 
adttaht  anur  Stoctandal  an  te  KiMfeidHflM  an- 
geheftet,  und  /w,',r  -lo,  dnss  die  mit  Jodlcnlium  ge- 
tränkt« Seite  nach  dem  Bodou  ku  sieht.  Noch  12- 
tna  S4-Btttadigein  Exponino  wird  die  eingotroteuo 
Fiirbu»;;  beobachtet  und  notirt.  Eeinenfalls  darf  daa 
Papier  zur  Ventärkung  der  Flirbung  in  Waaaer  ge* 
tmollt,  anoh  unter  keinen  TJm»tüudeii  (aUo  auch  nicht, 
wenn  es  «ich  «cheinbar  gar  nicht  TeiSndert  hat)  ein 
iweit«*  Mal  sor  Baatimmnng  des  Ozons  verwendot 


Dil'  F.n-bcnnnanfen,  dif  auf  der  mit  Jodkalium 
impragiurt«a  Hälfte  des  Lakmuspapiers  durch  das  Oson 
dar  Iaü  hamiiiaralha  midoD,  thaOt  Honsasn  ain  in 
renn,  ■»•eli  hetf  relative  Abwesenheit  de«  Ozoos  bt^lcutct, 
•ohwachbiau,  ungefähr  0,(M)025  mgj^OxoB  ent«pio> 
ahand,  und  dunkalbUn,  dvnh  giifiiaBie  Mangan 
Oziiti  bedingt.  Unter  allen  Ura-itünden  <iarf  jed'H'h 
aus  einer  eingetretenen  Ulituung  auf  Ozuugohalt  nur 
jmiW«f werden,  wann  sich  anf  der  nur  mit  Lnk- 
mUB  getränkten  Hülf<e  nicht  auch  eine  Bliiuung  gezeigt 
bat ')    Auch  hier  kauo  selbatyeratändlich  aus  der 


Kuanoe  der  Bläuong  auf  den  mahr  oder  weniger  b»> 
deutenden  Oimgehalt  der  betMAbndeo  Luft  gcMcUeaian 
werden,  Housenn  macht  jedoch  hiervnit  -loinen 
Beatinunaagan  keinen  Gebrauch,  vielmehr  spricht  er 
immer  mir  tdh  riner  beatimmten  Aniehl  Tim  Oion- 
tapon.  din  er  innerhalb  einw  be<*titnniten  ZoitrauaMB 
vahmehmen  konnte,  d.  h.  also  ron  der  Anzahl  Toa 
Tagen,  an  welohen  er  isnerhalb  eines  grgseeren  Zeit- 
raiiini-i  überhaupt  eine  deutliche  Ozonrcaction  he» 
obachtetü,  und  so  stellt  er  also  fest,  wie  Tial 
Oaentege  TKglaieliawa&w  i.  B.  aaf  80  Bagentage,  80 
x^üiiii^^'e  Tapr.  .SO  KtürmiMch'"  Toj^,  .'iO  Ta^'i'  di^  Früh- 
lings, des  Pommers  etc.  kommen,  auch  inwieweit  gc- 
wiaie  loaale  ITataaltiadaBhaitaa  von  Biaftma  rind. 

Pic  Hrluzcnu'^cllc  Mcthf>do  leidet,  wie  orsirbt- 
lich,  nur  an  dem  Uebelstand,  das«  beim  Exponiren 
dae  ftapiaia  aaf  die  TweAMane  Bewcfnag  dar  Lnft 
keine  Itii  ■k^i .  ht  ;r"!iiminien  iat,  wa»,  wie  schon  weiter 
obüu  au/teiuaiidorgoitotzt  wurde  (8.  174),  zu  grossen 
üngenaoigkeiten  fUuen  anaa.  SalbatvanNindHeh  aber 
kann  aui-h  bei  Anwendung  tlicst-i  Ozonpapiem  jene 
If'olilurquollc  uutor  BouützuiiK  de»  Aspirators  mit  der 
Osonbüchse  vormieden  werden. 

Foz>),  der  mittelst  doa  Houzoau'sehen  Papiers 
sehr  viele  seiner  ozonoekopi«chon  Beobachtungen  an- 
gestellt hat,  wendet  anstatt  de«  aaf  der  einen  Seite 
mit  JralkaliaiB  gotiiaktan  Lakmuspapien,  wob«  die 
Grenze,  iusbaaeadaia  bat  Anwendung  fliwwaiideB  Ifltrir- 
papiors,  nicht  scharf  genug  hervortritt,  immer  zwei 
Streifin  an,  ren  weldiaa  der  eine  mit  T^akmus  und  Jod- 
kaliim,  der  andere  mitLakmt»  allein  impriignirt  iat.  TA» 
Breite  der  Streifen  betT;Li;t  ^j^.  die  I.;inj:e  2'/*  Zoll 
engL;  sie  miiasen  in  gutverkorkten  Flaachen  und  im 


JÜA  5.  iMuidlung  von  Band  41»  2m  I 
der  Bova  Iota: 

V«  KftrtnaP:  Bentiminungan  daa  lffoBJdurt4ini wmei  i  soa 

neun  Plrjadcnbedf  f kiint'!  Ii  des  Zeitraumes  1830  bis 
1676  mit  gleichzeitiger  Ermittluqg  der  Oerter  dae 
Hondaa.   14  Bog.  Tert.  (Pftfa  6  MIl) 

ist  erschienen  and  darch  die  Buehhandlnag  von 

Wilh.  EagelmaBB  la  Leipiig  m 


>)  Bd  mdir  ak  dOOO  : 
(AnaaL  d.  diim.  pbn.  (4)  ZXVU, 
stellte,  hat  lieh  der  aar  BÜt  *  ' 


Jb)  Haaaaa« 
flnitr  Laft  an- 
TheO 


a>|noMMHs  ata  Ml  IMMabMr  l 


8nck  «sa 


Digitized  by  Google 


» 


NDNQUAU  .  OnOSüS. 


LEOPOLDINA 

AUTUCHES  OROAN 

DER 

KAISEKLICHM  LEÜPOLDINO-CAROLINISCHEN  DEUTSCHEN  AKADEMIE 

DER  NATURFORSCHER 

HSBAUBGEOEBEN  ÜKtm  mTWlBKDMO  DER  SEKHOHBTOIISTAMDB  TOK  DEM.  PRÄÜIDEIITXK 

Dr.  O.  H.  StaolilMuli. 


Halle  a.  S.  (j.,«^»r.«.     Heft  XVI.  —  Nr.  23—34.  December  1880. 


l>luüt:  Amtliche  Mittbeilangen:  Die  Jahresbeiirägu  der  Mitglieder.  —  Veninderaogea  im:  FersoDaibesUuide  dar 
Afc«Af— to,  _  BriMM  snr  Kaaie  d«r  ftlfulnniii     Uatantauun^Verciu  der  AfcMWaiti  —  Viutm  VMtiehite 


itian«»- Venia  —  WIMi«  Plülipp  Scfaiinper  f-  —  SsBitIg«  MlttkcUunBi 
 '  -DakMinrHoloder 


AmtUche  MittheUungeu. 

Die  Jahresbeiträge  der  Mitglieder. 

Beim  J«lireaireGbMl  erlaube  ich  mir,  an  die  BeetiiniaaDgen  des  §  8  dar  Statuten  su  erianem,  wooMh 
Ö»  BtlMga  dinr  Mttgihte  pwiwimundo  m  Aateir  ^  Mtm  «XBg  vaä  te  LmI>  <Im  Mmuito  Jaimar  t» 

entrichten  liad.  Zugleicli  ersnche  ich  diejenigen  Rorrfn  CollefriMi .  weicbe  «ich  mit  ihren  BcitrSjfen  noch  im 
B&^stand«  bafindeo,  dieselben  nicht  aofnunmeQ  za  luaen.  Dabei  beehre  ich  mich  su  enriüuien,  daas  nach 
I  8,  Aliiu  4  dir  Stetotan  d«nk  «taanlig»  Zridm«  tm  W  Ttak.  dia  Mbmbdtrtiga 

werden  können,    womit  cogleich  DMÜl  Alfa«  6  dpf<9f>l>>PTi  Psrnproplion  (te 
Aaaproch  auf  die  aueotgeltliche  kbaiiiUbi|)iahB  Ideferung  der  Leopoldiaa 

H«1U  a.  &  (StgKgHm  Nr.  S),  dn  81.  Deeatber  188a  Dr.  N. 


T0iiiidflni]ig«n  im  Penoiiilbestande  dar  Atadamit. 

Htm  MiliKeiimuneBe  HltgUedari 
Kr.  2275.   Am  22.  IXeoember  1860:  Herr  Dr.  Albert  Benliard  Tnäk,  FhnfisaKir  dar  BoUaik  au  dar  Uid- 

venitAt  in  Leipzig.  —  Drei»ehnt,er  Adjunkt rnkrtiH   —  Fachaektian  (6)  ftlr  Botanik. 
Xr.  S876.  Am  26.  December  1880:  Beer  Dr.  Carl  Ottokac  VaaM  G*dt,  Dooaiit  dir  Chamia  in  MoakMU 
—  Anaw«rtigea  ICtgliad.      lUhMktion  (3)  fte  CÜNmk. 

«MtoAeM  IMiilMcri 

Jak  8.  JhbI  1880  an  Paria:  Herr  Dr.  Peter  Paul  Broca,*)  Professor  der  chirurgischen  Pathologb  $m  d* 
Ihirenitftt  in  P»riii.    Aofgenommen  den  15.  Auguat  1868;  oogn.  Ambr.  Pareoa  UL 

•)  T«i}.  Le(90ldina  XVI.  p.  14S. 


L  iyiii^uü  L/y  Google 


178 

U.  NoTember  1880  lo  nelmstcdt:  Herr  ftaibMor  Dr. 
Anftnnnrotn  dw  22.  October  1874. 
An  14.  SaomlMr  1680  n  ^IHn:  Etat  Dr.  Oul  iMttfa— ■» 

K.  K.  TlnnrianMlua  Akadoif*  in  ytin.  AMSgnommm  im  1.  Hai  18&4;  c«^. 

 Dr.  H.  Knoblainh. 

Beiträge  zur  Kasse  der  Akademie. 

Deeember  6.  1880.  Von  Um.  Dr.  med.  0.  Hartlaab  in  Breaea  Jahresbeiträge  iur  1877,  1878,  1879 

and  l«eO  (1881  abwkUglick  1  Ibrk)   SB 

»             fi       M     H    Professor  Dr  Iii  P  A.  Gordan  in  Erlangfin  desgl.  für  1878,  1879  n.  1880  18 

„       ,     „       „     „    SUdtnithDr.G  A.ÖUuve  in  Dresden  de«gl.  f.  1877,  1878, 18711  n.  1880  24 

„      n     »       »    »  BeqMiVtvAMorDr.G.A.WiBUwiaFNibargJdiiwMtngl^  6 

^       „      „        „     „    Professor  Dr.  F.  Merkel  in  Rosto-k  Jahresbeifrfige  fiir  1880  u.  1881  12 

„  7.  M  n  »•  Profeuor  Dr.  J.  Bernstein  in  IJalle  desgl.  Iur  1878,  1879  und  1880  18 
„      „    „      „    „  HofriiÜi  Frabwor  Dr.  0.  C.  F.  MMmdw  te  OttliiwiB  dM0L  ftr  1B7T. 

1P78,  1870  und  1880   S4 

„       „     „       „     „    Gekitudi  M.-.!iciuBlrath  rrofesBor  Dr.  M.  Morbach  in  Dreadan  daigl. 

fvir  1,^77.  1878,  1879  und  1880    24 

„       8  Professor  Dr.  G.Th.Füchncr  in  Leipzig  desgl.  ftlr  1877. 1878, 1879  u.  1880  24 

„       „     „       „     „    Medicinalrath  Profe«sor  Dr.  II.  Sonnenkalb  in  Leipzig  desgl.  fflr  1877, 

1878,  1879  und  1880    24 

„  „  „  „  „  B<^sthDr.A.G.  Carni  in  Dreideudetigl.  Ar  1678, 1879^168011.1881  24 
„      9.    „       „     „   Oahaimaii  Madieinalnitli  Praftner  Dr.  H.  R.  OAppert  In  Braakn  4Migt 

fttr  1880,  1881  und  1882    18 

„  „  „  „  „  Profe— or  Dr.  A.  Kroha  in  Sonn  Jahmbeitrag  fftr  1880  ....  6 
„      „     „       „    „  Gthcimen  Vadieinalrath  FrofieaMW  Dr.  C  B.  Baidiart  in  B«fBn  Mbw- 

1x>itrüge  riir  1877,  1878,  1879  und  1880    34 

«      HM       MI»   Direotor  Profeaaor  Dr.  A.  Baatian  ia  Beilin  AUflaong  dar  Jabreafaaitrige  80 

n     10.    M      »    it  faofaaaar  Dr.  H.  Sotuwllar  in  Jen»  Jaliraaliaitng  fltr  1881  ....  6 

„       „      ,1        »     n    ObvlaBdforbtUK'istcr  Dr.  C.Grebe  in  EiBi'iiacb  Ablösung  (1.  Jahm.Bbeitr&ge  60 

«     18.    w       Ml»   Profeiw»  Dr.  R.  Greeff  in  Harburg  Ablösung  der  Jahreabeitrige  .    .  60 

»  n  „  w  »  Onatoa  Tk.  Kiradi  in  Dreado  Jnhnäbeitrign  Hr  1880  nad  1881 .  .  18 
II     16.    II      »1«  PtofcsKor  Dr.  N.  PriiigalMim  in  Bariin  daagL  flr  1878»  1877,  1878, 

1879  und  1880   30 

w      n     n      NW   HofrmtbPrataaor  Dr.  J.fl>rainWian4aBgl.ilb'187T,  1878, 1879 0.1880  24 

,1  18.  „  «  n  Oohcimer  Finanzrath  Dr.  G.  Herbst  in  Wpim.ir  .TahreBbintnuf;  fiir  1881  8 
II     18»    n       UM    Geh.  Hofrath  Profeaaor  Dr.  R.  W.  Buns«n  in  Heidelberg  JabreoLettifge 

flr  1877,  1878.  1879  «nd  1880    S4 

n       n      n        »     h    Dr.  0.  v.  Seguitz  in  Wic^cimniüble  bei  Schweinfurt  desgl.  für  1876, 

1877,  1878,  1879  und  1880    80 

M     M.    II       n    w   Professor  Dr.  J.  V.  Cama  m  Leipaig  AUtanng  dar  falinalNiMIga    .  80 
II      81.     n        M     n    Gah.  Ober-Mcdicinalrath  Professor  Dr.  W.  Battm  in  Göttingen  Jahres- 
beitrag für  1882    6 

I,      M     II      n    n  Boifrath  Director  Dr.  A.  Dradhriar  in  Oraadas  JabraabatalgB  flr  1878, 

1879  und  1880    18 

„     22.    „       „     „    Profenor  Dr.  6.  Frank  in  Leipaig  Eintrittegeld  u.  Jahraabeitrag  fltar  1880  86 

n       w      w       w     r    Professur  Dr.  F.  Seitz  in  München  desgl.  für  1881   8 

n      »     n       »    n   Profeaaor  Dr.  F.  T.  KAtaisg  ia  NordbMiaan  daigi.  iür  1880   ...  6 

„      „       „    „   Bofrath  Professor  Dr.  G.  D.  Sitler  v.  Schroff  in  Graz  desgl.  f&r  1881  6 

n     88.    n       H     n   iMbaaor  Dr.  J.  Ra«per  in  Rostock  Jahresbeiträge  fOr  1880  u.  1881  12 

n     88.    H       II    n   Doaant  Dr.  C.  0.  F.  C«ch  in  Moakan  Eintiittagaki  u.  Jalmnbeitr.  f.  1881  36 

»IHN      H    H  fnSmm  Dr.  J.  Garianh  in  Briangw  MoaAaitng  flr  1881  ...  8 


Digitized  by  Google 


179 


Bwk.  rc 

JkmiSmM.  18B0.  Tm  Bca.  Kamr  tm.  Dr.  J.  Orietxon  in  Knlimiltt  W  Brtag  /mbwboMg« 

fDr  1880  and  1861  IS  — 

„     80.    „       „    „   G«b.  Rath  Prof.  Dr.  M.v.PetteidEoferi.ManehmAU<i«io£d.JahrttlMil^^  60  — 

„    Sl.    „      „    „  Dr.  J.  W.  EmOa  fai  B«lin  MimbeiMg«  Ar  1878,  1879  vad  1880  18  — 

  Bf.  N.  KnoUuBh. 

ITntentlltEiuigs -Verein  der  EsL  Ireop.-CaroL  BeatmhflD  Akademie  der  lalniftiMiiL 

Indem  der  ünterseichii«t«  im  Nachstehenden  dan  vierte  VerseichniM  der  Baitri(«  mm  üntcnMImgi» 
Verein  der  Akademie  za  allgemeiner  Kenntniss  bringt,  gestattet  sich  derselbe  (Tergl.  LeopoMina  XVI,  p,  88) 
daran!  hinzuweiacn,  da««  die  im  Jahre  1880  TeriUgbaren  Untcristützuugvn,  nach  sorgfältiger  Erw&gung  de« 
Vorstandes,  im  Gesammtbetrage  von  600  Bmk.  and  iwar  in  secha  Tbeilen  ni  je  100  Rmk.  an  aibanw  vkb 
HflUabcdarftige  im  Mai  d.  J.  gemiUa  g  11  der  Gmndgeaetae  dos  Vereins  vertfaeilt  worden  amd. 

H»ll«  ».  8.  (AgiiVHM  Ib.  S),  Am  81.  Deoember  1880 

Dar  Vorstaad  des  Uaterstfitianae-VaraiBi. 
Dr.  H.  iMklaack,  VonitMader. 


Tinte Terzeiohniss  der  Beiträge  znmTTatBlstützungs-Yerein  derKsl.  Leop.-Carol.  Ceatsohai 
AkademiA  der  labufineob«!,  im  iuaux  Mb  iiugiDg  Deoambaz  1880.*) 

eingezahlte  BtSMf».  WmUns  ISßUM 

•)  BImmaltf«:  Mk.  k. 

Vabertng  12JB21M  ISBaJM.  U.  An 

ieeoi]llnil«LBr.Dr.jv.OttellntieBlBHMbng    la—  „  MI  IB.  IN^   

II      n   BIK  „  BOrgemeiiter''  Dr.  Kirehtn*  JlmnlM  ItjKUtM 

pauer  in  Hamburg  ....  ft— 
„      n   n.  „  ProfeMor  Dr.  Fiiedricb  Grob;* 

tu          T."'«'*'?^*''*.   »1      .  n.   An  Herrn  Gebeimen  Medidnalrath  Profemir 

«     mu.  „  Dr.  NachtJgal,  PrtBdent  der  wi««krf  !«  1>«-I«n  ««-««Mfa.  lUM«. 

geographtaehen  Geadlschafk  in  *•  "laMW  m  Dresden  emgesalilto  Bcfttige. 

 *  Jftlirlfeka: 

b)  J&hrliche:  tSaftJtD.    a  Hr. Sanit&tuath  Dr.  Lebmann  in 

„  Jw.  la  Hr.  F«NtiMiMwDr.vonKreBpol-  Oeynhaiuen  Beitrag  »r  1880  .  8.- 

hnbarblttMlMnBiilnfflbr  i>     n    IB-  n  Dr.  Knebel  in  Bnum  utgL 

leSO  la—  ftr  1878    «.— 

„    „     16.  ,.  Oher-Medicinalrath  Dr.  BB.  tob  h     »     •    «  Fmfcmr  Dt.  BnaBgwtea  in 

Hfring  in  Stuttgart  desgl.  für  IUctb  d*«gLftrlflBO  Bl.fcW.  848 

issit  14.-  »     ,.    SL  „  Dr.  Cail  Rnga  in  Itarita  dcagL 

„    ,    Mb  ..  i>r  nv(M  M  (H  ttsohninAtonn  für  laao  10.— 

(li-jgl  liir  is.'^)»                          8j—  "            1.    „  I.phrpr  H    Brock müllcr  in 

„    »     BB.   „  Ober-lin«nitralh  DirecWr  »on  Si-hw.>hn  di-sRl.  für  l»»!   .    .  B.— 

Zeiler  in  Stuttgart  desgl.  für  Mirale.   „  C.  A.  Ki.sch.T  in  Iliunl.uri;  Jfs^r]. 

1879  nnd  1890    10- 

„    ,     BB.  H  i^HMkeiur  A.  OeUeb  in  Gm»  "  AprU  28.   ..  Dr.  1.  K  iUblcke  m  llu.,-i  r^. 

dasgL  fBr  1878                       6.-  dcsKl.  für  ihm  .  .  .  lO- 

Felr.  10.  M  rreftineoi  Dfc  Hok  in  Bambog  «  AngvitB.  „  Dr.  Carl  Scbiedermayer  tu 

deeifL  i«r  18»   ^         «*  1880        •  .  »-« 

.  Dec   B.      Ol  ,  I  inanztath  Dmctor  von  i,  Sept  IT.  „  Dr-SchmidekaminBlankeuM 

Zelter  in  StottgUt  d«gL  nir  d«^  «IrMBO  «d  M81  .  j_  10-- 

IBBt  •    "J-  Zmmmm  1B4BB8B 

Ziisanimpn  12,74t.56 

Hatio  und  I)r<'sdLiu,  im  l>i  rrmi>cr  1860.  Dr.  H.  Knobiauch.    i>r.  F.  Wilickel. 

*)  Ente«,  zweite«  und  drille«  \erzeichoiba  tergl.  Leop.  Xlll,  lä7T,  y.  83;  Leop.  XIV,  1878,  p,  179;  Loop.  XY< 
18»,  p.  1801   


Digitizeu  Ly  CjUv-'^^il 


180 


Wilhelm  Philipp  Schlmper*) 

«wr  gebona  am  B.  Juiiur  1808  so  Dooenbaim  bei  Zthem  im  Elsun  als  der  Sobn  «ioes  protesUaHHÜMi 
INkmnii   Nach  criangtar  VMASUumf  auf  den  QjniuaatBiB  ni  Snahavalhr  atiMlIrlia  ar  an  dar  Stvaariniigar 

Uriivpr«ität  zuerEtt  Throlope,  widmete  Fir?i  aVxr  LalJ  mit  entscbiedeiMB  lUaite  den  Nfttnrwnswriiohftften. 
1835  wurde  er  Cnatos  dca  natwbiatonaohen  MuaeoiuB  an  Straasborg,  1839  Oonaamtor,  1866  (nach  Lerebonllet'a 
Tada)]Mi«eliordiaaaBfaalilBta.  Daaadlwwaraahrnidi  aa8paaidiltlaBftarflarIlaiMD,«iadaaBaaakB^^ 
aban  grossen  Tbeil  des  Materials  seiner  „Vi'gf'tanx  rMsilc«"  aas  demsr-ll^r-n  entnonimen  hattp.  Scbimper  fand  hier 
dia  gflutigate  Gelegenheit,  seiner  Neigung  für  vegetabile  FalliODtologie,  welche  er  scbou  als  Student  eingebender 
gilrMicn,  Ganflge  a«  tfan,  waA  trat  b  tauige  FreudadMil  oad  ArteHagaasaliwdiaft  nifc  B«gtt  von  UM, 

AleTaridpf  Brann  und  andrren  Pflanzenplivsiolcigrn  von  Ruf.  Burcita  im  Jiilire  1811  pnWicirte  er  in  Gemein- 
schaft mit  A.  Mougeot  , Monographie  des  plante«  fofigilcs  du  gres  bigarr^-  de  la  cbaine  des  Vosges"  (2  parties, 
18  plaadiaa.  Sttaaboiirg,  Trenttel  «t  Iftots.  4«.  Dasselbe  mit  40  Taf,  Leipzig,  Engelmann,  1844.  4«.), 
«pittpr  1862  (HtrasLoiirg,  Berger-l«TTanlt,  30  pknclirH'l  ein  anderes  Werk  ähnlicher  Art:  „Vfgdtaox  des 
t«rraiii&  de  Iransition  des  Voige«'',  iu  VerLiiiduiig  mit  Joseph  Edchlln-Scbhimberger,  der  den  geo- 
logischen Theil  bearbeitete.  Es  waren  dies  jedoch  nur  die  VorberntoDgen  sra  rixtem  weit  gröoserea 
Unternehmen,  des  „Trait^  de  pal^tologie  vegetale",  welche«  in  den  Jahren  1869  Us  74  in  drei  starkw 
OctaT-B&nden  mit  einem  Atlas  von  110  Talcb  in  Folio  sni  Paris  erschien.  Dasselbe  giebt  in  latebnscber 
Spnciha  mit  französischen  Anmerkungen  die  Beschreibung  aller  bis  zum  Jahre  1854  Lfkanntrn  Arten  fossiler 
Pflanaen.  Daa  Werk  erforderte  aa  aeiaer  Herstellnng  langwierige  Nacbforacboiigen  in  dao  Muaean  nnd  FrintU 
sammhingen  feasHer  Fflannn  In  Eoiopa  nnd  one  kritische  Durcbsdcbt  Alles  deseen,  waa  InAer  in  dar  f«ga- 
tabilen  Paliontologio  veröffentlicht  worden  war.  Es  littet  nher  auch  infolge  desoeo  eine  unerschöpfliche  Fttlle 
bieniif  bcafigUcben  Materials  nnd  ist  für  Foneher  and  fiammkr  ein  gleich  nnentbehrlichea  HflMmittel  geworden. 
Ton  afaam  Mnen  In  daolaeher  Sprache  geadniebeaca  HandboolM  der  Pallontologie,  waldiea  in  aw«l  auf  dia 
Thier-  und  auf  die  Pflanzenwelt  bezüglichen  Theilen  erscheinen  aollte,  ist  der  eine  die  Pflanzen  behandelnde 
Theil,  welohea  Sdüoper  bearbeitete,  aocb  von  dieaaBi  in  Angriff  ganonnraen  worden,  wihrend  der  die  Thienrett 
batnJKwda  Tlieil  von  X.  A.  Bttal  noeb  «naatdxt.  Bchfanper  behandelt  in  der  bd  aeinan  Ldadten  nodk 
•ndiienenen  ersten  Lieferung  die  TliallüpLjten,  die  Bryophyfen  uad  Pteridophyten. 

Am  bcrühmteatea  ist  Schimper's  Name  durch  seine  nmfasaenden  Arbeiten  Uber  die  enrcyliaehM 
LraluMMwe  gawofden,   'Bt  begann  dia  TarOAulBelrang  im  Jahn  1886  mit  einem  WeritOi  waldias  aina  gantna 

Beschreibung  und  Abbildung  aller  in  Eurojia  bckriim'.n  ]\Ioris-Sp<  i-ii  •.  rr.'ViÄlt  urjrl  gpwi  =  ^iTiiiiisEi:n  die  Grund- 
lage der  neueren  Biyologie  geworden  ist,  der  ,liryologia  ]:^aropaea  sen  Uenora  Muscorom  Europaeorum  mooo- 
gnq^  Ülutmt»",  Btnttgatt  bei  SdnrannlMrt,  1888—86,  in  aielia  QnarfblndaB  mit  640  TiiUn,  danaa 
1884  bis  1866  noch  vier  Hefte  mit  Kachtriigfn  und  40  Tnfeln  folgten.  Sehimper  Terband  sich  mit  dorn 
damnii  baatan  Kenner  der  europäischen  Moose,  dem  Apotheker  Philipp  Bruch  in  Zweibrttcken,  der  jedoch 
bald  duMif  abdb,  «nd  gaaeUto  aataam  aigenan  groaaaB  Zaieknentalaota  aellweise  fia  KUJb  Ib.  OnmbaTa  SB. 
Mit  unermüdlichem  Flcissc  und  trefTendem  Urtheile  schuf  er  so  ein  Werk,  wie  e«  sett  SÜanius'  ..IfistCtin 
niuscorum",  d.  h.  seit  1741 ,  nicht  seineeglächen  hatte.  Im  Jahre  1860  (in  swcitar  Alfl^  1876)  Uaaa 
Sdiimper  in  lateinischer  SprwÄa  dia  „ByaapA  nmaeoram  Banfnaoivm''  in  glaiahom  Tariaga  Mgan.  1878 

aiiabte  die  „Bryologia  Europaea"  ein?  neue  AnflacTP. 

Die  Anregung,  welehe  mit  diesen  Werken  gegeben  uurde,  hat  die  europUiücije  Moubkunde  wesentlich 
m  ihrer  jetzigen  Uöhe  gehoben  uod  ihr  niiliaielia  Jünger  gewonnen. 

Von  lebhaftem,  reizbarem  Temperament,  verband  Schimper  mit  ft'anzösischer  Frische  dcntKche  Gründ- 
liehkeit  und  Ausdauer.  Die  Professur  für  Geologie  und  Mineralogie  an  der  Univcrsitit  Strasgburg,  welche  er 
in  den  vierziger  Jahren  erhalten  hatte,  führte  er  auch  unter  deutw-hem  Regimente  in  treuer  Anhinglichkcit 
an  dia  alte  Hocfaschnla  fort  £r  atarb  an  20.  lUra  1880  Abends  im  Alter  von  78  Jahno.  Mitgliad  der 
LeopoldiidaeMüaroibiiBdWB  Akndiiria  mr  Sebhnper  aeit  dam  8.  Juni  1862,  cogn,  da  JSaA. 

Ausser  den  oben  genannten  selbstet&ndigen  wissenacballüAaB  Werken  Sofatepar'B  arwünua  wir  noeh 
folgende  in  Zeitschriften  erschienene  Abhandlungen  desselben: 
1.  HoBoomm  Chilensium  species  norae.    Ann.  8cL  Kat  YI  (Bot.),  1836,  pp.  144 — 149. 
S.  IMmt  OdtüuntB  Mimmu.  Wkn,  ZU,  1888,  jp.  887— 878. 

9  Tai;^  TiaapoMh»  XTl,  pag.  S4. 


..iju.^ud  by  GüO 


181 

3.  B«trag  cur  Flora  des  Fanlborna  (Berner  Oberland).    Flora  XXII,  1889,  pp.  401—412. 

4.  Biyologische  MittheiluDgen.  Flora  XXn.  1839.  pp.  449 — 458  ;  XXm,  1840,  pp.  677—692,  693—608. 
B.  Bmm-Fame,  Schafthalm,  Cycadern,  Aeihopkt/llum.  Atberiia,  Ammonitn  (riplieatiu,  ApM  tnUtfUU*  im  banten 

8«iMliit)atn  dar  Tpgtw«;  Sfftlerimn  auf  dium  Papp«l-Blatto  der  Wettoaaar  BrMinkolila.  J^Minluud 
and  BrooB,  F.  Jdirb.  1840,  pp.  888— SM. 

8.  Eine  Excursiun  in  die  Berge  bei  Offweiler  im  EtsasK,  als  Boitrag  zur  Physiognomie  der  Mow-  vaA 
Flechten-Flora  der  mittleren  Togenn.   Flora  XXY,  1843,  pp.  887—862,  863—859. 

7.  DutAvptfo»  (Banmbart),  dne  Gattimg  der  Lanlnooen.   Botaa.  Zaitaiig  I,  1848,  ed.  877—881. 

8.  FJnige  Bemerkungen  zur  Bryologia  Eurnpafa.    Flora  XXVIII,  1845,  pp.  145  — 1-lß. 

9.  Das  DovreQeld  in  Norwegen,  in  botaniwher,  ToneQglich  bryologitcher  Benehong.   Fkca  ZZTIII,  1846, 

pp.  118— 1S8. 

10.  Sur  fMlqma  faits  deppodatit  du  pbi'nomc'nt.'  erratiquo  de  la  ^vcandinavic.    Paris,  ComptM  Bniilm  JLXlli 

1646.  pp.  43—46;  Edinb.  New  Phil.  Joutn.  XL,  1845—46,  pp.  240—243. 

11.  Vy  moMor,  ftnrt  fiunw  xadar  m  km  i  SkmidiwTi«  ir  1844.  Stodiholam  Akid.BiuidL  1846,  fp^  IST— 170. 

19.  1Mb  sxst  nne  tnii.qit'nie  ptpecr  du  Bnuqucitin  en  Europe,  Capra  hüpaniea.    Parit,  GoOptM  BmillM  ÄJLVi^ 

1648,  pp.  318—320;  Froriep,  ^'oUzen,  VII,  1848,  ooL  53—54. 
18.  BeoihnehM  aBatanriqne«  «t  BHwpliologiqnM  nr  lea  moauM.    BbtaAemtg,  Soe.  ffiiL  Hat.  -Hirn.  IV, 

1850,  pp.  1  — r,!i 

14.  Palacontologica  Aisatica,  ou  Fragments  paicuutologiqucs  des  difiercnts  temina  strati£^  qtti  sc  reDContnaat 
ca  Alaoe.   StradMRiiy.  flao.  Biet.  Nat.  Kfm.  IT»  1868,  pp.  1—10. 

16.  lUnoirp  poiir  .«prvir  k  rhi^toire  nabu«Da  doB  aplwjgnMi  S^fjugHiim,  Iis.  SwIb,  lUai.  Simuta  ^baaf. 

XV,  i«oö,  pp.  1  -  in. 

18.  Oheervations  rar  quelque«  cm  de  töratologie  bryologiqne.  Faiii^  Ball.  Soc.  Bot.  TIU,  1861,  pp.  851— 884, 

17.  Bemerknngen  über  Dr.  Müller'«  Bryum  DrummonJi.    Botan.  Zeitnng  XX,  1862,  pp.  374—375. 

18.  M^noire  amr  1«  temin  de  tranution  d«a  Voagea.  —  Partie  paliontologiqae.    Strasboarg,  Soe.  Hiai.  Hat. 

H£m.  T.  1868. 

19.  Eaptjchinm  araaeoram  neocakdonioonim  geani  nonun  et  gemia  Spiridem,  reriraiB  •p«dqne  nova  aaeto. 

Van  Acta  Acad.  Gaea.  Leop.  XXXTT,  Fan  1.   Diaaden  1885. 
M.  »adtias  an  dar  Gattn«  I^Mtaa.  Nina  Acta  Aead.  Cbaa.  Laap.  ZZZIIL  Bnadn  1867. 

In  Vf'rl)itttlung  mit.  Ph.  Bruch: 

21.  Biyologie  d'Enrope,  ou  Mouaaes  d'Earope  diapoeeee  par  famüles  naturelles,  et  publiecs  par  monogrspfaka 

daa  gmraa.   Ana.  8eLMat.IT  (Bot.),  1885,  pp.  878—878;  T  (Bot.),  1886,  ppi  177—179. 

22.  Fragmente  de  Bryoloc'ic  irFurnii..     Straaboarf,  Soc.  Bist.  Kat.  fiUm.  TT,  1835 

SS.  Comparaison  entre  les  Phaicuin  aÜermfMmt  i*.  paitulre.  et  /*.  tuimlalum.    SlruBbuorg,  Soc.  Bist.  Nat. 
Xte.  n,  1885. 

Si-  Oatrections  and  rmiorkg  upon  Dmmniond's  firgt  (Ärctic  and  Canadian)  CoUectioil  ol  Boctll  AoNriaaB 
moBseB.    Uooker,  Lood.  Jonrn.  Bot.  II,  1843,  pp.  663—670. 

En  Teitimhuig  aait  ToUtt 
85.  HoUaa  aar  k  grrä  bigand  da  la  granda  eanttra  da  BaaHa  ha  Bahia    Btnaibtafg,  Soc  Bat.  Bat. 

H£m.  n,  1835. 

Scfaliesiliob  verdient  noch  ErwiUinung  Schimper's  gemeinscbafUich  mit  Voaga  gefertigte  Uebersetaoaf 
voe  IVid.  de  Taabttdl:  «Laa  Alpaa;  diaci^iiliaB  |tttecaaq;Ba  da  1»  aatara  at  da  la  laaaa  alpaatna".  Stiaa- 
iMavg,  Xiaatld  at  Wirla,  1858.  8«.;  ana  S4  par. 


^tug^gaiigeiie  Sduriften. 

(▼ob  18.  VA  Ib  15b  Joni  USA  SoUaia.)  flaological  8ociet7  in  London.    The  qoartar^ 

DentichoEnndechanfllr  Geographie  Ti.Stati»tik.  Journal.   Vol.  XXXVI,  Nr.  142.    London^  8«.- 

.uauwGu«  ui  ui.ue  >iiiuc  u.  oi>ui»u>..  j „jj .  Q„  jj,^  oligoceuc  sixau  üf  ilie  Hampshire  Ua«u>. 

Uerau^eg.  y.  K.  Arendts.    Jg.  II.  Uft.  9.    Wien  -  i37_i77.  —  Mackintoah:  On  tbe  correUtion  of  Üm 

1880.   8«.  jUMipoiitt  of  tha  noitk-«aM     Bi^aad  aüh  Oaaa  «f 


üiyiLized  by  Google 


tbe  midlaad  ind  am—  eonntiM.  p.  1T8— 186L  —  BUk«: 

Ob  the  rorthuid  rock«  of  England,  n.  189—23«.  —  H agh  ea: 
On  th«  wolony  of  Angleaey.  p.  237— 240.  —  Slirubaulc: 
On  tho  nritiRli  upper-silurian  V'enestellWa«'.  ii  241  — 2r)4. — 
Hu  II:  Dil  thc  iri'iilogicÄl  rtlatiotis  of  the  rotks  u(  thf  soutli 
of  lrol«tid  Ui  tlios*-  of  North  Dpvon.  p.  äV>— 271!  —  Marr: 
On  thecAmbrian  and  ailurian  uitliv  Di-«.'  vullcy  p.  277 
—984.  —  Raticf :  On  tbe  Kbistose  volcaoic  rorkg  on  tbe 
«wt  Ol  Dartnoor  and  m  ifa«  Brcnt  Tor  «olcaiio.  p.  286 
—  Ponlton;  Ob  Biaininaliao  rcmaiiM  md  tree-tninkg 
in  quurteniarv  ttand«  al  reailini!  p.  '£Hi — 806.  —  Poole; 
On  ttip  goUi  Iracls  n)  Nnva  Snitia  p.  307— 313.  —  Cobbold: 
On  tl  c  i-lnitH  r^tiosni  in  liiyini;  out  t'iu  Oxford  Si^wii/i  furm 
ftt  Sanilfiini-on-Thames.  p  314 — .'(2iv 

Terein  s.  Befördemng  d.  Oartonbaaet  ia  d«B 
Zgl.  Prenn.  Stuten.  Honatadirift.  Jg.  28.  Nr.  4. 

6.    fi«rlin  1880.  8«. 

Seattche  Seewart«  in  Hamborg.  Monatliche 
üel)iT»icht  der  Witterung.  Index  tn  dr-ni  Jahrgänge 
187Ö.   Januar  ti.  Februar  1879.    Hamborg.  8». 

Stmekmaim,  C.:  Die  Wealdao-Bfldaiigen  der 
Umgegend  von  Haaaorar.  Eiiia  geognoatisch-palioo- 
tokgiach-atftlialiaeha  OantaUong.  HaaiKmr  1880.  8* 

Haturfonch.  Oesellich.  in  Sanzig.  Schriften. 
Neue  Folge.  Bd.  IV,  Hft.  4.  Daiwig  1880.  8».  — 
CoBW«Bti:  Dia  fimilcn  UUnr  von  Karlsdorf  am  ZoUen. 
n.  1 — (8.  —  Wacker:  Tlerter  Kacfatrag  zur  Phanerosaiaeii- 
Flora  trnn  ('nim  narh  den  For»rhnngen  von  Kehdaiin  In 
Stransburi?.  p.  !*7 — 107.  —  Brisrbke:  D»  IcbncDmonidrn 
der  rrovinxen  Wi      n  Ost-^I■l•lls^.■n    I  Kort.?,  p.  1(16— 210. 

—  KUnzcr:  rdiir  den  Ksi.tln  -  ii  -  Waldes  auf  den  Zug 
der  Gpwittor  In«  Krpi.se  Matifiiwenirr.  p.  211 — 220.  — 
Kipsiiir.  Dc^itrai;  zur  Kenntniss  ihr  liackWMdUHW  TOB 
Jüntiinvr/  K»  lirhttrhinu.'  Ki»cb.  p.  223  -  225, 

Geograph.  Gescllsch.  in  Hambnrg.  Mitthci- 
lunjrri.  18TK— 71»  Hft.  II.  Huniburg  1880.  8".  — 
Si<>  i?!  ir  si  1  Ii  Uli  <lt ;  I'it  (jollfitnirn  u  d.Wi-j;  la  d.  I'olartiii't-r. 
p.  133 — 143.  —  Itüriebt  Uber  d.  Verhandlungen  u.  il.  Ergebnisse 
der  ialereatioiuüea  Fdar^'ooforeia,  abgeBalten  in  mmburg 
vom  1.— 16. Oirtobcr  1879.  p.  144 — 166.  —  Bobertgon:  Eine 
Excursion  narh  Island  im  Sommer  1879.  n.  167 — 177.  ~ 
Friederirhscn;  Der  (fronraphiarhe  Standpnnkt  AfrikaB 
Kiidr-  IST»  p.  17«  ai-KI.  Wostondarp:  Itus  Oiluet  der 
Kle]iliaiit<'ii  u  der  F.lfrnbein-Ueiehthum  lndi<iiv  i  .\iVik.is. 
p.  2<il     213.    -  Kggcrt;  Die  Oriiya-Eiseiiliahn  iii  i'uni. 

ti-  214  -217.  —  id  :  A.  WfrtlieniaiiM's  ltii>eri  im  Innern 
'eru».  p.  21»— 223.  —  Kubarv:  l>ic licwobuer  der  Mortlock- 
Inaeta  iKaniliiMB^Ardiipcl)^  p.SM-«8B.  — Viegel:  bttdU' 
bOder  aua  Weit-Afirika.  p,  WO— 8sr. 

K  K.  Gartenban-GRsellaoh.  in  Wien.  Wiener 
diuptrirtp  (i;i:tMi  /i  itiiiiK'.  lllt.tj.  1880.  WienlSSO.  8". 

Landwirthschaftl.  Jahrbücher.  Herausgeg.  vou 
H.  Thiel.  Ud.  IX  flMSO;.   Hft.  3.    Herlin  1H80.  8". 

—  Maerc  ker;  l'iln  r  die  AnwciMiung  kunstlichiT  Dum;«-- 
mittel  fiir  Kartoffeln.  |>  Usl  472  Ii.' Vr.e.r  I  i  Ikt  die 
Aufriehtung  dos  Ki'lHi.'i  r;i  II  <M  tr.';i|.  :.  ).  17.1  .'iir'!  (ue- 
üoler:  lierichtder  Ma.M'LiiieiiijrUfungs-(  '>iiiiait.^ii>!i  deit  Uiid- 
Wittliflia8li«lnill  Vereins  für  Bhaimnussen  über  afalB  GaOp 
canm  nr  Gewinnung  von  Oetrei3e-8aatj;iit-  p.  921—649. 

Boc.  Adriatica  di  Scienxe  natnrali  in  Trieat. 
BoUatino.  Vol.  V.  Nr.  2.  Trie!»te  1880.  8".  — 
Grabluv itz:  .Sopm  nu  rjinibiamento  omenralo  nelle  co- 
itanti  marenmetrielie  del  pnrto  di  Trieste.  p.  141 — 166.  — 
Stogüicb;  Pruspotto  delU  faiiua  del  man- Adriatieo.  n.  1S7 
— 280.  —  Sehiavuazi:  Aifsiunte  e  eorrezioni  alP  „Kien CO 
iletli  iK  i-elli  virenti  nell*  Istria  ed  in  HpecLulili  uoll"  agro 
pir;uu--i  ■  p.  287 — 289.  Viert  baier:  tili  elementi  üco- 
pi  rli  iieir  ultimo  deeeiinio  ]i.  :MK>— 314  id  :  1..*  nnova 
sor^eute  de  II' .\iire>ina  p  3|.'i  II".  -  id.:  I.,i  terra  rofwa 
del  Carsu  parugouuta  cuu  iiuelU  delle  ludio.  p.  31»— 320.  — 
Dal  Sic:  Deila  palvere  iBMtlicida  data  dal  lori  del 


ttkrum  0  OritmAtmum  OhurarioefoKum  Trt\  .  p  330—389 

—  Stossich:  II  Carso  Libunüco.  p.  3;i3— .I.M 

K.  Preu»».  Akad.  d.  Wisaemch.  in  Berlin. 
Monaleberichf  Februar  18Sl.'.  It.M-liii  1880.  — 
Kroueokcr:  lieber  die  Irreduclduliiat  tou  Uleidiuugeo. 
p.  I&6— 1«;2.  —  Peter«:  lieber  eine  nena  Art  dar  N«» 
gattuug  Anomalurut  von  Zanaibar.  p.  164 — IH.  —  v.Op- 
pol/.er:  Ober  die  Honnenfinstemias  des  S<'huking.  p.  IM 
IHö.  ~  Bernstein:  Ueber  den  zeittu-ben  Verlaof  der 
elektrritnni.'^rlien  Strmne  der  Nerven  p  IHH  -lSt2.  Vogel: 
Uelier  die  III  II.'!  \V;i . -I  r -t  tl liiiii  II.  die  Spectra  der  weiuien 
Fixsterne  und  die  liiiSiKialiuu  de*  Calciums,  p.  192  -199.  — 
Uaincke:  Geber  olektriacbo  Ausdehnung,  p.  200—212.  — 
Hildebrandt:  Die  Berginael  No«i-K<iinha  u.  das  Floaa- 

r'hiH  de»  SemberAuo  auf  Madagaacar.    p.  213  —  217.  — 
eters:  Mittbciluni.f  Uber  neue  oder  weniger  bekannte 
AmphibieD  de»  Berliner  Zoologiacliaa  Mnaemafc  n.S17— iüti. 

—  Kamroolaberg:  Teber  ■"l>tt%T'Bni  BraibWIlBlliaa  am 
Zinn  und  Ziuk.  p.  22ö— 233. 

AeBd.ro7ade  deHddeciae  deBelgiqne.  M^moirea 
couronn^  et  aatre«  memoire«.  CoUection  in  8*. 
Tome  V,  Faao.  6.  Broselle«  1880.  8<*.  —  Daffer- 
Baa:  Daa  aonlilaan  de  verre.  Hygiene,  laaladiei  «I  aeä- 
duta.  lOT  pi 

MtVMOiXnl:  Oaologiske  Untenegelaar  iXmMa 
Amt.  H.  IT.  aamt  Bamaerkninger  om  IVonaa  Aanta 

Baevning  ovor  Ilavfladen.    Thiondjem  1870 — 74.  8*. 

—  De  gneis-granitiske  danneUei'  längs  det  uordlige 
NorRes  KyBt.stini^.  Hep.-.\liz.  •  Det  nordüge  iSverige« 
og  Ninu'eh  Reiilii(?i  .St'p.-Abz.  —  Scheuenutgaerachei- 
nati^feu  III  der  gegenwärtigen  lÜtaralnBab  üatian. 
T.  B.  Lehmann.  Sep.-Abz. 

tjbjlrtmfct  ft>:  Report  an  liM  ptognaa  and 
eoBditiao  af  the  botanic  garden  aad  «Mranmiaat  p]a»> 
tBtiaBB  doring  the  year  1879.   Addiuda  1880.  4*. 

Prowe,  L.:  Zur  Biographie  von  Nicokaa  Ooper- 
nicoa.  Thorn  18ö3.  4*.  —  Kicolaoa  CopenueBa  ia 
seinen  Beziehungen  aa  den  Hersoge  Albreoht  vao 
Prvaaaan.  Theni  1856.  8*.  —  Da  Uriodai  Gopanm 
patriB.  Thorani  1860.  4«.  —  Ueber  die  AUlagi^eit 
doa  Copeniioaa  tob  daa  Ckdankeo  griechiaeber  Philo- 
sophen  n.  Aatronomen.  Thorn  1865.  8".  —  Weat- 
proUBsen  in  »einer  f^escliirlitÜclicii  Stellung  zu  Deutsch- 
land u.  Polen,  'rh.irii  IMIH.  8».  —  Polen  in  den 
Jahren  170(5  -17(i^.  Auf  den  Uerichtcn  de«  Thorner 
Residenten  am  Warscliauer  Hole  S.  L.  v.  Oeret.  Berlin 
1870.  8*.  —  Ueber  den  Sterlieort  und  die  Grahst&ttB 
dea  Gopemieoa.  Tboro  1870.  8".  —  Daa  Aadeokan 
daa  Oopenicus  bei  der  dankbaren  Nachwelt.  Thorn 
18T0.  6«.  —  MooBBMBtB  GoparakaHL  SarKa  1878. 
8«.  —  moohaa  CbpaniisBB  aaf  dar  üalTardtilt  bb 
Ivrakaa.  PTOgr.  TWb  1874.  4*.  -  Die  vierte 
Siicularfeior  derOebnrt  von  Niwlaus  CojR^rnieus,  Thorn 
18.  u.  ly.  Februar  IST...     Tlii.rn  IfJTl. 

Coppeiniou- Verein  ftlr  Wissenach.  n.  Kunst  n 
Thorn.    MioolBna  CopiKTuicus  uu«  Thorn  aber  die 
Krgiabaw«gaBfaB  der  Waltköiper.  Uebera.  n.  mit  Aaak 
Menaaer.  DandkgeedieB  u.  uit  eiueui 

WOr*  V.  M    rniitiir      Thoni  IST?».  8«. 

D.e  laudwirthschafllieheii  Versncha - Statteaan. 

llernuMTef.'.  V.  K.  N'ol)l>e.     Bd.  2.'>.    lllt.  l  Berlin 

IbbU.  H  '.  —  Wa  jner  ii  l'riii/:  Kori  lmnien  auf  dem 
(iebirte  <ier  \\  eiidtrr;,'-l iiiii;.'uin.',  p  2l'>  272  |Seiiluii>.l.  — 
Kellner:  Leber  die  Verdanlielikeit,  den  Nahr-  o.  Uunger- 
«erth  daa  auigebeaatan  HepCiaa.  p.  37»— 98«.  —  Qfer- 


Digitized  by  Google 


188 


in  a  II  s  k  i :  Ceber  die  Mcngv  der  featen  SuImudzcii  dea 
Weichsplwassers  bei  CzernicViw  (Oali/irnl  zur  Zeit  seines 
hfibin-ii  suiiMi.".  i.  il- .M378— 7!».  ji.itsi,-  „'.m  Mi.klasa: 
Cbr'mi.Khe  ( 'nti  rsuchutijiuii  Ober  einige  Fossilien  aus  der 
bohmisthcn  KrotdH'ormation.  p.  291— 900.  —  Maver:  Uebar 
dea  EintlusB  des  Saueratubutritt«  auf  die  «llrotwlimha  Qili- 

Schanfass.  L.  W.:  Daa  MoMom  Ludirig  Saltator 

in  Ubtr-ßlu5.  witz  bei  Dresden.    DroeJetl  1879.  8». 

Landoia,  H. :  Ucitrügc  zur  Ktitwickluiiffs^'f-schichte 
dar  Scbmetterliogaflügol  in  Raupe  a.  Puppe.  8ep.'Abz. 


(Tom  16.  Juni  Ut  15.  JaH  iSSir) 

8oo.  Te«eaiia  di  SdeuM  natanli  in  Fiia.  Processi 
mbali.  di  9  rnnggio  1860.    Piaa.  4*. 

R.  A«ca<«mi>  id  TAMWi  imBom.  Atti.  Anno  276. 
8er.  ^.  Uonori«  dalk  dun  di  ninw  fiiiahe.  mnto- 
■wtieh»  «  nafimB.  JA  UL  BflM  1879.  4*  — 
Msrei  Le  fod  dd  Tmra.  p.  8— M.  —  0»iM3  Salb  dil- 
Ibdne  del  Cerio,  del  Lantano  e  del  DUilliei.  p.  17— M.— 
Battafliiii:  Sui  compleasi  di  strondo grade,  n.a6— 44.— 
Ouaresrhi:  L'addo  etilidendisolforico.  p.  45 — oo.  —  Ooep- 
piTt:  bull'  anibra  di  ijiciUa  e  sugli  nggetti  in  essa  rrn- 
rhiiui.  p.  .Vi — 62. —  liecbi:  Su  la  composizioiic  di-Ue  rwcie 
dtlla  minieru  di  HonleratiDi.  p.  tiil-  «S.  —  Cbizzoui: 
Sulla  sinK-rlidB  e  stdle  linee  rho  si  ulteuguuu  tome  luugo 
o  cumv  inviluppo  delle  rette  coiyungenti  i  piuiti  corrispon- 
dniti di dne curve omograficbi' piano.  p.Oil — 116,  —  Heracn: 
La oundiziune  fisic«  ili-lla  i-oncifiiui  p.tl7— 13,S.  —  Capel- 
lini:  (iii  strati  a  Conüt'rit  c  Ic  marin.'  ci.'iui'Htt«'  ini(ji.fni<  hr, 
p,  131'  1112  Soimi:  IM  mi  prMfes-.fi  delirato  e  M<'uro 
per  bi  rii'cri  a  tii5s:iiil"^'ii  a  il-'ll' artciiii  ii :  f  di  ul' iiui.'  l.■s^<.'r- 
vauoni  »ul  üeltu  melailuide.  u.  ttüt— —  i  ommasi- 
Crvdeli:  IMUa  diatribaiioae  ddla  M^na  nd  aottaaw>lo 
lair  Agro  NBHUio  e  delto  aua  taflnema  nella  pmidaiioiie 
deUa  nalaria.  p.  188— 198.  —  Capellini:  Oalcuutt«ra  foa- 
aile  dalle  Colorabaie  presse  Volterra  p.  2(i6— 2lü.  —  Lovi- 
aato:  Sülle  Chbuigiti  dcUa  Calabria.  p.  221-239  -  Sa- 
viotti:  f^opra  nii  niiovo  metodo  geiicraJo  di  rompnsizium» 
delle  forzo  c  sua  estctisione  al  calrulo  delle  travature  reli- 
colarl  p.  240-m  —  Selmi :  Oelle  difficoltlt  di  eOwan 
perfettamDote  privo  di  ancuieo  l'acido  aotfotieo,  dd  BOdo 
eoB  die  rinscirvi  e  di  altre  cose  che  riagnardane  Pananioa. 
p.  att— 257.  —  Uollunci:  Bicercbe  intonio  all'  iBtiraa 
teealUna  del  Orvello  dei  'l'elea.stoi.  n.  258 — 270.  —  Caso- 
rati:  Nota  com-cnienlJ'  la  teuri«  di'llv  üulii/iuui  «iiiKolari 
delle  eqoaxior.i  alf  tiiii  D-flificrrnziali  di  itrinio  ordine  e  siv 
condo  gradii  p  -'71  27'>  \u-  Sa iut  -  Hubert :  l>u 
noaveaient  duu  peudulesimple  «mpeodu  daos  imo  Toilure 
da  dNHjn  de  fir.  p.  S77— 9MM.  —  f  anablam««i  Sulla 
ftnw  crlalalBiia  di  aleime  eaataaM  deüa  Serie  Aroraatka. 
Pb  992— SOO.  —  Cantoni;  Bdk  teoria  delia  pila  vokiana 
p,  801  — 30B.  —  PantanelH:  ftggii  atnti  miorenici  del 
Caiino  (Sienal  c  coDtiderazIoni  sul  mioreue  »uperiorf-.  p  fM)9 

—  —  Lovisato:  Nuovi  ciggetti  litui  «iilla  LaJabria. 
p.  320 — Sti<>  C  i  ri  t  u  1  e  b  i :  Pticerefae  e  coiijsideniLziuui  teoriclie 
UltMIlo  alle  immagini  acridentati  o  soggettive.  p.  861—189. 

—  Emer;:  CuutribuziuDi  all'  Ittiologia.  p.  390—  998.  — 
Moriggia:  Tre  embrioni  di  puldno  in  un  bUstodenna 
anko.  p.  899—4012.  —  Bechi:  Muuve  ricercbe  del  boro  e 
dd  «audie.  p.408— 40(i.  —  Baretti:  Stadl  geelogiei  anlle 
Alf!  Once  aetteatriouaU.  p.  407— W& 

 VoL  IV.    Roma  1879.    4«.  —  Guidi: 

Bella  detcrminaxioiic  grafira  delle  forze  iDteme  nrgli  an  bi 
metallici.  p.  3—18  —  Pii  i  <ine:  Cataiogo  delle  alghe  rac- 
colte  durauti.'  ir  ■  rciiin-  i  iitttr  \  iulaiite  i-  »peilaliiieiite 
in  alrune  piccule  iM^le  inediterraiiee.  p.  l'J — 35.  —  äflmi: 
Dell'  influcnza  di  alcuui  isali  orll'  accelerare  o  rilardare  la 
reaiione  tra  lo  zinco  e  l'addo  soUorico.  p.  3ß — 42.  — 
La  V alle:  Studio  criatallogtafico  di  alcuui  corpi  della  Serie 
Atomatica  preparati  dal  priiL  Kämer.  p.4S — IS, —  Villari: 
fiicerdie  aule  liggi  tcnndn!  e  fdianonutridie  dalle  mIb- 


tille  elettriche  protlotte  dalle  scariche  cotnplete.  inrumplete 
e  parziali  dei  roudeusaturi  p,  <tt-  74  —  Seltiii:  ,\Iirtloiili 
venetiri  c  soätan/a  amilnide  dell'  .\Umniina  in  piiiii  t;i.  ini;e. 

L7&— 88,  —  Aleaaandri:  Nuovi  pruceaat  d'iiubiaucuuieut« 
leilntMriBnpIdiaMnMfiaiRapeeial  modo  dallt 
Laue  laaeeaaldia.  p.  89— IIA  —  Rosaettl:  Sul  polan 
aaaorbeote,  anl  potere  emisaiTo  termieo  delle  tiamne  e  aalla 
tenpentura  dell'  arcu  vultaico.  p.  115-  l'tK  Kiccardi: 
Studl  intorno  ad  alcuui  Crani  .Iraocanos  c  Pamiias  apparte- 
nenti  al  Museu  iui;^ioaale  d'.\utrupolugia  e  di  r'.tiiMlogiu  La 
Fireii?e  p.  130 — 162.  —  Ferraris:  Teoreini  sulla  diatribu- 
zioQG dellu  curreuti  elettriche coütauti  p.  163— 171,  Kleba 
e  'roninasi-Crudeli:  Studi  sulIa  natura  della  lualario. 
p.  172—286.  —  Uetuccbi:  Etfetueridl  e  SUÜalica  dd 
Flame  Tevere  priiiui  e  doiio  la  eoniluenia  delT  Aniene,  e 
dcllo  stcsao  I'iume  Anieuc  durantc  l'aiiDO  1878.  p.  237— 1^2. 
—  As  coli:  Sulla  rappresentabililit  di  aun  fiuziene  a  due 
v;iriahili  yt  r  serii'  d'>)ipia  Irinouomi'trifa.  p.  2.VI  H4Kt.  — 
iani  I'i  ali  tih,.'  mii  ri  ili  ri.-iauauK'iitu  di  II'  .V^ro 
ruuiaiiu  vseguitu  daj;li  auliciu.  p.äul-  ÜUi  —  /.<'ja:  iticerclie 

■natoliclie  mIT  Appendica  däla  tikndola  Tinrnh  a  p.  317 
—  DI  Tueei:  Saaiio  dl  aliadl  geologiei  !,ui  pvpuhui 
dd  Lade.  p.  867-8ll£^ 

—  Hetdorie  dell«  daaac  di  aeienze  morali,  atoridM 

e  filubiffiche.    V.,1.  III.    Ituii.i,  IhTl*.  l'l 

Natarforaoh.  Oeaellach.  in  Bern  Mitiheilungen 
aus  d.  J.  187«.  Nr.  937  — 961.  Beru  1879  8«.  — 
Förster:  Unieraurhung  Ober  die  Bezielmii  ;i>ii  zwischen  dem 
»pedftschcn  BrechiingavemiAgcn  U.  der  i  ■  m  1  iitniti<  11  v<>n 
Salzlösungen,  p.  1— —  Ijut»:  üntersiubungen  Uber  die 
Cladoeeran  der  Um^.'ebung  von  Bern.  p.  SS— 64.  —  Bach» 
mann:  üeber  einige  KigeutbOmlicbkeiten  der  Oberflicben- 
gi-staltuug  der  Molasse.  p.  6t— 64.  —  id.:  Machweia  dar 
.\ni;nlatiissrliii'hteii  in  den  itinern  Uemeralpen.  p.  «6 — 78.— 
(Joaz:  l'eber  Klima  u.  Vegttatii'nsvorhülliiW«,!-  von  Lvcanio 
u.  L'ingebnng.  p.  77-  85  -  llilfiker:  I  i  licr  dir  Itestiin- 
mung  der  Constante  der  S)nii''ii|;iiriillaxe  p.  b»i  174  — 
bluder:  NeulK'stitnninng  ru.icer  seltener  Cnralliiiarten. 
p.  174 — 170.  —  Uenteli:  Eiiiigeii  Uber  Krdsiiruieetioueu. 
p.  177- 184.  —  Laehtinger:  2vir  Tbcnooplexw  tUaiiadMc 
Gewebe,  p.  185—187. 

—  Mittheiluugen  au»  d.  J.  1879.  Xr.  9G2— 978. 
Bern  1H8Ü  ö">.  —  Rotben:  Die  oeuereu  Fors<htingea 
auf  dem  (iebiete  de«  Magnetismus,  p.  I — 10. —  Coaz:  Dae 
Blau  u.  aeine  Kntnirbimg.  p.  11—21.  —  Beck:  Ueber  die 
antlinmologische  Untersuchung  der  Schulkinder  nk 
derer  Berarkaivhtigung  der  schweizerischen  Krhebong.  p, 
— 44.  —  Kran  k  bau  »er:  V'erhiUtnisa  TerseUicdener,  (trga- 
niiM'h  verlinndi  iier  pHanzUcher  Sprosse  su  emainl.  r  p  14 
— 50. —  Ha i  h mann:  .Neue  Vermehrungen  der  iiiiii.Taio^fi- 
9i:heu  S*niinUuiir  de»  »tadtischen  Mu»eum&.  p.  'li,  7i< 
(Joaz:  UpIiit  i\hs  .Auftreten  den  grauen  I.ari  hriiwicklers 
(Tortrix  pvt'  ''hiu.i :  m  irraubündeu.  p         ü  i 

Sohweixeriacbe  Naturforachende  Oeaellachaft. 
Verhandlungen.  61.JahTeeTBrsammluug  in  Bern.  Juhree* 
berieht  1677—78.  Bern  1879.  8«.  —  62.  Jahna. 
Teraamnlmig  in  8t.  Oallen.  Jahrealteridit  1878 — ^78. 

8t.  Gallen  l.«79.  8', 

Royal  See  of  New  South  Wales  Journal  and 
ProcuciüngF.  1878.  Vol.  XII.  SvdiiLV  187'.»  8".  — 
Teuisou-Wooda:  Taamauiun  fürest«:  tbeir  butany  and 
wvaMiicd  vahie.  p.  17—38.  —  id.:  Thtt  aaeUsaeaa  Itema 
orTunairiB.  p.  99—86.  — Id.:  Ob  aome  Auatnliui  tertiaTT 
fossil  coral-s  and  iKiljzoa.  p.B7 — 61.  —  Tebbutt:  Proposcd 
correeliou  to  tl  e  usiumed  lODgitudc  uf  tlie  Sydney  Ubser- 
Tatory.  p.  03  —  (19.  —  Smith:  On  tbe  mcteurulü!;)  uf  tlie 
coa8t  of  New  South  Wales  dtiriug  the  wiuter  luontLs  p.  71 
—75.  —  K 11  s  e  1 1 :  Storm.s  on  tlie  eoast  of  New  South  Walca. 
p,  77-  101  -  Josephson:  Some  facta  about  the  great 
tidal  vave  .May.  1S77  i>.  103—115.  —  Russell:  Some  re- 
aults  of  an  «stronomical  cxiRTfanoat  on  tbe  blne  movntaini. 
p.  117-125.  —  Disou:  Uu  tbe  ntetalloigy  of  dckd  and 
oolNüt  p.  127— U2.  —  i A:  Iba  deep  wall  «alan  af  Sydney. 


Digitized  by  Google 


184 


p.  US— Itt — id.:  Vom  «s  Hwn  Isknd  gnano.  p.  Ui—lU, 
—  Htrt:  The  tiM  and  progran  of  pfaotography.  p.  145— 16C 

Aoad.  dM  Science«  de  Pari».  Comptos  reudna. 
1880.  I"  Semcütre.  Tome  90.  Pari»  1880.  l».  — 
Nr.  1.  Pcvilic:  Du  mouvcment  eiiKondr^  jiar  !* 
des  gut  et  des  Uquide«..  p.  18— !£i,  —  Wurtz:  Hur  rhjfdruri' 
de  euitra.  p.  tt— M.  —  id.t  Sur  I»  dMkw  da  teaation 
de  rbydrate  de  <UenL  p.94— 95.  —  Janaseii:  Baaurquea 
gur  iine  commanication  r*c«ntc  relative  au  r^seaii  photo- 
sph^rique.  p.  26 — 28.  —  Mari  s:  I>u  tmitemi'iit  des  viguo« 
phj!loxiWf'8  p  2H-  31,  74—77.  —  Marie- Davy:  l/acido 
Barl'iini((iifi  dl  l  uir.  Jiuiü  SL-s  rapjportB  avt>c  Its  "rranda  inuuvu- 
neiiU  de  rutmiitiiLtTc  p.  32 — 'Att.  —  Tri'^e:  Sur  une  ap- 


P- 

ilicÄlion  de  la  prtodstenco  dt's  oourant.s  d'.\ui)  i  ro  daus  le 
IX,  p.  35—96-  —  id.:  Sur  de  uouvcaux  tube»  lunii- 
p.  36—97.  —  Barbier:  Actum  d«  l^ahfdnda  afl*- 


tiqoe  anr  quelques  ald^äydes  phänola.  p.  07—59. — 6r«en  e 

Sur  une  nooTPlIe  s\Dth<W  Je  la  sali^^nine.  p.  40.  —  id.: 
Sar  la  pr^|iaratiuu  dos  di'TivC's  iodi-s  et  bromes  de  la  beo- 
aiae.  p.  40 — 41  —  Chatin:  Sur  l:i  valciir  ciimpari^!  di-s 
impreasionH  niüui'rlirijin.'iliijucs  i:\i<  ,'  li  ^i  hivcrtiiinis.  p.  41 
—  43.  —  Fraipont:  ilistulogie,  dpvelnppeiiieDt  el  oricine 
du  testicnl«  et  do  rorain  da  la  Canmanuiaria  angtUata 
(Hinclu).  p.  49—45.  —  Nr.  9.  Faye:  Sur  les  obBerratioiu 
BDiMorologiquci  du  moig  de  mal,  k  Zi-Ioi-wei,  ea  düne. 

SO— 63.  —  De  Kaint-Venant:  Snr  la  gtonMHiie  cin^- 
Uatique  di-s  di'fnrniutioiis  dfg  Corps  soit  ^laBtintifs,  soit 

SlastjquCü.  soit  tluidcs  p.  .'i3-  tiCt  —  Tri'cul:  Kviilntinii 
e  rinflorescrnci' i'luz  di-s  (Iraniiiu'i'S.  p. .')'' — ii3  -  liii.Mnii- 
cel;  lufllitllcf"  lic  1,1  nularc  de»  rlinrlfinia  t  ir  Iii  lurii.'  .^c 
41ectrique.  p.  W  —  <>ö.  —  Lalaune  et  Lemoinc;  hiir  le 
dteWHd  apparent  entraka  kaalcm  ateicfte  iteeataient 
aar  la  Seioa  et  les  prf  vidmn  du  aertiee  Indroniteiqae  dana 
la  tntvcrs^  de  Paria,  p.  6C-  66.  —  Hufc^ins:  Sur  lea 
»pectres  photoijraphiqucs  des  ^toiles.  p.  70 — 73.  —  Certea: 
Sur  la  glycopi-i«'8c  ch«'/.  !ps  infiisoire-i.  p,  77 — tu»,  —  Licliten- 
Steiu:  K<58i.*taiiv'<'  de^  pui'cn/ns  au.x  lYnids  ri^'i.iireux.  p.  80 
— 81.  —  Cftllaiidreau;  Dötcniünatiun  par  Ira  mcthodes 
de  M.  Gyldäi,  da  mouTement  de  la  plaii^Hc  H<ira  (103). 
p.  83 — 84.  —  Darboax:  Sur  leg  poly^ones  incrita  i  une 
coniqae  et  circonacrita  i  une  autre  conique.  p.  8S — 87.  — 
Tbollon:  Cj-clone  sobüre.  p.  87—89.  —  Villari:  Sur  les 
loia  thermiqnes  des  Mncellca  ^ectriques,  produites  par  les 
d^charges  ordmaires,  incomplHes  et  partielles  des  condeii' 
Mteurs.  p. 85) — ni.  —  Denza:  Variations  de  la  d^linaison 
mai^tique,  d'  Jr.itt  '^  di's  Observation«  rc'ifiilidres  faites  k 
HoDcalieri  dau«  la  Periode  1871— 7&  p.92— S>4.—  (iaiffe: 
8«r  if  ^alvanoaaitn  da  Tliwajjw._p.  M  5fc  .Perra^j 


I  duB  raMOa  'dea  sää  anlilaa.  p.  i 

-96.  —  Moitessiar. 4t  Engel:  Sur  la  tension  de  dis- 


Bur  lu  i'O  taste  i 


Bocistiou  de  rhydrata  da  i^doräl  et  sur  U  tension  de  vapeur 
du  rhloral  anhydre.  p.  97 — 98,  —  M  ou  t  a  r  d-M  :ir  ti  n  et 
Kithct;  Kfffla  dc-a  mjoctiotui  intra-veim  u  i  s  ;[>■  •  .i  ro  et 
de  gomme.  p. 98 — 99.  —  Picard:  Sur  le.i  piii-uomuut's  con- 
stoitiä  k  la  ligature  de  la  veiue  cave  infcrieure,  pratiqu«^ 
aa-dessus  du  foie.  p.  100 — 101.  —  Nr.  9.  Uermite:  Sur 
quelques  applications  dca  fonctions  ellintiques.  p.  106—113, 
901 — ^209.  —  Berthelot:  Sur  la  rhaleur  de  lormatioD  de 
l'hydrate  de  chloral-  p.  113  — 118.  —  Wnrtr  :  Note  sur 
l'hydrate  de  chloral.  p.  118—119.  —  De  Caligny:  -Note 
gur  l'utiliU.^  des  lanes  courbes  concentriquea  puur  amorcer 
alteruaÜTemcDt  les  sipbons  au  moyen  d'une  colonne  liquide 
oaciltaate.  p.  119—130.  —  Colladon:  Simplificatiou  des 
•mncfii  MidlplMiiiri  oMc^aa  »t— rin««  aux  aatadi 
■k  In— 19L — Picard;  Sur  naa  daase  d'tenatiau  ( 
fieDes  üntaizes.  p.  i2ft-  —  Tripiar:  Bachan 
nMnenlalea  et  cliiii  iues  sur  l'anesthMa  prodnUa  par  lea 
IteioDS  de«  circoinvoliitioug  ci5n!brale».  p,  ISl  — 133.  — 
Plane  hoo:  Sur  les  planten  qui  servent  de  baso  aux  divers 
corares.  p.  133-  135  Kcnaiit:  Sur  les confluenti  lin^Aires 
at  laconaurcs  du  ti.s.su  ronjonctif  de  la  cornik-.  p.  135 — 137. 

—  Jourdain:  Sur  la  parturitiuu  du  Marsouin  conimon. 
ffluuama  tmmmmü).  p.  19»— 139.  —  Balland:  De  lln- 
luoea  daa  dkuta  aar  la  matnration  dea  Ute.  p.  139— Itt 

—  Laf«rt:  BOMiqMa  aar  r«Bvloi  da  1» 


p.ltt— 14S.  — OiiraMd:  IaIhHm,  lt««n«l 
at  nraama.  dtodka  daM  leariallaeac«  anrlaidlta^  daa 

arbres  cn  forftt.  p.  144  —  146  -  Nr.  4.  Besal:  De  Hd- 
fluence  de  la  temp^rature  et  de  relasticil^  gur  les  eftblea 
des  poDt«  suspendus.  p,  14'»  —  Pcligot:  Sur  leWru- 
lusatc  de  chaux.  p.  lf>'.l — irjti.  —  ('ahourt  et  Demar^av: 
Note  Mir  le«  acideg  qui  preuuoat  uaisaaiiee  kraqn'on  redi- 
alillc  les  acides  gras  wats  daas  an  oonnut  da  vmaor  d'^ean 
aarchauffäe.  p.  156— 1G9.  —  Marev:  Dea  nitaUoma  da  la 
ftrea  du  ooenr.  p.  169—161.  —  Princalieini:  Remarquaa 
aar  la  eUoronbyue.  p.  161—166.  —  IrArsonval:  Sur  im 
nouveau  conuensateiir  roltalque.  p.  icr — Ifi".  —  Roitcau: 
Sur  Tfinplui  du  sullure  de  carbone  ituar  lu  distrurtioa  du 
Phylloxera.  ]i  ll!7 — 17.1.  -  tiirartl:  Sur  la  ri'üisütnrf  du 
Phylliixera  uux  Uans«  t*in]i' riii  -  :  ]i  17;i  174  Appulh 
Sur  des  fonctions  de  deux  variabiea  ^  irois  ou  quatre  paires 
da  pdiiadaa.  n.  174-17«.  —  Mittag-Laffler:  Sur  lea 
fimetlona  dauokment  pdriodiqaaa  da  aaoande  esp6re.  p.  177 

—  180.  —  Laguerrc:  Sur  la  dätennination  d'i^quatioaa 
nuni<1riques  ayant  un  nombre  donnä  de  rarines  imaginairea. 
y.  \W  182  —  Abiiey:  Sur  la  phnloyraphif  de  la  portton 
ui)ra-r<  ua;n  du  .siiectrn  solaire.  p  li'2 — 1S3  -  l  rafta:  Sur 
la  dt'usiti'  du  chlurc  k  de  hautt-s  t«mpt'r4turcs.  p.  Ibl9 — 186. 

—  Kichet  et  Montard-Martin:  I>e quelques faitsrdatiftk 
la  SL-cri'tiun  uriuaire.  p.  166—188.  —  Cornil :  Sur  lea  IMaoB 
du  rein  et  de  la  vcssie  daoa  Penpoisonneroent  rapide  par 
cantharidiDe.  p.  188—191.  —  Dareate:  Recberches  sur  le 
mndp  de  trirniatiiui  des  mniLStreg  otoc^phalieiu.  p  IHl  — 193. 

—  KiuuLT  Lt  I'.julct.  Sur  la  structure,  le  dOvflopprmonl 
ft  sa  .Hi^'Mitii:iiiii!i  patiioiii^iijup  du  tubercule.  p.  lUt  —  l'.Mi. — 
I.;niicy:  Sur  la  dispoaitiou  cratorilumie  dfs  faculrs  H  des 
granulatious  solaires.  p.  19ti — 197. —  Duraod-Clajre:  i>ur 
la  taaggdman  daa  aaux  aontartainaa  da  Baiia  aaMaii>  la 

■ibre  uro.  p.  197-190.  —  Kr.  S.  Tr4««U 
.da  llnflorescenee  cbcz  des  Graniin*^  12»  \ 
T^fpaa  da  atmcture  du  racbis  printaire.  Ordre  d'app 
dea  pNakn  inüsseaux.  p.  211  'J17.  Mittai^-Lcfflor: 
Siurlä  tlldarie  de:>  ripialinnH  dift'i>.rentielle.s  lineaires.  p  2H 
— 231.  —  Dalafuntuinc:  llcnuirqucs  sur  les  nuitMU  nou- 
Tcaai  de  k  gadolinite  et  de  la  sanuir&kite.  p.  221— SSB. — 
Ternauil  et  Bourgeois:  Beproduction  artifidelle  da  k 
acorodite.  p.  223— 235.  —  Hayem:  Sur  les  caract^res  anap 
tomiques  du  sang,  particnliera  aux  antmiea  btenscs  et  ex- 
tremes p.  225  —  228.  —  l'olailton:  Rechercbes  sur  lea 
mouvementa  de  Tuterus.  p.  22ii— 23«.  —  Nr.  6.  Pasteur: 
Sur  lc3  malailiw  virulentes,  et  en  partirulier  sur  la  maladie 
aiipelee  vulifairciiicnt  (  holi  ni  di.s  puuli's.  ]i,  J3'J  —  243.  — 
Urova:  Mesure  gp«ctronietrii|ue  des  haute«  ternpärataiea. 

F.  968—95«.  —  Wolf:  BttÜMiiua  daa  uOm  aääbaa  da 
anöde  1879.  p.  964—956.  —  Kr.  7.  Momaliati  Otaar- 
TatioM  mändienncs  des  petilaa  pknitea,  fiütea  k  rOtamai- 
toirc  de  Grccuwich  et  k  l'Obaerratmre  de  Paria  peadaM  k 
quatrii'me  trimestre  de  l'annep  1879.  p. 261— 2C3.  —  Loew^ 
ft  V  (ippi'l/ir;  l>eteriiiiuatioi>  de  la  ilifliMfru  e  de  longl- 
tude  eiitre  1'.utä  et  Bregenz.  p.  aG4 — 2ti9.  —  Borthelob 
Etudes  sur  l'acide  pentüftKi^ae.  De  aafemation  par  äeo- 
trolyse.  p.  2119—275.  —  Cahoura  et  Etard:  Note  anr  de 
nouveanx  diriviSs  de  la  uicotine,  p.  275—390.  —  Tr^ful: 
Evolution  de  l'inflorescencc  chcz  dos  GramiiitVcs  llll°  partie) 
ordre  d'apparition  des  premicrg  vaiaseaux  dang  des  Phlcum, 
Cynosurus,  Poa.  p.  281 — 287.  —  Sylvester:  Stir  les  diri- 
seurs  des  funttiuns  cydotoiiiiques  p  2S7— 2CK)  -  l.i^atite: 
Equaiirms  drs  pctite.H  oärillatiuiis  d'un  til  iuextciLsdile  en 
mouTement  diuu  l'cisuace  p.  290—293.  —  Picard:  Sur  lea 
^uatioDs  diffävMMM  liaiaiiaa  h  «aeWdwik  dwAkawt 
periodiques.  p.  995—985.  —  Appali:  Bor  ka  aMea  IVpmv 
gdomritriques  de  deox  variaUca,  et  atir  dea  ^uations  ouK- 
rentiellea  tmteircs  aux  d4!riv^  partielles,  p.  296—298.  — 
Mitlag-Iieffler:  Sur  les  equations  differnitipllcs  lint^iurea 
k  coeflicients  doublemcnt  turindifjuc?  p  MiJ  Kor- 

kine: Sur  rimpossibilitö  de  la  reialion  aJgebrique  .K"  +  Y» 
.f  i^B  „  0.  p.  308—307.  —  Gouy:  Sur  de  nouvellcs  Cranges 
d'interftreuce;  p.  307—309.  —  Grafts:  Sur  la  denaite  de 
tanlllMi  mt  k  une  baute  temp^rature.  p.  3<.i9  — 812.  — 
B*»flltMi  Action  de  l'eau  aar  le  Huorure  de  silicion  et 
■■r  kfmran  da  boa:  diwolulton  dunaoactea  daaal'Mn. 
p.  9ia-na  —  HMtateafll«:  BapndwäStB  de  riqU* 


186 


gte«.  p.  313—316.  —  Gorceiz:  Sur  b  nartiu»  du  Br^ 

p.  31&— 318. —  De  Bcllcüine:  IU'ch«rchcB  cxp«iriinentale8 
Sur  k phospboresceoce  da  Ijunpyre.  p.3lS — 321.  —  Livon: 
Beehprches  sur  l'actiMii  pliysiolugiqiie  ilo  l'acidt'  salicrüqiifi 
»ur  1«  ri-*piraüon  )>.  ISJl  isi'-j  --  t  tjrt'l;  I.a  tMii|ierature 
det  laci  geüa.  p.  AM  Denor:  L««  ddtas  torren- 
iktaL  p.  iu^-9Sn  -  Nr  8.  JtertheUt:  CUkar  te- 
nadon  d«  IVide  inTsulfurique.  p.  SSI— 4M.  —  id.;  Sur  k 
dikoinpasition  de  l'eau  oxvgen^  en  prtenoe  dei  »Jcaiis  et 
mr  Uas  dinyta  du  bioxyae  de  baryua.  p.  834  —  337.  — 
Wurm:  Sur  In  ihalcur  Ji-  minliinaiKon  de  t'liydrate  de 
chluraL  p.  3.H7  Htl  Tri-.nl:  Des  vaissuaux  ä  suc 
propre  d«as  lea  grunmecs.  p.  M2 — :M3.  —  Ujrldi-n:  Sur 
quelques  tqoationi  dilKraitielie&  linmre«  du  siecund  urdrc. 
p.  344  B4b.  —  Svlteater:  Sur  Ich  diviiwurs  de»  fonctions 
qräloMf^QIIM.  p.».*»— 347.  —  Norden 8k i^tld:  SurquelquM- 
mm  des  COllMtions  rapportves  do  l'expwlition  du  |ia.is>^ 
Dord-est.  par  rm-i>an  (ilaiial  de  SiImtI«'  p  347  äts 
Meunicr:  l'roiiui  Imii  et  crijlulliMitiun  d'un  Silicate  anliyiiri! 
((■n>taliiol  Pii  [in-si  Dctt  Ji'  la  vapcur  dVau  ä  h\  prosnii 
ordiiiaLri'.   ji.  M'>  -    Kllint:  OL'Ui-rulisatMn  de  iliiix 

ÜieortMnes  nur  les  fuactions  @.  p.  3r>2 — 364.  —  Lt'auie: 


Maitte  dVuw  eordei 
isrqMM  spparent  p  354— 357.  —  Turcfaini:  Obserrstioni 
des  tarbes  et  protuböruuceti  solaire»  |ieiiil«iit  Ip.»  tmitl^e 
et  qu«tri<^e  frimestres  de  1879.  p  3M  m»  -  Do  Mun- 
<i('^:i'.  Cuinparaisüu  entre  Ifs  courbeg  des  ten.'siori.'v  lif^  va- 
pcurs  satur^  p.  36*) — 3<a.  —  C'haiubrier:  Sur  uii  uuuvcl 
^iectro-aimuit  p  868.  —  Ducretet:  Kmploi  du  verre 
Irempö  pour  I«  oonstruction  de«  condeiiMteum.  p.  363—364. 

—  Jnsgfieisch:  Stir  Is  preparudun  de  l'aci^tvleae.  p.  364 

—  887.  —  Longninine:  Determination  des 'obaleurs  de 
combuatiuu  de  la  ^lyceriiie  et  du  i^lvcol  olhvlenique.  p.  367 

—  ;-U>S  —  Srbeurer-Kestiier;  J>ur  uii  lertni'ut  digeütif 
qui  sc  pruüuit  petidaiit  la  paiiilicatiun.  p.  'M'J  —  371.  — 
Cadiat:  De  la  lurmation  des  oviilis  <■!  lic  l'uviiiri"  che/  les 
mammifi-rcii  et  les  vertebres  oviparcs.  p.  371—373.  —  Be- 
champ  et  Baltas:  Etada  aar  tos  asdiieitisi 
parrorKknümo  animal  aaxdifwiai  nlistiacaB; 
uyect^  dans  les  vaiaMaax.  p. 873 — .ST.'i.  639— Ml.  —  M  er: 
De  quelques  exenples  relatirs  i  l'antui^ouiamc  entre  rhure- 
dit^  et  le  milicn.  p.  375 — 377.  -  Hautefeuille:  Sur  un 
Silicate  de  «evjuioxyde  de  fer  et  de  potaiuie  correspondaut 
k  l'Binpbigiiie.  p.  870—3(10.  —  Nr.  ».  10.  Hermite:  Sur 
qMjsMSS  apfliMlinni  4m  fcosttsu  cUiptiqim.  p.  479—483. 

—  Fiiillips :  Ds  la  eompensatiso  des  temp^turea  dans 
les  «AronomMreü.  p  483— 487,  Mt— 566.  --  Berthelol: 
StabilM  cliimique  de  la  matiiK  SB  tibration  snnnre.  p.  4B7 

—  4!>1  -  id.:  .Nniivelles  remar<]ne8  sur  k  rljülcur  >u-  inr- 
niatioii  de  rbvdrjti'  dl' cliloral  ffazi-ux.  p.  491 — I'IL'  -  r.i.- 
ladoD:  Note  au  sujet  de  la  rencuulre  des  driu  uMlirifS 
d*aTaiit-enicut  du  gnod  tunnel  du  Saint-Gothard  p.  4!*J  --4<Jtj. 

—  De  Letaeps:  Sur  Ic  projet  de  canal  maritime  inUT- 
ootenkiii«.  p.  486—496.  —  L^au  t^ :  Itecbercb«  du  coefBdent 
da  rmfatriti  dn  monranent  dann  les  transmisnoM  par  dlhles. 

L496 — 601.  —  Bresse:  Fouctiou  des  vitcases;  exteusiou 
I  thterimes  de  Lajnuge  au  caa  d'un  fluide  imparfait. 
p.  Sf»l— fi04  —  (itard:  Sjrjdies  et  EutomophtorL-cs.  ]i. 

—  5<J5.  —  Hamm:  Memoire  sur  les  i>n  )fTi>  aiiidii  ablis  a 
la  d^tructioD  du  l'byUoxera.  p.  006—012.  Uummier: 
8ar  llnlliMBea  taiiqM  «m  la  mjemm  das  laciMS  ds  I» 
visne  exoros  mt  is  PIqnloMn.  p.  619—615.  —  Callan- 
dreau;  Kpittearida  de  la  plan^  (!0e>  Hin,  pour  l'appusi- 
tion  de  1980.  p.  617.  —  (tauitin:  Lois  coiK-ernaiit  la 
distribution  des  astr«  du  syat^e  solaire.  ]i  .'>1'1--52U.  — 
Radau:  Sur  les  fonnule!)  de  quadrature  a  r  iii':ii''ient.s  «Vaux. 
p.WO— Ö23.  —  Darbottx:  Sur  lesaystimeä  forme»  d'dqua- 
tfania  Unfaire»  k  une  aeule  variable  ind^peudante,  p.  ri24— 636.. 

—  Pepin:  D^monitratiou  d'un  tb(:-or6mo  de  H.  Sylvesti« 
sur  les  diviacor*  d^iae  fonctira  cyrlotomiqne.  p.  6!}6— 528. 

—  De  Mondesir:  Comparaiaon  entrc  les  rourbe»  des  ten- 
»ioDs  des  rajM'urs  satiir('>es.  \\  fi'M.  —  Kenard:  .\ction 
de  ri-le<  trcd\sp  sur  Ii'  n-n-liciitbriic.  p.  531 — 634.-  Ktard: 
Sur  !a  sy-ithL-sc  des  aidi  liydcs  .ir.iuiatiquc»;  essence  de  cumin. 
p.  Ti  ll-  7M'>  -  Cur  ml:  M..r  !<■>  lAiiüiis  du  rein,  daus  reiil- 
JMisuiuiemeut  leiit  |iar  U  cauLliaridiDe.    p.  636 — &39.  — 

Laop.  ZTL 


Hatttefeuille:  8nr  dn»  nouveaos  siUeatei  d'alamliie  st 

de  lithinc  p.  541—514.  —  Domeyko;  Sur  les  phosphates 
et  les  lioriiphospbates  de  nisüiirsie  et  de  chaux  provenaut 
du  dL'i>ot  de  guaiiu  de  Mejill'ijieB.  p  .">tt  -547.  —  Willm: 
Sur  la  ciimi>i).'iitu)ri  de«  eaiix  di'  (.'ran.-.ai'  l.Vw'yrniii  [i  547 
— &4U.  ~  C  u  11  o  I :  Sur  le  dulta  uliuci-ue  du  iüione  a  Saint« 
eOtoi  (Gard).  p  i>48-64».  —  Nr.  IL  Tisserand:  Sur 
an  ddfsloppeineiit  partiealier  de  la  fonctioB  pertariiatrtee, 
p.  557 — 561.  —  Faye:  Sur  rhvpothese  de  I.aplai-e  p.  50t 
— 571.  —  Berthelot:  Actioa  de  l'eau  oxysreuec  ^ur  l'oxyde 
d'ariient  et  sur  l'arirent  miHallique.    p  572— ."iT?,  —  Bec- 

äuerel;  Memoire  sur  la  tj'ioperuturc  de  l'air  a  la  surf'are 
u  sol  et  de  la  terre  jusqu'i  36  de  prolundenr.  p  57^ 
--bfili.  —  De  I.e»gep8:  E>tat  acwel  de  laqueatiou  du  ranai 
interocvauiiiuc.  p.  583 — 584.  —  Bert  et  d'Arsonval:  bur 
un  appareil  microplioiUQue  cetweillaM  k  parole  k  distance; 
p.  586—587.  —  L riante:  R^glea  pratiques  ponr  IVtahligge- 
ment  des  tranunissinns  K^lmlynamique«.  p.  5h7  -  öVK)  — 
l>i  j. rez:  Sur  le  reudemeut  (iruiiumique  des  moteur.'*  elec- 
triijiirs  i't  siir  Iii  niesiire  de  la  niuintite  d'eiierjfie  qu:  traverse 
uu  i.ir  Mit  ■■  I  I  Iri  iMiv  ].•.  jlH>— 593.  —  Gaussin:  Lnis  con- 
oeraaut  la  iii^triüuliuu  de«  aatres  du  »y»teme  »olaire.  p.  593 
,  —  Darbonx:  Sur  ka  inctoes  formte 


Bodtiiea  k  une  aaole  variable  ind^endaate.  p.  NB— 
Jordan:  Sur  la  r^ductiun  des  substilutioos  ttadalNl.  p.S68 

—  601.  —  l'irard:  Sur  reipuition  aux  dMvto  partMOSi 

dii  p.iieiilirl  |i  liol  ikW.  —  I.andolt:  Sur  un  noureau 
tfiijiiiLtre.  ]i.  il'.Ui — '>i4.  —  iieaio:  AppUcattnn  du  ii'^i'-jih'iue 
■A  la  loeaure  de  la  tursion  de  l'arbre  iiioteur  des  uiacbines 
en  monrement.  p.  004 — 606.  —  Grafts  et  Meier:  Sur  UU 
proc^d^  pour  la  mesnre  dts  temiieralures  älevtet.  p.ft)6— 406L 

—  Bourguin:  Kliu  indyse de  racide maloniqoe.  p. H<W-  611. 

—  Millot:  Synthi  sp  des  matiere^  uliaiqoes.  p  611  -612. — 
BliMinard:  Sur  les  |ir->duits  du  dedoublement  des  malieres 
|iri't(-iiTii./s  ]..  (;i_>--iin.  —  Hayem:  Sur  les  caracterea 
anatoHji'Hio  du  siiii:,'  dans  les  phleinnasies.  p,  614 — 617. — 
Hourbut:  Sur  Tai  tiuM  dii,'iv-t:»i'  du  .tm  Ar'  juijctu  et  de 
la  papaiue  mr  ies  tissiu  saina  uu  palijulo^quea  de  l'eire 
Tivaut.  p,  G17— 619.  —  CoDcato  st  Psrrsicito:  Sur 
raoehylostomiaaeL  p.  61&-620.  —  Foaaud  et  Ldvy:  Sitr 
la  prcidurtiun  artificielle  de  feld.<ipaths  ä  base  de  baryle,  de 
stontiaiie  et  de  plotnb,  riirreäpuiidaut  k  roligoelaxe,  au 
labrador  et  a  ranortlute.  p.  63(i — 622.  —  Bert:  Kniption 
et  cliute  de  pous.sicre.s  »cdeaiiiqLie*.  le  4  janvier  1**),  ä  la 
Doninique.  p.  622 — 624.  —  Daubree:  Kxamen  de«  pous- 
aUns  TslniiMMiiis  tsaMcs  le  4  Janvier  1880,  It  la  Uominiqna, 
st  ds  rean  aul  las  aeeanpa^Dait.  p.  634—636.  —  Br^on: 
Separation  ne*  min^ranx  dont  la  deneil^  est  plus  ^anda 
que  cclle  du  quartz,  k  I'aide  de  mälanRes  fondus  de  cblomie 
de  plninb  et  de  ehlorure  de  zine.  p  <>2fi  —  62"  —  Lew: 
Apercu  sur  la  (feni-se  des  eaux  miiirruies  de  la  SaiLiI«. 
p.  iMS  —  &i(>.  —  Willm:  Compositinn  des  eaux  rnineraleii 
de  Bus&aiig  (Vosgcs).  p.  630—632.  —  Nr.  12  Fayo:  Sur 
l'ori^ne  du  svsteme  solaire.  p.  637 — 643. —  llermite:  Sur 
quelques  appllcatjous  des  fonctiona  elliptlques.  p.  643 — 649. 

—  l'hillips:  De  la  compeiuiation  des  tempcratures  dans 
le« chrouomelres  p. 643— 653.  -  B e r  t  h  e I o  t :  ."^ur  le  trituxyde 
d'argent.  p.  (ü'Ji — 656.  —  id.:  Observations  sur  la  deeom- 
ixifiitioti  du  ))eriii*ii(faiiale  de  potAsse  [i.%r  ri-^iii  oxygeniki. 
)i.  ti.jft— il>>.i.  —  Trcsca:  Sur  le  rei{la.ri'  i'Jei-  triiiue  du  TheiU'e 
k  l'aris  p.  t>tX>— 666.—  Serres:  Bapiiort  laii  a  rAcadrimie 
ssr  les  reeuiuta  oMssaNt  psndant  la  ranips|iia  ds  lal' 
deniie,  pour  l'olisemitioD  du  i>assage  de  Heran«,  p. 
— 673.  —  PoincariS:  Sur  les  courbes  ddSfiniea  par  tine  6]iia* 
lion  diff#rentielle,  p,  673— 675  —  Pellet:  *ur  les  integrales 
de  fünrtinus  alirebriiiui'»  p  676—677.  —  Fucht:  Sur  une 
clas>e  de  I  II  :i  .11-,  de  pliuiturs  variables  tir^  de  l'inver- 
sion  dea  integrales  de  sulutious  des  equations  dUHfSUieUes 
linteirei  dent  tea  coeffideots  sont  des  fgnetis«  nMion- 
nellea  p  678—  680,  735  —  739.  —  Feraot:  AbsItm  de> 
phenomr-nes  hiroineux  produitapar ka dicbaifeB flsötriqoei, 
tiaus  les  stiz  rareUes.  p.  680— 6S6  —  TillarT:  Sar  les  lois 
thermiques  des  rünrelle»  eleetriqnes.  produites  par  les  de- 
charnes  ordiuaires.  iiiei.itiqili-tes  et  parliMles  de  riiiiileiisuteurs. 
p.  <iS.'> — 687.  —  Ui;(bi.  Sur  iin  ras  de  polante  remaueute 
de  l'acier  opp«säe  ä  celle  de  l  lieliee  iiiai^iien^ante  qui  I» 
prodtiit.  p.VSS.  —  Concbe:  Stur  la  pbotograpliie  du  s|iccire 


Digitized  by  Google 


solaire.  p.  689—690.  —  Cr^fti  et  Meier:  Sur  la  density 
de  l'iode  k  des  tfmpiJrfttnrea  fl«*«».  p.  690 — 692.  —  Engel 
et  de  (i : r n r Sur  an  moAe  de  prodoction  de  rai-<;tal. 
p.  6^2— b^.  ~  Ukminerl:  dtttoun  ip^dfiaues  des  »ola- 
ooiu  de  pousie  et  de  MnideL  p.4M— 68S.  —  XBoret;  Sur 
le»  alcalis  du  rrenadier.  p.  AM— —  Foa4(u6  et  hiyy: 
Production  ardfidelle  d'une  leucot^pbrite  ideDtique  aiu  lavea 
cri«taUiae«  du  V^vo  cl  de  la  Somma.  Forme«  naisnantcs 
cri&tallitiqueB  de  la  leucite  et  dp  la  n»  pht'lii;i\  ]■  llflH— 701. 

—  Meuuier;  Reprodu<:tiou  iirtiticirllf  .lu  .sjuiilk-  el  du 
coriodoiL  p.  701  —  708.  —  Dipuiafait:  -iur  la  prescnre 
normale  du  cui^Te  dans  le«  plauto»  qtii  vivonl  siir  Im  ri.i  tics 
de  la  fonnation  primordiale,  p.  7U3  — 71)d.  —  Lat'foat: 
Becbercbei  inr  Ihmenation  vaio-inotrioe,  ia  drculation  dn 
foie  et  des  tWIni  abdominaox.  p.  706—708.  —  Hayem: 
Snr  les  caiaet^res  anatomiques  du  sane  dans  les  iihlefmanies. 
p.  706— 711.  —  Reuuut:  Sur  les  cellulM  godrunnecs  et  lo 
systi'me  hyalin  intra-vai^iDal  den  nerfs  des  Holi[>e<tea.  p.  711 
— "l.i.  bruuJt:  Du  systi-mf  ntTvinx  de  ITdotliea  cnto- 
mon  (Oustace  isopode).  p.  713—714.  —  Megnin:  Sur  la 
cadooii  dMOMhUi  MdBicolexliti-mtaiedicslcsTaenJaa. 
pi.  715 — ni.  —  Hr.  lA.  VilUrcean:  Application  de  la 
tliterie  des  Sinus  des  ordres  supMeun  k  I  int<!^tlon  des 
^uatiom  diffifrentialies  lin^aires.  p.  731—727,  7(17—76$).  — 
Deville  etTroost:  Snr  la (Ii'tormination  des temperatures 
äev^t's  p.  727  —  734^1  —  Appell;  Sur  les  smea  hy^ier- 
g^m^riqueg  de  de«i  varialileä,  et  sur  des  tVpiations  thfle- 
reolielle«  lin<^-airc8  simultan^  aux  di-rirces  purtiolles.  p.  731 
— 784.  —  Uathieo:  Memoire  wr  des  int^nations  relatives 
hrtmmbnfikiMliL  f.T»-JI41^ Joulim  BediarclM 
snr  la  düRufan.  p.  741— TM.  —  notofenUle:  Sur  nne 
pronrii^tts  nouvelle  des  "ftWVfBtTl  p.  7M— 747.  — Tin  Cent 
II  Uclui  hanal:  Sur  qnelqsSs  nwrlMs  dcs  adhuige«  de 
ryiiiiiirc  lic  nuitule  avec  ralfoof  oruinaire  et  avec  lalcuol 
nn" .'i ;.  .iijiL-  ]■'.  7-17 — 75(1.  —  Ii  r  o wii  - S  t' ij  uanl ;  KviiiTlences 
moDtraot  mie  l'aoestliesie  due  k  certaiues  li  '.iiii  'i  ilu  ccutre 
«drttto-ticMffliB  f«tt  dm  na^lMto  par  d«  rinppr«»t«8ie, 
MSi  rtafluSM»  na»  Mtoa  Mm  dtcacentre.  y.  Täo— 763. 

—  Franfols-Fraak:  BlMa  idItsM  de  la  bpstniie 
pnaunegaatrique  snr  )s  eosv,  aprts  la  seetkn  m  «laniao- 

rslriqne  oppne^.  p.  753— 754.—  Toassaiat:  CoattilwUiBP 
lYtudc  de  la  tranümisAinn  de  la  tubevcilloB&  p.  7M— TM. 

—  Bouclieron:  Sur  uii  tnude  de  traheneiit  de  certaniefl 
iSfditdS  st  snrdi-mntit^s  inraotUes.  p.  7&0— 768.  —  Kr.  14. 
Harnlte:  Sur  quelques  applicatioos  des  functions  cUiptiqacs. 
p.  761 — 766.  —  Rcsal:  Snr  quelques  th^rtam  oe  cin^ 
nati^ue.  p.  769—772.  —  Deville  el  Troost:  D*  la  di- 
tennmation  de»  hauten  temptouures.  p  773— 778.  —  Hi  r- 
thelot: Sur  la  chalenr  de  formation  'kt  nxjdos  de  I  .j.  n 

f.  779 — 786.  —  Fayc:  Sur  Ic  cyclone  du  24  janvjpr  dtriüir 
la  NouvcUe-Caledunit'  p  isfy^'b'.i.  —  N  n  r  ili  ii  skiuld  : 
Snr  les  points  de  TOceac  arctiquc  do  Sibvrie  qui  preseotent 
le  plus  d  obettcles  ponr  la  naTintioii.  p.  790—792.  —  Booa- 
sinesq:  Sur  lansnl^re  de preaeoter  la  tb^kiric  dupotontid 
dans  riivpoth6se  j^mSralement  adraise  de  la  disrnntinnit^  de 
la  matiere.  p.  792-7%  —  Alluard:  Hiver  de  lb7»— 1880 
&  Cli  rtiiiiiii  et  au  Puy-dc-DAme.  p.  795  — 7!W.  —  id  :  Ob- 
H'rMitüiri-  mi'K'orologique  du  Puy-di-Di'iiie  Verglas  du  21 
novembre  1879.  p.79S>— «K».  —  l>e  t  onvielle  et  Lontin: 
WsiifaiHs  aiialiiinB  soMina  fiodaMa  par  uns  nacUiie 
tMuaim  mH&n.  f,  80O— 808.  —  LIehtenstein:  M4- 
tiMnhms  dn  pncerat  dwpllni  ligneuses  du  peuplier  nuir, 
Pmphifui  bmnarim.  p.  804—806.  —  Itoz6:  Ktudra  snr 
la  CBronoin<flrie  de  la  compensatinn.  p.  h«i7  l  .n- 

guerre:  Sur  Ifs  enualiuns  it]f,'elri(jue.s  dui,-.  Ii  ]  rr:ii:.  r 
menibre  satisCait  k  uue  t^uation  diäerenticlle  linijiire  >lii 
second  ordre,  p.  809  —  812.  —  Dcprcz:  Sur  le  mesurcur 
d'teergie.  p.  812  —  814.  —  Morisot:  Sur  la  clmleur  swS- 
ciliqne  et  la  cooductibilit^  des  corps.  p.  814—817.  —  Mois- 
San:  Sur  les  sulfurcs  et  si^ldniun«  de  ehrome.  p.  617— 819. 

—  Sabaticr:  Ktudp  tlierniorliimiijtie  de»  sulfurcs  terrora. 
p  Sil»— hjl,  -  Viiliers:  Sur  nxalique  cristallis<^. 
p.öai — 822  —  Dijvillipr:  Sur  lf.s  arides  uiinile»  de  1  adde 
a  —  eiycai.! ;  Ii;  ir,    ji,  ,s-J2— 824.  —  rellet:  Kap]inn  eiitre 

le  ancM  et  ks  iiiatii'ri'>  min^rales  et  azoteea  dans  Ica  bette- 
i»vw  astmlsB  et  mutitees  4|infaiab  p.824 — 827.— BmJm- 
fo^uiBc:  Sar  quelques  altanitisni  des  capeules  autiäalaa. 


p.628— 829.—  Hautefeuille:  Sur  la  rt^prodncUon  simol- 
tanfc  do  l'orthoaB  et  du  quarw.  p.  830  -831.  —  De  Ton- 
I  hiirberl;  Sur  un  tretnblement  de  terrs  res-senti  k  Poitiers 
et  dans  les  environa,  le  22  mars  1880.  p.  831—832.  — 
Nr.  16.  Nöbuleuses  dMoavcrtas  «t  obssrrto  UrObserratoire 
de  Marseille,  p.  8S7  — 899.  —  Bertbslot:  Sur  ouel^ses 
ampott»  des  corps  halagtaas.  p.  841—818.—  Tbolosaa: 
La  peste  dans  les  tcmps  modeiiies;  sa  propbykzie  ddb^ 
tupuiip  oll  imlle:  sa  Hmitation  spontan^,  p.  847  —  SSO.  — 
Fatiu  I)i''sinfectii.in  dos  veliienles  par  l'adde  siilfurfliix  an- 
hydre.  p.  S.*)! — Vti.  —  Lucas:  Sur  les  fonctiins  ctlIo- 
tomiques.  p.  Si.'j  f^'i'  —  Ki'?.<-  Ktude.s  sur  i»  cliroiio- 
m^the:  De  la  cvni|>ODsutton.  p.  858 — 861.  —  Deprez:  Sur 
un  Dooval  indkalaiir  dynswois^triqite.  p.  861 — 669.  — 
Amagat:  8ar  la  dübnutioB  des  tnlws  de  nm  mwb  da 
fortes  pressiODa  p.  9SS — 864.  —  Ader:  Sur  quelques  ex- 
p^riences  noaTellea  d'attraclions  niagnetjques.  p  864 — 866. 

—  Kaoult:  Sur  le  point  de  conffelatiijn  des  liiiupiirs  alcoo- 
liquc».  p.  865— 8it>8.  —  H  a  u  i  e  le  ii  i  II  e ;  hur  ilej  nouveaiix 
siucotitanates  de  soude.  p.  868  -  870.  —  Uouzean:  Sur 
l'essai  des  pnites  par  la  oMtode  gnTiTvtamteiqus;  p.8ll> 
—672.  —  Unvillier  et  Buisine:  Sur  la  forniatiaB  da 
nitrato  de  t^tran^hylaminoniuin.  p.  872—874.  —  Laden« 
bürg:  Sur  les  alcaloldei  oaturcu  et  mydriatiqaes  de  la 
Ik'Uudunc,  du  Datura,  de  la  Jusi|uianie  et  de  I«  DuboLoia. 

§.  874 — 876.  —  1' eilet:  De  re-xistenee  de  raramoniaquo 
ans  los  vfg^taux.  p.  876 — 879.  —  Kichet  et  Mourrut: 
l>o  quelques  faits  rclatifs  k  la  digcation  gaatriquo  des  poia- 
sons.  p,879 — 681.  —  Kogalski:  Analyses  de  cbloropovlla. 
p.  881—888.  —  Mar:  la  fonnatiou  de  la  esquiUs  oaas 
MI  ROx.  p.  888—886.  —  Nr.  16.  R^sal:  Du  probUnw 
inverse  du  mouvement  dVu  poInt  maulriel  sur  une  sur&ca 
de  rivoluiion.  p.  883—888,  »87— 94a  —  Bertbelot:  Sur 
les  deplaccmcnts  reeiproques  des  Clements  halog^ne«.  p.  995 
—89«. —  id.:  Sur  la  Stabilit^  de  l  eau  r.xy^enL-e.  p  «17— «»9. 

—  Marignac:  äur  les  terrcs  de  la  samorskite.  p.  899 — 90S. 

—  D«  Leaarait  8w  la  einal  iwWwsdiwijna  da  tmtm^ 
p.  908-608.  — Onstalat!  Otoerratfoos  aar  baMdgapodaa. 
p.806— 908.—  Rn^er:  Theorie  des ph6D0inifles  capiusim. 
p.  908—910.  -  I»o  FoQviellc:  Sur  le  gyroscope  äectro» 
magnpüquc.  p.  910.  —  Henry  et  Bigourdan:  Obscrva- 
tidiis  de  la  comfetc  Scbaberle  faitc«  i  l'obserratoire  de  Paris, 
p.  911—912.  —  Chase:  Sur  les  pesitions  des  priudpales 
plan<:te8.  p.  912—915.  —  Depres:  Synelmmisaw  <lscinqna 
de  deux  monrements  qaalooiuiues.  p.  816—817.  —  Boaty: 
Mesur«  des  ftnaa  dfartnaatriees  ttoaiu  diaiHilama  «a 
eonlact  d'rm  uMi  at  dl^BquIde.  p.  917— 880.  —  Contto« 
leac:  Sur  nne  peaipe  aatomatique  &  mcrcure  p.  92il — 921. 

—  Ladenbnrg:  Sur  les  tropeineü.  al^.llll|lll'.^  ii\yilnuii>|uos 
artilldels.  p.  921 — 924.  —  Morin:  Sur  la  selo-..e.  p  1*24 

—  926.  —    Maumeue:  Sur  le  earlioiiate  d'ainiuoijiaque. 

L926 — 927.  —  Pellet:  De  rexistence  do  ramroomaque 
la  ka  iMMK  at  la  «bair  BuasalaiTe.  p.  927  -  929  — 
Jeaa:  Bar  m» ftlsMeitieB  da sflicste  de  a<Hide.  p.  929— 93a 

—  TayoB:  Da  ^  fariabith^  des  mamelles  chez  les  Ovidä 
des  bssses  C^renaes-  p.  990— 9SS.  —  Moncorvo  et  da 
Sylva  Aranjo:  Sur  le  traiieinent  de  TtSl^phantiasis  dra 
Arabea  par  l'emploi  simultani'  des  ruumntji  cuntüius  et  des 
courauu  intermittentt.  p.  933-  934.  —  Nr.  17.  Berthelot 
et  Vieill«:  Etudes  des  propri^t^  egtploaivss  dn  ftilmlnaia 
de  mercure.  p.  946—952.  —  Pasteur:  Sur  te  cboUia  daa 

Sonics,  p.  962— 96»,  1000—1083  —  Stephan:  UbswadSB 
e  la  romete  Scbaberle,  faite  ü  rohserratoire  de  Marnflla 
p  95H — 91<2  —  Pierre  et  Lcm  <^'t  a  y  er  :  IM-  IVsroisrcfeon 
(  ütiitne  ü.urnigp  NPit.  p.  9fi2 — fiiH,  —  Ue  F <:.ti  >  i  I J  c  .  ^ur 
la  dOpcndaiKt  de  deux  KyruBCujjes  eici'truiiuiijijeUipio.'i  sou- 
mLs  ä  un  m^me  rirruit  a'inducuon.  p.  964» — 971.  —  Maun- 
beim:  La  surface  de  l'onde  conaidtr^  corome  surface 
.finite.  p.  971—874.  —  Bailland:  Snr  le  calcul  ouraMqae 
des  bitegnües  dMnIas.  p.  974— 9TT.  —  Appell:  Sur  la 
sirie  F,  («,  sr*,  Ä  fT,  y.  x,  y).  p.  977—979  -  Mcrcadier: 
Snr  llnflnaaca  da  la  tenptirature  sur  la  durtk;  de  la  periode 
d'nn  diapaaon.  p.  980  —  981.  —  Mascart.  Sur  la  (licurie 
des  courant»  d'iiiduction.  u.  981— 9H4.  —  (iuebhard:  Sur 
UDe  m^thode  ezpärimentaJe  propre  k  delennioer  les  Ugues 
da  niveau  dans  r4c(NdeBicnt  itationnaira  da  MaHikiH  h 
tnTcn  les  snificas  csadnctriees.  p.  964—887.  •>  ■aaty: 


181 


Mewire  absolue  du  fhimm^ne  da  ('«Itier  wi  conUci  dNm 
mt'Ul  et  de  Is  iii»*oluüon  p  1*87-- !>'.*<>,  —  I'elUt:  Mcsure 
<if  la  diÖ<  rt'jHL'  Je  (lotfiititj  df  deux  m^taiuc  en  contart. 
p.  »at>-  i*yi  -  Ciou)-:  Hur  \a  üiGorie  de  la  double  rtfrac- 
tion  drculaire.  p.  96l2 —  906.  —  Ainagat:  lafliwM»  de  In 
teiii|i^nt«in  NT  1«  oomprctaibtth^  des  km  mmu  de  IbrMB 
prraaioaL  f,  996—907.  —  Varenae:  Kechercbes  cor  la 
passitit«  dn  ftr.  (Partie  II.)  p.  998—1001.  —  Houceau: 
Sur  k  ICMBT  en  fer  den  eaui  miniTalps  d«  Houen  et  do 
Fore«ti^e«-ICaiu.  p.  Knil  — lacj.  —  (imuifr;  IsMnnTe^  de 
la  phlorogliieine.  p.  IIA»— KX«.  }'  r  Uli  irr  it  Varrnn«;: 
8tir  Iti  produiU  contenus  (laus  len  l  oki'A  d^  |iotriilr.  jv  \tyn6 
—1007.—  Wartha:  Sur  une  cxplu&ion  siDf^uUiri'  produitc 

Äm  chanffaije  du  vin  et  nr  IM  DouveUe  mätlnde 
ge  d'alcooL  p.  lOdg-lOia.—  Hereikowsky:  Sur 
Torigine  et  lp  di*rf  lo])j<omrnt  de  l'oeuf  (icz  la  Mt-dnse 
Fucopt'  avsiii  la  fiiiuiiJatinii.  p.  1012  -1014.  -  Talmy: 
Sur  Ips  «iialof{ies  (jui  stinblcnt  PiisttT  nitro  1p  rholiira  lifis 
poules  et  la  maladte  du  i-oriirin  il  m  Liuilii    ji  ]i)14  lon. 

—  Nr.  16.  Tis  irr  and:  Sur  des  uuni>ceiulaDteii  qui  jouent 
QU  rtle  foadHBoMd  4mh  1»  tUaito  dn  fcriiirlnueitt  pl^ 
Btoiica.  p.  M81— lOM.  —  DttBMi  8w  Im  gu  rttenn 
MT  ocduaoa  daoi  rkhnniaini  et  to  ainUHk  bl  1087 
-1089.  -  Fasteur:  I>e  ItelMMiM  &  tk  tUotte  dea 
gtrmra  ä  l'ikiolofri«'  de  rjuelijura  maladies  rommune«.  p  IflSB 
— 1044.  Trccul:  l'ortiialion  de»  ffoilli's  et  »ptiarition 
de  Icurs  premien  vaisiicauix  rhez  de»  ins,  Allium,  Vunkia, 
Hamenxallis  ct.  p.  1047—1063.  -  i>y Iveitre;  Sur  la  loi 
die  HviftocM  dani  la  th^e  des  norabrcs.  p.  1063—1067. 

—  Sarrss  et  Vieille:  Kfcberrhn  expt-rimcntalc«  sor  la 
MampimtdM  de  qnriquos  explosifs  en  rase  dm;  composi- 
lion  d«  wut  forni^s.  p.  Uii>8— 1061.  —  Ch«»e:  Parabulofdcs 
rfiniftairo5.  p  KJtil  — 1064.  —  I'icard:  Sur  les  ^tuitions 
liiii>airi-s  siiimltaii^es  <H  sur  une  classe  de  coiirbes  gaiK'liPS. 
II  liKö— 101)7.  Calluiidreau:  Sur  la  furmulo  do  qua- 
drature  de  Gauss,  p.  Hi67 — 1068. —  Desboves:  Tbtorenie 
OTT  1«  teaatioos  rubiqtte  et  MiiMinli«in,  n.  1069—10001 

—  Pictet:  Eaimtion  g&i^rale  ffiliHMl  knumw  qvi  enita 
poor  tous  \t»  U<|uide8  «iure  Irur  ttBHitatiira  tt  la  tenaion 
niAx:nHini  de  leors  vapeurs  ä  ceMeMMpftllail.;   p.  1070 

—  1074.  —  BodtiL'!!'.  :  Iti'-üumt'  des  lois  qui  r^jniMnt  la 
mati^Te  4  r*tat  s|  .  i  ii  ;;il  iv  1074  -  l(r75.  -  Engel  et 
Uoiteisier:  Uiisiioiüaiioii  ae  rhydrate  de  butylcUoral. 

S.  1076 — 1077.  —  Raynaud:  Sur  le  dosa^  de  la  glyc^rine 
am  le»  »nii.  p.  1077 — 1060,  —  Blennard;  Sur  la  l^giiinine. 
p.  rneo— loei.  —  Porumbam:  Sur  la  pUoso.  p.  1081 

—  lueS.  -  Lemoine:  Variationg  de  la  temp^rature  avec 
raltitud«-  )i<>ur  Im  (jrl'ids  froids  dp  d/'t-mlirr  1H71»  dans  le 
bJi.-->  ri  <li'  l;i  Nrine.  p.  ItHfit-  liis.'i  —  'l  ayon:  Sur  Iii  varia- 
biJ:ti-  des  iiuiitu-llc»  cliex  les  ovidös  dn*  Ihlsscs  l'iM'miM. 
p  Hi8i'(-  KIWi.  —  Merejkowgkv:  Sur  la  structiin'  dp 
queUiui'S  airailiaires.  p.  1066- lOHH.  D(:>clat:  äur  les 
analogies  qui  semblent  exiater  anln  le  chnKtK  i 
et  le  ndlavau  ou  maladie  dv  MBmeD.  p.  1068— U 
Nr.  19.  Tiss(^rand:  Sur  len  tramu-endautes  qoi  joaent 
un  röle  foodameDtal  daits  la  thvurie  des  pertiu*bation8  pU- 
D^taires.  p.  1098 — 1101.  —  IWs  CliMzeaui:  Sur  la  forme 
crixtalliDe  du  magneiiiun].  y.  iiio  lUK.'  Itlaiiclnird: 
Sur  une  Cicadelle  CJfyafcropfaTHm  attterum)  qui  attaque  les 
vigBca  dam  le  mitümut  «ie  te  OiroiMla  a.  1168—1101 

—  Sylvester:  w  b  M  de  rte'procirt  «Gum  k  tMorie 
dea  nonbre«.  p.  1104  —  llOfi.  —  I.evy:  Sur  le  nouvean 
■iphon  ^tabli  iiur  le  canal  Sjiint-Martüi.  et  tur  trarvkox 
d'assainisspDient  du  quartier  de  Berty.  p.  1107 — 1110.  — 
Pellet:  Sur  Iw  tunctionil  liu^ires.  p.  1111 1118.  — 
Zeutfato:  Sur  la  determination  d'üit^grales  algebriques  de 
differcntielles  ale^ünriqoei.  p.  1114-1119.  —  Picard:  Sur 
tue  dann  de  fonettöni  de  deux  variables  independantes. 
•■1119-1121.  —  Uouy:  Sur  la  tMorie  dea  pb^uomioea 
O'iiilarfjfenci'  vü  intervient  la  polarisation  rotatoire.  p.  IUI 
—1134.—  (iuibhard:  Sur  le»  lipno»  ^ijuipotentiollM  d"un 
plan  formö  de  deux  muitiAs  in^^onn  nt  cunductru t:s.  y,  IIM 

—  W'ü^i  —  Ohalski:  Sur  les  artiij||.i  muliiellp.^  d'aiguillea 
aiinaiiti-rs  jiIhi  L'<-'"'  .;nI!^  l''s  liqiudL-.s.  p  112t;.  —  Kraiii.uis- 
tMrauck  et  l'itreg;  Ajalyge  ^  1»  m^thode^^grapiiiqae 


nocM  qoi  existent  entr«  la  maladie  du  sommeO  et  le  ni- 
lavan.  p.  1125  I>c  JuHsicu    jiur  une  pluie  de 

liDuetembi«  4 -Vi.'mi  [1  — 11.1J  Nr  Mouchez. 
Obeervations  muridieDiira  des  petilrs  plani-tfa,  faites  a  l'ob- 
lervatoire  de  (ireenwidi  (per  M.  Airy)  et  k  Tobservatotre 
de  Paris,  pcndant  le  premier  trimestre  de  l'annäe  1880. 
p.  1139—1141.—  Peligot:  Sur  la  saccharine  |iw  1141 
—1143.—  Reiset:  Re«hercbes  sur  la  proportioD  de  IVaide 
rarlM>niqiip  dans  l'air  p-1144 — 1148.  —  tlarti  0 •  Dam  OU- 
rt  tti-  et  Hyiiili's  Sur  quflijue«  effets  nutriti£s  dea  alcalina 
k  dtisrs  mndiTccs,  d'aprrs  rcxpmmentation  sur  riininmc 
dans  l'etat  de  »Ariti?.  \i.  1150-  115.1.  ■  Ravct:  Positiona 
de  la  comete  b  de  ItiSO,  deterniiiiees  k  robeer^atoire  de 
Betdeeni.  n.  llfiS— IIM.  —  Kester:  Sur  le  noinbre  dee 
gnwMGycBjMi dauvnetnittfanaeliODderaipaee.  p. UM 

—  1168.  —  De  Mondesir:  Lee  teMfoM  dn  Tepetirs  la- 
turöca  ont  des  modes  de  varietioil  dllilunH  addill  qu'ellea 
sont  emiiies  au-d<>ii.sii<)  ou  au  deimous  dn  point  de  fusiou. 
p.  ll."w  lltil.  .Aiidn-;  .'^ur  l'intervisraion  dos  temp^ra- 
tures  de  l'air  avec  la  hauieur.  p.  1161  — 1163.  —  Ditte: 
Snr  lea  tuüaagm  ittMiaaM  fiomta  d'aa  acide  et  d'oa  mI 
kydratl  p.  1168—1165.  —  Bichet:  De  l'iniluence  dea 
aailieiu  alealins  ou  aridea  nr  la  rie  de«  torcvisses.  p.  1186 
— 1108.  —  Couty:  Sur  qDdquea-unee  des  conditioitg  de 
rexdtabilit*  eorticale  p.  1168—1170.  -  Tcrrillon; 
Anestbiisii'  lucalc  ut  giiuerale  produite  per  le  bromure  d'4- 
thyle.  p.  1170— 1173,  —  Tbibaut:  Des  variatious  de  l'ur^ 
dans  retnpoisoiinunieiit  par  le  phlMphore.  p.  1173 — 1175  — 
Müntz:  Ile  Tinfluence  de  fengraissement  des  aiiimaux  sur 
k  Constitution  des  graiases  formte«  dans  leiu-s  tiasus.  p.  1176 
— 1177.  —  Pellet:  Sur  U  fixite  de  coniposition  de«  v6g6- 
taui-  Aiiiilyno»  du  S'^jn  hitpitla  ou  pois  ol«!ajpoeux  chinois. 
p.  1177— 11H().  —  Viallai:(!s:  Sur  l'anpareil  respiratoire 
«t  drculatoire  de  quelques  larves  de  Diptem.  p.  Iis.) — 1132. 

—  Tables  des  Comptee  rendos  dea  a^aooea  de 
PAcedtmie  des  soieDce«.   IL  Semetn  16T9.  Tone 

LXZXIX.    ParU.  4«. 

American  Joiunal  «f  Bdenee.  Edlton  Dane 

aml  Sil  Ii  man.  3.  8er.  Vol,  XIX.  Nr.  113,  114. 
Ncw-Hav.iii  1880.  8«.  —  Gilbert:  Tbc  ouilet  of  Lake 
Bonneville.  p.  341 — 349.  —  Hunt:  Tbe  chemical  and  eeo- 
logteal  relatlom  of  tlie  almoiphcre.  p.  349—363.  —  Qoikie: 
(m  tlw  «Khaean  rod»  of  tbo  Wahiatch  muuntains.  p.  363 
—887.  —  Penfield;  Analyses  of  lome  apatiles  containing 
Manganese.  p.  367  —  3<>!).  —  Hidden:  An  aceount  of  tbe 
liudiug  of  a  no»  nn'ti-ijriti;  in  Clelwnie  couiUy.  p.  370—371. 

—  Hunt:  ün  tbe  reicnt  l'<irinati<in  of  iiuariz  and  on  «Ui- 
l  ifi-  utiiin  in  Calii'.riii.a.  n.  371—372.  —  lluggins:  Ob  the 
pbotugraphic  spcctra  ofstors^  p,  373  —  376.  —  Nawtoa: 
The  UranoaMtria  ArgenluMk  p.8W  99a— Shepard;  On 
tlielvanpali,  CaUfbraia,  ■Mteonelnn.  p.881— 989.  —  Cooke: 
The  atomirwelgbt  of  antinionv.  p.  3.82— 3SC  —  Allen  aod 
Comstock:  BaMlIaite  and  l).soiiiii>  troiu  Colorudu.  p.  880 
— 303.  —  Cooke:  On  argonto-autiraoniou.»-  Urtrate  (.silrer 
cini'Si)  I  p.  Jini.  —  Guuld;  On  tlip  .M.iithrru  cumet  of 
February  Ifcwo.  p  396—408.  —  Scientili<-  iiitiUigeuce.  p.  403 
—498.  —  Oayot:  On  tbe  fhnkai  stmrture  and  bypee- 
aelry  of  tbe  CataUU  immumEi  rcgion.  p.  «19—461.  — 
Dwight:  Bccent exploratloiu  In  tbe  Wappmger  Valley  liue- 
(tone  of  Dutcbcss  eonnty.  p.  461  —  463.  •  YounR:  Tho 
oolor  correction  of  rertain  arhromatic  objert  frUü.'ies.  p.  4iV4 
— 48<j.  —  Hall:  Note  on  tliu  i  i.:in.iiiiii,ii  cf  Nirms,  p.  457 
— 4.'>8.  -  Sniitb:  Study  of  the  binmut  Cuunlv  metoorite, 
tbat  fcU  May  10,  1879.  p  469—468.  —  Conke;  Tbe  oxi- 
dation  of  bydrodüoric  acdd  sohitione  of  antimony  in  tbe 
ataMM^bara.  p.  404—467.  —  Holden:  Note  on  a  lalalkB 
betiren  tbe  oolon  and  magnitudee  of  tbe  componeatc  of 
Unary  stars.  p.  4fi7  472.  —  Whitefield:  On  the  occnr- 
renre  of  true  Linsiila  i:i  tho  Tronton  liraeatones  p  472— 47Ä; 

Brarkol  and  Voiuik':  .NUtf-i  of  eipcrimcnt.i  ii]i.:in  Mr. 
Edison's  dynamometi.T,  liyr.urno-ni.u  liini  ai.d  linip.  p  476 
— 470.  —  Lea:  Un  substances  puniuaiiaug  tbe  power  of 
'    the  latent  photMMfhie  iMfa  pi  4B»-481.  — 


Digitized  by  Google 


188 


BoyalariOMOBptealloflMy  i>Lnidi0B.  Jonml. 

Toi  III,  Xr.  3.  London  1880.  8«.  —  DunckD:  On 
a  [inraniiir  spongo  of  the  ordrr  Cakarea.  p.  377  —  883.  — 
Cuoke;  The  gcuu«  Buvfwha  p.  3S4  -  3«».  —  Oibbes; 
Od  tbo  double  and  treble  stainini;  nf  aniniiil  tissojes  t'or 
microgcopirftl  invosUi^alion»;  »iili  a  nolf  oii  <l«\niii)i  tliin 
CovtT-plasst'S-  p.  iiIK)— 3113.  —  Griinuw:  On  somo  la-w 
spmes  Ol  AV/mcAmi.  p.  394—397.  —  ä mit  Ii:  Uli  Üie  Ulu- 
mioatioD  of  oMtds  «M8r  tiw  U^Ut  fO**n  ti  Um  miero- 
Kope.  P.398-W.— Bapoit  of  cnmiit  raiMitlwt  nhtng 
to  ui*artcli»U,  «yiitogania,  nierascopf  cL  f.  400— SM. 

—  Vol.  I,  Nr.  1  —  6.    I.onrIon  1878.    8«.  — 

VOL  II,    N>.    1.      I,^  l'^Tll        S  ' 

K.  Bayer.  Akad  d.  Witsengch.  zn  Mflnchen. 
Sitiangabcrichtc.   1H80.   ilft.  2.   München  1880.  8<*. 

—  T.  Banernfei  ti  il :  Vtc  B(vi('1iiiii..'r  n  /v«  jm  heii  Tfmpcratur, 
Ilruck  u.  I>ichti(fk«t  in  vir^rtiicilfui  n  HiLcii  th'r  Atnio- 
spUre.  p.  107— 123,  —  Krlenineyer:  Lieber  FheoTlmileli- 
lanrcn.  p.  laS— 128.  —  t.  Uftgeli;  Dcbar  WanMUtamg 
bei  Fernentwirkung«!).  p.  199—1401  —  Gferiter:  üeber 
Relationen  swisrhen  Klkueiu^len  binftirr  quadratiarber 
Formen  tod  nerativer Determinante^  p.  1 47—  lfi3.  —  0  a  ni  b  e  I : 
GfHignostisrbe  Milthoihinpon  aus  den  Alpvn  ]i  Ift* — MO. — 
id.:  TcbiT  die  mit  einer  I' lu.v'.i|{kc!i  irluilun  Ckllo(dOB> 
mandeln  iKnh\drosi  von  lrii(fnv.  p.  ^40— ;iö4. 

Sentcche  Oeselltdi.  fttr  Anthropologie,  Etbno- 
logit  B.  üifaidiieltt«.  Comapoiidain-Blatt.  Jg.  XI, 
1860.   Kr.  e.  mtMiha  1880.  8». 

Sog.  Lop.  dei  Satnnliates  de  If  oieon.  Bulletin. 
Ann^  1879.  Vt.  4.  Uotcoa  1880.  80.  —  Cecb: 
Untenndrang  des  wilden  kroAtiicban  HofitoK,  p.  1B8-3SI7. 

—  CzerniiTakv:  Spoogiae  Kttonl«  Poutis  Eonri  et 
ninris  Caspit  p.  228  —  320.  —  Bedriag«:  Ueber  di*  g«K 
gwpliik.be  Vorbrcitniig  der  cnropäisoheD  Lurche,  p.  991 

—  3i>2.  —  f'rantiirhold:  lüe  Meii-nritfnsamnihing  der 
Petro»skiVhen  Aekorbau-  u.  Für.Kt-Akadcmif.  p.  3ii3— 3H?». 

—  firidichin:  Übservations  de  Jupiter  en  p.  370 
MBL  —  Weinberg:  Obeerratioiia  m^dorologiques  fidtei 

k  Heaent  pendant  l'aon^  1879  k  l'Institut  des  arpentenn 
dit  ConsUntin.  p.  1—26  (Anhani?). 

Botanücher  JalurMberioht  Ileranageg.  v.  Leo- 
pold Jnat.  Jg.  TI  (1878),  AMUg.  I,  Bft.  1.  BttUn 
1880.  8*. 

Soc.  Kezicans  de  HUtoria  natural  in  Mexico. 
La  Natnraloca.  Tomo  IV.  Entreg«  16,  17.  Mexico 

1879.  4*.  —  Banires:  Origen  teratolonro  de  las  varie- 
iidoi,  niaa  jr  euperles.  p.  286-  247.  -  flfrrpra:  Xou 
oobn  na  Dinnsiruo.mUad  otisprvada  cn  un  t'riito  de  la  ciirur- 
Uta  popo.  p  247—  2fil.  —  Griij  son:  IlistLiria  natural  de 
los  iwa.s  df  Ins  trt's  Marian  y  Socorro.  p  2.^2-  2&fi. 

ü.  S.  Oeologioal  and  geographical  Snivo;  of  the 
Territoriet.  Eleventh  annual  report,  cmbraeii^  Idaho 
aiidWjroBaiag,for  the year  1877.  WaahiDgton  1879.  8*. 

V.  8.  Vorthem  Bonndary  Commiiiion.  Boss: 
Doelifla'iii-,    f  :".x...3  iifar».    ».  I.  s.  a.  4». 

Annual  report  of  the  comptroUer  of  the  currency 
to  the  second  seaaion  of  the  fort.y-nizth  congreii  tt  tlio 
United  Stetes.    Wsahington  1879.  8«. 

K.  DuAt  Tladeiiik.  Mikab.  la  Xopeshageii. 
dasM des  scieocee.  ili'nuvri'?.  Vul  VT.  Xr.  c.  KjuWn- 
Ittn  1880.  4*.  —  Hannover:  l'nmordiaibnmken  og 
im  Fortcntag  i  drt  oMBiookoHge  Jüranhini  lue  Fedsalea. 

 Vol.  Xn.  Nr.  5.   Kjabenhavn  1880.  4». 

—  Thiele:  Gm  Anvendelie  af  tnindtte  Kvadiaters  Methode 
i  nofle  TUfadde,  hvor  en  KompUhsltan  of  «ioM  Slagl 
oeoiartede  tOfaeldiiie  Fejlkilder  giver  FqUoe  «  .Jiitoi» 
tisk»  lUnkler.  p.  S8»-4Ml 


Onnägt  Over  dot  BeUnho  Ftofcaiidlnigor. 
1B79.  TSr.  8.  EjehenhaTn  1879.  8*.  —  Hejor. 
KiilMiis  Foao  fcoNgitag;  f.  106-884. 

UM.  Vr.  I.  BjolMlMmi  1880.  8*.— 
Ohrlotenoen:  BMrog  ChroMammenIakforfafaidehemea 

Kemi.  p.  1 — 32.  —  Krabbe:  Unders#irel»er  antraaendc 
For«koinsten  af  IndvoMsonne  i  HoitenB  Tarmlumal.  p.  33 
—40,—  Colding:  Kosle  UnderMgelser  redkoniroende  Be- 
Memmclscn  af  Vindons  xlaatighed.  p.  41— <i2. 

Settidw  BnadiolttB  Ar  CtaompUo  o.  Btatütak. 
Heraniigeg.     K.  Arendts.  Jg.  U.  Hft.  10.  Wien 

1880.  8". 

Landeg-Mediciual  CoUeginm  inDreaden.  Zelmter 
Jahreabericht  auf  d.  J.  1878.    I.eiprig  1880.  8". 

Aead.  rojale  de  Hddeoine  de  Belgifia.  finlietin. 
Ann««  1880.  8«^  8Mo.  T.  UV,  Mr.  B.  BrucoDei 

1880.  8".  —  Horion:  Giniqne cbirunticale.  p.988— Stt, 
40&  442.     Barella:  Hygiene  de«  bouiUeurt.  p.aSl— 818. 

—  Willems:  Nuuvelleti  reeherehea  aar  la pleun>|nSaBOfliO 

de  cette  maladie.  p.  813—4114. 

Vatorforoch.  Gesellseh.  zn  Freibarg  i.  B.  Be- 
richte Aber  die  Verhandlungen.  Bd,  Vn,  Hfl.  4.  Frei- 
burg i,  B,  1880.  8».  —  Klocke:  Ueber  die  optische 

Strurtnr  des  Eisi  ü.  p  417— 433.  —  id.:  I'eber  da-s  Vnrlialten 
der  Krjbl;illf  in  l.HMniijen.  »i'lrlie  nur  weiii,!.'  mih  ilireui 
SättignnK^^punktc  ciitririit  sind  p  434—  143.  —  W  ari>urK: 
Ueber  die  '^llr^^'llI.   j.,  41)  1.  i  n  il  i'm.i  nn  :  Die 

Scbwinguogsiuriuen  gezuulter  u.  Kebtricheuer  Saiten,  p.  ÖOO 
— USL  —  Gräber:  JUoiBe  Jkiatge  cur  Kamtniis  dv 
PretOEoen.  p.  688—866. 

Acad.  des  Sciences,  Belles-Iettres  et  Arts  de 

Lyon,  Mt'nifiire/i,  Cla.'sse  ilfts  Si  Ii'Ucch.  Toiiip  XXIIl. 
Lvcin  1878—79.  8".  —  I.al'on-  (U.s.Tvali.n.s  nii'i^o- 
rologiquea  faitea  k  9  beurcK  du  matin  a  fobuerratotre  de 
Lyon  da  1"  Mcartn  1876  au  1«  IMeabn  1818^  1878 
—1877,  1877—1878.  —  Perrin:  De  b  fem  nydio-vllolo 
dang  »es  rapports  avee  les  fonctions  phydokmocs  et  loo 
atfcftions  morbides,  p.  1  — 23.  —  G  u  i  m  e  t :  Sur  U*  oatrMnen. 
p.  29-  34.  —  Andrt-:  I.'iibiiennlf>ire  universitaire  de  Lyon 
(Saiiit-GcniB-Laval).  |i  ßli  -  71.  —  Luton:  Iu\iiiu('  des  Ob- 
servation* nx'ti'orolMtriiiiH^  uiii  s  d:\ns  la  y&rüf  .siiiwrieure 
du  baji&in  du  Hhtnu-  I-^T,")  TU  p.  73  — lit7.  Mubel: 
Küsai  sor  lea  divene»  wr&urc:«  de  lungucur  et  de  »uiterticie 
employ^  en  Fkanee  avairt  l'adtnition  du  sjstime  metrique. 
p.  117—162.  —  De  Fo  rcrano  et  Bsilin:  Note  sor  la 
productiun  de»  outremer«  de  diffi'reiit»  mölaiix.  p.  173—  179. 

—  Dor:    l'e  l't'vriluticin  historinuc  du  scns  des  couk'iu-s. 

199  -  Kolltt:  Iic!.  iipplicÄtion»  du  feu  a  l'liviL'iene 
an«  le.i  tmifi^  ;  n  lii-t.ini.',;!  s.  p.  243  —  2t><).  —  Ke  Kur- 
crand:  Memoire  sur  la  iorinatiou  de»  outremera  orgaoiques. 
p.  987— 878w  —  Beaael:  Etüde  aur  rUaiodre  de  raotoe- 
Bomie  ocddentole  an  moven-tge  p.  276— SSS.  —  Sein 
Notes  historiqups  sor  fak  mcouTerte  de  Toutremcr  artifldcL 
p.  333— 3iil.  —  Faivre:  Etiules  sur  les  latiriferes  et  le 
Utax  pendant  l'evohition  germinatirG  normale  ihcz  Pcmbry  on 
iarnatopogon  porrifoliu»  l..  i>,  361— 4in 

 Ciaaee  dee  lettres.    Tome  XVIII.  Lyon 

1878—1879.  8». 

teo.  d'Agrimltai«  de  IfOB.  ABaaleo.  5.  Uria. 
TooBO  L  187a  Lyon  1880.  8».  —  Falsant  st  Le- 
eard: Note  sur  les  formations  tcrtiaim  et  i)aatemaires  des 
envirans  de  Miribei  (Ain).  p.  1— 10.  Fontannea:  Lee 
termins  tertiairc* du baasln  de  Visan  p  11—127.  -  Locard: 
Des  riiv.i^'cs  caus^  par  le  Lifiaris  dispar  mu-  le»  platanes 
des  pronienades  publique«  <le  Lyon  en  lö78.  p.  137 — 144. — 
id.:  Di-si-riptiun  de  ü  Faune  malacologiqtic  des  temüns 
qnatcmaires  de»  environs  de  Lyon,  p,  146—361.  —  Fon- 
taaaes«  Osaeriptioa  de  qnelques  esnteea  noorelles  ou  pea 
ooflBDSB  dso  ismias  tcrtioircs  sapcrieun  du  baaain  de 
BhoM.  p.  886—418.  —  Dnoosoaa:  Bapport  de  ia  oeoH 


Digitized  by  Google 


189 


Biiksioii  ilf«  soifs  Sur  SPS  0|M'rations  dp  ranni'p  IhT-'  ji  i'2') 
— 444.  —  id.:  lUppurt  de  1«  cumuijsiiion  rLar^ii«  de  tuiUT 

iMta.  p.  466—807.  —  CMdog«»  An  Hon  cmti9ue(  «t  dat 
WUbm»  iv  rorhc*  rsy^s  ohsirr^  dans  la  parti(>  iBOTenne 
da  bUMii  du  Kbooc  ft  i'la£ii(^-8  p«r  nSitioit»  gi-uKraplu(|ae«. 
p,  BOft— 672. —  Falsan  Pt  Chantrc:  EtuJc  snr  If s  aniitn» 
rlacim  et  «ur  le  U-rraüi  erratique  ili-  \n  juiriii-  nn.)i  run-  du 
bessin  du  Hhone.  n.  573  —  tt74.  —  riuch:  Ntilr  sur  la 
clavfli'e  ft  Ia  rlaTrliMticin.  p.  M.'i  — SW.  -  Kaulin:  Du 
lonuneil  do  la  chnsalidc  coiniiare  an  sommcil  de  rocnt'  cbei 
tfHcnei  «ptaM  dp  bombvi.  p.  m-m.  —  PetU:  tMai 
te  kntMM  d'eau  du  Kiiooe  au  pont  Monnd  «t  da  U 
Smm  Ml  pcot  de  Is  F<aiU<c^  1878.  p.  888  ff. 

—  Falsan  tt  Ohantre:  MotM^^phie  gMt>- 
giqne  de«  ancieBi!  glarii-r»  et  du  tcrrain  erratique  de 
la  parlie  movi-niie  du  huf'i.in  du  Rbonc.  Atlaa.  Lyon 
1«76.    Fol  ■ 

Vriadreirb,  N.:  UcImt  die  re»|iir»torii<chen  Aende- 
rUBfiB  de»  iVrcussioDsüchalles  am  Tliorax  unter  uor- 
nakli  II  ii!i11n.!(ii.'iHi}ii-n  Vfrliiiltdi'-'-'  n  I.i-iii/i^'  1880.  8«. 

Kaiserliche  Admiralität  m  £ei'liD.  AddbIcd  der 
Hydrographie  u.  mnrifim.  Mctcurologiu.  Jg.  8.  Ilft.  VI. 
Berlin  IhHd.  4^  -  l'ip  riitont-LothmaMhinp  von  Sir 
'WilUarii  TlK.tnsoii.  p.  281-  L'8.1. 

—  NachrichUo  für  Seefahrer.  Jg.  2U.  Kr.  25—28. 
BerUn  1880.  4*. 

Alan  ■Star.  Organ  ttt  BoehadnlaD.  Jg.  T. 
Nr.  28—28.   mm  1880.  4*. 

Bit  Hatnr.  Iii  nuspeg.  t.  K.  Xftllar.  Jg.  89. 
Hr.  26—30.    Halle  1080.  4«. 

Hauet  Jahrbuch  fllr  Mineral(^e,  Geologe  and 
PkUABMogM.  Ung.  T.  Besecke,  Klein  n.  Boaan> 
baaeli.  J^.  1879.  Hft.  2—7.    Stvttgari  1879.  8«. 

Thomai,  F.;  I  M  xr  rin  »iidafrikaniache»  Gecidium 
von  Mm  /tiyn.iil't  liiirrh.  S«p -Abdr.  —  Uebcr  die 
von  M.  Giriird  kür/.iicli  lj(  «rliri(  1 1  iieti  Gullen  di  r  Rirn- 
biume.  Sep.-AlHlr.  —  AipUnium  gtriMnicum  Weis 
Im  waatltaliaii  TkBringaii.  Be|p.«Abdr< 

K.  Prenu.  Akad.  d.  Witten  »eh.  in  Berlin.  Monata- 
beridit.  Mikns,  April  Iben.  BeTÜn  lööO.  8«.  — 
WabBky:  Vaberdiafivn-rhnuiiKdar 


UiaiKhan  Xnatan^ttusg.  p.  &d—VSt.  —  Petera;  ücbcr 
aaaa  Fladartluen  (Vtipenu,  Vamvyrvp»).  p.  268—269.  — 
V.  Harold :  Beacnnttmagen  neuer  vnn  Hm.  Hildebrandt 
fiiawnitllii  Coleoptereu.  p  2*J<i  2T(i  —  Hclmholtz: 
Ucber  BewCfun^Ktfiime  am  polari.sirteii  l'latina.  p.  2S5 — 306. 

—  Petert:  l'cber  die  von  llru.  Gerbard  KobJf«  und  Dr. 
A.  Stecker  anf  der  Reil«  nach  derOate  Knfra  gesanunelten 
Amphibien,  p.  SOS— 300.  —  Schwendeoer:  Ucber  Spiral- 
aMlaagan  bei  Floridpra.  p.  327  —  3S7.  —  ililgendorf: 
Ucber  eine  neue  bpnKTkengwprthe  Fittcbgaitiinit  I^coiiparüm 
au«  .lapsn  y  ö:i',»  'M\.  —  Kronceker;  FelRr  ili«' Poteiut- 
rih-.L  i..  »i.-.i  r  !  fiii;[ilexi  r  Zalilen,  p.  ■tW  — •l(.i7.  -  Si  hwen- 
detier:  l  iberilie  ilun h  Waclislluin  lusiitiKte  Vi'i>rlneliung 
klcinstiT  Theilrhen  in  traje<-tnri-ii-heii  l.'urvpri.  p.  "llib— 4U2. 

—  Vogel:  Ucber  eine  ciufadie  Methode  xur  Keatimniiing 


darBnaapaaku  and  dar 

«tgeetivafOrStnUai 


I  fcncUadencrBMckliariien.  p.4S!(— 441. 

Polyteohniiche  Oeiellsch.  in  Leipxig.  Biniiit 
fiber  das  &2.,  &3.,  64.,  65.  Verwahungtgabr.  Leipzig 
1877/80.  8«. 

Maaena  «T  muamiäcn  Mlngf  tt  OiBlnUga^ 
Iba.  MaflMin.  TeLfn,  Hr.l.  Oambridga  1880.  4*. 
—  Agaaaia:  Repeit  an  tha  Florida  reeb.  61  p.  (SS  Tai:). 

üafamoliaa  HntfaHUd>]I«Mun   in  Bndapaat. 


Tennteetn^zi  Füzetck.  N'vgya^ 
Janina.   Budapeat  1680.  8*. 

AiOiNpologieal  ftitttato  «f  OiMt  littaim  aal 

IraUad.  Journal.  VoL  ZI,  Xr.  4.  LnrioB  1880.  8*. 

—  Farrer:  Sara^  and  mlKsed  mriln«.  p.  988—989.  — 

Tiike;  TIic  CagoU.  p  S7«-  $15  Siinson:  Note»  MI 
the  JivaroH  and  C'aneloa  iiH!i:4iis  j..  ^k-vi— :S!M.  —  Kinraid: 
Oll  ilip  lilieel  iHIm's  of  il.i'  Viiulhyan  rooge.  p. 397— 4(18. — 
Ho  Wurth     ilu'  elliii(ilui.'y  of  Uemiaaf.   mM  SaMN»  of 

Nurtlier  Jjaxoiiy    p.  4il^-  \'Mi. 

Melbonrne  Obaerratory.  Results  of  astronomical 
ofaaanratians  made  in  the  jeata  1871 — 76  under  tha 
diMctk»  6t  Bolwrt  L.  J.  Ellary.  XalbowM  1878. 8*. 


(▼«n  16.  Jnl  Ua  1&  Aniaal  1880i) 

Klinkerfoei ,  W.:  Uabar  dia  Kaneten-Erachm- 

miii^.nu  von  371  v.  Ohr.,  1668,  1843  I.  u.  1880  L 
GölhiiKeti  1880.  8«. 

Kgl.  St«nwarte  n  Oöttingen.  VeröfleDtlicbungan. 
Göttinpen  1878.  8».  —  Klink crfue»:  Thenrie  daa 

lJiiilur-llyf,Tnm('tcrB.  p.  I — 2S-  —  id  :  fi-bpr  Kixstem- 
Sv.^ieiiie.  l',ar;ill.'txen  u.  Bewegtiii;!™  ji  Jli  -  M  id.: 
l  i-Imt  eiücii  pru^sen  Steriisrlinnppeiiliill  aus  d.  J  524  n.Chr. 
n  lieinrii  niiitliniasslii  )irii  /u^allJIIlellha^;;  mit  dem  Coneten 
Ton  biela  «ml  dein  -'.i--  'iiLnt.  \\>'>2  p  57-  72  -  Bocd- 
dicker-  /i  icliniii:',;.  :   ih  -  llain  ten  Mars,    y  sl-  S7. 

Verein  f.  d,  Muteum  ichletitcber  Alterthtlmer. 
Schlcsieni!  Voriceit  in  Bild  und  Schrift.  44.  Ikricfat. 
Breslau  1880.  8°.  —  Tolger:  Ceber  die  SamaUaag 
von  stammbucheni  «77  8H«k)  In  dar  8ladtbiUia(hak  an 

Breslau,  p,  44ö — 476. 

Attronomitehe  Oeiellichaft.  Tierteljahrsiichrift. 
15.  Jg.  na.  1.  Leiiirig  1880.  8»  —  Hnihns  Zu- 
■ammenstelluni;  der  Planeten-  u.  Kunatiu-KiitikTkunRcn 
i.  J.  1870  p  2- !>-  —  Winnecke:  Kpheuier.iivn  der  ver- 
aiiderliflii-ii  Sterrio  für  ISWl   p.  10— l'.l. 

Ponfick,£inil :  UeWrdiepAthoIogiiich-aDatnmisrhen 
Tertodernngen  der  inneren  Organe  bei  tödtlirh  ver- 
laufenden &]raipelen.  Diaaertation.  Berlin  1867.  80. 
- —  Zor  Caauiatik  der  ^^^«^»^"  der  A.  meaenterka 
anperior.  S^-^Abdr.  —  AnataniaelM  fitodian  flbar  dan 
Typhus  raeotmia.  Bap.>Alidr.  —  Pflaadldia  ■.  tUa» 
riache  Fkrasiten.  Jahreabericht  der  geaammtan  Ma^fain- 
1878,  Bd.  I;  1874,  Bd.  I  ;  \Blf>,  Bd.  I;  1876,  Bd.  I; 
1877.  lUi.  I,  l'-TS.  IM  I,  —  l'ehcr  ilie  Wamiluiigen 
des  Ijiuuiililutes  iiiiierlialli  des  nii'nbcliiitlu'ii  Ur^,'iiui!iuiUB. 
Berlin  lh7  I.  S  ".  -  ücbcr  da»  Vorkomnion  abuurmer 
Zellen  im  Blute  von  KecurrcDakranken.  Sep.-Abdr.  — 
Experimentello  Beiträge  zur  Lehre  Ton  der  Tnuwfbaon. 
Kep.-Abdr.  —  Tod  durch  Kaptur  eines  Ansnryanaa 
der  Arteria  gaatroepiploics  dextra.  Sep.-Abdr.  — 
Ueber  den  Tod  nach  aasgadebatan  achwcran  Var* 
1»«mmag(B.  Berlin  1878.  8*.  —  Watten  Baib«ga 
rar  Lebe  von  der  Lenldinie.  8ep.-Ahdr.  —  Die 
Krankheiten  der  Leber.  Sep.-Abdr.  —  Ueber  die  plöta- 
liehen  To<le«liÜle  nach  f;1iwi  rrii  VerVri  niuüipcn.  .Spp.- 
Abdr.  —  üelier  die  ToilrMj;  .-ru  lu'H  iia;  h  Vei-lirt-nmiiigen. 
Sep.-Al'ilr.  —  N'  i'  li  1'. iiiv.nl  liie  Tr-desursaehen  nach 
Verbrennungen.  iSep.-Abdr.  —  Ueber  l)lntkiiq)erehen- 
haltige  Zellen  im  Blute  yon  Typhiukrankeo.  Sep.-Abdr. 

Owdia,  HarwuiB:  Uabar  das  Ueehaniaaraa  dar 
BaaorptiaB  ytm  Bfotargiaa«.  Eoaloek  1878.  8*. 
(Geschenk  den  IM  Tk.  E.  Poafiak  ia  Bnaba. 
H.  A.  N.) 


Digitized  by  Google 


190 


OeognphiMh«  OeaftlUch.  in  Bmu.  DeaUcbe 
ftpbiadie  Blltt«r.   Jg.  1;  U,  1— 4;  m,  1,  2. 

18T7--80.  8*. 
ITniranitet  QtadsliniL    Ptrognun  for  Unie 
HklTaar  1880.  Chriitink  1879.       -  Sit».  U.O.: 
Oiiciiolei^ilwBMiac  tflflwgasflnnM.  L  Monogrmhi  over 
deTcdKorgMKjrttflrvoilroiBnciideMyrite.  181p.  (42Taf.). 

Amerioan  Jonrnal  of  Science.  EJiture  James  &  E, 
S.  Dan»  and  B.  Sil  lim  H 11.  ;i.  Scr.  Vol.  XX.  Nr. 
New-Haven  1880.  8'".  —  Loomis:  Contributions  to 
nirti'orolngy.  n.  1  — 2(1.  —  Dana;  (.ieologicaJ  relaUoiis  of 
the  limt-stone  ti-lts  of  Wcstihcstor  Coanty.  p.  21  —  82.  — 
Ltugley:  Ob«ervaiions  od  nount  Eto».  p.  S3— A.*)  — 
White:  ^A^^q^of  «oMii  ntatdaale,  ^p«^ of  (ri-sli 


mtcr  ud  hndnöDiiiea.  p.M— 4&  — W»ldo:  DeKription 
«f  a  ncw  potHion  inicrom«t«r.  p.  49—61.  —  Hall:  BolU- 
msä'»  roetood  for  ilptenuinüig  tbe  velocity  of  au  electric 
eamot  p.  52—  63,  —  Shepard:  ]lIi]Mca]o|ical 
p.  M— M.  —  Sdcutifie  mtalHgciioeL  p^  96—19, 

VacMiMktr  i;iniSliHi<'V«NlK  fii 
JakrbwA.  Jg.  m  1880.  K«nii4Hc  1880.  8*.  — 
OCTer:  Zoophinologiache  Bc'ibarhtun^ren.  p.  7 — 88.  — 
Uolnftr:  Die  SirtW.  p-ftö^-B."»  —  Kollienlicyer:  üeber 

QuL-llen-  u.  Swii-TcinpiTiituri.'ti  iii  der  Ili'hcn  Tiitra  p.  110 

—  Ulli.  —  S  i  IV  III  Ii  :  li('i.''<'sl<i7.7Pii  .iu>  ili'ii  MmiküimT 
BeskiiJcii.  y  174-  l'iMics:   IHi-  EL^thall•l•  Äi|iit/r. 

S.  2()1  — 2!tH.  —  Srhr-rffl:  Kleine  Itiitr.iL'i'  zur  Kciirituiss 
er  milialniuou  u.  alpipefi  Flora  der  Zipatu-  Tatra,  p.  U3ö 
—371.  —  Priaics;  wandanufoi  in  daa  FoguMW AImd. 
p.  406— 44L  <-  SsoBUfk:  Dar  Watm  Si  dar  Tw*. 
p.  470— ML 

■Iniiteml'CeamlMian  i.  mitarmdHUig  in 

dentach.  tfeere  in  Kiel.  Ergchuise^^-  d.  Beubacbtanj^- 
•(«tioiien  «n  d.  deut-xcLeu  Küsten.  Jg.  1880.  llft.  1,  II. 
Bailiu  1880.  8° 

—  Gemeiiiiacalicbe  UiUbeihiogeB  Mia  den  Untei^ 
dar  Onwaijada«,   Sal  1880:  8«. 

O.:  OflBMiBfiualidi«  Bemerkungen  Aber 
die  Eiekridtät.  des  Oevittera  nnd  die  Wirkung  der 
'BlitMl'li'it.r.    Kiol  1880.  8". 

Edelnaun,  M.  Th. :  Veraucbe  TermittaistdeitPlaUan. 
ElaktKKDetera  Aber  die  VtHtiMtm  FandainentaJwr- 
aoalw  L  8ap.-Abdr. 

Kgl.  Böhm.  Oeaellaoh.  d.  WisoAnich.  in  Prag. 

Sitzuiigslwrichlp.  Jg.  1879.  Pra^'lySO.  8", —  Krif: 
Ueker  «iiieii  iieueu  Finch  aus  dem  Planer  des  Wcis&en  Ucr^os 
bei  Pra«.  JP  1—2  -  Ganther:  lüne  Anwendung  achief- 
«inkliger  Coordinateu  auf  «in  Problem  der  Potentialtlieorie. 
p. 4 — 15.  —  l>uubrava:  Uebf r  allgemrinc TransfonnatioDS- 
•ynbole  fOr  Auffa.s«uu^  der  plcnolPssFralcn  Uestalten  ab 
tMragnnalf  (Vimliinationen  ]i  Itt  —  21),  Krujii:  Ueber 
«•ine  neue  lit  utiiiii!  Mit  Minln'u  an  Quar^-Krv -.t-Uli«  üi 
pii}'iikaIUch-kr}iitailuj{nuilmt:ber  lieaidiuiig.  p.  ^141  43.  — 
Feietatantal:  Debar  Kdggcnthien  u.  deren  Vcrbnätang 
hl  der  Mkn.  StahtkoUauSniuition.  p.  TS— 87.  —  Ccla- 
kovsk^:  Fcber  vwgrOnte  BlQtbvn  cmw  Hesperü  matro- 
tuMt.  p.  88—91.  —  Bflohoiibek:  Chemische  Analyse 
eines  KisencrrpB  von  Traja  hfi  I'mir  y  ^-  Zah- 
raiinik:  t.'fl>i-r  iks  NMrninli'iiprnWi  ni  für  ili,'  l'aiatii'l  p. 

—  K-W.  —  Jirc-ifk:  Ihe  \Marli«'!i  ii  .Muiiruviliir  iii  ii  in  lU-n 
DmkmAlem  von  Kagusa.  p.  KW  124  —  WiiiVi.min: 
üeber  die  Bildungnweiga  der  saiuetitntKcnden  Scbuppe  im 
Zapfen  der  Abietineeo.  0.126—1^.  — /^ooger:  UeVer  iie 
iN'i'ii'ili'  <ler  StOrme  in  neiden  Krdhilften  p.  146 — 101.  — 
m  u  )  i  k   l  >lnT  dip  Herci^Iunuig  der  CoteBiachpn  Zahlen  hm 

§i-iiah.tl,ti  (.JiKidnidiircn.  p.  167—174.  —  Krejil:  Uubor 
III  liunnK.-'  niurjiliisiiiti.'i  von  Sphftlerit.  Wurtzit ,  (irn  imkit 
uiid  anderir  x.tvi umU i-r  MiucriiU',  ii.  IMi,  Stull,;» 

Einige  ikitrage  zur  Kenntniu  de»  Brunnoa-  o.  QuellwaMen 


v'>n  Vollan  n.  2:iikoT.  p.  181— IflL  —  Frlä:  Htlia  Vah«^ 
licht  der  in  der  tiaakoUle  und  den  Kalkatehwii  dar  tet»' 
ttnutim  hl  Böhmen  vorgcAindeoen  TUaneale.  p.  184—194. 

—  Solln:  Beklag  nr  graphischen  IntemlioB.  p.  196—900. 

—  Krejif:  Noos  Aber  die  Rc«te  von  Landpflanxcn  in  der 
bAhm.  SÜurformalkm.  p.  201—204.  —  P  e  I  z :  Die  Krttmmun^ 
halbmeaer-ConstmetioDcn  der  Kegelschnitte  aU  Corntlanen 
einea  StemeKuben  Satze«,  p.  206—245.  —  Tariintk; 
SystematiBche  Uebenlcbt  der  I>i*t«meen  der  Torfmoor«  «on 
Hirachberg.  p.  246—255.  —  Peiatmantel:  Zwei  ProAle 
durch  die  Baaii  der  böhmischen  SUoretage  D.  p.  266—966. 

—  SafaMk:  Beobachtung  das  Vorttbernn^  dea  Merknr 
Tor  der  Sonnenscbeibc  am  6.  Mni  \S7S.  p.  966—386,  — 
Grnss:  lipber  Beziehungen  zwi4ih"n  mehreren  projee- 
livi»!  Lii'u  riirveubaschdn.  p.  2^7  2 1\  .Stiidnickn: 
lltdi'T  ciuf  iii'ue  Knrmpl  der  Cumbmaturik.  p,  2'J5— 25*7  — 
Fe  i  b  t  III  n  m  r  1 ;  Kiuc  ueur  Pfl«nziiliii:.»ttiiii.'  aus  liuhiiii.^rlien 
Stcinkühlenscbichlen.  p-298 — !Joa.  —  äej-dler:  lieber  läne 
neue  Art,  dia  Tartheaung  der  Elekttidttt  auf  mi  Mtandan 
Kttgebi  n  baatinunen.  p.  3S1— ssa  —  Sehsbl:  Ueher  <He 
Fortpflanznnc  der  Uopodeo-Crurtaceen  p.  339—351.  — 
KrejCt:  üober  die  geologisrhen  Grundlai^un  der  NViuser- 
▼ersorgung  von  Prag.  p.  »52  — —  Ved^nvsky: 
lieber  die  Entwickclung  des  Ilirztiis  von  triudrilu». 
p.  349  —862.  —  Schob);  Ein  i»euR«  einfaches  Priparir- 
Hikroakop.  p.  363—865.  —  Stoib«:  CbemiadM  Mit- 
theil tmgen  ober  kryat.  Kienelfluorcalcinm ,  Uber  Veiidkaln 
voD  Stahlobjekten,  Uber  den  C4.Tit  von  BiutnA«,  Ober  KryO* 
lith.  Ub<'r  t^r.  p.  366—374.  —  Studnicka;  Notiz  dir 
Polj-nomialfnrmel.  p.  375  -  37M  rilik:  Studien  Ober 
einige  hiihraisi-he  (iewasKeT  |i.  37'i-  l'  l  —  Maixiier; 
Ufbcr  da»  Vorkommen  vun  I'i.  j>t,iin  u  im  Harn  p.  4t»ß— 407. 

—  .\iiRu.stin:  Heber  di'ii  linn  tjaug  der  Luftteinpe- 
ratur  iu  l'nig,  p.  408 — (4;j. Feistmaatel:  Bemerkungen 
Ober  die  GaUong  Nöff^tethia  Sthg.  p.  444—464.  —  Preia 
0. Raymann:  IVber'emigadicbromMuroSalie.  p. 4S6 — ISO. 

—  Preiü  u.  ürba:  Ueber  einige  Mineralien  aiu  dem  Diabaa 
von  Kuchelbnd.  n.  460— 474.  —  Movik:  Stadien  an  Hypo- 
stomon  böhmischer  Trilobiten.  p.  476  —  482.  —  ZrzaT^: 
Uiill^wri  l  zur  Ki'.'-eoLuung  der  Höhenunterschiede  au»  ga» 
mesKGucn  /ouithdistanzen.  p.  433  —  48a  —  Studnitka: 

—  Raraiann  v.  Preia:  üeber  die  Einwirkung  too  Jod  anf 
aromaaacheTaitiDdungen  millangen  Sciteukeiten.  p.  4!)4— 8OO1 

—  Vedjovak;^:  VorÜntäRer  Bericht  über  die  TurbelUurtei 
der  Brunnen  von  lYag.  p,  .Vil  .'lOfi  —  l'rpi>  11  Rav- 
munu:  Ueber  Wisniuth-  u.  C^dmium-Kalinm.hronuUe  ]■  ri4i7 
— 612.  —  Pelz:  Zur  C'oiislrur.tiou  der  bilh,t-  und  S.i  hlag- 

ren  von  Fliehen  zweiten  Grades,  p.  514 — 634. 


L^panint,  A.  di:  Bagpott  d'emMmbl«  aar  laa 
travanx  de  k  Sa«UI4  g<ologq|iia  da  FVnaeo  dapob  an 

fondation     Puris  18R0  8«. 

Regia  So«,  scientiaram  üpsaliensis.  Nova  Acta.. 

Spt.  3.  Vol.  X,  F  i.i:.  2.  r|n.iliiie  187.».  4-'.  — 
Petterson:  rnteri^ui  hu.ns;^!!  iilicr  dii'  MolekiilarvolLiraina 
einiifpr  Keihen  von  i>ninor|>lii'n  S.<ilzen.  II.  26  p.  —  Save: 
Sume  runie  etones  in  northern  Sweden.   60  p.  —  Nilson 


u.  Petterson:  Ueber  Darstellnog  IL  Talam  ilaaBartlKna 

36  n.  ~  Eisen:  Od  the  aoatomy  of  Ocaemdrihn.  19«.— 

Falk:  Mcthnd  to  find  Ibe grealcst  common  nwasure  of  two 


ratioii.^1  inteKral  funrtiuos  of  x.  6  p.  —  Daui^;  Formales 
poiir  la  detormination  dps  i'i|tmtinii-;  d'niip  eniirln»  ilont  ob 
conuatt  diver!,<>4  proprieti-':  ri'lnuvi-T  11  I.»  cn  irUjri  n.i  i)t  la 
torsion.  29  p.  —  il ildebraud üiiou  et  Hiiiidlund:  Prise 
et  d^bicle  dei  laca  en  SoMe,  antomne  1871  —  printempe  1877. 
8  p.  —  Falk:  8nr  la  m^tbode  d'^mination  de  Bezont  «t 
Ciiui  liv  ji  -  Groth  u.  Nilson:  Ueber  Platojoilunitriia, 
krystallo^niiihische  u.  rheinische  UntersiiPhnni/pn  48  p.  — 
Hj  rli  11  :  I'pber  e'it  spr>  i  hcmle  Sin^ahiritiiMn  in  iili^ebra- 
ischeti  ebenen  Curvni  Siy  retiiTMUi:  K,i[iiTiinvntelle 
Methoden  a.Uuter8ucbunj(ea  in  d.phjrsikalisch«mCncmie.  44p. 

VbMgnMn  U  niMwwto  d^panL  BnBalh. 

Vol.ATII  IX    Ann.VH  1876,  77.  Upsal  1877—78.  4». 
Bmytli,  &.  Brongh:  Tho  aborigia««  ot  Victoria; 


Digitized  by  Google 


191 


«Kb  in«M  nkihs  tA      haUlt  «f  fhs  MtffW  of 

othcr  piu-ts  of  AnatnU»  «ad  Tamuiia.  Td.  ^  II. 

London  1878.  8<*. 

AntbropoIogKche  Oeiellich.  in  Wien.  Mitthei- 
hinpon.    na.  X.   Nr.  1—4.  5—7.    Wien  1880.  8«. 

—  Much:  Bericht  Oh«r  die  Venammhing  östcrrcichisrbw 
Aritbrupuloeeu  u.  L'rgegcliichtxfvncher  am  28  u.  2ä.  Juli 
1879  lu  Laibach.  p.  1—124.  —  Benedikt:  Weitere  netlio- 
diacbe  Studien  cur  Kranlo-  und  Kepbalotnetrie.  p.  139—166. 

—  ti eil  1er:  Die  Sage  Ton  Orphe«»-Ort'en  der  UhodoM- 
BiilgarPM  p.  Ißr>--t96  -  id.:  I)ie  Jud«  in  den  Mythen  Oer 
ItaJkaiivMlUcr  p.  I1>7-  2«>2  —  Kli(?ier:  Neuere ethnulo|(i»che 
Enldti  ki.'.r. ..  Uli  ilir  li.ilk»nhtdl>ii>»el.  p.  202—227. 

Kauorliafa»  Admiralitit  in  Berlin.  Annnlaa  dar 
Qydnigr*|iliiaii.iiiaritiiB.]l«t«orologto.  Jg.  8.  Bft.VIL 

Btiliii  1880.  4*.  —  «idga  Taifam  in  dMlIwra 
von  Clin  v.  Japan  1038    UTO.  p,  9ti-9n, 

—  Nachricht.'n  ArSaaftkiw.  Jg.  XL  Iir.M— SS. 

Berlin  lÖÖO.  4«. 

Boo.  ^dologiqne  da  Franca.  Balletin.  8**  Birfa. 
Tome  Ylli.  Scauce  generale  annuell«  «t  ciUhratioo 
<lu  cinquuntennire  de  la  Societe.  Pari«  1880.  8°.  — 
Lajip.iriMii;  K-ipiRirt  d'eii^eroWf  siir  le«  travaux  de  1a 
Bocietc  Ki'<jl"lfiqu<'  de  Krance  depuis  sa  luiulatian.  p.  XIX — LV. 

K-CoffliUtogaolflgimdltelia.  Bolletino.  Ser.3. 
Vol.  1,  Nr.  6  a  6.  Roma  1880.  8*.  —  Traraglia: 

La  st/ione  di  I.iccMlia-Rubca  c  la  serie  dei  terreni  nclla 
r«\gi"iie  S,  K.  della  Sicilla.  p.  244—263.  —  Canavari:  La 
nonta^nia  del  Suavidno.  p.  2ö3 — 2t>4.  —  De  Stefaiii:  La 
■ontagiiiiltt  M'iiesc.  p.  264-^2-0.  (Conliu.) 

ÄrtnuwaiiKlw  OaieUaehnft.  ViarteUahnachrift. 
Jg.  15,  Hfl.  9.   Lliprig  1880.  8«. 

Xal.  Akademie  der  Wiaientehaften  in  ZralnuL 

Sprnwoidanie.   Tom  tncfnaaty.    Krakuwie  1879.  8*. 

—  Rozprawy.  Tom  VL  Krakowio  1880.  8°,  — 
Pamivtnik.    Tora  czwarty.    Krakowie  1878.  4". 

Badl,  0.  vom:  NatorwisaenaehaMche  Studien. 
ErinBttuigaa  an  dia  Phtiaer  WalUnaitallang  1878. 
Bonn  187».  8«. 

X.  Z.  Oeologi»che  Reiohianitalt  in  Wien.  Jahr- 
buch. Jr.  1880.  IM.  XXX.  Nr.  2  u.  3.  Wiin  1880. 
H«.  —  V  M nj >. !  ■  1  %  1  Tietze,  Bittner,  t.  John  u, 
^eu[nayr:  (iruiiiliiaii'ii  iler  Upoloffie  von  Uotnien-ilerce- 
fovina.  p.  IfiS— 492.  —  Vacek:  Mouconatudie;  p.  493—642. 

—  Heyer:  Die  Bewegung  im  Festen,  p.648 — 666. — Kajraar: 
Zar  bercynbche»  KragaL  667—664  —  Krambargeri 
IKa  fossilen  Fische  von  WuMoaii  M  Praiibefg  inSäier- 
Mtk.  p.  666-«72. 

—  TairkaadhntgMb  fg.  1880.  Hr.  8— 11.  Wian 

1880.  40.  —  NeniBSyrt  NMMalogia  and  Deacandenz- 
lehre.  p.  83—88.      Wottdtr  Uabcr  Kagdeoncretionen  aus 

dem  Krcidi'>.'c!itcin  doi  Vils  p  PS  — do  —  TpIUt:  rel>er 
die  Autikaliriieii  im  (iul^L-tc  /.»  ^-l  Li  ::  b^Ui  b  und  Kusark,  p.  31 

—  !)H.  —  IluBsak.  hiv  tirtian  11  Kru]>ÜV|;,'('^tL'iiii  liur  l  tiv 
(^••v;<  i;d  Ton  Sdieiiinilz  p.  ",»s  -  licj.  -  li ) ps  t:  Zur 
Cieolugi«  des  Ennilhaleg.  p.  107— U3.  —  t.  liilbcr:  U<n>- 
logiücbe  Aufnabnten  in  oatgaUsiachan  Tieflanda.  p.  114—118. 

—  Boernes:  Das  Auftretan  der  Gattnngan:  MargintUa, 
JBmgicula,  Votuta,  Mitra  and  Coltanbella  in  den  Ablage* 
mngen  der  ernten  und  zweiten  miurluicn  M(.'Hl:UTraii!«tufe 
der  ft8terr€!irhi.srh-um(ari»i  den  Monari  hic  j)  121  —  127  — 
Stäche:  l>ic  gtxilcniMhi'u  \  frbillnissi.'  ült  (jt'birtMvliüi  liiiitie 
in  Nordwesten  u.  bodosleu  des  unteren  lltenthaiea  iu  Tirul. 
p.  127  — ISl.  —  Malion:  Dar  neue  Andendoifer  Sanar- 
boanen.  p.  U7— 14a  —  Stäche:  Deber  die  Triniwaiai» 
finge  Ton  Pola  in  Istrivn.  p  14)»-  146  —  v  Konllan: 
Ueoer  Minerale-führende  Kalke  aus  dem  Yal  AlUola  in 
in  BidtiniL  p.  M6— 161.  —  dar:  Uabar  daa  Hm^SaUk- 


■aUat  Ton  OMdwnberg.  p.  152—163  —  Heim:  Uebcr  dia 

Glamor  Dni.ivfl-Faltr  !•  irL-i-lfiO.  H oerncs:  Miatodtm 
<in;/,i.,'(ij''-:(.i  M.II  oii-iii.irr  p  i.'i-/--iwi  —  HuBsak;  üeber 
Erupliviji'stfiuc  vou  Cjlcichciil>erj<.  u.  1(U)— lrt2.  —  Fuchs: 
Ueber  ein  neue»  Vorkommen  von  Süsswasaerkalk  bri  Czoi- 
kowitz  in  Mlklimi.  p,  162—164.  —  Hoernes:  Tertiär  b«i 
Derweat  in  Baokn.  p.  164-166.  —  Bnaa«:  Uabw  die 
vemaiBtliekcn  aiealamSdnranlmagen  ifaffWHrUHBt  dir 
Erdoberflieheu  p,  171— 18a — r.  Heuer:  Xijaldlatcnaliieke 
Beobachtnogen.  p.  181— Ufik 

M«l6teli,  CM:  Der  AnftnthaH  dee  Oewenlaw 
in  Bologna.  Lia  Dantadia  Abecealit  von  IL  Gartse. 

Tliom  1880.  80.  (OeatlMBk  daa  Harm  H.  Onrtee 

in  Tlwm,  M.  A.  N.) 

Verain  fta  Hatnrlronde  in  Fulda.  Beridit 

Fulda  1880.  8».  —  Bauer:  Verzeichnis»  der  Lepl- 
dopIcreii-Siiniinlung  des  Verein.,  ji.  l.'>  —2t*.  —  llasscn- 
camp:  Gcolugiiche»  aus  der  Umgegend  Ton  Fulda,  p.  29 
—47.  —  Meteorologiarb-pblliiologiana  Bin>a)lilliafWi  aaa 

der  Fuldaer  Uegcinu.  p.  48 — G4. 

Siebenbür^iclier  Verein  f  Katurwitaaniohaftes 
in  Hennannitadt.  VcrliaiKiluii>,'eii.  XXX.  Jg.  Her» 
roannstadt  1880.  8«.  —  Guist;  I»ie  heutige  Astronomie 
und  A.  V,  ünmhnldt'ii  Kosmos,  p  1 — 10.  —  Körner;  Die 
Lehre  Durwm's  uU  (Jegeiuiüuid  vniiM.'niscbi»ftlicher  I'  orachung. 
p.  11—38.  —  Hausmann:  üu6o  maximwi.   Der  Uhu. 

La0— «a.  —  Feltki  Nlhm  Aaifthnaf  dar  Uae  *«n 
■  Teriiaiidawcin  eiaar  tanaran  djfniiiailcliaii  Uawaadlinf 
im  Mineralreiche,  p  63  III  —  v.  Friedenfeis:  üeber 
Arirmia  saltna  u.  andere  Ilewohnaf  dtT  Boolcnteicbe  in 
Salzburg,  iv  112- 17t*.  Henrich:  Verxeirhniss  ilir  i  J. 
ls7il  bei  liennann>tadt  beobachteten  Uhinienn'  |  •  :i  liifu- 
pkilaj.  179  -182.  —  Schuster:  Kinige  llulienlieatim- 
■ungan  im  Zibui-Mtthlbacb-,  dann  im  Fogarascher  Gebirge 
and  in  der  Umgebung  von  Hennannttodt.  p.  183—166.  — 
id.:  Tanperatnr  «inGKr  (^uaUan  a.  Oet^gMaea  im  Zihia- 
MURnkIi-,  dann  in  Fbgaiaadiar  QaiHgei.  p.  187— isa 

Soyal  mioTOKopical  800.  in  London.  Journal. 
Vol.  m,  Nr.  4.  I,ondon  1880.  8".  —  Badcock: 
Notes  on  Aciiteliiiii :  Tnchophriia  ejtislijlidi»,  and  Puih- 
pArya  muntriparUla.  p.  Jiea  —  ötö.  —  htcuhenson:  On 
tlia  Tisibility  of  minute  obiects  mounted  in  plMMWlMWa,  ao» 
Intion  of  sulphur,  bisuipbidc  of  carboo,  aaa  auMr  media, 
p.  664— 64i7.  —  lioggan:  On  tho  developaMBt  and  retro- 
gression  of  blood-vessel»,  p.  568 — 584.  —  Edmunds:  Un 
a  parabolized  gas  likie.  p.  686—686.  —  Racord  tt  current 
re&<>^arches  reiating  to inTarteWata,  gyptegMaie,  ■iewacepy 

ct.  p.  ö«7  717. 

Obserratorimu  in  Bataria.  Regeuwaamemingen 
in Nederlandadi-Indiä.  Jg.I,  1879,  von  P. A.Borgsma. 
Bnteaia  1880.  8». 

Königl   Akad.  gemeinnfttiigK  WiMensch.  n 

Erfort.    .Ii.lii  :  irh.r    Neue  Folge.    Hft.  X.  Erfurt 

1880.  8'    -  \\  i  riiebnrg:  DieWohnsitJte  derCfcamkiO 

und  die  llurkuutt  der  Thünuger.  p.  1—188. 

Aoad.  royale  de  MMecine  de  Belgiqne.  Mtooires 
cooronnäs  et  antres  meoioirea.  Collection  in  8*.  TomeTI, 
Fiuic.  1.  Braxelles  1880.  8*.  —  Deamin:  Etado 
de  m4talloacopia  et  de  n<taU«lUiapi&  p^  l--«6.   

—  BBÜetin.  Annde  1880.  8**Sdrie.  Tene  XI?, 
Nr.  6.  Brazellea  1880.  8>.  —  Janaaeni:  StatiatiMie 
dänographiqne  et  m^icale  et  tableanz  noaologiqtiea  oea 
il-ces  de  la  viUe  de  Bnixellcs.  p.  446—462  —  F^lix: 
(juelqoes  consid^rations  sur  le  traitoment  de  la  pierre.  p.  466 
-  472-  -  <M!illerv;  I*e  In  i'ijiiscr\ftliiiii  ilu  [ii-'^ifnrme  dana 
la  <l.  1,-ir-i; -.iliiri  II  ,f;i  j...)/n-'..  ;  472  i").  Junsseni: 
CoiDinmii  nt.ni;>^  ri  liUr.i»  H  l  ln  L'iiriH'  t-;  a  Ift  variüle.  p.  480 
—486. 

Kinoliwald,  J.:  Jlaa  MüuroalLop-Ckmionieter,  «in 


Digitized  by  Google 


192 


aanas  butrament  nun  MMatn  tob  KiystaHen  mit 
ipilgidlwen  Ftächon.  Sep.-Abdr. 

Killer,  Ferdinand!»  de:  Frtginenta  phytogra- 
lUMAnftnliM.  Tom.IX,X.  Melboantel87ft— 77.  8«. 

(Fortsetzung  folgt) 


Biograpliische  MittheiluTigen. 

Am  29.  August  1880  starb  ni  SummcrviUe,  UiM. 
ChkriM  Tlunn  Jaeksoa,  bonramgaader  Qundkar, 
lOMnkig  und  Geolog,  friMMTMi  tm  H.  Jhud  1805 
ia  F^ymottth,  Man. 

Am  81.  Avgoat  1880  i/kiA  in  Turins  Sr.  Ov. 

H>  Th.  Rein  hold,  78  Jährt-  alt,  prliürfi;?  au^  Il.in- 
Bonr,  ebenso  voneüglicherllellt^iii^t  wie  auKgezeichneter 
Ant  und  Cfamug.  Hcrvorzuhcb^  ist  besonders  seine 
Ausgal>c  der  sechs  omtcn  BüthcT  dos  HipjHjkraJfs.  die 
eiueu  im  Jahre  1865  von  der  Athenischen  luediciuischen 
GesellKhAft  au.-igci-ftzteD  Preis  gewann,  wwie  der 
Seholian  su  den  Schriften  de«  Aeginetea,  Oribanot  a.  ». 

Am  10.  September  1880  starb  eu  Berlin  nach 
langen  Leiden  der  Wiriiliehe  Geheime  Rath  und  Ob«r- 
landfontnuiitar  von  Engen  im  68.  Leben^hre.  Er 
■tUKl  seit  einer  Robe  Ton  JalireB  der  SpHae  der 
preuHfliKchen  Forstvcrwaltung.  Bteoiidare  Terdiiaite 
erwarb  aiek  von  Hagen  um  die  ftaitiriMeMBhnftlwilwn 
KMusgnn stalten  and  bekleidete  tn  m  aeinetn  Tode 
das  Amt  eines  Curators  der  Forstakadcraicen  in  Eljors- 
walde  und  Uündea.  Hervorragend  iat  namentlich 
■ein  Weik:  .Die  fenttielnB  TerlillfanHe  FMueeDe' 
(Berlin  1867;,  wt-U-licf  zu>'n-t  ''in  crrf nnics  Bilil  von 
da*  preussiacben  ForstvenraUung  gab  und  wesentlich 
m  BlehtigBleihag  dae  UrtMk  aber  dieeelbe  beitmg. 
Die  in  dieser  Schrift  veröffentlichten  Zahlen  sind  niebt 
bloa  fUr  die  Fachmtoner,  sondern  auch  fUr  dieStatiitilnr 


Am  17,  SepteniljCT  1880  starh  ?n  Cliirkiee  in 
remiBjlvanien  riofessor  Saiauel  Shennan  Ii  aide  man, 
ein  ebeniKi  eifriger  Sprachforechig  als  bedeolaadar 
Zoolog,  im  Alter  von  68  Jahren. 

Am  24.  September  1880  starb  m  Jena  Professor 
Dr.  Jobann  Emst  Ludwig  F aller  Kr  nurdo  am 
20.  April  1805  zu  Rudolstadt  geboren,  besuchte  das 
dortige  Gymnasium  und  stndirte  sodann  Median,  ins- 
besondere vom  Jahre  1824 — 27  Thierarzneiwinon- 
•duft,  n  Dresden  and  Berlin.  Seit  18S7  Ihieniit 
n  Bndebtadt,  ging  er  18S9  als  Lebrar  md  AeiiateBt 
des  Frofeaaors  der  praktischen  Tbierarsneiknndo  an 
daa  TbieraraeiJnstitat  Baeh  Dreaden,  im  Jahre  1683 
aber  aaeb  Bndolatadt  sarflck,  «oatlbet  er  die  Steile 
des  Iloftbierarztes  und  seit  1840  auch  diu  n  u  en  ;rt>j 
Landeatbierantea  «nnahm.  .  Im  Jahre  1847 


lUgte  er  den  Sab  dee  Itadwirtbadnftliebaa  batltafa 

zu  Jena  als  I,<ehrer  der  Thierheilkunde,  womit  das 
Cnatodanamt  am  groashersaglichen  aootnmiacben  Cabinat 
veibmiden  ist,  nnd  erUelt  1849  die  Mueeroidontlnha 
Professor  der  ThiemraaetoiMBnEchiift  (als  Doetor  der 
Pbileeophie  bei  der  pIdkeopUachen  FacoUtt). 

Am  S4.  September  1880  ataib  m  Berfia  Gab. 
Rath  Pr  Rohrrt  Fr  >Vilnia  lu  Altar'  Ton  oG  JaUn-n. 
Wilms  war  neben  Langenbeak  eiaer  dar  burühmtuiiten 
and  gaeddektaelea  Operateare  unserer  Zeit.  Er  wordo 
ta  Aniswaldn  in  der  Ncuiiiark  am  !».  Srpt^*ml>cr  1824 
geboren,  besuchte  das  Gymaa«ium  su  ätargard  und 
stndirte  aeit  184S  fai  Batlfai,  vo  deawle  Mmaaea 

Müller  wirkte,  deiwen  Asii^teut  Wilnis  wurde.  Der 
augesuhenc  Anatom  rrof(:-.4«)r  Schlemm  bildete  ihn 
namentlich  in  d«r  Chirurgie  aus.  In  Wien  war  IFilaw 
SchOkor  nnd  eifriger  Verehrer  Opjiotzer'p.  1848  wurde 
deraellie  Assistenzarzt  des  Geheimratb  liurtek  au  dem 
neugegrandeten  Diakonissinnon-Krankeohauüe  Bethanien 
in  Berlin,  an  welchen  er,  1852  snm  oirdinirenden  und 
1862  nun  dirigirenden  Arzt  anfriiekcnd,  bis  ra  seinem 
Tode  thitig  blieb.  Seit  23  Jahren  war  er  stftndigee 
Mitglied  der  niedieiwiadien  oWwmSuf^jfl^ntfflmimittiffn. 
Als  oonanhlMBdar  Oeaanlvst  aabm  er  an  den  Feld. 
Zügen  von  1866  aad  1870/71  Theil.  Als  im  Sonjmcr 
1878  das  aebalhHebo  Kobiliag'acbe  AtUnUt  das  Lebeo 
des  Kaiears  ia  Galkbr  gebracbt  batt«,  gehört«  WÜm 
in  erster  Stelle  zu  den  Aenstcn,  die  den  Kaiser  be- 
bandelten. Kicbt  nur  eine  aglikcfcliche  Hand"  aiiaiH 
äete  dea  Verstotbeuen  ans,  aoodera  aoeb  ein  aeHanee, 

liefca,  \vii.«etisili;iftliche«i  ViT«tändnisR.  Die  .Jiilires- 
bcrichte"  der  chirurgischen  Abtheilung  des  Kranken- 
banaei  Belbaalea  aiaddan^i 
Fondgrube  medieiniaelH 
Qeachlechter. 

Am  26.  Septombar  1880  starb  in  Gras  Emfl. 
Koutnv.  FMfaaBar  aa  der  k.  Ic. 

Bchule. 

Am  26.  SaptMafaar  1880  ataib  aa  Fkaf  Si.  I 
Strnpi,  Professor  der  TUaraEBMÜiaada  aa  der  HU- 

Terdt&t  daselhet. 

Am  27.  September  1880  starb  zu  Berlin  im 
80.  Lebeni|jahre  der  bisherige  Miaiaterialdirector  im 
Ministerium  für  Landwirthschaft,  Doaiaen  und  Forsten, 
Wirklicher  Geheimer  Rath  Carl  Julias  Ton  Strantz. 
Gaboren  am  28.  JoU  1801  sn  Kroasan,  trat  danalba 
■B  1«.  Mai  1838  bena  daamllgeB  Lud-  oad  Slidfc. 
gericht  daselbst  als  Auscultator  in  den  Staatsdieaalt 
wnrde  im  Jabra  1828  GericbtS'  aad  bald  darauf 
RagiarnagvAaaaaHr.  1880  wnrde  er  aam  Begierungs- 
und  Domäncndejiartcnient.-irath  in  Posen  befördert  und 
1839  ala  HaUrnrheitar  bei  der  CentralTerwaltoag  iür 


Digitized  by  Google 


193 


Domftnen  nnd  Forsten  einl>erutfn ,  M  wclchiT  er  im 
Jahre  1842  als  Oehmner  Fioanzrath  und  Torfr«g«nder 
Rath  aagwtaUt,  1851  ■am  Gehaiman  Ober-Fmauzratli 
befiJraert  wnrde.  1867  mai  Wirkliehae  Oeh«imeD 
Ober- Fioanzrath  nnd  Miniiterialdirector  bei  der  ge- 
daekten  Centralvermltaag  enirt,  ging  w  M  darm 
AblnnDung  vom  PtnanaintirfiUriim  tat  Jahn  1879 
mit  zum  MiniRterium  für  LandirirfliMlMft,  Domtaaa 
asd  Fontaa  über  und  wurde  bat  triam  SOJthrigan 
IKem^Ulliiiii  an  1«.  Hai  1B78  amn  WirUiglMB 
Oeheimfn  Huth  fniannt. 

Am  29.  September  1860  starb  zu  Meran  l>r. 
Astoo  Bannffarten,  Regierangmth,  früiar  Ihi- 
Tersitätüprofessor  der  ?1iyi<ik  und  MatlMaatik  in  lilBa* 
brack,  1817  in  Wien  geboren. 

Am  89.  Septembar 1860 starb  auf  ainarFonnliimga- 

TcUc  in  Tcxnh  JbocVi  I?ci!1.  ItcTsrUjp  wnr  pcbnrrn  am 
28-  Mai  1828  in  der  ächurma,  war  iängaru  Zeit  all 
Apotbakir  la  Bramgartea  im  GantoB  Aai^aa  aaiiMig, 
vpikauftp  alxT  IHfjO  sein  (lesrlillft  und  jfinp  mich 
Texas,  wu  er  für  das  Alumium  za  Cambridge,  JUasei. 
otar  doB  tttara  Agaaria,  aaiaHB  Lmdmaana,  b*- 

deutende  InsfrffMiianinilunjfpn  anlppfp.  Ilcrvorzuhcbpn 
»ind  auüiHTUim  muiiu  äusserst  genancn  Üttobachtungeu 
fili  r  die  Sohmettcrlinge.  Anab  batta  ar  betcita  1669 
ein  Yeiaaichniss  der  rhanerogamen,  GeAncryptoganen, 
lAub-  nnd  Lebermoose  von  Bremgartan  nnd  den  an- 
greuandaa  TMIaa  daa  Obatou  ZOrieb,  aa  Aargaa 

Am  9.  Oetober  1680  ataib  an  Vien  Dr.  Oarl 

von  Patruban,  >-iu<-  iu  ür/tlicLi/u  Kreisen  bekannt« 
PeraOoliebkeit,  im  Alter  xva  64  Jabreo,  fiüherer  Fro- 
faaaor  dar  Anatomie  an  den  Honbacihiilen  von  Frag 
md  bmabrack. 

Am  4.  Oetober  1860  starb  m  Loadfla  Mr.  William 
Laaael,  niebat  Sfa*  Jobn  Haraebal  md  ndien  Lord  Kota» 
eiinT  Jor  lx-*li  iitt  udstcn  englis' li-  ii  ,\  '  i  ■  i uniiu  .  im 
Alter  von  81  Jahren.  Die  aatroDomisch«  Wiisaeuschaft 
Mtdaakt  dem  Tawtoi'beinan  die  Entdeebnng  tob  8at«l- 
Kten  de»  Nf|itun,  Sutum  iiml  l'runu!-. 

Am  4.  Oetober  188U  «Urb  za  WUrsburg  der 
angeaeheaa  Technoksf  IVofaaaor  Dr.  Jobamies  Badolf 
von  \V  a |L' n  !•  r  ,  liByriechi  r  AuKütellnngscommisaar  in 
Pbiladeljihia,  wie  s.  Z.  iu  London,  Pkria,  Wien,  und 
«faMadarhammgandateallUgiieder  deaComiU^B  ftr 
di<-  haverinche  I^udosausstplhing  in  Nürnlierg.  Ge- 
boren am  IS.  Februar  1822  in  Leipicig,  babilitirte 
er  sich  daaalbat  im  Mm  1860  ak  Prifatdoeaiit 
der  Chemie,  ward  18 51  Professor  der  Cbrinie  an 
der  Kt'iniglichcn  l'ulvfichiiisclien  Schule  in  Dürn- 
berg, seit  1856  au«s(-r<.nlentllchfr,  mit  18&8  ordent- 
licher Professor  der  Tecbnokigia  an  der  Uaivenitlfc 
Loop.  XTL 


Würzburg.  Seine  anerkanntesten  Scliriflen  sind: 
.Die  Chemie",  „Handbuch  der  cbemiacbanTeehnologi«", 
„Gmndrias  der  cbemiscben  Technologie",  „Theorie  und 
Praxis  der  Oowerbe",  „Die  Chctniache  Fabrikindustrie", 
„Die  Metalle  und  ilire  Verbreitung-  etc.  Seit  1856 
g»\>  Wagnar  di«  „•'»bnabenicbte  dar  «h-«i««ttM»  Xeob- 
BoJogie"  baraoa. 

Am  6.  Oetober  1880  starb  im  72.  Jahre  sciam 
AHan  an  Cambridge,  Masa.  Benjamin  Peiroe,  Fto-  • 
ftaaor  dar  Aatranonto  am  Harvard  Odlaga  daaalbat, 
mit  wpli  hcm  r-v  (il>i  r  jO  Jahre  hindurch  in  YerbmdllQg 
gestanden  bat.  Kr  pramoTirte  an  donaelban  im  Jabra 
1819,  warda  1881  Doeeat  daadbat,  1688  PMfcaaor 
und  Iwkleidete  .seit  1842  diejenige  Stelhing,  welche 
er  bis  xu  seinem  Tode  inne  hatte.  Im  Jahre  184tt 
notenabm  er  die  RerlricD  dea  „Aaiariean  Bpbamaria 
and  Nantiral  Alnianar",  in  welchem  er  die  werthvollen 
Moudtatx'Uen  licarbeitete.  1865  wurde  er  der  Com- 
■daalao  aar  Organisation  dea  Dndlay  Obaerratory  an- 
pitheilt;  von  1H67 — 74  war  er  im  Dienste  der  U.  S. 
Coast  tiurvey.  Eines  der  frühesten  Mitglieder  der 
Natieml  Academy,  verwandte  er  all*  seinen  Bnfluas 

auf  die  Einrirhtxing  und  Kntwickeliinp  der  Anieriean 
Association,  trug  femer  viel  daxu  bei,  diu  American 
Aaademy  bi  Boaton  ao  dem  su  machen,  waa  sie  gegen.» 
«ftrüg  ist,  nnd  erwarb  aicb  durch  seine  mathema- 
tischen und  physikaliscben  Forachnngen  einen  hervor- 
ragenden Namen  in  der  gerammten  wis^enschaftlicbea 
Literatur  der  latstea  50  Jabre.  In  der  pbyaikaliscben 
Astronomie  afaid  baopttSeblieh  berrorsttbeben  seine 
Analyse  des  Satnmischen  SyKtems,  .seine  Forschungen 
betreffend  die  Tbaoria  dea  Uondea  nnd  die  Kritik  der 
Entdeekong  dea  Nepton  im  Aaaebloaa  an  Adams  ud 
Leverrier.  Ah  llatbematiker  zeigt«  er  in  »aiiian 
Arbeit«:  „On  Analytical  MeBhanina",  „On  Otanaa, 
FnneUoDa  and  ForMa",  „Ob  linear  AaaooatH«  AI- 
{fehrn  et."  Original;» iii.  Ki  ^^ur  ein  Freund  von 
üaass,  Hitglied  der  Koyal  iräcietie«  of  London  und 
Sibilnurgb,  aoirie  der  Ktoigliehen  GeeeOsehaft  der 
^Viieeneebaften  au  Göttinf^en. 

Am  la  Oetober  1880  starb  m  T&bingen  WU- 
babn  Barbotb,  Daeent  dar  Ifatbematik  an  dar  der- 
tlgen  Universität 

Am  13.  Oetober  1880  st«rb  su  Paris  M.  Feisae, 
lUtgltod  daa  Dufitat  da  Vtm»  nnd  der  Akadeada 
der  Medic'iji  in  Pnn« ,  Conaarvatar  der  ^"^'"y 
der  h/cole  des  Ueaux-.'Vrts. 

Am  17.  Oetober  1880  atarb  an  tn§  dar  pana. 
Professor  der  allgemeinen  Pathologie  nnd  Therapie, 
Dr.  Johann  Ritt«-  von  Waller,  im  Alter  von  69 
Jabren  am  Gehirnschlag.  Er  war  am  12.  Oetober  1811 
an  FlAban  bei  Podaraam  gafaoran,  büdete  eicb  aaf  deaa 

98 


iju,^  jd  by  Google 


194 


in  8m*,  bMOg  1881  ffi«  Pngor  Vviwf 
Hitiit,  wcj  er  zuent  Philosophie,  dann  Medicia  itudfaie 
mul  im  Jahre  1888  Him  Dr.  med.  «t  chir.  promonUt 
«Ol«)*.  1S4T  vnide  ar  Doeent  vmi  18BS  amaor- 
QldsBtlichor  Profrissnr  Tür  syidjilitiBclie  Krankhpiten. 
iila  AnX  hat  er  «ich  durch  aeiae  Arbeiiem  einen  rflhm- 
Hcfaen  Kamen,  befanden  auf  dam  baridmatan  GaUata 
erworben.  Sein<-  VrrcifTentWfhimpw»  fiadoj^  sich  im 
„Oaaterr.  Jabrbnch",  in  der  „Prager  Viertayahl«- 
aebrift"  ete.  Hla  ab  OaMurlar  aieliDala  «ib  Fta^ 
Waller  ftuch  als  I.ehrer  aus. 

im  21.  October  1880  starb  xa  K«strita  Dr. 
Hergar,  naiMDlllali  wegen  seiner  Roeen-  und 


Am  2).  Or^.lKT  1880  starb  zu  Wion  im  63. 
l.eb«nsj«lire  der  k.  k.  UoÜTftth  Dr.  GostoT  Löbel, 
gebotien  am  B.  Sovanbar  1617  in  Navaanr  in  BSfaneo. 
Er  absolvirte  dns  (;\-mna'<:iim  in  Ikmg,  »tmlirtc  in 
Wien  Medicin  und  jiromoTirte  IB  Jahre  1841  zum 
Doetor  medicinae.  1845  worda  er  AaaMaiil  bei  Pro- 
feasor  Skoda,  welche  Stcllnnp  ,  r  5  Jahre  hindurch 
bekleidete.  Ton  grosetrin  lifiiftrischen  Schriften  irt 
nur  die  UmarlH-ilung  der  sechsten  Aoflaga  da*  Srod*- 
aehcD  Werkea  „Percnssion  und  Aupmltütinvi"  /n  ver- 
nicbnen;  aanst  schrieb  er  in  vertchiwiineu  mcdiei- 
nischen  Jonraaleo.  Er  begleitete  «einer  Zeit  auch  den 
KaiMt  TOD  Oeaterreidi  als  Leibarzt  zn  der  ErOfTonng 
dea  S«M»Otnals,  sowie  aof  dessen  Beiae  durch  Aegypten 


Am  7.  NoTCmber  1880  «tarb  zu  Giebicbensteiu 
Pr,  Carl  JoUas  Vogel,  fjroiasior  an  der  UniTenitAt 
HL  flaQfL  Qühoran  an  36.  Jinrf  1814  an  Wnnaladal 

iiy  IlabtalgBllirge .   wi'In.rlr.  fr  Mich  uiifunga  in  Ilam- 
IWV.        Brafinanusstande,  liehrte  jedoch  wieder  auf 
d#f  OyataMiMii  iRrtek,  «aloliaa  ar  admaD  almlTMa, 
na>  dann  Medicin  zn  stndiren.    Noch  Fclir  jung  babi- 
liUrte  er  sich  zu  Gottingon  al«  Privatdocunt  der  ukedi- 
aWadaen  Wissenschaften  vnd  lenkte  damak  dnr«li  die, 
Anwendung  de«  Mikroskops  auf  Patbnlogie  die  all- 
gemeine Aafmerkaamkeit  auf  »ich.    Schnell  rückte  er 
daher  aaeh  in  eine  Profet.'^ur  zu  Göttingen  eioi  «annlf 
ar  ab  Sireetor  der  lUinik  und  I'rofcsKor  der  Medicin 
HMdi  Gleesen  barafen  wurde,  au  einer  Zeit,  in  welcher 
dort  Lielig  den  Mittelpunkt  flr  alle  chemischen  Studkt. 
bildata-    Vcigel  scl4on  sich  dieseaa  auf  daa  Wiimi<-te 
an  md  arbeitete  te  dessen  I^boratoriuni  lange  genug, 
utD  auch  in  der  Chemie  ^Athrnngen  zu  saanialiii 
walahe  dfr  Uadiam-  aoi/ivte  kamen,  wie  «ich  nament' 
bei  aaiiMB  üintennclHingeD  des  Harne«  bethätigte. 
Raal^  Emkenberg's  Tode  empfing  er  einen  Kuf  nach 
Hfrib.  ata  FreCmmr  dar  lladi«»  md  UreeU»  dar. 


medidnisehaa  XUnik.  VUkntf  Um  bBab  ar  in  cBaacr 

Stellung,  bis  er  sie  seinem  WaahfcHgar,  ProfeRsor  Dr. 
Weber,  flbarltaH,  vm  daiBr  aiM  FMiHmn-  der  patbo- 
logitchen  Anatomie  an  übatnabnaB.  fMaa  iaanwr  nalir 

hervortretende  Kränklichkeit  nclthigf  e  ihn  Jedoch,  auch 
aus  dieaer  Stellung  su  scheiden.  Von  da  ab  bagnOgtai 
ar  seil  ant  YcileanDgaa  Aber  Gaamdhritaiiaige,  Eis» 
leitung  in  don  Diedicinifche  Studium  n.  durgU,  Wlbrend» 
er  privatim  noch  immer  Uterarisch  tMüg  war.  Ssia 
"BuA  «ar  eine  dritte  Anflage  Uber  den  Ge» 

;  di'H  Mikroskops  in  allen  Berufgkrciacn,  während 
Göttingen  ein  grössere»  Werk  ülxsr  das 

hatte. 


sei 


IGknahop^ 

Am  8.  sIMP^  ™  ^fl* 

behn  Ritter  von  hIsi;"-  Derselbe  war  am  &.  Janaar 
1820  zn  DarniKtadt  geMK°  ""^  widnMte  akh  naeh 
rarfickgelegten  Gymnasialst 
Später  besaebte  er  Aas  Pal»st'gclT^J'"'''*''*'»«'»»Wicha 
Institut  und  die  Alcademie  zu  Ilohcj''"-"'"*  "''^  ▼ar» 
fiffentÜchte  1645  nach  einer  bis  Englanff^"*?"'«''^''" 
Bciae  acina  erste  Sahrift:  „Die  laudwirtRT'i^W'chaB 
ICaaehinen  nid  Geritke  Englands".  Nach  eei^''  ^dc» 
kehr  bezog  er  die  üniTerritftt  Glessen,  von  woV' 
dem  Schüler  kreise  Liebig'a  b  das  landwirt1isr!,,nt'H'<='ie 
InsUtnt  za  Eefwyi  bemftn  wurde.  Nach  Fi  licnln  ^t'  * 
Tode  übernahm  er  die  Direction  des  Instituts  in  RütT^ 
Übersiedelte  aber  1847  nach  Leips^  und  machte  h-ich 
aaitdem  ala  landwirtbaehallKeher  Schriftsteller,  .»owie 
als  Hcrau-prber  lundwirthschnftlicher  Zeitarhriltcii  bp- 
kannt.  18G7  wurde  er  ala  Mbüsterialnth  und  Chef 
dea  hndwirthaehaflSdwa  Departementa  dea  HandeU- 
Mini^fcriums  nn<  b  Wiru  K  riiltn  und  wirkte  seit  1868- 
als  Fachreforcnt  im  Ackerbau-Miniaterinm  daselbi^t  bis 
M  aainam  piMaiieh  ia  Folg«  ainaa  Haraachlages  ei^ 
MIgten  Tode. 

Am  11.  November  1880  starb  m  Leipzig  Dr. 
Antoo  Benedict  B eichen  bacb,  gelxnien  am  7.  Juli 
1807,  dn  toiaant  frnehthMnr  ttunrimenaohaftliohar 

Schriftsteller. 

Am  16.  Kovember  1880  starb  auf  seinem  Gute 
Efnatiin  aiaa  dar  hervorragendsten 
CapacitÄten  der  Wiener  mcdiciniechen  Schule,  Profeaaor. 
der  Chirurgie  und  Tarstaod  dea  Oparatenr-lMtitute, 
HiCrath  Dr.  Johann  Frnberr  Ton  Damraioher, 

r.5  .Tnbre  alt.  Kr  wnr  um  13.  Januar  1816  in  Ikiaat. 
ale  der  Sohn  eines  dorUgen  KaofmaBH  faboMB,  g«. 
naaa  atiaan  mtm  Datarriaht  in  8t.  Anna  bei  Wien . 
und  bosnchte  das  GyiBinaaittm  im  Btnedictinerstift« 
St.  Paul  in  Ktanthan  «ad  in  Gras.  Seine  UnivetmtAta> 
EtodiiB  aMcihto  «r  in  Tanna,  mmantiich .  nntw  dam 
barfdHataa  Ihyailrar&aiboni,  nnd  fatWian.  Im  Jahr» 


195 


/ 


1888  wurde  er  h'u  r  zun  Doctor  promovirt,  b«  wdcher 
Gelegenheit  <v  i]:,  Tri:>ugurtüdi88ert«tion  „Udlwr  die 
Vewiiiigiiiig  d«r  Mediein  nud  Cbinugi»''  wgffwitlkbta. 
Bai>  Lelinr  in  der  Opentioaukoait  wu  Vtkr,  tbo 
Wlltimuin,  weit  her  frühz«itig  daa  hetmdm  Ulnt 
uiddig  benrortret«i)id«  Neigaag  DumradMr'i  ArdiN«! 
TMl  dar  medieiiindieB  WiaMotehift  iMMbtete.  Dom- 
reicher  wciideto  sich  bald  nunnflllillriinh  der  Chirurgie 
and  Ofwationsieiir«  zu.  1839  tnfe  «r  al»  Zögling  in 
du  Operatenr-Institnt  tSn  und  woide  iwd  Jfthre  «pSter 
AssiKtout  der  chirurgischen  Klinik.  1844  hi\l/ijitirtc 
er  lieh  aia  Dooent  für  chinu-giacbe  Kosologie  uud 
OpantkMnMm.  Schon  nrai  Jahrs  spitar  wurde  Dam- 
teil  hfv  i^iiiii  I':  iur<  nr.ii  1S48  ziim  THrcrfionfi-Ad- 
joiakten  des  aUgemeinen  Krankenhauses  ernannt.  Heil 
1849  wirkt«  ar  flriehnlUg  Mb  m  Miacn  Tode  da 
ProfesKir  der  jiraktische«  riiiniipie  un  i\or  Wiener 
UoiTersit&t,  Ausser  der  erwkhutun  Inauguraldimor- 
t»tk»  hat  DmraidMr  aiaa  Sduift  „Datiar  Oonfmiitat 
der  üiiivt  (-.'irilfti"  (1864  .  Anfsii'ze  in  den  Wiener 
niediciui.-'chen  Zeitungen  und  der  l'ragtr  \  lei  Luljuhrs- 
•chrift  eraehafaMa  laMan.  (Jroese*  Aofaehen  erregte 
auch  «eine  1877  erschienene  Brochure,  welche  die 
Beform  der  roediciniiichen  Studien  behandelte.  Un- 
•chätzbar  sind  dir  Verdienste,  die  sich  Dumreichcr 
als  praktischer  Operat«iirt  namentUoh  auch  im  Feld- 
guge  von  1866  erwarben  hat,  woftr  ihm  mannich- 
fliehe  Ausreichnungen  von  Loh  r  i  Sii  lli  zu  Tbail 
worden.  £r  lihlte  za.  den  geeuchteaten  Aenten  dar 
ood  aaiii  Vamv  wird  atala  nSt  dan 
dtrCHnapariod*  dar' 


Am  SS.-  VoTember  1880  alari»  m  Madlaoa,  Staut 

Wisconsin.  James  Craig  Watson,  Directr.r  di  r  Stern- 
warte au  Ann  Arbor  und  £utdecker  von  29  Asteroiden. 

Am  38.  NoTcmbcr  1880  ttarb  aa  Hefanatedt  Tn>- 
fes^or  T)r.  Georg  Emst  I.udwif;  H  um  p»- ,  M,.\.>'.  trgl. 
p.  1 78),  der  llestor  der  deutscheu  Botaniker,  üeboreu  am 
5.  Jnli  1796  m  Fünteobay  u  der  Weaer-  osd 

CrViildel  nuf  dem  (iymnasiom  WH  Bolzminden,  trat  er 
lÖlO  als  Lehrling  in  die  J^otlMjM  a^nes  Onkels  la 
Brakd  ab  md  verweilte  apttar  ab  Apotfaekeigdialfc 
rwei  Jahre  in  Hr!!»'  ,  wo  er  in  den  Collegien  eines 
Kurth  Sprengel,  Kaultuss  u.  A.  sich  seine  botanische 
oad  natoi »iiaaMauheftlküie  KUang  erwarb,  die  ar 
dann  in  Qfittingen  crwriterto.  162.5  übernahm  er 
die  Apotheke  zu  liluukiuburg  a.  H.  In  diesem  neuen 
'Wohnorte  begann  für  ihn  nicht  ntur  eine  groai«  ge- 
eebiftliah«  ThiUigkeit,  indem  er  du  spiter  hddiBt 
anagebidtatae  Dru^cugeschäft  wildwadiBender  Hans* 
pflaunn  -  begründete,  »ondem  auch  eia  aaoaa  wieaen- 
anbaftliehea  Leben.   Für  ein  soichee  war  er  wohl- 


Torbereitet  dnreh  »einen  Aufenthalt  in  Halle  und  Göt. 

ferner  in  Worms,  Allendorf  a.  Werrri  und 
j,  woMlbat  er  Abenll  die  Flora  anf  daa 
ChPtaidSeiiete  latuen  gelernt  batte.  balbM  Jehl«, 
hundert  lang  galt  er  (Ar  den  besten  Kennr  i  1  Kirz- 
loia;  die  Ergebniaae  seiner  Stadien  kgte  er  in  dar 
„Ffara  Hercynica"  (Hälfe  1878)  nieder.  Am  bevtinas 
testen  juJccli  wunle  er  nl«  Kenner  der  Laubmooea. 
Um  seiner  Verdienste  willen  ernannte  ihn  die  Uoi- 
Tenitlt  GflttiBgea  an  eeiaem  BOjihrigen  Apodielu*« 

.TuljiliiiiiT.  :riim  Ituctor  diT  l*h;l  'F  ijihif  hrmoris  causii, 
sein  Laudesberr  läTä  sum  Ehrenprofessor,  tou  ächlech- 
tendud  belegte  Qnn  an  Ehren  eine  eigene  Pflensnt]- 
gattung  rais  der  Familie  der  malvennrtigen  Stercnlift- 
ooen  mit  seinem  Kamen.  Hampe  war  zugleich  Stifter 
daa  aooh  heoto  ak  Deateahar  Apothakarrartia  linrt- 

blQhenden  Norddeutschen  .^jmthckerrereing. 

Am  1.  Dccember  1880  starb  zu  Halle  a.  S.  am 
l^phoB  Dr.  WQbdm  Heiata,  Pwftwir  dar  Obegue 

und  Dirigent  den  chemischen  InaNMa  daselbst.  Ge- 
boren am  4.  November  1817  MI  Berlin,  begann  er 
aeine  Laufbahn  als  Apotheker,  wandte  sieh  aber,  ia 
dieeer  ThAtigkeit  keine  Betriedigung  findend,  bald  der 
Wisseoschaft  zu.  Er  wurde  im  Februar  1844  hl' 
Berlin  zum  Doctor  promovirt,  nachdem  er  schon  vor- 
her dnreh  PaUieetioaan  chwmiaithfin  ond  physikalischen 
Inhalte  Mt  ttarn  VaaMa  ao  aiwerfaen  begonnen  hatte. 
Im  Jauuar  1840  babilitirt«  er  sich  als  Privatdoceut 
an  der  Berliner  Univeraitit  oad  ward  MitatiAer  der 
phyaikalisehen  AaaHaehalt  aa  Barfin.  Im  November 
1850  wurde  er  als  Nachfolger  Marchand' r  nach  Halla' 
banden,  aaafctot  ale  auseorordenthohsr  Proüweor.  Am 
1.  Septenbei*  1855  worde  er  OrdiiuriaB.  Ali  Dbi^pataft 

i^  s  ein  mifclii'U  Iiifl;tu(fi  tmtte  er  Imid  daa 


damalige  VerhtÜtnisse  stattliche  Gebäude 
bi  walehem  er  ealtdam  gewaltet  betL  8i(Be''Ari)eltaB, 

welche  sich  dnreh  <-i:;f  ulltne  Gründlichkeit  auä- 
seichnen  and  deren  (iesaumtheit  einen  sehr  betrScht- 
Usfaen  Bereich  der  Wneeaaehaft  aad  innerhalb  darw 
sellMu  mannichfaltige  Oobiet«  unifnsFt,  palf.n  -n  der 
etaten  Zeit  vonagsweise  den  Bestandtbeilen  des  mensch« 
VdMn  oad  thhriaeliaB  KflrjMrt,  wie  dfum*'  bfaaaudtta 

eine  sehr  wichtige  Unters;:rhuiitr  über  die  Fett«  seinen 
wisseuschsl)  liehen  Hnf  begründete.  Als  Zeichen  der 
Anerkennung  dieeer  Albeitall  variiaii  ihn'dle  aiadUi' 
ni»che  Focultfit  zu  Königsberg  im  Jahre  1862  den 
mediciuiacheu  Doctorgrad  houoriii  causa.  Später  wandte 
sich  Heiata  ansaehlieaaBBh  der  organischen  Chemie  ea 
lutd  ee  war  ilun  veigftnnt,  durch  die  Resultate  seiner 
UntenniofaniiigaB  aiaht  aaweeentlieh  aa  der  neneatea 
Kuluickeloag  dar 
Anaehaunagaa 


196 


Am  11.  Decembcr  1880  starb  in  Ijlpig  Sanittta- 

rath  Dr.  Marschall,  bU  yor  kurzem  prftktisclier 
ArEt  in  Uarienbarg ,  einer  der  besten  Kenner  und 
•ifrigaten  Fürdervr  dor  ahpr«iu«l84.-hcn  rro\rinzial- 
gMchichtc.  Vorüitsender  de«  GeotraloomiMs  fttr  die 
Baatauriruiig  der  Marienbni^,  der  «eine  kostbaren 
Banunlungen  vorhistorischer  Funilo  dem  Altorttmm- 
waiaa  der  Stadt  KAnigaborg  gMcfaflokt  hat. 

An  IS.  D«Mnbv  18S0  itMrb  n  Wka.  <br 
ProfecKtr  an  dar  dortigen  tohniwlw  Bbehaefanla 
Hager. 

An  IS.  DacMnlwr  1880  •tarb  {an  86.  LalMiN- 
jahra  Alexaii<1<'r  I.ukncsy,  dvr  bekaanta  ungariteba 
Famolog  und  Redacteur  dee  ,N«pk«irlte'. 

Am  14.  DeoRDber  1880  starb  n  Ifin  Dr.  Otfl 

Btttbokmaii^s  Hi-llcr.  M.  A.  N.  (vcrgl.  p.  1T8\ 
Profaaor  am  Gymnasium  der  K.  K.  TbereMauiricben 
Akadenie  in  Wien,  gebonn  an  SO.  Nvvembar  18S4. 

Am  19.  Decpinbcr  1880  starb  KU  Paris  im  Alfer 
von  87  Jahren  Michel  Ckaales,  berfibmtor  Matbe- 
■atiker,  der  sidt  flanentiieh  mn  die  Oeemetrie  w 

dient  gemacht  hat;  seit  1851  Mitpliftl  der  Akndptnie 
der  W'iMvniichaAtin  danelhat,  geboren  zu  Kpernon  am 
18.  Nofcnber  1798. 

Tn  (I<r  ZMoitpn  ni-rptnbprwoche  1880  utarb  7,n 
Anist urdaui  .1.  v«u  Gcuus,  ehemaliger  l'rofrssor  der 
PUbologie  an  der  Univemit&t  au  Amsterdam. 

KUnslich  starb  stu  Hannover  Dr.  Gustav  Brandes, 
Leiter  des  dortigen  Stadtkrankenhause«,  aDgeeebener 
Arzt,  geschickter  Operateur;  auch  in  dar  Behudinig 
von  Geisteskranken  von  Bedeutung. 

Einer  der  angesehensten  Vertreter  de«  Chkrten- 
baues  in  Fraukredch,  Ebren-TiceprtUident  de>r  nntin- 
valen  Centml43arteDbau-Geadlaobaft  V,  A.  Andrjr, 
eomtpondirende«  Mitglied  der  k.  k.  Owt»tBa  Qaaitt- 
■ekaft  in  Wien,  i^tt  zu  Paris  gestorben. 

In  Uentone  starb  Itvanow,  Profaaaar  m  Waw. 
Er  wtr  «iner  der  bekannteitfln  Opbthabnologen  Ri» 
Inda. 

Gnf  von  SemelU,  französiscber  Afiika-Beiseo- 
dar,  atarb  auf  dar  Helmnita,  nachdem  «r  Dakar  in 

Senegnmbien  verladen  hatto.  um  aorttduukehrcu. 

Vor  K&rsem  starb  an  WaabiiigtOB  Dr.  Friedridi 
Sebafbirt,  gabetran  an  GOttingen.  Danaiba  siedelte 
1847  nach  Anifiildi  ültir  und  war  seit  186S  Anatom 
am  U.  &  Medical  Museum  in  WaahingtOB,  welche« 
er  b^pründet  hatte.  Er  galt  als  AntniUft  in  seinen 
FadM. 


Ata«tchl«M<a  <M  IL  OMMBlnr  im. 


Denkmal  ftr  Samuel  Thomas  t.  SOmmediig. 

T)aa  Comite  für  das  Sömmering-Denkmal  in  IVailk- 
fuit  a.  M.  (vergL  Leopoidina  XTI,  p.  16),  Vonitaeiidar 
Herr  Amttgeriehtarath  Dr.  jnr.  Albart  Flaek  an 
Frankfurt  n.  M,  KasHfMifilbrer  Herr  L.  A.  Ricard- 
Abon heimer  daaellut,  Lerbach  33,  tbeilt  uns  mit, 
dan  die  Koaten  des  Deakmals  anf  15 — 18,000  Bmk. 

bcrfrliiirf  wnvun  lifrrits  cir' ri  riHnO  Rink  liiireh 

daselbst  eingegangene  Beträge  gedeckt  sind.  Dassellie 
bittet  um  «litera  BeistMor  nod  verfeUen  «br  niebt, 
unsere  geehrten  FaehpenoasaD  nochmals  anf  das  Unter- 
nehmen Bufinerksam  «1  nndwn.  Die  Akademie  ist 
nach  wie  w  bereit,  Ar  das  Danloaal  beatinuute  Bai- 
trigs  wdtar  in  bafSidani. 


Ans  Triest  geht  der  Akademie  unter  dem  10. 
November  1880  durch  Ilenii  Profwisor  Adolfo  Stos- 
sick  der  Aufruf  an,  weklien  das  Coniti  anr  Errieb» 
tuDg  eine«  Dankmab  Ar  du  berflhmtan  TWarrikw 

Dr.  Muzio  de  Tommasini 

«■lassen  hat  (vergl.  L(><.iiM)ldiuu  XVI,  p.  2i.  Dasselbe 
wandet  sieb  an  aüa  Frennde  und  Verehrer  Tommasini'a, 
sowie  an  aOa  Akademiaan  md  wissenachaftlicbe  Ver* 
eine  mit  der  Ititte  um  gefällige  Beitrag«.  PriisidMt 
des  Comites  ist  Herr  Dr.  Biocardo  Baisoni, 
SecretSr  Herr  Profisesor  Adolfo  Btoisiek,  Uitgliedar 
sind  die  Herreu:  Dr.  Bart.  Biasoletto  —  Giov. 
Batt.  cav.  Bnrgstaller —  Olovanni  Cosolo — 
Giorgio  eav.  de  Eckbel  —  Carlo  Dr.  de  Mar» 
rhemtti  —  Kugonio  Pavani  —  Vittorio  de 
Bin  —  Micbele  Prof.  Stanta  —  Raimondo 
Tomina  —  Angnsto  fni.  Tiertbaler. 

Die  Akadiniie  rklilrt  »ich  gern  benit,  lieitnige 
für  dines  Deuloual,  welch«»  das  Andenken  eiocs  ihrer 
langjihiigni  boabrndientai  Ktgliedar  mt  Ana  ba- 
stimmt  ist,  weitar  n  baArdan. 


Uerr  Georg  Ftthl  iu  Triest  bringt  zur  Kcunt- 
nin  der  AkademiB,  dan  er  daseibot  «n  Gaadilft  e^ 

rirlitit  li.ilii'.  un;  ili  Ii  Versandt  Z4iologis<:her  Objocte, 
uameutlidi  von  l'hiervn  und  Muscheln,  die  iu  der 
Adiia,  apaeidl  bei  Trieat  TORnknnmeB  pflegen,  an 

vanuitlain.  Ebenso  werden  Bestellungen  .■»uf  Trocken- 
ftf^rata  aller  Arten  von  JCcliinadenuea  von  üun 


Stack  T«a  M.  BImIomm  aad  t¥m  ia  BnslM. 


Digitized  by  Google 


NUNQUAlt  0TI08US. 

< 


LEOPOLD  INA. 

AMTUCHES  ORGAN 
DER 

KAISERUCHEN  LEOPOLDINO- CAROLINISCHEN  DEUTSCHEN  AKADEMIE  DER 

NATURFORSCHER 


HERAUSOEGEBEN  ' 
UHTEB  lUTWlKKDNO  DEB  SEKTIOllBVOBSTAEMDE  TON  DEM  FBAESIDENTEM 

DE.  C.  a  KNOBLAUCH. 


8IEBENZEHNTBB  HEFT.  —  JABEOANO  188t 


HALLE,  1881. 

DRUCK  VüN  £.  BLOCHMANN  &  SOHN  IK  DKEäUEK 
FUH  DIE  AKADEMIE  IN  CÜMMlSÖlU.N  BEI  W  ILU.  EN'OELMAMN  IK  LEIPZIG. 


Digitized  by  Gopgle 


V.V. 

fiilulft  des  XTIL  Heftes. 


AatUche  Mittheilungen: 

W«U«i  TM  B«aBit«n  der  AkaittBtet  Mt» 

AdinnklmwaW  im  12.  Kreise  49.  78 

AiljLiDktotimahl  im  8.  Kreise   73.  89.  106.  121 

Vt'M  tp  riuc^  VonttandcmitgliMlet  der  F«cli«ektioii«ii  für  Mathematik  ludAatroiioniie,  sowie  (ttr  Fbyaik  und 

M      r  I  fritf  13X  l«.  177.  178.  193 

l>a>  .Viljuiiktcii-Collepuin   HS 

Tmrirhnlüs  der  Mitglieder  4er  »eiewle  .*   S 

BIbllutbek  der  Akad«>mle;  • 

H.'ri<'hc  iihrr  du-  Verwalluntc  <ler  BIMIMMi  VOM  flcpleiilNr  1860—1881  162.  179 

PreUertkeilnn^  Im  J«hrp  IRMl  ,  .  ■   i 

Verleihung  «ler  rutliLrinis-Mt-daillc  iiu  Jahre  1881  49 

Dank  des  Kinjir>in);prs  der  (.'otbenillt-MedaiUe   74 

Die  EMsenrerhültals««  der  Akadeatol 

Revision  der  Kerhimnir  t'iir  i^^^i  121 

Ertheilung  der  Dn-harL'    li  ^-  I'.i cliiiujiginiinN .  1*U 

HfHtHef  TMT  Kainf  der  .^kadeiiiip  2.  1&  88.  fia  7(ii.  90.  lOtt.  133.  14tt.  IG2.  179.  194 

I>ie  Jubri-!<lH-iträ|;v  der  Miti^liudii  177.  18S 

l'ntemtRt7nii|r«iTerelii  der  KaN.  lA>o\>.-i»iro\.  Akademie: 

Auft'oniiTinii,'  zur  BcwiTbuii^  um  (h:  ruti'rvtützaig  in  Jlln  18tt   I 

Vcriciliiiiij  ilii-  f'it.  rVJityim.'  vm  .l.^hrf  IS"!  tKI.  161.  11)4 

l'ui:tr.'^  N  . ■:.'•,■!  I.;ii-,s  di  r  v.  il  .I;.ir,:;i.--  1j:s  Auipng  Daccmber  1^1   195 

Terüudtruu^H II  Im  I'i f-nuitlbebtaude  der  Akademie     ....     1.  17.  S8.  60.  74.  106,  US.  14(>.  102  178.  l'M 

!Vekr«Iof  e : 

Bottgcr.  Kua»lpb  ttiristian  14t>.  166.  182 

Delene,  Achillo  ,  196 

Girant,  Heinrich  14 

Uampf.  Krasi   106.  123 

Hanaiein.  Ji.luuiiR'a  von  75 

Ucfani,  Fenünaad  von   90 

MAnktOk,  Hedarich  GottBeb  luMg  ».34.00 

SOMtige  Mittheilungen: 

BtB(««<uiV«M  SchrlttMi  n.      C4  60.  Ml  loe.  m.  109.  les.  197 

Beirkhte  iui4  SvttiMi  liMr  ntwwtac!B»chanilche  VcnaunhutaB  ud  fl—lhebeiHeii 

NllnrwiMenscIiaftlirhe  WaDdencrsammlungen  im  Jolirc  1881     ...............    103.  119 

Die  11.  aUeeroeine  YcriiainnilunK  der  deutschen  (ies^llsch«ft  Ar  ÄaHuiljfohffit,  Edmolo^  nnd  JJtfmÄUbte, 

zu  lifrlin  vom  .5.  bis  12.  August  1880  von  O.  F.  Frata   62 

Die  'J-^.  »ik'itiu'iiic  Vcr^nimlttng  (fer  deuttCBca  geoiogiackco  GeaeUiehdl  n  telb  vom  12  bis  14.  .Vugust 

vnii  A.  Knoj.                                                                                         139.  161.171.189.  206 

T.i-'i  ,1  ir  riiuiL-  i'.iT  ')4   Vff-..i  iiilmi:  il>'Mi>i-tier  .Naturforsrher  iiml  AenlO  in  Sltatalg   UO 

!l*tnrHis>i(u^i'ht»nilche  .ViiNüt/c  LiliiiiliirluTichtc  niid  Notizen: 

CofiMTi:-.  HS  ul-  .\r/I     ir,  ].]',■<•:■..■.                                                                         LI).  42  tf),  !S>.  !I4.  141.  UH 

Wirkung  deü  Licbtes  aui  ilii  i  IrktrL^  iie  LuuuuijäCiliiKklsit  des  äeleits  von  W.  Sklarek   37 

£iM  nmterifiee  AiifeaadlBnK  i  <i  i    von  K.  Uerlua   83 

CciMr  die  aeidielMi  Ttrtiuit  'niu^L'ii  des  Erdma^MlilBH  TCffl  A..OI|i'4rllMk   lU 

Der  Planet  Hars  eine  cweHe  Knie  von  J.  Heinrich  Schmiele   27 

Eio  Muca  Werit  aber  Denis  Papin  .•   87 

Die  TcetodniidiUt  dea  KKnm  nad  Our»  Umdm  *«•  Fnuu  v.  Cserny   17» 

Btewrtf  WBi  BkniiiNMigniteBt 

Jnbilttmn  des  Hm.  Geh.  HofhUh  Dr.  R.  W.  Bmuen  in  Hadelberg   17« 

Biorraphiwhe  Xlttheilanren  M.  99.  IM.  207 

PniMufknlMn* 

Fnisamadiniben  der  Käniglichan  *h»iniiilli>  dir  IWii—alintiMii  in  Ttailn   IS 

Prdanuedudlien  der  Acw&ie  Mfale  de  MMadne  de  Bai^^    IM 

Utemolnfc«  Amnifent 

Nova  Acta  der  Leap..€larol.  Akademie  XL1,  Fin  1   48 

NuvH  .\cta  der  Leop.-Chrol.  .\kademie  XU,  Para  II   72 

l»if  l'ian('rl)il(iiiii2Pn  iiiii  Ortenburg  Im  Paasau,  von  C.  Gerster  Novh  Arta  XLII,  Xr.  1)    .....    .  43 

A^I■;^i;^l;i■^.  III-  Nu.  httclnncULrliiiire.  von  H.  llf'wit^  (NOva  AcU  .\l.ll.  Nr.  2)   88 

l'cber  einige  enuariM-he  .Viuiebdoii,  von  P.  Luni;erbans  iNova  ,Vcta  XLII,  Nr.  3)   104 

Cranioloffiscbe  Stuiln  i:.  vnn  K.  Hensel  (Nova  .\rta  XMI,  .Vr.  4i   176 

Zur  Kniwickebint^sgesihühte  der  Ascomyceten,  Chaetomium,  von  W.  Zopf  (Nova  Acta  XLH,  Nr.  6)  .  .  199 
l)ar8telliiiiK  der  KntwickelunKogesrhirlite'  und  des  Baue«  der  Samensehalen  der  St-rophniarineeii.  von  E.  TL 

liarhmann  fXov«  Acta  XLllI,  Nr.  1)   82 

T'ntcr>ii<linii';r'ii  Ottrr  den  aiiatuiiii'M  bcii  \^AH  nnd  das  iiierliaiiiüehe  rriiieij)  im  .\ut'ltaii  i:-iiii?pr  Iiiij>a'i(_'n>i4irt(>(i. 

von  (i.  lifv.M'  uNova  Aeta  .\L1II,  Nr.  2)  '   144 

Iii  '  s;<^'-'.M'iseii  \Va<'lHihuins^crungctt  in  der  Blattenlwickelung  von  Vktoriu  regia  Lindl.,  von  O.  Drude 

I  Ni  .,i  Acta  Xl.lll,  Nr,  8)   lüO 

.Vaturlii>tori>(bt*  An2:i'iß*>  .12.  72 

Anzeige  die  .Vusstclbui^  inariliiiicr  ^ilJu'^'ll^l.ln.l|■'  in  il.iuili.Lr;;     tn  tli  ml  .    .    .  l-ti 

Anicige  die  „Dcuuctie  RnnUscbau  fUr  (icvgrapbic  und  .Statistik"  betreffend   212 


Digitized  by  Gopgle 


Kuuen-KegigtMr. 


Ken  MfraMUMM  Mit- 

güemrt 
Aiitowitnn.  HaiuCon- 

nd  Carl  Theodor  .  2 
Adolph,  G«orK  Emst  .  IS 
Aneroach,  Leopold .  .  18 
«lasius.  Wilhelm.  .  .  18 
JJraiult.  hijiiiard  ...  17 

Chun,  Cjirl  18 

Coowcnu.HiignWilhelm  18 
Dewitz,  Ilcniuum  .  .  17 
EUUuB,  Michael  Eafl 

Eduard  106 

Ellerv,  L.  J  Robert  .  17 
EDgclhardt,  Hcmiatm  .  2 
Kxoer,  Kr*D7.  Strafio  .  18 
Fraisse,  Paul  Ilermanii  83 
Frejrhold.KerdinaiMl  Ed- 
mund Joseph  Carl  von  106 
FOrbrüttw,  Max ...  18 
G<iiiita;,TrBiu  Eusen  .  18 
Oflather,  Otto  Carl .  .  123 
Habprlandt.  Oottlüb  J«* 

liiuiiii'K  Friedlieh  .  .  18 
Ilayden.  V\  V.  ...  17 
Hertwiff.  Carl  \VilheIffl 

Tbe<><lQr  Richard  .  .  3 
Uertwic,  WÜMloi  Amt 

snst  (Mar  ....  9 
HiMcbrand,  FViedridi 

Hermann  Guitav  .  .  3 
HobctnCLlIPr.  FardioMid 

Gu.»tav  .  .  .  .  ,  &1 
Hoppe,  Oskar.  ...  16 
JaBD»trup.  Fr.  ...  17 
JToMph,  Gustav  ...  18 
KatterJFriedr.OMlAlbat  18 
K]att,Friedric]iWUliabl  18 
Knop.  .\dolf  ....  18 
Krause,  KriHlrich  HsT- 

niauu  Rudolph ...  18 
Ludwig,  Hulifit  .iiik'ili  2 
Octoemua,C'arl  Chriaiiau  2 
fMMtML  GM  .  •  •  17 
B«du,  JotanBM  .  .  M 
Biaclnf arlVirtorFxlnard  17 
ROU,  Enist  von  ...  18 
Schedp,  Max  Hermann 

j;du«rd  Wilhelm  .  .  18 
Sdiiaimrclli.  (iiovoimi  .  17 
ScUa,  (Juuitiiiu  ...  17 
.Mrucktoauu,  Carl  Eber- 

bard  Friadrieh.  .  .  2 
VTdcker,  Hennaiiii  .   .  1 
Zopf.  Friedrich  Wilhohn  2 
'0«st«rbeii«  MltKlleder: 
AdamoTicx,  Adam  Ferd . 

Ritter  *on  106.  12;^  i:/fi 
Arendts,  Carl  .  .  IHJ  ISüt 
Bentham.  (iwr^r  lo».  212 
Bottger,  Rodolpb  Chri- 

atian  ....  74.  KH 
Boni,  Amadein  .  ITSL  911 
Bruhns.  Carl  .  .  128.  1S9 
DpIesBO,  Achillc  .  74.  100 
Giebel.  Christian  (iott- 

iricd  .\iidreas  .  17^*.  210 
GuldeiitKTi^.  KriiHlr.  li;2.  L17!t 
Hciiscl,  lifiniiüld  KricJ- 

rich  ....  178.  210 
Herbat,  Ueuirich  Cail 

Guatav  ...  194.  913 
Hering,  Eduard  August 

von  W.  100 

Klenrkp,  Philipp  t'ried- 

rii'li  Hermann  .  lüJ. 
Hanjoart,  Ludwig  Cla- 

BMw  74.  loa 

Krogol^  Nieobw  Iwa- 

DowiUek  von  .  194.  312 
Rabenhont,  OoMob 

Ludwig  ...    BO.  102 
Röhl.  F.rniit  Carl  Gujitav 
Witbeliii  TOD  .  178.  aüä 


Schappel,  Oskar  Eduard 

▼OD  146.  160 

8oBte.OM»WliL  194.  211 
TntlMAMhcr.Hattliia* 

106.  168 
Ifen  gewUüt«  A4}BiiktMi 

Greeff.  Hirbard  ...  122 
äc'baeffer.  Hermanii.  .  73 
Neue  Torstandsnitglleder 
der  Fachaektloneii! 

liauernfeind.Carl  Maxi- 
niiii.iii  suii        ...  178 

Ni-niii!.iypr,  (ieor«  iial- 
Ihasar  .    .  .194 
Empfloger  der  CotbeBiaa. 
IMalUet 

Barraode,  JoaeUm  .  49.  74 

MItarkelter  mm  XTH. 
Hefl«t 

Fraas.O.  F  .M  A.N.  .  62 
Kriodnch.  Edmiiinl  .  .  104 
(ieiniu.  H.  II ,  M.  A  N  197 
üfrland.  E..  M,  A.  .\. 
Kirchhoff.  Alfred,  M.  A.N.  29 
176 

Knop^A.,  M.A.N.  .  .307 
OImM.A.,M.  A.N  III 
PmombTtIi..  M  a.  K  146 

166  182 

Prowe.  L.,  M.  A.  \  J-.t.  41' 
69.  85.  94.  141.  14a 
>^<  liriiilz.  I'.     ....  75 
bklarck.  W  37 

Verfa»ser  ^  oii  .^blinnd« 
langender  .Nora  Acta 
der  Akademie: 
Adolph.  £.,  M.  A.  N. .  73 
Bachmann,  £.  Tk.  .  .  S3 
Benecke.  B.    ....  48 

Bevse,  G  144 

DuVitz,  H..  M.  A.  N.  72.  68 
Pnide,  0..  M.  A.  M.  .  160 
Gefadtc.  F.&,  11.4.11.  73 

Oerater.  C  48 

Greeff,  R.,  M.  A.  N.  .  72 
Ueoaei,  R.,  M.  A.  .  176 
Hoppe,  O.,  M.  A.  N.  .  48 
Klau.  F.  W..  M.  A.  .N.  72 

Küstiicr.  F  40 

Kl.;  rt.  I  C.  M.  A.  N.  .  48 
LaiiKurhiiis,  P.  .  .  .  104 
Moaer,  J.,  M.  A.  N.    .  48 

Weineh,  L  48 

WiUkMnm,  M.,  M.  A.  N.  72 
Zopf,  W.,  M.  A.  K.    .  192 

VemterbeB«  Natur- 
foraeher : 
Almeida.  J-  Charles .   .  4G 
jVl  I  iieMiiOudidoMendi's 
de  103 


iviUiiibi .....  vn 

Andreooi,  QniHr»  .  .  47 
Andrews.  E.  B.  .   .    .  46 

Ai'.Bti-d.  I'  155 

lin'il.cl.it.  ;^.ib:ii  .  ,  .  •l.'i 
Ji.  i.T  \V  illiClin  (iiitüieb  160 
lt:;iLii>r,  ArchibiUd    .    .  2l»9 

Büunul,  M  208 

Boricky.  Emauuel    47.  166 

Botto,  F  210 

noacU.  Carl  Darid  .  209 
Bmullaud  .  ...  210 
Hranting,  L.  G.  .  ,  .100 
Brenncr-Srhuffcr,  Wilh.  IGO 
Brestel,  Rudolph ...  100 
Brodie,BeMaiiinCollii»  46 
Brflckner,  Georg.  .  .  160 
Bruun.  Philipp  Jacob  .  165 

Hrik,  A  169 

Hmklaiid,  Francis  Tre- 

v.-ivan  208 

Üuaci  WilhBlm  .   .  .311 


Hell* 

Cadenbead  156 

Capitaine.  Ii.  F.  .   .   .  45 

Carter  IW 

Caatelnau.  F.  de .  .  .  46 
CaUeUeBi  Faal  nn  .  169 
Colbean,JoleaAI«ndi« 

Josef  101 

C(K>|>er.  .Tospph  .  212 
C«rtamliprt.  tiisi'iie  48  in«) 

CiilitiÄiin  212 

Daiber,  Karl  Heinrich  .  160 
DmÜlCL  B.  ...  .908 
Darwfa,  BntUM  .  .  909 
DembrowsU,  Breob  .  47 
Dom,  JohauMt  Albert 
Bernhard  von  .  .  .  157 
.  209 
.  209 
.  209 
.  306 


Uulisky.  Vlmanuol 
Dafüur,  Heur) 
Duprä  .... 

Edgeworth,  M.  ?. 
Emerson.  Omt/ß  , 
Eoerotb.  Olof .  ...  103 

Erhard   ......  46 

Faller.  Gustaf.  ...  47 

Fitker,  A.  .....  45 

Frisrb,  von    ....  lOi» 

Gessi.  Romulo  ...  102 
Ulinaki,  Carl  ....  102 

Gorini  47 

Gosse,  W.  C  909 

GouM.  John  ....  47 
Gray.  John  Chlpraan  .  3o8 
Haupt,  Joseph  .  .  159 
Havrs.  Isaac  Israel  .  .  212 
Heltie.  Kiliianl  .  .  .210 
Heintl,  I'  rauz  von  .  .  100 
Hertwig,  Kari  Hdvicb  UW 
Herwig,  Honnma  .  .  103 
Herzog,  Max  ....  101 
HeschLRichardLadislaus  14J2 
Hildebrandt,  J<>h.Mj|fia  166 
Himly,ErnatAMgUtWillL  47 
Hobson  .  .  .  ,  .  .  166 
Hochstetter,  Chr.  WUb.  909 
H<»iier,  Anton  .  .  .  166 
Jacobiiil,LuigiClemeBle  47 
Janikowaki.  Btanialaua .  102 
Joanne.  Adolphe  ...  48 
Joliii.^on,  ('liartes.  .  .  45 
Jou,  ätephau  ....  212 
Keller.  Fenlinand  .  .  15» 
Kingston,  George  .  .  46 
Eleu,  Lndwif  m  .  .101 
KMmtbniUt,  Jofen 

Theodor  908 

Koch.  Gabriel.  ...  47 
Kuhn.  AlWn  ....    46 ; 
Kuntunip.  Andnaa .  .  2ue  | 

Krapt,  Ludwig     .    .    .  211  ' 

Kn—..  u.n  211  1 

Kruaeiisieru,  Theodor  T.  212 

|£nni.  TMädk  47 

Lange.  W  48 

Lauf  berger.  FaitfMrt  189 

L^rard  166 

Leube.  von  47 

Lindsav.  Leander  .  .  46 
Litia.  Poropeus  .  .  .  102 
Littr«,  Max  Paul  Eotil  157 
Llord,  Humphry  ...  47 

Ltoyd,  W  A  46 

Longuemar.  .Miihon»  Le 

'l  oiize  dl'  -  ...  48 
lyorent^,  l'aul  (lunthcr  210 
I.osünitzer,  llolnr.  Aug.  KK) 
Lotse,Rudoluh  Hermann  158 
Low«,  Dtitm  . , .  .  .909 
LneanMi  Hrari.  .  .  46 
Macl)onnri,Rkb.Qrawa  48 
MadeödTwUEam  Oeu- 

penoa   .....  164 
Magatti,  0.    ....  908 
 im 


Uarittte-Bqr,  August 
Eduari  47 

Matfctim.  Pellegrino  .  180 

May.  Geurs  ....  310 
Mayrhol'er  Joseph  .  .  100 
Mouk.  Knedrich  ...  47 
Mos«.  E.Iiiai'd  1..  .  .m 
Mvf-r.  All>prt  J.  ...  48 
Nuuuuiuu.  Carl  Johann 

Ueinridi .  .  ^  .  .  48 
Nenmerer.  Aaguit  .  .  909 

KÄve  208 

Hobert.Friedri(-h.\dolph  48 
NyUnder,  Fred.  ...  9!» 
Oelimielieti.  Konrad.  .  212 
Onazcwitsch,  M.  .    .   .  4(> 

Otierbourg  48 

Pajusco,  Francaaco.  .  47 
Pelouice.  K     ....  48 

l'erk.  P  109 

Per&oriiie.  .lacques  .  .  208 
Peters.  Cjirl  Ferdinand  210 
Phi|f*on-WybranU.T.l.  155 
Planer.  Julius  ....  159 

Popelin  160 

PnpoH'.  Alexander  .  .  909 
Pusigaie,  John  .  .  .  919 
Powalkr,  KldfiHdilllpk  180 
Rapp.  t'nm  J«bua  .  47 
RoUestou    ....  108 

RuUel  48 

RoDciercle  Noury,  de  la  103 
Bosenbauer,  Withebn 

Gottlob  ...  108.  187 
Hugglea^lq^tonPmlaM  908 
Rnpp,  Jeli.  ne|k.  .  .  109 

Sabine  155 

Sainte-ClaireUeviiie.H  E,158 
Saulry.  L.  F.  J.  C.  de  45 
Sauter.  Aiityn  ....  166 
Skhartr,  I-  ricdnch  .  .  311 
SchMdeo^UatthiaaJaMb 

108.  187 

Sebönerer.  Matthias  von  310 
Sehftpff.  Albin  .  .  .102 
Schatzcnberger,  Carl  .  209 
Selmi.  Francesco  .  .  206 
8hari>e.  Samoel  ...  160 
.Skoda,  Josef  ....  108 
Spangenberg,  L. .  .  .  180 
Spiegelberg.  O.  .  .  .160 
Stctthonse.  John  ...  46 
älracker^hn,  Ludmiir  4S 
Szabo.  Eroerii  h  von  48 
Tunn.Ludw.vuii  u.  zuder  ll>2 
Tiiriui.  Kr.Mle  ...  201* 
Ueliatiua.  I  rauz  von  .  167 

l'ssher  47 

Wagner.  Karl  Theodor  1S9 
Wafdeiilinrg.  W.  .    .  .101 

Wallon,  L  45 

Watsoti.  Jarac»  Ciaig  .  99 
Weber.  Mai  Maria  von  101 
Weiser,  .luseph  ...  15» 

Weith,  Wim  919 

Weuug,  Kaspar  G«lt*r  48 
Weyprecbt.  Call  .  .  48 
Wiäie,  F%«rieh  (M 

Hermann  ...  100 
Wicl  Jnseid.  ....  101 
Wiodwart.  Heinricli  .  20« 
Wintcr-.Ioiies.  J. .    .    .  209 

Wialocki.  T  312 

WiaaMitt  .....  908 
ZhUm*.  O.  ....  MB 
Zcttentedt.  J  E.    .  .  907 

Ansaerden  Torkonaiea4e 
Namen: 

Auspilzil., Biographische 
Nachrichten    ...  90 

Braun,  Hernmnn,  Mine- 
ralien u  FeJsartcn  32.  73 

Graesel.A  . Hiographiscbe 
Marhrichten    .   .   .  104 


Digitized  by  Google 


NUNQÜAM 


ÜTIÜSUS, 


LEOPOLDINA 

AMTUCHES  ORGAN 
DSB 

KAI8EBLIGHEN  LEOPOLDINO-GAKOLINISCHEX  DEUTSOHBN  AKADEMIB 

BSB  NATUBFOBSOHBR 

BEIUUSQEGBBEN  DNTKR  IHTWIBKÜKG  DER  SKKTiovsvORSTlNDB  TON  DSU  PSÄBIDEHTEX 

Dr.  C.  H.  Knoblauch. 


Halle  a.  8.  oi»««.*».«.     Heft  XVIL  —  Nr.  1—^,  Jsmi  Ml 

IiImU:  Amtliche  Hittheilongen:  Prei^ertbcilunx  im  Jahr«  —  AufforJeruag  zur  Bewerbuur  am  die  Dir  1881 
bettinniite  UntMstüUniignnmme.  —  Vpriuidvrungvn  im  I'crsonalbraunde  der  Akademie.  —  SuMga  mr  KliM 
der  Akadwii»  —  VoMiekiiiu  der  Mil«Ueder  der  Akadeaie.  —  Heiiiriek  Qitwd  f. 


AmtUehe  MltthelliingeiL 


Preisertheilimg  im  Jahie  188t 

Dl«  Afciiiwlii  hat  in  geganrlrUfaii  Jahn  Umr  FadiMhUm  (4^  fSt  lÜMnlogie  and  Gvolpfto  «te 
Eumpkr  flurar  gtaldeoen  Cotheniiu-Medaille  nr  Tacfl^nig  gee teilt,  welche  mök  dm  Gntaefaten  und  auf  An- 
tMf  da*  SeklionsTWetandeB  demjenigen  rerliehen  werden  »oll,  mlelMr  mm  iriAMmtan  la  den  l«lsUo  Jahren 

Wm  Förderung  der  Mineral H-ij-r  Cru'.üu'ir  Ini^'i-tniifmi  haX, 
Halle  ».  S.  (Jigergasaa  2),  den  1.  Januar  Itiäl. 

Dar  l*rttMiK  dar  IM.  L8t|k>0arol.  Oaiitacken  Aladanl»  dar  Milurfcraaliir. 

I>r.  KiWiMMdi. 


Dei  Unteist&tEimgs-Yeiein  dei  KsL  Leop.-CaroL  LeutBchen  Akademie  der  ITatTixforului 

ivM  mdi  In  dimm  Jalmi,  glatdi  den  Taijahran,  eine  Snnmo  ihr  1&ftmlitnB(pn  fnrIlmD  und  M  diaat 
iSr  daa  Jahr  1881  anf  400  Mark  fostgceeUt.    Der  Vorstand  daa  Taratna  baalirt  aioh  daliar,  ^  Thailhnbar  daa- 

aelben  (vergl.  §  7  des  OmndKes.,  I^oop.  XII,  1876,  p.  liß)  zu  eraodMB,  Torschi  Ige  Inniicbflieli  dar  TerleflraDg 
an  Bachen,  sowiu  diu  MrJiditcn  und  liüll'iibL-dürttif;L'n  N  il urforadiaP  oder  dcn-n  Lint^rlnssfiic  Wittw.oi  uud 
Waisen,  wclilir  tich  um  pino  rntcTHtiil/Aing  pi-r^önlit'li  zn  biworhen  wünschen,  aufzufordern,  sputtMti-as  bis 
1,  April  d.  J.  ihre  (icsucht:  cinziirfirln  ;:  l'rcuriiif'  diM  Vrrr-ins  oder  Gosollschnftcn ,  wi-lclii'  dt-msulbt-n  als 
Theilhabcr  beitreten  oder  dtau  beitragen  wollen,  daas  der  Verein  eine  dem  vorhandanen  Bedürfuiseo  ent- 
sprechendere und  des  deatMl»  Talkaa  wArdiga  XrMtigaf  mndm,  hUH»  iah,  äUb  mit  dar  Altadaaiia  in 
Varbudang  aetaen  au  wollen. 

Hnll«  «.  8.  (Jlgargnaae  Nr.  2),  daa  1.  Januar  1881.    Dar  VanlBMi  iaa  Untor«tlHbnil|ahV 


TniDdanmgan  im  PwnonalbestaiidA  dm  Akadnnie. 

^'eu  anfiri'noniiiiene  MfUedcri 
Jür.  2377.  Am  14.  .lanuar  1881:  Herr  l>r.  Hernuum  Waitokn»  Pwhaaar  der  Anatomie  und  Director  daa 
anatomischen  Institots  an  dar  ünivanitit  In  Odla.  —  XUfcar  A4)anlctanlnia.  —  Fhahaelition  (8) 
ftlr  Zoologie  nad  Amtoni», 

Lea».  XTa  1 


Digitized  by  Google 


2 


Vt.  3278.   Am  19.  Januar  1881:  Herr  Dr.  Friedrich  HsmiAiui  Outav  Sldebttai,  ftof—or  dar  BoUuk 

und  Director  iles  bütanigchen  Gart^ua  an  dw  (bhranttlt  In  Wnämg  i.  B.  — TUrtar  A^jooklni- 

kreiü,  —  Faclisckdon  (5)  für  Botanik. 
Ifx>  S9T9>   Am  23.  Jiiiiuitr  1B81:  Ilen-  Couiul  Carl  Christian  OehMnini  in  MniMif     L,  —  Adrtar  Ad> 

Junktoiikrciti.  —  Focbsektion  (4)  für  Mineralogie  und  Geologie. 
Ktt  SS80.   Am  25.  Januar  1881:  Herr  Dr.  Hnbert  Jakob  Lndwig,  Director  der  aUdtiachen  naturwisaen- 

achafUicben  Saminliingan  in  Brem<m.  —  Xeunter  Adjunktenkreig.  —  Fa«h«ektion  (6.)  für  Zoologie 

und  AmliHirfr 

Kr.  SSSl.  Am  M.  Jtmumr  1881:  Umt  Cvl  läeduurd  I!li«dri«h  StnuklMU.  Amtamth  n.  BavoUmiektigtar 
der  Kgl.  Eneatelni-Direetioa  iu  HnnoTar.  —  Neonter  Adjanktenkreii.  —  FlMheaktton  (4)  Mr 

Mineralogie  and  Geologie. 

Mr.  SS68.  Am  27.  Jannar  1881:  Herr  Dr.  Friedrioh  Wilhelm  Zopf,  Priratdooent  u  der  UniTernMt  nad 
an  der  Inuduirth.sob.irtlichea  Baehiehnlo  in  Bariiii.  —  FtaMhitor  A^jonktenknie.  —  Fbeh' 

Sektion  (,"),  iiir  Hcj.inik. 

Hx,  2888.    Am  L'-J  .'.uii.ai  l.^-l:  Herr  Dr.  Wilhelm  Angunt  Oscar  Hartwig.  PiHrf'^?...r  L  :-  .Viiiitnin:-  und 

Director  de»  «iiut<iiiii>ih-!;ootomi^tli<.ii  Miisi  iiiii«  «n  der  Lnivfrsität  in  Jorin. —  Zwoilter  Adjiinkten- 

kreis.  —  FachBcktion  [(>)  für  Zciolcj.'].'  und  Anutoniie. 
Nr.  2884.   Am  28.  Jannar  1881 :  Ueir  Dr.  med.  et  phil.  Oul  Wilhelm  Theodor  Silthaxd  Hertwig,  Profoieor 

der  Zoologie  an  der  üntvinättt  in  Jtm.  —  ZwClftiir  A^JuiltteiikNii.  —  FhehiiikBOD  (6)  ftr 

2<ooli)|gie  vüA  Aiietemie. 

Kr.Stt6.  Amfi9.  Juinr  1881:  Ben*  Benunn  lifalhunttk  Ohetlelirer  aa  der  Radaiihilii  1. 0.  iaNenalidt» 
Dreadea.  —  Drciselinter  A^junktenkre».  —  Faehaektion  (4)  far  Minerahgia  nnd  Geologie. 

Mr.  2S88.  Am  31.  Januar  1881:  Herr  Hut  Cominid  Ottl  ThMdor  Aekermann,  Profimor  der  patbologiaehea 
An.itiiii.ie  an  der  Univenitit  in  Halle.  —  EUler  Adyanktenkicia.  —  Fachsektion  ',:))  für  wiaeeB* 
schaflUcbe  Medioin.  Dr.  H.  Knoblauctl. 


Beiträge  zur  Kasse  der  Akademie. 

Januar  3.  1681.  Von  Ilm.  Profesnor  Dr.  Th.  Poicck  in  ISresIau  Jahresbeitrag  für  1881  .... 

Professor  Dr.  C.  ü.  Klunzinger  in  Stuttgart  Ablösung  der  Juliresbciträgo 
Geh.  Bergrath  Profenaor  Dr.  F.  Romner  in  Brenlau  Jahresbeitrag  für  1881 
Dr.  A.  E.  Brehm  in  Berlin  Jahr^sboiträge  für  1878,  1879.  1880  n.  1881 
GymaadaUehrar  Dr.  G.  F.  M.  £lnier  in  Brealaa  dem).  Ar  1876,  1877, 


n 

n 

II 

II 

n 

» 

4. 

n 

II 

m 

M 

n 

5. 

n 

n 

II 

n 

n 

» 

» 

n 

■1 

II 

II 

II 

it 

1» 

H 

it 

»I 

11 

11 

« 

6. 

»1 

»1 

II 

II 

w 

II 

» 

»1 

t. 

n 

1» 

M 

n 

*■ 

1« 

II 

W 

» 

n 

T. 

n 

II 

n 

n 

8. 

II 

II 

M 

•> 

» 

■1 

» 

II 

ri 

10. 

1! 

II 

II 

M 

II 

» 

II 

II 

»t 

n 

II 

» 

II 

n 

11. 

n 

n 

»1 

n 

»» 

N 

n 

f 

n 

tt 

II 

n 

H 

n 

M 

n 

M 

II 

»I 

n 

n 

II 

II 

tt 

la. 

n 

n 

1» 

» 

18. 

II 

» 

II 

n 

II 

II 

*i 

»1 

II 

II 

II 

14. 

ti 

» 

II 

n 

n 

II 

ft 

n 

>f 

» 

n 

n 

II 

n 

n 

« 

II 

« 

n 

II 

II 

♦1 

«1 

II 

II 

» 

II 

Obeffaergnth  Ikvftaeor  Dr.  F.  Bdeh  in  FVaiberg  JafaraiMtng  ftr  1881 
Profeeaor  Dr.  C.  Haaae  In  Brealaa  dei^;!.  Ar  1881  6 

Dr.  L.  C.  Murqunrt  «cn.  in  Bdui  Jalirt^^bciträge  ftir  1882  u.  1883  .  . 
I'rofiscor  Dr.  Ii.  A.  M.  ."indebeck  In  IJcrlin  Jahresbeitrag  für  1881  .  . 
ProffsBcr  Dr.  C.  W.  M.  Wifl.l  in  Ihimburg  di-^^'l.  für  1881  .... 
Hofrath  Professor  Dr.  G.  A.  Schwall»  in  Jcnn  desgl.  für  1881  .  .  . 
Geb.  Mcd.-Rath  Professor  Dr.  L.  J.  Budge  in  Greifaw.il  1  iL  sgl.  für  1881 
rrofeetor  Dr.  C.  A.  Möbius  in  Kiel  Jahreabeitrüge  für  1881  o.  1888  . 
Geh.  Sentttarath  Dr.  A.  Heumont  m  Aadm  JahrtabeitMg  ftr  1881  nnd 

anaamndentliehea  Geaobenk  

ftoAaaar  Dr.  0.  Drade  m  Draaten  Jahradieltra«  Ar  1881  

TtafeaMT  Dr.  &  Baiehaidt  in  Jana  de^gL  ftr  1881  ....... 

Uedldnalrath  Profecaor  Dr.  C.  W.  F.  rMe  tn  ^nnechweig  deigl  Ar  1881 
Graf  C.  J.  V.  Waldburg-Zeil-Trauchburg  auf  Schlosa  Zeil  in  Oberschwabcn 

desgl.  für  1881  

Dr.  E.  IJcbtenstein  in  Berlin  drspl.  für  1881  «  . 

Professor  Dr.  H.  C.  H.  Wagner  in  (iüttingen  de?g).  für  1881      .    .  . 

Professor  Dr.  R.  F.  Ilensel  in  Pruskau  desgl.  fQr  1881  

GymnasiaUnberlehrer  Dr.  F. Goldenberg  in  Miibtntt  b.Saarbr.  delgl.  Arl881 

Custo«  A.  Rogenhofer  in  Wien  desgl.  für  1881  

Hofrath  Dr.  R.  Biehtar  ia  Saalfaid  deuL  fOc  1881  

Itaftaaer  Dr.  F.  h.  J.  SMart  la  Jena  JaknalMliv.  1 1877. 1878, 1 87»  a.  1880 
Gdi.  Hadieinilnlh  Sni.  Dr.B.  E.H.Btida  in  Bau  Jakrabeitrag  ittr  1881 
Geh.  Medidnalrafh  Dr.  L.  A.  Fiedler  In  Dresden  Jahreebeitrlige  ft)r  1878, 

1879  und  1880   

Professor  Dr.  J.  W.  A.  Wigand  in  .Marburg  Jahrc«lM'itia;.'  für  IS.Sl 
Ober-Mcdicinalrath  Professor  Dr,  F.O..I.  Ih-nw  in  Culüiigtn  ili -l'I.  für  1881 
Staatsminister  liarnn  ('.  t).  1'.  K.  t.  Malortie  in  Hannover  desgl.  für  1881 
Ober-Medicinnirath  Dr.  o.  Domrich  ia  UeiDhigea  JabreebeitrSga  ftr  1878, 

187»,  188Ü  und  18Ö1  

Professor  Dr.  F.  J.  Cohn  in  Breslau  Jnliresbeitrag  für  1881  .... 
Profeawr  Dr.  A.  Oberbeek  ia  Halle  deagL  fOr  1881  


Rn.k. 

6 

t>0 

6 

24 

86 

6 

6 

12 

6 

6 

6 

6 

12 

16 

6 

6 

6 

6 

6 

6 

6 

6 

8 

02 

6 

84 

6 

18 

6 

Ö 

6 

24 

6 

6 

3 


BiU.  K 

Jan.  15.  1881.  Von  Ilm.  Profeator  Dr.  R.  Btttgw  in  Frankfurt  a.  M.  dogl.  ftr  1861  ....  6  — 

„     „      „       „     „    Docent  Dr.  0.  Böttgf«  In  Frankfurt  a.  M.  imgi  ttt  1881     ....  6  — 

„     „      „       ^     „    I.aii(1i;ific -1  i-'    Dl    C.  J.  NV.  Kücli  in  Wiesbadou  desgl.  fOr  1881     .    .  6  — 

„  „  „  „  n  SanitÄtsriit h  l»r  M.  Ii.  I..ssiiii.'  in  Berlin  d«igL  lür  1881  .....  6  — 
ji    tf     n      it    n  Hraptmann  z.  D.  I)r  I.  I   .1  I).  T.  Bqrdw  in  BwÜHolxini  bd  Fntk- 

furt  B.  M.  deag',.  lür  Ibyi   6  — 

„     „      „       n     n    G^h.  Reg.-Kath  Profmwr  Dr.  K  Th.  Stöckhardt  in  Weimar  deggl.  fiBr  1888  6  — - 

I»    16>     II       »     n    Ob«rfitabfMu-zt  Dr.  A.  F.  Desnord  in  MODcben  dMgl.  für  1881     ...  6  — 

„    „      „       „     „   G.  C.  G.  Sattler  in  Schweinfurt  de^l  für  1862    8  — 

„  „  „  ,.  ,.  OWbfifdinctor  Profettor  Dr.  C  W.  GflmM  b  Mtaebaa  de^.  ftr  1681  6  — 
„    ,.            „    „   Hofrath  Pnfenor  Dr.  C.  L.  A.  Kuiim  Iii  Waimr  JabrasImtrSge  Ar 

1877,  1878,  1879  und  1880    24  — 

„    17.     „       „     „    ProffS»or  Dr.  H.  G.  A.  Enjtler  in  Kid  Abiftnuig  der  Jabr«sboiträge  .    .  60  — 

18.     I,               „    ("n  III  I  uI-Lii  i[!cuuiit  B.  D.  W.  K.  V.  S^liierbruuJ  Jalireebcitrag  ftlr  1881  6  ~" 

„    19.     n        n     »    Troft-i-sur  Dr.  C.  G.  VV.  Stcn;;-!  in  lirc^lait  des«!.  I"ür  1881      ....  8  — 

f,     „       yt        t*      I«     I'nilVh.^iir  Dr.  F.  E.  vun  Iti  u.'-tli  in  'rubiiig.:  n  dos(;l.  für  1861  ....  6 

„      ^       n     t>    rFoie.<i»or  Dr.  J.  Arnold  in  Heidelberg  deagl.  für  1881   6  — 

„    „     „      „    „  Frofeuor  Dr.  F.  G.  11  llüdebrana  in  FMÜNDg  L  B.  Efartritt^tU  «ad 

Ablesung  der  Jahresbeitrige   90  ~ 

n    SO-    !•      n     I«   ^>         ProfoMor  Dr.  G.  vom  Katli  io  D«nn  Admikilnig  ftr  1861  6  — 

M    „      „           „   Str.  J.  A.  L.  PräM  in  Hanberg  ua  Hnn  de^L  Ar  1681     ....  6  — 

„  Sl.  „  „  „  BnfriA  Profenor  Dr.  H.  Nothmgel  in  Sttm  ütgl.  für  1881  ....  6  — 
„    „     „      „    H   BaglanucmUi  Profenor  Dr.  8.  F.  N.  BiUat  von  fitain  in  Prag  Jabr«a- 

b«itr«ge  fiir  1880  und  1881    12  — 

SS.     I,       n     n    Goosul  C.  eil.  <  »ciisi  uius  in  Mnrliurg  a.  L.  £intritt«gvld  und  Ablösung 

der  Julir<slRilr.i?<'  und  Nmv»  Acta  ,     .     .     .  330  — " 

„    S4.     ti        if      n     I'rul'fssor  ]>i.  M.  Wi.Ikumn:  in  l'iiitr              intrag  für  1881    ....  6  — 

^    85.     tt        n     ti    i>irector  Dr.  II.  J.  Ludwig  in  liremin  Eiutrittsgcid  u.  Jahresbeitrag  iur  1881  36  — 

„  „  „  „  Geh,  Ilofrath  Profeanor  Dr.  £.  E.  Schmid  in  Jena  Jahresbeitrag  für  1881  8  — 
n    M.    w       II     n    Amtarath  C.  E.  F.  Struckroann  in  Uannover  Eintrittagnid  U.  Jnhm- 

beitrag  fOr  1881    86  — 

„    „            MM  Dr.  F.  A.  Sohnidt  in  Ham  h.  Hanbiirg  Jalirabaitng  ftr  1860  ...  6  — 

„    „            »    I,   Dr.  8.  Fapipanhaim  in  Bertin  dMgl.  ftr  1881   8  — 

„    27.    „           „   ProfewoT  Dr.  C.  von  Vott  in  Mflnebcn  dogi.  ftr  1681   6  — 

„    „      „       „     „    SanHltarath  Dr.  J.O.Schweikert  ioBretkaJabreiboitriga  ftr  1880  u.  1681  12  — 

n    28.     II       >,     I.    A{>ü(liokfr  A.  (ittni  li  in  Geisa  Jahrfsbcitrag  für  1881    ......  6  — 

^                      „     „    Piofcsbor  Dr.  (.'.  Kitslir  in  lk>iin  di-Hj;!.  tür  ]«Hl   6  — 

0              If        ,1      „     i'roU',sK(ir  Dr.  U.  llntwii,'  m  .Ii'na  Kinti  1*1  "tgrlii  und  Juliii'slu'itnig  tiir  1K81  36  — 

„     n       n        MM    I'ruk'idur  Dr.  Ii.  Ilcrluig  in  Jena  Kintritlügidd  und  lalirrfllicitrag  fiir  1881  36  ~~ 

M    S9.     M       MW    Oberlehrer  H.  Engelhardt  in  Dn-idt-n  Eintrittageid  u.  Jahreobeitriig  f.  1881  S8  — 

M    It      M       n     n    I^-  Ib.  Petenen  in  Frmnkfnrt  a.  M.  Jabre«beitrag  fOr  1881  ....  8 

n    n             MM   Oliarlchrer  Profeasor  Dr.  L.  Prowe  in  Thom  deigl.  ftr  I68I  ....  6  — 

n    n     M      n    1«   VnOmar  Dr.  C.  W.  8.  BnrgcmNin  in  Berlin  dM«l.  ftr  1881 ....  6  — 

„   81.    „      .,        Gab.  Rath  Profeator  Dr.  A.  Ecker  in  FMbnrg  i.  Br.  dangL  IMr  1881  8  — 

„    „      ,,            „   PtafeMor  Dr.  P.  D.  Rdcbenbnch  in  Altona  de«gl.  fllr  1881     ....  8  — 

r'Dr.  U.  C.  C.  Th.  Ackermann  in  Halle  Eintrittsgeld  und  Ab- 

dar  JTahtaabaitilgt   90  — 

Dr.  H. 


Mlts:lIe(ler-yorzoi<liiiiss 
Kaiserl.  Leop.-Carol.  Deutschen  Aitadmuie  der  Naturforsdier. 


I.  Adjunliteniireis. 
Ooatorreiob. 

Hr.  Dr.  Anierling,  Cari,  Sinolor  der  Buhniischen  Yolkaschullchrvr-Bildung^austAlt  in  Prag. 
„   Andrian.Werbnrg,  Ferdinaiid  F^eilieiT  von,  ic  k.  tetarr.  Bergrath  a.  D.  in  Alt-Aoatee. 

*)  Um  AaMlfi  etwaiger  Tanahn  odar  Unrlelulgbeltan  wird  kuflicfait 


4 


,,  Ben  st,  Consfantin  FVi'dricli  Freiherr  von,  nircctcr  ilcs  B.  Ti^-wesena  in  Wien. 

„  Dr.  Boohdalok,  Yinceos  Alexaoder,  emer.  Profewor  der  Aoatomie  in  Lntmerits. 

„  Br.  Br««k«,  Enirt  WÜbda  ▼«■,  Hofrfttk,  Itaf.  d.Hi]nid.  a.  d.üafar.ii.DtTCel(ird.iilqriM.  bitlB'Wiw. 

,,  Dr.  DraBcljc-NVartinberg,  Richard  Ritt*r  von,  in  Wien. 

„  Dr.  Ettingsbausen,  CooataitUn  Freiherr  tod,  Frofenor  der  Botwik  an  der  Uoivercität  ia  Gras. 

„  Dr.  Faider,  Ctajetaa  WrtXkerr  «n,  Bürgwaiaialar  a.      in  IfUm. 

„  Dt.  Fitzinprer,  Leopold  Jotcph,  Cuslot-  a.  B.  ia  HiatdRg. 

„  Dr.  Friedau,  Franz  Ritter  Ton,  in  Wien. 

I,  Jh.  Fritsch,  Anton  Johann,  Professor  der  Zoologia  an  der  Uuivcrsitit  iu  Prag. 

„  Dr.  Hauer,  Franc  Ritter  von.  Herrath  und  Director  der  k.  k.  geologischen  ReichaaMtalt  ia  Wiaa. 

Adjnnkt  n.  Obmann  des  VorstAnde»  der  Sektion  für  Mineralogie  n.  Geologie. 

,,  Pr.  Ilaynald,  Ludwig  von,  wirklicher  Geheimer  Rath,  Cardiualcrzbiecbof  von  Kalöfsa  in  Ungarn. 

„  Dr.  Hoeliatattar,  Ferdinand  Ritter  von',  I'rofeasor  der  Mineralogie  and  Geologie  an  der  Ic.  k.  tccb- 

niaeliCB  HocbKhnle  nnd  lotendant  des  k.  k.  natarhistoriscben  Hofinnsenros  in  Wi«n.  Adjunkt. 

„  Ilofmann,  l.eopold  Friedrich  Freiherr  von,  Staatsminister,  Gencrtil  Intendant  der  Kaiser!.  Theater  in  Wien. 

„  Uohenbilhel-Heuflar,  Lodwig  Samuel  Joiopli  David  Alaz.,  Fnih.  tod,  k.  k.  Sectioos-Chaf  in  Hall,  TynA. 

„  Br.  Hy rtl,  Joseph,  HoJnktli  und  emer.  Profeiaar  der  vargleidienden  Anatomie  in  Berobtboldadflrf  ImI  Wiaa. 

I,  Dr.  Lansa  Edler  von  Caialanza,  Franz,  Professor  in  Spalato,  Dalmativn. 

n  Dr.  La V  be ,  Gaatav  Carl,  Prof.  d.  lüneralogie,  Geologia  u.  PelAontologio  a.  d.  (achniacliaa  Hodiachale  ia  Pra^. 

.,  Dr.  Leitgeb ,  Hobart,  Profstaer  d.  Botaaik  v.  Direetor  dea  betvaiaolMB  Qartaaa  aa  d.  Uahanlllft  ia  Otai. 

Dr.  Mach,  Ernst,  Profce^dr  Jir  Physik  an  der  Univenitlt  ia  Rlg. 
„    Dr.  Preyas,  Joliann  Georg,  Medicinalrath  in  Wien. 

„   Dr.  Reieliardt.  Hcterieii  WilbelD.  Profeaior  der  Botanik  an  der  ünivirdtit  in  Wian. 

„  Roge  nlio  fi  r ,  Alois,  Custo?  am  zuologinchcn  K<>f.raltini-t  in  Wien. 

„  Dr.  Schroff,  Carl  Damian  Ritter  von,  Uofrath  und  emer.  Professor  der  allgemeinen  Pathologie  in  Gras. 

„  Dr.  Selignnnn,  Vom  RonMo^  PtvAaaor  der  OeacMehte  der  HeAeia  aa  der  Uidrarrittt  in  Wiaa. 

„  T>r.  Skofiti,  jUexaader,  Redacteur  der  „Oi  itrni  i:  iiischen  botAui-schen  Zeitschrift"  in  Wien. 

„  Dr.  Stein,  Samnal  Itiedrieh  Nathanael  Kitter  vun,  Uegierttogsrath  n.  Prof.  d.  Zoologie  a.  d.  Uoivenität  in  Prag. 

„  Br.  Taebndi,  Jobann  Jaeob  Baraa  tob,  Gaaandtar  der  BdiiraiB  ia  Win. 

Dr.  Vintschgau,  Maximilian  Ritter  von,  Professor  der  Phy^iiologie  an  der  üniversitJt  In  laaabiudt. 

„  Dr.  Willkomm,  liciurich  Müntz,  ProfcsEur  der  Botanik  an  der  Umveraitüt  in  Prag. 

„  Wfllleratorf-Urbair,  Bernhard  Freiherr  von,  wirkHdMr  Gab.  Rath  a.  yh».AdMir>l  ia  Qnm.  A^jnakt 

„  Dr.  Zopharnvich,  Victor  Lcopuld  Ritter  von,  Ober-Rer^'nitli  ii.  Prufesior  d.  Hiaank|giea,d.IbiVMa.  iaftag. 
„    Dr.  Zillnor,  Franz  Valentin,  Direetor  der  Irrenanstalt  in  .Süzburg. 

'  n.  A4|ukt«Bki«ia. 
Bayern. 

Hr.  Br.  Areadta,  Oarl,  «aur.  Tnimuor  aad  SaoreHr  dar  Oaqgn^Aladiaa  floaiillailhilt  in  Mflaebaa. 

Dr.  Bauernfc in il ,  Ctrl  Mnximilim  vnn.  Pii   iiiL  upd  rrofBiniT  AdT  flaadlaia  vnA  TmieaiwBiwiiiaMauhaHiiii 

an  der  tecbnii=<:licn  llt/ch-'^ciHilo  in  München. 
„   Br.  Beetz,  Friedrich  Wilhelm  Hubert  von,  Professor  der  Pbjlik  aa  dar  taebaiaahaa  Hoebaebaie  In  M^fbfa 

Mitglied  des  Vorstandes  der  4S«ktion  fltr  Physik  and  Keteorologia. 
„    Dr.  Besnard,  Anton  Frans,  Ohcr-Stabsarst  in  Hflnehen. 

Dr.  Hischoff,  Theodor  T.ndwig  Wilhelm  von.  Geh.  Rath  n.  emer.  Prof.  d.  Anai.  ii.  rhysiolngio  in  MQaobea. 
,„    Edelmann.  Max  Thomas,  PriTatdocent  der  Pbjaik  an  der  technischen  Hochschule  in  München. 
„    Dr.  Gerlach,  .(»scpb,  Profeaior  der  Anatomie  nnd  Physiologie  an  der  Universittt  in  Erlangm.  .Vdjuukt. 
„    Dr.  Gordau,  Philipp  Paul  Albert,  Professor  der  Mathematik  an  der  Universität  in  Erlangen. 
„   Dr.  Oambel,  Carl  Wilhelm,  OtMrbergdirector  n.  Pfofe.'.tor  der  Geogaoaie  aa  der  UnlvenitAt  iaMitadiaB. 

Br.  OSntber,  Adam  Wübelra  Sicgmnnd,  Professor  am  Gymnasiam  in  Ansbach. 
„    Dr.  Kobell,  Franz  Xavi  r  Wi.lfgang  Ritter  von.  Geh.  Rath  u.  Prof.  d.  Mineralogie  a.  d.  Univers,  in  Münchea.  ' 
„    Dr.  KOlliker,  August  Albert  von,  Geheimer  Rath  o.  Professor  d.  Anatomie  an  d.  UoiTeraitit  ia  Wftnbuf. 
Ohnmaa  dca  Torataadaa  dar  Sektion  Ar  Zoologie  aad  Aaatomie. 


Digitizod  by  Cii  ).  '  s'*- 


5 


Hr.  Dr.  Krempelhuber,  Äugnet  von,  königlicher  Kreisforstmeiater  in  München. 

„  Dr.  Knpffer,  Carl  WUlielm,  Praf. d. Aoatomie  n. Dinctor  d.  Uttlom.  SanamlnDgen  ft.  d. Dnhrars.  in MOachoi. 

„  Dr.  Martin,  Äloys,  Hedicinklrath  und  Prtife««or  der  gericbUichen  M«diciii  an  der  UnivermUlt  in  Kfinchen. 

„  Dr.  Pettenkofer,  Max  von,  Geheimer  Rath  und  Professor  der  Ilj-giene  an  der  UniverntU  in  Ufliicheo. 

Mitglied  des  Vorstanden  der  Siktiuii  für  \viN>('ij8chaAlicke  MedkiB. 

„  Dr.  Prantl,  Carl,  Proretutor  an  der  ForaUkademie  in  AMbaffeobiirg. 

„  Dr.  Bkdlkofer,  Ludwig,  FrofeMor  d«r  Botanik  an  der  Unimnitlt  in  HOodHB. 

„  Dr.  Ree«,  Uai  Ferdinand  Friedricli,  Prof.  d.  Botnnik  u.Director  d.  hotau.  Gartens  a.  d.  Univer«.  in  Erlangen. 

M  Dr<  Rineeker,  Fnu»  ▼ooi  Oebnoier  Kath  und  ProHeMor  d«r  Mediän  u  der  Univernttt  ia  Wftniniif. 

„  Ihf.  S*eb«,  JnKu  von,  Hofratli  vad  Profeeaor  der  Botanik  am  der  Iblmittlt  in  Wtalmf, 

„  Dr.  Sandberger,  Fridolin,  Professor  der  Mineralogie  nd  CMogia  an  dir  üniienitift  in  Wtaihaqf . 

M  Sattler,  tieorg  Carl  OotUieb,  Cfaemiker  in  Scbweinfiirt. 

„  Dr.  SehUgintweit-SskttBlABeki,  Hemaim  Alfred  Badolph  tcb,  In  KflaeheD. 

„  Dr,  Sipnitz,  Gottfried  von,  Botaniker  in  Wii-i-fiitinili'.c  hei  Scbweinfiirt. 

Dr.  Seidel,  Ludwig,  Profeeeor  der  Ifatbematik  and  Astronoinie  an  der  UniTeraitAt  in  München.  A4iaakt. 

M  Dr.  SattB,  VnoB,  Proftnair  der  Modiefai  an  der  üidveniUlt  in  Ittndian. 

„  Dr.  Siebold,  Carl  Theodor  Ktni^t  von.  Geb.  Rnth  u.  Profe.88or  der  Zookfia u dar  Uatvonitlt m Httadm. 

„  Dr.  Trettenbacher,  Mathias,  praktiwber  Arst  in  München. 

n  Dr.  Troaltaeh,  A.  Fr.  m,  THttkaior  der  Oimnliankimda  aa  dar  üidmillt  In  WAnümg. 

„  Dr.  Toit,  r»rt  vnr).  VT<s,-9,or  der  FiffMoip»  ai  dw  IMfenitIt  in  lOndMB.  IBI^iad  daa  Tontaadei 

der  Sektion  für  Physiologie. 

•  Dr.  Wnfaar,  Moiila  nMlid^  Fhatear  and  Dbaetar  de*  atfcaol<>giMhaB  ÜHanaa  ia  H«aah*B. 

„  Dr.  Zeakar,  Friadridi  Albart,  Ptafieaiar  der  patiidegiaeinB  Aaatoal»  n  dar  ünifanittl  ia  Erlaagaa. 

lU.  A^taklMikreis. 

,  Wärttemberg  und  Uohenzollern. 

Hr.  Dr.  Able«,  Wilhelm  Elias,  Proftuor  der  IJotanik  und  Pharraakognoeie  am  Polytechnikum  in  Stnttgart. 

„  Dr.  Eimer,  Theodor,  Professor  der  Zoologie  an  der  Universität  in  Tfibingen. 

M  Dr.  F  r  a  a  8 ,  Oscar  Friedrieh,  fTaleaior  d .  Mineralogie,  Geologie  n.  Paltontolagie  a.  Pei^ytedmikum  in  Stattgart. 

Mitglied  des  Vorstandee  der  Sektion  für  Antbropokigie,  Ethnok>gie  oad  Gaogr^pUe. 

„  Dr.  Uegelmaier,  Christian  Fritdrich,  Professor  der  Botanik  an  der  UniversitAt  in  Tttbingen. 

n  Dr.  Hering,  Edoaid  Angnet  wo,  Ober-Medicinaliath  und  cmer.Tocatandder  TtuenimaHdude  in  Stnttgart. 

„  Dr.  Hdlder,  Hcmiaan  Friedridi  veo,  01>er>Medieinabaili  in  Stnttgart 

„  Dr.  Klunzingor,  Carl  Benjamin,  Professor  am  Kgl.  Natnraliaocabinet  in  Stattgart. 

„  KoenigTon  Warthanaen,  Carl  WilliehnHiehard  Freiherr,  KanuaflriMnr  auf  ScUoaeWaztiHHuenb.Biberaeb. 

„  Dr.  Kdatlln,  Otto,  praktiaeber  Ant  n.  Professor  d.  Natuigeachidile  am  kSnigl.  GjqBaaainni  ta  Stnttgart. 

f,  Dr.  Krua  i- .  Cliri-tian  Ferd.  Friedr.  v.,  Oberstudienrath  u.  Prüf.  d.  Naturgcechicbte  in  Stuttgart  .\i!iuLkt. 
M         H  i  e  s ,  Friedrich,  Profeasor  d.  Mineralogie  u.  Oeognoeie  an  d.  fönt-  u.  laadwirtheehaftl.  Akad.  in  Uobenheim . 

«  Dr.  Pfaffer,  "WilliefaB,  Pniwaor  der  Botanik  an  der  Univeiiitit  ia  TSkingeB. 

„  Dr,  Probst,  JvfM,  Csi>itcli.-Künim<'ri  r  'iii<!  Pfairrr  in  UnteraaaHtdorf,  OWr-Amt  Wuldsee,  WOrttantbeilg. 

„  Dr.  Rens,  Wilhelm  Theodor  von,  Geheimer  Hofrath  und  kOnigBelMr  Badeantt  in  Wildbad. 

„  Dr.  Renaeh,  TVMbidi  Bdnard  ron,  Profeeaor  der  nyiik  an  der  Univeiaitlt  in  TIlUagen. 

„  I>r.  Srhiippel,  Oscar  Eduard  von,  PrnfifFf  r  rlcr  Anatomie  u.  Patliologie  an  der  Daheraität  in  Tiiliingen. 

„  Waldburg-Zeil-Trauchburg,  Carl  Joseph  Graf  von,  Uauptmaou  a.  D.  aof  Schk»  Zeil  in  Oberachwaben. 

„  Dr.  Walnland,  Darid  Friediieh.  in  EMKngaB. 

„  Dr.  Zech,  Paii!  Hiiiirich  vcn,   Pri  tV-M  r      r  Plivsik  nni  Polytechnikum  in  Stnttgart. 

„  Dr.  Zeller,  Ernst  Friedrich,  Mediciuairsth  u.  Director  d.  konighchen  Heil-  u.  Pflegeanstalt  in  Winnenthal. 

,,  Dr.  Zallar^  Gaatsr  Herawna  von,  ObavJInamrmth  and  Director  der  Oataatar-Oanaitedoa  in  Stnttgart. 

IT.  Adjnktnknh. 

Baden. 

Hr.  Dr.  Arnold,  Friedrich,  Geheimer  UofrAth  und  emer.  Profeaor  der  Medieia  in  Heidelbeiig; 
„    Dr.  Arnold,  Jnlins,  Professor  der  pathologischen  Anatomie  an  der  üttivereitKt  in  HelddheiS. 
„    Dr.  Dunsen ,  Kobert  Wilhelm,  Geheimer  Ilufnitli  und  Professor  der  Chemie  an  der  Universit&t  in BcUaBbeig. 
n   Dr.  Cantor,  Morita  fienediet,  Frafeeacnr  der  Mathematik  an  der  Univecaitit  in  HeideUwrgi 


6 


Br.  I>o«11,  J.  Oh^  OdieliMr  HbUrtfh  md  RoiftMor  d«r  Boteaik  in  Karlirah«. 

„    Dr.  Dusch,  Tlifoilor  von.  PrafL-ssor  der  Mt-Jicin  lui  der  üniversitfit  in  Hfidi-Hifrp. 

„    Dr.  Ecker,  Alesatuler,  Oeh.  Uofrftth  a.  ProfesM»-  der  Anatomie  an  der  UniversiUt  in  Freiborg  i.  Br. 

„  Dr.  Enslar,  Oul,  Vnkmor  «b  Polytaehdltniii  in  KariitalM. 

„    Dr.  Friedreirli,  Nirf.laiifi  Anton,  Gt'Iieimr'r  Uohath,  ProAwir  der  lUhokgk     Thor^it  nid  Dinctor 

der  medicinUcbeu  Klinik  an  der  UniversitAt  in  HeidaUmg^ 
„  Dr.  Q«ff «Bliaar,  GM,  fluhniiiw  Boftatli  und  PmhmK  dar  AnatiMiihi  am.  dir  UalMnlltt  In  BMddbng; 

Mitglied  de«  Yorataodeo  der  Sfkti'^<n  fitr  Zoologie  ud 
„    Jack,  Joseph  IWnard,  HofapothekiT  iu  Kunst.mi:. 

„  Dr.  Jait  ,  Jobaan  Leopold,  Profvaaor  d.  rflauzciii'tiVHiolugie  u.Agriculturclicniie  a.  Po)y(«chnikom  in  Euliiiika. 
„  Dr.  Kopp,  Hermann  Frans  Monte,  Geh.  Dofrath  u.  IVof.  d  theoretischen  Cliemie  a.  d.  Univer«.  in  Heiddliarg. 
„  Dr.  Pagenatecher,  Heinrich  Alexander,  Profeeeor  d.  Zoologie  u.  Paläontologie  an  d.  Univefität  in  Heiddbwg. 
„  Dr.  Ff  i  teer,  Emst  Hugo  Heinrich,  Prof.  d.  Botanik  u.  Dirvctur  d,  botan.  Gartm  d.  UaiMn.lnHeidilbay. 
„    Dr.  Stisenberger,  E>nat,  praktiwber  Ant  nod  Botaniker  in  Komtam. 

„  Dr.  Waitmann,  Aagnst,  Gdi.  Hofrath  o,  tnL  d.  Zoologie  a.  d.  Umvenitit  in  Freiburg  i.  Br.  A4ittnkt 
„  Dr.  WiadartbaiB,  BolNrt  Enet  Edmid,  Vntmm  der  Anataaia  an  der  Ibifenitlt  in  FVeiboif  i.  Br. 

V.  A^mktnknta. 

Elsaaa  und  Lothringen. 
Hr.  Dr.  Boeckel,  Evgan,  emer.  Profewor  der  Uedicin  in  Straaeburg. 

«   Dr.  Oarland,  Oaorg  Carl  OenMlina,  Profteaor  dar  Oeographia  an  der  ünhenitlt  in  SbaeAug. 

n  Dr.  Goltli  FViedrirh  l/popold,  Profi^Hor  der  Ph) si(i1<i^'ii-  ii.  Dire-rtor  ilcs  |i1n>ika1ischeu  Institato  aa  der 
üalwretm  in  Strasaburg.    Uitglied  de«  Yortsandea  der  Sektion  für  rhjrsiologie. 

H   Dr.  Sehmid  t,  Bdnard  Oeear,  fnt.  d.  Zoologie  n.  vergMeheBdeB  ADatooiia  a.  d.  üntfere.  in  fltraaibarg. 

„    Dr.  Waldeyer,  Heinrich  Wilbelm  Gottfrird.  Pr, ,fi-Mir  der  MedidTi  an  der  UniverditM  in  Stra-ssburg. 

M  Dr.  Winnooke,  Friedrich  August  Tbeodor,  Professor  der  AakrOBomis  an  der  Univerait&t  und  Director 
derStonwarto  iaStaneriMig.  lDt|^  dee  Torataadee  der  BMkn  ftr  MatlwBMitt  a.  AelraMiiiia. 

TL  Ai||nkt«d(i«is. 
Oroiebarsagtb»  Heuaa,  Bkalapfali,  Naaaaa  aad  fvaakfurt  a.H. 
Br.  Dr.  Boettger,  Oiear,  I-fbrer  der  ynturgcwhichta  en  der  Beahdwib  aad  Doeeit ttr  flaolagie  am  tkaekea» 
bergischeo  Inatitnt  in  Frankfurt  a.  M. 
„    Dr.  Boettger,  Rudolph  Christian,  Professor  der  Chemie  in  Frankfurt  a.  M. 

n  Dr.  Fräsen  in«,  Carl  Remigius,  Gehfinor  Hofratb  u.  Professor  der  Chemie  n,  Director  des  chetmscfaeB 
Laboratorinms  in  Wipabadpn.    Adjnnkt  u.  Obmann  des  Vorstandes  der  Sektion  für  Cbemi«. 

n  Dr.  Gry  Irr.  Ikrmann  Theodor,  Docrnt  der  Botanik  aad  Direeter  dee  botaHidieB  GextaBB  im  Seneksn- 
(xTgiKcben  Institut  in  Frankfurt  a.  M. 

„   Dr.  Heyden,  Lucaa  Friedr.  Jnl.  Dominicua  von,  Hauptmann  s.  D.,  Zoologe  in  Bockenheim  bei  Franltfiirt  a.  M. 

n    Dr.  Koeh,  Carl  Jacob  '^'ilhelm,  kOiiigliL-her  Laadeagcologa  in  Wiesbaden. 

„  Dr.  Laoae,  JoImuumb  (%riaUan  Guatar,  Prot  derAnatoauaanSencInnbergisiibenlnstitat  iaFrankfoit  a.B. 
M   Dr.  Panthal,  Carl  dviaUaa  Friedrich  Peter,  Saaitatacafh  o.  Badeant  k  Am. 

Dr.  Petersen,  Theodor,  Präsident  der  Chtniischeu  Gesellschaft  in  Frankfurt  a.  M. 
„   Dr.  Happel,  WUheln  Petar  Eduard  Simon,  Privatgelahrtar  der  Zoologie  in  FnuikAirt  a.  M. 
„  Dr.  Sebmidt,  MaximiHaw,  Direeter  dee  aoologfadiea  Oarlene  bi  Fmddbrt  a.  IL 
n  Dr.  Schneider,  Anton  Fritdrich,  Profi HM>r  der  Zi^ilo^'ic  u.  vei^gleieheadaB  AiMliMda  a.  DiraotoT  dee 

aoologiscben  Instituts  an  der  Universität  in  Glessen, 
n  Dr.  Tboaiaa,  Oeil,  Dbreetor  aad  emer.  Froianor  der  Gbania  aad  Hiiyaifc  fai  VieebadeB. 
M  Dr.  Tolgar,  Gaorf  Beinrieh  Otto,  Vtttmw  fn  Emikfiirt  a.  U. 

VIL  AlUaliktaMi. 

Preu88i.T!i  !•  Rlioinprovin«. 
Hr.  Dr.  Clauaius,  Rudolph  Julius  Kmanuet,  Geh.  Hegierungsratb  u.  Prof.  d.  Physik  a.  d.  Unima.  in  Bonn. 
„  Dr.  Daebaa,  Eniat  Heinrieb  Carl  von,  iriiUieher  Oabaiauatii  und  Obei^BetgfaeaplaiaaB  a,  D.  ia  Boaa. 

Adjunkt  u.  Miti;!].'!  dee  Voialandca  der  Srlctiim  fiir  Mincraloj^ie  u.  Geologie. 
„    Dr.  Förster,  Arnold,  Prufeaeor  aud  Oberlehrer  an  der  Provinaial-Gewerbescbola  bl  AaebaB. 


Digitizod  by  Googl 


7 


Hr.  Dr.  Goldcnberg,  Friedrich,  Oberlehrer  am  Gjaukwium  in  MalaUtt  bei  Saarbrücken. 

„  Dr.  Hsstkarl,  Jubu  Gari,  Botaaibtr  in  Ckfa. 

„  Dr.Küster,  Carl,  Prof.  d.patbolog^ischcii  AHtoaioa.IUrector  d.pathologiHlMBll^^ 

„  Dr.  Krohn,  August  David,  emer.  ProfeMV  dar  Uedicin  in  Bonn. 

„  Dr.  Marqnftri,  Looto  Ohinnr  mo.,  FlilwiUMaitnr  in  Bonn. 

„  Dr.  Rath  ,  Gerhard  vom,  Gelifitti'  r  Bi  ix'miMi  n.  Pr-if^^^nr  d.  Minpralo^ip  u  Ocolof^ic  an  d.  lUncritIt  In BoMk 

I«  Dr.  Reumont,  Alexander,  Gebeimer  Sauitataiath  und  prakUauhvr  Arzt  m  Aut^heii. 

n  Dr.  Bielithofen,  Ferdinand  FMbenr  von,  ProfeMor  der  Geographie  an  der  UniTmillt  in  Bonn.  WU 

glied  des  Vorttandrit  der  Sektion  für  .\nthrupolo?ie,  Ethnologi»  u.  0«ogntp]ne. 

f,  Dr.Rfihle,  Ilago  Ernst  Heinrich,  Ot-h.  Mcdininalrath,  Prof.  d.  Medictn  u.  Diractor  d.  medicin.  Klinik  in  Bonn. 

„  Dr.  Schaaf  fhausc'u,  Uermann  Jcfofili,  Geb.  Mcdiciualratl)  u.  Prof.d.  metlicin.  FacaltÄt  a.  d.  Univers,  in  Bonn. 

„  Dr.  Trosehel,  Frans  Hermann,  Gebeimer  Regiernagwatb  n.  Fnimmxd.  Zoologi« «  d.  UniToniUt  in  Bonn, 

n  Dr.  Wflllnar,  Friedridi  Uennaon  Anton  Adolph,  Frofeaaor       Itfrik  am  B4|tHhiiltiiM  in  Aadien. 

VIII.  Adjunktenkrete. 
WnstpbnUn,  Wnldeek,  Lipp*  und  Heai«n«OM««l. 

Br.  Dr.  Benoke,  Conrad  Ladwig  Anton  Friedricli  Wilhelm,  Geheimer  Medicinalratb,  Profesaor  dar 
and  Diraator  dei  patbotogiach-anatomiiehaB  Instituta  m  der  Univenitftt  in  Harborf , 

„   Dr.  OerUnd,  Aatao  Wenwr  Bnat,  Lehrer  der  Mntheinntik  v.Phyeik  «.d.liAh«MB  OemriMHÜnih  iaOtaMll. 

^   Dr.  Oroeff,  Itiohnrd,  Professor  der  Zoolo|u;io  und  vurgleicbendea  Antonie  ud  Direelw  die  initlngTeiili 
soo(omia«beu  lastitats  «n  der  Universit&t  in  Marburg. 

„  Dr.  Seeeler,  Hamwnn  FHedrieb,  Lebrar  der  Hrtorwieeeweheften  na  der  Baaledniln  in  OhmL 

„  Dr.  Lieberküliii,  Nntliniim  1.  l'r.  fini^iir  ilir  .Vniifi.iini«.'  an  der  l'uiversitjit  in  Marburg. 

I,  Dr.  Rein,  Jobanues  Justus,  Professor  der  (leograpbie  an  der  Univenit&t  in  Marburg. 

„  Dr.  Wagraw,  Oaidn  Bidiwd,  Frcftewr  der  Hedlain  na  der  üninnitlt  In  Ibiliug; 

H  Dr.  Vlgnad,  JnKM  WillHlnAlb«!«,  Ftat^Botn.Diraotard.bo(aD.Gnitaea.d1]Ufin 

IX.  Adjanktenkreis. 

Hannover,  Rremen,  Oldenburg  und  B ra u n ich w eig. 
Ur.  Dr.  Baum,  Wilhelm,  GeheimerOber-Mediciualrath  und  Professor  der  Chirurgie  an  der  Universität  in  Göttingen, 
n   Dr.  Bvebennn,  Wlwm,  Vnkami  nnd  Direotor  der  Reeleehole  in  BreoMo. 

Dr.  Kh!<>rF,  Ernst  Ilcinrirb.  Pmf<><tf{or  der  Z'xilu^e  an  der  üaifWaitlt  D  GfiUlUgn. 
Dr.  FiuBcb,  Otto,  C<jii!iiTvatür  des  Museum»  in  Bremen, 
m    Dr.  Ilartlaub,  Carl  Johann  Gustav,  praktischer  Arzt  in  Bremen. 

„  Dr.  Henle,  Friedrich  GasUv  Jacob,  Ober-Medicinab-ath  u.  Professor  d.  An»tomie  na  d.  Univeia. in  OMUngtll. 
„    Dr.  Klancke,  Philipp  Friedrich  Uonnann,  praktiaeiier  Ant  in  Hannover. 

„   Dr.  Klinkerfues,  Ernst  FriedriA  Wahefan,  Bwfcwoir  dar  AatnnoBie  na  dar  UahenMi  «ad  Dfreotor 

der  Staarnwnrte  in  Qfittingea. 
I,   Dr.  Hnlortie,  CkA  Otto  Unieo  Emat  Baroo  von,  Staatminlatnr  a.  OberhofloanraelnD  a.  D.  in  Hmaoiar. 

„    I>r.  Freisfi,  J  August  Ladwig,  Gutsbesitzer  und  Botaniker  in  Hen-.berg  am  Harz. 

„   Dr.  Reink«,  Johannae,  ProCaaeor  der  PfleuenphTiiola^  ra  der  UnivenitAt  in  Odttingen. 
„  Dr.  ühde,  Carl  Wilhelm  Feedbnnd,  Mediehialrath  nnd  Profcaaar  ta  Bmnnaehweig. 

M    Dr.  Wagner,  llan.^i  Carl  Hermann,  Professor  dir  G.ui^afiijbie  an  der  Univfi in  Gottingen. 

„   Dr.  Weber,  Wilbebn  £daard,  Geheimer  Hofretb  u.  Professor  d.  Physik  an  d.  Universität  in  Göttiogen. 

„  Dr.  WShler.  lUadrieh.  Geh.  (HMr.]fiidiaÜBlraih  n.  Prot  d.Chaadn  n.d.üidnnittt  inOtttivgoa.  A^jnakt 

X.  AdJuoktnlmli. 

Sehlnavif-Holataia,  Meekiaabarg,  Hambnrg,  Ltbaek  aad  Lanaabnrg. 

Br.  Dr.  Detharding.  Giorg  Wilhelm,  Militb^^Jbannt      D.  and  praktischer  Anst  in  Rostock. 
„   Dr.  Engler,  üeinricb  Gustav  Adolph,  Pra&aeer  dar  Bataak  an  der  Universität  in  Kiol. 
„  Dr.  Flaaittiag,  Wnkbar,  ProAaaor  dar  Anatoane  na  der  Univaraitit  ia  ZlaL 

„    Ih*.  Gottsehc.  CnrI  Moritz,  praktischer  .\rzt  und  Bofiinikir  in  Altona. 
„    Dr.  Uensen,  Victor,  Professor  der  Physiologie  an  der  Universität  in  IQaL 

„  Dr.  Karataa,  Oaala*,  Brot  d.  njaik  a.  Diraolor  d.  pkyaikaL  batiliata  aa  d.  Uahraraiitt  ia  UaL  A4jaakt. 
n  Dr.  Xireheapaaer,  OaaUv  Hrfaridi,  Btognaiatar  ia  Baadbaig. 


.i;ju,^  jd  by  Google 


8 


Br.  Dr.  L»d«nbvrg,  iJiMft,  Vwtmm  der  dMmto  u  der  ünimnillk  im  KM. 

„    Dr.  Merkel,  Friedrich,  Professor  der  Aant.oniie  an  der  VnivenitJM.  in  Beetock. 
„   Dr.  Hejeri  Heinrich  Adolph,  Zodeige  in  Uau«  Foratock  boi  KieL 

„   Dr.  MVbina,  Olli  Aagwt,  Vn/ttn»  der  Zeelegie  md  Ter|flri«!hendeii  Anitenfa  tat  dir  Unhrtnillt  ia  KIiL 

Vt   Ncumitycr,  Gvng  BHlthii-snr,  ^vilk!.  A ,1ii.i.-.>l;»i.»ci-Pi.n.  »  niVj/.t«yr^  dwittfiieM  CBUIIllte  Ib  HMnlnWg'. 
„    Dt.  Ueichenbftoh,  Haiaricb  GiuUv,  Profewor  der  Botanik  in  UaolMttg; 
„  Dr.  Reithenbkeh,  JoIimd  Paler  Detlef,  preltBedier  Ant  in  Altem. 

,,    Dr.  Roeper,  Johann  August  Chrictinn,  ProfeRiior  der  Botanik  an  der  UniversiUt  in  Rostock. 

„    Dr.  Kamker,  Georg  Friedrick  WUbeln,  Docent  der  Mathematik  am  ekedemiacben  Gymnaeium  and 

Direotdflr  dev  Steruiwevte  is  fleiulNuy« 
„   Dr.  Schmidt,  Fran?  Anton,  emer.  Profesaor  der  Botaoik  in        bet  Hmhiaip. 
„    Dr.  Sonder,  Otto  Wilhelm,  in  Hamburg. 

n  Dr.  Stomilve,  Friedrieh  Hermenii,  OLer-UedieiBAlretb  und  aner.  .IVeliiewr  der  vergtcieheBden  *t***~lt 

und  Physiolopip  in  Itnstock 

„    Dr.  Weyer,  Georg  Banii'l  Eduard,  l'rut'eiuor  der  Mathctuatjk  und  Astronomie  tM  der  UnifcraitAt  in  Kiel. 
„  Dr.  Wtebel,  Geil  Werner  Hu,  ghifaim  der  Plijeik  nod  Gbemie  en  BeulgywMeiaB  ia  Bmbny. 

XI.  Adjanklmkreli. 

Provinz  Sachsen  nebst  Enclaren. 
Hr.  Dr.  Bernatein,  Jnlina,  Profeeior  der  Phjuologie  en  der  Univeraitttt  in  Halle. 

„    Dr.  Fritach,  Carl  Wilhelm  Georg  Freiherr  Ton,  Profenor  der  Mineralogie  und  Geologie  und  Direetor  de* 

iiiioeralogischen  Maaeuma  an  der  Universität  in  Halle. 
„   Dr.  Gerhardt,  Carl  iDmeanei,  Profeieor  oad  Oonreotor  am  Gjrninaaian  in  Ekleben. 
„   Dr.  Qiebel,  Ghriatieii  Oottfited  Andreaa,  Pkvfceaor  der  Zoologie  an  der  ünironltlt  in  BaOe. 

^    Dr.  Kirclihoff,  Carl  Heinrich  Alfred,  Professor  der  Gootfruphie  an  der  Univorsitit  in  Halle. 
„    Dr.  Knoblaa ch,  Carl  Hermaiui,  Geb.  Begieningaratb,  Pi;^f.  d.  Phjaik  o. Direetor  d.|>hyeilnJiachen  Inatituta 
».  d.  ünivere.  fai  Halle.  A^jnnbt  n.  Obmann  dea  Vantaadee  der  Sektioa  für  Tbfnk  n.  Veteorologie. 

„    Dr.  Kraus,  Gn-gor,  l'rc>f<sEor  d.  Rotanik  u.  I'inrtor  des  iRilanischeu  Gartens  an  d.  Univcrfiität  in  Halle. 

„    Dr.  Kuhn,  Jnlina  Gotthelf,  Prof.  d.  Landwirthacbaft  a.  d.  Univera.  u.  Direetor  d.  landwirthaeh.  Inatituta  in  Halle. 

„   Dr.  Ktttilng,  Medrieb  IVangott.  Pwifeeior  der  Botaidk  in  KordbcoeeB. 

„    Dr.  Müller,  Carl,  Butivnik.r.  Pr;v;itplehr(cr  in  Halle. 

M    Dr.  Oberbeck,  Anton,  ProfetiMr  der  theorettacben  Phyaik  an  der  Universität  in  Halle. 

„  Dr.  OlebnnieB,  Robert,  Oeheimer  MediehiaIrKth,  Frefaaeor  der  Madieiii  «ad  Direeter  der  gnbnrtihfllflWi 

gj-nSkologiachen  Klinik  nn  der  Llnivcrrifät  in  Halle. 
M    Dr.  Solger,  Bernhard,  Privatdoceot  und  Prosector  am  anatomiacbeo  InaUtut  der  Univenit&t  in  Halle, 
n  Dr.  TolkiB>»B,Biebe»d,0eh.Mediciiia1i>th,P>efcd.€hir«gl»ii.DirM*»>d.ddtMf. 
„  Dr.  V«ber,Tliiedor,  Oeih.¥«idieiwJr>tb,  Prafc  d.  Medldn  «.  Diwetor  d.  mdlehL  KMk  >.  d.  üaihww.  bi  Halle. 

Xn.  A^nktnknli. 

Thüringen. 

Er.  Dr.  Abbe,  Carl  Emat,  Profesiior  der  Mathematik  und  Physik  au  der  Univeraitilt  in  Jena. 

„    Dr.  Borne  mann,  Johann  Georg,  Mineraloge,  rrirntgeiehiter  ia  FSlIIHIlb 

j»   Dr.  Donriob,  Ottomar,  Ober-Medidnalratb  in  Meiningen. 
Sa.  Hob.  Eraat  H.,  regierender  Herzog  von  Sachien-Coburg-Gotha. 
Br.  Oeheeb,  Adelbert,  Apotheker  in  (leisa. 

I,   Dr.  Oeatber,  Johana  Georg  Anton,  Geheimer  Hofkatb  a.  ftwfeiaor  d.  Chenüe  «n  d.  UaireraitAt  in  Jha. 
„  Dr.  Orebe,  Ceti  fUadrieb  Augnat,  Oberiiadlbntiaeiater  vad  Dtraetor  der  FonfMiraaalatt  ia  BiiBBaeb. 
^    Dr.  Hikockcl,  BmI,  Bofrath  und  Professor  der  Zoologie  an  der  UniverBitM  in  Jena, 
n   Dr.  Herbat,  Heiaiiah  Carl  Guatar,  Gebeinter  Finaurath  and  Direetor  dee  Oher-Jüehamtee  ia  Weiauw. 
n  Dr.  Kvaa«,  Oarl  Lndwig  Albert,  Hofratb  n.  Prrieaaor  d.  «.  Vhyiik     Ojmatäkm  ia  Wainar. 

n  Dr.  Ilaraball,  William  Adolph  Ladwig,  Socretär  Ihn  r  KAoigUebeB Hobeit  der  nrä  GneilMmigia  tm 

BaellBeu  nnd  Kiederlftndiaehcr  Conanl  in  Weimar. 
„   Dr.  HtUer,  Jabana  WHbeba  Aatoa  Albreebt.  Hefratb  a.  Ita£  d.  palhobs.  Aaatoade  a.  d.  lUtftn.  bi  faaa. 
t,  Dr.  Hotbaagel,  Ilonnann,  Uufruth.  Profts^or  der  Iktbolagia  Bad  Ihm^  md  Direetor  dar  audiat 

nlaeben  Klioik  an  der  Univeraiiitt  in  Jena. 


Digiti^L'i:  i  ,  C 


9 


Hr.  Dr.  f  r«jer,  Wiiliiun,  Hofrath  und  ProfiMor  der  Phjrsiologia  u  dar  Univoraität  in  JtBA, 
„   Dr.  Raiehftrdt,  Bdoard,  Ffofnof  der  Gharai«  md  Phaimwie  w  der  ünimrittt  in  Jem. 

„    Dr.  RiehtPr,  Reinhard,  Ilofralh  unri  Dufctnr   lir  R<'alBchale  in  Saalfeld. 

„  Dr.  Bied,  Frmns  Jordan,  0«h. Uofratb,  l'iot.  d.  Cbirurgie  a.  Director  d.  cbirurg. Künik  a.d.  Univera,  in  Jen«. 
„   Dr.  Sebtff M ,  Girl  JnKai  Trufott  HcnnnD,  Prafceaor  d.  Ibttienmtik  «.  FhiyiOE  n  d.  Unifwiitlt  ia  Jeu. 

„    Dr.  Sohmid,  Em  •  KhrVK^rd  Frinlrich  WObaln,  Geheimer  Ilofrath,  ProfealW dw MiMr«]ogi» IL Gwlogto  Ud 

Direotor  des  mineralogiMhoa  Muaeoiiia  aa  der  UmveraiUU  in  Jen. 
„   Dr.  Sehanaae,  Jofiaa  Cbrl,  Diraetor  dea  photogiapliiaeb-dieBnHhaa  InaUtata  ia  Jen». 

„    Dr.  ScliiiU/f,  Bprnhard,  Geh.Hofrath.  Prof.  d.Oeburtshülfe  u.  Diroctor  d.  Ent}>.-Anvt.  ad  UnivorM.  in  Jaat. 

„    Dr.  Schwalbe,  GuüUv  Albert,  Uofmth  und  Prol'eseor  der  Anatomie  an  der  Uuiversitüt  in  Jeuit. 

„   Dr.  Beaft,  Chriatian  Carl  Friedrieb  Ferdinand,  Hoftath  n.  eaaer.  Prefcaaor  d.yatarwiaaeBaBliaftao  fa  Eiaenach. 

Dr.  Siehert,  Friedrich  Ludwig  Joseph,  Prof.  d.  Mcdiciu  a.  d.  Univcrsitit  u.  Director  d.  Irrenautalt  Ia Jeoa. 
„    Dr.  Stöckhardt,  £m«t  Theodor.  Geheimer  Rt'gierungsrath  und  Profeiwor  in  Woiumr. 
',,    Dr.  Strasburger.EdnardfHoirsth.Prnf.  d.Botanikn.Director  d.bot.GartoDB  a.d.Univcrn.  in  ,lrna.  A4jltBkt> 
«,   Dr.  Thomaa,  IHadxiak  Angaat  Wühehn,  Proügoaor  and  Oberlehrer  an  der  Beahcbule  in  Obidraf. 

Adjunktenkreis. 
Königreich  Sachten, 
Hr.  Dr.  Brafaaa,  Carl,  Oeli.  Hoftatb,  Prof.  d.  Aatronaada  «.  d.  Uohan.  «.  Diraetor  d.  Stannnito  ia  Laipdg. 

Mitglied  dos  Vunitandvs  der  Sektion  fdr  Matheastik  o.  AafaHiBMule,  Mwle  üto  Hijraüc  a.  IMeocaliigie. 
„    Dr.  Caraa,  Albert  GuaUv,  Hoirath  in  Dreaden. 

„   Dr.  Csraa,  Jalina  Tietoir,  Prof.  der  TergMehaaden  Aaatonrie  an  der  UniTeniHlt  in  leiiaig.  A^joalrt. 

„    Dr.  Coccius,  Ernst  Adolpli,  Geli.  Mt-dic  imilratli  ii  PrufcBsor  d.  Augi-utii  ilkuii:le  an  J.  Univursität  in  Leipsrig. 

„    Dr.  Drechaler ,  Hermann  Adolph,  Uofratb  und  Director  de«  maihauatiach-pbyaikaliacben  Salona  in  Dreaden. 

M  Hr.  Drad«,  Oaear,  Praftew  der  Botaaüc  aad  Dfareeter  dea  baUniaeHm  Owtane  ia  Draadaa. 

„    Ed! ich,  Freimund,  naturwissonschaftlichrr  ^^,,lrt■  in  Gruna  bei  DnjMim. 

„    Dr.  Engelniann,  Friedrieh  Wiihelai  Rudolph,  Astronom  in  Leipzig. 

„  Dr.  Faahaar,  Qaatsr  llieodor,  Plroteanr  dar  n^aile  na  dar  üaIvMaittt  ia  hngag. 

„    Dr.  Fiedler,  TiOdwig  Alfred,  Crh  Mcdicinalratb,K8')-I<^bnrzt  u.  Obcrunt  nm StldtkiaabiahaaM  laDraadMI. 

„    Dr.  Flügel,  Carl  Felix  Altrud,  Agent  der  ämttlNOBian  Institution  in  Lieipog. 

„  Dr.  Fraak,  Albarl  Boabard,  ProfeoMr  der  Botaaiit  aa  dar  Uidvanitat  ia  Lewing. 

n    Dr.  OalaitSi  Baaa  Bruno,  Geh.  Hufrath  und  Prof.  der  Min*>rnlri<rie  u.  (ifolotric  nn  der  piily technischen 
Hoohsehole  in  Dresden.    Adjunkt  u.  Mitglied  d.  Vorstände»  der  Sektion  iar  Mineralogie  u.  Geologie. 
n    Dr.  Otlnther,  Rndolph,  Gebeimer  Medicinalmth  in  Dreadaa. 

„    Dr.  Hie,  Wilhelm,  PioHeMor  d.  Anatomie  u.  Director  d.  aoatomiaebaa  Aaatali  aa  d.  Uaitanitit  ia  Litpdg. 

„    Kirsch,  Theodor,  Castos  am  xoologischen  Musearo  in  Dresden. 

„    Dr.  Leisering,  Auguüt  Gottlob  Theodor,  MedicinaJrath  und  Profeeaor  an  der  Thierarzneischule  in  Dresden, 
„   Dr.  Leuciiart)  Oarl  Georg  Friedrich  Rudolph,  Geheimer  Hofratb  und  Professor  der  Zooiegie  aa  der 
üniTcraitit  in  Leipäg.    Hitglied  dea  yorataadee  der  Sektion  fllr  Zoologie  und  AaateB»i<t, 

„    I>r.  Matth.  ^.  Benno  O.Hwald,  Geograph  auf  Reisen  in  Amerika,  au»  Dresden. 

„   Dr.  Morbach,  Felix  Morita,  GelMiaier  Hedicinalratb  und  Profeaaor  der  Medicia  a.  Ciiirurgia  Ia  Draadaa. 

„  Dr.  Meyer,  Adolph  Bernhard,  Direotor  dea  soologiadieo  MaMoaia  ia  Dreaden. 

„    Dr.  Nitsche,  Hinrich,  Professor  der  Zoologie  und  Anatomie  aa  dOT  Fontakadeoiie  ia  Thaiaad. 

Dr.  Babenhorat,  Gottlob  Ludwig,  Botaniker  in  MeUaen. 
„  Dr.  Beelam,  GtrI  Heiariob,  Pntflnaor  dar  MeSoia  an  der  üniferaittt  in  Leip^g. 
«■    Dr.  Boich,  Ferdinand.  Oberbergrath  und  Professor  au  der  B jrgikaliinie  in  Fri  ibcr;? 
„   Dr.  Beinhard,  Uermann,  Geh.  Medicinalratb  n.  President  d.  KgL  LaDdos-Mcdicinal-üoUegiuma  in  Dresden, 
w  Sobaaraaa,  Ladirig  WOhalm,  Diraetor  dao  Maiaema  8aa  Salfator  ia  Oberbfawewiti  bei  DrealeB. 
M   Dr.  Soboak,  August  von,  Uofratli.  Prufesnor  der  Botanik  an  der  Unirersttit  und  Diraetor  daa  bola- 

BlMdmi  Oartena  in  Leipzig,    Obmann  des  Voratandea  der  Sektion  für  Botanik, 
w  Dr.  Scbaraor,  Oari  Heaaieb  Bittor  to,  Boiiatii  aad  CtaaflraleoaaBl  Ar  Oaaterreigli-UagMra  ia  hijng, 
„   Schierbrand,  Voif  Part  taa,  Oaaairaljiontaaaul  a.  D.  bi  Draadaa. 

Loop.  \vn.  8 


10 


Bt.  Dr.  Sehlönileli.  OMr  Zvnr,  0<lwiiiiBr  Soholrath  Im  KMgl.  Hbaitogriaai  im  Oattm  «ad  Sftntiiobaa 

('ntemchtä  in  DmSMi    Obmann  iles  Vorstnndc^.s  der  Sektion  för  Mätli'jmatOt  O.  Artr«anmto 
„    I)r.  Schnmknn,  UmUBiit  Albtti,  pnktiscber  Arzt  uud  Augeiunt  in  Dreaden. 
„   Dr.  Soaaenkftlb,  Hago^  ModieiBKlratii  aad  Profewoc  dar  KodidB  aa  d«r  UatvanitSt  in  Leipaig. 

„     Dr.  Stolznor,  Alfrtd  Wilhelm.  ProfpFsnr  dir  (leologie  an  der  Bergakademie  in  Fr.  ibcrtr. 

„    Dr.  Stöekhardt,Julia8Ailolph,Geh.Ilofratii  u. l'rui'. d. Cli«mi«  a.d.forat-a.  landwirttucb.Akftd.  lu  rharand. 

„  Dr.  Strar«,  Oattav  Adolph,  BtadtraCh  ia  Drwdaa. 

„    Dr.  St  übel,  Moritz  Alplions,  in  Dresden. 

„    Dr.  SuKsdorf,  Juliuü  Uotti'ricd,  Prufcasor  der  Chemie  und  Physik  an  der  Thierarznei»chule  in  i)r«3«ilen. 
„    Dr.  Toepler,  Aagnst  JoMphlgnaz,  Hofrath  a.Profe«Mrd.Pbyiik«od.poljrtoeliaiaelmH«eliaclink 
„   Dr.  Winckel,  Franz  Carl  Lndwig  Wilhelm,  Geheimer  Madjdaalrath,  PraiiMaiir  aad  OirMtar  daa  KBaif- 
liehen  Entbindangs-Inctituts  in  Dresden. 
Dr.  Winkler,  Clemens  Alexander,  Bergrath  and  Professor  der  Chemie  an  der  Bergakademie  in  Freiberf. 
„   Dr.  Zenasr,  GuataT,  Geheimer  Rath,  Director  u.  Professor  an  der  poijrteehaiecben  Hoehaehale  in  Draadm. 

XIV.  AdJuakteikKiB. 

Schlesiea. 

Hr.  Dr.  Brehmer,  Gtutav  Adolph  Robert  Hennanu,  praktiaeher  Arrt  In  Oflrbitadaaf  bat  RMliBd. 
„   Dr.  Braolii  Jooae»  pntktiscber  Zahaant  in  Brealan. 

„  Dr.  Ooba,  Ftidinaad  JaHoa,  X^ofeiamr  dar  Botanflc  aa  der  üaharaitRt  itt  Bnaka. 

,.    Dr.  Diierzon,  .Johanu,  Pfurrer  in  Karlnnarkt,  Kreis  Bricg. 

„   Dr.  Elaner,  Carl  iViedricb  Morits,  emer.  Gjmnaaiallelirer  in  Brealaa. 

„   Dr.  FiedUr,  Cari  AvgmA  HMniMi,  OI)erle1ii«r  an  der  Realechale  ia  Ureelan. 

I,  Dr.  Oöppert,  Heinrich  Rolx-H,  Geh.  Medicinalrath,  Prof.  d.  Botanik  a.  d.  Universität  u.  Diraetor  dlt 
botaniachen  Gartens  in  Brealau.   Adjunkt  und  Mitglied  des  VoraUndea  der  Sektion  ftr  Botaaä. 

„   Dr.  Haaae,  Jbhaimea  Carl  Fraas,  Prof.  d.  Aaataaie  n.DSreetgr  d.  «aatea.  batitata  a.  d.üaiTara.inBraaIaa. 

f,  Dr.  II<  idi'iiluiin,  Ru<lc>!;i)i  Peter  Heinrich.  ProfSuaav  dar  Fhj8ioIo|^  nad  IHnetor  daa  phgraiolo^aihiii 
Initituts  an  der  UniTersitüt  in  Dreslaa. 

„  Dr.  Heaael,  Baialiold  Friadrid^  Prefcaaor  dar  Zoolope  ia  Proalwa. 

„    Dr.  Körber,  Gustav  Wilhehn,  Professor  am  Elisabeth-GjTiir.n^iiim  in  Breelan. 

„    Dr.  Lnohs,  Carl  Jobann  .Nepomak  £nut,  Badcanet  in  Wnnubrunn. 

„  Dr.  Falaok,  naadav,  Prahaaer  dar  Pbanawie  aa  der  üaifaraitat  ia  Brealaa. 

Dr.  Ponfick,  Emil,  Professor  der  pathnloBriorhfn  .^n.ifoniii^  :ui  der  l'niv-'rfi'.'if  in  Breslau. 
„    Dr.  Roemer,  Ferdinand,  Geheimer  Bergrath  und  Professur  der  Miueralugiu  au  der  Universität  in  Breslau. 
„   Dr.  Schncbardt,  Conrad  Gideon  Tlieodar,  dMaftar  ia  Ofirlit«. 

Dr.  Schweikert,  Johannes  Gustav,  Sanität '■rnth  iiml  prnkfiscbir  .Vrzt  in  Hn^tliin. 
„    Dr.  Settegast,  Hermann,  Ueh.  Kegieninggrath  uud  Direelor  der  landwirtheeluifU.  Akademie  iu  Proskaa. 
„  Dr.  9t«n«l,  Oul  Chntcr  WiDielia,  Pkoftoaor  aad  Oberlebrer  an  der  Beabeinda  ia  Btaalan. 

XY.  .idjunkteaknk. 

Das  übrige  Preussen. 
Hr.  Dr.  Adel  mann,  Franz  Georg  Blasias  von,  Kaiserl.  Russ.  wirklicher  >Staatsrat]i  und  caier.  Proftwor  der 

Chirurgie  und  Augenheilkunde  an  der  Dorpater  Universit&t,  gegenwärtig  in  Berlin. 
„  Dr.  AscheraoB,  Baal  Eriedcieh  Aagaat»  PmüMaor  dar  fiirtaalk  aa  dar  UaiveniUt  ia  BarBa. 
„   Dr.  Bail,  Otil  Adolpli  Eamw  Tlnadart  fttftaaui'  aad  Oberlehrer  aa  der  Realaehala  ia  Danrig. 
„    Dr.  Bastian,  Adolph,  Professor  aad  OlNSlor  des  ethnologii^clien  Musecwis  in  Berlia. 

Dr.  Bergemaan,  Carl  Wilhelm  Bi^amuaä,  ItafiMaor  dar  Pbanaaeie  in  Berlin. 
„   Dr.  Beyrich,  Beiarieh  Enat,  Geh.  Bergrath  aad  FToftiBor  dar  limendogie  aa  dar  Ualeetaittt  ia  Berlia. 

„      Dr.    R  ;  rn  f.r,  n^inrirh  Wilhcltn  FAr.lin.in,1    Diripi-nf  .Inr  «jphmiltMMl.— inj.— V—jA— tlt  B*fl»»l— IA« 

,1  Dr.  Bolle,  Carl  Aagaat,  Privatgelehrter  in  Berlin. 

n  Dr.  Braad,  Eraat^  praktiadier  Ant  ia  StattiB. 

„  Dr.  Brehm,  AlfroKl  Edmund,  Zml.;:-  i:.  Berlin. 

„  Dr.  Bndge,  Ladwig  Jnlius,  Geheimer  Medicinalrath,  Professor  der  Anatomie  nnd  Phjaiokigie  und  Director 


i  1 

Hr.  Dr.  Barry,  Ludwig  Leopold,  General-SccrctJir  des  AcclimatiMtioM-Yerou  in  Berlin. 
„    Curtzc,  Ernst  Ludwig  Wilhelm  Maxiinilinn,  Oberlehrer  am  Gymoeuftun  in  fRion. 
„    Dr.  Eicbler,  .\ugust  Wilhelm,  Prof.  d.  Botanik  a.  d.  CnivernUt  n.  DifMtK  d.  boteo.  Gurt«»  falBarBl. 
„    Dr.  Enlvabarg,  Benuiin,  Oabcinar  OWr-Mcdiäntlntb  ia  BerÜD. 
„    Dr.  Ewald,  Jnliu  'Wflhelm,  in  Berfin.  Adjunkt. 

„    Dr.  F  r e  r  i c b 8 ,  Friedr. Theodor,  Geh.  Oher-Medicinalnitb, Prof.  d.  Medicin  u.  Director d.  nwdMu.ElittBtiaBwdto. 
Fr.  Gftyette-Georgana,  Johuna  Maria  Sophie  von,  StifU.Ordeii»-DMBe  in  Berlin. 
Sr.  Dr.  George ni,  /obnnn  Daniel,  Anthropologe  in  Beilin. 

„    Dr.  Grönland,  Johannes,  I.«hrer  an  der  landwirtUschaftlicbcn  Akademie  in  Diihiiip. 
„   Dr.  Grobi,  Georg  Friedlich  Jakob,  Frofeacor  der  patbologiachen  Anatomie  und  Director  des  patbo- 
logiadMO  Inatitata  an  der  Umwnitit  in  Oräbwaid. 

,.    TV.  Gü.^.'ifoldt ,  Richard  Paul  Wilhplm,  in  Kerlin 

M    Dr.  Uilgendorf,  Frana  Mutin,  Custoe  am  königlichen  soologiscben  Muaeum  in  Berlin. 
„  Dr.  Hofmnnn,  AngnatWllbelB,  Odi.B«giarBi|giimd^  n<oiHMr  darClMi^ 

Laboratoriums  an  dor  Umnciitlt  in  Berlin.  Miti^  daa  YontandM  dar  SeWoii  fiir  Ghania. 
„    Dr.  Jagor,  Fedor,  in  Berlin. 

„  Dr.  Jeaaea,  Onrl  FHadridi  Wübala,  PlraliMaor  der  Botanik  in  Berlin. 

„    Dr.  Kny,  Carl  Ignatz  Leopold,  Professor  der  Pflanzenphysiolosfio  nti  der  Uiiiversitiit  in  Bcrfin. 

„    Dr.  Landois,  Leonhard,  Professor  der  Pbysiulugie  an  der  Uuivcrsit&t  in  Greitswald. 

„  Dr.  Lnndolt,  Ilans  Heinrich,  flnMwiBr  Ragiarangsratb  and  Professor  der  Chemie  an  der  kadwizib« 

Bchaftlichcn  Lehranstalt  in  Berlin.    'Mitslinl  def.  Vorytandcs  der  Sektion  ittr  dundai. 
„    Dr.  Lessing,  Hicbael  Benedict,  Sauitätitrath  und  praktischer  Arzt  in  Uerlin. 

„    Dr.  Lnydea,  Emat,  Geb.  Hedicinalratb  u.  Profeseor  d.  Patbologie  u.  Tben|i*  M d.  Qaifmllli  in  Biriin. 
Obmann  des  Vorstandea  der  Sektion  für  wissensebafUiiilM  Madifln. 

„    Dr.  Lichtenstein,  Eduard,  praktischer  Arzt  in  Berlin. 

,,    Dr.  Magnus,  Paul  Wilhelm,  Profi-üsor  der  Botanik  ao  der  UniversitÄt  in  Berlin. 
„   Dr.  Martens,  Eduard  Carl  rva,  Profeiaor  dar  Zoologie  an  der  UninniUt  in  Berlin. 
„   Dr.  Ifoaer,  James,  in  Berün. 

„   Dr.  Hoskr,  Carl  Friedrich,  Professor  der  Pathflkgie  ud  Tlwnipie  «nd  Dinstor  der  «adinintanhan 

Klinilc  an  dar  DniraesiUt  in  GreUawald. 
„  Dr.  Httller,  Jobann  Baptist,  Uadidaalratli  in  Berlin. 

Dr.  H&atar,  Johann  Andnaa  Heinrieb  August  Julius,  Professor  der  Botanik  und  Znoloiric  an  der  Uni« 
vandttt  nnd  Direetor  der  botaniaoheo  Gartena  nnd  aoologisoben  Mnaaums  iu  Greifswald. 
„   I^.  ITaobtigal,  GmtaT  Hemana,  Präsident  der  Oeedlaehaft  itkr  &dlninde  in  Berlin. 
,,    Dr.  Pttppcnln  im,  S.iinuel,  praktischer  Arzt  in  Berlin. 

Dr  Peters,  WÜhehn  Carl  Hartwig,  Professor  der  Zoologie  an  der  Universität  in  Berlin. 
„  Dr.  PriagabeiB,NlltolBaa,Tlra{ld.BotaDi1ta.d.üniTere.inBerlinl  ]fitgBedd.yontandaad.8ektisn£Botaaik. 

,,    Dr.  Pro  wo,  I.«opold,  Professor  und  nlirrli>hriT  .-itii     vjnii.T^itirn  in  Thum. 

„    Dr.  Kammeisberg,  Carl  Friedrich  August,  Proftsiior  der  Mineralogie  an  der  Universität  in  Berlin. 
„   Dr.  Baiebert,  Gari  Bogislan*,  Oahoiner  MadioiaBlnüh  n.  Proftaaor  d.  Aaabnria  aa  d.  Unlrcraititi  la  Barlin. 

„    Dr.  KcisB,  Williplm,  in  Berlin. 

„  Dr.  Hoth,  Ludwig  Adolph  Justus,  Professor  der  Mineralogie  und  Gaokfia  aa  dar  Universität  in  Berlin. 
„   Dr.  Sadebaak,  Ba^aadn  Adolph  Vbrits,  Prafistaor  «nd  Baetionaebef  aa  geoditiaahea  InatHat  ia  BerKa. 

„    Dr.  Schwendener.  Sirmm,  Profcisrir  der  B<,iUiuik  an  der  Universität  in  Berlin. 

„    Dr.  Seidlitz,  Georg  von,  l'nvatdocent  der  Zoologie  an  der  L'nivcraität  in  Königsberg. 

H    I^.  Virehow,  Rudolph,  Geb.  Medieinalrath,  Prof.  der  AnatcHnie  u.  Pathologie  u.  Direetor  des  patlwlog. 

Instit.  a.  d.  Univer«.  in  Berlin.  Adjunkt  u.  Obmann  de?  Vonitando?  der  Sektion  für  Anthropologie, 
Ethnologie  n.  Geographie,  sowie  Mitglied  de»  \'orstAndea  der  Sektion  fUr  wisseoscbaiUiobe  Medicin. 

„    Dr.  Voss,  Albert  Franz  Ludwig,  Directoriul- Assistent  aai  KffaigBflbHI  y«**^—  in  Bcillu. 

f,   Dr.  Weiaa,  Conrad  Rudolph  Guido,  Ai-zt  in  Berlin. 

fi   Dr.  Witticb,  Wilhelm  Heinrich  von,  Professor  der  Physiologie  aa  dar  üniTcraität  ia  Königsberg. 
Obmann  dea  Vontaadea  dar  Sektion  ftkr  Phgnialogia. 

a» 


18 


ILr.  Dr.  Wittasck,  LaMg,  Ftatenr  dar  Botulk  tu  dtr  IMnnm,  OnrtM  te  IrtWtfkhn  baawMii* 
Kh«fÜfchCT  TiiMWin  and  Gamliearetlr  dct  Veraiu  bot  Bafitodaimg  Üm  OurtniliHM  In  BwBd.  ■ 

Frankreich. 

Hr.  Barla,  Joseph  Ilieronymii!«  Johann  Baptist,  Botauiker  in  Nizza. 
„    Brongniart,  Carl,  in  Paris. 

„    Pr.  CboTrenl,  Itticbael  Eogen,  Professor  d«r  Chemie  am  Mni^am  d'Hütoire  Nktsrell«  in  Paria. 

„    Hr,  DMAitne,  Joaeph,  Profenor  d«r  Oekoooinie  xmd  AckerbanwisaeiMetiaft  un  CoIUg«  d«  France  and 

Directur  de*  botuiaehm  Gartens  in  Paria. 
M   D«lMt«,  Achille,  lagkcaitar  «n  ehef  dw  bubm,  FrofnMir  dar  Gwiliogi*  u  dar  BooU  iMiniale  in  Varia. 
„   Dr.  Dnboit  (d'Amiena),  FHtdrieh,  praMsdiar  Ant  tmd  Botaniker  in  Tten. 

Dr.  G Hierin.  Julius,  praktischer  Arzt  iu  Parin, 
n   Lapparent ,  Albert  de,  log^nieor  des  mines,  Profenor  d.  Oeologi«  a.  llinaralogie  an  d.  UnimBtlt  im  lam. 
„   Dr.  Larrey .  HippolTte  Baron,  HodidMUnopootor  ad  fUaidoiit  d«a  Suitttanibi  Ihr  di*  AmM  b  Fluii. 
„   Dr.  Le  Jolis.  Anfiu^t  Yruw.,  Botaalktr  nd Diroetw dor  8oeiM iiatiaBd« dot  BoiOBe««  BMtimOat <t 

matiques  in  Cberbourg. 
„  Dr.  L«  Plari  RMrick,  TroAom  der  llotalhurgio  m  d«r  E««b  d«a  Warn  in  Iteii. 
„  Dr.  Marjnlin.  Renatus,  prskii^rhrr  Arzt  md  Obsvant  daa  IrudMulinm  ,D«  hm  Beevws*  «nd  dw 

St.  Margarethen-HoapitaU  in  Paris. 
„   Dr.  VftrtlB,  Adolph,  pnktiMihar  Ant  ia  Plarii. 

„    Dr.  Martins,  Carl  Friedrich,  Director  des  hotaatldMIl  Gartens  in  Montpellier, 
n    Milne-Edwards,  Ueinrich,  Professor  am  MaiiuB  dISatoire  Naturelle  in  Paris. 
M  Dr.  BottCBttata,  J«1mmi  BapUal,  pwtktfaobor  An*  Ia  Paria. 
„   TvUaae,  Lodwig  Banliia,  Wt^pM  daa  LaAitat  da  Ftanoe  ia  Paria. 

0  ro.<i  ü  ■  Dr  1 1  n  11  n  i en  und  Irland. 
Hr.  Dr.  Btuthaui,  Ocorg,  liotanikcr,  Vicopra-suk-nt  der  Liuuean  Society  In  LoadoD. 
„    Berkeley,  Joeeph,  Botaniker  in  .Siblwi-toft. 
t.    Dr.  DarwiD|  Carl  llobert,  in  Down  bei  Beckenham^  l.ondon. 

„    Dr.  Hooker,  Joseph  Dalton,  Director  des  Königlichen  botanischen  Gartena  is  Kew  bei  Loadea. 
„    Dr.  Ilnxley,  Thomas  Heinrich,  Professor  der  Anatomie  an  der  Royal  Inatitatioii  in  LoadiOB. 
„   Dr.  Liebreieh,  lUedrich  fiiehard,  Professor  der  Augenbeilkttode  in  Laodoa. 
„   Xarkham,  daatana,  Saeratir  der  geographischan  Gaiellaehaft  in  London. 

n   Dr.  Owen,  Xiebard,  Professor  der  vergleichenden  Anatomie  und  Paläontologie  an  dar  Uninnittt  und 

Dbaator  der  natnrhiatoriacben  AbtiMÜaBg  dee  British  Moaeum  in  liondon. 
„   Dr.  Reynolds,  Boaael,  Profeasor  dar  Uadicin  an  der  ünversItKt  Ia  Loodan. 
„    Rosse,  I.,i>ii'>7nce  Person  Earl  of,  in  Parsoustowu.  Irland. 
„    Seiater,  Philipp  LuUejr,  Secrsttr  der  Zodogiacben  Gesellschaft  in  Landoo. 
„  Dr.  Tjadkli,  Miaaa,  Itaftiaor  dar  Plqratk  an  dar  Bojal  laaUteUon  fai  laodoB. 
M  Waatwood,  Joihana  CHiadiali,  Rraftaaer  dar  Nntnrsaoahidite  an  der  Untraiailtt  In  Oilbvd. 

II  ullan  •;!    u  in!    H  <■  I  (fioii, 

Hr.  Dr.  Bonnewyn.  Heinrich,  Director  des  pharmaceutiscben  Instituts  in  Brüssel. 
„   Dr.  Baaven,  Janas  m  der,  praktiadier  Ant  ia  SoMerdan. 

„    Dr.  Le  Crocq,  .Jolmnn.  Profennor  der  Mi'diciu  un  der  Universität  in  BrOssel. 

„  Dr.  Morren,  Carl  Jacob  Eduard,  Prof.  d.  Botanik  a.  d.  Univera.  n.  Direetor  d.  botan.  Gartens  in  Lfltticb. 
„  Ondaaana,  Oomaline  Anton  Mann  Abrabaa,  ftofcaaor  dar  Botanik  an  dar  ItafaraMitlt  nnd  Diraotor 

daa  batanisehen  Uartcns  in  Amsterdam. 
„    Dr.  Schlegel,  Hermann,  Comservatt^r  des  Museum»  in  Leyden. 
„    Dr.  T hemmen,  Cornelias  Johannes,  praktischer  Arzt  ia  DevanUr. 
„   Dr.  Try,  Johann  Bliaa  de,  IrivaiKihainikor  im  Haag. 

Italien. 

Hr.  Dr.  Borelli,  Joliann  Baptiat,  Profaesor  der  Chirurgie  an  der  UniversitAt  in  Turin. 

,1   Dr.  Brill,  Onataa  m,  Oahahnw  Bath  nad  Gaaaral-BaaraUr  dar  Akadania  der  Waaaaathaftaa  in  Araaw. 


DigitiZOü  by  CitKvWr 


13 


Hr.  Dr.  Curuali»,  Emil,  Professur  der  Zoologie  am  tecliniecLen  Inttitut  und  Director  dea  Maaeumn  iti  Mailand. 
„     Dr.  Corti  de  San  Stefano  Belbo,  Alfons,  Marqucse,  Botaniker  in  Turin. 
„    Dr.  GemmsllAro,  Carl,  Professor  der  UiueraJogie  und  Geologie  an  der  L'uiviTmt&t  in  Cktaai«. 
„    Dr.  Meneghini,  Joseph,  Profemor  der  Geognone  nnd  Botanik  an  der  Univeraitftt  in  Pisa. 
„    Panizzi,  Franz  Secuadna  Savia,  Apotheker  und  Botaniker  in  San  Kemo  bei  Nizza. 

Dr.  Strobal  da  f  rimiaro,  PaUafrino,  Profuior  der  Katurgantliiehta  an  der  Uaifanitit  ia  Plana. 
„   TroTiaan,  Tiobv  Bmdiot  AsI«d  CM  vm,  k.  k.  4M«mleUitliMr  linnMiiF  ia  Ikdaa. 
„  Zigii«,  AdifliM  fnibatr  wd,  te  Padoa. 

Griechenland. 

Br.  Dr.  Kalliboareaa,  Pater,  Prolitnor  der  Physik  an  der  Univenitit  in  AÜmb. 

Ruaslnnd. 

Ur.  Dr.  Adamo  wicz,  Adam  Ferdiuaud  Kitter  von,  wirkUcber  Staat»r«t^  a.  emer.  Profeaaor  d.  Median  in  Wilna. 
„  Dr.  Arppe,  Adolph  Ednard,  Profeaaor  dar  Ohanria  an  im  üniTanrittt  in  BaUngftca. 

„  T>r.  Berg,  Emst  Ton,  Staatarath  in  Riga. 

,,  Dr.  Biddc  r.Friitlr  Hiii.r.  v.,wirkl.Staat8rath  u . emer. Prof. d. Fhpiologie  u.  Pathologie  a. d. Uni ver>. in Borpat. 

„  Dr.  Cech,  Carl  ()tti>k,<ir  Franz,  Docent  der  Chemie  in  St.  Petersburg. 

„  Dr.  Fiacher  von  Waldheim,  Alexander,  Staatarath  nnd  Professor  der  Botanik  in  Hoakau. 

„  Dr.  G  r  u  b  c  r ,  Wangel,  Geh .  Rath  n.  emer.  Pwfaaaor  d.  Anatomia  an  d.  medic.-chimrg.  A  kadmiia  in  St.  Prtarabnig. 

„  Dr.  Herder,  Ferdinand  GottMsd  Ibaotiall  Xu  TOO,  Hofliatli  ud  BlliWotltBltag  HB  kaiMcl.  bote^aehaa 

Garten  in  St.  Patarabnf. 

„  Dr.  Heyfelder,  Friedridi  Omar  AMhat,  Staalnmfli  in  St  Pletanborg. 

n  Dr.  JacnbowitBcb,  Nicolansvon,  emer.Frof.d.  Physiolope  and.  medic.-chimrg.  Akademie  in  St.  Petersbarg, 

„  Dr.  Kaalof f,  Kicolaua  tbh«  Director  des  mwWaiaiiiehMi  Dapartamanta  imKiiagianmiitwiBm  in  StPatarabnrg. 

„  Kokaebarow,  Kieolana  tob,  Oanaral  n.  Diraetor  dar  kaiaeil.  ninaralog.  GaaeDaebafl  in  8t.PMmbuig. 

„  Dr.  Kttster,  Ourl  Freiberr  Ton,  wirklicher  Gchfimer  Rath  in  St.  PMemburg. 

„  Dr.  Moallar,  Talaröa  tod,  Staatarath  und  Professor  am  KaiaazlielMB  Barginatitnt  in  St.  Peterabniy. 

n  Dr.  Vangabanar,  Lndw^  Adolph,  Professor  d.  Ve^Bcin  an  d.  wiadidn.-aiiintty.  AlcadoiBie  in  WanehaD. 

„  Dr.  Pelikan,  Eugen  von,  Geheimer  Rath  und  Mt-Jicinaidiruttor  in  St.  Pctergbiirg. 

„  Dr.  Begel,  Ednard  Aognst  von,  wirkl.  i^taaturatli  u.  Director  dea  botanischen  Gartens  in  St.  Peteiaborg. 

n  Dr.  Banar d,  Pari  daodiBa  top,  wirkL  SUatarath  n.  flaaratir  i.  kaiwrlOaaribBk  d-HaUufamiiwi  in  MoakaiB. 

„  Dr.  Szokalski,  Victor  Felix,  Prof.A.d.ünivers.,  prnktAnftv.Dli«alard.oplitbakuiatr.Lwtat.iaWanoh^ 

„  Dr.  Tcbihatcheff,  Peter  von,  in  St.  Petersburg. 

Schweis. 

Br.  Dr.  Cor  aas,  Oail  Angaat  Ednard,  CUmrg  aad  Btadtant  ia  Kanlebital. 

„    Dr.  Decundollo,  .\lj>honB  Ludwig  Peter  Pyramua,  OHMT.  IMesBur  der  Botanik  ia  Oanf, 

„    Dr.  Dttbjr  de  Steiger,  Jobann  Stephan,  Pütrrer  aad  Botadker  in  Gen£. 

»  Dr.  Haar,  OnraU,  PHtÜHaor  dw  Botanik  aa  dar  Daifanit«;  ia  ^toiab. 

„   Dr.  Karsten,  Carl  Wilhaiia  Oaalav  Hennann    niKr.  ri(  f(«yiir  der  Botanik  in  SchaiTliaiiiou. 

^   Dr.  Kenngott,  Johann  GaataT  Adolph,  Profesaor  d.  Müicralogie  n.  Geologie  an  d.  Unirersitikt  in  Zürich. 

H  Dr.  Xarian,  PMar,  P^ofaMaor  dar  Paliontalogia  aa  dar  UaivawMit  m  BaaaL 

„    Dr.  Maller.  JuhannMif,  Bolaidkar  in  Genf. 

„    Dr.  Perty,  Joseph  Anton  XniaBltaD,  Professor  der  Zoologie  an  der  UniversitM  in  Bern. 

m  Dr.  B«tiaiaya>,Ladwigt  Profc  dLmgUitk.  ^nafnaiia  a.  Diraotor  d.aBatoi.  Ifawaaa  a.d.Oattat». iaBaaal. 

,  Dr.  Talaatia,  Oabtial  Oaalav.  Ptafaaor  der  Pbymkgw  aa  <hr  Üaimnlttt  ia  Bna. 

Skandinavien. 

Ur.  Dr.  Agardh,  Jacob  Georg,  Profeaior  d.  Botanik  an  d.  UnirenitAt  u.  Director  d.  botan.  Gartens  in  Land. 
„   Dr.  HaaaoTor.  Adolph,  PtoAaaor  der  Analoada  aad  Phjiiolaigla  aa  dar  OaTanitlt  ia  Kopaahagaa. 

„    Dr.  Loven,  Sven  Ludwig.  Professor  der  Zoologie  in  Stockholak 
„    Dr.  Kilsaon,  Sven,  umer.  Profesaor  der  Zoologie  in  Lund. 

H  Dr.  Staaaatrap,  J.  Jafttaa,  Rafaiaor  der  Zoolog  aa  dar  Uatranitit  ia  Kepaahagaa. 


14 


Spani«!!  aad  PortagsL 

Hr.  Sr.  AlTsrang»,  PaUr  I^«n  Sa  Ooata,  IVoftwpr  an  der  laedidntwIiBB  Sdnab  ia  Unabon. 

„    Dr.  Brehm,  KcialiolJ  Bcrnhanl,  Oruithologe  w.vl  Ar/A  in  Mndriil. 

Coelho,  Joaeph  Maria  Latino,  rrofes«or  dfr  Mmcrulogie  u.  Geologie  an  d.  polj'techn.  Mmb  iu  Linsabon. 
„   Dr.  Da  Coata  Bimoes,  A.  A.,  rrofessor  der  Flqnnolagia  aa  dar  UniMnitIt  ia  Coimlna. 
„   Dr.  OraellcB,  Mariano  de  Ja  Paz,  Prüf.  d.  i^oologie  u.  Dir.  d.  Museums  für  NatarwiRBimschafUm  ia  Hadiid. 
n   Dr.  Serraoo,  Matia«  Vieto,  Sccrettir  der  königlichen  mediciniftcben  Akademie  iu  Madrid. 
M  Dr.  Tidal,  tgnaa,  ProÜMMar  dar  Uadiaia  and  Plijaklogia  aa  dar  UalTaniUt  ia  Talanda. 

Kord-Aaerika. 

Hr.  Dr.  Baird,  SpicccT  Fuücrtan,  Sccretär  und  Dirtctm  dir  Smithsonian  Institution  in  Washington. 
„   Dr.  Dana,  Jooies  Dwight,  PraÜBiaai'  dar  Uineralogi«  und  Gaologie  an  der  UnivaraiUtt  in  Maw-Hana. 
„    Dr.  Engelmsnn,  Georg,  Profeaior  der  Batanik  in  8t.  Lonia. 

„    Dr.  Gray,  Aea,  Prof.  d. Naturgeschichte  u. Botanik  u.Dir.d.botan.Gsrieiu  a. Harvard-College  in Guabtidfak 
n    Hall,  Jamea,  Profaaaor  und  Corator  daa  Naw-York  Stala  Mnaanan  of  Matnral  Uiatory  in  Albaay. 
„  Dr.  Bingaton,  WiHielm  Halea,  praktiadMr  Ant  b  HonitraaL 
„    Dr.  Uunt,  ThottiuK  Slcrrv,  Professor  der  Chamia  ia  Boatoo. 

Dr.  ioj,  Carl  A.,  Profeasor  der  Chemie  in  Maw-York. 
„   Dr.  Laidjr,  JoacfÄ,  Brafeaaor  der  veigiaiohendaa  Anatoada  aa  dar  UaiTanatlt  in  ndfadetpUa. 
„  Dr.  Tvokarmaan,  Blaaid,  Ttafeaaor  der  BotaaSk  an  dar  Akadaana  ki  Aadurat,  Hew-Hawipakira. 

Dia  ftbrigaa  avaaaranropiiaekaD  Lftndar. 

Hr.  Jh.  Burmeifiter,  Carl  Hermann  Conrad.  Dircctor  des  Museums  in  Buenos  Aires. 
„    Dr.  Haast,  JuUiu,  Dtrector  dea  Ganter bui-y  Mujscum,  Profeaaor  d.  Geologie  am  Canterbory  College  in 
Gbriataimrekf  Ken-Beelaad. 

„    Dr.  Hancc,  Henry  Fletcher,  Etiplisohcr  Con"!til  und  Bntaniker  in  Canton,  China. 
„    Dr.  Leyboldt,  Friedrich,  Apotheker  uud  Botauiker  in  St.  Jago,  Chile. 

„  Dr.  Ludekiag,  B.'W.  A.,  Oeattndbeitagffiaier  der  königl.  NiedariiBdiadMatiadiadMB  Annea  in  Batavia. 
„  Heran ski,  Alexander,  Superiutendeat  der  Barliaar  Tranafaal>10iaina  ia  Std-AMka,  in  Botaabdn  bei 

Middelburg,  Süd-Afrika. 

„    Dr.  Uüller,  Ferdinand  .In  >l  II  iurich  Freiherr  Ton,  ehem.  Director  d.  botanischen  Gaitane  is  HaikoanM. 
„    Dr.  Schomburgk,  KicLard  Moritz,  Diraetor  dia  botaniaehaa  Oarlaoa  in  Adelaide. 
„   Dr.  Sohweinfnrth,  Georg,  in  Kairo. 

„  He.  Waita,  FriMbiab  Angnat  Oari,  piaktiMbar  Ant  ia  Batavia. 


Zur  Erinnerung  an  HeiDrleli  (ilrard.*) 

Carl  Adolph  Heinrich  Girard  wurde  am  2.  Juni  1814  in  Berlin  geboren.   Sowohl  der  Tat«, 
Panl  &nii  Oirard,  In  IMberen  Jakren  Baaifatar  einer  Spiatwaaranhandlung,  als  aodi  dia  Matter  gehörten  dar 

ftimCeiRchen  Cclunii-,  iv,'iii|,'ilir<(lii  r  Confritiiioii .  an.  Feine  Sitte  wurde  alter  Tradition  gemäss  im  naiue 
gepflegt  and  schon  Mhseitig  dem  Knaben  mitgetheilt,  der  sie  ala  eine  werihraUa  Mitgäbe  ana  dam  Eltam. 
kaaae  bewahrt  bat.  Er  mr  dae  jtagite  vob  ^  Kindern,  yoa  denen  nnr  eine  flekveatar,  ^  ihm  mit 
inniger  Lieho  ziipcthan  war.  i!  nl nl.  lit  liat.  Nach  rnt.  rricht  ia  einer  vorbereitenden  Anstalt  empfing  er 
vom  12.  bis  zum  16.  Lebensjahre  seine  Schulbildung  auf  der  Qewwbeadinle  in  Berlin  (damala  anter  l  itittmg 
daa  Diraeton  KlManX  In  dar  nrapcflnglkben  Abriebt,  eich  nun  Apotheker  aoaBabOdaa,  trat  er  sodann  in 
dip  Biirwftld'R-he  Apotheke  in  Berlin  ein  iitiil  niaclitr  aurli  die  fUr  diesen  Beruf  vorge^^chriebene  dreiundein- 
halbjährige Lehrzeit  durch.  IndcMien  entscblosii  or  sich,  besonders  angeregt  durch  seine  Lehrer  Wühler, 
Sebabarlk  sad  Onstav  Boae,  aaob  aefaues  üabeiipBga  anf  die  Uaiimitlt  an  aiaam  rein  whannwikiftliahaa 


^  ..  "''"f^^ü^j^^  £-^.T  ^lunBmrtdh,  BiitarBMataai«  darBailiidiea  Vrif«iaillM)braidk 

Ülr  daa  Jair  isn,  aaa  dta  iWlafhiiHea.  b  «alehaa  die  CMmd-adMa  PiibIcalfaiMaiaMgl  aiaA 


Digitized  by  Goocl 


15 

ttndiiim.  Durch  gleichzeitigen  PrintmtaRicbt  Torber«it«t,  bestaod  er  Ostoro  1835  bei  dem'^ijraiuuinschM 
GynouittB  in  Berfin  die  AbiteriantonprilAiBif  and  «Uhasta  rieb  ■odann  auf  der  üniTenität,  wo  nnter  anderen 

Burmi-'ister ,  Adolph  iirni  l'.iul  Knii.iii.  I,ic(il»^niti  in ,  Mit^nliprlich ,  rog;;.?n;liirff,  Carl  Ritter,  Guatav  und 
Heinrich  Bose,  Weiss  »eine  Lehrer  wurden,  wättrend  drei  und  einem  halben  Jaiuro  dem  Studium  der  Natnr- 
wiMowelialUa,  ItubMondan  dar  Ifiamhete  und  Owilogin.  Am  18.  April  1840  «nrdn  «  aaf  GnuA  tfaur 
Di«H-rtAtion  .do  bnimhi»  eorumqne  «t  Tnkanomin  rntioiÄn''  von  der  pMoeophiacben  Fkcnitfct  inBeilin  wm 
Doctor  der  Philosophie  promovirt. 

Yen  gjamm  Kntaen  und  btUnaM  mm  ftlr  flm  grtaere  Boten,  auf  denen  er  den  Botanikar  Link 
(nach  Italien)  sowie  I.eri|xilil  von  Bnob  V^lfitf'tp ,  »elchpr  ihn  viel  um  sich  sah  und  in  je^er  BraiellQng 
forderte.  Aach  auf  Vcraniaasung  einer  ^nüstTi'n  Neusiitjcrwiiari«Dlabrik  unternahm  er  Itciuon  (nach  der  Schweis 
ud  den  Pyrenäen),  bei  denen  es  «ich  um  den  Bericht  ttber  Nickelgrabsn  handelte. 

Nach  Mfiner  Promotion  hatte  Girard  eine  Auatellong  als  Custoa  an  dem  Berliner  mineralo^gcben 
UuBcam  erhalten,  des^rn  mineralogiache  Abtfaeilang  ihm  von  Weiss  zuf^ewieifla  war,  w&hrend  die  palSonto- 
logische  von  Bi-yr:i  Ii  v.  rwultct  wurde.  1845  hahilitirte  er  eich  an  der  IWliner  UnlTtnitttt  als  Privatdocent 
ftr  Uineralagie.  In  diese  Zeit  fallen  wiederholte  Wwderuigea  und  Fonehnngia,  «nn  Iheil  in  Begleitung 
■einer  ZnliSrer,  in  Xorddeutachland.  EtnefVaeht  dmdbeB  mr  leine  ente  grOeesre  Schrift:  „Geognoatische 
Unturauchungen  in  der  norddt'utt^rhen  Kbeuu",  1846.  Im  Jahre  1849  wtirdt-  Girard  al«  ausserordentÜcher 
Profeenr  nach  liarbuig,  Ende  dtta  Jahree  1868  nie  ocdeotUciher  Pftdeaeor  der  Minerakigie  und  Geologie,  an 
Oemar^  Stalle,  an  die  üniTsnittt  Halle  berofeD.  Hier  bat  er  leit  den  Scmmereemeeter  1864  gewirkt,  m> 

lange  er  in  voller  Kraft  »tnnd ,  ein  Ix  lit'btcr  I/<-hrer,  wekshfr  leheatfoil  Ond  tüiX  ftiBaUl  ShUM  lain  ftiohee 
Wiaten  der  lernenden  Jugend  zur  Dantellung  brachte. 

Dnrsh  Uebenwttxdigee  GenQth,  anepreehende,  »nregende  GaiateenTt  im  Verkehr  wie  Gewnndtlirit  in 
den  praktischen  (Jcschäflen  hat  ir  ^^icli  (Vilk'gen  und  Mitbürger  vcrbiind.n  und  ist  (Ti:'j.'rii5taud  ihree  Tir> 
tranena  geworden.  Im  Yerwaltuiigsjahre  1863/64  war  er  Rector  der  Universität.  Auch  als  Mitglied  der 
StadtverurdneteHverwunmhmg  igt  er  ttofsn  Zeit  thitig  gaweeen.  SoImui  mehrere  Jeifave  vor  MiocB  Todcf, 
welcher  am  11.  AprO  1878  eintrat,  ww  «r  dnzdi  taaehnende  KHakMiU^  gnOtUgt,  v«b  eeinar  Italigliait 
aurOcknitret«!. 

Dar  LeopoMinlaeh-OaroHnieehen  Akademie  geliBrta  er  aeit  den  1.  Juni  1866,  eogu.  IMaiiiaben,  Mi. 

Girard'g  wissenüchaftliche  Arbeiten  sind  ausser  den  oben  gouannton  folgende: 

1.  Ueberürdbeben  uodTnlkaae.  Ein  Vortrag,  gehalten  im  wiaeenechaitlicbein  Verein.  Berlin  (G.Belmer)  1846. 8*. 

5.  Sie  Norddenteehe  Ebene,  inaheeondere  nriaehen  Elbe  md  Weiidiid,  geokgieeh  daigetteDt  Berihi 

(G.  Reimer)  1855.  8». 

3.  Georgische  Wanderungen.  1.  Walli»— Vivarai« — Veky.  Uaile  (C.  £.  H.  Pfeffer)  1855.  8«.  2.  Aull.  1861. 

4.  Sein  Antheil  an  v.  Becben's  Geologischer  Karte  der  Bbeinpnmni  und  der  PMriiii  Wae^hnlen.  Berlin 

(J.  Schropp)  1855— C5.  Fol. 

Briefe  über  Alexander  t.  Ilnmholdt'!«  Kosmos.  Heraoagegebon  Ton  B.  v.  Cotta,  J.  Seballer, 
W.  C.  Wittwer  nad  U.  Girard.  4.  Theil,  8.  AbtibeUuiur.  bearbeitet  von  H.  Girard.  hOarig 
(T.  O.  WeigeD  1860.  8». 

6.  Ilundhucli  der  Min-nilogic.     Ltii-zii;    T   0.  Waigd)  1862.  8", 

7.  Grundlage  der  Bodenkunde  für  Land-  und  FonttÄtbe.    Halle  (C.  £.  M.  Pfeffer)  1668.  8«. 

In  der  Borg-  und  Hüttenntaudaehai  Zritnng: 

8.  Uebir  ria  bmim  VoAnuaa  tsq  reld^padi.Vierliag«i.  I,  1848. 

Ib  Brdnmnn'n  Juumal  für  praktische  Chemie: 

9.  üeber  die  LagentAtte  der  Diumaucen.    XXIX,  1843,  p.  197. 

In  Erniuirs  Russisihwn  Archiv: 

l<k  BeatiBDong  einiger  tcb  A.  Emian  im  Kuroptitehen  Bwriand  nad  in  Nard-Aeiai  jiwoiiimoH«  TUü^ 
Ventainemngen.    III,  1843,  p.  53ii. 

In  Karaten  und  v.  Deohen'e  Arohir  Ar  Ktnerabgia  «Ls 

11.  Itanltito  einer  gaisBartiiahB  PntennBiwwg  dar  OegHtdeB  wmaAm  imtadierg,  Bdng,  Magdeburg. 

Behnatedt  nd  StanbL  XVm,  1844,  p.  87. 

In  den  Monatsberichten  der  GcseUsehaft  Hbr  Erdkandt  Ib  Bariin: 

12.  Ueber  den  ehemaligen  Lauf  der  Oder.    I,  1844,  p.  122. 


uiyiii^uü  L/y  Google 


 116 

13.  lieber  übcrfliiiclieD-  und  gtructur-Verh&ltmss«  der  norddeutüclicn  Ebene  uod  besoDdora  Ober  die  HobcuzOge, 

8m  oiiddtengHrtliniiilkhaBMirtaa«  d«rdrtf  FlM  HI,  1646,  p.  67. 

In  V.  Leonhard'«  und  Bronn'i«  Juhrlmiik  fBr  IDumlttg»  ett 

14.  CaletoUi  pyramidalu  n.  f^p.  aus  Gothland.    1842,  p.  232. 

18.  IHMnnt  und  «ein  Muttergchtein  in  BrasilieD.    1843,  p.  307. 

16.  BdM  nr  Natozibneber-Yeimmmliiqg  in  P^diu;  mioenlogiNlie  TfirbudhagaD  dMalhat;  «mtiwibe  BKck«, 

OlatMhir,  GijpbiaB;  Batduraibimg  dar  BminlBng  nn  Peknfiwtn  in  Mm  mm  Muhalkilk, 

Oolitben  nnd  Knida^   1643,  p.  469. 

17.  VeW  Koprolithen  «n  d«m  KoÜengobirga  von  HtÜMiullba  in  BAhmuL   1848,  p.  757. 

18.  Zur  (rpogii"si(.'         Ininr-Afrikn      1844,  p.  811. 

19.  l'ctrt  factcn  aus  KusslnuJ.     18-l'>,  p.  128. 

90.  Gl  h1  .^'i^i  !if  lii'isBliL'nuTkiiMfjcn  aus  Italien.     1845,  p.  "tj;* 

Sl.  Uelier  <iii*  Fahrten  vorwelllicher  Thicrc  im  Sandstein,  bemmdrrs  \on  Cfiirnt/iTium     184C,  p.  1. 

22.  London-Tbonlager  in  Nord-Deutschland;  Hydrarchu.s  in  Bfiliu     ltj4G.  p.  465. 

23.  Vorltomnien  und  Verbreitung  de*  Loudonclay''s  in  d«'r  norddeutschen  Ebene.    1847,  p.  563. 

24.  Uobcr  den  Brno  des  Kyffhüuser-Ciebirge«  noch  Ik-ubachtungen  tocd  Jahre  1843.    1847,  p.  G67. 

26.  U«liar  die  nutamMpbiMhui  Seliiefer  und  Porphyre  der  O^cod  voo  BAbelMid.    1848,  p.  260. 

S6.  Vmwaaitag  gritam  Sohkftn  in  Porphyr.  WaatphiUnilM  iMbtrgangagebirge  M  Arenberg.  1848,  p.  806. 

27.  Ambrntang  d«  GlyB«daD>  nnd  Qvtkk»m-E»Sktt  in  Bnnpn.   184B,  p.  450. 

28.  Ueber  die  TarietlteD  der  ThrOraliita  «iMmI&  «u  dem  Brae«(elk>  d'Ano.    1851,  p.  816. 

26.  Terbr«  it iii:rr  ilr.>-  (Iimiatiti-u-  urul  rKiiienic-n. Gebirges :  ^eolugischu  ]U>iso  nui  h  iler  Sdimiil,  SOdfruknitk 
und  Pyii  n;um,  Itiix,  Huvrtjo,  I.ügiino.  MemlriHio.  Tremona.     1851,  p-  331. 

80.  Gf^ij/nosti.iolit'  ü.'isc  vf.'ii  Genua  iluroh  SuiUrfinkt l  ii  li  nach  Barcelona.     1853,  p.  664« 

81.  Ui'iier  die  Melnphyre  in  der  Gegend  von  llelV-ld  aui  Ilai'Z,    1858,  p.  146. 
32.  Anbydrit-Kryitalle  ron  Staasfurt.    1862,  p.  591. 

88.  Uoavttlit,  «in  nanee  Mineral.    1863,  p.  568. 

In  der  Z«it«ehhft  d«r  Dentachan  Oeoloigiaeheo  Uaaellachaft: 
84.  D«bw  die  geognoetiMlbMi  TecblUnian  das  aordüalilidian  dantaahaB  Tiafliadaa.  1,  1849,  p.  839. 

hk  Poggandorff'a  Annnlini  dar  Pbjiik  nnd  Ohamia: 
86.  Uabar  Bmalta  und  Our  VariüItniM  an  den  DaJarUan.  Bd.  LIT.  1841,  p.  567. 

In  den  Sitzuug»lH-ricli(on  der  NaturfbusdMndan  OnadlBahnft  m  Halb: 

36.  lieber  die  Geognosie  der  Mittelniark.     1855,  p.  2. 

37.  Uelier  die  erloorheDcn  Tnlkanii  <lr-s  Vivarai«  nnd  Tabf.    1866>  p.  7. 

88.  Ueber  die  TriMformatioB.    1855,  p.  8. 

89.  Ueber  die  Entatahnng  dar  Erdbeben  nach  Volger.    1856,  p.  13. 

40.  Ueber  das  Tun  Ptaf.  Oonppart  in  Braalnn  im  bataaiaehaB  Qarlan  aniGbUta  Profil  der  StainkoUan» 

fematiBn.   1866,  p^  16. 

41.  üaber  die  noirddeiitechen  Braonkohlem  im  Vergleich  mü dar ▼agaUtfen  dar  Vaillflata  BBd^AmarifcaB.  1857,pi.4. 

42.  Ueber  seltene  Fl&ch«n  beim  Quarx.    1857,  p.  6. 

43.  Uob«.'r  die  St(  inkohlenablagerung  b«i  llaMd  am  Han.    1857,  p.  7. 

44.  Vehcr  Koprolitlie.     1857,  p  12 

45.  Ueber  die  ZusanmienM'tzung  der  Melnphyre.     1857,  l>,  19. 

46.  lieber  die  neuen  Untersurhungen  der  ]iennini«cheD  Alpen  durch  Gerlacb.    1859,  p.  8. 

47.  Ueber  die  Maare  der  Eifel.    1859,  p.  14. 

48.  Ueb.?r  Verftoderungen  eines  Quarzkrystallee,  welcher  in  Fluiwaäare  gelegen  hat.    1861,  p.  B. 

49.  Ueber  Icegeiroruiig-muscblige  Vertiefungen  auf  der  Brustflächo  von  FeuorateiBnndainarOladkngaL  1861,  p,ll. 

60.  Ueber  Bosa'a  Beecbreibnng  nnd  RintbeilttM  der  Hetaoritaii.   1864,  p.  19. 

61.  UUar  dia  BaBelVarblltitea  dar  EidobmlleSa.   1866.  p.  17. 

62.  üabar  An  BeBehaogen  dar  Jnm>  anr  EvatdaAnwIiaii,  insbaaondam  in  Baavg  mit  dia  Tarmndlacltait  dv 

Veonen.    1866,  p.  24. 

53.  Ueber  die  wabrücheiolitlirii  /n  üetzui^gqproducte  der  FeUL^^pätbe  durch  die  Atmoaphlrilien.    1867.  pw  11. 

54.  Ueber  die  Porphyr-  and  KaUc-Uebirge  des  «ttdJicben  Tirol».    1869,  p.  38. 

Qimrd  baaorgte  anch  dia  Heran^^ba  Ton  Ludwig  Leiobbnrdt'i  .Beitrigen  mtr  Oaologfe  vea 

Anatniian*.  Abbandlangen  der  NatarforKheudon  Gesellschaft  zu  Halle.  Bd.  ID,  lg,  1866,  p.  1—66«  utA 
atpank  anaUanaa  Uaile,  fa«  U.  W.  Schmidt,  1855.   40.   (2  Taf.) 


Abtwchl«!»»  ttu  II.  jMlUf  MI. 


NDNQUAH 


0TI08Ü8. 


LEOPOLDINA 

AlITUCHE:^  ORGAN 

KAISERLICHEN  LBOPOLDINO^ABOLINISGHBN  DEUTSOHBN  AEADEip! 

DER  NATURFORSCHER 

OMTER  HTTWIRKCKG  DER  SEKTIüNSVORSTilTDS  VON  DEM  VBiSOBiSSTE» 
Dr.  C.  H.  Knoblaach. 


Hille  a.  8.  wmni.».».      Heft  XYIL  —  Nr.  8—4.  Fsliniv  t88L 


I   Anitlirlie  M  i  tt  h  p  i  lungi' ii ;  \'(>iiiid<>run;.'in  im  l*enional))E>stiin(le  der  Akailemie.  —  liriiiiu-   :iir  lüiss«  djp 
Ak»ili  nii<-  —  Hviiini  ti  (•i>itltrli  Ludwig  lii'iclii-iibit'  li  f.  —  Sonstige  Mitthcilungon:  EingeKttiigvuo  ScIurilkaL 
Iii  m:  r  i>  Ii       hniirk  :  lUr  riuntt  Mars  eiliv  zweite  Erda.  —  La  PrOW6t  OoppoiCH  lIl  Amt.  —  Wb  < 
Abkuuidliuig  vuu  Baixl  43  der  Hoia,  Acu.  —  Anieige. 


AiitUolie  KftflieUmigeii. 


TeriüideruDgen  im  Personalbestände  der  Akademie. 

\tu  Hufceuomnieue  Xitfiieiier: 
Vr.  S287.  Am  S6.  Jaaoar  1881;  Harr  %llbMM  SMä,  PHbddent  dar  Rede  AecadmiiB  d«  Lnieä  in  Born. 

—  Aupwiij'f igf?i  Mitplied.  —  FMbeektion  i  )    l  ;-  MiiK  i  ilopie  und  Gi  iiloLr>\ 
Nr.  32Ö8.   Am  26.  Januar  ISSI:  Hanr  CM^Ttimi  Sehiapareili,  Director  des  aHtrouomuchen  Ubrarvatoriuma 

in  Kaikad. Anawtt^  llitgHad.  —  FadiaalctioB  (1)  Ar  IbClMgBMtik  nad.  Aatnaooda. 
Hr.  9289.  Am  12«-.  J.u.uar  is-^i:  !!.  ,r  r:nt;-..M,'  ft.  Mmlnp  ia  Kopanhagaa.  —  Aomlrttflaa  lGt|^ — 

Facknekliun  (,-1)  lür  Mineralogif  und  Uedogiie. 
Hr.  9S90.  Aas  S8.  Amur  1881:  Harr  Oul  PaCtanoi,  Hiraator  daa  Muaaaia  in  IVoaim.  —  Amwlrtigaa 

Mitgliwl.  — -  FBchspktion  (4"'  filr  Mirsirrtlnf/in  und  Geologip. 

Nr.  2291.  Am  26.  Januar  1881:  Urrr  Dr.  Eduard  Brandt,  FrofuMor  au  der  chirurgiMh-mediciiiiiicbea 
Alndania  ia  St.  IMaralmrg.  —  Auawftrtif^r«  Hitglied.  —  FaehMktion  (6)  fllr  Zoolog»  vad  Awatawii«. 

Hr,  asn.  Aflt  96.  Januar  1881:  Herr  F.  T.  Hayden,  United  Stat««  Gvologist  ia  WaaUaglOB.  —  Aa»> 
«Irtigaa  Mitglied.  —  Facheektion  (4)  für  Mincralof^e  und  Geologie. 

Hr.  9998.  Am  96.  Januar  1881:  Herr  L.  J.  Robert  Ellery,  Director  des  OtNerratoriiuaB  ia  ]falbania«i — 
Atunrlrtigw  Mitglied.  —  Facbiektion  (1)  Ar  Mathematik  nad  Aetronomie. 

Hr.  2S94.  Am  1.  Febrnar  1881 :  Herr  Dr.  Carl  Tietor  Hdaard  Biadk«,  Professor  der  Physik  an  der  Uni- 
versität in  Göttingen.  —  Neunter  Adjanktenkrei».  —  Fnchaektion  (2)  fllr  Fbyaik  mid  Metaorokigia. 

Nr.  9995.  Am  Ljebrnar  1881:  Harr  Dr.  EaiaiaBB  Sawiti,  Cuatoe  am  aoologiacbai  Mnaaam  in  Barlia.  — 
naftahalar  A4iitaktabkraia.  —  Aahaaktioa  («)      Zod^gia  aad  Aaakonab 

Ltapu  zyn.  8 


Digitized  by  Google 


18 


Kr.  9996.  An  1.  Felmar  1861:  Hmr  Omüt  Baifft,  Tnknar  dar  an       Bwgdud«nie  te  ObHW> 

thal.  —  Neunter  Adjunktenkreis.  —  Fachsektinn      fiir  Physik  und  Mptpnrnlofrir-  uni)  (5)  für  Botanik. 
Nr.  2297.    Am  2.  Februar  Herr  Dr.  Wilhelm  Blaiiiu,  Profeiaor  dar  Zoologie  and  Boteaik  an  dar 

technjwhw»  BBcfeadMib  in  Bnnneliwrig.  —  Neunter  A^fonktenkraie.  —  PaeliaakUoii  (6)  ftr 

Zoolopie  hikI  Anatomip. 

Nr.  2298.  Am  2.  Februar  liiiil:  Herr  Dr.  Hugo  Wilhelm  Conwentz,  Director  Job  westiireuajfi&chen  ProviiiniBl> 
MnseuniB  in  Danzig.  —  Fünfeehnter  Adjunktenkreis.  —  Fachsektion  (5)  für  Botanik. 

Nr.  9399.  Am  2.  Februar  1881:  Herr  Dr.  OeOTg  Enift  Adolph,  Oberlehrer  für  Mathemntik  und  Physik 
am  Gymnasium  in  Elberfeld.  —  Siebenter  Adjnnktenkreis.  —  Fachüoktion  (6)  lur  Zoologie  und 
Anatomie. 

Nr.  SaOO.    Am  8.  Febrmr  1881:  Herr  Dr.  Friediieh  Haniaim  Bndolph  Krana«,  praktischer  Ar^t  in  Harn- 

hatg.  —  ZAalUt  A4|imkteiiknii.  —  FaAaehtion  (8)  fOr  Asthropologic,  Ethnologie  und  Geogrmphie. 
Nr.  2801.  Am  S.  Februar  1881:  Herr  Dr.  Friedrich  Wilhelm  Klatt,  \A>r<r  dar  NetanrieaenMiheft  in 

Bambnrg.  —  Zehnter  A4jnuktanknie.  —  Faohaektioo  (&)  filr  Botanik. 
Nr.  2803.  Am  4.  Felwner  1881:  Harr  Dr.  Vkllll  Ingn  Mllll,  Profaeaag  dar  Unanaloi^  nnd  Oeol^ 

an  der  UnivernUt  Ol  Beatoek.  —  Zehnter  A^iSBikleakreia.  —  Fbeheektk«  (4)  lllr  Jünereksie 

und  Geologie. 

Nr.  2808.  Am  7.  Vekmer  1881:  Herr  Dr.  Frindneli  Cul  Albwt  Xnttar,  OTnasaiellehrer  em  Pldagegiom 
in  Pnfbne  wrf Rüprn.  —  Fünfzi'lint.M-  Ailj'.iiil.'.  iiKfi';-,      f'ni  Ii i:j  c;  för  Zoologe  und  Anetoaie. 

Nr.  3804.  Am  7.  Peknur  1881:  Herr  Dr.  Max  Hermaim  Eduard  Wilhelm  Schede.  Oberent  6m  aO- 
gameinen  Knmkenhanaee  in  Bemknrg.  —  Zdintar  Adjnaktenkrais.  —  Fbehaektion  (•)  Ar  irfaaan- 

schnftlicliu  Mcdicin. 

Nr.  2305.  Am  9.  Februar  1881:  Herr  Dr.  Oottlieb  Jobauuei  Friedrich  Haberlandt,  Pnvatdoceut  der 
Botanik  an  der  ünivewität  nnd  Profeaior  aa  dar  teekdadien  Hoeheafcnle  in  Gren.  —  Enter 

.^djunktcnkrcis.  —  F«rh»ektir>n  i5i  ftlr  Botanik, 
Nr.  2306.    Am  9.  Februar  1881 :  lUrr  Dr.  mud.  et  phil.  Max  Farbringer,  I'rofuiuior  der  Auatomie  an  der 

Umveraitit  nnd  Din-ctor  de»  anatomiaehen  Institut»  und  Hnaanm  TroSk  in  Amalardam.  —  Ana- 

wärtigf»  Mitglied.  —  I'ach.sektion  (6)  ftlr  Zoologie  und  Anatomie. 
Nr.  2307.    Am  10.  Fpliruar  1881:  Uorr  Emst  V.  Boehl,  Major  in  Tkum.  —  Siclu-utor  Adjunktenkrei«.  — 

Facbsoktiuii  ( l'j  für  Mineralogie  und  Geologie. 
Nr.  2808.   Am  10.  Februar  1881 :  Herr  Dr.  med.  et  pbil.  OiUtaT  Joaeph,  praktiacher  Arzt  und  DcH  ent  fiir 

vergleichende  Anatomie,  Anthropologie  und  Zoologie  an  der  Univeraitit  in  Breslau.  —  Vicnst-hntur 

.■Vdjunktt'iikrt'i».  —  Fncli.tektion  (6)  für  Zooloirie  und  Anatomie. 
Nr.  2809.  Am  17.  Februar  1881:  Herr  Ho&nth  Dr.  Adolf  Knop,  fnlnaor  der  Mineralogie  nnd  Geoh)gie 

an  dar  tcckniadien  Hbdiaeknle  in  Kerlamhe.  —  IFIarter  Adjunktenkreis,  —  Fachsektion  (4)  ftr 

Mineralogie  und  Geologie. 

Nr.  2810.  Am  17.  Februar  1881:  Herr  Dr.  Frui  8«nll  Bour,  Prafassor  der  Pbyaik  an  der  UnivecaiUt 
in  Wfcn.  —  Enter  A^Jnnktenkreia.  —  FuhaakUan  (3)  Ar  Fhjalk  nnd  U eteorolo(^ 

Nr.  9811.  Am  18.  Feliruur  1881:  Herr  Dr.  Carl  Chnn,  I'riviitducent  an  der  Universität  und  Assistent  am 
loolo^iaken  Inatitut  in  Leipaig.  —  Dreisehuter  A^juukionkreia.  —  Fadiaektion  (6)  ittr  Zoologie 
nnd  Anatende. 

Nr.  3813.  Am  2.').  Fel.ninr  1881:  Herr  Dr.  med.  Leopold  Auerbach,  Professor  der  Medicin  an  der  üni- 
verdtit  in  Breslau.  —  Vierzehnter  Adjunktenkreu.  —  Facbsektion  ^6)  fbr  Zoologie  and  Anatomie. 

Dr.  H. 


Beiträge  zoi  Kasse  der  Akademie.  ^ 

Febnar  1.  1881.  Tm  Exa.  lyofäewr  Dr.  0.  T.  E.  Bieeke  tn  Cktttingen  EinIrittigaU  nnd  AblBanng 

der  Jahresbeiträge  ....90  — 

„       „      „       „          Dr.  C.  M.  Gutt«cbe  in  Altona  Jahresbeitrag  Ar  1881   6  — 

„      9.    „      „    „  PtrofeHor  Dr.  W.  Blaaro  in  BrHttaekweif  Eintrittagaid  nnd  AhlOenng 

der  Jahraabaitrlga     90  — 

,t                   .t     n    Profeaeor  Dr.  M.  F.  Beea  in  Erlangen  Jahrv^beitrag  iur  1881  ...  6  — 


19 


F«ihur  a.  1881.  T«b  Ob.  DiMolar  Dr.  H.  W.  Gonwente  ia  J)nmg  EintrittageM  u.  Jabreabeitr.  f.  1881  88  — 

^       (•      n       OH    Oberlefarer  Dr.  G.  E.  A<lulph  in  Elberfeld  Eintrittsguld  und  Abl^ung 

der  Jahresheiträgi.:  \uitl  Nova  Acta                                              330  — 

„       8«     w        n     n    Itr«  F.  H.  U.  Krause  in  Hamburg  FJntritttigeld  a.  Jahresbeitrag  für  1881  86  — 

„       „     „       „     „    Proreasor  Dr.  C.  F.  A.  RauuuolKberg  in  Berlin  Juliri-sbeitrag  flür  1882  6  — 

n            II       II     n          Medkinalrath  Prof.  Dr.  W.  Beoeke  in  Marburg  Jabreabeitrag  f.  1 881  6  — 

„      T.     »       M          Professor  Dr.  G.  Kraus  in  Halla  Jahreabeitrfige  tär  1880  und  1881  12  — 

„  „  „  „  „  ProfMor  Dr.  C.  A.  Ih.  Bail  ia  Saniig  Jshnabatng  for  1881  6  — 
„      „     „      „    „  GymoBaiallalirer  Dr.  F.  0.  A.  Satter  ia  Pntbiw  Binlttttagaid  n.  Jduw- 

lit  itrag  für  1881    88  — 

n      w     »      II    II   Oboxust  Dl.  M.  IL  £.  W.  Schede  in  Hamborg  EiotriiUgeld  und  Abläauog 

der  JabreelieMarlge   90  — 

^     8.    M      «    «•  ^kl.  Geh.  lUth  Vico-Admiral  B.  Freik  t.  WttUtntoif^Jrlwir  in  Gni 

Abläaaag  der  Jahreab«itrtgo  .60  — 

„     9.    n      M    „  Dooent  Dr.  0.  J.  F.  Halwriaiidt  in  Gras  Eintrittig«ld  und  Jnhvae. 

beitrag  Itir  1881                                                      ....  88  — 
„      „     „      „    n   Profeaior  Dr.  M.  FOrbriogar  in  Amsterdam  Eintrittageld  und  Abldausg 

der  JahreabaiteSge   90  — 

„      10.     n        w     n    Majur  E.  v.  Roehl  in  Bonn  Eintrittsgold  nnd  JahmbÖIng  ftr  1881  86  — 

n     n      n       m     n   ^r-  C«rl  Muller  in  Halle  Jabreabeitrag  l'ür  1881   6  — 

„    18.    H      1.    M   CnmMe^dadaA  Dr.  E.  A.  «a  Sniag  b  Stottgari  imgL  ftr  1881  8  — 

14.     I,        ,1          Doccntcn  Dr.  Franz  Ritter  von  Hühnel  in  Wion  dcBgl.  für  1881    .    .  6  — 
„      „      „       »II    Professor  Dr.  H.  F.  W.  Birner  iu  Kegcuwalde  Jahresbeiträge  lUi-  1880 

und  1881   19  — 

„      16.     II        „      „    Hofapotheker  J.  B.  Juck  in  Konstanz  Jahri^ütuMfrag  für  1881     ...  6  — 

„      „      „       „     „    Dr.  E.  Stizeubergi'r  iii  Konstjiius  desgl.  ikr  1H81   6  — 

„     17.    M       M     M   J'  Barrande  in  Prag  deegl.  fllr  1881   6  14 

„      „       „     „    Prafeaaor  Dr.      Boackel  in  Straaabitrg  Ablösung  der  Jahreabeitrige  60  — 

„      „      „    „   Geh.  HofratbPror«nor  Dr.  H.  P.M.  Kopp  in  Heidelberg  Jahreabaitr.f:  1881  8  — 

n      n       n     II    Professor  Dr.  F.  S.  Exner  in  Wien  Eintrittsgeld  u.AUO^g.  d.  JduwMMIIgn   90  89 

18.  I,      ti     II   Dooantan  Dr.  G.  Ghun  ia  hetgag  EiatriUagatd  .   ,   80  — 

19.  „      „    „   Dr.  A.  Trettenbacher  in  ÜBnefaen  Bettrag   10 

88.     „       n     it    Professor  Dr.  L.  AnarllMh  in  Breslau  Eintrittiigeld  u.  JahreiWitr.  f.  1881  3C  — 

MM      WM   Hdifrath  ProüHaor  Dr.  E.  W.  t.  Brücke  in  Wien  Jahresbeitrag  für  1881  6  — 

Dr.  H.  Knoblaudi. 


II 


Helnrleh  GottUeb  LudwlS  Bdehenlncli*) 


mid  gebonn  am  8.  JaMuur  1798  an  Laipdg  ala  IlteaUr  Sohn  Jobaaa  Friedrieh  Jaeob  Beushanhach'a,  Con^ 

rt-rtnr-  nri  i^cr  ThnrnrH^srhulp,  Ludwig  Rcichenbai'h  war  der  älteste  von  scrli«  f t fsrlnvistern ,  piner  Schwester 
und  lüuf  Bruilcru,  deren  jüu;,'ster  der  al»  naturwisRenijchaftlicher  Schriftsteller  iK-kunnto,  unljlngst  in  Leipzig 
Teretorbene  Aatoo  Benedict  Reirhenbaeh,  Die  Familie  Reichenbacb  stammt  aus  Thüringen,  ant  den  gesegaetco 
Flüren  der  goldenen  Aue,  doch  waren  aehon  in  früheren  Jahrhunderten  Glieder  der  Familie  io  dem  Patrieiate 
chtmachsischer  Städte.  In  dem  Hanee  Philippus  Reicbenbach's,  Stadtschrei I>lts  und  späteren  Bürgermeisters 
■a  Wittenberg,  eines  Freunde«  Luther 's  und  eifrigen  t  orderers  der  Reformation,  wunda  KatiiarinA  von  Bora, 
nach  ifarar  Fbioht  aua  dam  Kloatar  Mimbaehen,  am  dritten  Oiterfeiertage  1523,  an^nommen  and  im  Bciabea' 
baab^adma  Hanaa  ÜMa  aieh  am  18.  Jnai  1895  Lntber  mit  Katharina  ia  Oagenwart  einiger  IVannda  dnrab 
Dr. 


*)  Aus  den  biliw^-lkfid^^^^^  in  Ure^deo.  Jg.  ItsT'J,  p-  'J^'i  it.;  mit 

8» 


Digitized  by  Google 


20 


Jn  dam  Uavm  des  Courecton  an  der  Thomasacbal«,  der  lieh  unter  Anderem  durch  sein  ,Griechiechefl 
Inikon"  md  du  entv  «Daatidi<griMlriidis  Wflrtarbiidi*  (Leip^  1818)  «faiaa  Vnnai  mmA,  fumehto 

die  Einliachheit  und  AnspruchsloBigkeit  dca  deiutschen  Gelehrten ,  al»r  ein  Kreis  wisscnschalllichcr  FrcunJo 
■Uttet«  es  eua  mit  dem  Behagen  bildender  öeselligkeit.  Unter  diesen  letzteren  waren  es  vor  Allen  die 
GelrtdMr  Jofana  ud  Bonaimi  Hedwig,  vn  denen  UHBenffieh  der  Enten  ein  tOeUiger  Botaniker  «ar,  din 

auf  den  wissbepcrigen  Knaben  anregend  einwirkten  und  in  ihm  die  Ijeb«'  zw  den  Naturwistf-nocliaften ,  ina- 
beiondere  zur  Botanik,  weckten.  Ihnen  geaellte  sich  ein  Onkel,  Friedrich  ikrthel,  zu,  der  ihm  die  Lost  an 
dem  ihm  spftter  so  förderlichen  Zeiehnem  aaefa  der  Natur  eiafiOaeta.  üntar  den  Jagendbeondea  ragen  die 
Muaaten  Namen  Radiuir,  Kunze,  Naumann,  Germar  hervor. 

Unter  den  Aaspicien  de«  Vater«  absolvirte  Ludwig  Reiohenbach  die  Thomanachule  nad  tieaog  im 
Jahre  1610  die  Unireraität  seiner  Qebortuitadt.  Kr  widmete  sich  dem  Studiaiii  dvi-  Ifadlein.  Dabei  pflegte 
«r  swar  mit  besonderem  Eifer  die  Naturwissenschaften,  doch  war  ihm  dae  Htndinm  dar  iatetaran  nieht  SaHiat» 
sweck,  sondern  es  scheint,  daas  ihn  wirklich  Last  and  Liebe  fQr  den  ftradSdian  Beraf  beieelta.  Die  nlclatan 
Jahre  schon  gaben  ihm  Oelegcnheit,  von  seinem  inneren  Berufe  daza  Zengniss  abzulegen.  Als  nach  dar 
Selilaolit  bei  Lei||eig  die  aqgehenra  Zahl  dar  Vervnndatea  in  der  solioa  von  Tmppaa  Aberittlltea  Stadt  m- 
lainnwmU'ftateB,  entwidtelfce  Mi  ia  den  uninreiebeeden  Lazarethen  wahrhaft  ftirchtbare  Zuattede.  Die  Aanto 
Ldpdgli  folgten  wühl  uusoabmaloa  dem  Rufe  der  Pflicht  und  suchten  und  fai]<lon  Verwendung  im  Dienste  der 
Tanmndeten,  unter  ihnen  auch  dar  angabande  Aiat  Lodwig  BaicfaaolMMsh.  Aber  ea  fehlte  £aat  aa  jagliehar 
Art  der  Verpflegung  und  Ftoeorge  Ar  die  Yerwundatea  und  Todteo.  So  aog  denn  der  Typhn«,  damals  noeh 
niiiir  nlü  jutzt  die  Oeissel  der  kriegführenden  UeeVBi  1b  die  Lazarethe  ein  und  hiuU  reicliL^  I'nit.e,  al>er  nicht 
unter  den  Verwundeten  allein,  sondern  auch  untv  ilvan  Pfl«igem.  Wie  viele  andere  Aente,  wurde  auch 
Reielieitbaaii  vom  ?^|)lioe  ergrlftn,  aber  glBoldiblier  als  naluvre  aeiner  apeeiallaraft  Frenndai  die  üira  Hamft* 

tri  Ui'  mit  di-iri      1»  n  lM-:'iili'ti'ti.  m\i  er  sich  nach  Monatrn  schwerster  Erkrftnkuii;»  dem  Lehen  zurückgegeben. 

Sobald  die  erschöpften  Kräfte  es  gestatteten,  lag  er  mit  erneatem  Eifer  seinen  Studien  ob  und  bereite  am 
16.  HlrK  dee  Mirse  1616  erwarb  er  die  pUlosapMaaiw  Dootorwltode.   Im  ntebatlUlgandea  Jalire  veraflenU 

lichte  er  seine  Erstlin|?Nsclirift  :  ,Monrif,'r;iiihiii  Pfelnj'horiun'',  worin  er  «ich  ah  ;,'ruiiuar  Baakachter  erwiaei 
im  Jahre  1817  aber,  am  24.  Januar,  promovirte  er  aU  Doctor  der  Medicin  aul'  (irund  einer  Dissertation: 
gnara  Upoienaia  piiarniaaeiiWea'*.  Dia  ybrieeongien  Aber  Flam  von  Saebaan*,  arltatert  dnrell  Enor- 
sionen.  die  er  dararif  als  Privatdocent  an  der  Unive >-i' "if  Ivc^unn  und  dio  ihm  sehr  bald  die  Würde  eines 
ansserordentlichcn  Professors  der  Medicin  ver8chattt<?n ,  hinderten  ilin  nicht,  »ich  mit  Eifer  und  Glück  der 
aaadieiniwhen  Praxis  sn  widmen.  Er  fiunnlirte  bei  dem  bekannton  Pathologen  und  spateren  Uiniwshen  Lehrer 
Claras  und  bei  den  danala  in  Leipaig  hoehgeaahtetan  md  TOllwwihltftigten  fnlctiaofaen  Aantan  Dr.  Unga 
und  Dr.  Ludwig. 

Das  Jahr  1820  bezeichnet  nach  allen  Richtungen  hin  einen  entscheidenden  Wendepunkt  im  I^ben 
Ludwig  Beicbonbach's.  Am  4.  Hirz  dieses  Jahres  erhielt  er  eine  Berafong  als  Inspeotor  dee  Königlichen 
Naturaliencabinets  und  Professor  der  Natargeschichte  an  der  Königlichen  chirurgisch' mediciniadien  Akademie 
zu  Dreeden  and  wurde  er,  nach  Annahme  dieses  Rufes,  am  20.  Mai  für  diese  Aumtcr  verpflichtet.  Dar 
Königlichen  chimrgiaelMnedioiniaehan  Akademie,  weldier  Beidienbacb  fortan  als  Lehrer  angehörte  —  nrqprflng* 
Hdi  ab  Collegium  medico-drirorgionm  nur  Ar  die  Bildung  von  Ifilitirintan  beatimmt  —  waren  aeit  ihrer 
Umgestaltung  im  Jaliro  1816  erweiterte  Lehrzwrcke  zugewiesen  und  erfreute  sich  dieselbe  zur  Zeit,  als 
Baiciienfaach  nach  Dreeden  Oberaiedelte,  einea  LelirlUirfers,  deaaen  Glieder  mm  Tbeil  einen  Ruf  weit  &lMr 
Baehaan  Unaua  hatten  and  ttnaUleejg  hemdit  waren,  dnreh  HeraudahBUg  welterar  anageaeiehaeler  Lehrinifte 

die  Ak.iili  mii;   zu  heben.     Dabei   war  für  Dresden  insbesondere  die  ehinirgisch-irieiliciuische  Akademie  so  zu 

sagen  der  Krjstalliaationspunkt  für  das  wiasenschaftlielie  Leben.  Seiler,  Carae,  Krejsig,  Pech,  Ficinus,  denen 
lieh  bald  andi  Gtionlaaft  mgeaellta,  vertraten  in  hertramgaudar  Waiae  nicht  aDrin  die  ihnen  aa  dar  Ahademia 

ObBegenden  Lehrfaelier,  und  in  den  Kreits  dieser  Männer  trat  der  jugendliche,  schaffensfreudige  Cn  lelirte  ein, 
der  Bich  sofort  seiner  Alteren  Collegen  wUrdig  erwies.  Wie  in  dem  Jahre  »einer  Berufung  nach  Dresden 
Beiahanliadi  aalna  HonagrapUa  Ithar  Aeonitnm  TerMBnalliAta,  aa  aradrienen  von  da  ab  in  laacheeter  An^' 
einanderfolge  »eine  wisix'nflchaftliehpn,  zunächst  hot«nifchen  Arbeiten.  Zugleich  schuf  er  unter  dem  Deietande 
des  Bufgärtners  Terscbeck  den  botanischen  Garten  and  wandelte  das  Natnraliencalunet  aas  einer  geschlossenen 
Barititenkamnar  ia  ein  die  IFinMBhall  flrdamdaa  natnridatoriaehaa  —  aaa,  ttt  deaaan  YeawOatiiidignng 
nad  Katabanaaduu«  ar  keine  HBha  nd  kaia  Opfer  adaate.  IDt  holMr  BalHedigv«  erftlileB  ihn  «ndlleh 


Digitized  by  Google 


21 


die  bot«iu<cben  Vorleauagen  für  dk  StudireudoD  der  chirurgiffch-medicimBcben  Akademie,  die  zugleich  eine 
mmar  matmmde  ZM  yoo  ZobOnrn  tOhr  Stiode  und  aller  LAmMtr  aidit  •11cm  in  Mia«D  AndRarina, 
sondern  auch  bei  Jen,  den  VLirIc!<uiigrn  'iich  anschliesEemlpii  und  «ic  ergänZMidMIl  botanischen  Rxcarsionen 
■aMmmeuftlhrUD,  ad  deneo  in  einzelnen  Jahren,  nieht  eben  sur  Freade  der  WiawBib<wHier  am  Dresden,  mehr 
ab  boadart  Hano  Tbeffl  aabaMs.   Dm»  EngonioBM  vad  dia  Laak  aad  Usba,  dia  ar  dabal  fir  prakÜMba 

Botanik  bei  «tinrn  sich  später  nncli  nÜen  Gegenden  des  Landeg  zerufreuendeo  7iili(irern  zu  wprken  wuaite. 
lieferten  ihm  zum  Theil  dm  Material  für  seine  im  Jahre  1842  in  erster  Auflage  erwrlieinende  „l'  loia  Saionica''. 

In  mehr  als  einer  Tfaricbniifl  von  tief  ciDgrafeader  Bedeatimg  für  Reichenboch's  Leben  wurdea 
schlieeslich  noch  die  Beziehungen,  die  sich  fast  nnniittclbar  noch  »einem  Eintreffen  in  Dresden  zwischen  ihm 
nnd  dem  Könige  Friedrich  Augujit.  I.  anknOpften.  Sofort  als  Reicbenbach  den  Plan  für  den  zu  gründondaa 
butanischen  Garten  dem  Kuuigu  vorlegte,  erkannte  der  Letztere  den  Werth,  den  ein  »olcher  Mann  für  iha, 
den  Freund  ood  Kenner  d«c  Botanik  —  Ueichenbach  selbst  bezeichnet  ihn  als  den  einsigien  griindlMib  wiw 
•ehafttichen  Botaafkar  te  Bnoden  zar  Zeit  »einer  Uebemiedelnng  —  haben  mnsste.  Er  zog  ihn  nähr  aad 
mehr  zu  eich  heran,  der  wiDsenschafttiche  Verkehr  wurde  ein  immer  regerer  und  vom  Julii  au  bis 

aam  Toda  dm  KAaigs  Frudiich  Aagnat  L,  dosaan  kt^aa  tob  ibm  aatanaiehaataa  fiacret  ihn  xum  Hofratk 
anBBBta  aad  dar  nooh  In  3m  latataa  Hehtaa  IfoBMotaa  aataar  tOdfHehaa  KraaUiaii  aaiacr  gadachta,  war 
Baiabcabaeb  babaft  gaaiciliacbaftlicfaer  botanischer  Untersuchungen  regelinäsaig  wöchentlich  zwei-,  auch  dreimal 
Galt  ba  Soaiaiar  ia  dam  bolaaiaebea  Gartan  and  den  Uewlchabiuaara  tob  Pillnita,  im  Wintar  im  ScbkMia 
■a  Draadcn.  Bfibm  aber  aoeh  ab  die  Gimatbeteiguugen  seiaei  kflaigliehea  Gflaaera  stand  Reidienbadi  dia 
FBldanag,  die  ihm  felbst  In  wissenschaftlicher  B4»ziehung  durch  jenes  vertraute  VerhültiiisH  zu  Theil  wurde. 

Waren  so  die  iusseren  Bedingungen  einor  befriodiganden  und  Glück  verheisaenden  Zukunft  featgeetellt, 
•0  ftfaKea  aaeh  iddit  die  OUhskea. 

Airi  20.  .\|iril  des  für  Reichetibaoh  so  wichtigen  .Taliren  1.120  verheiriithcte  er  sich  7.u  Leiprig  mit 
Friederike  Wagner  ebendalier.  äie  ward  ihm  eine  treu  sorgende  Uattin,  eine  aufopfernde  Mutter  seiner 
ffiadar  aad  araetste  aiit  riebtiigem  Taete,  waa  dam  CMdurlaa  aa  der  praktiaoben  FBhraay  daa  Lebeaa  gebraeb. 

Au»  der  riichrn  Zahl  der  vom  Jahre  1810  ab  prsirbimif nr n  kleiaanO  und  grösseren  butiiriifchen 
Schriften  Keichenbach's  sei  nur  erwihnt  sein  „Uonspectus  rcgni  vegutabilb*  (JMpng  ld28J,  ia  welchem  er 
laent  aaia  eigaatbBadiehaa  Maaiaaiyataia  aadentata,  am  ea  aptter  ia  aaiaar  ,Fkra  Ganaaniea  aseanom" 
(Ix-ipriB'  1830—32^  und  dm  nBaadbodl  de»  natürlichen  Pflauzensystems"  (Dresden  nnd  Leipzig  1837)  zu 
eot  wickeln.  Nach  demaelbaa  inftllt  daa  gaase  füanzenreich  in  acht  auf  die  iijitwickelung  der  Orgaue  deut- 
lich begrttadata  KlaaBaB  aad  baaa  man  dam  Reiehaabaeb'aebaa  Syatame,  ebaebaii  aa  vMa  Widaraadnr  gaibadaa 

hui,  Bafachbeit  und  Fulgcrichtigkeit  nieht  ftb^-prccben.  Wie  Sfiii  Sy=<tf'in.  so  erfuhr  aueb  die,  im  Gef^ciiHatzC 
in  Koch,  von  Ueichenbach  erxtrebte  kritische  Theilung  der  grosseren  Artcnconipiexe  vielfache  Angriffe,  was 
ihn  nicht  hindert«,  nach  längerer  Paaee  dieeelbe  im  spatestea  Alter  in  Bezug  auf  die  Gattung  SehnmBkm 
nochmals  in  Angritf  zu  nelimen.  Als  Pbytograph  zeichnete  er  sich  auch  dadurch  aus,  das«  er  zn  den  von 
ihm  herausgegebenen  Kupferwerken  —  anter  denen  die  ,Iconcs  flora«  Oermanife*'  (Bd.  1 — 12,  Leipeig 
1834—50)  und  arfae  .leonographia  botaaic»'  (La^i%  1828—39)  bhibaadaa  Wertb  bababoD  vardmi  — 
■aUraiehe  ZeichaOi^^  aalbtt  liefiarte. 

El  war  wobl  nicht  allaia  dia  Avaaeheidung  der  zoologiacbea  Sammbaig  aaa  dam  fHlbereo  .Katarallen- 
eaUaete",  die  Beichenbach  nach  dem  Jahre  1830  aich  mehr  der  Zoologie  zuwenden  liesa,  sondern  es  war 
■aar  aeiaer  Cbaraktersttge,  diaaa  «r  danh  eiaea  sattweuaa  Waehaal  der  BaaohiftigBqg  aich  angeregt  und 
arfriaebt  fllhHa.  Rriebaabadi  war  aiaer  der  btalea,  die  ea  wagtoi,  gldcbieitig  aelhatthitig  Botaaik  aad 
Zoologie  zu  treiben,  und  auch  als  Zoologe  hat  er  sich  einen  dauernden  Namen  erworben,  besonders  doreh  die 
(VoUatiodigste  Natnrgescbicht«  der  SAngetbiere  und  Yftgel*  (Leipzig  1836  —83)  mit  ihrer  «iamlieh  voUatiln- 
<Bgea  Seiba  ma  Moaographieaa  aad  fbrea  fiberana  aabbaiebea  AbbOdaagea.   Erwibaeaiwertb  Uaibt  aaeb 

weiter:  , Avium  systenia  naturale"  (Dresden  und  Leipzig  1849 — ^IJ^  Mit  bes<jndtrem  fiitere^ise  bewegte  sich 
Beichenbach  auf  dem  geaammten  Gebiete  der  Entomologia,  namentlich  war  er  ein  grosser  Freund  der  Zwei- 
Mgbr,  beaoaden  dar  Oaatridea,  ia  darea  Faaga  aar  marbwOrdig  aiedliTto,  doeb  war  er  abbt  aaader  driMf 

ab  Malacozoologe  nnd  Ornitbrln^^f ,  nl=i  wi  Irher  ar  baaaaderb-  die  Familie  der  Kfilibris  mit  Knthusiasmua  studirte. 

Beicheubach's  Stellung  als  ^iaturfursebar  baieichnet  man  am  besten  als  die  eines  Systematiker«  dar 

titamSehab  tb  db  argadieba  Notar.  Bb  Hmgaabaha^  db  ,todU*  Natu  m«  iha  abbt  an.  Oft  laaMrla 
«r  ifcli  Ia  TCrit««t«B  Xtabao  daUa:  Zan  Taratladabaa  dar  Nator  gibara  Aaagbaaaay  dar  bbandigiB  Natar;  . 


Digitized  by  Google 


jotzt  zergliedere  man  die  Natur,  beobachte  ihre  kleinsteD  Tbeilehen  mit  dem  Mikroskope  und  »teile  «ie  «ich 
dann  nach  eigrncii  Idvi-n  wieder  zuRammoi;  dunit  irktlto  BUB  aber  nidit  di«  AoMbrnnif  dM  iriitÜBlmi 
Lebens,  aondern  die  eine«  «elbet gemachten. 

Beiehcnliach  war  SpeeieskeniMMr,  «!•  Wenige,  den  Ponelnmgvii  der  Pflantenphynofegie  blieb  er  famar. 
Für  die  niiuigaiuN-he  Natur  hatte  nui  geringes  Inter««iw>.  Die  ihm  fi-ülier  mit  unterateUtea  adaenla^eA/» 
geotogiackeD  Sainmlaagaa  warden  1867  tu  einen  aelfaatattndigan  llnaenm  erhoben. 

(SddiiH  fblgt) 


EtaigegiiDgeiie  Seiirlfteii. 


tVom  16.  Juli  bis  IS.  Aognct  1880.  Schlnas.) 

Philotophical  Society  of  Adelaide.  Transactinna 
am)  j  rocei-diiig«  and  )  f  |..  rt  I.thI.    iHTlt.    f*".  — 

Magarcy:  tJn  mir  climiili'  mnl  iiil.n.!  iiinrl.ilir}    p.  l  —10. 

—  \  i  rci»;  lJu  ilii'  ^iiitili  .AiiNiraliajj.-<uu.'.lit.'.  ul  i(ni.smii|ttion. 
l>  11  :t-V  1  (-|.|i(  r:  Un  tbc  insFrt»  Ol'  houlh  Australia, 
«II  auumpl  «t  a  h-dmii!«.  ji.  33 — 69.  —  Scoular:  Un  ibe 
|iwionr  bundrt-d  o(  Ifimae  Bure.  j>.  6<)  70.  — 
Tepper:  An  iiitnxluriinn  tn  therMkaaiiddifl&  of  Anlrusaan. 
pi,  71—79.  —  Cloud;  Un  tln-  »rtificiul  ronualiun  "f  itaca- 
MHl  p.  ÖO.  —  Teiiisiiii  -  \S  iihiIe.:  <>a  tJte  AtMini.'ui<'.-  >'l 
Soöfh  Austraüa.  p.  i<l.    .\  li^t  "t  .\ii~tiuUiui 

•ttlfllbe«.  p.  89-  -  I  j'.c;  (»II  tl.i'  iijiural  liiht..ry  ui 
tbe  COimlrjr  anmnd  tlic  Lcad  ut  Ibt-  (jn-at  Au.tlruliiui  iiigliU 
p.  »4— 19K,  —  id.:  Zoelogk«  et  p«lMOM«ki|iai  iiitcellMwe, 
p.  139—189. 

Deutache  Oeeelltch  für  Anthropologie.  Ethno- 
logie n.  Urgeachichte^  C.kjrrct-iHiuilii.z-lilutt.  Jg.  1074, 
1875,  1876.  1877,  IbTö-    MiinL-luii  lf(74— 7«.  4«. 

—  Jg,  XI,  Kr.  6—9-    München  1880.  4». 

Medieiaiieh-iiatwiriMeiiMluftliehe  Onihafc. 
nlMUt.  OeidneliriftMi.  Bd.  I,  AbtUg.  1.  Jene  1879. 
4«.  Mit  AUa«  ww  20  T«t  —  Haeckel:  Dm  Sntem 
dwHeduBBiL  pwl-SaO. 

 Bd.  n,  Hft.  1—4.  Jene  1878—80.  4*. 

—  HertwiK:  I><^  OrRanismns  der  Mediucn.  p.  1 — 70. 
FroininanQ:   I  iitor^ucliuiigi*!!   üImt  die  (ievcbsvurüitdc- 
miiiron  liei  dt'v  niultiiil<-n  Ski<T«Hi'  des  (ii  hini-.  ii.  Itlicken- 
marks.  p.  75-123.     lliTtwi.':  Kit  Or.MiilMi.L,  der  lUuilO- 
luricii.  p.  VJii — 177.  —  äcbmid:  Die  quanstreieii  l'orpkjt* 

düs  »iitraluD  Tboiii^  WaMgeMi|ei  und  ihre  fiesieiMr. 

p,         — «HS. 

Mnieum  Francisco -Carolinnm  in  Linz  Dnr- 
btellang  dvr  \Virk»iiiik<  it.  Sammlungen  u.  rutiliratiorifn 
wihrend  der  40  Julirt^  »«int-»  l<««t«beuiii.  Linz  1873.  8". 

lllid«  Ttflm  ia  Harlan.  Aiehivea.  Vel.  V, 
Itetle  S.  Baaricn  1880.  8*,  —  Wisfclen  Hole  eor 
qael^ae*  dents  de  piiiit»ong  fuiutllcs  de  roUgoc^no  Inft^icar 
et  mojrea  du  Limbonrif  p.  73 — ö4.  —  id.:  Mt'nioire  wir  le» 

IMliüilMlh  fll:'>ill-.  ll<  >  ilirtllll'^t  llf  Stclllllh    p  III«      -  id.; 

ItcM  ripl.'ii.  dl   -^nl  |llv-  v  --r-,  de  pi'in  n.-  Ii  <lis  Irr- 

railüi  lriu»i<[ii(     ih-^  «•inirnn-  dr  \\  m.'l'niir^,    p   lOSt — HH. 

(Vom  Ii.  Auf,HL^t        lö.  Scjiu-uiljur  lbiaU.h 
Beeaa,  M.:  l'i-btr  den  Pataeitiau»  von  Eh/^ 
mj/em  grvmMn*.  Sep.-Ahdr. 

Boo.  Hrtlaadalw  daa  Sdeneea  iaBartaiiii.  Arddne 

Ka'H'rla&deiecK  Tnmp  XV.  et  2'"*  Ii\T:ii.«.on.  Ilarlcm 
1880.  8**. —  KtiKolniAiiii;  Sur  I««  pbenoui-iies  äec- 
triques  du  cocur  i  relat  d'aftitite.  p.  1 — S8.  —  Treub: 
bur  dea  ceiluka  Tät^uies  i  pluiieur^  nojFanx.  p,  9>—tO,— 
Sait)  Lei  ndaat     diaauuiia  de  l'Afriqäa  aaatralaL  p.  61 


— 74.  —  Bailot:  Sur  1a  nurrbe  anoucJle  de  Ia  temp^rature 
de  quelques  liei»  d'Kurope.  p.  7fi — 113.  —  Leeebeke: 
Quelques  proprit^tes  generales  ifune  courbe  mat^rieUe.  p.  113 

—  123  Heriiiga;  Consid^ralions  »ur  bi  tbiiorie  de«  plii'-- 
Domiuicü  capiUairi><i.  p.  124 — 134.  —  (irinwi.-:  La  ebarce 
doulile  d'iiiie  disiributioo  <ftdni-li»ripjiir  de  iiiasse.    p.  1:16 

—  HS.  —  <'<»stprus:  L'iiillm  inr  ilis  .mduli'jiii  üaliiK's  sar 
la  duree  de  ia  vie  du  prulupU^siue.  p.  14»  -164.  —  Oude- 
nana:  Bocburchcs  nur  Ia  eonquinamina  p.  165 — ISi.  — 
YanRiemsdijk:  t.e  phi^iomi^iie  de  IVelair  dan<  leeenaia 
d^er  et  l'inHucnee  cxeriee  Mir  <e  plii'i.riinene  par  les  mftanx 
de  gnwpe  du  plaiiiie  ji.  is>  i:>^. 

—  Natuurkuiidigf  Vi  rliaiidcliugcn,  Deel  IV, 
1.  Stuck.  Haarlem  lt«äO.  4».—  Hoffmann:  riiier» 
■Ucbunf;iMi  uImt  ikn  liau  und  die  Knt«1>'keliiii),'s^'esehiclite 
der  HiniiidiiK'i'ii.  p.  1 '  iiLt. 

Phyaikaliaeh-ftkmnaiiiiiali»  Oaaellach.  sa  Uoig» 
berg.   Schriften.  Jg.  18,  1877,  Alrtldg.  S.  Kdniga. 

berg  1878.  4*  —  Rerendt:  Nachtrag  m  den  PonUM> 
relli*ieiicn  Gedehtsumen.  p.  113— 100.  —  Jentzach:  Ueber 
V.  Kicbtlmfpng  l^ksütltcurie  und  den  an^eldirlien  Steppen- 
cbarakter  Centraleuro|»ati  am  ächlnü^e  ilm-  Ki>/i'it.  p.  Ißl 
lt>S  —  Dorn:  UeobarblunKen  der  Station  zur  Mes-sung 
di  r  Tcruiieralur  der  Krile  in  verscbiedeuen  TielVrj  im  b.>la- 
niselieii (iarten zu Königslierg i.Pr.  p.HW— 184. — Jentzscb: 
Die  geogUNrtia^DBichibndumK  der  Protrias  Preaaaea  L  J. 
len.  p.  18»— 387.  —  Tiaebler:  Becidit  Ober  die  prft- 
UMpfiadii^rdiiole^KlMii  AiMta  der  phjaikaliidHUraa^ 
odachaB  OaaalladiBtt  p.  988—978. 

 Jg.  19.  187^.  .M^tlilL'.  1.  2.  KBaigabeig 

1878—79.   4°.—  llildebrandt:  I  über  abnOIBM Haar- 

Uldnag  beim  MeiiM-hpii.  p.  1—^.  -  /  ad dach;  DieHeeroa- 
fiimia  an  der  preassiBeben  Küste,  p.  U— 89.  —  Caspary: 
Uoeles  echinoffora  Durieu  in  I'reu.vien.  p.  40  —  42.  — 
Üericbt  (d>er  die  lU,  Versammlung  des  preussischen  böte- 
nisi'lirn  Vf-rciii^  in  .NeiiMadt.  |i.  4,3— !>0-  —  .leiilzsrh: 
Leber  die  Mmm  der  rruviiu  l'reusieu.  p.  !tl--i;fl  — 
Klcb&:  l  eber  Urauiieu)en>tein|{iNHleu.  p.  133  — 14S.  — 
Caaf  arr:  Küm  gabkndone  Wurzel  von  Sj^irata  $orbifolim 
Ifc  B,  IV — UL  —  id.:  GhrooiepiM  «niimMpfer  a«T.  apec 
vu  IM— 188.  —  id.:  S3iie  aürftidache  iUMnOeht«.  ».  188 
— U&— Tieehler:  OatpreuaaiaebeGrtheiftliler.  ^U»-«M. 

 Jg.  20.  1879.  AVithlg,  1,  2.  Könignberf 

1879.  4*.—  Kleb«:  leber  diu  Kunneii  einiger  Gattungen 
der  Deanudiaeeen  UstpretuHenü.  n.  1 — 42.  —  Jentrsrh: 
I)ic  J^uaamnienaetziing  ne;«  allpreutiiisrhcii  Uodona.  p.  43— IQft 

—  Berieht  über  die  17.  Versjimmlunif  de»  preu»sisebea  boM- 
iiisi  bell  Vi  iriii^ /II  .\rieM>iriii  p  103-  144  -  Oedroitz.  T.: 
I'elier  Juru.  Kreide  ii.  1 1  rti.ir  in  Kusmm  b-l.ittani'n  )i  1-1.5 

14K  li.irii:  lii'obai  lidiiiL'ni  d^T  Malimi  zur  Mr^^  iiiK 
der  Temperatur  der  Erde  in  v<>r!>ekieüenen  1  lut'eii  un  buta- 
nisrbcn  Oactea  aa  Kttrigaberg  L  Fr.  Januar  lua  Deeeatar 
1877.  pi  147— 18L  —  Dewits:  Berieht  nr  Kenntaiat  dar 
ia  Oa^ieviaiadien  Sdnigeechicbcn  vorkommend«!«  repbalo» 
peden.  p.  16^180. 

 Jg.  81.  1880.  AbtMg.  1.  KfiuigriMrg 


Digitized  by  Google 


38 


1880.  4".  —  H.  iiftit  uberilio  Ifi.Wniammiiiii:!  ili  s  u--- 
sischin  liHtunisclii-ii  Vcrr-ttis  rti  firaiulciu!  am  10  Oi-i.,hfr 
\f<i'.>  |i  1  — .VJ,  -  l.utln'r:  Kr«iUut<!  au»  den  inoK'oro- 
lotnjsclien  UeubaclitiiiiKeii  zu  Künigülieri;.  p-  43  —  70.  — 
Bvrendt:  EiKbuninf  ca  im  Amifwn  HiwIteiiBirlMir 
Phmphorite,  p  71—72.  —  Rtelra:  Dl»  BnmnkoUenfcma- 

tion  um  Hcilit'rnheil.  p.  73 — 112 

Acad.  royalo  de  B«lgiqae.    Imuigurutiüu  de 
■latne  d'Adolplie  Quetelet    >Sep  -.\liz. 

E.  Prenu.  Alud.  d.  Wiuensch.  in  Berlin. 
Munatsl«  rieht.  Mai  18fiO.  Berlin  18»0.  8*.  — 
Weber.  Die  B«iiehag  cwiKbeo  dem  W^rniHriUMwer- 
mufien  und  dem  alatetMllilia  I<8ltllimwWlllllg»l>  darMMtlhi 
p.  467  «TS 

U.  8.  Naval  Observatory  Catalogue  of  the 
libnry  by  £dw.  8.  Uoldun.  Ft  L  Astrooomiral 
UbÜoignpliy.  WaiUngtoB  1879.  4*.  —  A  »ubjLxt- 
index  to  the  publicationa  tt  th»  &  Nml  Oha»« 
»«torj-  1845—75  liv  VAw.  S.  Holden.  WaaUngton 

1879.  4«. 

Proceedingt  <.>f  tlic  nindi  couveiitiuij  nt  AimTicftii 
inatructors  of  tliu  dinf  und  dumb,  lielil  iir  the  iu- 
■tittttion  for  tbo  dosf  atul  dumb,  Colunibiu,  Oliio, 
Ancosk  17— S2,  1878.   Cohimbiu  1879.  8*. 

Tenth  annual  report  nf  the  Imanl  of  commts- 

sionf-r-i  of  jiublii-  rlmritifs  of  the  state  of  FciiDaylvania, 
to  wljirh  1-1  ap]i<  iiili  ci  the  re|.ort  nt  the  gecerei  ag^cnt 
and  .^ecretary,  aiw.,  the  statisUcal  report.  Harrisburg 

1880.  8». 

rraOBOlilHI  <rf  Uw  national  eoofianniM  af  tha 
aolared  aen  «f  th«  United  Stntaa,  bald  in  tl«  alnla 
capjtol  nt  NashTille,  TeoneiMe,  Uajr  6,  7,  6  and  9, 

1879.  Washinffton  1879.  8». 

Miuonri  historical  Soc.  in  St.  Lonia. 
cationa.    Nr.  1—4.    St.  l-ouis  1880.  fi». 

AuhmI  nport  of  tlie  oomptroller  of  tlte  eumney 
to  tha  aeoand  aaaaion  of  tho  forty-«izth  coqgcwa  of 
tlw  United  SUta«.   ITaadaffim  1879.  8< 

Lick  ObBervatoiy  at  8>n  Francisco.  Report 
to  tb«  tmateea  of  obaarvntiiwa  made  in  mt.  Uamilton. 
Chka«o  1880.  8*. 

OeologiOll  tudtüf  in  London.  Quarf  orly  Journal. 
Vol.  XXXVL  Pt.  8,  Nr.  143.  London  löfei).  ö».  — 
Daviii:  On  the  ^onas  PlrHracaHthtu,  Agßs».  p.  Sai— S86. 
—  Hill  A  Uonnvy:  Un  tlie  prerarbonifcrong  planta  nf 

Ch»ni»ood  forest.  — Höfl. —  Jeffrey»:  Uu  lue  occur- 

renre  nf  lunrine  xhellH  of  exjN(iiig;  s|ieeie!«  at  difforent  heif^s 
almve  tln'  pri'^viit  knt  I  of  the  siu  \>  'i'il  .H,Vi  Virie: 
Oll  tlje  I i|j>t- (  i.riibir,  y.  Hli2  -:iti7.  —  lluide:  aniielid 
jane»  irum  tbc  Wenlnck  and  Ludl«»-  fi'nti.iiiirii>  nf  ihe  »Mt 
of  KiiKlaiid.  |i.  mW— 378. —  Dawkins:  i'ii  tl»e  i  l;l.s^iti<lltil■ll 
of  tlH5  tertian'  periud  by  nieans  uf  the  itiainijuiiui.  p.  37U 
— 106. —  Seeley:  Un  i'«9iAo|iAoriiajw^M'(mi*A'.  |i.4ii)i — 413. 
n:  On  an  Anomodont  rtptile  (Ftutttiifi 


—  Owen:  On  an  Anomodönt  rtptile  (IH<tiyi^nl4Mn 
roliuftHK/  (rnm  tlw  Trias  of  Graafl  lU-inet.  S.  .Vlrira  p.  414 
— 4i'>  -  Itlencowe:  Uu  certAiii  geidn^ii al  t». t.^  ultiifüied 
in  NttUi  »nd  tbe  Itnrder  rountriei.  p.  4Ji>— 41",».  l'rest- 
w  u  1. :  <ii.  the  oiinrrerxe  >  1  new  s]ie<ies  nf  ItjMniuiduH 
tn  tliH  Kimmeridge  Clav  at  tuiunor  ilunt,  uuar  Uxfurd. 
p.  4ao-4aft  —  Hallte:  Un  ifumodm».  fntttekkü,  p.  4Sa 
— 4ßÄ. 

Botton  Soc.  of  natural  Hiltory.  Memoirti.  Vol.  III, 
Ft.  l.  Nr.  3.  I{.wt(.n  1879.  4".  —  Seudder:  Fa- 
lapozüic  rorkroaehes:  a  cnmplete  revUinn  nf  the  spurin  of 
botii  World»,  «itla  au  CHaay  towani  tkeir  cU«isitication.  194  p. 


-  Frociedingi.   Tol.  ZZ,  Pt  S,  8.  Boatos 

1879-80.  80. 

—  Occasional  Fapers.  III.  Doston  1880.  8».  — 
Croabr:  Cnnrrihutions  t»  the  treolugy  of  Eastern  Maaaa* 
chttsett».  2?7  ji    Mit  t  Karte.) 

Vom  Bath,  G. :  1.  Miuentlogiscbc  Mittbuilnqgaa. 
II.  lieber  den  Kentroiith,  eine  neue  Mineralapociaa, 
T.  A.  Damonr  u.  ü.  vom  Ksth.  Scp.-AWr. 

Verein  der  Aeisto  in  Staiermark  Mittheilungvu. 
XVI  VoreiDpjaJir  1879.  (inz  1880.  8».  —  Maly: 
Ueber  einifle  Wrhaltnisse  der  Mai;enverdaoung.  p  3 — 13.  — 
Ulax:  Uolier  ludieatinnen  ii  Contraindieationen  de*  Uur- 
ff«bninrli«f>in Rnhitsrh-Suuerbrunn  p.l4— 24. —  Sehleicher; 
UelH'r  den  l;i  n!ifi'M  Standpnnkt  der  Hydrotherapie,  p.  26 
— 32.  —  .M  11 1 1 1  r ;  Symptomatolnpie  und  Tberapie  der  Tabcg 
dorsahg  im  liniiaNüdinw  |>  33  —74,  —  Kratter:  Die 
Organisation  der  ntli-ntbcheri  (ie.siindheitspflejfe  u.  die  Slerl>- 
licJikeit  in  Oesterreich,  p.  76— 112.  —  Hoffer:  Kin  thera- 
pentbclMr  Venneh  ttbar  dioAnwandnag  daa  FhOocaniin  bei 
Kabetee,  p  11S-194. 

B  Istitiito  di  stndi  aaperiori  pratioi  e  di  per- 
fezionamento  in  Firenae.  —  £ccher.  A.:  Sulla  tuuria 
f'isica  diir  elettrotouo  nei  nervi.  Fin  tize  1877.  ho. 
—  id.:  SuUe  forze  elettromotrici  sviluppate  dalle  so- 
luzioni  saline.  Firenze  1878.  S".  —  Mcucci,  F.: 
II  globo  celeata  Arabico  del  aecolo  XI  eaiateate  nel 
gabinetto  degU  atnunenti  antichi  di  aatraoioinin,  di 
fisisa  o  di  nntenwitica  dal  R.  btitoto.  FSnoM  1878. 
8*.  —  OnTonnn,  G.:  Ancor»  anlla  poUaaUa  nei  W 
trad  «Ulli  Sopro  aicuni  viaieri  dd  gallo  cedrone 
[Tdra«  itngmllM»  Linn.'.  Firenze  1879.  8».  —  Tom- 
masi.  1).:  Rirerelie  .«nlle  (onnole  di  rn^ütii.riniii'  li^-i 
coniposti  lerrici.  Ft,  1.  Liiati  ferriei.  tireiae  löT'J.  8». 

Soc.  Kexicana  de  Historia  natural  in  Uezioo. 
L*  Natoraleaa.  Totno  IV.  Entre^a  16—20.  Mexico 

1879 —  80.  4*.  —  Ramirez:  Orlgen  teratolniriro  de  laa 
variedudes,  razat  y  especies  p.  'ZW  -  217.  Ilerrera: 
.\(it4i  Mibre  iina  m<in.stru««idad  nli.^eriada  en  im  tri!  -  lie  la 
enrurbitn  |M.'po.  p.  247  2öl  tiraysmi:  Misioriii  natural 
de  las  i.>.las  de  las  Tn  s  Muria>  \  ^oi-nrm.  ii.  2.'j2  —  3ß7. 
^Cuntiu.)  Bilreeuu:  Cum{K>iiinou  quinnca  de  U  Living- 
«tonita.  p.  acs— 371.  —  Dugta:  Mol»  «eerea  da  loa  fnoa 
de  cadiicama  novemdncta.  p.  378-478.—  If  »Ttn:  Tintu« 
aieabolica  da  leaina  da  CKnvacM.  p.  m—m. 

Aoilnif  ofSalMiM  offt.  bdi.  triainatiDw. 
VoL  IV,  Nr.  1.  .St.  Loa!«  1880.  8*.  —  Holaoa: 
Um  geological  and  googranbical  dUtribotfon  of  Iba  hun^ 
race.  p.l—S6.  — Scott:  un  tbe  improvenM>nt  ofthpwe«tem 
riven.  p.  48—64.  —  Mlpker :  Report  on  mainietie  ubscr- 
vatinn»  in  Mi8.souri.  summcr  nfiSTs,  p,  81  loi  Wa.ls- 
worth  and  Ni]pher:  l'he  tuniad  i  n:  .Vpril  14.  HTIt  \i.  \\t2 
120.  -  Niplier:  llipnr.  oi\  iimüJieli«'  deteruüuatinn.t  in 
Missxiuri,  suuinier  nl  1S71K  p  121 — 144.  Ilatnbach: 
('niitriUitioo  to  üie  anatomy  of  the  genu»  PeHtremiUs,  with 
dvscriptioa  of  naw  apadeii.  p.  14ö — löU.  —  Kngelinauu: 
Herision  of  tbe  genoa  Pimu,  and  desrription  of  Pinus 
üMiottä.  p.  161— l9a  —  id.:  The  acorna  and  tbcir  germi- 
natioD.  p.  190—192. 

AaniMii  Aendenqr  of  Arta  amd  BaiMiMi  in 
Boilsia.  Praoaedlngi.  New  aerioa  Vol.  VIL  Wholo  aerioa 

ToL  XV,  Pt,  1.    Koxton  1880.   8«.  —  OlbbiS  R»> 

lemdiei  an  tibeoomplex  inurganie  acids.  p.  i — 31.  —  Bow- 
ditch:  A  ncw  form  of  Plethysmograph.  ]).  22  24.  -Gray: 
Bolanical  rontrihutioni*.  p  2o — 02.  —  (iooeh;  On  the  esti- 
matiun  of  phosphnric  and  iks  maene^i,  pjrnphnfpliale.  n  53 
— 74.  -  llnwland;  On  the  me<haui(al  etpiivalent  ul  heat. 
with  subiüdiary  researches  on  Uie  tariattou  of  the  niemirial 
ftam  the  air  thcrmomcter  and  en  tlie  rarialion  of  the  ape- 
cUe  beat  of  watcr.  p.  76— aoOi  —  Peirce:  Fropositioos 


Digitized  by  G(). 


24 


in  COsmical  pbr^ics.  p.M^OS.  "  J<ii:kli'>u  aiid  l'ietd: 
Begearches  OD  thesubstitiiltdlMnzjrl  Compound«,  p.  303— 213. 

—  Jkek(on  ud  White:  Reieinhat  tm.  the  mheUtend 
benxjl  compoaodii.  p.  218—317. 

Aaerican  philoiophioal  Society  at  Philadelphia. 
Proceedings.  Vol.  XVIir.  Nr.  104,  lOö.  lioaton 
ISSO.  8"-  —  ('iipf:  F.ii-Miii'i  i-ontribution  to  tlie  lifrjie- 
tology  of  'i'ropiCÄl  Amcrioi  p  2(J1 — 276.  —  Krilzrr:  Fossil 
forma  in  thc  qu.irto/.p  rock«  nf  tlie  Lowpr  S',i^i|iif!iriiiiii«. 
p.  277  —  278.  —  Gentb:  On  pyrophyllite  from  SchuvlkiU 
coooty  PenDSTlTania.  p.  879—380.  —  Chace:  AppngUHle 
qnadratur«  of  the  drcle.  p.  3SI— 2S3.  —  Cooper:  N«tM 
on  80010  land-sbelU  of  the  Pacific  Slop«,  p.  2R2  — 288.  — 
Steronson:  Surfacc  geol«j{y  of  South-west  Pennsylvania 
and  adjarent  portinns  of  West-Virniiiiaand  Jlarvland.'i».  täW 
— 1315  -  Grote:  Tlie  [ibilusutihv  of  the  bibllcal  aecoiint 
of  the  creation.  p.  31ü— 323.  —  Kirkwood:  The  cnsino- 
gony  of  Laplace.  p.  921—896.  —  Philli»«:  Additional 
Bete»  opon  the  coUeetion  of  tnin  and  medals  now  upon 
aKhibilioD  at  the  PeniuylTania  Mtueum.  p.  327  —  844.  — 
Greene:  On  the  fonnation  of  dibenzyl  ct.  p.  845—346.  — 
id. ;  OndinxyplIiPl-methylene  and  the  prcparation  of  [ncthylenf 
Chloride,  p.  a^U— :M7.  —  Haupt:  On  thc  coordiiuitiün  i>( 
tbe  varinug  metlimls  of  exiiressitiir  thou;;iit  aü  apjilicd  tu  thu 
B>°Etcin  of  public  gchool  instruition.  p  Xiil  —  Cope: 

äecond  c«ntribution  to  a  knowlcd^c  uf  tbe  Miocene  fauiia 
of  Oregon,  p.  870— m  —  Haie:  Ditcantf  «f  the  Iwek 
ef  rite*  «f  the  Iroqnois;  afflnHy  oftiie  Tuteioe  and  Dafilwlai. 
p.  878— 879.  eil  «so:  ABtronomical  approxlmations.  p.  SSO 
— 881,  425— i;lt  —  Horn:  A  nionngniphir  revisioti  of  tbe 
■pede*  of  CremiviiiHhhi.s  of  tbe  l.'uited  Statw.  p  Hlt7. 

—  id.:  Synopsis  ni  tho  ICupHoriae  of  thc  fnid-d  Sinli-s 

& 887— 408.—  Ashburuor:  On  tbe  oU  sand  of  Uradfortl. 
(Ken  Oamtg.  bl  41»— 4».  —  Hall:  IteUtJong  of  the 
cfTttalHne  rocfci  oinninylvania  to  tho  Silurian  limestonea 
MMI  Iha  Hudson  river  age  of  (he  Hydromira  uchists.  p.  436 
— Phillips:  An  acioiuit  «f 'an  nl<l  «ork  on  cosmo- 
grapby.  p.  443  —  450.  —  Greenn:  Oii  a  ncw  sviitlH-sis  of 
Uligenin.  p.  461  — 4.'>2.  —  Copr:  On  thc  f«  rumina  ]itT- 
foratmg  the  posturiur  |»art  of  the  !s<iuamoi^jil  iH'iir-  <4  t]w 
mammalia.  p.  462  —  460,  —  Kogors:  Hiogniplu^  ;il  n  .ti.n 
of  Joaeph  Henry.  p.461— 464.  —  Gatscbet:  The  TinnRu« 
language.  p.466 — 602.  —  Krazcr:  A  mirror  for  illunünating 
opMoe  olqects  for  Ihe  pru^ccting  microscupo.  p.  603— fi04, 
— id.:  Tmee  mctbods  and  torty-eight  aulutiou  oftheSfteen 
prablen.  p.  506—610. 

V.  t.  0Ml«KiMl  ftimf  «r  Um  ftnUUaAm  in 
WadiiiflMi.  B^ort  Toi.  SIL   WaddogtoB  1879. 

4*.  —  Leidy,J.:neih-witfarfUaaped*«fNflrthAnetica. 

819  p.  (48  rä.) 

American  medical  Association  at  Philadelphia. 

TraiiHÄftionR.    Vol.  XXX.    l'hiindelphia  1879.  8". 

Aoadeay  of  natural  Scienoei  of  Philadelphia. 
ProceedingB.  187».  Pt.  I.  U,  ILL  Phikdelphia  1879 
—1880.  8».  —  Meehan:  Solidago  odon  ai  a  „Tta" 
plant  p.  10,  -  I,eidy:  f>n  Otirdhtii,  and  on  sooie  paranites 
of  the  rat.  i>.  11  -  (;ri  i  uc  aud  Parker:  Note  on 
Hyrtueum.  ii.  12-  i:i  -  Kydcr:  Morj.holoiriral  notes  on 
the  limbe  of  the  Amphiumültf ,  IIS  iiiilti  iiriijL.:  n  po>8ible 
nnonyniT  of  tbe  siipposed  (jeuera.  p.  U— 16.  —  llinney: 
On  the  und  aheUs  of  tbe  llodoaD  lataad  of  Ouadehipe 
p.  16.  —  Garreti:  Utt  of  bnd  ahdli  int«Mtitnf^  Kurm, 
one  of  tbe  Auatral  ialands.  j).  17—30.  —  id.;  Deeciiption 
of  a  new  spwiea  o{ tfomolrraHchm.  p.  31.—  Leidy:  Fonil 
rfnmiii*  of  a  Caribon.  p.  32— -  Sfi>;fripd:  Native« 
of  Hotel  TobaRO.   p.  McCook:  Cutiin;.'.  or  l'urj.sol 

Ant.  Atta  Jenctn»,  Sev.  p.  33— .TO.  —  Lcidy;  t>n  Hothrio- 
eqiM«  Mwk  p.  da  —  Ooldimith:  Asphaltum  and 
Araber  fron  yinränttown.  p.  40 — 42.  —  Lyon:  DoscriptioDs 
of  three  new  epeciee  of  Caleeolidae  fnm  the  upper  .Silurian 
(ocks  of  Kentaekjr.  p.  48  —  46.  —  Kvder:  Kurther  notea 
OB  the  mecfaanical  Rmesi.*  of  tooih-l^imis.  p.  47-  51.  — 
Chapaiail:  On  tbr  slno  tiiru  of  tlic  Oiiuijuiü/e.  p.  52 — 63. 
<—  laMhan:  üote  on  OpunUa  proUfera.  p.  64—66.  — 


Klliä:  Ou  tili-  varmtiility  ef  fhfcefri.t  'iio-i -»um.  p.  66 — 70. 

—  Bergh:  On  tlie  Nuaibraitäliatc  Mullui>i:«  uf  the  Xotth 
Pacific  ücean,  with  special  rdTerence  to  tbose  of  Abuloa. 
p. 71 — 132.  —  Lockington:  On  a  new  geniu  and  «pedee 
of  SeombridM.  p.  133—136.  —  Meehan:  Oa  Hybrid 
Fuchnas.  p.  137,  —  McOook:  Not«  on  tlie  adoptioo  of 
an  Ant-Qui-en.  p.  137— 13h  —  .Mcohan:  On  special  fecun- 
dity  in  plant.s.  p.  138  —  Kydfr:  Nntirc  i,f  ;i  new  Pauropod. 
p.  13'.».  -  Meehan;  Ilo  snuk.  »  i=wall>  ■«•  ir  yn>ini»y  p  13» 
—HO.  —  McC'ook:   Mo.le  oI  .;.■;, i.^iiu,.-  .11  r  Vl'l'ü.   |>.  14J) 

—  id.:  Note  on  the  marriage-llijjlits  ut  Lattu»  /{avHs  and 
JfyrmtM  lo&nconua.  p.  140—143.  —  Ch»pHaBt  V«M 
on  the  iVmphiuma  p.  144— 145.  —  id.:  Flienta  of  VoeoeM 
eynomohou».  p.  146 — 147.  —  Ryder:  I>esmi>tion  of  a  new 
Speeles  Ol  CJuroeephnJu».  p,  140— 149.  —  McCook:  Pairing 
of  Spiders.  LtHyphia  marginata.  p.  l.W— löl,  —  Dercum: 
The  lateral  »ensorj  Äii|i.iriniis  of  lishes.  p.  152  — 1.^3.  — 
McCook:  Note  on  nioiuid-makins  ants,  p,  154  —  l&ö.  — 
i4i  Comltatii  and  nidilicatioB  of  t£e  narement  ant,  Tetra- 
moHwn  eaetpitum.  p.  166—160.  —  Ryder:  Hooey  giandi 
on  Catalpa  leaves.  p.  161—162,  Loidy:  On  rhizopodt 
occurridg  in  Spfaagnuni.  p.  162  —  163.  —  .Meehan:  Note 
Leinas  inJidoT»    p.  IfiH    !H4        Kyilor:  l.iirv»  n(  F.nry- 

pilliritlm»  iJlitl'iMI^    p.  Iii-!.  —  M  ri' li:lil  :   (IllslX   in  ^VI^/.^;l»■fl 

AiHcncana.  p.  Itö — lUT.  —  (  ojiu:  (In  lln-  ;?>  iii  ni  of  Ftli<hf 
snd  Vatudiie.  p.  168— 194.  —  Leidy;  Htiinrki  on  On/yin. 
p.  195—196.  —  McCook:  On  Murmecocuttu»  Mexicänu», 
Vftsm.  p.  107— i9a  -  -  Liidy;  Netioei  of  OOIBe  aalBUlb 
on  tbe  cuajt  of  New-.lerspy.  ii.  198—188.  —  Ryder;  De- 
scription  of  a  new  liranrhipoo.  p.  200— 202.  —  Leidv:  On 
CrUinleUn  Idae.  p.  2fl3— 204,  -  id.:  Ou  Amottxt  Jilattae. 
]). 2<il — Jk'). —  l'otts;  Oll  the  (-iipposcd  sen.iitive  chararter 
of  ihe  t;lllnd^  ot  tlir  A>fh:)H.i-l,imif  p  LNö  -2116-- Gold- 
smith: On  amber  coutaiuiug  fossil  insoct  p.  2i»7  3(H.  — 
Leidy:  Watdla  natural ideoce  eetabÜBhBHBtD  p  lnh  aoSi 

—  Meehan;  Tariation  In  Hilda  and  R«linosiior.i.  p.  209 
—210,—  Heilprin:  Oo  eeaM  aeir  eocene  foaaiU  from  the 
CUibome  marine  forraatioa  of  Alabama,  p.  211—216.  — 
i<l,:  \  lompnrivon  of  the  eoccne  molhuca  of  the  Suith- 
ousti'ni  I  :iit>'d  Sut.'S  niol  Wt->teru  Kiirope  in  rolation  to 
the  determiualiou  of  idcntical  forma,  p.  217— 225,  —  Wni  lis- 
mnth  aad  Springer:  Revision  of  tbe  Pubicomnoidea. 
p.  286— 878.  —  0  ray:  On  the  genus  Garberui.  p.  ;i7:i  -36«. 

—  Kingsley;  On  a  collection  of  Cruatacca  from  Virginia« 
North  ('arnliiia,  nnd  Klurida,  with  a  rorigion  of  the  geom 
of  ('rnng<tni(Uic  and  Palamonidat.  p.  86»— 427.  —  Parkort 
Completp  ( onnection  nf  iho  JTwiiiii  iniilnilfi  «ith  tbe  JViaMi 
Sylni.  p.  42H— 431. 

Landwirthsohaftl.  Jahrbftcher.  llcrauag«^.  tob 
U.  ThieL  Bd.  IX  (1880).  Hft.  4/6.  Berlia  UM. 
8«.  —  Kotiehedoff:  LandwirthtchaMicb  hmdschalttdie 

ReminiiH'enzen  aiu  einer  Rei»e  diirrb's  Muskausche  bis  in 
die  kaukasi.s<-hen  Bilder  und  über  .lalta  in  die  Krim.  p.  649 

—  5.58  (S(hliiss)  —  I;)romerlin^:  Ueber  den  Verlust, 
wcli  lipn  frisch  1,'fmÄbtes  Gras  dnrch  raa.s.'iitte  lierejaiung  er- 
leideu  p.  551>--66«.  —  Werner:  Bericht  über  duo  laud- 
«irtkodMfUicfae  Slodieareiae  dtudi  Ungarn,  p.  667—620.  — 
Schiller:  üntefattdmngen  von  Abfliwsmuger  aus  I>amm- 
knltiiren.  p.  621—638.  Woin:  Welchen  Werth  bat  die 
sogenannte  ziirückge(rani.vtic  rhosphorsÄiire  fnr  kalkreicbcn 
Boden?  p.  <;21l— -  M.M  r<  kcr;  Zur  Abwehr  in  der 
Fr.iiie  do^  Werth'  s  drr  zurui  k noifanuenea  I'liosphorsaure 
p.  639  —  650.  —  Keilner:  l  iitcrsuchungen  über  den  7m- 
saRiincnhang  /wiM-heu  Muskel! hütickeit  und  Stoffzerfnll  im 
thierischen  OrfranLmms.  p,  6öl--«Wl.  —  Schulze:  L'eber 
den  Kjweissuiiisut);  im  PAanzenorgani!>mu8.  p.  688—748.  — 
Albert  u.  Wafjner:  Das  VerhBl!en  prftdpurter  PbospfaailO 
zn  knhlensaiirchaltigem  Wasser  u.  zu  Krden,  nebst  Vmc- 
tationsTonuchen  mit  Kresse,  p,  783— 804.  —  König:  üeSer 
die  Oeldwerthaberechnung  der  Fottennittel.  p.  80&— 896. 

AitmioaiiB^  Owellidiaft.  TterteljahnBchrlft 

Jg.  15,  Hn.  .T.     Leipzig  1880.  8" 

Die  landwirthsohaftliohen  Versuchs  •Statioaen. 
Herau..*geg.  von  F.  Nobbe.  Bd.  26,  Eft  5/0.  Beriin 
1880.   8*.  —  Soraaer:  Gieht  ei  eine  PrtdiverflkB 


Digitized  by  Google 


26 


Ar  ecwime  Knakhciteii?  p.  999 — STIL  — 
VToIlny:  Unt«r8uciiungcfl  Ober  deti  KohlrasAurcK^balt  der 
Bodenluft  p.  37»  —  Ulbricht:  H<-itrage  zur  Methode 
derMost- u  Woiiiruialyso.  jp  393  -  410, 428— 44C.  -  Malier: 
l'ebcr  den  EinÖ  starktr  SpUljuirhenricseJnngauf  den  Boden, 
p.  411—427.  —  Kol  In  er:  UntetaochunMii  über  die  Ver- 
indemni^  der  RnnkeirtlMdifettar  hmm  wwIbctii  n  Waten. 
447—464.  -  Hftnleia:  Ocbcr  dk  Katadmft  vw  Du- 
m,  -  Aratbr:  C«lMr  die  Bwti» 
"  I  n  Reo.  ^  «71-«7& 

KaiMirlielM  AdmirBlitlt  in  Berlin,  .^nnalen  der 
HydrogrmpWen.niBritim. Meteorologie.  Jg.8.  Ilft  Vin. 
Btriin  lh80.  4''  —  Mctnfirolo^.nsclii;'  u.  iilivsi»)  Ij-ucrn- 
tiiach«  Ik-ulMii'htujifceu  «AJirend  der  (Jeberwinteruug  der 
KerdenikiAld'srhen  tlxpeditioa  bä  dar  BtriBg-Sttau*  1878 
1679  u.  Vergleich  denekben  ndt  dm  Beotadttongen  eiiuMr 
udana  «riniicben  EiyriWwwa  p.  »89-4oa. 

—  NaebrieliteD  ffirSeefiilirer.  Jg.  XI.  Nr.  33 — 37. 

Berlin  IS.'^n.  -i", 

Nenei  Jahrbuch  for  Kineralogie,  Geologie  und 
Paläontologie.  Ilmp.  v.  ßenecke,  Klein  u.  Roien- 
baech.  Jg.  1880.  Bd.  I,  Hft.  1— 3.  Stuttgart  1680. 
8'.   [gek.]  —  Kalkowiky:  Heber  die  ErforKohunf  der 

arrh&iic'heu  Fcirmatiunen.  p.  1 — 2h.  —  id  :  Vi  Imt  fincis» 
u  (iranit  de»  Itojinfhen  Oueiisstockwerkrs  im  l  il"r|ii.il/('r 
Waldgebirge,  p.  IS— 42.  —  Tenne:  Vfhfr  <i>ii  Kpi-tiiliit. 
p.  4.1  —  52.  —  Ktocke:  Teber  Doppelbrii  huiii?  n-tniliier 
KrjrtuUe.  p.53-  88.  —  Inostranzef  f:  Kin  neue» ausserstcs 
Com  in  der  Iteihe  der  amorphen  Kublonstoffe.  jp.  97— lS4w 

—  Straekmanu:  VuriduihKe N'arhricht  nber dtuVorkonineii 

Ksser  v(i;;<liiliiili(h(>r  Tliirrfillirteii  Onifhoidichnites)  im 
niii(;»''iiii<i»li'iiif  von  Uud  Kplil.iirtf  hr-i  Hannover,  p,  125 

—  lli^.  —  Si' 1 ;  iMk.i  1]  II  :  Kn^tAll(ierii|)hi'irho  Notizen.  I. 
p,  llitt  — I4:i  \\  i  ,  ■-luirli:  Zur  Kcuntniss  ile»  I.eui.ils. 
».143-läO.—  btiiiniuann:  i>if  Mumicu  de»  Uauptrogen- 
■taiark  p.»l-  164.  -  Scbalch:  IKe  Oliadanag  «r  Um- 
bnaatioa  dea  Donan-Blicinrag«.  p.  177— 9M. 

—  Jß.  1P80.  Bd.  II,  Ilft.  1  —  3.  .Stuttgart 
1880.  8".  —  Weiss:  Die  Krvs(iillisatiiiiisf;'--i  irr'  suit 
Ch.  S.  Weiss,  insbesondere  die  Lilire  v.iu  di  u  Hi  niiv.iricru 
erUUitert  am  I>iaDiant.  p.  1—22.  -  tu  heu:  l\'bcr  Luven 
wm  Banatt  und  einisen  anderen  Inseln  de«  öroeHB  Oceaat 
Bcbit  einigen  Bemervunften  über  itlnstigc  Occtrine  in  All- 
RCmeinen.  p.  2»— <>2.  —  Uuiier:  Üiitrairp  znr  .Mineralogie/. 
1.  Krihf.  p  r.H-,S2,  —  St  reu«:  l  elM>r  dii/  Kiii»<ldi\Ä»e  von 
rdaiutenrestcn  iu  tleni  Kiscusteiiiliigcr  am  IniiiHtlierep  bei 
Glessen,  p.  Ki — KS,  —  Gojipcrt:  I  rliiT  dii-  MrsteiiiiTten 
Uölxer  dem  KjffhiUuers.  p.  ö9— !ö.  —  Weisbach:  Mine- 
ndagiKha  ÜMisaa.  I.  g,  109— UA  —  Jtoemer:  Kotis 
■Iter  JM)MMiA»nii)i^Ht  VartOB  aiaa  dar  Kreide  von  New- 
Jeraer.  p.  115—117.  —  Nehring:  Eb  Sperroophilnü-Skclet 
am  dem  Diluvium  des  UalKenbergca  bei  Jena.  p.  HR -129. 

—  Steinmaiinr  Zur  Ki  iintiii.'w  fossiler  K;OkaiL'>Ti  Sipho- 
liceti).  p.  130-MO.  -  MU,  \V.-rv,.kr  ["rluT  (i.n  .Nfirhelin 
ärenit  der  Serra  de  Jlniichique  im  sudlu  bon  l'urtuital  und 
du  daOMiben  durchsetzenden  Gesteine,  p.  141  — 18(i.  — 
Klein:  Hünerttlnjrisrhe  Mittheilungen  VII.  18.  Leber  den 
Bnracit  p.  209— 2ö<).  —  Stein  mann:  Zur  Kemituiss  des 
«Temllians"  im  sQdvfesllicbin  Deulschknd.  p.  251—263.  — 
TIB  Werveke;  Mineralogisch -i>elrographische  Mitthei- 
Inagaa.  p.  264—285. 

—  I.  Beilage-Band.  Hfl.  1.    Btutfpart  1880.  8». 

—  Miiun  i  PiiluHuii.Inmsrhfi  Stu.lir-u  inMii-biete  des  rhei- 
niachen  Dcron.  4.  Der  Kalk  bei  Greitenütcin.  p  1  —  112,  — 
Fiicber:  Ucber  die  mineralogisrhe  BcatiDimuuf;  urthaio- 
loriadier  Stebobjccte.  p.  113—161.  —  Koch:  fetrogra- 
n&Äa  o.  Ufcleiriaebe  VarUMiaa  dM  flniriiataflM  van 
IHM  in  Oalaiebenborgen.  p.  IfiS— 17& 

Boyal  Society  of  London  Philosophlcal  trana- 
aetiona.  Vol.  170.  Pt.  1,  2.  London  1879-80.  4«. 
— .]>*rwiit:  tethebadtr  lidaa  of  liica»  aad  leni-elaetic 
ipheroldi,  aad  oa  Oie  «ceu  Udas  na«  «  liaiding  nnelena. 
p.  i_3G  -  SrhaaUr:  Otlha apaoli»  af  i  ' 

Leop.  XVII. 


aueelwiit  of  exygen.  p.  S7— 64.  —  Thomson:  Eleotn- 
throamic  qnalities  of  metals.  Pt.  VII.  Effects  of  stres*  on 
tne  magnetisation  of  iroii.  nickel  and  cobalt  p.  55 — 8ti.  — 
Crookes:  On  repulsii  n  rpsultinjj  trom  radiation.  Pt  VI. 
p. 87— UU.  —  id.:  <.iii  tl;i'  illuTiiiniitiijd  of  lines  of  tnolecular 
pressure,  and  tlie  trajeitory  of  .Mnlecules.  p.  135 — lti4.  — 
Spottiswoode:  On  tbe  sensitive  «lale  ef  electiical  di*> 
rhargM  thmiigh  rarcfied  gases.  p.  16S — ^S0Ol — Xaxwelh 
On  stri'%!>fs  in  rareüed  gase«  arising  fron  iMqfUditlaB  «f 
t«m|)eratiir<'  p.  231 — ^266.  —  Hartler  and  HuthlgtOB; 
I<i  H>'iiri  In  s  Uli  ;)i<>  «ction  of  organic  substanrea  on  Ihe  ultra- 
viuli'.  rii\s  p1  thi'  s))i'ctrum.  p.  267 — 274.  —  llanuay:  On 
the  IHK Türhi  iimetfr.  p.  275  —  2SI>.  —  (i\»7.ohti>i>k  .  Au 
experimental  determiiiation  of  the  valurs  of  the  velocitiea  of 
normal  propagaiion  of  plane  waces  in  ditfercut  dircrtious 
in  a  biaxal  cryital,  and  a  ooianarisaa  of  the  naulta  wiih 
tlieiMy.  p.3S7— S78.  —  Niven;  On  certün  definite  integrala 
eocnning  in  sphcrical  harmonir  analjsis  and  on  tbo  ex|Min- 
iton,  in  «en'es,  of  the  |>otentials  ot  ihe  ellipsoid  and  the 
ellipse.  p.3TH — 417.  -  Gnrdon:  Measurenu  nis  oftlectnral 
lousunts  .Nr.  II,  On  tlie  sjiei-itii-  «apaciiics  nf  «ertaiii  ili- 
eleütnca.  Pt.  L^p^^417-— 44<i.  -^^arwinj^^^athc^j^MBssiuo 

a  viscous  spberoid.  p.  53» — 694-  —  Parlter:  On  tlw  atnc- 
tnr«  and  development  of  the  «knll  in  the  Laeerdlla.  Part  I. 

On  tili'  skull  (if  the  common  tizards  (Xncertn  offilvi.  L.  vtridi», 
aiid /'!".''"-'<  rirv;i,irri  j.  .')li.i  1140  ('riuikes:  ('MiilrilMitiuris 
to  moliN  iilar  physus  in  hij;))  vacua.  Maifnelic  dcricilioij  of 
raolecidar  triyci'tory.  I.aws  of  tuiiijiK'tir  r<'l4iti»ii  in  liii;h 
and  low  vacua.  Pnoaphorogenic  proiR-rties  uf  mulerukr 
diacharg«.  n.  641— 662L  —  Prettwich:  Un  the  origin  of 
tbe  parailcTroads  of  Lochaber  and  tbeir  buaring  on  otber 
phenomena  of  tlie  gladal  period.  p.  663—726,  —  Reynolda: 
On  certain  dimcnaiunal  propactiaa  of  laatter  ia  fha  gataaw 

State,  p.  727—846. 

 Vol.  171.  Pt.  1.    London  1880.    4«. — 

M'Leod  and  Clarke;  On  the  detennination  of  the  rate 
of  Vibration  of  tunintj-furks.  p.  1  — 14.  —  .\yrton  and 
Perry:  The  contart  tlieoiv  nf  vollaic  action.  Nr.  3.  p.  15 

—  ;!4  —  Lewis:  Res^-arches  un  the  comparatire  structurc 
of  ibc  cortex  rerebri.  p. IV)— 1>4.  —  Warren  and  Moller: 
Kxperünental  researrhes  on  tbe  eleiiric  discbargc  with  tbe 
Chloride  of  iiiver  battenr.  p-  65  —  116.  —  Niven:  On  the 
condurtion  of  hrat  in  «'flipniiids  of  revolutinn.  p.  117—162. 

—  Earl  of  Kosse:  On  some  rwent  imprnveraents  made 
in  the  mountin^s  nf  Iii''  !i  |rsrc;.i  s  nt  Hirr  Ca^tli'  ]i  1,53 
— 160. —  KoinHiii'H;  l xiiicluilin^'  diservations  n«  :li''  ]  ro- 
ntoter STStem  of  .Mc.iiu»ae.  p.  161—202. —  Noble:  Heüearciiea 
on  explosives.  Nr.  2.  Fmd  gunpoiHi«'.  p.  908— g80l>  — 
Farr:  EngUsh  reprodactioa  liMa; -pi  SBI— SB8.  —  Liwaa 
and  Gilbert:  AgricnltafaL  betanleal,  and  chenical  reiaha 
of  experiments  on  the  ndzed  hariMge  of  permanent  meadow, 
conducted  for  morc  than  twenty  years  in  succcasion  on  tbe 
same  land.  p.  38&— 416, 

—  Liät  of  roembon,  1.  Daeeaaber  1879.  4*. 

—  Prooeedings.  Vol.  XXDL  Kr.  197— IM. 
London  1879.  8«.  —  Gamger  and  Blankenborn: 
On  tbe  existcncc  of  Liebreich's  pratagon  in  tbe  brain.  p.  161 
-166.  —  Mallock:  The  measurement  of  the  ratio  of  lateral 
contraetion  to  longitiidinal  extension  in  a  body  ander  strain. 
p.  157  — Ifil  —  Micks:  Tbe  motion  of  two  sphere«  in  a 
fluid,  p  UiJ-  Hy.  —  KnyBton-l'iRott:  Mtcruscopical 
researciip.H  iu  hi^-h  iiowi.r  ilr-iinition.  p.  1(!4 — 16<>.  —  Liveing 
anfl  De  war    Nuti-  nn  speetroscopa'  pupcr».  p.  166 — IttS. 

—  Darwin:  The  detcrmination  of  the  secular  effects  of 
Udal  flriation  by  a  granhical  raatbod.  n.  168—180.  —  Mills 
nd  Smith:  BesMrcnes  in  cbendeal  eqnivalence.  Pt  3. 
Nickelous  and  cobaltoos  sulphatcs.  p.  181—168,  —  Abucy: 
On  the  produetion  of  coloured  spertra  liy  light  p.  Ii».  — 
Carnelley:  Relations  lietween  the  aiomir  weijrhis  and 
certain  physical  j.ropcrties  ot  eli'mcnts  auJ  rDnipu'.inJ.H- 
p.  190— 192*.  —  (ilaishor:  Separate  euumerations  olprimcs 
of  tbe  form  4n  -|- 1  and  af  th*  Um  dn+S.  p.  IM— U7. 

—  Jones:  Un  the  efltcla  af  aUanfem  aod  athB  aa  (ha 
ndial  tsadi«.  p.  197— IM.  —  Boborta:  iMUniuqr 

4 


Digitized  by  Google 


26 


OD  a  iifw  ti<lp-preilii  KT.  p.  — JiH.  —  ir  1  a  /  f  liroii  k : 
Doublt' rH'rJw  tion  »ud  ^li:'P^■r^i<ln  in  Ici'luiiii  spar,  p  2i'J  36. 
-    Devnr  ami  Sc'ott:  <in  tlic  v;i|iiiiir  «lonsitii'B  nf  potas- 

propertic*  of  hamd  »cetyleae.  p.  2(10—214.  —  Kiof  ud 
Rowney:  On  Ute  ori^n  orminmü,  slnetiind,  nddienlral 

charartcro  of  Ophitcs  and  reist«!  rorks.  p.  214  —  218.  — 
Dowiies  am]  Bliiiit:  Note  iiiwin  the  Miaviour  of  oxali« 
arid  und  tbe  «xalatrs  of  tlie  alkalicB.  and  <>(  )M>taii8iiim 
iodidi»,  in  giinlieht.  p  219 — 221,—  Hottunilf  v:  rrvliriiiiiary 
esperinuaits  on  tbe  eS'i-tta  of  longcontiiia«!  itnss  on  the 


tliMkiQr  «r  iilHida.  ik  9Sl-aa&  -  Ltwes  aad  Oilbnt: 
Agricidaml,  bottairal.  and  chemical  n-salti  of  •Xfcrimoria 

Oll  thp  mixp<t  hiTttajip  of  pprmanent  ineadow.  condocted  ISmt 
muri-  thuii  twi-ntv  ycurs  in  sucrps&ion  on  tho  Moie  laad. 
p.  2!!l>     :;:-14     .Xfistr.nt  t        Lewis-.  Oll  Ihr  rrim])«r*tive 

stnu'tnri-'      t|j  rt"\  (•■nliri.  p.  '£H  —  2:i7.  —  drd:  An 

arroiinl  iit  f\p<riiiiriita  mi  iti«  llidueni-R  <>!'  «"niioids  iipnii 
cry&talliii(!  fonu,  und  on  inovcnK'iits  obscrvtJ  in  raixtures 
of  colloids  witb  (Tj'stalloidii.  p.  238—346.  —  Lockyer: 
Itapart  to  tbi>  rommittee  on  solar  phynci  «m  tha  baaie  line* 
eoninan  to  «pou  and  promincnrp«.  p.  947— 968.  —  id.:  On 
a  iipw  inethod  «f  stiidj-iDf;  mi-tallic  vuiHuirü.  p  aOfi— 272.  — 
l'av  j-  Siipplcmentary  nnte  on  the  voIiMni  lrir  psiimatinii  of 
augiir  l>)  u!i  iitiiinoniaU-tl  rupric  tcst  >;iviiiL^  mim  liini  witboiit 
preripitati<.ii.  p.  272 — 27il.  —  Warrpii  nml  Miilh  r:  Kx- 
perimeutal  rvatwchos  on  thc  oJc4-trii-  diiH'Iwrgv  witli  Üte 
cUorid«  af  ■ili«r  twtttnr.  ^  9U— 980.  —  Hartley  and 
Huntlngtom:  ttmuthn  on  tbe  actiOB  at  orgaide  anb- 
■taacea  «n  tho  nltra-Tiolet  rajra  of  tbe  raeelnin.  Pt  3.  On 
anuaiaation  of  etMutial  oil«.  p.290— ass  —  Elphinatone 
and  Tiarent:  l'rpliminary  nnt(>  im  masiiplii'  Hmiits  in 
diaaaw  and  iii.ii;iift"-<  lf<  irir-  umi  liines.  p  2!»2  — 2tl7.  — 
Haaaaaaey:  Furthcr  p.iitii  ulars  <>f  tlie  trannit  of  Vtrniis 
mal  Iba  Mir 


IMin,  HwotiilRT  !t.  IH74.  obsmcd  on  tlic  lÜDialuya 
Mus&ourio,  at  Mary-Villa  Station,  p.  2!l7 — il<l2. — 
Stewart  aod  tiodggon:  Preäaämrj  npon  tu  iIil-  rom- 
ailtee  on  solar  phvsics  on  tbe  aHdaaca  in  favom-  «f  tbe 
existwid' of  ii'riaiii  sliorl  jimods  i-nr  mon  to  sulur  and  urrf- 
Stria]  phcuomi-na.  p.  :UCl — U24.  —  Iluniiay  and  üojrartli: 
(In  iln'  >  liiliiliis  i.i  MiijK  in  >;a,M'!.  ]i  321  — ;(•_>»;  'I'dio- 
Iiii-iMi.  I ':i  tii'  ai  tiiiii  ut  ijiii'].-]  in  pr- -ilni  iiu'  tin'  :-i;il(l'.'n 
«olidiluuUoii  Ol  »uuersaturiUed  ikilutiunit  uf  (ilaubi'r's  tmlt». 
n.  aas— ML  —  Glaiaher:  Oa  dafiaita  mtmla  inTatn« 
dBptle  fiuKtlou.  p.  891— SBl.  —  id.:  Valnes  oT  tbe  Tbeta 
atiaZftii  fanctions  for  cntain  valnes  oftbc  arinimont.  p.  ;I51 

—  361.  —  Russell:  On  rerlain  dtflnite  intejarals,  p.  .Hßl 
— 34!3.  —  Schurlenmer:  On  the  nurmul  |)uraftiiis  p.  3(14 
— Mi!)  -  (iullon:  Tbe  gtouiclric  Muan  in  \ilal  and  .-orial 
atatislica.  p.  aUö— ."MST.  —  ilcAlister;  Thc  law  of  thu 
geonctrie  nean.  p  3C7-  376.  —  hanglcy:  Un  tbestruciurp 
of  serotu  glands  in  rest  and  actirit^-.  p.  377 — 3K3.  —  Lans- 
Iry  and  Sowall:  On  tbe  rbanges  m  pepsin-formini;  glands 
diirin^.'  »  i  retion.  p.  388 — 3.1*1  —  EttlUgshau  BOn:  Ileiiort 
n»  ).fist'.-p.daoontöloytcnl  invratii.'ation.s  of  tlip  fo.s.sil  nora 
et  >iiii[i(y.  p.  — :!!H>.  —  l'ayley:  A  mtmoir  oii  tlie 
iinglp  and  ilmililf  l  licla-fiiin  liniH  p.  Hn7 — .1!IH.  —  l.ivcing 
anuDewar  On  thc  spcttra  of  soiliiini  «iid  {lolassinm.  p.  3;w 
— 4oa.  —  ii(l.:  Ou  tbe  revcrsal  of  tbe  lines  of  meiallic 
vapoars.  p^  MB— MM.^  OttMs  Tbatau  rtcttrie  bahariaBr 
of  aqueoua  aobrikm  «Mb  nerenritl  dedrodca.  p.  479— 489: 

—  Livelng  and  Deirar:  Quantitatire  nccmwerak 
periaMDla.  p.  483—489.  —  Dewar  and  Scott;  Fnrtber 
eaperimants  on  thc  vap<>ur  uf  potsünitim  and  Bodinm.  p  4!Xi 
— 498.  —  IVrry  aml  .\\rtoii:  On  thc  praitiial  -  luimn 
af  Iba  aUMt  gi-nvral  probicms  in  continuous  beaioa.  p.  4t<3-- duö. 

 yoi.ZXX.  Nr.  900— 205.  LoBdaa  1880. 

8*.—  Darwin:  On  thc  swnlnr  ihan?cs  in  thc  deinrnts 
af  tbe  orbh  of  asalcllitr  rcvolvini;  atH>iit  a  tidally  distortod 
plaint.  p.  1 — 10.  —  Tyndull:  'Mi  HufTs  cx[Mriin(iit5  uf 
tili-  .liiitliirnuinc)  of  air.  p  2i>.  —  IhiRtfins;  i  >ii  tlie 
phiiti.„rrapliic  sptitni  of  stars  p  -It  22.  l.ockycr:  Hn 
a  in  »  nii  lhud  Iii  spi  i  irnin  oliMTviuion.  p.  22—31.  —  id  ; 
Kotu  on  thc  Bpcitriun  uf  hydrugeu.  p.  31  —  32.  Ciore: 
On  tbe  caaiUaqr  elcctrMcapa.  p.  93—88.  —  id.:  Cbenioo- 
dMiie  vabdaoa  «fnaiala  uaoiuiiooi  af  nha 


p.    — 13. —  W  0 rt h i n (f  t  on :  On  thc  «poiitancou.s  .^i  ^incn- 

liUi  if  a  liipiid  annuluii.  p.  4»—«»       l'urkcr;  On  tlic 

hi.slolojjy  of  Hiidra  futca.  jn.  61 — ftü.  —  Mills;  On  chi-mical 
rcpuUiuil.  p.  ^8 — 69.  —  Wbipple:  Kcsulta  ol  aji  iuqulry 
into tbe Miiadicitf  of  raiafall.jp. 70-84.  —  Dewar:  btndiaa 
OB  tbe  «ectrie  are.  p.  8S— 98.  —  Liveing  and  Dewar: 
On  thc  sprnra  of  mainicsiiini  and  lithiura.  p.  !W  —  99.  — 
Russell:  On  i-crtain  di-tinite  inteufralü.  p  Km  UM.  — 
Jordan:  On  tlic  ciinstriiitiiin  uf  n  ulycirin«'  baromptor. 
]i.  Klfi— lfl8  -  Mavw.'ll  a  ]  i.<>ilili''tu.i-.ii-  ul  iliiirtiiij} 
a  motion  of  thc  solar  systcm  thruugh  thc  iiuninilcrous  ulber. 
f.  tC8— tun  Oanc««:  A  mMb  en  Brelagon,  III— IIA 
—  KtTen:  On  tbe  iaduettan  of  elaetne  eimenta  b  iniidte 
pbt«!)  and  spberinl  sbeih  p.  11^117.  ->  An  ad  eil:  On 
thc  physii-al  ronstants  of  liqnid  bjrdncidarlr  a<-id.  p  117 
— 122  -  Ihorpf:  \  ma^nctir  snrvejr  of  tlip  firtictli 
pjiralli  i  in  Ni.rtli  .Xracrini  bctwi'rn  thc  Allanni  n.  ijin  und 
tili'  (.iial  Salt  Ijikc.  ruh.  )i.  i;t2— l.*!!.  —  I.iveinu;  and 
Dl' war'  I In  thc  spcctra  of  the  Compounds  of  carlion  with 
bydroiä.'ii  aml  iiitrogen  p.  1S2— Iftl.  —  lliixlcy:  On  the 
epipubis  in  the  dog  and  fox.  p.  162-163.  —  l'ewar:  Studies 
on  the  chinoline  series.  p.  1B4 — 168.  —  id.:  Note  on  tbe 
dcctrulytic  cxpcrimculs  p.  17l>  172  —  Spottiswoude: 
On  sollte  of  thc  i'fi'ert.';  produnil  by  an  iiidiii-tjon  coil  wilb 
a  De  Mcritcns  ma?iirto-clcctrii  niailiin''  p  17:1  17^.  — 
llaniiay  and  lloi^arth:  On  thc  solnbiliiy  ^  'li  i-,  in  gasen, 
p.  178— "iHs.  —  ilanna}::  On  the  urtiUaul  funuatiuu  of  the 
dianeBd.  p.  ii«<~i^.  —  Neblet  Mate  en  tbe  enitence  of 
petaatfaun  liy)>o8ulphitc  fa  tba  aolM  leaidne  of  ftred  gun- 
powdcr.  ]>.  I*i4-3fi9-  —  Siemens:  On  tbe  dfitamu-clectrie 
currciit  and  on  ccrtain  mcan«  to  improve  its  stcadinna. 
p.  2ltH — 210.  —  iil  :  (In  Ihn  influpnre  of  elcttric  li;<ht  npon 
vc-_'i-t»tiun  und  on  i  '  rtain  |il;\-ii  .il  priliciple»  invoNml  p.  210 
— 219.  —  Hani(lituii:  On  »oiiic  clcmcntary  principlcs  in 
«iiiiiml  incrhanic«.  Nr.  l.X.  Thc  relation  betweeii  thc  masimnm 
work  donc,  tbe  time  of  lifting,  and  thc  wriKhtü  liftHl  by  tbe 
arm«.  p.319— 224.  —  Uaskeil:  On  the  tonirity  of  the  heart 
aod  arteriei.  p.  226 — 227.  —  Kttinpshauscn:  Report  on 
phyto-patoeontolopiml  inve«ti<.'alions  of  thc  fossil  nora  of 
tlie  Ainm  Ray.  p.  22S — 236. —  HfhRfcr:  thi  the  stnictiire 
of  tlic  immalure  ovarian  umimi  in  thr-  coniniKii  tu»)  and  in 
tho  rabbit.  p.  237  —  2.ji>  —  .Mac  Mnun  Ib'scari  lir»  iii;o 
tbe  coluuring  raattm  of  tiuuiaii  urtue.  «ith  an  uf^cuuiit  uf 
tbe  aepantiiaa  ef  mobiHa.  p.  960—969.  —  Geddea:  Ob 
Ibe  eoalocenee  ef  amoeboid  celli  into  piamiodla  and  an  tbe 
so-ralied  roagnhtion  of  invertebrate  fluid»,  p.  252— 3S4.  — 
Darwin;  On  thc  analylical  exprrasions  which  give  tbe 
history  uf  n  ftiiid  planet  of  small  viM-osity.  attcnilo<I  by  a 
siniile'sjKcllitu  ji. '.!r)ri  27H  -  T  Ii  ml  ii' b  ii  in:  On  the  niujiti- 
eations  uf  tbe  spei  inim  of  potassiuin  »hirhare  effectod  by 
thc  proscnrc  of  phosjphoric  arid,  and  on  the  inorganic  basea 
and  salts  whirh  aro  found  in  comhination  with  etfucls  of  tlie 
brain.  u.  878— 366.  —  £lpbin«tone  and  Vincent:  Ob 
magnctic  cimtita  m  dynamo*  and  nia|peto-cloctric  machinea. 
p.  297' -293.  —  Siemens:  Sume  turther  (ibservations  on 
the  intiuenee  of  rlntnc  linlit  iipuii  vejretatiuii  p.  SM 
2U!>.  -  ReynoliN  Nutn  on  thermal  transpiration. 
p.  3(>n  — 302.  —  S|M,t;iHxv  !.'  .Ulli  Moiilton:  On  (hc 


sensitive  »täte  of  varunni  diicUarjics.  p. 3U2 — 804.  —  Owen: 
Deseription  of  soae  rcnuüna  M  the  jngiMiie  laad-linrd 
{Mf»ialaniu  priffn,  fhrcni.  p.  801.  —  Da  Fenvialle;  Ca 


an  e"lertro-niiiirt!etie  ^yrusiope.  p.  8415  —  909.  —  Ererett: 
Rp|M>rt  on  the  expluratimi  ul  tbe  lavcs  of  Born  CO.  p.  810 
— 322.  —  (iore;  hlTi'i  ts  ut  i  leitrii'  nirrent!»  on  thesurfacca 
of  mutiial  fonlai  t  <>f  aipieoius  solntions.  p.  322  —  32:1.  — 
Rumsay:  On  thc  i-ritieal  stau-  of  gasen,  p.  323— .329.  — 
Mallet:  Revision  of  thc  anatoinic  woight  of  alnminiiim. 
p.  329  332.  —  De  la  Rite  and  M (Iii er:  On  tbe  beight 
of  the  -iMroni  lioreahf,  y.  332—334.  —  I.nckyer:  Note 
011  thc  siKTlnim  of  carbon.  p,  335—343.  —  Arinstronff: 
On  tbe  liinnml  Variatio  n  in  tbe  arauunt  uf  farlion  dioxiile 
in  llie  air  y  3 13  —  il-Vi.  Sniilh;  Me-isiin-nient  of  tbe 
urliiii.~ni  ot  tbe  siui's  rays  und  ul  ilmlipbt.  p  3.>>  Xt'.i  - 
Haiiybtun:  (»n  svinf  i  li-nienlar)  prim -pli  -i  in  aminaj 
nui'hanic&.  >>r.  X.  turthcr  lUustrutions  of  tbv  „Law  of 
fittigue".  B.  SW— 866b  —  BurdeB-Sanderaes:  Setice  ef 
teUMr  eanarimamal  iMaarcbaa  ontbotinieralatioaa  of  tba 


Digitized  by  Google 


27 


«leliaionrweMn  in  tlwvcotnde  of  the  ti«Mt  of  tbe  frog. 
■k  373— 989.  —  Id.:  On  B  ntm  rlic«t«mie.  p.  8H3-  3>r(7.  — 

ViiK's:  On  ths  clM*miral  mmriositinn  of  alciiriMi^-irrabis. 
ji  3"-7  —  888.  —  Bro«  n  «ml  fli  ri'ii  i  lixr^inii'ti* 

u|iuu  tlie  brdniljtir  lc'nu<>jiu  ul'  ike  ltaul'rl-aJ^  iumI  uiuiU  in- 
tMtiit^  p.wn—in.  —  Ovm  On  i£«  ot«  of  the £eh»imm 
Aartrtc  p.  407.  —  Preece;  On  lom«  thermal  cffccu  of 
ewctric  currriiis.  \\  4m  4\\.  -  I'crrj  aml  Ayrtnn; 
A  preUminary  ari-i.iim  t^f  thf  nductinn  o(  tiliscnaiicms  im 
Mraiiiiil  tnnti  r.ul.  jiirs  iimi  Vuliaim  icrs  |i  411-  I.U> 

—  I'ji'k'  r  Oll  tili- jinii  tiirc  aml  il<  vi'lM|ii!ifi,l  l  i  tlji' ^kull 
in  llu' lialratliia.  ]i.  4ii.>-  Hiisisi'U  aml  Wr  M:  (»ntlic 
ri'latiun  of  the  arvn  tu  titv  lutal  iMlrok'cn  of  the  urioe  üi  iliMUiiC. 
p.  4»»  444  —  \Vf»l  aiiii  Hiis»i-ll:  Ou  the  «iiiuuiit  of 
aimgai  esdctcd  in  the  urinp  I>t  nuui  M  tCft  ai.444— 44A 

—  BftBiitjr:  Od  the  anificnl  t^urmBtion  of  ue  dSaaiond. 
p.  460—401.  —  I. Ol  k\«'r:  Kiirihcr  note  ou  fbo  sprrtriini 
of  carl'O».  j>.  4<>1  4H8  Crocikon:  (In  a  fourlh  statp 
ol  malttT.  |i.  4<i!< — 472  —  Thio;  Ou  Utictmum  /«Affir/iiiM. 
y.  A'A  4TS  Ujiniiu):  Uii  die  .■»uile  of  fliiiil»  a!  tiieir 
critkttl  icnpcntures.  p.  478 — 4HI.  —  id  :  On  tbc  solubility 
«r  MittilB  ia  gMe».  p.  484—4811.  —  LiTciDg  «nii  D«v>rt 
Kate  «w  Um  kutor}-  of  the  rariraii  iiiectrum.  p.  490—401 

—  ili.:  Od  the  ipcrira  of  the  comiKiutKls  nf  rarlion  wilk 
liidriigeu  aad  idtniKcn.  |i. 494 — 60H.  —  bwiiit.':  uu  cemte 
pfrefts  nf  Btlfs«  Ml  siift  iri'ti  »itri  |>  .Ml) — 515.  —  Hone: 
MeiDoir  un  AUrrs  thrnrein.  p  üiri— .">l!i.  —  Kllis:  Nuli-^ 
of  oliM-natkiiiii  on  miitir«'  ht'uia  p.  .'W.'i.  —  Dewar: 
On  the  lowi'rinp  of  the  frfiviii>r-|M)iiit  of  water  by  prettsure. 
p,  439— 588.  —  id.:  Oii  the  chtM-aJ jwini  of  inixed  vapouri. 
p.  688-M&  —  GUdatone  and  Tribe:  The  ahnBipliim- 
kmGm  rcMtioD.  p. M6— SSO.  —  Williamion:  Ontheoiwa- 
niMtioa  of  tbe  foüsi)  tilaiit.s  of  tlic  <  iial-incattireii.  p.  MO 
— 664  —  Lawett,  (•ilhcri  aml  Ma.-ltrM  AnrU'ultural, 
biilaniral.  and  rhcniiiul  n--nlts  of  <'.\i'i  rini'  lll^  on  lli^'  inixi.)! 
hcrliaj^'i-  vf  |M  iii.iuii-m  nn'inlow.  ciiij.hii'i.  il  t.ir  ninrc  i1i.im 
twcatv  years  m  äucceaiiion  ou  tlic  !.anu^  Ituul.  l'atX  2.  I  be 
hMHKtt  nmlta.  p.666-<'>ö7  (irecnfield:  l'reliiiHiMrjr 
aots  Ml  MHM  pointa  in  the  (lathnl»;^  of  anthns.  with  eipe» 
cM  nfereiM'e  to  the  modilu  atiun  of  ibe  nroppriips  of  tha 
Btutthu  anihracu  by  cultivation.  and  to  tne  pruifM  ii\e  in- 
(Inenrp  of  inoi-uUtioii  willi  a  niMlified  virus  p  ft57 — 5(Ht. — 
UeiT;  Uu  the  inioci<ne  iilauts  ili,si  ovcmJ  on  the  Markenzie 
river.  \i  {Mi— 6^2.  lU-  In  Kue  aiid  Müller:  Kxpm- 
mmtal  rcsearrhes  cm  the  eleitrir  di«:barKr  with  the  ililo- 
ride  of  »ilver  battery.  p.  Wö— 672.  —  Kobiniion:  On  iho 
omianla  of  the  cup  aiMinometer.  p.  ö72 — 674.  —  Mallet: 
Note  on  the  beariiig  on  tbe  ntoniir  weicht  of  aliimimum  of 
tbe  fact  that  this  metal  orcludes  hydrojjeii.  p.  674-  67li.  — 
IlaKgin<i:  On  tbe  »pecinini  of  tlie  tlame  of  hydrogen. 
p.  67»— 660.  —  Livetng  and  Uewar:  Un  the  apectnun 
«f  ««Mr.  f.  MO— MB. 

Royal  8oc.  of  Victoria  in  Kelbonnie.  Trana- 

actions  and  proceedmgB.  Vol.  XVI.  Melbourne  1880. 
8*.  —  Ellery:  On  the  relalion  biim-.ii  tonst  lami^  aii.i 
dimaU!  in  Victoria,  p.  1  —  ü.  —  Campbell:  KAueduieuts 
on  the  toiaUe  atniiigth  «f  a  fnr  of  m  cotoniai  tünbcn. 
p.  e— 10.  —  Howitt:  Um  doritea  and  gnädtta  of  SwHft 
Creek  «od  their  eontaet  zonp«,  with  notes  on  the  auriferona 
depoaila.  p.  11- Äi.  —  Tenison- Woods:  On  the  ßenua 
Aatathia  of  Lainoiiroux.  with  a  deseription  of  a  new  »peries. 

K'-  118.  CodriURlun:  Notes  on  the  «ustoins  of 
Mota,  Bank«  Islands,  p.  119—143.  —  Newbery:  Some 
MW  locaüties  for  mioenla  in  Victoria,  p.  144  —  146.  — 
EUery:  Tbe  tidal  datum  of  llobeon's  Bay.  p.  146—148.— 
Satkarlaad:  On  the  method  uf  calnihtwig  the  incrancnt 
iatbefslae  of  Land,  p  14h-  i53.  —  Joseph:  llughei' 
induction  cumuls  baUnee  aiid  Mitiomelcr.  y.  \M  \K< 
Tavior;  Notes  ontbegeology  o)  tl..  W  .  M  l  amar  dj.stiiit. 
p.  ir>.'>-  166  —  Keroot   Nötea  on  amall  motora.  p.  166 

—  170.  —  White:  Obxenatioat  Of  tlw  OatV  HMUm  Of 
Mar«  iu  187».  p  176—179. 

Beglflokwünaehimgiuhrift  do  Frankfurter  phyei- 
kaüielMD  Taraiiu  wa  Jobalieier  dea  ICGJAhngoii  fie- 
Mktm  dar  Dr.  J«Jk  Oh».  flamhihitglaaliMi  Mlbuv 


am  18.  Augurt  1863.  Frankfiirt  1868.  4».  (GMchonk 

de«  Ilra.Dr.R.Boettgcr,  M.A.N.  in  Frankfurt  a.M.) 

Boettger,  Bndolph:  'liilii'Hari-sclic  ri-lM  r...i<  lit  der 
B|ncili.-.<lii.n  (iewichte  der  Körper.  Frankfurt  a.  M. 
183T.  8*.  -  lititrafri-  zur  riiysik  und  Chemi«b  WLl 
—  3.    Frankfurt  a.  M.  1H3Ö  — 1846.  8«. 


\Voni  16.  SepUinber  bis  ]'>.  ÜctühtT  1H80.) 

Soc.  Soiant.  Fennica  in   HeUingfori.  Acta. 

HelFinfarloi-siae  1880.  4".  —  LcuiBtroni.  ItedoRorelse 
for  juKleriii)?  och  luidernokuing  af  deeiiligtKej»erliga  Seiiaiei» 
nppdraf;  for  Finiika  atatena  rUtning  frSn  Fraukrike  ock 
hterige  anskaftadp  ttoniaUmltt  oeb  vieler  p.  1 — 110.  — 
Ni'ovius:  Fi'rsok  att  med  (fpumelrieus  tilUijolp  utverkla 
o<  h  lor.illminlijia  lieKr*']>|vpu  om  aualyseiis  >.'riiiidop<  ralioiier. 
p.  III  lii4j  -  Huus.iorff:  Melbo<i  att  uHc»  kla  nlutioner 
eniell.iii  liiü.it.i  In: im  1  >  cosariaiili-r  (n->p- iinaiianlor  .  y  I>i7 
— lao.  —  id.;  Um  buuim  torment distrrinuaanter.  u.  IUI — 'JUä. 
—  Gaatrdot  teijtaiictollochaeitageaiige.  M»  fkmmOm 
m,  dntuber  üAenetning  bemugegebMi  tob  AmiiofC 
Pl209— 282  —  Sonrandor:  Sur  le  disrriminant  de  VtmUt- 
tion  dunt  depeudent  hu  iui'Kaliti-8  fM-rulaire«  des  planMOI. 
p.  2.'>7  -  -7J.  —  M  i  1 1  a  K- l.cf  f  ler  :  Knnklions  tenretiska 
hin  ;i>  r    y  -'T.l  Hoiisdorff:  I'oIht  r\  iiUsi  li-pro- 

jckluKi  lo' Svsicnir.  p.  iili7— ;ilo  — Ityldi  n:  \  ersjurh  einer 
niuiLi'inati'.i-lien  Tlicorle  yiir  Krkluruiif!  de«  Lichtwecliaeii 
der  v<'ra:n!»Tliilun  Sterne  ji.  S4&  —  4<i8.  —  Tißerstedt: 
Slndier  'ili-  r  n  !■(  ii-jiii-i      Ner\eureiziiiijr,  y.  Oiia 

£.  AccAdenua  dei  Lincei  in  Rolu.  Aiti.  Auun271. 
1873 —  74.  S«'r.  2.  Vol.  I.  Roma  lbV5.  4«  — 
Anno  272.  1874— T."!.  Ser.  2.  Vol.  II.  Koma  1875. 
4».  —  Anno  273.  1875—76.  Ser.  2.  Vol.  III,  Pars  1. 
Transeunti  e  kulletino  hiWiografico.  Pars  2.  Memorie 
dclla  dasse  di  «cierae  fiiticbe,  iD«t.einatiche  e  natnrali. 
Fan  8.  Momoria  daUa  olaae  di  Bciane  BKmli,  atorioha 
a  fikdogidia.  Raaia  187«.  4*.  —  Aano  276.  1877 
— 1878.  Ser.  8.  MHnatia  daffla  clause  di  «cienaa  fiaidM, 
materoaticli«  e  natoralL  Tal.  II,  DiKpotisa  1,  S.  Borna 
1878.  4".  —  Memoila  daUa  clasH*  lii  M-ienze  morali, 
Storiche  e  philulogicha.  ToL  II.    Koma  1878  40. 

Paulitsohke,  Philipp:  Die  geographische  Erfor- 
■ehnng  dea  Afrikanlaohew  Oontinoita  voa  doa  Altoataa 
Zeit«n  bia  auf  miara  IlBga.  S.  Adhga.  maa  1880. 
8«.  (gek.) 

(PaMogfelgtJ 


Prof.  Dr.  J.  HtiBrUk  Bakaick:  Der  naaaC 
Man  clM  imita  Ma,  aaeb  Sohiapsralli. 
'HH  1  Karte  «ad  8  HoliBtialMa.   Lalpaig,  bei 

Alwin  Georgi,  1879.  8*. 

Während  der  letxten  Opposition  de«  Mar*  (im 
Jahre  1877)  hat  dar  atiagewichnete  Mailibider  Aatro» 
nom  SchiapnrolB  «ntBT  dem  klaren  Himmel  aaiaar 
Sternwarte  diaaaa  vaa  smitaiofaatco  PkoeUn  «teor 
griiiidlidMD  und  BMnlwiMiwidaii  üjBtataaaliBwy  ttiott 
gCMunmten  Naturrerhältniase  nnt«m>gen  and  iKt  dabo! 
namentlich  m  aehr  intweaiaoten  Ergebniaaen  Ober  die 
▼oiW  anr  gaaa  «avoIhtiBdig  faakaaDt  gawaaaaa  Ba> 

gefbhrt  worden. 

PwJbHOv  fll^bttick  Yflidli^Ht^ 

*• 


28 


relli's  epocbeaMcbendea  Werk:  «OsMrvBZioni  »strono- 
Budn  •  tiielM  nl  am  di  rotaBone  e  iBllft  topo- 

gnflA  dcl  pianntfi  Marte",  worin  A'iv  ppdarhten  F.r- 
ftlnilM  nicsdergelegt  sind,  in  vorlicgciider,  schon 
dnreh  ihr  wmbmt  AeuMi*  and  dk  gaten  graplü- 

achen  Zuthatpn  Ach  rnipfehlrnclFn  Schrift  pinem  wni- 
teren  Publikum  in  dcutscbtr  Sprache  wenigstens  aus- 
ngawriie  suglsglich  gemacht  n  habea. 

Kr  wpndet  sich  nicht  im  Astronotnpn  von  Fach, 
Bonücru  an  die  Laiiu,  dcueii  er  luit  aller  nur  wüu- 
nhfluwcrttieii  Klarheit  und  Ausführlichkeit  zunüchst 
die  aatrononiiGchen  Elemente  der  Marskiinde  vorlührt, 
nm  dann  nuf  ds«  Hauptthi-ma  zu  kommen,  nämlich 
aaf  die  Areographie,  wie  man  in  Analogie  lo  «Gw- 
(imphie*  dia  KatnrbaacbnUmiig  daa  Ifan  gaoaant 
hat.  Hu  mua  aageafeaheB:  aoweit  lUMn  Kemitiiias 
▼om  Weltall  rekht,  giebt  es  keinen  andern  Hnnmels- 
targar,  dar  ao  aahr  wia  der  Man  dao  Naman  emer 
,nralteB  Erda*  TarAenta.  Zwar  ist  «r  viel  Uainar, 
Inner  bedacht  an  .Sonueuwärnie  und  Sonnenlicht  aU 
uier  Wohnplanet,  aber  er  baaitsA  wia  dicaar  üeht 
mar  «faia  Atmoaphira  —  die  ^  hei  aadaroi  Plaoataa 
ebt-nfftlls  (.icher  iiiulifii/wii-.'ou  hi  — ,  sfiinli  rn  niisM-r- 
dem  auch  trübe  Wolken,  die  über  die  beilere  Boden- 
flSeha  hinwcgtehwebend  dantHeh  durch  daa  Fernrohr 
heohMbtet  wcrdf-n  könnfn,  »]fo  wohl  nurh  Rrtren 
md  Seiuea ;  selbst  in  seiner  Trop enzone  Mb  öcbiapa- 
ralU  plMiffidi  aieh  ainalaOaBda  gaas  Hdita  üahent^, 
dia  schon  anihrin  Tntr?  vfif.rhwnn<lpn  warcit,  ni;il 
dwtai  aie  gewiss  nicht  unwabrscbeinlicb  auf  Scbnee- 
fidla;  noch  mahr  vor  ZwaUal  gaaiehart  ist  aaioa  An* 

aahBM  Ton  Eis-  und  .Schnf^ebederknng  dar  Polarzonen 
des  Mars,  da  diese  ihre  weisEcn  ilaabcB  regelmitesig 
aar  Sommerzeit  abthun,  das  Weiss  deraelban  dann 
Sbargeht  in  ^an  Dunkel,  welches  sehr  wahrscheinlich 
■la  OceanRpiegel  den  grOnsten  Thell  der  Plancteuober- 
flttehe  überdeckt. 

Die  mehr  Lieht,  und  xwar  idthlich  schinnnemdaa 
licht  znrfiekstrahlen^  FlSehen,  die  jenes  Dnokal 
mehr  inaolar  als  coutincntal  unterbrechen,  werden 
vir  Bit  ScbiaiwreUi  mid  Schmick  genatgt  aain  ans  ala 
Land  TaRnitallea  TJnA  auf  die  »  der  Tarlheilung 
des  Festen  und  Fliiasigen  sich  kundgebenda  BigCD- 
thOmlichkeit  dea  Mara  geht  nun  dar  VerftaMT  io  daa 
heidam  ScUtuakapitda  beMindera  anafllhrUeh  da,  um 
an  der  Hand  einer  Vergleicbang  derselben  mit  irdi- 
achen  Znstinden  die  Richtigkeit  oder  Unrichtigkeit 
gawlatar  Thaoriaam  an  prflfen. 

ZuiTst  wird  am  Verhalten  d<-g  gronsen  »(kd- 
hemispbärischen  Polanneeres  des  Mars  die  Adhinutr» 
GMU'aaha  IiiHait.11i«oria  gifHIdt  AUardinga  lat  daa 
afai  i^toekMiar  Gadnka,  dau  m*  diaaa  Lahi«  auf 


Erden  Ar  möglich  hielt  bei  wachsender,  beatehentUch 
■ailwciiaa  baraila  grOaaar  gawaaanar  Bawaiiti  iaitlt  dv 

Erdljtthn,  das  hätte  Kachlmr  Ares  nun  hart  zu  QB- 
pfindeo,  der  bei  einer  5*,«  mal  stjürkeren  Exceutricitiit 
aefaiar  Bahn,  alaar  nn  5  •  aMrkeran  NeJgmg  aaiaar 

Riitiit;r-n!-ii5e  zur  FV'i'ai'  d-M'  N'*zti-rcn  eini'  f-'idpol- 
Winternacht  von  iiäh  Tagen  alljährlich  durchzumachen 
hat,  gagMi  Vfttmeausstrahhng  aar  gaaohOtat  durch 
einen  halb  so  dichten  Luftmantcl  wi"  niiHcre  Krde. 
WaR  aber  geschieht  V  Statt  das»  A;:-  Ki^kalotte  von 
Jahr  zu  Jabr,  Winter  llir  Winter,  an  Umfang  wie 
Uubu  zunimmt,  den  Schwerpunkt  dea  PUneteo,  wie 
jene  Theorie  iur  die  Erde  poatolirte,  mt  dia  Seite 
des  „meilendicken"  Eispanzeni  verrückend,  schmilzt 
daa  EiM  dea  antarktiaehan  Mazamaena  in  etwa  2 ' 't  E^d- 
monateo  in  aeiiier  SoBananeit  nfaiailaaig  gans  wag 
hin  auf  ein  winziges  Bastcfaeo,  daa  WBHiUilidi  lia 
Ciletschercomplex  aufimiUBan  ist. 

Sodann  aber  audit  der  Yarfinaer  aaine  eigene 
Tlui.iii'  Min  der  Umlegnng  der  Erdmeere  nm  Mars 
ak  dvurch  tbatsjehlichs  Aoaktgieen  baatfttigt  ao  «r^ 
weiaen.  Und  in  dieaer  Hinaieht  uftehta  ar  afciht  jadaa 
Ix'^er  OlH-rzeiigt  hahen.  loll  natürlich  ^  Oaiaiaa» 
heit  der  so  viel  stärkeren  lüuentricitM  dar  ICaniialiB) 
bann  Man  eiae  noeb  weit  IciCfkigere  ünaaetanng  der 
sclimcly.flüssigcn  InnenstofTc  erfi  sein  iilt  l«  !  der 
Erde,  einmal  gegen  den  Nordpol  hin,  wenn  niinlioh 
die  aOrdliebe  Halbkagel  ihre  fialtaaaai4ilhrigeMode 
pnisiter  Anzichnng  durch  die  Sunne  durchniachtp.  das 
andere  Mal  gegen  den  Südpol  hin.  Der  dadurch  ver- 
oraaehlaa  Verlegung  daa  Sefawerponktea  bald  aach  der 
einen.  Imtd  nmli  ih  r  anderen  Seite  mÜHste  allerdinfts 
das  Weltmeer  in  Zu-  und  Abstrümungen  gefolgt  sein, 
bald  die  Nord-nemisphäre  unter  Waaaar  aataaad,  alao 
gleiehieitig  die  Süd- ilcmicphärn  mehr  und  mehr 
trocken  legend,  bald  umgekehrt.  Der  Pianet  Hars 
soll  das  nun  Alles  in  einem  „greiaenhaiten*  Heat- 
atadium  zeigen.  Der  Verfiuaer  bietet  aUen  Sdiariainn 
auf,  um  uns  darüber  zu  beruhigeo,  dass  beim  Mars 
gerade  keine  der  beiden  Halbkugeln  ]wlwärl8  über- 
wiegend bindreich  üt,  wenn  auch  das  Sadpolarbeckea 
einen  gröaaeren  Umfhng  heaitst  ab  das  Nordpolar» 
becken;  er  rii  t  >  Imehr  unsere  Aolmarkaam- 
kait  auf  dia  Jaodreicbe  liqastoriale  Mitte:  deraa  Zer> 
trenaoog  ia  Liaelaehollen  durch  gro&senthcib  aord- 
südlich  gerichtet«  Meerengen  biete  zwingimde  6e- 
weiae  gewaltiger  Flnthea  bei  den  aieh  wiedarholeD- 
dea  Yerlegungaa  der  Oeeannaaae  aaeh  Nord  and 
dann  wi<i1i:-r  iiiicb  Süd.  DasH  sich  diese  oceaniscben 
Mehdional-Kanftle  sQdlich  des  Mars-Aeqnatora  vieUisch, 
wie  «•  Mwt.  waadMficb**  aanmdan.  aai  «äw  FoIm 
dar  raUtoiiaeha«  Ahaofawaakaag  auf  dar  aOdllelwn 


29 


Halbkugel  nach  links;  ja  in  cinigf-n  ftlr  Untiefen  ge- 
haltenen StreifeD,  die  sieb  angeblich  in  der  RichUmg 
«B  dto  TOB  dwwillw  hurt  mU- 
LaiMlfrnpfTdente  anfiifrfii  utül  die  um  im 
Fonrahr  matteren  Lichte«  erscheinen  als  die  meisten 
tbrig«n  UntarlmglMngw  im  ÜMmdittlnb,  Mllaa 
wir  ADtdiwnDmungvprodaete  erkennen. 

Indeeeen  die  itordiiüdlichen  AleercHgaMen  brechen 
nwhrfiwh  fast  rechtwinkü^'  in  östliche  Uichtung  ma, 
schon  unter  10  und  20  *  sQdlirher  Breite,  und,  za- 
gef^eben,  die  nwtter  leuchtenden,  nicht  ganz  dunklen 
Fläi  bt  n  Koien  (tetkita,  w«r  mfichte  sie  vertrauensvoll 
tftw  A  n»»t>»niiMiy  w  uuprcelnn,  wer  mit  äieharheit 
gHnnto  Awigntnltaiig  de«  Landet  flberhanpt 
alt  ÖM  Wirkmg  der  Meercsgc walten  hinstellen?  Da 
S«St  doa  groiaa  Imel  im  SOdmeer  dea  Uara,  angO' 
tthr  bilbwegt  iwieoben  Pol  and  Aeqnator;  ilire  TOnd- 
Kehe  FIhcIil'  rricht  durch  etwa  25  Lftngengrade,  ein 
iOgelartiger  Oatanbaqg  dorchoiiast  deren  60.  Letx- 
tanr  ktaate  doeb  nnmOgRdi  durdi  meridionale  Floth- 
tbStjgkeit  uufgtl/aut  sfin  als  AIifhIz  der  mitgirisspnen 
fldmttoloffe,  umaäumt  doch  bei  der  dicht  uatlich  be- 
nachbarten bael  (Hdlai  genannt)  em  nondiiebel- 
fiirniipt-r  S'trfiAii  des  nümlirhen  gedilmpflcren  Licht- 
schimmers umgekehrt,  gen  Westen,  sein  Land!  Auf 
Erden  haben  wir  iwet  groase  Archipele  und  efaun 
kleinen  mi'  .i'inlii  h  nr^iilsüdlichen  Meerestrennmigfu, 
wie  sie  dem  wundersamen  „Tropen-Archipel"  des  ge- 
aammtan  Mnra- Aeqnitorialgftrtel«  ink«nman:  den« 
»rktisch-anicrikftnisrhfn ,  din  tiinlaii»ch<-n  und  deu 
dänischen,  lud  lH.-i  die^tn  Laben  wir  die  liegrtin- 
datatn  jbveraicht,  dasa  nicht  daa  Meer  aidi  die  Koid- 
»ödwege  gewaltsam  bahnte,  sondern  eine  ruhige  *ecu- 
lare  Einsenkung  des  lindes  Kbenen  und  Tbider  der 
tieCgrea  Lagen  allmilhlich  unter  den  Sec«|>ii'gel  tauchte. 
Ferner,  wo  sich  Untiefen  an  LandflOchen  auschlicsaen, 
wie  nm  die  britischen  Inseln,  entlang  dem  ganzen 
Oetgeetade  Asiens,  in  Nordaustralivn ,  im  U^ten  ilis 
SBdbnraa  yon.  Amerika,  —  da  haben  wir  nnteneeiecbe 
FeatlandioclEel  ab  Sporen  diedcm  in  diesen  Oegenden 
weiter  ins  Meer  reichender  Kestlnndo  vor  uns.  Sollten 
wirklieh  atil'  der  Oberflfttbe  dea  ^ars  die  ooeaniKben 
Qewalten  eo  furefatbare  Alleinberrseber  111>er  die  Land* 
geatulf unpcn  gewepen  sein?  Dana  wSrc  dir  Mars  etn-ii 
in  dieser  Hinsicht  keine  „sweite  iürde".  Sicherlich 
ab»  wOrda  aincni.lIoiBdbewobner  naaere  aeiebte  Oalaee 
ttieht  beller  erscheinen  als  der  tii-fstu  Oceuu ,  der 
pndflaebe;  wanun  eollUin  uns  die  Mara-UuUefen  last 
eo  dartüdi  irMdidB«  «ia  die  Man-Lliidar? 

Alfrad  Kirehheff, 
M.  A.M. 


CoppernicTis  als  ATzt. 

Yen  Dr.  L.  Pnwe,  Frafeiaor  aa  tijnuuanm  in  Thorn. 

M*  As  Ha 

Das«  Coppernicus  w&hrend  seinerlangen  aka- 
demischen I^hnntt  neben  dem  kaooniioben  Beehta  nnd 
den  philosophiseb-natbematlieban  ^asenadafteo  avch 
medicinigchen  Studien  obgelegen  hnbe ,  war  im  All- 
gemeinen bekannt.  Schon  die  ersten  Biographen 
hatten  daa  Wort  eiaai  Tranndei  fibeilieferl,  der  groma 
Mann  sei  wie  ein  zweiter  Aesruliip  vrrohrt  worden.') 


Ebenso  hatte  aich  la^gn  fan  Lrmkndo  die  Tradition 
erhalten,  daaa  Gopparnievi  bereitwiUiget  den  Leiden* 

den  Peine  ilrztlirbe  ReihOlfe  habe  zu  Theil  werden 
lassen.  Allein  erst  die  nencaten  archivalischen  For- 
adinogaB  hnbm  aoirohl  Uber  dia  Zeit  «nd  den  Ort 
aeiaer  medleiaiieben  Vnrliildung,  wie  ober  seine  spitara 
SratUcba  mtigkeit  einiges  Licht  verbreitet. 

Bei  der  engeren  Teibiadnng,  in  «elehor  dia 
Wissenschaften  im  Zeitalter  der  Renaissanoo  unter 
einander  standen,  ist  es  müglirh,  dnsa  Coppernicus 
schon  in  Krakau,  gleichwie  während  seines  ersten 
Aufenthaltes  in  ItaÜen,  auch  einen  Theil  der  medi- 
einischen  Wissenschaften  in  den  Kreis  seiner  Studien 
gezogen  hal>e.  Allein  diese  Annahme  bemht  nur  auf 
unaicfaerec  Schlflaaen,  weiche  man  seiner  sp&teren  Wirk- 
samkeit entaaha.  Tor  ^geo  Deeeamea  ist  ann  aia 
urkundliches  Zeugnisa  aufgefunden,  durch  wekliae  be- 
kundet wird,  daaa  Coppernicui  daa  Stndiau  der 


>    Starnwolski  sa^t  in  seiner  „Hin  OoMnIer': 

..In  nHilitina  velut  alter  .\rsrnlafiiius  rciebrahatnr'.  Diese 

Beinerkiiiig  i»t  nicht  als  rln  |.iri^<  li>'  rdrase  anztiselien :  sie 
erhalt  dadun  li  ein  liesondi n  -  (li  vi  j.  iic,  a'it  ih  m 

Zeiiitiiisse  des  liewiilirten  Kreumles  \<n\  t  ijii])ernirns..  l'ietle- 
muun  <iic<>e  m  lierulien  scheint.  Es  geht  dies  ans  dran 
/.usaiuuienimnge  her>or.  Die  citirte  btelle  ^tarowolski's 
lautet  ninUich  viiIUtAiidig:  „/it  ;  "  ' 
CHlapiu»   L-elebrahalur.   etsl  aidl 

ostenditioneni  vuli{nm  nniM|aam*  affertarct.    Nani  ut 

alihi  <le  \\U>  sixiliit  Tiilenianint  OirilB,  e^cnjitu  Ciilini  iini^, 
cmt  ikI  mriniii.  ijnae  non  essent  philoaophica,  niiiius  uttciuiis, 
i|Knil  mm  pan^  i»  «'ommuiie  liahiiiL"  Nun  sind  die  lel/len 
Worte  ein  woriliches  Citat  ana  einem  Uriefe  des  Uiese  an 
KheticMs.  Ee  aehdat  aanaek  aas  dea  ,jdihi"  der  ScUua 
g«r(«htiMii(t.daasaTidi  (leBeaeicluungdeBConpernietta 
aU  eim-s  ..zweiten  Aesciilsp"  wa  Oiese  herrolire. 

(iaNsenili  bat  StaroWAlaki's  Worte  gleichfalls  In 
dem  ii!ii;''i.'rlieiiiii  S;iine  anfffefa-sst  uita  (Vi]iprniii  n.  ÜK): 
..mlilil  MIM  i'i;:n  tni^^.l■  ijuusi  alUruiii  Ar'Culiij>iuM 

III  mri/iciim  hiiliilam,"  iiiileiii  er  eine  weiteriieheuile  Inter- 
uretatinn  hinzufügt:  ,jd  intcrprelari  sie  dccct,  quod  aillga- 
laria  quaedam  remedia  et  prvbe  calleret  et  ipse  itararet  et 
feliriter  adbiberet  ea  crogando  in  paaperes,  qiü  ipsum  id- 
circo  nt  nnmen  qooddam  venerarentar;  nain  ptiblice  quiüem 
alioipiin  meilicinam  fiin  re  iil  praeter  Iplius  instiintimi  fnii." 
l'ieM-  iins-si-biiiiiclieiiilc  lnii  i  j  r^'tatioo  Gas .s>' ii  il  i '  h  iv[  die 
yndle  für  aWt-  ^l  iiti n  ii  Hi  rirtile  Ober  die  ftmlirbe  Wirk- 
»iimkeil  de",  l  !■  ji  ].•  r  n i i  iis  geworden.  Ks  ist  ji'dtK'h  giut- 
lieh  unbekannt,  ulidu^tcndi  neben  dem  dürftigen  lienrhte 
Starowolaki's  aoch  andere  (iewfthrsadtmer  for  seine 
Dentuff  nur  aiA  geholit  hat  Vielleicht  hatte  sich  eine 
Tmdltlea^kiirtber  m  Franeabnig  eikaUen,  deren  Kunde 


90 


Medicin  im  Jahre  l&Ol  begODuen  habe.  Dcraelbe 
htU»,  ab  dM  «ludnoiaelie  TVimninin  vorfllMr  wur, 

welches  ihm  Jas  Frail.imlische  KBjiitel  •/nj."'NMif'<  n 
einen  weiteren  Urlaub  erbeten  und  die  Iteiütiijniuiiig 
miuK  AoitfgenosBi^n  rrhaltoi,  «cfl  CT  van|>nch,  die 
nii'dirinifrbiii  Wissenschaften  xa  »tudircn,  und  m  dem 
UiKchofi!.  wie  den  Herren  vom  Kapitel  dernialeiniit  als 
Arzt  hillfreich  sein  könnte.') 

Bei  dem  in  Jen«n  ZeitaD  gronen  Mangel  an 
durchgehildeteo  Aerzten  nahm  das  Kapitel  keinen 
Anstand,  auf  dsn  Wunsch  von  ri.>i)|>i'rn  icu»  cinzu- 
gekcDi  dw  MudMineiidan  Widarajimch  gcg«sD  daa 
Kfiwhenraeht  mdit  beaehteitd.  IMe  Kirche  dea  Mittel- 
alters hat  die  Ausübung  der  ärztlichen  Praxis  von 
Seiten  ihrer  Diener  nickt  gwwfinaeht,  geaehwaigQ  be- 
günstigt; dem  Regnlar-KIeniB  war  das  mcdieiniaeiie 
Studium  lange  unterüagt.  Allein  diese  ViTbote,  welche 
namentlich  die  Concile  dea  12.  Jahriiuodcrta  ansge- 
apraeheB  hatten,  vaiw  wohl  kaum  in  der  ntchaten 
Zeil  )/fnBU  iHftclitet  wcmlen.  S«)  finden  wir  ei  hon  im 
Anagange  de«  13.  Jahrhunderts  unter  den  Frauen- 
burger  Demlierren  einen  pramovirten  Arit,  ,magiBtar 
Arnold  113  jiliihicus  iiort-grinus'"  ;  ein  .lalii  hundert  später 
begegnen  wir  einem  ,,magistur  iu  mvdicijiis"  unter  den 
Prikten  der  EnnllndiaekeB  Kinlie,  BavtkoloBMena 
von  I! u rsc Ii n w. -1  Nur  dan  Vfibfit  des  Brennens 
und  ächueidcns  »cheiut  ütrcng  tcsiguhalten  ZU  sein, 
imd  diejenigen  Aanrte,  « eiche  aicb  arit  diinuigisckan 
Ojwrationen  beliifften.  wurden  wegen  des  Hefects  der 
Uerzensmilde  durch  die  kauunischeu  Bestimmungen  als 


')  Dar  BwiWaiii  des  Franenbnreer  I>(iinstifts .  durch 
«aidian  Cepptmieus  im  Jahre  löUl  die  Krkubniss  er- 
hielt, sieh  anf  fernere  zwei  Jahre  mhi  der  Kstiiedrale  ent- 

liTiii'ii  MI  ilnrfen.  um  Mediciu  zu  ntudiren.  i.->t  iu  dem  „Uber 
»clorum  Cupituh  Warmiensis"  (1499-  erhiilleD  Der- 
adbe  btutei: 

„Anno  MCCCCl.  In  die  Pantitaleoiiis  iiianyri;»  com- 
panieruttt  corau  capituto  dmnini  Canonici  AFieMtaHs  tt 
Jmdreca  Coppermek  fratru;  dcsülrraeil  Ab  «Mmereai 
fimdendi  terminum  rideUcrl  ad  Inrnnium,  i/ui  MM  IrW 
«SNOS  rjc  hcfrttia  caf»luti  yterftfit  im  studio  Alter  Andnas 
petiit  favori  m  s.tudi«iui  biuirii  Im  i[iii  nUi  et  luxia  tenorem 
f-t.itiit.irniii  1  iiutirmutiili :  '|u  Hii|ui'  iirr!i|iie  clareiitiir  .stiideii- 
tibiu  tian  cou^iieu.    iW  maiHram  ddAcrationem  C'ajn- 

«ledKcM  stiidbr«pra«MOgN«iillHnM  al^ 

Xertrendistimo  ae  etiam  domuMS  dt  tmtHmlo  medicw>  »aiu- 
tari»,  Kl  Andreas  pro  literis  capentlMN  kabilis  videbatur." 

1>(T  im  Texte  vrw&hnte  „msipster  Amoldiis  phisi- 
cu.K  •  w:r>l  III  eijier  I  rkuiule  aus  dem  Jahre  12«ü  aU  cano- 
uicus  c't(lef.Liie  Warmiensis  aufgeführt.  Kr  war  hArbst 
wahrsclii-inlii  h  aus  Italien  nach  dem  Ermlaiide  Kckummcn. 
und  man  nimmt  nicht  ohne  Grund  an,  dass  er  gerade  wesen 
beiner  ärztlichen  Knust  eine  DomberrnsteUe  erhalten  hMc. 
Kin  Jahrhundert  apilter  bei^-f^en  wir  sof^r  unter  denPift- 
laten  der  Krmlinutscheii  hirche  einem  „macisler  in  raedi- 
rtniR",  dem  1  ^umdcchiuiten  Uartbulonuieus  de  liurschow 
(1404— Zu  der  Zeil  eiidlirli,  al.s  Cup pi' r  ii  i  i  ii  s  li  lMe, 
wurde  dem  Biw-hote  Lucas  NVatzelrodc  Kir  ili.  .m  .lahri' 
1^5^|e^ge^om-Cant«rie  durch  den  lireslauer  üinchof 


luitäliig  zum  Empfange  der  Priesterweihe  erklärt.  Ita^ 
gegen  ward  die  innere  Medicin  freigegeben,  und  gegen 
.Vii-^u'iiiii.'  Mittelalters  fiel  die  höhere  Praxi«  fast 
^'Huz  deu  Kienkern  zu.^l  Ueberdies  war  das  kanoniache 
Uinderniss  bei  Coppernicns  kaum  Tuvkaadeu :  liei 
seinem  Eintritte  in  das  Kapitel  hatte  er  nur,  gleich 
den  meisten  seiner  Amtsgenoasen,  die  vier  niedafan 
Weiheu  erhalten  md  awk  ^iter  die  kBhami  Waikaa 
iddit  empCutgan. 

Auf  vddier  dar  itaüaehaB  Unl^anntltaD  Cop- 
perniena  seinen  medicinischen  Studien  obgelei;en, 
war  bJa  vor  Xataem  nicht  mit  Siekerbcit  anzugeben. 
Die  Kaeliriekt  dea  gani  nnmTerllaaigcn  Papadopoli 
über  hiinen  Aufenthalt  zu  Padua  war  mit  begrüttdeten 
Uisatrouen  aufgenommen;  sie  bat  aicb  jetzt  dnndi 
nrlraDdlioka  Beweiae  ala  galUaelit  lieransgealant.*} 
Allein  aoeh  Wfthrend  man  die  Aiig.il>eu  Papado- 
poli's  als  unrichtig  erkannte,  nrixliW-  iiinn  hich  nicht 

■)  Unter  der  hühcrcn  Praxis  war  nm'  die  innere  Medicin 
begrifTen.  Die  Tfcnanog  nm  dir  Qtmag»  wd  Maag 
inueg.'hahen:  an  aaauciiaB  UkifanilitMi  «ude  aogar  von 
dem  Ciindidaien  der  innem  Medien  eis  Eid  Terlangt.  da,'«« 
er  sieb  mit  der  CUrnrgie  nie  beiSttseB  werde. 

Die  .\er/-te  ;;i>istlii  lie!i  Sniiide.>i  tiiidot  ni.Ai:  Miw.ihl  uuter 
dem  b'dierin  »1-  li'  iii  n  i  il.  rn.  Kli  ru'.  V.-  li.ut'  nur  an  ein 
liervurragende^  liei>|iii'l  aius  dem  Anfauue  des  H.  .lalir- 
biiiidrrts  erinnert  werden:  Peter  Aichspaller  erhielt  wi  i^en 
gemer  an  l'ap-it  (  lernen»  Y.  bewiesenen  Geschicklichkeit 
das  Enbisthum  Mnitu!. 

Im  l.'i.  Jahrhundert  war  das  frtlber geniüirte  VorurtheQ 
gegen  das  Studium  der  Heilkunde  sclioil  «anz  allifemein 
verschwunden.  So  U-stimmen  die  in  der  zweiten  Uiltte  de» 
lü  .T.ilirliuiidert»  dunh  Bisrliiil  Nimliuis  vim  TuiiBfn 
reviilirti  Ii  "-liituten  der  Krmlai;ili.-i  bi'!i  kir.  in'  miMlnn  Kli.  ti. 
dass  Niemaud  in  «las  Doustift  cintrcleu  durtie.  ..uisi  in  sacrs 
pwlBk  M^i^mr  val  Harakmrina  fanantna  Am  in  Danaüa 
vd  ia  Jitire  Civtt  tmt  kt  awiitfeftia  am  sMUm  Dactar 
aut  Idccntiatna  ecstiterit".  Wann  der  EiatareModa  neck 
idcht  gradnirt  sein  sollte,  dann  nOase  er  gehalten  seia.  „ad 
Trieoniuro  ad  minus  in  aliquo  studio  privtWiat»  in  ima 
dictamu  facnltatiiiu  ^ludere". 

<i  Papad»|iiili  iuitte  in  seiner  17:2lj  zu  Veuedig  ver- 
äffentlicbteu  ..bi>>tiiria  gvinnssii  Pataviui"  ju.  195«  mitgelheilt, 
CoppernicuB  habe  nach  einem  vierjäfiriKen  Aufenthalte 
saPadaadiaDaclarvOideiBderlledicinorliuigt:  ..NicoUum 
Cofieiuieum  PitavH  piälOBephlae  ac  medicinae  operam  de- 
disae  |>or  annos  qnatiinr  rnnstat  ex  Puluiionnn  aiht«.  tibi 
dim  ipulmi  didtnr  Nitulai  l'a^sarae  a  Genua  et  Nicidai  Verniae 
Tbealiiii,  ii  i)im  lel  iitiiu^iu«'  Kcientiue  laiireiim  titcM'i-iiim 
asserunt  acta  (  ■ilU'/ii  .Mi.'ili.  nriiin  ad  aununi  Ml'[i\(Jl\  " 

Diese  Mitibeiiiiux.  im  l  ime  der  vuUeu  äichcrbcil  mit 
haattBUBtar  Aagalie  urkundUcher  Quellen  vergatnigmi,  hat 
lidi  MU  ala  durchweg  geOUscht  herausgestellt.  Ei  iat  Uer 
nicht  der  Ort,  den  Beweis  mit  aUen  Details  zu  geben.  Es 
genüge,  die  liauptpnnkte  kun  ansufuhren 

1)  C'oppernicus  ist  nicht  im  .lahre  1494  nach  Italien 
gekommen,  M<ndeni  erst  zwei  Jahre  »iiuter.  im  Hi  rlivi..  I4lit>; 
er  hat  femer  in  den  Jahren  1 4!Hi —  1 4'.»!)  n  i  r  h  t  du-  I  iii  i  ersitat 
zu  l'adna.  »ondorn  die  zu  Kologna  bcaucht:  er  hat  eiiillirb 
in  den  bezeichneten  Jahren  nicht  Medicin,  sondern  Hechts- 
wiasenschaft  studirt. 

3)  Die  Acu  ooItogU  aMdiconun  ans  dem  Jahre  I4M, 
welche  zu  Pa<lua  nicht  eiwa  anf  loaea  Bllttffw.  aendiCB  in 
ein  Volumen  KebuiKleii,  auihewakrt  warian,  anthallan  nickt 
den  Namen  von  Cniijn  niii  u» 

3|  Kiu  Album  l'..ili.ii(.n;m  Ijat  im  .lahre  ll^tJ  ui^  lit 
ekistircn  k(»n»exi,  weil  die  uatiu  l'uluua  erst  ein  Jahrhundert 
qMtr,  im  iakia  UM,  OMalitakt  tat 


31 


gern  Ton  der  Ansicht  trennvn,  tlus  Coppernicua 
M  Psdu»  Hcdiein  «toAit  Üb*.   Nidit  Um  tanm 

Gründe  waren  pp.  aun  dmon  man  an  die!<rr  I'nivprsitüt 
fMtbiclt:  I'Bdua  gwlt  im  Anfange  «ies  Iii.  Jnitrliuudi-rt» 
•k  dl*  tOcbtigite  Sdmto  flto*  tfadids. 

Vfir  Kurzem  ist  nnn  ein  vo!lirültiL*er  Rewein  Jaliir 
■ttfgcl'un<kn.  da«»  der  rnivcr«it «t  I'udim  wirklith  die 
Ehre  gebührt,  Copparuicn^  in  der  meilicinischen 
WnMnachaft  ausgebildet  zu  haben.  In  dem  Diplome, 
welche«  Coppernicus  bri  seiner  Promotion  zum 
Doctor  im  kanoniiirhen  Recht«  am  31.  Mai  1503  von 
dar  UniverntM  Fem»  erbnit,  wird  audittcUkh  be- 
i«a(^.  dui  er  n  Bologn«  und  Padaa  ataditt  likl».*) 

Das  Jahr,  in  welchem  Coppernicus  daüStndiam 
der  Mediein  begann,  ist  darch  den  BeeoUnn  dei 
TVaaeDbnrger  Kapitela  d.  d.  27.  JoH  1501  feetgeatellt. 

Wnnn  «  r  dn.'sellir  «Ijpesi  hlosocn  lialie.  ist  zur  Zeit 
noch  Dicht  mit  voller  Sicherheit  zn  beatimmeD,  Als 
MhiiBniBi  wureo  fltr  dn  medfeiniselw  Stadlitm,  wi« 
dnnmiK  ülK  rall,  aurli  zu  Padua  drei  .Jahre  iMstiimiit  - 
üa  nun  Coppernicua  in  dem  ersten  Jahre  seioee 
dorKgen  Anftotlisltcs  nrit  dem  AltsdilasM  Miiicr 
kanrini«rli<n  ?fuf!irn  hehnfs  P'rlangaQg  dsT  Doctor- 
wflrdv  U.-«cljü!tigt  war,  >o  erhält  dw  «iwktwwtig  be- 
grtadsto  Anmhiw  eine  neae  BaMMgaag,  dua  Oop- 
pemiene  in  Herliste  iriOS  oder  im  .Anfanpre  de? 
JaluM  1806  Mine  Rückkehr  in  die  Ileimath  tui- 
gatretan  tut. 

Seitdem  aidWr«  Angalien  üTier  den  Anrentlialt 
des  CopperaieBB  n  Padua  gewonnen  sind,  ist  die 
Forsabiiiig  twnriklit  gewesen,  die  daBaUgen  T«rlillt> 


I)  Iias  Diplom,  durch  «dcliea  Ceapernicu»  die 
Wörde  cinoB  Doctor  dccntenB  vob  d v  DUfctsIMt  Femm 
nn  Jahre  tSOS  erhielt,  hratal: 

..liVict  Die  ultimo  menAis  Maji  Ferrarie  in  epiücopall 
paJatio.  siA,  U^i»  linrii,  {ircM-titibuK  tet>tibuü  uocutiH  et  ro|!atis 
Spirtiiliili  uiro  domino  .lonniie  Amirea  dr  l.nzaris  sicnlo 
|ianoniiitaiiii  ainii  Jurigtaniin  i.'vriiuu?iii  I  rrmnensi»  Maf^ußco 
rectorej  6cr  llartholomeo  de  SUuei>tris,  ciue  et  nutario  Ker- 
aiiensi,  LadeBice  quondaiii  fialdasaris  de  Rc^o  due  femiF 
rimi  et  Mdlo  Vmnersitatia  Juristanun  nniiatis  Ferrarie 
«alüs. 

:  Veneraliilib  iic  liuitiFKinius  nir  yiclou» 
Cojfrnich  ile  I'rnfiu  Cannniriis  Varmi  imis  et  S<  hnlasticUB 
ecclesie  S.  rniri»  VrutiiilKiiif'iHis  (/m  <lti<i\iii  Iti  tn'tiie  ft 
Pvdut,  fuit  aj>|'ri>liattiH  in  Jiiri'  Caiiüiiii  i>  nrrniii4'  iiciutiLS 
discrepanie  et  ilorionilu»  jM-r  {irefatum  d</tuiuuiii  Ocurgiuin 
Vicanum  antodictom  etc. 
pronaUMTM  iiienmt 

I>.FiilliMnB  Baideaa  et  .  dm  Fmariea- 

O.AmflimiiBLaiila*,  fnieideditiBsigni*-''     ses  ete.** 
'  Die  Statuten  der  Artisten- I'iiivt  rsilit  zu  Padua  vom 
,lahre  WX>  entluilten  im  H:i  Kii)'lt>'l  lies  rweiten  Kiiches  die 
Funlenuiii  des  Trii-nninnis  tlir  dii-,  iii'  iliriiii'-i  he  Siiiiliumt 

...  ,  .  Iii  iiit-,lii  MTn  ri.nU'Mli.^  -riLiliiti'it  )iii:iijs 
per  aIlll<■^  H  et  iivtlmic  "  'iiiiiic-  ('r(liri:ir;;i'j  'iiiiiiirit,  et  nun 
iiUqiiii  t'anioMt  dortore  jir'r  hjiiiimh  uii  |iniet)raii»e  et 

iuünuos  tiiilaaae  coDitct,  et.  u  dubitatur  de  liuc.  sletureius 
iaranento  etc." 


niflM  der  Universitit  ans  nrkandlicheo  Quellen  zu  er- 
nritteln.  Wir  wrdankea  dieeen  fltodiea  die  eben  er- 
schienene scdöiif  Arln-it  von  Prof.  Antonio  Favaro: 
„Lo  Studio  di  l'adova  al  leiupo  di  Nioolo  Cuppernico" 
(TeacriBlSM).  Hier  findet  awn  alle  Bildangaaiome»te 
rngammenffeBtellt.  welche  sowohl  im  kanonischen  Rechte, 
der  Philosophie  und  den  klaMiaichen  sprachen,  ala  in 
der  Me<licin  und  Mathematik  dem  jangea  Domberm 
Coppernicua  zu  Padua  geboten  wurden. 

Den  Studiengang  des  mediciniachen  Scholaren  zu 
Padna  la.sf<en  utui  die  Stetoten  vom  ,Iahre  149.')  er- 
keBnan;  aaeli  keanea  wir  die  LalirataUe,  welche  für 
dBe  Ifediein  ba  16.  Xahrfaimderte  n  Padna  riogesctat 
waren. 

Das  medieinisehe  Studium  au  Padua  in  der  Zeit 
von  Copperniens  war  naeb  vier  Hanplftdiam  ein- 

gotheilt.   für  »r'.ciir  Ijrsondern  Lehrkanzeln  (leotBrao) 

vom  Staate  errichtet  and  beaoldkt  waren. 

Die  Inlnber  der  nrdenUiehcB  PlrofeMBrea  in  A&- 
fange  dl  K  Iß.  Jalurhunderta  wavaa  beetimmt  Ar  die 

Vorlesungen : 

t  DenedidaBtiieorieaadprianniFai  ATieenaae. 

Aphorismos  Hippocrati«  et  arten  pBrvan  GaleeL 
II.  Ad  tertium  Avicennae. 
m.  De  MedWn»  pneliea,  de  AMInm,  dn  norUe 

partirulnrihu«  a  captte  ad  eoT,  de  morbii  a 

curde  et  iafra. 
IV.  De  chimrgia. 

Für  jedes  Hauptfach  waren  statutenmii'.sit'  i'wei 
Professoren  angestellt.  In  der  tbeoretinchen  Meiliciu 
kan  noch  ein  dritter  hinzn ;  ja  zur  Zeit  des  Cop- 
pernicus Mirtan  vier  Professoren  „medicinsm  theo» 
ricam".  Ansssidem  gab  es  noch  aosMTordentliche 
l'rofessoren  and  endlich  I^ectoren,  die  etwa  den  Privat- 
docenten  aaf  dentaehen  Univetsit&ten  gieicluRistellen  sind. 

Die  ProiManB  der  ÜiearatiadiaB  Ma&ni  hatten 
im  ersten  Btndisigahre  den  gaaaen  enten  Theil  des 
Kanon  tob  AviaaBaa  Tonmtragso,  ka  iweiten  Jahr* 
die  „Apbarinen*  mit  dem  KonmeBhu«  veo  Oalenni, 
eventuell  auch  noch  die  .ri'u^nii>tika''  des  Hi{^lmite8, 
im  dritten  Jahre  den  „Microtegmus"  dee  Galenns  mit 
der  ErklSnng  wb  Tnutaans  oder  Jaealm,') 

■)  Die  im  Text«  anirefQhrten  ISe»tiinmnngen  siad  in 
\iy  Kapitel  ile»  /weiten  Buches  der  l'iiiiiiiiiilllls  fltalBteB 
vom  Jahr«  H'Jb  enthalten.   Der  Wnrtlaut  t«t: 

„Ordinarii  Tlieorid  prino  anno  UigeTe  teMantar  totiun 
prionm  *""«"*■  Secwido  anno  libnnn  aphorismonim  Hippo- 
cratii,  cun  ctmtmentu  Galen! :  quem  m  compleverint  ante 
flncm  imni,  eontinnare  debent  libnira  prono»tironim  llippo- 
rratis  Terlin  annn  b^L'Unt  llbnim  >Iic  niteemi  r.,(li'i.i  mm 
i'Xliii^itioiii'  J  riHÜini,  sni  cxcdsuldiii'  .Im  i>lii  rurn  i|i!ai'stiii- 
iiibii»  iid  lündiin  miilirc  viileiilnim.  ^iiein  «i  iKtniili'vi'nnl 
luitu  lineni  anni.  continuent  4  phen  pruni  canonis. 

Kxtraordinarii  Theoricae  siroUiier  altematim  legant,  ut 
«nod  ordinarii  in  praeesdeati  anno  Imsiunt,  ip«  iasstneati 


L^iyiii^cd  by  Google 


82 


Lalmtnlil  Mr  Anktonie  ynr  d«> 

nials  zu  Padua  ntR-li  iiirlit  errichtet ;  Jim"  Wssoimcliftfl 
war  ja  ttb«rbaapt  erit  in  ihren  Aai3lng«D.  Han  zer- 
gliwhrte,  «i*  ttbanll,  m  «nek  m  damab  Mir, 

um  Galen':  Schriften  und  lEoDdinfa  Lehrbuch  ru  cr- 
UAren.    Alljährlich  einiMl  vnrdw  Demonstrationen 

refonnirten  Statuten  der  l'niversität  vom  Jahre  li9S 
war  der  Rector  unter  Androhung  von  Strafen  gebaltm, 
beim  BegfauM  eine«  jeden  Jahreseursoa,  apUMtena  hin 

Ende  I't  l'ruar,  rw  ri  CadaviT  hingerichteter  Verhrcchw, 
einen  luauuliclieu  und  einen  weiblichen,  EU  besorgen. 
Bai  den  uwtamiechen  Demonttrationen  anistirten  dem 
Proaector  ami  Studenten,  welche  im  dritU>n  Studien- 
jahre ttehao  and  aäum  der  Zergliederung  nienscb- 
beigewohnt  halm  aiuBten.  Zn> 
'  den  Protmvtm  mt  di^enigen 
Stadeotan,  «aldw  Itorrita  atnan  Jahreeenrns  abeolvirt 

hatten.  Eiin  r  der  nusaerordentlichen  Prof«  ^ ?.< n f  ri  war 
mpflichtet,  den  Text  dar  Anatomie  von  Uondinoa 
Tomdeaen;  od  tndenr,  der  «la  der  lOtte  der  ordant- 
licben  Professoren  gewilhlt  wurde,  niuRstfi  zunächst 
den  Text  daa  Lehrbucbea  erkiiran  und  dann  die 
SaBBomtntioiiaD  an  Oadsvar  nwAan.  IKa  lidnvr  der 
CliiMivL'i-'  hatten  diu  Zergliedi-rung  in  Eüselnen  Vor- 
zunehmen.   Jbj'Bt  wenn  ein  gannr  Ahaehnitt  de« 


und  durch  die  Demmisf ration  den  Studenten 
'MUen  VerständnisB  gebracht  war,  dnrileu  die 
Vafeaaaraii  daa  Wort  BdHMB,  iUla  dt  mdi 
etwas  Tomitragen  hAtton,  was  ihnen  nuD  Kataan  d«r 
Scholaren  erforderlich  schien. ') 


lecant  niri  fherit  ronrnrrena  eina,  Icf^erc  audett  uDo  modo 
Buu  poona  pcriurii,  et  libr.  60.  nec  roctori.  et  coDsIliarüa 

h<>r  alicni  ronredere  lireat.  Si  quis  wro  ductrir  nli<)tiani 
Icctioncm  ultra  sibi  deputatam  legere  Milmril,  nuiinuam 
legere  po.ssit  nialeriiini  al)  alin  dcicture  inteptaio,  vcl  imbli- 
el  ut  supra  ulteri  denutatam." 

>)  Die  Anordnungen  Oi>er  die  anatomischen  Oemon- 
onaa  aaihilt daaMlLKapttaljiar  Oriwcaillla  SlKilau 
liknim.  Daaidbe  hütet: 
«AdhaanntM  non  «ohim  antiquis  ttatutia  neatrü,  aed 
Biilati  emninm  italicarum  landati««ime,  consoetiHUni  non 
nodo  ad  nostrurum  «cholarium  utilitatem  scd  etiam  totios 
luimani  (^eueris  Kalutem,  statuimus.  quod  p08t  principium 
ttudü,  et  ante  liuem  Februarii  quilibet  rector  sub  poena 
periani,  et  üb.  60  et  quilibet  couMliarius  8ub  poena  Hb.  20 
elfleadtcr  nrocurare  teneatur,  ut  lutbeatnr  aUquod  cadarer 
cninipiain  delinquentüi.  de  quo  ab  ipils  praetoribus  suppli- 
dnm  eumptum  citt.  Vtddicet  unius  maria  et  unius  foendue, 
Tel  Baltem  imius  ipsorum.  Ut  autem  communi  utilitati  con- 
aulatur  roofirmari  pdimo«.  spcdaüter,  et  de  i^tiu  sjieciali. 
quod  TiKore  praesenti»  statuti  teneantnr  praetorea,  nisi 
tilcs  delii|iieiites  frjcriiit  de  lerritorio  I'utavino.  aul  rivi» 
Ycmitua  au^^oena  lib.  lOOU  tale  M^aver^  V.  recto^  et 


Citadelldf.  aiit  alio  quovig  loco  territorii  arciilat  de  alujiM 
Bupplituim  riipiti»  esse  «utncndum,  Toiii-aiilur  iirueidre* 
dicfiinuii  lisi  finiiM  II'  II  iilL-lante  decreto  üli  |Uii.  aut  ciiisue- 
tudioe,  vül  alüii  quibuscunquo  urdiuibua  aub  poena  praodicta 

tcbdilaribna  aaS^ian:  üt  aulaoi  nb  oidSrta,  at  «uj  * 

moda  utilitat«  procedat:  rector  cum  sapienta  at  < 

cum  tali«  atiatnmia  facienda  est.  eligant  dl 
iü<'ll<'<l^  ijiii  ad  iiiiniis  in  hoc  studio  per  biennfaun  in  med!* 
rill  I  v'i.(lii"riiii.  e'  :-,  liiibi-ri  |'<'»sint  qul  viderint  alias  ana- 
thionia-  Viiceiiturque  ma-vsari  aiKithomiae.  Eorum  sit  oCBciom 
de  lucu,  de  itistrumentiii.  et  de  omnibus  neceiiaini  proH- 

le  Tolens  videro  solvere  da* 


dere,  et  taxare  qimutum  quisque 


beatur,  taxctor  autem  nni  1 1 lantuate eacpetitaru m  faciendarum. 
Ad  eam  autem  vidrn<tani  uallus  adwEtris  niai  mathculatu^ 

et  qui  meilicinne  ii<l  iiiinu»i  |»er  nnnutn  ^Illllll<'^it  admitti 
possiit  I>.  rertiir  cum  luiu  .socm  umne*  il  n  t'iri  s  lefjentes.  et 
oinnes  doi  jure«  de  «  olli-L'in.  et  ij^ni  dun  l^l.l^^Jl•ii;  ai-  eii.am 
duo  alü  srhidares  paupt-rus.  du  quoriun  iJati|nTUite  saltem 
per  eorum  juramenium  coustct,  si  fuerini  per  rectorem  et 
coMÜianoa  electi,  adnättantar  «ine  nlla  aelntione.  BeUfoi 
amiM  npaUantur.  Nee  raeter  «nt  coodBariL  ant  ipai 
■Ott  bahrant  potestatem  alii|nem  admlttandl  noa  matrica- 
IstUB,  et  <^ui  nein  »tiiduerit  in  nedidna  per  aaann,  et  qiri 
non  solvent.  Si  qui  autem  de  praedittis  inin'MsttS 
etiam  tantum  semel  teneantur  ipü  masüarii  8i<lvere  pro  i 
per  reetorem  et  consiliarion  duputetur  uuus  ex  ' 
extrnordiiiariis  qui  recilel,  et  legat  textma  aaotluN 
dini,  et  unns  alter  ex  doctoribus  ordimuUa  afve  pCBCticaa^ 
aive  tbeericae,  ^oi  derlaret  sententialittY  dictum  teortm,  at 
qnod  dedamvent  inxta  textum  et  liieram  oeulaia  Ma  iMn- 
«trt"l.  et  veritirel  in  ipso  oadavere-  Xpc  ad  aliam  nnqoan 
paniruJam  Icijemlam,  vel  monstranduin  procedatur  niai  plfar 
luerit  dpflaraui  ei  monstraia,  le>;ei.trs  (yniTiam  ad  ini  iden- 
dum  et  8e<'amlmii  tencintur.  ^i:  <nl  In"  huliilej 

perili  roctori  et  (nuxiltariis  non  videantur,  aiiuia  oxpcnsia 
eoian  idoneuni  ud  tale  oflfliBai  aandncaut,  SiatuomaB,  tuad 
nulhn  doetor  quiiqtiam  dieaeandeat  nisi  postquam  ichouiaa 
particubro  viderint  Dum  vero  altera  inridltur,  super  prae- 
ddenti  iam  r'im  quilibet  doctor  diccre,  et  propoDore  poesit 
ad  «'holariiun  utilitatem,  quod  slbi  videbitur.  Si  vero  rieijue 
liie,  iiKipie  in  I'aduuiin  districtu,  cadaver  pro  aiiathoinia 
occurrat,  tencator  rector  cum  rousiliariis  procuraro,  ut  es 
Tel  alio  loco  habeatur." 

(Foitaatznng  folgt) 


Die  t  Abhandlung  von  Band  43  der  Sova  Acta: 

&  Th.  Bmübub:  BantallBBg  der  Eaftwidnlaaga- 

geschichte  und  de»  Daues  der  Samenschaalcu  der 
Scrophukrinoen.    22 '/i  Bog.  Test  mit  4  litho- 
grapUrteo  TkfUb.  (Fraia  10  Bnk.) 
ist   erschienen    und  durch   die   Buchhandlung  VM 
Wilh.  £ogelai»aD  ia  Laipsig  sn  hemehen.  — 


Mineralien  und  Felsarten 

in  gut  geardneten  Sammlungen  sowie  fan 
in  groeaer  Answ^lil  1iil':^<:M.    IVcislisten  stehen  ni 
Sianatan  bn  Heniuuu  ttnan,  MinmJiwihlndlw, 


iwal.] 


^    by  Google 


NDVQDAM    ^  :^i»^^n$ä^^  .  OnOSüS. 


LEOPOLDINA 

AMTLICHES  OROAK 

DER 

KAISERLICHEN  LEOPOLDINO-CAROIJNISCHEN  DEUTSCHEN  ARAHRMTE 

DER  NATURFORSCHER 

11£RAUSG£0£B£N  UNTEB  HITWIRKUKO  DER  SEKTIÜMSTOBSTlBDE  TON  DEM  PRÄSIDENTEN 

Dr.  O.  H.  Knoblwioh. 


Halle  a.  S.  Heft  XVII.  —  Nr.  5—6.  M&rz  188L 


lübait:  Amtliche  Mittbciluiigcn:  Vcnuiderun^en  ini  l'i'r&<injilU.'.'>uuiiii>  «1er  Akatiemie.  —  Beitritte  zur  Küm  der 
Aludeniflk  —  Ufliiu' ' 

luPraw«:  Goppan 
Acta.  —  Die  enU 


Aludeniflk  —  Ufliomb  Ckittiteb  Ludwig  Keiebeniwch  f  (FottaUaaB^  —  Soattic«  Mitlheilaaf Sünge- 
mogeoe  Uchriftan.  —  W.  Bklwrek:  Wirkun«  dea  Lidü«  aaf  die  «MtriMh«  LaSnnflUüglnit  d«  Sdan.  — 
L.  Praw«:  Goppanlnii  ab  Anl  {FamMmA.  —  BiggiapUicha  Mhlhaihiiiiaa.  —  Band  41  Fkn  I  der  Harn 


Amtliche  MittheUimgen. 


Yerändenmgeii  im  Personalbestände  der  Akademie. 
Hm  nfkemuMBc  niflleier: 

Kr.  SSIS.  Am  7.  Marz  1881:  Herr  Dr.  Joluuinei  Ranke,  Professur  der  Natargoachicbte,  Anthropologie  und 
Phynoloeü  «a  d«r  UniTenriUt  in  Manchen.  —  Zweiter  Adjanktenkraa.  —  Faehaaktn»  (7)  ftr 
Phyiidogia  nnd  (8)  f&r  Anthropologie,  Ethnologie  und  Geographie. 

Kr.  StBli.  Aaa  34.  lÜrB  1881:  Henr  Dr.  nted.  et  phil.  Paul  Hermaam  Vntiaaa,  Privatdocont  der  Zook)gie 
n  dar  üamnittt  in  hmgmig.  —  Draiuhntar  A^ianktflnknic.  —  FM]liaekti(i&  (6)  ittr  Zookgin 


Beiträge  zur  Kasse  der  Akademie. 

M&rz  1.  1881.  Voo  Hm.  Geh.  Hofrath  Prof.  Dr.  H.  B.  Geinitz  in  Dreeden,  Jahreabeitrag  f&r  1881  6 

II     4.     n       n     H    Pwftaia«  Dr.  F.  II.  A.  NVüllnor  in  Aachen  desgl.  fiir  1881   6 

»    T.    „      „    „  lyaftaaiw  Dr.  J.  Bank«  in  Manchen  Eiutrittageld                            .  30 

„  S4.    „      „    „   DoeBiilanDr.F.H.Ftriaaa  inLeipdg  Eintritttgeld  c  Jalaaalwilwig  flr  1881  86 

Dr.  H.  KroUweli. 

Laop.  XTXL  6 


Digitized  by  Google 


S4 


Helmldi  CtottUeb  Ludwig  BelelieiibMh. 


(FortgeUuDg) 


Doch  nicht  alleiu  auf  Btreng  wiMensehaflljcbem  Gebiete  war  Reicheubach  anermüdlich,  er  Cuid  auch 
Zeit,  fl>r  Yerbreitaog  utarwiKenscbaftlicher  Kenstiiiaae  nach  den  TerschwdflnaUo  Ricbtnagen  bin  tbütig  n 
«ein.  So  begann  er  bereits  im  Jahre  1833  unter  dem  Namui  ,üiitwrhiJtimgan  im  Königlichen  Natnralien- 
cabinet"  öffentliche  populäre  VorlmuDgen  im  ZwingerpaTiHon,  die  „mwoU  eine  weitere  Verbreitung  dea  Sinnea 
für  .Ho  Ki'untDlga  der  Natur,  als  auch  insbesondere  eine  genauere  Bekanntschaft  mit  ihn  Producten  de»  Vater- 
landes und  mit  daa  MirkwtodigfaHwi  daa  KawiglMham  NatiaHeiiwJiineto'  faenreckteo.  Di«M  Vwteig»  Abar 
naturgeechiehtiteha  Thanaito  «ifiieiitaD  lidi  aOgeiBeiiMr  TheiliialiiDe  aiit«aa  dea  PaUflnrn»;  mahrew  danalbm 
mussten  trott  des  umfangreichen  Locala  wiederholt  werden  nml  dlmo  Zweifel  haben  sie  wie  zur  Förderung  dea 
Btüiiea  Sit  Natturwiaaenachaften  flbafhavpt  bajgatngen,  ao  inabcBondera  die  Oittndnng  der  aleü*  vanalaaat, 
aiali  «nprSnglieh  ala  „Yenin  mr  BeAlrderaRg  dar  Natnikimdia''  am  S.  Jantiar  1884  eonatitiifrta.  Aw 
der  bei  dem  crttmaltgen  Erscheinen  lleichenlndi'k  in  dar  »luB*  am  14.  Mai  1835  an  die  Mitglieder  der- 
aalben  geriehteten  Ansprache  geht  ebenfaHa  aain  Strabaa  barm,  deo  Vatanrinenacbaften  ferner  Stehende  i&r 
Aeadban  an  gantunan  und  ria  cum  Stodinn  daraalban  baratuEttsiebao» 

Aus  di'-sim  m!rti]!>pi-s.tzt  auf  Fnvdt-mrg  und  Nulzbimiiacliutig  der  NnturwiÄ><':'DsrlK.iftcii  ^;friilit>-f i-ti 
Streben  Beicbeobacb's  ging  auch  am  22.  Februar  de«  Jalirea  1828  die  neben  wisaenecbafUtchen  inabesondere 
praiiiaebB  Zweeka  fiSrdanid«  OaaaBanbaft  jnora"  faerror,  dar  Dnadeo  Vialea  wdaakt  und  daran  kngjlbrigar 
Vorstand  er  war  :  fmicT  entspringt  ihm  stinu  ngo  Tli- ilr.ahtnp  an  Jon  Hi  Htrolitiiigcn  der  aächtinchcu  ökono- 
mischen GeielUchaA,  der  er  lange  Jahre  als  stclivortretender  Präsident,  itpäter  als  Prisident  vorstand.  Auch 
dia  jetat  aweitgrOiat«  Liduatrie  Dreadena,       Kmal-  und  HaadelagibrtBarai,  iat  fMt  aaseehMesslich  a«f  die 

Anregungen  HeichonlMich'a  rurürkziifiilircn  Von  der  nngeheuem  Arbeitskraft  Roichenbarh's  zingt  va,  doss 
er,  trota  aller  ihm  durch  Aemter  und  Ehrenämter  auferlegten  und  von  ihm  gewissenhaft  und  päuktlichst 
aiMltaB  Yaqiilliabtiragaii,  Zeit  Amd,  dnrdi  pepollra  wfaaaDadiaftJklie  Yortriga  in  YanriiMn  Dzaadena  itr 
Förderung  der  NaturwiRsenscbafl:  zu  wirken.  AI«  in  der  Mitte  der  vierxippr  Jahre,  hnnptRÄchlich  vom  Jahre 
1842  an,  die  Bestrebungen  einer  Reform  des  Gjrmn8si«lunterricbia  festere  Formen  annahmen,  Rchloita  sich 
ihnsB  Reiebenbaeb  insoweit  an,  daaa  er  anf  das  nadtdrOekllefaste  Ar  Anriireiinng  daa  Batarwltsen»obaftUeben 
Unt^n-ichtFi  im  Allijrmeinen  und  insbf-sr.nr]prf>  in  dfn  Gymnasien  eintrat.  Er  hnt  ps  sich  wohl  vordient,  tlans 
an  der  Fajadu  der  KiuUchulo  zu  Neustadt-Dresden  sein  Medaillon  in  .St*'in  unter  denen  der  hauptBüeiilicliBtcn 
Ftrdarar  dar  Katurwissensebaftan  angebracht  wurde.  Ein  Theil  der  cltusischiD  Philologen  Sachsens  freilich 
verkannte  seine  Bentrebungen  TollstAndig  und  trat  ihnen  auf  das  schroffHte  gegenüber,  trotzdem,  daaa  Reiehen- 
bacb  gelbst  für  classiscbe  Bildung  hochbegeistert  war  and  sich  noch  in  acincn  letzten  Lebcniijshren  an  der 
Laetikre  seines  Homer  erfreute. 

Michtig  gefordert  wurden  seine  Deetrebongeo  durch  die  Gunst,  die  ihm  in  höchataa  Kreisen  lu  Theil 
ward.  War  ihm  König  Friedrich  Augnat  I.  ain  hehar  Qfinner  gewesen,  so  schenkte  ihm  naeh  daaaiii  Tod« 
der  Kronprinz,  später  Mitregent,  und  aait  deai  6.  Juni  l??'>'>  K>Mug  Friedrich  August  II.  eine  Zuneigung, 
die  durch  fbrtgeüi  t/ten  Umgang  und  gaataiiiaanio  Stndiaa  im  Laufe  der  Zeit  den  Charairtar  der  Frenndadiaft 
annahm.  Der  K«nig  hatte  sidi  auf  den  Wunaidi  seinea  Onkels  Fiiedridi  At(guat  L  ab  Knabe  aeheo  mit 
Botanik  bcscliäfligt ;  was  aber  frClher  nur  Liebhaberei  gewesen  war,  das  gestaltete  sich,  aU  der  23J&hrige 
Jftngling  mit  Beieheabacb  in  BerAhrung  kam,  unter  deiaen  Leitung  und  Lehre  nm  wiaaenaebaftlieben  Streben. 
Ea  war  ^ttar  dar  Stob  dea  Lefarera,  daaa  sein  frfiberar  SebBler  in  der  Beatinmnug  der  Pflanaen  noh  mebrw 
niulti  sicherer  erwies  als  er  selbst.    Daf  Vi  rb.ittnii?')  zwischen  Beiden  festigte  sich  ausser  durch  re),'i]- 

miissige  ZusammenkOnite  durch  ileissig  unternommene  gemeinaame  Jäxcnraionen,  von  deren  heiteren  Epiaoden  ' 
Baicbenbaeh  neeh  bia  in  aein  apitaatea  Alter  gern  enSldta,   Jeden  l^aitag  Nadnuttag  verlnaebta  BaiahaS' 
*   buch  bei  dem  Kiinigo  in  Dresden  oder  Pillnitz.    Ziin.ii  li  .t  nml  zumi  i^•  \s.ir        TJotflnik  der  (ioiji  iistand  ain» 


gehender  Unterhaltung,  doch  kamen  auch  wohl  andere  Themata  zur  ijprache.  So  gross  war  der  EinflDaa 
Baiehanbaeb'a  auf  den  KOnig,  dase,  wer  irgend  Etwas  bei  deoaalben  an  en-eicben  wttnaeliile,  sieh  aainer  Fttr- 
»prnrlie  za  VI  r.» ichern  suchte  uml  dann  Heines  Erfolge«  ziemlich  sicher  sein  durfte.  Es  gereieht  Reichenbach 
sum  unvergäuglichcu  Lobe,  das»  er  diesen  seinen  Einfluu  niemals  missbraucht  und  swar  Vieles  fOr  Andere 
arfaaten,  Ar  aieh,  aia  aehtar  Mau  dar  IRaaanidMft,  ■knab  Elwia  bauwpnMht  htL  Anah  aadi  daoi  jlhan 
Toda  Üidg  EVbdrieh Augnat  IL  am  ».Augnat  1854  m BrennUdd  ia Tirol,  dar  Reiehenbach  anf  daatiaftta 


36 


«■aUtttntei  vfrnita  ar  ridi  dnwnid  dtr  Gtnit  dar  farwitUratott  KBniKin  Maria,  dar  oa  täa  n  Ümai  AUalm 

Hai  aWIlWlGl  fllill ii  war,  den  Freund  ihres  Oemahls  von  Zeit  zu  '/.p'ii  zu  Keben  und  zu  sprochen. 

Wann  »dioa  dia  fiaaiehiuigaii  au  Kfioig  Friadrich  August  I.,  der  bai  aller  aeinar  Geiaohtigkeitslieb« 
«in  streng  patriTahalianlwa  Bagimant  lUnte,  ftr  BaidmlMidi  von  ttafgraifendan  ESiiflusaa  uaA  Ar  aataw 

Anacbaoongen  in  Bezug  auf  s' latlii-li-  i  ur.d  pnliti.^nlip.q  L<'W-n  f^fwe-nen,  so  war  das  in  (>rlu1bt*ni  Mftftssp  iler 
Fall  in  Folge  der  iomgen  £rgeb«ubeit  soinarseiu  und  des  freundsckafUicbea  Wohlwolleoa  aodererseits,  weicbea 
ÜB  Sflajg  Frkdrieli  Aiguat  IL  bewiaa.   Dia  LabanaarMmi^aa  daa  LaMaran  Immten  mr  dan  MlMga«; 

Baiekanbacb'i  streng  monarchischen  Sinn  zu  featigattt  Verlor  er  (\och  am  G  Mai  1849  während  des  Dresdener 
Maiaafatandes  durch  den  Brand  daa  Zwingera  md  dea  von  iiun  bewohnten  an  denselben  angebauten  lümsia 
meht  alMn  tib  PrirotaigcntlniB,  amdam,  «aa  ihm  nnglaidi  adaMnUahar  war,  aaiiia  gaHabtan  8amdaiigaB 

und  damit  die  Früchte  seiner  fast  3<>jÄhri(;en  Mühen  und  Arbeiten.  Gelang  es  ihm  auch  durch  seine  sofort 
mit  grünster  Energie  ins  Werk  genetzten  Bemühungeo ,  durch  Auflordeniagen  zur  Beihülfe,  die  er  an  alle 
Hoaeen  Europaa  und  ao  «IIa  Fraanda  dar  Hatmwlaaaiiwlwft  te  «tttD  WaMAatka  arBaa,  tei  aataMrf!oiiaaha& 

MuBt-um  DrpFdenB  bald  Mriwler  zu  seiner  frilheren  RnJr'iit'ing  m  verhelfin.  b(i  lilir-li  ünch  naeh  manrher  Rich- 
tung hin  di'r  Kindruck  dieses  Kreignissee  auf  ihn  ein  dauernder.  Er  kouute  Bich  niemals  mit  dem  parla- 
mentarischen I^Wn  Wfreunden ;  da«  Zählam  dar  Stimmen,  daa  nicht  Wigen,  konnte  er  nicht  begreifen.  Yar 
den  Kämpfen  des  politischen  Lebens  («chreckte  er  znrttck.  Ehren  wir  ihn  darum  nicht  minder.  Sein  Verdienst 
und  sein  Ruhm  lagen  oben  auf  einem  anderen  Felde,  als  dem  der  Politik,  Rein  Reich  war  das  der  ewig  gleich- 
blaaNoden  Natur. 

Dea  tiefen  Schmerz  über  den  Tod  König  Friedrich  Augiut's  II.  suchte  Reioheobaoh  durch  angeatreng- 
taaU  Arbeit  zu  bekämpfen.  In  rascher  Aufeinanderfolge  erschienen  die  Blinde  dea  „Avinm  systema  naturale", 
namentlich  der  über  seine  geliebten  Trochilinen.  Ein  Ersat«  f&r  die  Vorlesungen  im  i.U  r  chirurgisch>medi- 
dniaahan  Akadtmiia,  dia  im  Jahre  1864  dan  gagao  aia  gariehtatan  Angriffan  ariag,  «aide  ihm  durch  die  nai^ 
dan  Tode  tob  Fleimia  aeit  Anfimg  Hai  1S68  Onn  UberU'agauen  Yoileaaiigen  Hier  Botsidk  an  der  Königlieban 
Thierarzncischule  und  die  mit  denselben  verhnnduNB  BlOUrsionen.  Namentlich  die  letzteren,  die  er  Ins  SCU 
aaiaar  am  1.  April  1874  erfolgten  PanBioninucg  aiit  «iaar  ataanenawerthen  kArparliehen  Rüstigkeit  und  Ana- 
dsDflr  ftiTtaetata,  gewilirten  ihn  dnreh  die,  eich  Ua  n  dem  genannten  Jafaro  eiliattaiide,  ja  steigende  HmH» 
D»lirijf>  villi  Freunden  der  Botanik  und  der  Naturwisseuschufl  viberhaupt  freudige  Genugthuung.  Allen  Theil- 
sehmern  an  jenen  Excnnionen  werden  dieeelben  OBTeigeasIieh  bleiben.  Reifere  Uioner  der  WisaenachaA  im 
TereiiM  mit  riner  wisabegierigen  Jugend  aammeltcn  üät  «m  den  greanD  llelater.  Noch  dimial  eraetaloaB  ateh 
da  Reil  lii  iiliinl]%  lannillich  vielneitige«  Wissen.  Anregend  und  fordernd  verstund  er  iiii  lit  nlleiii  jeden  Eiii- 
aelnen  zu  fesseln,  sondern  um  Alle  «luate  er  bald  durch  emate  Worte,  bald  darcb  einen  köstlichea  kernigen 
Hmnor  ein  Baad  dar  Oemeinaamkeit  an  sehüngeo,  wdcbe«  msuiebe  dauernde  FrenndsAaft  geknflpft  hat.  So 

pestaltite  üicli  auch  die  anspruchslose  Feier  des  50jährigen  .Iiiljiliiums  seiner  Dresdner  Excursionen  bei  dv 
ersten  FrUbjabrsezcunion  am  14.  Mai  1870  zu  ciaer  freundlichen  Erinnerung  iUr  alle  Tbeilnehmer. 

Im  üebrigen  w«rde  Reicbenbadi's  Laben  atiUer.  Es  müde  einsamer  nm  ihn  her.   Seine  geHabto 

Frau  hatte  ihm  der  Tod  ]ftfi7  permilit.  Pflegend  und  sorgend  stand  ihm  die  einzige  Tochter  nr  Saite« 
Zwei  seiner  buhnu  waren  in  weiter  I'erac;  dar  abw  als  praktischer  Arst  in  Tiflis,  der  andere,  rflhmlfcb  In 
daa  Taten  TvamUfeKk  tratand,  aia  Direeter  dea  botaaieebaB  Gartana  m  Hanboig;  aar  ein  Selm  mr  in 
seiner  Nähe  znrtickgebliebeBi  Lichtblick»'  iti  Feiiinni  Leben  waren  wohl  die  Julii!;n  ii .  il'^ren  erste  —  daa 
2öjBlirige  Jubilium  der  „U»',  angleich  Terbundcn  mit  der  Feier  seiner  durch  25  Jabro  ununterbrochen  fort- 
geflUwIcB  YentMidaehaft  dar  Qaaallaahait,  und  aabi  BOjibrigaa  JaMtaa  ab  «kadeanaehar  Labrer  —  ihn  noeb 

im  Vnniie^it7e  frincr  ViirpfTÜchen  und  peii^tipen  Kräfte  (-»lien,  wiihrend  ppStere,  wie  das  50Jjibrigo  Jubiläum 
der  „l'loia-  im  Jahre  167b,  die  ^^  uhrlieit  seiner  eigenen  Worte  bestätigten;  dass  Jubilüen  für  Vereine  wohl 
ein  Zdcben  des  Fortaahreitens  seien,  für  Eiiiicelne  ein  Zoichaii  dea  ZurOckgehens.  Ea  mrd  ihm  Vieles  un- 
begreiflich in  dieser  neuen  Zeit.  Zu  den  Lehren  Darwin's  konnte  er  Stellung  nehmen  nur  yem  gamntUidMn 
Standpunkte  ans  und  die  Frage  narh  der  Berechtigung  derselben  irar  ihm  eine  rein  religiSae.  Hit  dar  Za- 
■ahme  der  Jalms  traten  auch  manche  Charaktereigenthümlichkeiten  scliroficr  hervor.  Aus  seiner  Vorliebe  fbr 
patriarebaliaehee  Weaen  nnd  seinem  Hange!  an  Ventändniss  itlr  parlamentaiiiobe  Formen  aÜMiaeitB,  aodererw 
aeita  aber  ancb  nicht  minder  ans  dem  wahrhaft  kindlichen  Vertrauen,  mit  dem  er  tiam  Jeden  eniKeigaBbam, 
und  ans  seiner  Heftigkeit,  wenn  er  dieses  Vertrauen  getauscht  glaubte,  erklären  »ich  auch  die  Onoflicte,  in 
dia  «r  in  aainan  apiteran  Leban^abren  naUluib  im  aocialea  und  OffeaUichen  Leben  gerieth«  w  b  dem  literaF 


Digitizeu  Ly  CjUv-'^^il 


3« 


Mkm  YitiSa»,  In  dir  .Tifa*,  im  TontMKb  in  aoolo^MÜMB  Oarttw,  «odBeb  in  der  LeopoMlBiadb^üu«- 

Mff^""  Akademie. 

Dieee  Yerbiltniaae  mögen  hier  unberührt  UeibeD.  Sie  haben  nicht  minder  KeicheoWh'a  letzte  Labni» 
JahM  ftfarflilit  «Is  idNite  41«  TUttlgMl  dtr  AhadMoiB  getthnt  Bis  LMpoldinfaA^tanliiiiMlw  iUndamW 

ab<r  but,  t'.Bch  ViTsöhniiii;?  des  Zwieiipalts  in  ihrer  Mittp,  jene  HeniTDung^en  öberwunden  und  ihr  altes  An- 
aeben wieder  guwomien.  Den  Nekrologen  ihrer  Leopoldina  ist  die  Aufgabe  gestellt,  Tor  Allem  die  Verdienste 
Omt  Ifilf  iMar,  akM  igiinhl  dam  SalnflihaB  dtn  OhÜbiMbImh  m  IwinlmB. 

Vf>ni  Jfthrn  1874  sb  gingen  die  Kräfle  Keicbenbaeh'a  mehr  und  melir  zurück,  namentlicb  nach  einen 
scbwiTt'u  Falle  im  Januar  187G.  Oefterer  Landsnfentbatt  braobte  nur  vorttbergeheode  Keseerang.  Zeitwdaa 
AnfregOBgnnut&nde  führten  jedesmal  m  raaeherem  Ver&U«  der  Kfirperkrlft«  and  tmA  daem  derartig  in 
Aulregnog  verbrachten  Tage  trat  am  Morgen  des  17.  M&rz  1879  Bewtisstloeigkeit  ein,  und  all  die  Abend- 
sonne desielben  Tages  sank,  schlössen  sich  auch  die  Ängen  Reichenbach's  in  sanftem  Soblammer  flir  immer. 

Vorstehender  I^bensskizze  Aigen  wir  einen  geordneten  Ucherblick  flfatr  dio  MWWrwdtrtliBh  refeh« 

FfkU*  von  W«rk«o  «od  Abhandhnifni,  mkhe  Büelnnbaeh  TeraffsaUiebt«,  hinto. 

(SaUaa  folgt.) 


Bbigegiuigene  SdnUten. 


(Vom  15.  September  bis  16.  October  186l>.  VortMtRUig.) 
Boa.  Imf.  dat  Vatmliitot  da  Maaevi.  Balletin. 

Ann^e  1880.  Nr.  1.  MoacoD  1880.  8«.  —  Kipri- 
jaii'tff:  Tcber  fosiile  Flache  des  Moskauer  Gouvememunta. 
p.  1  7  Menrbier:  Ueber  das  K<»pt-ikelftt  und  die 
Sliijii|wi  rk;'(  Uff('  ilrr  Z» eiHilirlfr.  j>.  H  Tl  \,  Thümen: 
Ltllr.ii."-'  y.'ir  IM/  !■  b'M  SiluntiiH  7l!  — —  Men/bier: 
TctTostea  ffry»ciivntrix  n.  sj!  Mt'ii/1>.  p  ln'i  —  IUI  — 
Twelvetrees:Onalabyrintlii»liiiit  fiktilli  /'/afi/u/is  Hi,  l:,mli. 
Twelretr.)  from  the  npper  l'eriiiian  cuprileroas  »irata  of 
Karinllnsk  nenr  Orenbur».  p.  117—122.  —  id.:  Un  tberiodont 
bameri  froin  the  u]i|>er  l'ermian  copper  bcarint;  sandstones 
Of  Karji;;»liiisk  txar  <  trfnbiirc.  P-  123 — 126.  —  II  eck  er: 
Bfitniffi-  7.11  iiK  iiu  n  \  cr/i  irliiiisi.en  der  um  Sarepta  und  am 
Bi>i;(l')  Mirkniiimi-iuli'ii  l'tlajizi'ii  ii- Inserten,  u.  Bejirlireiliimif 
«ilHT  Mjlaliri -  i.r.r.r.   ],  nä  Trautsctiold;  /lu- 

F  rutre  (it't  r  ilii'!  ."•iuki  ti  tli  s  Mri  ri-.sspiejrels.  p.  174  Wl. 

Acta  Horti  Fetropolitani.  Tomua  VI,  Fase.  2. 
St.  l'ctfrslmrf;  lyyd.  S".  —  I!;,<aliiir  Kinwirkiini: 
de»  Lichtes  auf  Jii-  liililuii;,^  ^li  v  rHil.i.  ii  rii'iiicuti^..  ]i.  27») 
— itti.  —  Ii  rjiv  I ;  I  ii'>cri[it:(iiii  H  |ibsil.iniru  iiinnniiii  et  iniiiiis 
COgnitaniin.  l  a-r.  VII.  ]i  •J!'7  äll.s.  —  ii  T  rim  I  \  c 1 1  r r . 
Rrnsiae  «rcticue  plautaa  «juaüdam  a  peregriaatonliu>  \  uriis 
ia  Tuiii  loeii  leeiai  «naietaTit  p.  690—664.  ~  Itei^n  h 
Bmmiirn  rdatieoU  de  bmrto  ImperiaK  botanko  IViroj>uii- 
te»  laaft  inSk  ^  «06-66». 

DU»  laadwitOiMliafUiehen  Vamoht^SUtionoiL 

Ilerauigeg.  v.  F.  Nobbe.  I?d.  26.  Hit.  1.  Berlin 
18tiO.  8*.  —  Pitach:  l'ntenurliuugen  über  die  dem 
Bodta  duMb  Alialiai  entdehbaren  Unmusstoffe.  p.  i— 4W). 

—  M(»rgea:  Ucbar  (Be  ZerseUbarkeit  gewittcr  atickaioff- 
hiltiger.  organiaclier  UttngcnitteL  y.  61  —  72.  —  .MAller- 
Holsl:  Die  cuitirirten  S|i«rgclaAca.  p,  73  T(>.—  Mayer: 
Beitrtg«siirFnig«ObcrdjeDfi^pii«nilKaiisaben.  p.77— 8a 

Kunn  «TcaivantiTa  SMltgjr  st  Oaafeiidga, 
Ma«.  Bulletin.  ToLTn,  Nr.  1.  Cambri^  1880.  8«. 

—  Wadsvorlh:  Notes  on  tbe  geoln^ry  of  tbe  iroa  ud 
coppir  difirieta  of  Lake  Superior.  p.  1—157. 

Aotd.  royale  da  mdeeine  de  Belgiqne.  Bulletin. 
Annee  1880.    3""  S^rie.   T.  XIV,  Nr   7.    Bi  ii.\< 
1880.   8*. —  Warlomont:  Ciüeattxbemii&tutiijucs.  (i.ö<iij 

—  .1(0.  ^  Deneffe:  NonTeanx  trecarta  pour  Ia  ponction 
bypop&u-ique  de  Ia  Tpssie.  p, 6(M— 5.S2.  —  Willems:  Note 
NT  linocnlitinn  piiM  iiiiM'  de  la  pleuroiineumonie  exjuda- 
tiWL  Ik.683— öäi).  —  liru^Uiits  et  Verrie»l:  Hecberclies 
nr  le  aiien^  d«  la  pleurupoeunonie  bonae.  |k  6*0—6601 


Taraaaig.  tot  bevordering  der  geneaakuidife 
Wtt>aadi«|ma  Ib  XadarUXadiiL  GaaMakmdigTyd^ 
■ehrift.  Ded  XXI.  Ytkam  Mriay  Diel  Z,  Afl.  1. 
BaUTia  1880.  8».  —  Vaa  dar  Barg:  Indlacfae  Spiav 

(Aphlae  Iritpicue).  p.  1—123. 

Kaiserliche  Admiralität  in  Berlin.  Annal  n  >1er 
Hydrographie  u.  maritim.  Meteorologie.  Jg.  8.  Uft.  XI. 

Berlin  1880.  4».-  I>a»  Auftre  te»  v<in  Treibeis  im  Nord- 
atlantisrheii  ücean  in  der  ersten  ILiifte  de*  Jahres  1**!». 
p.  441  —  447.  —  Die  Clirdniinieter-rriifiini'en  au(  dem  Ub- 
servatoriom  zu  Wilhelmshaven  i.  d.  J.  1?'7k  7!t  ii.  1H71>  ni. 
p.  44.H— 4.Mi.  —  KeibeBtemneratannesanntipn  im  Atlantischen 
Uceaii  und  an  einigen  Stauen  ün  Indisclion  u.  Stillen  Ueean. 

& 486-487.  — Vodckheade  Ucbankht  der  Wittaraag  dea 
onataJttni  l880inNord«merilrau.Ceatralanrop«.p;tf7  ISft, 

—  N'nclirichteBfBrSecJUinr.  Jg.ZI.  Nr. 38 — il. 

üerliu  1880.  4». 

Hatnrwissenschaftl.  Verein  in  Hamborg.  Ab- 
hnndlnngrti.  IUI.  VH,  Abthlg.  1.  Hamborg  1880.  4*. 
Kircli.  n|iLinrr:  Uebor  die  BryOMWa^Oattuni;  Adeona. 

\\  \  2t.  -  HIei  ker:  .Miisci  I!anilniri.'eii5!s  specics  pisiium 
iiovus  iniiiiisnue  Coznitas  di-' nji^-.!  i  t  .li'j  in,':  .  nravit   p.  27 

—  itoliiu:  Kin  iKiH'i-  Hirsch  au..i  dem  .\murlande.  , 
p.  81    li.i.  —  (Mittsrlie:  Neuere  riiieriMiebuncen  Ober  die 
Juni/rrmuHniitf  (Ifiifiiliintf     )i  :17 — G6.  —  Pfeffer:  Die 
I*tcro|M>deii  des  llambur^TM  Mi     irns    p.  Ii7  'J't 

Hatnrwissenschaftl  .  Verein  von  Hamburg-Altona. 
Verbandlungen  i.  J.  187SI.  Nene  Folge  IV.  Hamburg 
1880.  8*.  —  Bolau;  l'eber  die  Müiitung  und  «las  Waclis- 
thuni  eines  I'feilhthwauzes  iimwJH*  ;>u?>//''"'Wi<«.'' I^.  |i.22  ÜJ. 

-  Krilss:  Leber  die  (iretii-e  der  l'.ei^tmiif.sl'Uhigkeit  der 
Mikr'isk'i[ic.  p  21-37  -  Timm;  KritUrlic  und  ertfaiuende 
Benierkuiigeu.  die  Hamburger  Mora  belrefleiid.  p.  38—99. 
—Voller:  Ueber  ei>  neaee  Abewtpüqariff Mwaeler.  ». It» 
— IIL  —  id.:  Teber  dte  NIcbtnristenE  stnblcader  Materie 
in  den  Cronke'si  hcn  P>..hrcr.  v  112-131. 

8oc.  gdologiqae  de  France.  Bulletin.  3"'*  Serie. 
T.  VIT.  187'J.  Nr.  .'>.  Paris  KS7,'j— 79-  8«.  —  Dou- 
ville:  Genres  de  bracbio|>odes.  p.  273  —  277.  (Contin.l  — 
V^laio:  Notes  i>nr  la  Constitution  g^ologique  de^  ile«  Sey- 
chelk«.  p.  278 — 2S5. —  Falaan:  Note  snr  Itt  puüitiun  strati- 

nhique  des  terrains  leniairea  wpäioun  et  cpiaiernaire« 
BUterive*  (DrAme).  p.  286— SOtk  —  Lorard:  Ubser- 
vaiigaa  palfoatelogiqDca  rar  lea  coochfa  k  Ottn»  FtUtoni, 


Digitizou  Ly  Cju^.'s 


87 


P.IM7-814.  — Dollfns:  iMÜfttt 

AmL  fittf .  4m  SeimoM  <•  Bt  TMmbonrg. 
Bolletin.  Tob»  XXVI,  Nr.  2.  St.  IVitr^bourg  isso. 
4*.  —  Flavltskjr:  Sur  lo«  tnaslornistions  an  moyiai  de 
k  hTdndon  et  de  U  dehydniMW  dt  la  tafpiu»  Mtiut  i 

R liehe  leplan  de  polarisatioii.  p.  139— IM.  —  FtaiDtiin: 
>  la  di^niiiposiiiiin  ite  Taridp  rarfooDique  par  le«  pbint«s 
sons  l'vclurugv.  ]i.  — —  v.  Marten«:  Holliuqiies 
rcoucillis  on  Arnu nie  par  Alexandre  Rriindl.  p.  142  138. 

^trii\r  l'i'  l'ixainen  iliiiniqup  d<'S  taches  siisptcti'es 
dVlre  de»  taihe«  de  MUtg.  p.  Ibä — 172.  -~  hiawit«cli:  Ob- 
MratiMM  dca  planrtcB  lluv,  Saturne  et  Neptiuie  1879. 
n.  187—188.  —  Famintnin:  Kffet  de  l'üiteiiatä  de  U 
lumi^  siir  1«  dfcoupositütB  de  l'acide  eariioniqii«  par  Im 
plantes.  p.  296— 314,  —  ätruve:  Obaervaiiona  de  U  coi»^K> 
de  Brursin  aa  printcnp  1879.  jk.  914— SSi&  —  Montt- 
Terdt>:  Kecheräat  «■m]nilggii|iiM  nr  TOnhk  niBiih<fc 

p.  320— 33ä 

MiUot-Carpentier,  Gabriel:  De  rii,vgii'iie  publique- 
et  d«  k  Chirurgie  «»  ItaUe.  Partie  I,  IL  Paria  1676, 
1B79.  8*.  —  NotM  «UnirglealM  i*mi  xMim  da 
aawpagm  ppw  sidir  k  la  atatiatiqm  (aurfca  1876 
—1877—1878—1879).    Ckmbnd  1880.  4«. 

Chronik,  eine  ^un  T  lnrtiiz  /ai  dm  .InLn-n  1800 
—  naiti  der  iluiulscIiriU  der  Bibliotcca  naiioaala 

2U  Florenz  zum  erKlon  Mukt  beranqgegclMn  (von  O. 
Hartwig).   Halle  1860.  8«. 

BaCh,  0.  Tvai:  Tortrag«;nDd  IBttbeiliiDgeB. 
Sep.'-Abdr.   Bonn  a. 

Hoppe,  0.:  Hcitriif;«'  zur  Gescliichte  der  Erfin- 
dongen.    2.  Liekfi.    Clnuiithnl  1881.  8». 

K.  Preou.  Akad.  d.  WiMenaeh.  in  Berlin. 
UonatBbcrirht.  Juni  1880.  Berlin  1680.  8».  — 
Münk:  l'i-l"T  die  Selispliarrn  drr  (inKsliinirinde  i>.  485 
— ')iC.  —  l'i  ters:  I  flrtT  dii'  vnii  .1.  M,  Ilililcliraiiilt  auf 
Nossi-Be  II.  Mada);asear  tii'^'^ninieltrii  S:in(;i  thirri'  ».  \m- 
pbibirn.  p.  .'xis— .'ill.  v.  «ippol/i  r:  I  1 1»  r  ilic  l!i  >!iin- 
Bnng  grosser  wahrer  Anumalieu  in  parubutihcheii  Italuieu. 
f.  All^*.  —  Virckeir:  Lctwr  de»  äcMMM  tka  mm 
OwiBa.  p. 616-648.  —  Hofnann:  Ucber  eine  IMm  aro- 
■atiidwr,  den  Senfölen  u.  Sulfocyanaten  inooierer  BaMO. 
p.  646— 6A2.  —  id.:  Zur  Kenntniiis  des  Amidophenjlmei^ 
captans  oilcr  Siiininirjiiillim.  p  'lii'J  'yMt.  nl.:  I  i  lipr 
rii-'iulirti\  |,  ,',-'1  rt     l  .Nir 

i:.rkeiuiuDg  u.  iii^iiniiiiiiiu  kii-incr  Meuten  von  ÖcbMel'el- 
kohlaiMoft  p.  öM  VMi 

(FbrtiH>lzuog  folgt) 


Wirkung  des  Lichtes  auf  die  elektiisclie 
leitimgsaiiigkflit  des  Selens. 

Tob  Dr.  W.  flUaMk  In  Berlin. 

ZurPrflfunj?  oulmiariTier  Knbcl  brnurlif.'  Il'  irWil» 
loughby  .Smith  1872  eine  leicht  hauUlivhc  Subitans 
TQO  gnMMm  «lektriaehen  Videntande  und  wihlte  Ar 
diwon  Zwerk  nie1ir<'if  Stiuit'on  krystallinisrlicn  Si-ltn.^ 
von  5  bis  lU  cm  [.jingt^  und  1  bis  l'/|  mm  liicko, 
die  in  0la«r6hr«n  eingeschloaMO  nnd  an  beiden  Seiten 
mit  Flatindrähten  vergehen  waren,  mittelst  deren  sie 
in  den  Kreis  eingeocbaltet  werden  konnten.  Aber  trota 
dar  iOBatigen  gfinatigen  Eigenscbaflcn  dieeer  Siibstans 
ergaben  die  lleeaiingMi  btahat  abweichende  Beanitate, 


arUdk  er  bei  Wiaderfadnag  der  Beobach- 
tung dasselbe  Reetiltat.  Herr  Smith  forschte  der 
Uiaache  diaaer  giMaen  VenwhiedmhaiteB  dar  Wldaiw 
stinda  naeb  nnd  fluid  bald,  wie  er  dar  OeeeHiekaft 
der  Teleginphi^n-Ingeoienre  zu  London  am  12.  Febraar 
1673  mittbeilte.t)  daae  der  Widarvtand  aioh  nit  dar 
Intanaitlt  dea  anflUhndeo  Uebtee  ludert«.  Waren 

die  S<>len8tari(.!rn  in  einfiii  Ka^'.ii  gegen  r.,icbt  iibge- 
■dilossen,  ao  war  der  WiderstBod  am  gröeaten  und 
blieb  aehr  eanatantt  da  erAUtee  dann  gaw  daa  g»> 
wiinschton  Zweck.  Wurde  aber  der  Deckel  entfernt, 
■o  nahm  die  Leitn ngafilhigkeit  an,  nnd  swar  um  ao 
■ekr.  Je  intanatver  daa  anfhUande  Lieht  war.  Wnrda 
daB  I.icht  dnreh  Steinsalz  oder  fiirbige  Glftaer  auf- 
gefangen, to  änderte  aicb  der  Widerstand  des  Seleoa 
>  naeh  der  liahlmnge»  die  dnreh  daa  Olas  faiadnreh. 
ging,  Da(t3  die  Tenij)ertttur  bei  <lie..r'n  Erscheinungen 
nicht  masssgebcnd  sei,  davon  überzeugt«  sich  Herr 
Smith,  indem  er  einen  Sdenatab  in  Waaaar  legla, 
ao  daaa  daa  Licht  etwa  ein  Zoll  Wasser  ilurchdrinL'en 
musste,  bevor  es  das  Selen  traf;  die  Wirkung  blieb 
jedoch  dietolbe,  obwohl  hier  die  W.iriiie  vom  Wasser 
abaorbirt  wurde.  Das  Licht  eine«  brennenden  Magneainm- 
streifens,  der  9  Zoll  Aber  dem  Wasser  «ich  befand, 
verminderte  den  Widerstand  um  zwei  Drittel  »eines 
Werthea;  nnmittalbarnaeh dem VerlQaohen des Uebtaa 
stieg  der  Widentand  auf  eehien  nonnalao  Werth. 

Dicao  gelegentliche  Beobachtung  ist  kurz  darauf 
von  Herrn  Lieutenant  äale  einer  wieewnimhaftlichan 
IVfifting  nnteraogen  worden.*)  An  einem  Stabe  kry- 
stallinischen  Selens  von  bestimmten  Dimensionen  und 
geniesaener  Leitiingeiahigkadt  wurden  die  AenderaqgOB 
dea  Widerstandee  üi  Folge  der  EinwbrIniBg  dea  liehtae 
genau  genies.wn  und  zunitchst  die  Thatsaelie,  da-s  daa 
Licht  den  Widerstand  vermindert,  bestätigt.  Weiter 
hat  Herr  Bale  an  ennitteln  geauefat,  wekdien  Strahlen 
die««  eipentliümliche  Wirkung  zukomme  Es  «urden 
auf  die  Selenstange  in  Kreise  einer  elektrischen  Kette 
an  eSnen  he]lnt,wolkenlosflB  Tilge  die  eisMlneiiAlMchfliltta 
de»  Soniieiispectnmi'i  entworCeti  und  dadurch  fert- 
gestellt,  dasB  die  ultravioletten  Strahlen  ganz  wirknogs- 
lea  abd,  daaa  dann  oiit  ahnehmandar  Braehbarfcait  der 
Lichtstrahlen  dif  Wirl,.!iii.'  auf  da.'i  Selen  zunimmt  bis 
■am  Roth;  das  Maximum  der  Einwirkung  wurde  am 
Ende  deaBoth  gefunden;  die  duuklen  Würmestrahlen 
waren  hingegen  glächfidls  ohne  Wirkung.  Endlieh 
hat  Herr  8a  le  bewie«ien,  daiu  die  Wirkung  der  Lieht» 
strahlen  eine  fa.st  momentane  ist  und  auoh  beim  Ab- 
halten  des  Liehtae  bald  abnimmt;  dooh  mgeht  eiii% 


»)  Hatare.  Tel  Vn.  Nr.  178,  p.  908.  

^  PMceediagi  of  theBoyal  Soaety.  VoL  XXI,  Kr.  14«, 

pi 


Digitized  by  Google 


88 


WOB  Mu3i  koTM  TtH,  Ui  der  yfümtaaä  d<a  SiUh 

Mbw  ursprüngliche  Grü«8e  erreicht  hat. 

El  tag  übe,  dioM  olyactiTe  nnd  laicht  maMbart 
Wirkung  de  hodifendaB  Btrahlan  nr  Oonitrnotx» 

TVn PiMilflBUteni  ro  verwertlif'n .  ili-.-  ilrinn  vom  l'rthnilp 

nimm  fl  «wnlitwi  nmii  gans  uaabkängig  wären.  Die  onten 
TanodwaaaliAMwBiobhiiig  bat  Hflir  Barl  ofBoiia 

Toröffcntlicht . '}    Nachdem  durch  Ilcrni  Sale  bproits 
.  die  UnwirkMmkeit  der  altr»violotteti  Strahlen  nach« 
gwHaaen  war,  bat  Harr  Barl  of  Rom»  wiah  gwrfjgt, 

dAsa  auch  alle  dunklen  Wirmestrahlen  den  Widerntand 
des  krystallioiacben  Selens  nicht  Anderten.  Vergleichende 

gattungcn  auf  einß  n>crmfw5ule  und  auf  eine!)  Selpnstab 
erwiesen  die  Uncmpfindlichkeit  dea  letzteren  gegen  alle 
gtrabhn  geringer  Brechbarkeit,  wfthrend  die  Strahlen 
mittlerer  Brcchbarkeit,  die  leuchleuden  Strahlen,  den 
Widerstand  dea  Selens  in  bekannter  Weise  varürten. 
Zar  Oooatrucliun  eines  Photometers  bedurfte  es  abav 
noch  dfli  BewaiMa,  dua  die  Widcmtandisänderttogen 
dea  Sdana  in  einer  bestimmten  Beziehung  zur  Inten- 
iität  dea  Ijchtes  stehen,  und  diesen  Beweis  führten 
die  «aitmn  Heaanngen.  £ine  constante  liehtqoeUa 
wurde  in  Terseldedeoe  Entfenningen  tob  dem  Selen 
gebracht,  femer  wurde  bei  gleichen  Kulfrrnungen  die 
Breit«  dea  Sfaltee,  dordi  dam  dae  JUcki  anf  daa  Selon 
fiel,  Taittt,  und  fllr  dieae  TeneUedeoeB  UehtiBtanii- 
tftten  die  Widerstandaftnderungen  des  Selens  genau 
gameaaen.  Daa  Raanltat  war,  daaa  die  Ahoalinw  dea 
Widanrtaadea  im  geraden  YerbSltnisae  steht  m  Breite 
de»  Spaltes  und  U]iii.»il«'lirt  proportimial  i>t  dir  Eüt- 
femaog  der  Lichtquelle ,  alao  der  Quadrat wunel  der 
Uahtinfjanamt  aulapriabt« 

Dir  [iruktiscbe  Herstellung  citjcu  brfmrlihnren 
Pbotometera  acheint  aber  erst  im  iolgenden  Jahre,  su- 
erat  Harm  Warner  Sianaaa,  gdnngan  an  aein.<) 

Die  Sr!  w  ii  riL'ktilen,  wi-lrlie  Hich  der  Ausführung  dic<tos 
Instrumentes  entgegenstellten,  lagen  tkeils  in  der  go- 
riagan  LaitnngaOhigkeit  dea  hyrtalünianhen  Sekns, 

wie  in  der  Unbeständigkeit  derselben  und  in  der  ge- 
ringen veränderlichen  Wirkung  des  Lichtes,  theils  in 
einem  merklich  atwewIeB  Einflnaae  der  WinneatnUen. 
toA  eine  lange  fortgesetzte  Studie  de^i  PliRnomens. 
ftber  die  weiter  unten  berichtet  werden  suU,  lehrte 
Harm  Siemen s,  durch  Erhitien  dea  amorphen  Selens 
auf  SOO'  eiob  eine  tSubstanz  herznstellen,  welche  viel 
beaaer  leitete,  rial  lichtempfindücber  war,  von  Wärme- 

strahlen  nicht  wiuamiillhih  baainfiBHt  wnrda  ud  iltn 
  • 

PUloMpUeallbgariaa;  Bar.  4,  ToL  47,  Hink  1874 

p.  161. 

*)  Monauberichte  dar  i«  ^  Wliiaiiafliintiii 

an  Berlin  1675,  Mai,  S.  380.  —  TeibandhagMi  dea  Tcrciu 
ftr  Q««erbea«jia  in  Pceoaten  187B^  JonL 


Eigensduiftaa  lianliah  eonatant  beibehielt.   Die  ÜBe- 

anngen  Aber  das  VerhältniEs  der  Licbtwirkung  zur 
Intensität  der  lichtquelle  {ikkrten  Herrn  Siemens  au 
einem  Ibnliehen  YeriHttniae,  wie  ea  bereita  Ton  Hami 
Earl  of  IlosBe  gefunden  war;  auch  er  fand  die  Zu- 
nahme der  LeitungaÜhigkeit  des  Selens  nicht  propor- 
«ioHd  der  liditattrke,  aondam  ab  aina  IVmato, 

welche  sieh  dein  Vrrhältni»ic  der  Oandistvomhi  itt 
Lichtstärken  näher  anachlieaet. 

Neben  diaaen  Teraaeben  anr  pralttiaelbaB  Tav- 

wertbnng  der  neuen  Entdeckung  ist  das  uni<  hier  be- 
schäftigende Phänomen  gleichzeitig  Ton  swei  Forschem, 
imabhlinjjfweinarfar,  aaeib  «wd  TeranWadanan  Bieh. 
tungen  hin  wisaenschaf^üch  verfolgt  worden,  iiiunürb 
von  Herrn  Professor  W.  G.  Ada  ras  in  England  und 
von  Herrn  Werner  Siemens  in  Deutschland.  Oft 
die  UuterAUchnngen  des  Ilerm  Adams  «ich  ganz  direot 
an  die  oben  geitchilderte  des  üerrn  Sale  anachliessen, 
sollen  diese  zunächst  besprochen  werden. 

Die  ersten  Fragen,  welche  Herr  Adams  durch 
eine  Reibe  von  Experimenten  zu  bejintworten  suchte, 
gingen  auf  eine  IVüfung  der  Angal^'n  den  Horm  Sale 
liinan«;  aa  sollte  ontsehiedan  werden,  welchen  Strahlen 
die  Liditwirkung  auf  daa  Saieo  nmiaehreibea  aei,  wie 
sich  die  Strahlen  verschiedener  Quellen  und  nach  mannig- 
ffHThfin  A1>sei|ilifliiaii  rerfaieltaci,  mv^  ob  die  Tjv^h^yFTllp'"g 
abie  momeiitaBe  oder  dne  albBlbllcba  aii.*)  An  dieee 
Arbeit  «cMoss  »ich  eine  Untersncbung  über  das  Ver- 
halten des  dem  Selen  so  nahe  atehenden  Tellur  gegen 
das  iJebt,  und  Mesenagen  Uber  daa  Teriiiltniaa  dar 
lichtwirkuDg  auf  Selen  zur  LithtinteuBität.  *i  ba 
Grossen  ond  Gänsen  ftthrten  dieee  Versacbe  in  Betreff  dea 
Selens  mr  an  BestttignngeB  dar  baiwMa  erwlhntenBrlkb» 

rungcn.  Herr  Adams  kam  ZD  dem  Schimpf,  d^iss 
die  Wirkung  auf  das  Selen  Tomgsweiae,  wenn  nicht 
anasehlieeslieb,  von  den  Strshiea  beirtbrt,  welche  daaa 
siebtbaren  Theiie  dea  Spectnim.s  angehören.  Licifat» 
strahlen  jeder  Art  (seihet  die  des  Mondlichtes  wann 
Botanndit  werden),  beandera  aber  die  grtnigelben, 
ersengten  eine  augenblickliche  Abnahme  des  Leilnngs- 
widerstondee  im  Selen,  welcher  dann  eine  mehr  oder 
wnlgar  aüailUiahe  mricvng  folgte,  die  «ihread  dea 
KxpoTiirf-ni  mehrere  Minnten  lang  fortwährend  wnch«. 
Die  Aendcrung  dea  Widerstandes  im  Selen  verhielt  sich 
direct  wie  die  Qaadratwnntel  der  Lichtinteasltlt.  ba 
Tellur  fand  Herr  Adams  eine  ähnliche  Einwirkung 
der  Strahlen,  die  aber  im  Vergleich  zu  der  im  Selen 
■atr  aefar  oabedeataad  geweawi. 


»)  Pr<K-e«diiigK  of  ihe  Koyal  Society.   VoL  XXIII, 

Nr.  16S,  p.  585.  Juni  1876.   

•)  Procaadinga  of  the  Royal  Socictr.  YoL  JUÜV, 
Kr.  106,  f.  m.  Smüu  VBm. 


i_-yuu.ud  by  Google 


39 


Im  Tarlufii  diMir  Uatanaolniiig  batt«  mu  Harr 
AdsBi  aine  Raihe  tob  BnwkrwJwhmBgwi  wtih^ 

gwoaniieo,  welche,  namentlich  in  Verbindang  mit  den 
Varanitkiuigan,  dia  liefa  ihm  S&r  die  ErUSnug  der 
IwoliiwlrteteB  Emdwimmgem  safilrlDgtm,  ein«  weitere 
VtotMtrang  der  Versuche  wiinsc ln-nswerth  niachtea. 
Er  kat  dieaelbeo  in  GemaiiHchall  mit  Henn  R.  £.  Day 
«ngalMvt  vnd  io  einem  knnen  Abrim  im  Mni  1876,*) 

i«|iritir  ausfuhrlichfr "  jnil ürirt.  IHrar  W.i!  r:  i  hmuDgen, 
welche  den  Aaigangsponkt  für  die  weitere  Unter- 
mdiang  bildafan,  waran  eratau,  daaa  bei  era  mid 
deiJJselbpn  Selenstalip  uini  lifi  derselben  Teni]i  rntnr 
der  Widerstand  den  äelens  im  Dunkeln  abnahm  bei 
■mialimaadair  BtlrkadaaeUktriBdiaDfllramaa;  nraNxiH 
hattp  sich  prpphpD ,  (la«a  <1pr  elpkf ri«chp  Widerat«nd 
des  tjelenstabce  verschieden  war  für  Ströme,  die  in 
aaigagaiigaaalila«  Blehtmigea  durch  daa  Bahn  gingen. 
Das  Vfrhaltpn  dp<)  SpIptis  im  Dunklen  bedurfte  Uar» 
nach  zunäclist  der  weiteren  Frfifung. 

Einn  gruaa  AuaU  von  Meeanagen,  die  BlnmitUeh 
an  S«len»t*o^n  aufgeführt  aiad,  welche  in  einem  Hnnd- 
bade  24  Stunden  lang  erhitzt  worden  waren,  ("Uhrte 
■D  dem  Scbluss«,  das«,  während  einenieits  der  Wider- 
atnod  im  Allgemeinen  abnahm  bei  wachsender  8trom- 
atirke,  anderereeita  jeder  tnerst  durch  eine  Selenstan^o 
buiilureligt-hfndc  Strum,  wenu  er  die  gi'nügf njo  Starke 
beaitzt,  eine  Anordnung  der  Molekeln  eraengt,  welche 
dam  wwteren  Dnrol^ng  deeeelben  Stromea  ateen 
gftaaaaen  Widentand  entgpgriiHotzt,  als  einem  .Strome, 
dar  in  «Dtgagaagaaetstar  Bicbtung  durch  das  Selen 
geht.  I>iaM  ErMheinong  war  eine  gaai  allgemeine; 
dar  Durchgang  c'mcs  Strutnos  in  pinor  beliebigen  Rieh- 
tuig  beförderte  ateta  den  Durchgang  einea  «ntgegen- 
gewtat  garisbtaten  und  faindarte  den  daaa  gMah  g^ 
richU-ten  StromrF;  sii:  fTilirtp  Hnmit  /.ii  ilfni  Schlusiso, 
daaa  die  Leituugsi'äliigkeit  des  Selens  eine  elektro- 
lytiaeha  iat,  nd  daaa  dar  Doiaiigiaf  aiMi  StoOBat 
durch  daa  Bdaa  aiM  Art  toi  Pdariaatiaa  im  SalaB 
eroeugt, 

Ba  mn  dia  'Wnlmiig  daa  Uahtea  aof  daa  SalaB 

sich  darin  docnmentirt,  daaa  ein  biitdarohgebender 
Strom  besser  geleitet  wird,  ala  im  IHukafai,  dtfagte 
aieh  die  Vermntfanng  mrf,  daaa  daa  Uahfc  «inan  elek. 

trieohen  Strom  im  SpIph  przptigp,  dp^iwn  Rirbtune 
entgegengeüctzt  i&t  der  de»  l'ularisatiunMtromes  und 
diaeen  aofhefae.  Die  Versuche  mit  einer  Selenstange, 
welche  direct  mit  einem  Galvanometer  verbunden  war, 
bestätigten  dieae  Vermnthnng  voUat&ndig.  Während 


')  ProcccdlDgsoftbeRonlSaciiI*.  ToLXXV.  Kr  172, 
F.  113. 

•)  Pfailoao^iical  Traniacttoaa  af  the  Bojal  Society  of 
iMdoB  1877.  Tal  167.  tet  I,  ^  SU. 


im  DanUm  dia  Galnaometeniadel  KuU  seigta,  var» 
aalaaata  daa  Ueht  elDer  Saraa  «iae  AMenlraag  dar 

Nadel  und  diui  ÜPHrhatten  des  Selens  wieder  einea 
lUlekgang  der  Nadel  anf  Nnll.  Diaae  Tacmeha  wordaa 
fB  naBBigfhdtar  Anordnung  und  mit  vereehiedenen 

Lichtquellen  wiederholt  und  flihrten  stets  m  demselben 
Ergebnisse,  daaa  die  Wirkung  daa  Licbtea  aUaia  aiaai 
dakftriidMB  Bferom  im  SalaB  ansagen  and  antarimltaB 

kann.  Die  Prüfung  verscti>  ^  iiei  Stücke  krj-stal- 
liniecfaeo  Selena  zeigte  nur  quantitative  Unterachiede, 
die  alab  aogar  as  varaddadaBaD  StafloB  ein  vad  da^ 

«.■llifri  SMli'nitüeke»  liempfkbiir  marhtpn.  T>\r  Rii.Iitiuig 
dieses  Stromes  im  Selen  war  im  Allgemeinen  von  dem 
weniger  erleodttAtenTheUe  an  dem  st«rk«r  belfebtotsa 

hin,  doch  konnten  zufällige  Unterachiede  in  der  Molo- 
cularanordnung  die  Kichtnng  dieew  Stromea  zuweilen 

Eine  anffallpndi'  Frwhpjnnnc  constatirtcit  dio 
Herren  Adams  und  l>ay  noch,  aU  sie  durch  Selen- 
attba  von  geringem  Widerstände  aehwaehe  elektxiaaba 
Ströme  im  Dunkeln  hindurchgehen  und  nun  ein  lieht- 
bUndel  auf  dieselben  fallen  Üesaen:  fiel  das  Licht  auf 
das  Ende  des  Selens,  an  dem  der  Strom  vom  positiveo 
Pol  der  Kette  iu  das  Metall  tritt,  so  hinderte  es  den 
Durchgang  de«  Stromes,  wilhrend  daa  Licht  an  dem 
Ende  des  Selens,  an  welchem  der  Strom  das  MetaU 
verltsst,  den  Durcl^;ang  des  Stroama  befiJrderte,  An 
BrianitlbaB  adt  gmaiaB  Wldmtaiide  nd  Belhat  aB 
•olchen,  welche  gegen  das  I.icht  so  nnempfiodHeh 
waren,  dass  dasselbe  keinen  elektrischen  Strom  enangeB 
konnte,  bagflaatigta  die  UehlwirkiB^  inBiar  daa  Dawdf 
gang  einea  Steomaa,  mkim  Bidtaag  ar  aadi  haliaa 
mochte. 

Die  TorateDvag,  an  walehar  nnn  die  Hemo 

AdaniH  und  Dny  nuf  fTniiid  iliriT  /".uhlreioliPn  Ex- 
perimente  in  üetreff  der  Wirkung  des  Lichtes  aof  daa 
Saiaa  gataagtaa ,  gabt  dabia ,  daaa  aaibat  In  Selaa^ 
^taiicrr  :; ,  dip  nnn  dfin  gpschmnlzpnen  Zustande  sich 
langsam  abkühlen,  keine  gleichmäeaige  and  ToUstän- 
dige  Kryatalliaation  in  der  gaaaaa  Maaae  vorhanden 
sei;  die  ■'irh  srlmflliT  nbkliblpndpn,  nnssf-rpii  Srbichtcn 
seien  stets  weniger  vollkommen  krjstallisirt.  Das  Licht 
baftrdart  naa  die  KryalalBaation,  analebat  fa  daa 
iUisspi-stpn  Si-liiclifp!!,  aufweiche  es  ein«irl<t:  didiiivli 
wird  „ein  Strumen  von  Energie  von  inneu  narli  au^HPu 
aneugt,  welchee  unter  gmriaaea  Unattaden  im  Solen 
einen  elektrischen  Strom  ni  erregen  schciut*.  Die 
gleichzeitige  Abnahme  des  elektrischen  Widerstandes 
durch  die  Lichtwirkung  erklärt  sich  dadurch,  dasH  das 
Selen,  indem  es  sich  in  den  krystallinischen  Zustand 
an  Bciaeo  ftuweren  Sdücbten  umwandelt,  ein  beawrer 
Letter  dar  Elaktrieittt  wird. 


40 


Ttmn  d«r  vm  ImdilMgaBd«  QtgmUaA  «hndi 
llinn  Versuche  nocli  keineswegs  wi««en«chafllicli  er- 
MliA|ift  var,  lahrten  die  UDtenttcbongeo,  vekbe  m 
glriiiliBr  Zdk  vi«  «Imb  gMrMHartan  tob  Htm 
Wemcr  Siemens  auai^efUhrt  und  der  Berliner 
AfcaAMnU  Muflükriich  in  zwei  Abbandlongen  mitgetfaeilt 

Die  erste  Abhandlung*)  l>ewliiifHfft  gioh  vomips- 
«eiae  mit  dem  Verbalten  der  eiektrisclien  I^itungB- 
WitgfctH  des  Selens  im  PuDkcIn.  Nachdem  Herr 
Siemens  sich  durch  viele  Vereuche  überzeugt  batt«, 
dasa  diu  Wirkung  des  Licht«8  auf  die  elektrische 
Leituiig«riihigkeit  de«  Selens  nur  dieser  Sabstauz  eigen- 
^iiUmWi^  sei  und  kainar  anderen  sukomme  (die  geringe 
mrloutg,  waloh«  H«rr  AdAmi  beim  Tellur  gefunden, 
kUt  Hnr  Siemens  für  etne  Winnewirkang,  und  die 
TOD  «ndtnr  Saita  behuptete  lichtwirkmig  aof  das 
elektriselw  YarhaUen  mtHmret  XetaUe  konnte  Herr 
Siemens  bei  der  sor[rfuItif;aten  Nachpriifnng  der  Ver- 
sucbe  niclit  beatfttigen)  entachloss  er  sieh,  das  Ver- 
haltoa  dleaar  Sabetans  rar  Wirme  und  tarn  galraiii- 
M^OD  Strome  näher  zu  untersuchen  und  zunächst  die 
iltaiB  Abgaben  dea  Uerm  Uittorf  Aber  die  phjii- 
Indiadien  BigaoailiaAeii  daa  Salena^^  mit  bsIimb  baa- 
aaKn  InHtrumenlen  ZU  prüfen. 

Ilwr  Uittorf  hatte  nAmlich  gefunden,  dass  das 
bei  SIT*  Befanalacnde  Man  doidi  admeUaa  AbkÜdan 
Kv-h  in  eine  Rliu-igc,  amorilie  Miisk'  vi-rwfindplt,  welrhc 
die  £lektricit&t  nicht  leitet  und  seiue  latente  ijchmelz- 
wlnne  nieht  ebglabt.  WtA  dteaea  aoMHPpbe  SalaB 
erhitzt,  so  bekommt  p»  bei  80*  ein  feinkoniit,'«-?,  kry- 
atallinische«  Geiuge  und  entbindet  sehr  viel  Wilrme; 
ee  leitet  mm  die  ElaktiidUt  wie  die  Elektrolyte, 
das  heisnt  wiiie  Lritiingsfahigkeit  nimmt  mit  steigender 
Temperatur  zu.  Bvioi  Uebenichreit«n  der  Schmebe- 
taDiperator  aiakt  die  LaitaagalUiigkeit  mit  AnAMdue 
der  latonton  Wfirmc  Ijetrilchtlich,  doch  leitet  es  auch 
im  genchmolzenen  Zuataud«  die  Ek-ktricttät. 

Bio  contrnlirenden  Versuche  des  Herrn  Siemens, 
in  welchen  eine  beatimmte  QnantitAt  Mnorphan  Selens 
langaam  erhitzt  wurde,  unter  fortwtlirender  genauer 
MtHnnig  der  Temperatur  und  der  T.i'itiingüf&higkeit, 
kabaa  natfehat  die  Ai^Bbea  dee  Ueim  fiittorf  be- 
■tfttigt,  aber  aasserdem  eine  BaOta  wichtiger  neuer 
TbataMben  ergeben.  Wie  Herr  Hittorf  gefunden, 
b^gUB  daa  aamplM  Seien  Iwi  etwa  80«  C  aidi  ib 
fa3ratalliBiiekeiBBnmBdalBBadgtd>aabiiBrfBa]Bt«iiU 
Wime  ab;  bei  170«  bitte  dh  Wlimnliridkalaiw 


*)  MoMtsberidiie  der  IcdiugL  preoai.  ftlmfaMla  dar 
Vrissrnsrharteu  m  BuM  1876,  WOmu,  S.  W. 

l'o»g<^ndMfaAaBaiaa  darÄirfk.  Biod  LXZXIV, 

8.  214,  1861. 


daa  Mufamm  errrfahl  naä  bat  SIT»  bageaa  die 

Schmelzung,  bei  welcher  Wärme  absorbirt  wurde,  SO 
d«as  die  Temperator  für  etwa  20  Minuten  oonstaat 
bUab.  Daa  LaHBBgmmCgaB  daa  SalaBa  wIhNBd 
diofler  Tcmpcraturindernngcn  war  big  zur  Tempe- 
ratur 800  gleich  Noll,  dann  sti^  es  wthrend  der 
BBsnaieB  iv  jubbmb  DeseniaBii«  avtaMBBa  dh  aar 
Temperatur  162*  ein  Maximum  und  war  schon  nach 
weiteren  5  Minuten  bei  der  Temperatur  2000  b». 
deutend  gesunken,  um  dann  bObIUMi  bb  mal 
Schmelzen  und  während  des  Schmclzens  weiter  abin- 
nehmen ;  bei  der  weiteren  Erhitzung  de«  geschmobseneo 
Selens  stieg  wieder  die  Leitungufübigkeit  enit  schneller, 
dann  langsamer.  AniTaUend  war  hierbei,  dasa  aowakl 
beim  festen,  wie  beim  gewbmolzenen  Selen  dieLütonga» 
f&higkeit  sich  mit  der  Dauer  der  Erhitzung  vermin- 
derte,  aad  daaa  doreh  andauamden  Strom  ebenfaUa 
aiae  aihBeBe  .TanmidenDig  dar  Leitungsikbigkeit  har- 
beigaflibrt  wurde,  gUabaas  als  titta  eiaa  Polari- 
sation ein. 

Die  experiuieutelle  ABolyie  diaata  eoaipliairteB 

VerlirilteiiB,  auf  welche  hier  nicht  weiter  eingegangen 
werden  kann,  fuhrt«  nun  achUesaliob  la  der  Erkennt- 
nias,  dsas  das  Sdaa  bei  sriaem  EHntaea  sw«i  Modifl. 

cationen  ertVihre.  BofaB  Erliitz.Mi  dee  anmqihen  Selelis 

auf  100"  wird  es  kcyataUintsch ,  gut  leitend  and  er- 
bllt  Baak  da«  AbkflbleB  die  L(itai«(ftkigkdt  der 

Elektndyte.  Wird  liiiiyepen  d.iF  .amorphe  Srion  Buf 
200"  erwibmt  und  länger«  Zeit  auf  dieser  Xemporatur 
erhalten,  so  wird  seine  LtitnagallUgkait  nnd  seiaa 
Lichtem)>fiudlicl]keit  grosser,  und  nach  dem  scbneHm 
Abkühlen  hat  es  die  Luitungafähigkeit  der  MetaBe^ 
das  baiiat  dflnk  Ei  BliBiaB  nimmt  die  LtitaagaObig- 
keit  ilef^'-i  Iben  ab.  Die  zweite  Modifieation  zeigte  auch 
die  EigeuBihaft,  welche  Herr  Adams  gofundeo,  daaa 
die  LeitusgsfiUii«^  mH  der  dektroBotorisehan  Kraft 
der  Batterie  zunahm .  Auch  die  Thatsache,  daaa  dar 
elektrische  Strom  die  Leitungsiahigkuit  verändert,  hat 
Herr  Siemens  beatMigeB  ktaaaa;  ea  aaigta  sieb 
jedoch,  da«8  diese  Acndenmrr  in  ilemftdbcn  Sinne  er- 
folgt«, wie  die  durch  Erwarmen;  es  nahm  durch 
dauernden  Strom  die  Leitungsfiüiigkeit  von  Hodifiei^ 
tion  I  zu,  die  von  II  ab.  Aber  die  Grösse  der  Aende- 
rung  sprach  dagegen,  dass  sie  durch  die  Wunne  dea 
Stmmes  veranlanst  M-i. 

aDBiek  die  beecbriebeuon  Versuche  ist  ersicbtlich, 
daaa  daa  kryttalBniscbe  Selen  sieh  in  seinem  Vorhalten 
gfgOB  WiU'me  nnd  Elektridtftt  wesentlich  von  den 
aadaiBB  einfacfaep  KOrpara  ustaracbeHlet.  Mit  dem 
Tdhr  BBd  dar  laUa  hat  aa  «Be  abweickende  Eigeo- 
adudt  gaania,  die  Elektricität  baaaar  bei  hShanr 
TaBqpanlor  aa  taittB,  wihrend  alle  abrigaa  aiaftokaa. 


Digitizoü  by  G<lJ».j^i<^ 


41 


dii^  ElektricitÄt  leitenden  Körjier,  d.  h.  die  Metalk, 
dieiM>lb(>  bei  niederer  Temperatur  besser  leiten.  Dm 
Salan  bthAlt  ahot  diem  Eigeoiolukft  Diobt  bei  «Uw 
Teaperfttnren  bei,  ■ondern  veriiart  rie  bei  liaganT 
Erhitzung  aof  300*  C.  und  verhlH  acb  dann  di>r 
ElaktridUt  gegcoflber  ebenfsUs  «i»  «u  MeUll,  daa 
ift  Mia»  Lattangdihigkeit  nimmt  mit  der  AUrillilaiig 
SU.  iXieter  metulliicbe  Zustand  de«  bei  liuhcrer  Ti'm- 
peratnr  in  den  kryst«Uiniacbeii  Znatnd  ttbergofüiirt«n 
■Barpben  Sakni  iat  »bor  Bieht  «UUl  Ba  UMet  nah 
bei  und  nach  drr  Abkiili'iinif  luiiKKam  wicdt-r  in  lUn 
dea  nicht  metailiacben,  «ondern  elektroljrtiacb  leitenden, 
bn  genimeioi  Tavpanitiur  Ii  ry alnlliiiiaeli  ^awo^daiiiB 
Splena  zuriiok,  Lik  eu:"  i  iin  n  lü  li-tzUTcm  ^cldlt  bleiben- 
den Beet,  desaen  drüms  von  der  HOhe  der  Tempentor, 
Wa  m^reldter  ea  tbRckitblt  ««rde,  «bbtagi.  Da  dna 

Selen  ein  rinfiiclier  Körper  ist,  fo  können  nicht 
eigeutliclte  chemische  Verbindungen  oder  Umwandlungen 
aein,  «dehn  diaae  reradiiedenaa  Zuftlada  bMÜngao, 
vnd  es  Hffjt  dii-  Aunnlimf  nahu.  dosi«  o»>  fin  dritter 
■Ilotroper  Zuütand  i«t,  dua  da«  feste  Selen  bei  längerer 
&lHlsnng  auf  SOO"  C.  annimmt,  ein  Znstand,  der  nur 
bei  diewr  Tetnpenitur  stabil  ist  und  Wi  niedrigeren 
Temperaturen  nur  dadurch  vor  g&nziicher  Zerstörung 
und  Umbildung  in  elektrolytiach  leitendes  Selen  g«>- 
aehfltit  wird,  dnaa  «a  in  diaaam  geltat  oder  mit  ihm 
wboaden  ist." 

Dieser  W sondere  Zu&taud  de»  Selen»,  in  welchem 
«■  aicli  in  Bettaff  aeinw  Leitnngafthigkait  wie  die 
IMnD*  Tofailt,  kum  der  .metalliaehe*  Zoatuid  dea 
Selena  genannt  werden.  Die  Umwandlung  in  demselben, 
«rieha  n«di  liqgarem  £rhitaan  »nf  20O»  eintritt,  be- 
nht  «nf  der  Abgabe  latenter  Winne,  wddia  aoeh 
den  cigrntliihen  Mi  tallen  fihlt  und  von  diesen  nur 
bei  AcndentDig  dea  Aggregatauatandea,  von  dam  Selen 
aber  aneb  bei  alkn  unter  SOO*  lUfaadaB  Temperatoren 
aufgenommen  wird.  Daduroh  TClUert  das  St  irn  ac-ine 
metalliscbe  Katar  und  LeitaagaiUiigkeit,  es  wandelt 
•Ml  in  eine  nidit  metaOliehe  ModiBeatfam  mit  alektro- 
llytiacher  I^itungufllhigkeit  am. 

Für  die  ErklArung  der  Lichtwirkung  auf  Sehn 
mnaAen  dieee  neoen  Thataadmo  von  weemtMehan 

Bcianf.'  Ecin.  In  der  7-w-citi-n  AhhnnfJIunp.  wi-lrhp  ."iii  h 
Vorzugs»  uiiw  mit  der  Wirlcung  dea  Ijchtca  auf  das 
Selen  beacbftf tigt,  ^  V  konnte  Herr  Slemam  nah  äa 
veraehiedencfl  Verhalten  di<r  l>eiden  leitendmi  Hodin- 
eatknen  des  Selontt  gcgt-u  l.iclit  nachwcisan.  So  war 
namentlich  die  Dauer  der  I)el<  uclitunj.'  aaf  die  verachie- 
denen  Präparaie  in  verschiedener  Weise  wirksam.  Bei 
dar  Modification  I,  welche  durch  längere«  Krhitaeo 

>>)  Mooaiabfltichte  der  küaUL  ymm.  Afcadaarie  der 
Wisienschafien  an  ScrÜB  1877,  Jui,  8.  SM. 

Lcop.  XTIL 


dea  amorphen  Selen«  auf  100*  eriuHaii  «M,  emqgta 
andaaemde  Beleuchtung  eine  fortachreitende  YergrBwa 
fmg  der  IjftitB^^ifthiglwit  m  einem  ^*^fipi«pii^ 
irMiraBd  bei  dar  imitaa  Hodüleallmi,  dia  bei  300* 

ui:i|.'i['wnndelt  war,  daa  Maximum  der  Lichtwirkung 
schon  nach  wenigao  Sawmdan  emkbt  war  und  die 
weitere  Baüehtang  dt«  Wirkung  Turadaderl«.  Sieht 
man  von  diesem  Einflniwe  der  Dauer  der  Lichtwirkung 
ab,  ao  erwiaa  aioh  die  Lichtwirkung  bei  den  gananeaten 
Meeenngep  ^dit  nacb  den  btelmigeD  Anufamen  wie 
ilii'  Qiiiirlratwnref'l,  wmilfni  im  VerhältnisBe  der  Kuliik- 
wurzeln  aus  den  Ijichtsttrkea  zunehmend.  In  BetroH' 
dar  Wirknag  dar  aimalmm  SpeetnUhriiea  koante  end- 
lich Herr  Siemens  die  Antruhen  dea  Herrn  Sale  he- 
atitigeo ;  daa  Maximum  der  Wirkung  lag  im  Spectrum 
aa  dar  Oragia  daa  iaaaetatan  Botb. 

l'm  nun  die  Steigerung  der  I/eitunggfÄhigkeit  des 
krystaUiniscben  Helens  durch  die  l:änwirkung  des  Lichtes 
n  atUlNB,  nimmt  Herr  Siemana  an,  daoa  dia  lidit- 
strahlcn,  welche  dit>  nK  rfl.-irhe  des  Selens  treffen  und 
bis  zu  einer  gewissen  geringen  Tiefe  in  dasselbe  ein- 
dringailf  aiaallulialia  Wirkung  ausüben,  wie  die  höhere 
Temperatur:  aie  verwandeln  da«  krj'stalliniaehe  Selen 
in  metalliachea,  sehr  viel  besser  leitendes  und  machen 
die  latente  Wärme  des  crstoren  frei.  Nach  Aufhören 
der  Beleuchtung  bildet  aich  hingogon  die  metallische 
Selen-OberflAche  in  kryatalliniscbes  Selen  surflok,  da 
der  metalKache  Zustand  nur  bei  Beleuchtung  oder  bei 
hoher  Tempatalnr  atabil  iat.  Die  aohnellere  und  atCrkeve 
Wirkung  dea  Uchtoa  anf  die  beiaar  Mtanda  iwolte 
Modification  erklärt  sich  dadurch,  daaa  diaaa  In  Folga 
der  Torauagegangenea  Erhitzung  schon  metalHaalMa 
Selen  gflftct  enthllt  nnd  nar  noeb  wenig  kryatalltniaiäiea 
nni/iiunnililii  lil<il)t,  nm  eine  j^unz  metallische  ObcT- 
filkcbe  hentustellen.  Daaa  bei  andauernder  BeleodttoQg 
die  Liebtwirirang  bei  der  aweiten  Hodifieatiaa  aebr 

bnlil  l  in  ^fjixinmiii  nri-irlil  ,  lici  der  ersten  hingegen 
mehrere  Stunden  steigt,  deutet  Uerr  Siemana  daliin, 
daaa  daa  metalHaehe  Seleo  Ar  liditatrablea  weidger 
iliireliliiK^iir  i-t  .  ul«  ila»  lajotallinisch«' :  wenn  ilnlnT 
die  i>elenoberlliiche  gans  metaltiwch  geworden,  kann 
das  Lidit  nldit  waitar  atadringeB  oad  tiefere  SeUditaB 

des  Stnbai  «mwaiidelii;  lioim  krv!-la!liniÄchen  Selen 
wird  aber  dieser  Zustand  «ehr  langsam,  erst  nach 
fltmdaii  arreiehtt 

Sn  wiolitit.'  Tiun  nufh  diese  Au&chHtna  ttber  die 
phybikaiischiin  Kigenacbaften  dea  Sdena  nnd  aeiner 
Modificationm  waren,  eie  kmnten  nidrt  alle  biaher 
beobachteten  Eracheiniingen,  besonders  die  von  Ilrrrn 
Adam«  beobachteten  Wirkungen  des  eKktri-schca 
Stromes  anf  die  Leitungüfithigkeit  den  Selens,  den  Ein- 
floaa  dar  älgrke  nnd  Jüchtusg  dea  Strome«  erkl&ren. 

« 


42 


Anch  eine  apAter  von  Herrn  L.  A.  Forssmeno  aus- 
geittiurte  Reihe  von  Experimenten'*)  hat  das  Veretilnd- 
niee  dieser  Frage  nicht  weeentlicb  gefördert.  IKeeer 
Fertcher  glaubt  ntaüiob  »ne  Vereucben  flhw  dit 
WirkuDg  Ton  UebtetnllH,  welche  durch  vandneden- 
fiurbiige  OUmt  ^egugM  warm,  schliessen  ni  ditilea, 
daei  niiiebt  die  liehtaebwingangen  oder  gewiaM  Arten 
derselben  die  VerUnderungcu  des  LeitungswiderstandeH 
bervorrufieo,  acodem  Sobwingnagen  «aderer  Ordnniig, 
veoD  aielit  anderer  Art  ale  die  liebtaehwingangeo". 

FürderliohK  hiBg<'ü'>'ii  mtMetn.  von  Hvrru  Adams 
angebaboten  Wega  nun  Verbtänduiu  uoaerer  Eracbei- 
Hungen  und  eelMialiar  aielit  i&  dbfecteot  Wldeveiirnch 
atehend  mit  den  von  Herrn  Sienn-jis  L'ifiimlcnpn 
Tliataaelien  und  Ansichten  sind  die  Ergebnis««  Ton 
Terenehen,  weldie  in  aUeraenealar  Zeit  Herr  Robart 
Sabine  vprrtffentlirlit  bat.")  Er  hnt  ilai  pl-lif iiM-be 
Verhalten  des  äeleos  sowohl  im  Dunkeln,  wie  unter 
der  WirfaH^dealiebiai  atadbpt  IMeThattaeha,  daa 
bn  T>unkfln  ili^r  Wi(bt>tniid  dpn  Sfk-ns  aliuiiuint  Ix'i 
sunehmemUr  Struinstiirkü  i'and  Herr  Sabine  nur  an 
den  VerbinduDgaetellen  swiediaii  Saleo  nnd  Hetali  nnd 
nicht  im  Selen  selbst,  ferner  nur  bei  Strömen  von 
bestimmter  Stärke ,  wäbreud  bei  uchwachen  Strömen 
der  Wiil'  i  shiii  l  in  der  einen  Richtung  zunahm,  in  der 
anderen  abnabm.  £ia«  £rl(lkmng  t^r  dieee  Eracbei- 
nnng  findet  er  In  dem  Auftreten  emee  Polarimtioni» 
•tnMn>'r<,  deeMO  Wirkung  «ich  aber  nur  bei  den 
■diwachen  StrOmen  geltend  maeben  lianD,  bei  aUürkaNn 
StrOmen  tiingegen  veo  dieecn  nratralinrt  wird.  Auch 
daii  Terscbiedene  Verhalten  dus  WidurEtnndea  bei  Um- 
kehr dee  Stromea  bat  aaob  den  Vereueben  dee  Uerm 
Sabine  ram  grSeeten  Tbeil  eeinen  Sitz  an  der  Ver- 
bin<inTiu'^--tilIf  il(  11  Mi'iilMriilitrn  iiml  dt^n 

Selen,  deren  EinQuM  bei  den  Erschiciaangeu  im  Uunkeb 
eelir  waeentBch  iet« 

Als  Wirk'.uiu'  ili's  Licbti-f  aufLlas  Stlcn  constutirte 
Herr  Sabine  znnüchtt,  daaa  da«  inj  Dunkeln  gegen 
Platin  eieh  elektr«pOKtir  verbalteade  Seien  dorob  Be- 
lichtung plfktinnif.'Tifiv  wird.  Wurden  ferner  zwei 
ähnliche  Selcuplatten  in  Wasser  su  einem  iu  Dunkeln 
neatndea  Elementa  verfauitden,  eo  «nistaad  liei  Be- 

lirhtuntr  ilir  ■  rintfe  piii  .■k-ktrisrher  Strom,  nnd 
bei  ik-licbtuug  dvr  anderen  i'latte  ein  umgekehrt  ge- 
fielitetcir.  Daa  Itelenebtete  Selen  war  dabei  eteta 
negatiT  gegen  das  nicht  beliubt'ete,  ^iiiiz  entsprechend 
dem  TOB  den  Herren  Adama  und  Duy  ounalatirten 
Yerbaltan.  Herr  Sabin«  firnd  weiter,  daaa  aneh  die 


_  ")  Annatcn  der  Physik  und  Cbemie.  N.  F.  Band  U, 
8.  fttS. 

•0  FUiaaopiUcal  Hagaiine.  Ser.  8.  VoL  T,  Jium  1678^ 


Wirme  in  gleieber  Wciee  elektromotorisch  anf  daa 
Selen  wirke:  „Die  Wirkungen  dea  Lichtes  und  der 
WAtne  auf  dia  ObecflAeba  layatailmiarben  ademe  eiad 
Mandaeh;  Liebt  nnd  Vflrm*  muAm  die  Berthranga- 

fliobe  zwischen  kiystalUnischom  Selen  nnd  Wasser 
«lelctratMgatirer.''  Eodlieb  hat  Herr  Sabine  noeb 
dnreb  Yeramdie  in  entaidieiden  geiaolit,  ob  die  Za- 
nahnie  deü  durch  Selen  gehenden  Stromea,  wenn  das- 
aeibe  belichtet  wird,  berrfllirt  von  einem  gleicbgeriob- 
taten  photoelebtrifleban  Strane,  oder  von  einer  Abuabmo 
ilfs  Wiilei  f.t,'ini1i'H ,  uud  kam  ?n  dem  Rfsiiltato,  dass 
dae  letztere  der  Fall  sei.  Die  Wirkung  dee  Lichte» 
auf  daa  kryttalliaiiehe  Selen  tat  blertiaeb  eine  awei- 
frtclic :  es  timclit  das  Sdi/n  i.-kktronfgfttiver,  wie  dea 
unbeUchtete,  and  gleichzeitig  auch  leitangsAbigier. 

Zd  einer  weilergafaendeo  Erbtabnug  der  gnaaan 
Er^'  heininiff  und  zu  eim  r  d<  finitivi'n  Thi-orie  der  Licht- 
wirkung  aui  Selen  bedarf  es  somit  auch  nach  dieser 
neneatan  Arbeit  noeb  vaitarar  Tarandw;  die  Riabtang 

je<loch ,  nach  welcher  dio  IJntcranchang  fortzuführen 
sein  wird,  ist  durch  dio  Tontebendeu  Ergebnisse  deut- 
lieb  angegabon.   

Coppemicus  als  Aizt 

Ten  Dr.  Lm  Twvmtf  Fnfenor  am  Ojauaatam  ni  Tkorn. 

M  A  X 

(Furtsetz  ung.) 
Daa  Lectiobenrerteiehniaa  dar  üniversitftt  Padua 

an^  der  Zeit,  dn  C"i;  jwrnious  doit  «tudirtc,  bat 
sich  nicht  erhalten.  Wir  sind  daher  nicht  im  Stande, 
ganz  genau  anzugeben,  welobeo  Ydriasoagen  der  ein» 

Zflnen  Lehrer  Coppcrnicn»  hat  Viiw'>hin>n  können. 
Allein  die  Namen  mehrerer  daninls  unterrichtenden 
Professoren  bat  Favaro  ermittelt;  wir  wissen  n.  A,, 
dare  MarcuR  .\ntoniuB  dcllii  Torrc,  för  welchen 
Lfonuido  da  Vinci  bckauntiich  anatomische  Zeicb- 
niingi-ii  geliefert  bat,  in  den  Jabren  1501 — liKM  an 
der  Univaraittt  thttig  gewaaan  ist.*) 

•)  TTw  daiijb  aolhia,  jUMioiwa«  ailt  1 1  nimnln  da^ael 
in  ht«bi  betriebenen,  analomladian  Studien  in  weMam 
Kreisen  belcanntc  Marcus  Antonius  dellaTorre  hatte  von 
1601—1506  an  der  UniveraitJH  z«  l'adna  eine  U>hrkanjel 

der  thcorctisi  hon  .Moilii  iii  inm-  IiicM  -,  llaiiptfiirli  war  zur 
/('■t  V.Iii  O.piMTiiiriis  I  •[  .i  iri  h  ilrii  anii":"  l'n.l'-'ssorpn 
vertreten,  welt  be  in  ili>r  (iom  Im  liio  iUt  nieilii  inisrliPn  Lite- 
ratur durrh  ihre  Schriften  wuhlbvkannt  sind.  l>i-r  ülteste 
unter  ihnen  war  Uartholumaeus  de  Montatiuana  ^d.  j.), 
wrlt  hor  his  lOOe  Vorlesungen  hielt  Er  hat  dne  Reihe  von 
si  liriitcn  TcröffcntKcht,  «oidie  theils  einada,  tbeils  geaam> 
iiiilt  MufiriTt'  AiitlaL'i'n  iTlelit  haben:  „De  praeeerretiooa 
roriioniiu  dF-liilium  in  :icre  suhtili".  ,,ile  bablda  llMai*iail''t 
...Viitiiluliiriiiiii".  .,(_'ijiis'ilia  nn-ilicii"  u.  A. 

Im  .Iiihr.'  lelirtr  i^L  i.  h^n^^  Uu  i'ii  täschu  Miilirin 

der  gelehrt«  Koaner  der  onvntaliM'lien  Spraihcn  .\n<lreas 
Alpaana  (aoch  Balmai  oder  Mongayus  genannt).  Wir 
ferianksn  ihsa  Ha  Uekereeizang  des  medkubeben  Band- 
bndm  afam  alten  anUaeban  Atatm,  nSmiiiaBia  btoria- 


Digitized  by  Goo 


43 


Ob  Coppflinicui  hu  l'odua  dw  tiwau-u-.i^clip 
SoetorwOrd«  arkiiiit  hat,  wiHUi  wir  in<  In .  iLi  die 
Acta  coHegü  Medicornm  |;erad«  fOr  die  Jahre  1503 
Üb  1507  fehlen.  Die  Bezvicbuung  ^Doctor  Kicolao»", 
mit  wekber  Coppernicu*  in  den  Fraucnbur^-r  Acten 
Jiut  durchweg  encbeiot,  giebt  uns  sor  Zeit  liein  Recht 
m  dar  AnnAhme,  daaa  täe  sich  iinf  den  höchsten  ak*- 
Grad  in  der  Mvdicin  besieht.  Die  Bio- 
dea  Copparaicaa  hatten  äoh  bis  vor 
XttfMn  SB  dlaaor  iBtmpnialiaB  nv  daifaalb  genöthigt 
geoeheo,  weil  uns  nicht  t^fc«™*  mnr,  dm  er  Doctor 
decretoniiii  fftwi-Hon  i»t.') 

riiim'".  «tlilii^  niiliimiils  aufgcIcRt  ist.  Kr  liatli-  fiM'iior 
VerlK-s-iTiii]i.'i  II  zu  ilrm  l,it<'ini«rh<'n  Arircniia  ilfs  iifrlun  j 
von  Curiiiumi  «is«  lir.^  In  n .  uucli  (le«>«n  ScLnft  ..dv  »jrwpo 
acetofio"  Bi'lli^tstaiiili.j  iili'Tlra,L!en. 

Als  «ii-rtcr  Leiirt-r  ilvr  tlieorctbcbcu  Mcdiciu  wird 
G«hriat  Zerbi  aargatthrt,  der  dvrok  i«ii 
tAmtacheB  Schrifteii  {.^tuuaaä^  Infuitb", ,  A 
comm".  ..Kerontoromia*',  .,an«tnniia  rnnwri*  hnamBl**  O-A.), 
vi«  dunh  sdnen  lUKlUckUc  hcn  l  u>l  l-tkanal  tot  —  Aw 
/•Tili  f(ili;tc  im  .laiin-  liVi.'!  .Snli'iiio  (  ittadini. 

au^M-rMTi)' jiiIk  lic  rrijfc'ssiircn  iIit  tlicui  li-i  1  ■■u 
Mcdicin  wirkten  in  ilt-ii  .lahrt-n  IS4i3~l&(l6  (jirolaniu  aus 
DrbiM,  Vllippo  l'omodoro  and  Girolaroo  Pindemoate. 

Emmsi  Rcharfea  Gegensau  iiu  diesem  Reirbthnme  an 
Lahricriftou  für  die  theoretische  Modiein  bildete  di«  da- 
malige Wroin.umnnir  dca  Lehrstuhta  ,M  terlinm  Aviemnap"; 
Crworde  diin  h  zwei  juner  I^oocntcn  proTisnriscli  vtTwaltW. 
wdabo  norli  nii'lit  lion  liiirt(>n;rail  i'rlaiit.'t  liattpu. 

I'ie  l.'lii kunzi'l  der  pralitisrht'n  Muliciii  «urdi'  laiif^f" 
Jahre  diui  Ii  liinvanui  d'Aijtiila  eingcii'HunuMi .  ilt's.^'ii  (  o- 
a^iutor  im  Juhrc  16(13  Bemb.  Speroui  wurde.  >>ebun 
ihiiantiiit<iTiehtaieOir«UBOV4n?«Boat,  dcaml'raiMaw 
in  Jahre  1B06  FraneeMO  da  Cavtlli  crUalt. 

Zur  Zeit  von  CoppcininM  lehrte  anaerdcai  pnIrtiidM 
Ut'dirin  der  vnn  ilrii  (if«rUchtschrcibem  Päddat  MB  Lahrar 
der  Muihciuatik  s<lir  ffiTtilimte  Petnia  Trapoliiiua,  m 
dessen  l'u.vtfn  Srliolaren  auK  dm  rcmittoti  Lündem  Kurop«'« 
gCMü-M  ii  iiiilu  n  siilleii  So  Iwrirlitft  ein  jongprer ZeilKunossC, 
Seardi  I  ;ii  aiii;i|uiintr  miiis  l'atavii":  ..Talis  t«ntu»- 

2ae  nuitbi'iualicus  t'uit,  ut  sine  rontruversia  profecto  nrimas 
laa  frcnllal«,  quateuns  in  vila  pennanserat,  aonparMlnit, 
M^ae  exhide  nnqiuun  defiier«,  qui  l'ataTinm  es  uhiaui 
Bntannta.  Hispania  et  Galliu  «d  eiini  undiduliini  rtipivisne 
COnvenireuL" —  Trapolin  liatte  im  .lalire  UtH»  den  Lelir- 
»tiihl  der  riiiki>iii>lijc  mit  der  ordi  iitlii  licn  rr<>fc!(»iir  der 

Sraktiwilten  Medii m  vortaiiM di.  l>ii  von  ilim  liinterlussenLti 
lanuseripte  sind  li  idcr  bitid  muli  si-inn«  Ti>de  viTloren 
gegangen;  ein  Kiii1ilirl<  in  seine  j<)iilH^.t|iliit<rhi<ii  Anschiui- 
uusvn  wnrde  fnr  tin>  von  rtuss™  Interesse  sein,  da  wir 
WMll  anitehmen  Icönnen,  dan  Uoppernicus  geaurfat  haben 
wM,  gerade  mit  diesem  Hanne  in  n&licrc  Verbindung  zu 
tretan,  der  dirjenißen  wisürnürlinftlirlien  Kitriier  lelirend  ver- 
tOA,  welchen  er  «dbst  seine  Studii-n  znirewandt  hatte. 

r>ie  wcniffrn  Notizen,  dii'  sirli  (ilier  il«  ii  I.e!irstii!il  der 
Cl.inirjif  crli.illi'ii  fialn'ii.  sind  liir  il''ii  \.irli(  l'i-ihIimi  /wfi  k 
[leichf-pillii-'.  weil  nirlit  atizmir-liuH'ii  i^t  <l:is~  (  c  |i  |i  it n ;  ■  ii  > 
VorlfMir.L'iMi  rci'i-lnuiss-i.'  bi  i.'i  w  idiiit  lijli''!i  »ini 


■>  I>ic  Ue/eithnuni}  ,.I*i«  t<'r  Nieolaus"',  unter  weither 
»ppernlcMB  n  das  ronenbingcr  AnJiifalieii  enehdat. 
isi  liniwr  allnnein  «oT  den  hSdutaii  Onul  te  der  Medirln 


haacen  wortfen.  nli^ieieh  deraelhe  —  mit  einer  Aiiüimfanie 
in  hcueia  gleiclijTilisren  Srhriftetache  alt  Dortor  medicinae 
Biiftfefrtlirt  will!  [■  :!i-<rliiflit  dies  nur  in  einem  Hriefe  des 
Hf'ivi  L'- Allir.  Ij.  Mi.nint  kein  tii-w ii  iil  zn  jenen  ist.  Allein 
diese  Inlcriot  l^i'ioM  ..iinli  durrli  i iiir-  sehr  Kewiehti^- AiUo- 
riUtt  «ritei-siiit/t  In  lii  r  Insi  lirift  auf  dem  Denknmle.  wel- 
chei  «in  juntferei-  /t'it)(enos»e.  der  gelehrt«  Historiker  ond 
"--"^  * —  *«       ^  llattinCromar,  in  Dmm  i«  Franea- 


Ua.s  Jahr,  in  welchem  CoppernicuB  aus  Italien 
in  die  Heimat  aorfickkehrt«,  kfinnen  wir  nidit  adl 
.Sicherheit  bestimmen.  Wir  werden  ,tedoeh  nicht  irre 
geben,  wenn  wir  seinen  Aufenthalt  daselfaet  bis  zum 
Mbva  1605  ausdehnen;  vielleicht  ist  die  Rflckkatar 
aogar  erst  im  Laufe  des  Jahres  1506  erfolgt.') 

Bei  der  Kathedrale  verweilte  Coppernicns  da- 
mals nicht  lange.  Nachdem  er  seiner  Baaidan7.]>t1icht 
in  hemhriüiktwn  IfaMB«  DMl^akonouB  mr,  begab 
m  aiah  iwdi  tUOAtrg,  m  dm  BiaiilMifaita  aafnaa 
Oheiow  und  Wohlthäters  bUM  Wstaalroda.  Im 
Anfange  daa  Jabraa  1507  Haaa  &aar  ihm  voa  dam 
KafMteleÖMnaabaatinBtaaüilanbflrUuHeB.  Begrflndat 
wurde  der  Antrag  dadanli,  dasa  Coppei  ninns  mit 
aeiaer  Kanntaias  und  firfthmag  in  der  Ueilkonde  d«m 
«Hemden  Biaehofe  aar  Saite  stehen  aoOto.*) 

Fünf  .laliii»  hat  Ccppernicns  nieh  auf  den 
Sehioase  zu  Ueilslierg  aufgelwlteo.  Ob  und  welche 
Erinraakangea  daa  Ohatma  dam  jongen  Lei  barste  Ge- 
legenheit gegeben  haben,  seine  Kunst  att-nzniibpis ,  ist 
uns  nicht  OberlieCert  worden.*)  Dagegen  sind  uns 
Wae  viel  warthaaUar  iat  swii  iBadtwiaiawlia  Waake 
erhalten,  welche  Copperaiana  an  seinem  Hand- 
gebraucho  für  die  bischöfliche  Bibliothek  hat  auwhuiTen 

bürg  errif  hti  n  lipss,  wird  dcrselln-  als  ..ailiuim  et  uicUii  inae 
dortor"  bereiehiiet^ 

Nar  schuchteni  wafitc  die  .iVnnahme  anfztiiretea,  dats 
CoppernicuB  mit  dem  Itortoranule  im  kanont^ciien  liechte 
MS  raKen  i!nrttrlc|>ehehrt  sei.  Iii  pl  er  hat  da^  Vi'rdicn»!,  m- 
erst  auf  einiue  Sehriftstnrke  hingewiesen  zu  habi-n.  in  denen 
Cnjipernii-ns  als  ..lioetor  derretuniin"  bi/iirliml  »ini. 
(.,h<i|>eniikus  n.  l.ullier".  S.  20.'  S:r  fand  Hestätiirnnir 
dureh  einige  Okunden.  in  weli  lien  (  oiipernii  ii »  »idi 
selbst  Doctor  deeretorum  nennt.  l)as  iHplutu  ist  oben 
S.  4  Abb.  »  nUfrthailt. 

I)  Im  Jahre  IMl  hatte  Coppernicus  von  Kapitd 
nur  einen  Trlanb  auf  zwei  Jahre  erhallen.  Kin  weiterer 
Bescbluss  über  die  Verlilnaenina;  des  Crlaub«  bat  sir  li  nicht 
erhalten.  Dieselbe  ist  «bor  hinlUn^lirli  durch  anderweite 
I>orunu'Ute  couslalirt. 

■■  Ikr  liesi  hbük-  des  KapiceU  d.  d.  T.  Janmir  ir>i}7 
lantit: 

XiciAtiH»  Kopermg  Cunfrater  »osttr  ser- 
viciii  Ib'uerendi-'ssimi  dumini  nustri  mancipatua  ebtiDait  es 
singulari  fauore  t'apituli  vltra  frnctns  prenende  Bue  marcaa 
XV  hone  monete  ipäannuatim  assi;:nanda.'>.  done<'  faniulata] 
Kpiseopi  renutieiavcrit,  het  grutia  a  /«!»•>)■<.<<■  r>:<i.rsMi  po- 
iii»$inmm  cum  Artem  medieine  calkt  conualexetHtie  Jkuerem- 
duaimi  rf.  me  Opera  et  meiirJa  «uü  matur*  eontidal." 

»I  <  Upper  nie  US  hat  den  (»Ueiro  —  wie  aurh  mehrere 
I>H<niniiiin'  i.a(  liweisin  —  aiit  seinen  Uelsen  Mdlistverstiind- 
lu  li  bi  ^'lciti  t  I  nt  s(i  aidTulleiider  ist  es.  das«  wir  ihn  uieht 
al>  Ib uleiter  a\if  dir  Heise  tiiidi-n,  welehe  der  (M^ihrige 
Lucas  Watzelrode  im  Jahre  1512  in  sehwerer  Winter»- 
seit  nach  dem  fenien  Krakau  untornehmen  mu&sic.  Auf  dar 
Rikckreise  erkrankte  der  Bisehof  und  wnr.1,  dem  sterben 
nahe,  nadi  aeiner  Vaterstadt  Thoni  gebraeht,  wo  er  seinen 
Geist  aUBbauchte.    Der  Beriehterstatter.  der  selb.st  zu^resen 

Sewesen.  hebt  hierliei  ansdnlrklii-h  liorvnr.  es  ^ei  kein  kuii- 
iper  Arzt  um  den  llis.rbof  Lucas  in  d>T  rnde-<tnn<le  ge- 
wesen jieque  adcrat  n>e<licu4  iwTitus,  tjui  iiaturae 

kboranti  suppotias  caatidiaBat''  —  Welche  -»i<»k«— • 
(irfiode  Coppcrnleua  ia 
tat  aas  «nbehaaat. 


i^iyuu.ud  by  Google 


44 


IsMeo.  I^a  sutd  die  domalii  viel  gebrauchten  BUchar: 
„CUnirgk  aMgiiM  FMri  da  largdaU"  und  das  „Opaa 

paadectamm  niedirinnlmm"  von  Mattha«Da  Silvaticu«.') 
Ucber  (Ion  Bfiittuiid,  welcher  durch  den  livil- 
kmdigen  Domherrn  leinen  Coofratre*  während  des 
•plteren  langjlhiigni  Aufenthaltea  an  der  Kathedrale 
aa  ThcU  geworden  i«t,  haben  «ich  keinerlei  Nachrichten 
ao^efänden.  Co[ip<'riiicuH  lebte  mit  itjiirii  ]a  ao 
danaallMii  Otta.  und  w>  haben  di«  Fraueoburger  Arehiva 
kiiiia  TiitandlmigaD  in  dlaaar  Banehuog  auAwwahran 
kOimw. 

Nieht  aliuial  darfiber  ist  eine  achrifUicha  Knude 
auf  UM  gekommcD,  wieweit  Copperniona  erinein 

lUtprcn  Drufler  Andreas,  der  j^lrich  ihm  Mitjjlied  des 
EnDlindiacben  IXxnutifta  gewesen  ict,  Linderung  in 
■eliwerer  baukbeit  bat  gawihren  bOnncn.  IMeser 

h:it1r  i;iit  ilim  tri'mcinsarn  zu  H4il(if;i'.a  sfudiit  um!  wiir 
glcicLl'alla  alü  Doctor  decretorum  nach  Frauenborg 
aarüekgelufait.  Allein  bald  darauf  ward  er  tob  einem 
Ixjfurfipen  Ausfatzf  l^rfr.l'pn,  wplrlnr.  Ijirf,"-  Zrit  der 
Svhreclcen  des  Abendlandes,  noch  im  fünfzehnten  Jabr- 
bonderte  neben  der  SypfaiKe  nieht  aahao  yorkaiB. 
Welche  Form  des  AlisfatZfR  es  t;''WPSf'n  ist  .  wissen 
wir  nicht ;  die  Kraukticit  wird  in  den  Kapitels-Acten 
cin&ch  mit  „lapta"  beaeiehiMt  Taigablidi  er|irafa(a 
der  Bruder  die  verprhifilfnen  Mittel,  welelie  damals 
in  so  grasser  Zahl,  und  zumeist  Joch  ohne  Jeglichen 
Erfolg,  veri^urlit  wiirileti :  ilii!<  Leiden  ward  l>ald  als 
Onheillxir  erknout.  Der  Unglückliche  erbat  nun  im 
Jahre  1508  die  Erlaubnis«,  sich  von  der  Kuthtdrale 
aBtCmm  >u  dfirfen,  vm  auswäitige  Acncte  zn  con- 
aoltinB.  Allein  er  fand  auch  liei  den  Special-Aerzton 
daa  Sttdioa  kam«  Hlllfe.  Dia  Kranlcheit  ergriff  ihn 
vielmehr  aocb  heiliger,  ab  «r  nach  Fraaenbnrg  zu- 
rtakgakalnt  war,  und  CopparsiaaB  hat  noch  lAngera 
Zeit  daa  Eioid  daa  gaUafatan  Brndan  aaaaheo  mllMiin, 
ohne  ihm  helfen  n  ktam.*) 

>  l>ie  iK'ideu  im  Texte  ani^nilirten  mediciniscben 
Wi  rke  —  yreenwilrtiK  zu  Ufisala  auflicwalirt  —  tratten  vnn 
der  Maiiil  lir-,  Copiiernii  u^  ilen  Vermerk;  „pro  bililio- 
theta  Epi^roriali  in  arte  livilitbcrgk".  DarmiCer  ist  noch 
TOB  andner  lUnd  die  Betncrlnnig  ^"ber  Bibliothecae  Var- 
■neana"  binzu(.'efi);u;t. 

Xiherc!»  über  dii-sc  Boebcr.  wie  Obn*  die  in  ihnen  ent- 
haltenen hand^cbrittlirtieu  ItenierkuiiFren  TOnCoppernicus, 
wird  am  Sclduaie  der  AbhandJunt;  mitgetfaeilt  werden. 

•)  üelwr  die  ErkraukutiK  des  Bruders  von  Cnpprr- 
aieus  süid  wir  nw  durch  die  V'crluiudlungen  des  I  niuen- 
böiger  Kapitels  unterrichtet. 

Im  Jiiiiiiar  15<W  erliidt  „Andrea*  ('omieniiek"  itie  F.r- 
Inbois».  auf  ein -liilir  mhi  der  KutliHlrale  eiitlVtni  ii  /u 
dlllfen,  um  Ar/.Üiehc  ilCdle  nselizusuehcii :  die  Krankheit 

aclbat  wird  hier  nicht  näher  be/eiehtiet.   Yen.- 1). 

Aadreaa  Coppcniiek  Canonicus  petiic  et  obtinuit  sibi  con- 
cedi  licentiaiB  abeundi  et  absentiae  ]ier  unum  aonnm  eaaaa 
adeandl  medicec  pro  cura  ac^Kritudinis,  qua  laborat." 

Wie  knge  Andreai  Coppernidc  von  Fraocabvig  «Bt> 


Im  Hinblick  auf  die  Dürftigkeit  der  Notizen,  ans 
ämm  SiUltaie  auf  die  lirstliche  ThlUgkeit  dea  Gop- 
perniens  in  seinen  jOngeren  Jahren  geiiogen  werdt« 
können,  ist  Terh&ltnissmAsflig  reich  zn  nennen  die 
Ausbeute,  welche  die  Archive  für  seine  späteren 
Lebensjahre  gew&hren.  Die  Forschung  bot  eine  Beibe 
von  Schriftetücken  anfgespflrt,  die  etwas  genanera 
Auskunft  über  die  Hülfe  geben,  welche  den  von  dv 
Kathedrala  entfernt  wobaaadao  BiaebACtn  and  anderiD 
IVnudeD  von  Gopperaieva  la  Theil  gvwordaa  M. 
Diese  Briefe  waren  nUmlich  theilweiee  amtlicher  Natur 
und  aind  deshalb  in  dam  biachalUehan  oder  Kapitnlar- 
ArolÜTe  an  Franeohurg  aufbewahrt  wtyrden. 

Kur  in  Betreff  der  iirv.tlichen  Beziehungen,  welrlie 
awiaehen  Copperniena  nnd  dem  unmittelbaren  Nach- 
folger seinee  Obeima,  dem  Biaebofe  FItbiaB  tob  Loa. 
Ruin.  II,  -■tultcreruinleii  liiili>-Ti.  bat  sich  seither  kein 
Documeut  aufgefunden.  Dean  es  war  eiito  schwere 
Bad  hagwiarig«  XraBldiett,  wekhe  Fabtaa  Ije&Jlen 
hatte;  ilfsliilb  Iwiliirftc  er  steter  r\r/tlirher  Beihülfe. 
Das  Alter  aber,  in  welchem  Coppernicus  zu  jener 
Zeit  atud,  beredit%to  iha,  gaaa  abgaadtaa  tob  aa- 

dercn  Verhiiltnii'scn,  eine  Stellung  abzulehnen,  wie  er 
sie  einst  aus  rietät^graudcu  an  dem  Hofe  des  Ubeima 
eiogaBOBBHB  hatte.    Aodi  die  AaaalBBa  ist  itrig, 

w  If  iie  in  neuer  Zeit  weitere  Verbreitnnjf  gefunden 
bat,  dosE  Coppernicus  liei  dem  Tode  des  Bischofis 
Fabiaa  ala  daarna  .LailMiit*  aattgi»  gaweaaa  ad.*) 

lernt  geweaen  ist,  wiiacn  wir  niebt  Sein  Name  wird  in  den 
Kaniiel-ProtokoUen  erst  nach  vier  Jahren  wieder  erwälmt 
und  jetst  wird  die  Krankheit  ab  „abominabiHs  tfprae  morbns" 

beieirlinet.   In  der  Sitzung  de-s  Kui'ilels  vom  1  Se]>teniber 

1612  wird  der  Ileschluss  i?pfa:-st.  jri)  ili  juili^i  Im  ^imein- 

srhaft  mit  dem  Kranken  auf/iidelii'u,  »eil  der<.elhe  vuu  dem 
entnel/liehen  Aussätze  betiilleii  und  wiijen  der  fiefahr  der 
Ansteckuns  7.u  Iiiehen  sei.  „Alleudenie^  ahhomiuabilem 
lepiaa  oiannm  domini  Aadreaa  Coppemig  Canonici  perkB' 
man  eonna  congregatioBl  atatanant  ipsum  tanonam  eaa> 
taglonn  Titandum,  Crobra  ipai  eonaolenica.  quo  aiu  et^iaia 
ana  boc  praeeentia  non  itont  raofcataa,  ia  amia  Bocam  aauB 

dirigeret  iliirni.  ilium." 

.  .1.  :•:■■»»  Coppemirk  sich  im  Juhrc  1512  von 
Fraueiiburi;  iK^eimi  hat,  ist  nieht  mit  Sielierlieit  anJ!ugel>en; 
IT  scheint  »ieiler  Italien  aufgesnelit  zu  hiilK'u.  Im  .Tahre 
101«)  erhält  er  fUr  sein  Krmlüudisches  Cünoiiicat  durcJi  l'apst 
Leo  X.  einen  Coadiuior;  nicht  lantre  nachher,  jedcnfiüls  for 
dem  Jahre  l&lü,  ist  der  Unglückliche  von  seinen  LeidaB 
durch  den  Tod  ttefreit  worden. 

>^  Hipler  hatte  in  seiner  Schrift  „Kopemilcai  aad 
Luther"  (S.  41)  znerst  die  Ansicht  ausgesprochen,  A»sa 
Cnppernicns  ..bis  «um  Tode  des  Bischöfe  Fabian  deni- 
üeÜM'H  als  Arzt  zur  Seite  test.imb  n  lialie"  l'iitknwski 
fiiljte.  thil  niv(  Ii  ^'r^sien  r  |{<'-i  im ti,-iM  it  :iuss|ire(  helid, 

imli  TU  er  einen  UrtiilaiiiliM'hen  Si  iinttstt  Her.  ileii  l>oni- 
I>iM  h.iiiti  II  Kretznier  t  i*M  .  irrlliiiinlich  iil»  liewihn^ 
ni;iuii  liieiliir  lieziieliuete     ..Zvwi't  lvi|ienükii",  p.  'A>7.) 

Die  \\(.rie  Ki<r/iiiir'Ä  in  seinem  Werke  „»om 
Uitchthumb  Lnnlandt"  iThumer  Msc.  p.  Idäi  tauten:  „Ka 
haben  in  auch  die  Fraataesen  dem  aasen  befallen  ™d  durch- 
fiatacB.  daaaaan  ia  hcinatwcsa  ballaa  kmulM.  Ja  je  aiebr 
aala  Doctor  nd  laiaa  autier  ia  aitiBciiea,  je  arfcr  ca 


Üiyilizeo  by  GoOglc 


45 


«•rit,  dMi  Ii*     Mch  habn  nttiMK  imt  ata  Mb,  ta 

weiches  sie  im  die  Frantxown  gebnehtt  Immb  ud&clmeiaeii, 
da  krii|^  er  da«  kaJde  fewcr  hinein       tUib  dunen  etc." 
Ke  wire  nun  rerht  wuiMlprlich,  wenn  ein  mit  den  Erm- 

Ändisehcn  Verhüll iiisKcii  sn  Krirmii.T  Srhiinsteller,  wie  der 
Vetfaiser  der  erwilhtitcn  Chrnnik.  den  I>cjmlieiTH  Copper- 
nicus,  adlMt  wemi  demlbc  sich  wirklich  als  „canoniciui 
a  latere"  leitweite  bei  dim  UUihofc  l-'abian  au%ebahen 
hitt«^  als  dMMB  ,4ieibarzt"  bexeiclinet  haben  worde  (der 
hktciiuaclieüriMnaUer  der  Km-Eracr'srhen  Chronik,  Tre  ter: 
Jie  vyticijjMu  H  epispcipis  crcle»ia<'  Viirini>  risis".  (itKTSPtzt 
nii7.  ri.  liti:':  ..ah  fuis  linysilo"  .  liiir/ti  kuniint  norh,  dufis 
dem  Arzte  de«  Itisihof»  mit  he»timnilr  ti  \\  <  r1i  ii  eine  .schwere 
chinir^lLsche  <  >[M  ratiiin  zutfe.srhrieben  wiiii,  mit  welcher  C  op- 
peruii'US  (uu:b  den  kaiiouiüebeu  Besltrnniungeii  sieh  nii'ht 
Mtat  babn  kua.  Auch  du  gmitmlmt^tntim  mit  der 
MUMr.  welche«  ein  angegteilicr  Ldbunt  nirfat  Rkglich  zu- 
fSdCweben  kHiinti',  in  wohl  kSHK  ritnblicb  bei  dem  ec- 
IdffieB.  hi't hire:uhteten  HH^ete  MDomstifts.  Ueberdiea 
Vlre  PS  wiiiiili  rl.;tr.  wenn  ein  Mann,  welcher  cImii  :ti  ih  r 
•bhäii^Mui-n  S!i  lliiiic  i'l'ii  ^  ii..riiehpn  Leibärzte»"'  Iiiiumi  ' 
bitte,  j^ieii  h  ilaniiil  mm  General- Administratur  der  pesarninti  ii 
Diöcese  erwAlilt  »crdcii  wire  --  mit  welchem  Amte  t'op- 
pernicuü  nach  dem  Tode  des  Biüchofs  Fabian  betraut 
wurde.  Kodikhiat  noch  hervonaUba^daasCoppernieiia 
sogar  bei  Fabian's  Nachfolger  Mr  ia  tiMKch  comnltirender 
Stelliinir  fiiniiirt.  ^ieh  keineswegs  an  dem  Uicelinfssilre 
daoemu  aatVehalten  hat.  unj^achtet  der  Uiwhnf  Mauritinü 
Ferber  ihm  vcrwitiull  »nr.  -"let,  kriiiikelte  und  iler  ikrzt- 
Hehen  Hülfe  strtin  Lul-itf 

litt»  die  ermlikudiacben  t^ucileu  za  jener  2eit  keinea 
anderen  Am«  ErwUuiH«  thao,  darf  tckwtrüek,  wie  ci 
TOB  Hipler  geidMtai  tat^di  nimi^aite  Onrnd  I»- 

CopperBicBi  oe  StcUnaf  clics  MtwIlflicMB  LeibintM 


Biographisclie  Hittheilnngen. 

Am  3.  Februar  1880  starb  zn  Pari«  H.  F.  Cft- 
pitaine,  Redacteur  der  geographischen  Wochengchrift 
L'Exploration. 

Am  4.  Febraw  1680  starb  za  Melboome  der 
■h  BsiMBiiw  und  NahirforBcher  bekannte  Graf  F.  de 
OkitelBBU. 

Ab  12.  Hin  1880  atarb  au  Wi«n  A.  Fiek«r, 
CM  dar  «atemwiiiMlien  atatirtiachcB  Ontnlttone, 
gabomi  am  14.  Juni  181G  zu  olmütz.  Seine  sahl- 
niaiMD  Werk»  mid  Abhaadlungen  bafiuKn  «ich  bsapU 
■idiBeh  mit  Aatoreidiiselier  Stattitik. 

Am  15.  März  1880  wurde  im  nördlichen  Sumatra 
der  auf  einer  ForaobuDgarMae  begriffene  Ingwiiwir 
Ii.  WalloB,  der  iieli  bentta  dflnh  Mhare  oriaat^ 

lischo  Feir!.chuii(ren  rähmlichst  bakaDBt  gBOHMdlt  Iwtta, 

Ton  den  Malaien  ermordet. 

Am  29.  Imii  1880  atarb  m  Bredas  Br.  Oail 

Johann  Heinrich  Neiunnnn,  getifirrn  am  "27.  DircniTier 
1823  au  Künigafaerg.  Dertelbe  erhielt  daseibat  seine 
ToebiMiiag  auf  dem  KnripbfirMsfaan  Gywnairintw  and 
1»e7og  1''.12  die  ilortige  Universität,  wo  er  bi»  1846 
bauptsächüch  l>nunBnn'a  nnd  Schnbert's  Schüler  war. 
Aahag  dar  Mar  Jahrs  Mtato  ar  dia  BadaeUcB  dar 
aHartBDg'aehiB  Zaitong"  m  Ktatgabaig,  damt  di^aniga 


der  ^ConatitnUcneUen  Zeitung"  an  B«rlin.  1652  pro- 
moTirt«  er  zu  Königsberg  mit  der  Arbeit  „De  re.bna 
Olbiopolitanonun",  1866  jpnblieirte  er  «die  Balenen 
im  Scythenlande",  wvroa  mir  der  ante  Baad  araddan, 
der  jedoch  aeiaes  Ruf  danemd  begrüodete.  1860 
wurd«  er  ima  auatarorden  iiichen  Profeaaor  aa  dar 
ÜBhrerriUt  Braafam  emaant,  trat  jado^,  Boeb  aa 
Berlin  Refesselt,  wohin  ihn  Carl  Ritter  nnd  Alexander 
TOD  Humboldt  gelogen  hatten,  disace  Amt  erat  1868 
ao.  1666  ward  er  erdentliebar  Prafcaaor  dar  Gath 
gra^diie  und  wirkti^  al? 'iiilrlier  mit.  ebenso  glänzendem 
Erfolge  wie  durch  seine  ausgezeichneten  Yortrige  äber 
ah»  GeeeUehla. 

Arn  iri..r-,:li  18S0  s'ar>,  T-nirlnn  W.  A,  Lloyd, 
Leiter  de«  grossen  Seewasser-Aquariunu  in  dem  Cry- 
statlpalsat  an  QTdenbam  (Loodmi)  vialtaeh  verdieat 
am  &  TarbaHaraag  dar  Btarfehtmig  nwl  Aalaga  wb 
Aqoariaa. 

Am  21.  Aagnat  1880  starb  aa  Laneaatsr  (Oldo) 

im  60.  Lebensjahre  Professor  E.  B.  Andrews,  .seit 
1869  aa  der  Vermessung  von  Ohio  mit  betlieiligt  und 
Tarihaaar  aiaer  aebr  werthvoUen  Abhandlmig  in  dan 
letzten  Repr.rts  der  Geological  Sunrey  of  Obk»,  eowh 
anderer  geologischer  Berichte.  Vor  1669  wirkte  der- 
selbe (seit  1851)  als  Proftawr  dar  Oaologte  am  Ma- 
lietta  Co1le(>e  in  Ohio. 

Am  24.  Augnst  1880  starb  zu  BufTalo  General 
Albert  J.  Myer,  Geologe,  Chef  des  Sigiialiüenstes  der 
Vereinigten  Staaten  in  Nordamerika.  Er  war  geboren 
am  20.  September  1828  in  Newbnry  (New-York). 

Am  21.  September  1880  starb  zu  Camberwell 
Charles  Johnson,  der  Heransgeber  von  Sowerby'a 
Eugiiah  Botany. 

Am  19.  October  1880  wurde  in  Marsbelli  bei 
Uarsr  (Inner- Afrika)  dar  hofinaagsrolle  junge  firaosA- 
liaehaBeiBeBdeHeoiiLaearaaB  TOB  deflOaDaa  getddtat. 

Am  23.  Ortoher  1880  atArb  zu  Pari.s  der  Karte- 
grapb  Erbard,  geboren  1623  su  Forebheim. 

Ende  Oetober  1880  starb  sn  Paria  dar  berühmte 
ArchiVilo£;e  und  Palüstinaforscber  L.  F.  J.  C.  deSaulcy, 
geboren  am  19.  Mbx  1807  in  Lille.  Seit  1842 
ordentlidiaa  IDtglied  der  fraaaflelBehea  Akademie,  b^ 
reiste  er  im  Winter  IBöO'.')!  zinu  ersteti  M.il'/  Pulii- 
stina  und  veröffentlichte  danach  sein  bekanntes  lieise- 
w«rk  „Teiyage  entowr  da  te  mer  maeto  et  daae  laa 
terros  bildiqaM".  Kine  zwritc  Reii--c  unternalnii  er 
im  Winter  1863/64,  deren  Ergebnis«  zwei  Bände 
.Ye^age  aa  terra  aaiala*  warea.  Stdtf  Taifluate 
ans-ierdem  zahlreiche  SofariAea  arehlfllagiaehaa  «ad 
historischen  Inhalts. 

An  1&  Noramhar  1880  atarb  aa  8aate  Omi  da 
TaaeiÜb  8aUa  Barthalet,  balmaBt  ab  Botaaikar 


4« 


wd  Onithologe,  ironsadscher  Conanl  auf  dw  Cu»- 
ritcken  Iiuelti.  Er  war  1794  in  ManaUlft  gthem 
nd  dar  HiUrbeitar  Barker- Webb'a. 

An  U.  MtfUttlxt'  1880  «tari>  n  Torqaay  Sir 
Benjamin  ColÜM  firodi«,  FtofesKor  der  Cbemie  an 
dar  UnirenitU  r  Oxford.  Htrranmlwbeo  nnd  be- 
sonder! Mipe  Terdtawta  um  dl«  nHian  Br%winl«iw 
der  Gruppe  der  Wacliskurpcr,  der  s-erBchifdenon  MchIi- 
ficationeD  des  Schwefel«,  des  Yerbalteos  dea  Jods 
Thnipliori  der  SEin  wlaBBgui  des  Btorimmnpcmydi 

(mlche  Iclzterr    l'iilcrsuc'liuiip    ihn    zur  Kiitdcikung 

der  &uperox}-do  der  org«uii«ohc&  Kadicale  führte),  dea 
ümtenohiedee  des  giefanadeMii  od  dee  freien  Aethjle; 
femer  seine  hervorragenden  UoteWcInUlgea  tber  den 
Graphit  sowie  du  Oson. 

Ab  S4.  Nonetfaer  1880  etaib  n  Edinling  Dr. 

T^andpr  I.indsay,  der  Vcrfaasor  der  „Iliatorj'  of 
Britiah  Licheuii''.  Diu  Famgattuug  „Znt^yd"  ist 
BMk  flu  tamannt. 

Am  26.  NovemlMT  IHSO  »färb  auf  einer  Seereiw 
nach  Bombay  im  Alter  von  73  Jahren  George  King- 
ston, einer  der  TerdienabKiOita  Orttad«  derCoIonie 
8ftd-Au8tra]ien. 

Im  NovemLer  1880  starb  J.  Charles  Almeida, 
der  Begründer  der  Sij<;i<Stö  Fran^aisc  de  rhysique  nnd 
deroi  Secret4r,  frfiber  Profeeeer  der  Physik  am  hj' 
com  Hönrich  lY.,  Verfasser  eines  „Trait^  de  physiqne*. 

Am  2.  December  1880  starb  an  Posen  Albin 
Xohn.  dnroh  eetna  Werke  auf  dem  Oebieta  der 
Ethnographie  und  dar  alaTiadieii  Anbdologie  bekanst. 
Derselbe 

barg,  bekladete  seit  1839  veneldcdeaa  Lekraratellea 
in  der  TTorön  PMen,  Tsrfor  jedodi  in  Jabre  IB48 

in  Folgt'  sfincr  Uctbcilig^ung  am  Aufslauilc  sein  Amt 
lind  widmet«  sieb  der  LaodwirUuobaft.  Seit  1856 
naeli  mssiseb  Polen  4b«rgaaiadelt,  addoee  er  sieh  1S6S 

ilrr  li.Hin  rei  tji.ii  iir:,  wurde  IlS(!;i  (rirriffcii 

und  D««h  Sibirien  verbannt.  1B69  auf  Grund  preus- 
aiselier  Badanation  naali  Burapa  aarOakgabn^  lebte 

or  .'soitdrm  alii  ScbrifliitL'lliT  in  Ptc-i  ii,  .how'.1i1  in  ilr-jt- 
«cber  wie  iu  poloi«cher  Sprache  pubUcirend.  I,äugerv 
Zeit  «ar  er  MiUrbeiter  der  «OetdeutaeheD*'  und  qAter 
der  ,1'ii^iiirr  ZciUing'^,  nnrorntlirli  ffir  riiFfliRrbn  An- 
gvli-gL'ulii'iteu.  in  Liunveiuischai't  mit  liichani  Andree 
vertÖMIielita  «r  daa  Werk.  »Südiien  and  daa  Amir- 

pebief,  worin  er  auf  Onind  pipcncr  Ansrhanungen 
manche  irrige  Vorsteiiunj?  über  iSibirieu  beseitigte. 
Ferner  Obersetcte  er  Pr^.punUki's  .BciaeB  nach  dem 
JSstlichon  Asien'  in  das  Deutsche  nnd  versah  diese 
Uebersetxnng  mit  sahlreichen  Aumorkuni;eti ;  ebcnao 
Sadomki'e  , Handelswege  dtr  niti  it  (irirclii-ii  und  Rö- 
mer naeh  der  Ostaee*  aus  dem  Pobüschan.  Sein 


Hanptweric  anf  den  Gebiete  selbatatAndigarFenehoiigea 
sind  seine  allatarialien  nur  Torgeeehichto  des  Menschen 
im  östliofaai  Earop««.  Jana  (bd  OoateaoUa)  1879.  8*. 
In  pofaiisdier  Spnwha  bat  der  yaratecbena  aeliaii  mr 
seiner  Verbannung  nach  Sibirien  mehrere  landwirtt- 
■obaftliohe  Werke  veräffeatlioht,  danuter  »Roiaik 
pelski*,  aKvltium        „Stawow«  geapedanlm'. 

Am  13.  DecembiT  1380  ertrank  bei  d«B  T«r» 
suebe  mittelst  eioee  Flosses  aber  den  Jordan  m  aetaia, 
Dr.  Ftiedrieb  Hook,  praktiaeher  Arst,  ]fi^|Oed  der 
Dr.  Rieh«ck'schen  Expedition,  im  Alter  vun  .TG  Jahren. 
Geboren  am  39.  September  1844  in  Berg-Zabera, 
beeadrte  er  mit  8  Jahren  die  Lattinadnle  aainar 
Vntpr.stadt  und  nach  di  ron  Abnolvirung  das  Gvmnnaim 
zu  Speyer.  Im  18.  Jahre  besog  er  die  Unirerötlt 
TObbgen,  wo  er  Fhüoaopbk  and  Tbaobigie  stndirta 

und  bereits  1864  zum  I>octor  der  l'bilosopbic  pro- 
moTirte.  Von  1865  bis  1868  studirte  Mook  iu  Utrecht 
FUkao|iUa  nd  Theakgiat  beataad  1868  M  Spejrer 

w-in  thfolngiBchps  KxaniPti.  bp7xif;  noch  auf  ein  Semester 
die  Luiverüität  Uurliu  und  wurde  in  st-iuer  Vater- 

stadt als  Pfarrverweeer  angestellt.  Er  gab  jedoch 
diese  Stellung  bald  auf,  trat  bei  Ausbruch  des  deutsch" 
franzüsischun  Krieges  als  freiwilliger  Krankenpfleger 
ein,  studirte  1871-^72  in  Heidelberg  Modiciu  und  war 
Bügleich  als  SchriOiteller  thlitig.  1873  bezog  er  die 
Uniyersitit  Wfirzburg  und  erwarb  sich  nach  Terachie. 
denen  ReiBSn  in  Europa,  Asien  und  Afrika  lH7ß  die 
StaUaagaaNpfaktiacheoAntea.  Seit  1876  war  Hook 
Tiermal  ia  Afrika.  Bdnnnt  ist  insbeeondere  seine 
Expedition  mit  Baron  t.  Ilulzbausen  in  den  Sudan 
(1879).  im  Sommar  1880  trat  ar  die  auf  drei  Jahre 
bereebiwla  Reise  um  die  Welt  mit  Biebeek  an,  ver- 
unglückte jedoch  il.-ibfi  auf  die  oben  angegebene  Weise, 
äein  Grab  befindet  sich  in  Jericho.  Vom  seinan  Werken 
Bsniwn  wir  „Tbeopfarastoa  Pkraeelans,  ahm  kritieche 
Studie",  Wür7linrL'  i><75,  aAi^fteBi  TormatalBatha 
Zeit".  WOraburg  188U. 

Am  86.  J>eeember  1880  (6.  Januar  1881)  ataA 
(Irr  ilurcli  seine  ge<i(läti?chen  nnd  liydrogniphiwlien 
Arbeiten  verdient«  russische  Marineofbcier  M.  Üua- 
Bawitaeh. 

.^ni  21'.  Deccmlker  1880  starb  xo  Müncbrn  Kaspar 
Gustav  NVeung,  Kaitograpb  in  München,  desMO 
aTopognpUadher  iUlaa  der  kAnigL  Haupt-  und  Ba- 

sideiuatadf  Münrben"  lSsii\  sn\rip  Kisenbnhnkarten 
von  Deutscliknd,  Ueneniikartc  von  Mittel-Europa  u.  a. 
grosse  Verbreitung  fanden. 

Am  31.  Deccmlier  1880  starb  zu  London  John 
Stenhouse,  Ehrenmitglied  der  deutüchen  chemischen 
GeM;llEchait.  Geboren  am  21.0ctobcr  1809  zu  GUsgow, 
itudirte  er  sBotdat  auter  TfaomioB  und  Graham  Ia 


47 


awMr  y«t«ritMlt  «ad  qAtw  in  Gwmbu  obUt  Lwbig 
Obemie  tatä  MdaMato  tqo  18S1  lib  1867  dto  die. 

mische  Profe«sur  am  BftrtJiolorDitus-Hütfpital  io  London, 
die  er  io  Folg«  einM  8chl»ginf>ilw  niedanaltgea  ge- 
aMUgt  wank.  OlnraU  an  da«  SiatUMlt  gafcawiH, 
hat  er  teim  wig»<>nsrhaA1iche  Thitjgklit  nitdllB  aaoh 
20  Jahre  hisdorch  fortgeeetxt. 

Aai  1.  Jaaaar  1881  alatb  Uaihar,  dar  Qoavar- 
anir  der  Goldküste,  im  Alter  von  44  Jahren. 

Am  3.  Jaaunr  1881  st«rb  za  Leipäg  ein  junger 
HaMaatapW  Galdnier,  der  Phyaklef*  Profeiear  FW- 
ct^fo  Pniu'^i  o.  Er  wnr  1842  EU  Viceuza  geboren, 
studu'ti>  io  i'ailua,  wurde  Frari's  Aesistent  ao  der 
gebnrtabfllflicben  Klinik,  machte  dann  StadlennlaaB  in 
Deutschland.  Enfflrtud  und  Frankreich,  um,  sortiek- 
gekehrt  iii  »«io  Vaterland,  eich  durch  eine  Monographie 
bekannt  so  machen  and  in  Rom  zu  habilitiren.  Er 
■dttieb  1677  „Study  aiil]»  diagnoai  obaietriea",  1878 
„FMakgia  ed  igiene  del  perto".  Rom  (LOacber).  In 
dMHllben  Jahre  wurde  er  als  ausserordentlicher  Pro- 
ftaaor  aack  FaaNui  bernftot  wo  «r  «ine  gabartebalflkbe 
Klinik  erat  sekalllni  arnnto;  1879  giag  er  ah  OrdI* 
aaiiai  nach  Cutauia.  Seine  Studien  wurden  nun  durch 
lekwwe  Kxaakbeitif&Ue  onterbrocfaea,  aber  aiekt  itaf- 
gehalten.  Halb  fueeaa  beUieil^  er  •kh  noch  im 
Tätigen  Jiebra  eai  watiiwiakm  Aencte-Congreas  in  Genua, 
wo  er  eiek  darek  reiefaea  Wiaien  auiii  Neae  bervortbat. 
Dae  CaterriebtamfaneteriaB  batnwta  ikn  salatat  nit 
einer  wi!-;-i.iiHcliari  Hellen  Seodtuw  naefa  Deotacklaod, 
TCO  der  er  nicht  beimkelven  aolHa^ 

Am  7.  Ainaar  1881  itarb  aa  übn  der  Xraia> 
BNdicinalrath  Dr.  von  Lenbe  im  .\lter  vnn  Sl'  Jabna. 

Am  10.  Januar  1881  atarb  zu  Novara  iu  Ober> 
itaBea  Oaetavo  Aadreoni,  ein  jfli^erer  Fnaehar  aof 
dem  Gebiete  der  Ohemia. 

Mitte  Jan  aar  1881  atarb  su  Bulak  bei  Kairo 
Angnat  Edaard  Marlatta-Bai,  ainer  dar  angeaeben- 
Bten  Aegyptenforscher,  Mitglied  de«  Institut  de  FhOMe« 
geboren  am  11.  Februar  1821  sn  Bonlogno  snr  Her. 

Mitte  Jaaaar  1681  atarb  an  OnhHn  Im  Altar  vaa 
nahe  an  89  Jahren  Dr.  Huraphry  I,,l'>yd,  Rector  de« 
Triniiy-College  in  Dublin.  I)er»eU>e  bekleidet«  das 
Bcctorat  der  Uaivarritftt  seit  1867  and  erhielt  1874 
Yiiiii  deutechem  Kaiser  in  Anerkeanang  seiner  der 
Naturwiaaenachaft  geleisteten  Dienste  den  Orden  ponr 
la  mMte. 

An  19.  Januar  1881  etarb  ia  Albiszat«  (Ober- 
nalieo)  Baron  Ereole  Dembrowiki,  bervoiTagender 
AatroDoui. 

Am  AO.  Janoar  1881  atarb  m  Jia6  Bergrath 
Qnatav  Fallar,  emer.  Pwifaiaer  der  aakaamitMr  Berg> 
akadtmie,  deaam  aahhvieka  PUblOmtianen  auf  dem 


Qabiata  dae  oiigariaclien  MoBtanweeena  ihm  eiaeiB  Na» 

Am  22.  Janunr  1881  starb  2U  Frankfurt  a.  M. 
der  Entomologe  Gabriel  Koob  im  Alter  von  H  Jahian, 
wraBgitebar  Kenaer  der  Lapidapteran  ud  bekannt 
darcb  sein  „S«bmetter]ingii).'iich~. 

Am  87.  Januar  1881  »tarb  au  Prag  Dr.  pbil. 
Snaimri  Borlekj,  ordentBdnr  Pfofteaer  der  Mina. 
ralogie  an  der  dortigen  Universität. 

Am  27.  Januar  1881  atarb  au  Lille  der  wegen 

Friedrich  Kuhlinann.  Er  wiir  am  22.  Mai  1803 
in  Colmar  geboren,  hielt  in  Lille  violo  Jahre  hindurch 
aflantlieha  Vorlaanngen  Ober  Ocwarbe-Ofcendet  grindata 
dort  grosee  Fabriken  chemischer  Erzeugnisse  und  be- 
kleidete unter  anderen  ulfeDtlichen  Aeuitem  auch  das- 
jenige  eines  I'räaideuten  der  IJUer  Handelskammer. 
Seine  Entdeckungen  sind  in  rieten  Aufsätzen,  Denk- 
Schriften,  Beitrügen  für  die  , Annale«  de  chimie  et  de 
physique'  und  in  den  Protokollen  der  Akademie  der 
Wieeenechaftan  oiedergeUgt.  DeugrömerenTbcil  diaeer 
Arbeiten  bat  er  ia  ebam  1877  «naUaneiMa  «tarken 
Bande:  „Recbenfaee  anentifiqaeB'  (Farie,  bei  ITIetor 
Maeeoo)  vereinigt. 

Am  9  Febrnar  1881  atarb  an  Ladt  der  dnmb 
seine  .Arbeiten  Uber  den  TnlkaaiHna  balmaiiita  Oyrn. 
naeiaUebrer  Gorini. 

Am  3.  Falnnr  1881  etarb  an  Oindnnatl  Dr.  Fteaaa 
JokaaaBappi  einer  d^-r  alteiti-n  und  geachtetetea  dor- 
tigen denteehea  Aanrte,  geboren  am  2&.  Febnarl816. 

Am  7.  Februar  1881  atarb  an  LgodoB  dar  Or^ 
nithulog'.'  Jnhn  Gould,  des»'.n  gro^ee  Welk  ,dia 
Vügel  AnjitnUieu"  in  tut  alle  lebende  Sprachen  tbei^ 
ielat  wurde. 

Am  1(>.  Febriiiir  1881  slarlj  zu  Rom  Luigi  Cle- 
ment« Jacobini,  ordentlicher  Professor  der  Land- 
wiitha^aft  an  dar  Uaivenitit  an  Rom,  lllt|^  der 
K  Aeeademia  d<-i  Lincvi;  geborea  am  7.  Min  1812 
in  Oanaamo  (Provinz  Itom). 

Am  16.  Febraar  1881  atari>  an  Hfluter  Bnmt 
August  Willirhn  Ilimly,  ausserordentlicher  Prof<>,«».-.r 
der  MeiUciu  au  der  Güttinger  Universität.  Er  war 
geboren  an  Braanaebweig  am  14.  Daeember  1800» 
studirte  seit  1818  in  Güttingen,  erwarb  1823  die 
Dwdicinische  Doctorwürde,  habilitirte  sich  als  Prirat- 
doemit  Im  Herbst  182.^)  un<l  wuda  am  3.  Hai  1833 
nun  atueerordentlichen  Profeeaor  eraanat.  Mehrere 
Schriften  fiber  Physiologie  aind  von  ilmi  in  den  dtoiniger 
Jahren  erschienen.  Seit  einer  langiB  Beiba  von  Jahioai 
lebte  er  in  HOater. 

Am  Sl.  FMmur  1861  ataib  ia  dar  TorpoBmer- 
eeben  Stadt  Barth  dar  darah  dia  von  ihm  gafartlgteB 


48 


MftniBotafphittoii  und  lutsvftnBi^ltttf'  in 

v.f'ii    uler    DtuUclihiinls    Grenzen  bitiaas 
Mecbamkua  Fiiedricb  Adolph  Kobert. 

Am  S6.  Palmar  1881  rtarfa  niHaidalbnvQdiaiiMr 

Rath  Dr.  W.  T.angi-,  rrofissur  <!er  Mcdicin  an  dnr  dnr- 
tigen  UoiTersitat  und  Director  der  EntbiadungBatuUlt 
daMlbat,  lM>tlm(tarG]niMilraiog«,gah.  nuSl.  Afiifl  1813. 

Am  25  Fclinmr  Iftai  starb  Dr.  Otterbourg. 
Professor  der  Medicin  an  der  ParUer  FacultäL 

An  S8.  F«hnur  1881  ilnli  n  lUfaMMa«viiOT 

dottigi'  BiMlmf  Emrrkli  von  Szabo  im  (i5.  LcIwdb- 
jahre,  einer  der  gclRlirtcgteD  Bischöfe  Ungani«,  Ehren- 
doctor  der  uDgariscben  Alodwill»  der  WisaensdiafteBi 
FrSsidunt  der  Vi  rgniuiuluiif  img»ri>eW  MatarfbndMT 
und  Aercte  i.  J.  1880. 

An  4-  März  1881  starb  der  Chemiker  E.  Pelouze, 
Wlkhf  unter  Audcrt-m  eine  Erfindang  für  die  Reinigung 
dwOfWM  von  allen  Kohlenschlackon  gemacht  hat.  Auch 
war  derselbe  einer  der  Gründer  des  ,X1X.  Sifecle". 

Am  4.  MtUz  1881  itarb  zu  Oldeobwg  Joatisrath 
Ludwig Straekerjahn,  dnreh  aeim «iuanaeliaftlidiao 
AriMttw  «bar  OMaBboifiBisha  Sagan  md  GaaeUekiU 


Am  26.  Hin  1881  alarb  m  Bariia  der  Proifesaoir 

an  dor  tf-chiiigcheu  Hochschule  daselbst,  Geheimer  Ra- 
giamngsraUi  Friedrich  Carl  Ilermann  Wieb«.  Dar- 
Mlba  war  gaboran  an  S7.  Oetober  1818  n  llwm, 
ei!i]i)iiip  FcLiiiii'  Srhii]ljilJ<iii!,'  au.''  dum  Gymnasium  zu 
Elbing,  atudirte  unter  Beuth  1839—43  aof  dam  G»- 
wwMnititttt  in  BaorBn,  wnrd«  1846  ab  Lahrmr  dar 
llüchinenkiindo  nn  dif  Geworbo-  und  Bau-Akademie 
m  Barlin  Wafen,  1853  zum  ProTeaior,  1877  zum 
CMhabnaa  B^gianugaratli  «mannt  und  in  diaacm  lata* 
teren  Jahn  Ton  dam  LehrkoqHr  zum  Direotor  der 
Akademie  gawlUt.  Er  gab  die  Anregung  sur  Neu- 
gaaUltnng  daa  hsharao  teefaniacbeo  üntarriditawcaana 
in  Preufsen,  Bowie  zur  Voreinigung  der  Biiit  un  l  Ii  r 
Gewerbe-Akademie  zu  einer  einheitlichen  techni^cheu 
HoebMhole  in  Berlin.  Dnroh  aaiiw  Sduiftan  arnhto 
er  die  praktiRchen  Erfahrungen  wisMcnscIinftlirh  zu  er- 
läutern und  vrar  einrr  der  ersten  Schrifiateller,  welcher 
die  Eigebiil»s<'  iIiT  Tlieori«  f&r  dia  Plana  daa  Ua- 
aaUnen-  und  Mühlenhaues  nutzbar  zu  machen  strebte. 

Am  29.  Mira  1881  starb  zu  Mittelstadt  (Kreis 
EriMch)  dar  «aUcraMdacka  Mofdpglfidm  Or.  Cbri 
Waypraaht. 

Dr.  Bollet,  Tioeprftiident  der  GesoUschaa  für 
Handelsgeographie  za  Bordaaux,  varttUad  kfinliaik  in 
Alter  von  80  Jahren. 

Im  Altar  tob  7<  Jahran  atarbkflndkli  Eugene 
Oortanbart,  BawipnaldaBt  dar  geographlathan 

AkiNshIwsw  an  ai.  Wn  IML, 


Oaaalheinft  md  OberUUnifhakar  dar  geographiaehaa 

AbtheUung  der  Nationalbibliotlick  zu  Parin. 

Sir  Bich.  Gravee  M  a  e  D  o  n  n  o  1,  Tonnala  Gouvemanr 
TOB  Anatralien,  apMar  too  Riogkoag,  Lailer  nabrarar 
Expi-ditionrn  im  Innern  Afrikas,  atarb  zu  London. 

Brigadegeneral  Aipbon«  La  Tonai  da  Lob- 
gnanar,  Geologe,  atarb  kttrdiili  n  MHara. 

Im  .\Uer  von  65  Jahr. n  f  turb  zu  Pnia  < 
Joanne,  der  fraoaöaiscbe  Baedeker, 
ISO  Baad«  aUendan Kb«o«bak  mal 
in  Frankreich  unter  detti  Nninen  .Guides  Joanne"  ein- 
gebOrgert,  and  eines  für  die  geographiache  Wiaaenacbaft 
noch  wertfavoUeren  „UotJonmire  daa  Ooflamnuea  da 
EVanoa'.   

BiRd  41,  Ins  I  to  lora  Aota, 

Halle  1879.    !"     jr.Vi  Bogen  Text  mit  HolzschnittoB, 
15  photograpluschen  Tafeln  nebat  1  Apparat-Zeichnuig 
nad  tt  DiagnmmaB.  -  Ladanpraia  80  Bnk.) 

ist  volletHli't  nnd  durch  die  Buchhandlung  von  VTilh. 
Eugelmann  in  Leipzig  zu  beziehen.  —  Denalbu 
«Bfbilt: 

1)  J.  Moser:  Der  Krpisprnrf«??,  erzeugt  durch  den 
Reactioosatrom  der  elektrolytiachen  Ueberftlhrang 
nnd  doreb  TerdampAng  «nd  CaatdenaatioB.  4 
Bogen  TVxt    (Preis  1  Rmli   20  Pf.' 

3}  L.  Weindc:  Die  PhotographiB  in  der  messenden 
AatroBOBÜe,  insbesondere  hti  TanaarorUbergäugen. 
14  '/t  Bogen  Text  mit  Holzschnitten.  (Preif<  (3  Rnik.) 

3)  C.  Knpffer  und  B.  Beneoke:  Photogramme  zur 
Ojrtognde  der  Vi'igel.  6  liogen  Text  nnd  15 
ph<i<  ographischo  Tafeln  nebat  1  Apparat-ZeifhBBig. 
(Preis  18  Umk.) 

4)  0.  Hoppe:  Beobachtungen  der  W'iirme  in  der 
BlOthenscheide  einer  Ctltauü  odorti  f  Anim  eordi- 
fofiumj.  7>  4  Bngcn  Ttei  md  6  lithographiita 
Diagramme.   (Preis  5  Rmk.) 

6)  F.Kttataer:  Bestimmungen  des  Monddorcbmeaaera 
ana  neunPliijBdeBbedeckungen  deaZettnnmw  18S0 

bis  1876  mit  gleichzeitiger  EnnitteloBg  derOartir 
des  Mondes.    14  Bogen  Text.    (Preia  6  Rmk.) 
Die  einzelnen  Abhandlungen  werden  auch  gelremt 
za  den  baigaaatateB  Fketaa  abgegeben. 


Sie  1.  Abhandlung  von  Band  42  der  IfovaAota : 

C.  Gerater:  Die  Ptänerbildungou  um  Orteabntg  bei 

Faaana.   Tjt  Bogen  Text  nnd  1 

Taftl.  (Preia  4  Bmk.) 
M  «naUHMB  md  dnrdi  die  Be 
Wilb.  EBgelmBBB  in  Lalpatg  m 
Diwk  «ta  1. 1 


LEOPOLDIXA 


AUTUCHE8  ORGAN 


KAISBRLIOHEN  IiBOPOLDIN043ABOLIinSGHE!N  DEETSOHBN  AgABKMTB 

DBB  NATDBFOBSGHEB 

BBBAUSOBQEmniMTEB  MITWIRKT  yr.  dki;  ^KKTloNSVORSTlin)«  VOM  DKM  PRiaiDKHTJaf 

Dr.  C.  H.  Knoblauch. 


IiUea.S.  (»n««..».«.     Heft  XYIL  —  Nr.  7-8.  Ipdl  m 


Amtliche  Mittheilnn^eo:  At^nlctenwill  im  12.  Kretec.  —  Terleihang  der  ColkMÜia-lfedtlla  im  Jtlii« 
1881.  —  VertndeninfeD  im  Personalbeatuda  dir  Akademie.  —  Beiträge  znr  Kuw  der  AkadanieL  —  Botaridi 

floittiel)  Ludwig  K«ic)icnhach  t  '.SchluM).  —  Sonstige  MitlbeiluDgen:  EingeganKCDo  St-hriften.  —  O.  F. 
Kr  na  8:  Die  elftp  allRemvinc  Vcrsammluni^  der  deattx-hen  (resellschafl  für  Anthropologie,  KuiDoloi^io  n  I 'rxen^^hirhte. 

L   I'riiw    ri,.,|„.riiiri:^  ;iK  Ai/t    fr,r",ft/:rii-|        Pn'f'^ii-i^'.-lim'M-ii        Ti.iiMi  41  FI  ,1rr  A.-ta. 


Amtliche  MItthelluiigen. 

Adjunktenwalil  im  zwölften  Kreise  (Thüringen). 

Donk  di*  Banfiing  dce  bisherig  A4junkten  des  12.  Kraiaes,  Harm  Hofrath  Profoasor  Dr.  E. 
Straabnrger  Im  JaM,  nach  Bonn  iat  ain«  Naawalii  in  Jaoam  Kiate  aothwandi^  motim,  und  sind,  notilu 
dam  aia  Tacadilaf  flr  diaaa  Wald  an  die  AlnMkwIa  gala^gt  war,  dia  dtraktan  WiaUauffordemagen  nefaat 
BliwillwMeln  am  8.  d.  M.  ttUgduUgt  und  an  B&mmtUche  jraem  Kreiaa  aDgahBrifa  MitgÜadw  Tenandt 
worden.  Sollte  Einer  deradbcn  dieae  Sendnng  nicht  empfangen  haben,  so  tiitte  ielit  «iaa  Kaehaandnng  vom 
Bur<^an  der  Akademie  verlangen  m  wollen.  Sfimnittiche  Wahlberechtigt«  alw  «mulw  Ukf  ilve '  Btimmmi 
baldmöglichst  and  »p&teitena  bis  zum  20.  Mai  1881  einaaideD  su  wollen. 

Halle  a.  &  (Mgeigaiw  Vir.  9),  Im  AgOl  188L  Vr.  H.  KlllilHllril. 

YtdeUmiig  der  OoHiCDtiiB-lbdaill«  Im  Jahn  188L 

I)pr  Vorst.'tnrl  lin  F icli-ii'ction  (4)  für  Mineralogie  und  QaolQgia  (Hofrath  Dr.  Iütt«r  von  Hauer 
in  Wien,  Wirkl.  Geh  Ra'li  (Jbtrlxrglianptai.  Dr.  von  Dechen  in  Bmb,  Geh.  Hofrath  ProfaaBor  Dr.  Oeiaita 
iu  Drcedeu)  I  ruii'.rLiut,  Jas»  die  ihm  Ar  daa  Jalir  1881 
MailailU  (vergl.  Leopoidina  XVU,  p.  1) 

Harm  JuMia 
iaPra«. 

Xü^iala  dar  Bd.  Leepoldiiiiact-Careliriarhan  Akademie  aoiria  dar  KMi|L 

flr  arfne  hervorragenden  Verdienste  um  die  Paliontologie  und  Geologie,  inabcaopdera  akar  Ar  laiii 
iin^gawürdiges  Werk  Systtimc  silorien  du  centre  de  ia  Boheme,  zuerluinnt  werde. 

Die  Akademie  hat  dem  entsprechend  Hem  Barraoda  die  Medaille  baute  aOfMBIldk. 

Halle  a.  S.,  den  13.  April  1881. 

Der  Fräsideot  der  KaL  Leop.-CaroL  Deutschen  Akademie  dar  NatvftndMr. 

Leep.  zm  7 


 50^  

Yeiänderongen  im  Peisonalbesiande  der  Akademie. 
NM  MdlBCiMNmwMR  «tslM: 

Nr.  S815-  Am  12.  April  1881:  Herr  Dr.  Ferdinand  Gnitav  HolzmtUlBr,  Diroctor  der  Königlirhen  Gewprbe- 
•chule  in  Hägen  i.  W.  —  Acbter  A4jankt«nkreu).  —  Ftubaektioo  (1)  fUr  Matheowtik  and  Astro- 
Mwto  nd  (2)  Ar  PbyaÜc  nad  Ibtooralogie. 

(ilestorlieiif  Miljfliedcr: 

Am  26.  Min  1881  sn  Statt|(art:  Uarr  Pr.  Eduard  Angiut  Ton  Hering,  Uber-Medioinalnth  und  «m.  Vor- 
■tud  der  TUemimeiMilnile  In  Stnttgart.  Anl^mommen  im  8.  Angnet  1885;  eogn.  GndkilHiik  L 

Am  S4.  April  1881  zu  Meissen:  Herr  Tir.  Gottlob  Ludwig  Rabenhorst,  phrninligor  Profeeior 
Institut  zu  Dresden.    Angenommen  am  15.  October  1811;  oogn.  Mattasclilui. 

  D».  N. 


Beiträge  zu  Kasse  der  Akadenue. 

April  6.  1881.  Tob  Bbn.  Geb.  UffudlüliMlmth  Dr.  H.  BaiBlnva  in  Dreaden,  Jalnaaballng  Ar  1881  6  — 

„    8.    „       n      it    Professor  0.  Hoppe  in  Clausthal  Eintrittsgeld  und  Jnhreabcitng  Ar  1881  36  — 

„  12.    V,       »      n    Director  Dr.  V.  G.  Holzmillier  in  Hagen  Eintrittegeld   30  — 

„  18.    r,  »  ^Itl*  BUatmdi  Vnbmm  Dr.  P.  0.  B.  v.  AdalmMo  in  Batüii  .iahr«B> 

beitrag  für  1881   6  — 

„  28.     II       ,1      II    i'rof.  Dr.  J.  Kanke  in  München  Abloeuog  der  Jabresbeitrfige  u.  Nova  Acta  300  — 

  Dr.  H. 


Heiiiric'h  Giottlieb  Ludwig  Belchenbacli. 

(Sellins.) 

VerieiohaiBB  der  Schriften  R«iolienb*o]i*i. 
L  Botutik. 

1.  FlovM  I^rfmla  spM^iDfln.   Dimrtfttio  InaDipmlb  nediea  Opriflsula.   Upilaa  1817.  8'* 

'2,  Fkini  Lipsieiisis  phaniiaceutic  a,  «i-itr-tis  jil,i:itju",ini  ii:,»ri  LijjHii-nsis  nuuc  et  olitu  ofllcliiftliuin  munntamnujae 
diagnosee,  deaariptHoeai  eyno^yma,  looo«  n»tale<|  qoalitateB,  virea  et  naom.  Lipaiae  (Tanbairt)  1818.  8<*. 
8.  üebec«iclit  dar  Gnttiiiig  AeutOtm.  nor»,  bateaiMlw  Zettaiv  (Bagtbabarg)  1, 1818,  p.  197— S9S.  Auch 

I  jianit  i  Tic!  ji  iu  ti.    NQrnberR  i  Rieger  u.  Wics'-ner':  1819.  8*. 
i.  Amoenitates  botanicae  Dresdeniee  spec.  I.  Obaervationes  in  MjfmlUii*  genus.  Dresdae  (Arnold)  1820.  8o. 
8.  MoaefrapUft  saaarto  Afloidti  ieoBÜma  «oloratia  iOnatnla,  ktiae  et  gamaiiifla  elabomt».  8  Toi.  liptiaa 
iVogfl)  1820    21.  Fol. 

6,  Katechismus  der  Botanik  ala  Anleitung  zum  Selbststudiom  dieser  Wiasuuacliafl  und  als  botaniacbea  Wörter- 
ImA.  Bd.  I.  Oeataltlehn.  Bd.  II.  Phjiiola^  Bd.  10.  a^ritegHtik.  Ldpfg  (BamugllrfaMr)  1880—86.  8*. 

7..  Icones  <  t  <1t  Hcrip(ionca  phatama  culUnun  «t  oolendamm  odar  H^uIb  dar  ChitoBÄtMrik.  llpiilM 
(Baumgurtuer)  1821—88.  i*. 

8.  Die  V^giwiiwiiiiMditarten  DeutanfalMida.  LiStvnB^FlockDNtadikwiiL  BaftdS.  irflrBlia>v(flt«nn)  1888. 18*. 

9.  üeber  Myoaoti«.    Flora  V,  1822,  p.  7C— 77. 

10.  Beitrüge  zur  Flora  Dr««densi9.    Flora  V,  1823,  p.  289 — SOi,  305 — 314,  029—544. 

11.  Bmcbenbach  und  C.  Schultert :  Frage  wegen  der  F.DtwickellUIg  fOuSqi^atan.  Fkw»  T,  1889,  p.  888— 'SM* 

12.  Ucbi-r  diu  Saftbewegung  im  Schöllkraut    Flora  V,  1822,  p.  609^611. 

13.  Reicbenbach  und  Schubert:  Uebenea  axelecati.    Die  Flechten.    Leipzig  (Hofmeister)  1822 — 26-  4'*. 

14.  Renierkung  über  Anperula  aparint,  Schott,  und  MperuM  mrali»,  Smith.    Flora  VI,  1828,  p.  734—785. 

15.  lUaatratio  spodamm  Aooniti  genena,  additii  Delphiniia  quiboadam  oder  Mene  Bearbeitnng  der  Aitaa  der 

Gattung  AetmUmm.   Lipnae  (Fr.  BoAnabter)  1823 — ^87.  Fol. 
MI.  IcoDographia  botanica  »eti  Plantae  criticae.    Com  tabulis  aenei.'<  1000.    C<  uturia  I  —  X.    Aadh  utar 

dem  Titel:  Kapferaaninilnog  kritiacber  Gewichae.   Letjpaig  (Hofimum)  1823  —  32.  4*. 
—  Nona  Beibenfolgo  (in  Tarfaiadiuig  ndt  H.  Onat  Rctobenbaeb):  loooaa  Florao  Oarmanieae  et  HelvoticM» 

auch  untri  >lt  rii Titel :  AgTOitognphia Germanica.  Tom.  I — XXV.  Leipzig  (HofnMiilar,Abil)  1884—78.  4*. 
17.  An&teUung  dreier  neoar  niMDMagtttniigen.   Fkm  VII,  1824,  p.  241—249. 


Üiyilizeo  by  GoOgl 


 61  

:16.  TMohanbmb  fltr  Owteofrauid*.  Eis«  Erlbilamiig  von  1960  ZiarpAmnaa  vmäk  mtarlielua  FamilicB  gaotdnet. 
Jkmim  (BOadMr)  18tT. 

Ifki,  OL  HBhI«^  Handlmeli  der  Gcwächakundti   flioriUk  ■ingwilmil«!    t.  Attl.   BA>  t— ^IDL  Altaw 

(BmmwiMi)  1687—99.  8*.    8.  Aad.   IfaUL  18S8— 84.  8*. 
88«  liMiQ^niipfcift  kotüitft  tufittoft      Bstttav  trtirttfcm  sttsgnm  plAntenun  inpHnMlB  6ztfli  IBotDfslli  fa^niti^BB 

ooUigms  ewn  cominaitarilD  6Ui:yHno<n.  Aurti  unti  r  <!pin  Titt^l:  Kni'ft^n<iiiriiiilni;(^'  ilcr  npiiiiHtrn  odf>r  bisher 
«oiigsr  gmun  bekaantm  and  vcrwechaelUm  »uständiaehen  UevtchM  oebat  Angabe  ibnsr  Goltor  f&r 
Omimlfma».  8  ToL  (MM>  «rf.)  haprig  <liii4btMar)  18fft^80.  gt.  ««. 
8L  OMupMtai  ragni  vagetobiliii  per  graduB  nntHrnleü  pvnluti  tenUmpn,  Par«  I.  —  Aucb  tuAet  dem  Titel: 
IMmieht  da«  GawaabveiobeB  in  seinen  natürücben  EotwickelangMtofeB.  Tb.  1.  Loiiiiig  (Guoblodk) 
1888.  «r.  8«. 

88.  Botanik  für  DanutB,  Btoatler  und  Frennde  der  Pflauenwelt  flbetbaapt.   Ll^N^  (pDoUndl)  1816.  8*. 
M,  Efaiig»  Worte  ab«  Ontaneha.   Flora  XII,  1889,  p.  896—400. 

M.  ▼iiiiriliiihi  «.CknlteMIk  hwiwWmiii  mu d«FIanLnlln»«Mmirila.  lUmXlII,  1880. p.lfft— 188. 

25.  Zubereitung  und  Anfhpwalininp  der  Vih,''  fUr  Herharipn.    Flora  XTIT,  1830,  p.  265—888. 

ae.  Einige  Worte  über  i^arpiu  Koioichoftnu.    Flora  XIII,  1&3U,  p.  489—501,  517—520; 

ST.  Hon  Oermaniea  axcnraoria  ex  affinitate  regni  regetabilu  natnraW  «ll^pwifat,  sive  priaoipia  %JWipitat  flM- 

tirnTT  in  Germania  terrinqne  in  Earopft  Bodift  My^fimitilHii  ■puaito  aaMantinm  goltwan^pw  Sn^OMlIiin. 

Lipdae  (Cnobloch)  1830—32.  12». 
88.  Flora  exotica.   Die  Pra^tpflanaen  dea  Anslande«  in  natnrggtwnen  Abbildtuigcn  horaaagcgeboD  toH  elBir 

GaMUMhaA  von  Gartenfirvandan  in  BrfiMel  mit  erlAntetndem  Texte  nnd  Anleitmig  nr  OultW  TM 

Hainr.  OottL  Ludwig  Reiebenbaoh.    6  ToL    Leipsig  (HofineiBter)  1880 — 85.  FoL 
88.  Flora  Oermamea  exaiccata  aive  Herbarinm  normale  plantanim  eelectamm  criticanunTa  ig  Owilllt  pwyM 

Iii  in  dttawwta  Banuaim  AnMa,  HnmuU  «t  Dalmatia,  I^ioli,  Halvetia  Bdgiaqa»  imoHhuB.  oMi. 

riiimiiiim  «HtoBqi»  s  Soaiatato  FloiM  GemMde**  ««r.  Lodeir.  BaialMalMdi.  Omlari*  1— 88. 

lipaiae  (Hobieirter)  1880 — (6.  Fol 
88.  Fkin#  OtmMiikM  davia  ayanymifla,  aiaanl  enumantio  genenun,  apedemm  et  Tarietatam,  Bit(e  index 

betLarlomm  ad  iaUavaBdmD  eoiHuwwüi«  bofaaophnormn  editM.   Lipnae  (OooUoeb)  1883.   gr.  13*. 
81.  Gnapbalinm  Norregicnm,  Hetz.    Moni  XVI,  1833,  p.  808—806. 

88.  Baa  Uahramm  dar  Katur.  Lieferung  L  Aneb  ontar  dan  Uta!:  Biaa  Fflanaenreicb  in  aeinem  natflrÜcben 
GhaaaB  nnd  Fanffian  aiiUiiokvh  ud  diireli  nelir  da  tanaand  ni  Kapfitv  gaatodiaM  liQdlialw  ffutifr'^jtit 

ftr  Anfllnger  nnd  Freunde  der  Bi:>tivtii)i  crlSutcrt.  Nebrt  2  Heften  Text.  Leipzig  (WafDW)  1884 — 86.  8r.4*. 

—  Liafonug  IL    Aocb  unter  dem  Titel:  Daa  Meer.    Ibid.    1834.    gr.  4*. 

'    —  TlidlMiiiig  m.  Aveb  «ntar  dam  Tttal:  Dm  lUamieli  In  aatna»  aatbÜBhae  OUaaaB  imd  FiaaBai 
entwickelt.    Ibid.  1834.    gr.  4». 

—  Lieferung  IV.  Auch  unter  dem  Titel:  Da«  Pflanzenreicb  in  seinen  natOrlicben  Clatsen  und  Familien. 
1.  Fortaatan«.  Geaataa  für  dia  aafriMiaai  TannadladMflMi  der  FBauMB.  Dia  Ent&Jtung  dar 
Stufen  des  Pflanzenreich»  Bcl>iHt     ZnsaiiinicngtellunR  der  Entwiafedu^gastofon.    Ibid.    1835.    gr.  4'. 

—  Lieferung  V.  Auch  unter  dein  Titel:  Das  königlich  Hiichsiscba  aatarbistoritchc  Muieum  in  Dreaden. 
lUd.   188«.   gr.  4*. 

33.  Kupf<  ri-iimmliins  zum  praktinchcn  doutaclicn  Bütuniüirbnrhe.  Lieferung  1.  Lt-ipzig  ;WapnerM ''3t!,  pr.  8°. 

34.  Protokullc  der  ton  der  botanischen  Sfctiou  hvi  der  Verafimmlung  diT  Naturlorschcr  in  Jciiu  gehaltenen 

SitnugeD.    Flora  XIX,  1836.  p.  689—704,  706—719,  721—730,  737—743. 
86.  Blicke  in  dif  imtürlichon  Verwandtschaften  des  Pflanaenreiohii  und  die  Entwickeinng  dar  Pflanze  Oberhaupt, 

aht  Basüi  tür  die  Classification  de«  Gewicbsreicbs.    Dentaeb.  Naturf.  Vcnamml.  Bericbt,  1836,  p.  83—90. 
86i>  Wamlfclflh  dea  natflrlicben  rflaiiBianjiallWB  nacb  allen  «einen  Claaaen,  Ordnungen  und  Familien  nebet  natur- 

gemlaaer  Gruppirnng  der  Gattungen.    Dresden  n.  Leipaig  (Arnold)  1837.  gr.  4°.  3.  Anfl.  Ibid.  1850. 

37.  üeber  die  PlaeenUtio  parietalis.    Dentach.  Naturf.  TeraainmL  Bericht,  1837,  p.  162—168. 

38.  lieber  die  Bildung  natfirlicber  Familien.    Doutuch.  Natnfc  Tanamnil.  Bericht,  1837,  p.  154—155. 

39.  DantaeUaada  Flor«  als  Beleg  f^  die  Flora  Oeinaiiiaa  emnaria  @n  Yarbindmig  mit  H.  Oitst  Betebao- 

taak),  Baft  1—884.   Leipaig  (erst  bai  HolnaiBtar,  apite  M  AM)  1887—7». 

VoUMIa  An^alw,  lialbaolorirt.  Haft  1—818.  La^  (Abal)  1844—78. 

7* 


52 


40.  Der  dentacbs  Botwiiker.  Bd.  I,  11.   £re«den  uiid  Latpsig  1841—44.  fio.  Bd.  1  auch  unter  dem  TiUl: 

Bapwtariom  herbnü  rire  nonicadiitior  gaBMnm  plntaivB  ^jitcutliimi,  lyBOuyikw  «t  alpliabeliaat, 

Dh  Ilf rbarifiil)uch.  Ei'klärung  des  nfttürliclu-n  rflunzcnsyEtt-ms,  «yi-tcmatisfhp  AufzäWung 
und  Uugister  der  bü  jetst  gekaontea  Pflauzeagntuingeii.  Bd.  Ii  auch  anter  dem  Titel: 
Fhm  Sumriea.  Dw  Flowt  tbb  Budmo,  «in  botiiiiwliw  EumwIaKÜMA  ftr  ^  Tflijgf «liili  SwlMBa, 
SiichKn-Weiraar,  Sachsen-Altenburg  u.  «.  w.    1.  Ausgabe  1842.    2.  AuBgalw  1R44.    R«gi«t«r  1«H. 

41.  Uerbwrieo-Ktiketten  oder  Uebenicht  aller  uatär lieben  rflanaen-FamiUen,  Zünflo  oder  Gruppen  Juaaieu's  und 

•Ikr  namno  Avtomi,  nit  S»iknlnd«r  Vammbuag  «Uv  OaHnngMi.  Aiuh  ote  dm  totehihnhmi 
Titel:  Schedulap  hprbarionun  sive  P\^JO]l^i!^••  umiiium  plantanim  fftinilianitn  cf.  Leipzig  (Arnold)  1843.  Fol* 

42.  Gaea  von  Sachsen  von  Cotta,  Geiuitz,  v.  Gutbic-r,  Naumann,  Reichenbacb  und  bchiflner.    1843.  8^. 

43.  U«lMr  di«  Actmien.    Dnklen,  Sttaugabar.  Ua.  1861,  p.  SO— 91. 

44.  Tendenü  zur  Dichotomie  bei  Farnkräutern  und  dcrpn  Tragvreit«.   AUg.  naturhist.  Ztg.  1862,  p.  148—144* 

45.  Central-Atlae  iur  zoologische  Gärten  und  für  Thierfreuude.    Drei  den  (Türk)  1862 — 63.    gr.  S". 

48.  AbbildoDgen  kryptogauiiscber  GewidiM  •!■  «nta  Mlftaittol  flfar  daran  Etannlnf  und  Sallwtabiidiiin; 

Dresden  (Türk)  18C3.    gr.  8». 
47.  Ueber  Pilzvergiftungen  verglichen  mit  den  Symptomen  der  Cholera  und  dea  Typfaua.    Dradaa  (W.  Türk) 
,       1866.  8*. 

II.  Zoolofcie. 

1.  Monographia  paelapbomm.    Lipeiae  (L.  Vosa)  1816.  8^ 

2.  Huaro  im  KnkuloBagen,  erste  Bestimmung  der  Raupenaiien.  Okeus  lüia  1824,  p.  29& — 296,  565 — 568. 

3.  Icutiem  ursi  longirostria  iUnatrot  Dr.  BwchcBbaeh.  NoTftAet»Ac«d.CMB,Laqp.GBrol«  VoLXIil,!.  1626.  4*. 

4.  Zoologie  oder  Katurgesehidito  daa  TUantM».  BIbebar'a  TVw^benWbBothak  Bd.  I,  IL  Draaden  (Hflachar) 

1828—30.  8». 

ö.  W.  Bamprieh,  Grnadriaa  der  Katnrgeachichte  für  böharo  Lahraoataiteo,  8.  Aal.|  giiiiioh  uutgewbeitet 
TOD  L.  Bafebanbaeh.   BerUn  (Rlleker)  1829.  8*. 

6.  Repnum  animalu  iuuijibtis  i\(|uisitis!iiiiiis  iu  tuLuJiis  cliiilybucfta  inciisiii  illuntratum  cum  commentario  succincto 
Claas.  L  lUmn^alia.  Pars  1,  Faso.  1 — 8.  Ferae  ioonitua  633  r^rMaentatM.  Lipnae  1884— 46.  gr.  4'. 
Andi  dnilvcb  cnaUanaB  (ohna  Text)  FMktiaeb  gwialiiiiDlilga  lfa)ai'gaa>)bii)lile  der  Singellüere  daa  b> 

■sd  AnslamleB.     Kuiifin-atimiluug  Tli.  I.     DrcHdon  und  Leipzig  (Wagner)  If  :U  -  ;1G.     gr.  ft". 
9.  Ikaktiaeh-gemeinnütsige  Naturgeschichte  der  Vogel  des  In^  und  Aualandiws.    l^upferaammlnng  und  aus» 
fthiliebar  Text.  Ibid. 

8.  Der  Nnturfrcutid  oder  praktifch-gemcionätzigc  Naturgeschichte  des  In-  und  Auslaadll  Dir  G 

StSnde     1.  Folge.    Lfg.  I— XXXVllL   Leipeig  (UoliDeiBtar)  1834—43.  40. 

9.  Dar  H«ad  ia  aalnaa  HanpU  and  STabaa-Baeaa  dardh  18«  aatorgataaDB  AtfaildoDfn  im  StaKWA 

gestellt.    Lfip7:ig  (Wagner)  1835.    gr.  4». 

10.  Die  TollstAudigste  NaturgeHchichte  des  In-  und  Aualandes.    Sectio  1.  OiOgelbfere.    Bd.  I. 

Cataaaa.  Bd.  U.  Hnfthier^  a.  FMl^datMla  «t  BoOla.  k  CMna,  AaHkim 

Bd.  in.  Wiederkäuer.  Bd. IV.  RaubsSngethiere  oder  Vielzübner  (Ferae).  Btl  V.  Aimtotnifl  Mniiimfilimii,  P.  I. 
Sectio  2.  Vügel.  Bd.  1.  Schwinunvögel  (Natatoree).  Bd.  II.  Sumpfvögel  (Cirallatores;.  lid.  III. 
a.  Rallen  (Rallinae),  b.  TanbanTögal  (CofaunbariaaX  o-  Hfibaerrögel  (Oallinaoeae).  Bd.  IV.  BaumvSgaL 
a.  Eisvögel  (AIcedinae),  b.  BieneD&«sser  (Meropinac'^,  c.  Baumkieber  (Scanaoriae  fWtiaan).  d.  Buim« 
l&ut'er  (Certhlinae),  e.  Spechte  (Picinae),  f.  Trochilinae.  Leipzig  (Hofmeister)  1886—64.  6*. 
Aus  diesem  Werke  aiiid  Monographieen  auch  beaooder«  erschienen. 

11.  Entdeckung  der  Eier  der  Laccrta  montana-viviparn  Jarquin.    Isis,  Dresden  1837,  p.  511. 

15.  Dentachlands  Fauna  oder  praktisch  gemeinniltsige  Naturgeschichte  der  Tbiara  daa  Inlandes  mit  natur- 

getreuen Abbildungen  aUer  Arten.    Tk  I.  Die  SntfeUm  (10  Itf)   Ib.  II.  Dia  TOfd.  (W  Tat) 

Leipiig  (Wacnar)  1841—43.  8«. 
18.  BBeke  In  daa  Leben  dar  TUenralt,  Tergllcben  nrit  dam  Leben  daa  Manadn».  Praadaa  (Anuld)  1848.  8*. 
14.  Sur  l'habitation  et  les  moenrs  des  insectes  du  genre  Byrrhue.    Plui%  Aan.  Saai  btaa.  1I|  1844. 
Ifi.  Dia  neueotdeckten  Högü  NanhoUanda.   Uigag  1845.  8*. 

16.  Der  WaUbnod  nd  dia  Findit  dar  TUan  Im  MiaioBtigabiata,  groaaaa  Oelgemllda  v«b  W.  Wegatr.  Aüf. 

aitarUet.  Zeitf.  1846,  p.  605—80». 


Digitized  by  Google 


58 


17.  Keaer  Caprimnlgni  ia  Ungiuro.    Allg.  Mtorhiit.  Zäig.  1,  1646,  p.  269 — 275. 

18.  Mcttlktahtar  waA  VtMoAm.   A%.  nstarUtt.  ZOtg.  184«,  fk.  S8»— 89T. 

19.  Nrtlrliehe  Tf-rwnmltiichftft   1,  «  HyilrartliuB.    Risultato  geologiscbcr,  anttooiischer  und  zoologiscber  l'ntcr- 

MulnuigeD  über  du  n&Ur  dem  üameu  Uydrarcboi  Ton  A.  C.  Koch  soent  DMb  Europa  gebrachte 
wd  Iii  Dnadin  anigMitllto  gfotM  fonOo  Skdat,  in  TcvUnduitif  vSt  Qainlla,  OWlwf  m,  KaiofaMiibMh  • 

von  C.  G.  Cariif.    Dr».-«kn  nud  Leipzig  'ArnoJtl^  1847.  Fol. 
aO.  Prof.  Oktn  Uber  die  Schädel wirbel.  Gegen  Hegel  und  Goethe.  AUg.  naturhist.  Ztg.  II,  1847,  p.  427—431. 
Sl.  Mma  Bj^tBam  iwtaimbb  Dm  aaMrtdha  Qfalan  dar  TCgri  nlt  100  Taf.  Dnadan  (W.lWc)  1849, 1880. 

22.  Leipoa  ocellata.    Frorieps  Tagesberichte  d.  213.  Zoologie  Bd.  1,  1850|  p.  S78 — 276. 

33.  Ueber  den  Begriff  der  Art  in  der  Ornithologie.    Cabania,  Joom.  f.  OratfbgL  I,  1663,  p.  5—16. 

84.  AaftlUnv  dar  Colibtia  odar  Trochilideen  in  ihrer  wahren  natflrliito  TarMadtoelMfl.  iMbat  BdJöawl 

ihrer  Srnonymlk.    Oabaiii«,  Jouni.  f.  Omithol.  I,  1853  lExtrnlioftl  p.  1  —  24. 
2.'».  l'io  bideiitiuig  und  Stellung  des  Strigop«  habroptilus  im  Sytleuie.    Cubaui»,  Juum,  l".  Omithol.  I,  lb53 
(Extraheft)  p.  38 — 11. 

96.  Znr  ^yIlOln]nmk  Sinnatraniaeber  Vögel.    Cabania,  Joum.  f.  Omithol.  II,  1854,  p.  148—150. 

97.  ScUMkreten.  Naehadirift  n  C  MUller,  Beobachtungen  Ober  Schildkröten  aua  dem  Nordosten  der  Tereinigten 

Staaten.    Allg.  natOrUat  Zaitg.  1655,  p.  90—97. 

98.  Das  Sebwinnen  dar  Bienen  rom  poliaeilichen  Standpunkt*  »na hatxachtet.  Allg«natnrhiat.Ztg.ie56,p.l94 — 199. 

99.  ftorw  ehryMcra»,  die  gelbhrOstig«  Spitimans;  von  Dr.  A.  Ddua.  Wkebicfcrift.  Allg.  Bataililit.  Ztg.  I, 

1855.  p.  242. 

80.  Xamb  iMtttgUr»^  Gnelin,  nnd  L.  Jn/SntMla,  Brehm.  Der  wciaa-  nad  awaOtiadig»  Kranaachnabal.  Nacfar 
aelirift\in  Dr.  A.  Dahn.   Allg.  natiirUrt.  Ztg.  I,  1856,  p.  440—441. 

31.  Ueber  dio  Colibri.    Allg.  naturhist.  Ztg.  II,  1856,  p.  383—386. 
82.  Ueber  luMctenbane.   Dreaden,  Sitanogaber.  laia,  1861,  p.  17 — 18. 

88.  Dia  SyatemaA  dar  Gruppe  der  UneharUgaii  Thier«.   Drasdm,  SHsnigabar.  Ui,  1881,     8>— 88. 

34.  Ueber  Schildkröten.    I)re«dni,  Sitzungubi-r.  I«i^  1861,  p.  92-  97. 

86.  Ueber  Cephak)poden:  Kalmars  n.  s.  w.   AUg.  natorhiat.  Ztg.  1662,  p.  6- 
38.  üeliar  HeranHa  kflna^lm  Fiadnoekt.    AUg.  natnrUat  Ztg.  1869,  p.  8. 

37.  Krfia1"i>''s  Mr!i:iL'.r;i      a::,'   ni-urhist.  Ztg.  1862,  p.  229—230. 

38.  Specieikenntniise  der  Aä'en  betretfend.    Leopoldina  1863,  Heft  IV,  p.  ST. 

89.  MariBa.Aqoariaa  mit  AatinieB  «der  StnUUnaMipalypaD  ia  nnliufatioiwa  Hodalha.   Laopoldli»  1888. 

Hft.  IV,  p.  55. 

40.  Ueberaicbt  der  Gruppirung  der  AJEn  nad  ihre  Charakteristik.   Dresden,  Sitzongsber.  Isis,  1863,  p.  27—28' 

41.  OlMmodeilla  labandar  Sdneslnm.   AUg.  aatarUat.  Ztg.  1884,  p.  981. 

49.  Andeutung  eine«  pewi.'i-ien  Parallelismus  in  der  Fortbildung  der  Wirliel'ünl''  ln'i  (Icn  Oihortf n  Jpr  Polyodontaib 
Progr.  der  Gesellsch.  für  Natur-  a.  Heilkunde  in  Dresden  zum  öOjabr.  i'rulesüur-JuttiLauin  von  C.  0. 
Cbm  am  9.  VovIhf.  1684. 

43.  UeW  Ihmhydlfi  gnrruh     .Mlfj.  nntiirhisf .  Ztf.   IRfSS,  p.  119—190. 

44.  Ueber  einen  zweifelhaften  Triton  und  eine  uiurkM  ürdi^e  Yariet&t  vn  BufTtpit  VäHtt.    Nofk  Aflla  Awd» 

iMp.  Carol.  Vol.  XXXII,  P.  1,  1665.  4«. 
46.  nkrer  dnreli  daa  anologHehaa  Garten  in  Draedaa.   1866.  8«. 

III.  Divenu. 

1.  Ueber  die  Erhaltung  der  Wdt.   Fkgpiioo-tkaalogMM  Betrachtung.   Dreaden  (AraoU)  1821.  6*. 

2.  Blick  in  die  Bedeutung  nateliitBrieeher  Muaeea  in  den  dentedM  BeeldeBien.   Ghamnita  (HiUer).  8*. 
8.  Begrflssung  Sr.  K.  Iluh.  d.  &iMg  Emst  zu  Gotha  in  der  OmlthciegeB iTewa—iinag  daenlbet. 

4.  Cantorina  Qn£  mn  llnffmMWtgg.   MittbeUnag  der  Fkin. 

6.  Ueber  dia  Eatiriekehng  nnd  den  bcntigea  fltaadpnakt  der  NaturgaeoUebte.  Damtaeb.  Hatnrf.  ▼«isammlwng 

Bericht,  1837,  p.  82—95. 

6.  HU«  ia  daa  Laben  der  Gegenwart  nnd  in  die  UoSnang  dar  Znkanft,  ana  dem  Verhgltnias  der  Nat«rwisien< 
mr  BaligiMi  nnd  Enlelnnf.  illen  OAiUaleB,  InabanindMn  Aalten,  Lahm  nnd  Erriehen 
gewidmet.  Dreedea  (W.T8rk)  1648  od  1868.  8«. 


Digitizoü  by  Lji.jv.wtL 


54 


7.  Die  Naturforacberin  Fried.  Li«nig  geb.  Berg.    AUgcoi.  naturhut.  Ztg.  Iä46,  p.  303 — 304. 

8.  H.  E.  Bkhter:  Der  naturwiaMaaduftU«^  ünUcileM  Mrf  Qfpumlm.  Naht  ApioriaMB  vm  H.  O.  L. 

RMrhMibach.    Leipdg  (Arnold)  1847.  S". 

9.  OasUv  Kunz«,  Profemor  der  Botanik  und  Director  de«  boUaiMbeo  Garteu  in  Ltlprig,  f  den  30.  April  1851. 

Worte  *vr  Erinnerung,  gCMprocben  in  der  natwfcwcbwiiw  Omilwtoft  Wt  Lrfprif  IB  18»  lU  1881. 
FQr  Kunse's  Freunde.    Leip&g  (HirsobiBld}. 
.10.  Eriimerung  an  die  Standen  der  Mase  Sr.  Mi^-  d.  Mellftl.  Ktaigs  Friadiich  Angort  IL  Eiii  BoieM  8bw 
din  botaniBcfaen  Studien  des  Königs  Friedrioh  A«gwt  L  im  Ow»<h>Wi  «nd  4m  ¥§wigi  WtmäMk 
AngMA  IL  Jhmimi  (E.  Earn^}  186».  8«. 

11.  lUhildbliakcaaf  fieChrnndriHMdarHiitari^^  Allg.iMlaitiit.Ztg.I,l8ö5,  p.S9— 88. 

12.  Goethe  als  Natnrforsch«r.    Allg.  naturbist.  Ztg.    Dresden  1856,  p.  281—293. 

18.  FNunde  lind  Kanaer  im  Nfttor.  L  Ktaig  Friadiinh  Aaguat.  —  IL  Wol%»iig  GoatlM.  Zmi  Toctriga. 
DiwOan  (Eutaa)  1866.   gr.  8*. 

14.  Wort«  der  Erinnerung  au  Curl  Wanckc],  Mitglied       MtWWlmUWJlllUhhlll  Owlhelnft  Ma  i»  Dmäm, 

gesprochen  am  13.  Januar  1859  von  deren  Dinafear  Im  B. 
.18.  Gari  Traagott  Bfeaha«.   Allg.  iMtorhiat  Zig.  1884,  p.  1—8. 

18.  Georg  Aug.  W.  Thiftiemunn,  Pai<tor  in  Sprotta.     Allg.  natsUgk.  Zig.  1884,  p.  7. 
.IT.  fiaaft  «W  Otto.   Allg.  naturfaiat  Ztg.  1864,  p.  8—10. 

Awiariaa  aaiiriab  BaMuBliMli  Tomdaa  n  t.  Ifititai  (Lttamtor  dar  Botanik,  Bariia  18S9.  8«), 

Ktakt  und  Richter  ^Flora  von  Leipzig,  Leipzig  1830,  6"),  W.  Wegcncr  fDaa  Lcbon  der  Thiere),  Heyuhold 
<M«MiMl«l«r  botamana,  Siaadaa  u.  Leipsg  1840,  8«),  A.  Hnraar  ^e  Pilaa,  Draaden  1843,  8*),  Uamnau 
(Püaa  and  Apofhalcer.TBai»B),  aowie  anhlreiehe  Roeenaioiiaa  and  AoaaigaD,  nunaoffidi  In  fblgaiidao  Ziritaeliriftan : 

in  (it-r  Jt-naiwhpn  Litcraturzeitung  von  Eichstädt,  Beck's  Repertorium  in  Leipzig,  in  dem  Literarischen  Contral- 
blatt  von  Zamcke,  in  der  Begenaburger  Flora  (botaniailM  Zötaqg),  in  dar  allgemeinien  naturbistoriachen 
Zeitog  TOB  SaiohBe  fortgaooM  tob  Dreehilar,  fttwmpbericiiteo  der  Ina,  ICtttiailinig—  dar  Floim  (Oaullaohift 

für  rr;aii:iiV>nii  und  Botanik),  Dresdener  Jonrnal,  Drexdener  constitttt.  ZettUlg,  Noll  TlnoqntOD,  SohriilaB 
d«r  ökoDMoiachen  Gesellschaft  im  Königreich  Sachsen  u.  s.  w. 


Eingegangene  Hehriften. 


(Vom  15.  beptcmbor  bis  lö.  Ocu>Irt  Immj   srliltiss ) 
jaft*»«*"'«"  lutitotioii  in  Waihin^n.  Smith- 
abnian  oootribatioos  to  knowledge.  Vol.  XX  U.  Wub- 

iaglon  1880.  4*.  —  Jones:  Exploration»  ofttipalmrigiaal 
retaMM  of  Tennesac«.  17U  p.  —  Habel:  Th«  sculpturea 
of  Santa  Lucia  Cosumalwhiiapa  in  Gnateinala.  9<)  p  -  Kau: 
The  «ri'liaeolocical  rullcilinn  uf  the  l'.  S.  Natimial  MiLsruni 
in  charfSf  of  the  Sroithsnnian  Institution.  \Va>!iiii.'ri,ii  in)  p 
—  id.:  l'be  Palenque  tablot  in  the  U.  S.  Kational  Museum. 
81  p.  —  DtU:  (n  tko  icbihm  9t  iMir  nre.Jijatoric  aian 
aHmed  fron  «ma  ta  tto  OsOarina  aicUpdagD,  Alaska 
tanritacy  and  aapedallj  Ina  the  cavei  or  the  Aiantlan 
iiiBMia.  40  p. 

Btoithaonian  nuscellanpous  collectioni«.  Vol.  XVI. 
WaaUagtOB  1680.  8*.  —  'l>>'ou:  Land  anU  fre«li-«a(er 
ahaüa  of  Kortt  AnMric«.  Pt.  IV.  Ütrenomatidae.  LIII  ■+ 
4»  p.  —  Sacken:  Catalegiie  of  the  oetcn'bcd  diptera  «t 
Kortk  Aaierics.  XLVn  +  27<>  p.  —  Shakespeare-.  Tbc 
tOBCr  laeburea.  VIL  The  aature  of  i-ejMraior)  intlatnmation 
hl  amriea  after  ligaturp,  acupres»un'  and  torsion.  57  p.  — 
KIliot:  List  of  dacrib«l  speries  of  humming  birds.  iß  p. 

 VoL  XVn.    Washington   1880.    8».  — 

TkeSnittaOBiatt  Institiition:  durtmu-ntH  relative  to  IIa  aiigkl 
aad  hiilory  cdUed  by  \V.  J.  Rhevs.  lui3  p. 

—  Anonal  report  of  the  board  of  regenta  of  the 
Swithsoniaa  Institution,  shoving  the  Operations,  «x- 
penditnno,  aad  condiUop  of  the  inatitiriMn  Cor  Ihc 
yanr  1878.  Woabingten  1679.  8*. 


Danzig  m  naturwiiaonacbaftlicher  u.  roediciniacfaar 
Beziehung.  Gewidmet  den  Mitgtiedem  u.  Theilnehniam 
der  53.  Veraaaniluaig  dentaoher  Natarforaoher  a.  Aante. 
Darnig  1880.  8*.  (GeadMok  dao  Barra  IMreetor  Br. 

Co  II  w  en  tz  in  D«n?ip,  M    .\  .  N.? 

Dewitz,  H. :  licitntge  zur  Kenntnis«  der  in  den 

0»t|ii'<'U.s.'<i.'<<  hen  j^illlrg^1l^«^■lM■»  ihuWummJ— »H^^if  1^ 

poden.  äep.-Äl>dr. 

Boyal  aiieroaoopieal  8««.  ia  Londm.  JoaiaaL 

YoLIII,  Nr.  5.  I/ondon  1880.  8«.  —  Gilbert:  Ca 
the  strarture  und  tunction  uf  the  scalr-lcaves  nf  Lathrt» 
sifMamiiriii.  ji  7;l"    741.  —  Kripp:  (hl  dnvli^ht  ilhiniination 

with  \\i<-  |iliuie  mirror.  p.  742 — 71i».  —  \<  elil>;  l)n  lui  ini- 
jini%ccl  tiinler.  |i  T.'iH.  ~  Rmteri:  (>n  TuUcs'  interinr 

jlluminatur  for  opai|Ui'  ulijci  is.  p_  7'>t  -7.>s.  Hoi  urd  »f 
currenl  n-sciariLfS  relalin»;  t<»  iuvertebmtu,  i  rv|rtogajnia. 
mirniiropx ,  lt.  p  Ti')'.»  -li<H, 

Freytag,  Carl:  UuRslanda  rtVrdf-Rfliiii.  Mit 
Zeichnungen  von  II.  Schenck.  1.  u.  2.  Li'  lr^r.  ilnllo, 
bei  Otto  Uindel,  1860.  4*.  (Geachenk  des  Um.  Ver- 
legors.) 

Vnrcin   ftlr  tiebenbftrgisohe  Laadeikande  ia 

HermannsUdt.  Archiv.  N  F.  JU.  XIV.  Hft.  3. 
II.  i  :r.;.iiii^t:nlt  K^T.".  8".  —  F u  s .s  SysU>nuitutchi>  .\llf- 
zahJuuK  der  in  ^letJenllUrgen  von  dein  VerlusMT  geiAmmelten 
QrjplagaBHa  (Sddaas.)  p.  4BI— 706. 


.  kj  ,^  jd  by  Googl 


55 


 K.  F.  Bd.  ZT.  WL  1—9. 

aUdt  1879—80.  8*.  —  Buth:  flj^WMlbchM  T«w 
MiefeniM  i  J.  UK     SMwaliQrnD  fCMmnicittgr  PiuMn. 

p.  106—126.  —  Hoch:  Kiiiii?«  BeobacfatanKcn  a.  Venurhe 

W/lleHrh  der  RMnr  d«»s  ..«-i-hwarzen"  n.  „rothpn  Onndes" 
an  ili-n  WeintniiilM'n    ]i  :('M    «i>       Han<mninii:  Mh*- 

iiitiinnii  (llrlliiHnrili'     \lvv  I  1j1;i:<T.    |i    il>\      III.  -  ■ 

TcutBili.    I>rii   «a<  iisjs'hr   ( i'Uirnq'lii'ii   ik'S  Mfli^eliliten 

JakrhuMlt'ii-  j  ö-H  i,:,_>, 

—  Jahrt*Urniit  lur  1Ö77.78,  1878/79.  Her- 
■Muutadt.  80. 

Antkivpalofiioal  Inatitot«  of  Omt  Britaia  aad 
InUna.  JootBaL  TaL  Z,  Nr.  1.  Loodon  1860.  8*. 

—  Holub:  On  (be  Central  South  Afriraji  tribm  frum  tlM 
Sootb  MMt  to  the  ZambcsL  p.  2  — 2u.  —  \Vvlic:  Notes 
Oll  the  »(>storn  reeion».  ip.J<t  7:!  T)  lor:  On  tbc  orifrin 
ul  tlj''  jilimnb  ttiiii  »hiH-f  carriuRi'.  |i  74 — Siä.  —  GaIiuii: 
Vi»uali!>e4l  iiumcnl«.  p.  öü^Mi.  -  Ball:  On  KkobweM 
uleograpUs.  p.  uia— 107.  —  Walte:  Xalaa  «n  tha  PalifiMilan 
rat*,  p  11«  121. 

Landwirths4sliaftliche  Jahrbtteher.  Heraasgcg.  v. 

U.  Thiel.  lid.  IX.  Siipplrnuiit.  R^rlin  IhHO.  8». — 
IPiacbcr:  TobLT-iiln  iil"r  liii'  nicbti)!i.-n'!i  .Vrb'iti.ii  iuis 
dem  (if  lisfti'  ib-r  laiiiiwinb->(  Ijattii'  lifn  U-  vctwinultin  [n-nn- 
dis- 1.1  ri  I.:i'Ta!ur  pru  H.  SfinoltT  Ib7^<.  p,  27ii 

Oetellichaft  ftlr  Mikroakopie    in  HannoTer. 

1.  ./;ihr( ^l.i  i.d.t.  Hannover  1880.  8».  —  Vogest  Die 

lnM'|^l.•ll^•iu,:n■■Il,  p.  1 — 9.  —  IIüüs:  Tinrtidns-  mul  Im- 
pnlj:i:u."i  iiDd  MftLüilvii.  p,  U>  2" 

NaturwiitenschafU. Venia  iBOaubrlick.  Vierter 
./ahivM,.rubt.  1676—1880.  Oanabrtck  1880.  8». — 

L(  |inli'i'!<  rnlrijiiBcbr  Mitthi'ihinpm.  p.  3fi-  -J5  —  Basch- 
bimin:  Zi;r  ^"^l^a        l.aiiililrii«li-'ib<vii ks  iKialrniK   ]..  ^li 

—  III  MuUit;  I 'i'bi-T  iiie>  <  ;as.in-«Mh'.:iliii.Sfn  in  liiM'iuer- 
gflSiPn    [1   1 12 -  i:iti 

Cantoi,  Koritz :  Vorit  hungt  u  n'.ier  Ueictucbte  der 
Katfcematik.  Ud.  I.  Von  dfii  jtlte»teo  Zaitea  Ua 
s.  J.  1200  n.  Chr.    I^ipzig  1880.  8*. 

S.  Comftato    geologico   d'ItalU.  Bolliitino. 

Vol.  I,  II.  INTO  -  71.  S". 

American  Journal  of  Science.  Kditors  James 
it  L.  i?.  Lfiina  aiiJ  B.  Silliinftn.  3.  ^^vr.  Vol.  ZZ. 
Nr.  117.  Now-Iiavcn  lööü.  8».—  Hall:  New  artion 
uf  iiiauneiijim  on  a  pi^nDanent  dectric  ciirrent.  p  !•>!  I*«). 

—  Koyl:  l.olors  of  thin  Itlowpi^i«  deposits.  p,  Ih"  i>s 
Garfer:  l'erioilic  cLaracter  of  voluntary  nenous  urtion. 

LISB — lä3. —  Dana:  (ieoloiriral  relation«  of  Che  limcatoue 
IIB  ef  Weitohester  Countr.  p.  UM— 230.  -~  WaüceU: 
Tbe  penoian  and  other  paleozoir  ^roup»  of  the  Kuab  rälhf, 
Arizona,  p.  221—226.  —  Todd:  I*reliniinary  afcount  of  a 
(peruUüve  and  prsriical  scarrli  of  a  trans-nvplunian  planet, 
p.  225  —  2a4.  —  Marsh:  "  •  -  ■ 
preaentiiiK  two  m-w 

tdUgeoce.  p.  2&<i. 

Z.  PrevBS.  Akad.  d.  Wisientoh.  in  Berlin. 

Moüat«beriiht.  Juli  1880  Ikrlin  1880,  8".  — 
Kircbboff:  irpber  die  Mp^-hihl'  r■l>•k(ri^' lu  r  l.i  itiiiiii^fiUiig- 
keiWn.  p.  tiül  —  ÖlS.  —  Hotinann:  l'iiiwiuulliiii!.:*!!  (icH 
Srliwefelryanmethyls  unter  dfin  Killrtll^^■>  i  i-liuhii  r  T'm- 
pentur.  p.  4il(>— ti2U.  —  Rammvlaberg:  Icber  die  Zu- 
aaBHMDBMaBBg  dea  Paadeiiiia  u.  dir  Httiliitea  Vaiadin- 
«arbindunctn  BbariMnpt.  p.  MS— «O.  —  id.:  Ueber  «e 
ZuMutimensoUunir  dca  PoUuciu  von  Elb«,  p.  669—471.  — 
Websky:  l'eb«  die  Kryitallfonn  dea  Desdoizit  p.  672 

—  686.      Kroaecker:  Deber  den  ?iart«a  Qaaaa^ehan 


Bdrioffan  18T9.  8*.  Z*rstn:Rj«laBda,FlBlwda 
adh  dn  BkaadiaairfaW  VMm  HaMataapar»  FAmDacIa! 
Sdb*an|iar.  »71  p. 


ah:  Xotke  of  januiic  naounais  ro- 
rden.  p.  386— 3S9.  —  SehBtHe  ia- 


—  Ofaaervationa  aMuiioifiqpm.    Awrf*  1878. 

IlelsingforH  1880.  8«. 

ünivenitet  i  Chriatiania.  SLbübulur,  F.  C. : 
Vaextlivet  i  Norge,  intd  hjifiiigt  liL'nsyn  til  plante- 
getigraphien.  Feiitakrift  til  Kj0benha^'^s  Univcrsitet» 
300  Aara  Jubileam.    143  p.   Chriatiania  1879.  d«. 

—  Surs,  0.  0.:  Bidrag  til  Koadakaben  am 
Norgea  arktitke  Fanna.  I.  Mollmca  regionis  arcticae 
Norvegia«.  Universitetsprogram  for  farste  Ualraar 
1878.   466  p.    Chrütiania  1878.  8". 

—  Siebke,  II.:  Ennmeratio  insectomm  Norvegi- 
coruni.  Faüc.  V.  Catalogiu  hymenopterorani.  Edid. 
J.  Sparre  Sehneider.  Fara  L  ChriatianiM  1660. 


Oeological  Survey  of  India  inCalcntta.  Memoirs. 

PiilnoüiitdloL'in  Inilica.  .Sr-r.  XIV.  Tcrtiary  and  npper 
>.T'tni:L(iii'^  tiui[i:i  i>t  Wi.'stfrn  Iiidia.  Vol.  1,  1.  Dnii- 
csn  ;  Sind  fuBsii  corala  and  alcyvnaria.  110  p.  Calcutta 
1880.  Fol. 


Beweis  des  Raci|if«cHlla|iaHaei  lirdia 

p.  686-  »»9. 

Finika  Vetenakapa  •  Soeietat  in  Eelain^or«. 
JBidrag  tili  Ktanedom  a<  Finlanda  Nator  och  Folk. 


(Veafk  lik  October  Ua  M.  M o*eiabar  IMK) 

Bobiniki:  De  Tinflucnce  des  eanx  mai-inincs  sur 
le  d«velopp«nent  du  typhn»  exaulh^mati<^|ue.  Tra- 
duction.    Paris  1H80.  8«. 

V«tiuf»r8eli.0eBeUaeh.iaBaaeL  Verl)udlaiu;«ii. 

Bd.  I.  n  (1--4).  Bh«i  1867— ea  8*. 

OberheasiBeh«  Otaallaeh.  für  Tttm^ii.  HaUknnde 
inOieiaen.  19.Barieht.  Oieaaaal880.  8*>.  —  ROntgeu: 
Ueb«r  die  von  Hm.  Ketr  geAiadeae  neue  Besiehang  awiachen 
Licht  und  Klekiridtät.  p.  1— 16.  —  Hoffmann:  HacbMga 

zur  Flora  des  Miltdrlilein-GcbiMes,  (i  17  -  64.  —  Ihne: 
Stuilien  xur  l'tlanzengeoip-aphie:  Vcrliri  ituui;  von  Xnnthrnm 

ftrumanum  und  (iesibubtf  der  Kiiiw.iiiiliiiini.'  von  XriM- 
thiHin  vy;i)i,i,in;ii.  ji.  -  11(1.  -  Nn  s'  I  cUt  neue 
Mineralien  vuu  der  lirubo  Klvuuuru  aui  Diuuberg  bei  Uiusseo. 

111—113.  —  tteffaiau;  FMwelegfacba  Hwabaehlgman 

n  Gienen.  n.  114—117.  —  Nonekj  miiiiilMiHa»  ünter- 
lachuBgen  nVr  die  steidrithea  tob  WaaMr  a.  Hlhuhal 
p.  118— ISO.  —  streng:  uabar  dto  Fkaaphato  too  Wald* 
girawa.  p.  161—163.   

laatttitnatiowü  OanAroia.  BnUetin.  TomeXXni. 
Genive  1880.  8". 

Die  landwirtlLSchaftliohen  Verrachi- Stationen. 
Uerauage^'.  von  F.  Nobbo.    Öd.  26.  Hfl.  2.  Birliii 

1880.  8»  —  Fiedler:  (Jeher  BeetnUaaHiM  der  Ah- 
aorptioD  vuu  Pha^phaciliin  and  Kall  darek  CfiUiaalpeter. 

p,  i^,—im. 

Kaiserliche  Admiralität  in  Berlin.  AnnaKn  der 
Hydrographie  n.  maritim.  MeteMokigie.  Jg.  8,  Hfl.  Z. 
Berlin  1880.  4**. —  Wever:  Uebenicht^uilelu  dettUnur- 
aehieda  swisebcn  der  scheinoaren  und  waliren  .Mnnddistanz. 
PL  WM>-«iti. 

—  Naohriehten  ftr  Seefahrer.  Jg.  XI.  Nr.  42—46. 
BarÜD  1680L  4*. 

SdabnnB,  M.  Ib.:  GniUiefae  Untemefamgen 

Aber  GalvarKHneterrollen  mit  BAekncht  anf  die  grtsat- 

BiBglii  lii-t''  I".nipfindlichkcif .    .Si'p -.\>>dr. 

Bericht  ül>er  die  Verwaltung  der  Kgl.  Sunnt. 
langen  für  Kunst  u.  WisKcuechaft  zu  DnadSB  L  d.  J. 
1878  u.  1879.    Dresden  1860.  4«. 


Digitized  by  Gopgle 


58 


1  u.  Hflttra  in 

Prenanschen  Staat«  i.  J.  1879.  fiarlin  1880.  4«. 
[Geschenk  des  Kg\.  Oberbergamt««  zu  Halle.] 

Acad.  de«  Scienoei  et  Lettrei  de  Montpellier. 
Jfteoires  de  la  Section  de  M^eeine.  TomeV.  Faac.  1,  2. 
HoDtpellier  1877 — 79.  4'.  —  Benoit:  Hytiortrophie 
extiaordinaire  des  mametlp«  «or  ane  tille  ae  1(>  aus. 
p.  l — Iii.  —  Masse;  De  rüifluenco  des  differenU  modes  dfi 
paiiaemettt  et  de  r^union  des  plaiea  lur  lo  sucm  de  \'op6- 
ration  do  la  Hernie  ^tnwfflM.  p.  17—66.  —  Oayraud: 
De  ranpatalion  «m'mallteMtra.  p.  S7— 74.  —  Uaase:  De 
la  conipresBion  lente  de  la  moelle  ^piniire.  p.  74 — 110.  — 
Gayraud:  Uangrine  de  fourreau  de  la  verge,  suite  de 
piqure  de  »corpion  p.  III — 124.  —  Masse  et  Puurqaior: 
Le  taenia  iiM  rinc  <  t  sp»  migrations.  ii.  laö  138.  —  Masse: 
De  rinflnence  do  l'attittide  dca  DMmorea  aar  leort  artkcula- 
ticiuH  au  point  ilo  viio  ptjlhflllgl^llt.  dtalQpt  •!  tUnpMh 
tique.  p.  Ml— 

—  Memoire»  de  la  S^ctinn  ileg  Ltttvai.  ToBSTIi 
fW.  4.   UontpeUier  18B0.  40. 

— '  IHuwuo  iit  bt  %iitiim  jhi  SdnoM»  Tonn 
Fase.  3.  Montpellier  1880.  4«.  —  Sabstier:  Ogai> 

Saraison  dca  reintures  tlioradi|ae  et  pcMaoM  daaa  la  iMa 
65  Vrrl.'iiri-s    p  337—709. 

Kai»  Akad.  d.  Wiiaenioh.  in  Wien.  Dtjiksciirifttu. 

MhÜild;.  -  imtui  wigeciiscliui'll.  Clamie.     Bd.   40.  Wiuu 

1. wjjli,  4  ',  li;tt:ii.-r  Ikir  Kctiloi^isclu'  Hau  von  Attika, 
B<H'i'.ti''M.  I.'ikrL!-  u-iii  I';iriia>.>i.s  \,.  1  7\  -  Hi'jjor:  li&ro- 
menrisclie  UoiiL'uiuL-ssujigvsu  m  >iurd-Unccbealand.  p.  7& — U(l. 

—  Heumayr:  Der  gaotogiiche  üau  dea  «eatlielMa  Mhtei- 
OrieehenlawL  p.  9t— —  Teller:  Der  MologiBche  Ban 
der  Insel  Euboe«.  p.  129—182.  —  id.:  Qeologisfbc  Be- 
ichreihiing  des  sUdüstlichea  Theisalien.  p.  183—2)16.  — 
Hilber:  iWuviale  I^andscJinocJten  aus  (irifrhprilaud.  p.  atö 
— 212.  —  Ncumaj  r:  Ucbcr  den  ^(.■■il<  i?ib<  lu  ii  Hau  der  Insel 
Kos.  p.  213  —  314.  —  id.:  üeologis-ilie  lieobaclituiigcu  im 
Oebieta  dea  theHalischcs  Olymp,  p.  S1&— 890.  —  BurKer* 
stein:  Geologische  rntersachungen  im  sOdwestliehcn  Tbeiie 
der  Halbinsel  Chalicidike.  p.321— 327.  —  Nenmayr:  U«o- 
logiscbe  rntersurhimgen  Ober  den  nt^rdlirben  und  'östlicben 
TbeU  der  HalbÜLsol  l  halkidike.  p.  328  —  389.  —  Tpllnr; 
6eolij(?isi.be  Hoobai  lii-,irii;fii  aiit  der  Insel  Chios.  p.  :)40— {Sfxi 

—  Calvert  u.  Nfuniayr;  Die  junpen  Al)laperiiiiifeii  um 
Hclleüpoiit.  p  :<.'i7  ;iTs  HitlMt'r.  N  1  1: 11 y  r  u.  Teller; 
Ueberblii  k  uImt  die  ({miotfischeii  \  orhaltiii.ssc  l  im-s  Tlieiles 
der  agaiKhen  KQxteuiaiider.  p.  37:)  4i.:i 

 Bd.  41.   Wien  18711.  4".  —  1.  Abtiicilung. 

li  iiidai  bucr:  Ucber  einiße  neue  u  seltene  Kiscb-Arteii 
ttiui  den  k.  k.  zocd.  Museen  zu  Wien,  btuttvart  u.  Warseliau. 
pwl— ^  —  Fritach:  JibriklM  teiode  der  Insectentuuia 
vonOeateiTeidi-üngani.  IV.  nttWkmMnSage(L^idintera). 

2.  Die  Nachtfalter  (Heteroetn^  p.  M— Ifia  —  Steia- 
darhiier:  HeitrAge  xur  KtBDloiiB  der  Phasflacli»  Sld- 
ainerika's-  p.  161—172. 

2.  Abtlieilung.  Toldt:  Bau  und  Wurli>.tlinni-M  ninde- 
ninjren  der  Gekröse  des  menschlirben  Damkaiiale».  p.  1—56. 

—  Pucktk:  Daa  OkMder  il  teOkidiung  vierten  Grades, 
p.  67— 9&  —  Facha:  üeber  fie  von  Dr.  K.  Tieue  aus 
iWslen  mitgebrachten  TeTti*rTer»tcinerunj{ciL  p.  99--l(W.  • 
V.  Marenzeller:  äüdjapanische  Anneliden,  p.  UK»— l.'M  — 
Kersvbner:  Ueber  «wed  neue  Nutwlelpbsiden  nebst  Ite- 
nierkungen  Uber  einige  OrgaoisatioiisTeriuilinlHst'  ilii  »it 
Famibe.  p.  156—196.  --  Szajnochu:  Die  I(ntc'hiu|H>deu- 
F«Mk  itr  Uolitbe  von  Kaiin  bei  Krakau,  p.  I<,»7— 21U. 

 Bd.  42.  Wien  1880.  -i".  --  1.  Abtheilung. 

s  r  il  man  :i  11.  H  n  1  Ii  >)  r  1 1  r  ;  l'rahlstnrische  Ansiedc- 
luni^eii  und  Uegräbuissstalteu  in  Krain.  p.  1— 54. —  Stein- 
dachner:  Znx  Fiich-Fauiia  doi  Cauca  und  der  Kluss«  bei 
Ouayai)uil.  p.  66—104.  —  Brauer:  Die  Zweiflügler  des 
kaiserlk'hen  Muaeuw  lu  Wien.  p.  101^— 91&.  —  FriUcli: 
Jftbriicbe  l'eriode  ä  ' 
p.  217— !i66. 


2.  Ablbeiluog.  Hoefer:  Die  Krdbeben  Kärntens  a. 
deren  Stoaslinien.  p.  1 — 90.  —  Iloernes:  Materialion  sa 
einer  Monograpbio  der  Gattung  MtcjaUniu».  p.  ;ii— 126.  — 
T  int  er;  Bcstmunung  der  Poloöhe  auf  dorn  Übscmtorium 
der  k.  k.  technisrhen  Hochschule  in  Wien.  p.  127— IS4.  — 
Manzen i:  Ecbinodemü  fossili  della  Molassa  serpenttnosa. 
pu  186—190 

—  Sitzungsberichte.  Mathem.-DatorwiaaenachaftL 
Classf.  1.  Abtboilu  ug.  Bd.79.  Jg.  1879.  Hfl.  1—5. 
Wien  1Ö79.  b".  —  it zin «er  Kritisrhe rnU-murhungea 
über  die  Arten  der  uatOrlichi-n  l  uirili''  di  r  Hinsel»  (Ctrp^ 
(äcUuas.)  p.  7 — 71.  —  ä  1 6  h  r :  t'eber  Vorkommen  ton  Clilor»- 
pMI  la  teMin^  dir  riMnrap««  iMtitihtlrr  p.  87 
— lia  —  T.  B9«bstett«r:  Cvvtni  ■Ii  Ueberaiuipaeudo- 
morphose  einer  am  Salzbergo  bei  HaDttatt  gefundenen  kel- 
tischen Axt  aus  Bronze,  p.  123—132.  —  Niedzwied/.ki: 
Geologische  Untorsuchunifen  im  «rejitlichen  Theile  des  Ual- 
kaus  und  in  den  aneronjtendi'ii  (iHliieteu.  p.  138—  l'?2.  — 
T.  Zepbarovicb:  Ualotrirbit  und  Melauterit  von  Idria. 
pu  168— 196  —  V.  Heider:  Cerianthu*  m^m^anooeM Uaime. 
p.a04— 266.  —  Bouö:  Ueber  die  Uru-l'otamo-Limne  (Seen) 
IL  IiliBMegtaphie  (Becken)  des  Tertitren  der  enropiiscben 
TirinL  p.  261—826.  —  Höf  er:  Gletscher-  u.  Eiaceil-Sttidien. 

L831  3fi7  —  Wiesner:  Versuche  «ber  den  Ausgleich 
1  tTa.silnjfkes  m  den  Geweben  der  rflanztn.  p.  36&— 410. 
-  Hilbf'r:  Nfiip  Coiii'byliiMi  an.s  dnn  iiiittplsteieriKbO* 
MediliTraii.-.i  hi<-li!(:n.  ]i,  41ij  4i;-1  Lii't'C  Hip  foiaBS 
l'auua  der  ll'dile  Vjpugtek  in  Miiiireii,  p.  -M'l — l'JO. 

 Bd.  80.  Jg.  1879.   Uft.  1—5.  Wieo 

1880.  8'=  —  I  rl.»;  Iii,-  Krystallform  des  Isodulcit 
p  7— IJ.  -  htcr  I  iit.  r.sii;  liungen  über  den  Kiuflusa 
dnr  Beleuclitnn^'  auf  das  Kiiidriiii{en  der  Keirowurzeln  in 
den  Boden,  p.  Iti  — 33.  —  Janovskr:  lieber  Mobil  und 
ein  neues  Titauat  vom  Isergebirge  p.  34 — 44.  —  Molisch: 
Vergleichende  AnaUmi*  dea  Uouea  der  Ebenaceen  11.  ihiv 
Verwandten.  |).  54— iSB.  —  Bninpf:  Ueber  den  Krvstallbm 
des  Apoph^rllits.  p.  84 — 89. —  Becke:  L'eber  die  Zwillings- 
bildini)^  und  die  optischen  Ei^euschaflen  des  Cbaba»it  p.  90 
— Stö. —  Uerwerth:  lieber  Neithrit  aus  Neu-Seeland.  p.  102 
—115. —  id.:  Ueber  Bowi ml  ;ii;^  Neu-ä«elaud.  p.  116— 118. 

—  Steindachner:  Ichtlivolo^rlie  Beitrage  (Mll).  p.  119 
—191.  —  Schuatcr:  Uober  die  optiscbe  Oriealirmg  im 
Flaffiokkse.  p.  193— 20a  —  Leitgeb:  Stndien  Ober  Ent- 
viekluu^  der  FfeBMi  & 201—237.  —  Jaworowsky:  Ueber 
die  Kntv-iekelunf  dealnteken^eiiksaes  und  specielldor  Muscu- 
latur  bei  Cliir(»wm\t»  und  ewigen  andern  lusciteu.  y  2.'i3 

—  2.").i  —  rhliK';  l'elier  die  liasi.sche  Brn<h:iir"dfiitauiui 
von  ^ohiiir.dii  bei  Btllinio.  p.  2ri^t— 310  —  K hl ii /. i n g e r : 
Die  V.  MiiUtT'-.!  lio  Sanimli.  aii>irttli.sclier  Ki.si  lie  in  Stutt- 
Atrt  u.  325— 430.  —  Fitziuger:  Der  langhaarige  gemeine 
FcrkeUuM  (Oami  (Mmg*  imtgmOu).  p.  4SI— 43a  —  Leit- 
geb: Daa  Sporogra  von  Arcbnlinm.  p.  447— 400.  —  Wiaa- 
mer:  Zur  rnm-hyllen-Kanna  der  Galapagon-Inseln.  p.  466 
— 514.  —  ^Steindachner:  Ueber  eine  peruaDiscbe  UnglUlp 
Art,  p.  522-  ni'>.  s  Hoilisteitcr:  Kr^'ebni.sse  der 
HöhlenforücbuL.M  ij  ;  .1  Ih;,».  p.  — —  id.;  l'ni- 
historisehe  Aii.>ii.-dciuii^C'n  und  iii>.'nibiii»»»tu(teu  in  >iedcr- 
österreiib  und  in  Krain.  p.542— ööti.  —  v.  Kttingshanaen: 
Vorliutige  Miltheilungen  über  phytuplivlugeiietische  ÜOtcr- 
■udwnian.  p.  557— 51)1. 

 2.  A  Ii  t  Ii  eil  u  Mg.    Bd.  79.    Jg.  1879 

Uft.  4,  .'».    Wien  1H7;).    8".        IIuCtMar;  Ueber  die 

Ldeoog  von  dynamischen  Problemen  mittolst  der  llamilton- 

idMapntfallMDWBMUgtaiebM 

Ocbor  elBeo  Loed-Elidlaas  tat  «e  mgaetit^Hi  BeolMch* 

tugwla Wien  1860— 1871.  p.596— 6U3.— Selmkaeimr: 

UBtenochimgen  Ober  die  Diffusion  der  SalJüAaugeii.  p.6IM 

— 62Ö  —  Tedeschi;  l'eber  Uebortindisullosiure    p.  627 

—  tlVJ  Ii:,  rth  11,  V,  .S.-biiildl:  I  Vlicr  lli  rivate  iler 
n  l'beiiolJisultuMiure.  p.ti33 — »>41.  -  Harth  u.  Schröder: 
l'elier  die  »inwirlcung  von  schmeJiteiideiii  .Xet/natroo  md 
aromatische  Saureu.  p.  642 — 648. —  liemel:  Zur  Kemlllilt 
der  Phosphate  des  Zink»,  p.  649—663.  —  »lefai:  Debcr 
die  Abweichungen  der  Anip6re'aclian  Theorie  daa  MagnctiiiMa 
WD  der  Tbeorie  der  elektra-nagiMtiickn  IbUte.  p.  660 


57 


— 679.  —  Wcyr:  IVbcr  luvuliiunm  a  ii-uii  (iradcs  u.  k-t«T 
Stufe.  p.680 — (598.—  Donath:  Ihf  sjioriti.si  he  Wimif  des 
Unuiox;tl-Ox]fdiiU  und  du  Atumgewicht  di«  Urans,  p.  699 
— TQ4. — B»rctt«iiek:  Bmulbnag»  im  Qmitim  tu  Linien 
twciMr  Ordnang,  mldM  durch  eiMn  DliiMtar  nnd  eine 
engogiite  Sehne  gesebcD  liml.  p.  713—722.  —  v.  Nieiil: 
Bnhubcstimmiuig  cmiar  am  12.  Jtmicr  1»79  in  Bähmn  n. 
Miffrenzendeo  Ukndmi  Itpohacliirten  FwiPrkuiroln.  p.  723 
— 744.  —  Puluj:  I  tliir  <lie  üiiiirf  Rribuu);  in  rincra  Gf- 
miscbe  von  KohIen«aure  und  WaMerstoff.  p.  740  —  756.  — 
Kantor:  Wett«ro  irnunetriache  Besieliiingen  am  voliattn- 
digtm  Viererltp,  p.  767—765.  —  id.:  Ueber  iw«i  besondere 
Flüchen  sctlistcr  Klasse.  ^.  768 — 7ä6.  —  id.:  t^pberKewiMe 
C'uneiibU-'irhel  dritter  u.  »lertw  Urdnung.  ii.  7fi7  —  798.  — 
Derne  1:  Zur  Kemitniss  der  Araonatf  des  Zinks  u.  Kadmiums- 
p.  799  —  804.  —  Andreasi  li;  I  r-lifr  lile  Zentetziinif  des 
oolfhvdantolns  durch  üarythydrat.  n  HH-  811.  —  id  ;  ('c-brr 
ejne  Jpr Thioglyrol.saurc  ciijcDtlilitiim  hc- hÜM-iin-ai  tinii  ji  sl.^i 
—^18.  "  äulda:  L'ebcr  du  Kinvirkuiij  von  OiaUiuire  auf 
OtfinxoL  p.  81»-«»  —  Weid«!  ■.  y.  Schaidt:  Ueber 
die  Bildnng  der  Clncboinerontbire  ana  CUnin  nad  deren 
Identität  mit  ein«-  Pyridindicarbonskure.  d.  827  —  836.  — 
Wcidel:  Studien  Uber  Verbindungen  aus  dem  animaliu'hen 
Tlieer^^^JB?  -  S7n.  —  Kenedilit:  l>ber  Bromoxylderivaie 

 Bd.  80.  Jg.  1879.  Hft.  1—6.  Wien 

187»— 80.  8».  —  Kohn:  lieber  das  rtumlioho  voU- 
Et&ndia^  Fünfprlt.  p.7 — 10.  —  {'scheid!:  I  'ebpr  pin<^  npue 
Art.  nie  Inklinalii'ii  aus  den  SchwiuL'unt'eii  fines  .MuKiiet- 
Btal>es  zu  l'i-stinmnii.  ii.  11  —  Ifi,  ri-ihrani  u.  Haiidl: 
Icber  <!:■■  itiM  ho  Zuhi^rkeit  der  Klüb-ii|,'keiten  und  Hin 
Üeztehuttg  2ur  chemischen  C'oustitution.  p.  17  —  67.  — 
Bt«rD«ek:  Debor  die  AtndmngM  dw  Sitactiona-OoB- 
MnoM  nad  BUcnngeB  der  Riditnif  der  Lothfinie  im  Oe- 
liirge.  p.  61—97.  -  Donbrara:  Ueber  die  Beweeunir  von 
Platten  zwischen  den  Kteictroden  der  Holtz'srhetn  Maschine, 
p.  f)t>- K«)  Ii  ürbarzewski:  lieber  die  durch  Ein- 
wirkung von  Salzsäure  ans  den  Albumindiden  entsteheiidou 
ZenseuuJigsiirodurte.  p.  101—123.  —  Puluj:  reUcr  das 
Radiometer,  p.  132— 1H6.  —  v.  Waltenhofen:  Ueber  eine 
directe  Messung  der  Inductionaarbeit  u.  eine  daraus  abe 
leitete  Bestimmung  des  merluuiiscben  AeqniTalaMaa  i 
Warme,  p.  137—160.  —  Goldstein:  üeW  die  dordi 
elektrische  Strahlen  erregte  PbosphorescoDZ.  p.  161—156.  — 
Zulkowsky:  Ueber  die  ktrstalfisirbaron  ]}pstandtbeile  des 
Corallin.s  p  157— 1H6.  —  Ameisoder:  l"el>er  vicrtach  bc- 
nil.t'  i  ili'  hfueUchuitte  der  t'unen  viurtrr  ünliiiing  mit  drei 
Uu^lpunkteii.  j».  Iö7— 192,  —  Kachler  u.  Spitzer: 


f.  in— 4M.  —  Skr  aap:  Üelwr  du  Hone 

p.  217—227.  —  id  :  Ueber  das  Chinin,  p.  228—911.  — 
Uoldschmidt:  Ueber  die  Unterchloralsalpeterstara  loa 
OavI.uwJic.  ]i  242 -'Jj<i  —  l!uth:  lieber  eine  besondere 
Eni  ii_'mi.'iw< i.-c  <ifs  (;r11iii;.'ori.'ib-u  Ilyperlxilniilra  uud  über 
Bllichel  urlhogunaler  Kegel  und  Hyperboloide,  p.  257 — 286. 

—  Goldaclimiedl:  Untersuchungen  aber  das  Idriaiiu. 
p.  287—306.  —  Exner:  Ueber  die  Ursache  der  KlektrieiUte- 
erregung  beim  Contact  beterogeuer  Metalle,  p.  307—327.  — 
Bernheimer:  Ueber organiscne Nitropniasiife.  p.328 — SSO. 

—  Mach  u.  Ooubvava:  Heobaehtungen  Blier  die  Unter- 
schiede der  In  idi  n  ck  ktriMhen  Zustände,  p.  :i31— 345.  — 
Kariof:  Ucbcr  einige  Ocrivaie  des  l>imet!iy!h>ilriMli!non8 
p,  Itobek:  t  ebcr  plienn  ratH'icale  <  iirvpn 
vierter  Ordnung,  p.  i{61— 396.  -  Streintz:  lteitri%'e  zur 
«tmmnüm»  ^gg  daatiBelMn  Karhw-irkimg.  p.  397— «aa  — 
Tumlira:  Ifebcr  die  Fortptl»u/.uim»gesrhwindigkeii  des 
iSrhallesio  Röhren,  p. 439 — (42.  —  Weidel  u.  Ciamician: 
htudicn  über  Verbindungen  au«  dem  animalischen  Thoer. 
II-  l>ie  niihl  Uasischon  UesfuniltJicile.  p  IVi — «Tfi  —  Mach 
n.  Simuuides:  Weitere  I  nti^rviicluimi  Act  KiiiikrrivieUoo. 
p.47b— 4öÖ.  -  Amcsedur:  l'ebur  rationale,  cliciie  t'urvon 
dritter  n.  werter  Ordnung,  p.  487~6«j3.  —  Senhofer  u. 
Brunner:  Ueber  directe  Einftthning  von  Carboxylgnippcn 
in  Phenole  und  aromaiiache  iüuren.  BuJOi—tat.  —  Scb'>- 
nach:  Uolier  die  LösUcbkeitsverliuaim  Ciiwi  Qentaches 
ton  Kaa  a.Ka  zwiiclieB  denTanpcntnaQ  0*  «.!«>•& 
p.  BW  BOT.  —  Bicranp:  Zur  ConatiUiÜon  de«  Ohnhoidu 

Lwp.  XTH 


u.  Cinrhonidins  p  5154  —  570.  —  Hann  Untersuchunjon 
(Iber  die  ReKPnverh«ltiii«e  von  Oe^terreii-b-rnKarn  1-  I'ie 
jährliche  Periode  der  Niederschläge,  p.  671 — 636.  —  Eder: 
Jian  neaei  cltwniaetMi  FhoUUMMr.  p.  000  OBft  —  Bett- 
linger  n.  t.  ürbanitskjr:  Debir  dl»  BncMumgen  in 
CMsslerVhen  Rfthren  unter  äDSserer  Ein wirlranf.  p.  66»— 686. 

—  Boltzmann:  lieber  die  auf  Diamagnete  wirksamen 
Kräfte,  p.  687  -714.  -  Kantor:  Ueber  eine  Gattung  von 
Configurationen  in  diT  Ebene  und  im  Raum«,  p.  716—723, 

—  Habermann:  Ueber  das  Glvcyrrhizin.  p.  7SI— 762.  — 
Gegenbaner:  Ueber  Ketteahrttcbe.  p.768— 776.  —  Lianar: 
Magnetisdie  Uessiinge«  in  Kremsraanster  im  Juli  1679. 
p.  776—784.  —  Anton:  Bestimmung  der  Bahn  des  Pla- 
neten (164)  Bertha,  p  785—8120.  —  Weidej  u  Herzig: 
Studien  über  Verbindungen  aus  dem  animnlischea  Theer. 
III.  Uutidin.  p,  821 — Sfi7,  -  v,  Burg  Ueber  die  Wirksam- 
keit der  ^iicherhcitsTi'ntde  bei  Dampfkc&aelri.    ii  H7'J— 912. 

Trebilm  lier:  Ueber  die  lleiluction  eines  Itilsi  hels  von 
Curven  zweiter  Ordnung,  n. 913— 943.  —  Winckicr:  Ueber 
den  leisten  MultipfioMor  «r  Differentialgleicbaagan  hOhatcr 
Ordnung,  p.  MS-Mft,  —  Matitner:  Cliarakter,  Axen.  eon- 
jnglrte  Ihirchracsser  u.  ro<\jug[Tte  Punkte  der  Kegelschnitte 
einer  Schaar.  0.973-1022.  —  Migotti:  Ueber  die  Strie- 
tionsUnie  des  II)  )»erb<>lnides  als  ratinneHe  Raunieiine  viener 
Ordnung,  p.  1023— 1{>34;.  —  We  vr:  Iclier  drciti«  h  Urüh- 
rende  Kegelschnitte  einer  ebenen  Uurve  dritter  Ordnung  u. 
Tierter  Classe.  p.  1040—10(6.  —  Hoenig:  Ueber  eine  neu 
Isomere  der  Oluconsiure.  p.  1047—1054.  —  Exner:  Znr 
Theorie  der  inconstanton  galvanisrben  Elemente,  p.  1066 
— 1073.  —  Herth;  Synthese  de«.. liigiiaiiidg".  p.  1078— 1088. 

—  ifthn:  Ueber  die  Eimrirkcug  d«a  PbouthooinBdodidei 
«rf  BdnnlkihoUwtoft  p.  1068-1101. 

 Bd.  81.  .Ig.  1880.    Hft.  1-3  Wien 

1880.  8".  —  Barth  u.  Kretschy:  Untersuchungen 
über  das  Pikrotoxin.  p.  7—44.  —  Hann;  Untersuchungen 
Uber  die  Regcnverbäitnisse  von  Oesterreich-Ungarn,  p.  45 
—79.  —  V^'eyr:  Ueber  vollaliiid|ie  «ingeschnebene  Viel- 
seile,  p.  80—84.  —  Stefan:  Oebcr  me  Tragkraft  der 
Magneta  p.  89 — 116.  —  Boltzmann:  Zur  Tlieorie  der 
Gasreibaug.  p.  117-  IW  —  l.n  Paige:  Ueber  eine  Rela- 
tion «wischen  den  singulUren  Elementen  rtib:s<lier  Iiivnlu- 
tioneu.  p.  159  Itil,  —  W  eyr:  l  eber  l'riijt  ktivit.iti'n  ii. 
Involutionen  auf  ebtaen  ratioiuilen  Uurveu  dritter  Ordnung. 
169—196.  —  Eder:  Ueber  die  hinaRMndiB  niM> 


renden  Euemcbaften  des  KaUnm-Ferroeialitaa.  p.  1S6— 198. 
—  id.:  £iiM  Moe  MMiode  zur  qiutntitaiiven  Bestimmuag 
TOB  Eisenuiydul  neben  EiHem^xyd  bei  der  Gegenwart  von 
organisebon  Siuren.  sowie  lii')iizucker.  p.  191)  — 2CK}.  — 
V.  Sommn:ii;:ii  l'elur  ibis  Verhalten  des  I'lenantbren- 
chinon»  i?'V'' n  .\nii;io:iiälv.  jv  '.i>(  -221.  —  ^^'j 
■IreaMli;  UebiT  die  Zersetzung  von  NitrosulfliydantOln 
durch  Baryt  und  über  eiuc  neue  Saure,  die  Kitroeotlno- 
glycolehire.  p.  234—344.  —  Suida  u.  Plohn:  Ueber  die 
Ortbo-Aetbylpbenol.  p.  248— 2ü3.  —  Drasrh:  Zur  OoB- 
striiction  der  Schwingangsebene  der  I>\irchdringung»eurve 
zweier  Flächen  vierter  Ordnung.  p.2.'i4— 259.  —  Mertens: 
Uel>er  die  l!edin(jii:iuen  der  alKebraischeu  Theilbarkeit  eines 
ganzen  l-i  s  vun  n'  wiilknrlirhen  Elementen  durch 

die  Determinante  der  letzteren,  p. 260— 270.  —  Ameieder: 
Beitrag  zur  Theorie  der  BMauHahiB  Ticctoa  Oradaa  mit 
einem  DnppeJkegeUchnitt.  p.JITl— 488.— Pel«:  Zur wiwen- 
schafUichen  Behandlung  der  orthogonalen  Axonometrie. 
!>.  3410  —  3.12.  —  Skranp:  lieber  die  Cinchumeronsäure. 

II.  337  —  345.  —  Ciamician:  Zur  Kenntnis.t  dos  Aldehvl- 
tarzes.  p.  34J>— ,167.  —  Herka:  Ueber  die  Balm  des  Pla- 
neten Inü  (173)  p  3.").s  —  V,  Lang:  Bemerkungen 
zu  Cauebv  ^  rin  iirie  iler  Itnppelbrechung.  p.  989—375.  — 
Maly:  Kutizcu  iilior  die  Bildung  freier  SchweTelsIMire  und 
oillifO  andere  chemische  VerhiUtniss«  der  Oastropoden.  p.378 
•— ML  —  Iiippniautt  u.  Lange:  Ueber  Oxycuminsiura. 
p.  88T-8ML  —  »chier:  Ueber  die  AnflOaug  der  mibe- 
atinuntea  Oleiebang  x,  -l-  ]f*  —  >"  in  ntionalea  ZaUen. 
p.  393—998,  —  Simony:  Deber  eitle  Erweiterung  der 
"Itigiteitsgrenxctt  einiger  allgemeiner  Sätze  der  Mechanik. 
Sw— 414.  —  Goldscbmiedt:  Uefaer  daa  IdnL  f.  416 
— Beahofer  o.BrnanertÖ'eberdincttl 


GiltI 


6d 


TOB  Cnboxylgnipp«!)  in  riipnnlr  ii.  ari'rii»(i«i-li<'  Sftiiren. 
p.  4110—135.  —  Ii iilia II !■  1  .  T'i'lK'r  Jas  <'u!iisrh»'  U('|iro- 
1  ii.il-u'('>.  '.y-.  )i.  i:Mi-  I  II  '  -  ■..  1 1  III  Ii  u  II  >  i_  M :  Hr-xilui. 
iimuK  di  r  ;ilniiluti-ii  ("i  -i  Ii» iiii|ii,'ki'it  tlH.ÄSiiiiliT  J'.liiktriutat 
»118  «li-m  IIiüTm  li'  ii  riiacKiinii  u.  |i  III  -  4.">:;.  -  Ti'sur: 
Der  urtUuuuiiul-iuuuuiiifUiM'liu  Verkurzungiücrci:«.  |i.  iöU 
— 47&  —  itoenig:  Ueber  die  KinwiriniM  VM  OiaUtain 

0.  SchMteliiuro  auf  Naphtbol.  p.  479—^  —  Kariof: 
Dm  Dipropylresomn  u.  einige  Derivate  desselben,  p.  488 

—  489.  —  Etti:  ücber  die  Gerltaiaie  der  Kirhpnrinde. 

f>  jai— r»!!.  —  Wniili»!  11  (:iami<  i:\ri;  Stmlii-n  qIkt  Vor- 
iiiuliuiu"'ii  a';s  ilriii  aiiiiii.iÜM-tii'i!  I'l.ri  r.  Vcriialteii  ilcs 
Knorhenli'inis  l>ei  der  lrii<  k*iK'n  lic«.tillutiuii.  p.  5l2~ö*». 

—  Oröger:  BtitnRSif  l^enntnisa  der  ät-bwefehrcrlniidungeii 
dea  Cbnuna.  pi  fiSl— —  Janovaky:  Öio  Aademng 
des  MolaltufaBfewidbtca  und  da«  MoieJcaburreinkUoafver- 
■dgSB.  p.  m-9B$. 

 3.  AlithfiilutipT.    Bfl.  80.    ,Ig.  IHT'.i. 

Hft.  1— r.-  Wkn  1880.  8».  -  lirii.-kp:  i:,iMr  .iniL'.» 
Coii-.i-.iiK'11/.i'ii  iIiT  ViPiiiiki-lIrlMiliiilizVi'lii'ii  'riicoric.  ]i.  1"^  7J 

—  l'  riscb:  l'i'bor  du»  VurbiilU!u  der  MiUbruiidiMtcilleit 
geceu  extrem  nieder« TempartUiica.  p^H'-M.— Stricker 
B.  spioa:  Untmnchmigen  Obw  die  wHmwflwii  Lahtuiigwi 
der  aoiadaeB  Drüsen,  p.  95— —  Strirkor  n.  Unicer: 
Ülilaimdnii^en  Aber  den  Kau  dcT  Gro.t.'Jiirnriiule.  p.  137 

—  tü".  —  Jarisch:  Cbomiiche  Studien  Hb<T  IVranhiKUS- 

1.  15t^— 17i>.  -  \Vu„'iiit;  Üi'itriiKo  zur  K«iiiitiii«8  ik-r  re- 
8pir«tori«cbcn  Leistiinsjen  des  Nervus  vui^s.  n.  177— lh'7. — 
Drasc h :  Die  physioloKiscbc  liegcneratiuii  dfs  r'litntiim'pitels 
derTracfaea.  p. 203— 248.  —  Weiss:  feUcr  dii^ llistio^pnesis 
der  Hittteistrangikleruse.  p.  25d— 3t;2.  -  Spina:  Ueber  die 
Saftbahnen  des  hyalinen  K'nor^»el*.  p.  267  1*77.  —  I  ni^er: 
rnlersiii  lnini.'cn  ium  t  (Iii-  Kntmrkt'liiiij;  der  niilrnleii  Xervcn- 
tfOwelK'  |i  J^J  ill  Kuller;  Beitri-in  zur  Keiintniits 
ilfs  ikrnn-  in.  li.-jiiin«'  der  l)c>l»r(ltiliiK    |i.  310  532. 

W  ■  1  ■  -  r-iii  isiii  lii.ii^'':i  iilicr  die  LeitnuKslialiiii'H  im 
liuikmmarki'  des  Hundes,  ii.  340 — 356.  —  (iirtuvr:  Ein 
Beitn«  Mir  Theorie  der  UaraaeeretiML  p.  867— Mft  — 
Biedemaitii:  BeiMfe  zur  angeneincn  Nerven»  n.  Hiuiltd- 
phjrriäoigie:  pw  867-4!a 

 Bd.  81.  Jg.  1880.   Hft  1—3.  Wien 

1880.  8«.  —  Salaer:  leber  die  .Vnz»hl  der  Scliiirrvf'n- 
faMfrn-  and  der  RetSnuKniirrn  im  .Vui;e  des  Meii»<'lK'ii.  p.  7 
— SB.  —  iipina:  rntersurbuniten  Uber  die  iiildung  der 
Knorpelfn^ndsiibstanK.  p.  28 — —  Untrer:  Hiitlnlniijiiehe 
ülrtersiK'liim«  drr  traiirnatisohrn  HimeDtzandan;:.  p.  40-.18. 

—  Biederniuiin:  Ueitnijje  zur  aliiienieiiien  Ner\i-n-  u. 
Jtalkelphjsiologie.  y  74—116.  —  Mar  er:  Ueber  ein  Ueaetz 
der  Erregnng  tcnnurher  Nerveniabiuiisai.  p.  121—142. 

—  Sitmgabarielite.  Bd.  I.  1848;  Bd.  II.  Hft. 
a— 5;  Bd.  m.  Hft.  6-8. 1849;  Bd.  Xf,  Hft.  4, 1854; 

Bd.  XXVin,  TIft.  2—5.  ISr,.«.    Wim.  8". 

—  Anxelger.  Jg.  18C4.  Nr.  9,  17—28;  .Ig.  1Ö6Ö 
Nr.  1—29;  Jg.  18C(i  Nr.  1.  2.  4—10,  12,  14,  15; 
Jg.  1667  Nr.  1—13,  18—21;  Jg.  1869  Nr.  1—8, 
8,      Jg.  1870  Nr.  10-17,  Sl,  9S,  97.  Wien  8«. 

American  Jonmal  of  Science.  Eilltors  Jam(  1 K. 
S.I)»na  und  n.  Silliman.  Vol.  XXI.  Nr.  110,119. 
N«w-IIav*.n  IHHO.  H".  —  Drush  und  Düna:  On  tlic 
minerul  luuility  Jit  Uraiichville,  (Vnii  p  'J"i7  2^4 
Warder  anil  Siiipio)-:  Floating  ma>.'nrt'  )^  i'-^'i  -  ."-7 
Brouka:  IIonmloK'y  of  thc  eephaloiHHl  sipbuii  ajid  unns. 
p.  288-293.  -  Ai(a»sis:  MeoMginrfail  aadeabmlo« 
Kjcal  derelopment.  p.  294—809,  875—09.  —  PIckeriag: 
New  pUnel4in°  nebnUe.  p.  308—801.  -  Hell:  Prodoewa 
and repradiu-tiiin  of  sound  bv  Hebt  p. a(li'>  H'i^i  llidden: 
Mileori<'  imri  fruni  Nnrth  (  HnlKn».  p.324 — 320. —  Peirce: 
Kesiilt»  Iii  |nMulLilum  oxprrinifiit.'..  |>.  327.  —  Scieiitillc  in- 
tt^eoce.  p  32»  361.  —  Youns:  Spcctrcracopic  notcs, 
1078-80.  p.  863— »fi7.  —  id.:  Themo-ekcuic  power  ef 
im  aed  nfatiBom  in  vaeuo.  p.  368—850.  —  Dana;  Qw- 
kigial  N&lioiM  ef  Um  BaciteM  balle  «fWcMikaaUreaaiQr> 


p.  359—374.  -  Vcrrill:  Kemarkable  marine  fanna  ocea* 
iiviiis  thc  ciiiier  luiaks  of  tbe  »«utlicni  cuast  of  New  ¥,0f- 
mnil  |i  A'Mi  WI.  —  Dawson:  Hevision  of  tbp  land  snails 
of  tlic  p.<l(<voir  «TU.  vritli  drsirip'.iüiis  of  new  specie«. 
]i.  4itt  II.'i  «'(••i'-liv  aihl  Itattiiii:  KxKnisinn  rif  UM 
c4U'bouiferuu;i  tonnalinu  iu  Ma&üuciiu&ett«.  p.  HÜ~420.  — 
Feiere:  Oiacovery  of  a  new  planeioid  and  obeuiUiuii»  ea 
Hartirig'B  eomet.  p.  421.  —  Cox:  Diicoverjr  of  oslde  ef 
antinonr  in  extensive  lodes  in  Sonora,  Mexiro.  p  421—423. 

—  llauKbton  and  Reynolds:  Experiments  madc  to  de- 
terniine  tbe  „drag"  of  water  upon  water  at  low  velocities. 
p.  423—426.  —  Sdenliflc  intelliRcucc.  p.  420— 43Ö. 

Weatprenae.  botuiMh>aoologiioher  Vereiii  in 
Dansig.    Bericht  Aber  die  dritte  Versammlnng  dea 

Vereins  zu  Neustadt  aiu  18.  Mai  1880.  a.  I.  b.  a.  8°. 

Royal  Dublin  Society.  Tmnsartion«  Vol.  I,  P«^^s 
1-  iL'.  I»al.liii  1H78  .-^ii.  4".  Vi:l  II,  Pnrt.»  1—3. 
OuMui  IhHO.  4".  —  Scitiitilic  l'roceediugK.  Vul.  1, 
TartH  1  ;5.  Dublin  1877—78.  8«.  Vol.  II,  Futo 
1  -6.   Dublin  1878-80.  8». 

QuiSMt  Ms  it:  Gh  Lirfidn.  Bqnodw^io  cii- 
tica  Bob  B  direccio  de  F.  Adolph«  Goellio,  d>B>g1>d> 
edi<;iMj  de  1572.  TJaboa  1880.  i*.  [GeaelieBk  de« 
Hrn.  K.  C«rll.ii  in  I.i',l.,.a, 

Ungarischer  Karpathen -Verein  in  Kösmark. 
BfUtolhecA  Carpatica.  Im  AuArago  dea  Vi-n-ins  zn> 
■«aiMagestellt  von  Ungo  Payer.    Iglü  1880.  8«. 

ämi.  Imp.  dea  SdanoM  de  tt  Mmbaarg. 

Meiaaitfla.  Tome  XXVII,  Nr.  2—12.  St.  IVfcrslMjurg 
1878—80.  4«.  —  Nr.  2.  Baranetxky:  Die  tägliche 
FitMMMk  in  liihnminilmhiw  dir  TlMMiii.  81  j.  — 
Kr.  8.  Botitlerow:  Sur  rtwttlbutyttBft  Sp.  —  w.  4 

8 c h in a Ih a u K p n :  Beitrtee  xnr  Jura- Flora  RuKalandü.  W> p. 

—  Nr  iV  V  Möller:  Die  Koraiiiiniferen  de»  rtisnisrbra 
Kühli  iik.ilk-i  p.  —  Nr.  0.  Kyhnwski:  Studien  Uber 
dii'  >]'Hi;u:i.'ii  il.'.,  iiissim  Iii'U  Ki-irin-s  lait  bctondr-rrr  Bertiok- 
siiLti'.luiiK'  <li'r  Spon.nuMi-l' auiia  d<'»  liaikal-Set«.  71  p.  — 
Nr.  7.  V.  Schrenck:  Der  erste  Fund  einer  Leidie  von 
Uunoctro»  Mrrckii  Jaeg.  55  jk.  —  Nr.  8.  Bange:  Htlanzeii- 
geo^pbische  Betrachtungen  Uber  die  Familie  der  Chea^ 
podiaeeen.  .Ki  p.  —  Nr.  1).  Gr  über:  lieber  den  anomalen 
caualis  busilaris  inixlianus  dC9>  us  occipitate  beim  Mf^efben. 
19  p.  —  Nr.  10.  Heer:  Nai-btriiire  zur  .Inni-Hora  Sililriptis. 
34  p.  —  Nr.  11.  Siruve:  Müde«  »ur  If  muiiverneiit  relalif 
des  deux  rtnile»  du  sy.>tenie  de  fil  rvgni  S-M  p.  -  Nr  12. 
Abirh:  Ein  t'yclus  tundamentaler  Wriimt'tri^cliiT  HnliiMi- 
iMtlimmangeii  auf  dem  armeniscben  Hoehiaiiile.  ]>. 

—  Bullitin.  Tomu  XXVI.  Nr.  i.  St.  iVtersburg 
1080-  4".  —  .Mmawit/:  1  iiscri^itiHn  ili-.^  rsptVp.s  d«-  La 
famill«'  <\<-i  -\piili-'b.  nijiin/rli'i-s  lir'  l'.Vsir  r*'iUru!i'  ji  337 — 3btt. 

O  '.1  >  1  a  11  n  i  k ■>  w  c!  \\  c  I  i  k  y  Kr  rinnci-, iiiinii  .Ks  glaitde» 
Mllivuiruii.  p.  3'.i5.       llrundt:  t^ut'lqiiv»  vs|icct!ii  du 

cnistac^  de  ia  Mediterronnäe  appancnant  aux  genrea 
AlMorAyMeftMe,  4eKae*$,  Inadmu,  EurttHa  et  Piia.  p.  39fr 
—420.  —  Maxinovicx:  Diagnose«  des  pbuite«  nouv<dlea 
dp  TAsie.  p.  420 — 642.  —  Dorn:  Sur  Ica  munnaic«  dM 
lleks  Oll  aurienii  khans  de  TurkestAD.  p.  642 — 671.  — 
Ford:  Lin  ecbantUIunH  de  luaon  dngUla  «■  1879  dlW 
les  la»  d'.VrniPiiie.  p.  571-  57t). 

Oekonomisehe  OeaelUeh.  im  XOnigr.  Haiibw. 
Uittheilungen  1879—80.  Dreadeo  1880.  6*. 

T.  Ttwu.  Akad.  d.  TO— roli  ia  BmUi.  Ab. 
kandittiigen  aoa  d.  J.  1879.  Berlta  1880.  4*.  — 
Ramnelaberg:  Die  «jWMiiftliia  Matnr  dar  llalaefiMn. 
64  p.  —  Roth:  BeiMgo  wr PelwwiipiMe der jhiHeiiiicbco 
(iesteine.  51  p.  -  Virehe  w:  Benage  aar  iSiMdeitoiBdB 
dcrTnwa.  17«  p. 

—  MonatilMrielil  Ai^pnt  1880.  BirBii  1880. 
6*-  —  Weier»tr>H8  Ueber  ei—  ftaerietimmminiM» 


Diyitized  by  Gt.) 


69 


Sau  de«  Hrn.  ti.  Miiug-Leffier.  p  707  -717.  —  id.:  Zur 
FunctioDsWbre.  p.  719— 743.  —  Ueber  die  Anlage  von  Bliu- 
ftUeiUrn.  p.  744—786. 

toMtIA  XMona  tf  Man«  BatanU  ia  Um. 
AW.  ToLIT,nM.9.  Ab  1680.  8*.—  C»ii«Tarl: 

8oi  ÜDnili  dd  Ifau  inferiore  noir  App«nnino  ce>ntrale.  p.  141 
— 1T2.  —  Grattarola  e  Sanaoni:  8tudii  chimJd  stilla 
Hculandit«  e  ndJa  Stilbite  «Ii  S.  I'ierr.  (Kllmi.  ji  17:!- -17*!. 
—  (fraltarola-  Beciariio,  \arii'ti  <ii  .irinDv  lU  iV'ylon. 
p.  177 — 180,  —  id.:  Studio  crisUdlo|fi-alico  fni  oioco  dell' 
«cid«  litofeUico.  p.  181—187.  —  Barbae  Ii  a:  Auone  del 
calor«  Sulla  nearolania  d'iaobutirrato  e  formiato  dt  ralrio. 
p.  198— K)l.  Barbaglia  e  Ourci:  Azione  del  calore 
•Iii  bisulbti  e  solle  loro  combinazioiii  roirardtone.  p.  19Q 
— 1!X5,  -  I.awicy:  Nuori  demi  ftusill  di  Notiilttnus  rin- 
venuti  ad  Urciano  PUano.  p.  liwi— arj  -  Katrlli:  Studio 
istologico  degli  organi  gc»i>uali  i  i  mgiSi  mi  iitari  m  aUnni 
moUuschi  temitn.  p.  303  —  226.  1 1  r  :i  t ;  .> :  n  I  :> .  Orizitp 
«  raeudouaUolile.  p.  2H  — m  -  dAcbiardi:  Cunlli 

«fcNMMI  darr  Itai*  •ettMrtriaiialB._p.  SHI-«1«.  -  B»b- 
■ÖBt:  SbUs  ZoolitI  ddr  iiobi  d'BlEa. 

Manaoni:  Eclmiodemii  fossili  pHoCdid. 
Meneghini:  FostUi  oolitid  di  Maiila  FlMMlIa 
vinda  di  Veraoa.  p.  896— BWw 

Drad«,  OMar:  Dia  Morphologia  dar 

Sep.-AMr. 

Eoy&I  Iriah  Academj  in  IhkbUB.  „Cumiinghani 
Memoirs."    Nr   1.    Dublin  1880.  4*.—  CM«yi  Ob 

cubic  traDsfrirmatictiK.   Hii  p. 

—  Tratutoctiuii'-.  Irish  tnantMoript  aeriea.  Vd.  I, 
pt.  t.  Doblin  1880.  4°.  —  Stoke«:  On  tbe  ealeiidar 
af  Oi^aa.  SM». 

 8ci«Me.  Vol  XXVI.  Mr.  IS.  Saldn  1878. 


p.  au— 898.  - 
p.  aw— 988.  — 
MMlIa  Mia  pca- 


4*.  —  0*E«ill]r:  Eiplaaatoiy  aolei  aid 
UM  ntan  tS  O»  uriuuOe  Satm  «t  a  mm 


I,  GiaBt*k  GMÜwwagr-  9- 

—  Proceedlngt.  PoUt«  Btaratoi«  and  anti^mtiaa. 

Toi.  II,  Ser.  2.  Nr.  1.  DaUm  1879.  8«. 

 SsiaBoa.  TaL  lU.  8<r.  8,  Kr.  4.  DaUb 

1880.  8". 

Hatnrmuentehaftl.-medicin.  Ver.  inlnaihfHk 
Berichte.    X.  Jg.    lB7d.    Innabnuk  1880.  8*. 

(Vum  16.  November  bia  16.  Docember  1880.) 

Smith,  Jamea.  Th«  Booandik  tribe  of  South 
AuFtralian  Aborigincs.  Adelaide  1880.  8'-'.  frpschenlt 
di'B  Hrn.  Director  l)r.  R.  Schomburgk  in  Adelaidp.) 

U  5  Oeological  and  gaographioal  Sorvey  of  the 
Tairitoriai.  MiaoaUanaoiu  pablkationa  Kr.  12.  Wa- 
ahington  1880.  8*.  —  Allen:  HiMorjr  of  Ncitb  Arne- 
«kan  pinnipoda,  a  moiBOgraph  of  tbc  walrmen,  aea-liona, 
BW  btar»  aitd  mmIs  of  Nortb-.\merira.  786  p. 

—  BallaliB  1878.  ToL  T,  Nr.  4.  WaaUagtaa 
1880.  8*.  —  Couaa:  TUid  InalalBMBt  of  Anarican 

aniithol(>in<'^l  Itiblioi^aiihy,  p.  631 — 1(M>6. 

8«hlesiache  Oeiellaoh.  f.  vaterlftndiache  Cnltnr 

is  IretUa.  r.7.  ,iai..v-i.f,-  i^^tu.  iir.-'.-i:,i;  ih^o.  8«. 

Hatnrhiator.  Var.  d.  preoia.  &heiniande  mA 
Wettfaleni  inBonn.  Verhandlungen.  36.  Jg.  S.BlIfta. 

Bonn  1879.  8«.  —  Trenkner:  PalaeoDtologiacb-Rcn- 
gnostische  Kachtrige  III.  p.  143—154.  —  Winkler:  Be- 
incrkunijen  (iIkt  die  Koiinfabicikeit  des  Samens  dpr  Phaiic 
ronainon.  |i  Ifj.'i  \<>i.  —  linvnu  r:  Ik'lthijfi'  ztir  IjuiIj- 
miM.s-Klor»  dus  olivren  Weeze-  u.  U^blgebietes.  p.  lü-l— li>7. 
—  Muller:  Weitere  Ueobarbtungen  üöct  Bofrndiluiic  der 
Blumen  dnrcb  Inaekten.  |>.  188— ä68.  —  Bertkau:  Oebar 
daa  Tonanamt  van  Egk^fpigir»  uUmm,  p.  988-^78. 


 87.  Jg.  I.  BtUba.  Boaa  1880.  6«.  — 

Sc h auf :  Untenuebungen  Uber  nasmtiisrbc Diabase,  p.  1—94. 
—  Adolph:  Ueber  das  FlUgolgeiuier  des Xan«« «mbrotoa 

Njl  ]i  S,")- ."Sä  -  ^i  h]ntpr-  CotlolruehiHm  Dttheni,  eiav 
KiirainiiülVrc  iti>  li.  'ii  Mituldevon.  p. 64 — 63.  —  Bertkau: 
Verzflirhnisji  ili  r  Kut  ilor  Hawli^ki^r'srh™  Sammhing.  p. 64 
—98.  --  II  (' r|i  i :  J  Uis  I'i'arjiar;rf:i  iiiul  Kiiilr-jfi'u  (fer  Hut- 
pilxe  fOr  daa  Herbarium,   p.  1«U  -166.  —  Wihkler:  Die 


mit  der  daa  171«  mmiramu  L.  f.  SIT— ISO. 

Acad.  royala  da  MddMte  ia  Belgiqae.  Mt-- 
rooiri-B  cxjuronnüa  et  autrcs  m^inoirea.  Collection  in  8^'. 
Tome  VI.  l''a.M'j.  2.  Ifruitl'.es  1880.  H"  —  Smct: 
De«  rtlri'Uüat'iucutji  du  catial  de  rurethre  envitagä  aopoint 
de  vue  de  l'Moiogia^  da  ranataBia  patiMilo|gi|Ba  «t  da 
tnutement.  55ft  p. 

—  Hutlctin.  Ann.'p  1880.  8**  AMb.  T^mtUf, 
Kr.  8,  9,  10.   üruselle«  1880.  8*. 

B«in,  1.  J.  Ji^Mui  aaah  Bataan  vai  tMkm. 
Bd.  L  Lriprig  1881.  8«. 

Oberbeok,  A.  Strömungen  von  Flüaaigkeiten  in 
Folg«  ungielÄar  Haagpaimtar  IiimcImII»  «hndliaa. 

Sep.-AUir. 

Soyal  mitsroioopittal  8oo.  in  Londoa.  JtmmlL 

Vol.  III,  Nr.  C,  r.ft.  London  18S0.  8o.  —  Stewart: 
On  sonip  strnftural  featiires  uf  Echnm.tlffphtui  molare, 
PnrtualrNin  ijratunta  and  Stomopneusiea  i'ariotaru.  p.  900 
Stiiltprfntli:  On  tbp  Dialomacenc  in  the  Lljn 

w  °"  _      .  - 

af  Inrilliantly  reflecting  objecti  rach 
paitlcles  of  quickailver  p  1)16  -917. 

OaolBgie&l  Society  in  London.  Qaaterly  Journal. 
ToL  XXXVI,  Vt  4,  Nr.  144.    I/)ndon  1880.  8». 

—  List  of  roembera.    November  1.  at,  1880. 
8». 

Tananig.  tot  berordaring  der  geaaMkndiga 


ni2. 


Areoig  Bach  depoait.  p.  ülä — Ulö.  —  Royston-Pigott: 
"  .   '  tMliBg  aa  objort-gbuw  used  aa  a  al- 


in  XedarL-lBdif.  Oeoeaafcoadlg  lyd- 
dedlZ.  Ü.8/4. 


HieuaPB 


Daat  ZX. 

BktBfte  1880.  8*. 

Sieber,  Johann :  ZurKcnntmaidariMMdll 

iirauukublL'uÜora.  Sep.-Aln. 

Botaaisolier  Jahreaberiolil  Herauag.  v.  Leopold 
Joat.  Jg.  TI  (1878).  Alitkig.  U.  Uft.  1.  fiariin 
1880.  8«. 

Index  f-rluilnriüti  liilu  rriftnini  publicp  et  privatim 
iu  Uiiivti^it^te  littcraruin  Jeneiui  1880/81  habende- 
nun.  .ItMiAP.  4°.  |GeaQliaBkdaaHiB.Ftar.Dr.r  ~ 
in  Jona.    M.  A.  N.j 

Qaaohäftaberioht  der  Direction  der  Saal- 
lialip'^Saaallaahaft  f.  d.  J.  187B.   WeiaMr  1880.  4«. 
fGeaebenk  too  dcmaellM«.] 

Kenei  Jahrbuch  fOr  Hineralogi^  fladogia  nnd 
Paläontologie.  Ilrt^g.  v.  Bencckc,  Klein  o.  Roaen- 
buceli.  Jj,'.  1881.  Ikl.  I,  Uft.  1.  Stuttgart  1881.  8». 

IL  Comitato  gmlogioo  dltalia.  Bolletino.  Ser.  S. 
Toi.  I,  Nr.  7  e  8,  9  e  10.  Roina  1880.  8*.  — 
Lotti:  Studi  utratigTafiri  sulle  formaaioni  liassiobo  e  era» 
lafoe  doi  dintorni  di  Oriiajuro  <■  PeacagUa.  n.il3«— .%7. — 
Mascarini:  Sii  di  alt  itni  fossili  terziani  di  Monte  I-'alrone 
A|i|icnniuo  ncllii  jiniuiK  ia  ili  A.smli-l'it-pno.  |s.  H.'j"-  Sfi7. - 
be  htefani:  La  moutaguola  scueM.'.  |>.  367- 376.  iC'ontiu.) 
—  Oiordano:  Sole  eiadiaioni  geokigidw  a  temieiia  deüa 
gianda  tiailoria  dal  &  OaUardo.  p.  408— 480b  —  Goaaa: 
Sdb  iaq^eaduB  dd  Saa  OottavdoL  p  4BO-I84. 


Digitized  by  Google 


60 


.LntdwfrflUMdikfllidwJakrMMhar.  Hnmui;.  voe 

H.Thiel.    Bd.  IX    IRPO     TTft,  6.    Berlin  1880  H'\ 
Die  l&ndwirtlucbaftiiclien  Verinchs- Stationen. 
Ilcrausg  von  F.  Nobbe.   Bd.  SS.  Hft  8.  Birin 

lts80.  8«. 

KaiierlielM  AdnizalitAt  in  Berlin.  Aimak  n  der 
^dMgr^iliiea.iiMritim.M«tMrologie.  Jg. 8.  Hft.XI. 
Berlin  1880.  4*. 

—  Nnchrit'liti'ii  IBrSM&lmr.  Jg.ZI.  Nr. 46 — 50. 
Ücrlin  löbO.  4f. 

Verein  f.  Hatorwiuenaoliaft  tn  Braunichweig. 
Jabmberiebt.   1879/80.  Bramuehveig  1880.  8". 
▼ereiii  f.  Brdkmle  n  HtUt.  liittlNiliuigen. 

1880.    Halle  1880.  80. 

Kiniiterial-CommiisioD  zur  üntersnchnng  der 
dentaoh.  Meere  in  Kiel.  Krg<-I>ni.<isp  il.  Drabnchtnngs- 
■Uiionen  an  d.  deuUeh.  KOaten.  Jg.  1880.  Uft.  UI, 
IT,  V,  Tl.   BarKn  188a  B*. 

K.  Bayer.  Akad.  d.  WiMenudi.  n  Httaelieii.  Ab- 
handliiugcii  der  mnthem.-phy»ikal.  ClftHe.  Bd.  XITI, 
Abtblg.  3.  Müachon  1880.  4^  —  Biacfaoff:  Bei- 
trag« jtur  Aiiaiuiiiie  Je*  Uorilla.  p.  1 — 18.  —  v.  Bauern- 
feind:  Du  BayeriBche  PrAcision«-NWeUen>eDt.  d. 49— 196. 

—  V.  Oppolser:  Oeber  die  Bererbnnni;  der  wanren  Ano- 
malie in  nabezn  panili'-ÜM  ti'  n  Uttliiicri    p.  137    168.  - 
Y.  Uiiji'bofI':  IpImt  lü.'  nifMicu  wrililirhen  (iesrlileilits- 
tlipilc  dpa  MenschiTi  um!  di  r  .\lt'i  ii    Nui-ljtniL'    ji  169  178. 

—  V.  Hn  III' rii  l't'i  ri  il "  Ki'^'i  l.iii.^iic  iiml  l!riii;:i(  Ijtuiiijpn  der 
lerre»tri»i  hen  Uefraktiun.  Krsti'  Mittlii-ilmit:.   \k  I7'J  31(J. 

—  Sitsongeberichte.  1880.  Hfl.  3.  4.  München 

1880.  8°.  ■ —  V  N;ijreli:  Kri<ül>niriL'  il<v  iiiiilcren  l'il/e 
durcli  Kuliloii-tiilf-  uiui  Slick^tiißv!'! Iii!iiiuui.'i  ;i.  |i  277  -'Mi'*. 

—  id.:  l'i-lnT  ilic  rxiiiTinifiiti-llc  Krzcuijum;  lii-i  Milzliraml- 
coDtai;iHni>  iiUM  ili  ii  lli.n|iilyrii.  [i.  IKVS— ^IH.  —  v.  Deetz: 
Ueber  dir  Mutur  der  K»l\aiii»tbeu  l'olurijaniuii.  p.  4Ä--460. 

—  00 n bei:  Petrographisrhe  |tiitrn*ii(-liii»iii'n  über  die 
eeeanen  ThonKcktefcr  der  Glaroer  Myen.  p.  44)1-  484.  — 
T.  Bieclioff:  l'eber  die  HnleutuiiK  lii-n  Musrnhu  Kxtcmsor 
iadicis  |ir«priu&  und  des  Kkaur  pullici»  Iihil'U»  der  liaud  de« 
Vpiisrbeii  miil  cli'i  Aftpii.  ji.  tS.'i— l'.M!.  —  v  S  r  Ii  I a)(in  t  weit: 
I  'V'r  ilir  Autiuliiiir  rifui-ri  H('iiriiL"  s  von  "■■irnniliiugsgCg«!!- 

kUniii'U  au»  liKÜi'n  II,  ll<H'lia;>ieii  in  das  k,  b.  KthnuKntMiisdie 
Museum,  p.  4»7— &22.  —  Voffel:  Ueber  die Vecedtiedeahfit 

der  .\»rhGii  einxplner  Pflancentlidle.  p.  683 — li28.  —  id.: 
l'eber  Natur  und  l'rspruDK  des  GIctiH.'berM'lilainnies  vom 
!>»(  listeine  am  Ha]lstA<lter  See.  p.  öa9  —  632.  —  Klein: 
I'i  l.i  r  micnrllu  li  vii  lu  X< irmalfonoen  des  elliptiiiehcn  IiUt- 

<':>ri'r  i.üliiiii:,  T>'A'A  —  ri41,  —  (illnibol:  (leiijfii»- 
stische  Mittheiliiimcii  iin-i  ilfii  Alpen  p  f)42  i>S.i  v  lic- 
lold:  l'flipr  l.ic  lii>'iclicrL''M  ln'  F  i/iiirn  u,  r-lrktriM  ]ir  \  i  inli', 
ti24— tiiH. —  ÜuuiT:  r<  luT  (  n.u  Ki'-^cr.S' liiiit  (,'i'rail- 
igen  H)perlM)loi«l8.  ji.  (iH'i  Uli), 

üngarilohee  Hational-Miuenm  in  Bndapeat. 

Teruieezetraja  Fttsetek.  Kegycdik  Kötet.  IIL  FlBllt 
(Joliun— Ortolx-n.    Bndapact  1880.  9\ 

Soc  g^ologiqn«  d*  IriM«.  BiOetiD.  8'**'8M«. 
Tome  VI.  1878.  Nr.  9,  10.  Paria  1877—78.  8«.  — 
Cord  eil  a:  Note«  wr  Ic«  nÜDe«  dn  Laurimu  et  nir  le« 
nouvvaiix  L'itc^  de  minerai  de  Kine  (SmithKutiitc).  p.  ST7 
— fifsl.  I.iiiistau  et  Helhomme:  Note  siir  nn  somlafe 
es<k-ul<-  ä  Miiii!^"iilt  (Sfinc  et  Oisc.)  i>  fi^l  'WH  - 
Dolfu^:  <  iliM'is iilimis  Mir  Ii'  S'iinlant'  <li'  >!ii:iMii..t  ;..  ,>"'3 
— 54»7  liuiini'uu  du  Murlrii\'  .Nnir  ^iir  nii  bl".'  pr- 
ralique  situ<ie  dans  la  valliM  ili-  In  liruijiH'.  ]i.  .'•lif' — öif.K  — 
Torrapel:  Lea  glacieni  quaieruaue«  dea  CeM'imcs.  p. tiUO 
— WH.  —  Polier:  8ar  ia  directioa  dee  CMliirM  dan  ie 
eorpe  ieotro|M!«.  p.  6ud— 61U.  —  Ulbert:  Bedmrchaa  rar 
Im  toniu  tcniiiine  daVkoiitin,  p.610-811.  —  Zeiller: 


Sur  Une  MMtvellp  espi'ii-  de  I)i<'ranopbyllum.  p.  tili — 616. 
—  SaiivaiJP:  roiii.4«ns  lossiKs.  p.  ii'Zi  1137  —  VClaiar 
Km  ur^iMii  dl-  M.  Uli. III    p.  t..'>4    ßti2  —  Tonrnnupr:  Kx- 

cursiou  d'Ktainp«».  p  — ti74.  —  üe  Lapparcoi:  Ex- 
cnniea  dem  le  pay»  de  liniy.  pb676— 678. —  ueMerceyt 
SioänioB  I  Maifoelay.  |i  (179—687. 

 Tome  VII.    1879.    Nr.  6,  8.    Pari«  l.S7.^ 

— 7U.  8°.  —  De Lapparcnt:  Diisputition  generale  de» 
raHefs  du  globe  tcrrcstro.  p.  »4fi— 362.  —  De  Mercey: 
dassittcatioii  du  terrain  eK'tacc  Kupprieur.  p.  356 — 886.  — 
T^laia:  Xotei  gMogiquea  sor  I»  llaiitr.-(;iiyannp  il'aprta 
les  ex|»k>ntion8  au  Dr.Creraui.  p.  a»»4— ans  —  ilenoit: 
Do  rextcnsion  gikiftraphiqiie  et  »traiii;raphii|ue  du  Tiirbpi  kien 
dauft  le  .Iura.  p.  484  —  4!Mi.  —  Kontanues:  Note  siir  Ia 
d^riiuvcTtp  dp  deux  ciip^*8  iiouvelles  du  gpnrr:  \tiiiilnn 
dan»  If^  tcniiin«  tertiairra  snperipurs  du  baKsiii  ilu  11  i  .hf 
p.  VJ7—ü*kK  —  Tardy:  Le  dcntier  Ditaviiun  quaieraaire. 
p.  500—614.  —  id.:  Sar  le  cfanuMBtee  de  )a  Bataei 
p.  614—617. 


(Vom  1&.  December  löc«  bis  16.  J|aiittr  1881.) 

„r«i<iMiii«ua"  iB  biMiniok.  Zaitediiift.  8. 
Folge,  Bit  24.  InBabraek  1800.  8«.  —  Kokl:  Die 
'BatAwemcB  Tlroh.  p  W>-  243.  —  Oredler:  Die  coolo- 

gifchc  Literatur  Tirul,  ^l  it  l'iT'i    p  2i:»— 248. 

Verein  fttr  Erdkunde  in  Dresden.  16.  und  17. 
Jahresbericht  a.  Nachtrag.    Dresden  1880.  8". 

Wenlud,     F.   Zur  MoUiiakeiilMuia  von  Haiti. 

Sf'p.-Abdr. 

Soo.  Imp.  dei  Naturaliatea  de  Moscou.  Bulletin. 
Tome  LV.  Annt.«  18f<0.  Nr.  2.  Mo.wou  1880.  8»,  — 
Ziiii,'pr:  Kinige  BemerkniiKi'ii  über  Androsnce  fiUfurwiit 
Heu.  p.  ItKi— m  —  Truutschold:  Leber  FischziUiaa 
dea  Moakaoer  Juia.  *.  186— 197.  —  r,  Tkuemeat  Bei> 
trtge  nrPlb^notaSlMtieBa.  p  198— S38.  —  Sdrerttow: 
Etndes  «ir  le  paaaage  dea  oiaeaux  dann  l'Asie  rentralp  par- 
tindiiTement  par  le  FetghAnah  rt  le  I'arair.  p.  iH4  288.  — 
Cbaudoir:  Kssai  mooegrapliiqne  sur  les  .Morionidea. 
p.  817-^884. 

Beigana  Momiib.  Koren,  J.  u.  D.  C.  Da- 
aieleeeat  Fauna  Bttoralia  Norvegiae.  Pt.  8.  Bergen 
1877.  4*>.  —  Janaaen,  Olafä:  TnrbeUaria  ad  Utora 
Norregfaw  oeddepteHa.   Bergen  1878.  i*. 

MiiMun  of  oomparative  Zo61og7  at  Cambridge, 
Maas.  Meiiioir!i.Yol.VI,Nr.l,Pt.2.  Cambridge  1880. 4*. 
w  h  i  t  II  p  > ;  i  iip  aurifeme  gntTels  of  tbe  Sksik  Nevada 

of  California.  B/Oä  p. 

 Vd.  Vn,  Vt.  9.  Pt  1.  Ombridge  1880. 

4*.  —  Wkitney:ThedimiiiedugBiertalergeele|ical 
timea.  190  p 

—  KüleUn.  Vol.  VI,  Mr.  8|'9, 10,  11.  Cknbrid^ 

1880.  8». 

— Anaualreport  1879 — 80.  Cambridge  1880.  S". 

HqiüaMMtoo  C— twmUnwlBiiiiii  ia  Bt  »6» 

tRiTnirg.  Aanalao.  Jg.  1878. 1877, 1878,  TVfl  I,  8, 

187!»,  lli.  il  1,  2.     St.  Ppter-^liurg  1877  —  80.  4*. 

—  Jahreabericbt  von  H.Wild.  1873/74,75/76, 
77/78.   St  FWenburg  1875-79.  4"'. 

—  CaneaMaidanna  metdomlogiqae.  Annte  1861» 
1888,  1884.   St  PMambnrg  1888—88.  4«. 

Hntten-Czapaki,  Harlan  Oraf  v.  Uii- (ic^rbirbte 
de»  rt'erde«.  Nach  de»  Verfaaaen  Tode  aus  dem  l'ol- 
niüchpu  iu8  Deutsche  übcr»etxt  von  Ludwig  Koenigk. 
fiariin  1878.  8*.  [gek.J 


In 


Digitizcü  by  Gc.» 


61 


■ftdBdMB  Miropliwh«!!  Kanihmd  i.  J.  1855.  LtifNnff 

1864.    8«.  fgek.l 

Zelle,  F.   Theorie  der  Münk.    lierKn  1880.  8°. 

Ztentiche  Seewart«  in  Hamburg.  Meteorolo- 
'giidia  Beobachtungeo  in  DeuUchlaud  Ar  1878.  Jg.  L 
HuBlnrg  1880.  4*. 

—  Monatliche  Uebersicht  der  Wittt-ninff.  Ttai* 

1879,  Jniiuar,  MiirJi,  April,  Mai,  Jinu,  A\igust  1880. 
H»  s". 

Bericht  über  die  Verhandlungen  de«  zweiten  inter> 
nationalen  Meteorologen-Congresae«  in  lUim  vom  14. 
bifl  23.  Apiril  1879.  Hrag.  ia  deatieher  Spcaeha  von 
Dr.  Nemnajrer.  Hinlnirg  1880.  8*.  . 

Verein  „Lotes"  in  Prag,  l.otoH.  Jahrbach  für 
NatarwisKen.tchaft.  Nfue  Folge.  Bd.  I.  PragltiBO.  8". 

Kaiierliche  Admiralität  in  Berlin.  Annalen  der 
Bydrograpfaie  a.  maiitiin.  Meteoralogi«.  Jg.8.  Hft.XIL 
Berlm  1880.  4*.-  Sprung:  INa  theoretiidw  BenOBo 
dag  dei  Baia-BnlMtcb«  GcwtBea.  p.  ac»-60a 

—  Naduii^tMiarSierabrer.  Jg.  XI.  Nr.  51— 53. 
Berlin  1880.  8*. 

Sit  War.  Hetaugeig.  v.  K.  Müller.  Jg.  29. 
Hr.  Sl— 5S.  Odb  1880.  4<». 

X.  K  flirtmlwIlliwilMill,  Iii  WIml  Vkaer 
flbutrtrte  Garten-Zeitung.  Bfk.  7—12.  1880.  Wien 

1880.  8" 

B.  Aecademia  dei  Lincei  in  Kom.  Atti.  Anno  277. 
8er.  8.  Traaeeanti  Vol.  IV,  Fa«c.6,7.  Roma  1880.  4«. 

DaatMlia  OMaOaok  Ar  AatkngiAugia,  Xthao- 
logia  «.  VigMddflM*.  ComipoadeBi.Blatt.  Jg.  XI, 

1880.    Xr.  10—12.    MOnrhen  1880.  4 

Denttche  Bundtoliaa  fUr  Geographie  a.  Statiitik. 
UerauagLH;.  von  K.  Arondta.  Jg.  U.  Hft.  11,  IS. 
Wien  1880.  8». 

Alim  nnttr.   Organ  Ar  Hoclisehnleo.  Jg. 
Nr.  2^-  52.    Wirn  ispo  4'. 

Berichte  ilpr  (icutsihcn  clKmisrhen  G^ellächaft. 
Jg.  187S).  Nr.  1  —  19.  RpHin  1879  8». — Jg.  1880^ 
Nr.  1—19.    Berlin  1880.   8".  [gek.J 

Onrteniaim.  Allgemeine  Monateeebrift  Ittr  dent- 
MÜM,  mniMlia  n.  aobweiserijche  Oartan.  n.  Blonea- 
knnda.  Hng.  t.  E.  Regel.  Jg.  1880.  Stuttgart 
1880.   8».   [g'k  l 

Index  medioni,  a  monthly  clasF>i'i*.>d  rpcord  of 
the  corrent  medical  literatare  uf  the  world  ctjtnpilvd 
ander  the  mpcrrinon  oi  John  S.  Billinge  and  Ro- 
bert Flatebor.  Tel.  11,  Nr.  1— 18.  NewTorlc 
1880.  8«  [g«'k.! 

fatonunn's  HittbciluogOQ.  Ih^^;.  v.  K  liehm. 
26.  Bd.   1880.   Nr.  6—12.   Gotha  1880.  4*.  [gek.] 

OtatMha  OaMllMk  f.  Xatu^  n.  TUkarkutda 
Ortarim.  liittbeilsngen.  Joni,  Aagnet  1880.  Toko- 
hama  1880.  4«. 

Verein  i.  Beförderung  d.  Oartenbaaei  in  dn 
Xgl.  Preuit.  Staaten.  Monataiehrift.  Jg.  28^  Nr. 
6—12.    Berlin  ItiSO.  6^. 

Vni»  loolit.  0>MllMi.  !■  ftaaktet  a.  K 


Oer  Zookgiwihe  Garten.  Jg.  ZXI.  Nr.  1—6.  Frank- 
ftnrt  1880.  8«. 

Kail.  Akad.  d.  Wiisenseh.  in  Wien.  AnM^er. 

Jg.  1880.    Xr.  11  —  28.    Wien  1880.  8« 

Barkow,  Hans  Carl  Leopold :  Comparative  Mor^ 
phologie  des  Menschen  und  der  mcuschcnahulicben 
Thiere.  Theil  I.  Graiftwald  1875.  Theil  II,  III,  IV, 
V,  VI.  (Mit  Ta£)  Bnelan  1862—68.  Fol.  —  Die 
Terkritamnnng  der  GeOaee.  (Mit  Taf.)  Bradm  1869. 
Fol.  [g.k.| 

K.  Dauake  Vindenik.  Seltkab.  in  XopeihafeB. 
Oversigt  over  diif  .Selskal  rt  l  oi  handlinger.  1871  Nr.  S| 
1872  Nr.  1.    Kjebenbavn  1871,  72.  8<>. 

TidaiutaMtbbikvtlmCbMUiin.  FttAtai. 

lingpr.  A.ir  187!>.  Chriatiania  1880.  8*.  —  Collet: 
MfiUlclfl^i  r  nwi  Niirifes  Kiske  i  Aarene  1875 — "8.  107  p. — 
Sfliu'  iili  r:   l'!iiiiim<.luiriskr'  I 'nilrrsotfclscr  i  ^o^^lrl'  Ber- 

feul:'!-.  IJ  j.       S I- Ii  ü  _v  1)1 :  Sn|ipliTiiriit  t;I  II  Sichkia 

Jnunu  riilin  inM-Ttornrn  .Ntirvi  Lnrnniiii  !•  ii.^riouiu>  I,  II.  {He- 
mijilfra.  Itrthuptrrn  v'  '  ■i!'i,i,(ria  i  7ii  p.  —  GtilJberg 
og  Waage;  Um  d«u  ilj<>uii»ke  Attiiiitet.  44)  p.  —  Ualtll: 
Om  NonrMiiua,  et  avt  tu^  BMtaL  4  p.  —  Hiortdahl: 
Nogle  Foinfaidmer  tf  de  enniike  Tumidikalir.  1B  p.  — 
i(L-  .Vi-thiTsvoolmire  Sehe.  6  p.  —  Lieblein:  Xotiro  snr 
les  mnniiiiKMiM  egyptiens  troard«  en  üanlaigiie.  M  p.  — 
Hang;  Volii^mui  oif  de  Sibvlliuokc  Orakler.  SS  p.  — 
Hiortdahl:  <>u  Aniinoiiiiini  Im^i'riip.s  i-hroroallL  2  p.  — 
CoUctt:  JAyMHKS  iMTreyrinui,  Cull.  2  p. 

Oeological  Surrey  of  India  in  Calcntta.  Fa. 
Ueontologica  Indica.  Scr.  X.  Indien  tertiary  and 
poat-tartiiiy  Tertdnata.  ToL  I,  4.  Lydekker: 
Snwlemenfe  to  cnnia  of  nmlnanla.  5.  id.:  Siwalik 
■nd  Narfaada  praboeeidla.  Calentta  1880.  Fol. 

—  .  Si  l  Xlll.  Wftftgen:  Si«lt-ii*tif;o  foBüils. 
I.  Rpoductus-ljaitstiiiip  Iriüsil».  2.  Piscco-Ct-phulopoda : 
Supplement.  Gasttrupuda.    Calcutta  1880.  Fol. 

—  MMMira.  Vo|.  XV,  Pt.  2.  CakntU  1880. 
8*.  —  Grieibaeb:  Geeiogjr  oT  the  Bemhala  ead  TivMd 
coelpiddi.  61  p.  . 

 Vol.  XVII,  Pt  1,  2.  OaleotU  1880.  8*. 

—  Blanferd:  OcohigjorWeMmahid.  810p.— Wjnne: 
Tian-Indn«  estewAm  of  fb»  Faqjab  mit  ranga  9S  p. 

-  Ricrilv.  V„l.  Xn,  Pt  4.  Calcutta  1879.  8«. 

—  Vol.  Xill.  l'i.  1,  2.   Celcuttft  1880.  8«. 

Naturforich.  Oei eUeeh.  su  Halle.  Abhandlungen. 
Bd.  XV.  Ilft.  1.  Hftllf"  1880.  4".  —  liurnunster: 
<  V jJial'rC'K-iH'i  ii./Vii;//riici/ri';i.v,zwi'i merkwunlisc  Urlhüptercjj- 
tiultmigeii  der  Fiiuiia  .Vri-'iMiin«.  p.  I-  2U.  —  Si  himperr 
Die  Vegetatiori»fir>ta!if  vnn  J'rosopanche  Burmeixtrri.  p.'2l 
—47.—  Kraus:  L'eU-r diu Wasservertheilung iu der rHuiiza. 
U.  DvZellMft  and  eeiae  InbaUe.  p.4»— UKH—  Straeeeri 
Dibir  ^  GrudbeiHrigBugen  der  ecdiB  Loceaodoa.  p. 

Aead.  dee  BdaaM»  d*  HO».  Gomptee  nadna. 
1880.   I"  Senieatre.  Tonne  90.  Nr.  21— 28  et  TaUe. 

rari»  1880.  4*. 

  1880.  II-*  Senuilre.'  Tone  91.  Mr.  1 

—26.  Paria  1880.  4'>. 

B.  IMttNl»  LoBbttdo  di  Man  e  Leltwe  in 

XUlMld.  Mamcie.  Vol.XIV.  Fasel.  Milano  1880. 4». 

—  Rendiconti.  Ser.  n.  Vol.  Xn,  ililano  1879.  8«. 
8oc.  Toioana  di  Soiense  natural!  in  Piaa.  Pdh 

eeni  ra-beh  di  14.  Norembce  1860.  Ptia.  40. 


üiyiLized  by  Google 


«2 


(Von  15.  Jumr  Ui  16.  Febniar  1881.) 
Vnmm  Xunab    AanluAv.   HL  IVom* 
IMO.  8*. 

KaUterial-CommiMioii  rar  Vvtant«hiii>g  dar 
devtMh.  V aen  in  Kisl.  ErgebnisM  dw  BBobachtonga- 
«Utioneo  an  den  deutseben  SlkatMk    Jf.  ISBO.  Hft 

VII,  Vni.    Berlin  1880.  8«. 

ObCfbOOk:  An/ifhung  und  Alistosauag  zweier  in 
eine  FlOsaigkeit  tauchender  Körper.  Sep.-Abdr.  — 
BaamkoDg  Aber  die  dorcb  Strömungen  einer  ungleich- 
müaif  arwärmten  Flfiaaigkeit  fof^jeftthrtoD  Wlnn** 
mmgm.  'figp.-Abdr.  —  Ueber  dii  Rdbog  in  finkB 

SlBaBipltpitsoberflächcn.  5sop,-Abdr. 

Medioinitch-naturwisientchartliche  QeaelliehKlt 
m  Jena.  Denlischriftfu.  Bd,  1,  AlifKlg.  2.  Mit  Atlas 
Ton  20  Taf.  Jena  1880.  4».  ■  HutH  kel:  Hüs  .\vstem 
teMedmieii.  p  sm— 4>72. 

K.  K.  Osologiacsb«  Eeiohaanitalt  in  Wien.  Geo- 
logische Gruben-Kevier- Karte  des  KohieuWkena  von 
Xaplitfr-Dax-firIx  im  aordwMUioben  Böhmen.  Nach 
te  awmtoa  Anfhalmiea  «ntwwfai  und  heranagegeben 
m  M^iaricliWott  Wm  1880.  FoL  — 
«Vitt  nr  gMloginiMn  Grabeft-Beriw-Karte  von  Hain- 
*i«h  Wolf.   Wien  1880.  s«, 

Hertwig,  Oaoar  n.  Kichard:  T>m  N'crvensystMn 
und  diu  Siiiin-MirgHue  dvr  Mcdusun,  hf'tymfi  1878-  4'. 
(10  Taf.  i  ■  Der  Urgaui»mus  iltT  MeJusuu  und  »eine 
Stellung  zur  Keiniblättertheorio.  .Jeuiil878.  4".  iSTaf.) 
—  Die  Actinien,  anatomisch  und  histologisch  mit  be- 
sonderer Berücksichtigung  des  Nervennmakelsystcnu 
nateniMiit.  Jena  1878.  8«.  (10  Tut.)  —  Die  Ccwlom- 
dMoriau  Y«iHidi  «an  EAltonqg  dm  utUmn  K«im- 
UatlH.  3m  1881.  8«.  (8  TtL} 

Slrtwtg,  Onar:  üelMr  du  Ztlmsyitem  d«r  Am- 
■UlliaiUnd  Hcini'  Bedeutung  ftlr  die  rienese  dei>  Skelets 
gar  Mtmdholili'.  Anh.  f.  mikrusk.  Annt.  Bd.  XI, 
•Snpplcm.  Ifiinn  1874.  8°.  —  Die  (  lKnir<if.'ii<itli'-ri. 
ihre  An.ntornif,  t^ystoiuatik  u,  Kntwicki-luiitrhgcecluLhte. 
Ja»  l^'Hi.K    h''  "  (6  Taf.) 

Bertwig,  Eichud:  Ueber  Mikrogromia  loeialU, 
eine  Colouie  bildeude  Honothakmie  des  sÜMen  Wassers. 
Anh.  L  mikroakty.  Annt.  Bd.  Z,  Sopj^eni.  Bonn 
1874.  8*.  —  TJebw  BUtoopodMi  a.  dmätllMB  nnli*. 
ilnimäit  OiigMiinnen.  Ibid.  —  Zur  Histolo^e  der 
RadiolutoB.  Leipzig  1876.  4i>.  (5  Taf.)  —  Der  Orga- 
nisinuB  der  Radiolarim.  .Icnii  1879.  i''.  'IM  Taf.)  — 
Ueber  den  Bau  der  CtLiioiihuri  n.  Jena  lh8il-  8*. 
i  7  Tnl.  —  ItemerkuDgt-n  zur  ( trgHiii^iit luii  und  ^yste- 
niati.tchen  Stellung  der  Foraminileren.  Sep.-Abz,  — 
Ueber  />p/W/jrc«*  mfdiuoide».  Sep.-Abz.  —  Ueber  den 
Bau  n.  die  Entwickelang  der  Spirochouta  gtmmipara. 
SBp.-Abz. 

Snrit^  Banunn:  y«rgi«obendeDnt«raaohaiigai 
(IImf  Bav  nnd  Ebitwlelnfauig  d«  Stoobila  dar  Hodg- 
Uana  und  der  Legescheide  dar  gritam  Baoadmaik«. 

Steert.   Königsberg  1874.   8*.  —  AHartbumsftiMle 

in  WeHtpreussen.  Sep.-Abz.  —  Ktnigi  .Vlti  rtli  nii-fii!  de 
in  O-stpreussen.  Sep.-Abz.  —  Beitrage  zur  Ktiuitinss 
der  in  d<Mi  i«tpreu»sis<"hcn  Silurgcfichiibcn  v<irknm- 
menden  Ceplutlopüdeu.  Si'p.-.\hz.  —  Ueber  einige  ost- 
prvaasiscbe  SilureephuloiKHliMi,  Sep.-Ala.  —  Ueber  das 
VerwMihanngaband  der  Vaginalen.  Sep.-Aba. 


GNnniti,  Fnuu  Bogta:  Stadien  aber  IDaant- 
IlNwioinorpboaeii.  Disaact.  Btattgwt  1878.  8«. 
Ueber  einige  GrfiaaaUaftr  dai  alaliriaBllaa  Bmafaiigaa. 
Sep.-Abz.  —  Znr  ^j^timuHk  dar  Pawria«erphBia«. 

Sep.-Abz. 

Hoppe,  0. :  Tlioorctische  Erörterungen  uIrt  die 
Zwillingswassorsäulenpun-.jH'niniKönigin-Murienschachte 
bei  Clauüthal.  Sep.-Abz  --  Nai  htnig  ijjuu,  Sep.-Abz. 
—  Zwei  neue  goniomttnsrhe  t  ormcln  nebst  niagram- 
men.  OUhbOwI  1880.  4".  —  Beiträge  zur  Geschichte 
der  Erfindungen.  Lfrg.  1,  2.  Clausthal  1880—81.  8*. 

The  resonroe«  and  »ttractions  of  thc  territory 
«f  DUk  Fnpuad  Iw  tba  Utah  Bonrd  of  IM*. 
Ouhft  1879.  8*.  [QeaehaBk  dea  Bn.  Goiwd  C. 
Ochsenius  in  Marburg.    M.  A.  N.] 

Blasins,  Wilhelm:  Ueber  die  Gesetzmäayigkeit 
in  der  (iewichtsabnahme  der  Lepidopteren  von  dem 
Zustande  der  auHgewnrhsenen  Raupe  an  bis  zu  dem 
dea  entwickelten  Schmetterlings.  Sep.-Abz.  —  Bericht 
über  die  21.  Versammlung  der  deutschen  Ornithologen- 
Geaellschafl  zu  Braunschweig,  20.  —  23.  Mai  1875. 
Bmioaehwaig  1876.  8*.  —  Die  Nanau&teUiug  dae 
Hanogl.  MtHtlilaiorfwIw  Ummma  m  Braiuiaehvalg. 
BHHU8akwa%  1879.  8*.  —  Jahresbericht  dea  Tanfaa 
IttrKatnnsisaaasdwflniBrainiadiweig  1879/80.  Bnoa- 
schweig  1880.  8".  —  Sitzungsbericht  de»  Vereins  för 
Katurwissenschafl  zu  Braanaohweig,  Män  1880.  Sep.- 
Abdr.  —  Mittheilungeu  aus  dem  *Mtii'f  **—  Oirtaa 
ra  firnunsohweig.  Sep.-Abdr. 

(Fortaetsiukg  folgt) 

ItteZI.  allgemeineToiiwinnilimg  derdimtsohBn 
fltwwIlBflhaift  ftr  Anthropologie,  EUunologto 
und  UigraoMdite 

in  Berlis  sna  5.^18.  Augnat  1880. 

Vnn  I'rnfi's.scr  !>r,  0.  F.  Fraas  in  Stuit;.'an.  M-  A.  N. 

Selbst  wenn  die  iX-utache  autluropologiscbe  Ge- 
aelbabi«)  ooeii  kein  Terdianat  am  die  Wisaanaehrfk 
anfauwalaaa  hitte,  wenn  noch  keine  Statistik  der 
ffflrpnrlmMhalfenhuit  dea  daatacben  Volks,  der  Farbe 
dar  Haare,  der  Aqgeo,  dar  Haut,  noeb  keine  Tar^ 
gleicfanng  der  SdridafanMaae  der  begrabenen  Genera- 
tionen mit  den  lebenden  naa  vorligen,  so  könnte  ihr 
dee  Terdienat  nidit  hoeh  ganitg  nngeraehnel  vardaB, 
das«  es  ihr  n:eliui!r.  rine  allgemeine  Ausstellung 
der  vorhandenen  Uchte  der  deutschen  Prae- 
historie  zu  Stande  gebracht  zu  haben,  die,  «na 
wenigstens  die  Allgemeinheit  der  Auastellnng  anbelangt, 
io  der  That  nichts  zu  wünschen  Obrig  Itsst,  Weill 
bildet  seit  einem  Jahrzehnt  die  Theilnahroe  an  der 
•nthropologiicben  Gesellschaft  ein  unsichtbares  Band, 
welobes  die  aerstrenten  Sammler  und  Forscher  im 
Beicke  nntersinander  verbindet,  aber  noch  nie  war  es 
den  Einaalaan  in  giaiebar  Weiae  ana  Bewnaataein  ge- 
koauieo,  daaa  nVe  &  ringe  Tarlhailten  Sammlnngen 
aus  den  Hölilen,  Mooren,  Grftbem  and  Trümmerstitten 
■naerae  Vatirkndaa  doeb  nur  Ein  greaeaa  Ganaes  bil- 


Digitized  by  Google 


63 


den,  ia  wddtem  licli  ein«  mehr  aJ*  t«n«*ndjAlirig« 
Galtnrentwiflkelaii^  d«t  d«atB«h«B  Volkse 

spiej^elt.  So  konnte  es  denn  nicht  fehlen,  dam  di« 
XI.  VerMmmluDg  deatacher  Aatlmpokigm  i.  J.  18d0 
•Da  Erwwtufaii,  «rieb«  truw  tob  ihr  lugUi,  im 
vr>II^•.ll  ?\rasff  crfillltp  nnd  in  der  Rfilie  dt-r  Vi-r- 
HunmiaDgen  als  die  weiUo«  glAozendste  und  grosa- 
artigata  Zoaammenlnmft  daattht  TVat  obas»Un  Jade» 
ilif  IIaii]>tstiiilt  de«  deutschen  Reich»  mit  dem  vollen 
ülaoze  dea  Mittelpanktea  dentaehar  Caltor  und  deat- 
adiar  WiaMnahaft  entgegen,  Ueodato  glinaMo  Jadaa 
die  wRhrliafl  kaiserliche  Pracht  der  wiFsenscliaftlichen 
Institute  and  Moaeen,  ao  machte  vollKuda  die  Aua- 
ataUiBfr  daa  Btatea  ud  SdAHten,  ww  ia  Dantadli- 

lands  nfffntÜclieu  und  privaten  Sammlnngen  verthrilt 
ist,  über  die  Dauer  der  Versamuiluiig  aber  in  ikrlin 
vereinigt  war,  die  Brichahaaptatadt  im  yoHatan  fliant 
des  Wortes  zum  Mittelpunkt  (reii'tigen  Schaffens,  awi 
bedeutangSTollüten  wisaenschafÜicLen  Centrum. 

Wt  besonderer  Belnedigang  sah  aach  Jeder  die 
Anerkennung  dar  Leiatongea  dcntaeher  Anthropologen 
aeitana  der  preualaeben  Staatsregiemng,  welche  durch 
Ihrm  BtaatS8«cret&r  die  Tereamniluag  eigens  begrünnen 
Kaati  and  aamentlich  aach  aeitena  der  Mitglieder  daa 
Kaiieriianaea,  indeaa  der  dentache  Kronprins  daa  Flro- 
taktorat  aiier  die  Ausstellung  zu  abemehnien  geruhte 
nd  «iadariiolt  ia  BaiglcitaBg  aaiaer  hahaa  flamahlia 
die  AanteDaag  baiiditigte.  Trag  mM»  kohe  aad 
höchste  AnackaoMMliig  wesentlich  sam  Aasseren  Glans 
aad  aar  Badaatnag  dar  aathropologisohaa  BeatrelnuigaB 
ia  der  MkntliekaD  MaiaaBg  hei,  ao  ymM  mteh  die 
Versammlung  seihst  in  ihrer  wiaaenaehaftlicheu  Arbeit 
ia  allaeitig  bafnedigcflder  Weiae.  «HabeB  wir  doek, 
drfekta  aick  dav  Vamla&d  ki  msmt  SrOftnnigarade 
aus.  anter  den  2100  Mitj^iidnil,  dir  im  dputschen 
Vaterland  axiatirea,  ainaa  ngalaiasig  arheitanden 
Kdiper  kergeateOt,  dar  varaakiadeii  wo  daai  AikaÜaD 
der  Waaderrersammlungen  in  der  Continuit&t  dm  Ar- 
beit and  der  Begelmiaiigkeit  des  Fortachritta  aioll 
kdhdat  MH  Hdfe  ömm  arkeitaadaa  Unpan  «vrda 
aaalekst  die  Fählung  mit  den  angrenzenden  Ländern 
adt  SkaadiBavien,  Frankreich  und  der  Schweis  hei^ 
fMkellt,  awiaakan  walekm  ISmUan  daa  daaliAa  I^ad 
■och  wie  eine  gros««,  wcii^se  Karte  lag.  Die  Reanltate 
der  lOjAkrigen  Arbeit  besteben  jetst  in  der  Selbet- 
aUhadigkaK  aad  IVidkaifc  dar  dastoflkaa  Aftklatetlat 

wahrend  sie  zuvor  jahrelang  nur  im  Schlepptau  tob 
SIcandinavien  oder  Frankreich  war,  deren  Systeme  als 
wamgAmk  waA  Ar  Dentaohland  galten. 

Bachen  wir  den  rciclilich  gebotenen  Stoff  der 
Ikgaaardnnngun  und  wisscnschaftlicben  DiakaaeicHien 


woialiaia  Zwtaokinfiüla  mafailaek  aaterkroekaB  oder  ia 
andere  Bakaaa  gelenkt  wurden,  und  begiaaen  wir  odt 

der  reinen  Anthropologie  oder  TieHetdit  beeser 
gesagt  dar  Soauttologie,  ao  iat  in  anter  Lkne  aof 
die  Bektvolle  Bantoihtag  der  aeaeateB  Arkattaa  ia 

(lieum  Gchictr  (lurrli  den  rastlos  thätigen  General- 
aekret&r  J.  Ranke  liinxuweiaeu.  Er  beaeiohnet  daa 
wrihaaene  Jakr  ab  da«  WaadOfnaikt  bi  der  iHnaa- 
schaftlichen  Darstefaniig  dar  allgemeinen  anthropologi- 
soben  Reaultate,  kvklfgilUllt  dnrcb  die  Arbeiten 
T«  BbokoSV  {daa  Rragawiekt  dea  McBadusy,  Bikarla 

(CauJa!ljilduni?f'n  Iicim  MiTisclien''  nnd  Virchnw'g  (Be- 
obachtuogeD  an  anthropoiden  Affen).  Diese  Arbeiten  der 
deotscken  Aatfarapobgie  treten  der  Tiel&eh  kaUaMaa 

popnlarisirenden  natnrphilopnphisclien  Richtnng  ent- 
gegen, weksbo  sich  i'ulschiich  mit  dem  Namen  üarwia'a 
diokt  BieniMk  aiad  wir  weder  kMokligt  eialMk 
dw  Satz  auszusprechen,  class  das  Gehirngewicht  nnd 
getätigt]  Befilhigung  gleichen  Schritt  gehen  oder  daas 
ein  groBsea  Gehirn  einen  geistig  befähigten,  ein  kUihw 
leichtes  Gehirn  dagegen  einen  stiefmütterlich  aasge- 
statteten Menschen  bezeichne,  noch  ist  ea  erlaubt, 
patholugische  Zustände  wie  die  dar  lBkroo(|ikBlio  ab 
Markmale  früherer  Generationen  ananaehen,  vaa  denm 
sie  unter  Ueberspringen  zwisehenüegender  Generationen 
vererbt  wiren.  Zu  solchen  pathologischen  ZustJUiden 
zKUen  auch  gewitae  flaadalfertaltaab  die  beaondera 
geeignet  sind,  „anter  paekfladar  7ona'  ab  «a  fki^ 
riscbes  Erbstück  des  MeaicfaeB  bezeichnet  m  werden, 
die  ab«r  ia  Wirklichkeit  auf  krankJiafia  ProoeM  ki 
den  ftukma  Bndangsepochea  daa  meneohKeken  Laibaa 
zurückgeführt  wurden.  Mit  Rücksicht  auf  die  ge- 
narat^  Arbeiten  begrüait  die  Oeaellschaft  diiMe  Rioh- 
tiHDig  ab  dea  VorlKaftr  der  daAaiiirea  Oskn  wkiduag 

dar  ia  den  1<  '^ffn  .Tuliren  aufgelebtrn  il-'f/niatisirenilpn 
Hatmjkiloeopbie,  welche  den  Fortscliritt  der  exacten 
HabnrwbaaBaekaft  Yiekaakr  gakamt  ab  gafttdert  and 
kt  der  Aclitmi;^  rler  ileiikcnden  Geister  vielfach  tief 
güeLidigt  bat.  In  diesem  Sinne  verliefen  denn  aach 
db  IFeikaadlvBgiB  flkar  Aaatoaibf  vabka  ibkA^pw 
WeiFf  hl  einer  besonderen  Sektionssjtzung  vor  der  all- 
gemeinen t^itsong  vor  aioh  gingen.  Profeasor  Kupffer 
(Ktaigikerg)  awekto  fai  danalkMi  aaf  daa  beaondaia 
Gaumenhüdung,  torns  palattniis,  anfinerl<B.a>ii,  ilie  er 
bei  G&  %  alter  prenssischer  GrabschAdel  aus  einer 
QnioHtto  von  Gerdauen  beobachtet  hat,  wikrend  ab  , 
SB  kaBtigea  Sch&doln  hei  höchstens  HO  %  su  atbm  iat. 
Ebeaao  neigte  er  sog.  ZapfenzAhne,  tlieila  zwischen  aa»> 
malen  Zshaea  eingeaohaltet,  tbsila  hinter  den  Schneida- 
zthnen,  wie  bei  Hasen  und  Kaninchen,  mit  denea  ib 
fibrigena  nicht  in  Eine  Gruppe  sa  atellen  sind;  mllto 


uiyiiized  by  Google 


«4 


Bu  d«a  B«ptilien  bimlMteigeii  uod  ein  Uabtnpringan 
gauw  BaOta  dw  gBytüf  umAmi.  ü«b« 

die  iiMiiadlliflhlllOuidn^hi1dtin;^i-n  ^'npr  mnn  vollkommen 
ainig,  dlM  lidl  dto  BUdun^  überzähliger  Wirbel  nicht 

den  11  i  ■!  iljcipzig)  als  Ecker'schen  SchwRnzfaJen  zu 
bezeichnen  vonchlng.  Bartels  (Berlin;  hatt«  gefuii- 
dn,  daaa  in  daa  lOtnOHMaa  der  Leopoldina  Carolina 
urhnn  von  1688  der  erat«  bekannt«  Fall  von  Menschen- 
achwäiu«n  bezeicluiet  ist.  —  Daai  die  kraniometriache 
CoBferens  glmch&Ils  in  Sektionen  behandelt  wurde, 
verstand  sich  von  aelbat:  bei  firflheren  Versammlnngen 
ra  Jena  und  Mfineben  maehte  die  „deutsebe  Uneinig- 
keit" der  Fachgelehrten  stets  einen  peinlichen  Eio* 
draok  und  laagwaUtan  aich  während  dar  «tanrtanUingin 
Verbandlungen  die  Ethnologen  and  FMUatmUnr, 
««lebe  den  kraniologischen  UntersnchoogeD  gema  aiis- 
«ialMHi.  Kollmann  (Baael)  dnag  «nf  Pridomiiig 
alaaa  Ceaten  Progranuna,  an  BaaMBtlieb  mit  den  Fran- 
MMB  verhandeln  zu  können,  welchen  die  Ihering'sche 
Gnndliaia  immer  noch  adeplorKble"  «ncbaiiM.  Im 
EfamnUndain  mit  KnllmMm,  Hb  und  Tlrohow  wnde 
die  auf  der  Mümlieuer  A  crsttüimlung  acccptirte  Hori- 
eoatale  ala  Mflnohener  Urondlinie  iOr  die  deutsdie 
Ifaemaithed«  »Bgwmmmeii,  wobei  adbatradand  die 

Firilitit  (iripr  Minorität  in  keiner  Weise  bew'hriiuk! 
werden  solle.  Ueber  die  Messung  der  Uöbe  der  Him- 
kapad  wmidte  eieh  ffoHwean  fifeadber  der  Sehaaff- 
luuiM-n'snliiTi  AiiRchauung  fftgta  das  Messon  zwi-i  m.t- 
schiedeoer  Ubhen,  stets  die  §eiM  Höhe  des  ScbAdela 
in  Betnwbt  meiheiid  md  Terwelvte  aeib  dagegen,  dMB 

hei  den  Verhandlimgen  üTmt  ein  gemeinsame»  Meta- 
ver&hren  mit  dem  Ausiande  die  deutschen  Anaehau- 
flugan  von  eiiwni  Depwiirten  vertreten  worden  esMB, 
welcher  die  jfeläafijjen  deut-<clien  Maaase  nur  theilweise 
anerkenne,  in  l-'ulge  dea&en  erklärte  Schaaffhaasen,  daas 
•r  davon  abetebao  warda,  die  Tarbaadlaiigen  sur  Bar> 
beifOhrung  «ner  internationitlr'n  MHussmethode  weiter 
zu  führen.  Hiermit  ist  die  tinindiage  einer  deut&chen 
Kraaiomatrie  gegeben,  die  unabhüngig  vom  Auslande 
aelfaeteUUidig  ihre  Wege  gebt.  Stieda  and  Krause 
InApfen  daran  den  Wunsch,  dass  durch  den  Voratand 
der  GaeeUsohaft  eine  Anleitung  zur  kraniometrischou 
Untaraoebnag  und  ein  Handbuch  der  Anthropokgie 
beranagegeben  werde. 

Den  Schluss  der  kraniologischen  Mittheilungen 
md  swar  in  der  aUgameinau  Sitaung  bildete  Knp&r 
mit  einer  eleganten  DaretelhiDg  dar  Oattmog  dee 
Grabes  von  Inianuel  Kant,  „auch  eine»  Heroen- 
gtaba",  und  mit  Vomigoiig  des  Gypaabguaees  vom 
Sobldel  jenee  Oewaltigiik  im  Baieh  dar  Oo&idnii,  d«n 

und  Naahwolt  varelmn.   In  hOcbt  apiiniMiiir 


Waiae  wurde  die  Rekognoacirung  des  Schädels  ge- 
■eUldart.  über  deeaeo  UaaUtK  hain  Z««iAi  aain  Iman. 

Der  bei  Kant's  Tode  einzig  noch  vorhandene  lintein 
Eokaabn,  der  in  Folge  einer  atarken  Wölbung  dar 
Hdmn  SoUlfli  aaj  imueüiaube  Sehldai,  ein  Abweieben 
<\pn  Xnitenbeins  nach  links,  eine  hohe  rechte  Schulter 
und  die  Verwachsung  des  3.,  4.  und  5.  Brustwir)>el8 
an  dem  an  dam  Schädel  gehörigen  Skelet  laae«n  bei 
Vergleioboag  der  Kaat'schen  Todtenmaske  und  der 
Zeugniate  der  AUmsgenoasen  kein  Bedenken  wegen 
der  Aechtbeit  aufkommen.  Krmniokigiai^  i&llt  der 
18S  mm  lange,  ISS  bohe  und  161  breite  Schädel  in 
die  Rubrik  von  HSkler'a  aannatiaob-taraniaober  Hiacb- 
ftrm,  ohne  im  Allgemeinen  irgendwie  zu  imponiren. 

Auch  nach  dar  etbnologiaobas  Richtung 
wuden  die  Sefaidel  vemondet  Kollmann  (Basel) 
ging  zunächst  von  dar  nun  auch  in  der  SchweiT: 
voHandetan  Statistik  dar  Augen-,  Haai^  and  Bant- 
ftrbo  ans  «nd  legte  eiae  Karle  der  Bbmdan  oad  UM- 
netten  vor.  Die  Vertheilung  dieaer  swei  Tfpe"  ^"^'S^ 
dam  gleichen  Geeets  wie  ia  DenteeUand,  so  daas  die 
Karte  gegen  BBdwi  dnnlrtar,  gegen  die  Nndgnnao 
heller  wird.  Auf  Grund  der  Statistik  eohllilii  ii  der 
Yerichiedenheit  der  Blonden  und  Branrns  wirklieb 
edraiedw  IKrtereoUeda  an  Grande  an  Qegen  md  der 

Rlniti  zwischen  Basel  und  fv.:)iiifr!i!iiiifn  iilin'.icli  «'i>'  es 
irOher  schon  vom  Main  ausgesprochen  wurde,  nicht 
bhw  eine  poKtieolie,  eondera  eme  wMtK^b  ethdaeha 

Grenze  zu  liildcn.  Aber  trofz  alli  r  GegensÄtze  inncht/' 
man  sich  drastisch  dahin  auadrücken,  dass  man  einen 

blonden  Bemers  ansieht,  wi<>  mnii  d^n  brünetten 
Meokknburger  und  den  Wadtiäuder  als  von  Liuerlei 
Stanm  an^gnbiaid  betraaht«  may.  fai  Ueaden  tyfn 
ist  Kollmann  geneigt,  eine  blauäugige  Gestaltung  von 
der  grauäugigen  mit  hellem  Haar  iw  unterscIieideB 
md  die  BevßUcenuig  Dentachlaads  und  der  flehweii 
anf  eine  bgranno  nnd  iwai  Uonda  Staaunfsrmen  avrtde- 
snftbreo. 

Ein  Anderes  ist  nun  aber  die  Geatalt  des  äch&- 
dels,  von  dem  «r  vier  Typen  rufaridrt,  die  woU  eonet 
auch  unterschieden  und  wenn  auch  mter  anderen 
Namen  als  typisch  bezeichnet  worden  «ind,  1.  Die 
Beihengräberfom  (Ednr)  in  Frankreich  kymmrisclMr, 
in  England  angebiehalseher,  von  HSidar  germanisehar 
RAliial  genannt,  neuerdings  auch  in  E^thlaud  nach- 
gewiesen. Der  entschiedene  Laagtehldler  mit  den 
rnadUehen  bohen  .\ugenhaMen  Iwt  eine  bervortretaado 
Nase,  bohen  Oberkiefer,  langen  und  schmalen  GaumSM 
md  wird  als  leptoproeope  Foim  der  DoUcboeepbelin 
von  «iner  swoiten  doUebooepbalan  Form  der  idiimne 


Digilized  by  Google 


«5 


gerundeter  iat.  l>ie  Stime  breit  mit  stark  entwickelten 
B»— Iwgn.  in  Bmtekt  tiMg.  EOm  Bannt  AaM 
8ehidel  Ho^ljTräborfonn,  His  und  ROticneyer  Sion- 
tjjm,  die  Engl&oder  die  «It  britische  Form,  die 
RiiwiiMi  dim  Mnotliigar  FmiB.  Latatew  «eU  ntt 
CnrtH'li*,  ^ti  tV.f  S.-hliiKHfnlitcnin;?  Hroca'»  lautet,  die 
Gallier  wären  durch  die  iunwaDÜenuig  der  atnmpf- 
■HigMi  OannuMD  in  ihrer  Numllnge  beeintriditigt 
worden.  Die  weiteren  beiden  Typen  gehören  der 
Ür*ehycephalie  an:  Flache  Schl&fen,  kurz  abfallende« 
HiMtwhao{|it,  \ire\te  und  kurze  basale  Flilche  und  breite 
Stirn  eatapiioht  den  wendiachen  und  «laviicbon  Brachy- 
ce{>haleo  Tinhow't.  Setzt  sieb  an  diese  kurze  Uim- 
sdulc  ein  niedriges  Gesicht  mit  weitausgelegten  Joch- 
bSgcn  und  niederen  Augenhöhlen,  so  hah«n  vir  dia 
chamseproBopcn  Brachycephsleo,  wlhrend  dfe  andere 
durch  ein  hohes  Gesieht»  hoch  aufgerisaene  Angen- 
hfiUaa  und  kng  baitwiwUode  Vwm  unter  einer 
Birakspaal  mit  stark  gebMohten  fleUilha  und  g»> 
rundetem  Hinterhaupt  den  loptoproMijM  n  Brachycephalen 
(Eekar'i  SehwuiwmldConn,  His  und  Rfttiinejrer's  Di- 
MBlnfbviD)  iNBelcfaiwt*   INms  !^fpeB  gsban,  soImM  lia 

in  Mehixalü  vorhanden  sind,  den  etliiiiüclii-n  Aii'ülnick 
«nar  fiatfilkeraiig  ab,  ohne  daas  auf  die  Jürscbeinangen 
dar  rngaaOm  and  OrtiMgnatUa  (anf  die  man  Mhar 
wohl  allzugroBses  Gewicht  gelegt  hatte)  grosser  Werlh 
gelegt  werden  dOrfte.  Plrognathie  ist  kein  ethnischer 
Chacaklar  md  fiDdat  skli  itwao  hta  naden  Natu» 
Völkern  al«  bei  der  weiBsen  RasBc,  ebenso  liei  dem 
modernen  Geschlecht  als  bei  den  lAngtt  vergangenem 

Hatte  Kollmann  sich  entschieden  anf  den  Boden 
gestellt,  dass  er  keine  typache  Verftndemng  des  Ske- 

Klimaa  statuirt,  so  war  Ranke  peneigt,  an  der  Hand 
einer  statistischen  Karte  von  ItAj-ern,  auf  welcher  die 
orifitfaplliehtiga  Jugend  nach  dem  UntandaMa  mA 
rehermiifts»  ihrer  Leibesl&nge  verzeichnet  war,  zur 
ikigründung  de«  Satze«  zu  benutzen,  da«8  sich  der 
MsMch  an  seiner  Körpurgrösse  vorwiegend  als  Geschöpf 
safaiea  Bodens,  auf  dem  er  lebe,  an  arkennao  giebt. 
Der  Umstand,  dass  die  auagebildetate  Kleinheit  des 
Körpermaassas  aqgleich  mit  der  hddisten  Kinder- 
atM-Wiahkaift  üiaawmanflim,  bewsbt  ihm,  daas  gewisse 
yttologiwihe  KoDMBto  iu  ihr  wirkaan  mrdaB.  Dooh 
lind  auch  ethnische  Eisflflase  unverkennbar,  desgleichen 
Mwaanta  dar  Emihning.  Buke  fasst  sein*  Baobaeh- 
tangcB  diriD  mwiiiiimn,  daaa  ihm  gebirgige hodigaiegaiw 
Gegenden  den  Henscheoleib  grösser  zu  machen  scheinen. 
ji^if  dan  boraonaii  oder  MftndfP  MitwurV^fff Mag  TftVfiiHii 

Leop.  Xm 


den  urgescbichtlicheo  Beobachtungen  so  mannigttch 
anaanmaa,  dass  wir  rie  «atar  der  dritte  Rahrik  der 

Verhandlungen  über  Urgeschichte  zuEammenfasscn. 
Der  Vorsitseode  griff  logischer  Wmse  au  den  aller- 
ante  AaflagaB  aniHaik,  wi  Ha  lUaate  8|iu«ii  d«r 

Metiücliheit  in  DentaddlHld,  um  zu  constatiren,  wann 
überhaupt  der  Mensch  hier  su  leben  vermochte.  Die 
Verhandlungen  bewegtem  sich  UaiM  auf  dan  Grenx- 
gebietc  der  Geologie  und  der  Anthropologie  und  dreh- 
ten eich  zuD&chi)t  um  die  Frage  nach  der  allgenteinen 
Veiigletaeherung  Deutschlands  oder  vielmehr  Nocd- 
doutachlands,  da  die  Uebergietaehnng  dea  Sttdaoa 
den  Alpen  her  mit  jedem  Jahre  mehr  als  eine  nn- 
umstöDsliche  Thatsache  angesehen  wird.  Viixhow 
afipellirta  daher  «nob  an  die  Verhandlungea  dar  aieh 
BiimWtaHiar  an  den  Anthropologcn-Coagreas  aiiMidlea- 
senden  deutschen  geologischen  Gesellschaft,  welche  dia 
UntenmchaBg  der  BBderadwfer  Gletsohenchlifie,  dor> 
tigar  BlaaanWpih  od  Zardrftehnagaaraclwinttngen  aof 
ihre  Tagesordnung  gesetzt  hatte.  Den  fr&nzögi.ichen 
Fonobam  g«gw>aber  aah  dar  TonitMode  aa  ala  «iwn 
Beweis  der  Kisaigang  and  ruhigeren  Ansohannngs- 

weise  an.  dftBS  wir  verzicliten.  bei  der  Frage  nach 
dem  Alter  der  Menschheit  aber  dia  Olataehanperiode 
UoManifelMo,  daaa  «r  Tiabnafar  nadi  den  mmiDelir 

vrir!irg-;Tnl(  II  K(;«'.;Itnti.'n  das  damalige  Dfiif^chl.Tnd  mit 
dem  beutigen  Griinliuid  vergleicht,  in  welchem  dem 
BaotUar  die  wiehügsta  Bolle  mieL  Ton  diaaar  Zait 
ab  sollten  die  Perioden  anfgoViaut  wprden,  wobei  man 
sich  freilich  auch  daran  zu  gewöhnen  hat,  daaa  ans 
Mhann  PiriodaB  Tialao  in  apAlm  Bariodan  ttbair- 
tragen  wild,  wann  auch  nur  alt  Erinninqg  odar 
UeberbMlMal  Mharar  Cnltar. 

Brfn  AppaD  ■■  <Ba  faafcgiadiaOaaalhalialta|itadi 

sirh  dfir  Senior  der  Geologen  TTfrr  vor)  Per  Vieri  über 
die  Vorauusetzung  der  allgemeinen  Vergletscheruug 
ganz  Norddantaehlands  etwas  reservirt  aua,  iadan  ar 
der  „skandinavischen  Gletschertheorie"  gegenüber  die 
früher  im  I^nde  entstandene,  im  Uebrigen  von  England 
ülMirkommene  Drifllheorie  iu  den  Vordergrund  stellta. 
Fflr  die  Frage  nach  der  Mdglichluit  dar  Baaiedelung 
dea  Landes  bleibt  steh  (ür  beide  Thaotian  die  Sache 

gleicii,  indem  beide  darflbar  dss  gleidie  Reaoltat  Iiali'-JL 

dass  der  Mensch  ebttaeowsnig  ineiaea  flberdsten  Lande 
•eisen  Stn  an&cUagen  kann,  ab  ar  die  Oranaan  dss 

Festlandes  gegen  dss  Meer  hin  zu  Überschreiten  im 
Stande  ist.  In  Betraff  dar  Annahme  von  der  Yer- 
alaong  gans  IfarddeptacWanda  Iwwarkfta  dar  Vortvai* 

gende,  daaa  westlich  d.jr  Weiur,  bis  zum  Rhein  hin 
and  Abar  dan  Bbein  hinaas  noch  keins  Spur  von 

Mi.  &  attJTidhirfi^^  inuMilü  oAn. 

8 


du«  der  öBtlicbe  Tbeil  Norddeutacfal&nda  vergletschert 
war,  irthrad  in  «Mlüeh»  uUr  dem  Meere  kg. 
Majj  Jon!  nun  sein,  wie  ihm  wnüc,  rli  r  Zeitpunkt  der 
Muglicbkeit  menschlicher  AasicdtiUiig  kann  nicht  vor 
die  Eimit  fiükn,  Maden  ent  in  die  Periode  nach 
dem  Äbdchmolzen  des  Allee  deckenden  loUndeiaes  und 
Gletschereises.  Die  Diskossion  iher  die  Stein-  und 
HChlenseit  wurde  von  Ranke  eruiTaet.  Ea  betliai> 
BgtaB  sich  an  derselben  Virchow,  Nehring,  Fnuw, 
Sdaaffbansen,  Ecker.  Sie  g»lt  der  deatschen  Stein- 
leit,  auch  die  Frage  der  egyptiachen  StoiBMit  vwds 
von  Sr.  Bmgaeh  aagmgt,  harn  »ber  wtgm  ponOo* 
Bsber  DMhiwmm  mU  Dt.  Moolt  ten  Ktiro  nidit  aar 
DiaknasioD  und  mag  diste  Frage  hier  am  betten  ganz 
abMits  gekasen  wtrdn.  Den  wichtigiten  Beitng  in 
der  deotscben  HChlenfrage  yerdaokt  man  den  rastloeea 
Benfiliungen  Schaaftliau  Ri  n'!),  der  in  ikr  Kakua> 
hflhle  bei  Eiserfey  in  der  £iAü  HöhlenbärmlmocIieB 
HafgehSaft  fhod,  dentiieh  vom  HnMluBlwiid  Mndil»» 

gtii  Ilii  Knochen  sind  ebenso  mit  dem  Eckzahn  Pi'rif-i 
Uotcrkicferaatcs  beu-beitet,  wie  dies  Fraas  auerst  an 
dm  Ki^fy  des  HoUeftboi  "f ^ffw  tt— w  ■   An  an^ 

«Unn  sieht  man  die  ArWir  ti^'.  FfWTiiU:unneit/ta,daB 
an  dan  Stellen  des  Knochens  ausfuhr  oad  Bitm  lia^ 
wo  aa  dan  HMkm  SduMii  darelhgaaduiitlao  wwdaa 
miisBtrn,  um  den  Knochen  abznfleiwhen.  Nach  der 
iibBeiachong  mit  dem  Feuerstein  wurden,  um  das 
Mark  nielifc  wkiwi  «iImii  aa  lamsn,  imt  tea  Eak- 

zahn  <\ff  I'ntprVif>fpri  rnnd»-  lyicher  in  die  Oelenkenden 
geschlagen,  aua  deuen  das  Mark  ausgesogaa  wurde. 
£hM  andere  HAUa  bal  Garalitaia  aofflta  adiMi  vmi 
Menschen  bewohnt  gewesen  gfiti,  nh  A-p  U-tzten  vul- 
kanischen Ereignisse  di^r  Kifcl  aultratcii,  dieselben 
fallun  ulk-rdings  in  die  Zeit  nach  der  LiSasfaildung,  ab 
aber  ein  LCailagtr  wirklich  zu  einer  ÄKersbezeicliniing 
brauchbar  ist  and  der  Fund  eines  geschliffenen  St«iu- 
eia  ini  I.<'8s  denselben  chronologisch  signalisiren 
dürfte  doch  noch  vor  dar  Baad  als  iwaifaUiaft 


Niebt  aniader  wichtig  sind  Ranke's  Funde  in  den 
bayaritahen  Höblen  dar  frAnkiaoban  Sehwaia, 
vdolw  eine  Art  BrBdta  bilden  sollen  aas  der  eigent- 
lichen Höhlenzeit  in  die  Pfahlbauzeit.  Die  gefunden«! 
Knochen-  und  Steiawerkaenge  Bit  die  Zwecke  dar 
btadldien  ladnalria,  wie  a.  B.  Hiebafaiadetai,  Spina- 
wiitiO,  Wt'lH»r«chiffchen,  schlicssen  sicli  allerdings  der 
Form  nach  an  die  ahea  au  RenÜüerbom  gesehaitatea 
OafsaaUada  aa^  Au  3Iataial  iat  aber  aieht  aiehr 
oder  mir  zwaUUbaft  vom  Ruutbiur  stammend  als  viel- 
mehr vom  EdaDanah,  der,  was  die  menadtliche  Be- 
baMft,  dar  NaaUb^ar  daa  BaatUan  tat  Bi 
■■ar  Saab  ab  oAmm  IVaga 


bleiben,  wie  sich  die  fränkischen  Höhlenfunde  an  die 
alte  Zeit  der  nordischen  Thiere  anreihen.  IM»  aago^ 
scheinliche,  gewaltige  Veränderuuff,  welche  das  Rcti- 
thier,  Wisent  und  wollhaarige  Dickhäuter  verdrüugten 
und  an  deren  Stelle  das  Rind  und  den  Hirsch  lebea^ 
i^hig  machten,  scheint  denn  doch  so  lange  Zeitriama 
an  beanapniehea,  daaa  eine  f&blbare  Lfioke  in  dar 
ftrlbealali*!  Ua  «ailara  Fnda  das  Wag 


Tob 

die  Vorgescbiohte  Berlins,  den  Dr.  Friadal 
arOffiiatai  ia^wn  ar  ton  paltolithiaahaoi 
Fnndee  Im  Dihrrinm  ausging,  daaa  aber  aaeh 
mittchit  eines  Sprunges  in  dia  Torwandiscbe  altgerma^ 
niaoha  Zeit  einf&brta.  Staia-  aad  Brooaefonde  gabsraa 
bi  Itberwiegandar  HebraaM  der  bflber  gelegenen  Laad» 
Schaft  an,  Eisenreate  dem  Tiefltuid.  Wir  erfahren 
bei  diesem  Anläse,  daas  die  aordiaobao  Brooaen  mit 
raiehar  aad  atTangaWliitrlar  Aantattaag,  wie  aia  dIa 

Ausstellung  von  Schleswig  -  Tlolsfcin ,  Ilunn  ivi  r  und 
Mecklenbiirg  nachweist,  um  Berlin  fehles,  indem  sich 
aviA  dia  Dvaaaca  dar  adttlaraa  Braaaaaait  biar  afaK 

steHcn.  An  Tlii;iu!.'i-.'ii«'irn  iititerschrideti  sirh  ewet 
Gruppen :  groese  baachige  (lefilase  mit  weiter  Miiadnag» 
ana  IMer  Kmd  BodaDIrti  dar  Tlasa  adt  gmbaai  Saat 

vem-.rng-t,  prob  tind  meist  schicigedrückt  mit  p'^ome- 
trisch  sein  »uUendeu  Ritaen,  Fingerspitze-  und  Finger- 
ngil-BbidEflakaa.  Li  daa  Diaaa  Ua  aad  da  ala 
Steingeräthe  oder  dürftige  bronzene  Spiralreife  oder 
Ringe,  Neben  den  groben  Urnen,  die  einaeln  nnd 
olma  Statapaakai«  bal^taaalaft  aiad,  iiuidaa  afah  ia 

repelreobten  Abstanden  zwischen  Steinschüttungen 
reicher  und  besser  ausgestattete  Urnen,  der  feiner» 
TbaB  iat  mit  dem  Modelllrbok  baacUtal,  dia  Oiaa^ 
mente  an  Hals  und  Bauch  sind  sorgsamer  anageaogen, 
wodurch  sie  den  I.«usitxer  Backeinmen  n&her  treten, 
beseichnend  sind  die  bronaenen  KnopfiricbeLs.  Dieaa 
CttltoRttibe  mag  bis  mx  dem  An&ng  der  christlichen 
Zeit  reichen  und  dem  Stamm  der  Seanmaen  zuCsUea. 
Eigenthflmtich  fiir  die  wandiaelie  Zrit  iat  der  Mang4 
aa  hintarlaaaanaa  Spavaa.  Wohl  aiad  die  SpaiaBr 
«aaa  aia  aiamal  dA  ladaa,  in  grösserer  AaadahaMy 
an  dn  und  derselbea  SteUe  in  findi-n :  tiie  Slaien 
liabaa  varaiBaalta  AaBadabagaa  aiabt,  aondeni  i 
lieh  Tiehnehr  ia  geaAloaeMwa  § 
zusammen  (Bargwall  nnd  Pfahlbauten  bei  Treptow 
nnd  Stmlaa,  Spaadaa  u.  a.  w.)  and  liagaa  aiit  ¥ar- 
Baba  dam  FtaeUbag  ob.  aiah  RaelMnlltteB,  Piüd. 

bauten  gründend  und  den  Abfall  der  Fiiche,  Muschel- 
und  S<\hnerken»nhalan  mit  den  aarhroehonen  Kocht^fsn 


Toiw 


Digilized  by  Google 


«7 


gaiuuMr  mit  d«m  J«hre  1106,  ia 


der  letzte  Wmdpnknniff  .TayVo  vWaon  ScUld 
Kif.h«gMtMiim  an  der  Uavel  »aibiiigt. 

Dm  Biridhto  fVMal't  Bagt  «• 
SaiTWnlnng  des  mirkischen  Mu<ieuni3  ru  Oninde.  Hier 
aoMhl  il»  auf  der  wohl  gelan^nen  Ezciiniain  in  den 


DflD  Scherben  rar  Sprache ,  ein  Gepipnstand ,  welcher 
in  swei  Sitzungen  aosfiihrlich  erörtert  wurde.  Auaser 
Htm  Vorsitxenden  betheiligtai  lioh  MMMtliiili  dia 
Hon-PD  Schaaffhaasen,  Klopfleisch,  MeWip.  Tischler, 
ILuhi,  Jagor  nnd  Sarno.  Letzterer  machte  beeuudcra 
mttliTdle  MittheUnngea  flbar  die  Manipniation  beim 
Brennen  der  GeflUae,  wonach  die  scheinbar  glanrten 
Scherben  lediglich  nur  durch  mechanische  Behandlung 
und  Politur  hergestellt  wurden.  Ea  handelte  »ich 
bwiptaicMich  um  die  Frage  nach  dau  «og.  Wellen- 
o rsame nt ,  oder,  wie  Klopfleisch  will :  Kammomameot, 
ob  Hinta  Ornament  anf  dem  0«ftnen  als  typiMh  lllr 
«ipft  hMtiBBto  Zeit  ■niiMilw  «wdea  dUtfr,  «ia  m 

aMb  dar  ftwt  ■OgtouiD 
Jtar  tlaviach  gilt.  Schaaifbanm 
fßm  pomthr  Mu,  wan%iUn  WM  dto  Oagwwt 
ShdhnlNiD  iMiitfll,  in  waUiw,  mß  onbortlirt  tob 
«Iavi«cher  Niedorlaasung,  noch  nie  ein  Wellenomanient 
^enhen  wurde.  Währvad  If eUü  nnd  Kioffleiwih  dam 
wart  gfSaaava  TavIvaitoD^  ao* 
ala  aeitlich  vimlif  ircti  und  Ti»><.'hlt.-r  das 
I  in  lieflMid  and  Koriand  findet,  mteht« 
Tirdiov  an  dem  wana  aaek  nidit  wiweiiliaaalieli  ab- 
aber  doch  typisch  ilavischen  Charakter  dieses 
Wenn  aooh  da«  Wellenonuunent 


stammcndo«,  zur  römischen  nnd  nachrrmiarhpn  Zeit 
vielfach  v«rwendtttes  OmaoMmt  iat,  so  scheint  doch  ein 

Ulfiraehten  Stellang  <lpr  Wellpnlinin  7M  Viestchrn.  .\n 
Idlt  alBTiaeheo  Orten  hat  man  ein  senkrechte«  Wcllon- 
— — t  aodi  ab  giilbi»aau.  Vid  ahar  acbeist  daa 
Omsment  anf  die  Culturbewppine  von  Ost  nach  West 
binauweisen,  welche  ans  dasselbe  vielleicht  angleich 
nit  dar  SOberteehnik  gebracht  hat  Fr.  Hestorf 
ViMeht«  in  dieser  Hinnicht  eine  Erörterung  der  FVage, 
viaAm  in  Lftndem,  wo  die  vielfach  in  der  Ausstellung 
vectntfloen  Hacksilberfnnde  yorkummen,  der  Filigran- 
aal— iict  aieh  ab  volkatkflmlkfaa  Kkidaciiar  erhaltaa 
bat  und  aomit  dar  moderae  FiUgnundiauulE  ab  «iae 
Nachbildang  dea  tot  1000  Jahren  iniportirten  zu  be- 
traebtan  aai.  Dabei  wftra  vor  Allem  n  beachten,  dasa 

I  nbaln  ia  SUl  aad  Tedi- 


iat  aua  geaohnittenem  Draht  gaarhaitat,  ktatorea  aoa 
gangauam  «ad  gaawhalaiu  Dnlik  gaUdat:  bald«  Stil* 

arten  sind  in  dfni  nab'onalt-n  SatUMMk  der  Neii^oit 
vertreten.  Nach  den  bis  jetzt  aaiaaiilltaii  Fanden  ist 
aa  faniB  aifiiftlbaft«  daaa  dar  HaadJ  arft  dan  Bflbap» 

filigranen  vom  südlichen  tlfer  dps  Kaspi ,  die  Wolga 
aufwärts  aber  Bolgar,  dem  alten  Emporinm  arabiaobea 


HBHMa.  Ib  db 


flhfta«  Oaa 


gemachtpn  Funden  nach  m  urtheüpn ,  existirten  ge- 
wisse Gegenden,  welche  mit.  Vorliebe  sich  die  Uaodeb- 
otjaale  aaetgaaten,  z.  B.  Pommern,  Aa  rwaianliaH 
fVstjieeproTinzen,  IJeber  die  VAhp.  hinaus  reichte  kein 
l-'und.  Dagegen  reichen  idu  nach  den  Mittbeilungen 
der  skandinavischen  Gelelirten  Undaet  nnd  HonteUaa 
weit  hinauf  gegen  Norden,  ja  selbst  anf  Island  wurden 
Funde  ans  arabischem  ffilbar  gemacbt,  jedoch  Klieinan 
dieselben  von  i  iiiliriaibntan  ffllnatlnni  aarib  awMaehaa 
Mastern  gefertigt 

Ein  hSebat  wichtiger  Gegenstand,  der  noch  nie 
innerlialb  der  allgemeinen  YerBammloagiB  dar  daat» 
Gesellschaft  zur  Spracbe  gekonun  war,  in  dar 
diesjährigen  Sitzung  aber  iuA  Dr.  Haaaiag 
BcbtToll  erörtert  wurde,  betraf  die  deutschen  Runen, 
dia  AnAnga  dar  «irklioh  varmohnataD  lltaatan  Volka- 
gaaddahte.  Yor  mnigao  Jahran  nooh  konnte  fllwr 
dieselben  kaum  etwas  gesagt  werden,  obgleich  der 
ScIviftataUar  Fortunatas  dea  6.  Jahrhunderts  von  der 
„bariiara  rnnm'*  aprieht,  irdehe  aof  aaehencB  BUhao 
verzeichnet  werde.  Ks  pns  ilrn  dr-ut^rluMi  Runen  ge- 
rade so,  wie  ea  der  ganzen  deutschon  Präiiistorie  ging, 
aio  Ibfto  hn  SaUappAan  dar  aVaialiaaTlacliaB  Ronan 

als  nordisrlii'  'NVnndprer  auf  fremdem  Bnflen.  Wusste 
1874  L.  Winuner  in  seinem  Kuoenwerk  nur  6  Denk- 
mlkr  Hndiaft  an  aiaehaa,  ao  «faa  dia  AaaatallnBg 
bereite  22  auf,  dazu  ncrli  fi  im  K.  Museum  zn  Berlin, 
Die  Ranenacbrift  eracheint,  so  weit  man  Iria  jetzt  ent- 
aifot,  da  ab  VnbamMk,  Halnahr  anr  fm  Sieaata 
des  Oaltns,  der  Zauberei  und  Losunp:.  Dir  Runen 
waren  auf  St&I>e  eingeschnitten,  die  auf  ein  weisse« 
TnA  gaaahttlatt  tob  Anilianvater  ja  au  drdan 
aafgenommen  und  intcrpretärt  wurden.  Drei  alte  Fnnd- 
attXcke,  ein  Bracteat  ans  Schweden,  die  Spange  von 
Burgund  (beide  etwa  ans  dem  6.  Jahrhundert)  xmd 
ein  in  der  Themse  gefondenea  Messer,  haben  fest 
fibereinstimmend  das  ganze  aus  24  Zeichen  bestehende 
Alphabet  erhalten.  Auch  die  Banenzeichen  sind 
Kinder  pbönikiacfaar  QdUbu  nnd  Bwar  dar  latsfaiadiaB 
Schrift  entlehnt.  JMeaa  ESmrirknng  italiseber  Chdtar 
auf  Deutschland  muss  übrigens  sehr  alt  sein,  da  da 
sehr  frflha  schon  im  taasaratan  Osten  Paotachlanda 
wird,  deaglaiflhan  aa|gt  afah  mm  danUieiha 
dar  BnndahaB  auf  dM  dawiha  AlplM. 


Digitieed  by  Google 


68 


liet.  Em  scbeist,  «lau  dus  Biumu  lugkich  mit  der 
Wfuäbmg  dar  nKgiteonTonteHttiiftaa  Wodan,  d«m 

obmten  Kriegsgott  dir  Pnit sehen,  entHtrtTii.li-ii.  Ur- 
iprilnglich  war  Wodan  der  einfache  Windd^imon  ala 
otwfatar  Kriegedlmon.  Alle  weiUfen  EigwHiMJteii 
(lessfllipii,  ilii"  i\\icv  dipRrn  TipprifF  hinauiRinRen,  weisen 
auf  römischen  Kintiuss.  Zugleich  mit  dem  Kennen- 
hnn  kfllMNr  WMmg  and  dei  Mamo  rtaätAtm 
We8«ns  «Hrd  mich  der  rauhe  Kriegsgott  Matt,  gabiU 
reich,  witng,  der  Erfinder  der  Runen. 

Dan  flremdar  OaÜm  auf  eine  heimischa 

Industrie  neclizuweiseii,  pclulrt  mit  zu  den  schwierip- 
»tea  Untersuchungen.  Ls  bvdurl  uchon  eine«  glück- 
liek  angelegten  Gdates  und  eines  weitgereieteo  Maima»» 
der  ver«chicdetio  Kationalitäten  schon  anfinerkatm  var- 
glicben  liat-,  um  in  dieser  Richtung  aieh  ketnen  Tin- 
adwagan  «mnuebcen.  Graf  Warmbrand  hatte  es 
unternommen,  nachmveiaen,  wie  UHMnllich  die  Thim- 
gefiiase  es  sind  und  deren  Technik  nnd  Taaianmg,  aa 
welchen  freuiJir  Kiiillui^s  zu  beobachten  wIn.  Die 
FOgiaadMit  des  Materials  erlaubte  ohne  Sebwiacigw 
kait  Nadahmnngen  jeder  Art,  waan  andi  daa  Original 
in  einem  ganz  anderen  Material  gefertigt  war.  So 
aehaint  namenllieh  die  TaztiUndiutria  die  Teniamag 
dar  Urnen  heeinflnmt  m  haben.  Die  Hand,  waUke 
die  Hatten  flncht  und  geradlinige  Mustor  wobto  uu>l 
dam  Zeug  dann  flhemthte,  ritate  dieselben  Figuren 
mit  dam  Kmckaoqilitter  auf  da«  Tkongvft«.  Im 
liiv-Mi- /II  willkürlichen  Fcirmen  sind  .sliÜstist-hc 
Verzierungen  nur  da  au  erwarten,  wo  langdauernde 
Onttnnariiillnlaaa  PUta  gegriffen  haben.  Solehe  For- 
DHB  bleiben  dünn  Giiiieiiifiut  des  Volkes,  s^lVist  wi.'nn 
framder  CultureinÜuss  l&ngst  schon  aufgehört  hat. 
Diaaa  Baobaektnng  maebt  m»n  garade  fcai  dao  Yd- 
kcrit,  \vi-!rlic  In'iitcr  der  modunii/ii  CiviÜvation  zurück- 
geblieben sind  und  nun  um  so  treuer  an  dem  Erbstück 
altar  CnltvfcnMB  faalbaltan.  8»  kakea  die  daviaakaB 

Völker  der  Karpathen  und  der  nalkanhalhinsel  eine 
ungeahnte  Fülle  alter  Oniamcntik  in  ihrer  durch  das 
Weib  katriebanaa  Hanatadaatoia  arbailan.  Sa  JMgn 

mit  den  ]irimitiv.s1en  Wcrkzeuj^en  in  ihren  HäU'^prn 
Uruiii  und  Krüge,  die  geradezu  an  rumiscbu  und 
et  rurische  Muster  erinnern,  und  «eben  Stoffe,  deren 
Zeichnung  und  Farbenfülle  von  der  modernen  Textil- 
industrie als  Muster  gewühlt  werden  darf.  Der  Cultur- 
klatoriker  würde  nun  sehr  irren,  wenn  er  nach  den- 
Formen  der  iuduatriellen  Erzcugniiae  etwa  einen 
SdüasH  7.<>^e  Auf  die  Bildungsatufe  dea  betretTendeD 
Talkes.  Vi-  liut  hr  haben  diese  Völker  nur  unveründert 
ganriaie  Fartigkeitan  uad  Formen  beibelialten,  welobe 
aie  Ton  den  d»  baberrschen  Völkern  naeh  oad  nach 
aagnoauMn  kattan,  i.  B.  die  Dvakadiaike  dar  BOmt, 


die  Teppichmuster  der  Gelten,  die  Schmiedeweiae  der 
Oannanen,  ja  Odhraiie  fia  XMdang  nnawer  Vrtttar, 

welche  pie  jetzt  fiilschlich  ihr  Nationalcostflm  nennen. 

Welche  Fülle  von  Cnltar  eine  römische  Station 
für  Daataeidand  in  aidi  ing  und  daa  Finkaimiadiaa 

mittheilte,  zeigt  der  rominchc  Friedhof  von  Regena- 
iNirg,  über  welchen  I'l.  Dahlem  von  dort  anziehende 
Bakadarnnfn  ■aebte.   Uebar  6000  Qrtbar  von  der 

Zeit  de.«  Kaisers  rrobuB  bis  auf  Constantin  wurden 
dort  cröünel,  ein  Gräburfeld,  das  Beine  Fort-Setzung 
bia  in  die  merovingiaehe  Zeit  ftad.  In  diesem  Griiber- 
feldo  liegt  die  volle,  reiche  GeacUclite  dieser  Stadt 
von  166  p.  C.  an,  wo  Regeosbnrg  noch  gar  nicht 
bestand,  sondern  nur  ein  miUtÄrischer  Lagerpnnkt. 
Marc  Aurel  erat  reorutirte  swei  Legkmen,  welche 
rwischen  170  nnd  174  den  Omnd  an  der  Stadt  leg- 
ten. In  dieser  Stadt  hat  die  deutsche  anthropologische 
Qaadlaohaft  ikia  aAchata  ZoaaauBenkunft  im  Jakra  1681 
absnhalten  kaaekloaaen. 

Ueber  den  norwegischen  Sokiffafnnd  bet 
dam  Badeorte  Sandefiörd  in  der  Kike  Toa  Ohrietiaaia, 
akar  welchen  Tageblltter  and  IBnatrftte  Zeitungen 
iwreita  Nachricht  gegeben  haben,  machte  Undsct 
detaiUirte  Mittbeilnog.  Wir  liabaa  in  dem  aus  einem 
miditigen  Gnbhfigd  anagegtabenan,  75  fangen 

eicbeneu  SegcW'hiiT  die  zierlichsten  Ilolzarbeiten  aua 
dem  10.  Jahrhundert  oad  im  Inhalt  dar  leider  frflker 
tAoa  wttolat  ateaa  QnaraeblagB  avagaraabtan  &«]>• 
kaminer  die  Re.ste  eines  der  Wickinger  Seekönige,  der 
hier  mit  allen  erdenklichen  Ehren,  aammt  aednen 
PfMan  nnd  Hnaden,  kaaUltat  war. 

Den  Schluss  mögen  noch  einipe  W.  i  ti'  über  Vor- 
trüge aua  fernen  Lindem  bilden.  Sohliemanu  liielt 
den  aralan  Tering  ftkar  erfne  AnagwJwnigen  nof 

lÜBsarlik  als  der  .Stfittr-  de-  lUtcn  Trojiv  und  verknüpfte 
damit  di«  Hoffnung,  daas  ühnlich  wie  über  Troja  ao* 
aaek  neob  «bar  aadma  palUatanaakaa  StMtaa 
Kritik  der  Spitzhane  und  des  Spatens  sich  verbreiten 
werde.  Den  zweiten  hielt  Bastian,  eben  suriiok- 
hrinraai  lea  aknr  meydaisaB,  te  Oianata  dar  atikno> 

Ir.priBehen  Wissenschaft  unternommenen  Reise.  Warmer 
und  begeisterter  konnte  Niemand  für  seine  Wiseen- 
aelwft  sprechen,  wie  ar  den  mAebtigen  polynceiaelMn 
Gedankenkreis  schilderte,  der  in  überraBchender  (Gleich- 
artigkeit durch  die  Weite  und  Breite  dea  stillen  üceans 
lieht  und  nahean  ein  Yiertel  unaerea  Erdglobos  filier» 
wölbt.  Diese  imposante  Erscheinung  droht  mit  jedem 
Jahre  mehr  in  Trümmer  und  Rniaen  an  serfallen, 
eine  anale  Maknnug  ttr  die  Chdtnrvdker,  ans  dea 
UntMgaage  in  ratlao,  was  noch  zu  retten  Ist,  ebe 
aa  «an  apit'  beiart.  Die  Möglichkeit,  die  Ethnologie 
w  «IddiAeB  WiaMnaakalt  an  a^aikaB,  daiaa  Wak- 


Digilized  by  Google 


69 


tigkeit  keiner  andereo  Duchlttht»  hingt  davon  »1», 
dm  bftld  g«Mh«he,  wu  ftr  dlaMllM  fmwhdien  ItSnoe. 

IMea  ift  in  kan«n  Zogen  du«  Bild  d«r  XI.  all- 
gemeinen yemaminlimg  der  GeMÜMbaft  fttr  Anthro- 
pologie, Ktlinologie  nad  Urgeacbidrte :  dkM  raefa  «umr» 
halt)  der  jührliclien  Vortanunlungun  sozusafren  ein  «r- 
bttt«ndiir  Körper  in  der  GtMUKhaA  fortbeatebt,  d«Tcio 
■engen  die  Beridite  Derer,  welche  im  Inteweee  der 
GeaeÜBchnft  Nachforschungen,  NachfrraVmngen,  Mes- 
cnngen,  atntieUacbe  Erbebnngen  uatellten  oder  Zeicit- 
mmgn,  PI  Ine  md  Karten  ftrUgt«.  Unter  den 
letatereo  »ei  zun  Srlihissc  mir  M  ih  die  Karte  von 
Mecklenburg  nnd  L«aeaburg  erwähnt,  welche  H.  t. 
TWlteeh  in  deneetben  Masaetabe,  mit  denaelben  TW-beo 
und  Zfifhen  pefcrtiift  liatte,  wie  im  virflos-ipncn 
Jahre  die  Karte  de«  rädwestlicben  Iteutüchlands. 


Coppenücus  als  ÄizL 

Tm  Dr.  L.  Fimny  FMlHnr  an  Ojvuuaiiun  hi  Tkorn. 
M.  A.  N. 
(Fwtaetxang.) 
Dagagan  Ut  dnnh  ein»  BaOie  van  SehriltaMdten 

der  nnttliclie  Beistand  hcfflaubipt,  welchyn  Copper- 
nirns  ddra  Bischöfe  Mauritius  Furber  hat  angedoihun 
lassen.  Dieaer  war  von  iahwiebBalMr  Gaanadhiil« 
kränkolfc  uf>  und  fühlte  sich  schon  wenig«  Jahre, 
nachdem  er  diu  EnnlindiBche  Kathedrs  beatiegen  hatte, 
den  Anstreagnngen  nicht  gewacbaeu,  welche  sein  geist- 
Ikhaa  Aat,  wie  *«in«  Stellung  al»  Prbi««  der  Lande 
FifMaaen,  mit  sich  fahrte.  Schon  im  Jahre  1629  er- 
sucht er  das  Kapitel,  die  ihm  verwnndtan  nnd  be- 
freundeten Domherren  Johannaa  Tjr  mm  ermann  nnd 
Nioolaaa  Copperniona  ohne  Yenog  nach  Heilaberg 
zn  senden,  um  für  den  Fall  seines  Tode«  die  Sorgn 
fOr  dna  Sohkiaa  nnd  die  biachöflichen  Gttter  in  flber- 
BehmeB;  dan  Lalntann  abar  «rbat  er  aich  vomg«- 
wei!«e  aoflh,  nm  daaaan  Indiehan  Puiitaiiii  nt  ai» 
haltoi.'} 


*)  HanrMn«  de!  Rratia  E^opns  Wann  etr.  Reri . . . 

hiir  appiiHmiis  .  Sfd  adversi  stomarhi  valctudiue,  quam 
a  uiiiii^  ti  ritir  diolii-  setisinius,  plurinmm  adaucU  male 
atJ.'i  to  Stimuli  li't  .^iiiiiii^,  TaiHnf  Piiiiii  iirrsinncs  et  lUssen- 
UTiao  lliixus  iiop  rt  hiihitii  i-t  vcliiir.rriHT  lui  u|i;in;i)l.  Uttum 
progredi  »ed  regrcdi  luuaiiiur.  Li  «luia  diüsciiteria  in  senio- 
iftna  petknlaaa  eaae  aofet,  Bagaam  nt  CnMmttatea  veatrae 
TeaeiabHei  tkntrea  noitnn  daalnaa  JwnMni  TVauaermann 
CantoremetDoctoreaVitftlnnaCopparnlaBdrnaahiHeila- 
ber«  irine  mnra  nittnt.  <|ni  InavintBn  quod  aHud Doodans 

I>fii»  iinlisniin  di=iii>npre  cogitaret  ad  mRiiiim  forent, 

curaDi  I  nn -Ii  |ii  II-  -.11111  iiri'ts  etr.  in  sc  ^iHi-r|itiin  Cttirum 
«  (ptiil  liirni  rnnrdu  Vit  njntti  dominum  Ihic'iirrm  Sicithtum 
Tfi  aliqnem  altcnim  ex  fratribiis  t*t,  qinul  ^Uinnttlii  linln- 
rünu  tonionibutque  ae  dumnttriat  fluxui  uwiieri  piMet, 

irt  td  aaeiMH  daaiiiNM  doctor  Nieolmi  fme  a«h(  

D.  ftnoMn  Ceria  sexu  poat  aacaniiuMB  dandai  HDXXIX, 


Sie  Erankheit  dca  fiiiabofr  Uaoritiiia  wurde  da- 
mala  gehohen  und,  obwoU  er  rieh  bis  an  seinem  erat 

achl  Jahre  «päter  erfolpten  Tode  keiner  gesunden 
Tage  mehr  «rfreote,  acbeint  er  doch  in  den  heidan 
niehatea  Jahren  tob  acuten  SUmngen  aeiner  Oeaund- 
heit  befreit  geblieben  zu  sein.  Wenigstens  finden  lialt 
bia  snm  Anfange  dca  Jahres  1581  in  dan  anf  nna 
galUauuienen  Bi  ieftaiiim Inngen  keina  Bawefaa,  daaa 
Uauritius  <lic  HUlfti  von  (' i>  |i  pc  r  n  i  c  us  nachgiexucht 
habe.')  Eine  anhaltende  Tliätigkeit  hatte  deraelhe 
den  kraidren  Biaehofc  in  don  eratcn  Monatan  daa 
Jahres  15'!'J  zu  widmen.  In  den  Weibnacht-itjigen 
des  Jahrca  lüSl  hatte  eine  heftige  Kolik  den  Bischof 
Mitnritina  IherfUkn,  ao  daaa  er  daa  Kapital  wiademm 

in  dringlicher  Weise  niiffnrderte,  drei  Domherrn,  luij 
unter  ihnen  Üoppcrnicus,  ohne  Venmg  nach  ileiU- 
barg  an  «irinandaB.*^  Oopparntena  ftmd  dan  Zn- 
»tand  des  Erkrankten  so  be<leiil<I:cli ,  das«  er  sofort 
nach  aeiner  Ankunft  den  damaU  in  Uastenburg  weiien- 
den  laibarat  daa  Heraoga  Albradit  snaog.*)  Dmk 


!>  Hn  il;  r  »o  sehr  schwikdllii  lieii  L-esiiiidlieit  des 
Bischnfs  MauriLiiiü  ist  allerdin^  kaum  aii/.unehiuen .  djua 
Coppcrnicna  jähre  lang  gar  nicht  nach  Heifaiberg  gefahren 
wäre.  Ea  waren  dieae  wrächa  aber  nicht  durch  dringende 
KrankheitaftUeverankait  nndrind  daakaUmadiakkt  durck 
OBlüdw  üiianlMiaancha  in  den  Acten  mdnreiilMr. 

«)  Am  as.  Oaceober  1531  «chrAt  Bbdnf  ManÜiM 
an  daa  Kapital:  ....         in  praeanUboa  naeaninaibaa 

nostri»  opus  nobis  est  pravscntia  renerabilium  fratnim 
nuütrorum  Uouiinonun  Tiuenuuuii  Oiae  Cuatodia,  Joannis 
Tvniinerniann  Caotoria  et  Doctoria  Nicolai  Copperaick. 
Iciirco  rugarans  ftntan.  Tamia  nan  gimanlur  . .  > .  nd 

nos  inittere  '* 

*\  Der  im  Namen  de»  Bisi-hiifs  un  I>r.  Wille  d.  d. 
29.  l)wend>er  l.'iSl  ge.schnelx'ne  Urief  tindet  sirli  in  dem 
biM'lioflirlirn  K  >[iie-l)i:i.  iie  I)<'irHeUieii  «ur  eine  Besrhrei- 
bung  der  hnuiltlieit  vnn  (  upjiernii  us  beii^elegt  Jeuor 
Brief  blutet: 

,.Viii   et  etrregie  heinide  Dortnr  ainic<>  »iupulariter 

noliiN  ihl:  t'   ^;ilutem  et  fcL'  it.in-m    i^'\iiä  murin  patiumtur, 

ex  *"''"^'J|r''^j^,^i^'  "^i^iuitiil^  *^M^^  ^^^'"'«ttM^ 

SJT'tac' a^P'noT  noatria  ^SnS'^'awm  aeatro,  qSeat 
prepHwa  mittimus,  yenfa«  idqaa  aine  procraatination«  seennK 

(|tip  remedia  et  medicinaa  contra  morbum  noBtrum  valittinu 
Ditsir«)  sunitii  aöere,  et  si  vel  malerialiü  inciliciuas  prae- 
piU'uia-i  .KH'um  non  habet,  per  huiic  l'ainiiiarcm  et  «uucuni 
nostnun  ex  Königsberg  a<liliiri  faeere  .\d  baoc  oiania  con- 
8CII8II  III.  principia  sui  (i-ui  du  hoc  per  praesenteni  fand- 
liarcni  noetnu  actipejasos)  accodcnio  Uciel  In  hae  T. 
n-in  noto  laa  aaeiaiariaBi  quam  grattn  at  candigaa  aalaria 
pfiBnandani  ** 

Dr.  Laureatins  Wille  war  achoa  aeit  163»  Leibarst 
des  Uerzoip  Albrecht  und  hielt  sich  in  der  Zeit,  da  Biachof 
Mauritiua  ihn  ronmltirte.  in  Kastenhnrg  anf,  ab  l'heilnebmer 

an  dem  den  Wiedertäufern  in  Pretissen  xupi^staiHleiii-n  Ite- 
ligioni-üespriUhe.  Kr  wu:  lier  grieehisrhen  Sprai  he  ki  rniii; 
und  hatte  uacli  dem  im  ..Krl.  rreiiKseii"  I  .  4."i4  i-titlull'-üen 
Herii'lile  du-  K!)--.i't/in.L'>»"rte  des  Aln  n  ::ii,..lil-  /.-,ri  tiiM  Ii 
Torzuleiien,  nachdem  der  Biücbof  Tun  >iuulaud  aie  in  hitei- 
Biacher,  oaid  dar fitaehof  TaaPoBcaaaian  ia  danachar  Spnchn 
voifeingea  katta. 


üiyilizuü  by  GoOglc 


70 


die  vereinten  Bemühungen  Bttider  befand  sich  21*aritiiu 
Ferker  An&og  Janow  mmmr  Ge&kir.  Allaia  «Imb 

rDÖßlirlipn  Rfickfa!!  Iipflirchtend,  wendet  derselbe  sich 
noch  iu  eiuem  t)ckrt.-il>oa  d.  d.  10.  Jan.  1532  au  den. 
Laibent  dee  KAnige  von  Polen,  Job.  Beoediet  Soipba, 
Um  bittend,  PriaenratiTmittel  zu  schicken.*)  Einige 
Tage  später,  am  20.  Januar,  Uast  der  Bisehof  Mau- 
ritius an  den  Erzbüicbof  Ton  Gneaen,  wie  an  den 
Biicbof  uod  dea  Kastellan  von  Krakau  einen  Bericht 
Aber  sein  Befinden  abgehen,  in  wdi^em  er  den  Eifisr 
and  die  Sorgfalt  seiner  Aer>t«,  Toren  seines  kunsi- 
Terstindigeu  Domberm,  rthmt,  den  er  niiohat  Gott 
die  EHudtnng  seioee  Leben  verdanke.*)  Hooh  Ende 
Januar  weilte  Coppernicus  bei  dem  kranken 
BiadioiB,  welober  in  eineni  feineren  Briefe  rObmend 
barrolwbt,  mit  welefaer  Sorg&lt  Copperniena  auf 

seine  veUalllldige  WiederherBtclIung  bedacht  sei.^j  Wie 
laqge  «  aoeh  in  Heilsberg  geblieben,  ist  nicht  be- 
kaimt;  Ende  Febmar  «ar  er  noob,  oder  wiedenun 
in  Heilsberg.*) 

Gegen  Ausgang  dee  Monats  April  1532  tr&t  eine 
«  nme  Bifanohng  dee  Biaohob  ÜMiiliis  efai;  deraelbe 


•)  Der  damalige  l,eil)ar«  des  Königs  von  Poli  n,  Johann 
Boedict  holphu  (auch  ,.I'u'L,'iii.s"  genannt),  all^  <i>T  l.:iUNi(/. 
Etammrud.  w«r  rrofes.snr  der  Mf-üinn  an  der  I  niversitat 
zu  Krakau  und  Inhaber  einer  Ranzen  Heilie  vriii  I'lrüiidcii ; 
er  war  llonihc-rr  der  Kapitel  zu  Wiliu,  Fniuenburg,  War- 
aehau,  äandonirimd  BrMlan.  ObweUer  nitaMbinvnniB» 
hont  Boaideni  gehalten  hat  (er  wird  tai  keiner Tertaadtaag 
des  ErmUmdisehen  Kapitels  als  anwesend  aufgefllhrt^  wurde 
er  durch  den  K<'>nig  bigismnnd  1.  im  Jahre  l.V)7  xum  Enn- 
llUidisrhen  Dompropste  ernannt,  »elrlie  PriHatur  er  bis  zu 
seiueni  im  Jahre  UitM  zu  Krakau  erlolRten  I  r.de  inno  hatte. 
Solpha's  zahlreiche  Schriften  finde«  man  aufgezählt  in 
Gi^Bioruwgki's  „Zbi^r  wiadomoaci  do  historvi  sztuki  lo- 
karskii'j  w  Polw-e"  I  .  189—191.  Seine  BchrdiateUeiiscbe 
ThAtißkeit  umfaisstc  uiuen  ZeilOHun  TOB  BmAt  all  fiO  Jahren; 
»eine  erste  8<-hrift:  „de  niorbo  Oallico^,  cnfUen  1510,  4Se 
letzte  in  seinem  Teidc-sjuhre 

I>ie  auf  der  I  riiM-rsiiiils-IiililintLek  zu  üpsala  auf- 
Iwwahrle  Urie&aninilunK  des  liiüchnl't  Dantiiniis  enthält 
eim-ii  imeresnanten  Brief  Soli)ha"s  d  d  V>  .liiiii  I54H,  in 
welchem  er  Jenem  Uber  die  letzten  Augenblicke  des  Könif^ 

Wgiiainnii  I.  iMCiehlal:   Fmm  T  dextram  maniim 

tMmmUB  ^Drf  peniMia  dildi:  -DeeMne  patnai  pnlaa; 
pniedileBqr  ricUo  do^eg». . .«  QMm  Docter,  mb'^dodi 
naob  den  Pabe;  wir  lUwea  genden  Wegea  w  Oett.") 

»)  Dir  räi  Texte  erwlhnten  Sehrribon  sind  datiit: 

„die  Fabian!  et  Sebastiant  Ope  divina  et  mtdieorum 

eura  dihiimti  ividcliret  Onmini  Doctnrii  Xiculai  Ctipptrnic 
Gmonia  rrclftinr  mtat  et  Dortoris  Laurenlii  Wille  Ulii- 
strisstnii  I>nraini  in  Pnissia  duris  |>li)Hi(  i)  eo  uyi/uf  releialiis 
SWn,  quod  in  rin  cim  r(^nlr.'i_rntiaf . 

*)Der  Brief  des  Biachoä  Mauritius  iu  am  23.  Januar 
{JS^t  vimcaM  ItutgmC)  an  Albert  Kvewaki  datirt 

 »Af  <M  Anne  mm  JUe  dmimu  ikKtor  Ifieola%$ 

Oauammu  palihiiBnwi  iiBifri«ii  «AfiraM»  «adafo  airdiiwi 

Dass  roppernirns  .\iiss;ani5  Februar  in  Heils- 
berg anwesend  wiir.  er>eliiii  «ir  aus  einem  Briefe  de« 
Diachofs  an  den  Dunihorrn  l.i'iinhnrd  .Viederhnff  d.  d. 
28.  Kebmar:  ..Ai'cepiiiiii'-  litinis  f.  v    li.it.is  Wuriiiiae 

U^MUok^die  S.  Matthiae  per  dominum  Itoctortm  A'icoUtHm 


läast  d^  d.  24.  April  das  Kapitel  eraachen,  ihr  heiU 

HpiUHer;^  7\\  entsenden. 

Bei  der  au  aehr  gcacbwachten  Gusundbuit  des 
Bischofs  konnte  auch  die  eifirigete  saobverstftndige 
Pflege  keine  dauernde  Hülfe  bringen.  Die  alten  Uebel 
kehrten  vielmehr  nach  karsen  Zwiachenränmea  in  er- 
höhter Kraft  zurück,  der  Kunst  dee  Arztes  spottend. 
Zu  den  Kolik- AnlUlen  geeellte  eioh  im  Jahre  153S  daa 
Podagra.")  Im  folgenden  Jabre  trat  eine  Erleiehteruag 
ein;  allein  im  Februar  1535  kam  ein  Schlaganfall 
binm,  ao  daaa  Goppernioaa  «iedinai  aoUauiigit 
an  Steife  tfuobn  windt»^  IMaaar  vencdnto  Mi» 
bedingte  Rnb«  nad  gatUltata  dem  Bischöfe  moA 
nicht,  im  aichatan  Jalira  an  dar  Frtthlinga-Tagfehit 
der  pieueaiaeben  Stflnde  naeh  Harianburg  au  reiam» 
£rst  nachdem  der  Kranke  schon  jeder  Gefulir  durch 
Ooppernicas  enthoben  war,  wurde  der  Leibarst  dee 
pohfaehen  SanigB  und  die  Danaiger  Aacite  aebriftUob 
cüusultirt.'';  Dieselben  stimmten  den  von  ('oppar- 
nicus   getroffenen  Anordnungen  voUatändig  b«>.  *) 


>)  Maiiritins  Doi  Rracla  Episcopus  Warmlcn.4ia.  Yeoe» 
rabiles  Domini  fratres  sincere  dilecti.  Kogamua  F.  V.  qua- 
teuus  faveant  et  permittant  Venerabiii  fratri  nostro  Domino 
Poctori  Nicolfio  Vopjxmic  ul  r/Hautv  polest  fieri  citiu»  knc 
a'i  nus  tvnuit  converiaturwi  et  con^ilium  itmuin  noljitetim 
ji«r  unuM  diem  communicaturui  »uper  adverta  corporit 
«eUrf  MlptHÜM  £ril  bec  nohis  vergmaai  et  aaicna 
bcncTofanria  peaandum  er«  F.  T.  Qni»  b«Mialaaat  Ibc 
Heilsborg  24.  Aprili« 

•)  UieKhKcn  des  Dischofs  Mamitins  Uber  seme  Leidsn 
wahrend  des  Jahres  ir>.s;-i  tinden  sich  hi  den  Briefen  aa  die 
ihm  bi'tri^muteteD  l<isi.hi>fa  Tomicki  von  Krakau  und 
DantisruH  von  Kulm.    Vergl.  Erml.  Zeitsehrift  T.  317. 

')  Der  Brief  des  Bischofs  an  C'op  per  ii  ic  u  s  ^elli^t 
hat  sich  nicht  erhalten,  woU  aber  das  Begleitschreiben  an 

dag  Kapitel  d.  d.  1.  Iura  IGSS:  „Ceteram  fai  *i- 

gilia  Matthiae  circiter  horam  completoifl  acrädit  noUa  cam 
fuexspectatus,  quo  bonam  parten  kiqneiae  ac  Unguae  utmm 
amiamu«,  qucmadmoduin  VeneraUlf  fratri  nostro  Domino 
Doctori  Niatlao  Coppemick  laiiu»  et  expreimus  de  hae  rt 
peneHptimu»'' . 

*)  Da«  J>flireilieii  de»  BiM-hofs  Mauritius  au  den  Leib- 
arzt des  Ki'inijfs  Sid'^imiriil  i.-.t  vimi  4.  .\pril  I-'i-l'«  iLitiv! 
Hs  lautet:  ..('uni  liii)ii  r  ti.iiu  'pilirta  post  Luelare  ^■s^ennl^ 
in  luria  Do.<itra  SühiIhh  i  t  domum  revertis.semu.H  emisia 
arina  apparuit  sauguiuoleutu  idgue  tx  moUone  corporu 
eeemne  s^^raHrt  D.  thttte  NieMm*  (kggtrmu  jpraptara 
Aue  ad  MO«  roealNft  1»  käat  aUa  rtmedim  JMe  man  mi- 
hibenda  imatä  lummopmcorfork  quielcin  •■Mtaeaudoo, 
nisi  vitam  noatram  in  perieninn  eridm  pcaadpUäm  vaimna, 
abHtineri  iubens." 

>i  Sein  Nielitersclieinen  auf  dein  MarienlNUgar  Land» 
ta^e  zu  (^uasimudusCDiti  hatte  Mauritius  I'erber  durch  die 
übereinstimmenden  iirztlieheu  tlmarliien  motivirt,  wie  mir 
an«  der  erhahciion  Zuschrift,  des  Bischoli,  an  die  Preu»«i»cheu 
Stinde  d.  d.  Heilsba»,  F^ölagi  den  6.  Mai  Anno  1&86  er- 
leben: „Unaem  fieanaliebea  Grats  und  was  wir  Uebca  ud 
Giitos  verniftsen  suvor.  Hodiw^igater  in  Gott,  Oioea- 
maebtisc,  Eule,  ErsoTeate,  Ersame  und  Weise  Herren, 
I-U'sonders  liebe,  gunstiite  uml  ifutt*'  Kreuiide  IHeweil  sieh 
denn  naeh  di-m  willen  di-.s  jllcrhni  u.iti-n  und  barüiher/igeu 
goia  unser«  leibe«  gemhiikhchkcit  denoasseu  zutrcigt,  da« 
iiir  lalt  ebMm  newea  gelnrecbea  behUen  aein,  des  andm 


Digitized  by  Googk 


71 


Durrh  eine  «olche  Enthaltang  von  alles  Getdiilten 
und  die  sorgsame  Pflege  seine*  trztlichen  Freondea 
wurde  die  Auflösang  des  fiberans  Geschwächten  noch 
wenmehaa  dia  Lebanagefrhr  nr&ek» 
vamraMbten  di«  aHae  Lcidan  doah 
gTOsae  Qualen,  so  dass  MaaritiuR  in  den  Briefen,  wetclw 
er  ia  dan  aiahatam  Jahre  an  den  befreundeten  Kalmar 
Baehof  adniak^  dan  Tod  admBeliat  liarlMiwfliiaehte.*) 
Die»er  liess  aodl  Biaht  zo  langt-  warten.  Cregen  Knilf 
daa  Juni  16S7  «kdarholte  ücb  der  ScUaganüaU,  so 
a|iflaptiac1w  Krlaapfe  lifnratfataD.  Sobald 
RmBW>''tirf."T  Kftpitel  von  dem  „gravis  casna 
B*  Kachrieht  snkain,  wurde  Coppernioaa 
•dtbuigat  («t  1.  JoH)  bmIi  Beihbarg'  cntauidt, 
wtlrhrr  iifjurli  seinri  iirztlicho  Kutiet  nicht  mehr  zur 
Anweadiuig  bringen  konnte  ^  der  fiiacbof  war  bereita 
iD  daa  HafsanataadaB  vanahiadan.*) 

Sein  Nachfolger  war  «ti  Mann,  welcher  dem 
Gopparnictts  tod  früher  Jagend  her  bekannt  und 
baflnBudat  vir,  Johtna«  D»Btia«aa.  IMtaar  <•» 
krankte  bald  nach  dem  Antritt«  seiner  Regierung,  im 
April  dea  Jahre«  1538,  in  bedenklicher  Weiae  und 
Mha  dleHSKi  BiiBaa  ainatigeo  Fraoadaa  ia  Aaapraah;*) 

spSter  ward  noch  der  IJreBlauer  TViinr  uttfo«  Dr  Job 
Tresler  (aas  Danzig  gebOrtig;  zu  liathe  gauigon.*) 


Die  Krankheit  wurde  durch  die  Kunst  von  Copper- 
nicns  gehoben,  ao  deaa  Pantiacns  bereits  Ende 
Mai  eine  lingere  ^tüM  nach  Brealan  und  Krakau 
konnte.  >)  Ata  Litatarar  vam  KAaigahaifii 


nickt  denn  mit  Stille  nnd  Bake  (wie  ma  Kflalel  M^.  Dodor 
Joanne*  Benedictns  «tc.  alle  Doctores  ra  uaaldg,  nneh 

J>octor  Xicolaus  Coppernic  za  Frauenburg  treu- 
lich rathen>  m6ge  Kebolfen  werden  " 

■)  VergL  KnnL  Zeitschrift  I,  US.  —  Die  Briefe  an 
DantitcuB  sind  datirt  >um  29.  ApfO  nad  8.  Mai  Iö36. 

Die  Absendunft  dos  Coppcrnicus  nai  Ii  IfiHslHTj? 
1  rtahri  fi  wir  durch  ewen  Brief  von  Tidemann  <tirse  an 
l>atiti«cns  d.  d.  Kranenburg,  1  Juli  »uriu  er  dun 

Tod  dea  Bischofs  Maurilius  meldet:  .hac  bora  re- 

nunttatam  est  Veoeralnli  Capitnlo  de  obitn  Keverendiaiiiloi 

Fniarnpi  Mauritü  praeinissus  eat  hodie  l>a»iaai 

Xieetor  NidHam  HeHsbergam  prinsquam  f  a.  eaaenid  da 
oWta  seKemnt." 

*)  l'eber  die  Rrkranknni;  des  Danti.srus  bericbtcn 
die  Francsibiir^ri.T  Ar<'hivuliiti.  nline  dea  iirztliihen  Hei- 
itÄmle»  von  (' n  pper  n  i  i' ns  Krwahr.uiix  i\\  tlmn.  Dass 
dieser  erfolg  sei  vrfulireii  wir  durch  einen  Brief  des  ge- 
mdaadiBfUichen  Freundes  Tidcmann  G  ieaa  an  Dantiscuü 

d.  d.  Franenburg  6.  April  ISSS :   Btd  aeripai  |>er 

doctorciD  NicolauBi  i|aae> m  ime  res  ferebat  iodnxique  anl- 
muro  tantispcr  temperarc  iIi  i  tni.i  iciiptioiie,  dunoc  srirem 
Serer.  I'om  Veslram  ita  \«liii«f,  ut  citr*  molesttam  literis 
ai£ri  posM't. 

Fine  fernere  liestätigimg,  das«  Coppern i ru o  den 
erkrankten  Itisrbof  Dantiscus  im  April  1688  iM'hanih-lt 
habe,  erhalten  wir  durch  den  in  der  folgenden  .\utnerkung 
■itgetbaataa  Briaf  daa  Dr.  JoL  Tresler. 

Daai  Dr.  Trealer  brf  der  Erkrankung  des  Dan- 
tisrus  zugegen  war,  erfahren  vir  durch  ihn  selbst,  durch 
jcneu  in  mehrfacher  Beziehung  merkwürdigen  Brief  Tres- 
ler's  an  Dantiscn»  d,  d.  IS.  Mai  IMM.  wi-khcn  i!ie 

Uuiv.-BibUuthck  IM  I  psala  aDÜWiralirt:   I^um  ijtii>er 

easem  ia  Wamiia,  con/hK  cmi  Im.  Dom.  D.  Sicolao 
Cofpemieo  dt  eisMm  sbMm  wbiti  morbi  non  jMMiea:  ncla- 
dpio  a  DW  diaientire  TkUbatur,  tamaajggnwaana  indicfia  flt 


HaMigaag  entgegenannehnien ;  auf  dieser  Reise  be> 
(laiMa  ikn  Copperaieaa,  nniohat  fraOieh  «Ia 
aoftragtor  daaKqitaH  tUMM  aber  aoak,  an  dan 
Bischöfe  mit  aafaian  Inliiabaa  Bad»  aar  Saito  aa 

•tehen. 

Im  ntcfaatea  Jahre  hatte  Copperaieaa  die 

Gi  n-.iiTfhinirnj ,  i  ir.f  n;  ihm  ganz  besonders  theuern 
Kranken  aeioe  ärztliche  Hfilfe  angedeiben  an  laaaen. 
Mb  «rprohter  Freund,  Bit  dem  er  ein  Veaaeheaalter 

hindurch  im  Domstifte  zusammen  verlebt  hatte  und 
der  ihm  unter  allen  Amtagenotseo  stet«  am  nächsten 
gaataadaa,  TidanaaB  Ofeaa,  aait  Earaan  Biathof 
von  Kulm,  war  im  April  1,')39  auf  eitier  Vliitatinns- 
reiae  zu  Stargard  von  einem  heftigen  Tertial£eber 
baiUlaB.  Zwei  Aarato,  der  efa»  aaa  Thora,  dar  amita 
aus  Danzig,  hatten  ihre  Kuiiüt  vergebens  versucht. 
Da  begab  sich  Coppernicu»  selbst  nach  LAhm, 
dem  BiacholBiitae  Oiese'a,  die  Tollatladige  ^^"g 
seines  Frenndee  herbe^oftlhren.  Er  traf  dort  am 
27.  April  1539  ein.*)  Die  Natur  der  Krankheit, 
welche  bald  eine  gflnstige  Wendung  nahm,  erforderte 
diesmal  kaineo  llngeren  Aufenthalt  desaelben  auf  dem 
Sidilaeae  in  LShau;  als  Rhetiena  von  Wittenberg 
im  Mai  iii  Previssen  eintrifll,  ist  Coppernicu s  schon 
in  FVanenbnrg.  In  Oeamnachaft  mit  seinem  jnagea 
Fremde  begiebt  er  sieb  aber  Ende  Juli  wiederum 
naoh  Lftkaa,  woeelbat  er  bia  cum  Anfang«  des  Herbetea 
verweilte.  >  i    Aaa  diaaer  ko^gao  Abweeeaheit  Toa  der 


>)  Dantiseua  halte  den  Auftrag  erhalten,  die  £be- 
FKten  ihr  dea  jaMa  Kialg  Ukunwiad  Aanat  adt  dar 
Tochter  Ferdtaaul  daa  L  ihawrhiliwam   Br  Maate  aleht 


out  ablehnen;  deshalb  liess anoh  Coppernicns  seine  irzt- 
üchen  Bodenken  fallen.  Ein  eigenes  Verhtngniss  hatte 
(ihrigen»  <lie  Vieiden  Oesandte^i,  welchen  zuerst  die  Botschaft 
Ul>ertragen  war,  getrulfen:  sie  waren  beide  i.der  Erzbischof 
von  tiiieseii  K  r  !<■  ki  mirt  der  lii-ii  bot  von  Krakau  Choins  k  i> 
kurz  nach  ihrer  Kmcnnunp  gestorben. 

<|  (iiese's  Kaplan,  Balthasar  von  LubUn.  schreibt 
d.  d.  'JT.  April  1&39  Ober  die  Ericnnkung  seines  Bischa& 

an  Dantiscns:  „  EMscopui  accepit  medidoas  a 

Dom.  Doctoro  Hierottimo  de  Thonmia  sibi  relictaa,  f 
alia  nesdo  qnae  fiurmaca  a  doctore  Ambrosio 

 Promittunt  Domini  doctores  in  dies  metiora  ( 

fatns  tiedanensis,  tum  Dommu  Nieohu»  Copenkm  Qt- 
HonicKf  Warmienti»  qiH  hodie  huc  nppulit." 

'i  l>w  .Vnffaben  über  di  u  i;i:n;iT<'r.  Ar.h'i.tljiilt  des 
(' e|i  pe r  n i  cn«  in  L^ihaii  wahrend  des  ^niniriert  \^ilV.t  er- 
halten wir  durch  die  „Trinui  iiarratjo"  des  Hheticus. 
Derselbe  trifft  im  Mai  in  Krauimburg  ein  und  bleibt  etwas 
•bar  nrai  Maoate  dort:  toOeaMiaaekaft  mh  Coppernicns 
idat  ar  aa  Ah  Banäa  aaf  ,,8iiat»  WodNa"  aaeh  L<ibaa, 
eaa  «•  aia  bifda  ha  "  —     .  -  . 


UiyiLized  by  Google 


72 


Kathedrale  i»t  man  -  und  wohl  uicbt  niil  Unn-oht  — 
geneigt,  aDianehmen.  il  isi-.  <ii<>  Sorge  für  die  g«flchw«cl)te 
G«niiidh«it  im  «Itenidsii  Fntaaäm  doa  Url«ab  moti- 

Im  Jahre  1540  erheischte  eine  schwere  Erkrankung 
Gie«e's  eiiie  wiederholte  Bmm  das  Coppernicu« 
awsh  LBIm.  Aach  diennal  mt  dar  Erfolg  ein  gün> 
•li|«r.  Copparnieus  Uk-)i  aW-r  uur  ao  lang«  dort, 
ab  laiaa  Ongaawart  onarngtagliob  nOthig  mr;  dia 

aaUlga.i) 


>)  DiB  Copperntcni  rfek  warn  Sfvecha  tnUidiar 

Behandlung  dn  Buchofs  Giese  «fthrand  de«  Jahn's  1540 
in  Löbau  Ml%ehaHan  babn,  ist  uns  erst  dnrch  P o  1  k  n  »  >  k  l's 
.Z>-wcit  Kopendka*  (j).  2X>)  bokannt  pcwonicti.  l>cirsi'lbu 
bt/iflil  Nicn  anf  ewwMi  lirifi  lünsc's  an  (^opju- rn  icus 
d.  d.  I.nbau  15.  Juli  1540,  wuriu  Jfuor  sciocm  Froundo 
Ober  ilti)  Vprl«uf  der  Krankheit  und  die  Fortschritte  seiner 
ÜtiiPiunc  Ikiricht  erstattet.   Den  Wortlaut  des  —  bisher 

fiDZ  unbekannt  gebliebenen  —  äclirifUUlcks  giebl  Pol- 
owski  nirht  an:  er  gkimrt  nur  in  der  angegebeaen 
Weise  den  Inhalt  des  BiiifcB,  wekher  nack  aeiaar  Aaoaba 
in  dem  Czartorrski'adWB  Arcfahr«  (TaloBDiM  SMO  Sehe 
26DJ  aufbcvahrt  «fad. 

(Fonaetnmg  Mgt) 


Preisausschreiben. 

Die  Königliche  Akademie  der  WisaenBobaften  zu 
Tnte  «illaat  ib*  lan  im  Dr.  OMttf  Alnaiidair  ftMM 

gaatifteten  Pn-i?  riilt'"ntk<s  Programm: 

Die  K.  Akadt^iiiie  der  Wisseiucliaften  m  Turin 
nacht  hiermit  bekannt,  data  vom  1.  Januar  1679  an 
der  G>ncun  fUr  den  dritten  Brvssa'achen  Preis  eröfinet 
iat,  aa  welchem,  dem  Willen  des  Stülen  entsprechend, 
dia  OaUbrtaa  «ad  Erfindar  allar  Natioaaa 
ngeUaaan  aeln  werden. 

Dieeer  Concara  wird  bestimmt  sein,  den  Gelehrten 
odt'r  Krfinder  beliebiger  Nationalität  au  belohoen,  der 
im  Laufe  daa  Onadhenaiaau  1878—82,  „nach  dem 
Urtttrito  der  Akadaaila  dar  ^nnemebafteii  in  TWin, 
die  wichtigste  und  nütslichat«  Erfindung  gutitan,  oder 
daa  gadieganste  Werk  TarOfieattiebt  babao  würd  auf 
das  Gebiete  der  physikaliadian  and  experfmentalan 
■Wissenschaften,  der  Naturgeschichte,  der  reinen  oad 
aogewandtan  liatbeoiatik,  dar  Cbemie,  dar  Pbyaiobigte 
and  der  Pathokigia,  ohne  die  Geolo|^.  die  Oaecbidite, 

die  Ge<i^'aphie  und  die  Statistik  ausZUKchliojiBfn.'' 
Der  Uottcors  wird  ant  dem  81.  Deceuber  1883 

Whi  12,000  (zwölftiiusfud)  Lire  botragen. 

Keinem  der  sei  es  in  Turin  oder  auaaerbalb 
diaeer  Stadt  aamaaigaa  iaitediaaiiaa  MtgtiadeiB  dar 
A>|w«Miin  tn  ae.  api«  mi. 


Turiner  Akademie  wird  der  Preis  zuerkannt  werden 

Der  Prftaideat 
Ii  MoMtL 

Der  Sc  rc'tär  Dor  Sucrt'tär 

der  Clause  für  pbysikaliacba  der  Claaso  für  cthiscba, 

und  niathematiache  WiaWM  bistorische  u.  philologi- 

aobaftea  aobe  Wiateoacbaften 


Band  41,  Pars  II  der  üfova  Acta. 

Halle  1880.  4».  (ÖOV«  Bogwi  Text  mit  28  Uthogra- 
pUae!»  Taftia  aabat  1  KhtU  Lrfaq  HNia  30  BialL) 
Ist  vollendet  und  durch  die  Buchhandlnng  VOB  Wilh. 
Engelmana  in  Leipaig  la  banahan.  —  DamDw 
entfallt: 

1)  S.  Greeff:  Die  l!>:hiur«a  (Grpfiyrfn  antuiU).  21'  , 
Bagan  Test  und  9  ebtoaaolithograpliiacbe  Tafeln. 
(Prü  16  Baik.) 

2)  E.  Dewits:  Afrikoi.is!  lip  Trti.'schmetterlinge.  5  Bo- 
gen Text  und  2  lithographirte  Tafeln.  (Mit  odo- 
rirlaa  IUI  Preia  6  Baak.,  nlt  Baeolorirtaa  Tk£ 

•  %  Rnik.  50  Pf  l 

5)  S.  Adolph:  Ueber  Inaectenflügel.  10  Bogen  Text 
und  6  ChaÜB  IRIwgraphirta,  thaila  photognpUaehe 

Tafeln.     JVis  S  Kmk.; 
4)  S.  Adolpb:  Ueber  abnorme  Z«Uenbildungea  einiger 
HyaeaoptefeuQagel  4^  Begau  Taat  aad  1  ÜUmk 

graphirtp  Tafel.     fPrii.-!  2  Rnik.] 
b)  M.Willkonun:  Zur  Morphologie  der  «amentragendaa 
Sehoppe  dea  Abtetineanaapfaiia.  2  Bogen  Test  aad 

1  lithographirte  Tafp!.     (Preis  2  Rink.) 

6)  F.  W.  Xlatt:  Die  Compoaitae  des  Uerbarium 
Seblagintweit  aaa  Hocbaaiain  und  afldlichaa  iadi- 
echen  Gebieten.  Mit  einleiteoden  Angaben  über 
das  Auftreten,  sowie  Ober  topographische  und  kli- 
matische Verhältnisse  von  Uerm.  von  Schlogintweit- 
Sakünlttnaki.  9  ^t  Bogen  Text  und  3  lithograpldfte 
Tafeln  nebet  1  Karte.    (Preis  8  Rmk.) 

7}  F.  E .  Oetnitl :    Die  Blattinen  aus  der  unteren 
Dyaa  von  Weissig  bai  flUnita.    Vit.  Bogaa  Tut 
and  1  lithogiaphula  1UU.  (Pleia  9  Bnk.  90  IC) 
Die  eiiwilBaa  AWiandlnngen  werdea  aoeh  getrennt 
an  den  bugewtotia  Preisen  abgegeben. 

Mineralien  und  Felsarten 

ia  gut  geordaataa  SaannhuigaB  aowie  fan  EinaalaaB 

in  grosser  Auswahl  billifj^t.  l'rcM<li<(en  »tehen  zu 
Dianaten  bei  Hwnuuui  Bnuo,  Miueralienldndler, 
Thal  ia  Thteiagea.   


Digitized  by  Google 


NÜNQUABC 


OTIOBUS. 


LEOPOLDINA 

AliTUCHES  OBOAN 

DER 

KAISEKLiCHM  LEOPOLDINO-CAROLINISCHEN  DEUTSCHEN  AlfAHRMltp 

DER  NATURFOKSCHER 

HERACSOEOEBEN  DKTKB  MITVllBKDNG  OER  8EKTION8TOR8TÄNDB  VOM  DEM  FBÄSIDENTEN 

Dr.  a  H.  XHoNaiHlL 

HaUe  a.8.  iim-».i>.    Heft  Xm  —  Nr.  9—14».  Hai  ISSL 

UUnt  AatUeke  KiUk«iUsg««:  EcgcbiüM  der  A4fiiiifcliiMnU  U  VL  Knilft  —  A^JodUnntill  te  &  KMn.  — 
SchnilMa  d«  Homi  JoacUm  Burnuid&  —  VerftDdening«n  im  PiniBilhiiiitiBilii  Mr  ftHdii—k>  —  BtiMkge  sw 
KuM  dier  Akademie.  —  Johannes  tob  Hamtpi]]  f.  —  Sonstiire  Wttliaüiiii^aa:  Efavcnagen HdnilleB.  — 

E.  tterland:  Kine  m\-xUTi"si»  Al>fiari.I!  i(iL'  rii|>iii"'<  T.  l'rnwf  Copfioniii-iis  nU  Arxl  {Fortaetzmiff).  —  Die 
2.  Alihaiidliiiiii  »"Ii  Il-iinl  \.l  li.  r  A  :.i 


AmUiclie  Mlttheilangeii. 
Irg«lmi88  dar  l^nnUaiiralil  Im  svOlften  SM»  (Thftringvn). 

Die  iiacli  Lcoi>.  XVn.  p.  49  nnt<>r  dem  8.  April  1881  mit  dem  Endtoniiin  ilus  20.  Mai  c.  nu.f- 
geachriebene  Wahl  eines  Adjunkten  im  12.  Kreiae  hat  nach  dem  Toadem  Herrn  JasUzrath  Goatav  Kr  okenberg 
in  Hdle  a.  i,  8m1*  «n  ».  MU  1881  MfjpBMunHB  Ratokoa  Ugaodai  EqpImiM  gdHM: 

Von  den  27  gifmblifln  IGlgihdMii  d«  IS.  KnIm  Intta  17  ilm  BHiimiMMiiI  ndilMil(g  «Ibp 
geaandt,  Ton  denen 

IS  mf  Herrn  Dr.  BernsBB  SehMff er,  Profemr  «Iw  MittlMBwtilr  od  Fliiyak  «n  4«r  üsinniltt 

iu  Jena, 

1  auf  ITerrn  Geheimtm  Ilofrath  I^rofessor  Dr.  Franz  Ried  in  Jen» 

gafiJko  waren. 

Es  igt  demnach,  da  mehr  al«  die  nach  §  30  der  Statuten  vom  1.  Mai  1872  erforderliche  Aacabl 
von  Mitf;li«>dern  ihre  Stiminen  in  gültiger  Form  ahgegebeo  haben,  Herr  ProfeBaor  Dr.  Haimum  ffchnftffw 
in  Jena  zum  Adjunkten  dt-a  12.  Kreises  gmuiUt  D«tsallM  ktt  dbM  WcU  tngUOUmm  «nd  «•Inekt  dah 
atina  Amtadanw  Ua  nm  21.  Mai  1881. 

Hall«     &.  das  M.  Kri  1881.  Dr.  H.  KnoblaMb. 


l^Jimkteinrtlil  im  aohtsii  KzsiBe  (Weitplulen,  WaULtokt  Lippe  imd  Henen-OuBd). 

Der  8.  Kreis,  welcher  l&ngere  Zeit  wegen  unzureichender  Anzahl  der  in  demselben  ausiissigcu  Mit- 
glieder n.^ch  §  17  der  Statuten  kein  Anrecht  auf  eine  Mlbatatlndige  Vertratong  im  Adjunkten -CoUegiiun 
Leop.  XVU.  • 


Digitized  by  Google 


74 


hftttc,  i»t  gc-genwurtig  wahUUiigt  und  sind,  nachdem  Yorscbtti^e  für  diese  Wabl  an  Ü»  Akwhmie  geUngt, 
dk  diracten  WahkufTordertaig«!!  nebat  SUnmaatlabl  na  14>  i.  U.  «Mgtllwtigt  vaä  u  linmttidlM  jaaai 
XniM  acgehürigc  Mitglieder  vursandt  worden. 

Sollte  wider  Erwarteu  oiDini  dcraellwii  diese  Sendung  nicht  zagegangen  «ein,  M>  bitte  ich,  dlM 
IbeliiMidinig  von  dem  Durean  der  Akademie  verlangen  zu  wollen. 

Sinuntliche  Wahlberechtigte  aber  enach*  ich,  ilure  Stinamettel  IwIdBöglidiat,  ipiteateia  bü  warn 
SO.  Joni  d.  J.  eiuacndcu  tu  wollen. 

H«Ue    &  (JigMgMM  Nr.  8),  ia  lU  18S1.  Br.  H.  IbllMiMb. 


Der  Empfinger  der  Cothenius-Medaille, 

Herr  Joachim  Bamuide  iu  Prag,  hat  an  das  Präsidium  folgendes  Schreiben  gerichtet,  welche«  hierdurch 
nr  Mmaibtäu  im  Ahidwl»  gelndiit  wktät 

fkagnt  S8.  Avril  1881. 

J'ai  refu  hier  )a  medaille  d'or  Cothenins,  annonoto  par  TOtn  laHn  du  14.  c. 

Rion  no  pourrait  etre  plus  flattenr  pour  moi  que  cette  hanU  diltiMitioB,  ddrinnk  daUplai 
mpaaUhla  «t  1a  fJoa  »ndmiim  AeadfaMe,  repr^aentant  la  BatioB  AUwimmite,  <fi  9«9tpa  m  nqg  ai 
Aninent,  dam  tomtea  laa  HiiBeaB. 

Je  vous  prie  doDC  de  tranamettre  k  cette  Aeademie  et,  en  particnlier,  M.  M.  lee  chefa 
da  la  Sectio«!  de  Mintfralogia  «t  de  Geologie,  reqnaiiao  de  nw  profoode  nMonnaiaiaiu»  pour  eett« 
maniue  4e1ataiita  de  hur  IrfenniDaiioe  enven  moii. 

En  cette  occa«ion  je  suis  heiireux  de  ponroir  ofTrir  h  rAcademie  luiperia'.'.'  I>'o]H)ldino'(''aralina 
un  temoignage  redprogoe  de  mei  aiacerea  ajmpathiee.  II  oouaiate  dana  nn  «zemplaire  de  mon  ounaga; 
SyatSoie  Silurian  du  eantra  da  Im  Bob^me. 

.T'.'ivnifl  >:1<'jä  aniirinc''  (.'.irLfidentiellemcnt  cette  intentioti  ii  volra  haOOnAla  prtJde— IT,  IL 
le  doot.  Bahn,  mais  les  oiroonataacea  en  avaient  retarde  rez^ontion. 

Vona  Twaroa  daaa  qodquaa  janre  ka  18  parliea  d^k  puUifaB  et  jVapira,  ym  Ia  fti  da 
eatta  ann«<>,  poiuoir         ■  ii  lidresser  quelques  nHtreü,  qni  Ront  eous  presse. 

En  vous  priant,  Mooaiear  le  Präaideot,  de  woloir  bien  agrte  mes  remerdmena  persoonels 
ponr  TCtra  aiuMbla  btarreiilion,  «n  eatta  drconntanee,  Ja  loiB  «hunni  ■jovtar  IVspraarfo*  da  m» 
consideration  1s  pln«i  distini^ii'V'  J,  Barraoda. 

A  Monsieur  le  doctr.  C.  II.  Knoblauch,  President  de 
l'AtKbiiiia  fapiriala  AibBsaud«  Lfapddbro-OtcoBiM 

des  Kl>tuI•a!i^t>•s  'i  Halle  a.  S. 

£inige  Tage  darauf  traf  bei  der  Akademie  die  in  dem  Schreiben  angekündigte  Sendung  ein,  beetehend 
in  18  edtSe  gabuBdamn  starken  Qnartbftnden  des  nH  bacdta  800  vanOgHeh  anagefllhrteat  Tafeln  aowie 

splendiilem  TextJruck  ausgestatteten  grossartigen  Werkes,  das  als  eine  neue  Zierde  der  Akademie-RiWiDthek 
einverleibt  worden  ist.  Für  dieses  seltene  Geschenk  ist  Uerm  liarrande  noch  der  besondere  Dank  der 
Abadaaiiiii  «imgaaprodMa  «onkn. 


Yerändenrngen  im  PenoaaLbestande  ist  Alüdamki. 
Ccsforfw  MltcIlMicrt 

Aaa  S4.  Miirz  1881  zu  Paris:  Herr  Achille  Delett«,  Ingenieur  en  chcf  dos  miuaa,  ProftMau  da  gfabgia 

k  r£oola  Benitale  in  Paris.  Au%eooninMB  am  1.  Deoember  1879. 
Am  39.  April  1881  ta  FVankAurl  a.  M.:  Harr  Dr.  Badalpli  Ohrfftlu  B8ttger,  Profeasor  dar  Ghanda  am 

pliyrikoHi^chen  Verein  in  Fnvnkftirt.    .■XufgeDommen  am  14.  Februar  1880. 
Am  9.  Mai  I8«l  an  Boos:  Herr  Dr.  Ludwig  Clitmor  Xar^nart  in  Bonn.  An%aBammea  am  80.  Movambar 
1840;  eogn.  OmaBa  I.  Br.  H.  KMbMi. 


Digitized  by  Google 


75 


Se^trä^e  m  Kaas«  der  ^ikademifi,  ^  ^ 

Um   4.  IMl.  Vw  Bn.  Ftataar  Dr.  O.  C.  Lanba  in  Ph«  JabraMtn^  Ar  188t    ....  fi  M 

„     7.     .,       n      n   Br.  D.  F.  Weinland  in  EidingMi  Jahresbeitrtge  für  1680  oad  1881    .  12  -r 

„    8.    ..      n     II  Br.  Ol  G«org«(H  in  fiarlio  JdvMbeitaig  für  1881   <6  m- 

H  IS.    1.      II     ••  ObMte  BtaDgntai*  in  Ftoü  dm^  Ar  1881   6  81 

„  14.     „       tl      n    Trofessor  Dr.  J.  M(irit,r  in  Gn  ifswald  desgl.  flr  1881  ......  6  — 

„    „     n       H      n         J-  Brock  in  Brealaa  deegl  für  1881   6  — 

,.  18.    »      ,1     ,1  SiiMlsr  Dr.  F.  0.  HolwlÜhr  tu  BtgM  cUtgL  ftr  1881   8  — 

„  M.           II     •   ZMbMOr  Dr.  TL  T. DoMb n  Hiiddbiiy  Jihnibdlv^^                \'^-i2  18  — 

Dr.  H.  tCnabUuidi. 


Jolunmes  toh  Hamteln.*) 

Von  T'rof.  Dr.  F.  Scknitz  in  Bonn. 

Johaaua  von  HanaUin  wurde  am  Ii.  Uoi  1822  sa  Potadam  gebono.  8«ia  Vater,  der  daauliga 
Oli«rprcdiger  an  dar  VikolaildrelM  in  Potadaa  Ludwig  Ilanatein,  war  bi  drftlir  Ehe  nit  EmlBa  SaOo  vaiv 
iii.ilJt,  und  untrr  den  Kindern  dieser  Ehe  war  Johaonea  Ludwig  Etuil  Robert  der  ftiteet«  Sohn.  Im  achten 
Lebeugabni  daa  Knaben  atarb  der  Vater,  und  baJd  darauf  aiedett«  die  Uattar  mit  den  lEindaro  aacb  Beriin 
Aber.  Johaaaaa  Iiatte  liernti  in  Potadam  die  dortige  BQrgenehal«  beaudit.  fai  Bwifa  ward  er  am  naidiat, 
zugammen  mit  anderen  Kindern,  von  einem  iilteren  Brnder,  der  damal«  Doiueandiilat  war,  UDt«rrichtot  und 
beaacbte  dann  von  1834  an  daa  Gjmnaaiua)  nun  grauen  Kkister.  Die  achwacha  Geaundbeit  des  KoaboB 
war  jedoeh  aof  die  Daaer  den  Ojmmaaialatndiaa  nidtt  gawaebsen  und  ward  ao  der  Aalaaa,  daaa  H.  im 
Htrb»U-  IS38  die  Secund«  des  Gjmniwiiuiis  vorlioss,  um  einem  praktigcbcn  E'  i' if  -  t-'u  h  zu  widmen.  Von 
fr&b  auf  war  l>ei  dem  Knaben  eine  beaondere  Vorliebe  für  die  üator  und  die  IkecbAlUgang  mit  Katar- 
gegenellBdea  liarvorgelretaa.  8o  waadta  er  ai^  daan  mdi  Jotrt  dar  Gcrtaaknaat  an,  dar  ohaadiaa  nahraM 
Glieder  der  mütterlichen  Fasflia  uagiliairtaa,  «ad  trat  iai  Jabra  1888  — H'«'''*  ab  ^■■'^'if  ia  die  UtalgL 
Gärteti  von  Moubyou  ein. 

Die  fönenden  Jabre  1840—44  finden  iln  ale  ZO^n«  dm  kgL  baiituta  aar  AnabBdaag  w»  OHtataan 
zuerst  in  Ncu-Schöncberg  bei  Berlin,  dann  in  Potsdam,  thoils  mit  dorn  Erlernen  des  praktis  ln^ii  Berjfeg 
beacb&fügt,  theils  mit  ateta  wacbiendem  Eifer  dem  wiaianaehafUidaen  Studiom  der  Pflanzeuwelt  zugewandt. 
Dia  praWadM  Thiil%init  und  die  BiaablAigniv  ia  dar  Man  llrtar  «a*d  tai^aiali  mti  dam  heilMmBlan 

Erfolge  für  seine  GeBundheit,  so  iaas  er  nach  Absolvirua^  der  Oärtnorlehran^talt  I"  !  I  daran  denken  dürfte, 
m  den  tbsoretiacheu  Stadien,  die  er  fort  und  fort  int  Anga  behalten  hatte,  zurückzukehren.  Er  macht« 
dahir  Oabnaah  wa  dar  BanafeMi««,  die  ihm  daa  lligBuwamalm  der  Girtaariabnaatalt  «rthtOtak  «ad 
h,-r.op,  itn  n.  rt  ste  1844  dia  nUvanittt  Bariia,  «m  rioh  daa  Stadfaua  dar  Natarwiaaaaathaftaa,  qwoiall  dar 

Botanik,  zu  widmen. 

Wihiand  der  eraten  Zeit  dieser  Univeraitätaatadien  galt  ea  augleleii,  daa  MthaiiaB  AbaiihlaBi  dar 
Gynmaaialatudien  nachzuholen.  Dabei  ii;t  dem  utrchgamen  junj^en  Manne  von  der  gTfimtea  Bedeutung  gewesen 
daa  rege  Interease  und  die  thätige  Hülfe,  die  der  damalige  Ob4>rpriiaideDt  a.  }>.  A.  Jacob  ihm  zuwandte,  ein 
Hann  Ton  hervorragender  humanistiacher  Biidong,  unter  dessen  I^eitung  ea  II.  möglich  ward,  »cbon  im 
pndan  Jahre  1845  am  Friedriohcgymnanum  in  Berlin  nachtrigiich  die  Abiturientenprüfung  sa  abeolviren. 

Keben  den  sonatigen  naturwissenschafUichen  Vorlesungen  bei  Liohtenitein,  Ehrenberg  und  Troecbal, 
Joh.  Müller,  G.  und  U.  Roae,  Dove,  Magnus  und  Fogpndorf,  Ritter  n.  A.  hörte  H.  während  dieser  Zrft 
Rainer  UaivaraitUaatadian  die  botaniacban  Vorieanqgan  van  Knatb,  Linie  nnd  C.  H.  Sobults,  olme  dam  ar 
jadodi  SB  einem  diaaar  damaligen  Vertreter  der  Botanik  an  der  Berlfaiar  Uatrevaitlt  b  ein  nibaras  Tacblltaim 
gatraten  w&re.  Dagegen  hat  er  in  regem  wisseqachaftlichem  Verkehr  gestanden  mit  Klotzsch,  der  damals 
ala  Onatoa  am  legi.  Harfaaiinm  n  Beriin  thU%  war.  Unter  daa  latateran  jEiaflam  eniatand  »nob  die  Disaer- 
tatini  (Phntamm  Taaenlarinm  fidiB,  «aali^  ndiz  alnm  •mfiaa  mat  origiaa  diatjaota,  an  ^faaAam  otgaal 
diversae  Untum  ].aitHs),  mit  d«r  H.  BB  safaMpB  Oebartrtaga  dap  15.  Mai  1848  bei  dar  Bariaiar  pfaOoavphif 
•eben  Facultät  framovirte. 

*)  T«^  La^oUtam  ZV^  1880^  p.  m 


Digitized  by  Google 


76 


Im  folgenden  Jahre  10^9  beaUnd  U.  aaob  du  wü$eiuichaftliolMi  fitnit— um— i  flkr  da«  höhere  Scbakait 
nd  trat  nBB  ainiefart  ah  HflUUahrar  u  dar  DorothMuUdtkcbeii  BedHlnd»  in  BtcUn  eb.  1851  med  «r 

darauf  als  ordentlicher  Lehrer  nn  der  stÄdtisclien  Gewerbfschnlp  in  Berün  angcBtellt  und  1850  daselbst  zum 
Oberlehrer  befördert.  Neben  dieser  praktischen  Th&tigkeit  als  Lehrttr  aber  setzte  er  die  botaniacbea  Stadien 
«■utarbMidMB  mA  Eiftfgrta  Art  und  iHUBbta  riek  In  Mrt  1865      der  Bnünar  Uainnlittt  «b  Prif«t> 

doeant  ft>>°  Botanik. 

In  dieser  Zeit,  im  Jahre  lb57,  verbainthete  er  sich  mit  einer  Tuvhter  Heinas  Lehrer»  Ehrenberg, 
die  er  in  dem  geistig  und  gvmuthlich  auregend«n  Verkehre  des  EThreoberg'schen  Hauses  kennen  gelernt  hatte. 
Das  förderliche  Zusammenwirken  diesem«  Naturforscherkreises  hat  er  j»  selbst  sp&ter  in  der  Biographie  mümb 
Schwiegervaters  so  ansprechend  geschildert.  Drei  Söhne  sind  ans  dieser  Ehe  henrorgegasgen,  von  deoeo  die 
laiden  iiltcatcu  »ich  ebenfalls  den  naturwisaenscbafUichen  Studiun  zugewandt  haben. 

Nach  dem  Tode  von  Klotnch  im  Jahre  1861  ward  IL  desaen  Nachfolger  ab  Cuatos  am  Berliaar 
Herbariom.  Dadurch  ward  ea  ihm  möglich,  die  Rohalsteilung  ganz  aa£nigeben  und  sieh  nun  ausschlieuUdl 
dao  wissenschofllicbeu  Arbeiten  zu  widmen.  Neben  den  specielleren  Studien  cur  Systematik  der  Pflaniao, 
WM  aia  die  Stellung  ela  Gnxtoe  un  Hacfaerinm  mit  iieh  braebte  (die  agratematiachen  Arbeiten  Bber  die  Geeae- 
nween  dutino  u«a  jener  Zeit),  tmd  ei  ver  illen  «wtonriaeb»  Vntanochnngen,  mit  denen  lieli  fl.  In  Jener 
Zeit  beschäftigt  liat,  UntersuchuL-gen  Uber  den  Bau  und  die  Entwickeluug  des  Stengels  der  BIi\thenpflanz«n, 
Aber  den  Verlauf  der  GefilmbOadel  in  diesen  Stengeb  und  Aber  die  Struetur  der  veraohiedenen  Elementar^ 
orfine,  wekbe  die  letstenn  sueammeneetB»,  dann  tot  Allem  Uber  die  BstwUtehisg  'fva  ManOi».  Dien 

Untersuchungen,  von  denen  eine  .,ülier  die  MilchBaffgefiUs«  und  die  vii  wandten  Organe  der  Rinde"  ihm  von 
dar  Fariaer  Akademie  den  Flreia  Bordin  eintrug,  haben  seinen  Namen  zunflcliat  in  weiteren  Kreisen  der 
Fbebgenoeaen  bcikannt  gemadit. 

Ncl'pn  diesen  anatomischen  Studien  aber  f,'inpen  fortdaneriid  jilivii  j'.'  i-n  ^  Yprsucho  über  die 
i>'unktionen  und  Yerrichtangen  der  Organe,  deren  anatomische  Structur  gerade  (iegeustaud  der  Untersachung 
«ar,  aiaher  (die  gTeraoefae  iber  die  LaMnng  dee  Saftae  dnreh  dk  Binde*  afaid  in  dieeer  eotataadenX 
H>  hat  schon  damals,  wie  er  es  am  li  \-.  M  :n<  iti  pun/'-n  !i  :  :ieren  Leben  ru  thnn  pflcpti-',  dir  morflioloigiadin 
Uvtanndiung  stets  mit  der  physiologischen  zu  verbiudeu .  gesucht.  Iiis  ersdiien  ihm  als  eine  yiirtliAa 
BnaeHigkeit  daa  Btndinmt,  dfa  Pflannangaalalfeen  nnr  nach  morphniegiaelian  GaalditapanlEtaa  ■■  batraektaa 
oder  ansÄchliesBÜrh  ihre  |>hysiologi«che  Wirkungsweise  zum  'irgeustjind  der  Beobachtung  zn  machen.  Und 
wenn  auch  in  den  meisten  seiner  Pul>liltationen  der  morpholugische  Gesichtspunkt  weit  Überwiegt,  so  hat  ar 
bei  adnan  Uatnwiufan  deeh  alate  phyrioloi^aehe  und  marphologiaite  »whiaaa  adt  glaidMr  TerHabe  nad 
gleichem  Fifev  Vfrfoljrt.  Er  beklagte  es  deshalb  sehr,  dass  unter  den  jüngeren  Fontclieni  sich  immer  sebArfer 
die  ;Ihh  dl  [11  l'uifange  des  ganzen  Gebietes  auf  die  Dauer  uuvermeidUche)  Trennung  zwischen  pbysiologiacher 
und  morphulogiaehcr  Richtung  anbahnte.    Er  aelbat  wollte  von  aoleiMr  Trennung  nidita  wisaen  und  mochte 

ea  deahalb  auch  niemali«  als  ben  ehtipt  ain  rki  nnon,  d'i'ii  man  ihn  selbst  der  inoq>!iologi8chen  Richtung  SUZtthlte. 

Im  Jahre  1860  niicLi  dem  lodc  von  SLiiuclit  ward  llansteiu  zum  ürdeutüchcn  Professor  der  Botamic 
and  Slrectür  des  Butanischen  Gartens  in  Bonn  cmunnt,  und  Aaaa  BtaDug  bat  er  bis  zu  seinem  Tode  bekleidet. 

Die  schwach«  Gesundheit,  die  sdton  deu  Knaben  gezwungen  hatte,  die  Studien  aufzugeben  und  den 
praktischen  Beruf  dee  Gärtners  zu  ergreifen,  hatte  sich  zwar  im  Laufe  der  Jahre  gekräftigt  und  gest^irkt, 
dennoch  aber  hat  II.  während  «eines  ganzen  Lebena  fiel  aüt  Kranklieit  in  kämpfen  gehabt.  Mit  eisarnar 
Energia  nnd  aaadaaemder  Zllhigkeit  bat  er  stets  dagegen  angekämpft,  um  den  Pflichten  aaniae  BeroAa  (»• 
naht  an  werden,  nnd  nidhta  war  ihm  peinlicher,  ala  wenn  er  einmal  durch  Unwohlaein  an  dar  AnaBbong 
ffiaaer  Pflichten  verhindert  ward.  In  den  letzten  Jahren  verschlimmerte  sich  jedoch  sein  Gcaundheitasastand' 
laebr  nnd  mehr.  Wiederholt  swar  aeliien  aaine  aibe  Natur  wieder  den  Sieg  Ab«  die  Kraakbeit  datoHiBtragen, 
alMn  in  dem  letitea  Jabr»  «oOte  diaa  mdit  mehr  gelingen.  Eb  Anftathalt  m  Baa  BaoM  «dmad  dar 
Osterferien  brachte  nicht  die  erhoffte  Genesung.  Auch  der  Iffinnaifr  Tllfloia  obaa  BaMatwiigt  bia  aadlieh  an 
27.  Augnet  der  Tod  dco  langen  Lddea  ein  Ziel  aetste. 

Bis  mletst  bat  H.  troti  der  stetig  nuwbmenden  Sdividie  die  Pfliehten  seiner  fltdhng  ala  akade- 
mischer Lehrer  treu  trluilt  und  nocli  bis  ;ium  SchluBse  des  Somniersemesters  bis  kurz  vnr  seinem  Toda  Mfaw 
Tflrksungen  fortgeführt.  War  doch  auch  grade  die  Thätigkeit  ala  Lehrer  ffa  ihn  die  Uauptaufgmbe  arinaa 
Bataiha,  der  er  sieh  oft  aelteatr  Uaba  und  ffiggabnng  ateli  geiridaiat  bat.  Dia  grOaate  SorglUfe  fcrwaadl» 
ar  ateli  äaf  aiina  Yorleenngen,  di*  «r  dvnih  aaUreieba  Eipabnantn  nnd  Demanatntiaan  in  eHlatem  aadite. 


Digitized  by  Google 


77 


Dabei  beiatt  sein  Lehrrortrag  e)n«n  ungewdbnKchen  Zauber,  der  die  Znbörer  ateta  anfa  Nene  feaselta  vad 
güfaDgen  hielt.  Einfach  und  aiupnichalcxi  in  Form  and  Anadmck,  war  sein  Vortrag  doch  ateta  reich  ui 
Gedanken,  voll  nnerwartcter  Yerknfipfangen  und  Ucbergäng«  imd  llbuidig  bewegt  durch  die  mancherlei  Bilder 
und  Vergleiche,  namentlich  «u  dem  menacblicben  Leben  eDtoommOi  donh  walcbe  die  Yorigioge  im  Leben 
und  Haushalt  der  Pflanzen  eilbitart  wurden.  Ein  grosaer  Kreis  anflMrkMOMr  HSrer  sammelt«  sich  daahalb 
anch  alljährlich  nm  den  Katheder  dea  beliebten  Lehrers  oder  folgto  ihm  auf  den  butunischen  Escunionen  in 
die  UmgeboDgen  Bomii.  Und  Uar  «vf  dietca  Exeonioinen  and  ebeom  bei  dem  sAhereo  penöoliofaeii  Ter- 
kehre,  den  die  Arbeit  im  Seminar  tai  im  botaniscben  Labor» torimn  swischen  Lehrer  and  Stndent  nrft  sich 
billgt,  WIMie  B.  noch  bosoodcrs  dnicik  die  herzliche  und  nufriclitigc  Freundlichkeit  seines  Woscut»  aeina 
SdiAler  in  gswinnan.  Ihm  aellMt  nnd  diese  Stunden  dea  näheren  yerkrfu«  mit  adneo  Schalem  tteta 
din  lietMtan  Aofgnben  eeioer  graammten  Benifstbttigkät  geweaen.  ZaUrrielM  ftufaera  Selitiler  hi  allen  Ganen 
du  dcntsidien  Landci?,  zumal  in  den  Khciniirovinzen  selbst.  bLwiihriii  ihm  oin  danklmris  ArnlLiikin. 

Heben  dieser  ausgebreiteten  Lehrthätigkeit  H.'a  ging  eine  nicht  minder  ausgedehnte  wissenschaftliche 
Tbltigkeit  cinlier.  Die  Mbeim  fltndien  Aber  die  Anatomie  der  Oeftespflaneen  hatten  H.  eehon  in  Berlin 
mehr  nnd  mehr  auf  die  Untersuchiiri,'  Ii  r  rr-itf-n  Entwirkrliinp'starlif  n  ilt  r  Hlüfhfinpflanzen  hingt  drilnjff. 
Wihrend  der  ersten  Zeit  aeinea  Bonner  Aufenthaltes  gelang  «a  ihm  nun,  diese  Untersuchungen  zu  einem 
erfolgreichen  AhecUnas  wa  bi  Ingen  nnd  damit  ein  RanptproUeea  der  PflmHenanatmiie  aeiner  Lfienng  entgsgen- 

inf&hren.  Sninc  rnffTsnrhunf»rn  ilWr  ilic  Sttieit.  l.;cHi,'rii()iio  im  VfRetationspookte  der  FlWOerOganWO,  WWia 
seine  Ikobachtungeu  ttber  die  Bildung  des  Embryos  der  Phanerogamen,  die  damit  enge  In  TerUndoDf  ateheii, 
haben  ihm  vnter  den  deataehen  Botanikern  einen  Fiats  enten  Banges  enratlMn  nnd  ihm  eine  danemde  Stalle 
Ib  den  AnnaUn  peinrr  Wis^cnscVinff  crfsichcrt. 

Seit  dieoen  Untersuchungen  über  die  Embrjrobildung  der  Phanerogamen  bat  il.  keine  umfassenderen 
Ar1wit«B,  dntdi  «deiw  nene  CieUete  der  IWeebnnf  eca^leaaen  woiden,  yertHwitBcht.  Seine  HtenriaelM 
Thitigkeit  hcscliriiükt«-  üioli  mflir  auf  kleinere  EinwlBtadien  aus  den  Terschiedcnslen  n«>1>iet»Mi  ilfi-  Pflnnzin- 
Aaatomie  und  Morphologie,  mit  besonderer  Berücksichtigung  der  Zellenlehre.  DafUr  aber  sind  nuter  seiucr 
Leitang  eine  Rabe  wissenschaftlicher  Arbeiten  leiaer  SdriUer  eotatanden,  die  theile  als  selbständige  Doetoc^ 
dis^eortntiuuvn,  thcils  in  den  „Botanischen  Abhandlungen  ans  dem  Oehieta  der  Mmphnla^  nnd  Flqr>ioUlgle'', 
diu  11.  seit  dem  Jahre  1870  herausgab,  veröffentlicht  wurden  sind. 

H.'s  eigene  Wissenschaft  liehe  üittigfcait  war  in  den  letzten  Jahren  hauptDAchlich  einer  aadaMB 
grftsaeren  Aufgabe  angewandt,  die  enge  zusammenblngt  nit  der  eigenartigen  Steilnng,  welche  er  eellwt  nntir 
den  neueren  deutseben  Botanikern  einnahm. 

YTiUireud  die  Tageiistrumung  in  den  organischen  Naturwissenschaften  dahin  zielte  nnd  meist  auch 
jetzt  noch  sielt,  auch  die  Erscheinungen  des  Lebens,  die  uns  in  der  Pflanzen-  nnd  Thisrwelt  entgegentreten, 
snriickznf&hren  auf  das  Znsammenwirken  cbemischer  nnd  phyrikaliseher  Krftfte,  in  den  PSumb  nnd  Thieren 
somit  nur  Producto  einer  (wenn  auch  eigenastjgen)  Verknüpfung  derselben  Kr&fte  zu  sehen,  welchen  auch 
der  KijataU  aeia  Oaaein  verdankt,  hat  H.  üb  ganiaa  Lel>en  lang  an  der  Anfheeoag  ügetgehalten,  die  Mlum 
mat  amr  DoelortlMieii  awpridit:  mgiiiica  ab  anovgwiida  non  per  aceMcB«  dMbrant  aed  Ipta  anlietaHUa. 

H.  war  berangewach.sen  in  einem  Kreise  von  Naturforschern,  die  neben  der  entpirisrlien  Forschung 
Mch  der  pltOoeophisehen  Speknlation  ein  glaiehea  Anrocht  einrlamten,  die  trotx  der  Answflchse,  welche  die 
Naturphilosophie  getrieben  batte,  dodi  Uneawegs  gewillt  waren,  nun  anA  alle  Ergelmlaae  der  Uebnigen 

philoBophLicben  !>peculation  bei  Seite  n  varfbB.  Dieser  Tradition  ist  II.  stets  treu  trebliebeu.  Vor  Allern 
hat  er  skh  nie  entaeklieesen  kCnnen,  der  TageestrSauing  folgend  nm  des  Missbrauohes  willen,  den  man  so 
Tidftdi  mU  der  Lelieoebnft  getrieben  batte,  non  andi  nrit  cHeeer  mystischen  Lebenskraft  alte  «rgaobefaea 
Kigenkräfte  preiszugeben  niid  die  geeammte  organische  Welt  aus  Arn  jibysikaliBch-chemiscben  Krärtcn  .!er 
auorganisclien  Natur  zu  erkl^n.  Er  bat  vielmehr  stets  daran  festgehalten,  dass  zur  Erklärung  des  orga- 
nlecben  Ijebena  Ae  pliyeibalieebpdMMlscheB  Krftfte  nidt  anireiefaten« 

Diese  eeine  Grundanüchaunng  hat  II.  wiederholt  in  'ifinfn  Sehriften  zum  Ausdruck  gebracht  und 
sich  dadurch  mit  manchem  seiner  deutschen  Fachgenoesen  in  Gegensatz  gestallt.  Fttr  die  Beurtheilung,  die 
diaae  aetaw  elgana  Slelhng  eridnan  bat,  M  aber  ein  beeenderea  Maaeat  nach  voa  weeenttfeber  Bedetitnng 
gewesen.  H.  liebte  nicht  nur  in  seinen  Vortragen,  wie  schon  zuvor  erwtthnt  ward,  eine  bilderreiche  Ans- 
dmeluweise,  er  liatte  vielmelir  auch  in  seinen  wissenscbaltlichen  Abhandlungen  eine  besondere  Vorliebe  fttr 
bUdUdte  Andrfleke  «md  WendmgeD,  die  bentlgtB  Tag»  vntcr  MatorÜDnclidni  gnrBhiilldt  dao  Tcrdnelit  ehe» 


78 


natBTphPMopliiiaiwn  Mfrtik  karvnnrafai  pAtgai.  SIbm  uia»  Aaainäamtki»  hat  ittl  dioa  baifttrafsn, 

H.'s  *iftlltBl1lt  Aüfeannng  unrichtigen  D^ntungen  aiuzusetaen,  ibu  alu  Anliänger  einer  tD.v<ili8c1i(>ii  Xntur- 
phUfMplih  liiauUllan.  Und  doch  pflegte  U.  iin  Gwpricfae  nichts  eütwhwdeuer  abzaweiwD,  aU  den  Verdacht, 
da«9  ar  «a  tiM  MjutiMfct  ^dfaaihnft  |^1w.  Tm  «bar  Mblm  mrtiytyrfwheB  LebawVmft  mllto  «r  alditf 

wisaeD,  woW  nlier  behaupt«t«  er  mit  aller  Eutsoliiwlcnhuit.  das«  iu  d'jii  Pflanzen,  in  den  Organismen  ftberhnupt, 
iioch  eigeoartige  NatnrkrAft«  {oder  eine  einzelne  Krai't)  wirksam  seiet),  verschieden  von  den  physikalisch- 
chemischen  Kriftan,  «bw  Natnrkrtfta  via  diaae  fetatano,  «igaaadjga  aifaniiiba  Krifta  von  eigeaa(ti|ar 
Witteagawaiae. 

Baa  wesentlich  charakteristisciw  diaser  orgnuii<cli<'ti  Kielte  aber  suchte  H.  mit  Kant  in  ihrer  zweck- 
artigen Wirlmagnnisai  in  ihrem  Wirken  auf  ein  bestimtutt  s  immaneatea  Ziel  hin.  Aach  ihm  erachieoaa  dia 
CCgWiiacheD  Wesen  nvr  varetändlich  durdi  den  Zwackb^iff,  aoch  ihm  cnchien  dia  teleobgische  Betrachtung»» 
weise  anerlSsslich  flir  ain  Ycrständniss  der  organiMdien  Katar.  AllarAngs  Ist  dieae  Kant'eche  teleologincha 
Betrschtungsweisa  itr  organischen  Welt,  die  ja  von  nataphjMeher  Teleologie  sehr  weit  abliegt,  in  U.'s 
Schriften  nicht  iaumr  gaiis  frei  gaUiebaa  too  Ankltaigao  an  jene  metaptqrsische  Teleolqgii»,  und  namentlich 
eine  seiner  letsten  PnbHkatioiHn  (die  Beda  ftbar  daa  Zweckbcgriif ;  Uast  mehr&ch  den  Untafaohkd  dar  baida^ 
so  difierenten  Anflassoogsweisen  ansaer  Adit.  Im  Gnmda  abor  «ar  &  Ananliawingi  ii  iiiiii  H.'a  TOa  mota» 
physiseher  TalaaJagia  dmwhana  TancbiadcD. 

Von  diaaar  flaasmintaiiffiiMiiiig  dar  «tfudadian  Katar  aosgebend  hatte  B.  seit  diier  Baiha  tob  Jahnn 
begonnen,  ein  auftbrlicheB  Werk  über  die  Organisation  der  p&anzUchcn  Organismen  auszuarbeiten,  ein  Werk, 
das  beatimmt  «wr,  im  BawhNB  die  getammta  Lebensthitigkait  dar  Pflanaan,  wie  sie  sich  in  der  Gestaltung 
dar  atauabMn  Organe  und  in  ihram  geaatamiaaigCB  und  sweekentspreebenden  Znsaimiteiiwirken  ausspricht,  m 
schildern  und  zu  erklsreu.  H.  hat  die  Arbüil  an  dirstra  ^Vr'Ike  iii;mi  inu-  zeitweise  untcrbroclu-n,  uin  II-  iin  re 
Angaben,  wie  sie  der  Tag  mit  sich  brachte,  sum  Abschluss  zu  bringen,  so  die  Biographie  seines  Scbwieger- 
Taten  Xhnabarg.  Gleichwohl  ist  es  ihm  moht  mehr  gelangen,  diss  Werk,  das  er  als  die  Hauptarbeit  seiaas 
Lsbans  betrachtete,  selbst  zum  AbscbluKs  zu  bringen. 

Keben  solch  nnennadlicher  Thätigkeit  ab  Lahrer  und  Forscher  auf  dem  engeren  Gebiete  der  eigenen 
Wissenschaft  bat  H.  steta  aoeh  den  ferasr  Uegendeo  Aofgaben  aahur  Staflnng  die  eifrigste  Fflrsorg«  soga- 
waiidL  Sriu  tliiitigcs  TntrrrsHe  für  den  Oartaobaa  der  ei^'tneu  Provinz  bedarf  bei  ilun,  der  selbst  frülierhin 
den  Gart«Qbau  praktisch  geübt  hatte  und  Jatat  aelbet  Director  eines  groaen  botanischen  Gartens  war,  kaum 
dar  baoondaran  Erwlhnnng.  Bia  gMeha  roga  Interesse  abar  hat  ar  atala  aueh  den  allgemaiBareB  Angahg» 
heitcn  der  Universität  entgegengebracht.  DafQr  lohnte  ihn  denn  such  Ja«  Vertrauen  der  CoUcgen  «Macholt 
durch  Uebertragung  akademischer  Khrenfaiter.  Im  Oectorat^jahre  lö7ä— 80  bekleidete  er  das  Bootont. 
Schon  froher  ha  Jahra  1677  w  ar  «hb  flah.  Bssiaraiigirath  annont  worden.   MitgOed  der  LnipoUlniMli- 

Cacoliniscbrn  Akademie  wsr  er  leit  2.  Noveriibfc  IPß-l.  copn.  Moldenhawer  II. 

Kurz  vor  dem  Ablaof  seines  Kectoratsjahres  ratllo  ihn  der  Tod  dahin.  Unter  aUgemeinor  Theil- 
nahna  aller  Kreise,  die  Zeugniss  ablagta  von  dar  aUgamalBan  BaBeiithail,  «aioha  rieh  H.  durah  dia  oaltane 
hatagwhnuade  liabenawflrdigkwt  seines  ganzen  Wcneni  unter  »einen  Mitbürgern  erworben  hatte,  wird  er 
am  Qp>  Aagnst  auf  dam  Bonwar  Friedhofe,  auf  dem  schon  so  mancher  hervorragende  Kampfer  des  Geistes 
aaino  Bohnrtfttta  gaAmdan  hat,  aar  awtgan  Buhe  bwUtlat. 

▼ciMkilta  der  flchrUlm  t.  Bauixta'g. 

Ikaijfgm  vaasolaitam  Ma,  caaUs,  radix  »tnim  organa  smt  ori|^  dirtnHrfat      ^)Hdam  orgui  Jimnaa 

tantoB  parlaa.   Oiaaart.  iaaog.  Berol.    Balae  1848. 
TbbeOariMiha  Oebcnidit  der  behamitasten  Familien  dea  natürlichen  Fflaaaanqralaau.   Zorn  Schnlgebraneh 

entworfen.    Wittstock  (A.  Rother)  1851. 
Untacanohnngan  ilbar  den  Bau  nnd  dia  üntwickiebuig  dar  Banmriade,   Berlin  (G.  Vf.  F.  Müller)  1853. 
OaMifiaaaaa  novao.   Bamanbatalaga  das  Berifaiar  betaniscbeD  Gartena  rom  Jahre  1855,  1856  und  1861. 
INo  OpRNIMaaB  des  Königl.  Herbarium«  und  der  Garten  zu  Berlin  oohat  BaotNUdtfOOfOB  Aber  dia  ¥tmS» 

Hfl  Qaaaan.   Linaaea  26,  27,  29  und  Si.   185d— 1865. 
Ommiitm  »ftrU»  in  notodi,  Itkifilit-/fulipum  sifnha^bidii'iilbrs  KL  at  Banst.  AQganHina  Gartaueitung 

1856.  Nr.  43. 

Tifut^  ifimuitm  Xriana  and  ilcA<SMM«*  tig^nata  Hook.   Allgemeine  Gfrtenaeitiuiig  1857,  Nr.  80. 


79 


OtmmvMU  in  C.  F.  Ph.  d«  M«rtiu,  Flu»  BMOiauii.   Vmb.  36.   LifwiM  1864. 

Üabcr  gflrttlfÄiraige  Oaftflaitnii|frarlibiAiiig«B  an  Steogriknot«!  dlwlTter  GvwidiM.   AbbUdlinigra  d«r 

npriinflv  Akademie.  1857. 

(JaW  den  Zu«an>m«uhiuig  der  BUttiteDoDg  mit  dem  Baa  de«  dicotyleo  HobaingM.   Hontabarieht«  dar 
Beriinw  Akademla.   5.  Fabroar  18S7. 

UaW  den  7u<<.irnmcn):,iiiL'  'Ur  BlattsN/lluiip:  nvA  (icni  Ritu  daa  dkotjliD  Hainjagaa.  Jblmabarieht  tbar  dia 

st&dtiKbe  Ue  wer  beschule  su  Berlin.    Berlin  1857. 
üebar  dcD  ZuaaBimanhang  dar  BtaMafeaUinif  mit  dem  Brv  dea  dtcotylen  HaliriiigaB.  Prfnfiliabii'e  Jalnl».  ftr 

«iaaenich.  Botani):     I.  1H5P 
Famara  Baohaehtniifen  über  den  Verlauf  dicot^ler  UlAttgeflUsbandel.  L  GOrtdfitonige  Verbindungen  der  Blatt- 

fsAmstring«  im  Stangdknotan.   IL  GeftaabAnddrertheSlmig  In  den  Gaeieaa.  KonatalMirtelrt«  der 

Berliner  Akademie.    4.  Jnnuar  1858. 
Ueber  ein  noch  nicht  faekanntea  Sjratem  scblaochförmiger  Geftoe  im  Parenchym  der  Blttter  and  des  StengeU 

vialar  HamcaljrlaB.  Uooatibaiiahta  dar  Bariiaar  Akadaiala.   17.  MovaaBbar  185». 
Di«  liilcIifMtf^geßi.ose  and  die  verwandten  Or^iie  der  Rinil'v    Yj-Af  von  <ler  kai^erl.  Akadaoda  dw^laatudi» 

EU  Paris  gekrönte  Preisschrift.    Berlin  (Wiegaodt  und  Ueinpel;  1864.  • 

▼araaelw  Uber  die  Leitung  den  SafUi  ditreh  Aa  Binde  nad  FtaigeraiwaB  danw«.  RringdMim'a  Jabr^  fllr 

wi-isensch.  Botanil^.    II.  18ß0. 
üeber  eine  neuhollündische  Manilia  mit  essbaren  Früchten  (Nardoo)  nelwt  Bemerkungen  Kur  Entwickciungs- 

gi'schichto  dieser  Gattnng.    Monatsberichte  der  Berliner  Akademie.    (>.  Februar  1862. 
Di«  Befruchtuitg  und  Eatwieicelimg  der  Oattnng  Mam'/ia.  baobaehtet  an  dan  Nardoo-Fflaman.  Hbnataberidita 

der*^linar  AkadaDta.   4.  Aognst  1864. 
Die  Befruchtung  und  Entmekahnig  der  Oattnng  Jfär»i7ia.  Pringsheim'i  Jahrb.  für  wissonsch.  Botanik.  IV.  186S. 
Pilokriae  globolifarae  generatis  aoa  Xarnlia  compaxata.    Habilitationsschrift.    Bonn  (A.  Marcus}  1866. 
Die  Labaaaaraebeiniuigen  nqd  Labanabediugungen  dar  Pianian  in  Bezug  aaf  ihre  Odtnr.   Wiegand's  Totka- 

und  Garten-Kalender.    Berlin  (Wiegandt  nnd  üeinpel)  1861. 
Daa  Reprodnctionavannfigan  der  FOaann  in  Besag  auf  ihre  Vermohmng  u.  Vandalnng,   Ebendaselbst  1865. 
Dia  lUehtangen  xmd  Anfgaben  dar  aaDaran  Pflaasenphysiologie.   Beda  asm  Eürizttt  in  die  philoiophiaaiia 

Fiikulfät.    Bonn  (A.  Marcu»)  1866. 
Uebersicht  de«  natürlichen  Pflanzen«7ateni«.   Bonn  (A.  Marcoa)  1667. 

Uaber  dia  Organe  der  &n-  and  Sdilaimabaendenrag  fai  den  Laabfanepem.  Bolainadie  Zeitang  1868,  Yk.  48—46. 
Die  8ohaKaiw%ruppe  im  Vegr'tafionspunljf  iI-t  Pli(ini'riii:aTr,.'n.    Festschrift  der  Xiederrheinischan  Gfli.  ftr 

Natur-  and  Heilkunde  zum  &Ol}&hrigen  Jubiläum  der  Universität  Bonn.    Bonn  1868. 
Dia  Entwiekahrag  daa  SeUiea  dar  MeooeetjrleB  nnd  Dieotylan.  Banalefaili  Botanleehe  Abbandbingen  au  dam 

CnAMe.  der  Mnrili.il.iL'Ir  utul  l'liysiülugu-.    Bmi.l  T,  TTeft  1.    TWn  (A.  Marcus!  1870. 
Uebenicht  des  natürlichen  Pilanxeusysteins.  AU  Monuscript  zum  Vorlesungsgebrauch  entworfen  im  Winter  1875/76. 
ObristiKn  Gottfried  Ehreilberg.  Du  Tagewerk  anf  de«  Felda  der  Natarfenelrang  dea  neanaefantan  Miriiaadarta. 

Bonn  (.\.  Marens)  1877. 

Die  Parthenogenesis  der  Caeltiiggm  üieifolia.    Haustein  s  Bot.  Abhandl.  aus  d.  Gebiete  d.  Morph,  n.  Phj^. 
Baad  m,  Haft  8.  Bonn  (A.  Karene)  1877. 

Wn^*  thnii  dir  Pflanzen?    Denlaebu  Revue.    Jahrg.  II.  Heft  3,  p.  370  —  377.  1877. 

Eine  Groasniaclit  unter  den  Pflanieuvölkern.    Kbendaeelbat.    Juiirg.  HI,  Ik'lt  5,  p.  178 — 18'.).  1879. 

Heber  die  BarOduichtigung  der  Belanbong  bei  der  Maaaancultvr.  Monatsschrift  des  Gartenbauvereius  zu  Bonn, 

hr><g.  V.  J.  Bonch«.    Jahr?.  I,  Heft  8.  1877;  Jahrg.  H,  Heß  6,  1878;  Jahrg.  lU,  Heft  12,  1879. 
Uaber  den  Zwe«kbegriff  in  der  organii>chen  Natur.    Rectoratsrede.    Bonn  (M.  Ooban  n.  Sobn)^  1880. 
Die  PMHafikMna  ab  TMiger  der  thierischcii  und  pflanzlichen  LebensTiniehlnngan.  **— TOD  TorMgeo, 

herautg.  von  Frommel  nnd  Pfaff.    Heidelberg  1680. 
Etaige  Zflge  aus  der  Biologie  de«  Protoplaeroaa.    Hansteinla  Bot.  AkhaadL  ana  d.  Geb.  d.  tfoipb.  n.  Pb^a. 

Band  IV,  Heft  2.    Bonn  (A.  Marcus)  1880. 
Ueber  die  Entviekalnng  des  boUniaeban  Untarriebta  an  den  ünivenitMan.  Beotoiataredn.  Bona  (A.  Marone)  1680. 
Wttbaifamgen  in  den  SitniogsberiehUn  dar  26edan1ieiniaabeB  OeaaUadiaft  ftr  N»twr>  and  BailkBnde: 
K.  Febnwr  1867.  TMmt  «ine  aognannta  MMeoiiallarla. 


80 


8.  August  1867»   Ueber  Fftrbung  der  PfluninUwIndc  durch  Anilinfarben. 

7.  Korember  1867.    Ueber  die  Ahwondiming  tob  Sehleiin  «ad  Han,  boMiaden  in  dao  Lmblmogp« 

Tenchiedencr  Pflanzen. 

3.  Decoiiilxsr  1868.    lVl)er  die  TCigentliüinlichkpit  der  Gcraniaceen-Frfiebte,  sich  in  die  Ei-de  n  IwIlWlL 
6.  Juli  1669.    Utber  fieobMhtuqgao,  die  ente  Entviekelnng  dar  AxaO'  und  filattorgaiie  phmMrogMMr 

HhuMii  «na  dem  Ycigeliliaiupaiilrte  MnroU  wie  in  der  Mmwileg»  atllliat  betraflSnid. 
2.  AnguKt  1869.    Ueber  die  Reanltaite  Ton  zwei  raf  leine  Anregung  aaiigefQhrt«n  pflanzeDeDtwickelnngi- 

gewhidxtliohen  Arbcätan:  8eliiiiil%  Bt&theneiitiriekalnqg  der  Fiper«oacn;  Beiiike,  PhanerogiMienwarael. 
11.  Joli  1870.   Ueber  du  eiBgewaduenee  ForstnUben  an  einem  RoÜibaeltenaUniD.  —  Ueber  eine  g«- 

weib«rtige  Faeriatimi  pim-s  Kwhf-nzwi'i^'rn. 
10.  Deoemlier  1870.   lieber  Bewegaugaergcbeintuigea  dea  Zellkema  in  ihren  Beziehungen  «um  Protoplaaota. 
1$.  Februar  1871.   Ueber  Kartolibh,  wdebe  ein  Mir  lang  in  rtlSg  danidaa  Banm  Ttgiidri  hatten. 
1.  Mai  1^71.    IVIxr  Skilrtiningen  von  BliiUi  rn  und  StaiigelgebiUen  pbaaenganuMihw  POmmb  an 

der  bammluDg  des  botaniacbea  Instituts. 
17.  Jnnl  1879.   Ueber  eine  anflkOande  BlttthaBmliBbiMnng  tob  Ctrdamii»  prtttmü. 
.15.  Juli  1872.    Uebpf  die  Vfi-tlicilunj?  c]rr  |il;isti.si  licu  iivul  r>^hiniil;i-r>n  SiibHlaiizcn  in  der  Chara. 

4.  November  1872.    Ueber  die  Lebenszühigkeit  der  l'aucheria-'£MVt.e  und  das  Beproductionsvennögen 

flurea  protoplaamatiaehen  Syttemt. 
10.  Mftrz  1873.    Cericlit  iiixr  riiu'  Arbeit  dt«  H.  Jürgens  Ober  den  Bau  und  die  Verrichtung  dafjenign 

Blikthentbeile,  welche  Hunig  oder  andere  zur  Befrocbtung  nöthigen  S&fle  aoBsondem. 
14.  JoH  1878.  Ueber  einen  Vomnit  einer  grapUadian  Sanlalfamg  dea  nattilklMB  Fflamen^yatieaM. 
4.  Anguct  1873.    UeliiT  loiiipi-  cntviifk'limgBgpBcliicbdlchi/  Arlx-ifcri  aus  dfin  botasiadten  IniHttit  zo 

Bouu  und  ik-iuerkunge»  dazu  ^Wanuiug,  Stengel  Verzweigungen-,  ilulbrandt«  Staeiieln;  UarciAuo, 

PbwealaB;  Fhiger,  Mirabäü). 
2  Mftrz  1874.    Ueber  die  Kartoffel. 
19.  Februar  1677.    Ueber  eigenthamliche  Ei»krj'»t«lle. 

16.  Juli  1877.  Ueber  Präparate  zur  Demonstration  der  Stärkebilduug  in  den  assimilirenden  PllAuzentheilco. 
6.  Mai  1878.   Ueber  dne  als  Pfropfh}brido  ecaaqgte  KartdfeL  —  Ueber  eine  Conferve,  die  mit  OHrtefai 
oder  PauEern  aus  Eiiienoxydbydnit  umkleidet  war. 

8.  Mai  187'.*.    Ueber  die  Gestalt iingitvorgänge  in  den  Zellkenan  bei  dar  ZeDtbaifaDig.  —  Oenumatntiaii 

der  Prohqplaanataacfaichen  mit  AeaenraitärkakfinulMii. 
▼orlrife  in  den  HerbatremamnilBBgai  dea  natniUatorlaeben Ventna  dar  {««ladaclMn  Rbeinlande  und  WestpbalaBn: 
CoTTe»poMili  nzWiift  Ach  Vf-reins,     IStiO,  p.  137.    Uelier  die  heranreifenden  Smiicu  einer  Cyra*  rtttMa. 

—  1871,  p.  i>l.    Ueber  die  pbjaioliogiBchc  und  physiognonisGlie  Bedentuqg  der  I^ubblätter  der  Pflaiiaen. 

—  1674t  p.  89.   Ueber  die  allgemefaie  muqihologische  und  btoktgiaeha  Bedeutung  einer  bei  JMa§tUk 

baobacbt«tcn  Vergrünung  der  BlUthen. 

—  1877,  p.  97.   Ueber  Vttttria  rtfiu  in  Bonn  nnd  den  Farbenwediael  der  Blumen  bei  der  Befrnciitang. 

—  1678,  p.l05.  Ueber  die  Bahnrrldilnifc  van BHtim  nnd  FrfidiiM  in  ihrer  Stelhugg^g^ 

—  1879,  p.  97.   Ueber  BlattfocBan  dcv  Wawargawtehaa  nnd  ihre  AnabUdungawaiaa  in  BOehaiehi  der 

Waaaeriiewirtiiachaflttug. 


mngegiiigeiie  SetarUten. 


(▼om  IS.  Jamiar  bli  18.  FArnar  1881.  Seblina.) 

Bastian,  A.  u.  Voss,  A. :  I)rnn/<-Koliwartar 
dea  Kgl.  Museumit  zu  IWlin.    Berlin  lM78.  4*. 

Cutna,MnxiniiliaB:  Jahresbericht  über  die  i'xacteu 
WlMenschafteD  im  Altertlmm  voo  Anfang  1878  bis 
Miefaaalis  1879.  8ep.'Abak 

AMriMB  BMUaal  Aiaoeiation  in  WnaUngtin. 
IVnHusüoas.  Tel.  T,  Tin,  IX.  X,  XI.  XU,  XIII, 
ZIT,XV.  XVr.  xni,  XXn,  XXIII,  XXIY.  VaaUagton 
1847  -  73.  8». 


Academy  of  Sciences  in  St  Looia.  Contribotiona 
to  tlie  areliaeolo^-  nt  Misaooii.  Pt.  I.  PMtaty. 
.Salem,  Mas-..  1880.    4 '. 

Museam  of  oomparative  Zoology  at  Cambridge, 
Hub.  Anniial  Import.  1861,1862,1868,1864.1865. 
1666,  1867.  Boaton  1881—48.  8*.  —  BnlleUn. 
ToL  n,  Kr.  2,  8,  4,  5.  Cambridge  1870—71.  8«. 
Toi.  III,  Nr.  1,  8,  4,  5,  6,  7,  8,  9, 10.  Oambridge 
1872.  8«.  —  niustratea  cataluguo.  Mr.  IT,  T,  Tl. 
YIII,  2.  Cambridge  1871—75.  4». 


Digitized  by  Google 


81 


1.  Vol.  Vin,  Kr.  1,  9.  Ckmlridge 
1880.  8*.  —  Milne-Edwardi:  Etuda  präimintires 
nr  Im  oemutt.  p.  1— «&  —  A(«aiii:  PrelteipaiT  »• 
pwt  of  dw  aeUn.  p.  6»-84. 

Euex  Institute  in  Salem,  Mass  Pri>rc«dings. 
Vol.  I.  II,  in.  V,  Nr.  3,  4.  S«lcm  1850—67.  8«. 

—  Bulletin.  Td.  I,  Nr.  9.  V,  Nr.  9.  Sdem 
1869,  73.  80. 

Sngineer  Dapartment  IT.  8.  Amy.  Ut  |M)rt  upon 

T'.  S  (irodraphical  SurvpyF  Wfst.  of  fhe  onf  hundrodth 
meridi.in.  Vol.  II,  III,IV.V,VI.W«*biDg»«n  1877—78.  4«. 

Oeyler,  H.  Tb,  Bwlaanobe  IfittiicilaiigaB.  FhuiIi- 
iort  1881.  80. 

Wq^  TarbuidlangaB.  Nene  Folge.  Bd.  U,  Bft.  9. 

Heidelberg  1880.  6'. 

Oberlaniitxiiehe  Oeselisch.  der  Wiuentch.  zu 
OAiliti.  Neues  Lauetlmchee  llagasin.  Bd.  56.  Hft.  2. 
Q«r&U  1880.-8*. 

M—im  OBMbt  latuaO»  Ii  Vuli.  Nu»» 
tiHm  Aiclimi.  }.  SM«.  Ton»  lU.  Paris  1880.  4*. 

—  Sauvage:  Etudc  nur  la  Fannc  irbthynlr>(n<|U4>  dn  l'OKi'ioui. 
B.  I— 66.  —  Bertin:  Ro-üsion  des  »rariiii'cs  du  Mu»iHuil 
aVUloirc  luilundlc.  p.  57—129.  —  Huet:  KwherrJira  sar 
les  «curcuiU  .Mricains.  p.  131  —  15». 

Bm&ni,  C:  HsDatliobe Beriebt«  aber  die  Bwultata 
atia  deB  UMtaorabgisduo  Boobaditaiigea,  mgaatdit 
an  den  KgU  Sfcfasiseben  Statiaiiao  1879.  Ldpsig 

1880.  4". 

EL  FreusB.  Akad  d.  Wiisensch.  in  Berlin. 
MonatsWiclit     SepteinlK-r  u.  Oct«ljer  1880.  lierlin 

1881.  8».  —  Kummclsbrrjf:  l'ubtT  rLoipc  neue  Pro- 
duiio  der  Siulaf.iljrikatiim.  |)  777-  7sii.  id.:  [  eher  die 
ItnliiktiKii  di  r  N'aiiailinsaurc  auf  nas.win  W  o  ji .  |i  T>>7  71H.K 

—  Wfsi-iidoiick:  Leber  Spektra  der  Kolili'ii.sloftvprl)Ui- 
dnwm.  p.  791—794.  —  Peter«:  Eine  neue  tiattnng  von 
Geuonen,  SealafwU*  thomeutis,  welche  Hr.  I>rof.  Dr.  Greeff 
«uf  der  westafrUcani.snlien  Ins«!  8t.  Thomv  viitdcckt  hat 
n.  7'.>5— (IW.  Webs  kr:  Ufber  die  Krjstallfnrm  des 
Vaiiadiiiits  von  '■(■.rdnbii.  j,"  71t!i- -^OO.  —  Vciri-!;  Residtate 
■•jifi  tral|iliiituirii  tri>Uit'r  I  iitirsm  huiisriii  y  S(H  — SU.  — 
Kuiidl;  l'cbrr  di'ii  l'!ii.riii--,s  Ar-,  I>nirki-^  :iut  ilic  Olicr- 
llichenspjiniiuii:.'  an  iI^t  l^tm^'  m^^  hütlli.  Iü  h  l  ii  Mnusiu'i.tl.Kijn 
von  FloUigkeiteu  und  (jantvn  und  über  dit'  Ucziuhmig  dieses 
EfaiAwas  sun  Uigiiianl  ds  la  Toar'aciien  /luiaHl  dv 
nondicilea.  p.  Sb— 894.  —  Slvder:  Ccbcniekt  Hur 
die«£reiMl  der  Rebe  der  „Osadle"  am  die  Etie  1874—78 
gensHBellcn  EcbineMcii.  p.  861 — 

Verein  d.  Freunde  d.  Natnrgesch.  in  Mecklen- 
burg. .\rfbiv.  34..Tahr.  1880.  Nmibraiidonburg  1880. 8». 

Oasellseb.  natnrforsch.  Freunde  in  Berlin. 
Sitnugsberichte.   Jg.  1880.   Berlin  1880.  8«. 

VvirToik  AMdHBjrnFfoineM.  Amnb.  Vol.  I, 

Kr.  !»,  in,  1112,  13.    New  York  1880.  8». 

—  AnnaU  of  the  Lyceuni  of  Natural  History. 
Vol.  XI ,  Kr.  18.  luam  aad  GaulMita.  Ntw  Tork 
1876.  8*. 

AiMrinui  pUloMpUMl  flodsty  «t  nOaiMIplito. 

Proceedinps.  Vcil.XVHI.Nr.lOf!.  l'liÜiidriphia  1880.  8«. 

—  List  Ol"  mcmbtTB.    riiiladt-liiliiii  1880.  8". 

Ameriou  Aoademy  of  Art«  and  Sciences  in 
RrocasjUnga.  New  aeries.  ToL  VII.  Wbola 
ToL  XT,  Pt  9.  Boatoo  1880.  8*. 

Laop.  Xm 


Soy*l  mienMoopal  Boa.  ia  lamkn.  Journal. 
S«r.  3.  VoLI,  Pt.  1.  London  1881.  8*.  —  Hndson: 
On  OcMfet  Jafm»  aad  filose«larMi  Ir^NitM,  t«o  aatr 
spedea  of  rotiwrs.  p.  1—6.  —  Sumnary  of  eHmit  n- 
SMurhcs  relatine  to  soology  and  botany,  microeoopr  et 
p.  7—146. 

MPoUkiUa'',  utonriM.  Ttnin  d.  b«y«r.  Ffidi. 
10.  Jabreabericfat.  Nenatadt  n.  H.  1853.  8«.  [gek.] 

Joseph, Gustav :  Mnr|  l;olMi,'isr  lir  .'^1  tniien  am  Kopf- 
«keli't  iIi-K  Mi  iiHclii'u  und  dir  Wirbcdtbirre.  IlrGslaa 
1S73.  8".  —  Die  Tropfsteingiotten  in  Krain  u.  die 
deuaelbeu  eigcnthündiche  Thier«-p!t  Ibrlin  l."?.'!  8", 
—  Ali^itrwi  caricola  n.  sp.  ^i  ji.-.Midr.  —  hi.-  ]'.<■- 
dar  BandvOnDor  dee  Uiudes  lum  Menacbea 
«,  m  «B  Haaathiereo.  (,Dw  Undwirfh'  1881  Nr. «.) 

Gqrler,  H.  Tb.  notanaofae  MitäieihmgaB.  Fraak» 
fiirt  a.  M.  1881.  4«. 

Vereenig.  tot  bevordering  der  geneesknndige 
Wetenschappen  in  NoderL-LidÜ.  Genecaknndig  Tyd- 
schrin.  Dorde  Jaargang.  Aflev«ring5/6.  Batavial854. 
8«.  —  Deel  XVm.  Niaam  avia  daol  TIL  Aflamafag 
fr  5.  Bat»ria  1877.  8*.  —  Deel  XX.  Niamro  aatia 

dÖd  IX,    .Afli-vcritif.'  :■>,'■(;.    I!:\t;-.vi;i  l.^HO.  8". 

Neues  Jahrbuch  für  Mineralogie,  Geologie  und 
Paläontologie.  Hrsg.  v.  l'.i m  i  kl',  Klein  u.  Rosen- 
buBcb.  Jg.  1881.  Bd.  I,  Uft  'i.  Stuttgart  1881.  8*. 

KaiMTUifce  AdaiaMtlt  BarfliL  ABiakndM> 
Qydngiaiifaia  v.  nurillB.  MatMinlagia.  Jg.  9.  Bft.  L 
BerÜD  1881.  4*. 

—  Nnrlirichten  Ar  Saaftlitar.  Jf.  ZIL  Nr.  1 — 6. 
Berlin  1881.  4». 

Ungarisobes  Hational-Knseum  in  Budapest. 
.Tarmteatrajzi  FttaMtek.  Negyadik  Kötet.  lU,  IV. 
FBaat.   (JuH-Daeaathar.)   Budapaat  1881.  8«. 

B.  Istitnto  Yeneto  di  Seienze,  Lottere  ed  ArtL 
Memorie.  Vol.  XX,  Ft.  2,  3.  Veneria  1878:7».  4».  — 
Pazienti:  Owiidenudoai  gananli  bttano  alia  tanaodiBar 
mica.  p.  249— aSBi  —  PirOB«:  8idk  Fsnoa  finale  oinraie 
del  luonte  Cftrallo  iu  FriuH.  p.  989— S'J4  Fresclih  Di 
ehe  utimdagni  vada  rafrriooltnra  deMtricc  alla  rliiinica  am- 
<»la  e  all" esperienza  seienlifira  p.  ."i'J.')  41.".'  -  Trois: 
Itiii  rciip  zoutomiche  e  istal<)Kl<'lie  !iul  lAtrtirw<  iiiipfruthf: 
p.  423  4't4.  ~  I»e  '/j'i^üo:  Augiuutc  alla  iltiolugia  dcil' 
ejioi  ä  coi'ina.  p.  4-40 — 165.  —  Marsolo!  IntOIBO  ad  BOB 
faim^did  di  seiii^'ili.  p,  457 — 484. 

 Vol.  XXI.    Pt.  1.    Venezia  1880.  4».  — 

Pazicnti:  Cunsidcraxiuui  di  tcnnodinamica.  p.  Sä — 3S.  — 
DeZigao:  SriUs  iiiHMMf  sraUäiMtMea  diOoabeL  n,Ui 
— UMk— Maraolo:  Aaonalsnell'apparato  itenitaMiniBaiio 
il  BBa  donna.  p.  3S1— 226. 

BnnBOistor,  H.  Deacription  pliysii|ue  de  In  repu- 
blique  Argcntine.  Tome  III.  Animiuix  verl/briB, 
Ruenn«-Ain«t  187!'.  8°.  —  Afliin  du/u.  Uuenos-Aires 
18S0.  I'fil.  -  üi'iicht  über  ilir  l'üjtT  dos  SOjährigen 
Ductor-Jubiliiuuks  dee  Prof.  l)r.  Ii.  üurmeister.  liaenos- 
Airee  1880.  8*. 

IMm  OratMihM  HHÜMtift  im  VcaakfiiTt  a.  M. 
BerioU»  1878/79.  FranbAirt  1880.  8«. 

(Vom  15.  l'ebniar  Iiik  15  .Mar/,  1881.) 
American  Journal  of  Science.    Kditom  Jame« 
&  E.  8.  Dftna  and  B.  SilUmau.   3.  Ser.  Vol.  XX. 
Nr.  190.  Nnr  Hbtcb  1880.  8*.  —  Lewis:  Kate  an 

10 


uiyiLized  by  Google 


89 


the  lodiaial  light.    )).  V.i'— M.  —  Wilson:  Tlic  carly 

lU^es  ijf  lU-tiill;i.  p,  Uli  4  1'»  —  l>!iiiii:  (if.i|i.i;i>ul  ri-lii- 
tloii»  oC  Ihi'  linii-ütuiie  I)i4ts  .it  Wist.  ln>t(T  i  .  ii.n'v.  ii.  !.>) 
— 466.  —  William!«:  Alisiran  m  si.mf  i.nli-initdlnirii nl 
■tMÜn  of  the  life  history  of  Sptri/'cr  Incria  11.  p. -iriO — UH). 

—  3.  Ser.  Vol.  XXI.  Nr.  121  122.    New  Hnvin 

1881.  8°.  —  Loomis;  CuiiUibiition»  to  meteorolni^)-. 
p.  l-'Ji».  -  Hawcs:  The  .Mbany  uranite.  Npw  Hatmsliiro, 
aud  iU  coutai't  iiIu'iiKmi'iiii.  p.  ^1  -  HHstiiiffs:  Theory 
ot  tlie  ruUütiiutiiin  «>t  Uie  sun.  P- *^ — —  WalUo:  I'a- 
ncra  on  tbprniomeiry  from  tli«  Winchcctcr  Obeervatory  of 
yalc  CoUei?*.  p.  67—61.  —  Cooke;  Notice  of  Jiiliiw 
Thomscn'ü  tlii'rDiochcmical  invi>8tiinition  uf  the  molpriiUr 
»trutture  of  ihe  hydrorarbon  romiioimds.  |>.  8"  '.N,  — 
Mendi  iihiill:  (In  ii  tictrriuiiiutiou  of  the  furcc  (.1  /^ravity 
at  Uie  siinimil  iit  !■  iiij>:u.ui,  .';i|iaii  Ii.  'Mt  luii  It.ill: 
Notes  iin  Alaska  anil  iln'  \ninitv  of  UiTin;;  Stroit  p.  Hl-1 
im  Sciiiltlrr:  Itfliiticn  (pf  Uevimian  iiimtis  Iiiti-r 
unil  {'XistiUK  lYpe«.  p.  III — llti.  —  ähupurd:  Mvti'urir 
iron  of  htäagtaa.  f.  117—119.  —  Wrigbt:  Dato  of  thu 
rlacial  m  ia  etitcm  Kortk  Amtiica.  p.  IjMI — ISS.  — 
Collier:  .\  romarkaUe  nugget  of  plaiiiiura.  jp.lSI— 124.  — 
Wbitfield:  \  new  ßcnuit  aud  specirs  of  idr-bmtliing 
miiUu^ik  from  tbe  eoalinea.'snrps  «f  Oliio.  p.  laö— 127.  — 
S  mit  Ii:  lliihitiiUe,  a  vnrifty  <»f  Spuihtmene.  \>.  128 — ISO. 
—  Ford:  ik-inarks  ou  llic  genus  OhMlu.  n.  131  —  133.  — 
Chance:  Tbe  MUlstone  Grit  in  Knf^land  aiiil  l'onnsjlvauia. 
p.  ISi — 166.  -  Marsh:  TrinriiMil  rhoracturs  of  Aineriian 
Juraitiiic  rfiM<MO!(r>    p   !'.7— I7IK 

Sie  landwirthsrhaftliehen  Venuchs- Stationen. 
flerau.--L,'i  t.'.  v    F    Ndl. I.e.    l!<l.  2(!.    Uli.        IJ.  rüll 

1881.     I^"  >I:i)i-r;   ISiiliatp'  zur  1  lu/i!  nljtr  dii; 

IMUlgliti"  i  iil  hiUisiil/fn.  (Si-hliisB)  p.  3;>1— .'l.^^, 

Exner,  Franz;  L'ntfr»uchun<ft u  ülcr  die  llürto 
«n  Kry.stn!ltläch(n  Wim  1873.  ö".  —  Ueber  die 
AbbllD^gkeit  der  £lwticiUU:  de«  Kutschaks  von  der 
TcmpowEnr.  8ep.-AUr.  —  Udw  «fai»  Amreodnng  de« 
BheilwIaeteKs  znr  ne»tiBBng  dar  Inteiultlt  der 
Sonnfiutrahlut)^'.  Sep -Abdr.  —  ueberden  Dnrehf;^aiii; 
di-T  Gii'«*'  ili;t>  Ii  l''lfis>ii.');i-il»l»m<'l!i-'ii.  Si'ii..AI)ilr.  — 
UiluT  die  L'iKviirn^olir  .Viicdii.niinK  dii'  Mt-tralldrällti*. 
Scp.-.\1  dr.  —  r<  iK  !-  den  Kiulhifs  der  Temperatur  auf 
das  ga!vanis<  he  I,titunj,'.ivtruiij!.'en  des  Tidlur.  Scp.- 
Al)dr.  —  Uebor  die  iJifl'usiun  df>r  Kniiipfc  durch 
Fliif--)t;k'  it.''lnniellen.  S<>p.-Alidr.  —  Wfiturc  Vcrsnoho 
tlVi.ji  III  ^alvaiii«i'lie  Ai^dchnnng.  Sep.-ALdr.  —  Uehcr 
den  EititluBi  der  Tempenlur  auf  da«  nivuiiMhA 
Jielhingawrmögaa  der  FlOsiigkaiteD  von  P.  Exner 
and  0.  Oaldachmiedt.  Spp.-Ahdr,  —  Ueber  die 
Ursaclie  der  Elektricitätacrrcgiing  beim  Contatt  hcte- 
niL;..  III  r  Mrlalle.  Si  |i.. Al>ilr.  --  l  i  lu  r  ih.'  L'iilviuiische 
I'ül.ii  i  ütuin  dc.H  riiitiii-i  im  NVa.'^hi-i-.  S.-p.-.\|.Jr.  — 
l'i  ii.  r  ilif  F.li'ktroljsf  dos  Wa.sser!*.  Sqi.-Abdr.  — 
Uiln-r  die  Natur  der  golvnnisclK-ti  Polarisafion.  S^-p.- 
Abdr.  —  Die  Theorie  des  galvaniKchcti  K!en)t'iitc-«. 
St-p.-Abdr  —  Zur  Prago  nacii  der  Natur  der  gnlv»- 
niüchcn  l'olaiieution.  Ht-p.-AlMlr.  —  Zur  Tlieorie  dsB 
VolU'Kben  Fondanentalversncbes.  Sep.-Abdr. 

BUUMl.IkMI  :  Morphologische  DntemMliHagaB 
Aber  die  Semeniehitle  der  Cucurbitaceen.  Scp..AUr. 
—  üeber  den  negntivuu  Druck  der  Gefä«slu(t.  Wien 
1870.  8*.  ~-  Di-itrni^  Mir  Keniitni^H  dir  Flnra  von 
Niiib'rosterreicli.  Stp  -Abdr.  —  lliildLlii  ini^ch«'  l'nt.  r- 
diicliuni,'  übvr  das  Xylophllin  und  d:is  ('«nilt'i in.  i~<p.- 
ALdr.  —  L'ubcr  dMi  Kork  und  verkorkte  Gewebe 
Olierhaupt.  Sep.-Abdr.  —  Ueber  da«  riiuuiliiho  Ver^ 
bkltnia«  der  iDterceUalarrtnnM  la  deo  Gefiasen.  Sepi^ 


Abdr.  —  Einige  BmkugaB  fllwr  die  Ovilmli.  8«p.. 
Abdr.  —  Znr  ErUimg  din  VorkomneM  eMfoHrUa 
Milehaailea  im  Innern  der  Tracheen  Milctimft  flik» 

rtniltr  l'fl.iiizi'n.  Sop.-Ab<ir.  —  T'i'Iiit  ilii-  WatacV» 
vtrlirauclihnjengcn  un>Pit.T  Forfttliüunic  mit  Ikzieliung 
M>{  dU:  foi'.itlich-metf-nrolrii^isrhcil  V'iThilif nisBo.  Si  p,- 
AUir.  —  Uibfr  die  Tran^pirationsgrösaen  der  forst- 
lichen !I(il/.>;i'vtach8e  mit  Bi-zichung  auf  die  fontBehr 
meteorologiiicbea  Verhält  nitse.  Wien  1879.  4<*.  — 
Wettere  Unterauchnngen  Aber  den  AUfiaangarorgang 
von  Terhnblen  Zweigen.  Wien  1879.  4«.  —  Beitrüge 
rar  Kenntni»  der  Luft-  n.  Seftbcwcfoing  in  der  Pflanw. 
Berlin  1879.  S».  —  Teher  den  Gang  di  s  \V;iHs,  r- 
gchaltes  nml  der  Trari.-piration  hei  der  F.iitwicki-lung 
desBlatti  s.  .-^1  |i.-A!iiir.  —  Welche  Waiiiirfiiudu  trockene 
Sfttiipn  riu.iu"-ii.  uhne  die  Kininlaliigkeit  uinzubünen. 
Sep.-.Vlil:.  L'eber   das   häufige   Vorkommen  von 

gL-liisEurtig  ziisammcnhitngenden  Trachoidenttrikngen  in 
Conifercnhi/Izern.  Sep.-Abdr.  —  Ueber  die  Unnehe 
der  rnecben  VenmodemDg  der  Filtretinulkkigkeit  voa 
Zmjgen  fllr  Wawer.  S^^Abdr.  —  Ueber  den  Ab» 
Ifleiiiigmifoiif  der  Zweige  einiger  Bobgiwiich^e  und 
seine  «MtemiMbiii  üreaehen.  Sep.-Abdr.  —  Weitere 
Untcri<iicbungai  ttker  die  Tinn^pirnt;iiniiprii?'<en  dir 

forüfiichen  llotzgewXcbüe.     Wien  IfMl),     |».    Üjo 

(ierljiiimien.     üeriin  1H80.  8«. 

Kanits,  Angiut:  Ueber  Urtica  Mowgat«  Koeb. 
Regenabarg  1872.  4".  —  Calaktgne  eormc^h}!»!«» 
•t  nnthopbjrtomm  SerUae,  Bogniae,  Hereagovinae, 
Montia  Seordri,  Albaniae  bnenaque  cn^itomm,  com- 
pilnvernnt  Paula»  Ascheraon  et  Autrustn^  Kii- 
nita.  CInudiopoli  1877.  8».  —  HaynaUha.  M..n:irliii 
1879.  Fol.  —  I'iantao  Ronmiiiao  hucu.'qtie  ciii,'Tiitne, 
Pars  I,  II.  Claudiopnli  187!i;>'0.  8".  —  Magyar 
Niiveriytani  lapok.  I  — IV.    Koloesviu't  1877-80.  8*. 

Fnnia«,  FlodAa:  Eoumentio  phatamm  pbaa*- 
rogamieannn  Artrietni  qooodaai  Naesödientie.  Clandio- 

1878.  8*.  [Geachenk  de«  Bm.  Prof.  A.  KanitB 
In  Klanaenbnrg.) 

Trettenbacher,  M. :  Di  r  Viriliiiuiiii''--ProceB.s  in 
licziehuiig  aul  djus  Wesen  der  uinxcinea  Vorgänge  dar- 
gestellt,   .^lüncbeu  1836.  8*. 

HenogLtoobBiaeknHMlndni]«  nlnnuehwaif. 

Katalog  der  Bibllotbek  der  teehnieehen  Hochiichale. 

Abtlil_-,  I!i  riii-'liiu       1  •-SO,    .M ". 

O&scrvatorio  della  regia  Uiiiver»ita  di  Torino. 

IJ'.jllitino     Anno  XIV    lyTÜ).     T<.rii,o  18bO.  9*. 

M.  AooadMiia  d«Ua  Seiinn  di  Tarino.  Atii. 
VoL  XV.  Diep.  1—8.    Ttorino  1879.  8». 

British  Aiieoiation  for  the  Advancement  of 
Sdenoe.    Heiiort  lct7«,  l«7l>,  188ii.    Ixiudon  IHTO, 

1880.  8».  ißek.] 

Onuto,  Otoar:  Berieht  fiber  die  Fortschritt«  in 
der  Geographie  der  Pflaaaen.  8ep.-Abdr. 

La&dwirtbschaftliohe  Jahrhttcher.  Heraus  i;pg. 
von  H.  Thiel.    I!d.  X.    1881).     lilH.  12.  B<^^tlin 

1881.  8".  —  Jüngst;  Itrr  .Vckrrlian  von  Indiana  und 
Ohio.  i>.  1—2».  ~  V.  I.iebig:  MiniTahl«u:|er  u.  IJuiigung. 
Dl  a>-«L  —  Vessler:  Ueber  di«  Wettcrvorheraagiiag  im 
IntereaaB  der  Landwirtbechaft  p.  |8— 63.  —  De  Vrlest 
Heber  die  Bcdcnlnng  der  Kalkablagerangen  in  den  Pflaasen. 


83 


n.  68  —  93.  Dünkelberg:  1>Ikt  InJuidiuilnuti-nz  und 
VcreriMuig.  n.  8»-  136.  —  Gieselcr:  Bericlil  über  V«v 
suche  mit  Milch-Kntrahmun([*-Ceritrif(igMi  p.  137—162.  — 
Wüst:  ftjp  (.V>nr«irr<ti/en  Tun  Lornmoliilen.  (ietreidesortir- 
sukiicluiieii  und  Tivf|itlugrn  U'i  der  Maj^eburfrer  AussteUunf 
18.W1    ],  j^rj       Sewell  ii.  Poll:  feber  deu  Agff 

Culiiiiiru-t  ind  ih  r  \  riviiiiKt<'ri  SlMten  u. Kanada.  p.20a — 20». 

Anspitz ,  Heinrich :  Zur  Frage  der  Escision  der 
(typhilitischen  luitiaUklcrose.  Sep.-Abz,  —  SynopUaeho 
XaliaUa  aum  System  der  HaatknuiUMitaiB.  Wisn 
1681.  6*. 

Sratsehe  Seewarte  in  Hamlmrg.  Monittlidie 

Uebersicht  der  Witterung  September,  Oeiober,  No- 

Venil'fr  ISSO.     Iliinit.iirj.'  S". 

K.  Bayer.  Akad.  d  Wisieasch.  zu  München. 

SitzuugslÄTii  l.le  d.  iiiallu'm.-iihyftiknl.  CliMi»e.  1881. 
lllt.  1  Miiii  lici  l,MSi.  H«.  _  \„g,.\-  i-,.\,fr  ,iod- 
kuliuiiiiiii  0  iiii:^r.:  ji  1 — Ii.  —  id.:  i'tlier  die  Zusammon- 
seUunK  de»  /.iiiuoxaljites.  j». 7— 1».  —  v.  Heeiz:  leber  die 
ElasticiUU  Ulid  das  duktrische  Ldtunssvermi'igen  der  Kohle. 
p.10— 22  —  Schröder:  Ucbereine Reihe  von Thatsachcn, 
nie  Ausdi'hniiii;.'  vun  Klüssii^keiten  durrb  diu  Wärme  be-, 
treffend.  )i.2:i  .Vi  —  v.  Sehlii);int«  eit -SfikanlOuski; 
I'ie  Ct  iiipi'sitae  des  Ilrrlniriimi  ^i  lila/iiit« rit  :in- Unrliu.fien 
und  silillulieii  iii<iiii<'lieii  ( iiOsieleu,  |i.  fiT  -  lilJ.  .Nii  s  ii. 
W'iiikeiiiKiiiii:  I  ebrr  Vuliiri'.a:Lili  rmiL:cn  fiuiiri  r  Mi'tnlle 
beim  S.  )iiurl/('ii  p,  t;;5  irj.  relpiTS|i;iiiuuui,'s- 
difleren/i'ii  zwischen  fii  li  li'  i  i  mli  ii  Mij-.-.it*keiten  mit 
I^erll■■'-.^i^■llIi;,'Ull^:  der  (  ■  ir  i-ilr;!';'!::     ]•    li.l  I.H. 

Acad.  royale  de  M^deoine  de  Belgiqoe.  üuUetin. 
Annec  1H81.    S»  SM«.   T.  XY,  Nr.  1.  BrnnU« 

1881.  8». 

Bericht,  utati-stiBclier,  über  den  Betrieb  der  unter 
Kgl.  sichsischer  StaataverwalUu^  stehMidBn  Staats-  n. 
Privat-Eisenbahnen  K  J.  1879.  DMaden.  4*.  [Geschenk 
des  Hra.  Geh.  Hafirath  OeiniU  in  Dresden.  IL  A.  S.] 

Baal«  btitoto  TeDato  di  Sdaiise,  lattara  «d 

Arti.  Atü,  8sr.  5.  Tnmo  IV,  DiKpen.w  10.  Tonran 
1877—78.  8«  —  8er.  5.  Tomo  V,  Dispensa  1—10. 
Venezia  lb7&  — 71i.  8«.  —  .Ser.  ft.  TssM»  VI,  IN^saBa 
1—9.  Veueaia  1879—80.  8». 


Biie  mjüuäßn  Alihaadlnsg  Papiii's. 

Tob  Dr. B. Gcrlani,  Lchrtr  ander l^bahennGemrlM- 
sehan  in  GuseL  M.  A.  N. 

In  dem  Bestreben,  den  Verdiensten  ihrci«  Landi^ 

Bilmes  Papin,  «eiche  so  Uage  rerkannt  worden 

sind,  endHeh  die  gebflhrende  Anei^ennaiig  m  mt- 

Bchaflen,  haben  nch  die  über  ihn  iiandelnden  frauzö- 

sisdien  Sehriftsteller  nicht  ganz  davosi  frei  gehalten, 

dem  Erfinder  der  DamptaascMne  Ldetmigai  nsQ- 

sprechen,  welche  ihm  gnnz  bestimmt  nicht  gsiidren« 

wehrend  sie  wiederum  andere,  die  gans  sicher  dk> 

Beilagen  nod,  wie  die  Erfindimg  der  Gentrifttgalpompe 

und  des  Centrifiigalregnlators,  Iseiriesweifs  in  (.''  li'ingrr 

Weise  benrorgetioben  haben.')  So  soll  er  die  Köhren- 

GbeHe  nad  die  Anwendung  cAms  anesthetisefaen  IGttdi 

zu  Ojierntioneti  zwtM  «iigegelien  lialn'ii.  .\ls  Kriiiidrr 
des  orstgeii.innteii,  tur  die  mi'istcn  Me.ssiiisli  uiiit  iiti:  »o 


>)  De  lu  Ssussavc  und  A.  Puan,  La  vie  et  les  Ouvragca 
da  Otids  Pspia.  faiis  18»,  ik  18»  a.  SM& 


wichtig  gewordenen  Apparat«»  nennt  ihn  de  la  Saus- 
aayai)  anf  QmA  eiass  la  dsr  Bibliotbek  des  BrMMi 

Mu«cuin  vorliandenen  anonymen  Schrift «tückei,  welrhes 
Papin  sngeschrieben  wird  und  worin  die  Libelle  zum 
ersten  Male  besehrieben  ist  Dsasalbe  hat  Jedoeh,  wie 
W^oir  und  Oovi*}  mit  aller  Sicherheit  narhjrewieswi 
haben,  Therenot  zum  Verfasser,  dieser,  welchen  auch 
Leibniz')  beretta  als  aolohea  enrihat,  ist  also  dsr 
Erfinder  der  Röhrenli»)clle. 

In  Bezug  auf  die  Erüudung  der  .sihiuendosen 
Opei-atinn  ist  der  Beweis,  das*  Papin  daran  keinen 
Theil  hat,  noch  zu  führen.  Hier  lieg^  die  Sache  um- 
gekehrt, Papin  wird  ein  Schriflatöck  zugeschrieben, 
was  bi.^  dahin  noch  Niciunnd  gesehen  luit.  Da  hier» 
durch  in  neoerer  Seit  einiges  Anüsehaa  erregt  ist,  so 
dflrft«  es  Ton  Hatasn  sein,  den  Tetmdi  su  machen, 
in  diese  iÜr  die  Geschichte  der  Medida  so  bdehli 
wichtige  FVsge  einiges  lieht  su  bringen. 

Die  dteste  Kaohriebt  Ton  dem  üi  Rsda  itebeoden 
SchriltstOek  fuiJut  sich  mcinefi  Wissens  bei  Eng.  und 
Em.  Haag.^)  Unter  den  SchriAen  Papin's  führen 
diesdhen  als  Nr.  Vm  anf:  „Trait^  des  Operations  sans 
douleur  jnsc.  decoUTert  recftiinient  in  .Vlleningne  et 
acquis  ponr  la  bibliothAque  da  graudduc  de  Hesse. 
II  porte,  dit  on,  h  data  da  1681.  L'antsor  exaariiw 
les  ditTcrfnl-i  movein  qu'on  ]iourroit  enijilnyer  j>our 
cudunuir  la  sensibilit^  des  maUdes."  Richtig  ist  diese 
Naehrfebt  siebt,  denn  einer  freundUehan  brfeflkhsn 
Miftheilung;  des  ITemi  ßibliothekar  Geheimen  Rathes 
Walt  her  in  Darmstadt  so  Folge  befindet  sich  das 
llamseript  nieht  dsaalbst,  ist  aoeb  nlsawls  dort  ga- 
«aien. 

De  la  Sausaaye  und  Pean  erwähnen  diese 
Bdirlft  Papinls  gar  niebt,  olnnibl  da  dan  Artütd  fa 

„La  France  prntei'trtntc''  sehr  wohl  kennen.  Dagegen 
redet  £.  Fonrnier  unter  Augat>e  der  einzelnen  Um- 
stlnde,  die  dia  Erlialtang  dss  MamHariptes  bedingten, 
mit  Boleher  Bestimmtheit  davon,  dfttw  es  schwer  wird, 
niebt  au  diu  Richtigkeit  »einer  Angaben  zu  glnuben. 
r£n  1681",  sagt  er,*}  „an  temps  qu'il  professait  k 
Marliourg,  Papin  avait  icrit  un  Trait*;  des  Opera- 
tions saus  douleur.  Per  malheur,  soit  qu'il  f&t 
trop  paarrs,  sdt  qnll  ftt  trop  deeoumge  jmt  ses 
ooHegofli  aar  cet  ornng»,*)  digne  de  Jui  pourtaat  et 


'I  ib.  11  in 

•)  Wou,  Geschieht«  der  Aitronomisk  Mltacben  1877, 
p.  tw. 

*i  Ldbniseoa  nsthtmaHsdie  Sdnillsn.  htmiaMgdMn 

von  C.  J.  Gerhardt  Erste  Abth.  ßd.  L  Berlin  18i9,  n.8. 
«)  La  France  protestanle.  T.  vni.  Paris  18118^  p.lU. 

'■  IjP  Tieiix-netrf,  histnire  anrieiiiie  des  inventions  et 
deeou\erte-i  rnii'loriies     Ile  K<1.    Ininc  1.    l'an:.  H77,  ]i.85. 

•)  Diese  offenbar  auf  die  litdu-une  ilet,  l.eseiü  bcrcch- 
asMa  ZnUtte  bedcoHa  gsr  niehli,  dtnn  gerade  ia  den 

lO» 


Digitized  by  Google 


84 


da»  hqvel  leWenfiift  4m  »neitUsUt  Aait  cUre- 
■cnt  «ntrevu  et  indique,  U  ne  publia  pas  son  trtkitc. 
En  qttitUnt  i'AiUmiign«,  il  )e  douoft  k  Ton  de  sei 
amlB,  ]•  mMeda  Boerner,  et  dli&ntien  en  hMtkn, 

le  vienx  mar.'.!? rri*  jauui  nllait  infaillibletiiciit  so  pt-rtlro, 
qaand  lo  LibliotLucaiie  de  Umso  le  p»ya  quelques 
kmia  at  b  HmT«.  n  eit  MfaimMHit  ik  k  place  dlxni- 
npiir  (Inns  In  liil  Hi  »!n'i|'i''  Hloctoralp."  Htdunklich 
macht  klier  i-chuii  die  uiiriciitigc  Augubc,  Pupiu  sei 
t  bereits  1681  in  Marburg  Pro&acor  geweeen,  während 
ihn  der  Landgraf  Carl  mit  1667  dorthin  berief;  be- 
denklicher die  TliatMchft,  dua  Mch  keine  der  Caaaeler 
Bibliotheken  das  fragliche  ManuMript  euthült.  Gcradezn 
Miaetrauen  erwecken  aber  die  folgenden  Worte,  wekhe 
ngan  in  demselben  Buche  liest:  >)  nC'est  dsns  une  viUs 
Ab  s«.K  Ktut»-  (des  LimdgraCni  Carl),  „c'est  k  Hansa 
«IM  Pspin  travsilk  plasiAurs  aanöes."  Dtan  io  Hum 
bat  Papia  na  galabt  md  «in  Bliek  in  d«  la  Saas- 
•aya's  Bach  httts  Fonrnlar  davcm  imtorrichtc-u, 
hitta  aadan  fraoiMMha  SoltriftsteUer  *)  abhalten 
nta»,  leiM  Kadiritlit  ab  alles  VertraMo  TCcdbnand 
stt  beteaehlsii« 

Dan  «in  loldiiB  Ihmscripty  von  Papin  veriiMt, 
Dieht  enstiim  kann,  eigiebt  aicfa  nun  nrit  aller  Sieberw 

huit    aus    Jliii    Mriffwccha*;!    zwi.^clien   Lt'ibniz  Uiid 

Papin,  welcher  aul  der  Bibliothek  su  Uannovar  auf- 
bewahrt wird  and  in  diesem  Jahre  imn  enteo  Male 

TBröffcntlicht  i^it.')  Am  10.  Juli  1704  schrieb  Papiti  an 
Leibnis:  ,Maia,  Monsieur,  quoyque  J'ajre  etudie  en 
Hedaebe  et  mime  pib  dea  bttna  de  Docianr,  il  n*^  a 
|)P!it  <"-tre  perHfiime  qui  fns*e  moins  d'orJonTiniicfs : 
presquB  toutcB  sortee  de  gens  entreprennent  de  donner 
des  leeattaa  paar  btao  da  malad  tes,  mab  moj  Je  n'ooe 
crainte  de  faire  du  mal.  Ju  fais  {lourtaiit  grando 
difference  entre  la  medecine  et  la  Chirurgie;  ca(  quoy 
qa'on  ftaae  aoaai  Uaa  dea  be*«aca  dana  ceDe  ej,  il 

faut  pouitant  avouer  quo  e'aafc  .Ott  art  fort  utilo  et 
nu'Rie  neceasaire  en  bien  de  ranoontns."  Und  Luibuiz 
antwortet  am  17.  desselben  Menata  anter  Anderem 
folgendanuMsan:  Jh  dtatingne  itart  entre  ba  mabdies 

nnauuti'O  Jahn',  iu  dem  lt  zuktzt  Turis  bcsuriitp.  1ml 
Pap  in  »ein  ISuch:  ,A  uew  Uigester  or  Kugiue,  für  üot'tcuiug 
Bones*  herausgqgnfaen.  Auch  staaden  ihn  Zeilachriftea  aar 
YerOffentticbaog  damals  wie  spAter  genng  mr  Terfbgnng. 
Die  Kotmatbigung  seitens  sciuer  Marburger  Collegen,  von 
denen  damals  noch  nicht  itie  Itede  ««in  konnte,  i^t  aber 
auch,  wie  l'rof  Cüsar  and  ich  nachgewiesco  haben,  eine 
gus  grundlusu  BebsqUang. 
>i  ib.  p.  m 

«I  £nuM£  DeBb  Paab,  aa  ib  et  aoB  «aom  Paris 
16T4,pw  HIB. 

T|L  Lclbnizens  um)  HingeDa  Briefwechsel  mit  Pa- 
nn,  nebit  der  Biographie  l'apin  s  nnd  einigen  zagchöiieen 
Briefen  nnd  Actenstu<  keu.  liearb.  a.  auf  Koatcn  der  KgL 
Preui«.  Akad.  d  W'ii>wo&chaftcn  heraoigeg.  V.  Dt.  R  Gar* 
laad.  Bcrlw  1881,  iiog.  917  und  9SI2. 


aigflaa  et  ebradqoaa.   Dana  ba  aigtsa,  il  bot  bire 

quelque  violence  pour  divertir  on  (Weiüer  ou  nider 
la  uature;  p«r  exemple  saigner  dans  la  ploureste, 
damner  an  ytmUM  dana  o»  aeeie  apopbatiqae,  poigsr 
avcc  ripecftcuanha  dttni  um  i1)r»enterip,  eraployer 
Popium  contre  des  douleurs  trop  violentcs, 
donner  an  ftbriftiga«  qnaod  b  aoenr  panial  nacaaatdra 
etr.  II  i  sf  vrny  que  tous  les  grands  remedes  sont 
des  vcums  diuiH  Iv  fonds:  on  a  trouvi  qne  Paraaib 
an  fcna  petita  qaantiti  eat  aoaai  an  grand  febrifugoe* 
u.  s.  w. 

Es  ist  nun  ganz  luun^güali,  dass  Papin,  wie 
angeiiihrt,  geschrieben  httta»  von  er  iin  Besitz  eines 
schmerzstillenden  Mittels  geweaco  wäre^  dessen  Wicb^ 
tigkeit,  wie  db  bervorgehobeoe  Stelb  des  Laibnia- 
adian  Brbfaa  bawalal,  man  daai^  aabon  recht  wohl 
in  wfiidigaa  womto,  edar  wann  er  neb  mit  dem 
Stodium  der  damab  belomnten,  tmd  als  aoldiaa  hatta 
man  wühl  nur  das  bereits  iin  Altcrthum  angawandata 
Opium,  eingebender  beicliäftigt  hätte.  Dea  an  rfab  an- 
wafaiaehablidien  FUl  gcsetxt,  er  liltte  bei  Ahtwmmg 
aoinfla  ersten  Briefes  die  vor  23  .lahron  von  ihm  ver- 
baato  Arbeit  vergeaMO  gehabt,  die  Worte  Leibnixens 
bitten  ihn  dann  erinnam  mflaseo,  sonst  bitte  er 
wohl  mu  h  hl  hwerlich  daran  (^«Ucht,  das  Mannsciipt 
drei  Jahre  später,  ab  er  Cassel  f&r  immer  TnrBaaa, 
aainam  FVaonde  etnmhäiwMgen.  Aber  nidrta  Ten  daaa 
Allen  findet  sieh.  Schon  am  24.  Juli  antwortet  er 
auf  Leibniz's  Schreiben  vom  17.,  ohne  auch  hier 
mb  aiiMsw  Werte  einer  etwaigan  frflibaraD  Arbeit  an 

erwähnen.  M:in  wird  hiernach  zugeben  miisaani  daaa 
ein  solcliee  Mauu^cript,  von  Papin  verbaat«  nidit 
aniatiren  hanni 

Dagegen  hat  mich  der  erwähnte  Briefwcchaol  aaf 
die  Person  gefllhrt,  db  möglichenfaUs  Grund  sa  daa 

gegen  Leibnix  geiegentlirh  ihrer  Unterhaltingail  Aber 
Mcdicin  sowohl,  wie  auch  sonst,  vielfach  sabwr  Oaaa>br 
Freunde  «arwähnt,  so  glaubte  ich  hoffen  zu  dOrbn* 
auch  einmal  dem  Namen  Börner  in  <^inen  Briefen  su 
begegnen.  Derselbe  findet  .ilcli  aber  nirgends,  wohl 
aber  nbht  selten  der  des  landgriflicben  Leihentee 
Dolaana,  mit  dem  Leibniz  ebenfaUs  eaRaapondirt 
bat.  Aof  diesen  passen  nun  in  auflallender  Wnae  die 
von  Papin  ildsoliliob aasgesagten  Daten  Fonrnier's. 
OoUeaa  bbt«,  ehe  er  im  Jahre  1682  nach  Caaaal 
berabn  wurde,  In  Hanau,  nnd  in  Betreff  sebea  Bte- 
mrisehen  Nachlasses  lludot  sich  bei  dem  iiiiioer  zu- 
verlässigen Strieder,*}  der  andern  von  I7G&  bis  1815 


')  Grundlage  zu  emer  IIissih«  licn  Qaleivten>«.8daifti> 
Btallefgeichidite.  üd.  111,  p.  171. 


Digitized  by  Google 


So 


au  der  Cae&cii'r  Liibliuttiuk  angestellt  war,  diu  lulgeiule 
Notiz:  .Als  177&  nach  dem  Tode  i«iies  (Dolaeuü) 
SohoeM,  Albert  Friedrieb  Dolaeu»,  dies«  Und 
«eine  Bibliothek  durch  eine  Auction  meistbietcad  W- 
kaufl  wurde,  ist  die  C«88«r»cke  öffentliche  Bibliothek 
in  den  fieiitB  eines  ipnMua  Tbeilee  dieicr  CamtgväMm 
dnreli  Ankaaf  geikemmeB."  Dicaelbe  befindet  aieli  notsr 
der  Sigmitur  ManuRcr.  Ilist.  Littor.  4".  1.  in  d<  r  jetzt 
■tAndisfhen  Laadetbibliothek  lud  cotblit  Briefe  u 
Doleeni  von  ISS  Grithrten,  damaler  von  Albiima, 
I/H.-uwenhoek,  Lcibniz,  Meucke,  ReLscl,  Slure,  .Sturm, 
Weldwtbmidt  u.  A.  Unter  Dolaeue  gedruckten 
Sehrifteu  findet  eieb  freOiek  keine  Akbnndlnag  ton 
dein  Inhalte,  über  il<  n  >lns  Papin^scho  Manuacri{it 
iiudeln  aoUte.  Ebensowenig  Uiett  üch  aui  der  Cor- 
reepooden  etwas  hiereof  BexOglicfaee  entnehmen. 

Auch  bleibt  nocb  ffnnz  utigolöst,  win  der  Naruen 
Borner  in  Fonrnier'e  Angabe,  deren  Quelle  er 
kider  nfeht  angiebl,  gekommen.   Anflibno  will  ich 

auch,  übijc  jedoch  fiir  jt-tzt  diu  mindeste  Folgerung 
daraaa  zu  ziehen,  dasü  dem  Briefe  Papin'a  vom  24. 
JnU  ein  ton  Leibnic's  Hand  gesekriebcBer  Zettel 

kaiBagt,  W'jk-hiT  die  Worto  enthiilt :  .Küxir  vitftc 
Dolaai  ad  abaumeudas  «|>ougiouis  particuLu  in  Tulno- 
lilras  «t  vlearibw  ak  ad  oariam  aulnm  mmmitm 

iifilp.^  I>ii>  Anj^nlw  Haag'»  und  Fournier'«  schei- 
nen auf  eine  gemeinsame  Quelle  hinzudeuten,  die  auf* 
zufinden  mir  allerdings  noch  nicht  geglSokt  ist. 
Vielleicht  trftgt  das  VorgeAlhzte  dan  bei,  aU  «M- 
fiadig  za  machen. 


Coppemicus  als  Arzt 

T«  Dr.  Li  TtvWf  Plrofewor  an  (fjmmiam  i»  Tbora. 
M.  A.  N. 
(Fortsetzung.) 
Die  TorttdMiideB  Ifitthailnngen  bestltigen  anf 

Grand  archivaKscher  Docnmente  die  Ricbtiffkeit  der 
Ueberlicfuruug,  dasaCopperni  c  u  b  während  der  Hunzen 
Reihe  von  Jahren,  db  er  in  Fmucnburg  verlebt  hat, 
ala  Arzt  tbätig  gewesen  ist.  Bald  allein,  bald  in 
Gemeinschaft  mit  Bcruljärzteo  —  bald  durch  schrift- 
liche Gut  '  t  I  bald  durch  persönlichen  Beirsth  und 
mikndliche  Asordnongen,  sahen  wir  Üm  seinen  erkrankten 
IVeaadaB  IntBeka  Halft  kringen.  IMe  AnfaiTe  be- 
stKtigen  die  Wahrheit  des  Worte*,  dass  Coppemicus 
in  seiner  Umgebaig  ab  tili  nniter  Aesculsp  betnchtet 
hI;  wir  wissen,  dMa  er  n  den  Kurjphäcn  der  damata 

kn  Weich sfllande  lebenden  Ileilkundigi  n  ziihlte. 

Allein  gUicbwie  hentautage  nnr  der  Hothstehende 
«dar  dar  Baidte  dft  Halb  daa  bwwrraflandn  Anta 


Ziit  nur  dt'uj  Bevorzugten  möglich,  diesen  Vortheil 
zu  geniesRcn.  Bei  Coppernicus  lag  noch  in  der 
Lebensstellung,  wie  voraugswciB«  in  seiner  wisaenscliaft- 
liehen  Thütigkeit  ein  ferneres  Hindcruiss,  die  Wohlthat 
seiner  Kunst  weiteren  Kreisen  zu  Theil  werden  zu 
laiaon.  Sicherlich  wird  er  nicht  geaüuat  baban,  dem 
erkraidrtan  Armen,  der  ihm  nahe  stand,  seina  BBlih 
angedciheu  zn  lassen.  In  dii  M  r  nf...r1iriirikung  ist  daa 
Wort  des  alten  Biogiapben  sofzaÜMsen,  dam  er  tob 
den  Armen  wie  «im  bslftnde  Gottheit  Tsrehrt  wordsB 
sei.  Ad  die  AuaObaBg  einer  ttgUdMO  Tarnt  ist  aioht 
zu  denken.  — 

In  ebiem  eincelnen  Falle  ist  es  nrkundlich  faeaeogt, 
dftss  Coppemicus  über  die  Grenzen  der  Ermliin- 
diseben  Didoeee  und  über  den  nichaten  Freondaeknte 
hinaus  als  Ant  thAtig  goweaen  iat.  Basaadar«  OrUada 
haben  in  diesem  Fülle  seinen  EntschlttSS  beistimmt. 

Der  Henog  Allureclit  von  Ikanasan  sandt«  im 
fVülgalir  1541  an  Goppernieua  «in  dringende« 
Gesuch,  nach  Königsberg  zu  kommen,  um  einen  seiner 
vartrautan  Bitbe  ana  schwerer  Lehcosgafahr  an  er- 
retten. Es  war  «in  Ganmaa  ans  der  Jugendsait,  der 
damalige  A mtshasptmann  von  Tapiau  (ieorg  von 
Kunheim,  fftr  waMun  die  Fürbitte  erfolgte.')  Alle 
Hitlel,  webka  Ae  Aanta  da«  Hanoga  Im  dem  Sohwer- 
crkrunkten  nri!;<\\ atnU  hatten,  waren  erfol|flos  g*'- 
blieben.  Albrecht,  ihrer  Kunst  miastrauend,  suchte 
nm  die  Wßh  «mer««  Coppemiena  nacfa,  am  daa 
Laben  des  lieben  Getreuen  zn  lett™. 

Das  Bittgesuch  des  von  der  alten  Kirche  ab- 
geUbnen  Bmega  ynm  Vmmm  war  an  aiaer  Zrit 

erfolgt,  da  die  kirchlichen  Virhiiltninse,  nicht  nur  in 
Deutachland,  in  immer  grossere  Verwirrung  geriethen. 
Aneb  in  IMlaad  batta  aiob  dia  Fartainng  swiadian 
den  Altglftobigen  und  den  Anhängern  der  neuen  Rich- 
tung immer  schroffer  gestaltet.  Allein  bei  alier  Schroff- 
InÜ,  mit  «abb«r  dar  BbAof  Dnntiaana  «nd  atine 


')  GeorfT  von  Kunheim  war  der  ^ohn  eines  Mamiea, 
dessen  Vater  sich  bereits  aros.se  \'pr Jii'nste  um  den  deuticlien 
Orden  erworben  hatte.  Zur  Zeit  des  schweren  Krieges  mit 
Pohm  und  den  eauMiB  BttiilTii  «nd£dill«aMn  ftavaasna 
in  den  Jaluren  14&^I4M  war  Daniel  von  Xunhalm,  «ia 
viele  andere  deutsche  Ritter,  aus  Lothringen  dem  Orden  su 
IlDlfe  gekommen.  Er  hatte  die  Marienbur^  mit  veidMUlgen 
helfen  und  dafür  hohe  >>lell('n  in  der  r-iindesverwaltiniq', 
»jj*)er  aiichtiut  und  Unrt  Miihlhausen  erhulten.  Dus  Vutrrü 
Verdienst  im  höhne  zu  ehre»,  «ar  der  jujjimlliche  Huch- 
itieisler  lOlit  zugegen  l>ei  der  Venaihlungsfeier  de»  Georg 
von  Kuubeim,  welcher  sieh  nun  treu  an  densellten  an- 
«  Albrecht  erkennt  auch  sehr  bald  die  ausgezeich- 
neten nidgkettcn  dmidben  und  gebraucht  ihn  zu  den 
wichtigsten  Gosehiften.  So  ist  Geor»?  von  Kunheim  iils 
Abgesandter  des  liochuieisters  bei  der  Krii-<leiiiverhaj)illimg 
zu  riiorii  im  Jalire  1^21 .  sn  rinden  wir  ihn  als  Begleiter 
Allirechfs  bei  seiner  cnls.  liridruden  Heise  nach  Krakau,— 
er  ist  duri  als  Abgeordneter  dur  Stände  zugegen  bei  der 
fcieriicbm  Deiahaang  adMaHan  ata  waMuben  Fsntan. 


uiyiiized  by  Google 


86 


FkwiBde  die  VerWettong  dra  PhrtcftutlHnns  in  dar 

eigenen  Diücese  liindertcn,  nnterhipitpn  (-ie  im  riijcnen 
Landeft-IutcreaM  ein  freundaschbarliclies  Yerb&ltoÜB 
nK  dfln  Renwge  von  TMhumd* 

Co],  ji  !•  r  ni  r  11  >!  ti  jli;,' ,  wf-]rhfr  ..Ins  fimatlMlM 
GcUakrca  «iueg  Tbciles  seiner  Coniratre«  iuuner  gfr 
iwiwMUgt  haitt«,  folgte  gern  dar  Ebdadni^  des  Her- 
zops,  welclip  ihn  in  por^^önlicln'  Vi  rlj-nJting^  mit  ciinpm 
Manne  brachte,  d«r  den  geistigen  Bewegungen  seines 
Mafawukria  nit  reger  TbeOsahow  folgte  nd  flir 

MtÜMmtiic  und  Aatronomip  cinr  besondere  Vorliebe 
beugte.  Dexa  kamen  noch  penOnUche  Uründe, 
vdeliefiirCoppernicns  eine  Beiie  mAWMglbmg 
vtnschenKwi'Hh  cr-fclicinon  Useaen;  es  leJitea  ihm  dort 
Verwandte  und  Tii'Unde. 

Die  Ih-i(>tV,  welche  zwischen  Königsberg  and 
Frauenburg  in  ISetrefF  der  Berufunfi:  von  Coppernieua 
gewechselt  «ind,  haben  sich  im  Staatsarrhive  zu  Königs- 
berg erhalten,  daaa  wir  Aber  die  Veranlnnsung  oad 
die  Zät  der  JEleiaa  gaMit  nntcrriclitot  i^iud.') 

Zwei  Sehrrfben  entsandte  Hfr/.ng  Albrecht  d.  d. 
6>  ApiO  1541  nach  Fi  n  l  iwj.  Das  eine  war  an 
CoppernicuR  seibat  gerichtet;  in  dam  nraitao  wird 
d«a  Datn-Cnpiti'l  gebeten,  dae  Gesuch  n  nnterailUnsB, 
bsitehentlich  die  Entfernung  daa  Aintabmdan  von  dar 
Kathedrale  za  gestatten. 

Dar  au  Coppcrnicus  geschriebene  Brief  lautet 
wOrtBoh: 

„Aiin  Kiclasenn  Kapperiuck  Thumhenrao  mr 
FVraenbergk  den  6  Aprili«. 
>'ar)i(leni  Dir  euch  dnrch  denn  gestrengen  nd 
erenuhesten  vnscrn  besoodenm  lieben  £nin  hanscnn 
von  werden*)  gegen  vnna  anlb  dinstBchate  erpitten, 
wo  wir  euer  personn  bey  krankheiten  oder  auderenn 
SU  gebraachenn  wnaten,  daa  Ihr  euch  gutwillig  dorinne 
ertadgena  md  vnna  aa  dinsHlebem  geMlemi  alber  sn 
\nns  begcleun  wcilleft,  dcntnorh  wollen  wir  euch 
gnediger  uieyuuug  nicht  pergen  das  Itäger  leit  der 

<)  Die  Briefe  ilc«  Herzogs  Albrecht  an  Copparaieua 
und  das  Fraiieiilmrger  DoniMill  sind  in  dam  (rfBcicnan  Kente- 
Imche  fiil.  K(.iii>;sttil  I'roussen  im  Staatwurliivc  tu  Könige- 
iterg  orluilten. 

Dil-  Uriefe  \uu  Co)iperni  r  us  \cllist  liofitiileii  sii  h 
jeUt  j;lri('lil.ills  iliirL  Sii'  v.  ,imi  <iiiri  b  (.ll^t.l■.  Ailulpli  in 
bukueiii  Kriege  gvgat  SigiwiKinil  III.  vnii  l'oleii  mil  uiiUcreii 
ni  VianenlNU«  auTgcftindenen  Archi>-alicn  und  der  kapitu- 
laritebOM  BiUiotliek  naeb  Schweden  entfährt :  «ic  «ind  aber 
mgleicb  mit  mehreren  Dukumcuteu.  die  einst  dem  KrAueu- 
Iwricer  Archive  auKebrirt  hatten,  auf  Annuclien  der  I'reus- 
sisrhcn  Kegieniiii;  im  .lahre  IT'.W  zuruck^'i  liftpii  wculen. 

*l  Joiuuii!  \  IUI  W  ertlon  war  liiiri.'ii  n.i  i^n  r  !i;iuzin 
iu  den  Jalireu  16;äli  — 1554.  Kr  war  mit  i  iii.jicriiicu* 
vsrwwidl  und  eng  befrouiidei  Dir  Silmli  r  mhi  i  ii|i|K'r- 
niens  Joacliiin  Kheticua  ruluut  in  »einem  „Kiiioniiiun 
UorusMoo"  aiit  b««islertcn  'Watten  das  triaienachafUidie 
interosso  dkaea  aanm»,  an  «etchen  Um  Cepparnlcua 
bei  seiner  Anwcaeabcit  b  Fmiian  tmpbUm  hatte. 


Ahneebtig  ewige  gottb  vuiueran  Rath  Tnd  Diener 
einem  darinnc  wir  doch  alle  men.schliche  unnd  mög- 
liche mittel  botU  der  liebe  got  gnade  verleihen  wil 
gtni  gebmuehen  weit  huaenn  wiHt  t^am  Cbeati  vnd 
harter  ki  unclKü,  die  iUck  »ieht  beaaertb,  aondem  Jhe 
lenger  Jhe  mehr  ergatth,  hatnandlt,  gaadiglich  bo- 
gerend  Ir  wollet  enren  erptttsB  nodi  Tnbesehverat 

seitm  euch  mit  gegenwertipeni  Zeiper  allier  »Im  vns 
ZU  verfugen  vnnd  obgedacbtem  gntthem  manne  enrenn 
getreoen  nfh  Tsd  gnthbadunkai»,  ob  er  Irgenta  dnreb 

viirli'ylinnfT  potlirlier  pimd  viid  euerer  mifhelff  seiner 
beiichwerlichen  krankhcit  erledigt  mocht  werdenn,  gut- 
wie  vnnaar  gnedlgea  vertrauen  n  aodi  atehet 

mitteilen.  D.ii  seind  wir  vnit  ulletii  «.'iiüliijn  f,'ef;en 
euer  pursuu  abtzuuehnien  erjKittig.  Datum  Königs- 
pRgk  dan  6  Apailia.« 

Copperniens  stand  damals  Weit«  im  (i9.lA-be-ns- 
Jabre.  Er  a&umt  jedoch  nicht,  den  Bitten  des  llerzugs 
Bcbleuiiicnit  uaclizukomiDcn.  Auch  das  Kapitel  ertheilt 
bereitwilligst  die  nachgesuchte  Erlaubnis«,  ao  das« 
Coppernions  sofort  naob  Emp&ng  des  Briefes  die 
Keiee  nndi  Kfieigdierg  antreten  kann.*;  Der  Heraog 


>)  Um  nicht  etwa  irgend  eine  Form  zu  vers&umen, 
oberbriagtdeiaalboBotedcinenmnglaiehseitiK  ein  Sehreitan 
des  Heixoga  an  d^Peaikapitel,  Omab  Ibr  C  i>|)iiernie«a 
zu  crbUlco: 

„Ann  das  Capittel  aar  Franenburgk 
dm  8  ApriKi  1839. 

>Vir  fSSgpn  euch  gnediger  woluicjimnu  yiituundkcmeo 
das  wir  knrmcrniektiT  zeit  mit  dem  n-infiffen  Acht|iarpn 
und  hüchpelcrtlieii  Herrn  Niriilau  Kiiiiernick  Thiitnlirrni 
zur  l'  rauenburgk  euenni  uiiti  uHegen.  dun  Ii  de»  gestreiiaen 
Ehmoheaten  vunseriiii  hesiinüereiin  lielH.''n  liniiiieii  vuti  wer- 
dem  tNlNcraaen  vnnd  hiirKvrmui.'itern  m  Dant7.iak  beuiit- 
man  aua  steiBburi^k  »Imi  \il  handeUi  ItulRiin  lusseu,  das 
ehr  sich,  wim  wir  »einer  jierson  Irpent  bedurfiten  rnlic- 
schwcrth  zu  vnns  bcKelK'iin  mkI  iiiti  <lenn  »animb  wir  ilun 
aidaiigenn  wurden  na<'h  seim  in  liebten  verstandt  des  wir 
dann  zu  i.'iiedi!;ein  Pani-k  miu  Iliiiie  ;iii^'eiili'iinnieii  jfcbrauehen 
«ifli  Iis.'.en,  .Mm  \>l  lier  iu'tiar  ^nll^l  r  lifiptnian  /.ii 'l'a]iiiiw 
lUth  vmid  lieber  getreuer  Ueurg  vouii  kuidieun  mil  beachwer- 
lieber  gchwaehm  dute  wir  Uw  dan  aachat  gotliohsr  kniff 
gemn  goratiien  und  «ihuUhn  idan  taftUann  vnnd  meret 
sich  dieselli  ie<>li(h:  Ist  demnach  ahn  encb  vnn^er  gnefliga 
vnnd  gutlirli^  l<-tt<  n  Ir  \%iillet  rnaa  Ztt  |!«^uUeu  mit  obbe- 
nautheni  Hetm  kii|ii  rri:rk  ilirn  wir  hioniitli  auch  »ehreilieii. 
als  viel  verliujLili'li:  .  il;is  ''iir  -ii  ti  :iiiL:'--i'  litb  dieses  lirn  ilt 
y.n  \nns  »lln  ni  /i:  l>eK'i  lieni;  nii  hl  Im'.-.i  Ii» eren  wollt  vud  als 
dann  vjeduelitein  in^enn  lUtb  dem  von  kimhemi  nehcnn 
auderenn  un>eieu  ert/.tetiii ,  vil  gut  gnade  verlihet  vud 
sei»  ven>tand  ist.  du»  liestc  heMiciw  ratnenn  doMI  ehr  so 
»einer  gesuiitheit  widdcruro  kbemnen  modtt,  tbn  aeta  wir 
vral)  ein  Ii,  di  nuen  »ir  mith  allen  gnaden  gewogen,  gitoilig- 
lirh  zu  In  s.  liiilileii  vrpuctigk.  wollen  vii»  aueli  gegwi  Ilinie 
dem  Herrn  .Vicolan  kii|ierini  k  aller  «nedigcn  gcliur  ImltlM'iin 
rad  beweiseu.    iMhini  Ki.ni;;>|iiT^'k  den  il  Ajirili^  " 

<i  (.'<i]iiM'rnirii>'  ulH-i'liraeliteselbittdasächreibeu  des 
K«]iiteK  d.  il.  H.  A|>ril.  wonn  den  Hcrsoge  die  Cilnaba- 

lieDeljmi!,'UU!;  mitgellieiil  »inl: 

,.\\  vr  haben"  mi  m  Im  i|pi  n  die  ..rrelateii  Tbum- 
kcrru  vnd  t^iiittel  ge^tilftes  Knulant"  —  „Ewer  f.  Dt  mey- 
aaag  «nd  gaiiewen  schraviiann  nach  In  dem  ohHgen  «od 
beawalichen  Mbes  swachneit  vnd  leger  demyte  der  Erbar 
vnd  ErentüHts  her  Georg  von  khlabaiii  Ewer  L  gn.  Haidt 


Digitizec  Ly  C 


87 


■Uttal  iadnem  Kchrciben  <1.  (1.  13.  Apri!  di-m  Kapitol 
Dank  dafür  ab,  ersucht  dasKcIbe  aber  glcicli- 
öirein  CoUegea  noch  ferneren  AoAntiklt  m 
gestatten,  i!a  die  schwere  Krankheit  des  Kniihfim 
noch  nicht  uachgelas8«ii. Auch  dieses  Gviiuch  wird 
licwilUgt  und  der  Urlaub  bU  aber  da«  Osterfest  hiiiMU 
-*)  Goppernieai  blieb  bis  san  Aafeiige 


nd  Ueber  gemmr  haKptnia  n  Ttplaw  Tostr  Usun  li  r 
TDd rilfdiefatcr  frenndt  iwcb [f^es  villen  beMleon  Mvt  <l<  iii 

wirdigL  vnil  nohl^iani  brm  Sirulau  koppenüi-k  mserni  Kol- 
legen vnd  freiinlhrh«)  lieiien  Wleni  lirmicni  llandliini;  vdd 
bemlung  mOmbt.  vn<I  so  weyt  Eynlut'riui!?  Kwur  f.  I>L  zii 
dienstlicnen  vnd  ti«'l:;it'llrlipn  gefallen  (jeliriuiolit  das  er  sii-h 
in  Ewer  f.  H.  ^rtK'dijreim  willuti,  ans  all«*  (N'^wcrhcho  aus- 
refade^  In  disem  beta^tenn  alter,  wilirklirhen  ergelieii  rnd 
In  engesicht  Ewer  f.  Dt  briffs  aafi^'t-mucht  vnd 
sich  sempt  Uwer  f.  1).  boten  an  dieselbige  Ewer  f.  1)L  be- 
etbenn  etc.  Horrru  wir  auch  m\i  seiner  Achtnar  wirdeB 
Ul  eczlirber  vnsiT  kirrboii  i;fr>'<  liticVfit  ili»peiisirt  liulM'n  etc." 

■  Mni  ^,  liri  ili.-ii  ll.  rvi.i;,  Alhn  i  Im  d.  il,  ..Koniffs- 
prrL'k  ilrri  XIII  Aprili-.  Aiinu  Ii»  XLI".  i>t  .ili>('ljrittlirli  in 
ilciii  iM-ri'ilN  aiJL'i'iiilirli'ii  Ki-iiielnK-lir  l-'<:l,  Kiiriii;>l>'.l  l'rnivH  n 
1.M1  crhalti  ii.  t.-i  s^i  h  ali<  r  iUii  !i  -ä^T  '  Iriiiinailirici  ilc^f 
llf  i'/ii-.'..  iui  StjiMNiiii'lj  1  .  II  K"  i^'-li'  -_'  lU'L'i'fiiiiili'n.  ».iliin 
<T  mit  ilen  ul)r!i;i'ii  Krnü:i;Hli:-i  Ari  tii\aliiii  aii>  N  lunnicn 
7.urliil>u;<'>Jiiidl  W'iriliMi  ist.  I>rrs«llic  imit<'l  w<.rl!:ili- 
„Von  üiiltiT»  j0ia<ien  Albrnlit  Mar)/i.'''aff  ^'i  linunlcii- 
burgk,  in  prensaen  vtc,  biTzn^'k  >'ir. 
Ynsnn  gn\a  vnnd  gnedigen  villr-nn  znvontu  winlii;e 
Erbare  und  achthare  rnnd  horhifclcrtü  bi-snudere  Uebe  VTlt 
liiilipiiri  euer  woliiiriiK'iiilfs  srlm-ibfii  «las  Ir  ttuff  vnnur  gne- 
diüi  H  ansiniK'ii  mit  ilrm  arhthnri  »  iind  hiThi/riJurten  viinsfren 
lK>><.lidrrrli  lifUiMi  i'bn'ii  Nii  ■iLm  l_  ii  p  i- r  ii  i  r  k  i- il  d  it  Mcili- 
cin  dortorpii  etc.  euerem  (  ülle>„'i-un  vud  IrnuidUchcn  lieli«iili 
dtereo  Bmdcr  lundlung  vnd  beredung  gehabt  auch  Inen 
aiO  wdt  eingefnrth  daa  ehr  sieh  Tong  zn  dlenstlirbem  mitd 
bdUgUebeii  Ki'foUcun  nbne  bcechwerlichc  ausrode  Inn  ilieaem 
Mineni  betatrten  Alter  Inn  viinsen'n  (rnetUifnn  willen  iturh 

»esirbts  brietlV  mit  vnserrni  ilit  iier  «b'n  wir  derii.illii'U  ult- 
irti^'t,  .iiiti^'i  iiiiii  !ii,  ni'M  M^l-^  lie'^i  lii  nii  iiiml  il.i^  Ir  \niis 
■HS*  din^tlii  lieni  w  il!i  nn  ilarii.'.  [r  vi,;iv  \  i.in!  v  iiM  reii  licthen 
Kewojien  wlcwul  Ir  lijen  Uk'!  /h  eji|ien'n  vinl  iiirlil  i;i'rno 
von  uucü  geluiü^cn  diinuruht  uiherc  zu  xielicii  cliiiiilit  sampt 
fciBewii  eueren  erpi<Hienn  vorstandenn  Nbun  tlmii  wir  vns 
Mgen  eocb  ioIHik  gewcifienen  munts  i«  Ir  zu  vuns 
SieB  Tueren 'tn);:et  In  allen  iniiKlain  b 


bedanken  vnd  erachleii 


bd  raus  wul  iIhh  Ir  hemehen  obren  Kickobknin  Cnpper- 
niekenn  It/i^'i  r /ei)  nii  lit  L'enie ontperet  Nii  lusiiiinder  aber 
vi.:ij  .'II  wi.ij^rt'alleiMi  sinid  des  i  remi  >tcn  '.nnx'rs  huupt- 
niui.iis  /u  Tapiaw  lUllis  »nml  I'i.Ikmi  getreuen  (ieur;;!:  von 
kunlieim  scbwsdiheit  zu  trost  dennselben  vbersant  Der- 
»egen  wir  ntdlcii  müssen  «cU  Ir  Inen  rnamiteseben  die 
wgezogenen  nsacbcn  vono  euch  gebtaeen  da»  vmb  ewror 
erzeiguDg  bcndter  euerer  dlenstbarMt  da-s  ymm  aneh  vmb 
so  viel  nlier  zu  anKenebmem  i;ef»llen  (rert  ii  lit  lu  schi  hcii 
Nacbdem  e»  aber  mit  bemeld  s  mi^its  K.it^  '  ■vi  r.'rnii  v.tnii 
Inmbeim  scliwacheit  (lenii.i^scn  t.'rlr,'i  im  ■Ins  Ime  ib-m  hem 
doctur  seine  vi  ii  L'<it  _'i-L"  l'(  iie  .'e,i  Iii.  l^i::;keit  nun  hne  zu 
erweisenn  eine  zeitlauj^k  ulbie  /.u  ut^rluirren  die  iiuttorlTt 
etRudart  8o  gelsnigt  tn  auch  tnier  gaauu  gneilige«  ainaeu 
fand  begeren  Ir  wollet  rnns  sn  dnüllicbain  vnd  Kendtam 
vnntpmi  bauptntann  zti  freundilehem  gefallenn  itxiger  sdt 
ehren  knppernikenn  »eines  sniisinipIpibciiDR  nicht  ent' 
peilen  ln>ison  ^^d  ImetuM  li  ein  zeitlwHL'k  ;  Inn  aninerknntr  <las 
er  lim  rri>tli<'b  vnnd  loblieii  ili>talls  eiui  r  mit  dini  ini  iiin  ri 
uiitb  idi  u  zn  trai;emii  uiliie  bei  Ime  zu  uerliurren  erlanbenn 
rand  nichts  annderst  «bitui  nb  ehr  persnnnlicli  bei  euch 
wfacT,  ochtenn.  Das  bciiid  wir  riab  euch  seniptlicbeii  Inn 
aUeun  madcon  su  bcscboMcn  genagt  etc.  etc.  Datum 
Kaaigapamk  dea  IS  A|ifffls  iMl?^ 

•)  Aaf  das  UrlanbMeMich  nm  IS.  April  aatwocten 
ridicntwilliga  Pnfaiieo,  TInnBlieni  vnd  Oapitid  dn  gestülU 


des  Monats  Mai  in  Kdnigsberg;  erst  aru  .">.  Mai  finden 
wir  ihn  glücklich  in  die  Heimat  zurückgekehrt. 

AJIaia  «aeb  aaeb  asinar  Rttddkebr  bSrte  C«p> 
pernicn.i  nicht  auf,  ^piii.^  .^ufmerkKamkeit  dem  er- 
krankten Kunheim  zuzuwenden,  der  ihm  überdies 
schon  seit  lingerer  Zdt  persönlich  befcaBiift  war.*)  Er 
hatt«  sich  vielmehr  mit  dem  oben  S.  0  bereits  er- 
wähnten I^eibarzte  des  Kunigs  von  Polen,  Joh.  Bene- 
dictus  Solpha,  in  Verbindung  geaetzt  und  dessen 
Bath  Uber  die  gefährliche  Krankheit  eingeholt.  Wir 
ersehen  dies  ans  einem  Briefe  dea  Herzogs  Albreebt 
d.  A.  14.  Jmn,  in  velobeB  dendba  iim  IDttheihiBg 


Knaeiondt"  „Dat.  Frawcuburck  am  styllenfreytage  die  jar- 
czal  cbristi  .MIi.M.I"; 

„'Wir  haben  Kwerr  Fdntl.  Dt.  schn>yhen,  dos  sie  anff 

die  angenehme  abfei  tyuinie  vnsprs  ("olb-i^ej)  vnd  viel(jeliebten 
EUorii  bniders  dis  Ai  hl  puren  \ud  wirilinen  hem  Xlcolai 
Copperniks  etc.  Iti  «uaden  an  vnsz  ({eibanu.  niyth  irryni- 
liilnr  »irden  euUiinneu,  vnd  Ilircs  i'emeni  K\iiball>  /tu 
unter  mae^^z  vomomnieu  Vnd  wiewol  wyr  gerne  gesehen 
das  <>b<renieltar  mser  ftauHlkhar  lieber  CoUega  auf  dhs 
zcnnird  teyrlich  fest  dcT  bcrKdwnii  niTberwjnitlkbenn  auff- 
er^lauduu:;  cbristi  vom  todt  zcum  MMOn  vnser  kirrben  pe- 
braui-be  vnd  ordtnnn«  noch  bei  TBS  gWWCSt  Diwril  es  aber 
mit  <ies  Kmvesteu  lieni  Getiri^en  u.  s.  w.  (es  vNerden  die 
Wiirle  a'W  Albre.Iit's  Srlireibeii  L'enaii  wiederbidt)  ....  S/n 
konneu  vnd  wiüscn  wir  niciit  aulf  Kwer  f.  l>t  i/nedik  svtmen 
vnd  beiibyer  eyn  s<dchs  /xil  hrndereii.  sziuider  seindt  tto- 
willitret  In  dem  lall  Evrer  f.  Dt.  was  derireJbigeD  hirinne 
ifeieifirk  illenstiiebenn  nachzcunbenn  Dan  la  don 
er  £  Dt  dienstficfaen  \ 


Im  .indem  mugiicheu  Ewer  t  Ut  dienstBclieB  wHIen  ete. 

»eint  wir  stet/,  geneiijt."" 

'I  AI«  Coppcruicus  K<'>nii.'sl»eri;  verliesH,  gab  der 
Uorspg  .\lbrecht  ilm.  ein  l)anküetu'eiben  im  da«  Ksnitd 
■II,  welches  sich  in  dem  erwiUintcn  Knpiebticbe  erhalten  nat: 
..Ahn  das  capittel  /nr  Fraueiibnrgk 
il.'u  ;i  M.ii. 

Nachdem  ir  vnnss  diu  winliuen  .\rht]>iireii  viiml  h<n-h- 
Relertbon  vnnsenni  iM^Miudcrnn  lielieiin  Kliren  Ni.id.iinii 
kojiperiu!;k  iHictoni  vmid  eures  cuppillels  miftvnrwantliciui 
ein  Zeitlang  anff  raaer  gnedigs  sinnenn  vnd  begerenn  gut- 
willicb  geliehen  Als  thtui  wir  vnnss  deas  fegen  euch  sempt- 
lirbenii  auffs  senerliust  bedancken  snediglich  begerendt  weil 
wir  Ihnen  etwuss  Uinife  auch  wiifer  seinenn  willenn  auff- 
gehaltpiiii  Ir  wullett  Ime  Mili  hs  zu  viiKutem  idt  kboinnien 
VMdd  li!i':i  i]'"-,  iii.'ht  en^L'i'itfn  l;i--i-nii.  sundem  vill  eher 
Inen  dns.-.  ehr  lani^  anIT  vmi^er  emb»iget  anbalieun  aussen- 
plibenn  dcss  KutwUb^k  entschuldigtt  wissen,  wie  wir  ranss 
die«!!  gentzlichen  zu  euch  versehen  wollen;  dass  aelndt  vir 
hm  tfleichenn  vad  Inn  cyncin  vil  mCferea  gSgea  aodl  SHap^ 
liehenn  inn  allenn  genaitenn  zu  licachnlden  abeltt  genügt! 
vnnd  wdlii'.    I>atnin  Kuniffperek." 

.\i;i  ilie-r^  s,.i,reiln.n  de>  I|it/'1!;.h  nnterliess  da^  Kapild 
iiti  Iii  m  antw urteil.  Kas  lK>riinn'ii!.  d.  d.  5.  Mai.  hat  sich 
frli'ii  hfalls  erlialteii.  w('iiriL,'leii  Ii  es  i-tw.i.s  unlcHerlieh  ({ewnnlen 
ist.  Die  Aufschrift:  „rrekten  etc.  schreiben  her  >'iclaa 
Oi|jPgwiiigB  abArtigmg  balbea"  eigiebt  jedock  denilich  den 

•)  Zu  der  Aimahme,  doss  CoppcrnicuH  srbon  sdt 
längerer  Zeit  den  Georg  vnnKiinheiro  persönlich  kannte, 
sind  wir  durch  die  dijilomati.Mhe  Th.itinkeit  ile>  Letzteren 
bere<  iiti.;t.  iki  .Vlbrecht  ihn  luiuli;;  /.u  den  Verh.andlungen 
mit  EriiiUiiid  un<l  dem  iibriL'en  IVous-i.  n  aliL'eonltiel  hulte. 
hu  war  Kunheim  iiii;iieiiili.  h  \ici  di  u  fort'.'c^etzten  lie- 
rsthuugeu  über  das  Munzweseu  thälijr;  er  verhandelte  als 
OsHumcr  das  Hansa  auf  den  Landtuen  sn  ElUng  and 
Ifadtabait  ia  den  JEsuen  1698  und  IBSa,  su  welchen  auch 
Coppernictts  wegen  der  Bagdinng  der  Preussiscbea 


8S 


des  Giitaclik'ti«  liittet,  wcWim  Kolpha  abgeg-cbun. ') 
Allein  die  Antwort  de»  Folniscben  Leibant««  war  uoch 
niolit  eingegangen,  wie  Copperaieat  idlMt  dem 
BenogB  umgehend  erwid«rt«: 

„Dorchlaachter  rnnd  bochgeborner  flirat  f^nedifsrer 
herre.  mejme  vlessige  vnd  fpitwillige  dinst''  ^  i;:  i,  i  d. 
alle  sedt  bereitb  £.  f.  Q.  aoff  ewar  briff  vnd  schreibe 
tw  ich  wieeen  rad  enierkeimeB  Nadi  dem  Idi  uui 
kooiglicber  ^faio.it&t  zcn  polen  Doctori  Joanni  beB0> 
dkto  geackreben  habe,  mrinen  beaten  vlei«  naeh  wn 
erknndigen  wie  dem  Enotreateo  Tud  gestrengen  berni 
(ioorgio  von  kunbaim  E.  f.  d.  nmtlimau  in  sciiicr 
Swacbeit  mochte  gebolfen  werden,  bett  mich  verbofit 
•B  aoMe  mh  demaelUgeo  brifibotan  antwortfa  gefidlea 

sein      Szii    1ml)   iili   Iiis  liiT   vom   uli;.'(ii:iiit('n  JoctW 

keinen  briff  vborkoraen.  daa  mich  wundert.  Uabe  ieh 
E.  f.  0.  der  Mehen  halben  nicht«  eigentiiehe  wiaaea 

xcu  <i(  lirf  if  ir  ii,  rtyn  iiorK  dcrlirtJhen  gi  sint  mit  zcu- 
i'elliger  botscbafit  dem  selbiger  doctor  widdrvmb  acu 
eehniben  fai  der  aelUgea  eadiea,  ala  das  wae  ich  tob 
i'in  crfareii  wtnte  wil  ich  an  ycncog  zcu  stcllrn  E.  f.  g. 
der  ich  meine  vleaaige  vud  vuverdroasenc  dinate  thu 
dewiti^  berolea. 

Sattttt  Fraaenburg  XV.  Junii  lr>4l. 

£.  f.  d.  stetiger  dyner 

Nioolaai  Coparaieni. 

fiCB  dnrrhlnntigpn  vtul  luK-ligclioniHi  von  ^ni^ 
genodeu  Albrecliten  Miiigniuvu  zcu  brandemburg 
In  preoaaen  vnd  wenden  bertxog  burggrofim  len 
Norenbeig  vnd  fühlten  zcn  Rag»,  meinem  gn^ 
diffiBten  hermn." 

SubstJ  Coppernicue  die  Antwort  Bolpha's 
«rbielt ,  alinmte  er  nicht ,  sie  dem  Herzoge  aofort  in 
original!  zuzaitellen.  Auch  dieser  Brief  von  Cop- 
pernicuK  ist  uns  noch  erhalten.    Er  lautet: 

sDurcbl  nötiger  bochgebeiaar  fnrat  ganedigar  berrt 
leb  hab  gestern  eraten  vom  konigBeber  Ui^eetfit  aea 
polen  doctori  Joaaai  benedicto  ein  briff  vnd  aulT  mein 
acbreben  Toa  wegen  dea  ecanaeaten  Georgen  knnhaim 
hanpfaaaa  «ea  Tkpwa  et«,  aatwort  Tbiriromen.  Dia 

•)  Der  Herio^  Albrecht  scbn  ilit : 
,,Ahn  «Inctur  Kirutaiiin  (.'upcritiik  ilcii  14  Juui. 

Nrii'liileiii  Ihr  iiliiiii  koiiii;!.  tiit.  zu  itulitiiti  \iiii>rrs  jpie- 
digstt'ii  lit'iTcii  viid  li-fujitliclii'iui  Ijfbeiui  Olieiuniet»  duciorcm 
de»»  eii'nuLic^ten  vuiiürrs  hcuptnannis  su  Tapw  fiata  nrnd 
licbenn  ^'ctmii-nn  Oenr^pnii  vonn  kunbnnia  ichwacheii  hidben 
hii'h  desM'll'i-iin  frntlKilunckcns  disfallss  zn  (•rkiinili'.'C'n  «e- 
st'hrilHMiii  »i'il  wir  danii  liciiielleni  (»fortfrin  vniui  Kunlicim 
zu  jrllt  (li--<('!lH  im  Ikthi  doi  tors  Itatli  viiiiil  ifiitliln  ilmii  kenn 

zu    S<'ll  llCr    M  ilKT   ^'  llWäl  llliril  h    yi-rill'   »  iNM-!l~rlllllt  jlrttcil. 

WoDeiiii  wir  iiuiss  vurselteu  eltr  t'iicb  iiumt'br  holchrs  ent- 

daaket  babeaa  wcria»  gute  gnedigiich  danendi  »zu  t»  be- 
adidiean,  Ir  «aliett  nn»  dns  bey  gej^enwetiigcm  ranserm 
bothenn  nitanteüan  vnbnrhwercth  sein,  Das«  wollen  wir 
acgen  euch  la  allaan  gnaden  abaunhcmcn  vnd  zu  crkenneno 
lim  liein  »«igeeeeaa  ataUena.  Datum  IConigtpergk  ot  a." 


weil  aber  nrin  da-*  nichts  von  andoni  bt-sonderliclien 
addir  fremden  saL-hon  bcrurth  wirt,  hab  ich  E.  f.  g. 
den&olbigen  hauptbrifl"  zcu  gestaldt,  ans  welchen]  E.  g. 
dee  selbigen  doctoria  rath  vnd  danken  wirdt  ^-ornehmea. 
WTBt  ich  doneben  was  Iieeaera  sen  zcnitchiasen  do  mit 
dem  gnttcn  horren  K.  f.  f.  amptnnann  bchoUlig  sein 
«n  seiner  gesnmdheii  eraiatnnge,  aolten  mir  kein  arbeit 
BHH  ynA  sarge  E.  f.  g.  senwolgefallen  darea  iob  nioh 
tbne  vIeiHsig  liovnlilon  vonlrislicli  Kein.  DatOffl  ftaoaB» 
barg  am  XXI  Juny  Im  UUXLl  iorat 

E.  f.  D.  ttaderteniger  diaer 

Nicoisns  Copern'icus. 
Dem  Ihircblancbtigcn  vnd  iiochgebom  forsten  von 
Oote  gnoden  Albreebten  Margraaenn  icn  brandea* 
haig  aoo  prciiFsi  II  villi  «iruilcn  licr/.<j|,'.'ii  Ipiii  trrofi-n 
an  Notimberg  vnd  furaten  zcn  Rügen  meinem 
gaedigsta  berrea.* 
Auf  vorstihpiidiii    Hriff  lies«  der   Ilorzfig  um- 
gehend «in  Uaokeolircibeu  an  Coppernicus  richten, 
indem  «r  lo^eidi  bat,  den  BriefSolpba'B  im  Interaaaa 

Kiinlirim's  behalten  aa  dürfen. '  Jli'  dii-^i  m  Prbn  ilx^n 
scheint  die  CorrespoadaBZ  üwiüchcn  dem  Herzog  Albrecbt 
aad  Ooppandeaa  abgebrochen  sa  sein.*) 

■)  .,Ahii  Niclanenn  Coppernick  den  22  Juni 

Wir  haben  euor  sclireylioii  neben  ilcit  zuspsrliirkcn  dra 
kci!ii:(lu  lii'im  duCCurs  liricfi  rijt|itaHi;cn.  tUtui  viiuss  ilrr»«  yrn 
Süjchcs  eueres  gelui|it<>iiii  tli.-y!i»«>  mkuI  iilrprsi  liirkun«;  dcüs 
laieA  gutz  geöediglicbenn  bcdankcii.  Mid  dicwuil  w  dau- 
BOdit  vomelunenn  lUss  Ibnti  lU-ni  s<  hrrvlien  etwM.^  Tonn 
vnnsprs  hcuntmanns  kranckhcit  Rcmflt  Virl.  babfnn  wir 
dt'un  brii'ff  bejr  mnss  Ix'balteii  Nnr^elieiiilicli  Ihr  damith 
xufrieiUii  »ehi  »irdctt.  Ihm  fliall  Ihr  di  iisclhcn  bricff  itit 
eiit|>m'iin  oiU'i  xin.ss  Immmi  koinii't.  «oUc!  vnni>s  vorsteii- 
dii^eii.  uKlh'ti  wir  i'udi  niitt  K^^iiad  widrumb  zuschicken  dan 
euch  Ihnu  inhcnTin  trnciligfin  willenil  saBttlSigea  SCtadt  WIT 
gc«o;;en.    I'alum  Kuiiij^spergk  vt  s." 

'i  lieber  den  weiterm  Variaaf  dar  KiaalÜNlt  Kaa- 
bei  m's  int  nichts  Niliens  balmiml.  Wir  wissen  nor.  dam 
er  derselben  danals  nidM  eri^scn  ist.  Er  siArl<  xwoi  .Ixhre 
danach,  im  Tudeif^li»  von  Coppernicnü 

Das  InttTe*se.  welche«  der  Ilerzus  Alhri'«  ht  für  den 
lelK'nden  Krt-uud  ln-wicsen.  ulirnm^'  er  aiirh  aiit  dii-  hiuter- 
bliebene  Familie.  Heu  jOiiKKten  Suhu  nuhiii  er  /.u  »ich  und 
sacglaftr  dessen  Erziehung  und  llildun^.  —  (iclegentlididarf 
hier  woU  die  kurze  Notiz  Biiijefiiict  »erden,  dass  Albrerhl 
«einen  l'fleKlüiK  im  Jahre  \ttMi  mit  einer  Km|ifehhms  an 
MeU  nebt  hon  nach  Witteiiherj,'  «uidtc.  \on  »u  derselbe 
imJaiue  1SS6  die  janeste  Tochter  Lutber's,  Margarethe, 
ds  Gattin  hcinfubne 

(Fortsetzung  folgt) 

Die  2.  Abhandlung  von  Band  42  der  Iiiova Acta: 

H.]tawHi:  AlHlnaiseheNaehtadimettarliBge.  4B(^ 

Ti  xt  und  2  litlii>gru|i!ii seile  Tafeln.  (Mit  colorirten 
Tof.  l'reia  5  Rmk.,  mit  uncolorirten  Taf.  2  Rmk. 

60  pr.) 

ist  erscbivueu  und  durch  die  ISnchliandlung  IHW 
Wilh.  Engelmann  in  Leipzig  zu  beriehen. 


AianMiism  ata  St.  ifai  wm. 


BniA  f«o  IL  BluclMMn  umi  Mut  la  Pfuli«, 


NUNQÜAM 


0TI08U8. 


LEOPOLDINA 

AMIUCHES  OROAN 
DBB 

KAISERLICHEN  LEOPOLDINO-^ABOIiINISaHBN  DEUT80HBN  AEADEMm 

DER  NATURFORSCHER 

DNTKR  MITWIRKT  NO  DKR  SEKTIONSTORSTlRDK  VON  DEM  PRlSIDEHTKN 
Dr.  C.  H.  KnoWmwil, 


Hille  a.  S.  (JafM-guM  Nr.  t),      Heft  XVII.  —  Nr.  11—12.  Juni  1881. 

bhllti  Antliche  HittheilangeD :  ErKebnUs  der  AdiiinktcnwaU  im  &  Kreise.  —  ünierstutzuiig»- Verein  der  Aka- 
demie. —  BeitrikKe  tur  luase  der  Akademie.  —  Ferdinand  von  Ilebra  f.  —  SonitlKC  Mitthoilungon:  Ein- 
■«gaogme  Hdiritun.  —  L.  Prowe:  Coppemirus  als  Arzt  ';KorUeuung).  —  Ein  nenes  \V>rk  Uber  Dniallifta.— 
IfiORiiphiaclie  Mittheiluogeii.  —  Natur«ruiM.iuicliaftlichc  Wandcrvcrvauunlungeu  im  Jahre  .  —  nraktMMhnlbMk 
—  Dit  8b  AMnadlang  vn  Band  4H  der  Nim  Acta.  —  VctfiuMr  de«  Mwrolos«  BcicbenlMclL 

AmtUehe  Mltthellmignk 
IigttaiiBB  d«  A^jimUMiiriU  im  aoUmKntn  (V68tplialen,liraM8ek,  Lippe  iLHeMn-Oanel). 

Dil'  nach  LeopokUxM  XVIl,  p,  78  onter  dem  14.  Mai  c.  aiugeechriebene  W^ahl  eines  Adjunkten  im 
8.  KroM  hat  nach  dem  ron  dem  Herrn  Joatizrath  6ait«T  Krnkenb«rg  in  HaUa  a.  d.  Saal«  am  21.  Juni 
1881  ao^oommenen  Protokoll  folgendes  £>gebniss  gehabt: 

Tm  dm  10  gagtnwtrtigta  Mitg liadan  d«  8.  KraiiaB  battai  8  ilm  flühmiiiittal  mhlMitlg  aia- 
fMaadt,  TOB  tern 

4  auf  Harrn  Dr.  Kiebard  Oreeff,  tn/huor  der  Zoologie  und  verglcicheadeii  Aaatouab  aa 

der  UniversitÄt  in  Marburg, 
2  anf  Htm  Dr.  Nathanaai  Lieberktthn,  Profetaor  der  Anatomie  an  der  UniTeniUt  ia 
Ifarbnrg, 

1  mf  Herrn  Geheimen  Mp<9icinalrath  Dr.  Wilhalm  Baaaka^  Proftaaot  dar  KadielB  aa  dar 

Unirenit&t  in  Marbuig, 
1  anf  Herrn  Dr.  Jobann  Jnitva  Rein,  Profeeeof  der  Geographie  an  der  UnWertttOt  in  Marborg, 

(aMkn  sind. 

Es  (tat  demnach  mehr  als  die  nach  §  30  der  Statuten  vom  1.  Bfai  1873  erferderliche  Anzahl  von 
IfitglMteni  an  dar  Abatteannig  Theil  gmfunnw  Da  jedoch  die  vorgeschriebene  alMolat«  Majorität.,  in 
di<«iem  Falle  &  von  8  Stimmen,  lM>i  keinem  der  zur  Wahl  Noroinirten  erreicht  ist,  so  wird  gemäss  Absatz  7 
des  §  30  eine  engere  Wahl  zwischen  dun  beiden  Herren,  welche  die  meisten  Stimmen  erhielten,  mithin  xwiachen 
Barm  ProfDasor  Dr.  Riehard  Greeff  in  Marburg  und 
Herrn  Professor  Dr.  Nsthanael  Lieberkühn  in  Marboiig 
notbwendig  und  werden  zu  dem  Ende  die  betreffenden  Stimmaattal  wiedsnun  vanaadt  vasdaa. 

Halle  a.     daa  81.  Aui  188L  Dr.  H.  KaOlhuiCh. 

Leopi.  Xm  '  11 


(10 

Viiterst&tzttiigs-Yeiein  der  £sL  Leop.-CaroL  Deutschen  Alcademie  der  fiaturforacher. 

Ntdiden  itt  dar  LeopclUn  XVn,  S.  1  m  y«neUtg«B,  hrtuftai  &»  ToMteng  dar  te  hin  1881 

«u  gewahrenden  Unt*r»tüteungeii,  «u/gefordert  worden  war,  sind  solchu,  r.atti  borgrältigcr  Erwägung  des  Vor- 
standn,  im  Q^Bunmtlwtrag«  von  480  Bmk.  und  zwar  in  vier  XheUen  in  j«  120  Bmk.  an  ebenw  viala  HflUI»- 
bfldfliftigB  ns  Ibi  d.  3»  gwnlia  f  11  itt  OnuKlgnttn  dw  Tinoiiu  nrtttilt  wofdw»  Laldwr  gdm  Üt  Bii- 

trftge  rnm  UnterBtOtzunga-Vcrt'in  in  letzter  Ztit  immer  spärlicher  tin,  auch  Seitens  derjenigen  Herren,  welche 
Öse  regebniasiga  jährücha  Beistener  zngeaagt  hatten.  Wir  erneuem  daahalb  inttkndig  nnaare  bereita  wieder* 
Mt  soagaifnalMM  Bitte  «a  «IIa  Firnnde  vaä  FBrdarar  daa  Tenlna,  dnnh  geMUig«^  «a  Ba 

Medicinalrath  Dr.  Winckel  in  Dresden  oder  an  mich  zu  sendende  Gaben  den  edlan  ZwMk 
gehörigen  Terstorbener  Katorforacher  in  dea  Noth  au  helfen,  nnterstützen  cu  wollen. 

H  kll«    8.  (JigergMa*  Ib  fl),  dn  I.  Jni  1881.      Dv  VtntlMl  dl 

Dr.  iL  MaMtmOkf  Y« 


Beitrage  mr  Kasse  der  Akademie.  ^  ^ 

Juni   i,  1881.  Von  Hm.  Qeheimeu  Regieruugsruth  Protessor  Dr.  R.  J.  £.  Clautiua  in  Bonn  Jahres' 

beitrag  für  1881   6  — 

„     „     „             „   Uedidnalrath  I)r.  J.  0.  Prayaa  in  Wien  deegL  för  1881   6  — 

„  18.    „             •    Hofi»thProfeBsorDr.A.T.S4dMnkinLiifaig  JahraabeitrAgafBr  1880a.l881  12  — 

Dr.  H. 


VMrdlnaiid  von  IMbni*) 

am  7.  September  1816  b  Brflmi  als  Sohn  eines  Uititir-Intendanten  gabonn.  Er  abaoIWrt«  im  Goo- 
Ml  Jadashug  ia  Wim  ■ml  daa  Gymiaalnm,  an  dar  UaiMniUt  in  Ott*  dia  aoganaoBtan  pUkaeipfaiaahai 
Claawn  od  atddirle  Uanmf  ia  l^an  Hedidn.  Am  36.  Jannar  1841  «nrde  «r  daaelliat  anaa  Doelor  dar 
Wt^'**"  pranorirt  und  trat  am  8.  November  1841  in  den  Uicnst  dee  allgcmeiDen  KrAnkenhaase«.  Von 
16.  fiaftamliar  1848  faia  22.  Movtubar  1846  baklaidate  er  dia  Stelle  einea  SecondArarstea  nater  Skoda; 
Tom  83.  Kovenliar  1846  bia  30.  Hai  1848  dia  ainaa  Ordiaariaa,  vom  80.  Hai  1848  aa  dia  aiaea  Pirimir- 
antaa.  Am  18.  Deoember  1849  wurde  er  zum  Professor  eztraordinarius,  ani  29.  September  1869  zum 
PkoiBiaar  ordiaariaa  aa  dar  Wlaaar  UniTeraitat  ernannt.  Dabei  war  Hebra  Vontaad  der  Klinik  nnd  Ab- 
thailnv  ftr  Banlkraak«.  Lrtarindatiaeli,  mm  39.  April  1849  bia  38.  Aagoat  1861.  ftmgirte  or  ab 
Diroctioiisftdjiinrf  uiiil  f;ihrtfi  wjUirend  diesps  Zeitraumes  die  Direction  des  k.  k.  allgemeinen  Krankenhauses 
zugleich  mit  derjenigen  der  danuds  mit  dem  Kraakenhaoae  noch  vereinigtan  Gebär-,  Findel-  und  Irrenanstalt. 
Seit  1873  nahm  er  bei  den  atrangea  PHlftingen  ab  OoSzaminator  TML 

Schon  anfangs  dpr  viei-zigrr  Jahre  begann  Hebra  Privatcnrse  (Iber  Dermatologie  zu  geben,  indem  tt 
die  ia  Frankreich  damals  zu  üeltnng  und  hohem  Ansehen  gekommenen  L<ehren  Alibert's  und  dessen  1899 
pablicirtea,  htehak  antwiekaltaa  «ad  anf  daa  iUaata  afiaaeMaa  aatOiBdiaa  ^yatam  dar  EbaikiaaUiaitai  btar. 
pretirte  und  mit  den  Lehren  dar  'Wllan'schen  S:!ml''  nrA  ihrpr  französischen  Anbilngpr  in  Parallele  stellte. 
In  den  Jahren  1842  und  1848  paUicirte  er  zuerst  wissenschftl'tiiche  Jahreaberichte  über  die  Abtheilnng  f&r 
cbraaiaite  EaataoaaaUlga;  1844  «ia»  Arbait  «bar  bUaa  «ad  aiaaa  Aoftata  «bar  dia,  dia  bahaarto  Kafrf- 
haut  sclbstständig  ergreifenden,  Hautkrankheiten;  1815  seinen  „Vernich  einer  auf  pathologische  Anatomie 
gegründeten  Eintbeilung  der  Hantkraakheiten".  1852  unternahm  Uebra  eine  mehrmonatliche  Keisa  nach 
Norwegen,  vm  die  Lepra  (Spedalskbed)  zu  stndiren.  Dort  sah  er  aneh  die  erste  Scabies  xtem^m,  wie  er 
i'ie  iputer  benannt«.  Die  Spitäler  voB  Paris,  insbesondere  das  B6pital  8t.  Loalti  baawahta  ar  ia  daa  Jalwaa 

\bb^,  \tiü2,  1867,  1872  und  1Ö75,  Jene  von  London  1862. 

AllediCicbste  und  öffentliche  Anerkennungen  wurden  Hebra  vielfach  zu  Tlieil.  So  im  Jahre  1850 
die  Zufriedenheit  des  Kaisers  in  Anerkennung  seiner  unermOdlichen,  terdienstToUen  Thfttigkeit  um  das  Wohl 
der  in  den  Wiener  Qvilspitälem  behandelten  Kranken  der  Armee.    Die  k.  k.  Statthalterei  sprach  ihm  1859 

*)  Teisl.  Leopoldina  XVI,  1880,  p.  113.  —  Zusammeuecsielll  aus  Bion-aphiccn  in  der  Vierteliahrsschrift  für 
Hanaatalaili  aal  flM%  1060^  m  &  Aaapiu,  ^ad  dar  Wieair  aiadtdriaabai  Wniwanbrift,  mOtW.U^t.  «N. 


L.iyiu^ua  by  GoOglc 


91 


Ar  Min»  LaUtaugit  galcgeoüidi  «inar  Typhrntpidmiii*  and  187S  nd  Anla»  der  BehAndlong  der  Impffrkg* 
Ann  baaondanB  Dwli  »tu.  1868  «rUelt  er  du  Bittarkreoi  dei  Fkw^oeef-Ordeiu,  1876  (ka  der  eiaenmi 
Krone  III.  KL  und  in  Folf»  imm  1877  den  Ritteretsod,  1879  wurde  ihm  der  CkanJcter  eine«  k.  k.  Hof- 
ntb«!  be^iiaet.  AmmHmi  wmm  ihm  verUabn  iracdeo:  Dar  ealnndinhe  Nordittem-Ordia  (1861),  dar  k. 
mMdmkm  8t  BtauhlMW-Otdea  II.  n.  (1871),  du  fliwpiwliiiiliUini  de«  kgl.  portagieoineliw  (UMmOtäm 
(1676)  vi  der  meeklenbnrgiiilic  Orden  der  Wepüwh—  Krone. 

Fir  di*  firfoduif  das  coaliiiniiHiiln  Bito  wd  die  Gautnining  dae  batnftndaa  AppaffttM^ 
wdchM-  In  dar  IodMatti*4kiHatellang  n  Landon  184»  tm^aMOk  «ar,  «uda  »■  dnt  dk  poaaa  IfadaflU 
zuerkAnnt.  lui  SeptctiiLuT  1876  «aadta  Sbo  dia  OtbunUiätA»  Bagiani^f  ab  Pahglilm  ma  lotanHiliDMlMi 
medidaiachen  Congreai  nach  BcttaaaL 

Dar  IndactidMB  Paadhabaft  dar  Aoito  in  Wkai  gabOfia  er  aalt  daa  Jalm  1848  an,  aa  imä 

Präiidentfii.  n!s  Naclifolger  Rokit-aiwky's,  er  1879  pfwJihlt  wurcie,  leider  schon  damnls  kr^nk  und  aeitden 
oichi  owbr  in  der  Lag«,  aoeh  nor  einntal  den  PrisidentenatulU  oinaunehmen,  den  er  ata  Vonätxaoder  dar 
niiaaBiilalllliliuiu  ▼«naaMdnngcn  lad  (aait  1678)  ak  '^eafirtaidaB«  Mm  Undarah  iu^ahalie  haitla.  Dia 
Laopdldinisch-CaroliniadM  Akademie  nahm  ihn  sm  11.  September  1873  als  Mitglied  auf,  die  kaiaerliohe 
AkadiaatB  der  Wiaaenaefaaftan  in  Wiau  ernannte  ilin  1876  zum  oomapondireoden  MttgUede.  Anaaerdem  war 
IMh»  mt^M  dar  Niadarriiainfadiaa  Oaaallaciiaft  ftr  Natv  ud  HaOkaada  laBeiia,  daa  ▼aiaiBa  pnMaehar 
Aerzte  zu  Lfinberg,  der  GpurÜBchaft  der  Aerzte  zu  Athen,  der  Gesellschaft  der  Aerzte  ra  Leipzig,  des  Vr-rein» 
b*diacber  Aerzte  cur  Förderung  der  Staataansoetkunde,  dee  änstlicben  Yereina  au  MOncben,  der  norwegischen 
niadicimaeben  OeaeUaehaft,  daa  Teraina  daalaBhar  Aarato  aa  PMii,  der  GaaaOaekaft  ruaiaehar  Aaaita  n  8t. 

Peterslrorp,  der  Ge^pllsrhnft  schwedischer  Aer^e  7,u  Sfockholm,  der  kgl.  Akademie  der  Medlrin  in  Urfl^^el, 
der  bociulaa  medtcurum  iiolieimcoruia,  der  kgl.  Uesellacliafi  für  Medicin  iukI  NaturwiweDscltaften  in  BriUael, 
daa  Vereins  der  Aanta  dar  BdMvlw,  dar  Saeiataa  «mAq»  Sarttianaia,  dar  NavTarit  Dantatohf^  Soelatj, 
te  Oluo  State  Sodetj-. 

Hefara  lebte  in  glfickÜcliater  Elie,  ana  der  aieben  Kinder  entsproasen ;  eine  Tochter  starb  als  Kind, 
ein  Sohn  fiel  1866  bei  Kfiniggrita,  Ton  aeinen  fibrigen  Söhnen  ist  nur  der  älteste,  Dr.  Hans  ron  Hehn, 
iMim  Fache  des  Yatera  geblieben  nnd  gegsnwiitig  Docent  an  dar  Wianar  Uaivanttftt;  vaa  dan  baldan 
labenden  Töchtern  iat  die  fthere  die  Gattin  des  PraC,  Kapoai. 

Im  letzten  Jahraehnte  war  Hehn  hUdlg  bnudt  und  moaala  SilM  freie  Zeü,  die  ihm  ohnedies  durch 
dia  KÜDik  lud  aaiaa  giiwaa  Snaiia  aar  karg  ■gaBaaBaa  «ai,  bamr  ■aaaobUaaaUab  aoa  Aiiamhan  hanataan. 
Sein  primlraa  Laidea  nwt  «laa  Jjruulatifce  BknaddatUeaBonbOak  «v  dar  ar  abbon  tob  frflheaten  Biadaaaltar 
au  litt.  Mit  nur  Inmao  Unterbrechnngen  dauerten  diese  oft  mit  Fieber  verbundenen  Katarrhe  aefal  giaMB 
Leben  lang  nnd  eteigerten  ateh  begreifliclier  Weiae  stetig.  Coosecnthr  traten  HamaigiOiaerang  nnd  Staanngan 
in  dar  Labar  and  daa  Kam  aia  nnd  dia  letatoa  Woebaa  vorbnebta  HAia,  voa  aiaar  dank  BM^aAa 
Niere  erzeugten  Hydropsie  und  heftigen  asthmatischen  Anfällen  ge<jaAlt,  unter  grossen  Leiden,  bil.iba  aia 
aaafter  Tod  im  64.  Jabra  aaioaa  Altera  am  5.  Anguat  1860,  gegen  5  Uhr  MoigeD«,  arlfiate. 

8(ina  iidiaalia  Hflila  warda  am  7.  Aagaat  auf  dan  Hemalaar  Medhofe  in  dar  NIba  RokllaaalEjr'a 
aatar  graaaar  IlMilnadune  di  r  Wiener  Bevölkerung,  begleitet  von  »einen  zahlreichen  Freiitidt  n,  Ciill.  l'ijm  und 
Sdridara,  aO«ia  dar  Unener  Studeateoachaft,  unter  einer  Fülle  von  Blumen  und  Kr&naen  anr  ewigen  Rohe 
baatittlat. 

Bebra  war  neben  Rokitansky  niul  Skoda  eine«  der  Tliüipter  der  sogenannten  Wiener  Schnle.  Mit 
BokHanaky  liatte  er  daa  anageaproGhene  Talent  fUr  die  uMipbologiache  Betrachtung  gemein,  die  Gabe  der 
■aanauaa  ana  amaaraa  vtvppwug  aaaaarar  aaanmaia  aa  janann^gau  woanif  oa^amga,  waa  nan  emmaoven 
Katurhistoriker  anFra.ncht :  mit  Skodu  dc:i  scharfen  Verstand,  welcher  jedoch  Hei  ihm  weniger  den  fein  OB- 
geapitzten  dialektisch-kritischen  Charakter  seigte,  als  Tiehnebr  eine  naive  und  unlieeinflaiste,  gerade  auf  daa 
ZU  kagiktnda^  adt  Wita  aad  Banbaailo  fifaairta  IMbaBabnlfc,  db  hddato  fMana  daatea,  «aa  mm  ftmalnfala 

aib  pgeannden  Mensche nverntAnd"  bezeichnet.  Dftzu  tiber  kam  drittens  eine  aumehmende  Energla  daa  Diabtna 
aad  Ibadelns,  welche  ihn  antrieb,  in  lieidea  die  ttusseratea  Consequenzen  nicht  zu  scheuen. 

&  aaabto      f*'-*  dia  EnmldMitaUire  an  UImb,  indem  er  dieaelbe  von  den  hnmoral'^fiathologiaabail 
Doctrinen.  welche  noch  in  der  Medicin  in  Geltung  standen,  mügticiut  frei  za  machen  onternahm.    Er  ver- 
warf soüurt  die  Alibert-,  Scliönlein-  und  Fuchs'sche  Richtung  und  kehrte  «ich  zonAchst  der  WiUan-  und 
Bialt^MkaB  Eillwaaaaiiiliiilaa  m,  anlabe  ar  ansttltig  frilito  nad  Uenof  ia  aafaan  Bbaia  m  ranrarOaB  ba- 
ll* 


^■aD,  indem  or  sie  mit  p«tliologiseh-aiiatoa>iaeben  Omndiuischftnungeii,  «ekbe  er  Rokituiky  mifUtatbt,  in 
Terluiidaog  brachte  und  ao  aein  «igenet  System  der  Hautkrankheiten  ooDitruirt«.  Doch  nicht  ia  iOg^ 
meinen  Geoichtspirnkten  nnd  nicht  im  Syatema  dar  HwxtknmkheiUii  nad  Balm's  growe  Laitongw  ni  wiclWi 
Sie  finden  sich  vielmehr  in  der  morphologiMben  Arbeit,  wdelw  er  fltr  Dmutologie  geUuua  hat,  und  in 
d«  Therapie.  Er  veratand  ea,  wie  Icein  Anderer,  die  Knnkheitahtlder  scharf  n  eondern  und  du  Indtvidnelle 
vom  Generellen  tu  asbiidiB,  du  Wiebtig»  dam  UswielitigiB  gmaofiber  as  dia  obanta  Stalle  an  aatMB,  daa 
ZnaaumaigehOrige  r  TetUnden.  So  gewann  «utar  aeiaao  Hiadan  die  Noaologle  dar  floaUea  ein  aehlrftaw 
Gapriga.  Er  geitattete  klar  umriaaene  neue  Bilder  einer  Reihe  von  Hautkrankheiten,  indem  er  theils  aadan 
Gnaaaa  dacaalbao  tag  and  ir&her  getrannta  Individaan  TaniniigUi,  tliaüa  imluJtWe  Termiai  beaaitiigte,  tiMOa 
endlieli  nem  l&aaklieiUfaraen  kaanen  lehrte.   Zn  den  eratan  gahOnn:  Eeaan.  Pwiiaiiab  IkwifOk  Eiythiia 

iiiultifonnc  ;  7.n  der  /weiten  Ileihe  clic!  Porrigines.  Acliorcs,  der  Strophotai,  Tiala  LiahaiNB  O.  dtl^i  8B  daO 
ktxtes  das  Eciema  marginatum,  der  lidien  ruher,  da«  Bhinoakkrom. 

Ab  allanDlabtigstan  hat  rieh  Hahn'a  BnlfaiM  in  der  Ther«|iie  dar  HanÜcranUieH«!  geltend  ganuahi, 

via  es  bei  der  VtreinigTing  eintr  scharfen  Uedb.irhtunirjfruhe.  durchi.!ringonJen  VcrBtandcs  und  rOcks-iclit"!loser 
Eaairgie  Ton  ihm  >u  erwarten  war.  Was  er  in  dieMr  Besiehung  kritisch,  experimantell  und  schaffend  iür 
dia  Samatolegie  galhan  hat,  war  daa  Beenltai  nnanagaaetitar  MAng  alba  Kaoan,  «eher  ea  anab  atanuHD 
moehto,  und  der  unbefangensten  ObjectivitAt. 

So  ist,  was  Uebra  iür  die  medieiniaehe  Wisaenschaft  geleistet,  von  unvergänglichem  Werthe.  Waa 
er  fbardiaa  ab  Labrar  Ar  db  Tarbreftong  gaamdar  AnaahaaoigaB.  «inar  gandao  md  enatgfaabaa  Haadlng»- 
weise  am  KrRnkenlH>tte,  wrs  er  filr  den  Sturz  des  AntoritfitsglAubens  bei  seinen  SchQlern  pewirkt  hat,  die 
jährlich  ni  Hunderten  aus  der  ganzen  Welt  «waammenetrömten,  um  aeinen  lüaren,  darcb  geistreiche  Apercus 
oft  d«  aabbgandateB  Art  anndaadaB,  aiA  bi  daa  Oadiabtaiaa  tbf  atagnbaBdaa  Tortaflgan  lanaebaD: 
das  hat  ihn  m  einem  der  pefeiertHfeii  Kliniker  nnd  ZU  einem  der  wirksamsten  Vfrbreitw  des  Wahren  und 
lleiisaroen  gmuacbt.  lluu  bleibt  jeuc  Ehrturcht,  welche  dem  Genius,  jene  Dankbarkeit,  weiche  dem  groaaen 
Lahcer,  nnd  jene  Liebe,  welche  dem  kräftig-edlen  Hanne  geweiht  wird,  bewahrt  bis  in  db  apitoato  Nadnreli. 

Wir  fugen  noch  das  Veneidmiss  der  wiBsenschaftlichen  Publikationen  Hebra'ai  wie  ea  sieh  in  aabiaiii 
Maehlasae,  von  ihm  aelbat  entworfen,  vorgefunden  (vergl.  .\uspitz  a.  a.  0.),  bei. 

A.  Grossere  Werke. 

I.  Atlas  der  Hantkrankbeiten.    Herausgegeben  von  der  k.  k.  Akademie  der  Wiaaenecltaften.    Wien  185^ 

— 1670.    Text  von  Hebra,  Bilder  von  Elfinger  und  Beitzmaon. 
U.  Atlaa  der  Hautkrankheiten.   Hann^fagaben  .von  Fard.  Enke  in  Erlangen  1867 — 1889.  Test  laa 

Bteaaeprung  nnd  Bebra. 

HL  Handbuch  der  speciellen  Pathologie  and  TbeFapia.  Erbngaa  1880.  Enke.  m.  Bd.  Acute  Exantboma 
nnd  Haatkmnl^tan.  Daaeelbe  ersddan  engUaabir,  AMnOaiaabar,  itafianiachar  nnd  niaaischer 
Uebeiaetsung. 

IT.  Qescliicbtlichc  Darütiniu:!;'  der  prüsneren  chirurgischen  Q^acatbaan  lait  baaandarar  Bttdnfaifat  avf  WntU 
mann's  (^terationamethoden.    Wien  1842. 

B.  Jouniul-lnfrüitze 

in  chronologischer  Ordnung. 
1.  Jahteabeiiebt  «bar  db  vam  1.  Janoar  bta  81.  Daaember  1841  an  dar  AbOeihmg  ftr  ehra^die  HaaU 

ausschläge  behandelten  Kranken.    Hedicin.  Jahrb.  des  k.  k.  östcrr.  Staaten,  38.  Bd.,  oder  neue 
Folge  XXIX.  Band.    Wien  1843,  p.  310;  40.  raafk  XXXI.  Band,  p.  177  u.  328;  41.  oder 
XXZn.  Baad,  p.  808  n.  848. 
8.  Uaber  Erätze.   Hedidn.  Jalabnah  ot  48         XXZVU.  Bmi,  1844,  BeftS,p.  S80kH(ft4,pb44, 

HeA  6,  p.  99. 

8.  Jahraaberioht  der  AnBaaUafaabthaOnng  1848,  •.a.O.Haft%p.888,  Baft8,  ]p.'888,  Halb  10^  fi.  188. 

4.  Uaber  dio  dir  bihaRrte  Kopfhaut  selboitst&ndig  crgreifeadn  AnttnaUMlaa.   MtwhrUt  der  k.  k. 

Geiiclli>i.iiait  der  Aerzte.    1.  Jahrg.,  1844,  Ueft  8,  p.  84. 
8>.  Taranch  einer  aaf  pathologiseher  rtwatwiia  gmilhidalaii  HfailMhuif  dar  Haitkrankhaltwi    n.  n.  0. 
8.  Jabig.,  1845,  I.  Band,  p.  84,  148,  Sil. 


Digitized  by  Google 


* 


98 

C  Bmnatoli.pifchc  ?ki;-/rr..     3.  a.  0.  3.  .lahrp,.  18  Ki,  I.  Bati.I,  p.  324. 

7.  IMmt  eine  in  Norwegen  beoUtcitUte  neue  Form  der  KriUe.    a.  ».  0.  8.  Jahrg.,  16&3|  I.  Buid,  p.  SM. 

8.  Bkimn  einer  Rebe  ia  Norwtfn.   «.  «.  0.  9.  Mag.,  165S,  I.  Bud,  p.  60. 

9.  Beitrag  rar  Oc'^chichte  der  Bogenanntc'n  norwegischen  Krätze.  2.  Artikel.  9.  Jahrg.,  ISMtlLBHidt  p.  U» 

10.  Sieben  Monographioeu  Qb«r  Krätze,    a.  a.  0.  10.  Jahrg.,  1854,  I.  Band,  p.  86. 

11.  BHielit  Abv  di»  wt^nuä  dm  J.  186S  itattsckAto  Bawvgiu«  «nd  ENigafaM  u  dar  KlUk  ud  AMh^nj  - 

filr  TTnutkranke  im  k.  k.  nllg.  KrankenhaiTic  m  Wien,    a  a.  0.  10.  Jahrff.,  1854,  H.  Bud,  p.  97. 
IS.  Lieber  Herpes  tonenrau  (Casenave).    a.  a.  0.  10.  Jahrg.,  1854,  U.  Band,  p.  473. 

15.  Gsladitni  ftbw  dl*  TMdiMUoiMtaga.   IMmA  an  dit  k.  k.  QmMkUt  d«r  Ante.   ft.  a.  0.  IS.  Jakf«., 

l«.''7,  y.  27»>. 

14.  l.  eb«r  das  Yerha<tni.Hs  einzelner  Hautkrankheiten  zu  Vorgangou  in  den  uineren  bexuaiorganen  des  Weibei. 

VadMnbUtt  der  ZaitM^urilt  der  k.  k.  Gesellschaft  der  Aente.   1.  Mag.,  18S6,  p^  SS8. 
15  Beiträge  cur  Syphilisatioo.    a.  a.  0.  2.  Jahrg.,  1856,  p.  S18. 

16.  Bericht  über  die  Kyphiliwtion.    Zeit««bnft  der  k.  k.  Qesefiaobaft  dar  A«nto.    1860,  p.  129. 

17.  Uaber  die  Anwendung  de«  Schvtftb  M  HiMlkwiikhiMiMii    YUmm  tUgniMlna  BMdfaiaiMilM  Ziita^ 

6.  Jahrg.,  1860,  p.  885. 

15.  Ceber  das  Nichtbestehen  charakteristischer  Karbeo.   ».  ».  0.  6.  Jahrg.,  1861,  p.  10. 

19.  Gabor  die  innerliehe  und  Knsaeriklia  Aavandnag  vta  le^lpanliB  bat  BaatkraakhattaB.  «.  a.  0. 

7.  Jahrg.,  1862,  p.  81. 

80.  üabar  die  Wirkungen  der  BantTrife.   a.  a.  0.  p.  486.   Ansh  ta  frauaaiidMr  üabanotiaiig. 

Sl.  Uafaer  Fnsaachweisse.    Wiener  aligetneine  medicinische  Zeitung.    8.  Jahrg.,  1863,  p.  114. 

89.  Apparat  nun  Oebraocha  wannar  eontinuirliBhar  Bidar.   Wien  1862.   K.  k.  Bof>  and  Staatadmokarai. 

Andi  in  co^behar  nnd  fraaiflaiaehar  üabanaUuug. 
83*  Aaratlicher  Bericht  Ober  die  Blatteraepidemie,  welche  vom  1.  October  1861  bis  Kndf  Juni  1868  aildBMrto. 

Jahresboricht  des  k.  k.  altganeiaea  KnuikealHMuea  venu  J.  1863.  Separatabdmck. 
84.  Uebw  dia  aocanamita  PhtUriaidB  (Lanaeaaeht).  Wlnar  BMdiaioiaoha  Rtaaaa,  Jahrg.  1868. 
88.  Bs  Fall  eines  geh'  iltrt^,  an:.  I  :i|  litwickeltao,  firaatgroaaaa  E|;iUwliaiw  an  dar  Wtatgp.  manar 

madieiniadie  Wochenschrüt,  Jahrg.  1867. 
86.  üabar  die  Vei  wemlung  des  Kaataebnik»  bei  dar  Bebandltmg  von  Haatkrankheiten.  Archiv  Ar  Dermatologie 

nnd  Syphili«,  Heft  1.  1869. 
27.  Ueber  die  ambulatorische  Bebandlong  der  Sjrpbilis.    Wiener  medicinijiclie  Wocheoa«brift,  1869. 
88.  üabar  den  Baltand  tob  PUaen  bai  EeaaM  mrginataai.  Arebhr  flir  DaraMtalogia  n.  SyphOb  (Prag)  1869. 

29.  Uelier  ein  eigenthümlichcH  NcugcbilJu  an  der  Nase  (Rhinoaklerom Wiener  medic.  Wochcuiclirin.  1870. 

30.  Ueber  einielne  wAhrend  der  Schwaogeraohait,  des  Wocheobettes  und  bei  Uterinalkrankiteiten  der  Fraaeo 

m  baofaadilaDde  BaatkraaUuftan.  a.  a.  a  Kr.  46,  1878. 

,31.  Ueber  die  Wirkung  <tcs  Waüser.i  aof  die  geftundo  nnd  kraflika  Bant.    a.  a.  (K  Nr.  1,  1877, 
32.  Zur  Therapie  der  Acne  rosacea.    a.  a.  0.  Nr.  1,  1878. 

Anaaardam  lUa  aUjibriiak.  awebiaBsnen,  tbeils  von  Hebra  seihst,  thaüa  volar  seiner  Badaatian  am 

den  jeweiligen  Aa4*t*at^a  verfassten  „.Tahrci-hcrichte"  der  Klinik  und  Abt(t>^i1ting  für  Baatknudn,  waleba 
einen  Theil  dar  „Jahraabariehte"  des  k.  k.  aiigcmciueu  Kj-ankeuhauses  aunnachen. 


Eingegangene  Sehriften. 


fVora  16.  .Februar  bis  15.  Mitrz  16«!.  lortsetzuug.) 
Anthropologische  Oeselltch.  in  Wien.  Mitthei- 
lungen, lid.  X.  Nr.  8/9.  Wien  1880.  8«.  — 
O^lioruc:  Zur  b<  urtbi'ilung  den  ]irähi$u>riicben  Fosdes 
auf  dem  ilradiM'Lt  bei  Stradonic  in  BObmen.  p.  234—260. 
—  nif  iar:  Die  Piyche  des  thnüdscben  Volkes,  p.  261 
~">  —  Kittl:  Kauere  pnkhiitofiache  Fund«  im  nittlann 
'  *  '  p.9M-8n.  —  Koka!  W.Mbwv^  ateo* 
nriinagan  in  kutan  Bmlaada.  p.97t-8rft 

K.  K.  Oaologiseha  Beiehsanstalt  in  Wien.  Ab- 
bandlnngen.    Bd.  XII,  Uil.  2.   Wieo  1880.   4«.  — 


lloernaa  &  Aainger 
abtagemiMa  dar  «rataa 
ituie  in  dar  Memiddiel 


Die  (iasteropoden  der 
n.  nntoa  adQcaaaaa.lla  ^  ^ 

p.  e»-U& 

Jg.  1880. 

Wien  1880.  8«.  —  v.  Mftller; 

feren  fUlirende  Gesteine  Persicns.  p.  573  —  580,  —  Lom- 
aicki:  Die  galizisch-podnlischi'  l!o<lntw.!ne  zwisrhcn  (itm 
oberen  Laufe  der  Fllli!ie  GiiiU,  l.if  ii  u.Siryiia.  \>. 

—  Schari;ter:  Mlneralofn.-^'t'' l(i'<''iüi'h'.ür.f;tin-  p,5!.i:i — <.V(W. 

—  Cathreirj.  Dir  1  i  .lii;iiM/ni;r  U:'.  Hrix'.rfi;  in  N;.riltlrril. 
p.  609—634.  —  Waller:  Kin  Uuichsdiniu  io  doo  Mittd- 


Bd.  IZZ.   Nr.  4. 

ücber  ejnige  Foramini- 


DigiiiztKl  by  <jüügle 


94 


TCn  Ghyttfw  flW  Vbene  md  den 

Onnikkmni  bis  StimicA,  mit  BcrOckslrhtiKun;  «liSf^n*  Pt- 
ndddarcliwhiiiUe.  p.  <>85 — 660.  —  Hoernea:  Di«  TrUo- 
bttM-Gat(uiif;ru :  Phncop»  u  Dalmanilet  uiiil  ihr  vermuth- 
licb^r  uciit-tiscill'r  /usiininiifiihanjir  ]i  'i^'il  —  <i>^>.  —  l'aul: 
Ucbvr  die  Lai^rruniriivcrhiiltiLUiie  tu  Wicliczka.  ]>.  IHfi — (t94. 

—  V.  Mojiisovics:  lieber  bet«ropi«rhe  Verli&ltniue  im 
TiikJsKt'bietc  der  lomb«rdkchen  Alpon.  p.  696  —  718.  — 
Schmidt:  Ueber  die  FovtKiiritte  de«  Viaicabac|n  M 
Kari*udt  in  CrMtien.  p.  71»— 738.  —  Tiett«:  Zv  8«^ 
kfie  der  KanlcndiciDaiigeB.  f.  739— 7M. 

—  Ttrhwdlaiiin.    Jg.  1880.    Nr.  M— 18. 

ynm  1880.  4«.  —  SteekK  IN*  Mmbcha  Stttft^ 

R.  Ifl6— m.  —  nckrlnf :  Vm»  FoHfMnte  in  dm  w- 
irhiiii  von  Thiede  bei  Wolfenbattel.  p.ao»— 21S.— OAnb*!: 
Spon^cn-Nadda  fan  Flj^rh.  p  21S  -  216.  —  Krimcr: 
(.'Iipniiscli-{i«troKTaphische  linteraiiclmnRpn  über  eine  eigen' 
thunilii  hi  Gi'>toilil)ilduügObtr)<r;u:is  j.  J15  -  lilä.  -  l'«ul; 
Aufnalinuberirht  aus  den  gali/Ui  b«>n  Kaqiathrn.  p  218 — 221. 

—  v.Moj»i«OTics:  Der  Münte (.'lapMvüii  in  Friaiil  p.22l 
— 339-  —  Rever:  Ceber  die  Tektonik  der  Kranituclien 
OaMdiM  Ton  I>redazzo.  p.  281~2%l  -  Bittner:  DteS»- 
dinaitfebilde  in  Judiranen.  p.  233  — £IH  —  H«*ra*t: 
Dt»  Auftreten  der  Oattuni;  Terebra  iii  Jen  Abla«rmillgai 
der  ersten  u.  zweiten  Mediterran-stufe  der  österreiflnjeh- 
nngikrisi.hen  Motianhic.  p  244  247  .liciii»ky:  lUsalt 
in  der  JakluKctzcr  (irubt:  Iwi  Mn.'ir   d^trau    \>.  247— 24S. 

—  Engelhardt:  Ein  zweiter  Bi-iirag  uut  Kenntnis»  der 
Vtan  OH  ThMW>  im  rmiiwii  bei  Buin.  p.  MB— atti.  — 
Stteh«:  DorekadiiiiK  äiuA  die  kr}'KtailiäiclM  Ontiil' 
muae  nnd  die  pai&olithisrhen  Randzonen  der  Alpen  yom 
GftiltlMler  Gebirge  über  das  TauenikreuzjtK'li  narh  dem 
Iiintl.nl  lici  \V,iri.'l  rt  p  ■2Vl—2.'>^  —  Tiftze:  I>ie  Gegend 
MiK  ir  .:i  i'riiln  i.'K  j.  Teller:  Ver- 
lirr-iiunij;  und  I.ageriuiK  der  Dinrite  in  der  Ungebung  von 
KlauH-i!  u.  Lüsen,  p.  261—264.  —  Hilber:  Reiseberichte 
av8  Ustgalizien.  p.  264— 2f>6.  —  Hoernes:  Das  Krdbeben 
vvn  0.  Kovambar  in  Steiermark,  p.  269  —  272.  —  L«a- 
nickl:  Einiges  Ol>cr  die  (iviisformation  in  Oftgalisian. 
p.  272—276.  —  UhÜR;  Zar  (>liedorunK  de«  rotheu  Ammo- 
idteukalkes  in  der  thiigpl'iing  von  Itoverndo.  \>.  275 — 276. 

—  GUnibel:  UoethikalkMairnesit  von  Ebnen,  p.  276— 277. 

—  Laiilif  l'llftiupiirote  aii.-s  dem  I Hatonvareensrhiefer  in 
SsUoditz  im  buhm.  Mitteifcbirge  p.  277—278.  —  Starkl: 
SotiM  ttar  Utk  mä  Mfi^fCälL  p  378-281.  —  Ti««*«: 
Zur  OMiogie  der  bntmdciniuiRcn.  p.  991—988.  — 
V  Hauer:  BottteiUenstein  ton  Trebitsch.  p.  263 — 984.  — 
^\ulli^ich:  BeitrfcKe  zur  dilm-ialen  Fauna  der  mährischen 
Ili^lilcij_  p  2A(— 2S7,  -  Stai-lic:  rit.iT  ii:i.N  \f.rkonunen 
TOn  I )liv:ii>;c'stemcn  in  ^udtirol.  jl  2^7 — -  Iteyer; 
Dil'  Ki.-.iiili.ii<'  ciiii-.  \'i  r5i:i  iiber  Jliiwcjfuii)/  im  Kesten. 
]..  iss-  --  Iv : m  l  I  .'ser.  Vorliufige  Mitlheilutigcn 
Uber  die  juugterti^ire  l'  iacliiauna  Croatien».  p.  297 — SOit.  — 
Rsakkks  UtlMr  die  Glicderoni  n.  Verbreiton«  der  Ütcrcii 
Hediteimelnlk  In  der  Umgening  von  Gr.  Keeloviu  in 
Hfihren.  p.  800 — 808.  —  Szajnocha:  Vorlaife  der  «eolo- 

fbcn  Karte  der  Gegend  von  Gorlire.  p.  ^U  —  'Mf.i,  — 
rezinu  l'eher  ein  neues  Mineral,  den  S< hiieebcrgit. 
p.  813  Sit.  llii?>uk:  Umgeachmolzene  Basalte  oiid 
Granite  von  Edersjrrun  bei  KarUhML  p.S14 — U17.  —  Kul  ta: 
Zar  GtMlogie  u.  FaltoDlologie  dat  BikiMi 
iwekent.  p.  817—334.  —  8ekiB«a«vle: 
SfdbebtK  von  Karlstadt  ia  Knwte^  |^ 
HoerBeiS  VorUge  einer  "  '  -  —  - 
m  Gn&  p.  336—930. 

AM/ä.  T»p.  dtt  SetaiMS  d0 

H^mmre«.   Toom  XXYII,  Nr.  13,  14.  St.  P^tenbowi 

1880.  4».  —  Meyer:  Die äpennatogeneie  beidaBBH« 
tUcna.  16  p.  —  U«Baky  a.  KoatMitick:  Dakar  dki 
&itokkahaungeMkiektt  dar  SaUdMiar  ul  dee  WdAAw 
Owiaa  im  HokaenL  95   

—  BoUetin.  Toma  XXVII,  Kr.  1.  8k.  Mm». 

kons  1880.  4«.  —  MarcTtky:  Sur  ica  iMlali  dai 
Ia  reiiitaoea  de  tUr  at  laur  tpO- 


Brtkiti  9mmvm  mt  Um  variatioDt  da  pelage  et  «ar  k 
diatrlbatfam  cfogrHikiqae  de  Ia  Eahydris  narina.  p.  16—22. 

—  Alexdefi:  snr  l'int^aliAa  des  ^iqaatiaiu  paitielea  du 
preraiar  oidre  k  pliuieun  ranable»,  dont  lei  coencieats 
sont  conttaat«.  p.  23—39.  —  Kortazzi:  Sur  hi  rotation 
de  Jnpltar.  p.  99— 9ft.  —  Kokackarow:  Lea  eristana  de 
benl  pnmaant  d'un  eadrtit  da  rOnnl  aiMdiauO.  p.  86 
—ML  —  Konowalof:  Sur  la  foroatlon  dea  dMni»  aitrte 
de  qadqtiM  k}drocarliares  de  la  aMo  gnuse  p«r  l'actiw 
direete  de  l'adde  aiodaue.  p.  38  -  46.  —  Dybowskl: 
Qnelquea  remarqrfes  »ur  la  variabilite  des  f.(nnes  de  I.ulw- 
mirskia  balvalensis  et  sur  la  distributinii  de«  epon^ei  du 
BakaJ.  p  4S  —  5<).  —  Struvo;  Sur  If  tvmpi  uriiversel  et 
■nr  If  i'Liiix  ,1  I  rt  ('IT<_'1  li'iiu  priiiiiiT  i;n;ri.i;ijn.   ]j  5<J  - 54. 

—  Siit't  ttii;en;  Anatomie  den  glandes  laetitere«  peudant 
kl  pc^node  do  Uetation.  p.  78  —  97.  —  Haaaeik«r|p:  8nr 
la  spvciru»(  opie  de  Thydrogine.  p.  97—110. 


Copperaicus  als  Arzt. 

You  Dr.  Im  ProifV}  rrofeunr  am  (i)innastum  in  Thorn. 
M.  A  N. 
(Fortsetzung.) 
Der  Bericht  über  den  Umfang  der  ärstBehea 
nttigkeit  von  Coppernicu*  legt  den  Wunsch  nahe, 
tn  erkunden,  wdeka  fiOcher  derselbe  bei  aeincm  Weitei^ 
atudiutn  benntst,  weleke  Heilmittel  er  in  beatfanrntta 
Krankheiten  angewandt  habe.  Die  neuere  FonahBay 
hat  aach  hierttber  «iaige  Aaakuaft  venehaft. 

Dareh  eiae  iMBoatea  Oaart  daa  QeaeUalEea  Ittbaa 
alcfa  Bosaer  den  wiehtigataa  {ddloeophischen  und  matbe- 

I,  «eldie  Co.pperaieaa 
aodi  nMkrere  Bflcher  erbalten,  wekhe  er 
für  seine  rootlicinische  ThAtigkeit  benutzt  h4it.  Gustar 
Adolph  hatte  —  wie  oben  bereits  erwihnt  ist  —  bei 
seSaeia  Kriege  gegen  ffigiannnid  HI.  toa  Folaa  die 
zu  Frauenburg  vorgefundenen  Arcliivalieii  und  Bürher, 
wie  die  Bibliothek  des  JesaiteDooU^ams  sa  Braims- 
beiig,  Baak  Behwadea  briagm  haaea.  Dia  aaa  Ena- 
land  weggpfiibrtrn  Duciimente  \iiirJen,  wie  die  ans 
DentaehUnd  in  SOj&hrigen  lüicge  erbeateten  Archi- 


liefert ;  nnr  einzelne  MannBcripto  (namentlich  Briefe 
Sammlungen)  sind,  wie  der  grftiate  Theil  der  n 


dwlhiversitüt-ibibliothek  zu  üpwil«  tlberwieeen.  Hier 
sich  Dtm  mehrere  der  Bücher  aafgefimden, 
aacbwaUidk  daat  in  Baaltaa  tob  Oappar« 
aiena  anmn  äaä.') 


ioo  k  k  MkUm  da» 


da  tir.  pw 


>)  Die  einst  im  Bedtze  von  Coppernicat  iMfind- 
Hdten  Boeher  siad  lanse  Zeit  in  Upsala  unbeachtet  ge- 
l>Hel)en.  Erst  als  die  forschun?  sirli  der  Sammlung  von 
Materialien  zur  Lebensgcschirhte  Ton  l  oppernirus  «u- 
«audie,  sind  dieselben  aufjjesudit  worden.  Der  Vert  dieses 
Autnatzes  hat  die  erste  Kunde  davon  in  seinen  ..Mitthoi- 
h^eu ^atM^diwedischen  Archiveo  und  BthUutkelMB"  (fierl. 

Lcken  von  CcpperBiana 


Digilized  by  Google 


« 


96 


Za  MiaaB  HftngebraaclM  hatte  tieh  C«pp<r- 
aiev«  tSa  Warft  aagimShiSIl,  «debM  Anah  vid 
g«ln«acht  wurde.  £«  iit  das  Bneh  de«  «einer  Zeit 
borttetM  Valeteai  de  Taraata,  wtlchae  aatar 
4w  VM  ^ttmU»  IbaidMW*  oder  .PUbninB 
lAiiiiiaiiialiwa  «k  eUmskam"  bdnmit  iet.  Oop« 


ttimmt,  durch  Jpn  PrpDsaiacheo  I'Dtprrirhtsministpr  dieOe- 
nchmiguiij;  zu  f/irifr  Durchfurschuiin;  tiir  Anl.n.'  und  liiblut- 
Uteken  in  ächweden  su  erwirken.  D^rseiti«  war  zu  wtnem 
iatpii»  teek  dialkaditkn  venalatit  wonUn,  wdcbe  ndi 
B  waltailbMihen  Kaiiitd  darfiber  crhahe»  hatte.  dMi  xur 
Xeit  dee  «nten  Scbwedenlcrieg«!  BOcber  und  ArchiTolien 
HU  SVaneBblUK  fortffefltbrt  waren.  ThaUArblirbe  BegrQn- 
dnns  war  dieew  ninndlii  lien  (■«•iH-rlicfi  ninu'  irr-wurdeii .  uls 
am  Ende  dea  voripen  .lahrhundcrt'.,  yti<'  lipri'it»  kurz  i'i  wiOiiit 
ist,  mehrere  ArcliivaJifn .  ucli  hr  l'rrussvn  vin  Jtn 
Sfbwt'drii  niitBi'nommcti  wan  n,  zurui  kjri'lii'fiTt  »iiiilci!,  Tn 
dieser  Sendung  befanden  sieb  mehrere  Kui  umeut«.  di«  einst 
dem  Franenburger  Arcbive  an^fcliAit  iiattCB,  und  daruoMr 
•ucb  drei  Briefe  von  Coppernicns,  wie  dasConMpt  eiaet 
Ontacbtens.  welehe«  derselbe  im  Jahre  I.V>>  dem  Prens- 
sifcben  Ljudtage  eirigereirht  hatte.  Uiis  uHriD,  mit  Aus- 
nahme eiues  kurzen  IJri lies  an  den  lii^i  In  f  n !  i  s  r  n s 
aus  dem  Jahre  \(hH.  die  r\uri:^f-u  l!iiii(iii''ii.  wel.  iii-  siih 
von  der  ilAnd  de»  groBaeo  Mannes  erluUten  batteu  (iwej 
aadem  BiMb  aoi  wn  JaimB  16S6  nnd  1637  kannte  man 
dMb  Hraaeeiaer  fonNiemeewics  (ZUor  pMnii;tBlk6w 
Mettiycwiek  üc  IV.  p.  24)  veroffeMlichtea  polnbehen 
ücbenclnngy.  E»  war  sonach  Oberwn  wichtig,  die  Spur 
tu  »erfoluen,  welrhe  «ich  in  ieneu  Maimsrrii'frn  zur  Auf- 
tiiiduii^  wtiicrer  Quellen  fUr  das  Lelien  vun  lOfi  |iernicus 
in  den  Schweiii-^clieii  .Arrhiven  dttn!id>i(  tiii  siIjk'ii. 

Dem  It<  rti  ht>'r%i:ilii  r  ncl.iii;.'  rs.  im  I;i  i<ii:,,in  liivo  zu 
Stockholm  das  Cuuc4-pt  eiuer  Kksu  aufzutindeii ,  welche 
Coppernicus  im  AnArage  des  ErrolftndiM'hen  Karitet» 
ttffm  den  Rochmeinter  Alwecht  von  Brandenhurg  im  Jahre 
i&^j  ausffciarbeitct  hatte.  Zu  Upxala  wurden  zwei  eigen- 
händige Briefe  vou  Coppernicus  entdeckt  —  und  vor 
.Mlf'in  cmr  linhe  vnn  Hlirhenu  die  einst  im  Besitze  dc5- 
sellien  »iinn.    ^ip  traeeii  entwe<ler  seine  ei^i'n- 

li.tiidi.'i-  .\';inu  n:-zt  i.  iirnjin,',  ndi-r  sind  durcli  iii:derweit4' Zeujf- 
rii^sf  als  vdi,  lic  lnvi'ii  hm  t,  wclrhr  v  uij  (' n  [>  ]i  er  U  i  c  ii  s 

bcuutzt  wunlen  sind,  liieee  BbcJier  eulhaiten  emo  grosso 
!Uid  wiiaenechaiUkktr  '""■^-■■^—r"  von  der  Hand  det 
Coppernicua  Bei  der Kttne  der  um  zugemeieenen Zeit 
war  Referent  «usior  Stande,  dieeelben  ca  kopiren  und  dn- 
gehend  zu  rrTwerthen, 

<  dieilclirriM  (.'urt  ze  hM  das  Venlienst,  diesen  wieh- 
liL-'M  ''iiiin!.-  I.r.üliclifii  .Niviidii-a  Mni  <_'>>p  ji  er  i:  u' u.s  weiteren 
wissenscIiftHlichLU  Kreisen  zugänglic  h  gemacht  zu  halx^i,  aU 
*Dn  der  Sehwodisrhen  Betperung  auf  gtttigo  Verwendung  dos 
FOretcn  Reicbakauxlcrs  die  beaUglicheo  Bacher  dem  Tboraer 
Coppcmirns- Vereine  fUr  Winoiiiehall  und  Kunat  aar  Ba* 
nutzun^  nbermittclt  wurden. 

Die  reichen  Kin/eiehutingen  matbematiacb-astrono- 
mi.schen  Inhalts,  vrekhe  sich  in  den  Borbem  von  Cojiiier- 
iiiius  zu  l'itsaäa  voriLiPtniiilen  haben,  tiat  Curtzo  in  den 
,Reliiiuiae  < 'ii],inuuina<''  (I-eiiizin  1875)  »erüffenüielil. 
Eine  Nachlese  guh  derselbe  nach  einer  eigenen  Durcb- 
forsrhung  der  CuivenitMlittlietlHk  sa  Ujaria  dHnlffit' 
iheilungon  des  Coppemieoa-Tenim  Ar  wtemidiaft  und 
Knost"  {Heft  I).  «elcbo  unter  den  Titel  „Inedit«  Ooppend- 
eua"  1S78  enchienen  sind.  Curtzc  hat  aber  ausaerdem 
eine  Fülle  von  metlirinisrhcn  Xotizen.  }•!-•■/  I!i  ie|iren,  ent- 
deckt, welche  ("n  p  iieriii  r  it  s  in  ilir  v'  ii  il:rii  li'  iiut/'.i-ii 
Bücher  eingetragen  hat  Dieselben  .^iisil  in  den  erwähnten 
JIncdita  Coppenirana",  ».  55—67.  veröffentlicht  worden; 
ne  bnden  dknanptgnmdUge,  auf  welcher  das  narbfolgeode 
Refmt  anfgebent  ist. 

Maanigfacbe  üntentQtrnng  gewährten  auch  die  TCB 

^fftwSii'ia  TTJaMnila" kHaa«|esib«B« 


paraion«  beean  die  Aaagaba  Tom  Jahre  1490.  welche 
den  Titel  flüirt:  .Practica  valeeei  de  Tharanti, 
qae  alias  Philonium  dicitnr.'M 

Dan  Copparnieaa  diaaaa  Werk  in  atetaoi  Oa- 
braadw  gektH  bat,  tnnriaa  aonnr  der  Beflia 
BaeiplaD,  ««leha  «r  «togawlnjebeii  hat,  vorzuggweiia 
andere  Aufaekhnangea.  8e  bat  «r  auf  den  BlUteiD, 
«ekfae  die  Talmla  dea  Werkel  «ntliaHeii,  rieh  am 
Rande,  um  ^ie  schneller  nufRndeti  zu  kÜDoen,  aa» 
gemarkt,  wo  die  Ueihnittei  gegen  KraakbattaB  dar 
eiaaalaaB  Karparthaila  aa%ifthrt  worden.  Uta  Beet 
dort  der  Reihe  nach:  Oculonim,  Aurea,  Nar««,  Lingua, 
Seat««,  üutttu-,  Cor,  Stomachus,  Epar,  Spien,  Re&ea, 
OeaHalM,  Matrix,  Oatta,  Febree,  l^MtileDoia,  Apo» 

stemium. 

Anner  die««»  praktieoh-medicinisclien  Handbncbe, 
«riebaa  ia  edacm  aigaiWB  Berilaa  war,  batta  Cop» 

pernicus  —  wie  oben  bereits  cnn'ilhnt  int  —  tSt 
die  SchkeabibUotbek  sa  Ueiliberg  neben  der  Tidrar- 
braitetaa  „Cbirnrgia  mafiatri  Patri  da  larga- 

>)  Valeiens  d«  Taraata,  «aleber  an  Moataaillar 

und  am  Hofe  dee  KMn  Kaifa  dm  VI.  wn  Fnuuaaidi 

seine  Kunst  annfibte,  itaro  im  Anfange  des  lü,  Jahrhunderts. 
Da«  pniktiseh-rocdiciiiiwhc  Ilaiidbui  li.  welches  er  hinter- 
lassen, hat  sich  lange  in  hohem  .^nsehn  erhalten.  Vor  15(10 
ist  es  viermid.  während  des  Iti.  Jahrliiuiderta  üiDbenmal  auf- 
gelegt wordea  Noch  im  16.  Jahrhunderte  ist  das  Work 
iM  gehtaadttvanian;  dialaMaaAaflagia  eiachiaBaa  1480 
und  1714. 

Coppernicus  beeaas  die  eine  der  beiden  Ausgaben, 
welrhe  im  Jahre  1490  xn  Lyon  gefh^rkt  sind,  lU  ist  ein 
Foliant  vim  'MV)  BUtteni  Anf  dnm  letztffi  Blatte  findet 
sich  der  1 'rai  kM'iiii'Tk  ..I  niit  iV-liiitiT  Imi-ressum  Lugduni 
ix-r  J'di.ini.i  III  trei  )iK>'!  aienuumum.  Anno  nostrse  «iüutis 
Stiiii'^iriiM  injHinti^'eiitesimo  aaiagarima  Die  rero  dadaw 

uouo  men^is  maii  Amen." 

Aaf  darBaakaaUa  dm  mdann  Deehak  tat  Coppar- 
eieaa  ab  Balilaer  daa  Badm  baariebaat  dudi  dfik  flk» 
tra(!nns  dar  Worta: 

„Micolai  Coppbernici"  (aie\ 

l>«mber  hat  der  Narhhenitzer  die  Kinieirhnnng  »eines 
Namens  gesetzt:  „D.  Kaliiaiii"-    Tnler  di'in  Namen  von  I 
Coppernicus  stielit  noch  die  erlAutenule  Noiiz:  .,In 
testamento  Fabiano  Emmerich  assignatus". 

Fabian  Emnerleh  war  Homvikar.  als  Copriernicua 
starb,  wnrde  ie<loch  spllter  selbst  Mitglie«!  dea  Kapitel« 
1547  -1559).  Kr  hatte  gleichfalls  Medici»  studirt  Aua  der 
In>rhrift  auf  seinem  I.'-iii  hcnstr  iim  ersehuu  wir,  daw  CT  aieb 
vurzugsweisc  mit  der  IKüiiva;  "ui  .\ugenlnraidBan  baftaat 
hat.    Vergl.  Hipler.  Krinl.  I.itgesrh.  s.  28S. 

An  wen  tiie  „l'nictic*  Valcsii"  nacli  dem  Tode  von 
Emmerich  jrelcomroeo  ist,  wissen  wir.  Kaeh  der  Uründung 
dm  Jaanilia-KaUagiaaM  la  Brnmaabiag  vnda  daa  flaab  dar 
BIbBoAdt  dmmibca  cbnariaibt,  wia  dia  anf  im  abann 
Bande  von  Blatt  2>  eingetragene  Elasetehauog  ergiebl. 

"j  Petrus  de  largelata  (auch  de  Argillata  oder 
de  Cerlata  genannt)  lebte  zu  Boloj^nit  im  Anfange  dea 
In.  .lahrhnnderts.  beine  ..('i.ir.ir^'iae  liiiri  rex  sind  »pr  IflflO 
funftnal  und  im  lU.  Jalirh linderte  noih  dreimal  Baffliegt 
worden.  Coppernicn«  besass  die  Ausgab«,  veldia  am 
Ausgange  des  lö.  Jahrhunderts  xu  Venedig  enddeaea  itt. 
Sie  triigi  auf  dem  letzten  Blatte  (Fol.  131)  den  Drtickver- 
■erk:  („Venetiis  1499  die  12  Soptcmbris"). 

Dia  amtahMlatbab  aa  ftaaeDboy  baaam  aecb  ein 
SMUaa  Bminlir  ^—  vaialiihaadaa  waAiak  vakhm  im 


uiyiiized  by  Google 


96 


welche«  Mfttthaani  SÜTaticus 
(t  1340)  unt«r  dem  Utel  „Opai  pandectaram " 
Terfamt  hat.  ■)  Auch  dioMr  Band  —  beide  vor- 
BD^fuhrte  Werke  sind  in  einem  Volumen  vereinigt  — 
enth&lt  AbschriAon  von  Ueoepten,  welche  Copper- 
nicua  auf  den  leeren  RflekMiten  der  leteten  BUbtter 
Mdar  Werke  aofgeseichoet  hti.*} 

Viel  benatxt  hat  Coppcraiaa« 
■MB  Ml  dnl 


Katttoge  tob  ins  ata  „CUnnria  M.  FMd  de 
bcHidmet  ist  Hlpler.  AnaL  Wurm.  p.  M. 

■)  Matth aeui  Silvatieua.  welcher  in  der 
HUfle  des  IS.  Jahrhundertl  lelMe,  bat  nach  den  Aiabetn 

und  anbiüirtcn  (irierhen  ein  alpiLabedsch  KPordncte«  Ver- 
scichnisa  der  officinellen  I'Hanzoii  )in?»<lirifWn,  Kr  foljfie 
hierin  dorn  ein  Jahrhundert  vor  ilim  Ichrndcn  Simon  de 
Cordo,  welcher  nach  den  griechisrheii  und  arabischen 
Aerztcn  unter  dem  Titel  „Clavis  aanutionis"  oder  „Syponj-ma 
medidnae"  das  lUteato  WOHcrburh  der  Hell-  und  Krauter- 
Itnnde  im  Abendhuide  rerfasst  UatteL 

Vielfach  und  von  dou  Fai  htniiniiorn  die  SLbwarhcii 
beider  Werke  bcr»or>ti'holi«n.  die  ihnen,  den  i-rsten  Wr- 
aucben  auf  dirM.'m  (u'biftc.  luibufleii  niusütcu,  xuinol  da  die 
Sai  h-  innl  ^;>rib  iikeiiiitiii^Np  dpr  Vorfasaer  unziilaD|{licli 
waren.  Allein  '  truu  dioacr  M&ogel  sind  aie  Ua  in  die  s|iitere 
Zait  oeaehMit  oi  HA  «ihiiiiiilil  «mnlM,  \tm  dm 
LeadkoB  dee  Mitthawn  Bilratleat  Out  aUib  Ui  «Ma 
Jahre  IGOO  eUf  Auflagen  nacluewiMM. 

Coppernirna  benaa  die  Anigabe,  weMa  liM  n 
Venedig  erschienen  ist  „mandatn  et  expensis  Vohilis  Yiri 
Domini  Octaviani  Seoti  Civi-.  MmliKÜiioii  (hi  Üuintiim 
LocateUum  BeruomenwW.  —  IHt  Mill.stundiffr  1  itcl  lanu-i: 
„Ojuis  iriimlertarum  Matthfi  siluatici  ciuu  Simone  ianuun&o 
et  cum  quotatiuiiibu»  aurtoritatum  l'linü,  galcni  et  aliorum 
■Mtenun  in  kicii  sub."  Auf  FuL  3*  fo^t  noch:  „Opui 
■ndäctaram,  qnod  ag^egauit  tjcimiuR  artium  et  medirine 
Säot  Mattheua  Siluaticua  ad  sereiii»simum  Gictlie  IkTcni 
Bobertum  qni  fuerunl  anno  niundi  fi&14>  anno  vern  <'hristi 
1317.'* — Vor  dem  Dnirkvermt-riii'  auf  Ki^l  l'*!''  lindet  sich 
iim  li  .Nac  iL^tclii'riiU'g:  ^Ojius  jwiiiil(-(  tan.iii  nifilii  ii.r  ordinatum 
accuBiliiiii  ütti^raii  alpliaÜHi  ita  ut  {aciUiniB  et  quam  primum 
reperiatur  quiequid  inest:  per  «dai«»  aitiuB  «t 
Doctorero  Magistrum  Oeorgmm  da  iMiaiia 

3ui  nu|ierriuiu  addidit  aiiMiujrma  (acctads 
annen«i»  lii<'i§  prn|irii»  cum  qnotatiodbuaättCtBCilattim'PHaM, 
CiaJi'tii  et  iili'irtim  iIiH  tnriiin  " 

'  I  H>  i>l   iM'ieil.i  S.  7  Li'rv'T^'i  ibiss  ilie  vnr- 

gteli'T.ii  licsiir  -rh.'iieii  uiedu  iiMM  In  n  \S  <■!  ki^  urs|>ruii«Iiiii  für 
die  S().lii>«liil  li<.tljok  zu  HoiUiieri^  mhi  (.  <■  [iiiurnicuB  an- 
geschaUt  worden  lind.  l>fr  Uuud.  in  weliitem  sie  vereinigt 
(tauL  iat  «pUer  Jedodi,  wie  aus  dem  darunter  stehenden  Ver- 
Bienie  erbellt,  der  Frauenburgcr  StiflihiUiothek  einverleiht 
worden  und  mit  dieser  durch  Gustav  Adolph  nach  l'psala 
gekommen. 

Wclriie  ander» tnten  liifrarischeii  Ilullsmittel  Coppor- 
nicuB  filr  seine  nieiliciiiLsrlie  Tliiilijtki  i:  in  Heilsber^  hat 
benutzen  können,  wiMen  wir  uirbL  Unter  den  Hanuacnnten, 
welche  der  Jeimit  Possevin  im  Jahre  1678  za  HeOtMcg 

TorWunden  und  in  »einem  „Apporatns  sacer"  III,  III  Ter» 

ceichnet  hat,  aind  k'ini'  tnwliciniscben  Werke  aufgelUifl 
Andere  Narhrichd  ri  nlir  r  lie  lleitsberKcr  Dibliothek  haben 

■ich  nii dt  erlKiltfr..  I:i  ilcn  bi.iilen  iT^leii  S<-li*.xlpn-Krie|;en 
unter  ('iista'.  .V.lulpli  un  i  Karl  X,  ist  11«  il.-LuTt'  \on  rUmde- 
runttfli  üAiu-  injirliunt  ijelilirben  Karl  dagcKOii,  weirber 
ein  liallii-s  .laljr  lanu'  Jii»  Heil>b<'rt{er  SchloBs  besetzt  hielt, 
hat  von  dort  sehr  viele  ..Mw^MnUT  enttttiirt.^  I)ie*«  sind 

wnriML  Rute  dta  mMmger  Ai^re  haben  sich  in 
der  ITnivcniatsbibliotbak  wa  Vpatt  wi|«ftiiidaii;  Mdrackt* 
BQcber  dagegen,  die  aaaHaiUbaqt  mmimtm,  ndUiJalit 
aidit  mcl^alawB 


.hortni  sanitatis",  «ioe  ArtoMinitteliehn,  wehte 
im  15.  und  16.  Jahrhundertc,  besonders  in  Deutaeh- 
land,  sehr  viel  gebraucht  worden  iat.^)  Die  BibUoÜuk 
de«  Fraueoburger  Domstilla  besaas  zwei  ExeaphM 
dieeea  Bacbes;*)  eina  daraalban  bafiadet  sich  gegea> 
wftrtig  auf  der  UmverritUibibKotliak  n  Upaala  und 
enthält  auf  dar  BlIdcaBite  dee  Deckela,  WN  safte 
Tonatabllttem,  eine  Baihe  Einaeichnwigtn  vom  dar 
nmd  doa  Copparaieni.*) 

Durch  einaelne  kurze  Noten  ist  endlich  noch  ein 
Band  der  UnfranititabiblioUiek  laUpmla  au^aHidiiwt, 
wdeher  drei  oadielBiaeha  Warka  «Bthlk:  1)  „Patraa 
de  Montagana"  (Venetiis  MCCCCC),  2'  die  „Rosa 
mediciiia«"  des  Jobannes  Asglicns  (ed.  Papiaa 
U9»)  md  8)  die  „Pnidiea  Antonii  Onainarii*' 
(ed.  1496).  — 

Aoaaer  den  vorstehend  aufgeführten  Büchern, 
«delia  GepparBleni  nadiwalaifch  Ib  daBarndaai 
Oelirrtuchc  L'C'li.rilit  l  a?,  li.  vn^s  ilie  FriH-^iibnrger  Stifta- 
Bibliothek  noch  eine  für  jene  Z«it  reichhaltige  Sanun- 
huig  von  BiedieiBladmi  WarkcB,  bei  wakluB  daiKlba 
iu  einzelnen  wichtigen  Fällen  sich  Raths  erholen  konnte« 
Wir  kennen  ihre  Titel  aus  einem  alten  Verseicbnissai 
mldlna  mnr  «rat  «ia  liallMa  lahriinndart  meh  dm 

Tode  von  C  ippcrnicus  auftrenommeil  Iii;  allein  e» 
giebt  wohl  so  siemiich  den  BMitand  aa,  wie  er  zu 
LebBHtaB  dee  grossen  Mansea  mlttadea  gewesen  ist. 
Die  wisBenschnftliche  IVriiKb-  wiir  in  cI-t  kal  huli«clien 
Kirche  damals  im  Allgemeiueu  ubgusL'hluiwuu ;  auch  in 
Fraui-uburg  scheioen  nicht -theologische  Bücher  iUr  diB 
Stifts-Bihliothek  kaum  angeachafit  wordea  an  sein. 
Ebensowenig  ward  dieselbe,  wie  Torher,  dtircb  Schen- 
kungen noch  besondera  venuahrt.  Dicee  wurdaa,  dar 
Riehtang  der  Zeit  geaiBas,  anderen  Stiftungen  äu- 
ge wandt;  BaaMuttioh  tmrda  daa  1665  vom  Kardinal 
Hoalna  beigrSadde  Jawritm-ColkigiBa  la 


>i  Ilnin.  It";u-rtonuni  bildiu<rr..  vcrzeichiwt  bis  nm 
Jahre  ir><*>  vi'T  t  iri'.'.nal-.\uR.Aaben  des  Werkel  BBd  flicht 
«cnifer  lüs  /»ul!  diuih,  he  I Ichersetzunjn'tt. 

•i  |ii  r  VUitatiiiiis-UiTeFis  der  Krauenhur^for  Kathf^lralc 
vom  .lahre  (Ohrt  zwei  Exemplare  den  .^lurtus  sanitatis" 
im  Besitze  dos  Donutütoa  Bof.  t^e  nUere  BeaeichBBM 
der  Ausgabe  ist  Jedodi  BiAtbdfreftlirt;  sie  sind  ein&ch  auT- 
gofiüirt  als:  ..Ilorttw  Banitatj.s  in  iiii(rii  rdiio"  und  „Bortus 
sanitaliä  in  alb«  eorio".  VitcI.  Hiiiler.  Anul.  Warm.  p. 66, 
AusBordem  besass  die  StiftsbiUiotItek  auch  noch  eine  deutsche 
Deliersetzung  des  Werke«. 

»)  Die  drei  ersten  von  Hain,  Hepert  bibl.,  Nr.  8941 
bis  8943  aufeefuhrten  Ausgaben  des  ..bortus  sanitatis"  tragen 
weder  eine  Jabreszald,  nuih  baiteu  »ie  irgend  eine  .\ugabe 
über  den  Druckort,  bct  die  Ofttän,  welcher  sie  ent.stanunen. 
Cupperiiicus  besasa  die  von  Hain  unter  Nr,  0(*42  ver- 
zeichnete  Aus^tbe.  Der  Titel  Uutet:  „Ortus  Sanitati»  da 
herbis  et  phintis,  de  aniaialibns  et  reptuibns,  de  arliiBi  •! 
volatilibas,  de  piscibus  et  natatilibus,  de  lapidibus  et  in  terra* 
venia  aascentibns,  de  uriiu.s  ei  eurunt  ^iKK-bbus  TabuU  in»» 
dkiulia  cum  directorio  generali  per  onines  tradatw." 


Digitizoü  by  ^KjK-hJi'^ 


«7 


Kreise  dua 
dacht.  >) 

Bar  trwibite  Katalog       rnmaübngtr  GMb- 

Bibliotbek  iat  in  Folge  einer  Viaitetioo  der  Kat^l<•lira1t> 
im  JAhre  1596  ugaüutigt  wonüan.  Duuoh  b«&iiden 
■bh  k  dar  Doai-BiUiothdc  dk  iMiilirtirtiiaam  oMdl- 
oniaehen  Wurkv: 

ATicenna.  fruDOB  canon  ATiMnnae.  ConailiA 
lintasuMib   PMns  d«  MontagMMk  Johu.  8m. 

pionil  de  iiiiii'lir.!bu5  tnedicmiF.  Petrus  SrrapioniB. 
Samm«  Petruccii  in  inediciniuu.  Coilectorium  Ckimxgi. 
Umim  «nun  «qwittone  MoodiaL  Mmm  dt  nadidDii. 
Ifeme  explieatioDM.  Libcr  antiquitoR  Rcriptus  in 
mediciaain.  Opu  Petri  de  crescuiitü».  De  egri- 
tudiuibiu  lib«r  manoacripto«.  Jokod.  de  Tomamirs 
de  «nntioM  morbonim.  Barth.  MontagaMii  rT'ti"» 
IKtatielkrImch.  Lastgarten  der  g«anndtheit. 
Die  groase  deutacbe  Chirurgy  und  Dutellerbotll 
Vwdtaiy.  Joum.  d«  Caraabia.  Liber  de  «iitutÜMt 
luriMma  «t  arbonn.  Chirurgia  M.  Petri  de 
Largilla.  Hortae  eanitatii  in  nigro  corio. 
Hortni  aaaitatia  ia  albo  «erio.  Quaeationea  in 
nadiciiiam.  Traotatos  ia  mediobam.  Dioeooridac. 
Niruliui-i  iiruiji.jsilu!-  in  artem  apothecariam.  Col- 
lectarioB  medicina«.  Chinugia  Joannia  de  Vigo.  Ana- 
toni»  aMwnieiqita.    Hioolai   Lioaiead  opoaeala. 

BtKtolantqr  Viqrtar  wie  man  allcrky  kranrkhpit^n  dea 
«IlMa  ImObd  aoll.    FJoujr  Vegeti  Uenati 
WS  rediter  i«dt  warkaMfir  Kamt  dar 

AHMOey.    riutarchus  flieroneos  de  taenda  bona  vale- 
Aemiliua  Macer   de  herbamm  Tirtatiboa. 


Paalus  Acgincta  de  re  roedica.  Uber  manuRcriptns 
de  re  medica.    Quinti  Sereai   Carmen  medidnale. 


Deuälke 


Die  eigene  Bibliothek  von  CopDcrnicu«  ist  dem 
vermacht  wonlcn.  Wir  ersehen  dies  au«  den 
(rrftenwirtiit  z«  I'jisjila  miflifwalirien  BUrhcrti,  wolclir.  einnt 
Iii  M^iiH-rn  lii-aitzc  bctiiidlich,  die  Signatur  „libpr  hibliolbrcac 
YamiiciiiiU"  tragen.  iSie  «ind  auueAklirt  in  meinen  „Mit- 
thcihueea  an  Bdnraäidiai  äxSinm  uai  Bimethrt*«" 
8.  11—16. 

Dtiffßa  tiad  die  Bbcber  aai  dam  Nachlasse  seiner 
Tiemdft  in  ffie  Jeeäten-Bfliliodiek  ni  Bnnuieberg  gekommen. 
So  befand  aich  dort  daaExempUr  von  Copperniraa  ,^e 

rcTolutionibus  orbium  raelestium",  welches  von  Kbeticua 
dem  Domherni  (ieorg  Donner  pi»vridinot  war.  obrnsn  dio 
„l'ractica  Valciiii  dn  Th.iranta",  wf^lchp  (lojipernioiis 
seinen)  Freunde  Fabian  Emmerich  letztwillig  vermacht 
hatte.  Beide  Bitcher  befinden  nell  gegcnwlltlg  auf  der 
Bibliothek  «i  Upaala  and  tragen  den  Vermerk:  „CoUegü 
Bcunabergenaia  Sorietatig  Jean"  Vcrgl.  mpint^  ..Mitih.  aiu 
Bcliwed.  Arrh,  u.  BiU."  S.  14.  \r> 

LHc  ältoÄtpn  iiataloge  der  liibtiothfk  des  Jesuiten- 
GoOegi»"!'«  ^'1  Braimsber^  Imbeii  sii  Ii  gleichfalls  in  der 
T'nivtT^itatsl'ililintbek  zu  1  nsala  prhalu  ii;  ein  \  olunien  in  4 
mit  der  AdiNchnll :  ..(.jilaliiijn'«  lilirortitn  nmiiitun  Collegii 
Itraunabergvoiii»,  <iui  in  Januahi  initio  1Ö7U  tarn  in  iiiblio- 
■  i  caMndii  f 


allailHBdt  Aneney.    Hippocratet  da 

fvaeparatione  hominis. 

Viaileicht  befindet  sich  von  den  Tonrtebend  auf* 
geAlliileB  Bttefaeni  ooeh  ein  and  da>  andatv  in  dar 

l'nivLrsitjlls-Bibliothek  zu  Upnala. ')  Möglicherweise 
ist  aber  ein  Theil  derselben  mit  den  litexariacbeB 

Cbkttia  ImI 


üirer  Thronentngnag  mit  ridt 

hatte.»]  — 

«1  I)ot  rniversitits-Bibliuthek  zu  UpHala  war  von  der 
literarischen  ivriegsbeute,  «elcbe  die  Srawcden  von  ihren 
Feldzügen  in  das  Vaterland  entsandten,  allerdings  das  Meiste 
Oberwiesen  worden  Von  den  gedruckten  Bachern  hatte 
GustaT  Adolph  jedoch  aoch  viele  an  die  Bibliotheken  der 
(iymnasien  vortbfilon  la.'ispn,  wclclip  von  ihm  <)r(.'aiil<irt  udor 
viflnu-hr  erst  neu  heirriimb-t  wureu.  So  hatten  ausser  l.in- 
kr^ping  namenllii  b  Slren^rtas  und  WesterÄs  vielo  Bücher 
au»  den  Bililiütheken  I  leiits<  liliinds  erhalten,  .\iich  von  der 
Bibliothek  des  Braunsberger  Jesuiten-CoUegiums  ist  ein  TheU 

2bä4SSrablHHr"b''i&-  BiUMlAn  WntacST  flntai 
sieh  gar  keine  Bitcher,  die  ftfllMr  einer  Ermlindisrhea 
BSMiothek  angeh<irt  haben. 

Auch  in  der  reichen  Biblintheic,  welche  Carl  Gustav 
Wrangel  7n  Skoklontcr  dun  h  die  anf  seineit  l'elil/n^^'iMi 
er<>eutete»  Bücher  begründet  hat.  haben  sich  keine  Bücher 
auffindeo  lassen,  welche  aus  Ermland  stammten. 

•>  Schon  wjdirend  ihrer  Kogiening  batie  die  Königin 
Christine  viele  Buclier,  welche  ihr  Taler  na  aeinen  Kricgs- 
zQgen  raiiKebriKiit  balle,  nii  gekübrla  Ftanade  verschenkt. 
Dann  aber  hat  sie  l»  i  ilircrTlironentsainmgmanclHiliterarisrhe 
Schätze  mit  tjcl.  an'^ser  I.:.ncles  nefuhrt.  .Nach  ihr»^in  Tode 
kaiil'to  bekanntln  ii  AlexamiiT  \  III  ihre  Bibliothek  und  liess 
den  LT' ^siiTi  'I  hi'il  der  HamlM  lu  iften  im  Vatikan  nietler- 
legen.  Km  S'err.eichuisii  derselben  findet  sich  bei  Mont- 
faucon,  bibliutb.  Manuer.  Xom  I,  p.  U— 6a  Siaigt 
der  ans  Ermland  stammenden  Haadaefaiiten  liat  Hislar 
in  seiner  Kmil.  I.it.-O.  K.  98  aiifgeftihrt  Sbe  lÜBriat  Ia 
die  Vatikanischen  Sammlungen  war  demsdlMa  Jadodi  aidrt 
veigOnnt.  VeigL  AnaL  Warm.  &  23. 

(Fwlaetiung  fclgi) 


Em  neues  Werk  über  Denis  Papm.*) 

Dr.  Elmst  Gerland  in  Kassel,  dorn  die  Gesebichte 
der  Physik  und  Mnthvuiatik  schon  melirere  werthvoOa 
Beitrige  verdankt,  bat  jetrt  eis  grtaaiea  Werk 
SffiBntliclit,  welehee  andi  flir  «eitere  l&eha  wu  Intareaie 
sein  dürfte.  ist  betitelt:  „Leibnizeng  nud  Huygeoa 
Bri«fwech4< '.  mit  Papin,  nebat  der  Biograpbie  Fapia'a 
und  einigt  n  zugehörigen  Brieftn  and  AeteoatOekan. 
Bearbeitet  and  auf  Kosten  der  k.  preussisrhen  Aka- 
danie  der  Wieeenachaften  beraoagegelMn  too  Dr.  Einet 
Geriaad.  Berfin  1881.  gr.  8*.  Verlag  dar  k.  Aka> 
draiio  der  Wissenschaften. "  Nacb  einpr  orientirendea 
Einleituag  giebt  der  Verfasser  zonicbst  die  BiograpUa 
Papin*«  ia  fBnf  Capitdn,  daran  entea  aeiae  Jagand, 
seinen  Anfenthalt  in  Paris,  London  nnd  Venedig  1647 
— 1688,  das  sweite  .die  Zeit  grüaster  rrodactivität", 
den  Anfbntbalt  in  Harlnif  1688— 1«»,  daa  dritia 
„die  Zeit  dar  DurebObmag  di 


1881. 


ir.  U 


SStitaig  T.  ar.  April 


Laopi.  Xm. 


üiyilizuü  by  GoOglc 


» 


98 


Anteditlt  la  KmmI  ie«5— 1707.  dM  Tiarta  .ThiiiiiVi 

lltct«  Bpstrebungen",  «einen  i^rittpn  Aii^nthnlt  in 
London  and  MiiMO  Tod  dusteilt,  dM  fünfl«  ftb«r,  «U 
Abadthw  <Hmw  b»  aOni  nieh  bcmglMi  Libtw^ 
Ikpia'h  pmflBliche  Verfa&ltnisae,  »einen  Cbsraktcr, 
Yorblltito  ginn  Landgrafen  Karl  und  zu  Leibnis 
aeUUait  Ab  i^Awff  Ibigl  d«ni  iw«h  da  YmmMbIm 

der  Werke  Pftpin'is  und  der  ScIiriP.en  über  ihn.  Den 
sweitgrüMt«n  Tbeil  des  Buche«  nimmt  nach  einer 
kuMB  EtaMtnng,  die  huiptatchUch  btegtrapUMbe  Er- 
liatening«n  giebt^  die  „Correspondenz"  ein,  6  Briefe 
von  Papin  an  Huygens,  3  von  Huygeus  an  Papin, 
70  Btktt  von  Papin  an  Leibniz,  48  Briefe  von  Leibnis 
meirt  aa  Pkpin,  doch  «och  an  einige  andere  Gonr^ 
■poadaBtan  oad  Ton  diewn  letetereo  (namentli«^  daai 
Hemn-KaMelaehan  CabinotmecreUr  Haas,  dem  Prediger 
Lad)  ebealklla  eine  Beiha  Briafe  an  UOu^  miete 
rieh  aef  Papia  baiielHa.  Toa  aadcna  BrieJaa,  wtldw 
mitgetbeilt  wordaa,  riad  die  sieben  letsten  von  ergrei- 
ftedem  lataiwe;  oad  dia  firiafii,  welche  Pkpia  ia 
te  diibAeadaa  Ko«h  Miaer  bbrta  Lsbengahra,  hidar 
ohne  Erfuig,  au  doii  JamaljgM  BmoUr  dar  Bagfal 
Sode^,  aa  Sloaae,  ichrieb. 

Ei  M  Mkaaat,  daaa  «ob  ia  im  latstaa  Jalir. 
sehnten  eine  zirmlich  rtichp  Literatur  ii!"-r  p.ijiiti  rnU 
wickelt  hat,  das«  dieselbe  namentlich  in  Frankreich, 
IVO  aiaa  den  bartthartaa  LaadaaMnai  gaai  TerKafasn 
eine  Bilr!>;rnilf  errichtete,  eine  sehr  lebhaft«  ist.  Das 
bedeutendste  der  bisherigen  Werke,  welche*  vielfach 
•nt  den  Oraad  ftr  die  PapiD-Foraclwng  gahgt  hat, 
ist  (las  von  L.  de  la  Sausaaye  et  A,  Penn,  In  vir' 
et  les  ouyrages  de  Denis  Papin,  Paris  et  Bloia  lätiS 
(Oariaad  8.  141);  doch  wie  weaig  aadi  diiBaa  Warit 
„ein  abschlicasendeB"  ist,  weist  der  Verfasser  8.  6  nach. 
£r  bringt  zu  demselben  viue  Menge  Berichtigungen 
oad  Ergtnsiuigen.  So  ül>er  Papin'«  Stellung  in  Har- 
bnrg,  welche  demaelbea  nnr  durch  kleinliche  Zänkereien 
innerhalb  der  franzAsischec  Colonie,  keineswegs  durch 
■aiae  dentscben  CoUegen  verbittert  wurde;  so  Uber 
OttBche  ErfindoagtB,  «.£.  die  der  Röhrenlibelle,  welche 
aiaht  Papin,  soadara  Thonaot  geh^;  so  namentlich 
über  aeine  Schicksale  in  London  nnd  Uber  die  aof  den 
AuslAnder  gSÜiuaflehUg«  L^goo*  aeiaar  Faiado.  Die 
Bographie,  wie  aie  aaaar  Toftaaar  darchtm  rfaa  ha 
et  dtudio  giclit.  liest  sich  mit  s^gaaiabHai  lalatesae, 
aie  ist  psjjrchoiogiaoh  klar  oad  hirtoriagh  «ahl  bo> 
grtodet,  mit  ftatar  Kritik  md  echt  Ustofiaeher  V»- 
thode  gcschriehen.  Der  Nfttnr  der  Sache  nach  ist  daa 
dritte  und  vierte  Capitel  das  iateresaanteate,  daa  AoA« 
IMIiah  daa  argwlftadate,  da  eo  doa  Uig  dar  Wa^ 
gmAäA»  Ober  den  beharrlich  Ringenden  darstellt. 
Gaai  vortrefflich  ist  die  Charakteriatik  fk^pia's,  wel- 
dM  tiof  dadifagaBda  aad  Ma  faaddwata  pQ«ho- 


laeMw  GoBdlde  daa  flddtad  ftr  ao  anahao  galt 

wie  bönfl  Geschick  PapinV  enth&H.  Wir  planben  sagen 
ni  können,  daas  durch  diese  Schilderung  des  Wesens 
— JLdiaBadaBaohodaataadaalfaiHiaBdBowthaiidaao 

Material  erschöpft,  eine  Menge  Trrthümer  beseitict, 
Papin's  Schattenseiten  nicht  verdeckt,  aber  auch  seine 

ReichthuRi  richtig  gewflrdigt  sind  —  kan*  dtaa  ab 
im  Weaentlichen  eine  abschliessende  ist. 

Waa  dam  Werke  seinen  bedeutendsten  WmA 
giebt,  wodurch  e«  eben  abschHeaiend  ftlr  die  Uatar» 
snchnngen  Aber  den  Erfinder  der  Dampftnawrhinp  wM» 
daa  ist  die  BcnfltBOBg  eiaaa  ao  reichen  Materials,  «ia 
oa  vor  dem  Verftaser  noch  Nienaad  beantet  hat,  ao- 
vrie  die  VerüfiiBatliehnng  der  eigaatUeh  wiehtigateo 
Partien  diaaaa  Materials,  der  schon  wwabnten  Corre- 
«T«"''— ,  welche  rar  Erh&rtnng  aDaa  Gesagten  dknt 
«ad  die  atreoge  Olijectiviat  der  Dantdhmf  aab 
klarste  leigi.  Auf  die  Veröffentlichung  dieser  Briefe, 
die  aan  grfiaataa  Tbail  aocb  oagadraekt  warao,  logt 
daher  dar  Taaftaaer,  vad  adt  Bodit,  eia  gaas  beaaB> 
deree  Gewicht. 

Mahea  Papin  tritt  Leibais  (diaae  Sduaibaag  deo 
Kaoaea  weadet  der  grcaaa  FUlosoph  aellier  da  «Bo 
ricliti^''^  im.  P,  IV)  in  ernte  l.inir.  Ks  i^t  dr-m  Ver- 
fasser beinahe  llemnasaehe,  die  «-icbtigen  Jüitdeckungna 
daaBiIbaB  aadi  aaf  madioalMhaai  OaUalo,  dfo  WAar 

noch  nicht  hinlilnplirh  fjewOrdigt  warnn,  in  das  richtige 
Licht  20  setzen.  Dies  ist  durch  die  Veröffentlichnng 
dar  mliagaadea  BHafc  htaHagüdi  goaohdMa,  dia 
natiirürh  mit  diploniatifchcr  Trenn  absedmckt  und, 
was  oft  keine  leichte  Arbeit  war,  chronologisch  ge- 
oadaot  dad.   So  ist  das  Bneh  ftr  db  Gaochiahta  dar 

Philosophie  von  Wichtijfkeit,  da  es  ganz  neiipü  nnd 
bochintereBsantes  Material  über  Leibniäs  veröffentlicht, 
welches  daa  Bild  desselben  nicht  anwesentlich  erglait. 
Ungemdn  lehrreich  ist  das  Werk  femer  für  die  Ge- 
schichte der  Natnrwissensclkaften.  War  doch  Papin 
mit  den  bedeoteodatOB  ÜAnnem  seiner  Zeit  bekannt : 
so  während  seinea  ersten  Aufenthalts  ia  London  (1674) 
mit  dem  genialen  Robert  Boyle,  femer  mit  Uuj-gens, 
der  ja  auch  durch  interessante  Briefe  vertretea  iat  ^ 
aas  die  kkinsren  Lichter,  welche  uns  ebeaiäUa  h^gogaan, 
nicht  wdtar  ta  erwllmee.  Ke  wichtigsten  «iaaan» 
Bchsfllichcn  Gebiete  sehen  wir  gleichsam  in  ihrem 
aratea  Aabraeh,  die  bedeutendsteo  Erfindungeo,  waleb» 
die  KeaaeH  ao  vBllig  nmgeataltet  hahaa,  ia  flma 
erttui]  Anlangen.  Dabii  aber  kituii  niau  sicli  des 
Staunens  nicht  eatbalten,  wie  verkehrt  und  achief  oft 
die  Fragaa  gestellt,  wie  de  UsweOen  aadi  aaaami 

Begriffen  nn'.fzii  kiiiditch  von  den  bedeutendsten 
Miianera  behandelt  werden.  Bojle  freilich  und  na- 
taia^Wiih  KTjgaaa  rti-'liiiiw  ddi  «aeh  aadt  dim«  8aba 


99 


Mbr  hm  Ooto  nu.  Tugia  M  mr  ftr  d!b  §um 

Sehildgnipg  IGUelpunkt,  aber  man  k*im  mit  Recht 
IxluaftoB,  dtM  dtt  V«r£uMr  «io  gstnoM  Abbild 
itt  giimiii  dmilign  Ziit  (ptbt,  lovdt  rf>  toipflrf- 
flMDtell  thAtig  war.  Solche  Dan^tellungen  sind  nicht 
kiofig,  da  UMn  WitMOMhafUigaKbichtaa  maMt  di« 
iinHlnttt  Fudttt  dimiuloglibb  wftigra,  niolit  sImv 

(las  abgcschloBscnc  Bild  dtr  einzflneii  Kpnrhen  in  spf- 

cieller  Aaaftkhmng  entroUni.    Uier  haben  wir  ein 

historiker  von  hohem  Intereaae  ist.  Namentlich  iotar- 
ewMit  iat  es,  la  Mhen,  wie  eine  Beihe  tob  Eifindnngeii 

Wti  fW  ^Ator.  in  unsprem  Jahrhundert,  erst  von 
H0MB  gMDacht  worden  BiDd,  wie  da«  Aneroid-Baro> 
mater,  dewen  Um,  «io  Hir.  Gcrland  adir  lieWg 
hervorhebt,  im  Brinf  62  ausg<»'ipror}ipn  ist:  .,011  ihr 
parle",  achreibt  Leibniz  am  21.  Juiu  16^7,  „dun 
PMWrtiu  portatif  ane  da  Mmwib  J*  «veb  qm  om 
«D  pootrait  faire  aana  mereore  par  une  moniere  de 
wnflet  bien  ferme  oa  &  ht  fa^on  d'une  pocnpe",  so 
die  caloriache  Ma.schine  (S.  874);  vergL  fornor  S.  211, 
S96  n.  a.  w.  Z«  bemerkec  iat  jedoch,  data  aach 
Liünii  diaaa  ao  Ihuhdtanii  Ideen  mir  hingeworfen, 
ifcllt  milar  verfolgt  und  bearbeitet  hat.  Anden  stand 
Fspla  n  acinaa  Gedanken  und  Eifiiidiiqgaii;  dM 
Misagasehiek,  welches  flm  haaunta  md  antiBawIlali 
varniehtete,  beruht  auf  reiner  Eracheinang,  welche  in 
dar  Gaaoldahta  dar  WisaeBachaften,  dar  gaiatigaa  Ent- 
wkkäbmg  dar  ManaeUall,  mr  aflan  oft  «Markalot. 

Nm  lafkomnipnilf  GiMl,i:)lMji;)<n'i.sL'  wir  li-ti  filoich  bei 
iliiHi  anien  Auftreten  rasch  bis  zu  ihren  fernen  Coa- 

■MniMMMfe   JwnMiiitfc.li    JU»  liTliiliiiiii  PaftthlMi*   ■  ■  ■  Im 

aa^iia^BBn  ■mBiaHrai,  mv  noonaian  1  lutiNna  wanuD 
MI%IbM1Ii  nt  genialen  Gei8tesblitzf>n  gleich  da»  ganaa 
flaUai  dwaUaachtet,  so  daas  es  sofort  geoomoMiit 
^aiahaaai  las  AtBran  arabart  aahaiirt  ~~  md  daiin  Iblgi 

aiunittelhar  die  Zeit  rle«  Frostes,  de«  ROckgangee,  die 
alte  Kacht  scheint  wiedersokehren,  das  üewooneoa 
alah  aliM  m  kallai^  aUttmlmllligaB.  Ea  irt  diaa 
die  Zftit  der  lan^^amen  'Wirknng  dps  Neuen,  der  Ge- 
wühnang  der  Geister  an  dasselbe,  der  kleinen  mube- 
Tolten  Arbeit,  da  daa  ganial  AnfjgabBlata  kn  aanfan 
Sch weiss  zum  Gemeingnt  Aller  befestig,  von  M-inen 
Fehlem,  die  es  zuerst  oft  onkenntlich  machen,  all- 
■Ihlich  gelttuti.-rt  und  so  gana  langsam  wirklieb 
fcaktisoh  brauchbar  gemacht  wird.  Denn  der  Mensch- 
liait  geht  SB  wie  dem  lodividnnm ;  geniale  Entdeckungen, 
gamUge  Ideen  treten  nicht  selten  auf,  aber  ohne  die 
.kkiMt  nUMfoUa,  maUlaaige  Arbeit  sind  sie  damook 
ararlUoa:  dam  Aeaa  «nt  begründet  sie,  dieio  «tat 
h&lt  sie  dauernd  fest.  80  «ntwickelt  Papin  die  bo- 
dentendsten  Ideen  —  dann  tiaiss  Schweigen,  ja  Miss- 
tammig  des  gaoiaJau  Mamai  ab  Phaiilaatfiti  apMana 


Vergessen  dmilba«  odar  dsah  waadB^tau  atarka  Tar» 
Zerrung  sainea  BUdaa,  Ua  jetst  endlich  die  Kritik  der 
SB  jenen  Ideen  herangaraiftaa  Zeit  a^eh  dan  Urheber 
daraalkn  aiafat,  wia  md  ma  «r  war.   Yao  jKaaar 

natamothwendigen  Stellung  zu  seiner  Zeit  fallen  die 
Schatten  ainaa  im  vollen  Siona  des  Wortes  tragiaekan 
Gaaddeka  Dikar  Papin'a  LebsD,  iria  wir  diaaaHian  m 
ili^r  rjhjHrtiv-.ichlirhtpn  Erzählung  unaMM  TacfiMMCS 
nnr  um  so  ergreifender  dargestellt  findao. 

Wir  kaban  klar  mr  akriga  von  dan  kaaoodan 

interessanten  Seiten  des  Baches  hervorgehoben,  ohne 
dasselbe  erschöpfen  sn  können.    Sehr  wesentlich  iat 

Schriften  Papin's  welche«  51  Numniem  chrnnologinch 
geordnet  mit  geoaneo  Angaben  der  Fundstelle  und 
daa  Inkaltaa  udhaafe  (B.  ISi^ldO);  «Mk  daa  Yar* 
zeichniHs  der  Literatur  Ober  Papin,  welches  sich  un- 
mittelbar anschliesat  (S.  140 — 142),  mag  orw&hnt 
worden.  Die  eingestreuten  Figureo,  welche  flür  daa 
YerstAndniss  unentbehrlich  sind,  und  namentbch  die 
(getreu  copirtan)  Originalfignren,  die  im  Briefwechsel 
vorkotumea,  liad  Tortrcßlich.  Auch  auf  die  kurzen 
ErlAutenuigen,  welche  dem  Briefwectuel  baigegabaD 
sind,  sei  hingewiesen;  sie  geben  in  knappster  Fom 
eine  Reihe  von  Einzclheitaa,  welche  thcils  biogrsphisck, 
tktila  ftr  die  Oaaduckta  dar  evaateo  WiaaeniehajUn 
Bedeatnng  haben.  Enn,  wir  mAditan  einen  reckt 
weiten  Leserkreis  auf  das  vorliegende  Werk  aufniurk- 
aaas  manlian,  welekaa  ja  aoboo  dadnroh  enipfoUea  wird, 
daia  dia  Btrikiar  Akadaasia  aakw  Harawigaba  Ikar* 


Biographische  Mittheilungen. 

Am  2U.  October  löäO  starb  zu  Contreviile  in  Franlc- 
laiek  Dr.  IM.  N ylaadar,  bekamt  ab  Lickaaokga 

und  als  Yer&sser  des  Spicileginm  plantarum  Fenniae. 

Am  83.  November  1880  starb  in  Uadison,  Wia- 
ae■ak^  Jaam  GWg  Wataoa,  Profiaasor  dar  Aatranonia 

an  der  Universitit  und  Director  des  Washburne  Ob- 
servatorioms  (vergl.  I/eop.  XVI,  p.  195).  Derselbe 
war  geboren  am  26.  Januar  1688,  erhielt  seine  Yo|w 
bildung  in  Ann  Arbor  seit  1850  und  bezog  im  Jahre 
1858  die  dortige  Michigan -Universität,  wo  er  neben 
den  alten  und  neoaren  Spraeliaa  faaiqitsiehlieh  in  der 
Mathematik  sich  aomeichnete.  1857  promovirt«  er 
nnd  war  sodann  zwei  Jahre  Assistent  am  dortigei^ 
Observatorium.  Bereits  1859  folgt«;  er  seinem  Lehrer 
Brtmow,  dar  aiek  aortokaag,  ala  Fhnftaaor  dar  AataiQ^ 
oeaala  daaelbal,  mddam  ar  aUk  danik  wiaiaaaakafi- 
licbe  Beiträge  f&r  das  American  Journal  of  Science 
BrflDDOw's  Axtranaadaal  Notieaa,  Goold'a  AatxonoaiiBal 


Digitized  by  Google 


100 


gemacht  liAtt«.  Sebon  1656  am  29.  April  hatte  er 
einen  Kometen  entdeckt  und  am  20.  Oc tober  1857» 
tdnen  Pknetoiden,  dun  jedoch  Latlier  emiga  Tage 
TOT  gleieUaDk  mtgtHtaUu  WA«,  ataBeb  Aglih. 
Bleibenden  Werth  bemtzen  seine  Beohachtangen  fiber 
Dooati'i  Kometen  tob  1856,  denen  Bahn  er  beredmet 
htü.  Auch  publieiite  er  1880  „A  populär  trcefiae 
OD  comets".  In  demselben  Jahre  18(i0,  in  wclclu  ni 
BrOmio«  daa  Dfareetorinm  dee  Oheervatoiiums  wieder 
«benahm,  erUelt  Watm  den  LehntnU  der  Pbynk 
an  der  Universität  in  Ann  Arbnr,  welchen  er  drei 
Jahre  iime  hatte,  worauf  er  nach  Brünnow's  definitivem 
Allgange  Plfofceeor  der  AetroBomie  nd  Direetor  dee 

ObeervRtorium^  wurde,  eine  Stellung,  die  er  16  Jahre 
Undurch  ehrenvoll  bekleidet  hat.  Von  dieser  Zeit  an 
Mgt  eine  iridUige  utruiwwliwhe  Entdedknng  der  an- 

dertti.  Am  Ii.  September  ISG.^  entdeckte  er  den 
riaueteu  EuryDome,  am  9.  Januar  1664  einen  Ko- 
meten, welcher  seitdem  «le  der  von  1868  TI  bekwat 
ist  und  den  auch  Rospighi  zn  derselben  2^it  nnfTnnd. 
Am  9.  October  1865  entdeckte  er  gleichzeitig  mit 
iMart  den  JPIaneten  Je,  am  24.  August  1867  Ifincrva, 
nm  6.  September  desselben  Jahres  Aurora.  1868  fand 
er  nicht  weniger  als  seohs  kleine  Planeten,  1869  ver- 
öffentlichte er  jene  vollendete  Darstellung  der  Prin« 
c^pien  der  dynnmiechen  Astronomie.  In  demselben 
Jähre  beobachtete  er  im  Aufrage  der  Regierung  die 
Sonncnflnsterniss  aaf  Ht.  Pleasant,  Jowa,  und  hielt 
■ich  1870  m  gleiehcm  Zwecke  auf  Sidlien  auf.  1874 
Wirde  er  iwob  INdring  gesandt,  nm  dcnTaaedmpdtgeng 
Die  liiMiItiiti-  der  TOn  der  Witterung 
I  Beobachtongen  sind  Dodi  aiebt  veröfient- 
Bclit.  Selbet  bei  den  Antipoden  naclite  er  plrnnteriaebe 

Kntdpc-kungcn,  seine  achtzehnte,  Jaewa^  1876  scliriel; 
er  als  Preisrichter  auf  deir  Auasteilung  in  Philadelphia 
■eiacii  bekaonten  aBeport  ea  borolegleel  Initmmenla*. 
1^78  n  in«  „Tiihles  for  the  ("alrulation  of  Simple  and 
Compound  Intercaf*,  sowie  seine  aTbeorctical  Aatro- 
Booiy*.  Li  dconeibcn  Ahr*  beobnehletB  er  fm  AaS- 

trage  der  Regierung  die  tutnlo  SfliineDfinstcmis»  in 
Wyoming.  Am  2i>.  Juli  1878  entdeckte  er  den  Pla- 
oetan  Ynlean  and  einige  Zrfk  dannf  einen  nraitai, 

seinen  sechsundzwanzigitrn.  Seit  1879  stand  er  dem 
Washbum«  ObEcrsatory  in  MadisoD  (WiscoiMin)  TOT. 

Am  3.  Marz  1881  ttarb  in  Wien  im  65.  Lebe» 
jähre  Dr.  Rudolph  Brestel ,  elientaligcr  Fituuizminiater 
Oesterreichs,  früher  Professor  der  Physik  an  der 
UniversiUit  Ohnfltz,  dann  Plreiewnr  der  Meth— tik 
an  der  UniverntAt  Wien. 

Am  5.  Mira  1881  starb  zn  Pasqr  Engine  Cor- 
tambert  (vcrg).  p.  48).  Er  wurde  sn  Touloase  im 
Jahre  1805  geboren.  Sein  Tntar,  wehdier  aeine  ereteo 
dB geMiklatar AnL  Bogteekam 


spilter  nach  Paris,  wo  er  jenem  Studium,  sn  ' 
er  ganz  besonders  sich  berufen  Ahlte,  der  Geographie, 
oblag.  Im  Jahn  1885  begann  der  Bwauigilbcif* 
Jfingling  all  IViifteeiir  n  wirken;  nebanbei  war  er 
Mitarbeiter  an  dem  „Dictionnaire  g^graphiqae  uni« 
TOnd".  Ein  Jahr  nachher  (1886)  veröffentlidite  «r 
efaw  geographiseibe  AiMt:  gTWblean  de  g^ograpUe 
iin;vLTiH.>llL'^ ,  welcher  zahlreiche  Werke  für  den  Unter- 
richt, wie  aein  ,Coars  de  gtegraphie"  folgten,  ein 
Werk,  dM  bhndiilidi  eefaier  Oenam'gkrit  und  lefaaa 

FleissM  als  Vorbild  dienen  kann.  Von  dieser  Sobrift 
gab  or  auch  eine  kleinere  Bearbeitung  für  die  JogMld 
hemne.  IMeeam  iglgla8iiBeRatarlebm(,ThjrfogniiUa") 

und  seine  Elemente  der  phvHikalisehen  Geograpkln, 
Cortambert  war  Mitarbeiter  der  „Encyclop^die  dn 
ZEC  liMe' in  ihrem  gwifB^liiMliaB  Thdla.  SpMer 

(1860)  gab  er  eine  BBIIO,  TOllig  uroge^irbeifete  Ans- 
ga1>e  der  „Geographie  da  Ibtte-Brun'*  heraus.  1854 
finden  wir  ihn  ale  Direetor  der  gcegrapUaelnn  Ab- 
theilnng  der  Nationalbibliothek,  nach  .Taniard's  Tod 
(1842)  wurde  er  Cousenrator  des  wcrthvollen  geo- 
graphischen Cabinets.  Der  Soci^t«^  de  gtegrapliie  eamm 
merciale  in  Vax»  gaiifirte  er  als  Vicepriaident  an. 
Anmerdem  nahm  CSortembert  lebhaften  Antheil  an  dem 
Anftdiwnnge  der  geographischen  Stadien  in  Frankreich. 

Am  9.  Ibra  1881  starb  in  Wien  Oberfinanmth 
Or.  n«as  Bitter  von  Reintl,  ein  eifHgcr  ESrderar 
der  Landwirthichaft  und  des  Gartenbaues,  IClf&ad 
der  K.  IL  Oartenbao-OeeeUschaft  sn  Wien. 

Am  IS.  Mfen  1861  atarb  anf  aehiem  Landgat 
TO  Neehnnsi  n  in  Riiyem  Dr.  med.  Joseph  Mayrhofer, 
NatorfovBcher  und  Schriftateller,  52  Jahre  alt. 

Mitt«  Min  1881  «bnb  in  ZMeh  Dr.  Joaefli 

Wie!,  Vor.stand  der  ilortiL"''!  Mi.rrrMilieilailBtalt,  TST^ 
fasser  des  „DUtetiachen  Kochbuchs'. 

Am  94.  Hin  1881  etarb  an  Pteie  AebÜla  De- 

lesge,  M.  A.  N.  viTr.'!.  11.  7l\  Ingenieur  eti  clu/f  des 
mines,  Professeur  de  geologie  k  l'Eoole  normale  in  Paris. 

Am  87.  Min  1881  atatb  in  StodAelm  ttohmr 
L.  G.  Brantlng,  Erfinder  der  sebwedteoban  Heil» 
gymnjMitik. 

Am  18.  Min  1881  starb  m  Dnadea  Dr.  HcinriA 

Angnst  Lossnitzer,  vormalE  Dinrtur  de?  Köni;,'lichen 
MOnzcabineta  und  Bibliothekar  der  Kuuigl.  Bibliothek. 

Am  98.  Hin  1881  atarb  in  Stattgait  Ober- 
mediciaalrath  Dr.  Kdnnrd  von  Hering,  M,  \.  X. 
(vcrgl.  p.  50),  laiigjalingor  Vorstand  der  Königlichen 
Thierarzneiitchulc  daselbet,  im  Alter  von  82  Jithreti 

Am  30.  Milra  1881  starb  ebendaselbst  Ober- 
studienrath  von  Frisch,  Herausgeber  der  Werke 
Keppler's  und  der  Biographie  desselben.  Kr  war  ge- 
boran  am  5.  NoTem1)er  1807  Bad  laqgiihiiger  Reotor 
der  Stuttgarter  Realaastalt 


Digitizc'ü  by  Gvju^i»^ 


101 


Am  31.  iiiin  l&bl  starb  za  New-Vurk,  wü  er 
•k  CuftM  dM  Kartendepartcment«  da«  dortigen  Re- 
giatrinngilMBww «agaatollt  ww,  Dr.  Heinrich  Wind- 
v»rt  «1«  Mflaebm,  Mit  1848  in  Amerika  ansäjiiug, 
71  Jnhre  alt. 

An  11.  April  1881  iterb  in  Ixellea  bei  Brflnal 
Jaln  AlwMidra  Jotsf  Colbeau ,  BegrOnder,  Ehm- 
aHtfUed  nad  Seerettr  der  Soci^t^  Malaoologiqne  d« 
flalflräaa,  gaboran  an  1.  Job  1828  n  Mwniir. 

An  IS.  April  1881  atarb  in  MtoebeB  Lodwig 
TOn  Klein,  königlich  württember(;i.»cher  Prftsident 
D.,  einer  der  beorrorragendaten  deatachen  lüaenbahn- 
tadnilKr  nd  an  daa  wftrttanbarglaeba  Ebanbafan* 

weapn  hiichverdir-nt,  eine  lange  Reihe  \nii  .lahiiTi  hin- 
durch Mitglied  der  lüaenb«iuu!omiiiiasion,  später  Di- 
iMtar,  daiiB  PMridaol  dar  Triagrapbanranwlt—g  ud 
Torttand  der  genannten  Itaucomroitaion. 

Am  12.  Apnl  1881  itarb  in  Naar-York  Dr.  Max 
Harsoft  cinar  dar  baBaUaatan  daaftaabaa  Aaaifea  dft> 

ailbaki  Mtgründer  des  dortipm  il<-ntpfhen  Hodjiitals 
nd  Ant  dea  Mouat  •  Sinai -Uospitais,  ein  geborener 
KtalHMr»  in  61.  Laban^ahnu 

Am  14.  April  1Ö81  starb  in  Herlin  im  Alt«r  von 
42  JahruD  in  l'ulge  einer  acuten  LungenentzttnduDg 
in  vollster  RttatJgkeit  und  Schaffeoafaut  l*n»faaam  Dr. 
W.  Waldenburg,  dirigiceader  Ant  an  Cbaritj- 
KrankeubauM.  Er  gcbOrt«  m  d«n  nneviDüdlichiiten 
Vorkinpfem  der  madernen,  auf  naturwi«»eu«chafUichon 
Onindlagaa  aicb  «oflNuieadea  inoeraa  Medicin.  Nach 
mgawiBhjilidi  raaah  baandatan  nadidniachen  Studien 
—  er  hatte  auf  dar  OniTinillk  bereits  die  goldane 
MadaUla  Ar  aiM  g«Uato  VMMai^ba  erhaltaa  — 
begann  Waldenbarg  vor  mmmeifar  30  Jabraa  aöa 
ärztliche  Th&tigkeit  nnd  zwnr  suchte  er  inshaaOBdatie 
die  Heilung  der  Brnat»  and  Halikrankheitan  wf  nfif> 
Bebat  pbyaBcaliadie  OnmdlageB  mrüduadUhren.  CHaieh 

aeinem  iinvergessliclif  n  I,*hrer  Lndwig  Traube  war  auch 
Waldenburg  vor  AUem  beatrebt,  die  innere  Mediein 
•b  «ban  Zwaig  aiaatar,  mtonriaadiMbnftBabar  For- 

Wbong  auazugestiilteü  und  die  auf  diese  Wiiep  ge- 
wmnanen  Meuergebniaae  gewiHermaauen  ala  Probe  auf 
daraD  KiahtiglMit  in  dla  Btfbmg  dar  arkrnktaa  Organa 
einznfuhrpi).  (Gerade  für  diese,  auf  nnturwissonachail- 
licber  Grundiaga  vorgettend«  Heilkunde  erwies  sich  das 
Gabiat  dar  Lüh»»«  Bna-  nd  UblkaprOCnaUwitaD 
hesondi  r-i  ifünntig.  Waren  doch  hier  bereits  gesicherte 
pbyiukaliacbe  und  pbysiologiacbe  Qeaetae  gegeben, 
galt  daran  Einiilhrung  in  daa  HaüvnfthraB  od  Uar 
war  eg,  wo  Waldenburg  seine  grossen  Mrissenschaft- 
liehen  und  gleichzeitig  praktiaohen  Erfolge  eraielte. 
Schritt  für  Schritt  unterwarf  «  gHn  Blibin  TOO 
Erkrankangafarmen  dar  Atbnnagaaigaae  seiner  nach 
^lijiikaliiiilwTiiiaiinatiiiiniaii  wanmiaiMiiiIlniliiiiiHiiiilii 


So  ftthrte  er  nach  und  nach  die  Behandlung  gewiaaer 
Langen-  nnd  Kehlkopferkrankungen  durch  ''^ilftTtlWim 
■ersUlubter  Medieaoumt«  in  die  Medicin  ein,  ao  «mnn 
ar  spitar  einen  Einathmungsapparat,  der  in  flber- 
waabaad  kunwr  Zeit  den  Nanan  dea  Erfindara  in  dqr 
flHMMi  «iriUaivtiB  Walt  bainwt  auabto.  Ala  «attan 
tn  fiaair  Bibbfang  gannobto  Erfindnif  imnan  wfr 
■eine  Pulankr,  vermittelst  welcher  die  Beachaffenbaft 
dar  fttlaa  faatgaateUt  wardaa  kAnnta.  Anaaar  dieaen 
ladi^iab  dar  naobaüadiaB  Krankhaitabebandlang  ge- 
widmeten Arbeiten  war  der  VerBtorl>ene  auch  rein 
thaoratiacb  vial&eb  tb&tig.  Er  achrieb  ein  nmfaiaandaa 
Werk  «bar  „TabaRAkaai,  TMUganaiihiilMlimbl  nd 
ScruphuloEo"  und  war  Uamagiliar  dar  uBarinar 
kliniachan  Woehanachiift". 

An  18.  April  1881  i*Hb  abanUb  in  Barite 
Max  Maria  von  Weber,  geboren  am  25.  April  1822 
an  Draaden.  Seinen  Vater,  den  berAluntan  Componiateo 
Oari  Hari»  van  Wabar,  Tarlor  «r  barrita  tai  4.  Laban> 

jähre.  Der  EinfluHS  dep  Afriknn  iaonden  H.  Lichten- 
■t«in,  eine»  treuen  l^'mundus  seinua  vorstorbanan  Vatera^ 
JUvta  ihn  daa  Natnrwiaaenaehaften  lu,  in  vrakhan  ar 
namentlich  für  Technik  '.ntM-hiodcnc  Vorliebe  zeigte. 
Er  studirte  auf  der  eben  duuiuiis  Liegründuten  techni- 
Bcben  Bildongsanstalt  »einer  Yateratadt  Dresden,  machte 
apUar  wisaenschafUiche  praktiaaha  Fachstudien  in 
Bariin  bei  Borsig,  Dove,  Magnus,  Hitach«rlich,  ferner 
als  Maschinen-  und  Bauingenieur  auf  den  neu  «nU 
stehenden  Babnan  Deatachlanda  und  in  Engtand,  hiar 
mtar  BmaPk  Laitang.  18S0  wiuda  ar  inn  Diraelar 
dar  neu  einwriahtaDda«  Btantatelegraphie  dea  König« 
TCHdia  Saohaiii  amauit  nd  swai  Jahra  danwoh 
taebniaabao  Mitgliad  dar  StafttaetaBbnbndiraaliaB.  Ab 
solcher  zeichnete  er  aicb  iu  den;  Grade  aue,  da«s  'selbst 
fremde  Bagiamagan  aaine  Dienate  wiederholt  in  An- 
aprodi  aabnaa.  So  baraiata  ar  nd  Aangaag  dar 
franzusischen  Regierung  NordalVikn,  iiu  Auflragc  dea 
Miniateriums  zu  Ciuistiania  Norwegen,  apAter  auf 
Wonaeb  der  SoelM  ponr  la  oonatmetkn  daa  ebendaa 
de  ft-r  de  k  Tuirjiiie  die  Bahnen  der  Türkei.  1870 
folgte  er  einem  iUife  nach  Wien,  lua  als  k.  k.  Hof^ 
nib  nU  den  Baaga  «faiaa  Batbn  L  Q.  n  der  Ba- 

orgsni(<4tion  des  ostcrreithiacben  Eisenbahnwesens  mit- 
zuwirken, 1876  gab  er  diese  Stellung  auf  und  trat 
•af  Tanabaan«  daa  IBaMw»  Aabanbaab  bi  OiaiNto 
des  preussischen  8t»flti'?.  Im  Auftrage  des  Ministerium» 
für  öflentliclie  Arl>eiten  unternahm  er  Studienreisen 
nach  England,  Skandinavien  und  Nordamerika.  Am 
den  Vereinigten  Staaten  kehrte  er  im  Herbst  1880 
surück  und  ward  nun  als  Geheimer  Regierung«-  und 
vortragender  Rath  formell  in  daa  Tarband  des  preo^ 
siachen  Ministeriums  aufgeoomaiaa.  Doeb  an  dameelban 
Tage,  an  weldum  er  seinea  amtliBbaa  Batiebt  Ober 


üiyilizuü  by  GoOglc 


m 


iRcöe  bendSgt  lutts,  traf  Umaia 

HerzBchlag.  Von  aeman  Mhlrciclicri  Wer!;™  («rw&hucn 
wir  «Technik  dM  EManbahnbetrieba",  1864,  «Sohuk 
dm  Btonlwlmwwwi*,  1807,  «da«  Sigaalwwe«  dar 

Eücnbahnt'n",  1867.  Ali  Vorfecliter  der  schmal»purig«l 
SecuDdirbahnen  bat  er  awiwbeD  1S73 — 76  eine  Reifaa 
an  vNBan  vagcMcaiNi  pangniiiw  ohwuimi  latwiHW«* 
liebt;  auBsenleni  1870  »eine  Darleguiig  flb«r  die  Sta- 
bilittt  defl  GefDgeB  der  Eisenbahogeleiae,  welche  anf 
üHgaiiliBiiiIlB  mglMBUn  BsparitDenten  bembeod,  aaf 
die  Oberbanoonatraetion  fwat  aller  Neubauten  der  Welt 
refbrmatoriaeh  einwirkte.  Auch  als  populärer  Schrift- 
atonar  wirkte  Weber  mit  Erfolge. 

Am  22.  April  1861  atarb  au  Krakau  Dr.  SU- 
nialaua  Janikowaki,  Profeiaor  der  gerichilioben  Me- 
dicin  an  der  UniTersit&t  in  Krakau,  48  Jahre  alt. 

Am  38.  April  1881  aterb  in  fiadafaat  dar  Daemt 
dar  mtOUüMbm  Fkenttit  daadbat,  PlmAasor  Aih. 
Nap.  Rnpp. 

Am  84.  Apiil  1881  atarb  in  Maiaieo  der  Bota- 
albar  Lodwlg  BftbaBhorat,  K  A.  N.  (vergi.  p.  50), 
im  75  T^ban^jahre.  FrQher  Apotheker  in  Luckau 
und  dann  in  Diraaden,  too  wo  er  auh  Tor  l&ngerer 
Züt  mA  MalMB  anrtskaof ,  batta  aiA  daradba  all» 

ganz  den  botanischen  Studien  und  imsboBondoro 


UotenocboDg  der  Ki^ptogaman  gewidmet  Von 
rorhaii  afaid  waMBtUeh  LeivwaiJiabeii;  aine 

Indigc  „Flora  LuMtica",  eine  , Populäre  prak- 
UioheBotaoik'',  „DeutachlaodaKiTptogameit'' C2fi4iide) 
ml  itm  Schrift  8W  di»  »Bacilkrien  BaaliaaM'.  Aveh 

§A  ar  die  Zeitacbrift  „Ucdvrigia"  heranü. 

Abi  S6.  April  1881  starb  in  Meran  Oeoeral 
haMg  IVaiharr  tos  mad  mu  der  Tsaa,  gaboreo 

zu  Pnrmstadt  am  18.  Juni  1815  7ai  -teinen  Liebling». 
atudien  Kühlten  Oeachiohta  und  Erdkunde.  Er  gehfirte 
der  OeographiaohaB  Oeadlaehalt  in  MtaabiB  niabt  m 

§eit  ihrer  Gründung  an,  sondern  war  auch  mphrer^i 
Jahre  hindurch  ein  cürigea  Mitglied  des  Vorstünde« 


Am  26.  April  1881  starb  in  Dreoden  Albin 
Sehöpff,  Director  dea  zoologischen  Gartens  daselbst. 

Am  28.  April  1881  atarb  au  Dannstadt  I)r.  Uerm. 
Herwig,  FroCaaaor  m  dar  Hoohaobale 


Aaa  29.  April  1881  starb  an  Frankfurt  a.  M. 
Dr;  Badolph  Chriatiaa  Böttger,  H.  A.  M.  (mgL 
p.  74),  Pwftaaor  dar  Ghamie  am  physikaBaduB ' 


1.  Hai  1881  aUrb  ia  Saas  Bowdo  Geaai, 
I  itaBaBiaeiha  AMhafmehar.  Znaratwnda 

er  durch  die  ümachiifung  dea  rtm  Baker  entdeckten 
Albert-Njraoaa-Saaa  im  Jahre  1878  bakannt;  iwai 
ar  mH: 


Hil  Ua  Padaai  var,  tMldhapAa  dia  i 

Sklavctijiii^i-r  vuH  wunle  1879  von  der  ügyptifu-hen 
Regierung  suerst  zum  üey  uad  bald  darauf  zum  Pa- 
ed» dar  bkr  Ohaaal  Maeraaa  (GeUat  an  Gaaril» 
flttsse)  ernannt. 

Am  9.  Mai  1881  atarb  in  B<ma  Dr.  Ludwig 
OiaBMr  Marqaart,  M.  A.  N.  (wi^  p.  14),  Barilaar 

einer  Ixsdeutenden  chemischen  Fabrik  daselbst,  ruvor 
Leiter  der  chemisch-ptuumaceutiscben  Lehranstalt  in 
Bonn,  aaa  wddiar  alaa  Balha  MaMIgar  Focailwr 

hervorging. 

Am  15.  Mai  1881  starb  in  Paris  Admiral  Baroa 
de  la  Ronciere  le  Noury,  seit  1873  Ehren. 
priaident  der  Geographiaeben  GeaeUsebaft  in  Paria. 
Er  war  1818  in  Turin  als  der  Sohn  eines  Genorala 
dea  K^aarreiobs  geboren,  erhielt  aeino  Auabildnag 
ia  dar  Saaaelial*  tcb  Braat,  trat  1880  in  die  Maria» 
aia  aad  lagla  vainiaga  aaüar  vialaaitigw  Fftbigkeitea 
als  SeemüUtr,  IWplawat  ate.  atea  gUiMiiMla  Tif*^V 
aarftok. 

An  15.  Hai  1881  atarb  ia  CKeaaaa  ia  Altar  vaa 

37  Jahren  I)r,  P.  Perls,  Professor  der  pathologischen 
Anat^ia  an  dar  Univacait&t  daaalbat,  ein  bagabter 
Voraefaar,  gebaren  wm  8.  Jali  1848. 

.\m  18  Mdi  1R81  ?<tarb  53  Jahre  alt  auf  .«ieineni 
Landsitjie  bei  Lonago  Uraf  Pompaus  Litta,  bekannt 

nach  Centralamen. 

Am  21.  Mai  1881  atarb  in  Upsahi  Dr.  OkiT 
Eaaroth,  Bahwedaaa  wrtgUelialar  TloHalgg,  T«>^ 

fasser  der  ,,?vetiilf  Pütnunn".  pfboraa  an  S8.  ^lil 
1826  in  Urannkyrka  bei  Stockholm. 

Am  M.  Hai  1881  ataib  Ia  Wian  Dr.  GM  GUaaki. 
ahemaligor  Director  der  Idiot^naustalt  in  ZwJilfaxinff. 

Am  26.  Mai  1881  starb  ebendaselbst  im  Alter 
m  67  JalireB  Dr.  Biahazd  T  adliiaBa  Heaehl,  Fm- 
feissor  der  patbologriach'n  Anatomie  an  der  Wiener 
LuiverBität.  Heschl  war  zu  Weilsdorf  nächst  Furitieo- 
feld  in  Steiermark  geboren.  Er  besuchte  1843 — 47 
die  Universitit  in  Wien  und  wurde  daaelhat  1849  aam 
Doctor  der  Mediän  prontoriit.  Ton  1849  bia  aaai 
Aagast  1854  war  er  RokitanskT'a  Aaaisteat;  daan 
wurde  er  cum  Professor  in  OlmOta 
Jedoch  nur  ein  Saaiaatar  blieb,  da  er  ab  1 
patbologiscbaa  Aaataaiie  nach  Krakau  berufen  wnida. 
1881  ward  ar«  wie  seine  anderen  dentschan  CuMagaa, 
arit  dar  EiaAdwaag  der  polnischen  Sprache  ala  Catar- 
riditaaprache  aus  Krakau  vertrieben,  supplirte  bis  1863 
ia  Graa  aad  wurde  im  letaUrea  Jabre  daaelbet  aoB 
Profcaaor  der  pathohigiaahaB  AaataMa  amaamk.  1884 
—  65  war  er  Roctor  magnifiona.  Im  Jahre  1S75  kam 
er  aU  Bekitaaakj'a  Maahfiilgar  aa  dia  Uaivaraitit  ia 


Digitized  by  Google 


103 


lieb  über  die  meiBten  Oebi«U  dar  {MtbologiMhn 
AHtomM.  Er  TcröfleDtlicht«  üb«r  fbn&ig  klainer«  und 
gr«M«re  AnftItM,  dwaoUr  viele,  die  wactinratta  Enfe- 
decknngeB,  a.  B.  tW  SehidaliiMHiiag  ml  8«bldd- 
fonaeo,  enttudten.  In  Oraa  «rwarii  er  sieh  grom 
YariW—l»  n  daa  LebnBiUtl-aaaiadB^.  Dia  doctiga 
8alilM-8aauBlaaf  tat  aiae  gnm  ftml^itiia.  HaaeU 
war  dm  erste  io  Österreich,  welcher  eine  SiuDuiliing 
-TOB  büttiwen  mikroakoplaohan  Ftifantan  filr  jwtli«- 
legiMlM  Datologie  angalegt  hat,  flir  wMb»  «r  Mf 

erhielt. 

Ab  5.  Jvd  1881  ateb  in  KBB^rfiaqr  Dr>  9. 

Z»ddach,  Professor  der  Zoologe  an  Jcr  UaiverwtÄt. 

Ani  13.  Juni  1681  starb  in  Erkogen  im  68. 
T*liain|alini  Dr.  'Wilkehn  8otd.  Botaabsvar,  Plre- 

ftaaor  der  Zoologie  an  der  dortipcn  Universität. 

Am  13-  Juni  1881  starb  in  Wien  nach  längeren 
■ahmno  Ltiden  bi  76.  LabaiHBafar«  Dr.  Josef  Skoda, 
k.  k.  Ilnfrath,  emer,  Professor  der  medicinischen  Klinik 
au  dir  L'uivtrsilät  zu  Wien,  Mitglied  der  k.  Akademie 
der  Wissenschaften  duelbst,  einer  der  bedeutendsten 
Kliniker  und  wisseneehaftBchtm  Autorititen  der  Me- 
diän. Im  Vereine  mit  Rokitansky,  Hyrtl,  Bebra  n.  A. 
leprlaentirte  Skoda  an  der  Wiener  UniTersität  dierjenige 
BiehtBBg  in  dar  aanarea  Medicin,  waUlM  ala  ,Zwaita 
Wimar  Selml«*  in  der  Oeaddebte  der  nediefadaehen 
^KfiiBBUchaflen  eine  eigene  Fpoche  Iiezvichnet.  Skoda 
mv  gaborao  an  10.  Decembar  1805  ni  Pilua  in 
BBhmeB.  Safai  Taier  batetab  daa  SeUoaaarbaadwatfc, 
lies«  aber  seinen  Sohn  der  wineugchafllic^hen  Lanfbahn 
aicb  widmen.  Dieaar  beendete  ia  (einer  Vstarstadt  die 
OywmaatalahidtoB  und  baaog  169S  dl«  Wienar  Hoeh» 
schilp  ,  wn  i;-r  ilfis  Studinm  tlsr  Amieivrissenschaft  zu 
aeinem  Liebensberuf  erwttblte.    1831  erlangte  er  die 

-  -  Till  ■!  iiMaMil.    M .1  il  M^Ua*  fHanl^mm 

Bezirksarzt  in-  Rihni.n  in  iVf  PrnTip,  Von  1833  bis 
1838  bekleidete  er  die  titeile  eines  tiecundirarztea  am 
allganaiBn  IbwhaBhraaa  n  Win.   1689  dknto  «r 

dni  Vierteljahre  Bf^irksarmenar?»  unil  in  dasselbe 
Mtf  ftUt  die  Verüffentiicbung  seiner  burüixmten  Schrift 

afdUrender  Arzt  der  nenj^Büchaflenen  Abtheilune  liir 
Braalkranke  im  allgemeinen  Kraukenhause,  1811  i'ri- 
nlrant,  in  welcher  Eigenschaft  er  nebst  der  schon 
«rwihoten  Abtheilnng  ftr  Bmatkianka  noch  eine  Ab- 
ÜMiliuig  iHr  interne  Kranke  and  die  Abtheilnng  fOr 
Bautkraakhiilaa  n  versehen  Latte,  1847  erfolgte 
lauia  finwDiniBg  nun  Prcdeaaor  dar  iHodininifffhim 
KHidk,  hl  mlciiar  Eiganathaft  av  Ui  n  mIdv  atf 
s«in  AnawlMB  vMgtm  Tmäaiinas  im  JiMur  1871 
tHtig  vii'. 

Am  88.  Anl  1881  ttari»  m  Skukftart  *.  M. 


Dr.  Ifatthiaa  Jaeob  Soblatden,  ehemaliger  Ti  idiiaaui 
der  Botanik  in  Jena,  geboren  1804  zu  Hamburg. 

KfinUeh  starb  Gaadido  Meades  de  Almeida, 
SfaraD|irtridant  daa  Inatllato  Uatoriao  e  geographioo 
de  Brasil;  er  war  1818  geboren  n  8aa  BuMwto  di 
Vniio  in  der  Fravina  Maranhao. 

Dr.  BoUaatoB,  Prahaser  dar  Phyaiologie  an 
dir  Universittt  (MM,  iit  im  Alte  «m  68  Mn« 
gestorben. 

latnrwlBsensGliaftllGhe  Wandervenanm- 
luDgen  im  Jahie  ML 

Dar  Intanatloaala  madtaialaaba  Ooagraaa 

wird  am  3.  August  1881  Morgens  in  der  grossen 
St.  Jamea  Hall  au  London  vom  PrSaidenten  Sir 
Jamaa  Pafat  «tMhali  «ardaa.  Dia  Tonrittafa  ««w 

den  den  Arbeiten  dur  vcrscbicdcc-n  Sectioncn  ffewnilmet 
sein,  wahrend  die  Nachioittage  fUr  die  aligemeinen 
Sitanngaa  da»  Ooagreaaea  leeervirt  aind,  in  welehaa 
vier  Vorträge  von  Gelehrten  vier  verschifMlpiinr  Natio- 
nalitäten  werden  gehalten  werden,  uäuilich  von  l'ro- 
feasor  Unzley  „Ueber  die  Besiebungen  cwiscliMialt 
gemeiner  Wissenschaft  und  Medicin",  von  Profeaaor 
Volk  mann  in  Halle  „lieber  moderne  Chirurgie", 
von  Dr.  Billings  in  Washington  gUeber  medid» 
aiaaha  Jitatatar*.  Daa  liartaa  Toctng  hat  aia  fraa- 

verschiedenen  Sectionen  werdea  ia  daa  flUaa  TOa 
Burlington  Honae  atattfadan. 

Die  64.  Jahraa?araammlung  der  Sebwai- 
zerisohen  naturforschenden  Gesellschaft  wird 
vom  7.  faia  10.  Angnat  1881  oatar  dam  PMaidiom 
daa  Proftaaop  F.  ICHblbarg  ia  Aaraa  abgahaHaa 
wi-rrL'i^.  Daran  iNchlic^sen  sieh  geolo^aalm  aad  bo- 
taniech-zoologiscbe  EscoraioDtB  an. 

Dia  ia.6aBaralTeraammlnay  dar  daataabaa 
Gesellschaft  für  Anthropologie,  Ethnologie 
ttnd  Urgeschichte  tagt  am  8.,  9.  nnd  10.  (eTant.ll.) 
Attfraat  1881  fai  Baganabarg  in  Baiabataga» 
saale  des  städtischen  Rathhauses.  Geechäfta- 
fübrer  fOt  Regeoaborg:  Pfr.  Dahlem,  Carmeliten- 
brttaar«!  0, 8.  Hag»  Oraf    Waldardorf(  Da«p 

plats  E,  59.  Generalsef-ntlir:  Prof.  Dr.  Jabaaaa» 
Ranke,  München,  llriennerstraMe  25. 

Die  Versammlung  dar  Oaatarreiehiaebaa 
Anthropologen  findet  am  18.  aad  18.  Aagaat 
1881  iu  Salzburg  statt. 

Gleichzeitig  oder  im  directMtcn  Ansclilus«  iiu  die  12. 
Versammlang  der  dentaohen  Anthropologischen  Geaell- 
achaft  beabsichtigt  auch  die  nnmismatische  Gesell» 
■abaft  in  Regensbnrg  sich  msammeosufinden. 

Dia  dia^ilhiiga (10.)  Taraammlnng  deutsohar 
Foratmtaaar  iM.  vtm  tt.  tkiO.  Angnst  1881 


104 


B  HftBBOvcr  ■Mtfndai.   AiinalfaiigVB  nr  Yer» 

aminlutip'  o\n(i  bis  spätestem  15.  Jali  d.  J.  an  einen 
dar  Gwch&ftaAhrar:  Obarforatatmatar  t.  d.  Borna 
vaA  IVirataBatitT  WbIIbbbb  m  licUaa. 

Die  Bri t i .1  h  A  a flori at  ion  for  the  Advance- 
ment  of  Science  (office:  Londcn  W.  22  Alb«aiarla 
8bMt)  «M  Qm  91.  MlntKdm  JblawitiMMBfciag 
tm  Sl«  August  1881  zu  York  abhalten,  woselbst 
dh  ihMOeUtioo  im  Jahre  1831  gegrOadat  wurde.  Auf 
OnmA  Aaaai  B(IJIlii%in  Baatahaiw  ist  die  dia«JlUgB 
Vorsummlnnp  zxi  einer  heunnderan  Festveraammlung 
beetitutut  und  winl  einpin  zahlreichen  Besuche  entg«guu- 
geacben.  Prtaidcnt:  John  Lubbock;  General  Secre* 
tariaa:  Douglas  Oaltoa,  P.  L.  Sol»ter;  AfltiBg 
Baeretai7  6.  Oriffith. 

Der  inturuiitionalo  geographische  Con- 
gresB  wird  am  15.  September  1881  ia  Yenedig 
snB«min«ntr«ten  and  bis  aam  32.  deasalben  Motutta 
beisamnienbleiben.  Derselbe  besieht  aus  Theilnehmera 
(nemlni  adanuti)  und  ans  Gönnern  (membri  doBBtoin)» 
VOB  dcDBB  j<B0  ainaa  Beitrag  von  15  Lire,  dieae  «intB 
solchen  Ton  40  lire  und  darüber  zahlen.  Organiaatioaa« 
Oemitaa:  Boa^  via  dal  GoUagio  Rooiano  Nr.  36i  «o- 
•aflh  Brftriga  aogmoaiBieB  wodoB.  HR-  dem 
«ird  eine  geographische  Ausstellung 
veilMiildea  aain,  waloba  bareita  am  1.  Saptambar 
«Ofliat  wM  BBd  Us  ÜBde  dee  Hdiete  daaart. 

Tyer  internationale  (icolojT'pn-CongresR, 
inkher  sich  zum  ersten  Male  1878  in  Paris  vereinigt 
httta,  wM  IBB  nraitaB  Haie  am  S6.  SepteBbar 
H81  iin^^r  dem  PrSsidimn  von  Q.  Seil»  in  Bologna 
■naammentfeten.  Zum  GeachkfUitlbrer  ist  Professor 
J.  OapalÜBl,  via  Zamboni,  Vt.  68,  Ia  Bologaa 
ernannt.  Tüt  die  HauptaB^aliei),  welche  sich  dieser 
intAmationale  Coqgreas  geeUOt  hat,  haben  besondere 
Qu»  TTiHigkrit  «AoB  vor  Ubigenr  Zeit 
«bA  Bvar: 

a)  Ar  UebeniBiliflnBung  geoI<^scher  Abbildungen 
Selvya,  Diiactor  der  geologiscbeu  Leadee- 

Untersuchung  von  Canoda  ah  IVii.siJpnt,  Pro- 
fessor  Renevier  in  Lausanne  ulsSocrvtär; 

b)  ftr  Uebereinstimmung  der  geologischen  NomeOp 
clatur:  Profeseor  Ulbert  in  Paris  als  Prä- 
sident., Professor  Dewalque  in  Lifrgo  als 
SecretÄr; 

e)  DU  FaatateUaag  dar  Nomeaolatw  der  Arten: 
ftr  FaliaiBtologie  Ae  Hama  Cottaaa,  Bon« 
villä  nnd  Oandry  in  Paris,  Gossclct  in 
Lille,  PomeU  de  Saporta  ia  Ais;  iltr 
■Oamlegia  DoeeloiiMax  vad  JftiiaHtas 
ia  Paris. 


Bfaie  allfeaieiae  GoBfereai  dar  Earoplf« 

sehen  Gradmc  ■(  s  u  n  p,  wr-Iclie  nur  iille  ilrfi  .Tnhr.» 
anaammeotritt,  findet  erst  wieder  im  Jahre  1883  statt. 
Degegi»  tagt  die  perBaaeat«  CobbIbbIob  der 

Europäischen  0  rad  m  es  .i  ti  n  g,  wie  ulljilhrlirh,  im 
Laufe  des  Saptembar.  Als  Ort  der  dieqihrigen  Zu- 
laaiBWBlimft  iat  Bmg  ia  Aaaeleht  gaaeBmeB.  Die 
Cornmission,  deren  Mitglieder  von  der  aUgemeinen 
Gooferens  der  Europäischen  Gradmeaanag  als  geachAfta- 
Mnaadv  AaaMlMHa  aaf  die  Bmmt  vob  ae^  labwB 

gewählt  werden,  beateht  gegenwärtig  aus  folpendan 
Mitgliedern:  Adam  (Iklgien),  Drahns  und  Bauerfeind 
(Deutschland),  Fayo  (Frankreich),  Forsch  (Kassland), 
Hirsch  (Schweiz),  Ibanei  (SpaaiaB),  Mi^  (ItaMw), 
Oppotror  (Oeaterreich). 

Eine  VcrMmmlung  des  permanenten  OOBitda 
des  internationalenMeteorologen-CoBgraaeae 
ftidat  diaeea  Jahr  niobt  statt. 


Preisaouchieilien. 

Die  AeadMa  nyala  da  lUdadae  da  Be^iqBe 
SU  BrOaeal  hat  Ja  der  Sitxang  tVB  80.  ^ril  1681 
folgeada  lMaaM|j|abe  geatellt: 

„IMterndBar,  per  de  Bawettea  expArlaacae  et  de 

nonvelles  applicidiuii-i,  ]<■  <.li-|_'rü  d'uUüti''  Je  lanulyso 
specttmla  doos  les  recbercbes  de  medecine  lügal«  et 
da  polkw  Bifdieala.'' 

„Prix:  i,2ou  fraacB.  —  CUtBra  d« 
31  d^oembre  1882." 

Le  eearfteiiB  de  Vi 
A.  ThlerBeea«. 


Die  3.  Abhandlung  von  Band  42  der  IToya  Acta: 

P,  Laagerhaai:  Ueber  einige  oanariscbe  Anneliden. 
4  Bogen  Text  nnd  3  lithognphiacbe  Tafehi.  (Frais 
a  ftak.  60  Pt) 

ist  eneUenen    nnd   durch   die  Biic>i>ii\iidlnnp 
Wtih.  Eagelmann  in  Leipzig  im  bezieben. 


Vaohtrag.  Verfasser  des  Nebologs  Reichenhach 
(I<eop.  XVn,  "St.  3—4,  5 — 6)  ist  Blit  Ausnahme  der 
das  Teriikltaias  des  Taratorbeaea  aar  Leopoldinisoh. 
Gamlfadsdiea  Abadanls  betrefienden  Stelle  (p.  86) 
Hr.  Dr.  med.  E^dmund  Friedrich  in  Dresden;  das 
Veraeiofaniasae  der  BeteheBbach'acfa«i>  SchriAsa  (Lsop. 
Xm,  Mr.  7—8)  Hr.  Dr.  A.  Graatal  in  Olle  (ßtmm 
dar  Leop.  OaroL  Aksdeaile). 


aiBai,JM  I 


NUNQUAH 


LEOPOLDINA 

AMTUCHE8  ORGAN 

DER 

KAlSEßUCHEN  LEOPOLDINO-CAROLINIS(JHEN  DEUTSCHEN  AICADEMTB 

DER  NATUKFOKSCHEB 

HKRADBOEeEBEN  ÖMTKR  BnTWlBKTJNO  OKR  SEKnONSTOBSTAlTDE  VON  DEM  PRlamKHTEH 

Dr.  C.  H.  Knoblauch. 

Halle  t.  8.  (IM-.».».     Heft  XTIL  —  Hr.  IS— 14  JnU  ISSL 

Ilhlltt  Amtlirhe  MittheilanKcn:  Kn^erc  Wahl  eines  Adjuitkuti  im  8.  Krciae.  —  Vefindctungen  im  PeraonalbeMld« 

der  AVivliiKif  Roithlsrp  ztir  Khsim-  dnr  AkaJnnie.  —  Ernst  Hampe  t-  —  Sonstijte  M illhcilun ir en:  Eia- 
gtyaiik'i'ni'  Si  briftrn   —  A   (I iic r ite c k ;  (  cUt  dii'  iuntweiMHl  Veribldenill||il>0  des  Erdmannetisnias.  —  Natur- 

•.■.!-  r-,     1;  , Iii:   'i.  \V,'-  I-    ,ni"|in   Hi  -     "1' l-  -m  .riltll!!!!;  .Irr  T,  t  Vp>,-.ii!iii  •  inj  .li-i!t-  1  .T  N'ltur- 


Amtliche  Mittheilungen. 


Engne'Walil  eines  Adjunkten  im  achtenKreise  (Wefitp]ialen,Wal(leck, Lippe  u. Hessen-Cassel). 

Mmlidsiii,  Ikiit  Protaluiili  dm  Ueira  Notan  Jottimtb  Oastar  Krak«nb«rg  in  HiUa  «gm  Si,  Joui 
1881  (Lwp.  Xyn,  p.  89)  fie  WtU  «Im  AtyuJkim  im  8.  Knin  noch  tkk/t  m  Stand»  gahemw»,  ipMinahr 

Mob  §  30  der  Stataten  Tom  1.  Mai  1872  «ine  enger«  Wahl  zwischen  den  Hürren  Professor  Dr.  Richard 
Or««f f  io  Marbturg  aad  Ptoftwor  Dr.  Natbanael  Li«berkähn  ebwndMwlhrt  mtiimadig  gawordan  iat, 
■lad  uUr  dam  9.  JiU  1881  aa  alle,  don  gaoairataB  Krabe  aogabfirig«  IfitgBadar  dineto  WaUanfliBrdaraBgan 
und  Stimmzettel  wiederum  versandt,  uucli  vim  lU  r  Mehrzahl  der  Stinitnburechligti'n  die  lutztoren  anageftillt 
snittckfeaBodt  worden.  Dia  noch  im  Rückstand«  befindliebeo,  jenem  Kreiie  logehdrigen  Herren  Collegen 
anaeha  ieh,  flu«  Stimmaattel  Ua  apUaatena  anm  90.  Angnafc  d.  3.  ainanaanden. 

Sollte  widi-r   Erwarten  oLner  di-r-irll <ti   iV.v  Wnhlanffordurunjf  und   den  Stimmzettel  iddlt  echaltas 
iiabea,  ao  bitte  ich,  eine  Kachaandnng  von  dem  liilreau  der  Akademie  verlangen  au  woUen. 

HnUa  ».  &  (JlgaagBiae  Kr.  S),  im  HU  188L  Sr.  H.  KMbluelk 


Teitodamigai  im  PmoiMlbMtaiide  d«r  Akadnuii. 

.\eu  anffccnoinnienp  .Witirliedrr: 

Vr.  2316.  Am  19.  JnU  1881:  Herr  Dr.  Kieha«!  Bmil  Sdsnid  Sidnai.  Aaaiataat  am  pAanaanphgmnlogiictm 

luMtat  an  dar  IMrarriUI  te  Bifeahau  — 'nainimtw  A 
Nr.  ni7.  Am  SS.  JoH  1881 :  Barr  Dr.  FaidiBHid  Bdmnnd  Joaeph  Karl  von  FraffttU,  PMAaaor  an  fM> 
bu«  LB.  —  Tiartatr  Adjnakteolnaii.  —  Faohaektioo  (5)  Mr  BoUwik. 
Laar-  xm  U 


Digitizcü  by  Google 


 J06 

CcMtorbene  NitflMcr; 

Im  anitn  Haftvjiüir»  1881  in  Wiliw :  Herr  Dr.  Adam  Ferdinand  Bitter  von  Adamovies,  kalMrlich  mssucher 
«jrkKeher  StaaUrath  nnd  «mar.  ProfeiMr  dar  Hediciii  in  Wilna.  Anfgonnmmen  am  1.  October 
1857;  cogn.  Bojaniu  IL 

Am  9.  JbB  1881  zu  Manchen:  Herr  Dr.  Kathias  Trettenbaohw,  praktiHlw  Ant  in  München.  Aafgenownea 
an  10.  Februar  186«;  eogn.  Sydenbam  VII.  Dr.  H.  KaoMMCll. 


Beitrige  zur  Xass«  der  Akademie.  ^ 

Juli  6.  1881.  Tob       L.  IMHnm  t.  HolienbahaUHenfler  in  Ball  Jahmb^lga  flir  1880    1881   18  — 

..iL!.    „       „      „    Gefaeineti  Rath  Diroctor  Dr.  G.  Zeuncr  in  DrcMlen  Jahrcabeitrag  ftlr  1881     8  — 

>i         »      tt     w    Dr.  E.  Eidam  in  Braalan  Eintriiiigeld  und  .Uffeaboitrag  f&r  1881     .   .    88  — 

,.23.'  Proi:  Dr.  E.  T.lVeylwId  in  Freibufg  i.  B.  Bmitmmdd  w.  Jahreebettarag  Ifar 1881   88  — 

Dr.  H>  KMMlMki 


Ernst  Uuiui>e.*) 

Vit  Oeerg  Emst  Ludwig  Ilamp«,  w»leber  am  Abend  da«  SS.  November  1880  im  88.  Lebea^aki« 

zu  Ilelmstodt  olinc  grossere  LeiJi'ii  (.inir  I.nngenUlhnmn;;  unterlan,  ging  ein  Mnnn  ..von  altem  .S<hrot  und 
Korn"  dahin,  der,  indem  er  aein  Leben  lang  die  Fackel  der  freien  Fonebong  tiocb  gelialten  liatte,  eiae 
Zierde  leinee  Stande«  und  der  Winemeebaft  geworden  war.  Gegen  yiendg  Jahre  bewiluta  er  «ieb  immer 
«Is  JLri-rlli'.',  lici.'!  istert  uml  uui»nniiilli':'li  .'nr  ilii?  Auslireitiin^'  Heines  Witsetis  Iiis  zum  letzten  Ende,  treu 
seioeu  Freunden  bis  zum  Grabe,  rückstchtsvoU  in  eeinem  L'rtheiJe,  nnbeugaam  in  «einer  liberalen  Welt- 
«nduMmag,  ehrae  beidiaaBehan  Wesena,  aber  ofita  und  mttthrilaam.  «dnoff  tro  «•  aeia  momto  oder  etwaa 
stiriir  Kntur  Fiiiiillirlifs  entgegentrat,  liebevoll  im  Kreise  der  S«ini!.'i'ü,  ein  Kind,  wri  ibui  die  WisBcnFchafl 
neuf  Freuden  bereitete.  Hunderte  ausgezeioiuieter  MUnner  kannten  diesen  eigenartigen,  «ciilonken  nnd 
wM^'Mif  Mann,  der  «o  wenig  des  groeaen  OeMirten  neigte  und  doeh  mit  den  aeharMelrtigalni  Augen, 

>falg}w  nn«  je  vorpeknmnioii  f^iiid.  eLriivo  srlirMi  von  Weitem  Eiyenartiiri-^  in  der  Pflanzend>'cl{r  unterschied, 
nie  V  genau  auch  die  Meiuchen  kannte,  denen  er  häufig  mit  eigcntliUm liebem  Humor,  wenn  uicbt  mit 
Sarfcaamua  entgegentrat  In  jtagtran  Jabren  oft  IcrinkUeh,  rardankte  er  docb  «einer  Entbaltaamkeit  und 
MüHji^niii^'  in  ftüeii  Dinf^en.  gatve  bwcmder«  nW  der  Bi'scliäniguug  mit  der  freien  Natur,  die  ihn  hSnfig 
durch  Derg  und  Wald,  Feld  nnd  Flur  bis  an  seine  letzten  Lei)en8tage  fllhrte,  ein  langes  Leben,  und  diese« 
iMt  «r  in  «eltener  Art  auf  das  Edebte  auegenutat:  er  batta  aieli  wiriclieh  anageUbt.  Geboren  am  IL  Jnfi 
1795  «u  Fürslenberg  a.  d.  Weser,  erhielt  er  ouf  dem  Oyninn<<iuiii  zu  Hulmiinden  seine  Sehulbildung,  trat 
aber  «elion  au)  ö.  Octol)er  1810  als  Lehrling  in  die  .\pothekc  Si'inea  Unkels  in  Brakel  ein,  um  liier  diejenige 
Liebe  weiter  M  plUgen,  die  er,  fern  von  Lehrern,  welche  damals  noch  nicht  fUr  die  Nfttnrwissenschaftan 
vorhanden  waren,  «ebon  auf  dem  Gyuiuasium  für  Mincralira,  PHanzen,  Schmetterlinge  und  l:lier  in  sich  ge- 
tragen batte.  In  jener  Zeit  war  es  ja  eigentlich  nur  der  Stand  der  Aorct«  und  Apotheker,  au«  welcbem 
taiWtt  aiah  die  Gelehrten  der  Naturforschun^,  seihst  flir  die  Hocluichulen,  rekrutirten,  \ind  diflMll  Tiihii, 
waliha  M  MB»  boklan  AisneiwiaaaaaQbaftan  barvorgii^gan,  «aOita  «och  ^itar  Hampe  aednen  Namau  tm,  dar 
van  aowoU  In  dar  Oaadiielite  der  IhmnMia,  ab  aadi  der  Naliimiaaaimliaft  (Botenikj  glanxvoll  ferflahao 
wird:  ein  rühmliche«  Musterbild,  wie  man  ancb  im  praktischen  Leben  da«  Ideale  hoAk  haltco,  dar  WImb- 
aebaft  ein  treuer  Jünger  aein  kann.  Zur  Mega  dieaea  Idealen  geoaUt«  aiob  bat  Uanipa  »bar  inek  aiae  greaa» 
Yaterlandaliebe,  nnd  er  beeengte  «elbige  dadnrob,  diaa  er  naeb  Beeodigong  «einer  Lebrsait  all  freiwilliger 
Jfiger  den  Feldzng  nach  Brabant  mitmachte,  bia  er  naeh  seiner  Verab.^chiwlung  zu  der  alten  liebgewonueneti 
l^diBra  anr&ckkebren  kannte.  Nun  wählte  er  «ich  «einen  Aufenthalt  in  Halle,  wo  er,  treu  den  noch  hentigea 
Fonnaa  der  Apotbekerlninat,  ala  GdriM  in  die  damala  KoM'aelia,  jelst  Hirach-Apotbeka,  eintrat.  Hier  erat« 
im  lelx-ndigen  Umgänge  mit  htM-hberiilniiten  Nutiirfi.rsclicrri.  mit  einem  K.'irsten.  Kurt  Sprengel,  Kaulfuss  u.  A., 
begann  seine  eigentliche  wisscuacboflUclie  Lernzeit,  die  er  cwei  Jaliro  lang  mit  »o  ausaerordentlicber  Energie 
nrtite,  daaa  da  ilna  noeh  in  apataran  Jabren  dankbar  m  dar  Saal*  atud.  Er  httta  fMliob  aber  aaek 

•)  Vergl  I.4^|M>ldina  XVI.  IflSO.  p.  178,  iSft,  —  Au  „Dia  Natm*.  1881,  Kr.  4,  p.  47  Mit  biigaldglWl  Tar- 
leickniiae  dar  von  Hamp«  varMaaUicbten  Sehitftea. 


uiyitized  by  Google 


107 


Bieht  iMMUr  «fehlen  können ;  denn  derselbe  Mktin,  der  einen  Wkllrotii  für  die  iiutanik  geweckt  hatte,  welolur 
MoiarMit«  ipltar  ab  dar  «nto  ftlbruhm  d«r  BiMflat»  und  anaife  ab  dar  Tergtagar  und  laMar  aiMh 

Widersacher  llampp's  dsstand,  ders<>)bp  Mann,  nämlich  Profowor  Kart  Sprengel,  gehörte  z'i  iV'ii  siOlrnen 
Miimicni  der  ilocheohulen,  welche  eis  vorstanden,  in  den  JUngUngim  die  lebendigste  Liebe  zur  Naturwi^sengcluift 
aicht  nar  durch  Wort  und  Beispiel,  eondem  aneh  dntdi  daa  lianigat«  ümgang«w««en  zu  pflegao.  CHaieliMitig 
arbeitete  damit  Hanii>e  auf  einem  FlorengaUete,  daa  er  spKter,  nach  58  Jahren,  als  eüen  inte^rircnden  Tbeil 
der  Harzflora  aubufasiMm  hatte.  Ebenso  War  es  in  Halle,  wo  er  mit  einem  JOngiing«  FreoodnchAft  schtoes, 
der  nach  Jahren  al«  der  un vergessliehe  Besonder  eines  Norddeutschen  Apothdtervereines  auftrat:  mit  Rudolph 
Bnadaa  ans  Halinftln  im  lippaaehen,  der  neb  in  Halle  ebenfalls  fttr  die  Natanriaaensohaften  begsistert  hatte. 
Kar  iwai  Mm  danarto  diaiaa  aaragande  Lehen  fllr  Hampe,  1817  ging  ar  ala  Apothekergabilfis  nach  Ssd- 
dentachland,  um  Ton  Wom  am  moht  allein  eine  iu-u<',  l'ür  ilm  Ijucbinteressante  Flora,  sondorn  chemo  neue 
VmuAa,  oaiar  fluiaa  daa  tfpUb&t  ao  barthmtaD  Profeaaor  Alexander  Bnum  in  Karlamb^  Fmbing  i.  Br.  «nd 
Biriia  kamMB  n  lernea.  Efai  Jahr  aptter  finden  «ir  ihn  wieder  in  daat  hafanathUehaa  Ncrddantaehland,  n 
Oattlafao  in  der  IKiv.  r^itjÜt-Aixitlickc  (1818 — 1819),  und  nlK'rnmls  in  den  dortigen  Hörsilen  d<>r  Huch- 
aabila.  SoImmi  hier  galt  er,  angeregt  and  vorberaitet  doreh  Kurt  Sprengel,  ab  ein  täcktigar  Kryptogaaen» 
Kannar,  Mgibh  hei  dar  damaUgan  Scbwierigkrit  dbaaa  hotanbahan  Zwatgaa  ab  efai  heaandanr  Botanlhar; 
uud  »o  kam  v.h  denn,  d««»  eich  ihm  die  Horzfii  ritiiiri/r  Junpliiigf  aiiflbaten,  ilie  Ryi  itri-  durifalls  in  ihrer 
Wissenschaft  Uerrorragendee  bisteten.  Wir  nennen  vor  Allen  nur  Emst  Mejrer,  den  ^»torvu  Professor  und 
OeaeUahbaalMaihai'  dar  Bstanih  md  Bagrtnder  aiatt»  algaiiaB  Tflamao^itami  m  GMÜnfaB,  Rflpar,  dan  Bodi 
lebenden  IVcfessor  der  Botanik  zu  Rovlur)!.  ^Varkcnroder,  seines  Zeidmia  dbeniälU  Apotheker,  dann  Grttnder 
and  langjähriger  Leiter  eines  .phannaceatiscben  Institates"  an  dar  UMimitAt  Jena,  gewann  schon  ab 
Stndant  m  OWängan  aineB  hadantendaB  Einflnat  a«f  Haupa*a  phanBaeanlbahaa  IHHia,  wl  ao  fcooBta  aa  ja 
aiaht  feiilen.  d  as»  letzterer  1820  (>eiii  Stoateexamen  m  Casnel  mit  allen  Ehren  bcstaad«  Mehrere  .lahre  hin- 
dnreh  rerwaltete  er  dann  die  Apotheke  zu  Allendorf  a.  W.  Wie  alle  früheren  Orto  aalnan  Blick  f(tr  die 
EigantfataliehkaiteB  dar  PflanaendedM  gwahtiit  hatten,  «faaaan  gaanhah  es  hier  in  dar  reisenden  Umgebnag 
de*  Mafaaner,  den  er  bis  l"«)<t  zur  Erscliiipfiinp  durcbsuclite  und  —  was  nch  freilich  erst  viel  später  heraus- 
stellte —  mit  einem  Rltaiidiuaviw  ben  Jloose  lirt/iim  nnrlidioiilef)  bercicluTtc.  Von  Allendorf  ans  trat  er 
aaeh  den  damals  im  Entstehen  begrÜTenea  Apothekervereinc  bei,  bo  dass  Hampe  in  dieser  Beziehung  zu  den 
btsten  Mitbegründern  eine«  Vereins  gehörte,  welcher,  jetjtt  als  deutscher  Apothekerverein  fortbifihoud,  un- 
endlich segensreich  auf  Bildung  und  Entwickelnng  innerhalb  der  dcntachen  Pharmacie  gewirkt  hat.  Zma 
letzten  Male  ging  Hampe  in  dienender  Stellung  nacit  liraunschwcig  in  die  Müblenpfordfache  Apotheke  (ISSSX 
lamto  Inaraelbat  einen  anderen  Zweig  der  hercyniochen  Flora,  sogieicb  anch  «eine  apAtara  Gatttn  kaoBaa, 
wahhe  er  heimführte,  nachdem  er  1825  nm  1.  Juli  die  stark  in  Verlktt  gamthaoa  Apotbek«  an  Raalcaii- 
burg  a.  H.  fibemnmmen  hatte.  Damit  war  er  in  ein  LehenEek-tnent  gekommen,  das  von  da  ab  alle  sein« 
Kraft  praktiaeh  und  wisaeBachaftliek  In  Ai^inieh  nahm.  Die  er8t«n  Jahre  waren  Mflben  und  SoiigeB  albr 
Art»  havor  er  darao  deBkao  kooBte,  ebb  aeiaeB  Lbhliogmeigungen  «iadar  Mmagebeo.  Dazu  gehflite  «ar 
■DaB  Dingen  db  Begrfindung  eines  eigenen  SnngBangeschäfles  auf  die  am  Harze  nnld  waclü^otiddu  Arznei- 
fdaiMB.  Baaipa  war  daan  der  raehta  UaaB;  am  ao  mehr,  ab  ihn  aeine  botaabchen  Keuntniaae  hierfür  gans 
haaeedan  gee^et  maehten.  Er  hatte  aaeh  die  GeDogthnang,  diaata  fleaehlft  derartig  hi  Sehwnag  an 
bringen,  dam  .lahre   hindurch  der  N  u  n    Ilamiie'a  dtii  besten  Klang  unter  den  deutschen  ApoUiekem 

faeaaaa.  Da  beeagtes  Geachift  erst  in  den  Herbst  fiel,  ao  gestattete  es  ihm  wfehieaddem  volle  Mosae,  aar 
Erfonehnng  der  Hanflora  von  sefaier  reiaenden  Dmgebnng  aas  Hand  aandafan.  Fkat  ein  halbea  Jahrhnadart 

snIU''  ilim  d^zu  livirhi''den  ttiBi  Und  was  er  inniTballi  dieses  langen  ZeidnuuiPR  erforscht«,  legte  er  im  .fahre 
1873  in  seiner  „Flora  UerqrBba  oder  Aufz&hluDg  der  im  Hangebiete  wild  wachsenden  Qefasapflanaeu,  nebat 
ateaa  Aabaaget  «BtbaHcBd  db  LavV  vnd  Lehefmooaa"  (BaOe,  0.  Sehwelaelika)  abdar;  aiaaBi  Warita,  daa 
Mdar  rar  vid  sn  apflt  ernrhicn,  um  das  bisher  Erforsthto  unter  Dach  und  Fach  m  bringen.  Denn  seitdem 
Baaapa  ia  Bbakaahurg  lebte,  galt  er  als  der  unbestritten  bcat«  Kenner  der  Uancttora,  bcoonderit  nach  WaU- 
rothS  Tode,  «akher  gletehlUb  efai  Werk  Uber  dbselbe  «ntratt.  alw  aar  in  Brnohstaeken  hmterhaaen  hatte. 
In  seiner  Stellung  niR  Apotheker,  welcher  in  einem  trewisscn  Zeiträume  eine  nicht  unbeträchtliche  Anzahl 
junger  Mäuuur  in  sein  Gesch&ft  aog,  hatte  er  nicht  nur  auf  diese  einen  bedeutenden  Einflus»  zur  Mitarbeiter- 
Schaft  aa  dam  gbielMB  Warita  Bnagallht,  aondara  er  aog  anah  »i^l'rftgl'  viele  andere  Iktaniker  nach  dem 
Harae,  db,  seinen  Sparen  iolgead,  in  dar  S«gd  bei  ihm  ranpracben  and  so  «ein  Hans  «u  einem  Centrai- 

18« 


uiyitized  by  Google 


108 


pvnkta  Ar  EHonehoiiff  der  Bsnfl«»  owditen,  wihreed  er  ielbit,  iMnMirtBdi  in  jflog«(«n  Jalireo,  al^jthrüeb 

nu>  bwtiinniU'  Frut  für  dio  botuiMibe  Durchwanderung  fast  de»  ganzen  Ilarzgebietes  voD  Blankenburg  ah- 
wmmi  gtweMUi  war.  Wehshe  kiifaii  Zaitriam«  «in  aolcbei  W«rk  btdurf,  ergiebt  eich  danuia,  dui  mauche 
PfliiuwifaiHW,  bamndan  ktyptoganriiebei,  «It  «nt  mwb  buigw  Zoit  pMdkb  nun  Yombain  koonHO,  «d  dan 
auf  «W-hbo  lange  Zeit  hin  wieder  zu  vtrBchwindm,  uiiiidcstcns  i  rht  in  urösseroa  InterrftUeo  sich  mit  Früchten 
SU  zMgeu.  üeb«rbattpt  Mmmelte  Hamp«  lor  ft&mnitlkbe  Fainilien  de«  Pflanwmrwohii«,  ebenw  für  Flechten, 
Ugn  und  Ffl»,  vi»  «r  ftr  Q«lfa>laryptag»Bii,  Lrab-  und  LebeniHwa»  gawuiuiBlt  «nd  cntora  Biit  toUtana 
hl  getrockneten  Eicmpliiren  dckaJtnwiMBc  hvrauegegi'ben  hatte.  Aüiii.ihlig  concciitrirtr  er  sirh  j.T!r.ch  in  der 
3)7olog>*«  namentlich  cteitdem  K.  Uüller  «eine  »Synopaie  miueonuu  IruodoKinim''  berauasugvlMiu  begonoeo.  £s 
wir  ibm  khr  gawofdoi,  dM  ab  Fanabar  mir  durab  OoooBBtnliaii  tat  «bi  Idaioam  Oafaiat  da«  Hfcbato 

EU  leisten  vermag,  und  überdies  zeigte  es  nicli,  das«  ein  solches  beschriinkte-s  Gebiet  —  was  man  früher  gar 
iiiebt  ahnte  —  dennoch  die  Kraft  eine«  einzigen  Meuschen  weit  übeniteigt.  Als  Haiupc  mit  Mooecu  begann, 
knale  aan  dnrdi  von  Bridel  im  Jahie  18ST  931  MoaaartaB  der  gaosen  Welt;  «Ii  K.  Maller  im  Aigoat 

18(1  sein  genanntem  Werk  vollendet  hatte,  mOC  fal  den  yerfloasencn  30  Jiiliruu  ihre  Zahl  bereita  auf  2303 
gntiegeu;  beute  dürfleu  sie  sich  tiucb  eiuer  SdlAtmog  des  GeuauDt«u  auf  niiudestuna  tiÜUÜ  belaufen.  Ilampe 
baim  «ia  iaaaerst  reichhaltiges  Moosherbar,  für  de«Ren  Wertb  die  nach  seinem  Tode  geit«ns  des  Britbk 
Mnaamn  erfolgte  Erwerbung  f&r  250  Pfund  Sterling  am  DeatÜdiaten  spricht.  Zur  Kenntnisa  der  Mooee  hat 
Hampe  weaentlich  beigetragen,  und  es  war  nur  ein  verdienter  Lohn,  als  die  philosophische  Facult&t  der 
Oüttinger  Universitit  ibltB  ebamaUgen  Zöglinge  daf&r  su  seinem  öOJährigen  Apotheker-,Tu)>iliam  den  Dr. 
pbUeacfhiae  bomiria  «am»  wahrte  «ad  als  ihm  1876  aeia  Undeahanr  den  Titel  einaa  ProfeMoza  veriidi. 
▼kl  am  wanlg  iit  flbardSaa  bakaant  gvfwordea,  waa  Hampe  aonat  aoeb  aar  AnabreitBag  der  NatarwimanaiJmftea 
gatbaa  batte,  al«  er  mit  eini m  gleirh  vortrefflichen  Freunde,  dem  ehemaligen  Apotheker  Hornung  in  Aaeban* 
bbaa  n.  iu,  im  Jahre  1832  einen  gNaturwiaaeaadbaftlicben  Verein  des  Haraea"  gründete,  der  erat  mit  dam 
IMdaaebafdaB  aad  dam  Altera  der  Stifter  aadi  mebr  als  SOjährigem  Baatande  ^ging,  nachdem  too  iua 
aas  die  intensivste  Anregung  zur  Pflege  der  vatei'lftndischen  Naturgeschichte  gegeben  worden  vmr«  Kala 
W Wider,  das«  man  daa  Allee  such  unter  den  Gelehrtes  anerkannte  und  Hampe  «im  Mitgliede  dar  vanabi» 
danatea  wlaMnaabaftU^MCi  Vereine  erkor,  dam  ein  balRaeher  Botaniker,      Sehleabteadal,  ihm  ra  Ebraa  eine 

neue  rflaiizengfittntif;  ilcr  Sr.  irurrii  p-'H   aiiF  •,'<  r  Tnipuuwelt  mit  seinem  Niitiirn  \,clffiif.  wie  dies  der  frühere 

FMaident  der  Leopoldinisch-Carohniscben  deutsch»  Akademie  der  Katurforscber,  Kee«  t.  Eaenbeck,  mit  einer 
LabenaoeagaMaag  abeaftlla  Terancbte.  J3i»  Leepoldfaibeh-Ckroliniaaba  Akadaaria  aelbst  ernannte  Iba  am  U. 

October  1874  zu  ibrnn  'MitglitHle.  leider  »ollte  es  diui  vortruflliclun  Manne,  desi^en  Lelien  nur  Sfreb-n 
md  Arbeit  bis  snr  letzten  Kraftvereaguog  gewesen  war,  nidit  vergünnt  «ein,  da  su  aterben,  wo  er  gleichaam 
ala  der  atreeeate  Wtebler  vaa  HeMjaieBa  Hanl',  wie  ar  eidi  edbat  gern  aaauto,  dieeer  eiaaa  ao  greeaan 
Thcil  seines  I.*ben8  gewidmet  hatte.  Ein  böses  Geschick  wallte  e»,  dass  seine  Apotheke,  deren  I^eitung 
er  seinem  älteeteo  Sohne  übergeben,  verkaoit  werden  und  er  nne  Zuflncht  bei  seinem  sweiten  Siohue, 
praktiaabaa  Atato  bi  Btlmatodt,  Dr.  KaA  Bampe,  aaabea  maaale.  Vaa  den  eagmi  waUte^  nnlabt  maa  anl, 

tlllfaH  aua  weis-«,  dtl'<^  «-r  damit  auch  das  Juwel  seiner  Lebensfreuden  zu  opfern  batte:  einen  Garten,  deraen 
Geriebtaiiaie  aul  das  lilankenburger  Schloss  lünaui  zeigte,  dessen  Areal  tbeilweitie  aus  einem  , botanischen 
Gartaa*  mit  einer  prichtigen  Aipaaaalage  bestand  aad  den  Hampe  aaeh  aaiaem  Eflektritte  tob  dar  Apathaka 
Jahre  lang  als  ein  Tusculum  inmitten  seiner  botanischen  Sammlungen  genoes.  Und  dennoch  hatte  er  von 
Glück  zu  sagen,  ein  zweite«  Tusculum  für  seinen  Lebensabend  in  Helmstedt,  der  alten  berühmten  Universitäta- 
st&tte,  zu  finden.  Iiier  weilte  er  seit  1876  in  UebevoUem  Kreise,  und  gewaaa,  la  der  Beechäftigung  mit 
aeinar  Lieblingswisaenaehaft  and  in  dem  Umgaage  mit  den  Sainigen,  naab  karaar  Zeit  sich  selbst  mit  seiner 
ganien  geistigen  Frische  irfeder.  Daa  Hflebate,  waa  die  Wlaaenaeliaft  la  verleiben  vermag,  ein  glUcklichea 
SelbetTergeesen  in  den  Widerwftrtigkeiten  dee  Lebens  und  eine  gehobene  Seelenstimmung  auch  unter  dem 
Oracke  dieser  Leidaa,  daa  bat  sie  ibm  rekUiah  geeebenkt,  and  ao  hatte  er  Tür  alle  seine  Mohen  and  Opfisr, 
^  er  der  „seieatia  aaiabille*  braabte,  dodi  einen  Qewiaa,  welcher  gerade  so  groos  ist,  vi»  dar  Tadaat 
dessen,  was  er  in  einem  langen  Leben  sauer  'erwerben  musste.  Kr,  der  Neefeor  der  deataeban  Betawihwr,  hai 
die  bAchste  Lebansphiloaopbie  aaa  aaiaer  Wiseeaeabaft  daTongatragan. 

▼oralabaBdMB  LdNadaafc  flgaa  wir  aia  ▼«ciaiebaiM  dar  rea  Haav«  varMhatSabtaa  Sabcüksn  baL 

(ScUanlbigtO 


i_-yuu.ud  by  Google 


100 


£iiigegaiigene  ISchrifteu. 


(Tom  15  FoLpiur  Iiis  1".  Miinr  1981,  Furt-i-tzuni.) 

JL  Oesellscb   d  Wisieatch.  in  Oöttingen.  Ab- 

h«n<ilunp(ii  IM.  ■2t:.  Ih80.  Güttingen  1880.  4"'. — 
Stern:  lit-itrunr  /ur  Tlii'i»rir  ilrr  liuniniiilli'-,  In  n  luitl 
KuIit'm  Ijrn  /uhl(  II.  l.'i  (I.  Knni'iicr.  I  nii  ;  i  .  Lm  -^i  h 
ÖliCT  dir  Kl;n  lii  ii  mit  (ikujiMi  innl  spliiirisi-ia-ij  Kiiuiuiiuu^'a- 

liBien.  i  v  i  v 

~  Niii  lirit  liUii  aus  dem  Jalire  IbbÜ.  Güttingen 
1880.  8". 

XaiMrlielM  AdmizaliUt  ia  I«rUii.  Auulai  dar 
Hydnsnplik  n.  nMUfftin.  llatooralogM.  3g.  9.  Eft.  IL 
Boriin  1881.  4*. 

—  Kacbrichten  fUr  See&hrer.    Jg.  XII.   Nr.  7 

—  10.    Berlin  1881.  4«. 

Miiiiitoiial^^OBiiiiniiMi  nr  VntanHlHUif  d«r 
MmnIbKUL  agiiliiii—  d. BtAMÜrtoBg»- 
an  d.  dmtaeh.  KAatan«  Jg.  1880.  HU.  IX, 

X.    Bn-IlB  1880.  8*. 

Heue  ZMlog.  OeMllsch.  in  Frankfurt  a.  M .  Der 
ZoolagiMhe  Gartan.  Jg.  XXL  Nr.  7—12.  Frank- 
fort  1880.  8«. 

K.  Pransi.  Akad.  d.  l^iBeBteli.  in  Berlin. 

MoDatsbericht.  NoTcmbcr  1880.  Berlin  1880.  8°.  — 
Sftkaeke  n.  Waagaria:  Kaaa  DaMnadiiiiuMB  aber 
NewtoaVlie  Ring»,  p.  910— «1.  —  Peteri:  Mtttbeilttog 

Blnr  die  vim  ilvr  i  hiiir»»isdien  Regierung  zu  der  intematiu- 
nalen  l-'i^« !"  ri  i-.\u^^t(•lIllnK  Kf&UDdtp  r'Urh«Jiminluii^  uuK 
Ninnif».  |i  MUl  '.»'-'"  Kummer:  l'eber  die  ciibinriu-n 
and  l(iqiiadrdti.>.<  luii  lileitbungcn,  für  welche  die  zu  ibn  r 
ADf]<V)>img  UljtbiKi'ii  Quadrat-  u.  Cubikvurieulaufizcdcbniuig«]i 
alle  rational  aa&zuftthrvn  sind.  ji.  !).%»—!)!)(>.  —  Kroneeker: 
üeber  die  sjnimetri»«  hi-u  Fuuctiunea.  ji.  93C— 9i8.  — 
Siemeas;  l>ic  dvnamoi  li  ktri.srtie  .Mlucliiiie.  p.  949-  001. 

—  Frölich:  Ik-w  lin  ilmni!  di-r  Versui'lie  des  EtabUüMineuts 
von  Siemens  u.  Ihil^kr  ul>«  r  ihnamoi'leklritciiie  liaacUnen 

und  elektrisclir  KratlulKrtru(:ui'j).'  und  thcOTttilcbe  Folf^ 

rangen  au»  deoiteJben.  p.  iN>2— iM6. 

OeognpUacih*  OeMUMh.  la  Branm.  Snlaelw 

ftographlKhe  BUUtor.  V' IV  Hft  ]   IV.  man  1881.  8«. 

Soe.  Hollandaise  des  Science«  a  Harlaa.  Ar- 

düvcs  Nwrlandaiacs.  Tome  XV.  3™»,  4"%  6"  Urrai- 
■on.  Ilarlem  18öü.  8".  —  Jon  km  an:  Lag^n^tion 
M•xulV^  des  Manttiact'e»   p.  'i'ii.  —  De  Haan:  Sur 

la  differcntiation  de  >|U(']ijii('S  inti  iTales  clliiitliines  |i.tr  rap- 
purt  au  mudule  un  ii  uw  tcm  linn  du  mcilulc.  p.  2S<'  '2tjii. 

—  De  Vrie»:  hur  l'iiyenion  des  vrilJes,  tonime  iiioyen 
d'accäärer  ktura  imraTenenU.  |>.  269— 2M.  —  id.:  Sur  lea 
canaea  dea  nouteneAt«  aoxotooiqaea  dea  vtgum  yiftUmx. 
JL  SM— SU.  —  Kovter:  La  main  de«  «Inges  et  la  laain 
de  nunane.  p.  S13— SÜO.  —  Tan  Bemmeleo:  La  compo- 
aidOin  de«  hyilmtcit  du  dioxyde  de  «ilirium  et  du  di(>i>ij(' 
da  aUO^iiiii -1  c.  ljl — 344. —  iloll.  l^uel<|nl'^  (ph>ri  s.itii'i:-. 
CODCeru«nl  1  inlimiue  de  la  snr  h-h  pljiitis  tinij.ii.ri 
Tertes.  p  m.'i  X'iH.  —  O  ml  IUI  ans  Itiii.-ion  dci.  cluini- 
pignüiu  truuveii  junqu  a  cc  juur  duii»  It>  l'uys.üas.  p.  üäi) 
— 406.  —  vanBeanelen:  &v  lea  oonliiinaiaoM  de  quei- 
quea  bydratea  aoHdea  de  dioxyde»  arec  de«  acidea,  dea  «eis 
et  de«  akalis.  p. 4()7 — 161.  —  Treub  et  Mellink:  Notire 
«ur  le  developpement  du  snc  etiibryoruiaire  dann  ^uel<|Uiit 
ani.^i4.-.p<init>  p  l.'ij  iT>~  —  HourdaSmit:  tontnbutions 
i  .:«  I                  I    ili-   In   IHM,-  li.iUentnte.    p,  4.1^  —  S<I2.  — 

Ii  o  II  r  H  i-  n :  .^ur  uiie  prupnete  de  reiiuuit&  p.  608 — 606. 

—  VerhandaiiiigiaB.  Deal  TU,  Btoek  I. 
1762.  8*. 


Acadanii*  UMlanal  da  «iaMiaa  in  Cordobn. 

Boletm.  Tomo  III,  Entr»ga  2,  8.  Cordoba  1879.  8«. 

ÜDivertitätKiel.  Srl.i  Ii*,  n  nn« den Jnhra  1879^ 
Bd.  XXVL    Kiul  1880.  4«. 

Tw.  fhr  lUn*  «.  SriJknUto  m  tnAmtg. 

Terhandlnngen.  Nene  Folge.  Eft.  8.  Jg.  1878— 7ft. 

Pr««burg  1880.  8*. 

Gaological  Society  in  London.  Du  rjinitirly 
joumal.  TuI.XXXYlLPt.l.  Nr.l45.  London  1841.  8 o. 

äMiL  im  MtMM  4a  'Mb.  Conplaa  readai. 

1881.  I*  SagDMtn.  Tome  92.  Pari«  1881.  4<).  — 
Nr.  1.  Berthelot:  Sar  Toxfde  de  fer  magnMqne.  p.  IT 

-  22.  —  Faye:  Rccbcrtbes  de  H.  Fonmier  «ur  la  baiua 

du  Imromelre  dan$  Ins  eyrlone«.  p.  23 — 28.  —  Baillaud: 
Sur  le«  observatiiiiis  ili-v  MUi-llites  de  .Tupiter,  faile*  ii  l'Ob- 
ser>'«toirc  de  ri.iilnM.M>  en  1n7'.<.  p.  2ü  -  liT.  Ui>u([et: 
Sur  uu  prurede  d'uliatTvatiuD  astTünoniiuue  it  l'usagu  dus 
Tivagean,  di^pensant  de  la  ntcatirB  dea  anglis  |>onr  la 
dAerndnatiun  do  la  latitude  et  du  temi»  8i<b<rar.  p.  27  —29. 

—  Darbuux:  IMtenninatiun  des  ligoes  de  ciurbtiro  de 
toutes  le»  surfaces  de  quatrieme  clasae,  i  nrri.iutiM's  dca 
cyelidfis,  ijui  mit  le  n-rcle  de  l'infini  fiour  liKue  dciubleu 

S.  2!>— Sl.  —  llailli-:  Mi-^uie  di?  la  forre  electrumotrice 
es  piles.  p.  3"J  M  -  (iuuy:  Sur  Iii  vitesse  de  la  lu- 
mitee.  p.  S4  —  35.  —  Crusa:  Ktmli-  sur  les  spf  rrii|ilii.itü- 
niMre«.  p.36 — 37.  —  Dunaud:  Sur  un  procede  puur  faire 
reiirodam  la  parala  aus  eondenaateurs  ^lectiiqata,  et  ca 
partiadier  an  eondematanr  cbantam.  p.  37—39.  —  Crafta 
<n  Mcior:  Sur  la  daaiitd  da  vapeur  de  riude.  p.  S9~4SL 
Damoiaean:  Sur  la  prA)aratiiin  directe  des  compas^ 
chlores  et  lirumä  de  la  smc  inetbylique.  p.  42  —  44.  — 
1'  n  II  II :  Sur  Ifts  fonetions  du  musde  i«!tit  ühlique  de  l'oeil 
ebtut  rbummu.  p.  44--4tt.  —  .\ndre:  Faiis  pour  servir 
k  r£nide  de  la  fonnaUon  des  brouilbu-ds.  p.  46—48.  — 
Green:  NottTeDe  «ruption  du  Mauna -Loa  (Ues  Uawal). 
p  48—49.  —  Gran  dt;  Sur  un  nouvel  emploi  de  Telectri- 
eite.  p.  49.  —  Nr.  2.  Cornu:  Sur  Ics  conditions  relatives 
ik  l'expressi'in  tht'oriijiie  de  la  vilesse  de  !a  luniiere.  p.  53 
— fiT.  —  Paubree:  Sulistauies  iristulliue-*  iirodiiiles  nux 
di'peii»  tle  in«iailips  anUijUi  ^,  imnu  rj;i  s  dai.s  le»  eaiix  ther- 
males de  Hanii  i  i,  ciiniiiuine  il'f  i|i,i<  tii  I  nr^i  .  ]i  .')7  .'>!i 
l'errier:  äur  lea  ^loiles  de  mcr  dra^uees  dani>  Ich  regiuus 
profond«  da  joKt  da  Matkna  at  ae  ia  naer  des  AraUaa 
par  le  narlre  The  Bfatke.  n.  n— A.  —  Appell:  Sur  oae 
cbuse  d'^nattons  düKrcnUellaa  BaMna  doal  Ita  coeOdenta 
800t  des  foDction»  alg^briqnee  de  U  variaUa  iaddpcndantaL 
p.  <;i— «;J  —  DeUjje;  Sur  rujijMireil  circulatoire  des  eru- 
8lati'-e^  i<n]iiiili-i  p,  r>:i  «w;.  --  Oe  Savignon:  Le  pbyllo- 
xera  en  CalÜ'umie.  p.  tJt; — «ib.  -  liougcl:  Sur  UU  urocäd4 
d'ob»ervation  utronornique  ii  l'u-sage  des  vcvageus,  Ha  dia> 

{lensaiit  de  la  ine«ure  «leii  ao»;liii  pour  la  a^lermlnalion  dt 
a  longitude.  p.  (K> — 71.  -  Lu^iuerre;  Sur  la  tranaform»- 
tion  iMir  directiiiiis  rt-i  iproijues.  )■  71-  73.  —  Croul  lebui»; 
Sur  la  gTaudeur  et  les  variatieii.s  des  imaijes  de  l'urkinje. 
p.  73  — 7»;.  —  D'Arsüu»ul:  TlR-rinore).'uliiUur  pour  le« 
liaiiies  tempi  ratiires.  p.  7r>— h(i.  —  II  a  u  t  e  I  <•  u  1 1  le  et 
<  !i  ;i  II  j.  Iii  s:  I>e  la  retluT'hi-  des  cmiijui^i-^  uM/eiix  et  de 
l'etiiiie  de  (piek|u<«-unes  de  ieurs  prupneles  a  l'aidu  du 
spectroMoji«.  |i.  m—^  —  Bertkftlot:  ObairvMiana 
I  aride  perazotM 


peiiizotMae.  p.  89— 8S.  —  Ögier:  Snr  lea  L 

et  iuduroi  de  pioqiliore.  p.  83 — 86.  —  S6e,  Bocbefon- 
taine  et  Ronasy:  Atrftt  rapide  de  contractions  rythmiquea 
des  veiitriinilrii  cardiarjue«  smi..  rinHni-m  e  de  roa-luoioii  des 
artere^  inriinnires  p.  s<>  '■  i  Havciii:  Sur  l'applicatiun 
du  Texaiiieu  anutuinique  du  s«iig  au  diagiii.iütir  de»  lualadie«. 
p.  S9 — —  Charpentier:  Sur  la  quantM  de  lurai^ 
ndcetisaire  puur  percevoir  la  couleur  d'objet«  de  difl^otea 
siirfae<'s.  |>.  'J2 — 94.  —  Her:  De  l'infiuence  exercte  aar  la 
BiUieu  «ur  la  fonne,  la  atruciure  et  le  mode  de  reprodactioa 
da  l'Jwefeii  laeutlHi.  f.  94-97.  —  Mftntat  Sur  k  i 


Digitlzcd  by  Google 


110 


acnraiim  dM  gnün*  p«r  I'eniilage.  p.  97—99.  —  Goyard: 
Bor  un  aoypn  simplv  do  rami'niT  it  U  vte  lea  Douveau-ni's 
es  tet  de  mort  aj)[>arpnte.  n.99— IfW.  —  N'r.3.  Daubr^er 
Produclinn  i  <int(  ri)[>oniini'  iiii  soiilrc  natif  (Jans  Ic  gous-tol 
dl'  l'aris  ji,  im  —  liiH.  —  Trr  <Mil  (Irilrr  liv  naissance  des 
Drcmient  vaissi-aux  daju  l'^pi  des  Loitum.  u.  IÜ9--1U9.  — 
K «rAi:  Sur  tnuMuNM  dei  vigM«  nkyUitsMi.  p.  109 
—114.  —  D«  Lei>(p>  et  de  Quatreiftf  es:  D^oonrerte« 
dut  rAfriqne  {ouatoriale.  p.  114— IIA.  —  Digourdan: 
ObMrrMioiis  de  Li  comiM  I  1880.  p.  117—118.  —  Dar- 
boux:  ^iiir  1p  deiilarfinrnt  d'nnc  fi  '".r;'  invariable,  p.  118 
— 121.        Aiidri'     IiHi-i;ra(i<.n.  rtue  ßnie,  d'utie 

nonvellp  ospi'<  <•  dV'quatians  difftn  iUH  lli  lineaires  4  roeffi- 
dants  variablea.  ji.  121—123.  --  Matfaieu:  Sur  la  ib^orie 
de*  plaque»  Tibrantes.  p  123 — 125.  —  Mvlon:  Sur  lea 
rombinaisiiiis  foiiipl^ii-s,  ji.  ia5 — 127.  -  Thollon:  Uini- 
muiD  du  |M)uv<>ir  de  rt'i>4>luti»D  d'un  pri&niiv  p.  128 — 190.  — 
Morcu li KT:  Sur  la  prodtirtion  de  signnux  totemiittenU 
ä  Taidc  de  la  luiniiri'  elcctricjuc.  p.  131 — 133.  —  llaute- 
Ifuille  et  rba|iiiiii« :  (Quelques  UiU  pour  »prvir  ä  l'hi- 
stnirc  dp  la  nicn'ii  ;itiu|j  p.  13-4  —  137.  —  Müutz:  Sur  La 
cvlucrvatioii  des  graiiu«  par  renailni^.  p.  137—13'.).  —  I>e 
Mo  las:  Etade  mr  Ja  IwufcM  des  tcrrains  cristiiUiM^  du 
TkiKtbn.  p.  199— M9.  —  Bdehamp;  ^ur  Ii»  parties  du 
Mucrtes  capablei  d^oir  epmme  farmcins.  p.  142—144.  — 
jlo3reux-Laffule:  Rerberdiei  WMtorniijUp^  »ur  \pi  appa- 
ttUb  diRestif.  niTvctii  et  repHnliirtcur  ilc  1'*  itn  laJic   p.  144 

-  14ti  .  rriHii^iix:  II)pi-rtriijil:ir  ci  iiiultiiili<'atinii  des 
Doyaux,  dans  Ics  cellulcs  Hypcnrophievs  des  plaiitis.  p.  147 
—149.  —  Minary:  Sur  la  imductüMi  dn  «erglas.  p.  149 
—101.  —  Nr.  4.  Tiiscrand:  Sur  le  d^volopiieinont  pärio- 
diqoe  d*uM  fonction  qudconque  des  rajou  vecleiin  d« 
deas  phuiMcB.  p.  154—157.  —  Resal:  Sur  la  tMorie  de 
la  flmlcnr  p.  Ii"  l.'»S.  -  l'asteiir:  Sur  nne  roaladie 
nfiiisr-lle,  provoipiiV  par  la  .saJivc  d  un  enfaiit  muri  do  U 
rajc   |i  IVf    U'i'i       Vülpinii    Kxprrioinr-^  ifi  inlrant 

h  ihiiiti  fra|ijTiiliiir  i  t  r;Ho..l:|i) nJinc  iic  si'iit  pa^  il'.iiLi's  df 
pouvoir  toxiquc  i|uc  puts^e  lauicotine,  duut  cUea  »ont  des 
«iMa.  p.  IfiS— 1«9.  —  Stnder:  Le  coolaek  ndcaakt» 
dn  naba  et  dm  cilEaln,dam  l'Oberlaad  bemoi«.  p.  189 

—110.  —  BifOnrdaa:  £l('-meiit5.  et  ephemt^ride  de  la  00- 

arfM  iflSffi.  P.17S.  —  Drapor:  I'rf^srntatiiiii  d'iiiie i''preuTe 
photnprranhique  de  la  nfljulcu.sc  d'OrioD.  p.  173. —  l'opin: 
Sur  les  illMM-urs  de  i  fTlaiiii's  iViricttORl  honuiig^ii«^  du  Ir.ii- 
siönie  nrdrp  u  deiu  variables,  p.  173 — 175.  —  Casorati: 
Hur  la  diütinction  dfü  iiitt^grale«  des  ^uations  diff^rentiell«!; 
lincaire«  en  sous-groupe».  p.  175 — 178.  —  Lagunrrc-.  Sur 
la  liiMration  des  raeiue«  de«  ^quatioo»  dont  le  preiaier 
IMBbre  Cft  d^roinpcisable  im  farteurs  r^ls  et  satiafait  k 
nne  ^quation  liiiAiirc  du  seeond  ordre,  p  17S— 181.  — 
Farkas:  >'ur  Ip  devcloppement  de.s  int^ifralp.s  elliptiqnes 
de  premiiTP  i"t  dr-  »ci  ontip  esp^-rc  Pu  b'Tio  rnlii-ri's  n  riir- 
reutcä.  p.  l'il  —  1H;I.  --  Li|i[imanr.;  ^i.r  Ii'  iI.mix  iIp 
l'unitö  uc  t'urcc  dans  les  iiiecure«  öleitriques  abauluca. 
p  18S— 186l  —  Curia:  htia  du  dJgMWMiit  de  rdtoctiieM 
par  pmaioii,  dans  la  toamaniw.  p.  189— U8L  —  Brame: 
Sur  ta  barjrtc  emplov^i«  nour  ODtcnk  40  hnenif,  ave« 
l'acidc  arsi'iiieux  et  lös  sulfiire*  d'arsenie.  p.  188—189.  — 
Raoult:  Articin  de  l  ainlc  i  artmniquo  ser  siir  la  rliaiix 
vivo.  p.  lftJ»-l!>l.  I.iiNiii-  vi  Beuker.  Mir  l'--^  .liprr- 
ditions  de  compus^  nitreux,  daiu  la  fabrication  de  ra>  ide 
«ulfinique  et  sur  na  megren  de  lea  attdnner.  p.  lOi— m.  — 
I>e  la  Baitie:  Sur  la  rdiietanee  4  la  flexion  du  vcrre 
trcmpt.  p.  194—195.  —  Valitiky:  Sur  1«  rlmlpsteiic. 
p.  I9&— 196. —  Newbttry:  Sur  la  pr^paration  de  l'aldehyde 
rrotooiqac.  p  KMi  Utft  —  Trixiessarl:  Sur  If  Mu> 
Piloride»  «u  K^t  iiui»ijur  des  .\millc.>i.  p.  lüS— l^K».  — 
Sabatier  Kcriiiulicn  du  Ma^tiHleniie  cliez  iej>  Aniiii'iilt'.'». 
p  ;.1M1  ;_Mi.  -  Knclicric:  Uiirction  de  deux  nictres 
d'iDtestiu  gT*le.  fcuivie  de  gui'riion.  p.  302  — ÄKt.  —  lie 
Batif  non:  Las  vipwe  aawragea  deCaUforaie.  p.203— 2(>5. 

—  Gnillavd:  Snr  le  Th^gomtm  eyimenimbe  I..  p.  2<n 
—Vtl.  —  Nr.  5  l'asteur;  ^Sur  la  luntfiie  diin-c  iIi-  Iji  vie 
dei  gCraMa  ebarboiineu K  et  »\it  leur  diiiMTwiti'^n  <i.iii.^  Iph 
terrcs  cnltivws  p  2<>!<~211.  -  M il iie- K.lw n  ril >  oti. 
HTvatinns  ^ur  Ii'?  niiipaux  dp  la  n'v'i""  auiar.  iHjUP.  ji.  211 
— 212.  —  (iyldvo:  Sur  un  modo  de  rvpreseuLatiuu  d« 
ÜDOctioM.  p.  «9-S19.  —  Delas«:  Snr  nippantt  dnal»- 


toire  des  erustacts  MiioplMlnlnies.   p.  916— S18.  — 

Mouillefert;  Ai-tii)ii  du  sulfocarbunate  de  potassiom  war 
le»  riifuns  ph\ll(»xerrps.  ji.  218  —  224.  —  Hennessy:  Sur 
la  tigurc  de«  plaiirlP^  p.  22.5  —  227.  —  .lordan:  Sur  la 
M^rie  de  Fourirr.  U-  22^— 2a<i.  —  I.  a^tu  r  p:  ."»ur  hup  pi- 
tetudou  de  la  r^ie  de»  iiixnea  de  Deücanes.  p.  230—233. 
Aiteucoor:  8w  «a  qmiM  odifiH  piitkaliar.  p.  919 
— aM.  —  Dillner:  Sur  la  quadiatttre  oont  ddpendla  So- 
lution d'nne  classe  Aendne  d'^uation«  diff#entienee  lindaires 
k  coe(Hcien(8  rationnels  p.  235  —  237.  —  Casorati:  Sur 
la  ilistinrtion  des  intpsrales  <lf'3  rrjuatii/tii;  (IltTprenliplli'S 
linp..i:i -.  Iii  s.>iis-i;ri"iui>i-v.  \<  L'/i-^    Jll  l'.ijfje.  Sur 

rintarlant  du  dix-huitieme  ordre  des  tormes  biuairf«  du 
cinquiömc  dcgr&  p.  941—242.  —  Ditto:  Action  de  l'acida 
cblorhydrique  aar  Ms  cblorures  m^talliouos.  p.  242—244.  — 
Boaeastlehl:  Diterminatioo  de«  couleurs  qui  cerreepaa» 
dent  aox  esniationa  foodamentales,  i  Taide  de«  diaquea 
rotatifs.  p.  244—247.  —  Müntz  et  Aubin;  Sur  le  dosan« 
de  l'acidB  eju-bouiaue  dans  l'air.  p.  247 — 2.'i<i.  —  Tour  hei: 
Sur  un  proredi^  de  destrurtioii  totale  des  maiia  P»  iir?»- 
niqucs.  Jumr  U  n  i  lii  ri  he  de.s  substan<  es  minprales  tiixiipips. 
p.  262—  2*4.  —  Poincari:  Sur  rcovaliis&enipnt  du  tiaau 
puhaeaaire  par  na  diaiapigiim,  daaa  la  ppn))aeiimoaiab 
p.  9B4— 990.  —  llr.6.  Jaiiisen:  8nr  le«  idmiiiieraphies  ^ 
n^buleoaes.  p  261—265.  —  Borthelot:  Hur  ta  foiMNigB 
thermique  des  carbures  pyrog^^.  p.  266—267.  —  Id.; 
Quelques  reiDarqueiS  Bur  les  eararteres  des  paz  et  vapeurs 
orKaiiiqui^s  chlort«,  p.  267 —  2(>.S  —  llauliri  p:  Kxurnpti 
de  iiiateriaux  |>rovcnaDt  de  quulqucü  furtu  vitnties  de  la 
Krauce.  p.  260—274.  —  Laianne:  Sur  le  grand  canal  de 
l'Kst  et  aur  les  maclÜDe!)  ^tablic«  pour  cn  oaiurer  ralimen- 
tatfan.  p.  974—280.  —  Bouqnet  de  la  (irye:  Ktude  des 
BCtiona  dn  aolcil  et  de  la  luue.  dans  quelques  phenomenes 
terreslre«.  p.  281 —2R4.  —  liaillaud:  Olmervatinii  de* 
IVr.Ni-idps  k  rolisiTvatoire  de  Toulouse  en  1880.  p.  2S4— 2Sü. 

—  llarhiiux:  Sur  les  iiindps  de  trsnsformaiioB  qui  tan- 
üpriPiU  les  liniips  ()■■  pmirliure.  p  2tM>— 28!).  —  Dillner: 
Sur  les  ^uatiun»  diflereuiielles  linitaire«  aoiulumees,  k 
imnflhiiiwtit  raUmutek,  doot  la  eolntioa  d^aoA  de  la  «m^ 
diälan  «Tiib  nCne  produit  atgAnriane  initionnel.  p.  9B9 
—380.  —  Mathieaaeu:  Le  nrobUme  des  rest*».  dam 
Touvrage  dilnois  8»aii-king.  p.  291—25)4,  —  Cripo»:  Sur 
Uli  pht'noinÄno  particulier  de  n'Bimiiatii-e.  p.  21M— 296.  — 
L'ro  ul  leboi«:  Sur  la  di>ul>lp  n  tra«  tir>ii  pllipliipie  et  les 
trui»  >y»t<'raes  de  franaes.  p.  297 — 299.  —  Tommasi:  Sur 
un  nuuvcl  ap(>areil  de«tin^  k  montrer  la  diisociation  des 
aeU  «mmoniacaux.  p  299—300.  —  Grlmanx  et  Adam: 
Sur  les  dtrivfe  de  fVruleine.  p.  3<»0  — 3t>2.  —  Hanriot: 
Action  de  l'acide  cblorhydrique  sur  Tald^hydc.  p.  802 — SOS. 

—  Galtier:  Inoculalion  de  la  mririp  au  .  hipn  ji.  :-io3  -:V)6. 
~  See:  l'hvsiolope  des  dxsin'Vh.i  ■-.  p  üi^i-  '.iiiT,  — 
Geddea  et  tjedilanl:  Sur  riiistolii({ip  de.H  p-^dippllairpti  et 
des  nmscies  dp  Idiir^in  p.  :KiS  310.  iler  Kixhcrcheb 
auf  le  devcloppemeni  des  sporangesi  sterile»  dan«  l'Isftrte* 
kuHMtria.  p.  »10— 9ia.  —  Nr.  7.  De  LaeM«-BmtU«rBi 
Le«  progris  de  la  Station  imologique  dto  Baeceft  p.  919 
—319.  —  Tr#cal:  IV  l'existenre  de  ^ande«  eellulcs  ipl- 
ral<^es.  h'pandues  dans  le  parenchyme  des  feiiillcs  de  cer- 
tains  Crmiim.  p.  320  -324.  •-  Brionrbi:  Th^ori'mes  rela- 
tiis  ft  rrijuation  de  l.ani^.  p.  32J>— :t2H  —  I'lantamour: 
Sur  les  mouvcineiita  periodiques  dn  .snl.  p,  329  330.  — 
Meunier:  Kxamen  lithologique  et  g^ologique  de  la  metfo- 
rite  tomlHk»  le  18  ortobre  1872  aux  eimron»  de  SokO'Baiüa, 
en  Scrbie.  p.  .131—332.  —  Poincare:  Snr  les  fonetioiis 
fiichsiennes.  p.  333— 33ö.  —  <^uet:  Sur  les  loi«  niii  rfgis- 
wnt  |PS  pi  riodes  et  les  rnpfticients  d'iiitensiti-.  il.'in'-  Tun 
iIph  prinpipaux  ^rotipes  des  liirie*  plprlrMiiioirii''^  si'ii-s  ä 
ruiiliHticiii  loUirp,  (t  sur  la  |H'Ssibilitp  de  laire  M-rvir 
rajruillp  aimaiitiV  ii  mesiirer  la  »ilessr  nM>r  laqupllp  1p  soleil 
tourne  autour  de  «un  axo.  p.  SM — 339.  —  Tesserenc  de 
Bort:  Snr  las  taiatfnaa  qni  cnMent  cMn  la  tenp^tur«, 
la  premion  et  la  dreulatka  de  ]%ir.  k  la  nrftM  de  I» 

ryninsulp  ilHri.|iie  p  999—841.  —  fteekel  et  Sehlaf- 
enhaiitlrn:  Du  in'honndott,  poiaoD  d'4preuTe  des  <iBte> 
nais.  p.  :H1  ;i4H.  -  Bourdon:  Sur  le  iriitement  des 
vitjiip»  ptijllDX^rees,  par  MisutdatiLui  de  vapeurs  de  >ulturo 
de  carboDv.  p,  343  —  346.  —  Becuuerel:  Kecborcbea  sur 
le  ■agndtiwne  qidcifique da  Vwmait.  p. 948-960.—  Curie: 


üiyiLized  by  Google 


III 


«leciriquM  de  Is  toonudfii«  et  ie» 
I  k  fccf»  i]nliiii'ts_  p.  3.V>-  353.  —  Dltte: 
An*  Im  CIHIiMmIiBM  dp  rniide  rMorhydrique  aver  le 
Wchlorure  de  fnercur*.   |j  HM  -  y.v>      '  <  liarpcnlicr: 

llluiniiiiili'in  ^iolctti-  de  la  rttiiu',  si.us  rinticiiict!  d'osrilla- 
tions  Ianiiiicu»e8.  p  H&S-- 8ö7.  -  Ku »ou b l ivh  1 :  nt'temii- 
Mtüm  des  senaatioiu  rolorto  fondamenUlos,  por  Tettula 
dt  la  ripartitioD  des  coulrun  rompl^nienlairvti  danis  le 
eerde  chromatique.  p.  357— 3«;o.  —  Vernpt:  Sur  un  gly- 
eoside  extnit  du  licrre  roniutuu.  p.  8(<(i— —  Tobs- 
Saint:  Sur  1»  culturc  dumundH-  de  la  clavcKc.  H*>4, 

—  (iirod:  Stnirtiire  H  textiir«  di-  la  iioclif  du  ni.ir  de  la 
Si'pia  1)  'il'A  —  3H7.  —  Koiiijuf  ft  Li'vy;  Kciirodiittion 
artitic  ifllf  di  ^  ba-viiitrs  ji.  Mi'  -  'Mi\l  —  S  i  Ii  r iidc  r:  (  «rtc 
de  la  partk-  tcnirale  des  l'jriiii'i'8  espa^ncijea.  p.  'M) — 372. 

—  Nr.  8.  MoucbMt  OlmirvatioM  iMrkkieaDw  p«iitM 
planitM.  faitcs  k  robMiftitoin  4»  Graemridi  (par  6.  B. 
Ain;  pt  k  rOb!u>n-atoira  de  Puii  pendaot  le  qua  trimme 
triiiif«ire  de  l'iuuv^c  IHMi  p.  tlS— S}4.  —  Feye:  Um  la 
paraJlaxc  du  >iil(d.  p  375-  373.  —  Robin:  I.os  .mciiillr-« 
rriAle«.  niiiii.Hri;<>  um  (( iivll'''^  (t  HTM  .'JMH  Miliic- 
Kdwards:  ConbidOratiuOü  utoeraieü  aur  la  t'auu«  carduo- 
iagi^««  des  craii*l>'!i  proronuwa  de  la  ner  dae  Antttles  et 
da  goife  da  )|piii|uo.  p.  S84 — 886L  —  Bonillaad:  Nou- 
ytSk»  lecherrhes  diDiiiuet^  p.  388-  392.  —  Daubröo:  Sur 
les  W'seatuc  de  ru-ssurfH  im  diiirlasea  qui  ronpent  la  g^rie 
des  tpimin-i  »iral  tif-«,  ]i  Mt^  3W  ■  roiiu  an-:  Sur  Ics 
fourtiuij',  tui;|jsi''u[R's.  p.  3!»5  —  3;»H.  —  r!iiir<i-  Sur  uue 
cU>M-  d'iiite|jr;il<'s  aliiliciiiK'»  M  aiir  i'frtaiin's  •'ijiintiuii.H 
difffrentlfllM.  p.  .398— 4*fi.  —  .V  h  ilank  -  .\  hak  an  n  «  1 1  /: 
ikir  un  int^Kral«ur.  instniiiieiit  »ervojit  i  riiiiegraiioii  gra- 
pkiqur.  p.  —  Witz:  Du  |ioavoir  rcfroidiasaBt 
des  ira7  Pt  des  ra|>eiir<.  p.  406 — 407.  —  Terqnen:  Sur 
lea  -^iirtiM  i-s  (Ir  ri  volutiuii  liniitant  les  liquideR  dfnn#»  de 
pe&aiili  iir  |.  Iii?  Km  M i  a d  i c r :  Mii-  la  radiophonie. 
p.  41  ^'  41 J  L.inr'Tit:  Mirniri  nia>.njiir-5i  pn  verrc  ar- 
ijeiin  [I  IIJ  --  Ui^rdMirr  ii  ( '  (■  ti  i  Ii  ck  :  Sur  le» 
b«»<>  p', riiiiqiiLs  (1  4U>  — ViailuDCs:  Sur  rhiisl'djsc 
di's  mu'.rii  ^  <t(<  In  h<r^p.  rliiraaft  is  dtrefcoBcmeBt  postem- 
Urjoiinaire  des  diptireü.  p.  41«-41&  —  tlllot: 
Bouvellc  larre  de  cestoide.  p.  418 — 430.  —  Mac^:  Sur  une 
fcrmp  notivelle  d'organe  Mcmentaire  chvr  les  tr^^matodes. 

f>.  4ai) — 421.  —  Apostolid^B:  Kefherc-hp>  *iir  la  circii- 
«tiiin  et  la  rcspiriUioü  des  upliiure»,  |i.  4:.'I  424  —  t  erten: 
Sur  un  prucede  de  coloration  des  itifufujirc^i  i  i  ik'»  i-li-meius 
anatoiniques,  peuda»  ja  vie.  p.  424-42U.  —  Uram»^:  Mir 
la  peimaaenc»  de  l'adde  C]r*iiliydrii(ue,  peodant  un  oiuis, 
dans  le  rnrps  d'animanx  intuxi'qiies  uTee 
pure.  p.  426—427.  —  Nr.  9.  Pasteur:  De 
dps  ■,  inia  >'i  lic  h'iir  rplnur  h  la  vinileoce.  p.  429 — 43fi.  — 
Bi  r  t  Ii  i  l  >t:  Ai  tini:  di"i  hydracidi-s  sur  les  sei»  halogtees 
reult^miaiit  k'  hutup  c^lt'iiipnt.  p  4146 — 441.  —  l'cjrusBon: 
Sur  l'iii.ti'iii  il'.'sinlcctjKiU'  rt  untiputndt'  des  ^a]>eurs  de 
l'etber  azoteux.  n.  442—444.  —  l>arboux:  Sur  une  nou- 

iiile  ddlaMM  da  la  aaiiBea  dia  andaa  b.  4M  446.  — 

FraakliB!  Sur  le  ddwIoMeawrt  du  DRMidt  Infliii  (i— x) 
n-x')  (l-x»)  0-»«) ...  |idiß-455.  -  Mercadier: 
Sur  la  radiophonie.  p.  4dO— 4tl.  —  Hurion:  Applicatioo 
des  frant^e«  de  Talbot  k  la  d^temiinativu  des  indu  psi  <lr^ 
rtfraction  des  lianides.  p.  452— 4.')3.  —  Toinniasi:  Sur  Ii' 
dtplacenent  de  la  toude  du  chlorurc  de  MMÜura  par  l'h;- 
diäte  de  enivre.  p.  468—466.  —  Lonffoinine:  Sur  lee 

«loools  de  h  s4rie 
t  isomerea.  p.  4S6 — 4fi6. 
prtMtuits  ile  di'doubleinent  des  ma- 
ti^res  prot#iques.  p.  458  4f;i>.  —  Ktard:  (Sur  nn  hnmologua 
srntbetiiiue  dp  La  |wlletii>rii|p.  p.  4(><)  •  462.  -  üalland; 
Öur  Ulie  rause  d'alti-rati'Ui  üo>  t^ili  y  4(j2—  4fi;4.  — 
Cbntin:  CoiitnhiitMii  al'  '  i,!.  il-  l;i  Ii iil.ituM'  [i  4'.'t  H.5. 

—  Uicliet  et  Moutard-Murtiu:  (JuutrilHiiioD  a  ractioü 
phydologiqiie  de  Torte  et  dee  aela  »■"■^"'»"i' 

—  Coety  et  de  Laeerda:  Sur  la  natura 
dea  l^gions  (»xiduitea  par  le  renin  du  aerpeot  botäropa. 
p.  468  -  470.  -  KOocItel  et  UazaKuaire:  Rapport  du 
eTlindrp-a.xp  et  des  epllules  nprveusp»  |>i'-riptirrii)ues  arec 
les  nriiam-s  des  seiis  cliez  li.-s  iIl^e^ll.■s  ]■.  471  —  473.  — 
Joiiet:  äur  le  bourgeoDuement  du  pvTosoine.  p.  473— 475. 

—  CaraTCB-Cackin:AiMiaaiwiidar™  ' 


oxBie  OB  cnivre.  p.  «» — «oo.  —  IjOI 
dnlenis  de  combastion  de  qoelqtiea  i 
aUflbBa  et  daa  aUäijdes  qui  lenx  sont  isi 
—  Bfenaard:  Sur  le»  produits  ile  dpi 


(Blum)  daa>  lebaMÜB  iOM-p|i4idaB.  p.dl7(— in.  —  Nr.  Ml 

ruiseux:  Sur  les  olKorrations  de  eODtaCt  fciteg  peadant 
le  irtiswge  de  W'tins  du  h  diVetnbre  1874.  p.  481 — 488.  — 
Herthelot:  Sur  les  deplaiiiint'nlä  rMproques  des  bvdra- 
lidi's.  p  4hH  -4!)4  'ri-.MiiI:  Ci-llulfn  s.pirali'1.:,  Jl  tri  s 
rrande  longuenr.  p.  4U1 — 495.  —  lioully:  Ue  la  pri'spnrp 
dea  ukhiiiea  den»  lee  viandsa  da  porc  dHinpoitatiun  am^ri- 
caine.  p.  496—498.  —  Mttati:  Sur  la  präence  de  l  akcHtt 
daaa  le  aol.  dane  les  eaus,  dai»  ralino^h^re.  p.  499—002. 

—  Tacchini:  Obuervatioos  de*  taehes,  dea  ^ules  et  des 
proluberaiices  sidaires  1880.  p.  5<12  .'>4I4  Trepied; 
ObstTvatiiins  dp  la  lune  faitea  a  Tobsi  rvatdire  d'.M^rr  pen- 
daiii  lex  mms  d'ixtobre,  iWTembre  et  dri  cinlire  l^»*».  p  fjtH 

—  Iii  OliMTvatiuns  des  pheiiomtiics  des.  satclliti-s 
de  Jupiter,  t'aites  k  Pobsorvaloire  d'Alger  peiidani  k-n  inois 
da  aevenbre  H  de  decemfaie  isaa  p.Ga6— 606.—  ficard: 
Sur  l'int^mitioB  alg^brique  d'une  teuatieu  aiialogiquc  k 
r^nation  d'Kiiler  p.  506—609.  —  Seliering:  La  fonnule 
d'iriierpubttiun  de  .M.  Hemite  exprinuie  a^AriqueaieDt. 
p  Tilii  '>i:t  -  liiiUBsinesq:  Sur  UJie  raison  ^exprale, 
priipri-  ;i  Jl|^^illl  r  HinthflKpieinent  reinploi  des  divers  dOvc- 
loppeiiipiiiK  de  tbiu-tiona  arbitnüres  usil^t  en  pbysique  nut- 
tli^-iiiatique.  p.  513—516.  —  Abdank- Abakanuwicz: 
Sur  un  iixegrateur.  p.  616 — 630.  —  Fievez:  Sur  l'Alar- 
giiiaemeiit  döe  nies  «lo  l'bydrog^ne.  p.&21 — 523.  —  Tr^ve: 
Sur  quelques  ph^nomenes  d'optiqne  et  de  vision.  p.  622 

—  523.  —  R  UV  SS  eil  <■(  Va  renne-  Sur  la  sulubililt^  du 
rhlnrure  d'argent  dan.s  l  aride  chlurlijdride  eji  nresencc  de 
IVau,  ou  di->  <hliiniri-ü  im-lalliiiiies  pi'u  sidubles.    p.  524 

.'ij.'!  I. HM L' II i Iii  11  p :  Sur  Ira  rliiilpiir«  dpv:aj!r-es  dang 
la  combustion  de  quelqueH  subaUocoi  de  la  a^e  Kraaaa 
satuida  p.  US— M7.  —  Mnacvlas  «t  MeTer:  sar  la 
tranalbmatioa  de  la  (floeoae  en  dextiina  p.  898— SSL  — 
Plitnpton:  Sur  une  amylamine  oetive.  p.  831 — 688.  — 
Lu  Uel:  äur  le  propvl);lvcül  actif.  p.532— 534.  —  Itollaad: 
Sur  lllivcr  1879-       m  Sahara  et  »ur  le  >  "         '  ' 

pwMA-aac 

vloruwunng  folgLj 


Ueber  die  zaiiliolien  Yemndenrngeu  im 

IhpJlllllJlliiHMIIIIlL 


Ton  Profeaior  Dr.  1.  6i*AMk  in  HaU»,  M.  A.  N. 

1.  WfthrpTid  rli»  Astronomie,  die  Anwendung  der 
Physik  auf  die  Stcrui.iiwult,  aioh  leit  langer  Zeit  des 
wohlverdienten  Rufe  einer  oatrOglieben  Sicherheit  er- 
freut, während  die  UoteranchangeD  der  Physik  auf 
Tielen  Gebieten  eine  quantitatiTe  Oeonnigkeit  erlangt 
haben,  welche  den  aatronomischpn  lieolachtungem  nicht 
nachsteht,  ist  'die  Erkenntnias  der  plqr<i)taliiebsa  £r> 
acheinnngen  nnierea  ErdbaDa  nock  kainaiv^gi  n  afaiaai^ 
befriedigenden  AbsclilnaB  gelangt. 

Sonnen-  und  Hondfinstamim  werden  auf  Jalir* 
liniiderto  Tonraabereebnet;  die  trMala  Vng»  mA  dar 
Witterung  dea  nüchaten  Tages  kann  man  noch  nicht 
aüt  Sicherheit  beantworten.  Elektrometer  und  Gal- 
TanooMter  zeigen  nna  die  kletnsten  Sfmren  von  EMc- 
fricifilt,  die  feinsten  Stn'imumjpn  derHdVwn.  üeber 
den  Ursprung  der  Gewitter  Termag  man  noch  keine 
haltbare  Hypotbeee  vonulegen.  Unsere  Spectroskope 
seigen  uns  mit  Sicherheit  bekanntf  Kleuunte  iu  den 
fernsten  Nebelflenken.  Doch  fehlt  uns  noch  «ine  ge- 
Eridlnmc  ftr  die  Uaae  Farbe  dea  ] 


Digitizcü  by  Google 


112 


Phydlc  dar  Erda  «iMliBelM  Fortoehritto  fanteht  hat 

und  weitere  Foit-^clirittf  in  AiHsirht  stehen,  so  lämsi 
•ich  doch  Tonmaaehen,  das*  diese  WiHcoachaft  niemala 
abw  «Inahita  nehariiait  in  dar  Wala*  dar  Aatronamia 

iTrcii'ln'ii  wird.  Di<'fifi  Betiaiiptuiip  (jrüii'lt''  f<ii.li  ;uif 
die  folgende  Betrachtvuig.  Die  meirten  meteorologiaclieD 
Vorgtnf«  Idüigm  gMehaaltiif  tob  «inar  IWb«  vtn 

l'rsaolif-ii  »Vi,  wplrlip  ^ir!i  1:^1  ;^.  ii-i.;t:fT  liffinllu-'-cii.  In 
der  That:  Luitdruck,  Luittemporatur,  Uicbtung  und 
Sttfln  dea  Windaa,  VaiaatgehiH  dar  Lall,  LnAalak- 
trietttt  sind  Rämmtlich  mit  Z<>it  und  Ort  vcr&nderlicho 
OrflaiCM.  welche  von  oinjindeT  abhSngen.  Sie  lind 
liwilitlhih  BcknaU  wiiidarliah  ud,  iMilgadana  in 
mKtlereD  Breitpn,  i^t  Jci  im  dirwr  Grösivn  ihrem  Ein- 
flaaa  nach  ao  vorhurrschcaci,  duBB  die  übrigen  nur  als 
nabedenteDda  SUrnngctn  dagegen  zurOcktret'-u. 

Nur  auf  einem  Gebiete  kann  »ich  die  Erdphysik 
unbedenklich  der  AstronoRiie  gleichstellen :  in  der  Er- 
keDotniu  der  erdmagnetiscbvu  Eracheinnugcn. 

Hier  haben  wir  aber  auch  eise  Uraoche,  oino 
Kraft,  welche  alle  übrigen  an  IntewitSt  erheblich  aber- 
trifft, welche  dieselbe  RoUe  ajnelt,  wie  die  Anziehung 
der  8oon«  b«i  der  Bawagong  dar  Phnaten.  Diaa  iat 
dia  nagBctbdw  WfrkaBg  dar  Erda  aalbat.  Dadnrdi 
iat  es  möglieh  ganrorden,  Beobachtungnnethoden  fUr 
das  ErdaagaetinH»  ia  Anwendnag  sn  briogeo,  «akhe 
aatroomniaeben  MaaanagaB  an  Oananighnt  nicht  nadv- 
■tdiaD.  Zwar  «ind  auch  die  enlnrnp^m-tiKrhrn  Erschci- 
miflgaB  keineairaga  anverAnderlich«  Doch  erlangt  di« 
aina  Klaaaa  diaaar  Varfladanragaa  arat  nach  Iftogarai 
Zattabaahnitti'ti  >'ii]<'u  tnirklichin  Wirlli,  I)ir  andere 
Klaaaa  beateht  swar  in  kUneren  AenderuugeD.  Die 
Uraaahe  dicaar  Aandarmgan  «bar  iat  atota  aabr  ItMa 
im  Vergleich  zu  der  geiiammtcu  in!if;;ni'ti«chaB  Erd- 
kiaft.  Daher  iat  aa  mäglich,  diese  VoräodawgaB, 
anaatat  imaaaiwl  an  varMgan  md  Düna  Oeaetao  ftat- 

zufitvUc-n.  Eine  kufsa  OarataDlUIg  der  auf  dipscm 
Gebiete  gewonnenen  Baanltata  iat  der  Zweck  dieser* 
Arfaait. 

Beror  wir  hic!Tauf  ndudP  eingehen,  scheint  es 
aotbwendig,  di^euigeu  GfBaaen,  welche  uns  ein  vuU- 
atlinUgaa  BiM  dar  magnatiaohen  Erdkraft  liefern,  m 
ohnraktfiisiren  und  bPBondem  dan  Betrag  dorsclbon 
für  verschiedene  Orte  der  ErdoherflAche  anzugehen. 
Diaae  Aufgabe  glanbte  der  Verfasser  nicht  unzwcck- 
mttasig  dorcb  Wiedergabe  dea  historischen  Entwicke- 
Inngagangaa  uaaerar  Kanutnisa  tob  Erdmagnatiannu 
an  I0aan.>) 


>)  IMa  folgenden  historischeu  Angaben  aind  naiaiena 
antnoHunen  aus:  A.t.  Bnnboldt,  Kontoa,  IV,  ^48— — 
anch  PoggendetC  Oaackmia  dar  Phiiik.  Li^palg 


S«  IMa  arrta  Kanntmaa  abiar  ardhnagnalnBbaD 

Richikraft  Itabeu  die  Chinesen  gehabt.  SelM»  all 
Jahrtauaend  vor  dem  Beginn  unaerer  Zaitradumng 
beuulaleB  dlaatlban  die  eeoataata  lUditnng  aioar  6ai 
dri  hharfn  Mi\^'netnadel  so  ihr.'r  Orirntirung  auf  ihNB 
Uetsen  in  den  yaiaun  Steppen  Oataaiena.  Erat  ml 
apMar  wmrda  dIa  Ifagnatnadal  von  den  CRriaaaeB  ab 
ConipaKR  auf  <li-r  Sfc  iKMiiit^t.  Hiinhircli  ka;n  tlios 
Instrument  sur  Kenntnisa  der  Völker  Weatasieoa,  bo- 
aandan  dar  Anbar.  Znr  Zalt  dar  Krananllg«  fing  dar 
Gebrauch  des  Compasi<es  an  sich  nach  Europa  zu  ver- 
breiten. Bei  der  grossen  Wichtigkeit  desselbeu  für 
dia  Saaactdflabrt  kannte  aa  afobt  Milan,  daaa  mhi 
nurl:  iitul  nach  die  Richtung  der  frei  Ix-wcpUcban 
Magnetnadel  immer  genauer  beobachtete,  und  fand 
man  dabei,  daaa  dia  Nordqpiitae  der  Magnctnadfll  in 
den  nllehsten  Jahrhunderten  nach  den  KreozzQgen  im 
mittleren  Europa  von  der  wahren  Nordrichtung  nach 
Osten  abwich.  Drr  Winkel  der  Magnetjiadel  nttdan 
astronomiachcn  Meridian  —  dia  Dadination  —  wnr 
nicht  genau  derselbe  för  verschiedene  Beobachtnngsorte. 

Einen  grosRen  Aufschwung  erbialten  die  magne- 
tischen  Beobachtungen  durch  dia  ooeanbehen  Ent- 
dfldnmfaB  daa  Ith  nnd  16<  Jahrirnndarta.  babaaondara 
beobaebtete  Chr.  Cohinibna  anf  acnier  ersten  Eait- 
daelrangandaei  nie  er  inHnar  witar  aadi  Westen  iaa 
Atlantiaehen  Oman  Tordrang,  eine  ateUga  Ahrmhaaa 
der  östlichen  Dccliiiation.  bis  er  endlich  einen  Ort 
erreiohte,  wo  die  Magnetnadel  genau  nach  Norden 
aaigte.  Sa  er  Aeibniieiiaa  auf  aebwn  aj^tareB  Reiaaa 
wieJerffinJ,  so  nahm  er  au,  dnss  eine  magnetiüchu 
Nulllinie  den  AHantiscben  Ocean  von  Norden  nacb 
8ttdan  darehaehfieida  tmd  brachte  dieaelbe  in  Ver- 
bindung  mit  der  veriuderttn  l!i  Hcliaffi  tihf it  dis-  Mutrcs 
und  dea  Klima«  in  den  ^etlichen  und  westUchen  Tbeileo 
dea  Attantiaeban  Oeeana.  Diaae  nwgaeliaGiie  Nnilibda 
erhielt  bald  eine  hohe,  politiKcho  Bedeutung.  Durch 
Bulle  vom  4.  Mai  1493  machte  l'apst  Alexander  Vi. 
diaaa  linia  mr  DanaiwUondinie  der  Kronen  FMngnl 
«lül  SpnriVn.  Hierdurch  crhicltun  ilic  magnetischen 
Be.yijachtungen  eine  erhöhte  Wichtigkeit.  „So  ward", 
sagt  Uumboldt  ■),  „ehiDecret  pApstUebanDebgranOw« 
ohne  o«  beKwcckt  tu  haben,  wohlthstig  und  fnltr-  reich 
itlr  die  Erweitening  der  astrouomischeu  Nautik  uu<l  lUr 
die  Vervollkommnung  der  magnetiacben  laatmmente". 

Fflr  die  wisaeniichaftliche  ErkenntaJaa  dea  Erd- 
magnetismus geaobah  der  nSchste  grosae  Fortaebritt 
im  Jahre  1576,  m  welchem  der  Engländer  Robert 
Normann  dia  wagnattaghe  Inebnation  entdeckte.  Wird 
eine  Magnatnadel  ao  beftatigt,  daaa  aia  stalt  nn  aiM 


1  KeanHH  IV,  p.  M. 


Digitizoü  by  Ljo^.i^ii. 


118 


I  An,  vdehe  dnrdi  ibnii  Bebwarponkt  gabt, 
■r  Wrtiwlen  Ebene  frei  drehen  kum,  l&nt  mau 
Sitm  EbttM  mit  der  Bichtui^  der  DediBatima» 
MHOMofUleii,  ao  naigt  aieli       Fadd  ntt 

ihrem  Nordpol  nach  unten.  Den  Winkel  tier  Kadel- 
ricbtang  mit  der  Uoriiootalen  nennt  man  die  Ineli- 
Mttm.  Dia  Kiafatuc  dar  Mkial  glabt  (faidoaitig 
die  Rirbtang  der  nafMÜiaiMa  Btdknft  flir  im 
Beobachtnngsort. 

EfaM  wOatladiga  KaurtaiaB  daa  BrdnagMiliawn 
erUnpt  man  ah<>r  rrst.  wenn  man  «nmier  der  wahren 
Richtaug  dur  Enlkrall  die  Stirke  derselben  gemesucn 
iaL  Gamauere  Beobaditiugiii  doMlbco  aiiid  «nt  in 
der  iwcitcn  Hftlfie  dea  Torigen  Jahrbnodarta  aogeatellt 
worden.  Dafür  Imt  Ganea  (1833)  gelehrt,  darah 
Beobachtung  dur  Schwingungsdauer  eines  Magnotatabes 
die  IntoiiitU  der  Erdkraft  mit  deraeiben  Geoaaigluit 
und  nach  demielben  Maais  an  beatimmen,  wia  dia 
Scbwerkruft  gcmcason  wird. 

3.  Declioation,  lucliiiatidii  and  Intenaitit  vatw 
ludani  aiak,  vnui  am  dao  Beebaebtangaort  anf  dar 
Srdobarfliolia  «aobaalt.  Bevor  wir  una  sm  di-n  zeit- 
lidNB  TartsdannifaB  der  drei  ardmagnatiadMii  £1^ 
naota  vaideD,  irnd  ea  daher  noUnrendig  aein,  eiaa 
fTaharaieht  der  Worths  dcr^clhf  n  für  einen  beistimmten 
Zaitpmkt  sn  geben.  Als  «deben  habe  ich  bei  den 
fidgeoden  Angabea  daa  Jahr  18S9  anganommen.  Daa- 


etlbe  Uc'r^  dl  r  ,1t  fztzeit,  noch  so  iialip,  dnss  die  Werthe 
von  damals  auch  noch  einigermaaasen  ein  Bild  des 
baotigai  Znatandsa  gvwihren.  Anaaerdan  bedeben 
sich  die  genauoüten  Zahlenwirthe  und  die  besten 
Ueberaichtskarten  Ober  die  tiesammtbeit  der  erd- 
mgDaUaeliaa  ElaaMota  gerad«  auf  daa  Jahr  Ut9. 

Der  Nafor  der  Sache  nach  ^itid  ppnnuerp  magne- 
tische BeobacbtoDgen  nur  ao  verbjUtnisHmüaaig  wenig 
Oriaa  dar  Erdoharfldia  angaateUt  wwdan.   Bi  iat 

da«  nnverfräugliehe  VerdieBst  de»  grossen  Mathema- 
tikers F.  Gauss,  eine  Methode  angegclten  zu  haben, 
nach  wclclwr  aus  allen  Torbandenen  erdmagnetiachen 
Be<jbac)itnngcu  Formeln  sieb  borochnen  lasw-'n,  wcloh« 
unf«  die  erdniagnetischen  Elemente  für  jeJen  Punkt 
der  Erdoberfläche  geben.  Bereoboata  od  viildiah 
faaobaohtete  Wertbe  werden  natSrBoh  am  ao  genanar 
nbareiiMtimmen,  je  grosser  das  Baofaaehtangamaterial 
iat,  wakhea  den  Formeln  m  Grund«  liegt.  Nadideai 
Qanaa  seihet  eine  Bolche  im  KinaaliWMi  aahr  m&hsame 
Baebnong  durchgefblirt  hatte,  ist  dieselbe  tor  wenigen 
Jahren  von  A.  Krroan  und  11.  Petersen  wieder- 
kolt  worden,  wobei  Latatare  das  JBaobaohtttogsmaterial 


')  Die  GriiiiJlagan 
ErschclDuiiKCu  dea  "*  * 
D.  Banar,  1874. 


dar  klitm  40  Jahra  nüt  Tarwariban  fconntaB.  Aoeh 

diese  Berechnungen  beziehen  sirh  auf  das  .lahr  1829. 
Dan  folgenden  Angaben  liegen  daher  die  der  letat- 
gaonnntan  Ahhandhuy  antnonmanan  Wcutho  mOnnida. 

Am  leicht<?sten  gavimt  m»n  eins  ITpher^irht  der 
erdmagnetischen  EwdtainHng  durch  Darstellung  der> 
adhan  anf  Kartan  dar  ErdobariCaha.  TerMndal  man 

alle  Orte  auf  derselben,  welrhe  pli^irhe  Deolination, 
Indination  oder  Geaammtintensität  haben,  so  erhält 


klinen,  Isodynamen  nennt. 

a)  In  Ueutscbland  betrug  die  De^nation  im 
Jahre  1829  170  bis  18«  nach  Wösten.  Dia  laogonen 
liefen  hier  annähernd  in  der  Richtung  der  astrono- 
miw:hen  Meridiane,  in  der  Weise,  das»  man  nach 
Osten  reisend  sn  kleineren,  nach  \\'eHten  zu  gr'isseren 
Declinatiooen  gelaugte.  Schon  in  Ruailand  gdaagta 
man  zu  Gegenden,  wo  die  Magnetnadel  genan  naeh 
Norden  zeigte.  Man  überschritt  daher  dort  die  be- 
markanawortfaa  Nnlliaogane,  weloba  Orte  mit  weatlicliar 
Dedination  yoa  Orten  mit  Mlidier  Dedümition  adiaidat. 
Diese  Linie  tbeilt  die  ganze  Erdoberfläche  in  zwei 
Xbeila  mit  aatgagangeaetatau  Dedinationen.  Ohne  auf 
ihren  Tarlanf  im  Efanaloen  *eä»ngeben,  mag  bemerkt 
werden,  dasa  in  ganz  Europa,  im  Atlantischen  Ocean, 
in  Afrika,  im  Indiachen  Occan  die  Declination  eine 
weatMeha  iat    Anf  den  übrigen  Thailen  iat  diaadba 

östüeli  i!-,t  .\iiisi.rilinie  ih  n  ■■-tlirhi  n  Chinas  und  Japailai 

WO  gewisscrmaaasen  eiius  iuael  westlicher  DadiaatSoB 
imalttan  tob  Gegenden  Cstlieber  Deeltnatn»  Uegt.  Dar 

Virlauf  der  Isopone  im  AHpniirir.en  ist  ein  ziemlich 
complicirter  und  ist  es  schwer,  dieselben  ohne  Karte 
nflhar  sn  ahavalrtaridntt. 


1>)    T.eiehter  ist    es,  eine  Ansch.T-iunp 


den 


im  Jakre  16B9.  Berlin, 


Loop.  xvn. 


Yeründerungen  der  indination  zu  gewinnen.  An  zwei 
Pnnktan  dar  Brdobarflieha  batarigt  dlaaalba  90«,  d.  h. 

die  Im  !iii/i1iun«nodel  steht  sfiikrerht.  Dic^  «iii  l  die 
beiden  luagnetischen  Pole  der  Erde.  l>ie  l^go  dcr- 
selbeo  ist  nach  dar  oben  angaftthrtea  Abhandhmg 
wia  iblgt: 

„    ,    ,  /  73»  21'  nördL  Br. 

^'"•Vl  [  «rtL  Linga 

im  nfirdlichcn  Nordamerika, 

72«  40*  aödl.  Br. 
Ll68*  24'  «alL  Lii«a 

im  lüdlicbaa  Eismeer. 

Die  IiokUnen  umgeben  beida  Pda  aanfibemd  arla 
die  geographischen  Parallelkreise  die  wirldicben  Pole. 
Die  IncUnatiaii  vird  um  so  kleinar,  je  weiter  man 
ibäk  von  den  PolaB  entfernt.  Ea  giebt  daher  eine 
Linie,  welche  der  magnetiBche  Aeijuator  heiHst,  auf 
weklmr  die  Indiimtkm  Null  ist.    Diesdbe  sohneidet, 

14 


Südpol  |j 


Digitized  by  Gopgle 


lU 


mm  vir  «nf  ihr  von  OatMi  nadi  WaaUn  i 

geograjihiaclien  Apijiiatnr  h::  Aflantischen  OceaD,  in 
der  Nähe  der  afrikanischen  iwüste,  indem  ne  von  der 
■MtEAen  mat  die  rtdUalw  BdUmgd  thttM»,  wd 
im  Groüsi'n  Orean,  «o  lia  Mf  die  üfirdUohe  Halb- 
kugel zurückkehrt. 

e)  Die  Stirke  oder  GeeemntiiiUaaittt  dar  ced- 
roftgnctischcn  Kraft  hat  zwei  Maximn,  in  dor  Nähe 
der  beiden  Magnetpole,  doch  mit  dienen  keineswegs 

nnpriVinn  drr  Krnf>  nind  nuf  dlB  ebeolotet  TOI  GkVaa 

etogolührtL'  Manmi  bcruchnt;!. 


Ndidl. 


8Bdl. 


57*  14'  aOrdL  Br. 


7,3 


f  70»  27'6  afldl.  Br. 
Il48«  16'  «atl.  L. 


Minimum  im  Atl.  Ooean  3»86 


f  16*4»' 

l   6»  17' 


lOnimni  ha  Qr.  Ooeea  tfi* 


ML  Br. 

östl.  L. 

f  ß«  57'  nörd).  Br. 
ll54<>S3'  weetl.  L. 


IMeTacIlMihmgr  dar  0««iiiimtalii1n  ttbar  dieOber- 

ttiiche  ist  wiederum  ohne  BeihOlfc  von  Karten  der 
hodynamen  aebwer  la  ebenkteriaires.  Anaierdcai 
geben  die  angefflibteD  Slbleii  kafii  aehr  ameSisnlieliea 
Bild  von  der  Stärke  der  mugnetischeu  Erdkraft.  Wir 
wollen  daher  noch  in  etwas  anderer  Weise  fersBohea, 
eine  Vontellnog  tob  der  Ortase  daradban  m  geben. 

Wenn  man  nbor  die  Wirkung  uincs  Stahltnagnets 
eine  genauer«  Angabe  machen  will,  so  denkt  man  sich 
danadbaB  in  die  NIhe  einar  dtehbuen  Ibgnetnidal 
gfihracht  und  bcobschtut  dtn  Winkel,  um  welchen 
dieselbe  abgelenkt  wird.  Doch  darf  dabei  die  An- 
nthamng  niebt  n  groaa  aiia;  Jedenfidh  mae  die 
Entfernung  erheblich  kleiner  Weihen,  als  die  Länge 
des  Magnetstabee.  Es  ergiebt  sich  nun  aus  den  Kech- 
anaean  toi  A.  Erman  oad  Peier8«B>),  daet  die 

Erde,  alsi  groeaar  MajTiiet  angesehen,  fliepellie  Wirkung 
auf  eine  Magnetaadel  in  einer  Entfernung  von  2700 
Meilen  (gkieh  dem  balbeB  Aequatonudbug)  toi  Üvem 
Mittelpunkt  ausüben  wflrde,  wie  ein  ^at  magnetisirter 
Stahlstab  von  500  g  Gewicht  auf  dieselbe  Magnetnadel 
in  der  EntCaniailg  TOI  1  ni  von  seinem  Mittelpunkt. 

Etwaa  eomeler  würde  die  folgende  Darstellung 
aain.  IViid  vaieliea  Eiaen  durch  parallele,  gleiche  und 
edir  gmaae  aagnetiairende  Kr&fte  bis  zur  Sättigung 
«aglietiilli,  80  nkbart  aieh  daa  nwgnatiaebe  Moment 
der  Elaanmem  einen  Oranawertb,  welcher  fttr  jede« 
Cubikmillimetar  Baab  OMMriaeban  EinheitaiD  14000 
betri^it. 


die  Adldw  la«B:  »Weichs* 

ist  der  Radius  einer  Eag<-1  vi.m  weichem,  hm  zur 
SMtigBiig  magaetieirtem  lusen,  wenn  diaeelbe,  mit 
dar  VriBeogA  onnoeutriseb,  diasdbe  MgnetiaelM  Vii^ 


wie  die  Erdi  ?" 
Bei  DurahfUinixig  der  Rechnung  ergiebt  sich  tax 
den  Bedina  der  Etaalcagel:  MS,S  Inn  oder  83,4* 

geogniphiwhc  Meilen;   also  etwa  '/»ii  d^s  Erdradius. 

4.  Nach  dieser  Ucbenicht  Uber  den  Zustand  des 
Erdroagnetimu  in  Jalire  1829,  ktanea  wir  ona  aa 
den  Veränderungen  wenden,  welche  die  erdmasnetigchen 
Elemente  im  Luufo  der  Zeit  erfahren.  DieM!l>en  sind 
aasserordantlieb  vereohiedenartig  und  deuten  auf  eine 
Reihe  verschiedener  Ursachen  hin,  welolie  den  Erd- 
magnetismus beeinflussen.  Jedoch  kommt  dt-nselljen 
eine  gemeiusume  Eigenschaft  zu :  die  Periodicitttt,  d.  h. 
Bach  Verlauf  einer  gewissen  Zeit  erlangen  die  erd- 
magnetischen  Elemente  stets  die  Wertbe  wieder,  welehe 
sie  früher  gehabt  haben.  So  weit  unsere  BeobachtungeB 
auf  diseem  Gebiete  raioiieo,  atceban  die  VeriadenugaB 
dee 

aiad  swiacbaa ' 


Je  naeh  der  Baoer  dar  VerlBdamngaaait  antaiw 

aebeidet  man: 

I.  Sicalara  Vertadenwgen.    Dieselben  werden 
erst  nach  Veriaof  afnae  Uagerao  Zettabeebnitt» 

mi  rkliih, 
U.  TttgUcbe  Yertoderongen. 
III.  ParagelmadgaTertedeHuigai»  oder8t«raagaia 

von  knrzi.T  Z.  itiliiucT . 
Wir  werden  dieselben  in  dieser  Reihenfolge  fa«- 
apnolMB  und  einadn  bei  dar  BetAaatiaB,  der  bali- 
nation  und  der  Intensit.<it  verfolgen.  Roch  wird  dia 
Declination,  bei  welcher  all«  Veränderungen  die  var» 
htttaiaamlsaig  grSastea  Wertbe  beben  and  «aldw 
ausserdem  genauer  und  vor  .Mlem  früh7eitiger  beob- 
achtet worden  sind,  unser  Hauptinteresse  in  Anspruch 


t)  Di«  Gmadlagaa  der  Gi 


Tbeerie  ale.  p.  90. 


5.  E»  ist  .flchoii  früher  erwiihnt  wonlen,  dags  xu 
den  Zeiten  dei  Culiimbu»  dio  Uocliuation  eine  östlich« 
war  und  emt  ir.i  Arlantischen  Ooean  in  eine  weatlielM 
Überging.  In  der  That  reichen  unsere  Beobachtun|faD 
schon  «o  weit  mr&ek,  dass  wir  den  Uebergang  aoa 
der  ij.it  liehen  Declination  in  die  westUche  zeitlich  ver- 
iblgen  können.  Diee  kann  geschehen,  tbeils  auf  Grund 
ttweter  BeobaehfaiiigeB,  welche  schon  damals  angestellt 
worden  sind,  tbaÜa  dnrch  einfache  ReebBoagiD,  denen 
Itagere  Baibaa  ipMarer  fieobaehtaagaB  M  Oraade 
liegen.  Xfn  loaldist  eiaen  üeberbHek  der  fWigBehaB 
Erscheinung  zu  geben,  sind  in  der  folgenden  Tabelle 
einige  DecUnatkioen  fOr  Paria,  Berlin  oad  Feterabnrg 


Digitized  by  Google 


]  ir> 


zuMraiaeiigcateUt.  Die 

WMtUflMi  dSS  MgkttVMI 


Toneicbea  bedeateo 


Jahr. 

Berlin. 

St.  fMen- 
bncg. 

1580 

-11««0 

1618 

—  8« 

1663 

0« 

1780 

+12»  12' 

-f  3»  30' 

1780 

+1«.»«  56' 

-f-17«  4.V 

4-6»  7' 

1800 

-i-ai"  10' 

-f-18»  8' 

-f9» 

1820 

4-22''  26' 

-f  17"  84' 

4-7»  6' 

1840 

4-21"  33' 

-fia"»  5' 

-f  6»  21' 

1860 

4-13»  4;t' 

3"  3'»' 

1870 

+17«  10' 

+12»  12' 

+2»  16' 

Die  Declinationen  für  Tfc-rlin  und  St,  Pptfrsburg 
sind  au  Fonneln  berechnet,  welcbe  mit  iknatxung 
im  Umiiiiiitnn  BeolMchiangnuAteriBl«  too  A.Erin>ii*) 
und  MIclberg'i  nufgpRtfltt  woi^dm  »if.il,  Snlche 
Ponndn  Imms  mcb  etet«  auf  die  Form  bringen: 

d  SS  a  -I-  bt  +  et*, 
wo  d  die  Üwlinatiou  hpdevit.  t ,  1  ilj.-  Arix.uli!  f]f  r  .T:ihri', 
welcbe  von  einem  beatimmtea  Anfangspunkt«  an  ge- 
nduNt  ibid. 

Die  Foniiel  Iftutct  z.  B,  fUr  Berlin: 
d  =  18«  7'3  —  0'.268  t  —  fffil  i*. 
Die  Ansahl  t  der  Jahre  ist  vm  1800  an  gmütlt, 

Irh  füßf  nr>ch  fino  ihnliclic  Formel  für  G{tttingeil 
hinzu,  «relclie  von  F.  Koh Iraunch herrtthrt: 

i  aa  14*  99'4  —  flGB  t  —  0<OOI4»  t> 
Db  AmU  t  der  .Tahrn  ist  von  1870  an  gez&hlt. 

Wann  dieae  Fonneln  auch  nur  iUr  die  Zeiten 
fMM  lichtl^  riiid,  ftr  wfalw  iia  nmitUlliaF  binduMt 

•wurden,  sn  kann  tiian  dncli  mit  piiiif,'i-r  Wnlirr^!  ln-in- 


Mit  Rücksicht  auf  diu  oben  gemachten  Bemer- 
longen  kfinaea  wir  hienun  achlieesen: 

1)  In  der  Mitte  de«  17.  Jahrhunderts  zeigte  in 
Hittok'uropa  die  Magnetnadel  genau  nach  Korden. 
Die*  stimmt  auch  ttberein  mit  dar  Toriiandfliin.  irilk- 
Uehao  Beobaehtong  für  Paria. 

2)  Tan  da  ab  nahm  die  Abwdelinng  der  Magnet- 
nadel nach  WaitflB  zu,  Ul.'<  m<  gtfan  Bnda  daa  18. 
Jahrimadacta  «in  «aatliebea  Manonm  amialita^ 

8)  In  dar  anlaii  Httfta  daa  90.  JaMandarta 
wird  in  Mittelenropa  wi'-dor  die  Magnetnadel  genau 
naeb  Moirdni  aaigeni  nnd  wird  von  da  ab  die  DecU- 
natien  wieder  efae  fl^Hcihe  werden. 

Tm  i'iir<j]iiiis()irn  KusHluihl  liiidct  diesar  Uabv- 
gang  schon  in  diesem  Jahrhundert  statt. 

Dia  Aandaimigeii  dar  DaeBnatioo  ia  Eoropa  aiad 

hierdurch  geufi^jond  clmnikti'ii.'-Trt.  Ks  fra^t  fich  noch, 
welchen  Verlauf  dieselben  an  anderen  Tonkteu  dar 
ErdabarBletie  babca.  Ana  cinar  Ahwbohen  F^mit 
wie  dif  eWn  betrachteten,  welche  A.  Ermrin'i  für 
die  Capstadt  giebt,  liest  sieb  ersehen,  dass  dort  ebcn- 
lUla  ein  Waohad  daa  Toneidwna  stattgeAnden  hat 

nnd  auch  im  niii  listen  .lahrhuiidcrt  wieder  stattfinden 
wird.  Man  konnte  dodurcli  verleitet  werden,  zu 
^aaban,  daaa  diaaaa  Tariialten  der  DeoUnation  aof  dar 
ganzen  Krdoberflftche  stattfindet :  d.  h.  das»  überall  in 
Perioden  von  zwei  bis  drei  dalirhuudcrten  ein  L'ebcr» 
gang  von  westlicher  Deeliuation  in  üstllrhe  und  um- 
gekehrt stattgefunden  hat  und  ntattfinden  Mird.  Diea 
ist  aber  nicht  allgemein  nchtig.  Es  giebt  auch  Oe* 
gnnden,  in  denen  dieser  Wechsel  nicht  stattfindet. 

Vor  Knraen  (1876)  iat  eine  Ueiieraicht '}  dar 
Yerbideningen  der  Dedtnationea  in  Nordamerilca 
öffentlicht  worden.    In  der  folgenden 
einige  Warthe  flkr  bekanntere  Stidte  i 


lichkeit  KückscliiuF.s«^  auf  die  Vcrgangonlieit  und  Vor- 
analMtadimngcn  fflr  die  Zukunft  daraus  entnebmen. 
Batat  ntan  d  =  o,  lo  erhiU  man  quadratische 

Jahr. 

BoetoD. 

New- 

Vork. 

New- 
Orleaoa. 

Fnmcinou 

Gleich ungen  für  t.    Ans  d<>n.<ie!ben  ergiebt  eich: 

1P.80 

-f8»8 

Dia  Declination  w^r  Null: 

1700 

4-10'»,7 

4-8*5 

in  Güttingen  im  Jahre  1632, 

1720 

+  8«,7 

1-7«« 

— 8*,4 

m  Bertin  im  Jahre  1673. 

1740 

-i-  7 »6 

4-6«  6 

— 4»1 

Dia  DeeUnation  wird  wieder  Null  wenkn: 

1760 

-J-  6»8 

-i-5<',2 

—5  0.3 

in  Gittiqgan  im  Jahre  1988. 

1780 

+  6«,6 

-f4'',4 

— 6»5 

ia  Berlia  im  Jahre  1928. 

1800 

4-  7«0 

-i-4«,28 

— 7«,5 

— 13»4 

Ferner  findet  man  ans  d<ms(dl>en  Famaln: 

1820 

4-  7*,9 

4-4«47 

— 8»  l 

— 14»42 

Dia  Daelioatkn  hatte  ein  weatliehea  Maximian  amiehti 

1840 

-I-  9  ",05 

4-.'i'>,59 

— 8»,14 

— 15»,38 

in  Gflttingm  !»•  88'  im  JUira  1786, 

1860 

-j-10«,32 

-|-6»96 

— 7«61 

— 16»11 

in  Berlhi  18*  9"  im  Jahre  1T98. 

1680 

4-ll»41 

+T*r8* 

— 6»6a 

— 16«82 

t'ober  eir.i?t' iiia^netiiiehe  Uestimmunftea.  BefÜnlSSBl 
»)  Wild  Kepert.  f.  .Meleoroiocic  IV,  n.  1. 
•)  Pogg.  A  nn.  CXXXIII,  p.  in. 


■)  Die  tinuHÜageo  der  Uanssiscben  Theorie  etc.  p.  9 
    ^  p.5B{-M. 


n  a  SrboK.  8aiinaa  Jcwaal  (8)  IX,  Nr. 


14» 


116 


Aus  dem  Gange  der  beiden  ersten  Zahlenreiben 
Itat  noh  Dbertehen,  da«s  ein  Wechsel  dvs  Vorzeichens 
«•te  itlittgvfiimdcii  bat,  moeb  ttattfindeo  wird.  Die 
«MÜldie  DteHmtioB  lutl*  «in  Miaimiuii  an  fawden 
Orten  gegen  Ende  des  16.  Jahrfamdarta,  morkwflrdigar 
Waiaa  sa  dmtmSbta  Zeit,  wo  in  Ennp«  am  «MÜiAai 
Maziiiiniii  atetl&na.  INalMideB  latatan  Baibm  aiililiaaaBn 
iwmr  dia  MAgBehkeit  einus  Zviclicnwechsala  nicht  aua; 
doeh  iat  danalba  innerhalb  der  bk  jatit  viirli^gandin 
BaobaditongaBait  jadenfidla  nidbt  bowicaao. 

Wir  küiiiuii  iliilur  den  HchluRs  zicben:  Ks  giebt 
Theile  der  Erdoberflacho,  in  welchen  ein  Zeichen- 
wechael  der  Declinatäge  niobt  itattfiodet 

6  ^V.  Uli  nun  anah  mn^-ro  KcmitniH-i  von  du 
tAcalareu  Aeoderungen  dar  Deciination  nur  auf  vradiga 
Pnakle  der  ErdoberlildM  btaehitakt  iit,  ««db  aadi 

ilor*.  unsiTf  Bpribarlitnnt'i  n  nm  li  n'.i  lit  «  itmirt!  von 
einem  Mullpunkt  bis  zum  uäcbaten  oder  von  einem 
Huinma  nap.  Wmmnn  Ua  ma  Blebatan  rdehaa, 
80  pfnügin  nie  (hich,  um  cirip  Frage  zu  beantworten, 
welche  für  das  Ycrstaodniss  dieser  Vorgänge  von 
liacfUMnganto  Badantuaf  iaI. 

T>ie  ]i>  i  Ii"  Ii  Vi  rSiiiK'ningcii,  welche  uns  auf 
den  versckii. dunsten  Gfbiettu  der  Fbyaik  entgegen- 
treten, kann  man  in  swai  dwnikteriatiadi  TiraaUedano 
Gruppen  tbeileti :  in  forfscbrc-itenJe  Schwingunjjcn  und 
in  »lebende  Schwtngutigcii.  Die  Waat^erwellen,  diu  sich 
mabreitenden  äcballwellen  und  liichtweüan  gaiiAran 
nr  eratou  Klaaso,  die  PendelacbwinguDgeD ,  die 
8«diwingungen  einer  Seit«  oder  einer  Platte  sind  Bei- 
spiele tür  stehende  Scliwingutigeu. 

Man  kam  die  Frag»  atellen:  Sind  die  periodi- 
«eben  YerindemDgen  dar  Deciination  zu  vergleichen 
mit  furtccbreiteuden  oder  mit  Btehenüen  Schwingungen? 

lob  will  laent  Temaban,  dannataUan,  wi»  die 
nagnetiseheD  VeitadaiuigeB  aioh  fiaUlfean  nAtatan, 
wenn  wir  die  Frage  in  dam  ainan  und  ia  dam  tndann 
Sinne  lieaniwoitan. 

In  dam  enten  Falle  mttaaten  die  NoIHaofonau 
i  re»p.  die  beiden  Theile  der  einen  Nullisogouej  langssm 
fortachreiten,  elwn  von  Oatcn  nach  Weaten.  Zwiachen 
daaeelban  bitten  wir  auf  der  «inen  Seite  «eetlkhe, 

«Iii*   ilcT    fiiiil>TiTi    listlii-lii-'   ]>i-c!iilii1iiiii,    iliri-r  Grönso 

luich  wacbaend,  je  mehr  man  sich  den  Uegeuden  nühert, 
vahlie  gUidi  wait  von  den  beiden  Bllften  dar  Noll- 

isogone  entfernt  sind,  liijrt  siml  Muxinia  der  west- 
liehen  resp.  vatlichen  Deciination.  In  dem  Maasae, 
als  die  Nelbaogooen  vorrAckeo,  mflaaten  aoob  dieae 
Mnzima  weiter  wandern.  Nach  Ablauf  afawr  ToU- 
■llndigeu  L'mkreiaung  mant«  jeder  Ort  dar  Brdobar» 
üidM  «tenNadnwettUeheBvndainMliohaalfaiimua 
dar  DaeBMtian  erreieht  haben.  Entacbeiden  wir  vm 


dagegen  für  stehende  Schwingungen,  so  müssen  die 
NuUisogonen  annähernd  ihre  augenblickliche  I.age 
halten.  Aber  auch  diejenigen  Gegenden,  welche  anr 
Zeit  Haxima  der  Deciination  haben,  mOwen  dieaelban 
dauernd  behalten.  Gleichzeitig  nimmt  auf  der  eiatB 
mute  der  Erdkugel,  oder  wanigatana  anf  einem 
gramen  Tbefl  deraelben  die  DeeUnatJon  an  oder  ab. 
Ein  Gleiches  gilt  Ton  der  anderen  Erdliälfle,  wo  die 
DoBÜnatiom  ein  entgagangeaatstaa  Zakban  lut,  Olaicb« 
wit%  wird  ftnier  anf  der  aiaem  Hllfte  die  BeeKnatioa 
Null  werden,  ihr  Zeichen  wechseln  und  witiKr  gl.'ich- 
aeitig  «i  einem  Maximum  aawactiaen,  doch  ao,  data 
die  Wertbe  der  DeeGnntioo  in  jeden  Angenblidt  am  an 

kleiner  .sind,  je  näher  dieselben  d(  ii  Xii'li-yLTonen  liegen. 

Wir  haben  aoelten  die  Cousc<^nenzen  der  einen 
oder  anderen  Anftwanng  mit  tbeoretiiober  EbeeftigkeH 
entwickelt.  K.t  versteht  sich  von  selbst,  dass  wir  bei 
der  complicirten  Natur  und  Ycrtheilung  der  magne- 
tiadian  Brdknft  «edar  in  dem  einen  noeb  ia  dam 
anderen  Falle  Erscheinungen  von  der  beschriebenen 
Einfachheit  erwarten  dürfen.  Mit  Jüerückaiebtigung 
diaaar  Bamaafamg  Imm,  «fo  kh  ffenbai,  die  fiit. 

Scheidung  nielit  )rweifi-I!iiiff  F^ein.  Bei  den  l)i'<  ji-'zt 
k>ekauut«u  Veriinderuugeii  in  Kuropa  und  Nordamerika 
iat  jedanfaBa  die  Analogie  mit  atehenden  Sehwingnagaa 
viel  gröüser.  n!s  mit  furtsebnitandaiL  Ea  qpceeban 
hierfOr  iulgeude  Gründe; 

a}  Der  iiordamerikonische  llioil  der  Nullisogona 
Bcheint  seine  Lage  im  Laufe  der  Zeit  wonig  vertUidert 
zu  haben;  jedenfalls  haben  die  fiatlicben  Theilo  von 
Nordamerika  seit  über  l.'iO  Jahren  westliche  Decii- 
nation, die  aOdweatlielien  öetlialw.  Oiaae  Gegend  wurde 
also  jedenfalls  von  der  Ibrtaehratlaoden  TeribiderungB- 
welle  nicht  oder  nur  sehr  sobwaeb  beeinflu!s>it  werden. 

Der  Theil  der  NolUngeoa,  weteber  durch  Rnaa» 
hnd  geht,  iat  iwnr  niebt  ao  atationir  geblieben.  Naah 
Haniboldt  soll  dieaelbe  1716  durch  Tobolak  gegangen 
aeia.  Jetat  liegt  diaaalba  aolioo  weatlioher  von  Moakau, 
Iat  alao  Ia  ISO  Jahren  nm  etwa  80'  von  Oiten  nadi 

Weaten  VOrgerfickt.    Doch  ist  zu  l)erüeksiebtigen,  dasa 

in  Bnaalaad  aowobl,  ala  in  gana  Asien  aberiianpt  die 
Dedinatian  nur  aehr  Ueina  Warthe  hat,  ao  daaa  klaino 
Aenderungen  der  Knlkraft  schon  bedeutend»  Aflndo» 
rungen  der  Nullisogone  bewirken. 

b)  In  Enrops  fiülen  die  Maxim*  dar  waatlteben 
Deettnation  ia  dieedb»  Zaitepoche,  nad  swnr: 
in  Paria  1014:  22 ^/t*, 
in  Berlia  1798:  18*. 
in  Petersburg  1806:  O'/j». 
Femer  aind  die  Amplituden  der  Veränderung  um 
•0  gfSaiar,  Ja  weiter  die  betvdhaden  Ort»  m  der 
alAatcB  NnlÜNgane  0b  Bnaaland)  •bürgen. 


üiyiLized  by  Google 


117 


E*  ist  mImiib  o1>en  bemerkt  worden,  dam  wir  bei 
jhr  AnfTaMung  der  Hilcolar«n  Teründemng  der  Dccli- 
nation  ala  itefaenda  Schwingung  nicht  eiuu  Regel- 
DäBsigkeit  «rwaiten  dArfen,  wie  wir  sie  h«i  pbysikar 
ÜMben  Experimenten  berBtclkn  ki<nnpn.  So  wird  ba« 
Moden  dia  Oon>aqii«wi  nicht  aatnffen,  dam  giam  m 
gUehar  Zrft  mal  ptmtD  Thälm  dar  Erdoliarfliaba 
die  PrrHwtiiw  K«D  wird  und  ihr  Zeichen  wechiielt. 
Vialmabr  wiaaen  wir,  daaa  WMb  im  17<  Jahr)iund«rt 
dia  Kllllitogone  in  Europa  VOB  Olt  IB  Ort  fortg»» 
achritten  kt.  Wihrend  aber  znr  Zeit  der  grtartaa 
Daclinatfaw  dia  laogooan  «1«  Verbindnqgaliiiica  dar 
Itagnatpola,  aatnmaodMdMO  Pola,  In  welelian 

vi'T  I'unkteri  ilirfi-üifll  »tctg  2iim>iiiiiii-ijI ri'lft'ii  tnün^rn, 

annikhemd  nach  Art  der  Meridiane  verlaofeu,  werdeo 
D  Zetten  dta  Zaiebanwaehaela  in  aehr 


pIMrtan  and  schnell  verStidfrliclun  Krüiiitnutiirin  vcr- 
Itaini.  So  weit  unaere  Nachrichten  dar<lbcr  reichen, 
tot  ha  17.  MflmadeH:  dar  Tarkvf  in  diaaer  Weiaa 

geuci-i  ii      Im  Jahre  Ki'M)  gmB  die   NuliiaOgnBa  TOn 

den  Nordkluteu  von  Südamerika  in  ivOrdltcharBiehttuig 


Küste  hatte  die  CurTe  i  iii<i]  WnidtpunkJ.  Iioi;  wieder 
nach  Süden  um  und  ging  durch  Hui<«laiHl  und  die 
Tttrliei  nach  Afrika,  nnd  mOSA  «her  die  Gapatadt 
nach  dem  Sfldjjol.  West-  nnd  Mittel  -  Kurnpa  hafte 
daniulü  usdiclie  I>ecliuatiun.  Diese  Mullisogone  hat 
«ich  M>  veründert,  daaa  der  nach  Nordost  Tonpringeode 
Tbeil  nach  Südwest  gewandert  ist,  nra  endlieh  naak 
Terlauf  eines  Jahrhunderta  den  nüdanierikaniiichenTbcjl 
der  NulUwgone  zu  bilden,  der  in  den  letzten  tirai 
Jahrbandartaa  TarliIhniMmiiBg  g«riii|ga  AandamqgaB 
erlitten  hat. 

In  ülinlieher  Weba  aclieint  aieh  jetat  dia  Oa- 
ataltoag  der  NnlliaogoBa  In  Octaaiaa  m  vollaieban, 
tro  im  LanüB  diaata  Jalirliaiidarta  dar  Cebergang  aaa 
der  WMtUcheii  in  die  ustUche  Dcclination  atattfindet. 
£a  iat  dem  20.  Jahrhnndert  vorbaluütao,  dia  merk> 
wttrdigai  Wandantsgeo  nnd  KrtmniuiigaB  der  KnO» 

isagone    bei    dem   ZuichaBWMlnal  dal 
Eoropa  zu  beobachten. 

7.  Die  Yarladernngan  dar  Indimrtinn 
idut  »ind  vid  «aoigar  badentaad  «la  diqjaniiaD  der 

Declioatiaa. 

Satt  dar  Zeit,  wo  dia  IneÜBathm  beobaehtet  wird, 

nimmt  diesi-llie  auf  der  nördlichen  Halliliiipi  !  ab.  Aus 
den  Formehi  von  A.  £ruiau  für  BerUn  und  F.  Kohl- 
rnvaeh  Ittr  QWtiagm 

i  =  70»  19'5  —  4.3474  t  -|-  0.02125  t», 
i  =  6««  43'  —  1,74»  t  -f  0,01341  t«, 
K^Mt  ikh  nlwr,  diae  db  ladlMtian  jadan&lie  niakt 
NnU  wnrdan  «nd  iiv  Toneidm  wndwelB  wiid.  TmI- 


toehr  haben  wir  lu  erwarten :    ein  Minimum  von 
6C°  .^8'  in  Berlin  in  Jahre  1902,  von  650  &0' 
Göttingen  im  Jaltre  1985,  alao  Jedenfalb  ein  Minimum 
in  der  ersten  H&lfle  dea  nleltsten  Jahrhundert«. 

Für  die  Horizontal- Com ponente  des  Krdmagne- 
Uanma  lantan  die  eataprschanden  Formeln  für  BerUn 
nnd  CMtHngan: 

n  =  1.7594  —  O.00O7655  t  +  O,O000St7<  t*. 
Anfangaponkt  von  t  daa  Jahr  1800. 

H  «=  1,8497  +  COOSSt  t  +  0,0000886 1*. 
Aufiagfsmkt  von  t  das  Jahr  1870. 

In  beatar  DebereiiMtinunnng  gaben  dicaelben: 
an  MintaraB  von  1,758  Ar  BarMu  im  labre  1818, 
ein  Minimum  fftr  Göttinnen  1.756  im  Jalire  1817. 

Seit  dieaer  Zeit  nimmt  die  Erdkraft  also  in 
Dantaddaad  langama  irieder  an. 

8.  Nach  der  Besprechung  der  aäciil.Triii  Attulu- 
roDgen  der  erdmagnetiaohen  Elemente  liegt  wohl  die 
Präge  aaak  dao  Uraacbee  dieaer  &aofaeianng  nahe. 
Dieselbe  steht  im  nächsten  Zuaanunenhang  mit  der 
Frage  nach  der  Draache  oder  dam  Sita  der  erd- 
magnatiaelMB  Knft  flbaflwnpt,  Latalara  iet  Ue  jatrt 
unbeantwortet,  und  ist  auch  för  den  Angenhlick  wenig 
Hoffnung  su  ihrer  B««ntwurtuug  vorhanden.  Je  weiter 

ist,  nm  so  mrlsr  liiit  man  sich  überzeugt,  daaa  dia 
tiinlachen  Vuntelluugen  irülierer  Zeiten  von  dem  Tor- 
handenitein  eiueii  groaaan  Magnete  im  ErAmMm  vn- 
nrtnffnid  eind. 

Soweit  nnaera  axpecimanteDen  Untersuchungen 
Hieiun,  könnt«  man  an  folgende  Ursachen  denken: 
1}  Parmaoent  magnetiiche  Maaaen,  baaondara 

magnatiaolw  Oeeteine  und  Ena. 
2)  Elektriaalia  8lr6i>uHik"'ii  im  Erdinnom. 
8}  Riiinnmieewi,  welche  durch  elaktriacba  StrtnM 

in  magnatiNfaam  Znatnnd  «rbakan  werden. 
BerflcluiGhtigt  man  dabei,  dam  dar  peroanent 
magnetkcbe  Zuatand  aiaer  Eiaan-  oder  Eiaananmttaaa 
dnrcb  iiohe  Temperator  aantOrt  wird,  alao  in  grOieeren 
Tiefen  nxht  wird  vorkommen  können.  (Irfh  dagegen 
Elten  auch  im  Zuatande  dea  OlQliena  durch  magnati» 
airende  Kriite  aehr  wohl  Dagnetbeh  werden  kann,  ao 


liegt  der  Gedanke  nali' 


Iliiufitwirkunff  des  F.rd- 


magnetiamoa  aus  den  Ursaclien  2)  und  3)  herzuleiten. 
HUgnetieelio  GeatehM  werden  «oU  nur  gaiwiaao  kede 
Kigenthümlii  hkt  ircn  in  Riebtu|g  nnd  Stlrko  dea  Erd> 
maguetismuii  iMtdiogen. 

Dnreb  dieea  Annahoia  iat  kideee  die  Wagealelinng 
nur  veründert  und  mOmte  man  nun  die  Ursache  der 
vorauizusetxanden ,  regelmüaaigMi  elektrischen  Strö- 
mngm  n  eAÜrai  eneben.  ffinn  einl  in 
Zilk  swnr  TorenelM  senHwbt  wnden;  dedi  bat 


118 


•ia  Jafhltiv  Kendtet  noch  nklit  «rbtltMi.   Et  M 

dfther  nicht  zu  venrandem,  wenn  wir  für  den  Aiigm- 
bliok  noch  val%  annar  Stand«  «tod,  dw  lionlinB 
y«rindeniiig«i  n  «rkllmi. 

n.  Während  die  sftcnlMren  Aenderangen  des  Erd- 
nagoetinniu  aüsh  »na  Maanugao  ragoln,  welob«  in 
I^HtaaaMD  SMllBtarvaUni  attnaataUt  wanlaii^  ao  affe^ 
dern  die  Veränderungen  von  k(Sr/i  rtr  Perio.i«.'.  l>cson- 
dera  von  der  Pariod«  einee  Tagea  BeobachtojigeD, 
«akha  Tag  Ar  Tag  m  baatfamntaa  Stondao  ainnt- 

«fi-lliMi  sind.  Solche  Bcobarlitungcn  sind  xiturjit  durch 
das  Verdienat  von  F.  Gauss  und  W.  Weber  und 
durch  daa  von  ilnan  gvMtelaa  BrngBatiaelMB  Taraia 

angeregt  worden  und  werdr  r;  !•  h-t  in  einpr  grösBCren 
Zahl  von  Beobachtungastatioueii,  Ton  dunen  «ich  auch 
■elmn  in  suMraontptiMhn  GagmdaB,  tcionclara  ia 

den  engtischen  Colonipen  bpfincipn.  rpgplniftssig  betrie- 
ben. Die  besten  Keaultate  in  einer  früher  nicht  geahnten 
Tolbttiidigkait  arUlt  bmh  duck  dia  in  aiB%aB  BnipU 
atationaa  eingericht-eten  8elbgtregi»(rircnden  Appai'ate. 

ÜB  den)  mit  den  neueren  physikaliacbeD  Methoden 
aiaiit  gauB  vactnnten  i^eser  von  dar  YHrknagaart 
eines  solchen  Apparat«  eine  Vursti-llung  zu  geben,  sei 
es  mir  gestattet,  hierl>pi  einen  Augenblick  au  verweilen. 
Mit  der  Magnetnadel,  deren  Ri«ditnng  in  jaden  Angen- 
blick  die  Richtung  der  Horiaontaleoinponente  der  erd- 
inagnetisehen  Kraf(  angiebt,  denke  man  sich  einen 
kleinen  Spiegel  verbunden,  welcher  die  Drehung  der 
Kadel  mitmacht.  Auf  denaelben  fallen  die  »Strahlen 
ein«r  entromt  au^eatalltan  Patrolenmiampe  und  werden 
dnrdi  >';-  ii  S{  ii'gel  auf  eine  PapierroUa  geworfen.  Auf 
dem  chemisch  prjlparirten  Papier  wird  dnroh  den 
Liahlabnld  «ine  photogrsphiseha  Virkvng  hervorga» 
faneht.  Die  Papierrolle  wird  langsam  durch  ein  Ubr- 
mäk  gadreht.  Bleibt  die  Daelinatioa  nnverindart,  ao 
Inidea  die  phntographirahao  Ehnrirkimgen  eine  gerade 
Linii'.  Die  Wi  Hiidurungen  der  DecUnation  geben  «ich 
dadurch  au  erkennen,  daaa  die  gerade  Linie  in  eine 
knunne  Linie  Ohet^kl. 

An  den  Instrunifnt^'n,  welche  zur  Beobachtung 
der  Incliaatiou  und  Inteoait&t  dienen,  laaaen  sich  fthn* 
bt^a  Vufi'ielilüugeii  anlielngan. 

Die  Hwbnchliingt'U  orgilnri  mm,  das»  die  drei 
erdmagnetiacbeo  il^emente  Veränderungen  von  der 
Palode  «inaa  IViaa  «rfhhren.  Um  8  Uhr  Metgiwa 
bat  das  Nordende  der  Dcclinationonadel  wine  östlichste 
Ijige.  Bis  2  Uhr  Uittaga  wandert  dasselbe  nach 
Waalau  und  arreieht  dann  aaina  Iniaanto  «eatKaha 
.^blenktinfr.  Im  I^ufe  de»  Nachmittags  wandert  die 
Nordftpitzc  wieder  nach  Osten,  orreicht  ein  östlichea 
Maximnn  eim  ob  10  llhr.  Ia  dar  Macht  waadak 
aieh  die  Nadel  swar  wieder        Wartaa.  doch  iat 


Aa  Bawegong  aina  viel  geringere,  ala  Itai  Tag«,  uad 
erreicht  dann  am  8  Uhr  Mmrgani  «iadar  ibn  Imaiirta 
Qatliebo  Laga. 

Aof  der  sfldBehan  Halbkugel  iat  der  Onag  der 

Declinationiinadel  im  Laufe  eines  Tages  der  umgekehrte. 
Famer  hAngt  die  Oröaae  der  Bewegung  von  der 
JahreawMi  ak.  Dteatlfaa  iat  am  kadsntaedatan  im 
Sommer,  am  kleinsten  im  Winter. 

Indination  and  IntenaitAt  Itaban  in  ihnliober 
Weiaa  aina  ttgBelia  Pariode. 

Diu  rcgclmii.^'-ii,"'  Wiederkehr  dicuer  Ersclr  inuiii?i>n 
macht  es  uuaweifeUiafl,  daaa  wir  ee  hier  mit  einem 
Eiaihiaa  dar  Seana  >b  thu  habaa.  Dia  alheraa  0^ 
stände  vermag  man  indess  noch  nicht  anzugeben.  Ks 
wäre  denkbar,  dasa  die  Sonne  aalliat  magnatisch  ist, 
and  direet  eimrirkt,  oder  daaa  diaaelha  aiaktria*  iat 
und  in  Folge  dessen  die  Erde  durch  Influenz  ebenfaüa 
elektrisch  macht,  woraus  in  Folge  der  Botation  dar 

würde. 

Endlich  ist  die  Hypothese  aufgestellt,')  dass  in 
Folg»  der  Botation  der  Erde  8tr«mungcn  in  dem 
feurigfliiBsigen  Erdmeorc  oritstehen,  welche  durch  Rei- 
bung an  der  festen  Eniriude  ElektricitAt  erregen  und 
auf  diese  Weise  so  contiauirlichen  elektrischen  Strotnai 
Anlas»  geben.  Diese  Strome  wflrdeu  in  ihrer  Wirkung 
den  Erdmagnetismus  aborbaupt  «rkUren.  Auf  dar 
Sonne  sind  dieselben  Vorbedingungen  für  die  tkitstebunf 
elektrischer  Ströme  und  würde  daraus  folgen,  dam 
diceelbfl  nach  aussen  die  Wirkung  einea  Magneta  hat. 
Die  letzte  Hypothese  hat  dadurch  einigen  Werth,  daaa 
aia  anoh  Banhenachaft  giahi  von  den  uaregelariMgaa 
yertadaraagaa  daa  EMaMgaetiaiaua  uad  von  daa 
Zusammenhang  deraalban  mit  «laar  IWha  aadenr 
Natnranaiheiaaiiigia. 

Wia  die  Btallaag  dar  Soaae  gegen  die  Erda,  ao 
hat  auch  die  Stellung  des  Mondes  einen  Einfluss  ttuf 
den  Erdmagnetianua,  doch  iat  daraalbe  erhebbch 
aeliwldi«r.   Oae«0ea  adteiat  dar  Oailaaf  dv  Ada 

um  die  Soniic  nur  voti  »cbr  gerÜtglT  EiBwilliaB|t  UBI 

den  Erdmagnetismus  su  aein. 

ni.  Dte  aoabea  beapneliaaaa  regelmässig«!  Tarw 
uudeningen  de«  Erdmagnetiiaiua  werden  lilafig  var> 
deckt  durch  viel  liedeatendara,  aarage)aiaa%a  Var» 
fladamngec,  weleka  BMraagan,  ParturlmtioBeii  oder 
magnetische  üngewitter  genannt  werden. 

Dieaelben  beatehen  haaptaiohlioh  in  achnaUen  und 
boMehtKeben  Aenderangen  der  Dadbatlen  und  sind 
oft  über  einen  groHscn  Thcil  der  Erdobcrfliiche  ver- 
lireitet.    Meist  vor  lauten  sie  in  der  Weise,  dasa  die 


0  ZHtair,  La^^  Bv.  1871,  p.  419-878. 


Digitized  by  Google 


119 


AtmtüUg»      V»Ai  mA  Oit  oier  Weit,  tob  flmr 

mittleren  Gl«iclig«wichtalage  aus  gerechnet,  gUiehiaitig 
an  StatMon  bcobaehtot  «wdtn,  waIoIm  mi  damMllMO 
Mwfdiaa  IfagOD.   Die  AnpBtnde  dar  AmoUlfB  ist 

Ulli  so  gröMer,  jo  weiter  die  Station  n«ch  Norden 
liagt.  In  dar  Nihe  daa  magnatiaohan  AaqoAtora  sind 
dlawlbm  aalir  tmbedeotend.    An  Ortin  dar  aSdlieban 

Halbkugel,  welche  auf  dpmf^plben  Meridian  liegen, 
finden  aiefa  die  Störungen  wieder;  doch  haben  die 
AnMubbga  anlgagangiaaMn  TonrielMo. 

cinrm  und  demRe1b«n  Parallelkrfiif  findpr.  dip 
Störungen  gew6hnlii:b  nicht  gleicbiseitig  itatt,  sondern 

Stömngen  nocli  f  innndcr  an  verschiedenen  Orten  der- 
selben geograpbiscben  Breite  beobachtet  werden  können. 

Nntnreraebatnangen  in  naehmidiaham  ZuaammenliiiDp. 

So  werden  Erdbeben  nd  Tnlknniaohe  Ausbrüche 
«II  Mab  in  groeaen  Entlknugca  dnnb  luftige  SahwHt- 
knngPD  der  Declinatifinunadeln  nng«*w?igt. 

Ferner  lit-oW'litvt  man  häufig  elektrische  Ströme 
an  langen  unterirdisehen  oder  noch  beaaar  nnter- 
aeeiachen  Telegrsphenleitungen,  ohne  das»  dieselben 
mit  einer  gmlraniacfaen  Batterie  in  Verbindung  gebracht 
werden.  Diea  aind  die  sog.  BadaMoMt  Auch  mit 
dieaan  biUigen  magnetiiche  Störungen  suaamaaen.  Doch 
Intao  im  Allgemeinen  ErdstrCme  und  Pertnrbetionen 
night  immer  gleichieitig  auf. 

Bt»^H«*»  giabt  aa  alMr  eine  Natureracbeinung, 
waldie  aloti  die  Mtigaten  Störungen  der  erdroagne- 
timillfM  Blemente  hervorruft :  daa  Nordlicht. 

Kieht  aUiin  an  den  Orten,  wo  daa  Mordlieht 
riehtbar  wird,  aondem  in  ein  am  rial  w^taree  Um- 
kreise, f&nt  die  Zeit  der  glünzendsten  Entwickelnng 
deaaalban  «paamman  mit  den  hettigaten,  nnragaliiaaigao 
SUrugao  der  UagnatBadeln.  Hiamaeh  itt  nicht  ni 
bimnifeln.  da««  das  Nordlicht  lui«  In  Oigiu,  uungel- 
mlarfig  verlaufenden  alektriacben  Entladangeo  beateht, 
valdie  im  Bftande  lind^  anf  laella  Entftnnmgao  aialtCro* 
tnat'U'tiM die  Wirkungen  bervorzubrinitren.  KesonderB 
bemerkenawerth  iat,  daaa  «ich  daa  Mordlicht  sehr 
waaeutllah  too  den  gewöhnlichen  Entiadnagen  bei 

Gelegenheit    eitles    üewitterH    unterscheidef ,  welches 
keinen  Einflusa  auf  die  Magnetnadeln  auszuüben  scheint. 
Oabarldielrt  aiati  noob  obnal  die  GeeainaitlNit 

der  eben  geschilderten  Erscheinnnjfen.  »o  erkennt  man, 
daas  die  fr«i  echwebeude  Magnetnadel  ihre  Gleich- 
gewichtalage  dem  ZoiaaiiDeBwiiken  einer  groaian  An- 
zahl verschiedener  Ursachen  verdankt  IVr  Erd- 
magnetismus im  engeren  Sinne,  dctt^ieu  Sitz  wir  judeu- 
fclli  unter  der  Erdoberflftche  zu  rochen  haben,  Ver- 
lader lieh  in  Lanfe  der  Jahrhunderte,  und  nicht  frei 


vait  daa  looalao  Hnfttoaen  nnterirdiaeber  RevolntioDen; 
die  Sonne,  in  ihrer  Wirkung  vielleicht  beeinfluüst  durch 
die  aogenfaUeUicha  Beacbaffanbeit  ihrer  ObaEfliehe,') 
der  Vond,  Erdalrgara,  NordBefater,  alle  dieee  IhiaUBde 
kommr-n  hei  der  richt«Dden  Kraft,  welche  anf  die 
Magnetnadel  wirkt,  in  Betraeht.  l>ar  Beharrlichkeit 
der  beobeehtandaii  TliTeÜnr  iat  aa  geliingeo,  die  ge- 
Bonderten  Einflüsse  aller  dieser  Wirkungen  für  sich 
nachsnweisen  und  an  verfolgen.  Doch  iat  diaeea  er- 
fremllebe  Haanitat  mr  dadurch  mtglieh  gevwdea,  daaa 
die  iTdin,itrriftiR"hB  Kraft  im  eDgem  Snne  bei  Weitem 
überwiegt  Über  alle  übiigan  Einwirinngea.  Wir  dürfen 
daher  unaem  An&aga  gemaaiiten  Vergfleioh  anfreebt 
erhalten :  Wie  die  anziehende  Kraft  der  Sonne  auf  die 
Planeten  weit  überwiegt  über  die  Einzelwirkungen  der 
Pltaateii  aaf  efaiaader,  ■»  dl»  evdnagMttiAe  baft 
aber  die  übrigen  Einflüsse.  So  ist  denn  die  erd- 
magnetiaobe  Kraft,  trots  ihrer  zeitlichen  Veränderungen, 
deaa  eameriaaeittreadea  Ph jaHar  wohl  bekannt  wagao 
ihrer  Stabilität.  Sie  unteretfltzt  ihn  bei  schwierigen 
Untersuchungen  und  macht  ea  ihm  möglich,  die  Wir- 
kungen eiektriaeher  Ströme  an  vergkiduB  und  anf 
bekannte,  mechaniaelia  Maaaaa  imflieiksaflhNQ. 

Bei  den  meiaten  Meaanngen  kann  man  gau  von 

dei'  geringen  Veränderlichkeit  des  Fi  d  \\\u  tiamm 

abeehan.  Eni  bei  den  fiainaten  gaiTaoiaoben  Meaaungs- 
iPf*fc^^  der  Beneetea  Zeit,  a.  B.  bei  der  Anwendung 
dir  TOn  E.  Du  Bois  -  Reymond ')  angegebenen 
aperiodiachen  Magnete  iiat  aich  die  Kothwendigkeit 
herausgeateUt,  auf  die  YariatioBan  daa  ^Hmagn-titmi 
Rücksicht  zu  nehmen. 

Halle  a.  8.,  December  1878. 

<'  Man  Klaubt  eine  üeziohung  gefnadea  au  haben 
2vri!iebeu  der  rertode  der  Hauti>.'keit  der  ScuieBflecin  od 
der  UglicheD  Variation  der  DecUuation. 

^  Bari.HautibarJM»,^e06-an;  UfS,  P.748-TM. 


latorwissenscliaftliche  Wanderysziamn- 
luDgen  im  Jahre  1881. 

Die  deutache  geologiache  Geaellachaft 
irii4  ihre  die^fOrige  (aamainraarigale)  aUgaaMdiia 

Versammlung  vom  8.  bis  10.  August  IRfl  in  Saar- 
brücken abhalten.    Daa  l'rogramm  ist  fulgcndea: 
SoBBtag  daB  7.  Angoat  Aboods  T  Dhr:  Toraw« 

Sammlung  im  Saale  des  stlidtinchen  OuIbd. 

Montag  den  8.  August,  Vormittags  9  Uhr:  SUsung 
iB  damaalbeB  Loeal.  Naehmittaga  S^b  Vkt: 
Exenrsion  nach  den  Spioberer  Höhen. 

Dienstag  den  9 .  August,  Vormittags  0  Uhr :  Sitzung, 
Nuchmittags  2'/|Uhr:  Excuraion  nach  Biscfamia- 
beim  und  Fcchiogen.  Abende  8  Ulir:  Featmahl 


Digitized  by  Google 


120 


Mittwoch  den  10.  Augnvt,  Vormittag»  7't  Ul>r: 
Emnnion  nach  dar  Graba  HainiU-DeoluHi  üW 
FMadrldutlial  sdcI  das  BOditoak;  Ba&ihraog 
der  Grube  nnd  BeHichtigung  vatt  ItaBlan  ia 
dar  SUinkobiaofarnmtioni  Baanok  dar  Tiflaa» 
•akgao.   Kadmdttaga  9  Uhr:  Tan  HainitK 
nach  Keunkirchen  und  Exour.iion  in  das  Roth- 
liageDdederG<igeiidTODWieb«l«kirchaD.  Ab«Dda: 
flcMwaa  f  af  aaimiiln  n|f« 
Im  AniicliluRs  an  die  ViTsaniniliinc  i^t  eine  Kx- 
coraion  vom  11.  bis  18.  Angust  nach  Mvtz,  Esch, 
Lnzcntmrg  und  Trier  in  Aoaateht  gnonmw. 

Die  Rocif'tt'  gi- n  !  n  L'i .  j  n  i-  il<-  Franc*  «ird 
SO  ihrer  dia^ährigen  ausaerordentlicben  Veraanodmig 
in  Oranoble  «lunoaMntreUii  uui  nahvan  gaalagiadw 
Excursionpn  dnmit  vorliinden.  Sie  beginnt  an  4. 
September  und  «cblioMt  am  13.  September. 

Dia  AatroaoneiiT«rasiiiaI«iig,  wdah«  alla 
swei  Jahre  utattfindct,  wird  in  diiucru  Jnbre  in  der 
xwaiten  Hälfte  dos  Septi-mber  in  Strsag- 
bnrg  L  E.  UfüL  Voriiliander:  A.  Au  wer  s,  Berlin. 
Schriftführer:  C.S«liliaf«ld,Bonii  iiBdA.Wina«eka, 
Straasburg. 

Dar  internationale  Congraas  far  Hsadela- 
gcograpbie  findet  in  diesem  Jahre  nicht  lUtt. 

Dar  internationale  CongreiR  für  Antbro- 
pologla  und  pi  iiliiNtorixche  Arohlologie,  wel' 
dier  Dor  ein  Jahr  am  dM  andere  aanniMBtritt,  tagt 
ia  dieaam  Jaiira  niofat. 


Tagesordnung  der  54.Tersamnilung  deutsolui 
ITaturforscher  und  Aerste  in  Salzburg. 

Sonnabend,  den  17.  Saptambar,  Abaoda:  GaaaUige 
Tareinigung  im  Oarimoae. 

Sonntag,  den  18.  Septrmber,  Mnrpens  10  Uhr: 
Erste  allgenteine  Sitzung  in  der  Aula  aaadafluea. 
1.  ErBAning  dar  YeraanmilaBg  dordi  dao  ersten 
Ge»cb;ifthfiilir<'r  Pr.  W  Ofintner.  2.  DegrilsRung 
von  Seiten  der  Ikbiirden.  3.  Geheimrath  v.  Petten- 
kofar-Mtodiaa:  „Dar  Bodeo  aad  aaia  ZaaMamaBhaag 
arit  der  Gf  Mimllu-it  i:, ,  ^t,  ii.",;  li,  ir'  Xnohiiiittatr..  3  Uhr: 
Basafh  der  beliebtesten  Aiuaichtapuuktc  in  der  un- 
niUalbarai  Uagabaag  dar  Stadt:  MOadiBbarg  adt  dar 
Festung  aHaban  Salcbnrg*  nnd  Kapuzinerherg.  Abeada 
7  Uhr:  GartaanÜMt  in  den  Cnrhans-Anlagem. 

Vaateg,  dan  1«.  Saplaaibir,  IbtfaBa  S  Ubr: 
Conitihiirunu'  d<-r  einzelnen  Sertii^nf  ti  in  d-^n  Sitmngs- 
looalituteu  lui  neuen  Schulgebaudf  unti  durnuf  fdlgende 
Baetiona.8itsaqgen.  Naehmittaga:  Sectiona-Sitzungaa, 
event.  AnaflDge  in  dii<  nächata  Umgabo^:  Wialaa 

AbsHcMMM*  tf«t  ai.  Jall  uai. 


brunn,  Aigen,  Hellbrunn  und  Maria  Piain.  flbanda 
7  Uhr:  Coaeert  in  dan  IfirabaU-LocalitAtan. 

Sienatag,  dea  90.  Saptambar,  Morgaaa  8  Obr: 
Sectiona-Sitzungen.  Mittags  12  Uhr  80  Mla.:  Aaäbg 
per  Bahn  nach  Bai«hanhall, 

Hittwoeb,  doa  Sl.  Saptambar,  Horgeoa  S'/t  TJbr: 
Zweite  ftllgenieine  Sitzuiip.  1.  Vortrajf  dea  Geheimen 
Uofrathea  Weismann>Fr«ibnrg  i.  ü.  Tltema  vor- 
babaltaa.  3.  Erledigung  geeehaftiieher  Fragen  aad 
Wahl  de*  VersaniiulunpsorteB  für  die  ni«;li8tji>lirige 
&b.  Versammlung.  3.  Kegierangsrath  M  e  jr  n  e  r  t  -  Wien : 
,flaaB*irmiaalgkaft  dea  mawaabBebaa  Danfaaa  aad  Baa- 

delne''.  NarlimUta^'s :  St-ctlüni-- Sitzungea.  Abaada: 
Couoert  und  lleauion  im  CurhauM.  • 

Bonnenrtag,  dea  t2.  Septenber,  Morgeas  8  Ubr: 

Ausflug  per  Bahn  nacli  Zell  am  See  fiir  den  ganzen  Tag. 

Freitag,  den  23.  Sept«mber,  Murgeoa  8  Uhr: 
8ae4iaaa49itnuig«i.  Ifittags  1  Ubr:  OanaiaadufUiakM 
MittagReRsen.  Nachmittags:  Annflrige  in  die  Umgeboag« 
Abends  7  Uhr:  Promenadenmuaik  im  Corhause. 

Soaaabaad,  daa  84.  S^fitaaibar,  llaigaaB  10  Uhr: 
Dritt«  allgefflnne  Sitzung.  1.  Geachiftliche  Mitthei- 
lungen. 2.  Begieningsratb  Ritter  v.Oppolxcr-Wien: 
„lat  das  Nawton'acba  AttractioMagaasto  aar  Erklärung 
der  Be»e;.'uD'jt*n  der  lliiiiiiiel.<körper  auarcirbeud  und 
hat  mau  \  eraulut^uiig,  lia.'^.HelUe  nur  aU  Nithernngs- 
aasdrnck  su  beaeichnen.  3.  lU-gieningerath  Mach- 
Prag:  „DernaturwitaetiEchaftliche  Unterricht^.  Abends 
7  Uhr:  Aliachiadagrass  mit  Liedertafel  im  Curhauae. 

GaaahiftiflUirer  nnd:  Dr.  Oftatnar.  Dr.  Kubii. 

AosBtellimg  maritimer  Gegenstände  in 
Hamburg» 

Anf  Ysranlaasiuig  der  fiaieriiebce  Eiawdbaag  im 

neuen  Dieu.^tgcbäude»  der  Dent.iclien  Seewrarte  zu  Ham- 
burg wird  in  den  Räumen  de^Sfllw-n  vom  14.  September 
1881  ab  bis  Ende  deawihfn  Mciimt>  ein«-  Ausstellung 
maritimer  Gegenstände  »tattfindin  und  zwar  »ollen 
Gegenalilnde  nachbenannter  tjuttung  zur  Aus-stelluug 
gelangen:  NHuti.-<ch-ii.'itr<jnomische  Imitrumento.  Chrono- 
meter. Ci>nij>aft'M'  und  uauti.sch.magnetLncbe  Apparat«. 
Hydrographiache  Apparate.  ManÜMb-ateteoivlogiseba 
Inatramaitta.  Nantiaob-physikaüidie  Apparate  au  Lehr» 
sweelten.  Apparate  anai  ^aaliAaa  von  Wittamaga- 
suHtiUiden.    Apparate  ftr  das  Seerettungsweaea.  Ma» 

delle  von  Schiffen  und  ScliiffistlR-ili'n.  Miisf  liiin  u  u.  «.  W. 
Kartt-nwerke  uuil  lÜH  ljer  imuti_-cli.  n  lnlmlts.  li.-i  der 
Be«cliriiiiktlii-it  der  7ut  Vi  iI'u^hul'  1i>  n  h  n  11  r.u.ilich- 
keiteu  wird  von  dem  .\u.1.^t(•lll•tl  yt(r>M'ii:r  <i<'t,'>  n^t:>u'.ie 
in  natürbcher  Grö»-«i-  alij(i-5<-lii-n,  «uhrend  Modr'lli' 
Platx  finden.  1.  VorHitzendir:  Ad.  K<-ril.  Uerts, 
Bamboigi  Uoll&ndiacher  Br<.>ok  :ih:   2.  VorsitMadar: 

Alb.  P.  O'Swald.     Srhr.frftilir.r:  A.  Timm. 

DriK*  •DU  K.  UliKliuuuiu  und  Oslai  I«  Vtmitm, 


Diyitizoü  by  CjI.) 


NUNQUAM 


(mosu& 


LEÜPOLDINA 

AMTUGHE8  ORGAN 

DEi; 

KAISERLICHEN  LEüFÜLDIXO-dAROr.I NISCHEN  DEUTSCHEN  AKADKMfK 

DEK  NATUKFOliSCHEK 

HERAnSOSQEBEN  DIITBB  lOTWlRXÜMO  DEE  SÜXTIONSTOBSTÄKDE  TON  DEM  PRiSIiJKNTKN 

Dr.  O.  H.  ITnoMawffih. 
Ball»  a.  8.  ti«-,uM«r.i).    Heft  XTIL  —  Hr.  Ift— HL  188L 

lalMni  Amtliche  Mittheiluneen:  Rerigion  der  Reehaong  der  Akadeona  ftr  1880.  —  EigeMaa  der  «ufercn  Wahl 
eines  Adjunkten  im  8.  Kreise.  —  Walil  je  pinra  VorstaiKl^mitffliodea  der  Faclisektioiicn  für  Matltenalüc  mi 
Agtrouomif.  sowie  für  I'hyidk  iin>l  Meleorologic.  —  ViTinJcrnnRon  im  Persnnallwstande  der  Akademie.  —  Bai- 
tragf  zur  Kasse  der  AkaJMnie.  —  Kriist  ll:inipc  t  (Srhiuss).  -  Son^lifjo  M  ittbciliiniTLMi:  Einifcjraiieen« 
S<liriftcu.  —  L.  l'rowe:  (.'on|>ernii-us  ali  Ar/l  ( Kortsül/ung).  —  A.  Kiiii|i:  alk'i  ini-iiip'  ViT-iirnniUmg 

der  deuUcheo  geologiacliea  Gtsdischaft  za  Uerlto  L  J.  18äü.  —  Die  i.  Abimadluug  you  ilaod  43  der  ^ov«  Acu. 


AmHiclie  MittheilmigeiL 
Beriaioii  der  Bechnung  dei  Akademie  für  1880. 

Ab  dst  geebrte  AdjaaktvB'OollegiaB. 

Die  t'iitrrzrirhni'ti'ii  liul  i  n   iir-  R<  i'liniinff(>n  der  Lpopoldininch-CaroÜnisrliPn  Di  ntschen  Akademip  der 
Katorfoncher  über  das  Jahr  Itiöü  der  Uevisioa  unteraogen  und  dieaelben  in  allen  Tbeilen  richtig  gefunden. 

DrMden,  den  Sl.  JnB  1881.  Tk  Mneh.     Or.  GNtev|ZlM«>. 

Ab  dan  Pirls.  der  Leop.-Carni.  I)t'ut8r)irn  Akademie  der  NatOKfeiMlMri 
Hm.  QOt.  Bcg.-KaUi  Prof.  Or.  KnoUanoh 

Hall«  a.  a 


Xigvlmin  d«r  angcnn  VaU  eines  Adjunkten  im  aeltten  Knifla  OVastphalen,  Waldeek, 

Lippe  und  Hessen-Cassel). 

Ofa  BMk  d«ii  Eigrimtai  dv  «ntaa  Wahl  (Laop.  XVII,  1881,  Nr.  11—18)  awiscbea  den  Hama 
Piaftaaui  Dr.  Oreef f  und  Vrttkmm  Dr.  Liabarkttha  Mde  in  Ihrlxirg  nothwendJg  gewordaaa  and  aatar 
data  9.  Juli  1881  mit  dem  Schlußtermin  des  20.  August  1881  (F.eop.  XVII,  1881,  Nr.  13 — 14)  uusgescliriebeoe 
«agm  Wahl  ainea  Aiyunktaa  im  achtaa  Kraiaa  hat,  nacii  dam  von  dam  Hann  Notar  Jiutizratb  Guatsv 
Krakaaberg  ia  HaDa     d.  Saab  am  SL  A^gaafc  1881  aa%aaoaBaMB  Fkaltfal  Mftndaa  Brgabniae  gakabt: 

Von  de»  10  gagaawIrlifB  KtgKadn  dai  8.  Knia«  kattaa  •  ihn  Stimauattal  nahtBaitig  aiB> 
gaaandt,  von  denen 

Laap.  XVn.  U 


122 


T  Mf  Bm  Pnimme  Dr.  Or««f  f  In  IbrtmR 

i  tat  Htm  Vtthmm  Dr.  Li«b»rk«)ia  «baBdMdbtfc 

feMUa  aliii. 

BwrlhfaliMif  Dr  ■lahMtl  fttwdr  h  lt»>b«gg  MdcaiMA  mtt  stedkUr  MitforiUt  na  A^Jinkta 
In  MhtaB  IMw  gewnhit 

DafHÜM  hat  die  Wahl  angonommcn.  —  Die  Amtiulaucr  eritreckt  «ich  hi»  zum  31.  Aagnit  1891. 
H»U«     8.,  dw  81.  AngaA  1881.  Dr.  H.  KMUlMh. 


UTflibl  Je  eines  Tontendsmitgliedes  der  Fachsektionen  ffir  MatheniUk  und  Istnmomie,. 

sowie  für  Physik  und  Meteorologie. 

In  Fol^e  d«a  HinsoheideDS  des  Herrn  Geheiuiuu  liufraths  Professor  Dr.  Carl  Brahus  in  L«ipeig 
M  In  dm  llMhMktioiwa  ftür  HtHmurtlk  ud  Aatronomi«  aowi«  Ar  Phyiik  snd  Metoorakgi*  die  Ven* 

Wahl  je  eines  Voratanclsmifglit'des  vorzuiiBlimcn.  Indi-m  ich  zu  ivm  Zwecke  die  ZU  dieuMm  zwei  SektioneD 
gehürigen  Mitglieder,  suweit  »ie  ciui'iu  Adjuuktt'ijkrei»o  angeboren  (.§  14  der  Stataten),  zu sammeiu teile, 
«nadw  iob  dleianMa  ergehenst,  Yorscbltge  mr  Wahl  des  betreffenden  VorstaadMdllgiiadM  Ml  du  Frtridiui 
gtlmgMl  n  ImMO,  wornaf  die  /u.sandung  von  Stiunnzetteln  erfolgen  wird. 

1)  HitfUeder  der  Fachsektlon  fttr  ■atheautlk  uod  Astronomie. 
Hr.  Dr.  Banernfeind,  Gtri  Maximilian  von,  Director  n.  Professor  der  Geodttsie  n.  Ingeni «onrimBi chaftea 
an  der  technischen  Hochschule  in  München, 
n  Dr.  Caotor,  Mmito  Jiwiediet,  frafanor  dar  Mathomatik  an  der  UBmniUt  io  Haidelbarg. 
„  Onrtaa,  Enut  Ludwig  Vülidm  HaxfmilieB,  Lehrer  am  dTnoaeinni  fa  Tbem. 
n  Dr.  Eagelmann,  Friedrich  Wilhelm  Rudolph,  in  Leipzig. 

n  Dr.  Draebeler,  Hermana  Adolph,  Hafiratli  und  Diraetor  das  matk'pbjaOaüiachea  SakwB  in  Draadan. 

„  Uk.  Oarbardt,  Gar)  ImiBaBiMl,  PTBiinaor  and  Cooreetor  am  flyrnwaiw«  bi  Eidebeo. 

„  Hk.  OordaSt  FUlipp  Paul  Albert,  Profe«sor  der  Uatkem»tik  an  der  Uniwtaitit  in  Eda^gaa. 

n  Dr.  Ottaiber,  Adam  Wilhelm  Stegmond,  Profeeaor  am  Gymnasimn  ia  Aiielia<)h. 

M  Dr.  KltBkarfnaa,  Eraet  FHedrich  VUbdm,  Prof.  d.  Aalnmomie  a.  d.  ünir.  u.  Kr.  d.  Steniw.  i.  Qt/tOagm. 

„  Dr.  Prowo,  Leopold,  Pro  fem  er  ud  Ohrlehiw  am  Gymna^inm  in  Thom. 

„  Dr.  Rttmkar,  Oeeig  fViedridi  Wilbelai,  Doeeat  d.  Math.  a.  akad.  Gymnasium  a.  Dir.  d.  ät«niv.  i.  Hamburg. 
Dr.  Sadabaek,  Baqjamhi  Adalpb  Meefte,  Proftaaor  a.  Saktiooaebaf  am  geodltieebaB  laeHtat  ia  Berlin. 

,,  Dr.  Schäffor,  Curl  Julius  Truiigott  llcrmaiin,  Prof.'^ior  d.  Mntlifmatik  u.  Physik  a.  d.  Univ.  in  Jona. 
„  Dr.  Schlömiloh,  ÜKsar  Xaver,  Geh.  Scholratb  im  K^nigl.  Ministerium  dea  Coltns  and  öffentlichen 

üatenidfate  in  Dnedm;  ObaMnn  dee  Vomtandee  der  SekUon. 
,,   Dr.  Seidel,  Ludwig,  Professor  der  Mathematik  und  Astronomie  nn  der  UniversitAt  in  Hfinchen. 
„  Dr.  Weyer,  Georg  Daniel  Eduard,  Profeeaor  der  Mathematik  u.  Astronomie  an  der  UoiTertitit  in  KieL 
„  Dr.  Wlanaeka,  Friedrieh  Angoat  Theodor,  Prcfeeeor  der  Aetrenomia  an  der  ünivecattit  and  Direeter 

der  Sternwarte  in  Straashurg  i.  K. ;  Mitglifd  di/«  VorstAndc-f  der  Sektitju. 
„   Dr.  Zeuner,  Gustav,  Geh.  Rath,  Director  u.  Proles^r  au  der  polytechniaobeu  Uocluchulu  iu  Draidea. 

2)  Hitf  lieiMr  i«r  ffMiidBlira  Ar  Physik  mi  iMMralagl«. 

Ur.  Dr.  Abbe,  Carl  Emst,  ProfcHsor  der  Mathematik  und  Physik  an  der  UniveraitJlt  in  Jena. 
„  Dt.  Beeta,  Friedrich  Wilhehn  Hubert  tob,  ProCaeeor  der  Phyaik  an  der  techniicben  Hoehaohnle  i« 

Ittaeihen;  MHgbed  dee  Tontaadaa  der  Sektion. 
,,    Dr.  Clausius,  Kudolpli  .luliu.s  Kinanuel,  Gfh.  Reg.-Uath  u.  Professor  der  Physik  b.  d.  Unir,  in  BoBB. 
„  Edelmann,  Max  Thomas,  Priratdooent  dmt  Physik  an  der  teohniaoliea  Hoohecbule  in  Mttnohaa. 
„  Dr.  Exnor,  Frana  Serafia,  Prefteeor  der  Pbjrik  an  der  Univenitat  fai  Wien. 
,.    Dr.  Fpchnnr,  (Jii.stav  Theodor,  T'rofussor  der  Physik  an  der  UniversitAt  in  Leipzig. 
„  Dr.  Oerland,  Anton  Werner  Emst,  Lehrer  d.  Mathematik  u.  Physik  a.  d.  höh.  Gewerbesehule  ia  Otiaal. 
„  Dr.  BolanAllor,  Fardbund  Gaetar,  IMroetor  der  KBotgl'  OewevbeaefaBla  bi  Hagaa  i.  W. 
,,    rioppp,  Oscar,  Professor  der  Physik  an  der  BerRnkadfmie  in  Clainttlinl. 
„  Dr.  Karstun,  Gustav,  Professor  der  Physik  an  der  Universität  in  Kiel. 


Digitized  by  Google 


  128 

Bi.  Dr.  Knobiaacb,  Carl  Henauui,  Geb.  Regittnuigsntb  und  Prof«Mor  dar  Phyük  an  dar  Uoinnitlt  in 

Halb;  OhMBB  Am  TonAaadw  dar  SdtticM. 
„  Dr.  Knnse,  Carl  Lndwipr  AlU-d,  Hofrath  u.  Prof.  J.  Matbmiatlk  ■.Fl^aik  m  Oymoaaiam  laWafaMr. 
n  Dr.  Liobtanatein,  Eduard,  praküacW  Anst  iii  Berlin. 
„  Dr.  Haoh,  &iufe,  PMÜMaor  dar  Fbjwk  ma  dar  üuwnitat  in  FMg. 
„  Dr.  Meyor.  TL  inrich  Adolph,  Frfwtfthlvtor  fai  Bmu  Fontoek  bat  Kid. 

•„  Dr.  Moser,  Jame«,  iu  fi«rlin. 

„  Dr.  H«nin*]rer,  Georg  tMumr,  wirM.  AdaWUlManlii  n.  DIraalar  d.  dantidMB  Saewaita  to  HmbIhuv. 

„  Dr.  Oberbock,  Anton,  ProfcsFor  der  tlnorttipohfii  Pliysik  »n  der  Tliiivermfät  in  Halle. 

f,  Dr.  Reuacb,  Friedrich  Eduard  vou,  l'rolessor  der  I'hyaik  an  der  Universität  in  Tübingen. 

„  Dr.  Riaaka,  Carl  Victor  Eduard,  Profeuor  dar  Pbjraik  au  dar  UniverBitAt  in  Göttingaa. 

,.  T>r.  Thomao,  Carl.  Director  und  Profcwsor  emer.  der  Chemie  und  Pbysik  in  Wieahadon. 

,.  Dr.  Tocpler,  AiiRust  Joseph  Ignaz,  Uofrath  u.  Prof.  d.  Physik  a.  d.  polytechn.  Hochsichule  in  Dreiden. 

„  Dr.  Welter,  WilliKlm  Eduard,  Geh,  Ilofrath  und  Profensor  der  Physik  an  der  UniveraitÄt  in  (löttiugan. 

„  Dr.  Wiebel,  Carl  Werner  Max,  Frureeaor  der  Physik  und  Chami«  am  Raalgymiiaaiani  in  Uambnrg. 

„  Dr.  Wflllerstorf-Urbair,  Bernhard  Freihcir  rou,  wirkl.  Geh.  Rath  a.  Tiee-Admlnd  ».  D.  in  Ons. 

,,  Dr.  Wüllner,  Friedrich  Ilemann  Anton  Adolph,  Professor  der  Physik  am  Polyteduttkam  in  Andwa. 

M  Br.  Zaoh,  faol  Heinrich  von,  ProfeEnor  der  Physik  au  Poljrtaobniknm  in  StaUgart. 

HnlU  n.8.  (Jigergaaae  Mr.  1),  den  1.  August  1881.  Dr.  H.  KnoblailCh. 


Tertndaningeii  im  ImoDalbaHteiide  dw  Aludnoie. 


Sr.  SS18.  Am  B.  Aiipii't  1B8I :  Rf-rr  Otto  Carl  Olknther,  Chen.ikfr  in  Frny  Bentw  in  Ungnaj.  —  Ana- 
wärtiges  Mitglied.  —  Fachsektioji  (4)  fßr  Mineralogie  uud  Geologie. 

Gestorbenrs  N  ÜkI  ieil :  *) 

Am  98.  JttB  1881  zu  Leipzig:  Herr  Geheimer  Bofrath  Dr.  Carl  Brnluu,  Profeaaor  der  Astronumiu  an  dar 
Dmveraittt  und  Direotor  dar  Starawarta  in  Laipaig.  Aufganonunan  dan  S5.  Dooambar  1687; 
aogn.  Oanaa.  Zun  Tantondimit^ied  dar  Fhehidrtion  (1)  llir  Ibdianiatik  nod  Aatronamie  erwtUt 
im  IT.Daembar  1878,  dar  Faaliaektian  (S)  fttr  Ckjafk  «ad  Kalaorologie  dtn  19  August  1678. 

  Dr.  H.  KnoUaneb. 

B8itKftgr8  ni  Kam  dar  Utoriamin.  „ 

Angnst  1.  1881.  Von  Hrn.  Prof.  Dr.  P.  Frtihfrr  v.  Ettins-shnuBrn  in  Gm*  Ablösung  der  .Tnlircslicifrüpfe    60  87 
„      8.     „       „     „    0.  C.  Giiiitlier  in  Fray  Deutu»  Eintrittsgeld  und  Abläaong  der  Jahres- 
beiträge und  Nora  Acta   880  — 

„   10.    „      „    „  Badannt  Dr.  E.  Lneba  in  Wambnum  JahrMbaUrag  für  1881  .    .    .     g  ^ 

Dr.  H.  Kiiobiaucli. 

Emst  Harape. 

Verzeicliuisa  der  Schritten  Ilampe^ 

1.  tnättmu  florao  Hercyniao,  oder  Verzoichnin  im  in  dem  Hll%>ililtB  nildwuiliiBMlw  PHinnt  Hall« 
M  Gabauer  1836.    8<>.    90  Seitan. 

it  Cohen.  1844. 

3.  MuKci.  E.'ipo^iiit  E.  Hampf.    Paris,  Impriuieric  de  E.  Martinct,  ruu  Mignou  2.   1865.    8°.    135  Seiten. 


*)  Der  ertten  Todesanzeige  in  Toriger  Nunm^p.  106  wird  auf  tiruiid  genauerer  Ermilleluugen  hinzugafitgt, 
dan  Hm  BlaatMtk  Dr.  Uttar  von  Adamavlei  in  W8aa  aai  8,^17.  Mtl  dkaia  Mnaa  gmatfcaa  iat 


Digitized  by  Google 


124 


4.  Flora  Hercynica,  oder  Aufs&Uuog  der  im  üurzgtsbicte  wUdwachBeoden  Get'ii^Bpflaaa^D,  nebut  einem  An- 
haagty  mtlttltMd  ifa  laab-  ud  LebaiwNin.  (Dia  DiasnaHB  in  lntoiiiaeinr  BfnAk}  fUl», 
MmtMUw'aelwr  Ya^tf,  1878.  U.  8«.  888  Seiten. 

B.  AlAliMllaiiiren  and  nittheilanfen  In  Z«it-  nnil  G'rsellsdudlsselirtfteii. 

1.  ücWr  Phamim  pattn».  Hedw.,  und  einige  Formen  deeBelben.    Flora  XVI,  1888«  p.  598 — 696. 

2.  Beric))t  über  die  fünfte  YemaniTnlung  de«  naturwiiaensohftfllichen  Yerrina  da»  Harzes  m  Stollberg  am 

22.  Juli  183.5.    Flora  XVUl.  1855.  p.  643—650. 

3.  MuMÜ  ifoudoBi  Germania«  ad  methodam  natoraloa  d^pa•iti.   flon  XX,  1887i  |^  273—287. 

4.  CHrsiam  o1er»oeo<acAde,  ein  bisher,  wie  M  acheint,  noeb  mcbt  baadirial^^  UnMnXI,1837,p.  1— 2- 

5.  Prodromiih  iloiaii  UiTi-yttiae.    Lianaea  XI.  1*^37.  i>.  17—107, 

6.  UolwnokgiMbe  Demei^gan.   linnaea  XI,  1837,  162—164. 

7.  Udler  die  Ghdoidan  der  Flora  Herqrnia«.  linnaen  XI,  1887,  p.  848 — SS6. 

8.  Werberae  novae  CbileniiiB  doaeriptio.    Liniiaca  XI,  1837,  p.  278. 

9.  Genna  mmun  mnaooram  frondoaonun  Fbaaeaoaonun.    linnaea  XI,  1837,  p.  279 — 280. 

10.  Voteriiia,  novnn  mnaeonnn  genna  proptmiUiwi.   Linnaea  XI,  1887,  p.  879 — 880. 

11.  Mnsci  frondoti  trcB  uovi  Florac  Mtxiciiiuu'.    Linnaea  XII.  IK.'.K,  p,  — 

12.  Jahreeberieht  üttr  die  Flora  Uercyutae,  l^achtrige  oud  BericLtiguogen  aam  „Prodromua  Florae  Hen^yniae' 

betreSiBad.   Linoae«  XII,  1888,  p.  649—674. 
18.  Beitra«;  zur  Pflaiizi  iüiiivsbiUlunR.     I.innai.:»  XII.  18S8.  p,  r.7.')^57ß. 

14.  Belatiou  Uber  dio  von  dem  Reieeudeo  £.  Betrieb  auf  seiner  letzten  Eeiae  in  Nurdamuriiia  guaommelten 

Lanbnooae.   linnne»  XIII,  1889,  p.  89—48. 

15.  JUiresbericht  f^ir  die  Flor»  Hereyniae  oder  swailer  Ibabtreg  dea  «Ptadninrae*.  LbuHMn*  XUI,  1889, 

p.  363—366. 

16.  Bio  Tegetetten  dae  Brookeni  vontOgUoii  in  Rflelnieiil  dar  Phenamganian.  Linnaea  Xm,  1889,  p.  887—877. 

17.  Jaluegbericht  Tür  die  Florn  IIrrr\'niae  oder  dritter  Naditnig  dae  aFkodraama*.   Linnae  XIV,  1840, 

p.  328—341);  XV.  1841.  p.  377—384. 

18.  BeolMditangiii  ran  Oeaoihlaebtafairinderaitgen  an  Weiden.   Linnaea  XIV,  1840,  p.  887—874. 
10.  Ftwas  aber  Pflan/.eiibft.^tftrde.    LinnacA  XVI,  1842,  p.  377  -388. 

20.  l'ariaeHannn  epecies  tres  novne  [Stida  lucaram.  J'armeha  f  ErermaJ  dtnuiiala,  Jloccefla  moili»),  Linnaea 

XVn,  1843,  p.  181— 12.t. 

21.  Neoeate  Naobträ^  zur  Flora  des  Ilarzgebietes.    I.inuacn  XVII.  1843,  p.  671 — 67^ 

22.  Bryologische  Notizen.    DoUioische  Zeitung  IV,  181C,  eol.  124—  125. 

23.  Uebcr  Hijophiltt  ßvatdlB,  Brld.    UolaniBtho  Zeitung  IV,  1840.  col  266—209. 

84.  ZnaAtie  und  Verbeasanqg  nm  aPradromna  Florae  HarojniJae*'.    fieridit  dee  Matorw.  Ver.  dee  Uareia, 
1846—47,  p.  8—6. 

25.  Botauiachc  Nachlese  für  1840.    liericht  des  Naturw.  Ver.  des  Uarzee,  1846 — 47,  p.  11 — 12. 

86.  Ein  Beferat  aber  die  Colnmhiiwihan  Moom,  welche  Toa  Herrn  Monte  gaeeiunelt  worden.    I  innam  XX, 

1847,  p.  6S— 98. 

87.  Beridit  Aber  die  I/rpalfreM,  wnlebc  Hr.  Moritz  in  Colnmbien  mauMlte  und  dem  Icöniglieiien  Borbariam 

in  Selitoeberg  flberiieferte,  nach  der  Sjrnopaia  Uepaticanini  ud  den  Morits'aehan  Namaem  aaa- 

gei^.   Linnaea  XX.  1847,  p.  821—836. 
98.  üeber  /.-VI.,,  f-ailn,!,-.-.  Z.'itun^'  VI,  1848,  eoL  889—891.   Flantae  BegnelGanafl:  Mnad 

frondoei.    Linmkca  XXII,  184Si,  p.  581—583. 
89.  Bepatieee  Oentodieaae.   Linnaea  XXIV,  1851,  p.  800—804.  640—648. 

80.  üaiber  Classification  licr  Moose,     HoUniRrli,.  Zeifun;;  XI.  1853.  col.  297—309,  321—332. 

81.  Flantae  qnaedani  Lccbk-rianae.    J^numeratio  Uepaticarum,  quae  in  Sectione  2'*  Plantamot  Chilenainm  et 

in  n.  PemTinrie  a  W.  Ledder  eoUeette  et  a  R.  J.  HÖheBadcer  editie  ocenraut.  liimeea  XXVIt, 
18.-.  I,  [1.  r>.-.3  — 550. 

88.  Flantae  NuellcrianiMi.    Musci  frondoü  et  Uchenea  in  Anatralaaia  Felici  lecU.    Linnaea  XXVIII,  18Ö6, 

p.  808—815.  816— 81& 

88.  Deber  Anlagen  aar  OnHor  der  Alpenkriirter.  Becidit  dae  Katurw.  Ver.  dee  Hanee,  1887—88,  p.  7—6. 


üiyiii.iod  by  C"f  V 


185 


34.  Aach  ein  Wort  üb«r  du  Alter  der  AJpeogewaclwe.    Botkniiclte  Zeitung  XVII,  1869,  p.  27 — 29. 

35.  Uafccr  «Mg«  Butardfernm  der  Gattung  Omium.  Tbomcf.    Berieht  de«  ?7iitarw.  Ter.  dat  HmsM, 

l'^öO  — CO,  i>.  18  1!«. 

36.  Leber  die  Gattung  >SrMjM-mr«M.    Beiriflht  de«  Naturw.  Ver.  des  Uai-se«,  1659  —  60,  p.  49. 

ST.  Betraditniigcn  Uber  in  jMgea  Beabuid  der  Fbr»  des  Bangelmtei.   Berielit  d«t  Kttorw.  Ter.  de* 

Hnm-s,  KTiJi  -  <)0.  p.  5H— «2. 
38*  Uueci  Califomici  novi.    Liiiiiac-a  XXX,  lb&9— tiü,  p.  4bü — 4ii>4. 

89.  MoMormB  AvBdoeaniiB  Tloru  AnntralMiM  snct.  D.  F.  Hveller  dox  «deodM  epedea  ton»,  Liiiiimb 

XXX.  18r>9-fiO,  p.       -  (i-iO. 

40.  Wa«  siiid  Laulimuo««  und  wie  int  dvKa  «yKtematiacbe  Iliiitlii-Ihni^;  iibcreiihtlich  aiid  Tersttadlidi?  Bo- 

taniaehe  Zeitung  XTm,  1860,  p.  167—161. 

41.  Angntroemitt  {IHeratirlla)  hamlicn.  Ilpe.  Skofitz.    Butaniüclio  7>itiiolirin  XI.  18C1.  p.  15-t  — 155. 

42.  Einige  lictrnrlituiigfu  uWr  die  VcgctatiuD  des  IlarzKebieteB.    Bericht  de«  Naturw.  Ver.  des  Haneea, 

1861-62,  p.  1--1. 

43.  Ueber  Crnssnlaccen.    Bericht  d<s  N.itnrw.  Ter,  rlei«  Ilanies,  1861  —  62.  p.  4  -  ü. 

44.  Ueber  di«  Flora  de«  Uorzgebictes.    IMcht  de»  Naturw.  Ver.  des  Harzes,  1861—62,  p.  13  — IC. 

46.  Speeiea  norae  Muscurum  ab  Dr.  Alexandra  Lindigio  ia  Nor»  Gnumd»  coUectae.  Limaea  JLXJU,  1861— 62t 

p.  618-532;  XXXIl,  1863,  p.  127  164. 
46-  Beitrag  zn  einer  Mooaüora  von  Neu-Granada.    Flora  XLT,  186S,  p.  449—458. 
47*  Pradrmnus  dorai-  Noru-Graimtiusia :  ^lusci.    .\nn.  Sc  Nat.  Uli  1866  (Bot.},  p. -887-^876;  lY,  1888 

(Bot.),  p.  824-378;  V,  1866  (Bot.),  p.  801-342 

48.  Beitrag  mr  Mooaflora  Ton  ITett-Granada.    Fkm  XLVIH,  1866,  p.  188 — 188. 

49.  Mnad  novi.  (juos  in  rrravinn  mfiidionalii  orientalia  profineia  Oarsbar»  Isgit  Dr.  J.  K.  Hankarl.  Fkca 

XLVIII,  186».  p.  680—082. 
60.  Bi7ologiM>1ie  MittliefliiiigeD.    Flora  L,  1867,  p.  65—80. 
81.  JUIrieitt).  .  linmi,  ftfttt  Tj'iiti>(ii<hti„t.  Hpe.    Flom  L,  1867,  p.  181— 18S. 

58.  Muaei  froudoni  a  cl.  II.  KraoM  in  Ecnador,  prov.  Loja  coUecti.    Botaaisebe  Zeikiuig  XXVII,  1869,  col. 
438—487,  449—469. 

53.  AUgWnei'""  I!i  ninkiMi|.'fi)  und  V<■rll>■^-l■r^^llL'|■ll  ?n  il<r  .''ynripis  flruni'  Nnvar-  Grnmilae  TOB  J.  IWam  Bsd 

J.  E.  i'ianclioa:  Mueci.    UoUnische  Zeitung,  XXVli,  1869,  col  865—870 

54.  Bio  Familie  der  Keekeraecen.    (1868  )  Flora  Ut,  1869,  p.  61—68. 

55.  ."^peries  nnisronii;;  N.  vii.'  M.Nirnimf.    Wien,  Znol.  WiA.  A'tiliiiiiill.  XIX,  \.\hh\  p.  5(»7— 510. 
66.  ^leciea  ilutcoiuin  novae  es  Uerbaiio  Meibourneano  Australiae  expositae.    Liunaea  XXXVI,  1869 — 70, 

p.  518—686. 

57.  Hasei  froodo»!  in  .^frica  AM^t:r\li.  yrr.\.  y;iin1.  pro]>o  Utnpiimulo  raif<!>ioni«  KorregiiMk  a.  Bar.  Bargan 

lecti.    Utf69.j    Botanische  /<;itung  XXVIII,  1870,  col.  33—37. 

58.  Moad  Mexkani  Mwi  es  barWio  Dr.  W.  Seodar.  Botatdadie  Zeitn«  XXVUI.  1879,  «eL  49—83. 
89.  Ia  kainem  Tl»  il*  iVr  Botaalk  wird  ao  ml  Uafiig  gatoiebea,  ala  In  dar  Biyologia.  Um  UO,  1870. 

p.  lOo  — 100. 

60.  Das  HooaUld.    Wien,  ZooL  Bot.  Terhandl.  XXI,  1871  (Abb.),  p.  375—898. 

61.  Mnad  frondimi  in  insnlb  Ceylon  et  Bomeo  a  Dr.  Od.  Baoeari  teotL   Nnont  Giom.  BoUn.  Ital.  lY,  187S, 

p.  27:5-  291. 

68.  Mnad  wm  Amtraliae  ax  barliario  MelbooneaDO  a  DoctM*  F.  t.  MitUar  arinL  liaaaaa  XZZVQ,  1878, 

p.  513—647. 

68.  Muxci  uovi  ex  insula  Mailaga.s<:nr.    Linnaea  XXXYTII,  1673,  p.  808 — S28. 

64.  Syrabolae  ad  floram  Bratiliae  centralis  cognnficendam  cdit  Eng.  Wamduig.  mdanakabdlga  MaddaUatr  fta 

den  natarbiat.  Forening  i  Kjabenbavn.  1870—74. 
I.  Mnad  fronded  anetore  E.  Hampa,  1870,  Fan  Till. 

D  et  m.  Musci  froniloHi  a  dar.  Dr.  A.  Gk»io«  in  vidaia  nrliia.  Bio  da  Jandro  hdi.   1878,  18T4. 
Part.  X  et  XiX. 

65.  A.  Oahaeb  und  £.  Hampa:  Mnad  froodod  ia  Taamania  H  W<wa-flaalaadla  a  Dr.  0.  Beceari,  aaao 

1878,  leati.  Bana  tnyohgiqae.   8  Anofo,  Nr.  8. 


126 


Eingesusene  Sehriften. 


(Ton  Ift.  F«hMar  Ut  Ift.  Hin  IflSL  SeUDtt.) 

American  Journal  of  Scianoe.  Eilitoni  Jamca 
Ä  E.  S.  Dana  and  B.  Silliman.  Vol.  XXI.  Xr. 
123.  Niw  Havfn  18.^1.  8".  —  Kraper;  On  tbe 
iihospliurugruph  o(  a  solar  i>peetTuiti  aoU  ou  tiiv  lincK  of  iu 
MifeM«A  ngM».  p.  171~1S1.  —  Seiidd«r:  birncUire  aud 
•MMliM  af  AqiiMiri« JfMft  and  Worttm.  p.  162— IM.  — 
Lucltys  tht  actiBlc  lataaea.  p.  187— 1»7.  —  Hrn  k- 
V»»«:  Raeent  Aoicriesa  awthquakcs.  p.  198— 2ir2  ~ 
H«we«:  yquülrari)ondioxidcin  «moky  i|ii3rtz.  p.  2»a- -^äw. 

—  \Vri;;ht:  (iaMN>us  8ubstaiici?.s  i'oDtaiiivil  ui  tbc  &muky 
quartz  of  Uranthville,  Cono.  p,  2«Jl>-2l&.  —  Kcrr:  Oiigiii 
of  new  points  in  tbe  topoi;Taph]r  of  North  Carolina,  p.  2IC 
— 21S.  —  Blake:  Üccurrence  of  rralgar  and  orplriicnt  in 
Utah  taniloiy.  p.  219— 2SW.  —  Coukc:  On  the  BoiubUitjr 
«f  ddoride  orailver  in  waior,  p.  JUd  22.1.  —  Waldo:  I'a- 
ners  on  tbennomrtrv  frum  tli<'  Wiiiclifhtpr  observatory  of 
Vulf  ColU'iL'f.  p  22»i  J'Sr  -  ,M  eii<I<' iibull:  Determination 
ot'  thr  coHtii'irtii  oi  pxpttusion  of  a  dilEraclwn  grating  hj 
iiMMiris  ot'  ihi'  .>p«'<'iriitii.  p.  990— 999L  —  Sdaatute  intaili- 
iriTic«'.  \i.  ■S.'iJSA- 

K  K»ti)urkandige  Vereeniging  inNederlandsch- 
Indie  in  fiataria,  Nutuurkuudig  Tijdschrift.  De«l  39 
(7.  Serie  De«!  9.1.    Batavia  1880.  8*. 

VsMMdfdierTMr.  ftrSatiriEaBdt  telRMitedM. 

JalvbDcberJg.XXXI/XXXn.  IHealwdao  I8T8/79.  8* 

Eaia.  Akad.  d.  Wiiaenseh.  in  Wien.  .Sitzmif^- 
horiclite.  Mat  t>em.-naturwi<ispnKchaftl.  Clasae.  1 .  A  Ii  - 
theiluiifr.  Bd.  81.  Jg.  1880.  Hft.  1—5.  Wien 
1881).  -   \Vi^■^np^:    L'Mli;T»iirliniii|;i'ii    nh.  r    iI.  m 

H.'li  trnj.i^iiLi-,  |i  7  Jll.  -  Lt'itccb:  Uii- .Villi  iiuilh.iiiL'iii 
iliT  M.in  iiiiiilKK ri  u  ]>,  41»  .'il.  -  Hatliii):  I\lH*r  lucüir- 
al>f<nnil<'riidp  'I  rii  boine  *  ini^ji  r  Mi  l.uii|iuiini;irti'ii  p  ä.') — 77. 

—  Fuibs:  l'eb«T  ciiiijji'  tfMüirti  h<biiiidi)u  aus  IVrsieü. 

LW — 100.  —  Klönoe:  Die  ncriodiiictieii  Schwankniigeii 
i  Vaucnpiegel«  in  den  inuuoiiten  Kohlenacharfalen  vou 
I»iuc  in  diT  Vprimle  vom  8.  April  bis  lö.  Spptenibcr  1879. 
|i  101  — 122.  -  l.cil (fi'b:  Die  Iiiflorcscen/e«  der  Marcbftii- 
tirtcrTTi.  p.  12:1—11.'!  —  Hmup:  l'chiT  den  chpmabrfpii  und 
Ji-'t/i.'i'll  Milllil   ili  r  (  .l'^iliii.'il'   ihm!  ( i.'ii;;i-Mic   llliil   ilic  1  TII<T- 

»ucliuii^u  uud  Mtithadi!»  m  ditisoi  iUckluiif^cii.  n.  Mri — 153. 

—  Burgeratcia  u.  Hot:  GeofaifiMlM  Beotaoitttiijfen  im 
«cidlirben  Cabibrieo.  p.  164 — 170i.  —  Tool»:  Qeologiadie 
rntrrsui  huiigfn  IM  wartlkhatThaUadaaBallMii,  &188— ttSb 

—  Kitzinger:  (teidiidiudea k.lkllar-Katiinfi«KalNiwtB. 
pi.  287— 

 Bl  89.  Jg.  18S0.  m  1,  S.  Wim 

1880.  8*.  —  ITold^ieh:  DSnTiale  Fauna  ron  Zuilawlli 
M  WbtMtlMig  la  BtOnMirwaida.  p.7— 66.  —  Sieber:  Zur 
Kcnmifla  dar  nordbOluidaclien  Brannkohl^-ntlnra.  p.  67— 101. 

—  Biab«r:  Heber  iwei  nene  Datracbivr  d<!r  bobinisrbvn 
Braunkolil<!iiformalioii.  p.1(G— 124.  —  v.  KttiiiHNliausPn: 
Ik'itnt^c  zur  hrlorsi  biinff  der  Pliyliifri'iuf  dur  l'tl.ui/i  iiiirti  ii. 
p.  133  —  134.  —  Tsi'berniak  u.  Sip<w-/.;  Ueitrii^  zur 
Kenntniis  des  /oinitii.  p.  141 — 16i>.  —  liusiiak:  Beiträge 
Sur  Kenntnis»  der  Kruptiv^teine  der  Umgegend  von  Scbeni- 
nitz.  p.  1G4 — 331.  —  ätcindachner:  Irbtbrolofri&ohc 
Bcitrilife.  p.  298—266.  —  id.:  Heber  eine  npup  Vytlionart 

uns  Uonii-o.  p.  Utr? — 21)8    -  Mi- 
I  li'iii^i'ri  Uber  den  KinHiiss  Arß. 
lll'ilil  .mu  bei  inKTmittircodcr  Bo- 
'    l'ii/iii;.'pr:  <ii'^>  liichle  dci  k. 
\S  it.n.  p,  27;»— ä39. 

 2.  .Vbthpilung.    Bd.  81.    Jg.  1880. 

Hfl.  4,  5.  Wien  1880.  8"  —  Flpissnpr:  l".b.T  die 
Beatiminaog der  Halogrne  in  ( 'tilnr.^itt'ii.  liroiiiiin  u  u  .loiiuti  ii, 
p.  661— ÜBS.  —  Paliaa:  ücatimmuug  der  Bahn  des  Ko- 
BMn  •  r.  J.  IS».  PL  fis^-fm.  —  Gagmbsaen  Uabv 


/ I'ijth "it  Jlrn lemtci niii 
ki'M-li  II,  Siiilir:  I  ii.' 
Ijiihtcs  aut  liic  (  iili 
leurbtiiii.'    p  Jil'i 
k.  Uot-.NutnruliLiji  :i-uii' 


Stumi'srbe  lii'ibon.  p.  576--592.  —  Ski  a  ip  Kim  ^yuthosn 
des  <Ibin<iliiis  II  fiiiH — 5!)5  —  Spitzi-r:  Zur  Kniiiihi^>  der 
CamphorcUluri'ii'.    \l  ö'm;  IiimiJilip    I r  die 

UMijuetitrbe  Kiiiwirkuuc  auf  das  duri-b  die  neifativK  Kni- 
ladung  ia  äum  MacauMB  Bana»  mamua»  Buumtm^ 
Ucht.  p.  604—614.  —  Aneieder:  Urter  RecetStfta 
Ticrtcn  Grade«,  n.  615— ft47.  —  Binder:  üelier  Projittl»- 
Construftionen  ilpr  OnrTpn  2.  Ordnaag.  p.  6tS  — »ifi4.  — 
Ui'nt'dikt:  l'cbcr  DibnimbviInKhiiion.  p.  'öS  —  <i">**.  — 
1.1. ■-  r.-l.iT  lir.iiiiv.v)liliTi\.il.' '4i  Hcii/.iil,  p,  i;.V.t  -luH  — 
Kdi>r:  iti-ilrii'i-  zur  l'botocbi'miv  des  brumsilUin».  p.  67Ö 
Witd  iiii. liier:  Tbewie  der  Bewegung  aufdeve» 
liippublvn  Fluihtu.  p  (i!»7— 742.  —  Habermann:  Oeber 
die  Elektrolyse  uriianiÄrlwr  Snbstanwn  in  wässeriger  Losung, 
p.  747 — 755".  —  Jahn:  Studien  übiT  die  Zersetzung  «.'in- 
latbiT  orgiiniMbcr  Verl>iiiiliini.'i'n  il\ir>  !i  Zinkst.iiib.  T.  Die 
Alkohole,  p.  700  —  79*)  —  K  I  oini' ii  ri.' :  15'j.)li.n  htuD^'i-n 
über  ili«'  Dampt'uHg  der  Torsiiiiis.vi  liwiiii:ii:iu;fii  ilurrli  die 
innirc  Iliiliutii;.  p.7!)l— —  M.ir^'iilcs;  l  i)nr  discrut« 
WirbelfttiliMi.  u.bl«! — »19. —  Ueinitzer  u  (iold»cbniidt: 
Ueber  die  Einrokniif  eMnr  MaiaUe  o.  MaiaUnide  aaf 
Pho8]ikorox)-dcblorid  u.  die  Exlgtens  vnn  Leverrier'i  Pboe- 
liboroxyd.  p.  830— «16.  —  Werr:  Ueber  I'olargnippea 
i>.  841—844.  Kc  l'aige:  BemerkuiiKm  ober  cubiscbe 
Involutionen,  p.  845  —  K")2  —  S.  hrcjcr.  t  ebrr  einige 
Uinwaudlunpsi>rndu<lc'  iUt  llllt^i'll!!ll^<:llll•l•  n  ilii).  siiL'Piiiiniite 
Uxycliinon.  p.  Höil— W>3.  —  l'uluj:  Mraiili  iulf  Elektroden- 
materie.  p.  864  —  923  -  Kornfte:  l  elier  den  SülifKobalt 
des  Wassers  im  norwpgiscben  Nordmeere.  p.  924 — 973.  — 
Andreaisch:  Kine  n<?ue  Kyntbeie  des  Sulfbjd 
ji.  974 — 977.  —  id.:  Kill  neues  DmTat  de»  SaUhr* 
die  Curbainidmill'oiicssi^mAure.  p.  !t78  — 987.  —  Mertens: 
Zur  Thei/rie  dci  iymnietrischen  l-'unrtionon.  p.  9*'* — imX). 

\\i  yr:  rdn-r  biinniilratisrlie  Iiivoliitioiiiu  /.«liU'r  Slufe 
mul  iiirV  Inn  I  iiivpn.  p.l(t()7— l<i31.  —  Hern  b  fi  ui  er: 

Zur  Keii:itiii»>  der  Koütproducte  de«  Caifees.  p.  lt)32— 1*>43. 

—  Spnbofpr  u.  liraBMeri  Dcbar  dineU  Enfthniag  tros 
riiriM.xvlirrtippen  in  PtwDole  n.  aronatiaebe Stann.  p.l044 

—  Kir.:'      öfter:  Ueber  Guthrie'«  Krphydiate.  p.  106S 
1117't        rrt'bitseber:  l'ebrT  Beziehongen  zwiachen 

K<';,'i'Ui  liijittliusi  helii  und  ratiouiilen  Curren  dritter  (  lasse, 
p.  lo-^»  liy>l.  I'iiliij:  Iti'itru^' zur  Krklitning  di'i^ /oll- 
nr-r'^riiiii  Uiiilioiiiitcr.s.  p.  KHI2— IIOI.  —  V.  Obermiiyer: 
l'i'li'T  die  Abli)kn:.'lt:keit  des  l>itfusioniM<{Hdenten  der  (ia^ 
von  ilcr  Tem|>eratur.  p.  11U2 — 1128.  —  Pesrbka:  lieitng 
cur  Theorie  der  NonnaleuHiehen.  p.  li:;»-lir.2  -  id.: 
Norroalenfliehenlftngs  ebener  Flärhenschnittp.  p.  11(13—1214 

—  Woyr:  \ini/  iiber  barnioniseiie  Mitlelpimkte  eines  Qua- 
dnippl.t.  p  iL'is— Uli*  —  Kxner:  Zur  'flifnrie  des  Volta- 
si'luTi  Kiiiiiliiiii'  iiiaK  1  Tsni  des.  p.  12Jit  -1247.  —  Finger: 
I  i'litr  'irii  ICiiiHuii.'i  ürr  Ittitatiun  ll<'^  Frdsphaeruids  aaf 
ti-rre*trisi;be  li>'»'ef:uii(,'en  insl>i'?ijiidiTe  auf  Meeres-  uud 
Windströmnogen.  p.  1244—1277. 

 Bii.  82,   Jg.  1880.    Hft.  1,  2.  Wien 

1880.  8'  -  Wryrj  Cuustructiou  der  Osculatiousbvper- 
boloide  wiiuKi  iiif  IVr  1^ iai  ben.  p.7 — 14  —  Lippirh:  L'nter- 
suchungen  über  die  Speetra  f;asforniiser  Körper,  p.  15— 33. 

—  Kantor:  IteinerkuDg  Ul>or  lineare  Transforniationen. 
p.  34— 38.  —  id.:  Uaberaiiceessivo  lineare  Transformationen, 
p.  39—90.  —  Weist:  üebcr  die  Bahn  des  Kometen  1843  I 
und  1880  a.  p.  9S— 114  —  v.  Ruling:  Bestimmung  der 
Bahn  des  Tlaueten  il78i  llelisana.  p.  1  IT» — 122.  —  Dnre^je: 
Ui  lier  die  vun  Mubiiis  ge^flienrn  Krittrien  für  die  .\rt  eines 
durrb  fuuf  l'unktc  «xier  fünf  TimirtMiten  be.stimuitpn  Koitel- 
st'haiuea.  p.l23— 134. —  id.:  Ueber  die  lloppe'scbe  Knoten- 
cnm.  1».  186—146.  —  Jansvakf :  IN«  Acadanng  daa 
HoleeiilaiMwiehtas'iiMi  daa  Ufaiteeuhiweftatgoitamiagaa. 
p.  147— lÄ  —  Lecher:  Ceber  die  sogenannt«  „rheinische 
.\biitoisuDg",  p.I59— 163. —  Bauer  u.uröger:  Vorliutige 
Mittitoilung  ober  eine  neue  Siiure  der  Ileihe  ('.,  H.i.  -  4  O, 
p.  ll>4— IMl  —  V.  Lang.  UptiM  bi'  Ni.ti/cii.  p.  171— IT!»  — 
Ueitiinger  o,  Wächter:  Ueber  elektrische  KiugÜgurcn 

    pu  u»-siaL 


Digitized  by  Google 


187 


— 'Wastmüth:  Ueber  die  M»(jTietisirb»rkeit  des  Kisens  bei 
Mheren  Temperaturen.  p.217 — 23ti. —  Kanton  Zur  Theorie 
der  iiucci's*ivuu  quadratiscbi-nTraiisfciriraliiini  ii  in  iltTKl-ciif. 
]f,'/ä^ — —  Pucbta:  Kine  gewiate  UUs»«  von  Uiemami- 
■cbm  Fl&clieii,  die  nicht  ia  tlmiA  snsaniiMiililUigeiMle  Ter^ 
wandelt  werden  kAnnen.  p. 300— UfiL  —  Lecbero-Pernter: 
Ceb«r  die  Absorption  dunkler  WümestnihlFn  in  Gtnen  u, 
PtUnpfcn.  p.  265 — 302.  —  T.  SommarDKa:  Ueber  die  Ein- 
wirkuug  des  Aniuiiinijiks  auf  iMtin.  p.84)7  -318  -Kacbler 
u.  Spitier:  I  ubor  einen  neuon  K<>hlenna5.-<i>rstuti  tli>r 
CunijlnTLTiiiiiMV  ji,  31!t  "i'^'t.  V,  II  i'jip  LT  i?iT :  l  i'licrdi'a 
Ki:illn.--.  ili  r  I  'ii.i  i  ntratiuii  iliT  1- llis.^i:rKi'it<';i  auf  di.'  rli'ktro- 
mulunscliu  Knüt  den  l'iUiieUWlifa  Eiemeiit^'».  u.  ä2Ü — ^I. 
—  Kaiittrtbt  UtRctuwur  der  gaunUigen  Wurxetn  ua- 
lMMbimM«r  qutdnMlielicr  uniduiBgMi  mit  iwei  Cnbekannu» 
Muden  fbr  letxtere  K)^fundeiieo  DrOchen,  neb»tden  Kriterien 
der  ünmöriii'bkeit  einer  »«jlcben  LCimng.  p.  842 — 375.  — 
Ezner:  IJic  Tbenrie  dr-ü  >;a)vanUi-licn  Kli  ini'iitM  p  376 
—424.—  Ciain  ii'i  au;  i^pr.  trnski.j.i-i  lif  l"iitcr-uLhui]/i  ii. 
p.  425—457.  —  Wieser:  li'bcr  da»  i'jrou;uajaiiu.  p. 
—478.  —  Bfitacb:  Ceb«r  dw  Vcriiattcn  cmiger  Harze  bei 
der  Destillation  Ober  /inkstaub.  p.  479 — 490.  -  id.:  Zur 
Keuntni&s  der  Suli^enindcrivatc.  p.491 — 193.  —  Ciamician: 
Uebnr  Verbindungen  aas  der  nfirolreibe.  p,  494  -499.  — 
Herzig:  l'eber  PhenoIorthoauUosiare  u.  ihr  Vi'rhaltcn  po- 
(Cen  grhmelzendes  Kaii.  p  50W — Wlft.  —  (  olieii^l:  Ndlir. 
üK-rdif  Finwirkiini;  von  niisfirendcm  Wa.ssi-rstcft  auf  Kllag- 
»aure  p.  r«<)-il<i.  —  Jnbii:  Studien  iiIht  (Ih^  Zerstlzuni} 
cintttclier  organucbi-r  Vcibindoninsn  durcb  Zinkstuub.  p  611 
—«8.  —  üoida:  Ueber  die  BmMnM  dm  ihntdtilkm- 
tthvb  anf  Jodido  von  KoUHMmMnloAa  mS  efaie  iitM 
Sjnthesf  des  AethTlen.«.  p.  W9 — 6/>9.  —  v.  Diimrel  eher; 
Ln(«r&urbiLnRC'n  ü&cr  die  Kinwirkitng  von  ZinnchJonlr  auf 
die  StichMoffwueietwffTerteuiiuigea.  p.  660— fiW. 

 8.  Abthellaag.   Bl  81.  Jg.  1880. 

Hft.  4,  5.    Wien  1880.  8*.  —  Jariseh:  Ueber  die 
ColnddeBi  tod  Erkiaoknngaii  der  Haut  und  der 
Adue  de«  BockeaiurlHa.  p.  W—in. 

 Bd.  83.  Iff.  188<K  Hft.  1,  S.  Warn 

1880.  8*.  —  Sb«11:  U4b«  ^llMMt  atrTemid»- 
nong  der  VdMiwilwiifcungen  des  BcrBtna.  p.  7— IC  — 
Langer:  Viefluramina  Thebani  im  Herzen  den  Mrn'^rhvn 

S. 25—43.  —  T.Plflischl:  lieber  eine  optische  Ki^i  lm  halt 
er  CoriR-a.  p.  43 — 50.  —  Tut  dt:  l>ir  Kntwickilun«  und 
Auslcildniit»  der  DrlKfii  d(  >  M,cl-":i->.  p,  &7  — 12*1,  — 
V.  FleiBchl:  ('eber  die  Wirknii/  liiicanr  Stnim.Hrliwun- 
kofen  auf  Nerven   p  i.'>4. 

—  Register  zu  den  UftiideD  76 — 80  der  äiUfinga- 
berichte  der  niathematiacb- 
IX.   Wien  1880.  8*. 


(Tom  U.  Hirt  bi»  15.  April  I8S1.) 

lianMB  Bodetj  of  London.  Traniiactions.  2. 
Serien.  Zoology.  Vol.  II,  Pt.  1.  London  1879.  4«.  — 

Carpenter:   (tu  tbe  f/fum  ActmUMtra,  MOlL,  witll 

miTj'l.nl'.u;:.  Ii:  lunaiij-.  ui  a  now  apodat  (IlO  polyaoq^ 
from  tJie  f'liilippine  islandj.  122  p. 

 2.  Serie«.    BoUnjr.  Vol.  I,  Pt.  7,  8,  9. 

I.,ondon  1880.   4*.  —  Phillips:  On  a  ncw  spwies  of 
Helvella.  p.  423,    -  Clark e:  A  review  of  the  fern.?  of 
Kortlwm  uidia.  Pt.  1—3.  p.  42ö— (tu.  —  Uennlow:  On 
the  odgln  of  tte  so-called  Scorpioid  C)  ine.  p.  613—621. 
—  Journal.  Zo<jlofry.  Vul.  XIV.  Nr.  80.  London 

1879.  8".  —  I»iiy;  On  the  rirrurrcnre  of  Morrbua 
macrocephiit'i  at  rlir  tiviuth  ui  the  Tiiiirnes  p  0.19— <>92.  — 
Watsoii:  'lyorhuiiif  rMiitii.iirii.  viz  the  pcnera  lias\li.'sa 
and  Truchuf.  ari'l  \\n-  1  url'/ui'l'i'-.  vi/,  tln.-  gcnus  Turbo, 
(Mollusra  id  llir  „I  1  iiüi'iiL'iT  ■  i  x|ii  iliticin.l  p,  (j'J2— 716.  — 
Parker:  On  the  sinu  turB  and  di'Mli.pnieut  oi  »hc  skull 
in  Iba  ürodtlout  Amphibia.  p.  717—71!).  —  M'Intoab: 
Oll  fCBarkably  branched  SuBü,  dn.'d«cd  by  H.  M.  S. 
„Challnier".  p.  790-731.  -  Botk:  Ob  reoent  tguOm  vi 


Ueteropora.  p.  724 — 726,  —  Wallengren:  Au  aiiftlysi»  of 
the  8)iiM'i<'3  of  (^iildis-tlips  Cl'hr^ganea)  descriiied  by  Lm- 
naexis  in  hij  ,.I■'anIm^v.•.  ica  '  p. 726— 736,  -  Colliugwood: 
New  »pecieä  of  SHiiihrtiiu  h-^  from  the  eastem  seas,  p,  737 
— 738.  —  Lubbock:  On  the  anutomy  of  ants,  p.  73.9  -739, 

 Vol.  XV.     Nr.  81,  82,  83.  Luntion 

1880.  8*.  —  Allntao:  Suine  rfnnt  »iiditirin,s  to  our 
knowledge  of  the  Btructure  of  the  manne  pol)-/!i)tt.  p.  I — 8, 

—  Ilammond:  On  the  tborax  of  tbe  blow-fly  (Matca 
vomitoria).  p,  9 — 30.  —  Day:  Instincts  and  emotioos  in 
fleh.  p.  81— oä.  —  HaddoD:  Od  tlie  extinct  land-tortoiaei 
of  Manritins  and  Rodrignea.  p.  58— .VJ.  —  Miers:  On  a 
small  colti-rtirin  of  (  rustttcea  crom  the  N.  (ireenland  »eas. 

L69 — 7H  -  Dill! Clin:  On  a  synthetic  tvpe  of  Onhmrid 
m  thr  North  All.iiilir.  p,  73—78.  —  Day:  On  tlie  He- 
briiiiil  ,\r!;i'Mt;:ii-.  p,  7S— H4.  —  Butler:  l»i-srripti'/u  of  a 
new  genua  of  motb  uf  the  faiaily  Ligariäae  fron  Mada- 
gaicar.  p.  84— S6. .-Mient  Ifolkt efCiMtMana  eoHaeted 
at  Vera  Crus.  p.  66—87.  —  Wataon:  MoHniea  of  dw 
„Challeoger"  expedition,  p.  S7 — 126.  —  Bell:  Note  on  an 
abnonnaT  sperimen  of  Amblypnetistes  furmosuä  p.  126— r.j9. 

—  S  t  ewa  rt;  On  an  almonii.il  .Vinblypncuates  uriseus.  p.l30. 

—  Allman:  On  hin:uoroiliiiiri  \'ii-toria.  a  new  bydroid  ine- 
duMi  of  lre,h  water.  p  \M — 137.  —  Dunean:  On  an 
unu.siiul  forin  of  the  gtaüi  IltmiijAolL»,  Agass.  p.  138^143. 

—  Lankester:  On  tbe  tuska  of  the  fossil  walni»  fonnd 
u  tbc  red  ctag  of  Suflblk.  p.  144  -146.  —  Day:  On  tba 
ipecific  identity  of  Bcomber  punctatm,  CondL,  with  A 
$eotnber,  Linn.  p.  146 — 149  lUdley:  On  two  caaca  of 
iBCor{K*ralion  by  ipooges  of  spirnlcs  foreign  tn  tliem.  p.  149 
— 151.  —  Campboll:  On  »ui'i.o^cd  vtridulafinpf-orpins  of 
Steatuda  guttata,  Wider,  and  J.inti/Aui  teHehriciMt,  Wider, 
p.  152 — 155.  —  Campbell:  Ou  u  rMiu  glauds  in  the  ma- 
liUaO  of  TamUKitt  domoitica,  lilai'kwnll.  p.  IW— IM,  — 
Dobaoa:  Notea  on  Apitftia  daclyhmcia.  p.  IM— IdOl  — 
Maedonald:  On  ibe  natural  danflcatioB  of  T  ' 
p.  181—197.  —  Lubbock:  Ohe 
and  wasps.  p.  167— 1S7, 

 Botany.   Vol.  XTH.  Nr.  108,  104, 10». 

London  1879—80.  8".  —  Baker:  A  synopib  of 
Oolchieaceae  and  the  aberrant  tril>es  of  Lüiaceae,  p.  406 
—610  —  Ilonslow  On  the  origLu  of  the  8o-called  .Seor- 
pi'nd  i'ume.  p.  511—512.  —  Morris:  On  the  stmcture 
and  haliic  uf  Hemiieia  vtttUUrix,  the  coffiee-leaf  diicaao  of 
Ceylon  and  ijouthen  ladia  n.  613—617.  —  Hooker:  Ob 
the  discoverv  of  a  varie^  oT  the  cedar  of  Lebanon  on  tho 
nuMintaiBt  M  Qypm.  p.  M7— 519.  —  Ward:  A  contribu» 
tioB  to  onr  knowledge  of  the  embryo-aac  in  aagiospenaa. 
p.  619 — 546.  —  Masters:  On  the  rehtions  betvrwn  raor- 
pbolugy  and  physiolofn-  in  tbc  li-4ni  s  ol  iiTtaiii  <'iinifera. 
p.  647—662.  —  Crombie:  On  the  Lichens  ol  Dilleniu»'» 
„Hirtiwto  nuucorum".  p.  553  —681. 

 Vol.  XVIIT.   Nr.  106,  107.  London 

1880.  8*.  —  AitchiBo::;  On  the  Flora  of  the  Konua 
Valley  ct.,  Afghanistan,  p  1-113.  —  Clarke:  On  lodian 
p.  114—122. 

—  List.    Motrember  Ist,  1879.  8*. 

XltanH7  BBd  lUlMopUMl  loe.  «rVuflhNlir. 

8.  SoriM.   ToL  YL    London  1879.  8*. 

—  Ffoceedings.  Vol.  XVI,  XVII,  XVIII,  XIX. 

Manclio^tiT  1877-  -.00.  S". 

OoTenunent  of  India.  .Scientific  resnlts  of  the 
■eeond  Tarkand  miission,  based  npon  the  collections 
and  aoUss  uf  the  lato  Ferdinand  Stolioska.  Cal- 
cutta  1878—79.  Fol.  —  Gcology  by  IT.T.  ^lanford. 

tiv  Geoffrev  Nfvill.  21  p.  —  Iteptiüa 


49  p,  -    MoMni-ka  bj 

and  Amphibia  by  W.  1.  IJiunl.ird.   2';  ^< 
b)  Kratn  is  lK«y  'S>  p,  -    ll.wiieiio]i(iTa  by  Kreder 


Ichthyidogy 
lynieiioptira  hy  Krederick 
Smith    22  p.  —  Neuroptcra  6y  Robert  Mc,  Lachlan. 


6  p.—  Mainiualia  by  W.  T.  Blanford.  94  p.  —  Leoi- 
doptaea  by  Fredorie  Hoor«.  iSpi  —  SyringoephBaiMM 
by  P.  Mar  Iis  Dbbobi.  17  p.  —  RhyacboU  by  W.  L. 
DiaMat  Upu 


128 


Hatorfonoh.  0«iellich.  in  Emden.  <  6B.  Jaluw 
bocicht.    1879/80.    Emdim  1880.  8>. 

TmiB  flir  Talntiiidt  in  OilnAMk.  l*.,  90. 

U.  21.  Bericht.    1877— IHSO.    OfT.nl.ndi  1880.  8». 

Naturwissentchaftl.  Verein  in  Hamburg  Ab- 
handlangen aas  dem  Gebiete  der  üatnrwiKsensrhai^en. 
Bd.  I,  II.  1,  2,  III.  IV,  1,  2,  3,  4,  V.  1,  2,  4.  VI.  1. 
Hamburg  1846—1873.  4». 

TeUaiiaohMObMnatORamnBan.  Jabrbflcbar 
1879,  fang.  T.  A.  Foriter.    Bern  1880.  4«. 

Die  landwirtbftchaftlichen  Veraochs  ■  Stationen. 
Herausg.  von  F.  Nobbe.    15d.  2«,  llit.  4.  liorlin 

Atad.  royale  da  MMaaia«  4>Balgiq;aa  mBrOmL 
BuUedii.  Aanie  1880.  8*»  8<rie.  T.  XIV,  Nr.  11  (et 
daniiar).   Bmxellea  1880.  8" 

 T.  XV.    -Nr.  2.    IJiux.  U.'s  lüHl.  ti'\ 

Huienm  of  oomparative  Zoölogy  at  Cambridge, 

Kau.   Bulletin.   Vol.  VIII,  Nr.  3.  Umbridga  1880. 

80.  —  Oarnaa:  N«ir  aad  littJe-known  fMtilea  aad  liih«i 
ia  tbe  nMon  ceOectioat. 

BalSä,  9.  vom:  Debir  «iaen  voa  Hra.  Hanva  ia 
kSrnignn  Kalle  tob  Anerbaeli  anfgefundenen  Krystall 
(Orthit).  Sep.-Ab«.  —  Die  St.GotthBrdbalin.  Sep.-Abz. 

Hederlandsche  botaniache  Vereeniging  in  Kijm- 

wegen.  >'iil'  r)Hinlsth  kruidkandig  Arcbief.  Dfel  IV, 
Stuck  2.  Lcyden  IbTtti.  8".  —  I)ih>1  V,  Stuck  4. 
Leeuwarden  187U.  8».  —  3.  Serie.  Deel  I,  Stnek 
8,  4.    mjanregm  1879,  74.  8*. 

Soc  de  Physique  et  d'Hiitoire  naturelle  de 
Genfive.  Mi-mnu.  ».  T.  XXVII,  I'arlic  I.  Oeueve 
l-^ii.  4".  —  liubj:  CboLx  di'  innus^cs  i\<iti'|Uii  nou- 
M'llt!.  OH  mal  comjucs.  p.  I — 10.  —  ("i'll  i'ri  <•  r  -  Nmivi-nti 
modc  ile  di«i-ii8.«i(>u  de  Ia  propagation  du  raonvement  dann 
an  milieu  ula&tique.  p.  II— 68.  —  DeLoriul:  Muiiograpbic 
de«  Eclüuidca  coateaaa  dau  1«  eoodua  aanaudititaet  de 
PEgypte.  p.  6»— 14R 

Holden,  Eduard;  Sir  William  Ilcrüchel,  Us  Bfe 
and  work».    Xfw-York  1881.   8».  [gok.| 

Bänke,  Johannei;  Tctunus.  Eine  phyaiok^giHiw 
Studie.  Leipzig  1865.  S".  —  Die  Lobensbodi^gaagen 
der  Kem  ii.  Leipsig  1668.  S«.  —  Die  Blutrerthelhuig 
und  dar  Xhfttigkaitaweidiwl  der  Orgaae.  Leipjg  1871. 
8*.  —  Onradsdge  der  PhjrBiologie  deo  Menaehen. 
I.u;.zn'  1S«1,  8". 

Koninkl.  Akad.  van  Wetentchappon  in  Amster- 
dam. \  <  rluiiiiir^iiiprii.  .U'(lr<.;:nL;  Natuurkunde.  Deel 
XX.  Aiiistoiiiaiii  Ihyo.  t"  —  Korti  wft':  .Mtremeene 
Theorie  ili-r  iiDiiilcrniiiotorisi  liLii  Kr-n  bd  ii.  TiiI  p.  —  vau 
Byckevorsel;  Uver  cene  iii»j(iii-tiM  iie  opiiemini,'  vau  deu 
Indtuheu  Arrkipel.  gedaan  in  de  Jaren  1874—1877.  Pt.  2, 
42  p.  Pt.  8,  46  p.  —  llobrecbt:  Zur  Anatonle  und  Phv- 
aiologie  des  Merrensyistciiu  der  Nemertiiien.  47  p.  —  Ueh- 
rent:  Beitrtse  zur  Petromphie  de«  Indisebca  AidupeU, 
24  p.  —  viin  der  AVuals:  OndecaoefciDgao  anbeut  d« 
ovcreeDsteniini'ü.ii'  i  i:.'>'ti.M'bappeu  dir  aomiatt  VoiadigdaB^ 
Damp-  en  Vluei&tot'lijnttn.  S'l  p. 

—  —  Afdeeliog  Letterknnde.  Deel  I.  Aaiitar» 
dam  18£8.  4*.  —  Deal  U.  Amatinwlani  1868.  4*.  — 
Dod  XUL  AautardaB  1880.  4« 

—  Veralagen  eaHtdldealingen.  Afdi  f ütir- Vatunr- 
konde.   Tweede  Reeka.  Deel  XV.   An»terd«m  1S80. 


8'.^  vaii  Hans  «Ii  liijdr»'.;!'  tot  do  kiuni.s  drr  atki)mst 
Tan  bet  duare.  ji.  I  — 11  —  de  Vries:  Over  de  ctiutnictie 
Tan  wortcls.  p  12  Zi  —  van  Dieaen:  Ziideliiißsche 
afleidini;  van  water  nit  ccne  rivier  over  eru  der  dijkea 
pka4— 37.  —  Uriuwis:  De  dubeUading  eener  rentrobanseha 
oiassaverdeeiing.  p.  38 — 50.  —  de  Vrle«:  <>*cr  de  bcw». 
gini;en  der  ranken  van  Sicvoi.  p.  51 — 178.  —  Koster: 
.\ffen-  und  Mfiwbenliiind.  p.  17!» — IHö.  —  vuu  Ilasselt: 
UijJr;i?i'  ti)t  dl'  kcnnis  van  «ieii  /,i/m«(jus  dfstiHor  Scbi<idle. 
p.  —  \:\n  der  Waiils:  Iii'  bftrikking  tuSDcheo 

apanuinij,  Tuiunica  du  tcmperatur.  bij  disnuciatie.  p.  199 — ^217- 

—  Moaa:  0*w  de  nathoda  vaa  Jawa  ter  banaUag  vaa  de 
saoMnd  raUiaarMd  dar  vloaiitoffiM.  ]|».918-a0B.  —  Moll: 
rnlersurhungcn  Ober  TropfenauaseheidnBK  und  lnji><-ti<>n  M 
Blättern,  p.  287—849.  —  Lorenti:  De  oewejriiiirwrgeln- 
kiiigvu  der  ga.»>>eii  en  de  voortplnntitiR-  ran  bet  ^chiid,  vol- 
pous  de  kinetisihc  triistheorie.  n,  .Ifil»  3!t3.  -  Mecs  De 
vuurtplaiitiiii;  \i\u  Nbikkt-  i;eliiiiUEolvi!n  in  f;u.4sen,  volgcmi 
de  kinetis.  !h-  mistb.^iinr  p  :i;M-42.'i.  —  van  der  Waali; 
Over  de  iHUueiidrukbuarbvid  van  ottiyleengas.  p.  426 — 4S4. 

—  äcboute:  Sur  one  transfonnatiou  g^oDiteiqiBe  dfae 
proUtea  da  la  thtotie  de«  envelnppM  diiea  „Coinbea  de 
StnKT'  et  la  giaMlntion.  p.  4:<5  444. 

—  Naam-  en  Zaakrc^'ixter  up  de  Veralagea  ea 

M.'d..'.!.rnngc'ii.  Ardr'elitii;  Natuarkuada.  Daell— XTIL 

AuistiTdain  1880.  8*. 

—  —  Afdeeliug  I.rf^tterkunde.  Tweeda  Boeka. 
Deel  UL   Amaterdam  1880.  8». 

—  Jaarboek  voer  1879.   Amsterdam.  8*. 

—  Piwe^sen-Vfirlmal  van  de  gewntie  vergadi^ 
ringen,  .^idei-ling  Naiuurkundfi.  Van  Mei  lö7a  toi 
ao  mat  April  1880.  8*. 

—  Esseiva,  Peter:  In  maliana  emandpataa. 
Satira.  Aoeedit  degia  Fraadad  Pav«  af :  Ad  Eugeoiam 
aqgnatam  ia  Amara  filO  Lndofid  Eiq^anii  Napolaoaia 
coBsoIaUo.  In  eertamine  poetSm  HoPuÄiano  anno  1880 
praemio  aureo  i;ni:i1ni'.     Aüi  Ii  lu  1  iiisi  1880.  8*. 

Strackmann,  C.  il.  i>;ru,j,ti8cbe  Studien  am  öst^ 
lirbeii  l»i  i.^iiT.  I.  II.  .Sep.-Abz.  —  Ueber  die  Ver- 
breitung des  Rennt  hiers  in  der  Gegenwart  and  ia  Älterer 
Zeit  niicb  Maasagabe  aeiaer  fiMadea  Sasta.  —  Dia 
Inael  lUiafpii.    Il.innover  IBHl.  8". 

Naturwiuensohaftl  OeselUch  .,I«is"  in  Dreaden. 

Sitxuu^'sbericiite.  .1«.  IKSii.  llr.-..un  1^81.  8".  — 
Kliirelhiirdt;  l  ebrr  ib  ii  |i  iliaii-ri  MWs«.i-MTsdndi.l«'in  von 
(ird.^^r•tb.  p.  5— Ii.  —  Drud«':  Knie  uiodirno  Ilearlieitiin!: 
der  Klon»  von  fMK  hsen  p  12  16.  Vetter:  Kelier  die 
^cnodomtulae,  inübesnndere  dieGattang  üurodu».  p.  20—23. 

—  Blasehka:  l)ie  Nacktsehnecken  des  .SleereK.  p.2»— 2« 

—  ÜHrnni  k:  l'ie  Ktimbiiiieiitalsätze  der  Didereutiiilrecb- 
i.iiii^'  ])  211  27.  Klein:  I>i»ppolbrerliunir.  p  27-  ■3^. — 
NiMiliert:  I  eber  die  Henlimumii,'  der  hixpiiiikte  derl^ru-ck- 
silbi-ninrnmltberniometer  iIh'  Mrs.urii,M|iT  renipemtiireri. 
JI  2M — 36.  —  Caro:  Kunde  mi.'' der  l  ii^ebung  vun  Dresden, 
p.da— 41.  —  Blaachka:  ÜTdroidqttaUeB  odM  Craapedotea. 
JI.  4.^—49.  —  Geinitz;  feber  die  Kortaehrilte  der  geolo* 
gisebeii  K.irsrhuiiaeu  in  N.iiilanurika.  p.5;* — 74.  -  Kngel» 
bardt:  ri'lK  r  ^lt;lll/l'Ml'e^te  nit>  den  Tertiarnblai(<'niiigai 
Tun  Liebütit/  und  I'iUm  Inni  p.  77  -  Drude:  l'eber 
die  im  hieiit'er.  buliini-i  In  n  i  iarieu  l^ni  aiii^eAtellten  Wachs- 
th«imsbei>ha<htiin','en  um  Hkitt  der  Viiturnt  rrgiit  Lindl, 
p,  '<~^  III  Meitzeii;  Die  *lav)>i  be  und  deutsche  Be- 
siodeluni;  von  Saebaen.  p.  84 — 97.  —  Wiechel:  Das  Umea- 
fald  von  Pirna,  p.  98— 106b  —  Hartigi  Deuaia  Beobadi' 
tuBgen  am  apringeodea  WaaaanlndÜ  im  hMaataa  Baama. 
p.  110— UL 

Conwenti,  R.    Bericht  aber  die  Tarwaltaag  dar 

naturbiittori^elien  aroViii'j1<igi^ohen  SammlungaB  dea 
weatpreuaaiachen  Proviuzial-Museuuu  f.  d.  J.  1880.  4*- 


Digitized  by  Google 


129 


Ami.  royale  de*  Sciencei.  dei  Lettre«  et  dei 
Bwvx-Arts  de  Belgiqae  in  Brttiiel.  Memoire«  coo- 
ruMies  et  Mtmoirus  dvs  ^uvants  «trangwti  Ti  Z3DEIX| 
Partie  II.    BruxcUcs  IST'J.  4». 

 Tome  XLD.    BrasellM  1879.    4«.  — 

Nuel:  Rccherchcä  nucroscopiiiiifs  sur  rttnaiomie  Jii  limacon 
che«  Ics  rownmifires.  84  p.  Luuran^f:  lH>  l'.irk'im-  et 
de  ret«blU>scmeiit  des  mniivi  tuciit)»  usir<iiiomiijues.  l'irüe  I. 
48  p.  Parlic  II  70  n  —  Le  l'uiKi-:  Mt'iixiire  sur  ijuulqucs 
a|ipiicalioiis  de  la  tu^rie  de«  lorinea  «Igi-briques  k  la  gio- 
■icttia  71  ^  —  Cottaau:  Descriptioii  im  EcUnltedn 
caloatae nuMTdcMoH.  Up.  —  SouilUrt:  MmmiMli 
nktib  m  tum  Im  «rtrc«  da  qattoe  uUkt.  86  p.  —  t«b 
Ertboro:  ObfcrratiMiB  de  b  phudta  Van  fldM  pawlnt 
Vvffttiam  de  1877.  8  p. 

 TooM  ZLUL    BnucdloB  1880.    4o.  — 

LagranKe:  ReclMTCbe«  sur  rint1ueti«-e  de  la  forme  de* 
tnassM  daiu  le  cm  d'nne  loi  ijui'l>'iini^u>>  d'attrartioii  dimi- 

nnunt  inijt'fimmrnt  <|uaii<l  Iji  iI-kIiiih  i-  aui.'miTit»',  ;!3  p.  — 
lii  rtlijn  Vrr/firljiii.ss  ■[■■r  vnn  lYol  Kil,  vaii  Ht'iuMlt'n  auf 
8eiiit!r  wi.iiu-itscliattlicheu  itcise  iiarii  ürasiiicn  und  l'lata 

DeacriptioD  de*  EcUBita  MHMw»  de  la  iLixiquc.  m  p. 

—  S16moires.  Tome  XLIII,  Paitin  I.  riraxelleg 
lb80.  4".  —  Hrijirt  et  Coriiet:  Dciscriptininli.s  iMs^ilca 
du  talcaire  gnirsifr  .IrMnü^.  .'t,  Partie.  7:1  |i  (^im  'i  Jri: 
Uecberdie*  sur  les  mouvementa  de  l'aigtiiUe  aunantL-e  a 
p.  —  Ceiaient  BoMCfM»  wr  la  tMorie 
«Midi.  42  p.  —  vu  der  Menabrugcke: 
'  In  tariations  dVniM-gie  MtcalMle  dn  nzucn 
O  p.  —  van  Ueneden:  lUnein  mt  Im  Otmm 
*n  aun  d'lüarope;  M  f. 


OoDeelum  ia  8«. 
Mein  7:  Sur  le 


XXIX.   Bnuellee  1880.  8*.  — 
qa'on  arait  funii4  eo  1760  de  ttin 

racquisition  du  natnralisle  Mirhei  Adaiuon  et  de  »on  ra- 
binet  pour  l'unirersite  de  Lourain.  20  p.  —  Adan:  Attrac- 
tioii»  loi-ales.  (V)rre<-ii"iiK  de«  (-lemenls  de  rellipsonle  osou- 
latpur  31p  —  id  :  (  oraparaison  eijtre  le«  cooraiiM!«s  riVUes 
et  let  coordciiitiees  iheurM|iie«  d'an  iieu  de  U  terre.  U6n»r 
Üan  fObwidale.  Iii  p.  —  id.:  Sur  reH^eofde  «abae.  10 
— fftBllTsselberghe:  Note  rar  In  oedUetfon*  oa  Bttonl 
Belg«.  iSp. 

 T.  XXX.  Bnizellei  1880.  8«.  —  Sp«e: 

Sur  le  dipleceinent  des  raiea  des  spei  tres  de»  >'tnilei.  Uf. 

—  T.  XXXU.   BnuellM  1881.  8». 

—  TUdee  dn  Hlnoiiw  4«  mmAtm,  im  m- 

^TSSrimi^t  18M.^».'*-**186E5SS! 
BnuellH  1879.  B*. 

—  Balletina.  47""  Annee,  2™*  S^  rie,  T.  XLVI, 
ZLTn,  1878.  1879.  BnueUes  1878—79.  8».  — 
48-*  Aaoie,  2.  S^rie,  T.  XLVUI,  1879.  Brozelln 

1879.  8«.  —  49**  AuD««,  2.  Sdrie,  T.  ZUX,  L, 

1880.  BrauUee  1880.  8«. 

—  Aunaira.  1879,  1880,  1881.  Bmxelln 
1879—81.  8«. 

OeoIogiMd  tnrraf  «f  OaiuUbt  in  MontraaL  Ba- 
pnrt  of  pngnm  for  the  jem  1868,  WtOflU  1871/78. 
187ilSf78, 1873/74. 1874/76, 1878/78, 187«{/77, 1877/78, 
1878/79.   Montratl  1859—1880.  8*. 

—  Raj  iH  [t  il.  proprns,  pour  Taiineo  1844. 
Montreal  1846.  8».  —  Poar  l'annee  1852—53. 
<ißAm  1854.  8*. 

—  BApport  dw  opentinii.  1886—1868.  IVa- 
Mt  da  l'Angbk.   ÜMtml  1871.  8*. 

I«e^  xm 


—  Fi^urM  and  deacription-i  of  Catuidian  organie 
rcmAma.  DccaJe  1,  II,  III,  IV.  Montr«ftll8ö8 — 66.  8*. 

—  Billiug«,  E.:  Palaeoaoio Aaäk.  ToL  I,  ü, 
Pt.  1.  Mmtnal  1866—74.  8*. 

Dawsoii,  J.  V.:  Tb*  foedl  plante  of  tbe 
and  iippcr  Silttliaa  fOOmSktm  «f  CmmmAm 
tfoDtreal  1871.  8". 

—  id.:  Report  of  the  fossil  plaut»,  of  the  lower 
carboniferoae  and  MiUatoma  grit  formatioDB  of  Ganada. 
KeBfawd  1878.  8*. 

—  WhiteaTca,  J.  F.:  VeM»oie  tmHa.  ToLI, 
Pt.  1,  2.    Montreal  1876—79.  8». 

Natnrfortcb.  OeseUach.  n  Leipzig.  .Sitzung«, 
berichte.  1879,  1880.  6.  o.  7.  Jg.  Lai|iaig  1880, 
1881.  80. 


BoUettiiio.  Toi  TL  TMnto  1881.  8*.  —  Fridrlekt 

II  terreno  carbonifero,  i  minerali  di  ferro  ed  i  luarrai  dell' 
iüola  di  Veglia  p.  9— 9.  —  Pnusner:  Die  WitterttBjj^ 
verhiJtniss«'  in  Trirs!  wihreiid  diir  Jahn^iMTiode  Mai  1R79 
bis  April  Ih^'  |i  Jl  lirablovitz;  Sol  fciiomeoo 
di  iii.Hn-A  ticJla  mmicrf  di  ]l.2^    .Vi.      V.ille:  Sopra 

un.i  sj.i-i  ii'  iiufna  de!  (jeni  ri'  >;i  Iii  ■  In  y.  '»1  'A.  —  id.: 
Cro8tuci-i  panusiti  doi  pcsci  dei  niare  adnaücci,  n.  55 — 90. 

—  »ollat  Bnvi  cenui  ealla  cemtaadau^  p.  81—114.  — 
.  Marekeaetti:  Oha  ad  an  hanoo  di  cormtl  a  Oedda. 

p.  116—121.  —  Bolle  e  de  ThQmcD;  Contribuilonl  «Uo 
■tudiu  dei  fiuigbi  dcl  Litoralc.  p.  122— 140.  —  Srhiarnzzi: 
Elenco  degli  urrelli  viveuti  neli'  litria.  p.  165—177.  — 
Stoiaich:  Pruspctio  dolla  Fauna  dei  mare  Adriatiro, 
parte  III.  p.  178—271.  —  Vi-Tthalpr  Anulisi  <i!  nlcune 
Mnaaziotii  caratteristicbe  di  l  1  .ir>     \,.  27 j 

Cbemi»ohe  Oeaelisch.  zu  Frankfurt  a  M.  Bericht 
f.  d.  J.  1809—1880.    Frankfurt  a.  M.  1881.  8». 

Hatorwiu.  OaMllMh.  n  81.  CMIbb.  Beriahfc 

1878,^79.    8t.  OalhiB  1880.  8«. 

Damonr  u.  vom  Rath :  IVW  dan  Tkifjpkalt,  eine 

U'.'uc  Mincral.ippcies.  Sep.-Abdr. 

Fettersen,Karl:  Goologiake  Undersegolser  iTroms* 
Amt.  U,  IV.  Ihnndliijgm  1870,  74.  6».  —  Aiatia. 
Et  Udrag  til  baljaniiv  «f  MJaagm  naUaaalnv  og 
land  i  den  ennpäaialt»  8ap.-Abdr.  —  De 

gneis-granitbko  daaaalaag  laaga  det  nordlige  Norge« 
kystatrög.  Sep.-Abdr.  — •  Katarlige  Tunnel-  og  Ilnle- 
dännelser  inden  Vett'FinroarkeD!)  kyatströpf.  Sep.-Abdr. 

—  Serpentin-  og  Oiivingfoasforekomili'n  i  i!.  t  n.,rdlige 
Norge.  Sep.-Abdr.  —  Riichulcn  ved  L.iviing»bott«n. 
Sep.-Abdr.  —  Ueber  daa  Vorkommen  des  Serpentin» 
und  UUrinfels  im  nördlichen  Norwegen.  1.  u.  2.  Bei« 
trag.  Sep.-Abdr.  —  Oni  de  inden  Tromaö  og  Ela^ 
markana  Antar  opttaetende  Bergalag.  Sep..Abdr.  — 
IM  medlidw  Sfarign  or  Norgea  gaolo^  BtffJMr. 

—  Tiiiana  damnelaer  og  gamla  atnaidlinlar.  Se)».- 
jUbdr.  —  Om  de  i  fttat  Berg  udgraTede  atntndÜBieir. 
8eph>Abdr.  ContiiiijiitjiImiitsiTs  lauRSomme  seculare 
atigning  ellfr  saenkuing.  Sep.-Abdr.  —  Det  nordlige 
Norgea  gabbro-felter.  Sep.-Abdr.  —  Turmalin  forende 
PlagioklABsten.  5!ep.-.\bdr.  —  Scheucrangaerscbeinungeo 
in  der  gegenwärtigen  Uttoralzone.  Sep.-Abdr. 

KaieetlidM  AdunUtttt  im  Barlin.  Aanalen  der 
Hydrographie  a.  mritlm.  Metaotalofie;  Jg.  9.  HÜ.  Dl 
Berlin  1881.  4*i  —  Ketiaaa  Ober  dnUtaw  n 
p.  137—184. 

Ua 


I 


ISO 


—  NschrieliUBfltarBMMwir.  Jf.ZIL  Hr.ll— 14 

Berlin  1880.  4» 

800.  Mexicana  de  Hiatoria  natural  in  Mexico. 

La  Naluralei*.    Totno  IV,  Kntrega  21.    Mexico  1880. 

4".  —  Dug^s:  Desrripcion  de  im  gensro  nnevo  de  la 
lyuiia  de  la»  RairnArau  p.  281— 2h4.  —  Oraj  son:  Lista 
4*  Im  ma  cotoodonada«  cn  U  isla  *lel  Hororro.  p.  286— 288. 
.  Tomo  V,  Entrega  1*,  2*,  3*,  4*.  Mexico 

18M.  4"-  —  Xavia:  Obserrariones  sobro  las  pe^adaras 

qne  produci'u  las  mc7.rlasi  tiirinrias  de  eclenio,  antiitionio, 
plomo  y  bismiito,  trat&iidolas  al  sopitrtc  sobre  e>I  carlion. 

S.  7 — 10.  —  SAncbcz;  Nola  sobrc  la  coiirlia  tnadreperla 
e  la  Haja-California.  p-  1() — 13.  —  Dugi-s:  El  pprro  de 
Ouhuabua  p.  U  -17.  -  id.:  liMcripcioncs  de  ooköpifro« 
iwtigena«.  p.  17—30, 

KaiMrL  Akademie  d.  Wifaenaehaflen  in  Krakau. 
Bgmnuhaie.  Tom  czternasty.   Krakowie  1880.  B". 

—  BoBpMW.  Tom  YIL  Krakowie  1880.  8*.  — 
7MBi4|taik.  Tsn  «ne«t,  füß/ty.  Krakowto  1877,  80.  4«. 

Engelhardt,  Hennann:  ^Matf-rinlipn  zu  einem 
Unterricbtc  nach  Gotlliolil  Ebsui-r'd  Tliicrtvpiju.  1. 
S&ugethiere.  II.  Vüpel.  III.  Ri'ptiliun.  Aiiiiibiliiua. 
Fische.  Löbau  1875—77.  8*.  —  Uober  iiiaasen- 
reste  aus  den  TcrtiirsUagUnUlgMI  Ulbcitils  Und 
PatMshim.  Sep.-Abik 

liitiribnalL  OMdbak.  fai  Atniif .  SehriAMi. 
Nrae  Folg«.  Bd.  Y,  Hft.  1.  t.  Susig  1881.  8«. 
FrSliag:  Du  Bronze-Berken  tob  SteiBwam  Im  CtahMr 
Lande.  p,69— 81. —  v.  K llngi^raeff:  Versach  einer  topo- 
frapbischcu  Flora  der  I'rovinx  We*tpreu8»en.  d.  82— 2S2. 

—  liriscbke:  Die  IHattminirtT  in  DaBzigs  i'niift'bunx. 
p.  233—290.  —  Helm:  Mitthii;rNi);rn  obt-r  IkTiisitin  III 
Glewit  p.  291 — 293.  IV.  Ucber  siolianisi-ben  und  niroani- 
•chen  Bcmatein.  p.  203— a96.  —  id.:  Chemiscbe  AoaljM 
det  Atwancia  der  Deniiger  BiaeelftUer.  p.  897—288.  — 
KUmw:  Uaker  CowminrantelMniiaB  aai  dm  DilniMB 


dar  Iteftgaad  DeaeiKa  p.  404—417. 

Beinard,  Anton ;  Pic  Mineralogie  in  ihren  neuejtten 
Entdeckungen  und  Fnrt.-chritten  i.  J.  1880.  XXXIII. 
Jahresbericht. 

6«mUmL  L  V«tw*  o.  H«ilki]id«  in  ArMdan. 
Jalowberieht  187»— 1880.   Berih  1880.  8«. 

B.  Comitato  geologico  dTtalia  in  Rom.  BoOetino. 
Ser.  2.  Vol.  II,  Nr.  1  e  2.  Koma  1881.  8«.  —  LoHi  e 
Zaccagna:  Sezinni  geotogicke  neUa  renone  centrale  delle 
Alpi  Apuane.  p.  5— 82.  —  Canavarf  e  Corteac:  Soi 
temni  eocondari  ded  diniomi  di  Titroli.  p.  92—45.  — 
Mansoni:  Deila  miocenidtk  del  MadgDO  e  dell'  nnitk  dei 
(crrcni  mioeoaki  dd  BokwiMML  p.  46 — SBL  —  Coiia: 
Supra  alcnne  cocM  MipaMiMM  MF  AaMul«>'BaMiiwft 
p.  68— «2. 

Zoolog. -botan.  OeiellMh.  in  Wim.  Tarliaiii> 
hmgen.  J^.  1680.  Bd.  XXX.  Wien  1881.  8*.  — 
Miller:  Beiickt  Oker  dae  im  Fnikliiw  1879  naeb  Dtfana- 

tieo  nntmommene  coleonterolopische  Reiae.  p.  I — 8.  — 
Heck:  Zur  TilzHora  .Vicili  rnsicrrfirbs,  p.  y  -.t<>.  —  Lömf: 
Uebur  neue  Gallmücken  und  neue  Muckengailen.  p.  31. — iO. 
—  Reitter:  Besümmungs-Tabellcn  der  eurupaiscben  Co- 
leopteren.  III.  Scaphidüdae.  Lathridüdae  nnd  I)erniestidae. 
p.  41—94.  —  Arnold:  Licbeoolo^Kbe  AuaflQge  in  Tirol. 
XXI.  Ycrüi-ichnis»  der  Tiroler  Licbenen.  p.  95—164.  — 
Hcri^h  Hl  itraac  r.nr  Koniilni«»  dc^r  japaniicben  Nudi- 
l'»tii' ■iii'n  ;  l'iö  — 2ü<J.  —  Ucitti  r;  < 'ulpopterolo(rische 
Kr(;tbuiÄse  »■iiicr  Keis«'  nach  C'rouiii  ii.  Uiilinaüen  und  der 
Herxetfowina  i.  J.  1«7'J  p.  201— l'lN.  —  Ilriiiicr;  Ver- 
icichiiut  der  von  FedUcbenko  in  Turki>iaii  ^(-»amDieltea 
t— 9WL  —  Fdrater:  Ufitrdme  rar  Man 
idWeitangarn.  p.23S— Wk— 


L6w:  Turkeitasiichc  Ft^llodeo-  p.  261-266.  —  Kraian: 
Bericht  in  Beterff  neaer  L  ntersucbuni;en  über  die  Entwicke- 
Inng  und  den  Cmprune  der  nieilrigsten  Organismen,  p.  267 
— 328  —  K  r  omp  elhuner:  Em  neuer  Bintnig  rur  Flechten- 
Flora  Austrahiins.  p.  32£^— 342.  —  Beling:  Die  Hetanor- 

e'ma  von  Oomomyia  femtjpma»  Scop.  ja  M8— ÜB.  — 
ik:  Beaehrelbiing  neuer  Dipteren,  p.  817-108.  —  Id.: 
Ddjer  da«  Pn^imrirfn  der  Dipteren,  d.  369—379.  — 
MSichler:  Bti-.r.ur  .vir  ScbmetterHoga-Vanna  von  Snri- 
nam.  III    p  H"  t  —  Si-bulzcr:  Micoln^nscho  Bci- 

trigo.  V.  p,  f-?- 4''^-  —  S tuss  i  n  i-r  :/,>■;. -'i<m(ii<L'  j-.- WiMwNj/i 
n.  sp  .  eine  in-ni».  lior  suhtprranen  Ulind-r  aona  an(?(.'h'>reride 
östirrcirhischo  Colcoptcren-Art.  p.  499  — WK),  —  Leder: 
Beitrag  Jtur  kaukasiachen  Klfer-Fauna.  p.  öOl— 5ia  — 
Birc:  Die  MoUniken-Fanna  dei  Ubamlechen  Kantet, 
p.  519— A90i  —  Wacbtl:  Beitrlge  nr  Kenntain  derOdtoa 
erzengenden  Inaccten  Europas,  p  631  — M6.  —  Keyter- 
ling:  Neue  .Spituten  atu  Amerika,  p.  .^17 — 692.  —  t.  Lo- 
renz: Ueber  Dittomum  rubwtum  u.  sp.  aus  dem  afrika- 
nischen Elepbaoten.  p.  683—586.  —  Mik:  Oipterologiscbe 
Hittbeilangen.  p.  587- 610.  —  Pelseln:  Ueber  einen  g^ 
weihloeen  Hincb.  p.  611— ßl4y  —  L4wi  Zar  alkmi 
Kenntaiaa  der  begattonf^siabigea  »wnirUw  IbdMAm  dv 
PanpU^ncn.  p. 616~-€2U  —  v.  Dräsche:  Ueber  eine  neoo 
Eehinma-Art  aoa  Japan  nebst  liemcrkungcu  aber  TAafal- 
scma  er\ithr<>grammm\  S   Leuckart  TOD  der  Inael  Bowimi. 

n,  hl>i— «;jH,  —  Bfrgti:  Heitrig«  n «ioar MwMiinpUa dar 
Poljceraden.  II.  p.  Öü9— «60. 

CMm^  A.  *  K  BRBpet  Moiai  ftMdoai  in  Tw 
■Mb  c*  Nova-SedndiRftSr.aBMMBi,  HMiarS. 

leeti.  Sep.-Abdr. 

Kenes  Jakrbnch  ftr  Mineralogie,  Oeologi«  w4 
PaUontologia.  Hrag.  t.  Boneeke,  Klein  n.  RoMii* 
bnaeb.  J^f  1881.  BA.i;Hft.S.  fltafttgnrt  1881.  8*. 

\g^]   

(Taa  M.  April  U»  M.  HÜ  1881.) 

Die  landwixtkaehaftlidian  T«nnidn*8tatiflMO. 

HerauBgeg.  v.  F.  Nobbe.  Bd.  86.  Hft  6.  Berlin 
1881.  8".  --  .^tterberg:  Eine  leitertparcnde  Modi- 
ticatiün  der  rhü:sphorsiurebestinimuDg  durch  Molrbdaa. 
p.  423  —  4a&  —  r.  Bratfold:  ABfrtaihvg  abdnr  tatOl» 
aehuogs-Dlatnoaaa  bei  den  gebriteUkkafn  KnAtelfr- 
■itteln.  p.  429-474. 

BBtoaologiaebe  Maohiiehtoi.  Hrqg.T.F.'Kattar. 
Jg.  VI.  Hft.  1-21  Tutbus  1880,  8».  —  Jf.VII. 
Hft.  1—7.    Putiius  1881.  S». 

80c.  d'Hiatoiro  naturelle  de  Colmar.  Bulletin. 
20*  et  21'  ann^en,  1879—1880.  Colmar  18.?0.  8». — 
Boulay:  Rccbcrcbes  de  paK'onlologif'  »igfUJe  snr  le  ter- 
rain  houillcr  des  V(i8ge».  i>.  1—48.  —  Reiber  et  Putun: 
Catalogue  des  Htoiptvres-homuptervs  l'Cicadines  et  I*lTllidee) 
de  l'AlMce  et  de  la  Lorraine,  p.  49—80.  —  Bleicher  et 
Faadal:  ItMömn  fim  nue  ötude  pr^hittoriooe  do  1'AIp 
MM^  S"*  tteUe:  MoBameata  mägalithiques.  a  81 — U8.  — 
De  Pa7«riaboff:  Catalo^^e  des  Lepidopterea  d'Alace. 
p.  187—880.  —  Grad:  U.  l'h  Scbimper,  sa  Tie  et  lea 
travanx.  p.  861— 392.  —  Koenig:  Arbrea  et  arbuste«  geUa 
pendant  l'liiTer  de  1879  —  80  en  Mmco.  j  417— 438.  — 
llmber:  Notire  sur  les  obserrations  m^urulugiquea fiülaa 
en  1678  et  lb79  aus  slaüoot  de  Cohaar,  Logelback  et 
Breitenhach.  p.  423  — 466u  —  Pandel:  Table  m4tkodiqna 
daa  infana  puUida  dav  la  Ballatta  da  b8aciit4  aatnul« 
da  Oafaaar,  auiea  1880  k  I88O1  p.  tm-m. 

Tageblatt  der  53.  Veraammlurip  deutachcr  Natur- 
foncber  n.  Aenite  in  Daosg  vom  18.  bia  34.  Sept. 
1880,  redig.  r.  0.  TttlkaL   Danng  1880.  4*. 

LidOE  aeholanu  aeativanun  pabBea  «t  priamtiaa 
la  lUtanitato  Bttanram  3mmA  1881  ' 


131 


4*.  [GMdMBk  im  Hn.  JtnL  Dr.  ficbiAr  is 
M.  A.  V.] 

X.  Bayer.  Alutd.  d.  Wiitemch.  zn  M&nohen. 
Sitnmgibericbte  d.  maÜipm.-jilijMkftl.  Cla««p.  IBSl. 
Hft.  2.  München  1881.  8".  —  Vogel:  ItiitraR  zur 
Kenntniu  des  Copala.  p.  Hf> — I<jO.  —  t.  Beetz:  Noch 
eise  Benierltiuig  lur  Fra^  nach  der  Natur  der  ftalvaiuichen 
PolariMtioa.  p.  161— 164.  —  T.Kobell:  lieber i'oUriMtioi»- 
hilder  an  ZwiUiucD  swciaxiMr  KtTttalla.  pi.  IW-  aitt.  — 
Baaer:  Ueber  Tripel  too  Geraden,  weide  airf  efncm  Hj^ 
perboloid  liegen,  p  241—347. 

■atnrliiitor.  Oesellach.  zti  Hannorer.  29.  u. 
80.  Jahreebericht  1878  —  1880.  Hannover  188U.  8°. 
—  Striickmann:  Ge*i;!in»tiMlie  Studien  am  Deister, 
p.  10-76. 

Phjiikaliich-medicin.  Soc.  n  Erlangen.  Sitzung«- 
Uh    l'J.    Erlangen  1880.  8«. 

Q.:  BMoltate  dar  aetMiirakupa^  Be- 
te Ld^  L  i.  um.  StfMe.  — 
H«mIhL  AV'.'-JMr.  —  TAMA 
WXMm  Henebel.  8ep.-AMr.  —  Berielit  Aber  daa 
nie(«.'<>riiln^'-is-clic  Uun  im  für  W'i  f1rr['rtifr:(ifli'  im  König- 
reicb  Sathscu.    3,  Jaiirtsbuiclit.     1.4'iiizig  1861.  b". 

U.  8.  Oeological  and  geographica!  Stirvey  of  the 
Territoriei  in  Washington.  Bulletin.  Vol.  VI,  Nr.  1. 
Washioglun  IHHl.  8«.  —  Gravand Hooker: Tberere- 
tation  of  tliü  rockr  niountain  re^Hnii  atid  a  rompariüon  with 
that  of  Lthcr  pans  rjf  the  »urlJ  p  I — 77.  —  Coiie:  du  sonie 
BewBatrm  Lia  und  Heptilia  Irom  the  l'ertniaii  bi  iii'  ofTr-.xas 
p.  79  —  82.  —  id  ;  t)n  a  wadmg  hird  frnin  tiir-  .4niv/nn 
sliales.  p.  83— Öö.  —  Schufoldt:  Oatevlo^  of  Üpcuh/tu 
Omiaihna  w.  Uypogae».  y.  87—117.  —  id.:  Osteologr 
«r  Brmofkätt  alpattn».  n.  119—147.  —  Grete:  FrdSiiid- 
narr  Hat  of  Ihe  North  Ameriran  «pedes  of  Aaroti»  wift 
deacriptions.  p.  149—164.  —  Cope:  On  thc  Nmramdae 
and  Canidae  of  the  niooeBe  Mliod.  p.  166—181.  —  id.: 
On  th«  verU'brata  of  tte  Wiafl  Rirar  6MIM  Ma  OT  Wyo- 
ming, p.  183—203. 

WinUar,! 
8ap.-Abdr. 

Wolf:  NaturwiiMenschaftlich-inatheiiiatiaches  Vade- 
meeom.    Leipzig  1881.   8".  [gek.] 

X»tunnM«iiMbtftt.T«r.  Ar  tfriaiiiiit  iaOimi. 
MtÜwilwigeB.  Jg.  1880.  Oeaal881.  6*.  —  Frieaach: 

Üeber  den  lozodroiniacben  Bogen  rwiscben  zwei  I'onkten 
Ton  gegebenem  spbffrischen  Abttande,  p.  S — 21.  —  Uatle: 
Zur  KenntniiB  der  pctrüKraphiHcben  Bcacliaffeuheit  der  sud- 
■teiemarkischen  Knipu^Kesteino.  p,  22 — 50.  —  lluornei: 
üeb4»' Gebirgsbildung  p.61 — 04.—  id.:  lOrdbeben  in 8teier- 
mark  i.  J.  1880  p.  65—114.  —  Standfe»t:  Die  Fucndeo 
der  Orazer  DeTonablagcrnngon.  p.  116 — 128.  —  Uaber- 
landt:  Ueber  ScbeildzeUwachsthum  beidenPhaneroRamen. 
p.  129—167.  —  V.  MojsiaoTirs:  Weitere  Bemerloingen 
zur  Anatomie  dos  afrikani»rhen  Klephanten.  p.  15B— 172  — 
Bncbner:  Analyie  des  LindcnbrunDen  in  Zlaiteii  bei 
Penegg  in  .Steieimarlt.  p.  179—174  —  Wilhelm:  Die 
atmospUrischen  NMancBln  dar  Stttanurii  L  i,  1880. 
p,  176— I6S. 

Aoad.  Imp.  dea  Sciences  de  St.  P^tenbotirg. 
BnUetio.    Tome  XXYII,  Nr.  2.    St.  IVtensbourg  1880. 

4*.  —  Backlund:  DtWelonpeiiunt  Jr»  («rturbationa  ab- 
aoliie«  d'uiif>  comete.  p  113—136  —  K al chbreiiner  et 
deThnmeri:  Kuumt^ratian  et  dcseription  des  rhampignonB 
recneillis  dans  lu  Mougulic  c(  dana  la  Chine  »epieDtrionate. 
p.  136—142.  —  Koriazzi:  Obaenratinn  dea  tachea  de  Jn- 
p.  143—146.  —  Frzjbytek:  Lea  produiu  de  Foxy- 
de  l'EkytlifiL  p.  14»-W1.  —  Dorn:  "  


:  Kemaraoea  wat 
Wild:  RelaliHI 


Sir  aBramaloff  dar  Zoknift*. 


du  Turki*tan.p.  161— 164  —  Bogdanow:  Rei 
le  groupo  de  rtiroclides.  p.  UK— 168 
entrc  les  lignes  isanomales  de  ti-mprrRtiire  el  le«  Hgne« 
isobares,  p.  168 — 186.  —  Chwulson:  Influenre  do  la 
presMou  8iir  la  räststaoce  tiectrique  des  fils  mitaUiauea. 
p.  187—212.  —  lloravits:  iKaBovidoM  nmmimmmkt 
zoologique  de  fAeadteieL  p.  SU— 368.  —  Okwolieii;  Sir 
la  Talenr  dea  erreura  i<lpaiidanlaa  dn  retard  on  de  la  pr^ 
BMliirit<  des  imputaioM,  diu  las  mMiodea  de  M.  Wcbßr 
pear  uieiuiai  daacoBi«iit»dlifliltaülinlai<ai>di.p366— 378. 

Aeta  Htrtl  Fttr«poUt«iiL  Toona  Vn,  Faao.  1. 
8t.  Petershaiy  1880.  8».  —  v.  Trautvetter;  FlorM 
rosiicae  fontes.  p.l — 842.  —  Batalin:  Ueber  die  Kiinctioa 
der  Kjiiderniis  in  den  SihlAurheii  von  Snrracrnia  und  Dar- 
Unatimta  p- :tl3 — Mj»  —  Itunse:  hii|i]ili'mfiitiim  ail -(.»(ro- 
guktix  Turkfrtiiiuiif.  p  361  -  .StW.  Ki-Kel:  Supplemontum 
ad  Ji  .si  ripticru  i  plantarum.  p.  311  —  398.  —  l-riedrich: 
Flethlen  aus  TiirkesUn.  n.SKt-  3W,  -  Schuhes:  Nach- 
trag ZD  den  riantae  Raddeaime.  p.  31)3— Hl)»>. 

Beg*l,  B. :  SapplemeBtam  ad  ÜMoioaluai  TU  de- 
aeripUoBtaa  plamtanm.  FttnpoB  1880.  8*. 

Polytechnische  Gesellsoh.  in  Leipzig.  Bericht 
üW  das  56.  Verwaltuitgsjnlir  1880—1881.  Leipaig 
1881.  8«. 

Aamrieaa  Jounal  of  Soioaeo.  Editon  Jaaia 
&  £.  S.  Dana  wd  B.  SilliBaB.  Toi.  XXI,  Nr.  184. 

Nbw  Häven  1881.  8*.  —  Marsh:  On  tbe  OdaaUtr- 
nithe»  or  toothed  hinls  of  North  America,  p.  850—276.  — 

Mefiee:  Kli  mi'nts  in  uroirraphio displnnuieDt.  p. 276 — 378. 

—  l-ontf:  liulires  uf  reüai-tiini  «t  <  itLüiii  i  umpouud  Cthcn. 
p.27!l— 2!?ö.  -  lliildcn:  Ou  the  Whitlieid  louiity, Georgia, 
metenrii-  iron.  p.  ■l^'i-  l!h7.  —  Hilgard:  The  busin  of  ihc 

fiiU"  of  Mexico,  p.  288—291.  —  Smith:  The  goologj  of 
lorida.  p.  298—8081.  ~-  Mipkori  Tlie  ■agnetie  sorrey  of 
Missouri,  p.  810—811.  —  Brmah:  American  sulnho-aele- 
nidee  of  merniry.  p. 912 — SIB.  —  Trowbridge;  Eflcct  Ol 
BTcat  eold  upi.u' magnetiim.  p.  316  — 317.  —  Williami: 
Cbannel-t)llini.'<)  in  ii]jp<>r  Devonian  shale*.  p.  818—888.  — 
Ifarsh:  New  onli  r  of  eilinrt  jurassic  rcptiles.  p.  339 — 340. 

—  id.:  Di.seoiery  of  a  fu.ssil  hird  in  the  juranic  of  Wyo- 
Dling.  p  341  -;l4i     i  (i  :  American  ptmulai  tyls-  p  342 — 348. 

Hatnrwissenschafll.Ter.  itkr  Schleswig-Holstein 

in  Kiel.  Schriften  Bd.lV.IIft.  1.  Kiel  1881.  8«.  — 
Wchi  r:  Berichte  OIkt  Bliti  si  IiIül'c  in  der  Provinz  Schlcawig- 
Hci.'.ti'in  1:.  H-  711-  —  Hl  II  Iii  Ii  (.;s:  Nachtrag  7uro  Htand- 
(irt-sM-r/iciclinias  der  Gelaaspflauzui  iu  der  Umgebuiw  Kiels. 
T,  7i-  ri8  —  Kanten:  RaefebUck  aif  die  OiMUdli  dü 
Vereins,  p.  99-108. 

Miniaterial  -  CommiMiOB  nr  Vnteranohnng  der 
deutsch.  Heere  in  Kiel.  ErgebniM  d.  Beobacbtanga- 

Stationen  an  den  deutschen  KOstn.    if.  1880. 
XI,  XII.    Berlin  1880  fl» 

X.  PrensB.  Akad.   d.  Wusenich.  in  BerUiL 

Mcn.it .■iljcricht.  K.rrmber  1880.  Herlin  1881.  8".  — 
Virchuw:  Lieber  die  SakuUven.  p.99i5— 1028.  —  Peters: 
l'eher  eine  Sammlung  von  KiaehciL  wdcliillarOr.OiriMh 
iu  liuii^'kung  gesandt  hat.  p.  1081^1087. 

Vereenig  tot  Bcvordering  der  geneeikandifO 
Wetenachappen  in  HederL-Indiä  in  Bataria.  ücneaa- 
knndig  TijdMhrift.  Deel  XXI.  Kionwe  serie  Ded  X, 
Aflevering  2.  Hatavia  1881.  8».  —  Schneider: 
Diphteritia.  p.l29 — 168.  —  Stammeshaua:  .^aiiteekoriingeii 
Over  Afi  Ong/.iekte  (Cunjiinrtivitis  catarrhaljs  follicularis), 
p  15<)— 167  —  .Ittcobs:  Over  de  miidt  IU  QiiirrtM 
ty  Malaria  Ziektoa.  p.  168—266. 

Acad.  royale  de  Mtfdeoine  de  Belgiqne  in  BrOMOl. 
BalloUn.    Annie  1881.    3"*  T.  XY,  Nr.  3. 

BnuliOü  1881.  8*. 

18a* 


Digitizeu  Ly  Cju^.'^il 


182 


latmrUit  laadM^JUfwm  von  Küiatm  in 
JDagnhat  Mrbiuli.  Bft.  SIT.  Kkfnlbit  1880. 

8*.  —  Fächer  nnd  t.  Jabornei^r:  Flora  ron  Kkrnten. 

p.  1—268.  —  Höf  ner:  Die  S<'hmc(icTluige  des  LavantthaJe«. 
p.  259 — 2ti6  —  Seeland:  l'ebpr  das  kiirntnerisclie  Kälte- 
ccutrurn  im  \\ iiucr  lt^7H  six  p.  :;*;7-  L'77,  -  Milteregger: 
Analysen  dur  Hciltiuellen  in  Karoten,  p.  270—288.  — 
Scefaiid:  Ha«;neti&cht'  u  nicteofolllgladw 
tn  KlaRtn/urt  p.  I— XLVIII. 

—  Bericht   iilier  das  natarhiatoriwlM 
MaMum.    1878,  1879.  Sep.-AMr. 

Anthiopological  Institute  of  Great  Britain  and 
InUad  in  London.  Journal.  Vol.  X.  Nr.  2.  London 

1880>  8*.  —  Price:  Fnriher  notes  nn  tlic  Homano-Bri* 
lish  cemefpri,'  at  Sraford.  Siissox,  p.  IJt!.  —  Fison: 
Notes  iiii  Fijiiiii  biirial  iiistnuis-  p,  137 — 11.^, —  Knowles; 
Flijil  imjilfnirnls  trcm  thc  vallij  of  the  Üiinn.  p.  15<1-  152. 

—  Klüwor:  Ou  slic  i  nuiial  ftiarnrters  of  tlio  nalivos  nf  tte 
F^i  islaudi.  p.  Ibii — 17U.  —  Ilowortb:  Tbc  etluiology  uf 
9mümf.  Part  V.  Tke  Jute«  and  Fomorians.  p.  174—211. 

—  Topinnrd:  fHnwwtioui  upon  the  methods  and  pro- 
MiM»  «f  tBanpeiiMtiy.  p.  218  MW.  —  Pfonndes:  Tlw 
JanaMMjamli:  thaboiliin  ud  tha  met  m  itaovMdM. 

HatoJfedidwiil-CdnagiMi  ibStmIm.  EUlar 

Jahreabericbt  auf  <\n-  ,hhr  1879.   Leipzig  1881.  8«. 

Committee  of  the  ITonregian  Korth- Atlantic 

Expedition.  Tin.  Nurw.  iriiui  North-Atiimtic  Expedition 
1876  —  1878.  —  Zoologjr.  Fishes  hy  Kül)trt  CoUett. 
Christiania  1880.  Fol.  164  p.  (5  Taf.  i  —  Chemiatry. 
l.  On  tbe  air  in  »ea-water.  IL  On  the  cnrbonic  acid 
in  sea-watcr.  IIL  On  the  amouut  of  .salt  in  the  water 
ol  Uw  Nonragian  Sea.  Bj  Hcraulea  Tornae.  Chii- 
■liaaia  1880.  Fol.  76  p.  (8  Taf.) 

Hatnrfortch.  Verein  in  Brünn.  Katalay  dar 
Bibliothek  des  Verein«.    BrOnn  1880.  8". 

—  Verhandlungen.  Bd.  XVIIL  1879.  Brünn 
1880.  8*.  —  Heitlcr:  Neun  neue  Clftvicurnier  p  1— f!. 

—  V.  Niesil:  liabnliestiiiiniuni^'  iMiicr  am  13.  Juli  iiT'i  in 
llfthren,  Üdbinen  und  bchleaicn  beobachteieo  FeucrkuecL 
p.  7—16.  —  HabernanB:  lilllhiÜBMiin  na  dam  Labo- 
ratorium der  allKemeiiian  Chcnia  a  £  k.  k.  todnbcben 
Dochschulc  in  BrOno.  p.  17— 28.  —  Reittcr.  Kiniffe  neue 
Coleopteren.  p.  29  —  84.  —  id.:  Die  Gattuni;eu  und  .Vrten 
der  Colcciptcrtu- Familie:  Scaphidiidae  meiner  San  niluin;. 
p.  85  —  60.  —  Ilabermann;  lieber  die  L'islii hkeit  dea 
ArBentriuxvdea  in  Weiügciit.  p.  61 — 52.  —  Uzeliak:  Cieu- 
logiache  IseobacbtunKtii  uuf  der  Bouto  Bruod  -  :^erajoTü. 
u.  63  —  74.  —  id.:  Die  paläo-rhorologiscben  VerbidUiiage 
JlMmna.  pi  76—86.  —  Steiger:  Veraeichnin  der  im  B»> 
airlie  von  Kloboak  beobachteten  pbanerogameD  Pflanien. 
p.  87 — 142.  —  T.  Kiesil:  Unterrarhunfren  über  die  Bahn- 
verbältaiice  de«  Ueteoriten  von  Urgueil-  p.  143—164. 
Reitter:  Beiträge  znr  Käfrrfauna  von  Jicu-Seeland.  p.  Kjß 
—184  —  Brieiii  L  ei  rrbi<  lit  der  Kesnltale  fiinljührifer 
Beobachtunpen  di-r  Hiiilcr.irniin'nitur  in  Gnishlitti  h.  p.  186 

—  IS-, 

S.  Society  of  South  Aaatralia  in  Adelaide  (late 
Adelaide  PhiicHophical  Society).  Transactiona  and  Pro- 
ceedinga  and  Keport.  Vol.  III  (for  1879—80).  Adelaide 

1880.  8".  —  Teoiion  Wood«:  On  some recent  and  fossil 
AoBtralian  Selcnariadae.  p.  1—12  —  Tepp  er:  <>n  red 
rual,  p.  13 — 18.  —  Todd:  Notes  on  tlic  imhh'.  i.i  Kcbniary. 
1880.  p.  19—34.  —  Teppor:  Ou  tbe  native  pUnt&  oi 
Ynkali  rtllllltillff  and  remarks  on  tbcir  distrilmtion.  p.  26 
~4t.  —  Tat«:  A  ccnuii  of  tbe  indigcnoiu  Uora  of  extra- 
(r^pical  South  Auttralia.  p.  46—90.  —  Tepper:  On  tke 
Bar  of  Biscar  Soil  aod  Ha  fimation.  p.  91— S&  —  Te« 
aiaon  Woeaa;  On  iobo  new  fflaiü  carala.  p.  M^IOI.— 
Tatet  Ob  aoM  aair  meioa  cf  Sanlki 


p.  1Ü2 — 108.  —  id.:  On  a  new  tpecies  of  Belemnite  from 
Central  Anstralia.  p.  104—106.  —  Oavin  Scoular:  On 
tbe  oeology  of  Monno  FaraSast  p.  106 — 118.  —  Kempe: 
The  iBdKinoaaplaaila  o(  tkaMacdonaaUta^Ma  D.11»— U6. 
^  Täte:  Ob  tfietaiteT  pallbtaadia  «flaaäidia.  9.  MO 
—170. 

Barrande,  Jotddmt  BjMa»  SOoriaa  da  oaln 

de  la  Boheme. 

I  ir*  Partie:  Recherchen  paIionto]ogM|nea. 

Vol.  I.  CruBtaces:  Trilolites.  PragBe  at  FniH 
1852.   4«.   XXX,  H35  p.    51  plancbea. 

Supplement  au  Vol.  I.  Tritobitee,  Cnmtarea 
difen  et  Poiaaona.  Fkagne  at  Paria  1878.  4>..XXX, 
647  p.  86  pboehaa. 

Vol.  II.  Glaaae  des  Motlusquea.  Ordre  dei  Ce- 
phalopoden.  460  plancbe«.  I'"  Partie.  Prapie  et 
Parig  1867.  4».  XXXVI.  712  p.  II"' Parüe.  PraKue 
et  Pari«  1870.  4».  XI,  263  p.  lU»'  Partie.  Prague 
et  Paria  1874.  4'».  XXIV,  804  p.  IV"'  Partie. 
Fragne  et  Pari»  1877.  4».  LX,  742  p.  V-»  Parti* 
FniBB  et  Paria  1877.  4».  XX,  p.  748—1606. 
SapfUtaeBi  SB  ToL  IL  Pt^  a«  Paria  1677.  4*. 
Tin.  897  p.   PlaadieB  461—644. 

Vol.  III.  Classe  «ich  MMlI:j.sqae«.  Ordre  doa  Ptero- 
podes.  Prague  et  Puri»  lö67.  4».  XV,  17»  p. 
16  plancbcB. 

¥oL  V.  OaMo  dea  MoUai^oea.  Ordre  dea  Braehio- 
podaa.    PragBO  «t  Iteia  187».    4«.    XI7,  8S6  p. 

1 53  planchca. 

Deatsche  Beewarte  in  Hamburg.  Monatliche 

Uebcrsicht    der  WiltiTUng   Deoenbor  1880.    8*.  — 

Index  zum  Jahrgang  1680.  S*. 

KaiawIidM  AämSnlÜVtt  in  Berlin.  Annalcn  der 
QjfdvogmpUe  B.  awittini.  Heteonlogie.  Jg.  9.  Hft.IT, 

BarBn  1881.  4*.  —  Bcndtate  meteotologiacber  Beob- 
achtungen von  dctitarhen  nnd  holl&ndisehen  Schiffen  in  doi 
(Quadraten  146  u.  147  de«  Nordatlanlisehen  Oceans  xriscbCB 
40"  bis  ÖO»  X.  Br.  u.  lO"  Ms  HO-  W.  L.  p.  lOa— 17G.  — 
Wever:  IVber  die  kürzibd-  iferechnungsart  der  Mond- 
di.staii/en  im  nautischen  Gehraurb.  p  177 — 1'.>4  —  Be- 
»cbri-ilimiK  der  lii.sel  Minikui.  Indischer  Otean.  p.  215-  217. 
—  Port  Salavtrry  in  Peru.  p.  217 — 221.  —  Port  Chalmcn, 
Lytidton  nnd  OaBura.  p.  222—223.  —  Eigebniace  dar 
metcoroloKiaeben  Beobaebtimgen  auf  der  kaiserlichen  Ifi- 
nisler-Regidentur  zu  Tanger  i.  J.  l«8n.  p,  238  —  224.  — 
Vergleichende  ücbmicht  der  Witterung  dea  .Monau  Januar 
1881  nnd  ftlr  das  Jahr  1680  in  Nordunerika  und  Central- 

Baiapa.  p.  226-228. 

—  Naehriohten  Or  Seefabrer.  Jg.  XU.  Nr.  16 
—18.  Beilm  1881.  4*. 

PtttWM^  XkI:  LofttaB  ng  TaatwialaB.  Sap^ 

Abdr. 

Brongniart,  Charles:  ObservatioDs  nouvelles  snr 
lea  ^pidemiee  leviaaant  sur  lea  inaectei  par  Cbarlea 
Brongniart  et  Maxime  Cornn.  Sep.*Abdr.  —  8ar 
nne  «pidteie  dlnaectee  diptiree  eanaie  |Mr  na  ebaa» 
pignon  par  Haz.  CorBB  ei  Cb.  BrpngBiart.  — 
Epidemie  caaa4e  aar  dea  diptiree  da  genre  Syrphu 
par  nn  cbampignon  entomophtora  par  Ch.  B ron  g n iart 
et  Max.  Cornu.  Sup.-Abdr.  —  Notice  snr  qaelqnei 
poi.ssoni  des  lipnite^  ile  Menat.  Caen  1880.  8".  — 
Obsi-rviitiiiiis  Biir  la  dr-in-:::''.  Sep.-Abdr.  — -  Rap|)i>rt 
aar  rexcuraion  faite  a  Gi«or«  et  aux  enviroDa  lea  16 
■t  17  Mai  1880.  Fuia  1880.  8».  —  hm  bgratteo- 


133 


pttre«  fo»«ile».  Pari»  1881.  8*.  —  Sur  des  puceroM 
«ttaquis  pv  an  clubiuplgnon.  8i-p.-Abdr. 

BmiI  mioMMOpieal  Soe.  in  London.  Jonrnal. 
flv.S.  VU.!,  Pt.2.  London  1881.  8».  —  Puncan: 
Ob  •  lUiklllliu  andsomcMicfrüpcni^Ju  from  ronsidenble 
dquO»  in  tba  Atkotk  oc*an.  y  ITJ- nn  —  .Mibe:  ()n 
the  condhioni  of  orthusr  opic  umi  iiscuilosi  iiiiK  eflects  in 
llic  liiiin.-ulur  iiiKr-siiii.,-,  i..  LVS  .'-W  —  Micbacl:  On 
a  spcrifs  Ol  Acanis  bflicvitl  to  be  uiirecordfd.  j).  212—216. 

—  Summary  of  current  rescarckM  nittilt  to  MokMB  HM 
botanv.  ujiirosrnpy  tt.  p.  217—864.  —  ADDa:  WO  tw 
attiuiärl  :i  ui  anertur*'  in  the  microacope.  36  p. 

Berliner  EntomoIoKiiohe  Zeitachrift.  Bd.  XXV, 
lf*8\.  Hit.  1.  rifrlhi  1«81.  S«.  —  Karsch:  Zur 
Kaferiaun»  der  Handwich-Marsliall-  u  Gilbert»-InB«ln.  p.  l 

_t3.  id.:  Anehuden  v.M\Tiii)iii(ii'n  Mikruneüen».  p.lo 

—tt,  Sorhagen:  Au  Dieinrin  cntuinubigiscben  Tage- 

InidM.  p.  17— «4.  —  Karsch:  Dia^m  sts  Aradmoidamni 
JapodaA.  p  36—40.  —  id  ;  Die  Kiifir  lifr  Rohlfacben 
Arrikanisrlicn  Exijwlilion  187S— 79.  p  41— 62.  -  Dewitx: 
l'ibir  die  FlOKCibilJung  boi  riirjgaiiidi-D  u.  lyemdopUTen. 
p.  5.S— Wi.  —  id  ;  IksrhreilHin«  der  Larve  and  Puppe  von 
Liponfvra  brenroxtru  Löw.  p.<|-^Mb  —  Reuter:  Acu- 
tbonomina  et  (Tolabidina  nova  et  mbm  ropnita.  p.67 — 88. 

 Dewitz:  Veber  den  Bau derTrilcbitrnsi  hali'.  p.87— 88. 

  Karsch:  Uebmifhl  der  i-urnjiiiis(  In  n  Sküriiiime.  p.  89 

—91.  —  id,:  (iliPÜerthiiTi'Mjii.\iiK<'la.  p  92  Oi.  —  Stein: 
Ein  nmer  Grjllide  aus  Japan  \>.  W  — Uü.  ~  ThienJc: 
Neue  Ct>lf<fptcr«n  aus  Ost-  u.  Mincl-Asien-  p.  ;»7— 104. 

B.  Aceademia  delle  Scienze  di  Torino.  Atti. 
Vol.  XVI,  Disp.  1—3.  Torinü  1880—81.  8«.  — 
Rirbplmy:  SiiUc  niote  dentat«.  p.  29—44.  -  Kcrraria: 
Sui  caiuiwcbiali  l  on  nbbienivo  r(inipi..6tu  di  piu  Icnti  a  dl- 
lUnza  le  une  <i:ill<-  a)tri'  p.  45  70  —  Cussn:  Nota  ai 
alcuiic  rtMTie  »oii  cutiimsc  del  (iottardo,  p.  71  —  75.  — 
1 1 1.  r  II  a :  I'ri'si'nta/ii  iie  di  alcuiii  lawii  dal  B.  OMCrvatonO 
aMfonomico.  p.7(>— 62, 124— 12&.  21»— Mlü.  —  Camerapo: 
Oaamamii  intonio  ad  an  individuo  moatiiKMO  di  Hyla 
flMdb  (Laur.)  p.  BS— 87.  —  Falchi:  Effetti  del  Pus  in- 
Jattato  nelP  orenio  spfciaimcntc  siilla  Retina  v  sulla  Co- 
nUka.  p.  89— 93.  —  l.rsMitiu:  lUdlü  albinisnio  nei  girini 
deila  Bona  tenipororut  I.mn.  p.  ;»4— 518.  —  CiinxTano: 
Bioeide  inKuni.  »lla  struttur»  delle  appeiMii<i  dtruiicbo 
della  aunpe  d<:l  Tnümpttcua  anmptt  heUardi.  p.  {«»—102. 

—  Maz zotto:  Udl»  toiza  aiatinmolaiea  edella  re&i&tenza 
di  akune  coppie  idrodettriehe.  inlO»— 1».  —  Dt  iiza:  Uc 
«teile  cadtnti  del  14  Noveinbre  166«  osservate  a  Muncalitri. 
p.  11'6  — 135.  —  LcHÄOna:    Sugli  Ariun  del  Piemoute. 

p.  ifjö  1<»7    —   Hi  ltrami;    Sullf    lunziuni  rilindridie. 

p.  üyl  —  ^'iö  —  Muri  Iii:  SuKli  nrirani  termiiiali  lienoit 
nei  ttiidiui  dii  tiiu.iculi  moiori  «ifUoriluo.  p.  206 — 207.  — 
Bas!.u:  liitnostra^ione  di  una  propricti geometrica  dei  lagp 
hfratti  ctraurdinari  nei  mczü  binlrangenü  oniMai.  p.  Xß 
—au.  —  Cwarano:  Deila  bccU«  «ennale  de^  AnOH 
uodaH.  p.n4— 885.  —  llizzorzero  eSanqainco:  Sulla 
variazloni  di  rompoBi/ione  del  sirrn  del  sanirtic  depo  il  »a- 
btso.  p-  226—2'-*!'  —  Genuccbi.  Nota  s"pr»  "na  pro- 
prietii  dflle  fuuzioni  inti  riKilar!.  p.  2(i0— 275  —  Morera: 
ÜulLa  Ei-paruzii/ii''  Jflli'  varialuli  m  lic  e<iuazioDi  del  meto  dl 
an  puQlo  materittlB  au  una  superlicie.  p.  276—296.  — 
Gossa:  Sopra  alcuM  nada  amentniaaa  diU'  Appcomno 
bobbic«e.  p.296— «M.—  Vaccwl  e  Onglialuo;  lutomo 
aUa  forza  elcttromolric«  dcUe  coppie  incvoKtanii.  p. 

— BI6.  --  Baiardi:  Sulla  neafMmaBone  dtlla  «ostanza 
ossea  ncl  canult'  niididlsrt'  o  dentro  Ic  epitisi.  e  sidla  ri- 
(fem  ra/ii.ne  dpi  mnli'll'i  licUe  oss*  lunghe.  p.  317-  H-'il  — 
I»'0  V  j d i o;  Sulla  jiropruta  tuiidauieBlali  dei comptetsi linrari. 
p.  327- HSH  -  tiuplielino:  änDTiao  deir^ettWB^ro 
nello  studiii  conipiiuf  driir  r<  ppic»oItaed«»ciwalt»«Btaao. 
p.  337-34*5. 

Haturforsch.  Oei^rllsck.   in  Duudf.  Vamato 

Schrilten.  lid.  11.  litt.  3,  1.  UMe  1881.  4».  — 
Bd.  lU,  Htt.  1.    Königsberg  1835.  4<>. 


(Tom  16.  Matlita  11  tai  18BL) 

Senckenbergiiche  natnrfonoh.   

Frankfurt  a.  M.  Abhandlungen.  Bd.  TU,  Hft.  IjH. 
Franlcfurt  a.  M.  1880.  4«.  —  Tanier:  Die  Otdo^t 
der  primitircn  Formationen,  p,  1—38.  —  Hotthafl:  uMMr 
die  ueaicIrtimiRnliniungeD  rermittelat  dea  Facettenaun. 
p  85—124.  —  T.  Lejtinyi:  Ueber  den  Bau  des  ffoivif- 
5i>ciM  pofttmonto'  Leucliart.  p.  126  140  —  Hansen: 
VerplHchendc  rntersurhuni^cn  Ober  AdTcntivbildunRen  b« 
den  rflanzen.  p  147-  lCt8.  —  Goyler:  rebor  Ciilturver- 
suchc  mit  >ii  m  iniianis.-hcn  Lackbaura  flOtuii  vtTn%aftra 
)i  {•    im  biiwiiiViLin  GarUn  zu  Frankluit  a.  M.   p.  199 

Pliilippuifli.   p.     17— 224. 

—  Dcricht.  1679— 18B0,  Frankfurt  a.  M.  1880. 
go.  —  Loretz  Ti-lipr  Si  liii'firung.  p.  61  — 116.  — 
Scharff:  Ei»4i!i:l.iii/  m  l  Kalk.Hpath.  p.  117—181.  — 
Battger:  Die  lUpUlien  und  Ampuibien  von  Synen, 
itiM  and  Cynara,  v.  18St— 2».  —  Kobelt:  Siel 
p  220—240.  —  RicBtara:  Wo  Organisatiun  der 
ceen.  p.241-  2."  —  SaalmOller:  Neue  Lepidoptt^y 
Uadagaakar  p.  2:»:*^  310.  —  Meyer;  Pakijutotogia«»»!- 
tüiot  ana  dem  llaincer  Tertiär,  p.  811—922. 

TktuCnNh.  CtaMÜMlL  t«  nOltw  Bnidit  1680. 

Halle  1880.  8«.  —  Lossen:  Ueber  Guanidin,  ein 
Oxvdjiiion*product  des  Eiweisses.  p  3  —  6  —  Kraus: 
rbineroiMlhche  Parasiten,  s).iiii  U  üb.  r  rhthj.itfa  raiM*a 
C.  A.  JlSand  ihre  Nalirptlftn/fi.  |  ;  ">  -  "J;.',/-'" 
Erkrankung  von  /uckorrobrstcckUiiüeii  durch  OaHeubilOMfr 
p  8-1(1,  —  Ai  k.  riiianu-  Nrnbildung  Toa  GnllanniitM 
in  der  minsohlirben  Liljer.  p.  11—17.  —  OberbockjAB- 
rii  hun«  H.AbMossung  zwekr  inj^eFIfUHigtet  tanch^ 
Kfirnex  p  17-24.  —  Krau»;  Ueber  die  Addlt»t  dea  Zdl- 
nftea  der  BiMUr  bei  Tag  uiid  Naeht.  p,  24  —  2.}  —  id.: 
Die  immergrüDe  Vegetation  Italien»  im  \\int.  r  1^*9  rK>. 
p  26—89.  —  id  :  l'ilipr  di-ii  ZiickiTKibalt  u  ilR'  AcidilAt 
de»  ZellBafto*  bc:  am  KrunimunL'un  lii  r  Stfiii;*.-)-  !>  39—42. 

—  id  ■  Di>'  L'l  Mbmir  dir  iunnergruncu  BUtttr.    p.  43 

-57"-  Kniiiiiautli-  Die  l'ulaiiiatioB  «orachiedeaer 
Warmesirahlen  dunb  Ucflcxion  von  Httallail.  p.  *8— «)| 

—  Loedaeke:  Jän  neues  Polarisatkwmnttroment,  n.  63 
—66.  —  ätendaner:   Die  'l'iefspe  und  ihre  Bewohner. 

p  6&_87.  Kraus:  Ufb<T  diu  rliNtlimischen  Iiinion^,io!is- 

fcndeningen  der  Man/fr.i.ir(;..ii(>  y.  ■>'  .—  '  ' 
den  KiLfluKs  ftussrn-r  Kr:i1tf  -luf  die  1  iimciiiiunsandenrngeü 
des  <t;.nii.iil:ir(linii-.».-r.-i.  p  03.  —  id:  Uebcr  aeiN|. 
NarbvkirkutiL'  bei  hcholrouischui  und  geotropucben Brocll«- 
nuiiL- 11.  p  ;t3-94.  —  bbarbaek:  MeMwng  der  brhaB- 
»tftrke    p  L14— loa.  —  Rathka:  PiiacMen  der  Thcrmo- 

und  deren  Anwendung-  p.  10»— 11«  —  Solger: 


Udler  den  reineren  Bau  der  SeitaMTganc  der  !•  inche,  p  116 
^JOB.  Schmidt:  Das  Alropin,  das  Daturrn  und  das 
ByoaeyiBiin.  p.  lou— 116, 

Xudviltlinliaftliche  Jahrbücher.  Uerausgeg. 
T.  Thiel.  Bd.  IX.  Supplement.  Berlin  1881.  8». 
—  Bdtrkfre  rnr  bndwirthiM.liafUichraStati.stik  von  Preussen 
£  d.  Jahr  lb7!(.   ib7  p. 

—  Bd.  X.  Hft.  3.  Berlin  1881.  S».  — 
Bohrend:  Die  Resultate  der  hauptsithlichsten  in  KngUnd 
von  Law«  und  (iillR'rt  aiisReführlen  Keldduugun^Terwiche 
und  ibrf  liedtr.tm.^'  iiir  die  deutsche  LandwirthaCOaR. 
p.  .S4.H— 4KI.  —  Hiitlnieister:  Uelier  das  Verhalten  ter^ 
Bchjtdener  Phosphate  im  Buden,  p.  617  .';21. 

Ladenbürg,  Albert;  Die  natürlich  vorkoramendca 
uivdnr.t;scli  wiikendtu  Alkaluide.  Sep.-Abdr.  —  Die 
Tropäne.  Sep.-Abdr.  —  Cbemio.  Sep.-Abdr.  —  Dia 
Ajäthjlreih«  des  Siliciumi  von  G.  FrlBdal  nnd  A. 
Ladenburg.    Sep -.\bdr.  , 

Antbropologiache  Owdlldl  in  Mitthfi- 
luüß..i,.  lid.  X.  Nr.  10— IS.  Whb  1860.  8«.  — 
V.  Uochstetler:  Oober  «[Mn  Keiad«ageii  J»gf^ 


184 


am  dem  Haunm  der  G«- 
'•lAlieh:  Deber  eioeo  prft- 
p.  933— SS6. 

  AitMhrift. 

JIg;  I— XXnr  Bdtwt  InlialteTMMieliiifMMi.  Batlin  1867 
—80.    8«.  [gek.] 

Ao&d.  Imp.  dei  Sciences  de  St.  F^tenbonrg. 
Bnllatin  de  la  cisss«  phyaiccKinathematique.  Tomes  I, 
n,  HL  St  VilmAmug  1843  —  4&.  4«.  —  Tom« 
X?I,  Xm.  8t.  FManSwu«  1856.  »9.  4«. 

—  lUnoirw.  Tome  I,  lÄn.  4.  8t  Fitenboiirg 
1830.  4«.  —  Tome  II,  litrr.  8.  St.  Petersburg  1882. 
4«.  —  Tome  HI,  Partie  I,  l.ixT.  1  —  0.  St.  IVürs- 
bourg  1835  —  38.  4".  —  Tome  IV,  Partie  I.  Ijvr. 
1—6.  St.  Pi-tfislNxirR  1838  —  40  4".  —  Tome  V, 
PMPtie  I,  Livr.  1—6.  St  P6ter«bourg  1842—44.  4«. 
—  Tome  VI,  Livr.  1.   BL  PItmiNnig  1844.  4*. 

—  lUmriniprteBUipMrdiTCnwTMw.  TomeT, 
Un.  4,  8,  6.    8t.  IMtanbooif  1848.  4*. 

—  lUmoirM.  Tome  XXVIII,  Nr.  1,  2    Sf.  IV- 

tenloarg  1880.  i*.  —  Nr.  l.  Schiefner:  IVl.pr  da» 
Bonpo-Sfitra:  „Das  weisse  Niea-Hutiderttausend".  86  p.  — 
Mr.  !L  Uaiieiberg:  lieber  die  Spectra  der  Cometen  und 
ilwi  fft^**!*!  n«^jadf(>gMrinwlUhlMTCrMMluig«i. 
M  p. 

B  Aecademia  dei  Lincei  in  Eom  MtmüiiL' 

della  classfi  di  snicnzc  fisiche,  matf inatirlie  e  naturall. 
Ser.  III.  Vol.  V.  Rnma  1880.  4*.  —  Guidi:  Sulla 
dctenninaziono  gratiia  dellc  forze  interne  uelle  trari  omo- 
pmm  •  Belle  tnvi  leticolui  uwggnli  agB  Mlmi  •  wog- 
oetto  ti  un  lopiMicarico  nobile,  p.  S— 98.  —  Belltvitis: 
Sulla  sulica  p.  29—42.  —  id.:  Svilappi  in  »crie  delle  fun- 
Kioni  implicito,  e  rami  infiniti  delle  rurve  alf^ebricbe.  pi  43 
— 19.  -  UftltaRliiii:  Siiir  wiiiaziotie  difTerenmlc  ellittica- 
p.  60 — 57.  —  CoHHii  Sulla  rompoBiziniit'  di  alcuni  stTpcn- 
tini  della  'I\i»«iia  |>  -  r4  Do  Zigno-  Soiiri  im 
cranio  di  Coccudrillu  sinjicrtu  nd  tt'rrciio  cik  c  iio  dil  Vcro- 
uese.  p.  66 — 73.  —  Co»8a:  tjullairiufotide  dell' l«ol«  d'KUia. 
pv  n—n.  —  Scarkbelli:  Siwli  ecavi  ee^guiti  aelia  ra- 
Tcma  dett»  Fruani.  p.  78-106.  —  Della  Talle:  Sui 
Coriceldi  parassiti,  e  sali'  anatoroia  dei  ^n.  Lichomolyut. 
p.  107—134.  —  Meli:  8iii  dinUtrui  di  Clvituvccchia.  p.  135 
— ISB.  —  Taramolli:  Sul  di'jfosito  di  KalKfrnma  di  Lungro 
ncU«  Calat>rift  Citorior»'  y.  }'M'>  1  i:i  Iturilari:  Sülle 
r^asioni  della  Commissione  oomiiula  dal  guviTno  Un^bereee 
■ü  Daanbio  •  adle  difese  alla  cittä  di  Szcghedino.  p.  144 
— in.  —  Cotia  t  Zeccbini:  Sul  tungstato  neatro  dl 
Mlla.  p.  16S— 166.  —  BelloDci:  Ricmho  lomparative 
nib  tnnttnra  dei  centri  Derrosi  dei  Vcrtpbrati  p.  167 
—188.  —  Beltrami:  Siill'  attrarionc  di  un  ancllo  riroo- 
lare  od  ellittico.  p.  183— UM.  —  Casurati:  11  raJcolo  delle 
differen*e  finilc,  iiil«Tpret«tü  ed  accresiiuto  di  uuuvi  ttximni, 
a  susBidio  prinn(ialmentp  delle  fMÜeriie  ricen  he  lia.sate  sulla 
variabiliti  complesso.  p.  196 — 208.  —  MencKbini:  Nuovi 
foteUi  (Oariani  di  Sardegna.  p.  V»-22in.  —  Aodrei:  In- 
lonw  alTJMteM-dWii  CU^ctreati  (Hakampa  ChtpartäH  Panel 
p.  221 — 236.  —  Mosso:  Snlta  rirrola/tone  oel  sanigiie  IM 
cervello  dell'  nomo.  p.  337—858.  —  Tomnaii-Crudeli: 
Sulla  diBtribuüiorie  aelle  arijuc  nel  sotto  suolo  romano.  e 
sull»  prtiduzioiie  iintiiriile  della  muluria  p  33!t  H74 
Capellini:  Gli  ttrati  a  Congerie  o  la  furmazioite  gesaoso- 
Mltttan  Mite  pmluia  df  A»  •  aM  diBMai  «  Uivbhl 
p.  878— 4SI7. 

 Ser.  3.    Vol.  VI.    U<.nin  1680.    4».  — 

Seguenza:  Le  formazioni  terziarie  uolU  [iroTincia  di 
BaÖpo  (Calabria).  445  p. 

 Ser.  3.    Vol.  VII.    Koma  1880    4".  — 

Trincbese:  Iprlmi  momrnti  doli' cvoluzion«  la-i  Mollusrtii. 
fi  8—64.  —  Cornea:  1^  lace  e  la  transpiraziooe  oelle 
piMrtti.  p.66— 88.  —  Caloria:  8opn  dcani  aeUMi  di  Sola 


antichi  e  su  oucllo  di  Agatocie  in  narticolare.   p.  89—166. 

—  Kmery:  FurdslVr  p  167—1244.  —  Caotoni:  SoUa 
tcorai  ilcll.»  pila  vultiana.  p.  '2S>h — 272,  —  Magtii;  Distri» 
bis/ii^nr  ili  II'  fb-ttriiiti  in  ciuilibrio  snnra  diu.'  condiittori 
pian,  iii.li  tiiiit:,  (laruilnli.  a.ssiivufttali  all'  iiiduzioiie  Ji  un 
puliio  situalu  ncUu  spazio  cumpreso  tra  ussi.  p.  'ItH—HäH. 

—  Aaf«lucci:  SuUo  «vüuma  •■tnttn»4altnMoa 
u/Uritm  dei  vertebrati  p.  987—818,  —  La  Mona: 
hucU  Tiventi  dei  Fienionte.  p.  SI7— 380.  —  Perroneito: 
Onenrasioni  ebnintologiehe  relative  alla  malattiatllln|ipMMl 
endemica  negli  operai  dei  (ioiurdo.  p.  801— 4SS. 

 Ser.  3.   Vol.  VIII.   Roma  1880.   4».  — 

Verri:  Vulcani  rimini.  p  3— 32  —  Pantanelli:  I  dia.spri 
della  Tüsöina  o  i  luro  lus.«,ili  p.  33    ö6.  —  Bartuli  .\p- 

Sarcchto  per  la  detenniuazione  dell'  eqniralente  niectauico 
el  ealore.  p.  67—7^  —  i4s  La  kgd  delle  poUriti  galra- 
nicbe.  p.  76—100.  —  ReapiKbi:  uatalogo  delle  decBna- 
sioni  güdie  pel  1675.  0  di  1463  «teile  coiapre&c  fra  i  pa- 
ralleU  20"  «64°  nord  dedotto  da  otserTazioni  fatte  nel  R. 
OMerTatiiri»  d<''.  C;iii;pid.i;.'Iiu.  p.  101—186.  —  Panuia:  II 
calcare  liavi»  .i  di  i)<rr,'A\,„  e  i  suoi  fossilL  p.  187-  'Jl'i  — 
Favcro;  De  ai  iM  itiiiiriiii  difTerratialiurn  partialiimi  iiuiura 
disquiaitiODPS  .luaraaiu  an^iljrtieac.  p.  217  — 2.-llt.  -  Iiirnro- 

nato:  Sopra  uiio  lu^lteletru  omano  dvU'  vxk  pietra  della 
proftada  «  Bona.  p.  240— 246i  —  Betocchi:  EMtmmSik 
e  italiatiea  dei  fiumo  Tever«  prima  e  dopo  k  i-ifiBwiim 

dcir  .\niene  e  dello  ste9.so  tiu^n.-'  .\niene  dunuite  raue 
1879.  p  247— 2Ü2  —  Asi  ul  ^-ullr  sme  trigonoBMtlkka 
a  due  variabili.  p.  363— .lüt  —  M  i  Ii:  Sulla  natura  geolo- 
gica  dei  terreni  intonlratj  iilIN  t' ui  1j  i  i  :  tiibolari  dei  nuovo 
ponu-  di  ferro  costruito  sul  Tcvere  a  lii|iinta,  e  sull'  ütüo 
mmatH*  Lank.  linTenutovi  p.  820 — 828.  —  CanaTari: 
1  brachiopodi  dcgii  (trat!  a  TrrArattila  Aipama  M^b.  neÜ' 
Appenniiio  contraU*  p.  829 — 360.  —  Cerruti:  Sülle  vibra- 
ziuni  du'  curpi  eUistici  isotro(ii.  p.361— 389.  —  Kespigbi: 
Oxservazioni  dei  diamatro  oriwontale  dal  Sole  &tte  ai  ft. 
Osaenutorio  dal  CainpMaglio  aaai  1878  •  18I8. 

p.  3!H)— 416. 

—  Memoria  della  classe  di  science  morali.  sto- 
rii^  0  eiologiehe.  Ser.  8.  ToL  IV,  V.  Roma  1880.  4«. 

AiB«ri«Mt  pJuloaopUeal  Sooietj  in  FhUrfriphi«. 

Trapsactiona.  VoL  U,  1786:  III.  1793;  IT,  1798; 
V,  1802;  VI,  1,  1804.    PhibidelphU.  4«. 

—  —  New  St-rioB.  Vol.  I,  1818;  II,  1825; 
III,  1826;  IV,  1Ö34;  V,  1837;  VI.  1839;  VII.  1841; 
VIII,  1843;  IX,  1846;  X.  1853;  XI,  Pt.  1,  2,  8, 
1867—60}  XII,  Pt  1,  9,  3,  1862—63;  Xm,  Pt  1, 
2,  8,  108»— 88;  21?,  Pt  1,  3,  8,  1870—71;  ZT. 
Pt  1,  2,  8,  1878—81.    Philadelphia.  4«. 

—  Proceoding».  Vol.  VIII,  Nr.  6r),  66.  1861; 
ToL  K,  Kr.  67—72,  1862—64;  Vol.  X,  Nr.  73—80, 
1865—68;  Vol.  XI,  Nr.  81—85.  18G9— 70;  Vol.  XII, 
Nr.  86—89,  1871—72:  Vol.  XIII,  Nr.  90,  91.  1873; 
VoL  XIV,  Nr.  99—96, 1874-76;  VoL  XLX,  Mr.  107. 

8». 

,  K.  fl88migeto  HtkiWMM*  la  WIM.  Mn 

Bd.  ZZXI.  Nr.  1.  men  1881.  8*.  — 
Beyer:  Ptedano.  p.  1— 66.  —  id.:  Ueber  Tuffe  und 
toilogena  Sedimente,  p.  57—  66.  —  Tictze:  Ueber  einige 
Bildungen  der  jüngeren  Kporheo  in  Mont-Pcrmn.  p.  87 

—  131)  —  Paul:   Dil'  Petruleum-  OBA  OMktrit-yoillOBB- 

masc  Oaliaieu.  p.  131—168. 

—  TariteHlhngaa.  Jg.  1881.  Nr.  1—7.  Wim 

1881.    8<>.  —  Loeffelholtz:  Einige  geognoatiadw 

Notizen  ans  Bosnien,  p.  23  —  27.  —  Krcntz:  lieber  den 

Vrspnmg  de«  Knlols  in  diT  srali/isr  hi'ii  Sal/ti.rination  \>  28 

—  ;!7  —  Tietze:  I'cIut  ilii'  L'i-(  In'  .\ uinahme  dt^r 
Gi",:iMiil  Villi  l.i'inbc^ru  und  Gniili  k.  in^bL-siii.ilin-  uIht  den 
L'iss  dn.ncT  Genend,  p.  37 — 40.  —  Vaeck  t  ciH-r  die 
bcbidiitulge  in  der  Oegend  der  Ulamer  Doppclfalte,  p.  43 
-61.  —  DliUg:  ZarKanitaiMd«"'  '^'^  -  ■ 


V.lt 


186 


te  der  Uawabang  von  Staicrdorf  im  BuaL  pw  61—62.  — 
Bittner:  Jiitthcilmigeii  «os  dem  Aofnaliiititamia.  p.  63 
—44.  —  Stnr:  Ad  Torem:  Gebirgthub  und  aebirgaicluib. 

ftfl—W.  —  Tietxe:  BemfrkuDgeo  zu  den  AnaichtMi  von 
.  Kreutz  ülwr  iIas  Knlül  (]<t  pulizischeu  Salzformation. 
t).  6;'-  t'iC).  —  iii  :  I  ('l)i  r  i'UjI^,'!'  Hiiiliiiii;('.'i  il<'r  juriijp-rcn 
EpochLU  III  Xonl-l'trsk'ri.  [i  tjt'i.  K  n  u  ;  U  ic  w  icz :  Kurzer 
Bericht  über  die  von  ihm  ausKpfuhrtcii  giNjln/isi-bcn  l'nter- 
inchujuren  im  südwu^Üiciicn  Tlteilv  von  l'oloa.  p.  6ö — 6ä. 

—  Tillor:  Zur  Tekionik  der  Briseocr  Orwiil— wo  od 
iincr  BOrffiekn  Uaueuubui^.  p.  60—74.  —  Fach*:  ChaH- 
cotherian  im,  jtm  Sicbeabitai  b«i  Mutelbarb.  p.  77— 7a 

—  RzchtK:  Dto  Fkuiw  des  nülhriisclica  RutldiegeodeiL 
p.  78 — 79.  —  Doeltpr:  Von  den  Cupvordisrhen  Inseln, 
p.  79 — 81.  —  V.  Lorti!?,:  l'i'bcr  terr.i  r.nsii  p  «1  H2 

V.  Üonikowski.  UoologiKlie  VerbAitniiu»«  der  Unieiter- 
nto  in  Fodolitt.  p.  83—83.  —  v.  Loeffolholtt:  Jün 
Batraif  inr  FeattteUiing  de*  Ahen  der  L&wbildong  hA 
Wien.  p.  89—92.  —  Lsubc:  Neue  Knüchcnfundc  ftiu  dem 
Lebn  der  Umgebung  von  Pra<(.  p  'J3.  —  Haol:  Heber 
Petroleumvorktinimtiisvr-  in  Jcr  iiurditi  bi  n  Wal»chci.  p  93 
— 96.  —  Iii  iiier.  \<.r!a.'i>  (;i'i..|ih.;im  In  r  Karten  aus  Ost- 
pilizieri.  p.  95  y7.  hri.'iitz:  »kiaruiiK  zu  Tietie's 
^Ki  incrliunxen  zu  den  A.'i^ii  litrn  vmh  h',  KreuU  über  das 
Krdul  der  gküiisdien  ^>nl^lurinuliiin '.  p.  IUI — llKi.  —  Kittl: 
tMNT  «Mn  Denen  Fund  Ton  I.i»triod«n.  p.  108— UMb  — 
V.  MoJtitof  ie«:  Ueber  die  Cephalopodannnnft  dir  TriM- 
inUeMii  TW  Mon  d'£lico  in  Spanien,  p.  108—107. 
OtnualnAM  VineiuD  in  Vitnibnf .  Ameigw 

ttt  Kunde  Jt-r  Jintsihcii  Vorztit.  Neue  Folge.  Bd. 
JJU,  lö70,  XVIU.  1071,  XIX.  1Ö72.  XX,  1873, 

XXI,  1874,  XXVI,  i87y,  xxvri,  18Ö0,  xxvm, 

1881,  Nr.  1—6.    Nürnberg  1870—1881.  4«. 

Der  Kohlentruipoit  auf  den  unter  Königlich 
8>clwtiecW  SUatavennltaiig  »tebenden  Fiieenhehnea 
mit  ginphiHlur  DwtUHnDg  im,  WöUmnMtn  i  J. 
1879  nigleich  f&r  die  im  KOnjgniciM  Sneheen  gale- 
geoen  fremden  Belinesi.  Sep.-Abdr.  [GeaolieDit  dee  Hm. 
aah.  Hofmth  Dr.  H.  B.  Geinita  in  lln-^d.  n.  M.  A.  N.] 
Academy  of  utanl  Soiencea  in  Philadelphia. 
Jonmal.  Vol.VIII.  Seecodieriea.  Part.IV.  Philadelphia 
1874—1881.  4».  —  Gabb:  Dcsmptton  uf  Carribb<-an 
Diiocene  foisUs.  p.  337 — 343  —  id.:  Di'si  ription  (>!  nnw 
specit'B  of  fossil»  triirn  (be  plincenc  cl.\v  ti"twi''.':s  Limmi 
ar.ii  M'.f-Ti,  <:i.vu  Itira  p.  849— »M».'  liarrftt-  I'l,<! 
terreiitnal  moUusca  iutiabitmg  Lhe  Cuuk's  ur  llarvev  ialaads. 
p.  «n—tiai  —  Cliapnan:  Tto  plMOM  «Ml  mmuHm 
^1  af  Ite  iiepiMuiL  p.  411—491  —  L«d*>  1ha 
I  «f  «b»  tamtn.  p.  4»-44a  —  id.:  Be^Ai  «a 
boNaHa.  p.^n-48«. 

—  Prncffiüngi»,  Pt.  1,11,111.  PhiladelphialSSO.  8*. 

Vaturhiitor. Verein  von  Wiioonain  inMUwaoliea. 
Mvea-Bericht.    1880/81.    Milvraukee  1881.  8*. 

X«Mt  Jahrbnoh  Ar  Idtinkgiib  CMagi»  ud 
TiMmMtffi».  Eng.  v.  B«B*ok«,  Kl«iB  «.  B9««a> 
bnpch.  Jg.l88I.  Bd.IltHitl.  Stattgvtiaai.  8*. 

Mnienm  of  oomparatiTe  ZoAlog^  at  Cambridge, 

Mnu.    Bulletin.    Vol.  VIII,  Nr.  4-14.  Cambridge 

1881-  8*.  —  Li»t  of  dredging  »tation«  accupied  durisf 
the  year  IböO  by  lhe  l.".  S.  C-oast  h-urvey  steamer  ,,BlÄke". 
p  '.1^,        Ki'pyrts  on  llie  retiulu  of  dredjjmn,  unJer 

Üie  üupervision  ot  A.  Aga«siz,  on  tiiu  ctut  coasl  of  tbe 
Uailad  fitatn  darii«  On  aumar  of  188a  p.  9»-U6.  — 
LyaiM:  Tba  «toanäck  and  ganllal  organi  oTAstrophytidae. 
^  117—126.  —  Reports  on  the  results  of  dredging,  ander 
ttt  anarrision  of  A-  Ai^aasiz.  in  the  Caribhean  Sea.  in 
1818^  1879.  aiid  alouj;  tbe  AtUntii-  <'cia:»t  of  tbe  United 
8tlltta,dnnng  the  äummer  of  18«*i.  p.l27  14u  —  i'cwkes: 
of  the  J«U}-üii]iea  of  Narra|j»ii»eu  baj.  p.  141—183. 


-  Alles:  Idrt  ef  aMwaala  caUactad  hg  Mnti  Mmt 
in  north^eaalan  Mexico,  vritb  lleld-notaa  hf  tba  eonaetor. 

pw  183—189.  —  Wale  Ott:  Tbe  Trilobite:  new  and  old 
eridenc«  rdating  to  its  organisatioo.  p.  191—224.  —  Re- 
porta  on  the  rciult<!  cif  dredging,  ander  the  supervinon  of 
A.  Agasaia,  aloug  the  .^il.iuho  coast  of  tbe  United  Statte, 
durin^  the  wimmcr  nf  IS'^i  n.  2,(1  —  237  —  Ileports  OD 
the  result»  of  dn-d^fin^'.  uiiili  r  tbe  i-ni  l■r.l^  nf  ,\.  Agassiz, 
«long  tbe  eaat  coast  of  the  t'uiteU  Stites  Uuring  the  gomner 
of  1880.  f.  99»— 266.  —  Faxon:  Oft  ama  enutaeiaa  da- 
fonritiea.  p.  267—274.  —  Hages:  Tba  Davoniu  iiMMi  ' 
of  New  Brünivrick.  pi  276—284. 

ICiueQ  luwional  do  Rio  de  Jsnairo.  Arebivoa. 

Vol.  III.    3*  e  4*  trinjBstres.    Rio  de  Janeiro  1878. 

4".  —  Lacerda:  iDvestigafdei  experimentaei  sobro  o 
veneno  do  CVolalus  horriaui.  p.  61 — 88  —  Derbv: 
A  geologit  da  regiüo  diamantifera  da  proviocia  do  ParanA, 
no  Brasil  p.  8!) — 98.  —  Müller:  Söhre  as  rasa»  OOB- 
stnüilas  pi'lü»  Larva«  de  insectos  Trii  hnpteros  da  provinda 
do  Sanrt;i  l'alti.iriiia.  p  99 — 134.  —  Derby:  A  üacia  CfO- 
tacoa  du  H:ilii  de  Ti^Joa  o»  Santos.  p"  135  —  168.  — 
Ratbbun:  Ub.<jorva^  es  »obre  a  geologia.  p.  169—189. 

K.  Ungariiohe  geologiiohe  AasMtli! 
Mittlieilangen.  Bd.  IV,  Uffc.  4.  —  Batekb: 

siirhe  und  Wa«» 
Fttnfkirehan.  828  p. 

K.  fMBM.  Aks«.  4.  iriMMMk  la 

Monataberieht.    Januar  1881.   Berlin  1881.    8*.  — 

Roth:  Petrograpbiacbe  Beitr&ge.  p.95— 42,  —  Baginiky:* 
üeber  die  Srliwindeler^i-heinungen  nach  Ohrvorietzungen. 

S.42 — 47.  —  UruüH;  l{i>mi-rkiiii>;en  Uber  den  Lichtwccnsel 
er  Sterne  vom  Ali»(>llypua  p.  48 — W).  —  Westermaier: 
Beitrage  zur  Keniuni.is  des  merhani»rhen  (lewrliesyüiems. 
p.  61—78.  —  RammeUberg:  Experimentelle  Gnmdlagea 
sar  Tbaaiia  dir  ^walMimiw.  p.79— loa  —  Kroneekar 
M.  Maltiart  Üabar  om  SdUnekneekaaiamaa  and  denn 
aarrOae  Hemmungen,  p.  10&— 106. 

Die  landwirthsohafUiehen  Temeha- Stationen. 

HcrauH^M-g.  von  F.  Nobbe.  Bd.  27,  Ilft.  1.  Berlin 
18b I-  S".  —  Hercker  u.  Wag;ner:  /ur  Krat>c  rier 
Anwet)db:irkeit  des  Ammonitrats  bei  der  Untorsucliinif^  ron 
DilnKe-l'hgsphaten.  p.  1—14.  —  Baumert:  Dm  Luuiom. 
p.  16—64.  —  Tachaplowitz:  Ilygroinetriaclia  Motlwdill 
nnd  ein  neues  Hygrometer,  p.  66—76.  —  Ulbricht:  Brip 
trage  aar  Mml'  und  Wainaaatin.  p.  77— 6Qi 

VUler,  fierdlaud  tob:  Planta  of  nortb-waatarn 

Australi.i-     Perth  18«1,  i". 

American  medical  Association  in  WaahisgtOB. 
Tranaactiona.    Vol.  XXXI.    Philnlülphia  1880.  8». 

S«fBl  See.  «f  Sew  Soath  WsUsü  Sydnej. 
Josnal  m1  UnMeeOsga  1879.  Toi.  TOOL  Bjdriy 
1880.  8*. 

—  TranaacHona  1862/65, 1868, 1870, 1871, 1872, 

1878.  Syanfv  1806  —  1874.  8'^ 

—  Aninial  ri^port  of  tbe  department  of  minaa, 
New  .sninh  Wales  1878,  1879.  IRlh 

1879,  1880.  4». 

Liveraidge,  Azehibsld: 
aennu  for  technology,  acience  and  art.  ^dnajlBSO.  d*. 
Koeh,  Carl :  Ueber  die  GUedanng  der  rb 

L'ntcrdevon  •  Schichten  SwiwlNB  TlHMie  Bsd 

waid.  Sep.-Abdr. 

Verein  Ar  dM  Moaenm  aehleaischer  Alterthtlmer 
in  BnaiML  Sefabaiaoa  Vetsiit  in  Bild  nnd  SobrUL 
45.  Bericht.   Bnalan  1880.  '  8*. 

K  Dacske  Vindenskab.  Selakab.  in  Kopenbagam. 
Oversjgt  uvor  dot  i^kkabs  Forhandiinger.  1880.  Nr. 


Digitlzcü  by  Gi..''v.wtc 


136 


2,  8.  K>bfinhavn  1880.  8«.  --  Reinhardt:  Meso- 
plodon  bidous,  en  Tüvaext  lU  den  d&n&ke  HuvlMuia.  p.  63 
—72.  —  Steemtrnp:  Orieatirinf  i  de  onoMtottiephaglig« 
BUdupnittm  inbvniM  ForhoM.  p.  78—110.  —  LanK«: 

Bonaerkninger  v«l  de  BW«  Haefte  af  Flora  Danioa.  p.  III 
—181.—  Stccilstrup:  Noiflc  i  Aarot  1879  til Uiiivcnsittts- 
muswt  indkr.mnp  Kiffrng  til  Landpts  forliLstoriske  Fauna, 
p  132— 14t)  -  El  III  hur  dl:  Naturfonikfren  Peter  WU- 
oelm  Lund,  han«  Kiv  og  Itaiu  Virksombed.  p.  147 — 210.  — 
Rosenvin^c:  Anatomisk  ündenMebe  u  Toj^eUtioi»- 
organeroe  boi  Salvador«,  p.  211—236.  —  Zeuthen;  Kon- 
■truktiun  af  det  ottimde  Skaertogspimkt  meUem  de  Flader 
tf  aoden  Orden,  som  gaa  oennem  srr  ämt  Punirtcr. 
|L  SB7— 286.  —  Stcen:  Om  DiffcrcntkUigningers  Integr** 
ttn  «ci  baitemte  IntPgralpr.  p.  237—243. 

 1881.    Nr.  1     KjBtwnhftvn  1881.  8".  — 

Topset!;  En  ny  Mithodu  til  IksH'nmul.iL'ri  uf  Chlor-, 
llrom-  og  .liKltniiit*  i  (Iple-iiinijtT.  (ifr  itiiiclmUi-  S^nvl- 
brinte.  p.  2S — 34.  —  Christ  ja  u  sc  n :  l-ur...»!;  ipver 

Vanneleciiiiigseviicu   )'.  35   61  iiii>('h:  biJrug  til 

Knndtkab  om  Grönlands  Trematodfauna.  ]>.  5:2—84. 

—  Skrifter.  öte  RiKkk*.  Vol.  Xll,  Nr.  6. 
KjjeWühavti  1H80,  4".  —  I.utkcn:  >:p</liu  Atlantica. 
Bidra^  ül  Kandskab  om  Fomifüratidriiiger  bo»  Fiske  uoder 
dens  Vacxl  og  Ddvikling,  saertigt  Im  Mfit  «f  AtiaiiMC» 
luiTets  Hejsefiake.  p.  413—613. 

fite  Kaukke.  Vul.  1.  N'r.  1,  2.  Ki«lK.n- 
havn  1880.  4".  —  l'rytz:  I ■llll(■r^airf'Uflr  nvor  Lvirts 
Brydning  i  Oiiiriju»  i;^  rii  u.in.-rvii.i  Vin.-iiskcr.  p  1 — SJ  - 
Uoan:  äludicr  ovcr  i>eaipod(!roes  Slai'jjUkalisKirbold.  u.  26 

-sia 

Aoftd.  nyal«  d*  MiMntin»  de  Belgiqn«  in  BrttiML 
Bnlletio.    Ana«*  1881.    T.  XV.   Hr.  4.  BraxallM 

1881.  8*. 

EaistrliolM  Admiralit&t  in  Berlin.  AnnaleD  der 
Hydrographie  u.  tnaritiin.  Meteorologie.  Jg.  9.  Hft.  V. 
Berlin  1881.  4°.  —  ücber  eiidge  Ergebnisse  der  ne«o- 
nsTiafiw^.'furschunK.  p.231 — 246.  —  Nees  v.  Egenbeck: 
Die  Tcrtikalkraftwaage.  p.  259. 

—  MMhriohtan  Ar  S«efiriinr.  Jg.  ZIL  Nr.  1» 
-98.  Berlin  1881.  4«. 

Boyal  microioopical  Soo.  in  London.  Journal. 
8«r.  2.  Vol.  1,  I't.  3.  London  1881,  8».  — 
Shmbsole:  Tbe  diatonu  of  thc  London  cb»y-  p  äy2— 1587. 
—  Abbe:  On  tbe  eatimation  of  apertore  in  lue  imcroncopo. 
p.  388— 42S.  —  8tolterfoth:  On  n  new  tpedee  of 
ßwiratera.  p.  424.  —  SonunarT  «■mnt  iMMWlMie 
nutlDg  10  HwJonr  ind  boiaay,  ■demieopjet.  j.4a8  BM. 

Anmriwiii  Aeaioiiy  «rf  Arti  ui  BelMUiH  in 

Botton.  Prooeedings.  New  serie«.  Vol.  VIII.  Whole 
Mries.  VoU  XVL  Part.  I.  Boiiton  1881.  8».  — 
Plekorint:  Oimeuiew  «f  An  8nd  ttars.  wiib  cspcrial 
lefeieute  to  Unaiiea  lad  «ariaUaa  of  tbe  Algol  type  p.  i 
— 87.  —  Rowland:  Appendix  to  paper  on  mecbanical 
equivalent  of  beat  p.  38—46.  —  Ballard:  Tbe  laagnetir 
momoiit  elf  Klt'itman  s  Nirkd  p.  46-'fi2  —  .TackHun  and 
White;  Kcso.anlH  >  imj  tli.'  MilinituiJ  hfnzyl  rompriund». 
p.  63 — 77.  —  Gray;  (Jontributions  to  North  Amern-aFi  bo- 
tany.  p.  78 — 106.  —  Oibbi;  Reiearcbes  on  tbe  romplex 
inorganic  adda.  n.  100—139.  —  Hastinga:  A  tbcory  of 
tbe  cooititntiMl  OI  Um  loo  fonnded  upon  spectroBCopie  ob- 
aenratioiM  origtad  and  other.  p.  140— IB2.  —  Oroat: 
Acoustir  phpnomenon  noticcd  in  a  Croolce'a  tube.  p.  163 
— 1.'>4  H  lU.  Cuutributionj  from  tbe  chenical  laboratory 
of  llurvai-ii  CnllpRP  p.  Ii>.5— 222  —  Drappr:  On  the 
ptiosptioriiyrapli  nf  a  h':>lar  s)HM-triiiii,  nnil  «iii  \hv  lines  in 
ibc  uiir»-red  region.  p.;£i3— ^SM.  —  Mabory  and  Lloyd; 
On  (be  dUedbrnuMiipie  tmi  uMmtowMnjlli  acida.  p.  aS6 
— MOk  —  Jaekaon:  fffwerebM  on  dbe  nbstitntad  benzyl 
ewiliiiuMih.  p.  241— 2M. 

ftiitiwoBian  Inatitatüm  in  Waabington.  Annaal 


report  of  the  boud  Of  ttgttU  fW  th»  JMV  18T8. 

Washington  1880,  8». 

—  Index  of  papera  on  anthropology,  publiabed 
bgrtlieSiDitbwMianliwtitotion  1847—1878.  Waafaingtn 
1881.  8«. 

Struckmann,  C.  Uulitr  den  Paralleliamu«  der 
hannoverschen  und  der  englischen  oberen  Jurabildungeo. 
Stuttgart  1881.  8*. 

Aand.  dm  Boiwioet  da  Paria.  Gomptta  randaa. 
1881.  I"  Sm^tn.  Tone  9S.  Nr.  19—90.  Hub 
1881.  4*.  —  Nr.  19.  Tiaaaraadt  8ar  la  dlMafMlaallw 
det  atieoB  de  Mamre,  de  Tteai.  da  k  IWre  et  de  la 

Saraltaxo  «olaire.  p.  653— «60.  —  Tiiaerand  et  Bigoar- 
an:  Observation*  de  la  comMe  Faye,  faites  k  rubferra* 

toire  de  l'ariK  p  660  — Oiw  —  Pastcur:  L«  varrin  du 
tljLirlii.iiL  II  —  liertlielot  r-t  Ojjier;  Keoiu  r' tu-* 

Sur  les  etliers  t'urmiijues  p.Öb'J— *.i7ö.  —  liraalt:  Nouvellea 
carteü  de  uavintion.  dnnnant  k  la  loi«  la  directioa  et  la 
force  du  vent  daus  l'oröau  Indien.  p-<i7r)— 678.  —  Janssan: 
Sur  les  Operation»  eflectndes  par  l'Aggot'iation  «vndicale  da 
rarrondiascment  de  BtVzierii,  pour  combattre  Je  Ph^Uoxtra. 
p  «7S  -  fttS.  —  Darboux;  Sur  la  siirtVe  ii  sei/e  point« 
sinKiiliers  et  les  fonctioiu  8  k  deui  vanahlre  ii  »j-^ — 6ft8. 

—  I.el'aii'e:  Sur  le  determinaiit  foix  rii>tii)i'l  il  »ii  iiumbre 
(jueli-oniiue  de  furmes  binaires.  p.  6*^— filtu  —  i'iiard: 
bur  la  d^ompositioR  en  facteon  pririiaire!>  de»  fuuctiuns 
nnifonnea  ajüt  nne  Igne  de  pofaita  BinKuliers  esaanlieln 

S.  690— 8BBw  —  Lecoraa:  Sar  les  poIygone»  t^n^rateen 
'une  reMon  entre  plasieurs  variables  iraaginairea.  p.  09S 
— 696.  —  Andr^':  i^olution  d'un  probbVme  iF<^ni§ral  sur  les 
g^ries.  p.  697 — 701  —  Lanirloy:  S-ir  la  riiitrilmtion  de 
l'önergio  danü  le  sjiecire  suluire  iinmi.iI  [i  7itl— 7ns,  — 
Ooay:  äur  un  apnariMl  syntbetique,  reproiiuiäant  le  pheno- 
roiiio  de  la  doulile  rt^frartion  drculairc.  p.  7<I3— 705.  — 
Mercadier:  Sur  la  radiopbonie  produite  k  Paide  du  set^ 
uiuffi.  B,  706 — 707.  —  Crova:  Exp^rienccs  falte«  d&ns  lee 
usines  do  Oenaot  ponr  la  mesure  optiqne  des  hantes  tem* 
pt-ratures.  p.  "07— .<10.  —  Le  Roux:  Sur  U  force  cleetro- 
motriee  de  l'ari  vultäiiijue.  p.  70!» — 710.  —  Niaudet:  SifBe- 
mcnt  <le  l'arc  viliaiim-  ]>. 711 — 712.  —  Laurent:  S-ir  les 
niroirs  maffiques  i  n  vcrre  argent^.  p.  712 — 713. —  .N'eyre- 
neuf;  Sur  rerLiiiienicut  de*  gaz.  p.  713— 715.  —  Tro'oat: 
8«r  de  nottvelles  coniMaalewe  da  l'arliie  hrnmlndriBpM  et 
de  Tecide  iodbydrtque  avae  raiummiaquo.  p  7lS— '718.  — 
Ditte:  Action  de  Pacide  cUorhydrique  nur  le  chlonire  de 
piomb.  p.  71.9—721.  —  Maumenii:  Sur  Paetion  de  Taride 
sulfuriquo  n'cemment  chaiiffe  k  320»  et  des  huiW.  p  721 
—722-  -    id.:  Sur  uii  moyen  nouveuu  d'aaalys«  des  builes. 

S.  72.'! — 725.  —  Kngel:  Sur  un  procOtU-  de  f*bricatitin  in- 
ustrielle  du  carbuuato  du  [lotasse.  p.  725— 72tl  —  De- 
martav:  Sur  quelques  composes  complcxes  du  suufre  et 
de  Paaolei  p.726— 72&  —  Bordet:  Sar  iegoadnadelUte. 
p.  728—780.  —  Riebet:  Sur  h  ftmuntaHon  de  Farta. 

{1.730—731.  —  Dujardin- Beanmetz  et  Keitrepo: 
'ropriet^  physinloKiqaes  et  thenipeuliquea  de  lac^rine  et 
do  I«  vaklivine  p  731 — 732.  —  Ho r h ef ontai ne  et  Key: 
Sur  (i'irl  (III',  .'\:[  i-iii-ivfa  rebüve«  i  l'actiou  physioli.iiji'^ue 
de  l'JiruthrtHacorailudendroH.  p.733 — 734.  —  Blancbard: 
Sur  lee  IMoat  dea  ai^  dana  l'atasie  locomotriee.  p.  734—787. 

—  Chatia:  Bar  la  prtonee  de  k  trichine  dani  le  ti*aa 
adipeux.  p.787— 'TW.  — Arloing,  Corneviu  et  Tbomaa; 
Sur  ri'ttit  Tindeat  du  foetus,  cbez  la  brebi.i  morte  du  rhar- 
bnn  symntooiatiqae.  p,739— 741.  -  Char  pen  ( i.jr  Ilhuion 
relative  a  la  grandcnr  et  k  la  di^fanrn  de^  ulijpis  liont  on 
s'eloigne.  p.  741 — 743  —  Jourdan  Sur  les  cr^ianes  du 
goAl  de«  poissuns  osseux.  p.  74:i— 74.S.  —  lieih.imp  et 
jclaltu.H:  De  la  puissance  toxiquu  des  microzymu  pancrte- 
tiijueH  en  iAjoctiuna  intraveincoiei.  Pb746— 74«w  — Ueaor: 
O.s.sement«  bninains  troiiv^s  dana  le  Ahtfiam  de  Nioe;  ea- 
men  de  la  question  geologiqne.  p.  746 — 749.  —  Niepce: 
Oüsementa  bumain«  trouri-s  dana  le  dilurium  de  Nice;  de- 
»(■riptiriii  (IfH  ^l^sf•nl''!lts.  p.74f) — 7.M). —  I) e <^at ref agca ; 
(>.-,HiTii.:it.  Iiii'ii.in  troiivfi  li.iiis  Ic  diluvium  de  Nicc;  d6- 
termiitatiuu  de  la  race.  p.  760 — 762.  —  Qaadry:  Sor  an 


Digitized  by  Google 


137 


Booreaa  genre  de  poiason  primatre.  p.  752— "64,  —  JvHen; 
Sur  Texmence  et  les  riractAre«  du  tcrr«in  i«mbrion  dans 
le  Puy-de-Döme  «»t  daos  I'Allipr.  p  751— TM!  —  Dir  iila- 
fait:  Loi  ^^n^rale  de  formatiuri  (i( •«  rM»tn  nuiii»ra!i.'3  salinas; 
•pplioition  au  aw  particulinr  de  (irf'.iiu  ( Hajnp«-AIpp?i. 
p.  766—769.  —  Crie:  Sur  Ui  dikouvcrt«,  4  NuimuHitiers 

5.  TfiO— Tn.  —  Tlllkri:  OtaemMleu  mr  M  ftitationa 
e  temp^rmtore  du  carp»  linmain  pendant  le  moaTemcnt. 
p.  782—764.  —  Nr.  13.  Bertholot  et  Ogier:  Sur  les 
cbaleurs  de  formation  du  diallylp,  des  corp»  chlort  et  de 
Taldehydt'  p  TtiH— 774  —  Tri^cal:  Cas  remarquable  de 
tonnerf»'  fn  Imnlp;  Eclairs  diifuas  Toiains  de  la  surface  du 
(ol.  p.  77:>  -777  —  Poinrar^:  Sur  la  repr^aontation  dea 
Bombres  par  las  forme»,  p.  777— 78S,  —  Mayet:  Nouvelles 
icdierebei  nur  l'oeuf  d'biver  du  FMhxera  p.  7»3— 7S5. 

—  Chaperon:  Esiai  d'apptioitioii  aaprinrin«  de  Camot 
am  artioM  fleclrochiniiqnc«.  p. 786 — 799.  —  Morcadier: 
Sur  Ia  ronstnirtinn  dp  r^fppteurs  phntnphonique»  k  sM' 
niiiiD-  p. 789 — 790.  —  Gaiffe:  Sur  li-a  causos  pertubatricea 
de  la  trajismission  t^tlephouiiiiuj  ji  7iNi-7'.U  MoUsan: 
Sur  la  pri'paration  et  les  proprietns  du  prntochlorarp  de 
cbraoM  «t  dB  niMe  de  protosyde  de  chmme.  p  702  -TM. 

—  Pomey:  Bdr  Im  eanbieaiBOU  pbosphupiatiniqaei. 
B. 704— 796.  —  Elerd:  Dei  prodoits  de  l'action  du  chlor- 
IndiBde  d'ammoniaqne  anr  la  KlrcMne.  p.  795  —797.  — 
MamP:  I>p'i  jTpff«!  iriennes  p. 7»7— 79«  —  Julien:  Sur 
la  iiaturo  ci  l'ordri'  d'appahtioD  des  rin  hcs  iruptiTes  an- 
cii-nix'ff  quf  roll  ubwrve  daiis  la  ri-giou  dfs  volcani  i  cra- 
teres  du  l'uy-dc-Döme.  p.  "S»".»— HiX).  —  Xr.  U.  Puiieux-. 
Sur  le»  mecure«  microm^ques  effectu6es  peudaal  le  paa- 
mtt  de  Viaa»  dn  8  dteenlm  1874.  f.  608—813.  — 
Honehef :  Note  lur  lei  neMuee  ■teroatdtrioiie*  du  paa- 
ga^  de  VvDos.  p.  818 — 816.  —  Villarceau:  Note  sor  Im 
miitbodeü  d«  Wroti»ki.  p.  816  — ä21.  —  Janssen:  Sur  la 
Photometrie  phutui7raphi<|up  pt  son  application  iTetude  des 
pouTuir«  rayiiiHiÄii!»  compspjB  du  Solcil  et  de»  utoik-i. 
p.  831— iUß.  —  Üertbelot:  äur  l'alcoolate  de  cbloral. 
p.  888  681.  —  IVAbbadie:  Sur  le«  Eclairs  Muia  tonnerre. 

ttn  Vm  —  Friede!  et  Crafta:  Sur  les  combinaieoDs 
fMlifJfyn  phlaliaue  avee  Im  hidMcarbures  de  la  »Me 
isktoadae.  p.  888—887.  —  Des  Cloiieauz  et  Ua- 
laoir:  Ni>>p  «ur  la  cluiU-om^nite,  noufcUe  esp^e  min^le. 

887— ■-•tii  —  t  ailh'tet  Pt  Hantefeuille:  Recherches 
■nr  les  i  hiuiiU;i'ii>i-iiis  d'etat  dana  le  voisina^  du  point  cri- 
lii|up  de  ti'iiiperature.  \:  840  —  84.1.  —  Smith:  Anomalie 
nukgueliitue  du  fer  mcteurique  de  liaiiile-CatheriiM».  p.  843 
844.  —  CkBu*eau:  De  l'att^naatioQ  dea  effala  dw  iao» 
CBktieai  virnkBte*  pour  remploi  de  tri«  peiitai  onantildt 
devinia.  p.844 — 848. —  Lichtenstein:  Sur  roeuf  d'hiTer 
i» PItgaoxera.  p.  1*49— 860.  —  Saint- Andr«:  Recherches 
■Vr  les  cauBcs  qui  permpttftit  i  la  \is;nc  de  nisiFitpr  am 
Bttaoaes  du  PhyOaxera  d.iui-  le-  sols  suMiiix  p  h.>) 

—  Hayencon:  üur  la  biümnihiue  produiie  par  les  houü- 
lifcres  incendUes.  p.  884.  —  Halphen:  Sur  des  fonctioos 

fui  proTtenoeDt  oe  l'dfiiallen  de  Gans«,  p.  856  — 869.  — 
'oiacar^:  Sur  une  nonrelle  appUcatioo  et  quelquea  pro- 
prietea  importaotes  dea  foDCtions  nicbsieane«.  p.  869 — 861. 

—  Wolf;  Sur  les  relaltona  entre  les  lacht'«  sulaircs  et  les 
variations  magu^iique»  p.  Ö61  962.  —  (^ron  k  pit:  Sur  la 
viscositi'  den  guz.  p.  Wi2— 866.  —  Vi  olle:  Itilinsitt'S  lumi- 
neuM^ü  des  radiations  emises  par  le  platiiin  iacaiidesrpiit. 
p.  8ti4>— 868.  —  Bouty:  Sur  k  chan|emeut  d«  volume  qui 
BeesmagB«  le  däpAt  ^vaniaae  d'BB  p.  868— 67a— 
BiBBtlftt:  Sur  ht  condoctihuitA  roltdque  de«  ^  dduuiüta. 
p.  870—872.  —  Villari;  ^mt  Ips  dprharge«  internes  des 
cendouateurs  ilectriques.  p  d72— H74.  —  Laurent;  Sur 
1««  niiroirs  ma^aes.  p.  874— *I7.'>.  —  Schutzenberger; 
Sur  riiydrosulhte  de  Bonde,  p.  87&  —  878.  —  S  ch  eurer  • 
Kestner:  Sur  quelane»  procedis  nouveaux  de  d^iulfiiration 
des  diaaolutioiis  alcauneis.  ri.  878  — 881.  —  Suiliot:  Sur 
l'appUcation  des  cristaux  ae  chambres  de  plomb.  p.  881 
— 882.  —  l'limpton:  Sur  les  amylaminea  seooudaires  et 
tertiaires  derirant  de  Talrool  amylique  a<  tif  de  ferraentation. 
p.  882 — 883.  —  Ofconomidi-i;  .Vrttoii  de  pcrohlorure  de 
pbospbore  sur  i  üldrlijile  i--i.lmi^uijup  j ,  884 — 886.  —  id.: 
Prapaiation  de  Taceiikl  isubutylique.  p.  886—887.  —  Re- 
mtii  8ar  I«  piodnili  da  M  dfadDaäM  ie  k 

Laop.  XVn. 


p.  887— W  —  Fouaue  et  Liyi:  ReprodictioB  artiä- 

cielle  des  diabases.  dolcritcs  et  meteorites  a  itnicture  ophi* 
tiqiip.  p.  890 — 891.  —  Julien:  Sur  le  terraiii  devonien  de 
Diüu  Allier)  et  de  Gilly  iSu"ne-et-Loircl.  p.  8!>1— 892.  — 
Nr,  1.'»  Berthelot:  Sur  It.  [Mr.ixy.lp  d"i-(hyle.  p.  896— 8ä>7. 

—  Gyldön:  Sur  l'iiitejn'ale  eulerumue  de  seconde  esp^. 

Las?— m,  842-943  -  OBÜlatet  et  Haatefeuille; 
ehereliea  inr  la  liquL'facdoB  dat  mölan^^es  gazeux.  p.  901 
"004.  —  Lociryer:  Sor  le«  raips  du  fer  daiu  le  soleiL 
p, 904— 910.  —  Cornu  et  Broogniart;  Sur  dea  pacerona 
attaquia  par  un  rhampignon.  p.  910—912.  —  Pniacar^: 
Sur  rinte^nttiuu  des  uquation»  liDÜairos,  par  le  moycn  dea 
fonctions  ah*!lipnnps  p  913— 91.'),  —  Du  Boi«- Key mon d : 
Sur  les  fonrule»  du  rejiri-'aentation  des  fonctions.  p.  916 
—918, —  laambert:  Ktude  de  la  vapeur  de  biBulf  hydrate 
d'ammdBiaaBaw  p.  919—922.  —  Ogier:  Sur  les  chlorurea, 
bromoni  et  iedäres  de  sonfre.  p.  922—926.  —  Rietach: 
Etndes  sur  quelques  points  de  ranatoraie  da  Stemaipit 
teutata.  p.92K— 929  —  Kilhol:  Sur  les  diffÄreutes  etpieei 
d'Ours  dont  les  d^-bris  sont  ensorelis  dann  la  carerne  de 
LliPrm(Ariigo).  p. 929  — 931.  —  Le  Cliatelier:  Production 
d'un  Silicate  de  baryte  hydrat^  on  criataai.  p.  931—932.  — 
Mallud:  Sor  la  prcdnekioB  d'on  pkoaphure  de  fer  cri- 
elaltM  et  dn  fddspath  anorthite,  dna  m  iaeeBdie«  dea 
houill^re«  dp  Cnmmeatry.  p.  933—936.  —  Laaialna:  Sur 
Ipü  rrui-.<i  dl'  tu  Seine  pendant  l'hiTer  da  1881.  p,  988— 408 

—  Nr  16,  Marey:  InscriptioD  mirroscopique  daa  BMmfa» 
mciiti  Am  s'observent  cn  physiolüBie.  p.  939  — 94L  — 
Brio»ctii:  Sur  la  surfare  do  Kummer  i  scize  points  (in- 
eulicrs.  p.  944 — 946.  —  Ilofmann:  De  l'action  de  la  rha- 
leur  sur  les  base«  aiamoni^s.  p.  946  —  948.  —  Reynier: 
8ar  la  pUe  aecaadaire  da  M.  C.  Faun.  p.  861— 8Uw  —  Da 
Pallfaaier:  Ser  le  tremUeneBt  da  terre  de  Chio.  p.  988 
— 967.  —  Poinrar^:  Sur  ka  fonctioio«  foclwiennes.  p.967. 

—  id.:  Sur  les  fun<-tioQS  ab^Iieones.  p.  958  — 969.  —  Ap- 
pell: Sur  une  classp  de  fonctions  dont  los  ]ai;arithme« 
sunt  des  soDimea  d'inti^nrales  abelicnucs  de  prrmierii  et  de 
troisieme  ecp^,  p.  9G0  — 962.  —  Du  BoiB-Keymond: 
Sur  le«  fgfflulai  da  rapr^aeoution  des  fonctiona.  p.  962 
—964.  — Srapar:  Sur  la  photoeraphie  stellaire.  p.  964 
—965.  —  Renard:  Action  de  IVfctUrolyae  sur  le  tulujiiia. 
p.  9G5  — 966.  —  Girod.  Struclure  et  texture  comparde  de 
Ia  poi  he  du  noir,  cbez  loa  ciiphalopodes  de«  cötos  de  France. 

S.  9#W;— 968.  —  Rolland:  Sur  las  rrandes  dunea  de  sable 
u  Sahara,  p  963—971.  —  Chatelicr:  Sur  le  ailitalo  de 
baryte  cri.siallisiS  obtenu  par  M  PUani  p.  972  —  Nr.  17. 
Fayc:  Sur  une  question  de  mdteorologie  ancicnnc;  origiiie 
da  nüle  an^lais.  p.  976—860.  —  Oaabrde:  Enaien  de 
Biattriaux  provenaat  dea  forta  fItriMa  da  Orale  Phadriek, 
pria  Invemess  (Ecosse)  et  de  HartmannswillerKopf  (Haute 
Alsace).  p.  960  —  964.  —  id.:  M^«orito  tomb^  4  Louaoa 
fIndrp-Pt-Loire)  lo  25  janvier  1845  et  dont  la  chute  e3t 
r'-'sli.-i-  iin'dite  p.  9^—985.  Hufmar.  ti:  RijcLiTchcs  sur 
la  piperidine.  p.  966 — 990.  —  Smitb;  Nndule  de  chromite 
dans  rfatdriaar  da  te  BMaciqoe  de  Cohahuila  iMexiqoe).* 
p.  991—992.  —  SIrodot:  Obeerrationa  relatives  aux  pha- 
nofflines  de  rabiorption  efaoi  les  organismea  xigitKax  in- 
f^rieurs.  p.  993  —995.  —  L^aut«:  Thöorie  generale  dea 
tTttiisrninsions  p.ir  c\h\r-i  iiKHiilIiiiUM,  r^iflos  pratiquea.  p,  £K9>6 
— ;>iH. —  Morin:  Sur  l'cü.v'nrc  dp  lirari  kanali,  ou  caeeoce 
de  boin  de  rose  foiiiölle  p.  993  - lOOO,  —  Mavet:  Sur 
Popuf  d'hivnr  du  PhyUoxera.  p  1000— ltX)l.  —  La'.igier: 
Resultats  obteaus,  dans  les  vigacs  phylloxirto,  par  an 
traitemeot  miitu  aa  suUiire  de  cariwane  et  an  wilncarba- 
aate  depotaaie.  p.  1001— 1008.  —  Appell:  Sur  nae  ehaaa 
d'6quations  diffd^rentielles  tin^airca  k  coefttdenl«  doablement 
pdriodiquea  p.  1005—1008.  —  Crouillebois:  Production 
normale  dt-s  troU  s)-5tj!mes  de  franges  des  rayon»  rocti- 
li^'»^•s  p  KxiS  l(K)9.  —  üaiffe:  CauBcs  perturlitriccs  des 
tranamiasioos  t^liphoniquei.  p.  1009.  —  B^champ  et 
Baltaat  Aar  l'oogiBa  riäila  da  la  adfirasyaiaM.  p.  1009 
—1011.  —  ChanpoaUUa:  8ar  rabeoiiitioB  dee  eaaz 
imn(5rales  par  la  iiifaiin  fBlani«  f.1011— 1013.  —  Joliet: 
Keroarqups  sur  l'anataod*  dB  FyraaoneL  p.  1013 — 1016.  — 
Nr.  18  Faye;  Note  sur  une  proprict«  de  llndicalrloa, 
relativp  a  l;i  rourlurp  moycnn«  <!'^s  surfacea  ooBTaxe«. 
p.  I0I9— 1020.  —  Jamia:  Sur  la  force  äectromoKiaa  ia- 
da  l'tec  diacMiaa.  p.  KM— um.  —  D«  Laeai«» 

16 


138 


SvtbUri:   ^.  

Ihi  VsiMn.  p.  im-tm.  —  BaBinitaa:  La  Mwi«»- 
öarti  de  la  promwon,  de  1«  rtadoii  et  de  l'fqoiKbrauoii, 
mnaiuuit  dan«  u»  exoMence*  rar  IM  Cantnx  aaiiii-«irca- 

la  re«  ou  dans  les  naladie«  de  res  canaux.  n'eii  snnt  pas 
Ics  cffcl».  mais  c«ux  de  rinfluentT  qu'elli-s  eicrLiui  mir  Ic 
cervelet.  p.  1029 — 1083.  —  üyldt-n:  Sur  les  ini  i;»Jili-9 
4  loutues  pModea  dans  Iva  moavcmunts  des  cui^is  celi  stc». 
p.  1088 — 1088.  —  Fouqu^:  Sur  la  a^rie  straikrupbi^ue 
«■  roehee  qiü  con^titucnt  Ic  soI  de  Ift  heut*  Ammipe. 
]». KMS^lMn.  —  FoiiijUi'  H  Leiy:  EknMB  de  quelques 
prodnits  artificii'!;-  Jf  Jiuncs  Hai),  p.  ItMO— 1041.  — 
S c  h  In  mlic  r  ;.'cr:  Sur  l'arUlp  .salirvlique  et  »es  appUcatioDS. 
i(H'2  1<I44  Bi  ^  II  II  riiii  n  Ouscnutions  dt  1»  comi-M 
1880  iPfivcl.iiIi  ,  f.iii.'-  :i  l  iili.-TMiN.in:-  ili-  l'.ins-  1015 
—1040.  —  Lijipuiuuu:  i>ur  k- princip«  de  ta  cuuacnatioil 
d»  VOm»^.  ou  seogad  »na  de  k  tliterie  deipiMfno- 
wihm  Aeetriques.  p.  1019— Ittl.  —  Moicsen:  Sur  le 
|irotobro!iinri>  ei  le  protoiodure  de  rhrome  et  aar  l'osalate 
deprotoxvüo  de  chronic,  pi.1061— 1063.  —  Franchimont: 
Sur  leg  dmTfis  acc^tyliaaes  de  la  cellulose.   p.  1063 — 1064. 

—  id.:  Aclion  de  l'acidc  sulfuriqac  surraohydridc  ac^que. 
p.l0M— 10)6.  —  Brouardel  et  Houtmy.'Sur  un  r^artif 
propre  i  dktiaguer  lo«  ptomainc-ü  des  alcaloides  vrg^umx. 
n.  1066 — 1067,  —  Lextrait:  Sur  uiic  combiiiaisoo  d'idio- 
forme  et  do  BtnehnilM.  p.  1067—1069.  —  Filbol:  Sur 
quelques  feldspatDB  de  la  valK^e  de  Baf^iires-do-Lucbon 
(Haute  Garotmc:.  p.  inS!t— IfWO.  —  Ilaycm:  Sur  Us  effeta 
^Tliologiqups  et  pharntacntLiTapiqu««  de«  iulialations 
aoxyjrine.  p.  lOGO — JtKJl!.  —  l'ourhet:  Sur  uc  prochain 
voyäKP  sdemiÖqn«  k  la  pMiorie  de  Hiili  iuot  de  Vaiiw., 
p.'lü63 — 1068.  —  LicbtonsteiD:  Migratiun  du  Puceron 

dK  fMvHir  ffimghigim  tmnmmm  JLiaO.  j».  1069—10«.  — 
OkfttiB:  TOeHBie  eokystta  dam  las  paroia  mtestiiialat 

du  porc  p.  1068—1088.  —  RietscL;  Eiudes  «ur  quelques 
pefats  de  ranatomie  du  Slemiapa  xrutaia  p.  iWiG— 1069. 

—  Nr.  in.  Kaye:  Rttpoime  &  quclijucs  oritimie«  relaiivps 
k  la  Note  du  ^1  fcvricr  Bur  la  jiarallaxe  du  solcU.  |:i.  UI71 
—1074.  —  Kertlieloi  et  Vi<illr:  Sur  le  üitiiiio  de 
diazübenzol.  p.  1074 — 1071»  —  (  uljnurs  et  Etard  Sur 
un  nouvean  ä(ii^6  de  la  oicutiiie,  ubteuu  par  IV'tjou  du 
eAtefaun  tur  cette  aabitaiie&  p.lO7^M)01 —  Svlvealer: 
Bor  ks  diviMurs  des  fbuclioiii  da  pModes  oes  ncioet 
priaüthes  de  I'unit^!.  p.  1064—1066.  —  Cailletet  et 
HantefeBille:  Sur  les  den^lt^»  di-  roxygi-ne,  de  I'bydro- 
g^ne  et  de  Tazotc  lirjur6(!s  en  pri^.'.rncfi  a'un  liquide  sar.ü 
artiiin  ehinii'iiie  nur  i  ■■i-  i  nrp»  sirni_ili-i,  p.  KKiC  li/.M 
Dcwulf:  Du  dt^plaremeat  d'unc  fieure  de  forme  invariable 
deai  ion  plu.  p.  MM— MM.  — >  fteynier:  Sur  le  reod«»- 
•MBt  des  ]»]«•  leeaiidiine.  ji.  lOM— 1096.  —  Baillaad: 
OtemietioM  des  satetittes  de  Saturne.  hite«  k  Tuulouec  en 
1879  et  1880.  p.  1096— 1100.  —  Bigourdan:  ObsenatioDS, 
ätoenu  et  fpbiminie  de  la  cornf  te  n  1881.  p.  1100— 1101. 

—  Ilalphen:  Sur  un  »v-sttnir  il\ ijsiations  diff^rcntitdles. 
p.  111)1—1108.  —  Le  Paige  .Sur  los  fonncs  trUiiKjaires. 
p,  lies — IKifi.  —  Puiaeux:  Sur  iinflijue»  mesurcs  acttno- 
ro^triqucs  failes  dans  les  Alpe«  vu  IbäU.  p.  1106—1107.  — 
CUmandot:  Acliea  de  Ift  IoiMk  enr  In  corps  pbospbo- 
reecents.  p.1107— 11M.  —  Neel:  Actfon  de  la  luinUre  sor 
le  bronnre  d'argent.  p.  1108— 1109.  —  Reonlt:  Action  de 
radde  carbooique  sur  la  baryte  et  W  atrentiane.  p.  1110. 

—  Ven  RomburKb:  Sur  le.s  prodnit«  de  ractioii  du  per- 
chhnre  de  nhosiiborc  sur  IVriil.inc.  p  1110-1113.  — 
Centy:  Sur  la  natuie  des  troublc«  pruduiu  par  les  lesions 
corticaies  de  cerroau.  p.  iiiS— 1116l  —  De  Leeerdm: 
8ir  l'Mtion  toziqne  dn  loc  de  nanioc.  p.  1116— IIIS.  — 
TroDcssart;  Do  r61c  des  courants  mantis  dans  la  distii- 
bstioD  g^oiBTaphique  des  Mammif^reit  aiiiiibi)<ieH.  et  parti- 
Ollierernetit'  des  Olaries.  p.  IIIS— llül,  —  U  ii r t h elcni  y  : 

m-  ijv.'iii.'ii!.',  iIi  s  im-.-  i't  de.s  diseru  uri,'aii<'.'.  de-^  pUmej. 
rapportcs  a  uue  euuse  uniiiue:  les  viirutiuijs  de  la  tensiou 
bydrolUtiijup  p.  1 IJI  — 1 12:1.  ~  -Nr  :J<i  MoueliPz;  (Jbser- 
ntioDs  meridieoucs  des  petites  plani  teü.  laiu-s  ii  l'Obscr- 
nloite  de  Greenwkh  (tnuniew  aar  rAstronome  royal  G. 
&  Airy)  et  k  rObaerratoIlK  de  raris  peedant  le  prcmicr 
trimester  da  rannde  1881.  p.  112S— 1127.  —  Stephan: 
Nebuleoace  ddeooTertes  et  obiierv<<«s  k  robeerratoire  de 
HatieUlei  p.lUS-tl».  —  De  Saperta;  Sur  b  pc^eeace 


aacwnne.  p.  IISO— USI.  —  Orinans:  Sur  la 

Btalion  de  la  morphine  en  codäne  et  en  base«  bomologiMa. 
p.  1140—1143.  Gaudry:  Sur  les  plus  ancioos  reptOcs 
trciuvi^s  en  Franee.  p.  Il'i3— IM.').  —  Borrellv:  Comite 
decuuserle  par  M.  Swiü,  le  3ü.  a»rU  IWsl.  Observatiuns 
faiteji  ä  r()l)servatoire  de  Marwslle.  p.  lU(i  — 1149.  — 
Li  ppmau  r. :  Sur  U*  prtacipu  «lo  la  fonBerration  de  l'elec- 
triciie.  p.  1149— lUW.  —  Ueprei:  Sur  an  mode  d«  re- 
prtetJDtatioa  graphique  des  pb<hioin6aee  adt  aa  Je*  daas  lea 
macbines  dyiutmo-^lectriqucs.  p.  1180— lUS.  —  Hallardt 
Sur  bk  tb<<oric  de  la  polaiisaüon  rotatoirc.  p.  1166 — 1168. 

—  Lescoeur:  Sur  les  bydrates  form^  par  Je  cblorure  de 
calcium,  p.  1158— IKil  —  Kuyssen  et  Varonnc:  Sur  la 
solutiilile  de  elilurure  tneroureuit  ilan-.  l"ai  ide  i  bliirb',drique. 
p.  1161—1163.  —  Tanrel:  Peptoncs  et  alcaloides.  p.  11G3 
—1166.  —  ChamberlaBd  al  Bous  Da  h  aam  a Alwifa 
du  Jiseromm  ercfae.  p.  1165— UM.  —  Loir:  Sor  la 
oiaUlllMtlOB  des  alum.  p.  1166—1169.  —  Baron:  la 
pbyDotazie.  p.  1189—1172.  —  Fayol:  Etudcs  sur  le  tcr» 
rain  hoiiiller  de  C+nnraentry.  p  1172-  1175,  —  TajOBs 
Sur  l.i  l)ri'bi..s  Laitierc-  p.  1175  — llTil.  —  Fauvel:  Sar  laa 
olieruti  Ml'  du  lait  daos  les  biberom.  p.  1176—1177. 

WeiQlaai,  F  Zar  MollaakmAtMia  vm  Haiti. 

Sep.-Abdr. 

K,  Accadaaii«  dalla  Beiwue  di  Tbrino.  Meaaorie. 
Secie  8.  Teno  XXXII.  Torino  1880.  4*.  — 
D'Ofidie:  Studio  solle  cobkhe  gubbe  mediaui«  la  nota- 
dODe  ainbolira  delle  forme  binari«.  p.  1 — 76.  —  L  anrät 
Noore  ricen-lio  sull'  origine  real«  det  nerri  ccrebrali.  p.  77 
-112.  —  Porti«:  IJi  alriini  fossili  terziarii  del  Piemonle 

IS 

e..iumijrio 

e  della  atabiliU  delle  volte.  p  1,15— isii  —  Saiip:  jJuuveau 
caleul  des  mouvcnents  elliptiques  p,  187—200.  —  Dorna: 
Intcirno  alle  fnnzioai  elilibiM  «d  «gH  Mami  «HUW  dl 
pniua  si>ecie.  p.  201—001,  —  Baaio:  f 
nici  della  elettrolial.  p.  968— 268.  —  BareÜi:  D  i 
del  Mia^e,  versaote  ilaliano  del  gruppo  del  Me 
(Alpi  Pennine^  p.  2Ö9 — S04  —  SanR:  Addition  au  m^oir* 
snr  le  calrul  de*  rnouveinem«;  elliiiciques  y  3416  — 3()rt.  — - 
Gerbaldi:  Sui  sistemi  di  cubidie  ^bbc  odi  sviluppabili 
dl  3*  classe  statitUti  col  neaso  dl  due  enbicbe  punt^giate 

SroietUvamcote,  p.  808 — 858.  —  Golgi:  Sui  nervi  da  ten- 
hii  dell'  uomi  e  di  altri  vcrtebrati,  e  di  un  nooTO  orgu» 
nerroso  terraioale  maaculo-teudiiieo.  p.  369 — 886.  —  Ca» 
rioai :  M«A«Mn»  ^  e^ieristentare  le  ri-viatsBaa  dal  tu^ 
tariall  da  rnttwAmv.  p.  387—404. 

 Sari«  8.  ToooXXXin.  Toni»  1861.  4«. 

—  Saltadoris  Onltalegla  ddk Puai ria  a  daBa  MehBcha, 
&7Bf. 

—  AM.  Tel.  ZTI.  Disp.  4.  Toriao  IWI.  8*. 

—  Gossa  e  Mattirolo:  Sopra  aleone  roocie  del  periodo 
sihirico  nel  territorio  d'Igtesias  (KardegnaV  p.  386 — 897  — . 
bassri:  Riäessione  della  lucu  polahzzata  snlla  superfide 
de'  ciirj  i  iiiriirangeeti.  p.  89&— 4<ö.  —  Piolti:  Nota  »opra 
aleone  pietre  a  scodelle  dell'  anliteatro  moreoico  di  BiToH 
(Piemooie).  p.  408—406.  —  Maccari  e  Pagliani:  Salle 
(enaieae  neesiiaa  dei  vapori  di  akmi  Bqoidi  e  solla  dilata- 
aiaaa  Maariaa  di  maalL  «.dn— tfl— Bettiglla:  Taaria 
•  caleel»  daBa  »alla  iaeialliefc»L  p.  " 


e  della  LiRuria,  appartene:iti  nll'  »rdino  dei  Cheluiiü  p.  113 
— 184.  —  l^urioni:  L>ia>tiiiiii  nella  (i»ori*  dfU'  e-iuilibric 


(Tom  16.  Juni  bis  16.  JoU  1881). 
E.  Oeiellscb  d  Witsensch.  au  Göttingen.  Com- 

mentationcs  recentiorei«.  T.  I — VIll.  Oötling«D  1808 
— 1832  4*.  —  Abhandlungen  der  tnathotnatischcn 
dawe.  Bd.  I— IX.  Cftttiagen  1843—1861.  4*.  [gek.] 

Bamaiata',  S.:  AXkm  da  U  deeeripUoo  phjsiqgiM 
de  la  r£pabliqne  Argentioe.  PremMre  partia.  Tnea 
pitioresques.  XIV  Tableanz.  Baeooa>Aires  1879.  Fei. 

Asiatic  Soc.  of  Bengal  in  Calentta,  JoumnI. 
New  Series.    Vol.  XLVI,  Part  I,  Nr.  1—4,  Part.  11^ 


DigitizOü  by  Gvju^i«^ 


1S9 


Nr.  1-4.  Cttlcutttt  1877.  8».  —  Vol.  XI.VH,  P»rt  I, 
Nr.  1—4  und  Extra  Number  to  Part  I,  Part  II,  Nr. 
1—4.  Caicutta  1878.  79.  8«.  —  Vol.  XLVUI, 
P«rt  I.  Nr.  1—4.  Part  II.  Nr.  1—3.  CakutU  1879, 
8».  —  Vol.  XLLX,  Part  I.  Nr.  1—4  and  Extr» 
Nuinber  to  Part  I.  Part  II.  Nr.  1—4  Caicutta  1880. 
81.  6«.  -  Td.  L,  Ftet  I,  »r.  1.  Pwt  H,  Nr.  1. 
OalMtta  1881.  8*. 

—  Proc<'«<linp.s.  1877.  Nr.  1—10.  Caicutta 
1877.  8«.  —  1878.  Nr.  1  —  10.  Caicutta  1878.  8». 
-  1879.    Nr.  1     10.    Caicutta  l-STH.  ö'-".  —  1880. 

Nr.  1-10.  Caicutta  IbüO.  y".  —  1881.  Nr.  1—3. 
Caicutta  1881.  6^ 

XritMh.  Aat:   Fauna  dar  (JatkoUe  and  dar 
KalkstcfiM  dfT  IVrnkftiriiiatfQ'ii  B0lifikaiift.    3d.  Waft 

l,  2.  :!.     Vrni'  l^Tfl-  .^1.  1». 

Hatnrforsch  Oetellsch.  in  Bern  Mittbeilniigaa 
aaa  dem  Jahre  1880.    Nr.  97'.*-  1  Bm  IWI. 

8*.  —  Studer:  Ueber  Knospun«  u.  TticiluDg  bei  Madre- 
poraricm.  p.  I — 14.  —  icL:  Untng  lur  Kauna  der  Stetu- 
Kurallf-n  von  Sinirapirf,  ]i,  l.V  r>3  —  id.:  Tobcr  die  sta- 
lisii.M  hc  Auiiiahmf  der  tarlH?  der  Oaat  und  der  Augen  in 
Kauion  Bern,  p,  ö4~  71.  —  (iraf:  Zur  ücstimmujie  der 
apceiflwIlM  Wirme  bei  conatantem  Volumen  Ton  umol 
Ik  71—76.  —  Bacfamann:  Verwerfungen  in  einar  Kiet> 
mdie  bei  Deni  und  neu  entdeckte  rerkiest-ltp  HAlzer  !■ 
Oletaehenichntt.  p.  7!»  R2.  —  id  :  Schwen-palli.  neues  Vof 
kommen  bei  Thiui.  p.tiS — iMi  —  ätnder:  lieber  den  Fund 
villi  lli  sii  ii  ilcr  l.iiriiM-  in  der  rj«Llbau«l4lion  I^Urttifren 
am  liif'li  rscr  n  '>7 — !H.  —  L  n  r  b  s  i  n  K  ("r :  Zur  Tlieiirie 
der  Rellexf»  nmi  ilcr  H<-lU'«bt»mmuDp.  p.  !)9  KU  id.; 
l'eber  die  \\  irliuiiKcn  der  W  arme  und  des  Liebte»  auf  die 
Ml  eWger  KaJtbraier.  p.  103—106.  —  id.:  Zur  häumg 
■arrtMT  Smcaair.  p.  106—106.  —  Oniqner«>t  MMiM 
«ur  quelqoH  prodiiit»  obKenis  dam  la  d^nuiiMoa  dea  hanta* 
tnumpans  da  Jon  bemois.  p.  IflO — IIAL  —  id.:  N«lw  rar 
la  tenip^ture  et  tur  '|ii''liiur>!i  |^  qn'on  renrontre  dnns 
les  minit-rrs  du  .Iura  ]•.  Iii!  II'»  —  (1  iiillebeau:  KNim' 
tcratolopiiche  MiHboiluiiucn.  p.  119—136.  —  t.  Fellen- 
berg: l>ie  Kalkkeile  am  Nord-  nnd  SOdranda  dea  waa^ 
licbui  Tbeile«  dea  FinateraarbommaMivt.  p  137— UOi  — 
ArMld:  BiiMge  aw  vergleicbcwiaB  Pb}aiolggi&  f.  1S1 

Mtweiieriiehe  natnrforaebeiide  Oasellaohaft  in 

San.  Terbandlungen,  Vertammlang  7, 1821;  9,1833; 
18, 1827;  14,  1826;  19, 1884;  SO,  1888;  Sl,  1888; 
92,  1837;  63.  1880.  B*. 

—  Compte  rendu  dei  travain  prteütea  4  b  88. 

aemion.    Gtr.i'\c  IHHO.  8«. 

Royal  Soc.  of  Edinbtirgh.  TrannactionB.  Vol. 
XXIX,  Part.  II.  1.'S7<.I-  80.  Edinburgh  1880.  4«.  — 
Chrystal:  Un  Miudiog'ä  »ynem  of  forte»,  p.  619— 630. — 
Ni I  o I :  (In  tbc  action  of  »uphide  of poUMinm lipon cbloro* 
lorra.  p.631— Ä.94,  —  Dickson:  A  new  nirthod  of  bvesti- 
^MBg  ralafhliM  berween  fanctiom  »f  the  Tonu  of  an  p<(ua- 
jfnm  aad  iti  coefSWenis.  p.  ^V»  —  Ocdiivt^-.  <>□  tiic 
phenomcna  of  yari('?.iii"n  anrl  rcll  -  mnlti|ilicalion  in  a  »\ip- 
cie«  of  enteroniorpb:v  )■  .^o       Slucfarlune:  On 

tbe  (lirui  tiM-  drh.  liaiv'i  nt  ilci  tru  itv.  l'art  IV.  p.  .'itil  56ti. 

-  Mi]l-.  >  in  ili-Tiiiiiiiiftr)-.  p.  567— B«j.  — 
Uucbauan:  i'reiimuiarj'  not»  on  tbe  conpreanbitity  of 
flaaa.  p.fi8B— fie&  —  Uaearacors  Ob  tka  tadMiaa  wUk 
tanpeiahMB  of  the  dectrfeal  reaMaaea  of  «irca  «f  ecrlaia 
alloyi.  p.  69»— «oa  —  Cbryital;  Od  the  dilhrential  tdo- 
pbnne.  p.  ßiK» — ß.1fi,  —  Smyth:  Nodc«  of  tbe  completion 
of  the  iifw  linck-tb^Tmonioter«  at  the  Rnyal  Obw-natory, 
Edinburgh,  «nd  what  they  are  for.  p  ÜM—f>.'M.  Taii: 
Note  ua  a  ibeorem  in  geömetrf  of  poaitiun.  p.  057 — 000. 

—  Schals«:  Ob  the  atfocMra  aad  amaflCBNit  «T  tka 


«oft  parts  in  EupkcteTla  aitjirrpüum  p  6>jl— Ü74  —  Tait: 
On  Minding'»  theurcm.  p.  tj75 — »irtj. 

 Proceediug«.    Stjesioc  1879  —  80.   Voi.  X. 

Nr.  105—106.    Edinburgh  1880.  8". 

VBtBnrUaanich.  Ver.  in  Bmbml  Ahhamtinfw. 

Bd.  Vn,  Hft.  1,  2.    Br«men  1888—1881.    8*.  — 

Hnchenau:  Reliquiae  Ruimberi^af.  p.  1— A6.  —  Popp«: 
Ufbur  eine  neue  Art  der  Calanideu-Gattuitg  Trmora,  Band, 
p.  ß7— fkl.  —  Rchbern;  Eine  neue  (iregarine.  J^a^^eneBa 
tn'Anlui  n.  (f.  pt  n.  «p.  p.  68—71.  —  Focke:  KOnstlicbe 
Pflatuen-Miacblinge.  p.  73—73.  —  Buchenau:  Fernere 
BtUtkft  aar  Flen  dar  ««tlrieriachen  Imebi.  p.  78—82.  — 
Hartlanb:  IMirag  aarOnüthohwie  der  «etUrh-AquatorialeB 
Gebiet«  Afrikas,  p.  83— 19a  —  KOnig:  Veneichnias  d«B 
auf  der  Insel  Kurkum  g«eanimdten  L^idopieren.  p.  139 

—  132.  —  II<'S9:  H«'iträtrp  zu  Huer  Kann.i  diT  luncl  Spikerog. 

f .  ISS-  X'iH.  —  Hu  u  temann;  Zur  l-  aiina  und  Flora  der 
nBi'l  Anigast  im  JadebiLs«-».  p,  IS'.t  l'uppo:Ueber 
einen  neuen  Harpactiiidcn.  p.  149—152.  —  Fischer:  Be- 
richt Uber  eine  Anzalil  Steiniictilptureu  *u»  Co«tarica.  p.  168 
— 176.  —  Malier:  I>te  nia^^n  tisrhe Inclination  Ton  Urenieil 
i.  Marz  1880.  p.  I7(>.  —  itl.:  Wrirleichende  Beobachtungen 
Uber  dm  Untmchiod  in  der  8pauukraft  des  Wasserdampfs« 
l>ei  verschiedenen  hydri^kiipiai  In  n  .Subslauzeu.  p.Jlä  J'JO. 

—  Focke:  Die  Vegetation  im  Winter  1880^«!.  p.321— m 

—  BaÜagaNr.S  bb daa  Ahhaadhavok  Thbrilan. 
Bnmm  188a  8*. 

(fanmiHi^  folgt) 


Die  JulVÜL  allgemaine  Tenunmlnng  der 
destsehen  geologischen  Gesellschaft  zu  Badin, 

Tom  12.  bis  14.  .\ugust  l'sHO. 

Auf  der  Tenammlang  der  dentacben  geologieoben 
Oeeedaebaft  an  Baden  •Badae  vnrda  to.  dar  SHaong 
am  26.  September  1879  Berlin  als  niohatar  T«r- 
sammlaugaort  beatimmt.  Die  Herren  Geh.  BtCgilflM 
Bajrieh  and  HaBahaaftrtt«  «akiB««  ÜMoadliehat 

dfl  auf  wie  t,'ef!i!leno  Wahl  zu  Oe5chän*fnlirern  an. 

Am  Mittwoch  den  II.  Augast  d.  J.  fand 
aicb  bereita  die  gröaiere  Anzahl  der  Tbrfl wehmer  tu' 
der   Verüammlong   im  Leipziger   Garten  m  Berlin 
(Leipziger  Straete  Nr.  132;  zum  Zwecke  gegenseitiger 
B«grte»nng  ein. 

Am  Donnerstag  den  18.  Anguat  begann  die 
ertte  Sitzung  Morgena  9  Uhr  in  der  Aula  der  ktoij^ 
liehen  geologischen  LandeaanBlalt  and  BtlBakadaiBiB 
(landideoatraeaa  Mr.  46). 

Die  ISnlglieha  Segicntng  war  fertrataD  Avok 
Herrn  <!eh.  Rath  Göppert,  Herrn  Geh.  Oberbergrath 
Bendemann,  im  Anftrag«  dea  Direotora  der  AbthaünDff 
far  Berg-,  Httten-  und  SalhieBwaaeD,  daa  Harn  OImh^ 
bergbauptmanna  Serlo,  und  dureh  Herrn  UBttntBBta- 
ieoretir  t.  Goialer,  im  Auftrage  dee  CnItimBlniftan, 
da«  Hem  v.  Patlkanar.   Sie  Ueia  dmth  diaaa 

Herren  die  Versammlung  feierlich  begriisseil. 

Die  Ansichteo,  von  denen  aus  die  Irihdglleh 
preoiaiadh«  Staataceigieniag  «•  Ar  fabotea  «tachtat 
hat,  dea  Baatnkvagan  d»  gaalogiiDhen  I.AndeaflBlv> 

16» 


Digitizeu  Ly  CjUv-'^^il 


140 


xucbuiig  ihr  Tolle»  Intereaee  suznwanden,  fanden  einen 
klaren  Ausdruck  in  der  folgenden  Anrede  de«  Herrn 
Goaaler,  deweD  OeikUigkiit  Referent  d«  Wori- 
Unt  derselben  Terdankt. 

„M.  H.l  Zum  ersten  Male  nach  ihrem  einand- 
4niai%iilui%im  Bcitehsn  hat  die  dentwbe  geologiacha 
flnwllniliift  den  SRs  flmr  Vereammhing  war  Freude 
der  preiusiBclien  Staatisrc-gierunf;;,  iusouderlii.-it  dr-s 
Untarriektimiiiistarian»,  UMb  Berlin  verlegt;  nach 
ihrer  Oebortatltt«,  an  welche  täe  wo  viela  thenere, 
perRÖnliche  Erinncrungfii  kiiüj>ftn.  AI»  auf  diT  Wi-nde 
der  Jahre  1848  und  1849  hier  eine  Ansahl  Uäanur 
■miDBMntnt  md  die  OeaelbdiaJI  ghteJete,  w  et 

ein  hciher  Eiitf riJuHs.  anti  r  deu  WirrcMi  der  Tages- 
politik und  der  L'nruhe  des  üfieatlichen  Lebens  den 
Sinn  Ar  emila,  itnng  wweuehaftUche  Arbrit  durah 

fiiUuig  eitH"  Vi-n  '.r.s  und  dun-h  die  Ucbi-rnahmc  neuer 
Fflidtten  im  Dienste  der  WiuenAchalt  ssu  btitbütigeo. 
Der  Wurf  getoag.  Dalar  d«  Liltaiig  w»  LeefioU 
V  IJuch  und  unttT  der  Mitwirkung  so  vieler  hcrvor- 
raj;ender  Mttoner  der  WiMenwbaft  entfaltete  iiicli  nutch 
der  Verein  xmA  «rimgto  heU  «faMB  beatimmenden  Ein- 
flnsB  auf  die  Entwickdnng  der  Geologie  nnd  der  ihr 
Terwandten  Wiiuieuechaften.  Wenn  dn&  Auge  die  Reihen 
dmiuMtlctt  welohe  der  Geselkcbaft  angehören  und 
angehört  >m1x-n,  so  muüH  sich  daa  Herz  jede*  Deutachen 
mit  freudigem  Stolze  erfüllen  über  die  vielen  auig«- 
■ifa^eten  Minner,  denen  er  hier  begegnet.  An  die 
gwween  Todten,  wie  Buch,  Carnall,  Cotta,  Ehren« 
herg,  Humboldt,  Mitaeherlieh,  Roae  und  Tiela 
Andere,  reihen  aich  die  lebenden  Vertreter  der  Wiaaen- 
sebaft,  unter  ihnen  Stifter  und  Bagrtnder  der  Oewtt 
aehaft,  welche  wir  sn  unaerer  Freode  heute  mrter  um 
erblicken. 

loh  mfichte  nher  waitar  geheB  nnd  ü  der  BAol^ 
kehr  nach  BarBn  nieht  aar  emen  Bemli  dar  liehe 

zur  Vaterstadt  erkennen,  aondcm  gleichsam  den  Aus- 
dmek  der  oeuen  EntwiakelBBg  der  geologischen  Wiaaen- 
ichaft.  —  yfi»  aneer  erlanditea,  nn  CMitiplaada  ge- 
borenea  Herrschergeachlecht  vom  Fels  zum  JIcer  vor- 
gadnmgea  iet,  ao  ist  »ach  die  Geologie  allmälig  vom 
Biii^aiid  ift  da*  Sehweaamhiid  hfaiahgeatiegea.  Inmer 
jaebr  hat  sieb  da»  Iiiteresfe  den  neuen  lüldungen  zu- 
gawaadt,  und  durch  die  bahnbrechenden  Arbeiten  anter 
ans  laheadar  Fondier  M  mmmehr  aach  die  Oherllleha 

selbst  in  den  Kreis  dir  Uiii •  i>ucliungeii  gezogen.  Der 
Gcognost  reicht  auf  dieticm  Gebiete  beute  bereit«  die 
Baad  den  Agricakarebeaiiker  aad  PflaaaeaphyeiologeB, 
unil  iuic  Ii  dem  T-nien  int  in  Fulire  der  Ermittelung  des 
KciuurtiBges  des  Grund  und  Bodens,  die  Basis  derGrund- 
ateotrr^gnlirang,  die  Bedaatoag  der  laoda  vom  Erd- 
hodoi,  ariae  ZaMnmenwtnag,  Sehiehtangoad  BUdaqg 


nur  Erkenntniae  gelaugt.  So  hat  lieh  in  naaeren  Tagen 
nriadiaa  derOaelogie  und  ihren  Schweeterwissenschaftai» 
auf  der  einee,  aad  der  Landwirthacbaft  auf  der  anderen 
Seite,  iwlediiB  dar  Theorie  dua  Stahl-  nnd  Schichten- 
kundigen und  der  Praxis  de*  Landmanncs  ein  inniges 
Band  geicblnagaa;  eo  hat  die  Gesellschaft  daioh  ihn 
lebendige  Theitnahnte  aa  der  geologischea  DareUbr^ 
echung  der  oberen  Schichten  ihr  Wort  eingelöst,  wel- 
che« sie  gab,  ala  aie  in  ihraoi  Statat  die  Erfiaraohang 
der  geologischen  Verhältnisse  Deotachlanda,  aneh  latt 
Rücksicht  auf  den  .^ckerlKiu,  geliAtc.  Und  W  BlOdito 
ich  es  auch  für  die  Zukunft  ala  ein  gOnsttgaa  Zaidtaa 
lllr  ein  gadaihliehae  Znaeamwawirken  hmatellMi,  daaa 
sich  au{  diesem  Grundatüeke  liier  die  Dergakitdemie 
und  die  geokigiscbe  Laudesanstalt  erheben,  dort  daa 
laadwirfhediaftlieha  Mneenai,  oad  daa  wir  hofli<B 
dflrfeo,  zwischen  sie  als  Bindeglied  das  Museum  für 
Uineralogie  und  PaUontologie  hinninzuacfaieben,  welches 
wieder  mit  daa  aoolagiaehea  Haaeam  In  orgaaieolMr 

Vorbindung  stehen  wird.  So  eröffnet  «ich  vor  unserem 
Blick  daa  äustera  Bild  des  "/Msmnmf"*'»"^'"',  in  wel- 
tritt —  innerlieh  die  verschiedenen  WiHsensrliaften  niif 
einander  stehen.  Lassen  Sie  uuj  gemeinsam  boAen, 
daaa  dieses  Znkanftaglied  bald  Beataad  «ad  '^Ukh. 
keit  gewinnen  wird  und  dass  Sie  in  die  neu  gewnn- 
nenen  Rinme  gern  ihren  Einzug  halten  werden  zu 
Ihrer  Befriedigung  ud  aar  Aaada  dfr  Unteiriehta- 
Terwaltuqg," 

Herr  Geh.  Kath  Beyrich  gab  dem  Danke  der 
Versammlung  gegen  die  königliche  Regiening  f&r  ihre 
Theilnabme  Aoadrodt  und  mottvirte  das  frühe  Datum 
des  Beginnee  dar  ▼eraammluog  mit  dem  Umstände, 
dass  die  nahe  Verwandtschaft  der  Geologie  mit  der 
Anthropologie,  ee  hitta  wünachenswarth  encheiaen 
laaMB,  den  Kttgtiedam  der  geologiaehan  OeeeUichait 
die  Theilnahmu  an  der  unmittelbar  ▼onoqglgaogenen 
Veraanunlnog  der  anthrojidagiBchea  ia  einfachster 
Weiae  aa  ema^iehoa. 

Nachdem  auch  Herr  Geh.  Rath  Haucheuoruu 
ab  Direetor  dar  Bergakademie  oad  der  geologiaeben 
LaddeMaitalt  dJe  Bedantnng  dieaer  huHtate  dargeateltt, 
orientirte  derselbe  die  Versammlung  in  Beziehung  auf 
die  reichen  Gaben  an  Literatur  und  Karten,  welche 
tch  der  Oeadilftahhnng  aar  Unterlage  Ar  die  Vor» 
trfiffe  üher  die  geologische  BeschsfTenheif  der  n.iiieren 
und  ferneren  Umgebung  ßerlina  veranlasst  worden 
waren  and  w«na  jeden  lBt|^a  dar  Yarwailang 
jo  «in  Exemplar  ttliergahcB  wudai  Ei  hmtandw  diaaa 
Geschenk«  ans: 

1)  dnergaokgiMhanXaito  dar  Stadl  Bndia.  naoh 
dem  X.  A.  Loiian*Mhen  fitadtplaaa  ha  Maaaa» 


Diyilizeo  by  GoOglc 


141 


»t»be  1  :  10  000  mit  Ergänzungen  Im  Westen, 
Sadeo  «od  Nord«n  t«»  G.  Berendt.  Herau«- 

MUtdnft  \tA  Over  all^friielneu  VersnniDiInnj^ 
im  Jkbre  1880  geiridmet  von  der  königlich 
pnnaaiMlMB  gadagiaeliini  Laiidnaiutalt; 

9)  dir  gMdogiMhen  Uebenicbt^lcart«  derUnigegeDd 
TCO  Berlin  in  MaaaEuUbe  1  :  100  ODO,  zn- 
■HUmengvstellt  nach  den  imMaaKsstabe  1:25  000 
aaig«f&hrt«a  Anfn»hm«n  der  Flacblanda  -Ab- 
theihing  der  kCniglich  preosaischen  geologischen 
Landeaanatalt.nebiit  geognoatincber  Bcachreibung 
der  Gegend  vom  -Berlin  von  G.  Borendt  nnd 
W.  Dnmeii  nb  Erllnterang  zur  geountaa 
ll«bwrakhlik«rt«; 

8)  OMfuwIinht  Skixse  cor  Ezcaraion  naeh  Eben- 
iralde  un  16.  Anguit  1880,  entwerfen 
G.  Berendt; 

4)  Bflderadorf  nnd  Umgegand,  eine  geognoBtiecke 
llaMignpUe  von  Heinr.  Eek,  nebii  Knrto  vai 
Rofiln  nnd  1  Tafel  Abbildungen  von  Ver- 
■leinet  ■■gen.  An«  den  Abhandlungen  inr  g«o- 
logiiehflD  fl^eeinlknrts  tcb  Prenneen  ond  dflo 

TLürhipischcn Staaten.  Bd.I.  Hfl.  1.  BiTlinl872. 
6)  Hoheniiberaichtakarta  dee  Il*r«gebirgee,  benr- 
beite*  «vf  Qnmdiage  dar  AsbageB'Mh« 
topographischen  Karte  im  Maasastabe  1:100000 
Ton  der  königlich  preoieiechen  Lendeannitnlt. 
Bnn  geegnoetticiin  ^Mwriiflrtekiirtt  dea  Hw^ 

gehitgee,  nach  den  nettesten  Untersuchungen  darii^e- 
ttnUt,  konnte  leider  nicht  mehr  bii  zam  Vereammlungs- 
tandn  fartiggeeteUt  werden. 

Herr  Geh.  Bergrath  G.  vom  Rath  in  Bonn, 
•nlbst  an  der  Theilnaluae  an  der  Ver!<uiuuiluDg  durch 
allgemein  bedauerten  TrancrfaU  in  seiner  Familie  tci^ 
hindert,  hatte  der  Gesellschaft  20  Exemplare  eeinea 
wnfaweD deren  Werkes  „NatnrwiasenachafUiche  Stndien, 
ErimwnuigeB  an  die  Pariser  Weltausstellung  1678 
(Seet.  atrangiree)*  mr  YerlDgnng  geatellt. 

Herr  Geb.  Rath  Bendemann  erinnerte  noeh 
»D  die  (ordernde  Tbätigkeit,  welche  Krug  r.  Nidda 
der  Landeaanatalt  hat  angedrihan  laaaan  nad  faraelita 
4«r  tadlHlidk  w  .GttekMirt"  llr  dia  Bnmnkimi 
naeh  Rödersdorf  «ad  Stasafurt. 

I»n  lirta  «iaa  am  Freitag,  den  18.  Angnit,  87 
TfatOnriuttar  an  der  Temmmlung  auf.  Wenn  aelMO 
nnaere  deutsche  Reichsmetropole  an  Fleh  m  val  des 
gmatig  Anragenden  durch  Sammhingen  und  Büdunga» 
aastaHen  Ualat,  dam  die  XXTIU.  Yersammhug  der 

deutschen  Geologen  iiiihl  leicht  von  einer  anderen 
abertroffen  werden  kann,  wenn  die  geognoatische  B»- 
■ahiftnhiit  Ovar  Umgelnng  dm  OaMiffgialaigim  in 


ein  Gebiet  rersetzt,  in  welchem  der  Reiz  der  Neuheit 
der  äuesereo  Ersdieiiituig  nur  um  ao  intensiver  den 

vpr':fnl<*,  so  wurde  das  Interf^s"  noch  höher  gespannt 
durch  die  Theilnahine  von  I'achgenossen  befreundeter 
MaeUiarvClker,  welche  sich  xu  gemeioaamar  Arbeit  M 
uns  eingefunden  hatten.  Aus  dem  Süden,  als  Vertreter 
Oesterreichs,  waren  erschienen  Herr  Hofrath  v.  Hoch» 
stetter  und  Iloirath  Franz  Kittor  t.  Hauer,  aoa 
dem  Westen  Herr  Profeaaor  6  oa  aal  ei  von  Ulle  und 
aus  dem  Norden  die  Herren  Profeeaor  Johnatrnp  ans 
Kopenhagen,  Professor  Otto  Torell,  Dirt;ctur  der 
aehwediaehen  gaologiaelMii  Taadeaauiiiahme,  und  Pro- 
Jeam  A.  E.  t.  lIordaBikiMd  ana  Stoekhohn. 
(Fanmlnig  flügt) 


Coppernicüs  als  Arzt. 

Von  Dr.  L.  Prewe,  frofewor  am  Uymoaiium  in  Thorn. 

Hb  As  N« 

fFortsetzung.) 
Wir  kennen  die  BOcber,  weldw  Cnppernicus 
M  dar  Aaiölnug  dar  Hrfik^nda  gabnmbtlmt,  odar 

wenigBten.i  hat  crf-'iriuic-hfn  können.  Ans  einer  Reihe 
von  bandscbriftlicbeii  Itemerkungen,  welche  er,  wie 
mehr£Mh  erw&hnt  worden,  in  diaaa  Bttehar  eingatragan 
hat,  ersehen  wir  das  Interesse,  mit  welchem  er  der 
Praxis  zugewandt  gewesen  int.  Vielleicht  sind  ein- 
seine  der  dort  verzeichneten  Recepte  nicht  unwichtig 
fiir  die  Geschichte  der  Heilkunde;  jedenfalls  wird  ana 
ihnen  der  Standpunkt  eraichtlich,  den  Copperniovi 
in  dieeer  Wisaensdiaft  eiogenouimen.') 

Untar  den  Baoi]^,  welche  Coppemicna  ia 
die  TOB  flm  iMDiititaa  BBeher  eingezeichnet  hat,  ataila 
ich  eins  voran,  weil  der  grosse  Mann  es  zweimal  der 
■ebriftUehao  Fixiniig  Skr  vflrdig  ecachtet  hat  leh 
baba  daaaalba  auf  dar  BSdiaaite  daa  Dadraiafadiaiidaa 
von  EulcM'a  aeleuenta  Geometrica''  gefunden  nnd  ein 
Facsimila  davon  in  meinan  »Mittheilungen  aoa  Schwe- 
diadiaB  Aidbiwi  und  BÜiBoChakMi''  THtfhBÜicht.^ 
Eine  sweita  Ahaohrift  ikiid  CartM  tob  Ooppar- 

■1  Ausser  dem  ersten,  im  Texte  abeedruckten  Itecepte  hat 
der  Verfasser  dieses  Aufsatzes  die  abrigen  Kinxeiciioungen 
inoilicitiiüchen  Inbidts,  veldie  Coppernicüs  in  aaiaaa 
UUctiem  sich  angemerkt  hat,  nicht  selbst  gesehen.  Die 
nachfolgenden  Mittbeilongen  bemben  almmuich  auf  den 
Abschritten,  wciclio  Curtzc  in  Upsala  angefertigt  nnd,  wie 
oben  bereits  erwidint  ist,  in  den  „Ineditis  Copperuicaois" 
veröffeiitücbt  hat. 

'i  Im  Besitzp  vnn  Coppernicüs  befand  sich  die 
f\l\i'\ii  iiriiKips  (irs  Eiikliilus  vom  Jahre  In  dem- 

selLieiiVolumwi  ww  necb  angebunden:  ^nMM:larMMiiniu 

Anf  dar  BfedoKita  dmDockais  hatCapparikaa  daa. 
in  Ttata  abgednMikla  Bacept  aü|eU«eaL 


L^iyiU^cG  by  Google 


148 


nienfl  «ia^tngen  kof  dem  leUUn  Ulatte  des  Folkaton, 
walcher  die  „Cbirnrgis"  des  Petnu  A» 
4m  „Osm  pMdeoUntm-  dM 

Dm  Bwept  kntet  ia  < 

«hrieljen  i»t; 
Baäp«:  boU  armenici  jij 

seduMÜ 

tormentillae  ndicii 
dipUmni 

•Mdalonim  rubrorurn 
eboruin  \ 

Mllumii  (?)  ac«toai  |  ^ 
corticis  citri  | 
Burgsritarum  j  5* 
Mnungdl  1 
iscinti  rnbri  ,  tM 

OB  da  Mtde  oervi  gi 

carabfto 
coron  uniconü 
ooralU  rnbri 
anri 

ar^nti  tabulanim 

fiat  pulyit. 

Die  Abwaiehungen  in  der  tmäbea  madandirift 


«•  wobl  mr  Nackachtung  fttr  cpMere  Nutsneeier  dar 


tmr  iteht  Utr  „faii'*  itatt 

d«  an  nelit.-r  Stpüe  aufgi-fiihrtcn  Ingre&H  „croci". 
Aanerdem  lautet  der  Schluss  nach  Cnrts«  (■«  a.  0. 
8. 61):  .....  niMMirii  inmw  aam.  vgl  quaatan,  qpi 
nlitnr  iam  infprri  sob  pondflre  uniuB  floreni  ujigaric-i". 

Ausser  dieEera  so  complicirten  HeUmittel  ist  in 
dn  Mtai  BBciHni,  «dah*  Ooppamlona  TOciaga> 
W«Me  m  ReinAn  Hanrlppbrauche  benutzt  zu  halicn 
icheiat,  in  dem  „pro  bibliotboc»  Episcopeli  in  arce 
Haflapergk  •  angaaduAn  Tohma.  «to  dar  „pw- 
eUe»  Talaad  da  tkaranta",  ein  pitiz  tinfnchos  Mittel 
gqgn  dia  Ruhr  eingetragen.  Selbstverständlich  hat 
Copparaieufl  die«  nicht  daahalb  gathaa,  ■»  ddi 
W  «twajgaai  Oabranche  Jarnn  ni  orinnenr,  violmchr 
waäl  «r  dia  Beilknia  de»  Mittek  erprobt  hat<«,  ist 

•)  Die  doppoHe  Aufeeichnunc  des  in  llodo  siebenden 
Haeeptos  lii«-,t  .laraui  gcLlie»»cn,  jfani  OopparaicKa  iba 
Aa  bisnr.j.TP  Hiilkraft  üiisesdurbbaa  hat  £i  bt  aech 

lier\or;Mii„  t,<Mi.  die  .ifaiHOTU"  des  Euklid  rieh  in 
BPin^m  1 '  r  1 X  Mh  >  i  t  z  e  Iwfunden  haben,  die  zweite  Abschrift 
«es  HKonU-9  daif«'(fpn  iii  i-inctn  Hiichc  pi-srlip(i<>„  ist,  welches 
der  hchloRsbibliotlick  zu  ]liil,li<rir  aii^^pliörte.  Die 
Mtatere  EiuMichnuog  ist  abo  ta  Nato  und  Froinnen  der 
laafailnwli—  I  ■ftinaia  «JkiM* 


„Contra  disspoteriam. 
Florei  garioflonim  palverataa  mitte  in  Timua 
«MkobUB,  Uba  ad  aootan  aana  haoataa 
at  mane." 

Uatar  den  übrigan  Einxeichmiiigao  beba  iah  au 
■lohit  herror  dn  fJaiTariafainttel,  welchaa  Anmldiu 

da  Till»  Nova  um  13101  unter  dem  Namen 
nFühlae  imperialea"  zuaammengeatcllt  bot.  „ftiiaa 
KHaar^TOlai"  —  aagt  diaToraaJjjfesi^iektoEnikitang— 

,,dürfin  giTiümrafn  werden  zu  ji-ilcr  Ziit.  ulmo  beson- 
dere Vorbereitung,  ohne  Beobachtang  besonderer  Düt, 
MocgoM  aad  Abaada,  vor  «dar  aadi  dam  Faiw.  m 

Gesundet!  oder  Kranlcen.  Sie  emiMB  ddl  hailkrftft|f 
bei  jeder  Krankheit"  u.  w. 

Isb  kaaa  dea  Wortlant  daa  PiOeiflteoaptaa,  wi« 

ihn  Coppernirus  nifderRPscliriclx-n  hat,  in  der  An- 
merkung folgen,  weil  das  Iluch,  dem  dasselbe  ent- 
■onma  irt,  deh  adhat  ia  j 
■dUn  noch  vwfiadat^ 


>)  Arnoldns  de  Villa  aoT»  (f  aaUlO}  hat  au 

Ideineren  Schriften  („de  arte  eognortiiiA  faMna  ,  .Jcvinii^, 
,4b  aquap  ritap  üimptid  et  oompuidte^',  ,jn^BMa  sanitatis'O 
cia  „herbolariuiti  de  virtutiliuH  berbmaf*.  ein  „brenarioB 

practirao  nitdii  ina«'  '  und  du  ..SfMTiiIiim  mi'dieiMaf* 

ii  lirifiioii.  J'us  i'iii.'K-ricii'jd.  '*r[i|].':.  L  II ' M  :  nieaa  m 

Amoldu»  de  Villa  ijo\(i  ruti.umnM'n  liac.'kuK-t: 

„Pillulae  impcriaiLb  Amoldi  de  Villa  Nova, 
quae  possuiit  acci]ii  oiiiiii  ttinjuirfi  sine  [irar|iaratione  prae- 
tcdfuti,  diita  vel  cu-stndia,  n>aiie  et  .sciii    .mu-  cibum  vel 


uoet,  absque  sjrapo,  per  quemcomape  bonuaem 
tnfimnm.  Taunt  in  oauii  natatia  oii 


vel 


srroi 

intiniiiDL  Taunt  in  enal  natatia  diHnoda  et  otuMundna 
cgrltodfaie,  cducenlea  dna  laetiooe  qiuquU  anpöflnumT»- 
veniunt  et  confortant  membra  prinopdia  et  daUtla,  laeti- 

ciam  adducentes  reurdant  canos,  ad  es  eoimptis  hmnariboa 
pr<M]punt,  ronsülidant  i|iiidij»id  dilarrratum  est  mordicativia 
aabis  liuiiioribus,  virtutrni  visivani  supra  omnia  procorant. 
atomarhum  praeponunt  et  roüsCTvant,  catamini  compi-scunt, 
tu!s!,im  scdant,  «nginas  et  omnia  fauciuin  et  ..ii.i  i<d- 
luut.  fuaiesitatani  atonachi  educunt,  stotouumaia  riutellmit, 
iataUiBctam  auaant,  nervös  roborant  et  vegettBli  diiäma  « 
pntrednieenstodiniit,  Talent  contra  epidiiniam,  oantmeaUan 
orteticam  et  i>oda(!rani,  dormire  farinnt,  corpora  lapsa.  ne 
peritiidiiirfB  incidant.  praeservant,  utramque  colicam  cum 
tli  LTimtc  tnihuMt.  le\itrjr  piirKant.  Qiii  dcnmm  vult  purcari 
|*r  lift-s  iiiliulas,  humat  iirinia  ilio  miuni.  Bcciuidu  duan,  trrt  iii 
diu  tres  etc.  uaiiuv  tid  üiptem  rci  quantum  recipkonü  vide- 
Intur  eipedire.  (juaruiu  compositia  ita  a*  Ubei 
ft  amomi 


CinamonU 

Zoduarii 

Maslicis 

Nnds  imuce 

Oarioflorun 

Crod 


liqaoiii  aloes 
TurUtb  bont 


Agarida 


an  9i 


jci  by  Go( 


148 


mMmm  iA  mm  Reoapt, 

iwar  nicht   in  no  wanderbartr  Wewe,  wie 
■Iis  oor  nöglicben  Krankheitai  sa  heilen  T«r* 
««Ich«  Aut  dodi  ftr  iMkA 
üibdbdIlDlfligMbHdItok  «iadkl 


S  8nw  fcntodi,  ■Oerii 

radio.  oelidonis  an"  .'lii 

Semen  apii,  aut  petroaeliniipipcriii,  cinaiiiomi,aDiseo« 

masticii,  »pieis  M.  an  9i 

laopi,  abrotani,  polii,  calamCntii  ojgui«  Mom 

aneti,  Inniperi  an  5  t. 

Et  nocsm  qtuaitiHaTit 

WitX  pnlria  «t  inmntnr  cum  paoe  tn«fo  vpsperp, 
aUBe  et  meridie.  lüo  pulvis  non  solum  vieum 
elarificat,  etiamai  pcoe  fliarit  aniiem»,  sed  et 
Btomaehttm  oonfortat  atpurgftt,  IkpUen  frangit, 
opilaoioDem  epatia  et  ipliüi  eotrH  ck  omnem 

ydiiiiiiip  jrranaruni  nürobpllarum. 
Kcubarbari  ad  pondius  oinnium  praediclonim, 
Aloe«  locctt»  ad  poodm  totim  npiadiclM.  ) 
Omnia  cuuficiantur  cum  qrrapo  itetamm  mt 

>)  Cnrtze  Unat  {.Jneditt  Coppernkana"  p.  81)  aaf 
das  im  Texta  uiuetikeüte  Reeept  noch,  ala  too  Copf  W* 

nicus  htrrulirentt,  die  Anweisung'  zu  Limm  Aiipunwasser 
fcilgpti.  welchem  der  AufccicLin  r  ili^'  t/fl  t  i  m  lirif.  gegelwD 
bat:  „Ex  Thesanro  Kuoinini  i'iiiüatn  Iti/Kirj  niKtore  col- 
Ifctum". 

Die  tiuelle,  welcher  da«  liacept  ontnummeu  isl,  Ükait 

«Ii  fiBHt  bMltauMib  JSt  äk  mkdiKk  M^ilMM 
crk  dw  bclountn  Pblyliiilnr  Oumii  Otaa<r.  «debM 

■Bnnltiiflii  ment  paeudonjrn  eneUeoMi  tat  uHer  den  Titel: 
„Tbeeaurns  Euonjmi  Philiatri  de  reaiedüa  Bocretü  Uber 
pliiydcai,  medicua  et  partim  edam  rfaTinims  et  oeronomicu« 
Hl  llimilia  di*ervi  •aporia  apparatu  medictii  et  pharmaco- 
poUa  onnibua  praecipue  ueocMariiu  nunc  {iriuuui  in  lucem 
iCtna.  Hgori  per  Aikh«»  <~ 


Hgori  per  AodRMD  Otncr  Amo  MDLIL' 
In  diwer  iiiilrn  fl«ipfci  wn  Octiier't  „l'beeaunia*' 
findet  lieh  nun  das  in  Rad*  mhende  Becept  auf  S.  260 
nnd  361  unter  der  Aofacfaiift:  „Aqote  ophtbalinicae  qtkaedam 

ex  Roffcrio".  feber  die  l'erson  ton  „UoRfTiiis"  kiinn  kdn 
Zweif«!  obwalten;  n  iil  Jur  buliuiititi-  Uxf.srili  r  ]■  r;ij./i,>,iinBr 
Soger  Baro,  den  (ipsiipr  in  livT  VorrcUu  (i  27 <  unter 
Minen  Gt'V'^vJjr^ijianiirni  .luHuhrl, 

Nach  dienen  l'  eniütuUuQuen  bleiben  nuu  iu  Iktreif  der 
BMridHHwJtaB»BM«MH  JD  4m  OnMcniaataebe  Budi 
■or  x«d  MUÄMiL  lfat«Md«r  l«t  Copp«raieai  dM 
Manuacript  iMMtM,  was  nach  de«  AltersTerfatlt- 

nissen  und  dem  StadlMlgMge  von  Oesner  nicht  gut  mög- 
lich ist,  zumal  Ober  eine  Verbindun»;  (iesner's  mit  Cop- 
pernicua  oder  ncinun  Frpu:iii' hkn  i-i  iich  itirgeads  auch 
nur  die  geringste  AnJvutiuig  tindi-t.  Man  ist  »OMch  zu  der 


zweiten 


gannugen,  daas  die 


zuduiung  aicht  ron  Copperaicus  herrohrt.  DicMlbetat 


betlghehe  B 

»hrt.  I)ieMlb« 

 iFkeunde Fabian  Emmerich zttznaehrailMn, 

 Coppernicus  das  Buch  leutwilUg  Termachthat. 

£amerid^tiwDUUcb^TO|0^  8ul6^baM^u«elt|hn 

weise  Aufr^narrt 

I  .;r-.  .'i'b  Irrtluim  i^t  ibirrb  dir  (ileichartiplicit  der 
U«nd»ciiriiteu  erltlM-Uch.  Lebrigeus  hat  schon  einige  Jahre 
' 'MM CmrlBCOB anderer  bewfthitat 


Auf  dar  fttebrito  itt  litafthttM  ttui' 

praktische  Lflhrrn  vrrzeichnBt:  über  den  Vorzug  der 
ftoMwlich  angewandten  Mittel  vor  dem  Gshtmoeh«  voa 
VadiguHotaH  nr  StäUMIidaraag,  «Iw  die  UMk. 

«rendigkeit,  ftir  letztere  Sorge  za  tragen,  etc.  Dana 
giebt  Copperniona  eine  Anweiaung  fOr  firapb-  bea. 

Convenienciu«  l■^:t  lubrificar«  veatrem  per  inferiiia 
ciun  clistiri  vel  suppositorio  quam  per  supehos  onia 
medioiDa,  qnin  ommis  medicina  laaoitiTa  quaatOMm^pM 

Iwvia  dobiÜtat  m'jmbra  nobilia  et  propric  stomaclmm 
aA  cpar,  propter  quod  outnifarie  sunt  evitandoe,  nisi 

Itam  oonetnr  aanitatia  euatoa  oaml 
vantiia  hilTiätatem  debitam  servare,  quin  in  hoe  aat 
Bkaximum  jnvanientnm  praeaervans  a  malis  paaaioaibM 
et  ftropria  aoda  palaatira,  TOcagiBa,  atothonaMa, 
JUnilnie  putridis,  apoatmaatilMiB,  aianVfui'inu  iBtai'IuniB 
jdBOpisi  et  coUca. 

Itam  fei  porei  val  bovis  cum  oleo  btilitam  pammpar 
ai  ab'uiliillea  anparioa  iauaetaB  vamilam  pneont, 
jn/eriuB  ftf-ctssum. 
m  it*  facito.  Faiiaae  »iiiginia  W 
qaaalnanb  aaSa  eonBonia  at  mallia, 
quantum  sufficit,  incorporentnr  pro  duobua  inppoaitoriit, 
addito  vero  fei  alteriua  animalis,  bovis,  eapta«  val  ponä 
val  «ftnH,  rt  al  via  aeoara  addtt»  aliqaid  da  aloa^ 

Blatt  2  und  3  der  „Practica"  enthalten,  wie  oben 
angefahrt«  dia  Tahola  dea  Bandea.  Blatt  4  iat  wiadtr 
aabadniakt,  «ad  anf  dir  TaidamlU  liaadl«  riad 
snnttchst  zwei  Receptt  vaEMiebnct: 
£  radieia  apü  fikaniadt  an  3  a. 

eapiOoaaa  flofiuii  Imtlowaa  tWL  aiT  si 

pass.  1. 

mjrroba}.  sudonun  (?)  amUie.  dtrisonua  an.  ji 
aaaaa  an.  10 
artemisü  5iü. 
achlieast  sich  ein  lUcept,  «(lelMt  ver- 
daq«««kaB  athtiirt.  BtlMrtatWOartaa 
a  0  S.  58: 

coriicis  istioa  (artemiaü?)  jüJ 
yaca  (!)  5  t 

dyeimte  5iü 
maatids  s  a. 


rlaa,  aia  anderer  bewfthitat    Z.  U  «ad 
VnL  Hipler  („Analecta    onea^  rar 
■it  das  Coppanieaidackaa    ftr  da  aad 


BdnHIaaga  waU  vcctmt  ist,  die  00.  ] 
Copperniens  gleiehiiüls  sugeachriebcn. 

Nach  den  vorstehenden  AusfOhrnngen  ist  es  hier  nicht 
mehr  erforderlich,  den  in  dm  „Inod.  Coppem."  entstellt 
wiedergt'jrt'benen  Teil  lifs  KtHPjiies  von  den  zahlreichen 
Schreib- bez.  Lesct'etiicni  zu  bcfruicii.  Die  wichtigsten  Fehler 
können  jedoch  angpfohrt  werden.  Es  ist  zu  lesen :  Z.  8 
„menithae"  fur  utrinothae,  Z.  12  ^^altittici''  fikr  gilluiici, 
Z.  U  »ad  caaden  cauaai''  Ar  ad  vam  CM%  Z.» 


Digitized  by  Gopgle 


'  Dun  fblgw  ini . 

Enthsarutii^^niittf'ln  (wahrsohenlifh  MM  ZuMkl)  jU* 
Tomut  stetig  su  erhalten): 

Pailotlira«. 
B  nw  Mnidi  an  ji,  auri| 
otlais  Tina  ^iij  md. 

Alind. 
S  pidvwü  pvMdicti  ai, 

Alisd. 

S  tywqniami  J  i.  inftiode  in  acotum  per  diani  «t 
noetem  at  iMMtM  gattM  hadif^  3.  a.  avri 
ovilli  3.  a.  mao*  «t  «nnnaliH. 
Dia  baidan  leisten  Einzeiclun^gaa 
ragan  die  Ueberachnft: 

Da  ovia  uirabila. 
ft  Tttdloa     alboarin  tiQ  aoataaawlo  «t 
olco  lini  confricat««»  indito  ata. 

ft  aalia  nitri  aau  petri 


an 


iai  aqna  Ibrtia. 


Auf  der  ROdcaeita  daa  letatai  (SM.)  Blattaa 

sieh  noch  die  kleine  Notiz: 

IX  grana  ordei  fadunt  3i,  oeto  5  faciunt  J. 

JXa  Uakarffea  daa 


Hai  «avlHlnB;  in 

addatur  terrae  ngillNtM      *t       armenici  ]1  a. 
Ab  latika  Einaeichnnn^  —  nr  Alnraobaakuig  fal 
Sobift  angetragen  —  eaOllt  fi* 
tio*  T«M«  noch  ein  HaavftrbaMiHal: 

In  dan  ntaluftdi  anrtlkaitaii  VoBatttaB«  walohv 

die  „Oiirurgitt"  de»  Petrn«  de  Largelata  und  daa 
Laxikoo  d«a  Matthaeoa  Silvatioua  enthAlt,  fiodeo 
aMi  amaar  den  Obau  8«  19  init||al  Iiai1lan 
Recepte  und  der  kurzt-ti  Anweisung  , contra 
tariam"  nnr  noch  wenige  EinaeichnongeD, 
tut  dar  makaaita  daa  waletaUu  Bandaa.  8to 
der  Beihe  nach: 

Itam  aoaoua  gallaa  ^aeroetiiwe  valet  «d  fiatnlaa  at 


viacnm  du  pana  arbore  tercio  ia 
aoqoa  «t  e*  eabU  aaa  parta  potato,  «atat 


Ad  ••BVeraacioncm  dnntinm  at  OOBiV* 
eorom  doloren. 
A  pbraM  ai!aliBac*a  (7)  plparia  s«  9* 

amen  apii,  halauirtlae,  capsiiluti  plandinm  niMticis 
comu  tauri  osti,  coralli  rubri  uati  au  5i  a. 

Bocam  raaaram  si  alnmiiiiB,  inocaria  3  a. 

axbiia  fiat  polvia  sobtilia  ut  aloool,  qni  poat- 
ffiodun  cum  melie  puro  iooorporetur,  fiat  per 
Bodoia  linimead,  aed  priaa  mel  beoe  de- 
pvrator  ab  eine  iaunnadkU«,  tum  gtofhM 
aaBfriaa  t/t  aiipua« 

Pro  nittaad*  arlaa. 

semini«  commum«  amygdalorum  (Hgidoram  a 
oorticibua  exoortieatoram  an  J  s.,  fiat  ex  eis 
lac  aecundnm  artcm  cum  aafiia  din  laKo^  (I) 
dissolveado,  fiaut  daa  hanatü,  qiHibal  alt  ad- 

nor  3. 

Contra  lapidam. 

R  phllipendull  i  «  ,  cibebe,  rori— ariai  BB  ^  baihta 
oornehi  ss  fiat  polvia. 
üagaaataiB  qnando  dlatortan  nüqaod 

•r.  r  in  h  r ni . 

ft  mirtilaginia,  apilü,  £aeougraeci  an  ^ig  üarinae 
at  aoa 


Ooatra  paraliain  «ovporla  boBaa  (m. 
S  «Aii%'nm.  rutam,  «Botonait  daaofaa  la 

da  bibere. 

Ooairn  oolloan  at  yliaasH 

R  sOGCum  snsquiami,  acetum  et  ^""™|  niM  Ot 
•pplüia  ad  kicum  dolentem. 

Contra  diaaaatariam 
B  gariofionun  pniveris  latis,  mitte 

bib<!  ad  noetem  unum  bauatUB  atsaM. 

Contra  peatem 
aisggü.  diptawMa  sa.t  waeaili  aaajMI 

J^iy,  fiat  piil-v-iH,  q-ii  dcbct  recipi  post  inffctionem 
ante  demunctiuuem  cum  rino  booo  ad  poodoa 

Contra  rtiVorom  furie. 
Ji,  oampboram,  alibauum,  mumm;  pulreriaentur 
at  aritt—tar  ia  aqoaai  «laaaaiOi  aab  aaqpali 

pondere  et  leniatur  rubor.    Ad  ii)f-f>rs  valat 
üarina  tritici  com  melle  mixt»  emplaatrata.  — 
CSokkia  fUgt) 


Sie  2.  Aliluuldliuig  ?QiiIa]id48  dirlmlotak: 

0-  Beyse:  Untprmichnncjpn  fihfr  dpn  »natomiscbfln  Bau 
und  das  mi'ciiani&cbe  Frincip  im  Aufbau  einiger 
Impatianaarten.  8  BogenTaBtaaddlidHgnfhiaalw 

Tafebi.    (Preis  fl  Rmk.1 

ist  eraehienen  und  durch  die  Backhandloog  Ton 
Wilb.  BagalmaBB  bi  Laipsig  m 


telL 


fMft 


Digitized  by  Google 


LEOPOLDIXA 

AMTUCllES  ORGAN 

CAI8EBUGHEN  LEOPOLDINO-OABOLOnSCHEN  mUTSKJBM  AKAT)BMTB 

DER  NATUBF0B80HBB 

BSBADBOBOEBEar  DHTEB  MITWIRECNO  DKR  SKKTIOXSTORSrlHDB  TON  DBM  FBlSimBTBir 

Dr.  O.  H.  Knoblauch. 

Ballfl  a.  CZtw^M^v^    Heft  XYIL  —  Nr«  17—18.  Saptaalwt  m 

UHttt  AmtlUli«  MiUheil«Bf  «o:  Dm  A^ianlrtaioollaiiiini.  —  Veitndera^  in  r»iMMl>iiii>MiJii  der  Alniilaiiile  — 
Mtng  m  Kaam  dir  Akadwilii.  —  Budoli>h  Chiiitka  BoMtnr  t*  —  Boaitlf*  MUtliailnn(«B:  Efai» 
gegugeoe  ScbrifUa.  —  L.  Prowe:  Coppprnicna  als  Am  (ScUoibI— ^  A.  Kaop:  Die  96.  allgwoiM  Tay 
sanunlong  der  deutadum  geologinchen  Gi.-iiuUi>cb«ft  ta  Berlin  L  J.  IBBO  (glllimu—g).  —  IMoim^illfln  Mit- 
thattungaiL  —  Dia  S.  AbuiMiliias  im  HmmI  43  der  JNom  Acta. 


AmfUelie  HtttbeOmgOL 

Das  A^jonktencollegium. 

Nach  voUiogeaar  Erginniog  de*  AdjunktencolkgioiiM  dnroh  die  Wahlen  im  8.  ui  18.  KniM  ba« 
aUht  daiaelbe  geganwirtig  uu  folgeudeii  Hitgliedem,  deren  AmtidMier  beigefügt  iat. 

Im  «nrtM  briN  (OMtomkli): 

1)  Herr  Hofritk  Dr.  F.  BMk  tob  Haaar,  Siraolw  dir  k.  k.  gMlagbakin  Btiekwatalt 

in  Wien.  Ua  nm  M.  Hin  1890. 
9)  Harr  Hefraih  ProAmr  Sr.  F.  Bitlar        Hooliat«tt«r  b  0bif4MIAv  W  moi,  Ua 

ztim  18.  April  1883. 

3>  Herr  Wirklicher  Gebeimer  Rath,  Yioe-Admiral  B.  Fraibarr  von  Wallaratorf-Urbair  in 
Qm,  Ua  wm  17.  Daanbar  108». 

In  nrattn  SnriM  CBayem  diesscit«  dea  Ebeias): 

1)  Harr  Phtfciaur  Dr.  J.  QerUch  iu  Erlangen,  bia  ram  18.  April  188S. 
9)  Harr  Tnbmn  Dr.  L.  Saidal  in  maoban.  1»  nm  18.  A|M«l  1883. 

&B  dritten  Kreiie  (Württemberg  nnd  Hohcnzollem) : 

Herr  Oberstadienratb  Profsaaor  Dr.  F.  Ton  Krauaa  in  Stattgart,  bia  zum  19.  Augnat  1886. 
Iii  wtmiUm  Wnim  (Baden): 

Hi-rr  Gi'lieimtT  Hofrath  Professor  Dr.  A.  Weism  ann  in  Freiburg  i.  Br.,  bia  lOB  99.  Mätz  1890. 
Der  fttnfta  Kreia  (Elaaat  ood  Lothringen)  iat  z,  Z.  wegen  unzareichender  Al—M  der  ia  dem- 
atTbM  nMgm  HttgSadar  iiMh  |  IT  d«  8Utn«aB  wiOA  «lUaMf  . 
Laap.  ZTO.  IT 


U6 


bl  Mthstli  Kreise  'Grosshertogthum  He??en.  RTii-inpfal;^.  Nassau  und  Frankftirt  a.  M.): 

Birr  Gabumer  Hofrath  ProfsHor  Dr.  R.  Freienius  in  Wiesbaden,  bia  zum  17.  December  1882. 

Herr  Wirklicher  Oeheimer  Rath  Qbm>Sn0mopimnm  m.  D.  Ht.  H.  0.  TOB  D««h«a  !■ 
Bonn,  bis  com  22.  Mtrs  1890. 
ha  tMm  Knin  (Weft|>halen,  Waldeek,  Uppa  uaä  Vmm  CmmXjt 

Herr  Trofp^snr  Dr.  n,  Grncff  in  Marburg,  bis  zum  31.  Anfragt  1891. 
Im  Mauten  Xreiae  (Hannover,  Bremen,  Oldenburg  und  Draunschweig) : 

Harr  GcMiMr  Obar-lfadkiulisdi  IhAnor  Dv.  F.  WAliUr  ia  OeHtfafM,  bii  warn 

22.  Januar  1883. 

Im  zehnten  Kreiie  (Schleswig-Holstein,  Mecklenburg,  Hamborg,  Lübeck  und  Luienbarg): 

Herr  Professor  Dr.  G.  Karsten  in  Kiel,  bis  mm  Sl.  FWinnr  1888. 
b  tlfttO  KniM  (Frirnns  Sachsca  nvbat  Enolmen); 

Herr  Geheimer  Begierungsrath  ProfeaMr  Dr.  H.  Kaoblftaeh  in  Halle  k.  8.i  bis  anm 

17.  April  1886. 
In  nrUflen  Ktwi«  (Ihazingan): 

Herr  PMftnw  9r.  H.  Se1i»«rf«r  k  Jann,  bb  mm  Sl.  Ihi  1891. 
Im  dreinhnten  Kreiie  (Königreich  SechMB): 

1)  Herr  Fnfmm  Dr.  V.  G»raa  ia  hägtäf,  bü  anm  22.  Junar  1883. 
8)  Herr  Oeheimer  Hofrsfh  FroAmor  Dr.  H.  B.  Oeinita  in  Sreadan,  lila  aom  39.  Jamiar  1888. 
Im  vierzehnten  Kreit«  (Schleeien) : 

Herr  Oeheimer  Medkinairatk  Profisaiggr  Dr.  H.  B.  Göppart  ia  BrealMi,  bis  som  17.  Da» 

aambar  1888. 
Im  An&ebnten  Kreiie  (das  übrige  Preuü.<ieii}: 

1}  Herr  Dr.  J.  W.  Ewald  in  Berlin,  bis  zum  18.  August  1887. 

8)  Benr  OdMimar  liadieiaalNlsh  Vnhmm  Dr. B.  Tirohaw  ia Bariia,  bii  am  1».  Min  1888. 
HalU  a.  S.,  daa  1.  Saptaabar  1881.  Dr.  H.  KMHaiOh. 


TazAndaiBiig  im  Personalbestände  der  AiraJnmia. 
Cicttarkeiies  Hitgllcdt 

Am  88.  Angnat  1881  sd  Seraaaa  ia  dar  Sehmia  ^ImdAadfam);  Hait  Dr.  Oiaar  Haard  tob  Sdttpfal. 

Professor  dtr  Anatoaiia  «ad  FatMagi«  na  dar  Uahmattlt  ia  TOl'ingtn.  Aalgenoeamaa  daa 
11.  Oet»ber  1873.  Dr.  H.  KmUmmIi. 


Beitrag  zur  Kasse  der  Ikademie.  ^  ^ 

Saptambar  4.  1881.  T«n  An.  Miauonar  A.  Merensky  in  Botcabelo  bei  Midddbaig  Ia  BOd-AfrCk» 

EiBtritt^gdd  nad  AbMaang  dar  JakNabaiMge  90  — 

Dr.  H.  Knablaucb. 


Biiii4ili»li  GhilBlIni  Boettger.*) 

▼aa  Dr.  TlU  Patanaa  in  Frankftirt  a.  M.  M.  A.  N. 

Am  20.  April  1881  nach  Tags  vorher  znriickf pU'crtem  75.  Lebensjahre,  .schimi  vnch  kurzer  Krank- 
heit saaft  und  ruhig  Prufeseor  Dr.  Rudolph  Christiau  Boitt'.^or  aus  seinum  ruhmvollen  irdischen  Dasein.  Von 
dan  aufblähenden  '.'X|x-rirtieat«llen  Naturwissenschaflen  märhtig  angezogen,  wandte  er  sich,  einstmals  bataita 
lam  Oandidaten  der  Theologie  herangebQdet,  der  Chemie  nnd  Physik  zu  und  gab  sich  dann  aus  eigernetn 
Antriebe  mit  niemals  rastender  Liebe  nnd  Freude  diesen  Wiasenscbafien  hin,  die  in  ihm  jetit  einen  ihrer 
a^taaabawtaa  aad  MiaVtaataa  Naatavaa  vailoraa  habaa.  Jkt  prakttiahaa  SiiU  wiaaaBaebafffidhar  FbcmlkB^ 

*)  TaqL  LaapaMlaa  XVH,  1881,    74,  UBl 


Digitizoü  by  f  . 


147 


boaonden  sugeneigt,  hat  er  der  Nachwdt  «ine  BeShe  der  leliAiMteD  nad  sAtiBebiteB  Erfindnafwi  hinterlaM«, 
mltha  Minem  Kamen  flir  alle  Zeit«D  ein  ehrenyoU««  Andenken  erhalten  werden. 

Rndolpb  Christian  Boettger  wurde  «m  S8.  Agal  U06  zo  Aschatalabaa  als  drittar  fioba  dm  im 
liohen  Alter  von  84  Jabreo  v«ntorbeiMn  ObuUitan  n  dw  St.  Stephanigmnuiiid«  Johuin  Cfaiiitopli  BoeMgw 
geboren.  Nach  kaum  znrüekgolagtem  11.  Lebeo^ahre  gleich  aeineo  Iwtden  Brfldem  aU  ZagUng  in  fii 
«F^nnka'iolMn  Stiftaagen*'  in  HaUe  au^ganommen,  gmm  «r  in  dioMr  berahmtea  aber  etnmea  Eniahag» 
anataK  tnitw  dem  Plractorat  das  wigMeliihimtiiH  Fidagogm  Niemeyer  der  sorgsamsten  Leitang  Ua  ndn 
JUtre  1824,  zu  welcher  Zeit  er,  den  Wünichen  seines  trefflichen  Vaters  gemiss,  welcher  filr  ihn  wie  flr 
triam  Brüder  das  mt  den  geringstan  peeoniAren  Opfern  Terbonden«  Stndinoi  w&blt«,  sich  in  Hall*  im 
Theologe  widdMta  ad  nnn  8*jb  Mm  lang,  wlhmid  er  dnircb  DatarriehtgalMB  aalBaB  Lebeneanterbalt  var. 
diente,  anter  hoch  «Dgesehcneu  Lehrern  aui«  £iiVig«te  dfn  r|i<-')li>g!iicVieD  und  philcMophiachen  Studien  oblag. 
Daneben  konnte  er  jedoob  einer  von  Kindeealter  an  in  ihm  liegenden  Keigung  nicht  widerstehen,  neben  den 
Faebstndien  ustiii  Hhaatwiliafllitta  Torissangaa  fleMg  an  besnehen. 

Durch  dea  wQrdigcn  Schwi  ig-^rcr' -  gciatn  iche  und  ihn  ungemein  ansprccbccdcn  Vorträge  über  Physik 
und  Chemie  beaondars  gefeaselt,  gewann  er  das  Stndnun  dar  Natnrwiaaeoschaften  immer  lieber,  braehta  ihm 
manrlws  aishtKshe  OpBw  and  mwaadto  jadso  «nparlsB  Grosobn  anf  db  AnaehngiangpliysnralisBhar  Apparata 
and  naturwisacnschafllicher  BOchor.  Im  Herbst  dea  Mires  1828  verliei-  er  endlich  die  ihm  so  lieb  gewordene 
UnivaniUtistadt  HaUe  und  verlebte  nun  mehrere  Oaw^'^»*t"j»*'"»,  in  denen  er  vielükcb  Gelegenheit  hatte, 
kfirdiBelie  ^DneUanaa  aa  vani^ea  «ad  als  XaaaelradBar  sMa  gama  gahOtt  traida,  ab  Lalwar  «nd  Bwiifcsg 

luerat  bei  dem  OlMTför?ter  Diedcricha  in  Reiffpnstein  bei  MOblbansen,  dann  bei  dem  Forstmeister  v.  TTaimt^n 
in  letatgeuannter  Stadt  aal'  die  angenehmste  und  geistig  genusareichate  Weise,  da  ihn  in  seinen  Musestnnden 
•iehta  Uadcrtak  skh  seinem  LieUingaitadinm  UHBgabaa.  Ub  PrlaftaadisJ  atk  Sdnraiggar  mv  In  diaaw 
Z«it  ein  ungemein  lebhafter.  Eine  nene  rnfÄlliff  tr.  iünrhtf  Beobachtung  »m  Plafinschwanuna  daa  bekannten 
Döbereiner'schen  Feuerzeugci  (s.  Schweiggcr'a  neues  Jahrb.  d.  Cbem.  n.  Pbys.  1831,  Bd.  3,  8.  37ö)  gab 
Uar  dsB  iBfnb  Ar  ihn  ab,  die  theologische  Laufbahn  an  wlaaaap  nad  sieb  ganz  den  Natorwissenaebaften« 
zu  widmen.  Der  erwähnten  Beobachtung  unif  Verbeisernnj?  dor  alI(?omeiu  gebrauchten  ZOndmasobine,  wdcbe 
damals  um  so  wichtiger  war,  all  die  Zündhölzer  noch  nicht  livkanut  waren,  folgten  bald  weitere  „Hittbeilnngen 
fiber  die  Entzündbarkeit  des  PhospbmrB  durch  Reibnngaelektricit&t",  „über  die  gefahrloee  Darstellung  der 
PboephorsaUuida'*,  „der  Sebwefelmetalle  mittalat  Schwefelkohlenstoffs „dee  * n.MM«iiiiM««iiiaigiM  ohiM  Abp 
wendnng  einer  VoHa'eeben  Batterie"  n.  a.  im  Jabrbacb  Ton  Schweigger,  von  dam  Ihfll  dar  abnavoQe  aad 
anregende  Au/trag  geworden,  an  dem  zuerst  \-on  Schweiggar  aUsia,  daaa  voa  iWaaam  nad  llnliwaiggsf '  fWdal 
radigirUB  Jabrbneh  Ar  Cbamia  und  üijaik  nütmwirkaa. 

Im  Jalire  1886  hatte  er  daravf  &  Frmda  and  (Jenngthnung.  in  eiaaa  ma  ihm  araehntai  gidwaraa 
WirknngskreiB  als  Lehrer  der  Physik  und  Chemie  bei  dem  1824  begründeten  , Physikalischen  Vorein*  In 
Firanldtart  a.  M.  Iionifen  wo.  werden.  Wihrand  das  laqgen  Zettnnms  tqq  46  Jahian  bis  m  seinem  Ablabaa 
ha*  Boattger  diaasm'  Tenin  getrsoBeh  gadieat,  aa  daasaa  CMaihen  nad  Rahm  waseailieh  aad  haaptilebBah 
beigetragen  Durch  klaren  und  verstiindlirhen  Vortrag,  Sicherheit  und  Eleganz  der  Versuche,  sowie  durch 
sein  insaerst  liebenswürdiges,  stets  anregendes  Wesen  wuaste  er  seine  aahlreicheD  und  dankbaren  Zuhörer 
jadaiaril  aa  ftawb.  Saia  ^VMaagahnis  fa  TVaiAfcrt  sagte  ihm  ttbrigeaa  'ao  aahr  aa,  dam  ar  mahrera 
Aaftwderungen  zur  Annahme  von  Professuren  bupsc  hing,  so  die  Profceeur  der  I'liy:;ik  iu  Dorpat  1841,  der 
OhMda  in  Halle  1842  und  die  Frofesaor  der  Physik  und  Ghsmla  aa  der  Ungarischen  Akademie  in  Alten- 
haiir  1848.  Am  15.  Aogaat  1887  pTwawIrto  «r  fa  Jana,  arUali  hdA  daraaf  am  U>  April  1848  y«m 
hohen  Senat  i^ir  fi-rien  Stadt  Frankfurt  il-.i  Priiri"--r;rti*<-l  utiil  ;un  II,  AiiL'ust  lf.l6  das  Ehrenbürtrr'rri'rht 
dsr  Stadt.  Zahlreiche  Emennongen  zum  Mitgliede,  gelehrter  Ges«ilschaflen  waren  schon  vorangegangen  und 
ftlgUoi  aadk 

BoaMger  gehörte  an: 

I.  folgenden  Frankfurter  Geieilsohaften: 
ab  EhtaaadtgBail: 

1.  tlpni  Vi-reni*-  zur  Verbrettaaf  lÄtzIicher  Volks-  und  Jugcndscbrülaa  (Februar  1854), 

2.  der  Ikscll^chaft  zur  BeiOrderBng  nfitslicber  Künste  und  ihrer  HiUMssenschaften  (1.  October  1878), 
8.  dem  Vereine  zur  Pflege  dar  Photogn^Ua  (1.  Oatoher  1878), 

4.  dam  Phjaikalbehan  Taraiaa  (1.  Oetobar  1878); 

17* 


148 


als  Correapondirendea  Ehremmtgliid: 
dar  aadMAi^r'Miw  SMurtMehadaB  OaMiMMift  (I.  OMb$t  IST^; 

dar  Chemischen  GescllBchaft  and  dem  Elektro- Techniftcben  Vereine; 
II.  folgenden  ftBtwirtif  «n  0«uU«aliftft*a: 
als  Ehrenmitgfa'ed : 
1.  dem  Apotheker- Vereine  im  oSrdlieheii  Deotaehluid  (19.  JoH  1836), 

3.  dem  Gewerbe-Vereine  in  Lahr  (24.  November  1839), 
8.  dem  6»«rb»-yereiDe  in  Bamberg  (8.  Angiut  1861), 

4.  doD  Terrine  flJr  Natorlrande  in  OSoSuA  m.  Ii.  (27.  SeptenlNr  187^ 
6.  dem  Pol^'techniaehen  Vercino  in  Wftnlaiy  (M.  SiptoDlMr  187^; 

«la  GomqMDdinaidM  Mitgüid: 
1.  dir  WtItenniMtai  ChHÜHlialt  Ar  db  geaamiito  Nstnrknid«  (Sl.  AngiHt  168^ 
8.  der  Ph}rrico-HedieiniaehaB  QMellscbaft  bei  der  k.  ünivertiUt  in  Hodon  (fi.  IhmBlMr  1841), 
8.  der  Ib  k.  Gadogiiohai  Bddmiuttdt  m  Wien  (1.  Jaanw  1866), 

4.  da  medertetarrnehmdien  Oewedw-TenlM  in  Wm  (7.  Febraw  1868), 

5.  der  Natnrforschpndt^n  Gesellschaft  in  Danaig  (18.  DiCMiW  1880)« 

als  VirkHehee  oder  Auswärtiges  UitgUed: 
1.  d«  VatDiAnohiBdn  Oeeellschaft  in  Hall»     8.  (8.  Daeaaliar  1887), 
S.  der  deatioben  Ghamcheo  rreF>pl!:^rhnft  in  Berlin  i'l>8.  Män  1870>, 

8.  der  KaiaeilidMI  X.ia(qpoUliniscb-CaioÜniBchcn  JÜeutscheu  Akademie  der  Natarforacber  (10.  Februar  1880). 


Eliigciglllgeiie  Schriften,  (in  dc-r 


ii  Tkorn. 


Coppemicus  als  lizt. 

Xtm  Dr.  Li  Pm«^  Ptofciier  am  Oyiaiain 

M.  A.  N. 

Bdweitäm  reicher  sind  dje  Euueichnungbu,  welche 
Oopparnieaa  dem  gHortne  sanitattB'  anvertraut  hat, 
Die  Notizen  anf  der  Rflckseite  des  Deckels  sind  an- 
wichtiger. ')  Aach  die  übrigen  An£ceichnangen  können 


>)  Die  Rückseite  dos  Deckels  suf  dem  „Hortua  saai- 
tatis"  enthilt  zanichst  cw-iti-  reliertragungen  ron  Kraak» 
lieita>Naoen  ans  dem  GHeebiscbcn  in  das  Deutacke: 
Colica      bcnnc  fad) 
Dissuria  IcStt  pitf.}( 
Lvtarf^  (Lethareia?) 
Apoplexia  ber  flacpt 


Epilepaia  feie  foBailbe  M 
Pnipleomonia  cui  Mocr 
98  MC  tent  noe  oraur 


tengc ' 


Bleranf  fol^  die  Aufieicbnaiu:  von  zwei  Compositi  .„ 
ebne  beaondcre  /«eckaii^abc;  auch  «onst  ist  Manches  daria 
unvenitändlicfa.  Ick  laiae  den  Wentlaat  nacbstehend  fitlga^ 

genau  sa,  wie  ihn  Ovrta«  (JbmlllA  Oop/mf  p.  <B)  WTi 
«ffettülcht  bat : 


Item 


Kannell 

Iiigfer 

Neilken 

Aunis 

Fenkelsött 

GarteDkonunel 

m 


»TB  »Ii 


anr  dnrdi  dia  Bariahung  aof  Gopparnleva  und  die 

Mediciii  seiner  Zeil  ein  relatives  Int f-r.-ssi-  h^anspruchen. 
Sie  finden  aidi  anf  den  TMaetabl&ttem  1'  <^ i*",  so- 
wie auf  a«^;  lab  lasaa  ala  aaehstahand  ia  ToOaUbH 
digam  Wortlaute  folgen : 

Baaaa  in  aecretU  medkioae.   Qu  ex  eansootudine 

quadraginta  aunoB  pervr'uerint.  ter  in  anno  mi- 
nnantur,  et  cum  ad  aexagiuta  bis,  et  cum  ad 

cavpant.  Sene^f  Vfro  post  anno?  sexaginta  a 
minuiüoue  capitalis  venae  cavea&t,  neque  qua 

■aoa. 


Baee  flle. 


Bern.  Estsa  ver  dextras,  antnmnus  hyemeqa* 
Qnataor  haee  membra:  cepbe, 


cor. 


Yar.  «or.  «par. 


ordo 


F1or«i  Camomillanim  \ 
Somitales  Absiatlii  l 
Folia  HentlMM  cri^aa  | 
Kose  Lubec.  I 
Malvae  radices  mediaaii  Nfe 
Semina  liny  f 
Sucrus  tciliorum  Salii'is  Stfk 
Oleum  Kosarum  pro  gl 


uiyiii^cG  by  Google 


14« 


Item  PoUpodiiun  Engeiantt  adder  Steyalackeritxe  g»- 
■H  Aayi  vndt  ItmM  vnd«  hnd  itat. 

gleichril  yn  pynn  pfiint  waswrs  vnde  dut 
gdnndiea  nwcbt  den  Bancb  reine  Vöde  trciM 
80  all  MM  idl 


lUm  PoUay  Mach  gMtoaMnn  vnde  yS  ij  rach  Podiign 


tn-ibt  dii.'  gpolwcrme.  Menta  (."sutlirmj  vr.ile 
do  nitt«  gebeet  daaa  scoanroUeDD  gemacht  be- 

iiiiiiii  miM     I r      fl  ja I    1|  ikaiill>HA       **  -■        .11»  ■ 

a^Wf»  OW  BWMK  BMWnllllllllll,    nttt  Um  HWM 

gTMtrichcti  mit  dem  8*£ft  benympt  Jass  hcubt  w«. 
Der  Safll  getruDeluo  Biit  honigWMMr  genantli 


MnMttaa  gintowapp  voda  gemiacltat  ont  lorbar 
Tnda  die  getiaei  Mtt  Wt^n  MMhat 
Itam  dar  SainaD  m»  griaü  ait  «yn 
uMhat  harnen.  Iten  der  Samea  « 
Machet  wol  haiwui  vnda  wildgat  dia 
Tsda  Kjrann. 

krenoe  Samen  gplcaiict  jn  dem  Mnnde  vnde  ge- 
halten vnder  der  Zcungen  benynpt  ir  die  lemde 


alleyn  gpftesspn  ist  r.ifht  pntt,  wen  «ie  nivnnert 
die  kraifl  des«  nieD»cben  Tode  machet  boaaa 
fenehtong,  went  eaa  waehaatt  gam  von 


Item  Marufaiam  eyn  kraut  gi  r.i\nt  Gotisvorpcssi-nn  ist 
gntt  Zra  brancbenn  Vor  die  Pestilent«  die  blatter . 


dariimV  grFlR?<'ii-  Itrm  Auf  S«ff  von  Marubinm 
gemucbet  mit  bomoU  vnde  den  ja  dy  oren  ge- 


bett 


iat  addar  ato 

alu  dann   irt  Apoplexia,   der   side  ater 
mit  WBj-n  Tond  trincke  den  dkk  iaa 
vat^gatth  yn*  Itm  war  flit  Mik  m  atal  gyBgA 

Alsao  dftKa  er  aHecieit  gelust  bette  vnnd  doch 
nicht  «cbaffeo  mechte,  der  nucae  mirra  mit  kreaaa 


Pedsgr«. 

Hem  die  brue  der  ynoe  mbeo  gaaotten  weyn  ge- 
stncbenB  vff  wethua  dar  galidar,  alaa  vff  fioda- 
gnuB  iat  ftat  giitt> 

Itan  wenn  die  Saab  «ddar  f^cbt  am  dem  leibe  druck 

bebergeil  vnde  aide  den  }-n  wcvd  viind  schmere 
aiok  an  der  aelbigen  atat  e*a  hiUfft  ao  zweifell. 


Bante. 


rante  [rp^iHsi-nn  mit  f\(!(^n  viMvl  vrelsB  nnai  be- 
DciuKD  den  gißligen  \iide  tottlicheu  aohaden  der 
Featflanti  inida  iat  daa  alter  gimMn 


Item  Rnta  pctotcn  mit  essig  vnnd  den  genaczt  be- 
nympt  das  ve  der  bnut  vnnd  vortreibet  den 
hwt  vuda  M  gntt  daw  die  ayDen  kaiiaemi 
odam  han  vnde  heilet  daae  geewer  vfT  der  langen 
gauant  Periplenmoni»  do  von  dem  menschen  ent- 
vad  barkompt  dk  dam. 


Tiidji 


dw  8aff  TO 

benympt  das  blnttan. 

atemesaeln  machet  blntten. 


Itam  Trefilich  ist  rute  vor  vorgifit.  Also  Serapio  Von 
dam  waad  wao  aia  wUk  mit  dar  ateagaiui 

E70  isKet  MuRtela  mten  8io  mag  ir  if 

keinu  gifft  zcufugenn. 


Itam  Botam  geaotan  jra  fila  voda  daaa  wm  ju  dia 
vartraÜM^  dla  wariua  dar  ymia^ 


Iten  Ruten  Saff  mit  Losaen  (?)  ole  gemiaoet  vnd  nüt 
•laig  vnod  das»  heabt  do  idtta  gaatridwü  b*- 
aginpt  da«  benbtea  w«. 

VrticR  nf'9  «e!  enii, 
Itam  24eaaelen  Samen  i»t  gutt  calcoloai«.  l^yaaooridea 

vod  HM  Tff  ilaB  hnA  galait  '■aidiit  jb. 


geeoten  vnde  die  haut  do  aitta  ga> 
waaehea  heilet  des  boaaeo  grind. 

Itam  der  Samen  gestoeaen  vnde  gemiacbet  mit  booig 
vnda  alio  geiuioa  mit  wyn  beaympt  den  altea 
d7  hmt  ia  mtlMlt 


gl|polaart  vod  gaalrawat  ya 


eyter  nesseln  bleter  in  öle  gc^^ntm  heilet  wanden 
von  dem  dobenden  hundo  gcbi-iücn  zcuhant. 


Itam  welcher  nicht  tele  geborenn  mag  der  aaal  dar 
adliigeB  aeaada  wmtialaa  yn  w^ya  addar  ya 
Wasser  syedaa  unda  d$B  triaabaa  am  hüff  ja 

behende. 


150 


toiorn  Tiid  mit  bonr  fimalcz  gemcnget  rudo  yu 
deo  iweu  bsd*  dia  bMt  do  mit  bostriohaim  awe 
•dlw  naU  «oftNlM  dhw  JtttkaB  vnad  nd*  kalt. 


Polegiam  polley. 
Ml  am  lejrbe  kiTmert  d«r  ätä»  foBnf  nit 
/     wuaer  Tand  wmoIw  «ich  mit  dem  wumen  wsaaer 

iss  yorget  yta  Tnde  wirt  dania  nickt  rudigk. 

Item  Polle;  gepolnert  Tndo  dj  zeese  do  mitte  gereben 
 tXk  MartHB  do  «m. 


BoBtif  uH  uiiig  md«  tüm 

Itam  FttUey  gosoten  ja  weyn  iit  gntt  gr^niKz  widder 
den  sDoppen  vnde  «idder  den  fluss  dasa  bpubtca. 

EndlicL  findet  lieh  «nf  Blatt  a«^  Folgendes: 
Itan  Saeramp 

vnde  ist  auch  gut  vor  TorgilR  lnnidw  var  daa 
baiaann  dar  imgifligcnD  tUrei 
CoBranft  Aeataaa  eaMdo  ttonaebo  ftam  tecori  cordL 
czcitst  appetitam  comedendi.  It«ni  Succu«  im- 
minaa  aoribaa  pellit  tomoren  bic  gefagoljl  Kam 
Sooeoa  valat  oootra  floxm  aangniiiia  alio  MniiM 

disaontiTiu.  Nu(a  quoj  aqua  ac<?tOMH 

valet  Tnaiimnin  contra  pestem.') 


')  I)pr  Vollstindidkeif  wpffpn  rtarf  an  dieser  Stcllp,  wo 
alles  Material  zuiaiimn-iiti'tniprn  ist,  wolclics  «irh  iu  lictrcff 

der  iir/llii  licn  'I  ljatitikt'it  von  |i  j^cr  ni  r  u  s  rrhalii-n  (lat, 
d»T  jVhiirtii'k   riüL-y   ..r'-iT'-rii'*:!    StU  ir.iti-."        ht   niit*  TlIi:--!  n 

werden,  welches  in  zwei  »nUtuuliwlien  Manuscripceu  «U 
von  Oaf»a»tGUB  «taiamand  haaiietnat  «M.  Hiplar 
t|B  ariiMr%^  ..KoMTBÜni  od  loOer»  &  68  ff  ha* 
oieHa  ^^krrphc  St-bnftctAck  nicht  nur  abgednickt,  loa- 

dcn  aogw  e!ii«r  iiliilologiwlien  Behandlims  fat  wardig  er- 
achtet, weniiKlt'icL  vr  svwst  die  schweren  Be<leaken  hfTTOr- 
hebt,  wc-lrhn  K<'K''""  Hiviihmiij  auf  rdji j.ernicui 
sprechen.  Uipler  uirt  mit  Rei'ht,  ch  sei  dieses  „regimen 
•anitatis"  ,jm  besten  Falle  anderswoher  copirt".  Iteniiocli 
verseichDet  er  M  aeinem  Abdrucke  genau  die  Varianten 
der  beiden  erhaltenen  Abschriften. 

Daa  eine  Mamiscript,  in  welchem  sich  J«ne  „Gesund- 
heits-KeffplunfT"  erhalt™  hat.  hntimlet  sieh  auf  dem  Bnuuu- 
berf;t'r  ^tailt-iirrliiM'  uml  ^^lrlunt  Jim  17.  Jahrbundeite. 
Die  amlerc  Abiihnt't  tjehurt  erst  lif.u  H  Jahrhunderte  an, 
ist  aber  einem  fült-reii  (.»riifinalc  entnommen .  wekhos  sich 
gegCDwtrtifl  nicht  mehr  nachweisen  las.st  iüe  Ut  enthalten 
bICataBDriagk,  „Mlarananea  Varmieniii;'.  «akha  las 
UacUfHchen  Arddve  m  Fnwenburg  aufbawant  weHen. 
Dieser  Sammlung  ist  der  nachfulgende  Abdruck  entnommen: 

„Regimen  Sanitatis  T>.  Copcrnici  Caiinuiii 
■\Varmicn8iii. 
Januarius.   Bibc  do  optimo  Tino,  »angnineni  dou 
■rinnaa,  potionam  non  accipiac,  assato  balnoo  utere,  mane 
cotaiaeae  sed  non  Dlmluin,  nam  superilua  couuuestio  febrei 
generat  —  Qoi  1.  a.  6.  7.  a  Ift. 
aon«  morietor;  ai  lonitra 


Ihak  HHÜiaanag  dar  vonlaband  a1i_ 

Materialiam,  die  uns  einige  Einsicht  ia  dio  mediei- 
niaoheD  Ansobauongen  und  die  Behandlnogawaiaa  voa 

FebruariuB  SimRiiineni  non  miniia.s.  potinnem  ar- 
cipe,  omni*  ijimom  commedo,  tarn  acciii*.  [uim  an.a.'-.i. 
cannt  ca«todi  a  t'rigore.  vinum  sire  bonam  cpreri»utin  bibe 
in  Daloeo.  Qui  6.  7.  sanguinem  minoerit,  ipso  anno  morietur. 
&  qoia  8.  7.  13.  senenttu  fiierit,  corpus  eins  usquequaauie 
salrum  peraianebtt,  qnod  Beda  Presbyter  adootssk.  8i 
tonitru  sonuerit,  inimicorom  et  divitum  mortem  signÜnL 

Marti  US.  Saepe  Urarc  et  bahii>.tri'  buuum  est,  pnrga 
deute«,  friranj  cum  «ale,  non  miiuixs  .lani^iinem,  protoca 
voniilum  jjrinjter  uiiLitiJiauoK  febrps,  iijotiilie  cummede  seroen 
Rutbae,  Salviae,  fopni  ' ili,  .'ijüi  ,i.  ;  i  •..■-.isjliiu.  —  Qui  15.  18, 
sanguinem  mimierit,  ipso  anno  morietur  et  ({ui  7.  niaoerit, 
>  1  ocnloiun  aakUtat  8i ' — "  ^  — '  


ae  (ngom  copiam  signiflcat. 

Aprilis.  Sanifiiinem  mlnuere  propter  polmonen  at 
aUa  im|>edimenla.  Crudas-radices  Doo  commede  non  Anai« 
Rantes,  quia  morbum  RjTii(i[min  penorant.  Qui  6,  7,  16. 
sangruineni  minuerit,  ev  annn  ninriftur,  i^u  h  mmur-nt, 
infra  40  dies  procul  dubio  morielur  l^ui  Imu  mtr.inte  .^pnlis 
Tnlneratus  ftwrit  aut  potionem  acceperit,  aut  «tatim  aut  l  üo 
morietnr.  8i  tonitru  sonuerit,  iucondum,  fnictiterum  Ann  um 
et  iniauonun  norlaai  significaL 

Malus.  Umus  qnibttsdan  inflnnls  sanns  est  ae  qui- 
biiiidam  non.  Si  fia  sanua  fieri,  al)S}-nthium  in  vino  plus 
valet  quam  in  poia  aqua  coctom,  bibe  potionem,  commede 
solviain,  ruUuun  aaatt  —  <jui  7.  16.  lö.  miniKril  langninim, 
eo  anno  morietnr.  K  (Bann  lamwall,  ftagi  ac  fradnai 
copiam  significat. 

Juatua.  Aqaaai  Hitn'wi 
atomadio  bibe,  Uc  tarnt  eoetam,  ü  i 
Animonia  utere.  Qui  9.  ndnnci' 
rietur.   Si  tonitru  sonu«H(it,  eopiaa  IngoB  at  «iilaa 
firmiLiites  in  hominibus  si)^iflcat. 

Juli « 8  viB  sanus  esso,  cuatodi  te  a  nimia  durmi- 
tatioDu,  ab  assato  balneo,  a  piscibus  palustribus  et  a  minu- 
tionc  aanguinis,  a  caulibos  et  a  aimilibus  ribis.  Potio  tua 
Sit  gamandria,  mtha.  salria,  apium  et  anctum.  —  Qui  16.  17. 
sanguinem  minuerit,  ipao  anno  morietnr. 

Angnstus.  Kit  nericiilotus;  non  cnaladleua  ta  n 
frigore,  iiifiriinis  eris.  caliJis  citiis  «Ii  ar  sne|(e  balnearo 
bonuni  est.  .Xtmmruua,  l'ulfititmi  ^llm^■  in  refe<t>onpm.  yui 
31.  ujiuiierit  suii(,Tiiiiem.  eu  hiidk  m:/ri('tur.  Qui  in  primu 
iiiiiiiu'rit.  n-l  vulncriilii?  iii.'ril.  uiiI  ]i<itiiiiii-iii  uci-cp.'nt,  statiin 
aut  iu  proiimu  diu  munetur.  Infans  si  natu«  fuerit.  nun 
anliait,  aed  dira  morte  MtitK  Si  laniln  aaMMdik 
Madnea  aegrotabunt 

September.  Att<ioas  bucaDaa  lacta  parfinaa   

oommede  et  otnuc«  frnetus  matnroa  anrne,  — '  Qai  17.  18. 
sanguinem  minuerit,  eo  anno  morietur.  Si  tertia  tonitni 
sonuerit,  copiam  fni^^^um  sif^iitii-at 

Oftober.  Hoc  mens«  tam  vobtilia  quam  qnadrupeda 
bona  sunt,  exoeoto  canero,  qui  tone  laeditur  a  maximo  »er- 
pente;  mustnm  bibe,  potio  tua  aü  Coduar,  galganum  et  cina- 
monnm.  Qui  7.  minaarit  laagniaaB,  ao  anna  aNriMw.  8i 
tertia  tonitru  soiuierit,  vanlnB  vaHdaa  al  ftvetuusi  aibw'uw 
inopiam  signibrat 

NoTemher.  .N'oli  ralidp  balncare,  poii<>  ina  sr.  zLn- 
ziber.  rioanMniiii:i  >'t  <  r,li<jbu.  <^  16>  17.  nuanerit  iMguiuent, 
PI.'  a!iih>  iiiiinr'jir  Si  tnnitru  aOMMCil^  frUgOl  tuplaai  «t 
auuum  iucundum  sicTiiürat. 

Daaembar.  uutodi  tieiebcaui  tumn  a  Mgora^  «tfar 
tDinm  anaom  tfa  aaaua  in  capite,  aperi  oephalieam  et  halaaat 
qoantnm  tis,  pjrretam  et  sinxiber  laaaducik  Qui  &  7.  15. 
sanguinem  mmuerit,  infra  40  dies  morietnr.  Qui  — '~ 
I>pi'«mbri  aut  infra  diem  4  vuliiorntin  fiiprit  aut 
acceperit,  in  proximo  m'.  r.i  tur.  M  u.lni  sonuerit,  < 
annonim,  pacem  et  concordiain  signitirAi, '  — 

KatcnbriuRk  bat  d^  Abschrift  des  vorstehend  ab» 
gedruckten  „Kcgimen  aanitatis"  die„Annotano"  folgen  laaaen : 
kVIx  cradiMla  «atluxM  lagbaen  aanltatia  a  tam  rvleberrimo 
viro  iwraaicript—  ane  naane  pnpler  auguiia,  quae  super- 
at  Imum  obacnatianaa  aapara  lidaatnr;  crado 


161 


Oopptniirai  gestatten ,  dflrfl«  wohl  mit  Beeilt  die 

Fordernng  geetellt  werden,  daw  auch  die  g^eaigBatcn 
Schlflrae  gecogen  würden,  am  die  Stellung  m  kam- 
leiohneD,  welche  Coppernio«!  aMh  Theorie  und 
Fkaiia  io  der  MedkiD  äagmmmm.  AlMs  mua 
tMUbsgrtndete  8c1iini  dm  T^ihwi  nidit  MwrlMHipt  n* 
rflckhielt«,  ein  ürtheil  abcngebcii.  so  vWrde  »chon  die 
Stelle,  an  waklMr  dtr  Tontehende  Aoteta  w  di« 
OtAntÜdilMK  tritt,  vaA  der  Leeerkrcii,  an  den  der- 
selbe «ich  wendet,  dies  nicht  gestatten.  Vielleicht 
giabi  der  faütonioho  Beriebt,  vi»  er  in  «infceher  Fora 

sang,  die  aagangta  Rifla  aaah  tbigm  BritM  n 

bdeoebtes. 

Daa  JMbM  iua  Laien  now  dA  imt  JLuUkt 

snneigen,  dus  dor  pcnialp  Reformator  unserer  Welt- 
amchaaoBg  auf  dieeem  Nebeogebiete  eeiaer  wissen- 

GmndppdRnkf»!:  seiiifs  Jahrhontlcrts  abweichendp,  Stet* 
lang  eiDgeoomnieo  habe.  £r  war  und  blieb  hier  Kigd 

heiti'ri  dicjcnipi-n  Mittel  ao,  welche  die  Erfahrung  der 
TorHulgeg^angetieD  Jahrhunderte  an  die  Hand  gegeben 
hatte. 

Das  S  1 42  mitgetheilte  Reoept,  dessen  Ingredienxien 
•US  aJlen  Keicben  der  >'atur  hergeholt  sind,  hat  schon 
Maiwiiaia  ein  leicfatee  Licheb  eetlockt,  dem  die  Ge- 
»chiehte  der  Medida  nabakauit  geblieben  wt.  War 
aber  aaob  nnr  einen  Bück  in  die  materia  maAea  daa 
MittelaHen  gethan  hat,  wird  dieses  Staunen  nicht 
tbcÜen.  Salhat  in  Pharmakqpfien,  «alaha  laaga  aaab 
dm  Tod«  Coppernivaa  «nifaiHNii  aiad,  fiadat 
man  noch  HA  oonpUciitete  Becept«,  werden  noch 
Tie!  ■bm»iwirH«lMM  MitUl  von  Fachmkanam  als  bell- 
bringwd  eoirfbliba.  Sie  IngreiUeurien  in  dem  aa^ 
gefllhrten  Beeepte  tod  Coppernicus  Cndun  »ich 
»Hüimtlii*  in  der  matetia  mediea  dsa  Avicenna.') 


Aaf  dam  GaUita,  «dahiB  Oeppamiama  ba« 


fAtios  aliqua  regimina  Banitatit  Ipliat  parlBB  OH^iait  pla« 

rtma  adgcriptitia  et  flctitia." 

Uifser  Bemerkung  wird  sicherlirb  ein  Jeder  sich  an- 
»chliess«n,  »iirh  wer  der  An«icht  huldigt,  Coppernicus 
habe  in  Betreff  soim  r  antlicliL'U  Th]«tii?kfit  sich  den  An- 
schauungen seiner  /■  it  d  irfhiiu.s  airommodirt.  Vun  den 
..guten"  und  ..boboji  Tii|,'<  u  '  der  c  iur.i'lncn  Mmialo  und  den 
thorirhttn  Obsrrvajizrn  i(iuiz  zn  pcsrhwiijiti,  reichen  schuu 
«iisAnnbui  aber  die  t  ulgen  der  Gewitter  iii  den  verschie- 
dsaaa  «lahNiaMlaB  «  Möglichkeit  anssntrhiittfiiii; 
tea^ayparaiena  diami  „ngiDen"  cmpfohlea  babaa 

1)  Die Zittwerwnnd  batATicennu  zuerst  cingefMut, 
wie  das  wcisae  und  rothe  SandcnirOz..  l'en  i  s.-barcn  arme- 
niarhen  Thon  rohmt  er  als  besonder»  heilkruitig.  cbcMo 
Gold  und  Silber,  die  er  claidi  andern  UeiaUeii  nad  den 
Edelsteinen  ala  btalnlDigaria  MMUl  sam  iBaamOefenaeto 
anwendet. 


beralb  anriUt  hatta,  aehaata  ar  lieb  nicht,  gegen  die 
Autorität  ciaea  Ariatotalaa,  wie  der  Bibel  ante- 
treten.  b  der  Hediola  dagegen  fügte  er  lieli  dar 
nnumachr&nkten  Herrschaft  des  Mannes,  deaieo  SagllB 
Ungar  all  ein  halbes  Jahrtausend,  bia  in  dia  aanata 
Zeit  hinein  all  tinfehlbar  angeailian  mnden,  AtI» 
cenna's,  der  ata  der  Scheikh  Reyee,  als  der  Fürat 
dwAerata,  im  Mittelalter  aUgsmein  verehrt  wurde.  — 
Znn  Abaddua  der  fontebaadan  Betraehtongan 
mfiefate  ich  noch  auf  das  wunderliche  „Elixir  Tychonis' 
hlnaBlawi.  walobaa  Im  Jabre  1699  —  arabr  dann  ein 
balbea  JabrboBdert  naeh  den  Toda  von  Ooppar- 

nicus  —  sein  grospcr  Bewunderer  uml  frcj^in-r  Tycho 
Brahe  dem  Kaiier  Rudolph  als  Univeraahnittel  gegen 
apidaniiefaa  KranUieHan  ampfeUaB  hail.>)  Gan  ba- 
Bnnderri  ist  mit  Reziphinig  iiuf  das  mehrfach  erwlthnt« 
Coppemicaniscbe  Keoept  die  Sohlombemerknqg  bervor' 
nihaban,  «ddia  Tyoho  Brab«  aatnam  Qahaimmiittal 
UninitSgt: 

,£a  kann  aber  die  Wirksamkeit  dieeer  Medicin, 
welebe  MBA  aahan  an  sieh  wartbroUer  ak  Mi  iat, 

noi-h  "ehr  rrhöht  werden,  wenn  mttn  ihr  eine  Tinctnr 
beimischt,  welche  bereitet  ist  aus  je  einem  Skrupel 
Korallen,  BapUr,  Bjadntii,  Ferien  nad  einer  Gold- 
Wsnng,  wenn  man  letztere  aibt  erhalten  kann." 
(„Poteet  Tsro  haeo  ipea  medialna,  per  se  omni  aoro 
piaaalaiitVir.  adhaa  imgia  aialtari  per  addlttonam 
tinct«r«e  corftllonim,  Rnppliiri,  et  hyacinthi  et  raarga- 
ritarum  materiae  resolutac  tum  qnoqne  auri  potabilis, 
ii  aodo  vanm  it  giMdinm  sc  corriaivii  rebus  non 
inqtdnatnm  et  corruptum  haben  poent,  ita  ot  de 
■ingnlii  hisce  scrupulas  onus  prins  confeeto  roedicaf 


Sie  ZZVm.  aUgomrin«  TflnammlDiig  to 
dflat8oli8B  geologiadhen  toellnliBft  m  Bedin, 

TOm  12.  bis  14.  Augnst  IfiSIk 

(Fortsetzung.) 

Sacih  Oanstttiiimiig  der  Venamminng  wurde  znm 
YaraitiaBdan  Sa,  Em.  Herr  Geb.  Batb  Daeban 

gewählt.  Ala  RchriflfBhnT  fiinirirtcn  die  Herren  Dr. 
Dathe  (Berlin),  Dr.  Btickiiig  [iierlin),  Dr.  Tenne 
(Ctotll«gaa)L  In  Abweeenheit  dea  TereiniMereltn,Heira 
Lasard,  Obemahm  Herr  Geh.  Rath  Beyrich  das 
Geschiift  der  Rechnungsablage  Air  das  Jahr  1879. 
Nach  Prflfbng  derselben  durch  eine  aus  Herrn  Geh. 
Hofratb  Sabmidt  (Jena)  and  Gab.  Kammamth 


>)  Dis  „elixirTvc)iH;ii-.  ■  l^i  m n.fiVntlicht  worden  ton 
Gaiiandi  k  lafanr  '„xtu  l>ciiouu  Biabei-  ^.  380—289). 


162 


Qvotrian  (Braumcliwoip)  bestehende  CommL'iaion 
müde  der  Verwaitong  DecbArge  ertheilt  und  interne 
Fngm.  fiber  Erwarbaag  ron  CwpwUdMMtt»  Ar 
4nMto  UeberscLüsse  an  eine  Commtssion  v^rwieseo. 

Ib  der  orttten  Sitsoog  wurden  acht  \  urträge  ge- 
iMMaik    Es  sprachen: 

1.  Dr.  K.  A.  Loisea:  Ueber  die  geogooetische 
Beschaffenheit  der  niheran  Umgebung  von  Berlin,  im 
Anschlus«  au  sein  Werk  „Der  BodM  von  Borlin". 
Aaf  YeruUnuog  dei  Stadtrathes  worden  im  Boden 
Ton  Bariin  830  Behningen  eygtematisch  aajgefttbrt, 
10  daai  kkum  dhl  bwwr  gekanntw  gefanden  werden 
dfiifte  nad  die  ifBMHMBen  BianHat«  allen  trUdtififthan 
UnterndmiBgaiB  mit  gntaar  Sdbeibeit  n  Grande  gie- 
legt  werdaB  kflvan.  Die  Stadt  liegt  auf  der  flachen 
AllnTial-Inaal  dnaa  breiten  Fiuaathalee,  wekhee  im 
nihil  law  aaBgvwaicben  iit.  Im  Norden  wie  im  SBdcn 
(fmAatg)  erheben  aich  die  diluviAlen  Ufer  luit  mehr 
odair  agiBder  ateilen  Abfaingeo  aber  die  Thaleohie.  In 
dem  alten  Fhiasbatto  laaaan  aieh  noth  deotlieh  die 
Siiiiren  jOngerer  nnd  iilterer  Flms'uufi-  in  liir  Ver- 
breitong  daa  Thalaandea  eiaHseite  und  andererseita  ia 
dar  Wlaaaa-  nnd  Moorard«,  Infttsorieo-  (6aeQhu4en>) 
&di|  dam  Fluag-,  Wiesen-  ui.ii  Mixirt-und  rrkfLuon. 
Dam  B  dar  Gegend  weitTerbreitete  Diluvium  beateht 
ia  dan  nntarai  Lmae  «na  ainam  naigdigaii  QaaeUabe- 

lehm,  walehar  VOB  Biluvial-Grand  und  Sand,  Pahidinn 
dilamaa  OBiaUkiaead,  gedeckt  und  vom  p&ludinen- 

nnd  DeckEand :  überlagert  wird.  Daa  SihlffilBB  atreicht 
hier  eine  UäcliLigkeit  Ton  70,  &0,  BtaUaoWCiae  TOn  noch 
MlvMatatB.  Pm  BaMdtaaalbm  lat  nfaht  ebaa.  mo* 

dan  tindiiürt,  nnd  der  Gp!M'hiph<>le)!>[!,  wo  i-r  in  TTü£ff-!n 
•aatelit,  hat  auf  diesen  oft  seine  geringste  Mächtigkeit. 
Der  obere  dfloTiala  Oeachieb«lehm  emieht  «iaa  Mieh^ 
tigkeit  bie  XU  9  Metern,  während  die  jungallaviale  In- 
laaorien-  oder  Bacillarienerde  im  Tbale  stellenweise  bis 
M  Ueter  Tiefe  verfolgt  werden  konate. 

2.  Fr.  Ritter  t.  Hanar  gab  rine  Ueberaicht 
der  geologischen  Terhlltaiiaa  daa  Hoch-  nnd  Mittel- 
gebirges Toa  Boaaiea  nnd  der  Herzegowina  an  der 
Ummt  aiuf  jw>lf^glti?liiiB  Uebaniditikaite  und  dav 
,<3nmdliBiaB"  der  Geologie  Aaaer  Linder  tob  Dr.  Ed. 
T.  Mojsisovics,  Dr.  £.  Tietze  und  Dr.  A.  Bittner 
(Wien  1880)  mit  Beitrkgeo  tob  Dr.  Neonarr,  0. 
y.  JohB  «ad  eiBam  Tonratte  Ten  Vt.  Haaer. 
Bedaer  hebt  herror,  daas  die  geologische  Aafnahme 
disesa  Gebietes  im  Auftrage  des  kaia.  Österreichischen 
gOBaiaiaBiaB  MiBirtanuBia  unter  aabr  aracbwerandoB 
Bedingungea  volbogaB  worden  sei,  denn  Bio  habe  mit 
waBigea  Ißttila     kuter  Zeit  (etwa  in  8  Moaatea) 


geoffraphincbe  Qu«dratmeilpn  proasea  Gebiet,  welchoi 
bisher  fast  ganz  unbekannt  gewesen  and  als  ein  lOV 
wilderlee  I«Bd  m  barfabnaB  wä,  Obb  famta 

Gebiet  wird  ans  drei  parallel  von  NW.  nach  SO. 
streichenden  Zonen  zusammongeeetzt,  die  man  als 
sfidlicbe,  mittlere  und  aOrdlicbe  uaterseheiden  kaBB. 
Die  Ältesten  Formationen  finden  sich  in  der  mittleren 
Zone  und  gehören  der  palüozoiachen  Periode  an.  Be- 
sonders sind  es  Phyllite  des  Cuhns,  welche  hier  gleich- 
seitig als  Haupttrtger  der  ErslageraUtten  »nftreteo, 
deren  Aufrnchnng  im  Gange  ist.  Darflber  ersebeiaea 
jüngere  rothe  Sandsteine,  weiche  ihre  Stellung  zwischaB 
Dyaa  nnd  Triea  «j»»««!««««  und  tob  eiaar  EatviekelBBg 
rtdalptaerTHaakalkBtnne,  HaHstadterKalk  mit  gieaoMB 
Petre&etenreichthum,  und  stellenweise  von  älteren 
OoeatibÜdangeB  aberkgart  werden.  Die  sadlieke 
ZoBB  Iit  «ia  daas  Sreldegebirge  angebörigee  Kant- 
laad,  walahoa  wesentlich  auB  Uudistinkalk  besteht,  der 
in  TUtas  Eooaangaateiae  aufnimmt.  Dia  nördliche 
Zone  beatebt  aoe  Fljaeb,  daaaan  Sandatsine  RuaidaB 

entlmlteu.  Am  Nordriunii'.  crr-fren  das  Savepebiet  hin 
lagern  sich  marine  TerUirschicbten  an,  südlich  im 
Laad«  flaaawaasuituitilr.  wekhee  lafak  an  Branakohlaa 

ist.   An  eiiiigün  SU'ücu  finJrt  njtiti  T:  ai'Vi^-tdiirrl-.liriichf, 

mit  denen  im  Zusammenhange  Silbererze  brechen. 
Ser  vad  da  tntsB  aaob  BddhtiigB  IntupoiiHoBiB 

von  Gabbro,  Grünütein  und  Seq>entfa  BbJ^  loMm 
mitunter  reich  an  Chromeiseuera. 

▼ob  sieht  niadareBi  btaraaaa  war  di*  DentallaBg 

der  Ursachen,  welcliP  vor  Pinicrpr  Zeit  das  Versaufen 
der  Brannkohlengruben  in  der  Umgebung  von  Teplitz 
dnnh  dia  dort  iai  Barpiijr  oagaMlntiaaB  Minend- 
wasser üur  Folge  hstton,  sowie  der  Mittel,  in  Zukunft 
dem  Verschwinden  des  Teplitzer  Wassers  vorzubcugcu 
dnreb  TWbdIimBgen  and  Fassung  des  Bohrlodiee, 
detsea  Tiefstes  weit  unter  der  Suhle  der  Draunkohlen- 
flutze  jener  Gegend  iiegeii  miiautc.  Der  Vortrag 
Hauer's  über  diesen  Gegenstand  wurde  unterstütst 
durch  eine  ,  Geologische  nnd  Qmfaenrevier.Karts  dea 
KohleniMckens  von  Teplits-Dnx-Brflx,  nach  den  neuesten 
Aufnahmen  im  Maassstabe  von  1  :  10  000  entworfen 
«ad  lieransgegebaB  VOB  Beinr.  Wolf,  k.  k.  Basgratk 
nnd  Chefgeologen  dar  k.  k.  geologiadua  Baiebaanitalt 
in  Wien.« 

8.  Harr  Br.  Karl  Koek,  Leadatgeokig  zu  WiaB> 
badaB,  oatwiekalte  im  Anaeblnaa  ob  Hanor'a  Ver- 
trag, wie  der  Grubenbau  auch  mit  Unrecht  für 
YerftadanugeB  der  Wasserführung  von  Thermal-  nad 
MinerBlqneilaB  ▼erantaportüdi  geaiadit  wardea  kaan« 
an  einem  spociullen  Beispiele  von  Ems.  Zar  Zeit,  als 
die  Machrichten  vom  AnsbMbeo  der  Teplitaer  Wasaar 
die  ZaitBBgaa  daidilialin,  |^«l)te  nun  anok  aB  im 


i_-yuu.ud  by  GoOgl 


158 


Kmsor  Quellen  «ine  bedenkliche  Abnaiune  des  Was«erii 
taMrkt  zn  haben.  Man  g»b  den  Ornben  der  Um- 
gÄnag  Schuld,  dam  in  ihnen  ebenfall«  die  Waase rzöge 
«agtbauen  worden  wtren  nnd  drang  darauf,  dase  im 
lutarHM  3m  KBKWtai  der  Silbcrb«rgbau  Ton  der 
Regiemng  oiitacMgt  worden  möge.  Eine  tob  ditHr 
-reranlaiaU  üatemehuog  der  geologischen  Varidtftarfiw 
der  betnAnden  Oegend  wies  indeaeen  nach,  dam  dto 
Wmmt  mar  iriiUkh  in  iliNr  Vaag»  afagmomn 
Idtttan,  dm  apbar  fflwwibw  in  dm  ChnAMi  tddit  n- 
ganomnMO,  dan  dieae  keine  B^oUanaftnreentwickelung 
od  keine  TenperaburerhAbnng  bemerken  Hceaeo  und 
■im  Sraod  der  Wueralwwliine  snf  e(D6m  suderai 

Oebiete  gesucht  werden  müsse.  In  der  That  ZL-igtü 
«ieh,  dan,  nacbdem  die  im  Laufe  der  Zeit  iu  den 
AUlaatrAluNn  der  Qnallea  gabtldatoD  lakitMUto  eo^ 
fernt  wonk-n  wai>n,  die  frühere  Wsü.-iDrführiing  Jcr- 
eelben  neb  wieder  einstellte.  £iu  gnSeaerer  Feind  der 
<}Tte11en  aei  daa  Lahabatt;  in  Ann  eotepnogeB  mehr 

Quellen  als  in  En  ■.  N.irh  piner  Schätzung  der  Wir- 
knngen,  welche  diese  im  Lahnwataer  eutepriiigottden 
ThemalqaalbB  anf  dto  EhWIdwaf  im  mümaeui 
kalten  Winter  ausObten,  nn'crpii  sich  die  hier  auftre- 
tenden Mengen  Waiaerc  zur  gesanunten  Waaaeri&hrung 
•dar  fdknlMi  QaallMi  irfa  4:S  nriialtai. 

4.  Herr  Bcrt'ineist'^r  Pr.  Ko^stiiftiin  fB-^iithen. 
Oberechleaien).  In  der  Flur  Zawada  b«i  Peiskretscham, 
Kmu  GlehrHs  in  ObenaUeriaa,  aiad  dni  Scbirfbolw. 
lOaher  zur  Frbohrung  von  Steinkohlen  ge«toe«en  wor- 
im.  Diu  liuhriu'clit-r  haben  einen  AnfaDgadurchmeaser 
von  80  cm.  Bei  250  m  Tiefe  haben  dieselben  die  auf 
4er  Grenze  de«  Muschelkalkaa  oitd  das  fiaatnndataiBi 
vorhandenen  Waasor  angebohrt.  Ata  rm  nrai  Jahren 
dieee  WaaRerklüfte  mit  dem  «nten  Loche  erbohrt 
wurden,  standen  die  Waeter  unter  «olcber  Spannung, 
dm  ite  4  m  hoeh  fibar  die  Sohle  de«  KaUcataiabniaiNt, 
ia  tniahifli  dla  BokrMtcber  angcaetzt  worden  aind, 
«■panpnagHi,  groae  FebatOcke  mit  «ich  empor» 
ronend  «nd  mit  aolehem  QetOee  hervordringend,  dan 
die  boiiradtB  Bergleute  erechreckt  davonliefen.  Noch 
haat«  driqgiB  dia  Wamr  •pontan  1  m  hoch  fiber  den 
Boden  hei  vov«  Midi  Art  artMiwiMr  BrauuB)  oad  ba* 
(rü^'t  der  ZnflHi  aaeh  Miuiigau  oa.  M  alaa  pro 
Idinute. 

INeia  waaMsiMQ|piii  rfnd  von  dam  fagamaar 

Bcrgratl»  Sitlbaoh  zn  Dre.ideu.  welchrr  mit  dir 
Awwrbeitnng  des  IViqectes  ßir  die  Waaterveraorgiiqg 
OborsdiMMS  beauitragt  ist,  als  Oraadlag»  flir  dia- 
«elbf  aiueriivhen,  und  Hegt  das  iK-zügtichc  Project 
bereit«  den  competenten  Bohttrden  Tor.  Mit  Rücksicht 
-anf  dia  £rfaaltnog  dieser  Wasserqaetla,  welche  aoboa 
Jatat  fttr  den  ganzen  bdastriabsrirlt  Obersohlesiwi«  von 
Lcop.  xm 


hervorragender  Bedeutung  ist,  hat  daa  königl.  Ober^ 
bergamt  zu  RreFlau  im  Wege  der  Bedrkspoliceiordnung 
einen  Schutzbezirk  proklamirt,  weloher  in  westöstliduv 
Richtung  jederseits  2  Meilen  dea'Waasereentrums,  in 
nordsOdUcher  Richtang  über  1  Meile  vom  Centrum 
aasi  mitbin  nahem  10  OnadiatDisilan  lisgrsiffc.  INa 
Omaan  liegen  «oob  aaliesa  an  dem  Saade,  an  wsl- 
ahsm  rilh  ildliiih  der  Moscbelkalk  dem  Steinkohlen- 
gilifiga  Alagart  nnd  geht  von  Ujast  flliar  Kisfsm- 
sttdd  Bach  Glehrita,  too  dort  saeh  Bokitoüi  «ad' 
Repten,  I  Meile  südlich  von  Tamowila  ud  1  Haila 
westUeh  yoa  BeaÜua  aber  Tost  aaek  dsas  Aaft^gi» 
pmdct  snrt^.  Innsrlialb  disass  flcdioftriisririBii  sad 
iillo  Schürfarbeiten  unt^iagtodar BBrndt  GsMÜndgag 
der  Bergrerierbeamten  nliüjg.  Der  BsMilb  bwalU 
varUslisasr  OivImb  wird  anf  Oimd  des  vnrsnlsgsndsB 
Betriebsplanes contr  ilirt  ;;nil  rvc-ntiioll  niitersapt  werden» 
6.  Herr  Profeeaor  I^r.  Fr  aas  (Stutt^rt)  steUta 
aakoApfad  an. daa  «ntsa  Tottrag  Taiglsidw  an 
swisidien  dem  nonlischen  Dihivium  und  dem  der  sfld- 
UdMn  Linder.  Der  vom  Loes«  venohiedene  Lehm 
dar  ümgshung  tob  Oaanatadt  ssi  aar  S<jb  n  nieirtig 
nnd  die  Reste  von  Elephanten,  Rhinoceroten  etc.  finden 
■ioih  stets  unter  ihm  oder  darin,  und  unter  den  Ge- 
aeUilMa  mit  Hsmamtii  lagara  eine  Schicht  mit  Laad» 
Hchnecken.  Weiter  südlich  verschwinde  diecer  Lehm. 
In  Syrien  sei  nichts  mehr  davon  bemerkbar,  wühreud 
QsooUabe  mit  nordischen  Knochen  zahlreich  vertreten 
wären.  Wie  bei  uns  die  Knochen  unter  dem  Loeas 
oft  vennittebt  kohletuauren  Kalkes  znsamntengeaintert 
seien,  so  seien  die  Knochenablagerangen  des  Sodens, 
wie  8.  B.  im  NuMbanmtlial  des  libonon  von  ihnliober 
Bildung.  Der  Redner  fand  daselbst  zusaromengebackena 
Knochen  von  Rhinooeros  tichorhinus.  Bos  priscus,  von 
Uiaos  (der  am  libaaon  nicht  auhr  lebt),  ran  Zifgaa» 
Sebaibn,  Hiraoben  als.  aüt  BteanteinspKttera.  Bfaa 
fingerdicke  Kruste  der  sog.  terra  roasa  vertrste  im 
Sudan  daa  glaicbasiUg»  nnd  miditiga  Dilnvinm  dar 
nordisehen  QsgsadsB  um  BsrBa. 

6.  Herr  Geh.  Kammerrath  Grotrian  (Braun- 
sehweig)  legte  dnan  bei  aaderthalb  Meter  Tiefe  im 
sog.  Moorsande  von  EalrArde  bei  Hsdersleben  beim 
Graben  eines  Bniiiin-n^j  ^^-efninleni  n  Biirensohitdßl  vor, 
wolelHr  seiner  Beecbafifenbeit  nach  für  jünger  ala  di- 
Inrial,  nnd  yoa  Fraas  Ib  eine«  aolehaa  dea  braunen 
Bftron  gehalten  wurde. 

7.  Herr  Dr.  Hornstein  (Cassel)  macht  Mit- 
tbsÜBag  aber  AnJSndnng  von  ntnargosflUabaa  fan 
Hnbicbtswakic,  mn  Jenen  er  ein  Stück  mit  Jnncframfu 
*trMto-co$tattu  GUuib«!  vorlegt.  Die  Geschiebe  haben 
sieb  qntarbalh  daa  sog.  Anb,  ebes  Sammeltefalws  ftr 
dia  Wflhelmshaher  WaMsrhOMte,  goAmdai,  aa  don. 

18 


L.iyi  i^cd  by  Google 


164 


Abkuge  aMb  «km  swtoolmi  BaiallbObn  Wwllluwwlm 

Druseltlmle.  Der  Punkt  itt  Jen  Geologen  der  Gegend 
wohl  bekannt  durch  den  io  i]äcb«t«r  N&be  ca.  30  m 
kflber  den  BMilteoaglonerat  eiogalagtrtao  Ftoliraobiefer 
mit  LftK'itau  leftuM,  Blatt iiVidrij'jkon  etc.  Es  bitiicn 
die  Geschiebe  eine  SchicLt  im  BraunkoblenEand,  dem 
alao  B«s»ltcoDglomer«t  und  wohl  »uch  B«salt  noch 
ftborgeiagert  sind.  Darob  disM  letzteren  Gebilde  noM 
mob  der  Ablagerung  der  Oeechiebe  der  Weg  verlegt 
imden  «ein,  auf  welchem  dieselben  «n  ihre  jetsige 
Lagentitte  geborgten,  da  die  bentigen  topographiaebeo 
Verhiltniaae  einen  Transport  TOn  den  ans  bekannten, 
ttbrigena  ziemlich  entfernten  Plänenrorkointnniasen  nicht 
geatatten.  Dia  nichaten  denitigan  Punkta  m  dar 
Paderbomer  Oefend  und  aOdlich  daTon  amd  mn 
mindetiteu  iu  gerader  Linie  60  km  entfernt.  Ea  weisen 
die  Fände  daher  auf  bedeatanda  Varindeningan  bi  dar 
Configuratkn  dar  Gegend  bia,  «ebbe  naeb,  biiiahmigi- 
weLse  wfthrend  der  Oligoc&nzeit  stattfanden,  jedenfalb 
waaantlieb  veranlaaat  dnreh  die  Erhebung  der  BaaalV 
naaaea,  Aa  den  HaUebtamld  dar  Hra|ilaaidM  aaoh 
bilden.  Ks  wird  von  Interesse  sein,  weiteren  Funden 
der  betreffenden  Art  Dacbsuforachea,  am  wo  möglieh 
den  Weg,  anf  waMmn  die  Otaeblabe  tnupartht 
murden,  und  den  Ort,  von  wehham  lie  itrmwfit.  dft- 
dnnb  feetatellen  in  können. 

8.  Han*  Profteior  H.  Oradner  (Leipaig)  apnab 
ober  die  Verbreitung  einheimischen  Gesteinmatcriales 
in  dem  Getchiebelehme  Saebaena  und  eeigio  an  einer 
Beibe  von  Bai^iielao,  da«  daatelbe  in  mllar  üeber- 
einstimmnng  mit  der  Richtung  der  Glotscherücbraromen 
bei  Taucha,  Beucha  nnd  Lommatzsch  und  in  Oemeia- 
adttft  ■»  da»  aabt  mrihah»  Ifatariato  daa  fluabiila 

lcl;mS'  —  <\fr  firiHidniiirainp   dt-s  fil<nndjn.ivi?<'li- 

norddeut.9clicn  Uletacliers  der  hifc;',iit  —  stcta  in 
aldBcfaer  oder  fast  aOdlichcr  lin  1  t  .ni;;  nach  seiiMB 
jetzip:i'n  Fundplätsen  gewandert  ist.  Die  Bahn  dieaea 
TruiispurtPig  ist  eine  dem  I^anfe  der  FlAsse  und  d(v 
Neigung  des  Terrains  entgegengesetzte,  so  dass  die 
ainbainüaebea  Geachiebe  aus  niederen  in  höhere  Niveaus 
Tenebleppt  worden  nnd.  Bei  dicaer  ihrer  mit  dem 
Eine  nach  Süden  gerichteten  Wanderung  erhielten  viele 
derselben  jene  Skr  die  grftbaiw  Bestaadtbeile  dar 
Gmndmorainen  so  ebanktarlstfaduB  GobüS^ben  nnd 
Sdunaaamen  (Scheuersteine)  oder  Bitasa  (gekritzte  Gc- 
addabaX  Die  Bahnen,  welche  diaaa  •nbaiBiaebaB  Ge- 
agbieba  eingeschlagen  haben,  laaaan  abb  aabr  denlBA 
bei  den  bOchst  eigenartigen  und  mit  anderen  Gesteins- 
wahwiiiMiliam  akbt  aa  verwechselnden  Roeblitaer 
Tuffen,  Oaebatser  Oravwaokan,  Strabla'ar 
A  I)  da  1  u  si  t  sc  hiefern,  Granuliteu  und  Sericit- 
gneissen  von  deren  uraprfiqglicher  Ueimath  bis  su 


ffarar  jal^y  Lagafatttto  wWgn.  Sir  Badwr  «r- 

bhckt<.>  in  dicüor  gctetanilangen  Vertheilun^  dee  eiii~ 
heimischen  Gesteiusmaterialea  in  dem  GescbiebelabnM- 
dMB  aaMB,  apndHiidan  Babg  mr  die  Glaeiaitbaeiia. 

Am  Narhmittapp,  von  2—  4  Uhr,  wurden  das 
konig!,  üluscum  lür  Berg-  und  Ilutteuwesen,  sowie 
die  .Sttmmluugeu  der  königl.  geologischen  Landeaanstalt 
besncht.  Wenn  »chon  das  Gebäude  der  Bergakademic- 
an  sich  in  seiner  inneren  Einrichtung  nnd  ihisseren 
anUtditoniichen  Anntattanj;;  Bewunderung  erregte, 
80  naobte  ea  einen  wohlthuenden  Eindruck,  in  den 
Sammlungen  die  Ergebnisae  rein  wisaenschaftliehar 
Erforschung  der  geologischen  Beschaffenheit  des  Landes 
in  Verbindnng  mit  dar  tianhiiianhan  Gawinnnng  der 
Robproduete  bia  aar  Auaweitbnng  daraelhen  an  den 
feinsten  Gegenstiaden  dea  menadilieben  Oewerbfletwes 
in  organiacbem  Zniamntanhange  und  mit  vielem  Ge- 
BdmNwk  aal^aatrilt  la  flndaii.  Bm  aabflaa*  nd  Ibir» 
■ichtlichea  Bild  d«r  niatonr-IIen  Ebmote,  anf  daMB 
ein  idealea  Staataleben  beruht. 

ÜB  i  übr  begab  sieb  die  Yammnlnag  ver- 
mittelst  bereit  gehaltener  Omnibu.q wagen  nach  Kixdorf. 
8ur  Benchtigong  der  dortigen  Aufiichlasse  im  Diluvinm, 
Ift  vddiam  baaandara  dia  mftdrt^a,  mit  "^^rfliwbBB 
Geschieben  von  Granit  'daruntfr  ani:"'i  ein  Fchüner 
Smaland-Granit  mit  Blanquars),  Gneiss  und  Porphyren 
babdauM  ud  PahdiB*  dflnfiaaft  nbrada,  vaa  «banaa 
Gesrhiebelchni  Ixxleckta  Maaaa  da*  «barm  Bibniat 
Sandes  sn  Tage  lag. 

EfaM  Efadadnag  aaMaaa  dar  Hama  GcadMAa. 
filhrer,  der  Herren  Geh.  Räthp  Beyrich  und 
Haucbecorne,  vereinigte  die  OuseUacliail  Abends  sa 
«iMmbeitacaalfaUa  im  Saale  des  aookgiaalwiOhrteaa. 
(Fortsetzung  folgt ) 


Biographisclie  Hittheilungen. 

Am  4.  April  1880  starb  zu  Gloucester  Gardena 
William  Conperus  Haoleod,  geboren  am  16.  September 
1805  zu  Poödiabanjr  ia  Toidarindien.  Er  gehörte  seit 
1838  dar  indiaohen  Amtaa  aa  und  nahm  im  IMenst« 
derselben  im  Anfange  der  dreißiger  Jahre  an  einar 
Esfeditk«  lor  Featstellong  der  Grama  daa  hritiacihan 
Mrataataataa  Hantpur  gegen  Barma  TbaiL  Saia  Be- 
richt über  die.se  Reise  ist  nicht  veröffentlicht  worden. 
1686—37  nnteniahra  er  aima  aocb  viel  wi^tiigera  Boa» 
im  Auftrage  daa  OomuiiMlonftrs  von  Triiiaaaailm,  dm 
er  beigegeben  war ;  er  »olltc  einen  HandebmilHlur  Hlb 
JOnnan  ansubahnen  versudun.  Ueber  Rnhia^f  aiil  aad 
Kiaai^tag  geUmgt«  er  bh  Kiaag-hnng  am  obaran 
Mekiuii,';  der  Kin'ritt  in  Jünnan  aber  wurde  ihm  ver- 
wehrt. Diese  Beise  ging  lom  grossen  Theii  dorob  bia- 


Digitized  by  Google 


156 


4aUB  aaUnumto  GcUato,  «ad  «b  Barigh*  <iai  A«*- 

zn(f  in  dem  .lonrns!  of  the  Äniatic  Society  of  Bengal, 
ToUatändig  erst  1809  erBchitmen)  blieb  bk  zum  £r- 
«ehaiiica  tob  Ganiier's  Reimrark  (1870)  di«  dnrifi 
QmUe  Uber  diemUwn.  MkdMd  diwto  tit  1868  in 

Dr.  Edward  L.  Hob«,  englischer  Marinearzt,  iat 
4tm  oigliscbai  KadsttonschuUohiff  „AteUnto* 
mAtTgegaagta  (w&hnx^einUeh  am  12.  April  1860). 
Er  macht«  die  Nares'tche  Polarexpedition  187S/76  an 
Bord  dM  aAlert'  mit  nnd  bndite  mter  den  grOaiUn 
Sdnrierii^aitMi  hargaatallto  «arMmilla  Aqnarallbilder 
mit,  die  wohl  einrig  in  ihrer  Art  sind;  einige  davon 
MBd  in  NiiMm  WotIm  »Sborat  of  tb«  Pokr  Sm« 
(LmdoB  1878)  fteilmiliit. 

Am  8.  Miii  1860  etaj-b  za  Cannes  Pattrr  Anton 
HorB«r,  geboren  am  20.  Juni  1827  n  Sdkönenbarg 
im  HnM.  1854  htgA  «r  aiefa  Moh  Rtooloa  und 
1863  naoli  Snnsiliar;  ir  war  in  O^lftfriku  unaufgcKt-tzt 
fOr  die  aebwame  Kaate  tb&tig,  durch  Bekehrang,  Be- 
kinpAmg  6m  Sklarenbaodela,  ünterttOtauug  ▼ob  an- 
deren Hi»i>iohären  und  Ufisenden,  Anlage  von  Inml- 
wirthacbafthebeo  Stationen  etc.  In  Mai  1879  b^b 
«r  aieli  nach  0mm,  vm  mIm  sen«tt«to  Ouwindha^ 

wieiliTlirriruattllak  Si'it  187M  war  er  Ehrenattflkd 
der  Lonüon«r  flMgnpbiachen  GoiwUiicbaft. 

Ab  IS.  Jind  1880  atnl»  Vnbmu  Dr.  P.  AaaUd 

im  66.  Lebensjahre.  Er  war  bedeatend  auf  den  Gp- 
bivUm  der  Geologie  und  der  phy «iacben  Qwgnpbi«, 
MnraU  all  SahriilttaUer  wie  ak  Ldnw  (btaanim  aa 

Cambridger  AnFtaltpii!.  Am  bfkmntfFtpn  ist  noin 
Uandbuch  der  {itiy^iischca  Ueograpbie  vl^'^i'^)i  auMä<>r- 
■dm  varOffent  lichte  «r  u.  A.:  Tbe  Gold-Seek«r's  Ma- 
imal,  1849 ;  Sborat  Trip  in  Hnngary  and  Tnuisylrania, 
1863;  Tbe  Channel  lalanda,  1862;  Tbe  Jonian  Island«, 
1868. 

Cadenbead,  geboren  1849  ni  Wakefield,  and 
KapHan  Carter,  geboren  am  20.  April  1841  an 
C'iistlevicw  in  Kilkenny,  Mitglieder  der  belgischen 
AfrUaespaditionen,  wnrdan  am  24.  Juni  1880  an 
llpimbwa,  aabn  ThganiaaB  von  Sikmaca  is  Oitefrika« 
von  Leut«n  dea  NegarkMü*  UlMgib«  («hna  deseeo 
AbaicbtJ  ararardat 

Im  Angwt  1880  atarb  an  Sbnrato  in  Wdfajviea 
Dr.  Philipp  Jacob  B  r  u  it  ii .  Professar  dar  Oaaabicbtc 
«I  dar  Uuivaraitat  au  Odeaaa.  Oabaiaa  In  Fbnland 
1804,  atodirte  er  in  Dorpat,  Berih,  Genf  and  Paria 
•ad  dotirte  von  1832  bis  1871  in  OdcsF-n.  Sliuc 
8ekiilt«n,  nuaiach,  deutach  imd  frauiiteiach  abgefaaat, 
baaialMn  aish  haaptalabliah  anf  OeaeUshte  «ad  0«o- 

graphjr  (irr  IVi.^uHländer;  mi  nanMB  ailld  gBistorische 
nnd  ge«|^pbijK:b«  UnteraaehmmaB  fibv  Sttdmadand 


1858  Ua  1880*;  MkmSbu^  «bar  dan  Priaat» 

JohanoM,  über  die  nlti^  TripoirnipTiip  von  Bj-nsarabien, 
der  Krim  elc,  Coinmentare  zu  den  SclirilU-u  ver- 
anfaiedeoer  Reisenden  dea  15.,  16.  and  17.  Jahrbunderta; 
Koten  zti  Kapit&n  Telfer'a  Auagabe  von  ,The  Bondaga 
and  Travels  of  Jobann  Schiltbergar  1396— 1497*, 
welche  1879  dir  di«  HaUiqrt  Saeiaty  gadniakt  worda, 
nnd  vieles  Andere. 

Anfang  October  1880  starb  an  Pttmlnater  bal 
Taunton  der  engUsclM  Marinc-KajjHjiu  IIob:<o  n.  1857 
—69  bethailigta  ar  aiab  an  der  Polarfiüirt  Mc.  Clin- 
toek'k  auf  dar  ,Foz*  nnd  Mirt«  die  Sdilinaiiexpadi» 
tion  nach  King-William -Land,  welche  den  einzigen 
Bariaht  Ober  dan  Verlauf  der  Franklia'aoben  £spedttioa 
und  Abar  Sfar  Jobn  Fnnklin'a  Tod  attflkad. 

Am  28.  Novpmb<-r  IHSO  .itarb  zu  I^nnlon  Lady 
Sabine,  die  Fraa  dea  berahmten  Sir  Edward  Sabine, 
daa  .Naatan  dar  Phjprik  dar  Erde",  78  Jabra  alt.  8ta 

hat  ihraai  Oemahi  Vm-I  si-incn  l"nti>rsurhun(;cn,  nament- 
lich Aber  Erdmagnetiamas,  weaeuUicbe  Beihilfe  geleiatet, 
Ubaraatata  HamholdtV  aKMawa"  aad  .Aarfebtan  dar 
Nator*  und  veröfToutlidito  BMhram  aaftatatlndiga 
wiaaanaabalHirhe  Schiütea. 

Am  29.  Nevambar  1880  atarb  im  aMSatHehiie 
AMkai  vier  Tacreri-isen  vou  Umzila's  Kraal  T  L. 
Phipaon-Wybrant»,  englischer  Kapitta  und  Afrika* 
vaiaander,  gabetaa  aai  SO.  Neaaiaber  1846.   Ala  OflU 

zicr  stand  er  in  Oibraltar,  Mauritius  und  Sndafrika 
und  machte  viele  Kciseu;  anter  Anderem  boglciteta  ar 
1874  Ohaa.  Bmndaa  aaf  ataar  politiaaliaa  Hhaiaa  an 
(Ir-m  mftchtijrrn  KnfTprnbSuptlinpf  Krpli.  H«!  seiner 
Rückkehr  verütieutliclito  er  eine  llcihe  von  Abhand- 
langen  Uber  Kafforland  and  seine  Bewohner  im  nOapa 
MoBthly  Maganne",  welche  auch  gesondert  erschienen, 
sowie  Beitrüge  in  südafrikanischen  und  englischen  Zeit- 
Bohriften  über  südafrikanische  Verhältnisse,  die  er 
grflndlioh  kannte.  Im  Jahre  1880  verliesa  er  England 
an  der  Spitze  einer  ranflgUoh  organisirten  und  aas- 
gerüstet'  n  Kxpeditioa  —  ar  batte  einige  Jahre  vorher 
seifien  Abschied  ganaaMaa  — ,  um  daa  Qabiat  awiaebaa 
daa  Finnen  Zaabeal  and  Lbnpopo  an  erfonebeo;  Qm 
begleiteten  vier  EuropAer  nnd  hnndert  auserlesene 
£ingaboreBe  nntar  Taebam«^  Liriagstooa's  Begleitar. 
I<eidar  arreiebte  er  erat  in  gefUnfidi  weit  Torg^ 
Bchrittener  Zeit  dp.q  tropischen  ,Tftlirp<  !<<'iii  Erforachunga» 
gebiet,  sunftchat  die  MOndang  dea  Sabi  bei  Solikla, 
waleiie  dnrdi  ibn  ganav  (kalgaalallt  warde.  Ein  Ter* 
F-iirli,  ilt'ii  FliiR«  liitmiif'/nfahrcn,  misslang;  er  nrisiti» 
umkehren  and  mehr  TrAger  mietbeo.  Einen  Monat 
B|iMer  war  ar  dam  FMiar  ariagaa  aad  aiit  ihm  awei 

seiner  weissen  Gefährten,  Dr.  Carr  und  Mr  Mears, 
nachdem  aie  nur  etwa  110  englische  Meilen  weit  in 

18* 


Digitizcü  by  Goü 


das  Inoere  TorgedrnDg«n  waren.  KapiUn  Owen  ftlhrto 
die  Fttt*^'*^  nach  Tnhamhai»  «od  Natal  lorflok. 

Im  Deeember  1880  atarb  der  francSdaeihe  Bota- 
niker Licard,  welcher  1880  Senegambien  bereiste, 
■m  Sigm  eine  neu«  Art  Weinzvbe  üud  und  bmHh 
FVaDkreieh  verpfluute,  bald  oadi  aifaiar  BlAtalir  In 
sein  Vaterland. 

Am  27.  Jannar  1881  atarb  in  Prag  Dr.  Enaoa«! 
Baftek^,  Vnkmor  dar  Mineralogie  an  dar  dortigan 
UniTersiUit. 

Am  6.  April  1881  starb  in  SalsbatK  Dr.  mad. 
Aatan  8ant«r,  lt.  k.  SawMtaratii  und  panioBbtar 

Besirküiir/t,  eiinT  dur  LckaDutcBtcu  OfltamfalUaehen 
Botaniker,  geboren  am  18.  April  1800  n  Graaiarl 
im  aabbiuglatdna  ftegss.   Saine  OymnaaiaBiildimg 

erkich  er  in  S':il;;Vi:irg,   in  Graz  wiilmcte  er  sich  dem 

piulosopbilchun  Stodiom,  aodami  dem  der  Hadidn  in 
man  von  18S0— 18S6«  «o  ar  dofdi  Jaoqmn  dar 

Botanik  zngpföhrt  wurde.  Seine  Inangural-Dissertation 
vom  Jahre  1826  betraf  „Versoobe  einer  geogrsphiach- 

dnrrb  die  Aufmerksamkeit  der  Pflanzenkundigen  aaf 
ihn  gelenkt  worde,  aacbdeoa  er  «cb  bereits  aU  rühriger 
jMUJtmwr  aar  Aipaunm  iwaaum  gaaaaam  nawwi 
Vn-li  fi-iner,  i\ni  S.  Angaat  1826  erfolgten  Promotion 
war  iSautcr  audertbalb  Jahre  laug  Secundirarist  am 
Bk  JokMaeakoapitala  ni  Sakbnrg»  aait  1828  Laadp 
gerichtsarzt  zu  Kitzböbel,  1829  ging  er  al"  Stadtarzt 
nach  Bregenz,  1830  als  k.  k.  Ik-zirksorzt  nach  Zull 
am  See  im  Finsgan,  1886  nach  Mittantill  ebendaselbst, 
1840  als  Kreisarzt  nach  Ried  in  Oberdsterreich,  bald 
aber  nach  Steycr  in  gleicher  Eigenachaft,  von  1848 
—  71  endlich  war  er  als  Kreis-  und  Beadrksarzt  in 
Salzbarg  thfttig.  An  allen  diesen  Orten  &nd  Santar 
anch  hinreichende  Gelegenheit,  seine  botsnisoheo  Kenn^ 
nisse  EU  erweitern,  so  dass  er  bei  genialer  Begabnng, 
scharisiohtigam  Auge  und  treoeatem  Oediobtniaaa  all» 
mlkhlig  einar  der  acitan  dutaalieii  flotwikanmir  wnida, 
dar  sich  jedoch  adbai  baoohrlnkend  nur  der  liaimi- 
aahan  Fkm,  baaoodata  lajandgan  dar  Ostalpan,  wid- 
mete. Statar'a  Namen  knilplla  Naee  von  Beaebeak 
an  ein  alpines  I/ebermoo»  (.^««^«ri«  aipimi),  Hoppe  an 
«in  alpinaa  Haagerblflmohen  (firaiu  Sm4iri)t  SeMmpar 
an  drei  alpine  Laabmooae  (Biymt,  Bimmtm.  Bjffmm 
Sauieri],  auderc  Gelehrte  uuch  an  zwei  Flechten  und 
acht  Algen.  Santar 'a  Hauptwerk  „Flora  der  Gefiao- 
pflaaeen  deo  HerMjgUnues  Selibnrif  *  anddan  1879  fa 

zweiter  AufLnpf.     Pautcr  war  auE"<crdcm  aiicls  Entbo- 

molog  und  hiuterliess  eine  Sammlung  von  4000  KMem, 
«ntar  9men  10  Mkr  eaftena  oad  ftr  SalAmtr  '"M* 

Arten,  .TUüserdera  eine  ^eicbl^  Sammlung  von  Sclunctter- 
lingan,  Zwei-  und  KetiflAglem,  sowie  eine  Coucb^rlien- 


Sammlung.  Auch  regt«  er  im  Jahre  1860  die  Orfin- 
dnug  einer  ,GeaaUachaft  für  Salzburger  Landeslcunde'' 
an,  der  er  von  1664  bis  1874  vorstand,  wie  er  anelt 
neben  Bekleidung  anderer  KhreDtmter  Mitglied  deaVai^ 
waltn^gsrathes  des  ,  MuaeumCarolino-Awgnatanw  *  «W. 

Am  80.  April  1881  staA  niEldiatllt  darOTm. 
nasialpi-ofe«8or  Karl  Kaglar.  Er  war  gebc^ren  am 
20.  Hai  1803  an  Monhaim  in  Sohwabon  und  wir^ 
TOB  1889  kh  an  sainan  Tbd  ala  Lalmr  in  Eldutttl. 
Von  geioeu  Schrillen  sind  zu  nennen:  „Die  AltmCihlalp, 
d.  h.  das  Altmflhlthal  innerhalb  aaiaea  Berglandea, 
topographisch,  Uefanisdi  and  laads^afUiek  dargeataUk" 
(I8C8)  und  -Erklärung  von  tausend  OrtananMI  dlT 
Altmtthlalp  und  ihres  Umkreisea"  (1878). 

Am  IT.  (6.)  Hai  1881  atarb  in  Wik»  Dr.  Adaa 
Ferdinand  Ritter  von  A  d .i  tu  d  vi .  M.  A.  N.  vergl. 
p.  106,  128),  kaiserlich  mssiscber  wirldidier  Staate 
tatib.  PNAaaor  aoar.  dar  MediaiB  in  "WBmk,  PMaMeat 
der  Rociet^  imperiale  de  Mt'dpiiiv  di  Vilna.  Bereits 
am  13.  April  1872  hatte  derselbe  sein  6Qjibriges 

Am  29.  Mai  1881  starb  sn  Antananärivo  auf  der 
Insel  Madagascar  der  Alrilcateisende  Johann  Maria 
Hildabrandt.  flalw  Tetar  irar  dar  kartlwta  Pnirtrlt 
nnd  Historienmaler  an  der  Düsseldorfer  Maler-Akademie 
Theodor  Hildebrandt.  Johann  Maria  Hildebrandt,  ge> 
boren  an  DOsaeidocf  am  18.  Min  1847,  besnofate  daa 
DdeseldorferGymnaiiiam,  trat  mit  17  Jahren  auf  Wunsch 
seines  Vater»  in  eine  Maachiueubauaustalt  ein,  verlor 
daaelbst  aber  sein  rechtes  Auge  und  widmete  sitdi  aiH 
dann  der  Qtrtnerei  und  Botanik.  In  den  botaniscbea 
Girten  an  Halle  und  Berlin  hatte  er  eine  vorzttglielia 
praktisdw  Sdnile  and  hörte  dabei  auch  hotaniseb» 
Torleänngen  aa  den  dortigen  Hochsobnlen.  Bald  er- 
«adita  in  ibm  eine  nnwidersteblicbe  Beiaafaut.  Er 
lernt«  desshalb  Arabisch  und  ontemahm  vom  2.  Mira 
1872  bia  d.  Sqptaaobar  1874  aeine  ante  aMkaniacba 
Baiae,  wikrend  waldMr  ar  du  Botke  Kaer.  dia  mr- 
bische  und  afrikaniaehe  Ellata  baandite  und  bedaolaaidi» 
gaologiBebe,  botaaiBelMt  apologiadia  nnd  etbnaln^aAa 
Ansbente  fand,  in  Folge  daran  ihm  die  UntantManng- 
der  Berliner  Akademie  der  Wilsenschaflen,  der  .\fri- 
kaniacben  und  Antbropoingiacban  Qeeelleeiiaft  daselbst 
■a  Tkaü  wordou  Am  9T.  Jannr  1875  begab  ar  rieh 
zum  zweiten  Male  nach  Afrika,  von  wo  er  am  13. 
Kovember  1877  nach  Berlin  surOckkehrte.  £r  ging 
fluldiat  aaek  Adaa,  wm  d»  aaa  nach  den  SonaUaads 
und  n.ich  der  Comoren-Insel  Jobniina,  die  er  drei 
Monate  laug  durebforachte.  Im  September  1876  aog 
er  Too  Saaeibar  aaa  dar  XMe  aBflaiBf  aaek  Faagaai, 
Malindi  und  Lamu,  um  den  besten  Weg  nach  dtBL 
Innern  tu  erkunden.  £r  erkrankte  jedoch  nnd  keluto 


15? 


Bwb  8nMiW  anvttdk.  Da  Kommbar  1876  inag  ar 

in  das  Innere  bis  Kitoi  Ib  UkAmb«  vor,  ohne  jedoch 
■oin  lang  enehatM  Zid,  du  Kmü,  *a  tmuhm,  woraa 
iln  dar  Amfintlv  Mintr  ÜtgUtbug  TMUndMFte.  AvA 
diese  Elxppditinn  war  reich  an  wi«»en«chttrt!i'lie!i  Er- 
geboiaMD.  Am  30.  Februar  1879  trat  «r  »eine  dritte 
«od  latate  Rain  «n  Moh  dar  laid  IbdsgMoar,  von 

welcher  er  jedoch  nicht  zurückkehren  Sültfe,  Da» 
Fieber,  welcbes  ihn  aiub  auf  seinen  beides  früheren 
EapeJitioaeii  mMgt  Iwtto,  nA»  iba  Usweg.  Auf 

dieser  dritten  Reise  war  e«  ihn.  oliingen.  über  das 
tragische  Eude  des  liremur  Hetseadcn  Dr.  Rautzenberg, 
welcher  im  Augatt  1878  in  dar  Nlhi  von  ^CcMsi-It« 
ermordet  worden  war,  Aufkl&mng  xa  Terschaffen. 

Am  31.  ;^H<.)  Mai  1881  starb  nach  kurz«r  Krank- 
heit in  St.  Petemburg  der  Geheime  Rath  Jobanoes 
Albert  Bernhard  von  Dorn,  geboren  lu  Scbeaerialil 
In  Harsogthnm  Coburg  am  11.  Mai  1804.  Im  Jahre 
18S6  worde  er  an  die  Universität  in  Charkow  and 
iBti  ab  PiroieiMir  der  Geeehiohte  und  GeogrefUe 
Aalem  an  dae  orieatafieolie  laetitat  in  8t.  TMnAarg 
berufen. 

Am  1.  Jnni  1681  etarb  n  Park  Max  Paol  Emil 
Littr«,  anageMidmeter  franaSiiaeher  Galehiter,  dareb 

medietniach-geachichtliche,  philosophisch-  and  historiBch- 
pibiMogiMbe  Werke  bekannt,  ahi  deeeea  Haaptwerk 
der  BDieUuoaaire  de  1»  langaa  franfaiaa*  n  batncbtai 
iHt,  Senator  und  MitgBed  d»  AbideBiia,  um  1.  ntnar 
1801  SU  Paria  gebenn. 

Am  4.  Jmd  1881  itarb  an  Wien  Vnam  TnSbmr 
VOB  Uebatins,  Felclmjirs-hnU'.if'Utf nant  und  Com- 
■Mldw<i  der  Artillefieiengfabrik  im  Anenal  an  Wien, 
k«  ka  flebewaiatb,  der  EHbidir  dar  BtaMbrBnifti  Jeur 
metalliüchen  MbrhnriL'.  nui  welehir  daa  neoe  artille- 
riatiiche  Material  der  orterreiobädHB  AlBM  blBtebt. 
Br  war  tm  90.  Oetober  1811  to  Tbiraalmfild  gebww. 

Am  13.  Jnni  1881  starb  zu  Erlangen  Dr.  Wil- 
helm Gottlob  fiosenhaaer,  Profe««or  der  Zoologie 
an  dar  üaivmtttt  dawlbet  (vergL  p.  108).  Er  «nrda 

am  11.  S^temb«"  1813  zu  Wunsiede!  geboren,  wo 
■ein  Vater  Landarst  war,  btudirte  in  Erlungeu  Mudicin 
und  ward«  aa  8.  Februar  18S8  mit  aoaaaiebiMBdea 
Pridikateo  som  Doctor  der  Medirin  promovirt.  Seit 
1843  gehörte  er  der  Univerait&t  als  Cnatos  des  Na- 
taraliencabinet«,  seit  1852  aneb  ak  Mvatdooent,  seit 
1868  ala  auaeror deutlicher  Proieuor  an.  Wlhrend 
dleaer  Zeit  bat  er  für  die  Specialzwecke  seine«  Faches 
theils  adbat  Beieen  bis  nach  Ungarn  unternommen, 
ibeila  aot'  aabe  Kaatan  daa  a&dUidw  ^pauan  in  aato> 
mologfaeber  Hiaaldit  dnrdribradhen  laaau  und  die 
Reeultate  diaaar  Spedalonteranebungen  literarisch  ver- 
öfienüicht.   Ton  Jagend  auf  rar  Beobachtung  des 


enniseDNi  i^ueua  ann  nngeangan  imiauit,  enangaa 

er  al?  Lehrer  und  nls  Si  hrifisti Her  auf  Jim  Gebiete 
der  deecriptiven  Zoologie  nach  vielen  Jahren  der  Ar- 
beit vnd  Seeg»  efaM  aakb«  Anarbeannug.  daaa  tmA 

die  Äusseren  Erfolge  nicht  fehlten.  Der  Verblichene 
war  2Iitglied  vieler  naturwiieenachafUicher  Vereine  des 
In-  md  Aaafandaa,  iaa  Jahra  1857  wnrda  Iba  am 

der  königlich  hnycrijchen  Akademie  der  Wi.qspnschaften 
die  gronse  goldene  Medaille  verliehen,  im  Jahre  1873 
von  Seiten  dar  maaiaebaai  Regianing  dar  Stadalana» 
Orden  II.  Klasse;  aacb  war  er  im  ne^itze  der  von 
der  Akademie  der  Wiaaeneebaften  zu  Moskau  ver- 
liehenen grossen  silbernen  MedaiUe  für  Kanat  und 
Wissenschaft.  In  seiner  Thätigkett  wurde  er  in  den 
leisten  Jahren  durch  Krankheit  gestört.  Viele  gröeaere 
und  kleinere  Publikationen  sitid  Zeugnisse  seiner  «chriib» 
Btellatiacban  Th^tjgkeit.  Zu  bedauern  ist  nur,  daaa 
Rcwanbaaer,  vaa  aebwarea  Leiden  heimgeencbt,  nidit 
mehr  die  Kraft  find,  aeine  Lieblingsarbeit,  ein  grösseres 
biologiaehee  Werk,  zu  vollenden,  daa  nicht  nur  aabl- 
nieba  Nanbaaebreibungen  tob  Larfea  bringen,  aoodani 
»eine  ganz«  reiche  Erfahrung  im  Sammeln  und  in  der 
Zooht  von  laaeoteo  enthalten  sollt«.  Dar  Naoblaaa 
wird,  Ten  sefaien  Sohtlem  bearbeitet,  nach  und  nach 
dem  Drucke  übergeben  werden. 

Am  23.  Juni  1881  atarb  au  Frankfurt  a.  M. 
Or.  MatÜdaa  Jacob 8eb)aidan  (Tergl.  p.  108).  Oeboren 
am  r>.  ri!  1804  zu  Hamburg,  erhielt  er  seine  Gytn- 
nasialbildang  auf  dem  dortigen  Johannanm,  atndirte 
in  Baldolbarg  tob  18S4— 18S7  Joriapradau,  wandta 
frfch  aber  seit  1833  in  Güttingen  unter  Bartling's 
Leitung  und  dann  in  Berlin  den  Naturwiaaensc  haften 
n.  Er  b*m  bn  Jabra  1889  ah  Tiakmm  dar  Botaadk 
nach  Tr-riM  und  begann  hier  neiaa  Tbitigkeit  mit  der 
Ausarbeitung  der  ,GrusdsOge  dar  wiaaenichaftlichen 
Batanlk' (La^ 1848— 1844).  Nalbaii  d«o»  gaaaantan 

Hauptwerk  hat  Schleiden  w&hrend  seiner  Lebrth&tig- 
keit  in  Jena  eine  gamte  Keihe  von  Arbeiten  reröffent- 
HaiH:  dia  .Baätiiga  aar  Anotanaia  dar  Obetaen",  «a 

Abhandlung  über  die  SarFapftrille,  seine  , Beiträge  ztir 
Botanik*  (gesammelte  Aufsätze),  der  „Gruudriss  der 
Botanik*  Air  seine  Torleaangeu,  das  „Handbuch  der 
medicinisch-pbarmaeeatitcheo  Botanik"  und  die  »Phy- 
siologie der  Pflawsen  und  TUere"  mögen  hier  erwttbnt 
sein.  Mit  K.  Nigeli,  jetzt  Professor  der  Botanik  in 
München,  grflndete  er  die  „Zeitechrift  ftr  wiaaenachaft- 
Udte  Botanik",  die  jedoch  vier  Hefte  niefat  Abaraebrltt 
In  Jena  wandte  sich  Schleiden  auch  einer  sweitea 
Bichtung  der  achriftateUariadiao  Tbitigkait  an.  Battan 
aaina  obangenaanlaa  IVaika  nnr  Ae  Faebganoaaan 
intereisirt,  so  drang  1847  mit  seinem  Buche  „die 
Pflanae  und  ihr  Leben*  aain  Name  in  die  weiteete& 


158 


Knias.  8eU«ldcB  popokiiBirt«  Mäne  WiasenaefaAft,  omd 

welchen  AnkUng  er  damit  ftwcl,  beweinen  die  sechs 
Anflagen  und  die  Uebersctzungeo  ins  Eogliiche,  Fran- 
■Maohs  nnd  Uolländitchu.  Auch  ein  anderoi  1855 
encUeneDM  Werk,  MiDD  die  vertehiedenaten  Themata 
(.die  Natar  der  Tdne  nnd  die  Tdne  der  Natur",  .Swe- 
denborg und  der  Aberglaube"  u.  b.  w.)  behandelnden 
aStodieii*  athmen  deo  gleichen  Goit.  —  fichkidan 
wirkte  Us  IMS  in  Jena,  ging  im  nSebateo  Jahn  ab 
Profesaov  BmIi  Dorpat,  verliess  jodoch  1864  diese 
UniveniUt  nieder  und  lebte  nnn  abweehaelnd  in 
Dreeden,  Wieebaden  nnd  Fnmkfbrt  n.  H.,  dodi  nicfat, 
um  unthätig  auf  gt^aiumolten  Lorbeeren  zu  rohen. 
Anaaar  aainer  Schrift  ttber  adie  Bedentong  der  Juden 
Ar  die  Erfaaltnng  und  WiederbelelniDpf  der  Wisaen- 
schfttVn  in;  Miftclalf^r"  uml  <]cm  liuiln'  ^'V\t-  Rose, 
Geachicht«  und  Symbolik  in  ethnographischer  und 
enltarUateiriieber  Berielnm;*  lilllt  fai  dleae  Fviode 

dim  zweite  jinjinInT  r  Hriii|:ti\  .m  Iv  ..  i1;r.-  Meor*.  ToD 
seinen  Schritten  erwähnen  wir  noch  ,  Pflanaeopbyno» 
legi«,  TUerphjraiologie  und  Theorie  der  Pflanamonltar" 
<8.  Bond  der  Br»nD»chweigi?chen  Encyklopädio) ,  die 
gLandeng«  von  Snes",  „zur  Tlieorie  de*  firkennena 
dureh  dao  GnniehMiiui",  «der  IbterinGmu  der  Moan 
dl  ut!^!hi-n  KaturwiaMMohnft',  .Fttr  Bnm»  and  WaU", 
,da8  Saht". 

Am  1.  Jan  1881  itvh  n  Bei^  Rndoiph  Bar. 

niixTin  l.titze.  Derppllie  wnirtle  am  21  Mai  I^^IT  zu 
liautzen  gebureu.  Nach  Absolvirung  des  G^iuna-^iuma 
vidmeto  eich  der  ITJihrige  JOngilag  der  M edida  nnd 
FhikMOphie  und  «war  mit  wlelit-m  Erfolge,  dass  er 
aicb  1839  in  beiden  Facuit&ten  zu  Leipzig  habilitiren 
kunnt«.  Auf  sein  ErstliugBwerk  »die Metaphysik  "  ( 1841) 
folgte  die  „AllgemeiiM  Patliolagie  nnd  Therapie  ala 
mechanische  Naturwiasenaeliailen''.  Beide  Werke  faa> 
aeichnen  deutlich  die  Richtang,  in  welcher  sich' dar 
Philoeopk  fortan  bewegt  hat.  Denn  «r  batraekMa  m 
ab  aefne  Lehnaaufgabe,  d«  aaanfMlalldiitao  Znaam- 
mtiiliHug  von Mechanismn»  und  Teleologie  nacbzuweiaen. 
Seit  1842  wirkte  er  «la  auaaerardeotiieber  Plroftaaor 
der  Philoeopbie  in  Leipalg,  eeit  1844  ab  OrAnarina 
in  Güttingen  unter  immer  wach«endem  Beifall.  Nach- 
dem er  noch  eine  aPb^awlogie"  und  eine  aMediciniaehe 
Psychologie*  ▼arAffimtUeht,  wandte  er  aicb  gaas  den 
pliilo.ni|iiii«i  licii  l)iNci|iliii(-ii  zu.  In  seinem  gliiii/ifiiil 
und  popul&r  geechriebenen  Werke  BMikrokoemus" 
(8.  Anflage  1876)  trag  er  den  Qehildeten  aeine  Ideen 
zur  N'atiirf;t'sctsic)itM  uml  Gi-i-ctiii  lid-  tk-r  Miiisdilicit 
vor,  während  er  sich  in  «einer  aGeachichte  der  Aesthetik 
in  Bantoehbad«  «md  maaebaa  StrattaehrifteB  mehr  an 

dir   nil?l:v.'ii    wnni^lr.     Seit   1874    war   it   mit  der 

DaratelJung  «ein««  •Systems  der  Pliilosophie  beschütigt; 


bereite  die  ,Logik*  und  «Uetaphyaik"  fat  an*. 

föhrlicher  Bearbeitong  erschienen,  als  ihn  der  Tod  in 
Berliu,  wohin  er  vor  Kurzem  berufen  war,  hiiiwegrallie. 

Am  1.  JuH  1681  starb  zu  Paris  der  ln-rührata 
Chemiker  U.  £.  Sainte-Claire  Deville.  Er  war 
am  11.  Mirz  1818  auf  St.  Thomas,  einer  der  Antillen, 
geboren  nnd  früh  nach  Frankreich  gekommen.  Be- 
geiatert  fttr  die  Chemie  oad  Icaam  dar  Schnllwnk  ent- 
wachsen, liesa  er  auf  aeioe  Koatee  ein  Laboratorium 
bauen,  in  welchem  er  nenn  Jahre  hindurch  den  eifiig- 
atco  Studien  nnd  Foreehnaeen  oblag.  Im  Jahre  1844 
wurde  er  mit  der  Orgaaiaation  der  medidniaehea  Fa- 
caltAt  in  B(;8AU(,'on  beauftragt  nnd  kam  ala  Nachfolger 
Balaid'a  an  der  Xomiaiacbnle  1861  naeh  l>aria  naxüek. 
Die  eretaa  Arbaitao  8aint-01aire*s  beatdiea  sich  auf 
die  urgauistlie  Cliemiii.  Er  hat  interp*.«ftiitö  Ail»  iti  n 
aber  die  Hanutoffe  veröffentlicht.  In  den  fantziger 
Jahnn  begaaa  «r  aieh  mit  den  Matanea  nad  üuaa 

Oonbinatioiv: n  Liii^'cb'jLKl  zn  heiahiftigcn  vinrl  ihm  ver- 
dankt man  die  billigere  Danlolho^F  des  bis  dabin 

wirklicher  Han  lrl-ar+ikc!  ccw  ^rJcn  ist.  Er  hat  auch 
Unteranchungeu  über  Piatiua  und  verwandt«  Metalle, 
aowla  ahar  daa  Fatnban  nad  dia  MiiNnWb,  «doha 
bei  den  DamflaHMldBeii  Mf  Terwandaag  kamaiB, 
aageatellt. 

Am  9.  JbK  1881  etarb  aa  Utmdum  Dr.  Vatliba 

Tretten  bacher,  M.  A.N.  ivi^rgl.  p.  lori'!,  prnktiacher 
Arzt  in  München,  geboren  am  10.  Mai  iu  l'ottuies 
hei  Meuhnrg  an  der  Donau  ab  der  Sohn  das  GUrmgia 
Johann  Baptist  Trettenbecher,  welcher  Ritter  naeh 
München  übersiedelte.  Hier  erhielt  der  Sohn  seine 
Gymnaaialbildung  uml  st&rkte  seiue  anfangs  schwäch- 
liche Gesundheit  durch  weite,  während  der  Ferieneait 
ausgeführte  Fusstoaren,  welche  ihn  nach  der  Sdtweil 
bis  an  den  St.  Gotthard,  nach  Wien  und  Ungarn, 
nach  Trieat,  Amatardam  and  Facia  fUJutan.  Im  Jahm 
1887  besog  er  die  TTniverrflK  and  widmete  rieh  U« 
1832  dem  Studium  der  Medicin.  Er  ppomovirte  im 
Jahre  1832  nod  aetxte  a««h  nachdem  aeiae  thaoreti- 
acbea  Stadien  fort,  weaiialb  er  1884  tin  halbea  Jahr 
in  Wien  zubrachte.  Während  seiner  Studienzeit  in 
Httachea  verbanden  ihn  die  frenndachafUichaten  Be- 
liehnngan  mit  Alamader  Braun,  Karl  flddmper  aad 
des.ie«  Bruder  Wilhelm,  m '.wi  T/iiiis  .\pas9i/,  welche 
wiederholt  mit  ilus  wiaseoscluifUiche  Kxcnraionen  nach 
dem  Qeliirga  antemahmeti,  (Be  arft  deaa  iMlIra^an, 

AgLibsiz  zu  seinen  Gl'_ttLlirr'jtai!irii  af.zurfp.'n,  In  Fc-iner 
mediciniadien  Pnuüs  wandte  sich  Trettenbachea  alt- 
mlUig  ToUetladig  der  Homfapatlita  na  and  arftaate 
sich  als  homöopatliischcr  Arzt  aiBia  aa^gakwiteten 
Bttfes  in  der  bayenacheu  Hanptatadt. 


159 


An  18.  Jon  1681  itwb  m  Wm  ftwftMW  Tue- 
dioMid  Lanfberger,  Director  dir  KniaW  and  G«> 
wrbwchwU,  63  Jahn  idt. 

Am  IT.  Jon  1881  tiarb  n  Krakra  Br.  Antoo 
Brjk,  Pnjft-sgor  der  ChiniiL':'  im  iI.t  rMiv..|si'iit  |d 
Enkan,  da  in  ganz  Polen  beriihmtor  U|ier»t«ar,  M 
Mm  alt. 

Am  17.  Juli  1881  starb  zn  Fron?.  ))«!.!!.!  Dr.  Paul 
TOS  Cattelieni,  ünuuMnant  von  Fr»(ut«n*bMl,  Mit- 

Am  18.  Juli  1881  ftnrb  m  Wien  Dr.  med.  et 
fUL  JoMph  W«i«e>v  Wiener  Geroeindenkth,  Regie- 
nmgmOi«  Ua  am  -farigoi  lalm  Dinetor  dar  Btaala» 

Oberrealachnle  im  JriUrn  TTmIiI,  lim  «laa  IWlIlwIllllwilia 
SobalweMn  hocbvenlit-ut. 

An  19.  JvU  1881  starb  in  Berlin  dar  königlieha 
Mediciaalmth  und  Professor  a.  I).  Karl  Heinrich 
Ilertwig  im  Alter  von  63  Juhreii.  Die  Veterinär- 
heilkunde  verliert  in  ihm  einen  ihrer  bi-deutendateu 
Lehrer  nnd  Foracber.  Gehören  am  10.  Jonnar  1798 
zu  Ohlau,  atttdirta  «r  in  BreaUa  llediein,  später  in 
Wieu  Thierarsnaika]>d%  vnida  16S6  !■  Bidfa  äk 
Lehrer  aagestallt  nnd  1838  smn  Froiesaor  ernannt. 
Bsit  dieser  Zeit  bat  ar  bis  an  seiner  tot  einigea 
Jakian  afüolgten  Pansiommng  der  dortigen  Thlerur'^nei- 
aebala  umntarbncfaam  seine  Dienst«  gewidmet.  Ais 
BstriilatallBr  ist  er  im  Tarlanf  eines  kalben  Jabr- 
hnndsrta  (bereiti  1820  prsohien  «eine  Broeehttre  fiber 
dia  Hnndswntb)  faesomders  dnreb  sein  in  wiahrfiMihen 
Anflagem  »erbraHates  «Haadknch  der  praktiaehaD 
Arzneimittellehre  für  TbiprilrTit« "  und  ein  , Handbuch 
dar  Cbirargia''  bekannt  geworden.  Im  Terein  mit 
Sorlt  hat  ar  vao  1B85  Ua  1B74  dM  taaugahaBda 
„Magazin  flbr  dk  gwsimnts  TUaAgühoda"  heniia- 
gegeben. 

Am  90.  JvU  1881  atnrb  in  Lomtb  Joaaph  mi. 

hulm  Am  rcin-Trüllcr.  'Ii-r  Fiitdi-ckf  r  i],-r  Hifsen- 
gletschert6pfe  und  Besitzer  des  Luzemer  Gletscher- 
gartaw. 

Am  21.  Juli  1881  starb  in  Zürich  der  Nestor 
der  pr&historiseben  Wiaseuscbait  Dr.  Ferdinand  Keller. 
Dsaaalba  vwda  ala  dar  Sakn  rfnaa  Zitriobar  Gold* 

lehmicdpB  am  2-1.  DtKomber  1801  fan  Schioese  zu 
Marthalon  geboren,  Jilr  erhielt  aaina  Sebnlbildung  in 
WintartkorudSiriflh,  irfdmata  akb  erst  der  Tbeologia 

nml  flvbipH  ijruli  cinfin  liiiir'frcn  Auffiitha'.'.c  in  Paris, 
wo  er  haujitsächlich  nuturwistfuBcliuttlaiiL'  \' urica iiugen 
und  die  .Museen  mit  Eifer  besuchte,  sowie  nach  Yier- 
jibriger  Thütigkeit  aU  Erzieher  in  England,  1831 
eine  Lehrerstelle  an  dem  technischen  Instltnte  in 
Zürich.  Die  Entdecicung  einiger  keltischen  Gräber  in 
der  Niha  dar  Stadt  gab  aainam  Laban  1882  dia  be- 


aUflunta  Kebtnng.   Er  grtndata  In  dem  ganannteti 

Jahradie  „Antiquarische  GMellschaffin  Zürich",  welche 
ridi  iBT  Aufgabe  setzte,  die  in  der  Scbweia  vorhan- 
denen  AHartbthner  ana  Lidkt  in  föpdam,  aolknbawabren 
ud  in  ihren  .Mittheilungen'  zu  iiüf,'«  ini  iin  r  Kpriutnixs 
tB  bringen.  Die  Fördemng  diesw  seiner  Stiftung 
balraiAitete  ICeUer  fortan  ala  adna  Lebensanl^^^be. 
ZunäcliHt  iiabni  ilii'  Krforüohiinp;  der  Trü:iutn-i  ■■tsftcn 
römischer  Niederlassungen  in  der  Schweiz  seine  Kräite 
in  Ansprnob,  dHW  wandte  er  aidi  den  rntttelaHarilekan 
Altcrthämem  n.  Bjpocheroachcnd  lOxr  wirkte  seine 
im  Winter  1868/Ki  erfolgte  Entdeckung  der  Pfahl- 
kntoi  in  den  Selnpiiaar  Baen,  «wAbar  er  18M  dea 
•ntao  aalnar  aebt  Berichte  Skar  dieselben  venilTent- 
UcMa  and  «adaroh  die  antt^uiiaebeu  ä«mtDluugen 
BMoka  aina  badantanda  Banteharang  arfbkreo.  KaDar 
erhielt  in  der  Folge  dir  nllspitictstc  AnerlMUming  mid 
vielfacho  Klirenbezeugungen.  Heiuo  saUrefeben  For^ 
schnngen  sind  niedergelegt  in  den  „Mittheilangeo" 
der  von  ihm  gestifteten  und  40  Jahre  lang  geleiteten 
Gesellschaft.  Bis  wenige  Wochen  vor  seinem  Tode 
«ar  das  Archtiologiacbe  Maaanm  dar  Ort  aalnar  an» 
«mAdlicben  ThAti^eit. 

Am  23.  Juli  1881  starb  in  Wien  Joseph  Haupt, 
CustiM  der  Ilofbibliothek  in  Wien,  wirkliebaa  Uilgliad 
der  dortigeii  Akadamia  dar  Wiiaanacbaften. 

Am  38.  3nS  1881  starb  in  Leipzig  Dr.  phiU 
Kar!  Theodor  Wagner,  Professor,  früher  Director  der 
Baakchnle  I.  Ordnung  in  Lsipaig,  sodann  Lehrer  und. 
stell  feitretemkr  Director  an  der  Dresdner  Handels- 
lehranstalt,  ti-efflichpr  Schulmann  und  geographischer 
SebziftateUer,  1808  an  Uohenatein  bei  Chcmnita  geboren. 

Am  98.  Jidi  1681  starb  an  Leipzig  Oebeimer 
Hoifratb  Dr.  Carl  Bruhn»,  M.  A.  N.  ivcr;;!.  p.  12.11. 
G«b«m  am  22.  Norember  1830  su  Plön  in  Holstein,, 
widmata  ar  alek  anarat  dar  praktlaekan  Habhanlk^ 
namentlich  seit  1851  iti  Berlin  in  Bormig"»  Maschinen- 
bananatalt.  'Seine  Vorliebe  für  mathematische  nnd 
aatvooaniabba  Sta^Baa  braditm  Ibn  arft  Enaka,  DIraotar' 
der  BsrÜnar  Sternwarte,  in  Verbindung,  welcher  iha 
der  AatnHMmie  zufUhrte.  Bereits  18ö2  war  er  Assi» 
rtaat  an  dar  Birifawf  Btannmrt^  pranoivirta  1868 
mit  der  Schrift  „De  plsnetis  roinoribus"  nnd  habili- 
tirte  sich  16&9  ala  Privatdocent  an  der  Berliner  Uni- 
vaimtlt.  bi  daa  Jabren  1852  bis  1858  entdeckte  er 
6  Kometen  ond  erhielt  den  Lalande'achen  Preis.  1860 
wurde  er  Professor  der  Astronomie  an  der  Universitit 
Leipaig  nnd  Dtreetor  der  dortigen  neuen  Steruwarta.. 

Am  25  Juli  1881  starb  in  Graz  Dr.  med.  Julius 
Planer  Edler  von  Plan,  ordentlicher  Frofesaor  an  der 
medicini»chen  VHidtlt  der  üaifarMit  Oraa,  im  64. 
Lebea^abra. 


Digitizcü  by  Google 


IM 


Ab  9.  AiVMt  1681  «taA  te  WHliig«iw  Jh. 

Karl  Rudolf  P»w»lky,  vormaliper  Redactenr  der 
^Astrooooiiiichen  Jahrbücher".  ü4  Jahre  alt. 

Am  4.  Augnst  1881  starb  in  Rt-gcnüburg  der 
IcfiDigliche  Medicinalrath  Bezirkurzt  a.  D.  Dr.  Wilhelm 
Brenner-Sch&ffer,  vorzQglicher  Arzt  und  Sftnit&t»- 
Ixaniter,  Verfasser  einer,  auf  Anlaas  des  Königs  Max  II. 
gWteUteii  Preisfrage,  gekrönten  Schrift  „lieber  sanitit- 
Kefa«  Yolkwitten  nnd  medidnisc^en  Volknaberglauben", 
ansserdem  %-ielfach  literarisch,  Dameottich  in  Fachxeit> 
adiziAan,  tliAtiig;  «leh  dnreh  tintiat  hittoriaelM  Ax- 
Mten,  inibeanndere  in  der  Ziitidirift  des  ffiatoriiehn 
Vereins  in  Regeosbnrg  (Geschichte  der  Stadt  Weiden, 
4}Mehiidit«  dar  Stadt  Meuatadt  a.  W.}  bekannt  gewemlan. 

An  6.  Angut  1881  itarb  In  BarNn  dar  Lalvar 
der  IngenicurwisBpnachaflen  an  der  königlichen  tech- 
niachen  Hociucbnle  daaelbat,  Vorsteher  der  mit  der- 
aelbeo  ▼erimiidenao  meehanlseh  -  tedmiaoben  Vemiohe- 


aridliih  !' 


r  1.    .Sp  ii  II  peil  l)prp .   wflchi-r  viele 


Jahre  hindurch  mit  aunerordentlichem  £rfolge  an  dem 
batitat«  thltiff  gmaan  iat 

Am  8.  .\iipii-it  1831  stAili  in  Cannstatt  Karl 
Heinrich  Üaiber,  Rector  der  dortigen  Bealaostalt. 

Am  10.  Aognat  1881  «totb  in  Braak«  Oalnimer 
Madicinalrath  Profe^^or  Dr.  0.  Spiegclberg.  In  dem 
IMlingeschiedenen,  der  im  Altar  Too  &1  Jahren  einem 
NamaMdaa  erlagen  ist,  reriiert  die  madieiaiaelie  Fa- 

cnlhit  <}i-r  Ualranittt  Breslau  und  mit  ihr  Jio  medi- 
cininoliti  Winmanhaft  überhaupt  eine  hervorragende 
Kraft.  Spiegelberg,  dar  In  frSbartn  Jabren  .bereite 
die  Frauenheilkunde  zu  snneni  Spocinlfndi  irwäblt 
hatte,.  Huchte  «eine  Verdienste  nicht  miiidi-r  in  der 
praktiüchen  Hebung  des  är/tlicben  Berufea,  in  welcher 
er  sich  als  einer  der  ToUeudetsten  Operateore  bewfihrte, 
als  in  einer  vieUeitigen  LehrthStigkeit,  in  welcher  es 
ihm  beschieden  war,  eine  gro«ee  Reihe  junger  tiich- 
tigar  Kiifte  heranznbild«n.  In  den  neueren  Jaliren 
halte  rieh  Spiegclberg  auch  auf  sehriftatellerischem 
Gebiete  in  ausgedefantann  Malaie  ausgezeichnet.  Sein 
TOT  ainigan  Jalwea  hanniqgvfabanaa  Werk  Uber 
aOyrridrokjgie*  Tcrrlth  die  maiateriiafte  Bahamdrang 
dt'i"  StcifTci:.  wi-Ii  lje  auch  seine  Schaler  an  aiiiiaB  To^ 
trigen  so  hoch  zu  sebitaen  wuiateo. 

Am  11.  Angnat  1881  starli  in  Behwarin  Dr. 

WHIieltii  Guttlii-b  Bt  vcr,  Geboimur  Archivrutb  Janolbst, 
der  achtbarsten  Forscher  auf  dem  Geliiete  der 
nbaigiaelMn  OaaeiUehte  und  Alterihmnriniadab 
80  Jahre  alt. 

Von  Sansibar  kommt  die  telegraphiacbe  Kunde, 
dam  XqpttiB  Popelin,  Füuer  der  swatton  l»al|iadf 
Expedition  in  lOttri-AiHka.  34  Jalue  alt,  Mitte  Angort 


1881 W  KnnmB(Tkganil»See)  «mlleber  geetorbanaaL 

Er  war  üeit  zwei  Jahren  auf  seinem  gefahrvollen  PoataD 
und  gedachte  im  nächsten  Frül^jahre  heinucnkehren. 

Dr.  Pellegrino  Matteueci,  italienischer  Afrika- 
forscher,  der  eben  etat  seinen  gewaltigen  Marsdi  durch 
den  dunklen  Erdtbeil  von  Aegypten  nach  der  Weit* 
kttste  glQelüieh  vollendet  hatte,  starb  Mitte  AiVUt 
1861  in  London  im  Alter  von  90  Jahian. 

Am  36.  August  1881  atarh  in  Semaoa  in  der 
Schweiz  (GranbOndten)  Professor  Dr.  Oscar  Bdatld 
von  Schflppel,  M.  A.  N.  (nrgl.  p.  146)  eu  Ife- 
bmgen.  Danalba  war  am  10.  Angnat  1887  in  Dnadn 
geboren.  Seine  hnmanistiaelie  BOdung  erliielt  er  auf 
dan  Bloohmann-YititbuB'aahaB  Gymnasiom  daaelbat,  er 
atttdbrto  Ten  1857  bb  1888  in  Leipzig,  war  tdu  1888 
Ina  1867  Assistent  am  dortigen  pathologifcb-iiuato- 
miaefaan  Inalitut  und  faalnlitirie  nch  au  Aniang  des 
Jahna  188«  gWohaaitig  ala  PrfMtdoaant.   Im  April 

1867  wurde  er  at«  »u«<-t'r<prdentli<'ber  Professor  der 
patlutlogiscbeu  Anatomie  und  allgemeiaeB  fatliokigie 
nadi  TBUngen  bemJta,  1888  trat  er  ala  Ordiaarfaia 

in  die  Tübinger  niodicinischc  Facultit  liii.  1  nter 
aeiser  Leitung  wurde  das  Institut  f&r  pathologische 
Anatanda  alngariahtat.  Sabon  ttagm  ZM  m  aahr 

scliw.ublii  hi  r  Gesundheit,  hat  er  trotzdi  in  mit  nner- 
mUdlicber  Ausdauer  sein  schweres  Amt  jaliraas  jahreis 
im  waltat  nnd  dudi  die 
Gediegenheit  »eiMT  Tocillge  mit 
Lehrer  gewirkt. 

b  ¥toia  elaib  Dr.  med.  Hnndl,  aiaa  in  den 

mediciniscben  Kreisen  von  I'srio  j/escbStzte  Peraönlicb- 
keit,  Specialist  für  Kehlkopfleidea,  aus  Budapest  ge- 
btrÜg,  88  Jahre  alt. 

In  London  «tarb  S.imuel  Sbarpe.  einer  der  be- 
deutt'iij.stiü)  englischen  Aegvptol(.»j,'eu,  im  Alter  von 
83  Jahren. 

In  Meiniogen  starb  Geheimer  Hofrath  Georg 
Brückner,  Bibliothekar  der  herzoglichen  Kbliothek 
in  Meiningen  und  Archirrath  de«  herzoglich  Bichsi- 
schen Gesammtaroldva ,  vonItglieiHr  Geognph,  im 
81.  Jahre. 


])i88.Abiiaü(iiimg  von  Band  43  deiKovaActa: 

0.  Dradie:  Die  etoacweiaan  WarfiatbBmaKndatiingan  In 

der  Blattentwickcluug  von  Victoria  rtffio  Lindl. 
3>/t  Bogen  Text  und  1  UthogiapbiMbe  Tafel. 
(Pnia  2  Bfflk.  »0  Pf.) 


Iat  efiBblaaiii  nnd  danh  die 

Wilh.  Engelmann  in  Leipzig  zu  beziehen. 


Dnick  tau  I.  Bloduiwiui  tuti  Sobit  tu  Vraates. 


Digitlzcü  by 


LEOPOLDINA 

AMTLICHES  OBGAN 

DER 

KAISERLICHEN  LEÜPOLDINO-OAROLINISCHEN  DEUTSCHEN  AKADEMIE 

DEli  NATÜRFOItöCHEß 

HBBAVBGBOBIIEir  UKTER  lOTWIBKiniO  OER  flSKTIONBTORSTlllDB  TON  DEK  FRKSIDERTEK 

Dr.  C  H.  Ktaoblaaoh. 


Halls  a.  S.  v»^^  >r. »     Heft  XVIL  —  Nr.  19-80.  OtMm  VSSL 


Aatliche  Mittheitiinsvn:  WtM  je  eines  Voritandsmitidiedes  der  Kachsektinmm  für  Mathematik  und  A.stro- 
nonic,  sowie  für  Tliysik  iimi  Mi'lPuroliit'io  l'tiifrNtiUi'iMiifs-Vprfiti  der  Akiulcmio  Veriiiidermijjin  im 
Per*oiuilb*stanil('  di  r  Ak.uirtnii .  -  Iii  itratv  ;'  ir  K:i--i  ilt  r  AkadiTiiip.  —  lli-ritht  ulicr  die  Verwaltunj;  der 
Akademie- HiliUu'Jiik  in  dem  Zeiträume  sum  :>ej)tember  ISÖO-  IÖSI.  -  Uudnljili  t  lirisiiaii  li<H'ltirer  f  iKort- 
bci.i.  il:  >  :  >tit,'p  MittheiluiiRen:  KinftP^n^ne  äcliriften.  —  A.  Knnp:  Hie  3H.  allRemeine  \>r- 
MtiuiiduuL'  der  deutschen  goologiicheii  GetcUxchaft  »i  Berlin  L  J.  18S0  (ForucLMUK —  Franz  v.  Czerny: 
IM» VatiuMtehlMitdM  Kbii»  vod  ihn  UiMcb«.— JoUlln dei Hmn  GdniMo  Hoftatto  Dr. B.W. Bum«. 
 —Die  4.  Ali>»iidhi«y  w  BtaA  M  der  Kor»  Acta  

Anitliflip  MIttheiliiiif;eii. 

Wahl  je  eines  Toistandsmitgliedes  der  f achsektionen  für  Mathematik  und  Astronomiei 

sowie  fbr  Physik  und  Meteorologie. 

KmIi  Basal«  dar  mtenn  1.  Aaguat  1881  «riNtanen  TotaeUlf»  Dir  die  in  Folg«  daa  HlwlirfiiMw 

de»  Herrn  Gebeimen  Ilofratli«  Professor  Dr.  Um  lins  in  I.eipzicr  in  dr:i  Fncliscktionen  filr  Mathematik  und 
AstroDomie,  aowie  für  Phyaik  und  Ueteorologic  uiitbig  gewordene  Neuwahl  je  eines  VorstaudEmitgliedea  sind 
wtar  daaa  Sl.  raip.  94.  Oatobar  diaasa  Jahraa  n  alla  dan  gaiiiaiiiilaB  FaehaaktioMB  aofdieriga  lUt^adar  diraeta 

WÄl.luiiffdiderungpn  tiiul  Stimmzettel  veniandt  und  auch  von  il.  r  Miliri'uhl  der  Stinmiberechtifften  die  letzteren 
aiugelullt  zurückge&uudt  wurden.  Die  niM:li  im  liüekstanae  tietiiuliiehen,  jenen  Fachsektionen  zugeliurigen 
HifMB  GoUegen  er»ucbe  ich,  ihr«  Stimmzettel  h'n  Hjiüte&tens  zum  20.  NoTembar  d.  J.  ciuraaendaD. 

fvillte  wider  Erwarten  einer  derselben  die  Wahhuiffor<lerung  und  den  Stimmzettel  iridlt 
lkab«u,  eo  bitt«  ich,  eine  Nachaenduiig  von  dem  Bttreau  der  Akademie  verlangen  zu  woUco. 

H»ll«  a.  &  (lieaigaM  Nr.  8),  im  Oelbbir  1881.  Dr.  H. 


Ünterstützungs-Veiein  der  Ksl.  Leop.-Carol.  Deutschen  Akademie  der  latuiforscher. 

!■  Fdige  «inaa  taaaent  drin^idwii,  dar  Bartdniebtigiiiig  dndiaiia  «Urdlgan  Falka  bat  dar  Tontial 

de«  ITnterstlit/iin^T'i-Verein!'  firh  v^•rIlnl.l^i(^  gegeben,  ansnahrnnwiif e  /.u  il.ii  lioreits  verthefltui  480  Baak, 
(trergl.  Leopoldina  XVII,  p.         noch  weitere  100  Rmk.  als  Untur.Htutzung  gewiihren. 

HftlU    8.  (Jigaigaaaa  Kr.  8),  dan  15.  Ostober  1881.     Dir  Vorstand  des  Unterstützungs- Vertin«. 

Dr.  H.  iMUaaeh»  VonitMidar. 

Laap.  XTIL  W 


J«2 

Yer&ndeiuiigeii  im  Personalbestände  der  Akademie. 
CMteriw»  MlglMcr: 

An  36,  August  1881        Maktatt  bei  S&ftrbracken:  Herr  Dr.  Friedrich  Ooldenberg,  vormola  OberUlfW 

am  Gymuauum  au  SMrlirftckeB.    Aufgenommen  den  1.  Juuar  1652;  oogn.  Steinhauer. 
Am  SO.  Avgwt  1861  n  Fwii:  Bor  Sldwal  Bigan  Ckamol,  Prafcnor  der  Gbanie  mh  Mtutaa  dPHietgin 

Naturplle  in  Paris.    Aufgenommen  d<?n  24.  August  1860;  cogn,  I-avoisier. 
Am  11.  Octot>er  lädl  zu  HuinoTer:  Herr  ProfeMor  Dr.  Philipp  Friedrieh  Eermana  Uencke,  praktiechv 

Ant  in  Hummr.  AatgmammiD  dan  IS.  OetaW  1841;  cogn.  QwMeB. 
Am  18.  October  1881  zri  Posi<oiihofpn :  Hrrr  T>r.  C&rl  Arendts,  pmer.  Proreüsar  und  Bacmtlr  dar  GwgiqpU- 

Bchen  GesellscliAft  in  München.    Aul'genonimeu  den  1'6.  October  18T4. 

Dr.  K  Knobhnch. 

Beitrag  zur  Kasse  der  Akademie. 

üntar  dem  14.  October  c.  bat  das  Kgl.  preuaaiscbe  Ministerium  der  geistlicheBi  Unterricht«-  und  Medidnat 

Angelegenheiten  der  Akademie  in  Alüaa)  der  lUvisiou  ihrer  Rechmof  Ar  1860  und  der  dmn 

Prindinm  erüunltea  Daeharga  aiaa  aaaaaracdantlicfaa  UntaraULtnmg  von  900  Bmk.  bawilligt. 

Bäk.  rt. 

October  17.  1881.  Von  Hrn.  Sanitttmth  Dr.  C.  Panthcl  in  Ems  JahresWitrag  für  Wl   ...      6  — 
w     24.     „       „      „   Prof.Fr.Joihii>trnpinKopenhagon  EintriUegeld  a.Jahre<beitrftgfür  1881    36  — 

   *  Dr.  N.  KMMMldk 

Beiiolit  über  die  Yeiwaltimg  der  Akademie- Bibliothek  in  dem  Zeiträume  Tom 

September  1880— 188L*) 

MaalidnD  daa  swaito  Geaabiflajalir  aait  dar  AoMalhii«  dar  BiUiolhik  in  Halle  abgalanfta  iat,  liilt 

die  Varwaltnngr  ftr  ihre  Pfiich',  (h.  n  ^rphrt«-!!  Mifglir-dpri)  wicdonim  einen  Beikllt  (Unt  die  Entwkktlnng 
diaMt  ao  wichtigen  und  wcrthvuilcu  Bcnitzthuras  der  Akademie  ku  erstatten. 

Wir  können  ttna  dabei  dieanal  kurzer  fassen,  da  die  Hauptgesiehtapanlite,  nach  denen  die  Etgtimmg 
der  Bibliothek  erfolgt,  und  au  denen  auch  in  dem  laufenden  Geschütt^jahro  streng  festgehalten  ist,  bprpit« 
in  dem  letzten  Jaliresberichte  (Leopoldina  Heft  XVI,  Nr.  19 — 22}  au>lululich  entwickelt  sind,  und  somit  nur 
aioe  Znsunmenstellang  der  für  die  Dibliothek  wichtigen  £reignis«e  eräbrigt. 

Vor  Allem  haben  wir  die  angenehme  Pflicht  zu  erfiillen,  dem  Curator  der  Hallischen  Universitit 
Herrn  Geh.  O.-Kcg.-Rath  Dr.  Roedenbeck  den  Dank  der  Akademie  daiUr  auszusprechen,  dass  derselbe  der 
BÜlKothek  durch  Gewährung  weiterer  Rümulichkeit4>n  die  Möglichkeit,  ihren  Zuwaclis  aufzustellen,  geboten  hat. 

Hinsichtlich  der  Arbeiten,  welche,  abgeaehen  von  den  regelmAasigcQ  bw/eodea  Qeachlflen,  in  dem 
verflossenen  Jahre  ausgefllhrt  sind,  um  die  in  der  Bibliothelc  niedergelegten  Utevariaehaii  Sebitaa  zugänglicher 
nnd  nutzbarer  zu  machen,  ist  zunädiat  Rl  erwSluien,  daaa  awei  >^dwn  im  vorigen  Jahre  begonnene  Arbeiten 
■n  Ende  geführt  «ind:  die  Katalngiaimng  nnd  Einraqgiroiiig  der  ebemala  Kicaer'aidien  Bibtiotliek  nnd  die 
Avfttellong  eines  geoaaan  DoablettenvetseldmiaMa.  Letateres  nmfaaafe  1210  Hnmnem.  Ea  iat  an  boffn, 
daa>  sich  Gelegenheit  bieten  nird,  durch  Tauseh  oder  Verkauf  diese  bedeutende  Anzahl  von  Büchen  im 
laleraaae  der  Erginaung  der  BibUothek  au  verwanden.  Sodann  iat  ein  niobt  onerbebliclier  Anfang  an  «inam 
Zattaftataloige  gemacht,  auf  Omnd  deaaen  ein  ao  dringend  nothwendiger  nnd  doefa  bisher  noeh  aiamala  vor* 
banden  gewesener  sy^temsUeeberi  aewie  ein  ebenlUle  icbr  wOnaAenawarther  neuer  alpbabeUedhar  Kaftakf 
geeebalba  werden  kann. 

Bis  Jatit  tind  beendet  die  Alitbeibuigan 

n.  Mciliriii. 

C.  Chirurgie. 

D.  Hateria  mcdioa.  Phaimneiek  Bdneolegie. 

E.  MathematOE,  Fliyrik,  Gbenie,  Aatnmomie,  Heteerologie. 

M.  Ynrift. 


*|  VcfgL  Leep.  XV.  p.  ISA,  146;  XVI,  Pl  Itf.  168. 


163 

Em  ut  soD&ch  Hoffitoog  vorluiuleit,  dus  im  Liuif«  dw  nifhitflii  Ubm  dar  ZaIUlkttalog  fertig  gMUUt 
«iid,  UM  w>  awkr,      aaK  dam  latetan  TieitaliahTe  «in  HBIfiwIiater  n  diMam  Zwaeke  mit  baaalilftigt  wird. 

Dil'  I!")in':',uii;,-  i  r  RiblioÜifk  war  auch  in  (lifüf-ni  Jahre  freilii  (i  nur  miUsif;  und  nicht  ihrrm  inaeraB 
'Warthe  entoprecbend,  immerhin  ab«r  iat  da<  UcsulUt  ijuofeni  ein  güaatigee,  als  die  Zahl  der  aaageliahaiMa 
Bitida  (907  ia  106  Nnunarn)  tiM  Mr  die  das  «iMttriA,  amtdan  Meb  hOhar  iit,  ab  di*  dnnh- 

schttiuüche  Banntnt^gaaühr  in  dm  Jalinii  «oo  1872  an.  (Daher  Mhara  Jalm  aiudkaiiw  dacanf  bartgfieh» 
Angaben  TorliaadMi.) 

Aneb  der  Zmraehe  der  BiUiothek  adgt  in  Taigialeh  mit  MUiar  anen  erfipwliehea  AnMnnmg,  er 

l>«rifrcr<  sicli  auf  li^fi  Dände  in  561  Xnmmprn.  Dpn  in  deu»  letzten  Jalirpubprinlit  entwickelten  (triindaätztin 
cut«procbcDd,  war  die  V '«rwaltuqg  in  enter  Linie  auf  Ergftnzong  der  eo  zahlreichen  Lücken  in  den  periudiüchen 
ScbriftaD  bedadrt.   Za  dieaen  Zwaelw  wnrdi»  mmIi  in  dttaaem  Jahra  «ladar  tMAdw  Gaanelw  an  die  ba> 

treffenden  fipsellschaften  gerichtet  nnd  die  Akndeniie  fiJhlt  rIcIi  dfnM-llien  ftlr  die  üereitwilligkeit,  mit  der 
ihren  Bittt'ii,  towoit  es  uiuglich  war,  entsprochen  wtirde,  zu  lebhaftem  Danke  verpflichtet.    Auf  dies«  Weise 

midan  van  dar  BOdiotheii  arrariian: 

Amaterdain.  Konini^yke  Akadende  '«■a  Watanadiqpiiaa.  Tariiaadelingen.  AHaeling  Lettarkonda.  Deal  I, 
IL   18M,  88.  4». 

Bacel.   Natorfonchende  Gesellaehaft.    Terhandlangcn.   Th.  I,  II.    1854—60.  8*. 

Batavta.  Vereeniging  tot  lierordering  van  geDee«kuDdi||;e  Wet«n9chappen  in  XederiandaeliFlndig.  Geneaabindif 

Xydechrift  voor  Nederiandaeh-Iodi«.    Deel  III,  8,  6.  1864.  8'>. 
Bern.   TariiaBdloBg«n  der  aDgemeinen  Sebwelseriacfaen  Gaaellidiaft  flu*  die  gejanmten  TTal ni niaaiiiif  haltnn 

Ter«ammlnng  7  iDamI  1821).  <i  (Aarau  1823).  13  (ZOrich  1827),  14  (Lnuganne  19M),  18  (La- 
dern 18341.  20  (Aaran  183&:.  21    Stilothnrn  18361,  22  (Neuchat«!  1837).  8». 

Bremen.  Naturwisnengchaillicher  Verein.  Abhttudlungen.  Bd.  IV,  4.  V,  1,  2.  1875,  1376  und  1877, 
nebst  .lahresberiefat  II,  12.  8". 

Braslav.  Verein  för  das  Mtuenm  achlesiacher  Altcrthfimer.  Sdilanena  Tonait  In  BiU  und  Sehrift.  Bd.  L 
(1-12).    1870.    Berieht  15,  16,  21,  33.  4«. 

BrnxaUaa.  Aeadfcile  wjtlt  des  Science«.  Tablea  dea  ai^asoiree  des  membraa.  dae  nrfmairaa  aonronaia  ak 
de  cenx  de«  savanta  etrangerg.     1816 — 57.    1858—1x78.  8». 

Cambridge,  Mass.  Museum  of  Comparative  Zo6logy.  Annuai  report  of  the  trasteea.  1861.  8**.  — 
BnUetin.  Vol.  II,  Kr.  4,  8.  nafaat  Ute!  n.  Indoz.  Tel.  m,  Nr.  1,  8—10.  8*.  —  mvatntad 
ratalopup.    Nr.  4.  5,  6,  8.    1871,  72,  75.  4". 

Colmar.    Sutitti;'  d'Histoire  Naturelle.    Bulletin.    Annee  16,  17.    187i»,76,  8". 

Banzig.    Natnrforscbende  Gesellschaft.    N'eue«te  Scbriftan.    II,  8/4.    IH,  1.    1831.  35.  4*. 

Draadan.   Oesellschafl  f&r  Natur-  u.  Ueilkonde.   Anfistige  a.  d.  ProtokoUeo.  Jahr  1849.  8*. 

—  Ockommiiacho  GeBollschaft  im  Königreiche  Sachsen: 

—  Aniaigan  dar  Leipziger  ökonomischen  Societät.  Nr.  1  —  9,  11 — 14.  (1764 — 70.)  4".  —  I— VIL 
Annaf  aaa  den  Protokollen  Uber  die  YersammliugeD  der  I.,  II..  lU.  Cl.  1787—70.  [Von  I. 
Aoamg  ftUt  Cl.  III.]  4«.  —  Anzeigen,  linchaelhi. Meise  1776.  Oster-  a.  Ißdi.-M.  1777. 
Mich.-M.  1778.  Oster-M.  1781.  Oster-  u.  Mich.-M.  1782,  83.  0«ter-M.  1784,  8.0.  Oster-  u. 
]fldi.-M.  1786,  87.    Oater-H.  1788.    Uieh.-H.  1789,  90.   Oater-  n.  Mwb.-M.  1791—1814.  8». 

—  Schriften  u,  ▼aahaiidhnigeB  der  Okenooiisehen  Oaaalbahaft  im  EOnigr.  Saehaan.   Ltefemng  1—88, 

40—60.    Dresden  1818-44.  8». 

—  JahrbOcber  f&r  Volks-  and  Luidwirthacbaft.  Nana  Folge  dea  vorigen.  Bd.  I,  III— V,  VI,  8—4. 
Dnaden  1849—58.   8«.  ' 

OOrlits.   OberlausitziMiho  OeadladMÜ  dar  Wlamwkaften.  Nanaa  L— aWafaBhai  Mapaiiw.   Bd.  I— XZZ. 

1822-53.  8«. 

GSttingen.  Königliche  Geaellachaft  dar  Wbaemchaften.  Gelehrte  Anaeigen.  Jg.  1753—69.  Zngabe  an 
1770,1771.  Jg.l772— 1810.1885— 38.1844-63.  8».  —  Gelehrte  Nachrichten.  Jg.1848-63.  8». 

Haarlan.   Hollandsohe  Maataeh^jy  van  Wetaoachappen.    Verhandelingan.   Beel  VI,  2.    1768.  8*. 

Haatbnrf.  HatarviaaenaehallUobar  Vacain.  Abhandlungen  ana  daaa  Oahieta  dar  Watanriwanacihaftan.  Bd. 
I.  n,  1,  9.  m.  IT.  1—4  T,  1,  S,  4.  VI,  1.   1846—47.  4«. 


Digitized  by  Google 


m 


XJ«b»li«TD.    Kgl.  Daaaln  VMmakmlMnM  SflhWb.   Omrigt  orer  dtt  flahMt  FoibndGager.  1871. 

Nr.  3.    1872.    Nr.  1.  8«. 
Lyon.  8ocMt«d'AgriGnltnr«,d'BivtoiralfKtiirelle6tdeaArUutiiaa.  Amulaa.  S«r.  II.  Tom«  6— 8.  1664 — 56.8*. 
M OBtresL   Gwloglcal  Burnj  ti  Oniada.   Report  of  progTrat  fbr  tbe  ytut  1844,  18B9f68,  18S8,  1886 

—69,  1870/71,  1871/72,  1872/73.  lH73'7-t.  187  1  75,  1R7.'!|'76,  1876/77.  1877/78,  1878j'79. 
1846 — 18S0.  8*.  —  Figurea  and  deacriptiooa  of  Cauadian  org;aoic  remaina.  Decad«  I— IV. 
1858-85.  8«. 

XotCO«.    Soci^te  imp<5riftle  des  Amis  d'Histoire  Naturrllp,  (rAnthropologic  et  d'Ethnogiaphie.  Bulletin. 

T.  1,  a,  3  II,  4  I,  6  I,  6  I,  II,  8—11,  13,  14,  16,  18—21,  22  i,  n,  iv,  23—25,  26  i— Iii,  27, 
88,  M I,  II,  SO  I,  n,  81.  88 1— m,  88,  84  n,  86 1*^  *>  n*>  —*>  n^,  86 1,  n,  87  i,  n,  88 1— ni. 

39  1.    186.5-80.  4». 

—  Society  imperiale  d«  üatanliitea.  Balletin.  Am««  1867,1.  1871,1— IV.  1872,111,1V.  1Ö73,L  6«. 
HaaohtB.  Detttatlia  OiadlMfeaA  flto  Aattnpaleglek  nfaMgntphto  «.  OrgHsU^te.  Tenanmliuig  5  (Dnidm 

1871),  6  (München  1875),  7  i  Jena  1876),  9  (Kit  l  1878^  40,  —  CorrpspondeMblatt  Jg .  1874—79.  4». 
KUruberg.  Germaniscbes Nationalmuf^eum.  AnseigerfUr Kunde  d.deutadieu Vorzeit.  Bd. 17 — 21.1870 — 74.4". 
5ijBwo««B.   HdMHidselM  ImtauiBdie  Imtdgmt.  Kfltehadadi  knidkndig  ArcUrf.  D.  IT,  8.  1866. 

V,  4.    1870.    8er.  TL.    D.  I,  8,  4.    1873,  74.  8«. 
St.  Petersburg.    KatMrliches  physikaliKhe«  Central -Obaerratoriam.    Corrwipondanra  nMoroiogiqiM  red. 

par  Kupffer     Annee  1861,  62,  64.   4«.       AmnlMt  lUHg.  Wi  IRU.    ^.  1876—79.    4*.  — 

Jitlimbaiieiit  Or  d.  J.  1878—78.  4*. 

—  Aeadtew  impiriab  des  Soeooet.  Htomrea.  Ser.  VI.  T.  I.  4.  n,  3.  HI- VI.  proirftn  pufie. 
4>.  —  Bnlletio  de  la  clause  phyaico-matb^tique.    T.  16,  17.    1858.  59.  4«. 

PbiUdelpbi».  Anwricaii  philoaophical  Sodetjr.  Thnaadkma.  ToL  Q— TI,  1.  1786—1804.  M«w  Sanas. 

Td.  I— XT.  1818-81.  4».  —  Fnoaedliigt.   Toi.  Tm— XIV.  (Hr.  68—95).    1881—76.  4«. 

—  Acadeniy  of  natonl  Sdenoea.   Jonrnal,    Vol.  VI,  4.    1869.  4". 

Born».   R.  Aocademi»  dei  Lineei.   Atti.   Ser.  II.    Vol.  1—3.   Sar.  III.    Vol.  2.    187(i— 78.  4«. 

—  Sada  Comitato  geologieo  d'ltaüa.  BoUatino.   ToL  I,  H.  tkmm  1870,  71.  8*. 

SkloD.   E«i>«x  Institute.    Bulletin.    VüI.  I,  Hr.  9.   T,  Nr.  9.  1869.  78.  8*.  —  Ptwoiffiacf.    ToL  I— UL 

V,  Nr.  8,  4.    1856—67.  8». 
Sydnaj.   Bojm!  SoeMj  of  Haw  Sontii  Walaa.   Traaasctions  fiir  tbo  jear  1868.  1870 — 78.  8*. 
UpKala.   Obscrratoire  de  Tünlversit»^.    Bullrtin  liii'trurologlqne  mensael.  Vol.  VIII,  IX.  .4nnee  1876,  77.  4*. 
Waahiogton.   Ameriean  medical  Aaaociation.    Traiuactiooa.    Vol.  5,  8 — 17,  22 — 24.    1852 — 73.  8*. 

—  U.  8.  OwjgrapUnl  Sorraya  wart  of  tha  100^  naridiaa.   Toi.  n,  IT,  Tl.   1877/78.  4*. 
WioB.    Kaiserliclu'  Akiulomie  der  WingensfchnRcu.    Anzeiger.   Mathem.-Daturwis8«nacbaftl.  GL    Jg.  I  (1864) 

Nr.  9,  17—28.  U  (1865).  III  (1866)  Nr.  1,  2,  4-10,  12,  14—25.  IV  (1867)  Nr.  1-13, 
18—81.  VI  (1868)  Kr.  1—8,  8,  9.  TU  (187(Q  Nr.  10—17,  81,  SS.  S8,  97.  8*.  —  Sitnnga- 
barichto.  lbtlMm.-MtarwiMaBtdi*M.  a  Bd.  XI,  4.  1854.  8*. 

Leider  konnte  iu  vielen  Füllen  den  WtlaadMB  der  Akademie  überliauj;!  nicht  mehr  oder  doch  nur 
theilweise  entsprocbeo  werden,  da  die  erbetenen  Btado  boreita  ToU<tändig  vergriffea  waren.  In  dieaem  Falle 
wurde  daui  dM  FaUaado,  Mwalt  m  db  HM«!  dar  AbiJairie  «rhvbtoa,  «tf  •aUqaatiMlMm  Wag»  n  ho- 
■obafltai  gMRHibt,  und  wdoB  aaf  dtean  W<ag»  «Adtai: 

Berlin.    Deutache  chemische  Gesplbchnft,     Rerichte.    VI— IX.     1873 — 76.  8". 

—  Kgl.  Akademie  der  Wuisenschaften.    Abhandlangen  a.  d.  J.-  1814 — 19.  4". 

—  liimaoa.    Hrag.  v.  SchlechlaDdal-^Oantk.   Bd.  1—42.   Berlin  v.  BaOo  1896—79.  8*. 

—  Dentuche  entomoloßische  Zeitschrift.    Jg.  1 — 24  nebst  Index.    1857 — 80.  8*. 

Bonn.  Naturhisturischer  Verein  der  PreusBiscben  Rbeinlande  o.  WettpfaaleiM.  VerhaDdlungen.  Jg.VI.  1849.  8*. 
BroiUo.   Verein  for  das  Mutenm  schleaiaehar  Allotiiiiaier.  SdiMen  Tonelt  in  BDd  n.  Sebilfl.  Bnieibt 

9,  12,  17—20,  22-27,  30.  4». 
Ciubridga,  Maaa.    Muaenm  of  Ccmparative  Zo^ilogy.    Annual  report  of  tbe  trtuteea  1861,  1867.  8*. 
S6rkboiB.   „FoUichia",  ein  naturwiaMao^aftKeber  T«r«ia  dar  Bbaiqp&da.   lOw  Jabraabari^  Maaatadt 

a.  d.  Hardt  1858.  6*. 


Digitized  by  Google 


165 


Edinborgb.    R071Ü  Society.    Tnuuaetioiu.    Vol.  I— IT.    1788—98.  4*. 

Frankfurt  a.  M.  Neue  zoologisch«  6eflell«chaft.  Der  zoologische  Garten.  Jg.  XI — XIT.  1870—73.  8". 
Göttingaa.  Kfl.  GaMllMluft  dar  maaenaebaftcii.   AbhandliingaB  dar  DMth.  CL   Bd.  1— IX.  1648—61. 

4«  —  OonomtaAioafl«  weeiiUwaa  aoc.  reg.  wnant  Gl.  awth.   T.  I— TltL   1811—41.  4«. 
Hanau.    Wetteraniscbe  Gaaellschaft  f.  d.  gesammte  Natnrknnda.    Jahresbericht.    Jg.  1844/45.  8". 
London,   firitiab  AMoaatioB  for  tbe  Advaneaaunt  of  fidaaoa.   Baporta.   Maeting  48  (Dahlin  1878),  49 

(SIielBeld),  50  (Swummi).  8*. 
Madrid.    Real  AcaJcmiu  du  Cicucia«.    Memoria«.    T.  I,  1.  VI,  8,  8.  VII.   Madrid  1850,  1865,  1877.  4». 
Manch aitar.   Litcraiy  and  pbilosophioal  Sooietj.    Memoirt.    Bar.  IL  VoL  6,  6.   London  1831,  42.  8*. 
Pftria.   SodM  gMagiqw  da  IVaaaa.   BaOatin.   8er.  H.   T.  16  finfllaa  16— Sl.   1867f68.  B*. 
8t>  Pvtaraburg.  Acadcmie  imperiale  des  Sciences.  BuUctiü  di-  la  cU?«':  phyxicu-niiithf'niititiue.  T.IX.  1861.  4*. 

—  Corps  dea  Inginieora  dea  Minaa.  Annuaire  ma^^que  et  moteorulogique.  Annöe  1843 — 45.  4". 

—  Fwaarliiiliw  p1i)«iUiBolM  GntnMhanitoiiH.  Anakn.  Jg.  1874.  76.  4% 

Viaa.  Kaiaerlirhe  Akademie  der  WisseoadMibM.  SHnmgabarialita  dar  BMiheaBHwtarwiaaanaAaftL  CL  Bä. 
1-8.  26—28.  72.  III.  8*. 

—  BvUUa  «bar  dia  HitlhaOaag«i  veo  FreaiidHii  der  HstarwiaauHnhaHaD,  gw.  nd  hann^ag,  von 

HttidinRer.    T?d   T— VH.     1847—51.  8». 
Veraammluog  deutachcr  Katorforscber  n.  Aent«.   Amtlicher  Bericht  über  dia  81.  Vera,  m  Göttingen  1854.  4*. 

Theil  üfhr  ln'li-ntpnil-n  FrcrAnimngen,  die  folgenderi  Sliiiftpn  v<:H?it.>ln(licr  ru  compIettfaVB: 
Amaterdam.    Koniogüjke  Akademie  van  'Wetenschappen.    Vurbaudeluigen.  4*. 
Basel.    MatorforaelMada  Gasellaehaft.   Varhandlnngen.  8*>. 

BatHn.   Konigl.  Akademie  der  Wiiaanaehaftaa.   Hiatair«.  Novveanx  Mteoina.  Mteoina.  UMwdhinga«. 

(1745-— 1880.)  4«. 

—  Linnaea.    Hrsg.  Ton  Schlcchtendal-Oarcke.  8*. 

—  Gesellschafl  natarforsebander  Freunde.   Beaehll^guigaa.  8*>  —  Sduiftan  (Reohachtmigan  and 

Eotdeckungcn).    8<*.  —  Kaue  Schriften.  4*. 

—  Deutsche  entomologische  Zeitschrift.  8". 

Boas.   Katailiiatoriaclwr  Verain  dar  Praaaa.  Rhalnlaado  o.  Waatphalena.    Variundlnngao.  8*. 
Bramaa.  ITatanpiiaaDaehaltlieliar  Varala.   Abbaadfaugeii.  8*. 

Braxallea.  Acadcmie  rojr al«  des  Sciences,  des  Lettrea  «t      liaaax  AHB  4a  Balgiqa«.  MteainB  «aaniaafi 

at  «Btrea  Bi^noina.  CoUactioa  in  6*. 
Cambridg«,  Maat.   Maaenm  of  GOBparativa  ZoMogy.  Aoanal  raport  af  fha  tnalaaa.   8*.  —  Manoira 

illluütrated  Catatogue).  4«. 
Dflrkheim.    .Pollioliia''.   Jabroaberiebia.  8*. 
Bdiabnrgh.   Boyal  Soeioty.  IVaBaaeHana.  4*. 
Elberfeld.    NaturwisBcnscbaftlichtr  Veraia.    Jahresberichte.  8". 
Frankfart  ».  M.    Neue  Zoologische  GaaaDtahaft.    Der  loologiMba  Garten.  8«. 
OSrlita.   OberlanaitsiaelM  OetaWachaft  dar  iriaaaaadwftaa.  Kaoaa  Lwuitdadwa  MagaaiB.  8«. 
Odttingen.    Kgl.  OsaaUadhafk  dar  Wlnenscbaften.    Abhandlangen.  4*. 

Haar  lern.    Holiandsobo  HaatadH^pg  van  Wetenschappea.    l^atuurkundige  Verhai)deliog<en.  8*. 
Hall  a  B.  8.   2lahiiibragbaida  Gesellsdiaft.   AUMadhugn.  4*. 

Hamburg.    Naturwissenschaftlicher  Verein.    Abhnndinngen.    4*.  — 'VarliaadhuigaB.  H.  F.  8*. 
Kaiserslautern.    Fbarmaceutiscbe  Gesellschaft  der  P&I2.    JahtllV«^  6*. 

MoatraaL  Oaalagical  Sarrair  «f  Oaaada.  Flgavaa  aad  daaafptfoaa  of  OaaadlaB  oifnla  raiaaiaa.  8*. 

Paris.  Academie  ruyale  des  Sciences  mathitimtiiines  et  pbyaiqaaa.  Mtaoina  psdaaBtia par  dhara aavaaa.  4*. 

—  Mtts^'um  d'Uistoir«  Naturelle.    Archives.  40. 

Peter  ab  arg.   KaianUabe  Akadcaiia  dar  Wiaaensehaftaa:  OoanaaBtaiii,  Act«,  Htaoiraa,  BoDatia.  4«. 

—  Corps  des  Inpenieurs  des  Mine«.    Annaair«  magnftique  et  int'teorolotfiqHe.  4». 

—  Kaiserbches  ph^'sikuiisches  CeDtral-Obaerratoriom :  Compte-rendit  u.  Jahresberichte.  4°.  Auualen.  4". 
Pbiladelphi».    American  philosopbieal  Society.    Tranaactions.    New  Seriaa.  4*. 

Borna.   Baale  Aocadamia  dal  löneal:  Atti,  MeBMria^  Transaunti.  4*. 


Digitized  by  Google 


166 


Salem.    Esmx  Institute.    Prooeedings.    8°.  —  Bulletin.  8". 

Wftihington.    Smithaonton  IntitntioD.    Contributioo  to  knowledge.    4».  —  HuceUuMua  coUecUgoa.  8*. 
'Wien.   KaiierliAe  Akidemi«  d«r  Wiswaachaften.    SHsangabericbte.    ll»th.-iuit.  GL  8«.  —  Ameigv.  8*^ 
—     Zoologisch-boUniKlter  XunSn.   TarimdlttqgM].   8*.  « 

Die  Bemühnngen  nm  Erweiterung  der  Beziehunpen  zti  anderen  gelehrten  Gesellschafft  ii  wurden  un- 
unterbrocheo  fortgcaetst.  Auch  dieae  BestroLiuigeu  waren  von  Jürfolg  gekrönt,  indem  der  Aiutauacb  der 
fiaktiftan  am  ■agdtaftpik  Mp.  wiachr  MdjfHMamm  «uda  nit  folgandn  Onwllflnftim; 

Braunsch weig:  Verein  fUr  XfttonrflMBKlMft.  London:  India  Office. 

Calcutta:  Asiatic  äociety  of  BengiL  Montraal:  Gaological  Sarvty  of  Canada. 

Dublin :  Bagpri  IMiIIb  Saeialgr.  Xoakan:  SmMU  iapfeiala  daa  Anb  d'HiataiM 

Karlsruhe:  NfttorwiraengchttfUicher  Verein.  Naturelle. 

Klausenburg:  Direction  de«  botauiKben  Gacteos.      Nttrnbarg:  Oermanisches  Katioaal-Musoum. 
Lins:  Muaenm  Fraaeiaoo-CaroliaoiB.  Si.  Loaia:  Pnlilia  Sehool  Ubruf. 

Loadoa:  Britith  Assooiatiaa  tot  tba  ftJiaiiiiiiiiMMl 

of  äcicnc«. 

Kacb  der  Beschaffenheit  4m  Oagmuendung  wurdaa  Nom  Aal«  vaA  LaepoUiaa,  Mow  AaU  odar 
Laopoldiaa  allsto,  auch  Abhaodluagen  eioes  besonderen  Faches  gMrihxt. 

(ScUuas  folgt) 


Budolph  Christian  Boettger. 

Toa  Dr.  Tb.  Peteraea  ia  Frankfurt  a.  M.  M.  A.  N*. 
(Fonaatnag.) 

Ab  20.  April  1841  verhcirathet«  sieb  Boettger  mit  Chriotianc  Harpke  aus  Ascherüleben,  welcher 
l^tteklichm  und  segensreichen  Verbindung  acht  Kinder,  fitnf  Söhne  und  drei  Töchter,  entsprungen  nind.  Sein 
gHmter  Sobu  ist  der  bekaanta  Katarforscher  Dr.  Oscar  Ikiettgor. 

Boettger  bat  mit  anermadlichem  Ei/er  nnd  vielem  GlOok  fOr  die  von  ihm  gepflegten  phynkaiischan 
und  ehennadien  Wiaaenscbaften  gearbeitet  und  dabei  immer  seiaeD  Blick  auf  die  Praxis  gesendet,  to  daaa 
dia  Technik  und  das  praktiadw  Leben  von  seinen  Entdeckungen  und  Erfahrungen  reichsten  Nutzen  gezogen 
haban.  -  Auf  «inifa  dar  hamnagandataa  OeganatiUida  wollen  wir  in  cbnuioli^giaclMr  Folge  etwas  uüLer  eingeh«o. 

GMoli  udi  Etatdadnnig  dar  OalvaiieplaBlik  dnreb  Jaaali  wiaa  ar  praktiadi  aaeh,  das»  grüsaere, 
konatgarecht  gravirte  und  druckfertige  Kupferplatten  galvanoplastisch  oopirt  werden  könneu  und  «teilt«  dia 
«rata  graaa«  Kupfarplatta  auf  di««em  Wege  her,  eise  Copi«  der  too  Frof.  Feising  in  Dormstadt  gestocheaen 
Platte,  den  kieiBlragenden  dniataa  dantdlaad.  INaae  erat«  tob  Boettger  galvanoplastisch  angefertigte 
Xnpferplntte,  von  welcher  über  1000  Abdrfleke  auf  Papier  gemacht  und  in  den  Knnsthandel  gebracht  wurden, 
wird  als  historiache  Merkwürdigkeit  im  Berliner  MaaeaiD  auibewabrt.  Ale  Zeichen  der  Aneikennuag  dallkr 
wurde  ibni  1849  tob  dem  knaatainnigen  König  Gkriatiaa  Tin.  tob  Dlaamark  die  groaaa  goUana,  ndt  der 
Inschrift  ..Tr.ß,  iiiii  et  .^rti"  und  dem  Bildniss  des  Küiiigs  vr  rifchi'Uc  Medaille  verliehen.  Ein  Tarftlinnt 
Oegaaatände  galvanisch  in  verailbeni,  varfiffeatliehte  er  1840  im  KFrankAutar  Gewerbefrennd". 

Aneb  daa  QntaubcTg-Veuttuwnl  in  FVankfarl  a.  M.  Tecdaakl  9hb  Mim  Eulalehmgi  iBdew>  BvaUgaTf 
entgegen  Liebig,  der  ch  uiclit  für  niöglicli  hielt,  fi:-.  e.o  grot^nen  Kunstwelk  gaiüuioplaatiaoli  haranataOan,  die 
Heratelluag  auf  diesem,  spüter  allgemein  angewendeten  Wege  empfahl. 

8dwB  im  Jafara  1888  katte  ar  üb  OaleinmaBlfligrdrat  «in  adv  gaeigBetaa  Hittd  erkannt,  «an  Tbkiw 
hftute  leicht  zu  enthaaren;  Fein  darauf  bsairendes  Depilatoriura  (EntJiAsrungsmittcl)  hat  nicht  nur  in  dar 
Gerberei,  aoudem  auch  in  der  Chirurgie  und  im  praktiacben  Leben  vielfach  Anwendung  gefunden. 

1848—48  antdaekt«  ar  gamrinaabaftiidi  ndt  Braamla  Aa  HTalogiaplne  oder  den  Glaadmek.  die 
Knnat«  das  Gla«  7.n  iltzen  und  davon  abzudrucken,  ein  Verfahren,  welches  jedoch  zu  Vcinfr  all  (gemeineren 
Anwandang  gekommen  ist.  Damala  beacbiftigte  er  sich  auch  viel  mit  den  Methoden  und  der  Vcrbegaerong 
dar  nanan  Dagnanraatjpia. 

Im  Juhre  IRI,')  entdeckt«  er  L-ine  liei  der  Oiydiition  von  verschiedenen  Hölzern  und  Barsen  mit 
Salpetersäure  entstehende  neue  S&ure  von  explusiveu  Eigenschaften,  die  Styphniasftnre,  welche  er  gemein- 


167 


«ehafllicb  mit  Will  näher  nntersnchtf.  Nach  diesen  Erf«brnng»n  und  seit  dem  Jahre  1843  überh»iipt  an* 
unterbrochen  mit  der  Oxydation  der  Pflnnzcnfaürr  und  anderer  orgnnischnr  Körpi^r  bcschAftigt,  IcoDDt«  es  ihm 
nicht  schwer  fallen,  anch  dieji-nigf  Mr^lif-c^itiiiii  der  PflaiuenfaBer  zu  crzoiigcu,  uuf  weldie  Schönbein  kurM 
Zeit  nachher  uufmerkaam  macht«.  In  der  That,  kaum  hatten  die  techniscbeo  Zeitiugen  aiiw  Aadaatoog 
davon  ge^^cben,  da««  es  Profenor  SchQnbeüi  in  Ba«el  gelungen,  die  BaamwolIfaMr  in  lin  neiiM  SeUaamutarfal 
m  Tcrwandcln,  gelang  es  Boottgvr,  dieMB  6toS  nnahh&ngig  von  Jenem  gleichfulls  darzufitellen  (am  8.  Auguat 
1846).  Beide  llanser,  ttbenMigt,  diM  jad«r  rat  ihma  dnreh  *ägßim  ÜMbdenkeu  diew  Entdeeknng  geumcbt, 
TCranigten  licb  au  so  den  Zwedra,  dieielbe  praUweh  etomAlinn  und  womOglicli  «inan  Omm  gdAlmadeB 
HwImb  imm  an  siehen,  der  ihnen  jedoch  nicht  vergönnt  gewesen.  Auch  eine  vom  Deatichcn  Bunde  da- 
imb  gWMht«  Znege,  dan  Ixidui  Erfindern  der  ScIiieacwoUe  und  des  CoUodiunt  eine  NetioDKlbelohnaog  sa 
TbeO  werden  m  laaeen,  nt  nielit  in  AAUmg  gegangen.  Ta  Anericennaag  ihrer  Terdienate  wimlen  Utirigena 
die  bpidcn  Erfinder  IHK!  vom  Könij  OkKT  von  SohwtMlen  zu  Ritlrrn  ilcs  M'asaordi'ns  mit  ilcni  Ciimiiiandeur- 
band«  ernannt.  fieoenlingB  wies  BoeMger  auf  die  AnwendlHurkeit  der  SchieaBwoUe  bei  KOatemügnalen  und 
Torpedoa  Un. 

Am  11.  Dl  rpnibpr  1852  erhielt  n-  .ettgpi-  IV-rniT  vom  Kaiser  vrm  Onstprreicll  dM  Ritterkreuz  des 
Ordens  der  eisernen  Krone,  eine  Ansxeichuung,  mit  welcher  der  persönliche  Adel  verbunden  war,  den  er  aber 
«n  BoedMidenlMit  nie  fUirle,  ud  die  ihm  i>imiirtH«li  ab  Suk  daftr  «ntettot  ward«,  dui  mt  Toa  Minar 
prachtvollpii,  oi  \hit  liergpst«nten  fluimlntig  kflnitUcber  Kijratalb  «tae  Oolleetian  an  daa  HoflninendieihOaUiMt 
nach  Wien  geschenkt  hatte. 

Ohle  Beilie  too  wichtigen  und  nOtaiicban  Etitdecknngen  folgten  in  den  nAefaeten  Jahren,  aameatüeb 
die  Entdeckung  der  sogenannten  si-hwediochen  ZQndhClzer  (1848),  die  Versilbertinj?  und  Verplatinirong  des 
Glaaes  (1862),  die  Kachweisang  explosiver  Verbindungen  beim  Einleiten  von  Leucht-ga«  in  ammoaiakalische 
KttfhniSmnr-  uuA  SXhtiMmg,  wddia  ipiter  nie  Aeetylenwrtfodnngmt  arkumt  «tuden  (18S9),  dmm  Sbi 
Bentellung  von  Ffirbunp-n,  BroncinidL'Pn  uml  T'i'Kcr/ricfpn  thr  Mi-talle,  die  Vernickelung  nnd  Verstählung 
Meist  osydirbarer  Metalle,  be-sonders  die  in  neuerer  Z«it  so  wichtig  gewordene  Eisenvemickelung.  Neue 
Bereitnngaweiaen  (speciell  von  seltenen  Metallen,  wie  ThalBmBi  badiam,  Oaeainm)  und  intercesante  BnotkUD 
verdankt  ihm  die  allgemeine  and  die  technische  Chemie  in  sehr  groner  Zahl:  auch  zur  Erkennung  var> 
fiilschter  Nahrungsmittel  hat  er  dankenswerthe  Beitrige  geliefert.  Ferner  hnt  er  sich  mit  der  Construction 
nnd  Prüfung  von  galvanischen  Batterien  vielfach  besch&ftigt. 

Unter  den  neueren  Arbeiten  Boettger'a  aeien  die  mit  Petersen  gemeiiuchaftlich  aosgefilhrten  Unter- 
inchungen  über  Nitroderivate  des  AnthraclÜDons,  welche  n.  A.  xnr  Entdeckung  des  ersten  Mononitroantim* 
fH'H?"''  führten  und  neue  BildnngRweisen  des  Alizarins  ergaben,  henorgehoben. 

Bouttger's  grOiisere  und  kleinere  Arbaitan  sind  wiltrand  eines  Zaitraamm  ttn  50  Jhliran  in  Tar> 
selmdenen  physikalischen,  diemisehen  and  techntsehen  ZaitBekriiten,  anmMxfBoh  in  SdiweiggerV  Jakrkaeh  dar 
Chemie  und  Physik,  in  Po.'  i  ti  V  Annalen  der  Physik  und  Chemie,  in  Liehig's  Annalen  der  Chemie  und 
Pharmacie,  in  den  BerichUu  der  Deutachao  cinmiar.hm  QassUsobnft,  in  Eidmann>Kolbe's  Jahrbuch  Ar  prak- 
tisdie  Chemie,  in  Dinglers  poiytechnlaelMm  Joomal  v.  ftmer  im  nniakftirter  Geweriiefrennd"  (1888 
—  1843),  in  den  Jahreshprichten  des  Frankfurter  Physikali.sohen  Vcrpins  und  ira  „Poly technischen  Notizblatt" 
verdffentlickt.  In  dieser  letstgeaannten,  von  Boettger  Iwgrfindeten  und  wibrend  35  Jahren  heraosgegebeDeu 
Zaitaehrift  hat  er  namentlich  eine  grosse  Menge  ssinar  Erfindungen,  EriUinmgen  und  Beobachtungen  nieder- 
gelegt ,  Sfll),-t.'-taMiligp  gfiisfiTv  ArlH'iti'ii  Villi  ilmi  sind  nur  Nv<  iiii.'i'  im  Druck  erschienen.  Unter  diesen  sind 
aeine  ,B«iträgo  zur  Physik  und  Chemie,  eine  Sammlang  eigener  Erfahrungeo,  Versuche  nnd  Beobachtungen " 
in  drei  Heften  1888—1846  kartcnnbeben.   Endlich  ntlga  nlelii  munrllmt  kteitieB,  daas  stich  veraeldadeae 

Artikel  helli  tristi.irhen  lnhi\lt.'<,  namentlich  in  i\vm  Mühlhiiu.sor  .Gemf-innützigpn  rntcrhaltungisblatt*  aus  den 
dreissiger  Jahren  von  ihm  herrühren.  Unter  Boettger'a  binterlassenen  Brielsohadea  ünden  sich  Briefe  von 
aUaB  bedentiendea  Zeitgenoeeen  seinee  Faehes,  daratar  Tiele  hochintereesante  Briefe  von  LiebSg  und  Benelins. 

Boettger  hat  mit  den  vorschiedenartigsfon  Stoffen  und  Apparaten  in  seinem  T/jhrn  gearbeitet;  alle 
neuen  Entdeckungen  der  Technik  nnd  alle  chemischen  Tageafragcn  intercesirteu  ilm  sofort  auf  das  Lebhafteste. 
Waa  ar  anoh  in  &  Baad  anlim,  er  find  «hanli  etww  kitanaanates  Neoaa,  waa  Andeieii  aatgaagao  w. 

In  den  ent'i'n  il-.;nk!i'ri  Räumen  ,!e^  Laboratoriums  »Irs  physiknlipchrn  Verein?  im  Senckcnbergianum  zu  Frank- 
furt a.  M.  bat  er  so  JahncehuUi  omtig  gcachaü't,  immer  auf  das  Freudigste  angeregt  bei  seinen  Arbeiten  und 
TsraaeiiaB.  Via  faalmBat,  afai  adr  (faaiiliinkfinr  EipafimHititar,  «r  at  aiiaa  grtato  Fkwida,  wem  inlatammto 


üiyiiized  by  Google 


168 


Tanodw  thh         «higuft)  aliar  eioAMb  oad  Mbkgmd  deaoMWm  Ummd,  bMoadM»  «na  lie  LiaU'  ud 

Enalleffccta  dMAoteo.  An  explosiven  Stoffen  hafte  er  überhaupt  «los  jTrßsste  Wohlgefallen  und  trug  ImnUt 
•twM  tiihi—lhllimwiilli  bei  »ich,  um  sie  bei  irgend  einer  pussnden  Gelegenheit  rarpuffen  zu  Ussen.  SciM 
TorlnnfiB  in  pIviilnBMlMO  Tcnin  mna  dudi  D— oitMiBoiim  and  Tvinalw  iniMr  «rf  du  MettHte 
iUutiirta 

So  gerne  Boettger  «ber  auch  t'X{>ürimeutirl4.%  oiae  leine  chemische  Waage  li&t  er  nur  ausnahmsweise 
gebraucht,  indessen  gieidiwie  acio  Freand  Schöuboiu  gcaoigt,  wie  Tiele  der  Bchtaatm  Eiitdeekiiiig«ii  anoh 
ohne  Hälfe  «nar  satchen  gemacht  werden  können.  In  der  Bekanntgabe  derselben  war  er  jedeneit  freigebig 
nad  Patente  bat  er  nie  goauuimcu,  wulxn  er  allerdings  rDAt^riell  meist  zu  kur«  gekommen  ist.  Er  war  auch 
■muflcaliseb  sehr  beanlagt  und  Autoiliduct  auf  mebreren  Instrumenten. 

So  lebte  Boettger  Jalir  ein  Juhr  aus  in  r«g»t«r  Thitigkeit  von  frOhester  Morgenitande  ao. 
tun  4  Uhr  stand  er  ganz  regelmässig  auf,  iiog  versohiedene  Sehlagnhren  anf,  wfthrend  er  «ich  seine 
Taas«  Kaffee  selbet  bereitete  und  hatte  dann,  wenn  seine  Familie  sich  am  Frühstflckstisch  veraammolt«,  be- 
nite  mehiero  StuadaB  mit  dar  Feder,  namentlich  an  dem  Pol^yteehniaefaea  Notiifalatt  gMrbaitet.  In  bthmn 
JUhnn  kunto  «r  aigaitUeh  nur  einen  Spaziergang,  dao  tob  eeiam  Hasee  nun  Laberatoriani,  eine  Tiertel* 
(tonde  WegaSi  wo  er  Tor-  und  Nadunittaga,  auch  an  Sonntagen,  thAtig  war.  Später  ging  er  allabendlieh 
«oeh  ein  StOadelian  rar  Schacfapartia  in  den  Bfirgarvarein.  In  aeinen  lotsten  Lebensjahren  pflegte  er  Naoh- 
jufttaga  den  Palmengarten  lu  beenefaen  und  dort  in  Oesellsebaft  tob  Bekannten  bat  heiterer  MosHc  den  Kalbe 
ja  nehmen  und  seine  Cigarre  zu  rauchen,  die  er  sehr  lieht^-.    Abends  begab  er  «ich  immer  früh  zur  Ruhe. 

Wihrend  er  ao  das  ganse  Jahr  über  aicb  keine  Erhoiaag  gOonte,  gab  ea  indesaen  eine  Zeit,  »i  der 
er  aeine  gewohnten  BeeehAfti  gangen  rohen  lieaa,  nlmlieh  diejenige  dar  Tenamnlangaa  der  Beataehen  Natar- 

Ibcaeher  und  Acr7te    in    Ii  r  /.wuiti-u   llii'.ite   de«  -St  fitcniber.     Durl  durfto  vr   tiiuht  ft-lileu,   wo        viel,-  lielx: 

IWnnde  sich  zosanmienfandea  und  die  Anregung  au  neuen  Schaffen  ao  reichlich  fioes.  Dort  liess  er  seiner 
lieitoraB  Luno  tntm  Lnt  aad  war,  mit  aaiaatt  Ueb&Bgaftrbeu  frladi  geaehmfleict,  in  baUgraaea  Hat,  waiiaar 

Wf'Ftn  uti  ]  liellt'laueiu  oder  hellgrünem  Halstuch  und  mit  dem  wülilln-kannton  (iaMl;:  i  [  fj^^v n  Stock  prscheincud, 
der  allbeliebte  Anführer  der  nSobwefelbaade",  einer  heiteren  Gesellachaft  von  Facbge&ossen,  die  sich  um  ihn 
n  aebaarw  piagt».   Wenn  bei  iSmn  TarBaomlOBgan  in  dar  ehamiadiaB  8ae(aon  tbooMtiaeha  Anaeinaadar- 

aetzTingen  und  Formclnreihcu,  auch  wohl  urrcRlc  Dnljattcn  lange  genug  gehört  waren,  dann  kam  Boettger 
lum  ächluM  mit  reisenden  Versuchen  aus  dem  Gebiete  der  onterhalteodeu  Chemie  und  Alle»  ging  in  bester 


Am  1.  Ortober  1878  beging  er  das  Jubiläum  seiner  50jährigen  I>(;hrth5tigkcit,  welche»  »ich  diii' Ii 
Initiative  von  Seiten  des  phyaikaliaohen  Vereins  zu  einer  schönen  und  würdigen  Feier  gestaltete  und  an  dem 
aicb  alle  wiaafschaftlieben  Tereiaa  FruMntB,  viele  DniTerätUen,  Atadaadaa  ood  andere  Körperschaften 
durch  Hepntationen,  Ehrendiplnmf  iinrl  Arlressen  und  zahli-eichft  Frenmlp  des  hochverdienten  und  allver<?hr+.er 
Manne«  betheiligten.  Bei  der  akademischen  Feier  im  groaiseQ  Uursaali-  des  Senckenbergiitnuma  wurden  ihm 
TOB  Yertratar  der  kSnigL  prenatiaehen  Regierung  die  Indgnien  des  Rothen  Adler-Ordens,  von  Seiten  setner 
Fnunde  und  Schiller  ein  werthvolles  silbemee  Tafelservice,  von  der  Frankfurter  chemischen  Gcsellscliafl  ein 
iniehtiger  8eesel  überreicht  und  Abends  fand  ihm  zv  Ehren  ein  Festbankett  im  Zoologischeu  Garten  atatt- 

Boettger  arbeitete  mit  ungcsch Wächter  Knft  IPOitcr,  auch  von  der  letzten  Natnrforacher- Versammlung 
in  Dan  zig  kam  er  wohl  and  mnnter  zurück,  aber  seit  Weihnachten  flihltc  er  sieh,  voriHsr  «igOBtUdb  ÜamaU 
krank,  nnwohl,  litt  an  Appetitlosigkeit  und  bekam  eine  gelbe  Gesichtsfarbe.  Er  aehriob  aetnaii  Znatand 
schädlichen  Dünsten  zu,  die  er  bei  der  Darstellung  von  explosivem  Antimon  cingeathmet,  aber  es  war  wohl 
«in  fa^ginnandaa  Labarleiden  oad  daa  vorgerückte  Alter,  welchea  den  raatlaaan  Mann  aoa  dieaem  Leiten  ab- 
b«iaL  ÜB  daa  Ortartagon  wsrda  ar  beltUgerig,  nahm  wenig  Nahrung  mobr  bb  aidi  oad  aaUlaif  aai  Naeh- 
arittag  daa  39.  April,  nachdem  er  noch  am  Naeludttage  suvor  die  letste  längere  Unterhaltung  mit  daia 
Sohralbw  diaaar  ZaUaa  gapflogoa,  ohoo  dabei  Toa  aaiaaaa  nahaa  Todo  n  aprochao,  aanft  nad  rohlg  eis. 

Sna  AndeBken  aird  ibrtbcotebea  ia  aeiaer  Fkodlie,  wio  bat  aeiaea  aaUraiehaa  fVanaden  aad  daak* 
baren  Bchülem,  in  der  Stadt  Frankfurt,  die  auf  ihn  stolz  sein  muss,  im  Frankfurter  Phv alkalischen  Verein, 
ia  dam  er  mit  aller  Liebe  und  Aufopferong,  mit  atete  gleklier  Friacha  und  Lebendigkeit  aeine  beliebten  Vor- 
laiB^  iiielt,  baBoadara  aber  ia  dai  WiMaaaahaltaa,  die  er  pO^cte  oad  bb 
baraiaiHtte,  mkkB  dar  Thduiik,  dar  ladaatcia  nad  dem  praktiadwa  IüIwb  laiddiBik  an  Quta 

folgL) 


169 


Eingeguigene  SelurifleiL 


(T«B  t».  Juni  Ut  IS.  Jnfi  1881.  (ForMnng.) 

AatroMmitche  Oesellachaft.  ViertefjifanMlirift. 
Jg.  16,  Hft.  4.    I^psig  18S0.  6", 

▼•nIb  Ar  Mttnx'  v.  BuillBBito  m  Dnitarg. 

lT«naFU!ge.  4.  Hft.  Jg.  1875—1880. 


Fnaee.  p.3i60— 286.  —  Fauvel: 


Uuimh  et  rar  Im  cM« 


PNaborg  1881.  8>.  —  Balobv:  Leber  einige  Mif 
Pflan/.eii  bczOKiiche  altprirlftubUrhc  Gpbrtiiche  bei  den  alo- 
Tmkischi'ii  Volke  de«  TmiUcbiner  Comitalts.  p.  1—10.  — 
Dietrich:  I>a»  Leben  der  Annii'i|\ [ipu.  p.  11 — 30.  — 
Celier:  üeber  UesicbWwahriK'hnniiigi  ii,  ji.  Ul  !>B. 

X.K.B«csdixMtigBnUiw>  Dm  K.  JL  <)nMkp 
■abwlwrgwwk  su  Tdrik  In  Krrin.    IVian  1881.  4*. 

[Geschenk  d«ai  K,  K,  Ark^Tb'iuniiiii'-tfrnini--;  in  Wien.] 
V.  8.  a«ological  and  geoyr&plucal  Snrrey  of 
the   Territoriet.     l::icvenUi   MUiMl   npoii  1877. 
WubiDgtOD  1879.  S«. 

ONf  toilr»  wf»l  i»  >c— Itot.  AiumIm.  No«- 
TeDe  «Ma.  AmwIm  aitmMoiqaaik  T«M  HL  Bra- 
1880.  4*.  —  Demdtaie  bM«.  AbimIm  nCUoio* 

Tome  I.     Druxelles  1881.  4*. 
Annuaire.    1880  47.  Anuite.  1881  48.  Änoi-e. 
BruullM  1879,  1880.  6°. 

—  Obserrations  roettorologiijueg  faites  aus  sta- 
tions  internationales  de  la  Belgique  et  dus  Payb-Das. 
S.  Amt«  1878. 3,  Ann6e  1879.  Bruzellea  1879,80.  8«. 

■BMUiFnBeiMO^uoliiimnLbii.  Urkondni- 
narh  Jt's  Undes  ob  der  EuM.  Bd.  I— 'TiL  Wim 
1852— 187Ü.  8». 

—  StruAdt,  Juliu«:  Peuerbacb.  Eia  rM^t^ 
liiitoiriMlHr  Yataooh.    Lins  1868.  8". 

—  DnftieliiDid,  Johun:  Dfo  Flon  WBObw- 
Oeaierreich.  Bd.  I,  Hft.  1,  S,  8,  II,  Hft.  1,  2,  8,  4. 
Udz  1870-76.  8». 

—  Ed  Ihacii r,  I.iulwi^':  Uir:  EriMvi(.k''liiiig  Jus 
Bentzstandeo  der  liischuflirbeii  Kirche  zu  Paisaa  in 
Oestcrrvith  ob  und  unter  der  Erna  tOOI  6.  bia  ma 
11.  Jahrhundert.    Lina  1870.  8*. 

Z.  Stanvaitt  bai  Mtnahaii. 

u.  ma^ictiseba  Beobadrtnngen.  Jf.  1880. 

1881.  8». 

Bibliotheca  hittlorico-naturulii«  ot  matheinattca, 
Lagar-Gatalog  von  R.  Friadlftnder  ti  Sohn.  Berlin 
1880.  8«.  [OaadMnkT.lLFHadlliidarftflobainBariiii.) 

8oe.i«tioiial6  Am  SeicnoM  MtanOM  et  aafhd* 
BttiqVH  de  CharboVTg.  M^nuMree.  Tome  XXII. 
Paria  1879.  8».  —  De  Caliany  et  Uortin:  Sur  la 
foodation  de  l'Micieii  port  de  Clierbuurg.  1686—1739  a 
174ft— 17fi8Ljp.ft— 72.  —  Clavanad:  Reataontioa  dea  fau- 
dMiaaa  du  AttiBaQt  dea  Sttbaiance»  da  fak  narine  k  Clwr- 
bourg  p.73 — 144.  —  Id.:  Kote  sur  Ira  obj^s  pn^bistoriqups 
tr«uv^  dana  les  fauOlaa  röcriiiini  nt  oim^tihis  k  C'ln-rbouri;, 
et  notatnnicnt  datis  les  df^blaiH  du  l]ju,.'<in  dra  SiilHitancei> 
de  la  maniH-  \>,  l-l.'i  Uio  Hertiii:  1»iiiiiik'!<  lln-oriiine» 
at  esp^riiueotalBS  &ur  It»  vagues  et  le  rouUs  («uite).  p.  161 
'—in,  —  Jottu:  Moiea  aar  qnaiqaaa  graada  ektUt 
Mtank  aar  laa  cMaa  dEurope  peadant  loi  diz  demitrea 
ann^R.  |i.  228—238.  —  Oodram:  Qoatittnea  aiflaaga  de 
tiratolugie  v^dtale.  p,  M  Ml  —  Hottac:  Dttanniiia- 
tioa  de  la  huurituda  aar  mw  occultatioa  d'Moila.  p.  366 
—  Titnar:  Kola  mr  b  variatioB  tkat  Ica 

Laap.  XVn. 


A  E.  &  Dana  and  B.  BillimBB.   ToL  XXL  TSt. 

125.  126.  New  Heven  1881.  8«  —  Kerr:  ActiaB 
of  frost  in  thc  arrangenient  of  aiiperiicial  eartbj-  raatariaL 
n.  M6— 987.  —  Winchcll:  Dall'a  obaerrationa  on  arctic 
he,  aad  die  bearing  of  the  facta  on  slaciaJ  phenomena  in 

Minnesota,  ji.  358~-3Wi  —  Iluzen;  rri\i'i timi  i  f  of 
pquai  pn^siirr  in  tlip  riiilol  .Statin  p  ;H.l  17l'  Uils- 
soll"  N'ciiinaiiir.-  incthiid  of  i  iililir.iliu;,'  tl.l.■rnll't^l'■^l■•|•^.  w  itli 
wa\s  (if  gi'ttiiig  <'rjliuniiii  f'T  < .iIilirii.iiK  [1.  ;I7:!  ;17"*- 
Cariit'lli'y;  Existenco  of  ice  and  uibi<r  buiiiei,  in  tbo  &ulid 
sute  at  VUk  teanentana.  p.  385—390.  —  Uawaon: 
Uculogy  oTpiMce  ItiTer  r^oa.  p.  3191 — 39S.  —  Fino  aod 
Hagies  Slndovs  abtuined  durlng  tbo  glow  diacbarge. 
p.W4--4n6.  —  Brackott :  NVw  form  uf  Kalvanometer  for 
powprfiil  rnrrer.t.i.  p.  -  Marc  Ii:  .\iticric-an  ju- 

ra.s-ii  ()i.'i"sau.--i.  p.  417  liaMU:  Gi'oln^'icaJ  ruliiiiiHH  of 
tlie  limesKnie  bolls  of  Woslcbcster  Couiity,  New  \urk. 
p.  423 — U2.  —  Waldo:  Paper«  on  thernuimotrjr  from  the 
Wincheator  obutTvatory  of  Yale  CoUfkf  p.  449  — 4A3.  — 
Uazen:  Ueduction  of  air-prcsaure  l<>  »nt-level.  and  the 
detcrminatioii  of  elevations  br  the  bamnictcr.  p.  453—4001 
—  Smith:  Xodule  of  chromit«'  in  tbr  inlerior  of  compact 
nictcoric  irun  from  ColiaJiuiltt.  |i.  4ül  4<U.  —  Bell:  Pro- 
du(?tion  of  sioutid  by  nuhaiit  eiiiTBy  p.4»KJ  A'M*  —  Tudd: 
Tbc  Bolar  |)uralla.\  a«  derivwl  from  tbc  i  i(  an  photo- 
graphs  of  the  irantit  of  Venus,  1874,  l>vi'umber  8 — 9. 
pw  491—486.  —  Whlteavea:  Koatil  dahea  from  ilie  l>e- 
▼oniao  rociu  of  Scaaraenae  Bay,  in  the  provinoe  of  Uncbee. 
p.  494  -496.  —  Harritou:  Kaiu-fall  in  WalliBgfBid^  Coo- 
ueciivut,  betweea  186ü  and  I8äl.  i».  4'.Mi— lUMk  —  Marab: 
New  Jiunaatie  oMiinala.  p.  611-«ia. 

OetaHieb.  fltar  flebutabttft  1b  leipdg.  Mit- 

tteiliiML"'ii  aii'i  ;1    ,T.  18S0      !,,-:|>-,ciL'  1881.  8». 

Getellach.  fUr  Natur-  a.  Heilkunde  in  Sreaden. 
Jhbresbericht  1880-81.    Dresden  1881.  8«. 

X.  IstUit»  di  atadi  ivpafiori  fniiti  •  di  ftt' 
im  nimn.  —  Graeei,  IL:  D  pria» 
taia»' oetetriea  iielb  awnm  oiitanitb  dl 

Tbesue.   FireoBe  1680.   8*.  —  Paeini,  F.t  Del 

processo  morboso  dol  colera  Aiiaticu.  Fircii.:  '  l'^Nf' 
8".  —  Pariatore,  F.:  Tavole  per  una  „Auatomia 
dalle  piaiitv  aqnatidie''.    Firenze  1881.  8«. 

XgL  Teohniaebe  HoehaoliDle  n  EaanoTor.  Pro- 
gramm r.  d.  J.  1881—88.   Haaaorer  1881.  8*. 

Index  aobolarun  hibernaruni  publice  «t  privatim 
iu  Uiiivcrmilatc  Htteranim  Jenenii  1881/82  Iiabeudaruni. 
Jerin<-.  1».   [Gewbaiik  dea  Hm.  Vni.  Dr.  Sdilibr  ia 

JeuB.     M.  A.  N.] 

K.  Bayer.  Akad.  d.  Wiuentoh.  ra  UMiMt. 
Sitaangaberiehta  d.  mathom.-pbjraikal.  Olaaae.  1881. 
Hft.  8.  Hflnehen  1881.  8*.  —  Vogel:  I7ebpr  sirker- 

w«*ser,  p.  aW-  2«t9.  -  v  Ppttcnko^r  n.  v.  Voit:  Zur 
Krane  diT  AiissrlH'iiliiii;;  gasfrinnigen  Slifksloifs  aus  dem 
ThiiTk'iriMT.  p.  270—331.'—  Güinbcl:  Nuchträijv  zu  deu 
Mitllicjliin?ri)  «Imt  ilic  WASstT^lrii»-  i  Knln  mhj  l'ru- 

guav   iiüd  i*bcr  fitii;;!'  Klid-  und  miCihum'nkiuüstUi--  sog. 

Amlesui'  p  '.m  -MH 

Boc  Imp  des  Natoraliatea  de  Moicoil  Bulletin. 
Tome  LV.    Ann^  18S0.    Nr.  3,  4.    Moscou  1881. 

8*.  —  rioets:  l)teUeivercii»ea-Oattaiu.<7oNMinitUol». 
uad  On  Artaa.  p.l-aa,  *-  Kakajew:  ZwaHar  Kaehäag 


Üiyilizuü  by  GoOglc 


170 


:'i  Iii  _  Vi  r/.  .1  -  diT  bis  jptzt  in  dtr  LImppKcnd  von  Ja- 
ruhlav  aulgflundfucu  KAfiT  de«  Herrn  v.  Bell",  p.  'Jä—S'J. 

—  Christoph:  Kone  Lnümptoa  des  Jbnnrgebiete«. 
p.  S3— Ul.  —  Trnntseliord:  XS^ba  Änidn  enumpatha 
Hntoraa.  p.  122 — I2S.  —  Lindemann:  Xwci  ncae.  dem 
Getreide  schAdiirhe  Ia«eirten  RuMlands,  p.  laO— 138.  — 
T'r.nit  srh  o  I  d :  l'rbrr  Tiimodu»  Apas»iz.  p,  lüO — 140.  — 
i'liirhkolf:  .N'iitf  -^iir  la  lonipiisitimi  rbiiiiiiiuc  du  luit. 
ji  lU  — IH.  —  TrautBi  hiild:  relK>r  HnIhrtotrjH*  I'iin- 
drri  ].nh»^en.  p.  Iti9 — 16«.  —  Lindcmaiin:  Zusaljt  zu 
den  i>pcrniat»pbyten  liesnarabien«.  p.  181-  löJ.  -  Traut- 
achold:  Uebar  daa  Jon  das  Doiijctzthales.  p.  183— ao3. 

—  CaerniaTtliy:  MaternJis  ad  zoo^rapliiain  i'nntkam 
■•onii>arfttain.  p.  213  — S63.  —  Trautsrhnld:  lieber  die 
l  i  n  liratclii  d(>s  Moskauer  Jura.  p.  rt()4  377.  -  Litide- 
muun:  Vchvr  Kurylimia  (ho»omttl  hurdei,  luiryt'jnia  nUii- 
nenis,  l.nnujitfrii  (Cedtlomm)  rrrnilis  iiijil  ilin-  Krimk- 
p.  H7H  —  3H5>.   -    Trautsi  liold;    IVImt  .s'i/mji/Timiti/iü,«. 

■p.  3;h»  ;!r)7. 

Oberbeck,  A.:  Untorsuchungon  über  die  Schail- 
■tirice.  Sep-Abdr. 

Aautio  Booiety  of  Bengal  in  Caloatta.  Pro- 
1881.  Nr.  4.    CUctttte  1881.  8>. 


K,  Accademia  delle  Scienze  di  Torino.  Atti. 
Vol.  XVI,  Disp.  5.  Torino  18öl.  8«.  —  Peano: 
Oosknizioiiu  dei  conuasi  (1,  2)  e  (2,  2).   f.  407— SOfti 

AomL  Am  Bdaaen  de  Paria.  Comptas  mdu. 
1881.  {•'Ssmaaln.  Tons  93.  Mr.  91— 28.  Paris 
1881.  4*.  —  Ar.  ».  Ss  Latsspa:  8ir  nudcn  ob«er- 
vatoba  du  Odra,  n,  1181— 1189:  —  Stephan:  Ncbuleuaes 

d^coumtn  «t  fllMrvdcS  h  l'obserratnire  de  MarN'ille. 
p  I18S— 1181,  IMO— ins.  —  De  Saporta  et  Marion: 
■-iir  Ii'»  (irenren  WiBiant-ionfn  Carnitb  et  (l'miuhiia  d'Orli 
j  llxi — 1188.  —  Do  (1  r  Uli  il  iri  Oll  t :  Sur  un  iirncnl^  en- 
piriiiRiital  pour  la  ilt  Ifrniin.iiiim  de  la  MiividiHti.  de  la 
rdtine  ans  impressiona  lumineuses  ti.liiivc.H.  p  ll.s:»  lüNi. 

—  Dccbaroie:  Barouietre  fonde  sur  l'ei|iiivaleuce  de  la 
chikar  at  de  la  praHrion  aar  le  vohune  d'un  gaz.  p.  1191 
— lin.—  Licbteu«tein:  Sur  an  cryptogamc  iosectiride. 
Pullis — 1194.  —  Stephanos:  Sur  laöeoaietriedes  spht-res. 
p.  1196— .111*7.  -  l'oiiirar^:  Sur  lea  fooctions  fnrhsienneH. 
p.llflR— 1201.  1;;71-  iLTli  -  Wolf:  Lem-talou»  de  poids  et 
mesurc  i-  ili  1.  Ii-i  r. utiiin-  iIi-  l'ari-  ft  Irs  aiiparcils  <|ui  mit 
r.ets\  a.  les  cunscruire;  leiir  oritflne,  leur  tiistinre  et  leur  etat 
actuel.  p.  laOl^UOI.  —  Violle:  Sur  la  lui  da  rayonnement. 
u.  I;i04— li20B.  —  Bell:  De  la  prodoction  du  «un  par  k 
tone  de  ravonneneat.  p.  1306—1221.  —  Mercadier:  Sur 
la  radiophonie:  tbemopbone  reprndnliiant  I»  voix.  p.  1224 
— 1227.  —  Dncrelct:  Modifiatinn  di-  riiKcrrupic'ir  ilr- 
Neef  pour  U  bobine  de  Rnhnkorir  ii  Ul'^  (iriin.inx: 
Sur  U-  jMjuyoir  rotaloiro  de  la  ciidciuc  urtiririellc  p,  \'2'2fi 
■  -  Miiiilz  et  .\iiliiii  Sur  I»  jiri.pi.siliüu  d"arulc 
carbooKtue  euuteuu  dans  l'air.  p.  1229 — 123().  —  Lorin: 
Binde  präinunsin  da  rtacttons,  aaaa  llattraatioo  d'gn 
diiMlvaot  p.  19S1— 12M.  —  Parmentier:  Sur  les  lilieo- 
molylKtates.  p.  1234 — ISW.  decon  oinides:  Artion  de 
ramnioniaijui'  sur  le  rhlonire  dlnobrnylene.  p.  1235  1238. 

Van  Bfnrdeii:  Sur  «pielque;!  jMiiiil.;  ri!«(if5  n  IV.rjraiii- 
..sation  it  au  (ii  »t'lcip|H'iii('tit        As<iili(  s,  ]i.  Ulis  1^4] 
liirod;  »ai«seaux  de  1«  piubi-  du  noir  ili»ä  CVphalo- 

|M>des.  p.  1241 — 1243.  —  Couty:  Sur  kn  troulile«  sensitifs 
produit«  par  le«  li^^ions  corticalc«  du  renean.  p.  1243 — I24r>. 

—  Arloing,  Carnevin  et  Thomas:  Mecaniame  de  l'iii* 
fectioa  dana  lea  diffi^rcnt«  modes  d'inucuiation  dn  cbarbon 
symptomatique.  p.  124(> — I2(H  —  .\r.  22  liecqiierel:  Sur 
la  leniinTBlure  de  l'air  ii  lu  sLirlaif  du  sol.  p.  riTiH — 12.V,J. 

—  I'nstfiir-  Sur  le  ra:;i.  p.  12.'it* — 12110  -  (ixlilen:  "^ur 
la  Ib'  iirie  du  iiii.ini  im  iil  des  torps  ii'itf^ti  s   \i.  I_'i;_'  !_'<■.') 

—  UeCaligny:  .Sur  un  moyen  nouveau  u'ai ceierir  le  «er- 
vi.e  des  ddnaaa  ds  aaiigathia.  f.  UK— UBBL  —  De  »a- 
porta  et  Marion:  Sur  les  genres  TraKsMSSMte  Curudi. 
et  (!<mi>,lina  d'Orb.  p.  12«8— 1270  —  Oiifonrdan:  Ohler- 
vatii.ns  et  eleiueiiU  ile  la  (.omele  a  ISSl  iL.  Swift),  p.  IS72 
—1274.  —  Uonyaux:  lUtatioM  algtlnriqacs  coM  Iss 


sinus  >U]n  riemt  d'Sa  iiu'nie  ordre,  p.  127<j  -1279.  — 
West:  Sur  les  itoas  dVrdres  superieur«.  p,  127£>— 1381.  — 
Crookss:  äor  le«  «pertreE  phospborescents  ^^TI'irsliufM 
•bsvrdi  daai  le  vide  presque  parrait.  p.  1381 — IM.  — 
Daprez:  Nouvel  interrupteur  pour  lesbobinea  d'ioduction. 
p.  l9Ü — 138Ö    —   MoMchot:    Sur   le   ininiir  roniqtieL 

5.  12815 — 128G.  —  II  o  Bcnstii'hl  •  I'ijM  iissiun  de  la  tb^trie 
es  Irois  »eiioatiiiiis  coliirve!«  !'io:il,iuii-iitalfs.  p,  12!hi1-.-  13a9. 

—  Fertc;  Sur  l'e&scncc  de  .serpolet.  p.  12!»ü — 1201.  — 
B4rbainp:  Sur  Ir«  iniernxynias  geologiaues.  p.  1291— 1292. 

—  Piaani:  Sur  un  vanad'ale  de  plomb  ot  de  euiTre  da 
p.  12!)2  — 1293.  ~  Julien:  Snr  l'exiiiteDce  da 

rambrion  ä  Saint- L^on  et  Cb&telperrun.  p.  |2SS 
— 1296.  —  Fayiil:  Sur  le  U'rrain  bouillr-r  de  Conmifntry. 
p.  12!>fi — 12ftS.  —  Itichot:  Ix-s  inouveraent.'i  de  U  %rf- 
nouiilc.  roiisiicutils  it.  Texcilaliun  eleetrique.  p.  12!W — 1301. 

Tf'iiisier  H  Kaufmann:  Sur  les  aetion.s  va!«>-ii>otriees 
srnietriques.  p.  1901 — 19ü4.  —  Faye:  Sur  les  ascensioo« 
«frohes  da  la  kan  stasndts  b  Ali«;  pb  MH— 1907.  — 
Berthelot  «t  VIeille;  Rccberebcs  snr  leinlA»«  d*aiote. 
p  1^107—1300.  —  II  labert:  <  ih-i'rvatimi'i  vnr  Ips  ri'^nlUits 
if^oloi^iqucs  fonmis  par  Irs  nii^biiin»  (]<■  M.  K<(iKl:»jre  liuiis 
let  1  Ii- Iis  luni.'iiens.  p.  1310 — 1312.  —  iJaiuour:  Ni.iutlles 
anahHt's  \-\'.t  la  Jadeite  et  sur  quelques  roclies  sodifere«. 
p.  i;tr.'  ims.  —  Ledieu:  Ktude  .sur  relc<  tririle  se  tnani- 
t'estant  ä  l)onl  des  navin's  «etuels.  p.  1318—1322.  —  De 
liaspurin:  Sur  le  rdle  de  Taride  plio«phorique  d«n>  les 
aols  *alcaaiqiiei.  p.  1833—1334.  —  Planchon:  IjSs  n|Bü 
da  Sondaa  de  feu  Th.  Ltomi  p.  1334—13917.  —  Taddi 
La  panllaxe  solaire  deduite  des  photn^jihies  SlsfriritllW 
da  passave  de  Venns  de  1874.  p.  1328-  1330.  —  Faeba: 
Sur  lei  fonctiona  de  deux  variables  qui  naiüiicnt  de  nnret^ 
aiun  des  integrales  de  deux  fnni-üons  dona^-e«,  i>.  1330— 1381. 

—  Picard:  Sur  les  exprcssions  de«  eoordonn^  d'un« 
rourbe  algebrl|ne  aar  des  foncHons  fnchsiciuieü  d'un  |>ara- 
mi^tre.  p.  1.332—1884.  —  Poincar^:  Sur  une  propri«H^des 
fonrtions  umfonnes.  p.  133A— 1336.  —  Ilannav:  Sur  l'^tat 
liquide  et  Tetat  gaxeux.  p.  13.KJ — 1337.  —  .Inannis:  CjT»" 
nurrs  dt-  sodmtn  et  de  liaryuni.  p  l'tüs -I:i41  —  Ditte: 
Sur  les  1  nnibinaisnns  de  l'ioduro  de  ploiuli  .nn  les  iodurtS 
aliahns.  |i.  1341  Ki44  Hi  rbainp;  Du  rülc  et  de  l'ori- 
giue  de  icrtaiii.^  niirid/j nia.";.  [i.  1.141-  1:147  CliMin- 
bcrland  et  Uoux:  Sur  k  nun-existene«  du  Miirozyma 

cn-tae.  p.  1347.  —  Coatyt  tkir  le  nricanina  das  trsAlat 

produits  itarleslMoaseoftinles.  plI848— IWA  —  Giard: 

Sur  l'emliryoK^nie  des  .^sridies  du  genre  I.ithnnfjAria. 
p  1;150— 1352.  —  .Tourdnin:  Sur  les  stuniutnrh:/!'«  do  la 
SdCCiiUna  rurctm  Tboinii.^<  ri.  ]i  i:i'>2-  lit.M  Hu  bin: 
Sur  la  inor]>huluK<e  de«  eiivi  li  |.|ics  loi-taleü  ces  Cbiropteres. 
p.  13.>4  1.3&7.  -  Crie:  Cuntributiou«  a  la  Höre  crypto- 
gamiiine  de  la  pras^lls  de  Baaks  (No4mile-Z<hna^ 
p.  13o7  13.V? 

Vor.  for  vaterländische  Katnrktuide  in  Würt- 
temberg zu  Stuttgart,  Jahreshefte.  Jg.  XXXVII. 
Sliiitu'  irf  l.^*.-^!  H '.  —  l-  rnas:  Die  geoliijfisehi-ii  Vit- 
li;il»iii-».M-  dir  liallir  Gitfrud.  p.  30  —  39.  —  llufmann: 
Die  Kirlu'iii;:«lleu  und  ihre  Hcwohner.  p.  39  41.-  v.Zech; 
Die  Kiille  des  vergangenen  Winters,  p. 41 — 46  —  l'robsl; 
/ur  klimaiiarhen  Frage,  p.  47—118.  —  id.:  Zar  Kaaalaiss 
der  quartiren  Wirbeltbior«  in  Obenehwabea.  p.  114— 1K 

—  Karrer:  Verjileic heiul«.  rntersmhutiaeii  übt-r  die  Floca 
der  vulkanischen  lle^'unher:,'!'.  p.  127  140.  —  Fin>-kh; 
Leber  das  Vorknnimrn  v.m  irtnio  telrix  L.  in  Wfirtiem- 
berg.  p.  141-  1  c'.  —  1'  i  hlini;  Hell:  Chemi.vlif  Ana- 
lyse des  (ii.p|iiii|ier  Sauf-rbroiinciis.  p.  l.'>3-  172.  Kluu- 
zin(fer:  Die  Kiariie  in  Wurtfemlierg.  fauniMiiu-h-lriologisch 
betrachtet,  und  die  Ki^cbcrei verhalt iiisse  dasflbst.  p.  173 
—304.  —  Miller:  Die  17  grfissten  erralisclMBlIUckeObsr- 
sebvaliens.  p  .3«i.''>— 3to  —  Fribolin:  Der  BUsaeUaf  isa 

Wrthie  )i  311 — 318  —  Fraas:  .S';in.x«rtiiruj!  pwnOus  aSS 
iji  r  I  1  f.i  iiKohle  vun  Hohi  ii<'<  k  v..  Ml!»— ;i24.  —  v  Klein: 
lieitr.im'  zur  t^steolopp  der  !•  p  .'Vi^i    3ri*l  —  llan- 

mer:  StrudellOcher  im  irdntenilurk'isdicn  Srhwarzwald. 
p,  34>1— 3<»4.  —  i)ietrirh:  .Ms^'neiiM-he  Klemente  »on 
rt  D.  M5  M8. 

(Fsciaetsuiig  folgt.i 


bv  C 


171 


Die  XXVIII.  allgemeiDe  Tersammlung  der 
deutsohen  geologischen  Gesellschaft  zu  Berlin, 
Tom  12.  bia  14.  Arngntt  I8&O1. 
(FntiMtimy.) 

Zweite  Sitzung  an  Fr den  13.  A  H  (f . 
unter  dem  Vorsitze  vun  Uerrn  Professor 
0.  Tor«ll  «at  Stookboluk 

9.  TIiTi-  Pr  W  nrnnco  rDahlra  bei  Steglit«) 
Iqgte  »eine  in  der  ]'Hlituiito^n|iluca  cracbienenen  ^R<>i- 
ttiga  cur  Entvricke)iinf7f:geiti;hicbte  der  Cephalopodm " 
wr  and  apricbt  Ober  die  Reeoltete  seiner  mikroeko- 
piwhon  Unterancbungra  der  frflhest^n  Jugendzuktiinde 
dlf  r  TUcrklasse.  Er  Bebildert  zuerst  die  Verände- 
rengen,  trddM  im  Terlunfe  der  individaellan  £iit> 
«ickelong  dfe  Lolwnmielmnng,  die  SralpUir  vaA  dl» 
Gestalt  der  Schale  erlitten  nnd  weint  auf  die  ent- 
qtttchflndeii  ümmuidlaDgcn  liia,  weiche  den  Xfirpw 
dca  die  Sebate  IwinibMiidea  Tkiera  trafen.  Er  wendet 
•ich  EcxlauD  zur  Bi-trachtUDg  des  ersten  Anfanpreg  der 
Schal«,  der  Aofangskammer,  weiche  nach  Analogie  mit 
dm  lelKoden  HoIlnakMi,  Temratblich  berrito  in  «inaoi 
embryonal i-n  Stadium  frt  hildt't  wurde,  dabir  llr  die 
ErlwnatniM  der  verwaudt«ch«ftUcben  Uesiebragen  TOn 
gneeciB  Wcrtlie  iet.  Anf  die  ▼ereebiedenbefteii,  welelie 
diaee  niknaliaiHSchpn  Sehalrnj;rV>:l.!<  lir'.^.it/.t  II.  L^iiitidi.'^ 
der  Bedaer  eine  Classificatiou  der  fossikn  Ccpbalopodcn. 

Bd  den  AnaiQsitiden  ergeben  lieb  drei  Ter- 

schicdene  Ilauptcnipi  pn,  deren  Xamen  dem  Verhalten 
der  ersten  üutur  entlehnt  sind:  die  Asellati  fanden 
rieb  nar  Im  SSm  nnd  Deran,  alio  allein  bei  den 
Goniatiff-n.  Die  n  ngu  st  isell  n  t  e  Form  der  Anfanps- 
kammer  erscheint  in  der  Trias  und  ist  allen  unter- 
MiAtm  Arten  der  Jora-  und  KteldaflHnuitiflB,  ab» 

lediglich  Ammoniteti   ei^x-n.     Dan   TUlMndt  GHtl 

swiaelien  den  Ooniatittiii  und  den  Ammoolten  BoMieaa- 
lich  bildet  die  Onippe  der  Latisellati,  zu  welcher 
deroniitrlie  sowie  zablreiche  carbonischc  nnd  triadisohe 
Arten  gehören.  Diese  bereit«  frOher  von  L.  v.  Buch 
und  Buy  rieh  betonte,  innige  Verwandtschaft  der 
Goniatiten  nnd  Ammoniten  wird  aber  nicht  nur  durch 
jenea  Terlialten  der  Anfangskammer,  sondern  auch 
durch  dasjenige  der  Siitur  und  der  Siphonaldüte  bo- 
alKtigt,  da  die  Ammomiten  in  liaideriai  Vesiehiuig  ein 
•Ckwititenetadinin  dnreblanfen.  Der  in  der  enten 
Jugend  bat  vielen  Ammuniten  an  der  loternseite  be- 
findliebe  Sifho  erinnert  an  Clymenia,  bei  walcher 
er  sntlebens  dieee  Lage  beibdiilt;  wie  lieh  denn  aodi 
Clymenia  durch  die  (iestalt  ihrer  Aiifang^kanimer  ala 
echter  Asunonitida  erweist.  Weder  mit  den  Nauti» 
liden  —  wie  aebsB  Bnrraade  hemebob  —  aoeb 
adt  den  BeleBBitidaa  nod  Spirnliden  aeigt  die 


Anfangskammer  der  AawMndtlden  eine  üeiiefainati»- 
mnng;  nur  0§mMm  ampnunt  Btjr.  neigt  rieb  an^ 

fallenderweine  ihnlich  wie  Spirula.  Jene  drei  Gruppen 
sind  daher  bereits  in  einem  embryonalen  oder  doch 
■nfaenhyonatea  Stadiam  dnrehaaa  tob  atnandar  m> 

Rchieden.  Ein  rtrf-tiitid,  welcher  gegen  die  ^OnahnW 
spricht,  dorn  dag  Thier  der  Ammonitiden  ein  B^tBlWlTil 
getreues  Abbild  des  lebenden  Nantilus  gewesen  eeL 

10,  Herr  Amt^rath  C  St  ruck  mann  (Hannover) 
machte  im  Anxchluti«  au  »eine,  in  den  Jahren  167ä 
und  1880  ersehienenen  munographischcn  Darstellungen 
des  oberen  Jura  und  der  Wealdonbildungcn  der  Um- 
gegend  von  Hannover  Mtttbeilung  über  einig«  neue 
palüontoIogiiR'he  Funde  und  rieoliaelitungen.  Zunkdiet 
hob  daraelhe  henror,  daaa  nach  «einen  UntenHuhnqgw 
nriaeben  den  natib—  SsUebten  des  oberen  Jnr«  nnd 
den  Brackwasser*  nnd  Sfleswasserhildungen  dea  han- 
noivenchaa  WealdaD  efai  gans  ailmAliliger  Uubcrgnog 
•tattSndet.  Von  den  organieehen  Resten  dea  Ptarfaccka 
gehören  fast  '/»  noch  den  älteren  Jurascbiditcn  an, 
während  etwa  */4  derselben  auch  im  Uastingssaadsteine 
■nd  dem  oberen  Wealdeuthone  Torbommen.  Wflhrend 
abo  anf  <1ei-  l  im  n  Seite  ilie  murinen  Portlandacfaichtcn 
gana  allm4hlig  in  die  brackiscben  NiedaraeMige  des 
Pttrbeebe  fthnf^ebsn,  stehen  andererseits  die  lefcitereit 
in  einem  ao  aqgen  pa'^iiiiitijl<j,:^n'irhen  Zu<<animenhiiuRe 
mit  den  eigentliehen  Wealdun»cliichten,  dass  eine  Ab- 
trenonng  von  daaaelben  nntbnnKeb  ersebeiBeB  rnnas. 

Die  Wealdcnfauna  träjft  einen  durchaus  jurassischen 
Charakter,  und  da  dieses  nach  den  Untorsuchangca 
Sehenb'a  aneb  mit  der  WeaMonloira  dar  Fall  iat, 

80  betrachtet  Struckmann  die  gerammten  WenUen- 
bildungen  als  dio  jüngstem  Glieder  des  Jumgahilgaa, 
«IhreBd  deraaAa  ea  flr  mmatdiUeb  bilt,  diaWaaUaB- 

biUlunppn  in  der  Art  zu  trennen,  data  der  Purbeck 
dem  oberen  Jura,  der  mittlere  und  obere  Wealden 
aber  der  I(n-idcformation  xugetheÜt  wird. 

Zur  Verstirkuiig  der  bereits  von  ihm  erbrachten 
Beweise  machte  Itedner  noch  auf  folgende,  von  ihm 
erst  neuerdin;;«  lieobachtete  Thatsacbcn  aufmarbaaaa. 
1)  I^cnoäut  Mant*iN.  Ag.,  der  bisher  nur  ans 
dem  Pnrbeck  und  oberen  Wealden  bekannt  war,  ist 
von  ihm  kürzlich  auch  in  einer  sehr  schön  erhaltenen 
nnzweifclhaftea  UnterlüeCarhalite  am  SamkelEOple  hei 
Springe  am  Deiiter  in  den  Sehlebten  dea  nittleraB 
Kimmeridg«  (Pteroceras-Schichten)  aufgefunden. 

3)  Die  Etmbeekhftuser  Plattenkalke, 
veldM  am  sAdBehen  Deister  in  einer  M Iditlgkeit 
von  beinahe  100  m  entwickelt  »ind,  entsprechen 
ihrer  Lagarang  nach  den  engüschen  Forüand- 
bildttngen,  sowie  dem  mittleren,  nnd  einera  Tbeila 
dea  «baren  PoetiaadiaB  «na  Boalegnc-stir-mer.  Dia- 

ao* 


L  iyiii^uü  L/y  Google 


178 


selben  ruhen  bei  Haunover  anf  den  Schichten  mit 
.ämmenilM  giga»,  wAbreod  m  tod  den  Mikodsr- 
Mergeln,  dem  eigantUehmüebargangsgliede  Kwiioben 
oberem  Jura  und  WenWcn,  in  g^ssur  Müchtigkoit 
ftberlagert  werden.  Die  Fftun»  diMcr  Eimbeekhinaar 
FhttHdodln  mit  Ctitmk  i^Uam,  OrMm  mhtm.  C. 
Mumm*.  CorUcalla  Pfllati.  C.  Immt.  Cyrena  rugoia. 
Cnftfiiu  ßnngmaHi  und  C.  tmetUa»f»mi».  Tirigoma 
tmtfgtm,  Cmrikm  Bufi'mmftum,  ßmOHm  »Www  und 

(r.  irr'-nnn'fi,    }f;<iii:!ii   lithnilomii.'.  fHtfa  iiiiiUiformü. 

iierpuJa  eoacfrcata  und  einigen  »öderen  Arten  iit 

in  AUgem  einen  «Em  marine. 

StrnrkmnDn  entdeckte  indeH.i  vor  Kurzem  am 
Sappanbeiige  bei  Nienatedt  mitten  zwiacbeo  dieeen 
mriM  ScUehtca  «in«  dtmit  SalklMiik,  Amm  «igent- 
liehe  F«nim  meist  kirim;  Gasteropodcn,  iDTTösatentheila 
AUB  Arten  Itesteht,  welche  für  den  unteren  Wealden, 
den  Puiback  diuakteräCbeb  rfnd;  «b  mMm  «wdw 

BMneBtlich  angeführt  .Vmlf.»<i  r,//f^.,-/.  A  Rmr.  pp., 
AAm(mm  Srhu*^rn  A.  limr.  und  J'niiuiimi  liuemtn  Dkr.; 
Muerdem  ^'lauht  Redner  darin  folgende  VereUiwrilHgWi 
arkmat  au  haben,  welche  P.  <!e  I.oriol  aup  dem 
Pnrbeck  «m  Viller»-Ie-Lac  Wscliriebtn  hat:  ßUhifua 
(^npardiana.  Cari/rhium  Jtrodaiium  und  CuriuUt  fhrtt- 
«Ahm.  Abgeaaben  von  den  vorbezeichneten  Arten  i«t 
ArrMb  mfmiU  BVr.  et  St  sehr  häufig,  welche  be- 
riitü  in  den  unteren  Portlandschicht«n  nicht  aelten  iat. 
Bednar  folgert  ana  dieaar  £racheiaung,  da*s  wibrend 
Au  laagaa  Zeitdanar,  iuMiriialb  «elcbcr  die  mftchtigen 
Eimbeckhanaer  PlattenkälkB  afegelagart  wurden,  das 
JuMnaar  nitwaiaa  baraito  einen  ao  erheblichen  Zuflnaa 
■OiMa  Vaaaan  erfthnn  haben  miua,  data  aieh  eine 
dar  WaaUanperiode  ähnliche  Brackwasaerfauna  ent- 
wMkalB  koBOta;  «noh  spricht  diese  Thstaacba  wiademm 
Ahr  don  allmiMigen  üefaergang  dar  Sdtfekten  daa 
obaren  Jura  in  i:i<-  Wr  nKl.  nbildungen. 

Weiter  machte  Herr  Struekmann  Uittbeiluiiig, 
daas  aa  ihn  aalt  den  BneheiBan  aeinar  nonagrapbiaehan 
iMiait  llbfr  (!i  II  übficn  Jura  von  Hannover  im  Juhr« 
1878  durch  fortgesetztes  S«mmeln  nnd  neue  AnÜM^blttaie 
gduigak  ad,  du«  ariieUiebe  Annh)  waitatcr  Yar> 
ateiuerungen  in  die^n  Scliitliti  n  ;  r.iliüuHoiscn.  Wiili- 
rend  damals  von  ihm  aus  dem  oberen  Jura  der  Um- 
gabnag  HamoTara  ainaeblienlieh  daa  Pnrbaeks,  abar 

*uaschi:c5Hlicli  clor  fipentüf'Virn  Wr.iMrr.Frhichtrn  140 
Arten  thierischür  Rcato  aufgezählt  werden  konnten, 
batrtgt  dta  Liale  Jatat  beNtta  493  Artan.   Ton  daa 

nenen  Fundi  ii  wcnli-n  folgendi-  als  besonder»  bemer- 
keuworth  aufgeführt  und  an  vorgelegten  lÜMmplaren 
«rltntert. 

a)  Ans  den  OxfnrcKrl-.icbtrn  viini  BiebtaiB  am 
Deister:  Ammenüet  Arduninrim»  dOrb. 


b)  Aus  der  Korallenhank  des  unteren  Korallen- 
ooUtha  Too  Tolkaan  an  Daiatar  Oiiarü  «■rnosfi«  Ag., 
hiaflif  adt  dea  Slaehaln  von  CUmrü  ßtrigtamut  aa» 
aaamaa  vorkommend ;  Spondif]^  Miquum  Zittd, 

Ztfl.,  drei  Bdiwlnna,  walehe  aodi  fan  adiwihiaahaa 

Juri»  vorkommen;  Theridtit  M'T^iinn  BuT.;  /MhI 
eriiuueu»  Buv.;  J^tUüa  Nmmagrt  nov.  sp. 

e)  Ana  dan  vatareil  Komllenoolitb  ariw(J^|ii) 

ora/i«  A.  Bmr.  sp.  vom  Bielstein  nm  I)ciiitrr;  (Tktt^ 
uäfut  pmi«Mimi<Ua  Blake  et  ü.  am  ^onkebaifa 
bat  Ahlea. 

d)  Au«  drm  miUleren  Kimmeridge  (Pterocera^ 
Schiebten)  Echtnokrunt*  Damni  Str. ;  üatetr^m  Dtriii 

e)  Ana  den  unteren  Portlandschichten  des 
Kappenberges  am  südUchen  Deister  Auuh^Um  gigM 
Zfartaa,  danaa  AafIBadaqg  bei  Baaaavar  bialaag 
nicht  hatte  gelingen  wollen. 

11.  Herr  Bergrath  Frhr.  t.  1) ucker  (liückcburg) 
addiant  ans  der  braunen  Firbnag  von  PetrefMlaa 
im  hannöverschen  Gebiete  auf  eine  weite  Verbreitung 
petroligcb-Bsphaltischer  Massen,  welche  der  technischen 
Beachtung  werth  peien. 

12.  Herr  Geh.  Hath  Beyrich  (Berlin)  weist  mit 
Rflcksicbt  anf  die  Auffassung  der  Wealdenformatioa 
von  Herrn  Amtsrath  Struckmann,  wie  solche  oban 
nütgeUMdlk  wonlaa»»af  v.  Str  onbeek's  UntatanehoigeB 
daa  aataraa  Haoooia  Ua,  aad  hilt  ■!!  diaaeaa  db 
ZugehAf^aik  dea  Waaldaa  aar  KnUaAmatio«  aafr 
redit. 

IS.  Harr  Pfafcaaor  Bmaadt  (Barbn)  gab  daea 
Ueberblick  über  das  norddeutaeha  JMaTiam  im  Grossen 
and  Gaoaen  und  verdcbtat  aaf  da  waitcrea  Eisgebaa 
anf  dieaan  Gagaaataad,  da  dcnalba  baraita  darah  daa 
Vortrag  dea  Barm  Dr.  Loaaaa  «ad  Aadava  bnbaadrit 
worden  a«i. 

14.  BeiT  Professor  Stelsnar  (Flrdberg")  apiadi 

ühar  dia  Cmwan.r.uiiei  :;,  \k'lclir  dir  ^lUv  (üiamotta  md 
fsttsrftatam  Thon  bereiteten  und  mit  Kohle  und  Zink- 
«raaa  baaatataa  MaHUa  dar  Frdbaigar  HOttao  wib- 
rend der  bei  1300"  stattfindenden  ZinkilcBtillation 
unter  der  iünwirfcung  von  Zinkdämpfeu  und  Gasen 
arfthraa.  Nadi  Ubmaran  Qabraadia  aabam  dkaa 
Muffeln  eine  dunkel  violette  Farbe  an,  welche  sich 
mehr  oder  minder  weit  in  der  Masse  der  Muffeln 
aoabrdtat  aad  endlieh  das  ganae  Material  in  Ansprach 

nehmen  kann.  IHo  eo  voründrrtc  MufTf'l^ulxitRnx  mit 
FlaorvaaMrstoff  bebandelt,  hiuterlässt  einen  viuietten 
Baad,  dar  ddi  oatar  dan  Wkndnip  als  aus  rega- 

lilren  OctRÖde  rn  bestehend  erweist  und  alle  Kigi-n- 
schaften  eiuea  Zinkspinells  besitzt.    Fciuschiilic  der 


178 


MuflSalmlMteDf  kann  mÜMa  Spinall.  nooli  dootfidi 

Tridymit  Ms  nea  gebildeten  Bettandtheil  erkennen, 
•owie  »ioe  glfttige  Sohlack«  and  wahrachebilich 
«oen  pUgioklftititehan  Feldsputti.  Badinr 
untiTstutzti.'  stiTjcii  \'or<iag  cJiir(;li  Vurztigung  von 
Belegatückaa  und  mikroskopucbeo  Präpartteii  und  wiei 
a«f  die  Btdiutaaf  wlchcr  UnwaadlnnglToiigliiga  Ar 

die  ErkenntniBS  der  natürlichen  Mini-rnlliildungp»  hin, 
15.  Uenr  Dr.  Jentsach  (Königsberg):  über  di« 
orgmsiadieB  BBteblBwe  im  Borddeataeken  Dilnrinim. 
Das  jetzt  so  lebhafte  Intiros«'  uri  unserem  norddfiit- 
acben  Diluvium  dntkl  zu  erblaeacD,  «obakt  daacelbe 
■OgiiiBiiB  tb  «in  lungdnlnigMr  Aafbra  tdit  gh- 
ciaier  Rildun(;('n  nnefkMHit  mIiI  Wird.  Kein  durrh- 
gtheadw,  allgemein  gflltigar  HoriBOot  Itat  ticb  dann 
■ihr  wi/tmAMtm,  Und  doch  laaaw  ttA  TiilWMmitii 
T'ntfrscbifde  der  einzt'lnpn  DüuviiUcrt  ^ildH  auf  di'n 
Charakter  der  darin  tulhnlteui-u  l'iiuiia  und  Flora, 
raap.  daa  F«blen  einer  aolehen,  grtiodeD  —  Unter- 
schiede, deren  Urssehe  a.  Z.  noch  zunii-i'<t  Tülüg 
räthselhafl  sind,  nnd  die  daher  noch  flir  lange  Jahre 
Material  zum  Forschen  lieftcB  «wden. 

Eine  verticale  GliedacuiKi  analog  derjenigen  an- 
derer Formationen,  llaal  ahh  nrar  flkr  kleine  Diatrict«, 
aLcr  lüclit  für  daa  ganz«  Gebiet  dudif&hren.  Redner 
kgt  eine  graphiache  DarateUuiig  vor,  enthalttnd  45 
dOofMla  BotufnfiU  mam  Ott-  nnd  Weatpreaaaeu,  t.iuigo 
na  GottlNMi  md  von  Oldeake  in  Holstein,  a&mmtfioh 
Baak  aiganar  BaatiBuiiBg  wo  IVoban;  snaaatdam  wm 
Tenifhicli  iwn  Ftvlile  der  Gegend  too  BarOn  nach 
Berendt  und  Lossen.  Hin  liltck  auf  dieoes  Blatt 
lehrt,  daaa  die  Gliederung  sehr  eomplicirt,  aber  an 
Jadcflii  Ort«  andere  int  Wir  ktanaD  B.  bei  KSnig»' 
berg  sieben  v-i  ;.r!ii>  ili-r.e  Gt'schifbritifvgel  ^Gniod- 
morftoen)  unterscheiden,  welche  durch  geichichtota 
BUdvAgaii  gatraraA  aisd,  an  asdaraD  SteOaii  nur  efina 

udir  .".vri.  Wir  findr-n  fnrnpr,  wie  liie.if!»  «clion 
Berendt  und  Lossen  hervorgehoben  haben,  ge- 
•tläabafrale,  raap.  adv  gaaeiUdMania  Thwo  und 
Sande  in  den  vi-rschiedensten  Niveaus  und  oft  utifir- 
lagart  von  typischem  Geschiehemergel.  Wir  dUrfeu 
aeaft  ««dar  nilfe  Mayn  afn  utarai  geaeUabelMeB 
Diluvium  in  rii'^rpiiwilz  zum  "rcfrhifbfrülirfiMlcn  Mittel- 
nnd  Oberdiluvium  stellen,  noch  dürfen  wir  etwa  mit 
Penek  ud  Andann  in  dar  Perioda  «BgeiMiiHr  Ter- 
gletscfaeraaig  aine  oder  awoi  Intcrglaciatzciteu  vulligen 
Rückzagea  der  Gletscher  annehmt-n.  Die  Schwankungen 
de«  Gletschers  können  nur  relativ,  local  stattgefunden 
haben;  ein  Profil  in  Sachsen,  welchea  i.  B.  ganaa 
gleich  einem  in  Ostpreuasen  beobachteten  wisa,  würde 
nicht  im  mindcatao  danrnHien  ■•itlich  parriMiifat 
Warden  ktanan. 


Ton  dar  Fmmm  daa  emlsiekian  Dikninnia  in 
MofddantachlaDd  sind  bekannt:  Landalngethiara  aUar- 
wfitt;  SttaawafaereMMhylien  bei  Barlin,  Halle  und 
Lripgqg;  Nordaeefann»  in  Rolat^  und  auf  ROgen; 

endlicli,  nl.i  bifilu  r  r<  itlifti.'^  Fiindgebiet  vielartige 
Torkommnisae  in  Weat-  und  Oatprenaaen.  Naeb  den 
antan,  veninwltan  Fanden  wn  SehnnaBB  nnd 
Lehmann  stellt«  hier  Bcrend?  rin-  nr.  Tiulividiien 
xiemlich  reiche  Diluvi^lfauna  im  Woichaclgebiete  fest. 
Er  Innd  IS  rebe  Mordaae-Artco,  nlmliA:  Oilrm  «dafi*^ 

Citrdium  rdii/r.  f  rc.hinatum.  Trllina  tolidiila.  Corhuhi 
gtbba,  Macira  lubtruHMia,  SenbieuUrüt  fipentta,  l'*»ut 

lima  nnd  Scahria  eommuni*.  Ela  wniW  13  Fundort« 
im  Weichaelthale,  ausserdem  einar  in  C».  500  Fnii 
MaaraahSha  W  Faanaik,  nnd  <1874)  noch  8  In  Ort. 

prpufiRen  bei  Gerdauen.  Ala  8altenheiten,  und  offenbar 
eingeschwemmt,  erwthat  B>  drei  Süaswasserformen : 

Nachdem  dieses  Vorkommen  einmal  erkannt  war, 
wurde  es  dem  Redner  mSglich,  daaaelbe  in  gröeaeeter 
AnaddinoDg  nacbznweiaen.  Mdir  ala  60  Fundpunkt« 
lind  jetst  bekannt,  wekhe  aich  vom  Strande  der  Ostac« 
Ua  sur  msriaeheo  Grenae  und  bia  an  Ober  500  Fnaa 
Vearaib6lw  Mmiahan  nnd  walcha  eina  gmaa«  Vannlflh* 
faltigkeit  der  Vorkommnisse  erkennen  laaaen.  Ab 
fische  Gismeermnacbel  Ctnd  aich  in  groaiar  Tor- 
breitung  {TtUia)  mtUm;  ala  typiaeh«  SOia- 

waeserreste  nicht  minder  allgemein  verbreitet  Vahata 
■nd  die  intencaante  Drtiitna  paiynorpMa,  weiche  nach 
der  DQnvialBeit  in  Onntaehland  anattarb,  vm  erat  im 

IctzU-n  Jrilirhundert  TCB  Ncmtn  einzuwandern.  An 
rieten  Stellen  liegan  im  Grand  alle  die  genannten,  aof 
ao  yaraolrfadana  Ijahenahadisgnngait  angvwieani«  Tluara 
resp.  ihre  Rest*-  bimt  'iurehcinnnder,  alüo  offenbar 
nicht  auf  orsprOnglieber  Lagerateile.  Ebenao  gemiaehte 
Famnan  Üuid  Bednar  mehrorta  im  nntarai  Oaaahiaba 
mcrgel ;  doch  ist  sie  hier  viel  aohwicriger  sa  «ntdeeken, 
ala  im  Grand,  weahalb  latitanr  ao  gaaa  Itaeondera 
geeignet  anm  Sammeln  iat.  Dar  Gaeohlebenergel  (die 

QmndmorSnp)  bat  die  verscUadtnan  Fannenelemente 
in  Schulten  und  Nestern  fortgaAhrt  und  umhüllt;  der 
Grand  iat  dmndi  anechankohe  Anfbanitnf  ana  flun 
entatanden. 

Ein  Schhiss  auf  die  BiMnngtwetse  de«  Diluvium» 
kann  aelbstredend  nur  au:>  »'olvhen  Pctrefacten  ge7«gen 
Warden,  wdche  durin  auf  ursprünglicher  Lagerct&tte 
vorkommen.  Dem  Redner  ist  «a  gelangao,  ^i^fliflK 
des  DOnviuma  mehrere  VorkomnmlaM  nadmnwaiaan, 
welche  je  eines  der  genaantan  Fameitelemente  in 
TfiUiger  Rainheit  repriaentiran* 


L^iyiii^cd  by  Google 


194 


■ 

1)  Rcia»  El«iii««rf«iin«,  ^nUniiirt  dwah 

Ltda  {YMia)  ardita,  zu  Lenzen,  Reimannsfelde  ood 
Somho  bei  ElbiDg,  kier  ia  Mhr  gaachufacanDta 
Sebklitan  «ntliahMi,  wdalw  in  innigiBr  Bariatniiig 
■UB  OBtedilavUta  QMbhWlMiDergel  stehen.  Tau- 
Mod«  TOD  Eiampbmi  arlUliB  dan  2Uegelthoa;  viel- 
iadi  K«gen  iNxdi  beide  KIs]ipen,  wenig  venehoben, 

lioisatnnipn ;   (Up    K]ih!(  i  niis   ist    iirx  h  frl.altcu,  und 

auch  der  Thon  selbst  verräth  durch  »tarken  Geruch, 
wwie  dordi  TerkoMimg  beim  BrUtaen  mIimb  Oebilt 

an  firganisrhi-r  Sulisl.inz,  <lii'  liif-rimch  unzvv  t  ifi  Ili  if't 
von  der  ZersetzuDg  der  an  Ort  und  Steile  gewacb- 
MBen  MoMheltliiere  berrfihrt.  GjrpekiTitsife  und 
Kno)1<>n  von  phu-<]i1in] Mviirciii  Eiseiu^yd  deuten 
ebenfalls  auf  orgaiunchen  Ursprung. 

Deaeben  findet  eieb  aehr  rdebKeb  Onrkm  übm- 

dicri  und  nicht  selten  eiue  A'^'m-Ic.  ixAche  llerondt 
als  A.  borrali*  bestimmt«;  uueHurdom  Beste  von 
TWben  nnd  Delphinen.  Bereadt  mAuait» 
Teru'andt'chaft  dieses  Le<1athun>'H  mit  den  OjJllJiMa» 
tbooen  llolattiiuii  und  einem  C^priocnthOM  bei 
Tolkemit. 

S)  Reine  Nordseefaana  findet  rieb  im  Sande 
in  der  Weiehael,  wo  einige  der  von  Berendt  be- 
Ncbi  iebenen  Fundorte,  sowie  kl.  Schlaue  bei  IHrschan, 
der  >.  Z.  reioliate  Fundort,  aU  primür  ajuueehen 
■lad.  Beaoadera  istereeaant  iat  doe  wenige  Zoll 
starke  Schicht  lehmigen  Sani»  Ib  der  Vogelsanger 
Schkieht  bei  ElUag,  weleke  gaai  erfollt  iat  mit 
Corümn  und  TVUhw,  nnd  awar  so,  daae  beide  Klappen 
der  Schale  X.  Tb.  noch  anfeioander  liegen. 

8j  Reine  SQeawasserfauna  fand  Badner  im 
Grand  dea  WatohadtbalgehAngce  bei  Raadaaer  Mflbh, 
sowie  im  Sande  voa  Lenzen  und  auf  Lehmachicht 
TOB  Bjehadtaa  Sehlaebt  bei  £lbiag.  Mawcnhaft 
liefen  Uer  FMute  vad  Dnimnu  beiiaamien,  da- 

n>'li<ii  viirinzi-lt  }'ii!iidina  und  sogar  Deckel  hüben 
sich  vielfach  erhalten.  Diese  letatgeaannten  Vor- 
kommnis«« Bagaa  über  Leda-Thon  bei  LanaaB, 
über  L4'dH  fülirendi-n  iititeren  (id-cliioVienii  ii.:'  !  I  i  i 
fiielaadt,  aber  n  n  t  e  r  oberdilu  vialeui  Oescbiebemcrgel. 

4)  Beine  Sfleewaeeerfimaa  natar  NocdaeaAmaa 
fand  Redner  bei  obcngenatinteni  Vogelaang,  hier 
cbarakterisirt  durch  eiusu  kalkreicbou  Diatomeen- 
■MUffel  odt  Ukh  ete. 

5)  SüsawasBerdiatomeen  fand  J.  Schumann, 
eine  Schicht  des  DiluviuidB  eriillleDd,  zu  Dotablitten 
M  SQnten.  Bedaer  kaaa  aoleha  aaeh  aa  'Wihudorf 
bei  Zinten  in  Ostpreu.ii>en  und  Ihm  T<ipel«anp  nm^li- 
wci»en.  ist  dies  ein  intereseantes  Gegeoiitücls 
ZU  dem  Vockaanaen  von  Wendiach-Wehningen,  welche 
£.  Oeinita  aanudii^  ala  dilnfial  erkannt  bat. 


6)  Diatomeen  aaderer  Art,  nnd  awar  wdil  va» 

zweifelhafl  marine,  hat  Redner  femer  gefnndn:  faa 
LedaÜtoa  von  Lenzen  l>ei  Elbing,  in  der  fTaiiliMni 
iefaiekt  von  Togeliaag  bei  Elbing  nad  gana  aaahf 
in  lloUteinschen  VorkomninisM^n,  nämlich  im  Cyprinen- 
thon  von  Uoetrup  bei  Apenrade  und  in  der  Nordaee- 
eoBebjileaeUeht  Toa  Fahreakrog  bei  fk>geheig. 
Die  Formen  der  Dintotueen  «ind  niBtinichraitig.  z.  Tli. 
ausserordentlich  schön,  und  ea  steht  zu  erwarten, 
daae  aelebe  noeh  an  virien  Stdlen  de«  norddenteehen 

T)i!uviutii-.  iiMf.-rfiitiüi  II  «"rdi-ti,  denuli'  iles'.halli 
möchte  Itedner  schon  jetzt  auf  diese  neue  Entdeckung 

an  vielru  Orten,  wo  Couchylien  fehlen,  doch  Dia- 
tomeen aber  die  Nat4ir  der  Dilnvialgewässer  Auf- 
eebloee  geben  wardca. 

7'  PflanzenresU-  <rind  angehäuft  alü  DOnriaDceUe 
Dürdlich  von  Memel.  Hier  bildet  soleha  bei  Pni^ 
■albn  im  anAardfinviaian  Saad,  asteriagert  von  ea. 

7'1  m  ucschifbcführendfm  Piliiviiira,  eine  Schicht  ca. 
2  km  entfernt  bei  Gwildeu.    Ganz  neuenlingK  bat 
Redner  eine  gleieht<  Kohlenackkbt  mitten  im  unteren 
Diluvialsande  conttntirt  und  ütigleich  auch  Reate 
von  Odratoden  aufgefunden.    Das  Auttlogon  findet 
dieses  KohlenvorkomaWB  in  Ruseland,  niunentlidb 
bei  Danabnrg.   Die  sogenannten  diluTialen  Kafalea- 
lagen  des  knrlAndischen  Strandaa  faact  Bednar  da» 
gegen  aU  etwas  jünger  anf  Und  atolit  da  an 
Berendt'a  Haidesaud. 
Ttnaeade  von  .Conchjliea  aad  andere  organische 
Rest«  dea  ost-  nnd  westpreussiachen  Diluviums  wurden 
ala  Belegstacke  des  Oaaagteu  vorgeeeigt,    £a  ergiebt 
rieb  ab  Sehlttaareenitat,  daat  dae  MoTiom  krineiwega 
arm,  sondern  vielorts  reich  an  Petrefarten  ist;  das* 
dieae  viek>rta  noch  heute  geaan  oder  fast  genau  aa 
den  StaUaa  eich  ikaden,  wo  die  TUare  lebten,  nnd 
dii.Mis  die  geschiclilcti  n   Kinlngi-ruDgen  Äff  Diluviums 
theilweise  in  einem  Eismeere,  theila  in  einem  gemässigt 
kalten  Heer»,  tbeils  im  Sttaiwaaaer  abgelagert  wnrdea, 
jii  d.ns'.  Tl  i^  rc  und  Pflanzen  de»  Landes  damai»  exi- 
stirten.  Die  Verh&ltaisM  der  Wasser-  und  EisvertheiluDg 
warea  aoant  wllvend  der  DOnviilMit  lelir  emniplicnt, 
wpch'' Itcn  toeal  vieUiidi  and  badflrfkn  nooli  laagm^ 
eiugohvndea  Stndiuiai 

16.  Herr  ProCteeor  0.  Toreil  (Stoekhofan),  dar 

kühne  Forscher  in  den  nfirdlichen  Ki^mccrcn,  (heilte 
aeine  ausgedehnten  Erfahrungen  über  die  arctiscbe 
Tanna  mit,  welche  ftr  BenrtheQang  der  dUsrialan 

GInri»lphün"rnpnp  von  ganz  hervormgendera  Interesse 
sind.  Als  besonders  cbaraktoristisch  fOr  das  kurische 
Heer  wird  «in  «niaopoder  Ringelkrebe,  Uttlm  SMim 


Digitized  by  Google 


176 


3Iwcb«l,  di«  Y0U1»  artUcs  {Ltim  ^atiiUiy,  wddra 
■icli  M  iMBttauiit  ui  die  niadrigiten  TMnp«ratiireD  da 

bnickiiu'lien  Eiüwassen  hält,  «las«  sie  sich  z.  13.  an 
dcD  TOD  Gol&trom  bcapflltea  Küaten  I«Und*  nicht 
Töritndtl,  f^ttamnntag  an  der  VeetkOste  SpRsbei^i, 
währund  sie  in  gTü!ll^(.<r  Zahl  an  den  von  kalten 
StrAoMD  des  kariscben  Meeiee  berflhrten  OatkOaten 
dieeer  btelgnippe  auftritt  Toa  heniadBwn  Interewe 
v.:{r  'üi  lliirstt'IIunp  der  oberdilSTnleD  YerlireitangH- 
gebiete  des  sog.  Leda-Thoue*  (ToUlk-ThoiM«,  Tor.)  iu 
Ound».  SIniidiMnka  ete.,  au  inldno  eine  groi^ 
urtipf  Vtrzrrruiip  Jer  Fmir.t'n;jrpnz«n  gpgpn  Süden, 
wohl  durch  kalt«  Meerosstrünmugen  zur  Uiluvialperiode 
bedingt,  slmkiteB  iat. 

17.  Herr  Profi'«Frir  Dr.  v.  Lasaulx  (Kifl)  Iffft 
die  neue  Karte  dur  Valle  del  Bove  am  Aetna  im 
ÜMMMtabe  Toa  1:15000  im,  grSaalaBtheila  veo 

Sartoriu-t  vo ;i  Wji  1 1 nli  1111  «c  11  M-Ui«t  c."''i'''ii''5'"'1 . 
vom  Vortragenden  irgtuut  und  volii-ndet  und  iu  d«m 
fitbographisehen  Institut«  von  J.  G.  Bach  in  Liipaig 
gedmeki,  die  dem  zweiten  Bande  des  ActnawiTkos 
beigegeben  werden  soll.  Für  die  Geologie  des  merk- 
würdigi  ii  Ai'tiittthalcs  ist  dit-se  Kaito  ungemein  wichtig. 
Dia  sum  Tri foglietto- Kegel  gehörigen  Qaogaysteme 
treten  auf  das  Bestimmteste  hervor.  BexCgIich  daa 
Kaehweiaea  zweier  oder  mehrerer  Ki  u)itiiiii'<>  entno 
mmnt  der  Tortragenda  fBr  Saxtariua,  Ljrellgefatt- 
über,  jede  Priorität  in  Anapfodi.  Baaflglieli  der  Ent- 
stehung des  Valle  dol  Bove  nahm  Lyell  an,  dass  die 
Erocioii  warn  graasten  Theile  die  heat^  Geataltang 
deraalbeii  bewurkt  habe.  Daa  iteatte  anf  dan  bvthoma, 
daaa  die  mürhtlgen  alluvialen  Alilagawg—  bei 
Maacali  und  Giarre  alle  ana  der  Valle  dal  Bove 
gekosuMn  seien.  Jedoch  iat  mit  Sicherheit  Baehao- 
Weiaao,  dai«  das  keiue».wogi'  der  Füll  gewesen.  Ohne 
ZwaiiU  verdankt  daa  Thal  idne  £ntstefauiig  der  «ist- 
licboD  Abapraogttog  vsd  SwitOiuiig  dar  beiden  Kra* 
tere  des  elliptiechen  und  des  Trifoglictlo-Knitir?,  (Ul- 
suoceaaive  erfolgten.  Nachher  verschob  sich  da«  Cen- 
troD  gsgaa  Weiten,  und  ao  ateht  der  Jetrige  Keg«! 

nicht  mehr.  wi<j  Iniin  Vr.suv  oder  der  Rocca  nion- 
fina  im  luueru  des  alten  Kingwallea,  sondern  ausser- 
han>  deaadben.   Danken  wir  oaa  den  K.  S.  Cro«« 

auf  i]r\i  iiUPMTrn  rätlichen  Rand  des  Kessels  der  Hocca 
moutiiia  aufgesetzt,  so  erhält  dieeer  das  l'ruHl  den 
Aatna.  Aneb  die  Analekt  SteppBni'a  iat  idcfat  ra< 

treffend,  der  im  '.t/irri-!  Tliale  nur  einen  Bnraneo 
sehen  ku  niüsseu  glaubt,  dessen  Caldeira  durch  die 
heatigen  CentraUtegel  gau  anagafUlt  aaL  Dia  CUddn 
iat  eben  daa  Trifoglietto. 

Da«  gaeammte  TrOmmennateriai,  wdcbes  aber  in 
Foiga  ainar  adcban  aeitBeban  SSarppranguv  vor  dar 


gafaUdet»  Oeflonag  ■»  anebeo  war,  hatte  man  Imb 
harBB  an  daa  Aatna  nicht  gei^nden.  Der  Vortrageade 

glaabt  es  in  der  auffallenden  Terri\8K.o  von  Moscarello 
naohwaiaaD  an  ltdnneo,  die  mit  oa.  &00  m  Höbe  gerade 
ao  breit,  wie  die  MikndBag  dar  Taila  dd  Bove  vor 

diencr  li>'gt. 

Erhebung  und  Eroaioa  habad  an  der  Bildung  dee 
Thalea  ao  gut  wie  gar  kaiaaa  diraeten  Antheil.  Par- 
tielle Krlicliuiii.'t'ii  d<  r  Scliifliten  und  steilere  Stellung 
derselben  im  Centraikegel  sind  als  die  Folge  der 
Injeetionaa  a.  Tb.  aäehtiger  Emplivmaaaeo  anmaebaB. 

Die  Höhe  der  erodirten  Tlieilc  betrügt  nicht  nir-hr 
wie  ca.  20 — 30  ni  Aber  die  Nothweudigkeit  der 
Annahne  efaier  Erbebang  in  GeBtiaikegel,  Aa  aber 
fiu  der  Bildung  der  Valle  Jtl  Hove  iiiclit  Iwflieiligt 
ist,  hatte  doch  der  IScliarfitiuu  L.  v.  Buchs  richtig 
erkannt.  Dia  SiaeoBtinnittt  in  der  SdUebtanataihing 
und  piÖR-iere  Kegelbä.«icliung  findet  nur  in  t-itu  r  sukbcn 
Annahme  ihre  l^rklärung.  Im  zweiten  itaude  des 
aAetna"  worden  alle  diese  IVagia  nrit  ibiaa  Balegaa 
Baafttbriich  behandelt  werden. 

Kach  der  Sitzung,  von  1  —  3  Uhr,  beanchte  die 
Versammlung  das  kfioi|^ieiM  mineralugischc  Museum 
in  der  üuiversitAt,  wo  aoaaer  dem  iwkanDten  Reich- 
thnm  an  Meteoriten  und  video  anderen  Mineralien, 
Gesteinen  und  l'etrefacten  das  Intercase  durch  einen 
rm  Herrn  Dr.  W.  Eaiaa  aaa  dar  Gegend  von  Bio- 
bamha  mitgebraobten  Maahaarodon  -Sebldd  «nd  daa 
neueste  bei  Solenhofen  gefundene  Prachtexemplar  dea 
ArvAatofitrjfx  lebhaft  in  Anspruch  genoauneo  wurde. 
Mit  Dankbarkdt  wurde  dabei  der  patriotiMban  Tbat 
des  Herrn  Siemens  zu  Berlin  gedacht,  welcher  im 
entecheidenden  AugenliÜcke  den  Jitkueftary*  vor  der 
üeberfllbrang  nach  Amerika  rettete  nnd  daBaalban 
seinem  Vaterlnnde  fiir  einen  Tri  i.s  von  20000  MIc 
erliielt.  i:^  darf  woU  nicht  beaweifelt  werden,  daaa 
diaaaa  boeUateraataBta  ZwiaehaB^ad  awiadian  Amphi- 

biuni    und    Vogel    vun  den  kAll%lidMB  SBflHnlBBgWI 

erworben  werden  wird. 

Der  Abend  vereinigte  die  Mitglieder  der  Geadl- 
schftft  zu  einem  gi  iuoinaehaftllAbaB  Ibhk  hl  der  Flora 
in  Charlottenburg. 

(FtetMtnag  fiilgL) 

Frana  v.  Caeray:  Die  Veränderlichkeit  dea  Klimai 
Ud  Ulte  Vfndun.  Wien,  bei  Uartleben,  1881.  8». 
Bar  VerfasFer.  gefjetiwärtig  Professor  der  Erd- 
kunde au  der  Universität  Kmkau,  iH'reitü  seit  geraumer 
Zatt  dan  Gaograpbca  ?ortht^ilhaft  bekannt  durch  seine 
aebSne  Ariieit  „Wirkungen  der  Winde  anf  die  Ge- 
ataltn^g  dar  Erde",  legt  der  wiascoiohaAUdian  Wdt 
in  diaaar  andi  ftnaacrlisb  treSS^  BB^gaatattatan  Bro- 


üiyiLized  by  Google 


nhlra  lim  Itnspp  gAtätm»  und  doeh  in  WateDtHeha 
■iOBlkll  «ndtSpfendc  IXirli.'gunß  dei«  jetzigen  SUnd- 
pnnlEli  dar  Iidff«  von  der  irdiacben  Klim« Wandlung  vor. 
dw  Irane  Auftthlasg  ttaigw  thttstcUieb  er- 

wirscnrri  F;i!lt>  von  (irtlicliuti  Vcrätiilr'rnn;,'rn  di^f  KlimSB 
bahnt  ihm  einleiUnd  den  Weg  zu  »einer  Uauptaufgabe. 
DftM  ftlR  BOT  dl«  anttqairte  BAimptaag  «of,  dm 

„itiif  ilev  Ostküsfc  von  Südfrr'inlniit!  hol-Ii  zu  Anfanfj 
des  15.  Jahrhundort»  eine  aus  190  Dörfcru  bestehende 
AnriedhiBf  Mflte,  di«  Jadodi  mit  der  Zait,  Mitdea 

nfimlicb  die  Glptscbor  di''  fjiinzi'  ponaiintp  Küste  in 
Angriff  genommen,  immer  uiehr  von  ihren  Bewohnern 
verlanni  wardan  ■mate."   Ihirdi  Xanrad  Haarar'a 

quellcnkritisclie  Untersucliunfr  ist  fii-her  festpfpstelU 
worden,  d»M  niemals  uoruinnniscLi-  b>ic<lolungen  auf  der 
OatlAatoGrOnlandt,  der  allev^it  durch  den  Plaelieiwtrcw 
kauui  zugftDglicben  Sait«  dieser  rieeigatcn  Tii«"1  j<^'(/ip'cr 
Erdbildung  bestanden  haben,  und  dast  die  im  10  Jahr- 
bnndart  auf  der  grönländischen  Westküste  gegrflndeten 
eakimuhaft  kleinen  Oermanen -Weiler  im  Laufe  des 
14.  Jaliihundvrts  nicht  dem  uugünütiger  gewordeneu 
Klima,  !K>ndern  der  InTasion  der  K<ikimo8  erhtgen. 

HauptgegeMtaad  iat,  wie  der  Titel  aehim  saigt, 
die  uratebUcbe  ErUlnnig  von  ürnwandlungen  dea 
KHmaa  nach  aeinen  Widen  Ilauptseiten,  nach  Wärme 
«ad  KiedaraeUag.  Wir  erhalten  sanAchct  eiae  aehr 
dankeiiBwarth«  Catcnndniig  ahar  Aa  «twiügen  koa- 
miachen  Bedingmean  aoldtar  Toigfaiga.  Dieselbe  lie- 
fert eiM  adir  nmftaaiiido  Siebtoog  der  njiuiigfaltigen 
■aoierer  Zeit  Uber  die  aehwierige  Frage  xa  Tage  ge- 
licderton  Ansichten:  indem  sio  unvorpinppnonimen 
nbMQg  scheidet  zwischen  den  auf  unzareiobendem 
BeohidiUiagaaiiitaria]  itflha  arbaaten  Bypeiheaen  «nd 
den  auf  soliderer  Hi^m^  ru-M-nJen  Tln-nrcnicn,  ist  das 
Ergebniaa  Imlich  grossonthcils  ein  negatirea,  abwei- 
aandaa,  »bar  nur  vm  ao  dndnidiwroller  enduint 
der  hier  von  Npui'IH  PilirAclit.-  npwois,  dn^?  die  un- 
gefllbr  elQfthrige  Periode  der  Sonnenflecken,  wie  sie 
ao  rfttheeihaft  da  wmreifelhaft  die  «rdnagBatiaehaB 

Ersrlicinur.grrn  lirlicrrücht,  i»Uc-li  einen  wepeiitlirh  niit- 
bestimmoudeu  Factor  in  unseren  aUnosphäriscben  Zu- 
«Undan  aumaalit,  namantiidi  Jahre  nit  8aiiiiiaiiflaekaB> 

Mftxinuin)  ?ehr  ri'i,'i!niä"isifr  nuch  »olchp  mit  inlifclicn 
Kicder&chlägon  über  dem  llittel  sitid,  begleitet  von  durcb- 
aefanittlkli  hSbareB  WaaawiMadao  fai  fltoaaa  und  8aaa. 

Das  darauf  foifronde  Kapitel  Ober  die  Veränder- 
lichkeit der  telluruiclieu  Klimabedingungeu  erürt^^Tt 
maentlich  die  Waldfrage  auf  dar  mui  dnrch  Ebor- 
maycr,  l^ffelholt-Colbcrg  u.  A.  gewonnenen  Basis 
exacler  Beobachtungen.  Wohl  httten  wir  hier  eine 
genaaere  Trennung  der  Bph.mdlung  dieser  Frage  nach 
den  eiti7.'-li>n   KliniaKürtvlu  gewttnaofat;   denn  viel 


aOlliigar  bt  dodi  dar  Wald  aiaaai  Laad  wie  Dnter^ 

Italien,  dessen  äuMerst  rpf^enarmer  Sommer  um  so 
regenänuer  im  Lauf  der  Jahrbanderte  werden  mnaata, 
Ja  MBlgar  die  is  uiadaia  Braitan  aUHeaaenda  I^ift 

«n  den  eutwaljelen  Berglehnen  geknhlt  wurde,  als 
c.  B.  in  unserem  Nordweaten,  der  bei  aller  Wald- 
amuth  aogar  raebt  regearefah  Iat  nMgt  dar  adinv 

in  der  Fortbewegung  der  I.uft  pen  Nnrdnut  oder  de? 
Ueberganga  daraelbcn  vom  w&rmeren  Meer  auf  das 
adtOB  heahillieb  rauhe  Land  bagiftiidatau  Harahnilii» 
derung  der  Temperatur  auf  den  Thaupunkt  Bedenk, 
lieh  acheint  uns  such  die  Ansicht  dea  Verfawen  von 
dar  ehemalig«!  Bewaldnng  dar  ponttaeben  Steppe,  die 
nndi  Harodct's  Berichten  mindestens  \-or  2300  Jahreu 
achoB  gun  den  heutigen  Charakter  trag,  sowie  die 
Anlehming  an  die  beute  dach  nieht  mehr  anoehmban 
Pove'ache  Idee  von  <  i!!i  !!i  die  aralokaspische  NiederUDg 
ausdörrenden  ,Anti]>a&ä:it  ~.  Dass  ferner  die  Cbineaen 
einst  am  Gestade  eines  innenaiatiachen,  die  Ur-Arier 
an  dem  eine«  tnrnnischen  Heeres  wohnten,  ja  durch 
deaseo  Verdunstung  er^t  zur  Auswanderung  getrieben 
wurden,  ist  doch  iiiclit  erweisbar.  Ob  noch  irgend 
welche  Meeraaraate  das  Tarimbeckon  fiilUen,  als  die 
Urcbinesen  (naeh  RIehthofen)  in  Khotan  am  Kuunlun 
weilten,  dürfte  recht  fraglich  erscheinen;  wer  aber 
hat  je  einen  atichbaltigen  Beweis  für  die  Liebliogsidoe 
frftberer  Spraebforaehar  erhraebi,  daaa  dar  üraits  der 
Arier  an  den  wcvtlirlK'ii  Pamirterra«;.en  lag? 

Alles  Uebrige,  auch  der  Scblnsstheil  Aber  dia 
geologischen  (insbesondere  die  elaadttiehen')  Klima- 
änderungen scheint  uns  sehr  zufreH'end  aufgeführt ; 
die  Einfügung  der  Massenwirkung  der  einst  alle  iJüider 
daekandan  tropcnartigea  UrwiUer  (mit  ihrer  Wlrma- 
mindernng  and  Feurhtigkeitjimehrung)  in  die  Aetiologie 
der  vorqaarliran  Klimata  iat  offenbar  ein  aebr  ratio» 
aalkr  Fortaehritt.  Alfrad  Kirehlion; 

IL  A>  II. 

fl«1ieimer  Hofrath  Sr.  R.  W»  Bmuen, 

Prof' -^siir  der  Cliemie  an  der  Universität  in  Heiilelberg, 
beging  am  17.  Octoher  d.  J.  die  fünfzigjährige  Jubi- 
hUimaftiar  adaar  Ooetor*nromotioB.  UnaeraAkademlei, 
weither  dar  JabOar  aeit  dem  15.  Marz  18.")1  als  Mit- 
gUed  aagebfirt,  begleitet  diese  Feier  mit  den  aufrioli- 
tlgatea  WUnadm  Ar  dasaaa  fiwaerea  Wofalergehea. 

Sie  4.  Abhandlung  von  Band  42  der  Hova  AcU: 

B.  Heniel:  Craniologische  Studien.    9  Bogen  Text 
und  8  lithograyhiaeha  Tafda  aabit  Tabdlaa.  QVda 

12  Rmk.) 

ist  er.tcliienen  und  durch  die  Buchhandlung  TOM 
Wilb.  Engelmann  in  Laipaig  m  bedeben. 


Digitized  by  Google 


MUNQUAM      a:(^'^:^$^  OTIOBÜS. 


LEOPOLDINA 

AMTUCHES  ORGAN 

DKK 

KAISBBLICHBN  LBOPOLDINO-CUROLINISCHEN  DEUTSCHEN  AKADEMIE 

DER  ^'ATIJRFOKSCHEK 

BBRAUSUEUKUEN  UNTKK  Ml'l  WllUvUNU  DKU  SEKTIUNüVUltöTÄNDK  VUN  UKM  l'lUäU)>:NTKN 

Dr.  C.  H.  Kboblaadi. 

Halle  a.  S.  Heft  WIL      ».  21—22.  Kovember  1881. 


Ilbalt:  Aintlirbe  MittJieilungeu:  L'iv  Jahrciibc-itru({o  tivt  Mitglieder.  —  Kr^cliuisü  der  Wahl  je  einet)  Vcirslandi* 
mitgliedu  der  Fachiektioiieo  für  MatbeoMtik  nad  AatromaiK,  wwie  tat  l'hyaik  und  MaiMiroloKic.  —  Neue 
Wul  einef  dritten  VorstandamilgliedM  dtr  FirluakUoB  fto  Plivsik  und  'Meteorologie.  —  YokidtTungen  im 
PmoiMlbiwtajide  der  Akadenie.  —  Beitrag  mr  Kime  der  Akademie.  —  Bericht  Ober  die  VerwaliuiiK  der 
Attadenue-Bibliotliek  in  dem  Zeitnumtt  vom  ^npUmlior  1680— lääl  ScIiIum  .  —  Rudolph  Christian  Uocttger  t 
(SdJaiis  -  SoiiMii.'o  MitthoilttDgeo:  Engegaagne  bchrifkcn.  —  A.  Knop:  Die  28.  aUgenaiaa  Ver- 
MmlunK  dor  iJ«'>um  In  n  Rcologitetai  OMrilifheft  m  Bedii  i  J.  uao  (F«rtM(niig).  —  Die  IL  ."*  ** 
von  BBod  42  der  Kova  Act«. 


Amtliche  Mittheiliuigen. 
Die  JahmbaiMge  der  Mtelieto. 

Mit  der  Entriclituii;;  il- r  .l  i'irefdipiträlge  «ind  manche  Mit;:;lif>i1<  r  f1i>r  .\kademie,  welche  die  Leopoldiiin 
in  den  letxten  Jahren  fortgehciul  bezogen  babeo,  ohne  die  Beiträge  abzulösen,  tbeUe  für  das  laufende  Jahr, 
tfaaüs  «ttdi  noeli  flh-  frühem  hlbn  im  RBelaUade.  Zur  Ordnimg  dea  Rachmuigewaiaaa  beelii«  ieh  mieh  die- 
selben er;feWn«t  zu  iTEuchcn,  dic«p  rücl;stiin<liBfii  Betiiljfo,  mit  je  6  Rnilc.  jährlich,  vor  Ende  des  Jahres  an 
die  Akademie  durch  Poatanweiaung  einsenden  zu  wollen.  Oleiclazeitig  gestatte  ich  mir  in  Erinnerung  au 
bringea,  daaa  unb  $  8,  AKn.  4  dar  Stotatao  dneh  «iaanliga  ZtUng  W  Bank,  die  lAnMMgt  Ar 
immer  abgelöst  wenl'Ti  krjniicii ,  womit  zurtleich  nach  Alin.  C  desselben  Parnjfrnphen  för  jcdci  or 
Mitglied  der  Aoeprucb  auf  die  unentgeltliche  lettenalingticbe  Lieferung  der  Leopoldina  erwüclutt. 

Hall«  m,  S.  (Agngaaae  Hr.  2).  dm  Sa  Mbmmbar  1881.  Dr.  H.  KMlIUMk. 


Ergabnifls  dar.  Wahl  je  eines  Vorstandsmitgliedes  der  Fächsektionen  für  ICaUumatik  und 
Astronomie,  sowie  für  Physik  und  Meteorologie. 

IMe  nutar  dem  1.  Aogqat  1881  (v«r|il.  I^eop.  XVII,  p.  199)  eiagalaitataB,  unter  dem  81.  reap. 
2!  fictnlM-r  1H81  ivrrpL  Leop.  XVTI,  p.  Ifilj  mit  dem  Knill i-rttiiii  lii's  20.  Xiiveiiiltc-r  c.  iUisgoschriplienen 
Wahlen  je  eines  Vorstandamitgliedea  der  Facbitoktiouen  für  Mathematik  und  Astrooomie,  wwie  für  l'hfaik 
md  Matoorelagte  ithta  naeb  den  voa  dan  Hann  Notar  Jlntiiraih  OaatftT  Krakanbarg  in  Balia  a.  d  Saale 
am  Sl.  Nnrerolier  1881  aa^pBOMinaitan  Pratoholi  fgjgandaa  Bigebiiiaa  gahabt: 

Laop.  XVU.  81 


178 


T«B  im  IS  TbeibMlnncni,  mloba  s.Z.  X»  SeklioB  ttr  IfatimiMtik  vatä  Aatramwiia  UUan,  hattcD 

IK  ihn  SÜBUns^cttcI  rechtsseitig  eingesandt,  von  denen 

14  auf  ücrru  Trofeacor  Dr.  Carl  Maximilian  von  Daaerufeiod,  Director  der  teehoiMhui 

1  Mf  Htm  Dr.  Slegmaad  Oaniher,  Vwotum  am  Qymoaäm  in 

gefallen  sind. 

Bei  ST  niiladMHcn,  «m  veMwn     Z.  dte  Mtion  Ar  Phydk  and  Ibtoenlogia  bMtobt.  tamtatca 
alle  eiBgagangeDen 

20  Wahlzettel  auf  Herrn  Geheimen  Rogierungsrath  Dr.  Rudolph  Claasiu»,  ProfiMMU*  der 
Physik  au  dtr  Universität  in  Bonn. 
In  beiden  Fällen  hat  mehr  aU  dan  nach  §  30  der  Statuten  Tom  1.  Mai  1S7S  •ttankluad«  eis 
DrittllMil  der  Beircchtigten  aa  der  Abetimmung  Tbeil  genommen  und  nnd  die  Herren 

Diraetor  Profesaar  Dr.  rm.  Imnilriiii  in  MOadMn  mm  Vmlaiidamt^ied«  ftr  m-«-!»— 
and  Aatronomie, 

Gelieimer  Regierungsrath  ProCmar  Dr,  QIhuIvi  ib  Bann  umb  TontandnitglMn  f&r  l'hyiiik  und 
Meteorologie 
mit  «baoluter  lli^orittt  «rwSUt  worden. 

Herr  DIreelor  Dr.  WB  Bnuraftiad  bat  ^  Wahl  angenommeo  nnd  antreckt  ileb  dia  Amiadawr 
Ida  snm  21.  November  1891. 

Herr  Geheimer  BcgiemagMath  Dr.  Claaalaa  bat  dagegen  leider  abgelehnt  nnd  üt  deshalb  aiaa 
BnHmr«]«  dw  Wahl  nMmSA. 

HftlU  a.  &.  dn  Sl.  Nomnbev  1681.  Dr.  N.  KlItMUBh. 


Ime  Vabl  eines  dritten  TontandaiDitgliedes  der  Fachsektion  für  Physik  nnd  ICeteorologie. 

In  Folge  Ablehnung  der  auf  ihn  gefallenen  Wühl  Seitens  des  Herrn  Geheimen  Regierungsratht 
Professor  Dr.  Claneins  in  Bonn  ist  eine  abermalige  Wahl  eines  dritten  Vorstandsmitgliedes  der  zweiten 
Faehsektion  nothwendig  geworden  und  sind  am  29.  d.  M.  die  directen  WahlaufTordcrungen  wiederum  aus- 
gefertigt und  versandt  worden.  Ich  ersuche  die  Ilerren  Theilnehmer  dieeer  Sektion,  die  Abstimmmigiii  bald» 
möglichst,  spätestens  bis  zum  20.  Beoembor  1881,  an  die  Akademie  zurückgelangen  za  laaiea. 

Sollte  wider  Erwarten  einer  diTüclben  die  Wahlauffordevnng  und  den  StänunilMll  lüeht  •mpAngtB 
haben,  w  bitte  ich,  eise  Nachsendung  von  dem  Bflreaa  der  Akademie  verlang«  M  wollen. 

Halle  a.  S.  (Jägvrgasse  Nr.  2).  den  30.  Novante  1881.  Dr.  H.  KllObimiall. 


YerändeniDgen  im  FezBonaniestaiide  der  Akademie. 

Berichtigung.    BaaAglieh  der  fai  dar  Oetober-KuiBnar  dar  Laopoldina  aa  die« er  StaiDa  gebraditaai,  afllnt- 

licheu  niüttf'ru  ciitttonimeDen  Mittheiliinp  künnen  wir  auf  Gniml  iitis  znfjifjauL'i'iiir  Nachrichten 
•Ines  CoUegen  zu  unserer  Freude  melden,  daas  Uerr  Professor  Michael  Engen  Chevreol  in  Paris 
sich  noch  am  Laben  befindet  and  bei  efaiem  Aller  von  96  Jahna  dar  ToUstan  ROatigkait  erftent. 

Ccstorheiie  nitfrlieder: 

Am  19.  September  1881  su  Bonn:  Uerr  £nut  Carl  QnttaT  Wilbalm  von  lUU,  Major  in  Bonn.  Aui- 
genommeB  den  10.  Primiar  1881. 

Am  6.  November  l^Hl  (lupelu:  Herr  Dr.  Reinhold  Friedrich  Hensel,  vormals  Professor  der  Zoologie 
an  der  huidwirthschaitlichen  Akademie  in  Proskan.  Aufgenommen  den  Ib.  August  1863;  oogn. 
HeU. 

Am  14.  November  1881  zu  Halle  a.  ?. :  Herr  Dr.  Christian  Gottfried  Andreas  Giebel,  Professor  dar  Zoobgla 
an  der  Universität  in  Halle.    Aufgenommen  den  25.  Januar  1867;  cogu.  de  ülainviH«. 

Am  M.  Korambw  1881  m  Vkn:  Ban  Dr.  Jaiisiig  Bali,  Frivntgddiitw  in  man.  IfitgÜsd  der  KniMV 
IMiaa  Akndamia  dw  Wtenaduften  daaelbet  AnlipnnnMn  dm  16.  Marz  1804 ;  <  op,  Hutten  IL 

Dr.  H.  Knoblauch. 


17« 


Beitrag  zur  Kaase  der  iladeuiie. 

1.  1881.  Voa  Hm.  Sinetar  Dr.  ft^aMW  in  Jm  JabndMitng  fBr  1881 

Dr.  H. 


tak.  rt 
6  — 


Bericht  über  die  Verwaltung  der  Akademie-Bibliotliek  in  dem  Zeiträume  Tom 

Septembar  1880— 1B8L 

Die  ZM  der  Gefu^llschartpn.  mit  dann  di«  G«dlMhaft  mganblieiklieli  im  TMHebTtriMlir  iteiit,  bdlnik 
sich  m(  220.    Et  sind  die  Folgeoden: 

1.  Aeadamia  iMcioiial  da  Ohneiaa  te  Oordoba. 

S.    —    real  dns  ScieuciM  in  Lisbo«. 

5.  —   Real,  de  CSaooiaa  in  Madrid. 
4.  Aeadanla,  KanlnU^,  nui  VttUambKppn  in 

Am«  t  e  rilii  in. 
ö.   —    Königlich  Preuaräclie,  dar  Winenaehaft«» 
ia  Barliik 

6.  —   Königliche,  gaoMiiiBltaiffar  TBTiiaiiianliallian 

in  £rfnrt.  . 
T.  —  K.  K.,  dar  WiamiauhaHau  b  Krakau. 

8.  —  KdnigKoh  BayeriselM,  dar  WiwaBachaftw 

in  MftBclieD. 

9.  —   KaiaarBaii^  dar  WiMoatlwftea  ia  Wien. 

10.  —   r^<yiili>  rle«  Sdaaaaa,  des  Lettrcs  et  des 

Ikaux-ArU  de  Baigiqofl  ia  ÜruxeLles. 

11.  —   royale   da  HUadae   da  Belgi^a  in 

B  r  u  xpII  c«. 

12.  —  de« Sciences,  ÜellcB-Lottraa  6t AiU  iu  Lyon. 
18.    —    de«  Science«  et  Lettre«  in  Montpalllar. 

14.  —    das  Sdeooea  in  Pari«. 

15.  —    imperiale  de«  äcience«  in  Petertbarg. 

16.  —    royaleSaedoi»ede«Science«  in  Stockholm. 

17.  Acadany»  American,  of  Arta  and  Soieocca  in 

BoatoB.  48.  — 

18.  —    of  .'^cience«  in  Chicago.  49.  — 

19.  —   of  NabmU  Sdeoeaa  in  Darenport. 

50.  —   Bojal  Mab,  in  Ihiblin.  50.  — 

51.  —   Coiiiiectient,  of  Aita  aad  Sdanaaa  in  New     51.  — 

HaTea.  52.  — 

89.   —   of  Sdaneaa  in  New  Yorlc. 

28.    —    of  Naturtil  Sciences  in  Philadelphia.  '      68.  — 
84.   —    Peabod]r>  of  Science  in  Salem 
86.   —   eff  Manea  in  8t.  Lauia.  64.  — 

26.  —     Californii»,  of  Scionci's  in  Sivii  Kranrigco.       55.  — 

27.  Accademia,  Rede,  dei  Lincei  in  Roma.  66.  — 
88.   —   Beale,  deOe  SeiaHa  in  Torino.  67.  — 

88.  Admiralität.  Kaip-TlicJic.  in  Urrün. 

30.  Anatalt,  Königlich  Uugariache  geologische,  in  58.  — 

Bnda-Paat.  68.  — 
81.  Aaaociation.  Dritish,  for  tlu  AdfanaanMnt  of  Frankfurt  a.  M. 

Science  in  London.  60.  —    Neue  soologische,  in  Frankfurt  a.  M. 


88.  Aaaoeiation,  Amarioan,  tat  tiw  AdvaaMMOt 

of  Scienoe  in  Salem. 
88.    —    AmariBan  Hedieal,  in  Waabingtoa. 
84.  Oentral-ObaerTatorinm,  ITaiaatlloba»  pbyai- 

kalixches,  in  Paterabarg. 
35.  Comitato,  Reale,  gaokgiao  in  Borna. 

88.  Oopperniena-Tarain  flir  Wfanenaohaft  and 

Kimst  in  Thorn. 
87.  Direction  of  tbe  Botanic  Garden  and  GoTer- 
mant  Plantationa  ia  Adelaide. 

38.     —     Musccts,  in  Berken. 

89.  —    de«  botanischen  Garten«  iu  Klausenburg. 

40.  Eaaez  Inetitnte  m  Salem. 

41.  Estacinn  AjrronomioÄ  in  Viili.nri!i. 

42.  Ferdinauüeum,  Tirol-Vorai-ibvrgÜR-hu«  Landes* 

Mnaam,  ia  Innabrnok. 

43.  Garten.  Kniserlicher  botanischer,  inPet  ershurg. 

44.  Gartenbau-Uesullscbaft,  K.  K.,  in  Wien. 

45.  Oonootschap,  lffwiinkH}t  anMaglidh,  in  Am« 

■  terdain. 

46     —    Ba(Avi(\ascb,    van    Kosaten  «n  Weten- 

seliajiixii  in  BatAvia. 
47.  Geaellscbaft,  Maturfonchende,  in  Baael. 

aatnrforschender  Freunde  In  Berlin. 
Allgoiiu'iuc   .SchweizerisriiH,    itir   die  ge- 
Mmmtm  KatOTwiaaenaobaflen  in  Bern. 
WatBrlbwabenda,  in  Bern. 
Geographische,  in  Bremen. 
Scblaaiacbe,  itkr  vaterUlodiaobe  Cultar  in 
Broilan. 

Königlich  Ungarische  iialHrwImanaBbafl 
BoIm,  in  Bada-Peat. 
Wahii  wiaaauwihaiUieba,  ia  Obemniti. 

Naturforschaadai  in  Dan  zig. 
für  Natur-  and  Hailkonde  in  Dresden. 
Oelmnemiaihe,  im  Künigraielm 

D  r  e  n  1.1  r  11 . 

Naturforscheude,  in  Emden. 


180 


6t-OeH«llacbaft.NuturforschenJc,  inFreiburgi.nr. 


62.  —    UberfaMttKbe,  flkr  NaUur»  und  HeUkunde 

in  Oiesien. 

63.  —     N'atiirforsclicndp,  in  Görlitz, 

tt4.     --    ÜberlaaüUüche,  der  WiaBeiiwluift«n  in 

66.  —  KtoigUelw,  itf  WteMuelMftMi  in  CSt* 
tingen. 

66.  —   Natarfendirade,  in  H»II«  ».  8. 

67.  —     frpographi^clio,  in  Hamlmr.T 

68.  —    Wetterattiscbe,  für  die  geaammte  Matur- 

Imnd»  in  Hanna. 
6!).  Nnturbi^tnrisclic,  in  Hannover. 

70.  —    Medicini8cb-naturvrisBen9chaiUiche,in  Jena. 

71.  —  FlnunMantiMl»,  dar  Pfldn  b  Kaitars» 

lautorn. 

72.  —    Physikalisch-ökononiische.in  Künigsberg. 

75.  —  KtaJgndi  Slolmiwdw.  dar  WiaaenadmftMi 

in  Leipzi^f. 
74.    —    Astronouiiüclie,  in  Leipzig. 
T6.    —    för  Geburlshölfe  in  Leipzig. 

76.  —    Naturfurschandc,  in  Leipzig. 

77.  —    PolytcchniEcho,  in  Leipzig. 

78.  —   mr  Beförderung  der  gesamntoa  Katur- 

Wissenschaften  in  Harburg. 

79.  —   Geographische,  in  VttnohoB. 

60.  — '  Daatooha,  Ar  Antbropolc^e,  Ethnologie 
«nd  Urgoaeliiehto  in  Mfinehan. 

81.   —  Katorlnttariialw,  in  Nttrnbarg. 

88.  —  Kaiaarlicb  finailaalie  nrioombgiielie,  in 
Paterabnrg. 

88.   —  "dar  Ffaunda  dar  Wiwanachaftm  in  Poaen. 

84.  KanigliA  BObniadn,  dar  maaoiaahaflien 
in  Prag. 

86.  —   Xflniglicb  Bayariwln  botaniadw,  in  Ha* 

gens  bürg. 

66.    —   NaturnnMenacbaftUcbe,  in  St.  Gallen. 

87.  —  Daotaebo,  fttr  Matar*  nnd  TSUsarkand« 

OstBsii'ii.H  in  Tokio. 

88.  —  Anthropulogi»che,  in  Wi«n. 

89.  —  K.  K.  gwgnphiadM,  in  Wi«n. 

90.  ■ —  K.  K.  zoologiBcli-botaniscbe,  in  Wien. 

91.  —  Nnturforscbende,  in  Zfiriell. 

9»,  Hoabatift,Fraieadentaebaa,in  Frankfurt  a.M. 
98.  Institut  nationnl  Oi-neToia  in  Genire. 
94.    —    inperial  des  Minea  in  Petersburg. 
96.  loatitnt«,  Aathropological,  vS  Oraat  Britain 
and  Ireinnd  in  London. 

96.  —    New  Zealand,  in  Wellington. 

97.  Inatitntion,  Smithionian,  in  Washington. 

98.  IsiB,    Nalurwissenaohaftlioba  OsKUiebaft,  in 

Dresden. 


90.  Istituto,  Reale,  di  studi  »uperiori  in  Firenzc. 

100.  —   RmI«,  Lombardo  di  Scienae,  Li«ttere  ed 

Arti  b  Milano. 

101.  —     Renle,  Vt-iieto  in  Venezin. 

102.  Karpatbenverein,  Ungariacher, in  Kesnark. 
108.  Landaa-Hadieinai-Gollagiam  bDraadao. 

104.  LnndnsiiuitseuM),  ^'iitiiiliiitnrianhna,  flir  Kfem- 

theo  in  Klagenfurt. 

105.  Landaa-Oakouoniia>C«>llaginB,  K6nigBah 

PriiiBsif-chi.-»,  in  Herl  in. 

106.  Library,  Public  school,  in  8t.  Louis. 

107.  Lotos,  Hatnrhiatariaebar  Vavain,  to  Prag. 

108.  Maa  1 8  c  Ii  i>  p  p  i j,  Hollandai!U,w Watawstkapf  aii 

in  Haarlem. 

109.  Hiniat«rial>Ooniniiasi«n  anr  üntswnchmg 

i]or  deutfrcheii  M»^Tf  in  Kial. 

110.  Mnsee  Teyler,  in  Uaarlem. 

111.  Masao  tmbiieQ  b  Boanoa  Airaa. 
HS.  Mnsea  nocional  in  Rio  de  Janeiro. 

113.  Museum  of  Cmuparativc  Zoulogy  iu  Cam> 

briilge.  Man«. 

114.  —    Francisco-Carolinuin  in  Lins. 

115.  —    d'Histoire  Naturelle  in  Paris. 

116.  —    in  Tromaa. 

117.  National^Muaanm,  Königliab  Ungariaebaa,  ia 

Buda-Pasfe. 

118.  —    Gcnaaniadiea,  m  NOrnbarg. 

lltf.  Ober-MadieittalT«rw»ltnng  des  iwaiserlieb 
Kosaiseben  KriagamlBiaterinma  in  Paters* 

1j  u  r  g. 

120.  Obaervatoire  royal  in  firuxellei. 

ISl.  Obaervatory,  Magnetieal  and  nMteorological, 

in  Uftt  a  vi  a. 

123.  —    in  Melbourne. 

198.  Obsarvatorlnm,  TaUurisebas,  in  Bern. 

124.  Offire,  Itiliii,  in  London. 

125.  Uaaervatorio,  Beale, dell' Uni versitk in T o r i n o. 
186.  Philomatbie,  OeseUsehaft,  in  Meies*. 

197.  Pollic'hin,  ein  DatnrwissenschaOlicher  Voraia 
der  Rbi-inpfabs  in  Dürkheim  a.  IL 

188.  Bednetien  dee  Amerieaa  Joomal  ef  Seianee 
in  New  Häven. 

1S9.    —  derEntoniologiacheoNochrichteniiiPutbus. 

180.  Reiehaanstalt,  K.  K.  geologiaeba^  fa  Wien. 

131.  Set'warte,  DeutRche,  in  Hamlinrg. 

132.  Sclskub,  Kongi'ltgc  l>ani>ke  Viden.skAKi-riie«,  in 

K  j  olx'  n  h  a  vn. 
138.  Soeiedad  coologioa  Argentina  in  Cordobn. 


184.    —    mediea  de  Chile  in  Santiago, 

135.  —    Mezieana  d«  ilisturin  Natural  b  H4xieo. 

136.  Boeiatk  dai  Matonüisti  in  Mode  na. 
187.    —   Toseana  di  Sdense  natarali  w  Pisa. 


Digitized  by  Google 


161 


136.  SocietH  Italiana  delle  Scieiws  in  Roma. 
139.  Soeiatftt,  Phjr«»»»«!!««*» - nwMiiwiiiMlM,  io  Er- 
langen. 

110.  SoL-ictas  regia  Upsalieusis  in  Upaala. 

141.  äooiet^malMokigiqaedofialgiqoemBraxelle«. 

—   Limiteiiie  cb  Nonnuidie  in  Cbsb. 
14S>  Soeiöte  nationale  des  Sciences  natnnllaa  tt 

matbimatiqaM  in  Cberboarg. 
144-   —  d'Ißatoin  »Manila  ia  Colnisr. 

145.  —        rii.vnque  «t  d'HMain  MitaMlk  in 

(jea^ve. 

146.  —  botani^  dv  Graad  DoeU  de  LmuAcnrg 

in  Luxrnil'iiu  rg. 

147.  —    d'Agrienltur«,  d'Uistair«  Naturelle  et  de« 

Ali*  «tfle«  in  Lyon. 
148»    "■■    irai<'r!a!f  des  Xütr.raüsfcs  in  Moscou. 

149.  —    imperiale  de»  Amis  d'liiati)ir«  2taturelle  in 

MOMOV. 

150.  —  g^ologiqa«  de  France  in  Pdris. 

151.  —  eoiooiologique  de  France  in  Paria. 

152.  Soeictjr,  PinkMopUiMl.  In  AdaUld«. 

158.  —  Nfw  YurV.  Sfat.'  At'iicultural,  in  Albsny. 

154.  ol  Niituiai  Iliätury  iu  lioston. 

155.  ~~  Asiatii.',  uf  licnt^ttl  iu  Caicutta. 

156.  —  Philoüopbical,  iu  Cambridge  (England}. 

157.  —  Royal  DubliD,  in  Dublin. 

158.  —  Kcival,  in  Ktliubargh. 

159.  —  Botauical,  iu  Edinburgh. 

180.  —  of  Field  Nataraliiitii  in  Qlaagow. 

161.  —  B«^  in  I.on  1  11 

169.  —  Linnaan,  in  London. 

183.  —  Gaologioal,  ia  London. 

184.  —  Zoologie«],  in  London. 

185.  —  Mieitieeopical,  in  London. 

166.  —  LlteraryaDdpbilüsuphical.inHanebeiter. 

167.  —  I!i  viil,  of  Victoria  in  Mulbourne. 

168.  —  WiaconjMnMataralUjatory,inMilwaalcee. 

169.  —  Nataral  Hittovy.  in  M ontreaL 

170.  —    Aiueiiraii  Piii1o.<iophical.  in  Philadolphia. 

171.  —    Zoological,  in  Philadelphia. 

179.  —   Bojal,  of  Vor  Sootb  Walea  ia  Sydney. 
178.  StaateackerbiiabeliArde  wn  OUo  ia  Oo- 
lambua. 

174.  State  OoTornraent  (Offlee  U.  8.  Gaolqgieal 
Son^  of  thr  Territories,  Coaai  Samf 
(Kßm,  War  Department,  KngineW  Ottoe, 
DeiiarliMatefAgileidtnn)iBWaeliiBftoB. 

176.  Stern wartf.  K^>ni;;1i<'hr',  iti  NfOnohaa. 

178.  —    Königlirlic,  in  Münster. 

177.  —   K.  K  ,  in  Wien. 

176.  SnrTey,  Geological,  of  Indla  in  Galen tta. 

179.  —    Geological,  of  Canada  in  Montreal. 


180.  Univeriität  in  Lund. 

181.  UniTersitet^KongeligeNorske.inChriatiania. 

182.  Vereeniging,  Koninlclijke  Natnarlcnndige,  in 

Ncderlaodaph-IndiS  fa  Batavia. 

183.  —    tot  ßnvordenng  w>  gmeeetamdlge  Wetan» 

schappvn  inNedeilaadBdli*lndilinBataTia. 

184.  —  Mederlandache botaniaohe,  inMijmiragan. 
186.  Verein,  Natnrhigt^risoher,  in  Angibarg. 

186.  ~    NaturwisBenschaftlicfaer,  in  Anaaig. 

187.  snr  fiefördorung  des  Gartenbauce  in  den 
K6nigl.  Preusaiachen  Staaten  in  Berlin. 

188.  —   Natnrhiatoriieher,  der  pretiaaiacben  Rhein- 

lande  und  Westfalens  in  Bonn. 

189.  —   für  Matnrwieeenechaft  in  Brannaehwelg. 

190.  —  NatnrwineiMbbaftllohar,  in  Bremen. 

191.  —  Dir  daa  Mnaenm  edileiiMlnr  AHwtiritaMr 

in  Breilan. 

199.    —   fllr  «chleelTChc  Inscctenitunde  in  Breslan. 

193.  —    Nftturforsrhiuiiti ,  in  Brflnu. 

194.  —   der  Fraunde  der  Matugcecbiohte  in  Meek- 

lenbnrg  in  Btttao«. 

195. '  —  iHr  Natarlmade  in  OaceeL 

196.  —  Wr«tproaasiaeh  botaniach- aonlegieeher,  in 

Danzig. 

197.  —    für  Erdkunde  in  Dresden. 

196.  — '   Katurwiüscnschaftlicfaer,  in  Elberfeld. 

199.   —   fbr  Naturkunde  in  Fulda. 

SOOl   —  NntorwiiiHiehafkliober,  Ar  Bteieiaaik  in 

Graz. 

201.  —    der  Aerzte  in  Steiermark  iu  Graz. 

202.  —    fOr  Erdkunde  in  Halle  a.  S. 

SOS.    —    Natur«ri8«enschallliclter,    Ar  Hambnigw 

Altona  in  II  am  barg. 
904.  —  für  natarwiaeneehaftliehe  UntaiMtnng  in 

II  ixni  Im  (•  L'. 

205.    —    Natur lugtoriech-mediciniKher,  in  Ueidel* 
barg. 

908.   _    Sif'f'i  iil.üv'^'-i'o^lior,  für  NatunrfHiMahnftiB 
in  Ii urmannstadt. 

907.  —  Ar  Aebenbliginha  Laadeefcnnda  in  Har> 

nannstadt. 

908.  Natorwisaenacbaitlicb  -  mediciniscber,  in 
laaabrnek. 

209.  —    Natorwi.'isenRrb.if^Ücher,  in  Karlemke. 

210.  —    NaturwiaaemscbaftUcher,    für  Sohleewig> 

VMUim  tn  Kt«L 

211.  —    ^fatnrwisüPnirhiifVüch^'r,  in  Magdeburg. 

212.  —  für  Naturkunde  iu  Ufloubach. 
21S.   —    filr  Natorkuiule  in  Pressbarg. 

914.   —   Zoologiiefa  •  nünemlngienbnri  in  Begeni- 
barg. 


Digitized  by  Google 


182 


SIB.  Tenin  fllr  ntterlilndische  NatmlnDde  im  TVlri-    918.  Yar ei  o,  Niiwwiwhir,  Ar  NatoikiiiMla  im  Wmi. 

tanbüK  in  Stuttgart  b»d«a> 
816.   —   WiMii  wiimiiiiihftlhiliw'  AdriatiMilMr,   in    919.  ▼«rBveht«8tfttioa,  Pflanzenphysiologiacfae,  in 

Trir.Ht.  ThsrsDdt. 
917.    —   aar    YerbMÜluig  naturyiwentchiftlicher    220.  Vet«ntk«ps>8»el«t4t,  Fimlw,  ia  Helling- 
KmilBitM  in  Wien.  fera. 

Em  aelieuit  aach  die  Zahl  der  Mitglieder,  welche,  der  g«|an  «ItW  Sitte  gemftM,  ihre  Pablikationen 
der  Ak«deflii*.BibIk>thek  nun  Qeaobenk  nmehen,  im  äingen  befrüfim  n  Min,  nnd  auch  Urnen  gegen  Umt 
fthlt  noh  die  At«jMiS«  n  den  wtnnitcB  Denke  Terpfliohtet. 

Der  bwelirlnlrte  Banm  gestattet  una  nicht,  die  Namen  d«r  Geber,  über  deren  theilweiae  luieret 
wecthToUe  Oetehenkn  In  der  Laopoldine  unter  der  Bnfairik  glSngegengene  Sduriflen*  regalnlHig  qoittart 
weiden  iat,  hier  nodnnale  einadn  enfrnfUim.  Wohl  nber  darf  daa  aaltene  Gaanhenk,  welehae  Herr  3.  Bfer^ 
rande  in  Prag  (vergl.  Ijeopoldina  XVII,  p.  7-1,  132i  durch  Gew&hnuig  der  Waher  erschipnenen  Theile  «eine« 
groeiartigeo  Werkes  ,,SjrBtäme  Silnn«D  du  eentre  da  la  Boheme"  der  Akndemie-fiibliotliek  aberwieeen  liat, 
awsh  an  dieser  Stelle  nicht  nnerwihnt  bleiben. 

Von  wr'fondirher  Bfilentiing  filr  die  iinmittr-üi.iri'  Fiirdrrunp  der  Bibliothpk  ist  feriv-r  ein  im  vrr- 
gaogenen  Jahre  auf  Antrag  des  Präsidiums  gefasster  JBeechlnaa  des  Adjunkten-CoUegiams,  wouocb  ein  Tbeil 
des  Erkteea  aus  den  afcadsmi sehen  Sehrlflen  ftr  BOeherrnnklufe  t erwandt  «erden  darf;  wftfarend  bisher  nur 
die  Zinsen  eine»  iir.RF.(-r'i*  Ijinj^iniii  gicli  vi  rnn  l.rpnä.  ii  Fonds,  welche  nicht  oinniitl  für  das  Binden  der  cin- 
gelienden  Schriften  ausreichen,  ,iur  Bibliotbekszwecke  verwendbar  waren,  so  dass  man  selbst  auf  jede  I^- 
ginanng  der  vorhaadanan  Udtan  anf  aaUqnnriaelMiB  Wege  hatto  veniehten  arihaan. 

Die  angeftlhrten  Tbatsachen  zeigen,  dass  die  Bibliothek  in  dem  vcrfloMi-nc-ti  Jahre  noch  allen  Seit«! 
hin  einen  wesentlichen  Fortschritt  gemacht  hat,  und  dass  dieser  nicht  eiu  vorübergebender  sei,  wird  stet« 
dar  G^anatand  dar  ailUgatan  BamMongaa  Uaibaa.  H«di«a  aa  g««aaBlwr  den  naanidiliudwii  Opfbia,  «elehe 
die  Verwaltung  fordert,  mit  der  Zeit  gelinpfn.  dip  RiWinthrk  der  Lcopoldinisch-Cnrolinisclirn  Akademie 
immer  mehr  zu  einem  wesentlichen  Factor  in  dem  literarischen  iSchstse  der  l\aturwiiHi«u»cluiften  «■mporzohobcn. 


Rndolpli  CluMlmi  Boetiiger. 

Von  Dr.  Hu  Patenau  in  Kranktet  n.  IL  IL  A.  N. 
(Scbhiss.) 
Wi(iitif?.ste  AlMten  Bo«lt|n'>. 
1881.  Angust.   Platinschwamm  und  dia  daaaan  Zltadlmft  »nflielwndn  EigamiilMft  dea  Aannoaiakgaaaa. 

Machvort  tob  Seliweigf  ar. 
1888.  Dantelhnig  xweier  FhaaphersttHide. 

1834—37.   Daratcllung  neuer  Amalgame  und  Untoraucfavng  Üirer  Eigenschaften. 

1835.  Darstellung  von  Sehwefidplatia  nnd  SchwafeUridivm  mit  Bchwelialkohlenetnff. 

188T.  Bereitnog  lahlreielier  ^rophore.  Yerbalten  vm  Queolianfaer  m  Anmeoiak  nnd  Jod. 

1838.  Ueber  Acthersäuren.     Verhalten  von  Phosphor  zu  Schwefc-lkohlciiBtolT.    Diirstolhmg  von  Uippursuure. 

1839.  lüntdeelcnng  des  Depilatoriums  (Calciumsulfliydrat).    Darstellung  von  reinem  amorphem  Piioeplior. 

Ueber  JodantinH»  (nit  Brandea). 

1840.  Verhalten  organisrher  Stofff  711  nif  i^U]>proxyd     liilduiig  von  Ani^-iseaalMre  aOS  Weinsäure. 

1841.  Oxydation  dee  Alkohols  durch  Chromsiure.    Bereitung  von  Kupferasjrdal  anf  Baasem  Wege. 
September.    Oopie  einer  gestochenen  Knpferplatte  auf  gahnniaebani  Wag«  (Sreatragmder  OiuiatM 

von  CriBpil.     OHcrinalplatte  anf  A.  v.  rinmboldt's  Anregung  im  Berliner  Museum. 

1842.  Verhalten  des  Kahumbichromats  zu  Traubenzucker.    Vereinigung  von  Chlor  und  WaaaerstoU'  durch 

aaielitaB  BktlgoU.  TacriaaBag,  Tarrfakaag  oad  ToiplatiBiraag  vna  Hatailaa  auf  aaaaaai  Wega. 

Zersetzung  von  PalladinaiaalaaB  daidi  FhoqüMrwaaaaiaMr.  XMndaag  daa  Olaadraeka,  Qyaln* 

graphie  (mit  Bromeis). 
1844.  Eatdacknag  dar  Stg^lutelaM  (adt  Wtl^  BaaaMaa«  van  efcwBwkfciiai^aB. 
1848.  8.  Ai^st.  Eutdeeknn?  der  Schieeswolle  rniit  Sch.'inheio).  MwnikaiiliriPiailiar  oImw  SdiwnfBl.  Kaan 

Bereitung  von  Chlorsaure.    Broncirung  von  Kupfer  und  Maialng- 


Digitized  by  Google 


183 


1947.  Fortglühco  unedler  Metalle  in  AlkoboldampT, 

1M8.  Oetobar.  ^a/bMaBg      mtg.  adiwwÜMlMii  ZtadliMnr. 

1851.  Neue  B«rr'itiiti(n«Wp{»eD  von  Sauerstoff,  namentlich  durch  Einwiricang  TOaOUorinOt  Mlf  KBpAlwydlqpdnit. 
1852 — 56.  Verniberong  und  VerpUtiniruDg  des  UUses  auf  oasaem  Vi^gß. 

1867.  Bulach  adpatMnmWinmiaMgqrdidiBMcaMMrfHa^^  QtAhOtm  DanUBaag 

von  Phoftphorwawei-sfofr.  Eisi'nanialgam. 

1868.  IrjitdeckuDg  d<!s  aog.  explosiven  Antimons. 

1859.  Entdecknog  dca  Aeatylan  im  Laaehtgiwe.   MlrihmwMiirBr  de  Bmgm. 

1862.  Bildang  von  Ammoninmnitrit  beim  Verbronuun|^proc«S8. 

1868.  BereitUDg  manganiiaurcr  Sab«.    Reduction  der  PlatiudoppelMlM  von  Rnbidinm  und  Cawinni. 
1863 — 64.  Gewitiuuiig  von  Tballimn,  Rnbidinm  and  Caeuum. 

1865.  Selm  au  OleiluuiMoerMhkmm.    Aetzcn  von  Zink.    Benitaogiw«iM  von  Saperaifdoi. 

1866.  Darstellung  von  Indinm.    Farbenüberzügu  auf  Zink. 

1868.  LOslicbkeit  von  Blei  im  Waaoer. 

1868  nnd  1874.  Eigwnnh«ft«in  dn  TbftUiamtriiuqFdM. 

1869.  TarluKca  wtwhMlnur  Stoib  gagen  SdnraMiniianloff. 

1870.  Benutauog  de«  staubförmigen  Magnemuma  in  Baductionen.    Nachweis  na  BhodwittÜM  tat  Spaidial, 

Dantellang  von  nntophoiphorigar  Slorai  von  NaphtylamiaaaUan. 

1871.  SfcielciftaffnitliiiidHagaidwAiit^^ 

Zinuuxjfddlittlanm  als  Itcductionanittal.  DetinfiMtionarerlMiidHltto]  (Bdunnralb  mit KaMoiiipmMngiiwt). 

1872.  Salpetrig«  SiON  im  Speicbel. 
1872—1874.  N«M  ▼•nnckvhmgmetliode. 

1878.  Neue  Antliracliiiiundtrivuti  lu  M  ir.nnitr.  .-inthradllllOBi  (i  ^Iol]iltmdo«nthrachinon^  und  AlizariulxTcituiiur 
(mit  Petersen).  Untersuchungen  über  Ohd  and  Wasaerstoffimperoxyd.  Gefahrlose  Darstellung 
von  CUontickitoff. 

1874.  Matriamsulfbydrat  ab  Lamnfmiltlal  Ar  NttroMlhlaM.  TantMUnng  von  Ki^Anttaliflnttm.  Tnnnuig 

von  Nickel  nnd  Eiaan. 
1874—76.  üatecmhnngan  flbor  mUb  Wniaaratog  ffeattti(teB  naUnttMi. 
1878.  TariniMlUiiag.   Xettwdan  snr  Frliaing  von  Woo,  BInt  n.  A. 

SflbsstündiKe  Drneksrhriften  B«M'ttr<'r's. 
Leber  die  Einrichtung  und  liehaudlnng  der  Dobereiuer'scheu  riatiuazündmaschine,  nabat 

»DgiaBein  fasBÜcher  Anleitung  aberbanpA  hieht  rtndHalia  PkUnnadiwInim  «anfertigen.  9.  A«L 

1838.    Sondersbausen  (bei  Eupel). 
Tabellarische  Uebersicht   der  specifiachen  Gewichte  der  Kttrper.    Alphabetisch  geordaetaa 

Handbuch  für  Freunde  der  Nnturwiaseuschaftcn,  insbesondere  Ar  Ohaniker»  flijBikeri  TMaOnr 

und  Mineralogen.    Fi-ankfurt  a.  M.  (bei  Briinner)  1837. 
Beiträge  zur  Physik  und  Chemie.    Eine  Sammlung  eigener  Erikhrungeo,  YenneliA md Beobaichtungeu. 

i  Uefte.    Frankfurt  n.  ]£.  18S8  (bei  Brflnncr),  1839  und  1846  (bei  Sauerländer). 
Das  Calciumanlfbydrat,  «u  nena^  «iUfciMM— ■»  iinMhaJiiAhji«,  «usaerordentlkb  aohoeH  wirfcendee  nnd  wo 

Jederann  leicht  danmeteOendee  HanrrertJIgiuigsndtteL    Fhi,nkfait  a.  M.  (bei  Sanerlteder)  1889. 
Frankfurter  Oewerbofrcuud.   £iuo  Sammlung  praktischer  Erfahrungen,  Erfindungen  uud  Beobacbtnagea 

ana  dam  ganien  Gebiete  der  Teduioh>gie;  ftkr  Gewerbtreibende  und  KOnetler.  Hennsgegsben  von 

dem  Oewertwewine  der  Oesellsebaft  mr  BeAjrdcmng  nttteBeber  KOnste  und  deren  HttUawfaseo- 

schaffen.  Redlgirt  v.  Dr.  Rud.  Rütttgor.  0  .liilirffängc.  Frankfurt  u.  M.  i  li.ii  S.iiur'..iii..k'r  i  1R38— 1843. 
Folytechnischee  Notliblatt  für  Chemiker,  Gewerbtreibende,  Fabrikanten  ond  Künstler.  Ein  Repertorinm 

praktieober  Eriäbiniigen,  EHbdnngea  nnd  Beobaobtangan  atta  dem  Geaaomtgabiato  dar  T«ehaolo|^ 

uikI  t*'chni:<chrn  Chrmlo.   &'it  I8i(i.   Oeganwbt^  dar  86*  Jahigang.  Halaa  bei  C.  0,  Knnao, 

jetxt  Frankfurt  a.  M.  bei  Waldschmidt. 


Wir  aebBeaien  biaian  «in  YenoiBfanlM  der  in  ZeitHhiiftea  pnbiidrton  AUnudhugan  Boattgar*a  (vargl. 
Oatalogna  of  Sdentifie  Ekpara  «f  tha  Begral  Sodety  «f  London  ToL  I,  1887,  TU,  1877)  aift  Ananabam  dar 


184 


•ahlreicben  Artikel,  welche  tlLT-o'llii.'  iti  ist-n  „J:ihri'.s)>oncht>>n''  üf^  Frankfurter  PhyBikaHldwB  TitNiM.  !• 
«Frankfurter  Gowerbcfreuiul",  suwie  im  „Pulj-tecluiischeu  Jsotizblat» "  veröfl'entlirhf  hnt. 

1.  Ueber  Ammoniutn-Amalgam,  aowie  über  die  Amalgame  von  Kis^n,  Uaryum  uud  Strontium.  Erdiuann. 
Journal  fOr  prakt.  Chemie  I,  1834,  p.  302—308. 

3.  Ueber  da«  Silphinm  oder  Lmm-  von  Kyrene.    Oken,  Ina  XXII,  1829,  col.  317— 8S1. 

8.  Ueber  Platioaschwamm  und  die  demn  Zttndkraft  vftllig  aafbebeDde  Eigennchaft  der  mit  Ammoniakgaa 

vermiacbten  atmosphariachen  Luft.   Sehweigger,  Jgnm.  LXllI  (=  N.  Jahrb.  III),  1831>  p.  370—374. 

4.  LaialitH  Tarfiüiraii,  dam  Phoaphor  tiaa  MlmMmiM  FmIm  sa  geban  aad  in  daa  feinste  lUub&hnlicba 

Plilnr  m  venmiddn,  Babat  Tenoohan  dbar  aaina  bMladbarkiÜ  Amli  BMrtrieitit.  Scbweiggar. 
Jowiu  LXTll  (ss  N.  hbxb.  TU).  1633,  p.  141—148. 

9.  Kaua,  dgenthfimKche«  Verfahren,  Pho«phor«ulphuride  anf  aiaa  Mehte  und  gaAihrkwe  Wei««'  fa^t  wsHFer- 

bell  darzustellen,  nebst  Versuchen  und  neobachtongen  Ober  einige  Verlnodangen  di>s  Plii>apbor» 
mit  8chwefclalkM)n>I.  Kauipfcr  und  Oelen.  Sehweigger.  .lüurn.  LXVItl  (s  M.  Jahrb.  VIII),  1833, 
p.  185-14&;  Erdmaun,  Joorn.  fiftr  prakt.  Gbam.  XU,  1887,  p.  8(7  -869;  Liabig,  Amal. 
XXVIII,  1838.  p.  207-210. 

6.  Etalga  Bcmerkungan  Aber  Bercituugs-  uud  Bchandlungaweiae  des  Platinschw,tnimt^R  /um  Gehrauch  in 

Döbereiner'a  Apparat  lor  RnfiOndnng  de«  Hydragans.  Sebweiggar,  Joum.  LXVIIl  (s=  N.  Jahrb. 
Vni),  1883,  p.  390— 3*7. 

7.  Nauaa  Verfahren,  aus  dun  Chloriden  de«  Platins  und  IriiiiumH,  mitteUt  flÜMigen  SchwefelkoMenatofli, 

Schwefclplatin  und  Sehwafalmdulaii  damuteUaiu  Erdinaoa,  Jooni.  f&r  praict.  Cheoaia  III,  18S4. 
p.  267-278. 

8.  Faraare  Krgpbnias«  mmner  Ventucbe  Qbar  Büdaqg  aia^ar  AmalgaaM.   Erdmam,  iaam,  iBr  prakt. 

Chemie  lU,  1834,  p.  278—285. 

9.  puM^MMg  von  Sohwefelpbttin  und  Sdurefoliridinm  miUelat  flttaNgeo  Scbwefelkohlenatoff«.  Liebig. 

laiMiL  Xn,  1888.  p.  »M-310. 
10.  Der  Bpitzennnkpr,  ein  zur  FrzMi^ung  miignoto-dektiiaebar  FtaiikCB  fübanna  gaeignatcr  Appant.  Paggaii- 

dorff,  AnnaL  XXXIV,  lö35,  p.  497  500. 
U.  OkHuadialiatiMB.  ErdBuiMl,Joani.f.prakt.Gheni.vni.l836,  p.476-484;  X,  1837,  p.60  -64,108— III. 
IS.  Ein  Beitrag  zu  den  aofnannten  Nubilinchen  Farben.    ErdmaDD,  Joara.  fflr  prakt.  Cbam.  VUI,  18M, 

p.  476—477;  Bäbl.  rniiv  IX,  1837,  p.  427-428 
18.  Udiar  dia  Tanchicdcnbeit  der  mittelst  meine«  AethemSure-Appamti  s  nun  Alkohol,  Schwefdfttber  o.  a.  w. 

gewonnenen  Flatwigkeitt-u.    Erdninno,  Joum.  für  prakt.  Cht-niiii  Xll,  1837.  p.  332-  338. 

14.  Nickel.,  Kobalt-,  Mangan-  u.  Iridiunuunalgam.  Erdmann,  Jouru.  f.  prakt.  Chem.  Xli,  1837,  p.  SBO— 853. 

15.  Snr  qualqiua  Pyrophona         pripnatieB  tria-fiMÜa.  Joom.  da  Pbanu.  XXDI,  1887,  p.  86—88. 

16.  Lanipe  conftruifc-  nvi'c  tief  filnim  iit-i  d'ARWüte.  difitTcncc  des  liqueurs  obtcnues  ä  l'aide  (\f  cat  appaMÜ 

avec  l'Akuoi,  i'Ether  »uliuriijue  etc.    Juuru.  de  l'harni.  XXIV,  1838,  p.  3l>H  —  373. 
IT.  Tai^Mllla  Motiien  phyaikalieeb-ehcmijcheu  Inhalts.    Poggendorff,  Annal.  XLIll,  1838,  p.  656—684. 

18.  Experiments  upoo  the  ignition  of  pure  Pfaospbonia  by  frietiaial  alaetikitgr.  (Tranal.)  SlacgWMi,  Ana. 

Eluctr.  lU,  1888—1889,  p.  315—316. 

19.  Ein  nenas,  ^nlOkaunm  ttaadtidUdua  oad  aoBaopardeatliofa  aobnell  wbkandea  Haarvertilfiuagnittal,  fOr 

Gerber,  Pergamcatbereitier,  TUarInto  «te.  aavandbar.  INniglar,  Polytaebn.  ivtam.  LZZII,  1889, 
p.  4Ö5— 463. 

90.  Obemisebe  HUsiiaB.  Lieb%,  AnnaL  XüX,  1889,  p.  76—88;  Joara.  da  Pharm.  ZXT,  1888,  p.  109—110. 
81.  üaber  einen  bleihaltigen  Amgonit  voo  Tamowiti  ia  ObantUaaien.  TaggiuMt,  AnnaL  XLVH,  1839, 

p.  497-501. 

83.  GhemiMbe  Unteraocbung  des  Aoricbalcite.    Poggendorff,  Annal.  XLVIII,  1839,  p.  4'Jö — 

88.  lieber  die  Cctti^trtiction  eines  höchst  einfachen  sowohl  zur  Vergoldung  des  i^ilbers,  McoaingB  und  Stahls, 
wie  xur  Ei  /eugnng  too  BeUef-KupfotplaltMi  aieb  eignenden  Apparat««.  Dingler,  Polytacbu.  Jobib. 
LXXmi,  1840,  p.  61—60;  liabig,  AudbI.  XXXV,  1840,  p.  816—980;  Arvhiree  da  PEteetr.  ü, 
1849.  p.  145—151. 

84.  MottTelle  pr4pantion  de  riodarc  d'Amfdao.  (Tranal.)   BOA.  «niv.  XXVll,  1840,  p.  894—888. 


Digitized  by  Google 


186  

S6.  Methode  aiinp]«  «t  noavelle  pour  reoouTrir,  pur  voie  humide,  )«  caivre  et  le  laitoo  d'nne  couche  da 
(Traul.)  BSbL  rnnr.  XXVin.  1S40.  p.  415—416. 

26.  Chemische  Notizen.     Liebig,  Annal.  XXXIH.  ISlO.  p.  33f>— 3)9:  XXXIV.  18)0.  p.  81-95. 

37.  Einige  neue  auf  die  Vergoldung  und  Verpiatiuiruug  der  Metalle  durch  Galvani^niua  Bezug  hAbende 

KMnmgm.   UMg,  Anwl.  XXZT,  1840,  p.  SSO— 86S. 
S8.  Tarmisrhte  phyrnkalinrhc  KrfRhningen.    Poggcnclorff,  Annal.  L,  18-10.  p.  3&-~60;  Awud.  4«  Chewlo 

LXXV.  1840,  p.  326- S27:  Bibl.  unir.  XXIX,  1840,  p.  176—177. 
80.  D»  Ift  pradoeli«!  de  1»  elwlenr  dau  las  aorpa  aolidM  pw  tm  refraidiaMniit  nMt.  (TmhiI.)  BiU. 

univ.  XXXIH,  1841,  p.  204. 

30.  l)e  U  reduetion  dea  trolutiona  et  dea  aek  de  ptatine  au  tnoyen  du  aine.   (Tranal.)    Bibl.  univ.  XXXV, 

•     1841.  p.  405. 

31.  Moyen  fncile  dp  w?  piwuror  do  la  ponsBiörp  du  ruivrp  on  d'arppnt  pxtrfnicnient  fins,  et  particulientnimt 

propre  k  la  confection  d'empreintes  de  cuivrc  »elon  le  proaklr  d'Osann.  (Traosl.)  Bibl.  univ. 
XXXV.  1841,  p.  406—407. 

38.  De  VitkoMge  «t  du  eincage  da  caifse  tk  da  luitoo  per  I»  «rie  hrnid«.  (TnaiL)   Wä.  mir.  XJULV« 

1841.  p.  407—408. 
88.  Cheiniaclio  Notizoo.    Liebig,  Annal.  XXXVll,  1841,  p.  113—119. 

84.  NoUmi  cbemiKhen  utid  physiValiscben  Inbidt«.    Liebig.  Anual.  XXXIX,  1841,  p.  169 — 181. 

85.  0«lTano-plaiit.i«che  Kachbildung  eioer  geatoobenen  Kupferplatte.  PoggeDdorff,AooaLLIV,  1841,p.300 — 304. 

86.  Chemiiiche  Notizen.    Krdmanii.  Joum.  Illr  pmkt.  ObtMI.  XXX,  1848,  p.  8B6— 876;  LiäUg.  AflooL 

XLVII,  1848.  p.  329—351. 
S7>  Holieea  dnmiqaee.   1*.  8ar  an  proeMt  aiuiple  pour  dteninr  h  yrti—e  dii  flla  de  ooton  diu  Iü 

tiasuR  de  lin.   2*°.  Preparation  de  l'acide  cfarondqiw  «B  gfoodes  «t  bcDca  aiginnai.  CC^omL) 

Journ.  de  Phstm.  V.  1844,  p.  106—109. 
38.  PreparatioB  de  roijrde  de  ChrAme  an  Ibrrae  de  fenilleB  de  tU  nmUee.   D'oA  vieut  qui  1  cponge  de 

Platine  refoae  ai  aouvent  son  htvicc  dans  In  lampe  de  Döbereiuer,  et  quel  e»t  le  moycu  de  pre- 

Te'nir  oat  iaeatieiiiaii'i  —  Phenooiioe  remarquabla  de  eriatalliaatioa  dua  k  fonnatiao  da  Cblonire 

de  Homb.  (TVhmI.)   Jooni.  de  Phann.  T,  1844.  p.  100— IIS. 
89>  Etafaehe  Piüfiingsweiae  des  KasigH  aul  einen  Geholt  an  freier  Sebwefeliuiurc    KrUinann,  Juum.  für  prakt. 

CaMoie  JUUUV.  184&,  p.  254—256;   Joum.  de  fliBim.  VIII,  1845,  p.  113—114;  Liebig, 

AnnaL  UV,  1845.  p.  858—858. 

40.  Uaber  Foiaday'x  neueste  magnetiscIi-opliNclif  Entilcckuiig.    ErJninnn.  ,Inurn,  für  pi-akt.  Chero.  XXXVI, 

1845,  p.  472 — 17»;  PoggeodoriT,  Annal.  LXVU,  1846.  p.  290— 2i)2;  Liebig,  Annal.  LVII,  1846. 
p.  858—856  ;  KU.  noir.  Aroyne  I,  1846,  p.  887— SOa 

41.  Bnfachcs  Verfuhren.  Stahllamcllen  bis  zuaa  Unhotm  ihrer  IVagkrait  00  ■afWtiiinD.  Pogfandaifl^ 

Annal.  LXVU,  1846.  p.  112-116. 
48.  üahar  AaMlgeontioa  dee  SUbeiienB,  Stahle  aod  flonaiBBnB  baihafr  dar  eeganamri«!  PeaarverggUanir. 

Poggcndorff,  Annal,  LXVU,  1846,  p.  115—117. 
43.  Ueber  die  Gewinnung  reinen  i^'Ua  in  cohArenter  üeatalt  mittelst  Galvaniamua.    Poggendorff,  Anual. 

LXTO.  184»,  p.  117—180. 
44  Lebhafte  Reduction  der  Omnutare  odttebt  AamwnialpB.  Anrohnldam»  «te.   liebig,  Aaaai.  LTII, 

1846,  p.  134—188. 

45.  Vene  einHaehe  Bereitoagawtiae  der  Chlonäure.    Liebig,  Annal.  LVII,  1646,  p.  188 — 140. 

46.  Uaber  die  durch  einen  krftftigen  Elektromagnet  bewirkte,  in  polari8>reudem  Lichte  sich  kundgebende 

Molecnlarx'er&nderung  flüssiger  und  feater  Körper.  liehig.  Aunal.  LVII,  1846,  p.  257 — 260; 
Bibl.  univ.  Archivea  II,  1846,  p.  121  —  125;  Püggendurff,  Aunal.  LXVII,  1846,  p.  850—854. 

47.  Ueber  die  Einwirkung  der  Sahta&ore  auf  chlorsanrea  KaU.    Liebig,  AnnaL  LVU,  1846,  p.  381 — 386. 

48.  Bemerknngen  zu  Hrn.  Dr,  Reinach'a  in  der  phyaikaliach-eheiniadMm  Seetion  der  Vereentmloog  der  Natur- 

j  rpriiir  in  Xürnhcrg  producirtcu  GlBha]q|«eiMliaiatiitg«i  oudUr  lletalla  is  Alkohoidnaab  Ualiig, 
Anual.  LX.  1846,  p.  117—188. 

49.  Ueber  da8VeiplBtiBinn^lMiMa.pen«thaeBarG^^  DaKtaeli.lIatnr£  VaiaiBniL  1847.  Bericht  p. 864. 

50.  Ahgelndarte  Art  der  chaniaehan  Hannaaika.  Foggaadoril^  AnnaL  XCIT,  1865,  p.  578—578. 
Leofk.  xm  29 


I 


186  

51.  Mhwlhll  ikmtHHAm  und  pbyukalischon  luhalta.    Eniumnn.  Joarn.  Air  pTskt.  dUMfe  LXVUI,  1856, 

p.  862—876;  LXX,  1857,  p.  481—446;  LXXUI,  1858.  p.  484—499. 

52.  Ueber  die  FtaumMUi  de«  KAliuiuplatiocyanttrs  und  diu  Zerplatsen  de«  g*k»ni»ch  uiedargMeUagaiaB 

Poggendotff,  Anoal.  XCVII,  1856,  p.  333—335. 
58.  EfMOgnag  «kÜriKlMr  (MguMimter  LiehtanbarBfaclMr)  SUubfiguren  in  gi^Mtor  VffUkwimiwilwit.  und  ia 
««nehMenni  Fubn.   Pogsadorff,  Anral.  XCVIU,  1856,  p.  170—178. 

54.  Uebcr  eine  lange  Zatt  Undnrch  vrirksam  blpiltrnde,  lieeonders  für  telegrejihbche  ZwmIw  (Mi  «IgiMnds 

Volta'oche  Batterie.    Poggandorff,  Annai.  XCUl,  1856,  p.  233—884. 

55.  Reinigung  misafarbig  gewordemr  aObonur  Gef^enstJbide.    Poggendorff,  AtuwI.  0.  1857,  p.  668 — 869. 
68.  Uabor  eine  ni'ue  vollkornmon  gefahrloee  BereituD^wt-ise  vuu  «vlbBtonlzündlicbpm  Phoapbonrasserstoffgas. 

P«)88eodoiir,  Anoal.  CI,  1857,  p.  458—469;  Jonrn.  de  Pharm.  XXXII,  1857,  p.  158— &59. 

57.  Oabar  daa'  bei  dar  EMctool^  daa  AnUmnaUorida  «a  dar  KdiMde  aiek  — aaaliaidaiida,  mit  raibllaBdan 

Fjgensclmftvn  Wgabte  Metall,  fuggandarf,  AanaL  dV,  1868,  p.  S99— 800;  Jonrn.  d«  Um». 
XXXIY.  1868,  p.  234—235. 

58.  Ghandad»  IIHtheihagaa.   Diagier,  Polyteofan.  Jonrn.  OL!,  1859,  p.  498—488. 

59.  Ueber  dii'  l-lInwirknaK  dae  Lcnrhtgascs  auf  Tcrscbiodcne  Salzj^olutionen,  insbesondere  auf  ein«  atomo* 

niakuliscbe  KnpfcnAikirarlüaoDg.  Erdmann,  Joora.  iür  prakt.  Chcm.  L2LXVI,  1869,  p.  224 — 238; 
Liabiff,  AanaL  CDL,  1859,  p.  851—869. 
80.  Fklladiumrhlorür.  ein  anagoaaichnetps  Reagens  fflr  verschiedene  Gase.    Krdiimiin,  Joaia.  ftr  pnkt.  dm. 
liXJiVJ,  1859.  p.  988—235;  ri^ggeodorfi',  Annal.  CVi,  1859,  p  495—496. 

61.  üebar  aiaa  nana  mit  gariagan  Koatan  anaraMirando  BaraitnQgBwaiao  aiaea  ehamiaeh^alnaB  Bhiaupannyda. 

Erdniann,  Jouni.  ITlr  prnkf   ClK-ni.  T  XXVI,  185<»,  p.  285—287. 

62.  Miscellen  cbemischen  Inhalt«.    Ei-dniami,  Joum.  fUr  piakt.  Cliem.  LXXTI,  1859,  p.  237 — 248. 

63.  Dabar  di«  Aatrandang  dar  RefataatwoDa  mm  Flltrinn  ateAor  Sliiran,  laidht  MmCdidiar  FlABrigkailan 

u.  dgl.    Lifbig,  Annal.  CXIV,  1860,  p.  III- -112. 

64.  Cbeniisclie  MittbeiluDg«n.    Erdniann,  Joarn.  fQr  prakt.  Cbtü».  XC,  1863,  p.  22 — 36,  14Ö — 164. 

85.  Uefaer  die  Gewinnoi^  daa  ThniliniiM  aas  dem  BleikammeceeUaanw  der  SehwefelaAnraiafarik'  in  €Uur  bei 
Goslar,  und  tiljfr  uiiiiffo  ViTbiri Jungen  dieses  MeiaUes.  Liebig,  Annal.  CXXVI,  18(>3,  p.  175 — 184. 

66.  Gewinnung  de«  Tlinliiuuiit  »u»  ciuem  FhigstuuU-,  der  sich  bei  Verarbeitung  von  fyritcu  aus  Theux,  in 

einer  Hchwefeinfturefabrik  unweit  Stolberg  bei  Aachen,  dieht  Unter  den  Ifinaltfiin  m  eineni  Euak 
abgesetst  bsU».    Liabig,  Annal.  CXXVI,  1863,  p.  266—268. 

67.  Ufbor  das  Vorlconnaan  von  Claium,  Rubidium  und  Thallinm  in  der  NanhdnMr  Sook.    LIebig,  Aunal. 

CXXVIl,  1863.  p.  868—870. 

68.  Ueber  daa  Vorkommen  des  ThallinniB  in  «aliniacheu  MiueralwasMrn,  inabeiondere  im  Waaaer  dca  2iaB> 

heimer  Sprudels     Liebig,  Annal.  CXXTIII,  1863,  p.  240—247. 

69.  Ueber  eine  vereinfnclite  Methode  der  Gcwiunung  von  ThnWinm  aus  dem  Flugbtaubo  der  mit  ScHwefUI» 

Idee  «rbaitaaden  Sehwa&lainialalirikfln,  und  einige  aenantdaeiEta  ElgeaachaAea  nad  TerfaiadnngiB 
fieaea  MataHs.   Uebig,  AbdbL  CXZVIII,  1868,  p.  948— MS. 

70.  Ueber  die  v.  raibeitung  daa  ÜMdieinMr  MnttarlMgoaaniM  «nf  CUnm.  Jovn.  fOr  prakt  Ohaak  Xd, 

1864,  p.  126—127. 

71.  Uabar  daa  ireneUedaBa  Yarhalten  einiger  rotbar  Wniupigmute  rar  SefawanmnbataM  und  ein  dmaf 

gegründetes  Verfuliren.  echten  Ilotbwcin  von  ItBaatlieii  gaArbtam  m  mttneliaidaa.  Joarn.  fir 
pndrt.  Cham.  XCI,  1864.  p.  246—247. 

72.  Ueber  H»  Bednetion  der  PlatindoppelTerWadnagen  dea  Gtoinma,  RnliidinBia  and  KaBwi»  aaf  aaaarai 

Wi-pe.    Joum.  für  prak(,  Cli.-in    XCI,  lHt!4,  p.  251—252. 
7S.  »ilberapiegel  auf  Gks.    Journ.  für  prakt.  Chem.  XCU,  1864,  p.  494—495. 

74.  Ueber  eine  neno  TerrierBag  loa  OkMchalbaa.   Jonrn.  ftr  prakt.  Cham.  XGD,  1884,  p.  496—497. 

75.  Einfache  Oewinnung^wrise  de«  S«Iens  au«  dem  BleikammarachlaoHB  der  SohwaMalara-Fabrikaa.  Joan. 

iOr  prakt.  Chem.  XCIV,  1865,  p.  439—440. 

76.  Oeber  daa  RoehltseB  tob  23iik  nad  daa  ▼ergeMea  dar  hodigeKtiten  Stallen.  Jonrn.  Ar  prakt.  Cham. 

XCIV,  1865.  p.  440—412. 

77.  Ueber  da«  Vorkommen  doa  Indiums  im  eogenaaBtatt  Ofenraoobe  der  Zink-Böatöfeu  auf  Joliuebütte  bei 


Digitized  by  Google 


187 


Goular  tm  Han.   Jonrn.  fttr  prakt.  ChMiL  ZCVIU,  1806,  p.  M— 99;  Giebel.  ZeHaohr.  f.  d. 

gtHiimiii;.  Niilurwiss.  XXVIll,  181)0.  p,  50. 
78.  Neiue  Verfalimi,  Zink  auf  «shamiaehein  Wege  mit  dm  brilkmteeUo  FArbeuubenügea  la  veraeheu. 

Joon.  ftr  fnkt.  Cbcm.  XCVia,  18M,  p>.  99—30;  Ottbel,  SStftoelir.  f.  d.  geaaant  Natorwin. 
XXVm,  IMC  p.  50 

19.  Uaber  dM  BoAUma  jqb  7Mk  auf  gahraaiaclioni  Wege.  Joarn.  Ar  prakt.  Cheni.  XCVllI,  1860,  p.31— 32. 

80.  Etiigiaum  Natron,  das  gee^atat«  Sah  tnr  Eraeufrung  groiaar  Winua  baim  Ki7BUllisina  aeiiier  Hlwr- 

e»ttigtcn  Lösuug.    Jüurn.  für  prakt.  Cheiu.  CI,  18G7,  p.  288—290. 

81.  Dakar  ain  iteaea,  auiaerordentlicb  empfindlkhea  Reageoa  auf  Alkalien  und  alkaliache  lirdiui ;  und  über 

Tenddedene  »ekr  enpfeklenawertha  Cembbuitiooen  Tolta'Mwr  ESenwnte.  Jonrn.  Ittr  prakt.  Gbam. 
CI,  186",  p.  290  —  294. 

89.  Ueber  das  Auftreteo  von  ThalUamtrioxyd  bei  der  Elaktrolyaa  UtaUtnmkaltiger  Yerbindaogto,  aowia  ftbar 

eine  aaflallende  Eigraaehalt  dieses  Oxyds.    Jonm.  ftr  prakt.  Gbem.  CI,  1867,  p.  394—985. 
88.  Üebar  Erzeuguug  bnura-  und  »trauchartiger  Mol«l1sti)z- Vegetationen',  (Iber  die  Einwirkung  Aoa  Bleis 

auf  destiUirtaa  Waaaer.   Jonrn.  ftr  prakt.  Chem.  CI,  1867,  p.  295—988;  Giebel,  Zeitwbr.  f.  d. 

geaammt  Natnrwiai.  XXXII.  1868,  p.  84. 
84.  Ueber  ein  B«hr  Mi£blleiides  Verhalten  verscWadaiMr  Stoda  itt  SebwfclwnwartlaJ^nB.  Joom.  Ar  pnkl. 

Chcni.  CHI,  1668,  p.  .308-310. 
Üb.  Ueber  die  Verwendung  des  Antimons  an  Stelle  der  Betortenkohle  zu  bydroelektriachen  Zwecken;  llhar 

«HM  sehr  geeignete  Fliüiiigkint  ztini  Verplatinlren  voo  Kapftr,  Kenfaigt  Nanailbar  nnd  dargL 

Joum,  für  prakl.  Chera.  CUI,  1868,  p.  811—812. 

86.  Vabar  ein  bewährtes  Verfahren,  Zinkbleche  zur  Annahme  eine«  festbaftendon  Oelfarbanstrichs  Torzn> 

bereiten.    .lonrii   für  prakt.  Chem.  CHI,  1868,  p.  312—313. 

87.  Tarwendnug  eines  Decoctcn  der  QttIUa]r*n»do  (fieifinwunelrinde)  für  pbyaikalieche  Zweck«.    Ui-faer  die 

AnÜBTtigung  eines  ungemain  loAam  rmam  Chromosjds.  JoafB.  ftr  prakt.  Cham.  GUI,  1868, 
p.  813-814. 

88.  Üeber  den  Einfluss,  welchen  jjewisse  Harze,  wenn  iliosu  dem  Kbodaiiiiuff  kpüber  inrorpnrirt  werden,  auf 

deMeii  Zeriietzungsprixlnct  autübeu.    Journ.  tur  pnikl.  Ciicm.  CLii.  16<i(S,  p.  314 — 315. 
88.  üaber  eine  anffaltende  Verschiedenheit  in  der  Funkenbiidang  beim  Abbrennen  sogenannter  japanesiscbar 
Blitz-  oder  Sternfthren;  leichte  Gowinnungsweiae  eines  cfaeoiaeb  reinen  flanacatoflgaaaa.  Joom. 
für  prakt.  Chem.  CITI,  1868.  p.  31.')  -316. 

90.  Ueber  eine  Vereinfachung  de«  von  Iii  rm  W.  Wemicke  erfnndenan  Tarlkbrana  der  T«rfoIdnng  des 

Glases.    Journ.  für  prakt.  Chem.  CHI,  1868,  p.  418-415. 
yi.  Ueber  die  BennCning  des  jodianran  Kalla  ab  Reagens  auf  schweflige  Stkuren.   Giebel.  Zeiteclir.  f.  d. 

gawanit.  Kntnnrin.  XXXm,  1889,  p.  879. 
99.  Ueber  die  llr  indfirKtclliini;  son  Indium  ims  dem  Freibcrger  Zink.    Jonn.  Dir  pnkt.  Glien.  GVll,  t869t 

p.  3'J-  ll;  Ziitsthr  I.  Cliuuiiu  V,  1869,  p.  468—469. 

93.  Uaber  das  Aultreten  activeo  WaKserstoffgnses  bei  der  Elektrul^so  angasAoarten  Wnsaera  ndttelat  einea 

als  Kathode  dienenden  PsUadiomblechs.  Jonm.  für  pntkt.  Ch>in  CVU,  1869,  p.  41—48;  Giebel, 
Zeitsrhr.  f.  d.  gessmmt.  Naturwira.  XXXHI,  1869.  p.  378—379. 

94.  Uabar  Schwarzfärbung  det  an  Dacbbedcckungeu  dienenden  Zinkbleche.    Ueher  ein  neues,  lHiaaar<ai|lilllli<lll 

empfindliches  Reageaa  anf  Alkalien,  inabeaandare  anf  Ammoniak.  Jonra.  i&r  prakt.  Oben.  ÜVll, 
1869,  p.  46—47. 

95.  Wfarkaaamlea  Amalgam  ftr  BhlrtriatraiaafWiian.  J«an.  Bir  prakt.  Obem.  CVU,  1869,  p.  47;  F^iggen» 

dorll.  Ann«].  CXXXVTI.  1869,  p.  17.-):  Annale«  de  Chittii-  XVIII.  18t;9,  j..  1.15-446. 

96.  Keue  Bercitungsweisc  reinen  ijaoerstoffgaaes  bei  gewöhnlicher  mittlerer  Temperutur;  Stahlfedern  mit 

einem  goMlhnliehan  Uebenuge  ni  veraehen.   Jooni.  Ar  firnkt.  Gbem.  Om,  1869,  p.  48—48. 

97.  Ehikches  Bronrirnngsverfahren :  beuiilirteäte  Mittel  zur  Futfcririiu,'  vrr^^chiedener  Flecke  aas  ungefUrbteo 

leinenen  und  bauniwollencu  Geweben.    Journ.  tür  prukt.  Clu  iu.  CVII,  1869,  p.  49 — 50. 

98.  Leidite  Anfertigung  einer  FIttssigkeit  zur  Krzeugnng  der  Platcau'schen  Gleichgiewiablaflgnraii  alina 

Schwere.    Poegoukwff,  Annal.  CXL,  1870,  p.  660;  Pbil.  Utg.  XU  1870,  p.  809. 


Diyilizuü  by  GoOglc 


ISS 


99.  AnÜuracenonuigf,  ein  neue»  Derivat  des  Authrnireiis.    Joum.  für  pnkt.  Cheoi.  CX,  1870b     190—138 ; 
DiDgler,  Poljtechn.  Journ.  CXCVII,  1870,  p.  280—282. 

100.  TtrlMltMi  dM  Aathnchinoaa  so  naaeina4«n  Wassd-stofT.   Kinfache  lUiBigliiifcimeUiod»  des  natalliNlMO 

Antut  vom  uchmntsigen  Debanug«.   Journ.  ittr  prakt.  Chem.  CX,  1870,  p.  133 — 134. 

101.  Terfaalten  dm  KupferehbrOrs  bei  taintr  dektrolytiichco  Zerlegung.    Ein  sehr  empflndlidi«  fietgent 

auf  untemchwefligvAure  Sake.  TerltiODgtftrmidi  ttbtr  FtTbammdliiiig.  Joom.  Ar  prakt.  Ohb. 
CX,  1870,  p.  135—136. 

109.  Btnubmug  d«i  Bttnbßnnigen  Magneciumt  tb  kraftigee  RadMÜBBaitttl.   ^^4^*  OintBlluog  von 

Naphtylamitii'alzen.    Ueber  BoreitiinK  farliigw,  ia  kvmr  Ztit  tthr  fat  WMrdaidir  KRte.  JootB. 
Ar  pnkt  Ct>em.  GX,  1670,  p.  137—139. 
lOS.  Stciher^      Vma  et  de  VtAeoel  daai  I'Aber.   (Tmoil.)  Ptrit,  Boll,  de  Ia  See.  tÜm.  XIX,  18T3» 
p.  124—125. 

104.  Uebtr  Anflmrahmog  ood  EigeDgchaflen  eiiiea  auf  elektroljtiacbeiu  Wege  mit  WtMtrttoff  ObtntttlgttB 

FklltdiiwUidwB.  TlSTS.]    Poggencbrff;  AmaL  (jBbtHMiid).  1674,  p.  150-166. 

105.  Ueber  das  Tgrittlttii  der  l'rhiTmangaDsäui  >   .  u  vcrechiedenen  StofTpn,  insbesondore  zu  ätheriscbeo  Oilco 

nad  SlafaikoUtiileuchtgaa.  (1878.J    Poggeudorff,  Annal.  (Jubelbaad),  1874,  p.  156-167. 

106.  Battger,  Bndolpli,  und  WiD,  H.   Ueber  eine  neoe,  der  Piltrintiiirt  nahiettehtade  Stare.   Ueblg,  Aimal. 

LVIII,  l«-lt;,  1'.  il^-   :'-O0;  Journ    Je  Pharm.  X,  18-llt,  p.  395  —  400. 

107.  Bßttger,  Rudolph,  and  Schönbeia,  C.  F.    Ueber  Schieacwolle,  deren  chemische  ZnaammcnsvLKuug  und 

Eigemcltaften,  vei^ehiB  mit  denen  Bneaonot'iehen  Xyleidhit.  P^jggendedF,  Aual.  hXX,  1847, 
p.  ,320    MG:  Ribl.  nniv.  .^rchives  IV,  1847,  p.  28-29 

108.  iklttger,  Rudolph,  und  Uore,  0.    Ueber  eleklrolytisch  au8ge«chiedenes  Antimon.    Liebig,  AnnaL  CVIU, 

1858,  p.  946—860. 

109«  Böttger,  Rudolph,  und  Petterscu,  T.     IWipr  rinigc  Stickstoffverbindungen   des  .\ii1hiachinun'".  .Atirial. 

d.  Cbem.  u.  Pharm.  CLX,  1871,  p.  145— lÜO;  CLXVl,  1873,  p.  147— 1Ö4;  Deutsch.  Chem. 
OetaDtelL,  Btr.  17,  1871,  396—880;  TI,  1878,  ^  16—90;  Jeun.  Ar  prtkt.  Chem.  CXU, 
1871,  p.  324-338;  CXIV,  1878,  p.  367-373. 

110.  Notis  über  künstUches  Alizaria.    DtBtoch.  Cbcm.  Gescilach.,  Der.  IV,  1871,  p.  778—779. 

111.  SMiK  aber  On  lürinuig  det  AnthnehlDMit.  Dtotteh.  CImb.  GetaUtth.,  Bht.  TI,  1878.  pi  90; 

Jean.  Ar  pnkt.  Chca.  GZIV,  1878,  ^  461. 


Eingegangene  Bcluriften. 


(Vom  16.  Jimi  bi«  lö.  Juli  1861.  (FortseUung.) 

Onlndtlntt:  I/eibBfaem  aad  Hnygen'a  Bricf- 

vrcchisel  mit  Papin  nebst  der  Diographie  ftigkf»  and 

einigen  zagt?h6rif!eu  Briefen  und  Actenstfiekao.  Btrfin 
1881.  rt": 

Ungarisches  National -Husenm  in  Bndapeit 
Termtiszetrajzi  Fuzet«k.  OtOdik  Küt<.'t.  I.  Fttset.  (J*- 
miilr-Märcsiua).    Budapeat  1881.  8*. 

Aead.  royala  dt  MIdMinn  d»  Belgiqoe  is  BrtiML 
Bulletin,  .\nn4e  1881.  T.  XT,  Nr.  5.  BnunDee 
1881.  80. 

Denttohe  Oesellsch.  für  Nator-  n.  Völkerkunde 
Oitaaiena  in  Tokio.  Miitbeilungen.  Hft.  22.  1)«- 
MMber  1880.  Hft.  93.  AprO  1881.  Tokohama  1880 
—81.  4*. 

—  Index  m  lid.  U.  i,Hft.  1 1  20  .  Nov.  1876 
lit  Juni  1880.    Yokohama  1881.  4». 

Otanrratocio  dall»  ngift  Vnifonitä  di  loiüw. 
BoHetiiM.  Anw>  XY.  (1860).   Toriao  1881.  8*. 


8oe.  g4ologiqae  de  France  in  Paris.  Bulletin. 
3"'  Sirie,    iMno  VII.  187».   Nr.  9,  10.   Paris  1878 

— 79.  8*.  —  De  Meri-py:  Sur  In  jiojiitiou  iles  iMv» 
dt  Sinccnv.  p.  ö7!)— ü.S2.  Itiitot:  Ku<'cni'  i>t  OliniH i-ni'. 
p.  882 — lfe7.  —  Arnaud:  l'rulil  du  rbeiniu  lie  ler  du 
Saint.JeaiiMl*Ang<!ly  «nitre  Unuidgent  et  l'aiUebouri;.  p.  öt^ 
—Ml.  —  De  Lacvivier:  Note  sur  le  Gaull  du  departc- 
awat  de  rArUye.  p.  698—608.  -  dotier:  Note  wr  lea 
gypeet  de  l'anncn  eont4  deNiee,  y.im—Gi«.  —  id.:  Note 
aar  eertains  Gnciss  iles  cnvirons  »Ir  Kn'jus  p.  (JtX» — 608.  — 
De3Icri  o>:  I »itmii'ti's  clisiTvatiuii»  sur  Is  pusition  des 
conrhe.s  ilc  Situciiy  ]i  ti!«v  i;];!  |>c  I.aji|iareQt:  Le 
tcrrain  wluf  iiili  r.i'iir  ihms  Ici  .Vnlmne.i.  p.  i>Kt— <jl!>.  — 
Carez  et  Montliiers:  Ob»Tt uliuiu  Mir  le  Moiit  des  Bl^ 
coiicts,  anpria  de  Caaitl  (£i«rd).  P.  490 — 684.  —  Carest 
Desrription  d'esp^oe«  aeuvdlet  det  temiat  taitiaina  du 
ba^üiu  de  Pari!,  p.  (Et7— 441.  —  id.!  Sur  lea  sahles  nwMBa 
anx  enviroiM  de  (.'hateaa-Tbierry.  p.  «41— «61.  —  Mnaier» 
C  b  .1 !  [II  a  s :  ( M>!>iTt  aiions  »ur  ies  Alante»  ralcaires  confooduee 
sM'i  Ii  s  I'iiruiiiiiiirrri's  it  apiuirtuiiuiit  iiu  groupe  de»  Si- 
pliunues  diiliutomes.  p.  fiiil  — liiO,  l'eroii:  Kcbinides 
fossiles  d'Algärie.  p.  67S— «7(i  ~  Lory:  l'oi.s.^iiis  fosiilea 
da  Rosaus  mauta-Alpcs).  U.  G77— 678.  -  Uuilaude:  U- 
mnc  et  le  Nnelet,  au  miM  de  Chamb^y  ^Saveie).  p.  476 
—486.  —  id.:  8ar  !a  finite  dai  lemiaa  junssique  et  eni- 


Digitized  by  Google 


189 


taei  an  Miil  <Io  ('hainlM-ry  iSav.iip\  y.  ü^'-  -  id.: 

Analyse  des  eaux  de  la  UoUiir.  p.  (iH'J-'ÜiKt.  —  äauTAge: 
Bor  le  gtm  UmdUmamaM.  p.  693—687.  —  0«kl«n  «t 
DsTond:  Sur  It  IMmnJen  dn  dtpartcnnit  de  b  SufhOL 
f.  687-  717.  —  De  LacTiTier:  Sote  »nv  !f  <"rMi«(-*  su- 
pdriear  ilu  dqtartaneiit  de  l'Aji^K*.  p.  71^ — 72J  —  Cor- 
iiucl-  nliM'r»»tioi>s  «ir  W-i  \mu  natnnl»  ilis,  i»Jcaireä 
i.nrtljml:i  iiH  Uiv-i  iIi  [larti  mi  nts  Ji'  la  Ihuitt-  Marne  et  ilo  la 
Mcusi'  i't  sur  le  miiiertti  lif  iVr  liii'il»  n-nlrniRUt.  p.  71£ä 
— 739.  —  Hi'berti  Spr  la  prcstnce  k  Saint-Ufirnaiti-  en 
L*yt  dCK  liguites  du  äui&oauAU.  p.  73&~74U.  —  Tardy: 
De  1*  presence  de  uuelqucfl  *MtifM  A'wmm»  gfawicn  dana 
la  BaaiüoU»  et  de  Vice  de  b  ■anina  de  Miila^JMIa-l»- 
Talaaae  (nüM*  da  b  GrtaueX  pv  7W— 74». 

 V»  Serie.   Ttane  IX.  1881.   Nr.  1,  3. 

Pari»  1880 — 81.  8«.  —  tiaudry:  Not«  sur  un  rcptUe 
tr^s  ncrfcrtionn^,  trouv^  dans  Ir  ti'rniin  permien.  p.  17 — 18. 
~  Mari  on:  Sur  W  «•olonif*  ilans  rochfs  taconiqucs 
lies  burds  ilii  lar  Ihaniplain.  p.lH — 4U.  —  ÜP  CossiK»)' 
Sur  l'origiitc  «es  >iUv  ile  la  iraip.  p.  47— /i?,  —  Lory: 
Note  sur  Ic  tcrraiii  iretucc'  Kuperirur  de  ri.srre,  p  M-  W. 

—  Uebert:  Le  urriiiii  cr^Uce  de«  I'yr^u^.  p.ä2— 73.— 
C«res:  <|n«lqMB  grata  nr  ie  tamni  attmi  da  aoid  de 
fE^agne.  p.  78—77.  —  Beeke:  Sar  ba  ftaines  dn  ter- 
nun  permieii  d'Aotnii  (SaAne-ct-Loire).  p.  7B-  h.*«  — 
Vaillant:  Renarque«  mir  le»  dtpMs  marini  dr  U  pi-ricMle 

aCtlHÜla  VI  piiint  de  vur>  du   syjirhrnnisirn»  de«  iiiuchcSu 

Pb  88— 8b.  l'CMli  rli;    Mir   IUI  h^M  llll-Ilt    l'vtB.HlJe  .suppiDse 

ap|iart<mir  a  uu  inaniniiftre,  truuve  dans  le»  (iri'B  <re1acu8 
du  >Ia>.d'.\/il  lAriegci.  p.  8>l  — W».  —  Unlltns:  .SDCee 
gvvloKiquvs  sur  le  uuuveau  i-li«min  de  fer  dv  livauniont» 
iuf<MM  k  Herne«,  p.  92— 1U6.  —  CeUa«s:  La  eectioo 
de  g^tofie  du  Congrrä  de  l'.XssociatiM  ftutfaiaa  poor 
l'aTMiecmotit  di-s  Kiienci-s  Ii  Reim»,  p.  107 — IUI  —  Dell- 
fu9;  Ks»a:  »ur  la  detormiiiatlon  de  14(8  dn  aanUveuent 
du  Tuys  de  liraj    p,  112 — 144. 

Geological  Soc.  ia  Koodoi.  Tbe  qaatari|]r  !««»• 

na].    Vol.  XXXVll,  Ft..  2.  146.   London  1881.  8«. 

—  Keepiii|{:  On  thc  bcds  at  Headun  Hill aud  ColweU  Bay 
in  the  InIp  iif  \\\\iht  p  86  ia7.  —  Carpenter:  On  two 
ncw  crimiul.s  truiii  the  upptT  rlialk  of  houthem  Swcdcn. 
p.  12S-  IHt).  linniiev:  Ou  »  bouldtT  of  hornbleiide 
pirritc  Dtar  IVii  y  Carni-io;;.  p.  13"  140.  —  KeonioK: 
Ott  the  gcology  oi  IvutriU  Waic».  p.  141—177.  —  Snrub- 
aole:  On  Um  carbonifenma  FeneHellidae.  n.  178— m  — 
Daaean:  On  Ute  coraUllteena  aariaa  tt  Sind.  n.  190—9091 

—  Callaway:    On   the  MCiiaaaO   gH)IOgJ    OT  Ani^Caev. 

p.  211)  id  :  lju  tlie  liBMW»eii»  of  Dvraeia  aud 

Assvnt.  p  ■iM<—2iri.  -  Ktheridge:  On  n  npw  siMvies  of 
Triy-itin  IrnMi  tbc  I'urbcck  beds  of  tbe  Vah  nf  \Vaidinir 
p.  24tj— 2Ö3.  —  ^)ullas:  On  A*lroemiia  O'roMd,  u  new 
LyaaaldnaliesactinvllJd  fnm  the  SUnrian  of  Canada.  p.2&4 
—Ml  —  Oven:  On  the  ordcr  Theriodontia,  with  a  de- 
aet^plian  of  a  new  tsttm,  aud  hperi«s.  p.  261—266,  id.; 
Ol  parle  of  thc  «keleton  of  an  Anomodunt  reptilf  (Platy- 
pOOMdUnu  roliuititfl.  p  21«-  271.  —  Itawson:  Oti  t&e 
anpertdal  (reiilnjry  nf  liritisli  (xdumbia.  ii  27J — 2s^.  — 
Holmes:  On  th>'  l'erinian.  Trlassie  and  LiaaUC  rockl  of 

tbe  ('llrli^Ie  b.isin    p,  j'iti    'jän,  —  Dawaott:  On  new 

Krian  llievuiiiain  plante.  ]i.  2U'J — 'Ml9. 

Kaiaerliohe  Admiralit&t  in  Berlin.  Annalt-n  tWr 
Hyilrugraphic  o.  maritim.  Meteorologie.  Jg.  9.  Hf).  VI. 

Berlin  1H81.   4«.  —  Weyer:  Ueber  die  Bem-hnnng  dea 

walir-rlif'inlii  ben  tlironomPlcrgani^t.'s  aus  einer  Keihc  von 
^Ullldlh■.  li;u  iitnn;;i'n  und  Uber  Oi  wii-bt.-be»titiiiiiuri>!;en  uuü 
^laudesuiil'Tsrbi.Mli  II   der  Cbrciiniueti  r.    p.  2SI  — 2?».').  — 

BodeaflBtahL.ii;  'Ii-.  i'nAU  WU    M''\irn     |i    2'Hi  •J'.i'f, 

—  Mm  hl  ;i  Ilten  lui  ."^eelabrer.  Jg.  Xll.  Nr.  24 
—27.    IterÜM  1881.  4». 

X.  X.  OeographiMdM  GeMUfdi.  ia  Wiai.  Mit- 
thnüniignb  Bd.  XZIU.  tN.  F.  Bd.  XIH).  ITiea  1880. 

8*.  —  Toula:  IHegeologiich-geograpUacben  VerlialtniHe 
dea  Temciivarvr  Ilondeltkammerbezirkei.  p.  49 — 64, 97 — 112, 
149—160,  au-aia.  —  Knapp:  KciaaD  durth  die  flallun- 


halbinscl  wibrcnd  des  Mittclaiten-  v.  ty>  Hl  11.1—138, 
161—176.  363— 4(W,  +»3  — 464,  4Ö1— 496.  Ö6ö  — 586,  — 
Mnroaitaoffi  Elm  IwlaaiHke  Eaennba  iai  SaaniMr  daa 
Jaiina  1871  anf  den  KaaM.  p.  177— US,  410—417.  — 

Zie^lor:  Jaliresbcr^rht  fllr  1879  80  de»  achmtariaclMI 
Correspoudeiiten  iler  k.  k.  Ueograpbiadwn  OeaeHaeliaik  1b 

Wien.  p.  193  —  212.  —  I»io  llochfluthen  der  Ströme 
Ofsterreieh-rnganis  im  Winter  ISTüSit  p.  212  —  232.  — 
Marno:  lieber  die  l'tlanzvn-llarren  im  obcn.li  W(rfa«t'U  Nil. 
p.  401—4019.  —  D^chy:  Mittkeilnngen  Ober  eine  Iteiie  im 
Sikkim-aimäUja.  p.  465—472.  629—688.  —  Tomaichek: 
Die  Tor-alawiitebe  Topographie  der  Bona,  Uersegowina, 
Cna-Kora  n.  der  aagrenaendea  Gebiete,  p.497— 638,645— 667. 

iL  Pnmi.  JÜati»  d.  WimnaA.  im  BkUm. 
Moitttalierieht.   Fthmr  1881.  Beriin  1881.   8*. — 

Pringsheim:  Zur  Kritik  der  bisherigen  Grundtaeen  der 
Assimilationstbcorie.  p.  117— IHr».  —  Virehow:  Mitthei- 
lur.iTi  n  aus  einem  Hriefe  de;-  Uru.  J.  M.  HildebrauJt.  p.  136 

—  1  17.  W  elisk;, ;  l  elier  die  Ableitung  des  kry.itallo- 
ifrathbiiebeu  Trausiurrnasions- Symbols,  p.  152  —  HJ9.  — 
Heimholt/:  l'ebpr  die  auf  das  Innere  majjnplucb  oder 
dickklrim'ti  polarinirtcr  Körper  wirkcndeu  Kralto.  p.  IUI 
—319.  —  Chriatiani:  Uebcr  Adunangwealna  md  cnti^ 
pctale  Atbmangmervcn.  p.  318—227.  —  Yireho«:  Uabar 
die  etbnoloi^gdip  Kedpuiuug  des  Os  maJare  bipartitim. 
p.  aSü— 2ti7, 

Oeogn|>hiaahe  GeaeUaoli.  in  BconaB.  DantaelM 
geographiacha  BlUter.  Jg.  III,  Bit  8.  Bnomi  1880^ 
8».  —  Jg.  IV,  Bft.  8.   firamen  1881.  8«L 

V«w  BmOmI  iMtitnto  iiWillligli«.  Ihne- 
actions  and  Praeeedinga.  1880.  Td.  XIIL  WeOiagtoo 
1881.  8«. 

Schomburgk,  B.  :  Repurt  i.f  tlie  pri.i|i;ii-s*  jinj 
OOnditiou  td'  the  liotauic  t'urdi-t)  nnd  L"->vernment  jiluu- 
tallAUs  Juring  thc  yeur  l'-'^l*      .V.^-Lmlu   1^.-41.  Ii'-'. 

K  Bayer.  Akad.  d.  WiHensch.  ra  Miiiicliea. 
Abhandlungen  der  inuth«matisch-phyaikalischen  Clsaae. 
Bd.  XIV,  Abthlg.  1.  München  1881.  4».  —  Voit: 
t 'eher  die  Vcrglcieliun^ von  Bergkrystjill-ütwicbten.  p.l — lOO. 

—  \.  Sf  hla(;intweit-SakUnll)nski:  Die  liefen» erliiill- 
nisse  in  Indien,  nebst  dem  indischen  Ar  ixiin  l,  and  in 
Hockasien,  Tb.  I.  KrlAutcrung  der  L'ntersuehuugcn.  Die 
fieobecbtungeu  im  nördlichen  Indien,  Ton  Ost  g^en  West. 
Th.  II.  Keine  A:  Die  Beobachtungen  in  cencraleu  und  im 
sQdBehan  Indien,  pk  101— 361. 

Jahrbuch.  Jm.  VUL  1881«  Ktenärk  1881.  8*.  — 
Hanvay:  ScBDieekier  Pedamiehanngen.  u.  10—19.  — 

Kowland;  Iteitrag  zur  Kenntniss  imserer  icnthyotogiicben 

VerliiUtniise.  p.  38  —  62.  —  Wel»er:  Der  grosso  natsen- 
Iterg.  p.  70 — 77.  -  Sipgmeth:  Kpisp>kiy7.en  aus  der 
Milraniaros.  p.  125  l^^i  —  Sehtrfel:  liaa  Gamiez  und 
die  chemischeu  Verliiiltnu«!>e  .«leiner  Bohrtbertne.  n  2t»l— 222. 

—  Primics:  Der  RetyczAt.  p.  230  —  237.  —  llusz:  Die 
Gro&ii  -  Schmetterlinge  (MacriHepidopteraj  der  Umgebung 
von  Eperiea.  p^  Sra— 802.  —  Jlebocxicy;  IMIder  aua  den 
Beregber  Alpen,  p,  SOS— 317.  —  Oeteil:  Geologie  der 
Miiranuircs  mit  Cesonderer  üerUcksiehtigang  nutzbarer 
Mineralien,  p.  H2<;— —  l'odbradsxky:  Der  KOuigs- 
berg.  p.  »48— 36<i.      Hot h :  Kinive  Höhlen  Ober-Ungama. 

puTO    laa  — Emeriey.N :  Aul' der KunlgnüB.  f. 44fr— 4601 

Ii OrtsetzuiiiJ  ink't.» 

Die  XXVIII.  allgemeine  yersammlung  der 
deutschen  geologischeii  GreselLschaft  zu  Berlin, 
.  vom  12.  bis  14.  Aognst  1860. 
(Feitieliimg.) 
Britta  Sitanng  mm.  Sosatbend  den  14. 
August  unter  dem  Toraitie  dea  Horm  Hof» 
rath  T.  Uocbatettor  «aa  Wies. 


Digitized  by  Gopgle 


190 


18  Herr  Rpoftwor  Dr.  Lopaius  DnrDistftdt) 
lagt«  der  Venunulaag  acbt  litbograjihiache  Tafeln 
mit  AUnldaiigni  d«r  jstet  volbUndig  gehindeMn 
Skelctthf  ilf  <lrs  I/aläfierium  Sc/iinzi  aus  den  oligocnnen 
M««t-«!«Miudcn  von  Rboinhtmeii  vor.  Im  aiad  nur  aoiohe 
StOsk«  aligvliildat,  irvtebe  tbr  Tortnfunde  in  den 
letatw  vier  Jahren  Belb«t  niugegraban  fldv  hat 
•nigrftban  laaaen;  in  Folge  deaaen  lind  «ndi  di«  fei- 
MtiB  Knodim,  i.  B.  dia  da*  lamm  QHum,  «tfcntton 
geblieben.  TIpit  ProfesRor  A.  E.  v.  NordeatkiOld 
IHM  Stockholm  auliiu  lebhaftes  Intereate  an  diaaen 
AUildonfan,  da  ar  nnf  aafawr  latsten  Bdae  andge  flwt 

vollst äti<1ii,"-  SkfU'tf  tlor  vorwaadten  Rlnititin  Sirlirri 
in  deu  Ut'«rsnnileu  der  Befariaga-Inael  entdeckt  und 
nitgvlmclit  hat. 

Derselbe  Redner  sprach  darauf  fibfr  dip  dilmialr 
EtitAtvliuii^  der  Rheiuvi-rseiikung  zwiscbcu  Uiu-Wütudt 
und  Mainz.  Darmütndt  «oll  mit  GrandwuBar  aua  den 
dilnvialen  Sauden  der  Klieinebene  versorg  werden; 
zn  diesem  Zwecke  «ind  in  eiuer  Kntfemniig  von  7  km 
westlich  Danu^tadt,  11  km  eUdlich  (jroi^s-Gvraa  und 
18  km  Oatliob  Oppenheim  «ine  Ansabl  Brunnen  ab- 
geteuft worden  bis  ra  Hefen  von  96  m  oder  88  m 
unter  dem  Mainzer  Kbeinpogcl.  Da  die  unterlagemdcn 
TertKraehichten  in  dieaen  Tiefen  noch  nicht  erbohrt 
wurden,  an  ergieVt  aieh,  daaa  die  dOnvIaleD  Saude  u 
jenem  Orte  mindestens  lüO  nt  nntclitig  «ind.  Diese 
Sande  aaigaa  in  der  Bitgal  ein  aehr  feinca  Kom;  aie 
audmltMi  vide  Oarölle  tob  BantaandiMn,  Mnaehal- 
kalk,  Qnarzporpbyr,  Granit.  Syenit  etc.  und  awar  sind 
Gardk  von  0.&  n>  Durcbmener  mobt  aeltao,  aoch  in 
giuaMu  Tiefen. 

Dia  Dntereucliung  der  diluvialen  Saiido  der  Riiein- 
ebene  hat  ea  wahradteinlich  gemacht,  daas  dieae 
nflefatigen  Sebidtten  niebt  in  einem  Rbeinaee  abgato» 
giTt  wurili'n,  Fondem  allmillili|;  v<pii  Ji'ii  FlÜRsen  an- 
geschwemmt worden  sind.  Darauf  weisen  auch  die 
bSafigan  Fkmde  von  Ehphm  primiftmm,  XHmoemi 

lidim-Jn'aHM,    Cattor  fihrr.    Ori m  rlayliuji  u.  a  ,  (leren 
Keste  bis  in  Tiefen  von  über  20  m  angetroffen  wurden. 
KüiaaB  die  dihivialao  Sande  ala  Flnainnaebwam« 

miingcn.  und  nicht  als  Sceablageruügi'n  itnL'i  <r!i<n 
werden,  so  folgt  daraus,  dass  der  nÖnlLicli  vorliegende 
Oebirf  ng  daa  Tnana  wu  DilorialMÜ  nodi  aieht 
fieiiK'  jf'fzige  Höhe  gt-hsihf  haben  kann.  Der  Vor- 
tragende hefuidct  sich  hier  in  L'ebcreinstimmung  mit 
T.  Dechen,  walchar  «ine  dihmale  Erbebang  daa 
Rliciu.  Srhiofcrgebirge»  von  mindestni«  2<)0  m  annimmt 
und  den  «udlichen  Stmnd  des  alteren  Diluvialmeerett 
an  den  Nordrand  diesen  Gebirges,  sowie  die  Mündung 
des  Rheines  zu  deraalben  Zeit  in  die  Gegend  oberhalb 
Bonn  verlegt. 


Gehen  wir  £in  den  i'i'.tlirhcn  Rand  des  TertiAr- 
plateaua,  ao  finden  wir  dort  überall  als  unterate  Lagen 
auf  dem  terliiren  Untergrand  grobe  OerOlle,  Rieae 
und  Sund;-,  ilif:  "lirb  ihi  rr  Natur  naidi  iiii;!  ihn  ,  Ii  l  ii;- 
gelagerte  dickschalige  Unio  als  Flussanschwemmungeu 
n  erkennen  gehen.  Die  GerOUe  beatahan  aus  Bont- 
g«ndstein,  Muscbelknlk,  Pvrnit.  Granit  nnd  Kieseln; 
nicht  selten  sind  nuidgeroUte  Stücke  von  0,& — 1  m 
Daiduneaaar.  In  dlaaaa  Saadaa  and  IQaaan  koauaaD 
neben  den  t-''^w<diiihVliir;  diltiviali-n  Sit:n>tl<i'!:  Reste 
von  Jilfphti»  priittigeniiu,  ( 'rrru*  Elaphiui  und  liiiimicer«* 
tUMdm»  vor.  Aaf  dar  Hechtohahaar  HbIm  bei  Main 

lagern  diese  Cm  t  tilKi  liichti  n  in  der  Höhe  vun  120  m 
über  dem  Monizer  Rheinpegel.  Die  diluviale  Ver- 
«arfung  erreicht  also  bei  Maina  die  H5he  von  ftber 
200  m.  DasB  der  Rhein  nicht  etwa  diese  Versenkung 
zur  Diluvialzeit  erodirt  hat,  beweist  der  L'unttand, 
dasa  nnt«r  den  diluvialen  Sauden  unter  dem  Rhein 
durch  verschiedene  Rohmngcu  die  allerjQngsteu  Schich- 
ten des  Maituecr  Tertiär  uachgewie«cn  Kind,  während 
am  Abhänge  de«  Plateaus  Ober  dem  Riiein,  /..  I).  in 
der  Weisenau, 

Beckens,  Cerithieukalk  und  writerhin  pyrenemnergd, 

anstehen. 

£a  wAre  nun  intereasant  au  coDatatiren,  ob  dieae 
Brftebe  und  ScBkangen  der  llBarialaeit  noeb  Jetait 
ihren  Fortgang  nehmen  und  ob  etwa  die  Erdbeben 
von  Gross.^crau  (mitten  iviaeliaB  Darmsladt  und 
Mainz  gelegen)  Zusaamienbang  nnt  dieaen  StBruagea 
der  Erdveste  haben.  Zu  dem  Zwecke,  um  Nivean- 
differenzen  featzusteUen,  können  uns  nur  die  Prfteiaiona- 
HhetlaaMmta  der  enropidsehen  OradTarmeaanng  dienen; 

eMa  anderen  Veniiessuiifreii  -<iiiil  iiirlit  liinri  ii  hen  1  «eiinu. 

Leider  ist  das  Prilcisiona-Nivelleraent  auf  der 
Bahnatrecke  Uaiaa-Daimatadt  erat  im  Jahre  1670  ana- 

geführt    »i  rden;    w.^ilirerid   bekanii'lii  I;    in    ili  ii  dOor 

Jahren  aahlreiohe  Erdbeben  iu  dieser  Gegend  statt- 
fanden, lind  dieaalben  acit  1870  anagebfiabea.  IVote- 
dem  AMirde  auf  Veranlassung  de.«  grussheno^iolMn 
Ministeriums  zu  Darmstadt  dieses  NivuUemcot  von 
Daraiatadt  naeh  Haias  im  Sommer  1660  «iaderbott: 
p^  zeigte  sieh,  dasi  F.eir  10  .Inhren  keine  Saaknng  der 
Ebene  oder  Hebung  der  Ränder  nachaawaiaaB  sind. 
Nar  die  Hühannwike  am  BkhahoJe  ni  Maiaa  aaigle 

eine  Senkung  von  0,3  m;  doch  können  ans  iliesrr  ein- 
zelnen Veränderung  keine  weiteren  ScIiiUase  gezogen 
wardaa. 

Sollten  nlMT  in  spütereii  .fahren  wiedemni  Erd- 
Lieix-n  eiutreleu,  so  wurde  uub  ein  erneutes  Nivellement 
vielleicht  aadm  BaiBilata  aageban,  aaglaieh  aiiar  daa 
Nivellement  Toa  1680  ma  eiae  aichere  Bafds  bieten. 

Der  Vortfagwde  madrte  inm  Schlos«  darauf  auf- 


191 


pAiachen  6radverti]ei<<<i!iit;  auch  in  ar.r.ieren  Staaten  den 
Oeologen  riaa  feata  Grundlog«  Air  2«ive«uvartadMnuigen 
Ar  ilmB  omtliaiMiriielMii  Zn- 

WIBimllMIg  nüt  Ei'dboWn  EchafTtn  küiiiicn. 

19.  Hwr  Pro&aior  Dr.  r.  Koenen  (Marburg; 
Mifte  nnlohit  fragncoto  giMicr  E]nai]ilBn  von 

fiKtithoraxy  aiia  Jem  unteren  Oberdevon  von  Bicken 
md  von  AäMviepiilf  aua  demu-lben  Uorixonte  Ton  d«r 
NoidoitNito  dar  .Eon*  M  WAdaaftn.  Fnmr  1m> 
merkte  er,  e»  seien  Zweifel  ansjjpsprocbcn  worden,  oh 
daa  Esenplar  wirklieb  zu  Coeeoiteu»  gehöre,  von  wel- 
diHt  mt  tat  due  Yttuamlmag  in  Jn*  dntdi  Pwftwpr 
V.  Seebach  Mittheiluug  nincbfii.  re»p.  eiaa  Photo- 
graphie vorlegen  lieKs.  (Zt-itschr  d.  deutMdl.  gool. 
Oea.  XXTIU,  p.  667.)  IMaae  Zweifel  mea  aber  oa- 
berecbtigt  und  er  lege  jetzt  daa  betr.  StBek  von 
Coeecdfu*  Bifhemi»  nebst  den  betr.  Abbildungen  von 
l'ander  (riacodermen)  und  Egerton  ^in  Quart.  Jonrn. 
Geol.  Soc.  XVI)  vor.  Da«  Exemplar  hat  ongenUir 
140  nun  Getamnit  länge  gehabt,  wovon  c«.  60  mm  auf 
die  ma!i»ig  geuöllite,  nur  ca.  20  mm  breite,  mittlere 
Baekenyiatta  kooDcn.  Ausser  dieier  liegen  jetzt  nodi 
drei  andiira  Arten  von  Dieken  vor,  von  welchen  Redner 
die  eine  Ilvrru  Dr.  Kucb  verdankt.  Dm  Exemplar 
eothlit  die  mittlen  Rflcken-  nnd  Nnckonplntta  nnd 
di«  leider  TordrOekt«  KOdten-  und  Knokenplntten  der 
rechten  Seite.  Die«e  Art,  welche  earinatuM  heissen 
mag,  hat  «ine  dentlieh  gokinit«  mittlere  BOekenidntte, 
dmo  üut  ebene  Seitenibeile  vm  en.  90*  gegen  ein- 
ander (.'(uciiit  sind.  Dieselbe  ist  ca.  60  nun  lang  nnd 
hinten  40  mm  breit,  vom  etwaa  achm&ler  und  zeigt 
^ne  bei  Oemtatt  viigiew6faBlidM,  mehr  regehntaige 
All  rilming  der  Tuberkel  in  Reihen,  welche  mehr  oder 
weniger  genau  dem  jUiaaereu  Rande  der  Platte  folgen. 
Dio  dnver  Upende  nittkre  Nnekenplntte  (Hr.  1  bei 

Under,  riac.  Taf.  3,  F:r.  Ii  i.st  nicht  Rekielt,  son- 
dMm  niiasig  gewollt,  hinten  21  mm,  vom  18  mm  breit 
and  SBaaa  fang. 

Die  beiden  anderen  Art«n  von  Bii  ki  ii  f;<tiureu 
eioem  wesentlich  veracbiedenen  Typus  an,  nnd  zwar 
Bifann  iio  rieii  mhr  dMU  <Z  MOhri,  «w  «aleham 
Egerton  (s.  a.  0.)  ein  Schema  giebt.  Attl'  divcm 
fthlen,  wenn  man  es  mit  dem  Pander'scbeu  .Schema 
(L  0.  Tnf.  3  u.  A)  von  C.  decipinu  vergleicht,  die  von 
letzterem  mit  Nr.  1  bis  4  bezeichneten  Platten,  dio 
Redner  2(ackenplatten  nennen  möchte.  Die  Platten 
Nr.  5— 8t  vrelche  den  eigentlichen  Kopf  «wioaimen- 
ialna,  atoMen  dort  diract  an  die  RAckenplatten. 

Hit  dem  Schema  Egerton's  «timmt  besonders 
ein  Exemplar  von  nicken  reoht  unt  überein,  welches 
Redner  Horm  Dr.  tiolsapfel  Tordankt,  und  velefaM 


na  den  MttUehaa  BOokaaplattm,  na  d«r  Spitze  des 

Kopfe»  und  im  der  linken  Seile  etwa?  defect,  hIhji- 
dabei  ganz  unverdrOekt  iat.  Die  Bauchplatten  fehlen 
gnw.   Daieelbe  aeigt  nfaer:  1)  du*  Aber  der  tod 

P'ccrton    wciB.i   gclasscmn   I.ücke   zwischen  Kücken 

und  Kopf  eine  »cbmale  Zone  von  Naokenplatten  vor- 
hoadaa  war;  9)  daw  die  lailHiifaeB  BaobeaplattoB,  nnd 

in  gerinjit'rem  Grade  aurb  die  Kojifplatten  hier  eine 
Art  EioschnOrung  haben,  und  dass  daher  Termntblkb 
beide  adt  der  Naekaaaaoe  artiealtotiB;  8)  den  dar 
rechte  InfraorbitalboKen  (fanz  ähnlich  dem  von  Pander 
abgebildeten,  nicht  «de  bei  dessen  .\bbilduog  (Taf.  4, 
Fig.  1)  glaiehaam  IM  ia  dar  Lnfl  aehwabl,  Madam 
Tom  nnd  hinten  durch  Nilhto  mit  ib-nt  Kopfe  vor- 
banden iat.  Die  dadurch  begreiinte  Äugenhuhle  hat 
aiaaii  mhlHaiaanritoaig  groaaen  Dnrehmeiaer  (15  aMn), 
c»  könnten  indessen  darüber  liegende  Knochenplntten 
auHgebrocben  sein,  welche  dem  Auge  eine  uuch  mehr 
seitliche  I<age  gegeben  haben  würden. 

Die  Oesammtltaga  dieser  Form,  fQr  wefadie  der 
Name  C.  tn/taint  vorgesehlagen  wurde,  betrjlgt  es.  85 
bis  90  mm,  die  der  mittleren  Rackenplatto  31  mm. 
Piaae  iat  ia  der  Mitte  29  mm  breit,  nach  vorn  schwach, 
aaeh  hintea  weit  allrlter  verjOngt,  dabei  flach  gewölbt, 
hinten  an  beiden  Seiten  etwas  abgeplattet.  Der  Kopf 
ist  ziemlich  glaiehodaaig  gewölbt,  obea  and  aa  dea 
Seiten  etwas  fladisr,  hinten  ist  er  aber  40  nm  brsit, 
nach  vom  ziemlich  stumpf  m]aalind,  aagoDadhaiDlioh 
weaig  lAnger,  als  breit. 

Von  einer  anderen,  aar  weaig  gHtaaeren  Art  vob 
Bicken,  welche  der  oImh  erwiihnten  jedenfalls  sehr 
nahe  steht,  befindet  sieb  ein  Stück  im  Breslauer  Ha» 
aenai,  weiehea  Harr  fleh.  Beigralh  Baenaer  gfltigat 
zur  Ansicht  mittbt  ilte  Diaaalbe  eothlit  reichlich  din 
hintere  Uilfu  des  oberen  Thailea  aad  der  rechten 
Seite  dea  Köpfte  oad  aeigt  ein«  stampfe  Kante,  an 
welcher  der  obere  Thcil  uiul  die  Seite  de?  Köpfen 
mit  nahezu  120*  zusammenstoeseu.  Diese  Art  mag 
C  M$nalm  haiaaen. 

Die  zult't/t  irwiihntcn  Formen  vnm  Tvpus  ile» 
C.  Miiien  unteracheideu  sich  von  den  echten  Voe««tt«m 
{0.  itnpimtii  niabt  nabadeataad  daroh  aehr  siel  ItOiw 

Zerf  ^'erfeii  die  LSnt'Hnx«  ziemlich  senkrecht  stchendo 
Nackenzoneu,  welche  zudem  mit  dem  Kopfe  anders 
▼erhaadea  ist.  Diaodhen  alad  daher  aiiadaetena  aia 
l)esondore  Untergattung  von  Cwronirtu  abzutrennen, 
welche  BrachffHtinu  genannt  wurde.  Redner  behält 
sich  vor,  eine  eiDgeheudu  von  Abhildnagea  iMgUtala 
üeschreUmag  der  erwähnten  Formen  zu  puHi<  ireii 

20.  Herr  Bergmeiater  Dr.  Kossraanu  (Üeuthuu) 
sprach  darauf  aber  die  atnarea  AafkUttaiB  im  Kddan- 
geUrge  Sehleejeaa. 


Digitizeu  Ly  C3Uv.('^il 


I9S 


21.  Herr  Dr.  E.  Xt^ier  (Borlia)  apneh  Aber 
ein  ZasMomeiiTorkominen  Ton  CatcmJa  mnHalina  mit 
fltrinfoe*phaliu  Burtmi  und  Unntn  gryphnu  in  dem 
niittelderonigcben  Eli«enat«in  zwiachcn  Bftbcluid  nad 
Bljuikenlmrg  im  Han,  wekbc«  dadurch  mtercMut  iit, 
das»  dieae  FoaaiBan  aonst  in  getrennten  Niveaus  anf- 
autreten  pflegen..—  Derei  .bt  K  'Jnor  legte  sodann  ein 
•ahr  achOn  erhaltene«  Exemplar  eiaea  aua  den  obareo 
ScUflhtMi  dca  UnterdeTon  tob  Prtm  in  der  EUtl 
■taUModMl  Plftoodarman  —  des  ersten  bis  jetxt 
abadlM^t  grflindaiiMi  —  vor.  Derselbe  gehört  der 
ttordamarikaiiiadwii  Oattaag  MKknpttaliehtkjfi  an,  mit 
der  H.  Meyer'*  Gattung  Plaei4huraj-  (non  Plncaih 
jigamä)  idantiKb  iai.   FAr  die  Art  wurde  der  Käme 

29,  Nach  Jeu  Miltlieiltingou  Ava  Ilurrn  Professor 
V.  Frltach  (Halle)  bat  die  FfiUuierMbaft  in  Ualle  a.  S. 
uatar  <far  Lritony  dea  Herrn  SaUnaiidiwctor»  Leopold 
bei  Zgcbcrl  i  ii.  ci,  n  km  W.  *0n  Halle,  <inp  Tief- 
bobnug  veranatAltet,  dam  Banltat  bei  der  äuaserat 
■efawaebaii  Na^gOBg  der  SehMtai  tob  4—6*  Ar  die 
Kinutiiis»  dar  Hlcbtigkr-it  der  Schiclitenplioder  der 
unteren  Triaa  wiobtig  ist.  £a  wurden  durchsunken 
0,S8  m  Daannerde,  u  elfgiwlaaa  Bmoalcolileo- 
gcl  ii  p:' .  106  m  Wellenkttik  olirip  die  olKTsten  Schichten, 
doch  schon  eilten  ThcU  der  Schauoikalke  einschliessend, 
ea.  Sl  n  IHgonieotonlce,  148  n  Rafht  wotob  die 
unteren  30  m  der  untinn,  (lul'>itiitischen  Abthcüung 
tuiallen,  266  m  mitU.  Bii(its>audistcin  (Sandsteine  mit 
LattiMfadaganneai).  801  n  aotersr  BuBtaanfatain, 
(rothe  I<etten  mit  Fjiilajrpruns^pn  von  Dolomit  und 
Kogen.stein.  ^tcltcu  vuu  äaudstciu^.  In  tiTö  m  Teufe 
kündigte  Mch  duich  BMigeUfa  Beachaffanhait  der  rotheB 
Letten  die  Zechstcingrenae  an  und  wintg*  Kater  Hafer 
wurde  Steinsalz  angebohrt. 

Voigelegt  wurden  ferner  gute  Exemplare  von 
.^■laiemitm  ttttui*  v.  Seeb.  aas  dem  Dolomit  des  unteren 
Röth  von  Laagenbogen  bei  Halle  und  von  AmmoiiiUi 
Bwdtü  (WImi.)  ans  der  untrrsten  SofaMunkalkioBe 
von  Cölme  und  Benrtedt  bei  lialla. 

Schlieaslieh  wurde  ■alliriMi  der  projectirten 
Kxcursion  nach  Thüle  auf  den  Petrefactcnrcicbthum 
daa  Eengrnkalket  am  Wege  von  der  Blechliatte  naeh 
dir  BMrtnppe  «afinerksam  gemacht  nnd  ah  nau  flir 
diB  Ban  Ahypa  Theti»  Barr,  nelrat  /irmUeiu  fureiftr 
BuTn  von  da  auch  OrUMMr«*  Mtt  Barr,  vorgeaeigt. 

98.  Herr  Dr.  P.  Priedrioh  (Berlin)  legte  sei- 
Bem  Vortrage  eine  grö.iseri'  Anzahl  Vfii  Tafeln  zu 
Grunde,  die  an  seiner  demnicbst  in  den  Abbandlnngen 

^AiMt  flbÜT^e'^ertiirnora  der  Pro- 


JklifticMMwii  ara  M.  MiMmtar  I 


vtn  Saehiea*  fabören.  Die  abgebildeten  Pflanaaa 
stanimca  tum  gr6««ten  Theil  aus  dem  Untcrohgocäti 
der  Umgebung  von  Halle  a.  S.  und  zwar  nu««  dem 
das  Liegende  dur  Braunkohle  bildenden  pKnoUenitein'*, 
aua  dem  sandigen  Thon  von  Stedten,  dem  Alawnthon 
von  Bornstedt  und  dem  Braunkohlenlager  von  Bleatedt 
Nur  wenige  {pflanzen  lieferte  der  Knollenstein  VOB 
Weiatenfela  OBd  Nachtetatadt,  an  trafch'  MBtemn  Orte 
denelbe  als  Geeehiebe  im  Dihviam  aoftritl.  IM» 
inttresmiiti'stc  Fundstätte  von  Pflanzen  ist  der  Segen 
Oottes-Schacbt  bei  Etalebcn,  in  wdcbera  ubb  bei 
ca.  4  m  oiiler  llaga  elae  dflane  Thooiehidit  darein 
teufte,  welche  gut  orlialtene  BUtter.  Blüthen  und 
FrAohte  in  leltener  FoUe  enthalt.  Diese  neoe  Fnad- 
•tttte  ist  deeahalb  interessant,  weil  aie  bis  anf  ein 
Bmclutück  von  i)s<n!wln  lujnilum  Gieh.  sp  lioiiic 
Speeies  mit  den  >iachbarfloren  gemein  hat,  und  eine 
grosae  Anaabi  von  Spedee  und  Gattnngeo  entbtR,  die 
ftlr  das  Tnrtiür  neu  fiiul.  Die  Mehrzahl  dor  Pfl.nnzen 
hat  ihre  lebenden  Vertreter  auf  dem  Festlaude  von 
AnatraHeB  and  den  palyBaatabeB  laasbi,  nnr 
weisen  uuf  das  tropische  Anicrik».  Dii 
Pflanae  ist  Drj/mdra  SckrotUtü  Stbg.  «p.  Ihr  i 
rieh  die  erste  ftsaile  ürtkaoee  an,  eise  SSkmtrii.  als 
deren  lebcndos  Analn^on  '■rtthn  Wedd.  zn  be- 
trachten ist.  Eine  Aralia  ist  von  der  neuseeländischen 
AnH»  (AiNKr)  tnam^kUß  wa  waig  TCnebledeB.  Nob 

fÖr  das  Tertiär  sind  t-inp  Pniutiflora.  eine  ('h^ilntdhft. 
cwei  GMehmim,  ein  Xephrodiam,  ein«  LaeropUri*.  Unter 
daa  BlAthaB  gsbSMB  ihrifa  su  Stjpras  and  Sifmphm. 
THi-  hald  «T^cheirii-nde  AUmdlflBg  eatliilt  aaf  ca.  SO 
Tafeln  gegen  3U0  AbldUBBgea. 

34.  Herr  Berghanptmaan  Dr.  Huyssen  (HaH*) 
hielt  darauf  einen  längeren  Vortrag  über  die  hisheiigen 
Ergebuissf  der  vom  preussischeii  Staat«-  tiumgeflihrten 
Tiefbohrnngen  im  norddentechen  Flarhiando  und  den 
bei  dieeen  Arbeiten  verfolgten  Plan.  Bei  der  Wichtig- 
keit und  dem  hohen  Interesse  dieses  Gegenstandes  kam 
Herr  Bcrghsuptnmun  Iluyssen  auch  dem  Wunsche 
des  Berichterstatters  freundlichst  entgegen,  ein  ein- 
gehenderes Beforat  ausmarheiten,  welches  in  der  Leo- 
poUin*  gjatehMh  tum  Abdrucke  gelangen  wird. 
(ScUnas  folgt) 

Die  5.  Abhandlung  von  Band  42  der  Nova  Acta : 

W>  Ssff:  Zur  EBtwielnlBBgageMyebte  dar 

ceten.  Ctmrt^mutm     12  Bogen  Text  und  7 
graphische  Tafeln.  (Preis  12  Rmk..^ 

bt  «nehieneB  vad  durah  die  BBoUiaadlBBg  ti 
Wilb.  Eagelmann  in  Leipxig  an  beziehen. 

Dni«fc  >Mi  K.  BltwlMMSk  swl  Mm  4a  0m4aii. 


Digitized  by  Google 


NUNQVAH      A^m^ix  .  0TI08ÜS. 


LEOPOLDINA 

AMTUCHE8  ORGAK 

DER 

KAISERLICHEK  LBOPOLDINO-CAROLINISCHEX  DEUTSCHEN  AKADEMIE 

DER  NATURFORSCHER 

HERALäüEütBKN  LMKR  MITWIBKLXG  ItER  SEKriOXSVORSTÄ>fUK  VüX  DEM  PRÄsIL»EXTEK 

Dr.  C.  H.  KDoUmioih. 

Hallo  a.  S.  n..       Heft  XVII.  —  Nr.  23—24.  Decflmber  I881"" 


laluUti  Amllirhe  Mitt  h c i  I un  .'i- n  :  Iiii'  .lahr("^ln'itr,iLri-  liiT  Mitijliciicr  —  Kiv<>hni.-<s  ilr-r  ni^'iiPii  Wahl  eines  Jritum 
VorsUndümitgUed'' '  il  v  1- liHi'ktlon  lilr  I'ir.  jik  iiml  Mr'i-i.r  li.^i  '  \ Cniti  icniiis'i'ii  1:11  l'i>r<ionall>e9tande  (1er 
Akademie.  —  Beitritte  zur  Hjlmv  der  Akademie.  —  liuter»cuumu.t -V  ert'iu  der  Akademie.  —  FdnfUhi  Ver- 


■eichuiHs  der  BaiMf»  mm  OBtanMUnnft-VaniD.  —  AcUUa  Dt-Iesw  f.  •»  8*iiitife  MittkeiliBgeB 
EingegMigera  ticfaimn.  A.Ka«p:  Ute  M.  llkimiiil  ▼«wWBwIung  der  iimiätm  gMUgiidini  0«m]ImWI 
ta  ledin  L  J.  18»  (ßOkm}.  —  riogwpMMhTlhAähBgaL  -  Aueigc. 

Aiutliclie  Mittiieilimgeu. 


Die  JalinsiMitiiAge  der  Mtg^eder. 

Beim  Jahreswechsel  erlral»  kb  mir,  an  die  ßeatiromungen  de«  §  8  der  Statuten  zu  eriDoera,  «MMoh 
die  Beiträge  der  Mitgliedw  praemnNnuKlo  zu  Anraug  de«  Jahres  fiiUig  and  in  LAufe  des  Monate  Januar  su 
cotriehten  «ind.  Zugleich  ersuche  ich  diejeuigen  Herren  Collegen,  welche  eich  mit  ihren  Beiträgen  noch  im 
BfleketMide  befinden,  dieselben  nicht  aufsucnmen  zu  lassen.  Dabpi  beehre  ich  nuoh  zu  erwähnen,  dua  nuh 
I  8,  Alio.  4  der  Statuten  durch  einmalige  Zahbiag  vom  60  Bnk.  die  JabieebaiMge  iUr  immer  abgeltet 
««den  können,  womit  zugleich  nach  Alin.  6  deseelben  Pnragrtpbia  fttr  Jede«  ordentHebe  Mitglied  der 
Aaqpnich  nuf  die  unentgeltlialM  lebenalän^lichc  Liercrung  der  I^poldiu  irvidiet. 

Halle  ».  &  (JigwgMM.Nr.  2),  dm  31.  Deoeraber  1881.  Dr.  H.  IÜiOllli«Gli. 


ligelnijH  der  neuen  Wahl  etaui  dxttfeen  TenliiliiiiitsliedeB  der  Fheheekkioii  flz  Plijiik 

und  Heteendflcle. 

Dir'  unter  Ji-in  80.  MwremVier  d.  -f  >  vprßl.  I.e^p.  XVII,  p,  178  mit  'leni  Srhlusstormine  dp!<  20. 
December  c.  ausgeschriebne  Wahl  eines  dritten  Vorstandjimitgiiedes  der  Facbscktion  für  I'hy^tik  und  Met«oro- 
logia  hat  aadi  d«u  toq  daia  Barm  Katar  Jaitiznttb  (^aetar  Krakaabarg  in  Halle  a.  d.  Saale  aai  21.  Da- 
■anber  1881  aufgenoamen«»  FMIaikall  ibtstada»  EiyebiBiia  gababfe: 

Leop.  XVIL  .•  « 


Diyilizuü  by  GoOglc 


Yoo  dm  37  TbeifaiduHn,  wdA»  Umr  8tUkm  gßgmHtVg  ii^hfliMi,  btttea  « 

t  mä  Uateten  all«  äogegattgenen 

22  Waklxettel  ftof  Herrn  Wirklichen  Geheimen  AdmiraliUtarktli  Professor  Dr.  Oeorg  BalthMtr 
HeOBUyer,  Directov  im  dntodieii  Seewarte  in  Hamburg. 
D«ndb«  bat  di«  Wahl  angawiMMB  und  «tnekt  «b  die  hn/Mamm  Ina  nun  21.  Deoember  1881. 
HftU*  ■.  a,  dw  Sl.  DMMtber  1881.  Dir,  H.  KloUuult 


YaiodnDngai  im  FenouIbiBtuide  der  Akademi«. 

Gestorbene  nitirlieder: 

Am  21.  Homahn  1681  an  Homburg:  Herr  Dr.  Otto  Wilhelm  Rwder  in  Hambarg.   .Au^enommea  den 

aa  April  184«;  00811.  Bebe  HL 
Am  6*])ee<mber  :23.  Nüvcmbcr  alton  Stils)  1881  r.u  Winnilza:  Herr  Dr.  Hicolaus  Iwanowitsch  von  Pirogoff, 

ktnia.  Geb.  fiatb  und  ehemala  l'rofeawr  der  chirurgiachen  Hoepitalkliiiik  an  der  medieo-chimr- 

glieben  Akedenrie  in  8t.  Feterabuig.   Aa%eMnnNn  den  1.  FeWoar  1858;  eogn.  Dtedt 
Am  8.  Sec«mbpr  1881  7.a  Weimar:   Herr  Dr.  Heinrich  Carl  Onstav  Herbst,  Geheimer  Fbnunitb  oA 

Diiector  dea  Ober-Eicbamte«  in  Weimar.    Aoigeuomjueii  den  22.  Januar  1879. 
In  imitaB  Bnlbjehn  1861  im  aBdüehw  IVaalaaidi:  Herr  a«K|t  Balhni,  ITieeprtUldeae  dar  liimeeB 

Society  fa  London.  A«%aMamMB  den  8.  Angoat  1884;  eoga.  Sehreber  IT. 

  Dr.  H.  KnoJilaiich. 

Beiträge  zur  Kasse  der  Akademie.  ^  „ 

December  14.  1881.  Ton  Hm.  Geheimen  Ober-Hadieixialrath  Prol'eaior  Dr.  W.  Baam  in  Oöttingen 

Mveehaitng  ftr  1888     ....  *   8 

„      16.    it      w     M    Senitiit.irath  T)r.  J.  0.  Sdiweikert  ia  Bradea  JehimibeitElfe  ftr 

1882  and  1863    12  — 

n     n      n    H    Hofrotli  ProfigmoT  Dr.  0.  B.  Bitlar  «ob  Sdiroff  in  Qni  Jehfoo- 

beitrag  filr  1882    6  — 

16.     n       II     II    Dr.  Th.  Petonen  in  Frankfurt  a.  M.  desgl.  Air  1882    ....  8  — 

„        tt            n     n    OwiwreHi«wt<iHMit«.D.  K.  Ten  SiMertirmid  InDiwedeB  deegl.  ftrlSM  •«  — 

„       80.    „       MW    Gebeimen  Hofrath  Professor  T)r.  J.  A.  Sföckhardt  in  Tharandt 

Jabrusbeiträge  für  1881  und  1882    12  — 

„  22.  n  n  TC  Professor  Dr.  H.  Scbaeffer  in  Jena  Jahresbeitrag  für  1882  ...  6  — 
n       28.     n       It     »    Dr.  G.  von  Segnits  in  WiesenmQhle  bei  Scbwetufurt  Jahresbeiträge 

för  1681  nnd  1882    12  — 

H      88.    n      n     n    ProfessoT  Dr.  F.  T.  Kotzing  in  Nordhausen  Jahreebcitrag  Ar  1881  8  — 

„      29.    „       „     „    Dr.  D.  Oeorgena  in  Berlin  desgl.  ftir  1882   6  ~ 

»       30.     „       „     „     Profeeior  Dr.  F.  Seits  in  München  desgl.  für  1882    6  — 

„       81.     n       w     »     Professur  I>r.  C.  IIas9>>  in  Dr«alan  desgl.  für  1882    8  — 

n         n      M       n     n     ProÜMaor  Dr.  J.  v.  Gerlacb  in  Erlangen  de^gl.  lUr  1882     ...  8  — 

  Dr.  H.  KnoblaaiA. 

Unteistttzimgs -Verein  der  Ksl.  Leop.-Carol.  Deutschen  Akademie  der  Naturfor.sclier. 

Indem  der  Untemiehnete  ia  Kachstehenden  das  fünfte  Verzeicliniss  der  Ueiträge  zum  Lnterstützungs- 
Vcroin  dir  Akademie  zu  allgemeiner  Kenntnis«  bringt,  gestattet  sich  doiMlIlw  Laopoldina  XYII» 

p.  90.  161)  darwif  hioiairaiaea,  da«  die  im  Jahre  1861  Terfflgbaren  UnterstHtzongen  nach  sorgfiütiger  Er- 
«ignng  dea  ▼oratandae  Im  QaaMBmtbetraga  von  480  Rmk.  im  Mai,  and  von  100  Rmk.  im  September  d.  J. 
Hfil&bedflrflige  gemftas  §  11  der  Gruiiklgesetze  dea  Verein«  vaithafflt  wotdan  atad. 
HaUa  a.  8.  (Jigergaaae  Kr.  2),  den  81.  December  1881. 

Oer  Vsrstani  de«  Unteretützangs-Vereins. 
Dr.  ■.  iMMnufe, 


195 


fünftes  YeizeiolmiBS  der  Mtr&ge  zum  Untent&tEongS'Terem  der  KsL  Leopt-GaroL  Seutschen 
Atidaitfe  to  laAozlinMdiar,  Tim  Juiiar  Ui  insgang  Deoani]«  188L*) 


iBBiük«.a 


iDr.l 

eingeskhlt«  Beitrige. 

a)  Einmalige:  lot.  Pf. 

üebeitnc  1S,496^ 

laSL  Uli  98.  Hr.Dr.Jtf.OttoM*ti«nl&Hiaibu«  10.— 
.MM.«  PnAmr  Dr.  A.Ob«TbMk  ta 

BaUe  .    Mü- 


b)  Jibriiehe: 
ta.  Sa  Hr.  Apotheker  A.  G  ehe«b  !■  M» 

Bätrag  fOr  1880  

Mr.  1.  »  I}r.iiied.CJf.Oottaeh«lBAltOM 

Bdtncftriest  

HeriBf  tä.  fllrtlpH 

tbr  1881  ........ 

llW.  MX  »  Ober-Kinanzraill  BiWCtor  ron 
Zeller  in  8nti|Wt  4MgL  fOr 


14— 

.10.— 


Hierzu  kommen: 

„    Jaa  6.  An  Zinaen   339.58 

«ML  Itmfi.   SST.tiO 

ZuMUMO  14,386.04 
Halt«  ui  Dr«tdoB,  Im  OwMibtt  1881. 


IL  An  Hern  QtlUam.  Madtdnalrath 
,  Dr.  V.  WlMkal  in  Dreaden  dogenhlto  Britrige. 

Jibriiehe:  ».  M- 

Uebertrag 

1881  Jan  U.  Hr  Ur.  Carl  Rüge  in  Berlin  Bei- 
trag far  1881  .... 
„   tfm  X  „  Q,  A.  FUchar  im  Bwuhug 

la— 


Ldwar  H.  Broeka«lI«r  ii 
ScfaMtin  desgl.  tOr  IBBt  . 
Dr.  L.  E.  Bah  Icke  in  Kam 
borg  deigL  tOr  1881 


An  Untoratützungen  wurden  aus  den  Zinaea  dM' 
▼•trin-GaniUla  a«it  denen  Bestehen  rerliehen: 

Mk.Pf. 

im  Jahre  1877  .  .  900  - 
„  „  1878  .  .  350  — 
„  „  187»  .  .  97«.— 
„     „    1880  .  .  800.— 

„  1881   .  •  580.- 

Zuaammeo 


Dt,  tu 


230».- 

Dr.  F«  WmIiiI. 


Achille  Delesse, 

Professor,  Membre  de  l'Inatitut,  Inapocteur  general  des  Miues  etc.  etc.,  ist  am  24.  März  1881 
im  Alter  von  64  Jahren  in  Paria  verschieden.  Herr  Daubr^e  H-idmet  dem  aaageaeichnet«n  in  allen  Kreisen 
hochgesch&taten  Manne  einen  ehrenden  Nachruf  im  Kamen  der  Akadwaw  der  Wiaaenaobaften,  dea  Coipa  dea 
Ifioea  und  der  Ekole  des  Mines,  welchen  der  Verewigte  angehdrt  hat.**)  Wir  entnehmen  demadbeo  lunüchat 
iidfende  Notizen : 

Delease  war  in  Uata  gahawn  nnd  hat  daa  dortig«  I^rMun  beeuoht;  er  trat  in  dam  Altar  w 
90  Jalven  in  die  polyteelmliidto  Silnl»  tob  VttSt  nad  1S89  in  da*  dortige  Bergcorps  eis.   Bdtco  ia  Aaak» 

reich,  Deuti-ehland,  Polen,  England  und  Irland  erweiterten  den  Ge<iclit«kr(.-i8  des  begabten  Hannes  und  machtaa 
ihn  trertraot  .aach  mit  unanr  SfCMiM  aad  uaaarw  Literatur,  die  er  bia  aa  min  Lebeoaeode,  frei  «oa  «iatm 
jeden  Tarartlwllii,  mit  regem  htanne  verfolgt  bat. 

Nach  einer  Berufung  als  Professor  der  SliiaTalogiu  und  Gculogio  au  die  Facultftt  von  Beeanfon 
im  Jalir«  1849  nad  eiaer  ittaQ&brigen  ThfttiglEeit  in  dieaer  SteUong,  die  er  mit  den  Funotionea  eiaaa  Belg- 
ingenieora  vereinigte,  kehrte  er  nach  Paris  nnMr,  am  hier  ment  aa  der  SortKnme,  dann  an  der  BooU 
normale  äen  I-clirfituhl  für  Geologie  einzunehmen,  gleichzeitig  aber  auch  die  In-ipoction  iilicr  die  Steinbrüche 
von  Paria  zu  führen.  Die  letitere  Stellung  vnrde  IBfii  Ten  ihm  «afg^bea,  als  er  aum  Proüaator  der 
Agriealtor,  der  Eatwlaaeraag  (drafange)  aad  BewIaMmag  (d*inigattoat)  aa  di«  Eodb  dM  miaw  tarafta 
worden  war.  187P  zuui  Iiiipecteur  flfiafinl  des  Minea  erhoben,  trat  er  am  C.  Januar  1879  auch  in  die 
Akademie  der  WiasenscLaflen  ein.  Wlbrand  aveier  Jahre  leitete  er  die  Soci^ä  de  Geographie  sowie  deren 
JataraalioBalaB  Ooagrm  im  Mm  1876  ab  FMtfdat,  waUiiea  EbrMank  Ihm  mMh  «Im  SSdt  kqf  tm  dir 
geologischen  Gesellschaft  Frankreichs  übertragen  wurde.  Der  KaiForl.  Leopol  Jinigeh  -CaroMaimb  IkalsdMB 
Akademie  gehörte  A.  Daleiae  aeit  dem  1.  Decembcr  1879  als  aasw&rtiges  Mitglied  an. 

*)  Enim,  imitei,  diltlM  nad  viertes  Teneiehnisa  vergL  Leoj».  zm.  1877,  p.  88;  Ln^.  XIT,  1818,  p.  1»; 
Im».  ZV,  10».  p.  188;  Lrap.  Zn  1880^  p.  179. 

«•I  liullM  dB  ttma»,  AmUml»  im  adnom,  98.  mut  1881. 


L^iyiii^cd  by  Google 


196 


Die  erfblgreiehe  «risiicn«cLaftUche  Tli&tigk«it  des  Verc^ngU-n  bis  an  Min  Lebensende  erhellt  am 
dratlichstai  «u  den  Bariehtm  darüber  ia  dem  aeoea  JahrlmdM  Ar  Mintnlagia,  mit  welcbam  er  aeit  dam 
Jalm  1844  in  dem  freondlkbiteo  Vericehr  awUnden  hat.  Wir  tB/tuAmm  diiMr  Quillt  dM  lug«  Btikm 
von  Abhandinngen.  welche  die  'Wissenschaft  auf  das  Wesentlichtt«  gtAtldMt  habeU  «od  ftgCB  n  ClMr 

leichteren  Zugänglichkeit  deiselbtu  die  betreffenden  PftgiuRc  der  verschiedenen  Jahrgänge  bei. 

1844:  lieber  Siamoodiu,  neues  Mineral  von  St.  Älarcel,  47G;  Analyse  von  Djrsodil  aus  der  Braanlioble  yon 
Qkmm^  481;  Dabar  kiyitaUUrtH  OialeadaB  dar  lynBian,  697;  Aaalraa daa  BtMnonUta,  Ml;. 

184B:-  Uaber  dam  Dipyr  dar  Tftutm,  S04;  Auilfw  daa  Oiwarfta  tcb  Bt  Hand,  826;  Aialyia  das 
VjtoO,  693; 

1846:  Oawlaaartaa  AltmukhPbmfittit  «aa  EjtanMgri  78;  Amdfm  daa  KanBlka  an  DantaeUaad,  78;  Aatisa» 

de«  Plombocalcits  von  Lcadhiüs,  GS.'?;  Analyse  des  Metaxit,  228;  Analyse  des  Chlorophyüit  von 
JackioD,  345;  Neaei  Tbonerde-Kaii-Hydro-SUicat,  609;  Analyse  des  Specksteina  von  Nyosch  in 
Üagm,  884;  Amtiju  daa  DaBOuit  w»  Ptontfvy,  834; 

1847;  Analyse  des  llaydenit.  356;  Analysen  von  Talk  und  Speckstein,  732;  IBiiarBbgiaidHlhaoriaBha  Ba- 
schaffenheit  des  Metaphyra,  846;  2seues  Mineral  vom  Altai,  862; 

1848t  KiaanlogitdM  und  diaa^i^  BaadiaflaaMt  dar  ▼«gaaaqgaalafaa,  84;  Uabar  dan  Chryaetil  dar 
Vopesen,  257:  Uclx-r  die  GrQnordc  von  Verona,  .545:  Chemische  Analyse  eines  Schiefer«  mit 
Talkerde-Uasis  von  Villa  Rota,  608;  lieber  den  Syenit  des  üallon  d'Aiaace,  769;  Mineralogisdie 
ZaHanaanaatam«  dar  BaOana,  673;  UFiadariioUe  AMlyaa  daaSboMdHu,  701;  Attlyaa  daa  Tdka- 

von  Rhndc-ljliirnl,  812;  Krf t-heiminci'n  licini  Schmelzen  der  Gesteine,  336; 
1819:  Bestinnung  der  magnetiscbea  Kraft  der  Felsarten,  28ö',  Ueber  die  Arkoee  der  Vogeaen,  784; 

Mafnatiadtaa  ▼erhalteii  von  Kryatalkn,  676;  Amiyaa  wn  TaIkairda.8iliaataB,  198;  KsgaUloiH 

von  Ciirsica,  202;  Uebor  den  Prntugin  Jcr  .\ljwn,  360; 
1850:  Untersuchungen  über  den  quarzi'ühreudeu  Porphyr,  186;  Leber  Schafliftntl's  Analyae  des  sog.  Trsaaaa 

las  RieigaB,  314;  Hinanlegiaelie  md  cliaöiiieba  ZmaaunanaalBuig  dar  Tagaaai^iaalaiiia,  422;. 

Aluniinusilicftt  von  Eisenper-  und  Eisenprotoxyd  von  Qniiitiu,   444;  üeber  den  EuphoUd  dea 

Hont-Geuevre,  675;  lieber  Damonrit,  698;  lieber  die  .Machefer'  genannte  Eisenschlacke,  703; 
1861 :  Aaaljpaa  afaiaa  SdiiaAn  alt  TUkaade-Btaia  vom  Po,  91;  Ualiar  daa  JEteylgrr  vta  Lawiae  ia  Balgte, 

168;  Alterefolrre  der  Minpralien  nnf  Gängen  in  Arkose,  368:  Uebav  daa  «aUkaB  Valhae  PHpbjTrt. 
422;  Verbondensein  von  Mineralien  in  Feiaai-ten  von  starker  magnatiaohar  Krafti  666; 
1862;  SBoaralagiselM  BeaMnuigfau  d«a  kOnngoo  KaHvea  der  ▼ogeaao,  77;  IMiar  qamfllbreude  Parpliyr», 

PyrnmeriJ -iihnliclie  Gesteine  und  über  körnitren  Kalk  im  Oneiss.  1911;  Chemisch  gebundenes 
Wasser  in  Feldspath-Gesteinen,  323;  Ueber  die  JiocÄes  globu/ttue»,  691;  Ueber  Siamondin  von 
8t.  Marod  in  Piemoot,  702;  Pyromerid  der  ▼ogeseo,  881; 

1853;  UeKr  die  Felsarten  mit  Kugelgefllge,  Gli»; 

1854:  Ueber  die  Grauita  der  Vogesen,  193;  Ueber  die  mctamorphiscfae  Orauwacke,  728;  Mannichfaltigkeit 
gnoitiadMr  Gaatsia«,  887; 

1858:  Ueber  den  Granit,  82;  Ueber  die  Grünerde  von  Framont,  448;  üiaproag  waiuia»  QDaUia  ia  daa 

Pyrenäen,  723;  Ueber  den  irischen  Pegmatit,  739; 
1866:  Baryll  im  Sehnftgraolt  der  Moame-Beiige,  184;  Perlstdn  md  Sphimlft,  195;  Selnü^ranit  dar 

Moume-Derge  in  N.  Irland,   358;    MineralngiEche  und  clicii.if  i      Zusi\rmnen->.'t.uim.'  ''n'  Vng.'spn- 

Geateine,  360;  Untersuchungen  Uber  die  sog.  Hochei  gtoiuieutt*,  466;  Ueber  Sardinischc  Pecb- 

ataiae,  565;  To|mm  in  Sdiriftgraait  der  Xoona  IfamatMaa,  688; 
1857:  Fayalit  eh.,  174;  Kupfererzlagerstätlcti  auf  dem  Cnp  der  guten  Hoffnnng,  350; 
1868:  Zerlegung  der  Tqp&teine,  73;  Metamorphisaius  der  fossilen  Brennstoffe,  95;  Forschungen  ttber  daa- 

ittxdn  TrapfigetteiM  Mingtan  Mataaiorphiamas,  385;  Xataaiorphiaehe  Wirkaag  daa 

Granits  nnf  Kalkstein,  707;  Untersnchnngen  (Iber  die  Minette,  448; 
1859:  Metsmorpbismus  der  Felsarten  dnrcb  Granite,  222;  Metamorphismus  der  Felsarten 

durch  Ernpiivgaateina,  228;  ÜBtaraaahaafatt  flbar  di*  Eatatahang  erapttvar 

Gesteine,  459;  Metamovphisnms  der  Felsarten,  840; 
1860:  Ueber  Kupfererze  vom  Cap  der  guten  Hoffnung,  356;  Ueber  Metamorphismns,  d&ä;  Ueber  Stick- 


 IW 

«toff  und  orgaoUcbe  Bettaudtheile  der  Mineralien,  711;  Uvber  Paeudumorphosen,  720;  Ueber 
Wnetta,  7M; 

IMl;  Hydrologische  Karte  der  Stadt  Paria,  558;  GhaniielM  Untamebug  fimOor  Kooebeo,  666; 

Uttber  Htkkftoff  ia  Gc«teinen,  713; 
l8eS:  lieber  den  Parietr  Ojjm,  4M;  Untarenehangm  tber  dsaWiaee««  in  lanera  dcrErde^eOS. 

Seit  dem  Jahre  1860  hat  Dfilesse,  und  «war  bis  1863  im  Vereine  mit  Laugel,  von  1864  aber 
bia  1880  mit  A.  de  Lapparent,  »«hr  »chitzaugwerthe  Jahresberichte  über  die  Fortachiitt«  der  Geologie 
«Btar  dM  Vmm  ffi^wm*  da  G<ole«i«'  bmiegegebea,  denn  reieier  Ulnlt  vm  dea  Td.  VII  aa  nadi 
der  Ton  J.  P.  Dan»  atc^rn-ihrfr-':  GnippimnL'  <1r">  StrifTf«  iü  fünf  Haoptabicluitte  aerOUto: 
L  PriHiiuuiai  it-ii  und  pliytiogi'aphische  Geologie, 
n.  lithologische  Geologie, 
in.  Historische  Geologie, 
IV,  Geograpbiacbe  Geologie, 
Dytiewteche  Gaofaigie. 

Delesst-  hat  die  Bciirlicituiic,'  dff  zwi'itou  HauptabfchnittCi  ansscliüps^üch  durchffeAihit  und  darin 
•eioe  eahlloaen  neueren  ■Sptcialiuiteraaehungen  b«kaont  gemacht;  ebenso  widmete  er  dem  Metamorphinaai 
der  OaUrgearten  oad  dea  gegeowtitigeB  Fhtaoawnea  bcMmder»  Aoflaetkiaalnit  aal  fflegta  enanrdem  die 
BwirKi-ifuticr  i'f  rrntea,  vierten  und  fünften  Hauptabtchtiitti's  mit  Kfinen  Mitarheiteni  za  theilen.  Wir  können 
lieiueu  der  bi«lier  eiedlieBeueu  10  BiUide  dieser  trefflichen  Kevue  durchblättern,  ohne  da«  Geechick  in  der 
AMudanag,  dia  Kritik  bii  dar  BaiiaadlBiw  aad  den  groeaea  FleiH  ia  dir  gaaaaMetea  Oawlailaag  daria  aa 
bawandcni. 

Za  den  Meiaterwerken  von  A.  Delesae  gehören  aber  vor  Allem  seine  vorzüglichen  Kartenwerke,  wie  die 
Carta  gdalogiqaa  da  d^pariamaat  da  1»  Saiaa,  Paria  1865,  ia  Maaieeiaba  voa  I:S5000,  «eldia 

den  Untergrund  von  Pari»  und  üi'uen  l'nnjebongen  bie  m  den  grüsfercn  schon  erreichten  Tiefoi 

kennen  lehrt  und  in  jeder  Ikziebung  luujiterhaft  ansgefiüirt  worden  ist  (N.  Jahrb.  1867,  372) ; 
Litbologie  da  foad  daa  aiara  da  Fraaea  at  daa  mara  priaalpalaa  da  globa.   Vwn  18TS, 

■2  Bände  in  go  mit  Atks  in  Folio  (Jb.  1869,  448  und  1872,  796); 
Carte  hydrologiqaa  da  departemeat  de  Seiae-et-Uarae,  ez^enti  par  Mr.  Oelesee,  1864 

—1878  (Jb.  1875,  688); 

Garta  agricole  de  la  France.    Pari»  1874  (Jb.  1875,  883),  worauf  die  Ertragsf^higkeit  des  Bodena 
Tou  Fraokreicb  in  Bexug  anf  Weincoltor,  Wiaeen  und  Waldong  dargeiteUt  wird,  nacb  dam 
Ertrag  tob  0— SO,  —40,  —80,  100  -150  aad  nabr  fViaea  pro  Heetar. 
Ja  dankbarster  Erinnerung  an  den  uaeiBifldüafaea  treaea  Foradier  aad  anvfi-e>  s^lichon  Freund. 
DKidea,  den  21.  Mai  1881.  H.  B.  fioillitz. 


Blngegangero  Bohriften. 


(\um  li>.  Juni  bi»  lö.  Juli  1881.  (Schlius.) 

loo.  if  ito  ■■laoalogifw  da  Belgigna  iaBiBml. 
Raeia  wriiaa»  dea  atawaa.  Xma  Z,  1861.  Bnf 
xdlea  1881.  8». 

Cowmittee  of  the  Horw^an  Horth-Atlaatie 
Bspaditian.  ThaNonngiaaNarth'AtfaHitieEiqpeditiea 
1876—1878.  m.  Zooleggr.  Oepbyre«  bgr  D* 
aielKüen  and  Jobaa Korea.  Ghriatiaaia  1881.  FoL 

78  p.  i7  Taf.) 

Oabaab,  A.:  Bryologische  Fragmente.  Sep..Abdr. 
—  Ueberncht  der  in  den  letzten  fünf  Jaiiraa  TOa 
Hm.  J.  Brndler  in  den  österreichischen  Alpaa  «at* 
daektaa  aelteaerca  Laahaooee.  8ep..Abdr. 


■utfma  d'Hlatoire  naturelle  in  Paris.  Noo- 

velles  Arcliivca.   2.  Serie.    Tome  III,  Fasf.  2.  Paris 

1880.  4".  —  De  Huchcbriinc;  KimIkti ln-s  li'osteolugie 
COropar^  SUr  uno  race  de  buc-.its  don^L-.sü^juiü  uljsrrvee  en 
Säi^gambie.  p.  159  — 175.  —  lifln  r.iin  >■•  Itrvalr  Ke- 
cberches  »ur  la  lDaturat:uu  de  (juclijiu  s  |.;iiiites  herliaiees. 
p.  1(7—216.  —  Naudin:  (Quelques  remaruue»  «u  iujct  de» 
i'tauuemimeni  (DütsptfrotJ  cuhiv^  k  fair  libra.  317—288. 
—  Meunier  «t  Lambert:  ItechcTclicsitratigniphiqiiei  et 
italeontologi'fucs  sur  les  sabira  niarins  de  Pierrefitte  pria 
Ktampes  (Seme-eHHse*.  p.  236— 269.  -  De  Koehebru ne: 
Ke\isioa  des  Ophidiens  lu'silcs  du  Musenm  d'histoire  aa- 
turelle  p.  271  2!<ti  H e  i- ii  n e  rel:  <Jbservari(sri>  de  la 
tonperiltuni  du  sol  faites  au  Museum  d'histoire  oMureile 
pcadeat  191^19.  f.  2n-80&  • 


uiyiii^uü  L/y  Google 


m 


Vom  15.  Juli  bi»  15  Auguit 

K.  Preos«,  Akad.  d.  Wimnich.  in  Berlin. 
HoiMtabericht.    Min  1881.    Berlin  1861.    6«.  — 

Zopf  Tcbor  den  genetisrhen  Zusammenhinff  von  Spalt- 
pily.tiirnii  :i  ;  .  277 —  284,  —  HofniRnri:  I'i-Iict  die  V.iii- 
Wirkung  drr  Wärmo  wif  die  AmmoniunibaBon  ji  285— 2S3. 

—  id.:  Beilr&ge  zur  Keuntnis-s  ilr>s  l'ifMTiJiiis.  p  2SS  3iW. 

—  BUcking:  Vorliuliger  Bericht  Uber  die  geologische 
ttenackof  v«i  OlyopiM.  p.  S16— 8S4.  —  Lepiiui: 
IMtar  dh  wudcrtftniag  iwcier  iLgyptifcber  Prnunideii  nacb 
Mktbeilungen  von  Prof.  Brugsch.  p.  9M—Kn. 

Penbody  Aoad.  of  Soiene«  in  Balem,  Kau. 

Merooin.  Vol  I,  Nr.  5,  6  .^nleni  1881.  4*.  — 
Kingslcv:  Coutributiou  tu  thc  aniitomr  of  the  Holo- 
thnnini.  1»  pu  —  F«wku;  Ob  (Im  dmalapaMot  oT  the 
PiMMt  of  Aitada.  10  f. 

„FerdinisdeiiB^  iB  findmek.  ZeiUchrift.  8. 
Folge,  Hfl.  25.  iDMVraok  1881.  8*.  —  t.  Isen 
Die  BW-  und  Zinkwerke  der  Gewerkschaft  „Silberieitlm'' 
n  BIberwier  im  Oberinotliale  in  Tirol,  p.  187—188. 

Ctppernicua -Verein  fttr  WiMenioh.  n.  Xtuut 
xn  Thom.   Mittlu  ilungeii.   Hft.  3.  Thom  1881.  8». 

—  Favaro:  l)ic  Hm iischulf  Padua  zur  Zeit  des  Copjier- 
oicua,  deutacli  t.  M.  Cuxue.  p.  1—60.  —  Beoder:  Ai«lii- 
nÜMhe  BiitrtMaw  F>aaiwgM«hich»  dei  WlwUHieCiiip- 
pendeoa.  p.  61—126. 

American  Journal  of  Scienoe.  Editors  Jam«.-« 
&  E.  S.  DiijiR  aiici  B.  Siliimr.ij.  Vol.  XXII,  Nr.  127. 
New  Hftvfa   1881.    8".  LuumiH:  Coutributioiis  to 

mctoirnlog^'.  p.  1  — 17.  —  Hovf  j:  Cual  dust  as  au  eleincnt 
of  ilaiiKcr  in  mining.  p.  IS  —  2u  —  Hidden:  Notes  on 
Biucnil  tocalitie«  in  North  Carolina,  p.  21 —'iO.  —  Com- 
ateek:  Variation  in  length  of  a  zinc  bar  at  tbe  naie 
tenpcrature.  p.  36—  80.  —  March;  Rntoration  of  Dtoe- 
ceras  nirabile.  p.  81 — 82.  —  Liveriidge:  Torbanite  or 
„Kerosene  SLale"  of  New  South  Wales,  u.  32—33. 
Ferrel:  Mcteorolojtical  researchea  Pt.  II.  Cyrlones,  Tor- 
nadoes and  Watt'rs.|H>ut&.  p.33 — 48.  —  Shcrman:  Magnctie 
obeerTattons  nade  tn  Davis  Strait.  in  August  and  Septeoiber 
leeOi  jkJ»—t!L  —  Mallet:  Cryaiallina  form  of  Sipjlite. 
p.  n-^U.  —  Whitefield:  Oba«mtions  on  tho  «tnicture 
of  Di^rophytou  and  its  affiiiities  with  certaiu  apunges. 
I^W— M.  —  Broadhendr  Carl>oniferou«  rockg  of  $outh«*«t 
UDta«.  p.  &5— 67  —  llilÄarii;  Later Tertiarj-  of  the  l'iiII 
e(  Mexico,  p,  5.S-  »,4  raiii[il>i'll;  IJufreniti-  li  un 
Backbriili?e  Couiitv.  Va.  p.  (jö — >')ii.  —  Silliniaii:  Turiju^is 
e(Kew  Mrxifo  p.<>7    71.~  S<.-iciititii  ml.'JJ:-!  in-,  ]i,  71  f*t'>. 

Soc.  It&liana  delle  Scienze  in  &om.  Meniürio 
di  matematica  o  di  fisica.  Tomo  III.  Roma  1879.  4". 

—  Biacci-  Deila  rotazione  dci  curpi  liberi  IV»  p  —  St. 
Robert:  Sul  motu  ntVrii n  Jel  (itMnIiiIu.  «muo  i-iirunnln  alla 
ndalenza  dell'  ariu,  ed  alla  rutuziuue  dvUa  terra.  31  p.  — 
Siaeci:  SoUa  cottnone  dei  corpi  liberi.  3!)  p.  —  Hella- 
Titis:  Sa  aleaae  curre  di  ficile  coatruxiotte.  48  p.  —  De 
Oaiparia:  Sriliifpo  k  aecie,  aacaiido  lepa«eiiM>  M  tanpo, 
M  vakwe  inTorao  dd  cabe  dda  dittaoaa  tniabOa  di  due 
itaHMtL  M  p. 

Wom.  SadafiMli  fl— utwjwj  Sstam  «Iii 
giitra  in  Amiterdam.  Oatalogne  der  BiUioCbeek. 
Amsterdam  1881.  S". 

Dentaehe  Seewarte  in  Hamborg.  Aus  dem  Archiv 
der  DeutBcben  ."^eowarte.  Jg.  II.  1879.  Hamburg 
1879.  4*.  —  Spruni;:  Studien  über  den  AViud  uud 
seine  Beziehungen  zum  Liifldnuk    .Nr  1,  2.   .Hi  -t-  24  p. 

—  KdUlcwoy.  Icber  die  ^  irniidirr.nniii  des  Magiietismtia 
in  eisernen  hrliitiiii  mich  liiuatini.s-llioüarhtuiigen  auf 
daatsclien  Kautliihrt^'i:^!  Litten.  'Mi  j> 

—  MouaÜiciie  Ucberaicht  der  Witterung.  Mai, 
Jniü,  Jidi,  Auguat,  September  1879.  JaHir,  Fabniir, 
Ittn,  April  1881.   Hamborg.  8", 


Aend.  dea  Sdencet  de  Pari*  Comptn  reodos. 
1681.  1"  Semestre.  Tome  92.  Nr.  24—26.  Pkria 
1881.   4*.  —  Nr.  34.  Cornu:  Sur  une  toi  «impte  reladte 

ii  la  double  refraetion  circulairc  naturelle  ou  magn^tique.  p.t86$ 

—  1370  —  Wurtz:  Sur  lalcool  diaWanique.  p.l871— 1ST8. 

Chamberland  et  Iluux:  Cumpto  rendu  sommaire  des 
eiperieni-fti  (niw-,  k  l'ouillj-le-Knrt.  prej  MeUin.  sur  ia 
vacdnation  charbonueuatt.  p.  187ä — l'iSä.  —  Bouiey:  I>e 
la  lainiiiminn  eoatn  le  charbon  qnptonatiqac.  p.  1888 
—1167.  — >  Brioacbi:  Sur  uo  snUme  d*^uatkHH  düR- 
rentieUe«.  p.1889— 1S9S  -  De  Caligny:  Sur  lea  noyoM 
d'^pargner  Tean  daas  il^s  erluses  diics  jumelles  et  d'«n 
acc^lirer  le  scrvire.  p  1393  IHIW  Bniteau:  Sur  le 
traitemuiit  des  vigneü  par  le  siüture  de  carbiiue  p.  1396 
— 1400.  —  Kuch»:  Sur  les  ionili^nis  de  deiix  »ariable* 

äui  uaiaseat  de  l'invoraion  des  inti  grulcs  di'  ileiix  fum  tinnj 
onnee«.  p.  1401—1403.  —  Halphen:  Sur  certaina  syttemea 
d'«4iiati0Ba  düKraaUeDiea.  p.  1404—1406.  —  Mercadier: 
Sur  rinflaeooe  de  la  temperatnre  wir  les  r^cepteuri  redio- 
pboniqnei  k  aAMiun  p.  1407— 1406.  —  Cabanellaa:  Sur 
qnelqiM  nwyeni  et  fornude«  de  meaure  de«  Aemeuti  ele<:- 
triqties  et  dea  coefficients  d'utilisation  avec  le  disiiohiiif  a 
deux  u;als.iiiomelre8.  p.  1409-1411  Mai  .  <  i  Xii  ati. 
Heaneraluuio  et  torpeur  r^tinienue.  deux  furmes  uppoieea 
de  dallenma.  p.  UlS-UlS.  —  De  Romilly:  Bbdihiea 
<U«aloh«a.  p.l4I8— 1417.  —  JoannU:  Cjanma  deatron- 
tium.  de  raleiuin  et  de  zinc  p  1417— 14J0.  —  Lorin: 
Prv|knnitiun  industrielle  de  l'acide  fonniqne  criitalliaable. 
p.  1420—1421.  —  Keboul:  Recherrbes  *ur  les  moiuuninea 
tertiaircs.  p  1422 — 1424.  —  Apostolid6s:  Systeme  ner- 
veux  des  Ophiures.  p  I424--142<>  -  Lavoca't:  Du  tem- 
poral ecoJlleux.  dans  la  &i>ric  des  \'ortebräs.  p.  1427 — 1429. 

—  Ualland:  ijur  le  pbytulaque  diolijue.  p.  1429— 1430.  — 
Julien:  iiur  la  £aune  de  lUgaj  (Loira)  et  a*a  retatioBa 
avec  Celle  de  l'Ardoisiere  (AUier).  p.  1481— 1488,  —  Bou- 
cbut:  iNs  üi  disaolution  des  fauases  menihrancs  de  l'aRgioe 
coii«nneuse  par  les  applicatious  locales  de  |i«paine.  p.  1488 
— 1431  —  (iodefroy:  Sur  un  appareil  de.stine  itsupprimer 
In  diii-t-^''-'  'i---  l"-"'!'--'  ki'  ImI.-.  p,  1434-  1435.  ^  Nr  £1 
Jordan:  Ubservations  sur  la  r^uction  simultanee  de  deux 
forne»  bilinteirai.  p.l4S7— 14S8L— WartatSur  lapr^paraiion 
de  IWoL  PL  1486—1486.  —  Danbr^e:  NoareUe  reneontre 
de  Bosbe  natif  daaa  le  lol  de  Ma.  p.  1440.  —  Marej: 
Snr  UD  nouTeau  tbermomphe  p.  1441— 144-.2.  —  De 
Lessepg;  Snr  le  probet  de  mer  Interieure  de  M.  Roudaire. 
p.  1442 — U4a.  —  I  I  liier    Sur  Ii  s  «reifes  os.seii.sos.  p.  1444 

•  144t>.  -  l{oiit.'i-i  I'Leiiiaii(  i:i.-s  nii.  rviM  liinijKes  de  I.1 
fontraclion  rr.iisrijiaire  Mt(>-  Mi'.i  -  \i)l;iri:  Sur  les 
lois  thenniques  de  l'ettntellu  cxcitatnce  des  cuudcusateurs. 
p.  1449—1482.  —  Andri:  Sar  la  chalcor  de  fonaation  de 
l'oxycblorura  de  calcium,  p.  1460—1464.  —  Ditte:  AetioB 
du  protoxyde  de  plonb  aar  le«  iodure«  alratins  p  U&4 
—1457.  —  Raoull:  Sur  lea  carlwnates  basiqueb  de  ibaux 
p.  1467 — 1469.  —  Rnyssen  et  Varenne:  Influen<e  de  la 
concantiatioiB  de  l'adde  chlurbydrique  aur  la  di»ulutiuii  du 
cUocure  d'angeat  p.  1469— 14Ö1,  —  Lefort:  Actlon  de.< 
addea  art^nUiue  et  phosphoriqne  sur  k»  tongctates  de  sonde. 
p.  1461— 1463,  —  Iteboul:  Rcchercbea  sur  les  noaaminet 
tertiairea :  aetion  de  la  chalaar  sur  le  bromurc  d*aII;hrM- 
thylaramonium.  p.  1464 — 1406.  —  Fayol:  Ktude«  snr  ie 
terrain  huuiller  de  cotnmcntry.  sa  formalion  attrilmik'  k  an 
cKarriage  dans  un  lae  profond  p  14(>7  I47i>.  —  M»i 
Kwen:  De  la  transplautatiun  des  os.  p.  147<l-1472 
Nr.  'if>,  MiMii  liei;  Observatinr,  (!<■  la  runifli'  Ii  l'^-^l 
(comi4c  du  ldU7)  k  robservatuire  de  l'ariü.  p  1477 
— 148L  —  Faye:  Sur  le«  prol^mtee«  d>w  aoaieaB 
tnitd  de  aiMoroloKie  jMli&i  cn  ItaBe  par  DiamUla-Maltar. 
p.  1481— 1483.  —  Poineare:  Sur  les  fonetions  fiirh.iienne«. 
p.  14iM — 1487.  —  Catta:  Sur  le»  uciideut,*  de  M-;iiatioa 
qiii  se  produisent  dans  le  traitenient  des  (ilth  s  phylloxer«"« 
p.  1487— 1408.  —  Flammariun:  ObbirvAtiiii  ^  *ur  la  eo- 
mete,  et  principalenient  sur  l'awct  iibysique  du  noyau  et 
de  la  quene.  p.  1491—1493.  —  Darboux:  Sar  bi  aurfbce 
a  «eise  point«  sincnliers,  p.  1498—1496.  —  Picard:  Snr 
le«  aurbees  poor  lesquelles  les  coordonn^  d'un  petattMM^ 
conque  «'cspriaieDt  par  des  fonetianü  abeUemies  d*  leux 
paiuiitiM.  p.  1496—1496.  —  Diltaer:  Sur  nn  mgriB 


« 


Digitized  by  Google 


m 


§taiai  de  dMaroiner  l«s  relationa  cntre  les  coDtunce« 
eMMBliM  i]*M  ODO  Mlution  particnliere  et  ccUes  qup  con- 
tiniMM  Ics  roefficieots  rationncls  de  l'cSjuation  difTt^renticUc 
MiretpoDdAnle  i>.  149ft— 1500.  —  Dechartne:  bnr  tei 
fcnne»  vibnitotres  des  sur&ccs  Uaoides  drcubüres.  p.  1600 
— 1602.  —  Z  eng  er:  Sur  remploi  de  prismes  i  liquide 
dm  le  ffK'ftro&cope  k  vi&ion  turecle.  p.  15<«3  1504. 
Crot  et  C'arpentier:  PhotO(?raphie  des  louli  urs.  par 
leiiUiire  do  loiu-bfs  d'albuininc  <'oaj?uleo.  p  l'M  löiö.  ~ 
De  ItoniilU:  Appareil-.  juniimatiiiiips:  pneolc,  spirellc. 
p.  l.VtKl — —  Srbutzcnbfrgcr  et  Colsou;  Sur  le 
nlirium.  p.  1508-  1511.  H»ller:  Sur  un  ithcr  ryanique 
da  born^  p.  1611— l&U.  —  Ricciardi:  Hat  lo  röle  de 
tmMit  |ilMpboriqiM  daiu  Im  «»Ja  volcani^oe«.  p.  1614 
— UMw— Brown-8<qasrd:  De* phfoomine* anlUit^iu, 
inbihhoiTes  et  dyaMBOg^niiiues  ins  k  nne  vtritatioo  des 
nerfft  nitanes  p«r  le  chlorofonne  p.  1517 — 1520.  — 
D'Arsonvtl:  Noiivelle  m^thodi»  d'excitation  t'l<>ctrique  den 
IMTÄ  et  des  nmscles.  p.  1520— 16Ü.  —  Jolyel:  Sur 
r^iolocie  et  la  pathogi'me  de  1«  Tuioie  dn  pigeön,  et  sor 
le  iMwsneamn  des  mio-nbcs  infectieiu  duu  1«  Ijnnphe, 
p.  18S9— iSaS.  —  Yung:  De  llnfltteiice  de  la  natnre  des 
äBment«  sor  le  d^TclopDement  de  U  grenmiUle.  p.  I8QS 
— 1627.  —   Barrois:   Metamorphose  de  la  PWicelline. 

t 1527— 1529.  —  Chat  in:  Sur  1«  fonnation  da  kyste  dons 
trichiiiKse  mu^rulairf.  p.  1528—1529. 

fnybold,  Edmund  von:  Cefaer  SymmetneTCr^ 
MUii—  «ad  Zygomorphiimu  dar  BlAÄaD. 

1874.  4*.  —  ficitrige  nur  Ptlarienkmidfl. 

1875.  8*.  —  Terg^loidiende  UntemicliiuigeB  ftl 

den  relativen   W>t'li  auszuwälilernli.r.   I,t!ii ttuff 

der  iifttiirwi.'-.^f  ii-i  liftlMii  hi  n  Schulfiicher,  lj£'.«ondt  r;-,  iio- 
tatük.  Zii' Ii  L'.-  u.  Mineralogio  auf  höheren  Knubrn- 
u.  Madcbi.nstlmiei).  Fit-iburg  1878.  8».  —  Kritische 
Beiträge  zur  Rcrorm  dea  DaturwineiiatkelllkliiBOBtai^ 
liebt«.   Lngng  1879.  6*. 

Wqr«r,  0.  D.  1.;  üflber  die  BeradmoBg  dee 
tnhnebeinlichsten  CbronometeiigBii^  aus  einer  Baihe 
Ten  StandbeobackttiDgen  d.  Ober  GewichtaljealinanraiigeD 
m  SUuiiie.'iunttrschipden  di  r  Clironomctcr.  Sep.-Abdr. 

Philotophical  Society  in  Cuüiridge.  Traus- 
■etien.  Vol.  XUI.  Pt.  1.  Oambridge  1881.  4».  — 
Calle;:  Table  of  .f"<  o»  t  //  <in>  op  to  n  —  B  —  301, 
f.  1—4.  -  id  :  on  ibe  s^hvardan  daritallN  aad  Un 
polybedral  functioiu.  p.  6— (iS. 

—  ProeeeSHfk  ToL  HI,  Pt  7,  8;  ToL  IT.  Pt  1. 

CWnliridgc  1880—81.  8*. 

Hederlasdscbe  botaniacbe  Vereeniging  in  N\jm- 
wegen.  Nederlandsch  kruidkundi^  .Archief.  2.  Serie. 
Deel  III,  Stuck  3.  Nijinwegen  1881.  8.»  —  Van 
der  Sande  Lacos;,'.  (•verzieht  der  Levennrj.s^cnrtpn, 
«ilke  ia  de  pruvindcu  vun  Xcdi-rlaud  £|ja  woargcuumcu. 

£m— SUL  —  Oudemans  en  De  Vriee:  Ohrer  den 
rieei  dar  tempcFatuur  op  de  ontkiiniBC  tan  aaden. 

Ondeaani:  De  ontnikkaiiag  aucr  knua 
I  de  Flom  «an  Sedadand.  fw  tW  III8> 

Aitnoomiadie  Oeiellichaft  Tierte^abnecbrift. 
Jg.  16.  Hft.  1,  2.    Luipzig  1881.    8».  —  Danek- 

wertt:  Stemtafeln  enibalieud  die  Positionen  von  46  Vw 
dBBMMtalstenien  fUr  alle  Jahrhandme  von  -  2000  Ul 
Hh  1800^  luudi  Leverrier,  mit  BerOcksicbtignug  ihrer  Kigen- 
himtgm§.  p.  9—78. 

leoM  JaliriHMh  ftr  JDaamliogü,  Ökologie  nnd 
Villantologie.  Hr»K.  t.  Beneeke.  Klein  n.  Boaeo- 

bnaeb.  J«.  Hl.  II.  Hft  2.  Stuttgart  1881.  8". 

[fA.]  —  >!uj;i{e:  1' eidspatb  aus  dem  ßhombenporpbvr 
*eo  Chrätkoia.  p.  107— lau.  —  üerendt:  2er  EoMeiniBg 
voa  BiesentSpfen.  p.  121— US.  —  Steintlinnn:  üeber 
Titbea  o.  Kreide  in  den  ptmaiadNn  Aadcn.  p.I8l>^U8. 


—  id.:  Ueber  PrutetracUa  LinXi  n.  f.,  eine  Litiii^:tidi'  dts 
Malms.  p.  164-163.  Höpfner:  Ueber  das  (iestem  des 
Monte  Tajumbina.  p.  1G4— 192. 

X.  Aeoademia  delle  Soienxe  di  Torino.  Atti. 
Vol.  XTt  Map.  6.  Torino  1881.  8».  —  Giacosa: 
Di  un  nooTO  metodo  di  dosavgio  delF  acido  fenico-  p.  566 
Tiftl.  —  Guaresehi:  Ricerche  mii  derivati  della  nallalina. 
n.  5<>8— 670.  ~  Rosa;  Nota  intomo  ad  una  nuova  spede 
del  genere  (iordius  provcniente  da  Tiflis.  p.  672 — 674.  — 
Curioiii:  Risultaü  di  e«perieaze  solle  rcnsteiuce  dei  mat^ 
riali.  p.  679—684.  —  Favaro:  Salb  InveBaimie  dei  caa- 
noccUali  binocnlari.  p.  586—504.  —  Pagliani:  Sid  calori 
spedfici  delle  soluinone  saline  p.  605  —  616.  —  Baretti: 
Rnti  fossib  (Ii  Mastodont«  uel  territorio  d'Atti.  p,  616— Ö18. 

—  Salvadari:  LlescrUione  di  alcune  specie  nuorc  o  poco 
ciiriuseiiid:-  «Ii  I'r.rlli  della  Nuuia  Uritaiiüia.  Jella  Nuova 
Uuinca  e  delle  Uole  del  Dnea  di  York.  p.  619 — 6S6.  — 
Dorna:  Presenlasione  delle  JSffeoMrldi  dd Holak  < 
e  dei  Pianeti  per  Tanno  1882.  p.  636—847. 

Mneller,  F.  Ton;  DcscripUve  aotaa 
planU.  I.    Melbourne  1875.  S«*. 

Kaiierlieba  Atalralit&t  in  Berlin.  Anuaku  Jor 
HydrograpUe  n.  nnrittm.  Meteorologie.  Jg.  9.  Hit  VIL 
Berlin  1881.  4*.  —  Die  Be^mverhitoiseejm  MMH» 

JSSl»  u.'physiaciiai^lMaliaiB darlTewIwi  p.8«^-8M. 

—  Kadiiiaktan  Ar  SeeUmr.  Jg.  XIL  Nr.  98 
—81.   Berlin  1881.  4*. 

Die  Undwirthschaitliehen  Versnchs- Stationen. 

Unraufgep.  v.  F    Xolilre.    Hil.  2".    IHt.  2.  Berlin 

1881.  8».  —  r:i.riiiit.  Meilr.i-r  yiir  Most-  u.  Wdn- 
analyse.  Die  Heitiinrau:ii;  <;r<  /urkers.  p.  IflO.  — 
Kellner:  Die  Hestinimnnt;  'ifr  I*:iwri>ss:of?o  um;  'li-r  nicht 
eiweisiaitigen  ätickaloffvarbmduxif^en  m  den  i'ttanzen.  p.  101 
—106.  -  Tosen:  Untenacboo^en  ober  die  mrkai^daa 
Cfafliialpetcra,  dei  Kodiialze«  und  dM  CUariaiHiBH  im 
Erdboden,  p.  107—113.  —  id.:  Die  Tbeorle  Orandeaul 
Ober  die  Fruchtbarkeit  des  Erdbodens,  auf  Tencbiedene 
Krdbüden,  mit  besonderer  KOcksioht  auf  eine  Bcnrthcilunjt 
<1ls  Krdbudens,  angevraodt  j).  III— 122.  —  Fassbender: 
Ik-itrlge  zur  Werthbestinmuuj;  vuu  Kahninga*  und  Futter- 
mitteb.  p.  123 — 132.  —  Portele:  Beitnige  zur  Keontniss 
der  Zusammeusetxuug  derHUch  einiger  Tiroler  Rindorracon. 
p.  133—148,  —  id.:  Die  SaUc}ls«ure  in  der  Stall-  und 
Alilchwirthicteft,  p.  143— lü<).  —  Grahl:  Bericht  über 
DOn^tuinTersarh  mit  l'hosphorsäare  in  Terscbiedcnen 
derselitcu.  p.  lOl  i'^J. 

Hurdar,  7.  Footee  flocne  Koeeioae.  8ap.FAbdr. 
"  '  '  '        TattiiK  tn  ZMdmiM^ 

Wk.'mL  ■Briankal881.  ««l — 
Da«  rb«ini«di>«ebwildidM  EidliebeB  ven  M.  Xnwar  inOb 

von  der  Erdbeben-Comnisaon.  p.  197—264.  —  Wiener: 
Untennchungen  über  die  Retlexwirkong  farbiger  Fliehen 
in  .Malerateliers,  p.  'Jß5  ;S2.  —  Treu t lein:  Ein  mathe- 
matischer lieitrag  zur  Culturgeschirhte.  p.  2ivl  —  21fH  -~ 
Platz:  Geologisches  Profil  der  Kcckarthal-fiahn  von  Ueidcl- 
berg  bis  Jagsneld.  p^  a9i^-4iaiiL  —  id.:  Geologisches  Profil 
der  KraicfaMn-Bilia  von  Orfltdngen  nach  EppWen.  p.  327 
— 336.  —  Meidincer:  Die  magnet-elektrisuien  MascLinea. 
p.  327-  490.  —  Scbuebe  u.  Wagner:  Naturwissensdiaft- 
bche  Ctinnk  d«a  OieeibenogikuD«  Baden,  p.  491— SOfi. 

X.  XkWHL  41tnd.  i.  WmmA.  ia  BMdia. 
MnaldMciclil  AjgO.  1881.  Bärin  IBSl.  8».  — 
Befaann:  MUftnrK^BnlnindciQiniir.s  p  .<ui3— 878. 

—  Barmeiater:  Ueber  ein  Skelet  von  Scelidoüuriim 
Intwpludtm.  p.  874— 381.  —  Weyl:  Beobachtungen  Ober 
i^sammensetzung  o.  ^toffwwbsel  des  «{«ktriscben  Oigana 
von  T<>rredo.  p.  381—3^7.  —  BrAndl:  UalvBiidHnign  an 

Hadioiarien.  p.  388—404. 

Zoologiach-mineralogischeT  Ver.  in  Begensbnrg. 
GorrMpondtosblatt.  Jg.  84.  Begensbnig  1880.  8*.  — 


Digitizcd  by  Google 


200 


Bainard:  Die  Miaeraiogie  in  Ihren  neuestoa  Kntdpcknngra 
und  ForUchritten  i.  J  1879,    p.  0— l2.  —  Kitttl  Systt- 
inatische  l'cbenirht  der  Kut.  r  liayrus.  Foru.l  j'  '.' ti 
Boger:  Liste  der  big  jeut  i>ekauiiu-u  fos^Ucii  ."jiiui^utuicre. 
(ftm.)  p.  166—192. 

X.Coaiitat«gMlogieod'lUliainRoiB.  BoUetioo. 
Sei-.  2.  Vol.  II,  Nr.  5  e  6.  Roma  1881.  8«.  — 
DeGiorgi:  Not»-  stratiifriitiiljc  p  ijpcilfujii-hc  iln  Kagauo 
•dOtraiito.  p  H"  JO'-i.  .^jI  m'>jraL'Lr  .Vlcuui  upituiiti 
gpn)n!;iri  siil  l  AppCDiiiiio  ira  Nii{M>ii  e  r'oggia.  p.  2U3 — 2S9. 
I  .s:-u  .SuJIaluiMiaipwibuitdIMoiiMlimMoOPMto). 

NaturwiiMBMliftftl.-mfldiiiii.  Yer.  in  Imubnuk. 

IVpriciitc.  XI,  Jp.  188081.  (luishruck  18H1  8".  — 
Krii'i  hl>;ium'T  n  I  isr'i  li.ii  ;i:  H:MiiL-r\i[ii,'i'U  /.-.i  lljini- 
gR'i»'»  Knunif ratio  Jilinrumonidum,  cxlillitiH  s]H'tii^-i  in 
alpibiis  Tiroliae  capt*.s.  t.  p.  1— la  —  Waldner:  Idicr 
die  tiebarts-  und  öu.-rblichkeittver]iiltiiiii»e  Iniisbrurltü  im 
Decewdiui  1870—79.  p.  U— 96.  —  Srlintbel:  Iteiträge 
zur  I^hre  Ton  der  ScniMrbtsichtigkeit  durch  N'icht({ebnucb 
dpr  Augen  p,  32— 51  -  Udler:  t>ie  alpintn  Lepiduptoren 
Tirols.  |v  .'i2— 1<>2  —  WalJncr:  (  < lipr  das  Vprlialten  der 
ZeUkerDv  in  dm  l''urchu»gfskugclu  im  Kie  der  \\  irtM^lthterc. 
p.  163— lfi9. 

T«i«a  d«r  Amte  ia  Stoinnuk  gn  Om. 
MitthcHniigeB.  XVIT.  Tw^hajßAg  1880.  Gm  1881. 

8*.  —  Pramborger:  Uebm- fibrinflü«  Bronchitig.  p.l— 89. 
—  R«rBQg:  l't-T  KegviiwärtiKC  ÜUnil  der  künstliclten Kinder- 
B&bruiiir.  p.  69—84.  —  Wafser:  Iter  (iuttn|icrtluiveri>aud. 
p,  85— K«. 

fl«Mdiifiab«ielit  dar  Dinction  der  8ul>£Ueik- 
Ulm4}Mellid»ft  f.  d.  J.  1880.  Jena  1881.  4*.  [G*- 

•chenk  d.  Hrn.  Prof  I>i-.  S,  1,-,.  ff.  r  in  Jea^  M.  A.  N.] 

Soc.  g^ologiqne  de  Franc«  in  Fuii.  Buliettn. 

S"**  Serie.  Tome  VIII.  1880.  Nr.  2.  3.  Pari»  1879 
— 1880  8".  —  I'eroti:  (  Inssification  du  terraiii  ir^'tare 
sup^rieiir  du  midi  p. hh— KKi.  —  Chaper;  Note  sur  iincl- 
quf  s  faits  observi's  ilaiis.  le  tnussif  de  I  Oural  untre  Ir  54" 
fi  ]'.■  CiiH' degrc-s  di- tatitudi'  Nurd,  p,  lUt — l.HH  1  r.iut- 
»cliuld:  Siur  la  vahabilitä  du  uivcau  de  l'Ocvan.  p.  l'M 
—160.  —  Comiitlt  MqH  wrd>MW?MHg  d*Mi  de  Pycno. 
dontes  portlaiM&iit  tt  nfeOHaimc  i»  fEat  du  basstn  de 
F'aris.  p  liW— loa.  —  Cuvier:  Sur  IVrosioii  drs  rorhes 
piir  1.-S  roiir.^i  d'cau.  p.l68 — 171.  —  Pollfns:  C(-iitribiiti.>n 
ik  la  stniii^'rapbie  |)*risiptine,  p,  171  ins  Ztitli  r: 
Nute  jiir  rjuplipies  pluiitos  tn^sili^s  du  torrain  |i.'n;iii'ii  de 
lu  tom-jf,  p  IIK!  L'U  -  Hill  hl  Ilde:  I.rs  UTriiiii^  du 
NiM.iii't.  an  nord  de  (  luniliri .  .'.iiii)i:ir.'..  a  ceux  du  Cor- 
\ie:vt.  ilii  Munt  de  l.i'piiic  vi  ilu  Mm,;  i .i  L  bat.  p.  212— ai9. 

-  3"'  Serie.  Tome  IX  1>81.  Fr.  8,  4. 
Paris  1881.  8".  —  GourdoD:  Nutis  miiu'ralofriqan 
aiir  Ii"'  r\M-n<''es  p.  1156.  —  Lebescontp:  Ni.tp  snr  In 
faiUc  de  fonlptau.  u.  157—168.  —  Stuart-Mputeath: 
Sw  la  ffologie  des  PfT£ii4«s  de  la  Navarre.  de  Uaipnzroa 
et  dn  Labonnl.  p.  158— ISO,  SOi— «83.  —  De  Saporla: 
Sur  le  raurs  de  bounique  foedk,  Ut  au  Museuni  d'Hiatoire 
aatnrelle.  n,  160— 168.  —  Otndrjr;  Sur  les  noureaux  foa- 
tUoa  qiie  M.  Lemoine  k  decoiiTertD  pr^!>  de  Kpimg,  p,  108 
— IdV.  —  O'Reilly:  Sur  les  dinttioiLs  dp.s  faillos  p.  169 
—171,  —  De  la  Harpe:  Sur  riD>|H)rtaiii-p  de  la  löge 
ceiitralp  rlioz  ).■>,  Niimnuilitffs.  p.  171 — 17(i.  —  IW'bprt: 
Lc  (erraiu  pi-ui-ea  de  la  Kbune  ei  l'dtage  corallicu  des 
Vjxtutm.  B.I7»-181.  —  mtktl-Mxyi  Sor  Iw  mUmw 
ountcts  CM  CBTintu  de  Smt-LtOD.  p.  181— IM.  — 
Jannettaz:  Dp  la  prnpagation  dp  la  cbaleur  avec  leurs 
diffiirents  cliva^es  fl  asw  Ifs  mcunoments  du  «ol  ijui  los 
ont  prod«'.it->  p  — '211,  —  Dp  Bonrv:  l.ps  tnfs  qiiater- 
nairpü  dt'  S^^raiiKuurt  (Stirn'  i-l  (Iim-).  p  211-  213 
Cotteaa:  Note  sur  Ips  ErhinidPi  dps  terrains  Iprtiaires 
de  la  Bel^u«.  p.  2U— 319.  —  I'arrain:  Note  sur  une 
•ource  nun^rale  reocontr^  daos  une  galerie  de«  honillieres 
da  flifiMra»  (G«id).  p.  331—223.  —  Daglneourt:  Kat« 


8ur  la  geulogic  des  enrirons  de  Saiut-.\mand  Cber).  p,  223 
—2^2  —  .Vrupgbiiio:  Lc  uuatcrnaire  dp  ('helles,  p.  2.I2 
j.iT  -  Wuhlgemuth:  C'Hitact  ilu  BathimieD  ot  du 
Callüvipii  sur  le  bord  oriental  du  Ii;-,  sir  dr  I';!ri,',  (H.nitp- 
Manie.  Vosgcs,  Meuse.  Meurtbe-ei  M  >  ]'  25^-  277 
—  De  Grossouvre:  Note  aur  U  muuniurpbisme  des 
ealetiias  Jununque«  au  voisinage  des  giscataatt  afaUäa- 
UdiiqneeL  p.  277—381.  —  Pommerol:  Age  dea  tob  liili> 
miueux  et  basaltique^i  de  la  Limafiia.  jn  9B3— 988b  — 
Bureau:  l*r*uiices  de  la  l'lore  eicta»  •  —  •  -  - 
(Laire-InCerieare).  p.  asft-m 


dB  Boic-Qaatt 


Ein  Joonia]  für  dia  Batanik.    Bd.  I 

— XXXXII.    Berlin  u.  Halle  182C— 1879.  8»  [?ek.] 

XoBgL  STWsk»  T«t«iiak»a>Ak»i.  ia  StookholB. 

HandÜiigiir.  Ny  F«Qd.  Bd.  Xlf,  Eft.  S.  1878.  Stock. 

hülm  1876.   4«.  —  Lind8tr6m:  Contribttdana  la  the 

ai  tinolus)'^  of  tho  Atlautic  orean.  26  p.  —  Rabenaon: 
Minad-s-rich  irsnindia  af  temperaturen  pi  Slateus  tnetc-oro* 
lo^'iaka  btationir  liiidpr  i\BU  18ö!t— 1872.  22  \i.  —  Tiieel: 
Memoire  Sur  THIpidij,  Nouveau  genre  d'Holotburies.  ü4Jp. — 
Edlund:  UtitprsuclmtiK  ulwr  die  Wiirmeersrheiiiunffen  in 
der  gaJvaniM-licu  baule,  uad  Qbur  die  elektromotunscluni 
Kräfte.  24  p.  —  Robanaan:  Om  ttorlabaB  af  teBim- 
turvns  dagli|;a  Variation  I  Brerige.  33  p.  —  Waatarluad: 
SibirietUi  laud-«rh  aAtratten  mcdbisker  III  p.  —  Tftrne- 
bohm:  Om  8verige«  \igtigare  diaban-  och  gabbru-arter. 
55  p.  —  (»berif:  Om  trias-fiträteninppr  trin  Spetaberf^eo. 
19  p.  —  Wijkaiidpr:  ( Misi'r\uti(ti5  mUf^iictiques.  faiiat 
peiidant  Tcxpcditiun  arctiqiie  SueduUc  eu  ly72 — 1873. 

 Bd.  XV.    1877.    Stockholm  1877—79. 

4".  — i^i  tterstedt:  Flontbi firjulogica  moiitium  Hiiiine- 
berg  Pt  ll;.lliln':);         j..     •  Müller:  UndcrsOliiuiis  af 

FiIrqcccu  J'uiidora-s  rur'.'Ut',  iiiidra  afdelninuen.  p.  — 

leer:  ('eher  fu^silp  l'tiun/cii  »on  Ni  iaja  Seiiilja.  fi  p.  — 
id.:  Buitri^e  zur  miuceneu  Flora  vua  6acbaliu.  11  p.  — 
RabaDaaB:  OMataaua  daa  aanraa  bafiteloa  «bi«r>ia>  m 
Suida  depnit  le  Xtl»  ittele  jnqnlt  rannte  OH  j  caa- 
priw.  l«r*  parüe  iIS96— 1790\  184  p.  —  Agardh:  Fkiri- 
deemas  morpbologi.  199  p.  mit  AtlM.  —  Rlien:  Ob  tlw 
UUaocbaeta  coUected  duriug  the  Svediab  cxpcditions  to  tlio 
•rae  ngfana  in  the  yoani  1870.  1S75  and  187(>    4!)  p 

 Bd.  XVI.    1878.    Stockholm  1878—79. 

40.  —  Edlund:  Recherche«  sur  Unduction  anipolaiic, 

IVlortriciti^  atraospherique  et  Taurore  bor^ale.  3«  p  — 
LppIic:  Ofvcrsigt  öfver  de  af  svon.ska  expeditionerna  tili 
Novaja  Seralja  orli  Ji-nisei  1175  och  IJ^TR  insamluiln  hafs- 
molluskcr.  85  p  TIji-pI:  Lp.-i  auiipliilP'i  p  ilM  ln-ri',  des 
Dters  de  la  NouscUe-Zemble.  76  p.  —  äablbuVg:  lluirag 
tili  KarttraaUB  Sibiriena  iniaktflMiBB.  Hawintet«  BeiawMaiB. 
bnamlade  na  der  espcdMoDeraa  löl  Obl  och  JanlM  1818 
och  1877.  39  p.  --  Korh:  Arachniden  aus  Sibirien  oad 
Nov:ya  Semlja.  eingi'saiimKlt  von  der  schvedischen  Expe» 
dition  i  J  1>575,  Ki»;  p.  —  lluinliprij:  Iliidnrs'ikiilrii:  af 
liailgvtjaii  Marjtpuivl,  ]i.  X-ithor^t;  Uidr.'\','  til 
Sverigi'b  losaila  Üoin.  II.  l'liiraii  vid  Il!.fl;aiiii>  och  HfUma- 
borg.  63  p. 

 lid.  XVII.    1879.    Stockl.ülm  18S0— 81. 

4*.  —  öjrlden:  r<'l>er  die  Bahn  eines  materiellen  Ptmktes, 
der  sich  unter  dem  Kinflnsse  einer  Centralkrat't  von  der 

Form  ''^j  +  iijr  bewegt.  67  p.  —  Clere  n.  Graaaar: 

Beitrüge  zur  K(  nntiii..s  ili  r  iirliti-.  hpii  Diatur.H'Pii,  121  p.  — 
Ncumau:  Om  .>terigeti  ilidnuhuider.  123  o.  -  äahl- 
berg::  Bidnc  titt  Bocdtreim  SiUrieaa  laeekttMiaa.  Co» 
leoptera,  iMuatade  nader  atpadidoBanB  tfll  Obi  ocb  Ja- 
niMi  1878  «tb  18V7.  lU  {k  —  Aiaifniat:  HaaagMytiB 
arlkanima  Boandinaiiafc  «8  p. 

—  Bihaog  tili  Kbogl.  Sreniin  Veteoakapa-Aka- 

demiens  Handlingnr.  Bd.  4.  Hft.  1.  Stoekholm  1877. 
8*.  —  NOrdenskjöld:  Redojjüreke  för  en  ex[M>ditiOB 
tili  rnjuningen  af  Jenniscy  ocb  Sibirien.  114  p.  —  Kabl- 
eraati:  Om  DanneaofB  jonuMlmaiL  16  pt  —  Ouaaa- 


Digitizod  by 


801 


UMnnr.  74  p.  — 

iireau  (Tu  arnmie  den 


lias:  Om  mellenU  SvtrigM 

T)ii'el:  Nnt(?  s»r  rKl)iului.  genre  noiireau  (Tu  i'roiijip  dcR 
Lulotliujius.  7]).  —  Stal:  ObsorvatiuiM  urthi'i  t(r'ilu::iijnf». 
08  if.  —  Kjellm«n:  Oiu  üpeubergeu«  mahn»,  lüorot'>-U- 
Itaait  TMUophitar.  II.  61  p. 

 Bd.  4.  Hft.  8.  Stockholm  1876.  8«.  — 

Porat:  Om  nlgr«  exotkka  MjflliiiMxler  *S  p  -  Bu- 
wallioi:  Nnlps  nn  Pterygoeera  areimrta  Slabber.  27  p.  — 
Edlundi  H>  <  /itT'  Ijos  8ur  Ivii  cuurucits  elcrtriques  produita 
par  le  mouvpninjit  dfs  liquides.  44  p.  —  StJl:  »vatema 
Mantodeurum.  91  p.  —  >*arden»Kjöld  och  Thi^el: 
RedogüreUe  für  de  Svensica  exp<>ditionerna  tili  nmuiiiitfen 
af  Jtnbej.  81».  —  Ekmtn:  Om  hjdrograMa flirnMhiwUl 


llUaredalens  Tatt«nninride.  69  p. 
■•B:  AlkTftdrC'u  i  i^vurige  1871  1475. 


HildebrsBdi- 

P- 

 Bd.  ö.  Hft.  1.    Stockholm  1878.  8«.  — 

Toreil:  Oll  th«  caaaoa  of  the  glackl  Phenomena  in  th« 
north  eastern  portioo  of  North  Ajaerica.  7  p.  —  Roseo- 
bare:  UndersCkuiiiear öfvcr  Nitroto-nafvcUernföreiiingain* 
och  denw  förhllknde  tiU  Nitropnuaid-fareningani«.  80  pi 

—  Sp&UKbcrg:  Spcdcs  Gyporae,  gi-ncris  Tlomoplrroruni. 
76  p.  —  Stil:  .Systeina  Aendiodeorum  U»t  y.  —  Witt- 
rock: On  thi.'  Spurra  formation  nf  tln'  Mr^Knrfinte  aud 
esfMH-iaJlv  <:-f  tlin  iicw  fsmii.i-,  mat-inr^ui,  1^  [I  ■  K;..'ll- 
mau:  l'et>er  diu  AI){eur«giuQ(ui  uad  Aiguiit'urmiitiuueu  im 
OiUicben  Skagenack.  86  p.  —  Z«Uerat«4l:  V<igMMiioiNa 
p4  Tiainga«.  86  p. 

 Bd.  5.  Hft.  2.   Stockholm  1878.  8».  — 

Cleve:  Diatomi  iroiii  the  Weat  Indiao  Arcbipelago.  33  p. 

—  Stil:  Obumtioaaoftfaopt^roUuriqiiea.  20p.  —  Törnc- 
bohm:  üeber  die  dwniUireBden  UMieine  von  Orifak  und 
Attok.  22  p.  —  Stai:  Sur  \n  caracti-rc«  dlstinctifs  dca 
BMropt^re«  et  des  HomojitM"«.  6  u  —  Spilnxberg: 
NotO  Sur  Ics  variet/n  su(S(InBi>n  de  la  Tlrrtilhis  Seltne  10  p. 

(Iii  pxLstPtit  >'nLrp  Ira 


Ca!  lan  d  rpaii  -  Sur  les 


de«  p«r- 


9  p.  —  £dl  II  II  il  Si:r  Vx  d(Hluc(ioD  d^a  . 
■Im  fleettiqt»  tM6  inex[ühnu'  ju.<ii)a'ici.  16  |i.  —  iTecb«: 
IMar  die  Eotwirkelunx  dus  Uuicrann-s  und  Lnterachenkela 
bei  (Ätroptrra.  17  p.  —  Kisen:  l'relimiivary  report  on 
■eoera  and  stwifs  «(  Tubifiadw  -ifi  y  .^urivilliuü: 
On  a  new  i'/.-mi--  and  .specics  of  H.i.t],  i'ihc\da.  lU  jj.  - 
Th^el;  rreliniiiiarv  report  on  the  Hulxthirulif-  ot  the 
explorinK  voti»«p  oi  H.  M.  S.  „Challcii^^cr".  2<l  p.  —  Kt 
Klercker:  )>ur  Ic  soectre  anormal  de  la  lumic^re.  lOp. — 
EneatrAm:  Trats  letb«  intditea  d«  Jeu  Bemoalli  k 
Ltenard  Euler.  94  p.  —  Stnxberg:  Evertebratfaunan  t 
Sibtriens  lahaf.  76  p.  —  Kdinnd:  Om  oraaktMi  tili  dp 


dektriska  «tröminar.  «um  uppkomma  rid  vatskor»  strom- 
mandp  ppnom  viir    11  y.  —  Hambpr[(:  Sur  la  Variation 

(i.uriir  ii'.'  ]li  hini-  (in  v<_-i;l  ..Wi]i        Aurivillius:  Sekun- 


dere liiä.si  Ulp<'hl.sver.schj('detdjcil«ii  nordi^clicrTaxfaltcr.  50  p. 

—  Öfveraigt  af  Kon^L  YetenHkaps-AkaJemiena 
Fdrfaaiidlingar.  Jg.  84,  1877,  36.  1878,  86.  1879. 
87,  1080.  Stodtluln  1878— 18S1.  8*. 

—  ObMmtioiis  mät^rologiqaaa  SoMoiiM  po- 
par  l'Aead.  roy.  dea  Sdisnees.    1875,  1876, 

1877.    Stockholm  1878—1881.  1°. 

—  L«fiiadistecki]LDt<;ar  öfvcr  Koagl.  Svenaka  Te- 
teuekaps-Akadcmicus  cl'U-r  &r  18Ö4  aflidu  MtmHIwr. 

Bd.  2.  UA.  1.   Stoekbohn  1878.  8». 

—  SBBtMBOB :  nninitaokmiig  tlhvr  Obiatoplier 
Carlauder.  StosUlAlm  1877.  8°.  —  Malnoaten: 
Minnesond  Sfver  Carl  von  Linn^.  Stockholm  1878.  8". 
—  id.:  Minnesteckning  üfvi^r  l'chr  af  BjerkBi).  Stock- 
holm 1878.  8".  —  Arwschoug:  Minuoatockuüig 
6fvpr  Carl  Jacob  Sundpvall.  Stockholm  1879.  S".  — 
Hilde brand:  Miiueatoclming  öfrer  Jooaa  Hallenberg. 
"    "      1680.  8». 


CTvm  18.  Avgiirt  Mi  18.  Scptanber  1881.) 

Oekonomlsehe  Oeiellaeh.  im  Köni^eioh  Saehiaii 

in  Dreaden.    Jahrbücher.    Bd.  I,  1—4.  III,  1  —  4, 

IV,  1  —  4,  V,  1  -  4,  VI,  2,  8.  4.  I)rc-;1,  n  u.  I..  ipzig 
1848 — 1858.  8".  —  .Schriften  und  VcrhftiuHiingan. 
Lieforuflg  1  hhi  38.  40  bis  50.  Dr-  sdeu  1818—1844. 
8°.  —  Anzeigen  der  Kgl,  Sächnischcu  Leipziger  "ko- 
DomiachenSocietät.  1764—1814.  DrcHtli-n  1764  —  1814. 
8**.  —  Aoartge  «u  den  PtotokoUan  1 — 7.  Laip^ 
1787— 1T70.  4«. 

—  Mitthiilungcn.  1880  -18R1.  PrrsJcn  1881.  8*. 

Oesellich.  ftti  Satox-  n.  HaiUraade  in  Untdim. 
Auszüge  aus  dao  FratohoUeH.  Mv  1848.  DMdkB 
1860.  8«. 

8a«.  rAgrifdtm  <•  If «a.  AnadM.  6.  SM*. 
Tome  n.  1879.  1880.  8*.  —  II ag&iii:  B*> 

chvdM  nr  bi  atanpUe  betniqae  du  Lyonnaia.  p.  1—1601. 
—  Deloere:  Rapport  de  la  loua-oominiaaion  technii^ae 
cluurgte  d'^odier  la  qaestioD  de  l'aaMHiorati^n  da  «emce 
des  caux.  p  IGl — 108.  —  Fontannes:  Premiire  note  aar 
](•>  fiirumiiuri-ri-i  di-s  terrains  tortiaires  snperietirs  du  hasain 
du  KbAne.  p.  l'Jü — 204.  —  Falsan  et  Chantro:  Ktudcs 
(ur  lei  aocieu  gladera  et  rar  let  tafraina  arratiqnea  de  la 
partia  moyenne  du  baasin  dn  RhAne.  p.  306 — 474.  —  La- 
iob:  Oiwna  de  I'ann4el879  dau  le  departement  du  KliAne. 
p. ft41— 6UL  —  Jaijs:  De  la  TisibiHU!  des  .\lpes  coasid^riiu 
rnjnmo  pronniiti>-  du  temps.  p,  549  —  Mft.  —  Locard: 
Ktude«  üur  Ics  vanations  matacolu^iijiie».  d'apr^s  leg  fanncs 
vivanle  et  fossile  de  la  partie  centrale  du  banain  du  Rhdoe. 
p.  M7— 1016. 

 2.  S^rie.  Tome  VI,  1864.    I^roB  1864. 

8°.  —  Tome  VII,  1,  2.  185.5.  LyoB  1856»  8*.  — 
Toms  VItl,  1856.    Lyon  1856.  8*. 

Aoad.  des  Soienoei,  Bellea-Lettraa  «t  Arta  da 

L70B.  Mi'uiuires.  Claaaa  daa  Soieaeaa.  Volume  XXIV. 
Lyon  1879—80.  8».  —  Loir:  N«»ta  «ur  la  double 
fonction  chimiooe  (alcool  at  aldijliyde)  de  difen  addea  or- 
ganiquea  monobasiques.  n.  1 — 18.  —  A114fret:  Memoire 
aar  le  calendrier.  p.  15—96.  —  Marmy:  Etudesde  nuMiin 
orientales.  p.  37 — 76.  —  Oonnard:  Note  aar  lea  aasoela- 
tiona  mitt^rale«  du  CapiRln  irMiiiit-Diire)  p.  77—89  —  De 
Forcrand:  RocherrLc.'i  sur  la  constr.utiun  dL'.i  outremers. 
p.  141-  159.  -  Gonnard:  Nute  nur  les  aaiiuriariniis  mini- 
r.ak\^  q-.ir  rcnfcmiont  certains  trachytes  du  ravin  du  Riviaii- 
Uraod,  Mont-Dore.  p.  161—176.  —  Locard:  Kote  aur  lee 
Btaiiaa  d«  Boaa.  pi  801—808.  —  Aadrtt  FMaa  at  naigaa 
oe  ramide  1879.  p.  3S9-4ni.  —  id.:  ObaerratioD  da  pia- 
aage  dn  Merctirp  "inr  Ip  »olefl  faitp  ä  Ojrdpn  (Utah\  fe  6. 
mal  1878.  jj.  261  LJ7H.  —  Ri5»olle:  Kt-.ide  »tir  le«  manj- 
miförea  fowiles  dps  iipi)oti  Pampten»  dp  l.a  l'iata.  p.  381 
-818. 

 QaMO  daa  Lettrea.  Voltuoe  XIX.  Lyw 

1878-80.  8*. 

Soc.  Imp.  dea  Katoralistes  de  Voacou.  Kullotin. 
Anneo  1807.  Nr.  1.  Mo.scon  1867.  8«.  —  1871. 
Nr.  1/2,  3/4.  Moscou  :871,  72.  8».  —  1872.  Nr. 
8,  4.  Moscou  1872,  73.  8".  —  1873.  Nr.  1. 
Moaooa  187S.  6". 

MAtwiaMuahaftL  Tanin  n  Im«».  Ab- 
IiBBdhiBgaB.  Bd.  IV.  Hft.  4.  Braman  187».  8«. 
Bd.  y,  Hft.  1,  8.  Bremen  1876,  77.  8*.  —  JahM* 
berieht«  II,  12.    Bremen  1876,  77.  8*. 

Verein  f  d.  Kaaenm  lohleiisoher  Alterthtlmer 
in  Bretlaa.  Schloaiena  Voraait  in  Bild  nnd  Schrift. 
21.  Bericht.  Brmlaa  1874.  4*.  —  88. 
Braalav  1877.  8*. 


Leop.  XVIL 


Diyilizuü  by  GoOglc 


202 


 1.  hu  18^  M.,  le.  Barkkk  Bk«dn 

1869—71.  4«.  (gek.] 

IfefrikillMkM  C«itnl>OiMmtiniiia  in  8t. 
ftttnhmf.  Annalen  Jg.  1874,  187$.  8t  Fatow- 
faof  187«.    40.  [gek.] 

—  Annuniro.  Anuee  18J3,  Nr.  1,  2:  1811. 
Nr.  1,  2;  1845.  Nr.  1.  2.  St.  PeUrsbourg  18 lö 
—48.   4«.  (gek.J 

B>  AoaJwiU  i»  CtemiM  in  Ihidrit  MamoriM. 
T«ao  I  (8.  8wi*:  OindM  ntnnlM.  T.  I,  Pt.  1). 

Madrid  1850.  4*.  —  Ton»  VI  (2.  Serie:  Cüeneiu 
fimcas.  T.  H.  Pt.  2,  3).  Madrid  1865.  8«.  —  TonM 
VII.  Madrid  lfc77.  8».  —  Taw>  TDI,  Pt  1,  S. 
Madrid  1879.    8».  [ffek.J 

Verein  fttr  Hatnrknndfl  In  FaUa.  8.  o.  4.  Ba- 
riebt.   Fnlda  1876,  76.  8*. 

ObwIaiitlliiMh»  OaMlIaA.  te  VflM—dL  w 

OOrlitz.   Nrnes  Laositzischea  yfgf«»-  Bd.  I— ZZX. 

Görlitz  1821-1853.  8«. 

 HJ.  57.  Hft.  1.    Görlitz  1881.  8». 

Peter»«n,  Theodor:  Der  Monte  Vi»o.  Sep.-Abdr. 

—  Kupfer-  a.  Würauthmineralien  aus  dem  Spetaart. 
Sep^bdr.  —  Uatemufamigaa  ftber  die  Grlliiiateiaa. 
Sapi-AUr. 

I&ndirirtfiHiaftliehe  Jahrbttcher.  Herauigeg. 
T.  H.  Thiel.  Bd.  X,  ütt.  4.  BerÜD  1881.  8".  — 
Tbaer:  Die  alt-igntlMha  Laadwntbachilk  a.  «98— BW. 

—  T.  Liebiff:  Diwch  wddw  Store  Iflaea  dl»  Pflanaeii- 

wiirzob  die  Phosphate  im  Boden?  p.  608— 613.  —  Frits: 
Die  Perioden  der  Weiiwafträg«'.  p.  «71—086.  —  De  Vriei: 
UebfT  emige  Nebenproducto  des  pHanzlichcn  Stoffwechsel«, 
p.  087-718. 

Bonl  aiavMOopiMd  8m.  in  London.  JownaL 
8ar.  8.  VaLI,  Pt4.  Loodon  1881.  8*.  —  Dnnean: 

Ok  aome  remarkable  enlargomeiits  of  the  axial  caniüs  of 
i|MBge  spicules  and  their  raasps.  p.  557— 672.  —  Rirhard- 
son:  Ou  »  blni'  aiid  snirkt  duablo  ;.taiii,  siiitable  für  nerre 
and  many  nthor  aninial  tis.sues  p,  fiTl! — ."iTl.  —  Summary 
of  t  iirri'iit  ri.-s('iin  Ins  n  latiiii?  tu  zoolupy  aud  bütaiiy,  nvi- 

«■'•Srnj.y   rt.  riT.'i  711. 

Siegmimd,  Ferdiaand :  Aus  der  Werkstätte  d«s 
BMoaehlicben  nnd  tfaieriBchcn  Organiamaa.  Wien.  Pf«t. 
Laipiig  (Hwtieben)  1882.  iiteceoaioaa-ExeinpUr.J 

8m.  antoBologiqaa  it  Wnam  in  Tub.  An^ 

oales.     4.  Serie.     TgilM  X.  PHtti» 
Pari»  1876.  8». 

—  —  .5.  Serie.  Tome  IV,  V,  VI,  VD,  VID,  IZ, 
Z.   Parii  1874—1681.  8*. 


£•  nit  dM  AUOdmigaa  bs|/z  «ndssssj 
naaiBBWDbCngen.  Sep.-.\bz. 

Vereeoig.  tot  Bevordering  der  geneeikandige 
Wetaiuohappen  in  NederL-Indiö  in  BaUTiA.  Genocs- 
kundig  Tijdacbrift.  Deel  XXI.  Niemn  aerie  Deel  X, 
Aflevering  8/4.  Batavia  1881.  8e.  —  Dri«it«n: 
Sydrage  tot  de  Saiidvpeit^3eogT«pUc.  p.  M»-607. 

Ameriean  Joima]  «f  Beienee.  Editort  James 
A  E.  S.  DRna  and  B.  Sil!  im  an.  Vul.  XXII.  Nr. 
128.    New  Häven  1881.  8".  —  fieli:  Upon  a  modi- 


tt  wKaMoM^'a  nicrapluiM  aad  iii  tMdictUii^ 

to  radkiphanie  feaeanbea.  p.  87—89.  —  Rood:  Ob  a 
thod  of  obtaining  aod  neamriDg  verr  Ucb  vanm  with  * 
modified  form  of  8pTtti|;el-pmnp.  p.  90— 102.  Ii.ina: 
Oeological  relations  uf  ilif  limestone  beltg  of  \Vi\',ti-ti<'ster 
County.  New  York,  p  litl— IIS  —  Shi-iiuril:  Ni»  rae- 
tporii'  irnii.  of  unkiiown  locality,  in  tho  Sriii'.liMiiii.iji  Mu.«-»!!!!!. 
|i  ll't  :lM  Mirhclson:  The  rcIutiM'  muti.iu  i.f  ibc 
earib  aiid  »f  the  luminiferoua  ether.  u.  läU— 12s.  -  Hol- 
den: Ob«ervati0M  OB  ft»  IM»  «t  «haeOfW  nd  as  niifht- 
glasses.  p.  199— ISL  —  wnitftelds  Raton  of  dirtjo- 
phyton.  p.  188 — 188k  —  Draper:  Photographs  of  the 
mectram  of  the  conet  ef  hm  1881.  t>.  134 -135.  - 
Tonng:  SpprtroMopir  obsen'stinnR  upon  the  compt  b  I'^Hl, 
aiade  al  the  Utiiled  SiuU-^  Xuv;\l  «.ihsiTsiitiTy,  p 

—  lioss:  Observatioiu  od  tbo  cnmet  ISSl  b.  p.  140 — Ul. 

—  VTright:  PoUrizatiüii  of  ligbt  frorn  ooBUt  b.  jultt  Mi. 

—  Sdcntitio  intelliRPiire.  p  1-15 — IOC. 

Crerny.  Frani  v. ;  Die  V,»r(i:ii;<  r  lii  hkeit  dr»  Kli- 
naa  und  ihre  L'rgachen.  Wien,  Pest,  Leipzig,  bei 
Hartleben,  1881.    .»<>.  [RecenisioD<-Exemplar.] 

Yutm  lOT  Varbnitnng  natonriiMnicHafH 
Xmtain»  inVin.  Sabnftaa.  Bd.ZZI.  Jg;lMqflBl. 
Wien  1881.  8«. 

SnldiMniMi  lutttRttMi  in  Witb^igtoB.  SniWh- 

sonian  Contribotions  to  Knowledge.  V.:!.  XXIII. 
Wagbington  1881.  4«.  —  Clark:  Lucenuinae  and  tbeir 
alUaa.  UU  p.  —  Hiloard:  On  the  geologr  gf  Lower 
LooWaii«  and  the  Saltoialiict  of  Patite ABBeUaad.  82 p. 

—  Elliot:  AdairitcatioiiaiidninjaiBaftheThNbffidML 
269  p.  -  Wood:  Vbrar:  » ttadj  &  morWd  aad  nenul 
phyuology.  244  p. 

—  Smitbsonian  Miscellaneous  Collectdon«.  Vol. 
XVIII.  Waahington  1880.  8».  —  Rheea:  Tha  Boith- 
lonian  InMitntion;  Jonmab  of  the  booffd  ef  regaala,  fapott 
of  rommiltpeg.  statistirs  rt  844  p. 

—  —  Vnl.  XIX.  W^binuton  1880.  8».  — 
Proceetlings  of  the  U-  S.  National  -Musfum.  l^'S,  52-1  p. 
1879.  503  p. 

—  —  Vol.  XX.  Waehington  1881.  8«.  — 
Bulletin  of  the  Philoanphical  Sodetgr  of  Waildagtaa. 

+  452  +  169  p. 

—  -  Vol.  XXI.  WuBhington  1881.  8». 
Rhces:  James  ijmilhwn  aod  his  bequeat  68  p. 
Tbc  »eientitfc  writingi  «f  JaaMt  Smitb^ou.  121  p.  — 
Johnson:  A  memoir  m  tba  ideDtific  cbaractei  aiul  r»- 
&earehes  of  James  Smithatlt  4tph  —  IrbjTi  Om  tb«  WOCIb 
BJid  cbaracter  of  Janie«  Snittiei.  4S  p.  —  A  m—W 1>I  Vt 
JoMpb  Uenry.  ö82  p. 

VAtoarfeneh.  OMellMh.  in  mri«h.  Viertayd««. 

»chrift.  Jg.  24,  Hft.  1—4  Zürich  1879.  6*.  — 
Wolf:  Aatronomisrhe  Mittheilunseu.  p.  1 — 89.  —  Woher; 
Die  wahre  Theorie  der  Fp  >i n  l'si  heii  Interfprenz-Ersrhfi- 
anni^n.  p.  33 — 76.  —  M.^;.  r;  !iie  Lundiniun  ;im  Si-ntis. 
p.77 — 9C>.  Fiedler:  Geoniotrihche  Mitlheiliirisfn  p.  145 
— 226.  —  Heer;  Ueber  die  Aufgaben  der  l'hytu-I'ttlikunto- 
iogie.  p.  227—251.  —  Weber:  UuterHurbuugeQ  Uber  die 
mnaeleitaiig  ta  FlOani^Milan.  p.  988—398:  866— 40a  — 
M^r:  Du  VeauUan,  «faie  mw  dniaeilige  Jnra-Slafe. 
p.  n7— 864. 

 Jg.  95,  Hft.  1—4.  Zürich  1880.  8«.  — 

Keller:  Die  einander  doppelt  coniiigirteo  Klemeiite  in 
redproken  Systemen,  p.  1  —  —  Wulf;  .\stroiianiischc 
Mitiheümif.'™.  p.  «  91.  321  K>2  We  i  t  h  (  hemisrhe 
I  ntprsuchunijen  .^cbweizerisi  her  ircwis.Her  mit  Kucksiebt 
auf  deren  Fauna,  p.  129— 16U.  —  Webejr:^  Die  Uexiebttug 


218 


-  id.: 


der  Meudlft  p.  181—186.  —  Ptedler: 

GeometrUrhe  Slittheilnngen.  p.  217—256.  —  Kronaner: 
Das  innere  WArmelritunKsvermögeu  von  Hlri,  Wionuth  «l 
\Voo<rs  Metall,  p  ihl—Mri.  —  Hodmcr:  Tcrnsaon  und 
Thalstufen  der  Sehweiz.  p.  353  364.  A  r  . .  h  Ii  iiiann  : 
Zur  Theorie  der  ebenen  Cwrea  vierter  Ordoong.  p.  366 — 1U2. 


208 


1881. 


Im  Vakio.  Mitthfrilan^en.  Hft.  M. 
TokoliMn«  1881.  4«. 


Ja]} 


Aoad.  des  Sciences  de  Parti.  Comptes  rendus 
hebdomadairca  des  seanccs.  1881.  2"*  SauWltn. 
Tomo  93.  Nr.  1—5.  Paris  1881.  4«.  —  Hr.  J. 
Fare:  Sur  la  formttioii  des  queucs  des  comMes.  p.ll — 14. 

—  Villttrceau:  TWorie  de  i«  llexion  plane  de»  «olidc«, 
et  roijsiViu^uCi-s  ri'lulivus.  Uut  i  la  i.oiisinictioii  <j<'s  IiiiU'ttes 
a.'^truiiiiniiiiiifti,,  ijii 'k  la  itylnin nUtlimi  '\rr,  o ■?  u^ipiin  iU.  iiuur 
ICK  afl'nuicuir  des  ücviiktIon!>  de  Taxe  optiiiue  prtMluttes  [tar 
kioiga.  p.  14-I7;  107—112.  —  Berthelot:  Bar  Ia 
tilMW  de  prupugHtioD  des  ph&ioiiiteiM  ez]Joiifs  dan*  les 

ap.  IS — 22.  —  De  Lesseps:  Sur  les  foragos  prati(iu<!g 
le«  torraini  f\ui  »pruiit  tniTprads  par  Ic  canal  de  Fa- 
nama.  p.  23  i'j,  I.olitMi:  Ktmle  de  ilnTiii;iiMii>iiii>|ne 
exprrimcuSalr  s-.;r  l--.-  n.achiifi's  ii  vii]'(Mir.  ]>,  2:>  —  ll  .ii;- 
gins:  Sur  la  pliotnjrraphie  du  S|)eitrf  de  ü  coinite  b 
p.  9B— 37.  —  l>c  öasparin:  Inäurnro  de  l'aride  phoa- 
idiorique  aur  l«s  ph^omeoe«  de  vt^g^ion  p.  '17— 'Jä.  ~ 
Corno:  RaaarqiM  tut  im  Mcidanta  cMiete  pw  l'enpM 
dn  «tdfare  de  evboiw  dun  le  tteHeiiteut  de«  Tignei  dn 
midi  de  la  France,  p.  38 — »0.  —  CrnI«:  Sur  la  cotuHp  de 
IHi^l,  obaervte  &  l'Ubservatoire  imperial  de  Rio  de  Junviru. 

J).  32—3-1  —  Trrpied:  Observatioiui  de  la  coin<-tp  h  lisSl, 
aitM  a  l'Ob!)«rv«ti.Lr.i  il  Al^er.  p  »4— 36.  —  Wolf;  Ubsir- 
vmtton»  de  la  com^U!  b  ISUl.  p.  36— S7.  —  Tholloo:  Ob- 
■miiiini  •peetroacopiquea  cur  lacomdte  blSäl.  p.37— 

—  PlMrt:  Eimi  a*ezplication  de  qucues  des  com  He«, 
p.  N— 41.  —  Oruev:  Kotivclle  m^'tbodc  pour  d^temdiMr 
CMtriim  CMIteRtea  dn  seztant  p.  41— 44.  —  Poincar^^: 
Sor  Im  iroupes  kltiutfus.  t>.  44— 4<J.  —  PIIIuct:  Sur  im 
SMtyCn  M  dc'ti  rniiiirr  Icü  rrl^tinns  cntri'  U's  i  lüisuiiiU':?  ruri- 
teonee  dans  mir  M-Uilmn  pftrlnuluTt.'  t't  cvüti's  ijUf  ciiKtiin- 
aent  Its  ruf^ftiiifuts  ratioonrLs  de  ri-ipLatiou  diir<riutiolIi' 
correapciudautc.  p.  46  — 4ä.  —  Brassinn e:  Sur  les  truis 
Mxm  oentrifiigee.  p.  48— fiO.  —  MMcart:  Sur  Ift  rnmn 
•beolne  des  eoanutta  im»  l'dtoGtooljrEe.  p.  SO— W.  — 
Croullebois:  Snr  la  reialit^  d'one ^oivalcnro  ciiMhnatIqae 
en  optii)uo  ondulatoirc.  p.  63 — 56.  —  Sabatter:  Snr  leg 
chlonires  de  fer.  p.ß6 — 58,  —  .\ndr<^:  Sur  lea  oiychlorurc« 
de  »iruiiliutu  it  <k'  bun p.  j-d— Gl.  —  Sarrau  et  \'icillp; 
Recherrh«  eip<  rimeiitale«  aar  la  d^compoaltion  du  picratc 
de  potiaao;  analjae  des  prodnita.  p.  61—82.  —  Delafon- 
taine:  Swled^cnHumetleMBannin.  p.6a — 64.  —  Dittc: 
ActfOB  da  perozyde  de  plomb  anr  lea  iodnres  alcalins.  p.  64 
— 91.  —  Orimaux:  Sur  le»  (thcn  de  la  morpliine  conai- 
iMe  commf  phi'-nol.  p.  C7 — 68.  —  Itehonl:  Kerberrlies 
sur  Ips  ni.,riaiiiini  s  tcrtiaire».  p.  03-  72.  —  Ilallrr:  Sur  le 
camplire  cyauc.  p  72 — 74.  —  ücrnthsen:  Sur  la  compo- 
aition  de  l'liydnjiMurid'  ilf  Mniiiu  et  dv  l'arido  bydroiulfurcux. 
p.  74 — 77.  —  Maumen^:  Ueox  taiu  relatiii  ao  dtciltee 
[cwumii  de  (MbeatUM).  p.  77-^781  —  BdehMp:  8»  lÄ 
TiieoM  eu  nlutewie  gomnieiMe  de  1k  feiawütetkn»  TOi|iieiMBt 
6piation  de  rette  fermentatioD.  p.78 — 812.  —  Quinonand: 
Donagc  de  l'unk.'  k  l'aide  de  rhypobrootite  de  »ouae  titr& 
p.  82  —  83.  —  IVArbonval:  Rodierdics  stir  la  chaleur 
ftiiimak'.  p.  83 — 8«j.  —  l>'Arsonval  et  Ccmtj':  De  l'aolion 
duniat^  aur  les gaz  du  sa»^.  p.  86 — 88.  —  ra.stcrnatzky: 
Sur  le  ai^  de  r^Uepsie  cortirate  et  de»  ballucinationa. 
p.  88 — 91.  —  Dejcrinc:  Sur  Ic»  altöratiuns  dos  nerfa  cu- 
tut<«  dans  la  pella^  p.  91—92.  —  Ozanam:  De  la  cir- 
cnlation Tdnenae  par influence.  p.92— 94.  —  BrouRniart: 
Sur  Li  stmrture  des  ooth^qnes  des  mantps  et  sur  l'^closion 
et  la  ]ireini<Te  mue  des  larve^i,  p.  94 — 90  —  (rirodt  Ro- 
chen hos  rhiiiiiqiies  sur  le  produil  dc  SÄCretioi!  de  Iii  pocbe 
Ju  nnir    (Ir,  (  riil.;i;,,ii.;.j,'s.    p.  96—99.   —  JlKlrli:    Sur  le 

synchrununie  de  ia  faune  carbonißre  marine  de  l'Ardoiai^e 
(AJiNf)  et  d*  Jft  flon  «MkncUn  da  BMonais  et  du  BaMH 
kUt.  p.  W— m.  —  Nr.  8.  TiitertDd  et  Bigourdaa: 
Obecnallou  de  la  eeoiite  b  1881  (mnde  comiteL  MiM 
k  l'OhHTfitoin  de  Pari»  (^uatorial  de  la  rour  de  rOMit). 
p.  106 — 107.  —  Jordan:  Sur  la  r^durtion  deB  forme«  qna- 
dratique«.  p.  113—117.  -  liertbeli.l:  Kecbenlies  siir 
r^er  glyculiqae  et  anr  les  ozydes  d'itbyUoe.  p.  118—124. 


—  Faye:  Sur  la  t^jectoire  des  ryclones  et  eur  lea  aver- 
tiasemcnts  tranainlt  par  les  cables  telei.,'rap!iii|'.ies.  p.  124 
—127.  —  (iyld^n:  Sur  riiitegratii»«  d'ime  e-juatiuu  Jifl'e- 
rcntielle  liiieairi'  du  deuxiemo  ordre  dont  depend  Tevection. 
p.  127  UU  —  llennegiis:  Effets  produiLs  par  la  sulfure 
ue  carbone  sur  les  vignea  da  Beatuolais.  p.  181 — 139.  — 
Callandreaa:  KphiiaMda  dak  äaii«laaM)iMrapmv 
Poppoaition  de  1881.  p.  184.  —  rianaarioa:  SOr  le» 
oueue»  des  cometes.  p.  135—137.  —  Andri:  Sur  la  rnion 
am  ätoilea  k  travurs  les  comptes.  p.  137 — 138.  —  Poin- 
csr«-:  Sur  »ne  fonctioa  onalogue  aux  fonctiotis  modulairos. 
I).  1;W— 140.  —  Lengley:  Distribution  de  l'energie  dans 
le  apectre  normal,  p.  140—143.  —  Becquercl:  Sur  uue 
m^tfaode  permettant  d'amplilier  les  däplaoements  du  plan 
de  Polarisation  de  la  lumiere.  p.  143—146.  —  Mallard  et 
Le  Chatelier:  Sur  les  viteMee  de  propaxation  de  Tia- 
fiammatioD  dans  les  melan^  gazeux  explosifs.  p  14ö — 148. 

—  Ritter:  Sur  le  dejuublement  et  r^l.irjris^enient  dca 
l.:slldl-^  >i.'  1  ii.-c -<':i'l  ji  14^  'A:i.  —  Ki-uou:  Sur  la 
teniperature  extrai'raiiiaire  de  juilj.:'  i'-.-^l.  ji,  H:l---l'il.  — 
Sch  utzeiib  e  r/e  r :  Siirraeide  livdr  sull.ir-  jx.  p.löl — 162. 

—  P'iibol  et  äeuderens:  Actioa  du  Muire  snr  diverses 
■oluUons  m^uOlifHai  f.  lU-Ui.  —  Cafa«4t  9tt»tHiem 
et  dosage  de  nlinnb*  «t  d«e  «qte  da  1»  «t  da  r*^  


164—166.  —  Sehloeslay:  Induairie  da  la  nu^ndsie. 

& 1.^6— 159.  —  Gennadine:  Snr  ki  dtgMe  eau»^8  en 
rixc  par  rantbracnose  ot  Ic  Verowttpora  viticola.  p,  159 
— lij*). —  l-'ayol:  Sur  rtminne  de.'i  tronc;  d'arbres  Ins.-iile.T 
porpoudu  uloires  aux  atratea  du  terraiu  houiUier.  p.  lUO— 163. 
—  Toussaint:  Sur  qadqiics  mnnU  reUtif»  k  llmntnnili 
cbarbonoeuDe.  p.  16S— 164.  —  Caraven-Cachin:  Sur  une 
nouveUe  aialadie  des  oies  domestiques.  p  165.  —  I>e  La« 
eaille:  Eipäicnceii  tent^  sur  les  malades  attcints  da 
flfrvre  jaune  avec  l'acide  pheniqiie.  le  ph^nat*^  d'ammnniaqiie 
etc.  p.  1(16.  —  Rolland:  Sur  le  terrain  rrtitacö  du  Sahara 
septPntTion.^1.  p,  107 — 170.  —  Nr.  4.  Moufhez:  Sur  la 
cemete  Ii  de  lüSl.  p  173— 174.  —  Loc»y  et  l'i'riKaud: 
Üeierniluatioo  de  la  tlexion  horizontale,  de  la  dexion  latö- 
nia  et  da  kllalioiidiraiaiiiitnaunlal  daaeMlaaytidiaa 
daBiMiidUite.  p.I74— 180.  — Jordan:  Sur  l'dqairaknoe 
des  formes  eoadratiques.  p.  181—186.  —  Bertholat:  BuT 
IVtlier  cUorojrdriqao  da  glycol.  p.  186—190.  —  Boalar: 
Tareination  charDOnneuae;  comptes  reodu  sommatre  de» 
cxp^rienccs  faites  ä  lAmbcrt,  prfes  Chartres,  pour  v^rifier 
la  roethodc  de  M.  Pasteur.  p.  190—192.  —  Sflrcator: 
Sur  les  covariations  irrtdiutilM  da  qnantic  binaire  da  hni- 
ti^e  ordre,  p.  192— 196.  —  Bigonrdan:  EI4raenia  nara- 
boliques  de  la  com^le  b  1881.  p.  197—198.  —  id.:  Oneiw 
vations  de  la  com^te  cl681,  faites  k  l'Observatoirc  de  Pai^ 
p  198.  Henry:  Observatiun  de  Is  cnmete  Schaeberle 
(e  18H1),  faitp.i  k  ri-i)uat<:iri;i!  oiiest  du  jardui,  k  l'Observa- 
toiro  de  Paris,  p.  199-  201  CalliiLdreau:  Kcmar.|iie8 
sur  le  raicul  des  perturbatioiui  ri'laljvoH,  d"aj)res  la  metkudu 
deIi.Gjrldte,  p.2ul— 2ü4.  —  Curie:  Les  crisaux  btoiedre» 


Pl904— 90T.—  Rotanttiakl:  IMtaniliw^  deladliluea 

angulaire  des  coulenrs.  p.  207—210.  —  Cabanellas:  Ro- 
btnet  äectriquc ;  transfom]aUon,tran»port,empIoi  de  l'energie. 
n.  210—212.  —  Sarran  et  Vieille:  8nr  la  chaleor  de 
turmation  des  cxploeifs.  p.  218 — 216.  —  Schloesing:  In- 
dnstrio  de  la  mayn^sie.  p.  215 — 217.  —  Grimauz:  Sur 
quelques  rtections  de  la  morpliino  et  de  aes  congäiftre». 
p.  217 — 219.  —  Toussaint:  Sur  un  procM6  nouvcau  de 
vaeeiBatiaa  duc]iol<!i«  dcspoolM.  p.  219—221.  —  Carnot: 
Snr  me  bricbe  volcanique  susreptibl«  dVtre  utiliaec  comma 
amendement  a^Tieole.  p. 222 — 238.  -  Dieulafait:  L'adda 
bon'qne,  son  eiistence  dang  le.s  lar»  ^ales  de  la  perioda 
niodeme  et  Ii-ü  eaiix  salines  naturelles  v  224  --22fi  — 
Kenou:  Sur  la  temperatiire  extraitrdiuajre  ile  judlet  IK-Jl. 
I>.  226—227.  —  ÜT.  ^^^1^'  ^"i^ode  uote  aur  h»  fonna- 

la  ftprftiiilalfai  d"MB  mnlM  on  dTma  fcruw  qiMidr%tli|iie 

par  une  antre  forme  qnadratiqua  p.  284 — 987.  —  Jamin: 
Bor  uno  modification  dc  la  lampo  ^lectiiqne.  p.  237  —240. 
—  Uertbelot:  Recherche»  sur  l'acide  percUorioue.  p  240 
—246.  —  De  Quatrefagca:  Les  voyages  de  Moui-u'.i  li- 
Ap6.  p,  946 — 260.  —  De  Leisepe:  ikir  lea  premieres 


Digitized  by  Google 


204 


obwnaiioug  m^twrcilo^iijups.  io|MiL'r,i[ilj:ijue8  et  hjirom' 
phiqaM  faitet  sur  la  ligne  du  cual  inieroc^anu|ac  de  Pa- 
aama.  p.9B0— MSt—  Serre:  Note  relative  k  U  restitution 
d«  Ik  tiMn  atbteimite.  p.  360—354.  —  Tiiaandier:  äur 
ininpliiiiliiw  det  notenn  diectrique«  et  de*  pilcs  tecondairei 
de  H.  O.  Planum  k  la  direction  des  a^oiuts.  p.  364—266. 

—  BigouriUn:  KlemeoU  et  fph^m^ride  de  la  com^te  c 
Itiyi  iSchafbur)«  p.  26»— 269.  —  Thollon:  Obserrmions 
gp*<tru>i'  [li'iiKs  »ur  les  comitea  c  rt  b  1881  p  269,  — 
id.:  Lon.'iK  uFb  d'ondes  des  haude»  ippctraJcs  dunni-ce  par 
let  cuiupos^'S  du  cwiwne.  p.  260.  —  Taccbini:  Sur  les 
■pedns  dM  oamMw  Onk  «t  SehMbato^  bi.  »1— MB.  — 
Framowikl:  De  kcMillliilteB  dateoaiMiM.  pi.9n>— 90. 

—  LePatf*}  8ar  la  (Marie  dei  formee  triUnteires.  p.a64 
—265.  —  L*a»iB«:  Tlttorie  de  la  dinociatioii:  inflncnce 
de  la  preasion  p.  966—988.  —  Sarrau  et  Vieille:  Cha- 
leur  de  li  rmutiou  de»  exploiift;  doniifes  mimenqnca.  p.3e9 
— 271.  —  Joannis:  OsycTanures  de  plomb.  de  cadmium, 
de  mercure.  p.271— 274.  —  Louguinino:  Sur  Ics  chalctirs 
de  rombiution  do  Tbeplaoe  et  de  riiexabydrotoluine.  p.274 
— Z7S.  —  Schloesinc:  Indtotiie  de  la  taaguine.  p.  276 
—278.  —  Pellet  et  Orobert:  Dottge  de  Tackle  »licy- 
lique  dans  ks  substaocra  alunentairea,  an  norea  de  la 
colorim^lrie.  p.  278  —  281,  -  LeTalloii:  8v  W  malit-re 
BucT(^>  roiitcnuo  dans  la  frnüae  de  Sct/a  kitpida  fMOnch). 
p.  2bl.  TcuLssaint:  Contributiou  k  l'^tuac  de  !a  (niu>- 
miation  de  la  tubenmlose.  p.  281 — 284.  —  Parinaud: 
L'UninlMte  «t  ki  fooetiooi  du  (ourpre  viead.  p.  286 
—987.  —  Trouv4:  Sur  lei  appItntioDS  des  moteurt  ^lec- 
triques.  p.  287—288. 

Ver.  für  Hatnrka&de  xn  Cassel.  Bericht  XJX 
Ina  XXIII.    Cai«jl  1876.  8». 

Tnytag:  Bad  O^jnhMueo  (Rehme)  in  Weat&len. 
M80."  8«. 

PlUltkAli  C.:  Der  Neo-Malfhiisinulsn.u  AVi7, 
EilMllfeld:   Ophelia,  ein   poetuciits  Lebensbild 
TOD  Shake!<peAre,  mm  ersten  Male  im  Lichte  äntliokiv 
WüMSMchaft.    Danag  a.  Leipng  1881.  8«. 

WiUknma,  Voifti:  Der  Ic.  k.  Iwtanieelw  OartaD 

ni  Trng  und  die  fediisfhc  l'niveraifit,  Wier  1881.  8^. 

Holder,  H.  T.  :  Die  Skelette  Ats  römischen  Be- 
gr&bniasplataesiDRegeiiabiag.  Brann^rhweig  18B1>  i*. 

Biüp%  AddkhoMBtft  ad  a£nwB*nitioMB 
Mmooram  lüeteaiu  ia  pranaeiia  BnuQieBinnie  Bio  da 

Janeiro  et  SSo  Paulo  deteotonua.''  Poet  mortem  aae- 
toris  pablicarit  AdalWtus  Geheeb.  Sep.-Ab«.  [G«> 
aclicuk  ili's  Hrn.  A{iotheker  Geheeb  in  Geisa,  M.  A.  N.] 

Oaheab,  A.:  Jakob  BolL  Nekrolog.  S«p.-Abdr. 

OMlogital  Seeietj  of  Loitd«iu  Tbe  qnatar^ 
JonmaL  Vol.  XXXVn.  Ft.  3.  Nr.  147.  London 
1881.  8*.  — .Waters:  On  fossil  chiloMomatona  bnrotoa 
from  Sonth-weat  Victoria.  Australia.  p.  »09—347.  —  Cop- 
pincer:  On  ■oOrap-motion.  p.348 — 3£0.  —  MackintuKh: 
Hn  tbe  pre«i»e  moac  of  arciimulation  and  dprivalion  of  thc 
Moei- 1  rjt'an  äbcUy  deposits,  un  sitniiL\r  liinlj-livul  dopusita 
aloDj;  tlie  eiisleni  t,Iii]H'i(  of  tbe  NVel^h  muuntain.'i,  aud  on 
drift-zoiicä  ]i  ;'„')1  Miit.  —  Parkinson:  Un  tln.-  uppcr 
■rrecBsand  aud  ebluriüc  nuurl  of  ibe  Itie  of  Wiiclit.  p.  370 
—  WiUatt:  On  a  mumHhi  J«r  ftm  tka  ftir- 
Mk  bada  «T  Swanage.  Donet  p.  876— SBa  —  Tin«:  Om 
tbe  fanily  JSattoporidae,  Baak.  p.  381—880.  —  Rutley: 
On  tbe  TitrvcMis  rurks  of  Montana,  p.  391—402.  —  id.:  Od 
tbe  deTilrilied  rorks  from  Iti-dilnelert  «nd  Snowdoa,  and  on 
the  eruptive  rock»  of  .^kcim^r  Islaiui.  ji.  -lliH — 113,  —  I>a- 
vig:  Uu  tbe  bub-renrnn^  of  tbu  bouo-bed  at  Ausi,  ikw 
liriatol.  p  414— 4iJ6.  —  id.:  On  AnodoniactiHÜiu^,  e  nevr 
genu«  of  fossil  fisbea  from  tbe  coal-moasurea.  p.  427 — 42<J. 

—  Brodic:  On  certaiii  uuertzite  and  gandstone  foggiliferoos 

Eibble»  ia  the  drift  of  Warwickahirc.  p.  430— 4A5.  — 
aad«:  On  the  data  of  tbe  lut  cbanga  of  l«vel  jax  Las- 


casbire.  p.  436  —  439.  ~  Sollaa:  üu  a  new  spmes  of 
Pktioiaurus  (P.  ConybtanJ  from  the  Lower  IJas  of  C'bar- 
moutb,  witb  obaerrations  ou  F.  megaeephatui,  Stuchb.  aad 
P.  brachifcei^aliu,  Owen.  p.  440-481.  —  Hicks:  On  tha 
dlecoveiy  of  soma  raoHbu  of  plaMi  at  tta  baaa  of  Iba 
Denbighshire  grits,  near  OonrCn,  Heifb  Walea.  p.  489— 496L 

Vatorhistor  Ver   d   prens*.  Bheiniande  and 

Weetfalene  in  Bonn.  Vi-rlmmLunjfen.  37.  Jg.  2.  Hilft«. 

Bonn  1880.  b".  —  Kii.l.aux:  WsnderndeTiim.  p  16! 
— 174.  —  Trenkner:  (ii . vTi:,'.:iiiche  He.<iultate  einer  bei 
der  lüfanterie-Cubenie  in  OviMlrtuk  auagefUtirten  Krdboh- 
rung.  p.  175 — 183.  —  Ciausius:  Ueber  die  Anveodung 


 Jg.  88.  1.  HUfle.   Bonn  1881.  8^  — 

Cheliu«:  Die  Qnar^  und  Schiefer  amOitiiiHhdeailMi* 

nischen  8chiefor(?ebir)tes  und  deren  ümjobung  p,  1 — 42  — 
I.eydit;:  l  eber  Verbreitung  der  Tbiere  i:n  KhoDBebirgc 
und  Ma:iithaJ  mit  Hinblick  auf  Kifd  und  Itbeiiithal.  p.  49 
—  183.  -  (i  <>l  il  fnbor^' :  }!cnra*;  zur  Ii.üectenfiuUHt  dK 
KühJenformation  von  Saarbrücken,  p.  IH>4 — 187. 

—  -  J«,  .38.  Supplement.  Bonn  1881.  8».  — 
Weitboff:  Die  Käfer  Westfalens,  1.  Abtbeiluag.  140  p. 


Abbandlimgem.  llathea.*|l|ya.  d.  Bd.  ZIL  Br.l^. 
Sebeibner,  W.:  Sonpbment  zur  Abhandtan*  ttor  dh 

Rednction  elliptiacher  Inteprale  in  reeller  Form.  XXXXII  p. 

—  Nr.  5.  Neu  mann.  C. :  l'eber  die  pefipokren  Coonu- 
naten.  p.  866— S9&  —  St.  6.  id.:  l»a  VOtbdbmg  der 
Elektriottt  Ulf  «te  XqplealaMa.  p.  «1— dH.  '  '  ^ 

igcyo.  8». 

—  Berichte  über  die  Verhandlungeo. 
pbjra.  CL   1880^.   I.  II.   Laipaig  1881.  8«. 

—  Jahrae&vMit  der  Fbnfl.  JaUoflovekTaebea 
OaaaBachaft.    1880.    1881.  8". 

Museum  Francisoo-CaroliuTun  zu  Lisi.  Bericht 
39.  Kebst  der  33-  Lieferung  der  Beiträge  zur  Landes- 
knade  von  Oeatcireicli  ob  der  Ems.   IÜh  1881.  8<*. 

76M|I.  Oaittr :  üab«r  Tarimtm«  dar  bit  Sehaln 
daroh  Leberetgel  hcnrirkteii  Leberflhde.  Sep.-Abc.  — 
Uaber  Sdrafx  dee  Pferdes  vor  Infection  mit  Larven 

der  Biflsfliejren.  Sep.-.\bz. 

Asiatie  Boo.  of  Bengal  in  Calcntta.  Journal. 
Vol.  L,  Part  I,  Nr.  2.  Colcutta  1881.  8«.  — 
Prideaux:  On  the  coina  of  C'baribacl,  king  of  tbe  llomc- 
li^  and  SibatiBi.  p.  96-<.*s. 

 Vol.  L.  Part.  II,  Nr.  2.   Calcutta  1881. 

8*.  —  Blanford:  On  tbe  reJations  of  dond  and  rainlblt 

in  Iiidia.  p  09-  83.  -  id  ;  Description  '>f  a  raiu-)^ge 
with  evi|M]nieltT-  p,  Sil  —  S.*).  —  Wuo J -M as ou.  Ou  ^ume 
lepidoiitiTi  iis  iiiiwts  ln  lnii^,'iiv'  tu  the  KhijualiaeroUi  wiener» 
Auriixis  arnl  I'ciil/.i  i'.'i  ti  n.  In'.li.i  ajui  iturmah.  p.  S5 — 87. 

—  Blunford.  Uu  the  Vuiüa  (ArnculaJ  uf  tbe  Ulmalavaa, 
Tibet  aud  Afghanistan,  p.  88—117.  —  id.)  On  J^piwpalag 
futeieapShu,  Blytb.  p.  118— 19S. 

—  ['rweediiiRs.  1881.  Xr.j.f;.  Ciilouttii  löt>l.  H«. 
Kaiserliche  Admiralit&t  ia  Berlin.  Annalen  der 

Hydrographie  u.  maritim. Meteorologie.  Jg.  9.  Hft.VIIL 
Berlin  1881.  8".  —  Bartlett:  l'eber  einige  Ergebniwie 
der  Tiefsiifurnchungen  im  Curaibischen  Meere  und  der 
iietiert  ri  L  hiiTsucbungen  des  Uolfstromea  durch  dea  V.  St. 
l>an.i>ter  „lilake-  p.3!>6 — 400.  —  Knippiof:  DtTl 
Uctober-Teilun  188U    p.  401—408. 


—  Nachrirhten  fär  Si 
—86.    Berlin  1881.  4». 


Jg.Xir.  Nr.  SS 


Digitizou  Ly  Cji 


m 


Preadhomine  de  Borr«,  A. :  List«  des  Crioo^ridei 
ramiUiM  aa.  BrWl  ptt  im  Oimilla  na  Tolzam,  nüm 
^  k  dawrlpllaii  w  doDW  immtcIIm  «pAoM  AbM* 
«ton  i»  oetto  tribd.   BnixaU«  1861.  8«. 

'  Magdteiin,  S.:  ü«ber  die  Befruehtniig  und 
Kcimilg  der  Algen  und  daa  Wesen  des  Zt  ugiinga&ctes. 
Belm  1856.  8".  —  Beitrage  zur  Murpholufrie  der 
Meeresalpf  1  Berlin  1862  4'^'  —  Ui  her  Paarung 
»OD  Schwkmisporen ,  die  tnorphologische  Gnindlbrm 
der  Zeugnog  im  PflADzenreiche.  Berha  1869.  80.  — 
Deber  den  Oeng  der  morpliologischen  DifTerennrnng 
in  der  Splttcebrion-IUibB.  Ikrlio  1878.  4*'.  —  Ueber 
4«  OmmMuummlM  d«r  ThBikfkfttm  und  Mim 
AudihM  M  dw  Cleiiii  >ttoii w>  wihwil  ter  MooNi 
BerHn  1877.  8*.  —  üeber  LichtwirlnQg  «ad  OU»- 
rophyllfbnotion  in  der  Pflanze.  BerHn  1879.  8*.  — 
Zur  Kritik  der  hivKi  i  ii  Gnindlngen  der  AMÜniUtioni- 
thcorie  der  Pfljuiz.n.  Ik-rliii  1881.  8*.  —  Unter- 
sucliLiiiK'i'n  ubt-r  Liclitnii  kuiij.'  uuö  GUoMflljlHuMlin 
in  der  Fflanse.    haaag  1881.  8*. 

(FMMMBffMgt) 


Die  XXnn.  allgemeine  Versammlung  der 
dmtsoliaD  geologischen  Gesellschaft  zu  B«Eliii, 

Tom  12.  bis  14.  August  18&0. 

(SAlBH.) 

Excursion  nach  Rüdersdorf. 
Um  12  Uhr  Mittage  atanden  Wag«n  tot  der 

der  Excursion  an  den  Niedersclile.ii.'wh  -  Märkisrhen 
Bahnhof  an  fahren,  von  wo  aus  1  Uhr  der  £iaenbahn- 
mag  MmAm  lito  n  db  fltallaB  Brka»  ftkito.  Am 
üfer  de*  Flftlten-Si-es,  eiiips  der  vielen  Spree -Seen, 
welche  hier  die  Landschaft  beleben,  erwarteten  zwei 
UiIm  DMqAr  flwllwtaft,  ut  ä»  utA  Woltc» 
dorf  zu  bffordern,  uud  von  hier,  die  Scliltunrj  um- 
gebend, in  einem  groaeen  Kahn,  vom  Schleppdampfer 
gangan,  und  aaf  der  Statiom  Rfideridorfer  See- 
bad TOD  dem  Rfideradorfcr  Bi-rgmuiikchor  empfangen, 
mit  dieeem  anter  den  Klingen  der  Mnsik  den  Kalk- 
UiiMif  dnnh  Tielgewnndene  Canlle  nad  l^maal 
direet  in  den  groaaen  Alvenskbenbruch  m  gidangem. 
Man  flkhlte  «ich  mitten  hineinvereetst  in  ein  eng  alv 
gegrensiet  geologiacbea  Gebiet,  wltihM  ia  tashaiieher 
BwielHnig  im  wetten  Umknö»  tob  m>  gi  utw  fi«> 
deatnng  gewordaa  iet  and  die  wiatenacbafUiehMi  Oet- 
8t«r,  bcaondera  von  Berlin,  ateta  in  Bewegung  arhftlten 
bat.  Eia  aaf  dam  BMh  das  BaattaadiHiaa  gehgvtw, 
Iber  800  Ftata  maHlgiii^  mUgegliedertea  SeUdttaa. 
«jratem  dea  UaachaUcdhia  kk  hier  durch  die  Erosionen 
dea  S^na-Syataaw  aa%riiakt.  Bacaita  iaa  Aalaag« 
dw  Xiu.  Jaihrlmadarto  aaf  lEalkatcin  betilabaa,  hal 

mit  vielen  Unterbrechungen  der  Abbau  nur.melir  eine 
aolcbe  Anadehnung  erreicht,  daaa  im  vetgangunen  Jahre 


M  XOlioB«  OMmt  h  aaaMiawai  Stilaaa  bat  8  HO' 

Komb  Centner  Abraum  gewonnen  wurden. 

Daaa  bei  einer  solchen  Lebbaitigkeit  des  tech- 
aiaebea  Batriabaa  die  WiaaaaMsbaft  aieht  lear  «uging, 

beweisen  die  vielen  achfinen  Arbeiten,  welche  in  Rü- 
dersdorf iliruu  Anknüpfungspunkt  uud  in  der  sorg- 
fiütigen  MoBograpbie  Eck'«  ihren  Gipfel  gefonden 
haben.  Doch  machte  aicb  auf  dieser  Exourrion  eine 
geiatige  Strömung  geltend,  welche  awar  nicht  neu, 
aber  ana  geringen  Anfingen  hervorwacbseDd,  die' 
SHmmnng  bebemehte  and  daa  latareaae  Aller  in  Aa> 
apmch  nahm.  Bereite  ia  Jabra  1886  batia  SefatrSa» 
auf  derOberflichc  dea  MuariMiBvikee  hier  ErBchnnongoa 
baaMrkt,  ilie  er  ala  SduHBiB  aad  Sobliffo,  voa  Olat« 
aahan  anengt,  deotaa  an  nrttaaaa  glanbte. 

Tor  mehreren  Jahren  besuchte  Tor  eil  Bflders- 
dotff  aad  «rkl&rte  dieeelben  EiacbeiaaBgaa  ala  glaniala 
SrftdiB  babao  aiab  O.  Bareadt,  Aai.  Hellaadr 
A.  Paaek  und  F.  Noetling  eingehender  mit  dieaem 
Qagaaataude  hearhaftigt  and  atimmen  im  AUgaBuinaa 

Rädersdorfer  K;ilk(i<'Viircres,  wo  sriK  lie  durch  Ahhi-himg 
dea  Dilovianw  erkennbar  ist,  sammt  den  sog.  Rieseo- 
tflpfea,  walcfaa  aabaa  gaBlagiacbaB  Orgala  aaftialaBi 
durch  Gletachcrwirkung  erklärbar  st-ii-u. 

Wenn  die  Begetaterong  fUr  eine  grosse  Idea  der 
■aaRhlidMa  Tbaikraft  ZiUgkait  aad  Aaadaaar  var- 

leiht,  Bo  hat  auch  die  filr  die  (üaciaMhi-urie  diu  För- 
derung eines  bedeutenden  Materials  von  auf  das  Di- 
laviaBi  baaBgVabaa  TbalaaahaB  aar  Folga  gabaU.  üad 

wenn  auch  die  Theorien  wechselnd  sind,  der  gefundene 
Thatbestand  wird  stets  ein  wertbroller  Schatz  i&r  die 

Schsrfginn,  die  Sorgfalt  der  cremachten  R-obschtungen 
und  die  geistreiche  rombiuatoriscbe  Thätigkeit  der 
modernen  GtociaUsten  tbeOten  tich  doeb  die  anweeeedag 
Fachmänner  während  des  freundschaftlichen  and  frei- 
mUtliigeu  GedaDkeuaustauschee  in  Tersehiedene  Lager, 
insofern  dieselben  geologieeben  Eraobeinaageu  auch  auf 
die  beklopfte  Drifttbeorie  bezogen,  theUweiia  ala 
aeilMTanale  Karstph&nomsoe  angesehen  wurden. 

&i  dar  Ui'h'  r/.i'Ugung  aber  dürften  wohl  ABa 
aiaig  gaiwaau  sein.  Am»  die  tboretiachen  Erkltmngvn 
der  DihiTialeraeheiDungen  imd  besondere  der  auf 
Oletadlerwirkung  bezogenen  Pliftnomene  noch  nicht 
zum  endgiHifaa  AbaeUaaa  aa  bringen  aatan,  denn  wie 
lange  maadwr  aee  gawoaiwaa  wiaaeBaabalUMw  BagiMf 
noch  nicht  hinreichend  streng  finrmulirbar  iati  ao  luga 
bat  der  Zweifel  noA  aanw  Baraebt^gnng. 

Waaa  tob  aber  Sctia  daa  Axkaa  aai|[a8taiK  «frd: 
„wo  im  Diluvium  gi  kritzte  Gerolle  und  Geschiebe,  \io 
Rundböcker  mit  Schrammen,  OlMtung  und  Scbeuer- 


Digitizeu  Ly  CjUv-'^^il 


dft  M  dfe  Mhn 

von  Gletschern  vornusTiisetzen,"  dann  Vnnn  von  »ndprpr 
Seite  behauptet  werden,  dass  diese  Erscheinungeu  nur 
Mt  IftHiiilii  iifigiiiifli  II  im  AUgemeiDen  deuten,  ODtw 
denen  auch  solche  von  GIet«cbem  ihre  BereohUgnng 
finden  können.  Ferner  scheint  die  Frage  noch  nicht 
SU  sein:  „Wenn  wir  im  Gletscher  dnt  riflh 
bewegende  Eismasse  mit  EinsohlOiMO  ▼oo 
SAlnimni  Suid,  Grand  and  'Felsblöoken  erkennen, 
nnd  dabei  das  Hauptgewicht  auf  die  scheuernde  uod 
kritnnda  Wirkung  dieser  EinschlüiM  ia  Waawr 
/•■ten  Aggi-egatnutande  legen,  sind  wir  in  Staad«, 
mit  Sicherheit  diese  Wirkungen  von  denen  za  unter- 
Mhaidan,  welch«  da«  Waaier  im  fifimigan  ZastAode 
•Miaabeii  Twnag,  ««m  ti  in  MiaeB  Battam  odar  in 
Bnndnngen  den  Sandt  Oxtnä  und  die  Gerolle  in  De- 
mgmg  aetxt,  welcb«  •baaUk  Bundhacker  enengeo, 
gltttan,  aDhaoan,  killiMi  mid  aelinftiBMii,  Ja  in  dan 
Felaen  mehr  oder  minder  tififr-  I,<jclii-r  i-:ijm  hlapen  oder 
«oamahleo  kennen?  —  Wenn,  wie  gewöhnlich  bei  den 
gkMialfbaoNliaehaa  Erkttnmgen  eise  eamUaIrta  Thft* 

I  ftlss;i.:cii  laiil  ft  ttc';i  "Wasaers  in  Anspruch 
wird,  die  Wirkungen  desaelban  ja  in  beiden 
3*111  Iii  ilnii  tbcr  nitlit  atnog  urtaiagliaidbar  afaid,  ao 

llMm  mau  Gefahr  laufen,  da  Glatadtar  Toraaszunctzon, 
wo  mr  flasaiges  Wasaer  gawirkt  hat,  oder  umgekehrt. 
Kritwingwi  IUI  GwOllaD  kOBBen  «idi  dnah 

Hutachungen  in  Oeröllahlagernngen  przenpt  werdpn  etc. 
Wenn  solche  und  ähnliche  Bedenken  die  Ueologeu  des 
«fauB  Ligan  aiafat  n  aiMr  daflattlTCa  AadAi  ga- 

Innppn  lassen,  ko  i?it  es  von  Seiten  derjenippn  des 
andtreu  m  hühem  Grade  anerkennenswerth,  wenn  sie 
U-«trvb(  sind,  die  Zweifel  jaaar  an  Uaan.  Eine  loh- 
nciidc-,  aber  nicht  leichte  Arbeit,  wenn  sie  mit  den 
großartigen  Niveauänderungen  und  Dislocationen, 
welche  während  der  Diluvialztiit  aliquote  Theile  dea 
Planeten  ergriffen  und  Flossiiufe  waaantlich  geindart 
haben,  in  Zusammenhang  gebracht  wardan  nuiaa. 

Nach  Einsicht  der  durch  den  Abba«  daa  Koacbel- 

kalltaa  vortnffliah  aa^ascbloasenen  lagmmgmtMb' 
idna  te  BodcndoiAr  Gebirges  woida  9»  Tataanui» 

lang  durch  die  eingebenden  DemonstratioDen  Aber  den 
Staiabmehabatriab  von  Hemm  Bergrath  Foitsiok 
mtaniahtat  ud  addiaaiBeh,  gagaa  Aband,  daa  davah 
Sobramarbeit  eixeogte  Bniobitünen  in  Seena  giaatet. 

a besteht  darin,  daaa  anf  dar  Sohle  ninc  StainbrndMB 
gigaa  6  Tum  höh»  Qtwwhau  paialM  Babaoataiaadar 
In  der  Richtung  des  Stnichens  der  Scliicht^"!!  bis  zu 
einer  gawiaian  Tiefis  getrieben  werden.  Die  stehcoden 
Wlad«  awMuB  UmaB  trariaa  ahdaaa  nsMwialtKg 
durch  ein  neues  Streekansjatcni  durchbrochen,  so  dass 
die  oft  sehr  hohe  Gaatainawand  anf  lauter  Pfgilam 


ruht,  welche  allmiblkih  inmer  mak 

werden.  Zulptxt  worden  difuo  I'fpiler  mit  Spronfrlöchem 
besetzt,  deren  Ladung  gleich^fiii^  nUgescLuasea,  das 
ZosammenstOrzen  aiaar  nttchtigen  Wand  zur  Foiga  hat. 

Ein  Schleppdampfer  führte  die  Yersammlung  spkt 
Abends  wieder  nach  SUÜoti  Erkner,  too  wo  aoa 
Nachts  nach  10  Ubr  Barifa  «iadv  ptr  TOwMlwhn 
erreicht  wurde. 

Am  Sonntag  dan  15.  Augnst  fand  sieb  die 
deutsche  geohglKlwQaaiUachaft  schon  früh  am  Stettinar 
Bahahof  iBaaanBaa.  am  adt  dam  Zaga  7**  naab  Haop 
atadt>Ebannialda  xaA  NMar^Haow  aa  Muaa  aaB  dia 
An&cblBssa  im  DQnvinm  «ne  auch  dia  OaiJiiabeallla 
von  Liepe  in  Anganacbein  tu  nehmen. 

In  Neaatadt-Ebarswalda  angelangt  wardaa  dl« 
Tbeilnebmer  an  dar  Kxcursioa  zunuch.st  iiber  die  nmp 
gebende  TerrainbÜdnng  durch  Uerm  Profesaor  0.  Ba* 
raadt  oriaatirt  and  tob  ihm  in  dia  aagaaabidUaaai 

Dilaviftl.'andr    liin^^r    dp.n:    nahiihnfe    gefilhrt,  uatar 


nordischen  Ge8teinageechiel>en  ön 
Block  TOB  frmiadiam  Bappakfari  baaoad« 
erregte.  Von  hier  aus  begab  sich  die  GeaollBchaft 
in  den  Wald  hinter  dem  SchQtaenhauae,  wo  der  sog. 
Bkadarthon,  «fa  aaa  eauUmatwailehtigaB,  tob  ftUan 

mit  saudigen  Thoncn  woclisolndea  Schichti'nsjgtem, 
durch  Abbau  vortrefflich  aoigeachloesen  war.  Ein 
ashOMf  Waldwag  fUiita  aum  Anaabnitfc  aiaw  laallitiB 
Tertiärscholle,  welche  ausgezeichneten  Glaqkonitaaad 
mit  reichen  Einlagerungen  ron  Bernstein  iUirt.  Nach 
Gawiaaai«  afaiar  HUha,  vaUw  dta  topagtapUadha 

Lage  (Ips  Ortes  Neustjidt  vort.r^ich  (llxTschaueu 
lie^b,  iüiirto  Herr  Professor  Kemele  die  Geeelisohaft 
in  das  Gebinde  der  Faiatahadaala,  am  daaBalbea  dia 
Sammlungen  des  Inatitutea  su  zeigen.  Es  war  von 
groBsem  Interesse  zu  sehen,  wie  lehrreich  eine,  wenn 
auch  kleinere,  aber  doch  ans  Objecteo  ersten  Ranges 
beatebende  Sammlang  ist.  Das  gilt  besonders  von  den 
Hinenlien.  Al>ar  aoeh  die  paliontologisclie  Sammlung, 
welche  die  aoigaaiiahneUten  Fände  von  Trilobiten  aad 
OrtbocantitaB  aaa  aibmaebaB  aonUaohan  Findhagaa 
der  Cmgegend  aothieH,  fesselte  lebhaft  das  laterama 
der  Fachminnar. 

Ein  Ragienuigtdampte  bafitrdarte  alsdann  die 
Oeoiegea  aaf  dam  Fbww^Gaaal  ia  dia  Niha  too 
Oderberg,  in  deasen  Umgehung  jene  maasigen  Ge- 
schiebewalle sich  aratraakaa,  wairiia  tob  lorall  and 
Johnatrnp  ala  BilldMiai 
EiMeit-Glcttscliers  belraclitet 

Mit  Bttokaiobt  auf  dia  am  aadtiM  Jlocgan  6  Uhr 
ft«h  atattfiadanda  Abftfart  «bar  HagdAaiy 
Stestfurt    begab  sich   die   V<  rsrtnmihing  Wik 
früheren  Abandsuga  nach  Berlin  sarik3k. 


i_-yuu.ud  by  GoOgl 


ao7 


Am  KoBtsf ,  dcB  16.  Avfvtt,  Horgm  9**, 

fand  Bich  der  grSaseitfi  Thnil  dpr  pixilogischen  OwiBi 
Kluft  an  Staaa fort  ein.  Im  üet^gamtagebOade  WSri* 
diMdh»  miflfcit  TCBHonBmfintknliMekerBckraU 
ber  flbfr  dip  luippninf^vcrhliltniose  nnd  den  Plan  des 
Abbau«  des  SteiiMalzlagen,  sowie  Aber  die  Verarb«i- 
tuf      AImmibmIm  in  All^HMtam  vittHtt,  wma 

HmT  Geh.  T{^t!l  TT*  n  eh  prorn«  BMh  einffphpnder* 
ErllnteniiigeD  knüpite.  Eine  4||Mlilhiiig  der  bisher 
gvwoniiMMn  Pnehtstnfiem  von  Staianli,  QjMd,  Aatn- 
«bknit  (BlOdit),  Boraziticryttallen  n.  ■.  w.  wur  fUr  die 
Mineral og«n  efaenfana  aniieheiul.  Nachdem  darauf  die 
IMbMhMr  an  dieser  Ezcanion  mit  BergmanDatnefat 
Tornliai  worden  und  amgukkidet  wann,  fahren  di«- 
■dben  in  Mg.  Karben  m  Orsbtaeil  in  3  Hinuten 
1000  Fdm  ti«f  in  di«  Erd«.  Ein  wahrhaft  nirstlicher 
^^■T^»^  mr  ikm  hkr  bmitai.  Die  höh«  nnd 

Itri«,  ivwie  die  niedrigeren  nnd  schmaleren  Strecken 
aoit  Ombeadicbtam  earlencktet,  die  geologiaoh  intem- 
WBtiB  Partiwi,  liMuutlni  in  don  IhriNBiviolMB  voo 

Kieserii,  Carnallit  und  Sali:  gehftmlertPTi  Regionen  der 
AbraamHÜM  im  Uaagenden  frisch  angeh«oea,  wfleo 
tfrtan  auf  den  SpaltnngaflIelMB  dar  hyatdlhiiwihan 

Ma«seu  die  I.irlit.i  taiiHPiidffirli  und  während  eines 
gameinicliaftlicben  Rosdganges  durch  di«  antarirdiaeliea 
BlnnM  lenehtel»  {Rradn  nMih  Stracka  In  nalnlkrliifaB 
bengalischem  Frucr.  Im  weiten  dcmi;irtipin  Hinter- 
gnmde  der  Haaptgalerie  angelangt,  erloschen  slbanit- 
llalM  IMtar.  b  thuiaitet,  von  Ininam  UAlUtrM 
dnrcbzitterter  FinftcrDisi  föhlt*  «ich  di«  Genellschaft 
dem  Erdgeist  nAher,  welolier  mit  weit  verhallender 
Wmm  in  poMinihw  Plotn  dio  AwimIs  bcigrtHtoi 

Man  wilhntc  die  finom«i  thätig,  a)a  kleine  Lichtateme 
auflaachten  und  umherirrend  »ich  vermehrten,  bis  die 

Schreib pr  fppto  Form  g^ewann.  Vor  uns  dehnte 
lieh  eine  laiigu  Tafel  aus,  deren  Platten  aus  SteinsalK 
gebaaen,  auf  Sakpfeilem  ruhten.  Die  Sitz«  bestanden 
dwnftJls  aus  SteinsahlilStaen,  während  die  sahlrncben 
LMohtar,  ja  A  Stearinkerzen  tragend,  durch  Steinaalz- 
obdiaken  dsrge«t«llt  waren.  Eine  solldicke,  geebnete 
liMga  goMtUaMB  TaMwIaaa  alimte  daa  blaodend 
vrfaN  Gewaba  daa  Gadeekea  nach,  anf  welchem  mit 
Tortreiflichen  Speisen  gelullte  Schalen  und  Teller  zur 
«rtanralUiehen  Mahbait  aialodan.  Bai  gntam  Wala 
md  Bfor,  dBfdi  alnnlga  Badan  unter  data  donnai^ 
artigen  Grollen  femer  SprengschfiBao  ernst  und  beitcr 
geatinwt,  folgte  der  Geolog«  endlich  zfigemd  dem 
irfad«flMltaB  IMk  hh  LMit  dar  ObarwaH;. 

Bacbdcm  die  Oeafllschaft  ans  dem  Schachte  aus- 
gaJUMo  war,  begab  aieb  diaaalba  in  dia  Aotien- 


CUorfcaüniifhMk,   woaelbat  dar  bnaUtt  (Gdor- 

ninß-iiesinri  mit  Chlorkaliuni)  auf  Cblorkaliam  in 
grossen  Mengen  darch  wiederholte  Aaflöaaagao  ia 
haiaMBi  Waaaar  md  AtaalwidBiig  dunk  KiyitallliiHoo 
verarbeitet  wird.  Im  vcrfranpencn  Jahre  wurden  hier 
12  Millionen  Centner  Kamallit  verarbeitet,  welche  2 
Wnilofiw  OantaMr  Ohkwkaliui  aaftban.  AwaardaM 

fliriart  die  Grube  liegen  1  Hillion  Ceutner  Kninit 
(aahwaAlsaure  Magnesia  mit  Ghlorkaliam  verbundenj. 

Yon  der  clieaiiaehao  Aetien&brik  ans  wnrds  der 
Achenbach-ScliaL-ht  des  Herrn  Douglas  zu  Douglas-Hall 
besucht,  um  alsdann  nach  Stassfart  srarückzukehren 
nnd  mit  der  Ebaobahn  aber  Quedlinburg  nach  Thal» 
an  dar  Rosatrappe  im  Harz  m  fahren,  woaelhat  di» 
Thaiheluner  an  dieser  Excorsion  Abenda  10  üfar  as» 
langten  und  ira  HcHel  „Zehnpfund"  sich  einquartirtan. 

An  Dieaatag,  dan  17.  Aagaat,  beeocht«  dia 
Taraanuhmg  unter  der  Fühnnig  daa  Herr«  Gab.  Rath 
Beyrich  die  Auf-a  hlüüie  im  mittleren  und  unteren 
lagenatainftthrenden  finntaaiuUtaia  bai  Tbala,  deaaaa 
aanktaebta  Stellung  sehte  vor  Angan  trat.  Danmtar 
wurden  Zechsteinletton  und  Zechsteiudolomite  bao^ 
nebtet.  Die  Exeonion  wandt«  eich  dann  zu  der  b^ 
kttstan  Stalte  am  Wega  -  Dnfebacbnlll  dar  Obmafe 
von  Tbale  nach  der  RoMtrnppe.  wo  durch  noch  nicht 
aofgeklirte  SUtmngea  Gesteine  der  oberen  Kreide 
ftmrtjoB  bn  Zeebatain  eingekailt  Hegen,  nid  andlgla 
mit  Ik'airlitigiing  des  interesBantcn  Braunkohlen-Vor- 
kommens bei  Xhale,  welches  wegen  »einer  abnormen 

Thale  über  Wienrode  bis  nach  Cattenstedt  unfern 
Blankenburg  erstreckt  sich  ein  4  km  langn'  und  etwa 
100  n  brriter  hrMenkoUenAhreoder  Senm  dea  TartÜr^ 
gebirfTPs.  der  eineriipitB  gegen  den  Harz  hin  durch 
das  Graawackengebirge,  andererseits  von  dem  Zuge 
dar  atail  aii%|aaebiabtalaB,  fai  regdaliaiger  Folge  ge- 
ordneteti  FormfttioiiPii  des  Uuntaandstcins,  MuaeheU 
kalka,  Kenpem  und  der  oberen  iü-eideformation  b^ 
grenst  wird.  Beyrich  deatet  diean  TertiXr-Vor^ 
kommen  als  Rest  eines  frdlier  waifear  yarbrait<M4ft 
Gebildee,  welches  in  den  Räumen  auagewaadhener  Gype- 
nnd  Anhydritlagor  doe  Zechsteins  erhalten  geUieben  ist. 

Als  Ort  fUr  die  nichate  Versammlmg  tan  Angaat 
1S61  wurde  Saarbrfteken  gewiblt. 

Earlnbak  80.  Ootebar  1S80. 

Dr.  A.  Kaofk 


Biogiapliiael»  mtlibdliiiigiii. 

Am  18.  Februar  1880  ctarb  zu  Jönköping  in 
Schweden  Dr.  Johann  J:^manaal  Zetterstedtt 


Digitized  by  Gopgle 


906 


clasfllst,  einer  der  tüfhti(f«tfn  und  pro<1n('tivst<»n 
Bryoiogec  Skandinaviens,  im  Ö2.  Lebensjahre  am 
BemeUag.  Anaa«r  durch  mehrere  andere  botanische 
Arbeiten  hat  er  «ich  besonders  durch  fol^nde  Ab- 
Landlungen  einen  gut«n  Namen  in  der  WiBaeiwchaft 
gesicbert:  Düpontio  muaoorum  frondoflorttiD  in  aaoato 
Kinneknlk  naaoentiniii.  Dias.  aead.  1654.  Monogra» 
|khiae  Andreaaanun  SoaDdinaTlae  tentamen.  Diia.  acad. 
1855.  Revisio  QlinitMnn  Scsndinavia«.  Dise.  acad. 
1861.  PfreoaaniM  iDOomfaUtkin  i  Lu^lioiiis  ongif. 
Ungar.  (Kogl.  Braaiiln  Akid.  HudL  1866.)  Hom 
et  Hepaticae  Oelaodiae.  (Acte  Sodat  aaint.  UpaaL 
1869.)  Unaä  at  BapaticM  FlaaiMldMt  aina  Mumm 
AltcoNn  eiaaeaataa.  (Kogl.  Srauk»  Akad.  Handl. 
1874.)  Muaci  et  Hepaticae  Gotlandia«  (ibidem  1874). 
Om  Ttatligbatea  pa  VeatatgOtbnda  aOuiiaka  barg  und 
•tnUld  hiniTB  tOl  BMMf^ntatioiMB  (Oarcra.  Engl. 
Vetenik.  Afcad.  Forhondl.  1876  )  FT-'paticaf'  Klnne- 
kuHanaaa  (lUdaai  1877).  Sufplementum  ad  dispoa. 
■mata.  frandaa,  n  »mto  Knoeknlle  uaanaaUiB  (ibU 
^  1877). 

in  28.  Mai  1680  starb  in  Keane,  N.  H.  St^han 
VMaloB  Bagglea,  gabono  ia  Wodnt  Tt.  an  4.  Mi 

1808,  bekannt  durch  die  Erfindung  einer  naOCaDlwlart 
von  Bachem  und  Atlantan  für  Blinde. 

An  II.  SMombar  1880  atwb  in  Fteia  Jaaqoai 

Personne,  Lehrer  sn  Jer  F^-cole  «Ufierieure  de  Phnr- 
macie  und  Mitglied  dur  Academiu  de  Müdeciuc,  dui  ch 
aUraidM  ahaadaaha  AibaKaa  ia  waitai  Kidaen  bakasot. 

Am  19.  Peeember  1880  starb  in  T-finrlon  der 
Siaturforschttr  Francis  TreTeljfan  Buclilaud,  ältester 
flofaa  de*  berühmten  Gaolafoi  WilHaiB  Bneldand,  ge- 
bfiren  den  17.  Deceniber  1826.  Man  Terdankt  ihm 
eine  ausgezeichnete  Abhandlung  aber  dia  Flache  Oroas- 
bntaimieos. 

Am  3.  MAn  1881  starb  in  Boaton  im  88.  Lo- 
beoajahre  John  Chipman  Gray,  geboren  sn  Salaea 
Mass.  am  26.  December  1793,  Ungjfihriger  PMaidaiit 
4flr  Maaaaebnaatta  Sodatj  iiar  tba  FNiuilioii  of 
A||(IiHilliu'a. 

Ab  4.  Min  1881  «tarb  in  Boston  George  B. 
EaaraoB,  faboMi  i»  WaUa  (Maawcbuaatto)  am  12. 
BeptOBber  1787«  aiav  dar  Oifladar  dar  Baatoa  So- 
ciety of  Katoral  Qistocy  und  deren  zweiter  Prftsident, 
walphar  nah  am  dia  Tarbnitaag  itaturwissanacbaft- 
Uobar  Kainstuiiaa  Ib  AaiarilDi  gmaaaa  Tctdlaut  a^ 
worben  hat.  Bekannt  i^t  sein  Wark:  ,Oll  tiw  Tne» 
and  Shrubs  of  Masaachnaetta'. 

Am  11.  April  1881  «orda  dar  daatadw  NatoN 
Itarachcr  Johatiu  Theodor  Kleinachmidt  auf  der  Insel 
iHaan  (Duke -of -York •Insdn/  von  den  Eiogeboreaen 


hagen  in  TTessen  ^elxireii.  Narh  den  we^'h^elvollalail 
Schickaa.en  zuerst  aU  Büreaabeamter  der  Maio-Weaar 
Bahn,  dann  s«it  aetaem  19.  Jahre  als  Matroae  auf 
Ostindienfahrem,  femer  als  Buchhalter,  Procnriat  und 
endlich  GeBcküfisinhaber  in  St.  Looia  und  San  Frao- 
eisco,  sowie  Theilnohmer  am  Seceationiatemlcriege,  war 
ar  in  letzter  Zeit  im  Auftrage  daa  Moaaam  GodaSiroj 
in  Kunbarg  als  Forachangaraiaendar  auf  den  Inaab 
der  Sfidsee  tbfttig,  wobei  er  seinen  Tod  fand. 

Am  27.  Mai  1881  atarb  in  Stettin  dar  Sanittta- 
ntb  Dr.  WiaamanB.  Er  wntd«  in  Slattfa  am  7. 
September  1818  geboren,  studirte  Medicin  von  1835 
bis  1840  in  Hall«,  Braaiaa  oad  Wünbug,  nakm  aainan 
Wobnaita  ala  pvaktiaehar  Ant  in  arinar  Yntcntadt 
und  trat  ala  Lepidopterolog  dem  .Stettiner  Entomolo- 
gischem Vereine  bei.  In  den  lauten  Jahran  beachiftigta 
ar  aldi  in  den  Mummtundan  aainar  ■iititibiu  Fnsii 
Yurzußiiweise  mit.  .\rintophrine!:,  dessen  BomSdin  CT 
im  Versmaaae  dea  Urigioala  übersetata. 

Am  88.  Jmit  1881  alaib  anf  nIHknaiaeliam  Bo- 
den der  Inüjeriicur  Nfeve,  ein  Begleiter  Stanley'«  auf 
seiner  neuen  Forsobnogaieise  so  Viri  am  Congo  im 
Altar  ytn  8»  Jahran. 

Am  8.  Juli  1P81  «tttrli  in  TagTink  an  der  West- 
kttate  Afiilias  M.  Bonnat,  der  franiöaiscbe  Erforacber 
dea  VoMaAnmaa  an  dar  Klato  w»  Obar^flotnaa»  im 
besten  Manneaalter. 

Am  80.  Juli  1881  starb  auf  der  Insel  Eigg  in 
IiiTtnMSabira,  69  Jahi«  alt,  M.  P.  Edgeworth,  Ver- 
fasser rerschiedeuer  Arbeiten  über  indische  Flora 
(Flora  Mallica)  und  Mitarbeiter  an  Hooker's  Flora  oi 
Brit.  Indi«  (Verf.  der  Oaryopliflkceft);  auch  über  den 
PoUan  irarOiSntlielita  ar  vor  «inigen  Jahren  eina  Arliait. 

Am  80.  JaH  1881  atari»  an  Mailaad  Graf  Ereole 
Turati,  geboHB  mn  lOu  J«ü  1629  in  Busto  Arsisio, 
Beaitaar  ainar  groaiai'tigan  «wnlhiologiacitaB  Prinit- 
aamnünng,  waldm  aleh  dnreh  SeliSnbait  und  Bii(h> 
haltigkeit  der  Exemplare  aiuzeidnRi.  Dia  SammloDg 
mrUeibt  in  der  Familia  m  Mailand. 

Am  10.  Aognat  1881  atarb  anf  einer  Abahmgo» 
reise  in  Palermo  der  durch  sein«  mehrjährige  Tliätig- 
luit  im  Berliner  UniTaraitAta-Laboratonnm  liekannte 
Dr.  0.  Mngattl. 

Am  13.  Augixst  1881   starb  Francesco  Selmi, 
rhilMiag  der  Chemie  an  der  UnivenitAt  in  Bologna. 
Am  18.  Aognat  1881  ataib  In  B<rg«a-y«%tai 

Thüringar  WaU  der  Berginspet^ir  C.  E.  Dana,  gO- 
bocen  am  1.  September  1796,  welcher  sich  nm  dl« 
XcantaiM  dar  gaologiaduB  Twblltidmi  daa  TUringar 

Waldes  verdient  gemacht  hat.  Seine  Beobachtungen 
bat  er  gemeinscbaMdi  mit  G.  F.  Fnehs  in  der  Schrift : 


Diqitized  by  Google 


809 


,Phf8iMb-IBtdMBiMlbe  Topographie  des  Kreisel  Schmal- 
luMan,  Huboiy  184a',  niedergelegt. 

Am  18.  AdsuH  1881  «tarb  m  WumIimi  Staate 
reih  Professor  Alexander  Pop  uff. 

Am  20.  AugOBt  1881  «tnrb  l)r.  David  Lowp, 
SknHiU-Inapeotor  in  Alesandrien,  ait  NaturforKher 
mliamA  der  Gordon'aoben  Epoobe  in  den  egyptischcn 
Aeqnetorialprovinzen  thitig.  Ksch  Minem  uchottischen 
BnmthlMide  nrflekgekehri,  erieg  «r  in  Folge  dar 
eebidBdwn  Wirkmgen  des  nfriknriMliMi  Kümea. 

Am  26.  Aagnet  1881  starb  zu  London  der  Natu^ 
ioracher  Eramnia  Dnrwin,  Bmder  Ton  Charlet  Deib 
irti,  7T  Jehl«  «H. 

Am  28.  Augunt  1881  «tarb  n  Malutatt  Vi.-i 
BaarbrOcken  Dr.  Friedrich  Oeldaabarg  (M.  A.  N., 
veigl.  p.  16S),  Tonnale  Ofaerlebrer  am  flymnaaiam 
zu  Saarbrücken.  Seine  Arbeiten  über  die  fo=<f\\f  Flora 
und  Femia  des  Saarbrückenar  Kohlenbeck««]«  aiud  von 
aBeriGaonteD  weriha« 

Knde  Anp-.inf  1881  st.irb  im  .■Mter  von  28  Jiihron 
Andrea«  Kornerup,  Naturforacher,  1876 — 79  Mit- 
gfied  der  Eatdaeknagaraiaa  im  baam  Ortakada,  in 
das  er  am  waitaaleo  vor^lningeu. 

Am  2.  September  1881  8t«rb  za  London  Dr. 
ANftOali  Billing,  Tevftaear  dar  «Fbat  PriDoiplaa 
©f  M.Hii-riiie".  90  Jahre  alt. 

Am  5.  September  1881  starb  in  München  Aagurt 
Nenmeyer.  k  wirklieber  Rath,  lang}Ahriger  Secretir 
der  Akadoinic  der  Wijsenrehaften  daselbst,  73  Jahre  alt. 

Am  7.  September  1881  »tarb  ta  London  J.Winter- 
Jones,  OhariiiUinthiakar  daa  Britiadwn  IfaMaaa 
daaBlbat. 

Am  19.  September  1881  starb  zu  Bonn  Ernst 
Cerl  Gustav  Wilhelm  von  Röhl  (M.  A.  N.,  vergl. 
p.  178),  VUjfir  in  Bona,  geboraa  den  1.  Hai  16S6 
n  Braifaui. 

Am  19.  September  1881  starb  zu  Lissitz  Geheim- 
rath Graf  EnuBnel  Dnbeky,  Direetor  der  mfthriaob- 
aeMariaehflB  OaaeQiehaft  zur  BefBrderang  daa  Aokar» 
hau«8,  der  Natur-  und  Landeskunde,  76  Jahna  alt. 

Am  22.  September  1881  atarb  in  Saas  anf  dar 
Heimreise  ven  Indien  nach  aainar  Hrinath  Qtttnetadt 
in  di.T  Vf.ih  Dr.  Duprä,  ala  gdehrlar  Fmadiar  oad 
Arxt  gleich  hervorragend. 

im  34.  September  1881  atarb  mmchoAt  in 

Stuttgart,  wo  er  als  Preisrichter  bei  der  Württem- 
bergtschen  LAndee-Gewerbeausstellang  fungirt«,  Chr. 
Wilhdm  Hoabatattar,  ünhwaaUltagtTtnaf  und  Id- 

spector  des  botanischen  Gar'>  n3  in  Tübingen,  Sohn 
dee  bertihmtett  Botanikers  Uochstetter  zu  Kaslingen, 
Bnidar  daa  babaantan  Qaelagaa  aad  WaMniamdaa 
Pkvteior  von  Hochstatlar  in  Vien,  57  Jabn  alt  &r 

Leop.  XVU. 


war  eeit  1852  mit  der  technischen  Leitung  dee  bo- 
taataehaw  Gartens  in  Tafaingen  lietraat.  Ausser  aiiaai 
g&rtnerischen  Berufe  hat  er  sieb  auch  durch  schriA- 
st^^ilerische  ThAtigkeit  verdient  gemacht.  Dieselbe  be- 
traf baaoadars  die  Zacht  der  Leporiden,  ansnerdem 
gab  er  die  vierte  Auflage  der  „populären  Botanik'' 
seines  Vaters  in  drei  Bilndeu,  1875 — 77,  herana. 

Am  25.  September  1881  starb  zu  Strait.sburg 
Dr.  med.  Carl  Sohfttsanhargar,  FroÜMaor  der  Ma- 
dtab  aa  dir  Oiaaihiugai  UdianÜtt,  Miidart  dar 
»iaJmiliailiiwilHnadWBiaahm  Oaaallaifaafk,  im  7 S.  La> 
bta^abn. 

Am  ST.  Seplambar  1881  atnb  la  BnBa  dar 

bfjknnntc  liispector  de«  botanischen  Gartens  und  Bo- 
taniker Carl  David  Bonehi  im  72.  Lebaa^ahre. 

bn  Beptember  1881  iat  Henri  Dnfoar,  ft«in5> 
sischcr  Fnrschnn^fsreisonder,  welcher  den  nordwest- 
lichen Theil  des  fieckena  das  Caaeneflaasee  im  sttd- 
weatUohen  AJHka  dnrehetntfte,  von  einen  Stamme 
der  Ovambo  enaardat  worden. 

Im  September  1881  starb  in  Adelaide  W.  C 
Ooaaa,  TleagaBanfaaaanr  dar  Oakola  SadnaatiaBaB, 
bekannt  dnrdi  aitaa  BrtdaefcnipiaiaaB  im  laaara 
Austndiens. 

äm  11.  Oeiabar  18B1  atairb  an  Baaaavar  Fr»- 

fcssor  Dr.  Philipp  Friedrich  Hi-rmann  Kleneke  (M. 
A.  N.,  vergl.  p.  162),  praktischer  Arzt  daeelbat,  im 
6S.  Lebenajahra.  Er  hat  zahlreiehe  Iratlicba  Weika 
und  eine  grosse  Reihe  von  Romanen  (96  Binde)  nalar 
dem  Pseudonym  H.  zur  Maltitz  geschrieben. 

Am  12.  October  1881  starb  zu  Mflnchen  Dr.  Carl 
Arendte  (H.  A.  M.,  vergl.  p.  162),  emer.  Prafieaaor 
and  Seeretkr  der  Geographischen  Gesellschaft  da» 
selbüt.  Er  wurde  am  15.  JuU  1815  zu  Ing^laladb 
geboren  und  atndirta  in  Hfiaehea  und  Erlaogaa,  «o 
er  rieb  vorzagswebe  der  Mineralogie  aad  Geologie 
zuwandte.  1847  als  Profeesor  der  Geographie  und 
Matnigeaehicbta  an  dar  Bayariaalieo  Militto-BUdaqga» 
aaalalt  aageatalh,  war  Dr.  Gart  Araadta  tt  Jabra 
laag  in  ptliohtgetreaeeter  und  erfolgreicher  Weise  in 
aaiaem  Bemie  thMig,  Ina  iha  QaanadhaitarfldHichtan 
awaagan,  diaaen  Riatan  ntaderBalama.  Im  Jahn  188» 
l.i-LTurnli'ti-  \ri'iiU-«  Ah;  Qeoi^raphi'clio  Ofücltsehafl  in 
Münclien,  deroi  Schriftführer  er  bis  an  sein  Lebens- 
ende geblieben.  Pftr  diaaen  Verein  amgta  er  is  Ueba» 
vollster  Weiae  und  verstand  es,  da«  Interesse  seiner 
Mitglieder  in  vielfacher  Art  sa  feaidn  and  so  baleliea. 
Er  pabOeirta  anaaar  vialAwbaa  Aafettaaa  aad  Jaaival» 
Artikeln  einen  ,  Leitfad i  ;;  ftir  den  ersten  wissenschaft- 
lichen Unterricht  in  der  Geographie",  der  in  ca.  20 
AnOagaa  enaUiM  iat,  aiam  abaaidb  fa1MaBAa^ 
lagMi  wcbfeitetau  .Oangn^Uaebaa  flabalatlaa*,  afaiaa 

M 


« 

Digitizeu  Ly  CjUv-'^^il 


210 


jJMtMm  fAr  den  ÜBtorridit  in  dar  Hstoigeidndita'', 

einen  „Naturhistorischen  SchnlaUaa"  u.  yr.  Ferner 
di«  aOflographi«  da«  Xteignieht  Bajm*,  aGnundsflg« 
der  iiMtbeiBAtiloliai  nnd  pifaynkaSMilien  6«ogT*pU«''i 

eine  Reihe  von  Wandkarten  curnpaisrher  StuaU-ii.  Alle 
diasa  Arbaitcu  aind,  wie  achon  bemerkt,  in  vieleo  Anl- 
lag'^ii  eraolnaiMa  mid  naiat  snah  in  freiDdv  Spradwii 
Übt-rst-tzt  worden.  Die  tViiTK-r  mit  allgemeiner  Aner- 
kewiang  aufgononuneneD  literarischen  Leiatungen  Dr. 
G.  Arandta  afod  dla  Baariiaitoiiff  der  5.  und  0.  Anf^ 
läge  von  „BalW'^  allgi-mrintT  Enlln-sehreibung'*,  2 
Binde  (187U — sowie  die  Herausgab«  der  drei 
antan  Jalngingt  dar  «Danlaehaai  Bandediea  flbr  Geo- 
graphie und  StAtistik". 

Id  der  zweiten  üctoberwoche  1881  atwrb  zu 
WadmiatepliM  M  Fralatag  dar  k.  Oaepinuiantli  md 
Proft-t^tor  an  der  dortigen  kgU  UndwirthacbaftHcfaen 
Ceiitniibt«;lie,  Dr.  Georg  May. 

Am  24.  Oetobar  1881  atarb  ta  HkOb  «.  8.  Dr. 
Eduard  Hriui',  ord.  Profcnsor  der  Mathematik  an 
der  Uuiversitüt  dasolbgt.  Geboren  am  16.  MAtz  1821 
in  n«r1iu,  erhielt  er  seine  Vorbildung  von  seinem  11. 
Jahre  ab  auf  dem  Friedrichs-Gymnasinni  iint«r  Rib- 
beck, dann  auf  dem  Cölniecheu  Kealg^mnasiam  unter 
Angnrt.  1838  bezog  er  die  dortige  Utiiveraitit,  stu- 
düie  aeit  1889  wAbrend  drei  Semester  in  Göttingeu 
und  juwiMwtoU  am  30.  AprU  1842  in  Berlin  mit 
eioar  Abbandlnng  „über  DiflärenUalgleichungeo".  In 
•ainar  FachwiMentchaft  wann  baaondan  Guiaa,  La- 
Jeane-Diriohlet  nnd  Steiner  eaine  Lebrer.  Am  20.  Jnli 
1844  habilitirt«  er  sich  in  Bonn  für  Hathematik, 
wurde  bald  sam  anaaerardentlicben  Praieaaor  daselbst 
«numiit  md  gdrilrte  aeit  dam  Beriiat  1886  dar  ünl- 
Tersität  Halle  als  ordentlicher  Professor  an.  Seim 
Specialit&t  waren  die  üttgaUunctioiMa;  «ein  hervor- 
ngaadaa  Werk  darBbar  ki  aalt  1878  in  3.  Auflage 
erschienen. 

Am  26.  Oetober  1881  aUrb  zu  Alba  F.  Boaio, 
^^oftaeoTf  0  aiiai  aUii  scLor  dar  teahniadiaD  Lalmnatalteii 
ItaUans. 

Am29.0ctob(!r  1881  atarb  roransDr.Bouillaud, 
JUt^ed  daa  Intitat  da  nraaee.  in  Aher  tob  86 

JUhW.  Seine  Untersuchungen  über  Herzkrankheiten 
wnideu  för  di«  Wissenschaft  von  grosser  Bedeutung. 

An  81.  Oetobar  1881  atarb  ia  Wies  IbttUaa 
Ttitter  von  S r b 'i ii <' i  i- r,  bervQRafandar  Inganinir, 

Erbauer  der  Soimix-rjiiijbahu. 

Am  5.  Movember  1881  atarb  Ib  CoBae|MiaB-dai^ 
Unigaay  Dr.  Paul  GOnther  Loreatz,  aia  deutscher 
Gelehrter  von  Ruf,  der  sich  oamentlicfa  durch  seine 
rerschiedenen  Warlu  Aber  die  Moose  um  die  Wiaaea- 
acbalt  rardiant  gaanefat  bat,  46  Jabt«  alt. 


Am  S.  ITovambar  1881  atarb  m  Oppab  Dr.  Bain- 

hold  Friedrich  HcD»el  (M.  Ä.  N..  vergl.  p.  178), 
Tonnala  ProfeMor  der  Zoologie  an  der  landwirtbachail- 
llehen  Akademia  ia  Itaakaa. 

Am  7.  November  1881  venwhied  am  Ro8<-ab<'rffe 
bei  Graz  ProÜBaaor  Dr.  Karl  Ferdinand  Peters,  ge- 
boren  16S6  in  liebenfaanaen,  eiaan  Sebkwaa  dea 

Fürsten  I.ribkowitz.     Stbon   friihzoiti^  Vjesrliiift irr-,-  i-r 

sieb  mit  Mineralogie,  wozu  ihm  die  grosse  äemmlung 
dea  Fttrataa,  velebe  apUer  demFaatarNationalmaaaan 

l  iiiv.-rli'ibt  wnnli ,  vielfach  Anregung  Vwit.  Mitte  der 
vierziger  Jahre  bezog  er  die  Prager  UniverrnUit,  am 
Ifedieia  aa  atadfam,  wUnato  aioh  sbaraatar  Aalaitaag 
Keines  Ohcimsi  Reus«  nebenbei  mit  Kifer  der  Minera- 
logie und  Geologie.  Später  stadirte  er  iu  Wien  M». 
AoB  «aiter  nad  trat  Aalhnf  dar  ItaMgar  Jahra  aia 
Assistenzarzt  in  das  allgemeiue  Wiener  Krankenhaas 
unter  Oppolzer'a  Leitung  ein.  Bald  widmete  er  sich 
vHHf  dar  Oeolsgie,  «aide  der  K.  K.  OeokigtBebaa 
Reichsanstalt  als  Hilfsgeologe  beipi'jrebeii  und  ld»te 
als  solcher  in  vorzüglicher  Weise  die  Aufgabe,  die 
krjrstalliniaebeii  Schiefergebirge  der  Nordalpen  zu  sta- 
diren  und  eine  Karte  derselben  zn  entwerfen.  Er 
erhielt  bald  einen  Ruf  an  die  Univerrit&t  zu  Pest, 
woselbst  er  seine  i^haaaBdaten  Jahre  verbrachte.  Er 
schuf  daselbet  eine  groaaa  anaeialogiache  oad  geoik^ 
gisohe  Sammlung  und  wirkte  in  Ungarn  aia  Terbraftar 
seiner  WisBenschaft  sehr  tliMig,  iiamontlich  auch  doTCh 
aeine  Schaler,  fieaondera  Hervorhebung  verdiaaee  BHae 
AbhaadlnogeB  fllMr  daa  Fflafkiraheaer  Oebiiige  nad 
die  Minerallagerstätte  von  Bisbanya.  1861  ging  Pe- 
teia  nach  Wien  turfick  nnd  wurde  held  darauf  Pro. 
Ibaaar  fn  Grat.  So  lange  sahia  Geanndheft  aa  erUnbta, 
war  er  ia  aaiaam  Fache  schriftstellerisch  ungemein 
thAtig  aad  TarBAatKobte  aine  Reibe  voa  intereaaantea 
Spedalariieitaa,  anter  wekhen  baaoader*  die  Aber  die 
tertiäre  Fauna  von  Eibiswald  zu  erw&hueo  ist.  Im 
Jahre  1865  unternahm  er  eine  Beiae  in  die  Dobrodaolw, 
wdoba  er  elagehaiid  arferaebte  aad  deren  Bau  er 
meisterhaft  .^rhililei  te ;  seine  darüber  iu  den  Dcnk- 
acbriften  der  Kaiserl.  Akademie  pubheirte  Arbeit  war 
dar  Graadataia  aar  gaoiogiacliaa  Kaaataiaa  der  DaUaa- 
Hnlhinsel.  Ein  schwere.'  Rii''kpnmark.'!leiden  n'thitjte 
ihn  Ende  der  7üer  Jahre  der  Thiltigkeit  als  Geologe 
aa  aataagao.   Saitdam  wirkte  ar  bt  unBbertieflUehsr 

Weilte  selbst  noch  auf  ibni  Krar.Li-nbelte  filr  fopu- 
larisii'ung  seiner  WiMCUtichaft  in  zaiiLreicben  Zeit- 
achriftaa  and  TagaabUtteca.  Aia  akadaaüadier  Lehrar 
erfreute  >icli  Peter«  gteta  daa  gitaata«  Bliblb  aad 

aU8([tHleii]iler  lieliebthoit. 

Am  14.  Noranbar  1861  alHrb  la  Halla  a.  8. 
Dr.  Christian  OoHizied  Aadnaa  Oiabal  (M.  A.  N., 


uiyiii^cG  by  Google 


211 


▼argl.  p.  178),  <Mtlentiicb«r  Profeacor  der  Zoologta 
an  der  Universität  daselbst.  DerneDH-  vui  geboren 
än  18.  SiptaniMr  1880  in  Qaadlinbnrg,  besudtte  dM 
OjruiriuiinB  Mimr  Tatentadt  xmd  htaog  1841  dia 
üniTiTsität  Halle,  um  dalu>lb^t  Maf  homatik  wdNstar- 
wiaMDMiliaftMi  Ml  itudiruD.  Saio«  M«igni|g  Mg  Um 
Jadodi  kavptildiBdi  rar  Zoologia,  inabMOodara  aliar 
tut  Pdioatok>gie  hin.  Cerniai'  und  Burmeitter  wareu 
aaina  Lahrar.  1648  lialnlitirte  «r  aich  ab  PriTai> 
doant  in  Hall«,  naehdan  ar  1846  donb  dm  Aib«» 
Ober  daa  Vorw<-ltli(.1ie  Rhinuzi^oii  di-i  Sevekcnbnrgcs 
promonti  batte.  Lr  pablieirte  suertt  ,¥a!AoBUilogu>' 
1848,  aodaaii  gGaaa  aaeanoria'.  awiMbon  1847  vad 
1866  die  „F«unii  der  Vorwck*".  18r.'J  ,.^1!^?; meine 
PaUontologie",  1854  »Odontogrnphio",  1Ö5Ö  .die 
StogeUriare  ia  soologiaefaar,  aratoariaebar  nid  palion- 
teh<giaehar  BaahhmiR".  18:>(<  w.inle  er  zum  ausser- 
ordcBtUahaa  Tnitutor  ertuumt  und  erhielt  nach  Bar- 
OMialarla  Weggang  1860  dia  atdaukKdM  IValbianr  dar 

Zoolopip.  1864  «Tsrhien  soine  „Nnturffpschicht«.-  de* 
Titierreiclu",  Istiö  „der  Mensch",  ItiQ'J  seioe  ,Laod- 
wirthBBhaWfaba  Zoalagla*,  aatt  1878  bia  1877  aalii 
^Tlmanrus  omitljcloL'iai'",  dii/wiscliou  autli  rhi  Wi-rk 
Aber  die  Suu^uthier-  und  \  ugelliaae  (losect«  epixoa}. 
Die  Anzahl  seiner  kleineren  ScbtMUp  M  anawnwdciilliBh 
xahlreich.  Beisuuderii  wirksum  war  er  in  der  fast  nur 
TOD  ihm  geleiteten  gZeit^chrift  für  die  gesammt«n 

An  14.  November  18bl  sUrb  zu  Prap  Rjtt«r 
TOB  Kresa,  Geoeraldirector  der  Boacbtebrader  liahot 
badautandv  EiaiidMlwtaaludlMr,  84  Jalwa  alt. 

Am  1».  Mofanliar  1881  alaib  sb  FVaaUnrt  a.  H. 

im  7f>.  T.f-bfnsjnhrp  Dr.  jnr.  Friedrich  Scb.irff,  der 
durch  die  seltene  Vereinigung  juristischer,  naturhigto- 
risoher  und  gesehiehtlicber  Kenntaiiae  z*x  Arbeiten  ba« 
flüngt  war,  welche,  sunfichnt  nnf  Frankfurt  and  deaaen 
Voigehnng  hesfiglich,  in  ihrer  Bedeutung  weit  Ober 
da»  lucalo  IltterasiL'  l]ii;auFgehen.  Als  ausgczeichnetar 
Minsraloge  bat  er  Jahrelang  der  Sammlung  der 
Saaekenberg'achen  natarforschenden  GeaeUscbafl  vor- 
gattandto  und  die  KryKtallographie  durch  literariscba 
Arbdtca  gef&rdert.  Die  nteiaten  Aibattan  von  Dr. 
Sebarff  ifaid  In  dan  Sdirillca  daa  Fraaldbrtar  Taniiis 
fOr  GcKkicbte  und  Alterthumskonde  und  in  den  Ab» 
handliingea  der  SmokanbergfadiaD  Naturfoncbendaa 
Oeaallwbaft  pablieiit. 

Am  21.  Nuvemfaer  1881  starb  in  Hamburg  der 
bekannte  Botaniker  Dr.  Ott«  Wilbehn  Sondar(M.A.K., 
Torgl.  p.  194),  nn  70.  LebeDqabre. 

Am  28.  Noraabv  1881  atecb  ib  Wtei  daar 
dar  ftltarta  bakaanteatcn  Hataifonaher,  walcber  frfibar 


in  Paris,  seit  dam  Jahre  1848  in  Wien  lebte,  Ania- 
dana  (Ami)  Bouö  (M.  A.  N.,  vergl.  p.  178).  Er 
ial  m  Hambug  am  18.  Hia  1794  giborai  vnd 
bat  Bondt  daa  boha  Altar  rm  BT  Jabno  «rrabhl. 
Seine  Eltern  gehörten  -m  <1eii  ange»ehenftea  und 
raiebitaa  KauimanaufanuUeD  Hamborga.  Dia  FanilJ» 
ataaunt  ana  FVankrateh  and  gtihSrt  n  janm  Emi» 
grant«n,  die  nach  der  Widcmifnng  des  Kdict^  von 
Kaute»  daa  Yaterland  verlieaseo.  Ami  Boni  stndirta 
anant  In  Hamborg,  dann  in  Qaiif,  Tkria,  Effinborg  vai 
Berlin.  Pie  j,'ünftigMi  Vernn)t'i  ii-.i;:ti^turii]i'  ^L-sMsfll .i  u 
gestatteten  ihm,  die  gewonnene  theoretische  Bildong_ 
auf  Reiaen  durch  dia  Enrarbong  tob  Lindar»  nsd 
Mcns«hcnki  mi'ni'--!  xii  vollenden.  Die  Geologie  sog 
ihn  vor  allen  Vr'isaenachaften  an,  und  so  oatarnahm 
er  in  den  Jaliren  1818  Ua  1889  aina  Balm  tan  Bai- 
■aa,  diaibn  durch  Schottland,  England,  Trlntid,  Fraak» 
raigh,.die  Schweiz,  durch  gaus  Deutschland,  fast  gmiB 
Oeatemieb  and  die  ewopSiMb*  Tdrkat  ftbrteo.  Dia 
Fj-gebniaaa  adoegr  wisseuKhufl liehen  Thatigkait  legte 
Boue  in  eiaer  Bdbe  von  Werken,  Karten  nad  Ah» 
headlB^imi  nieder,  «ddia  dia  Swome  tob  SOO  wdb 

übersteigen.  Aufflerdcm  crsehrcn  eine  crrnssa  AaiaW 
von  kleinereu  wisseubchaftlicheu  AbLumdiiingen  Baa4*a 
aanfaraafe  in  Fnchsehrinen.  In  Paris  war  derselbe  er8t«r 
SecretAr  und  Virepräsident  der  dortigen  Geologischen 
Gesellficbaft.  In  Wien  zählte  er  XU  dun  thfttjgsten 
Hitghcderu  der  Akademio  der  WiMenachaften. 

Am  24.  November  1881  atarb  la  Bona  der  Pro- 
fesaor  der  Chirurgie,  Gebabner  Hadidnalratb  Dr.  ÜHl- 
heim  Huitli,  geboren  am  5.  Januar  1886  sa  Mar- 
borg.  £r  atudirta  adt  1844  ia  Berlin  Medioin,  1861 
babOitirte  ar  aieh  io  BarBn  ah  Privatdoeent,  folgt« 
1855  einem  Rufe  als  Professor  der  Chirurgia  nacb 
Bonn  an  die  Univaraitit,  walcber  er  bia  lo  eeinem 
Toda  aagdiarta.  1870—71  war  er  im  Kriege  g^n 
F^raakraiBb  al»  Generalarzt  und  ronanltirendcr  Chirurg 
tUttigt  nachdem  er  acbon  1886  am  Feldzuge  in  BAh- 
mefi  fbeflgeaammaa  batta.    fidaa  eretca  ArbeHea 

Wiircn  ^ll-t  \ ■■•r;,^li-ir})Hihlnti  .Xii.itoniie  pi'wiJmct,  Reine 
aptteren  chiruigiBclieu  Arbeiten  betreten  beaoudeia 
dia  Uedumflc  der  ehtrorgiaebsn  Oparatimen. 

Am  2G  Xovemlwr  IBfll  »larb  zu  Knnitbal  bei 
•Stuttgart  Dr.  Ludwig  Krapf,  Miaaionär  in  Afrika 
1887-- 49,  1844  —  59  oad  iriedw  1861—89,  Dd- 
metscher  bei  der  englischen  Exiiedif iim  in  .Vbessinien 
1867—68,  der  Entdecker  des  Binnensees  Njrassa  und 
dar  darttgea  bdm  Behaaegabirga  ahmlidt  oatar  daaa 
Aequator,  Verfa-saer  mehrrrcr  ethiiofrrnpbiseheu  und 
liagiUBtischen  Werke,  correspondirendes  Mitglied  der 
deataeben  aiorgeulAndiscben  GeaeUsobaft,  Dr.  pbfl.  ho- 
noria  aaaaa,  71  Jabra  «lt. 


Digitizeu  Ly  CjUv-'^^il 


S12 


Am  16.  NbranW  1881  «tarb  m  WoMHUuptw 

tuweit  London  Dr.  Joseph  Coop er,  einer  der  Ehrcn- 
MoieMra  dw  britiiobao  Anti-fiakverai-Varaina,  welcher 
aalt  Ungar  als  ainam  balban  Jabrirnndart  mit  Bfisr 
und  Erfolg  it;  Ii  r  l^iclie  ticr  Negcr-Etnandpalion  gc- 
«irict.  Er  war  der  VerfaaBW  eines  Werkaa  Uber  dam 
afrikaniaeliaa  SdaTeidimd«],  wddiea  don  TStd  „Hie 
hat  Contiti.Tif  führt. 

Am  29.  November  1881  »Urb  auf  Coraica  ür. 
?niliala  WeU]i,  ordaotiiohiir  Profoaaor  der  Chania  u 

der  Universit&t  in  Ziiricli.  grli  rrn  18  i4  in  IlAinborg. 
^aicbdem  er  Naturwisaeiuicbalten  studirt,  babilitirte 
aieh  Waiäi  18M  um  iiidgmnaaiMhwB  Myteehnikimi, 

sowie  an  der  Univeraifüt  Zürich,  erhielt  1 870  an 
ercterer  Auttalt  eiue  üuuorarproietiaur  und  vaide 
llini  ISn  m  aaaaarardaatlieheii,  Jnai  1874  aom 
flldentl!i  )inTi  rVofeanor  an  der  Hnrlisflnil*'  i-mannt. 

Am  L  Dccember  1681  starb  zu  Jens  Dr.  Konrad 
Oehmichcn,  Profeaaor,  Tantahar  daa  dorUfan laad" 
virthechaftlichen  Instituts. 

Am  4.  Docembcr  1881  starb  in  Klausenhurg  im 
73.  Lelitu-ijnhrij  Dr.  Stephan  Jo<S,  horvorragonJer 
Botaniker  und  ebemaliger  Diractor  der  KlMiaeabiu;gar 
chirurgischen  Lehranstalt. 

Am  5.  December  (23.  November  alten  Süla)  1881 
atarb  sa  Winnitca  Dr.  Nicolaue  Iwanowitaeh  T.Pirogof  f 
(M.  A.  H.,  vergl.  p.  194),  k.  mss.  Oelieimer  Bafh  tmd 
ehemals  Professor  der  chirurgischen  Ha«pitalkUnik  an 
dar  mediico-ohiiaigiaebaii  Akadwnia  in  St.  Fetambuig. 

Am  9.  December  1881  atarb  la  Wdmar  Dr. 
Heinrich   Carl   Gustav   Herbst   (M.  A.  K.,  vergl. 

Geheimer  Finanaratb  nnd  Diractor  das  Ober- 
Eiohamtaa  daaalbat. 

0.  Dec( III brr  1881  .'tarli  in  Zürich  Dr.  Cnl- 
mann,  I*rofesaor,  Vorstand  der  IngeniearabtbeÜung 
daa  aidtiDBaaiHbaB  Mytaehnfknau  daadbat,  dar  Be- 
der  graphischi^n  Statik  als  WiBi«-ii.«chaft. 
I  18.  Deoember  1881  sUrb  in  New-York  der 
I  NacdpaUbhrar  Dr.  Imas  laraal  Hayaa.  Dar- 
aelbe  war  am  5.  Mär?,  1832  in  Cbf^fer  Couuty  in 
PennqrlTatiiail  faboreo,  begleitete  als  Scbiffsarat  1853 
—66  Aa  KaWaaha  n^adHioii  nOrdllab  voai  8aüh> 
Sund  nnd  nntfmnhni  1860 — 61  von  H.  Grinnfll  und 
der  amerikauitcheo  geographischen  Gesellscbalt  unter- 
stützt eine  eigene  Expedition  in  jene  Oagendao,  wo- 
hn er  da»  Innere  von  Grünland  durchforschte. 

Am  20.  December  1881  starb  zu  Ass  bei  Klein- 
Harien  in  Eathknd  der  Tioeadmiral  Paul  Theodor 
T.  Krasaaatarn  im  Alter  von  73  Jahren,  Theil- 
nahmer  dar  viaitan  masiBchen  Weltamscgelnng  zwi- 
acfaen  1626  nnd  1828. 


lohn  Fostgate,  ehemala  Profeamr  der  Anatomia, 
später  Professor  der  Mediein  und  der  Lehre  von  den 
Giilen  am  Qneeaa  Coll^  in  London,  nameotlieh  als 
«rfidtrenar  Aaaljrtikw  Ruf,  starb  daaalbat  fm  60. 
Lobon^ahra. 

Kllralidi  aUrb  au  Warachaa  T.  Wialooki,  Pro- 
ftaaor  dar  Hjgiene  aa  der  Ihhcfaitit  daaalbat«  tttdi- 

tiger  Fiic}igt'Mirt>i>r  und  VerrnTcr  veraddadaMT wlaaail» 
»cbaftlicheii  Arbeiten,  66  Jahre  alt. 

hl  ■Bdlioban  VnaHaMt  atarb  Mlialiab  im  Atter 
Ton  80  Jahren  der  ,  berühmte  Botaniker  George 
Bentbam  (M  A.  N.,  Teigl.  p.  194),  Vicepräsident 
Soeia^  in  Landau,  Tarfuaar  dar  Fbn 


yO<»iDi<|iO  ODO  I 

I    Bentsche  Bundschau 

Y  für  Geographie  und  Statistik. 


mtwlrkiiiitf  hi*rvorTftf;r«Qpd«r  1 


Vi«'rl.M- 


Uti  X,  V.  W.  —  ;w  /Y.        H*fl    J^'U:  H. 
lif  Hrjit  (Mm  ttMfH  Unmi-    /Vm»  -U» 
4  Jl,  S:^  h.  V.  W.  ^  H  M»k,  u,iu.-in  AVu 


(f  MNif  SMutik"  e.  • 
t  "<  ti"Mtl.  tuwifirA,- 


I>CT  ISeifAll  und  die  T.'n-iluihLjr,  wilrhu  luun-r  I ' Mt^'rti.-lunifai 
non  ichoa  ncit  dr«'-  .)  ihr'-:i  Iii  ilcr  tf  .-ItLlJ.  WnU  rimld,  mA^i* 
unB  roÜfiÜXigv  Ik-w-fiif  qt.'iii,  ilkM  wir  dl'.  ir*.liU-±t  \S  i  ^v  M«t^>li'tit, 
int'l  wir  j,iuh  fcTtifT  tii  Kti*i>.'lic<n  Ü^jite,  unk<rnlUUl  uud 
i  .t  I.'I  <ii[nh  <Lje  vUaUiche  Z*hl  noMrar  beluiuawa  nnil  b*- 
vs  lI  r-.  ,  >;iiiirh.  hT,  tinMTv  Zvitachiift  uwliT  uud  iDohr  in  «tnaa 
K".Kf*r''i"  1"'»'  1  .^iir»hir|fAnr  IirrnnMldtn  wollen,  frlsuliim  Wir, 
tl^H  um  Ii  .Irr  Ii.  w  .iii>iTH*ii«  iLi.'  X-  it»'»t*  Vcrbntt^i^  AndoB  «nd 
IUI»  u.U.-  Krv'ju.ii.  ^ih^fi.u  wir.l.  HncUiA  fntervmult«  DcttrAg«, 
gut  IUI J  IiMiaII  it'Ti  hrU  l  iw  Ell. 'HTuithifii  ttml  Nfkrol^iKf  t^ll<ni^ 
doKh  iMrk^i.lii^  j.iLj^i'fUliitr  ILutLi-AtiMi.t  II  >  r^Aii/i,  (Uli  IWhxnca 
tuuffTCT  /ritv.  :inf^  fciii  h  li  rtjci  »ilr-ll^  ii.iKlllll.  n.  -.inil  li/inrrl(Ml 
Wir  noLh,  diua  AUcL  Itlr  lica  viciicd  Jmttt^AH^  t^tuv  KTutw  Ao- 

Als  ■liflivrordetitliohD  Oolff  ftbo  blittiMi  w  i  r  d  » ii  4{«- 
'lirtrn  TV  Ii  n 'i  ni  r  r  an  t  r  D  der  ^.Ufiutachea  RttBdtcbam 
U[t  '  .  ,  .-u- ruyh'-    U  t.o  S  t  Hti  liik^*  «Im«  wi«4«ff»» 

CU*v*uut<  g«s«i c Ii tt«t«  gruli« 


pertcbteL  Im  Luf*  d«lv.  i«hliM«»  diB  Mu 
umI  nacn  »la  BcUag*  sa  daa 

mitte  It  wird. 

Di«  ^DMtaeke  Baadaekaa  IVt  ««Kkgnpkl* 

IV.  JtüirirBOKi  mclieiat  wie  bi»h«r  in  noaaüii 
mkaimAieaM  8  Bowmi  UiaCatia  nun  fniM  voo  M  Kr 
n»  K  f»  ifaft  JateHeftlataiiiMlBUidlak}  M 


~-  -  J«lii«n««       mite  4aa|ftk&  i 

„DeaUcke  BasiM^kM  ffrti««ffr«8Me  MdSUUrttt^,  I.  Jabr- 
iranit  l^Ä'T«.  MU  Bahlnrfcliab  ftlaatniUomii  aad  U  Karteo. 
4S  BM«*tt  l^s^OdaT.   U«h.  4  fl.  3A  kr.  0.  W.  a  a  U^rk. 

09h.  fi  A.  M  kr.  a.  W.  mm  if  M*rk. 
^wtafli«  ■««daekaa  fllr  U^sraaMe  aadSUIfatlk-,  11.  Jahr- 
Utanff  1979,t!0.    Mit  uhlrticticn  niuaLr*titiiiet>  nad  13  KauiMi. 
Bogcoi.  LfBX.-Odav.  i>Mit-  t  II.      fcr.  lV.  W.  —  M*rli. 

ÜIpk.  K«     '  r*--  ^>       ö-  W.  ^  u>  Mark. 
IfeftrVeagranklr  nadStallallk^^^Ul.  J*tkr- 
heD  lUtuftr«tiuneD  and  Ii  KMtsa. 
«  A.  i6  kr.  ö.  W.  ~~  H  MaHu 
.  «Üb.  »  fl.  M  kr.  «.  W.  «>  W  Mvk. 

Jt  Hullll»'«  ¥wli«  Ii  Will,  M  «•«  Mptll. 


BiMk  1. 


I 

VUVQUAM  0TI08U8. 


LEOPOLDINA. 


AMTLICHES  OBOAN 

DER 

KAISERLICHEN  LEOPOLDINO-CAROLINISCHEN  DEUTSCHEN  AKADEMIE  OER 

NATURFORSCHER 


HERAUSGEGEBEN 

UNTER  MITWißKUNG  DER  SEKTIÜNS\  UIISTAENDK  VON  DEM  PRAESIDENTEN 

DB»  €L  IL  KNOBLAUCH. 

ÄCUTZEUNTKS  HEFT.  —  JAHRGANG  1882. 

HALLE,  1882. 

DBUOK  TOK  E.  BLOCH  MANN  k.  SOHN  IN  DBB8DEN. 
FOB  DB  AKADBMIB  Dt  OOIOIIBSIOK  BEI  WiLH.  BNOBLMANN  IN  LBtPZIO. 


4 


Digitized  by  Gopgle 


"  Ldult  des  XVIIL  Heftes. 

Antliclie  Mittheilungen: 

Zir  Erinarniufr  an  den  13.  Jnll  1743    105 

Ltfitchanr  dor  Akndt'nili'  im  (m  hhsni      liiiDiirri^iüti'r  für  ült  MMI  DmiM  .  ,   121 

Di«  SfktionNTorsiäiid«'  <ii  r  Atuidemi«  und  deren  OkaInMr  .'                            .  •  .  •  S 

»rzrlrhniitii  der  MitclUdrr  4MF  AlUl4MMto    ........................  4 

Bibliothek  dt  r  ALadtmir: 

Bericht  U  l  i  Im  \  irwultung  iet  IMMioHirtr  <nm  Setrtanibar  1881— ISEB   .  •  •  181. 17B 

PrelserUit'iliiiii:  im  Jahre  1HS2   1 

Vfrli'ihung  «li-r  Culln-uius-Mu-iaill.'       .Tülin-    Sft 

Liank  ilcs  Kmpfangpra  der  Cotliemiis-Mi-tiaük   73 

Me  K*8senverhSltnitMte  4«r  Akademlei 

KerUion  der  Ueclwiuig  für  1S81  8» 

EmMImiw  4ir  DtdMm     BiMkaiyuininn  UW 

BdätflÄnr'IuMlCT  Ikninde   .~.  &  UL  H.  OL  74.  9a  10«.  m  im  IM 

Dia  iSbnMMgt  dw  Mltg^iedar  177.  US 

VateraMKmgiTCTCbi  der  Kais.  hfj^MSmnL  Akidemiet 

Aufforderuiw  wr  BewerIwnK  um  die  DaMnMUong  im  Jahre  1883   I 

TerlcihuDc  dar  UatersUiizuiig  üu  Jahn  1868    89.  107 

Se<b«tce  vatdcluin  der  Ueiirtige  tob  Jnur  bis  Au^puig  Dwaaiier  1888   :  ....  IM 


YeriDderutn  tai  tmmuikmfUaait  4tr  Atoteato    .  .  .  S.  IT.  88.  48.  74  M;  lOBl  Ul.  Idft.  181.  »7.  US 

Meliroloee: 

Adamowirz.  Adam  VeHSaMd   ,   14&i  166 

Hcnsel,  Hcinhold  ,  "...  19 

Herbst,  (itusUv  180.  196 

Höring,  £duard  Augu»t  von  90.  110 

LraNW,  JelHin  tob  84.  88^  74 

Psppflnbdot.  Sannd  198 

V.nrh,  Kfrdinand  U8 

Sonstige  MitUieilNiigea: 

ItafeBWffMM  BdiriflMi  I«.  ».  87.  8«.  7a  98.  118.  191  Ida  188. 188.  198 

■eiirbte  lind  5otiien  Ober  natnrwN.ieniirhaftlUhe  VerMainmlan^en  aod  Gesellaekafleat 

Nalunruiii«flKbafUicbe  Wando^ersammlungen  im  Jahre  1882  und  1883   109.  119.  212 

Dis  18.  allgenMine  Vankamliug  der  doniaclien  Geeeilacbaft  fltr  Antiiropologie,  Ethnologie  und  Urgeschichte 

ta  Regeoiborf  ron  a  bis  10.  Angnn  1881,  tob  Omr  FrMS  141 

Die  29.  allKcmeine  Veraammlunf;  der  deutschen  «ologiaclMn  Gesellschaft  zn  äaarbrürlcen  !.  J.  1881  .  84.  dtJ.  115 

Pru^rainm  de«  2.  deuUirlieii  GtKieraphentages  in  Halle  vom  12.  bis  14  April  1882   ^1 

Tagcs-Ordnuog  der  65.  VursamnilunK  deotarher  Matorfonclwr  ood  Aerste  in  Kiewacll   .  119 

■»tnrwlMCBMksftlleke  AufKitM,  IJteratnrbericiite  and  Nvllsmi 

l'ftuT  |ilK>t<i!;ruphis(  lif  (inlatinc-KimiUiou  von  .1.  Srhnaosi  34 

Uli'  .\iisKalM'  \iiu  .1>>ril4iiu»'  Jk-  riumcri»  dutis*  liunli  rroAsiar  P.  TtMMB  !■  Kirizruhe  von  M.  Ciirt/.r  2f> 

li-'[trat;i'  zur  ( i.'s.LliiiUlc  üi-r  l'hy.-ik  M.ii  K  iMM  la;i.l  .    .        -  i3.  C7.  H2  IMi.  114.  13ß 

Ihr  ],l;it..;ii,i  hl'  /nLl  vou  .S,  i;  U  II  t  h  fr   14a 

UcoUacbuuift'u  über  dir  \V irkuutf  de»  Kucalyiitwt  alobuluJt       panUyliscben  ZosUnden  Toa  A.  Merenskf  15i> 

Eiaa  BMia  oMMueirisctiv  HetkoM  und  ihn  AnvaaiiaK  auf  dia  PHnos  iw  0.  Lagakardt  130 

ütUr  die  UtlMrig^  brgebniiM  dar  rnni  praaniaehia  Maata  aaMBlMiilnii  TtaflNArangaa  Im  aarddaalacfaM 
^ bei  dieaaa  Ariiaitao  baMglan  Haa  TaoHayaaaa  168 


BOOj&hrige  Stiftongrfeier  der  kdoi^  bagv.  JnttBa-Maiiirilaaa-ünlfanittt  n  WOnbam  8&  144 

Jnbiliam  des  Hm.  Geh.  Raths  Dr.  Th.  Taa  BbcMT  ia  HAadMa   18 

Jnbillum  des  Ilm.  Oticr-Mmlicinalraths  Dr.  J.  Henle  in  Omtiann   72 

JubiUani  des  Hrn.  AYirkl.  Stoatsrattis  Dr.  C.  von  Reoard  ia  aäakaa   88 

Jubiläum  des  Um  (irh  Katii.i  Dr.  F.  miii  Rioeckar  in  WOnbaig   120 

Jubiläum  de«  Hrn.  Geh  HutrutiiH  lir  1'  Kied  ia  Jana   144 

Marmorbuste  für  UaUolpb  Christian  Boettger   89 

Biographische  Mlttheilaac«B  dLlOaUMim 

Lilerari.sebe  .in7.<'ii;eii : 

Nuvtt  Act«  dir  Liuji-iarul  .Xkademie  XLII   190 

Mova  Acta  der  Leup.-Curoi  Akademie  \LIII    .   198 

FaaaOa  laaaotan  ana  dem  DiatomeeoKhiefer  Toa  KatachUa  tai  BÜm,  BainaB,  Taa  J.  T.  Deickatllar 

OHom  Acu  XLll,  Nr.  0)  »   48 

Baa  aad  Verwaigaag  aiaifar  dotaiTeDtral  gebauter  I'olypodiaceen,  von  L  Klein  (Noim  Aate  XUÜ,  Kr. 7)  104 
Dabcr  die  foatileB  FSanaan  dea  Sftaswasserunditein»  you  tiraMcth.  VSn  neuer  Beitrag  aar  Kanafariaa  dar 

fossilen  Pitanzeu  BAhmen«.  von  H  Kngelhardt  (Nota  Acta  XLUl,  2<r.  4)   82 

Uaker  da-s  o»  uiti.Tiiia.xiliarL'  des  Men.-.riien  und  die  Aaatafia  dar  Baamdnrla  aad  daa  Wolfaadiaaa,  Ton 

Tk  Kollikcr  .Nosu  A.u  .\LIII.  Nr.  6)   88 

Die  Hallophageu  mit  besonderer  Beracksicbtigung  der  ron  Dr.  Meyer  gesammelten  Arten,  von  0. Taschen- 
berg (Kova  Acu  \UV,  Nr.  1)   ItiO 

Beschreibungen  von  Jugandrtadiaa  «aatiaekar  Laptdo|i«ore%  Tan  B.  l>a*it>  (Man  Ada  ZLIV,  Kr.  9) .  .  919 

UntersurhungeD  Ober  erzwungene  BtaabtaaaekirfaigiiiüeB,  von  A.  Blaaa  (Nara  Acta  XLY,  Nr.  1)  .  .  .  .  178 
Die  i-k;itiiliiuivtsrhen  Plagioklasgesteine  und  Phooollth  aus  dem  mecklenbuigischeo  Diluvium,  von  F.  E. 

(i  l  iniix  (Nova  Act«  \LV,  Nr.  2)   144 

B<'.-tiiui:iun|»  der  Masse  di»«  Planeten  Jupiter  aiui  Helionit-tor  Bwibaibtungen  der  Abstände  »einer  Satclliteu, 

von  \V.  >ch\iT  t.Nuva  Acta  XLV,  Nr  3)   199 

(iesiliiihie  der  Kin.if rlulien  I/t.-<>|Mililinii-C«iroIiiiivrlii  ii  DfutscLeii  .Akademie  der  iiaturforscher  wihreud  Je^ 

z»fiti-ii  .!,^ll:lJl;:ll]cTt^  ilirr.'i  HeatLiieiiH,  vm.  J.  Ii.  K.  Noigebaur   120 

▲nseiga  die  „Deut«ciie  Kuodsctaau  für  (jeographie  uud  Statistik"  betreffend  8&  104 

Alfintf   ni 


19amen-Regi8ter. 


Seile 

5eu  aaffrenommrnr  Mit- 

Ai^Assiz.  Ali.-xaniler  .  .  18 
\llirwlit,  Carl  Thoodur  17 
Aiunitz,  Carl  Heinrich  106 


  loe 

]|(nMlt,GotdtabllkhMi  17 
Nadu,  Pnl  Bndolpb 

Heinrich  121 

Brioti,  GioTonni  .  .  .  108 
Bruns,  Hüniicli  ...  18 
fiuva-Ballot.  Chiiitopb 

ficinridi  IXcdrich   .  106 

ObL  IliiUpp  Frz.  Hnr.  108 
CMDor,  dül  Hermann  38 
CMner,  Georg  Rndoipli  I09 
Danietnen.  D.  C.   .  .  18 

Delnonte,  Giov.  liattiala  108 
18 
17 

106 

106 
17 

17 


Dohrn.  A;'ton 
Ilulirii,  Ciirl  Aii),'ii.-it 
1m11h:uI  j-.nk  .        .  . 
i^iiruiU'cli.JoiLaun  I'  ried- 
ridi 


TlMfli.'MOTlmlllaii'nfln 


108 
108 

loa 
loe 


 mr,  AdgihikLud 

Win  BunBmiii . 

Hann.  Jmius  .  ,  . 
llQfiipr.  Carl  Gustav 
Kaposi.  Moriu  .  . 
Klein.  Job.  Friedr.  Carl  108  { 
Kollmann,  Julhja  ,181 
Köninck,  Ljiurent  (iiul'  1 

lauuip  de  18 

Kries..IoliariDe9AdolnllT,109 
Krucyer.  Curl  NklMMIB 

Adalliert  18  [ 

Krukeiiberg.  Carl  Fried- 

ri.-h  Wilhelm  .    .  .109 

l.aAiiiiK.,\niiilit(".iiUätftii- 
tin  I'eter  Fruiii:  von  41) 


Ib 

La  Tälett«  Otorgt, 
AdolpbJohaimHnbart 

Frciliprr  von  ...  94 
Lohmaiui.  Paul  Richard  1(» 
Leohe.  Wilhelm  Olivier  im 
Lister,  Jusoph  .  .  .  KW 
Lommel.  Kugen  Corne- 

Una  Joaeph  ....  109 
LoUicr,  Carl  Theodor 

Baiwt  84 

Ibrdind.  FaSz  Jacob  100 
Meyer,  Viclor.  ...  106 
MichacUa,  Oari  Anold 

Aoguat  109 

Millot.  Gabriel  .  .  100 
Npumann.  Krnst  Kranz 

Christian  HKJ 

Norde  iiskiülil,  Nils  AduK 

Vjrxk  Freiherr  von  .  108  | 
Xuaabuum,  Morit2  .    ,  18 
Ifafi,  Iinniauuel  Burk-  ! 

hard  Alexius  Friedrich  17  ' 
Pfaundler.  Leopold  .  .  109 
Ueuius,  Uuxtav  ...  18 
Rose.  F^muiHl  .  .  .](>!) 
Sars,  Georg  ü.sKisii .  1-i 
Schroff,  Carl  Hilter  von  Uti 
taNicr,  Umo  ...  18 
Seidel  MÖSBi.  ...  109 
Selvrjm,  Alfred  R  C.  .  18 
8p*rer.GuÄ.  Friedr.  Wüh.  18 
Stahl.  Chriatian  Ernst.  IOh 
Sliilir.  Philipp  Adrian  .  17 
VojeJ,  llc^rmaiin  Carl  .  18 
WeiU.  Christian  Friitt  18 
WiedeiBanu.UustavHiir.  109 
ZMil.  FafJUnud  .  .  17 


Gestorbene  .Hilglifder: 
Beiieke.  Coiinul  I,r,il  .>;i; 

Aiii.  l-'riMlr  Wilh  jio 
Üischiil!,  Tiicudur  Lud- 
wig Wilbeioiton  mi.  210 
ConaU*,  Baoi  Ul  MM.  U6 
Dwwli,  Chriw  Rob.  48. 10S 
Deca^M,  J^Mph  .  18.  48 
Dethardh«,  Oeorir  Wil- 
helm .  .  .  14.5.  15H 
Fricdrcii-h.N).  iil*iu>  15« 
Kol>ell,Franz\averWolt- 

gang  lUiter  von  177.  210 
Koch,  Carl  Jacob  Wil- 
helm ....   49.  101 
Krempelhnber.  A.  t.  ICl.  909 
l>appenbeiin.  8atD.  S4.48. 123 
Reich.  Ferdinand  74. 102. 122 
S<-hla^lntweil-Sakiinlän-  ' 
ski,  Hermann  Alfred  | 
Rudolph  von    .    ,   2.  40 
Siebert,  Friedridi  Lii' 

•Kif>  Josenh  .   .    90.  102 
Troschel.  Kranz  Her- 
mann ....  177.  a09 
Wikhier.  Friedrich  145.  160 

EmpnageritrOtllMriw»  , 
■adillliBt 
Pringihdni,  NutMMd  tt.  TS 

MlUrbeltor  am  XTHI.  1 

Heftet  I 

Curt7e,  M..  M.  A.  N.  .  26  ! 
Fraaa,  O ,  M.  A.  N.  .  .  141  i 
«Jerlaud,  E.,  M.  A.  N.  43  | 
Ö7.82.96. 114.  136! 
(iantlier.  S.,  M.  A.  N.  149 

Ilnyssen  186 

Leoiihardt.  G.  .  .  .  170 
Marten-s  K  v  ,  M.  A,  >'.  19 
Merensky.  A..  M.  A.  N.  IM 
Nen«el>auer.  L.  A.,  i 
M.  A.  N.  .  .  14.'i.  lfi*i 
Orff,  C  von  .  .  .  34  .  501 
liui  It.  A,  vci!i  .  ■MI.  HO 
S.  iiinii.---..  .1.,  .M.  A.  .N.  24  1 
'l'iiu;!     ....    INI  r.l.'i 

Terfaaser  von  Abband- 
lnffM4MrXoT«lcU  I 
«är  Uademie:  ! 

KRchraanii.  E.  Th.  .  . 

JJpvse,  (r  

l>eu  hinüller.  J.  V.  48. 
IVwii/,  II.,  M.A.N.  120 
Drude.  O..  M.  A.  N.  . 

Kl.sa.s.  A  

Eni;L'lhurdt.H.,M.A.N.92. 
Geini«,  F.  K,.  M.  A.  N 

Grrstcr.  C  

Hensel  R  ,  M.  A.  N 
Klein.  L.    .    .    .  104 
Krdliker.  Th.  .   .  88 
LanKcrhana,  V.    ,  . 
Schur.  W  


Zopf,  Vi., 


1 


A.  K. 


120 
120 
12(t 
212 
120 
176 
.120 
144 
12«) 
120 
120 
120 
120 
192  i 
1«0 
190 


Ndfebwir,  J.  D.  F.  . 
Tentorb«ii«  Ifatii^ 
foraoher; 
Adam  

AndiTson,  S  

.\minon.  lloniz  ,  .  , 
Arndt.  Johaiiu  .iVlb<>rt  . 

Amou  

Aschmann,  E.  .  .  . 
Anbei.  Carl  .  .  .  . 
Ualfuiir.  I  'rank  Maidxnd 
HeiUziei!.  ,1  .\.  .  .  . 
iUTi;:-iiui.  1'.  .\.   .  . 

U'mh;.  l-:duArd  von  .  . 
UilUt.  I'flij    .   .   .  . 

Uioime,  ü  

Binl.£.  J.  


UO 


46' 

45 
211 
15» 
106! 

46 
102 
188 
101  I 

Hü 

210 
47 
46 
4« 


Ml»  I 

Hlanrl,r-t  157 

llui^niniit,  Brierre  de  .  4.!> 

Itouche  159 

UnuMÜ,  VkMWdi  A.  .  SM» 

Bradi  ÜB 

Urocbard  .....  Sil 
Dunsen.  Robelt  .  .  .  U9 
tiuTg,  Adam  TOB 
Uu»<v,.\ntoii 

Itriitus  48 

Caflisch.  F  167 

Cathcart.  Andrew    .   .  100 

Chodzko.  J  44 

Christisoo,  Robert  .  .  47 
Clausa,  Cari  Johann  Ed.  102 
Cledak.  Bladas  ...  46 

C^lff»,  A  IfiO 

Coquatid.  II  4H 
Crevaux,  Jiile«  NiLolas  ItiU 
CritrhctI,  George    .  . 
Dairii.  Natitan   .  .  . 

Delitsi'h,  Otto. 
Desor.  Eduard 
Dii  kic,  Georg* 
Draper.  Henry    .  . 

DrapiT.  .lohn  William 
Duclifk.  Adalbert  . 
Durand 


47. 


909] 
46f 

160- 
100 
158 
210 
146 
4b 
1Ö7 


KuMrLeoBbHdtlOll 
m,  Fnncaieo    .  101  { 


101 1 
46l 
1661 
108 
4.1 
2iM 
103 
157 


Eyre.  Vincent ....  45 
Feder,  Ludwig  von .  .  158 
Flatters.  I'iiul  Friuirois 

Xinier         .    .    .    .  IM 
Frivülauder,  Julius  .    .  210 
Garoraglio.  Saow  .  . 
Gautier,  Alfred  .  .  . 
Oermain  de  S(.  Pierre 
Giffard,  Henri     .   .  . 
Giuiictli,  (i.  M.  . 
Gobinoan,  (.'ninte  de 
Gocppert,  Ileinricli  .  , 
(ireswell.  Uit  liard    .  . 
Güntner,  Fnuu  Xaver 

JUtMr  ii-M  .  ,  .  .  U9 
Gurtt.  Emat  FtteA^di  169 
Il«a>.  Krnst  ....  160 
llurtninnn.  Pom  .  .  160 
Hiis-se.  tiei.rif  .  .  .  .  211  : 
Hatteiiili.rl.  K.  .  .  .  102 
Hiniliiii  r.  Carl  <;     .    .  HM 

Haiirowitr  158 

He. ker.  Willi  Fr.Uriv.  210, 
Hetzar.  .lotiaiin  .Migust  102  i 
Hellway.  Wilhelm  .  .  4«| 
Hililebrandt.  Huj(u  A.O.  169  | 
Hipiimann,  Theudor  .  210  j 
llotliT.  .\lllfU8t  ...  45  j 
H<.lland,  I'.  W.  ...  45 
Hüiieleld.  K.  L.  .  .  .102, 
Hüter,  Carl  ....  102 1 
HiuiHcus.  Goorg  Cbri- 

.stian  Conrad  .  .  . 
Junker,  Cari  .    .  . 
Kachel,  tiustav  .  . 
Kerehhowe  de  Deuter 

ghem.  (Kwald  .  . 
Kleinschinidt  .  .  . 
Klint,  The<»d«r  .  . 

Kletnnsky  48 

KIfaiger,  Chriuoph  .  .  101 

Kkkppel  909 

Koch,  Guido  von  ,  .  180 
Korber,  (iuKtav  .  .  .  15!» 
Küstel.  I'rnn/  .  .  LMO 
Kogchewidkow,  D.  A.lo».  l(j4J 

Kreftt.  (;  44 

Laboiinlettc  ....  167 
Lan;;er.  Siegfried  .  .  lOU 
Laiiffle,  Fleuriot  de.  .  167 
Loviiiatein.  Eduard  .  .159 
Lewi.s.  ,1.  W.  ...  4.1 
Linnar!>8on,  ü.  .  .  .  2iW 
Lioiirille.  JoMfll    .  .  1t^> 

Listing,  a  211 

LSweiiMain,  Malpk   .  46 


101 

102 

101 

Mi 
lül 
16!) 


»«Ii* 

Lonirp.'rier,  Henri. \iin>'E 
rri-'.M-l   ,).■   ,  ,  46 

Lubiiiuirski,  Wladulaus  103 
LmtB,  Olli  IMnrt  .  IW 
LOIke.  FiMbick    .  .IM 

Lycett.  John  ....  106 
)IeCall.  Adan   ...  45 

Mallel.  R  46 

Main.,  A.  W  167 

Man,  William  ....  167 
Marah,  George  P.  .  .160 
Martin,  Aiwelm  .  .  .  211 
Mattheg,  C  J.  ...  48 
Mayerhofer.  Owl    .  .  109 

Mcurcr  47 

Monekhoven.  van  .  .211 
Mcirales.  Jus6  Pilar.  .  156 
Miii>-jii.  Lewi.*  H.  45.  UK( 
UUeroier,  Fnuiz  .  .  .  209 
PihMr,  E.  H.  ...  AI 
FkfaniMi,  HiriBO    .  .909 

Pancoast  Iflo 

Parish,  Woodbioe  .  .211 
Patterscn.  C  1*.  .  ,  .  45 
Pftruw^ky.  X.  ...  101 
Piairgiu.  (  arlo  ...  45 
PlaiiUimour.  Emile  .  .  160 
Purdy,  E.  S.  .  .  .  .  167 
Fuwqin»  finr-^'  tob  109 
Ramaeetef«.  JuL  W.  A.  100 

Itame]  166 

Reinhard.  Gtto  .  .  .169 
Iteinhurdt,  J.  Tb.  .  .909 
KeiiUiiiter.  Edamd.  .  189 
Uemeis,  Carl  ....  909 
ReminfloR.  Samael .  .911 

Ricci  46 

Richard  100 

Rittmann.  AJoi.  ...  47 
Robinson.Tle'tii  Uomney  101 
Ui»<li,  Ludwii^  .  .  .  l.W 
Roger«.  W  illiani  E,      .  1^ 

Hohde  4,'> 

Romaku.  Joaeph  von  .  102 
BoDge.  Fcfdlmd  .  .  46 
Rnasell,  Scott ....  109 
Sanieshiraa.  NaomlHNl  166 
Schaffner.  AVilbehtt  .  .  167 
Schiff.  Theodor  .101 
Schit'kurn.  Rudolph  48 
SehlCiiel.  Kranz  ,  .  .  48 
Schmidt,  l'ninz  .  .  .  158 
Schimdl-(>6hel.  H.  M.  209 
SchrerJünger  v.  N'eude»- 

barg,  Julius  Freibnr  910 
Schwann,  Theodor  .  .  46 
Seckendorfl'  •  Godent, 

Koltert  Freib.  too  .  102 
Sievcrs,  J.  J.  ....  48 
äimoiL,  Oskar  ....  48 
Singb,  Nain  ....  lOB 
Spiclmaun,  Job.  .  .  .  209 
Stahl.  Emanucl  August  167 
Slanikart.  Franc.  Jon.  47.157 
Stecber,ChristianQiitt]iiJf  48 
Stflcker.  Adolph  ...  168 
StoII.  Franz  ....  48 
Stnisser.  (iuliriel  .  .  ItJO 
Svanberg.  (iiuiav  .  ,  210 
Smki,  Simon ....  46 
'nioma«n.Ch.\VrTitleim.U7 
Thwaitos.  G.  H.  K.  .909 

Treilier  108 

Trott,  Wilhelm  ...  158 
Volü.  Robert  ....  47 
Warren.  Kemble .  .  .  169 
Wftrriiigtun.  Frederidc  47 
Wat.son.  Thomas.  .  .  210 
W  eUch.  Hcänrich  .  .  169 
Westrinft,  NiHas.  .  .  909 
Winter.  Curl  .  .  210 
Winteriih.  Max  .\nton  4H 
Widi.  Heinrich  .  Ltl-t 
Zablot.ski-I te>siatriw>kv.v  4.'> 
/äUner,  Friedrich  .  '.  KU 
Zun  167 


Digitlzcü  by  GtLjv.i^ie 


NUNQDIM      /t^>^S!sQ^  0TI08U& 


LEOPOLDINA 

AMTUCHES  ORGAN 

DKK 

KAISERLIDHEN  LEOPOLDlNO-OAnOLIMSCIIEX  DISÜTSCHBN  AKADBMIB 

DEK  NATlKFOHSrHER 

HERAUMiLUKUKN  L'KTKK  MJTWlKKU.Nti  UKK  »KKilUNäVUttöTÄNDl:;  VuN  DKM  PKÄSIDKNTEK 

Dr.  C.  H.  Ktaoblanoli. 


Halle  a.  S.  n,.  „      Heft  XVIII.  —  ».  1—2.  Januar  1882. 

Inhait:  Amtlirlif  M ittheiiuiigen:  l'reisfriln'ilung  im  Jährt'  1882.  —  Auttoriii'runu  zur  Itcworliiiiii,'  um  ilii-  für  1982 
bestimmt«  UntcntOtningasamme.  —  Vertndcraug  tni  Personalbestände  der  Akademie.  —  Beiträge  zur  Kasse 
der  Akademie.  —  Die  SektioiUTontliide  and  deren  Ubmioner.  —  VerzmchaiH  der  Mitglieder  der  Akademie.  — 

 Sonntiy«  Mitth>atmy«B;  Bbiffi^agm»  «chriftau.  —  JaMÜm  den  Hnm  GaMnndi  Dr.  Tk  v.  BiidwA 


AmÜlehe  MlttheHmigeD. 
PtriHrUuQuig  im  Jaliie  1888. 

I>ir  AknJpmie  hat  irn  gegenwUrUgen  .Ishre  ihrer  Fachsekti.in  (5)  fQr  Butauik  pin  KTcmjiUr  ilmr 
goldauen  Cutbeiiiu»-M«daille  cor  Verfligang  gestellt,  welche  nach  dem  Gntaohten  und  auf  Antrag  du»  äcktion^ 
lanjerigen  wnMm  werden  aoU,  weleber  am  wirknamtaB  in  dm  letstaa  Jafareo  mr  VMmag 

Botanik  lieijrBtragcn  hat 

Halle  a.  S.  (Jügergaase  Nr.  2),  den  1.  Jannar  1882. 

D«r  PrtaMmrt  dtr  IM.  Utp.-Caroi  Deutschen  Aktricnl»  dar  ItliirllindNr. 

I>r.  U.  KuohlMcfe. 


Der  üntan(UitBiuig8>T«nüi  dn  KsL  l60p.-Cirol.  DeatMlm  ibidanle  ITatnlbnelur 

wird  aach  in  dieoem  .lahrp.  glf-ich  den  Voijnlirfin,  eine  Summe  filr  ünferstützunffen  gewähren  und  i«t  diese 
iOr  da«  Jahr  1862  auf  400  Rmk.  ÜMtganttst.  Der  Varstaad  des  Vereins  beehrt  «ich  daher,  die  Theil- 
IwlMr  daHtlbm  (Twgl.  §  7  den  Onuidgat.,  Lnop.  Zn.  1876,  p.  14(0  m  nnmliMi,  TonaUlfn  Umielitilinli  dar 
Verleihnnp  zu  mnrlifn,  Hi>vnp  die  verdienten  und  hOlfsbedfirfljgan  Natnrfomcher  oder  deren  hint^rlassene 
Wittwen  und  \Vuiseu,  wulchc  aicli  mn  eine-  Unterst Otxiing  peretoliefa  zu  bewerben  wüuachen,  aufxuforden), 
•pitertens  Ins  1.  April  d.  J.  ihre  Gesuche  einsareicben.  Freunde  des  Vereins  oder  Gesellschaften,  welche 
demaelben  %h  Tlieilhaber  beitreten  oder  dasu  beitragen  wollen,  daas  der  Terda  eine  dem  vorhaudenen  Be- 
dörfiiiase  entaprechendere  und  des  dentachen  Yolkos  würdige  Kräftigung  cmiehai  liHte  ich,  sich  mit  der 
in  Verbindung  xetsen  zu  wollen. 
Hftlle  *.  8.  (JigargMM  Nr.  2),  den  1.  Jaaow  1882. 

Dtr  Varttand  dM  Untorttfitzungs-Vereins. 
Dr.  E. 


xvni. 


Digitizeu  Ly  CjUv-'^^il 


2 


TadnAenmg  im  PenomUiistiait  der  Alcademie. 

Jim  19.  Jannar  1^82  zn  Müh:  lim ;  TT.  i  r  Dr.  Hermann  Alflred  Sndolph  von  SchIagintw«it>laklaltBlli 
ia  Hftnchen.    AutgeDoomien  den  15.  November  1863 ;  cogn.  Pliuias  Indicoa  III. 

Sr.  H.  KmMuhIi. 


Beiti&ge  zur  Kasse  der  Akademie. 


Jaanar  3.  1868. 

Ton  Hrn.  Stsstaninüter  Baron  O.O.Ü.  E.  v.UaTorileinHaBnomr  AlmalMitnf  Ar  1663 

O 

H 

4. 

» 

n 

II 

rroRflsor  K).  Hoppe  in  Lluusthul  aex^i.  lur  loo2  «    •  • 

n 

f« 

u 

» 

« 

n 

iTOiQMor  Ißt,  V«  Va  «V«  otensei  in  oresuta  (M^i*  inr  loosi    •    •    •  • 

n 

It 

tt 

M 

n 

tl 

o 

M 

•« 

»•  , 

n 

II 

A^aV.     Tf  1  iLatU    *fc  *  IT      D      n^inl^tw    in    1~k  ...-.^.1 ..     ^  *                4  Ott  A 

vwtkm  amtKuX  iTOimof  ißt.  n.  £).  ueinitz  in  Prt:*K<itrti  omgu  rar  iwiai  • 

n 

w 

« 

tl 

M 

II 

II 

a 
o 

n 

M 

1» 

w 

tl 

tTuMfiiMw  TW   *n>    ^           Im     — *-  -    J  »    Aw  'lAfiH 

A 

W 

n 

•t 

II 

»1 

irr.  Ei.  r^iuani  m  isresnii  Q6B|fl.  luT  li^sj  

g 

n 

H 

»1 

II 

ueo.  AUd.-natb  rroteMor  Dr.  u. «,  Uuage  lu  lireu»wala  oeagL  lur  1882 

o 

n 

6. 

n 

n 

tl 

M           w>_    «•            « _._i  1.   •      «■rs         .      .             . A A n 

A 

w 

vi 

n 

7. 

f» 

t» 

II 

rrofessor  Dr.  H.  L,  n.  \i  agner  in  (jottingcn  acagL  für  1do3     •    •  . 

c 
o 

H 

II 

n 

K 

II 

e 
O 

n 

II 

n 

It 

tl 

■         ^\        TT     ^BT     ^              1      ■_               <  .     J  1     Al_    4  ftftA 

A 

«• 

M 

n 

It 

II 

Frofeaeor  Dr.  C.  W.  M.  Wieb«  in  llumhurff  drsc;!.  lur  1882  .... 

O 

M 

9. 

n 

1» 

II 

Uonratli  rrofeaior  l>r.  u.  A.  acbwalbe  in  Kuuigvoerg  acagl.  lur  1802  . 

a 

D 

n 

H 

n 

It 

II 

Hraptnum  i.  0.  Sr.  L.  F.  J.  B.     Hagpdait  in  Bodcenluim  bei  Finnin 

lurt  a.  ^1.  desgl.  dir  IHol!  ■  . 

0 
D 

n 

10. 

M 

H 

II 

Uen.  Ileg.-Rath  Profeasor  Dr.  h.  Tb.  Stöckbardt  in  Weimar  desgl.  lur  1  tioi 

a 
o 

n 

« 

n 

n 

tl 

«    w             ...  .....    .      ^    1«       .       ■        _   .  Qnn 

« 

>i 

1  i 

11. 

»I 

it 

it 

o 

1» 

14. 

>t 

•1 

Och.  NiiiitHti<i'ath  Dr.  H.  B.  Lcüsmg  in  Ucrlin  desgl.  iür  1S82  .    .  . 

o 

n 

n 

n 

» 

II 

Dücent  Dr.  U.  BOttg«r  in  FnuiUnrt  a.  M.  desgl.  mr  1862  .... 

■ 

?» 

11 

11 

uen.  UergratA  Professor  Dr.  u.  vom  nath  in  lionn  deiigi.  far  1882 

ß 
D 

II 

•1 

It 

1* 

PriTatdooent  Dr.  M.  Tb .  Kdelnann  in  MOnehen  Jahreabeitraga  für  188 1  n.1882 

Ii 

n 

» 

•t 

tl 

t« 

Ub<>rbergTath  ProfetsHur  Dr.  b .  iloich  in  t  mbacg  Jnni'aalwitng  Jw  1683 

« 

— 

t» 

*t 

» 

tl 

V 

»s 

» 

t» 

II 

»1 

Dr.  &  Htfhr  in  Halle  deigl.  Ar  1883   

A 

o 

•t 

». 

1« 

tl 

II 

Professor  Dr.  F.  K.  v,  I^nj.qi-h  in  Tiiliin|/eii  desgl.  für  1882  .... 

8 

>• 

>• 

•t 

« 

It 

Gah.  Sanitatarath  Dr.  A.  Beomont  in  Aachen  deagl.  fOr  1882    .    .  . 

8 

n 

n 

n 

II 

II 

Profcaaor  Dr.  G.  F.  A.  SaumiablMrif  ia  Berlin  daagi,  Ittr  1888  .   .  . 

6 

w 

«« 

w 

It 

II 

8 

■t 

tl 

w 

II 

8 

n 

n 

n 

It 

II 

Medidnalnth  Pnihator  Dr.  C.  W.  F.  ühda  in  Bnnnad«m%  de^.  Ar  188S 

6 

n 

1$. 

» 

tl 

tl 

6 

w 

n 

n 

It 

»1 

8 

w 

17. 

II 

II 

lt. 

Amtmlli  C  B.  F.  Stmeltmann  in  Hanno*<r  deagl.  ite-  1883     .   .  . 

6 

rt 

18. 

II 

«1 

II 

Professor  Fr.  Johosfrup  in  KojK'nbu^en  desgl.  für  1^82      .    «    «    .  . 

6 

n 

n 

II 

tl 

II 

Landelgeologe  Dr.  C.  J.  W.  Kucli  in  Wieabadeu  desgl.  für  1883    «  . 

8 

1» 

»t 

•1 

tl 

tl 

Gonerabnt'  Dr.  A.  F.  Beanaad  in  Hftnehan  daagl.  tk  1883  .... 

8 

n 

19. 

II 

n 

II 

Professor  Dr   F.  Merkel  in  Rostock  deggl.  für  1882  

6 

t« 

II 

II 

•1 

Hofrath  Professor  Dr.  H.  KoUiaagel  in  Jen«  desgl.  für  1882  .... 

6 

n 

19^. 

♦» 

II 

II 

OberWrgdireetar  Frofeüor  Dr.  0.  W.  Qflmbel  ia  MOndian  JalwaaMtattfe 

12 

«t 

19. 

II 

II 

II 

liofapotheker  J.  B.  Jaolc  in  Konstanz  Jahreobeitrug  für  1882  .... 

6 

8 

■■fc.  K 

1§.  168t.  ToaBrn.  Dr.  E.  Stiz^nberger  ia  Konatauz  ,lH)ireslH>itrAg  fUr  1882   •  — 

»    SO.    „      „    „   Gahaiaur  UafrftÜi  Jh.  R.  Richter  io  Jen«  dMigi.  für  I88fl  .....     it  — 

„     „     „      „    „   Dr.  J.  Brack  in  Bratlra  deigl.  fär  1882                                            8  — 

„      WM       «    f»    Professor  Dr.  J.  RcK'per  in  Rostock  desgl.  fllr  1882                                  8  — 

nun      w    n   PiToliHMir  Dr.  W.  V.  Baeti  in  Mniwfa«n  daagi  Ar  1881  8  — 

»    Sl.    n      n    n   0*wrJi«jieiiial«ai  Profaner  Dr.  F.  G.  J.  Hwile  in  flgttingon  deagl  ftr  I98t     8  — 

„      „        n     H    Oberlehrer  II.  Küßt-llirinK  in  Drendcn  desgl.  für  1882                                   6  — 

n      n     «       n    w    Galiainioa  Uofratb  ProfeMor  Dr.  £.  1:1.  Sdiinid  in  Jen»  dMgl.  ftr  1888     6  — 

„    28.    „      M    n   Obailiei^gratbProf.Dr.T.T.ZapIiarovidiiaAaf  AfalSiBiigteMmMlr^  80  08 

„      „      „       „     „    Hoürath  Pinf.s-.in-  T»r.  E  W.  v.  Brürke  in  Wien  JahreBbeitnig  Ar  1882      0  - 

n    84.     n       II    n    Oberlalirer  Profeswr  Dt.  L.  Frowe  io  Thon»  desgL  für  1862  ....     6  — 

n    86.    „      w    n   PraiiMor  Dr.  C.  W.  B.  BarganiraB  In  Berlin  daagL  ftr  1888     ...     9  — 

„      „     „       „    „   0«b.Hofr«thProfe«MrJ.Cli.Dnll  ii:Katl.rinipJalire»V.piti  ifj,.  inrl882u.l883  12  — 

n      ft     II       II    n    rtMfaaaw  Dr.  ).  A.  Schmidt  in  iiam  bei  Hamborg  Jahresbeitrag  fOr  1861     6  — 

„    86.    „      „    „  Oali.  MadieiMlMth  IVoAatar  Dr.  W.  Baeek«  in  UtAimg  daagl.  fBr  1888     «  — 

„      „     „       „    „    Dr.  J.  P.  D.  Reicheubarh  in  Altona  desgl.  für  1882  6  — 

I,  8T.  I,  n  Professor  Dr.  M.  Willlcomm  in  Smichov  bei  Prag  desgL  für  1882  .  .  6  14 
•I    80.    n      n    .,   Oabeiuioii  Rjith  ProfcBgur  Dr.  A.  T  KBilikar  in  Wttiriwrg  Jahmlxflflge 

mr  1H83.  1884  und  1686   18  — 

„      „     „      „    ,t   Geh.RegieningHrathFhif.Dr.H.B.LHidolti.B(riinde«gl.f.l881.1888n.l888  18  — 

„      „      „       „    w    ('t'l^  Hath  ProfaoKW- Dr.  W.  V.  BiwhofT  in  Manchen  JlJinalMiti|«l)brl88S     6  — 

„    81/1.  n      n    n   Apotheker  A.  Oahaab  in  Geisa  desgl.  fQr  1688                                      6  — 

  Dr.  N.  KiiallHali. 

Die  SektionsYoist&nde  and  deren  ObmÄnnei. 

Nach  mmmriir  ToUsogeom-  Erg&nzang  dar  Sdttiaomntinde  durch  die  WnU  j«  «inw  drittaa  Yonteoda- 

niit.i,'1it'd<^ri  diT  Fi't<')i.-<Hktinn<'n  für  Mathrmatik  und  Aatronomie,  son-ie  Pfajlik  Ud  MMeonilogiei  twtllln»  dia> 
(«Iben  ans  folgenden  Mitgliedern,  deren  AmtadiMier  liaigefligt  ist: 

Herr  Geheimer  Schulrath  I'rofesHir  Dr.  0,  X.  Sflhloemilch  in  Dresden,  Obmann,  bis  zam  19.  Jnwr  1888. 
„   Professor  Dr.  F.  A.  Th.  Winnaak«  ia  Stmaabug  L       hia  mn  17.  Daeembar  1885. 
„  Divactor  Profti— or  Dr.  0.  M.  t.  Bavernfeiad  ia  ÜBndwn,  hia  amn  Sl.  Norember  1891. 
2.  Fachsoktion  fllr  Physik  and  Meteorologe: 
Herr  Odmmer  Kegiaruugarath  Professor  Dr.  C.  U. Knoblauch  in  Halle  ».S.,  Obmann,  bis  zum  19.  August  1885. 
M  IMhaaar  Dr.  F.  W.  H.     Baats  ia  MBnahan«  bia  anm  15.  Novaaibar  1886. 
„  mrU.  Gababaer  AdaiiralitätBrath  Pro{eaaorDr.O.B.  Naamayar  ia  Baadang,  Ua  mm  81.  Daaaiab«rl881. 
9.  fMhNUim  fix  Chflaüa: 
Barr  Oabainar  Heteth  Tireftaanr  Dr.  0.  R.  Freaaaiaa  m  Wiaabadaa,  Otansna,  bla  ama  18.  JaH  1886. 

„    GeheiniiT  R.riii-nir.fr-r.i^h  Profeaflor  Dr.  ,\.  W.  Hofmann  hi  Ii<_T)iii.  Iiis  zum  19   Jali  1885. 
„    Gelieinier  llegierungsraüi  Professor  Dr.  U.  iL  Landolt  in  Berlin,  bis  zum  2Ö.  Mai  1890. 

Hair  Hofrath  Dr.  F  VüiU^v  v.  Hauer  in  Wien.  Obmann,  bis  zum  19.  Mai  1885. 
M    Wirklicher  Uebeimrath,  Uberbergbauptmaim  a.  D.  Dr.  £.  H.  C.  v.  Dechen  in  Bonn,  bia  zum  19.  Mai  1885. 
„  OabaiaMV  Baftttt  FnfMiav  Dr.  S.  &  Gaiaita  n  Draadoi,  bia  aas  1».  JaK  188«. 

6.  Faehiektion  fllr  Botanik : 
Herr  Hofrath  Professor  Dr.  A.  v.  Schenk  in  Leipzig,  Obuiatiu.  bis  z\uii  23.  Juli  188". 
„    PWfaaaor  Dr.  M.  Pringsheim  in  Berlin,  bis  »im  19.  Mai  1885. 

„   Gabaimer  Medicinalrath  Profestor  Dr.  H.  R.  Göppart  ia  firaalaa,  hia  aon  88.  JttU  1890. 
6.  Fachiaktion  für  Zoologie  und  Anatoai«: 
Gabaimer  Rath  Profcmur  Dr.  A.  v.  Kölliker  iu  WOrzburg,  Obmaaa,  Ua  anm  25.  Juni  1886. 
Geheimer  Hofirath  Professor  Dr.  C.  Gegenbaur  in  Heidelberg,  bis  aom  88.  April  1886. 
Geheimer  Hofrsth  Profeaaor  Dr.  C.  G.  F.  B.  Laaekart  hi  Laipa^,  Ua  aan  88.  i^rü  1886. 

l* 


Digitizcü  by  Google 


4 


7.  FaehMktton  flkr  Phyiiologie: 

Herr  Proftuor  Dr.  W.  U.  t.  Wittich  in  Königsberg,  ObmAnn,  bis  zum  17.  December 
„   Pntaum  Dr.  F.  L.  OoltB  fa  Straadnuy  1.  R,  Ua  nm  17.  DManlwr  1685. 
H    Professor  I'r  C   v   Vo  i  •  in  München,  bis  znm  17.  DecMllar  1885. 

8.  FaohMktion  fttr  Anthropologi*,  Ethnologie  val  Oaofnphia: 

Bor  GdMiiiMV  MrfieiMlBrth  FMtewr  Dr.  B.  ▼ireho«  ia  BarBo,  OhnMui,  kb  am  IT.  DceanW  1885. 
,.    PrafsMor  Dr.  F.  Freiherr  v.  Richthofcii  in  Bmiri,  bis  zum  19.  Janusr  1888. 
.,    Professor  Dr.  0.  F.  Fra«s  iu  Stuttgart,  hk  zum  19.  Febrour  1886. 

9.  FMhiaktion  lUr  wiuensehaftliehe  Kediein: 

Herr  Geheimer  Mediciualr«th  Proressor  Dr.  E.  Lcrden  in  Berlin,  Obmann,  bis  znm  17.  Novenbar  1885. 
„    Geheimer  Medicioalrath  Professor  Dr  R.  Virchow  in  Berlin,  bis  xum  26,  Jnii  1885. 
„  GaMaiar  Batk  RrofiBiaor  Dr.  H.  t.  Potteakofer  Ib  MflDahcB,  Im  an  86.  Hai  1890. 


Hllgllcder-yeneicilniiM 
dar  Kfeiaed.  Lao^-OtaoL  Deatsofaen  Akademie  der  HatoilbncliBr. 

(Nai'h  ilpii  I''nr(i-,fktionf'ii  Kcinlnet.) 
Utrichligt  bit  Autgang  iJrctmbtr  tötil.*) 

SeMM  nir  HathcBiilk  and  ijrtr*Mnde  (1). 

Einhaintiaebo  Hitgliador: 
"Br.  Dr.  Bavarnfalad,  Owl  Huiiiiiliiin  tob,  Direetor  xmd  Proftsaor  der  Gaodiaie  oad  hgmlanrwiaaaBiehafta» 

an  der  technischen  Hochacliulc  in  München;  Mitglied  des  VorstandcH  der  S-.ktiun. 
„   Dr.  Cantor,  Moritx  Benedict,  Professor  der  Matbematili  an  der  Uuivenität  ia  Ueideiberg. 
„   Cartia,  Emal  Ludwig  Wilbdm  litzimlliaa,  Obarialmr  an  GTaiaaaiaa  ia  Thon. 

Dr.  Drechsler.  Ki-nnaiin  Addlph.  Hrifiitth        ^mHlTT  llfT  rm*'f  1ffft*'f'^r'Tyiillwlf^T^f  ^''"^  *"  1W—a—>- 
„    Dr.  Engelmann,  Friedrich  Wiihehn  Rudolph,  Aatroaaia  Ia  Laijaig. 

„  Dr.  Oarbardt,  Oail  laNumul,  Frofeaaor  aad  DIreetar  daa  KtaigBebaB  GynmaaiaBa  ia  Eidebea. 

„    Dr.  Gor  Jan,  Philipp  Paul  Albert,  Professor  der  Mathematik  an  der  Universität  ia  Eriaagau. 

„    Dr.  Günther,  Adam  Wilhelm  Siesnaad,  Professor  am  Gymnuium  ia  Ansbach. 

„  Dr.  HalamtUar,  FHrdiaaad  Chutav,  Dirtetor  der  mai^OAm  QmrarlMaebnle  ia  Hagaa  L  W. 

.,  Dr.  Künkarfaaa,  Kmst  Friedrich  Wilhelm,  Prof.  d.  Astronomie  an  d.  Univ.  u.  Dir.  d.8tannr.  ia  Qattiagaa. 
„    Dr.  Prow«,  Laopold,  Professor  und  Oberlehrer  am  Gymnasium  ia  Thora. 

.,   Dr.  Bamkar,  Oaoigo  FriodiMi  WiÜMlai,  Doeaat  dar  XathaaMtik  aai  akadauaadwa  Oyaarfaa  aad 

Direetor  der  Sternwarte  in  Hamburg. 
,1    Dr.  Sndebeck,  Uenjamin  Adolph  Morita,  Profeoor  und  Sectionscbef  am  geodätischen  Institut  in  üerliu. 
„   Dr.  SchAf  fer,  Carl  JoUns  Trangott  Hemani,  Prateaar  d.  Malkaaiatik  a.  Phyrik  aa d  Ifaiiaraitlt  ia  Jan. 
„    Dr.  Schlömilch,  Oscar  Xaver,  Geheimer  Schulrath  im  Künii;!.  MiniRteriaia  daa  CUtoa  aad  OAn^Bchen 

Unterrichts  in  Dresden ;  Olmiuuu  dea  Vorstandes  der  Sektion. 
Dr.  Seidel,  Philipp  Ludwig,  ProlV-.'oxjr  der  Mathematik  oad  AaUuaoaiia  M  dar  Uaivarattftt  ia  Manchen. 
n    Dr.  Weyer,  Georg  Daniel  Eduard,  Professor  der  Mathematik  und  Astronomie  an  der  DniversitAt  in  Kiel. 
„    Dr.  Winnecke,  FViedrieb  August  Theodor,  Professor  der  Astronomie  an  der  Universität  and  Direetor 

der  Sternwarte  in  Strassburg  i.  £.;  Mitglied  des  Torataade«  di-r  Sektion. 
„    Dr.  Zeaaer,  Gaster,  Geh.  Bmth,  Direetor  und  Professor  an  der  poiytaohaiaaliaB  Hflriianliwl«  ia  Dnadan. 

K  AuswArtige  Mitglieder: 
Hr.  Ellery,  L.  J.  Baliert,  Dinctor  dea  Obserratorirnns  ia  Melbonnie. 

„    RoBBO,  Laurence  Piiroou  fjirl  ■■f.  in  rrir80i:Nt.>H  ii.  Irland. 

M    Schisparelli,  Giovanni,  Direetor  des  astrouomischeu  Obearratoriums  in  Mailand. 


•)  Db  Aaiciga  atmigar  Vendm  odar  Itariebtigbcitan  «ird  baOickat  gabcUa. 


Digitized  by  Google 


 5  

Sektin  Ar  Pkjrrik  ni  MefwUgte  (B). 

lt.  Kiii)ieimiiiche  Mitglieder: 
Hr.  Dr.  Abbe,  Carl  Erut,  Profmor  der  Ibthematik  nnd  Pl^aik  an  dar  UniTanitU  im  Jan» 
„   Br.  B««ts,  Fttodridi  WilMn  HiAvt  vtm,  FtoAwMr  der  Phyrik  u  der  teehnieelien  Boebiainb  ia  Htaob« ; 

Hitgliad  de«  Vorstandes  der  Sektion. 
„   Dr.  GUatiae,  Rudolph  Jiüiaa  EoMaml,  Geh.  Ragierungtraih  u.  Prof.  d.  Phyaik  a.  d.  DnirmiUt  ia  Bona. 
„   Dr.  Bdelnmnii,  Max  Thomu,  PriTetdoeant  dar  Fliyrik  w  der  (eebniiehen  Hoehaehnb  ia  UiieiMB. 

„    Dr<  Exnrr,  PVunz  Strafin,  Professor  der  Phycik  an  der  Univemitit , in  Wien. 

„    Dr.  Fackner,  Giutav  Theodor,  Profeasor  dar  Physik  sn  der  Univerait&t  in  Leipug. 

„   Dr.  Oerlsnd,  Anton  Werner  Emst,  Lahrar  d.  Vathematik  «.Physik  an  d.K(|l.h<ni.6«warbeiehiile  iaKaiNl. 

„     I>r.  II  n  1  z  III  fi  1 1  fr,  Kerdin.ind  Giiatav,  Dinrtur  ilfr  Kiinitrli'-hra  ( ii  wi'rbenclmla  IB  Ilagan  {>  W. 
„    Hoppe,  Uscar,  l'rol'etiiOr  dar  i'hyiiik  an  der  Bergakademie  in  Clauathal. 

„  Dr.  Karaten,  Chutatr,  Froikaaor  dar  Phyaik  n.  IMraotor  d.  phyaikal.  Inatitata  an  der  UohnniUt  in  EaL 

„    Dr.  Knoblauch,  Carl  Hermann,  (ii-h.  Ri'fficr-.injfsrnfli,  Pr(jfe=ii--nr  <)■  r  Plivsik  iiiiil  Birector  das  phyaifcalladWH 

Institut«  an  der  Universität  in  Ilalle;  Ubmanu  des  Yurxtaude»  der  äcktion. 
„   Dr.  Knnae,  Cui  Ludwig  Albart,  Haihith  v.  ProAaMir  d.  Matheaalik  a.  Plqriik  am  Gymaaaimi  ia  Wataaar. 
„    Dr.  I.i cht  i-ii .st  ein ,  Ednard,  praktischer  Arzt  in  Rt-rlin. 
„    Dr.  Mach,  lilruat,  Profe«aor  der  Fhjraik  an  der  Universität  iu  Prag. 
,.   Dr.  Mejrer,  Hatarieh  Adolph,  Privatgalahitar  in  Hana  Foralaek  hai  Xial.  • 
,.     [)r.  Milser,  Jnme^.  in  Rerlin. 

„    Dr.  Neamayur,   Georg  Balthasar,  wirklicher  (ioheiuii.T  Adiiiirulitäts-Kath,  Professur  und  Diroctor  der 

deutschen  Seewart«  iu  HHinhurg;  Mitglied  des  Vorstände«  der  Sektion. 
„    Dr.  Oberbeck,  Anton,  Professor  der  theoretischen  Physik  an  der  UniversitHt  in  Halle. 
„    Dr.  Reu  sc  h,  Friedrich  Eduard  von,  Profeiaor  der  Physik  an  der  Univennt&t  in  Tübingen. 

Dr.  Kiecke,  Carl  Victor  Edoard,  Professor  der  Physik  an  der  Universität  in  Göttingeu. 
,.  Or,  Thoniae,  Carl,  Director  und  emer.  Profeeeor  der  Chemie  und  Physik  in  Wiesbaden. 
„    Dr.  Toepler,  August  Joseph  Ignaz,  Hofrath  n.  Professor  d.  Phymk  and.  polytechnischen  HochaehaiainDreadaa. 

Dr.  Weber,  Wilhelm  Eduard,  Uehuimer  Hofrath  n.  Professor  •!.  Physik  an  d.  UnivaniUt  in  Göttingm. 
w   J)r.  Wie  bei,  Carl  Warner  Bas,  Profeasor  dar  Physik 'und  Chemie  am  Realgymnaainni  in  Hambmg. 
„    WSlIeratorf'ürbair.  Bernhard  FVeiberr  von,  wirklicher  Geh.  Batti  and  inoe-Adminl  b  Grs*. 
„    Dr.  Wallner,  Friadrieh  Hcnnann  Anton  Adolph,  Pruies.qor  der  Physik  am  Poijtadmlkwgi  in  AaaheB. 
„   Dr.  Zeeh,  Itel  Heiarieh  von,  Profeaaor  der  Physik  am  Pulytechnikum  in  Stuttgart. 
„   Dr.  Zeaaer,  OoaUT,  Geb.  Bath,  Diraotor  und  Protoior  an  der  polytedaaBohaB  Boehaelnla  ia  Dnadaa. 

k  Aaavirtigaa  Mitglied: 
Hr.  Dr.  TjrndaU,  Johann.  Frafcaaor  dar  Pl^aik  an  int  Rtyü  InaUtattoa  b  loadon. 

!<«ktion  fSr  ( hrmi« 
a.  Einheimische  Mitglieder: 
Hr.  Dr.  Bergeatana,  Oarl  WUhaka  Bgiaiaad,  ftoftanr  dar  naaaaaia  ia  BhUb. 
^  Dl.  n i  rn  r  üpinrieii Wilhelm Fordiauid,  PNiaaaor,  Dirigent  dar  agrioBHardwiahwiMaiYafwiaiMBUticB  to 

Kegeuwalde. 

„  Dr.  Baaeea ,  Rohat  Wilhah».  wirkL  fleh.  Batt  aad  Vrahrnmi  dar  Cfci^a  an  dar  üniiataiHlt  In  Haidalbaiy. 

„    Dr.  En  (.'1er,  Carl.  Profeiwor  nm  Polytechnikum  in  Karl.irulie 

„    Dr.  Fresi'uiuB,   Carl  Remigius,  Geheimer  Ilut'rath,  Profemor  der  Chemie  uud  Director  de.^  chemischaa 

Laboratoriums  in  Wiesbadaa;  Obmann  des  Vorstandes  der  Sektion. 
„    Dr.  Geuther,  Johann  Georg  Anton,  Geheimer  Hofrath  u.  Professor  d.  Chemie  an  d.  UniversiUt  in  Jena. 
„    Dr.  Hofmann,  August  Wilhelm,  Geh.  Regiemugsrath,  Professor  der  Chemie  und  Director  des  chemischen 

Laboratoriums  nn  der  Universität  in  Berlin :  Mitglied  des  Vorstandes  der  Sektion. 
„    Dr.  h  opp,  Hermann  Frans  Morits,  Geb.  Uolrath  a.  Prof.  d  theoretiaelien  Chemie  a.  d.  Uaivan.  in  HaidallMig. 
„   Dr.  Ladenbarg,  Albert,  ProCeiaor  dar  Chemie  an  dar  UnirersitAt  ia  KieL 


Digitizcü  by  Google 


8 


Hr«  Dr.  I.anrinlt,  Hnns  Heinrich.   Geheimer  RcF^icningirrnth  und  Professor  der  Ah—h  MI  dni  ludwfartll'* 

MhafÜickea  Lekriiutitut  ia  Berlin;  MitgUod  dm»  VoratMide«  der  Sektion, 
m  Dr.  Peteneo,  Tlwador.  Mtidwt  dar  dwmiwiMB  OvHlbdMffc  ia  Fraakftni  a.  M. 
„    Dr.  Pettenkofor,  Max  von,  Geheimer  Ratli  und  Professor  der  Hygiene  nii  der  Uflifimitlt  in  IfBlldMk 
„    Dr.  Pol  eck,  Tlieodor,  ProfeHor  der  Pbanaaoie  an  der  UniveniUt  in  Breslau. 
„  Dr.  Beiehftrdt,  Ednatd,  P^oftaior  dar  Chande  «nd  Pbamada  m  d«r  üntfonltlit  in  /an*. 

„  Sattler,  Georg  Ciirl  GoHlieb.  MBpistrutsruth  in  Schweinl'urt 

Dr.  Schuaaiis,  Julius  Carl,  Director  des  phutographi«ck-cb«ui lachen  In.'<titutJt  in  Jena. 

„  Dr.  Schnchardt,  Conrad  Gi8eon  Theodor,  Chemiker  in  GA-lits. 

„  Dr.  Stöckbardt,JuliusÄdolph,Geh.lIufrath  u. Prof. d. ChaBii* a.d.ltent-iL laadwirtlwBh.AJnd. iaXlMniid. 

^  Or.  Struve,  Uuiitav  Adolph,  Stadtrath  in  Dresdiiu. 

„  Dr.  Sus.sdorf,  Jnllu«  Gottfried,  Professor  der  Chomie  und  Physik  an  der  Thierarzncischule  in  Dresden. 

„  Dr-  Wink  1er,  Clemens  Alexander,  Bergrath  und  Profeeaor  der  Chemie  an  der  Bergakademie  in  Freiberg. 

M  Dr.  Wühler,  Friudncb,  Geb.  Ober-Medicinalrath  u.  Profeator  der  Chemie  an  der  Umvarntit  ia  Gfittiagan. 

b.  Aatwtrtig«  Mitglieder: 

Hr.  Dr   Arppo,  Adolph  Murird,  Prufcssor  der  Chemie  an  der  l'nivorsit.it  in  Heli^iDglbn. 
„    Dr.  Bonnewyn,  Ueiuricb,  Diroctor  des  pharmac«utischun  Instituts  in  BrüMel 
„   Dr.  Oaeh,  Cbri  Ottokar  Vom,  Doaaok  der  GbiBie  ia  MaAaa. 

„    Dr.  Chevrenl,  Mkbaal  Bngan,  Frofe»5or  der  Ch  cmip  am  Hnatui  d'HMoira  Kfttwrdla  ia  Ilttit. 
„   Dr.  Hunt,  Thomaa  BUtrj,  RmliMaor  der  Chemie  in  Boaton. 
M  Dr.  J«j,  Owl  A.,  Vntumn  dar  Ghamia  ia  Maw^Tark. 

„   Dr.  Le  Piny,  FnVdrieh,  Prnfp.nsor  df>r  Metallurgie  an  doT  ISoola  dat  Wmm  ia  Phria. 
n    Dr.  Try,  Johann  Kliza  de,  Privat-Chemiker  im  Haag, 


MrtlMi  fir  HtHnlflil«  nad  Oeoltgfe  (4). 
a.  Etahaimiaeh«  MItglladar: 

Hr.  Barrande,  Joachim,  in  Prag. 
„   Dr.  Baaaard,  Anton  Ftraaa,  Ganaralant  in  ÜBadiaB. 

Deuat,  ConttanUn  Friedrich  Freiherr  von,  Diroctor  des  Bergwcsena  in  Wien. 
„    Dr.  Beyrich,  Heinriob  Emst,  Geh.  Bergrath  und  Profeator  der  Minaralogie  an  der  UoiverutM  in  Berlin. 
„  Dr.  Boettgar,  Oaear,  Lahrar  dar  Satnigaailiielito  an  dar  Baaladrale  and  Daeant  Ar  Oaalagie  am  Sanckan- 

bprpiBcWn  Institut  iu  Frankfurt  a.  M. 
^    Dr  Bornemann,  Johann  Georg,  Miueralogu,  l'rivatgelchrter  in  fiisenacb. 

„  Dr.  Daebea,  Emat  Heiaricb  Garl  too,  wiiUialur  QMkmaÜt  nad  Obai^BaigiianyitMam  a.  D.  in  Bann; 

Mitglird  des  Vor-itandes  der  H*ktion. 
„    Engelhardt,  Hermami,  Olierlehrer  au  der  lUalschulu  1.  0.  in  Dresden. 

„    Dr.  Ettingthansen,  Constantin  Freiherr  van,  Pirnftawr  dar  Botanik  an  dar  UwimatM  im  Oraa. 
„    Dr.  £wald,  Julius  Wilhelm,  in  Berlin. 

„   Dr.  Fiedler,  Carl  August  Heinrieb,  OWlebrer  an  der  Realschale  In  Brealan. 

„  Dr.  Fraas,  Oscar  Friedrich,  Professor  d.  Mineralogie,  Gt^dugie  u.Falftootologie  a.  Polytechnikum  in  Stuttgart, 
n   Dr.  Fritaeb,  Anton  Jobann,  Frofeaior  der  Zoologie  an  der  Uaifaiiitit  und  Ooatoa  der  aoologiadNO  und 

paliontologischen  Abtluilmig  daa  Ifaaaiuna  in  Prag. 
„  Dr.  Fritaab,  Carl  Wilhelm  flaaty  FMberr  wo,  Pxftaaor  dar  lOunkgia  nnd  Onolngia  nnd  Dbaelar  daa 

nunanlagiaehao  Moaenma  aa  dar  Univanittt  in  Halla. 
,»   Dr.  Qainits,  Bana  Bnus,  Gab.  Hofrstb  and  Prof.  dar  Mhiaralogia  tu  Oadlagie  aa  der  polytaebaiaeben 

Hochschule  in  Dresden ;  Mitglied  des  Vorataudi-N  d<^r  Sektion. 
„   Dr.  Oeinits,  Fraoa  Engen,  Profaaaor  der  Minarakgie  and  Geokgie  an  der  UniveraitAt  in  Roatoek. 
M  Dr.  OSppert,  Hafarlcb  Bofaart,  Oebenner  MedidnalT«tb,  IVafaaaur  dar  Botanik  an  dar  üninralllt  nad 

llire.jtnr  ilr-   lif.tütiintheu  Gartens  in  lliesliui. 

„  Dr.  Grebe,  Carl  Ii'riedrich  Angnst,  Oberlaodi'orstmekter  and  Diriictor  der  FantMananatalt  in  Eiaeoacb. 
„  Dr.  Oftmbalt  Pari  Wilbaikn,  Obarbargdireote-  n.  Phnftwaar  dar  OeogBoafa  aa  dar  Ihimritat  hi  Ittnckan. 


Digitized  by  Google 


1 


Br.  Dr.  Hauer,  Franz  Ritter  von,  Uofrath  nnd  Dtraotor  dv  k.  k.  gwlcgiwheii  Babknutdt  n  'Wien; 

Obmann  Je«  VorstAude»  der  Sektion. 
„    Dr.  Hochs tctter,  Ferdinand  Ritt«r  von,  Profoesor  der  Mineralogie  und  Geologie  an  Am  k.  k.  tech- 

uidchen  IIucliBchul«  und  Iut«ii<liiiit      -.  k.  k.  naturbistorischen  IIofmuEcaniB  in  Wien. 
„    Dr.  Kuop,  Adolph,  Uofratb,  Proleasor  der  MinenkgiB  uod  Geologie  «m  PoiytMhnikain  ia  Sarlarnh«. 
„   Dr.  K Obel  I ,  Frani  Xaver  Wuli'gaug  Ritter  von,  G«b. Rath  u.  Vnt.  i.  1fin«nkigie  aa  der  üniv.  in  Hflnehan. 
f,    Dr.  Kucla,  Carl  Jatob  Wilhelra,  kitoiglicher  Landesgeologe  in  Wiesbaden, 
n   Dr.  Laub«,  Gostar  Carl,  frwfiwwr  d«r  Oanlagia  ond  Paläontologie  an  dar  Dnivanttit  in  2ng. 
„   Br.  Ni«a,Firi«drIdi,  Ph>ftaOTd.lfiBeraIogiea.GeogBOiieand.font-a.land«iTtluo1wra.AU 

Oohaaaini,  Carl  Chrtvtian,  Ojnsul  in  Marburg. 
M    Dr.  Probat,  Joasti  Capitela-Kümmerer  und  f£arrer  in  Untereaaendorf,  Uber-Amt  Waldaee,  Warttemberg. 
„   Dr.  Bammelabarg,  Oarl  FHadrioh  Angaat,  Profineor  der  Hineralagie  aa  der  Uahwritlt  in  Bailia. 
„    Dr.  Kutli,  Gi'ih.iril  v«iii,  (iiL.  Ikr^rath.  l'mff^^.'ior  diT  .Miiu  r.i'.<       u:iil  ( icnliipi*'  an  der  Univer4tllt  in Boan.. 
„    Dr.  Uoicb,  Ferdinand,  UberlNtrgnith  und  TroleMor  au  der  Btirgakadeuiie  in  Freiberg. 
„    Dr.  Beita,  WÜheha,  in  Berlin. 

I,    Dr.  Ricllter,  Rrinhiird,  Grheiraer  Hnfrath  in  .Jeu« 

„    Dr.  Ricbtbofen,  Ferdinand  Frviberr  von,  ii'ruiuiMior  der  Geographie  an  der  Univenit&t  in  Bonn. 

n  Dr.  Boaaiar ,  Fardinand,  GalmimMr  Beigiatb  und  Profeeeoc  dar  MinaralogiB  aa  dar  UaivanHlt  in  Bredan. 

ff  Dr.  Roth,  Ludwig  Ad«llih  Justus,  Profe.ssor  der  Mintralufric  und  (ieologie  an  der  Univprsitjlt  in  Rerlin. 

„  "Dt,  Sandberger,  FriUuUu,  i'rufcsBor  dur  ^uerulugir  uud  Gvulugio  an  der  L'niveraitiit  in  Würzburg. 

n  Br«  Sehmid,  Ernst  Kbrhard  Friedrich  Wilhelm,  Gthrinur  Hofrath,  Profceaar  dar IfiMHÜafta n.Qaclofia  ond 

Diraator  daa  minanlggiMihan  Mumubm  an  der  Uaivacaitit  in  JaoA. 

M  Dr.  Sanft,  (Sufiitian  OwIFriBdrieli  Fardinand,  Hofrath  n.amar.ProfbiKird.iyatBrwiinMliaflM  m  Bimadi. 

„  Dr.  Stelzner,  Alfred  Wilhelm,  Professor  der  (teologie  an  der  Ikrgakadeaüe  in  Freiberg. 

n  Dr.  Stdekhardt,  £mat  Thaodor,  Oabeinter  Ragiernngirath  and  PnlMaor  in  Wahnar. 

„  Strnakmann,  Otri  Eberliard  Fkiedrii^  Amtaiath  in  Haanorar. 

„  Br.  Stftbel,  Moritz  Alphons,  in  1>retiden. 

„  Dr.  Talger,  Georg  Ueiaiich  Otto,  Profeaaor  in  Frankfurt  a.  31. 

„  Dr.  WShlar,  IMadtieh«  Gab.  Obar-MaiHdaBlrath  n.  Proftaaor  dar  ChMnia  an  dar  Daivaraitit  fa  Ottüngan. 

„  Or.ZapkaroTlah,  Tietor  Leopold  Ritt«r  vou,  OI>er-Dergrath  n.  Profeaaord.ICMrakgiBa.d.Dninn.iaIVag. 

b.  Aaawirtige  Hitgliadar: 

Br.  Dr.  Burg,  Emst  vob,  «Irkllehar  Staataratb  bi  Sebtaehelbow«  im  WitabdriadiaB  Ctoararaamant 

ff  Brou^;lnart,  Cllnrll-.^  in  Pari«, 

„  Goalho,  Joaeph  Maria  Latino,  Profeaaor  der  Ifiaaraloigia  und  Gaologia  an  der  polTtaohn.  «oliale  in  Liiaabon. 

„  Dr.  Oornalia,  Emfl,  Prelhaanr  der  Zoologie  —  twbniawban  InatHnt  nad  Diraclor  daa  Miiaaaae  In  Mafland. 

„  Dr.  Dana,  James  Dwiglit,  Prufeatiur  der  Mineralogie  und  Gaalegia  an  der  Univeraitit  in  New-Üavaa. 

„  Dr.  Gammellaro,  Carl,  Profeaeor  dar  llinarafogia  und  Gaobgia  aa  der  Univeraitit  in  Catania. 

w  Gflstbar,  Otto  OhtI,  €lnnikar  ia  Fiwy  Baataa  in  Umgnar. 

„  Dr.  lUant.  .luliuH,  Dirt'ctor  daa  Oantarboiy  Mnaawm,  hataaor  dar  Oaofa^  an  Caiitarbury  Oollaga  In 

Christchnrch,  Neu-Seeland. 

„  Hall,  Jamaa.  Vnhmor  n.  fltaatagaetoga,  Cnrator  daa  Haar-Tark  State Maaanm  of  Watnral  Hiitogy  fai  Albany. 

„  Ilayden,  Ferdinand  V.,  United  State«  Geologist  in  Washington. 

M  Johnatrnp,  Fr.,  Pro£aaaor  der  llinaralogie  und  Geologie  an  der  UniverätAt  in  Kopenhagen. 

w  Dr.  Kanngait,  Jobann  Owtav  Adolph,  IhrelbaBer  d.  Hnieralegia  a.  Oaobgia  an  d.  U^rarailit  te  ZMdi. 

„  Kok  M' Im  t  11 «  .  NiooLiuH  von,  Gi :  iral  u.  Director  der  kaiserl.  rninpriilog.  QaaaUlcliafl  in  St.  Pif*T!«l<urp. 
„  Lapparent,  Albert  de,  Ingenicui'  de«  minea,  Professor  d.  Geologie  u.  Minemlagia  an  d.  Universit&t  in  fam. 
„   Dr.  Ifaaaghlnl»  Jaaeph,  ProAaaar  dar  Oaagnoaia  und  Botaaft  aa  dar  Uidfacaitit  ia  PIm. 

„    Dr.  Merian,  Fatcr,  Frofeiuor  der  Falilontologie  im  der  Universittt  In  BBael. 

„    Dr.  Moeller,  Talatian  vou,  Staatarath  und  Prui'casor  am  Kaiaerliahaa  Barginttitat  in  St.  Peterabarg. 
„   Pattara  aa,  Oul,  Dkraelar  daa  Mnaanma  ia  ftwai». 

Selln,  Quintiim,  Pr&.ii<)pnt  dpr  R4<a1<>  "i  i  (  ailaiiiia  dal  Unaai  Ib  Kon. 
Zigno,  Achilles  Freiherr  von,  ui  i'adua. 


Digitizcü  by  Google 


6 


MttiM  flbr  MMdk  (■">). 
ElBh«iinUeh»  Mitglieder: 

Br.  Dr.  Ahlei,  Wilhelm  EKm  tob,  Profemor  der  Botanik  u.  PhArmakogncwie  tun  Polytechnikum  in  StmllgWl. 
„    Dr.  Ascher  son,  Ptud  Friedrieh  Angoat,  Pn^naor  dar  Botanilc  an  dar  Uniranität  in  Barlin. 
,t   Dr.  Bül,  OuA  Adolph  Bamo  Theodor,  IVefceeor  and  Oherlehrar  m  der  Badadnile  in  Dniig. 
„    Dr.  Bttchi  nau.  Finnig,  l'iY>f<  Äs<-ir  uml  r>iri  i  fo!  d.T  Realachule  in  Bremen. 
„   Dr.  Cohn,  Ferdinand  Julias,  Profeaaor  der  Botanik  an  der  Univartittt  in  Braalsa. 
„   Dr.  GoBwentB,  Hugo  IVilhelfli.  Dbeetor  dea  weatpreiiaataabeB  Pravhnial-MaaaaaM  ht  Saarig. 

^    Doell,  J.  Christoph,  Ocheimtr  Hofrnth,  Profwtsor  der  Botjiiük  in  Kfirlsrnlie. 

„    Dr.  Drude,  Oaoar,  Frofee»or  der  itoUnik  und  Diractor  de«  botaniachen  Gartena  ia  Dreadeo. 

„  Edlieh,  FreüBBad,  BoturarinaBaeheimdiar  Haler  Ib  OraB«  bei  DreedoB. 

„    Dr.  EichliT.  Au^ftifil  Wilh<']m,  Prof.  d.  Botanik  a.  <1.  UnivGrsität  u.  Üirector  d.  l>ot«o.  Gnrti-ps  in  Berlin. 

,    Dr.  Eidam,  Miclvael  Emil  Eduard,  Asaiatent  am  pflamsenphyaiologiaclieo  Inatitat  der  Universität  in  Brealan. 

„   Dr.  Elaaer,  Oarl  FViedridi  Herilx,  OBier.  O^BnuMiBllehrer  ia  Breeba. 

^    Dr.  Enfflcr,  Heinrich  Gii>itav  Adolph.  Professor  der  Botanik  an  der  Univergität  in  Kiel. 

^    Dr.  EttiugBhauKon,  Cuuutantiu  Freiherr  von,  Profemor  der  Botanik  an  der  UniversitiU  in  Graz. 

„    Dr.  Fr  Bäk,  Albert  Bernhard,  Profenor  der  Botaaik  ra  der  UaivernUit  in  Leipeig. 

„    Dr.  Freyhold,  Fenlinand  Edmund  Joseph  Ottl  TOI,  PlOfaiOa  iB  Freibuig  I.  Br. 

„    Gehaeb,  Adelbcrt,  Apotheker  in  Üeia«. 

Dr.  Ooyler,  Henaena  Theodor,  Docent  der  Botanik  and  Diceotor  doi  hotaaiwilMa  OBrtaaa  MB  Saaalw- 

berf7it<chen  Inetitat  in  n-ankfort  a.  H. 
„   Dr.  Göppert,  Heinrich  Robert,  Geheimer  Medieiaalrath,  ProfeMor  der  Botanik  aa  dar  (Jaivenilit  nad 

Director  des  butnnischeu  Garten«  in  Breslau;  Mitglied  des  Voratendea  der  Saklion. 
„    Dr.  Gottscbe,  Carl  Morita,  praktiacher  Ant  nnd  BotMiiker  in  AltoaB. 
„    Dr.  Grönland,  Jobannee,  Lehrer  an  der  kudwirthaehaflUdiaB  Akadaada  Ia  Bakuia. 
„   Dr.  HaberUndt,  Gottlieb  Johannes  Friedrich,  PrivBtdooaat  dar  Botaaik  an  dar  UahanBUt  nad  Ik«- 

feeaor  aa  der  techniBohea  Hooheohale  in  6m. 
„   Dr.  Haaakarl,  Joatus  Garl,  Botaaiker  ia  Olew. 

„    Dr.  Haynald,  Ludwig  von,  wirklicher  Geheimer  liath.  Cardinalorzbischof  von  KaUgw  in  TJagam. 

„   Dr.  Hegelmaier,  Ghriatian  Friedrich,  froftaaor  der  Botanik  an  der  UniTeraiat  in  TaUagae. 

„   Dr.  Sildebrand,  FHediieh  Hermaoa  OnataT,  Frolbaior  der  Botanik  and  BiToetor  dea  hotaniaehaa  Gaitaaa 

an  der  üniversitfit  in  Freilnirg  i.  Hr. 
„    Hohenbtthel'Heaner,  Lndwig  äomuel  Joaeph  David  Alex.  Freih.  von,  k.  k.  8ection»-Cbef  in  Hall,  TyroL 
„    Hoppe,  Oacar,  Ptoliiaaor  dar  Phyrik  aa  der  Bergalcademie  ia  GlaaathaL 

„    Jack,  Joseph  Beruhanl,  Hofaiiotli.ktr  in  Kcmitanz. 

„    Dr.  Jeaaen,  Carl  Friedrich  Wilfaelm,  Profensor  der  liotanik  in  Berlin. 

„   Dr.  Jnat,  Jelwuni Leopold,  Profeaior  d. Plhuuwaphyikilflgl» B.AgriealtnrebeBiie  a. Potyteehoiknw  inKarhwibe. 

„    T)i ,  Klütt.  l'ri'drich  Willii  Im,  Li  liier  der  Naturwissenschaft  in  Hamburg. 

„    Dr.  Kny,  Carl  Ignatz  Leopold,  Profesnor  der  Pflanxenphynologie  an  der  Univeraitit  in  Berlin. 

„   Dr.  KSrber,  Goatav  WOhaha,  Prohaaor  aa  dar  Daivanittt  aad  aa  Wtialwtk-OyBaaiiaa  in  DtMtoii 

„    I)r.  Krani,  Gregor,  Profesior  d.  Botanik  n.  Director  de«  boUninchea  QartaBf  an  d.  Uaivanitit  ia  HaUa. 

„    Dr.  Krempelhuher,  Auguat  von,  königlicher  Foratrath  in  MOncben. 

„   Dr.  Kttkn,  JoUaa  GottheU;  OebeiaMr  Kegieraagandi,  Ptoftaaar  dar  LaadwIrOiekaa  aa  dar  Utintim 

aad  Director  des  Inndwirthschaftlicheu  Instituts  in  Un1]p 
„    Dr.  EAtaing,  Friedrich  Traugott,  Profeseor  der  Natarwi!i£en9<hafteii  an  der  Realschule  in  Kordhanaen. 
„   Dr.  Leitgeb,  Habert,  Profeiaor  d.  Botaaik -n.  Director  dea  botanischen  Gartena  aa  d.  Uaiiaiiitlt  ia  Qca«. 

„    Dr.  Magnus,  Paul  Wilhelm.  Profcsmir  der  Botanik  an  dar  Univaraitit  in  Berlin. 
„    Dr,  Müller,  Carl,  Botuuiker,  l'rivatgeielirter  in  Halle 
,1    Dr.  Mflller,  Johann  Baptist^  Medicinalrath  in  Berlin. 

„    Dr.  Man t er.  Jobann  Andreea  Heinrich  August  Julius.  Professor  der  Botanik  aad  Zoologie  an  der  Uai> 
veraitM  und  Director  dea  bolaniaeheu  Gartens  und  soologiMhen  Muaeoma  in  OraUkwald. 


Digitized  by  Gooole 


9 


Hr.  Dr.  Pfeffer,  Wilhelm,  Profewor  der  Botanik  an  der  Universität  iu  TUliingeo. 

„  Br.  Pfitzer,  Ernst  Hugo  Heinrich,  Pi of. d.  OoUnik  u. IMraetor  d. botaa. Gartn» d.  OMtw. ip HaHdlmf . 

„  T>r.  Prtotl,  Cnrl,  Professor  an  der  Forgt«k«dcinie  in  Aachcffeofaarg. 

„  Dr.  Preias,  Jobitnu  Au|^u«t  Ludwig,  GutibMitzer  cmd  Botaniker  in  Uerzberg  am  Bm. 

„  I>r.  Priiigsbeim,  Nathan,  ProfcsRor  der  Dotntiik  an  der  UniTervität  in  Berlin;  Mit^ildd.yont.  d.  MttiMI. 

,.  Dr.  Kadikofar,  Lodwig,  Profeaeor  der  BoUumk  so  dar  UniverriUt  in  UftDcben. 

„  Dr.  Rees,  Ifaix  Fwdinaad  Friedrieh,  Praf.d.Botaudc  tt.DIrMtor  d.  botan. Oartens  a.  d.  Univera.  in  ErUngea. 

„  Dr.  Kcichardt,  Heinrich  Wilhelm,  Professor  der  Butanik  an  der  Uiiivir^iltit  iu  Wien. 

„  Dr.  fiaiohenbaeb.  Heinrich  Gnator,  Profeeaor  der  Botanik  u.  Dn  t  r  <].  hotjin.  Garteoi  in  Hambuiy. 

„  Dr.  Rainka,  Johamiaa,  Profeeaor  dar  Botanik  nnd  INraetor  dei  pü^ro:.  r^phrBiologischoa  üMtitate  Mdär 

UuiversiUt  in  GAttin^m. 

n  Dr.  BQepar,  Johann  Angnit  Chriatiao,  FrofoNor  der  Botanik  an  der  Unireraitii  in  Boetock. 

n  Dr.  Saaha,  JoBm  mn,  HdMii,  Profeaeoir  dar  Botanik  an  der  üniveraiUt  in  Wflribacg. 

f,    Dr.  Schr.'iik.  AuL'll^f  vii,i.  Hofrath,  Professor  d<'r  ßufiiriik  an  <lrr  Univerailik  Ond  Diraetor  du  bote> 

niaoben  Gartens  in  Leipng;  Obmann  des  Yorstaad«*  der  Sektion. 
„  Dr.  Sabnidt,  Johsaa  Anton,  Ih'efwaot  «hmt.  der  Bolsaik  in  Harn  bei  HHabaig. 

„  Dr.  Seh  w  ttd  e  n  er ,  Sitimn,  Profi'suor  der  Botanik  an  der  UnircnitÄt  in  BarBa. 

„  Dr.  Seguits,  Gottfried  von,  Botaniker  in  Wiesieumühle  bei  Schweinfort. 

„  Dr.  Skofiti,  Abxaadar,  Radaotonr  der  .Oaelarreiohiwban  botaniadtaa  ZeUMhcift"  in  Wka. 

I,  Dr.  Stenzel,  Carl  (mstav  WiDuIni,  Professor  und  Olierlrhrer  an  der  Realnbnla  is  BNdaB. 

„  Dr.  Stisenberger,  Erhat,  pniktiaoher  Ant  ond  itotaniker  in  Koostaus. 

,,  Dr.  Straibargar,  Eduard,  Haflna^,  Prof.  d.  Botanik  a.  Dfreebor  d.  botaa.  Oartaaa  aa  d.  üalr.  ia  Boaa. 

„    Dr.  Thomas,  Friedrich  Auffost  Wilhelm.  Prufe««nr  und  Otn>rli-hrer  an  der  Realsr^iiile  in  Ohrdruf, 

„    Dr.  Wigand,  Julias  Wilhelm  Albert,  Proieti.ior  der  ButAnik  und  Direcior  des  botanischen  Gartens  an 

dar  Daimaitit  ia  Marbnrg. 
,,    Dr.  Willkomm.  Heinrich  Moritz.  kaiHerl.  ru.is.  Sfaatsrath,  Profeaaor  der  Botanik  an  der  llniver«.  in  Prip 
„    Dr.  Witt  muck,  Ludwig,  Professor  der  Botanik  uu  der  Universität,  Custos  des  künigUcben  landwirth- 

schaftlichen  Muaeumi  oad  GeneralsecretAr  des  Vereine  ssnr  BefCrdening  des  Oartenbaaai  im  Barifa. 
,,  Dr.  Zeller,  Gustav  Hemaoa  von,  OIwr-Fiaancrath  und  ]>ircctor  der  Cata.ster-Conimifu<ion  in  Stuttgart. 
„    Dr.  Zopf,  Friadrieh  Wilhehn,  Privatdoeent  an  d.  Univcrs.  u.  an  d.  landwirtlucfa.  Hochschule  in  Berlin. 

b.  Auswärtige  Mitglieder: 

Hr.  Dr  Agardb,  Jacob  Georg,  Profmor  d.  Botanik  aa  d.  Uafaraniltt  a.  Diraolw  d.  botaa.  Oaitaaa  ia  Laad. 
„    Barla,  Joseph  Hieronymn^  Johann  B«pti!>it,  Botaaihir  ia  NiaH. 
„    Berkeley,  Joeeph,  Botaniker  in  Sibbertoft. 

„   Dr.  Oorti  da  San  Stefano  Belbo,  Alfimt,  Marquese,  Botaidkar  Ia  Tniin, 

n  Dr.  Daealana,  Joseph,  Professor  der  Oekonumio  aad  Aekübaaviiieniehaft  am  OoiHfa  de  Franea  nnd 

Diraetor  dae  botaniacben  Gartens  in  Paris. 
„    Dr.  Deenndoll«,  Alpbona  Ludwig  Peter  ^rraoraa,  «nwr.  Prefcseor  der  Botanik  In  Genf. 

,,    Dr.  Dul.iois    d'Arriii.i.!-\  FriLdrich,  pnikf i-^c  !,it  Ar/.i  iirnl  Bi>t.iriil(pr  in  Parit, 
„    Dr.  Duby  de  Steiger,  Johann  Stephan,  Pfarrer  und  Botaniker  in  Genf. 
H  Dr.  Engelnana,  Oeoig,  Profeaear  dar  Botanik  fai  8t  Lonit. 

n    Dr.  Fiaeker  von  Waldheim,  Alexander,  Staatsrath  und  Professor  der  Bntnink  i:s  >Ti'-l.:iii, 

„   Dr.  Oray,  Aaa,  Profeaaor  der  Natuigeediiehte  und  Botanik  und  Director  des  botanischen  Gartens  am 

Hanrard-OoNege  fai  Oeaibridge,  Maaa. 
„    Dr.  Hance,  Henry  Fletcher,  Engliscber  Cooml  ond  Bot.nnilicr  :n  Canton,  CUna. 
„    Dr.  Ueer,  Oswald,  Professor  der  Botanik  aa  der  Universität  iu  Zürich. 

„  Dr.  Herder,  Feidinaad  Gottfried  TheobaU  Max  yva,  HofraCh  and  BlbVoChekar  aai  kaiaerl.  balaaiadieB 

Garten  in  St,  Petrr^hurp. 
Dr.  Hooker,  Joseph  Dalton,  Director  des  Königlichen  hotaiüschen  Garten.i  in  Kew  bei  London. 
„   Dr.  Karaten,  Oari  Wübekn  Chutav  Hermann,  emer.  Professor  der  Botanik  in  SduAaneen. 
H   Dr.  Kaster,  Cad  FMkenr  von,  wirkUdMr  Oehaimir  Batk  in  8t.  Petarebnif. 

Leer.  XTHL  S 


10 


Jbt.  Dr.  L«  Jolli,  ADgnst  Fraiu.  Botanikfr  vad  Dinotor  dar  BodM  BBtioinlt  das  fIriTM  imIvmIIm  «t  nwtM 

matiqUff  in  f'lifrl)r>urp. 
Dr.  Leyboldt,  Friedricli,  Aputheker  und  BotAoiker  in  8t.  Jago,  Cliile. 
„   Dr.  VftrtiBi,  Oiri  Wiadriab,  Dinetor  dw  botaniiahn  Guten  in  MnlpalBar. 
„    Pr,  Mpneghini,  .Insppli,  Profragor  df-r  Oeoenosie  nnd  Botanik  an  der  l'niversität  iti  Pisfl. 
,    Dr.  Uorren,  Carl  Jacob  Eduard,  Proi.  d.  Botanik  a.  d.  Univers.  u.  Dir«ctor  d.  boUn.  Garten«  in  Lftttioh. 
M  Or.  MftlUr,  FwdiiiaBd  SmeA  Hdnrioli  FnÜMtr  tod,  «Iim.  Diraetor  d.  liotMiiMilMB  Oatta»  in  HellManM. 
„    Dr.  Möller,  JohannpR,  Bofanikpv  in  Genf. 

„    Ondemana,  Cornelius  Anton  Jobann  Abraham,  Profesior  der  Botanik  aa  der  Univenitjit  und  Direetar 
dia  bot«Biwh«n  Cbttaw  fai  imntmäam, 

„    Panizzi.  Franz  Secundns  ?ftvi8,  Apotheker  und  Botaniker  in  Snn  Uemo  Iwi  N'i?z«. 

Dr.  H('gL'),  KduarJ  August  von,  wirkl.  Sjtaat^ratb  U.  Direetor  dvt-  botaniiit'hen  Garten»  in  St.  Petonhuig. 
„    Dr.  Scbomburgk,  Richard  MoritB,  Direetor  des  botanischen  Gartens  in  Adelaide. 
„    Dr.  TuckermaDn,  Eduard,  Professor  der  Botanik  an  der  Akademie  in  Aabacat,  HMP>HuilplUn. 
„    Talasne,  Ludwig  Henatus,  Mitglied  des  Institut  de  Franoe  in  Paris. 


Mttkn  fltar  iMtack»  nui  Aaaloal« 

a.  Eiubeiuii »che  Mitglieder: 
Hr.  Dr.  Adolph,  Georg  Emtt,  Oberlehrer  am  Gymwuiwm  in  Elberfald. 
„   Dr.  AmerÜDg,  Carl,  Direetar  der  BOhmiichen  Vol]BMihullefanir»BUdungsanatalt  is  PM§. 
„    Dr.  Arnold,  Friedrieb,  Geheimer  Hofratb  und  emer.  Professor  der  Medicin  in  Heidlittwrg. 
„   Dr.  Aaerbaoh,  LeoipoM,  Profaaaor  dar  Medidn  an  dar  UniraraitAt  in  BreaUn. 
n  Dr.  Biaekoff«  Theodor  lAdrrlg  Wilhelm  tob.  Geh.  Bath  n.  emer.  Rraf.  d.  Aaait.  n.  rhjaiologie  in  MfiMi*mt 
„    Dr.  BlBtiBB,  Willx'lin.  Pröfi  -tsor  thr  7oij|i>;'ir-  ;i.  T^.tanik  nn  der  tHrlmi.«!»—  H^^flMfluh  in  BfBmiHlh»ljg. 
„   Dr.  BoohdBlek,  Viocens  Alexander,  emer.  Professor  der  Anatomie  in  Ldtante. 
n  Dr.  Battf  «r,  Oaoar,  Lehrer  dar  llatar|{eeehiehte  aii  dar  BealaahuU  ood  Sooeat  ftr  Geologia  an 

Sencki  nVierjfischpn  Institlt  ID  FrAijkfn-f  u.  M. 
„   Dr.  Bolle,  Carl  August,  Priwlgalahrter  in  Berlin, 
n  De.  Brehm,  Alfred  Edmaad^  ZoelogB  in  BerBa. 

M    Dr.  Budgp.  I.iulwig  Julius,  Gehpimcr  Mi-dir-nnh-ath,  Profesw  der  Annfomic  nnd  Phgnielagia  utd  Diraeter 

des  anatomiscb-sootomiachen  MuHeams  an  der  Unirersit&t  in  Greifswald. 
„  Dr.  Cnraa,  JaUna  Tlelor,  Profcmor  der  vargieidiaitdea  Aantamia  an  der  Unimaitit  in  Uifmg. 

„    Dr.  Cbtii).  CnrI,  Privatdocent  an  th-r  l^nivi-r^titüt.  Assi-<(pnt  am  ^^oologiaduB  batttat  in  iMfOg, 
„    Dr.  Dewitz,  Hermann,  Cnstos  am  znologi»cben  Museum  in  Berlin. 

Dr.  Dzierzon,  Johann,  Pfarrer  in  Karlamarkt,  Kreia  Bring. 
.,    Dr.  Ecker,  Alezander,  Geb.  Hofrath,  Profoe-ior  der  Anatomie  an  der  Universität  in  FMhnfg  i  Br. 
,,    Dr.  Ehlers,  Emst  Heinrich,  Professor  der  Zoologie  an  der  Universität  in  UOttingeo. 
„    Dr.  Eimer,  Theodor,  Profeseor  der  Zoologie  an  der  l'niversitüt  in  lAbiagen. 
.,    Dr.  Felder,  Cajetan  Freiherr  von,  fiOrgermeister  a.  D.  in  Wien. 
„    Dr.  Fi  nach,  Otto,  Conservator  des  Mneenms  in  Bremen. 
„    Dr.  Fitzinger,  Leopold  Joseph,  Custoa  a.  D.  in  Hietziug. 

..  Dr.  FlemmiBg,  Wahhar,  Itafaaaor  d.Anatomie  b.  Diraetor  d.  anatom.  Inst.  n.  Mnaemna  ^  d.  UMt.  in  Kial. 
„  Jk.  FBraiar.  Arnold,  ProflHiar  and  CharMver  an  dar  PmteaiaWOawerbaBolmle  in  Anehan. 

^   Dr.  Fraiase,  Faul  Ikiuiann,  Privatdooent  dar  Zoologia  an  der  UniTarsitAt  in  Leipag. 

„  Dr.  Pritach,  Anton  Jobann,  Proiaaaor  der  Zookgia  an  dar  DniTaraitit  ipiid  Onatoa  der  aootogiachan  und 

palleotalogiaehaa  Ahtheilnng  dea  Hnaeanw  in  Ikag. 
„  Dr.  Oegcubtkur,  Curl,  Cx  i»     r  llufniih  und  Fkateaar  dar  Anatomie  an  dar  üniaienitit  in  HaUelher;g; 

Mitglied  d«a  Vorstandes  der  Sektion, 
w  Dr.  Garlaeh,  Jeaeidi,  Proffsaaor  der  Anatomie  and  Phgaiolagia  an  der  Uainnitit  in  Eriangan. 
n  Dr.  Graaffi  Ridinri),  rriii°i:'e8(ji'  (l<<i  'Ami]oi:-.v  und  vergleicbendea  Anntonda  mid  Diraetor  daa  metogiaehr 

■aotomiicben  Instituts  an  der  UniversiUkt  in  Marborg. 


.  kji  ,^  jd  by  Google 


11 


Hr.  Dr.  Haeckel,  Enut,  Hoflwth  tmd  Prof«Kir  dir  Zwlogh  n  dai  Ualmnitit  ia  Jmm. 

I,    Dr.  H Art  taub,  Csri  Johann  OluUr,  praktiacher  Arzt  in  Bremen. 

«    Dr.  Haste,  Johann^g  Carl  Frans,  Prof.  d.  Anatomie  n.  Diractur  J.  analoiu.  In^tituU  a.  d.Unirera.  in  BreaUu. 
„   Dr.  H«al«,  Friedrich  Gustav  Jacob.  Ober-Medicinabrath  o.  Profeasor  d.  Amtomie  an  d.  Univera.  in  GdtUQgHL. 
„    Dr.  Hartwig,  Carl  Wilbebn  Theodor  Richard,  Profanor  der  Zoologie  an  der  UiüvarsItU  in  Jena. 
„    Dr.  Hartwig,  Wilbalm  Angntt  Oaear,  Profeaaor  der  Anatomie  und  Direetor  daa  uatoniacb-aootoiniaelian 

Museums  n  dar  UnivcrRitAt  in  .Tena. 
„   Dr.  Heydas,  Lneaa IMadr.  JnL  Dooiiniom  tod,  Haoptmaoa  s.  D.,  Zoologe  in  Bo<ilraBh«im  bei  Frankfiirt 

Dr.  Hilgen dorf,  Fnat  Martin,  CoalcM  am  kAnigUcben  soologiaehan  Muatom  in  Bnfio. 
„    Dr.  Iii. 4,  Wilhelm,  Professor  d.  Anatontie  u.  Director  d.  anatomischen  Anstalt «a d.  ÜBhanHtt  in  hlifäg. 
„   Dr.  U6lder,  Hannann  Friadrich  von,  Ober-JCadkinalntb  in  Stattgart. 

„   Br.  Hyrtl,  foBapb,  HofniUi  und  «our.  Ptafaioir  dar  vatj^ilahaiidiB  Aiwtaiiite  in  Fardrtobdorf  fcai  Wkm, 

,.   Dr.  Joaaplii  GnatsT,  praktischer  Arzt,  Doont  Ar  ««igiileliaiida  Amtonia,  Anihnpdagk  nd  Zoolifie 

an  dar  UnivaraitAt  in  Braalan. 

.,    Dr.  Kattar,  Findriob  Gail  Albert,  OyninariaDahrar  am  Pidagogiam  in  Mibai. 

T>r.  K<-t~^iler.  llprmnnn  Frir-drii  Ii,  T  t  linr  rler  Nftturwliwcnwhftft^'n  an  doT  BaBlwIlwte  iS  Cbwisl 

t  * 

n    Dr.  Kirchenpauor ,  Giutav  Ueinricb,  BUrgenoeister  in  Hambarg. 
Kiraoli,  Theodor,  Oaatoa  am  aaolegiacliaa  KaBaaBU  Ia  Draadaa* 

,,    Dr  K I  u  M7.i nff  er,  Carl  nenjaniin,  Professor  am  Kdnigl.  Nnturaliencaliinet  in  Stuttj^fart, 

„    Dr.  K  ölliker,  Kudulpb  Albert  von,  Geheimer  Kath  o.  Professor  d.  Anatomie  au  d.  Unireraitit  in  Wfinbnrg; 

vasnana  osa  ToraianBM  onr  Danoa, 
„    Kofii  i  p  V  nii  W  a  rt  ha  uflen  ,  Carl  Wilhelm  Hiflmrd  Freiherr,  Kamnierherr  auf  Schloss  Warthausen  b.  Biberarh. 
„    Dr.  Köatlin,  Otto,  praktischer  Arzt  a.  Profeasor  d.  Natorgeschicbte  am  königL  Gymuaaium  in  Stuttgart. 
„   Dr.  Xraaaa,  GMaUiB  Fardiaaad  IMadiidi  voa,  ObmtadiaBfaa  a.  PtafL  dir  NataifNeUdito  in  Statttiait. 
„    Dr.  Krohn,  Aujjust  David,  emer.  Professor  der  Medifin  in  Born 

„  Dr.  Kupffer,  Carl  WiUiclm,  Pral. d. Anatomie  u.  Director  d.  anatom.  Öanuniuiigen  a.  d.  Uuiver«.  iu  MUuciien. 
„    Dr.  Lanaa  Edler  von  CasalaDsa,  Frans,  Froieasor  in  Spalato,  Dabnatian. 

„  Dr.  Leisering,  .\ugnst  Gottlob  Hieodor,  Medicinalrath  und  Profeaaor  an  der  Thiermtzneisohule  in  Dreadan. 
„    Dr.  Lcnckart.  Carl  Georg  Friedrich  Rudolph,  Geheimer  Hofrath  und  Professor  dar  Zoologia  an  der 

Universität  in  Lciprig;  Mitglied  des  Vorstandes  der  Sektion. 
„    Dr.  Lieberkahn,  fiathanael,  Professor  der  Anatomie  an  der  UmverHit.üt  in  Uarbwg. 
,,    Dr.  Lacae,  Johannea  Christian  Gustav,  Prof.  d.  Anatomie  am  Senckenbergiscben  Inst,  in  iVaakAurt  a,  H. 
.,    Dr.  Ludwig,  Hubert  Jacob,  Professor  der  Zoologie  and  Anatomie  an  der  Universität  in  GiiHB. 
„   Dr.  Mariaat,  Uaard  Oarl  voa,  Prafaom  dar  Zoologia  aa  dar  UaiianiUt  ia  Berlia. 
„   Dr.  ICarlcfl,  MaMoh,  Proftaaor  dar  Aaatoaria  aa  dar  üidvandttt  ia  HoiliMk. 
„    Dr.  Meyer,  Adat|li  Bmbard,  Hofrath,  Director  des  zoologischen  Museuma  ia  Draadaa. 
„    Or.  Hayar,  Haiarieh  Adolph,  Printgalofartar  ia  Haoa  Forstsck  bei  KiaL 

n   br.  Mdbiaa,  Oarl  Aagnat,  Profeasor  der  Zodogie  and  Targlridieadaa  ABatonäo  aa  der  üninnitit  ia  Kai. 

„    Dr.  Hitsohe,  Hinrich,  Professor  der  Z^iuln^ie  und  Anatomie  an  der  Forstalcademie  in  Tharand. 

«   Dr.  Pagaasteeher,  HaiBriGhAlexander,Profesaord.ZooUigien.Paliantolqgiaand.UniTar8itätinHeideIbaig. 

„   Dr  Petera,  WObdai  Oari  Eutmig,  Vnkmm  der  Zoofangie  aa  dar  Uaivacrflit  in  BorBa. 

„  Dr.  Reichert,  Carl  Bi>f?isUui<.  Gvlii-imer  Me<iii'iiiii.lrath  u.  Profe!<sor  d.  Anatwnie an d. üairaiiiUl  fai Berlin. 
„    Rogenbofer,  Alois,  Custos  am  soologischen  Uof-Cabinet  is  Wien. 

„   Dr.  Schmidt,  Edoard  Oeear,  Prof.  d^  Zoologift  n.  Tatgiejehaadaa  AaatflBila  a.  d.  üniTCra.  in  Straaebarg. 

,,    Dr.  Schmidt.  MnxiniÜian.  Director  de*  zoologiscben  Gartens  in  Frankfurt  a.  M. 

„    Dr.  Schneider,  Anton  Friedrich,  i'rofesaor  der  Zoologie  n.  vergleicheoden  Anatomie  n.  Director  des 

aoologiialian  InaHtala  aa  der  UuivaniUl  ia  CKeesea. 
„    Dr.  Schwalbe.  Guvtav  AIImtI.  Hnfrarh  u:k1  l'rnfVH<:ur  tk>r  Amitomie  an  der  UniverÄI*  in  EMgabarf. 
„    Dr.  Seidlitjs,  Georg  von,  Privat^oceut  der  Zoologie  au  der  Univeriitftt  in  Königsbelg, 
„   Dr.  Sattagaat,  Benaaa».  Oeb.  Begiemagavalb  a.  FreCior  aa  d.  landwIrUiaeiiaftl  Baebadinb  Ia  Barib, 
„    Dr.  Siebold,  Carl  Theodor  Emst  von,  Geh  Hnth,  Professor  der  Zoologie  an  der  ünirertiUt  in  München. 
„    Dr.  Solger,  Bernhard  Friedrieh,  Privatdocent  u.  Prueector  am  auatumiscben  Inatitnt  der  Univ.  in  Halle. 

2»  . 


Digitizeu  Ly  CjUv-'^^il 


12 


Vr.  Dr.  Stanniui,  Friedrich  HemDB,  Oli«>ll«lkiulcmth  nni  Mwr.  tmbmm  dir  TmkfalwdMi  Aaatnuto 

ind  Ph/notogie  in  Rortoolt. 
„   Dr.  8t*i  a ,  Sunad  FrMrieh  KatluuHud  ffilter  von,  Regierongsratb  a.  Vrtt.  1  Zoobgi»  «.  i.  UumnOi  b  hig. 

, ,    Dr.  T  r  o  H  c  h  f  I ,  Fraii?;  Hormaun.  Geheimer  Rcgionuigsrath  u.  Professor  d.  Zooldgte  an  d.  UBivanillt  in  BoBD. 

„    Dr.  T«cbudi,  Job»nD  Jacob  Bum  von,  Geaudtar  der  Schwaii  in  Wim. 

«    Dr.  ToigtlSadar,  Oail  fVMbteh.  PraCuwr  m  dar  Tliiaraiinnaelinb  in  Drarian. 

.,    Dr.  Wagcnor,  fniii)!.!  Riihuni,  Profrst-or  der  Jfi ilicni  iiu  dur  Utiivt-rsitäl  in  Marl  urp;. 

„    Dr.  Wag  Oer,  Boritz  Friedrich,  Profe«Mr  und  Direclor  des  ethnoIogischeD  UuMeum«  in  München. 

„  Dr.  Waldayer,  Betarieh  Wilhalm  Gottfliad,  Fnimor  dar  XadidB  and  Dvaator  4w  Mstomiaohca 

Institutji  an  der  Uiiivcri;itit  in  SteMablUg. 
„.  Dr.  Weinland,  David  Friedrich,  in  EnBiigaii. 

„    Dr.  WeiamaBB,  .iBgoat,  Oah.  Hb&iitli,  rioftwaei  dar  Zoobgia  ao  dar  Umvanittt  in  TVeiborg  L  Br. 

,,  Dr.  Wclcker,  Hemiatiii,  Prof.  ilur  .^tiatumic  u.  Director  des  anatomiBchen  Instituts  a.  d.  Univ  in  Hallp. 
„  Dr.  Wicdersbei  m,  Robert  Eruüt.  Eduard,  PruleMor  der  Auatomie  an  der  Universität  in  Freiburg  i.  Br. 
„  Dr.  Zeller,  Emat  Friedrich.  Medicinalruth  tt.  Diraatod.  Mniglkilw  Hailr b.  M«gaMaUlt ia  WaaarthaL 
„   Dr.  Zaakar,  Friadrich  Albert,  Profrasor  der  pathologiscbcn  Anatomie  aa  der  VaheniUli  ia  Erhagen. 

b.  Anewärtige  Mitglieder: 
Br.  Dr.  B»ird,  Spaoaar  Fnlkrton,  SeeraUr  nod  Diraetor  dar  Stadthaeoiin  InslitatiaD  ia  Wai^iagtea. 

„    Dt.  Brandt,  Kdnard.  Prnfrftsor  nn  ihr  rliirurgiRcb-mediciaiBchcn  Akadanie  ia  8t.  Ftteabaif. 

„    Dr.  Brehm,  Keiuhuld  Ikrnhard,  Umitboioge  und  Arzt  in  Madrid. 

„   Dr.  Burmeiater,  Cbrl  Benaam  Oonrad,  Direotor  daa  Maaeana  ia  Bamea  Aina. 

„    Dr.  Darwin,  Carl  Roherf,  in  Down  bri  Bcckenham.  London. 

„    Dr.  Fürbringe r,  Max,   ProtVesor  der  Anatomie  an  der  UniTenitat  und  Director  doa  anatomiacbcn 
Inetitnta  und  Muieam  Vrolik  in  Ameterdam. 
Dr.  Graellea,  Mariano  de  In  Paz,  Pmf.  d.  Zoolnpii»  u.  Dir.  d.  ifusenma  für  NatnrwiRRpnsfbaft'-n  in  Madrid. 
,,    Dr.  Gr  U  bor ,  Wenzel,  Geb.  Rath  u.  i-mer.  i'rotcütor  d.  Anatomie  an  d.  medic.-chirarg.  Akademie  in  St.  Peterabofg. 
„    Dr.  Hannover,  Adolph,  Profeasor  der  Anatomie  und  Phynologie  an  der  Ualveeatttt  in  ffirjimhagwi 
„    Dr.  Uuxley,  Tbomai  Heinrieb,  Profeesor  der  Anatomie  an  der  Royal  Itutitution  in  London 
„    Dr.  Leidy,  Joseph,  Profegaor  der  vergleichenden  Anatomie  an  der  Universität  in  Philadelphia. 
„    Dr.  Loven,  Sven  Ludwig,  Professor  der  Zoologie  in  Stocicholm. 
n   Uilne.Edwards,  Heinrieh,  PiofMaor  «m  Hnaeom  d'Histoire  Nataralla  ia  Paria. 
„   Dr.  Niliao  n,  Sven,  eaiar.  Ftafeerar  der  Zoologie  in  Land. 

n    Dr.  Owen,  Kichard,  Ptviessor  der  vergleichenden  Anatomie  und  Paläontologie  MB  dar  Uahmitlfe  aad 

Diieotor  der  natarhiatoriadien  Abtheihuig  des  Britiah  Miuaam  in  Loadoa. 
„   Dr.  Party,  Joaepb  Aatoa  IbTiadUaa,  Praftaaor  dar  Zoolofia  aa  te  UBbanttU  Bmu 

Dr.  Rfltimeyer,  Ludwig,  Prof.  d. vergleich.  Anatdaiie  a.  Director  d. laateaL  Ifaaaaaia  «.d-Dalnra. iaBiaal. 
„  Dr.  Seblegel,  Hemumn,  GonaerTator  dea  liaaeaata  ia  JLqfdea. 
„   Salater,  Wlipp  Ijndej,  Saeretlr  der  Zodogiidwa  OeaalMiaft  ia  LondoD. 
„    Dr.  Steenstrup,  Johann  Japetu*.  Professor  der  Zoologie  an  der  Universität  in  Kopenhagen. 
„    Dr.  Strohe  1  de  Primiero,  Pellegrino,  Proiinaar  der  KatargeBofaiehta  an  der  DnivenitAt  ia  Paiaa. 
„  Dr.  Tidal,  Igaaü  ^af.  d.  Ifadiaia  a.  Plqmiegia,  Diraetav  d.  aaok«.  Haaaaaw  aadarüaiT.  ia  Vaknda. 
.,,   Waeiwaad,  Johaaa  Obadiih,  FMhnor  dar  MataigaaaUahta  aa  der  Uattenittt  ia  OiSnd. 

Selitloa  fUr  Phydologle  (7). 

a.  EiBheimischo  Mitglieder; 
Mr.  Dr.  Beraataia,  Miaa,  Professor  der  Physiologie  an  der  Uuivcrutat  in  Halle. 

„  Dr.  Brück  e,  Ernst  Wilbulm  voi, .  H«lrath,  Prof.  d.  PbyaioL  a.  d.  UMt.  n.  Direetor  d.  pbyiM.  laiL  k  Win. 
„    Dr.  Golts,  Friedrieh  Leopold,  Professor  der  Pby<iolagie  n.  Direotor  dea  phjaininglwhiB  T-^j.i-  hi  der 

üalveniUt  in  Straaaburg;  Mitglied  des  Vorataadaa  dar  Sektion, 
n  Dr.  Haidanhain,  Rudolph  Peter  Heinrich,  rmfaawi  dir  H^irfokgia  aad  Direetor  dei  pi^irioleglHhaa 

Taatitwta  aa  der  UninraiUit  in  lireslau. 
n   Dr.  Haaeaa,  YUm,  ftofiaer  dar  Physiologie  aa  dir  Ihimnitit  ia  Eid. 


18 


Hr.  Dr.  Lftadoii,  IrfmdMid,  MhMW  dar  VkfMo^  n  dw  IMnutm  Im  Ordkmld. 

„    Dr.  Prsyor,  WiBimt  Hofrafh,  Profniiiior  fler  Phy«i<ilAcr>»>  ftii  rlfT  Universitftt  in  .Tftin 

„    Dr.  Btaktt,  JobuWS,  Professur  d.  Natargeschicht«,  AuthrojMjlogie  n.  Physiulogu-  ivn  d.  L'uiv.  in  München. 
„    Dr.  ViiitschgAU,  Huimilian  Ritt«r  von,  Profeeeor  der  Physiologie  an  der  L'nircnsit&t  io  Innsbruck. 
„    I>r.  Voit,  Oarl  von,  Professor  der  Physiologie  nn  der  Uuiven.  in  >[üiichen;  Mitgl.  d.  Vorstände«  d.  S«ktion. 
„    Dr.  Wittiobi  Wilhelm  Heinrich  von,  ProfeMor  der  Physiologie  an  der  Univeraität  in  Königsberg; 
OIhmdb  dM  TontaadM  im  Mtf«. 

b.  AoBwürtige  Mitgliedpr: 
lir.  Dr.  nidder,Friedr.  Heiur.  v.,wirkl.StMtsnthu.emer.  Prof. d. Physiologie  u.Pathologi«  a.d.Univera.  inDorpaU 
„   Dr.  Da  Costa  SimoSa,  A.  A.,  Profenor  dar  IIiyiiologiB  aa  dar  CfBiwnitlt  in  Coimbr». 
„    Dr.  Hannover,  Adolph,  Professor  d)>r  Anatomie  nnd  Physiologie  an  der  Universität  in  Kopenhagen. 
„    Dr.  Jacnbowitsch,  N'icolaus  von,  «iner.  Prof.  d.  Physiologie  an  d.  nicdic.-cbinirg.  Akademie  in  St.  Peteraburg. 
I,    Dr.  Kallibources,  Ptter,  Professor  der  Physik  nn  der  Universität  in  Athen. 
n    Dr.  Valentin,  Uabriel  Gustav,  Professor  der  Physiologie  an  der  UnivenitAt  in  Bern. 
„    Dr.  Vidal,  Igaas,  Prof.  d.  Itedicin  a.  Physiologie.  Directord.  aoolof .  Musaova  an  dar  Univ.  in  Valeoeia. 


Mtln  llr  Anthrapolsfft«.  BkMlicIo  mii  CeogiipUe  (8>. 

a.  Einheimisch«  Mitglieder; 
Ur.  Audrian-Werburg.  Ferdioand  Freiherr  von,  k.  k.  österr.  Bergrath  a.  D.  in  Alt-Auasee. 
„  Dr.  Aaeharaan,  Pkvl  Friadriek  Angmt,  Prcfeeeor  dar  Bataalk  aa  dar  Univanftlt  te  Badh. 

„    Dr.  Bastian,  .Adolph.  Prufifvor  und  Dircctor  des  othnologiselMn  Ifaaaaaa  ht  BarBn. 
„    Dr.  Drasche-Warti&berg,  Kichard  Kitter  von,  in  Wien. 

„   Dr.  Bklara,  Enal  Befairiak,  IVoAhdt  der  Zaelogia  aa  der  JhiwmMUk  fai  OMUngw. 

Se.  Höh.  Ernst  II.,  rejficreuJor  Herzog  vun  Sarhsen-Coburg-Gotba. 

Ur.  Dr..  Fraas,  Uscar  Friedrich,  Professor  der  Mineralogie,  Geologie  und  Paläontologie  am  PolyteohnikaB 
ia  Statigait:  MitgSod  dea  Vontaades  der  Sektion. 

„    Dr.  Georgens,  Johann  Daniel,  Antkropolage  in  Berlin. 

„    Dr.  Ger  1  and,  Georg  C^rl  Cornelias,  Profeeeor  der  Geographie  an  der  Universitilt  in  Strasaborg. 
„    Dr.  Güssfeldt,  Richard  Paul  Wilhelm,  in  Berlin. 

„    Dr.  Uilgendorf,  Franz  Miirtin,  Ouatoo  am  kSniglichen  Zoologischen  Masettm  in  Berlin. 

Hofmanu,  Li-opold  Friedrich  Freiherr  Ton,  StaataminiBter,  General-Intendant  der  Kaiserl.  Theater  in  Wt«n> 
„    Dr.  Jagor,  Fedor,  in  U«-rlin. 

Dr.  Kirohhoff,  Carl  ßeinhold  Alfml,  Pnfmor  der  GaograpUa  aa  dar  Ushrenitli  ia  fiaUo. 
M   Dr.  Kinnsinger,  Carl  Beujamio,  Professor  am  KSnJgl.  NatufatteacaUlBet  ia  Statiyait. 
„    Dr.  Krause,  Friedrieh  Hermann  Rudolph,  piii^ti' i  in  r  Änst  in  Hambui^. 
M   Dr.  Meyer,  Adolph  Bembaid,  Eofratb,  Diractor  de«  sookgiacben  Mnasams  in  Drasdaa. 
„  Dr.  Nachtigal,  Gnstav  Hannaaa,  PHMloal  dar  GosaUsdiaft  Ur  Brdkaada  ia  Bidte. 
„  Dr.  Neutnayer,  Geor^'  Balthasar,  wiifcL  flaksisMr  AdadiiMtitwath,  FrafcoMv  aad  Dtnator  dar  daatsabaa 
Beewazte  in  Uanibarg. 

w  Dr.  Ranke,  Mianata,  IMiMnar  d.  HatngsaeUakta.  Aafbrapoki^  a.  IlqpBiaiogia  aa  d.  Uaiv.  ia  Mltashaa. 
„    Dr.  Rein,  Johannes  Jostna,  Vnimu  dsT  GaiignpUa  aa  dar  ünitanttlt  ia  llaitaif. 

„   Dr.  Reiss,  Wilheka,  ia  Beilia. 

M   Dr.  Biehthofea,  Ferdiaaad  Freiherr  von,  pMf.  d.  Oeographis  a.  d.  üalv.  in  Bonn;  MttgL  d.  Totst.  d.  Sekt. 

„    Dr.  Küj  jji  l,  W  üln  Ini  Peter  Eduard  Simon,  Privatgelehrter  i\ov  Zmliir^jc  in  Frankfiirt  a.  M. 

n    Dr.  Sohaafihausou,  Hermann  Joseph,  Geh.  Medieiaalrath  u,  Prof.d.medicin.Facaltkt  a.  d.  Univers,  ia  Bonn. 

M   Dr.  Sekeraer,  Cail  HsiBieh  BiMar  ytm,  Boitatk  aad  OsaaralenaMl  ihr  OeetaReieb.üivatB  ia  IiC^pdf. 

Schierhrand ,  Wolf  Curt  von,  Gencral-Lieuteuant  i\   D.  in  Dresden. 
„    Dr.  Scblagiutweit-äak&DlUnaki,  Usrmaan  AÜml  Rudolph  von,  in  München. 
„  Dr.  SiSekkaYdt,  Ekaak  Ilaodsr,  Oikajaer  BsgtoiaapiBlk  «ad  riaftaint  Ia  Wsianr. 
n    Dir.  Tirchow.  Kudulph,  Geh.  Medicinalrath  ,  Professor  der  Anatomie  und  Pathdlogfa  Bad  Dircctor  das 
pathologischen  Instituts  au  der  üniversit&t  in  Ikrlin;  Obotann  des  Vorataadoa  dir  Sektion. 


Digitized  by  Gopgle 


14 


Hr.  Dr.  Voss,  Albert  Franz  Ludwig.  Dircctorial-Assistcnt  am  Königlicheo  HaseDm  ia  Berlin. 
„    Dr.  Wagner,  Hauu  Carl  Ucrmauii,  Professor  der  Geographie  an  der  Univenit&t  in  OdttingWD. 
t,   Waldbnrg-Zeil-Trauchburg,  CarlJoteph  Graf  tod,  Hauptmann  a.  S.  auf  SehloM  Zeil  in  Obenofavabea. 

b.  Auswärtige  Uitglteder: 
Hr.  Karkkan,*  Chuan,  BeereUr      fltoptfUifdHn  Oadlnbift  in  London. 

w   Karenski.  Alexander.  Supcrintendont       BorÜDir  ThuMvaal-lOoiiaa  in  8Bdn&Mk»,  ia  Boteabalo  bei 

Uiddelborg,  Sttd-Aihka. 
^  Dr.  S«hw«infsrthi  Qoonf,  in  Kairo. 
„  Dr.  Tohihataheff,  Fötor  tob,  in  8k  Ffetendnig. 


Sektion  fQr  wi.ssenMhuftliclie  Medii  in  (9). 
a.  Eiubeiuiiscbe  Mitglieder: 
Br.  Dr.  AokaYBann,  Ana  Conrad  Gar)  Thoo^,  Pwfoooar  dar  pathologiodioa  Anatomia  a.  d.  üair.  in  Hallt. 

f,  Dr.  Adalnaon,  Franz  Gf-or^'  niishis  Villi,  Knioil.  Rurs,  wirklicher  .Staatsrath  und  emer,  lYofilOiOr  dOT 
Ohimrgie  und  Aogenheilkunde  an  der  Dorpater  Univernt&t,  g^enw&rtig  in  Berlin. 

„  Dr.  Arnald,  Jnlina,  UrailMaor  der  patbobgieeken  Anatomia  an  der  Uatvonlttt  in  Boidolkaif. 

„    Dr.Baum,  Wübelm,  Geheimer01ior-M«l!t:inalrath  und  Professor  dfi-Chirurgie  an  derUnivertitllt  in  Göttingen. 

„  Dr.  Beneke,  Conrad  Ludwig  Anton  Friedrich  Wilhelm,  G«beimer  Medidsalrath,  Profeeior  der  Hedicin 
vad  Direalor  deo  pattiolegiocIi'anatainiiMhMi  ünUlute  an  dor  Univenittt  in  ICaitaif  • 

„    I>r.  Botckfl,  Eugen,  eaior.  Rmfossor  der  Medicin  in  Straesbniy. 

„    Dr.  Braud,  Emst,  SanitUoiath,  praktischer  Arzt  in  Stettin. 

„  Dr.  Brakmar,  Chutav  Adolpli  Bobart  Hennaaa,  praktioekor  Ant  in  CWckondoff  boi  FModbmd. 

„    Dr.  CnruB,  Albert  Gustav,  Hofrath  in  Dresden. 

Dr.  Cocciua,  Ernst  Adolph,  Geh.  Medicinalrath  u.  Professor  d.  Anganheilkuude  an  d.  UniveraitAt  in^Leipsig. 
„   Dr.  Datkarding,  Georg  Wilhelm,  MiliUr  Oberarzt  a.  D.  nnd  pnictiookor  Ant  kl  Boatook. 
„    Dr.  Domrieb,  Ottomar,  Ober-Hedicinalrath  in  Meiningen. 

„    Dr.  Dusch,  Theodor  von,  IVofessor  der  Medicin  an  der  Dniveraitit  in  Heidelberg. 

Dr.  Eulenberg,  Hermann,  Geheimer  Über-Medicinalrath  in  Berlin. 
„    Dr.  Fiedler,GarlLodwigAlfred,G«h.  Med.-Ratb,  KgLLeibant  u.Oberant  am  Stadtkraokwihanoa  infiroidoB. 
„    Dr.  Freriobi,  Friedrich  Theodor,  Gebeimer  Ober>Medicinalrath,  Profenor  dar  MatieiB  nnd  Dhaolog 

der  medicinischen  Klinik  in  Berlin. 
tt   Dr.  Friadraiek,  Biooiaas  Anton,  Qakaiaar  Hoftath,  Proroaaor  dor  Patkologie  o.  Tbecapie  imd  Dtooolor 

der  mediduMehen  KKmk  an  dar  OmTOrrftlt  in  HndoHiaig. 
m    Dr.  Grohc-,  Georg  Friedrirh  Jacob,  Professor  der  patbologiochon  AnatOHiio  nnd  Diroote  doo  paAlK 

logiaeban  Instituts  an  der  Univoiaitftt  is  Greifnrald. 
„   Dr.  Oftntkar,  Bndolph,  Gebeimer  Medlehialratk  in  Dreedon. 

„    Dr.  Köster,  Carl,  Prof.  d.  pathologischen  Anatomie  u.  Direotor  d.  pathologischen  Instituts  a.  d.Univ.  in  Bonn, 
f,    Dr.  Köstlin,  Otto,  pzsktiacber  Arzt  u.  ProfBaaor  der  Katui^eacbiebte  am  kdnigL  OjmDamnm  in  Stuttgart. 
„   Dr.  Laaeing,  MMnal  Benediet,  Oakaimer  SanitUaralih  nad  {waktioakor  Ant  ki  Boriin. 
„    Dr.  J.pydon,  Ernst,  Geli.  Modiciualrath  und  Professor  dar  FMllolegia  ud  TkoMfia  an  dOT  Hlivoroilitt 

in  Ikrlin;  Obmann  des  Vorstande«  der  Sektioo. 
.,    Dr.  Liektanatain,  Ednard,  praktiMdier  Ant  in  Beriin. 

f,    Dr.  Luch»,  Carl  .Tnliunii  Nepomuk  Ernst,  Badcar/t  in  Wanti^t ii:iii. 

n  Dr.  Martin,  Aloys,  Medioinatrath  und  Professor  der  gericbtlicheo  Medicin  an  der  Universität  in  München. 
„  Dr.  Markaek,  FbHz  Morita,  Qokoimar  Uediekwknfk  ud  PNlbowr  der  Hodiota  n.  Ckinu|la  ki  DModoa. 
j,   Dr.  Müslor,  Carl  Friudrich,  Professor  der  Fatkotagia  nnd  Tiion|ia  nnd  Obootar  dor  aHdkkdoghoB 

Klinilt  ao  der  Umversitat  in  ürei&wald. 
,.  IkF.  Miliar,  Jokaan  WIDnIb  Antan  Albteekt.  EaMk  v.  hof.  d.  f^lUtg,  AmKmmI»  n.  d.Chi««i«.  in  Jam. 
n   Dr.  Nothnagel,  Ili'rnmnn.  Hofrath,  Proft'^For  der  IMwlogia  «ttd  Hwoapio  nnd  Diraotor  dar  mediai- 

nischeu  Klinik  an  der  Universität  in  Jena. 


Digitized  by  Google 


15 


Er.  9r.  OlshtttMa,  Hobcrt  MMud,  QtMamt  MaaUbuktA,  ProHiwof  d»  IMieto  oad  Dimtor  te gtlNvto> 

hOlflich-gynllHikgiMhllD  KUbUc  an  der  Univertsitüt  in  Hnlle. 

„  Dr.  Panthfll,  CtA  CMäiau  IVfadricb  Peter,  S«oit4Urath  und  bwleArzt  in  Sam. 

n  Dr.  Pkpp«Bk«iB,  Bnaml,  pnltthdur  Ani  io  BarOa. 

„  Dr.  PetteDkofnr.  Mnx  vcjn^  Grltcini'  r  Rath  und  ftahwoT  doT Hnisiiie  u te üaivaiMt  inMaadm; 

Uitgliixl  üeB  Vontandea  der  Sektioa. 

„  Dr.  Ponfiek,  Ebü,  FrafbiMr  dw  {MlbobgiMiliai  AiMtaiiil«  n  dv  Univantttt  in  BndMi. 

Dr.  Preyg»,  Johann  Georg,  Mcdicirmlradi  in  W'vu 

I,  Ur.  Reclam,  Cvl  Heinrich,  Proteewr  der  Mediciii  »n  dor  UniversiUt  in  I^ipzig. 

„  Dr.  B*i»k«rd,  HtraiaBiii,  Gek.  HedieiiMlraUi  n.  PnUideot  d.  KgL  LaiidM-Medieiiwl-<}oUeginiu  n  JkmUm. 

„  Dr.  R'>iir,  Willn^lm  Tlnodor  YOD,  OchciinLT  Hofrath  und  königlicher  Biidrarrt  in  Wildfatd. 

„  l>r.  KeuniDut,  Aicxan^er,  Qebeinier  .SuuiläUr»th  und  praktischer  Ant  in  Aftchen. 

„  l>r.  Kiod,  Franz  Jurdun,  Geh. Hofrath,  Prof.  d.  Chirurgie  u.  Director  d.  chinirg.  Klinik  n.d.Univers.  in  JcM.  * 

„  Dr.  Riueoker,  Franz  von.  Geheimer  Bmtli  nnd  ProCaaaor  der  Modicin  an  der  Universität  in  Würzbnrg. 

„  Dr.  Rfihle,  Hugo  Enut  Heinrich,  Geh.  M«d.-R.,  Prof.  d.  Med.  u.  Director  d.  mpdic.  Klinik  a.  d.  Univ.  in  Bonn. 

„  Dr.  Schede,  Max  Uemiaiiu  Eduard  Wilhelm,  Obc-rarzt  des  aligfmcinnn  Kianktnhaunes  in  Hamburg. 

„  Dr.  Sobroff ,  Carl  Duniwi  Rittar  von,  HoCnktb  Dad  aoiar.  PnnCattor  d«r  ftHgamminn  Pathologie  in  Gras. 

„  Dr.  Sehalti«,  Bernhard,  a«b.Hofi«th,  PMf.d.GekiirtdillUe  n.DirMtor  d.fiitb.>A]itt  n.d.UiuTCri«  in  Jen», 

„  Dr.  Schomann,  Hermann  Albert,  praktischer  Arzt  und  .Augenarzt  in  Dresden. 

„  Dr.  Behweikert,  JoluumM  GwteT,  Suiitatarwth  and  praktiieher  Arxt  in  Brcabko. 

„  Dr.  8«it«,  Fnuii,  PrefaMor  d«r  ItadldB  aa  dar  VnlTmilll  ia  lÜlaebaB. 

„  Dr.  Seligmann,  Franz  Romv<i,  Profeiwwr  der  Geschichte  der  Medicin  an  der  üniversitit  in  Wien. 

„  Dr.  8i«ber t,  Friedrieb  Ludwig  Jowph,  Prof.  d.  Medicin  •.  d.  UniverMtAt  o.  Pirector  d.  Irrenaaetalt  in  Jeaa. 

„  Dr.  Sonaenkalb,  Rngo,  Gek.  lladielaab«Üt  nnd  Prmfceaor  der  Madkia  aa  dar  Dalraniiit  ia  Leiprig. 

n  Dr.  Trooltfirli,  Anton  Friedrich  Freiherr  von,  ri-xn  ^Hor  der  Ohrenheilkunde  an  dar  Ihtr.  In  WflidNUg. 

„  Dr.  Ubde,  Carl  WUbehn  Ferdinand,  Medidnalrath  und  Profeeoor  in  Braooacbweig. 

„  Dr.  Tirekow,  Bndolpk,  Gek.  Hadieiaalratk,  Proftasor  dar  Aaatoaile  aad  PatkofoKie  oad  Director  da* 

ji:i'li"l.:r.';M;hf[i  Ir.ntitiit-i  an  di  r  t^iiivei-Äitjit  ii;  li.'i'iii  :  >rti.'"ii':l         Vnr-'anilnn  der  Sektion. 

„  Dr.  Volk  mann,  Richard,  Geh.  Medicinalrath,  Prof.  d.  Chirurgie  u.  Director  d.chirurg.  Klinik  a.d.  Univ.  in  Halle. 

„  Jh.  Waber, Tkeodor,  OeLMedidaalratk,  Praf.  d.  ICadleia  a.  Dhaetor  d.  aiadieia.  KKaik  a.  d-Uaivan.  ki  Balle. 

„  Dr.  Winckel,  Franz  Carl  Ludwip  Wilhflm,  (ieh.  ^r.vi  -Ratli,  Prof.  n  r>iri  rfr,r  d  K^rl  Entb.-In»t.  in  Dresden. 

I,  Dr.  Zenker,  Friedrich  Albert,  ProfeMor  der  pathologischen  Anatomie  au  der  UnivuraitSt  in  £rlangen. 

„  Dr.  ZilUar,  Vmm  TalaaUa,  SaaltManIk,  DInativ  dar  Irranaoelalt  fai  Sriabof. 

b.  AaawftrUg*  Mitglieder: 

Hr.  Dr.  Bidder,  FHedridiHeiarieb  Ton,wirkl.Staatarstb,enier.lVor.d.Phyiiob«ie  n.FaUid.a.d.üaiv.iBl^^ 

„  Dr.  Borelli,  Johann  Baptist.  Profeewr  der  Chirurgie  an  der  UniverNtit  ia  IMa. 

„  Dr.  Cornaz ,  C<iirl  .August  Eduard,  Chirurg  und  Stadtarzt  in  MeufchAtel. 

„  Dr.  Da  Costa  Alvarenga,  Peter  Fnuu,  Profeeeor  aa  6m  madHaiiebaa  Sekala  ia  t*— * 

„  Dr.  Quirin,  Jnliiu,  praktischer  Ant  in  Paria. 

„  Dr.  Hejfelder,  Friedrich  Oscar  Adalbert,  Staatarath  in  St.  Petenbnrg. 

„  Dr.  IlingHton,  Wilhelm  Half«,  praktischer  Arzt  in  Montreal, 

M  Dr.  Hoevea,  Janna  van  dar,  jiraktiaeber  Arst  ia  Rott(>rdam. 

„  Dr.  Kaeloff,  BioolaaBTOO,  Dinefar  deamedkiahcheii  Departemeala  im  IbiafnimalariaBi  in  St.Petersbnrg. 

„  Dr.  Larrey,  Hippolyte  Baron,  MedicinaUlnapector  und  President  des  flBnitiltiii  sfhi  jlr  llta  fliaia»  ia  Fteia. 

H  Dr.  Le  Croeq,  Jobana,  Profeem  der  Medieia  an  der  Uaivecaittt  ia  Bi«aNt. 

„  Dr.  Liebrai ek,  IWedrIek  BidHid,  Prtftewr  dar  Angrabeilkinide  in  London. 

,1  Dr.  Ladeking,  E.  W.  A.,  QeaaadbeitgoiBzior  der  küuigl.  Nli  J:  i1iiijcIi5ch-ostindi.<>cheD  Armee  in  Uatjtvis. 

n  Dr.  Uarjolin,  Beaatoa,  praktlaakar  Arat  nnd  Oberarat  des  Krankenbanaea  ,0e  Iwn  Seooora*  und  dea 
8t  llargiaetboB-IIoeiiitolt  ki  Fkria. 

^  Dl    Martin,  Adolpih,  jirakti.sther  .Vrzt  in  Paris. 

„  Dr.  Mende,  Carl  von,  Qeh.-Rath,  formaU  Dir.d.Medie.-Departements  imUariaeministerinni  loStPetenboig. 


Digitized  by  Google 


Hr.  Dr.  K«ii|r«l>*tt*'t  I«dwigr  Addph,  Fraffamr  d.  IMkio  m  d.  wMil»MUmg.  AhadMite  in  Wanehra. 

„    Dr.  Polik«n,  Eupen  von.  Geheimer  Rath  und  Medicinaldireclor  in  St.  Petersburg. 

„    Dr.  ileynolds,  Bom«!,  IVofcsaor  der  Mediciu  an  der  UoivefBiUt  in  London. 

„   Dr.  Richard aoa,  Ba^aiiiB  Waid,  Mitglied  das  fe^  HadidiiBMolkeiiwa  in  Loadoiu  • 

,,    Dr.  Rottenstoin.  .Johann  Baptist,  praktischer  Arzt  in  Paria. 

„    Dr.  Serrano,  Mittias  Niclo,  ^k-crctür  der  küuiglichen  mediciniMheu  Akadeiui«  in  Madrid. 
„  Dr.  Siokalaki,  Victcr  Felix.  Profeuor  aa  dar  ThäntwOik,  pnUatdiar  Ant  oad  Diraoter  dea  Ophthal- 
miatriachen  Institats  in  Warschau. 
Dr.  Themmen,  Cornelius  Jobanne«,  praktischer  Arxt  in  Deranter. 
„  Or.  Waiti,  IWadrioh  Aogoat  Oail,  praktiMliar  Ant  in  Balavia. 


Einer  bcsondcmi  Fickackttou  nii-tat  aagehOrif. 
a.  Biiilieiiniaolia  MltglfaSar: 

Hr.  Dr.  Brnck,  Jon»«,  praktiiicher  Zahnarzt  in  Breslau. 

„    Dr.  Barry,  Ludwig  Loopold,  0«n«ral-S«er«t«r  dw  Aoolimatiaatiooa-TerMai  in. Berlin. 
„   Dr.  FIttgel.  Cbrl  Fdiz  Alfred,  Tertretcr  der  SrnKhaonlaa  tnatittttioD  in  Leipdig. 

„    Dr.  Friedau,  Franz  Ritter  von,  in  Wien. 

Fr.  Gay  ette- George  na,  Johuina  Maria  Sophie  von,  Stiits-Ordeiu-Dame  in  Berlin. 

Hr.  Dr.  Malortie,  Oarl  Otto  ünieo  Emat  Banm  tob,  Staateminister  n.  OlierhoRnarBelian  a.  D.  in  Haaaover. 

„    Dr.  Reichenbach,  Johiuin  Vi  tcr  Drt'i.if,  [iralitiM  !ii-r  Av/.t  in  .Xllun.i 

„    Dr.  Schau fuss,  Ludwij;  Wilhelm,  üirector  des  Museums  Sau  (»alvator  in  Überblasewitz  liei  Dresden. 
„   Dr.  Waiaa,  Oonrad  Bndolpfa  Onido,  prakttaefaar  Ant  in  Berlin. 

b.  Auswärtige  Mitglieder: 
Hr.  Dr.  Briai,  Oreatea  von,  Geheimer  Bath  und  General-Sacretar  der  Akademia  der  Wiaaenichai'teo  in  Areiso. 
„   Dr.  Da  Coata  da  Maeado,  Joaehim  Joaeph,  Bann,  Staatarath  in  Liaaabon. 
„    Dr.  Harting,  Peter,  Proiessor  an  ili?r  Univcri«itiit  in  Utrecht. 

„  Dr.  Renard, CarlCteadiniTOi^wirkl.Staat<ratha.Secretird.kaiaeri.UBseUach.d.NaturibracherinMoakau. 
„  Traviaan,  Victor  Banadiet  Anten,  Graf  wn,  k.  k.  oalarraianiaeliaK  HliiiiiMii'ig  n  ndna» 


Blngegangene  Seliriften. 


Tom  15.  M\a:Mai  big  U.  Saplember  1881.  (Furtiuitzuni;.! 

Royal  Society  of  iMMh».  PhiloHophirjil  Tmnit- 
action«.  1880.  Vol.  171.  Pt.  9.  London  1880.  4».  — 
Glazebrook:  Dnuhk-  refraction  and  diiperiion  in  Iceland 
Bpar:  au  cxiHTiitK  iital  iiivestigatiuu.  vith  a  comimriüon  witb 
Huyghen's  coLstruitiuii  U>T  tili-  cxlraimlinary  va\e.  p.  i'2l 
— 4fi(>.  -  Sc  Ii»  rlf'iii  m  er:  Oll  il.ic  i)iinii;ii  (LiraMirs  l't.  III- 
p.  461—464.  —  Uicks:  On  the  luotiun  uf  (wo  apheres  in 
a  iald.  f.  406-492.  —  Williaaaon:  On  Iha  onBiaiiar 
tion  ef  tfee  fbinl  plante  of  the  eoalHBcaanrea.  Pt  X.  la- 
clnding  an  examination  of  the  nippoaad  radlolariant  of  tbe 
carboniferous  rucks.  p.  498— MOi  —  Ellit:  On  the  rela- 
tion  between  tlic  liiurnnl  ranpe  of  mapiiMic  doclinafiun  und 
horizontal  forcc,  as  nbsirvnl  a*.  the  l!i<_vul  Db.sprvatory, 
Oroenwicb,  during  the  yeara  1^1  lu  HTT.'  nnil  tlie  pvhid 
of  solar  ipot  frequency.  p.  641 — 6434).  —  S  ji ntts wooü e: 
On  the  MMilive  Mate  of  vacnum  ditchargea  Vu  II.  p.ö«! 
— 663.  —  Abney:  On  tbephotograpliic  method  of  mapping 
the  leaat  refrannole  end  ot  the  solar  spectrum.  p.  6&3  6(iü. 
—  Duggins:  On  the  yihtitofrraphic  spectra  of  stars.  p.<>69 
— 680.  —  Fitzgeraiii  On  the  electroniagiielic  ibonry  of 
ihe  reflertion  anJ  refractinn  uf  he.\d.  p  tJ'H  — ilJ.  — 
Darwin:  On  llif  Sfiiilisr  iIhli  l,-!^  i'i  rli,.  ,.;.fri mls  m"  tili' 
orbit  of  a  satelJite  revolving  abuut  a  tidaliy  dii>tort«.'<i  planet. 

p.  718— «a. 

  1880.   Vol.  171,  Pt  8.    London  1881. 

4*.  —  Cayley:  A  raenolr  on  Ihe  atagie  aad  donUa 
ai«MablMMa  dm  tl.  Juan  tm. 


theta-fuiK'tion.s.  p.  e>1i7— 1002.  —  Mallet:  Uo\-iaioa  Of  tha 
atumi«:  wejght  uf  aluminium,  p.  100^1086.  —  Owen; 
Di'scriutiuu  uf  8«me  rcn^in  of  the  ^gantic  hid  iliiid 
(Megiuaiua  priaea,  Owen).  Pt  II.  pk  ÜBT— lOHl  —  id.: 
On  tha  ora  of  the  Eehidn«  Hyttnte.  p.  1061— 10S4.  — 
Robivaon:  On  tlte  detenniiuition  of  Ihe  conttante  of  the 
i'up  aBenomotcr  liy  expenments  «itb  a  whirKng  marhinc. 
l't.  II.  p.1055— 1«J7(V  .  Mctui'ii^:  Uu  the  djuanii-ilf' trii 
cumnt,  and  ou  ccrtuin  iucuns  tu  sni])n>ve  It«  «teadiuesa. 

^  ic7t— loesw 

(Furtsetzung  folgt-1 

Chilidiiur  Sabh  Sr.  Th.  von  Buchoff, 

Profaanr  enMr.  dar  Anatooiie  nnd  fbyiioiagia  aa  dar 
UnlTenlttt  In  Mtosbed,  feierte  am  16.  Januar  d.  i. 

das  fiinfzigjährig«?  medicininche  Doctorjubililiuo.  nach- 
dem er  bereit«  am  38.  November  1879  (vergl.  Leop. 
XY,  p.  1881  die  ftnfidgjfthrige  JahOlnmaMer  oeinar 
Doctorpromotiun  Iwi  der  jiliil(i*iiphi.>i<-hen  Fncultät  Jt-r 
Univenitit  Bonn  begangen  hatte.  Unsere  Akademii- 
hat  ihrem  langjährigen  trcnan  MtgUeda  in  beaendew« 
BotmÜMlldie  herzlichsten  Glackwtioechp  nuAgesprochaBi 

Drack  ir«u  B.  BlochmaiHi  nud  8«faa  la  Dnaitta. 


Digitized  by  Google 


LEOPOLDINA 

AMTUGHE8  ORGAN 

DER 

KÄISBBLICHEN  LBOPOLDINO-CAROLINISCHEN  DBüTSOHfill  AgAnaMTff 

DER  NATURFORSCHER 

HERAüiKiKUEBEN  UKTiiUi  MITWIHKINU  DKK  SUKTIUNSVOKSTANDE  VON  DEM  PRÄSIDENTEN 

Dr.  C  H.  FnpWftqflh. 


laUe  Heft  XYIII.  —  Nr.  3—4.  ?el)ruar  1882. 


laluüt:  Amtliche  Mitthetluugeu:  Venutiierungea  im  l'tTüoualbcsUDde  der  .\luuleinie.  —  Beiträge  zur  Kasse  der 
AkMienup.  -  KcinboM  UMMi  t<  —  8»s*Uf«  lCittk«UMff*B!  BiMMlW|ail»  tWiiiam.  —  J.  SchfKBt«: 
Uabar  photognphiMte  OtkliuMmmun.  —  IL  Carti«:  Trradelii*!  Joraui«  oe  inraMrb  «rai.  —  nrogium 
dM  imMB  limrttrhrn  Oeomphentages  in  tUüe.  —  Marmnrbniite  fUr  Rudolph  Christian  Boettger.  —  INb 
4u  AMHmdlMt  m  Band  4S  der  Nova  AcU. 


Amtliche  MlttheUiin^eii. 
Yer&ndanmgen  im  PeTsonall)estande  der  jULademie. 

Xeu  auftrenouiiueue  nittclieder: 
Sr.  SSM.   Ab  10.  Februar  1882:  Herr  Dr.  Maximilian  Heinrich  Johanne«  Fletch,  Privatdocent  dar 

Aaatoaia  nnd  Praaeetor  dar  anatooiiaahafi  AnaUlt  der  UniTeniUt  in  WOnburg.  —  Zwaitar 

A4j«Biclarimii.  —  FadNiktln  (6)      Soolo^  oA  Aiatnaiii 
Kr.  S8S0.    Am  18.  Felxraar  1882:  Herr  Dr.  Pkilipp  Adriaa  BUhr,  Privatdooent  der  Anatomie  uod  Pro- 

•ector  am  Inatitute  fQr  vergleieheDde  Anatomie,  EntwickeluDgngenchiehte  und  Hiatologie  an  der 

Univerfitüt  in  Wtirzlnirj^.  —  Zweiter  Adjiinktenkreis.  —  FaclisHütinn  6)  für  X.jMlurrifl  und  AnatomiL-. 

Hr.  2S21.  Am  IG.  Februar  1882:  Herr  Dr.  Carl  An^nat  Dohm,  rräaident  des  Entoniülogiarhen  Verein« 
in  Stettin.  —  FlllBbduiter  Adjnnktenkreia.  —  Fachsoktion  (6)  fllr  Zoologie  und  Anatomie. 

Nr.  98SS.  Ab  18.  Febreir  1882:  Hair  Dr.  JmmaamA  WulttuA  ilmäm  IrMneli  tttS,  Frafasor  der 
Xnandagia  an  dar  üiiwattlt  ia  Erlai^an.  —  Zwalter  AQitiiktaalmla.  ^  FaoliaeltUon  (4)  mr 
Ifinaralogia  nnd  Oeologia. 

Kr.  2323.  Am  30.  Februar  1882:  Herr  Pralbaior  Dr.  Carl  Theodor  Albraeht.  SektionM^bef  am  königlich 
prousiischcn  gradiitischcn  Institut  ia  Barlin.  —  FOn£nfanUr  Aii^mküiiknia.  —  FlMhaaktioB  (1) 

für  Mathcmatilc  und  Astronooue. 
Hr.  2824.    Am  21.  Februar  1082:  Herr  Dr.  Ferdinand  Zirkel,  ProfiiWr  der  Mineralogie  und  Geognoaie 

an  der  Universität  in  I^ipzig.  —  Dreizehnter  Adjunktenkfei«.  —  Fachsektion  (4)  ftLr  Mineralogie 
nnd  Geologie. 

Nr.  S82&.  Am  21.  Februar  1882:  Herr  Dr.  Qottlieb  Miohael  Berandt,  Landesgeologe  nnd  FrofeMor  dar 
Geologie  an  der  UniveraitAt  in  Berlin.  —  Fttnfi^nter  Adjonktenkrei«.  —  FaehaaMon  (4)  Ar 

Mineralogie  und  Geologie  nnd  (8)  fikr  Anthropologie,  Ethnologie  und  Geographie. 
Nr.  2326.    Am  22.  Fobmar  1882 :   Herr  Dr.  Leopold  Heinrich  Fiioher,  ProfesBor  der  Mineralogie  und 
Geologie  an  der  UiiiM  ii  tut  in  Freiburg  i.  I?   —  Vierter  .\djanktenkrei.s.  —  FachiaUiuB  (4)  Ar 
Mineralogie  and  Geologie  und  (8)  fttr  Anthropologie,  Ethnologie  and  Geographie. 
Laop.  Zfm.  8 


Digitized  by  Gopgle 


18 

Kr. S8ST.  Ab  22.  Fcbsunr  \b&2:  lln-r  Dr.  Georg  Friedrich  Julin«  Arthur  Auwers,  Professor  uml  be- 
atftndiger  Sekretiir  der  Kuniglicli  prcus^iw  heil  Akadsmie  der  WiMenschat'teii  zu  Bcrlio.  —  Fünf- 
zehnter Adjniiktenkrcis.  —  Fiichsektion  ;  1 )  lür  Mathematik  nnd  Astronomie. 

Nr.  3826.  Am  22.  Februar  1882:  Herr  Dr.  Laurent  Quillaome  de  Koninok,  Professor  in  Lüttich. — 
Auwirtiges  Mitglied.  —  F«ch»ektion  (4)  für  Mincralogio  und  Geologie. 

Nr.  S8S9.  Am  S2.  Fafanur  1862:  Herr  Dr.  S.  C  OaitülMni,  IHnetor  daa  Miimiuu  in  Barg«.  —  Ana« 
wiitlgea  IfilgUad.  —  Facbaaktion      Ar  Zaologia  und  Aualrnuift, 

Nr.  2880.  Am  22.  Febmar  1683:  Harr  Dr.  Ctaünf  Oliiaa  Sui,  Professor  der  Zoologie,  an  der  UaiveniUt 
in  Chrintiania.  —  Aurrärtiges  Mitglied.  — -  F««h»ktion  (6)  för  Zoologie  und  Anatomie. 

Nr.  9831.  Am  22.  Februar  1882:  llt-rr  Pr.  OuttaT  SetliUi,  Professor  der  Higtolr  A'i'^  ^ni  Carolinischeo 
medico -chirurgischen  Institute  in  Stockholm.  —  .^tiswärtiges  Mitglied.  —  Fftcl)-.uktion  (6)  flir 
Zoologie  und  Anatomie, 

2ir.  2332.  Am  22.  Februar  1882:   Herr   Dr.  Alexander  Agasuz,  Curator  des  MuM»um  of  Cumparative 

Zodloflir  in  Camlnidge  (Ma.'o. :  —  Auswttrtiges  MitgUed.  —  Fadiadction  (6)  für  Zoologie  und  Anntomia. 
Nr.  2888.  Arn  28.  Fafamar  1862:  Heer  Alfred  S.  0.  Selwya,  Dinctor  von  .Gaologioal  Snrr^  of  GuMda" 

in  Ottawa.  —  Annrtrtigaa  Mitsind.  —  Fadwektioii      Ar  IGneralogfe  nnd  Chologia. 
Nr.  8884.  Am  98.  Fabmar  1888:  Hair  Dr.  H«go  Seeliger,  Director  dar  herzoglichen  Stcmwarta  ia  Gotha. 

—  Zwölfter  A^nnktenkreis.  —  Faeheektion  (1)  f&r  Maibematik  und  Astronomie. 
Nr.  2888.  Am  38.  Februar  1882;  Ilm-  Dr.  Carl  Nicolaus  Adalbert  Krueger,  Professor  der  A.itrüiiomie  au 

der  Universität  und  Director  der  Sternwarte  in  Kiel.  —  Zflinttr  .Adjuuktcnkreis.  —  Fachüoktion 

(1;  für  Mutlii'uiatik  ui.d  Astronomie. 
Nr.  2336.  Am  24.  Fabmar  1662:  Herr  Dr.  Qnater  Friadxish  Wilhelm  Bpfixer,  ProfeMor  nnd  Obaerrator 

am  aaUoiJiyailHilieBhaH  Obaervatorinm  in  Potadam.  —  FBatelmtar  A^JuktaBkraia.  —  ladn 

aciktion  (1)  flIr  Mathamatlk  und  Aalnmomia. 
Nr.  S8S7.  Am  34.  Februar  1882:  Herr  Dr.  Moiiilt  luabram,  Profeaaor  und  Ptaaaetor  der  Anatooria  an  dar 

UniversitÄt  in  Ronn.  —  Siebenter  Adjunktenkreis.  —  Fnchsektion  (6)  (ttr  Zoologie  nnd  Anatomie. 
Nr.  23;5S.   Am  24.  Februar  1882:  II*^rr  Dr.  Anten  Dohm,  Profeseor  und  Director  der  zoologischen  Station 

in  Neapel.  • —  Auswärtiges  Mitjjlirtl.  — ■  Fachsektion  ;6)  för  Zoologie  und  Anatomie. 
Nr.  2339.    Am  26.  Februar  1882:  lltrr  Dr.  Heinrich  Bruns,  Profcesor  der  Astronomie  an  der  CJniveraiHt 

in  Leipzig.  —  Dreizehnter  .\(ljuukfL'iikri'is.  —  Fachßt'ktion  (1)  für  Matheonlik  n&d  Astronomie. 
Nr.  8840.  Am  27.  Febroar  1862:  Herr  Dr.  HenMBB  Carl  Togal.  Prolcaaor,  Aatronom  am  aibraflqriikali- 

aelua  Obrnrntorinm  in  FMadam.  —  FOafidntar  Adljnnktenkraii.  —  FmltaaktiaQ  (1)  Dir  Mathe- 
matik and  AatroBoola  md  (8)  Ar  Il»aOc  tmd  HelHnlogle. 
Nr.  2841.  An  37.  Fsfamar  1883:  Harr  Dr..ChHittaa  Imrt  WtBu,  iBulglkihar  Laadaageologe,  ProCssMir, 

Docent  an  der  ßergakademia  b  BarUa.  —  FBnIMmtar  Adpnktenkreii.  —  FadHaktkm  (4)  Ar 

Muieralogie  und  Geidogie. 

Nr.  9842.  Am  28.  Februar  18^*2:  IKrr  Dr.  Julius  KoUnman,  Professor  der  anatoolaehen  WinaoadiaAatt 
in  Ba.iel.  —  Auswiirtige.^  Mitglietl.  —  Fnchspktion  (6)  für  Zoologie  nnd  Anatomie. 

Nr.  8843.  Am  28,  Februar  1882:  Herr  Dr.  Emst  Adolph  Hngo  Laspeyres,  Professor  der  Mineralogie  nnd 
Geognocie  an  der  techmaohen  llochaobule  in  Aachen.  —  äiebenter  A4)aok(enkreia.  —  Fach. 
BektiiBB  (4)  Ar  lUaenkgia  «nd  Geologie. 


Berichtigung.  BcsagUeh  der  in  der  Deeenilwmamnwir  dar  Laopoldhm  v.  J.  1861 

Blutern  wtnBmnaaaa  IBtÜHilang  kAuon  irfr  nf  Qnad  aoa  angegangener  nmiiiasigar  Naidi» 
riafataa  la  aaaaier  E^aada  maidaD,  dam  Banr  Oaaife  Bentllam.  VicepriaidaBfc  dar  linaaan  So- 
de^ In  London,  aiah  noch  am  Leben  liefladat  and  vollster  ROatigkait  erfteat. 

CMtofbcDM  Sll|^: 

Am  8.  Febranr  1863  m  Pkrie:  Herr  Dr.  loa^  Deoelnie,  Mitglied  dea  laalitat  de  Fhuiee,  Proieaaer  der 

Ockonomic  und  Arkerbauwiaseniebaft  nni  ColIt-f;c  de  France  nnd  D&reetor  dea  betaoiadiaa  Oeiteaa 
in  Paris.    Aafgenommen  den  3.  August  1835;  cogu.  Iledoutc. 

  Dr.  H.  KMUlllBll. 

Beitrftge  mt  Ka8S8  der  A]cademie.  „ 

Febianr  8.  1868.  Ton  Hm.  Beigiath  l'nit.HMir  Dr.  ('.  A.  WiukUr  in  FvfiWg  Jahraabeitng  Arl88S  8  — 

„      n  n  n  n   Professor  Dr.  A.  Oberbeck  in  Halle  desgl.  fUr  1862    6  — 

4.  „  „  „  Geheimen  Medidnalrath  Dr.  H.  Reinhard  in  Draadaa  daegL  Ar  1889  .  6  — 

n     8.  n  n  n  Dr.  J.  A.  L.  Ptoin  in  Henbaig  em  Han  daeg^  Ar  ISU  ....  6  — 

„    10.  „  „  „  Dr.H.  Flaaeh  hl  WitRbnrg  Ehxtrittigalda.  AbUSanagder  JahraaheHrlge  90  — 

„    11.  „  „  „  Hofrath  Director  Dr.  A.B.  Meyer  in  Dresden  Jahresbeiträge  flir  1881  u. 1882  12  — 

„      „  „  „  „  Geh.  Rath  Director  Dr.  G.  Zeuner  in  Dresden  desgl.  für  1862  a.  1663  12  — 


Digitized  by  Google 


19 


Bäk.  K 

VAnax  11. 18W.  ▼oBAa.OnfC.  J.  v.WiJdlmis^l-Thmckbarg  «if  SeUon  Zdl  In  Olimdifwbto 

Jahresbeitrag  lÄr  1882    6  — 

„       „      „        ,,     „    Geh.  Ilofrath  Professor  Dr.  II.  F.  M.  Kopp  in  Heidelberg  desgl.  für  1882  6  — 

fi     13>      t,        i<     .1    Ufirgr!  im  i^itpr  Dr.  (1.  K.  Kirclir-njiaupr  in  Haniliurp  desgl.  lur  1682   .  6  — 

^      „        „     „    ÄL^tr^tratüintli  ('.  S.iMIp:  in  Schwi-inrurt  .Inhrr.^bdträge  für  1883  U.  1884  12  — 

„      „     n       n    f.    Dr.      .\-         inWür/lnji-jr  i:iiitritt.i>j/elJ  u.  AbWrongtoJaliinbitelg«  90  — 

«•    1S>     II       1«    II    J-  linrrande  in  Prag  Jahresbeitrag  för  1882    6  03 

„      „     „      w    I,    Dr.  C.  A.  Dohm  in  Stettin  Ebtrittageld  und  Jahraabattn«  flir  1868  36  —■ 

II    18.    n      n    II   Profeaur  Dr.  F.  Pütff  in  Erlaogan  Eintrittageld   SO  — 

„    SO.    „      n    „   Pfofaaaor  Dr.  J.  Mdnter  in  Gnifnrald  JalurmlMitng  für  1889  ...  6  — ' 

w     „     I,      II        FwfaMar  l)r.Tli.AHireditin  Bariin  Bntrittagdd  n.  Jahrwhritrag  ffir  188>  M  — 

91.     „      „    „   TnXmm  Pr.  F.  Zirkel  in  Lriprig  Etotrittageld  n.  Jahreabeitrag  Or  1889  86  — 

„     „       „    „    PJf«ftaB«rIhr.O.Bawildt  in  Berlin  Eintriftggpldn.Ablöenngd.Jahresbeitrilge  90  — 

,.      „     „       „    ,1    CtaitM  A.  Boganbofer  in  Wien  Jabreabeitrag  für  1882    6  02 

99.    „      M    n   Hoirath  Frofeasur  Dr.  L.  II.  Fiaober  in  Wkäba^  EiBtrittagdd  und 

Jahresbeitrag  für  1882   36  — 

„       „      „        ,1     „    rrii|'f8-sor  Dr.  A.  Auwr-rn  in  iln  jn  Eiiitiitt.^gf-M  u.  .I;iliro>.l'i'i!riii,'  lur  1832  36  — 

n     98.     II       ».     Ii    I'in-ctor  Dr.  H.  Sceliger  in  Gotha  Eintrittsgeld  u.  Jnbrcsln-jtrng  für  1882  36  — 

„     „       t,     „    Budeiirit  Dr.  E.  Luch»  in  Wamibrunn  Jalirüsbeitrug  für  1882  ,    .    .  6  — 

„      „     „      „    I,   frofaaaor  Dr.A.Krueger  iuKid  £intritlag«Idu.Ablfiaiiiigd.Jahnabeitti^  90  — 

„    94.            »    II   PvolMaor  Dr.  6.  Spörer  in  Potsdam  Einiirittafald   80  — 

„     I  „   ft«A«iorDr.M.HBad]|MminB«iDn£intritt(gBMa.  Jabnsbeitragflbrl889  88  — 

„      „     „  „    IMraetw  Profieannr  Dr.  A.  Dobm  in  Keapel  E3ntritt4ge1d  and  Jabrea- 

heitrag  Ißr  1882  (Nova  Acta  und  I/pojioldiTjn  i   60 

„     26.     ,1        II     II    Director  Dr.  F.  G.  IlolzraOller  in  Hagen  .lalirei-hpitrag  dir  1882     .    .  6  — 

„      „        „          rrofM<or  Dr.  II.  Bruns  in  I>eipzig  ICiiitritt*gelJ  u.  .Ialirc»lH-itra>r  für  1882  36  — 

II    87.     II       II     II    Protetisor  Dr.H.C  Vogel  in  INitsiiaiii  t;intritt.-igcld  u.AblösuuBÜ.Jtthreabtitrilgc  UO  — 

y,       „               „     „    IVafessör  l'r.Cli.  E  \\  eis-,  iii  lii  rliii  Eintrittsgeld  u.AblösuDgd.JahreBbeitriige  itO  — 

I,     98.     II       II    II    Professor  Dr.  C  A.  Th.  Bail  iu  Diiuzig  Jahresbeitrag  für  1882     .    .  6  — 

„         ProfcsKir  Dr.  J.Kollmikuu  iuBaoul  Eiutrittsgeldu.  AblüHungd.  JahreRWitrAge  90  — 

II    it   P!nlitaaorDr.H.Laap«t]rraainAacl>anliiintriUag«lda.Jahreiil>eitr.igfi^^  36  — 

Dr.  H.  Knoblauch. 


tl 

n 


Beinliold  Hensel.*) 

Ton  FniMor  Di^  I.  t.  MutSM    Beriin.  H.  A.  K. 

Batnbeld  Friadrieh  Hanad  wnrda  am  1.  Saptamber  1896  in  Adefaiaa  liei  Briag  in  Sehletien  ab  der 

Sohn  Jet.  Prediger»  C.  Ii.  HiMWel  aus  Bojanowo  gehören.  Von  ISrll  nh  li-  kli  id.  tt>  dieser  da«  Pfarramt  in 
Sciuüdelwitx  bei  Bh^g.  Uens«!'«  Matt«r  Amalie  geborene  Kntacb  au«  Minken  starb,  ehe  der  Sohn  anastudirt 
batte;  der  Tatar  «übta  noeb,  daaa  doraalfa*  aaina  Stodira  nbaobrirte  wa&  dan  Doetortital  anrarb.  Ton 

zehnten  I.ict)pnsjiihre  »ii  besuchte  der  junge  Henscl  ilxs  Gymnasium  7m  Brieg,  verlies«  dasscli/ü  aber  als 
Secttndaner,  um  iu  die  Secouda  dee  Gymnauame  zn  St.  Kiisabeth  in  Breslan  einzatreten,  wo  er  Oetem  1646 
din  AbitarienteBprilfinig  baoland.  Er  bang  <Uo  Dnitrarrfttt  Biraalan,  nm  Natnrwieaenaehaften  m  atndiren. 
GraTenhorst,  Ilnrknw,  Purkinje,  v.  Siehold,  Göppert,  NeeR  v.  Rsenbeek  und  Ki'lrlter  waren  hier  seine  vor- 
cSglklieten  Lehrer.  Wie  schon  als  Schüler,  so  beschttftigte  sich  Uensel  auch  nachher  als  Student  bMonder« 
eifrig  and  «rfolgraieh  mit  Zoobgia,  nanMUtliab  ndt  dan  httma  TWacao,  daran  Labawmiao  er  obaoao 
praktisch  nls  Jäger  näher  kennen  lernte,  wie  er  ibven  inoerai  Bau  an  Prüpiiraten  ptudirte.  Scino  Dnctor- 
diasertatiun  bcliandelt  „die  Bedeutung  der  Entwickelungagaaebichte  für  die  aystematii^che  Zoologie".  Sie  b«- 
apritht  mit  fibermaoband  reifan  Urtbail  und  reicher  Saebkenntnis»  in  anatomiaoben  Einselheiten  die  zoologi- 
schen  SvFtnme  der  Naturphitosoi)hie  mit  Rücksicht  auf  ihren  Pnjftllelisinua  IBT  individuellen  Entwickrlung 
(Ontogenusej  der  höheren  Gruppen ;  ein  solcher  Parallclismuü  wird  innerhalb  der  einzelnen  Tliiei  kreis«  zuge- 
gtbaUi  aber  niobt  eine  das  gnnae  Tliien-ei<'h  durchlaufende  Reihe.  Maoehe  der  hier  roro  Jünglinge  aua* 
ger<prochenen  Anschauungen  steban  anf  der  Hohe  der  henUgen  EntwiitkalungtÜieorte  und  mntbao  nna  sni  «ia 
seien  sie  erat  in  den  MateiD  Jahieo  gcaohrieben. 


*)  TaigL  LespeUina  XVU,  1881.  p.  in,  910. 


S 


20 


Von  1850  bii  1660  lebte  Dr.  Honsel  in  Berlin,  wo  er  als  Lehrer  der  Natncgunhiehte  und  andenc 
mehr  oder  weniger  Terwandter  Filcher  an  höheren  Lehranstalten  «einen  Unterhalt  ennurb  and  in  den  Kreisen 
der  jüngeren  Zoologen  nnd  Paliontologen  ein  gern  gesehenes,  hochgeachtetes  Qliad  WIK.  Stine  Lieblings- 
iMddlllgang  war  damaU  die  Verntelirung  und  wissenschaAliche  Durcharbeitung  dar  Mimi  in  Schlesien  be- 
gonaenen  8ebfldel>  und  flfc«l<tiiaininlaBg.  Von  Scbtdeln  der  einhoiniMlMa  SUigtÜüm,  nnatentUoh  d«r  Fleiaoh- 
fresaer,  bntto  «r  a«hr  nielia  ReilMii  niauiengetmuiht  nnd  mit  mumftillfelum  ESfisr  si«  innner  wieder  dtirdi^ 
mustert;  in  «lei-  Detailkenntni«»  der  ZikH  und  Kuoclicu  der  Singethiere  und  der  wirklich  wiaaenschaftliehea 
£etraobtang  nnd  Deutung  derselben  war  er  Allen,  die  ihn  kaant«m,  eine  an  bestrittene  Aatoritlt.  Fragment« 
TCO  Knochen  oder  Geweihen,  die  flftan  tcboe  eine  Zeit  lang  erfolgloe  durch  die  Hlnda  VtiäMgae  Fachmtnner 
gewandert  waren,  ftlgten  »Ich  in  dan  ■■inlgmi  sofort  wie  von  selbst  zu  einem  vcrstindlichen  Ganren  zusammen, 
weil  er  eben  jede  einzelne  Form  gtun  kumte.  Ans  dieser  Zeit  atammen  Tenohiedeoe  kleinere  An&itae  aber 
die  ejnKrfwiiselwn  Singetidere  in  ibietwieaeH wliw  Wll^lwn  Zeitacbriften  nnd  ^ftwekel'e  Axtiäv  Ifnliurgeeoldclitei 
Ifl,")",  u'.le  ctwo-f  Neui.-s  bringcml,  uml  uiuigu  ^;rLi^8(.■rl_■  Arbeiten  über  fossile  und  lebuiide  Niigelhieru  in  der 
Zeit««hrift  der  deutschen  geologischen  Gesellschaft  1855  und  1856;  Mush  beaurbeitete  er  Sär  Trosdiel  den 
die  SlngetMar»  betnffinden  Theil  der  AdmefaMidit»  yim  IMO  «ad  IMl  nit  QrtodBeUMii  und  gtMUdir 

Kritik.  Eine  gri>  ^  r  '  Arbeit  flber  Jfipfiarwn  mtjitfrriinmm  tat  Ib  die  AUnndlnigWI  dir  UoiglialMO  Ab* 
denüe  der  Wissenschaiteu  in  Berlin  1860  anlgenonuuen. 

Ftlr  die  Nora  Aet«  der  Eeieerlieliea  Leopotdineoh-CuvIiBieelMn  DeotedMa  Afcnd—ie  der  Netar- 
forschcr,  welcher  Henscl  seit  dem  16.  August  1853  cogn,  Hrhl  angehörte,  hat  derselbe  wiederholt  Beitrüge 
geliefert,  ao  18&4  in  Band  XXIV,  1876  in  Band  XXXVII  und  noch  kurz  vor  seioem  Tode  1681  in  Band  XUL 

Hsoeel  fthlte  rieb  in  der  graeeen  Stidt  «nf  die  Dmiar  ndit  mhl,  er  etnibl»  Uwu  iaa  FM^  na 

eo  mehr,  als  er  schon  damal!!  öfters  an  Schwindel  und  Störung  der  Ilerrthäfigkeit  litt.  Es  war  daher  för 
ihn  duppelt  erfreuücb,  von  der  Berliner  Akademie  den  Auftrag  und  die  Mittel  f&r  zoologische  Studien  im 
eadUefaen  Bnaflkn  m  erbaUen.   In  den  deataoban  Cokmieen  oberhalb  Pnerto  AUegre,  Prorina  Rio  gnnds 

do  Sul.  unter  einem  gemftssigten  Klima,  den  ganzen  Tap  im  Freien,  mit  Ueobnobtrn,  .Iag<!n  und  Sünimehi 
beneliäftigt,  war  er  ganz  in  seinem  Liemente.  Die  reichen  ä&mmluugen,  namentlich  an  SäugulliieriKbikielu, 
jetzt  im  anatomischen  Mnienm  n  Berlin,  und  die  inklreiehen  inlereaannten  BeobaehAangen  über  die  Lebeoi- 
weise  der  dortigen  Wirbelthie«  zeigen,  wie  gut  er  seine  Zeit  benutzt  hat.  Leider  vereitelte  ein  damals  ans- 
gebrochener  Krieg  seine  Absicht,  auch  noch  Paraguay  zu  besuchen  und  die  Lagerstitten  foeailer  S&ogethiero 
auszubeuten.  Sie  Frflebte  dieiter  ßi.-i»e  1863  bis  1666  sind  tboibi  in  einer  eigenen  von  der  genannten 
Akademie  beroosgegebenen  Abhandlung  „Beiträge  zur  Kenntniss  der  Säugethiere  Sfldbraailieae''  1873,  theils 
in  mehreren  inhaltreichen  Anfsitzen  im  „Zoologischen  Garten"  18C7,  1869  nnd  187S,  sowie  in  Troeeliel'a 
Archiv  für  Naturgoisehiclite  1867,  1868  und  1870,  daa  GeographiM  he  in  der  Zeitschriii  der  Oesellaefaaft  iSr 
firdkonde  Band  II,  1867.  vsrfiffeBtlicht.  Miehantia  IMl  wurde  er  als  ordentlicher  IVofassor  dar  Zoohigia 
an  die  Fbrstakademie  n  Pnäkna  in  Schlesien  benifta,  wo  er  sich  noch  einige  Jahre  einea  relatiren  WoU- 
befiudens  und  befriedigender  Tb&tigkeit  als  Lelirer  und  Jäger  erfreuen  durfte,  und  hat  er  von  dort  noch  in 
der  Arbeit  aftber  Hcmologisen  nnd  Varianten  in  den  Zahnfonnciiii  etniger  Sängethiere"  1878  (in  Gagenbanr's 
morphologiaebem  Jahrbneb  Baad  T)  Eäniges  aoa  dan  R«alta(att  sefaiar  vieljährigen  anetao  vergleidiendea 
Untersuchungen  veröffentlicht.  Aber  sein  Herzleiden  nahm  allmählich  zu;  nachdem  er  einen  ersten  Schlag- 
anfiiU  schon  vor  swei  Jahna  glodüieh  fiberwnndant  bracht«  ihm  die  Anibebong  der  landwirthsoliaftlichen 
Anstalt  bi  Fkaakaa  (1881)  die  etwflMeHe  Teraetsung  in  den  Rnbestaad,  den  er  aber  aodi  aldit  ndir  hage 
^■t-rlit'^fvll  konnte,  da  fiii  %>.  ii  .li  vlmlfcr  FiMag  ]iiii>,'t-reni  Lcidtu  ein  Ende  machte.  Er  atfirb  um  6.  Novi  ir.bcr 
16äl  Abenda  '/«lO  Uhr  in  Oppeln,  wohin  er  sich  zurttckgesogen  hatte.  Die  Wisseoscbait  verliert  an  ihm 
«büB  tmuB,  aÜklgeB,  aalhatloaMi  nnd  gaiatvoUan  Arbailer,  arim  Bakanta  hoahgssehHateH  ui  ga. 
HAtai,  fianIMiblirimi  nnd  «ohbralliadaii  Ikaand. 


^nr  selilieesen  hicnn  ein  chronologisch  geordnetee  Ventiohnias  dar  Fnblilcationen  Hanaal'a.  (VcagL 
Oalalogae  oT  SdantÜte  tvgm  oT  Iba  Boyal  fioeia^  «f  Landau  TaL  Ol  1869,  Vn  1077.) 

1.  Dm  kftadU  Friadp  dar  ajataaMtfuhaB  Zaalagi«.  lnang.<SiMrt.  Bmriaa  (NisaMwwalqr)  iSBS.  8*.  47  p. 

Erscliii-n  iiiicli  im  Buchhandel  unter  dem  Titel :  Die  Bedeutung  der  BntwiokalaQgvgaaehiAla 
ftr  die  systematische  Zoologie.    BreeUa  (Goeohortky)  1852.    8*.    46  p. 


Digitized  by  Google 


21 


2.  Ueb«r  di«  fouileo  Siugethiere  Schlesieiu.    Schlea.  Geidlacb.  m  Breaku.    Ueberticbt,  läö2,  p.  37—38. 

Froriep,  Tagwl.oi  .  Nr.  589.  (Zoo).  Bd.  3.)  1862.  p.  110—111. 
8.  U«bar  «ogeUicb  foMÜe  M«n*ch8iu«ate.   lUd.  1853,  p.  61 — 68. 

4.  Hab«  fonO«  in  Sehkaien  entdeckte  Barte  dee  BiMmhineh«  (JüyMirai).   Ibid.  1888,  68—84. 

5.  Uebniolit  der  fouilen  und  lebndwi  BingMüen  ScUmmm.  SeUfle.  OweUnb.  n  Bmli«.  Dalmlirifta, 

1888>  p.  888— a»0. 

8.  UriMT  die  TfnddedadMtt  in  Sabidill»«  dar  MkäA  Jhrto  «nd  JliiiMb  Anw.  WiagnaiB'a  AmUt 

XIX,  1868,  p.  17—22. 

7.  Defaer  daa  Yorkoaiman  voa  f^fc^^i»—  bat  Crmi  Mpnoim,   Ibid.  XIX,  1853,  p.  23—34. 

8.  Ebi  Beitrag  aar  Keimtiiiaa  fbariler  üebeireato  am  der  Gattimg  Ardtmyt.   Nora  Aets  Aaad.  Oaaa.  Laop. 

Carol.  Nat   Cur.  Vol.  XXIV,  Pars  II,  1854,  p.  2115-306. 

9.  Beitrige  cor  KeimtiiiM  ÜDtoler  S&ngethiece,  Inaectenircwer  and  Nagethiere  der  Diluvialformation.  Zaitichrift 

dar  deataebea  geol.  OeaaDaebait,  Bd.  m  1855,  p.  488—801;  Vin,  1856,  p.  878— S«0. 880—708. 

10.  Uebcr  einen  fossilen  Muntjac  ftu»  Schlewen.    Ibid.  XI,  185'.»,  p.  251  —  280. 

11.  Ueber  Hippttri«»  meäütmuuum.    Berliner  Akad.  AbhandluDgen  1860  (Pbjr«.),  p.  27 — 121;  Moiutta- 

bariehte,  1800,  p.  858-888. 
19.  Biridlt  Aber  die  Leistungen  in  der  Naturgeschichte  der  Sängethiere  während  drr  Jahre  1859  bis  1861. 

WiagBaann'a  Archiv  XXVI,  1860  (Band  11),  p.  19-69;  XXVll,  1861  (Band  11),  p.  74—116; 

xxvnr,  1868  (Buti  nx  p.  SS— lOO. 

18.  Uabar  die  Baat«  einiger  Sftagethierarten  Toa  Bhafnii  in  dar  Mflncbener      «»'■■c    BerKnar  Afcad. 
Monriabarfebte,  1862,  p.  660—569. 

14.  Bailfige  «r  Kaoataiaa  der  ITfabeiaiara  aoibraaiytaw.  AnUr  ffer  Üatoigaaflhiebte  ZZXm.  1887, 

p.  120—162;  XXXIV,  1868,  p  323—375;  XXXVI,  1870,  p.  50-91. 

15.  Beitrage  zur  näliervu  Xeimtniiss  der  BrasiliuuiicheD  Proviaz  Säo  Pedro  do  Rio  graude  do  Sul.  Berlin, 

Zeitachrifl  für  Erdliuude,  II,  1867,  p.  227—269.  342—376. 

16.  Baitrige  mr  Kenntoiss  der  Thierwelt  Brasiliens.  Frankfurt,  Zoologischer  Garten  VIII,  1867,  p.  290—293, 

861—374;  X,  1869,  p.  16—19,  33—40,  135—140,  289—298,  328—336;  XIU,  1872,  p.  1—7, 
33—39,  76—87,  151—164,  176—179;  XVII.  1876,  p.  37—45,  97  —  100;  XX,  1879,  p.  3—10. 

17.  Die  Sebidal  dar  Corvadga  von  Rio  gnade  do  SaL  Zaitacbrift  für  £tbnoIogie  II,  1870.  p.  195—203. 

18.  BaiMgenn'KaBatBietderSBngethiereSOdbrarillena.  Bvüaar  Akad.AUiaiidlnngen,  1872  (Pbys.),  p.l— ISO. 
18.  Zar  Kenntni»«  der  Zahuformel  fUr  die  Gattang  Sm.   Mof»  Aeto  Aaad.  Gaaa.  Laop.  Oarol.  Hat.  Gar» 

Vol.  XXXVII,  1876,  ]Sr.  6,  p.  1—40. 
80.  Sfatgaade  Veeraebvaiadiaa.   Fraahfiirt,  Zoologischer  Qartaa  XIX,  1878,  p.  184—188. 

21.  Zum  Vorkommen  doa  Xörz.    Frankfort,  Zoologitcher  Gart«n  XX,  1879,  p.  33—38. 

22.  lieber  Bomokigian  aad  Variaatan  ia  dea  ZabaCmDehi  einiger  äängethiere.   Gaganbanr's  morphokigiscbaa 

labrbMb  Bl  T,  IST»,  p.  588-681. 
SS.  ChaaiolBgiaebe  Stadin.  M«*a  AeU  Aaad.  Gbaa.  Leap.  Card.  Hat.  Onr.  VoL  ZLE,  1881,  p^  1S5— 108. 


Eingegangene  Sebrlfleii. 


Vom  15.  August  bi<  16.  Septenber  1681.  (ächluss.) 
Boyil  >00i«^  of  London.  Pbilowphicftl  Trans- 
aetiooB.    1881.    YoL  178.    PL  1.   Loadoa  1881. 
4*.  —  Parker:  Oa  Oa  abuetaie  aaddatdeMuat  of  tba 
ahaU  hl  Oa  BatndMa.  p.  1— aiei 

 IMofnamben.  80.  Noraaber  1880.  4^ 

—  Proccedings.  Vol.  XXXI.  Kr.  206-211. 
London  1880  — 81.  8".  —  Hartley  and  Huntington: 
Rcaearche«  on  Ihe  «etion  of  orgauic  «utgtanre«  on  tbe 
ultra- violet  rays  of  tbe  spectram.  p.  1— 26.  —  MacMuno: 
BMaarchaa  into  tbe  colouring.niatten  of  bunu-urine,  «itb 
aa  aoceoat  of  tbe  aeparatioD  of  nrobilin.  p.  26—3«,  208—288. 
—  Milaea  aad  Petteraoa:  Ob  tbe  aiaanrial  propartica 


and  rhmiral  i.  biructtr  cf  Ucryllnim  iGlucuiuni  '.  p.  37 — 45. 
—  id.:  <_ii!  th(*  III'  Ii  r  ilur  ]  aiul  \nlii:rn'  ni  r«re 
eartbs  and  theii'  sulnhaUis.  p. 4<j — öo.  —  liussell:  Un  Lb« 
abaarpliaa  naao»  af  aeboit  aalia.  p.  61— 69^  —  Unwin: 
Oa  tbe  fiiction  of  «ater  agalnat  tond  aarfluat  of  differeat 
dcgree«  of  rouglinpss  p.  54—58  —  Vine«:  On  tbe  cbe- 
mical  composition  of  aleunme-grains.  p.  69 — C2.  —  Dixey: 
On  tbe  osäitimnoo  of  tbe  teniiinal  jitialanges  of  the  digiu. 
p.  63 — 71.  —  Lijckyer:  Un  a  üuu-sjiot  ül)servcd  Augtut 
31,1880.  p.  72.  —  Herschel:  Uu  a  «iinplitied  form  of  tbe 
tonioB-gnmaietcn  of  Brotm  aad  Babinet  p.  141 — 146.  — 
Schröter:  Note  od  tbe  mirroscopic  examination  of  some 
fossil  wood  from  tbe  Mackenzid  river.  p.  147 — 148.  — 
Hopkinsou:  The  electroatatic  capadiv  of  glatg.  p.  148.  — 
Fritebard:  Tbe  cocklca  of  Uw  OmiawrhymMiflatgput 


coraparcd  with  th>t  of  vtüauj  aiammalH  imd  uf  bbdt. 

p.  149—158.  —  Hcnnegs«T:  ün  actinonietrical  oliscrva- 
tioQs  made  in  Indla  at  Miissüree  aiid  Debra  in  Ui-tobL-r  and 
Nuvcinbrr  1879  |i.  1.>I — 1!*.'5.  —  Itamsay;  On  ihe  rritiitll 
)Hiiut.  p  l'.i-l  iiyj.  -  TliHr]»''.  \cti'  ün  thc  li-  turimuation 
of  inagnetic  inciiuatiuu  iu  tlio  Azoren,  u.  237 — 23S.  — 
Cr«okM:  On  bmt  oMHlwsttOB  ia  Umr  mmümI  air. 

9M— SMS.  —  Gor«:  On  Oemo-electiie  lidsvioar 
of  MMOoa  sointioiif  wilh  ptatinam  dectrodes.  p.  244—249. 

—  lo.:  laflmaee  «f  v«ltdc  cumntt  ou  the  djfTusion  o( 
lignidi.  n.  SSO— 2S3.  —  id.:  BxpCtinWDtii  on  clrctrir  nsnius«. 
p.26S— 256. —  Uaber:  RcMUtbet  on  the  riiiiitile  striii mn- 
of  the  tbjToid  glAnd.  p.  27£^— 281.  —  Schäfer:  Sota  to 
thu  i)ui>er  OD  ue  itructuTe  of  the  inimature  ovariaii  oviim 
in  (be  common  fowl  tnd  ia  the  rabbit.  p.  2»±  —  Tha- 
diehoai:  Note  on  •  eamwiiiicaüon  of  VnA.  lto«coe:  _Öb 
the  älMnM  of  potaariun  ta  protaK»n  prpiwred  by  ur. 
GaoiRCe".  p.  232— 2ft3.  —  Carnf^llo)  ;  rrclimiiiarv  nntc 
OD  the  existciuo  nl'  iif  unj  oibtr  bn<lu>5  in  tlu'  suliil  sluto 
at  tctnpcratuii's  tur  ali.>vr-  tlu-ir  onluuirv  iinltiiii<  p'iiuts 
p.  2S>4  — 2!Hi.  -  !;(:'<iwi-l|-  On  tlip  cH'rrh  o(  hcni  un  the 
Chloride,  bruiniile,  and  imiiiie  uf  silvcr,  aiid  ou  »ouie  cliloro- 
faroDiiodides  of  ailTor.  p.  2»!— 294.  —  G«r«:  Shumm 
of  tlM  capiUarjr  dectro^roiie.  p.  9H.  —  Id.:  Eleetiic  cnr- 
HBla  caWKd  fay  liquid  ditlusion  aod  OHnoie.  p.  200  —  299. 

—  Spottisvoodo:  On  the  48  oo^idinait'»  <>t  a  lubic 
curre  in  spare,  p.  301— :U>2.  —  llnlmurnn;  IIow  tlo  the 
rolour-bliiid  see  tlie  difTerent  iiil<iiir-i  p.  302-  tl(1>  -- 
Tjndall:  Action  of  an  iutvrnitttciit  Ueam  of  radlant  heat 
upoD  gueoul  matter,  p,  307—316.  —  Herscbei:  ün 
■nvineten,  with  spcriai  roference  to  the  tonioa*gravinietcr 
däikncd  by  the  late  3.  Allan  Bn>u».  p.  317—320.  — 
TriVe:  KxptTimental  rescarrhos  into  clectnc  distribution 
as  manifcstiil  by  lliat  of  tlie  radiflt'»  of  flcctnilytt-s.  p  32(1 
— 822.  ■  Darwin;  On  the  tidal  frirtjon  of  a  planet  at- 
tPiidrd  liy  scMTii!  sun-lliti-s.  und  oll  the  cvolutinn  nf  tbe 
6i_.l:ir  -\sli';n  Ii-  M'2  — :12.').  —  W.itsiin:  On  tlic  tcmalc 
urgaii3  aud  pmciiitatiuii  of  the  liacuuu  (l'rucuun  lotorj. 
p.  825  —  326.  —  Wuiney:  Portlier  nole  on  tM  atümto 
aaatomf  of  the  Thymus.  p.SM— S97.  —  OladstODo:  Hie 
niractioo  equivaleiila  of  caH*on,  liydrri?iMi,  oxyRcn,  und 
nitrogen  in  orsanic  vompoonda.  p.  'XM\  -  l{ii>soll: 
On  rerlain  demiitp  integTalH.  p.  'AM)  —  HA*,,  —  Schuster: 
On  harmouic  rBti<is  in  the  »pecira  oftrases  :!.1T  :)4". - 
Uaycraft:  l'pon  tlip  cause  nf  the  striatiuii  ut  vnlmitary 
masVular  tusuo.  n.  364)  —  i^l'J.  Klli^-  On  an  iinprnveü 
liinKMlular  niethoa  of  roroputinK  natural  nnd  talmiar  lo^a- 
rhhim  and  anti-loKarithma  to  twelre  nr  si\tuen  place«, 
p.  8Sä— 398.  —  id.:  On  the  iratcntial  raili.x  im  a  means  of 
cttlcnlatinK  lu^^itlims  tu  any  require«!  niiuilifr  <  f  ciorimnl 

fjaces,  with  a  sunimary  of  all  pn-i'eilinLr  nuttn-ils  rliroiH)- 
ogically  arranjjpd.  [•..  iüh— -113  —  iil.;  Oii  (ijc  inilnfiiio 
of  tenipcrature  OJi  ll<«  nm^i'-al  pitcli  of  lianiiMiiiiiin  rccils. 
p.413 — 415.  —  Abney:  On  llte  inHuoui'e  uf  ihe  molekular 
groupine  in  orgudc  bodiei  on  tbcir  ■IwiiipUon  la  tbe 
uifra-red  region  of  the  spectnim.  p.  416— 4t7.  —  Mareet: 
EixperiniCDU  od  the  infliience  of  altitnde  op«a  icipinition. 
p.  418  — 4^(9.  —  Kwinj;:  On  •  nev  saiaraognpb.  p.  44U 
— 446.  —  C'rookfs:  On  the  vincfis.ity  of  ga-ses  at  lii^h 
«diausüons.  p.  Illi — 1.>S.  --  r.iuli:  Niites  u:i  tlie  riirlk- 
quakes  of  .Iiilv  ih'^i  at  Manila.  |>.  4<>«i — t7ii,  —  Stnkrs: 
On  a  sinipli'  imnli  nf  elimmatins  errors  of  ailjustnient  in 
deiicate  ob!ier\«tiniii.  of  compared  spectra.  p  47tt— 473.  — 
Hanghton:  Solen  on  phyakal  geologr.  i.  43»— 411.  — 
TTudall:  Furtbcr  cxperinrantt  on  the  acnon  «f  n  tnter- 
mttUSDt  beam  of  rudiant  heat  on  ^scou!»  niiitter.  ii  478 
—479.  —  Cüuroy:  Some  experiments  mi  nuuiün  rctte.\:iiii. 
p.  iSU—fiOO  —  Tliin:  On  the  TriclwjJuittin  l',ii-^iiniii>- 
(the  Knngu»  of  riiiL'«"ri:il,  p  'i<il--i><i2.  iii  .  On  l!;n  te- 
riuiu  dec4Üvan.s,  an  ur^aiu.sm  iLnaociüted  wiih  ihc  denlniclion 
of  the  hnir  in  Ah}>fcia  ureata,  p.  6(13—008.  —  id.;  Oa 
the  atnorption  of  iiiKnient  by  Bacteria.  p,  608—604.  — 
iiieks:  On  toroldal  fuuctiong.  p.  604—606.  —  Royaton- 
PiKott;  Microscopical  rcsearcbea  in  high  power definition. 
|i.  505— öofi  l'reece:  On  tlie  rnnvrrsion  of  railiaiit 
eneray  intu  sunorou?.  vibrutioiis.  p  .">(n;  't\'\.  lliiisn.iy; 
On  die  limü  of  the  liiiuid  «täte.  p.  62t»— ö22.  —  Atkiii- 
aoa:  On  tbe  dtaataw  ot  K^L  p.  «98-6M.  —  Roiaold 


22 


■nd  Racker:  On  tlie  alaetrieal  ntialaiiea  of  tUo  Hqnid 

films.  with  a  reviston  of  Newton'«  table  of  colours.  p.  {»21 
—524  Uughea:  Molectüar  elertro-maimptic  indurtion. 
0.625— 630.  —  Williams:  On  the  actidii  <'f  sudium  lipon 
OUnoUn&  p.  5:{G— 540 

 Vol.  XXXII,  Xr.  212,  213.  Ixjndou  1881. 

6*.  —  Ronanet  and  Ewart:  Observations  ou  the  lueo- 
niotor  System  nf  erhinodermata.  p.  1 — 11.  —  Kerrier  and 
Gera  Kl;  T!ic  icmclioiial  ri-liUions  of  the  inotor  root»  of 
tili-  lirarlii.il  Ull  i  lumhn  -  Sacra!  plexuses.  jv  12 — 10.  — 
Lan.'l'';. ;  On  tlu-  bislolo^y  niid  pliysiolu^y  nl  tlir  |M]iiiii- 
forming  glands.  p. 20 — 22.  —  Uodwull:  Op  the  coellicicnls 
of  expaarien  of  tha  dModide  «f  Irnd.  Pbl«,  and  of  an 
aUoy  ofiöÄdo  of  land  with  Mida  of  sütrer.  PbJ,A(rJ. 
p.  23  — 24.  —  Hughes:  l'ernutnent  niolecular  tordon  of 
eonductini;  vrireü  produeed  br  the  passajte  of  an  eleclrlc 
current.  p.  25  —  2^.  —  Pohson:  On  tbe  lemliimns  inter- 
Bectinu  Ol  the  dlKastric.  p.  29 — 34.  —  Kose  i';  Nnti'  on 
prntagcin.  11.35—36.  —  Slirling:  On  the  niimitc  itructurt' 
of  the  lun^  of  tbe  newt  with  eapecial  refcrence  to  its  ner- 
vou»  aj)|>aratus.  p.37— 38.  —  Uelroboltx:  On  an  electro- 
dmuunK  balance.  p.39— 40.  —  Toulinson:  Tbe  iniin ence 
är  «tresü  and  Htnun  on  the  aetlon  of  pbyiical  forcea.  p.  41 
— 45.  —  Hrooks:  Lueifer:  a  study  in  morpholo;fy.  p.  46 
— 47.  —  (iore-  lulUience  of  vnitaic  rnrrcnts  on  tiie  diffu- 
aion  of  liipiiilä  p.  5fi  —  84.  —  id.:  l'henoniena  of  tlu-  la- 
pill.iry  electroscopo  p.  K.'»  liti  —  Kayleigb  aml  Si  liii- 
ster:  Un  llic  tletermination  of  tlui  Ohm  in  absolut«  inea- 
goie.  p.  104—141.  —  Parker:  On  tbe  slmcture  aad  da- 
vdopmant  of  tbe  akoll  in  BtmMoaa.  p.  143—144.  —  Ro> 
berit:  On  tho  c»timatlon  of  tfie  aanlotrtic  and  proteolytir 
aetivitir  of  panrreatie  extracts.  p.  14»— 161.  —  Williams 
and  Waters:  ün  the  pby*ioIn>riral  artion  of  lutidine. 
p.  102— KW,  -  Stokes:  ii-hinii  nt  dji;  ri-suits  nf  ?.nm<> 
pxperiments  with  whiried  anemometer!*.  p.  170— l-*;!.  — 
Liveiitß  and  Uowar:  InTeatigations  on  the  spectnim  of 
iiiaj.!iieiium.  p.  189— ^MSL  —  Lockycr:  On  the  reduetion 
uf  the  obiertalioM  of  the  icperiro  «f  100  auiapota  obterred 
at  Kensington.  p.203— auö  —  Crookea:  On dlsrontinoont 
phosphoreseent  si)ectra  in  hi^h  vacua.  p.  2iK>— 212.  ~ 
H  ugh  es:  Moleculur  nmi^neti.Niii  p  21't  224  Liveini' 
and  l)c«;ir:  i  hi  idcntitv  of  spertra!  linrs  of  diffcrcnt 
eh'nicut.'^.  ;.  jJ'i  :>'!,  Nluocwi'ti:  <  llKcrvations  coli- 
i'iTuing  üAli>plint:!t;nn9  of  l>onc.  p.  232—246.  —  Yonng: 

Baparmiental  detennination  af  thia  «doci^  «f  «biie  and 
of  eoienicd  li;!ht.  p.  247—24«.  —  Rnicell:  Od  tbe  ab» 
Sorption  apectra  of  cobalt  sali«,  p,  268 — 271.  —  WatKon: 
On  the  female  organs  and  placentation  of  the  Ilacoon 
(Pncaan  htar).  p.  272— 29&,  —  Atkinaon:  On  tbe  dia- 
Btaae  of  Xfji.  p>  SB6  -869L 


(Vom  16.  September  bi»  16.  October  1881.) 

Acad.  dea  Scienees  de  Paria.  Cooiptes  nmiluti 
hei>düniadaireB  des  seance«.  1881.  2"'*  Semcstre. 
1881.  Tome  U.'l.  Xr.  (!— 12.  Paris  1881  4».  — 
Herthelut  et  Vieille:  Srir  la  cliuleiir  de  finnation  dii 
iionlilurate  de  imtas.sc.  j,.  _'lll.   —  Iterthelot:  Cha- 

Imirs  ,>p<''.iliiiufs  et  elwilmir«  dn  ddiitinii  di-  l'ii<:dc  iienhlu- 
ri<[ue.  p.  21)1 — 292.  —  ('licvrciil:  Nnie  relative  ii  l.i  i  nm- 
niuniealioo,  falle  dann  Iu  ȟanie  deriuere  par  M.  Buulcy. 
d'experiencea  de  VL  Tonaiaiat  anr  l'intectioo  produite  nar 
de*  JUS  da  riaadea  dtanlHa.  p.  998.  —  Lacoq  de  Boia- 
baudran:  Rccherches  snr  les  ehlonires  anhydroe  de  gal- 
liuin.  p. 294—297. 329-331.  —  Wolf:  Les  ötalona  de  |N>ids 
et  rae.siirM  de  PObservatoire  et  les  ap|<areil.s  qni  ont  sorvi 
fl  les  coustruirc:  leur  orif^ue,  leur  hi^lnirc  et  leur  etat 
actucl.  \i.  2!»7 — 299.  —  Poincari^:  Sur  le»  fonctions  fuch- 
rieanei.  p.  301—308.  —  Bjerkuea:  Snr  rimitation,  par 
bi  Toie  hydrodynamique.  de«  actions  eh>ctriqii08  et  magn^- 
tiquea.  Ii.  903 — 806.  —  AmuKat:  Sur  la  compressibilite 
do  radoe  carbonii^ne  et  de  l'air  sons  fiiible  prc»!«ion  et 
i  teinperatiiro  elevee.  p.30G  3iJei.  —  id.:  Xutc  sur  l'uction 
de  roxytfr'ün  Mir  le  niereure.  p.  3i»S  —  iUKt.  —  Aurel  in: 
üur  le  cliauifage  dc<  waxons,  voiturca  vt,  au  muycu  d« 
raoAale  de  eoade  eriiMlia«.  pl  SOB— Sit.  —  Troav«: 


Digitizcü  by  G*..>^.wtc 


28 


Serlicn-liRS  sar  Ics  condiüonii  de  fahrioUion  Jp»  uimaiiU. 
B.  3U~312.  —  Lemoine:  I>isao<:üUiuu:  comparoiiMn  des 
ionml«  k  ramMcBOtL  p.  SU— 8I&  —  Bsachardtt: 
AcäM  d«  radw  mllliriqm  mr  rktnyMne  liton«.  p.  tM 
— 818l  —  Klein:  Sur  une  golution  ili>  licrs-;?.^  :i propi« 
k  rüihie  inimMkU»  des  rxxbe»  y  mi-<  .'J!  Toua- 
ssint:  infpction  tubercnlpus«,  par  Ics  l|i|iiiJo.>  de  scort-tion 
et  U  s^Tüsitc  des  inistuli's  de  v.Kcin.  p.  ajj  iHi- 
boup:  Note  siir  U  rage.  ji.  324.  —  Mr.  7.  Jarain:  Sur 
lea  apparciicc»  curartairti!.  p.3U6-  3J!>.  —  Hirn:  Kpinaryues 
snr  les  effcu  .linguliers  d'un  roap  de  vent  du  Sud-Ouest. 
p.  932.  —  LadenbufK:  Les  alcaminc«.  p.  338—340.  — 
Engel  et  Ville:  Snr  la  solnhilit^  da  carbonate de ni*|;nMe 
daii»  l'eou  tliarRi-e  iraciile  carbuniquc.  p.  340  —  341,  — 
l'or  um  bar  11:  Sur  les  i  otialtamiiips.  p.  342  —  345.  —  Do 
VariTine:  I'e  ruritHno  de  Tdcul  <liez  loa  Hvdriüres.  p. 345 
— M'.  —  Kuiii  kpl  et  Cj  azaRuairo:  Du  sit'gu  de  la 
guütatiuii  cbez  Um  Iiuocles  diuti-ruii.  p.  347— 3öU.  —  Toua- 
•aint:  Sur  le  panritiiM  de  k  tnkiralo«;  p,  m-m. 

—  Chkpelas:  La*  «MIm  filutM  da  OMii  d'koAt  1881. 
P.86S— WM.  —  Kr.  8.  Monchez:  Obiervatians  mMdietuies 
«•  peliles  ^nHca  et  de  la  eomHt  b  de  1881,  faites 
i  rObscrvaloiTR  de  Paris  p>'iidaiit  \p  ilouxii'nie  trimt.'stre  de 
r«ni!w.>  ISHl.  p.  357- 3ti<>  l  ;ivc:  IltraarqueK  au  »ujot 
d'tioe  note  de  M.  Jamin  sur  ies  cometes.  p-  3C0 — 3ül.  — 
id.:  Snr  raiiaJya«  gpectraJe  npnfiqote  aux  comt'tes.  p  361 
— 862.  —  id.:  Sar  la  nature  Je  la  forte  r<''i>ulsive  cxercie 
Mr  le  Midi.  p.  362  -  364.  —  Roche:  Sur  l'itat  iiit^rieur 
an  Klebe  terrestrp.  p.  34i4— atiS.  —  K;rlv«8tcr:  Sur  lee 
onvarijiritit  irrynliutiblc!«  du  ijuanticliiiiaire  du  linitii'ine  urdrc. 
]i  3ljij  —  'M>\).  —  l'lanrlioii:  Sur  iiiu'  nrmvrllc  «'S|ii'io  d.' 
<'%mux  f/'n.,!«.«  Ii>>clufnnti.  riaiick)  on}fiiiuire  lic  ririli/ricur 
de  SiLTTii  Liniu'  t't  sii|>j)ort.'int  los  hivcrs  <i('  Mar.HtUlo. 
n.  36^-373.  —  Si'k  weil  off:  Sur  les  loU  de  1a  furmation 
de*  vmm  eoMtoiraa.  p.  Vn-tm.  —  Willotta:  Sur  nn 
cas  peiticiiBer  de  la  tbeorie  da  aioavenent  d^  idide  in- 
variable daas  oa  ndlieo  r^sbtant.  p.37ß— H79  —  Tacchini: 
Ubservatioat  eolaina  faite«  k  l'Ubsenatoiro  ru}«]  du  College 
roiiuiin.  pondant  Ic  premier  trimostre  de  IHSl.  p.  ;jhi»^-;jbi. 

—  id.:  OiHtTvatiiiu.^  des  tachc^  et  de»  faiitlin  ^l>li^^^•^  du 
müU  d'avril  au  muis  juiltet  Itidl.  p.  3ä2.  —  Tholluu: 
Etnde»  s|MH-tro8cnpiquei  Mir  le«  cooi&tei  b  et  c  1881. 
p.  883—384.  —  Egoroff:  Secberchoa  anr  les  raios  tellu- 
liqiiejt  da  spectn  MdaireL  pk  S85— 387.  —  I'liipson:  Sur 
re.xistcni*c  d'im  MMVti  flinent  ai^lallique,  ractinium.  dans 
le  yiin-  ilu  ciimmerii»-  p,  397—388.  —  Filhol  rt  Seiide- 
I  I  II-.  Xuti'  relalive  ä  uiie  nuuvvUe  serip  de  pli«.>i|ihati'i  et 
•l'ai  hiiitps  |i.  388,  —  Henry:  Kixatiiin  do  l"nr\ili'  liypo- 
cldur«'  i\  Mir  li'S  <'Om[.oses  ]ir()[iiir;;yli  (iif-i.  p.  — 31)1.  — 
llouriieron:  IJ«  la  ur^geiK'«  auuruaie  de  ractd«  oriiiue 
daae  lea  ideffMon*  saUvaifei,  gaatriqu^  wmi»,  pharjn^ 
ndonde,  atMne.  et  dam  le  eang  neaeMd.  pw  Sn-^M. 

—  Nr.  9.  Zenger:  Etudes  dioptriques  p.  SH8— 399.  — 
Oovi:  Snr  une  tri-»  aiicienne  aj)j)lii-alion  de  l'liSItce  romnie 
wmw  i\f  pr(i|iiiIsioii  Y  4(M)  -lifj.  —  Guebhard:  Sur 
i(Ui|.|U('s  i  .i.-.  ii'iiiv./:i  IX  üv  tii;iiri'.'i  i<|ili]inli_'riliulli.-!i.  r^alis^ 
►•lettrotliimiijuciiitijt  p.  403  -  4W.  —  De  Chardonnet: 
Sur  l'absorption  des  ravons  nitra-Tiolets  p«r  ijiielipies  mi- 
lieux.  p.  406—408.  —  I)ccharmo:  Figtu-os  ])riMluiti's  |>ar 
la  chute  d'un«  goutte  d'eau  tenant  du  mtniuni  e»  Suspension, 
p.  408 — 4419.  —  Seebartlcr:  Sur  la  com|>ositioii  du  sar- 
rasin.  p.  —  412  —  Heriitlisen:  Sur  l'acide  h|dro- 
sullureui  ]i  412  11,1.  -  Ditto:  Sur  la  di^^iolulion  de 
l'aryent  t-n  prüsem-r  'ii's  ir.dnr(';>  airalins.  p.  —  418.  — 
>iil\a:  Sur  la  eunstii <i<'  Tetlior  givcrri.iuo  et  sur  la 
iransionnation  de  i'epu  lilorliydrine  en  ölcuol  propyliqu« 
BomL  p.  418—421.  —  Uearv:  Sor  raloeal  pmunaM  et 
m  dM«4a  p.  401—433.  —  BebonI:  Actloa  de  la  tiM- 
tkylaniine  sur  IVpiuhlorhydrine  p.  423—424.  —  Liehtea- 
•teiu:  Kvulutiun  biolofrique  du  puccron  de  l'aulne.  p.  425 

—  427,  —  «iarria  de  In  Cruz:  ()li<tTviUioiis  snr  UD 
nouvrl  rnoucc  de  In  iliMijtieme  loi  de  (jBj-I.Uüssar,  rnncer- 
iiaMt  Ics  rninl)iiiai-,oite  des  gaz.  p.  427  '  42»,  ~  Xr.  10. 
Zonger:  Lo  spcctruscupe  k  vision  direde,  appliquä  k 
Paatrononie  pli)'si<|ue  p,  42S)— 432.  —  Deiaunay:  luflueoce 
da  la  nutritiuu  aur  1  eupoisonaement  per  la  stryduniaa 
p.  498—434.  —  Borrelly  et  Coggia:  Observaiiou  de  Ii 
MMiMe  de  Otde  ib  1861),  &it«a  \  l'Obeerratgii«  de  Uar- 


seille.  p.  436 — iSü.  —  CuKXiu:  Ubrjervutiunü  de  la  i 
de  Scbaeberle  18811.  p.  43t>— 437.  —  Tempel:  Obicr- 
laMMM  da  la  eamto  tfSnska.  p.  488-4881  —  BaapigU: 
8w  la  Inadtre  dee  eomMei.  p.  m— 4iOl  —  Cruli:  Snr 
Ica  Observation^  des  m^ti^iras,  dn  95  aa  80  JaiUat  1881. 
Pb  440  —  443.  —  Ville:  Sur  les  eau  cafbenaKe»  femigi- 
nctucs.  p.  443  —  445.  —  Cazuneure  ol  Lepiiic:  Sur 
ralisorptinn  par  la  inui)urn.si'  vt'.>i<iUo.  p.  44.'i  117.  - 
Brun  et:  Sur  la  luberculvse  expL-nmeiitäle.  p  447 — 448. 

—  St.  U.  Villarceao;  Itenarqiieis  ä  l'ocnuion  da 
moire  de  MM.  Loewy  et  l'Mgaud  sur  la  dcxion  des  lu- 
oettes.  p.  44*.i— 4.^2.  —  De  Uaiparia:  Sur  les  quelitdi 
comparen  des  caux  de  l'Iüi-re  et  de  la  nuranee.  au  podnt 
de  vue  de  l'irriKation  et  du  rolmatace,  p,  4&1  — 455.  — 
Do  la  Tour  du  Urcuil:  Sur  un  nouveau  jirocede  d'ex- 
ploitatinri  de.>i  niines.  p.  l.'iT.  —  Mit  radier:  Sur  la 
radii.>]'iiuuk-  priidiütr  [wir  Ic  in'jr  il'j  fin.ii  ..'.  4>'iT  45!t.  — 
C'roullebois:  bxpücation  d'un  coMtra»te  eil  double 
fraetion  drcalaire.  pt45P  4flL  —  daiffai  Sur  ta  iidtamc 
noagn^ae*.  p.461— 40B.  —  Raariol  et  Oeeononfdiit 
Sur  la  urflalaehfde.  p.  463—465.  —  Fredericu:  Sur  le 
pouToir  rotatoire  des  anbstances  alboniinoldes  au  serum 
sanguin  et  leur  dosagc  par  circuiupularisatiüu.  p.  4'J.}— 44i6. 

—  UeLaccrda:  Sur  le  perinaiigauate  de  potasse  ciiiployö 
coiiuue  Antidote  du  »euin  de  »erpeut,  p.  —  lüti.  — 
Nr.  12.  Thomson:  Sur  les  rWstanees  relatives  ijue  Ton 
doit  doDoer.  duns  Ic»  niacliiues  d.vuaiQO-eleetriques,  aux  bo- 
Unae  actives,  aux  eicctro-aimauts  inducteur«  et  au  circoit 
{atSrieur.  p.  474  470  -  Beiquerel:  Mesure  de  la  ro- 
tation  du  ]ilan  de  pidarUatinu  de  ia  lumiere  sons  rinriiieiu-o 
Miii:;iii'ii  jiie  de  la  lerre.  p.  4-il  4.H4.  -  Melsetis:  .•-iir  lu 
iiaasa^e  dL'.<  projectilf':^  k  travrr»  li-^  ni!Ui-u-\  rl''.^i.^UlllI.^,  «ur 
recoulemeut  dc^s  -.ulid-  -  ot  sur  la  rt'yistauce  ilo  l'.tir  au 
mouTumeut  des  projeitUes.  u.  4ää  —  4äU.  —  Lemoine: 
iiels  sulfur^  nouveaux  ptouiili  aiee  la  ■aaouiaulfiira  da 
phospbore.  p.  489  —  482.  —  Klein:  Snr  l'acide  tmgtto- 
boriuue  et  ses  aeU.  p.  482—486.  —  Perrot:  Ooaage  de 
raride  phosphorique  par  les  liquears  titr^es.  p.  496 — 496. 

—  Ka\  ais^nii:  tioT  oMlqaatmBaa  den  rediarehai  adantl* 
ü.pR's  C  MiitviiuL-s  dam  le  namienU  da  Ldoowd  de  VineL 

p.  •l'.Hi-4l)7. 

Landwirthschaftliche  Jahrbflcher.  Ileranageg. 

V.  H.  Thiel.    IW.  X.    Supplement.    lierliu  1831.  8«. 

—  Beitritte  zur  laiiilwiir.ibLini;lttLjn  Suustik  v.ju  rrt'u.s.-eii 
f.  d.  J.  laao  nebst  Virjuuidliuiu;cn  de..  K^d.  I.audes-Ueco- 
nonie^Uegiums.   Tb.  I.   SiMi  p. 

—  Bd.  X.  llft.  :M.  \\M\n  1881.  8".  — 
l>r|ii;i'r:  V..T,'lLii:l,rinii' riit.jr^iirhiiiiL'ij;!  uber  den  Kjüliu.w 
%ersi'luf.ieiier  .Mdistaiizeu  aut  i'tlau/.<.'a/elleri  und  auf  f  er- 
mentc  der  l'tla»zen.  p.  731— 7ü4.  —  Schmidt:  SchaizuchC 
in  Australien,  p.  7ilö— 77ß,  —  Srhultz:  Keinertnige  auf 
leiehtcm  Budeu.  p.  777 — 848.  —  Kellner:  l'ebor  die  Ver- 
wenduno; der  Lupinenkiimer  als  Futtermittel,  p.  849-— 892. 

—  Duiikelborg:  Kidturtcebmsche  lieiseskizzeii  aus  Uber- 
Italien,  p.  H5t3 — 94<t.  —  tiieseler:  Bericht  al>er  ciiif  Heise 
in  Uber-Italien,  p.  941— 964.  —  Emmerling:  Zur  Frage 
dog  Wertbes  der  PlnnkanliBe  in  TanddedamB  FanuM. 

p.  956  -<»57. 

K.  Prcuss,  Akad.  d.  Wiasenich.  in  Berlin. 

Monatisbencht.  Mai  1881.  Berlin  1881.  8«.  — 
Jirei  ek:  Buitrase  zur  aiitiken  (ieoa^aphie  lutd  Kpi|.'rajiUik 
von  liultjarien  ii  liumelifu.  p.  4:M  -4t:iy.  —  Münk:  I  eher 
die  llnrüpkuirin  der  <inissliiniriiido,  p.  470 — 182,  —  l'e- 
ter*:  I  elier  die  (  lMrnpiereui,'aitunj;  Mormoplriuji  ujid  die 
(,'elnin|?eu  Arten,   p.  4s2 — 4.ii). 

Beitrüge  zur  Geaobichte  der  iürfin- 
3.    Clausthal  188S.  8*. 


Hoppe,  0.: 
düngen.  Liefrg. 

Aoed.  nfAto  da  MdclMiM  d«  IdgifBt 

Balletb.    Ann«e  1881.   8"*  SMe.   T!  XV 

Bruxelle.^  l»si 

AUgem.  Schweuer.  Gesellsch  f.  d.  gesammten 
Hatturwissensch  in  Bern  Neue  Detikv  lirnti  :i.  Bd. 
XXVUl,  Abül.  1.   Zürich  Ibdl.  4".  —  üeet:  Bn* 


Nr.  7. 


Digitized  by  Google 


84 


trige  xiir  fosisilen  Flora  von  .SiuiLiitru  22  p.  —  Cr»mer: 
lieber  üie  geftcltlechulone  Veriuetirung  deü  Farn-ProtiMliiniii, 
nHMttKca  doch  G«änMO  Mfb  «»«3.«^  u  ».  —  Kol!» 
nuia:  DI«  itiliniichw  EMnaua  thcr  du  Flvbe  dv 
Amb,  derBaiM  «ai  dar  Baat  taMiScIutaidarSctanii. 

Vatnrflinoliaad«  6aidlMhaft  in  Bara.  ICt- 
thetluiigeD  au  d«a  J.  1881.  Bern  1881.  8*.  — 
Baehnaaa:  Bwiekt  Ober  die  ndBcnd.-geol.  Sammlaagdm 
Midt.  MuMan  t  i.  J.  1880.  p  3-^.  —  Burckhardt: 
Ucber  Oebirnbewef^neci].  p.  35  —  97.  —  Liichsiogar: 
Zar  Fh^ologie  der  lUrnleiter.  p.  08— UX).  —  Coa«:  Der 
IHgndNa  geganttber  Lenk  im  Wnllis.  p.  101—111. 

Ariatfa  lodaty  «f  Bengal  in  Calentta.  Pro- 
«ttmgt  1881.    Nr.  7.    Calcutta  1881.  8>. 

B.  Comitato  geologico  d'Italia.  Bolletino  1881. 
Nr.  3/4,  7;8.  Unnia  l.S,Hl,  8^  —  Lotti:  Sopra  una 
picga  COD  rotusdamcatu  degli  strati  palcozoiri  c  irift&^^ici 
na  il  M.  CanUa  e  U  Pani«  'deila  Crace  prasso  Mosceu. 
p.  8B— 98.  —  SalmojrtRhi:  Aleani  tppnDti  gcologici 
nlT AppcÜdBO fia Kapoli  e Foggia.  p.!>6 — 113.  —  Uiorgi: 
Lanco  M 'vaila  dd  Mctauro.  p.  114—125.  •  Corsi:  Note 
di  mmeralogia  ttaKana.  p.  — 144.  —  Cohs»  eA  Matti- 
r  ü  1  o  Siiiira  alcuue  roLcie  Ucl  pi-riodci  silurico  nel  torri- 
torio  di  iglesiaa  '(Eianlegoa).  p.  145 — 155.  —  äilrestri: 
Floggla  di  piäiaN  »menca  onerrata  a  Oatania  U  96  e  27 
Biano  1881.  p.  105— U7.  —  Bornemann:  So!  trias  nella 
parte  meridionale  deU'  isola  dl  Sanlepna  p.  2Ö7— 275.  — 
Capacoi:  La  formazione  oliolitira  del  Monteferrato  presso 
Trato  ri'oscana  ,  p.  275  312.  —  Mazzuoli  cd  Insel: 
Hilaziiiue  ilfn;!i  studi  t'atti  per  iiii  nlii  vu  delle  masBC  ofio- 
liticbf  nellu  nvii.ra  di  Levante  ^Lipiria).  p.  913 — 849.  — 
Pratü:  s<|)ra  iiia  calottia  a  Unhi  aeU*  Apptaiiiao  Vtr- 

BUNMe.   p.  li4J-  LHj3 

Botanischer  Jahreibericht.  Syi^tt'm.itisch  geord- 
netes Repertorium  der  botanischen  Literatur  aller 
Lilnder.  Hr»g.  von  Leopold  Juat.  .Jg.  VI  il87ö), 
Alithlg.I,Hft.2.  PbjraiologUvherTlieU.  BerUnl881.  S*. 

S«Mt  lahitadi  Ar  MiaaraloBia,  Oaologia  wd 

TtHantoIngir  Hrsg.  v.  Benecke,  Klein  u,  Rosen- 
baaeh.  Jg.  1681.  Bd.  II,  Uft.3.  Stuttgart  1881.  8o. 

—  Fiicbar:  Utbcr  die  Bünaralagiaeh-aitMaieaiBchcn  Be- 
iiehnaB*a  nriidMO  Arian,  Eorop«  oad  AaicnKa.  p.  199 
—927.  —  Kenngott:  üib.  r  .iff  Fahlerzfonnei.  p.  228 
^-448. —  Klocke:  Ifeber  liiiL.'  nptisrhe  Kigentcbafien 
ai^ch  anomaler  Kni'stitlti'  iiml  dcri'n  Kachahmang  durch 
jcqwnntu  und  geijroisli'  ('ipIImkIc.  p,  249—268. 

—  1.  Beilage-Band.  Ilft.  2.  Stuttgart  1881.  8». 

—  Ooldschmidt:  Ucber  Verwendbarkeit  einer  Kalium- 
«|0eck«ilbcrjo(lidl6siing  bei  niineralngischpn  u.  pftroijraihi- 
iChen  üntersuihiniKcn.  p.  179--233.  —  StLMiiiiiuini;  Zur 
Keaatniaa  der  Jura-  und  Kreidefarmation  von  CaracoleR 

S~ifim).  p.  239  —  80L  —  Szabö:  Der  Graaet  and  der 
rdierit  in  den  Trachjten  Ungarn»,  p.  S03— SüS. 

Ter.  für  Hatnrkande  zu  Caatel.  XXTIU.  Be- 
richt. Caaeel  1881.  8«.  —  Kessler:  Dii-  auf  PopuUts 
pigraL.  mi  Popnb»  dilatata  Ait,  Torkonimi'inirn  .\j>hiijrn- 
Arten.  p.  9<S — 7fi.  —  Egeling:  Uebenuclit  der  bisher  in 
teUiuekaaf  vomOuNlbeoliaGhlBlea  Lichenen.  b.77— 87. 

—  Pulea;  uncr  dea  SdimelkeMer  Bergbau,  p.  118—128. 

Geograph.  Oeielltchaft  in  Hamburg.  Mitthei- 
longen.  1880—81.  Hft.  1.  Hamburg  1881.  8".  — 
Claaaen:  Mitlhetlongen  von  einem  Uewch  in  Olj-npia. 

5.  1—18.  —  Hertz:  Ueber  Verwendung  und  Verbreitung 
er  Kauriemuschel.  p.  14 — 28.  —  Woermann:  Ueber 
Tauschbandel  in  Afrika,  p.  29— 4.S.  —  CrOger:  Die  Kin- 
ftkbmng  der  Cbinakultur  in  Hriti.srh-Tn<iii.ii  urul  {Iltch  Kr- 
gebniase.  p.  44 — 71.  —  id.;  Iiic  r.ir.ikulti]:-  in  l'.iu  |i.  72 
—76.  —  K<ip]ii'»:  l'ic  /iii^^trashcii  der  barümctriscbtn 
lytiTlim^  in  Kurop:i  iiml  ik'iii  iiiinlaUaiitischpn  Ocean  und 
ihr  l'^nPflW  auf  Wind  wd  Wetter  bei  uns.  p.  76—97. 


Exner,  Frans:  Ueber  galvanische  Eleoiente,  dia 
aar  aaa  Grunditofiiui  beatabea  oad  aber  daa  alektcieelia 
IiwHnngiwenaageB  tcb  Bnaa  and  Jod.  Sep^Abi. 
(Fortaattong  folgt) 


Heber  photogiaphüohe  Gelatine-Emulsion* 

Taa  Dr.  J.  BebMHae.  V.A.V. 

Sät  Jabr  «ad  Tag  bat  aich  in  der  photograpfai- 

Bchen  Praxis,  vom  grösBcrvu  Theile  dea  Publikums 
gegenüber  unbeachtet,  eine  bedeutende  Cmwftlzuog 
Tollaogen.  Die  Verbesaeruogen  und  Nenenuigen  in 
der  Vervielfältigung  des  pbotagraphiaohao  Negativa 
durch  Lichtdruck,  Pigmentdmck  n.  a.  m.  la  beapreebea, 
war  mir  in  früheren  Jahrgängen  der  Leopoldina  TOP» 
gfiaat.  In  meinem  Artikel  „Ueber  die  Entwickelaag 
der  Fhotographie"  i  Loopuldina,  Heft  XII,  1876,  Nr. 

viaB  ich  am  Srhlu»s  auf  eine  neue  Methode  aar 
Eneogaog  voa  Trockanplattea  für  negatiTa  Aafliabnam 
olttalat  eiaar  BmuUoa  von  CoOodlaai  vad  Broai- 
■Über  hin.  In  tnaucl>er  Hiniicht  blieb  dabei  für  die 
Praxis  noch  xu  wttnacben  flbrig,  trotz  den  ttber  die- 
aelh«  angaetellten  xeUrelehen  nad  aorgfkitigen  üater^ 
auchungen  von  Carey  Li  ii  und  W'd  r  t )  l  y  ;  es  fehlte 
die  nfithige  Empfindlichkeit,  um  mit  CoUodiam-Emnl- 
sionaplatten  MeUe  Olgeet«  anfeaaelnBaa,  aaeb  bot 
die  £ntiriekalai)g  so  reiner  und  kräftiger  Negative, 
wie  im  aaeieii  CoUodiam verfahren,  Schwierigkeiten  dar. 
Bald  darnadi  kern  aaa  aaf  da«  glUddiehea  Oadaakea, 

die  Emulsion  riirlit  mit  dem  rasch  viTtl.inipfenden, 
verioderlicheu  Collodium,  sondern  mit  reiner  G  e  latine- 
lAeaag  aa  bewirfcea.  Aaeb  Uer  bawllnta  dieeelbe 
sich  ehen  so  vortrefflich  als  Träger  der  empfindlichen 
Schicht,  wie  im  Pigment  verfahren.  Namentlich  die 
Llcbtampfiadliahkait  dar  BnaarflMMliidikwulie 
gegenüber  dem  nassen  Verfahren,  das  biüber  als  das 
empfindlichste  galt,  ins  Erstaunliche.  Die  erste  Kunde 
davon  empfing  die  Welt  durch  die  photographlaelia 
Aufnahme  des  Papstes  Leo  XIII.  nebst  Gefolge  im 
Garten  dea  Vatikans  in  der  7.  Abendstunde  binnea 
einer  Secunde!  Der  hohe  Porträtirt«  war  von  den 
Bilde  so  entzückt,  dasa  er  dasselbe  durch  eia  eigea- 
hundig  geschriehenesUteiniaobae  Gedieht  aasieiehiieta.*) 

*)  Daaselbe  lautet: 

Ars  photographica. 

Expressa  lyoli^  sipeculo, 
Khans  imui^').  'piam  l<rne, 
Frontis  ileni*  »:ni  lumiiuun, 
Iti'lert  (  t  uns  urutuni! 

0  raira  v;rtM.-,  iiu^i'iii! 
Novuniqiie  iiinn''ri'iiiri '  inagÜHBI 
Naturae  ApeUes  ai-uuilu^. 
Mob  pakknorem  pingeret. 

Leo  P.  1'.  XUL 


Digitized  by  Google 


86 


Die  entm  TorwMfttB  mr  Bertitanif  dar  Brom* 

snbprppIatinppiTHijRinr  prfolptrn  im  Jnhrp  1875  (iiirrh 
Bennet;  nach  dieaem  bctcbüftigtcu  sich  eine  grosse 
2M  Pnktikw  and  Odehrto  mit  dmo  ▼«rlwiiwinny, 
sowohl  hinsichtlich  der  Bereitung  der  Emulsion,  ah 
such  dea  EntwiokelaogaTerikhraaa  der  belicbteten 
FUtUa. 

der  Tlpipitiinpf  ilpr  Emulsion  s|i:<'lt  dii'  B'>- 
scbafienbeit  der  Gelatine  eine  Ix^enteiwle  Rolle,  nicht 
mindar  daa  sorgflütige  Auswascbeo  dar  fcrtigaa  Emnl- 
tion,  sowie  frQher  auch  die  mehrtSgi|Dre  Digestion  der- 
aelbea  bei  etwa  86"  C.  Jedoch  wird  letztere  neuer- 
diaiga  dorell  Zuntz  von  Ammoniak  zum  llieil  um- 
gangen. Dl«  aorgfUtige  Beobachtung  dieser  Bedin- 
gnngen  tat  zur  Ereengung  der  grossen  Lichtempfind- 
lichkeit  des  diiiin  riif^priiilirten  BroDsilbers  anbedingt 
ndtldg,  doch  auch  die  faawirkto  T«rtad«ning  dar 
Galatine  tod  Einfliiaa.  Daa  BromaillMr  miua  raa  aci- 
nem  arspn'inglicben,  flix'kif;cen,  gelblichweisaen,  wenig 
lichtomffindlichao  Zustand  in  dia  kSmigo,  mebr  gifln- 
UdialCbdifleatioa  Obergenkhii  wardao  (Staa,  Monlchovaa, 
Bdar).  Während  des  etwas  verspäteten  Abdruck»  dieses 
Aitikab  hat  die  Pbotochemie  noob  einige  werthvoUe 
Verbesaerungen  dieses  VeHmhrens  rar  ErMhimg  der 
Eiiipfiiiiilirlikeit  der  Gelutineplutteu  gebracht,  u  A. 
ein  alkoholiacbes  Silbemitratbad,  welchem  die  Gelatioe- 
platten  unterzogen  und  die  so  dann  getrocknet  wer- 
den otc.  lUc  E::lM-ickc!i!ng  di-r  I!riiii;;-;lln  r..'ninKiiins- 
platt«u  geschieht,  wie  bereits  in  uieiucm  Irülicren 
Artikal  erwtimt  wordoi,  mittelst  «iiier  «Ikaliaehen 
PyragalluaalllNlkiaung,  denn  nur  auf  dicBo  AYpIbp  ht 
«■  laQgUdi,  dan  auaserordcutlich  achwacbeu  Lichtein- 
dmek  Ma  nr  nMbigen  Kraft  bervonm rufen.  Man 

unterscheidet  zwiirbcn  chemischer  und  physika- 
lischer Ent Wickelung ;  letztere  findet  statt  bei  jedem 
HerroTraftuigBpraaaiB  tat  a*aa«aii  Wag*  ndttdat  JmU 
linmisilbcr,  mag  rlie  Rf-liirht  siili  ü'.if  Pnpier  oder  Glas 
bfUuduD,  wenn  dieselbe  nur  nass,  daa  heisst,  mit 
«aer  Oberachflsaigen  Lösung  tod  SitWiiitnl  badadtt, 
belichtet  und  entwickelt  wird.  Das  entwickelnde  Afrcn«, 
saure  P^-rogallttssfiure-  oder  EisteuvitriollöKiiiifc,  lallt 
zuiiiU'list  metalliachus  Silber  im  molecular  vertheilten 
Zoatand,  welches  durch  die  belichteten  Partikel  der 
ftoehten  Jodbromailberschicht  angezogen  wird  und 
mnit  das  negative  Bild  hervorruft;  hier  iet  oiTeubar 
öe  phjraikftliaok«  Kraft  tkiUäg.  Anden  bei  der 
•Iksliveben  EntwigUhug.  Diaaa  kann  nur  auf 
Trockenplatten,  ani  haataa  nf  Emulsionaplatten, 
Amwandnng  findee,  wo  na  aa  nur  mit  dea  reinen 
aOberkromld  ra  tkim  tat.  Sab«  FyrogallnaaKirelaaQiig 
reducirt.  die  Haloidsalze  dea  Silbers  weit  energischer, 
«la  mit  EnigaAore  oder  CitnuMoaUire  veraatat«,  wie 
Ii«ep.  XTm. 


al0  bei  dar  phyalkaUatiheB  EntirldMuag  aHaia  ntdgUeh 

ist,  noch  weit  heftiprer  jedoch  nach  Zusatz  eines  Alkali. 
Ich  habe  bereits  im  Jahre  1873  uro fa« sende  Versuche 
UeifilMr  Mtgwtallt  (Phologr.  AraUv  Bd.  14,  &  99 
.nis  denen  hervorgeht,  dasa  AgCI,  Ag  Br  und  Ag  J, 
durch  ttberschOaaigea  Silbernitrat  aua  den  entapreohen- 
im  ATfcaHhaktMsalasH  gafiült  tmd  voUatlndig  von 
erstereni  (hirr-li  Aniwa^eheo  befreit^  durch  content rirte 
reine  Pj^rogallu^saurelosung  schon  im  nicht  belichteten 
Zustand  «tma  gahrlant  werden,  hcaondara  beim  Er- 
wirmen.  Eine  momentane  Belichtung  und  nach* 
benge  Behandlang  mit  Pyrognllus  bringt  äugen- 
bliekliehe  Schwäraang  hervor.  Hat  man  jedoch  die 
genannten  SUbarbaloidsalaa  durch  das  entapraehenda 
Alkalihaloidaalz  im  üeberachuss  aus  SUberaitrat 
geftllt  and  gat  ausgewaschen,  so  verhalten  sie  sich 
indifferent  gagen  PyrtJgsJlas,  aelbat  wann  sie  verlier 
beliebtet  worden.  Setat  man  aber  aine  Spar  Ammo> 
niak  hincu,  so  werden  alle  drei  Silberfaaloidaalse  ao- 
fbrt  gaoobwbst,  reap.  radacirt,  baaooden  enargiaeh 
Mttilltb  babn  Brwlnmo,  aoeh  ohne  beliebtot  wor- 
da  in  aein.  .Au«  diesen  Versuchen  peht  hervor,  da.s» 
n  der  Schnelligkeit  und  Licbtempfindliehkeit  dea 
OaloHi»Ea»iilaioBa»wlkhreiia  die  »Ikallaeho  BaU 
trfakalniig  ih-r  PlatN-n  den  Hciujitutithefl  telgli  cbir 
■adi  mgleicb,  da«a  die  bebcbteten  EowlabWiflattoB 
aieb  iinlar  daea  alkalfaelsap  iPi^ro-Butwieklar  über  die 
ganze  FlilcSv  Hchwär/en  würden,  solern  nicht  durch 
einen  besonderen  Zusats  die  redaäreude  Wirkung 
voretat  nv  aef  die  beüebteUo  Stellea  dea  Broamlbera 

beschränkt  würde.  Eine  derartige  höckst  ndthige 
Sabstaus  findet  sich  im  Bromkaliam  oder  Bromamo* 
tim,  iwoiMaohm  Mia  den  obaa  experkneotell  erwie- 
senen Grund,  d&HS  alkaliiicho  Brom-,  Chlor-  etc.  Salae 
die  üchtempfindlicbkeit,  reap.  Ueductionsfabigkeit  des 
Braaa>  ata.  SObm  olndiRU 

Dnrdl  Osroy  Lea  wurde  ferner  die  filr  die 
Prana  aebr  tehltaaBswerthe  Entdeckung  gemaciit,  dass 
diofialatiBO<Gmalaioinsplatten  aicb  aaek  darcb  organiseh 
aanre  Ferroeahse  entwickeln  lassen,  am  besten  durch 
eine  Auflösung  voa  Ferroxalat  in  neutralem  Kalium- 
oxalat;  in  Wasser  ist  ersterea  bekanntlich  nicht  los* 
lieh.  Beim  Redadren  daa  belicbteten  Bromailbers  geht 
dieae  Eiaealöaang  so  m  aagen  mit  mehr  Reeerve  vor, 
als  der  alkalische  Pyroentwickler,  ao  daas  bei  ndtbiger 
Voraicht  weit  seltener  aina  «Ugauaiaa  Schwärzung  der 
Ratte  (im  geringeren  Grade  SeUainbildung  genannt) 
eintritt  und  der  miarigende  Zusatz  eiaea  Bra— ItaiK 
oft  ttberflOaalig  iat.  SaaavitdoUflsnng,  aowla  «ndan 
Fenoaalis  mtt  nnorgaaiaoboB  flinna,  die  im 
nassen  Collodittmproce^.s  bei  phftika  1  i sehe r  Ent* 
wickeiiug  ao  treffliobe  Dienato  flir  Jodbromailber- 

4 


Digitized  by  Gopgle 


26 


uMditm  hiitMi,  rfad  flr  da  ekemliah«  EntwidBe- 
loig  der  BroiniriIber«'mu1«ionspl!\ttpn  wirkunpslos. 

Ein  weitere»  Eingehen  auf  diu  Praxis  de»  trcÜ- 
Ikhea,  jetxt  io  vielen  Atelier»  und  für  wigsetucbkft- 
liche  Zwecke  eingeftihrteii  TrookenTerfahrena  mit 
Gelatinebromulberemulsion  würde  hier  nicht  am  Pl«hro 
Hin,  Ei  mSge  nnr  nucli  Erwähnung  finden,  data 
fertig  pripurirte  Eknubionsplatten  jetst  Tielfach  im 
Handel  tu  bekoroinen  aiiid.  Diegelbeo  können  «ogleich 
oder  aneh  erst  nach  Jahr  und  Tag  belichtet  werden. 
Flr  DilatUntaB  dint  wogu  du  Bequemlichkeit,  daae 
mn  andh  gleieh  dia  FarrondttlSsnag  fertig  zu  kaa- 
fen  bekommt.  Die  einfachen  Manipulationen  diesce 
Varfafareol  von  der  Betichtong  bia  «un  Fiziren  mit 
tuiUiiiuliwafligsauiai  Natronlflnnig  rind  bald  arlenit. 

\Yis!M!nschnftliches  Intereaae  erregen  die  von  dem 
Aatronoman  J.  Janaien  a.  A.  gemachten  Beobachtungen, 
daaa  «ine  aehr  huge  fortgeeetxte  Betichtung  der 
Golatine-Emulnionsplatten  den  Charakter  der  plinto- 
graphischen  BiUer  ändern.  Die  nachatehendeo  2l^len 
entaehme  ieh  aber  dieaen  Oegamatonct  dem  Photogra- 

phischen  Arrl-.iv  \r.  421";:  ,Iin  Ol  sirvatoriam  n 
Ueudon  geüchehen  die  pbotogr&pbi«cben  AttfiiabuMB 
dar  Saueaobarfliaha  bal  aahr  kwaar  Bdiefatulfnait, 
diese  fibersclireitet  selten  "icioo  Socunde;  ja  bei  An. 
vendong  von  tielatineplatten  wird  die  Beliehiaii(  auf 
ij^MC  fl«wda  tud  aadi  danutar  abgakOnt.  Wann 
fliail  \mtcr  -lolchen  ümRtäoden  die  Platte  '/i  ador  1 
Saenndc,  also  10—20,000  Mal  zu  lang«  belifllitat,  w 
andMmt  beim  Entwiekehi  itatt  eines  Negativa  ein 
(traneparentes)  Poeitiv,  worin  also  die  Sonnensoheibe 
bell,  die  Flecken  duukel  sind,  gerade  wie  man  es  im 
Famrohre  nebt.  Die«  Positiv  kann  eben  so  fein 
werden,  wie  da«  N^tiv.  Zwischen  der  Bildung  dea 
negatiTen  und  der  daa  poaltiven  Bildes  ist  ein  Mo- 
BHBt,  «o  das  BUd  weder  negativ  noch  poeitiv  ist, 
«ad  m  dia  Platte  mir  eine  gteichminige  Fl&ohe 
üafcrtL  Wob  atHi  sbar  die  fitr  die  Eraielnog  eines 
Poeitiva  eribcdariioha  Zalt  flbanduoitet,  alao  daa  Licht 
web  Itagar  atowiitaa  llaal,  wnebwindat  aoch  daa 
PoBtir  nad  die  Platte  liefert  antar  den  EbtwkUer 
kain  Bild  mehr." 

la  Folge  dea  aoabao  MltgatbaOtaa  wird  «a  klar, 
daaa  man  durch  die  BdiditoBg  einer  OelatiDebrom* 

silberplattc  unter  einem  Nej^ativ  wälirrnd  cini-r  be- 
atinuBten  Zeit,  etwa  15 — 20  Secunden,  im  direetea 
SoBaantchaiD,  in  Folge  UaberbeKehtang,  kein  Fbaftii, 
•andern  wieder  ein  Negativ  erhält;  ein  VorfaVirrn  vnn 
gNaacm  Warthe,  wo  es  aioh  um  die  leichte  Kepro- 
dnctkn  koatbanr  lii|aäfpktt«i  kanddt 


Die  Ausgabe  von  Jordanus'  „De  numeris 
daUa"  doioli  Professor  P.  TreaÜein  in 

Karlsruhe. 

Von  Maximilian  Curtxc  in  Thum,  M.  A.  N. 

Profeaaor  P.  Trentlein  In  Karlsruhe,  wohlbekannt 
durch  seine  werthvollen  Untersuchungen  über  daa 
Rechnen  im  XVL  Jahrhundert  und  die  dautaoha  Coaa, 
die  bekle  hl  den  «Abhandlungen  inr  Oaaebiebte 
der  Mathematik"  erschienen  «ind,  war  bei  der 
latstaa  Arbeit  Aber  die  dantaebe  Com  ala  Q/utü»  dar> 
adbea  anf  «Im  Miift  dn  Jordaava  Vemorarlna 
gafUirt  «odbOi  waitba den  Titel  führt:  „De  nnmoris 
datia*.  Wie  er  erilUt,  lieia  er  aieh  die  üaodacbrift 
dea  IVaetata,  die  in  Basal  anfbawahrt  wird,  •kommen, 
schrieb  denselben  ab  nnd  liess  ihn  als  Aiibaiig  zu  der 
Dentachen  Goes  drucken.*)  Dem  Beferenten  war  der 
balraffiuid»  T^raelat  aebon  tcit  Jabran  bakaast,  nnd 
so  stutzte  ich  soglticb  bei  Durchweht  de»  Alxlruckes, 
dasB  ich  an  vielen  Stellen  ao  falach  gelesen  haben 
aoOto.  Wegen  einer  anderen  Arbeft  war  ieh  ganMUgt, 
die  Handschrift  F.  II.  33  der  Baseler  Universitiits- 
bihUothek,  die  ich  achon  zweimal  in  Thom  geliebt 
hatte,  mir  noeh  aigmal  aar  EbMidit  anmUtUn.  Ieh 

benutzte  die  Grlef^enbeit,  den  Prnnlc  iV)r',.:;aIf  mit  der 

Handschrift  zu  coUationiren,  nnd  erlaube  mir,  an  dieser 
Stalle  die  Resalbate  dieser  Collatk»  nritsotheHen,  mir 

vorbehält  end,  nn  einer  anderen  Stelle  mit  einer  grns- 
aeren  Arbeit  äber  das  Buch  dea  Jordanus  hervorzu- 
tretaa.   IKeaa  wird  aicfa  dooh  aoeh  lingara  Zeit  bfa- 

gielicn,  und  ich  mnohtc  durch  meine  kurzen  Bemerkungen 
auch  jetzt  schon  das  Ventänduiss  dieses  hervorragenden 
daatahaB  llatkaBiiatik«a,  aiaaa  Bivalan  «an  LMaaido 

von  Pisa,  denjenigefi  erleichtern,  welche  sich  mit  dem 
Studium  der  G«schicht«  der  Mathematik  besch&ftigen. 
In  der  Ausgabe  aind  die  Zeilen  am  Banda  gaalhH, 

so  doss  unsere  Collation  leicht  einzureihen  ist.  Auch 
einige  von  tnir  vorgescldagcno  Emendationen  des  arg 
verderbten  Textes  werde  ich  anzufügen  mir  erlaaben; 
dieselben  sind  durch  ("ursivdmck  ansgezeiohnat. 

Baita  136.  Ueberachrift.  de.  —  4.  data  arit  — 
B.  mnss  es  ^orM»  heiseen,  obwohl  cUe  Hs.  prvportia  hat. — 

7.  diipliini.  —  data,  sicut  et.  —  13.  tH^e.  et  qirin 
eorum  oontinue sunt.  —  14.  ad*  iaU.  —  17 — 18.  Hqa 
argo  demplia  (Ar  „lingalia  aia").  —  SO.  dfandaatnr 

per  im.  —  2.8.  (juarta  est  VI.  —  24.  additis  autotu. 
—  30.  nth,  tntfu»  h;  cumque  *ä  k.  —  31.  operaoio. 


*)  AUtiandhingen  /ur  GescUdta  der  Iblheaurtik. 
Zweitea  Heft,  äeite  125—168. 


Digitized  by  Google 


27 


Mto  US.  5.  MiSaat  qwdnte.  -  6.  «ninmla. 

—  erü  H  dmplum  rf.  —  7.  yiw»  rf#  7  tithhl«  rtmnnfbit 

—  8.  c  sit  nota.  —  9.  qm  dt  C  remanebuiU  XLU. 
fmkm  im^tiB  de  LVIII  nmmdmt  Xn.  --  14.  datau, 
•t  Bit  d.  —  15.  Addattur  h.  —  1!*.  lurilicet  quadratam. 

—  et  llutit  C.  —  28.  toUatar  b.  —  siiniliter  datus.  — 
S4.  addi  debet.  —  80—81.  «x  non  dato.  —  33.  d 
i»  h.  —  34.  addatur  autem  e.  —  86.  acUieat  b.  — 
41.  antqu«  (liebt  so  im  Manuacript). 

•atto  m.  1.  «Mte  dl.  —  4.  «Mb  mAwül  — 

11.  steht  in  der  Hand-rhrift  ««fd",  nirht  -wt";  die 
beideu  Richen  sind  selir  älinlicli ,  aber  bei  einiger 
AaftMrkHnikeit  doch  leicht  zn  ttiitwieluMm.  — 
lt.  Mw  itf.  —  danvlbst  tilge  i,i  M.  ~  15  dattm 
«iL  —  arit  df  et  a  datiu.  —  21.  purtionuoi  X.  — 
97.  «Dria  itat  —  SB.  M*  Hl  *iphm. 

Mto  im.  5.  duplnm  -  tripkm.  —  12.  Si 
THO.  —  16.  «tiam  qoe  proponimt».  —  16.  sint.  — 
S4.  «rga  p«r  totaia  (p  ta").  —  81.  ftetriut  —  Bbe 
de  qnadrato.  --  .^2.  relinqtii  —  3Z  Hinter  Jjmiiiir 
schalte  ein:  quihu*  dtui)di»  dt  nuniero  relinquiiur  qua- 
inbrn  i^jfitrtim'e  cim  dtiplo  ipn'iu.  Der  betnffiwde 
Absrliri'ilifr  i^t  durch  da»  doppelte  ,^i<i^  irrepcleilcf , 

S«ite  138.  4.  streiche  tiL  —  6.  erit  duo.  —  d 
in,  ht€  mi  tmr:  di«  Handiebrift  Int        hoe  da 

t'tari".  —  8.  n'lque.  —  quo  difTereticia.  fi.  i-x- 
cadit.  —  10.  iuumiMdi.  —  IS.  remanebunt.  —  14.  tiiitm 
fammt.  —  18.  «oedit.  —  28.  eoatiiMtiir  (ctine*).  — 
29.  (lifft-nMii  l:::v  '.Inini^  —  40.  »icque  d. 

Seite  140,  1.  remanebunt.  —  6.  faoit,  —  9.  per 
qaedininn. — 10.  datnm  ;Bniu]itcr  data. — 12.  itKklie 

vor  „atqne'.  —  14.  permutatiro.  —  18.  Opus 
«igo  bren«.  —  23.  remaaebunt.  —  24.  ai  aecuDdum. 

—  27.  itatnmqo«.  —  28.  qood  ait  g.  —  81.  qoan 
et  a  rt  Ii.  —  33.  aatflB  itdit  im  Haoaaaript  (a').  — 
37.  ßmU  a  H  t. 

BaiHa  Itt.  1.  daelo.  —  6.  qaod  fit.  —  7.  ael- 
licet  c.  —  8.  quod  cum  datuin  sit.  —  S».  ronstant.  — 
10.  eoram  qua.  —  17.  8itq«i«  velat.  —  auperaddatur. 

—  19.  Ina  ladt  ae  ipanm.  —  22.  diffemraia  erit  nota 
(dia  ert  nö).  —  24.  »tt!  hir  —  sireiche  „c<"  vor  .opus". 

—  26.  contingiU  —  26.  ut  nt  totum.  —  29.  fit.  — 
82.  nmanabaBk 

Seite  142.  2.  aitque  g.  •  ritque.  —  4.  «icat 

«.  —  9.  iaoidit.  —  10.  ßmä.  —  17—18.  maior  auiam 
■nmeronun  «  et  d  «K  «.  — •  19—21.  dnoator  itaqaa 
d  in  ef  et  fiet  m,  ut  m  sit  eqmBa  aad  qw  n 
min  na  eet  a  fit  1,  diiiidatnrqne.  —  27.  faaritqaa.  — 
29.  dveatwqoe.  —  BS.  annmque  per.  28.  äNfuU 
datum  —  40.  fadt.  —  at  sie  bu  —  41.  fmi  mm 


Mta  Ut.  2.  ailbaatqM.     8.  tartie.  —  6.  8». 

in  ./■/  —  11  ftieU.  —  17,  a/l^t!<i  —  21  p^t 
(intia-ifilon.s  datua,  duoemua.  —  22-  datum.  —  XX  iu 
IUI.  —  23.  ptrV.d  tmbA  XP7:  —  atrcieba  ,(XTI)' 
hinter  ^XX''.  —  24.  aliqnem.  —  35.  in  alüa  autem 
facile.  —  26.  rtferaniur  ad.  —  27.  haut  absurdum.  — 
28.  qnas  opoirtet,  adinngantur.  —  20.  oxibit  nonargnana, 

—  30.  ponaturqtui.  —  81.  et  sie  premiaaa.  —  84.  eoo- 
seqneos.  —  LX*  mM.  —  86.  qturUm  H  ZJT*".  — 
36.  streiche  M  XVI*.  —  87.  oonaagiiaaB.  —  89.  da- 

•aita  144.  9.  quo  aak  —  17.  atrakbe  „et  doe 

tertie^—  18.  exibit  —  2G.  datam  steht  im  Ham- 
aoript.  —  iUnd  fnerit  datwa.  —  88.  propotehwnm.  — 
40.  qoa  Aeiont. 

Seite  146.  1—2.  H  ad  tz  iUU.  —  8.  «<  cnhaif 
XV.  XIX'.  —  14.  aioat  b  ad  d,  sit  igitur  a  ad  e.  — 

16.  sunt  idoa  et  a,  d.  —  16.  et  a  ad  g .  sed  g  datom. 

—  ,etiam*  ist  SU  streichen.  —  18.  detrncto.  — 
22.  atniaba  ein  .erit".  —  25.  si  modo.  —  26.  ab 
et  o  et  ab  b.  —  27.  stniebe  ,(•?)*.  —  28.  nt  Hern. 

—  »icnt  »tobt  im  Mniiiiscript.  —  29.  >ed  c  ad  ab.  — 
30.  ah  tl  «.  —  35  remaaebant.  —  89.  not  aemper. 

Satt»  148.  1.  anmt  ab  et  de  etiam  dati.  — 
2,  ert  e*t  ist  Dittographiu.  —  4.  oppracionrm.  — 
6.  operacioDem.  —  7.  strekhe  b(*i>'i)''>  —  H-  atque 
a  ad  e  datnt.  —  12.  ritqoe.  —  14.  quam  eoram.  — 
minus  d  esset.  —  15.  semper  g  datum.  —  sicqae 
gb  et  d.  —  26.  datum  eat,  ergo.  —  sie  datum,  — 
28.  difibranoia  ( jnt).  —  aie  data  erit  —  82.  atn$oba 

,dimidiara".  Dasselbe  pehört  an»  Ende  von  44,  — 
88.  scd  tertia.  —  39.  cat  Tero  nnmenu.  —  40 — 41. 
oBina  ptnktm  X  Vit  al  dlinidfaim,  aac  et  mk  id 

8ait«  147.  3.  Streiche  das  erste  .datas".  — 
II.  aerom  aHqaed  (a'd).  —  14.  et  ad  imete.  — 

Ifi.   üiirripfnm.  —  „e*  e  dndic  (?)"  ist  zu 

streichen.  —  16.  quod  cum  sit  datnm.  —  19.  quoniam 
anm.  —  81.  sR  eoaUaMa.  —  amnpterum.  —  84.  qvan. 

—  87—88.  nunc  dato. 

Seite  148.   ."j.  liftl>eant.  —  8.  sit  g.  —  sit  totu». 

—  !>.  et  hoc.  —  ergo  sie.  —  10.  sicot  aotcm  h.  — 
aie  gda  ad.  —  11.  aed  fe.  —  12.  est  datns  („est" 
sieht  im  Manuscript).  —  aed  hgd.  —  13.  similiter  b 
et  c.  —  aitque  primas.  —  17.  ut  .sint.  —  18.  con- 
tinebaiit.  —  aed  eU  —  19.  Die  Haodscbrift  hat  „doo". 

—  90.  aad  qoia.  —  98.  et  primae  erit  —  29.  sit 
a  datns.  —  33— SA  datnm  erit 

Mto  140.  7.  sitqoe.  —  11.  .Mtduantar«  steht 
in  Kanaeript.  —  12.  ,d  ad  a"  atebt  n  Vammriiit. 

—  «rsCfMa.  —  18.  arit  similiter.  —  sed  h  k  ad  d.  — 

17.  akut  a  ü  b.  —  19.  stiaicha  «(nnmerus)". 

4» 


Digitized  by  Google 


88 


18.        iitiiiitatpaiklirt.  —  SS.  fietqu«.  —  36.  tcd 

et  priniüB    —  28.  MptiaHun.  —  ütroiche  ^in-d)".  — 

31.  est   tiua  XV  («•).  —  »lititlie   ,l,eqo»l,  yj-*.  — 

32.  atreiehe  .(aeenndi)**.  —  34.  »ed  primu.  —  87.  Im 
Mannscript  lUhi  ridit^g  ,iecui»dam  «unptM  iM- 

tudine«". 

B«ite  160.  2.  Streiche  „»if.  —  6.  sitque  etiam. 

—  7.  Md  eb  »d  ac  —  8.  datam.  —  9.  datiun  erit 
Md.  —  10.  datnm.  —  datom,  •tinilit«r.  -~  11.  datam, 
•ed.  —  datum  quar«.  —  28.  aiinul  daceod*.  —  28. 
ghoe*  atriit  im  Mannscript.  —  80.  iwmBeaot.  — 
••d  eb  —  8S.  qui  est  quintuplun,  —  88.  tient  autain 

(»').  —  39.  iU  Sit  1  ad  h. 

BtiU  ISL  1.  quia,  qua  Mt.  —  8.  sed  eiim  lit 
s  Uli,  ^—  6.  fBei'iuil  prim.  ^—  cum  ift  dtfhniuda. .~. 
T.  datum  »lt.  —  7 — 8.  sit  a  minus  ii  et  Jftto  luiiiUB. 

—  8.  d«  no  dato  remaaebit  ca.  —  10.  ao  «iioiliter 
datui.  —  11.  rfuftqM.  —  16.  iDiit.  —  18.  tm  Matm- 

■Oriptataht  bXSE*  nd  die  'A'orto  ^et  IX"  »ind  durch- 
■MdMB.  —  SS.  faMmbant.  —  33.  Hoc  ettam  dempt«. 

—  88.  aad  at  Ii.  —  ttmumML  —  86.  qtd  eat  — 
28.  fecerit.  —  29.°  MUtmu)  z.  —  30.  cum  d  faciat  z. 

—  31.  ooia  a  ftdat  i,  a«d.  —  31.  b  faciat  2.  — 
81 — 88.  «am  •  fMlat  t.  —  86.  «nnt  gnaa.  —  88. 
eritque  n  tamquam.  —  tcilicut  t  €A  qoik. 

Seite  168.  4.  datum.  —  datm  «f  M:  —  aed 
et>'~~datiiiii.  ~- 6.  ria  tantUB.»— 8.  enet.~>et*tin>  aba. 

—  7.  datnu.  —  datum.  —  10,  et  t  i.  —  id  cit  pe 
datUB.  —  11.  datum  ad  a  (zweimal}.  —  12.  datum. 

—  17.  Dia  Baadbemerknng  dat  Haauoripta  aoU  die 
NVorto  „atque  tribus  de  tribus  et  quarta"  eni4>lzei!, 
wie  die  Zeichen  audcutuu.  —  -  18.  „quarta''  sluht  iu 
dar  Hndtchrift.  —  29.  .quartai"  steht  in  der  Hand- 
schrift. —  30.  „XXVIH"  i»t  im  Mamucript  —  81. 
qoarti  veL  —  In  der  Randbemerkting  heiait  ea:  nigitor 
quarta  et  38^  4'  Imw  est  94  octuagesime  qviarte  sue 
nut  tamquni  propartio  «t  tna  trigaaiim  qninta  pvo* 
et  dna  XXI*  et  dne  CV  .  .  .  pcinri".  —  88.  et  an 
tereie  V'  idn-  Rath,  die  Worte  eiaftdi  wegnlaaBan, 
ist  alao  su  atreicbeD). 

Saite  ISS.  3.  rannaVtnt.  —  5.  ,M  TXO'^  iH 
an  streichen.  —  vol  millo  VIII  C  XX'.  —  6.  M  .VIII .  C. 
— D .  Uli  C.— .12.  et  quarta.— 18.  „coniunctim"  ist  ricb- 
tiff,  „C  SB  itreiofaea.  —  IS.  ertqne  huasnofi.  —  80. 
plores  ex  hüs.  —  31.  ailqM  iotor.  *~  88.  ,,com  b"  steht 
im  Mannacript  —  84.  q<uni  pue.  —  86.  „b"  stakt 
in  MaoQiaiipi. 

Seite  154.  3.  .simi!it«-r.  —  4-  cum  g  parte.  — 
7.  simili  modo.  —  adioncta  c.  —  10.  detractisqoe.  — 
naanabit  —  14.  petaat  opoa.  —  „(praeaadaN)"  iit 

zu  streichen.  —  15.  adiunctomra.  —  qnod  omni»  ad- 
luncta  vel  simuL  —  16.  aliter  possibile.  —  sintqne. 


—  17.  sapra.  —  20.  facit  h.  —  21.  ntdtg  mdar.  — 
22 — 23.  est  impoftsibile.  —  25.  sitqoa  aenper.  — 
88.  pro  primo.  —  35.  immo.  —  36-  84.  —  aed  qnod. 

—  87.  acilicet  87  et  nna  nona.  —  S8.  per  oftt^ 
nuaan.  — >  89.  seilicet  87  et  nna  nona  ad  8  et  uaaa. 

Seite  t66.  1.  nonam.  —  aigecnpls.  —  acUioat. 
3.  sex  et  sexta.  —  4.  ex  0  et  VI".  —  ut  sie  ia- 
ueniaL  —  5.  proportioiMm  87  ad  1.  —  9.  dnoatur» 
qne.  —  10.  at  arit  XZXYI.  —  18.  praperlionaltlatii. 

—  16.  reliqnos.  —  17.  abient'IX.  —  21.  tarcinm 
fteit.  —  38.  dncta  fscit.  —  eom  arge.  —  37.  atrakl» 
„^ra)*«.  —  89.  „in"  stallt  im  Ifaimaeript.  —  83.  tmSn 
radix.  —  35.  et  singuli.  —  39.  unus  antem  dnotOi. 

Seite  166.  1.  renuuebuot.  —  8.  compoaitui.  — 
datum.  —  18.  eniiH  ladiz.  —  14.  aimili  modo.  — 
17.  Bitque.  —  27.  Huc  »it.  ~  28.  m\  pniponio.  — 
30.  per  premissa.  —  39.  aed  et  qoia. 

Seite  107.  1.  fit  ex  bo.  —  4.  deaiptoqaa.  — 
13.  ut  prop«rcio  sit.  —  21.  sie  data.  —  21.  sie  ex- 
trema.  —  28 — 24.  uaoque.  —  26.  boc  aat.  —  83. 
naxinu  a.  —  BMdietaaqna.  —  86.  valst  qnadntmn. 

—  quoni.im  quadratum  (ijiu).  —  36.  velut  quadratunt. 

—  in  c,  sed.  —  37.  facit.  —  nelnt  b.  —  38.  datum 
at  cd  daton.  —  89.  qnadrata  aomn. 

Seite  IBS.  4.  remanebunt.  —  5.  rcliqaoqno  di- 
midiatn.  —  10.  poaaibile.  —  18.  et  etiam  fb.  — 
16.  TClBt  qnod  fit.  —  17.  aad  et  od.  —  18.  tarn 
ernnt  d  et  b  —  11>   datum  atque.  —  »ed  quadrata. 

—  36.  „cutu"  steht  im  Manoscript.  —  38.  sed  et 
quadratum.  —  41.  diatiiiaaio. 

Seite  159.  5.  Strpicbo  ..ost".  —  12.  Zwisoheo 
.,i|iiiiit<Mn"  und  „sed"  füge  eiu  'm  ifdiuisE  per  propo^ 
rioij.  in  »«cundi  ad  tartinii**  (Beodbemerkuig  ana  dam 
XVI.  Jahrb.),  —  aad  com  propordo.  —  14.  Tncins. 

—  16.  s«d  et  ptopoicio.  —  17.  tercio.  aed  („primum" 
■n  itmchen).  —  22.  primusque.  —  23.  compositua- 
fW. —  87.  Tahit  proporaw.  —  30.  fadt.  —  88.  otnm» 
qne.  —  86.  tSt  tartio.  —  86.  eontinebunt. 

Seit«  160.  6.  «i  eompositua.  —  7.  dati  faerinb, 

—  8.  Cum.  —  9.  sed  qua.  —  18.  aieqaa  taniimi, 
rieqae.  —  14.  aad  at  qnaitna,  —  16.  fmrimi  d 
Urtitu.  —  17.  tf»mdo  tt  ttrU»,  —  |8.  essetqne.  — 
30.  erit.  —  28.  aed  qua.  —  38.  arant.  —  86.  »aaa- 
qoialtar"  iat  in  Mamneript  —  87.  atnieba  „(totH)". 

—  29.  svd  quartmi.  —  .32.  totoque.  —  36.  streiche 
„(uero)".  —  37.  eritque.  —  atroiclia  „(data?)".  — 
40.  Baa  „ipm'S  «laBeh  „difioroBcie",  and  aataa  da- 

hinter  ein  Komma. 

Seite  16L  4.  compositasque.  —  6.  cum  ait 
triplua.      18.  Nmanatttii      88.  aivaiaha  f^asH. 

22.  addit  simili  modo.  —  .'.treiche  ,.i  mntinet?)".  — 

23.  streiche  ,^imili  modo".  —  26.  numeri  continua. 


Digitized  by  Google 


f9 


—  S7.  eonpanrntw  frimbiat.  ^  M. 

30.  (Intp.  prit.  —  34— SS»  eontinunitur.  cuins.  — 
40-  comparentur  futsrialqiM.  —  41.  proporaone*  datas. 
Mto  Vn.  4.  nd  4ML  —  10.  nü«««».  — 

22.  qiioniani  proprirrio.  —  24.  iiitpr  diiiisos.  —  26. 
ioter.  —  32.  „sesquitortim"  steht  im  Munustript.  — 
S8.  Md  tieat  b.  —  89.  Md  f  in  e.  —  40.  g  fMit  a. 

Mtd  163.  18.  et  1  fient  ex  c  in  b.  -  30.  t't 
«£  —  8S.  fiout  et  c.  —  37.  qnod  fit.  —  „ipma" 
■tefat  im  HMmaeript.*  —  41.  ob  hoe  ktM  (d.  L  & 
fleite  det  Qudnte). 

Stit»  164.  1.  Streiche  „d»tam  ipmiin".  —  7.  Teint 
et  c  —  10.  onmque.  —  11.  subtracto.  —  13-14. 
dWdiL  —  16.  Qaadntaim  qood.  —  34.  dqplieitai^ 

—  86.  Stahe  kB  HuiOMi^  —  S7.  et  da  n 
aa.  —  88.  qm  am  dat»  aint.  —  St.  wktqiM.  — 


aiaht  ißMi        M.  aoadan  «3  M 

..oportet",  nicht  „omncs".  Ich  !ri«o  hier  den  Anfang 
nach  Treutlein*«  und  nach  meiner  Losung  folgen. 


B6.  3.  qnadratnaqnau  —  7.  ifent  b  ad  d. 

—  8i>  ipBHwqup.  —  9.  <nii  com  b.  —  14.  duaboa 
taitlia.  —  19.  üo  «  ad  c,  qnan  «.  —  26.  atnidw 
,tdai"  var  „«Iriuqn«".  —  38.  IIBm.  —  valvk.  — 
80.  anOiter  datan.  —  32.  f>iratb«dad.  —  40 — 41. 
pnporaio  a>e  ad  afg  {„eqnaüs"  iat  m  atreiehao). 

Saite  Iflt.  4.  Ht,  ait.  —  7.  rdiqmaB.  —  8.  ad 
illum  datns.  —  10.  xint  e  et  t.  —  12.  [iropofBiQ  t 
ad  d,  noqne.  —  14.  Hinter  „quadrati«"  Aga  lia 

In  dem  Abdruck  hat  der  Herancgeber,  wip  er 
aagt,  die  Interpanotion  der  Uandaehrift  beibehalten. 
Oabtl  hat  er  fMBdi  die  «bBohanraiae  «nter  den  Ab- 
kilnrunfjen  stehenden  Punkte  auch  als  Tritcriniuctionn- 
ceicLeu  gL-uommeu,  wna  etwa  so  aicli  ttiitniLniiit,  als 
wenn  man  „dar  ■HBBflhatolwn  .sehr«  it-nn  «oOtoi 
nnd  schriebe  ..der  fQnfte  w".  Jedenfalls  wkro  ea 
fitr  das  Vcretikudiiit!«  beüsor  gawaaaii,  wenn  die  Inter* 
paBatko  nach  dem  Sinne  nnd  in  heutiger  Weine  ge- 
geben wäre.  Dem  Herausgeber  scheint  auch  die  Eigen- 
heit mathematischer  HandachriiUo,  alle  zur  Bechnnng 
odar  Ugar  gehörigen  Bnehalahaii  mit  zwei  Puklaii 
Stt  angeben,  nieht  bekannt  geweaeo  an  «ein ;  iiOr  neaere 
Dmcke  empfiehlt  sieh  in  solchem  Falle  der  Dmek  in 
Curaivletteni,  da  diu  llnndschrift  doch  nur  durch  die 
Pookte  den  Dateraehiad  klar  audun  «iU.  Una  acheint 
«t,  ab  ob  der  Bemiagsbar  den  Abdiwik  in  eOlg  be- 
sorgt hat ,  ohne  in  vielen  Fillen  daa  ru  vprstehen, 
WM  er  dmckaa  iiaaa.  Uknfig  bat  er  nnch,  nngeabt 
im  Baodaobrifkenlaaaii,  das  Siaa  aiaer  Abktanng  idebt 
verstanden.  So  heiMt  „.»."  immer  „Bcilicet",  niemal« 
„•iue'l,  wie  dar  Bataai|^bar  AberMtst;  qm  ut  gleich 
„qnoolaii«,  ■idkt  gMeb  „qaaa";  letitarea  iat  j^rfeb 

i|  ;  {[ ;  hfisst  nie  ,.qnod",  «indem  immer  „que**,  ud 
ateht  in  dieser  iiandachrift  htnfig  ancb  d«,  wo  i^al" 


Trastlain: 

1)  NmmtnudabuttteuiuH 
quimtita»  noia  «*,  .<f.  A'u- 

tiwrxi^  >u\  uliiDii  (litta'<  fni 
Cum  ij*sius  nd  lUnm  f'-<t  jrr/i- 
porcio  iliild.  Diittt  r.*( 
auttm  proporcio  cum  ip»im 
denominucio  est  cognila.  §. 
Si  futmnu  datu»  jn  Am 
mren- 


propordo  et  differenda  fa- 

eiunt  nudorem  tune  minor 
|iiirrii)  I  iiiii  >il>i  fiiimli  et  <'iiiu 
diliereiii'jii  fni  it  luliiiii  biib- 
l&tii  erpu  iliDcri.-iK /ii  (](•  tn-u 
remauebit  Ituplum  uiiuuriH 
daUun  qno  diuiKo  erit  minor 
parcio  dau  eit  «t  naior,  $. 
üariii  gHKla.  X.  dlaidator. 
in  du»  quomn  diteencia 
dao  qno  ai  anftmtnr  da.X. 
r«li»quentur  octo  culoa 
dietaa  est  quatnor  et  ipao  eat 


QMmaMrMdMwdW- 
dUiir.  far  gmdlilat  quomm 
eoottmu  M/flermefe  dnte  f i»- 

riHt  quu<1i\^  '^  '  m'ufu  (latum 
erit.  §  Dilti)-- nuriuTn.'4  sit  .a. 
ijiii  (liulilatur  in  .1»  r  il  ,  p 
sit  qiip  e  minimus  et  qiiisque 
eorum  contiiuie  sit  ditferencic 
dale  singiilonmi  ad  r.  datc 
erunt  diflereueie  .  sit  igitur 
.f.  dillerenda  .b.ad.o.at 
'g.h.  difttando.c.ad.o. 
et .  d .  ad .  e .  et  quin .  e  .  cum 
sinKntis  iltonim  farit  singula 
jstrriini,  inai.iffstiim  est  qnod 
tniilum  e  .  <'uiii  f  .  .  h  . 
farit  illns  tres  (^iiadrii[iliim 
ergo  .  e .  ctim  f .  (i .  •  f«ci' 
.  a  .  singulis  ii»  ergo  demtis 
de  .a.  remancbit  i|uadmplum 
.  0 .  datam .  quare  .  e .  datnm 
arit  at  par  addieionen  dlüb- 
rendanm  enrat  rdiqna  data. 
I  hoc  opns  eit.  nerbi  gracia. 
XL  dinidatnr  per  III  quonim 
per.  ordiuem  differeneie  sint 
IUI  .  III  .  .Iii«.  Differeocia 
ergo  primi  ad  ultinumi  ,  I\  . 
et  secitndi  lul  ilhim  .V.  et 
tercij  ad  eum  Juo  (|ue  Bimul 
behuit  .XVI.  qniboa  demptis 


CirtBo: 

A'iMwnM  dotiM  ei^  tmim 

quantUa»  nota  «H, 

A  uHMTiM  ad  aHurn  datut 
ett,  cMnii  i/mW  all  illum  est 
jir-ipi/rtio  '/,/'.(.  Diitii  fft 
attittn  propurciu,  cum  ijxntiM 
«imom^tocio  at  cogHtla. 

1.  Si  immtnu  datu9  m 
duo  dimdtOwr,  fmmm  üf- 
fermHmdatatirit  ttAwatfiie 
eonm  daium. 

Qua  enim  minor  porrlo  et 
differefleia  faeitint  maiorem, 
Inno  minor  in  ri  ;..!  i  iim  sibi 
ciliiali  et  i  ti!ii  ililitroiK  ia  tiicit 
ii'tmn:  sntil.iUi  cri.;')  (iiftricn- 
cijt  de  totu  reiuaneliit  iliiplum 
minoris  datum:  quo  diuiso 
erit  miaar  pordo  dau  äcnt 
et  naior. 

Varid  gnda  X  «ddatar 
b  doo,  QBOriiBi  dUfwwin  in 
dno;  qtieii  anfcrantur  de  X, 
rdinquentnr  octo.  ctiius  me- 
dicta.s  cs-t  i|\iatiiiir,  et  ipae 
est  minor  porcio,  alt«r»aei. 

ifafcir  ptrquotlAtt,  fiunm 
eönHHm»  üffermei»  dattfut- 


rini, 
rrit 

1  hitii^  tinmeriiä  sit  n.  qni 
diuidatur  in  b,  c,  tl,  e,  sitque 
e  minimus,  et  quia  eurum  con- 
tinuc  stmt  dUferonric  date,  sin- 
gulorum  ad  e  datc  cniut  diffe- 
r«nGio;«itigitar/differenda6 
ade,  etp,lk  diSmadeeadaat 
d  ad  e,  et  quia  e  mm  lingnüi 
illorum  facit  gingnia  tstonim, 
manifestum  r»!.  (|unil  triplum 
e  fimi  fmit  illi'>?  Irp«, 
<liuidru|iluni  erKu  c  >  iru  '  i/li 
I  facit  a.  Uüs  ergo  demptis 
de  a  icaaaaUt  qnadmplura 
«  datoa,  4naio«  datmn  edt, 
et  par  addiaiopeai  diftran* 
daniin  Qvnt  refifpuk  datt> 

Rocoptsest.  Terbigrada 
XL  diuidatur  per  Till,  qno- 
nun  iier  ordinem  dffferendo 
üii:t  im.  III.  (1:1.1  Iiitfpren. 
cia  ert:M  priiiil  ad  iil'.iimim 
IX,  et  »ccundi  ml  illiiui  V. 
et  tcrcii  od  ctun  duo,  quo 
simul  faciunt  XTI; 
demptia  de  XL 


Digitizeu  Ly  ^z^j^j^ii^ 


80 


de .  XL .  remaut'bmit .  XXIIII . 
quorum  quitrta  |iarH  .  et 
hoc  cTit  muiima.s  IUI  ail- 
(litiH  .a.IX.V.  et  duobai 
proueoient  eatctl  tcM  .Tin . 
XI  XV. 

3|  Jjuto  nuiMii)  jifr  duo 
dtHifu  qu'jil  f  j  thu  tii  ukimk 
inaUerum yroäucilur  d<itiim 
ftmit  <t  utnmm'if  /■■imm 
MtMMWw  e»t.  §  Sit 
•be.  dioisas  ab  et 
.e.  MV«  «c  .«.b.  in  .e. 
fiat  d.  data«  HcmqM  axtbe 
ii  K  flat  «  mnuanr  itaipie 
qoadniplum  .d.  qoi  rit  .f. 
quo  de  p  i, -iiililatii  y  i  rniianr-at 
g.  et  ipsp  fiit  iiua<lrntmn 
dilli  i Liii  ab  ml  .c.  extra- 
'h&tuT  crgu  radix  ergo  et  >it 
b.  eritquc  b.  diffortticia  ab. 
•dctm  fdOd  lit bedatun 
«ritetettabdUnm.  SHnJw 
flfoa  beOe.  conitaUt  huim 
■iofinerlHKnriaiitX.4iiiim 
ii  muaanM  duos  atqae  ex 
dnctnimlnseoniininatiuni  flat 
.  XXI  I  Ullis  i|iKiiIriiiilmii  ot 
ip.um  c-t  .  LXWniK  tul- 
latur  tic  iiu:iilr;itu  .  \  Imc 
e«t  C.  et  renuuivnt  .  .W'l 
radix  extrahatur  quo 
«t  ipae  est  dif- 
i^paa  toUatar  de  .X. 
«tniHaiiB  «tVL  dmidietar 
m  «t  ipn 
.VII. 


4)  8i  mmtnu  ilafiu  furrii 

in  duii  (ftuiiiii  quorum  qua- 
dratti  }n\ritcr  acctpttt  stnt 
dnta  ent  utrumque  diitum 
modo  premutiio.  $  (>i  eil  im  g 
«.<?)  qiiadrata  coniunta  fuerit 
notug  erit  et  e.  subtrabeDdo 
quadrata  {tarcium  couiuucta 
d«  qgnadiato  lotiua  anmaii 
raoMMMt  .b.  qMdnbnn  dif- 
ferende  cuiaaradix  «xtncta 
.c.  irit  nnmero  emiit  omnia 
data  5;  <siiiis  idi'tn  di'.ii^Us 
quij)l>i'  sit  .  .\  ,  iij  (iuii  i|Uiirui:i 
quadrata  Hiiit  l.\'lll  quo  .c. 
(V)  remancbuDt  XVI  radix 
cuilu  Mt  lin  cl  ipse  c«t  dif- 
ftnada  pordonum  qm  fieut 
MI.  et  m  n  ffioi. 


XXIIII,  qiniiuiii  ijuarla  ent 
VI,  et  hoc  orlt  luiuiiiius  IUI. 
AdJitis  aiiti'in  IX.  V  et  duo- 
bua  prwueuieDt  cetcri  tres 

Tm,  n,  XT, 

3.  Dnlo  numero  )ier  duo 
diuiyij si.qui'd er  dndu  uniu» 
in  aUerumjiroduiihtr,  datum 
fueril,  et  «lrum<iut  eorum 
daium  em  tMOMM  t$l. 

Sit  muMm  ahe  diriüus 
iaahtte,  «IqM  ot  a6  in 
«  flat  d  datw,  iiemqaa  n 
abc  in  se  tiai  e;  sumatnr 
itaqnc  quadrniiluin  d,  qui  sit 
/'.  quu  do  e  stiblalo  remaneat 
g,  et  ip^e  erit  qURiIratiim  dif- 
t.'niHii'  iili  Uli  c  Kxlralmtiir 
rrj,'o  r-adix.  et  sit  h,  eritque 
h  ditfereccia  ab  ad  e;  ciiin- 
qne  sit  h  datuia,  crit  et  e  et 

Htüo*  oparado  tadle  cod- 
itriiit  biäuaaMdL  Vcrticnir 

da  sit  X  diuitm  in  aniirmi 
duos.  atqiip  ex  dncttt  untm 

eonim  in  ahtini  tiit  .\XI. 
i  iiitis  qu.idriijiiiini ,  et  iiisuin 
,si  I.X XXIIII,  tnllauir  dp 
qtiadroto  X,  bftt  mX  C,  et 
rtimaneut  XVI,  cuius  radiz 
extrabatur,  quc  erit  quatuor, 
et  ipae  est  difforcnda.  Ipm 
toUttw  de  X.  ot  taliqtmm 

medietasin,  et  ifmtttWimK 
pwcio  et  naior  Vn. 

4.  Stmmtmidahuftterit 

in  du'i  diui'wi,  quorum  qua- 
ilriit'i  pnriter  acctpUl  lüU 
iliit'i,  erit  utrumgpt  iUhM 
moiiu  j>re»iüt»o. 

üi  cnlni  g,  »ciliret  quadrata 
couiuucta,  fuerit  uutus,  erit 
et  duplom  ä,  sabtraliendo 
qnadral« 
da  qnadmto 
quo  de  g  gublato  remanebit 
A,  qiiftilralumdifferouciCiCuiiu 
raili\  I  \:r.ictaliitiiMai«nit 

i'iiiiila  liiltit. 

I_>1>U5  uleiii  I>';iibU»  ^lui^l)lL■ 
üil  X  iii  liuo,  quorum  ijiiii- 
dratu  üiut  LVlIl.  ^H'.  de  C 
nMiuuicbimt  XLII,  quibus 
demptis  de  LVIII  renaae- 
bunt  XVI,  ndix  eün  «t 
nn,  n  itHm  diflinMla 
poniomn,  qne  flnt  VII  «t 
m.  Hl  priut. 


5)  i5i  uumfrux  in  dua  di- 
uidatur  quorum  äiffereMcia 
dttUi.  aiqme  ex  dueUt  umu» 
M  re&9«MM  pnutmrit  m»- 


dispoaido  et  .1.  diffemida 

pordonum  sit  datus  0)  et  si 

hoc  .A.  qui  est  produrtus  ex 
eis.  cuius  diinlmn  est  e.  »e<l 
et  e  duplieutu  nddulur.  Iiie 
(bnic?)  qoi  est  quadratuiii 

.f.  qtf  erit  quadratna  .a.b.  e. 
datoB  quare  et  abc  datua  est 
locrUgncii.  däfcceiiditpOT- 
eknoB  dt  VL  et  CK  ipek 

proueniat  XVI.  niins  duphrni 
XXXn  illla«  quoqne  duptum 
LXIIIIliui.  aiiamiir  XXXVI. 
B.  quailrutuin  .VI,  et  »irut 
('.  cuuis  radix  extracta  erit 
.  X .  nuncm*  dinisns  in  VlU 
«tdM. 

6)  Si  UfTo  differenda  daia 
fuerint  et  quadrata  eorum 
eomtmeHm  data  timmenu  et 
fotiM  dabutrik  {.  Quadrata 
eonm  «nidwarta  anM  .g. 
qd  ait  dataa  deqaa  taOalur. 
hic  quadratos  dübraide  ai 
hör  datus  et  remanebit  e  da- 

I  •bqil  i:n  ir.iir.s  in 
hiiil  iii.lilil"!  .IV  Jiil 
.  >|n,i'ltntii.'i  iliiii.'j 
cxtraeln  er^'o  railire  .f.  erit 
totus.a.b.c.  daitis.  $  Uctbi 
gnuäa  .  LXVIII .  sint  doo 
qaadrata  .a.  quibus  tollator 
.XXXVI.  qni  cat  qnadtatna 
dütoancie  at  itnaialHiat 
.XXXII.  qid  est  dophun 
HDins  in  altemm  conimctis 
itaqae.IAVIII.  et . XXXII. 
proueuient  <'.  buius  radix 
e*t  X,  et  ipsc  erat 
in  VIII  et  diin 


uiteriiii' 


5  .Si  numerus  i«  iluo  diui- 
ddtur,  quorum  differeneia 
data,  atqmt  «c  dncto  sioAtf 
IN  nliquun  pnumerü  im*- 
neru»  datu»,  «wwerttm  9M0- 
ff—  liinianw  JatBW  **m  cw- 


et  I,  dührenda  pordoirani. 

Sit  datus.  et  sit  <f.  qni  est 
productus  cx  eis.  oiius  dn- 
pluid  est  e  ^ed  i  l  <•  iliipli- 
cato  uddatur  Ii,  ijui  etil  quit- 
dratum  ilitlcieiw  ip ,  et  imii- 
positus  Sit/,  qui  erit  quadratuis 
abc  dato*,  qiHce  et  »fte  dt- 


VaiU  gnch 
pordoaitai  ait  VI,  atezipaia 

proneniat  XVI,  cnins  dnplim 

-X.X.Xn.  illius  quoque  duplum 
LXIIII  IIi!ir,iddaturXXXVI, 
srilici't  qiiadraftini  VI.  et  tient 
C.  euitiB  radix  extracta  erit 
X .  numeiw  diidauB  in  VIII 
et  <luu. 

a.  Si  uero  differenda  data 
l'urrit  et  quiidruta  eijniiii 
coniunctim  d4ibi,  nmni«-m« 
et  totu»  dotM  «rit 

anuitir,  qalaitdiliiit  d«4B0 
totiatiir      qnadratws  dilb- 

rende,  nndlits  Attaa,  et  le- 

iiiniieiiit  f  datus,  qui  est  du- 
lUiiiLS  in  altenun:  addi 
•lebet  f  ad  et  tiet  f.  qna- 
dratus  dluisi.  exlracia  eraro 
radire  f  erit  totus  alte  lUtus. 

Vertu  frraeia  L.XVIII  aiut 
duo  quadrata.  a  quibus  Ml* 
latur  XXXVi,  qui  est  qua- 
dralaadiftnncie,ati 
biatXXXII,qri< 
anlas  aMaran; 
iuquc  LXVIII  et  XXXII 
jiruueiupt  ('.  builu  radix  est 
.X ,  et  iii.se  erat 
VIII  et  iluM. 


Doch  damit  genug;  ea  dürflu  wolil  aus  dem 
Gegabenaa  denllleh  hamugebaB,  daee  wwew  eMge 

nfliaui>ti!iicr,  dpiii  ITeraasgeber  aoi  der  Sinn  der  Sätze 
oft  nicht  vüUig  lilar  gewesen,  gereolitüertigt  ist.  So 
viel  koonta  man  wohl  daaa  die  Zuaamaaen- 

geliörigkflit  der  Nummern  3 — C  erkannt  wurde,  au-i 
welcher  eich  ohne  weiteres,  oucli  ohne  die  richtigen 
Lesarten  der  Handschrift  ZU  IceoiMn,  die  gröbsten 
Versehen  des  Abflchreiben  corrigiren  lieasen.  Freiüeii 
kommen,  wie  die  nachtrigliche  Veigleiohaiig  der  üand- 


Digitized  by  Google 


81 


Mhrift  ergab,  von  diMm  dem  AWdmilMr  «mlBfcit 
Sur  Lui  )7ele(;ten  Fehlern  ein  nicht  nnbetrftchtUclMar 
Tkä  auf  Keebnnig  im  FklaehlMnu  durah  H«nii 
Tr««tl«{a. 

Ich  hoSt,  daM  M  dar  Form,  in  wMur  ich  die 

oUgM  iwei  Grnppeu  von  Aofprnli^n  f:i  f;r}>('n  Imbe, 
ITimnod  mehr  fiber  den  Sinn  in  /wcifrl  ociu  wird, 
•olwld  er  erflüirt,  iam  Jordanns  die  Addition .  durch 

«infftches  X'')^M-npin.Hrnlt'ist<>!!en  dw  addirten  Glieder 
andeutet,  90  d&aa  also  z.  Ii.  aic  =  1*      i     «  iat. 

Di«  Form  der  Lämg  der  Anfgftben,  «elebe  mm 
Tlullaiif  ÜBianffleiehaDgen  mit  mehreren  l'nhpkaniiteo, 
Mm  Theil  imt  imr^mAm  qaedratiBelie  fiUiren,  iat  d»- 
dareh  hochinterenant,  daae  hier  die  Baehttaben  gaai 

in  der  Weise  unsiTiT  Buclistulx-iiii.-cliiiuiiLf  Verwendung 
findao  ohne  du  Sabetrat  der  durch  die  Bnobataben 
beaekhoeten  Linieo.   Ea  M  der  Oagemaato  hSehat 

mt-Tkwürdig ,  i.lcr  sich  zwisclu-n  ilii'>i.-m  .,lilu-r  ile 
uumeris  datis"  und  der  „Arithoietica"  deaselben 
JorduiiB  findet.  Aveli  diaaa  iat  in  der  Budaalirift 
F.  n.  33  enthalt)  n  .  nm  Kr.rlc  des  10-  und  Anfang 
des  16.  Jahrhundert«  aber  anob  zweimal  gedruckt. 
In  ihr  werden  alb  Bewaiaa  an  Linien  gaMut,  and 
die  Unrh^stnhpn  sind  nnr  Symbole  für  diem»  Linien, 
während  in  dem  Buche  „de  numeris  datia"  die 
BaekatatbaD  Ofmboh  tob  ZaUaa  In  dar  fnaan  AU- 
gemeinlipit  unserer  hfntiffpii  TIptrachtnngswfTs*-!!  «ind. 
In  dieser  Uioaicht  steht  Jordan us  weit  über  Leo- 
nard von  Piaa,  bei  welehem  von  einer  eolehen  Anf^ 
fimung  des  ZahlbegrifTs  keine  Rede  iat. 

Da«  Vorbergebende  giebt  bdb,  glwibe  ich,  die 
Bereehtigiwg,  dne  lebhafte  Bedaaera  amBmpreehea 

iIrsk  die  Aufgabe  von  Jordanun'  ,,do  numeris 
datii"  M)  aberbaatet,  ohne  genauee  nnd  hingebendea 
BbKgahaai  aaf  den  Oan  and  die  EfgantUtanlielikaik  daa 
VerfaBsem  und  ohne  ffenügende  Vorfibung  im  Leuen 
von  HaadaebriAea  auDgef&brt  iat,  wobei  wir  freilich 
gani  eugaatelieB  wollen,  daaa  aa  one  aaiaar  Zelt  bei 
der  Herauiigabe  des  ,,AIgorisnias  proportionum" 
de»  U  reime  ftltnlich  gegangen  iat,  und  wir  der  da- 
mala  in  dar  „Bava«  aritiqaa"  areeUaaeBen  Ba- 
tpttAutg  von  Ch.  T  hu  rot  die  Kenntnia»  von  vivlfm 
Terdanken ,  wa»  wir  heute  Uerm  Trentlein  zum 
Torwvrf  gemaebt  haben.  Wir  «aUaB  andi  iwaitana 
nicht  verhehlen,  daa»  ein  Xachcollationiren  nach  ge- 
drucittam  Texte  weit  leichter  ist  als  daa  erstmalige 

Thon,  10.  Mira  188a 


Programm  des  zweiten  deatacbanOfiOgrapheii- 
In  laUa 

am  t2„  13.  and  14  April  1882. 

Dienstag,  den  II.  April,  Abends  S  Uhr:  Gesellige 
Znaammenkunll  im  Cafö  David  (nahe  der  UniveraitU). 
Diaaalba  Oartllehkeit  ampfiaUt  aieh  aneli  ftr  dia 

folgenden  Tage  r.u  zwang!  n.irm  Ziiiammonscin.  Die 
nachbenannten  Sitzungen  werden  in  der  Aula  der 
Univanittt  abgahaltn;  in  dan  Bnatoaaandm  HBralhm 
befindet  sich  die  mit  dam  Gaasn^haatag  T«(tead«M 
Anactellung. 

mumeh,  dan  U.  AptU,  Tonnttt^p  10  Vbt: 
1.  P>  grih«iing  dar  Olata  und  Wahl  da»  7m- 
sitzenden, 

5.  Herr  Profaiaor  Dr.  Btoder  (Bern):  lieber 
einige  wisaenachAftliche  Ergehuisse  dc-r  Ga- 
»•llenreise,  1)e8onder8  in  zix)geographi»cher 
Beziehung. 

8.  Herr  Professor  Dr.  Kan  (Amstardan) :  Ueber 
die  Erweiterung  unserer  Kenntalaa  von  8a- 
matra  seit  dem  Jahre  1870. 

4.  Harr  Ftofeasor  Dr.  Zöpprita  CKOajfebaiig): 
üabar  den  angeblichen  ESnfloaa  dar  Erdrola» 
tion  auf  die  Gestaltung  der  Flussbetten. 

6.  Harr  Gaheimor  fiegierangarath  Profeaaor  Dr. 
Mait8an(Barlia):  Dia  ftatan  IBadarlaaamifaD 
dar  Garmanas  nd  fltarar  Maabham  Waa^ 
Rupopa. 

IhfllmiitUga  4  Ohr: 

1.  Herr  Oberlehrer  Dr.  Kropatschnk  (Bran- 

denbaig):  Zur  geaebiehtlichen  iintwickalaiig 

daa  geograpbiiiahap  Uuiarrlehta. 
8.  Herr  Professor  Dr.  Pau  lits     k  m  ;AVi,.ii): 

Deber  Beliaadlnog  verkehrawiaeeoMhafÜiclter 

ThfiBMn  hafatt  gaagraphlaahan  Uulai  rieht. 
8.  Herr    Pioffssor  Dr.   Wagner  (Gultirigun) : 

Die  DurobfabruDg  dea  metriackken  Maesee  im 

geogtapfaiaahaa  Ualarrieht. 
Donnprstiig,  den  13.  April,  Vormittags  10  Uhr: 
1.  Herr  Profeaaor  Dr.  Gerland  (Straaabnrg) : 

Oahar  daa  TcrhUtaiia  van  Aathropolagia  and 

Ethnologie. 

8.  Herr  Dr.  Nachtigal  (Berlin):  Ueber  die 
othnobgiaihiB  yaMltadHa  NardpAfUhaa. 

8.  Herr  Wirklicher  Geheimer  Adtniralitfttsrath 

Professor  Dr.  ^loumayer  (Hamburg):  Ueber 

die  Polarfrage. 
4.  Herr  Professor  Dr.  Credner  (Greifs wald) : 

Ueber   die   geographische    Verbreitung  der 

Hochgebirgi^etMi. 
2(a6hanttaga  8  Uhr:  BeaiohtigBng  daa  Zaehtthiet^ 


82 


gwtaw  in  LwidwhllmihiHliBlmB  Tiwtitnt  niter 

Füliruriff  <k-s  Herrn  Oulicituen  Rtgieruiigsnifh 
Profe«»or  Dr.  Kühn,  «owie  des  geologiachen 
Prafib  (*a  didakÜMbcB  Zwecken)  ebendMdlwt 
unter  Führung  des  Hatm  riofliWPl  Dr.  FM> 
herrn  v.  Frittcb. 
NacbmitUgs  4  Uhr: 

1.  Herr  Profpssor  Dr.  Giinther  (Ansbach): 
Ucber  die  walirc  Definition  des  ßegrillB 
Küstenentwickoluug. 

2.  Herr  Director  Professor  Dr.  8chw»lbe 
(Berlin) :  Der  geographiüche  Unterricht  in 
Beadehung  zu  den  NaturwiiuenBchAftMl  ud 
•eine  Stellung  im  Unt«rrichtjiplnu. 

Freitag,  den  14.  April,  VormittAgg  10  Ulir: 

1.  Herr  Profeator  Dr.  Günther  (Ansbach): 
Dm  Verdknate  der  beiden  Apim  um  die 
irineniciHkiUklie  Oeognpbie. 

2.  Herr  Professor  Ilr.  Ober  heck  (Ilalley:  Ueber 
die  Qtüdberg-Hohn'acbe  Theorie  horiaooteler 
LiftrtrOniiuii^Mi« 

8.  Hmt  Oberlehrer  ud  Frivitdoenfe  Dr.  L«h- 
B«iio(BeUe):  Uelwri^BtaantiMlw FCrdanug 
wia*eneeh«ftHcher  Ludedrande  TOn  Deotach- 
hind. 

MMhmittega  3>/i  Uhr:  Beeicbtiguiig  anthropologiech 
irttweenter  Gegmettiide  der  Seanhmg  in  der 

UniTernität.'- -Anatomie  und  der  dort  vorlaufitr 
Utergebrachten  Aiubeut«  der  Kiebuck'acbcu 
Expedition  unter  FOhniqg  dee  Harm  Praftieor 

Dr.  Wt-loker. 

Nachmittags  4  Uhr: 

1.  HeiT  IKraetor  Dr.  Krvoiiiie  (Br«iiiiieiiw«ig): 

D^r  Unterricht  in  der  astronuniiM-lir'ii  Geo- 
graphie in  den  unteren  und  mittleren  KLnsgea 
dar  hOharan  SeikdaD. 

2.  Wahl  das  Ortea  fltr  dan  drittem  dcutscbpn 
Geognpbaitig(1888)  oad  Birmthuug  etwaiger 
Anteige  auf  WeWaroipniartkB  der  dautaalmi 

GeojrrajihpntBgtv 
Abcods  8  Uhr:  üemciuisanius  Almidcsscu  im  Hotel 

zum  Kronprinieo. 
Zuaendungen  für  die  mit  dem  Geographenteg  tc^ 
btindene  Ausstellung  werden  an  die  G.  Schwetaehice- 
scbe  Verlagsbuchhandlung  in  Halle-  i-rbeten.  Jederlei 
Hilf— iiw«!  (laa  geograpbiicben  Stadinnu  und  Uotcr» 
ridta  dnd  ftr  die  Atuatalinng  erwftwwht,  ansserdam 
auch  Proben  freihändiger  Kartenentwflrfe  von  Schfllam, 
Mb  Ar  die  SaUiatatAodiglnit  danallMa  Gavihr  fa» 
bWak  wd  die  ZiielmiHittiwIa,  dte  d»M  Mblgt 
wwk,  kus  arlintart  wird. 


Professor  Dr.  Rudolph  Christian  Boettger, 

der  laugjährige  Dooent  dee  Pbyirikaliicben  Vereins,  ist 
am  29.  April  voijgaB  Mma  ma  diaaam  Labn  ab* 
lienifeB  weivleD. 

Die  hohen  Terdienate  de«  Yeratorbenen  um  die 
Chemie  und  Phyiiik,  «eine  zahlreichen  Arbeiten  und 
£ntdaekaog<eo.  welche  ittr  die  Wiiaanaehaft,  die  In> 
doatri«  und  dsa  praktwdw  Lehao  grflaataga  Nataen 
waren,  sind  in  dam  viitaitaB  Kreiaan  gakanut  nad 
gewürdigt. 

Wihraad  iaat  fttnlüg  Jahren  hat  Boattgar  aalt 

rastlosem  Eifer  und  schönstpui  Im  lolge  f;;ewirkt ;  dundl 
aein  liebeaswOrdigca  und  aaregendea  Weeen  war  «r 
Überall  iMÜeht,  and  in  aeinen  Torlaaangea  wraate  er 
Jun^'  und  .\lt  inimpv  gli'icliniiU'iiL,'  /ii  ffsfcln. 

Der  Physilulische  Verein  za  Frankfurt  am  Main 
beabsichtigt  mm,  in  dankbarer  Anertceminng  nnd  nr 
ErinntTUnpf  an  die  hohen  Verdienst«  den  Dnliiii- 
geaehiedeneo,  sainea  langj&hrigea  Docenten,  dessen 
Marawahlala  aaihrtigan  und  aa  gaeignatem  Orte  aaf« 
atallen  so  l««8eä. 

Die  Auagaben  fltr  m  eoldiea,  in  wflrdiger  Weise 
hergeatelltea  Denkmal  aUain  an  tragen,  ist  den  Torains 
bei  aeinen  lic-^^fliriinkten  Mitteln  nicht  möglich.  .\ber 
Ton  der  Ucbenieugung  geleitet,  daaa  es  nur  dieser 
Anregung  bedarf,  am  das  lotareeee  flr  ein  hlaibandaa 
Atidfiikcn  an  Bocttuer  in  n&beren  nnd  entfernteren 
Kreieeu  wachzurufen,  bat  der  Vorstand  des  Vereins 
dieaa  Angdagenlieit  in  die  Hände  einos  Comit^a  galagt 
nnd  dieses  erlnabt  sieh  Uatdoiab  nm  Beitrige  ng^ 
beuüt  zu  bitten. 

IVaaltfitrt  «.  IL,  ha  Jmmt  188S. 
Daa  Görnitz  dea  Phyiikaliacheii  Yereina 
xB  fraakfut  «.  M.  Ar  Srriehtuig  «iaer  Marmor- 

Chrietian  Boettger. 
Dr.  Adolf  lirttning.       Dr.  Theodor  Petersen. 
Ih.  J.  Friaa-Dondorf.   Alhart  von  Baiaaeh. 
Hainrioh  If  ilaai.         Dr.  aiad.  Faal  Wiraing. 


Bie4Ab]iaiMUii]igTaiBaBd48iARVovaAota: 

II— «III  llfnlhnrilt-  üeU-r  die  fossilen  PflauBB  das 
Sfiaawaaaeraandateina  von  Graaaetli.  En  mok 
Beitrag  rar  Kenntniss  der  foeBilen  Plaaian  BiAl^ 
mens.  C'/s  Uoi^vn  Text  und  IS  BÜMgrqihiaeha 
Taltln.  (Praia  18  Bmk.) 
ist  eraehienaB  «ad  dnnli  dia  BaeMiaBiOiwig  tob 
Wilh.  Engalmann  in  Laipaig  an  hariahaa. 

aietk  ««•  &  MwhaMaa  aaa  Sska  la  Bisslsk. 


Digitized  by  Google 


LEOPOLDINA 

AHTUCHES  OBGAK 

DEK 

KABBBLICHEN  LEOFÜLDLN0-0AROLLVI8CHEN  DEUTÖUUEN  AKADEMlJfi 

DER  NATÜBF0RSCHJ2R 

HEEAtraelQIBBR  OMTBR  lOTWIBKOm  DBB  SEKTIOIlSTOBaTÄirDK  VOJT  UBH  PRÄ8IDENTRN 

Dr.  O.  H.  »WiftWanrfi, 


Ballt  a.  8.  m»m>m» ».  »>.     Heft  XYM.  —  Hr.  &— ^  Klis  1888. 

bfesMt  Antliehe  Mittheilungeu:  Verleihung  der  <'iitlieniiu-M(.'ikillL'  im  Jubrc  Iä8i2.  —  VcnuUerunKen  im  Personal- 
bestände (kr  Akiuli>mie.  —  Beitrüge  xur  Kasse  der  Akademie.  —  Jnliann  VOB  LaiBOat  f.  —  Sonatig«  Mit- 
theiluiit:i>)i  Kin^rgangone  Sdiriftcn.  —  K.  (•orland:  BciUÜK<^  xur  G«MUdlte  dar  Plqvik.  —  BitgtHfUMihe 
MittbcilimgetL  —  Üie  6.  Abhandlung  von  Uaiid  42  der  Nova  Acta. 


AmiUelM  HIttheflioigeH. 

Verleihung  der  Cothenitu-Miidaille  im  Jahre  1882. 

Die  FachsektioB  (5)  für  Botanik  hat  beantragt,  daa«  die  ihr  illr  daa  Jabr  1888  war  Vuttguag 
gcatellt«  goldeate  Cothanina-Medaille  (vergl.  Leopoldiaa  XVUI,  p.  1) 


Mittflad  dar  Uhdnirio  dp  W—wtkftiii  fai  Mbt  md  dar 


in  Abtragung  einer  alten  Schuld  wegen  aeiner  bervorragendt-n  Verdienste  um  die  BolMiik, 
Untcnaehniigao  tob  hoher  fiedantimg  aber  daa  ChloropbjU,  «Mrlciant 
Dto  AfctdtMh»  haft  dtn  «ntqmehaiid  Harni  Prof— or  Dr.  Pringahoin  dfe  Hcdiilh  heilte  augeaandt. 
Hallo  a.  S.,  den  29.  M&rz  1882. 

Der  Präsideot  der  KaL  Leop.-C«roL  Deutachiea  Akademie  der  Natwlbnober. 

Dr.  ■. 


Tillaiderangeii  im  Personalbestände  der  Akademie. 
htm  «afgeaoniiiieBe  Hitflieder: 
Hr.  UM4.  Am  4.  IUbi  18SS:  Harr  OtMrlwrgnlh  Dr.  Oul  Vmmum  OradBmr,  Profenor  dw  OMtlogk  aa 

dar  Dilhnnitit  in  Leipzig  und  Dirpctor  der  geologischen  Lanilt'RuiitirHni'hiuig  inri  Königreiell 
BaofeaM.  —  DreiiehBter  Ad^juaktenkreis.  —  Fachaektion  (4)  iiir  Mineralogie  uad  Geologie. 

Leop.  znn.  s 


/ 

I 

l 


84 


Sr.  UM.  Jüm  *.  Hin  188S:  H«r  Dr.  Aidfi  Mmm  JMmtt  IMknr  v«B  I«  ▼itotto  St  «Mif*» 

PkoIhlMir  in  der  irirdiriniHcVipn  Fiirnltiif  nni\  DiiPctor  iles  ailfttomischen  Inf'titut'i  für  (lip  Ahflipilung 
JwwiifiUveu  nnd  nukruskopischeu  Anatomie  an  der  UnivenitlU,  in  Bonn.  —  Sieb«nt«r  Ad- 
jimktaiknÄi.  —  BMhwkHaii      Ar  Zoologia  ml  Aartemto, 
Nr.  9M6.    Am  n.  M&rz  1882:  Herr  Dr.  Carl  Theodor  Robert  Lather,  Aatromm  der  St«mw»rte  in 
DUueldorf.  —  Siebenter  Adjunlctenkreis.  —  Fach.icktidn  (1)  für  MlIhflUMltik  und  Aitronomie. 

(jiestarbenes  Mitflied: 

Am  10.  Fatnnir  1869  so  BnUn:  Harr  Dr.  ShumI  HnuMm,  fokOidme  Ant  in  Bwün. 
dn  15.  Oetobar  1848;  oogn.  DaTwaogr  IL 

Dr.  H.  Knoblauch. 


Bdlriigs  ms  Kam  d«r  Akadamie. 

Hill  4.  1889.  VoB  Hrn.  Oberbergrath  Professor  Dr.  B.  Crednw  in  Utgag  Eintrittifeid  «.  AUOMug 

der  Jahrcsbeitrige   .....90  — 

„     „       „    „    Frofesaor  Dr.  A.  Freiherr  von  La  Talfltta  8t.  George  in  Bonn  Bfailrilil» 

geld  und  Ablögung  der  Jahrcübcitriige   90  — 

„     8.    H      n    II    Prafnaor  Dr.  M.  F.  'Bern  in  Erlangen  Jahresbeitrag  Ar  1882     ...  8  — 

„   11.    „      ,«    „  Raftur  Dr.  H.  Lndwig  in  GuMaen  de^l.  f&r  186a    8  — > 

18.    H       ,1    M    Dr-  R-  Luther  in  DOaeeldorf  Eintrittageld  und  Mwaabeitxsg  für  1882  .  86  — 

„    U.           „    „    PtOrnu  Dr.  J.  W.  A.  Wigand  in  Marburg  U^tmhOtng  Air  1882  8  — 

18.    n      »    n  IVoftMBr  Dr.  F.  J.  Cohn  in  Bndni  daagL  Ar  1889                       .  8  — 

..    23.     „       „    ,h  Gall.]|«UcinalrathIVof.  Dr.R.in^lHliwlnBarlinAblömingdpr  JatiieHbeilrt^  80  — 

„    28.    n      «    »   Tn/kiaeK  Dr.  L.  Auerbach  in  Breaian  Jahraabritnig  iiir  1882  ....  8  — 

Dr.  H. 


Johann  von  Lamoiit.'*') 

Von  llbenit  Carl  von  Orff,  Dirwtur  de»  to|rof(rai)lii»<  lipii  Kiirr.nis  in  MftndieiL 

Johtinn  Lnmont.  wurde  am  13.  Deceniber  180.')  zu  firacnisr  im  nördlichen  Scliottland,  in  nn- 
mittellmrcr  Nacbkarscliaft  dos  nun  zum  Beaitce  der  eoglieoben  Krone  gehörigen  SchluK^-es  Bahuinal,  geKorea. 
Sein  Vater,  Roberl  Lamont,  hatte  sich  in  frUber  Jugend  geo6tbigt  gesehen,  in  Folge  der  Theihiahme  sednea 
Ghia  an  der  lotsten  Erhebung  zu  Gunsten  des  Pritendentcn  Carl  Eduard  von  Stuart,  die  Heimath  am  Loch- 
Iiomd  IB  Terlaasen,  tnn  in  der  N&he  von  Aberdeen  bleibenden  .\afenthiilt  zu  nebma»  Ton  hier  kehrte  er 
Ims  vor  dem  Anlknge  des  gegenwärtigen  Jahrhundert«  wieder  in  die  Uochlanda  nriok  md  Haas  Aoh  in 
Bracmar  nieder,  woselbet  er  die  BuO»  tbm  Verwalter»  saf  den  Besltinngan  daa  Onfbn  tco  Fife  erhielt. 
Von  den  drei  Söhnen,  welche  der  zweiten  Ehe  Robert  Laai«nit'a  antatammn,  laigte  Johann,  der  mittlere  im 
Alter,  achon  im  Etamantaranlonichte  eine  harrorragande  giiatige  Bagnboiig,  lo  dase  sein  Tatar  baaebloea, 
alle  MHtel  anftawenden,  am  dam  EwilMa  aim  hAbere,  viaaenaebaftUebe  AuabOdung  angedaiben  ni  haaen. 
Doch  ehe  noch  der  V.nt.  r  dieseo  Torbnban  anr  AvaAbmag  bringen  konnte,  wurde  er  im  Jahre  1816  durch 
den  Tod  seiner  trauernden  Fsmilie  ontriaan,  und  ao  aoUan  aabr  ala  aweifelhaft,  ob  der  damals  elQAhrige 
Knabe  die  bnom  bagoanenen  Studien  forUetaen  kSnne.  Ehe  eigeotbOmlicbe  Fftgang  der  Toraebong  —  wie 
L;iirii>tif  sich  in  dankbarer  PietAt  wiederholt  ausdrückte  —  machte  dicsi-:  Uny^ewissheit  ein  Ende.  Tin  difi 
Mitte  des  Jahres  1817  kam  P.  Gallas  Roberteon,  Conventual  des  Schotteustiftes  sa  St.  Jacob  in  Regens- 
bnvg,  naeb  Bracmar  und  Cbailt»  dem  dortigen  Flbmr  gelegentVeb  efaiee  Bemebea  mit,  daaa  ea  beabaiditigl 
S*i.  ne\i<-  Z(i^;!iii^'e  ia  das  Schotten-Seminar  aufziini  linipn  :  I.iuriü-.t  v.  iu  lf  v.  rL'i  rufen  und  nach  einem  t<\ir7en 
Examen  erklärte  sich  der  noch  nicht  zwülQibrigo  Knabe  bereit,  oacti  eingeholter  Einwilligung  seiner  Mutter 
dam  P.  Bobartm  B^paabnrg  m  Mgea  md  Mine  aabottlaebe  Biaimtth  an  Tarhrnan;  eeine  Ang^bMgm, 
weiche  bald  darauf  nach  Nord^Anterilca  auswanderten,  hat  er  in  seinem  Laitan  niemals  wiedergesehen. 

')  Vcrgl.  Lcupoldina  .W.  iei70.  u.  ti».  —  Aua  .VlerteüahnsKclirift  der  AatromnniMbei  Gaaallachaft",  W.  Jg.. 
HtL  1,  |>.  «0  C;  mit  beigeftgtem  Veraeicbiisae  dar  von     Lanoot  wdflimtUdiian  9MlUa. 


Digitized  by  Google 


 86^  

SoIk»  MD  1.  NotrealMr  1817  tnf  Lamont  in  Ref^iuburg  liu  und 
deutocke  Sprache  suglaich  mit  den  ElenMOtta  der  lateiniachen  und  griechiKcben  Sprache  erlernt  hatte, 
«r  Mtaa  SUidiMi  im  ^^j— — f""*  und  Ifmam,  «■  mkliaii  Aiwtaltan  damaU  TonikglklM  Lafariorlft«  wiiktn, 
■it  diMi  Imta  ftfi^B«  Art.  Ww  In  ttn/OlAm  hAmaMKtm  vorgetragen  ward«,  mluii  «brigiiM  mnr 
«inen  Thail  MiMT  Thltigkeit  in  Ansprach;  den  abrigen  Theil  flUlte  die  Erlernung  lebender  Sprachen,  — 
wom  dMMB  ar  nadi  and  iMwh  eich  tut  alle  jene  ananägata  woaate,  welche  eine  natarwineneduftlicbe 
Utacstar  MfcawaiMB  bibon,  —  gim  IwMBdw  «bar  dv  8ta£iiB  dir  mattmuitiMhett  PhdpHiwm  Zu 
den  letateren  hatte  er  glpicli  vom  Anfange  nu  die  entschiedenste  Vorliebe  gezeigt  und  uu(<>r  dcT  I^eitung 
Lahrare,  dea  I'.  Jienedikt  DetMon,  erhebliobe  Fortaehritt«  gamMbt,  to  daas  er  noeh  all  Sobttler  de« 
■dt  dem  InfinitoriBial-Gakal  toUkonuBen  rartnurt  wurde  and  das  Stadiani  «diwlatigac  Probien« 
der  Pbjiiik  und  Astronomie  in  AngrUT  nelimeii  konnte,  d-riu-  ili»cht'^  fr  .ntetR  der  Männer,  auH  deri-ii 
Werken  er  in  mümt  Jogeodaait  hKOptattohlicb  Belehraog  g««chöpft  hatte  und  beeonders  £aler'a,  deaaw 
«ThMuia  motu  earpHoa  aolldanni''  «r  ab  Uaatar  eidhehMr  mid  Uuar  TtuMhag  idunte.  Sebr  warn 
Yrirthpü  (zprei-hte  es  I/nrnont,  ilif.^  er  Gclejjcrdicil  fami,  Kirh  in  dt-r  kleinen  mechanischen  Wcrkstätte,  wrlche 
P.  Deasauu  besaai,  die  gpiiter  »o  erfolgraioh  Terwartbete  praktiache  Kenntniaa  und  Handfertigkeit  in  der 


Im  Jahre  1827  wurde  eiuir  <lrT  ytluiIichBtcn  Wünsche  Lumotit's  erftiUl.  indem  er  von  Seifen  des 
Schottenatifte«  nach  MUncben  geaendet  wurde,  um  dort  an  der  unter  Söldner  s  Leitung  stehenden  ät«rnwart« 
mite*  DriNiiif  umi  AoaUlteg  m  wuOm.  IKe  nieh  «riaaete  Partigkail  «nd  ▼aniwIliaAait  in  «Um 
Beobacbtunga-  und  Rechntinjfsarljeiten  fand  nicht  hkw  Sotdner's  unffcthfähe  Aiierkennnng ,  sondern  70ff  auch 
die  AuAnerkMUttkeit  dea  damaligen  Aliniatcre  Gral  Armauaperg  auf  sich';  «o  kam  ee,  daaa  —  al«  im  folgenden 
Jabre  Sddner'a  OaaadbeitasaaUiid  ihm  nidit  nnlur  «riavbte,  «eine  Arbeiten  ibrinaatMi  —  LiMoak  dntdi 
Königliche«  Sipnaf  vom  28.  Hürz  1828  zum  Ap^i^tf  nten  an  der  Bogenhausrr  Steniwnrte  crrmnnt  Würde.  In 
Jahre  1Ö33  wurde  Suldner  durch  den  Tud  vuu  einem  langwierigen  und  Kchaier^btü'U-u  Krutikeulagar,  dlB  ibn 
schon  mehrere  Jabre  hindurch  der  wiMteusohaftliehen  Thltigkeit  ginalioh  entaogen  hatte,  erlOat,  und  Lamont 
fibemahm  nun  die  proTiaoiiacbe  Leitung  der  Sternwarte.  Hiermit  war  ibm  die  willkommene  Gelegenheit 
SU  crfoigrcdcbor,  selhstetändiger  Wirksamkeit  eröffnet  und  er  entwarf  aach  sogleich  aeinen  Plan  hienm.  Um 
dier^eu  zu  wOrdigeo,  ist  eis  uüthig,  einen  lilick  auf  den  damaligen  Zustand  der  Sternwarte  zu  werfen,  SA 
dreiaehu  Jahren  batta  die  Publication  der  Beobachtungen  aufgehört,  ao  dam  die  Anstalt  in  Tüllige  Vergearan- 
bait  gerathen  war;  wna  die  Einrichtung  der  Sternwarte  betraf,  m  faeAud  ne  sich  in  demselben  Zustande,  in 
waMwM  sie  bei  ihrer  Gründun);  gewci^en  war:  von  einer  Vermafarang  oder  VenraUständigung  des  laatn» 
■»■tanamÜMB  konnte  keiua  Bede  «ein,  da  die  DoUtion  Ums  anaraialite,  nm  Braunbak  und 
nmtecinl  amnarfwIfcB  und  vm  Zeit  n  ZAt  den  Beobnehtnngiaaal  nnd  dia  lAirigai  Rtaaa  rainigai 
Nicht  Soldner 's  Solnld,  aondmi  der  Widemtand ,  auf  den  seine  Wünsche  nnd  Anträge  gestosaen  waren  nnd 
dia  aigantbandidm  TarldHaiHe  der  Zeit  hatten  dieaem  Znatnad  harbeigafiibrt.  Vor  Allan  mnaate  aa  aiali 
darum  handeln,  der  Sternwarte  ergiebigere  Ifittel  nr  AnafUmag  und  VerOffmtüelmng  aitronomlaehar  Ar- 
beiten jra  verschafTeu.  Auf  diesen  Punkt  n<dtteta  Lamont  imernt  seinen  Blick,  und  nachdem  er  sich  über- 
MUgt  hatte,  daaa  bei  den  Geiste  inaaeratar  SjpanMikait,  weksher  damala  fiwt  die  geMUunte  Staatarerwaltong 
taaaaUa,  ein  ditaeUa  Torgahan  arfelglba  UailMni  «Itod«,  naiate  ar  aldi  baaebaldan,  dia  Erraidnii^  aaiBar  Ab- 
sichten auf  dem  Wege  allmftlig  Kuh  vollziehender  Aiifbeiweningen,  in  7jihem  und  auKdauerudeni  Arbeiten  und 
Bingen  zu  erstreben.  Bis  xa  Soldner'a  Tode  waren  nur  die  in  den  Jahren  1820  nnd  1821  am  Meridian- 
kraiaa  aagaataUtaB  BeobacfatoBgeB  (Baad  I  der  ganaen  Saria)  nr  VertflSutUchnng  gelangt;  Laaumt  bewirkt« 

niiii  /UI.,^^;ll^t,  i.Iii-'--  die  Ocneliniigung  ertlieilt  wiir:lr,  die  vonSoliiner  in  den  Jnliren  1822 — 1827  ausgefilUrten 
Beobachtungen  (band  U  bis  V>  auf  Koeten  der  Akademie  zu  publiciren.  Die  grosae  Masse  von  Beduotionen, 
di«  Uam  «rfordaifiali  wann  nad  von  ihn  aOain  bendmat  tNcdaa  nnaatan,  aahn  «Ihnad  dir  «ntaaMu» 

Wirksamkeit  auf  der  St4?mwarte  fast  seine  gun;^e  Zeit  in  Arippnieh. 
Diese  Tbitigkeit  erwarb  sich  die  besondere  Anerkennung  Friedrich  von  tkhalliag's,  dea  damaligen 

lieit  erklärte  Lamont  noch  in  spHteren  Jahren,  das«  er  seine  im  Jahre  1835  erfolgte  definitive  Ernennung 
zum  Vorstände  der  Bogeohauser  Sternwarte  in  erster  Linie  der  einfluasreicbeii  Empfehlung  des  berühmten 
nOoMpliia  8B  wdaalMB  Inttt.  Blaal  gkfdMMg  adt  dtaa  Emaaang  vifda  Laanafe  aaoh  aut  otdaat- 
BdMa  ]0t|^  dar  Akadnda  anrthlL  Bdd  dannf  «kbü  dk  AMtadt  «inaa  ia  dw  MUaatai  iMÜlat» 


L^iyiii^cd  by  Google 


86 


TM  FnonlMite  —  Mit  FIimm  Mm  —  wifttUato»  RaAmlor  vm         Puriier  ZoD  OliiaalliMMHMrt  Bit 

diesem  miiolitipsten  (li(>pti-i»icli<>n  Fernrohre  damaliger  Zeit  beobachtete  Lamont  zunächst  di<>  ^tdliten-SysteiM 
der  Planeten  Saturn  und  Uranus;  er  wie«  nach,  du8  die  damal*  angenommenen  mittiereu  Bewegungen  det 
zweiten,  dritten,  viarten  und  flknften  Satnmmondei  ni^  nabcdtatodar  Verbetiwiiuigwi  twtefai  und  hatte 
die  Genngthuung,  »eine  Retmltate  (Gelehrte  Anzeifcn  der  Akademie  zu  Mfinchen  Nr.  179 — 182!  durch  die 
ftat  gleichseitig  von  J.  Hersch«!  veröflentlichteu  Zahlen  buBtäiigt  zu  itehen.  Die  Möglichkeit,  die  SateUiteii 
dm  Unane  zn  sehen,  gab  Ijunont  VeranlaeenDg,  die  Maaee  dieeee  eotteBtiD  Planeten,  welche  fraher  nnr 
MM  des  amf  die  Setnrnb«hn  aiugeübten  Stdnmgen  bere<dinet  werden  konnte,  an^  den  ßeobachtnngni  den 
nraitn  nd  vierten  Hondee  zn  bettimmen;  im  Gegenentae  n  Bonvard'«  Reanltate  ;'/i».,ou  ;  fand  er  die  Haeae 
dai  Plmten  erheblich  kleiner  =  Vtitoe  (Memoirs  oC  tha  B.  Agtronomioal  Society  Vol.  XI),  wihreod  die 
ww ti«  mf  dar  Waahii^tonar  Statmrartn  oit  dan  grosMn  Refractor  von  Alvan  Clark  anvgefltbrten  Be- 
aUnmmBgHi  Uarftr  (in  Wtlal  aaa  C/burm  «nd  1%aaia)  ■/ti7«e  eigeben.  Ancfa  den  NebeMackem,  nnd  mr 
namentlich  dem  Orion-  and  dam  Omega-Nebel,  «owio  einigen  anderen  in  J.  Hcnjcher»  „Gatalogna  of  Babalaa 
«od  Gfaiaten  of  Stare"  niihuBiiiia«d«ii  Kebaln  wandte  Lagaont  aaiiw  AofinarkMunkeit  aa;  die  vob  Ob  in 
«Uaaar  Biditung  geauMilitan  BMtarlmng«n  nnd  Meiauugen  aind  tbaila  in  dam  XI.  Bande  dar  „Oliaar  laU W 
a«tronomicae",  theils  in  dem  XYII.  Bande  der  „Anualen"  enthalten;  anch  kommen  daaclbit  mahMM  Mae 
•ungeo  von  Doppelatemen  vor.  Mit  gua  beeoodereni  Fleiaae  flklitie  er  die  Vermeenag  eiinBwIner  8latiita»ibn 
ana,  «nter  vekdien  naaeaUich  der  Stambaalki  in  Sdbieaki'tolien  Seiillde  (18S6 — 1889)  berrannlMlMn  iat. 
Mehr  als  3(i  .lahre  später  ll869 — 1670)  hat  Harr  Professor  Dr.  Helmert  diese  Arbeit  wiederholt  auFgefuhrt 
(Publientionen  der  Uamborger  Sternwarte  Nr.  1)  und  wann  dar  Zeitraum  Ton  SO  Jahren  an  knn  enchien, 
«m  aehon  jätet  entBoliiedeno  Aeadnran^  in  im  nktivm  Plarfliaiiaii  dar  8latM  diaiai  StnhMftai  h  aon- 
statiren,  to  hifU^n  dii  v<:>n  Liin'.i  nt  und  Helnart  ttUtttiMMnuB  TknugoIilionaD  aina  ailir  anhira  OtiuiAagt 
Air  die  ITorscfaungen  späterer  Ueueratiouen. 

]Me  AilMilaB  as MandlaiilEniae  vovdni  Babanliai  refalnilaiig  Ibvtgaaatet^  wtfinttd  diaBafliwehtnnyn 
dar  Saue,  d^^N  Moiidt-fi  urnl  der  Planeten  vom  Jahre  1835  an  unterblieben,  wurde  dagegen  der  Bestimmunff 
Ifatatempositionen  um  ao  mehr  Aofinerkaamkeit  sagewendet,  ala  im  Jahre  1888  die  Dotation  der  Sten- 
«aita  «iaa  klelnn  Mttnng  belmfr  Anataihmg  ainaa  ChUUn  (OhHmtan)  arfUir.  IM«  BaolNHbtuwen  dar 
Jahre  1828  1844  wurden  unter  dem  Titel  .Obn^rviitiones  astronomicao  in  Si>ecula  Bagln  KoMaUenri  in- 
stttutae"  in  10  Bikoden,  deren  £inricbtung  mit  jener  der  ersten  iünf  Btnde  vollkommen  UbaralBatiBnit,  ver- 
«ffnflialit;  an  «aw  PkWealiaiianiha  aabBaaaan  aidi  dann  M  «alter»  Blndn  mit  dam  TM«!  .AbbbImi  der  X. 
Sternwarte  bei  Mönchen"  nnd  l.*?  Siip]iletnentbiiiide  biemi  an:  die  letzte  dii"!Pi-  P-dilicutionen  erfolg+e  ira 
Jahre  1877,  xwei  Jahre  vor  Lamuut'»  Tode.  Im  Jahre  184Ü  wurde  damit  begonnen,  die  kleinen  Sterne  von 
dar  7.  bia  ineL  war  10.  OrflaaenMaaee  am  MeridianlcreiM  nach  SEomd  an  beabnaUaa  md  In  diaaan  Beohnct- 

fiinpen  erblickte  Ijiniont  fortnn  eine  der  Ilnnptanfgaben  der  Stemwarl*.  Die  Vidlljgkait  Ihnlicher  Arbeiten, 
welche  swar  weniger  gläuzeudo  und  iu  die  Augen  apringcudc,  dafür  aber  MD  an  nUdiaiMra  Resultate  fiir  den 
Betrieb  nabanomiaehar  Fonafannf  UaANrn,  int  allgemein  anerkannt  und  adt  '-*'f■^*  beben  AstrononM«  van 
hervorragendem  Verdienste  einen  weeentlichen  Theil  ihrer  ThKtigkeit  den  «ogenannten  Zonenbeobochtangen 
zugewendet.  Die  genauere  Beiitimmung  möglichst  vieler  St^mpoiiitionen  liefert  nicht  blo«B  dem  wnfaaaenden 
Stodinm  der  Eigenbewegungen  der  Stern«  die  nnenlbehrliche  Grundlage,  sondern  gewährt  auch  ftkr  die  Er- 
fbracbnag  der  kleinen  Planeten,  deren  Kenntnies  seit  der  Entdeckung  der  Asträa  (8.  Decemher  1846)  «ne 
nie  geabnte  Erweiterung  erfahren  hat,  die  nothwendigen  Ilfil&mittel,  indem  «ie  udr  die  Oerter  der  in  den 
relativen  PositionBbentimmnngen  gebrauchten  Verglcichateme  kennen  lehrt.  Das»  die  tlrgebnisae  der  Milnchener 
Zonenbenbaohtangan  in  letstcror  Heniehnay  die  argiabIgaU  Tacrands^g  gaAudau  haben,  daa  bewaiBt  nnter 
Anderem  ein  «ach  bw  flflchtiger  EinbBek  in  dia  letatao  Bliida  der  AafamaariadiaB  Kadviehten.  bOanaaB 
umfauen  die  Laniont'schen  Zonen,  die  wiederholten  Bentimmiingen  einen  und  demelben  Sterne«  einganehlMt, 
bmIv  «Is  80^00  Sternbeobachtungen,  anter  welchen  aieh  aodi  awei  vor  der  Entdedcnng  dea  Naptna  «na- 
gafilMta  Beobachtungen  dieaae  IlmMtan  befinden.  Ein  Thail  dar  L«moat*aohen  ZonenatarM  iat  «nah  van 
anderen  Astronomen  beobachtet  worden;  ein  anderer  llieil,  imch  Argelutider's  Soh&tnog  aim  1S,000  bie 
13i000,  liesieht  aieh  dagegen  «af  bidier  nooh  niemals  faeatimmte  Sterne.  Die  SapplemanlbfBda  Nr.  T*  Till,  * 
IZ,  XI,  XU  nnd  Xm  dar  Annalen  der  Stermmte  enthahan  «atalegwaiee  ZaaaamanatellangaB  dar  FoaMieRan 

der  Zeoanatenie:  seit  1876  war  I.amont  mit  Heviiiion  der  gewonnenen  Kenultate  und  mit  Herstellung  eines 
groaaan,  «nf  den  AnAng  daa  Jahrea  1880  reducirten  General^Cataloga  aller  Manehener  Zonen  Iwechftitigt;  ee 


Digitized  by  Google 


I 


87 

-war  ihm  jtäoA  oieU  bewMrfm,  Aim&  nmfMMiide  und  mOberoUe  AriNit  tu  Tollendea.   Nachdem  Lamoet 

Wrf'its  zum  Beginne  der  Zriii(-nlii'r,liai'htiin^»<'n  am  ^lürifiiaiikrrisi?  M<idififiitioni'ii  aiigclirarht  hatte,  welche  es 
gaUtUtua,  in  kunar  Zeit  mögliciuit  vi«ie  Sterne  «ntsprechL-od  genau  xu  bcniimineu  (vargL  Band  Xll  der  ge* 
■MiimU«  Bioliulrtngnvilw  =  Band  VH  dar  Oha.  aatr.),  Mute  ar  im  Jakre  1860  die  ofaranograpUadM 

Rpjjistrirunp  t\<-r  Ptirr^f^'iiiic'szf iti-r  l  in  iiimI  war  nnf  dip^c  Wrise  die  Bogenhauspr  Stnrnwart*  das  crstr  OliKtn- 
vatorinni  Kuropaa,  welche»  dteae  ursprünglich  von  den  amen  kaniwihitti  Storuwartun  aoageganganc  Metkode 
nr  DvnkfUunny  ImAl«,  Dia  «icraBllKilBlielw  BhrieMni«  fhi  gifowlrtg  Bodi  in  Tttt^iNik  hatuSMm 
R(>giHtrir-Ap))antt<>.i  der  Mflncheiier  Sterriwnrt*-  ist  vnn  I^noMBt  in  dam  SÜHT.  Bande  dir  SabkndvttlMi  dw 
Akademip  der  Wiasenschaften  eingebend  beüchrieben  worden. 

Anch  an  dat  dnA  da«  Vnibmkmm  dnar  ftnufillaaliwi  OradBeaanng  henrorgirabnaa  aafanomad- 
schen  Arbeittm  beth«»!!!^^?  «irti  T,aiiiont,  indem  er  iheih  «»-thst  an  einitren  Punkten  B»y(>ms  Breiten-  und 
Axiniuth-Bestimmungen  vomaliui,  theiU  ühnliche  und  andere  Beubachtungeu  uulur  seiner  »peciellen  Leitung 
anaffthreu  lieea.  Die  biaherfgen  Besultato  «ind  veröffentlicht  in:  „Aatronooiische  BesUmninng  dar  Lage  das 
bayeriachan  Dreiecksnetzes  anf  dem  Erd^phäroid"  (I.  und  II.  Mittbeilnng),  dann  im  ^X.  SupplimiontbHnJe  der 
Annalen".  „Bestimmung  der  geograpliiicben  Breit«  der  K.  Sternwarte  bei  Mänrhen"  (Sopplumcut  zum 
XXI.  Bande  der  Annalen),  ., Determination  tiligraphiqne  de  la  diflSrenoe  de  iungitudc  entre  lea  obaer?atoirea 
de  Ganive  at  da  Bogenkaiiaan  prea  Mnakli''  nud  in  „Aitronomiach'ifaodMitdw  Oitabaattmanmgan  in  Bcyarn." 

(Fortseintng  folgt) 


füiigegangeiie  iSchrlften. 


(Vom  15.  SrpKmlicr  Iiis  I.'i.  f>.ttilipi  1881.  iy-bluss.) 

Ver.  tia  schletiselw  Inaaktanksnda  in  BtmIm. 
Zeitacbiift  filr  Kntomobgia.  Nana  Folge.  Hft  8. 
Brcahm  1881.  8«. 

VntnrwiaMiuelwftl.  Yar.  von  Hunburg-Altonn. 
Tarlwndlaiiigen.  Neue  Folge  T.  Hamburg  1881.  8«. 
—  Pfeffert  Die  Panaerkrcbw  de«  Hamburger  Museuma. 
p.  £2~5Bb  —  id.:  Die  Cljrpeaitidcn  des  Hamburger  Mu- 
seums, p.      9BL  —  Krftaa:  Zwei  Sitxe  über  das  Bunsen- 

SltaaSetoMtaa^  ^*5eniwkwgHrimhtr^ 

Deutsche  Seewnrte  in  Hamborg.  Moontiiehe 

Uel» f-irl.t  der  Witterung  Octobei-  1819,  Mai  1881. 
Har.ilrii.r  8" 

Härder,  F.  nb:  Addend«  et  emenduKl«  ad  plan- 
taa  Raddeaaae  monopetalaa.  8ap.-AliB. 

Kaiserliche  Admiralität  in  Berlin.  Auiialeti  der 
Hyclrut'ru|jiiii  u.  luaritim.  Jdeteorologie.  Jg.  9.  Uft.  lA. 

Berlin  ii^Ki.   1".  —  KnippiBg:  Dar  givaie  Octobcr- 

Tcidlii  ISN»    i>  ibl  469. 

-  Nachrichten  Hlr  Seafrhnr.  J!g.  XIL  Nr.  >7 
—40.   Berlin  1881.  4«. 

Tiwnaita    Ein  Joamal  fttr  die  Botanik.  Hng. 

T.  A.  Oarcke.    IW    XI.TH.  Hf>  1—1     Bi-rlin  1.H80 

—81.  8".  —  Harz:  Heiira^^e  zur  ^>vi«U'nultik  der  Ura- 
ndnaan.  b.  1—tO.  —  Maller:  LicbeDca  Africae  oceitai- 
talii.  p.  n-4B.  —  Gareka:  AnfttUnnf  der  abyiaiäiidMn 
Malvaceen  m»  der  letzten  1869  elnKn«itdten  SrhimperVdian 
Sanmlung.  p.  4»— S8.  —  Winkler.  Die  Keiniptlancen der 
Koch'acbeB  tS^fymfrrium- Arten.  |'.  ö!l  l>5  -  Wcnzii;: 
Mane  Bcobachtmigen  in  >lpr  l  itiiiiln'  lii  i  riiiua<'een  \>  H7 
— 88.  —  Vatke:  Planlas  in  lüuere  alncuu»  ab  J.  M.  lUl- 
debnindt  rollc<ta*  deumiDare  pcrgit  p.  83—99.  -  id.: 
LeguminoMe  Bildebrandtianae  Madagaacarienaea  cnameratae. 
p.  IwK-na.  -  Keller:  Ko«a  gfainduloao-pnncttU  Opiti. 
p.  113— 11&  —  lloffmaan:  Planta«  Mecknwianae.  p.  119 
-IM.  —  id.:  PlaniM  Lonntitenae.  p.  186— 19&  — 


Tschircb:  Uaber  einige  Beaiehnnnn  dca  anatomiackeo 
Baoea  der  ftwiniiiatieiiaocgaae  m  KltBa  und  Standott,  ait 
«addiar  BatodololHlgnag  dar  SaaiwftwBigiMpaaile  van 

xTridtek.  p.i«»-lSr  •  «~ 

Aead.  Imp.  daa  Soieneaa  d«  Bt.  Pdtenbonrg. 
Bulletin.  T.  XXVU,  Kr.  3.  St.  P«taraboaig  1881.  4  . 

—  Bontlarav:  Glace  aooü  la  „preMta  arilMM".  n.  St 
-98K  —  Wild:  L*orwe  magn^tjqiie  da  It-H aedf  1880t 
p.  383— 90O.  —  id.:  Diffärance  duna  lemagnMameterreatre 
entre  St.-Petenb»urg  et  Pawlowsk.  p.  300  —  31».  —  Sa- 
witscb;  Lfs  oppositiuns  des  planetes  Vesta,  Satunie  et 
Neptuiip.  iil)si  nee»  en  1880  ji  l'observatoire  aimli  iiii  jur  (!•■ 
St.-lVtcrsbuurg.  p.  319  —  330.  —  Wild:  Detemiination 
eucte  de  rincBnaiaen  absoloe  au  moven  de  rinrlinaloire 
d'inductiou.  p.  SSM) — SS8.  —  Bouniakowsky:  QDctqiwa 
remaniueü  sur  Ics  proprii'l^i  d'nne  ciasae  partieolfere  des 
l'ractioiis  dt^imales  pencMli<|Ucs.  p.  863 — 3w.  —  Struve: 
Sur  l'i'toile  double  ~  .  6()  -  n  Cagdepaiaib  pn  MB— SU. 
liUtimeyrr:  Rapport  sar  uiie  putie  MB  BMnoacrila  pO* 
stniiies  de  M.  Brandt.  |i  3!« 

Amerieaa  Joornal  of  Science.  Editor»  Jantee 
A  £.  3.  Dana  aad  B.  Silliman.  Tal.  XXIL  Nr. 
1S9.  neir  Häven  1881.  8*.  —  Dana:  EmenM-gnaB 

Spodumene  iitim  Ale^tander  Cotmty,  North  Carnlina.  p,l79 
—182.  —  HilKard:  Objerta  «nd  interjirituiiou  of  aeO 
analyses  p.  IHiJ— IÜ7  —  Silliman:  Min<'rftloi,'ii al  notes, 
i>.  VM  J^t'i  Will  Im  Ii:  Lii|ii''I,ictiiin  .iml  cnld  jiruduced 
nv  tili'  üiiniul  ri-ai  lion  «f  >iilid  suhstünce».  |i  21.S.  — 

Ii  II  11  r  i  I  L- 1  1  1    Spectnun  of  arsenic.  p.  214  217. 

Kaiaerl.  Akademie  d.WiMenschaften  in  Krakaa. 
Bpmnndanic.  Tum  XV.  Krnkowie  1881.  8*.  — 
Boaprawy.    Tom  Vlll.    Krakowie  1881.  8«. 

Holimttller,  OnataT:  üeber  die  Anwendung  der 

Jai-ubi-Hamilti)n''!clieii  Methude  auf  den  Fall  der  An- 

ziehuup.    lliillr  1H7I1.    S'.  ~  Beitrftge  znr  Theorie 

der  iM:.^'.iii:ai  i:  Vn  w:ui  lt-.rtiiU>eii.    KllH'rfcld  lö73.  H". 

—  Da»  Fundanieiitalpiohlein  der  Hiegungot'estigkeit. 
Sep.-Abi.  —  Elementarer  Beweis  eine«  Satzes  der 
Jfeebaoik  auf  geoaetriKheB  Wage.  Sep.>AhB.  —  Znr 


Digitizeu  Ly  C^oo^lc 


88 


elcuienUrcD  Ikbandliu]^  der  Cyeloiden.  Sep.-Abz.  — 
Dil*  UaupteigeD8ch«ften  der  cyklii*ch«u  Carven  in  ele- 
mentarer DaratelluDg.  Hagen  1875.  4**.  —  Lemni- 
mkUmIm  QnwMbti«,  Tcrmadtadiaft  and  Kimatttik. 
Dradw  187«.  8*.  —  Dia  «»ibnM  AbUUu«  mit- 
tolat  guuer  und  gvbnMbcMr  tMmuäm  TmSkmm 

eooplex«!  Argumenta.  Sep-^Ali.  — •  Dcber  dk  Ab- 
■ 

UUuay  z  4-     ^  VX  -f-  Ti       ^  Iwid—UtelMn 

OowAwten  n""''  Ordnung.  Sep.-Ab;:  —  Vtillständiff« 
D|Bdlttlirnng  einer  isogcwaleii  Verwandtacimtt.  Leipzig 
1881.  8*. 

(Vom  IG.  Oftober  bis  Iß.  November  ISSI  ) 
Humboldt,  Alezander  von:  Koraio».  Entwurf 
einer  phyaiachea  WeltbemrhreibuBg.    Bd.  1,  II,  TD, 
IV,  V.  StoUgart  u.  Tübing«n  1845—1862.  8".  [gek.] 
Otoairatoin  royal  de  Brnxelles.  Annale«.  Tomes 

IX,  X,  XI,  XII,  xiu,  XIV,  XV.  XVI,  xvii.  xvm, 

XIX,  XX,  XXI,  XXU,  XXIII,  XXIV,  XXV  Bni- 
mUm  185«— 1877.   4*.  |gek.| 

lÜMMW  d'ffiitoira  nalanlle  ia  Ikria.  Anoale*. 
Anfaa  1—10.  Tmm  I— XZ.  Pua  1808—1818. 
4*.  —  Table  des  aitteBn  dea  viagt  rokam»,  Vam 
1827.    4».  [gek.] 

K.  Statiatiich-topograph.  Bureau  in  Stuttgart. 
Jahiesbcriclit  31/.'52.  .Sa/.T-J.  35/36.  37  38.  39  40. 
Stattgart  1862-1868.  8». 

—  Die  Koaultatc  au»  den  seit  1825  vom  würt- 
tembergischen Beobachter- Verein  angestellten  vierzig- 
jihrigen  Ilf-obftchtungen.  Hreg.  v.  PI  i  eninger.  Stutt- 
gart 1868.  W<\ 

—  Sohoder,  v.  Zah^jiluige  RaHiHata  der  an 
den  hBi'UhhIi.  ■ateoNlog.  StaMawu  tob  1888  Ml 
1876  aageetalHan  Beobaebtoagen.  —  Die  Witlem^ 
TerbBltniaae  dee  Jahres  1871.  8tirttgait  1878.  8*. 
—  Nonnsle  Wäminniiitel  van  Oaiiitntt  nnd  Calw. 
Stuttgart  1873.  8». 

Entomologuoher  Verein  in  Stettin  Entomolo- 
giadie  Zeitung.  Jg.  32  bw  42.  Stettin  1871—1881.  8». 

—  Lkmaea  atomokjgioa.  Bd.  Xm.  Leipsg 
1850.  8*. 

—  Hagann  flir  bitekleakunde,  hritg.  v.  Karl 
Illlger     Bd.  yj.    Briiiuischwoig  1807.  8". 

■nf^um  d'Histoire  naturelle  in  Bruxellet.  An- 
naha.  Tome»  I,  H,  TV,  V,  VI.  BruxeDe«  1877  -  t<l.  4». 

SmMM  dM  SoifMM  aMiiMl«  da  OrudnDBoh« 
i>taSMBkMnriiI«Mib«if.  BdMn  1884, 1865, 
1867,  1888,  1869,  1870,  1871,  1878,  1874,  1877, 
1870.   Lnxembourg  1864—1870.  8*. 

—  Bulletin  de  l'lnattt«!  LaOMubovivaeil.  Ln- 
xembourg 1871.  8". 

K.  K.  Central -Anitalt  fftr  Meteorolaglt  lad 
Brdmagnetismna  in  Wien.  JabrbOcher.  Nene  Ealge 
Bd.  VI,  1809,  VII,  1870,  VIII,  1871,  IX,  1872.  Ji, 
1878,  XI,  1874.  XU.  1876,  XUI,  187«,  XIV,  1877, 
XV,  1878.  XVI.  1870.  XVH,  1880.  Wien  1871 
—1881.  4». 

—  Zeitachrift  der  Oesterreichischen  Geaellaehaft 
fftr  Meteorolüffir.  lUiid  XV.  Wien  1880.  8».  — 
Bd.  XVI.    Januar  bis  November.    Wien  1861.  8". 


Koninklük  Hederlandieh  nutaandogiaeb  Inatt» 

tnnt  in  ütredit.  Meteorologisch  Jaarbock  186&,  1,  3: 
18G6.  1,  2;  1867,  1,  2;  1868,  1,  2;  1869,  1.  2; 
1870,  1.  8:  1871,  1,  8;  1872,  1,  8;  1878.  1,  2; 
1874;  1876,  1;  1878,  1,  0;  1877,  1;  1878,  1; 
1879,  1;  1880,  1.    Utrecht  1866—1881.  8». 

—  SMlaanw^jsingan  van  Java  naar  hi-t  Kanaal. 
Dad  I,  II.    Utrecht  1868—1870.  4<'. 

—  Zdlaaavyaingan  van  hat  Kanaal  naar  Java. 
Utrsebt  1877.  4*. 

—  Reizen  dour  de  CUneagiie  It».  Deal  1,  IL 
Utrecht  187 G,  Tit.  4«. 

—  De  \\  iiul.  i<  op  da  Knat  van  Atjeh.  1878. 
Utrecht  1876.  4». 

—  ftonte  Towr  Staamaeheppen  van  Aden  naar 
Straat  Snnda  en  terng.    1881.    Utrenli'  1R81.  4». 

Botaniacber  Verein  in  Landahut.  liuricht  I, 
1864  *56.  II,  1866/67  u.  1867i'68.  III,  1869/71,  H', 
1872j78,  V,  1874/75.  VI,  1876/77.  VII,  1878/79. 
iMdabnt  1888- 1870.  8* 

■mUM  fidiff^n  d«  Belgiqna  in  Ifttttob. 
Annaka.  T.  f,  1874,  H.  1874,'75,  in.  1876/76,  IV, 
1877,  V,  1877/78» TL  1878/7!».  Lür-  1874-1881.8». 

K.  K.  Staniwarte  in  Prag.  Aatrouomiach«, 
luagui-tiaclie  u.  meteorolugisclie  Bi  ohnnhtnugan  3g, 
40.  41.   Prag  1880—1861.  4«. 

Batniaahir  Tar.  •budaaUr'  Im  SndtnhniM. 
CorreapondansUatt.  1.  188t.  Sondaiahanaen 
1881.  8«. 

K.  Prenaa.  Oeologiiche  Landesanstalt  in  Berlin 

Abbandlungen  zur  geologischen  Speeialkarte  von 
Freneeen  und  den  tbüringischen  Staatim.  Bd.  I,  1-— 4; 
n,  1—4;  ni.  1.  jl  mit  Karten.  Berlin  1875—79.  4*. 

—  Jahrbuch  1880.    Berlin  1881.  8«. 

Soyal  microioopio&l  Soo.  in  London.  Journal. 
Str.  Vol.   I.    PI.  London   1K81.     «o.  ~ 

Slin:iil  <*ii  Ii  Mi].|H.>fil  iiftt  lii  i-itiu  ,\«iirlii|  |i  717  7I?>. 
—  .Siiniiimry  nl'  <'urri'nt  rescarchcs  ri'luliiin  lo  /milui'y  tiitd 
botaiiy.  tniiniM  iijiy  tt    ji,  72i>  h»>4 

Vor.  fttr  Erdkunde  xn  Halle.  Mittheiluugf n  l  b«  1 

II«.).'  l.s.^l  8".  —  Kjerull:  See-  und  Thall.ildutii!. 
VIPI  HeiKpirlr  Am  .NiirdfMjcn.  y.  1 — 22.  -  Srlimid:  Der 
BergriUsoli  »m  l>iilili'tis((-iiM'  h-i  i'uhhi  :m\  ü  .liiriuur  JNSI. 
p.23 — 27.  —  Macn.sji:  /ur  Ueücbiehte  des  Planer  luuuüii. 
p.  a8-^^».  —  Kiebeck:  Tagibadi  einer  Seiia  mm  Kafe» 
narh  den  6ebn-g<en  am  Bethen  Meer.  p.  Uh-BO.  —  Jung: 
Das  1  •putKcblhum  in  SOdaustraUen.  p.  61—^.  —  Rade- 
niai  her:  Iter  Kaifeebau  auf  Java.  p.  fil— 6«.  —  Kirch- 
hof!; Kill  sJiilivisdicr  Weltiininegler  des  lü.  Jahrhundert«, 
p.  (j7->«> 

üabaniabt  dar  Prudnetinnea  daa  Baighanaa  and 
dea  HfltlanbateiabaB  In  dar  gwnmhpbaa  lioMnUa  £ 
d.  J.  1887.  1888,  1880,  18«D.  [OeMhaidr  dea 
Oberbetymitee  au  Halle  a.  S.) 

Acndnation  der  Bergwerke,  .'^iklint'ii  und  Hutten 
■  im  Prenaeiachen  Staate  i.  J.  1880.    Berlin  1881.  4". 
[Geecheok  von  demnelhen.] 

Pringibniw,  S.:  Ueber  die  arinlnn  Wirkni^iaa 
dea  Uebtea  «af  die  Tegatntia«.  Ihrlin  1881.  8*. 
Jaok,  J.  B.:  Die  «mpilMhea  XMMi.Arten. 

8«p.-Abs. 


Digitized  by  Google 


8» 


l:  IM«  imMtdw  Bbtoorologie 

der  Opjfpnw«rt.  Sep.-Ab«.  —  Beiträge  rur  Ocflchiehto 
der  iiruori-ii  MAthenmtik.    Ansbach  1881.  8». 

Ooeppert,  H.  R. :  Revision  raeiniT  Arbi-itoti  über 
die  Stimoie  der  foRiilen  Coniferen,  iiubcsonrtcrp  der 
Arsacnriten  nnd  über  die  Pesceodenzlehrp.  Siji.-Ab«. 

—  Ueber  die  SanualungswaiM  foniler  Fflunen.  Sop.» 
Ahl.  —  ü«lMr  BnehMdM  dtm  iamOm  HoIm. 
8qk*Ahi.  —  Dw  botaniMha  Oarta  m  BmiIm  !.  X. 
188t.  T,  IT.  SqK-Afai. 

Acad.  royale  de  MMeeine  de  Belgique  in  BMiael. 
BnUetiu.  AnnOe  1881.  3"'*  Si-rW:  T.  XV,  Nr.  5. 
6,  7.  H.    Bruxctlcs  1881.  8«. 

Qdiftiiiift  Ataimj  of  RciaMM  in  taa.  tm^ 

vk».    Pnoeediags  1S81.  Sia  TVwidaeo  1881.  8*. 

■etftorological  Service  of  the  Dominion  of  Ca- 
niada  in  Toronto.  Kpport  for  thc  y^'ar  tinduig  De- 
cenber  81.  187<i.    Ottawa  1881.  8». 

AnatioSo«.  of  Boffd  iaOalmtte.  Proeeadiaga 
1881.  Nr.  8.   (klentte  1881.  8*. 

American  Journal  of  Science.  E<li»ors  Jame» 
&  K.  S.  Dana  anil  15,  Silliman.  '^.  Scrics.  Vol. 
XXII.    Nr.  l.JO.    N.'W  Ilftvii  1881.  —  Dutton: 

Cause  of  Üie  arid  cliniate  ot  th«  weateni  |>urtiun  of  tlie 
Ovled  fMm,  p.  3a-'M».r-  Ford:  Embryouie  formt  of 
tifloUtee  tma  tbe  primordial  rockt  of  Troy.  N.  T.  p.  980 
—369.  Holden:  Oli-orviitimis  of  comet  b  188J.  p.  380 
—288.  —  Mc  Ofp;  Thirkiipss  of  the  ico-shwl  at  any 
laiiiiiilp  (i,_'fi4   'JTiT.     Iforkwoiid:  Nutes  ori  parthijuaked. 

L2^'^-  L"U  Vprrill:  .Marint'  faiina  orciipving  thc  outcr 
nk»  nf  the  AOiilheni  iohhI  nf  New  KiikUikI  p.  292  *H. 

—  Hoss:  On  the  tail  .il  tla-  compt  Ii  1881.    p.  803—3»». 

—  Iiaiia  (It'iiloifji  h1  rrlutioiiü  uf  tlii-  liim-stonp  Mt»  «f 
Wr'.-i  h. -t.  :  I  m    Nr.,  V,,rk.  p.  H27  3.^''. 

K  Bayer.  AJtad.  d.  Wiiaensoli.  zu  München. 
Sitzuiigubcrichti'  d.  mathpm.-physikal.  (.'iBaiw.  1881. 
Hft.  4.  München  1881.  8».  —  v  l»i»<  hnff:  lieber 
Bracfaycepbalie  und  Bnii  livcuccphuli«'  des  (iorilla  und  der 
anderen  Aflen.  p.  379-  . ■(!)<).  —  v.  Naegeli:  L'eber  das 
Wachltbini  der  ütarkekdrner  durrh  Intiunuceptkia  p.  891 
—418k  —  Vogel:  Ueber  MicotinbeMiiiunaiig  and  labak- 
fmhnmmmtniliu n  f,d»  IM.—  «.Jelly: Thenrie  dv 
IhAmgitrnkilmmmdmAWk'E.LmmAf.lU—^ 

ialram.  Dentaebe 
r.  Bd.  IT,  Hft.  8.  Br«B«ol881.  8«. 


—  Lindenaa:  Die  bitberigen  Nachricblca  ObecWiiMjli 
Land  nnd  Heratd-IueeL  p.  167—161.  —  BebwatkäTDer 
ark tische  Skorimt  ud  »eiue  HcilniitieL  p.  16S— 173. 
Penik:  DiefSnpuwMB  der  ]::sch.4<  holu-BaL  p.174— lä8 
Kreilner:  Oer  Kskaoor  o.  aeiae  Umgebung,  g.  189—306. 

Ubmcb  flofllsty  Ib  InloB.  TmnaaettoH.  9. 

Seriea.  Zoology.  Vol.  II,  Pt.  2.  London  1881.  4». — 

( ' 0 1 1  i  II  ^ w u o d :  On  some  new  Hpeciea  of  tiutlibraHdiiate 
Mnilufcn  frnm  ihn  Kasteni  seas.  p.l23-  140,  -  I.iiblioi  k: 
On  ihi'  aiiatomy  «f  aiits.  p.  141  —  104.  Hadilon;  On 
the  eztinct  tabd  •  tortoiscs  of  Mauritius  and  l!odri/ii<</ 
p.  1(6—169. 

—  .lonmaJ.  ZotJogy.  Vol.  XV.  Nr.  84,  85. 
I^don  1880—81.  8«.  —  Carpentcr:  On  tbe  geous 
,s'oi«iH«rn>i(K.  (ioldfiis»,  and  it»  relations  to  recent  (kmi«- 
uiUf  p.  1^7  J!»i  -  Watson:  Molliisia  <>f  thc  ..("bal- 
lenger'  Exptilitiun.  Pta.  VI,  VII.  p.  217— 230.  345— 273  — 
Baak:  Li«t  of  Polyioa  collccted  by  Oaut  H.  W.  Feilden 
fai  the  Nonb-Folar  Expedition,  p.  Sl— MI.  —  Macdo- 
nald:  On  the  fleaaUfatian  of  Otultrtpoda.  PI.  IL  p.  9tl 
—244.  —  HerdniaiB:  Notaa  «n  BmUi  TmimHa,  witb 
dcanipliona  ef  iiev  apedaa«  p. 


▼oL  XniL   Kr.  lOB— IIS. 
1880—81.   8*.  —  DIeki«:  NelM  on  Algpa 
fron  Oe  Aaniooe  «ad  Ma  tribatnta.  p.  19S— Ifl.  — 

Holmes:  On  (hiliolHm  grrgarätm,  A.  Brann.  p.  132 — ^l8Ai 
.\llnaB:  Asppri.s  nf  vr-i{«tatioD  in  tlie  littoral  diatrieta 
of  ProTenoa  p.  i:!5— 14<i.  —  Mnrray.  On  thc  appbration 
of  tbe  renill«  of  Prinifxlipim's  re<-ent  ri*s«»n  lies  im  Chloro- 
phyll to  the  lifo  of  tho  Lieben,  p.  147—148  —  Baker: 
A  »ynopeig  of  Aloincae  and  Yuccoideae.  p.  148—341.  — 
Brown:  On  some  new  Arokleae;  with  obiiervationa  on 
otber  knowB  fonaa.  p.  243—363.  —  Baker:  Notea  ea  a 
rollection  of  üoweriaRplairta  made  1^  L.  KitcUnr  hi  Ma- 
dn;?ascar  in  IS79.  p.  264  280.  Bentfaam:  Not«!  on 
Orcliidcae.  ]i  281 — 35y.  —  id.:  Notes  on  (')]  trai  Mie. 
p.  ."JH«-  866.  Walt  Nu')'-:  nii  iho  vpi^et;!!!!"!  rt  of 
Chumba  State  and  Hiili.li  p,  .HiiR  -.W2   —  !!•  r- 

keley:  Aiutraliau  Fuugi.  p.  UHU— 38».  —  Mac  Uwan: 
KofMii«»  Gittm«.  p.  aw— 997.  —  Tvwaaaaid:  Ob  m 
nrytlmea  aew  to  Engiand,  fron  tbe  Tdo  of  IViglit  aad 
»outh  roart.  p.  nS — dOft.  —  Darwin:  The  thewry  ef  the 
KT»«th  of  Cnltiaga.  p.  406 — (18.  —  rhillips:  A  rovUaa 
of  tili'  (.'"Mi'ir.  Vihrimn.  p.  410.  —  Darwin;  On  the  power 
posM  -^i  .i  1  y  li  Hvcs  i.f  pUdiii.'  thi-msclve«  at  right  angles 
to  thp  ilireciiiin  i\i  imident  lighl.  p.  420  —  454.  —  Hen»- 
low:  On  a  prolifcrouD  condition  of  VerbaiKwn  nigrum,  L. 
p.  4A&— 467.  —  Bidie:  Kemarks  on  the  lodiau  c«flee-leaf 
iuMiaae.  p.  468—4601  —  Cooke:  The  coAee-diaeaae  hi 
!$onth  Ametioa.  p.  461—468.  —  Cbriatie:  Un  tbe  oocur- 
rencc  of  Btipnias  in  Ihr  a'jnifuhnm.  p.  407—  4ti8.  — 
t'larke:  On  right-banM  .iiul  li  lt-iiand  rontortinn.  p  468 
—473. —  Masters:  On  thu  coiiifen  of  Japaa  p.47li — 624. 

—  Clark  c:  Ou  .trri<-(/>a  and  JfaerotoMM.  p.  834~52&. 

—  Liat  of  numben.  Jaouary  1881k  Londoa 
1881.  8«. 

Tellarischea  Observatorinm  in  Bern.  Jahrbücher 
188U,  hrsg.  von  A.  Forster.    Bern  1881.  4**. 

OtariMniaaha  OwaBioi  Ar  WtOmt-  ml  BiU» 
kaad«  in  CKeaaoD.  20.  Bwicbt  Oiesaen  1881.  8«. 

—  RSnteen:  Ueber  die  darek  EUhtriehtt  baaMna 

Korm-  unil  Volumenändcrungen  von  dielektnschea  KAipefa. 
II.  1  18.  id.:  Heber  Tilni',  welche  durch  intei'MlUlwndo 
Bestrahhmi;  entstehen,  p.  1!) — 22.  -  Krommc:  Teber  die 
elcktrümoionache  Kruft  der  aus  Znik,  Schwcfebtarc  und 
Platin  resp.  Kupfer,  Silber,  (iold  n  Kohle  gebildeten  gal- 
vaniscben  CaaihmatioDcn.  p.  28 — 61.  —  llAntgen:  Ver- 
sucbe  ober  die  Absorption  von  Strahlen  durch  ump;  nach 
eiiier  nencu  Mi-thudc  au&;(cnihrt.  p.  52— 64  —  II  off  mann: 
Nacbtrtge  zur  KInra  des  .Mittelrhein-ttebieics.  p.  (>.>— 112. 

—  Bommerlad:  VorUnlhnr  Bericht  ober  hontUende- 
p.  lU-11». 

loailotf  fat  Sdinlnirgh.  Trajuactions 
•ad  Proeeedtega.  Toi.  XIT,  Pt.  L  Edinburgh  1881. 
8**.  —  Traill:  On  thc  growth  of  tho  Now-Zealand  tlax 
pbuil  (Pkormium  lenax)  in  tbe  Orkney  IsUnd«.  p.  49—51. 

—  Gorrie:  Notes  ob  New-Zealand  plante  tbat  withstooii 
tbe  severe  winter  of  1878 — 79  at  Rait  Lodge.  Trinity,  near 
Edinborifh.  p.  53-  63  —  Lavson:  On  the  Britiüh-Ame- 
rimi  specics  nf  i{ciuh  IVoii  p.  fA  t>5,  firievc;  Not« 
'»n  thc  flor.i  nf  l  i.lnnsav  aiiil  Oransav,  with  U&t  nf  plants 
«■..ll(V(led  in  .lulv  IST'.t  'p  *>*;  -;i  '  Blaikie:  Noteji  of 
a  toiu:  in  thc  Juigadino.  witb  a  lisi  of  alpine  plauts.  p.  74 

-  78.  —  Chriatisoa:  On  tbe  eiact  meaanrement  of  tnea. 
p.  79 — 87.  —  Balfour:  Reraarks  on  a  apecimea  of  Aheum 
nobik  (Hook  tu.  and  Thompson),  whii-h  has  llowered  bi  the 
royal  l>otani<-  Karden.  KdinlMirxh.  in  the  summer  nf  1880, 
p  88  !>0.  Thnnifinri:  Tin-  Howoriinj  plaiils  nf  Ncw- 
/ealaiid,  and  their  rtlaünii  tn  ilic  inscit  fauna^  p  '.II  li>5. 

—  (torrie.  .\dilitinnal  iiutes  nn  thc  hardinns  <A  .Ncw- 
Xealand  plants.  p.  liKi-lli».  —  Sadicr:  On  the  rtnwcring 
of  yiM«»  glvriota,       in  tbe  ru)al  hotanic  gardun,  Kdin- 

«yas.  p.  un— ÜB.  —  l^erfifavort' 


Digitized  by  Google 


40 


•nd  ijpcn-alr  vpgrutioii  at  liit>  rn\Ai  Iwuni«:  garden,  Kdiu- 
Irarfli,  fnm  Hoiaaber  1879  tiU  Jnly  1681).  p.  m— IM. 

BwBMnf.  A.:  Qri''^  ^  TAn  damb.  NmIi 

•igom  Erfahrnngen.    Aachen  1881.  8". 

OMgraphilche  OeseUach.  in  Hambor;.  Ludwig 
Lnehbardt'ü  Briefe  an  Hoini'  Angehörigen.  Heraus- 
gegeben  im  Auftrage  der  Geographischen  GeaeUschafl 
in  Hamburg  von  G.  Kenmayer  und  0.  Leichardt. 
Mit  aiiMB  AohMiM:  Ludwig  L«oha(dt  ate  Hator- 
ftnohar  a.  BntdpekuugM^iiBiidMr,  von  G.  Nanmajer. 
BMabnrg  1881  8». 

Progranun  di-r  Kgl.  Bfi-ffiikiidi-inn'  y.u  Chuuithal. 
•t,  Lehrjahr  1880-  1881  Cl.iu^th«!  1881.  Hf.  [Ge- 
•abenk  dee  Hrn.  IVof.  Hoppu  in  Cliuutbal,  M.  A.  N  ] 

Voneliriften  aber  die  bai  d«  BgL  Bergakademie 
Im  OmhÜmI  «iBfalUirtaB  FMlta^tan.  Oauatho]  IfiSL 
8*.  fOeaehiak  «m  danselbaD.] 

Sene  ZooUf.  fltiaUtch.  in  Frankfurt  a.  M .  Dar 
Zook>giaobe  Gaitm.  J^.  XXU.  Nr.  1— e.  Fnnk. 
flirt  1881.  8«. 

SeUeaiaehe  Oeadliok.  t  TirterUadiidM  CUtn 

in  Breilan.   58.  Jahrmb«-.  1880.  Brenlan  1881.  8^ 
Kejer,  A.  B. :  Ui  ''i  i  kimi-tli.  h  dcformirte  Sch&del 
von  Bdräeo  und  älindanäo  im  Kgl.  Antbro|M>logi<cfaea 
Moian  in  Draadm.   Uigäg  n.  Snadan  1881.  4*. 

Soc.  Hollandaiie  das  IdMOM  in  Harlem.  Ar- 
chive» Nt'prLiiidailics.  Tome  XVI.  Livritium  1.  2. 
Harlein  1881.    8".  —    l.oi-piitT::  r.|i!utinii.H  du 

nouTement  des  gax,  et  lu  prupagatiuu  du  »<ju  »uivaiii  la 
Ofecia  aiDMqna  da»  gaz.  p.         —  ¥«rbaak  at  F«a> 
■•ma:  Monvaaax  lUia  g^iogioMa  t^mnta  k  Ja?a.  p.  47 
BOl  —  T.  Baumhan  er:  8ur  la  iTÜtalliiiaiiaii  du  diamaot. 

S.  91 — M.  —  Hoffmann:  Coatributiuns  k  rhistotre  du 
^\eloppoInent  dfs  plaeinstomeg.  p.  07—115.  —  IJaehr: 
Sur  IUI  I  liiVirtme  d'Äbcl  tt  (.iir  Ics  formule»  gouiumclriques 
qiu  seil  (Irduiswit.  p.  Uö— 12;'».  van  liomburgh:  Sur 
1(  ^  I  V-  ilial»  de  l'artion  du  pcntachlunire  de  phogpboro  »ur 
ra»ndiiiii'.  p  I'J't    14!».         Ihuitlers:  Sur  les  Systeme* 

Kniöe  Teyler  in  Harlem.  .Vrcliivi-s.  Serie  II. 
Partie  1.  Haarlem  1881.  4».  —  Vau  der  Veii:  lu>- 
Kription  et  cvameii  He  rinstrumirit  luiiverbcl  de  lU'psold. 
de  la  eoltMtiMi!  Ti'vlcr    :_'  )i        w mkler:  Catalogiie 

rnttoatique  de  1«  idllrc  tum  piili  uiit  'liiL:!  inr.  4.  Supplement. 

Aead.  Imp.  des  Sciences  de  St.  Pötersboui^. 
Hünoiree.  Tome  XXVIII,  Nr.  3-7.  St.  Petemboaig 
1880 — 81.  4». —  N'r.  3.  Cliwnlsnii:  .Mlgeiiieir-j  Tliporie 
der  raagneti»ibeii  Uampter.  lin  p  -  Nr.  4.  Ü  ii  i  iin: 
rnlcrsurhiinKeii  uIilt  dse  l'lUiiu.i-intliiiiuiui.  1,  .\liUur4dlmig. 
f>l  p  —  Nr  :>  Niki  (in:  Hie  .liira-Alilaxtninpi'n  /.vrisihen 
BybiuBk,  Muloga  uud  My&chkiu  au  der  ubereii  Wolga.  itS  p. 
— Nr.&  Baalrtnnd:  Zur  Thecme  deaEncke'schen  Cumeteu 
88*.  —  Ilr.T.T.Liagentbal:  Dia  HaadbQcher  des  gei»t- 
Hdfin  Bacfat«  ana  dia  Zeiten  daa  untecgeiieDdai  Byainü- 
■ladiM  Baidm      der  tteUieliaa  Httnidnlt  Up. 

B.  Aoeademia  dei  Liaeei  in  Rom.  .\Hi  1875 
—76.  8er.  2.  Vol.  V,  VI,  VII.  Koma  18Ö0.  4». 
—  Scila:  Codex  Asteiuis  qiü  de  Mxlabajla  wnititer 
niincupatur.  Vol.  U.  Hl.  IV    KV.  p    p  (Bft-1ia6.  388  p 

—  Memorie  delln  rliisse  di  »Clenze  morali,  sto- 
riehe  e  filokigiche.    Ser.  3.  Vul.  VI.    Roma  1881.  4<*. 

Baitriga  zur  Geburtakülfc,  Gynükalogie  «ad  fl» 
dktrik.   Fartaabrift.   Leipaig  1881.  8*. 


locidM  da  BatuifM  fa  Qmi99M  4* 
«■bBUij.  Kaauafl  daa  Mteoina  «t  daa  tnnanx. 
Nr.  I,  1874.   Lanambong  1874.  8* 

—  —  Nr.  IV,  V.  1877—78.  Luxeuilourg 
18b0.  8^.  —  l.avt'ii  Synopsis  dirhotomique  «lee  Cbaoi- 
piKiiunü.  p  11«  -17't'  Kiiltz:  Prudrumc  d«  la  Haft  dl 
liraud-Oiich«;  de  l.iui-mlKfurg.  p.  I7fi — i26. 

Soiekenbergiielie  natnrforaoh.  GeaelUohaft  n 
Inakflut  a.  X.  FaataduiflL  aar  SCUÜirigea  Dootoaw 
JabalMar  J.  O.  Tartwitn^tiii'a.  naaktet  a.  M.  1881. 

4*.  —  Lucae:  Zur  Sialik  u.  Maakaalk  dar  Qaadcapadaa 

(FHk  B.  Lemur).  24  p. 

Soc.  Imp.  dei  Hatoraliitea  de  Moioou.  Bulletin. 

Amn'>e  1881.  Nr.  1.  Moscuii  1881.  8'^.  —  Chri- 
Hujib:  Neue  l.epidiiptcni]  des  .\iiiuri,'el>iete>.  p.  1 — 90.  — 
Woeikof:  Ktude»  sur  l'amplitudc  diume  de  la  tetn|»eratUTe 
at  aar  llaflaaaea  qu'eaeree  Mir  die  la  poaitMiB  topompU^ae. 
p.  81—140.  —  T.  Herder:  Addenoa  «t  Emeodanda  ad 
plantiiü  RudJenuu.»  nioriupetalaa.  f.  141-  1^7 

&.  Istitnto  Veneto  di  Seiaaie,  Leitete  ed  Arti 
in  Venedig.  Atil.  ä«r.  5.  Tom.  V.  Appendice.  Ve- 

nana  1880.  4".  —  Tiramelli:  Monugrattastratigralica 
6  palaantologica  del  Liaa  uelle  pruvinrk-  Vonctc.  89  p. 

—  Atti.  Serie  fi,  Tonio  VI,  Di^pen»  10.  Ve> 
neaia  1879 — 80.  8^  —  BelUvitU:  Giuoro  americaaa, 
che  oonaiete  netT  oriHnare  i  primi  f|uindici  nomeri  sopra 
UDO  schacrhicre  di  sedici  rase,  e  cih  rouovendo  i  vari  nu- 
meri  o  dnili  di  un  |taiso  della  torre  dei;li  si-archi.   p.  901 

IH>t.  —  Stalin:  Sulln  SchnlwiJuln'i  liiilt"i.  Ileckel 
p.  905  —  913.  -  Abetti:  (»ssei'vaxioui  e  «aIcoU  egeguiti 
sulla  rometa  Swift.  p.91S— 990.  —  id.;  Sulla detcrnünMaoae 
dei  temno,  coU'oegervatione  dei  paüMggi  delte  «teile  pel 
vartieafe  deUa  polare,  p.  93I— »ö«.  -  Fambri:  Tra  fttica 
•  melaflalea,  rkcrrhe.  p. 957—1033  —  Krtlati:  Propneti 
lermidip  notev.di  di  afeiini  joduri  düjipi.  Itieerehe  liiiiebe. 
p   Kül-liCM  FulniiiTuiter:   Sulla  iiil«t«/i"i>e  tw- 

niiai  deile  snhuioni  alrmiliehe  di  aciili)  t^dicilirn.  unisico  e 
KaUieo.  e  sul  mujssiiDO  di  detiüiia  <)i'll<'  ^  In.  i  iiell'  acqoa 
dcUf  80it«Dze  metlKime.  ICicerchc  t>perimeutali.  p,  lOM 
— Wl^  —  Mala  Spina:  Sunt«  ilella  laanuria  JL»  api- 
nlod  mailkatate  »ui  ]iriii;i'ettt>  di  regolaxkine  del  petto  di 

l-ido"    p  m, '5- 1174. 

Kais.  Akad.  d.  Wissenioh.  in  Wien.  Sit/uugt- 
berithte.  .Matliiin.-iinturwisBensehaftl.  ClaFsc.  1.  Ab- 
thcilung.  Hi,  82.  H(t.  3/.'».  Jg.  1880.  Wien  lb81. 
8*.  —  Bfeyiii.-t:  Vurläiitiuer  Berioht  «Iwr  neue  «der 
wenift  bokaniiic  Miiciriien  p.  ;U8  —  —  l'itziiiffer 
l'eher  den  l^  ilira.'iir-f  Ii  ii'crnm  LOhiUnfii,  Bohlaii),  eine 
angcblirh  neue.  Iii»lier  uoi  li  oieht  beschriebene  Art  aus  dem 
.'Unar-Laode.  p.  378—981.  —  v.  Hoekatetter:  ViaMor 
Bwicht  der^grtdtotoriediw^C^^  aBtfbanfc-aaBa|| 

Ober  dto  ArMlen  im  Jahre  188a  p.  401— 44& 

 Bd.  8.'t.   Hit.  1  -4.  Jp.  1881.  Wien 

1881.   8".  -     Kriuit/i  r:  l'ibor  die  ph>giolüKi.'H'lie  He- 
<!riitunt,'  diT  'i  ni!|..i>inilii.n  diT  rtl:iii/.r:ii     p.  11  — HO. 
Bruder:  /ur  kenntuisü  der  Juraablagerung  von  Sleruberg 
bei  Zaidler  tat  BMuBaa.  &  «-M.  —  Heller:  (Jeher  die 
Varfenitniig  der  TVeraaft  dir  TIniar  Ilochgebir^.  p.  los 

—176.  —  Steindarhaar;  Uktfavologisu-he  Beitrft^e  X. 
n.l7B—21i).  —  Kreuz:  AlMKadespflanzenpbvüolügUH'-hen 
InJitituti  der  K.  K.  t'nlversltit  Prag.  Vlll.  Knt»ri«dtelunK 
der  Lentieellen  an  beschatteten  Zwei^fen  ruu  Ampelopmf 
hederacea  Mrh.  p.  228—23«.  —  Wcutzel:  Die  Klora  de» 
tertiären  Diatoinaceensrhieim  von  Sulloditx  imbAhniaAca 
Mittelgebirge  p-  341—366.  —  Ratbay:  Uebar  dia  Haaaa- 
bescn  der  KlzacUllaaa  aad  Ifear  JEwaacaa  Wimmi  n.  apw 
p.  267— 288.  —  T.  Laadaafald:  Der  Flag  dar  libdtea 
p.  »e-97& 


Digitizcü  by  Ljo^j^ii. 


41 


 9.  Abtbvilaog.  Bd.  8S.  Hit.  8>  4,  6. 

B881.  Zutkowtky:  Uelwr  die  krattli- 

^  iMMddMlIe  dwOonUM.  |i.SSe-€05.  -  Kder: 

V<A>tr  iMe  ZmHxang  des  Risendilorul««  nnd  cinij^r  org«- 
ni'^hpr  ('ertMaabse  im  Lichte,  p.  (SiNi — 6IS.  —  Eilor  u. 
Vsicii«»:  Znr  hVnnlnijii  il<n- Kis^inxalafo  und  <>ini|rcr  ihrer 
iKiiiiteUalzc  |i  im  -  WimkliT:  l  eher  den  leUteii 

Mitltiplicalur  ciui-s  System«  vuu  itifl'ercutiMl^leicbunf^n  erUer 
Ordnung,  p. 63t^(iä'l.  —  Keitlingor  u.  v.  Urbanitlky: 
l'eb«r  die  Emcbcinunxtni  in  GeiiderVheii  RAbren  nater 
ia&sprer  Kinwirkun«.  ^».  fißS — 6!K).  —  Simonj-:  lieber  jeiic 
Flirheu,  wt-lche  aiu  nngfOrmii;  (;fiiclilo8jfonpii,  l(notfnfrei«n 
B4iulcni  duri'h  in  k'u  U  noUiM  7.ururkl(4'lir>'ii(]t'  Iün$;siit'hiütti- 
erzetu^  wm)«!.  pJ?.)\ — <i!iT.  -  (  ziilirr:  Zur  Theorip  der 
Fehlercllipix'.  p.  7211.  —  Konath:   Mctiinile  zur  <li- 

RCU'ii  lj4->tiinniunK  der  Thonerxlo  in-tn  ti  KiM  ii'ivvii,  |i  7^) 
— 732.  —  id.;  Trennung  des  äilber»,  insb«»«udfri'  von  ülcL 
fw  m-m  —  Beinltaar:  IMbw  eint  fette  VtiUndug 
von  Bar  nl»  Wancnlgft  p.  IOC— 74S.  —  Skranp:  Zur 
ftkllMCnfrairr  in  der  Pyridin-  und  ChiiioUiureihp.  p.  748 
— IM,  —  Kohn:  l'ehw  algt'braisrhp  Haumrurven.  p.  7Sfi 

—  770.  Haubncr:  Versuche  ftlxT  liiw  inagBrti»olie  Ver- 
halt, ii  <li',  Ki.-.eiis  ji.  771  77-<  -  'l'umlirjt:  UpIipt  die 
Fortplliiiizunj;  vun  Kuud-  und  ( ylinderwellen  eodlirlier 
8ch«in(;unf;iv'piie.  p.  77Ü-  öilT.  Harth  ii.  llorziif'. 
Ucber  Mi-sltylcndisuilusiiiirp.  p  815— 825.  -  Boltzmanii: 
7mt  TtiP4*rip  dpr  ituKCtiannten  elrlorLsc-ben Auadeimniwoder 
Elektrtnitricuon  p.  RJfi  XK>.  \.  Ilepperger:  üeber 
piniil«'  KiK<'UM  li:»fl«'n  <li's  t'njiilhir  i'iU  Ktroinptprs.  p  8*0 — 850. 

—  Lcihcr:  I  fbcr  ilie  Ali>iir|i;i(.n  dvr  JSnuiii'nütnililuug 
dui'(  Ii  iltr  K'iliii'nx,iiiri'  iiiiiiciiT  Atiii'i'-iili  II  I-  p. '^"»1 — >M>3.  — 
Li  .  iiur  l  cl'tr  die  l!r/icliuiii;  <i!T  t;ijlii  Iji  r.  miil  jälirlii  licii 
Skiiwankiuiu  du-  Iviupfralur  xur  riiljuliniien  äounoutlerken- 
pMioda  p.mir-aea.  —  »Mw.  Zur  Tkmria  dar  FMm- 
— ™^  088- 009.  —  Piek  o.  Ungar;  OnmdxQge  einer 
Theed*  ran  einer  Kbu«p  Abel'srher  InteRralp.  p.  !)30 

—  Oefenbauer:  AlK<>rilhriii-n  zur  BeMimniun.;  diü  ver- 
alli^mpinprtpn  LoRPiidrr'sihpn  Symbols,  p.  !KH— löT.  — 
id  ;  I  fbor  eine  spi^x  irllr  a\niiiiflrUchp  I»etprnuii«ntp,  p  fC.W 
— 1M2.  —  1  u  e  1 : 1  idiiT  die  f  rage,  unter  widchen  lirdiuguiigcn 
eine  binäre  l-'onn  lu-ler  Oidnttng  TlieUcr  piner  liiiiiiren  Form 
m-tcr  Ordniuig  iat.  p.  9S6 — 9W.  —  Lieben  u.  Zeiael: 
Dcimr  Ciiiadeii>atii>iispruducte  da:  Aldehjric  nnd  ihrpr  Deri- 
vate, p.  980—981.  —  iid.:  Rednrtimi  des  Cmtnnchlurahi. 
p.  382-  965  Weidcl  n.  (  «beuzl:  IpImt  IH'riv.»tP  der 
CiiM'hiiiiin->uurf  und  des  (  hiiicliiiH-  p.  UHl— lolo.  —  l.ii.skc; 
McitliunKen  (dM»r  das  MitM-lmin^eii  liir  den  Kiill  »tiirker 
Dampfun«.  p.  1011— lolü  —  Harth:  t  ebcr  ilic  llildung 
TOtt  barbuxytartnuuiure  aus  Brvazkaiecliin  und  die  Con- 
■üMriiQMfenM!!  de«  UouioU.  n.  MIM— UM.  —  id.:  Motii 
Iber  HdBffldtropvrogallol.  p.  10B7— VMO.  —  Hibb:  Die 
Vertheihinv  dps  Uegenfalüt  tllier  Opüterrdch  in  der  Periode 
Toni  11.  bis  I 'i.  ..\  un-iist  1S80  und  denvi  HPüiphiing  xurVer- 
tI>Pilnii»{  des  Luftdrueki».  )<.  IIMI-  Krfii».  —  Kinpr:  Zur 
Fraye  iwn  h  der  Nutiir  iler  L'ill^.1lll»l  lien  l'id.u'iMitii'n  [<  KIM 
— IIUI.  -  l'uscbl;  lielni  die  latente  W  iirme  der  |iuni]ifp- 
p.  liU2— nu».  —  KoUiier  I  «her  Keilexe  von  I'uölitün 
auf  Kreisen  oder  dip  liukeJirung  des  Normalenprobtenit. 
p.  1129— im.  —  Draicb:  TnngeBUn-CoutmctIon  Ordie 
B«rülirung»lioie  zwiachen  einer  «indsehiefim  FIMie  ntid 
ihrer  Ldtflicbe.  p.  1140— IläO.  —  Boltzmann:  Zur 
Theorie  der  sogenannten  elektriarhpn  .Vu.sdebnunj;  ndpr 
Klektrostrirtion  II  p  1157  lIfW.  Willenbaucr: 
Theorie  der  lle^i  lileuiiigunK»<-urvpn.  p,  I  IWi- 1206.  —  Pel»: 
Ueber  die  Fucalcurvim  dt»  <^aetelet.  p.  1207  -1318.  — 
Weieltkj  u.  Benedikt:  Ueber  Reeorcinfarbstoffe.  p.l9U 
—UM.  —  Bckels:  Uebtr  aliiln  Phlincvandoppelmbki* 
dm^lHI.  p.  I33B— 1240.  —  Wegürheidcr:  f'elMsr  graphiadie 
Fonaeln  der  KohlenwaascntoRei  mit  rondeoKirtcn  Beuol- 
kemen.  p.  1241  -1251.  —  Lieben;  l'ebpr  Verbinduuiten 
von  C'hlurcalc'iuni  mit  fetten  SAur«u.  |i,  \2'i.'>  V^fül. 
Kder:  Veber  einige  Kigenacbaften  dp«  lirumammoniunis. 
p.  1284— 128T.  —  Igel:  Zur  Theorii«  der  I>alenitiBanteu. 
p.  1208— 12M.  —  Stefan:  Ueber  einige  Vcraadie  mit 
alMiB  erdmacnetiarhen  Inductor.  p.  1300—1313.  ~  Vort- 
■■Ba:  Anwendung  de»  antertchwefliduauren  Natron«  xnr 
Trmming  de»  Kupfers  von  Cadminm.  p.  1814— 1S16. 

Leop.  XVIII. 


 Bd.  88.  Hft.  1— S.  Jg.  imi.  Vmb 

1881.  8°.  —  Goldschmiedt  h.  x.  Sehaiidt:  Dnler^ 
Mirhutti^i  über  dAii  ätnppfett.  p^  7— 98.  —  Korteveg  n. 
.In) ins:  l'eher  das  OnissporprliUtaisa  dw  eleitiriacbea  Aut- 

dehiitui<;  bei  (ilas  und  K.iiit«('huk.  p.  29—36.  —  VTeidel: 
lieber  eine  1 'etrabydriM  inchnninwiurp.  p.  41 — 44. —  Schuh- 
raeist er:  Ik\^tiiiiiiiui;u'  i.mi?iietiii:lier  und  diamagneti8<:her 
Constanten  vmi  Klu-v^igkeiten  ii.  Gasen  in  alnohitem  Masae. 
p.  46— «i2.  —  Weyr:  Ueber  die  iBfdBHniMbe  Lern  lieh 
berohrender  Kegelsrhnitte.  p.  63— 48.  —  VaneSek:  Banm- 
Eploycloidcn.  ».  69—91.  -  Lattermann:  Ccber  die  KoT- 
maleii  der  Klfip.Mv  p.  H2  — i»5.  —  Nies»!:  Theoretiacbe 
l.'ntrrsu('huiigcii  über  die  Veisi  Ijielmn^eii  der  Kadiatinns- 

Ininkte  aufi|{p|n»ter  Metefl^.^l^   |i  'm>  1 1;!  —  Edor  u 
'izziifhelli;  ReitriffP  zur  l'hiaorheiiiie  des  riilmsilber» 
Ji.  144  -  Iti"  -  (l'-er  11.  K  Iii  III  Ii  II  n  '  I  eher  ein  iieiie.-,  l>e- 
rivut  der  (iuUuisaure  u.  dessen  AuwciidmiK  zur  Ueüüuuiiuuf; 
der  gebnndann  KoUeoahire.  p.  181— ie7.  —  Kretachy: 
nntcrmdmnfen  MierKynaremlnn.  p.I71— IW.  —  Hann: 
Ceber  den  ti^Hchen  Gang  eiidger  meteorolor^cher  Rleroente 
in  Wien.  p.  307 — 283.  —  Finger:  lieber  die  Beziphuiigen 
dpr  hoinoKPnPn  I  ►pfrirmneioncn  Tester  Kiirjier  zur  Heactiona- 
ti.icbe.  p.  ■2:H—'M\.  -  .Maly  u.  Ilintpreggor;  Studien 
über  l  allclu  und  Thcobrumin.'  p.  262  272.  421  —  433.  — 
Mauthner  n.  Snidn:  lieber  Kbmmte  Prapionsäuren  und 
AeryUAurcu.  p.  373—296.  —  Weyr:  l'eber  biqnadratiisebe 
Involutionen  erster  Stufe,  p  :tn(»— 320.  -  Qegenbauer: 
Eine  VprallgenielDerung  der  CarKtiiAnisehüa  Zeichenregel. 
p.  321- ;!:U  -  Wiissmuth:  l'elK-r  ilie  MagnetikiriiarkMI 
de»  lM>.  r,-  bei  iii.lieu  Tempeniturvii.  p  :132 — 34ri.  —  Weyr: 
retier  hu eliiMuueii  zweiter  Stufe  ji.  :i4!)— ;(.'>(»,  LePaiife: 
Beiiierl. i:;iL'e!i  über  eubisehe  liiV'iiiitianen.  j).  WM.  — 

Witten  haue  r:  Leiter  .Muiuentc  hiiiicrer  Ordnung,  p.  äol 
-m.  —  Pels:  Zur  wiiaemdHftlitben  BniMÜitouf  der 
orthogonalen  Asonanetri&  II.  pi  895— 884.  —  Ameaader: 
Tebcr  ein  Nnllsystem  zweiten  Oradp.s.  p.  386— 401.  — 
Puluj:  Strthlei'idf  Klektrodenmaterie.  p.  402  —  420.  — 
Skraup:  Synthetische  Versnehe  in  der  Chinolinreilie.  I. 
p.  434  — 4(i.'>.  —  Weis»;  Ueber  die  Bercrhnuni;  de.-,  liitlt- 
reutislquoticntcn  der  wahren  Anomalie  und  deü  Hudm^  \eeior 
nach  der  Kxcentricititt  in  stark  exrentrisrhcn  Babnei.  \,.  UM 
— 176.  —  Hann:  UpImt  den  tiglirhpn  Gang  de»  LulV- 
drnekp«.  der  Temperatur,  der  Feuchtigkeit.  BewAlknng  und 
Windstärke  auf  den  HUteanx  der  Rocky  Mounlalos.  p.  484 

-  .'i<i!t,  Wald:  Stu<Iio  Ulwr  Ener^jie  producirende  clio- 
iiiii-ehe  I"nMe>se.  p.  .'>IM  "i24.  Her/i«;  l'cbcr  die  Ein- 
wirkiiiij:  mim  Sehwefelsäure  uut  .Meno-.  und  'I'ribroni- 
benzul-  j).  .025— 532.  Ileiinll;  l  eln-r  k ^(iilluiiM  lie  Ver- 
biiiduiiu'en  von  (.'iilurcab-ium  mit  Alkohoieii.  p.  533 — M4. — 
Stefun:  l'ebpr  da.'«  (ileirhgewicht  eines  fetten  ciastiachen 
Kori'ei-s  von  ungleichförmiger  oder  'veränderlicher  Tempe- 
ratur, p.  649—670.  —  Boltzmann:  Kntwickelung  emigor 
xnr  Bestimmung  der  IHamagnptiüiriinirizahl  nntzlicnen  For- 
meln. I.  Ueraus«t(>$8Pndp  Krall  i  iner  S]iir;ik-  mit  rialä 
Winduogalagen.  p.  57ti  —  r>s7  Mir  i:  u  i  >  .s :  Uebor  die 
Uestimmiing  der  Keibunu's-  iiml  i  rUuuiiRsn.i  tticipntPD  aus 
ebenen  Bewegungen  <  ini'r  Hüis^iukeii.  p  fiW  r><i2 
Klemen£ii:  Zltf  Bestimmung  des  Verhältnisses  zwischen 
der  elektromagnatfawben  und  iMfhaaiirhai  Kiahalt  dar 
Stromintensitit.  p.  008—617.  —  Strtlats:  ÜCber  die 
dtirrh  EiitUdung  von  Leydener  Flaschen  hervorgerufene 
Zcr.^ptzunjj  de»  Wassers  an  riatinelektroden.  p.  618—638. 

-  Wcselsky  u.  Benedikt:  l'eber  die  Kiimirkuinr  der 
Ralpp.trijipn  Siiure  auf  ryro^'allussiuit.iilii  r  |.  i;:ili  (;4:'i 
Janovsky;  Ueber  eine'  neue  Azobenz-odisuifosanre,  p.  (Mi 
—450.  —  Sehröttar:  IJahOr  die  Oxydation  von  Essigsiare- 
Boroeottther.  p.  651—486.  —  Rinden  Das  l'roblem  der 
vier  Paakte  im  Shine  der  nputTPii  Geomptrip.  p.  669— (S66. 

—  Lang:  l'eber  die  Dispersion  lUt  Aragunlu  narh  arbl- 
trirpr  Riclituiig.  p.fj7l— ü7C.  —  Keitlinuer  ii.  W  achter: 
l'eber  Disjjreaatinn  der  Elektroden  durch  pnsitiie  Klektn- 
citut  und  <bi-  Erkb'ining  der  Liehtenber^-'s  iien  l  ii;iin  ii 
p  Ii77  -    Puluj:  .strahk'ode  Elektnidetiiniiterii  III 

kdWi— 70«.  —  iIo<;evar:  Ueber  einige  Versuclie  mit  emcr 
^ olta'achen ^^^jSSS^ST'  *"  'bmi^öÜHritan*'  ^ 
'  p.716— 7W.  —  Ooldaekaiidt:  Daher 


42 


die  Einwirknnir  von  mokMniUmn  Silber  uif  die  KohleMtoff- 

cMoridc.  p.  73»>   741.      Cobcnzl:  Beitrag  »nr  Treiinang 
dei  Wolfranis  vdii  Antimon.  Arseu  und  Eisen,  nelist  Aiia- 
Ijtt  eint'»  »ogfiianiiteu  rsnulniiMtci'rilPii.  ji  742--74*<,  - 
GrAger:  IMe  Sulibcbronütc   |i.  74H    75s.       I  nRar:  Zur 
Baduction  Aberscber  auf  eUiutigilie  lutegrale.  p.  759— 7äS. 

—  P«sebk«:  MmulMiitciw  einer  DmianMm  Itan 
flum  DnnlMcluiittet  mit  flincr  kranmen  FHohei  p.7M>— TW. 

—  Veyr:  I'clier  ADsurtuni;en  biqimlnliacbcr  Involationcn 
nad  flbi>r  die  sieben  Systteine  der  eine  rationale  Plancurre 
viiTlrr  Oiilnim?  vicrfiirb  berührender  Kegclnrhnitle.  |>.  &fi 
'  i^^s  .\tiii  >i  iliT:  rclHM- die  eine  rationale  riaiH'urvc 
vii-rtiT  OrJnuDX  vierfai  h  berührenden  Ke^lsi'linitte,  »oltbe 
ein  einzelne«  SjMein  bilden,  p. 829-4*4.  Uubok:  lieber 
metritcbe  Ueziebnngen ,  die  in  einer  Canpnieuz  linekrer 
Comidexe  «tattündcu.  p.  88ü  9i>l.  -  Uecka:  lieber  <Ue 
Bahn  dei  Planeten  Inn  (17»).  p.!M)2— !MW.  -  riiiier:  Zw 
BeatinunuilK  der  Pulfaribc  auf  dem  Ob^cTvatorium  der  tech- 
imdicn  Hocfascbule  in  Wien.  p.!Mr7— 1)!(>.  -  Aiidreascb: 
SfnthtM  der  meth)lirteu  ParabiuisUuri-'u,  der  MetMtÜo» 
panbaUlftlU'e  mul  des  'rio<:lii>le9tr<>|ibai).t.  [i.  917—  026b  — 
HaitinKer;  febtr  NitniulttLui'.  p.  TO7  — 'JSö. 

—  —  3.  Abtheilung.  Bd.  82.  Hft.  »fi, 
Jg.  1880.  Wien  1881.  8".  —  l>r»sHi:  D.iträirc  zur 
KenntnisR  des  feinr-ren  Uaues  des  l)(inndanii.s.  instifi-iindere 
Ober  die  Nrrvi.'ii  dc5!ie!b<'n  p.  Uj!?  Iiis  r,:iu,.'iT:  l  eber 
die  UhitiM'f'Lsse  der  HiT7.kla|j]ien  di'.'i  .Mi  ii.-<  lii'ii.  ii  LNIS  JU. 

—  Biedermann:  ücitra^  zur  ailgimcmen  >icr^en-  und 
Mnikel|ihysioingie.  VI.  Dcwr  ilijtliiluache,  dareli  ekauLMto 
BaiEuiig  bediugM  OMilnetiMUB  qnennrtnlftar  MgriidB. 
p.  »7-27& 

 Bd.  8S.  Eft  1—6.  Jg.  1861.  Wm 

1881.  8».  —  Bracke:  Ueber  eine  duck  KaHuidiyper- 
manxanat  aas   liobuereiweisa  erhaltene  itidEitofr-  oad 

.M.-hwefelbaUiKe  iii>kr)«t«IU»irl>are  S4iire.  p.  7-  V2.  —  Pom- 
mer: IJelier  die  bicmiakre  Rvsorptiun  in  erkrankten  Knorben 
p.  17—140.  —  Kxner:  /,iir  Kenntni^n  vuni  feineren  Baue 
der  Orosahirnriude.  p.  ir>i— Itj7. 

—  Anzeiger.  Jg.  18Ö1.  Nr.  1  —  22.  Wien 
1881.  f<°. 

Kiimrlifllw  A^winili^*  ü  Bnlin.  Ai^ptifn  dw* 
Hydr«gre.piUe  n.  aMiitia.  MMeonilogiei.  Jg.  9.  Bft.Z. 

Berlin  1881.  4*.  fWier  einige  Efgcbniaie  dar  mmmi 
TieCwcforackmigaB.  Aiktiieher  Ocaan.  p.  S17— m.  — 
Die  SfwsinU-Onippe.  9.  09-686. 

—  Knchricbten  Ar  SeeftW.  Jg.  XIT.  Nr.  41 
—45.   Berlin  1881.  40. 

X.  Pretm.  Akad.  d.  Wiauiuoh.  in  Berlin. 

^lunatsbcricht.     Juni.  Juli  u.  August  1881.  Berlin 

1881.  8".  —  Pringsheiin:  I'el)pr  ilie  primikren  Wir- 
kuni^u  des  Lichtes  anl  die  Veijetjitioii.  ji.  5(M  —  ."iSS 
Krnneeker:  Zur  l'lienrie  der  KliniiiiiiiiMii  l  imr  V«riul>eln 
aus  zwei  alpi  Imij-i  hen  (rleiebimfren  j  "ö"'  lii^i.  —  Sie- 
men»; Beitrai^e  zur  l  lieurie  des  Klektr<>rni>i.nii'ii8inu&.  p. (2)7 
—119.  —  Webakv:  UebCT  die  Inlerpreution  der  •■nilf- 
ecken  Oetald-8ynibole  mT  RatienaHuu.  p.  751— MK  — 
H«fniann:  Zar  Gcecliiehte  der  Pyridinbaüen.  p.  763—774. 

—  Ooldetein:  UcImt  die  Retlexiun  HeklriM-her  Strahltni. 
p. 776 — 781.  —  id.:  lieber  den  KiHrtus-i  der  Kathodenfonn 
auf  die  VertbeiluniK  de«  Pho-ipborcuctn/lii  hl*  (ieissIerVlier 
RAhreii.  p.  781— »ö.  —  Zobel  de  Zanirroniz:  l  elifr 
die  antike  Nuini^nwitik  Hisnanienii,  u.  Mixi  — ^U.  — 
Sehwenden  er:  Ober  Uaa  n.  Meclianik  tlcr  Si>alt<>ffnuiigen. 
p.  8Sa— d67.  —  Uoldataint  Uahar  dm  ZaaeuHniiai« 
swiKbea  GaMiiehte  oni  SchicMnarfall  in  CWiileÄahan 
RAhna.  p.  K7<j~H7t:». 

Mabenbbrgiioher  T«rein  fttr  Vitorwiiteiudi. 

in  Hermannitadt.  VerhuuillnnL'i  ii.  XXXI.  U<  r- 
naniuUdt  18<Jl.  ö».  —  Schuster:  Die  Farbenblind- 
keit.  pv  IS»,  —  Hrarlekt  Dakir 
p.  U-SA.  ->  P*itk:  Die  fcoklMH 
((iwUcn  nn  Oalan  (üabariitiieH.  p.  40-ei.  —  Uanrick; 


üebersieht  der  Arachnidenfitona  SiebenbOrfens.  n.  Sl— 07. 

—  itL;  Verzeichnis»  der  1881)  bei  llennannstadt  ueobachte- 
ten  lilnmenweit|M>n  (AntophUa).  p.  tw — fi!t,  —  H eiste n- 
bcrger:  fcbersii  bt  der  WitteniUKserseheinungen  in  Her- 
mannstatl:  I^TH  11  |i  7i>--!ii«>.  —  Si  bunter;  l>a» 
Erdbeben  vum  'i.  Uituber  IMIJ  in  Siebenbargea.  p.  Iü7 — 'HA. 

LnppureBt,  A.  de:  Tr«it4  da  gMagia.  Fna.  1, 
2.  3,  4.   Paria  1881.  8*. 

Mtav,  mvmm  TkMiioh:  IMa  auf  Agnifae 

L.  und  Ftfukm  däaUd*  Ait  vorkonuneadM 
Aphiden>Arten  nnd  die  von  denaelben  bewirkten  Mim- 
bildungeii.     ("a-tsel  1682.  S». 

Aatronomiaohe  Oesellsohnft  in  Leipzig.  Viertel- 
jalmaeliiift.   Jg.  Ki,  Hft.  3.   Unpiig  1881.  8«. 

8m.  fMogi^na  da  Vramoa  ia  Paria.  BaUitin. 
8«»8Ma.  TwnTm.  S880.  Nr.  4,  B.  Plula  187» 

—1880.  8«.  —  Blaieb«r:Tai«iiandalaHttita-Aliaca 

p.  219—329.  —  Detof:  Coqirilice  nutaea  dee  dwHa  al- 

gfrieoa.  p.  331 — 29.'S.  —  Donville:  Note  siir  l'Amroonitcs 
pteudoanceps  et  sur  la  formo  de  son  ouverturc.  p.  23'J-  246. 
~  Carez:  ('oupe  du  cbemin  de  fer  de  Montsonlt  k  Lu- 
zarcbes.  p.  249  —  2(;ii.  —  Bamiis;  Nute  sur  di  s  li  svilos 
ile  «'atbervicille.  p.  2<ifi  — 2<>9,  —  Oehlert:  .\i>te  sur  Ic 
rali-aire  de  Saint-Roeh,  k  Chance,  pres  Laval.  p.  270  -276. 

—  id.:  Note  »nr  nn  nnuvel  iiunzuu  daus  le  teiTain  d^vonien 
da  d<]MurUnient  de  Maine -et -Loire,  p.  276—878.  —  Fi« 
aekar:  Note 

^jl|i(er(Nion  frauilryi)  des  Pbn-iHi.intis  du  Querer,  p.  288 

—291.  —  Breon:  Pri^seiiee  d         m  !  et  du  nitile  daiis  le 

filon  de  jiyrite  de  ('hizcuiL  p.  'J'.'l  -'H  --  Tuurnouer: 
Iluitres  de  l'etAjfi'  de  Bazas  p  2-M  Ciitteau: 
Xnte  sur  les  Sahrnidi-es  du  terrain  jiiraisiijue.  p.  2S)7 — 2W. 

—  Bleicher:  Recherchcs  «ur  lc8  terrauiB  aaftMeaia  aa 

i'iirMsiqiie  dans  la  prorinee  d'Oran.  p.  306 — 800. —  Payot: 
fota  Mir  la  pro^ressinn  des  glacirrs.  p.  81() — 311.  —  Co- 
qnnid:  Kxistenee  de  l'etaif»  carentonien  dans  la  craie 
moyenne  du  .Nnrd  de  l.v  l-'niiii  e,  du  luis^iii  de  l'ivrU  et  de 
r.\ni{leji-rr<'  ]•.  Ul  iilti  Mun  i  ilr  (ilii>vi11e:  .N'ote 
sur  le  ii'o-^nuni':  lirbrrti,  |i  :lls  :tj!i.  l»c  Merccy: 
Quelniif's  uiii-o  M.i  !i'  i.inatiTiiiiiri'  aurinu.  [i,  330 — 336.  — 
De  ^arrau  d'Al  lard:  Nute  sur  mir  roursc  )(i'"l<'gii]ue 
aan  aafiraaa  d'AlalBi  PbSSt— SM.  -  Dagincourt:Coucka 
k  polwaai  k  la  baae  dn  Lies  suiH-rieur  aux  enrirona  da 
Safnt-Amaud.  p.  38.'» —  357  -  Mvoit;  De  l'acide  phoe- 
phnri<|ue  ibuis  le<i  lerrain.^  de  tnuijiiticm  et  dan.s  le  Liaa 
de^  Anlennes.  p.  3.">7  36.'»  —  l'araveii  -  ('a<- Ii  i  n  :  De- 
siriptiun  d"un  tra^n"'"'  ''e  rräne  de  CrocuiliUts  J{:,Ui>uiti 
dvh  KTes  eoci-nes  du  Tara.  u.  368— S6i>.  —  De  Mercev; 
.Sur  la  theorie  du  Unateniure  aaciea  dana  la  Mord  da  in 

rrauce.  p.  370  384. 

 H"»"  Serie.    Tuuie  IX.    18bl.     Nr.  6. 

Pari.«  1881.  8"  —  Krem:  K'u ru.iti'Uis  Mileaniiiue«  de 
rislande     |i  :'.;I7     Iii'  Lemuine;   Notiee  fft'woniqne 

sur  lea  envirous  de  Keims,  p.  iM4-^.  —  ltey-Le»cure: 
Mate  aar  1»  gMaoia  iMnda  da  rEeaagna  «t  aar  kt  Qwla 
da  M.  da  BMrili.  P.W6-W7.  —  Ca  rat:  OliaenaliaaB 


rar  qiielanaa  naiaia  de  la  K^olotrie  da  IVkpagne,  k  propaa 
de  fai  eana  fh  M.  de  Boiella.  p.  M7— ifr  Pillet: 

<'arte  u^lojfique  articnlee  de  la  Savoie    p  '.\.V.l  —  3<il.  — 
id.:    Sur  les  »uiirbe»   il   AjitHChiis  i\v   liui,  iSuv.>ii' 
p.  :Mil — 370.  —  Davidson:  Note  .sur  les  du  ?ri'S 

armorieain  de  la  Sartbe.  p.  S72— 877,  De  l.au  briere: 
Description  d'especea  nouTelles  du  basain  de  Paris,  p.  .^7 
—884.  —  Toncas:  Note  aur  la  craie  anp^rieura  daa  an* 
«inms  de  Songraigne.  886—989.  —  Raincoart:  Snr  le 
terrain  frurene  du  bassia  de  Paris,  p.  38!>--9Ö2.  •  Dmi- 
V  ille:  Sur  la  po^ition  du  ralraire  de  Munlabu/.artl.  \\  3!>2 
— 3!Mi.  —  Velain:  Notes  ijfokipiiiiii'-s  »ur  la  Hiuite-Ouvaiii' 
•rapre«  les  ex|derations  du  l>r  (  ii  \an>:  |i  — 117  — 
Arnaud:  ärnehroniiuDe  du  Turonieii  daos  le  »ud-i<ae«(  et 
dana  la  aidl  de  h  Fmaa;  417—486.  —  Peron:  Mola 
aar  ia  anlitea  fMdeala  dai  EektaUaa  d>AlgMe.  n.  488 
-498,  -  DoBTilld:  Ma«a  aar  kl  partfe^  aaiaBaa  da  Ja- 


43 


nuii|UC  iiioycit  du  lia-^.-iln  lie  l'arLs.  p.  i'd'.i  471  <  .1 - 
rm»cn-C»cli  im  l'c  l'unciniiiitr-  iii>  VKIrphux  priiuitifiitii» 
dsM  te  Tarn.  p.  47»— 4ai).  —  DullfuB:  iHVoDvme  da  l> 
Doloinie  «laiu  k-s  Sitbl«s  |i«riüc-u8  iiioyeus^  ji.  481)— 483.  — 
Tardr:  NouvpIIp  etude  Mir  Ic  dernier  Diluvmm  quatmiure. 
p.  4M— 496  —  Lanbart:  Note  «nr  Irs  Kahl<>s  oUgor^nea 

Se»  pnvirnüs  <rKUinpe8-  \>.  40*;— fiOC!.  -  Iii'  LacTivitT: 
Kot>-  siir  lr>  terraiiw  priiiiiiin's  liu  Mcrln'i.ui    y.  'MKi  .MlS 

—  Kollaiid:  Sur  Ip  termin  rri^tan-  du  Sahiira  sppten- 
triuujil.  p.  dOy  -  551.  Sarruu  d'Alluril;  Oxfunlieii 
sup^rieur.  p.  5Ö2 — .VMt.  —  I>aiibrt"e:  ConcU'res  gwme- 
tiimaa  im  ikflaaaa  4$am  quelquei  loealilte  dta  Alpe« 
Sbum  et  daa  rtgiona  a4jw:eDte.  p.  fiB9— 870. 

r\"f.rii  IT).  NVivcinlier  l>i«  15.  |)eceml*r  ISSt.. 
Acad  de»  Scioncea  at  Lattres  in  Montpellier. 
Mt'moiren  de  la  H^cüon  dea  Sciencea.  Tome  X,  Fase.  1. 
Anm'e  1880.    Montpellier  1881.   8".  —  Goiiroliet: 
Kuule  »ur  Ics  (rallp.s  cuusi'ps  pur  des  AphidioD&.  p.  1 — 102. 

—  ("a/aliit  dl'  ^  u  tid ■!  II  I  i. :  .\i  iioti  «•rusive  du  »able  oii 
moineBeiit  sur  des  caillaux  du  la  TalliV  dn  KbAne.  ]).  103 
— UOl  —  Crova:  Moauro  de  riut«[isiu-  oilnriiiquc  >ur  Ii-ü 
BtidlatkinB  aolaire»,  et  de  leur  rinwrjition  par  ratiuospbrre 
tarre«tre.  p.  111—182.-  Rnrh«':  Notice  sur  rotMerraloira 
de  l'anrienne  ÜodMe  dr.'.  Scicnres  de  MoDQMÜiar.  p.  Itt 
—166.—  Croira:  F:tii<l<'  ih-  mdi.itiiMis  ^nlBaapar  ita  eor|ia 
inandMeHla.  f.  i57-:.".i> 

(Fortactxuug  lotgU) 


Beitr&^  zur  Oeeoliiolite  der  Physik. 

Tea  Dr.  £.  Qarlaai,  Lahnr  tm  te  KgL  höheren  Gewerbe- 
■AnfetaOiweL  H.  T  K. 

1)  TtltlUih  4lMl  TcTZPich-niKttP!!  der  bis  auf  man 
Zeit  «dutteaen  Originalapparate. 
IK«  Beurbattnng  der  Oescliiclite  der  Physik  iat 
in  neuerer  Zei<  iu  Deutschland  in  acffalletider  Wei.te 
veruaclilüs»i{(t  worden.  Auaeer  den  Wprken  Poggen- 
dortr«  und  einer  Aanhl  Biograpbieen  hat  die  neuere 
deutsche  Literatur  auf  phj'Bikalischem  Gebiet«  nickt 
Tiel  mclir  aurzuwciiK'u,  aU  Abhandlungen,  welche  ein- 
■eine  GegenstlUide  betreffen  oder  geJegentJiche  Notizen 
geachicbtlioben  Inhalt«.  Und  doch  sind  vielleicht  vor- 
ngnreiBe  die  geacfaichtlidien  Betrachtungen  berufen, 
Aa  rein  menwhlichu  Seite  im  Fors-ilier  7.u  pflegen, 
dn,  m  dem  wir  aa  ao  hanUch  weit  gebiwtbt,  auf 
daa  ricbtige  Maas«  mi^lekmAihren,  die  Freude  an  dam 
Geleisteten  nicht  in  Ueherschätznng  deasdben  auaarten 
n  lasaen.  Daaa  aa  gleichwohl  an  Interaaao  Ittr  den 
giaaUAlliehaa  Tbril  der  Fbyaik  dordmna  nieht  fililt, 
dm  dMBlibe  im  Zunclimpii  begriffen  ist,  dafiir  bot 
dia  Lmimur  Auaetellung  wisaenacbaftliefaer  Apparate 
den  beetan  Beweis. '  Die  Aneahl  der  hietoriaoh  merk- 
würdigen Apparnif.  <!ii-  ■  inL'' ■«  bickt  waren,  war  eine 
•ehr  grosae,  die  Auimerksaokeit,  welche  dieselben  er- 
Mgtatt^  eine  nSeht  ^paringaref  wie  onter  Andavam  Aa 
vielen  Verütlentlic!uingi.'ii  !."'r;iilr  iii.f-r  sie  bewcisi-ti. 
Ein  omliMeeDder  Bericht  aber  dieselben,  welcher  von 
mir  Incriftirt,  ist  in  dam  Otnmmtlieiialrte  Vbw  dia 

Antatenung,  der  im  A-.!ftrr,Lri'  der  lietheiligten  pn  iiitai- 
idmi  Hiniaterieo  herauiügegebeneu  wurde,  enthalten. 


Es  konnte  darin  nattriich  das  reiche  Material,  welcbe* 
äa  bot.  nicht  eradidpfl  werden.  Tor  Allem  schien  e« 
nnthnnlich,  die  biographische  Seite  der  Sammlung  lier- 
vorzulu'bc'ii,  zuHmiuiR-uzustelleu,  wftB  %<ai  Ajijiaraten 
«inaalnar  Forscher  vorhanden  war.  Gerade  da«  aber 
dürfte  ein  fllr  die  Behandlung  der  Gescbtehte  höchst 
wichtiges  Moment  sein.  Ist  schon  die  StittA,  die  ein 
graaier  Mann  befamt,  geweiht  fttr  alle  Zaitan,  via  Tial 
mehr  mtaen  ea  die  Werkaeuge  sein,  mit  denen  er  in 
seinem  Theile  am  Fortschreiten  der  menBchlicheu  Er- 
kcvntaisa  mitgearbaitat  hat,  und  indem  una  diaaelban 
in  aein  Arbeiten,  töii  Bingen  mit  der  widantrebaoikn 
Natur  hineinschauen  lasaen,  tritt  una  taia  Sein  nsd 
Leben  besonders  labendig  vor  Angen. 

Ea  araoheiBt  daabalb  niefat  olma  Intereaae,  in 
Gegensätze  zu  dpr  in  dem  ei-wilbiiten  Berichte  als  die 
zwecfcmilaaigere  sich  ergebende  Anordnung  nach  den 

zustrlloii  /II  versuchen,  wag  von  Apparaten  einzelner 
Forscher  und  Mechaniker  äbrig  geblieben  ist.  Dieaar 
Terrach  aoU  in  dam  Ct^iandan  Tanafaduuaaa  gamadit 

werdrii.  T>«bei  bedarf  e.<  wohl  nicht  einer  besonderen 
liechU'ertiguag,  daw  dasselbe  nur  bis  zum  Ende  des 

*  *    *   *  -  ■  Mm  1, ,  Ii  .1 M  J I,  Uli  II   fii  I  li  Mi,fl,ti      ■  ■  -  - ■  1  Vn*» 

nannannvsii  jajiruuwnei'm  uMigwonra  wutuen  iss.  wttr 

unser  Jahrhundort  bietet  l>ei  der  jrn'iüsi-reii  Scbwi^  vig- 
keit,  das  Wesentliche  vom  Uuwe8«ntliclien  zu  scheiden, 
der  Beriebt  woU  seboc  da«  Erfbrderlieba,  wenn  aocb 
nicht  za  leugnen  ist,  dass  die  Erwähnung  zusammen- 
häiigender  Heihen  von  Ap]iflraten,  wie  die  vou  Andrews, 
Berthelot,  Benders,  Helmhi>ltz,  .\.W.  Ilofhiann,  Maregr, 
RpuleAux,  Siemens, Thomson,  der  englischen  Telegraphen- 
und  KabellpguDga-Apparate  recht  gut  in  den  Rahmen 
unsi  ri  s  Vtr/'  ichniasos  gcpoast  hätte.  Au  -  Irillicrcn 
Zeit  wiederum  ist  Alles  ans  Erhaltene  bemerkenswerth 
und  so  sind  denn  auch  die  Werke  der  Mechaniker  mit 
aufgefährt,  welche  aaf  unsere  Zeit  gekommen  sind. 
Warna  diaaa  maA  hb  «ad  da  einn  garingare  Wiobtig- 
kait  Dir  die  flijrfk  haben,  ao  kwmnt  ihnen  dooh  ein 
um  ao  gröasereii  kunHthlitxjriscbes  Intereaae  au,  das  ihre 
Anfiiahma  wohl  rechtfertigta.  So  aeiriaB  dar  Vorwurf, 
der  daraas  arwaohaen  ktante,  dam  TJnbedentendea  mit 
aufgenommen  worden  sei,  minder  schwerwiegend,  aln 
deqeoige,  nicht  die  möglichste  Vollständigkeit  ange- 
strebt n  kabaiB. 

Dir.'-i'  wjir  nun  aber  i-riiobllcb  zu  .stciffcni,  wenn 
das  Verzeichnis«  nicht  auf  die  Londoner  Ausstalluag 
haaehriakt,  aendan  in  aaiMB  Bifeidi  gaaoigaB  iranie, 
\ta!^  vün  Originulapparaten  mir  sonst  noch  ^— 
war.  Eingebender  konnten  nun  ausser  der  flanmlaag 
des  Ifnaaun  Fridarieiannm  in  Oaasel  anoh  der  Inhalt 
derjenigen  de«  physikalischen  Salons  in  Dresden,  die 
des  germanischen  Museum  in  NOmberg  und  der  Stem- 


44 


-wait«  nad  de*  pltyalkaliMlMii  CUiiiiMla  Ib  Laidm, 

endlich  der  Steruwarte  in  ZOricl)  und  dus  dsiitsi-hen 
Gewerbemoaeaa»  in  Berlui  benaUt  werden.  Von  an- 
4um  8«gandiiiifHi  —  ia  MtodMa  «M  Jatafc  «Im 
soIc}ii'  nogelegt  —  «ind  meines  WilMIH  Kttaloge  nicht 
veruffentUcht.  In  der  Loodoo«  Aniiteiiimg  waren 
antor  Andorem  dto  taiekm  BwitetbAaMr  dar  Royal 

Society  und  des  Kings  College  in  London,  des  C<in- 
servatoire  dea  Art«  et  Metiers  und  der  Ecole  poly- 
teehniqw  in  PHrii,  der  itaUeniuben  Sammlongan,  vor 
Allem  der  in  Florens  bafindliellMl  vurlianLlen. 

Ihc  italienischen  Sammlangen  zeiriincn  »ich  nu- 
mantlieh  durch  die  mit  grosaer  Pietät  erhaltenen 
Originalapparate  italienischer  Poncher,  von  Galilei  ao, 
ans.  Das  Leidener  physikalische  Cahinet  besitzt  als 
inüssteu  Schatz  die  Origiualapparate  Hoygeus'  und 
die  reiche  too  's  GraveNsde  angelegte  Sammlung. 
S«  Volder,  welcher  1670  ala  Fkofeaaor  der  Philoeophie 
an  der  Universität  xa  Leiden  angestellt,  1675  die 
Emiachtigaug  erhielt,  OollegieB  Ober  ExperioiMitaJ' 
pbysik  xa  halten,  und  dum  in  dw  Stnd  geietxt  ward, 
die  dam  nöthigea  Afvpanta  su  ksnfm,')  legte  dc-u 
«raten  Grand  an  der  gansen  Sammlniig.  Darob  die 
ESraeDDODff  'e  OrBTenmidrfe  nm  Diraotor  Ate  Thes- 
trum  phyricum  im  Jahre  1724  trat  dasselbe  in  eine 
neue  Aera;  die  von  ihm  auf  seuie  Koaten  hogaitellten 
Apparate,  «nddie  er  in  aeinea  FlijBleaa  EbDenlia 
nia11uniati(i-i  st-lir  vollstüiidipt  abgebildet  hat,  worden 
nach  seinem  Tode  von  der  Universität  angekanft.<) 
Wabradiciiilkh  uilar  dieaen  baAuden  aidi  dl«  briden 

von  Fiihrcnheil  vcrfcriicrt*  n  Thnminmeti  r.  die  niX'h 
Jet2t  eine  Zierde  der  Sammlung  bilden.  Ist  ihr  dem- 
BMh  aia  boher  Uatoriadier  Werth  mnajireolieD,  ao 
■Seilten  sie  von  der  Saromlun;;  dm  Königlichen  Ma- 
«ens  in  Ceaael  hierin  doch  noch  insofern  fibertroffen 
werden,  als  diaaalbo  neben  den  Origtealapperwten  dea 
LaadgnftB  Wllbebn  und  seinem  Hofahrmachers,  dPH 
Meehulkani  Aitwwen  und  Mathematikers  Joet 
Byigi,  eine  Anaabi  haaptsiehBeb  aetroaondscher  Appa,. 

rate  buk  d'-r.i  17,  .lülirliiiiiJi'rt,  dann  hIrt  eine  ^OMO 
Menge  aktrunuuiiticher,  phy  sikalischer  nud  geodätischer 
laetwiMOBte,  nd  mter  ilnaa  aiafat  yntSgt  Orifßaii» 

ans  dem  .Anfang  und  der  pratm  TIalffe  des  18.  .Tahr- 
hunderts  besitzt.  Sie  ist  uUzulaugc  so  gut  wie  un- 
bekaoBt  geblieben,  erst  in  neuester  Zeit  ist  ihr  Werth 
mehr  und  mehr  erkannt  und  anerkannt.  Derselbe  be- 
ruht hauptsächlich  in  dem  Umstände,  dass  die  Mehr- 
zahl der  in  ihr  enthaltenen  Apparate  von  einem  in 
den  Wieaeneehafteii  wohl  bewendevten  FQrrten,  dem 

9  8i«tanbed(,  CtescUadaaii  darUidadwHMgcsdMMl, 
ToeveegMin  an  IMun,  p.  IM, 
•)  Ib.  n.  DadrTrilC 


Irfudgnfln  Carl,  aiigeaebBlIt  lat  nd  dHa  ale  in  Folgo 

dessen  sich  von  anden:^  filrirlr/ritigen  Sammlongeo 
dadurch  su  ihrem  grossen  Vortheile  unterscheidet, 
daaa  sie  Ibat  gar  kaiiie  dar  daaula  AblMen  gplehaeien 
enthilU.  ?ip  isf  in  noch  höherem  Hrade,  wie  die 
Leidener  Sammlung,  deren  Altere  Apparate  ü»t  durch- 
gdiaads  «on  *a  Of«*«aude  hanttm,  gaatgaat,  den 

Standpunkt  der  experinientelleu  Naturwissenschaft  am 
Anlange  des  17.  Jahrhundert-^  in  seiner  Grösse,  wie 
In  seinen  Verimngan  danastellen,  .\naaer  das  «ntan 

anzuführenden  Apparaten,  deren  Verfertiger  wir  ken- 
nen, buil  hier  nur  noch  im  .\nsuhluss  au  ein«  Ver- 
öffentlichung GrOnther's^)  «n  altes  arabisches  und  ein 
mittelalterliches  Astrolabium,  Rodann  ein  Quadratum 
gemuetricum  ahi  in  ihr  vorhanden  hervorgehoben  wer- 
den. Sehr  reich  ist  auch  tlie  .Sammlang  in  Dreodan. 
Originalapparate  freiüoh  finden  sich  dort  nur  ttuaeerst 
wenige.  Sie  ist  etnen  längeren  Zeitraum  hindurch 
fortgaMhit  nud  gicht  in  Folge  dessen  einen  viel  we> 
idgar  genanan  GeberbUok  Uber  den  Stand  der  eaetan 
NstnnrisaanaiäMften  wBbnod  aiaea  gawiaan  Zatemmnaa. 
Die  Sammlung  des  germaniscben  UnaauM  entb&It  anter 
vielen  werthloaan  Apparaten  ein|gn  moige  Belrittao  «a 
Original-  nnd  Uatoriaeben  Apparaten.  IMa  Saaunbng 
der  Sternwarte  in  ZOrich  steht  an  Menge  der  Apparate 
hinter  den  genannten  weit  aarfick.  Aeltere  Original- 
apparate  beeltet  ale  nidit,  von  nanaran  die  Heeaer^; 
sie  ihV  rt)igeIPKt  nml  eingehend  boBchricbeu  von  R.  Wolf, 
lilodlicb  sei  hier  noch  einer  Sammlung  erw&hnt,  die 
mit  aaldreiafaen  SlildMn  b  der  LoadoDcr  Aoaatallnng 
vertreten  war.  diejenige  <leB  Fürsten  von  Plesg  auf 
Fürstenstein.  Soweit  sich  aus  den  doi-thin  geschickten 
Oegenstftnden  adilieaaen  Hast,  ist  der  Warth  dar 
Samminng  kein  sehr  hoher,  nainenriicb  baiHrt  rifl  SO 
gut  wie  gar  keine  Uriginalapperate. 

(Pflfttalmig  fldgt.) 


Eiograpliisclie  MitUieilungen. 

Am  21.  Febraar  (6.  Min)  1S81  atarb  in  TIflk 

der  russische  (jonerallientenant  J.  Chodr.ko,  heivnr- 
ragender  Oeodit  Kueshuids,  geboren  ni  Wilna  am 
6./18.  Daeanber  1800,  ««een  aafaier  Vardlanata  nm 

die  geographische  Erfor^^  Imtig  Jr>:  KiiuI:a>'us  seit  1871 
Ehrenmitglied  der  Kusnachen  tieographiscben  Gesell« 
aebaft. 

Fmle  Fclirunr  1881  starb  in  Sydney  der  ver- 
diente oustnüische  Naturi'orscber  G.  Krefft,  geboren 
an  BnuHwhmig  1830. 

>)  Dia  BwAaaatische  bainnlung  de*  gani.  Huaagaa 
in  NOnliwg,  LaapoUnn  ütL  XIV,  Slr..ll--19.  p.  M  C 


L.iyiu^L.ü  Oy  Google 


46 


End«  Ihl  1881  mri»  dnr  AMkutimBOo  S.  M. 

Giulietti  »Is  Führer  einer  Expedition  *ur  Erforschung 
de«  LMiies  der  FtöMe  HAwaaoh  nod  Gu«üma  in  «kr 
SiIm  ym  ÜMM*  anMHrdat.  Er  war  1848  In  Gk> 
■teggio  b«i  Pavia  geboren. 

Am  28.  Juli  1681  lUrb  auf  der  Rückfahrt  TOB 

p«'(iL,'i  ii]i}n8.  lii  u  Gc^ollschftft  in  Pari»,  eifriger  Förderer 
de*  geograpbinchen  Stadiania  in  FruikreMh,  Tb«il- 
cilwat  ta  im  TwuMtan  mm  ümk/tUk  dar  iMdr 
«§•  m  Snuuna.  JkmXb»  wui»  isn  in  Biuis 

Jm  15.  AmtfUt  1881  itaA  h  BraiibMod  U 

Wasbingtcm  {'»iii'-ain  C.  P.  PatttTson,  Leiter  der 
anerikaniscben  KtUtenvermceitutigim,  gtsboren  bei  St. 
Lonta  HB  S4.  Avgut  1816. 

Am  27.  Augitft  1881  starb  zu  Thun  der  Er- 
forscher der  äinai-Ualbiiuel  F.  W.  Uollsnd,  geboren 
1887  SU  DomblDton. 

Am  11.  September  1881  starb  zn  Dalboone  Crange, 
Schottland,  der  Major  S.  Anderson,  hauptsächlich 
verdient  am  die  genauere  topographische  Greazbe- 
itimBong  iwiadMD  den  Vereinigten  Staaten  and  d«i 
teitiaehen  Beaitmagen  in  Nordamerika,  geboren  am 
IS.  November  1839. 

Am  S4.  September  1881  itarb  m  Aix-ln-BaiBs 
in  Svrvfm  der  engBidM  Qvnerdm^jor  Tinooit  Eyre, 
geboren  1811,  dcracn  ßeschreibnng  des  Feldznges 
gegen  AlfehMietan  1841 — 43|  an  welehem  er  tbeil- 
--' — ,  Ue  in  die  neneeto  Zeit  eine  Haoptqnelle  der 
Kennlniai  die^fp»  Landca  bildete. 

Am  6.  üctober  1881  starb  GeoeraUieatemait 
Rieoif  Geodstf  BeroUmielitigter  fteUne  bei  den 
fttHIHJBB  der  EuropÜsi  heil  Gradme^ünng,  70  Jahre  alt. 

Am  5.  November  1881  »tarb  R.  Mallet,  be- 
duieh  eeine  TVweehuigen  Aber  fidbebeo  mid 

Tnlkme,  geboren  am  ^    Juni  1810  in  Dublin. 

Am  15.  November  1861  starb  in  Coaaack,  Colonie 

Reisender,  Thriliii  hiiirr  der  von  Warburton  1873  ge- 
letteten  Forschungsreise  durch  Westaaetralien  und 
Fttrer  «inar  Espeditfen  nur  Brfitaelraiif  des  Laim 
Eyre  und  der  umlieffenden  Gegenden  1874-  187S. 

Am  25.  November  1861  etarb  in  Madeira  Adam 
Xc  Cnll,  dar  Leiter  der  BipedMoD  dar  LMngrtone 
Inland  Mission,  31  Jalm  alt. 

Am  1.  Üecembar  1881  starb  au  Loxemborg  Dr. 
E.AeeliBnBn,  PWhideBt  dar Botiniaehen  OeealwiiiaR 
daselbst,  61  Jahre  alt. 

Am  2.  Doccmbor  1881  »taib  zu  Genf  Alfred 
Oaatier,  Profeasor  der  Astronowe  an  der  Akademie 
m  Oenf  «nd  INreetor  der  Stanwaita  dBaellitt  Ten 


181«  Mb  1889,  IfitgUed  der  Aebwioaioai  Soeia^ 
I./ondon,  geboren  den  18.  Juli  1793  zu  Genf. 

Am  3.  December  1881  starb  in  m^tham,  EiaeK, 
dar  «ngUaelM  Adninl  &  J.  BIrd,  IMkahiMr  dar 
VobrezpeditiotMB  von  Jamaa  Boa  nd  apttar  Fkiry V 
88  Jalire  alt. 

Am  17.  OaaantibMr  1881  alarb  n  Boeheatar  N.  T. 
<1er  bekannte  aBarikanlieha  Antknipologa  Lewis  H. 
Morgan. 

An  n.  Daaamte  1881  alHlt  in  Stfat-Mand« 

im  84.  Lebensjahro  Dr.  Briene  de  Boisinont,  be- 
rBlmiter  Irrenant,  Ver&aier  werthvoUer  Werke  Uber 
OeUmknuldieiteii. 

Am  30.  Deccmber  1881  starb  zn  Orcifswald  Pro- 
feasor Dr.  Roh  de,  Oekonomierath ,  Generalsecretär 
dee  BaMäaeben  LaadwirtbadwfUieben  Vereins,  frflher 
I^hrer  der  praktieohes  Landviitbanknll  ta  dar  Aka^ 
dcmie  Eldena. 

Elnde  des  Jahres  1661  starb  in  I^arkod]  (Sennaar) 
der  italienisohe  Afnkareisende  Carlo  Piaggia,  haupt- 
sächlich verdient  um  die  KrforBchaog  des  agyptiaeheo 
Sudan.  Geboren  am  24.  Januar  1827  bei  Lnoca,  be- 
gab er  Nch  als  reiselustiger  Müllergeeelle  1861  nnoh 
Tunis  und  spiter  naoh  Alesandria,  von  wo  ana  er 
1656  bis  1658  die  oberen  Nilregionen  besuchte.  Dia 
aaf  Jagden  eriegta  aookigiaebe  Anabente  maehte  er 
dem  Florentiner  MnaaBB  mm  Oaadienlc.  Später  1868, 
1871  bis  1675,  nnd  eeit  1878  nnternalim  er  noch 
wiederholte  ForeehuiigaraiBiii  nseb  Cbartom,  Alsysai- 
nien  n.  a.  w.,  mut  daran  leteter  er  olagi  ala  er  im 
BegrMT  war,  sich  dem  holländischen  Reisenden  Schuver 
als  Begleiter  anTOscblieasen.  Die  geograpbiscbe  Qe- 
aeilidttft  in  Bom  batta  ibm  1878  fie  gddeM  Ha- 
daiUe  verliehen. 

Am  4.  Januar  1862  starb  auf  seiner  Beeitaaay 
bei  kFew-Todc  Jobn  VilBam  Draper,  Profeasor  der 

Chemie  und  Naturgeachichfe  an  der  Uuiwrrillt  New- 
York,  71  Jahre  alt,  geboren  in  St.  Ueleoa  bei  Ureirpool. 
Ab  4.  Januar  1888  atari»  an  Bt  PWeräbniy 

von  Z abl o t  .'ik  i  -  B  p H  "  i  af  o w.sky,  Mitglied  des  ru-i- 
siscben  Reichsrathes,  Director  des  Ackerbea-Departe- 
■anla  im  Wnialerinm  dea  faBen,  FMatdant  der  at»> 
tistincben  Sektion  der  kftiüfrhcli  ru-fsischen  geagnfU- 
schen  Gesellschaft,  im  74.  Leben^ahre. 

Jm  4.  Jaanar  1888  atatb  m  Wien  der  BAtme 
des  Gotthardtstttuncls .  Wilhelm  Hellv»g,  gabanB 
am  18.  September  1827  in  Eutin. 

Am  5.  Januar  188S  starb  m  T6k  der  kanii^M 

Mcilicinalrath  Ilofrath  Dr.  ,\>!giist  Höfler,  (geboren 
am  25.  Januar  18UÜ  zu  Mcmmingcu,  seit  1832  Dr. 
med.,  1834  bis  1836  praktisciier  Arzt  in  Florenc, 
1836  Ua  183»  in  Bon,  1840  Ua  1843  mnjgiiehar 


t 


Digitizcü  by  Google 


Lu4flaMMi*  and  Saliaeomt  in  Orb,  1843  bis  No- 
TCBlmr  18B1  kMü^klMr  Borirlw-  «ad  Bnouianuit 

in  T«b. 

Am  6.  Januar  1882  starb  zu  Florenz  der  ong- 
ÜBcbe  Alt«rthainsforwh«r  Nathan  Dawis,  welcher  «ich 
um  die  Erforschung  der  Rainen  von  Karthago  ver- 
dient geoiaebt  hat.  Er  veröffentlichte  die  gewonnenen 
ReralUte  in  dam  1861  enduMMnea  Werk«  .Cartbagn 
and  her  remaina*.  Ton  Mian  ■anat%an  SduifttB 
ci  wiihiieii  wir  noch  aTnnia,  or  Nleotioaa  from  a  joonal 
k«pt  dttring  n  nodiBM  in  thnt  xtgtatf,  1841;  n  «mm 
from  THotOi  ud  Soatli  Aftte,  1844;  Bdnad  dtias 

vrithin  Numidinn  and  Cartbaginlu  tlRitWiWi  1862." 
Dawis  wurde  1812  geboren. 

Am  11.  Januar  188S  ttcrit  ra  KUn,  wo  er  aof 

IlcHiich  bl  i  Verwandten  woiUf ,  <1f  r  ProfesRor  il<  r 
Ph;rs>o^O0>'  an  der  Univerait&t  Lättjch,  Dr.  Theodor 
Sehwann,  wdeher  rieh  dnrdh  Mine  Butdeeknngen 
auf  dem  Gebictp  ilev  riivAiiilngie  alnan  Flatz  unter  «Irrt 
enAen  Naturfonciiem  aller  Zeiten  onngen  hat.  Seine 
IMannelinngaB  Uber  die  Attamnng  der  Bor,  die  Gili- 
rung  und  Fiiiiliiiiw,  die  rrzeucr-me.  ilif  Mufjcnvcrdauung, 
das  Geeetz  der  Miaakelzuaamiuuuziehiuig,  die  Contrac- 
tilitU  der  Arterien,  die  doppdriiinigo  Lettuif  des 
KM,'»1HM.'lncipS|  die  Rolle  der  Galle  sind  sämmtlich 
gnmdlafiind,  ja  bahnbrechend  gewaeea.  lieber  alle 
dieee  Leistanigen  aber  ragt  aech  booh  ea^or  die  von 
ihm  aufgeateUt«'  und  begrflndito  Zellentheorie,  welche 
in  der  physiologischen  Wiiaensrhaft  einen  vullständigeu 
Umtob wung  herfacif&hrte.  Am  7.  Deccniber  1810  in 
Neuss  als  vierter  Sohn  des  Terlagebnchluindlers  Leo- 
nard Schwann  geboren,  erhielt  er  auf  dem  dortigen 
Frogymnadum  seine  erste  Aosbildong.  Nach  Ahaol- 
vimng  der  Abilurienteoprüfiing  am  Jesuiten-Gymnasium 
in  Köln  studirte  er  auf  den  Univerait&ten  Bonn.Wflne- 
bürg  uitd  Berlin  Medicin  und  Natur wisaenschaften. 
Im  Jahre  1884  erwarb  er  i«  Berlin  den  Doetoigrad 
and  im  selben  Jabre  lieafauid  er  du  BlantHnnnn. 
All  Assistent  des  berühmten  Phynologon  Jelwnnes 
MoUar  am  nnafamiaalmn  II  oaeom  in  Berlin  erwarb  er 
Mh  dnnli  seine  rasch  anfUnanderfoIgeoden  Entdeclc- 
iiiigcn  einen  solchen  Ruf,  dass  er  bereits  im  Joltre 
1838i  erst  88  Jahre  alt,  nun  ordentlichen  Profeasor 
der  Anatomie  an  die  ünhrerritit  Löwen  bemftn 
wurde.  Zehn  .lahrp  später  vurtauschte  er  diesen 
Lelmtuhl  mit  dem  gleichen  au  der  Univenit&t 
LiltUdi.  Der  TiersigjAbrige  Gedenktag  Sdiwnnn's  ab 
akademischer  I^hrer  wurde  ara  23.  Juni  1878  in 
Lttttioh  unter  der  aUaeitigsten  Tbeilnahme  gelehrter 
AnetaHen  und  OtoeWeebafliMi  gelMert  In  den  letaten 
Jahren  bcscSjuftitrt.:  sidi  Schwann  mit  der  AbfnssuBg 
eines  grossen  Werkes,  in  welchem  er  seine  TheOtie 


der  organisolMn  Wesen  weiter  augfuhren  und  begründen 
woUto.  Leider  hat  der  Tod  dieses  Vorhaben  vereitelt. 

Am  12.  Januar  1882  starb  in  Folge  eines  Gehiru- 
Bchlagua  im  Alter  von  47  Jahren  zu  Nassau  a.  L. 
SanitjUarath  Dr.  Ferdinand  Bnnge,  Laitar  dar  dof 
tigea  Kaltwasaerheilantalt. 

Am  12.  Januar  1689  starb  tm  Lemna  ^DalmaUeu) 
BlMins  Cleeiak,  no^pnaiehneter  CondqrlinkiCi  68 
Jahre  alt. 

Am  13.  Januar  1882  starb  zu  Ixelles  General* 
aialMoberst  Adam,  Mitglied  der  BrOsselier  Akademln, 
IKreetor  des  kOniglieben  miBtlitelisin  kartograpluielim 

Instituts,  dem  li  tztcrps  zum  ({rosnen  Theil  seinen  hohen 
Kuf  Ai  verdaukeu  hat,  täehtiger  Forscher  auf  dem 
Gebiete  der  Geographie,  geboren  am  18.  Oetobar  1830. 

Am  14  .lanuar  1882  starb  zu  LemberR  Dr.  St* 
mon  Syrski,  Pmfaaior  der  Zoologie  an  der  Uaivac^ 
aiUt  daaribal,  im  59.  Lafaenifakn.  Bmaibo  luft  sieh 
f.r.iMfiirli:  1i  nls  Tclithyologe  einen  wiaaenschafllichen 
Namen  erworben.    £r  machte  eine  der  von  Oester- 


tiüncii  nach  Asien  mit  und  war  hierauf  längere  Zeit 
beim  Marine -Observatoiinm  in  Triest  tbiltig.  Dos 
Aquarium  im  Prater  ist  honpMahBsli  Min  Werk. 

Mitte  Januar  1882  starb  zu  Paris  der  Altcr- 
thumsforsoher  Henri  Adhen  Prevost  de  Lougperier, 
66  Jahre  alt.  Gehono  am  81.  Beptember  1616  an 
Paris,  ward  or  1847  ConHervatoradjunkt  am  ägypti- 
schen Museum  des  Louvre,  dann  C'uaservator  der  an- 
tiken Sonlptor,  der  Vasen  und  des  mexikanischen 
Museums;  18&4  ICtgUed  der  Akademie,  1865  Officier 
der  Ehrenlegion.  Er  arbeitete  fttr  veracliicdeue  Zeit- 
schriften und  war  Mitbcgrflnder  der  „Revue  de 
numismatiqae''  und  des  «Atbenaenm  franfais".  Auob 
verdankt  man  ihm  die  Herausgabe  von  «1^  Koata 
Napulöom  ni,  aieUtootnra,  lealplan  ote."  '(Ma 
1864  ff.) 

An  18.  Januar  188S  starb  an  Bccfin  Gebsfauar 

Sanit&tsrath  Dr.  Adolph  Löwenstein,  ärztlicher  und 
humoristischer  Schriftsteller,  70  Jahre  alt.  Er  galt 
als  Antoiltit  im  Flaeha  der  Hsilgjmnaatik. 

Am  19.  Jauunr  1882  sfarh  in  München  Dr.  Her- 
mann Alfred  Rndolph  von  Schlagintweit>Bakan- 
lilnakl  (IL  A.  N.,  Tsrgl.  p.  S),  gsltaren  ebendaseltsst 
am  III.  Mai  182G.  Iliiuiann  ?<1iliif;iiitweit  machte 
sich  auerst  durch  die  gemeinschaftlich  mit  seinem 
Bmder  Adolph  in  den  Jahren  1846—1868  aaige> 

führten  l'nteraodinaigen  über  die  phv' ika'isi  !.e  Geo- 
graphie der  Alpen  hduumt.  1861  habilitirte  er  «ich 
ab  Doocnt  der  Hateeniiogie  «ad  thjtA  te  BerUa. 

hu  Verein  mit  seinen  Brüdern  Adolph  und  Robert 
durchforschte  er  von  1864  bis  1867  Indien  und  das 


Digitizeu  Ly  Ca 


47 


Himal«.v»K^birf;re  «o^  erhielt  wegen  seiner  18S6  er- 
folgtet!  UeberBteiguniB;  de«  Küt-nlOn  1864  »om  Kaiser 

voa  BaniMid  dmi  BtiiMimm  SakOalaiMkL  Htmum 
wriMfcnflMit»  «■  Rwoltiite  iranr  T^MMbu««  in 

dem  1869 — 1872  m  Jena  erschienenen  Wotk*  aBaiMB 
ja  Indiw  md  BoehuicD''  (S  Bkode). 

An  Sl.  Jhiiiw  188t  atanli  io  Brltam  Dr.  Ahot. 

Rittraann,  geechfttzter  Augennrzt  und  flalulftllallar 
in  dieMm  Fach«,  im  56.  Lebenajahr«. 

Am  n.  lamr  188>  itarb  in  BarbmlM  6» 

ViiiK-r  OtMTiiii^ilicinalnith  Dr.  Robert  Vol«.  Derselbe 
war  am  3.  April  1806  in  Kariamlw  geboren,  wurde 
■af  den  dorUgM  GjwnMinB  wn^geMldet  nid  stodbte 

üCKlftlin  in  Hei<le!b<T(?  nn<l  (i<'ittinRpn  Medicin.  Nuch 
korter  llAtigkeit  alt  praktischer  Ant  in  Karlsruhe 
und  PfenMm  trat  er  1840  b  di*  Reflie  der  Staats 
Arzte  »l«  Axetiittenzaret  nn)  Pforzhcinipr  Rpzirksumte. 
Einige  Jabre  sp&ter  wurde  er  in  gleicher  Eigeniwhaft 
aadi  Kariamlw  venatrt,  «o  er  We  m  mImb  IM« 
all«  Bezirlf^nnst  (Phvficu«)  und  pleiehaeitig  al« Medicinnl- 
reterent  zuerst  bei  der  Regierung  de«  Hittelrhein- 
toiisee,  dam  bei  den  MiaiBteriam  dea  bmem  thltig 
war.  Volz  war  Mitglied  der  Rcichs-Cbolera-Mission 
und  ausserordentliches  Mitglied  dea  Rcichsgesandheits- 
antaa.  Aach  literariseh  eotiattate  dar  YantocbeM 
ein«  erfoigreiebe  Th&tigkeit. 

An  SS>  Jianar  1882  starb  in  Nina  der  bekatmt« 
Naiuflwnhar  Eduard  Desor,  Professor  in  Neuenbürg. 

Am  25.  Jawnr  1888  starb  io  Jlndolatadt  lU- 
gierungsrath  Heiirer,  welebar  aaf  dam  Gabiata  dar 
Entomologie  durch  Herausgabe  einer  Arbeit  .Ueber 
SebnettariiBga  in  dar  Ungagand  von  Radoletadt''  eieh 
mn  die  Flmia  ThMngei»  sardleat  gemaoht  bat.  In 
den  letzten  Jahren  seines  Lebens  beschAlligla  ar  sich 
mit  der  Beobachtung  der  Laobnooee  in  der  Umgegend 
von  Radol Stadt  und  entdaekta  dia  fttr  Thftringen  Ua 

dabin    unlx^kaiintc    Timmin    nH']tiivililrt»<%;  «iiB-(CT(lf!n 

danlcen  wir  ihm  die  Auffindung  uhlreicher  Standorte 
edtenar  äiflringw  Uooee. 

Am  2ß.  Januur  1882  etarb  in  TripoÜ  im  Alter 
wn  74  Jahren  Frederiok  Warriogton,  Sobn  des 
frflhenB  engünbep  Oanaala  daaelbat,  naleher  seit  nehr 
ala  60  Jahren  die  von  Tripoli  aus  in  das  Inn>jn'  vor- 
dringanden  Afirikareiaendeu  mit  Kutli  und  Tbat  anter- 
aMM  bat. 

Am  27.  Janaar  1882  starb  in  Edinburgh  Hir 
Robert  Christisou,  Sehottiands  grosser  Anet,  in 
aeiaem  85.  Lebeasjahte.  Der  Teratorbeae  war  leinar 
toxikologischen  Forschungen  halber  bcrShmt  und  «Irr 
Entdecker  der  Eigenschaften  der  Cnlaliorbohni-.  I)i'r- 
ariba,  gaboren  am  18.  Juli  1797  zu  Edinburgh,  war 
DoBlor  dar  Mndiain  uid  Fniiänar  dar  Matena  mediea 


md  irfiber  der  gericbtUchen  lladieia  aa  dar  üaivap- 
sität  .:u  Kiliuburgh  sowie  MHgHad  ud  moepHaidflBit 
der  Rogral  äooialy  daaaibit. 

An  M.  Janwr  IMS  itarb  n  Dynn  TVlfac 

Billet,  Decan  <ler  Universität  von  Dijon,  corresjion- 
firaadaa  Mitglied  dar  Ptoiaar  Akademie  der  Wiaaen- 
aobaftan,  ▼erftuaer  lablreieher  AUnadhmgen  nnd 

Werke 

Im  Januar  1882  starb  in  Delft  der  hervorragende 
NiadarilBdiaeha  Madianaitiker  Dr.  F.  J.  Stnnknrt, 
ehpmaliger  Lahvar  aa  dar  dortigMi  Plo9|ytaebiiMhaB 
Schule,  in  77.  Labanfahra. 

Ab  1.  lUnar  188S  atari>  in  Wien  daa  lebena- 

längUelw  Hitgjiad  dn  5st<>rreichiprh('!i  Hprrr!:)ia'.tses 
Adam  IVaiharr  TO»  Bnrg,  einer  dur  Korj-phäen  auf 
den  OaiMato  der  MaaeUnanlakra  md  dar  Wi*— ifc, 

im  86.  Lpb'Mi'jabro  obne  vorniiüRPjjnngcnp  Kraattlit 
plötzlich  an  Altersschwüche.  Uelioren  am  28.  Jaamr 
1797  ak  darSoha  aiaaa  HbftnaehUatan,  ariiaitaka  ar 
Tiiehr<-rp  Jnbvp,  rmfhdpin  pr  dii?  Tinchlerei  erlprnt,  in 
der  Werkittiltto  seinos  Vaters  Anton  Barg.  1810  bis 
1818  beraehte  er  die  Arelii(iektnr*Abtbeihing  der 
Wiener  Akademie  der  bildenden  Künste,  hörte  dann 
Vorlesungen  am  Polytecbnikum  und  wurde  1820  Assi- 
ataot  dar  bOheren  Matiunatik;  von  1827  bU  1828 
dootrte  er,  cum  Professor  amaant,  die  Mathematik  in 
Sakbturg,  seit  1828  am  Wiener  Polytechnikum.  1887 
wurde  ihm  die  Professur  der  Mechanik  and  Ma^^chinen- 
kfaro  aa  der  genanntes  Asatalt  Obartragan.  1888  bin 
1641  beniata  er  aaf  SUatakoataa  Cut  gaai  Europa, 
ttberall  die  wichtigsten  Etablissements  besnchend.  1844 
ward  er  Regiarungsrntb,  1847  EbrenbOrger  von  Wien 
(ftr  aelna  Verbeaeerun^  der  FimerlBaebanataltea  md 
Gasbeleuchtung).  1848  Mitglipd  kniserlicben  Aka- 
demie der  Wiaeenaehaften,  1849  Reotor  des  Polytech- 
nlknne,  1801  Pneidanfc  daa  tfalairclebbeiiin  Am- 
f fflluiigscomitcs  in  London  and  185.">  Sxtinturrtth  im 
Uandelsminiateriom.  Bei  den  Pariser  Aasstellangen 
«Irkta  er  ebenldb  fai  berserrageoder  Steihtng.  In 
da«  Herrciihau«  wurdp  vx  ."im  'IV).  Jatiimr  18(59  be- 
rufen, uaebdem  ihn  der  Kaiser  bereite  18<i6  in  den 
Freiharmataad  erbeben  hatte.  Er  betbeOigte  sieb  Mar 
niirrii-rif lieh  an  der  Rprathunp  der  iSsenbahn vorlagen. 
Von  seinen  zahlreichen  Schriften  sind  »ein  ,Compen- 
Ana  dar  babaren  MatiMawHk"  (Wien  1886)  md  äste 
,Compendium  der  populären  Mechanik  nnd  Masebtnpn- 
lebre'  (Wien  1846)  besonders  bervoranbeben.  Von 

tpn  Aber  Sicherbeit<»vpntilp,  Walwnmflblpn  ptp  Bnrg 
war  Mitarbeiter  an  l'rechtl's  techn.  Encyclopudie. 
Seit  1879  war  er  VicefirlaUni  dar  UaariMna  Akt* 
danüa  der  Wiaaeaidiaftaa. 


Digitized  by  Gopgle 


48 


Am  1.  lUmir  1689  ■terb  ai  Pub  AmMm 

AllunrlrY'  Rnitii»  Busny,  Prof'>''Of  ']it  Chi-mir  an  der 
Eeole  de  Pharmacie  und  Director  der&elbeii,  Mitglied  d«r 
AmUailt  d»  UMecine  und  der  Sodet«  de  rhlimififa. 
Mit  1860  trtim  Mit|^iMl  de«  Institut  d«  Wiuat,  f>- 
borefl  an  29.  Mm  1794  zu  Maneille. 

Am  2.  Febraar  1882  starb  xa  Dresden  Ghrittiau 
Gotthilf  Stecher,  königlich  •Bchrächer  Gebeimer 
Oekonomlerath  nnd  CommitBar  beim  MiniHt«rium  des 
Innern  lür  laiidwirtbachaflliche  Angi'legunlivit«n,  ina- 
lieeondere  Lehnuutaltau,  frfiber  Verwalter  des  StaaU- 
gutea  Brimudorf,  eiiwr  der  aageaehemiten  L«ndwirthe 
Sathaeus,  78  Jahre  alt. 

Am  3.  Febnur  188S  starb  in  KonaUiitnopel 
Dr.  ned.  Frans  Sioll,  Obanrat  des  dentsebeo  ud 
dea  »chwoizerischen  Krankenbatues  daaetliüt,  ans 
AacliaffeDbaig  gabflrtig,  im  Altar  von  77  Jahren. 

Am  7.  VBlimar  1882  starb  in  Bresfam  dar  Di-' 
rcctor  de»  dortigen  zoologischen  Gartens,  Dr.  med. 
Ftans  ScblegeL  Derselbe,  am  7.  Novsmber  1832 
in  Altnnbnxy  gaboren.  batte  in  Jau  atnffiit  tmd  in 

seiner  Vftt"T?ti>dt  cAs  urakti-iclici  Ar/t  f,'i'wirkt.  alü  er 
1864  bei  der  Begründung  des  Breslauer  zoologisebeD 
Guiana  an  daman  Ijaüar  gawidilt  wurde,  walehe 
StaUntg  ttl  nehtxehn  Jahre  \&ii<!  Ix-kkiilrfr 

Am  8.  Fabroar  1882  starb  zu  Paris  der  berühmte 
BotaaDcer  Joaeph  Daeaian»  (K.  A.  K,  vf(l.  p.  18). 

Derpelbp  wnrde  am  1  T.  Slärz  180!<  ?.u  Ilrijfl=;i'l  von 
französischen  Kltvru  gvbareu,  trat  1824  als  einfacher 
GirtiMilgaUyia  in  dan  Jaidfai  dea  FlantH  daa  Moatem 
d'Hirtoire  naturelle  m  Paris  ein  und  erhielt  von 
Jusaieu,  der  auf  ihn  aufmerksam  wurde,  die  erste 
AnMtMg  n  alnar  wtiiaananlinilltfiban  AwaWHwgr  ^fc* 
matmfidlicher  Fleiss  nnd  »eini-  Au^dnuer  l<rAcht«a  aa 
dahin,  dass  er  1832  cum  AB^iisteuteu  Mirbel  H  ernaut 
wnrda  nnd  1884  ia  dia  Badnotiain  daa  btitanisBlian 
Thl•il<•^  der  .Annale*  des  Sciencen  nalnrelles"  eintrat. 
Durcii  luililreiche  Schriften  maclite  er  sich  bald  einen 
Namen  und  erhielt  1851  die  Professor  der  Oekonomie 
und  Ackerbanwiaaenichaften  am  Museum  d'Histoire 
naturell«,  sowie  die  Direction  des  Jardin  de«  Plantcs. 
Seit  dem  3.  Augotit  1835  war  er  mit  dem  Beinamen 
Badoate)  Mitglied  der  Leopoldinisch-Caroliniaohen 
Akademie:  seit  1847  der  Acad^mie  dea  Sciences 
zu  Paris,  in  welcher  er  1864  die  Prftsidentenstelle 
faddatdato,  aait  1880  dar  Rojml  Soeialgr  of  Jiondon. 
A— arJim  war  Dwalans  Tieeprtaident  dar  SoaiM 
aanlnls  d*A(riculture  zu  PariH,  an  deren  Arlieitea  «r 
dah  kUaft  batheiUgt«,  sowie  Mit«Uad  der  SodM 
botniqaa  da  IVHaa,  wahbsr  «r  ta  daa  Mhmi  1880» 
188T.  1878  ah  ftdriJart  wtataad.  

a>lwtMn«ia  <«■  »I.  Ml»  »WS;  '• 


Am  10.  Petwoar  1888  atarb  n  BatU»  In  Al«w 

von  70  Jahren  der  praktische  Ani  Dr.  Samuel 
Pappenheim,  M.  A.  N.  (vgl.  p.  34).  Pappenheim 
bat  aeio  ganMa  Labaa  aanwUna  dar  Wissensehaft  ge- 
widmet. Kr  war  zuerst  Assistent  am  physiologischen 
Instttttt  zu  Breslau  und  ging  später  nach  l'ariH,  wo 
er  urtar  Floorans  arbeitete  und  zusammen  mit  Karl 
Vogt  1847  eine  von  der  Pariser  Akademie  des  SeisBeas 
ausgeschriebene  Preisaufgabe  betreflend  die  Zaqguga- 
urgaaa  dar  fünf  Klassen  von  VlibiltbianB  iMe  nd 
den  grossen  Preis  erhielt. 

Mitte  Februar  1888  starb  in  Vlaabadan  dar  eba- 
maUge  ProfesBor  der  Astronomie  u.  Naturwissenschaften 
an  dar  UnivaraitU  Aimterdam  Dr.  C.  J.  Hatthea, 
einer  dar  ansgaaaiehnetataa  liolllndisobeaMatbsBmilhar. 

Am  22.  Februar  1882  starb  in  Altona  der  Aalio> 
Mm  J.  J.  Sievers  im  Alter  von  77  Jahren. 

Am  a.  Mlrs  1882  starb  n  Wien  Hbftsfh  Pro- 
feswr  Dr.  Adalbert  Duchek,  Vorstand  der  medici- 
niadien  Klinik  an  der  dortigen  ümvenitAt,  getwieu 
am  1.  Daeembar  1884  an  Prag. 

Am  2.  MUrz  1882  »tarli  in  Itrpslim  Pnitessor 
Dr.  t)skar  Simon,  Director  der  Klinik  für  Haut- 
kraakhaitan.  geboren  am  9.  lamiar  1848  in  Barib 
als  der  Sohn  eine«  Bachhündlcn^.  Nadriam  er  das 
fransüsiselM  Oymnasinm  beauobt,  beng  er  1868  die 
l^dverritlt  Breshv  nad  war  siit  188»  Bafan*a 
Schüler  in  Wien.  1873  hsbilitirte  er  »ich  als  Privat- 
doceut  au  der  Berliner  Universität  und  eriiielt  1878 
aineo  Bnf  BMh  Bradav.  Im  FUholaeio  od  Therapie 
der  Hautkrankheiten  lieferte  er  watifavolle  Beitrüge 

Am  10.  Milrc  1882  starb  ia  EMangen  Dr.  Max 
AalOB  Wiatarlob,  anaaawidaHtlinhar  Prefsmor  der 
MtldilHtl  daselbüt.  heliehter  T'niversitilt^lehTpr  nnd  Arzt. 

Am  lü.  M«rz  1882  »Urb  in  Wien  der  Civil- 
Ingenieur  und  Leiter  der  meelianiselien  Telegiapliaa- 
werkstätte  Rudolph  Schifkorn  hn  65.  Lebennjahre, 
bekannt  durch  zahlreiche  Erfindungen  auf  dem  tie- 
biete der  Madmaik. 

Am  18.  M&rz  1882  starb  in  Wien  Professor 
Kletzinaky,  Chemiker  von  Ruf,  Mitarbeiter  snbl- 
reicher  wisi«enMliaftUcher  Zeitschriften. 

IL  Coquand,  bakaantar  PklAootobge*  atarb  in 
Marecilla. 

Sie  6.  Abhandlung  von  Band 42  dsrIOTaActa: 

J.  T.  Daiahmtdler:  Fossile  Insecten  aus  dem  Diatomeen- 
ashiaftr  von  Katschlin  bei  Bilin,  Böhmen.  5  Bog. 
Text  n.  1  Htbognphiacbe  Tafel  (Preis  3  Bmk.> 
iat  evaohieoen   nnd  dnreb  die  Bnehhandinng  von 
Wilh.  Eagelnnaa  ia  Laipsif  an  hwlabwi. 

Brarii  *M  ■.  aiMbMma  atri  Ssha  Ia  Pinlsa. 


Digitlzcü  by  LjOO 


NUNQUAM 


0TI08U& 


LEOPÜLDINA 

t 

AMTIilCIIES  0B6AK 

DER 

KAISERLICHEN  LEOPOLDINO-CAROLINISCHEN  DEUTSCHEN  AKADEMIE 

DER  NATURFORSCHER 

BEBADSaEOEBEK  UKTXR  WTWIBKIIHO  DER  8EKTION8TORaTlHDE  VON  DSM  PRÄSIDEirrBK 

Dr.  C.  H.  Knoblauch. 


laUe  a.  S.  (Ikfttfmt  Nr.  t).      Heft  Xyin.  —  Nr.  7-8.  April  1882. 


:  Amtlirbe  Mittheiluiigeii:  VertodeningHi  im  l'eminalbesUUide  der  Aku.iiiLii'        FifitrJi^e  r.ar  Ktam-  der 
Akademie.  —  JobMin  von  Lainout  j-  (FartMtiuu;).  —  Souatige  Mittliuilungeu:  liiinge^a^iie  äcbriften. 
—  £.  Oerland:  BaiMge  nu-  OtatHOim  der  Fkürik  (FvttaHUuigt.  —  MtOam  dM 
nUa  I>r.  J.  Heale  in  CHMtfagen. 


Amtltolie  MittlieUiuigeii. 
T«riiid8nmg8&  ün  iMialbnrtude  dar  lbid«iiiia. 

Ib.  9847.   At^.  U>   April  1882:   Herr  r>r.  AxmU  Conttantin  Feter  Franz  von  Laaatilx,  Professor  der 
Mmeralugi«  imd  Geologie  und  Dinator  dw  mioerakgicclieo  Moseuma  an  der  UniveniUt  io  Bodd. 

(4)  llbr  Ifioeniloi^  nd  ffwiiflght 

IfHMlers 

Am  18.  April  1882  zn  WieHbaden;  Ilprr  T)r.  Carl  Jacob  WillMtal  Xtfllh,  kMgBdMr  LtadB^Hlog«  ia 

WieabAdeo.    Aufgenommen  den  4.  November  1874. 
Am  19.  Afril  1881  n  iandan:  Dr.  OhiilM  Bobtrt  OniiifB  in  Loadan.  Aii%MMmaBn  d«  1.  OotalMr 

1857:  «on.  Fanto  ID. 

  Br.  H. 


Beiträge  zur  Kasse  der  Akademie.  „ 

Afril  IS.  1882.  Vom  Um.  ProScMor  Dr.  A.  v.  Laaaulx  ia  Bomt  EintriiUgeld  b.  Jalireabeitr«g  air  1882    88  — 

ff    n     «      n    m   FkoftnoT  Dr.  H.  F.  W.  BiriHr  in  Stgimnddt  JätlwnlMilny  tSr  188t  .     8  ~ 

f,     n      n       n     n    ProftMor  Dr.  G.  Spörer  in  Potsdam  deii(;l.  für  1882                                    6  — 

*  »    M     w      H    »   Hoiratb  Frofeaaor  Dr.  A.  Toepler  in  Drwdein  Jaiu«abritrige                       12  ^ 

DwMika  AUfim«  te  UrwiMiMp  80  — 

«.  aa.   •     HM  PkdhMr  Dr.  B.  Battwig  in  KMpta«  ttkuMtug  Ar  1888  .   .   .    6  — 

  Dr.  H.  KMUaucli. 

Inop.  xyuL  7 


Digitized  by  Google 


50 


Johann  von  Lamout 

Von  Obcnt  CWrl       Orffy  Director  de«  lopognpbiaein  PiiwiM  Ik  UaaAtm. 

(FmlMlniigi) 

Seit  1640  hat  Lamont  fincn  Tlui!  seiner  TliäÜgkeit  mit.  beaoiiderer  Vorliehp  und  Anerkanntem  Er- 
MfB  im  Iblaairalogie  and  den  in  du  Gebiet  der  Physik  der  Erde  eiDKUagenden  Fragen  zugewendet.  Um 
dM  ÜNft  in  diMar.  BMi»iWwig  nkeamol«  Tflrdimnt  m  wftriJgMi,  iat  «•  aoUiwaadlf  ,  du  Zutaad  dtwor 

WhmiBWlnftMt  in  dem  rrstcn  Viertel  unsirrs  Jahrhundert«  ins  Augo  zu  fasiicti.  Das  ofaii^e  ilamal-i  an 
BSobaehtnagen  vorliegende  MAteriai  beschränkte  isicli  Aui'  die  Au&eichnuugeu  einzelner  Sternwarten  und  »uf 
aeitBeh  eng  begrensta  BeobxditniigiBihan  ciB%(r  ftwade  nd  Vanbrer  dar  Witterungaknnda;  di«  thaoiali» 
■eben  Untt-rnuchnngen  bezoji^eu  sich  nur  auf  vereinzelte  Punkte  und  cutlx-lirten  des  nothwendigen  i>yitemati- 
aehen  ZuaammeDlutnge».  Wenn  wir  mit  Recht  in  Kämtz  oiid  Dovu  jouo  Männer  feiern,  welche  durch  ihre 
BamBfamtgaB  die  Hatcorologie  zu  einer  Wissenschaft  erhoben  haben,  so  fordert  es  dio  Geruchtigkcit,  dass  wir 
diaHB  auch  Lamont'a  NaoMD  beUtigen.  Mit  Recht  machte  er  die  Ansicht  geltend,  daaa  nur  die  Vcrglvichang 
^aidxnitiger,  an  mCgVeliat  vialeB  Orten  angestellter  Beobachtungen  eine  Grandlage  der  Wistenschaft  abgeben 
kdnne,  und  es  gelang'  seiiien  Amtrengangen.  einf>n  lueteorolugischen  Verein  ins  Leben  zu  rafen,  welcher  sich 
aiabi  bkiaa  Itber  Bayern  und  Saddaataebknd  «tstreekt«,  sondern  aoeh  in  Honddairtachlaiidi  Ballgiao,  UoUiumI, 
Fnikniih  and  Italien  Mitglieder  itfilla.  Hit  dieaen  Beatrebuagao  andita  er  mKeliBt  an  dl»  AiMtan  dar 
diaiBBligan  Soaiataa  Palatina  [1781 — 1792)  anzuknüpfen  und  erlangte  von  il^r  Regierung  aar  Begründung 
aims  TaniaaoigBaaa  amen  jiibrlieben  Zaachua  ron  80O  Fl.  Von  diaaar  »Annalen  ior  Metaomdog^  nnd  Erd- 
magaatinraa*'  beUtoltao,  tob  Lamont  heran« gegebenen  Zeitaclirift  Iconnten  leider  aar  dnl  Jahrgänge 
(18-12—1844,  12  Hefte)  zur  Verüflentliebung  gelangen,  denn  von  1845  an  wurde  der  bisher  von  der  Regie- 
rung geleiatet«  Zuaobuaa  aaa  extreoMO  SparaamkeitaraoluiGhten  zarUokgeaogen.  Damit  die  auf  den  Tencbie- 
deneD  fltatiooen  aoanfllbrenden  Beobaditangen  in  aller  Strenge  vergl^bare  Reeoltete  lieferten,  war  ea 
nothwendig,  rlaaa  die  zur  Anwendung  küramtnduu  Instrumente  nicht  bloss  nacli  rithf C'uii^tr  ii  tiunaprinci- 
juen  gefertigt,  sondern  daas  auch  deren  individuelle  Correotionen  müglichat  aorgfiUtig  bestimmt  wurden.  !*■ 
moot  glaubte  dieeer  Bedingaag  am  rollattadlgetea  an  eatepreohen,  mm  er  adbat  die  Heratdlnnit  vid  Uater» 

aMhlBg  der  Instromente  beauffdchtige  nnd  richtete  daher  das  gerÄnraigste  /immer  seiner  kleinen  Wohnung 
auf  der  Sternwarte  aus  Piivatmitteln  als  mechaniaclie  Werkstätte  ein;  hier  beschäftigte  er  von  nun  au  ständig 
einen  nad  aaob  Bedarf  anofa  awei  Meehanikar.  Im  Laofe  der  Jahre  gingen  aaa  dieeer  Werintatt  wohl  tber 
300  narometer  und  ebenpo  viele  Thermometer  und  Psychrometer  hervor,  welche  thci^s  au  Mitglieder  des 
meteorokigiachen  Vereins,  tbeila  an  die  von  der  Regierung  mit  meteorologischen  üeobachtuugen  betrauten 
OaiiaUalrBta  nnd  anm  Thafl  an  waeUadana  Aaitaitan  gagan  Brkg  dar  aalbet  Ar  dia  daauligen  PmIb- 
vF'chilltnisiie  noch  üheraug  gering  veninschlttgten  Herste!lunR»ko«ten  abgegeben  wur<1t'n.  Die  sn  !<ich  ergebenden 
iunnabmen,  denen  Lamont  iu  den  ersten  Jahren  allerdings  noch  manchen  üeitt-ag  aus  i'nvatmitteln  hinsu- 
ffetan  nmata,  daakten  «a  Ar  Matailal  nnd  Arbeit  armeteandan  Anahgan;  apttar,  bn  Jahn  1849.  vurda 
dia  Engenz  der  Werkstüttu  auf  die  Dotation  d>T  Sternwarte  üliernommen.  Auf  dio  Vt-rhindnng  der  Werk- 
atttto  mit  der  Sternwarte  legte  Lamont  stets  gi'osses  Gewicht;  sie  allein  machte  es  ihm  möglich,  jene  zahl- 
reichen, immer  sinnreich  angeordneten  Experimental<'Un(enndnn{gen  dnrobsnfllbren,  deren  Ergebnisse  er  in 
adnen  Tielfachen  Pnblicatiotien  miltheilte.  —  Die  Thätigkoit  des  moteoruldgisclien  Vereins  gcrieth  leider  schon 
nach  wenigen  Jahren  erspriesslicher  Wirksamkeit  in  Stockung;  ea  war  dieses  jidi^ch  nicht  Lamont's  Sebald, 
nad  ist  dio  Hauptsache  in  dem  Umatande  au  suchen,  dass  ihm,  wie  oben  erwähnt,  die  Mittel  zur  I-^ortfüh- 
rsng  der  Vereinsxeitschrift  entsogen  wurden;  in  Folge  dosson  erkaltete  der  Eifer  der  Uehrsabl  der  Mitglieder, 
welche,  theilweiae  durch  Berufsgesehfiile  sehr  in  Anspruch  genommen,  nicht  mehr  geneigt  waren,  ihre  frei- 
willig nnd  ohne  Anspruch  oder  Anaiicbt  auf  ein  bewmdana  Honorar  Übernommenen  regelmässigen  Beobaob- 
tangan  Icvtaaaetaen.  Sie  £iari«blnng  eines  über  Bayern  anagedehnten  Netaee  nwteorologisober  Baobaebtom»» 
atattanan  büab  fndaaaan  atata  ein  Idablingsprojeet  Lamont'*,  nnd  wenn  dieser  Gedanke  erst  in  neneatar  Zait 
(1879)  unter  gleichzeitiger  Gründung  einer  neuen  meteorologincl»  u  CeutrabtatioB  m  ICünohen  realisirt  wurde, 
ao  darf  bei  allen  ftber  die  OrgaaiMtian  dee  Beobachtiiii<,'«n<  tzeg  banugatntanan  iönDaUen  Ueinnage* 
maeUadanbeilaii  nickt  rargasaan  werden,  daaa  die  arata  Am-egnng  snr  EfaridMv  ^i»»  dmrtigen  System« 
aaben  im  Jahre  1842  durch  Lammit  umi  ilnrch  den  von  ihm  damab  gUglllllatail  awlatinlllgiaehen  Verein 
gcgriiea  wurde.   £e  dttrfte  ferner  bervonuheben  sein,  daaa  die  amia  Ebwiaklaag  im  Teighieb  mit  dem 


Digitizcü  by  Gc) 


{rftheren  Vwtuche  mit  ttkar  «rgiebigeo  finanziellen  Uittoln  in*  Laben  genha  ivarde;  »iieh  dl*  ftlr  die 
BeolMchter  erluseiic  Instrnction  weicht  La  keinem  weMnUicben  Punkte  von  den  einst  von  Lainont  gegebenen, 
in  don  »Jnhrfaaolt  der  K.  Stwnmrto  bei  ICfiBobn  fltr  1841"  Teröffentlickten  Yorachriftea  nb.  —  Auf  d«r 
Stannmt«  ward«  mImi  Mtt  IMS  aMtnerabgiMlw  Btohnehlnngcxi  in  regcimtoiiger  Weite  »ntgelUfft:  Ut 
zum  Schluaae  dn  Irtm  IMT  mvde  täglich  drei  Mal  (SoimctmufgMig  und  Untergang,  sowie  2^  30'°  m.  Zt.) 
beobacbteit;  dna  teto  Tminid  dn  Pinn  «tflndliehef  Ao&eicfaiuuig,  tu  deenn  Renliairang  er  in  der  Werk- 
•UHe  der  fltanwnte  regittriraide  Inetranwate  neoer,  ihm  eigenthflnillcher  Gonatrnetk«  benteDen  Tkm.  Nadi 
vi-rBchiedt'nPti  vorgiinfrigon  ViTsuclitn  trat  diese  Einrichtung  im  Atifmi)?.  ili  ■<  ,1i!jivs  1840  in  AVirksarokoit, 
und  aeehdeiu  im  Jahre  1847  weitere  Verbeeaernngeo  aa  den  BegistriruogaappanU«n  (vergi.  Bd.  XJCV  der 
VmknkMm  der  Abndemin)  tnigeuuminen  müden,  beben  neh  dieee  fiutnanMito  m  aahr  bewifart,  dua  dle- 
■•IImi  bis  auf  den  heutigen  Tag  ohne  Unt«rbr(>chuTig  in  Tlifitigkeit  geblieben  and. 

liebem  d«n  Angnben  der  rcgiatrirenden  kictiumeat«  wurden  aur  ErUngung  eiu«r  Conti-ole  tägliclt 
na  7i>  Xewne  bia  Abenda  aUadliali*  BadlMofatuga  der  meteontlagiaobeB  lueUmneute  oneh  d«r  g«f««la- 
tdiaa  AVfiM-  auffj(  :-;rir-|jni  f .  Thin  auB(?pdfihntn  Beobacbtah^matprial  ift  neben  andemi  Arbfifoii  in  den  Bin- 
den I— JCJU  der  „AwMÜen  der  K.  Sternwarte",  in  den  äupplementbändeu  II,  III  und  VI,  dann  in  den  oben 

Reit  1876  misproftlhrten  Bwlmclituiigen  eind  —  wahrscheinlich  mit  der  Bestimtnung,  dereinst  als  Theile  dee 
XXII.  tiand«!  der  „Annalen  der  K.  ätemwarte"  m  gelten  —  in  monatlichen  ZoBammenstellungen  publieirt 
waadan.  Dudi  diaaa  mwiitaibiealMiiat  40  Jabn  naiij^aanda  Baiha  aMiadliniiar  AnJMahnnngen  bat  aicb  die 
BaffcnliRUfier  Sternwarte  ein  nnbegtreitbaifs ,  henornipciif|r-j  Vordienst  um  dir  uict'T,rr,]r,ipFt:hv  Wia^cnBchaft 
erworlieii.  l>ie  tSupplemeattinde  Kr.  1  und  VII  eatt)alt«n  die,  iu  dem  der  ■St^'rnwai  tu  uatvrstuliteu  meteoro- 
hglaaban  Obaervatorinm  auf  den  Bolienpaiaaanbaige  in  dtn  Zcitramne  von  I7ii2 — 1864  auigefiUkrten,  Ton 
Lemont  mit  aller  Sor^'fslt  it-vidirten  Beobnektungen  und  biett^^n  hjwoIiI  mit  Rücksicht  auf  die  zeitliclie  Aus- 
dehnung der  Beobarhtungsreihe.  als  auch  wegi'u  dir  uuegi-^iicliiick-u  Lage  dieses  in  nahem  1000  "  Meere»- 
bfilw  gviagaaetl  ObBervationspunktcB  ganz  Ite^onder»  werthvolie  ReHuUate,  Ausser  duB  l^lll^ffllH  Baolnah» 
fangen  wurden  noch  manche  andere  auf  die  Physik  der  Erde  iiesflgliche  Untsnochungett  vorgenommen,  unter 
wdcheu  iHuseotliob  eine  dre^Ahrige  Serie  von  Beobachtungen  der  so  ritbealhallen  elektrischen  Eraobeinungen 
der  Atmoaph&re  zu  erwibnen  ist;  das  hierzu  benutzt«  Elektrometer  i^^t  saninit  der  nmthematischen  llieorie 
diaaea  luainnuenUa  in  dem  XXV.  Bande  der  I>enk8cbriflen  der  Akademie  beeobrieben;  die  Ecgehnisae  diaaar 
BaobMlitnnfan  beatiUigten  die  bereits  Mher  erkannte  tigUche  nnd  jAluliehe  Periode  und  veraalaaatan  Ln- 
ntont,  einn  «töiidipc  negative  Ladung  dtn  Erdkörpers  anzunehmen,  welche  Ansicht  er  in  dem  86.  Bande  der 
Poggeodorif  sehen  Annalan  anafUhrlieh  dnrgalegt  bat.  Untw  dam  ttfarigen  nUniobaa  auteondaigiacben  Ab- 
haadfaugan  Lamont'a  rind  nodi  beaondan  berronnbelMn;  die  bn  XYI.  Bande  dar  Dankaalulftan  dar  Al»- 
damie  enthalteiin  „Darstellung  d<'r  Tempoi-aturrerhältnisae  an  der  Oberfläche  der  Erdn*  —  ein  \'er»ucb, 
diaaen  ünganatand  in  Fenn  einer  oiatbenuktiacb  begiflndaten  Tbaorie  sn  antwickala  —  tener  die.  im 
Tin.  BUida  (AMtOmf  1)  fiaaer  DeoinefarifteB  ndtgeOiaaten  .Reaoltnte  ma  den  an  dar  K.  Stannrarla  ver- 
anstalteten meteonlaglBIlhen  Untei-suchungen",  die  dem  III.  Supplementbande  der  .^nnalen  dir  Slcruwarte 
vonngeachickte  Einiattnig,  die  Jabiwbericbte  tOt  1862,  1894  und  1858,  dann  der  in  Briaffonn  verOfiSent- 
üdite  Anteils:  «Dia  ZMtan'adbe  Dampftbaorie  nnd  ibre  Anwandutg  auf  den  Wnaierdampr  dar  Atmoaphire", 

in  welchem  Lemont  in  dieser  liputf  inifli  ^ti  ittit'i'n  Fraf^e  sieb  wiederholt  ^'i'|.'t'ii  iiir  Aiuialnne  linrr  voi;  <lar 
troelwnen  Loft  unabbingigen  DusstAtmo^bäre  anaspricht  und  ein  biemnf  bezügliches  Experiment  mittheilt, 
teaar  aaehnre  In  dea  «ralea  vier  Blndaa  dar  Oaatorralehlaeihan  ZiiladniA  Ar  Mateoroingia  eafhaltaae  Ar- 
tikel  etc.  In  ganz  besonderer  Weise  nahm  die  Untersuchung,-  il>r  KraclieiHUuiKiu  J;:-  M.Htriiefipmus  irr.  All- 
gemeinen und  des  Erdmagnetismus  insbesondere  Lamont's  Ihätigkeit  in  Auq»ruch;  auf  diesem  GebieU:  hat 
aiah  Mine  niaiw  Bagaibug,  aain  in  Selalllnig  von  batranealan  nd  KsUiodaa  Ar  mneto  ForaelMBif  an  ar- 

tedaaiacher  Geist  im  hellsten  Lichte  gezeigt.  Gleichwold  scheint  Lamont  diese  Ilichtung  wetüpcr  fiu»  eigeaer 
Ulialive,  als  aui  äuseere  Veranlassung  bin  eingeecUagen  lu  haben.  Um  die  Zeit  swiMhen  1836  und  1846 
«ar  dna  lalaaaaaa  Ar  daa  Stodinal  der  TarÜieilnag  «ad  der  EMiaiBa^  daa  KdangaaUaaMa  ia  dha 

naturwinsenschaftliclien  Kreisen  auf  das  I.<?bhflftei<te  erregt  und  die  Erforschung  der  diese  Eraclicinungen  be- 
bcrrachendon  Gesetse  gewiaaennasaen  zur  wisseuiichaftlickeii  Tageeordnung  erhoben  worden.  Oauss,  Deutaoh- 
lands  griSsster  MatiMMMiBBr,  hatte  niobt  bkm  die  Ihaom  danEMBMgnatiama  mm  dafanateade  ebiar  muif 
tiaabaa  UntanBekang  guMiahl,  «alabe  dia  liaanmdaiiiiigmranBga  Tiafb  adaaa  OaMaa  sab  Kene  doenmaaHrto 


52 


mid  bekannt&h  die  Omadlage  d«r  np&teren  Bntwiekelnng  der  aogenannten  Pot«ntä«l-Theorie  biU«ta,  «wiihrB 
Aach  deu  InKtrumcnton  und  BeobachtuogBmftboden  seine  Aufroerkaamkeit  ntgmrandet  und  znr  Qtmbumag 
man  enU|npeob«nd  MHgedehnton  MKtoriab  YerUiagar  BeobMbtmigiMMilteto  «hmd  latgMtMehin  VhiIb  in 

Ltbon  gernfan,  vAnud  A«  TOft  HnnAoUt  Mis  Amdm  tnd  winc  vMISmIms  Vcitiiiidwigni  wlt  ttwflimii^tMm 

Persönlichkeiten  dam  beoatzte,  um  bei  den  Regieningon,  iiowie  bei  gelehrten  (>oi<«'llschanen  eine  thaikr&fUg» 
UaterstOzung  diamr  Fonehaugen  äunk  EinriehtuBg  lUndiger  Obanratorien  nnd  Aoartatong  wiawmwihift- 
Udler  Expeditionen  so  erwirkwi.  Anf  diew  Alt  Icam  m,  itm  amroM  daa  britttehe  ab  daa  wmhibe  Oonreme- 

ninnt  pich  l)pi  der  baycrisclicii  Rcgiumng  für  die  Einrichtung  eines  magnetischen  Oljsfnutoriuni.s  verwcndi-tcn  : 
die  betrelfeiideu  Anträge  erhielten  die  Genehmigung  dea  lUniga  Ludwig  I.,  wälureud  flberdiea  der  damalige 
Kranprins  Hkaiiuifian  auf  SchelBng^a  Veranttelnng  den  neo  erribbtetan^  IjamuiilV  iMUuig  an  vav  U  auttn  uu^m 
MÜBcli' Ti  OliMTviitiiriuni  i'inrn  bi-coiulcrrn  ZuFchtiBB  jiua  aeim'r  Privstkasi»  zunächitt  für  dir  Oiuicr  rint'i  Jrei- 
Jiluigeu  Üeubaehtuugsjieriode  anwies.  —  Im  Jalire  1840  b«giuiu  LauMUit  seine  magnetischen  Beobachtungen 
ntcr  Anwendung'  tob  InttnuBenten,  wekfae  naeh  den  damalB  geMendea  Priadpien  eonetroirt  waren;  er  fiber- 

Zfutrtp  sHrh  bnlJ.  dass  diese  OnindsAtze  nicht  iniw< -iciitüch  modiflAirt  Worden  müsftcn,  wenn  die  anncuflÜi- 
renden  Beubochtungeu  nüt  Leichtigkeit  prSeiae  Keisultate  ergeboB  BoUttn,  beaoadeni  wenn  keine  fixen  Obeer- 
wtari«  TonHHgeaatrt  «Man.   Wenn  er  amidMb  des  CMbimwh  der  Udw  «bBoban  gnnaen  IbgMMIIw 

ansBchlosF,  so  mif-s  unerkannt  werden,  das?  diese  anfllnglirh  vielfach  Ijcctrittcne  Neuemng  naeh  und  nach 
allgemeine  Aucrkeuuung  gefunden  hat;  ein  gleiches  gilt  von  der  Beaeitigung  d««  sUirendon  EinHusses  der 
Biiragng  dar  Luft  mf  fltand  and  Bamgong  der  an  den  DealiBiJitiigiiii  »inwiinibtBii  Magnatattbe,  «doba 

er  dnrch  Anwendung  möglichst  hiftdirhter.  t-ng  «n  dir  N«de!  «nfcliüesBender  Msgnet^phÄnse  erreicht  hat. 
Bei  der  analytischen  Untersuchung  der  bei  den  lnteni«itütcibef>timmungeu  eine  wichtige  Holle  .spielenden  Ab- 
lenkungarerh&ltnirfie  fand  Lamont,  dass  die  Entwickelnag  aich  wesentlich  einfacher  gestalte,  wenn  man  statt 
der  bis  dahin  üblichen  Ablenkungen  „senkrecht  auf  den  Meridian",  .tolche  „senkrecht  anf  die  Richtung  der 
freien  Nadel"  Tominunt;  in  fthnhcher  Weise  überzeugte  er  sieh,  dass  eine  Combination  von  Ablenkungen 
„UngMA  Ost  nnd  West"  mit  .'«olchcn  „Magnet  Nord  nnd  Süd"  geeignet  Fei.  daa  sonst  schwierig  zu  bestia*- 
mende  aweite  Glied  in  der  Entwiokelung  des  Sinus  des  Ablenkungswinkels,  insoweit  dasselbe  von  dem  tau 
Ablenkung  gebrauchten  Magnete  abhJIngt,  ganz  zu  eliminiren,  wShrend  der  vom  schwingenden  Magnet  ab- 
hängige Theil  unter  der  VerauKüetzung,  dai>.<i  nnr  «ehr  kleine  Kadeln  gebraucht  werden,  mit  genOgendtr 
äcbirlis  anf  tbeorotiaehem  Wege  berechnet  werden  kann.  Nach  diesen  (Trundsfttaan  MBatoiiirta  I^iMiit  aeteiB 
Ihr  den  Gelmmeii  der  stAndigen  ObeerratorieB  eingerichteten  grossen  msgnetiseben  TbeodidHMi  aar  abaohrten 
ftwnwanwBg  der  Declinstkm  und  Ilorizontnlintensitat,  dann  später  einen  liMnereB  Reiaetheodolitea,  welchen 
•r  Bieh  IJojffa  Vorgang  mit  einer  als  Üifferential-InoliBatoriBBi  wirlnodan  BiaiielitBBg  «aastatteta  nnd  durch 
Beigaba  der  LeüeflauJen  Ergänzungsthrile  ancb  an  Zelt-  nnd  Axfannttt-Biohaebtaiigan  verieudW  B»drta. 
T)ie  Beschreibung  diflier  InKtnnnente  findet  eich  im  XXII.  und  XXV.  Bande  der  Den)(»chriflcn  cler  Münchener 
Akademie,  daaB  Ib  dao  „UnteranchungeB  fibar  Bi<ditiuig  und  ätftrke  des  Erdmagnetismus  an  rers^iedenen 
Pmkten  daa  sfldwestäohen  Enropa."  —  Weos  Ijunont  Öfters  Kusaerte,  daaa  eine  roBkommen  prüclse  abao- 

lute  B<'.^tiii,-::',;iiL,'    iIiT  Ht'rizoiit.-ilintengitit  alBB  zirniticli   -^i-liwiiTiffe  Sjichf    yr'i.    vh  wini  ihm   jcili-i   I,i'--f-:  ii.i 

wahrhaft  daseiscben,  über  diesen  Gegeoctaad  iBi  XYI.  Baude  der  akademischen  Deuluchiiften  pubUdrten  Ab- 
baadlflflg  voDkuuBDaB  baipftcbtan  and  garaa  aagebaa,  daaa  die  atreng  mafhcmatiabba  Bdumdlang  magaali» 

•dwr  UfflBUHajpiB  BOch  gröiwerf  Scliwifritrkcitr'!)  }nr'.:  t  .  nl.»  dir  |(  t:-<  zic:;.!ii  h  vollstjindig  entwick<  lte  Tln-orie 
■■bmUBiiaiiMil  batrumente.  Den  grossen  magnetischen  TheodoUtheu  bcuutate  Lamont  au  einer  Reihe  von 
UataraaehBagcB  Aber  ciafga  die  OaBttiuotton  der  batraaMBto  and  dia  Daobawbl  iiiiguBwIhudwi  baUaHiaidan 

l'unktc;  das  ^)n^'^l'•f  i!"■llO  Moment  ^  — -  8  x  d  ^/)  eines  Stabea  M  bekanntlich  bei  werlisi  Inds  n  Teinpri  fifun  n  f ' 
durch  den  Ausdruck  M.  =  M«  (1 — at)  dargeatellt;  iiidoia  iMBont  den  Zusammenhang  des  Tomperatur- 
OaefliaiertaB  »  aiit  dar  aiolaonlana  BaadwübidNit  daa  Stabaa  aladirta,  Ihhb  «r  dan,  tMaUMMt  dar  Tan^ 
paiatnr  compensirte  Ablenknngsmagiicte  herzustellen,  durch  deren  Anwendung  er  die  Ajiparate  :nir  Beobaeh- 
taag  der  Intcnsitäts-Variationeu  verbesserte,  während  die  Cktnstruction  compensirter  Defiectoren  für  den  Keis«- 
«Iwodoütaa  dia  nH  dfeaam  laatraaMata  awBDJUfamdea  IMaatttatabeaamBaagaB  «aaantlidi  ariaieUarte  and 

veriinfuchte.  —  TVWr  dir  Indnctionawnrkung  des  Erdmagnetismus  nuf  pi-rmaurnte  Magnete  herrschtett  ent- 
gegengcseixt4-  Ansiclitrn;  Lamont  bewies  durch  unanfechtbare  Messungen,  dass  ein  aolcher  Einflnas  thatssch- 
Ucb  lieatebe  und  bei  FordaiaBg  iBiain*»  Priciahm  ia  Baebanag  geneaimao  werdn  ntaa.  Dar  allmiülg 
Artaehnftaade  Knftvarhial  pmaiaaBfav  Magaatiliba  irarde  aaah  HaaataaB  ab  bka  t«b  der  Zril  abhlagig 


Digitizcü  by  Ljo^j^ii. 


_  58  

batTMhlat;  Ltnont  «igte,  daa«  41*  In  dar  Baaatean'aalMa  Formel  A  +  B«-««  «nftratande  Comlaiito  q 

BberdiM  aucb  von  ili  n  in  dein  hetreffenilen  Zeitintervnlle  einf rvti  iidi^n  Tfm{>envtnrvertoderuiiL'i  ti  1  ■■cinfluBst 
«wde.  —  Mm  tindet  diMe  und  viel«  uider«  verwundte  Untenochaog«»  in  dem  von  liMDont  verlA8»t«ii  Ab- 
aduiitt;  »IfagBaUaBona  dar  Erda"  in  Dvnf»  Kapartorim  dar  VhjiSk  Band  IL  Dia  vagafanlaa^an  Baobaeh- 
tni)f.a'n  ftii  den  Vnriationsinstnimfnten  minlrn  von  I^moiit  nml  2- -3  Gi-hülfun  von  1841  bis  1845,  also 
ffwt  fünf  J»hre  hindurch,  in  ein-  oder  zwetstOndigen  Intervallen  bei  Tag  und  Nacht  aoagefahrt,  wobei  icu  er- 
«ibMO  tat,  daaa  Laoaaat  dan  idiwiarigateB  IUI  diaaer  AabeO.,  dia  anatanagaBdan  nlAHiahau  BaoUaMwyn, 
meistens  wlbst  bi-wrtrt  h»t :  "in  Hi.'*i>  AnstrenRungi/n  zu  flritallgen.  «flnti  fr  auf  Mitt<;l  zor  Herstellung  selbst- 
registrirender  Vahatiousiiutruniente.  Bekanntlich  hatte  man  in  Kngland  l>ei«its  angefongeo,  die  Photogri^klii» 
flur  Bagktrining  ni  vcrwandaa;  diese  Einriefatang  war  jedoch  fikr  das  Budget  dar  MODcbener  aUmwarta 
viel  zu  koiit«pieli{^  und  LamoBt  eonatniirte  deshalb  die  im  XXV.  Bande  der  akadengisehan  DenksduiAen  be- 
schriebenen registi'irenden  magneliacfaen  Irwtrunieiite,  deren  Gang  sich  alt  vollkommen  laTCiUaaig  araiaa;  dieM 
Inctminentc  standen  von  1847 — 1868  im  Gebranebe;  die  Remltate,  deren  Veröffentlklmiig  Ua  jaM  ana 
finaadrikn  Gründen  nicht  ermöglicht  werden  konnte,  liegen  in  der  Hegistrainr  der  Stemwarta  vor. 

Nachdem  LaoMot  «eine  im  magnetiachen  Obaervatorium  der  Bogenhauser  Stemwarta  aagaatallten  Ar- 
beiten zu  einem  vorilufigen  Abüchluiise  gebracht  hatte,  faaat«  er  den  Entachlosa,  durch  eine  Reihe  von  Reiae- 
baohachtoiigan  anch  ttbar  dia  Varthaflnwg  dar  magnatiaahaa  Wirkongan  an  dar  Erdoliarill^  wdtacaa  und 
■nrarHaaigaffaa  Ibtarial  m  aamndn. 

Der  von  ihm  bei  der  Akademie  eingereicliti-  Anrrag  auf  AnafUhrnng  einer  magnetischen  Vermessung 
Bayaraa  warda  von  dam  daniUigaB  Vontande  diaaer  Cewporatiqa,  Qefaaünrath  von  Thieracb,  bagutaobtat  and 
rem  OiltwmiBiatarinm  ganalmrfgt«  Sa  dlirfta  woU  nlalit  urintaraiai&t  lain,  ni  arfthran,  daaa  Lanumt  an 
dieser  au«gei1ehnten  Arbeit  nur  einen  jährlichen  Zuschus«  von  300  Fl.  (514  Mk.)  erhielt  und  auch  nicht 
mehr  verlangt  hatte;  bei  ihm  war  aa  Princip,  aUa  Zwecke  mit  möglichst  geringeo  Mitteln  zu  erreichen,  nur 
durah  itrenge  Baaahrlnlnmg  gelehrter  ProdigaHtfit  hieit  ar  aa  für  mdgUch,  daaa  dar  Staat  die  nfithigen  Mittel 
«t«'t-!  zur  VerfÖRling  habe,  um  cÜp  ncstrebungen  seiner  An}f<  lniriu'i*ii  «iif  <!i--m  Im',  uuüf-t  r  i  libarin  Felde 

wiaaenachaftUcher  Forachung  awcckmäaaig  und  godeihbch  au  asteratützeo.  In  deu  Jatu-en  lä4it  und  18&0, 
dann  lB5t  Ua  IBM  wwendeta  Laamnt  je  8 — Ii  'Woeheu  aeinar  Farienadt  auf  dia  nagnetiaehe  Yeiuieaauiy 

Bayerns  und  b<wtimiuti-  in  4H0  In^triimenfanfstriliingcn  dit  niagm  tischfn  Elemente  für  420  Punkte  des  haye» 
liaohen  Territorivma  und  der  angreuEenden  «taaten.  Die  Uesultate  dieaer  Messungen  wurden  unter  dam 
TMd:  „Magnatiaidw  OrlabaaUmmungan,  aasgeAhrt  an  venehiedenaa  Pankten  dea  KBoigniaha  Bagram  und  an 

einijren  ausw&rtif?)  ii  Stationen"  in  z-a  i  ;  Bä!:!!«  ii  1854  und  185ß)  IwUlHilltlicht  und  zur  Ileratellung  der  diesem 
Werke  beig^ebenen  „Magnetischen  karten"  benutzt.  Dio  ao  woUgthngene  Aosfiihrung  dieser  ^^Vrbeit  ver- 
•niaaato  dan  dar  F«idiarang  triiaenaeliaflslieliar  11ill%ic«it  alata  in  adlar  Ftraoiga  mgawandataa  KMg  Haxi- 
miHaa  II.  von  Bayern.  I/ininnt  mit  einer  inu!rneti«eli<'n  Expedition  nach  SOdfrankreich,  Hpanien  und  Portngal 
SU  betrauen.  Mit  du-  seinem  Charakter  eigenthümlicben  Energie  und  Ausdauer  trat  Larooat,  nachdem  er 
sieh  inm  iwliar  dia  nttldga  KanntnlBa  dar  apaniadian  SptnalM  angaalgnat  hatte,  fan  Angnat  ISM  dia  laiaa 
an,  von  wr'cticr  er  .'Vnfanff«  (V-fidn-r  /urückkchrt«' ,  um  «-ine  M<"<»nm.'en  im  darauf  fi>!p"  i]  li-n  Jahre  fortau- 
setsen  uud  zu  voUendeu.  Die  im  Jahi-e  1858  pubUcirt«u  „Uut<frsuchungen  über  Richtung  und  Stärke  dtss 
l^rdmagnetismna  an  Tawelnedeneu  Punkten  daa  aUdweatfieheu  Enropn'  enthalten  die  detaÜUrta  Dailaguag  der 
bei  dieRnn  Expeditionen  auf  76,  theilweine  doppelt  bc»ucht<'n  Stationen  erhaltenen  Reoultate  und  bringen  dpii 
Verlauf  der  Curven  gleicher  iVcliuiktiun.  liielinatiun  und  IIurizontAl-InteoHiUt  in  Karten  zur  Darstellung.  Im 
Jahre  1868  endUch  unternahm  Lamnnt  Keine  letzte  mafipietisolie  Exoaraiao,  bei  weldier  er  für  31,  theils  in 
})orddentsch]and,  theils  in  Belgien,  Holland  oder  D&nemark  gelegene  Stationen  die  magnetischen  Element«  be- 
stimmte. Die  Verdienste  Lamont's  tun  die  Erforschung  der  geographischen  Vertheilung  der  ordmagnetischen 
Erscheinungen  beschränken  sich  nicht  bloss  auf  die  von  ihm  pernonlich  ausgeflkhrten  Escursionen;  wenn  wir 
sahen,  wie  der  von  ihm  conatruirte  Reisetheodolit  in  nicht  wenigsr  »lal&af und  viani^  indar  Weriiatitte  der  Sternwarte 
untar  aainar  unmittelbaren  Ijeitnng  gefertigten  EzeniplareB  aa  ainadna  Baobaehtar  via  aa  BtaatssnstalteB  In 
aUe  WaWbilla  verKeudet  wurde,  so  werden  wir  anerkennen  niODi«en,  dasa  Lamont's  ThStigkeit  einen  hervor» 
lufandan,  maaagafaendan  Einflum  auf  die  Fortschritte  und  die  Aoabnitang  der  erduMgnetiaohen  Foraalmiig 
amgeBbt  bat.  —  Was  mm  die  ana  der  geographisehan  Terthaihtqg  daa  Erdmagnstiamna  bei  »wgabendan 
Schlfiaiie  älier  die  den  Krscboinuugen  2U  Grunde  liegenden  Ursachen,  d.  h.  flbar  den  Sit«  der  erdmagnetischen 
Kraft,  betrifil,  so  stellt  dies«  Frage  sich  sur  Stunde  noch  ala  ein  ugdaatea  Ftoblem  dar.  Die  aeharfainnigen 


Digitizeu  Ly  CjUv-'^^il 


64 


EntvMkahnigaB.  mit  mUhen  Gwm  Ü»  Aaalswb  In  nioen  milmninChnliwi  UntomMhmign  iMnklMrt  liBi, 

gewährun  ans  bloss  i-iri  abctrakic«  Bild  der  ideiilcu  VcHla-ilung  te  Admagnetianu»;  flbr  di>'  thntötachlii  hcii 
YerhaltuiMe,  d,  h.  für  die  pbyükalisclio  Liä«iiiig  de«  ProUeou,  galMi  de  nu  nur  dis  «fanig*  Axuliiutuug,  daaa 
vir  du  Atta  dar  Xnft  nidit  n  d»  EnbiMrfliglM,  ModwB  fai  dMr  «nriMcn  Ikft  ntw  dinv  OMHoIm 

ZQ  suchen  haben.  Vnn  den  im  Innern  der  Erde  lieriErhendeii  Zua^ünden  witsen  wir  mit  B<>«timmtheit  DUr, 
daas  hier  Miuseii  von  gruioicr  Dichtigkeit  vurliuuduu  »eiu  müssen ;  für  deu  heute  2U  Tagtj  aUgauunn  aogwunn- 
mncB  ftarigflBnifn  ZaUmi  grim  die  rftnmlich  w  adir  l)e«oliiliiktiB  llwilMMiTitiiim«  Wbmr  dit  TaapaiMtav 

smnahme  —  wie  Poissim  in  seiner  lieriihniten  „Theorie  mutliematique  de  Is  chalenr"  p-zf>i[7t  hnt  —  l<einen 
eoncluddutun  ik'Mcis.  Louiunt 's  Hj'puthebi-  \uu  dur  £xiütc'ni£  eiues  festen  magnetischen  Krdlcerni  tt  lAt  deshalb 
■icher  ebeitsu  zuliUsig,  wie  nuuiclie  iindere  Annahme  Uber  die  Ursache  der  erdioagnetischen  Eracheiniuigen ;  er 
salbet  legte  deraelben  grtet«  nur  deu  Werth  einer  Untemacbungihypothes«  bei  und  verlangte  blow.  das»  ancli 
andere  Forscher  bei  Entwickeluug  ihrer  Ansichten  die  gleiche  Reserve  beobachten  HoUt-en.  In  den  Jahren 
1859—1861  besch&ftigtc  Lamont  mich  mit  einer  eiugcliendeu  exjx  i  Liucutellen  und  theoretischen  Untersuchung 
de«  sogenaooten  Erdstrome«,  der«D  Retultat«  er  in  einer  eggenea  Abbaadlusg  unter  dem  Utel:  „Der  £td- 
atrom  nnd  der  Ziuammenhang  deaaelben  mit  dam  Maguutismna  dar  Erde"  veröffeatlichte.  Daa  Haaptrexultat 
daaar  Ualarauchung  ist  die  im  Allgemeinen,  neben  maoalini  Taninaalteu  Abweichungen  bestehende  lieber- 
abüttaunng  in  dan  Soliwuünuigan  daa  Erdatnmaa  mit  daa  Tarintknan  dar  UaoUantäon  nnd  H^rmM- 
Intauitlt,  welehe  ««  ab  aalir  «dvaobainlidi  emäieinan  llaat,  daaa  wemgatana  der  gitata  HmÜ  diaaar  Yariap 
tknan  den  Erdmagnetismus  und  des  elektrischvii  ZuKtandeis  einer  geuieilHsmeo  Uraachs  SNsaaciireiben  ift. 
Wann  dar  Einbliclc  in  diaae  äehriit,  «agan  der  aalüreicfaen,  liäehat  aeharUnaig'  aqgaoadaatai  md  at«Ui  mtt 
anaetan  Ueesongen  and  Rechnungen  Tarbandenen  Experimante  für  den  anataa  Fonohar  groaaM  ürtaraaaa 
bietet,  so  erscheinen  dagegen  die  einfsrhlllgigen  Darstelhiugen  eint«)  grosaeo  Tliailea  nnaerer  Lebi'bücher  der 
FItyailc,  welche  achwier^  Probleme  nicht  aelteu  durch  zicmUeh  obarflieUioli»  Batnehtoiiigaa  atatt  dumh 
•teaaga  Baobaahtnng^  md  Badiiwugmethedaa  bh  Utaan  Buehao  und  den  ao  erlaqgtai  Baaultata«  i^rfdiwaU 
nÜMrtreitbHre  Geltnuc  vimli.  in  n ,  in  malv  ab  awaiMhafUm  Lichti  ,  wie  diesi's  T  annt  mahfe  aelten  zu  be- 
tanan  pflegte.  Die  i:4-kULnuig  der  «rdmagnatiaeihan  EriahaiwBngen  als  ausschiiesalieha  VFirbag  alaktriaoliar 
Strtma  atdlt  nnr  aina  dar  MAgtkUuiteB,  nmr  eine  dar  LBaangan  diaaaa  aar  Zait  noch  mbeatinunten  Pro- 
blcms  dar  uml  hat.  nirhl  mehr  Anssiu-uih  nnf  thatsilrhliche  Richtigkeit  als  irgend  einu  iiiiiiin  ih-v  md^Iichcu 
Hjrpotliaaen  über  die  Vertheilung  des  Magnetismus  in  der  Maaee  dea  Erdkörpm,  welche  der  Gsuaa  schen 
,  PotaiUialtbeorie  gaaflgt;  nma  kaan,  wto  Ganaa  gaaaigt  hat.  wohl  daa  magaaUatka  Foteotial  dar  Erde  U- 
^■■■^■^■^  nicht  aber  die  wirklirh  ^'taUijinli  'i'li'  Vertheilnng  daa  ll^piati»niu<i .  denn  dir^r  Aufgabe  i.it  uo- 
Iwatlwmt  Bud  TerBchiedene  Anorduungeu  de«  Magnetiamua  der  Maaawillwilcliea  können  gaiui'  gleiche  l'otanüal» 
ward»  aagaban.  Ten  diaaar  Aadaht  augaliand,  war  Lamoat  hoartüit,  anf  Omad  daa  ttu  üm  vaä  andai« 

Forschem  gewonnenen  Betjhiichtiinjrümaterials  zunürhRf  einige  empirische  GuWitzc  aufzufinden.  Ah  solrhr  müsseB 
wir  die  von  ihm  entdeckte  lOJährige  l'criudc  in  der  Griisae  der  uiagnetischeu  Variationen  i^äitzuugsbericbta 
dar  K.  Bt^ariadM  Akadamie  1869,  Thdl  II),  dam  dia  Belatian,  welche  die  Saaalna  dar  HariaantaMataii. 
attit  mit  der  Ahnnlime  der  Tnclination  verknüpft  (Untersuchungen  über  Stärke  und  Richtong  dea  Erdmagne- 
tiaanu  in  Norddeut.-K-iilajid.  llelgiun  etc.  pag.  20,  .Sitzungsberichte  läti2,  Ii  etc.)  ei-wühnen.  —  Fwner  dürften 
die  von  ihm  angeetellteu  und  in  deu  Jahi-etd>ericht«u  pro  1854  und  1858  varfiffmtikhten  Untarraehm^pn 
ftber  die  Tlieorie  der  Magnetiurung  deR  weichen  EinHis  durch  deu  galvanisdien  Strom  noch  besonders  her\or- 
znhebeu  nein.  —  Ausser  den  sahleichen  in  den  regelmäJiaigBu  Publicationen  der  Sternwarte,  in  ilen  Deuk- 
«chriften  der  Akademie  und  audereu  gelehrten  Zeitsohrilteu  verüHentlichten  Arbeiten  sind  noch  als  ge.schl<iK.ieDe 
Werke  anzuiühren  das  „Handbuch  <leg  Erdaiagnetiamus"  (Derliit.  Veit  &  Comp.  1849),  von  welchem  l^mont 
auf  Antrieb  de»  Verlegers  eine  zweite  umgearbeitete  Anflage  veronatalten  wollt«,  an  welchem  Yorhaban  er 
indaaaeu  durch  »einen  Tod  gehindert  wurde;  dann  da*  «Ibndbnch  des  Magnetismus",  welchee  den  XV.  Baad 
dar  aeit  1860  bei  I>eop.  Voss  in  U^]r6>r  .  rMbkmaaaa,  ma  ainar  GaaaUaobaft  dantaeher  Phyaikar  baarbaftetaa. 
Jedoch  unvollsiandig  gegUebeneu  „Eik  ^klujjüdie  der  FlQalk'  bOdete.  —  Aoah  fai  dar  pofiallrai  Darstellung 
hat  sich  Lomont  verrocht;  der  Band  „Astronomie  und  Erdmagnetinnua",  der  1848  bis  1853  im  Verlage  dar 
itenelüi'aehan  Boehhandlung  in  Stuttgajrt  herauagegebanan  .Encjrkh^ftdia  der  Wiaaiosehaften"  giabt  Uaraa 
aia  rtthmBehae  Zaogniai;  dia  originaOe  und  ateta  Uare  Aalftaavig  «nd  Aoadrudcnwolaa  bakaadat  aofli  Maoe, 
dasB  gute  populär-wigsensehoflliche  Daroellungen  in  der  lieget  nur  jenen  Autoren  gelingen,  welche  die  Kenut- 
nia»  daa  betrefTenden  Fachaa  nicbt  bloia  ana  der  eiuaohiigigen  Literatur,  eondeni  anch  ana  anaittelbarer 
Baoboalitang  und  eigener  aaDatatlndlgar  FanehoBg  gaaeli0pft  babaa. 


Digitized  by  Google 


55  

I^BMot^i  ragriwlMfgt  LahrthMi^Brft  begwm  apfttar,  ab  diMM  Mort  in  dar  flaUhrhwhniflwtm  gt- 

w 'hnlirh  i]fr  FaU  /n  ^eiu  {  fV^:  wann  ülB  auch  aetiM  Stellung  »1«  iir(!entlich<^^  Mitglied  dar  Akademie  das 
Heclit  Tcrüeh,  an  der  UniTeratit  aAotiiek«  Vortrige  an  lwtt«n  —  von  welcher  Befagniaa  ar  «uob  je  nach 
«ntaadamr  Voaalaaaaag  ad  AnragBug  «inife  Hab  Oabmiali  maalita  —  ao  ward«  ar  doak  «rat  in  Jahn 
IHI«  nach  Oruithuisen'»  Tode,  al«  ordentlichi-r  lViiff«»or  an  der  MOtn  Kph.  i-  Universität  iiiifrpst-pllt.  In  diiwr 
EfgBuehaft  hielt  er  alljährlich  im  Wintersemester  ebemo  gadiegen«  aU  anregende  und  geiatToUe  Vorleaangen 
«bar  «hyalin  latnoeHia*,  waldw  atata  ataan  gfBaaarau  Knb  voa  Zahtvam,  «atar  nalahaa  dA  hMAf  aadi 
ältere,  verschirdfinen  Bemfikrciien  anffehflrijff  MAnner  einfanden,  viTsnmmpItpn,  Da»  Sommer*effie*t«r  ver- 
wendete er  SU  den  Vortrügen  über  , Praktische  Avtronomie"  und  aar  Ablialtnng  von  Uebungen  im  Gebrancbe 

gartatete  ZuIh'h  r  si,  !ii,.lt  i  r.  ausser  den  voranriduiten,  w;i(iri'ivl  pinlu'pr  Jalin-  um  Ii  tim  li  VorleKiinffcn  Uber 
die  ^leurit'  du-  piiiuetaruuriien  Störungen.  Aneb  BÖchte  zu  bemerken  aem,  ilasü  niclit.  wenige  ausw&rtigv 
Bapbacbter,  ehe  sie  ihre  magnetischen  ExpeditionaB  aatratan*  4eh  Torarat  nach  Boganbanaan  faageben  babaa, 
um  sich  daaelbat  nnter  Lainont'«  paraAnbober  AmraiaBBg  fbr  dia  AoalUiniag  dar  mn  ibaan  beabaiabligtan 
Reisebeobachtungen  vorxultereiten. 

Ruhig  uml  ohne  jene  Schicksalsscbl&ge,  welche  oft  so  schmunclich  und  hemmend  in  die  nienschlicha 
ThiHgltait  eingreitoi,  floaa  Lamont'a  Leben  dahin;  er  erfreute  sich  bis  in  sein  Alter  einer  im  WcaentUchen 
■BBBtm-broehenen  Oerandheit  und  falilte  sich  vlacklich  in  der  ihm  zu  Theil  gewordenen  Stellung.  Unver- 
beiruthi't  und  von  üuanerst  einfacluT  Lebensweise,  machte  er  nur  sehr  geringe  Ansprftchc  an  die  von  Vialao 
an  leidanacbaftlicb  bagabrtan  Ganfiaae  des  I.<eb«na.  Erst  in  aaiaam  60.  Laban^abra  ricfatate  ar  nA  aiaaa 
UaiaaB  Haaabalt  em  and  nabm  abte  atindiga  Dianerin  auf,  nm  fan  barannabenden  AHer  dar  «twa  banOtUgt« 
Pfleg«  nicht  ganz  entbehren  zu  müssen.  Die  aaUnichen  Anerkennungen,  welche  ihm  durch  (h^ensTerleih- 
ungan,  aowia  dnrcb  die  ErvlUnng  nm  Mi^beda  an  vieler  gelehrter  Oesellachaltan  »i  Theil  wurden,  indorten 
nicbt  bn  Geringatea  aaiiMO  ainbebaD,  beacMdaneB  Staa;  Itmaot  erbllekta  m  aDea  denitigaB,  tod  MandaD 
«(>  begierig  angestrebten  Auszeichnungen  nur  (.inr  Aufmuntcning  7.n  weiterer  ThAtigkcit.'j  (resellhchaftlirhen 
Veiguilgongan,  dorcb  welche  er  tod  aeinen  Arbeiten  abgesogen  zo  werden  fürchtet«,  blieb  er  gmndafttxlich 
frawlt  doeh  war  ar  daram  idebta  «anigar  ab  niiaaatbn^giaebt  er  baaaaa  vlafanebr  Jena  rebie  Hetterkait  daa 
QanSthof>,  wclrhe  eine  Frucht  th-r.  intn-ni  Si-i'l'ulVii'cl.  in  ist,  di-u  •■r  «ich  5,rtt8  zu  l)ewahrpn  wuaste.  Tni  Tm- 
^■gB  mit  Freunden  und  näheren  liekannten  war  er  munter  und  reich  an  treffenden,  geiatvoUen  Bemerk- 
angea*  ^^abibeitababa  md  vaamdiflttarlieba  FeiAIgkait  wavan  GrandaBge  aafaiaa  Gbaiaktara*  Ckgaattbar  Janea, 

welche  ümi  li-*7t<  re  KiL'en»clii«It  ulx  Hurtnäckicjk' if  ni^lffjtrn ,  dürfto  L'i  lt'  tnl  /u  mucliim  Sfiii,  l^n.t^  iinWiig- 
sames  h« karren  bei  dem  als  recht  und  wahr  Erkannten  jedenfalls  jener  Cbarakterk»eigkeit  Torzuziehen  ist, 
nilAa  blaaaar  Oppottanitltarttolniehten  halber  die  a^jeaa  Uebersengnag  wettklag  aa  verliagaaB  pflegt.  Ab 
aiaa  bervorragende  Eigenschaft  I.uinniifH  muss  niioh  ■eine  Mi!(lt(i;i(igkeif  gt'gen  Hillfsbedürflige  erwähnt 
tmrdaa;  sich  seibat  die  uuthige  Kenntnis»  der  Verhältnisse  nicht  xutraueud,  liebte  er  t»,  seine  Uaben  Ver- 
eiaa«  adar  Pananaa,  weibba  aain  Vartnaan  gaaeaaea,  aar  awaüBfaalaaifea  Terwaaduig  aa  «bargabaa.  Saiaam 
.\do]>fiv-Vater!aiiil''  nuyirn  J(-;«(ii  Regt  ntfiihmiHe  bewahrte  Lamont  eine  nie  erschütterte  Treue  nnd  An- 
bünglichkeit;  «liefen  Getuhleu,  «uwi«  dem  innigen  und  thatkräftigeu  Interesse,  welches  er  wahrend  seinee 
ganzen  Lebern  der  Förderang  der  Wiseenecbaften'  mgawandat  batte,  gab  er  m  eefaier  Matvflligein  Yerftgnag 
in  beredter  Weise  Ausdruck.  Wie  sein  I/eben  wissen Hch.nftürher  Fot^f  hung  gewidmet  war,  so  wollt«  er  aucb 
nach  seinem  Tode  wenigsten»  einen  indincten  IJeitiag  zur  Eulwakc-huig  der  ihm  vorsriiglich  am  Kenten 
liegenden  exacten  Wiasenschaftcn  leisten.  Schon  im  Jahre  1853  gründete  er  deshalb  an  der  Münchener 
Univeraitftt  einen  Stipendienfond  fSr  Stndveade,  welche  sich  mit  nachgewiesenem  Erfolge  ihtn  Studium  der 
Aatranomie,  der  raatbcmatiaeban  Pliyaik  odn  dar  reinen  Mathematik  widmen.  Das  ui-sprungUche  Kapital 
dhaar  «ifting  arhflbta  er  aaah  bai  LabaiilaB  dandi  aneeeaaiva  Sobenknigaa  «nf  db  SuaaM  an»  60,000  Mk.; 

*)  Anmerkung  der  Kedactiun.  Bcreiti«  1854  batte  l<amont  vtmi  Kimig  .Max  II.  den  Haximiliansonlen  für 
Kunst  iiml  Wivii  nsi  Iiaff  i  rhalti  ii,  is,>r)  SiMtürus  des  l'apstes  ilen  Orden  (ireKor's  ilc»  tirossen ;  vum  Kaiser  vüu  Oesterreich 
(ien  Onicri  ili  r  Hisenifii  Kr  in  .  v  n:  Kdnig  von  Schwrlcii  is.'i«  i.'ti  NiinTKliTn-Onlen.  IST»',  als  l.amont  das  liJ  Jahr 
cnreickte  und  'Jli  Jahre  als  tonsonatur  der  Üteniwarte  gedient  hatte,  vcrlicJi  ihm  der  König  von  Baiem  den  Verdieost- 
(Maa  dar  balariaeben  Kroue,  nad  daaut  daa  aanOalbhan  Adel.  Lanoni  war  ordamUabea,  aiaaemdMUBcbaab  taawiiaa 
dlimlan  and  Bbnnmit^iied  T«n  ftbar  M>  Ahaaenbn  nnd  gelehrten  OeaeliaekaAn.  1816  amaaBla  itai  db  Xofil  ttaSilf 
of  Edinburgh  m  ihrem  Mitgliede;  am  15.  Octobcr  1846  die  Leopoldinisch-Carolioiicbe  Akadaad«  adt  dM  Cogaean 
T.  Zach  n;  186S  die  Kaval  äociety  of  London;  am  16.  Juni  1856  die  GeseUschafl  der  WiaaaaadaiMa  n  Djpaau.  ESr 
aar  faaar  Jlilgliad  dar  Akadaarift  vaa  attmA,  aovia  dar  OcaeUacbaAea  van  Lttticb,  liaaaaaae  a,  a.  w. 


Digitizcü  by  Google 


56 


d»r  liest  fleiO'PB  durch  Sparsamkeit  erworbeaen  Vennfigena  fiel  lueh 
jamn  Fond  au»  vakbar  auf  diese  Weisb  zu  der  re8pect«b]en  Hübe  von  160,000  Mk.  angrwHcliBen  ist. 

Bald  naeb  yoUandimg  des  70.  lA>b«ualahres  machte  «ich  eine  Abnahme  der  Klirperkrüfi«  Laiiiont'^< 
beuK'ikliai-,  tiiid  der  *on«t  so  rasche,  die  Energie  «einea  Wetwna  bekuiideode  Gang  verlangwinit«  sicli  im-lii' 
und  mehr.  Im  Wintor  1876/79  trat  dieaa  EoikrAftaiig  deutlicher  henror  und  or  varmoehta  dao  W%  na«b 
der  Stadt  rar  nodk  m  Wag«n  snrOckialagmi.  Dm  di«  ICtta  des  Monat«  Jali  ataigerte  aieh  der  Sehwieka- 
zustand  in  bedenklicher  Weise-,  doch  Lamont,  dir  BU  daa  B«tt  nicht  mehr  rerlaasen  konnte,  war  inuMT 
noch  mit  ravenichüichcr  Hoffiidiig  auf  Wiederganamiy  erlllUt.  £ndlich  trat  Bawuaatioiigkait  vu,  und  um 
A.  AngBit  1879  VUtgma  beaeUoaa  ebi  aaufter  Tod  das  raatloaer  Thfttigkeit  gewidaata  Laben. 


Toratehendeiu  Lebeoslaofe  fügen  wir  ein  Verzetcluiiu  der  von  v. 

<Fa||t  in  alchilar  Kmuner.) 


Lauiout  YurütTentlichti'u  .Schrillen  Itci. 


ElngeguigeB«  Behrlften. 


(Von  15.  November  Ua  Ift.  Deeembcr  1881.  Schlnai.'i 

Sie  landwirthachaftliehen  Versuchs -Stationen. 
Heiausgtg.  V   F.  Nobile.    IW.  27.    Hit.  3  Ut-rliii 

1861.  8".  Sfstini:  t'otitr  liiu  ZusaiiimeiiiCt/uii^'  der 
riminvcrbiuiiiitigen.  p.  163 — 17.^.  —  id.:  l'eb«r  die  '/.»- 
sainmrn.sctztuif;  und  den  GebrauiL  der  Falasco  (Sumpf* 
kriuiter).  p.  176— 1U2.  —  Morgen:  Ueber  das  Amniooiiik* 
hiBdMpwimatiitalitorartia.  t.m-m.  —  Mtaktoaa: 
Stadien  Cbcr  des  VarvminaigipnMieH  von  Ordwkfa». 

L197 — 306.  —  T.  Moser:  Untersnc-bungen  von  FuttiT- 
er.  p.  a09— 214.  —  Wolff,  Funke  n.  Kreuxliaee: 
Vaber  die  Verdaulirhkrit  eini;;or  Arten  von  ausJ&iidii-rhdi 
Odkncben.  p.  2ir>  i). 

Oraeff,  Bichard:  Leber  ürmmbMM  Tßgi  £.  Haaokal. 

Fetterten,  Karl:  Kvarnmigen.  Kt  bidrag  fil 
beavarelae  af  »pergainaalet  om  tjorddaiuielM>n.  Sep.-Abs. 

Sentaohe  S«e warte  inHambnig.  Aua  dem  Archiv 
der  Deutschen  .Seewarte.  Jg.  III.  1880.  Hamborg 
18^0.  4".  —  3.  Jahregberirbt  Ober  «Ue  Thfttigkeit  der 
deulSfliPii  Se<'warti-  f.  d.  J.  1880.  HKS  |i  —  v,  Duni  krl- 
inari:  Regen.  Hafcel  u.  Gewitter  im  IiuUmIhii  Oivwn  nuili 
dfii  mMi'orolnpjcLeii  Hohiffyounuilrn  nclist  Ikiiierkuufen 
üi»iT  dii-  t'cugniijbisclie  Verbreiliiii^r  di  r  (ifwiui-r  und  dp> 
Hagels  Qberbwipt.  äUp.  —  Kuppvu:  liuterüncbun^n  über 
die  wIllwapnirbiHiMnie  swiichen  dam  FeiaeageMige  und 
dem  Vnl  Jaanar  bis  Mira  1078.  44  p.  —  Hftmkar:  Die 
viascnsrhaftlichen  Ergebnis««  der  zweiten  1878—79  und 
dritten  1879 — 80  in  der  Abthciluni;  IV  der  Deutseben  See- 
warte abgehaltenen  C'ninurrcnj'.-I'inirunj;  Mjn  92  Marine- 
OhrODOinetem.  27  p. 

—  Monatliche  Uebersicbt  der  Witterang.  No- 
TCBbv  1ST9,  Juni  1881.  6*. 

Inttnpokffiaia  lartitata  orOmlMtaiaud 
iNiHidiBlnAaB.  Joonml.  Vol.X,Nr.  4.  Londan  1881. 

8*.  —  Beddaat  Cm  anthropologbal  wlaarjliimn  in 
Balginm  aad  ahawherc.  p.  374— 87&  —  Sowbatbam: 
Gertain  reaaoni  for  beHevine  tbat  the  art  of  moaic  in  pre- 
biatoric  tnnei  passed  tbrough  tbree  distiuct  siages  of  deve- 
lapaK>nt.  p,  38l> — 387.  —  Milne:  The  stone  age  in  Japan, 
p.  180—422.  —  Anthropological  iniscellsneo.  p.  459—470. 

LMtitattgii  ia  Waihiagtoi.  Boab- 
mar:  Oa  tiw  oiydooca  of  Jairaary  1—4.  1878. 

Vi  8.  Oealogieal  aad  geographica!  Survcy  of  the 
Smitatia»  is  Waabiagton.  Bulletjn.  v„i.  vi,  Nr.  2. 

1881.  8*.  —  Hoffmaun:  Annouted  Uit 


of  tbe  Inrda  of  Nevada,  p.  908—98«.  —  Grote:  North 
American  moths.  wilh  a  prelnninarT  catalni^e  of  speries 
of  Uiidima  and  Pol&i.  p.  257—  278.  ~  Seudder:  Tlie 
tmiiir)  lake  ba.sin  of  Florissant.  Colorado,  Iietwc«n  iSoutii 
and  Ha\deii  IVirks.  ]>  1^9—34)0,  -  Trouessarl:  Revision 
of  tbe  KeuiLs  Scmru».  p.  301—306.  —  Sibufeldt:  OaU>o- 
iMy  of  the  North  American  TWraoNMfae.  n.  300— 9M.  — 
iC:  Oateology  of  Lannu  ludovidamui  exeiAiloride$,  PlWI 
—360.  —  Cöpe:  Kcviev  <>r  üio  Rodcntia  of  tbe  Mioeana 
iieriod  of  North  .\mi  i  j  u  j,  :iHl— awi.  —  id.:  On  Iba 
('«nidae  nf  tlie  I.i'U|i  i-'urk  epoch.  p.  887— 8ML  — 
l'iK'kLirde:  On  :t  <TU)'-lii.b  froin  tbe  hnW  Mrte/bMla 
id  Wratern  Wyoinnig.  p.  391^398. 

Aead.  nflla  de  lUdedna  d«  Balgiqne  in  Brflaael. 
M^rooirea  conronn6i  et  aatrea  mtooirea.  Cdlection  in 
8*    Tome  VI,  Faae.  8.    Braxellea  1881.   8«.  — 

Waltoni  I>e  l'byittVro-trachäorrhapbie  on  Operation  d'Em- 
mct.  61  p. 

—  Bulletin.  Annfo  1881.  8"**  Sirie.  T.  XV, 
Nr.  ».   BraxeUee  1881.  8*. 

MtiteDm  of  comparative  Zoölogy  at  Cambridge. 
Kaai.  Meiuuirü.  Vul.  VLLl,  Nr.  1.  Cambridge  1881, 
4".      cubut:  The  ironuitura  aMe  ofOaOdanata.  PtU. 

bubfamdy  AftcJuntnn.  H'J  p. 

Soc.  Tosoana  di  Seienze  natorali  in  Piaa.  Attl. 

Meraorif.  Vol.  V,  Fase.  1.  PiH.i  1H81.  H".  — 
I'tru/zi:  Osservuziiiiii  sui  gemri  riäfod'Chjüii  e  I'tUfii- 
meiiniiTiin  dei  terreni  rrelarei  ed  foceniri  deil"  Appcnninu 
srtt<;itiiiuiiil<'  e  eeiifrule.  p.  3  —  8.  —  De  Stefani:  Mol« 
lu»i  bi  coiitinenudi  fino  ail  ova  notati  in  Italia  nei  ternm 
plioeeiiii'i,  cd  ordinametlto  di  queati  Ultimi,  p.  9—108.  ~ 
A  reo  nei:  Kopra  nna  caverna  fngiiilifera  scoperta  a  Cuci- 
■liana  (Munti  l'isanii.  p.  KW— lfi6,  —  Lawley:  Deal» 
nasili  delU  mrdajjta  niUK'eiüru  ilel  Monte  Titann.  p.  167 
— 172.  —  Münz  im  i  Spu^'ue  siheee  della  mulassu  niioce- 
nie:»  de!  Bobi^'uese  ji  173— 18H.  -  Rarbaglia  e  Oucci: 
Sulbi  deet 
p,  189-lA'. 
pnmücbetone. 

loUo  aullc  aldeidi.  p.  201— 20B.  —  Da  Stafaait 
oonprensivo  dei  terreni  ehe  eeilllaiieaae  FAp 

MBMd  «r  Mmm«.  Bfilan  Jmm 
&  E.  S.  Dana  and  B.  Silliman.  8.  Satiaa.  TaL 
XXII.  Nr.  131.  New  Baven  1881.  t\  —  Marah: 
JmMaie  kM«  awi  tbeh-  alliea.  p.  837—9401  —  tahse- 
berle:  Tbe  nmarfcable  Aurora  of  September  U— 18, 1881. 
p.  841—842.  —  l,e  t  onte  Sterena:  The  atereoooopa, 
and  viMou  by  optie  divergence.  p.  868—302.  —  NicboU: 
The  aiectrical  reeiitanca  and  dm  ooeflkient  «f  expanäM 


noici^'ueM-  ji  j(.i— 10«.  -  naroBgna  e  wucri: 
eoinpu!,i/june  iguea  deii'  Isobutinalo  di  calcio. 

-  id.:  Seön  aleual  Cbm-dariTati  dal  düso* 
tone  )i.  IM- aooi      Barbaglla:  Adaaa  dal 


Digitized  by  Google 


67 


of  inrandesri'iit  )ilntiuuin.  p.  IM  DflOii  —  Mc  Ott:  Loral 

subuMcDcr  jjrii<liK<"<l  hy  an  icp-shppt-  p.  368 — Sfl9.  —  Stp- 
\eDson:  Isotr  on  thf  Lavumic  Grnup  ul'  Sotithmi  N<  w 
Mi»ico.  p.  370— 37&  —  Wrigbl:  PoUrUropic  gtHervktions 

pu  aMp-StB;  —  Bcfaatillo  'MMgaet.  p.  9»— 4M, 

Afiatie  So«,  of  Bnpl  te  Calevtte.  JmnHj. 

▼ol.  L.  Ft.  n.  Nr.  8.  Cakntta  1881.  8«.  — 
Scvlll:  New  <>r  lii(l<vknown  Molliur»  of  ihe  lnd«-]bk|HI 
ninm.  p.  125— If;;.  —  Feistmantel:  A  sketek  of  tbe 
fcistory  «f  thv  fossils  of  the  Indian  Goudwitta  8yat«tn. 
p.  lij.H  21'^  —  iiall:  Additioiul  note  on  th<-  identilication 
of  ihf  an>9i'itt  (liiiiiHinil  mioe»  viKiti-d  1>y  'l'avenüttr.  p. 

—  •2-.i   l-M:ison:  List  nt  diunial  Lqiidoplm  B- 

b»biuii>;  the  Ni.'oLiar  lalaiid«,  p.  2:^4 -lüi». 

Finika  Vetentk&ps  -  Societ«t  in  HeluagfiMl. 
Bidng  tili  Kännedom  af  Finlands  Natur  orb  Falk. 
Hft.  SS.  Helaingfors  188U.  8».  —  Killiueu:  KOb- 
uUk  miiiMiiiUoDoiaü  Ulvilan  kihlalramMW,  309  p. 

—  —  Hft.  8i.  Habiiigibn  1880.  8*.  — 
Lag  na:  Erik  Lmnai,  Inn  Ufiuid,  fMor.  flmfcBBgur  «ch 
toenvdtog.  Ml  +  wp, 

—  öfrmiet  af  FflclMdliB|v.  XXn.  1879— 
1880.  Habiiiglfan  1880.  8*.  —  Bergrotb:  Au- 
■irkniogar  om  fiskfauna  i  nedra  Irtitrh  och  Ob.  ii.  1 — 8. 

—  Reut  IT:  Iliugnust'ü  Hemiptrrurum  noromm.  II.  p.  ;» 
— 24.  -  iil  :  Ante<'kniii||r>r  om  Coritcu»  lh\eatus,  Dahlb. 
p.  26 — :t2  lljelt:  Svuftelbestiunuiiiear  i  svafflkiii  fräii 
BraiiU'ii  1  KiniiK'  p,  id.:  Nisjra  iimlfr>iik!ii!ii;.'ir 
iihr-r  karyul'yllin.  p  Iiiii.i.,  r  .ViiL'.iiii>.:i'  ti.'ij 
ligbuteu  af  elt  liuaJil-u^crUUt  j4Uitl<>nuiü<'  Ic.xikou  br 
J&l«iiM|ranikiriMaf  MaM.  ji.  «a-tw.  -  MfcUatte: 
Sa  AopnUn  IBimIbm  i  onträiih  qrttem.  med  ilnUMt 
ateeode  pi  Afceu  dioptrüloi  fltmilga  eck  BckommodatloD«- 
brtdd.  f.  n— 7a  —  Hkkiin:  YtterUgM«  dia(niMpr  «fver 


■lfm  imwbiriika  CulpoptPr-arU'r.  p.  71)— HG  —  Freudi-ii- 
tkftl:  obir  af  iutdia  i  eU  |i«r  nf  FiiiUiiiN  svrll.^ka  rli.alfktcr. 
p.  87 — 89.  —  Hji'lt:  K«>sforhi>!>tamuut(;ur  i  fiu&ka  sjo  oih 
mjniuiliner.  p.  8f»— fK.).  —  Wiik:  Mineratanatygrr  utförda 
pi  univeniteu  keinisks  laboratorium.  p.  91 — 95.  —  id.: 
IfilunlOKiiikA  iu«dddajidcu.  u. B6— Ua  —  HAlUti^n:  .Sur 
la  mensuration  di>  l'aniEle  de  Danbeuton.  p.  119—122.  — 
Lindflfif;  Biilrasr  tili  luran  om  detrnniiiAii«>r.  p  1.!:!  l.'i) 
—  Mohi-ra:  SaimiiaiidraK  af  ik  klimatoloioska  ant.  i  kiii]i- 
i;arue  i  KiuliitHl  «r  1S7!I.  p.  165  lii7.  iil.-  MaiüuliUx* 
neddhAjdcii  .it  ImKytiUi  \iJ  fiiilamU  kiUiUT  ür  lS7!t  i 
jemfBrelsc  ificd  ilri  äriiiri  nifilclMlel  p.  Kis  IUI».  ^  Ub- 
maiili:  .Np<lrrljur.l  l  Wii  i.rL;  Iren  lH7(i— 187!).  p.  1«9— 170. 

Acad.  Inp.  des  Soienoei  de  St.*P<tenboiirg. 
M.moiri-».   Tome  XXVIII,  Nr.  8.  !».  St.-Pi-t*rsbourg 

18K1.  J".  —  Xr.  S.  Kipriianoff;  Shiduii  über  die 
füssiloii  Iti'ptilieii  Itus-iluiul-j  Tliril  I.  (inliiing /i  /"f/i;/ij.vauni,< 
KimiK  auh  ilen>  ScMiriHclicn  Sandstem  wler  Ost4!olitlt  der 
Krcide-Unippo.  iu3  p.  Nr.  9.  Tarensliky:  Bdtrtge 
zur  Anatomie  des  Darmkanals.  66  p. 

 Toiiif  XXIX.  Nr.  I.  St.-Peter8bourg  1681. 

4«.  —  V.  Middcnrlorf:  KiuUidce  in 
Neb«t  rbt>mi.>i  Imt  I  nte 
C.  Srhmidt.  i,*2  p 

Boyal  Soo.  of  Victoria  in  Melbonrne.  Tr 
«etiona  and  Proceediugn.  Vol.  XVII.  Melbourne  1881. 

8">.  —  T CM i »o n  -  Woods:  Tht-  Hodgkin«on  ^Idtield, 
Northen»  (^nwiisland  p  1—11.  —  Mar-GilliTray:  On 
two  ncw  pfiir.rj  ul  l'i  Iv  1.  p.16-  IH.  ~  Kfrnrit:  O»  the 
best  form  of  a  balam-e-licain.  p,  H)  —  22.  —  Blackett: 
A  niw  procna  of  ptuifj-ing  watcr,  iliscovored  by  M.  Birk- 
BÜrn.  p.  2a.  —  Kcrnot:  the  Tay  bridgr.  p.  23  —  33.  — 
Manson:  Proitortional  reprceentation.  p.84 — —  Lillv: 
Od  Sonic  nirious  efferts  of  lightaing  at  Uabo  Island,  p.  62 
'—68.  —  Joseph:  Oa  noaat  fcnproreBXBte  in  Metrie 

Leop.  XVm 


KeroiMua  TbaJ. 


Ughtning.  p.  fKi  <,2  BIlarT:  An  improved  riiidjoirrapfa. 
nr  sclf-rpgiitcrin^  raiii-fanRe.  P.  62 — 05.  —  Stirton:  .4d- 
iliii  ii^  tu  the  liicbt.-u  l'li.ira  nf  yueetiiland.  p.  66  -7S.  - 
Marks:  Suggestions  for  a  now  aod  ecoiuimical  metliod  for 
tlw  aciiotile  nrodiictwn  of  aeae  acidi.  Bb  98— 79i.  —  To* 
■UOB-Wooiis:  On  sone  ne»  Vtria»  lulInMn.  p.80— 88. 
—  Mae  Gillivray:  On  some  new  apagiai  of  cWentoeBii 
INe<y(>poru;  and  an 


1  UrceoUform,  a  new  genus  of 

ortiot-  Notes  om  prufcssor  Ucll's 


Bwlia. 


tvijzou.  p.  84— 87. 
photophniw.  p.  8.S. 

X,  FrauM.  Ak/A,  i.  WiHamak.  In 
HonalslMriekt*   Septaatbar  n.  OolaiMP  1881. 

1881.  8«.  —  Kiepert:  Voher  PcgoMtflt  I«ldClMda< 
tisdu-a  Itinerar.  p.  <Kii  ^)i.i  —  Lepaiai;  BMicht  Ober 
den  Fortjianfr  der  von  E.  Naville  untemomraeoen  Heraiu- 
gabe  dcü  Thi'baniüciH.11  Todtcnbuchi-H.  p.  93&— 989. 

floolofiaol  flooMy  of  loidoau  Tka  ^nartarir 
-  T«L  XZZm  Ft  4.  Mr.  148.  LoodOD 
1881.  8*.  —  Blaka:  Od  Um  tmOM»  ef  ibe  Diver 
Jmaaiie  noeba  of  Ensland  inät  dwae  of  Ibe  rontbieat 

p,  497 —  687.  Barkman:  On  Ammonitc«  from  tbe  in» 
ferior  oolite  of  Dorset.  p.  588  — «16.  —  h  11  n  II :  On  tho 
dSamoDdüclds  of  Sotilb  Africa,  18h<i  p. C<«  ei2  Vine: 
On  siluriati  universtal  Stomatoporao  and  Ascodutwi.  ]■  (ilil 
-  019.  —  Secley:  On  tbe  Eeutile  Fauna  of  "the  Uosaii 


formation.  pi  680—707. 
the  rcmains  of  a 


in  tbe 


On  tbe  occurren«»  of 
slrata  of  tbe 


Hampshire  badn.  pi.  708 — 71Ä.  —  HÖtliagwortb:  On 
a  p«at-bod  iamiraiMtoi  «hk  boaidar-din  at  OUban. 

p.  718—714. 

—  IM  «r  BMmbeia.  Nowaiber  lak,  1881.  8*. 

Kaiserliche  Admiralität  in  Berlin.  Annalen  der 

Hydrographie  n.  maritim.  Mete<iroln;[;ic.  J;;.  9.  Hft.  XI. 
Berlin  1881.  4".  —  Ueber  pini^e  Kr^jflini.'i.'ip  der  twue- 
ren_Tie&eeforschangon.  V.  Arkiiacher  Ucean^  p.  &U1— 5^2. 


aaf  «r  DtggK-MOL  p. 

—  IbakaUbton  flkr  Seafiikrer.  Jg,  ZU.  Kr.  46 
—49.   BerHn  1881.  40. 

Acad.  des  Sciences  de  Paris.  Cbnaptaa  n  udii^ 
bflxlomailain»  Joü  seaiiccs.  1881.  2"*  Setucatre. 
Tomi-  Ö.S.  Nr.  — Ht.  Pari'i  1881.  4».  —  Nr  13. 
l>ii  Ho  is- Key  ni  ond:  li'.-^  lu  ri;  lii's  siir  Ic  pyirinolc.  faites 
iliins  V(''nPZU('la.  p.  ftlU-äiiS.  Hrnnegiiy:  Kt'auttats 
obtcous,  dau8  Ic  traitcnient  den  rigncs  pbyllox^nies,  par 
l'aavfcii  da  aattara  de  caiboae  «t  da  aniacarbanal»  da  ja- 
Pb  508-8081  —  Paatre:  ~ 
lenia  snrrenus  dant  les  rig 
le  salfnre  de  carfaon«.  p.  £06—609. 


aux  arcidinla  snrrenus  dans  les  rigneii  tnkdeaaa  IBBH  aar 

'     —  La  PaUre;  Sar  les 

formes  trilineairp«  p.  .'>09  .'ill.  -  Crnva:  (>>mparaison 
photom^lriijnr  ih>  MHines  liiiiiii:i  iisi>s  do  tointi'>  (iitTr  rciil<^ 

S.  612 — 513.  —  l.riiMtino:  Ftiide»  sur  l'actiim  rhimique 
e  k  liimi^.  p.  614  —  617.  —  Ladenburg:  Recbercbea 
sur  hl  tropine.  p.  617— ö30.  -  De  Tbierry:  Sur  an 
p.  890— fiOl.  —  Nr.  14.  Tisserand:  Snr  ba 
atodaires  des  plans  des  orbitee  de  trois  pla* 
nMes.  p.  625—681.  —  Bouley:  I^lxp^oncea  publiques  sur 
la  vaerination  du  i-harl>i>n  symptonmti>iue,  faltcs  a  Chan- 
mont  (Haiite-Marnpi   p.  531  —  537.  —  Gyldön;  Sur  une 

Siplication  noiivplle  dp  ri'<|Ufttion  de  Ijime.  p.  637 — 533.  - 
Igourdau:  Obaermiooa  de  U  comMe  u  1881  (.Eucki-) 
et «  1881  (BanMwQ,  faiies  b  rObaemtoire  de  Faria  (4an»- 
torial  de  k  toar  da  l'onest^.  p.  540— GM.  —  Na«1:  Bar 
nn  noarean  pointeur  ettk-tro-nuum^tique,  deslhi4  anz  ra> 
cberebea  emriaienulcs.  p.  644^646.  —  Ronase:  Snr  In 
piles  socnntlaires.  p,  M'i  .M»!  id.:  Sur  une  pile  au 
maiixanesc.  donl  !<■,  «^^is  sunt  ut;list>s  ou  r^genorte.  p.  54*> 
— 647.  —  Jungfleisoli  et  Lcfranr:  Sur  le  I^vuIom*. 
p.  547—650.  -  Balland;  Sur  un  oeuf  d'autrurhe  am'icii. 
p.  650 — 661.  —  Nr  l.'i.  Avignou:  Hur  Teinploi  du  go4i- 
oron,  commc  pri-scrratif  contre  le  PbrUMsatik  p.636 — 557. 
—  Coggia:  Coro6te  d^averte  par  VL  Deaning,  le  4  oc- 
tobra  IWl.  p.8fi0— Ma  —  De  LaUfad«:  8ar  las  bmha 


Digitizeu  Ly  Cju^.'^il 


58 


qai  tc  prodttitent  dm  «a  rirrnit  tWpboalqns,  pv  In 
tcnp«  (TorailP.  p.  MO — 561        Caiffi':  Oalvannin^rc  ä 

dimtioiM  ani^lttin's  proportivuinfLk-s  utix  inti-risiti  f-.  p.  561 
— 862.  —  Vung;  l>e  riniiervttion  liu  corur  et  tle  l'artion 
de«  poisDitf  cbez  Ick  moUmqiiei  lamcUibraiichoi.  p.  562 — 664. 
—  Sudoiir  et  Caravin-Cacliin:  Eropoisonnemont  par 
Ict  gnfam  de  VEuphorbia  tathyrit  i  L.  i  et  nouvellcs  exD^- 
riences  «nr  !«ir  m»ßt  thtfrapeutiijue.  p.  S64— M6.  —  Nr. 
16.  Panbri'i':  Ctiivrc  Bulfiin''  mstallifM"  i cupreine i.  forme 
ftux  lieppns.  ile  mwlaillts  ajitiiiue».  tmi  di'hor»  de  smirreg 
thermales,  ü  Klinrs -les- Koches,  di-partemcnt  du  Niml. 
I.  572-  S74  liiKourÜHii-  ObM-nalinii).  «ie  la  rometo 
Wmi  (Tc-bbutt-Oould-Cruls).  taitcK  ä  l'Obscrvtttuiro  de 
Pin  (äquatorial  de  U  tonr  de  l'oueati.  p.  &76— S78w  — 
Stephtno«:  Sur  noe  coofiguration  ramaranablc  deccrdea 
dam  l'cqiam.  p.  578— 860.—  Poincar«:  Sur  les  fonctiooB 
filchlicnnn.  p.  581—560.  —  Qn^bhard:  Snr  ane  partioi- 
larW  exiH'rimentale.  relative  ii  la  loi  Anüpotenttelle  qtie 
suivciil  Ips  aiiiipaux  de  Noliili  p  .W2  — f)M.  —  l'iitet: 
Tbcvrio  d'uii  buteau  rapide,  p.  585  —  5>sy.  -  Lau  derer: 
Sur  Ics  riiiirants  engendr/'S  par  PflertriritP  8tmn.'iphi'Tii|ur 
et  los  courants  telluriques.  p.  88»— 689.  —  Filhol:  Actiou 
da  wufre  »ur  les  nmnres  akiBH  ca  mIiiIhni  Irti  l 

S. 890—591.  —  Grinianz:  Stv  lae  nVifdlo  «Ate dal 
^riT^s  de  la  morphine,  p. fiftl-  WS.  —  Arnaitd:  Sur  nn 
nouvel  akaloldo  des  nuin<|aina&  p.  6!fj— 5%.  ~  Engel  et 
Moitessier:  Snr  la  dissoriatinn  da  (■artinnute  d'anirnnnium. 

I).  595  —  T  Ii  11 .1  ihi i II :  Nur  les  muc»  mju.s-i  utaiir^i  vi 

ei  sinu«  lyinphatimieti  de  la  ripon  rt^phalique  dans  la 
Sana  temporaria  L.  p.  597—600.  —  Giard:  Sur  im 
cnrieux  pbenoroene  de  prfffeondation,  observ^  chex  nne 
Spieolde.  n.600— <;(I2.  —  Künstler:  Cantrilmtion  äl'iitttd« 
M  Ftagolates.  p.  «ö-enö  -  .4rloing.  Cornevin  ei 
Thoraaa:  Sur  la  rause  de  rimniiiiiitt>  des  adiilte«  de 
l'espeee  buvinc  coiitn:!  le  (.-liarbon  s\ iTijiiiMuaii  (Hf  i-u  li.x  ti- 
rien,  dans  les  Iwalili'-n  011  <fit<  »luliiüc  t-^i  (reijuentf. 
p.  605— 607.  Nr.  17.  Kerth.  :  i'i  I  •.i.:iiiiiim  de  l'aciS- 
tylene,  du  ryanog^ne  et  des  combinaisuiui  eudotberrniques 
m  imnL  p.  614— C19.  —  GUmtiB»:  8ar  mim  ddlermi- 
— ' —  gdnmde  de  k  teorioii  «t  dn  velaiM  im  vapeurs 


(k 819— 026.  —  Bell:  Sur  un  appareil  uennettaut 
de  d^terminer.  aans  douleiir  pour  le  patient.  la  pos 
d'un  projeiiiln  de  ploriili  011  il'aulre  im/tfll  dans  le  lorps 


lt.  la  Position 

dans  le  lor 

bunaii'..  ]■.  '<"J.'i  lijT.  -  l.ii  vit.iii  :  la  natnrc  parimi- 
taire  des  aicidentü  de  l'iuipaJudisme.  p.  027  ts3ü.  -  Du- 
BODt:  Kote  sur  la  qnalite  des  eaux  de  l'lsere,  au  point 
de  vue  du  projet  d'un  raiial  d'irriKatiou  du  Rbäue.  p.  6i)t> 
'632.  —  Step  ha  mos:  Sur  ime  riiiiiigttnition  de  quinze 
oercies  et  sur  les  eout^nienres  Unealres  de  eerclcs  dans 
l'es^ace,  p.  633—  63«.  Matliieu:  Sur  la  theorie  math^ 
matique  du  mouvcment  vibratuire  des  elwhrs.  p.  H3ß — 638^ 
Tom  iiiasi:  Sur  riOertriilssc  de  reaii.  p  0158-  fi-W.  — 
(  iirj  1  I  t  icr:  Sur  iine  boussole  de  proportinii.  drstlmc  äU 
me»ure  des  resistanc««.  p.  —  CruU:  .Sur  la  ra- 

natiim  du  «•obf*  uwmI  4m  «ngw  4  Bio  da  imtän. 
f.  649—044  —  M«nlle:  Sur  an  »mvel  bfdnl»  dt  ear- 
Moe.  p.  646— 64Sl  —  Bichet:  De  la  toxlcit^  compftrfe 
dcB  di»rc»t«  naAMB.  p.649— 661.  —  Kochler: Recbcrches 
mr  le  ürsti-me  rirnilatoirc  du  Spaiantfu»  pur/MreuM.  p.  651 
688.  Nr  IK.  Stephan:  Obscrvaiii'iis  ilc  la  comtle 
Ciüb  (<'otnt'te  b  1881),  taites  k  Tubscrvatoire  do  Mamille, 
p.  686  &'>7.  ■  -  Bigourdan;  Ubaervatioos  de«  cootkn 
e  I8B1  (Scliaeberle),  d  1S81  (Encke),  o  1881  (Bamüd). 
f  1881  (Denain«),  fiütei  Jk  robaerratoiro  de  Fans.  p.  (»7 
— 659.  —  BoBseret:  flements  eUiptiqueii  de  la  comete 
b  issi.  p.  fir.<t  — rtfio.  -  Xr  19.  Berthelot:  Sur  loa 
liiiiites  de  ri  li-i  truly^<'.  p.  fiGl — CßS.  —  id.:  Sur  les  l  om- 
bij-ti<nis  upin'fs  jjftr  le  biuxydc  d'azüte.  p,  <>6f>  t>74 
l'Huiiiie  rt  1. (>>■)-:  Experienres  sjutbetiipies  relatives  u  la 
reprodueliuD  artilieicUc  des  m^ti'orilcs.  p.  674  675.  - 
St4j>hM3  OlNemlim  de  I«  maite  fU8i(D«iiiifasB).  iahe 
k  raiMerrataira  deHuMOK  k  VM»  da  tdeae«|ieFMicault, 
de  0»,80  d'onvcrtura.  p.  676.  —  Cialdi:  Solution  de  deux 
questiont  dliydraullqne  muritine.  p.  676—  6^1.  -  De  Oa- 
•pariii:  Sur  la  romparai^on  des  eanx  de  ri.s4'Te  et  de 
eeUe«  <if  la  iHinuice,  8(111«  les  rapnort«  hjdrrijrraphique»  et 
agronorniques.  p.  Gau— (iS2.  —  tlaatefeuille  et  Mar- 


fottot:  Sur  la  siliee  et  lea  riKcatea  de Ktlüne.  p.  686—680. 

—  Muyet;  Sur  li-s  moyens  i  employer  ponrdelruire  l'oeuf 
d'liivrT  ibi  l'b^lll■\0|■a-  ji  tWi  «il  Srli  11 1  h  of:  Kli-ments 
de  la  eiimMe  de  DcnninK  ( 1881  f..  p.WKl— (i^M  —  Haillaud: 
Sur  unc  fonnnle  g^nmle  poor  le  (UHeleppemerit  de  lu 
partio  prinripal«  de  la  foncüon  pcrtorbatrice.  p.  (KU-  «96. 

—  Picard:  Sur  bk  r^luction  des  iiili^^j^ralcs  ab^liennes. 

f>.  696 — (i9S.  —  Apiiell:  Snr  des  ^quations  diffei-entielles 
in^aires  dont  les  uittfjpnles  v<friflciit  de»  relations  de  la 
forme  h' [t(  (x  J  ^  (x>  Et»),  p.  699—701.  —  Teixcira: 
Sur  riiite<;ration  d'tine  eijuatiuii  aux  derivik-s  {tartielles  du 
deu.\iniii'  i  filr«'.  [i.  "(fJ  7(iii  —  ün  us  >i  11  escj;  Cniumeot 
sc  transmet,  daiis  un  solide  isotru|)c  i.cu  eqoilibre),  la  pres- 
ikm  exeicte  lur  ose  Ute  petile  paitie  ds  la  surlaee 
p.  106-766.  —  hirr:  Sur  la  mmiUW  de  r«iquilibre 
äectrimu.  p.  706— 7<ia  —  id.:  nur  le  lendcment  et  k 
Umile  de  PojWration  du  tranaport  de  la  tOrtf  par  l'^ledri- 
eite,  I».  709-  711.  fiauarinc:  S\^tei>ie>  nrlifiib's.  assn- 
rant  le  monvement  re<  tili!.'iii  on  l:i  1  111  Ii  ir'  «  irnilaire. 
711  7I.'J.  -■  Lippmanii:  Methode  ex|i.Timeritale  pour 
detenninatiou  de  l'ohui.  p.  713 — 71ti-  —  Tomniani: 
Actiou  du  froid  sur  l'arc  vidtalque.  p.  711»— 717.  —  Bell: 
Sur  um  nUktim  äectriquo  servant  k  dtoalaer,  par  le 
mojwn  fuub  aigallte,  la  position  et  laprofimdear  d'un  pro- 
jertile,  on  aotre  substance  mi^talliqne,  dans  le  corps  humain. 
p.  717 — 719.  —  Croullobois:  Nouvelle  demoiuitration  du 
trii'iitvme  de  Kiemann.  p  719  72i».  —  Zenker:  l<e  spertro- 
si-upe  k  Vision  direcle,  apath  caleaire.  (i  "IM— 722.  — 
(iouilly:  Sur  la  foDCtion  qni  exprime  l'etat  j^ciix.  p.7a2 
—726.  —  Etard:  Snr  le  sulthe  cuprosocnnriqne.  p.  725 
—727.  —  Varenne:  Sur  un  hvdrate  du  urumure  chro- 
mique.  p.  737 — ^738.  —  id.:  De  lacUon  des  bydrarides  snr 
les  ehromatps  alcafim.  p.  728—730.  ~  Isambcrt:  Sur  lea 
tPiisicmfi  de  vajieur  dn  carbamate  d'amraoniaqoe.  ]1.731 — 734. 

I.eehartier:  Moditicatioiis  do  eumpoution  subdes  par 
les  ffiiirrajfs  verts  roiisrn'es  en  süo.  p.fSA — 737.  —  Meu- 
niiT,  I'i'nilft  nrfiticiel  produit  en  pr^scoce  de  la  vaneiir 
d'eau,  a  la  pres»ion  ordinaire.  p.  737 — 739.  —  Silva: 
ActioB  de  Ilaeids  iodk|diltttc  sur  le  cliloroiodiB«  de  fn- 
pvMne  «t  mr  le  dalernre  d'igoprop^rle.  p.  739—741.  — 
Toussaint:  Sur  la  cuntaKimi  ue  la  tuberenlnse.  p.  741 
—743.  —  Bocbefontaine:  Sur  rareion  pbyaiidogiqBe  de 
la  codethyline  p.  743-  746.  —  Knnstler:  ( 'ontribntionB 
k  IV'tnde  ilcs  Fla>;ellntos.  ji  7411  74:^  .Inliet:  Observa- 
tioiis  sur  ks  rotateura  du  gcnre  Meliierte.  p.  'iS  '.V).  — 
Ter t es:  Sur  la  Titaliti  dn  genncs  de  VAriemia  tttlimt  et 
du  BkpharvaHa  latmHa.  p.  760—752.  —  Prillieux:  Sur 
le»  s|K>res  d'hlver  du  Ptrnnmjwra  vitieoia.  p.  752 — 71W>  — 
L'araven-Cacbin:  D^ouverte  du  gjrpso  dans  les  oowAas 
dn  tertiaira  docta»  aafUtm  du  Tan.  pi.  763-754 

K.  Oamik*  ViiiiaMikib.  tetaUb.  1b  KopenhagaB.' 


SIcrifter.  6.  Radd».  Tol.  I,  N< 
1881. 


4«.  — 


4.  Kjohrnhavn 
SttSBBtrup:  Stptaä(inum  og  Jdtoseptus 

tP  n«  SUu'Kter  af  SepiwiNa  Flaailiei.  p.  »1—040^  — 
uAlalng:  Nügic  DndemgelMr  ovar  SHwam  o««r  Navd» 
agMelleai-Earopaaf  ISM— l4<«Koveaiber1872.  p.245— 304. 

 ei^Raekke.    Vol.  II,  Nr.  1,  2.  Kjeben- 

hvn  1881-  4*.  —  Warming:  VamiWen  l'odnitfriiinceat. 
p.  1— S4.  —  Lorenz:  Um  metallemes  Lcdoingsevne  for 
Vanae  «g  BairtriaHtt.  p.  97—76. 

—  Overaigt  Over  det  Sebkab«  Forhandlinger. 
1881.  Nr.  2.  KjebenhavD  1881.  8*.  —  Christen- 
aen:  Bidrag  til  CbromaninioniaklbrlHBdalianiea  KcmL  p.66 
—164.  —  Mahren:  Tn  AftandllMW  af  Aikenn  ob 
Staden,  p.  I66— 1I9. 

Vatarfortoh.  Gesellsch.  zu  Görlitz.  A1>hand>^ 
langen  Bd.  XYli.  Görlitz  1881.  8".  —  Müscbler: 
IMe  Faadlien  nd  flittnagwi  der  europUackaa  Selntnner. 
p.  1— 4tli.  —  Kccli:  Bättbcibuimen  neuer  von  Hm.  Zlm- 
jnermann  kd  Mieaky  in  der  Ober- Lausitz  entdeckter  Araeb- 
nidcu.  p.  41 — ^71.  —  Meyboefer:  lieber  die  Gesondbcita- 
verbaltnisae  der  Stmlt  (iVirlit^'  innerlialli  des  .lahrxehntee 
1870—1879.    p.  7J   -i:;7         r.Miwciitj;:    l'eber  ein  in 

Siailianl  Terwaj)dcltei>  ürauukujileuboU.  p.  138—140.  — 


Digitizoü  by 


59 


W  0  i  t  s  r  h :  l)as  (iraiiitg»>liirtfp  von  Kuuigiliam  iu  ili  r 
Uber-Luuiiitz.  mit  busomlL'riT  IkTüi'ksiclitiguna  der  darin 
vprkoaunciuien  MinanHcn.  p.  lU—lVI.  —  liled*rl«la: 
wisMaadutfUldM  Resultat«  eiur  UfcotimKhea  Sz- 
00  BMh  dem  Kio-Negro  Cl'atagonkm).  p.  llid— 2I(t.  — 
Sinmermann:  BiMurrkunf;  bbpr  deii  Flasssixat  ties  liie»en- 
gmndes.  p  217—218.  —  Peck:  MetsorahwiMlu  Beobach- 
tungen in  (iürliu  Tom  1.  OMMibtr  1877  ab  n.  r 
187».  p.  21»-248. 


Die  AUuumna.   Sep.-AbK.  — 
das  Hyowin.   2.  MiMdg.  Sn^te.  —  Z&t- 
lagnag  deaTropins.  Sep.-AliB.  —  Diellknie.  80p.-A1iB. 

XgL  Boten.  Outen  in  Berlin.  Jahrbuch.  Hrsg. 

T.  A.  W.  Eichler.     }ld.  1.     Berlin  1881.    8".  - 
Kifhh'r;   HrTichl  libor  illi-  Ailn'il<-n  uiiJ  Veriiiilerungen 
im  Kgl.  l)iit;iiiischrn  (iiirli  n   u.   iKitanisrhc:!  Mu!>«iini  vom 
I.  Aiiril  l'-Ts  t>U  .■1,,-nil.iliiii  issi.  II  VII    XVI.  -  Trljaii: 
GcHchichte  des  KgL  botaniscliea  liarteiis  und  des  Kgl.  Iler- 

'  - 4  aiiiar  DintaUaag  dii  aninUiiik- 

IiNtHiile.  p.  l—fU.  --Eickler: 
 „  I  botanüchcn  MuMoma  n.  IM— 170. 

—  Id.:  Uebör  einige  Inflorewenz-Butbillen.  p.  171—177.  — 
id.:  üeber  Boispruiwc  unRlfiihcr  Qualität  p.  178—187.  — 
id.L  Zum  Verslahlllli.'-.^  ilci  Wiinrebc  p.  18&-  192.  —  id.: 
L'et>er  die  Si-hJauchbldtti  r  \<m  (  '■ephalotui  follicularuLtiMÜ. 
p.  188  —  197.  —  (iarckc:  Ueber  die  GaUung  PmWNM. 
p  198  —  223.  —  Ruhmer:  Die  in  Thüringen  bisher  wild 
(H>otia<'hteteii  und  wichti^TCn  cultivincn  Fflauzeubastarde. 
I).  224—25!).  —  Urban:  Die  BestäubuDggeinrirhtungen  bei 
i\en  Lofwliacpen,  nebst  einer  Mono(rra)ihii'  dur  iifrikaiiiscLen 
Lol  elin  »■(■ii-(;attung  Jlfo»»o|i#iji.  |i.  2»i<i— 277  —  Kietrich: 
Krar./  W  iliii  liii  ."lieber,  hin  Ueitruff  zur  Geschichte  der 
II  ■t,iii:l-;  .IM-  SCI  li/i^'  .lulirf'ü.  p  27S  I'otoni^: 
Anatomie  der  LentiroUen  der  Marattiaceen.  p.  'MI — 809.  — 
id.:  Die  Bwiilnwg  nriechen  dem  SMluAumnHym  od 
dcBSleraomM  den  Blattatielen  der  riKedneen.  p.Slft-tlT. 

—  Aicherson:  Siibfloraie  Aua  ak  Flagumimlc.  t,ms 
-336.  -  Kuhn:  i  cbenichk  Mmt  4to  Arten  dar  Otttaag 
AJimUKm.  p.  887— 361. 

JhAnaSmmü.  ScbrifteaMudem  Jn1irelB8(V8l. 

Bd.  XXm    Kiel  1881.  4». 

—  31  DiasortationeB  medicae,  juridicae,  pliiluso- 
plticae.    Kiel  1880—81.  8". 

B«tiiiu,  ChtltoT:   Du  Gehörorgan  der  WirbeU 
thieni,  nwvpbokgiecb-UBtelagiHilM  StadieD.   L  Da« 
OabSroBaii  der  Fiaelie  und  Ampliflmn. 
U81.  4«.   [85  tat] 


(Vom  16.  Deremlier  188!  bis  !.">  Januar  1S82 

S.  <*  dalla  Saieoia  di  IwtiiM.  AtU. 

▼ol.  XVI,  Diip.  7a.  Torino  1881.  8«.  —  Paf  litni: 

Sopra  i  calori  apecifiei  delle  »olnidoni  «altoe.  p.717— "H^ 
OeDü«:  Intumo  all'  aurora  polare  dd  81  gennain  is-i 
p.  73fl— 711  iil  :  .\iii|>lituitine  dnlla  oai'illazioni'  iliunu 
dcUa  dechiiiLi-inm-  luufriH'tua  Dttciiuta  all'  Osscrvatorio  dt'l 
B.  Collejjio  Carlo  .\lbi-rto  in  Monralirri  negli  aniii  IB79  o 
1880.  p.' 746  —  760.  —  Cappa:  Sopra  il  mctodo  vohime- 
trico  dl  detemünaiioue  dd  ctoro  dcl  Volhard.  p.  761—767. 
—  Bonrgnet:  Sor  I»  d^erminatioii  des  maxima  et  miniaa 
de  la  ftootoa  r(x).  p.  758—772.  —  Roscnhnsrh:  Solln 
areaenza  deUo  xircone  nelle  rocrie.  p. 773— 776.  -  Gossa: 
snUa  masHa  aerpaatinosa  di  Moutek'rrato  (i'rato).  p.  777 
—78a  —  Salvador!:  UeUn  riu  e  delle  opere  dell"  Orui- 
tologo  Ingleiio  John  Goold.  p.  780—810. 

WiuMto»  A.i  Giraüar  der  KaL  Dmranittta- 
Stanwarte  9r.  9,  4.   Straaitmrg  1881.  8«. 

Bnth,  0.  vom:  Paliustinn  und  LibnnsD. 
giaehe  Reiseakiza«.    Bonn  1881.  8«. 


Boyal  micTOBOopical  Soc.  in  London.  Journal. 

Ser  2,  Vol.  T.  Pt.  6.  I-ondon  1881.  fi".  —  Mills: 
I-Hatoms  frum  l'rniviaii  'iiiaiiO-  ii.  — mi7.  -  lücluird- 
son:  Multiple  «tainiüg  of  animal  tissiic-i  willi  picro-canninc. 
iodine,  and  inalarhitc-frri'en  dyes,  and  <  f  vpiiPtHtilc  t!.»>n<'s 
with  atlas-scarlet  svlublc  bltio,  iodine,  and  niulachite-grceu 
dyca.  p.  868—872.  —  Sanniary  am  ewrent  reeearclwa  re* 
iMing  to  zoology  and  botany,  nucroscopy  ct.  p.  SM— 971. 

American  Journal  of  Science.  Editors  James 
&.  E.  S.  Dana  and  B.  S  illi  man.  Vol.  XXII.  Nr. 
132.  Kew  Häven  1881.  8«.  -  Morlcy;  On  a  ]ws- 
sible  cjviisi-  of  t!ie  vnriatimH  nlmcrsod  ^ti  tlip  amniiüt  of 
oxygeu  in  tlii'  air.  [i.  -117  -12^.  id.:  Oii  .Tiilly's  liypo- 
theaia  as  to  the  cause  ui  Üie  variatious  in  the  proportion 
9t  oqip  in  tka  «toenlMi«  pw  4»— 488.  —  Dadga: 
Lowor^nrian  feialla  tnlTortbern  Maine,  p.  434—486  — 
Ml'  Oee:  A  rontribntleo  to  CrolTg  theory  of  sccular  dl- 
raatiral  cbanifp«.  pk4S7— 442.  —  Stedens:  The stereoscone 
and  vixii  n  liy  opüc  diveraence.  p.  443—460.  —  Dana:  On 
tia-  rilLiU'iii  "ul  tili'  su-<-aTlfd  ..Kamea"  of  the  Connecticut 
Ki*er  Valley  to  tlic  T('rra«'e-fonnation.  p.  451 — 467.  — 
Itockwood:  Japaiiest:  neismoloir}'.  p.  408  —  478.  — 
Wright:  An  ap(>aratu.i  for  the  aiütillation  of  mcrcury  iu 
Vacua.  p.  47!i— 494. 

Tnmer,  A. :  Die  KraR  imd  Materiu  IUI  rUume. 
3.  Auflage.    Frankfurt  a.  M.  1882.  8» 

Qeogxmpkiaoha  gpaallaoh.  in  Bremen.  Deutsche 
gwgiapUaebaBitttar.  Jf. 17,  Bit  4.  BrananlSBl.  8«. 

Sociedad  oientiiM  Argantütt.  Aaalea.  Teno 
Xll.  Eotrega  3.  Baenoa  Airaa  1881.  8«. 
Spegassiai:  Fnngi  Argen tinL  p.  97—117.  —  Olivera: 
■aäifliia  daacriptivn  dd  Bio  San  Jaaa.  a.  118—180.  — 
Holaibarg:  BMn  ka  c^adea  Aigoiaaa  dd  g<aan 
Bamfßm.  p.  lU— 148: 

Gfl^art,  BrfMffB  aw  Vatiialagia  and 

Morphologie  foadbr  Stimnie.   Kaaral  1881.  4*. 

Venea  Jahrbuch  ftlr  Mineralogie,  Geologe  nnd 
PaUontologie  Hrs^?.  v.  lieurcki',  Klfiin  u.  Rosen- 
busch, .fg.  1H82.  Bd.  I,  Hit.  1.  .Stutfcrrirt  ly.SJ.  S«. 
—  Maurer:  I'aliUiiitologi.'.rliP  Studien  im  (if'i'i.-.  ili-s  rliei- 
nischcti  Devon,  p.  1—4«  --  livu  >.tii  ii  I  rlirr  ilcn 
Anäüicim.  p.  41 — 74.  —  Stapff:  Wie  am  Mte.  l'iuttiau  die 
ItaaMalnMtBr  du  Qaainia  ia  finidfklain  Abciiceht.  p.  76 
—101.  —  Saadberger:  Veber  dneAllnvklabhigemng  in 
Wanthale  bei  Karlst-ult  in  T'nt<'rfr»iik'"ti    \>  Kfi  Kifi 

Esiez  Inititnte  in  Salem,  Mass.  BullKtiu.  Vol. 
XII,  Nr.  1  —  12.  Sabm  1H>^2.  8".  —  Mfariii,:  A  list 
of  the  birdü  of  the  Hudiioii  bi|;liland.s,  vith  aiiuoutiona. 
p.  11—25,  liKI  128.  —  Silsbee:  An  iahnal  lalk'aa 
äundry  arcbitectural  and  art  tonics,  p.  66 — 78.  —  Eo- 
binaon:  Notes  ou  the  Üora  of  Rssex  eeaalgr,  Kaia  p.  81 
>  —07.  —  Morse:  The  gradual  dispenieB  nfcaitaia  aiol- 
Indca  ia  New  E^giaad.  p.  171— inC 

—  Vlaiton  Qnlde  to  Salem.   Sklen  1880.  8*. 
Sraithsonian  Institntion  in  Washington.  Edward 
S.  Holden  and  Charles  S,  Hastinga:   A  aynopais 
of  the  scii-iitifir  writinfi  of  8ir  WIIBaai  HanaliaL 
WaaUngton  1881.  Q". 

Mbny  af  Atta  aad  Sciencet  ia 
Ptaoeediafa,  Kmt  aariea.  Tel.  TIIL  Vlada 
ToL  XTL   Bart.  IL  Boatoa  1881.  8*.  — 
Piekeriag:  VadaMe  atara  of  ühort  period.  p.  287—984 

 Kidder;  Experimmti  on  the  strength  and  stiflnesa  of 

ataall  ipraoe  heams.  p.  285  —  201.  —  Lovcring:  Antici- 
nation  of  the  l.i.s-sajous  curvfs.  p.  2^>2  —  298.  —  Trou- 
»elot:  Obeerratioiu  on  Jupiter  p,  2!W— 321.  Whiting: 
Apaper  on  the  propagation  of  moguetir  wavoü  in  so(t  iroD. 
p.^S— 841.  —  Langicy:  The  bolomclcr  and  radiaot 

7a* 


Digitized  by  Google 


60 


eiierg)'-  P-  342— Sfib,  Toiiil:  On  thc  us.e  of  tbo  i  lvi  iric 
id^^mph  duriug  total  solar  oclip!><.>s.  p.  359  —  3(13.  — 
PickcrinK:  Ijirgc  tetaooDM.  p.364— 3S9.  —  id.:  Photo- 
metrie meamiremienta  of  nie  Tiriable  stars  ß  Pend  aod 
DM  81*96,  aiad«  at  the  Harvard  CdlMW  Obnratocy. 
pi,  990— SB?.  -jjij^Wi^ock:  On  tbe  Kronp  ■b'  in  tiie  lolir 

TarMBig.  tot  BofaHoring  der  genceskundige 
Wfliantoliappeii  in  H»derl.-Indi6  in  Batavia.  Geiu  o.<i- 
kundig  Tijtlftchrift.  Deel  XXI.  Nieuwe  «.-lie  Deel  X, 
-Vflevoriiiff  .'■).  iJutaviii  1881.  8".  S  uiiiii  ou  s  :  Beri- 
Beri.  p.  uU— -Oää.  —  l^odewijk«  eii  \Vei»s:  B^drage 
tot  da  kaonit  dar  patteihMiaefca  aiatniaia  taa  Bari-BaiL 

AiMtie  8oc.  of  B«iigal  in  Calcntta.  Jnumal. 
New  Series.  Vol.  L,  Ft.  I,  Nr.  3/4.  CalcutU  1881.  8». 

Serlinar  Entomologiiche  Zeitachiüt.  Bd.  25, 
1881.  Berlin  1881.  8>.  [Qaidienk  dca  Hrn.  Dr.  H. 
Dewiti  b  BctBd.  M.  A.  N.] 

tJ.  8.  Kaval  Obtervatory  in  Washington.  Attm- 
noailcal  and  meteorological  Ubservatioiu  made  during 
tlw  jmr  1876.    Pt.  II.    Washington  1880.  4<>. 

 Appendix  IlL  Reporta  on  the  total  aolar 

cclipses  of  July  29,  1878,  aad  Sumxj  11«  1680. 
Washington  1880.  4«. 

Boaton  Society  of  natnral  Eiatory.  Aiiniverrary 
Memoirs,  pul)ltB)icd  in  celebration  of  the  fiftieth  anni- 
vernary  of  the  Society's  foundatlon.  1830  — 1880. 
Ikjf>t..n  18B0.  4-'.  —  Bouve:  Histurir.il  skutdi  cf  llit- 
Bo.Hton  Suok'tY  (if  imtural  Hiitory;  with  a  notire  ut  the 
Linikaeaii  üociet}',  which  preccded  it  250  p.  —  Sbalcr: 
Propogitions  concerning  the  riaalification  of  Lavas.  consi- 
drred  with  reference  to  the  ehrcnaHtaneaa  of  thcir  extni- 
iioD.  15  p  —  Hvatt:  The  genedl  ef  tbe  tertiarT  gpecie« 
of  FUmorbi»  at  iiteiuheim.  114  p.  —  Siudder:  Tlie  Itc- 
vonian  inserts  of  New  linniswidt.  41  p.  —  Karlow;  Tlie 
üvmnoiiporaoKia  or  Cedar-apples  nf  ttic  UnitcNl  States.  38  p. 
—  Lyman:  Astrurtaral  fcalure,  liithfrt.i  iiiikr.nwn  «tuoug 
Echinodermata,  foond  in  Deep-Sea  Uphiuraiw.  12  p.  — 
firooka:  Tbe  defdopnent  oi  the  Sqnid,  LoHao  Pfotä 
LenMar.  33  p.  —  Packard;  The  anatomy,  histolog^,  and 
enbrjrolocy  of  XmhiJm«  po^a»Ae«M«.  4ü  p.  —  Bürge«»: 
Contribuoons  to  the  anatomy  of  the  tnilk-«'e<'d  butterfly. 
Danai»  Ar^pptM  Fabr.  Ifi  p  Clarke:  The  lievelop- 
nent  of  a  double- heailcJ  '>  ■  rt.  : nur-  «i  p.  -  Miimt: 
Studie«  011  the  tcmirui'  cl  riptib-H  aml  birds.  2t»  p.  — 
Morse;  On  the  idciiUtv  of  the  a-icending  proeess  of  tlie 
Astra^aluH  in  binU  wilh  the  iutermudtum.  11)  p.  —  Carr: 
»otea  m  tk»  cnma  of  Itov  £a^and  IndiaM.  10  pi  — 
Jamea:  The  feeHng  of  eflbrt  SS  p. 

Commissinr.  z.  geolog.  Landesuntersuchnng  von 
Elaaas-Loth ringen  in  StruBsharg.  Abliuudluugeu  aur 
geologischen  S)>e<  ii>Ikr>rte  von  EIsass-Lothringan.  Bd,I| 
flft.  1—4.    StriLSHburg  1875—77.  8». 

Observatoire  imperial  de  MbtOM. 
T.  I.  II.  III.  IV.  V.  VI,  VII.   Moscüu  1874—81.  4». 

Society  of  Hatnral  Hittory  in  CiscinBtti. 
Joarnal.  Vol.  I,  1—4,  II,  1—4,  ID,  1—4,  IV,  1, 
2,  3.    Ciucinnati  1878—81.  8". 

Socitft^  des  Sciences  naturelles  de  Nenchatel. 
Bnlletiii.  Vol.  IV.  V.  VI,  VU.  VIU,  12.  S.  JU,  XU, 
1,  t.  Neoobatet  1858—81.  8». 

Ctoological  Society  of  Manchester.  Transoctlons. 
Vol.  XVI,  1—10.    Miuichiiftter  1880—1881.  8«. 

Petennann's  Mittheilnngen.  Hrsg.  v.  E.  Uehm. 
27.  Bd.  1681.  TAt.  1—13.  OoÜw  1881.  4*.  [gek.] 


Boy«l  Obaervatory,  Greenwich.  Report«  of  the 
AatnweaMr  royaL  1686— 18&8,  1866,  1857—1874, 
1878—1881.  4*. 

Schweizerische  palftontolo^iohe  Oesellsoh.  \h- 

liundluöffen.  Vol.  VII  (18Ö0).  Basel  und  Guut  1880. 
4".  Igek.J 

Dentaohe  Bondachan  fllr  OeogmpUfl  n.  fttitiitik 
Jg.  in,  Hft.  1—12.  Wien  1880^1.       —  Jg.  IV, 

Uft.  1—3.    Wion  1881.  8». 

Berichte  der  deutschen  chemieeben  Geeellaebaft. 
Jg.  1881.     Nr.  1—19.    Berlin  1881.    8".  fgek.J 

Oartenflora.  Allgemeine  Mouat»xchrift  fUr  deut- 
liche, russische  u.  schweizerische  Garten-  u.  Blnmen- 
kande.  Un«.  t.  £.  Kegel.  Jg.  1881.  Stuttgart 
1881.  8«.  IffSk.} 

Verein  z.  BefBrderang  des  Oartenbanes  in  den 
Kgl.  Preuss.  Staaten.  Miiriiit:-H,jliritl .  .1^'.  -24.  Nr. 
1  — 12.  Ikrliii 

K.  K.  Oartenbaa-GeaoUaelu  in  Wion.  Wiener 
illaafarirta  0««aMAtiiiig.  1881.  Bit  1— IS.  Wtao 
1881.  8*. 

Umk  Satar.   Organ  fltr  HoehadnileD.   Jg.  VI, 

Nr.  1—18.    Wien  1881.  4". 

Stndenten-Zeitung.  Central-Ürgan  iQr  die  Sta- 
(lireniien  Dcut.schlanda.  Jg.  I,  Kr.  1—10.  Barfin 
1881.    4«.  [gek.] 

Barg*  «.  Hltt— ■mrtwln  bitng .  Bodig.  v. 
Kerl  n.  Winaor.    40.  Jg.   1881.    Kr.  1—89. 

I^ipzig  1881.  4«. 

B.  Acc&demia  dei  Lincei  in  Bom.  AttJ.  Anna 
277.  Ser,  3.  Tran.sunti.  Vol,  V,  Fase.  1 — 14. 
Roma  1881.  4«. 

Oermanisohei  Moseom  in  Nttnibeig.  Anaeigar 
Air  Kuiidi'  der  deutschen  Vorzeit.  Nene  Folge.  Jg. 
XXVUI,  1881,  Nr.  7—12.    Nürnberg  1881.  4». 

Dontaak«  Ctaadladh.  ftr  Anthropoli^e,  Bthno- 
logie  a.  Urgeadiielite.  Correspondemsblatt,  Jg.  XII, 
1881.    Nr.  1—12.   München  1881.  4«. 

Ministerial-Commission  zur  ünteranelnag  dar 
daataeh.  Haan  inXiaL  Ergeboiaae  d.  BaobaditnagH 
atatianan  aa  den  dentaidien  KOaten.  Jg.  1881.  Ein* 
leitungiibeft  n.  Hit  I— V.    Berlin  1881.  8*. 

Die  Hatnr.  Henuiag.  t.  K.  Müller.  Jg.  30. 
Nr.  1—52.    Halle  1881.  4». 

Boo.  TaaMM  dia  talana  utnxali  ia  Pia». 
Pkaeaari  «rtidi  di  9.  Oeaaniot  18.  Hano,  a  Kaggi» 
1881.   Pisa.  4«. 

Kais.  Akad.  d.  Wisiensch.  in  Wien.  Anzeiger. 

Jg.  löBl.    Nr    J.f  -'JH.    Wien  1881.  8«. 

Sog.  Mezioaua  de  Eiatoria  natural  ia  Maxiao. 
La  Naturaleza.    Tomo  V.    Entnga  5^,  8*,  7\  8*. 

Mexico  1880.  4*.  —  Maltet:  Cienria.H  auxiliares  nne- 
roa  datua  «obre  I«  l.iviuBatonitti.  p.  84  — Sei.  —  Oliva: 
Urtnila  del  dopartamentn  de  .lalif'n  p  8m-  li't,  li>7  134. 
--  Allen:  De  las  eapecioü  i1<j!  pi-ntro  IJiis.suns  p.  !1'J — Ittä. 
134 — 139.  —  Uuges:  ÜMcripciones  de  (.'oleiipteroa  iudf- 
genaa.  p.  108 — 125.  —  Uerrera:  Sinonimia  vulgär  v  ciea- 
tffira  de  aignnas  niantas  nlreatres  y  de  ?arias  de  las  eue 
HC  cultivan  en  Mexico,  ifignifalHI  an  Man  f'jftW*^! 
u.  125—127.  —  Dugt-i:  DeamadoD  da  ' 
f   p.  140-14:1: 


Digitized  by  Google 


«1 


Ackenunn,  Th. :  Die  ScbideMiffonnität  bei  der 
Euoeplialoci'lt.'  conguiiu.    HkIU  1882.  8<*. 

Oatalogns  codieom  Latinonim  BSbliotbeeM»  regie« 

Monacoiuiiii  n  i  umlmn  Ari<lrea«"  Sclimelluri  imiici"!  coiii- 

Cimienint  ('.  Halm  i't  W.  Meyer.  Tom.  II,  P.  4. 
onacbii  1881.  f". 


«f  oomparatiTe  ZooUgy  ftt  Cambridge, 
■ms.  BMOaUti.  ToL  VI,  Nr.  13.  GunUUge  1881. 
8*.  —  Mark:  Ifitniiiieii,  (ecaadetmi,  eiid 
«I  Lima*  wifwlrfi,  IHmNgr.  p.  17a-<17. 

—  AuMMl  repert.  1880— itel.  Cknbridfe 
1881.  8«. 

Aead.  des  Sdenoea  de  Pahi.  Compte»  ifiuluM 
bvbdoniadaireft  tle«  srsncc«.  1881.  2""  Sewfj'tre. 
Tome  93.  Nr.  20 — 23.  Pari«  laSl.  4*.  —  Nr.  W. 
Bertliclot;  Itci-'borclii's  sur  IV'lectrnIvgp.  ]i.  757-  762. 
he  l,»r»ie- Du  t  h  icrs:  I.«»  lalntrutnircs  inariliinc«;  de 
BaoyuU-tur-Mer  et  de  HoacolT.  p.  Tti2  76<i.  De  Lus- 
lepa:  UbnenratiouB  aar  le  deoxieino  Volume  de  .J'Hi»toire 
nuvenclle"  de  M.  Marius  Koutoiie:  „liii  Iranictu*'.  p.  767 
—768.  —  Ucrt:  Sur  la  tone  maniable  des  ageiiu  aneidiA» 
lique«  ei  »ur  un  nnuveau  proc^  de  cblorofonniNitoil. 
p.  7C8 — 771.  —  Urimaux:  Sviith<'HO  dr»  lüUoides  azol^. 
p.  771 — 773,  —  Haulefcuillc;  ()b.'i«Tvati<)n«  rrittaUo- 
t'rafiliiqiu  s  sur  niie  varit-f»"  ili-  hli  h<Im.  p.  774  777  — 
Iriils  <  Iii»  r-.iilii>iis  ili-  la  i'uuiitc  ^i-IlkOmtIc  ^-  1S81), 
\mUa  ä  l  ObütTvaloire  unpt-rial  Ue  Kiu-Junriro.  p.  777-  779. 

—  CelUBdrca»:  Sur  b  tbterie  «ia  mouTement  descorps 
c4l<elee.  f.  779—781.  —  Halpbea:  Sur  ccrtahm  «äiea 
yev  le  «teloppemrat  det  fonctiaag  d'one  variable,  p.  781 
—788.  —  BouDsinesq:  KgaJit^  des  abainimcnU  rooyens 
<|ui'  pritduisrnl.  chacitrie.  aiix  jMiints  nfi  est  dc-posee  Tairtre, 
ileux  i'luinfe»  i'galf»,  »i lu i u  r.  'i!r  i;t  ilistrilimk-ii,  le  long  de 
dem  «iroiDfiTi-ntTs  ciiiu(>ntrii)iie-..  Mir  un  sul  hi)riziinul. 
p.  783—780.  —  l>tvy:  Sur  Ic  reinlcnient  nnivimiini  iloiit 
■ont  susceptibles  deux  machine«  ilvuaiuu-«iltictrii|ae«i  dnn- 
ntoi.  tonqu'on  les  empfaito  au  tnuuport  de  Ia  foNei  a.  7811 
—788.  —  Egoroff:  Redicrclies  «nr  k  apectre  d'kDwip- 
lioii  de  l'atitiotipb^e  tcrrfstrc,  i  rob»prvai«>ire  de  I*am. 
p.  788  — 7iK>.  —  Tcironiasi:  Sur  IVlcctrolysc  de  l'eau. 
p.  l'Mt  7''L'  (iui:bhard:  Sur  la  nHirhibiliti'  ile  la 
Bietliinlr  1  Ii  i  tri.,  tiiiiii  juc  pour  la  dttcrmiiiatinii  ilo»  n-sf-aiix 
^uipotuuüc'ls  uu  d'L'iuutöiieiit.  p.  7U2-  794.  —  liv<.-i|u«rel: 
8ir  Jet  pr«pri^  nafn^oes  du  fer  nickdri  de  Sainte- 
OaÜltiDe  (Briail,.  p.  794— 797.  -  HOnts  el  Anbin:  Sur 
ke  jroportion»  d'a<'ide  carbuuic|ue  dam  leg  haulea  rMoDB 
de  fataicmpb^.  p.  71»7— 79ft.  -  Viallanea:  Sur  le  dtn- 
lopprmem  pust-cinliPi.itmairr  des  DiptiTCS.  p.  H0(>— fKG.  — 
rrilln  u.v:  Li-  l'i.urrid.i-  iJ<.>  ^ipicg  de  bi  llauU'-Marne, 
uroduil  pur  Iii  Ritrtlt  1  iit  l,'jj"j!/iieti.  p.  W2-  S<>4,  Dirn- 
lafait:  l.p.s  bauxitps,  leiirsi  Icur  oriijiuc.  p.  WH— in(p7. 

—  Nr.  21.  Curau:  äor  la  coodition  d'acbrumalliiiac  dana 
Ica  pbiiMMD^jic«  d'interfaraHa.  jf.  90^—06.  —  Leeoo  d« 
Boiabaudran:  fUactiooa  deaaeli  degainon.  n.615— «19. 

—  Qaodry:  Sur  un  giseraeiit  de  Renne»  auprea  de  Paris. 
I.  819 — 821.  —  Lory:  Olwervations  »ur  le  rftle  des  faiUes 
ans  la  stnirtiire  (rts>lntrii|ue  di-,  Alp«»  ocddentaleü.  p.  »ül 

h-M.  II  11  II  t  (■  t f  in  II  c;  Sur  la  i-ristallUatiun  des  sul- 
lurej  de  «adiiiiuKi  ul  de  zinr.  p.824 — 827.  —  DtiponebnU 
Sur  la  coDcordani'c  de  la  rourbe  de»  tncliea  »olatrc«  awo 
le«  artion»  r^nliant  du  niuavement  excentriiiae  dee  (rronea 
pkwtc».  p.  8127—828.  —  De  Lafilte:  Hur  l'oeuf  d'Ll»er 
«lu  Pbylloxera,  p  K3S  — 831.  —  rallandreau:  KI<Sinent» 
de  rurliilc  et  i plunnride  de  l.i  plaiii'te  2I7|,  Kudore, 
p   KU     H'.yj  HuI])1m'D:   >iir  >|ii>'li{iit'S  srrii'h  piiiir  le 

dpK'lijpiH'mrnt  des  loiirtimis  ;'i  um-  •.i'iilf  variable.  ]>.  h;W 
—83.'».  I'icard:  Sur  nm'  .  nurlH-  ]i,ii ti.  iili-Tc  ilu  trni- 
aüine  gcnre  et  sur  eertaitica  fuuttinuti  de  deiu  variablen 
iaMpaMliMca.  |i,flB»-8n.  —  Pellet:  Mäümle  aemelle 
«mr  dhiigr  le  ccrde  ni  paitiaa  p.  888—810.  — 

Vathien:  Intdpadaa  des  ^ualiomt  differenlielles  dn  mnu- 
remeut  vibnUdre  dVne  clocbe  snb«.'rM|De.  p.  840— ti42. 
Li%j:  A|iplieation  iwi<riqiw  «w  la  tMom  da  rendcn 


5, 


  de  dnaw  raa<  ljjiii-b  dMianiij  ek'i-tri.pies  euiployees 

an  Muaport  de  la  forte,  p.  .H42— tU.*).  —  lirillnuin:  iSur 
la  metbode  de  H.  Lippmaiin  (lour  la  diHemiiiiation  de 
rohm.  p.84&— SM.  —  Tommasi:  Kemar<|ueji  »ur  IVIeclro- 
Ivae  de  l'ean.  p.  846  —  847.  —  Van  Kumburffb:  Sur  la 
diformine  de  gljrcörine.  p.  847-- 8411.  Hock;  .Sur  i^uel- 
<|iics  reaction»  »pertrales  d'itJral«idei>  et  de  fflyeosides. 

fi.  849  — (i'il.  —  Laur:  ruuraiit  electrii|ue  protluit  par  la 
UDIÜTC.  p.  tv'il— S.'>2.  —  Crie:  Sur  ijueliiura  ia.s  noiiveaux 
de  phosph<ires..:etu e  Jans  les  %t'f.'Otau\  [\  .-.'>:i  854.  — 
Ynng:  Uv  riuHueiice  de  la  nature  da  aliiaeoi«  mit  la 
annlM:  jk  864— SM.  —  Jollet:  ]M*aia|ipaaieBt  de 
roaof  te  nbarlM.  p.  8M— 8Ba  —  HerrmanD:  Sor 
k  MHjTMlMfn^t*  cbex  lea  Sdladcns.  p.  858  —  800.  — 
Nr.  SSL  Tiliareeau;  Noiivelle  inellmile  jionr  aiinidn*  la 
HexioB  iltinimiininur  des  lunette!^.  p.  H<m;  — —  Iter- 
thelot:  Sur  les  ^cats  isotiieriijui'.<  il'  s  si  N  ImIuhIi-j  p.870 
-  876.  —  Mllne-Kdwards:  Compte  reuilu  .suinmaire  d'iuie 
expliiniiiDU  zoulufoijue,  l'uite  dau»  la  Mediterraui'*»,  a  bord 
du  uii\av  de  l'Etat  „Le  TravaUleur'.  p.  870-382.  —  De 
(tualrefages:  L'bommo  foeiile  de  Lagoa- Santa  tBr<fi|) 
el  aea  deaecodauta  actuds.  p.  883— 8BB.  —  Brown-Sd- 
qnard:  Recbcrcbea  sur  une  nuuvelle  propriet^  du  Systeme 
nenrcttx.  p.  8B6 — 8)*  Iti^'nurdaii:  Obserratiun  de 
la  uouvelle  mmi-te  i'k  IhHIi,  t'aite  k  TObservatriire  dn 
rari-s  (eipiatorial  de  la  tour  de  l'ouoitl.  p.  889.  L.i- 
e<|iiation8  al^eiiriquea  do  fai  forme 

^"    -0.  p.  8«0-8Ba  -  De- 


p\ierre:  Nur 
A.  A 
X — a«      X— a, 
prex:  Distrilmtluti 


le* 
4 


df   IViicri;»'  \i! 


r<  lc<  trieiti'.    p.  892 

^-895.  —  Dcbäran  et  Maqueiine:  l)e<ipin|M>sition  de  la 
vapenr  d'eau  par  lea  ttBime  dieetriques.  p.  895—897.  — 
Danillo:  Conirilmtlon  k  fUBlOBde  paihnloffiqne  de  b 
moenn  ^bdtee  daaa  rcmpoiRonnement  par  le  pbospbore. 
p.  897  —899.  —  Enirel  et  Moiiestier:  Sur  le  carbamate 
d'amnKiniuin.  p.  «W-  «KU.  —  Kanckel:  Sur  le  d^eJoppe- 
ment  po^temfinionnairc  de*  Dipteriü  j.  'Mtl — 908.  — 
Pul  vermach  er;  Sm-  uu  doeootelre  e.le<tr,tl)tii|ue  servant 
ii  inesurer  l'intensit^  dn  roarant  pcndant  ra(>pli(  atiiin  mMi- 
cale  de  I'clectridt^.  p.  908—904,  —  Nr.  23.  Perrier: 
CMe  da  amÜMMM  «Mnl  de  b  IVanea.  p.  9111— 918^ 
—  Movches;  ObaeradiM«  mMdiennei  dee  petHca  pla* 
n^e«  c«  de  la  eomrte  b  de  1881,  faite  &  l'Ohsmatoire  de 
Paris  pendant  le  troigieine  trimestrc  de  rann«»  IHHl.  p.  ttl3 
-915.  —  Pesrtl:  Sur  la  tbi'orie  des  l>ouk>ts  nuD<!S  p.9i6 
— 92i>.  -  Hermite;  Snr  iinel'iucs  application«  de  la  tbi.i«rle 
des  fonctions  elliptiques.  p.  !i2ili-  935.  —  Fremy  et  L'r- 
bain:  Etndee  caiminnes  sur  le  squdette  dea  T<gdtaus. 
926—931.  —  Mifnc-Edwards:  Campte  rendo  ; 


oiaire  d'une  expluration  zonlo^iquc  faite  däna  l'J 
k  bord  du  navire  ..U'  TraTailleur".  p.  931—988.  —  Faye: 

Sur  cerlaiiies  statiuiis  ineti.orii!o?i'|iies  <|u'i)a  propow 


'11(1 


d'etablir  an  voisitMKe  du  pök-  iini-d.  |i 
Briosrbi:  Sur  la  theorie  deü  riiiiiitiniis  iliUi  rcntj'  Ue» 
lin^nxi  du  second  ordre,  p.  'J41  !Ml.'  Wfil.  I)..|.i"it<i 
de  coucbes  m^talliques  de  iliverses  cuuleurs  par  l  electheiti. 
n  ML  —  Boitean:  Observationa  üaiica  ca  1881  aar  le 
T1qr1lo»Ta  et  aar  les  moyeus  de  d^ifense  cn  naage.  jp.  948 
— 946.  —  Tacchini:  Obsenations  de»  taebes  et  weide» 
solaires.  (altes  k  FObservatoire  du  eolbSse  romain  |>endant 
le  troiiiii'me  frimestre  de  1H81.  p  iMH— 950.  -  I)  u  p  o  ticb  el : 
Ke«tifiratiiiu  et  »ilditkin  a  une  nute  precetlente.  luiiKTiuiMt 
la  roarl>e  des  tat'he»  solajres.  p.  !>jO — 951.  —  I'uiucaru: 
Sur  Ica  courbes  dtSfinics  par  les  etpiations  differentiellea. 

J).  961— 9Ö2.  —  Deprez:  Distribution  de  renennc  par 
'Maettidtd.  p.  962-965.  —  Lippmann;  Sur  la  detenai- 
natian  de  l'nAni.  R^pnniie  aux  remarqm>s  de  M.  Rrilltrain. 
p.  9ÖÖ— 958.  -  Lamine:  Variatiuu»  de  la  ri^sistancc  de» 
ma<bine8  eleetriipiPs  avpi'  Icnr  vite.sse.  p.  958-959.  — 
l'rina  et  Latfarde:  Di-terniinalion  dn  pouvnir  iVlalrant 
des  railiatidus  simples,  ji.  'Xt'.t  IMil.  —  Mallard  et  le 
C  bäte  Ii  er:  Sur  lä  viti-sse  de  relruidisameul  de*  gaz  aux 
taaptelnm  dtofto.  p.  9e8-fl6fi.  —  Behdraia  «t  Ma- 
quenne;  CombfaiaJeon  de  rhydrogine  afee  roxygene  eeaa 
l  inflnenre  efUnves  ^lertriqnes.  p.  965  —  966.  —  Jean: 
Sur  le  titraffe  de  l'ucnoline  et  de  roeoobiiuiiii  daus  Ica  viaa. 
p.  MW— 96».  —  Vatd-Poitevin  et  du  Uaurel:  Obaer- 


Digitized  by  Google 


62 


to  ao  octobre  ISA.'  p.  970—971.  —  Barc«r:^SPriiliMr- 

vation  <lu  r^t)«xe  palpebnü  d«i»  TMiettMlM  cUora 
p.  971—97».  —  Grassel  et  Ambiftrd;  De  rkctimi ' 

vuliavantc  iln  U  ninr|iliiiip  «lifz  It^s  SlBminifi^re«.  p.  Vit 
— 975.       JobcrtL  Itcihorchrs  puiir  servir  ä  l'bistoire  do 
bi  g^iHiration  rhßz  Iv^  insM'te«.  |>.  i>7&  977.  —  Viallanas: 
'Sur  b  (Uraloppement  postembiroiuiairo  des  Diptten.  p.977 


p.  &l—n.  —  Mbjk  IMmt  iln  Brnfnagm  4m 
Hdiai  Galim.  p.  78— 9t,  —  Krakeiberg:  Utk»  üe 


—vre.  —  Bourquelot:  Kocfierrhc«  relatives  k  fiction 
dae  tM>  digcütita  di-s  Ccohalopodea  sur  leg  matüres  MW» 
•—«—  ~  »78  -  960.  -    Oorrcix:  Sur  l«s  gfaemir-'- ""^ 
de  Minaa-Gänto  (Br«ail.)  i».  9U— SM. 


ÜMMohiiMtU  Horlimiltimd  Sedetf  in  BottoK. 

1881.    I't.  1.   Boston  1881.  8". 

KalMTÜche  Admiralität  in  Berlin.  .'\uiiuitM  der 
HjfdrQgraphle  n.  maritim.  MetcurulugiL-.  .Ig. Uft.XII. 

Berlin  1881.  4*.  —  l'eb*r  clni^'c  K;>;(lm!^?i' ili-r  in'iierfii 
Tief»eefor8<"liui)([en.  V.  Arkti.Mlicr  Di  luii  |i.  (Hl— (ilT  — 
Peters:  Das  Verluüten  der  Cliroiiimietir  aiil  See.  p.  M-^l 
— W.'.  Moller:  Bpitrrtjfe  zur  KcnntDi.ss  ilcr  atinosphä- 
risi  b  en  W  irbel  u.  ihrer  Bez  iebuug  zur  Cirrus  wölke,  p.  65S — 658. 

—  KocUricliten  flir  8«eMinr.  Jg.  XII.  Nr.  50 
—52.    Berlin  1881.  4«. 

K.  Preon.  Akad.  i.  WiMmsflk.  in  Berlia. 

Monatsbericht  November  1881.  Berlin  1881.  8«.  — 
Hr-ltnboltz;  l'ebfT  galvaniiu'lie  Polarisutiuu  de«  Qnerk- 
sUIrts  u.  (Lirnnf  lifziiirliclip  neue  Versin  bo  rli»-,  Hni.  Arthur 
Kiiiiii;    |>.  t'l.'i  liauer:  l'elier  eine  Mrtbode,  die 

llreeliuiitfüt  cirltii  ii  iiteii  i  iiiaxiffer  Krvst.-^llc  Ix-slinirncti. 
und  (iIkt  die  Urei  lniiiL'^i'oel'liueiiten  ili  ^  llrnrits.  [i  'M 
— y»l.  —  Koth:  Zur  Ucolngie  der  Uiugcbimg  von  Neapel 
».  MO— lom.  —  Wtbakys  Ueber  dat  Vortonuuo  nm 
neuOdt  iaderScInreb.  KlO07-iai9.  —  Eickler:  Ualicr 
Aa  «ciblirlieii  Btathen  dar  CairiftiM.  p.  lOBO— 1019.  — 
Weatermaier:  Ueitrige  nr  TaildciHMla  IwUmriader 


»tri« 
f.  1060—1070. 

StatiatiHluir  Bariaht  Aber  den  Betrieb  der 
KfL  8lijiaiiiiiiiar  BlaateTCrwaltiuig  atehendeo  8tasta- 
a.  Prlvat-Baenbalinen  I.  J.  1880.  Dreeden.  4*.  f Ge- 
schenk d.  Hrn.  Gr  Ii  I!  fi  .illi  (ü  initz  in  Dresden,  M.  .A.  X.  j 
Oeologioal  Sorvey  of  India  in  Calcntta.  Pa- 
laeoDtologitt  Indica.  Scr.  II.  Foi^iiil  Flora  of  the 
Qoodfrana  «yatoni.  Vol.  1.  Pt.s.  l— 4.j  Title  and 
Indeix.   Calcatu  läSO.  Fol. 

 8ar.  XI.   Foaail  Flora  of  the  Gondwaa* 

VA.  TL  (Fta.  1,  8.)  lütlo,  ladax  and 
GalmtU  1880.  Fd. 

 Sar.  XII.  Fontl  Flora  of  tbe  Oondwana 

RVeteni.  Vol.  III.  lyower  GondwnnaB.  l.(Supjil.  Fei.it- 
raantel:  Tlio  Flora  of  tho  laicbir-Karliarbari  beda. 
2.  Tbe  Flora  ot  'he  I  i.iiniulii  and  Panclwt  di?iB0lia. 
(!■'  rurt.:     C.ilcuttft  1.^80—81.  Fol. 

—  MmKJirs.  Vol.  XVI,  PU.  2,  3.  Calootto 
1880.  8".  —  Pt.  2,  KhiR:  Tbc  Gneis»  utid  TrauritioM 
rocks,  aiid  other  formations  of  tlio  Nellore  purtion  of  tbe 
Cnmatir.  p.  —  Pt.  S,  id.:  Tbe  Upper  üondwinas  and 
other  formations  «f  the  «Matal  region  of  the  6oiMwi 

distriel.  70  p. 

—  UecnnK.  Vol.  XIII.  Pts.  ?,.  i.  Culcuttft  1880. 
b".  —  Vol.  XIV.  l't.  1.    Calcutttt  1881.  8". 

Hatorhiat.-medioin.  Verein  zu  Heidelberg.  Ver- 
handliugen.  M.  F.  Bd.  III,  Hfl.  1.  Heidelberg  1881. 

8^  —  KOhne  n.  Steiner:  CcbHr  alektilai^e  VnrgiUige 

Im  Sehorgan,  p.  1—9.  —  Bomthaea:  Ueber  die  Consti- 
tution der  Thiorarttaniimiftnredccivalia,  und  Uber  die  Nomen- 
clatiir  der  uülieren  KohleniAnrederivate  u.  der  Isothiamidr. 
p.lO — 32. —  Pagenaterher:  Zur  Kiitwickeliiiij;sgew'liieliu; 
der  Treiualodeiu  p.  88—66.  —  id.:  Ueber  <Uc  lltrsclie. 


B«7«l  floe.  «f  Vew  floutk  Walaa  ia  Sydney. 
Jouraal  and  Prooeedings.   1880.   Vol.  XIV.  Sydnejr 

1881.  8«.  —  Tebbutt:  Od  the  longitude  of  tbe  Sydney 
Obaervalory.  p.  19—22.  —  id.:  On  the  Opposition  aad 
magnitudes  of  Franas  and  Jupiter,  p. 23— 24.  —  Russell: 
DOW  double  stars,  vith  remarks  u|Kin  Mnreral  Uinarie«. 
p.  25  —  32.  -  Tebbutt:  The  orbit  elemenu  of  eomet  I. 
1880.  p.  Xt  — 4:J.  —  Ituflsell:  A  new  method  of  priating 
biUMmeler  nrid  mlirr  (iir%e.<  p.  13  —  4fi.  —  id.:  Sliilinf! 
>i  alr  tiir  i  iirriM  tiui.-  Ijarometcr  rniiiaga.  p.  47 — —  id.: 
Oll  Üiunder  and  hail  Storni«,  p.  61 — 62.  —  id.:  Un  soinfr- 
iMtnt  changaa  on  Iha  aariliic»  «f  Ju|ril8r.  n.  99—7«.  — 
Birit:  Beaunln  on  tbe  coloura  «f  7nptter>  behi,  and 
some  changcB  obBcrrmt  theraMi  dnriag  tbe  Opposition  of 
1880,  p.  77  91).  —  T.  Mueller;  A  «italopic>  of  plante 
r«llprte<l  durini;  Mr  Alex  Forrest's  geographir-al  explon- 
tion  iif  .\urtli-«esl  .\u5trii!iii  in  1879.  p.  81  -9G.  —  Ab- 
bott: On  riiii,'liarkiin;  aiul  its  effects.  p.  97  — 102.  — 
Feistmantel:  Notes  on  the  fossil  Horn  of  Eastem 
Austmlia  and  lasniania.  p.  103— lia  —  Ren  nie:  On  the 
ndds  of  the  naliva  cortanl  p.  119--122.  -  Lircrsidge: 
On  pitnrie.  p.  128 — 199.  —  Uixon:  On  salt  biish  and 
native  fudder  pinntü.  p,  133—144.  ■  Liversidge:  Water 
froi»  a  bot  »prini;,  New  Itrilain  ]i  UTi— I  td. —  id.:  Water 
fpim  a  bot  spriiif;.  Fiji  Islands,  p.  147  148.  —  id.:  Tho 
<  otiijxj^'itiun  of  rasl-iron  arted  lipon  by  »eii-walor.  p.  149 
— 154.  —  id.:  On  the  compoaitiou  of  svme  wood  encloaed 
in  baialL  p.  166— isa  —  i4t  Tho  «ooMaition  oT  coial 
limestone  p.  160—162.  —  Dixon;  Tha  Inornnic  oonetl- 
tuents  of  tbe  i-oals  of  New  Soath  Wale«,  p.  163—180.  — 
l.iversid);e:  On  tbu  composition  of  some  New  Sooth 
Wales  c  imlb,  p.  181—212.  -  irl.:  Oii  bohh?  New  South 
Wale.s  iiiineraU.  p,  213 — 226.  —  id.:  .Notes  on  Noine  niine- 
rala  frum  New  (.'alwloniu.  p.  227 — 24(i.  Ktberidjje: 
Notes  OD  a  l  olliM  tinn  of  fossils  from  the  pulaeazoir  roi-k<> 
of  New  Sottlb  Wales,  p.  247—268.  —  Giupo:  A  compa- 

iten  betveea  tbe  prnfpert  «wl  Kaany  ultt  achenwa  «I 
«atar  snpply  for  Sydnev.  p.  9C9— 989.  —  Abbott:  On 
wells  in  tite  Uverpool  plaina.  f.  981—994. 

Gaaallteh.  natorforadi  Freuda  n  BarÜB.  Ha- 

gazin  für  die  neuesten  EntdeckunK*^^"  in  der  geflammten 
Naturkunde.    ,1(7.  8.    4.  Quartal.    Berlin  1818.  4». 

—  SitzHnfrxlwnehtfl  1360  —  1861.  Iterlin  1860—1861. 
4*.  —  Mittheilmigen  uns  tU'n  Verhandlungen.  Jg. 
1836.  1887,  1838.    Uerlin  1836  —  1839.  8». 

Am&dtut  Jouaal  of  SoMnoai  £diton  Janaa 
D.  A  K  B.  Dan»  and  B.  SUIinaa.  8.  Sariaa. 
VoL  XVU,  Nr.  97,  98, 100.  New  Häven  1879.  8*. 

—  Vol.  XX,  Nr.  116.    New  Häven  1880.  8». 

NeWCOmb,  Sin».    I'upul,"ire  Astrf.runnie.  Itptit.iche 

vermehrte  Ausgabe,  bearbeitet  von  Rud.  Engeliuann. 
Leipaig  1881.  8°.  |  Geschenk  dee  Hm.  Dr.  B.  Eis- 
mann in  Leipaig,  M.  A.  N.J 

Omllanh.  t.  FrenndMi  i 
in  Otnt.  Jahreabericht  i.  6.  6.  7,  fl^  10,  11.  19, 
18,  14/15.  16/17,  18^19/20.  Oe»  1861—1877.  8«. 

LandwirthsohafUiche  Jahrbücher.  Herausgeg. 
V.  II.  Thiel.  Üd.  XI,  lllt.  1.  Berlin  1882.  8".  — 
König:  Febor  da«  Absorption8verin'>«eii  bunioser  Medien. 
U.  1 — 6<i,  —  äcbulzo:  Ueber  Fottbildung  im  Thierkürper. 
p.  87—96.  —  V.  Minakowaki:  Saa  tandwinhachaftheb 
tamitite  Gnindcigcathan  ab  Prodnelloaaibetor.  p.  07—119. 

—  Behmer:  Bericht  ttber  die  Schafe  auf  der  landwirth- 
schaftlirhen  Aiiüstellung  zu  Hannover  l  J.  18S1.  p.  117 
— 150.  —  Michaelis:  Uesehi-oibung  einer  Berieselungs- 
ver^u<•hswiew.  n.  Ifil-  l.'iO  Kiinig:  Verikndcrungpn  und 
Wirkungen  dcsKieselvasiicns  bei  derüerieseliuig.  p.  liio— 21Z 


Digitized  by  Google 


68 


floglMtf  gtelogiqne  de  Belgiqu«  in  Utttah. 

JUnales.    Tome  VII.  1879—1880.  Li^ge  1879—81. 

6^  —  Dew»lqne:  Sur  ranifonnit^  de  la  Ungue  geolo- 
fi:i<|iie.  p.  1-^.  —  BlMiek«rd  «t  Smeystart:  MoM  nr 
QueiqnM  IbwlH  mmobMi  Anw  le  tyttime  bcailiier  4e 
cWleroL  p.  14— UL  —  Coftlt  et  f  An  Ertbörn:  NflM 
wr  quelques  d^oli  tarikim  du  nnd  4e  1»  ~  * 
p.  19—88: 

1.  Btffn  in  Onlfnmld.  llitUimlangeD.  JIg.  I,  II, 
m.  IV,  V/VI,  VII,  Vlir.  ra,  X.  XI,  Xn.  B«r1in 
1869—1880  8". 

Beul,  Willi.  Theodor  Literatur •  (iescliicht« 
ton  WiMImmI  in  Text  und  Kiogrnphieen  nebat  einer 
Beigabe,  die  Lage,  du  Klima,  die  beaUgen  Carmittel, 
der  Kraukheitokfeia  nnd  die  Fiwgniu^Staliitik  WUd- 
hwla.   StoUgut  1681.  4«. 

TiNil  £  VntmriMflnMhnft  m  Irtajuoliweig. 
JUufAerfeht  188n/81.  Alt,'i;lim«  lysi.  h". 

Oanrantl  [U.  W.j:  Die  botaniscti- zoologisch« 
DndiJbfMlMing  der  ProTinc  Westprensgen.  Sep.'Abn. 

IL  K.  flMd0fliMhe  BeiaiwmUte  ia  Wki. 
Jelvhnah.  Bd.  XXX!,  Nr.  2/S.  Wim  1081.  4*.  — 
Sehiadler:  Neue  Angaben  Qbor  die  Minmüreldlilinuar 

fernam  n.  Motir/'Q  ober  die  Ue^end  «restlich  von  Zen^jML 

L 169— 190  —  Vacrk:  lifitrup  zur  Kciinluiius  der  mittcl- 
pathisLhi'ii  Saiivlsti  iiixüiie-  p.  UU-  2«H   —  Sigmund: 
I>pr  SlrriiilKr^'        ttitcinlorf  im  Troppiiiicr  lii'zirk.  p.  20S> 
Ititttirr;  rdiiT  die  i;i-<>l(i^'L-.i-hi  n  .Vutijaliiiifn  in 
Judicarieii  u.  Val  .Sabbia.  p.  21i) — 370.  —  KrumbereBr: 
OlMiliw  Wiw  die fiMfiig, ffiiiirwn|i*iiliii  Ilarltn  p.371— aaOi 

—  Qhlifi  Ueber  dhn«»  dm  radMnKeDowafkaikei  der 
yrirfiitfVwt  Difve  BMmMkk  M  NcuHrkl  in  Wei^ 

idiiiaB.  p^aai— m. 

T«iiMidl»ng«B.  Jg.  1881.  Nr.  8—16.  Wien 
1881.  4*.  —  Kreats:  Ueber  die  BOdnng  u.  ümUIdimK  * 
«onSrtmda  «ad  IMSl  in  Oalizicn.  p.  113-131.  — 
BMiInn;  fwnto— leerit.  gefunden  in  Oista.  Pilsenrr  KrciB, 
BShmen.  p.  121— 122.  —  Hilber;  Die  Stellung  de»  o8t- 
gnlizischeii  (ivpsoj  un<l  sein  VerhtÜtni.sR  zum  Srhlier.  p.  123 
— 130.  —  T.  Konllon;  Krystallofn'iietijch''  Hii.li.n  litiiiigpn. 
p.  m— 141.  -  Kittl:  I  .-ber  <lip  m-.i  ral.pi.-ll"n  Nord- 
Wlumni.  p.  149 — 162.  —  Wurm:  Liniuiuicucuucrctioueu 
in  dir  DantraiM  von  BohmiMk-LaiM.  »  IN— U4.  — 
Dnmet:  üeber  die  C«pbalopodeB  Mit  den  IknNmidv  du 
H«ppcll>er[r<>9  p.  l.V>  -  Dolter:  Sporen  eines  alten  VmI» 
kuuie«  auf  den  Capverdisehen  Inseln,  p.  168 — 157.  —  Te- 
rek:  Vorlage  dnr  jre(>I<ijri!«"hen  Kurte  der  t'mirebnng  Ton 
Tripnt.  p.  157 — It)2.  —  Szajnocliu  l'.is  retrokumvor- 
kommen  »on  Sloboda  Kiiiifrurska  in  l»!<t|4ali/ien.  \i  \iti — IU5. 

—  Fvebi:  Eini(ri'  litnurrkungcn  zu  Neiinuivr's  1  WstcUimg 
der  Qliedcnuig  der  junglertiAren  Bildungen  \m  ^riechi^rhen 
AnIlipeL  pL  17S — 181.  —  id.:  FaHiUeo  aus  di-n  Nimikcu- 
MÄn^  vonBnenolMiRohiUrb.  p.181— l»*-)  —  Kmitz^ 
Itoehtllg  an  aBiUiiag  n.  Unbildung  ron  KnlKruclis  ii.  Krdöl 
in  BShaCB*.  p.l8S— 188.  —  Hilber:  Neue  u.  un«PiiU>rpnd 
bekannte  ConehTlien  aas  dem  nst^alizbchi-^Q  MiucAii.  p.  183 

iK-i  iil  :  Fossiben  der  ("imi/erienfl-stufe  von  t.'zortkow 
in  Uülgaiizien.  ».  ISü — 19U.  —  lleim:  lieber  die  Ularner- 
DoppeEralte.  n.  aot-ülO.  —  Niediviediki:  2w  Kennt» 
oiaa  der  Sahronnation  von  Wit^ke  und  BodnJa.  p.  310 
—211.  —  Rzehak:  Ceber  die  Oliedernng  ii.  Verbratuig 
de«  OUgoctn  in  der  (iegend  s(id<>stUi:h  von  Cir.-ScdowitS  in 
Mlhren.  p.  211-211!  I'lilip:  liemerkimgen  zu  Ormo- 
ticeran  (iepnluiMuiii  d"Orb ,  MarcomtiHum  d'Orb.  u.  Hi-tf- 
rijpifurum  Ncnni.  et  fhl,  |i  216  —  217.  —  l'cters:  Der 
Senadel  von  J'noni/.r  fli/riacux.  p.  221 — 232.  —  Wolf: 
Die  Tepiitz-Sehi.uaiiir  (Viiellverhiltnisse  i.  J.  1881.  p.  222 
—229.  —  Wurm:  fiemerinuigen  zam  Contactc  derKruptiv- 
u.  Sedimentgeeicine  in  Nordböhmen.  p.  229  —  232.  —  id.: 
Btialt  f «B  BebidHimge  baiKreb.  p.2aa.  —  f.Fonllon: 


üeber  krrstalliEirtes  Zinn.  p.  237—244  —  Hilber:  Ueber 
die  Guir«itdeu  von  Zolkiew  und  Rawa  in  Ostiriilizien.  p.  244 
—248.  2<K)— !«Mi.  —  Uhlig:  Ans  dem  iiui  ib,,lbcben  (Jali- 
zion.  )i.  L'4S    L'')4      Tietze;  .\us  Monteiics^ru  jj  251 — '2x>. 

—  1(1,  Ii,  iri!!-,!  l:!n.ssp  von  freniilen  (iesteinen  i  i  . mI- 
liiiischem  Kuikst<.-uiL'.  p.  2ü7 — 2ü8.  —  Hnssak:  l'ikrit- 
porpbyr  von  Meieidoif,  Banat  p.  268—262.  —  No«4k: 
Ueb«r  bAhn^die,  thOraifiscbe.  Greifensteiner  and  Ibncr 
Tentarulitcn.  p.  262—267.  —  Tietzc:  Ergitaaende  Bcmer* 
kung  bozUglidi  des  Dilariums  von  Maaenderan  in  Perrien. 
p.  •ifi7— 2fi8.  —  l'anl:  .XntVmlinien  in  den  galiziacbcn Kar- 
pathen, p-  208-  J».>!>.  -  Uittner:  lierieht  Ober  die  Aof- 
nahme  in  der  (legend  vnn  Brescia.  p.  269  —  27.1.  —  id.: 
lieber  dio  Triaafaudungen  von  Recoaro.  p.  273  — 276.  — 
Ulli  ig:  Au«  dem  noroitaUicben  Ualizicn.  u.  275  277.  — 
T letze:  Mittheilnng  über  einiga  Fly.si-hbildunsen.  p  i«! 
— 3S8.  —  Burgerstein:  Voritnffge  MittheibtiiR  uIhi  dii- 
Thennc  v«n  Dentsi  h'-Vltcnbiirir  nnd  ilie  Chancen  eim  i  Tirf - 
liuhriüiif  (hiM'Ui'.t  |i  T.'-J.  Hoernes:  \>as  V.!r- 
kiinineri  der  (■uttutiir  lluiiinxm  in  den  .Vblageninijen  iler 
ersten  iimi  /»••iren  Me.ii;iTr.iii>tiit>'  im  (iebicte  der  öster- 
reitliisch  -  uugarisiheu  Monarchie,  p.  292  —  2S)6.  —  Cire- 
winjrk:  Uelier  fcaiito  SiiMtUen  ven  Meiigiin  bi  Fmdan. 
p.  2Mu  —  Steehe:  Ava  aem  Sifairgebiet  der  kanwdNn 
Alpen,  p.  296—299. 

Anthropologitche  Oesellich.  in  Wien.  .Mitthei* 
luii-1  n    B.l.  XI  N.  F.  B.l.  I  i,  Hft.  1.  2.  Wien  18Ö1.  4*. 

—  Kiillwann:  Kuropaimlic  Menselieuraceii.  u.  1 — 8.  — 
Woldrieh:  Beitrüge  zur  Geiclüchle  des  fosdni  Hnndee, 
nebet  Bemerkungen  ober  die  LOsibildung.  p.  6 — 17.  — 
Much;  lieber  «He  2Mt  des  Mammut  im  Allgemeinen  nad 
Uber  einige  IjigerpUtze  von  Mamront>agem  in  Nieder- 
«isterrcii-h  im  Besonderen,  p.  18 — 511.  —  v.  llochstetter: 
L'ebiir  eiqen  alten  keltiitrhen  Uer>.'ba«  in  Sakberg  von  Hall- 
■tatt.    p.  G5— "1.    -    \\  ei<li:i(  b:  Die  S<-häilelform  der 

Oriedien.  p  ~i- 

B.  latltnto  Yeneto  di  Scienie,  Letten  »d  Arti 
in  Venedig.  Memorie.   TeL  XXI.   Pt  S.  Yenaeln 

1880.  4".  —  De  Zigno;  Annotazioul  paleontologicbe. 
p.291 — 298. —  Minicb:  Sulla  lu&siizionc  divergente  antero- 
postoriore  del  eubilo.  p.  29'J  :114  Combi:  Di  Pierpaoln 
Vcr>;priü  il  senioru  da  Capodi.stri:i  e  iti  I  sun  eiiistolario. 
p.  315  — .37.^.  —  Bellavitis:  Dci  libri  di  nigioue  a  scrit- 
tunt  doppia  e  della  logismogralia.  p.379 — 418.  —  l'irona: 
Sopra  Ulla  partieolaro  modificazione  detl'  apparato  cardi- 
naw  in  na  Ippurite.  p.  4)9  —  42fi.  —  Omboai:  Denti  di 
Ippopotamo  da  aggiungersi  alhi  launa  fossile  dol  veneto. 
p.  427 — 133.  —  I-avaro:  Inedita  (ialilaeiana.  p.  4.S3— 473. 

Americnn  Jonmal  of  Science.  Editors  Jarnos 
&.  E.  S.  Dana  ami  It  Sil  Ii  man.  3.  Serie«.  Vol. 
XXIII.  Nr.  133.  New  lliiven  1881.  8».  —  Loomis: 
CoDtnbutinns  to  mrtenrnlogy.  p.  1 — 21.  —  «iilbert:  Pn-I- 
glacial  juints.  p.  25-  2(1.  Lc  Cuulc:  äouiiüahadows  in 
water.  p.  37 — 38.  —  Agaeais:  The  comeetien  bataraan 
the  oretaceovi  and  the  ricent  eehiidd  Fannae.  p.40— dft.  — 
Bell:  Apparatua  fnr  dctermining  without  pain  tO  tbe  pn> 
tient  the  ponition  of  a  projeaile  uf  lead  or  other  meta)  in 
tlic  human  hodv.  p.  4li — 47.  -  Holden  and  Iturnhnm: 
Observatiuns  flie  tncisil  ni  Merturv.  1881,  Niivemlier  7. 
at  Mount  Hamilton,  ( alitornia.  p  4«  —  H\.  —  Marsh; 
Ckk«jiiticatiou  of  the  Dinosaunu.  p.  »1— 1<<>. 

Dentaehe  Seewarte  in  Hamborg.  Monatliche 
Ueberaieht  der  Witterung.    December  1879,  Avgoat 

1881.  September  1881.  Hi^mbun'. 

£.  Comitato  geologico  d  Italia  in  Rom.  1!<iIletiuo 
1881.  Nr  ',i;in.  Roma  1881.  8».  ~  l.ntii;  I,a 
doppln  piega  d'.\rai  e  la  sezione  tnsuTSjile  dellc  Alpi 
.\puane.  p,  419—428.  —  Meli:  Notizie  ed  osservazioni  nri 
rosti  organici  rinvenati  im  tuli  leucitid  dolla  provincia  dl 
Roma.  p.  42S  — 457.  —  Pellati:  Studii  iwlle  fonnazinni 
ofiolitiche  dcU'  Italia.  n.  458—407.  —  Del  Prato:  äoprn 
an'  argiOa  MagKoaa  d«l'  Appennbie  FaraMoaei  p.  497—478. 


Digitized  by  Gopgle 


K.  Ungar.  HaturwisMiuelwftl.  Oeielltohaft  in 
BldapMt  Bibliotlwc»  Bnogaiwa  kktoriae  oatntalia 
et  natlieMa«  1471—1671».  BodapMt  1878.  8*. 

—  Herman,  Otto:  UnganH  Siiiaaea-FlMnia. 

Bd.  III.    BudapoHt  1879.  4«. 

—  Schi-nzl.  Guido:  Beiträge  zur  Kenntniss 
der  erdmagnetiflcfaeii  VerlMiltnwae  in  den  Ltadern  der 
UoflKiadhen  Krnm.  Bdb|Mrt  1881.  4«. 

—  Livius,  Maderspaeh:  Magjranmff  Ti^ 
■<ra-Felch«1]rei.    BndapMt  18A0.  4". 

K.  K.  Central- Anstalt  fllr  Meteorologie  und 
ErdmagnetinnaB  in  Wien.  Zcitsclirift  der  Üeater- 
rnchiacben  OesoUtchult  lür  Mitcjrulogir.  Oeomiber 
1861  n.  ladmc    Wien  1881.  8». 


(Vom  n.  Jaanar  Hb  IS.  Febnur  1888.) 
Vatuw.  OweUidL  n  8t  OalJen.  Bericht. 
1800/61, 1868/69, 1869/70, 1870^1, 1871/72, 1872r73, 
1878/74,1875/7(5,1879/80.  St.Gnlltii  1861  — 18S1.  80. 

Oeological  Sarrey  of  Vioteiia  in  Melboune. 
Report  Ol  prognss.  Nr.  II,  m,  IV,  Y,  VI.  Md. 
faonma  1875—1880.  4». 

AliatiA  tto.  «r  Bngtl  la  Caloatta.  Joonwl. 
Vol.  L.  Pt  n,  Xr.  4.  Calcatta  1881.  8*.  — 
Blanford:  Notes  on  an  apiiareath-  undescribed  Varanus 
fron  Tenasaerim  and  an  other  Keptilia  and  Amphibia. 
p,  899—3^.  —  Wood -Mas  Uli:  Second  list  of  Kliopajo- 
MTOlia  Lepidopt4.Tu  tVom  Port  Ulair,  Andaman  Inlands,  with 
deicr^)tioUit  of,  aii>l  notcs  on.  uew  and  littic-knuwii  »jiei-ieT^ 
and  vatietics.  p.  24a  — aCI.  —  XpvIII:  Drscriiition  <pf  ii 
new _^ipeeie8  of  HnsUllaria,  from  thi'  l'ii>  1  Iii  ii^rul.  p  L'62 
Blanford:  A  ouroerical  ejitinukic  ot  tlie  &p«ae.s 


IWra  British  IncBa 


p.  80—871.  — 


Wood-Mason:  Damfatdim  «f  a  n«w  mäa»  of  tta  Inl- 
I  Ahww  tarn  Mortk-Bartcn  laoa. 


doptiToiis  Hiium 
f.  272-87». 

4gal.vafBla  ialUdadM  daBalfltM  bilrtaML 

Balbtin.  Annfo  1881.  8~  SM«.  T.  XV.  Nr.  8, 
10,  II,  12.   Braxellfl«  1881.  8*. 

Acad.  dos  Scionces  de  Paria.  Coinpti'-  n  iiiSug 
hebdoiHftdairt'.s  <les  .«i'nncis.  1881.  2'"*  .Vincslrc. 
Tome  93.  Nr.  24— 2G.  l'uiio  1881.  4».  —  Nr.  21. 
Perrior:  l.rvis  et  itiinTairfs  exmitt's  ob  Timisie.  p.  **H 
-  Ii'll  I)ii\;i:in'  KxpiTinipps  sur  la  rapiillti-  de  lab- 
sorptiun  des  viriLs  a  la  iiurface  des  plaicii.  p.  991 — 9M.  — 
Stapkanos:  Sur  les  hiaeeaax  de  tomics  biuJna  ayait 


UM  ntae  jacebiemie.  p.  994  607.  —  Gayon:  SadMfchaa 
aihfiB*»  OB  Tuo  de  dÄ-ounir  d«e  eigiaiineejMi«k«e 
fMhcma.  p.  997— 999.  —  Lacnerre!  Bor  m  fauadeni 


Lagnerre! 

d.'  ii,  loniic.  .^Sl:  "    ,,  1,M>-M<)2  - 

Hulplieii:  .Sur  uoe  si-rif  d'Abd.  \i.  llXU— KHlö.  —  Ap- 
pell et  Janand:  Remarques  sur  riiitrudurtion  de  fonriioiiü 
Cuntinuvs  n'avaut  pas  de  d<!rivee.  daus  I«:»  <U<!roent6  de  U 
Btcanivie.  p'  1005— in>8.  —  KIliot:  Sur  tue  classe  de 
ftMttthMa  analugnc>s  uu.\  fonctions  A.  p.  1006— lODD.  — 
Masrarl:  Sur  Ips  exiM'-diiioits  polaircs  internationales, 
p.  10t»— Idlo.  —  Itrillouin:  Sur  les  methndcg  de  com- 
oaraisun  <  <  i  tti,  itMii,  d'iiHluction.  p.  loii»  — 1014  — 
Multurd  et  Li  i  Ji.it>  Her:  Sur  \fs  cliHlpnrs  i>|m'><  itiipies 


des  gas  atix  teuiperuiurmi  devces.  p.  1014 — lOlti.  —  Va- 
reaa*  e|  Pawtea»;  8er  la  aehill    _  ^ 

p.  1M6— I0I7.  —  Weil:  lYorAlAi  de  cnivrage  dirert  de 
W  (bitte,  du  fer  et  de  IVicr.  p.  1U18— lOl».  —  Pulvcr- 
naciier:  File  dcporlw  4  «Mawato  aiticnMi.  p.iaao— 1081. 


—  Deliir.liii  fl  M  ai|  iiLiini':  De  la  drroiiipo.iitinn  de 
l'eait  par  les  HHiuph  t'lei-triqiM?»  en  prmnr«  de  l'azote. 
p.  1081—1099.  —  Kiban:  Sur  la  d^Scomposttion  des  fbr- 
nriatea  ntolliques  eo  prisence  de  reaii.  Produriion  de 
uuelqiiee  esptoes  nün^ndes  mstallisees.  p.  1023—1026.  — 
rano:  änr  l'iiiflnenoe  que  la  cblM^ide  (.-xm'c-  sor  racuiti^ 
lic  h  iisiiin,  p  -1029.  —  Do  .M  t!  rrj  k o ws k i :  Sur 
la  -1  trLi::i  rytliriiji'  \o  ri'gliu  itniiiial  i't  sur  Süll  rnli- 
plnsiiili'gi  (HC  p.  -  lo:i-j.  -  lip  Varonnc:  Sur  l'nn- 
gine  dos  Kpermatu/oidfs  <  li.v  les  llMlruirL-s  p.  1002 — 1(04. 

—  Möguiii:  Note  sur  quclipies  points  eiicore  obsciirs  de 
renankation  et  dn  direloMMMat  daa  EckbunfamiiMi. 
^  »84-1036.  -  Bell:  Swlee  canKt«rea  oihrla  rar k 
parole.  chez  les  sourds-muela  auxqnels  on  a  appris  a  afti- 
ciiler  de»  sun».  p.  108«— 1037.  —  (Jreen:  Obitervations  lor 
la  <lfmi!T(>  f'ni].(if.ii  dti  .Mniiini  l.i.n.  Ar  'inveinbre  IHHO  k 
aiiiif  lH-1,  p.  ii  riT  nci'i  \i'  ü  I  ..ncliard:  Les 
preuvoji  Uo  Ui  lorniaiioii  retontt-  la  .Mtilitcrraiiw.  p.  10t2 
— lU&O.  —  Bcrtbrlot:  Oh.wvalious  mr  la  decoiiipositinii 
des  fonniates  m^llique»  en  pr^ence  do  l'cau.  p.  KVil  -  UlM. 

—  Id.:  Hut  Ic  principe  de»  aoiAieai  da  a^paration.  ]i.  1054 
— lofift.  —  Le  Corrtier:  BaetodM  war  les  lois  fonda- 
ineiitalcs  de  lelvctrodynainiiiue.  p  1055— iri67.  —  Hidaul d: 
Sur  uD  inoyen  d'eiuptVher  le  (lr'vclni>|M'mriit  du  Phtjttnrfra, 
p«r  If  Kazonnement  du  sol  ilans  f  Intervall»'  des  reps  de 
viRiirs  p  i(k'>7  loü'j.  -  ('allandreau:  Kjilirnu'Hile  de 
ia  pbuiite  (2171  l':«dore.  p.  lUäil- 10(10.  —  Laguerre: 

r  noreduetian  daa  iefimiinea  dau  lei  oMrauaa  qui 


Seant  eoomriiea  ealn  i 
n»  —  Faelia:  Sar  ne  ( 

reiitiello  de  b  fonne  f  ^a,^j  —  o.  p.  1088— 1068^  — 

Pellet:  hur  les  fonctions  irrödurliblcs  suivant  un  modola 
promicr.  p.  imö-ioti«.  Weill:  Tliroreme  d'aritbiiieti^Ufc 
p  KUiH— li*;7.  —  Deuza:  Aniplituili'  de  rusciUation  diume 
iip'  1.1  Ji  i  liuaijou  iiiaf;iietiqui'  obtiüiic  i\  l  Observatoire  du 
Itoyul  C'uilego  Charlc.'i-.Xlberl.  a  Moui  alicn,  vians  les  anui-es 
1Ö79  et  1880.  p.  lOüT  KMüK  —  Urillouin;  Sur  la  m«.^ 
tiiode  de  M.  Lippmaiui  puur  la  drteniünation  de  robm. 
p.  1069 — 1072.  —  Weil;  HiKturique  du  proc&le  oinploye 
pour  le  ciiivrage  direit  do  In  fönte,  p.  1072— 107S.  — 
CoUon:  Sur  la  ditt'usion  dt»  solides  dans  lus  solides, 
p.  1074- l(»7t.  Mallard  cl  Lc  Cbatclier;  Sur  la 
teinpi'ratiiir  ilc  cmibustinu  et  sur  la  di.-i.H<niatiim  de  ruridc 
i-arliiii;iqiii  rt  ,1..  U  vapeur  ircaii.  p.  ItiTti— 1070.  — 
Muissau:  Sur  lo  t'liromocyanure  de  potassiuni.  p.  1079 
—1061.  —  Bibaas  Sar  la  dfeompontion  des  formlaieii 
nAalBques  cn  prteica  da  l'eao.  Production  de  quelqiM?s 
esp^cos  min«>ral«s  rrialalWeto  jp.  lOGB— 10<%.  -  Geddes: 
Sar  une  nourdle  ittim  rlawr  dinfiisaires  p  loa^- 10S7.  — 
Silliman:  Sr.r  un  noiivesiii  type  de  TnrMlariiis.  p.  1087 

—  1<m:i.  iiulhuiil  ^lu  Ii'.'»  iiiii.vMiii.^.  i.r^ilif.s  i't  iiioUus<|U(>s 
vivaut.s,  reji  i,  s  ji.u  Ir.s  jmit-,  iirtcMcr.s  jailhssuiits  de  l'Oued 
Rir"  I Sahara  ilc  l.i  pr.iviin  c  de  ( 'iiustniniiic    ]'.  UiOO — 1092. 

—  Grand'kury:  Sur  läge  du  caliaire  o&rbonifcrc  de 
rOnnat  oeatnl.  p.  loaä— 1U94.  —  Mr.  M.  Herrn  ite:  Sur 
qodqnes  appUcaUoos  de  la  tbforia  dtefMctiona  elliptiqMi. 
a.  11186—1103.  —  Wnrts:  Note  sor  le  oiode  d'acUoD  daa 
mraMBla  Mlnbies.  p.  1104—1106.  —  Danbrde:  Classidca- 
tion  de«  caiwure«  de  divom  onires  lithorlnse«  que  prt'-sfnle 
rOrurci'  torrcsüc.  ]).  lUMi  -l  lirt.  —  1  rcrul:  I.a  laiiiilica- 
tion  dau»  les  vegetaux  esl-elle  partoul  et  toiijours  acrupt-le? 
p.  1109 — 1115.  —  Ulanchard:  Keponse  aux  observations 
de  M.  Uaubr^e.  pn^ent^s  dam  la  s^rc  du  19  d^cembre. 
u.  iilti— 1117.  —  Hebert:  Obamrations  sur  l'^t  de  k 
MMiterrauec  k  la  titi  de  i't'peitl»  tertiairo.  p.  lin^-ltlV. 

—  llreifpr:  Sur  lc»  diÖVrenceji  sucrpssivcs.  dos  oliscrva- 
tioDs.  p.  III!*  U2l.  -  lii^iiurdan:  KIcincuts  it  cpli<- 
meridc  de  la  inmcte  k  ji.  1122  1123.  —  Darboux: 
Sur  li's  diftiTCKtielles  succeiisivcs  des  fonctions  do  pInsieurs 
Tariables  indcppiulantt-s.  p  1123—1125.  —  Picard:  Sur 

aatenipU-s  de  n^luitio«  dlM.,  

elliptiquc».  p.  1126— 1196  —  Tr4Tat 
une  tactiqne  navale,  caknüe  par  MM.  les  IkatliWll  de 
vaiüäMu  Ue«  Porte«  et  Aubert.  p.  1129—11801  —  Sorett 
Sur  les  tranuix  de  la  oeauaianon  pmoloiiaM  anhae  et 


Digitized  by  Google 


nr  Im  traablmicutü  de  tprre  rtVemment  r(>«enti«  en  8*' 

»oie.  p  lia>  1134  —  (iouilly:  Sur  la  foiirtion  qui  ex 

|iriiue  l'öttt  fjaitiix  et  sur  U  fonctioii  l.  teile  nue  "^j^ 

UW  dWiRlMielle  rxurtp.  p.  im— 1137.  .1.  et  I'.  Ctirio: 
OoBtnctiom  et  tlilatatiniiH.  produites  nar  ile»  tensitins  elct- 
ItfcjttM  ilaiii  li-<  i  ristaiix  hrniiedit'»  tt  luct's  inrliiii-i'».  p.  1137 
— 1140.  —  liibaii:  Sur  la  dikomposition  de  quelques  ace- 
utrs  lu^tAlliijues  eil  jiresence  de  Teau.  Prodoctioiu  a'esptect 
iniiitrales  cnstallis«-».  p.  114<> — 1143.  —  Lorin:  InfluenM 
de  lit  rhaleur  et  des  prnportions  de  U  glycirine  rar  la 
dd<-omjiositi»n  de  l'acule  oxulique,  p.  1143 — 1145.  —  Nan- 
diu;  >S«r  rf^sfiii-o  iraii^riMiimr  p.lUi»  114'^  (Inrnier: 
MetUuilr  p«ur  |Eurilier  U'»  l■llivrl■^  iir>.i-iiii  .ix.  ]i  111^—1149. 
—  H  r <"»  II  -  S iMj  II  aril :  Hei  licrrlu'S  rxpi  r!iniMit;il'.'^  mimtrant 
quc  ilo  iaii!>f-s  ilivt'rsi^.  iiiiiis  surtmit  \<  <fu^  i1p  l'f'iur- 
pbale.  ei  eo  partkulier  du  «ervelet,  pcuvcui  tlctemiiuer. 
aprte  k  nmt,  am  conMetHn  gMnto  m  Iccala.  p.  1U!> 
— Itsa.  —  Conty:  Bor  to  vkammue  &m  ttaaUea  nuMrars 
prmluits  par  Im  esdtatioi»  «Ml  las  IMona  dea  cirronvolu- 
timis  du  «mean.  p.  1152 — 1164.  —  Cazeneuve:  Sur 
IVM-n  tiMi!  de  raiido  uriquc  thcy;      iiiiWÄHX.  p  IlTiö — 1157. 

I, I- Ii;  Ii  i  II  !■  Sur  h'  /^'i'lni  in^  l\ii,i-<ii  ihii  fl  k' J?<'«iifirMi'i 
Hrljt-rti  tW  l  iWi-ne  intt'riL'ur  des  eurirun«  de  Kriuis.  p.  1157 
n.i  )  De  Merejkowaky:  Lea  crnatsrrä  infdrieun 
dtüiiuKuiiit-iU  le«  coulieim.  p.  1140—1161.  —  Cornu:  Pro- 
lai^adoa  de  TacliviuS  vteetative  dea  ceUuleg  chlmrophyl- 
litmaa  tou«  rinfluanca  von  naraaite.  p.  1162—1164.  — 
Ranaiüt:  Sur  laa  SplwaonuBitei.  p.  ll«lPll66.  —  ToKt: 
das  »fttollai.  i».U66-in& 


—  Ogiar:  Kerlierrhes  tliprmi<|ne»  sur  le»  oxycblonire»  de 
soufre.  p.  S-2 — Stl.  —  Hiillcr   Sur  uii  i'-tlitr  c-urUoniijue  du 


borneol. 


( I  (■(  Ii  lic !■  de  CoiiiDck:  Sur  la 


Sur 


Sur  ha  pr<taMin  aniaalagMa  das  »fttollai.  p.U66-ll( 

  1882.   1"  Semostre.  Tome         Nr.  1  —  4. 

Paria  1882.  4».  —  Nr.  1.  Fave:  Sur  la  »orrection  de» 
boussnie'i  et  aar  le  idcent  .TVam  d«  la  idtulalion  et  de 

la  couipi'usutioii  dea  cempat*  de  M.  CoDft  p.  18—90.  — 

I>e  l^njitrefages  et  Ilainy:  Craniolopie  de»  racea  mon- 
goliquis  et  lilaiiclies.  p.  a)— 25.  ~  Colüon;  Kur  l«  diffu- 
«kiu  de*  solide«,  p.  26  —  28  —  Vi  «He:  Sur  1«  diffusinn 
dn  carbone.  p.  28 — 29.  —  I'errnm  \  \i>:  I.o  niikylnstomt-s 
lailkylosluino  duodenal  de  lUildni  cii  Krume  et  tu  inalailie 
des  mineun.  p  2!»  —  31.  —  l.e  l'aijre:  Sur  leg  foruMs 
aig^bliqne*  k  plusioirs  s^^ries  de  variables,  p.  31—32.  — 
De  Gaaparis:  Sur  la  theorie  du  motttement  dca  alRIu'trii. 
p.  8S— 8«.  —  l.ipioiiann;  Sur  la  dtterminatiea  de  l'olim. 

Ji.  86 — 87.  —  Bttillc:  Mesiu-c  de  poteutiils  nirreRpondam 
i  de»  distanre»  explosives  delemiinri  s-  y.  ^i^*. 
l'onrhet;  Note  stu-  les  tt^in  nitiirvs  il''  1:>  tniM-  nhsf 
iM»ii<iitiit  In  iniiüilon  de  l.apnim-.  p.  :l^>-  II.  —  Clni'/ 
le  rapport  de  la  potassc  k  la  »uudc,  diuu)  le>i  eAux  natu- 
nHafc  p.41— 44.  —  Cli»atalaft  Sar  I«  ftmrtion  cumplexe 
de  la  BMrpfalne  et  aa  traniibrmatlon  en  aeide  pirrinue;  de 
la  notubiliu-.  p.  44.  —  Moimier  et  Voirt:  Sur  la  pro- 
duction  artifiriolle  d<>s  tumii^  <I<'i>  i'lihiieutg  oricaniqueK. 
p.  45—46,  —  Iljiri'^lf:  Ki'rlien  lii's  sur  le  dt  veloppeineut 
de  vijtetation  i r\ iit'iL'aininuns  ii  Tcitirienr  et  i  l'iiiterieur 
des  o<1lf^  de  poiik'  p,  4ti  4U.  —  l.aulanie:  Siu"  luje 
IiiLeriidose  pmasitairr  du  tliien  ot  sur  la  patliogenie  du 
fulUiule  tulK-rculeux.  p.  49-  Ö2.  —  Nr.  2,  Daubree:  Do- 
cameuts  relatifs  au  eiget  du  s^jour  de  Papin  k  VenUe. 
p.  63 — 66.  —  Sylveater:  Sur  le«  pulsMune«  et  lea  rariuett 
de  »ubstitiition»  liiMUres.  p.  65 — 5?».  —  iHimoutoallirr 
et  MuKuiu:  Ktodc  experimentale  gur  la  ra^talfosnipif. 
riiypnoti.«mc  et  l'aetion  de  divers  aijeiils  pliy>i<|ue>  dans 
riiysterie  p  <a>  tW,  Mi^'noii  et  Hoiiart;  Sur  les, 
pröcMiSi  de  cuivra^e  de  ia  foute,  empluvea  au  Val-d'Osue. 
^  68.  —  Poineare:  8nr  ime  «xianoa  de  la  aMite 
Hfitlun^iue  de  Reore.  p.  67— W.  —  Le  Paige:  Sur  In 
ftwiMa  a4;^briquea  k  plunear»  s^ries  de  wiableü.  p.C9— 71. 

—  Booisineaq:  Eqnations  diffihvntielle«  du  inouTenMlt 
de^  pnil<>>-  priidiute»  A  ta  surfaee  d'un  lii|iiide  par  IVraersion 
il'uii  >rihil('  I  .  71 — 74. —  t'ruullebois;  Sur  qnelijUM  nm- 
hcijiumo  du  priucipc  de  iimm  e»  eluctrostatiqUB.  p.74 — 76. 

—  Kourbouze:  Sur  un  transmetleur  dea  BOM,  Ii  table 
d'harniuuie  muuiu  de  cordos.  p.  70—77.  —  Cabanellaa: 
Moanre  de  k  räsiatance  int^rknir«  et  de  la  force  Aeetro- 
motrice  dea  nachiiMa  dectiiqnea  en  marcba  p.  77—79.  — 
Maanen«:  Note  iv  k  tMorie  dea  forniatea.  p.  78-89. 

Leop.  xvra. 


formalion  des  liases  dt'  lu  serie  quiuuläquu  dans  la  diatilla- 
tion  de  lu  ctuchonine  avec  la  petiML  p.  87—80.  —  Wa> 
lit/.ky:  Sur  la  ternio«.  p.  'JO— 81.  —  Frtfd^rlcq:  Sur 
l'exiätence  d'uu  rythme  autonwllqne  rommun  k  pliuieon 
nerveux  de  la  moelle  allongfe.  p.  92  —  93.  —  Levy:  Sur 
les  positiMit^  irititetiiiiti''  lummense  £gale  dans  les  cristanx 
marle«.  euti  i'  Ii  s  uii  m)s  tToises,  et  applieatiou  ä  l'etudo  des 
bandes  inm  t  iitri  luis  des  fflil<|««th*.  p  (IS  Ofi.  —  De 
Sebueten;  Sur  la  rtMinKlurtion  :irtitirielle  de  l'analcitnc. 
p.l>6 — 97.  —  Uoltx:  Ktudc  sur  les  eaux  itouterraine«  daiu 
h  d4|MRaBeBl  de  ia  Meuee.  p.  87—8».  —  Nr.  3.  Ber- 
tbelot  et  Tieille:  Sor  la  viieeie  de  propagatlon  dea 
phlnon^es  ex|dosifs  dan.!;  les  ^ai.  p.  101— 109.  —  Fromv 
etUrbain:  Ltude»  chiroiqueg  sur  le  squeJctte  des  v^e- 
taux.  p.  Itlf — 112.  —  De  Saint- Venant:  Sur  le  mude 
de  puUiiatiou  le  plus  favurable  au  projfre»  doü  eludes 
scieutiliques.  p.  112—114.  —  Tholozan:  Sur  deax  petitw 
epid^mies  de  I'oste  dana  le  Khora<»an.  p.  114 — 117.  — 
Darboux:  Siu-  la  reprteentalioii  sph^rique  des  «urllMeiL 
p.  lao— 122.—  Pepin:  Nuuveaux  th4k>r6mes  sur  r<i|UBtiaB 
indttenniiii^  ax«  +  bv«  —  r-.  p.  122—124.  —  I'oineari: 
Sur  une  exteiisimi  (le  1«  uolion  aritbnu'ti'iu':'  de  ifeillH'. 
p.  124  -VM\  liiiiKc:  liitiiiinn'  de  Ih  iirmi'  des  surfaee.s 
polair«'»  sur  le  p.iteuticJ  cxiiin^it  |i  KWi-  132  —  liallcr: 
Stu'  l'essence  de  sarrii'iii^  p  -VXA  --  Knu s.^f•au:  Sur 
un  alcool  diatomique  dcrive  du  ,:j-uupblul.  p.  133 — ISU.  — 
Ladareau:  L'acUe  plMNiiiwrique  dans  les  terres  arabica 
du  Bord  de  la  Fraaee.  p. «MI— 187.  —  Filbol:  DteouTerte 
de  quelques  nouveaux  genres  de  Mammif^res  foidles,  dans 
les  depi'it.s  dn  pliosphate  de  rhaux  du  Querey.  p.  138—189. 
—  Koebler:  Uet-licrrbes  analomiques  nur  le  SjMitnntfuii 
purjmreuf.  p.  13!) — 141.  —  Fredericq:  Sur  ü  diseur- 
dancc  cutrc  los  variatioua  respiraioires  de  la  pressiun  intra- 
caretidieBiie  et  intrathorarique.  p.  141 — 143.  —  Maaoa* 
vrier:  Sur  TintcrpriHation  du  poids  de  Tenfifphale  et  aea 
ttpplicatioiui.  p.  143—146. —  Mctcfainikoff:  Contributions 
ä  la  eonnai&sauoe  g<k>logique  du  Japon.  p.  1  Wi-  147.  — 
Nr.  4  Hcrthelot:  Sur  londe  cxplosiTe.  p.  14H— 152.  — 
llirii:  Itcsuim^  des  observatiuus  uieteoroloxiques  faites  peu- 
dimt  riuiiii'f  IS^l  en  qu:itrr  jxiints  du  liaut-Uhiu  et  des 
Vii.'ii;i's.  I'.  I.'i2    1  /riii_rri  -  I  I  -,  iii.'.iTv;itii'n5  speelro- 

Bcuuiuues  a  la  luiiii>'re  uuiuut'Uruuuiü.^iti'.  p.  — löü.  — 
Weil:  Santti^uM  laiatim  k  aote  de  HM.  Mi«non  et 
Bouait:  9ar  lea  proc^dla  de  cnhiace.  p.  157.  —  Dar* 
bnnx:  Nou-  sur  h  repr^scfltatloa  spbdnqoe  dea  surftcei. 
p.  1.58 -  ItMJ.  I.att'ierre:  Sur  qndmiee  ^oatioiu  tnua- 
<pn<lames.  ]i.  KXi — IGli.  —  Poineare;  Sur  le«  fonrtiona 
fuib^ienui'»  II  IM  in<i.  —  Saltil:  Siiv  uii  iiicyen 
d'i'tendrc  la  tlieurie  des  iioai;iiiairea,  saus  tuirv  usa^e  des 
linaKiiudres.  p.  166  —  168.  —  Hrassinne:  Nouvelle  ma- 
niere  d'employer  le  prindpe  de  la  muiudio  action,  datu  les 
questicius  de'dynamiqnc.  p.  160—171.  —  Serra-Carpi: 
lii'termination.  au  moye»  du  micropbonc,  de  la  i>Di<iUon 
di-i  imeuds  i'l  ilcn  veutreK  daitü  les  rolonne.'i  d'air  vilirantes. 
ji-  171  — 172.  —  Sabatier:  La  spennatoi{i''ui-5c-  dnv  les 
Amielides  et  les  Vertehres.  p.  172—173.  -  Iian  Htr;  Sur 
le  r^de  de  Tamnios  dans  la  productioii  ilo-  .inomuiie». 
p.  173— 17&.  —  Mcr:  De  ia  v«-getation  ä  i'air  des  p lautes 
aqnaiiqaca.  p.  176— 178>  —  Ltrji  Sar  laa  bandaa  ooBcai- 
tnqaes  dee  felde|iadu.  p.  178—180.  —  Keaon:  Sor  la 

liaiilPiir  l»anmietnque  du  17  janvicr  11-'^:!    p  1SI>— 191. 

Smithsonian  Institation  in  Waahington.  Ue- 
port»  of  astronomical  obaartstion  fat  1880>  Wa* 
■hingtoD  1881.  8*. 

raiteil«  aAtanDo  fi  VMrb.  Hob- 


vellofi  Arcliivea.  2.  Si-rie.  Turne  IV,  1.  Fascicule. 
Paris  lütil.  4".  — Yesque,  J.:  l>e  i'aiwtomie  des titsus 
appliqufe  k  la  rlawÜrHa«  daa  flMMta.  » l-M,  —  Bar- 
tin.  V.:  Rarisbn  des  DonadMua  du  Waakm  dUttatae 
naturelle,  p.  67  121.  —  Sanvaite,  II.  E.:  BacktNhaa  aar 
la  Fauoe  icktbvolußiquc  dt-  l'.Vsic  et  dcscriptM»  tfeiptcett 
noaveUae  de  l'liidchCliiiie.  p.  133— 16a 

8 


Digitized  by  Google 


66 


K.  Stanwarte  bai  Mtachn.  IbteorolqgiMbe 
%.  aMgaetiMlw  Baoteebtanfie.  Jf.  1881.  Mfladieo 
188S.  8*. 

K*th,  0.  vom:  Erdbeben  von  IbcMa  vom  4.  März 
1881.  ZuRtand  des  Teniv  im  Mftn  1881.  Ein  Be- 
surli  des  Yultor.  JbjMUbm  dw  Om^iHin.  Bonn 
1881.  8*. 

■nilii  Allgut:  PUntaa  RonnriM  Imcatqno 
cogmtas  enunierat.  ClaudiopoU  1879 — 1881.  8'.  — 
Magyar  nÖT^n;t«ni  Inpok,  mrkeszti  6a  kiadja  Kn- 

aiti  4gost.     V.     KoloZ8V:ltt  1881,  8^. 

Aoademy  of  natural  Sciences  in  PhUadel{»hia. 
Wachsmuth  Ch.  and  Springer  F.:  Revision  of 
thaPftUeocrinoidea.  Part  II.  Faaiitjr  Sphaaroidoerioidae 
«itk  fha  «ub-faniiliea  PlatycrinUbta,  BhodoeriaUM  and 
AetbMMrUdtw.  PhOadelphia  1881.  8«.  [Ebttraet  of 
tlio  Prooeedings,  Jnly  26,  1881.J 

Hosoam  of  oomparative  Zoölogy  at  Cambridge, 

Dulletin.    Vol.  IX.     Nr.  1  —  5.  Cambridge 

1881.  8".  —  Ilpp^irl.s  (  M  ilii'  i'i-^iili^  iif  iin;-(|..'iii;;;  midcr 
tho  sapenision  of  .MexamliT  Agiissiz,  in  thn  (iulf  of  Mp- 
xiro  1Ö77--1878.  .XIV.  I'orricr."  K. :  Dfsi  rintion  aommnirc 
des  esptics  Douvelius  d'Asteneü.  p.  1—31.  \V.  Uall,W.lJ.: 
FNfadaujr  nport  «n  tJie  Mollusca,  pw  tt— 141.  XVL 
Carnentor,  P.  H.:  PreKminary  repoit  <m  tbe  OonatnlM. 
I».  l.*)]  169.  —  Agassis.  A.:  On  tbe  exploratioiis  in  thc 
riciiiity  »f  Tortujfns,  dnring  March  and  AfiriJ  1681,  p.  145 
—149.'  Hartiiiniiri.  W.  I).:  ObaenratiiMU  on  tbe  Ii! 
nf  the  «fnns  Partula  Fit,  viitli  a  UUklpipbia 
uf  all  tbe  species.  p.  171—1%. 

Ob  I— dwtrflHdwnHdiw  Tamiohi-StetlgneB. 
Htna^gag.  Ton  F.  Kobbe.  Bd.  27.  Hft  4.  Berlin 

1882.  8».  —  W6lff,E.:  Ueber  die  VerdanUrbkeit  einiger 
Arten  von  susl&ndlächtMtOcIkuchen.  p.  241— 246. —Mayer, 
A.:  Neuo  Ileitra^c  zur  Kcnntnixs  der  Wirkung  des  üab- 
fpTmentr».  p.  247  2rif',  l  llirirht,  R:  Hoiträtre  zur 
Most-  and  Wrinanalyse.  V.  Hr'stiüjiiiDiiL'  tii'.-  Zm  k('r> 
)).  267-  274.  Wein.K. :  lkn<iit  über  dii^  Vcrhajidlungfn 
ilcr  VersanimlunK  von  Vorsurhs  •  Stalions  -  Milj^liedem  in 
München  am  17.  boptumbcr  löSl.  u.  376- ültt  —  Yer- 
hwilBya  dar  Section  tat  laaMitliaduftlicha  Vcr- 
McbnMiM  der  Matiirlbutheg^VfliMiiiialimg  m  Salsborg 
im.  p.  811  ff.  . 

^gL  BAhBiaeb«  OMallMh.  d.  Wissenaeb.  in  Pn^. 
Abbandhingen.  6.  Folge.  Bd.  X.  Prag  1881.  40.  — 
FarskT,F.:  Reaullate  zweijähriger  Tei^eiationsveTsncbe  üi 
kanstlirntm  XährstnfflMsiingpn  und  im  iialQrlirbcn  Bodeo. 
61  p.  —  V.  Waltenhofen,  A.:  Tcber  die  elektriarhe  Uhr 
von  (i.  Rebif pk.  ti  ]i.  —  Siiidniü krt.  K.  J.:  HeiHdtate  der 
1879  in  Uöhineu  «iiiuii  hti  ii  ombromctrischen  Beolxai-htuiiücii. 
KW  p.  —  (lilntlier.  S.:  Der  .IZ/yon'/AmtM  liiirnli.t  des 
lleinrirli  Stromer.  LS  p.  —  Mntzk.i,  W  .  Znr  ilirislliihen 
Zeitrecbmuig  and  fttr  deren  Verbesuvrung.  7ö  u.  —  Ullik, 
F.:  Bericht  aber  dto  Wertnwwnf  dar  «ämnd daei  Jabrw 
im  Profile  von  Tetacfaen  lien  ergebenden  QuaatHita» 
scbwankungen  der  Bestandtheile  des  Klbwsssers  und  der 
Mengen  der  von  letzterem  ausgeführten  lilsUiben  und  un- 
Iflslicben  Stoib.  58  p.  —  Studnitka.  F.  J.:  Kesulute  der 
oanbroBetrisdien  BeobacbtunKen  in  Uölimen  1680.  104  p, 

—  Sitanngsbericht«'.  Jg.  1880.  Prag  1881.  8". 
—  .\mosadar,  A.:  I.'elwr  CoDstrnetionen  ebener  Ciirven 
vierter  Ordnung  mit  dn'i  I'oppeliiunkten.  p.  ü  — 8.  — 
.\  II  i,nistin,  F. :  l'i'ber  de«  ImiuIiks  der  lli  wulkiüig  auf  den 
laglii-hen  TcropersturKang  in  l'rsfi.  p.  9—23,  —  Keist- 
mantel,  K.:  l'ebor  die  foaailo  rkm  des  Hauendsoges 
in  Kladno-Rakonitzer  Steinkohlenbecken,  n.  34— SS.  — 
Scvdler.  A.:  FnziiAmka,  Qrki^ld  sc  «klidilni  otAMch 
rychlosit  kolem  lilwvolnydi  os.  p.  84— 34i.  —  Stolba.  K, : 
ClMnisd»  Mittbeihu«cn.  p.  87— 4Bi.  —  Preia,  K.:  Uebar 


die  Zersvtzuni;  von  l-'erro-  n.  Ferricyankaliinn  in  viUtserigen 
LösiuitiMi.  p,  46 — 4!i.  -  Stutinicka,  F.:  Ueber  eine  neue 
l>etcrmiiuinteiiei)(en.si-hat't.  j.,  .'i^i  -.'54.  —  Weyr,  E.:  Ueber 
eine  Vcritication  der  MoltipUcationsformel  für  DetermlnanteiL 
f.  80-66.  -  Bobak.  IL:  Oabtr  IfeBwanmimHialpiMil* 
von  Ourren.  p.  66—68.  —  Bflobonbak,  A.:  XMür  dai 
Einfloss  der  geologischen  Verhältnisse  auf  die  '**"^'** 
Beschaffenheit  des  Quell,  u.  Bninnenwosscrs.  p.  61—108.  — 
Dedefek.  J.:  Zur  Verbreiiunt  der  I.ebennonse  in  Rrthmen 
sammt  einigen  Bjiecirlkn  Ileobaihtunffen.  p.  101-  Hu 
Soydlcr.  A.r  l  eber  die  Itewegung  von  P  iiiUleu  auf  (je- 
ftelieiien  furven  11.  l''i;ulieD.  p,  III — 121.  -  l.e  l'aige.C: 
Sur  les  delcriuinanlü  liumisyme(riijuc!i  d'ordie  pair.  jf.  125 
— 121!.  —  Stoibs,  F.:  Chemisch -minerslogiscbe  luttbei- 
luiigcu.  D.  127—135.  —  Vedjovsky,  F.:  Ueber  die  Kiku- 
pooen  Oer  Bramwnvasser  von  Prag.  p.  186— ISft.  — 
Resek,  A.:  PUntti  Jiriho  Pospichal«  z  let  1661— 1680L 

E.  139 — 149.  —  Zcngor,  K.  W.:  Ueber  den  Ziisammeu- 
ang  der  KrdätQrme  mit  den  planetari.^i  lien  WrliiltniBsen 
des  Sonnensystems,  p.  15(t — 100.  —  Kii.ta.  .1.;  O  «eolo- 
«ekych  pomerech  pilnve  lliiKoetiieki'  \>.  Uli  is.'>,  — 
Fei  st  man  toi,  0.:  Kurze  lietiierkimv'en  ulur  ejiizelue 
Tlicile  lies  Uiluniüi  hen  Ki'lileiii;eliiiy;e>  p  l-'>  — 
Woldi'ieh,  .).:  Uiluvialiie  (auiui  u  Siiil.iliiv ii;  jiuil  Viiiiper- 
knn  V  Siunave.  p.  IUI-- 201.  Ku5la.  .1;  IJohrffiiiiije 
von  Insecten  in  einem  verkie.velteti  Araueariles  von  Urinov. 
Koprolithen  -  f^neretimieii  bi-i  Kni]Mi.  ji  208—906.  — 
Rayman,  B.:  K\>o]iiia  prupargylova.  ]i,  308—907.  — 
Merten«.  F.:  Ueber  geonietrisdiG  Anwendung  der  MnRi- 

fvUcationsregel  der  Determinanten,  p.  a07  uoi)  —  Doma- 
fp,K.:  Untersuchungen  Uber  altemirende £tit);ul'inu;en  in 
luftleeren  Raiunc.  p.  21"  211)  —  Palacky.  •  '  jiinl 
hraiiiei  naiirh  bylin.  n.  220—221.  —  Korist;-..  K  '  cIkt 
Mnen  HaMlt  inil  |>olar«in  Magnetismus  bei  Mm  1-' lielri. 
p.  222  —  226.  —  Jirefek,  .1.:  Zpriva  o  iijipvsk'rii  jiobili 
?  l'ra/.e  rokii  l.'Wfl  z  nikupi.su  Krakovskeho.  p.  227  238. 

—  id.:  Kukopis  zc  XVI.  veku  v  osade  Telecim  u.  l'olicky 
chovany.  p.  22it— 233.  —  Zenger,  K.  W.:  Kin  allgemeines 
Gesetz  der  meteorologischen  Erscheinungen  und  der  Be- 
wegung dar  phaatarea  Körper  des  Sonnensystems,  p.  234 

-  361.  —  Id.:  DieGmndnrsacfaederplanetaren  Bewegtmgen 
im  Sonnensysteme,  p.  2fi2  2f>fi-  Hi»yn>ann,  11,  und 
I'rel^,  K--  Kiiiwirkunf,'  um  .)oil  aut  aroniatisehe  Kuhlen- 
was.ser.stntfe  mit  Innreren  .Seileukcltcn.  p.  2t)7 -270.  — 
Rayman n,  II.:  Iteitrag  znr  Kenntnisü  des  lienzolbexa- 
chlorides.  p.  271— 274.  —  Frii.A.:  Ueber  die  KnUleckung 
WM  Vogebaalea  m  der  MmtuOmi  Knidalbnwtioii.  p.S» 
—878.  —  Oronwald.  A.:  üebor  die  Entufekahng  dar 
begrensten  Derivationen  nach  ganzen  positiven  aufsteigenden 
Potenzen  d  Index,  und  die  damit  ]'.ui>duu-Dhani;ende  Logial- 
rechnong.  p.  27li  — 2S3.  Taranek,  K.  .1.:  Ueber  die 
SOtswasser-Diatumetii  aus  den  tertiitren  Schiihteii  von 
Wam.sdorf.  p,  2S4  '£H\.  Itayer,  F,:  Vithir.nlHüradius 
bohemicm  aus  der  Uninnkulile  von  Freudeuhain.  p.  2M1 
— 2!t7.  —  Kmler,  J.:  Nekroloyiuni /.  kliiStera  bratrf  kajieii-h 
V  Xovy.h  lianatkiU-h.  p.  2J»3-3<I3.  —  UedeeeK.  .1:  lioi- 
Iräge  /.nr  Heslinnnun^  böhmischer  l'olytrii  har.ieen  p.  M04 
— 313.  —  .\  r.  1:11-!  in,  K  :  l>a.s  Klima  von  l'raj;,  p  ;1I4  'MC. 

—  Jahreabericht  1679. 1880.  Prag  1879. 188U.  8**. 

8oe.  BeUnABB«  das  fldaieaa  fa  Ariern.  Ar^ 

chives  Neerlandaiaes.  Tome  XVI.  Livr.  3,  4,  5. 
Harlem  1881.  8».  —  Livr.  8.  Orouemann,  H.  J.  11: 
Baebarcha»  sur  la  natni«  da  bt  hunitee  zodiaeale.  y.  8U 
—  Legeboke.  G.J.:  8ar  nnc  proprio  des  racines 
■  Ion  d«vep.  p.  273—278.  —  E  n  g  e  I  m  n  n  n,  Th  W. : 
I  micrometri<|ues  sur  la  contraition  de»  (ihres 
noaenhirea.  p.  2711— «it!  —  Uivr  4,  (irinwis,  c  II  C.-. 

La  tranaport  de  l'ru.TL'ie  iiemlant  le  eher  des  u.^|l^.  \>.'MKi 
— 3S2.  —  Van  der  Stnek.  S.  I',:  l/intluenee  de  la  lune 
snr  le  mouveinenl  de  l'aisuille  aimanteu.  p.  883  —  37'(.  - 
Kehren»,  II.:  Sur  la  cristallination  du  alamant.  i>.  377 
— 88G.  —  Livr. 5.  Van  den  Barg,  V.J.;  Snr  les  relationa 
räcurrentes  päriodii|iiaa  entre  lea  aeallIciaBte  du  develonpe- 
das  fanctiona;  plaa  apMalanant  «Mn  las  nombrea 


Digitized  by  Google 


67 


de  UcrnouUi.  ain»i  (ju'cntre  quelques  nomlirr-i  iuuiIokuph. 

S.  iSH7 — 443.  —  Bierens  (1p  Huaii.  1»  ;  Note  siir  Ic  inU- 
e  ni'N  iiiL'i-uifiirs  lIcillaiHlai»  (laus  PfMiiilui  ilrs  liifiifs  <Ip 
mreau.  p.  444 — l&L  —  Oudciuuui,  A.  l.:  Sur  U  Ueiuuti' 
tt  W  CMttciagit  de  ditaltitwn  da  to  dMlMwina  f.  4S9 
— Fr»nehimont,A.P.N.:  Sur  k  iinie  crMalllM 
dt  Fii-diBliNABÜlgteiiliM.  p.  479-47«. 

—  Nfttimrlaiadiga  VorliaiideliiigAii.  8*  Tan. 
Deel  IV,  8^  Stak.  Hwlem  1881.  4«.  —  Ginzd. 
F.K.:  X(sie  üntcmiclinniren  ühtr  die  Bahn  iles  OlliersVhen 
Cometen  und  seine  Wi-\>  r?;.-?ir    M''  p 

K.HatQurkTtndige  Vereeniginj;  inHederludMli- 
ladii  io  Batavia.  Natuurkundi»;  'njdaehrift.  Deel  40 

<8.  S'rie  De*l  1.  Batavin  li^isl.  8".  —  Levens- 
Ix-rii  lit  \m  r.  Bln-k.i-  ji  I  i:.'-  Miiiri-r,  (  .  l'li  - 
liijdrairc  tot  de  keniiis  d>T  ('nistai'i'cii  -  l  '.iiiiin  van  .l:iva"» 
NwnlLust.  p,  I5H  \IU  (Jictier.  II  ;  Ji-ts  (ivrr  IVii- 
garoD-en  Asäiitankolen  eji  de  bruikbaarbeid  vaii  de  eeHleu 
vDor  päbtHUiat.  p.  IW— 18g.  —  Taijmaaa,  J.  £.: 
Tendi«  «Mcr  nh  nar  Kiww-OviiMB.  p.  IW-SU.  — 
Beraclot  Mocmi.  J.C.:  Vmlag  oror  de  Oonvernmieal»» 
kfaHMmdeniemins  op  Java  ovcr  bet  jaar  1879.  p.  283— SIS. 
—  Creti^r,  H  Over  de  sninenstpllinR  vaii  eemÄP  wateren 
vaji  den  Salak.   p.  32«"..       .sliiin  r.  (    I'Ij..  Ueber 

eifiif;e  neue  lloluthiirii  ii  vnu  ilrr  Wc^tkustr  .)av.i's.  ii. 
—SM. 

Kagnetical  and  meteorologioal  Obserratory  in 
Batavia.  RegeDwaaruemii^tB  ia  Nederlandscli-Iiidii-. 
Jg.  IL  1880.  doorP.A.BarfBiia.  Batavia  1881.  8«. 

■oytl  Um.  of  Ti«!«!!»  ia  VribMOH  Ihn*- 

aetioni  of  th«  I>hi!(K>u[<lii('a1  InKtitat«.  Toi.  H,  m,  IT. 
Melboorne  1868,  185^,  18Ö0.  8». 

Sanokelmann,  A.  v.:  Die  Ergebniaae  der  Xieder- 
■ehlaga-Beofaaehtaiweo  in  Leipaig  und  aa  einigem  an- 
dann  tldiiiHlMa  StatiginB.  Ld^  1889.  4*. 

KajMrliohe  AdHindttlt  ia  Bodia.  Annalen  der 
Hydrograpfaie  u.  maritim.  Meteorologie.  Jg.  10.  Hfl.  I. 
Berlin  1862.  4*.  —  ColdinR,  A..  l'.rgehni.vse  eiiiiaer 
üntemicliangen  OImt  die  StuntiHiith  vom  la.  bis  14.  So- 
veaiber  1872  in  der  Ustsee  und  Uber  die  BcaieliungH  4k 
Winde  zu  den  Striimungeii  und  WaiaenÖnden.  pu  I — fi,  — 
Vau  Bebber.  J.:  Beinerkenswertbe  Sinrme.  p.  6—901  — 
Weyer,  (i.  I>.  K.:  Die  Wioderenebeinunfr  der  Methode  nni 
T.->f<  l  Mi'i  Klford  aLs  sogenannt«  „Neger- Tafel".  Kin  netier 
Bcii:.i  II  (ii  si  Iiichte  der  kdrzcaten  Beductionsform  der 
MouddkHUiizen  im  SeeKebrauch.  p.  21—27.  -  Neos  von 
£eeal»«ck;  Detter  Bestimmung  der  Deriatbnt-CoeflicicnttB 
dveh  BaobachtnniK  der  Ilorixoutalkralt  p.  28— 3a 

—  Nachricliten  fQr  SeaAdiiw.  3g.  XDl.  Nr.  1 
— 8.    Berlin  lö«2.  4". 

Aiiatie  Soe.  of  Baagal  ia  Caloatta.  Proeeodlng« 

1881.    Nr.  H.    CttlcntU  1881.  8». 

Dentiche  OMelltch.  Itlr  Hator-  n.  Völkerkunde 

OttaaienB  in  Tokio.  Mittlif-ilungrii.  Hft.  25  I»f- 
cemljer  1881.  Yokuluuiia  iHbl.  i'^.  K  n  r :><  Ii  i  l I. 
O.:  Japaniiclier  ArkoriHidrii.  ein  tiatiirlii ln  i-  Oim nt  p  l'^) 
—201.  —  BchQlt,  O.:  Zur  topoKranhiiM'huii  Mkix/e  de» 
Wem  *0D  Kikko  nach  Ikao.  p,20ei— 2(8,  —  Korse lielt, 
0.:  ueber  den  Meteoriten  TonT^jima  vom  18.  Februar  1890. 
p^  204  - ae.  —  Naumann.  K.:  Die  Triaafoniurtion  im 
■OrdUi  htii  .lapaii,  p.  aiö— 2t)«».  —  Docdcriein:  Japaniadie 
Seet«-hl4iiiKi  u.  p.  200—210.  —  id.:  lieber  einig«  japanisclie 
K^iiirHhiere.  p.  910— Sil.  —  {d.t  TflnaÜta  w  Japao. 

p.  211  212. 

Qeographisohe  Oeeellsch.  in  Mflnehen.  Jahres- 
bericht 1ö7"— 1879.  (Ilft.  VI.)  Hrsg.  V.  F.  Ratzel. 
München  1880.  8*.  —  Kssendurfer:  Krinneruogen 
aa  die  £zpoditi4w  &  M.  Comite  .liJieabetli''  aack  Mica- 


ra|,nui  p  'S  21.  —  PQttmauu.  J.:  l)as  Amurland  inid 
.siiiif  Iii  srohiier.  p.  23 — 41.  —  I.rtw,  (i.:  Kin  geologi«rher 
S|i3zi.T).'anB  durch  Neii-Mexico  und  .\rizona.  p.  42—51.  — 
Kauel,  F.:  Ueber  die  KnU(ehuii£  der  brdpynuniden. 
p.  77—90.  —  Geistbeck,  A.:  Die  Goldwlacberei  an  den 
sfldbsiriechen  Flössen,  p.  91—108.  —  Grober,  Ch,:  Das 
Isartlial  zwiaehcn  der  Loiucb-  n.  AmpereinmündunK.  p.  107 
—140.  —  id.:  Der  Haoliinijfr  Itacb  und  seine  l  mireonog. 
p.  141 — 147.  —  LangmantnI.  V.:  Die  Handschriften  und 
gedruckten  Ausgalmi  Schilibwijor's.  p,  148—152.  —  Rätsel. 
F.:  Notizen  zur  Biographie  I'hilip|ig  von  Hutten,  p.  163 
—166.  —  id.:  Zur  Biographie  des  Angsburger  UrOtriaad- 
{iorsehcrs  Johann  Georg  Kart  (oder  Karl  l^dwig>  Metalar- 
Otaaeka  a.  U?— 166.  —  Nekrolug  auf  Hermann  FraÜMrr 
r.  BttO.  p.  168-m 

(FoftaMaang  folgt.) 


Beitrilgc  zur  Sesolilclit»  der  Physik. 

Von  Dr.  £.  üerlaud,  Lehrer  an  der  Kgl.  höheren  Gewerbe- 
Minie  iu  M.  A.  N. 

(FoftsetHwg.) 

Oaa  ftlgeode  Tanwiehalm  eaChllt  ana,  waa  leli 

von  Originalapp«raten  habe  ansfindig  machen  können, 
nach  dan  Verfertigem  und  dco  FanekarB,  welche  aie 
gebraaeht  haben,  geordaet  MMhaaikar  oder  aoMm, 
die  aller  Wahrscheinlichkeit  nach  Mechaniker  waren, 
sind  dabei  mit  *  beaeichnet.  Eia  Aabang  giebt  die 
Appaiatof  w^olia  von  Iwrillattlaa  VaraolMni,  Bafasacisa 
etc.  gelegentlich  beoutst  sind,  ohne  elii.n  i\U  Original- 
afifiarate  an  beatinanten  Uataraaohongen  au  dienen, 
soweit  sieh  eine  eolehe  Treonong  dareMUma  Ueas. 
Selbstverstindlich  kann  und  vrill  die«  Vcra  icliniss  i\uf 
VoUatindigkeit  ketaen  Aaapruch  macbeu.  £e  ist  nur 
ab  eia  An&og  eines  solobeo  anraaehee,  der  eben  ein- 
mal gemacht  werden  inusste  und  nicht  li<sHrr  f^emacUt 
werden  konnte,  als  durch  die  eingehende  Benutzung 
dar  Loadoacr  AmteUaag.  Bahr  wflflaohanawarth  wOida 
PS  KPin,  wenn  es  von  dam  Bcndenen  fortpescfzt 
worden  wOrde.  Man  könnte  aof  diaae  Weise  mit  nicht 
iBangiBaaar  SdiwiM^i^  da  tkuSUk  voUaUbidiees 
Venseichnii<R  erhalten,  und  dar  Kalaoa  aiaaa  aoUiaa 
liegt  auf  der  Hand. 

Der  Ort,  wo  aieh  der  Apparat  befindet,  ist  jodes- 
mal  in  dem  Veraeielmisse  bemerkt,  die  Veriiff«Dtlichnug, 
welcher  die  Angabe  desselben  entnommen  ist,  citirt. 
Wo  das  Citat  fehlt.,  war  mir  der  Apparat  dank 
Autopsie  bekannt.    Bei  den  Citaien  bedeutet: 

L.  G.  =  Beficht  über  die  Ansetelinng  wissenschaft- 
licher Apparate  im  South  Kensington  Mns«um 
an  London  1876;  angleich  ToUstAndiger  und 
baadureibeadar  Katakg  der  Anaatellnug.  Im 
Anftrage  des  kflnig&h  grossbritannischen  Er- 
nafam^pnihaa  aMMBMagetteUt  tob  Dr.  Ba« 
dair  BiadanaM».  LoBdoa  1877. 
fii^  L.  C.  =  Catologne  of  the  Special  Loan 
GoUaetlaa  of  aaaatilic  Afipantas  at  tha  Sonth 

8* 


Digitized  by  Google 


68 


KemiiWtoa  Kamm.  HDCOGLXXVI.  IL  Ed. 

London  1876. 

Dr.  =  Mittheiloog«»  Uber  die  SAmnilung  des  Küuigl. 
matbematisob-pbysilwliKhenS«loDi  zu  Dresden. 
Npbst  culturhistoriscbcn  Bemerknogen.  Von 
üiriäctor  Dr.  Adolf  Drechsler.  Dresden  1873. 

6.  SS  Die  maÜMDUitiKche  S«nimlnng  des  germanischen 
Hnsenm.  Von  Prof.  Dr.  Siegm.  Günther  in 
Ansbach.  M.  A.  N.  Leopoldiaa  Hft.  XIV, 
p.  9.3  11.  uikI  108  ff. 

C.  =  IV^chreibung  der  Sammlung  aatrononiiaober, 
geodätischer  nnd  physikalischer  Apparate  im 
Köoigl.  SIuEiuin  in  Caaaol.  Festgabe  für  die 
51.  VenunmluDg  deataeher  Netarforacbar  nnd 
Aotei,  im  Aoftnge  dea  Hemi  HiiiiitarB  der 
gaiaHicben,  Unterriohta-  u.Medicinalangelegen- 
haiten  vatftart  von  A.  Gdater  nnd  £.  Gsrland. 
Ouael  1878. 

K.  —  Die  Annalen  der  StCIBWartfl  in  I.r-iden,  licrani!- 
geg.  van  Dr.  F.  Kaiair.  L  fid.  UMu-lem  1868. 
W.  a  ytertaDalraalirift  dar  natarfonchendsB  Ge- 
sellschaft  in  ZOrich,  redigirt  von  Dr.  R.  Wolf. 
Dia  Bnebataben  «nd  ZaUan,  weUie  der  Be- 
Mädiiiuif :  Kmatgeirorba-ltBi—     Büllii  augefbgt 
aiad,  bcmben  rieh  auf  deo  'EMag  disM  bilitiita. 

Geordnet  «ind  die  Forscher  etc.  soviel  wie  möglich 
nftch  ihren  Geburtojahren ;  wo  solche  nicht  bekannt 
waren,  nach  dem  Jahre,  in  welchem  die  betreffenden 
Apparate  verfertigt  worden  rind;  fehlte  jede  Zeit- 
ai^be,  aaeh  der  Zdt,  in  dar  die  Apparate  waiir» 

Ibrahim  Ihn  Said.  Aiubi'L-liijs  A-sh-olnbium, 
aoig.  1067.   Archiiologiitcbes  Museum,  Madrid,  luigl. 

L.  a  17S7  c. 

Mubammcil  1!f  n  M  iwüji^il  .\l-nrdhi.  nn- 
geialu'  128il.  Arabiiichcr  UiuimukgiubuB;  in  Diesdciu. 
Dr.  p.  26. 

*  Georg  Hartmaao,  gab.  1489.  1)  Galiber- 
naaantab;  in  Dreeden.  Dr.  p.  29.  2)  Vergleichs- 
tabelle  für  verschiedene  Zeitmaame.  Gennanischea 
Moaenm,  Narnberg.  0.  p.  110  (13).  3)  Rund« 
Sdieibe,  MemiDg  gravirt,  vielleicht  ein  Astrolabium  (V); 
au«.  1S87.  KaBit««mi1»]fH«B  m  Beriin  (K.  4677). 

Ahmed  Ihn  Abd-el-Rabman.  QnadraiA  an 
Bronce;  in  IiUdrid.   L.  C.  No.  2230. 

*Era8ai«a  Habaraal.  Antnant  (aditadtlga 
Mnlxt,  wohl  eine  PlaoBphln).  KimatgewaiiiihMiiawim 
in  Berlin  (K.  4676). 

'Wilhelm  IT..  der  Weite,  Landgraf  von 

Hi  üxen-Cassel,  geb.  1532.  1'  fironsr  astrononiiRfhe 
Uhr  (s.  ByrgiJ.    2)  Gioiaer  kupferner  Himmelsglobus 


(•.  BjrnüX  8)  KHptene  Ilanlaiililra.  Alle  dnl  in 

Cassel.    C.   Xo.  1,  3,  .■>. 

Egnacio  (Pellegrino)  Danti,  geb.  1637. 
1)  HImmelaglolrat,  2)  Sonoenobr,  beide  an  der  Fl^ad« 
Af'T  Kirche  der  Sfa.  Maria  Novclla  in  Florenz.  8) 
Astronomischer  Ring.  4  ;  Quadrante  Orario  (?),  aus- 
geführt 1666.  6)  Instrument«  del  Priroo  Mobile  von 
Apianov  aug.'  1666.    L.  C.  No.  2309,  2810,  3312. 

'Johann  Praetorius,  geb.  1537.  1)  Erd- 
gbibus,  ansg.  1564.  2;  Messingener  Himmelsglolma« 
auf.  1666;  beide  in  Dresden.   Dr.  p.  29  n.  27. 

Tycho  Brahe,  geb.  1546.  Alte  Annlllar- 
sphin;  iVi;  in  Cassel.  C.  No.  43.  Ueber  den  ihm 
sngeaehriebeuen  Qnadianten,  L.  G.  Ko.  2229,  s.  mei- 
nen Beiieht  «bar  den  hi^toriwlwa  Tbtil  der  Mar- 
nationalen  Ausstellung  wiiaaBWlulllilllMr  Appamta  Id 
London,  p.  116  ff. 

Miehel  Coignet,  geb.  nm  1640.  Aatralafaioai 
nach  Gemma  Fri^iuR.  auag.  1601  in  Antmpeo}  Stern- 
warte ia  Leiden.    K.  p.  LQI. 

Job  n  Napier,  geb.  1560.  Baehenatilia  (bonaa); 
Lurd  Na|.ii-r  iiiid  Kttrick,  West  ShaadoBi  OunlMitsB- 
sbire,  Schottland.    L.  C.  Ko.  4S. 

*Joet  Byrgi,  gab.  1659.  1)  Grosae  aata«»- 
mlscLu  Uhr  (b.  Wilhelm  IV. ).  2)  Viereckige  Schlag- 
und  Sttttsenibr  3)  Groiaer  kapieraer  Uimmale- 
gtoboi  prit  Uhrwerk  4)  ProporiiotiaMrfceL  6)  Ca- 
liberütab ')  des  Landgrafen  Wilhcbn  IV.  6)  Drei- 
Spitziger  Zirkel  (?).  7)  Triangniarinstrument;  alle  in 
OuaaL  G.  Ko.  1  Ua  4,  6  Ua  ».  6)  SUadnbr  In 
im  Schatzkammer  in  Wien  (?;.  K&takg  daraalban 
p.  Sl,  vergl.  Wolf,  l  c.  XVUL  p.  118. 

Onaltarina  Araanini.  1)  Astralafainm,  anag. 

1555.  Arcliäo!.  Musr-ini!  in  'M.Tlii.l.  EngL  L.  C.  Ko. 
17&7a.  2)  Messingener  lUng  uach  Gcmma  FriaiBt; 
Sternwarte  in  Ijeiden.    K.  p.  UIL  No.  2. 

Hanns  Hein.  Messingene  fiefzwa(i^(>  mit  Per- 
pendikel und  Gradeintheilung,  ausg.  lö&u;  iu  Dresden. 
Dr.  p.  80. 

Christoph  Scbisslcr  (Schialer)  u.  Christian 
Sehissler.  (Da  sie  ihre  Apparate  oft  nar  mit 
C.  Sehissler  bezeichnet  haben,  so  sind  sie  nicht  woU 
auaeinAuder  zu  halten.)  1)  Sonneaohr  in  Zirkelfonn, 
ansg.  1555;  fai  Cesad  (biTeiitar  dei  MoHnrns).  2) 
Sonaennlii-  mit  CouipnN,  anxg.  1555  IB  AMglblBgCP); 
Knnttgewerbe-Moaeam  ia  Berlin  (K.  4647).  6)  Btataek 
mit  gwNBebiaelmi  bntannBaBlan,  aueg.  1564;  Eumt- 
gewerfae-UuMma  ia  BtrÜD  (K.  4647).  4)lfarimoheid». 

')  Dkm  Stab  tdNlM  im  «imteB  liamiim.  vrei.  ht-s 
Byrfn  mit  seinen  Namen  vertCbea  fiat  nnd  waitltes  gegen 
\Vi<It'.  \'i(-rtrlja>irs5rhrift  der  Gesellsch.  fftr  Nttultuula  in 
Ziiruh,  .luJiTi,'.  XVII.  p.  240,  /.ei^t,  wie  sich  der  geacMckle 
Mechaniker  und  Mathematiker  selbst  acbfieb. 


Digitized  by  Google 


69 


ISW.   8)  OoMpM  mit  Ibaatemikr, 

•a«g.  1576;   Iwido  letzteren  in  Dresden.     Dr.  p.  !> 

6)  Fkcb«  quadratüche  Sonnenahr  mit  dem  Wappen 
dar  V9ggte,  wHmg.  16B1  in  Aogibarr;  im  KnwUmiiiW. 

('  a  H  p  a  r  Ii  r  u  n  n  e  r.  Messingener  vergoldeter 
Winkelliak«]]  mit  Eiaeu»,  Blei-  und  Steincaliber,  ausg. 
IMS;  ia  Draada.   Dr.  p.  80. 

Christian  Heiden  (Drechsler  schreibt  Heyden;. 
1)  HimmelsglübuB ,  ausg.  vor  1560.  2)  Erdglobus, 
aug.  IBW;  Md«  in  Dvaata.  Dr.  p.  37  naa  9». 
3)  Horizontalsonnennhr.  4)  Cyliiiderföniiipe  Sonnenuhr, 
kleide  1Ö65  verfertigt;  in  Cassel.    C  No.  76  U.  91. 

Galileo  Galilei,  geb.  1544.  1)  mid  3)  Zwai 
Teleskope.  3)  Objectivgla».  4)  Proportianalzirkel. 
5)  Natürlicher  Magnet,   armirt.     6)  Thermometer. 

7)  lOlotwkop  (ohne  Glaaer);  alle  ia  Florenz.  L.  C 
No.  227S— 2281.  8)  Apparat,  um  n  »ngen,  da«« 
ein  Kfirper  die  8ehne  in  deraalbflB  Zeit  dnrchf&llt., 
wie  den  Durchroe9.ser  eines  Kreiaee.  9)  Teleskop. 
10)  Luft-  and  Wasser-  (?)  TliiennoiiMtar.  11)  Annürter 
natBrfioher  Magnet ;  in  Fadu.  L.  C  4663  (1) 
m  bis  d. 

*  Antonio  BlnDobiai.  Compaaa,  aong.  1664 
in  Vaaad^;  ia  Fkraas.   L.  0.  Ha  S819. 

'GiovauniBattistaGiueti.  Qoadrante  orario, 
anag.  1566  ia  Fkrau;  in  Florens.  L.  C.  No.  2311. 

* Qirolano  dalla  Yolpaja.  1) Naditnbr,  anag. 
1668  in  Florenz.  2  Vorticale  I  hr,  ausg.  1590  iu 
noma.  3)  Horiaoutale  Ubr;  alle  drei  in  Fkurens. 
L.  0.  No.  3819—9331. 

*  Erhart  Zimmernnann.  Messingene  vergoldete 
äetswage,  auag.  1568;  in  Dresden.    Dr.  p.  80. 

«Willem  Blaea.  1)  Gnaaar  Erdgktbu.  3)  «ad 

8)  3  Tellnrien,  ausg.  1684  ;  in  C/is'.,  1,  C.  No.  24,  47 
Bad  48.  4)  Kleiner  lirdglobus,  aa«g.  1602;  abend, 
fi)  Qnadraat;  Stamvarto  ia  Liidaa.  S.  p.  LÜI,  4. 
Der  Dresdner  Katalog;  i/it^bf  pinen  Himmelüglobu.-?  und 
Krdglobus  alii  von  U.  Uiaeuw  164Ü  in  Amüterdiun 
cowirairt  aa.  (Dr.  p.  88  a.  99.)  Iii  die  Jahreanhl 
richtig,  so  dürften  diaw  Instrument«  WB  UTillfilll  Soha 
berrühreu,  der  aber  Johann  hie«8. 

*]lieb»«l  Qaigaei.  Artrolabium  (?),  an«g. 
1572  in  Antmrpaa;  Kaa«t8ewe(te>]iaaeBm  laBailb 
(K.  4674). 

*BamfridBa  Gole  Aaglns.  Geometrisches 
Inatrument,  antg.  1574;  Knmtgewerbe - Mnaeom  ia 
Berlin  (K.  4670). 

Hinriou«  Rantaoviua  (Rantzau).  Zwei  Mea- 
aingtsibln  mit  Tabellen  Uber  den  Aufgang  der  Oeatime, 
aaag.  1B74;  Kttnatgewerbe-Haaeam  in  Beriia  (K.  4682). 

*  Ulrich  Klieber.  GaadbAtaafeati,  «aag.  1678; 
Dreadea.  Dr.  p,  80. 


*Joana  Habermehl  BoniMiie  aa  rfa»  Storn- 

uhr,  auHg.  15Tö;  Dresden.    Dr.  p.  9. 

*£rbart  Ammon.  Winkelhaken,  atug.  1579; 
Draadmi.   Dr.  p.  80. 

*Udalricn8  Schniep.  1)  Sonnenuhr  mit  Oa- 
lendarium  und  anderen  Inatmmenteu,  aosg.  1674; 
Saaal«mrariie.M«Hna  Ia  Bailia  (K.  4689).  91) 
Aequntorial-Sonncuahr,  1886  ia  Mflndhim;  Ia 
Caaiel.  C.  No.  61. 

*J»eob  Hofmaaa.  Zaral  TaitiealMamiaaliMB 

in  Fnrm  wilrftUBimigar  Kistchcu :  <1ifj  eine  n\)[  der 
Steruwartu  in  ZOtidl,  aa^g.  iu  Schwäbisch  Uali  1579. 
W.  XVL  p.  405;  die  aaden  «ug.  1816  ebnd.; 
Cassel.    C.  No.  89. 

'Georg  Roll.  1)  Himmelsglobus  mit  Armillen, 
ausg.  in  AiigHbnrg  1586.  2)  Elrdglobne,  ausg.  1600; 
beide  in  Dresden.  Dr.  p.  27  und  29.  3)  Uinunela- 
globuB  mit  LThrwerk,  Erdglobua,  Sonnwnulwen  etc., 
aii«g.  1588;  Sdhatikammv  in  Win,  Katalog  dap- 
aeDMD  p.  47. 

*  Tobiaa  ▼olehkmac,  Baiaab  mit  AatroUUmn 
and  Kalender,  au«g.  1588;  fci  Dresden.   Dr.  p.  9. 

*  Zacharias  Jaaaaca.  ZnaimmangwaCilua 
Miknakop  (?),  «nag.  um  1690;  ia  Ifiddalbarg.  L.  0. 
Sft.  6148. 

*  Hans  Tucher.  aennenuhr  aiit  Gooipeia,  ao^g. 
1590;  Kunstgewerbe-Hoaenm  is  BwKb  (K.  4846). 

*  William  Snndorson.  1)  KnmelBgfebas,  2) 
Erdglobua,  nu^g.  1592;  b«de  in  CaaiiJ.   G.  No.  21. 

*PaaIai  BaiamaBa.  KaaBmaanCmta,  tmg. 
1.598  in  Numb«q(;  Saas^gavarha-lluMmk  ia 
(K.  4672). 

*Cbriatopb  Margraf.  Optlaaiiar  Appant 

Uhrwerk   und   Kupeltaufwerk,    misf^.  1599; 
kanuuer  in  Wien.    Katalog  ders.  p.  äl. 

*  Chriatoph  Trealer  (Draohsier  aehreibt 

Trtcbiler).  1;  Coinp«»«  iii:d  Sd-infiiiilir.  bezeichnet 
C.  T.  D.  1598  (?>;  Kunstgewerbe-Museum  in  Berlin  (K. 
4846).  3)  Kaitowwwiniha««  adt  dar  Beaeiebaoag  Obi- 
stoph  Trealer  Mepimni  anno  1599;  ia  Oamwl.  3)  Visir- 
inatrument,  bezeichnet  C.  T.  D.  E.  M.  1618.  4) 
aad  6)  Zwai  Kaaoaeaaaftltae,  beaatehaat  G.  T.  D.  E. 
M.  1621 ;  cbend.  (Inventar  des  Museums).  6)  CJallber- 
maassstab,  auag.  1604.  7)  Proportionabdrkel ,  anag. 
1G0.'> ;  die  beiden  lebtet  in  Dreadan.    Dr.  p.  6  n.  30. 

Michael  Zingg,  geb.  1599.  Astronomlaolie 
Uhr;  Waasorkirche  in  Zürich.    W.  XXI.  p.  281. 

Nicol  Planokh.  Standuhr  mit  Calendarinm 
und  Astrolabium,  aui%.  in  Aagabnig;  Schatiliaamiar 
in  Wien.    Katalog  ders.  p.  26. 

Ippolito  Mariani  (D  Tordo)  um  1600.  Tele- 
skop; in  FloraK.   L.  C.  No.  2304. 


L.iyi  i^cd  by  Google 


70 


Otto  Toa  Guerioke,  geb.  1602.    1)  Liift- 

pumpp.')    2)  Mapditurgor  Ualbkugeln;  beides  bus 
der  liibiiothvk  ui  Berlin.    L.  C.  No.  770  and  771. 
*Cbri8tophH»gBtt«.  flacAfbln, «Mg. IMS. 

w.  xxm.  p.  180. 

*  CbrUtian  Boyling.  Gafa'bennMawtab,  wag. 
1804;  in  Dresden.    Dr.  p.  3ü. 

Georg  Zorn.  Zirkel,  auisur.  InAqgtbiug;  Kanat- 
gewerbe-MoMum  In  Berlin  (idi  PomnmwihMi  Knut» 
Mhnmk). 

Baldaiiar«L»DO»«atTaaUrbiiM.  Butomftm, 
aing.  «B  1607;  in  Horas.   L.  C.  No.  2814. 

Evangeliitta  Toricelli,  geb.  1608.  1)  Zwei 
BoraoMlarröhreo.  2)  Teleskop;  beide  in  Florens. 
L.  C.  No.  S801.  9809. 

*  Ilans  Tro«cliel.  Soniietnilii-  mit  roinpa-ss. 
nag.  1608;  Konitgewerbe-Moseain  in  Berlin  (K.  46Ö9). 

Ferdianod  IL,  Grooa  borsog  tob  Toooon«, 
grb  l«no.  CkMidenüiitioaihnniiMlir  (■.  lUU);  in 
Florenz.    L.  C.  2297. 

* Proneolo  Tillotto,  gel».  1691.  Brauupiegd; 
in  Cwsel.   C.  ir.4. 

Blaiae  Pascal,  geb.  1898.  Bechemuaschine, 
mug.  18tf ;  CenMrnildi«  dee  Art»  ot  HMon,  FMl 
Ii.  C.  Ko.  60. 

*  Ueinr.  Stolle.  üyrgi'i>  'i'rianguiarinstrument; 
■nag.  vm  1895  ia  Fng;  Stmwaxto  in  ZBrielL  W. 
ZZL  p.  179. 

laonk  Hsbrecht.  liimmelskugel  von  üipe; 
■nag.  von  Jacobna  von  Hojrdoa  1691  in  Stnaa« 
bug:  in  Cassel,    C.  Xo.  23. 

Erbard  Vi'eigel,  geb.  1625.  l)  Silberner 
Omnebl^obBa,  die  Stambilder  oraotat  dnreh  die 
Wifipen  regierender  Fürsten,  atiüg.  Iß66.  2)  Ein 
obenaolcher  aus  Kupfer;  beide  in  Cassel.  C.  Mo.  25 


lai  Bericht  Ober  den  histori.<»cben  Theil  der  Londoner 
AonMIiing  hatte  Ich  bemerkt,  dssti  ich  die  Angabe  des 
Jahres,  in  welchem  (iuerirke  seinen  ersten  Versuch  mit  der 
Laftpuin|H'  ;;('macbt  hat.  nirj;i'tids  habe  finde«  könttcn.  In 
einer  Kecensioii  fies  Itpriclii»'»  ^frwpist  mirh  nun  (iUntber 
in  Betreff  dicucs  I'imktt  s  luu  tUiU  AiLiit  Hwlihcim's,  im 
FroRramm  >lr-r  slaii!,  iH'iicn  ii  (;.  «,  iIh:  ,  Imle  in  Ma«doburf[, 
der  (Iii--.  Jiilir  lu'vfi  .uiiTii  bt.  llocbhfiri  -  t/t  ilii«e  Jttlire&Xild,  wie 
lauge  vor  ituu  nehm  i'offgeudorfi.  in  klaiuiuer  der  Krwfttuiung 
dar  Ectadong  dar  Lnftnonpa  Üai.  (Mnther  mwa  offenbar 
flbamlMn  buen,  im  «Maar  Zoiatt  die  Fknn  obeBBowenig 
entscheidet,  wie  der  von  PosgendoriT  u.  A.,  denn  Hochlieim 
bat.  was  er  au^^racklich  enribnt  (p.  8),  nicht  mehr  und 
nii  ht  wfiiijri.r  hpnutzpii  können,  wie  ich  auch,  nimlirli  die 
(l; rtii  kf  bell  ExjXTiinoiita  no\a.  Ebenso,  was  liei  dio.ser 
(iL'U'Kt'iitii'it  uurh  iTwahnt  üein  mag,  mius  Gunther  meine 
Abhandlung  Ober  die  ErttodoBgigeHliiidle  de«  Artometers 
(Wiedemann's  Annaleu  I,  p.  ISO)  entgangen  sein,  sonst  bitte 
er  midi  nidü  anf  Thurot'»  ..gnuuUegende  Monographie" 
«■a  dar  Batna  adltekigiqao  in  UetrcO  der  Erfindana  des 
genannten  laaUüiaanlaa  mwaaan  kdanen,  ookliar  Mono- 
graiiiüp,  wie  wk  wMoA,  jeao  Aibdk  ailan  Gnod  ant- 
logeu  hat. 


und  26.   3)  Ein  ebenaoIabaF;  Gonaaaiaahaa  Mnaanm, 

Nürnberg.   G.  No.  11. 

Wiglins  Dominici.  Proportionabnrlcel,  anig. 
1628  in  Frauecker;  in  Cassel.   Inv.  des  Musouina. 

Conatantyn  Haygena,  gab.  1628.  Linsen; 
Fbya.  Gab.  in  Leiden.  L.  0.  Ko.  98S1  und  im  Be- 
sitz der  Royal  Society  in  London.  Bericht  filier  den 
liiat,  Tliail  dar  Anaateil.  wisa.  Appar.  in  London,  p.  48. 

Ohriatisnn  Hnygens,  geb.  1639.  1)  Fan- 
rolur;  Phya.  Gab.  in  Leiden.  2)  Zwei  linsen  (?),  vgL 
Beiioht  atc  p.  48;  ebood.  8)  Linao,  mit  dar  arden 
Satnrmnond  «ntdeekte;  in  ütreeht.  4)  PfauiatarinBi, 
ausg.  von  v;in  Cenlpii.  5)  Seine  erst«  Pendeluhr, 
MUg.  Ton  Tburet  in  Paris;  lieide  lotaten  im  Pbys. 
Cnb.  in  Leiden.   L.  C  Na  9888.  9851,  9859, 9498. 

Anloni  I.couwenhoek ,  geb.  1032.  EinlBbn« 
akop;  Anatomie  in  Leiden.    L.  C.  5150. 

•Mottbina  Hoiata.  WlabalaioiahiaUaBiaBt 
mit  Hikromet«rschraaba,  «nag.  1681  fal  Zwidnu;  ia 
Dresden.    Dr.  p.  7. 

*Jonebiai  Donorloia.  Zwd  Gähabiiaaliriil- 
abkd,  auBg.  1633 -.  in  Dresden.    Dr.  p.  7. 

*  Frana  Fiebig.  1)  lümonenautets,  aoag. 
1688  ia  Araaladt;  KnM|gam(bo.liaaaBn  In  Bailbi 
(K.  4878).   2  Reisszeug;  in  OaaaaL  G.  No.  179. 

''Friedrieb  Oswald.  Taijflmlec  Maaaialali, 
aoag.  1686;  ia  Dreadan.  Br.  p>  7. 

*Sftrnup]  van  Mna-srhciibropk ,  Ril).  1C30. 
LiUftpampe;  Pbys.  Cab.  in  l.ieid«)  (vgl.  Wieden.  Ann. 
n,  p.  670). 

*  Leonhard  Miller.  Sonnenuhr  mit  Compass 
in  Elfenbein,  ansg.  1641;  Kunstgeworbe -Museum  in 
Birlin  (K.  4858). 

Isaak  Newton,  geb.  1642.  Kleiner  Ri'flei'tor: 
Boyal  Soeiety,  London.  Bericht  aber  die  internat. 
AaaataUaag  «iaaeaaoh.  Appuvto  ia  London  ba  Jabre 

1876.    Braunschweig  1877.  p.  4!'. 

*  Patil  Gare.  Astrolabium,  ausg.  1644;  Stern- 
warte tat  Zaridi.  V.  xn.  p.  407. 

'Kustachio  Divini.  Tngestelcskop .  Hu^i;i  f. 
zwischun  1G46  u.  IMB;  in  Florenz.    L.  C, 

Gottfr.Wilb.  vuu Loibnia, geb.  16'1(>.  ilcclien- 
maadiiae;  ia  dar  «BantUobea  Btbüothak  aa  Banasvar. 

Denis  Papin,  gcb.1647.  Von  soincu  Apparaten 
ist  wahrscheinlich  Niobta  melir  vorbanden,  da  der  in 
Caaaal  baMnaeambafladBAo  Ob  awgwahriwbaaolbiBipf. 

cylindcr  sicher  niolit  von  ihm  ht-rrührt  (vgl.  Zeitschrift 
des  Vereins  deutscher  Ingenieure  Bd.  XXllI,  p.  230;. 

Nieolaaa  Bagoada«.  Sooneanbr  nft  Oampata, 
ausg.  in  Aqgabnrg;  Kaaalgowacbo>]|n«eaai  bi  Bsiibi 
CK.  4649). 


Digitizcü  by  Google 


71 


Andreas  Lebaer.  laAammt  ntt  Gooqpa«  oad 
Luth  etc.,  saug,  in  MOatlMa;  ITiiiiilgiPiiiliii  Mimii  ia 

Barlin  (K.  4664). 

Abrahan  Sharp,  gab.  1661.  Atqnatorial- 
fernrohr;  im  BmHb  dar  FhikasphMil  8whlj  bi  ToriE. 
L.  C.  a2S9. 

EL  W.  Oraf  voa  Ttehirabaaa,  fab.  1661. 
1'  Breniupiegel  und  2)  Br<'iinL'!ä^>.'r;  btÜMldcu.  Dr. 
p.  11.  8)  Objeotiv  and  Oculor;  in  Cand.  GL  No.  165. 

Job.  Phil.  Wartaelbanar  (vaa  Ifvackmübn^ 
i^fh.  leri],  Uriivrr<-allnstnnaaat;  Gamua.  MaaaaBf 
Nürnberg.    G.  p.  04  (1). 

*  Kieolaa  Bi«a,  gab.  atwa  UM.  1)  SmI 
Reisszenp^e  und  ein  Kanonenaufsatz:  in  ra.«5!cl.  C.  \o. 
172.  2}  SechsMkige  flache  Scheibe  (I'lanisphäre?); 
Xnnatgewerbe-Moienni  ni  Berlin  (K.  46U). 

*  N icola UB  Hartso ck pr,  tT^^- lßS6.  P  Linse; 
im  phyt.  Cabinet  in  Leiden.  L.  C  No.  2351.  11. 
3)  Objectiv  nnd  Oenlar.  3)  MiknMkop.  4)  Armirter 
antOrlicher  Magnet,  dia  diai  laMana  ia  Oaiaal.  0. 
No.  1.59,  1(55,  166. 

Accaderoi«  del   Cimcntu,   gestiftet  1657. 

1)  WaiagaiaUhenDoinetar;  Royti  Inatitution,  London. 

2)  9  Tbanaometer.  3)  3  Artkn&eter.  4}  Hygrometer. 
r>  Zwei  harmatiich  ver8chlieiuib«ro  MatalUnigalB,  vm 
die  ZoMUBBiaadrficktMrkeit  des  Waaaan  aa  prfAa. 
6)  Annirtar  aatOrlkber  Magnet;  von  9 — 6  ia  Flonaa. 
L.  C.  1.^63,  2283—2295.  239«,  2298—2300. 

*JaB  vaaMaaiebaabroak,  gab.1690.  l)Zwei 
Sfibnakaiw.  1*0. 5149.  2)  OaataD  aiaes  abfataidertan 
I.cruweahoak'a^n  Mikn.skopR  nr  Baobwditan);  des 
Blutumlank  bi  den  Floasen  von  Flaebaa;  beide  im 
Tkf».  Gab.  bi  LeMea.  8)  Loftpurope  aaoh  flaagaard, 
aoqr.  168r.;  in  CansA.    C.  Ko.  154. 

Lothar  Zumbach  von  Coesfeld,  geh.  1661. 
1)  JorflaUma.  9)  BatnmOaUnm  (vgl.  HargattiX  8) 
Planetolaliinin.  r  T.uniil.iliiutn.  5)  Drei  M.npfTiefnndeln 
ZOT  Beobachtung  de«  wahren  Nordponlrtee;  alle  in 
OaataL   0.  No.  59—86,  181. 

Franci.i  Hawkshpp.  Doppeltwirkende  Lnfl- 
piuupe,  ausg.  1662;  Kojral  äocioty  in  London.  L.  C. 
Ntt.  778  (vgL  Bur.  a.  d.  biet  Thtfl  ala.  pi.  89). 

Benj.  F&gi.  Steinerne  Sonnenuhr,  auag.  1689; 
Sternwarte  in  Zürich.    W.  XXI.  p.  164. 

•Joh.  W isthoff  Ball.  BaOalmii,  aa^g.1866; 
ia  Dreaden.    Dr.  p.  17. 

•T.  Grellniunu.  Nachtuhr  mit  beleuchtetem 
2S8eiTiDg,  auBg.  1666;  in  Dn^iden.    Dr.  p.  17. 

*Joh.  Uoinr.  Malier,  geb.  1671.  1)  Aatro- 
labinm.  2)  Geom.  Qnadrot  (beides?);  Gemantichea 
Mnsenm,  Nürnberg.    G.  p.  96. 

*Joh.  Meilia,  gab.  1671.  2  Soanenquadraaten 


BMh  OrafhuM;  8t«»waiie  m  Zttrieh  xnä  fb.  Egloff 

ia  Sololhurn.    W.  XXII.  p.  387. 

*Beinr.  Ladv.  Math  und  J.  F.  Math,  geb. 
1878.  1)  Aeqnatoibifaibr  ntt  Ceaitaati  mg.  1790. 
9f)  Silbeniar  Uimroelsglobna,  waag,  1791;  baida  fai 
Guaal..  C.  No.  70  und  41. 

*Hallaeker.  Kagelniir.  anag.  ia  AngsbBigl674; 
in  Dresden.    Dr.  p.  17. 

*  Jacob  Leupold.  geb.  1674.  1)  Uftqgewage. 
9)  Terbcaaerte  Hlagemga  rtn  Haygena;  beidea  ia 
Cassel.  C.  Nn.  144  und  145.  3  Lnf)].uiiipe,  tuisg. 
1709;  in  Dresden.  Or.  p.  8.  4)  Luitpumpe  für  Chr. 
WoW  vaiibrligt  fai  Hafbug.  (Oahlar'a  pliTa.  Lex. 
VT,  ji.  rm  ~ 

üuiilaume  Deiisle,  geb.  1675.  1}  Erdkugel 
«ad  9)  mmaabfcagal  vm  Papianaaaae,  aaig.  1709; 

beide  in  CfiPSiI.    C.  31  und  32. 

Juan  Tliuopliile  Deaaguilieri,  geb.  1C83. 
Verbesiicrte  Daiupfmaschine  von  Savtry  O;  Ktaga 
GoUege,  London.    L.  C.  2660. 

Giovanni  Poleni.  1)  Theilmaachine.  2)  Contxi. 
fugaliunschiue.    3)  Baromoter;  «Ha  ia  fhdaa. 
C.  4563  (2).  (3),  (10)  2. 

*  Giuseppe  Campani.  1)  Unae,  aoag.  1684. 
2)  Zwei  Mikroskop«.  3)  Ein  Fernrohr;  alle  drei  in 
GaaaeL  C.  No.  165,  169,  170.  4}  Ein  IGkraekqi, 
«a«g.  1898;  m  Dreadco.  Dr.  p.  11.  B)  Ein  Fem* 
rohr;  in  Florenz.    L.  C.  No.  2305. 

*De  Pierre.  Eia  Mikroakop^  aaag.  1886;  ia 
Dnedaa.   Dr.  p,  11. 

*  C.  Mutz.  1)  Thea efae« Tychonischen  Sext«nten, 
auag.  in  Amsterdam  1886.  2}  Asimathalqnadraat, 
aaag.  am  ITOO;  Stemwarte  ia  Laidaa.  K.  Uli.  8, 
LIV.  7.  3:  .\ strolabium,  au.sg.  um  1700  iu  Amatar» 
dam;  Sternwarte  in  Zürich.    Vf.  XXV.  p.  361. 

*  J.  H.  BSekort.  Baiaaaaag,  aa^r.  1888  fai 
Hamburg;  in  Ca-icel.    C.  No.  172. 

*  Gabriel  Daniel  Fahreuheit,  geb.  1686. 
Zwei  QaaabailbarthanBaiMlar;  pbjft.  Gab.  in  Laidaa 
(vgl.  Her.  Dber  den  bist,  nieil  ett.  p.  72). 

*Jan  van  Muaschenbroek,  geb.  1687.  1) 
's  GnTaa^pda'eeha  Lnftpampe;  pl^a.  Osb.  in  Leiden. 
9)  Eine  ebensoli  h*.;  iti  Ca.ssel.    C.  No.  l.'')4. 

*  Marco  Vincen/.o  Coronelli.  1)  Erdglobus, 
an;ig.  in  Teoedig  1888.  2)  HinunelsglohaB,  UUg,  abaa 
daaelbst  1700;  beide  in  Dresden.    Dr.  p.  29  u.  38. 

Jaeobus  Wilhelmus  's  Gravesande,  geb. 
1688.  Suiiic  reiche  .Sammhing  befindet  sich  no«h  Rehr 
wohl  erhalten  in  dem  phys.  Cabinet  au  Leiden.  Von 
den  in  den  Elraientis  PhyBices  abgebildeten  Apparaten 
befiudeu  sich  (ia^i  ibcf  slie  litl^rrndein,  die  naeb  BMd| 
Tafel  und  Figur  besoicbnet  werden  aoDaa: 


Digitizcü  by  Google 


72 


Bd.  I.  IM^.  8,  Ftff.  6  f.;      1;  10,  9;  II,  9; 

18,  3:  13,  r.;  Ii,  1  u.  4;  15,  6  n.  7:  17,  3;  20; 
15.  3;  27;  28;  S2,  2;  89,  1;  4i,  1  n.  8;  45,  5; 
46;  47;  48,  8;  51,  1  v.  6;  58,  1;  64;  55. 

B<1.  II,  Tftf.  69.  Fig.  2:  70,  I;  72;  74,  4; 
77,  3  n.  4;  60;  82,  4;  83;  84;  86,  2  u.  3}  87,  5 
tt.  7;  88,  1—4  a.  6;  90,  7;  91.  1  n.  3;  92;  94; 
100,  4;  106,  6;  109;  III,  4;  114,  1.  8  n.  4;  120,  3. 

*  Renedetto  Bregkua.  Lime,  «nag.  1690;  in 
Horcuz.    C.  L.  2328. 

Pi«t«r  T«B  Haiafih«Bbro*k,  gab.  1699.  Ott 
fliyB.  Cab,  in  L>'i(li-n  bi'-)<i(xt  nodi  fulgendc  in  seinen 
•  Baginsels  der  Natuurkunde  abgvtiädetcn  Apparat«. 
1)  Modell  eiiMs  Krahnes.  Taf.  V,  Fig.  5.  2)  Tribo- 
meter.  V,  7.  3)  Modell  einer  Savery 'gehen  Dampf- 
roB«chme.  X.  9.  4]  Heronsball.  XXIIl,  11.  :>]  Wirid- 
büchse.  XXllI,  12.  6)  Intermitf irender  Bruimcn, 
XXin,  14.  7)  VexirhMher.  XXVIII,  1.  8i  Magiiche 
Kanne.  XXVIll,  8.  9)  Spiegelteleikop.  XXi,  3 
(vgl.  Scariett);  Stannrarto  in  Lndan.  K.  LTm. 
Ho.  21. 

Jame«  Bradley,  geb.  1692.  Ij  Modell  zur 
Ikrbguog  der  AbenstiMi;  In  Baifts  tm  B.B.Offiftao; 
OxfoH  L.  C.  Ko.  2427.  2)  <)udnBt.  8}  Swtor; 
Stcrnwartu  in  Greenwiob. 

*Job.  Erhardt  HontsscheL  Pludsphtrinm 
nach  G.  Fritioa,  MHg.  1698  in  Harburg;  in  CaaaeL 
C.  üo.  51. 

*Battornold.  1)  ISnaftant;  OfaoarvatoilBiB  in 

Kew.  L.  C.  No,  2228.  21  Itf-is-iznuf? ;  in  GhmL  C 
Ko.  172.  3)  Aatrokbinm;  Sterawart«  in  Zttiidi.  W. 
XVI.  p.  407. 

•David  Busohmann.  1'  Standuhr  mit  Ar- 
millarcpfaAre;  Scbatakammer  in  Wien.  Katalog  don. 
p.  38.    2)  Staadobr,  ebond.,  ib.  p.  88  n.  89. 

HanK  Buschmann.  1)  Standulir  mit  Sonnombr 
und  Amullars])häre,  aaag.  in  Augsburg;  Schatzkammer 
in  Wien.  Katalog  dera.  p.  87.  2)  Standuhr,  ebend., 
ib.  p.  36.  8)  Standnhr  mit  SoBnemdir,  «band., 
ib.  p.  44 

*  l'aolo  MaiBuefiiu«  von  Lucco.  (fonlometri- 
•ebir  OnnpM.  L.  a  Ko^  9816. 

•John  Iladloy.  Thuilo  eines  Newton'schen  Ite- 
Haator«;  Rojal  Society,  London.    L.  C.  Ko.  2353. 

Tbonas  Naweemon.  Ori(pnalBwdaa  aainer 
SMapfimaaelune;  KingsCollege,  Ix)nd(m.  L.  C.  No.2668. 

*John  Harahall.  1}  Mücnwluqp;  FOiat  von 
Pleaa  auf  Sohloaa  FQntewteiii.  L.  C  Mb.  6167. 
8)  Doppeltes  Mikroakop;  B.  lUenMMiplaal  Soeiety, 
Mfueaittm  *m  »a  mm  um. 


London.  L.  0.  No.  5176.   8)  MilntMiEOp;  u  OaaaeL 

C.  Ko.  169.  4)  Fernrohr  (Gläser  7x?rbrochen) ;  in 
Caasel.  C.  No.  170.  5)  Zwei  klaine  Fanutdkn  (Sil- 
ber); ni  Oaaad  (bn.  dea  Vm.). 

*Chapotot.  1)  Rcisazcug;  in  Caasel.  C.No.l72. 
S)  Höbenqaadrant,  a.  Homer;  Sternwarte  in  ZOrieb. 
W.  Xy.  p.  404.  3)  Soenemihr  mit;  Corapaaa;  Konat- 
gcworbo-Muiieum  in  Berlin  (K.  4659). 

*  Gottt.  .Schober.  RaitiMHg,  nag,  in  Irfjprig; 
in  Cassel.    C.  Ho.  172. 

*Joh.  Jae.  Oebaner.  Kanonananteti;  in  ZO» 
rieh.   \V.  XXlII.  p  32.^. 

*  Ulets.  Azimutbalqoadrant,  auag.  1700;  StarB' 
warte  in  Leidem.   L.  0.  No.  9996. 

*  J.  Moxon.  Himukels-  and  Erdglobus,  coiiKtr. 
um  1700  in  Ix>ndon:  in  Cassel.  C.  N<>.  29  u  30. 

*  Gerhard  Vulk.  Ij  iliiuuielii-  und  Erdkugel, 
ansg.  1700  in  Anuterdam;  in  Cansel.  C.  No.  27  o.  28. 

2)  Himmeliglobas,  ausg.  1700:  in  Dresden.  Dr.  p.  28. 

3)  Planetolabinm  von  Zumbach  V.  Coeafeld,  aa^.  1700; 
Stannrarte  in  Laidan.  K.  p.  UT.  Mo.  8. 

St 

Leiden.    K.  UV.  No.  9. 

*Job.  Wilb.  Dsbeler.   Iiatena  nwgiea  (jfi, 

amg.  Ar  Könif.i;  Krii.'Ji-icU  1.  von  I'rtm.ifi^un,  BeclillC/); 
Kanalgewerbe-Mlucum  in  Berlin  (K.  4710). 

Jean  Antoina  Nollet,  geh.1700.  Luftpumpe-; 
ConM:r\'atoin  dai  Atta  et  MMäen,  Bkria.  Im  C. 
No.  782. 

H.  8.  Welligen.  1}  Kidglobu»,  «usg.  um  1700 
in  Cassel;  in  Cassel.  C.  No.  40.  2)  Instrument  mit 
Gompaea  and  Sonnenuhr;  Kunstgewerbe  -  Museum  in 

Jana  Tarnat.  Knad&mige  Aeqnalotialaewnea- 

nbr,  aUBg.  1701  in  Cassel:  in  Cassel.    C.  No.  71. 

*  Benjamin  Martin,  geb.  1704.  Mikroskop; 
Mkmecoplcal  Saaieljr«  London.  L.  C.  Mo.  6188. 

(Fortsetnog  folgt) 


Inr  Ober-Kedioiiubaiäi  Br.  J.  loile, 

PnAeMT  dar  Anatomie  an  der  üaivenittt  in  On^ua, 

beging  am  4.  April  d.  J.  das  flinfzig^jilhricfe  JubilAuin 
seiner  Doctor-Promotioo.  Unsere  Akademie,  welcher 
der  Gefeierte  seit  dem  15.  August  1858  als  Mitglied 
angehört,  begleitet  dieeen  Act  mit  den  auJriobtigBtaB 
Wfinaehen  für  das  ftmere  Wohlergehen  des  berühmten 
Gelehrten. 

•nck         BlnliswM  <iMl  atha  la  OnilM. 


Digitized  by  Google 


KÜNQUAH 


LEOPOLDINA 

AimiGHES  ORGAN 

DEi: 

KAISEELICHEN  LEOPOLDINO-CAROLIMSdHEN  DEÜTSCHJfi.N  AKADEMIE 

DER  ^iATÜKFOKÜCHEß 

HERAUSÜEOKBEN  UNTRR  MITinSiaiin}  DER  SXKTIOlfSTOBSTlNDE  TON  DBH  PRÄSIUENTEX 

Sr.  0.  H.  Knoblauch. 
lUlfl  a.  8.  (iM«,^«^.«.     Heft  XTIIL  —  Nr.  «—10.  HM  1888. 


Uwiti  Amtliche  MittliPilunuPii:  Hriireib«n  des  Herrn  X.  PriD^liciin.  -  Verftiuleruiig 

Akudemio.  —  Htitrüpe  zur  Kasse  der  Akademip.  —  Johann  von  l.amont  f  iSthlnsaS-  —  Sonstii^e  Mit- 
thciluupi-ii:  Kini<<vn'ii.'rin>  Sihrit'ten.  —  E.  (ierluud:  lk'itri;.'L'  zur  hiihle  der  I'h)'üik  i .bortsf-l/iüiij  - 
Itic  2!).  alljji  nicint'  VcryiminluBg  der  deulsclien  ^eologUcbeii  ücspllscliaft  zn  haarbrAckeai  L  J.  1881.  —  30Cl>jahrig8 


Stiftuii^vfikr  der  kCnigl.  barer.  Juliiu -MaximüüUM-L'niTerslUt  zu  Wansbiug.  —  JoUHoi  dw  BtOü  Wind. 
äuaianitJu  Dr.  C.  von  Ren'ard  in  Mo«kau.  —  Die  &.  AbbudluDg  voo  Band  IS  dar  Nof»  Acta.  —  Aimüfß, 

Amtllehe  MittlieUiinseiL 


Der  Empfänger  der  Cothenios-Medaille, 

Herr  Profeaior  Dr.  V.  PhngllMiB  in  Rerlio,  hat  an  daa  FriiidiiiiB  fol^dea  SebreilMa  gariditet, 
Uardorch  aar  Keontai«  der  Akademie  gebracht  wird: 

Berlin,  d.  IS.  Mii  188». 

Hoebgeebrter  Uenr  FrUideat 

Empfangen  Sie  Uerdnreb  meteen  tieMen  imd  raMeM^ien  Dank  flr  dla  holia  Ehn  and 
AOBMicluiinig,  die  mir  durch  die  Zaerkennung  Jvr  Cotheniiis  ^Tnl.iille  von  der  K^Mliiahlll  Laopi,- 
CaioL  Dentacheo  Akademie  der  fiatarforaeher  zu  Theil  geworden  ist. 

Geatatten  Sie  mir  Doek  aaflekih  mit  meliieai  Dänin  «oek  mafaie  hohe  ▼«reihninir  ihr  diia« 

alt-ehrwUrdigo  Akademie.  Jcrtn  rrÜHidcnt  Sic  siii<i,  aiivtsprctlnii  zu  dürfen.    F-»  ist  ihr  onverg&lglioher 
Bnhmaetit«!  als  eine  der  ersten  den  Werth  gemeiosaiaer  Beetrebangen  aaf  rein 
Gddflto  kd  «na  in  OMtaoldBad  «na  Audnuk  und  nr  ABarimumg  gahraakt  n 

Mit  fMiO^iakitir  Hochachtang 

Ihr  treu  ergebener 

Bam  OakaiBnadi  TMhmar  KaoUwoeh,  K.  Friagsh«iB. 

dar  Emu.  hmf^^imL  tiadami«  der  NatnrfondMr 
Ib  BaDa  ».  d.  Saale 


Laep.  XTm. 


9 


74 


Teiändemng  im  Peisonalbestande  der  Akademie. 
«Mwtaw  nniMt  . 

Am  S7.  April  1682  zu  Freiborg:  Herr  OherbergnUi  Dr.  Vurdinand  Keich,  Profeenor  n  dar  BogskadiBi* 
in  FreiWg.    Auigenommeo  den  (i.  NovaadMT  1866;  cogn.  Mtukelyne. 

  Dr.  H.  KMbllMll. 

^Beltrtge  nu  Xam  d«r  ündanlt.  ^ 

Mid  1.  188S.  ▼on  Hn.  Director  Dr.  D.  C.  SMdalM  b  BMfan  Efatotttagald  jud  AbUang  der 

JahresbeitrSge  90  — 

„    8.    ,.       „     „    G«b.  Bergrath  Profenor  Dr.  F.  Römer  in  firaaUn  JakimiMtng  für  1882     6  — 

„  19.    „       n     „   fiak  Hoftilh Dr.  W.TIi. T.Bau  in inidlMd  JilnalMtelee  flir  18B0  a.  1881    19  — 

  Dr.  H.  KMUmeh. 

JokiBii  Ton  Lamont 

'ScUuiis.i 

Verzeicbniss  der  Schritten  yüu  Lümont'a. 
IL  SelMHIiidife  Wcfik«. 

1.  Ueber  die  NelieMpckc.    Münchon  1837.  4". 

2.  Ueber  das  magiMtiaeha  Obaerrktoiium  in  Ifflnchai.    MflneheD  1841.  4". 
8.  Handlmoh  dea  IMnasiNliaimn.   Bariin  184S.  8*. 

I.  A  'trom  iin>>  und  KrdniagDetismus.    StnU^ftft  1861.  8°. 

5.  Beobachtungen  dea  mctaorologLMlun  ObaWTOlarinn«  anf  dem  hohen  Peiaaenberg  1793—1850.  Mttuoben 

18B1.  8*. 

6.  MriL'r.r'i- 1  fv'  K  iT-r.'  vim  Df uf srhldiid  und  Bfiverii.     'Mi'irn  lieti  1854,  Fol. 

7.  Magnetlache  Urtabiistimmangen,  «lugeiuhrt  an  verschiedeoen  l^inktan  Bayern».    Mönchen  1864—1868. 

9  ToL  8«. 

8.  IMaranchnngen  (lb«r  di«  Richtung  und  Stjlrke  das  Brii—gnrtMiiiia  aa  Tanddadwao  Pkuktaa  das  attiU 

westlichen  Europa.    München  1858.  4*. 

9.  Dar  Erdatram  und  dar  iinaaaaaaaiihaiiy  daaaaUwB  mit  data  Magoetitnnia  dar  Erde.   Leipolg  (Leopold 

V'iw)  1862.  8". 

10.  llandbucli  des  Magnetismus.        itand  XY.  der  von  G.  Kargten  herausgegebenen,  unvollendet  gebliebenen 
.Allgaaialiiaa  EngMoiAdta  dar  HiTaik*.)  La^  (Laoftald  Toaa)  1887.  8*. 

B.  PfTlodiwIie  rsrhrifffii, 

1.  Jahrbuch  der  K.  Sternwarte  bei  München.    Band  1—4.    Mönchen  1838—1841.  12*. 
9.  Annalan  für  Hatoorol^gw  mid  ErdaaBgnatunia.   HOadm  1849—184«.    13  Hafta^  4*. 

3.  Observationen  astronnmicac  in  spflciilft  rpgia Monachienai.  1826  — 1844.  Tlii.I — X.  Mfinrhpn  1841  — 1848.4". 

4.  Annaleu  der  K.  Sternwarte  bei  München.   Band  1 — 91>    München  1848 — 187i>.  6".    Dazu  Supplement- 

hmi  1—18.   mnahan  1861—1874.  8*. 

5.  Astronnmischpr  Kalfnder  für  da«  Könlpreioli  Bayern.    Jahrgang  1 — 4.    Münchas  186(K— 1868.  4*. 
ti.  Jahresbericht  der  k.  Sternwarte  bei  München.    München  1862 — 18&8.  8". 

7.  IfataoRdosiaalM  ond  nagiialiaelM  Baohaafetaisaa.  Jahtfang  1878, 1877.  1878.  Mmahaii  1878—187».  8*. 

f.  In  /cltschriften  xprUfTc iitlirhte  \hhun<fliinf<>n  Ijtniont's. 
(Tgl.  tat&logue  Ol  ^kicutific  Pupers  oi  ihe  Ko>al  Society  Ol  London  Vol.  III,  1869,  VlU,  1479.) 

1.  Ltat  aiah  am  dar  baaeUaurfglaii  Bawagaog  daa  BMka'aahaB  OeaNtaB  wmt  WidiaaUud  daa  Aathei« 

schliessen?    Kästner.  .Xrrhiv  f.  d.  gesammt«  Naturlehre  XVI,  182*.'.  p.  65 — 70. 

2.  lieber  die  Balm  des  dritten  Hatum-Satellitun.    Kgl.  Bayer.  Akad.  xu  München,  Abhandl.  II,  1831 — 36, 

p.  748—789. 

3.  Baobachtun^rn  in  Bngonhan«ea  tod  Stontndaabngaii  «ad  OppeaiUouaa  dar  3tm.  Aalr.  Naahr.  X, 

1833,  col.  119—120. 

4.  Sterne  ha  PantUel  daa  Hondaa  baobaehtet  sa  Boganhaiuen  im  Jahre  1832.  Astr.  Ihalir.  XI,  1834,  ad.  18 — 16. 

5.  SomanfiaaUnaiaa  1888,  JaB  16.   Aatr.  Haabr.  XI,  1834,  ooL  116—190. 


__n  

6.  BeoUchtaagM  de«  Mona««  and  im  lioiidsterue.    AMr.  KmIut.  XI,  1834,  ool.  297—300. 

7.  BeoUehtoDg  der  SatoriMbedeclnn«  vom  12.  AycU  18U.   Artr.  Maefar.  ZU,  1886,  «oL  S97— 800. 
6.  Uebor  den  Mekrt«o  8atiirai-8a«UitMi.    Astr.  Machr.  XIV.  1887,  mL  6§— 88. 

9.  VnlannchaDg  aber  die  Bfthn  drs  driU«a  S»turii9-äat«Uitn  n.  t.  w.   Alto.  IMk.  ZIT,  1887,  ooL  179 
— 18i;  BibL  lim.  X,  1837,  p.  168—169. 

10.  üeW  di«  Bahn  da«  dritlaa  8at«n».8atamtaa.   KgL  Bayer.  Akad.  aa  Hllndiaii,  Oabbrta  Au.  IV,  1887. 

•ol.  850  -  852. 

11.  OantalluQg  dar  Taa^panfturrarblltaiBae  an  der  Obarflicbe  der  Erde.    Kgl.  Bayer.  Akad.  an  Manchen, 

AUHodl.  Ol,  1887—48,  p.  1—84. 

15.  Daaliinniiiint  der  HorizoiitAl-Iiitcnsitüt  ih^  Eriiniapietiiniiiu  nadi  ibaohrtaB  Maaaae.        Btgtt.  Akad.  au 

Mtoohw.  AbbandL  III,  1837—43,  p.  619—670. 
18.  JUnlMa  dar  ■agiinHanbw  Baobaahlugaa  ii  MBudMi  wÜirwA  '<lw  dvaqibdfiii  F«M»  UM— 4S. 

Stf.  Bayer.  Ak»a.  zu  Mtoabao,  AbkndL  Hl.  1887—48,  p.  871—888;  thylar,  Saiant  MaoL  m» 
1848,  f.  603—622. 

14.  IMier  die  Aaordainir  und  pbyaiatba'  IfiiaaliallbiiiiHH  dar  Fbaalan.   Laatast,  Athrih  dar  Slannr.  K 

München,  1838.  p.  175  -202. 
Id.  Erkünuig  der  Wünucsouabue  im  Innern  dar  Erde  nach  Um.  Poiaion.    Laaont,  Jahrb.  der  Stemw.  b. 

WtaMhaih  1888,  p.  M8— W7.  • 

16.  üeber  Aie  AtmoB]>hr»re  de»  Mondes.     Lamont,  Jahrb.  der  Stcmw.  b.  MtllTIlVfll.  1838,  p.  207 — 214. 

17.  lieber  dw  Masiic  d««  Uraous.    Kgl.  finyer.  Akad.  zu  München,  Gelebita  An.  VI,  1686,  col.  625—627; 

Aabr.  8aa.  Kam.  XI,  1840,  p.  »1—80;  Aatr.  Sool  MmOk  Hat.  IT,  1888—1889,  p.  122—124. 

18.  Uabar  F<wtM>tznng  de»  öfTontlichan  Kmm-  «ad  OawloMafwawai.  Iiiait,  Mab.  dar  Stcamr.  b.  Mtanlwa, 

•  1839,  p.  188—212. 

19.  Ucber  den  Planeten  Uranna.    Lamont,  Jahrb.  der  Stemw.  b.  Mttnobea,  1888,  p.  S18— 41j6. 
90.  Ueber  die  Rmge  des  Satom.    Lamont,  Jahrb.  der  Stemv.  b,  MAneben,  1830,  p.  216—224. 

21.  Ueber  die  Anwendung  mecbaniaehar  Torriobtungen  lom  Zweoke  de«  Mtrooomischen  Caloula.  LanMwt, 

Jabrii.  der  Stemw.  h.  MtoohMi,  1839,  p.  225—232. 
S9.  Dantellung  der  Tempwalui  taibitoiaM  im  Küi^graiob  Ba^tca.  ^  iamoat,  Jahrb.  dar  Stamw.  b.  Maaahaa, 

188B,  p.  232—865. 

88.  Hai^Mhe  Instrnment«  von  naaar  GaaaliaotiaB.   Itf.  Bajar.  Akad.  aa  MBiliaa,  QaUirta  Aa&  XIII, 

1841,  aal.  988—1007. 
34.  Hagnetiaebe  BeDbaeUtegtu.   Aatr.  Kadir.  ZO,  1848,  aoL  911—81«. 

2ri.  Nuuc  Einrichtong  dos  Paychrometera.    Lsmont,  Ann.  iilr  Meteorologie  I,  1842,  p.  57—60. 
26.  Mittlere  magnetiaebe  Dadinatuo  ia  Mttaebaa.   Lamoat,  Ann.  für  MeteorolQgia  I,  1842,  p.  154 — 156. 
97.  IXflbnatial-InatrBnMBte  für  ■agaetiadia  Dedination  und  Horiaootal-InteDntlt.   Laaumt,  Ann.  fttr  Me- 
teoroloffie  1,  l84i;,  p    164  — 172. 

28.  CorreotioB  der  ahaolaten  lutanaitäta-Meaaungen,  wagan  daa  in  den  Magnetat&beu  iuduoirten  MagaetiamBa. 

lawoat.  Arn.  Ar  lietaenlagia  I,  1849.  p.  198—200. 

29.  MagnetiHchcr  Thcwlnlit.     Ijunont,  Ann    für  M,  tpnroln^ir  Tl,  ]S42,  p.  179 184. 

80.  Uabar  die  Beetimmung  daa  OeaeUii«,  nach  welchem  der  Magnetiamua  in  StahlatAban  vartheilt  iat.  La- 

BNa*.  Am.  flr  Vetaovobtfa  IT,  1849,  p.  908—809. 

81.  IfiMerc   magnpti.>;rhf>   I><  Hination   in   Mflncben   and   ibfl«  jfW»«*!'«  AbaahaWk    KgL  BigTir.  Akad.  BB 

München,  Gelehrte  Ans.  XV,  1842.  col.  298. 
SS.  yarliiiiMBg  der  ähaohrtaa  TahmidWta  Baatlaiaiangan  «agaB  daa  ia  daa  Magaataa  iadaabtoa  Ifagawtfiaa 

Kpl.  Bayer.  Akad.  zu  München,  flalaklia  Anz.  XV,  1842.  col.  2!»8— 29<». 
33.  Neue  Methode,  die  absolute  Inclination  sabealiaimeD.  Kgl.  llajcr.  Akud.  zu  MühcIk-u.  tielelirt«  Ans.  XT, 

1688,  eaL  100—801. 

84.  XUbar  die  Sonnenfinstermaa  tob  8.  Jidi.  Xgl.  Bay«.  Akad.  an  Hflaabea.  Oaiahrto  An.  XT,  184t, 

col.  302-303. 

85.  IfagnMaBM  larMBli«.   Acad.  daa  Sc.  da  BranUaa,  BnIL  X,  1843,  p.  173—181,  312—818. 

88.  llagn<ti«ne  terreatre  (exp^rienaaa  »na  an  tbdodalite  n^aMqaa).   Aaad.  daa  Be.  da  Kuallaa,  fiaU.  X. 

1843  (pte.  2J,  p.  102—108. 

9» 


Digitized  by  Gopgle 


76 


87.  Sn  le«  instrument«  destin«^«  k  Dietnrer  le  magnetismc  torreatr*  tt  IDT  ku  ttfalil.    Aoid.  dw  80.  dl 

BruxcllQg,  Bull.  X,  1848,  p.  463—468,  &00-503. 

88.  UeW  diu  mugDotischen  Btobachtungen  in  der  dreijahrigeo  Period«  1840 — 41 — 43.    Kgl.  B«yor.  Akad. 

au  München,  Gelehrte  Anz.  XVI,  1843,  col.  357—866. 
SB.  Mflthirfif  rar  Mamng  dar  mafnat^eliMi  Indinationa-VuutiaiMii.   KgL  Bftjer.  AluuL  so  Kfliiohaii,  G*- 
Uhrto  Ah.  TfU,  1848,  ooL  148—164. 

40.  IMmt  dM  Yarhiltni««,  nach  welchem  rieh  magnetüche  Stärnogen  an  verschiodeaaa  Ortaa  Iimmm. 

KgL  B»7ir.  Alud.  m  HBnohM,  Oalahrto  Ans.  XVII.  1848,  ool.  789—744. 

41.  An  Moonnt  of  tlw  tuga^  ofaMmtory  ud  bütranwiiU  mt  Vimieli.  (TWmI.)  Taylor,  Sdeiit.  Uem.  m, 

1813,  i>  499-62Ü. 

42.  Lettra  k  M.  WartuiAiui  wir  qoelqne«  loü  du  magiietiraM  terr«ctre.  Bibl.  Univ.  XLIX,  1844,  p.  169 — 170. 
48.  Bnarkongaii  Abar  dia  EimMitaiiif  «nd  dm  G«1mndi  daa  nagiwtiaaluB  TheodoKtwi.   Luwot,  Ann. 

für  Metcnrnlufrif,  Dt,   1844,  ]..    l'.IO— l'Jfi, 

44.  Ueber  äa  bei  magnetiiichen  Störungen  stattündendes  conatautes  Verhiltniss.  KgL  Bajrar.  Akad.  au  München, 
flclahtta  Abs.  XVm,  1844,  mL  411—418. 

46.  Baatiiiiiriuiii,'  ih-r  iniitlrii  ii  Iii A\.'L'ii:  t,'  ilt  -i  zw.  iti'ii,  diittr-ii,  vierten  und  fünften  Saturn -Ratelliten,  <Jnrr1i 
Vergteiohun|[  der  neueren  Beob«cbtnDgen  mit  den  Uenchel'achen  vom  Jahr«  1789.  Kgt  Bayer. 
Afcad.  m  HllMliaa,  Oaleihrto  Au.  XXI,  1644,  p.  888—419. 

46.  TOber  di«  tägliche  Variation  der  mapnefiichfii  Elemente.    Poggend.  Anna).  LXI,  1844,  p.  95 — 115. 

47.  OiUila  relatifs  aux  Observation«  de  magnetisme  terreatre.    BibL  Univ.  LVI,  1845,  p.  189—190;  Soc 

▼rad.  d0  LMamw,  Boll.  I.  1848—4»,  p.  878—87». 

48.  M^pictiamns  der  Krde.     Rppcrt.  di-r  Phys   VII.  ISIfl.  p    I— CLXV. 

49.  Letter  to  CoL  Sabine  ou  magnctographic  iugtruiui'Uts  aud  ob«ervatioas  ot'  declioatiun.    ßrit.  Assoc.  Rep. 

1847  (pt  1),  p.  86— S7. 

80.  Baaaltate  dee  magnetinchon  Obücrvatoriuiti!)  in  Manchen  wfthr«nd  der  dnQllirigaB  Periode  1848—46. 

Kgl.  Bayer.  Akad.  zu  München,  Abhandl.  V,  1647,  p.  1—118. 

61.  Baitilge  n  magnetischen  Ortabeatimmungen.   Ftggaad.  AaneL  LZX,  1847,  p.  160—168;  1^  Hag. 

Katorrid.  V,  1848,  p.  370—373. 
S8.  Badnelion  der  Schwingungen  eines  Magnets  auf  den  luftleeren  Raum.  Anwendung  dee  Kupfers  su  MegneU 
gehinsen.    Poggend.  Annal.  LXXI.  1847,  p  194—198. 

63.  Ueber  die  Ugliehe  Bewegung  der  magDetiMhen  Declination  am  Aequator  and  die  aMgnetiaeban  Taiw> 

tränen  Oberhaupt.    Poggend.  Aoual.  LXXV,  1848,  p.  470—481. 

64.  Uabn-  die  Ursache  der  täglicfaaa  ff^gihilirigaB  TwMitio— >  da«  EidBiagiatiW.  Btgiaad.  AimaL  LZZTI, 

1849,  p.  67—76. 

66.  üebar  die  Ergebniiae  aaiiier  vorjährigen  magnadaA-neteawilegiaehaii  ExeoniaaaB.   Kgl.  Bayer.  Alnd. 

SU  München,  Gelehrte  Ans.  XXX,  1850,  col.  729—786. 
68.  Ueber  die  nenerüch  aa%afand«n«n  neteorologiaehen  Beobachtong»  van  hohen  Feiwaaharg  und  einigen 
■BdeTCB  rar  Sodetea  Palatinn  gebfirigen  Stattonao  In  BaTan.    Kgl.  Bayer.  Alced.  ra  VfliwlMn, 
Gehhrte  Anz.  XXXI,  1850,  ool.  767—760,  766—768. 

67.  Beachreibuag  der  an  der  Münchener  Sternwarte  zu  den  Beobachtmagen  verwendeten  neuen  Instrumente 

and  Appante.   Kgl.  Bayer.  Ahnd.  ra  IfUnehan,  AbbaadL  TI,  1661,  p.  881 — 489. 

68.  Deber  die  zur  mngnefisch- meteorologischen  Eribr^chun):;  iK'b  Küni^riicliH  liayeni  im  Jahre  1850  unter- 

Dommeoen  Excuraionen.  Kgl.  Bayer.  Akad.  an  München,  Gelehrte  Ana.  XXXII,  1851.  ool.  169—184. 

69.  Daher  dra  aUmiligea  Knftvaitaat  dar  HngiMto.  tttggmL  Anna].  LXZZn,  1861,  p.  440—444. 

60.  Ueber  die  Verthcilung  des  Magnatiaanu  in  WtoWatgbaii  «te.  Foggand.  AnoaL  LZZZIII,  1661,  9.  854 
—864,  864-374. 

81.  Ueber  die  ndnjlbrige  Periode,  «akbe  aieb  bi  der  Or«ne  der  ttgüeba  Bawagang  der  IbgaetaMkl  der* 

stellt.    Poggend.  Annal.  LXXXIV,  1851,  p.  572-582;  Phil.  Macr,  TIT,  1852.  p.  428—4.35. 

62.  Meteorologische  BeolMchtungen  auf  dem  hoben  Peiaeenberg,  jtiirliciMr  Gang  der  Temperatur  daselbet. 

Poggend.  Auw].  LXXXV,  1669,  p,  490—494. 
88.  Baobachtnngen  der  Lnft-Elektricitit  an  der  Münchener  Stemwiita.   FofgaBd.  Annal.  UXXT,  1869, 
p.  494— Ö04;  Moigno,  Coamos  1,  1852,  p.  383-388. 


Digitizcü  by  Ljo^j^ii. 


77 


64.  S*Aln9  w  Untennelmsg  Aber  die  Mlnijliuige  Periode,  welch«  eich  in  der  Qirtam  dir  ttg^ea  B»> 

wpgung  der  Mapnctnadcl  darstwllt.    Poggend.  Aunel.  LXXXVI,  1852,  p.  88  —  90. 
6C.  Leber  den  KinIluHS  der  RuUtiou  der  Suune  um  ihre  Axe  auf  die  atmoophirigcLc  Tempvratur.  Puggeod. 

Amml  LXXXVII.  1852.  p.  11!;>-1:h. 
66-  ficechreibuDg  und  Theorie  eines  noueu  (jalvancmetere,  womit  man  schwache  sowohl  als  starke  galttlliMihe 

Ströme  aboolut  mengen  kann.    Poggeud.  Anoal.  LXXXVIII,  1868,  p.  280  -242. 
67.  ^teorie  der  Magnetisirung  des  weichen  KiKena  durch  dM  gdvoiedMo  Btnn.   iMUHBlt,  Jekmb.  der 

Stamw.  bi  Hflacbeii,  1864.  p.  37— fi7. 
(8.  Ueber  fie  im  KMSNMb  Bigreni  wlhniid  du  Beriatoe  1864  magtUbiiu  nuifiietjaebeo  Meaaaogen. 

Z^.  B^w.  Akud.  aa  UHmOmk,  Qaiebrto  An.  XL,  1665,  WL  Nr.  9;  Peoiiid.  AuhI.  ZCT, 

1866.  p.  476-461. 

69.  Qeber  die  Anwendoiig  des  gümamAsa  Stnam  bei  Ibwliiweiiim  der  abiohitan  ngmitiwhiii  IndiiiiHn» 

Kgl.  Bayer  Akad.  m  Wacha,  Qdehrta  Amm.  ZLH,  1866,  BnU.  Mr.  9;  IbffMd.  Aimal.  XOm, 

1856,  p.  638— 64a 

70.  Garte  ma^Atiqae  de  l^Earope;  dftaniiiBatioii  dee  oonalairtea  lUgaMqve*  dene  le  midi  de  I»  IViaea  ek 

(!'•  l'K.-pi-.Kiii-.     Arad.  de«  So.  de  Varis,  Comptos  Rtiadu.s,  XI. VI,  1858,  p.  648—659. 

71.  iwr  le  magDetisme  terreatre  «t  apedalement  aur  la  declinaison  olieervea  4  BrUeDae.    Asid.  dei  8s.  de 

Bnuellea,  BolL  Vm,  1899,  p.  99-76. 
79.  Snr  lee  pivtal  er  aix-fs  roogee  obeerv^s  peodant  l'^dipee  de  Sohü  da  18  Jallht  1860.   And.  die  So.  d* 

Bnnelles,  üuil.  X,  1860,  p.  426—42». 
78.  Beeallale  nu  den  en  dar  Kani^  Starmnrte  verautaltetm  matooralqgiaehaa  Uatanulnuifaii,  aabat 

Andeutungen  Uber  den  Eioflu-ss  de.<<  Klima  von  München  auf  die  OaeiiudhiilanilhlMiiiwe  dar 

wohner.    Manoben,  AbhandL  VIll,  1860,  p.  183—239. 
74.  Ob  phaiwmwie  obaemd  dntirg  total  eelipeea  ot  tba  tnn.   (Traaelaicd  froa  tfaa  Taarly  report  oa  tha 

BogenhaoMiti  Obwrvatory  for  1868.)    Phil.  Mag.  XIX.  1800,  p.  llfi— 421. 
76.  Ueber  die  Meianng  der  iDclinatioDe -Variationen  mittebt  der  luduction  weicher  EiaenstAbe.  Foggiad. 

AantL  OIZ,  1860,  p.  79-89. 

76.  Heber  die  eigenthamlicho  ßeschaffeuheit  der  *afll'«l>—  Barametaroeeillatioaea  in  Hidrid.  Piaggtnd. 

Aonal.  CLX,  1860,  p.  89—94. 

77.  Da  oooraot  terrestre  et  de  la  relation  avec  lo  magnetima  de  1»  terra.  Kbl.  Univ.  Arohivae,  XII,  1861, 

p.  990—978;  Poggeod.  AnoaL  CXIV,  1861,  p.  689-946;  BarÜa,  lelagraph.  VeNiu  ZaUaehr. 
Tin,  1861.  p.  288-241. 

78.  Bamerknng  übur  die  Bectiromung  dee  Wcrthaa  dar  SealentbaÜ«  ja  aiafBStiaohan  ObeervaterJeo.  Bofgaad. 

Aanal.  QXU,  1861.  p.  606-619.   

79.  üaber  die  «Mthaabaftaato  Form  dar  Hasnate.   Poggend.  AaaiL  CEZm,  1861,  p.  299—349;  Phil.  Mag. 

XZn,  1861,  p.  369—376;  Berlin,  Telegraph.  Vereine  Zeitocbr.  VIII,  1861,  p.  122—129. 

80.  lieber  die  Finge,  ob  die  tigiicbe  Sehwaakaag  dee  fiarometara  doidi  die  Erwirmong  dar  £idobei9lohe 

allein  erkitrt  werden  kam,  oder  ob  sie  tbailwdao  einer  koimlaeheQ  Kraft  gogeaehrieben  werden 
muss.    Poggend.  Annal.  CXIV,  1861,  p.  281—287. 

81.  Ueber  daa  Verbiltnias  dar  magnetischen  Uorieootal^IntenntAt  und  IncUnatioo  ia  fidwltlaad.  Poggend. 

Amial.  OZIV,  1861,  p.  967—391. 

82.  üebtr  ErJ^tiLimc.    Bejliii.  T^lograph.  Vereins  Zeitachr.  VIlI,  1861,  p.  180—182. 

63.  Ueber  die  tägliche  Uscillation  dee  Barometera.    Kgl.  Bayer.  Akad.  sa  Manchen ,  Sitzuagafaer.  1862 
(Bd.  t),  p.  89—169. 

84.  Ueber  die  zeliii Jübrige  Periode  in  der  tBglichen  Bewegung  <ler  Magnetnadel,  und  die  Bcsichung  dee 

Erduiaguetismus  zu  den  SoDoenflecken.  Kgl.  Bayer.  Akad.  ca  Manchen,  Sttsuagsber.  1892  (Bd.  2), 

p.  66—76;  Foggond.  AxmaL  CXTI,  1869,  p.  607—617. 
89.  Ueber  das  Verhültnies  der  magneUaehai  Intensitäts-  und  InoUnatlmna-Stdniqgao.         Bagpor.  Akad.  la 

Müuchen,  Sitsuugsber.  1869  (Bd.  3},  p.  76—87. 
96.  Bntrtge  oa  aiaar  ■atbaaiatiaabaa  Theorie  daa  Hagaotiamao.  KgL  Bofor.  Akad.  la  H9aehaa,  Silnagabar. 

1862    Tii.  2),  p.  103—120. 
67.  Zuaammenliaug  zwiacben  Erdbeben  und  uaguetischen  Störungen.  Poggend.  Annal.  CXV,  1862,  p.  176. . 


78 


M.  JUbw  dto  BwbMhfamy  dt»  Biirtium»  in  TWugraphw  TrMia.  Paggend.  AmtL  GXVI,  IMS,  p.  Ml  — 8<4. 

89.  IWton's  theori'  of  vnpour,  and  its  npplicntion  to  th«  aquerras  vaponr  of  the  »titiospherp.    Phil.  Mag. 

XXIV,  1862,  p.  .'^bO— 35S;  Poggeod.  Annal.  CXYIU,  1863,  p.  168—178;  Schiömilch,  Zeitasiv. 
ym,  1868,  p.  72— 7& 

80.  Anffonleruriff  zii  R<'obachtnngr»>n  flhpr  Erf!irtr''>mp  Bi-rlin,  T^Ipit.  Vprpins  Z«-itS(-hr.  TX,  1862,  p.  136 — 13!<. 
91.  UaW  dou  EiiilluM  dcü  MoikIch  au(  die  Magi'  tundr:      Kg;,  liaycr.  AkoU.  zu  München,  Sitzungsbei. 
1864  fll),  p.  91—97. 

BS.  Uaber  die  jährliche  Periode  dM  fiaraantcn.   lLg.1  Ün^.  Akad.  m  MitawiHw,  SitamtgalMr.  1864  (II), 

p.  97—109. 

88*  Billig«  Bemorkangen  ühur  <\\c  zebnjihrige  Periode  der  luagnetlHhaB  Tariatioaen  ood  der  Bonnanflacken. 

K|^.  Bayer.  Akad.  m  MOnehco,  Sitmagaiwr.  1864  C^,  f.  109—114;  Brit.  Iblaar.  8oe.  Fno.  n, 

1866,  p,  277—281. 

V4.  Tho  «olar  cclipae  i>i  18  luly  1860.  (Tronsl.i    SmithaoniaD  Reports,  1864.  p.  240—257. 

95.  Ueber  daa  TeriiAltDia«  der  atmoapbtriaclwa  Luft  sn  dem  in  denalbaa  bafiadliahM  Waaaerdanpfe. 

Uath.  Riya.  IX,  1864,  p.  489—447;  Brii.  M«laor.  8oe.  Phw.  U,  1868,  p.  965—974. 

96.  Aatroaoiaiacbe  Beatimmung  der  Lngc  de«  Bayeriachen  Dreieckoetz«s  auf  dem  Erdspharoid.   Kgl.  Bayer. 

Akad.  an  üflachen,  Stnmgaber.  1865  (l),  p.  28—66.  —  U.  Mittheilaug  (aalbatatändig  mMmua}. 
Kfinaiiasi,  Hatwiimiaiin^acba  BttcbilmdcaMl,  1868. 

97.  Dar  ErdKtrom  und  dil'  Tclp^rapbenütronie.  Wien,  ZeiUohr.  für  Mctoorol.  II,  18(i7,  p.  1  —  8;  Brit.  Meteor. 

8oc.  Proc.  III,  1867,  p.  362-357;  Halle.  Zaitaahr.  für  Geaammt.  Naturwiaa.  XXIX,  1867,  p.  155. 

90.  üatwr  dia  Bedeataag  aritlwnetiaeber  lOtlämrtlw  te  dar  Hatwnlogia.  VHai,  ZeMadv.  Ar  MatooRil.  II. 

1867,  p.  'J4 1—247 

99.  Daa  Beobachtunguyatem  der Societaa  Paiatina.  Wien,  Zeitachr.  fttrlletaacol.II,  1867,  p.  369—376, 397—402. 

100.  Baontaang  dea  HraiamB»-  «.  IBafaw-ThatBioBiator«.  Wian,  Zailaetir.  Ihr  Metoorol.  II,  IMT,  p.  618—618. 

101.  AtmoBph.Hri.sohr  Wclipn.    Wira,  Zi-it<!rhr.  fiJr  Mettorol.  III,  1868.  p   20!»  215, 

102.  Luadrack  und  liruck  der  trockenen  Luft.    Wien,  Zeitachr.  fftr  Meteoroi.  III,  1868,  p.  S69— 872. 
108.  Eta  neaar  TardaBatoagameiaar.  Cni,  Bapartorinai,  IT.  1868.  p.  197— <00;  Wiaa,  Zeitadv.  fttr  Melaoml. 

IV,  1861),  p,  81—86. 

1U4.  Uemarque«  sar  les  aurureü  boreak'»  obt,ervAe.4  ä  Uanich.   Acad.  des  Sc.  de  Pari«,  Couipt.  Rend.  LXVIll. 
1869,  p.  1901—1802. 

106.  Bemerkungen  ülMr  das  Meaaaa  dar  Waaaarvardaaataiv  ia  Mar  Laft.  Wiaa,  Zattaohr.  Air  KataoMl.  IT. 

ISlii»,  p.  241—246. 

106.  Htlfsmitt«!  znr  Registrirung  der  Lufttemperatar-   Carl,  Baparterlaai,  TI,  1870,  p.  1—4;  maa, 

Zeitachr.  für  Metcorol.  V,  1870,  p.  129  —  182. 

107.  VancbiisdeDe  Einricbtangm  dea  VardunatongcmcaBara.    Gar),  Repertorium,  VI,  1870,  p.  113 — 116. 


mngegangeiie  iSchriften. 

(T«Bi     Jamav  bia  U.  Feteaar  ISSBl  ScUaai,) 
fmu»  Wtt&m,  AaAheAar.  IT.  Tlrona»  1881. 

8«.  —  Petteraea,  K.:  Kvaenaagea.  Et  Uktf  til  beara- 
rdaen  af  ipammaaiet  om  fiorddanbeiaen,  taad  tut  og  pro- 
filcr.  \>.  1— 3<f  -  Srhiiefder,  J.  S.:  ündersagelaer  over 
ilvrlivet  i  de  urtiske  ljurde.  p.  87 — 70.  —  Sthaycn,  W.  M.: 
Nyo  Bidrag  til  Kll)ll)^kntlon  nm  (Ii>t  arkliake  Sorgps  Ixpi- 
dopMifinoa.  ]'  ;i  u»>- 

—  AanberetniDg  for   1879,   1880.  TrooMa 
188a  8*. 

Ghaaiiflal  taaMf  ia  Ltadan.  Jooriwl.  Nr.  230. 
Jatmary  1682.  Londoo  1882.  8*.  —  Muir,  P.  and 
ftobba.  C.  E.:  0»  ibi'  voliiroetric  t**"***"»  9t  btnauth 
ia  tha  form  of  Oxalate  p.  1—4  —  Mnir,  P.;  Th»  BCtion 

nf  water  on  hisiuulljim.s  joiiiclc:  a  lr>rturp  exporimmt.  p,  4. 
-  G  liiilhtciiif,  .1.11,  und  Tribi'.  .V..  Alui:uiui;rii  altoliols. 

Pt.  il,  Ttieir  producta  of  decompwitton  by  be«L  p.  &— 18. 


Digitlzcü  by  Ljo^j^ii. 


-  Mills,  K  .1  and  Donald.  (}.:  (hi  ihp  nrtion  ol  oxides 
of  saltä.  ]■  l'^ — -  o'Sullivan,  C.  «-  ,iiid  .■i-.\injlan- 
Cim-,'.il'.ii  Iiis  1-1  M.tiic  1 1  if.ils  |i  il — —  lipnuit»,  h-lL: 

Nut'-  "11  liM-  ai  ti-  I   i  iti\l     lilorocarbonajp  on  Benzen«- 

iu  preMjflce  of  aJuiuinium  cUoride,  p.  3H.  —  i<L:  Üu 
bonavt-phaiMl  and  It»  daiivattvaa.  p.a8— 87.  —  M  i  1 1 ».  E.  J. 
and  Pettigrew,  J.;  Ob  tiw  ateephg  of  Barley.  n.  ■^ä—U. 

—  Abetracta  of  papcra  pabliibed  ia  otber  jouruala.  128  p. 

X.  Bayer.  Akad.  d.  Wiaaeniob.  in  Htüieheo. 

Sit/.ungNLt'i'ichtp  d.  Diathptu.-phy'<il<iil.  Classe.  1882. 
Hft.  1.  Miliichen  1882.  S".  —  Kittler,  E. :  Ueber 
Spannungsdäferenzen  awiarfaai  eineai  Metalt  und  Kloirig* 
keiton  vemchiodener  Conccutration.  p.  1— —  Lommel, 
K:  Tboorie  der  elliptiiu-lken  Doppelbrediaag.  39— .5(i.  - 
Schröder.  II.:  rntcrsnrhniißen  über  diaABlMlgi|;ki'it  der 
Miilpoiilarrrfr',ii*tioii  tlO.vsiitPr  VerbÜMbingcn  von  ihrer  rhe- 
nii-sclicu  /usammtnsi't/uii;,'.  p.  57 — 104.  —  Ziltol,  K 

Ueber  Plicatocrinoa.  p.  1U6— US.  —  Vogel:  Ucbcr  Prof. 


7» 


Dr.  K  Kbonntvfr's  Physiolodip  der  Pfluuceii.  |i  lU  11,' 
—  !•  iiicher,        Lvktir  tlie  i'Jjt-iaiKlie  ZttMuiuutruwUuug 
te  MiMnlHB  dw  KmriitWmMu  >  U8-nm  —  Ve- 
it r.  L.:  Ute  ■dfliclinVaiiiif^ 
lUcrkatVOT.  p.  iao-187. 

AmI  njml«  a«  KMedM  <*Bll«iqiie  ia  BrtiMl. 

Meinoire«  couronin'^i  et  autrcx  rntuinircs.  CoUectioa  in 
8».  Tumü  Vil,  Fom:.  1.  BruzcUi»  1882.  8^  — 
Jaiiaen,  A.:  KUMle  d'MÜirepoiaflia  ■<Jied«  an  p«fat  da 
fi«  de  l'aptimde  u  Mvnce.  p.  1— B6. 

B»it0B  So«.  oT  aatnnl  ffiatory.  Procceding«. 
Vol.  XX,  Pt.  IV.  Borton  1881.  8».  -  Br(  w.M.T  M.; 
CnUluKue  i«f  the  bummii>i|;  l)irii>.  in  tlie  Soi  iiu'i  Mii-iuin 
\rw>rhiil€<l  .  p.  a37—  35a.  —  Diller,  J.  ö.;  l'he  tV-UUe» 
od  thi-ir  «Mociaied  rocin  Dorüi  of  BmIoil  p.S5&— S6B. — 
Crotby,  W.O.:  Üiatorted  pebbia  in  comrlomentM.  DlSW 
— S7a  —  Faltoo.  W.  H.:  Sonue  dwnctcr«  u»efa\  in  the 
«ndr  of  tte  Spbecidae.  p.  978—886.  —  id.:  List  of  tbe 
Mtrlk  Ainerii-«n  liarradae.  p.  98S— S97.  —  id.:  Xous  on 
Ihe  PMauthinaf.  p.  31)7—406.  —  Hagon.  II.  A,;  !'a|>prs 
OB  galla  in  moiit  linuuiical  »erial*.  p.  406— -44)0.  -  id.: 
Note  on  a  Sarcopluii^iis  lam  foond  ia  a  girk  iiprtc, 
P.40S-4I0.  -  .Vllen,  J.A.:  Sriontific  labnn  of  Dr.  Browor. 
p.413 — 415.  —  lii-utun,  E.  R.:  The  uinyi^lBloidal  meia^vm 
of  BriKbtuii.  M&ris-  {I.  4ir>-4ai  D  a  v  j ».  \V.  M.;  MÜM 
nygdulns  of  the  Urishlou  anivsd.ili'itl  .^ertion  of  entomo- 
10(0'.  H'briuir)  Jti,  ls«i,  p  (_>ii  m  II  üReii.  H.  A.: 
On  tho  nruhuHcis  of  ni'inosniitlia    |>.  t'Mi.  -  Sione. 

(i  II  .  T\\v  k;iiii<'>  Iii  Maine.  |i  4H:1  -    Wii.l « w <i r t h. 

M.  U.:  Un  the  oririu  of  xhe  irun  oriK  of  Moniucttc  diitrict, 
Lidw  mpciior.  n.  4lKh~m.  —  Croaby,  W.  O.:  On  lia 
afo  and  mmi—iOB  oT  Oc  eryittllfai»  fianuitio«  of  Gnini 


aad  Btadi.  p.  480-4117. 

 Vol.  XXI.  Pt.  I.    Bootoo  1881.   8*.  — 

l'arkard.  A  ä.:  New  icluiuunOin  |ianMt«E  of  North  .Ame- 
rican butUTHit».  p,  H  :iH.  —  NichoU.  W.  lt.:  ün  ihn 
tem\>QninTv  of  Ircyh  wac  r  punds  iu>d  lakc^.  p.  Ki—Hl,  - 
Ujait.  A.:  AloiiltiiiK  (.il  Ihr  luijstpr. //"marHi  Arwricnuns. 
p.  tii — iXi.  —  l'utuuin,  K.  W.:  Od  a  pittf  of  poUerv  froin 
SL  Krand»  livcr,  Arle.  p.90— 91.  --  WadtwortJl,  ^ 
On  Ibe  filling  of  aaiygdaloidal  cavitiea  aad  rebis  in  tlu» 
Kmraauu  Point  dJsülct  of  I.«k<>  supcrior.  p.  91  -KJ3.  — 
Binckley,  M.  H.:  NotPi»  on  vgg»  aud  UtfiHile)  of  Hyla 
vtrineoilor.  p.  104-  lo".  .leffrii-i,  B.  J  ;  Kxiin-ssiüii  of 
rolor-Uind  iKTvniui.  ri.  li>7.  —  l'iitnaiu.  I  .  \v.:  Nnture 
df  u  pivuliar  curtvd  Iwue  fotuul  at  ücarborougb,  M.  p.  107 
-106  (  robhy.  W.  0.:  GMloar  «r  l'nndnin'k  Aqr, 
M.  p.  u»-n2 

Boyal  Dublin  Society,  s,  i,'nt-fR'  1  mu»a<-tiiins. 
Vol.  I  (Sifr.  2\  Part»  13.  14  Duldin  1881.  4».  — 
RL  l.*)  Fit7Kerald.  (i.  K:  Ou  tiie  poasibibty  of  Ofigina- 
tini;  wBv«!  disiurbances  in  the  other  by  mcans  of  deetiic 
form.  p.  17S— 176.  —  It  14.  Adaoi.  I..,  Kiuabam. 
(i.  II.  and  Uaahor.  B.  J.:  Erp! oratio in  tbe  hnne  cave 
of  Bailjrnamintrn.  iimr  <'a]i]a(li,  (  Vjimty  Waierford.  p.  197 

—  Stientitic  Proci  i  Vol.  II,  Pt.  7.  Dublin 

1880.  8".  —  Ball.  V  li;,  runde  of  ojTurrenrp  and 
iliütrilMiiiou  of  diamoii'U  r;  Ihili.i  j,  'i:<\  M',  Wviiric 
\    i;  ;   On   sonip  pH  iii!,.   11]   tlje  L',  iiliiijy  of  tlic 

DiDgli'  und  hrra-.'h  i>r'>iniiiii<ir.c-s  p  Om»  vwi.  (  nme- 
ron,  CTi.  A. :  On  tlie  artion  of  »ratpr  nymn  merrnrir  sid- 
ubate.  p.  697  599.  I.ttbv.  i.  IL;  Voluntary  art  of  »elf. 
dettmction  by  tho  Worlcer  bee.  p.  GOO— WH.  Fitzge- 
rald,  (i.  F.:  Note»  on  flnoreteeme.  p.  809  -fil«.  — 
Plunkett.  Th.:  On  rfci-rt  in  tlic  limestoDC  of  Knockb)^. 
eoonty  Fennaoa^b,  p.  lill  >il4  Barrini;ton.  K.  M.: 
On  tnO  introduction  of  tbe  »rpurrel  into  Ircland.  p.  OIö — «31. 
—  Stoney.  <i.  .1.:  On  «diniorons  form  of  pansy.  p,  632— filW 

 Vol.  III,  l'f.  1,  2.  .H,  4.  Dublin  1881.  S". 

liiirtüu.  Ol  E.  lunl  (iriihb.  H.:  »  vi  ;,.riii  id 
übost  mitjunwttT  tor  Uüe  vrith  a.slrononiiral  teli;iLi,pi^ 
p.  1 -11.  —  Ilurdmua.  K.  T.:  Ou  a  intveniue  front  Ikilii- 
Midai«,  oear  bligo.  containing  a  conaidwabl«  orauunt  of 


strniitiiii.i,  ],  12-  i:t.  -  Siiiiiii,  \V  .  l'rcliniiiiarj  not4'  on 
tili'  nLKuufjutari;  uf  iiap4.T  fruiu  Moliuia  lumilca.  p.  14 — 16. 
—  M'ArdI«,  D.t  Notat  an  mmm  new  or  rare  Irisb  Uepn- 
tlea«.  17-41.  —  Preke,  P.  R.:  Nortb-American  bfida 
containma  tbe  Atlantic,  p.  22—  38.  —  llull,  K  :  On  tbe 
geologital  Etructurc  of  tue  nortbem  bißblaudji  of  ^icotluud. 
j).  at— 46,  -  Kinahan.  C.  II  :  Cork  rock.v  p  17-.'».  — 
Stoney,  J.:  On  tlic  plivsiral  uiiitü  uf  nature  \\  b\  Gl*.  — 
Freke',  P.  E.:  On  Inrds  oliserKHl  in  .XmHia  l.ounty.  Vir- 
llinia.  p.  61—02.  —  Hartley.  W,  N,:  Deicription  of  tha 
nwtmmenta  and  prodMoes  eniployed  in  photographing  ultra- 
violM  spiH-tra.  p.  93—107.  —  Kinaban,  O.  H.:  Oathe 
tbidcnesaoh  of  the  Iriab  bedded  rock»,  p.  108.  —  ('amo> 
ron.  Cli  A.:  On  tl»e  composition  of  the  milk  of  forty^two 
CO«»,  p.  12.5—132.  —  Hull.  K  :  On  thp  recnnt  remarkaUe 
«ubüijtcoct'ii  Ol  tho  i^ruund  in  tlic  saIi  dit^triet',  of  rheahiro. 
n.  13!J — 13f>.  liiill,  V.;  (»II  tili-  iiieiitifii atioii  o!  eertain 
loralitics  inrulioned  in  mv  pa]>i'r  on  tlie  diainoiids  of  ladia. 

180—140,  —  Snith,  w.t  (ioacliwling  aote  on  tbo  a»ana- 
facturc  of  papar  firon  Holiaia  caerulea  p.  Ul— 144.  — 
Hall.  E.:  On  the  origin  and  probable  urnrture  of  the 
Doinitc  mMiotaiii«  of  central  France,  p.  146  — 149.  — 
Hujirini.W  :  Photonraphir  »pprüMini  of  roniPt.  p  150. — 
Arjriiil.  I'h  .Nut«':,  un  the  tertiju'y  irijii  ore  ineufruro«. 
tilenanlt  \aUey,  Cuunty  Aniriui.  j>.  161— IM.  —  Kioaban, 
O.  A.:  «BbMlc  Sand"  k  tlie  drift  north  of  Gnjratonaa,  Co. 
p.  165— im. 

Weyer,  0.  D,  E. ;  Die  Wic<li-ret«chcinun|ar  der 
Metbodo  und  Tufei  von  Ufor  i  a!«  sosfetiannte  .Negev- 
Tafel".  Ein  neuer  Beitrag  :'ur  Cii".cliichti'  der  kür- 
aaatoQ  fteductiamafonn  der  MonddiatauoD  im  See- 

Btfil  adieroioopie«!  Soe.  in  London.  JonnnL 

Ser.  9.  ToL  U,  Pt  2.  London  1882.  8*.  — 
Michael,  A.  D.:  Fatther  notaa  on  British  Oribatidae. 
p.  i—lt.  —  White.  T.Ch.:  A  new  growlng  or  cireohrtion 

*lidi-    I)  19  —  90.  -  SymouK,  W.  H  :  On  a  bot  or  oold 

»t*ge  for  the  mii  roscope.  p.  21 — 22.  —  Suinmary  of  cur- 
reat  nwittrches  relatmu  tu  zooloLn,-  and  botanv.  raicro- 
NOpy  ct.  p  2.!-lB2 

Finikn  Vetenak*pB>8««iatat  in  Ealnagfon. 

Obsorvations  metaoralogiqiiaa.  Tot.  TIL  1879.  Bel- 
aingfors  1882.  8«. 

Müde  Teylar  in  Harlam.  Arehivea.  Serie  II, 
Partie  a.  Uaarlem  1881.  8».  —  Winkler,  T.  t.: 
Etode  carciuologique  «ur  le»  aenrcs  l'emahix,  6Vj(pAea  et 
ÄraeMternUB.  p.  78—123.  —  Van  d»r  Von,  Rt  ÜOppli- 
ment  ik  bt  deacription  et  k  l'enaan  de  l'inatnniant  uni* 
vanal  da  RafeaM.  f.  18»— 184. 

—  Yen  der  Ten,  E.:  Origine  et  Int  de  k 
fondation  Teyler  et  de  aoB  caUnet  de  phyaiqoe. 

Hoarlein  «.  n  8*. 

Vatorwiatenaehaftliche  Gesellsoh.  zu  Chemniti. 

7.  Bericht,  Chemnitz  1881.  8".  -  Nnbis  IVbcr 
Druck,  Schrift  und  Kurzxichli^kpji  in  der  Volk-^M  biile, 
p.  na  12:t  «tpitz.  rcbcr  die  Thi«li«k..it  lii  i  lirust- 
dnise  der  Ncugelmni-n.  p.  13tt— 133.  Iii  in]..'!.  <',  K: 
.\lgenäora  der  Umgi-geud  von  Chemniti.  p.  i;>4  — 270.  — 
Sterael,  T.:  Ueber  zwei  neue  kaadanarten  ans  dam 
Garben  von  Litgan.  p.  271—276.  —  Hftnael,  W.:  Witte- 
aua d.J.  1878, 1878, 1880;  p.  I-JUCT. 


^V«m  16.  Ffliniar  Hi  16.  lOrs  18BS.) 

American  Jonmal  of  Seienoe.  Editors  Jameu 
it  E.  S.  Daun  and  H.  Silliman.  Vol.  XXIII.  Nr. 
i:U.  New  ILivi  ii  18,'?2.  80.  -  lian;i.  .1  D  :  Hi.' 
tlumi  'j(  üir  I  "iiiin iii  ut  river  Valley  frum  the  in«'ltin({  uf 
tlie  i|ii;>i.Ti,ur\  tri  liier,  |i  S7  -97.  —  Derby,  O.  A.:  Oeo- 
lugy  of  tlie  diuluuud.  p.  U7— 9i>.  —  Gonid',  B.  A.:  Alge. 


Digitizcü  by  Google 


80 


braic  oiiircssion  of  tbo  diumal  Variation  nl  K'm[KTuturc 
p.  99—123.  —  iäterry  Hunt.T.:  Celeiti&l  cheinistry  trom 
kl«  tim»  tt  Newton,  f.  Uft— Ua.  —  F«vk«i,  J.  W.: 
A  Cerearia  irfth  caodtl  wlaa.  n.  184— 186.  —  Terrill, A.  B.: 
Notice  of  thc  remarkablo  Hurine  Fauna  occnpjwf  the 
ontcr  bftuks  olf  th«  «cHitbera  ooMt  of  New  KnglawL  p,  186 
—lia.  —  Sei«otific  InteUifiiieaL  f.  148— Ifia. 

Buir,  ndtipp:  Zar  K— rtaiit  dw  Mmnb  Bkms 
d«  aMMchlichen  MafHwUctailwvt.  8aB,pAlMh  —  Zu 
&t«toMnDf;sgeschiebte  dei  Airarai»e1iid«li.  8e|>.-Abi. 

—  üi-licr  (leti  ConH»  arrf-riosiH  dir  SfUchier,  Chi- 
maeran  uiid  Gauoidi-ii.  Lciiizii;  1870  8".  —  Zur 
Entwicklungsgt!i«;liiciit«  Jt-ji  UriKii  ltn'-chädela.  Leipzig 
1879.  ö°.  —  Ueb«r  das  Epithel  des  menschlichea 
Mirena.    Würzburg  1880.  S». 

OM»Unli>ft  aataiinMh.  Wamä»  in  fiarlin. 
SitamiigalMriehto.   3g.  1881.   Barite  1881.  8«. 

Rieoke,  Eduard:  Ut^btr  d«»  vnn  Ililiulioltjc  vor- 
peschlagene  Gesetz  Jor  <li^ktri"Jyim!ii;i-i  liiii  Wechnel- 
w;rkun>,'i'ii.  Sop.-Abi.  —  I/i  li  r  Jas  WL'!ior's(.'lii_' Grund- 
gesetz der  elektrischen  Wccbaolwirkung  iu  Keiner  An- 
weodang  auf  die  oiütkritche  Qjrpothese.  Sop.-Abi.  — 
lieber  Molecalarbemgang  nrrier  Tbeilchan,  deren 
Wochtelwirkong  dandi  daa  Weher'sche  Gesetz  der 
^•ktriadMit  Kraft  baatbuiA  wird.  Sep.-Al».  —  Bei- 
Mg«  nr  Kennlaiai  dar  Kagintirininf  daa  «eielieiD 
Euieiu.  Scp.-Abs.  —  Zar  Theorie  der  UDipolaren  In- 
duetion  und  der  Plücker'aehen  Vvrsuclic  Sep.-Abz.  — 
Zur  Theorie  der  dielektrischen  Mittel.  ,Scp.-At>z.  - 
neraerkunpen  ülwr  die  l'i)IpunktM  .'iiie.K  Maf;fnftji.  S»'p.- 
.Ahz.  —  TJi'btT  1  iiu-n  Tr»iii;i.'i)ti-::nmlt;iilicutiir  und  übur 
die  elektrouiotnrl.-trhe  Kratt  ite»  (irove '.sehen  Klementea. 
6ap.-AlM.  —  Einige  Beobachtungen  an  dem  Radio- 
matar  von  Crooke«.  Sep.-Abs.  —  Vernich  einer  Theorie 
dar  elektriaeben  Scheidung  durch  Reibung.  Sep.-Abs. 

—  Zar  Lahre  tran  den  Poka  aiaaa  Stahmagaatea. 
Sep^^Aha.  —  Gebar  die  tcb  einer  Infloenatnaadiixke 
nraitar  Art  gellaiitrta  Elektriettätemongc  nad  fiue 
AbhlDgigkeit  Ton  der  Fenebtigkeit.  Sup.-Abs.  — 
Messung  dur  vom  Krdiimgnrtiamus  auf  einen  drehbaren 
Üueftren  Stroniit^iter  auagt  iibti  u  Kraft.  Sep -Abz.  — 
Uebur  diti  Bewegung  eines  elektrischen  Theilchens  iu 
einem  homogenen  ruagnetiacbeii  Felde  und  das  negative 
eMttriHihe  Oiimmlicht.  Sep.-Abz.  —  Beiträge  sur  Lehre 
Tum  indneirien  Ifagaetiamna.  Sep.-Aba.  —  Uebar  die 
elalttriaehen  EhawatargaaetBa.   OftUfagaa  1875.  4*. 

Joseph,  Gnitav ;  Erfikhrungen  inj  wiK>icu<icha(tlielMtt 
äamoielu  und  Beobachten  der  dun  Kruiuer  Tropfataia- 
gvetten  eigenen  Arthropoden.    Berlin  1881.  B". 

Aead.  dea  Soianeea  da  Puia.  Comptaa  raadua 
iMbdonadabee  daa  ateaaaa.    1882.    1«  Samaatn. 

Taae  94.  Nr.  5—8.  Paria  1882.  4«.  —  Nr.  5. 
Bertrand,  J.:  Sur  la  th^rio  des  dprcurcs  h!p£l4^  p.  186 

— 192,  -  Kaj'O:  Sur  une  critiiine  ormtenne  dan.s  le  iler- 
riitr  nuraero  des  , Memoire«  ilr  In  Sinnti-  -ulii  inii'  di-js 
spriiri'sciiiiisti-s".  i».  1!''J — IUI.  —  Hirn,  (i.  A.:  Hesume 
des  obser\utii.':is  tri  tt;  r>  Im^'Hj  iis  linU-s  riudunt  Taniit^C  1881, 
eu  uualro  poiuti»  du  iiaut-lliiin  et  des  Vosges.  |*.  194 — 197. 

—  Gilbert,  Ib.:  Bar  ditnn  arabUaMB  da  aMonenat  re- 
ktf.  B.  m-aOO.  —  Bayern.  0.:  Da  la  fiiae  h«nia1ii|ae. 
daaa  ue  auladiea  aiguts  k  ddfmeeccnrc  hrnaqae.  v  'JOO 
— ^306.  —  Appell:  Sur  une  classe  d'ttqnations  differen- 
ticIloH  lin^ircs  binAmett  ii  ■  ii<  flii  irnts  ali;''briiju(>s.  ]i  2(12 
— 2116.  —  Spoerer:    Sur        ranntiH'   . -.1  ill.'itoirn  du  lu 

cauie  qni  dMormine  ia  distribulioa  variable  des  tacties  i  ia 


.suriii  e  du  suluil.  ]i.  2(15 -- 207.  —  Ii uuss i  negri .  .1.:  Sur 
Ics  integrales  asymuloie«  des  equatious  ditfercntielica.  p.  2Uä 
— SlO.  —  Taaecefc,  M.:  Sur  gtetailiaa  dea  surfares 
at  dea  cearim  k  double  cembare  de  tooa  lea  degri». 

f.  210 — 211.  —  Wroblewaki.  S.;  Sur  la  eombinaison  de 
acide  carboniiiue  ei  de  IVuii.  p.  212  —  213.  —  P  armen - 
tier,  F.:  Aride  siluomolybdiijuc.  p.  213 — 21.5.  —  Uirard. 
.1.  de;  ,'^ur  de  nouvellu«  cuinbiiuilsüns  des  ald6hydcs  avcc 
riodure  de  iiho.spbnuium.  ti.  21'»  —  217.  —  Ogier,  J.:  Snr 
la  densite  cle  vapeur  du  fhlorurc  de  prrosull'uryle.  p.  217 
— 220.  —  Burcker,  E.:  Sur  la  fomiation  d'une  aldäiyde- 
ac^DC  et  d'uu  glyeol  de  la  s^rio  aromatiiiue.  p.  Wl>  M8 

—  Chastaing:  Recherebes  snr  la  Pilocarpine,  p.  SU 
— 224.  —  Pierret.Ä.:  Sur  les  relations  du  Systeme  vaso- 
moleur  du  bulbe  aver  lelui  de  la  moelle  epiniere  cho2 
rhomme.  et  snr  Ir^  iiltertuions  de  ccs  deux  «jsHmes  dans 
le  i-oiirs  ilii  t;ilM-s  s..'l;.^:tlt■  ji,  22.'>  -  22(1  —  rrillieiix,  K.; 
Sur  la  furnuHion  di->  ffruin»  iiielles  du  blö.  p.  226 — 228  — 
Bourgeois.  Ii.:  E.»ai  de  reprodDction  de  la  wollasiouitc 
et  de  la  niäunite  n.  23S— 229.  —  Bonrdon,  E.:  Sur  aa 
aneinonifrtre  multipliralcitr  applicable  k  la  mesure  de  la 
vitesse  du  vent  dauo  les  galeries  de  mines,  aux  obscrvatlons 
meteurtdo-riiiui?«  et  k  la  d*»tPriniiiRti<ni  de  l,i  vitesse  deti 
e<inr.%  d'eau.  p.  22!» — 'Zi'S.  —  Vinut.  .1  :  Sur  üucluues 
phenoiiii-ne»  atm(l^pll<■ri■ple^  olMfrvtH  |irniiiniil  la  derniere 
n^ri<Mle  de  liuutes  jireti-siiniH-  (i  2JJ  -2H.  ~  Gnillemiu. 
E.i  Carte  du  relief  de  la  Kranue.  ii  reclielle  de  jo«io(,,. 

S.  234—239.  —  Nr.  6.  7.  Uertrand,  J.:  Sur  la  loi  de 
äriation  du  pendula  de  Fouirault.  p.  371-372.  —  Hcr- 
mile:  Sur  iiuelques  application.^  de  la  theorie  ile.")  fonctkms 
piliptiques.  p.  372 — 377.  —  Faye:  Sur  iin  lii.mvejiu  JMmoÜre 
de  M  Hirn  ^Keclienlies  expcrinitMitalf.'i  nur  la  relation 
qui  i'\i->t.'  entre  la  resistanie  de  lair  el  sa  lenipeniluri' 
p.  1(77  .HtiO.  Hfrtlielot;  Snr  le.'i  .seU  dniibles  formes 
lar  len  sels  haloide.s  du  niercurc.  p.  :iH()  .SHö  -  Milnc- 
Edwards,  U.:  >tulc  sur  le«  eifet^i  de  l'iiyuDosc  aur  qnel- 

nffTfmfinr.  p,89>  888»—  Blaaehard,  LaanKutrae 
MbiidremeBt  fnm  oeatineat  anitnd  poidaBt  tS»  m»- 
denie  de  la  terre.  p.  386—896.  —  Sylvester:  Sur  les 
rat  im-,  des  matrires  unitaires.  p  896 — 399.  —  Chancel. 
0.:  liri  Ii.ti  Im  s  snr  le.s  aeides  nilro!;tfn<5s  d<5rires  deü  ae^- 
tutii's.  (I  Ll'r:'  4113.  Cbur<  iit,  J.  M.:  Snr  Irs  divers 
etat.'*  nervenx  di-terniiues  par  rbypnotisation  cliex  le»  hj- 
Bturiquos  p.  403  —  4116.  ■  Laor,  Fr,:  Sur  une  e«n  ther- 
male jailUsiante,  obtenue  dana  k  plaino  du  Foras.  p.  400 
—108.  —  Abrie,  A.:  Sar  feuilai  da  Mlone  de  Jndte 
paar  eoariiatlre  tea  oiaUBea  de  la  Tigae;  p,  406— MS.  — 
ßigourdan,  G.:  Obacnations  des  planHes  (221)  PaKia 
et  (2221  Palisa.  faitea  k  rubservatoire  de  Paris,  p.  4fl9.  — 
Andre,  Cb  :  Sur  le  compaipion  do  l'dtoUe  y  d'AadnnDide 
et  snr  un  nciuveau  mode  de  rt^lage  d'on  ^aaleriaL  p.  410 
—411.  —  Lagnerru:  Sur  la  distribution,  dans  le  pba. 
des  racines  d'une  ^qiiaiinn  algebriiiue  doot  le  pniaiiar 
membre  satisfait  k  une  equatiun  dilTerentielle  linäüre  du 
aaeoad  ordre,  p.  412—414.  —  Mittag-Leffler,  O.:  Sur 
la  theorie  des  funetions  uniformea  d'tuic  variable,  p  414 
—416.  -  Puini~ar^.  II.:  Snr  les  points  singuhers  de» 
4quations  diflercntielleji.  p.  410—418.  Picard.  K:  .Sur 
le«  fiirmes  des  integrales  de  certaiues  eqnatii'iia  ditlerun- 
lielles  Unitaires.  p.  418  —  421  —  .Vpiiull;  Sur  un  cm  de 
r^uctiou  de»  fuucüoiis  B  de  deux  variables  k  dea  fouctions 
0  dtiae  variable,  p»  481—484.  —  Le  Paice,  0.:  Sar  laa 
■maea  quadratiquea  k  deux  aMia  de  wiaMaa.  p.484— OA. 

—  Andr«.  U.:  Snr  U  ditMbaM  dHm  eertaia  aaelkal 
par  laa  pniasanccs  d'une  cartelae  ftetorieOe.  p.  488  189. 

—  Pillenz:  Sur  le  dtoc  entre  rorps  t^lastiques.  p.  429 
— 430,  —  Deprez,  M.:  Des  actiun»  ele<'triipies  dan»  les 
systdmes  condurtetirs  semblables.  p  431 — 43J.  —  id.;  Sur 
le  transport  iMedrniuu  de  Iu  l;  r.  >■  aux  graiidet»  distanees 
p.  434.  —  ürillouin:  Sur  les  nietbodes  de  comparaisoti 
dea  cacOcieBta  d'iadaetkm.  a.486  il7.— QB4bhard,A.: 
Bar  la  gMialild  da  la  laatbede  4betiaekimM|ne  paar  k 
ßouration  dea  Kinca  tqnipotentiellea.  p.  437—  440  —  De- 
charme,  C:  Ejineriencea  bydrodynamiques ;  Imitation,  per 
le»  cmiraots  liquid(!4.  des  phenom^nes  d'electro-magnettsme. 
p  440— 442.  —  Laurent,  L.;  PülarinW?trc  ä  lamiere  t>r>li- 
naire.  p.  442—443.  —  Audri,  0.:  äor  les  oxycbloruros 


Diqitized  by  Google 


8] 


ilc  Iii  i'omi'U' 

Ii,  .'»iij  r,m 


de  IMgiM'i'iuivi.  j).  m~mi.  ~  Usier.  .).:  Sur  un  oxy- 
fUorure  df  soufrc  ji.  446  44h  -  H<inri;otn.  K  :  Action 
liu  l  yamiiv  de  ])otxv.siuiii  uir  ic  tricliliirui  <  Ute  depOUttinn. 

1j.  44» — 44U.  —  Juauuis:  Suz  Ut  cliiüfur  de  fonnation  de 
'•dile  teiiqnalndriiaA.  p.  IW  169.  —  Munts.  A.:  Sur 
It  galMlIiM.  p.  458 — 466.  —  Oninochet.  E.:  Sur  les 
•roniutps.  p  455  —  4,')7.  —  Cosia.  A.:  Sur  la  hi^nitite. 
nouvclli!  t'sjuVi-  iiiiiiirnlugi«|ue.  u.  4"i7  iits.  -  Marion, 
A.  K  Actiiiiairps  atlanti(]ues  ifea  draKag<h>  de  l'«»iiiO  lo 
Travailltiii.  y  .i,>s  41;".  dittcau:  §ar  \v»  Kcliiiiide« 
totiile»  de  l'We.  de  Culta.  11.  4ül— 463.  —  licnault,  B.: 
8ar  Im  Ait«r«phyUitM.  p.  48S— 464.  —  Lirj,  A.  M.:  Sor 
h  Batan  det  mMrolUhe«  fainiit  partie  intignh  dea  roehaa 
«niptivta  pi.  484—466.  —  Bleicher:  Sur  la  dtcoufota 
da  terraiB  carirnniftre  marin  en  haute  Alsaae.  p.  466 — 168. 
—  Renou:  Sur  les  anonuüies  de  k»  preaitiou  «traosjjIn'Tiijiip 
en  janvier  el  fevrier  1882.  |).  469  —  470  —  Nr.  K  Mou- 
cbez:  Obsert atioiis  inMdienocs  de«  {ivtilcs  plaiK'-tct-.  Initts 
a  rohiier^atoire  de  l'aris  pendaiit  Ic  quatrwmr  triineatre 
de  l'aiuiee  1881.  p  474—477.  —  llermite:  Sur  quelques 
Hon»  de  la  Uiäorie  dea  fonctiosi  ellipiiqiMa.  p.  ATI 

—  Berthelot:  Sab  doubles  dn  mereure.  p.  4891 

—  De  Qaatrefaget:  Note  lur  le  pi^rmaniianntp 
da  potaaw,  conaidM  comme  antidote  du  wnin  des  Kcr- 
pents.  h  prii|>o»  d'iine  pnhlirntinn  de  M  .1  II.  do  Lacerda. 
p.  4"V^ — t;Hi  —  Ii  rci  w  II  -  St'qu  ard ;  l'u  i  limlit's  sur  uiic 
infliieiice  »pwialc  du  systt-me  norvpux.  proilniiwnt  Parr^t 
dea  ^hangea  entre  1«  aang  et  lei  tianu.  p.  491 — 494.  — 
CyoB.E.  de:  L'action  de»  baute«  prMaioiu  atmosphäiqoea 
aar  raafuiHiiie  animal.  p.  494 — 4%.  —  Richard:  Sur  le 
nanaile  de  la  malaria.  p,  496— 499  —  Lirhtonstein.  3.: 
l'n  Douve«n  milc  apti-rc  vUvz  U^i  Cui  ^  idiciiH  i.lcanlhococcus 

Si(fu  I-  )i,40!» — fiKl, —  1!  i  i;  rilaii,  It  :  Oliservaliniis 
—-III  lf*sl.  faitt'S  a  l'<  iNsiTvatoirp  dci'ariü. 
'l  ai-i-liini:  Sur  In  (!i>lriliiiti'iii  i]i  >  ;  riitu- 
bvninceii,  des  faoiles  et  des  tacbeii  BoUirc:^,  u|i.s('rvt'>  a  iLome 
fTrtBiit  le  iWiiiMm«  «t  to  ttwaiime  triiuesitn!  de  1881. 
n.  dClS— -608.  —  id.t  Obaervathma  spertruscopiques  solaire«. 
laites  k  rObscrTatoire  ro,>-«1  dn  ('«ll^gc  romaiii  pendant  le 
deuxieine  et  le  troUifme  trimestre  de  1881.  p.  506 — B08. — 
LaetK-rri::  ^\ir  in  distrilnitioii,  dans  le  plan.  di>s  rociues 
d'iuip  r^|ii.iti!  II  :ilL;.'iiri4iic  dont  le  pretnier  mcnibrt'  siuLsfait 
ik  uiie  cquatiuij  diA<-ri'titidle  liiiraire  du  sei'üod  urdre. 
p.  608—611).  —  Mittag-Lefflar:  Sur  la  theorie  des 
foDctioiw  uniformes  d'uue  variable,  p.  511—514.  — 
Bonsiineaq,    J.:     Sur   rii>ti>};ratioii    de  requatioR 

«s!*(,t- •  - 

LeTjr,  M.:  i^iir  la  »uiutioii  pralique  du  prcbli-me  du  tran«- 

»it  de  la  foree  k  do  gnnidea  dletenrwi  &  ilT—BlS.  — 
iekelaon.  A.:  Sur  le  roomwnwrt  rdam  de  la  tore  et 

de  rWier.  p.  520— ö2H.  —  Terquem  et  Damien:  Bous- 
Bole  Muis  rt-sii-^lann«,  drstluee  k  la  mesnre  de»  <:«unints  ia- 
teiisi-s.  ji.  äiKt  5211  -  lifi  liarin  f.  • '.:  Kxprrieiires  hydrn- 
dyiüiiniiiiii'^ :  iiiiii.il'.'iii,  )iar  rimruiüH  riijuidi':*.  dc.'v  plir- 
nonii-uea  d*elc».'troniUK'ii>'iisini'  el  d'iuductiuiL  p.  627— ÖÄJ.  — 
Joly,  A.:  Sor  la  «aturatinii  de  l'aride  plin:>plioriqne  par 
les  bases  et  sur  la  iicutmlite  cliimique.  p.  62!)- äSI.  - 
Joannis:  Sur  l'adde  ferricniüiydriiiae.  n.  Ml— &H4.  — 
Blennard.  A.  et  Vran,  U.:  Aetunt  da  l'iodo  sur  la 
napbtalinc  h  haute  temp^ralure.  y  ^M — ."iati,  -  Oivssard. 
(  -:  Sur  li'S  (olorations  hlrue  i't  vertf  de»  linkt's  it  i>aii^iC- 
iiir-iits  p  fi,% — '».H8,  —  HoucliiToii:  l>r-i  Ironltlps  dr 
]  it;Milllinitnin  ihvr.  los  Ji'iim'S  ciifaiits.  ...^^lrds-Illt.ll.•(.^  |uir 
iiioui(-sl(.  De  leiir  disparitkin  lorit  du  retow  de  l'ouie. 
pi.  668— MOk  —  Poneket,  G.  et  Chabry:  8ar  l'dtolatioa 
dee  dntti  de  Behwnidee.  p.  MO— MS.  —  Bcrtread,  E.: 
teka   

T.t  KoUa  über  ein  Diluvial- 
eenomanen  Altera  von  Bromberg.  Sep.-Aha.  —  üebar 

Iloploiiehii»  und  Omolirliit.  zw  ei  l'iit*rgattuiifr- n  von 
TAtlm».  St'p.-Aha.  —  Niuh  Art  di-r  CiiTipeiicii-Cinttin  fj; 
ImticiiIb  aus  den  Kl i'idt  aljlai;!  riinf:<  ii  lics  I.iliamjii. 
Sep.-Abz.  —  Uebcr  die  Cepbalopodco  aus  deui  Gault- 
Leop.  XYIIL 


p.  Ml 

piQHiBKe  iiuuauai  hi  eorae 


quader  des  Iloppelbergea  bei  LMlfnMtein  unweit 
Ualbaratadt.  Sep.>Abi.  —  FiachsdÜma  aus  der  ober- 
aeaooen  Ttiffkreide  von  Mastricht.  Sep.-Abz.  —  Geo- 
logische Rcisenotizen  aus  Schweden.  8ep.-AbB. 

Oeolo^oal  Society  of  London.  Tranaactiona. 
Vol.  I.  II,  III.  IV.  V.  Ixindon  1811-1821.  4».  — 
2.Seriee.Vol.I,I'ta.l,2.  London  1822— 1824.  4«.  [gek.] 

Soo.  roymle  de  Botaniqne  de  Bel|^qae  in  BrlUaeL 
BiÜleUn.  Tom.  1,  1—3;  II,  1-3;  III,  1—3;  lY, 
1—8;  V.  1-3;  VI,  1—3;  VII,  1—3;  Vni,  1—3; 

IX.  1—8;  X,  1—3;  XI,  1-8;  Xll.  1—«;  XIU; 
XIV;  XV;  XVI;  XVH;  XVni;  XIX.  BmaUee 

I. '?62— 1880.  8». 

FhyaikaliMlMrTevelB  in VFUktet  «.II.  Jafarae- 

herifht  18H!)/40.  18-11,-12,  1842  43.  1843/44,  1844/45. 
1845|'4ß,  1Ö46/47,  l»47;  j8. 1848/49. 1849  50, 1851  '52. 
1852|'53, 1853  54, 1854,i'55. 1855;56, 1856'57, 180T  '  S 
1858/59, 1859/60, 1860/(51, 1861/62, 1862/63, 1863/64. 
1864/66. 1865/66. 1866/67, 1867  68. 1868/69. 1869  70, 
1870/71, 1871/73, 1872/73, 1873/74, 1874/75, 1876/78, 
18T^V,  1877/78. 1878/79. 187«yeO.  Ftwikflu«  «.  M. 
1840—1881.  8*. 

AHiOkfefr  Tffrin  fai  fnaiteC  a.  IL  Jalma- 
berieht.   Jg.  I.  1857,  II,  1858,  IH,  1859.  IV,  1860, 

V,  1861,  VI,  1862.  Vn,  1863.  Vni,  1864,  IX,  180S, 

X.  1866.  XI,  1867,  XII.  1868.  XIII,  1869.  XIV,  1870, 

XV,  1871,  XVI.  1872,  XVII,  lH7.i.  XVHI.  1874, 

XIX,  1875.  XX,  1876,  XXI.  Ib77.  XXII,  1878. 

XXIII.  18711.  XXIV,  1880.     Frankfurt  a.  M,  1859 

—  1881.  B". 

Soe.  amtunologiqne  Beige  in  BrtlaseL  Annnl«  h. 
T.  I,  1857,  n,  1868,  III,  1859,  H',  1860,  V.  ISÜl. 

VI,  ISIS,  Vtl,  1888,  ViU,  1864.  IX,  1866.  X,  18S6, 

XI.  1867.  Xn.  1868,  XIV.  1870/71.  XV.  1871/7», 

XVI,  1872/73,  XVn,  1874,  XVIH,  1875,  XIX,  1876. 

XX,  1877,  XXI,  1878,  XXH,  1879,  XXUI,  1880, 

XXIV,  1880.    üruxelles  1867—1880.  8«. 

—  CumpteR  rcnduB.  23.  S*-])!.,  'i.  Xov.,  1.  De«. 
1866.  —  5.  Jan.,  2.  Vevr.,  2.  Mars,  6.  April,  1.  Juia, 

6.  JiuUet,  3  Aoiit,  7.  Sept.,  29.  Sept.,  5.  Oct ,  2.  Nov., 

7.  Dec.  1867.  —  4.  Jan.  1868.  —  Si.  19  —  53; 
56—64;  86—90  ;  96,  98,  9»,  100.  —  2.  S^rie. 
Kr.  15—81;  83—99;  81,  32;  34—44;  49,  51; 
68—78.  —  8.  Jan.  1888.  —  8.  SMa.  Nr.  1— IS. 
Bnixellm.  8*. 

Acad.  Imp.  det  8oieBees  de  8t  Pdtersbtnny. 
UuUctiii.  T.  XXVII,  Kr.  4.  8t.  P*ter»bourg  1881.  4». 

-  B»ekl«ad,  O.:  Lee  Ateeoia  et  r^pUatride  de  le  ep- 
lütte  Becke  poor  1681.  p.  401— «Bi  —  flaaaelberg.  B: 
Sur  la  «peetroBcopie  des  metalloldca.  p.  406—  417.  —  id.: 
(Miscrvations  8peetr<>«co)iiquea  des  cooHtca  1881b  el  1^1  r 

II.  417  li'i.  —  Maximowicx.C.  J.:  DiaRjioses  planUinim 
jiüNuruni  ;i-int:.  iüum.  IV.  p.42ö — 4öO.  —  Ii n  11 -^'i o r f f .  K: 
Sur  IHK-  iirmvelle  l  onncxitu  dans  l'cgpare.  p.  5(jO— 072. 

FleachiMax:  Vanetlten-neobachtungen  aus  dem 
Pri^Nuririaal  xu  WOnboig  in  der  Zeit  Tom  1.  Februar 
1874  bis  1.  ApfO  1875.  Sqp.  Ab«.  —  Leber  Hehädel- 
a^MbikhugeD.  8ep.-Ah&  —  Ueber  Zelle  and  luteir» 
eellBlBraDbatam  im  HyaUnkiurpel.  Sep-^be.  —  Le- 
gerutiggvcrliUltTii'.sp  der  Eingeweide.  Sep.-Aba.  — 
l'el)cr  einige  pathologiache  Fluide  b«  Verbrechern  tmd 
Spllistmörilrni.  Si'ii.-Aliz.  —  Präparat  einps  OHer- 
•cbenkels.  Sep.-Abx.  —  Ueber  einig«  Beobaohtungen 

10 


Digitized  by  Google 


89 


■n  M>tfc<ilii  4iMC  Bngtriobtotoii.  86p,^lii.  —  HtjgtU 
grifctrfaUatwfttdiHL  Sep.-Al».  —  Ueb«r  Verbreebar- 
Oddrae.  8ep.-A1n.  —  Tariettt«n-B«obachtun{;en  am 

dem  Präparirsonle  zu  WQi  zlmrp  in  den  Wintersemegtero 
1875/76  u.  18"(l,'77,  Mürzl.nij?  1879.  8«.  —  Untcr- 
aucliiingen  QImt  ilic  I  imtidi'iibstnDZ  di-s  hvalinen  Knor- 
jwU.  Wüntbarg  löf^d.  8".  —  UnUtnuchnngan  Aber 
Vfrbrechpr-Gebinip.  Anatomische  o.  ailltllMIlOlOgiaelie 
Stadien.    Würzburg  1882.  8". 

B.  Aeetdmni«  delle  Seianie  di  TsctaMk  Atli. 
Vol.  XVn,  Di»p.  U.  Torino  1881.  8».  —  Bruno. 
it.:  MoUb  c«ni<'bc!  i-hv  passano  per  tn>  piniti  dati  e  t(M-«a]io 
Joe  Mte  dtte.  p.  2»  fM.  id. :  Sui  «[»«drilatori  >i?liomM 
rirroscritti  ad  uoa  qundriru.  p.  35  —  H.  —  l'csi  hui.  M.. 
Serie  di  «perienze  »iill«  |K?rreziorit'  dci  culori  dityn  l'alilKft- 
^iamnitn  uellu  r*'tina.  ji.  tf(--r>l. —  (i ii^ Ii  p1  ui  n,  i>. :  Sulla 
«rapwruioae  dell'  acijua  i-  «all'  aiuurbiiiieiito  di'l  vapure 
MfiiW  par  aSetto  dello  »«luzioiii  «aline^  p.  54 — 72.  — 
Paano,  O.:  tfn  leorpma  kuIIc  forme  mulUple.  p.  73—79. 

—  Dorna,  A.:  I'i.  'i'!it;u'ii)ni'  di  akwd  lami  dpü*  Osscr- 
vatorio  aatronomii. u  i».  Ki. 

▼amoig.  tot  BavorderiBg  §K  faMMaknndige 
WatanaduppMi  ia  VadarL-Indid  in  litetlA.  Oan««- 
knadig  lydaehrift.  Baal  XXL  Wmm  atria  Daal  X. 
Aflamfa«  «.  Baftavla  1881.  8*.  —  Xaeofaa.  J.: 
Eeiu'ge  beMbouwingen  over  febris  billoaa.  p.  660-  678.  - 
Urnnciaan,  4.:  StrTrbninp-hnadcnde  drt'kstof  vau  eun 
»tryi  bniiii'-cir'iiilrii  Vim  i   [■  i'ü'i    Wl'i       Ve i> c hu  " f  f.  K. ; 

l.i  ikiii^ilij;  imiI.:t/:i/i  k     .m    •  :l  strvrhniiit'-limiileiKlf  drok- 
vtol  tu  i'fii  ^!r_^(  hiiiin'-i  l( mini   kt'vor    p,  (ina— 7(X), 
Wriiitraub,  (  :  I  cber  die  Hnlkraft  des  Jodoforms  b«i 
der  lorulfii  Ik'liuiidlniiK  syphiHtischci  lit'iKhwrtri*.  p.70I-  727. 

Auwers,  0.  F.  j.  Arthtir;  Uiit<'i>HcliiitiRon  iihcr 
VfiutKlfilichf  Ki^ctiU'Wi-ifuni,'cu.  1.  l'lieil.  hunigifburg 
1862.  4".  —  llioliachtungcn  am  Ikliomutcr.  Ik-p.- 
Abz.  —  William  iiencbid's  Vcrzt  ichiiiir.'it'  vuu  Nri  .  l- 
Hecken  und  SteildmdbB.  KünigxljLr^  1802.  Fol.  — 
Parmllaxenb<M)tiinimnig«n  mit  diaii  Köoigaberger  Ileliu- 
■atar.  8ep.-Ab«.  —  Tafeh  aar  Kadoctian  dar  Pecli- 
astiaiMO  maehiedi  iK^r  stcnnroiaialMiiaw  anf  «ia  Fmi- 
daaantalqratani.  .St>p.-.\bs.  —  Rednctioo  der  Beobadi- 
tOBfan  dar  Fui»liMnt'titnli<ti'rue  «m  Paseageniiutninient 
der  Sternwarte  zu  l'akrmo  i.  d.  J.  1803—1805  und 
Bputinimuiig  dpi-  mittjcren  Kcctiiücinsioucii  fiir  1S(I.'>. 
Leipzig  186fi.  4°.  —  lipstimniuiig  (Ipf  I.aiiLreniiiitcr- 
achiedp«  7.wi!<(tln  ii  den  Stprnwartpii  zu  lintli.i  uu.l  l.cijj/.ig 
unter  H  aii.spii'.t  ilitwirkaog  au.^gotuhrt  von  Auwrs 
u.  Bruhn«.  I^ipzig  18M,  B*.  —  Urit«r»ttcbungen  über 
ver&uder liebe  EligeubeiragaDgea.  II.Tbeil.  BeaÜmmuQg 
der  Elemente  der  Siriusbalu.  Leipilg  1868.  4«.  — 
UBtanaehimgaii  fbar  die  BeobaehtuigaD  tcb  Baaael 
nnd  Seblatcr  au  KSnSgsberger  HeBometer  aar  B». 
htimniling  der  Pamllaxp  von  61  Cygni.  IWlin  1868. 
1".  —  Programm  für  die  Ifcobachfunsj  dpr  Sterne  bis 
zur  neunten  Grüsfie.  8ei>.  Abz  —  X:irhtr:ijZ  zu  di-n 
rntersnchnngpn  über  die  ypi  uniipi  üi  lio  KiK'  iibpweguDg 
des  Procjon.  Berlin  187.'^.  8".  —  IVber  die  Pnrullaxo 
dex  8ternii  1830  Groombridge  nach  Joluuon'«  lleub- 
achtungeu  am  0\rurd('r  tleliometvr.  Berlin  1874.  8>. 

—  Beobachtoiv  d«  Mercurdurebgaoga*  am  6.  Mai 
1878  auf  daat  aatrapliyrihaliaehan  <Äaarvailo«iini  m 
PoMmh.  8qp.-Ab«.  —  Berialit  ftba«  Aa  BiotMMlitiaw 
d««  Vennadvnhgang««  yom  8.  Deoember  1874  ia 
I.uxor.  Berlin  1878.  4».  —  .lalirf  slifiichte  vom 
«."troph^iikaliacben  Ubaervatorinin  in  Potadaiii. 


Beiträge  zur  ftoscliiclite  der  Phyilk. 

V«B  Dr.  B»  Oerlaad,  Lehrer  an  der  Kgl.  böberaflawirtl^ 
schule  in  Ciuael.  M.  A.  K. 

(FartaataBBg.) 

*Jobn  Dolh.nd,  gob.  1700.  nnd  *  Petei- 
Dollond,  geb.  1730.  1)  Zwei  acbrooiatiadie  Feru- 
rahre,  anag.  17BB;  a  Draaden.  Dr.  p.  10.   S)  Om- 

bam^a  natronomischer  SaetOTi  auBg.  gegen  17tllt;  in 
CafeaGl.  C  No.  15.  S)  Zwei  Feruröhre,  auag.  um 
17C6;  Afcadapiia  der  Wlaaaaaab.  te  FMarabug.  U  C. 
2342.  i)  Einfaches  Mikroskop;  Miemfroiiiml  Society, 
London.  L.  C.  5174.  5)  Zuaammenges.  Mikroskop; 
Bobart  Oaner,  8lek»«pon>Tk«Bt   L.  0.  No.  5154. 

6)  Incliuatoruni  und  Inteu^^ität.Yftpiiarat;  Hydrograph. 
Departement  der  Admiralität,  London.  L.  C.  No.  ia27. 

7)  Qnadnmt;  Sternwarte  in  Ootba  (7).  Fflr  denaelbca» 
der  für  da«  Caaaeler  Mu»eum  bestellt  war,  batte 
1768  l>oUond  168  Pfund  Sterling  gefordert,  1770 
afaid,1024  Tbir.  dafür  angewietipn  und  1785  nochmala 
84  &  Tblr.  In  der  Zwiscbenzeit  kam  der  Quadrant 
nacb  ("aascl.  Am  4.  Dee.  1788  bat  der  Uersog  von 
Gotha,  ihm  <lens<-lben  für  Zacb  ZU  leiben,  wozu  am 
3.  Jan.  1789  die  Zustimmung  ertheilt  wird.  Naeb 
mannichfachen  Uiiteriiandlungen  kam  dann  am  9.  April 
1799  derVerkauf  lÄr  laOOTbb-.  zu  Stande.  8)  Fernrohr 
(vgl.  Hnmboldt);  Sternwarte  in  Straatburg.  L.  C.  2S89. 

*Jobn  Bird,  geb.  IT09.  1)  Foraabnaaa. 
:l  Zwei  astroDomiflche  Quadranten ;  beides  im  Besitz 
der  Royal  Society.  London.  L.  C.  Ko.  298  a,  3286. 
S)  Paaiageinstniment ;  in  Draaden.    Dr.  p.  28. 

*Jame*  Short,  geb.  1710.  1)  Reflector,  auag. 
1734  in  London;  in  Dieeden.  Or.  p.  22.  2;  Ore- 
gory'seber  Baflaetor,  noig.  aband.  1741;  in  GaaaaL 
C.  No.  170. 

Le  Feburc.  Mogaet  sva  40  StnblUuKllen,  auig. 
1711  bi  Paria;  in  (kauA.   0.  No.  159. 

'.Tohs  Kfrg.  rich.  Ii  .Astroluhiuui  mit  Voll- 
kreia,  ausg.  im  Anfang  des  18.  Jahrhunderts  in  Cölln 
an  der  Spree;  in  Oaaael.  C.  Vo.  118.  S)  Propor- 
tionalzirkcl ;  in  f^a-isel.    C.  No.  172. 

Job.  Xath.  Liebcrkübn,  geb.  1711.  1>  12 
Hiknikopo  adt  Pri^antan;  l>  Oaaail.   C.  No.  167. 

2^  Mikroskope;  in  l>reir!f.n.  D  p.  11.  31  12  Mikro- 
skope mit  Präparaten ;  R.  College  of  tiurgeons,  London. 
L.  C.  No.  5694. 

•John  Whiteburst,  geb.  1713.  Ii  Kleine 
Wage;  im  pbys.  Cab.  in  l^eiden.  2)  Uiagonalbaro- 
matar,  «Hg.  1772  in  Derby;  Boynl  MnaMm.  Silfind. 
L.  ('.  Xo.  4033. 

Georg  Fricdr.  ßraiider,  geb.  171.3.  lle- 
dnotioDMcbeibe  zur  Verwandlung  von  wahrer  in  aaitt'. 
lere  Zeit;  Germainsobca  Huaottn,  NBmbcrg.  0.  p.  88. 


88 


*  Georg  Fri«dr.  Braader,  gA.  1718,  nnd 

ChriKtopli  C«spiir  HöBchel,  geb.  1744.  V  Ililng?- 
compMt.  2)  AmphidioptritcheeOoaiometer;  StcrnwarU' 
in  Zfiriok.  W.  TnU  p.        ZTm.  p.  169. 

•Hans  Conr.  B»rtensich!a|t*r.  gt>\t.  1713. 
1^  AstroUbium,  »mg.  um  1760  in  Selwffhaiueo.  S) 
SnHudir;  Sitnnnrte  in  ZMah.  W.  XTIL  ^  M7, 
XVm.  |>  268. 

*  Leouhard  Valk.  1)  Zwei  Uinnel^lobeD, 
■uf.  1716.  S)  2mm  ErigM»;  Mde  In  CUmI.  C. 
No.  35  II.  36.  3l  Erdfflohns  'mit  G.Vulk  /n^nnimen), 
aueg.  17Ö0  in  Amttordsin;  phya.  C«b.  in  Leiden. 

*Miiti.   1)  TarÜMlaonwirabr,  nag.  1716  In 

Prag:  in  CmboI.    C.  No.  95. 

Pierre  Mertel  (?),  geb.  1718.  Aetrokbioa; 
im  Zlri^.  W.  XXIII.  p.  17». 

*  Job.  Beyer.  HhwBnliglniwe,  tat.  aiu  ml 
hoUen  Ualbkufreln,  anag.  1718  in  BHBlmiy ;  in  GmmI. 

C.  Mo.  83  u.  34. 

*Jok  Willebrnnd.  1)  Aequatorial-Minuteu- 
Snuienubr,  M«g.  um  1720  in  Augsburg.  2)  und  3) 
Zwei  AaqnAtadalaunnenuhren ;  alle  drei  in  Ca«Rpl.  C. 
Me.  68.  73  U.  74.  4)  Quadrant  zum  Zusammenlegen, 
astg.  in  Angibwg;  Knutfewarfae-Muaaum  in  Berlin 
(K.  4669). 

*  J.  A.  Hergctf.  Ii  Katoptriache  Sonnenuhr, 
«uf.  in  CbmcI  um  172ü.  2)  Aetrokbiom  mit  Voll- 
kreia,  einig,  am  17S0.  3)  Aequatoriaboanenahr.  ausg. 
1721.  4)  und  5)  Zwei  Stemuhren,  aasg.  1728  und 
1787.    6}  Oaanam'a  UaivenaUaatrumcnt.  ausg.  1727. 

7)  Zeichentrigar  oft  bewagHeber  R«ge],  auxg.  17. 'tl. 

8)  Inclinatorium.  9)  Keiwizeug,  Mnaatistäbe,  Tftater- 
citImI,  Tranaporteor.  lüj  SUngaoxtrkel  mit  Milno- 
netoreebranbe;  aUe  in  GaaaeL  C.  Ke.  9».  190,  68, 
108,»  107,  130,  87,  160,  172  u.  17;t. 

*Antoni  Braanmaller.  Aequatorialinnnanalir, 
aaag.  an  17S0  in  Aagsburg  :  Zarioh  (?).  W.  XTI.  408. 

*Rowley.  l!  Ae<]aatorial-lIiantaa-Sonnennhr, 
anag.  in  London  1731.  2)  BeiaMtang;  beide  in  Canal. 
0.  No.  69  n.  179.  8)  Aaquatorialaooneanhr;  Mftnt- 
liehe  Bibliotkek  in  Ilannovi  r. 

'Schröder.  Aatrolabium  mit  Ualblcreia,  aoag. 
1791  to  Baumver;  in  Ctaal.   G.  No.  114. 

Richard  Newsham.  Zwi  i  Ft'iii'r.'<|ii-ity.i'ii.  aui-^'. 
1721  Bud  1726  in  London;  Patent  Office  Muamin, 
Lendm.   L.  C.  No.  9680. 

*  John  Snipaton.  cret.  1724.  1  Originalniudell 
daa  LauchtUuirmea  von  lüldystone,  auag.  1756  in 
Landon;  im  BaiMa  dar  Wnu  CreA  Braolw,  Ttonbridge 
WeUa.  L.  C.  Now  SO».  9}  Bnhtlhnw|iMa;  piqfa. 
Gab.  in  Leiden. 


*  Jnh.  e«til.  Stegmann,  geb.  1725.  1)  Aatro- 

Inl)iuin  mit  Vnllkreia.  ausg.  in  Caasol  1755.  2)  Pyro- 
meter niu'li  MuEschenbroi-k.  3}  IncUnatoriom  nnd  (?) 
Dedinatoriura.  4)  Graham'«  aatrun.  Sector,  auag.  in 
Caaael  1770;  alle  in  CaaaeL  G.  N«.  191,  157,  160 
and  16. 

•John  Harley.  Gregory 'sehe»  Feniruhr,  atuig. 
1726;  Stemwarto  Oambridge.   L.  C.  No.  2347. 

*  Job.  Phil.  Andreae.  Erdkugel,  ausg.  1726: 
in  Gaaael.    C.  Xo.  37. 

Caaa.  UydroaUliache  Wage;  in  Caaael.  C.No.lj2. 
Jean  Plngard.  .Bailaek  aurGoldwigung,  au«g. 
1726  in  Lyon;  GannaaiHhaB  MiwaB«  in  Mflmbaiy. 

0.  p.  93. 

Feifee  Fontana,  geb.  1730.  Banowtntgräpb; 

in  FIr>reiiz.    I,.  r  No.  2324. 

'  Puachner.  Hinunel^loba»,  ao^.  in  Nürnberg 
1780;  in  Dteadaa.    D.  p.  98. 

Hi  nry  CavcnJish.  gob.  1731.  Originalzihl- 
maschine;  King«  GoHege,  London.    L.  C.  Ko.  65. 

Jaaepb  Friatley,  geb.  1788.  HmMI  eiMa 
Donnerhau««»;  jOoar.  Wak  Gooka,  London.  L.  C 
No.  1770, 

*Joaae  Ramadan,  gabu  1785.   1)  Hydraetap 

lisc)«'  Wivjif,')-;  Ro_v.iI  Society ,  Ixjndoii.     2)  Theodolit; 

1.  ^nik'.-i>eiineMuug6buresu,  Luudun.  3.1  Kleiner  l'beCK 
dolit;  ebend.  4)  Sextant;  Sternwarte  in  Btnaaimiig 
(vgl.  Humboldt),  5i  Orosser  Theodolit;  Royal  Soripty, 
lx>ndon.  L.  C.  No.  508,  4285,  4286,  4400,  4412. 
G)  Quadrant,  auag.  1765;  in  Caaaal.  G.  No.  17. 
7)  Kometeusneher;  in  Dreaden.  Dr.  p.  21.  8)  Dy- 
namometer;  Sternwarte  in  Leiden.  K.  LXi.  14.  9) 
Groaser  Kreta,  an^g.  1790;  in  Fakimo.  ^|l.  L.  G. 
No.  4565. 

•Jame«  Watt,  geb.  1786.    88  lIoMb  »ar- 

Hchiodcner  AH ;  South  KenaingtaB  Mni«nm.  LandoB. 
L.  C.  No.  2501—2538. 

*Job.  GbHatlan  Brefthaupt,  geb.  1736. 
I  j  Parallaktische  Maschine,  auisg.  um  1770  in  Casael. 
9)  Aatrolabivm  mit  ToUkreis,  ansg.  nm  1770.  8)  Di- 
atanmneaer  (vgL  KMnaahmidt),  ausg.  an  1770.  4) 
Grohflei-  Mnuerquadrant,  vollendet  178.").  (5)  Kleiner 
Qaadrant,  umgearbeitet  1786);  alle  in  Caaael.  C  18, 
117,  186.  19,  14. 

*  (jiMsrj;  Hcarni'.  1  ^piiguUcleekop,  auag.  1736 
in  London;  ütemwart«  in  Leiden.  K.  LIV.  10.  2) 
McvtaB*adiaa  flpiegaitaileiikop;  in  Dreeden.  Dr.  p.  98. 

Willi.  FTcrsrhcl,  geb.  1738.  Ij  Spiegcltdeskop : 
AatronoBucal  iwciety,  London.  2)  Spiegelteleskop; 
Badaüpb  Obaarvatoiy,  Oxlbnl.  8)  SpiagellaWnp; 
Edwin  Smith,  Bath.  L.  C.  No  2H4  J.  2345,  234C 
4)   Zwei  8piegelteleiikope ;   in  Ureedeu.    Dr.  p.  23. 


Digitizoü  by  Google 


5)  MiwUpwi  iub  %iegdMU«ifeB;  FraC  A.  HcnoiMi, 

NmreMlle^ik-Tyiie.    L.  C.  No.  •.>253,  2254. 

*Aadr«fta  Couradi.  MMMUgeniir  Mosntoek 
nit  FolliOlH»,  «n^r.  1TS8  in  JJba;  KoaitiKnrarlM. 
Hwenm  in  Rerlin  (K.  4692\ 

Phil.  Matth.  Uahn,  gph.  1739.  1)  Erstes 
EsMmplar  (?)  Minar  RMluomiMdiiM ;  Owfwlwkaduto, 
Berlin.  L.  C.  Xo.  57.  2^  Grosse  astronomische  Dhr; 
Germanisches  Museum,  Nürnberg.    G.  Ko.  7. 

Horae«  B^nadict  de  Saussur«,  geb.  1740. 

1)  Haarbygroinetcr.  2)  Grosse  Kogel,  am  Luft  auf 
dem  Gipfel  des  Mont  Blanc  anzusammeln.  3)  Taacben- 
Elcktioaku];:  .lilc  drui  im  Besitz  von  H.  SMUmm, 
Ouf.    L.  C.  No.  4186,  4238,  1815. 

*Ed.  Scarlett.  1)  Rcflector,  ausg.  1740  in 
London.  2)  MUcroskop;  boido  in  Caasel.  C.  No.  170 
tt.  169.  8)  Beflector;  Sternwarte  in  Ltiden  (vgl.  P. 
vao  Honehanbroek,  ßeginsels  etc  T.  XXI.  Flg.  8). 
K.  LVIIL  No.  21. 

Siaaon.  Mütagarohr,  auag.  1740  in  London; 
Stwnwirto  fn  Leiden.   K.  LTT.  No.  11. 

Liudsay.  Einfaches  Mikroskop,  ansg.  1742; 
Microaoopioal  Societj,  London,       C  Mo.  5179. 

*Zinim*r  nad  *M«rlti«ln.  Baflsetor,  tsug. 
1742;  in  Dittdan.  Dr.  p.  IS.  S)  Z.  ivll^in.  Zwei 
UetaUtbaraioaMtar,  «aiff.  1746  n.  1T47  in  Reinhan; 
in  Drwden.   Dr.  p.  14. 

Rene  Just  Uauy,  geb.  1748.  C!ailllaeM3oaio- 
meUr;  üxford.    L.  G.  Mo.  6075. 

J.  A.  C«anr  OhnrU«,  gnb.  1748.  Origiul- 
goniometer :  ConservataiM  dn  Alt*  «t  MMar«,  Fnte. 
L.  C.  Mo.  5069. 

HSaeilol,  geb.  1744,  i.  Btaadw. 

AlfSHftiidro  Volta,  geb.  1745.  1)  ElektnpiMr. 

2)  Elektrometer.  3;  Tascbeusäule.  4)  Waaaento%M- 
lampe.  5)  Anf— »^(farf— *;  aib  in  E.  Lonliuk 
dischcn  Institut  der  Wi.ssenftchftft. ,  Moilund.  L.  C. 
No.  2167,  1,  2,  3.  6,  6.  0  Zwei  Süulen.  7)  Kl«ktri>- 
pbor.  8)  Zwei  mit  Seide  aberzogene  HolaadulbeB. 
9)  Elektroakop.  lOJ  Wasiterstoflzaudmaschinc.  11) 
Elektrische  Pistole.  12)  Kndiometer.  13)  HOlia- 
apparate:  Liceo  ITolt«  in  Como.  Engl.  L.  C.  Mo.  4666. 

Kleinschmidt  (b.  J.  C.  Breitbaupt).  Diatnuk 
maaaer,  ausg.  um  1770;  in  Cassel.    C.  No.  186. 

*Joh.  Daniell  Mayer.  Aequatorialsonnennhr, 
raqg.  1748  lo  Angabnxg;  in  Gaaial  (Inrantar  d.  Mua.) 

*Joa«ph  Bramali,  geb.  1749.  Hydnaüad» 
Pro He  ;  Patent  Offi«;  Museum,  Ixindon.  L.  C.  No.  2599. 

*Joh.  Martin.  1)  Aeqaatorialaonnennbr,  ao^. 
vor  1750  fa>  Augsburg;  in  Ouaal.  (X  Noi.  ü.  8) 
Sonnenulir  mit  Compass.  auifg.  in  Augsburg;  Kowt» 
gewerIw-Mnsenm  in  Berlin  (K.  4651). 


*Cnlp«pp«r  ia  London.  I)  Zaan—wmgaartitaa 

Mikroskop.  2)  Einfaches  Mikroskop :  Microscopical 
Sodetj,  London.  L.  C.  No.  5173  n.  5181.  3)  £tnf. 
HOmMbop;  in  Gaaad.  G.  No.  166.  4)  Ela  MilmNilwp; 
in  Pn-Hdi  ti  n  p.  11.  5)  Mikroskop  idefttfV  ßi  Be- 
leuchtungshohlspiegel an  einer  mit  14  Gelenken  Ter. 
■ahaoMt  Slaago;  boido  lolitoa  im  phjn.  Gab,  ia  Loidon. 

*  Ayre8.  OomiiMi,  oaig.  ia  Anutaidaai;  phya. 
Gab.  in  Leiden. 

*  Gilbert.  Doppeleylindrige  Luftpumpe,  anig. 
in  London;  iu  Dresden.  Dr.  p  8.  6.  u.  Wrigbt: 
Spiegelaextant;  Sterowart«  io  Zikridi.    W.  XI.  8. 

Die  neunmidzvaiizigste  Yersaiimilung  dar 
deatsoheii  geologisciieii  Öesellsoliaft 

«mdo  am  8.  Augnit  t.  J.  in  Saarbrilelnn  von  dam 

Gawli&flsfUbrer  Oberbergrath  Eitert,  eröffnet.  Mach 
Erhdignng  der  gesdAftiidien  Aogelegeobaiten,  der 
Wabl  de«  «bU.  Oah.  Batba  too  Dadtaa  nun  Plrlai- 
denten,  dvn  Londesgeologen  Grebe  und  des  Dr.  Busse 
an  Schriftiähreni,  begann  die  Reibe  der  wimenaeliaft- 
üehen  Torfrlg»; 

1.  Profes^.r  E.  Weiss  mit  einer  Uvbursicht  der 
geologischen  Verbiltnisse  der  Umgegend  von  äaar- 
brdeken  in  Beiddnng  auf  die  in  den  nlobaton  Tagen 
aaszuiUhrenden  Kxruraiouan.  Die  Ijcreitü  vnr  meh- 
reren Jahreu  erschienanan  Blätter  der  geologischen 
Specialkarte  im  Maoantabe  von  1 :  S6000,  welche 

der  Redner  iKnrbeitrt  hat,  w.ircn  auFjjestcllt. 

Die  Gliederung  der  hitsr  auftretenden  Formationen 
von  anten  nach  oImb  Ist  folgende: 

1)  Sehichten  des  liegenden  Flötxzuges  (untere 
Saal- brücker  Schichten),  die  untere  flötl- 
nielM  Alitbailnag;  leieh  aa  Sin^naries,  da^ 

lier  nueli  SiffiUnrienstiifp ; 
'ij  zu   der  unteren  Üützreichea  Abtheilung  ge- 
hören die  Schichten  des  mittlaraa  FUtangea 
(mittlere  Saarbrücker  Schichten); 
3j  ferner  die  hangenden  sandigen  und  thonigen 
Schichten  (obere  Saarbräcker  Schichten),  au 
deren  Basia   das   Hölzer  Conglomerat  mit 
grossen  Geachieben,  welches  sich  schon  dem 
Charakter  des  Rotbliegenden  nAhert. 
Obete  floturme  Abtfacibug  oder  die  Ottwaikr 

flifliitiiitFftff  * 

1)  Untere  Ottweiler  Schichten,  unterer  Theil  des 
iMDgaaden  FlAtengea  mit  Lania  nnd  oberer 
TbtÜ  das  hangenden  FUHmgaa  ohne  Laela; 

2)  rothe  Feldspathsaudstcine  und  SchielbrllmM, 
BlitÜere  Ottwailer  Scbicbtaa; 


Digitizoü  by  G*. 


86 


S)  SeUditM  im  QtmAMmMmm,  «bm  Oti> 

weil«  8<:bicht«n. 

Dm  mittler«!!  Ottweiter  Sehicbteo  bilden  eine 

VMtlichpn  Verbrfitnng  banw1irdii?e  Kohlcnflötze. 

Die  Lmm  BinttcUaM,  cbkrakteriitiwh  ifir  die 
imtanB  Otttfriler  SeMcbtM,  i>t  uieiil  In  der  OcgMid 
von  Ncunkirohtn  und  Wiebelskirchen  nufgcfnndon  wor- 
den, sie  gebt  aber  durch  daa  ganze  Gebiet  gegen  SW. 
Mm  rar  Bnr  (MwiIInwIi.  Orieslioni)  darrii  md  Uldet 
eine  Sppcialitilt  des  Saarhrflrkpr  StcinkuhlrntfcliirgeB, 
da  dieses  Fossil  noch  in  keiner  luidercn  Ablagerung 
dMMÜMB  rai^iaftdidM  wordaii  üt   BUfB  Mumb 

treten  hier  zuerst  auf ;  f'ahiptmt  m^wit,  SgiuiU 
phylle»,  die  auch  höher  hinauf  geben. 

Dw  obere  flfitnmne  AbtlieShiBg  iriid  nu  in 

|^<||dlftnuiger  Ijigernnt'  vin  dem  unteren  Roth- 
llegMidaii  (KohlaU'Uothlifgcudcn;  in  seinen  awei  Uaupt- 
sbUMÜiiBgeB,  dn  Ouda^  nd  dm  LaliedHrfidilcililiiD, 
ood  dsnn  vom  OlierJfaitlilkgandaa  in  gronar  Av^ 
dehmng  bedeckt. 

Dkm  Forauttionn  trarden  raf  der  BO.-,  8.-  und 
\V.-S«ite  von  der  Trias  umsäumt,  welche  bis  in  die 
Gegend  von  Trier,  Luxemburg  nnd  an  den  sQdl.  Fnaa 
der  ArdeoBen  fortsetet  and  manche  BgtntihAndiob- 
keMen  im  Wr^li-irli  zu  di'ni  Vcrhiiltfu  in  Mittel- 
deutacihland  darbietet.  In  der  Umgegend  von  Saarbriickea 
tritt  aar  die  sntaa  nd  mitlhM  A1itlwO«Big  dar 
Trias  auf,  die  obere  atdlt  akh  ant  «dier  gagn  W. 
in  Lothringen  ein. 

Die  untere  AbtbeOnng,  der  BantMaditein,  aar- 
föllt  in  zwei  rnterubtheilungen :  den  ITauptVoBtaMld- 
atein  (Vogeaensandsteinj  nod  den  Voltaenaadatan. 
Balde  AUhaihmgan  dnd  nieht  ai^erf  voo  aiuinder 
gl^-timfi  Aber  in  ihrer  litliologiM-lK-u  Ausbildung  doch 
nebt  varaehieden.  Oer  Uauptboataaiulsteia  iat  meiat 
grobkflraig,  bat  gUmm erfrei,  oft  ooagkiaeratieab  und 
enthält  niilui-re  Con^'luHjüratbänko  von  verschiedener 
Ibehtigkeit  Der  Voit»enaandit«in  dagegen  iat  fein- 
hflndg  sdt  tbaadjgaaa  BSndanilttalt  mit  viailem  CHlouar 
liaaaaidaH  auf  den  SchichtfläcliLu,  cnthaH  zuhlrdche 
FMWc  kdtr^hjflU,  Anomepteru  Mougeoti.  gesäuerte 
Kqpinene  en  viaba  StaUan. 

Die  niittlt-re  Al'tln-ilun^',  ilt»r  Muschelkalk,  be- 
ginnt ebenfaUa  mit  sandigen  ächicbten,  an  der  Baaia 
■H  dalamitiaaliam  Biodamittd,   aJa  Verlratar  dae 

W<  llpT>kalkee.  Die  Sandsteine  diosi-s  Musdiels^uid- 
«teins  sind  gdUkh,  grau,  aalten  röt  blich,  mit  vielen 

einer  wenip  mürhtigen  dolomiti-chen  Zone  ab,  worin 
als  cbarakterintiich  M^opKoria  orbtcularü  anftritt. 


Der  mittlere  Muschoikalk  besteht  aas  Mergeln 
und  Thunen,  »chlieest  in  der  oberen  Begk»  hiafig 
Gipslsger  ein,  darüber  weiaae  Doloinfte  adt  aranigeD 
Tant«inerungen,  Ton  kreideartigem  Anaseben. 

Dar  Uaaptouiaehalkalk  lait  daa  beiden  Abtbcil- 
uDgen  daa  Trodiitao»  nnd  daa  KadwmbeHiaa  aaigt 
aioh  in  dar  Searbrltoker  Gegend  noch  charaktariatiadi, 
varftndert  aieb  «bar  gegeo  Loxeoborg  and  Triv  bin, 
wo  Cmült»  Koitmn  nur  ganz  TemneeH  geflnden  wird. 

Professor  Platz  richtet  an  dun  Redner  diu  Frage, 
ob  swiacben  dem  Vogaaenaandatein  und  dem  Voltaian- 
aeadeteiB  ein«  OreneacHcbt  mit  Dotoodt  (Oameol- 
sehirht  Sandb^rger ; ,  wir  in  din  Vogestn  und  im 
Scbwarswalde,  vorhanden  sei,  riiigaum  den  Schwarx- 
«ald  artakbt  diaaalba  «—18  m  MleUj^nt,  wlh- 
r<nd  dir  MusclielsandKtein  in  der  Gegend  von  Karls- 
ruhe und  Dnrlach  nur  1  m  stark  iat  und  gegen  S. 
in  gewShaBeben  WeDaBkalk  ftbargaht 

K'j'.lriiT  erwidert,  dasB  dolomitigche  Schiebten  in 
Teracbiedi-ncn  Uotixontcin  de«  Togeaenaandsteioa  in  der 
Gegend  von  SaarfatOakan  varkomans,  aiaa  aigtutlkiba 
derartijjc  (in-nzschicht  zwischen  demselben  und  dem 
VoltKiensandstein  ihm  nicht  bekannt  sei.  Landes- 
gadage  Orebe  beaMrkt,  daia  aiae  aolobe  Grena- 
Bcliiolit  »n  der  unt«ren  Saar  und  an  der  Mo^n!  aus 
bläulichen  und  violetten  tbonigaaudigcu  ix-hiciileu  mit 
Dolomitknanem  beatehend  auftrataB  und  Oberberg- 
amts-MarUsclieidtr  Klicver  fDgt  hinzu,  daas  ilin 
eine  üliulichu  Greii^scliicht  auch  an  einigen  Stellen  in 
der  Umgegend  von  Saarbrücken  bekannt  aeL  QaiiaiB» 
ratb  Beyrieh  lieniarltt,  dass  das  Vorkoomian  Ton 
derartigen  Geet  einen  an  der  oberen  Grenae  der  Qnro- 
tberienschichten  an  TeraoUadoMn  {RaUan  DaataaUaada 
aiebt  nngewdiinlich  sei. 

S.  Obaabargamte-Markanbaldar  Kliever  Tegflwflt 
eine  van  ihai  antiroriane  Karte  der  llorizontalprojee- 
tioB  dar  StajakeblaafliBtaB  im  Saar  nnd  KahegeUet  im 
Manasatab  1  :  800000,  ana  dar  dJa  allgemainaB  Lage* 
rungBverhältniase  der  Stcinkobleuformation  und  des 
fiotliliegenden  nriacben  dem  nördL  Unterderom,  dem 
vaatl.  und  sfldl.  Baataasdttem  nnd  dem  flatl.  Ifainaer 
Recken  nebst  den  grossen  Dislocutionen  berviirf;«>hei). 
Derselbe  erläutert  dieae  bildiicbe  Daratellong,  hebt 
daa  VarkomBen  des  eBdl.  Satteis  na  Carilngen  In 
I.of  bringen  über  Duttweiler,  Bexbach,  Wolfstei», 
iireusnach,  der  westl.  l'rimsmulde,  der  östl.  Nabe- 
nnlde  berrar,  welche  lieh  beide  gegeDeinander  in  der 
N&he  der  Wsssersclu  ii?-'  zwiasliail  Blies,  Prim«  und 
Nabe  ausheben.  Bei  weitem  die  grSeate  Disiocation 
aenkt  den  Soditagal  daa  altdL  Sattda  ki  dar  Mike 
der  Grenze  des  Buntnaudsteins  um  2800  Ina  MOO  tt 
gegen  S.  ein,  so  daaa  deraelbe  auf  der  aüdL  Saite 


86 


danh  keine  Tenoehe,  BoMMm,  Ue  je»  hat 

erreicht  werdon  können.  Die  Senkung  ipf  in  der 
NShe  rou  St.  Ingbert  hui  grtisBtau  und  Dinimt  gegen 
W.  nach  Lothringen  und  gegei  0.  MMh  tet  Diiuiiai»» 
lieifj»  hin  ab.  Zahlreiclir  l^elpiitmil»'  Venvprfnngen 
duicbt^tUK'n  die  SteiiikuLk-utumiutiuu  iu  der  ungefäh- 
ren Richtung  von  NW.  gegen  SO.  und  sind  durch 
den  Bergbau  näher  bekannt  geworden.  Dieselben 
acheineu  in  der  Zeit  der  Ablagerung  der  Tria.1  odpr 
sp&ter  ent«t«nden  tu  «ein.  da  sie  gleiehea  Streichen 
mit  deo  Venrerioiigeii  im  Tria<igebiete  haben  und  da, 
wv  der  BnmtModatchi  die  SteinkoUenfonnation  be- 
dedtt,  beide  gkivhmäasig  vorworfeu  werden. 

Der  Sedoer  bemerkt  auf  die  Frage  aber  die 
Hlflliti^nH  der  aimriBen  AMhellangen  (FiCtzaellgen) 
der  Stfliiikohlenfomiation,  c)a.«>K  der  liegende  Flöbczug 
■nf  aeioa  gane  Linge  ziemlicb  dieaelfao  Ibohtigkeit 
bebalte,  digegen  der  aittkre  und  beeeiden  der 
hangende  FUttmg  TOD  W.  gBgn  0.  nehr  irad  mebr 
«botfane. 

In  Besag  auf  die  Verroche  eAdHeh  der  granen 

Dislocation  Kt-miTki  rrofcHKrir  Weiss,  dass  i\fv  h-tzti- 
Kern  ans  dem  400  m  tiefen  Jkiiu-io«h  bei  StnhlMtaeu- 
humm  dea  FeMi]MtliBeiidateiB  u^MSn  ud  «ioe  g»- 

nennrr  Up; tinmiunf,'  des  Horizontes,   aus  <h  i  i  rr  cnt 
oanmwn  sei,  nicht  auiaaee.    Die  Frage  des  Gebeim- 
niftee  Haveheeora«,  wtnm  dieaee  Bobilaali  nidit 

IMM^  weiter  niedcrgebrarht  wünhii  sei.  beantwortet 
Hayder  dahin,  daes  die  Manvbiuunknifte  cur  wei- 
teren y«rtiefimg  dee  BotrkelMB  nngiinnpnd  gavaeen 

utkI  ]>rnkti.Mchc  UfickFichtrn  euw  weHen  TettieAng 

dcBiHilbcD  nicht  gefordert  hätten. 

8.  OmMl  Ochaanine  (Harimig)  Ualb  einen 

Vortrnp  Aber  MütterlauC'-Tisu!?!'.  Sfim^  Fdrw'hiinjrcn 
übur  die  Bildung  der  Steinsalzlagir  iiuttt^n  ilui  daliiu 
geführt,  die  Muttorlaugenaake  als  ein  «ehr  wichtiges 
(geulogiwhei«)  Agen«  zu  betrachten.  Er  erijiut«Tt  die 
Entstehung  der  Mutterlangen  durch  die  Yorgiinge, 
welche  in  ciueiu  Uoerbusoii  stattfinden,  wenn  donielbe 
durch  eine  horiaontale  Barre  in  nur  partieller  Ver- 
bindung mit  dem  Heere  steht.  Bei  Stlaswaseer- 
snflfiasen,  Ate  in  einen  colchen  Meerbuncn  niänden. 
hli^  «a  mr  van  der  OrAeee  dea  ofieneo  iUireoaas- 
1 4  ■***'■  A,  ob  in  denuelbcB  eine  Stteiwaaeer-liraeki- 
aeiw  oder  marine  Ablagerung  entstellt  ;  durrh  Ver- 
Inteoig  dieaee  Ansaeibiiitte*  ergeben  sieb  sehr  ein- 
faeh  alle  die  WaAeeWagcningen,  wie  sie  sieh  im 
Mainzlar  und  im  l'ariser  Becken  findm.  Dagegen 
wird  in  einem  Buaeo,  der  ohne  Sfitawaseersaflttsee  nur 
so  viel  8eew aaser  Aber  die  Barre  erhitt,  als  seine 
Obri-tläche  v.'i  diuistcn  kann,  ein  SliiusalzlatrtT  (jc- 
bildet,  welches,  wenn  kein«  Störung  der  Verhältnisse 


eintratan,  aaa  Olpe,  SteiaaalB  tni  Anbydrü,  Ifliiierar 

vorzufTHwciKp  als  Hangendes  zuKiimniengosotzt  ist. 
Uutterlangensaiae  werden  dabei  nicht  iu  nenneos- 

Bw-kfn  illier  ilif  Barre  liinnii'i  und  gelangen  wieder 
in  den  Ucean.  Ebensu  verlassen  die  Seethiere  mit 
freier  Bewegong  den  Boaan,  aobaM  die  Goneeotnlion 
seines  Inhaltes  ihnen  den  Aufenthalt  darin  unmöglich 
macht.  Diese  Ansieht  bat  der  Redner  bereitK  auf  der 
Versammlung  in  Jena  1876  vorgetragen  und  in  seiaan 
Werke:  „Die  Bildung  der  Stainaalalager  und  ihrer 
Mntt«rUugeniialze,  Halle,  1877.  C.  £.  M.  Pfefftr." 
aosiiibrlicber  behandelt. 

Daa  Ende  der  geaeUlderten  Proema,  d.  b.  die 
totale  Aneflillung  des  aattbOdeoden  Bnaana  mit  Gipa, 
Steinsalz  und  Anhydrit  nebst  Salzthon,  wird  aber 
ilberiiatt|it  not  in  den  seltensten  FiiUen  erreicht  wor^ 
den  eela,  denn  abgweehen  von  dea  mannigfaltigsten 
Conibinatioiien,  Unterbrechungen  nud  Vi'riiiidi'i uiiLT'  n. 
die  fa«i  jedem  Salsüötc  durch  Abänderuqg  der  Barre 
eingetreten  aein  mögen,  spricht  die  grUeate  Wabr- 
silifinlichkeit  dafür.  da«(i<  ülx-r  Jcm  von  Anhydrit 
oder  Salcthon  starker  oder  schwlicber  bedeckten  Stein- 
eake  hat  Immer  Ut^terlaagenreete  in  Yertiefvagen 
sii  K  rrhnlten  haben;  aof  diese  hwriffhfW  lieh  die  ftU 
geudeu  Bemerkungen. 

Die  Znaanmwnaefaning  dar  Mntteriangen  wird 
durch  vorwaltende  Maguesiumsalze  mit  vcnnchrtoin 
Qehalt  an  Chlorkalium,  Lithioia,  Brom  und  Jodverbin- 
dnagaa,  aewia  mit  der  Qcaaauatmeqga  der  Borate 
eibamkteririit.  Dieee  Tarbindungen,  die  aich,  obghdcik 
•dnrar  lOalieb,  dneb  bia  cur  Bildung  der  Hntlar- 
langmaalw  galflat  etfaallon,  dienen  nr  Erfcennuaig 
der  Mutterlaugen  und  'rvispn  sich  als  ,,1/eitmineraIien" 
lur  die  Bestimmung  derBtlbun  bezeichnen,  weil  sie, 
einmal  niedergeschlagen,  nur  schwer  löalieb  Mnd.  Dn 
nun  Steinsabcbildongen  nur  in  den  Kflstengegenden 
stattfinden  und  ebenao  die  Vulkangebiete  nur  in  diesen 
auftreten,  so  werden  aie  sich  lüer  vielfach  berühren 
und  sich  decken  und  eraoheint  die  Hebung  von  Stein- 
salafl6t«en  mit  den  TieUiieb  darfiber  stehenden  Matter- 
langenbecken  als  eine  sehr  natürUche  Folge  dieser 
Verfaillniaia.  Anf  diMe  Waiaa  iaaean  aicb  Enebaia- 
nagen  Mehter  erkttrea,  weldie  dareh  Maenahaoln- 
tionen  hewirlct  worden  sind,  ibb  aber  mit  einer 
MeereabedeckwBg  aiebt  in  Einklang  briagm  and  ebenao 
wenig  ddi  auf  dia  Einwixkong  von  Meerwaaaer  adft 
dem  gewöhnlichen  Salzgehalt  und  der  K\i.st«n;:  von 
ocganiaebcn  Weean  in  denHaiben  aarOekfähren  lawen. 

Ak  Beispiel  eiaaa  aoUJwn  Falka  varda  die  Er- 
IvlarutiK'  der  Bildung  daa  ilklamarilMiiwiiiM  Matran- 
Salpeters  Teranobt.  , 


Digitlzcü  by  G*..>^.wtc 


8? 


Dar  eaonw  8ftln«fe&tiMti»  der  Aaäm  M  ba- 

kanot,  die  mit  den  Snlzllützcti  gi-hobi-ntii  MiiKcr- 
Uugenbeoken  brechen  »ich  ip&ter  B«h&  uud  gekogten 
M  das  Abhlngtt  («Im»  «dar  mtaiirdiisii)  naali  Ort 

und  Wr^t  in  'iotVrv  Unrizouk'  bczw.  inii  Meer.  In 
T«rftpacä  imd  Atavüuia  hii-lt  sie  aber  die  mm  QUmmer- 
aeliatir  and  Onoit  baatabenda  KManoadilian  teat, 
traten  sie  mit  dem  darin  ontlialtencii  Xatriumrnvlionat 
dort  in  Üerühntog  mit  deui  von  der  Küste  subauruch 
uah  dem  Innern  dnreh  die  berraobanden  WaatwiDde 
tnaaportirten  Gxuiao.  Aiu  den  dortigen  orc^raphi- 
aehan,  klimatischen  und  sonstigen  Vcrhültnissen.  die 
der  Bedner  aiifahaod  »childerU-,  «rgiebt  sich  die 
Uimag  dar  gioaaeu  Maeratböbe  einzelner  .Salpetac» 
Mdar  (Mariaraiga  a.  B.  8800  m),  dea  gemeinaebaA- 
behan  Vorkommena  dar  Barate,  daa  gio^baa  VA- 
law  TOD  Ventaiaannfn,  daa  Tocwi^gana '  von  Phoe- 
pliataii  iai  Ktstan^GuM  aAdIwk  tob  Ariaa  f«gan  das 
Fehleo  dur  Phoiipbate  im  Guano  des  Innern  der  Pro- 
Tinieo  Tarapacä  nad  Ataaaaa,  aowie  auch  daa  Fab> 
laaa  Toa  Pboaphoralaiia  im  Natnmaalpatar,  deaaao 
SaliHti  rr-üwrt  vom  phoaplttlfraiaB  GuMioataub  (viel- 
laiebt  unter  ^twirliuaf  •taoqihlriBdian  Amooniaka) 
geÜa&rt  wird;  fenar 

vcrFcbicdctnen  LagactUgHvcTh.iUni.'-Ki',  des  Vorwiegens 
von  JodTcrbiudimgaii,  vergleichsweise  hohem  Lithium- 
fahaltaa,  daa  Zartdctralaiia  van  Broatlran,  daa  Ana» 
arhluase!)  vom  VagataWKidiaii  bai  dar  Sa^atac» 
bildnng  u.  B.  w. 

W«it«riiin  dehnt«  Hadner  die  Ehnrirkmig  tob 
MatterUngen  nnf  dip  Frkl&rung  Tcn!cliic<lcnor  andt-rer 
£ncheiuangen  aus  und  leitete  dabei  die  Abstammung 
daa  nttaiaelMi  GahaHaa  dar  MineralqaeHen  and  Sah* 

»Pen  von  Miittt-rlnupcn  iih,  wodurch  sich  ein«  be- 
stimmte lieuehong  zwiaclivin  Salzquellen  und  Salz- 
«rgab,  aber  niebt,  via  fMhar  fiÜaebHeh  an- 
der directen  A])«4tamm<ing  solcher  Quellen 
TCO  SabdUttaen ,  welche  .schon  früher  von  I>echen  als 
onbaltbcr  nachgewiesen  bat,  aondam  die  dabin  hn- 
taodai  dasB  beide  ihr  Material  an<s  der  Bilduncr  von 
StaiiaabEfliXzen  entnehmen,  da->si  aber  namentlich  die 
und  Magiiesiasake  der  Salzquellen 
als  Nebenproducto  des  erstgenannten  Proea 
betrachtet  werden  mtUsten  und  dcmoacfa  je  nach  dar 
ibiet  Laufen  auch  in  rttumlieh  grossen  lilut- 
roa  dan  Salslagam,  mt  danan  aia  gebildet 
wordan,  dfa  Bilalahiimp  van 
könnten.  Borate  finden  sich  in  ] 
davon  faiofig  bei  S«1zqnellen. 

Sadann  gehingte  die  hanfige  TSfenntiig  dar  Qilo- 
rida  und  Sulfate  in  concentrirten  fgm  war 

Sfmeba  (Waaten  Nordamerilua,  Sodaaiarika  a.  a.  w.)i 


finrner  die  Vcrbtedufig  dar  Motterlaogensalae  mit  den 

Borfumnroleu,  die  Verhältni.sse  der  T!:>nitt>  von  Cali- 
fomien,  Inaeraeien,  die  der  Schlammsprudel,  die  Do- 


Lfieungen  von  Cldormagnemom  und  Mapni-siasulfal, 
daa  weite  Gebiet,  das  sieb  ans  der  EiuTuhrung  der 
UattariAVgea  aia  LOanoffMBittd  awtaOiaehar  8ab- 
stanzen  —  das  Gold  niicbt  anageschlnEson  —  ergikbe 
(Gänge,  Aictalircicbthum  gewisser  Klotze,  Kupfer- 
solliefer  und  dessen  Ae<iniralente  in  Nord-  und  Süd- 
amerika, Asien,  Silberclilorid  auch  in  Europa)  und 
somit  auch  eine  wichtige  Stütie  für  die  Ansicht  von 
Aber  Gangbildungen. 
Badoar  daotata  weiter  aa,  daaa  BeiiabniigaB 
dar  Ibltii^t  tob  Xatterhogen  nad  dar 
von  Scbwefellagern  auf  hydrochemiachem 
W«^*  in  vialao  FftUen  itdcbat  arahnwAeiaUcb  aäan, 
daaa  daa  Torkammen  von  PetnIeaBi  «af  aina  Tar> 
bindung  mit  Salzgebioten  sohliessen  laaaa  and  daaa 
wohl  ütnströmungen  von  MntterlaagaD  dia  fHUHaba  . 
Vendefatang  daa  Lebana  von  den  enormen  Masten  der 
Seetbicre  verursacht  liulion  liiUmfi-ti,  ilii  ehis  Material 
für  die  Bildung  von  Petroleum  lieferten.  £r  ging 
sogar  so  weit,  dl«  Tammtbong  anfimsteUen,  daaa  die 
Ursache  dc-i  inji-dfu  Abetcrben  dos  Pflanzenin«t«rial» 
einaehier  Steinkoblenflötse  \-ialleicht  in  einer  Ueber- 
sebweuu&ttng  daa  Waldbodaaa  dnreh  Mvtteriaugen,  dia 
alle  Vegetation  ertödtrtcn.  zu  suchen  Ki-i.  «eil  der 
Geltalt  an  Brom  und  au  äohweiel,  der  nicht  an  ii^en 
gaboaden  aei,  maoeliar  StdakoUeaflOtaM  aaf  adeha 
Vorgüngo  gedeutet  WtcdeD  könne  bez.  werden  mClsse. 

Schliesslich  wiederholte  der  Uedner,  daxs  die 
Aawandimg  von  Ueerwaieer  gawBhalieher  ZuHammen« 
ficrzunr'.  welchem  dii'  (;p!:r''mvnrt  orsr.iniKchcr  Wesen 
bedinge  uud  mit  der  uormaleii  Niveaubohe  de»  Meere« 
unmöglich  ausreiche,  um  die  Richtigkeit  aller  An- 
sichten in>er  Fj-folge  oceaniseben  Wirkens  zu  beweisen, 
in  rolchen  Fällen  fast  immer  die  Thätigkeit  von 
Hntterhiogeu  in  Detracbt  zu  ziehen  sei.  Er  be- 
merlcta  dabei,  daaa  1)  deren  Wirken  nietat  an  daa 
Niveau  das  Meeres  gebunden  sei ;  daa  FUdan  tod 
PetreÜMiten  in  ihnen,  abgeeelien  von  TrOnimem  zn- 
AUig  biaiagatretener  Oigaiiamen,  etna  Motbweodig* 
kiit  and  S)  dia  danab  aia  hervorgeruAaaB  Taitader^ 
ungen  lict  waitam  dnreligreifeuder  sind,  als  die  vom 
gewfthnHahan  Uaarwamar,  weil  aia  reioliar  aa  leicht 


Auf  diese  Weise  heben  sieb  leicht  aUa  Vidar» 
iprttcbe,  die  aua  dem  Mangel  an  UebaninaUmamag 
mit  anderen  Thataaehen  entspringen. 

Hi  ilii'r   -snlilnsf   mit    der   an   die   Mitglieder  der 

Versammlung  gerichteten  Bitte,  alle  Zweifel  und  Be- 


Digitized  by  Google 


88 


fr  im  Vpi-tranen  auf  die  Brnuchbarkoit  p<nneB  ..Srkh'H- 
Bela"  (wie  «r  dia  (lurch  iutgjährige  BeokachtuiigeD 
gwUM»  AaMA  Hbtt  dte  WioMglrait  Am  Aaftntaw 

von  MnttprlniijfPti  nannte)  hoffe,  dass  jed^r  begrfln- 
dete  Einwurf  sich  zu  einem  Argumeikt  su  Guuten 

wcrdi-,  rlic  fr  in  fini'r  >ir-«ondprpii.  mit  reichlichem 
lteweismat«rial  aui>gee,tatteten  Arbeit  demniichtt  zu 
verOfieo^lien  gadanke  and  daas  er  dalmr  Ar  jede 
■•ehlieli  gehaltene  Opposition  im  Interetae  der  Er- 
fonchung  wi«8en«chaillicher  Wahrfaeiteo  im  hoben 
Grade  dankbar  «ein  wärde,  mQ  ibm  dM  hier  nur 
aplioristiich  Weichnet«  GeUat  ao  mmedeliBt  erscheine, 
daas  er  allein  es  achwerlieh  erMbOpfend  zu  bearbeiten 
in  Stande  sei. 

Iiier  ZU  heoiarki  Bwgingenienr  H&rohe  (Crenz- 
BMhX  daM  io  einer  von  ihm  geleiteten  Kupfererx- 
grube  bei  Waldböckelheim,  die  Ginge  in)  Porphyr  oder 
Porpbjrrii  bene,  auch  Cfalorquecksilber  vorkoame, 
«Arend  Sakquailen  im  Porphyr  von  Greiiinadi- 
MOnster  am  Stein  teit  Iniiger  Zeit  bekannt  seien, 
deren  ünpnug  vom  Professor  Laspeyrea  ana  dem 
da«t  weit  verbreiteten  Melapbyr  (Palatinit)  abgeleitet 
werden.  Auch  Asphalt  sei  in  den  Mamlein  der  dor- 
tigen Melapbyr  •Mandelateioe  keine  aeltene  Encbei- 
noBg.    Das  Zmmnmmirkoaiaieo  vt»  SakqueHao, 

Chlonaloeralirn    und  Asidjalt  entspreite  daber  ToH- 
den  Angaben  dea  Vorradneni. 

tagt.) 


Bie  iSa^  Iwfw.  Julius -Maximiliana- 
TTnirraiitAt  la  ¥1tai1>iiig 

Ua\  2.  .Tauiuir  d.  J.  io  dn»  vierte  Söeuhmi  Area 
ununterbrochenen  lieetehena  ein.  Die  Feivr  der  Stttfamg 
iat  aof  die  Tage  «im  1.  bb  4.  Anguat  188S  veriegt 

wordf'ii.  Der  ftlift<li_-rni'<clic  Seunt  der  rriiviT-'ilät  bat 
mittelat  Circulai-s  vom  1.  Mai  läS2  auch  die  Leopol- 
dintenb-Camlintaeh»  Akademie  aar  Thctlnabme  an  dem 

Fegte  eingeladen.  l'nHcrr  Ale;  ]i  mir  wird  die  Jiilfcl- 
feier  der  alten  Heiniatätte  wiaaeuaclittitlichur  Forschung 

mit  dm  mftfcliligiteo  OJOakwtaadiaa  be^aitai. 


lan  WiiUlolur  Staatnatii  Br.  0.  t.  Bfliurd, 

ViceprAaident  der  Knisurlichen  nesellsclmrt  ti.'r  Nntür- 

Imracher  in  MoalcMi,  feierte  am  14./2<  Hai  d.  J.  da« 
flnfaigiibrige  JaUllaffl  aeiner  Doctorprosaatioa.  Uaaere 
Akademie,  welelmr  der  Jnbilar  actt  dem  98. 


186»  aagehect,  krt 
HMonderem  StlinibaB  die  iBlHehtifiteB 
auageaprochea. 


Die  6.  Abhandlung  von  Baad  43  der  Ii  o  va  Acta : 

n.  KUlikar;  üeiber  dae  Ob  iotennaxilbn«  dea  Men- 

ichen  und  die  Anatomie  der  Hasenscharte  und 
Wolüirackena.    9  Bog.  Test  u.  7  chromulithogr. 
Taf.  (Prda  19  Rnk.) 
i!<t   erschienao   Und  dneh  die    Buchhandlung  ttn 
Wilb.  Engelanan  in  Laipiig  u  beliehen. 


Deutsche  Rundschau 

für  Geographie  und  Statistik. 

DutCT  MitwlrkuiifC  borromirruder  FuclunAuMr 

Vierter  •laliiicaiui- 
aar  Ac  „ümtet«  tImiUrlMiu  /ür  OmitopKt  imi 


I»  IMI*  Mite  Aak  ib«  SSr/lfm  *m  U  %ln 

•<•  nm  ■■    lllillil  ihi  i  »  jTw  I».  iL  ir. »  <  ihr»  M  Mm. 
w<vi..fa  <Biai«i  iMMÜiiaw  «ra  jmmm«  9o  Kt.  t.w.^ 

I  M.  liu  Hf.  -      UMtifl  AI  hiM,  JSt  Wii3*mMt«in>  W 

Urr  Ht'tf*ll  tiin!  '-iji-  I IK jlanliiii''.  welrht"  tiiwi-r  Viifni^tiiiKii 
nur-  .i  h  'ts  .t'lt  Llr<-1  Jihr^Ti  lu  »1*T  (r«»bililrt»«  Welt  fiDdrt,  mn<|m 

s .  ilU-Itl«!^  UfWi'Hi-  tfin,  •in«4  wir  tii»-  r»^Illnt  Wi-irr  witiiili'ln, 
luid  '.U  wli  auch  fcrot-r  in  «li't<-lM«n  ^l.-!*!*-,  tititemlillrl  nad  B»- 
ffirdrrt  diirrh  dl*  ■taUlk-bf  Xalil  iiiiwmT  l>rkannt*tt  und  lie- 
wAhncD  Mitarlwtt(.r.  iiii«<^i>  ZrlUchrift  mrhr  iiikd  mehr  n  ii|ti#«i 
ffvoirrBpfaitchra  rmlrslitrirais«  iHraiiblltlidt  wmUmi.  f{I;itilH>n  wir, 
djM«  »uch  der  nru*  Jahrir^Air  dl«  wciti'ftU  Vt  Tbn'ituiiK  ftudm  und 
iiiiv  nr^xr  Krwund*  w-huffni  wird.  lllV'h«t  liui*m«.itiil«  H*-Ur^|f<-, 
inil  und  Iflihan  vvM^hrlolxne  liloirruphfcm  uud  >t«•k^*loKn  MtlUm, 
durrli  »ortffkltiii  Aiuir«'fllhrtr  lUiutrAtlouru  crAiLurl,  ILilimeD 
tiliMin>r  Zf^lUcbrirt  auch  fmkrr  wllrdiir  aiufUllcD,  and  b#«norkea 
wir  noch,  diuit  auch  für  dfu  virrt«-ii  JabrtfiinH  ritin  tfTu^mv  An- 
mlbX  gsdlegim^T  KAnen  Tiirlipict. 

Aliauatc<r4ird«Dlltch4<B<-i0«lie  ><ie>trnwiriU<Dfr*- 
»hrt«B  Priiaumar»Btpii  der  ,,Ueatiicli«ii  Ruadacli«« 
far  Gei>irr«i>bi<>  «nd  iitati •llk**  «iB«  wiadaram  an» 
■  cbliri«Hrb  fnr  iUtr*  tTalvraehB«*  vea  9v.  <•••( 
riiiiTaiin«  Bi>x*H-liu4't»  uroaa« 

^=  Kurte  v*B  rentnU-ABaerika 

wflHi«!  iD  4  !<4.r11<iii^i  iP'lhiiiU  niul  nun  Aut'liiiuidi<niliMi.^i  fjn- 
Kfrii^hti'l,  Itti  iMitr  di'K  IV.  J ahrtfiLUMr«  itfii  l*T.I)ni]ii<<r.iiil.  n  u;trh 
und  uach  jdft  UclLAKf  fu  den  llffti.*U  ubUi'  .N^l^/.uM)^ii,{  i.L.r- 
mitl.'ll  wird. 

iJkfi  ,^D^NUrllP  BaiulNrliaB  fOr  <«ri>KTa|ihlr  nad  hUtUtlk", 
rV.  Jahf^RBff ,  cnchfiDt  wie  M.hrr  111  in'in;i'.ll(-h»-ii  H'fl.ii  >  i'.i 
■iLtLdMUoi  3  lloBpa  l'nfitUfC  kiuu  l'ncifi'  vou  Kr.  r<.  \V. 
70  Pf.  pro  IMt.  Maa  HfA  IM  elawia  Uaak-hi  U  Heile  tlldra 
elnm  Um  Mi  dM  Jifcta»aew  wa  la  IMtm  4  ■.  »  kr. 
0.  w.  a>  a  Mara.   

..Uniii.rkrlaBtefeaB  llr  ««aei9M'      sutUiu-,  I.4ahr- 

naa  i!C8ft.  XH  aaliMchaa  niniitriiUim.  11  und  11  ITiif 

ti  hnan  Lex-(lrt»v.    lieb.  «  fl.  3Ä  kr.  0.  W.       >  .Mark. 

hl       if»'..  .-.  rl.  Ml  kr.       \V,       1"  Virk. 
.•P4>al*<b<*  Knad^rllDU  nir  liroaraablr  aadM«(f«1IL".  n..I.itiT- 
Kmlitf  I"";'.-'.    Mjf  /AltlT.i.'lirii  Itlimra'  Tin-i  !l  K.trttn. 

«J  Hcigrll.  l.ix.  Oitm,  <i-li    1  1",       Vr,  .1,  W         -  M,,rk. 

KW.  K-ls  •  n.      kr.  ...  W.       I»  Mark. 
,J»ralaakrBaMl>«haa  mrl^nnmiihii'  uHd'>iall«ilk".III  .l^ilir- 

MWn.    Mit  luhlrv.rh'  iv  III  ..Iriil^iM.,'.,  uiul   IJ  K»nen. 
.  bn.-Oi'lav.  <  1!.       kr.       W.        -  M.i.k. 

Klea.  gab,  i  B.  IMI  kt.  «.  W,      Iii  Mark. 

A.  HirlitfeH'«  V«««  1*  WH!,  tat  nid  Lripiig. 


I  daa  iL  HU  1 


BiMk  «aa  I. 


NDNQDAM 


LEOPOLDINA 

AMTUCHES  OBOAN 

DER 

KAISERUCHEN  LEOPOLDINO-CÄROLINISCHEN  D£UTSGH£N  AgADKMIlB 

D£B  NATUBFOBSCHER 

RXRAÜBOBOEBKK  OHTKR  lUTWUlRIJWB  DES  SBEnOmTOBSTÄNDE  TOH  DKM  FBiSIDECrrSN 

Dr.  O.  H.  irnnBhuiflh 
HMto    &  <iir— „■>.  D.    Heft  XYm.  —  irr.  U— 12.  Juni  1882. 

IhMtl  Amtliche  MittheilatiKCii:  Revision  der  Rechnung  der  Akadoni«  fti  1881.  —  OatentMmn-VflniB 

Akademie.  —  Verkndmingpn  im  tVrRonalbpslande  der  Aksdemic.  •  -  Bcitrtge  tat  Ktxsc  dcrÄkademi«?.  — 
Eidtttni  Augiiüt  Mjii  Ulthu;  t.       S  nL^ti[»f  MitthoilunRen:  KingBg«ng«oe  Hchriften  —  K  Ci  rlainl:  fk-i 
Mge  Sur  Ucscbicht«  der  Physik  ^l'  orueuung..  —  Die  29.  aUgemciue  Versammlaag  der  dcuUchvn  geulogiacheo 
G«MilMhaft  m  SaarbfUcktB  L  J. UdlCFoilMtniBgl  —  Biofraphiscfae  Mittheilniinii.  —  Naturwisgeiucttayiefes 
W>Bd«rteriiiiiihmgBii  L  J.  1688.  —  Me  7.  Abhandlnng  von  Band  42  der  Moy>  Acta.  —  Ameige.  

Amtllehe  Mittheilangeii. 

BeTision  der  Eechnimg  der  Akademie  ftü  188L 

An  dkl  geehrte  Adjuukten-CollagiKtl. 
Sto  UntanriehiMteB  Ittban      Redumagan  dar  Leopdlüiteli4]bnliBinha  Alntanto  11«  dn  Jahr 

1681  der  R''vfM'nn  imt'jn^o^en  und  dicsolben  ia  aOaB  TImOMI  ikhtig  gefonden. 

lireadea,  den  16.  Jani  1883.  Dr.  GiMteV  ZeHMr.      Th.  KirSCh. 

An  im  Vttäämkm  dv  LsopwOuoL  Dentadm  Akadamto  dar  Katmr&neber 
Htm  OaMma  Bigun^nik  Ptatmm  Dr.  KmMwA 


ITAtoaUUBiuigH-TtnlB  der  Kd.  Iaop.-CUol.  Seatsehen  AtaJimif»  der  IstmltaniAef. 

KMbdem  in  der  Lsopoldia»  AVlll,  S.  1,  an  yoraehlftgen,  betreffend  die  Verleiliang  der  im  Jahre 
1882  zn  gewährenden  Unt^rstQtzungeo,  aufgefordert  worden  war,  sind  eolche,  nach  Ermenen  des  VontandM, 
im  Geaammtbetrage  von  340  Rmk.  an  drei  Ilalf«b«dOrftige  im  Mai  d.  J.  gemisa  §  11  der  Omndgeaetse  des 
Vereina  vertheilt  w<  i  <]<[i  Wir  emenem  ana  diesem  Anlasse  unst-rH  frühere  Bitt«  an  alle  Freonde  oad  FQr* 
derer  dea  Tereina,  durch  gefällige,  an  Herrn  Geh.  Medioinalrath  Dr.  Winokel  in  Dresden  oder  an  mich  an 
aandande  Beitrage  ni  demen  Kräftigung  mitwirken  m  wollen,  daaiit  der  VereiB  aainer  ehmToUen  Aufgabe, 
dto  Ibrth  der  Angehörigen  yentorbener  Naturforwber  zu  linda(B|  ia  MicÜMNm  Ifaaaae  ganehfe  wanba  Uaaa. 

Halle  a.  8.  (Jigagaaaa  Kr.  S).  daa  1.  Juni  1889. 

Der  Vontaad  de»  Untentfitiunit-VereiM. 
Dr.  H.  gaaMa—fc,  TawilaaBiar. 

Laa^  XfllL  II 


Digitizcü  by  Google 


90 

Totndsraiigai  im  Pttimallmteiid«  in  AJuAmit, 

Jim  26.  M»i  1882  so  Jen«:  Herr  Dr.  Friedrieh  Iiodwig  JoMph  Siebert,  PnfeMor  dnr  Modidn  an  der 
Uoinnitlt  und  IMraelor  dtr  trraHowbdt  in  Jtam.    Anfgemmmra  <im  10.  September  1862 ;  rogn. 

Mynsicht. 

Am  8.  Juni  1882  zu  Maiknd:  Uerr  Dr.  EbU  Conwlü,  Profewor  d«r  Zoologio  am  laudwirLhachaftlicfam  Inatitnt 
od  Dinetw  dM  imtmydikhtlfcliMi  Mmmum  in  IbOmd.  Adj^Bomn  dso  1».  Avgut  1868; 
eogn.  JoHM  MaaiclMWMfa.  Dr.  N.  RntHtlCll. 


Beiträge  zur  Kasse  der  Akademie.  ^  „ 

Jui  4.  188S.  Tm  Hm.  Ibdidwinft  Dr.  J.  9.  ftt/m  in  Wien  MnriNRrag  Ar  188S  .   .   .  8 

it  18.    n       »     n  IVaAnnr  Ihr«  A.  Knln  ia  Bobb  dmi^  Ar  1881  6  — 

Dr.  H.  lüMblaiieli. 


Vn!i  I>ir<'.  tf.t-  !)r  A.  von  UnelT  in  Stattpart. 
Am  Morgen  des  28.  M&n  1881  schloiis  ohne  Kampf  und  TorugtgHlfaMa  Leiden,  kaum  vorher 
«Mtart  dnreb  die  MtatBelwi  QAmhia  im  AHara  in  Folge  eiaaa  SeMagiwifcHai  hm  89.  Ukn  eia  Leben  ab 
voll  Arbeit,  aber  «Muih  nigh  an  tkUIgn  vut  dm  GaUate  dar  mHanaelMftan  md  geUbni  voa  TfalnHlgitor 

Anerkennung. 

WeMgw     «  «atgeoBl,  ao  wie  w  Rarii«  bewbiedaa  war,  ba  frat  afahndiaBar  gaiatigar  IMMba 

Und  in  Bolchem  Wolilbefimlen  ohne  stürcnda  TarUllllHg  dar  8inne8thlltigk»'itpn  pin  so  hohes  Alter  zu  erreichen 
und  bis  zu  dem  sp&ten  Ltibeusende  «o  prodoetiT  wirlren  xa  können.  Dafür,  das»  d'w&v  luugu  Lcbvnazcit 
redlich  dnreb  emato  Arbeit  aH^ganlitat  worden  ist,  spricht  niebt  allein  die  ihm  in  den  weitosten  Kreiten  dea 
Gebietes  der  KaturwiMengchaileu  gezollte  riihmlichu  Ancrkenimug,  da»  UDgeschminkte  DanlcMgeifiibl  einer 
langen  Reihe  von  Schfllem,  sonik'rn  uiuh  st-iiie  so  fruchtburo  schriftstellerische  Thitigkeit.  In  letaterar  Be- 
aehnng  k-gt  namentlich  das  von  ihm  1840  (»grandete  und  hi«  zum  Jahre  1875  selbst  re<1igirt«  ,Repertorium 
der  Tbierbeilknnde"  ein  glänaendcs  Zeugni»  ab.  Nocb  im  Jahre  1881  entliieilt  dicae  aeine  Utermriacbe 
LiebKngaachöpfung  «inen  wertbvoUen  Beitrog  aus  seiner  Feder.  Aber  ancb  in  anderas  Zaltadiriflan,  s.  B. 
in  den  Nova  Acta  der  Lcopoldinisch-Caroliniiichcii  Akademie,  in  Cannstatt'«  und  E^nmann'a  JaliraalMricbten 
fliier  die  Fortaehritte  der  gaaanuntcn  Hadidn,  in  den  JabraabeAan  des  Tereiaa  fttr  ntarUndisobe  NatuAnnda 
ba  Württemberg,  in  Tiedemann  mid  IVmiraana'  Zailadirlft  Ar  Physiologie,  im  ArcbiT  itlr  physidogiaelM  HaO- 
kondo  von  Vierordt,  im  Archiv  für  phyaiologiaebe  Heilkunde  von  Wunderlich,  Rokch  u.  A.,  im  Kecneil  de 
MMeeine  vetarinabne  (Flarb),  im  Corre^oodenUatt  dea  landirirthachaftiichan  Vareina  fitr  Wttrttembeig  depo» 
nirte  Hering  die  ReaoHata  lenier  Taranehe,  ErfiArnngeii  nnd  Stadien,  «aUh*  MilaN  fai  aafner  anigedebsten 
sprach-  und  I.itirnturkenntnisa  eine  wetientliclie  Förderung  fanden.  Ganz  abgaaalien  von  seiner  Thiitigkeit 
in  der  periodischen  literatur  schuf  Uering  eine  Beiim  an  ilirer  Zeit  von  Faahmlimeru  und  seinen  Schalem 
daakbarat  und  räbmiiebst  aoerinuinter  adbatatindigar  Werk«,  mmentbeb  LebrbOeber,  von  denen  eimebie  in 

TCiaafaiedt'ne  fn-mil''  "^iirarhi  n,  ins  Sf  hwedischt-.  Riii-siti  tu-  lujJ  Italienische,  tihrrsetzt  worden  sind. 

Ueber  diese  seltene  Fruchtbarkeit  auf  literarischem  Gebiet«  möge  das  angehängte  wohl  fast  voll- 
sttodiga  Tanaiehniaa  der  titenriaeben  Arbeiten  den  eiufbeben  Naehwela  liefern. 

Eduard  Hrrinp.  als  Sohn  des  Apotheker  Hering  zu  Stuttgart  'J  J   Milrz  170!'  geboren,  sollte, 

nachdem  er  das  Gymnasium  seiner  Vaterstadt  iMincht,  Pharmaeeut  werden  uud  biideto  sich  zunächst  hierAr 
in  aatoam  eKo-Nehen  HKnaa  mh.  Im  lalura  1819  baaog  Jadodi  Hering  die  üidvenlttt  TBUqgn,  «m  «inen- 
schftftlifh''  Thiirlu ükiinde  zu  .studtren  durch  Frcqnontatinn  iler  Vorlegungen  über  Tfaturwissenachaften,  Amp 
tomiei  vergleichende  Anatomie,  Physiologie  und  über  Thierbeilkunde,  spccieil  bei  Professor  Uofackor. 

naeh  dieaen  Tontodlett  iMsncht«  Hating  In  den  Jabnn  1891—1899  dia  lUanmiiaAnlen  lu  Wien 
und  München,  reiste  nchlipMÜcb  im  Frühjahr  1822  liT  er  Pre'ih  n  \m\  Berlin,  um  die  Thierarzneischulen  nnd 
ihre  Lehrer  in  diisi-n  Stiiiltcn  kennen  zu  lernen,  nach  Kopenhagen,  wo  er  als  eifriger  Hörer  dea  damala  ala 

"!  Vergl.  Lcopoldina  .WIl,  ISäl,  p.  50,  lila 


Digitized  by  Google 


91 


TUannt  w  mkt  harromgaadMi  Erik  Viborg  bis  in  den  Scptambor  18S2  verweilte.  IMim  Zeit  worda  fa> 
trijuHcli  ausgenützt,  nicht  allein,  um  Kenntoiaw  raf  dem  Gebiete  der  ThierbeUIcunde  zu  aunmeln,  sondern 
«ucb,  um  »ich  mit  nordischen  Sprachen  bekannt  m  machen  und  eben  dies  gab  Anlaaa,  daas  dareh  Hering 
acbon  seit  so  vielen  Jahren  den  deutschen  Thierärzleo  die  durch  Däiicn,  Schweden  und  Eqgl&nder  gewonnenen 
Fortachritto  in  ihrem  Fache  war  Kenntniia  gebnebt  worden  aind.  Hering  war  es,  der  ment  im  d«r  tliiflrlntlMdMn 
Literatar  namentlich  in  seinem  frfiber  in  sekr  weiten  Kreiaen  bä  den  deutacfaeo  TUaftnIeu  verbraitaten 
„Repertorinni  dar  Thierheilkunde "  AaszOge  oder  ueh  ToUatAnd^  UebeMilliHligW  MU  im  dlabohfln, 
aohmdiaehan  mid  aogiiaehen  FacfaUtentar  lieferte. 

Bebon  im  Deoember  183S  wnrde  Bering  an  die  t4»  K&ug  Wilhalm  am  8.  Deoenber  1821  eHfffiMto 
Wlrttinibergischo  Thivrarzueischole  2u  .Stuftgnrt  als  Lehrer  der  Anatomie,  Phyaiologic  und  llvilmittcUehn 
baraftn;  1884  erhielt  er  den  Titel  and  Bang  eiaes  Profenora.  Zu  aeiiMir  miteren  Anabildong  wnrde  Heriiig 
von  seiner  Regiemng  in  den  Monatoa  Avgnat,  September,  Oetober  18S8  naeh  AUbit  nnd  Farie  nnd  in  die 
JComiandic  gi'soinli  t .  Vom  Jahro  1828  crliiolt  Hi'iiiig  die  ftiitionüru  und  consultatorische  Klinik  zugrtlieill  und 
besorgte  dieaelbe  bis  1867.  In  den  letzten  Jahren  dieaer  Periode  von  1847  an  übernahm  er  auch  noch  die 
mbdatgrisdie  Kadrieh-Klhnlr.   In  dieeen  S9  Jalmn  pnirtiaclwr  TbUii^  mmmelte  Heriny  Oam  rdehan 

Scha'z  wi  rthvulti  r  Krfalirungen.  durch  welche  e1>en  seine  Lihrljüchir  f&r  TUerirzte  einen  l)rF<indrren  Werth  und 
so  vielseitige  Anerkennung  erhielten.  Durch  diese  Werke  wirkte  er  gm  eotacbieden  mehr  in  weiten  Kreiaen 
«nd  «nf  aefaw  SehVIer,  ab  dweb  seine  MiBieehen  TortiSga,  bei  welolicB  er  gewalnlieb  wwtiowg  war,  «ie  «r 

denn  im  Allpetm-inen  gegen  seine  Scliüler  und  Collegen  BUrClcklialtrri  l,  nicht  dirrct  ntifniiir.tt  rnd  und  anfagend 
sich  verhielt^  obgleich  «r,  beiragt  uud  zu  Batbe  gelegen,  eine  /reuudliche,  weim  auch  kurze  Antwort  erÜMilie. 
Daf«fM  addosa  er  aish  niit  TorlialM  aa  aaswMige  hervomgande  OoUegco  fraandielulUidi  an  md  ooqiflnig 
aOei  wenn  hc  ihn  aufsuchten,  in  zuvorkommondHter  Weise. 

Sein  adiriftlicher  Verkehr  war  hesouders  lebhaft  mit  tolchen  CoUegcu,  welche  ihn  durch  Notizeu  uud 
GeganatlndB  flbr  aeine  Studieo  nad  flamnlungen  untersUMstoD.  9h  fltnlNa,  flir  den  Zvack  Mdohar  AnÜMOto 
SOWeilen  mit  »einen  Fachgeno«sen  in  persönlichen  Verkehr  in  treten,  führte  wohl  anch  znnrirhüt  zur  Gründoaf 
dee  thieräritlichen  Verein»  filr  Württ^cniberg  4.  Juni  1636,  dessen  VorsUiud  er  bis  zum  Jaiiro  1872  verblieb. 
Es  waltete  in  ihm  stet«  ein  reger  Sammelgeist,  der  sich  in  werthvollster  Weiae  kundgab  in  das  Sammlungen 
der  Kgl.  Thierarzneischule,  des  vaterländiacbeo  saturwissenscIiafUichen  Vereins,  sowie  in  seinen  literarischen 
Arbeiten.  Seine  reichen  Erfahrungen  in  der  Praxis  verführten  Hering  in  den  letzten  Jahren  nicht  selten  sb 
einem  kalten  Negiren  des  WectlM  der  Forschungen  der  Neuzeit,  namentUcb  in  Beeng  auf  die  mit  Hilfe  der 
Gbemie  und  der  tUkroakopia  gewwmenen  Errungenschaften,  spedell  auf  dem  Gebiete  der  wüienachaiUidwn 
Ftttemngslebre  und  der  SeaÄeolahre.  Dieses  VerliaHen  vcrbuaden  mit  einer  Vorliebe  ftlr  mu-kaatisehe  Kritik 
brachte  ihm  manche  C«ntrovpr»><>n  und  Aiifeindiingen.  In  «teer  avst  1878  als  Uanusknpt  godruekteu  iSchrifl 
Hariqg'«  humoriatische  Heli4uisn'',  wekbe  er  flIr  aiiiB  oigiraB  Kraia  wn  Bekannten  bestimmt  hatte, 
taigt  sieb  dentlnsb,  welch'  sprudelndar  Hmaor  ud  triwaadr  flaitaanraa  ftn  eigen  wir. 

Vom  Jahre  1824 — 1831,  in  welch'  letzterem  Jabre  an  dem  landwirthschaftlicben  Institute  (nunmehrige 
Land wirthachaft»- A  kademiej  Hohenheim  ein  eigener  Lshrar  der  TUerfaeilkunda  aageatallt  worden  ist,  beaorgte 
Hering  amdi  in  dem  awii  Stuadan  tob  StottiBni  entiegaNB  Hobenfaetm  die  Behandlmig  der  kraakan  lUara 
und  den  thieriir;tlicln  i)  Unterricht.  Im  Jnhra  1835  wurde  Hering  im  Vortrage  über  Anatomie  durch  ProfeMor 
Dr.  Duttentkofer  abgelöst,  ülwmahm  damgn  die  Yorleanngen  aber  speäelle  Pathologie  nnd  Operationslebre. 
Hering  wurde  erat  im  Jahre  1862  anm  Tontenda  der  TUennDaiidnla  enaaat  noter  TaMhimg  daa 
Titel!!  OVier-Medicinnirath,  nnrhdciii  er  hit  SB  diaauT  Zitt  «b  BupHelmr  Beben  dau  «adaNa  Brnftfalvm 
der  Sclmle  als  Vorstandsmitglied  fonctieulrt  Imtta. 

äk  IDIgBed  dar  KgL  I^ndgeatUa^kimmiaafc»  maoirte  Herii«  awiimal  BaiMB  amih  E^giaad  Ar  den 

Zweck  des  Ankaufes  von  Znehtprerden  und  zwar  in  den  Jahren  1840,  1882»  «benSO  IWei  BaiWB  aaob 
Frankreich  1858,  1867,  und  zwei  solche  nach  Nordduutsdiland  1860  und  1861. 

Dureh  aeine  priimtim  gsgebcuun  .Toriaamg«  ftr  nMaBeUwber«,  vator  wuMmb  TK«1  diaadbaa 

auch  im  Druck  orfchifiien  sind  mit  lithngraphifchen  Tafeln  von  W.  Raumeister,  welche  in  den  Juhren  182P 
und  1631  von  Hering  gabalten  wurden,  verBcbuU'te  er  sieb  einen  Namen  als  Uippologe  in  einem  weiten  Kreise 
TTon  Pferdefreunden.  Hering  Imt  aber  Iwuptaieblidi  dadureli,  daaa  ar  ava  dar  Tfaieraraneischule,  an  waiciur 
er  wirkt«,  als  einer  der  Ersten  eine  Art  physiologischer  Veranchsstation  machte,  durch  Beine  Untersuchungen 
und  die  daliei  gewonnenen  Erruugenschaitcu  sehr  bald  seinen  und  der  Schule  Nameu  weit  über  die  Grenzen 

11» 


Digitized  by  Google 


92 


Reines  mgerea  Vaterlandes  hinana  za  rühmlichem  Glänze  gebracht.  Auf  dem  Gabkte  der  Winenaehafl  hat 
Hpnng  darch  seine  aelbstatändigen,  fleimgea  Forschungen  über  die  SchnelUgUt  4m  Blntkreislaufee,  aber  die 
DnKkkrail  des  Bamni,  aber  die  »rtaigeMhiohte  der  £fiwea  aad  Entaaoeii  aafenralkluilM  Lorfaaereii  dek 
geMhafleo. 

Solche  verdienrtvoDe  Tlätaglieit  fand  auli  die  feUhrende  Anerkennung.  Schon  1834  erhielt  er  die 
gioeee  Medaille  Ar  Kmiet  and  Wiieenachaft,  1888  die  groate  nlbenui  Medaak  dar  Soäiti  rvyala  d  Agricnltnr« 
im  Psrii.  Die  nedidrieohe  FaodtU  der  üniTerriUt  TflUngen  Tirlieh  ihm  bei  CMegenhait  der  EünwiilnBg 
dee  Wnom  UniverriUUagebAadeg  1845  die  Würde  eines  Doctor  medicinae  honorig  rinuiia.  Der  Konig  von 
IFMUmbecg  emaante  ilm  1843  nun  Medicinalrath,  1858  nun  fiaiaraiiteu  im  KriegaminiBtariiun  ala  Ofaer- 
TUenntt  nlt  Hajoranmg,  186S  mm  OIwr-lledieiiiBlratli,  warn  1866  dar  Chankter  ah  ObenHienteoant 
hinzukam.  A »■•Miilfni  <>iliii-lt  llirini.'  ISi'A  ilu^  Ritferkrenz  I,  ('!  fl's  WiSrttembergischen  Friedrirhsordens, 
1864  des  Kronenordens,  1860  das  Comthurkreas  U.  Cl.  dee  Friedrichewdras,  1873  das  Comthurkrena  des 
KgL  INfadadiaB  Otdana  lom  Danabrag. 

Er  war  Ehrenniitplied.  Mitglird  rwp.  CorrPRpnndent  folgender  iriaeaiiachaftlirlirn  Veretuc  und  ge- 
lahrten Gesellacbaften :  des  Vereins  für  Veredelung  der  Scha&ucbt  in  WüittaBiberg,  des  LandwirthscbaiUiohen 
TaniM  Ihr  ^VHitlanAarg,  dar  Gaaethdiaft  flakvataarfiohir  llderinta,  dar  Afiadfcwla  njvb  de  IKdactoe  iii 
Plari»,  de«  Grc<E!iher/.oglic1i  Bndii>c1ien  Landwii'thprh.nOlichen  Vereins,  tieft  Kurhaarfeahaa  Vanln  flto  Laadwirlb- 
eehaft,  des  Vereins  cur  Beförderung  der  Landwirtluchaft  in  UohenzoUem-SigBMMiiigaa,  der  flwallmliafl  flr 
iwlaitedtoein  Hatarinuide  in  ▼«rttaaiheef  kt  fltaltgart,  dar  SoeiM  de  MMadm  tMcindn  de  Bdgiqve. 
dar  CSmtnilbehörde  de«  Landwirthnehnftlichen  V<r<Mrif<  im  GroesherKogthum  Haaen,  der  Si.cii'f.'  Ar  lüologie 
ia  Fhris,  der  Physikalisch-niedicinischen  Societät  in  Wurzburg,  der  Reale  AoeadamHi  di  Agricultura  in  Turin, 
de«  Vereins  praktischer  Thierftrcte  in  St.  Poterslmrg,  der  Svenak*  TsterimurtMkare  Foiaafaig  ia  IBforMiiilm. 
dar  Kaiserlich  Rusiiischen  VeterinXrschale  in  Charkow,  der  Societ«  d'AIsaee  in  MOhlhaaean,  der  Boriet/  i-en- 
trale  et  nationale  du  M^slecine  v^t^rinaire  in  Paris,  des  Conseil  der  Kais^ich  Raraisi^Mn  yeterinärachule  in 
DoipKti  d«-  Sodeti  reale  o  nazionale  di  Hedizina  veteriaaria  in  Turin,  welche  ihn  zu  ihrem  EhrenprSsidMtten 
imawnt"  des  badischen  Voreitui  der  Thiar&nte,  der  Äocademia  dello  Scicnze  deP  Inatitoto  di  Bologna,  der 
ITalafaHrhi  n  Thierarzneischule  in  Kasan,  dee  Vereins  Kurhossischer  Thier&rzte,  einer  thierSrztlichen  Facult&t 
in  Loadoo. 

Der  Kaieeilieliea  I«ipoldiiiiseli43an>llBi(cben  Akademie  gehfirte  Heiiqg  aeit  den  3.  Angnat  1886, 
eogn.  Omflcaliaafc  I.  aa. 

Hering's  Familienleben  war  im  Allgemeineo  em  sehr  glückliches,  obgleich  ihm  das  Schickaai  aafMegt 
batte,  allen  den  Sönigen  in  daa  Grab  nacbsafaen  an  nUaasn.  Am  S7.  Mai  1828  verebeliebta  er  eieb  nit 
der  mir  4  Jahre  jOngeran  Marie,  Toebter  dee  Dr.  med.  Bfletier  bi  EgUabaftn  bi  der  Sdtveb,  irddia  er  anf 
der  Rückreise  von  Paris  1826  in  Jer  Schwt^iz  kennen  gelernt  hatte.  Die  aus  dieser  Ehe  cntsprosaenen 
Kinder:  Marie,  geb.  1829,  die  grüsetc  Freude  der  liUtam.  wurde  ihneo  1868  entriaaeo,  der  1888  geborene 
Sohn  Ednatd  Im  Jhbra  187S.  Dia  traw  LebenagelMhrtfB  mnda  ihm  fiMt  bia  an  eebm  Lilbrnmaide  arimltam 
ab  atwb  ent  den  90.  Ulis  1877. 

CBehkuB  folgt) 


Eingegangene  Schriften. 


(Vom  Ift.  Feteuar  hie  U.  Um  im  Fortaetsnng.) 
IMyr,  XriMUb:  Berialit  tiier  die  SMfitibier. 
Fauna  dee  badteehan  I^ndea.  Se{i..AfaB.  —  Conapeetn» 

aystematieoii  orthopteromm  Enropae.  Lipaiae  1854.  — 

(leognosf ischi  Nntizen  über  die  Gegend  von  St.  Peter 
und  St,  M  ir^'cii  ,iuf  dem  Schwarzwald,  Sep.-Abz.  — 
lieber  ,'iripfliliclii'  Saiulsfeine  im  Diiwilt.  Sep.-Abz.  — 
ChronologiM-her  Ueberblick  über  die  allraälige  Ein- 
flkhmng  der  Mikroskopie  in  das  Studium  der  Mine- 
ralogie, Fetrographie  n.  Paläontologie.  Freiburg  1866. 
d".  —  Ueber  behaoeno  und  geglättete  Steiuwerkzeuge. 
8ep.-AfaB.  —  Hat  die  Annabme  ebier  besonderen 


Parioda  der  behau enan  Steinverkzeoge  fdr  die  ew^ 
fesebiditBebe  Zeit  eine  Bsreehtigung?  Sep.-Aba.  — 
Daa  Moseum  Rlr  Urgeschichte  und  Ethnographie  an 
der  AIbert-Ludwig»-Hoch.<ichule  in  Freiburg.  Sep.-Abs. 
—  Rede  gehalten  beim  Antritt  des  Proroctorata  der 
Universität  Kreiburp  am  12.  Mai  IH?."«.  Freiburg  1875. 
4*.  —  üelw'r  N  crlireitung  der  Stembeilp  aus  Nephrit. 
Jadeit  und  Clüoromelanit,  liesonden«  in  Kuropa.  Sep.- 
Ab«.  —  Ueber  Jadeit  ans  Hint^'rindien.  Sep.-Abai. 
Mikroakopiach-minerakigiMifae  Miscellen.  Sep.-Aba.  — 
Ueber  die  mioeralogiaelie  Beetimmuag  ueiriiolQgiaehar 
Stefamtgeete.  S^^^Abn.  —  Geber  Ttanrli  (Taaariaa^) 


Digitized  by  Google 


«8 


6T»b«teiii  »na  Nephrit.  .S«p.-Ab«.  —  Referat«.  — 
Mixieralogisch-Arcbäologvtche  BeobAcbtangen.  IV.  üeb«r 
dt«  Heimath  de«  Chlomielatiit«.  V.  Ueber  di«  Oäl- 
Bl]»>Püger.  Scp.-Abz  —  Uebt-r  dcu  Stand  der  Nephrit- 
Itngi.  8«p.-Afaa.  —  Uebar  Nephrit  und  Jadait.  Sapt- 
JUh.  —  Bericht  Aber  tixte  AnnU  fltcinwalplaMi  tm 

•bar  dit  Tvrm  der  SttliiMU  «of  der  Erae. 
Sap-^Aln.  —  Ueber  Dabytonische  „Taliamane''  (Cylind<>r 
nnd  ander«  Formen)  aus  dfm  hiatoriBcben  Moaenm  im 
sfpifri.ich-land.sc  haftlichen  Jfi.inr.i'  .ni  zu  (rraz.  Minera- 
logisch und  anhilolofjisch  liearlwitet  von  Heinrich 
Fischer  u.  AllK  d  Wi.-demann.  Stuttgart  1881. 
4".  —  Notizen  hezikglich  der  deutschen  prähiütoriwh- 
anthropologiacheu  Auuielliing  iii  Berlin  188Ü.  Sep.- 
Abi.  —  Uebar  di«  miTWinüngiefih-archtologiachan  B*- 
BehongMa  («riaehea  Aafan,  EanpA  o.  Arnika.  8e^ 
Aha.  —  UdMoielil  dar  wiMBM«h»WfciiiMi  pBUOwtiMMii 
von  Hafiffieh  Ftaeher.  Rep.-Abs. 

K.  Oet«Il*ch.  d.  WiMenMh.  in  Göttin^ea  Ab- 
handiuuKi-ti.  Rd  27.  18S1.  (iottingen  1H81.  — 
Si  hornin.  i...  Ihis  A i.-.<hlir:,>cii  einer  Kunrliuii  an  uIk'c- 
braiüchv  Fuuctiuucu  m  unendlich  vielen  StuU«n.  62  p.  — 
Facha,  L,;  Uebar  F— atiamm  zweier  Variaball,  vakba 
du«h  Dmkahmiv  iir  tatafitla  nreiiT  geRcbenar  YvatUaum 
CHMtheo.  n  p. 

—  Narclnfehtaai  a.  d.  J.  1881.  Gettingon  1881.  8*. 
K.  K.  Oeologiaehe  Beiohtanitalt  in  Wim. 

Jahrbuch  lid  XXXI,  Nr,  4  Wien  1881.  4».  — 
Profeicor   Dr,  l'.  -.  rn     Ni-kMli  -.    p,  425  —  430.  — 

Rajar,  E.:  Uewecunceu  in  IoüCü  Uaueil.  p.  431 — 144.  — 
L»vl.  F.:  Eis  Pn&  dmfa  dan  WaatflM  <i«  Halm 
THun.  p.  445-4tt  -  Id.:  IMo  TaUndug  das  Kaiiv 
«aliaa  nh  dem  Erxgebirire.  p.4eS—46<t,  — Standfeit,  F.: 
ZnrSlnlj^pfaie  der  DevonbildungeowaOni.  p.  457— 472. 
—  nilber.  V.:  l  eber  das  Miocin.  inKbesooderc  das  Auf- 
treti  ii  Mii  iii.it i.^<  liiT  Si  hii  liten  hei  .-^tein  in  Krain.  p.  473 
— 478.  —  Iloerue».  lt.:  Zur  Kennlnuti  der  mittelmioc&noi 
TnoDyx-Formea  iikeiemarka.  p.  47»— 482.  -  Juhn.  C,  t. 
and  Foullon.  II.  B.  t. :  ArWtvn  aus  dem  ihemischen 
Laboratorium  der  k.  k  fteologiachen  Keiebiuuistalt,  p.  482 
— 616.  —  Naumann,  E.:  Debet  da*  Vorkommen  vonTrias- 
Ulduno  in  DOnUidMa  JaiiOB.  d.  U»-fia&  —  Kr»aa,  F.: 
liwji  F— da  fao  Urw  tfHutm  DachaMtafabtaM;  p.MB 

—  Tatbuidluiga&  Jg.  1881.  Nr.  1«— 18.  mm 

1881.  4».  —  Nr.  16.  Kreatr,F.i  Brftra« rar Erklirung 
des  Ozokerit-  und  Napbta-V'orkomroen»  In  ualizien.  p.  311 
.—814.  —  Rxcbak.  1!  Ob<T<levonischo  Foisiiillni  in  der 
Umgebung  «on  linü.n  ji  :;i4  in.'l,  —  Kiichs.  Th  :  I'ebrr 
die  von  G.  Miehelutti  aus  den  äiapentiDsanden  von  Turin 
beachriebenen  Pertenarten.  pi  816--SI8.  —  id.:  Ueber  die 
mioc&uen  Pectenarten  aoa  den  DSrdHeheu  Apeniiinen  in  der 
HamraloDg  dri  Herrn  I>r.  A.  Manioni.  p.  318  — 
Woldfich.  J,  M. :  Bdtrig«  zur  diluvialen  Kauua  der  mill- 
riscben  Höhlen,  p.  322  —  325.  —  Neumajr.  M.:  I'ebw 
einige  von  B,  Veresehagin  gcsaniiuelte  KriMde-Amnimtiten 
auB  TnrkesUji.  p.  325  —  32«.  —  Nr.  17.  lloerneH.  l! 
SlugcthitTrcrte  iiu»  der  Braunkohle  vim  finriiirli  In-i  lUri  ;ui 

&3!fi>— 391.  —  id.:  Organiaation  derKrdbebenboolkaihtuug 
da  flalBfratt  hiiMliaa  AhMdlad«.  dl  8S1— 983.  — 
Lksbe,  0.:  Daher  SbadShaaa  von  Hwuilmg«tain  fan 
Porphyr  fon  Liebenau  in  Böhmen  p.  332- -833,  —  Kram- 
berger,  D.:  Die  Karstersrheinumjen  im  westlichen  Thoile 
dea  Agramer  üfbirpi-s  )■.  33ü  Srharizer.  It; 
Ueber  Idrialit.  p.  :l;t,'i  X'.^  lli.ernes.  H.:  Vnrhim:  viin 
ütugethierreaten  aus  den  bniuukuhleu  -  Ablagerungen  der 
Steiermark,  p.  838—839.  —  Üoeller,  C:  I>i«  Tulkaaiachan 
OcsteiBe  dar  Canverdea  p.  38»— S40.  —  Uhlig,  V.:  Uebar 
db  yBUManaHnMg  dar  Miiiparirt>lla  bei  liüiaiMi  m  Ober- 


ViiBarn.  p.  340  —  34^.  —  Szajnocba,  L.:  Vorlage  der 
geoiogiachen  KaiM  dar  GaifaMi  van  Jaala  mi  XtaaM  tä 
Weatgalizien.  p.  SM— 

Oberlantitsiaohe  G«tellach,  der  Wiaaenach.  in 
Gfirlitx.  Neue»  LauiiitziBcheg  Mu^i^in.  Bd.  57,  Uft.  3. 
Oflrlitz  1882.  8". 

Fli|iik»U«di,-iBadiA.  Bm.  n  XrlaigtA.  Silni^ 
larfelita.  Bit.  18.   Waa^m  1881.  8*. 

ITew-Tork  Acsdamy  of  8«ifliUMi.  TV—aaeOona. 

18Ö1— 1882.    New-York  1882.  8». 

Soo.  Imp,  dea  Natomliataa  de  MoaootL  UullaliB. 
Annie  1866.  Nr.  4;  1873,  Mr.  8;  1878.  Nr«  8. 
Moaeoo.  8*. 

Adati«8oai«ty  of  Yifia  la  tdcM.  TiwNMtioH. 
VoL  IX,  Pt.  1,  3,  8.  Tokdwim  1881.  B*.  — 
Quin,  J.  J.:  The  lacquer  indoatry  of  Japan,  p.  t— 30, 

—  Chamborlaiu,  B  H  :  Notes  on  thc  diulect  spuken  in 
Ahidxu.  p.8I— 36.  —  luliikawa,  J,:  On  ,iCaki-n(i-stiil)n" 
p.  36-  8a  —  Ewiug.  J  A.;  Notes  on  somc  reient  earth- 
qnakes.  p.  441—  47  —  lieerts.  A.  .1.  <;.:  'I'he  mineral 
tpringn  of  Anhi-rn  jii  in  the  Ilakune  mounuiun.  p.  48 — &3. 

—  Milne,  J.:  KTiilcnees  of  the  glacial  'period  in  Japan, 
n  53  -86.  - Aaton, W.O.:  HidMMUI*  immfam  of  Kona. 
Cliapter  IL  The  retreat.  p.  87—18.  Chapter  HI.  Nafati». 
tion.  p.  213-222.  -  Geerts,  A.  J.  C;  Analvaea  of  tan 
Japanese  nuneral  spring  vaten.  p.  94 — 106. —  bdkina.J.: 
Contribuliotis  u<  tlie  faiütory  of  the  Jananeac  tnnicription 
of  Chinese  smunh.  p.  107—134.  —  Woolley,  W.  A.: 
Hialorical  note»  un  Nagaiaki.  p.  125—161.  —  Lewia,  Q.i 
A  memorandnm  on  the  roleopteiwn  nnna  Damaster,  widi 
BOtea  OD  six  speriea  or  forma  in  tt.  p.  152-  166.  — 
Wright.  w  11  The  captore  and  caotinty  of  Pete  Gio- 
van  Batli^t.l  si  ii  ui  in  Japan  fttim  11W  to  1716.  p.  166 
—172.  —  JaiiiL'a,  J.  M.:  Descriptire  notM  OB  the  roaariea 
(lju-Dzui  ati  n!>e<l  b>  the  liiiTeri  ut  gecla_  of  Boddhiata  In 
Ja|Min.  p.  17:) — 182  —  Satow.  K.;  Anrient  Japuncfie  ri- 
tiiaU  iV  III,  p  ISH  211  t  Iwuiihrrlaiii  Ii  II  : 
A  tranaladon  ot  the  „i>ou-zhi-keu".  TeachinAS  lor  üie 
youDo.  pb  988—948.  —  Lnadaeka,  O.:  Ob  tie  new  mi- 
uenClMBlt«.  I>-  3<8— 9C8.  —  Condor,  X:  Tha  histery 
ol  Japneae  rouume.  II.  Aniour.  p.  964— 4BD, 

Aitwphyaikaliaebea  ObaarTatotinm  n  Fotadan. 

Pablikatioo«».  Bd.  L  Potsdam  1879.  4*>.  —  Spörer, 
G.;  Beobachtungen  der  Sonnenflecken  von  October  1871 
bis  Docember  1878.  p.  1— 92.  —  Lohae.O.:  BeobaehtuBC« 
nnd  l'ntersurhungeu  Ober  die  pbyaiache  Beachaffenheit  dea 
Jupiter  und  Ueobaditaman  daa  nanatan  Mark  p^  88— 188. 
Vogel,  II,  C:  OManodo^n  Ibar  dMAaBMiwüiflrim 

p.  133—212. 

 Bd.  n.   Potadam  1881.  4«.  —  Spörer, 

(j.;  Benharhtnnffen  der  Sonnenflecken  von  Januar  1874  bis 
li('<enil.i  r  lH7!i.  p  I  -  e"2.  MllUer,  G.:  Darstellungen 
des  äonnenspectrums  bei  mittlerer  und  schwacher  Disper- 
sion, p.  8S— 98.  —  Meleorologigcbe  Beobachtnngen  L  a,  J. 
1879  n.  1880.  p.  99—170.  —  Vogel,  H.  C:  Beobachtungen 
dea  grossen  ("ompten  von  1881  iCoaM  III  1881 p.  171—184. 

Chemical  Society  in  London.  Journal.  Nr.  231. 
Febrnary  1882.  I^mdon  1882.  3".  —  Harllcy.W.N.: 
Rosearchea  on  the  relation  of  the  niolenilar  stniriure  of 
i-arbon  «■oinpunmth  tu  Iheir  alisurptitm-!-]!'' t,!    ji  4r) — 49. 

—  Atkiusuu,  IL  W.:  Ou  |>eppennint  caniphur  ^nienthol) 
and  aome  of  ila  derivatives,  p.  49—68.  —  Veley,  V.  iL: 
On  some  Ugber  ozidea  of  mannneae  and  their  oydratea. 
Pt.  II.  p.  ftß— «6.  —  Howard,  U,  aod  Hodgkin, J.:  On 
u  new  alkahiid  frora  Ofaicbona  Bark.  p.  tjä— «8.  —  Braa- 
ner.  B. :  ConlribHtions  to  the  rlieniigtry  uf  rare  earth-me- 
tals.  p,  <W  711  \\  4' I  h i- r  cd ,  V,  -  (  >d  the  lompi.'sition  of 
pennant  giii>  ii.  <  '>iiuun  »iih  aud  at  a  ditiiance  frum  car- 
bonaceoos  rhp<,siiv  p.  79—84.  —  Hartley,  W.  N.:  Note 
on  oartain^^^hotiign^ha  of  Iba  uttn>riolei  apectra  of  ete* 


Keaei  Jahrbuch  für  Mineraloge,  Geologie  und 
Paläontologie.  Hrsg.  v.  B  e u  c  c  k  e ,  K 1  e  i n  u.  K  u  » t>  n- 
busch.  Jg.  1882.  Bd.  I,  Hfl.  2.  Stuttgart  1882.  6». 
[gek.J  —  Waagen.  \V  :  W-hcr  Arwmia  LatureHciana  de 
Kon.  p.  116— 122.  —  N  '  i  Ii  i  )  r,  M,:  Ueber  den  «Ucrtliüui- 
lirhiti  CharakttT  der  TittsLuluunii.  n.  123 — 131.  —  Hauer. 
M  Hfitnigc  zur  MiiiPraloijic.  2.  Keilie  \<.  1S2  lül.  - 
UljliK,V.;  robcr  eini^'e  obtrjurussischü  Forjuiiuiiltrcn  mit 
anltttinirendrr  .Srhalr.  p.  1.^2—154 

—  1.  BfUagi-Baiid.  Hft.  :\.  Stuttgart  1802-  8». 
[gek.]  ,Iuiif;littiiii.  (i.:  Studien  Ub«r  die  Geometrie 
der  Krvst«lle.  u.  327—410.  —  Kcyer,  E.:  Die  Eruplir- 
massm' des  südlicben  Adamello.  p.419— 4G0.  —  Oebbeke, 
K.:  BeitrAifc  zur  PrtroirTaphic  der  PhüFppinen  uiid  der 
PaUu-hisrIn    r.  .i'l  .VH 

Soc,  g6ologique  de  France  in  Paris.  Bulletin. 
Toiw  VIII,  tViullr^  ir,— 20;  X,  (,  5  9,  30  ff.  Pari« 
183(>— 39.    8  '.  2.  Serie.    Tome  V,    f.  16—28, 

29—32;  VIII.  f.  10—20,  41  ff.;  IX,  f.  20—27; 
XV.  f.  15—23,  24-31;  XVUl,  f.  1—6.  7—12, 
13—21:  XXII,  f.  1—7,  8— le,  27—36;  XXIII, 
f.  21—29;  XXV,  f.  42—65;  XXVI.  f.  26— S4; 
XXVII,  £  81-44.  46  £  IMk  1847—70.  8«.  — 
3.  Serie.  Tom  T,  t  M— 40  (JSt.  9),  VII.  f.  S6— 80 
(Nr.  7).   Fkria  1877—79.  8». 

Haturhistor.  Verein  TonV7iftconiin  inMUwankee. 
Jalirvübtricht  1866,  1869,  1871,  1872,  1873,  1874, 
IH'fy.  1878,  1878/79.  1881/M.  Ulwrakee  1887— 
1882.  8*. 

—  F.  A.  Gr«in«r.  Die  Wlldar  Nmdamtrikai. 

—  H.  H.  OMeahaff«.  OmlogiMbe  BewriM  Ar 

du  hohe  Alter  Aes  MfiisohpnffPsclili'.  lit,s.  ?r]i,-A('2. 

—  Catfllogut'  ut  ttip  Rnimais  iii  ti.e  .Mi).«fiini  of 
tlie  Sodely.   Milwuukee  1874.  8o. 

Soe,  Imp.  dei  Natnralutoi  de  Moaooo.  Bulletin. 
Ann^e  1881.  Nr.  2.  Momou  1881.  8«.  —  Milache- 
\itrli.  C:  Ktuili's  Sur  l.i  t'aiinc  dos  ni(>Ilusqae*  vivaiits 
trrrr'jtrf»  et  (Iun  iiinl.-.  .Ii'  Mu^li.ik  i>.  215  —  22:J.  —  He- 
driagA.J.  V.:  !)»■  .iiupliiliipn  und  Ktj  iili<'ii  (;rit(ii<  iilii:ids. 
B,  SM— SlO.  —  Zinger,  B.  J.:  Verzcn  lin;ss  dt  r  his  ji-i/.t 
OB  Goaramenient  Toula  bcobarhtelen  I'liAticrogajutu  und 
Qanilll|>l<>gaiwen.  p.  311— S37.  —  Lzerniavsky,  V.: 
IbtoUla  au  zoographiam  I'ontinim  compwatam.  p.  838 
—4ML  —  Kisrher  v  Waldbeini,  A.  A.:  Itpitng  zur 
KcnlalM  der  l'bancrolfanien-Flora  des  Moskauer  Gouver- 
MOWabi.  p.  421—431.  —  TrautKchold,  IL:  Leber  I>pro- 
abdie  l'  ussilii'ii  vun  ächeloi^.   p.  432—670. 

—  Nouveaux  M^moireB.  Tome  XIV,  Livr.  2. 
Uoacon  1881.  4».  —  Mikltin.  8.:  Der  Jura  der  Um- 
oeifvud  vn!i  Eliitnm.  Eine  |kaUontologi8ch •  geognottisclie 
MonoKi-i'-'''    I'  "'^"-•aS. 

Vogel,  H.  C.:  VeneioliiiiM  von  hiudort  Nebel- 
flecken, abgeleitet  ana  BeohenMangeo  am  eeebafllMigen 
Ba&aetor  und  zwölgawlgwi  jkaautoMMd  imt  hiftiger 
Stennraite.  Sep.-Alw.  — >  BahoMBttmimnig  und  Oppo- 
sitions - Ephemeride  der  Anliope  (90).  8*'p.-Aliz.  — 
Bahnbestimmung  des  Cometcu  V.  184G.  .Sip.-Al«.  — 
BahnlieKtinimungen  und  Ephenieridcn  der  Planeten 
Anliopp  (yOl  und  Aeple  (96).  Scp.-Abz.  —  Ik-obach- 
tungpii  der  JupitcrsatoUitfu  III  und  IV,  buhufs  einer 
Beatinimuug  der  Masse  des  Jupiter.  Sep.-Abz.  — 
Ueber  diu  Spcctra  des  Ckimet4>n  Vf'innecke  und  Coggia, 
aowie  Aber  VerlndertuBgen  in  Kopfe  de*  letsteren  Co- 
mftm.  8ip.-AbB.  —  FnitioBilMriiBnangM  vn  Nebd- 


ilockLH  und  SttruliaufLn  zwischen  -|-9"30'  u.  -f  lö^SO' 
Dcclination.  Luipzig  1876.  4*.  —  Ueber  eine  «einfache 
Methode  zur  Bestiinmung  der  Brennpunkte  luid  der 
Abveiohiuigakreiie  cinee  FernrebrotyeotiTi  für  Strahlen 
TeneUadenar  Breebbarkatt.  Sep.-Abs. 

Landwirthschaitl.  Inititut  der  XTniven.  Königs- 
berg.  Mitthe-ilungen.    Hfl.  1     Kni,i|f|.berg  1882.  8". 

—  Msri'k,  G.;  l)ip  Kr^plmi-^r  il-  r  \  rrnrnhe  und  llnter- 
sucl;ungr-n  lllirr  d-n  Zu(.-kprrüliriili:iii  i-iit  »iifcieller  Berütk- 
girhliL.niriL':  ilrr  \'i  rlKutiii^.sp  in  Ost|iri''U».si'ii.  213  p. 

Weiss,  Ch.  Emst:  Beobachtungen  und  Unter- 
suchungen über  den  Sehillenpath  von  Todtmoos«.  Sep.« 
Abs.  —  Ueber  eine  neue  Authratotia  in  der  Saar- 
brOcksr  Steiokohlenformation.  S«p.-Abz.  —  Ueber 
jKmiMfUrü  Mmgtiti,  Sapb-Aba.  —  Uefaer  ein  aqgab- 
Behaa  Vorkoanan  von  Ullmtumia  Sandatein  in  Rhets- 
hesaan.  Sep.-Aba.  —  Beobachtungen  aber  das  gegen- 
seitige Niveau-Verhalten  der  Individuen  in  den  sogen. 
Dauphitieer  Zwillingen  des  (Quarzes.  Sep.-Äbr.  — 
Bi'gk'itworto  zur  gcognostiBclien  llebprsicbt.'ikHrtu  dus 
kulilriifiilirctiduii  S'iar  •  lUu'iii  •  (ifliii'ti'S  von  Ernst 
WeisB  und  Hugo  Laspeyres.  Ikrlin  1868.  8*.  — 
Ewiga  Reaoltate  paUontologischer  und  geognoatischer 
Untereuchnngen  ana  dam  Gebiige  auf  der  Sfideeit«  dea 
rheinischen  Dfvwu.  Sep.-AbB.  —  Ueber  Steinsala- 
flsandoawiylwBai  tm  Waitangelii.  flapb-Abs.  — 
nnotifiaatioBaweiae  d«  StiinbaUan>Ck]aanri«i.  Sep.- 
Aba.  —  Ueber  die  Ebtwiakdang  dar  loaailm  Fkno 
in  den  gcologiiichen  Perioden.  Sep.-Ab«.  —  Porphjnr- 
Tairkoainit.'M  <li.-i!  nririUiclicn  'riiüriuRtr  Waldi-s.  Sop.- 
Abz.  —  rUauzcuubdriicko  nuf  di'm  iiicdtrsclile^isclicn 
Stpinkoblcngebielu.  8t'j>.-Al)Z.  —  licraerkungtii  zur 
Fructification  von  Xoggerathia.  Sop.-Abz.  —  Die  Flora 
des  Bothliegenden  von  Wiuuchendorf  bei  Lanban  in 
Schlesien.  Mit  Atlas.  Berlin  1879.  8«  0.  Fol.  —  Die 
KryataUiaationsgesetze  seit  Gh.  8.  Waisi,  insbesondere 
die  Lehre  ton  den  HcnÜdzieen  erltateit  aas  Diamant. 
Sep.-Aba.  —  Ans  dar  Fkra  dar  SlainbnWanübmiatiaii. 
Sep.-AbK.  —  Beobaobtnngan  an  OalanitaB  nnd  Oda^ 
marien.  Sep.-Abs. 

K.  Preosa.  Akad.  d.  Wisaensoh.  iB  Badia. 

Monatsbericht.  l>ecpnilMT  1881.  Berlin  1882.  8«.  — 
Scliwpndener:  tlcticr  das  Winden  der  Pflanzcu.  p.  107» 
— 1112. — Virohow:  l'pber  mikrnnesische  Schädel,  p.1113 

—  1143  Uli  Uli  i  5  ■  Iloyiiui  iid :  Ih-ncbt  fibcr  die  liishe- 
rigen  Ersebniiise  der  von  Hrn.  l'rot'.  (iustav  Frilscb  cur 
milann  urfnnebung  der  elektriadiea  Organe  der  Fische 
nntemonuneaen Reiae.  p.ll49— 1164.  —  Kranecker:  Zar 
Theorie  der  elliptiacbeu  Functionen,  p.  1165—1172.  — 
Vircbow:  Leber  die  letzten  Si-birlcsale  und  den  Tod  des 
BeiseDden  Joliann  Maria  Hildebrandt,  p.  1173—1176. 

Oaological  Society  of  London.   Tho  quarterly 

Journal.    Vol.  X.WVIU,  l't.  1.    Nr.  149.  Ixindon 

1882.  8'.  —  Gardner,  J.  t>.;  t)n  tlie  Hournemouth  bed». 
Pt,  II.  Lower  or  freabwater  »erie«.  p.  1—15  —  Hughes, 
T.  Mr.  K.:  On  the  eeolugy  of  Anglesejr.  Nr.  2.  p.  16— 28- 

—  Carpenter.  P.  IL:  (in  »onie  new  OT  UtUe-kBOim  JltT- 
ra.ssii-  rrinoid»  p.  21»-^^.  —  Vine,  G.H.:  On  tbe  Miyaoa 
of  thf  W'jnloi  k  .sliiilis  WciiliK-k  limestone  and  «hales  orer 
Wniilc  k  lin  i  ^nni-  p  44- (l.s  —  Dnncan,  P.  M. :  On  the 
getius  AWtcfAurui  Uiiiic.  and  Iis  distiiicloe«  hmn  Pnrkmn . 
l'arppnter.  p,  69  74.  -  l>owneB.  \V  :  i)n  thi'  zuiifs  <.t 
the  blackdown  beds  an  their  corrclation  witb  thuse  at 
HaMan.  n.  74—94.  —  Tomas,  B.  F.:  On  a  new  apades 
af  oaiil  froai  th«  niddle  Km  ti  OitbidsUra.  p.  96—96.  — 


Digitized  by  Google 


9b 


Hicks,  II  :  On  che  laitJ  nlants  frnm  the  Pen-y-^Og  llale* 
tfunj  UL1U  Curweu,  N.  Walea.  p.  97— -100. 

Stnder,  Theophil:  Ueber  Fonniniierco  ans  den 
a^daaik  Kreiden.  Sep.-Abi.  —  Ueber  MerveModiKaog 
brf  heeoteo.  8ep.-Aln.  —  üeber  Bm  «.  EntwieMnog 
dir  Aehae  von  Oorgmia  BtrtMtm  Lmz.  8ep.«A1i>.  — 

Die  Entwiekeluog  Afx  Federn.  Bern  1873.  8*.  — 
Ueber  Seethiere  ans  dem  enterktiecheii  >Ti'i-re.  Bern 
1876.  8".  Beiträge  mr  Entwickplnngs^;rei~Kiclit«> 
der  FliIct  S.  ji -Ali,-.  —  l.VVr  die  Bi)dun|;(  der  F<dern 
bei  dem  Uuldhiutrjiiiiguiu  und  Megapodiim.  Sep.-Al>z. 

—  Uebersicht  der  Steinkorallen  uus  der  Famili«  der 
JMrtporaria  aporomt.  Kuptaaunina  und  THrkimirim, 
mMw  auf  der  Heise  S.  M.  S.  OazoUe  um  die  Eide 
MHDnelt  wurden.  äep.-AbB.  —  Ueber  SipboBtqphona 
dM  tiata  Waaaen.  Sap.^!«.  —  Uabaniafat  4ir  Jbf 
tJmaa  Alegvtmria,  welche  wihrend  der  Reise  S.  M.  S. 
Guelle  um  die  Erde  geeaminelt  worden.  Sep.-Abs.  — 
r.l  i  i-  KnoHpting  und  Theilung  bei  Madreporariem. 
üi-iii  1860.  8'.  —  Ueber  scheinbare  Knospen  an 
Hrri>t<>'htha  Umax  Sep.-Ab«.  —  Ueber  Gegchlecht.«- 
diuiorpbisoius  bei  P^chinodermen.  Sep.-Abat,  —  Ueber- 
siclit  über  die  wiilireml  der  Rei»e  S.  M.  S.  Corvette 
(lazeile  um  dieKrde  1874  —  76  geaammelieu  Echinoiden. 
Sep.-Abz.  —  liia  Aoaflng  raf  der  luaol  Korguelea. 
Sep.>Ah«.  —  BaltHiga  aur  KaoaMaa  siadater  Thiaca 
TOB  KeigwalaMaltnil.  Sep.-Abs.  —  Ueber  die  atatiitkdie 
Anfnehme  der  Farbe  der  Haut  «nd  d«r  Aqgan  in 
Kanton  Bern.   Bern  1880.  8». 

OreefT,  Richard:  Di.  Insfl  Uola.«.   Sep -Ate. 
Cathrein,  Alois :  Ueber  TitAneiüen,  Leukoxen  und 
Titanooiorphit.    Leipzig  1882.  8f. 

CMatt^ KB.  und  IMduiflUur,  l.i  Dia  Ibiailaii 
Sawler  fai  dem  Kaike  dea  RothHegendeo  wn  Siader- 

hiaslich  im  Plaucnüclion  Grunde  bei  Dresden.  Blfu-Aba. 

Ntttsbanm,  Moritz:  ExperimentelleUntaiawilwngen 
über  die  I,eitnng^verhiiltni«!<e  /.wiaebeD  Galüni  vnd 
ROokenmark.    Bonn  1874.  8«. 

MrtüMrtwl  üTiii  TOTriB  In  AigvtBif«  M> 

rieht.  Augsburg  1881.  8».  —  Rehm:  Asoomyeeten. 
In  getrockneten  Exemplaren  herauaf;*f(^b«n.  p.  1—183.  — 
Britzelmayr:  Uyporhodii  n.  LrucM/Miri  aiu  Sudliayem. 
11.139 — 148.-  Hoher:  AVAinwütcK.'-  multit'jcularü.  p'.  149 
— 174.  —  Kntleutner,  \  V  Iii  itrage  zur  Flora  von 
Mcmmiiii?!'»    |i  175  l-ii. 

Schweiieriaebe  MlAontologiaek«  OaMUaclnft. 
Abbandlnngea.  Tel.  IT.  1897.  Baeel  ud  Gaof  1SY7. 

4».  tgek.J 

—  Vol.  VIII,  1881.  Baael  and  Genf  1881.  4«. 

—  Rtttimeyer,  L.:  Beiträpe  zu  einer  natürlichen  Gwchirbte 
der  Hirsche.  2.  Theil.  p.  —  Koby:  Monagraiihie  dea 
polypiers  jurnüsitiues  de  la  Suiaiie.  2.  partie.  p  6l — 1Ü8.  — 
De  Iii  lli^rpe,  Ph  :  Ftude  des  nummulites  de  la  Suisae. 
2.paitic.  ^.  lUö— 140.  —  Loriol,  P.  de:  Moiu>mphto 
■■iMNKolegiqiie  dekZeae  > iiaiawmlw ftwiTaieiOia  oOW* 
Mittlen,  p.  61—190. 

Acta  Berti  Fotropolitani.  Tomua  VIII,  Faac.  2. 
St.  Petersburg  lööl.  8».  —  y.  Trautvetter,  E.  R: 
Elcuchus  «tirpium  anno  1880  in  tsthmo  caucasico  lertarum. 
n.  3^7—032.  —  Friedrich,  K.:  lieber  eine  EigenthUm- 
iielMt  dir  Loflräcaiin  an  Acanihoriza  acitktUa  WendL 
(89—640.  —  Begal,  F.:  bescriptiunes  plastarani  nora- 
mm  et  minus  roiniltarma.  Faac.  VUL  n.  Ml— 4Mi  — 
Pilti,  K.:  Index  alphabelicu  nactaan  a»  manmonna 
taiy  VU.  p.  706-7». 


Cndiwr,  Htnuaa:  Die  Ptacwana>8cUdiilaB 
(^porrkaia-Sgfaiditen)  dar  Ua^abong  tob  BaaiMfar. 
IK^NrUtion.  BirBn  a.  a.  8*.  —  Oeognoatiaeiw  SUaaa 

der  Goldfelder  Ton  Dahlonega,  Georgia,  Nordamerika. 
äep.-Abc.  —  üeber  nordamerikanische  Schiefcrporphy- 

rcüde.  Sep.-.\b/.  —  r»;f>  Kiriil.'  v.o.  Ni  n-  J.  vsry.  Sep.- 
Abz.  —  Die  priimtificlieii  Güiii^e  dfi  .-.u.  lnj.-rhi  n  (»ra- 
nulitf?eliiri."/s.  Sep.-Abz.  —  Dan  vogtUri;!:!-  li-frzcnbir- 
pscho  Erdbeben  vom  23.  November  1875.  Sep.-Ab«. 
— ■  Die  Künteniacie«  den  Diluviums  in  der  sächsischen 
Lausitz.  Sep.-Abz.  —  Das  Dipi>oldi8walder  Erdbeben 
vom  5.  October  1877.  Sep.-Abz.  —  Der  rothe  Gneiaa 
des  aichaiachen  EcageUigeBt  aeiaa  VerbandTeriiältnisae 
ind  ganatiielua  Baalatoiifaa  m  der  m-riiHwihan 
8ebichtenreibe.  Sep.-Aba.  —  Etemanta  der  Oedofla, 
4.  Auflage,  I.«iprig  1878.  8«.  —  Ueber  die  Yer- 
gletmiiening  X^nideutsriilandB  wälircnd  der  Kijznit. 
.Sep.-iVhd.  —  Uelier  einige  Stegocephalen  (Lal>yrintho- 
dunteui  aus  dem  sächsischen  Rnthliegenden.  Sap.-Abz. 

Astrooomiaehe  Geaellschaft  in  Leipzig.  Viertel- 
jahrsschrift. Jg.  16,  Hft.  4.  Loipadjf  1881.  8».  — 
Knlie:  l'eljer  neue  Tafeln  üur  Ilerechiniiij.'  Irr  rrkres^inn 
iiiiii  cininnr  anderen  Rednctionseleinente.  |i.  2lin—  JUl  — 
Schur.  \\  ,r  Hestiininnni?  der  Ma«se  des  Jupiter  äils  Helio- 
metcr-Mi  ^siiii^en  der  AbHt&nde  seiner  Satelliten,  p.  293 — 2JHJ. 

—  Gyldt'u,  iL:  Ueber  die  CoQvergenx  der  succesaiven 
AaaUienwnn  bei  der  theoretiielien  Bereebuuni;  der  Bafaseo 
der  HIiimMskdruer.  n.  296— 904.  —  Copeland.R.:  Oeliar 
den  Chronographen  der  Sternwarte  Dun  Echt.  p.  305—906. 

—  Janssen.  J,;  Photographie  de  la  cnra^-tc  188J  III. 
p.  30fi  — 311.  —  Kierez,  C:  Note  stir  une  nouvellc  com- 
biwiisoii  spe<'triis,eopi((ue.  p.  311 — .HIZ —  Ueber  das  Zeuffer- 
•cbe  Sounenprinnia,  cunstruirt  von  Hugo  Schröder  in  Uber- 
UneL  p.  812-314. 

 Jg.  17.  im.  1.    I.«ipzig  1882.   8«.  — 

E^emcrideo  der  .t  riiii  ii  riiiiien  Sterne,  p,  4    \  J. 

Geographische  Qesellsoh.  in  Bremen.  Deutsche 
geographisi^he  lilJitter,  .Ig.  V,  Ilf  1    Hvcmcnl882.  8". 

—  Krause:  Die  Expedition  der  brenier  gcojo'.  GeselUdiaft 
nach  der  Tschuktschen  Halbinsel  Hommer  1881.  p.  1—34. 

—  Studer.Th.:  Ein  Besuch  auf  Timor.  U.  ».  86—46.  — 
Die  AbgeaddomnlNit  Ckbm.  nü  kaaondenrBerftdnklili- 
gang  des  dentseheo  Handel»,  p.  46— flR 

—  5.  Jahresbericht.     Uremen  1882.  8". 
Kaiserliche  Admiralittt  in  Berlin.  Annalen  der 

Hydrographiu  u.  maritim.  Meteorologie.  Jg.  10,  Hft.  II. 
Berlin  1882.  4».  —  Hofmann,  V  :  Die  Ebbe-  und 
Fluth-Erscheinunijen  im  Golf  von  Tongkin  un<l  in  der 
China-See.  u.  61  —  70.  —  Knipping,  F.:  Die  Bahu- 
beadmuiung  der  WirbelstAnne  durrh  MormalOrter.  p.71— 81. 

—  Strauch:  Aus  den  Reiaebericbten  S.  JL  KbL  .Wolf". 
Newdiwang.  Ansegclung,  Eis-  »nd  .Schifffahrti-Veritlltnine. 
f,W—87.  —  Besrhreilning  des  Trinidad-Canals,  Patagonieo. 
n.  106- III  San  Dleno.  Californien.  p.  112  116.  — 
TIeflothunKen  im  Stillen Uceun.  p.ll6— 133.  —  Versleichonde 
Uebersicht  der  Wittening  lies  Monats  November  1881  in 
Neidaaiarika  und  (-'cntruleurupa    p.  122 — 124. 

—  Nachrichten  ftlr  Seefahrer.  Jg.  XIII.  Nr.  7 
—10.   BerHn  188S.  4*. 

Oeolofioal  8oei«ty  of  Waiwihortor.  TiMwaatioae. 

Vol.  XVI,  Pt  11,  12.    Mancheeter  1881.  8». 

Reporl  nf  tili'  }i;i;ir:l  nt  hp.llth.    <.f  tbe  rity  and 

port  of  Philadelpbiii  tu  the  mayor  for  the  year  1676. 
Philadelphia  187[>.  8'^.  [Geschenk  dea  Hm.  UedidMl- 
ratb  Dr.  J.  B.  Maller  in  Berlin,  M.  A.  N.] 
(FotMnmg  Mit) 


Digitized  by  Gopgle 


96 


Beiträge  zur  ^escMclite  der  FhyBiL 

VoD  Dt.  B.€torlurf,  Lehrer  MdarKjLUkraiflAMri»- 

(PnrtwtKuif.) 

*  J.  vsn  de  Wal.  Spiegelt«l(«kop ,  aa«g.  in 
Dordrecht;  Sternwarte  in  Leiden.    K.  LtV.  19. 

W.  Saallaa.  Uhr  nit  CompaMtkaipMidttl; 
•bend.    K.  LY.  SO. 

*  Oregoire.  WtoMnuiMr,  uug,  m  Bkb; 
•bmd.   K.  LT.  SS. 

*L.  Kftir«.  BeuMk,  mtg.  ia  Ptefai  «bwd. 
K.  LT.  24. 

Holst  TAU  K«al«B.  üaiTOwal' A«qiirtoriil; 
Otni.  K.  LT.  S5. 

"Tic UTK'  F.  Kiiittrl  ii,  Prag.  luRtrumtnit  zur 
QntdbMtiBUBttDg  C166&/;  Kouatgeverbe-Muaeum  in 
BailiB  (K.  4«81>. 

F.  Mi  aiiK  in  BrflMel.  Sonnenuhr  mit  C<<iii- 
ftm;  Kaiistgewerb«-MiiMiim  in  Berlin  (K.  4690;. 

*Nl«oUi  Fortln.  galk.  1T50.  ThaÜiHHMWw; 
Ctailv.  Fortin  in  Psrie.    L.  C.  No.  383. 

Mftrtin  van  Maram,  geb.  1760.  1)  Leidner 
BrtMe  (IS  FL);  TtgknMbmg,  BtmUtm.  ^  Zmi 
Elektrometer:  ebond.  L.  C.  No.  1741  and  1814. 
3)  Grosse  EJeklriMrnuMchine;  ebend. 

*  George  Adame,  geb.  1760.  1)  ErdgMni 
mit  Booaeole;  phye.  Cab.  in  Leiden.  2)  Odometar. 
aaig.  1791  in  London;  in  Fadaa.  Kogl.  L.  C.  No. 
466S  IQ.  20.  3)  Achramatiiicheii  FiTnrohr;  Stem> 
«Wto  in  ZOrick.  W.  XL  p.  8.  (vgL  W.  XXV.  p.  860). 

*Bnradene.  1}  Silberne  Horiaoatabeinnennhr, 
weg.  in  Paria  geg.  1750.  2)  Astrolabium  mit  Halb- 
kreis. 3)  BMumug;  aUm  in  CtamL  C.  No.  88,  III, 
173.  4)  HoriBaatdMOMnhr,  mm«,  ftgm  ITBO; 
Sternwarte  in  ZQrich.  W.  XTL  p.  408.  8)  Ftafor- 
tioonliirkel,  ebend.    W.  XDL  p.  407. 

*PfnBBiBger.  1)  AeqoatarinbooMHhr;  in 
OmmI.  G.  So.  69.  2)  Si-cuudeDulir  nrit  Hobpoodil; 
fltamnito  ia  Zarieh.   W.  XI.  p.  8. 

*0«niT«t  AetnlaUnai  oritHiRiiknh;  iaOMMl. 

a  Vo.  109 

Laagloie.  Ij  Antroiabiiua  mit  HäUhMii;  ia 
OhhL  a  Ko;  110.  m  Befaneog;  dbeod.  a  Mo.  ITS. 

3  oh.  Georg  Y.eglor.  AiHjuaturialüonncnuhr, 
wug.  um  1760  in  A^griang;  Sternwarte  in  Zttrich. 
W.  XTL  f.  408. 

E.  C.  Stockert  Horizonialgonnciiuhr,  auag.  aai 
1750;  Sternwarte  in  Zürich.    W.  XIX.  p.  403. 

George  Bhuckbnrgh,  geb.  1751.  MeesingBea 
Xonaalmaase ;  Royal  Society,  Loudoii.    L.  C.  299. 

'Edward  Troughton  (n.  äimma),  geb.  1753- 
1)  KonndtlmMaMtir:  Bcyol  Sodaty,  Loadoa.  L.  a 


No.  4119.  '2'  TKpminüt:  Stfrnwarte  in  L^-iden.  K. 
LVI.  5.  3)  RepeUtiotutheodolit;  Engl.  L.  C.  No. 
4663.  n.  10. 

Michael«-  du  Cro»t,  1754.  6  Alkobolthenwi- 
meter;  B»rnouiliuuuiu,  Boeel.    L.  C.  No.  1343. 

Job.  Dietrich.  Hufeiseuniagnct.  aoKg.  in  Basal 
1766-,  Bornoullianum.  Rusel     L.  C.  No.  1476. 

Samuel  Thomaa  Sömering,  geb.  1766. 
1)  Ebktr.  Toli«nph,  mug.  ia  Wtochen  1809.  8) 
Dazu  gphörigß  Volta'nche  Säule.  3)  OriginallettuDga. 
draht.  4)  Wecker:  K.  Sommering,  Frankfurt  a.  M. 
L.  C.  No.  1957—60. 

Nieolaa  Jacques  Contä,  geb.  1766.  BUO' 
meter  mit  Gewichten ;  Conserratoire  dee  Arta  et  ]I4> 
titm,  Paris.    L.  C.  No.  4042. 

Job.  Lnlofe,  (ab.  1767.  1)  Maaii^gaaa  Fnes- 
maoaaa  2)  Apparat  aar  BMtinaaag  dar  PlndelUingc!, 
au«g.  1757  ;  St^^rnwarte  in  I.«iden.  K.  LIV.  17  n.  14. 

*  Van  der  Cloeae.  Pendelnkr  (an  LnloA  Ter- 
804^);  Sleraworta  ia  Lrfdoa.   K.  LIT.  16. 

'RuBpinus.  Thermometer,  aaa«.  1T80  ia  Aai> 
aterdam;  pbya.  Cabinet  in  Leiden. 

*No8l  Jean  Lereboors.  Repetitionekreia, 
•aeg.  1832  in  Paris;  Padua.    Engl.  C.  4563.  II.  4. 

Job.  Qaorf  Trnilaa,  gab.  1763.  NonaalaMtafi» 
Blab;  Fkot  Don  ia  Blr&a.   L  C  Ko.  SIL 

Filippo  und Xaveri  de  Bianoky.  Sonnenuhr 
and  Chradmeaaer  (?),  haaainhnoti  Nr.  6;  mg.  1764. 
EnnatgoworiM-Hnaanm  in  Berlia  (68,  316). 

WiU.  Uyde  Wollaston,  geb.  176ti.  11  Eia- 
facheR  Linium-Mikrometer;  Covendiah  Laborat.,  Gbb> 
bridgc.  2)  PeriskopiKba  Camer*  hidda;  obaad.  8) 
Camera  ludda  fUr  FernröLre;  ebend.  4}  Camera  )n- 
«ida;  6.  H.  WoUaatoo,  CBftott.  6}  Uniiraml-Aeq[aa> 
torial;  H.  Woliaatan  Biaka,  Loadoa.  6)  IVeaae  aam 
Zuaummcndrtteken  dee  Platin :  G.  H.  Wollastun,  Clifton. 
7)  Platintiegd  oad  -Sduie;  ebend.  8)  IUlodiaa^  aas 
PlatlaaiaeB  crkaltm ;  eband.  8)  BaAaiioiMfpaioBMtar; 
eheivl,  L.  C.  No.  351.  106T,  1068.  1066,  9948. 
8368,  3369,  3565,  5068. 

(ratlaalaai«  iill^) 


Die  neunundzwanzigste  Versammlung  der 
deutscken  geologisohen  &e8elLsoliaft 

(Toctaelaang.) 

4.  Geheimratii  Toa  Daohen  maeiit  aiao  Mitp 

thpilung  über  das  Tockommen  des  BimssteinRandes 
auf  dem  Weeierwalday    Die  ersten  Nachrichten  über 


Digitized  by  Google 


97 


in  der  minendogischcn  Beschreibung  der  OrMlIadl' 
NMwn'Mhan  Lud«  1789  S.  171  und  172  gßgAm 
bslMa.  Er  imnit  fblgvnde  StalleB:  Hirael&lMrtir  WaU, 
•fldwatl.  V'>n  ITi  rljnrii ;  nl'pr  I.an^<'iidt>rnbMb  iwisphen 
Btdunor  uud  Weaterburg;  unter  dem  hobw  Hohn» 
■dwid,  wo  damit»  S  1ii>  S»8  n  itark  unter  16  en 
Dammrrde  lirtrt  fiV  rr  dm  Wingt>rt.i  i  Wi(  l<prt><  liiTp; : 
auf  der  Stockhauser  Bwwmfcohlengrubc  (jetzt  Oranien 
gHHumt)  «in  TnM'  oder  Toffartigw  Oeabehi  mit 
BiaMsteinkOrnem. 

C.  £.  Sttflft  in  der  geagBMÜidwii  BiMhnilmiig 
«Im  Hmogtliiun  Nunn  1681  fllu*  18  StaUm  w, 
wo  rieh  in  demsolhfn  Biiiisstf'ti^and  findet  und  iiiiu-lif 
■inigB  recht  wichtige  licnieikungen  über  das  Vorkoui- 
nm  dcMdlwa.  So  Bndet  aieh  8.  137  folgende  SteOe: 
„an  t\er  reehtm  Seite  des  Labrerbachs  fHolzbachs) 
oberhalb  Geniüuid  dwkt  den  Basalt  Bimsütvin  iu  kk-i- 
nen  Eörnem,  der  anroittelliar  unter  der  Dammerde 
liegt  nnd  in  der  Gegend  ala  Sand  benntst  wird.  AehD- 
Behe  Bimaetcinablageruugen  oft  1  bit  1.3  m  hoch 
finden  »ich  von  hier  am  Fnsse  des  nach  Westerburg 
Hebenden  Racken«.  Hehr  6*6"»  ^  ^  Tbales 
(SdiaflMeh)  hSa  itndat  nao  keinen  Btmntdn  mehr. 
Auch  auf  die  Höhe  der  Kuppen,  welche  dieMn  Rücken 
bilden,  siebt  er  rieb  nicht  herMii^  eondora  er  flndet 
■iek  nur  aat  Tarnt  vaA  en  dem  nuteren  TheOe  der 
Abhänge."  Dabei  wirft  Stilll  die  Frage  auf:  , .Sollte 
die  BÜduog  des  Elb^balei  und  die  Hebunig  der  Rücken 
and  Koppen,  epSter  erfolgt  nie  die  Rmeeteinablage- 
rung,  hiervon  nicht  der  Grund  sein?'  Diese  Acusae- 
rungen  von  StitFt  haben  bei  den  apfttoreu  Geologen, 
die  eiek  nit  den  Weeterwalde  beeehlfUglcu ,  keine 
Beachtung  gcfuinlt  n 

Fridolin  Saudb«rger  sagt  in  der  L'eberaicbt  der 
^eeüogiaelienTeikiltiiiiee  deeHeraogthon»  Nnienn  1847 
8.  73,  dasB  der  Bimuteinnand  nJlrh^t  dem  Ba<<a1te  die 
eraiteat«  Verbreitung  beaitae  und  nur  am  nordüati. 
AUMBgo  dce  WcitamUin  Ml»,  Er  Indet  aieh  maitt 
al«  ein  feiner  Sand  mit  Ilmenit1;i>rnchen ,  grössere 
Stücke,  13  mm  und  darüber,  idnd  selten.  Deraelbe 
£<gt  thaOa  wdTndkft,  wie  bei  Bodaa,  tbeik  an  den 
AkUtagn  der  IhMhjtberge,  wie  an  den  Arzbarher 
Xöpiiui  bei  Ena,  bei  Kordhofen  n.  ».  w. ;  sehr  hnufig 
findet  er  sich  aber  aneh  ftber  baaaltiachen  Qeatoinent 
wie  bei  Guokheitn,  Mol»borg,  am  Stoffel  bei  Büdingen 
und  am  I'fahlberg  bei  Caan.  In  einiger  Entiernung 
Ton  TrAchyt  und  Basalt  trilTt  man  denftelben  in  sehr 
bedeutender  Auadebnung  auf  der  Grauwacke  zwiecben 
Hiracbbach  und  Marienrachdorf,  wo  die  ganze  zwischen 
beiden  Orten  tiegende  Haide  0,3  ni  bnch  von  dem* 
•elben  bedeckt  wird,  aowi«  swiaehcn  Kordholin,  Ellenp 
luKucn  nd  Deeaan.  Der  intereasanteate  Punkt  iat 
LMik.  XYIIL 


ohnv  Zweifel  die  Ählfrliülte  zwischen  Lahnstein  lind 
Facbbacb,  wo  aieh  die  größten  Stocke  von  Bima- 
stain  (faia  96  mn  OrOiaa)  auf  Ben  Felden  Uber  den 
steilen  Gefa&ngeu  des  LahnttialcB  finden.  Sohr  waiir- 
«cheinlich  iat  dieeer  Saud,  wo  er  nicht  unmittelbar 
Aber  TollaHiiaelwB  OeateineB  oder  in  daran  nidialar 
Niihc  auftritt,  durch  Wasser  an  seinen  jetzigen  Ort 
geführt  worden,  wenigstens  spricht  die  Tkataaehe  hier- 
flir,  daa  naii  ihn  maiat  an*  an  dao  aBd].  md  Ml. 

.Abhftngen  der  Berge  trifft,  wogegen  man  andererseiti« 
einwenden  Icann,  dasa  gerade  an  den  entferntesten 
Pnnlttan  dia  grtatan  SUekia  angatralbii  «avdan,  Mwr 
Tnichyten  aber  r;i!v  f-iner  Siirid.  Nirceiidfi  Imt  man 
auf  dem  Westerwalde  Krater  linden  können ,  aus 
denen  die  Tenchiedenen,  im  höchsten  Omd«  den  Tyjm 
der  Laren  tragenden  porösen  Basalte  sich  (Tgoügen 
hätten  and  deren  Schlacken  die  Bimssteiui-  wären 
und  der  grOast«  Theil  unseres  Gebildes  verdiitikt  daher 
seine  Entatehong  wahreckainHcb  einer  Fnmarolen- 
wirkung  innerhalb  dee  Tnwbyts  oder  einer  Eruption 
ans  der  Ebene, 

Hjaraweh  «ir  (1847)  Sandbeiger  der  Anaicht, 
daaa  der  BfaoaaalalB  im  Gebiete  dea  Westerwaldes  aelfaat 
entatanden  sei.  Derselb«.-  hat  diiüi'Ibe  aber  bald  auf- 
gilgafaea,  denn  w  aduieb  am  SO.  Jnni  1848  an  dan 
GehöncB  Bath  von  Laonkatd  (K.  Jahrb.  Jährst- 1846, 
S.  549): 

„Ein*  der  iotereeaanteaten  goolngiaohen  That- 
aaeben  iat  gawias  die  VerbreHnng  daa  Binnrteinnuidea 

über  einen  grossen  Theil  de»  Westerwaldea  und  Lahn, 
thalea  in  weiter  Entfernung  vom  aifihanm  vulkani- 
acfaon  GebSete.  Dar  Iwaente  Ponikt  anf  den  Waater» 
wald*'.  die  Gegend  öetl,  von  Enspel,  ist  über  2<i 
Stunden,  der  äusaenta  im  Lahnthak,  Oladbaober  Hof 
bei  IHTajar,  wo  Oran^jean  baobneirtet  bnt,  noeb  viel 

weiter  von  den   rheinischen  Vulkanen  entfernt. 

Und  doch  Itann  man  den  Urapnuig  dieser  Maeien 
nur  Uar  andun,  d»  aiek  in  UMnB  Landa  (Kltaann) 
nirgend.s  eine  ent^hiedene  Kntorlrildnng  und  kaum 
ein  Btromartigee  Aoitreteo  daa  Baa>hen  nachweisen 
UmL  Ea  blieb«  ft«Qkk  noeb  ftbrig  aumnehtaen.  eine 
pli'tzliche  tri-wültige  Eruption  aus  der  Ebene,  demi 
Sparen  so  leicht  verschwinden,  hätte  dieses  Material 
aa^faacUandcrt,  nbav  auch  daa  aobafnt  wmillwig, 
wenn  mnn  die  geognoBtischo  Znsaminonsetzang  des 
ganzen  Laude«  in  Betracht  zieht.  £iii  l'roduct  der 
Zersetzung  von  Traehyten,  die  hftufig  genug  bei  uns 
vorkommen,  durch  sauere  Dämpfe  wird  der  Tiim!tst«)n 
auch  nicht  sein,  da  man  doch  auch  an  anderen  Ge- 
steinen aolche  Wirkungen  liiid«!  mUaata,  «aa  dvek- 
im  nkiht  der  FsU  iat. 

Ich  keana  awar  einen  TWwhyt,  welcher  vollkoro- 

13 


08 


nah  fie  Foimltat  dw  BnnMtaiiw  beiitit  «ad  radi  in 

»einen  übrigen  äusseifii  Kigtnachaften  ihni  zicmlicli 
Dfthe  kommt,  bei  Uelferakin:h<m,  aber  «r  iat  eine 
gRMW  SdtoilMit;  bIIb  mkn  Tn^tytm  wtaA  madg 
nod  gerade  in  »einer  rUcli'tfn  Nillip  ist  mir  nirgendwo 
Bimaatain  bekannt,  den  man  aus  ihm  bitte  entstanden 
girabea  dttrfto.  Ob  Omm  Saiheel  wohl  noeh  gvMit 
Verden  wird?" 

Hiernach  i«t  die  Ansicht  von  flandberger,  dasa 

Bt^hnnp  mit  dem  im  Neuwie<lpr  Becken  und  in  der 
Umgebung  de«  Laacher  Seei  sei,  ganz  allgemein  an- 
gMO— an  «nden.  Die»  zeigt  »mlchat  die  Abhand» 
lunp:  von  Fr.  SchftfTor:  Die  Bimsstcinkömn'  bei  Mar- 
burg und  deren  Abstammung  aus  Vulkanen  der  Eifel. 
Uarbnrg  1861,  welebar  die  YerbreitaDg  der  Laaehiiea< 
wieder  Bimssteine  noch  «eitUii  Ober  dan  WaaUnrald 
hinaus  ausdehnt. 

Redner  selbst  hat  in  dem  geognostischen  Führer 
tu  dem  Laacber  See,  1864,  in  dem  Abschnitte  Ander- 
naeh-Keuwied,  S.  440 — 655  Tennebt,  dieee  Ansicht 
durch  den  NmüwwIi  daa  riumliehaD  Zosammenhanges 
der  AblaganqgaB  von  BimaaUin  «n  fihein  nriaehan 
BnU  ud  Boppard  ana  Ua  an  den  entfanitaetea  Ttektaa 
dea  Weeterwaldes  and  aelbti  bis  aa  die  Lahn  swlaeban 
Ibklang  und  Giaaaen  an  ontaratlUaBB. 

Tob  üitereaae  aind  die  Beofaaditiutgan,  «dehe 
C.  Thoninc  l>ci  der  Untersuchung  den  Eidfeldes  am 
riidL  Fasse  der  baaaltjaehen  Dombarg  tiei  Wilsenroth 
iai  September  1889  gemadit  bat.  (Daa  ontarirdiaelie 
Einfeld  an  der  DKinlmiy.  Wippbadt-n  1841,  und  Jalitb. 
d.  Yer.  f.  Matnrk.  in  Kassau.  Uea  4.  1849.  S.  164 ) 
Jn  Soflnuer  1889  wunleB  am  F^uaaa  aiuar  mScbiliifaii 
Steinrosscl  30  —  40  m  von  dem  Fusswego  vcui  Frir!-;- 
bofen  nach  Laogendembach  Steine  zum  Wegebau  ge- 
woBDen  nnd  dabei  daa  BnaaltgeriHIa  berrita  0,6  bi 
unter  der  OborHächo  kj  tV<it  /UKirnnii-njji  froren  ge- 
funden, dasa  die  Arbeit  aufgegeben  werden  mosste. 
Ab  diaav  Stalle  Keaa  ThoBiae,  tob  dar  Laadaare|^ 
ninj^  mit  der  I^ntersuchnng  besuftragt,  einen  6  m 
tiefen  Schacht  abteufen.  Das  BasaltgeröUe  fand  sich 
Ma  BBT  Ihfc  van  1,1  bi  dneb  diditao  Eia  m  einer 

festen  Masse  verbunden,  nnrunter  wnr  i\n^  Geröllo 
mit  etwas  schwarzer  Dammenle,  dann  aber  mit  einem 
von  Bimsalein-  und  A^glikSnani  gawangtan  JUata 
vulknnischen  Sande  vermengt,  welcher  sich  mit  zu- 
nehmender Tiefe  bei  5,4  m  bis  zn  '/s  ganzen 
Masse  vermehrte.  In  dieser  Tiefe  bOrte  der  vulka- 
nische Sand  auf  and  aeine  Stella  nahm  grangaUiar, 
mit  Thon  vermischter  Quamaad  eia.  Dieaer  war  in 
20  big  30  cm  Stärke  durch  Frost  znsammengebacken, 
tiefer  warea  Saad  nad  Steiae  trocken.   £a  zeigte 


deb  ain  Uar  Binaattsneaad  —  weaa  aadi  aiit  von 

der  Kujijic  iKTiibgefuhrtem  Bafaltgt  rulli  vermi  ngt  — 
an  dem  onterltalb  dea  anatahcnden  Basaltes  gulegenen 

l*homae  hat  aochiiiitlf!  24.  Januar  1847)  im 
Anftrage  der  T  andaar^ermig  die  lüsverhältuisse  an 
dar  Borahoig  aatanaciht  aad  dahd  aa  daam  BaialU 
feUeti  auf  der  sfidsildöstl.  Seite  des  Herges  folgende 
Beobachtung  gemacht:  „Dieaer  Felsen  ragt  2,4  m 
heeb  Aar  d9e  ataik  Bergwand  herror,  ndatt  5,4  m 
in  der  Breite  und  gegen  den  Berg  ansteigend  9  bis 
9,<3  m  iJnge,  besteht  aus  dicht  aneinander  schliessen- 
den  Basaltaftulen,  die  mit  16  bis  20  Grad  gegen  NW., 
ali^>  gegen  den  Bergahhang,  einfallen.  Unmittelbar 
unter  diesem  langgestreckten,  sargformigen  Felsen 
Oftiet  sich  ein«,  £Mt  seine  ganze  Breite  einnehmende, 
0,3  bia  0,6  m  weit  klaffende  Spalte,  deren  Mündung 
breit  raehenlftrmig  sich  nach  hinten  mit  der  Neigung 
da  überstehenden  Basaltes  etwas  senkt  nad  verengt. 
Wie  dieee  Spalt«  aieb  gebildet  haben  mgi  «v  aiebt 
SU  ermitteln.  TIelleieht  hat  aieh  der  Bode« 
unter  dem  Felsen  am  etwas  gesenkt  und  da- 
durch von  dem  anstehendea  nabawagliehan  Oestain 
aaf  die  gegenwilrtige  Spaltenweite  abgdflat.  Ea  iat 
diea  wanigateaa  nicht  unwahrscheinlich,  da  die 
ünterlaga  »na  groben  Baaaltbroeken  mit 
ftiaam  Blamtdaeaade  vermeagt  boatalit. 

Äh  Dr.  G.  Angeibis  (Bonn)  im  .\uftrage  der 
geologisehen  Landeaanstalt  in  Berlin  die  geokgiaelin 
Anfliahnie  nad  Kartirnng  dea  Weatarwaldea  begann, 
fii.'l  ibni  zuii.lch.T,  wieSiiffl,  dii;  Undsgerung  von  ein- 
zelnen Basaltbergen  in  einem  gewissen  Niveau  der 
Ahhgnga  dnreh  Binnateiaaaad  MBft  vihnad  die 
basaltiadiaa  Rückm  und  ebeaao  die  Thalgrtada  voll» 
komaua  frei  davon  sind. 

Dlaoo  Thataaoba  atellta  aieh  bd  Aaftngang  dar 

Grenzen  des  BimssteinsandcB  .luf  die  Karte  so  oft 
heraoa,  data  der  scharfe  Abschnitt  desselben  gegen 
den  aa  den  hflhann  AUiiagea  aallnteadaa  Baaalt 

sich  mit  der  Ansicht  durchaus  nicht  vereinigen  üesB, 
dasa  der  Bimsstein  aus  einer  weiten  hjitfcruung  hcr- 
haigaAUirt  «ordaa  ad  nad  dioQagand  aaeh  Art  aiaaa 

vulkani.schen  Aschenregens  fiherschiittet  habe. 

Der  Widerüpruch  blieb  bestehen,  wenn  auch  dem 
iqpitana  UorahspOlen  des  Bimaateiaa  von  den  hAhereu 
Rücken  und  KupjK^n  nuch  den  tieferen  Gegenden  'Bad 
den  Thälern  ein  noch  so  grosser  Spielraum  eingerlamt 
warde. 

Im  Westerwalde  sind  von  vielen  Stellen,  wo  die 
terti&ren  Schichten  durch  den  Bergbau  aaf  den  darin 
lagernden  Braunkohlenfidtzen  genügend  aufgeschloesen 
Warden,  aw«  Tenefaiedeae  Baaalte  bekaaat:  der  Sohl- 


Digitized  by  Google 


99 


basalt  unter  aod  der  Dachbaialt  aber  den  tcr- 
tilMa  SeWAtw.  Eben  petamgrapUidiMi  ünCmaliM 

xwisclifn  dirspn  beiden  Basalten  haben  die  mikra.iko- 
pücheu  Uut«r8aohuitgen  von  Dr.  Angelbia  nicht  ergeben 
■ad  m  daber  teiiilre  Behiehtai  atdit  AB^padiliMHB 
iHaA,  M  di«  UnttnobtUqf  diMW  lMidia  Budte 
siebt  mSgUch. 

In  die  Reihe  der  tertiären  Schichten  gahSm 
bftnltiaoha  tind  trachytiKbe  TufTe  und  Couglomerat« 
im  Weetei  nalde  ebwao  wie  im  Siebengebirge,  wo 
Dr.  Aogelbi«  im  Trachjrltttflc  Bimsstoin  in  Menge 
mikrodrojiMch  OMbgewicMn  hat,  die  Radner  bisher 
Ar  wwitterten  Tradiyt  (Sanidin-OligoklMtrachj-t  ohne 
groase  t»anidinkry8tAlie)  gehalten  hatte.  Da  nun  aoch 
ia  Woatermld«  TnelqrttiifliB  guu  ihnlicW  Art  io 
ant^Hdwr  Verbreitung  in  der  Gegvnd  von  ScfaSn- 
hviK  lühuf  anstehenden  Trachyt  in  der  Nfthe)  auf- 
treten, ao  lag  dar  Gadanln  nalia,  daaa  dia  Bimaataiiii- 
Hnda  de«  Vwtarwaldw  ebenfalla  d«n  tartflraB  Sd^htan 
Mlgehören  iiniJ  uiit(!r  dfir.  IUr;.li.fMilt.  liegen  mOrhten. 

Beobachtungen  an  der  Oberfläche  haben  bia  jetit 
nicht  rar  Entadiaidang  dkur  Frage  gefohrt,  «ad  cn 

sonst,  ger-ipnettn  Ste'lcn  iVif  oliere  Gi>iw-,i-  (Irs  P.:-:ik- 
eteiusandes  mit  Baaaltgerfille  and  Blöclcen  bedeckt  ist. 

Ei  aind  dahar  rar  AatUtamg  dtaaaa  TarlilltiiiMaa 
klpjue  Srhiirfvi  reiche  üstUch  von  LangoidanlMdi  am 
Abhänge  de»  Lattendel  und  dea  l^ehlbMk  aster 
Leitung  toq  Dr.  AogalUa  mit  dem  catadieidaaatcii 

Krfülpr  ausgeführt  worden.  Teli  ha\>p  dieselben  nm 
14.  Juli  V.  J.  unter  «einer  gefäUigen  Fohrung  besich- 
tigt.  LatUodd  iat  «fai  ibdMr,  bnitar  BMritrIlflInn 

7wi5(rhpii  dem  Klb-  und  I^isterlmrli,  d-  AliliHDp. 
wie  mehrere  Schfirf«  aaigen,  vun  iiimüstcinsaud  bodcckt 
kt  oad  diP  d«  MdlMlt  «gabM.  Ota  Naigong 
der  Amflapcnii)s''fl&cliP  betrftjrt  22  Gnid  ffi-cr.^ii  W. 
Gcgn  N.  von  dieser  Stelle  am  Kohlhack,  durch  eiue 
«eila  HnUa  vom  Abhang«  'davon  getrannt,  ist  die 
ohare  Orenee  des  Binsstcinsandea  und  des  Basaltes 
durch  einen  2,6  m  tiefen  Scburi'  blosgelegt  worden. 
Der  Basalt  bildet  hier  eine  feste,  geschtoftsene,  wulstige 
Wand,  welche  r..  Th  nelger  steht,  z.  Tb.  mit  35  bis 
88  Ghnad  in  Sl.  :-t  gegen  NO.  einflUt,  so  daas  der 
Bimssteinsand  hier  unter  dem  Dachbasalt  liegt. 
Der  Bimaatwnaaad  iat  horicootal  geaobialitot,  im  faa- 
«ine  5  bis  8  em  starke  Lag»  von  UbuetiM- 
granen  and  braunen  Tuff  zeigt,  deren  Si;hic1it- 
B  nut  vielen  BiotitUittohea  badackt  aind.  Die 
Uoagelegte  Grame  dea  Baaalt«a  nnd  dea  Bhna- 
Je«  IfUst  keinen  Zweifel  übrig,  diws  der  B»«alt 
tpAteren  Aasbruch  augehürt ,  nachdem  der 
bmÜB  «Igdagvrt  «wr.  Benwoh  aiiid 
die  Tiden  StelleB  m  bewrtheilen.  m 


Verh&ltniaa«  an  der  Oberflilche  stattfindan.  Der  Bims- 
elafaMHid  in  Weetmralde  iat  daher  gww  «lliHaain 

für  ein  Glied  der  Tertiärablaircrunff  nü^nFiinch'-Ti. 
ebenso  wie  der  Tracbyttuff  im  Siebengebirge  mit  sei- 
nem Oeiialt«  an  BiniaateinetAiiken. 

Von  aolchen  Stellcu  bat  der  Redner  ru  gleicher 
Zeit  mit  Dr.  Angel bi»  lolgeuda  besichtigt:  den  ». 
atailen  Abhang  daa  Naorotber  Hahn,  n.  von  Wallie 
rod;  die  Strasse  nwiachen  Uerschbacb  und  Salz:  den 
8.  w.  Abhang  des  Sengelberges  zwischen  Suk  und 
Wanscheid,  wo  der  Bimaateiniand  aar  Fabrikation  von 
Schwemmateinen  (wie  im  Nauvieder  Becken  am  Rhein) 
verwendet  wird;  die  Kateeneteiae  and  dem  t.  Abhang 
des  Foratwaldes  nach  dem  Sohafbach  bei  Westerburg; 
den  n.  Ahhaqg  daa  Undanbergs  bei  WUmenroth. 
Senns  brt  BndMr  die  üabeneugung  geaehS{»ft,  daaa 
der  BinHBteinaand  auaammen  mit  dem  Trachyttuff  im 
Weatormddia  den  tartüren  Bnuukohlao  fftbrenden. 
Sehiohten  angehSrt  and  iltar  ab  dar  die  Kuppen 
bildende  Dachbaealt  iat  Ee  bleibt  nnn  ftr  die  Ge- 
gend xwiacben  dam  Weetanrald«  «nd  den  Bbein  die 
ediwfarige  Frage  m  beantworten,  wo  beginnen  hier 
die  Bimssteine,  Wflcb.'  jiit:|.'r  r  als  der  altalluvialc  ^iJer 
diluviale)  Löaa  und  in  der  Umgegend  dee  Laacher 
8eee  nnd  bemndnfe  im  Vrawledar  Bedcen  verlmitet 

sind.  Stifin  hat  lifVfits  ilie  Wl-i.'.'  »njjfeduuti't.  wo  der 
rlumUche  Zaaammenhang  dieaer,  im  Alter  ao  sehr  var< 


Nach  den  mikroskopischen  Untersuchungen  vnn 
Dr.  Angelbit  ist  der  Bimastein  dee  Wetterwaldes  und 

nicht  zu  unterscbeidrn.  aber  ebeneewenig  Moh  die 
Bimssteine  der  Liparischen  Inaeln. 

Ee  iet  bekennt,  daee  Biroetteiniejide  «neb  noch 
1).  vom  Wesfcrwalde,  im  Kreise  Wetzlar  (HpRchreili. 
ci.  iiergr.  Wetzlar  von  W.  Riemann  1878,  S.  24)  an 
mehreren  Stellen  auftreten,  daat  Schiffer  dieealbea  bei 
Marburg  Iwreita  vor  30  Jahren  angefunden  hatte  und 
Professor  v.  Koenen  ein  0,5  m  starkes  Lager  an  der 
Eisenbahn  Lollar- Wetzlar  ><.  voti  Launeboch  beobachtet 
hat  (Sibsungsber.,  Oos.  s.  BeiSnl.  d.  gae.  Natanriie. 
Marburg  1879,  Nr.  2). 

Wenn  die  Anafamdiaatellen  des  Bimssteins  im 
Weaterwalda  gundiab  wwiaebt  aind,  ao  lunn  daa  bei 
dem  tartüren  Alter  denelbeo  um  ao  wanigar  anfUlen, 
als  auch  die  AutbracheiteUe  dar  groeeen  Bimtttain- 
Uebenchattung  dar  Gegend  von  Laadi  und  Menwied, 
«tldw  jOnger  ala  der  LOm  iat,  nieht  mit  Sidierheit 
angegeben  werden  kann.  C.  v.  Oeynhausen  IKrliiut. 
z.  d.  geogn.-orogr.  Karte  der  Umgebung  dea  Laacher 
8a«a.  1847),  der  bei  «aiton  genmiHte  Kamur  der 

idanKniter 


Digitized  by  Google 


100 


im  Kraftw-Ofen  als  Ansbruckaatelle  an,  wihrend 
glgtnwiitig  Mb  OMfoge  den  Aatbraeh  ta  eise  Stelb 

ntm  wird,  die  sonst  nur  T.fi]citlftsaltlava  herror- 
gabneht  h»t.  Alex,  r.  Uamboldt  (Koemoa  IV,  1856, 
S.  380)  tritt  dar  Aflateht  M,  Buh  wolelMr  ffieier 
grosse  Bim.istfiiiaiisbriich  anf  eine  Stelle  im  Rheinfhalc 
oberhalb  Neuwied,  vielleicbt  nahe  bei  Urmitz,  2tt  be- 
«ialMn  Mfa  wfldrta,  wo  dandlM  dm  VerbiltniHen 
nach  von  der  Oberfläche  verschwinden  miisste  und 
uur  die  aoi^worfeneo  M««i«n  in  der  Tbalfltcbe  ans- 
IpalmiliA  wuA  bb  dwau  Abfategm  iBvttakblialMD« 

Wenn  im  Siebcngebirp.'  dii-  ft-ston  Trnchyt«  ihrer 
Maise  uach  in  einem  gewiaseu  Verb&ltuiit«e  zu  den 
Tflffn  atahaa,  dann  Aaalimeliaatellcn  iJlardiiig«  auch 

ganz  unbekannt  sind,  «o  tritt  im  WeBterwaldf  noch 
das,  die  Vorstellung  von  den  Vorgäugcu  sehr  erschwe- 
rende Moment  binaa,  daaa  in  demselben  die  Trecbyt« 
an  vielen  Stellen,  aber  meiat  in  aebr  kleinen  Massen 
anflreten  und  ihr  Zuaammenhang  adi  den  Tuffen  und 
BimaaMnan  gua  Im  Itnakda  lieft 
(BcUaialUgt) 


BiogiapluMlie  IfittlieiltmgtiL 

Am  17.  December  1881  starb  zn  Rochester  im 
Stufte  2iaw-Tork  Lnria  H.  Morgan  (vgl.  p.  45), 
ein  vonBgBeher  Keoner  der  lodiaBar  und  der  amcri- 

kaniscben  Antiquitäten,  aus  dem  westlichen  New- York 
gebürtig.  Unter  dem  Faeudooym  ,Sbenandoah'  Ter- 
aitatBeirt«  ar  1847  dB«  Seth»  von  AhhandhiBgan 
über  die  Irokfsi'n,  wr-Irlie  seinen  Ruhm  lii-f.'rüiHli-t''ii. 
1867  achrieb  er  eine  geschitste  Abhandlung  fiber  den 
amarihaaiaehaB  Biber  und  aatna  ArheMaa  md  1869 
ober  die  ..Sichvii  Pl5<)t.'  vnn  Cibolii",  Worin  er  der 
Theorie  von  der  alten  Civilisation  der  Isdiaoer  aoharf 
ra  Lob*  giag.  18T8  etaehkneu  fai  den  SaifhaoaisD 
Institution'»  Contributions  wine  .(Sy^tuniH  of  Consan- 
guinitj  and  Alfioity  of  ihe  Human  Familj",  die  er 
apUar  in  rnpSant  Vaiaa  ia  daa  Badie  «AncieBt 

Society*  weiter  ausfUhrtf.  Seine  letzten  ünfcrsurhüngen 
besogen  sich  aof  die  Pueblue  von  Neu-Mexico,  wobei 
ar  daaa  SaUnsae  kam,  dasa  die  HsBadhondan 
Dorfindianer  aus  Jieu-Mcxiro  und  die  Mciundp  die 
Unterbauten  l\Ir  üire  liiugen.  iiüizerncu  C^inuiunal- 
htniar  gawaaeu  aciea.  Anf  seinem  Sterbelager  noch 
— If**^  er  aein  letztes  Buch,  das  vom  Burean  of 
EDmology  der  Smithsonian  Institution  herausgegebene 
«Honaes  and  House  Life  of  the  American  Aboriginea". 

Am  11.  Januar  1682  starb  Andrew  Cathcart, 
engliachar  3Iijor  und  Beiaender,  geboren  1617.  Mach- 
dan er  Wettindiea  «od  SOdtanarikft  beencht,  diaota 


er  von  1836  bis  1846  in  der  Annee  und  begleitete 
1848  dao  Oheratan  J.  G.  Vnnta/t  anf  daaaen  Er« 

f<ir!-chiin^'-.r  f  ii<e  durah  ÄO  Pelseugebirge  von  Californien, 
Der  Versuch,  das  Gohirga  an  den  (Quellen  des  Kio  del 
Horte  an  ftberarhrelten,  ftod  im  Wntw  statt,  nnd  da 
derselbe  ausnahmi-wtise  streng  war,  niissglQckte  er. 
Die  Expedition  schneite  am  12.  December  1846  un-- 
weH  des  Sjpwiisoh  Foak  ein,  alamttidM  MaoHUen 
und  viele  Menschen  erfroren  und  uur  etwa  der  UäUle 
gelang  es,  Taoa  in  Neu-Mexieo  zu  erteichea.  Nach 
EflgUmd  KorOckgekehrt,  besaehte  Cathcart  1868  die 

aUBtralisehen  Goldfelder  und  machte  eine  lange  Fahrt 
im  südlichen  ütiUen  Oceau.  Dann  dieute  er  in  der 
Türkei  und  gebOite  cum  SUbe  daa  Sir  V.  FWawiek 

WülianiR,  des  Vertheidigcrs  von  Kars.  18f'8  war  er 
Chef  der  Polizei  in  Mauritius,  vom  Juui  l{i&9  bis 
A{wil  1661  englieeher  Gonaul  in  Albanien. 

Am  1.3.  Februar  1882  «t«rb  in  Monza  bei  Mai- 
land der  bekannte  Hydrogeologe  und  Quellen-Entdecker 
Abu  Richard. 

Am  28.  Februar  188S  atarb  zu  Nizza  der  her- 
tatragonde  Geologe  Eduard  Desor  (vgl.  p.  47),  ge- 
boreB  1811  in  Friedrichsdorf  im  Ilessen-IIom burgischen. 
Kr  Rtndirt«  in  Qiaiaan  und  Haidelbarg  Jon,  kam  1862 
WLgiu  dea  Anhadier  Featee  in  ÜBtennchimg  nid 
ging  desehalb  nach  Paris,  wo  er  sich  der  (reologio 
widmete.  Nach  Neuchfctel  äbergeatadalt,  betiiailigte  er 
aieh  an  Agaa^*  Fonehungen,  beaadito  daaa  Skaaffi* 
uBvicu  und  ging  1647  nach  Amerika,  wo  er  bis  1652 
blieb.  Dort  arinalt  er  eine  Stelle  im  Coaat  Surrey 
and  heiheOigte  ridi  an  der  geologischen  Aafwahma  dar 

Minonddihtricte  am   Ijiki'  Sujicrior   und   des  StAnti's 

Peuusylvanien.  1862  kehrte  er  nach  Neuchitel  lurttck 
nnd  doeirto  dort  an  der  Akadenne  Goofcigio.  ba 
Winti'r  IHGH  bis  1864  untornahra  er  eine  wii-rson- 
schaftlicbe  iCeine  nach  Algerien  und  der  Sahara,  und 
adirieb  dartOier  „Ana  Sahara  and  Atlaa*  (Wiaabaden 

1865).  Ziilr'rf  ^rarbüftig+e  or  sich  viel  mit  den  Pfahl- 
bauten, war  Mitglied  des  cidgeuussiscben  Schnlrathi^ 
Abgaordnetar  aa  dar  BandaavananBlaBg  aad  1678 
Piil-iident  dea  Nationalraths.  Er  schrieb  u.  A.  a^W* 
logische  Alpenreisen"  (2.  Auflage,  FrankAirt  1847); 
aGaolof^i^  BaadiraibnBff  dea  Naachitilar  Jvm"; 

.I'cKt  dun  Gebirf^fKliBU  der  AJpeo*  (Wiesbaden  1865); 
„Monographie  über  die  Pfahlbaaten  des  Neuenburger 
Sees"  (Deutach,  Vtnidiui  1866)  aad  , La  bei  ig*  da 
broDae"  (Paris  1874). 

Am  23.  Februar  1882  starb  zu  Karema  in 
CentraUAfiika  Haaptmaan  Julius  Wilhelm  Arthar 
Ramaeckers,  Adjutant  des  General •  Lieataaaate 
Brialmont,  Chefs  der  belgiachen  Expeditioo  aa  dea 


Digitized  by  Google 


101 


Am  25.  F.  !un:u  1882  staih  zu  Wiru  Theodor 
Schiff,  ü«t«michi«ch«r  ralegnplieab«amt«r,  im  Alter 
Toa  50  hhtm.  Sein  1^6  «neUaMBW  Bach  «Ana 
kalbvergMWIwni  Lande  riilturbiU!.-r  aus  Dalroatien'' 
CBÜitlt  in  Form  kunxt  noveilutiacher  £rajlUangen 
«ine  gam  Twilli^ielie  8eliikl«niiif  im  LaadM  aal 

seiner  Rpwohnpr.  welche  er  durch  jabldugn  Aafco^ 
halt  genau  kennou  gulerat  hatte. 

An  7.  Iftn  1882  aterb  Thoaua  BeaMay  B«* 

-hinsoll,  Pir*- tm-  <1ms  astronomUrheii  AriiiRL'h  ObaBT» 
VBtory  zu  Anuagli  in  Irland,  8^  Jahr«  alt. 

Am  8.  Mänc  1882  starb  der  bekanate  lUniacbe 
Pomolog  J.  A.  Beatsiaa,  Badaatamr  dar  <tiiiMfibm 
Oartenzeitanf^. 

Am  10.  Mirz  1882  »»arh  Sir  Wjvillo  Thomson, 
ein  hervorragender  Zoologe,  der  wisisenachaiUiohe  Leiter 
der  durch  ihre  Tiefieeforschnngrn  9o  berühmt  gewor- 
denen „Challcnger-Expcditiun',  53  .)ahri<  alt, 

Am  15.  Mira  1688  starb  ni  Dara  in  Dir  FOr 
FVaaceaoo  Emiliani  ana  Udfaie,  GoBrenwar  dar 
ägyptischen  ProTinz  Dara,  welcher  gemeinschaftlich 
mit  Geaai  sehr  energisch  für  die  Untacdtttckung  dca 
SdaTenbandela  im  ägyptischen  Sudan  gewirkt  hat. 

Am  20.  März  18Ö2  starh  in  PaTi»  Profe.iRor 
Santo  GaroTaglio,  Director  des  hotaniaohan  Gartena 
■nd  dea  Laboratoiimna  fDr  cryptogamiadie  Botanik 
in  Pavia. 

Am  25.  März  1882  starb  zu  München  der 
kSaiglicb  fenTeriaeba  Obarmadklnalntb  a.  D.  Ghrialo|ih 
Klinger  im  57.  I^hon.^ijalin-. 

Am  2&.  Vtn  1882  tUrb  io  Jaroelaw  der  Er- 
fgndiar  dar  Jaraak«aehen  Florn  IVnfaaagr  A.  Fe* 
trowsky. 

Ab  29.  Märx  1862  »tarb  zu  ilaunover  der  Ge- 
bafane  Bagiamngintb  Proftsaar  Dr.  G«org  Okriitiaa 

Conni'l  H  II  MfK' II  !■,  Lehrer  iIit  li-chiiiwhi-n  Hochschule 
daselbst  vom  Oct<jb<?r  1843  bis  l.Otuber  lööl,  zu  welch 
lalstarani  Zei^mikta  ar  in  den  Ruhestand  übertrat. 
Geboren  am  24.  Mär?.  1802  zu  Güi>lar  a.  H.  ergriff 
er  n«ih  iihsolvirten  Schuljahren  (18H>'  den  Mark- 
soheiderberuf,  danrlun  Studiin  au  der  Berg-  und 
For»t«chale  Clausttial  treibend,  die  er  später  an  der 
Universität  Gfittingen  weiter  itlhrte.  1830  ward 
Hnnaffl»  als  Lehrer  der  Jlathematik  und  praktischen 
Qaoaaflrie  au  der  Berg*  und  Forataehola  »i  Qanatbal 
ugaafaOt;  1835  ging  er  ab  Oberlehrer  m  daa  Gyn- 
nadom  n  Cdle  über,  um  1^<43  einem  Rufe  an  die 
dnanüge  bühare  Qewerbeschnle  au  Hannover  Folg«  an 
laialaB,  an  der  er  aonlehat  die  Lefarflkher  der  prahtn 
•chen  und  darstellenden  (iDomctrie  übernahm,  dem  «ich 
spiter  daa  Lehrfach  der  Geognosie  zugesellte.  Mit 
Hnnanu'  untBehar  Thiligkait  Hef  eine  mdmml» 


literarische  BeschäAi^Dug  finrallfl.  Ki  ist  Verf»8.scr 
einea  Lehrbuchs  der  reinen  LkmeiitAr- Mathematik 
(18S6— IWB),  de»  «att  hehnmitaB  Lebrimche  der 
praktischen  Geomotrio  (1848,  2.  Auflag«-  lpr,s'  ,  Ii-ü 
beaonders  seiner  voraOgbcben  Abbildungen  wegen  ge- 
■ebltata«  groaaan  Warina:  ^Di»  gaonatrhAan  bwlni. 
mente  der  getammtea  praktisch!  ti  Or  r  tnt  'ric'"  1 18M\ 
einer  kleinen  Schrift  mathcmatiMh-opttgclven  Inhnita, 
«bar  geogneaUaeheo  Kart«  Deutaohbmd«  «nd  einer 
aolaben  von  ganz  Europ«. 

Am  31.  März  1882  st«rb  sa  Karlsruhe  der  Di- 
reetor  der  dortigen  Kunatgewerbe-SehnJ«  Pwfaiaor 
Gnatav  Kachel.  Der  Ver«torhfnc,  der  ein  Alt«r  VOO 
nur  39  Jahren  erreicht  hat,  war  bereit«  ««it  mehreren 
Jahren  von  Bchweren  Leiden  heimgesucht,  ist  aber 
unermüdlich  bis  snletst  flir  die  Entwickelung  des  ba- 
diachen  Kunstgewerbea  und  daa  seiner  Leitung  an- 
vertraute Institut  thätig  gewesen. 

Am  81.  Mira  1688  starb  cn  München  Kaapnr 
Leonhardt  Billea,  kSnlgUeber  Lycealprofeaaer  und 
Conrector  a.  D.  in  München,  gesrhätzter  MatbeMtikar« 
am  27.  Oetober  1806  in  Amberg  geboren. 

Am  10.  April  188S  wurde  Klelnaehnidt,  deut- 
scher Reiiiender,  der  im  Neiihritannien-Arcbipel  itir 
daa  Muawun  Oodeflroy  in  Uambnrg  Bammelte,  auf  der 
Inael  ütnwaln  von  den  Eingeborenen  ermordet. 

Am  17,  A[ir;l  1882  sliirh  in  Dr-'^ih-n  einer  der 
namhaftesten  zeitgenössiacben  Veterinäre,  der  kAniglicb 
aiehaiadi»  Geheime  Medieinabatb,  LaadeatUerant  und 
ProrV.<Hiir  n  D  Dr.  C  irl  G  Haubner.  Geli  lui  im 
18.  ijeptember  1806  zu  lletUtidt  in  der  GrafachAit 
MaatMd,  hatte  derselbe  1826—29  TUetbailkunde 
in  Berlin  studirt  und  wiir  dann  ala  AlwfatTr'  ati  der 
dortigen  Akademie  beKcbäitigt  gewatan,  bia  er  1831 
daa  Amt  eines  EretsthieFantea  in  Ortalabnrg  (Ost- 
preussen)  erhielt.  Seit  1836  wurde  er  in  gleicher 
Eigenschaft  nach  Greifswald  versetzt  und  hier  zugleich 
lum  Lelirer  der  Thicrarzneiwiaaensehaft  an  dar  laad- 
wirth.<ichafi1iehon  Akademie  in  Eldena  ernannt.  1843 
wurde  er  Departement.sthierarzt  h\r  den  Frankfurter 
Regierungsbezirk.  1853  folgte  er  einem  Rufe  als  I'ro- 
feeaor  der  praktischen  Thierheilkunde  nach  Dreaden, 
wo  später  zu  seiner  Lehrthätigkeit  noch  die  Wirksam- 
keit als  Landesthierarzt  für  Sachsen  hinzutrat.  In 
beiden  Stellnngan  maobt«  aieh  Uaubner  hocbverdiant. 
Aneh  ab  Faehadwiftataibr  war  er  boehgeschitart.  Salt 
einigen  Jahren  lebte  er  im  Ruhestand. 

Am  18.  April  1882  atarb  au  Wiaabadea  der 
ktaigUehe  Landeegeologe  Dr.  Carl  JiMob  Yßlbelm 
Koch,  M.  A.  N.  ivbI.  p.  491. 

Am  Ii).  April  1882  starb  in  Down  bei  Bromley, 
Kant,  der  aasgeiwicbnrte  Natorfaiaeher  Profeeior 


Digitizcd  by  Google 


102 


OurlM  Robert  Darwin,  M.  A.  N.  (vgl.  p.  49), 
dar  darch  »eine  I>ehre  von  der  Ent«tehang  der  Arten 
eine  vollatAndige  Umwälzuug  in  der  moderoen  Wisseo- 
Schaft  h«rvoi:|[«bracht,  Wr/aiiwr  einer  Reihe  epoche- 
nachender  Werke,  'deren  berülimtegte«  „On  the  origia 
et  fpeciee  by  meana  of  natural  «election"  ist.  Er  ward* 
am  12.  Fetmar  1809  m  6ki«wibgi7  gtbotm,  Imhv 
1825  dia  Uidminitli  EffinlMU^,  1897  GlirM*k  CMtgt 
n  Cambridge  and  erhielt  1881  den  ersten  akademi- 
aohen  Grad,  la  den  gtniwUn  Jahn  iohlow  er  sieh 
d«r  Expedition  im  Gapittaa  B.  TUBRiy  an,  bameht« 
Brasilien,  die  Magelhacnstratse,  dio  Weatküfttc  Süd- 
Amarikaa,  sowie  die  Inaeln  der  Südsee  und  kehrte 
IS86  nach  Englaod  anritk.  184S  bbta  er.  Tiat 
fach  durch  Kränklichkeit  beUadeti,  asf  adiMBii  Laadp 
sitae  DowD  in  K«nt. 

Am  24.  April  1882  starb  zu  üreifswald  Dr.  med. 
«6  fUL  F.  Ib  Htaafald,  ord.  Professor  an  der 
phikaopU«shea  FkonlUtt  ia  Qrei&wald,  Senior  dar 
UalTcnitit. 

Am  26.  Aprfl  188S  starb  in  Leipzig  der  bdamite 

Aatmaaia  und  Physiker  au  der  dortigen  CiÜM-rHität 
rtohüer  IWadrich  Zdllnar.  Er  wurde  am  8.  Ko- 
▼ambcr  1884  ia  Bariin  gaboran.   üabar  dia  wisan- 

schttftlichen  Kreise  hinaus  wiiiilc  Pruffssor  Zöllner 
bekannt  durch  seine  rarteinahme  {&r  den  Spiritisnitts. 

ist  dar  at^antlielia  Erfinder  der  aaijauanntan  nTlartaB 
IKmoni-ion  Jch  Uauniuh",  iuiu  rlinHj  wulclii-r  ^ich,  seiner 
Anaickt  nach,  jene  Erscheinungen  vollziehen,  welche 
Ar  QBsere  Snme  ni&sabara  sind.  Er  bat  dieee  Aasidit 
wiRscnschaftlich  zu  begründen  gesncbt,  und  zwar  na- 
mentlich in  der  ikhrift  „die  TsKaasLnsieht  gegenüber 
dar  Waehtaoaiolit«,  dia  im  Jahra  1878  in  Leipog 
«rschienen  ist.  Kr  nahm  von  scincra  StanJpunkto  aus 
Partei  für  den  bekannten  Maguetiseur  Hausen,  der 
mit  saitvem  Hypootinrai  so  viel  Anfsshen  gemacht 
bat.  Al>pr  .inrh  in  wisspnschaftlicher  Hinsicht  war 
Profeseor  Züllncr  sehr  hervorragend.  Er  schrieb  ein 
Werk:  „Ueber  die  relative  Lichtstärke  der  Mond- 
phasen", ein  anderes  „Ueber  die  Natur  der  Komet«!", 
ferner  „Principien  einer  olcctrudj'oamiscben  Theorie 
der  Materie".  Er  hat  avicli  ein  spectroakopitches 
Instrument  zur  Beobachtung  der  Protuberanien  der 
Sanne  erfunden,  welchea  allgemein  im  Gelmwche  ist. 
Als  Doeant  genäse  er  die  voUan  8jrn>pathiaen  seiner 
Znburer. 

Am  27.  April  1882  starb  zu  Freiberg  Professor 
Dr.  Fltrdiaaad  Raieh  (U.  A.  N.  vgl  p.  74),  Ober- 

bai^gntb  a.  D.  in  Froibcrg,  einer  der  bedeutendsten 
Uljiflur,  die  ao  der  dortigen  Akademie  gewirkt  haben, 
Caboren  am  18.  Fabmar  1788  m  Bamboig. 


Am  27.  April  1882  starb  in  Köln  Carl  Au>>i<I, 
der  Erfinder  dea  nach  ihm  benannten  AaUuldrucks 
(UefaardnidvarfiilHMm)  nad  VailiHsar  von  aBn  Foiar- 
sommcr*. 

Ende  April  1882  staA  su  Athen  Generalant 
Sr.  Treiber,  der  Arzt  Byrons,  86  Jahre  alt. 

Am  2.  Mai  1882  starb  su  Bkwewits  bei  Dresden 
TOB  Saekandorff-Qudent,  doreh 
seine  frühere  Th&tigkeit  auf  dem  technischen  and 
ohamiachea  Gafaiat  bakaaat,  um  dia  EnUriekakuig  dsa 
Salinenwcaens  in  Deatsdilaiid  verdieot,  im  69.Lebena> 
jähre. 

Am  2.  Mai  1882  staib  in  Dresden  Karl  Johann 
Ed.  Olauss,  seit  Knraem  Dirsator  dar  KBaigBaiiau 

Gef^EHEamniluiig  diiRoIbst,  vorher  Inspector  im  OrlBSa 
Qawülbe,  geichätster  Kanstsehriflstellar. 

Am  18.  Mid  1889  starb  n  Beriin  Dr.  mad.  Gart 
Hüter,  fi  !  Profefiiior  der  Chirurgie  an  der  Uni- 
Tsrsitit  in  üreifswald,  geboren  am  87.  November  1838 
In  Marbofg  in  Haasasi. 

Am  17.  Mfti  1SB2  ftarh  zu  Wim  KarlJunker, 
k.  k.  Baurath  daselbst,  der  eine  Menge  groiaartiger 
Wamarliitiuigaaalagan  ansgefUirt,  dar  Brlnmar  von 

Miramiir    und    dev    Kaiser  Franz  Josef-Hochqucllen- 
aquäduct«  bei  Wien,  geboren  am  17.  Juni  1827. 
Am  18.  Hai  188S  aUrb  an  Berlin  Dr.  Haiiaieli 

Goeppert,  Gflielnipr  ObcrropipnirigBrath,  vortngandsr 
Rath  im  prcussischcn  Unterrichtsministerium,  Dsosmant 
Ar  ilia  UaivsnttitaaagelagaBhdtaB,  48  Jahn  alt 

Am  24.  Mai  1882  starb  zu  Wei'swftsser  in 
Böhmen  der  Natarhisturiker  I>r.  Emauuel  von  Pur- 
kinje. 

Am  26.  Mai  1882  stArb  zu  Jena  Dr.  Friedrieh 
Ludwig  Joseph  Siebert  (M.  A.  N.  vgl.  p.  90),  Pro- 
Imaor  Ate  Medicin  an  dar  UntfaraHit  od  Diraator 
dar  Irrenanstalt  in  Jena. 

Am  I.  Juni  1882  starb  in  Aachen  der  IVofeaaor 
der  Mathematik  Dr.  K.  Hatten dor ff,  der  Baarblttar 
von  Biemann's  wissauchaftlichem  Kachlass. 

Am  8.  Jon!  1888  starb  in  Darmstsdt  Dr.  Johann 
August  Ilegar,  gi-ossherzogliah  Hassiseher  Oeheissar 
Madioinahrath,  88  Jahre  alt. 

Am  8.  Jnni  188S  atarb  in  Fhmaensbad  Dr.  Karl 
Hayerhofer,  ausserordentliclier  Profeasor  an  der 
Wiener  Universität,  bekannter  Frauenant,  46  Jabra  alt 

Am  6.  Jnnl  1883  starb  b  lt«iA— «■  Joaeph 
Ritter  von  Rmnuku,  ScbüTsbaminspaotar  dar  Mar- 
reichiacben  Kriegumariue,  nach  daaaeo  FMimb  die 
nambaftaran  Sehlflb  der  MerreieUadien  Flotte  gebaut 

oder  mngebaut  x^orJen  sind. 

Am  8.  Juni  1682  aUrb  in  seiner  Vaterstadt 
Mailand  dar  wagen  aeinar  Werke  «bar  Gaobgia  md 


Digitized  by  Google 


108 


Zoologie  Ix-kannte  Professor  an  der  R.  Scuol»  Buperiore 
d'Agricoltura  Dr.  Eaii\  CotDalia  ^M.  A.  N.,  vergl. 
p.  90),  DirMtor  det  Grko  Maaeo  di  Stori»  naturale 
dawlbai,  Mitglied  daa  latitato  Lomhardo,  einer  der  40 
dar  SoeietA  iudiana  dtlla  Sdeosa  in  Rom, 
dirende«  Mitglied  der  Akademieen  von  Turin,  Naipal, 
dai  Lincai  in  Rom,  daa  Inatttot  da  Fianee  «.  i.  w.. 
67  Jbhra  alt. 

Am  10.  Juni  1B82  «tarb  in  London  Scott  Rus- 
■•11,  angliacber  Marino  •Iiifantaar,  dar  Erbauer  de» 
läaaaBdampfen  „Great  Eaatoni*. 

Vor  Kunt'in  utarb  su  Wftr«cl>au  der  fK)lni«che 
Concbjliolog  Prinx  WJadialaua  Lubomiraki.  I>er- 
•alb*  war  gabono  1924«  batta  aahw  StaiAan  taa  Ana- 
laade  gemncht  und  war  sodann  auf  84.'in  im  Min<k- 
aaban  OoaTernamant  gelegaoea  Gut  zorttokgehit,  wo 
ar  aiah  dar  LandvirtiiadHift  widmate.  Sdwa  in  Jahre 
18ri4  bi'gann  er  sju-citü  lia-  Stinliijm  dir  Coiichviio- 
logie  und  trug  allmäLiig  eine  grosi«  äanunlung  von 
CaaAySm  inaaiamiiii:  Ln  John  180O  gab  ar  aiaJige 
kritische  Ariwiteo  in  den  „Aanks  Kientiiique«''  und 
in  den  „Proceedinga  of  the  Zookgiaal  ikMaety'  haraua. 
Sain  baataa  Wark  aind  dia  .Notiaaa  aar  qwiqoaa 
coquillpü  dn  PiroB*.  Er  lAitailtat  ain  iddMa  wn- 
logiüchea  Muaenok 

Dr.  P.  A.  Bargamn,  Diraotor  d«a  aagsnliiMihao 

ud  maieorologiiirben  Ob<«ervatoriums  in  Itatavia.  her- 
MRagander  nitMierlandischcr  (iclehrtor,  starb  in  Turt- 
8aid  au/  leiuer  Kfickreiso  nach  der  Uuimath. 

Uvnn  Giffard,  Lnflschiffer  und  Ingenienr,  der 
uhlreicbe  Vtrrtnche  untenwhm  cur  Lö«ang  des  Pro- 
bleiM  der  Steuerung  daa  LnfUnOoW,  atarb  m  tvit 
ia  Alter  Ton  57  Jafareo. 

Der  Afrikareiaende  Ariioo .  Leiter  der  franzftaiech- 
ItUopischen  Expedition,  ist  gestorben. 

Ana  Oant  wnrd«  dar  lod  daa  «Ia  Fflansanüeb- 
habar  md  Hanankaonar  bwObmUD  Graf  Oawald 
Karchhowe  de  Dentergham  gemaldat. 

Dar  treffliche  Erforscher  Indien»,  Hain  Singh, 
■in  aingaboraar  Inder,  i»t  jüngst  gestorben.  ImJafa» 
1863  nabm  er  an  der  trigomooietriaehea  Aufnahme 
durch  Colonal  Mootgomaria  Tbail,  bianuif  an  den 
Fonehnngareiaen  der  OebriUter  Sehlagbitireit.  flpiter 
erforschte  er  dir-  Gegenden  jenscit  des  Ilimalaya,  wo- 
bei er  die  wahre  Position  von  Lhaaw  festateUte,  die 
Goldminen  van  Thok  Jahmg  betaehte  und  Tibet  tob 
West  nach  0«t  quer  ilun  lu  ciste.  Er  kam  auch  in  die 
Residenz  daa  Dahu  Lama  und  doichforschte  SaiD|Hi. 

In  Lendon  atarb  dar  Oeolega  Dr.  Jobn  Lyeait. 

In  Mriitoi.i'  htrtrb  Dr.  D.  A.  K o s et'. i- w rs i ko w, 
Plrafe*«or  der  Botanik  ao  der  Univenit&t  Odessa. 


latimriHaenMdiaftliche  Wanderversaam- 

langen  im  Jahre  1882. 

Die  deutsche  Gesellschaft  fflr  Chirurgie 
bialt  ihren  dieq&hrigeu  Congi-aaa  tob  80.  Mai  bin 
8.  J«bI  ia  Barlin  ab. 

Das  permanente  Comit^  de»  internatio- 
nalen Meteorologen-Congresaes  Tertammelt 
sich  in  den  erataa  Tagna  4m  kaiMMBAfli  Angaat 
in  Kopeiihftuen. 

Der  vierte  international«  alpine  Con- 
graaa,  walabia  dar  dmtMba  and  MamieMieke 

Alpenverein  vom  11.  bil  15.  August  1882  in 
Salsbarg  veraaslaitM,  «itd  mit  einer  alpineü  Aus- 
staDnag  wbnadaa  üfa.  Bi  aolka  nebrara  YorMgn 

F'^ttfinden,  von  denen  wir  die  folgenden  hervorheben : 
lilajor  (}.  Vulkmor:  ^Uober  die  Art  der  Aufnahme, 
der  Darstellung  daa  Temina  und  der  Vervieiaitignng 
von  Alpeiikarten' ;  Forstinapector  H.  M.  Coaz:  „Be- 
sprechung deji  Gletscher-I'binomens  und  der  veraohie- 
denen  Methoden  der  Beobachtung  dnnaalhail* ItfO» 
Ctaeor  E.  t'ugi^'er:  „Ueber  F.i.shühlen". 

Die  deutsche  Gesellschaft  für  Anthro- 
polegia,  Ethnologie  und  Urgeaehichte  hilt 
ihre  dieoiiihrige  Generalversammlung  am  14.,  15.  und 
16.  August  1882  zu  F  rankfurt  a.  M.  ab.  AlsLocal- 
geaehiftaf)ibr«r  fungiren  die  Herren  Dr.  med.  Robert 
Fridberg.  d.  Z.  I.  Director  der  Senckenbergisohen 
naturforachcndon  Gosellachaft,  und  Dr,  med.  de  Hary, 
d.  Z.  L  Vorüilzender  daa  Inrtlichen  Verein».  —  Ge- 
neralaeoretär  der  deutaohan  anthropokgiMhea  Geaell- 
Bchaft:  Professor  Dr.  Johannaa  Baak«,  HfeMbaa, 

Die  Rritiph  .\saoeiation  for  theAdvanea- 
ment  of  Science  (offioa:  London  W.  23  Alhemarle 
Straet)  wird  Uire  63.  öffentliche  JahrearcEMmnlaBg 
unter  dem  Pr&sidinm  von  C.  W.  Siemena  am  28» 
Augnat  1882  und  darauf  folgenden  Tagen  in 
Southampton  abhulten.  General-Socretariee:  Don- 
glas Galton,  F.  M.  Balfour;  Secretaiy:  T. 
Bonney. 

Dia  ILTananualnagdeatacher  Forstmänner 
findet  vom  28.  August  bis  1.  September  1882 
in  Coburg  statt,  wozu  bereits  ein  reiohhaltigea  Pro- 
graaiBi  mit  atehreren  Excuraiouen  in  Terschiedaaa 
Domänenforste  sowie  in  eine  AaaaU  Inioiglick  prao«^ 
sischer  Oberföratereien  feitgeatallt  iat. 

Dar  Tiarta  IntaraaÜoaala  Congrea»  fttr 
Gcaundhcitslehre  tritt  in  diesem  Jahre  am 
4.  September  in  Genf  suaammen  und  verhieibt 
bla  aam  9.  Baptenber.  E«  «ird  ut  deoaall« 


Digitizcd  by  Cc 


104 


ittr  die  Dauer  de«  Mouat«  tieptember  eine  Ausstellung 
der  «Df  die  GesundheiUkhn  ImHgÜriwrii  Tflröflwt- 

liebungen,  Pläiiv,  Zvichniingpn  u.  ■.  w.  Terbunden  nein. 

Der  CoDgress  der  Apotheker  Deuttcb- 
laada  wird '  t«h  6.  hiu  9.  S^tenber  188S  b 

Berlin  tagen. 

Die6&.J»hrwiinHBiulaiigderSchweiseri«cheu 
natnrfereeliendeii  Oeielliolisft         TOm  11. 

Iii«  14.  Si  ]it  rmli.:'r  18H2  iu  Linthftl  fStachcl- 
berg)  unter  dem  l'räaidiuiii  de«  Dr.  med.  F.  KOuig 
ia  UbUmI  mbfhaltw  irarden.  Dh  Plraemniii  iet 
Idlgudct : 

Montag  den  11.  beptember,  Nechuittag: 
Sitmig  d«  lerbaralkaid«  CoaiaiiMiaa  in  Bad 

Stachellx-rg.  Fnipfftiig  der  GÄstn  daaelbüt. 

Dienstag  den  12.  September,  Vormittag: 
Erat«  HMptvmmnlug;  Naehalttsg:  Auflnf. 

Mittwoch  dfn  13.  SapUnber:  Seetk—- 
•Usnogeii  und  Ausflug. 

Dviiaeratag  den  14.  Septembar:  Zwalt* 
Haup'vcrsMnmluiift.  Bei  gtin-Migfr  Witterung  ge- 
meinitcLattlichfr  Ausflug  iiacli  Kim  und  Verab- 
•dhiedung  in  Schwanden. 

Per  Vereammlung  der  Schwt-izerigchen  imtur- 
I  OaaeUaehail  wird  eine  grössere  geologische 
der  Schweiler  Feldgeologen  Torangehen, 
I  Freitag  den  8.  September  Abaods  in 
Sehwandon  (Caaton  Olamal  tmarnmentrigt  und  auf 
dni  Tage  batachoet  iat 

Die  ausseronlentlicbe  Venammhing  der  Society 
göolugiquf  de  France  tritt  am  17.  September 
IMS  ia  Foix  (Anegvj  zusammen,  woran  aieb  ver- 
aeUadaaa  geologische  Excur«iou«ri  Kn»ohlio<f>«n  werden. 

Dia  66.  Veraammlung  deutscher  Natur- 
feraehar  nad  Aa»ta  tagt  vmh  17.  bia  84. 
f^eptenilxT  18S2  in  Eii<fMiacli, 

Die  permanente  Commission  der  üuro- 
pliaabea  Oradmaaanng  wird  ihre  SÜmigea  Mitta 
September  im  Haag  abhalten. 

Eine  allgemeine  Gonfarans  dar  EarapAi- 
Bcban  Oradmeainng,  weleba  nur  alle  drei  Jahre 
lusamnipntritt,  findet  erst  wieder  im  .lahre  1883  statt. 

Die  Aatronomen-Veraaminlung,  welche  alle 
mwm  Jabre  anaanNBantritt,  tagt  erat  Im  Diehaten  Jahre 
und  zwar  in  Wien. 

Ein  Ueteorologen-Cungress  ist  für  dieses 
Jabr  akAA  ia  Awaidit  gaaoBaaan. 

Da  dar  iataraatiaaale  Geographen-rnn- 
gresB  immer  aar  aadi  aebljfthriger  Pause  ausammen- 
tritt.  Mit  daaaalba  bi  diaaam  Jabra  aaa. 


Der  intarsationaU-  Geologen  -  Congress 
Tersammelt  «ich  aial  wiadar  im  iabra  1884  und 
■war  in  Barlia. 


Die  7.  Abhandlung  von  Band  42  der  Nova  Acta; 

Lndwig  Klein:  Bau  und  Veraweiguag  einiger  dorai- 
-   vaatral  gabaaUir  FoiypodlaeaaB.  8  Bogaa  Tast 

nnd  4  chrotnolithograpliieclie  Tufvlu.  (Preis  8  Rmk.) 
iat  eraebiaaan  und  durch  die  Uuehhandlnng  toh 
Wilb.  EagalaiaBB  in  Leipiig  zu 


Deutsche  Euudschau 

rUr  Geographie  und  Statistik. 

ITateT  MUwIrkiiiiff  hi»rvtirT»|(Blld4r 

wli*ini  in  mtt^'ttUrJtr»  }I*/t*n        .V  unyf»  i  mjnns  tum  rf^nwa  i4At 
0',  A. .  „.  \\.       ;i)  Pf.  f,„  Htfl.  JnU,lh/l  Ml  «••><■•  tamf^k;    '  f 
n-  llrttt  MUr»  <(i«N  H,uiJ.   f'M  rfra  JaJkryMfM  km  Ii  HifUu 

tH  tun  >■»  r»(«<ta»^  ä  g  H.  I  i  kl.  1.  ir.      t       i  t\\  A«bf«. 

I  M.  IM  Dft  XuUrkri/t  «.f  Aiic*  laU«  JiiKiU<utrfto«jmi  mh< 

JWawMIm  m  l«iMm. 


•)nhrs»nic. 

flu  lU:'ip*fhlt  ll.lrf  .Mlirüdl"  •/-  f 

 kaafith! 

Ii  HtfU» 


Bn  MMl  ime  41»Thdla«liiM.  w«lsh«  —wrCrtwiliiw 
Ma  Mhiia  mH  dnl  Jahna  tai  im  gAOMm  Wall  flB4*t,  bSm 
HO*  TaiHcUHs*  Bamte  alte,  4aaa  «irdla  taaklan  Waga  wuWbia, 
■ad  wir  aadi  Amur  Ia  ylalchaa  Oeiair,  unlmteift  nnil  gt^ 
nttmt  dnnh  Mt  aUHliol»  ZaU  aamf-  dekuiMan  und  6» 
waiifften  MhailMitcr,  anHr»  ZdlacAurifl  mehr  «nd  mahr  ra  ciMm 
■»ufrnpliiacben  Ceotralonnuie  aaiamlilUaa  wwllou,  gUuban  vir. 
3aa«  auch  darnrap  JahrKsns  dia  wailaalaVeflirntuiiir  AbiIcd  una 
uiu  iinM  rnntnd«  Kiwem  wird.  Beahal  iMarrMao»  Botriic, 
ipil  «nd  Ivtihan  icaacliri'^ii*!»«  BbigraplilMi  «ad  N^kruloff*  anllen, 
darvh  atwiimtla  auafaftthita  lUtuaraiioaaa  «vttijut,  den  Babm«« 
MMviwT  ZHUehiifl  aurfa  fmiar  wftnltg  auaiailMi,  imd  brnnffTk«.« 
wir  iMeli,  dau  aacki  far  daa  vlarlaa  Jalurgai^  «Ina  vrtiMi«  An- 
Kabl  g«ilto|r*fliar  KartMi  Toril«^. 

Alt  aaaaarordantllcba  Beigabfl  blatauwirdanir«- 
obrtau  Pr4nvnieraiit«n  der  ,,ll«ttlachaa  KaBdacliaa 
rir  (raaar>pli<*  "sd  atatiatlk'«  «Ia*  wlcderaai  a«i- 
•  chl iriallcli  f«r  dir>ri  rnlcrnalimaii  Toa  Dr.  Joaaf 

  Hlirtr  von  i  rutml-Amerlka  SB 

wrklt<r  iu  I  Hri'ti<iiii*n  tfrtheiit  uud  Eiun  AueinaadcnCoMFU  da* 
IRTirlitr«.  im  biaft  itoa  IT.  dslHOsaaM  datt  ft 
und  iiarli  ula  Brflae*  SB  «ISB  MMtoa  Okl 

lnill.  U  wirvl. 

I>i   ..ll<-iitkrhr  Knailvkan  Mir  IXiKra|ikt<'  and  Slativllk'*. 

.luluU.iiiW.    iHLhi-lUI  wir  t.lili.T  llt  UnMiallli  li.U  Hi-ftl-li  r.ni 

luloilfiUD*  1  Itoif.^«  t'mfaDg  xum  Pt«.1m>  v4ib  38  Kr.  <i.  \V.  =s 
TO  pr.  L.ru  Urft.  Jcdiaa  Haft  iai  ataaala  ktaHlclit  U  MtA*  kttta 
eisen  band,  t'irii       UhqnagH  «m  If  HbAbi  4  Ü.  ai  kr. 

II.  W.        f  Mark. 

..Ui'ai.«'kp  KawUrbaa  für  üranrajaUe  aad  tMalblik'N  1.  J.>hr. 
L'AUU  l^T"  7"».  ^lil  Mliln-irlitn  Illtt.fralioni'li  inij  13  Kirtp». 
IJ  I'..  K-.i:  1,1  X,  11,-1»..  4  B.       kr,  n.  W.       s  .M.rk. 

Kl.V.  ir>'l'    .  II.  Hl  Vr.  a.  \V-  Mark. 
..UcaUchr  UandKrhau  llr  «.roaraiililr  and!ttali«llk-.  ll.Jihr- 
t  IHljWI.   Ml<  utilrvirlK'ii  nliittr>li..i>ni  inid  1.1  Ktnm, 
~  ib-lIclMv.  lii'U.  <  (I.  t  >  kl.  n.  vr.  ^  H  Mark. 

Kl.«.  ||«<i.  a  M.  M<  kl.  a.  W.       I«  Mark. 
„DralarkrBHdarha«  nir«egflfBaldr  ■adMMlaltk^.lll.Jabi^ 
■aiHl  ll!M)l>l.   Mil  lahlraldiaB  lUiiaUalloiMn  aad  II  Kartra. 
41  Bogtn.  hex.-Orfr,  Ott.  t  a.  *»  kl.  0.  W.    -  «  Mark. 

Hag.       •  a.  W  kl.  B.  W.     la  Mark. 

k.  Nwüibaa'a  Vtrlag  to  WIM,  PmI  nr«  Mpilg. 

l-0-i<uCiu»u>B»ia  »  t  1*118  BiiJiiBiO 

Dnirk  To«  K.  Uln-lmaiMn  »ad  aiiaB  M  Uli  Hl». 


Digitized  by  Google 


NÜNQUAM 


OTIOSUS. 


LEOPOLDINA 

AMlLlCIlliS  UliGAX 
DBB 

EAISBBLIGHEN  LBOPOLDINO-CAROLINISCHEN  DBUTSOHBN  AEADflMIB 

DEK  NATUR  FORS(^HER 

H£RADSG£GEBEN  CNT£B  MITWIBKUNG  DKR  äKKTIUNSVOKSTÄKDK  VON  DSU  PBÄSU)£NT£X 

Dr.  C.  H.  Knoblauch. 


Halle  a.  S.  y.,«,-«  »r.  „.     Heft  XVIII.  —  ».  13—14.  JuH  1882. 

lakult:  Amtliche  MittheilunK^^n:  Zur  Kriniu-nmi;  an  den  12.  Juli  17-12.  —  l'ntcrütiiUunn-Vcrein  der  Akaitemie. 

—  Vcnnderunxcn  im  Penunalbcstandc  ilcr  Aluidailüe;  —  Beitrage  zur  Kasse  der  AkuemM.  —  Eduard  Augost 
von  Heriiitf  t  (!>clilu8»).  -  -  .Sonstige  Mittheiinngen:  Ein^'L-gunKciie  äclihftcn.  —  E.  Oerland:  lidtrlkge 
xur  ficKbichte  der  Physik  i.Fortsetzuiig<.  —  I>ie  29.  allgemeine  Vet^ammlung  der  dmucben  geuloj;iachen  Go- 
■dllitaft  ni  SaarbrOckea  i.  J.  ISSl  ^ädilnss).  —  Naturviucnschaftliclio  Waaderversammlmuen  i.  J.  1892.  — 
TageHnlnvag  dar  66.  YammiahiM  dmnuckir  MstiufunclMr  uul  Aante  k  £ImoicIi.  —  JnbUiua  dM  Henrn 
Oäh.  BalkiDr.  F.  v.  Btafldnr  inWOndmrf.  —  lud  41  wd  4B  dar  Mm»  AcMk  —  Auaiia. 


AmUielie  MittheilungeiL 
Zu  ftiniMmiig  an  dflD  12.  Jvli  1748. 

Am  12.  .luli  niiul  ifi-raJe  140  .Iuhri-   ■icit   jimiii   für  die  Ix-opoldiiiiscb-CaroliiiiM-ln'  Akaittinif 

denk  würdigen  Tage  verüosaeu,  an  weichem  der  deutsche  Kaiaer  Carl  VII.  aus  dem  Uause  VTittelsbach  die 
ihr  von  den  HabiUtrgiaelien  Kaber  Leopold  L  verlMieBOD  StotaUn  «nd  PfMkgicB  baattUgt  nad  ararattart 

ud  dMOit  flin  wisBenscliiiftliLlii'n  Ik^stri-tiunci'U  von  Neuem  bclett  und  f;ef<>nlori  In'. 

Dia  Akademie  konnte  damala  bereite  auf  uiue  liaat  hundertjährige  Wirksamkeit  aurtickblickeo. 

Im  Herbat  daa  Jähret  1651  hatte  in  der  fnkn  Reidiaatedt  Bchweinfttrt  der  dortige  StadtfilijrBOma 
Johann  ItOrenz  nau<!ch  die-  ltbIl'  Anregung  zur  Gründung  elnar  AkBilomic  der  KalurforHchor  gegeben, 
einer  ^AeadHria  Naturao  Curiosonuu"  (ad  exculvndas  nss  uaturalaa).  Am  1.  Januar  1662,  alao  vor  nnnmehr 
980  Jahren,  wurde  die  «rate  Terwaidug  gehalten,  welche  ieete  Stetsten  amalm,  und  danüt  die  OiOMhug 

diaalr  Ältesten  deutachfn  wi.s-ien.schaf fliehen  GenossenBchaft  factisch  vollzogen. 

£ine  grüsaere  Bedeutung  erhielt  dieselbe,  als  Kaiser  Leopold  I.  unter  dem  3.  August  l(i77  von 
Win  ana  diaaar  Wahar  printan,  im  JUn«  ItTft  voa  ihn  baatttigteD,  Stiftung  einen  OffantlidteB  Chanüctar 

beilegte,  indpin  er  sie  iiiifcr  dfin  Titel  .Sarri  Romani  Itnperii  Academia  Natura«  Curiosorum"  zur  Reicha- 
Akadeniie  erliub,  ihre  äussere  lunriclituug  Ifstaetzte,  diu  wiasenschaitlicho  Erforschung  insbesondere  der  Natur- 
und  Bailkunde  durch  Zuaammenwirken  von  Voi  stAttii  und  Mitgliedern  zu  regeln  suchte  und  die  Veröffentlichung 
der  erzielten  Arbeiten  sowie  der  Nachrichter  aber  [..eben  und  Schriften  ventorbener  Mitglieder  aaordBOla. 
Den  Sinnspruch  „Nunquam  otiosus"  gab  dieser  „Fundator"  seinem  Werke  mit  auf  den  Weg. 

Der  Mahnung  an  die  Aufgab):'  <Ipr  Akademie  folgte  10  Jahre  spftter,  Wien  den  7.  AugiMt  1687. 
die  Verleihiuig  einer  Baüte  Tan  AoaieichnaiigaD  und  Bachten.   Die  Akadimia  arlncit  den  Kamen  ,8.  B.  J. 
Leop.  XVIll.  U 


Digitizcü  by  Goü 


10« 


CaeiAreo-Leopoldiua  Natarae  Corioiorum  AcaUeiuift",  daa  noch  jetzt  von  ihr  geführte  Wappm,  völlige  CeiHUF- 
frgÜMit  «ad  dn  PiMlegfini  g^gn  den  Naebdraolt,  finnr      Bedht,  Doetagm  m  acirai  u.  a.  w.  Don 

PMlident«Q  wnrtle  der  ReichsBclcl  vcrliehi-n,  sowie  die  Stellung  eines  Arfl\!;i*'T  und  Coiiici«  paliitinu«  (Tthcilt. 

So  gefördert,  mehrte  «ich  die  Zahl  der  Akademiker;  die  rublicAtionen,  welche  anfangH  vereiii2elt, 
Mtt  K70  «atar  d«  Mumi  »lÜMdliHM»  «uIom  nadioo-physica  AeadaniM  natiuM  cnrioaainiiB  alva  Efilia« 

mcrides  Germanicae"  regelmüSBig;  erachiencn,  nahmen  rüstigen  Fortpang  und  als  »iu  in  Gefahr  gcriethi-n,  ans 
Mangel  an  Mitteln  gcliuinmt  zu  werden,  half  ihuou  Kainer  Carl  VI.  mit  namhailer  Geldunterütiit/uiig.  Zu* 
nflchst  wurden  von  1670  hüi  1706  von  jenen  Ephemerideii  drei  Decurlen  veröffentlicht,  die  Jahre  1670  Iiis  79, 
1682  bis  9t|  1698  Ins  1702  umCuaand,  von  denen  die  ersten  beiden  in  den  Jahren  1755  bia  71  aua  dem 
I^ateinischen  ina  Daatsche  Aberaetat  «ardan.  An  die  Deourien  aehlonen  sich  1712  bia  1722  die  Genturioe 
der  Kphemeriden  (5  BUnde  von  je  2nMl  100  AldwiidlimgBi^  worasf  die  Reihe  der  Aate  plgvieoiMdieft  in 
10  Bladaa  roa  17S7  bb  1754  folgte. 

b  «Haas  ZA  ftUt  nun  der  erfriachande  BnfloM  and  das  «rhShta  AbssImb,  «aUha  die  BAriftigoug 
und  nene  Watte  dar  Stiftuagsurkunde  Kaiser  Leopold'g  I.  durch  Kaiser  Carl  YIL,  n  Frankfurt  am  Main 
«an  IS.  JnU  1748,  in  allao  Panittan,  ihren  Geoetaeo,  Rechtem  und  Answielmugant  wie  lie  lueinar  aadareo 
«iaaenadttllBelian  Oenonenaebaft  Je  n  Tbafl  geworden,  ihrer  WirfcaamkeH  nnd  ihrer  ganzen  Stdln^g  verheb; 
ein  Act^  mit  dem  die  Theilnahme  des  Kaisers  fElr  diese  Stiftung  auch  neue  Raugerhöhungeu  ilirea  hiaidatten 
verband.  Ihrem  aConaervator"  Carl  VL  und  ihrem  sweiten  gFondator"  Carl  VIL  so  Ehren  Int  die  Aka- 
demie dam  Ifainen  Iiae|xildina  den  der  OaroUna  verUniiden» 

S<it  1756  erüchionori  Ilm'  Nova  Actu,  von  deren  Vol.  I  an  ilire  jifzige  Händeri-ilie  zülilt.  Sie  hat 
dieselbe  nur  einmal,  in  den  Jahren  1792  bis  1817,  unterbrochen,  als  der  Druck  politischer  Umwälzung,  dann 
daa  Sdnract  dee  Erolierera  auf  aOen  atasdiehen,  finamiellep  und  wiesenaohaMidien  Teriilltniasen  dee  Tate^ 
lande«  lastete.  Als  die  Aku:!. mir  ihm  Voröffentlichnngen  1818  wicdor  aufnahm,  fuct?-  fir  dem  lateinisi.!ien 
Titel  den  deutscheu  aVerhaudluiigeu  der  Kaiserlichen  Leopoldiuisch-Carolinischen  Akademie  der  ^aturlorscher" 
Idnan.  Die  AMmadtongen  eranManan  dnrah  rndnere  lalne  tlieile  noeb  leteiniadi,  tbeila  dentaeh,  indeea  ver- 
schwand bri  ihnen  der  Gehraueh  des  I.at<^inischen  allmählich  gar.7,  Di^  Bezf-irhnung  als  , deutsche"  Akademie 
nahm  dieselbe  seit  dem  Jahre  1860  an  und  heiast  seitdem  ,Academia  Caesarea  Leopoldino-Carolina  Germanica 
natarae  Onfaeoinmi". 

Die  steigende  wiisenechaftliche  Regsamkeit  aber,  wekhe  nie  in  dnni  letzten  Jahrhmidert  entwiekelt 
bat,  charakterisirt  sich  am  besten  dadurch,  dass  ungeachtet  jener  Unterbrechung  von  26  Jahren,  seit  dem 
JUve  1758  OMhuive  der  zweitiB  Tliiila  aidgar  Tatnmina  ml  dar  SnppfaBsento)  Ui  jeM  74  Binde  Nov» 

Acta  erschienen  sind.  Kin  noch  treffenderer  Ileweis  fTir  die  volle  Lcliensifiiliigkeit  der  ,\kadpmie  in  ihrer 
gegenwärtigen  neuen  Gestaltung  aber  dürfte  der  Umstand  sein,  dass  im  Augenblick,  da  die  Akademie,  wie 
eetaoD  im  vorigen  Jakra,  i^Mehzcitig  zwei  Bände  Nova  Acte  lierausgiebt,  Material  ftf  noch  iwai  Binde  vor- 
Uegti  deren  TerzOgemng  nnr  durch  die  Beschränkung  der  Mittel  geboten  ist. 

Neben  diesen  regelmässigen .  Veröffentlichungen  hat  die  Akademie  auch  die  Herausgabe  einzelner 
Werin  angesehener  Nut  tu  forscher  durch  Uebernalmie  der  Kosten  gefördert. 

Eise  Geachichte  der  Akademie  erschien  anerat  am  Endo  des  ersten  Jalirhaudvrte  ihres  Bestehens 
1756  in  lateinischer  Sprache  von  dem  damaligen  Prftstdenten  der  Akademie  BOchner  in  Halle;  eine  cweite 
am  Alilaaf  des  zweiten  Jahrhunderte  1860  deutsch  verfasst  von  dem  Akademiker  Neigebaur  in  Jena. 

Ale  amtliehae  Organ  diente  seit  dem  Jahre  1853  die  Zettacfarift  aBonflaodia'',  bia  1859  vui  President 
Kleear  in  Jana  n  dieeem  Zweek  die  „Leopoldina"  gegrandat  wndau  mduend  den  .Nova  Aeta"  die  Ter- 
üffentliehung  der  grösseren,  meist  mit  Tafeln  ausgestatteten,  streng  fachwissenschaftltohen  Arbeiten  obliegt, 
hat  die  Leopoldina  aaaser  ilnea  Bekanntmachungen,  allganiaiBaren  Abhandlangen  nnd  Berichten  augleioh 
die  aait  Stiftong  der  Almdamie  beefeehende  piet&tvoHe  Sitte  fibamommen,  dam  Lalien  nnd  \7irhen  der  IGU 
glieder  ein  dnuei-ndes  Gedenken  zu  bewahren,  eine  Aufgabe,  welche  sie  —  wemi  zwar  in  bekehr Anktarem 
Maasse  —  in  neneror  Züt  anch  auf  die  awieerakademiachen  Kreise  der  Natnribtsoiier  ansgedelmt  hat. 

IMe  Akademie-Bibliothek  iat,  vrfe  die  JlkrBchen  Beridtte  nachveiaeB,  in  sdmellem  WaiAaen  Iw- 
K'riiTrn.  Fritdrrii  der  Plan  rfstpelmlten  wird,  sie  zu  einem  möglichst  voIlRtändigeu  Sthatze  der  nat  :rwi'.-pn- 
schaftlichen  iSchriften  der  a4igesebeDftten  Akademieen  und  Geaellschaiten  aller  L&ndcr  zu  machen.  Linem 
gagemlitigHi  Baalaada  von  ea.  50000  Binden  erwidut  dnrdi  einen  rnngedelnitn  Tmiadwerkakr,  Anklnfe 
nnd  Qaaehenke  ein  jikriieher  Zuwachs  von  nngaOÜnr  1300  Binden.  Nksht  immer  hat  dieselbe  rieh  an  der 


107 


Slltta  dar  Alttdamia  1mAiii4«b.   Gfgrtadct  wnttb  ife  «b  17.  StptmiMr  ITSl,  tbo  SO  Mure  naeh  SÜftmiff 

der  Akademip.  durch  den  Pr5''irl<'iiN'ii  Unicr  in  AItiI<>rf,  welcher  zum  Sitze  dprsellien  Nürnberg  erkor,  von  wo 
■ie  1736  OAcb  Erfurt  übersiedelte,  b«tde  Male  iu  gastlich  dargaboteueu  gtädtiKihen  lUumlichJMiteji.  Dann 
kaut  1808  uMh  BrlngMi,  18M  aMh  Barn,  18S4  BMh  Orwdn,  von  dort  1870  aMh  Hdki  «9  lia  la 
Univ  pimtiitsräumen  eine  baNttwillig*  AuftwJime  oad  doroh  Uoiicnfliltilaaft*  eine  ttmv  UUiaCliaiantaife 

Verwaltung  geJiinden  hat. 

IHo  Akademie  hatte  imrariaehen  flnwi  Sitz,  den  jadeamaKgen  Wohnort  ihres  PriNdentaD,  Boeh  OHm 
geweclisclt.  Sie  l)«fand  »ich  unter  den  beiden  ersten  Präsidenten:  Hause  Ii  und  Fehr  in  S-chweinfurt;  zur  Zeit 
des  dritten:  Volckanier  in  Xümbei-g;  de«  viurtcu;  Scliroeck  iu  Augsburg;  des  fünfltn:  Johann  Jacob  Baier  in 
Altdorf.  Unter  dem  sechstcu  Präsidenten:  BQchner  kam  sie  nach  Erfurt,  dann  nach  Halle  a.  S.;  unter  dem 
siebenten:  Ferdinand  Jacob  Baier  wiederum  nach  Kftmberg.  Wtbrend  den  Priuidiums  des  achten:  Deliua, 
de«  nennten:  Schreber,  und  des  zehnten  Yonitnadai:  Wandt,  blieb  sie  in  Erlangen.  Mit  dem  elften:  Xees 
y.  Eaeobeck  wanderte  rie  anerst  nach  Bonn,  dann  naoh  Breslau.  Unter  dem  zwoiittju  Präsidenten:  Kieser 
war  die  AkademM  in  Jena;  unter  dam  draiMlHiteB:  Ovu,  nmd  dem  vienehnten:  Behn  in  Dresden.  Da* 
gegen  wurtige  fltaifteiulte  FHMdhun  hat  die  4fc«AMiiU  nn  iwaitan  Male  naeh  Halle  geführt.  Bin  erfaebBeher 
Kachtbail  ist  der  Akademie  aus  diesem,  mit  ihnm  gauMii  Wesen  Eusammcnh&ngenden  Wechsel  ihres  Sitzea 
nicht  anradaan;  immer  bedenkliehar  aber  «M  Jeder  neue  Uonig  der  Bibliothek.  Gans  ahgeaahan  von  der 
SeltaDheit  dae  GMdKs,  geaignete  ODent^tlieh  dargebotene  BlamÜdklt^en  wiadeiaafinden,  yon  den  nnmer 
bedeutender  werdenden  Kosten  und  dem  liestSndig  zuni-limenden  Aufwand  von  Zeit  und  Mühe,  welche  eine 
aolche  Ueljersiedelnng  erfordert,  wichst  mit  dem  Umfange  der  Bibliothek  die  Gefahr  der  Verlnste;  der  Taoacfa- 
verkdir  findet  aieh  aebwer  in  afoen  neuen  Weg;  Llldren  werden  mnenneidlieb.  And)  die  Benntier  dar 
Bibliothek  mfissen  .«ich  eret  nu  die  neue,  vieUeiilit  bald  wieder  geänderte.  Stätte  derselben  gewöhnen.  Am 
verderbHelutan  alm  ist  der  Wedisel  dea  Verwaltangspersouals,  mit  dem  die  Bibliothek,  bei  dem  Mangel 
evdnnngamladg  geeebulter  Xrifle,  oft  die  aeUinmiaten  Erfahrungen  gemacht  hat. 

Auf  ihre  Mitglifder  blickt  die  Akiidtniii-  mit  freiidigt-m  Stolze.  Die  erFt(?u  Nrimen  dni:t-^.-lif,r  Natur- 
forscher hat  sie  von  jeher  bis  auf  diese  Stunde  die  ihrigen  genannt.  Auch  unter  ihren  auswärtigen  Mit- 
l^iadem  gUanm  herramgiBde  Numd.  INe  gagenwirlige  MitgliaderaaU  hat  800  Uberedirittaa,  die  GaaBamfe- 
nhl  in  Lanfe  von  230  Jahren  23.'']0  erreicht. 

Die  Opferwilligkeit  der  Mitglieder,  die  anennüdlichc,  selbstlose  Hingabe  für  die  Zwecke  der  Akademie 
oad  die  hohe,  wiManarhalHiche  StaHnaff  der  ▼«ratloda,  die  ICnnilicaii  dnodnor  Otaner,  inldw  untar  Aadaraoi 
dar  Akadaode  nah  die  Uttel  zur  Erthcilung  von  Preisen  und  zur  rnterstfitzung  hfll&bedOrftiger  Xatur- 
forsdier  und  deren  Angdriidgeu  darboten,  vor  Allem  aber  die  Gewälurungen  bochhersiger  deutscher  Forsten 
and  Regierungen  and  nach  seiner  Wiedererstehung  dae  Dantedien  Bekshca  Hdfe  ocftHaB  db  Akadtaado,  «aldw 
wieder  eine;«  Kaicerlichen  Protectore  dch  erllraat,  nit  der  finteo  Zmowieht  aath  ihraewn  effblgnidiaB  Wir- 
kens auf  dein  Btiden  deutscher  WiitMnsehaft. 

Von  selbst  Helltet  sich  an  Ged&chtniastogan,  wie  der  gegenw&rtige,  da«  GefUlil  des  Dankes  auf  Die, 
weiche  diesem  Gedanken  einheitlichen  Foivcbens  uerat  eioo  ftote,  einoiohtamlle  Groadlogo  gogefaaa  liaban, 
aaf  die  Stifter  der  «inüigen  Deutschen  Reichsakademie. 

In  diesem  Sinne  wurden  vor  100  Jahren  auf  Anlas«  des  Präsidenten  Büchner  die  Ivbunsgrossoa 
Bildnisaa  der  Kniaer  Lao|pold'a  1.  nad  Gori'a  YI.  erworben  und  in  der  Akademie-Bibliothek  aufgestellt.  Um 
auch  dam  eardten  Stifter  «in  gMehao  Daakasnekshen  m  widmen,  Uk  durch  Geschenk  das  gegenwärtigen 
Prisidenten  ein,  den  vorhondenaa  gaan  oatqnwAandaa,  BildaiM  Saioar  OikP»  TIL  ib  Daoaoa  atotam  Q«- 
diebtmsa  jenen  ntgaraibt  wordea. 

UBfo  die  Akodawrf»  {mmar  etat  ShiaMd  der  geistigen  EkMt  Dentadklaada  Uaibael 


ITutinttlmigs-TaeiiL  ier  KsL  lMp.^fliNl.  Oontiebfla  Aiaddode  dar  latDiflondhai. 

Tu  Fi-L'"  t  iiiea  äusserst  driiipliehen,  der  Berücksichtigung  durchaus  würdigen  Falles  bat  der  Voi-stand 
des  Unterst üLzungs -Vereins  sich  veranlasst  gesehen,  aasnahmswei«e  zu  den  bereits  vertheiltvu  340  Umk, 
(vargl.  Leopoldina  XTIII,  p.  89)  noeh  wdtere  100  Rmk.  als  Unterstützung  zu  gewähren. 

Helle  m.  &  (Jkgergaaoe  Kr.  a).  daa  Ifi.  Juli  1882.    Oor  Vorstand  d«t  UltorttOtlHagO-VoffOta«. 

  Dr.  U.  laoMtaok,  Toidtaeadw. 


Digitized  by  Gopgle 


108 


Yeiänderungen  im  Personalbesiande  der  Akademie. 
i\cn  anffenoiiuaeiie  Wtglleder: 
Kr.  9S48.  Am  S.  AiB  1882:  Hcnr  Vinbme  Dr.  Huna  BriuiA  TwnlwahHHr,  ■tla^gw  SMrMr  ine 
Holländischen  Gegell»chaft  dir  in«MBMih«Aeil  in  Hufam.  —  Auwiit^gM  —  jFlMli- 

•ciktM«  (8)  ittr  Chemie. 

Nr.  S849.  An  8.  JnK  1882:  Beir  Dr.  Qiovaaori  Brkd,  Dinctor  dar  Vomidmtatioa  in  Rom.  —  Am- 

wtrti^'e»  Mitglied.  —  Fachsektion  (5)  für  Botanik. 
Nr.  2850.  Am  3.  Juli  18^2:  Herr  Dr.  GbrUtoph  Huniioll  Diadrioh  Buys-Ballot,  ProfoMar  dar  M*tbemRtik 
«B  dar  lUnnitlt  In  ütreeht.  —  Amwlrtigw  1B^||1M.  —  Fheliieirtian  (2)  Ar  Phyflk  vaä 
MalMrologiv. 

Nr.  2861.  An  8.  Juli  1882:  Herr  Dr.  Giovanni  Battisto  Delpont«,  i'rofeBsor  der  BoUuik  an  der  Univer- 
rittt  in  Ttarin.  —  AnnrIrtigM  MttiM*  —  VaAtOMm  (6)  Ar  Botnuk. 

Nr.  2852.  Am  3.  Juli  1882:  Herr  Dr.  Erik  Edlnnd,  Physiker  hä  der  KOnigKohen  Akademie  der  Wisaoo» 
•ohafton  in  Stoekholm.  —  Auawlteiigra  Mitglied.  —  Faehaaktioo  (2)  für  Pfayaik  und  Hetmrologia. 

Nr.  83fi8.  An  8.  JnH  1882:  Herr  Profeiaor  Dr.  Towph  Uctar  in  Lomdon.  —  Anawirtigae  Ifitg^ied.  — 

FachBcktiun  (9)  für  winsfiischaftliclii-  M-  lii  it 
Nr.  2354.  Am  8.  Juli  1882:  Herr  I^feasor  Dr.  Nil*  Adolf  Erik  Ftwltan  Ton  NordontkiAld  in  Stockiwlm. 

—  Awwftrtigea  Hitgiiad.  —  Van^mMoa  (8)  ihr  AnÜiropologia,  EOnologia  md  Gaognplua. 
Nr.  2856.  Am  5.  Juli  1882 :  Herr  Dr.  Johann  Friedlich  Carl  Klein,  Professor  der  Mineralogie  und  Direotor 

das  nimnloigiaehen  InatiUtta  an  dar  Univerrittt  in  Gdttingeo.  —  Nenntar  Adjanktenkreia.  — 

FkohsektkB  (4)  fb-  Mineralogie  und  Geologie. 
Nr.  2856.  Am  5.  Juli  1882:  Herr  Dr.  Paal  Bichard  Lelunann,  Oherlehi-er  am  Roalgymnasinm  und  Privat- 

docant  au  der  Univetaittt  in  Halle.  —  Elfter  Adjunktenkreis.  —  FlMhadition  (8)  Air  Anthro- 
pologie, Ethnolope  nnd  Geographie. 
Nr.  2867.  Am  r-,  Juli  1882:  Herr  Dr.  Philipp  Franz  Heinrich  Carl,  Profes-oi  ^l■v  Pliysik  im  Jtr  Kunfg- 

iichen  Krie^Akademie  in  München.  —  Zweiter  Adjanktenkrei«.  —  Faduektion  (1)  fOr  Matha- 

matik  und  Aatanaonie  md  (2)  Ar  Phgraik  «nd  Mataorologia. 
Nr.  2868.  Am  6.  JuU  1882:  Herr  Dr.  Adolph  Lldwig  Siginind  Omhww,  Professor  der  Mcdicin  nii  dar 

Uidversitik,  Direotor  der  gebortriiaUUoh  gyalkologiaehen  EBnik  and  PoUkUnik  au  der  Charit«  im 

BarBn.  —  FBnMuilar  A^InnktaBkreia.  —  FadiaoklioD  (9)  Itt  wlaianadiaftHebe  Hadiaiii. 
Nr.  2852.  Am  7.  Juli  1882:  Herr  Dr.  Carl  Heinrich  AnspitI,  Professor  der  Dermatologie  an  der  Uohranittt 

in  Wien.  —  JEkvter  Adjuuktenkreis     -  Fschsektioo  (9)  Ar  »iaaanachaflllcbe  Medicin. 
Nr.  2360.  Am  7.  Juli  1862:  Herr  Dr.  Moritz  Kaposi,  ProCaaaor  der  Mediein  nnd  Vorstand  der  Klinik  und 

Abtheiinng  für  Hautkrankheiten  im  <ler  Univenittt  kl  Wm.  —  Enfar  A^oaktenikfrie.  FMh> 

aektioo  (9)  Ar  wissenschaftliche  Mediiaa. 
Nr.  2861.  Am  7.  Juli  1882:  Barr  Dr.  Ouiitiia  lOMC  MiU,  Fmkmar  dv  Bolaaik  nd  Dtiwtor  des 

botanischeii  Gartan  aa  der  Didranitlt  ia  Jana.  ~  ZvOUtar  A^joaktenbeia.  —  Faohsehtkm  (5) 

i&r  fiotanik. 

Nr.  2882.  An  8.  AiH  1882:  Harr  Gahefaner  Uadieinatntii  Dr.  Mtlkuoä  MadtiA  Jagllt  iHMnll,  ftv- 

fesaor  der  Chirurgie  und  Birector  der  chirurgischen  lUinik  an  der  Ünivanittt  ia  BbL  —  ^^■''ffT 

A4jnnktankreia.  —  Fachsektion  (9)  fltr  wisaeoachaftliolie  Medicin. 
Nr.  2868.  An  B.  Ml  1882:  Harr  Dr.  Oul  BiMar  tu  Salvoi;  frabmot  Ar  HaantUaUehra  aai  ?antand 

daa  pkannacolngieriieti  luHtitut-K  an  der  Univaratltt  in  Oraa,  —  Bntar  A^naklanktaia.  —  Fheh» 

aektion  (9)  für  wiwenschsfiliohe  Medicin. 
Nr.  2864.  An  9.  JoS  1882:  Hanr  Dr.  ^atar  Klfar,  Froftaeer  dar  Chemie  «od  Dfavolor  dea  •^^-mtmA^ 

annlytifchpn  T.nhoratoriuins  am  ESdgaBtaisclien  Polytcchiiicuui,  Vicc-Director  deB  EidgaBSariaolMn 

Polytecbuicums  in  ZAricb.  —  Anawirtiges  Mitglied.  —  Fachaektion  (3)  Ar  Chemie. 
Nr.  9866.  An  10.  JnH  1889:  Herr  Dr.  Htbu  Bmub,  FroAsaor  aa  dar  Wiener  DalvaMlIil  wti.  Diiaotor  dar 

K.  K.  (VntraknstRlt  für  Meteorologie  und  Krdmagneti.smus  Hohe  Wafta  bei  Wien.  —  EMar 
A^jnnktenkreis.  —  Fachsektiou  (2)  Ar  Physik  und  Meteorologie. 


10»  

Nr.  SSM.  Am  10.  Jnli  1882:  Herr  Dr.  Sagen  0«nMlias  JMifh  iMHMl»  Vntmat  te  Ihyaik  «t  4*r 

Universität  in  Erlangen.  —  Zweiter  AdjnnktenkreiH.  —  FnchwlElin  (2'  für  Vhv'iik  und  Mataonlogiti 
Nr.  2307.  Am  10.  Juli  1862:  Herr  Mediciittlfth  Dr.  Ernst  Fzui  (Mitian  Heamann,  rrotaor  te 

Medlcin  au  der  Universität  ia  Maigibarg.  —  FtolMmtw  A^jonktonkreia.  —  T*wihictoioH  (9) 

f&r  wissenscluift  liebe  Medion. 
Nr.  2868.   Am  11.  Juli  1862:  Herr  Dr.  Carl  OsaUv  Htfiiar,  ProfeMOr  der  Chemie  an  der  UiiiverititÄt 

in  Tübingeu.  —  Dritter  Adjiiiikti  rikrm.  —  Faehsektion  (8)  fiir  Chemie. 
TSlt.  8869.  Am  11.  Jali  1882:  Herr  Dr.  Wilhelm  OUTler  Lrabe,  Frofenor  der  «peeielleu  Pathologe  und 

Therapie,  Director  der  medldniBchen  Klinik  an  der  Universitlt  in  ElrUngen.  —  Zweiter  Adjunkten- 

krris.  —  Fachsi'ktiuu  i9)  für  w iMenschaftliche  Mvdiciu. 
Nr.  2870.  Am  11.  Juli  1882:  Herr  Dr.  Pelis  JMOb  Mudttad,  ProAHor  der  patbokgiiehaii  Anatomia 

und  der  tttgaatinm  Pkthologle,  IXreetor  dw  pstbolot^Mlieii  TnstHnta  an  der  üiuTenitlt  in 

Giesiseu.  —  Scichster  Ad.j(iijkt<iikriis.  —  Fachaektion  CS)  für  wissenschaftliche  Medicin. 
Nr.  S371.  Am  11.  Jnli  1882:  Herr  Dr.  Edmund  Bom,  Profeaior  dar  medidniscben  Facoltit  an  dar  Uni- 

tranfttt  und  dfrigirtodar  Arrt  dar  eUmrgiiolwn  Station  dea  OantnldialconiHenliaaea  Betfaaaien 

in  Berlin.    —  Fünfielinter  AdjuuktunkreiB.  — -  Fachsektion  (9)  für  wissenM  Imf'iir-he  Medicin. 
Nr.  2372.  Am  11.  Juli  1882:  Herr  üebeimer  Hofrath  Dr.  Ottitav  Hainriefc  Wiademaan,  ProfetMr  der 

phyifltaHidMi  Ohearia  an  dar  Unfrenitlt  in  Leipdff.  —  Dretelmter  Adjanktanlmia.  —  Facb- 

sckfion  ;'2i  für  Physik  und  Meteurol  iui.' 
Nr.  2373.  Am  13.  Juli  1882:  Herr  Dr.  Carl  Friedrioh  Willialm  Xrakesberg,  Privatgclchrter  in  Ueidel- 

borg.  —  Tiarter  Adjanktonkrela.  —  FMhMktira  (7)  flir  F^jniokgia. 
Sr.  2874.  Am  13.  Juli  1882:   Il^n-  Dr.  Carl  Arnold  An^at  Michaelis,  Profo  ssor  für  allgemeine  und 

organiache  Cbeuiic  und  Vorstand  dua  organisch -cliumiacben  Laboratoriuma  au  der  tediniscben 

H(m1mM»  in  Andben.  —  Siabentar  A^^nnklankreii.  —  FmIinMiw  (8)  Ar  Ghand«. 
Xr.  2378.   Am  13.  Juli  1882:  Hut  IV.  Moritz  Seidel,  Pror*'S.«nr  Acr  Medicin  an  der  lUmiiUt  in  Jem. 

Zwölfter  Adjunkteakreis.  —  Fachsektion  (9)  fhr  wisseuiichafUicbe  Medicin. 
Kr.  2878.  Am  19.  JuH  1882:  Harr  Dr.  iMpald  Pfkiudler,  FroTaaMir  dar  Fbynk  an  der  UidraniUt  in 

Innsbruck.  —  Erster  Adjunkti^r  kn      —  rm  lH.  ktinn  i      fUr  PbyBik  und  Mctcnrolnpe. 
Nr.  2377.  Am  2Ü.  Juh  1882:  Herr  Dr.  Johannes  Adolph  von  Kriaa,  Professor  der  Ph^isiolugiu  und  Di« 

reelor  dae  physiologiacbeo  Instituts  an  der  Dnivenittt  in  IValMig  LB.  —  ^vlar  Aiynnbtan- 

kreis.  —  Fachsektion  (7)  für  Physiologie. 
Nr.  2378.  Am  31.  Juli  1882:  Herr  Dr.  Oeorg  Sndolph  Cradaer.  Pl'ofcaaor  dar  Geographie  an  der  UniTenitit 

in  Gi^ifswald.  —  Flhifcahntw  A^JuAtanknii.  —  Fluiiiaklion  (8)  flir  Anthropala^  Etbnolai^ 

oad  Geographie. 

Nr.  2378.  An  31.  JuH  1882:  Harr  Dr.  Odiriel  KUlot,  praktischar  Arat,  GhltoMi  da  MoHtlaamn  in 
Fknnkreieb.  —  AnaMbrtiiBaa  MitgUed.  —  Fachsektion  «9)  Ar  wiaaniMbaftlidM  Hedidn. 

Gestorbenes  MitrUed: 

Am  Ii.  Juli  18ti2  zu  Heidelberg:  Herr  Gebeimer  Hoirath  Dr.  HiooUna  Friadreich,  Professor  <ler  Pathologie 
und  Therapie,  Director  dar  madidniithaii  Kbdk  an  der  TJniwwltat  in  Hcidelbt-rg.  Autgcnoomian 
dan  18.  Fabnar  1880.  Dr.  H. 


BdMgt  rar  Kfww  dfr  AV^mIwuI^ 

Cnter  den  3t).  Juni  c.  Imt  du.s  K;^].  prenssischi-  Mini.itPrium  der  peistüchon,  Unteriiclit-^-  ii;,d  Mciiitiuul- 
Angelegenlieiten  der  Akademie  in  Anlaae  der  Kevision  ihrer  Kechnung  f&r  Itiöl  und  der  dein 
PMMdinm  ertheflfcen  Deeharge  eine  anaaererdantüdia  üntantttln^g  von  900  findt.  bewilligt. 

iMik.  n. 

JnU  1.  1888.  Von  Hm.  Hofrath  IVofeesor  Dr.  A.  v.  Schenk  in  Leipng  Jafambaitrag  flir  1882     6  — 

„    n     „        n     n   Charles  Braqgniait  in  Pfeiia  da«gL  Ar  1882    5  92 

„     „  FrolMaor  Dr.  0.  Dnda  in  Sraad«  deqgL  fltar  1888  8  — 

„     ,.   Pnftiaar  Dr.  C.  Klein  bi  OSttingeB  Ihitiltlageid  *.  Jabnebeitrag  ftr  1882   86  — 
„    Oberlehrer  Dr.  R.  Lebmaaa  in  Hälfe  Etetritlagwu  n.  AMBenng  d.  Jahmbeitr»ge   90  — 

.,      „    Profes.«ior  Dr.  Ph.  (^rl  in  München  Eintrittsgeld  30  — 

„     „    Profenor  Dr.A.Gnsserow  inBerlinl<jntrittsgeldn.  Ablösnngd.Jahresbeiträge    00  — 


Digitized  by  Gopgle 


HO 

Juli  7.  188>.  Tob  Hin.  Pt^fe^sor  Dr.  II.  Aiupitz  in  Wien  Eintrittageld 


,f     „       „     „  Fhliulor  Br.  IL  Kspon  in  Wim  £iiitritt«|ffld,  Abtötuog  dw  Jahm- 

baitoigi  imd  AotbliMg  ««f  N«**  inte  

 BraftHor  Dr.  £.        ia  Job»  £iiitrittif«ld  o.  AUtau«  dMr.UrMMtzif8 

8.  ,.  „   QA.  Uedicinalrath  Troftmor  Dr.  F.  Bnmreh  in  Kiel  fÜntrittifreld  und 

Ablösung  der  J»hrüsblilrl(S  

„      „    Professor  I)r,  ('    KiUi-r  von  Seliroir  in  üriii;  Ejiitiittsgt^ld  und  AblLisuiig 
diT  .lahi  1  ^li:  itiMtie  

9.  „    ProfeMor  Dr.  V.  Mtyer  in  Zürich  Eiutrittüiercld  u.  Jahres! icit rag  für  1882 

10,  „  „  Professor  Dr.  J.  Hann  in  Wien  Eintrittagtdd  und  Jahreslwntrag  für  1882 
„  „  „  „  Profesoor  Dr.  E.  Loinniel  in  Krlnngen  EÜDtriUsgald  u.  Jahrwbeitrag  f&r  1882 
f,     n        n     ti   Ibdicinairktli  Professor  Dr.  E.  NaoBitm  in  lÜttigAmg  EiiiUitüyBld  und 

Mraahaitng  ftr  1882   

11.  „     n  Avtamlhr.O.HB&wInTBiniienEfaiteitlisd^ 

 ProfeaaorDr.W.  Laub«  inErlsifiBBbBli!llteridn.AUlnqrd.JtluMlMitriga 

„     „        „     „    Professor  Dr.  F.  Marchand  £  Ofeseen  Hatrittegeld  und  AbUtanngf  dar 

JahresbeitrÄge  

„  „      „    Professor  Dr.  E.  Ros«  in  Berlin  EintriltEguld  und  Aljli.sung  der  Jahres- 

heitriig«  und  Nova  Act.-»  

,.      „         H      n    Gfli-  Uofrath  Professor  Dr.  G.  Wiedeniann  in  I^eipzig  Eintritt.-jgeld  uud 

Jahresbeitrttg  für  1882   

13.     „         „      „    Dr.  F.  Krukenborg  in  lleidelberg  EintritUigeld  u.  Alilöf^ung  der  Jahrcaboitrige 
„     „         ti     i<    FrofcHsor  Dr.  A.  Michacliif  iu  Aachen  Eintrittsgeld  u.  Jahresbeitrag  für  1862 
„        N     >•  FnfeworDr.U.SeiddlinJfauEinMtt4gridiLAbU«iiiagdarJa^^ 
19.    „  „  PrafeHor  Dr.  L.  Pfinuidlar  in  lamlmMk  EiaMtligald  nad  AbUltinf  dar 

Jahresbeiträge  

„     „        ,.     „    Geh.  Hofrath  Profes-sor  Dr.  C.  Gegenbaur  in  Hndelberg  JahresbeitrSg« 

für  188.3.  188-t  und  188:i  

20-     ti         II     |.    Prijfi-ssiir  Dr.  J.  v.  Krieä  in  Fnil  ing  Ijnf ritt-ripld  nnd  Ablösung  der 

jLdircsbcilrLiL'i-'     ••. 

25.     ,1         H      II    Dircctor  Dr.  J.  Hchnausü  in  Jena  Jnlireslieitmg  fur  1882  ..... 
2t).     ,1         n     n    Professor  Dr.  Pb.  Carl  in  München  Ablösung  der  Jahreiib«itrSge  u.  Nova  Acta 
31.    „        n     n   Prafenor  Dr.  B.Crediur  in  Greifswald  l!^triUsgelda.JahrHbeitnig  fBr  1862 
„     „       11  Dr.6.1lilla^Cbftte«sdeHaat^TC«Eintritt«|(^tt.J«brMbatii«te 

Dr.  a  KmMuM*, 


tu. 

SO 

100 

—* 

90 

90 

— 

90 

— 

36 

36 

— 

36 

— 

M 

88 

80 

— 

90 

— 

380 

— 

36 

— 

i»0 

— 

36 

— 

00 

90 

08 

18 

90 

6 

300 

86 

86 

88 

Eduard  August  Ton  Hering. 

Tod  Diieetor  Dr.  A.  ton  Bntff  in  Stattgnt 

(ScUan.! 

Verzeichniss  der  Scliriften  von  Hcring's. 
A.  Im  BaclibHndf!  crschifiivne  »elbiytMandife  Werke. 
1829.  Uobor  Kubpockeii  an  Kahen.    Mit  1  eoior.  Tal'ei.    .Stuttgart.  8« 

188S.  Uober  die  Einrichtung,  die  TerbAltnits«  nnd  Leistongen  der  Kgl.  WürttemborgiedHn  TÜmatadaMk 

in  den  seit  ihrer  Errichtung  vcrfloasenen  10  Jahren.    Mit  1  Plan.    Stuttgart.  8*. 
1832.  Physiologie  mit  steter  Berücksichtigung  der  Pathologie  für  Tbier&rzte.    Stuttgart.  8*. 
1834.  Vorlesungen  für  Pferdeliebhaber.  Mit  21  lithogr.  Blättern  in  Fol.,  gez.  von  Baumeister.  Stattgntt.  gr.  4*. 
1834.  Löehtiandiche  fiaiahnuig  Dbar  di«  Scbnftnnda.   Auf  VannlaiMiqg  dn  Vcmina  mr  Terhamami^  dnr 

Sehafcneht  henutegegtben.    8.  Aafltg»  1848.   In«  Hollindiadw  fiberwtst  I8B3. 
1887.  Die  englische  Yiehsucht.    I.  Bd.  Dai  Pferd,  seine  Zucht,  Behandlung,  Strnctur  u.  s.  w.   Nebst  etnor 

Abhandlung  Ober  daa  Fuhnreoen.    Kncb  dem  Ei^iaehen,  mit  Anmarlcungeo  and  Zoaitaan.... 

atttttgut.  8«.   9.  Anfing»  1844.   8.  AufInge  1861. 
1847.  IMo  Sgl.  WOrttembergische  Thierarzneiscliule  in  den  ersten  26  Jirinen  ihica  BeotohoM.  IGfe  1  littogr. 

Pin.   StnttgMTt.   8«.    (Auf  Kosten  des  Yorfasaera.) 
1647.  Die  ifaiarintlielua  AfwImlM'jrf,  ihn  Abatnammg,  Beratnng,  KenmaislMn  der  Aodilhatt,  Anwoidug 

u.  V   w     S''.    2.  Auflage  1865.    3.  Auflage  unter  dem  Titel:  GruudrüiH  der  AiiiMiiuitUUAre 

fUr  Thieriknte.    Bearbeitet  von  Professor  Dr.  Weiss.    Stnttgnct  1870.  8*. 


III 


184«.  SiwekUa  Prthohgi«  und  TlMnfj*  Ar  TUninte.   Stattgnt  1849.  8*.  S.  Anfli^  1849.   8.  Aaf- 

1858.    Ina  Schwe<lische  fl^f■^Fr•t?:t  vi  n  Damistrüm.    Stockholm  18  t8. 
Idö7.  Hkndbnch  der  thieräreüichen  Uperatiuiulehre,  mit  12  lithogr.  Tafeln  iiad  182  Uoisichiiitt«n  nach 

OiiiiMdMidiBU«a.   StattgnI.   gt.  8*.  8.  Aaflaga  186«.  Im  BoMiMlw  «bcnetrt  1880  uid 

1861-   Ins  ItalieniKh«  ttberfipUt  TOD  Ftafeuor  BmiI  1887.  8.  Aaflag*  1879  nit  904  Heb- 

Mtanttco.    Stottert,  bei  Schickbaidt  and  filmer. 
1868.  BioignpbiMh'BtanHiMlMB  Lazikoo  4er  TUaciato  «Her  Zeiten  und  Linder,  lowie  der  NatorfocMher, 

A'n-fc    Lftndwirfhe  u.  s.  w.,  welche  sich  um  die  Thierbeilkande  vfrclicnt  gpraacht  haben.  Mit 

43  i'urtraitH  uiul  Uö  Namenesttgen.  Gemmmelt  Ton  G.  W.  Schräder  üi  Hamburg.  VervollKtändigt 

«ad  beranigegalMo  MB  Baring.   Stirttgui.    gr.  8^. 
1884.  Ihting  u.  Probstnmjr,  Amtlicher  Bericht  über  die  erste  intenutioiMle  thieitrctliehe  Tenaauntuig  in 

Hamborg  vom  14.  hi.i  18.  Juli  1863.    Statfjfart.  4">. 

B.  Iii  Zeiti»«hrifteB  veröffentlichte  .ibiiiuiülungeii  üering  i*. 
L  Rtpartorioiii  der  TbierfaeUkunde.  TerUg  von  Ebner  and  Seabert,  Stnttgmrt.  Henvnsgc^eben  von  K.  Hering 
•It  Vorstand  des  thierärztlichen  Vereins.    Hand  I — XXXII.    Stuttgart  1H1Ü--71. 

Ueber  die  Wath  1840  p.  37  und  1841  p.  217;  aber  Pferdezacht  1840  p.  368;  Berieht 
abv  dw  Klimk  1840  p.  857,  1841  p.  340.  1843  p.  369,  1843  p.  312,  1844  p.  371,  1845 
p.  896.  1B46  p.  355,  1847  p.  341»,  1848  p.  335,  1849  p.  327,  1851  p.  78,  1852  p.  70, 
1058  p.  1,  1854  p.  1,  1856  p.  1.  1657  p.  1,  1858  p.  1;  kUaiadM  BeobochtaDgen  1848  p.  6, 

1845  p.  1 ;  Vertchneiden  dar  Kflbe  1841  p.  35.  1844  p.  108;  Terweelialiing  der  KopfkranUieit 
niit  KoUpr  1842  p.  210;  Sanspareil  1843  p.  1;  über  die  BcurtbeituDg  der  Hnuptinängel  de» 
Rindvieba  und  der  LuDganftol«  inabeaonder«,  1844  p.  35,  327;  daa  älteate  Uufeiiaea  1844  p.  97; 
Gatanli  det  «mu  1846  p.  1;  Phtawiia  baim  Heqgrt  1845  p.  8;  StnUknIwJCetMtaM  1846  p.  11; 
lllllgl«  iIi  Iii  1845  p.  15;  fleischfressendes  Pfpnl  1845  |i.  l!).  Kiimpfli beim  KacI  1845  p.  20; 
Bbwnknba  1845  p.  22;  Otigiraa-Kubpocken  ia  WOrttemberg  1840  p.  488.  1841  p.  179,  346. 
1849  p.  188,  976,  1848  p.  177,  810,  1844  p.  169,  877,  1846  p.  89,  887,  1648  p.  968,  1847 
p.  356,  1848  p.  180,  257,  1849  p.  74;  zur  Kenntni.ss  der  Rolakrankhfiit  und  ihr  iihnlichoi 
Krankheiten  1846  p.  93;  Krktsniilb«  des  Kindviebs  1845  p.  175;  Ober  die  Üämpbgkeit  der  Pferde 

1846  p.  908;  ab«r  FMaabiaUiabw  1846  p.  1;  bflmnn  d«  Tfbrd*  1848  p.  101;  Wfarlmiiir  ^ 
Blitsea  1846  p.  273;  FesseHÄinbrnch  geheilt  1846  p.  359;  Lymph-Erpuss  Himntmpr  184ß  p.  Sfil; 
Blatmeoge  beim  Pferde  1647  p.  1 ;  Airther-Narkoae  1847  p.  lUö ;  chronische  liaucbi'ellentsüoduDg 
baina  Hliwüi  1847  p.  19»;  9biv  Aa  lIfadiiarial.Vai«lgiiiiir  19.  AaguHt  1846,  1647  p.  805; 
BanchhöhlenechwanjirerschRft  Iw-im  Tlirsrh  184?  p.  1;  ZiTroissunj?  Act  Aorta  und  I.iitiErfn-Arteric 
1848  p.  8;  Zerreissung  des  Uci-zcn.s  1848  p.  112;  yruclitliiilter-Umwälzung  bei  einer  Kuh  1848 
p.  114;  Anaeitax«  1848  p.  202;  KierenvergrOaaemng  1848  p.  259;  FtedaaUad  Wflrttemfaerga 
1848  p.  261;  Kalb  mit  Ektopic  de«  Herzen«  1849  p.  81;  Keilbein  brach  1849  p.  192;  Iiidigestion 
beim  Rinde  1840  p.  243;  Misageburten  1849  p.  244;  Petechialfieber  185U  p.  50;  Erweiterung 
der  Harnleiter  1850  p.  172;  Viehstand  Württembergs  1850  p.  183;  üescbichto  des  Blutkreia- 
laufca  1850  p.  257;  Zwillinge  unfruchtbar  1851  p.  106;  Blits  bei  swei  Pferden  1851  p.  228; 
Egelkraakheit  1852  p.  117;  Oblitentioo  der  Craral-Arterie  1852  p.  181;  Strychnin- Vergiftung 
1859  p.  919;  Langeuseuche-Impfinig  1858  p.  1,  183,  1854  p.  207;  »chafmisagebart  1853  p.  97; 
HirnhUaenwon  1858  p.  110;  Ban,  aiwaitahaltiger  1858  p.  290;  Herzleiden,  organiaehaa  1854 
p.  31;  Vlaihitaad  Wftrttembergi  1854  p.  97;  NemnMdeB  1855  p.  7;  GekrOeadritesnleiden 
1855  p.  0:  Muskel  am  Ovarium  1855  p.  24;  Mangel  den  kloinen  (rehirni!  1855  p.  III;  Ektopie 
daa  Uaiaana  1855  p.  216;  Bote  und  Wnm  1856  p.  8;  Disiocation  der  dyiteUlinae  1856 
p.  14;  Habnentiitt  1866  p.  16;  Apbdien,  aporadtaebe  1656  p.  20;  Aphtban  der  RieehbaBt  1866 

p>,80;  Obliteration  der  Schenkel-Artflrie  1866  p.  2H9;  Leber-Aiioplexic  1857  p.  C ;  Hypantha^ 
beim  Pftnle  1857  p.  8;  Umwälaung  des  Uvidncte  1857  p.  32;  Blutaenun  beim  KaaMd  1887 
pw  98;  Vlehatand  WOrttanbergt  1867  p.  67;  BHiehopenitioa,  nane  1867  p.  177;  FiabanuilknB, 

anomale  1857  p.  266;  T>-phuR  lieim  Pferde  1858  p.  T) ;  Cjitarrli  des  Sinus  1858  p.  8;  Porito- 
niti«  1858  p.  9;  Blutachwamm  1858  p.  11;  Utcemtion  des  Utema  1858  p-  17;  Oateomakeie 


Digitizeu  Ly  CjUv-'^^ic 


112 


bti      Zitge  1858  p.  19,  348;  Geikmgefl«oht  im  SMncnrtruf  1898     IS;  Pfad»  dar  Nsnmidfe 

185f  p.  249:  Civil •Vftiriiiarwrspn  in  Wüit^Hinberg  ISCi'»  p  12.  Hfwlpnsnck -Darmbrnch  1859 
p.  83;  liandwimnfnLt.'Uguuj,'  1859  p.  247;  Lunganseuclic  und  Impluiig  1860  p.  89,  177;  Uotz, 
Hiifllwrk«it  1861  p.  1;  Ai^^enik  g«gM  Rots  1861  p.  180;  Drehkrankheit  bei  einer  QaoB  1861 
p.  187;  Beinliut  beim  Tferde  1861  p.  367;  Entstehung  des  Geeetzes  über  (rewährsmangel  1863 
p.  19;  Intemationnle  tUier&rztliche  Venmomlnng  in  Hamburg  1863  p.  284;  KslbBcnuBgebart 

1865  p.  21;  Ti'»gi;nck  und  Scheide -Vorfall  1863  p.  206;  Spaltung  der  Regenbogenhaut  1861 
p.  IIB;  Bericht  Aber  die  thierttntlichc  internatiooiüe  Vemmmlaog  in  Wien  1865  p,  177  :  Rinder- 
pest in  England  und  HoJUnd  1865  p.  195-,  Viehatatittik  WflrttemlKTgs  1865  p.  199;  lünderpest 
aur  andorr  ThiorgattuDgen  übergehend  186  6  p.  1;  Rindacpait  in  Vorarlberg  und  in  der  Schwall 

1866  p.  876;  Woth  einer  Knh  1867  p.  13;  Damunnq»  bä  ainer  Knh  1867  p.  16;  FOUealkliiM, 
angebliebe  ünadia  1867  p.  116;  Aneurysma  bai  Fohleo  1867  p.  130;  lfitt1ieilniig<B  ms  dar 
italienischen  Literatur  1867  p.  211;  Bericht  über  die  intomatäunalc  thiorärztUche  Vcrsammluag 
in  Zürich  1867  p.  225;  Rinderpeat  in  DautschlaDd  1867  p.  808;  Fattdeganention  baim  Pferde 

1867  p.  807;  Coacnnent  amlTairt  1867  p.  809;  daa  Tbieramiaiwaaai  tot  dar  Kammer  dar 
Abtri'(iriiin'tf;ri  ^IS'iT^  IgtlS  p.  1  ;  Luntrunseuchc  spontaner  Kntwickelung  1868  p.  105;  Abnahme 
der  Mnskeisabstanz  durch  ^'icht^bnuch  18Ö8  p.  125;  aar  Ck»ntagiostt&t  des  Typhus  1868  p.  127; 
Somianatleb  brim  Pferda  1868  p>  809 ;  aas  dan  Adweaboriobt  dar  Tbüramaiacbnle  vob  1887—68, 
1869  l>-  1;  iiljpr  die  aau  MedicinaltaxP  1869  ji.  2':<9;  rubirsicht  srimmtliclier  Theilnehraer  an 
dem  Unterricht  au  der  TUanraeisehule  in  Stuttgart  von  1821— 61>,  1669  p.  389;  Uodenaack- 
dambnieh  1870  p.  11;  pboaphoresahraiida»  FMaah  1870  p.  909;  aafaBaUaa  WtMhathwii  Joaigar 
Tlnnde  18T0  p.  211;  D.impfigkoit  hvi  Kühen  1870  p.  211:  Anwendung  des  Arseniks  1870  p.  289; 
Rinderpest  im  Sommer  1870,  1870  p.  378;  Bericht  üb«r  die  26.  Varsammlnng  des  württem- 
barglMdm  tMarlnÜidiaB  Tanina  aa  Stattsavt  dan  34.  Ai«iiat  1871,  1871  p^  10;  Obar  Elat- 
stehunp  der  Rotzkrankheit  1871  p.  9";  (Iber  dtn  Einflusg  den  deutschen  GawerbagaaetzeE  auf 
den  Stand  der  Thierikrzt«  und  die  Tbierancneischule  und  über  das  Uilitdr-VetaalBlnraBen  1871 
p.  870;  ihar  dia  Orsbro-SplnalflBwJgkrft  ab  Kranirbattantaariia.  LUanivbariaht  1871  p.  889; 
über  den  Stfirrkrmupf  di-r  Pfeide  1872  p.  19;  über  da»  Zurückbleiben  des  Hodens  in  der  Rauch- 
höhle tCj-yptorchis)  1872  p.  28;  MiliUlr- Veterinärwesen  1872  p.  113;  Bericht  über  die  27.  Ver- 
aanadmig  daa  wArttembergischen  thierftrztlichen  Vereins  in  Rottenburg  a.  N.  dan  32.  Saptambar 
1872,  1872  p.  118;  Untersucliun^en  ülM>r  die  Dauer  der  Tragzeit  der  Stuten  1872  p.  118: 
Beobachtungen  Aber  die  EntwickeUmg  des  Ptei-de-Fötus  1872  p.  209;  Uber  das  Verhältniss  der 
Himmasse  zur  Körpermaü.ie  bei  Hunden  1873  p.  20;  die  Pferdaaaodia  in  Nfiidamribl  1878  p.  43; 
fiber  den  Viehstand  Württembergs  1873  p.  828;  die  Pharmaeopoea  germanica  gagenflbcr  der 
Thierheilkuadc  1874  p.  38;  die  Reiebs-Teterinür- Polizei  und  die  Thierärst«  1874  p.  120: 
FederbalggeschwuUt  au«  einer  Gans  1874  p.  143. 

Siasaa  .Bapartaiinm  dar  XfaiarhaUkiuda''  1875  Hortgcaetzt  von  Profnaanr  Dr.  Vogal  anthilt 
van  Haring  atola  noeh  Lttaratarlmiabto  nd  Baoauiooen,  dagegen  nur  nodi  iramg«  Avbilia: 
Physiologisohe  Versuche  über  die  Hehndü^ait  der  Absorption  luid  Seoretkm  und  üIhm-  den  Kin- 
flma  daa  qrmp«thisch«n  und  daa  L«mganiiagao*NarTaii  auf  den  Blutkraiafawf  an  PCsnien  angesieUt 
1877  p.  80,  1879  p.  105;  achtsefan  Filla  von  unfruchtbaren  ZwilHngao  1880  p.  1. 

Ausser  diesen  hier  varaaiehneIeD  ArWiteii  erschienen  in  dem  Repert/iviuni  Auszüge  au.i 
franafiaisehen,  englischen,  dttniaehaWi  aäiwediaohen  und  tioUindiscben  Fachgcitechriften,  sowia  Aaaeigen 
und  Reoennouen  tob  nanersefaSenenen  Werken  Aber  Thisrheüknnde  und  verwandte  Wissensehaften. 

II.  Gnrlt  und  Ucrtwig's  Mn^fazin   für  die  gesttumit«'  Tliierheilkunde :    über  die  bfiyerii-che  Inatnietjon,  die 

Schairaade  betreffend,  Band  I,  Berlin  183&,  p.  2ö&;  Ober  Abdomiiial-Typhns,  Bd.  lU,  1837. 
p.  318;  UcSiergaBg  dar  Vnth  von  Ftebaan  auf  dan  Manaehan  tmd  daa  POstd,  Bd.  T,  1889, 
p.  184  —  1 '.!.'!.  liesehreibunc  zweier  MiMKebiirti  ii  ti;:t  Abbildungen.  HiL  XIII    1^^4",  p.  fi9. 

III.  Recueil  de  nwkleciue  v^t^rinaire,  1830,  Paris.    Memoires  »ur  le»  aneuryiunes  internes  dana  le  chevsl. 

Relatkmen  Aber  efaiige  tbiartratlieha  Weriie.  Üefaar  die  DMbtfaeiligea  Wirkmigan  dar  Bnehndum» 
kucheu  auf  Pferde.  :Da8  Correspondenzblntt  de»  landwirthKliiiftlbdlMI  Tanina  Ar  WAlMembefg 
euthilt  im  8.  Baude  (1825)  letstere  Arbeit  weniger  ausführlich.; 


ns 


Hering  redJgirto  v«a  1846—69  dm  JtMImiM  fbm  iOt  Fwtediritto  dar  IltaMItandt 
im  In-  und  Auslande  in  den  Jahn-sb^rUiUMi  tSbn  dto  Fortwhiitte  dir  gemmtai  Mbdicm  vom 
CuuUtt  und  EiMiniiMuui,  WOnburg. 
rV.  IMomura  md  Trerimw*  Zeitadirift  Her  Phyaiokigi«:  TeraadM.  dia  SehiulBi^nit  daa  Blatbttb  m  W 
«timmen,  Bd.  III,  IlvidulWg  1828  ;  VtTKUcln-  flWr  das  yaMUtÜM  nriaehaB  der  Zahl  dar  Pdaa 
und  ScbneUii^t  des  Blatlanfea,  Bd.  V,  Freiburg  1833. 
T.  Anhhr  llr  plijraiolaglidw  HaÜkande  tob  Viarardt:  TamMlw  dia  DmeMtraft  daa  Ranana  au  baaUmaMO. 
9.  Jahrgang.  1830. 

VL  Arehiv  für  pbfHologiaclie  lieilkunde  von  WaDderlidi,  Boaar      A.:  Versuch  über  einige  Moment«,  die 
uat  dia  SebnalUgkait  dn  Bhitlaaft  Etaflnaa  IwImii.   19.  Jahrgang. 

VII.  Verhaiidluiifri-ti  der  Ksl.  LnpoldtniscIi-CnnilitiiAcheu  dcut!<clH'n  Akademie  d«r  Hrtllfbryclicr :  Die  Krätz- 
milben der  Thiere  und  oioige  verwandt«  Arten,  nach  eigenen  Untemdmuigeo  beschrieben.  Mit 
8  TkCebi.  Band  XTin.  Abllwaiiag  S.  p.  »78,  Taf.  XUIt— XLT  (atogagutgan  da«  80.  Sapt  188S). 

TIIL  Jahroshcftc  dm  Ven-iii''  {\\r  vatorlSudiHflR-  Nuturknmlr  in  WihUi  tiilii-rt.':  Eine  neue  Krätzmilbe  {Sareopin 
bort*)  Jg.  I,  184&,  p.  110:  MiiWu  au  und  in  kiankfii  Kartui^VIn  Jg.  U,  1846,  p.  117;  Notizen 
zur  Aoatomia  d«r  St»  «uuMtUr,  Jg.  SVl,  1869,  p.  103;  uchvranm  Skalati  daa  Uofarfauhna, 
Jg.  XX.  1864,  p.  47:  OrWriM- Larven  auf  der  Feldniau»,  Jg.  XX,  1864,  p.  47;  über  Icbpiide 
Bremsen- Fl ii>gen,  .Tp.  XXVIII,  p.  1872,  p.  61;  Uebersicht  der  EiDgewcidevflrmer  und  Uaut- 
ponsitea,  Jg.  XXVIII,  1872,  p.  129;  Batttfga  m 
Würmer,  Jg.  XXIX,  1878,  p.  808. 


ElngegaBgeie  SelurlfteiL 


Vum  15.  (ebniar  bb  16.  Mirz  lSä2.  S«klius.) 
X.  OmüUU  gtokgiM  A'XtaliA  iaSMB.  BoUatino 
1881.  8er.  3.  Yol.  IL  Nr.  11/19.  Roma  1881.  8«.  — 

Zacragna:  1'na  pwttrsione  nella  reirione  mannifera  dd 
Uanarcüf.  p.  47'i  -  Cortcse.  E.:  Sulla  cogtitudona 

dfoloirici  ilrir  Isoiii  Ji  Li|hari.  i'iOl — ti2S  —  Koergtner, 
l;  :  Ni'tjt  |irdiiiiiiiHr(>  ^iillü  uooloüia  ili  ll'  laoln  di  Paatullaria 
M'<(>n>li>  nii  ätuilii  tatti  nogW  aniti  1S74  e  1S81.  n.  .^23— ß.'ifi. 

—  Dur  ca.  L.:  Appunli  geoiogici  ani  OMmti  uel  GarKauu 
in  provinda  di  Capitaoata.  p.  666 — 668.  —  Corsi,  A.: 
Note  di  mioeralogia  itallaoa.  p. S64— 576.  —  Silveitri,0.: 
8ulla  natura  cliiroica  di  alruue  inclusinni  liquide  contmiila 
in  rristalli  uaturali  di  golfo  della  tiiriliiv  \i.  b'H  -578  — 
id.:  Sulla  presenza  dclla  parufliiia  uaturalniinU'  i'r>»tulliz- 
xata  Hille  «Ii  win  lava  basjillktt  di  l'iilerini  nflle 
lt^<r:ac  ..li  ir  htna    p.  57'?— 57H. 

Senckenbergische  natnrforsch.  Oeiellaohaft  zu 
Frankfurt  a.  H.  Feslschr  r  ,  i  l  t  ii-r  des  fünfzig- 
jfthrig«n  Doctur-Jubiliums  Dr.  Ludwig  Wilhelm  Theodor 
V.  Uischoff'a.  Frankfurt  a.  H.  1882.  **.  —  Lsca«, 
J.  Ch.  (;.;  Der  Fiicha>Afa  und  daa  Faakliiar  (Lmm  «!•• 
caco  und  ChulorjM»  4Maclyh^  in  ibam  Knochait»  und 
Muakelskeleu  84  p. 

■6dl>tt  «Btoirttottai  Brilmi  in  ItowM.  Bd- 

lallino.  Am»  XIU.  Trimestro  I,  II,  lü/IY.  Fireu» 
1881.  8*.  —  Magretti,  1'.:  Sufrli  Imenottcri  dellaLam- 
bardia.  p.  8—42.  89—123.  (irili  i  r.  K^eursione  in 
(."alabria:  ImenottcrL  p.  43—7».  l  ;  l  -  JIS  — 273.  — 
id.;  Contrilnizione  allii  i-tudio  <ii  nh  uin'  .^im  ie  iutlimie  del 
^jcufTR  y'iyJiKi.  ]..  l'  i'.iri,  X-.  <  iTitnliu/ione 

allo  »tudiu  dei  Lepidotteri  del  Mudenese  e  di-l  lt<<:LM:i!iH. 
p.  132 — U1  —  (  avanua.  G.:  Xuovo  Rcncre  (PUit"i\ntm> 
c  nuova  »peiic  f /*.  ÄnierieiJwV  di  öcolopendridi  n.  l»il<  KU. 

—  Targtoni-Tozzetti,  A.:  Ortbopterurum  Italiaa  tpe- 
cic«  novae.  p.  190—186.  —  Siebold.  C  de:  I'regbiera  ai 
sii^itsri  Entomologi  ilaliani  risffuardaute  ja  J'ifyche  api/'ur- 
«iw.  p  1S7  IS.'i.  -  Muciliiati,  L.:  0»erv»y.ioni  sulla 
tlUoaera  dd  iecdo  in  öardegna.  p.  188—190.  —  Fiori,  A.: 

Iiaop.XVin. 


I'üliiiiorlisnio  nella  fenuiiiuu  del  Dyli^cui  tlimiiUalui  Ueri?. 
p.  274 — 277.  —  Cuntoni,  K.:  Araciiidi  dcür  Madonie. 
p.  27s  :.'!*•.  -  Berlese,  A.;  II  piihtmiriiMiio  f  la  par- 
tenogenesi  di  aicuni  Acari.  p.2SNJ— 21>2.  —  l'a!t8eriDi,K.: 
Sopra  i  doe  tabareali  addondnaU  deilalamdalla  JVrIlaite 
ehryaorrAaao.  p.  998—888.  —  D«t,  A.t  II  MmmhIm  at» 
dentatum  Fabr.  aal  aaaaaa:  eoaaidafaaloal  et  p.  997—808. 

-  TarKionUTossatti,  A.:  Notiaie  aaUa  fldaaam  dalle 
viti.  p.  *»— 317. 

—  Resoconti  dalla  Am»  1861.  FU 

ranie  1881.  8*. 

too.  ivfib  delstMiiqw  <•  Balgiqne  in  IrOaML 
nolletm.  Tom  IX.  Bnunba  1881.  8*.  —  Du- 
rand, Th.  «  Flltlar,  Kt  OqHflilloM    1«  flore  aoiaie. 

—  CUklagw  daa  plaaMa  da  amra  da  Fand,  pu  7-498.  — 
Pir4,  L.:  Laa  Um  arteaa  da  la  BoliaaL  p.  9Vr-4m. 

Sie  hküdwirthaaliaftlielkaii  Feranelu-StatioiMB. 

Herausgeg.  von  F.  Nobbe.  Bd.  27,  Hft.  5.  Berlin 
1882.  8*.  —  Vcrhamllungcn  der  iX.)  Section  ftir  ,land- 
wirtiiscbaftllcbcs  Versucbswosoa"  der  Naturfonclier-Ver- 
aanmüung  zu  Salzburg  1881.  (SchluM.)  p.  321—844.  — 
Kraut,  C.:  Versaiamlung  tod  VoniAnden  und  latereaaenteu 
der  Saaiencoutrole  xu  SaUburj;  1881.  p.  845  —  346.  — 
Nobile.  F.:  l'ebt  das  Liebt  emon  vortheilbaften  KinflUB 
auf  dii- Keiüisintf  der  (iran-sanien?  p.  347  '.VAi.  —  Srfiulxe. 
y  -A.  !'i  ui'-.ter,  K.:  Neue  De;ira>jr  z  ir  Kciinlrii-,-,  iler 
üticltiitoinkalügen  üeiitandlbeile  der  kartuilelkuuUuii.  p.  3ö7 
—874.  —  Conacler,  C :  Aadieaanalyae  der  ateaataaii 
Thcde  TOB  Alter  Aawwtt.  p.  978—889.  —  Knuob,  C: 
I'elier  rqiton  bildende  Fermente  in  den  Pflanai.  p.  988 
-  Krauch,  C.  u.  Berke,  W.  v.  d.:  Vabar  die 
UwlsÜHcrfaaatkuaaaig  od  ihre  IbngeL  p.  a87C 

▼animflriMMbMOBMilMiatkirlltartliOBar 
ia  BcMlaB.  Hahlailaiia  Foraait  in  BOd  md  Scbift. 
46/47.  Bericht   Braakn  1881.  8«. 

Lttther,  B.:  Berechnung  de«  Planeten  11'  Par- 
tfaeoope.  (Aatntnom.  Nachr.  Nr.  2316.)  —  Störungen 

14 


Digitizeu  Ly  CjUv-'^^il 


114 


de«  FluMten  (6)  Hebe.    (Ibid.  Nr.  SS17,  2218.)  — 

Störungen  il..'^  Pliuuton  (61)  DanaS.  (Thid.  Nr.  2227.) 

—  StürungtD  des  l'liiuet«n  i56)  Mel«te.  (Ibid.  Nr. 
2235,  22H(i.)  —  KrciBriiikromi-ter-Bcobttchtungen  am 
SiebenAUser  za  Dämldorf.  (Ibid.  Nr.  2281,  2362, 
S4M.)   

(Tom  IS.  Min  Ii»  15.  April  isaj. 
O«ol0glml  loaia^  of  Loadflo.  TmuMtkna. 
SeriM.  YoL  TU,  Pt  S.  Loadaa  1646.  4«.  [gA.} 
Hiu^tun  d'Histoire  naturelle  in  P&rit.  M^moizw. 

Tome»  I— XX.    Paris  1815—1832.  4».  |gek.] 

Acad.  des  Scienoes  de  Paris.    Comptes  rendne 

bebdomadsiree  dea  iteiMea.   Tonea  32—41.  Pluii 

18ftl>-lS66.  4*.  [gek.] 

Xongl.  Srvuka  Vetenikapa-Aktd.  in  Btwkhohi. 

Nya  Handlingar.   Tom.  1— IX,  1780—1788;  XIV— 

XXX,  1793  —  1809.  8'^.  —  ll:uii;li!],:ar  1813,  1814, 

181B,  1816,  1817,  1820.     Stockholm  1813—1820. 

8»  [gek.] 

latukutor.  XaadatJbiMim  vm  Xftntoa  i> 
üfwltat  JaMimk  Bft  m,  TV,  T,  TI,  Tn,  Till. 

Klftgenfhrt  185-1—1968.  8». 

Zoologioal  Society  of  London.  IransHctioiiH. 
VoL  VIII,  rts.  2,  3.  -l.  ."),  6,  7,  8,  9.  l.ondon  1872 
—1874.  4«.  —  Vol.  IX,  I'tjä.  1.  2,  3,  4,  5,  G.  7, 
8.  9,  10,  11.  London  1875—1877.  4«.  —  Vol.  X, 
Pta.  1.  2.  3.  4,  6,  6,  7,  8,  9,  10,  11,  12,  13. 
London  1877—1879.  4».  —  Vol.  ZI.  Pia.  1,  S,  t, 
4,  5.   Londom  1880—1881.  4«. 

—  Ptaeea^ga.  1846;  1861,  l-8{  18T9,1— 8; 

1873,  1—8;  1875,  1—4;  1877,1—4;  1878,1—4; 
1879,  1—4 ;  1880,  1—4.  London  1861—1880.  8*. 

-  Ind».  1880—1847, 1881—1870.  Loadn  1866, 
1872.  8. 

—  Rirorts.  1833,  1834,  1835,  1836,  1837, 
1838,  18.19,  1840,  1845,  1852,  1853,  1855,  1856, 
18j7,  lg:.8,  law,  1860,  1861,  1862,  1863,  1864, 
1865,  1866,  1868.  1869,  1870,  1871,  1872,  1878, 

1874,  1875.  1876,  1677,  1878,  1879,  1880,  1881. 
London  1888—1881.  8». 

Vaaaanüaher  Tar.  C  IMutaudt  üi  Wm^ 
baden.  Jg.  88/S4.  WIeobaden  1880—1681.  8*.  — 
Kf>R»ler.  A.:  Vie  Srbnpnenflogler  des  R^.-Bas.  Wiea- 
liudcn  iitid  ihn-  KiitwickofungsKTscliichte.  p.  1 — 894.  — 
liinlili'bcr^':  Ht'nljuohtnnc;  lUicr  ilie  l.cbeu&wciiiC  undEat- 
«ickoluiigs;;i-si  Lii'lid-  äva  Th'imnurffiu  KaUepbadlL  p.  8M 

—4i.r2.  —  li<>inr\('r,  .v.  v.:  iviic'r  ifie  BislslMiifeu  dar 
Attuel  zur  Kaclili^aU.  p.  423 — iüu. 

(ftolaai»!«  Mgt) 


MtiAge  zur  beschichte  der  Physik. 

Tob  Di;  BiCMudf  Lehrer  an  der  KgLfa«dNMBO«mrt«> 
Mfa&  in  Catsd.  M.  A.  H. 

(Fartictniiig.) 

Jobn  Dal  ton,  gab.  1766.    58  venebiediBna 

Apparat«,  Barometer,  Tbermometer,  Eodkanetar,  Glaa- 

lipparate,  Manometer,  Waage  ete.;  in  BaiHi  dar  li- 

tersry  and  PfaUosopbieal  Soeia^,  HaadMtlar.   I*  0. 

No.  3346. 


WilKan  Kiool,  gvb.  «tm  176S.  IÜooIWm 

Prisma,  von  ihm  verfertigt ;  MoMm  of  8dmM  «ad 
Art,  Edinburgh.   L.  C.  No.  1188. 

Salvatoro  dal  Negro,  geb.  1766.  1)  Con* 
denRations- Elektrometer.  2)  Drei  Oligochronometer. 
3}  Zwei  elektromagnetiaclM  Motoren.  4)  Elektro- 
auignatiadiaa  Piiule];  in  Fadna.  Engl.  L.  C.  Vo. 
668  (4)  —  'S:. 

Oaspard  de  la  Kive,  geb.  1770.  Schwimmer 
nr  DamoBatnaBoB  daa  AmptreVkan  Gaaelaaa;  da  la 
Rire^mmlang,  Genf.    L.  C.  No.  1801. 

*H.  A.  Wolf&  1)  Vier  polyedrieche  Sonnen- 
«kfoi,  aMf .  1770  In  OhmL  8)  Babeme  SamMBokr. 
ansg.  1779;  in  Cassel.   C.  Ko.  100  u.  Inv.  dee  Mns. 

*  Georg  von  Reicbenbacb,  geb.  1772.  1) 

4562.  II.  8.    8)  Thaaddit;  Stenwarto  In  ZOrieh. 

W.  XI.  16. 

*Edv.  Nairne.  1)  Mit  Blnot,  Inclinatorium, 
ansg.  um  1773  in  Ijondnn :  hydrofiT.  Abtheilung  der 
Adrairalitit,  London.  L.  C.  No.  1526.  2)  Druck- 
pumpe; fbyn.  Gab.  in  Leiden.  3  Mit  BInnt,  Theo- 
dolit, an^g.  1838  in  Londoo;  in  Pkdiia.  BüglL  L.  C. 
No.  4562.  II.  18. 

".lan  Paanw.  1)  Mudcll  einer  Newcomen'schen 
BaDp&naschine ,  au«g.  1774  in  Leiden.  8}  Zwei 
Mnidiaabroek'scbe  Pyrometer;  pbys.  Gab.  b  LiidaB. 

Jean  Baptiete  Biot,  geb.  1774.  Apparat 
flir  ratiraBde  PMariaatk»;  OolUge  de  Franoe,  Paiia. 
L.  a  No.  1302. 

Francis  Baily,  geb.  1774.  Apparat  zur  Be- 
stimmung der  Dkktigkeit  der  Erde;  Astxonomical 
Society,  London.   L.  0.  Vo.  S854. 

Job.  Kasp.  Horner,  geh.  177-1.  1)  Rogen- 
meaaer;  Sternwarte  in  Zarich.  W.  XVIU.  p.  286. 
3)  Kninnikroaioter;  riwnd.  W.  XDC.  p.  899.  [8} 
Hflkanquadnint ,  h.  Chapotot.]  4)  Gimcra  lucida; 
Stamwatte  in  Zürich.  W.  XIX.  p.  411.  ö)  RepaoU- 
leka  Paodelvkr;  elbend.   W.  XT.  6.    6)  8eoaBdaB> 

iUilpr;  nliend.    W.  XI.  15. 

Andre  Marie  Ampere,  geb.  1776.  1)  In- 
dnetlonemaaehbte.  oaBrtndit  oalar  A.'a  Sfawtkm.  3) 

Arbeit^tigch  mit  den  Apparaten ,  mit  denen  er  die 
Wirlmog  der  Ströme  auf  einander  entdeckt  hat; 
OolUga  da  Franca,  Pari*.  L.  a  So.  1667  u.  1796. 

.A  n  t.' f  1  f"'  Tinll.'ini.  grli.  177fi.  1)  Selbstregistri- 
render  atiiioK|jliüriscbt!r  Wärmumonsur.  2)  Selbstregi- 
•trirendos  Paychrofltalar;  ph;r*>k>l>MAcB  Ckb.,  Fkvta. 
Engl.  L.  C.  No.  4564,  10  n.  11. 

*Paul  Etienne  Marie  Lenoir,  geb.  1776. 
Rep(  riiiiinaicreiB  (baiehldigt);  Stanwaita  in  LaidoB, 
K.  LV.  üo.  26. 


Digitizcü  by  Ljo^j^ii. 


115 


*  PsalL  SteUdidBirkel,  wug.  1777  ia  Geaf; 

B09»l  SoeMgr,  London.    L.  C.  No.  353. 

(Kort«oUun(  folgt.) 


Sie  neunundzwanzigste  Yaraammlung  der 
dmlnlwii  geologisoliai  OonUsohalt. 

(SAIuhl) 

Zweite  Sitsung  vom  9.  Augoet  1881. 

Von  den  geechAfilicbeo  Verhandlnngen  bat  nur 
die  WtM  dM  Venunailiiiigiorl««  im  JUm  1883  «fai 
allgeiueLaeres  Interesse.  Dieselbe  fiel  auf  Eisenacb, 
die  Zeit  ward«  dem  Vontande  der  deateehtn  geolo- 
giedun  OenDididl  mH  dar  HaaMgabe  flbwlaaeen, 

das»  dii-  Verwininilung  iiwisclicn  dum  15.  Anguat 
and  15.  September  stattiindea  wird.  Zu  Geaclukits- 
JUinni  wnrdiD  Gvhaimnitii  and  Pmhmet  Sraft  oad 
Dr.  Bornemann  eeu.  ^eu-älilt.  Der  Martw  war 
gqgenwkrtig  und  nahm  die  Wahl  an. 

Bttuf  worden  die  wieaenachaftBoben  Toftrtge 
fortgesetzt. 

&.  Dr.  T.  Werveclce  machte  Mittheilungeu  über 
die  Triae  «od  deren  Lagerang  in  Lothringen  und 

Luxemburg. 

Der  Aufbau  der  Schiebten  in  lieiden  Landestheilen 
M  eonpUdiiar,  aU  fr&ber  «agamNUM  wordaa  iaL 
Die  grossen  Gebirgnt^mngen  namentlich  sind  frtthcr 
fast  gtolich  übersehen  worden.  Selbut  die  neue  geo- 
logische Karte  von  Luxemburg  von  Wiea  JQlnt  davon 
Nichts  auf,  so  dass  eine  neue  Untersuchung  na  Ln- 
xemborg  «in  dringendes  Erfordernis«  wurde.  Redner 
iWMlhta  midiat  auf  dia  wiadarholte  nAndige  Entwictce- 
loag  niokk  nar  dar  Trias,  aondera  auch  des  Liw  auf- 
merksam md  Mg  daiMH  im  Sddiua,  daaa  iHuii  das 
Ardennan  hin,  wo  diaaa  aandigia  Entwiekeloogen  be- 
aondara  an^gaprlgt  aind,  ain  Mtmtm  Maananfer  b*- 
standen  hnben  muaa. 

Dil?  erste  auffallende  sandifife  Entwickelang  zmgt 
Bich  im  unteren  Muaclielkalk,  als  Mnscbelsaoditain, 
dann  folgen  die  Sandata$De  and  Conglomerata  im 
Mus-chflk-^ilk  Vni  IWttpiiilnrf  und  im  Kauton  Bedingen. 
Der  Keu|ier  beginnt  aclioa  an  der  Mosel  sandiger  aa 
werden ;  dar  mittlere  Ken  per  an  dar  Hoaal  mit  6  m 

mäclitig<>n  sandipcn  Riluken  ist  nni  Uandp  dt-v  Ar- 
denncn  cu  mächtigen  Conglomerateo  und  Sandsteinen 
entwickelt.  AofUIand  sandig«  Etatwiokalo^  imliaa 
zeigt  der  Luxemburger  Sandstein,  welcher  den 
Schiebten  mit  Auuu.  anguiattu  entspricht  und  in  der 
mdw  von  Arlon  «nek  in  du  Kvaaa  dar  Ariataa 

hinnufpeht.  Oer  firi'F  :1p  Virton  eiits|inV}it  nnp.Tf)i)ir 
dem    Lias  ^    und  <)    Queustedt    und    der  Macigno 


d'Aokaaga  irt  idant  mit  den  SciUditan  Amm.  codaim, 
damit  st-hliesst  die  Reih«  dar  Sandstainbikinngen  daa 
liaa  jener  Gogendeu. 

Wie  schon  vorlier  bemerkt  wurde,  kommen  in 
Lothringao  and  Luxemburg  lahlreiche  VerwerAingen 
vor  und  ist  ea  auffallend,  dass  im  Bereiche  dieser 
zatilreichen  Verwerfungen  der  Muschelkalk  in  hohem 
Grade  krystallinisch  ist,  wihrend  er  sräia  nonmla 
Auabildong  seigt,  «o  dte'Tanrerfungen  sdtanar  «of» 
treten.  Da  den  kiTatalliiian  SeUdlten  auch  FaeiÜien 
fablen,  ao  kann  man  woU  ■lalMMiirpkiaoka  Froeane 
Miiwlmwn,  dia  anf  irgend  aine  Weiso  odt  dan  8Ui^ 
uugen  in  Zusammenhang  stehen.  Die  Verwerfungen 
Warden  von  zahlreichen  Wataar^ueUen  begleitet  und 
dieaa  haken  TielflKik  Yeranlsanmg  mr  Anlage 
Dörfern  fjegebeo.  Die  Hftiiptvf-rN\  firfnngen  nt  roichen  von 
SW.  gegen  KU.  —  wie  die  Schichten  des  die  Unter- 
lag« UManden  Defooa  im  Hunerflcken,  in  der  EÜU, 
dem  hohen  Venn  und  auf  d'  r  rechten  Rheinseite  im 
Taunus  bis  nun  Steinkohleogebirge  an  der  Rohr  — 
wihtead  dl«  «aouodlraiB  Terweritogaa,  tob  &  mah 
N.  ütreicheud,  üich  daran  anschliessen.  Die  Grenzen 
der  Trias  gegen  das  unterliegende  Devon  folgen  vor* 
hamekend  dar  Biektnig  vasi  SW.  gegaa  MO.  und 

«Qofa  dar  Lanf  der  Fläne  »igt  eine  crlei'~be  Richtung. 

Dar  gmeiB  Bauen  zwischen  Uunsrücken  und  Ar- 
dannan  iat  kein  niapranglicher,  sondern  in  Folg«  von 
Verwerfungen  entstanden  und  als  eine  I^senkung 
der  Trias  zu  betrachten.  Die  Entstehung  desselben 
flillt  jedenfalls  in  eine  Zeit,  die  jünger  sein  moss,  ala 
die  Ablagerung  daa  braunen  Jura,  da  die  Verwerf- 
ungen in  derselben  Richtung  durch  die  Triaa  in  den 
Dogger  fortsetzen.  Weitere  Untersuchungall  Warden 
Mick  /^"fHipiTg  ober  dlaae  Ammkiiie  geben» 

Geh.  Betk  Beyrfeh  boMiltt,  daaa  db  ftm 
Vorredner  angef&brten  Verwerinngserscheinungen  durob« 
«na  «BgewCInlioba  seien  and  enmsht  deneelbea  am 
eine  weitere  AnafDlirung  über  die  Baadieflknheit  dieser 
Störungen  und  die  wahrscheinlichen  Vorgänge  bei 
deren  Bildung.  Dr.  von  Wernecke  weist  naf  den 
Hera  und  daeaao  H'eaebw'lhwng  von  Losesn  bin,  in  der 
das  Vorkommen  metauiurphisirter  Gesteiue  erläutert 
sei.  Landeageologe  Grobe  (Trier)  bemerkt,  dass  das 
Auftreten  der  Dolontita  im  Mmdielfcnlk  als  ein  gant 
alluiilÜL'i  :-  von  ihm  schon  in  der  oberen  Saargegend 
beobachtet  worden  sei.  Geh.  Rath  von  Dechen 
aiafait,  daa  Bmpigewieht  bei  der  Betracktong  der 
zahlreichen  Verwerfungeu  auf  zwei  Punkte  legen  zu 
mOseen:  1)  auf  die  aUmAlige  Aoabildong  der  Ver- 
wetfuBgaapaKe«  und  9)  auf  die  OrBeaa  der  durch 
EroNon  fortgeführten  Theile  der  Erdoberfläche.  Die 
allmalige  Auslnldang  der   Verwerfungsspalten  lüelt 


Digitizeu  Ly  CjUv-'^^il 


dandbo  nacb  deren  ZammmenhaDge  mit  Er^gtagm 
Ar  «nriMen;  Benfwla  and  aUraoh  in  den  Glitgaa 
im  ZeehatoiB  tob  Blabar  niid  Koäicalmrg  in  der 

grossen  Verwerfung  Feldbis»  bei  Herzogenrath  und 
Budanb«»^  im  prodacttTen  Kohlengebiiige,  wdcba  im 
KoU«iUk  im  Bwluigeibwgw  bei  Stblberg  w3m  Bld> 
glänz  und  ffidtblendc  fii)ir<^^n(lur  Gang  auftritt,  mit 
den  dwtMeheten  Sparen  einer  aehr  alhn&ligen  Aus- 
bOdniv  Miner  GnogmMM.   In  Beeng  anf  die  Orflm 

der  Erosion  oder  A'inisiou  hiA  diu  Verwerfungen 
glaubte  derselbe  «af  die  in  dci-  geethgen  äitaung  er- 
vllinto  gNMW  Temtfing  sSdflitBeh  tob  SembrOefcon 

TonraiMB  tu  dürfen,  welche  eine  Abtragung  oder 
ZanUnmg  der  Steinkohlenibriuatiou  um  2800  bia 
3800  Bi  ntt  graMfar  BiitinmÜNit  «rferdart,  am 

deren  liciitigi'  Olioiflücho  in  das  Xivpau  zu  brinpen, 
welches  der  Uuutgaudstein  auf  der  südöstiicben  Seite 
Htm  T«nnrfing  «iBatant.  Bei  w  UbatBo«  groeatn 

Verilnderungen  der  EnloherflScbe  <-f\  t  s  nii?serordent- 
lich  echwierig,  rieh  eiuu  Vorstellung  von  der  ursprUng- 
Bcben  CheUH  der  Oberflieha  tot  der  Eotatdiang  der 
VerweriUDgeo  und  nrnnittelbar  nncli  deren  völligen 
Ausbildung  zu  machen.  Hierbei  wird  echliesslioh  noch 
die  Bemerknng  gemacht,  da«  diaM  Veriültaiaw  bei 
der  Betnohtung  und  ErlXntenuig  tob  lAgenmg^ 
Terii&ltninen  nicht  die  Beschtang  m  finden  scheinen, 
welche  riu  verdienen. 

6.  Ward«  eia  KinledBngmehniibmi  dee  Prcai- 
dentcB  dei  OrgulintioBi-CoBiiMs  de«  bitonwtioBBleiB 
geologiachen  CongreE.ies.  J.  Cnpellini,  vorgeleeen,  wel- 
diea  BologBA  den  13.  Joli  d.  J.  datirt  nad  an  den 
Frieidenten  der  VenaaBnhng  der  denlMdieB  geologi- 
achen Gegellscimft  in  SnArbriicken  gerichtet  ist. 

Ssaaelbe  wnrde  dem  Voratande  dieser  Geaell- 
■diaft  BOT  BeaatworloBg  ObirwlemB.  Dtiaof  macht* 
Geh.  Ruf);  nmiLlii'COrBe  die  Mittheilung,  dass  der 
Vorstand  der  GeeeUsehaft  bereits  frtther  ein  gleioh- 
laBtaadfla  ^^^^^"'"gi'**^'"^^^****  anm  iBtematlooalflii  geo« 
kgischen  Congress  erhalten  T^t  C-l,-!  tp-tun  1 

•ei  demsellMu  so  wiebtig  ersebienen,  das«  dem  Herrn 
Minister  Ar  fiffimtüdM  Arbeiten  darflber  Varfarag  ge- 

halten  worden  und  dnss  deiselhc  die  BetlieiÜgung 
der  königlichen  geologischen  Laudesanstalt  in  Berlin 
BB  dam  intairaatioBBlaiB  gaalaf^aebaB  OoBgrama  ia  B(k 

logn«  cren-limict  hnhc.  Eine  Betli<'iligung  der  deut- 
schen geologiachcD  (resellschait,  die  als  sehr  wtlu- 
achentwertli  baaaiclmet  «ntde,  «ei  dadnrdi  abenfaUa 
als  gesichert  zu  betrachten.  Nach  dem  für  die  Ver- 
sammlung in  Bologna  nufge9tellt«n  Programme  werden 
dabei  folgende  Gegenstände  zur  Sprache  kommen: 

1)  GteichmflBsige  Bezeichnung  für  geologische 
FormatioBen  und  für  deren  Unterabtheilungen ; 


S)  Anwendung  g^aiehmlMigar  F«rb«o  bei  gao- 

logiBcbaB  Kartoa; 
8)  HentaUnng  eiaer  mtenatioBalen  geologischen 
Karte  von  Europa  und  einer  solchen  Welt  karte; 
4)  gleichmluige  Nomenclatur  in  Mineralogie  nnd 

PalXoBtologie. 
Die  .VuwLnJuiii.'  gletclimässigßr  Farben  bei  geo- 
logischen Karten  finde  ganz  besondere  Schwierigkeiten 
bai  Laaden,  in  deoea  bereitB  aahr  viele  geologische 
Knrteri  hiM  jrcstellt  und  v(  i  üfTrnf  lieht  seien  und  diu 
ganz  anmüglich  von  den  bisher  angewendeten  Farben 
abgelMB  kOmrteB.   Wie  tSbig  aieh  aaeh  Italian  bi 

dieser  Beziehung  durch  versehiedfi  ■  Vr  r  i  liläffe  zeige, 
SO  sei  bei  der  bestehenden  Sachlage  voraoixuaeben, 
da««  kaia  pndrtiMilMr  Erlbig  ward«  erddt  werdao. 

Diigegcii  wird  die  Herstellung  fiiier  inter- 
nationalen geologischen  Karte  von  Europa 
ala  beaooders  wichtig  baaakbaataBd  baaatragt  Bednar, 
sofort  in  eine  nShere  Discussion  Ober  diesen  Gegen- 
stand  eiuiiutreteu.  Zunächst  sei  der  für  eine  solche 
Karte  pafwnd^te  Masastab  zu  ermitteln.  VoB  TBr* 
Bchiedenen  Seiten  sei  1  :  500000  vorgeschlagen  wor- 
den (Karte  von  Belgien  von  Dewalqae,  Karte  der 
BhaiaproviBB  Bad  Westfalens  von  v.  Dechen),  von 
anderen  Sette«  «an!«  diaaar  Mawstab  für  viel  sn 
gross  gehallea  and  dia  Hllfta  desaelben  ifir  paaaend 
erachtet.  Bei  dem  ersteren  Massstabe  wiirde  die 
Karte  -1  m  breit  und  6  m  hoch  werden,  auch  fehle 
Bodi  Ar  viele  Gegenden  von  Bampa  daa  geologi.scbe 
Detail,  um  dieselbe  ausfUlea  au  kOnnen.  Schliesslicb 
sohligt  er  vor,  die  Redaotäoo  der  Karte  dam  Geh. 
Satii  T.  DaeheB  aa  Bbertragaa.  Dieser  bittet  cBe- 
jenigaa  Banen  in  d>  i'  Wniamuilung,  welche  durch 
ihre  Laiatnagen  in  der  Heratellung  geok^acher  Karten 
daan  beacaden  bcnJaB  aeiaa,  flin  Anaiehtea  bb 
äussern.  Olwrbcrgdircctor  Gümbol  Miir.i  r.cn  i  er- 
küirt  sich  mit  den  vom  Geh.  Bath  Uauchoconie  vor- 
gatragaDaB  ABafähraagaB  einmilaadaBi  iadem  er 
harvnrbebt,  dass  bezüglich  der  Ilersteihng  geologi- 
aohar  Karten  nicht  füglich  von  den  blaimr  aogawem- 
detea  Farbea  abgagangaa  wardao  dürfe.  Hiaalahtlidi 
dcB  anzuwendenden  Ma.'^'^.sfahes  fiir  die  laterBBtioBala 
geologiache  Karte  von  Europa  mSaia  aber  «bl 
blhaiaa  gewihlt  werdea,  bei  dam  diaaelbe  daa  Cha- 
rnlttpr  einer  Uebersichtskarte  behnlte.  Dies  wäre 
viellvicbt  uueb  bei  einem  Masastabe  von  1  zu  1'/« 
Million  möglich.  £r  sAiBamt  aieh  dem  ToiaeUage 
des  Geh.  Rath  Hauchecorne  an,  die  Redaction  dieser 
Karte  dem  (ieh.  Rath  v.  Dechen  zu  i\bertTagen  mit 
der  Masügabe.  daae  dieser  verstatte,  densellien  Vor- 
schlag in  Bologna  zu  machen.  Geh.  Rath  v.  Dechen 
erklärt,  dankend  för  die  ihm  dodnrch  erwiesene  Ehre, 


117 


dass  er  mit  Räckaieht  auf  aein  LoIicb  Alter  und  auf  die 
Sebiüfe  Hher  Angm  liiili  «faar  soldMB  Arbait  nkfat 

nebr  nntfraehen  könne,  Derselbp  plaubt,  tlass  der 
Tom  Vurrvdner  vorgt-scblagcue  Massstab  vou  1  zn 
VU  Wmm  die  tawente  snUtorige  Gnose  aei,  weO 
die  Knrto  sonst  keine  llpliersicht  mehr  gewähre,  und 
t'Urchtft,  dasB,  woun  auch  die  Untcrabtheilung  der 
Formutionen  so  weit  als  inrifflii-h  geben  müsst,  für 
einen  »nsehnlichen  Theii  von  Kiiiopr>  das  erforderlich« 
MateriAl  fehlen  dürfte.  Die  geulo^nüchti  Kart«  von 
Europa  von  A.  Dumont  1855  besteht  auH  vier  groncn 
Bttttaro,  darüber  solle  bti  vaw  Ueb«niebtalnrto 
sSdA  Unnsgegangen  werden.  Odi.  Bafh  Beyriob 
UUt  aechs  solaher  BIfttter  noch  für  zultoig.  Geh. 
B&tb  Heaeheeorne  knflpft  an  die  Anfiialmten  der 
kSnigBeban  geologiaehen  Lendaeeavtalt  an,  dolit  die 
(irössp  der  im  Ma-ssstabe  von  1  :  25  000  publicirten 
Blätter  in  Vurgleich  und  findet,  dasa  dieaelbe  aneb 
Ar  die  Karten  in  kleinerem  Mnaaatafae,  die  mehrere 
BIfttter  erfnid«  III,  geeignet  sei.  Professor  Culien 
(Straaaburg)  schilt  vor,  gleichseitig  awei  Karte»  von 
Evo!»  ra  baaiMten,  aiM  Im  Waaaafaho  ytn  1  n 
1  IGllinn.  die  niideif  iu  einem  paRsend  kleinerem 
Ibantabe,  damit  würden  alle  Wünsche  befriedigt 
ymim  kOurni.  OWbetgdlnetor  Oftubal  hlk 
(ör  besser,  den  Gegenstand  vorlUiifig  imentscliieden 
«1  laaaen  und  san&cbat  mit  vorliegendem  Material 
griMDklMT  m  atadfrai.    BanptnMm  HofnaBn 

iHriin)  lenk*  i!i<-  Aiifir'  iksninkelt  dto  whandcncn 
Eiüenlialiokarten  von  Europa,  mldw  eise  Uebersicht 
der  verechiedenen  Mesaetifae  geben  und  zn  Teraocfaen 
benutzt  werden  können.  Professor  Frcih.  v.  Richt- 
hol'en  bemerkt  nuter  AnfUlirung  der  verschiedeneu 
Mn.^stjibe,  daaa  die  Karte  von  Europa  bei  einem  Ver- 
hälttuBD  von  1  zu  2  Millionen  2  u,  alao  bei  1  lu 
1  Million  4  m  Höhe  erhalten  und  daher  ala  Deber- 
sichtpltarte  ganz  unbiain  liVüu-  .sein  wttrde.  Hauptmann 
Uofmann  betont  nochmaU,  daaa  dia  GiAiae  der 
Eiaenbahnkarten  iweckmtasig  aei,  daaa  daa  Pablürom 
idch  daran  gewöhnt  habe  und  bai  den  einbchen  Ver- 
htltniaien  die  t'ebertragnng  «an  abar  Xartie  auf  dia 
•ndara  erleiefatert  wflide.  Gdi.  Rath  Hnveheeorno 
■einti  M  würde  sich  empfehlen,  Karten  von  Europa 
In  vanddadanen  Maaaitaben  in  Bologna  vorzulegen 
und  anter  Stegnnidelegiuig  deraelben  in  die'  dortjgo 
UesprerViiiiiij  eii-.zutrf  feu.  Prntf's^i:r  IM  a  t  x  (Karls- 
ruhe) unteretützt  diese  Ansicht.  Die  Auaiahmug  bat 
gar  kefaM  SebwierigkaitoB,  da  Eartao  tob  Europa  in 

den  vcTScIiicdeuiiti  ri  MaS4i,'-tiibt)i  zum  Gebrauche  in 
Scholen,  Gymnasien  u.  a.  w.  vorhanden  seien  und  auf 
den  Oebalt  dandbaB  «a  topogn^Uadiea  aegan- 
«tladan  Ar  diaaan  Zwadk  nklila  aakounn*.  Dr.  Stein" 


mann  w&nacht,  daas  ala  Basis  die  Uerstdlmg  einer 
Waadlnrte  m  Granda  gaUgt  werde,  un  Ibatmalalkn. 

bis  zu  welcher  (iröüse  eventuell  gegangen  werden 
könne.  Geb.  Rath  Bey rieh  schlügt  vor,  einen  Ana- 
sug  ans  dem  bantigeD  SttsongapnlokoUa  der  intar»^ 
nationalen  Versammlung  in  Bologna  vonmlegeD,  um 
derselben  zn  zeigen,  in  welcher  Weise  dieser  Gegen- 
.stAod  hier  be.iprochen  werden  aei.  Dieaer  ToneUag 
findet  allgemeine  Zustimmung. 

Od).  Rath  vom  Rath  (Bonn)  spricht  den  Wunsch 
aoa,  daaa  bei  der  Herstellung  einer  geologischen  Karte 
von  Europa  ancb  die  Kordkfiate  VM  Afitikn  nit  «ia^ 
begriffen  werden  möge,  da  diaadbe  fn  immer  niherar 
Beziehung  zu  Europa  trete  and  eine  grössere  Berüok> 
aiditigoqg  dendban  wie  bidier  wfloacfaenawertb  aei. 
IVufeseor  TttSk.  tob  Kiebtbofen  nnterstfitxt  dieaan 
Wunsch  in  der  Hoffnung,  dass  dadurch  für  junge 
Geologen  eine  Anregung  geaebaffen  werde,  dieaen  io' 
tereeaanten  Gegenden  eine  grSaare  ABfinarkaamkdt 
zuzuwenden.  Geh.  Rath  Hauchecoruc  theilt  addiaea- 
lieh  m  diesem  Gegenstande  mit,  daas  ein  Ibnnaplar 
der  Kut»  von  Dentadiland,  welche  v.  Dadten  fan  Auf- 
trage der  di^ntseli-'M  ge'il'igi.-if.lii  ii  Ci'.'iiiü  rliaft  bearbei- 
tet hat,  in  der  künigl.  geologischen  Landeaanatalt  in 
deoaelboi  Fkrben  oolorirt  wirf,  wdobe  bei  der  SpeeiaK- 
karte  von  PrrUKScn  und  den  tliüringisclin:  St.iaten  in 
1  :  2Ü00O  angewendet  werden  und  dieses  dazu  be- 
atiamt  ad,  da-  IntanntioBalaB  Yeraammlnng  bi  Bo- 
logna vorpelegt  zu  werden.  Dieses  Exemplar  werde 
Übrigen«  den  Beweis  liefern,  dasa  bei  so  sehr  ver- 
schiedenen HasestAben  geologischer  Karten  die  An- 
wendung derselben  Farben  durchaus  niclit  passend  sei. 

7.  Geh.  Rath  Beyrich  machte  Mittlieilung  Uber 
das  Vorkommen  von  Homalonotns  in  den  Wissen- 
bacber  Sebialiam  den  Harzes.  Fr.  Ad.  Römer  hat 
zuerst  diese  Schichten  in  ihrer  richtigen  Stellung  au 
der  oberen  Grenze  de-i  Unterdevon  am  Wege  TtO 
Clauathal  naob  Oaterode  tmshgemiiuea.  Oer  gmaae 
Diabaanig  des  nordweitfieben  Rartee,  der  Ihn  beglei- 
tende Eisieustein  diinli  Stiiiigüceplia;  :  i  .itini,  ala 
oberen  Xheil  des  Uitteldevon  beieicbnet,  sind  die  W^- 
weiser  In  diesem  Theile  daa  Harzes  und  trennen  die 
Culmschichten  vom  Unterdevon.  Fr.  A.  Römer  fand 
die  Wiaaeobaeher  Verateinarungen  am  Ziegenberge, 
von  Grodeck  an  der  Wieder  Waage  und  in  neuester 
Zeit  Halfor  und  Siemens  juii.  uiiigr.^oieliiietc  Starke 
von  HomaloBotaa.  Spilterhiu  glaubte  Fr.  A.  Kömer 
djaaeilben  Wiiaenbauber  8elndite&  an  den  SduüaB- 
berger  Teichen  und  ;in  dir  Feateuburg  über  den  Cal- 
ceolaacbicbteu  ^deui  unteren  Theil  dea  Uitteldevons) 
ftfundan  an  haben  und  aetze  dicadbau  daher  ins 
HHtaldawMia  Efaicn  dritten  HoiiioBt  in  den  Wieder 


118 


Schiefern  identificirt^"  dersellie  cljfDfftlh  mit  den 
Winenbacher  Sehicbteo,  welcher  dem  übenilar  Baj> 
nmd»  F.  0.  und  H.  entiprielit. 

Aus  dipsf-ii  Verwechselungen  sind  mutichi.'  un- 
richtige Vergleiche  und  Coimbiiwtioncn  mit  dem  WiHeo- 
baehar  oder  OrtliooamMUafa  daa  WmMUbm  D»> 
vuDs  hurvoi'i^'.'gaiigen,  wakhe  Atit  jatat  Qmr  Anf- 
kläruDg  eutgegeagehea. 

8.  Landaagaologa  Sr.  Koeh  (Vbabftdaii)  Imilpa 
an  den  vorliergehenJen  Vortrag  folgcndo  Bomerktug 
an:  Die  Schiefer  von  Wisieabacb,  welche  aicb  gegen 
8W.  bii  nach  tneder-DreiaehidMrf  aratoadtai  and  Uar 
von  dem  TarKir  nd  den  Bas^ilten  tliH  Wfhterwaldes 
bedeckt  werden,  kgem  an  dem  »udustlichiu  Kande 
daa  ÜBtavdevoo  nnd  weiden  von  Mittelderoa  bedeokt, 
welches  zwar  hauptsäcldich  durch  DiabsH  und  Schal- 
»tein  vertreten,  doch  abor  aucli  typischen  Stringo- 
eaphskokalk  bei  L«ngen»ab«cb  einsoblieggt.  Redner 
aei  geganwirtig  mit  einer  apedellen  Arbeit  Ober  dieae 
Schichten  beschäftigt,  die  er  aber  noch  nicht  habe 
wOandeti  können.  Erst  lange  nachdem  der  Orthu- 
earenachiefar  daa  erwihBUo  Zugea  von  WisaenbMb 
am  nordwMtnebfln  Flflgel  dar  groaten  Lahnmnlde  be- 
kannt war,  i»t  der  südöstliche  FlQgel  an  dem  Rup- 
bach erkanat  worden  (Fr.  Uaarar)  nnd  diaaea  hat 
Badnar  walt  In  attaicJiandar  Riehtang  gegen  NO.  an 
dem  uordwestticlien  Rnude  des  Unt«rdevon,  welches 
den  Taunus  begleitet,  hia  in  den  Kreia  Wetslar  hin- 
«in  TCiftIgt.  Dieeer  Zog  daa  ViaaenVadiar  (Ortho- 
Oeroiaddefer»)  la^'crt  ul«o  ebenfalls  zwischen  Unter- 
daran  aad  Mitteldevon,  welchea  anch  hi«r  hauptaiek- 
lidt  dnr^  SehalaMn  ver treten  Jat   Da«  TorkaoaMB 

der  Wis-iLijbaclicr  Schitfir  in  dem  Zuge  von  flwifcD* 
stein  und  Bicken  wird  nach  Vollendung  dar  Arbeit 
daa  Badaera  valHg  klargeatdlt  «ardaa.  Daraalba 

tmioht  i\nf  di(^  rpicho  Trilohitpnfaiina  in  dem  Kalk- 
brucbe  bei  tireifenstein  aufmerksam,  welche  zu  Yer- 
waehaakutgaa  aiit  daa  Sdilektaa  F.  aad  O.  Bamada 

Verunlassunp  ''f  creTipn  hat.  In  der  Nähe  von  Offen- 
bach treten  wecLseilagemde  Schichten  von  Schiefer 

Ldtfossil  der  Wissenbarher  oder  Or1  hfjcercnschicfcr 
Orthocera»  gracüu  lUjm.  vorkooimeu,  Scbwefelkies- 
kaoOen  «ad  Uaaaafilrmige  Kalkconcretioaen  sind  hftufig 
und  in  den  latiteren  OoniaiiU*  Jnglfri,  der  den  obar- 
«teu  Horiaont  der  ^Vis8enhacher  Schiefer  charakte- 
risirt  und  Gimiatäei  boitmietu  und  in  den  unteren 
Wieder  Schiefem  und  in  den  Schichten  F.  G.  und  W. 
Barr.,  die  Redner  nicht  mehr  fSr  Obenilur  anzu- 
erkennen vermöge.  Bei  Bicken  lassen  aiok  drei  Hoci- 
■oota  nntaracbaidan,  mleha  dnreb  Kalkaidiiaktaa  nyrt* 
Mülirt  waidaai  daidk  ZaaaaiaiaBaai  Ika  danilbaB  ad 


raauclRT  Irrthum  entstanden.  Der  Kalkstein  mit 
Oomatätt  ttUumfetHt  und  grossen  Cijpridinen  gehöre 
der  «atantan  AbtheDnag  daa  Oberderaa  (F^aa  In 
Westfalen),  dann  Kalk  mit  Schirfr;  u.rhielnd,  der 
nicht  benutzt  wird,  mit  Evoluten  (ioniatiten,  dann 
Sandatehl  mit  aohmalen  SeUelaracUohtaa,  dar  Usber 
mit  Unrecht  dem  Ciilni  oder  FUitsleeren  zugerechnet 
worden  ist,  in  den  Schieferacbiofaten  finden  aiob  Tea- 
taonUten  wie  Im  Hangenden  dar  OrtbooanoadiiaAr. 

Geh.  Rath  v.  Dechen  bemerkt,  das«  Dr.  Che- 
lius  (Marburg)  den  Orthoceren  schiefer  noch  weiter 
gageo  NO.  kl  dar  Gabbgignppe  daa  Kallanraldea 

unfern  Haina  mit  einigen  charaktcriBtischeu  Verstei- 
nerungen aufgefunden  hat.  Eine  darauf  bezügliche 
Arbeit  ist  in  dem  diesjthrigeo  Jahrg.  d.  Terh.  d. 
natnzf.  Ver.  Rheinl.,  AVestf,  lieft  I  veröffentlicht 
worden.  Weiter  glaubt  derselbu  darauf  aufmerksam 
machen  aa  aoUen,  dass  diese  oberste  Abtbeiiung  daa 
Uaterdavoo  wesenthch  auf  die  rechts  rheinische  äet- 
Behe  Verbreitung  deaselben  beschränkt  ist  und  in  der 
links  rheinischen  westlichen  bisher  nur  an  einer  ein- 
■igea  Stella  am  Alfback  bei  Olkaobacb  (KieU  Witt- 
Bäk)  ia  eiaem  likaialaa  Zagti  «akracb«nlicb  ekiar 
engen  Mulde,  im  tieferen  Unterdevon  auarat  voa 
GnuuUaan  aa^pfimdaD  wnrden  iat.  Es  amd  etwa 
sehn  ckaraktarfadadia  Forttten  dea  Wissenbaoher  Sehia- 
fers  von  dieser  Stelle  bekannt  und  daher  das  Vor- 
haodensein  desselben  uazweüelhmfL  Auch  weiter  gegen 
W.  kbar  die  Orenia  der  Bkaiaprotni»  Inaaaa,  ia  Bel- 
gien aad  in  Nordfrankreich,  wo  Dewalque  und  (109- 
aelet  der  devoniaohen  Fauna  eine  so  grosae  An&nerk- 
aaaikait  geaahaofct  l»bea,  daä,  wo  weit  dam  Bedaar 
bekannt,  ktint'  den  Wissenbacher  1  Ort.hnceren)  Schi^ 
fern  eigenthamlicfae  Formen  aufgefunden  worden. 

9.  Br.  SteiamaBB  (Straaakarg)  giabt  afaw 
Uebersicht  der  VerhÄltningp  de«  Lias  und  Jura  in 
Lothringen  in  Beziehang  auf  die  Excnrsion  in  der 
Uatgagead  ytn  Hati,  «elelia  aai  11.  d.  M.  von  Saar- 
hrftcken  ans  gemacht  werden  wird.  Der  lothringische 
Idas  als  Xheil  des  iranzösiachen,  weicher  daa  Pariser 
Baeküi  aaf  dar  Oatattta  amgaba,  aal  hi  manch  er  Ba- 
Ziehung  von  dem  süddeutschen  i'^ohwähischon^  Lia^ 
verschieden.  Die  Eotwickelang  des  Liaa  a  schiiesse 
aidi  der  sSddeutschen  ziemlidi  anga  an,  dtgagaa  aai 
Im»  Ii  in  Lothringen  fii-it  ganz  vcrstL'inerungslccr. 
Von  Metz,  iu  südlicher  Kichluug  unAi  Nuucy  hin, 
stellen  sich  ia  den  ß  Thonen  mehr  Ver-fteiiieruugen 
ein.  Die  Trennung  der  Abtheilnng  {i  und  welche 
in  SQddcutschland  scharf  hervortritt,  verschwindet  ia 
Lothringen,  wie  im  ganzen  ihiuu  der  Pariser  Becken 
aad  wird  all  Cakaire  octenx  k  Belemnites  tob  den 
ttaatMiekaa  Oaologea  auaanunengezogen ,  Amm.  Jkh 


Digitizcü  by  Ljo^j^ii. 


119 


rott,  Amm.  ^mbriatm,  auch  OxyNoUn  und  Gfjfpkua 
Mpu  treten  inin  ml.  Der  nttttm  LI«  «  M  ■!■ 

Santistein  (Gros  medio-üflsiqaf'l  oder  als  Kon»l!eiikBlk 
entwickelt,  wie  an  der  Güte  de  Deluie  bei  Nancy. 
Der  obere  Liu  beginnt  mit  Poeädonomyenachiefer, 
ziemlich  älmlich  dem  scliwäbischcn,  der  obere  Theil 
dagegen  zeigt  ganz  den  französischen  Typus.  Die 
Scheide  zwischen  Liaa  und  braiuem  Jnra  (Dogger) 
stimmt  in  Lothringen  and  8ehwafa«n  Oberoin.  In 
Besag  auf  den  Dogger  Terweiit  der  Redner  ttat  die 
Arbeit  von  Dr.  Branco  Aber  die  Kisensteine  in  Lotb- 
lingao.  -DerMlbe  iat  in  den  unteren  Abthailiu^Hi  «i 
and  ß  aib  Um»  md  mdiger  Mergel  ndt  IKttHn  tob 
ooUthischem  Baenatein  ausgebildet.  Die  Ei-^ensteis- 
flötM  aind  von  aehr  wedueiodar  Ifiehtigkelt, 
8«h winden  in  der  Gegend  tob  Matal  btfnahe  gui  und 
werden  gegen  N.  nach  Laxembnrg  hin  mächtiger,  wo 
(ie  bei  Eaeb  ihre  gräaata  Mächtigkeit  erreichen«  Die 
BaemteiBflOtse  liegen  niebt  nBe  in  deomlben  NlTann, 
if  ifi-hin  1  if  in  y  fiiiittlprrr  Dogger),  Nive.'lH  des 
Amm.  iLSiMMrijn,  welcbee  von  den  franaflaiachen  Geo- 
iogan  aber  noeb  an  der  nnterea  Abtbeihing  daa  Deg^ 
ger.  den  Tinjoripn,  gezogen  wird.  Eigenflii-nJirli  ist 
hier  das  Auftreten  der  vencbiedenen  Cephalopoden- 
Tj^pen«  Nnch  oben  ipaben  die  SendateiBe  und  Miavual 
mit  den  Eisensteinfiötzen  in  Kslk  :n;1  Mi'rt'ol  i  Sowcrbyi- 
kalk)  ttber,  die  eine  räche  Faun»  der  Abtbeiluug  d 
eineebbeaat.  Anoib  nriaaben  dtaen  Kalk  nnd  den 

darüber  liegenden  Korallenkalken  besteht  keine  scharfe 
Grenae.  Die  Oolithe  von  Jaumont  besitzen  in  Loth- 
ringen nur  SO  m  Hicbtigkett,  bei  Laogwj  Kögen 
Mergel  darnnter,  welche  mit  den  Mergdthonen  von 
Gravelotte  in  dos  Niveau  der  Rhffitdmidla  variam 
(f.  Qnenstedt)  gehören  und  dae  Bathonien  der  fran- 
tOaiichen  Geologen  nach  nntan  gegen  daa  B^)ocien 
leblieiaen.  Die  Excaraionea  im  brannen  Jura  bei 
Mete  werden  aich  über  die  berühmten  nnd  glorreichen 
Scblacbtielder  von  Mandatonr,  8t,  Privat  nnd  Oiave- 

Der  10.  AuguRt 
wurde  so  einer  Ezcnraion  nach  der  Stefakohlengmhe 
Heinit»DeeheB  wweadet,  irddte  dnrdi  die  Bemlll> 

UD);en  des  Geliciraen  Bergrath  Ellert  nnd  des  Bergrath 
Taeglicbibeck,  dea  Direeton  dieeerOrabe«  ebenao  be- 
lefarend  ala  gennamidi  rieh  geataltete.   Der  Yortng 

■  If'H  I.rf/.t.Teii  wurili-  ilurrh  an'r  --Ni:  S^Mlii  Ii-'  Darstell- 
ungen des  liegenden  Saarbrucker  Flötzzugea  unter- 
«tatst  und  gab  eine  (Iberana  klare  and  AuaBehe  Ueber- 

Mcht  der  Verlmltr.if-s".  Mit  proFssr  Tiefriedigung 
konnten  die  zahlreichen  Mitglieder  der  lieaellBchaft 
aUiB  den  holMB  StnlabaaBtaB,  dm  Hbrb 

Mlaiiter  fflr  CButüdw  AAmbn  Ihybidi,  EmlbBB, 


welche  die  getroffenen  lüiarichtungen  ermöglicht  hatten, 
du  «MhaMdtartM  Düdt  anqmchm,  «bw  aaoh 

nicht  minder  den  i»« »führenden  Penmten,  welche  Alles 
M>  sinnig  und  vortrefflich  eingerichtet  hatten. 


latorwiMeMehalHkh«  VaadBimniiiini- 
langok  im  Jahze  188S. 

Für  die  diesjährij^e  lillf^emeino  Versammlung  der 
deutschen  anthropologischen  Gesellschaft,  welche,  wie 
bmitB  ia  im  Jnninnmmer  oagairigt,  am  14.,  15.  aad 
16.  Angnst  in  Franldürt  a.  M.  nb^ehalten  werden 
wbrd,  sind  bisher  folgende  Vortrüge  angemeldet  worden : 
Dr.  H.  Schliemann  ttber  seine  neuen  Anagrabnngen 
in  IVqja;  Geh.  Rath  Professor  Dr.  R.  Virchow  Aber 
Darwin  nnd  die  Anthropologie,  ferner  Uber  kaukasische 
Anthropologie;  Dr.  Wil.ier  -  Karlsruhe  über  Kelten 
und  Germanen;  Dr.  C.  Mehlia  aRnfjana"  (Eiaenberg) 
•ine  Indnatriestadt  der  BAmerseit;  Dr.  Fleacb- 
Würzburg  über  ein  makrocephales  Gehirn;  J.  Kaue 
ein  Fürstengrab  bei  l'uliach  (bei  UfiDohen).  Am  15. 
Aaguat  wird  ein  Ausll  iig  uuch  Bodeobeim  (Rheinheaaen) 
zur  Ausgrabung  iHnkischer  Reihengriber  auf  der  Be- 
aitmqg  des  Han»  Bontaat  otattfiaden,  am  17.  August 
eine  Fahrt  nach  Bad  Hamborg  snr  Berichtigung  der 
Salburg  und  benachbarten  Taanua-RingwüUe. 

Die  dentsehe  geologisobe  Geaellsohaft 
wird  Um  diaqthrige  (dniarigate)  aOgamaiaa  Ver- 
tMirnmihtag  TOm  81.  Vm  S4.  A^ast  Ib  MalBlagas 
abhattn. 

Dia  dkijlhrigiB  ffitanngeu  der  parnaBenten 
ComniMion  der  Europäischen  Gradmessung 
werdiB  am  11.  September  Nadunittags  2  Uhr  im  Haag 


Tagesordnung  der  6ö.Tersa]]iiiilimg  deutscher 
latozltanahar  und  AflEsta  in  SsemaoL 

Sonntag,  den  17.  -Septeaibor,  Aboada  T  Wat 
Zniammeakunft  im  aTivoli*. 

Montag,  den  18.  Septsmbor,  Vanalttags  9  Uhr: 

Erste  allgemeine  Versammlung  im  Theater.  1.  Er- 
öfiuang  der  Veraammlung  durch  den  ersten  OesobAfts- 
fldirer  Dr.  Matth  es.  9.  BegrOienng  von  Sriten  der 
Behürden.  3.  Wahl  des  Ortes  für  die  56.  Vcrsamni- 
lang.  4.  Geh.  Uofrath  Ilaeckel-Jena:  .Ueber  die 
Natnnmsehaaaag  tob  Darwin,  Qttbe  nnd  Lamarek". 
5.  Sni  iliit-Tiifli  Dr.  Tl  1 1  ni m -Wilhelm i- Swinemünde: 
„lieber  den  Kisenacher  A»t  Christian  Franz  Paallini". 
Naehorittags:  Goaslitniraag  dar  siaMlnsB  SoIrtioBen 
in  ihm  LooalitEtoa.  Wahl  dar  Vorritaenden  etc. 


120 


Dipiutiig,  den  19.  September,  Vormittags  9  Uhr: 
Sektiona-Sitzungen.    Nachmittags  8  Chr:  Deagl. 

Mittwoch,  den  20.  September,  Vormittags  9  Uhr: 
Sektiona.Sitzungen.    Nachmittags  3  Uhr:  Desgl. 

Donnarstitg,  den  21.  Sapt«nb«r,  Vomiitlagi  9  Uhr: 
AOgienetiM  Ymaamlmg.  I.  Tnt,  Rehmke:  Fhyaio- 
logie  und  Kantianismas.  '2.  Prof.  v.  Bergroaun- 
WOnbttrg:  ,Uebar  dia  g«ganwftrtig«n  Verfaradmathodco 
und  ihre  Stdfaug  nr  AntiMptik.  S.  Dinalor  dar 
Wetterwarte  Dr.  if«iin»Bii>]ligdeharg.  (Ihoa  tot- 
behalten.) 

FMtag,  den  SS.  Septemher:  Fahrt  muh  Klangen. 

lifjrr  lissmif^  am  Hahnhofp  iiml  festlkher  Eiiipfang  im 
ConversatioDMaale.  Baaichtiguqg  der  Triukqaelleo. 
Soobpmdd  in  Bade-EtabBaMasent.  Ahaoda:  Bdeneh- 

tnigdes  KiirRnHens,  Remiion  im  Casiiio  i]n  AcHoiiliaili.s. 
OescbAftaltihrer  sind  Or.  Matthe»,  Dr.Wedemauu. 


Geheimer  Aath  Sr.  Franz  von  Binedcer, 

ProCmor  dar  Hediefai  an  dar  üniveniat  In  Wlbafaaiv. 

(■•opflit  am  3.  Anpn^f  ä.  J.  die  filnfzif^iuliiief  Jtibi- 
läumgfeier  seiner  r)octni-]>r<)tn()tioii.  Un.Kre  AkAtleDiie, 
welcher  der  Jubilar  seit  dem  2.  November  1884  eogn. 
Sydenbam  V  als  Mitm'lii'J  atii^chört,  begleitet  diese 
Feier  mit  den  aufrichtigsten  Wünschen  fUr  dessen 
ftriOTM  WeUtiQ^eiwii. 


Band  42  der  Nova  Acta, 

Halle  1881.   40.    (50  Bogen  Text  mit  25  litbogra- 
pUsehen  TkMn.  Ladaaprati  86  Bmk.) 

int  vollendfit  und  diirrh  die  Bticliliftiidluntr  von  Wilh. 
Engelmann  in  Leipzig  zu  beziehen.  —  Deraelb« 

1  j  C.  Gerster;  Dir  Plüncrbildungen  um  0:(>'Ml>iirj^  bei 

Passau.    l'lt  Bog«o  Test  and  1  litkt^raphische 

TalhL  (Praia  4  Badt.) 
S)  E.  Dewiti;     AfrikanisrlR'  Natlitj-climotterlincre. 

4  Bogen  Text  und  2  litlKigraplii»clie  Tai'«ln.  ^Mit 

edorirten  Taf.  Preia  5  Badt.,  mit  wacotoirtott  Tief. 

2  Rmk.  60  Pf.) 
3;  P.  Lugieiluuui:  Ueber  einige  canarische  Anneliden. 

4  Bogen  Text  und  S  StbognphiNhe  TsMii.  (Pkaia 

2  Rmk.  50  Pf.) 

4)  S.  Henaal:  Graniologische  Studien.  9  Bogen  Text 
nnd  8  litbographiaclw  TaMa  sibafc  Ikbalita.  Qfnu 
12  Bäk.) 

5)  W.  Coff :  Zur  Entwiekalongageaehiefata  der  Aioo- 

itycoten.  ChaHomum.  12  Bogen  Text  oad  7  litho> 
graphische  Tafeln    (Preis  12  Rmk.) 

AbftKhlaaM  4«  Sl.  JoU  IMX. 


6)  J.Y.  Beichmftller:  Fosnile  Inüecten  aus  dem  Dia- 
toTneepacliiefer  von  Kutschlin  bei  Bilin,  Böhmen. 
5  Bogen  Text  uud  1  Hthographische  Tafel  (Preis 

3  Rmk.) 

7)  L.Xl«ili:  Kau  und  Venweigiing  einigar  doraivBntnd 
gehantar  Polypodiaeaen.  8  Bogaa  Tot  und  4 
lithographische  Tafeln.   (Preis  8  Rmk.) 

Die  rimwlnan  Ahhaadlnngan  werden  Muh  getraiat 
an  dm  baifaiatatn  FraliaD  ah||agebeo> 


Band  48  dsr  Vim  Acta, 

Halle  188'-'.     4^    (51  Bogen  Text  mit  28  lithqgn- 

phischou  Tafeln.    Ladenpreis  36  Rmk.) 
iat  «dlandet  und  dardi  die  BrndihaaiWang  von  Wilb. 
EnpielmaBB  in  Leipiig  m  beriahen.  —  Daneibe 

enthält: 

1)  B.  n.  BaabBUm:  Dantelhii^  dar  EnMekalmga- 

geaelncfate  und  deH  Baues  der  Samenschaalen  der 
Scrophularineen.  22 '/i  Bog.  Text  mit  4  Utho- 
graphlrtea  TUUn.  (Frela  10  Bmk.) 
21  0  Beyse;  Unter.siiolninpi'n  ilht-r  den  anntomiichen 
Bau  uiiJ  daH  mecitauischo  I'rincip  im  Aufbau  einiger 
Arten  der  Gattung  Impalimi.  8  Bogen  Test  mit 
4  lithographirten  Tafeln.    (Preis  8  Ruik.) 

3)  0.  Drude:.  Die  stossweiaen  Wachsthumi«ili.n<lerungen 
in  der  Blattoutwickvlung  von  Püetoria  regia  Lindl. 
8V(  Bogen  Text  mit  1  lithagn^irtaa  TafeL 
(Preia  8  Rmk.  50  Pf.) 

4)  H.  B>filh«rtt;  Ueher  die  fosailen  PflaaMB  da« 
SüsawaaaaraaBdatifaB  von  Qnuaatfa.  ÜB  nenar 
Beitrag  mr  KemilaiiB  dar  ÜMiflai  Vtumn  Bflb- 
mens.  G'/j  Uogen  Text  mit  18  SlfaognpliutaB 
Tafeln.   (Freia  13  Rmk.) 

8)  Ib.  KBÜHnr:  Uebar  daa  Oa  inlarmaxilfaa«  dea 
Menschen  und  die  Anatomie  der  Hasenscharte  und 
dea  Wolftrachaoa.   9  Bogaa  Text  mit  7  chromo- 
Hthographlrten  TaMn.   (Preia  18  Batfc.) 
Di<'  I  in^.rdnen  Abhandlungen  werden  aadl  gatowl 

SU  den  beigesetaten  Preisen  abgegeben. 


Johann  Daniel  Ferdinand  Neigebaor :  UvschicLiv  der 
Kaiserlichen  Leopoldiiio-CaroUuischen  DeataelMB 
Akademie  der  Naturforscher  wthrend  des  sweiten 
Jahrhuuderts  ihres  Bestehens.  VIIl,  336  Seiten, 
mit  2  .StAhktIchen  uud  1  lithqgnilda.  Jana  1860. 
4«.  C^Kia  12  Bmk.) 

iat  in  den  Torrithan  ocxh  voahandan  uad  ämxA  dia 

BacbhandfaiBg  Ton  Wilb.  EBgelmaBB  b  Lsipaig  an 

besieh  ea. 

Dracft  rm  K,  Bl«liiii*in>  aii4  iabm  in  Prattn. 


Digitizeci  by  Ldou^ii^. 


NCNQDAM 


onosüs. 


LEOPOLDINA 

AMTUCHE8  ORGAN 

DKR 

KAIS£RLIÜH£N  LEOPOLDINO-OAUOLLMSCHEN  DEUTSCHEN  AKADEMIE 

DER  NATUKFOKSi:HER 

lliJUl'äGEGUBKN  üNTKK  MH  SViKKLNU  i)KH  ShKl  lU.NäVUliäTÄNDK  \U2i  DUM  1>KÄSIDKNTEH 

Dr.  a  B.  Kiioblaa<dL 

Haüe  a.  S.  (jm«c^  «>.«).    Heft  XYIIL  —  'St.  15—16.  Angart  ISsT" 

Iltalti  Antliche  MiUliailviiraa:  LBKhiUR  der  Alndnnie  im  GtmMWMudMftgMirtw  ftr  die  ftaA  IhwilaB.  — 
Tartaderang  im  Pertionalbcstaiide  der  Akurlpmip.  Kpitri^e  zur  Kaneder  AKademic.—  Sanupl  Panpenhcim  f. 
—  Ferdinand  Reich  t'  —  Sonstige  MittbeiliinKcn:  Kin^Qgmigene  Hclniften.  —  E.  Gerlftad:  BeithkKe  zur 
Gcscbichtc  der  Fliysik  (ScblUKs).  —  0.  Frits«:  I>ie  r.vti'ilftf  allKetneitip  VcnammlunK  der  dc!Uti>c-hcn Uetellschaft 
Är  Anthropologe,  Klhnolorie  und  I'rgeschi«htt'.  —  3()(ijiliriKo  Stittlm^■^:(•ip^  der  kmiii;!  lHiv.  riiM.'hPu  Julina- 
Maxiaiiiian<i- Universität  zu  Würiburit.  —  .lubilium  des  Herru  Geli  Ilofraths  Dr.  lüed  In  .lena  Die 
2.  Abhttiidluni;  vuii  Hand  4i')  d«r  Nuva  Acta, 


Amtliche  JUttheiliuigeu. 

T.«JMihmny  dsr  TTalwIlltolMBI  T4MnK>lflillilwh  .IkwiHniMilniii  Pfwtfflifcwi  Ahuim<*  Aar  Tafn*. 

fimdui  im  CftiMsaanBohaftsregistir  ftr  die  Stadt  VmBm, 

Da  mdl  f  S  der  Statuten  vom  1.  Mai  1872  i  vrrgl.  Leop.  VIT  p.  83)  die  Akademie  ihren  Sitz 
and  ihnen  OariektMtand  an  dem  Wohnort«  ihre«  YorBUndes,  des  Präeidenten,  hat,  so  ist  die  am  19.  Ja- 
mnr  1871  «rfslsto  Ebtragug  in  dm  OeaoaaciuolMftaragiator  fto  dia  8Udt  Dnadae  (veii^  Laop.  ZII,  p.  66; 
XIV,  p  17,  I77  i  nnf  diestritigen  Antraf  dwch  dw  Kdnfgliehe  AMUnwriaht  aaStaadan  natardaa  16.  A^vk 
1882  wieder  aufgehobou  wurden. 

Hftlla  t.  &  (Jigaigaaaa  Nr.  S).  dan  90.  Aagnak  188».  Dr.  H.  KmUmcII. 


Veränderung  im  Personalbestände  der  Akademie. 
WcD  aaffenomiueaes  Xitflied: 
Kr.  8860.  Aai  8.  Angnafc  1888:  Herr  SUbw^  Dr.  fkil  Bld«^  XelBiieli  BiMiiu,  pralrtiadiar  Ant  md 
Deeevt  der  Hygiene  au   der  Herzogl.   technischen   Ilochachule  in   Uraupacbweig.  —  Neunter 
Adgnlrtaakreia.  —  Fachsektion  (6)  fOr  Zoologie  und  Anatimis  und  (9)  f&r  wiisenschafUiche  MedidiL 

  Dr.  H.  KnolilMCli. 

Leop.  XVUL  U 


.i;ju,^  jd  by  Google 


122 


Bdtiftge  va  Kasse  dar  Ainidmnis. 

Ingnst  8.  1889.  Ton  Hmn  Stebsant  Dr.  R.  BUtiiu  ia  BnniiMlnnig  Eiiiblttvalid  ind  AbUmng 

der  Jabrwhntiig*  «  90  — 

14.    „  „    RcftMQg  Dr.  M.  Eifod  In  YHm  BMteUng  raf  Ihm  AeU     .   .   14  — 

Dr.  N. 


Samuel  Pappeiilielm*) 

Würde  geboren  in  Ureal«a  «n  3.  April  1811,  wo  sein  Vater,  BürMu-Agent,  ein  Maua  von  häberei  Bildaog, 
in  •UgtBdaar  Aehtang  itaiid  nad  aandicrid  Ehrailintar  Mclddet«.   Pfeppanbnm  bwaghte  dH  Varb- 

Magdalooen-Gymnaeiun]  seiner  Tatettadt  bis  zum  Jalirc  18.^1,  wo  er  die  Bri'slaucr  Universität  bczo|;  und 
Medioin  atudirte.  Er  promovirto  1886.  ZwLacben  184&  und  1849  hielt  er  iicb  an  witaenftcbafUicben  Zwecken 
in  Ftito  auf.  Er  tM»  itm.  mA  Amrika,  «o  «r  Ua  1860  «armOto.  Badi  Bnifaw  miOdigflltdnt,  Udt  . 
ihn  vorpr«!  eine  schwerfi  Kninhheit  von  wiaapnuchaftlicben  Shtdit-n  fern.  1861  siedfltf  er  nach  Berlin  Ober, 
wo  er  bis  zu  seinem  Tode,  welcher  am  10.  Februar  1862  im  dortigen  katbulincbvu  Kraukcnbause  erfolgtai 
verUi^  and,  wenii  «war  dtr  IntBdMD  Rizia  niidit  «mgtaglkli,  doeh  hat  anaieWkaaliA  lit«raiiioh«i 
Stadien  sich  zuwendete. 

Mitglied  der  Leopoldiiiiaeb>OBroliniaolMn  Akademie  mr  Pappenbeim  leit  dem  16.  Oetober  1848 
cegn.  Ommof  IL 


Ferdinand  Reich.**) 

Geboren  am  19.  J'ebmar  1799  in  Bernbnrg,  wo  (ein  Vater  ala  BegieroDgarath,  apkter  ak  Geheimer 
Hofiitb,  nameutUefa  ia  den  Kriegajabren  1806  bis  1813,  eine  herrorrageode  Wirksamkeit  zum  Wohle  des 
Ltadduaa  entlUtale,  heaeg  Ferdinund  Reich  Micbaeli»  1816,  um  eich  fllr  den  hvrg-  und  iiüttctimüttnischcn 
Baraf  rumabnaitep.  die  UnimsitjM:  Leipeig  und  im  Nommfaer  1816  die  FraibeigBr  Bergalcadeoiie.  Alsbald 
oadi  eeinem  Abgänge  von  der  letiteren  trat  er  im  HerWt  1819  ab  HflttesgelilUfe  ia  den  ildiiiKheB  fltaatadientt 
ein.  Dielen  riiii  prulitii^;  lic  Tliiitij^'kt  jt  ^.vjw/ilirt«  ihm  nicht  volle  Bofricdiguug.  Die  Erfüllung  seines  Wunsche», 
•ich  durch  fortgesetzte  wiwenscbalUiche  Studien  sam  akademiaohen  Lehrer  aoasubildea,  wurde  ihm  dadurch 
enaflglidit,  daee  er  tob  Oiteni  18S9  ab  nnter  Fortgewibrang  aeinea  flehaMM  eineB  Hageren  ürlaob  erUdt. 
Er  benutzte  denselben,  um  7.niiiirh-<t  c-ln  Jahr  :n  (ii'ittings'n,  sodann  liiw  zum  Frülijiihr  1821  iti  Paris  zn  sUi- 
direa.  Dieaer  letztere  Aufenthalt  war  für  seine  spatere  Wirksamkeit  von  entscheidendem  Hnflnai,  Alexander 
TOB  Bomboldt,  dar  aneh  apMer  mit  ihm  in  freundü^em  Terkehr  gebKehea  ist,  nabm  atdi  aaf  EmpMilaBit 
seines  alten  Freunde»,  des  dninaliL'i  !)  Hi  run  ■nü'titifiion'Tathes,  Epiltoren  Bprghauptmanns  Fmiesleben.  niif  be- 
sonderem Wohlwollen  seiner  an.  I>uich  8i-inti  l'jnpfehluug  wurde  es  Reich  möglich,  mit  den  hervorragendstea 
Naturforgchem,  u.  A.  firoagniart,  Bvrtbier,  Joomat,  DiHDly ,  Anga,  Laoroiz,  FVecoel,  PoaiOat,  Bood,  Dn* 
fresnoy,  Elie  de  Beaamoot,  in  oAbere  Beziehang  sa  treten.  Voa  sdnen  PariKer  Studien  ist  ihm,  wie  er 
seihet  hervorhob,  die  Voriceang  too  Gay-Lusaae  über  Physik  am  nUtslichslen  gewesen.  Er  rUliuite  an  ihr 
dieaallMB  Vorzöge,  welche  nach  dem  Zeugnis«  seiner  Zuhörer  später  seine  eigenen  Vorträge  auszeichneten, 
die  loaiinMbaloae  Kiniiichheit,  Klarheit  und  GrOndlichkeit.  £e  ist  vieileiaht  nicht  ohne  Interesae,  hier  la 
erwilmen,  daas  er  Ten  den  Übrigen  Vorlesungen,  die  er  sdbst  wlhraod  aeiner  Stadienseit  hörte,  die  des 
Mineralogen  Muh«  in  Freiberg  (1817  — 1626)  und  des  Chemikers  Stromeyer  in  Oöttingea  am  höchsten  stellte. 
Vom  Paris  ans  tnt  er  £nde  April  1824  im  Auftrage  der  BtehsisfJien  Begiamng  eine  irisaeaschaftliehe  Reiaa 
nadi  der  AuTergae  rar  Uatemebaog  der  dorl^r*o  Basalte  an.  Der  Umstand,  daas  er  im  G^gemata  n  der 

diuuals  in  Freiberg  herrschen  ^  n  Wi  rnrr'sclu  ii  Tlieurio  auf  Grund  seiner  Beobachtungen  die  \o'.h  Ueber- 
zeoguDg  von  der  vulkanischen  iSatur  des  Basalts  erlangte,  war  die  Ursache,  dasa  die  urnftogUch«  Arbeit,  in 
wakhar  er  die  damals  anm  TheO  neaea,  ipiter  tob  der  Wissansdmft  aaarinaaftea  Ergetaima  asiaer  Faneb. 
ungen  ote<k'rloLrt<',  hoi  den  mn^nr^i-bendaa  PteattaliehkaiUB  ia  Aaibaiy  kShla  AnAmluaa  ft«^  aad  ia 
Folge  desücu  unveröfientliclit  blieb. 


■)  Vaci^  LasfeMlaa  XVm,  p.  «4.  4& 
**)  Teigl.  LaapoUiBa  ZTm.  p.  74.  MB. 


Digitized  by  Google 


12a 


Wenige  Wochrn  nach  noiiior  Kackkehr  wurde  er  im  H«rbat.  1824  al«  Bergakademie-Inspctor  »n- 
gMttUt.  In  J»hre  1827  folgte  ««im  Ernennung  zun  Profeiaor  der  Pfajnk,  welche  er  33  Jnhre  laug  un- 
tmterbindMB  v«irgetnig«n  hrt  nitd  tod  welelMr  er  eieh  eplter,  dareh  Oeeohlfteflberhlnfapg  gmStUgt,  unr 
iiiiL'i  in  trenntn.  Von  1H30  1842  las  er  üher  VerstPinerunplehre,  Ton  da  bi»  1856  über  tlieorptisohe 
Cbsmie.  Im  Jalirc  1856  wurde  er  eis  AjHeiaor  in  dea  Königliche  OberlifiUenamt  berufen  und  el«  ««Icber 
mit  der  Lattaag  dee  HfittenlebormtorimBe  betrast.  Dieae  Stdlnng,  weleba  ihn  nur  T«i«ftnlUelnag 
Reihe  VW  lilnilliiii  In  ii  UntiT<ticliiin;»eti  anregte,  sowie  die  Function  al«  Akadr  mii  inspwtdr  Wiielt  er  big  tarn 
Jahre  IMO,  in  welchem  er  auf  «einen  Wutuch  in  den  wohlverdienten  Ruhestand  trat,  nachdem  or  boreita 
TOriMT  fan  Jdm  IBM  nit  Ailjgnl»  der  Torleraiig  Ober  Phjnik  «u  der  BeilM  im  bcrgdndniiMlwn  Lthnr 
gatnten  war. 

Im  Jahre  1853  wurde  er  zum  Bergrath,  18GU  zum  Ubcrbvrgratb  ernannt.  Den  sächaiecbea  Ter* 
dienotorden  erhiolt  er  im  Julire  1841 ;  bei  seiner  PenininiBg  irarde  «r  dnroh  Yarlaünnig  da«  OomUmrkraaaas 
IL  Klane  deaaelben  Ordern  nnqgeaeichnet. 

Snne  wiisenachaftliche  Bedeatong  fand  auch  auswirte  vielfache  Anerkennnng.  Zahlreiche  gelehrt» 
GegellBchaftcn  Käliltcn  i)in  zu  ihren  lOtglitdem.  Er  war  Mitglied  der  Socictät  für  die  gesaromtc  Mineralofl^e 
in  Jens  (eait  80.  Sejitember  1826).  «oraMpandirendee  Mitgtied  der  Geeellachaft  tOt  Natur-  und  HaiUnuda 
SB  DnedM  (aeit  15.  Ilai  1899),  caneapondlreadaa  IfitgUed  dea  viaiaBaduftliebeB  Taretaa  daa  Htnaa  (arft 

11.   August    1841),    Mitglied    der    Königlich   .Siichsisrhen  G,sell.schaft   der  Wis.sen-schsft<'n   zu  I^ipzig  (seit 

1.  Jnli  1846),  auawirtigee  Mitglied  der  Königlichen  Oecellechaft  der  WiMeneehaftea  m  Göttingen  (aeit 
S.  Deeenber  1860),  Mitglied  dar  Xaiaeriidien  Leopoldhiiadi-OanilimMlHn  DentaeiuB  Akadenia  dar  Natura 
ibraeher  (s<-it  r;    N'.r..  i:;li.'i-  ISOt;.  v„<-n.  Mankelj-m-). 

Die  |)hilo8opbiacbe  Jr'acult&t  der  UnivereiUlt  Leipzig  ehrte  ihn  am  21.  Juni  1646  gelegentlich  der 
flttadBDg  der  KAnigUoh  StohiiKhen  GaaaUaduft  dar  Wiasensehaflm  wegen  seiner  Verdienste  tum  die  Physik 

Ainh  daa  r>rietoril:p!o!ii- 

Zwciuiul  but  ficU  Ili-ich  Gelegenheit  zur  Uel>erDahme  eines  auswärtigen  Lehrsttthle»,  zuerst  im  Jahre 
1841,  als  er  ailWB  Ruf  als  Professor  der  Phyaik  nach  Darpat  arUelt,  aodann  kn  Jalire  1848,  is  welobem  er 
zur  Bewerbung  um  die  erledigte  Professur  der  Physik  an  der  Leipziger  UniverstiU  m  naai^bandar  8aito 
veranlasst  wurde.    Kr  könnt«  sich  aber  nicht  entachliessen,  Freiherg  zu  verlassen. 

Bis  SU  seinem  am  27.  April  1882  erfulgteii  Ableben  blieb  ihm  die  geistige  Klarheit,  welche  ihm 
gaatsttaia,  w  den  Fortschritten  der  Wisasoaebaft  sich  so  erfireueD.  Sein«  Fcrafinlichkeit  Uatet  ein  BOd  ütt 
ohaa  Sahatten.  Streng  gegen  sich  aelbat,  arild  gagao  Andere,  lelliaClaa  nnd  baacKaWa«  la  «iaam  Giada, 
welcher  seinen  Freunden  hieueilen  fibertrieben  erschien,  steta  getreu  Seinem  Bemfe,  die  Wabrbait  ata  aolalw 
n  aoalian  and  Anderen  mitsntheilen,  konnte  «r  ala  Mnater  aiaaa  Icbtan  Galeibrtan  galtan. 

Reich*!  whaeaaebaftliclia  Arbeitan  rind  tu  ainen  erheblieben  "IbtSh  Odaganbeitaadiriiten  ha  baateo 
.Siti[:r  Wrirts.  hervorgenifpn  dnrch  bwtlniinte  Anftriifje  iulrr  ,\i:rc-[r..iiii;,-ti.  d'u-  nn  ihn  li'Taritraten.  Sie 
filhrten  zur  Bereicherung  der  Wissenschaft,  weil  er  jede  Einzelautgabe  in  möglichst  umfasaendor  Weise  zu 
Maan  aneht«.   SleherliA  wArda  «r  fBr  die  wlmaadiaftllehe  ForaehaDg  ^1  mdir  gathaa  baben,  man  nidit 

.leint'  Zilt  durch   die  mit  dem  Aka!lenji(-In-.ipectorat  verbundenen   kleinlichen  Geschäfte,    durch   eine  flUEserst 

zeitraubende  Vormundaebaft  nnd  mancho  andere  ihm  übertragene,  »einem  eigcutücbon  Beruf  als  Physiker  fern 
BageaJa  Arbettan,  via  s.  B.  dia  1897—1838  in  bAbaram  Aaftraga  basorgta  Redantioo  daa  Utandara  (apMer 

aJiBbriMeha")  für  den  sScbsiMhan  Berg-  und  Hßttennmnn  /A-i>^]i1ittert  wor'ien  wiLre. 

Reine  wissenschai^licheo  PnUicationen,  unter  denen  diu  mit  der  von  Michail  erfundenen,  von  ihm 
selbst  verbei*i<erteti  Drallwage  aungefUhrte  Bestimmung  der  Dichtigkeit  dar  Erda,  die  Untersuchungen  ttber 
£lektric)t&t  nnd  UagaatiBBna  nnd  dia  Arbeiten  Ober  das  Indian  harrafgabobaa  n  «ardan  Tacdianan,  sind 

folgende : 

L  Physik. 

Laitlädan  ra  daa  TorJeangao  ttber  Physik.   Freibeig  1.  Tb.  9.  Anfl.  1852.   9.  Th.  1858. 
fUhranmibe  Uber  dia  üstdrabang  der  Erde,  angeatalh  Im  llwiht5dsf schachte  bei  FMbaig.  IMbarg  188S. 
Bsabaeibtnngen  Ober  die  Temperatur  des  Gesteins  in  venafaisdaaen  Tiefen  in  des  Ondmi  des  aiebahahaB 

EngeUigea,  ha  den  Jakren  1830  bis  1889  aagaataDt.   Freiberg  1834. 
Dabar  dh  aiadriga  Taatpaiatar  in  Chstdnshaldaa.  FiggsadarfTs  Ana.  88.  8.  810. 
BaobaebtBQgan  «bar  cfa  Tarfatioaaa  dar  MagnatdadiDaliaB,  saKMbatlielit  thaila  wo  Kaieh  selbst  in  dan 


124 


Jahrbuch  für  den  sichisiwhea  B«rR-  und  HOttennuuin  1830/31,  theil«  von  Dove  in  Poppend.  31. 
S.  37|  tbeil«  in  den  mtm  J»hrging«a  von:  Oauaa  nnd  Wafaer,  BanltAte  des  magnettKlMO 
Tamil». 

Magnctinrhp  Intcnsitäts-  il'oge.  IH,  ."iT'  and  Inclin.itioii'i-  'PouR.  'M .  Prut-iclitunrcn. 
Die  Artikel  BÜArometrograph"  und  «AutdebuuDg"  iu  Uü]Me,  MMchineneocycktpiUlie  Bd.  1. 
TamudM  «bar  dto  mltdm*  DIditifkdt  dar  EMb  nnttclafc  dar  TMbnng».  Walbarff  1888. 

NoM  Versuche  mi*  drr  IVf)iw«fri-  in  den  AbhamlluDKC^M  der  m«th6raatieeh-physikft)i!<clipn  Klapup  dor  Königl. 

S&chs.  ÜL-üfllüchaft  der  WisBcnachaften  lid.  1.  S.  38ö  flg.  (SeparatAbdruck ,  b«i  NS' eidmann, 
Leiprig.) 

Elektrische  Versuche  in  den  bei  Begründung  der  Königl.  SAchs.  Oaaallaolnft  d«r  Wiwaniehallail  hanw- 

gebenen  Abhandlungen.    Leipzig  1846.    S.  200  flg. 
Alttoannds  Wirkung  eines  Magnetpoles  auf  onmagnetischc  Körper  in  den  Berichten  der  K.  8>  Oat,  dar 

WiMauch.  Bd.  L  8.  261.    (Pogg.  78.  60.    Erdin  Journal  Bd.  49.  S.  198.) 
X3tftmr  dia  magneliseh«  Fobritat  daa  Pfihlbergea  bei  Annalierg,  lierichte  der  K.  S.  0.  d.  W.  B.  II.  S.  237. 
Ueber  die  diamagnetiaebe  Wirkuig,  Bariehte  der  K.  S.  G.  d.  W.  1855  s  n  )     [V'-'fJn-  97.  283.) 
Ueber  die  pbotogr^iache  Bagiatrimng  dar  awgnetiaeliaa  Deeliiwti«»,  Beridite  etc.  1Ö59.  8.  392. 
üeW  elektrimhe  BtrOme  anf  Erzgängen.   Karetan,  AreUr  Bd.  lA.    Fogg.  48.  987.    Berg-  und  Hftttan- 

mäiinische  Zeitung  1K44  Nr.  16. 
ZuaamuMDstaUuiig  der  im  sich».  Eiagobiiige  in  aeuaren  Zeiten  bamarkten  lü-dbeben.  Jalirb.  für  den  aieba. 

Belg-  aad  BOtlanMan  18S».  &  S9. 
Wb&t  dk  IVIrimi«  aiiii|ar  BlitiieUlce  in  GmlMD.   Pcgg.  66.  807. 

II.  Meteorologie. 

lletaanilogiaGhe  Beobecbtangen  sa  Freiberg  1829—38,  verdfleoUiebt  xoa  Lohmnn  in  deo  UittiuUnnfaa 

dea  itetiataaclien  Vereine  f&r  da«  Königreich  Saebaen.    lieL  11. 
Uabar  dia  Bagenmenga  in  Freiberg,  21  bez.  32  Jahre  in  dam  Jahrhnbha  fBr  daa  alohn.  Barg^  and  BUtan« 

mm  1868  nnd  1868.   (Pogg.  88.  289.) 


Uebar  dBa  biakarigen  Versuche  zur  Beseitigung  dea  scbAdlichen  Einfloaees  des  Hüttenrauches  bei  den  fiacn* 
Baeban  HAIIan  n  Walbarg  nabat  Baaebreibang  «inaa  Aypanlaa  nr  BaaMmmmg  daa  Qalnltaa 

einer  T.uff  an  srhwefpligaaurem  Gnsp.    Rerg-  und  Hüftenmilnni.irhp  Zeitung  1858.  S.  165. 
Beiträge  zur  Uescliiiiiti-   des  Bleies.    Jalirb.   für   den   sächs.  Berg-   und  Ilüttrmuauu   186Ü   und  iürdm., 
Jouru.  78.  328. 

Ueber  daa  apecifiscbc  Gewicht  de»  Blcief.    Berg-  und  HattenmSnniacba  ^■«**""g  1861.  S.  89. 

Salpeterprofae,  ebendas.  1861.  S.  187.    Erdm.  Joum.  83.  261. 

Ueber  eine  Verbindung  von  Eiaanosyd  mit  Zinkuxvd.    Erdui.  Joum.  83.  265. 

Uelwr  die  Grenie,  bie  n  wekber  aicb  die  Anreioberung  dea  fileiea  an  Silber  (dnrcb  PW4inwBireii)  traifaea 
liest.   Barg'  and  BBttann.  Zeitniif  186S.  8.  281. 

UsIkt  eine  Verbindung  der  arsenigen  Säure  mit.  Schwefel.siiun-.    Krdm.  Journ.  90.  176. 

Ueber  daa  indiom.  Erdm.  Jonm.  89.  441.  —  90.  173.  —  93.  465.  Iterg-  und  Hüttenm.  Zeitung  1864. 


vmmIms  auf  d«n  dortigen  Weikaa.  Mirh.  ftr  daa  aleha.  Baqg-  and  Hftttian»na  1887. 

Endlich 

swei  Anfsätse  Aber  die  Geeobiohte,  die  Verhiütniaae  und  Eiaricbtungen  der  Bergnkadeniie  sa  Freiberg,  Fcet- 
aabriftiB  n)  mu  AibalMw  daa  lOOJikrigaa  Gabartitaeai  Wanar'a  1860.  b)  nr  batekkUgt  go- 
«aaaaae  lOOjIbiigea  JabeUriar  dar  Bngakadaaie  1866. 


ni.  Chemip 


125 

Bingegaiigeiie  ScIirllteB. 


(Vom  IB.  Mine  bis  16.  April  lß62.  iit  hlu»«.' 
B.  Ittitnto  Veneto  di  Scienze,  Lettere  ed  Arti 
fal  Venedig.  Mcmorie.  VoL  1,  Iii.  IV,  V,  XIII,  Parte 

5,  8w   Venezia  lHt3-lMT.  4». 

—  —  XXI,  Paitc  3.  Vene/i»  1882.  4«.  — 
ViiiaBt.K.  de:  Ftorae  Dalmatirikc  suppleflirntitm  elttraiii, 

adjtH-tis  plaiitis  in  Itosnia.  HrrrrRoviiia  H  MuntcDPjtTo  cres- 
^'«•litjlju-i  l'iir^  II  posihniii;«  )i,  •177  ."ilti.  —  Cortese.  F. 
e  Vlacovicli.  G.  1'.:  l>i  alciini  cranii  lU  scieiiidati  distinti 
che  ai  eanaerrano  net  Mmeo  anatomico  ilell'  rniverüiük  di 
Mion  e  che  appartcnnero  «Ha  «na  acuol«.  Parte  II. 
p.  a«-676.  -  Oavalli.  F.;  La  scivnza  potitica  in  ItaJia. 
p.  JS77 — 649.  —  Faiienti,  A.:  (Vinsidcraziniii  ;{en<'rall  in- 
tomo  »IIa  l<Tiii(.(linutnirn,  p.  Köl^föS.  —  Canal.  F.:  Oi-Ua 
musictt  in  M;u;ti  \a.  p.  im5— 774.  —  Zignu,  A.  de:  Niiove 
»KgiuntP  aJhi  (•aiiii.^  f.iii»«  ilfl  Wiir-to    [i  77i>-  79Vt, 

—  Atti  il.'lle  ii.liiuaiizi-.  Tom.  I,  1,  2.  1810/41; 
II  1841^43  ;  III  1843—44;  IV  1844/45;  V  1645/46; 
VI  1846/47.  Veuezla  1841—1847.  8«.  —  2.  Serie, 
Tob.  I  18&0;  II  I6ft0/51;  Ul  1861/62:  IV  1663/68; 
V  185S/IS4.  Venem  1880—1884.  8«.  —  8.  Serie, 
Ton.  I  e  Appendix  1854/55.    Venezia  1855.  8». 

—  Atli.  a.  .Sirlf,  Tom  I,  Disp.  l— 10,  1855j'56; 
VII,  Diipb  5,  186l/*ii>    VoDLzia  1656—1862.  8«. 

—  —  6.  8«rie,  Tom.  VIT,  Di.sp.  10.  Vonwi« 
1880 — 81.  8".  —  Frampern,  A.  di:  Saifirio  di  un 
glOHario  geognärii  friidjtnu  il«l  VI  ul  .XIII  serol»  (Conti- 
nUUsioiHM  p.  1171— 12:5H.  —  Giovanni,  .\- de:  I>i-1  valcire 
cKaico  del  rardiograto.  p.  liurdiga.  Ir.  A.: 
Aleoni  teeremi  suUe  quadrichc  aoaloghi  a  quello  di  Fascai 
iieUe  oonicbe.  p.  1353—1260.  —  Cittadelta.  G.;  I'ietru 
SMralico  Mir  ardiitettara.  p.  1261—1308.  —  MorpnrKo, 
E.;  Antonio  Soamini-Serbati.  il  concetto  e  i  Kmiti  della 
»tatijticii  p.  1303 — 1304. —  Kiicrlii .  (J.  d e:  notprminnirione 
del  I  I]  [  rill  fru  Ii'  l  Apaciti  i:*li>riliibi'  di'i  vapori  »opi-arri- 
bculiiuti  (ii-'U'  aiijua  c  dpi  tosforci.    Hi<>'rra  sptriiiiPiitale. 

5.  13(ß— I3:ii;  —  Hcllftli  (■  liomaiH  sc.  11  :  Siill.i  rapi- 
iti  cuii  rui  lu  luce  mudilica  lu  rv&islciuui  elvttriai  d<>l  »e- 
lenio.  p.  1365— lit«i2.  —  >!aecnri,  A.i  Sindio  «periiacntale 
intomo  al  risraldameiito  defli  dettnMH,  prodotto  dalla  adn- 
tüla  del  rufohrtto  d'mdiiziou<>.  p.  13«3— 13R4.  —  Fregchi, 

6.  :  l)eUa  uuirizion*'  üpIIp  jiüiiitc  mltiMitp,  della  opportlt- 
nili  irirn|i;irliriii'  I«  sriciiza  »i  ri.iti\,it<:rr.'  r  dci  mf7.7.i  piö 
l<ii  ih  i|i  :i|ii.iiiuria.  p.  13Sö— -  1' .i /l  i  .i i .  Smdio 
spir.iut'iitali'  siiiira  i  caluri  «[M'i  itli  i  ili  «irmii  miscufjU  al- 
eeelici  e  »ulla  densilk  di  ixii  \>.  VM'J—liH». 

 5.  Serie,  Tom.  VIII,  OiHp.  1.  2,  3.  Ve- 

nf/ia  1881--y2.  8^.  —  rraiMpcrr..  X  ili:  Sai<»rio 
di  un  {{lo«aario  geograticü  l'riulaiiu  ilal  VI  al  XIII  tcculo. 
rCoMinuaikme.)  n.  7—86,  Ifiö— 188, 827— STO.  —  Beriete. 
JL:  Indafüü  iiule  nctanorfoai  di  aknni  acari  iiuetticoli. 
pw  87—82.  —  Favaro,  A.:  Inlomo  ad  una  nuova  cdizione 
dtlle  epere  dl  Uaiileo.  p.  88— IBZ  —  ilizio.  G.:  I  wioi 

stiidi  «ul  glirriupno,  da  lui  difr>i  coiltro  il  Knikptilifri;  i'd 
II  Bcriiarcl,  p,  l'~!t  lü'i  PiML/ig.  0.:  Sidl'i  prc -nii:u  iji 
dxluliti  iii  alcuiie  cucurbitacce.  p.l97 — 212.  —  Fav aro,  .\.: 
Intomo  ad  un  epbodio.  non  atjcbara  rhiarito,  del  proces«o 
di  Galileo,  p.  213—232,  —  Ümboni,  O.:  Dei  fosalli  tria- 
•ici  del  Veneto,  che  fiirono  de.srritti  e  figurati  dal  pnnf. 
P.  A.  Catullo.  p.  'iSS— -^64.  -  Marinelli,  G.:  Materiell 
per  raltimctria  italLaoa.  Kcgiono  reneto-orionlale  e  veneta 
propria  ccr.  p.  265  —  306,  »71  —  39».  —  Minich,  S.  R.: 
^Ile  equazioni  di  quiiito  grado.  |).  307--320.  —  Bizzo- 
lero,  U.:  Seconda  aggiunts  alla  Mora  vencu.  p.423 — 434. 
—  Grade nigo.  R:  liclla  pmülaasi  antisettira  nclle  op<>- 
mioiie  d'oculibtiai  \>  4H'>   t*  i. 

KniiarL  Akademie  d.Wiuenwhaften  in  Krakau. 
HaOflaäk.  Ton  VI.   1881.   Knlmn  1881.  4«. 


Acad.  Imp.  des  Sciencee  de  St-F^ribonig. 

MiMiioire^.  Tnimi  XXI.\,  Nr.  2.  S^t -Peterxlioiirg  1881. 
4".  —  Helinliiig,  1'.:  Meue  Infegraliuus-Wegf.  39  p. 

Phytikalisohei  Central -Obaervatoriiun  in  8t« 
tvlHtliBig^  Annalu.  Jg.  1880,  Tbeil  1,  2.  St- 
Peterafanrg  1881.  4«. 

American  Mosenm  of  ITatural  Hiitory  in  Hew- 

York.  Bulletin  Nr.  1.  New-York  1881.  8".  — 
Wfaitfield,ILP.:  Deacription  of  a  neir  nperira  ot  Criaoid 
from  the  Burlington  limeeloDe.  at  BurliiieUin,  Jowa.  p.  1—8, 

—  id.:  ReniarkK  oti  Dictyopbyton,  and  oeicriptleiBa  of  nav 
spocics  of  allied  furnis  from  the  Keekuk  bei«,  at  Cnw 
forrisvillp,  Inii.  p.  10  2(1.  id.;  übservatioiis  on  the  ptir- 
posps  Iii  tili-  umbryiJiiii-  sboatlis  of  Enductira-,  miiil  ;b<'ir 
bcaring  on  the  origin  of  tbc  sipbori  in  flu-  <  iitliui  crata. 

p.  at»  28. 

BataTiaasch  Oenootichap  van  Künsten  en  We- 
tamaohappen.  Vorhandelingcn.  Deel  0,  lU,  1825,  11, 
1826,  18.  1842.    BaUvia  1828-1842.  8«. 

 Deel  40.  BrtaTi«  1879.  4».  —  M».» 

tiiin%  adMiaan  nn  Wamim4taUM  (Laken'd  gebnihe- 
lyk  bg  de  vertoenfaigeB  der  Wayug-Peervl  ep  Jst«.  dSüpb 

 Deel  41,  Stuck  1,  9.  BaUria  1880.  4*. 

—  Wijk,  Gertb  ran:  De  GeecUedeiüs  van  prinaes  Bal- 
kia,  een  Maleisscbe  vertelllns.  95  p.  —  Netacher,  B.: 
Paoang  in  bet  laatüt  der  WHI«  ceuw.  122  p. 

—  Tiidadirift  voor  Indiacke  Taal-,  Land-  eo 
VoOmlnuide.  Deel  VUI  (S.  Serie  Oed  II)  Afler.  S, 
8/4.  Batavia  1808.  8«.  —  Deel  XXV,  Aflar.  4,  5/6. 
Batavia  1879.  8*>.  —  D««l  XXVI.  Aflev.  1,  S,  3,  4, 
5/6.   Batavi«  1880-81.  8«. 

—  Notulen  vai:  de  alj^cmeene  en  bcatuurs-ver- 
gnderingen.  IUlI  XVII,  l.yT'.i,  Xr.  4.  Batavia 
1879-8(1  —  Deel  XVlIl.  1880,  Nr.  1,  2,3,4. 
Batavia  l.HS  i  8».  —  Dool  XIX,  1881,  Nr.  1.  Ba- 
tavia 1881.  8«. 

Boyal  aalWMiittf  auMf  In.  UUm.  Ib- 

mmr*.  Vol.  XLVI,  I8t0— 81.  London  1881.  4*.  — 
Gill,  D.:  Acooimt  of  a  detenalnation  of  tke  lolw  nardlax 

from  observationa  of  Mar«,  made  at  .^scenaion  m  1877. 
p.  1 — 172.  —  CoinrouQ.  A.  A  :  l'artiiulars  of  the  moun- 
ting  nf  a  thrpe-foot  retipt  tor.  p.  17:1 — 182.  —  Soabroke. 
Geo  M.:  Tliirii  catalogtie  of  nii<Ti)rnetriral  iiieasiires  of 
double  Stars  madv  at  the  Teinplc  Ubscnratory,  Kugby. 
p.  183—213.  —  Kaorard,  A.  C:  Obaervations  of  the 
total  solar  eclips«  of  1878.  Jidy  29<i>.  made  at  Chcrry  Croek 
Oasep,  aear  Denver,  Colorado,  p.  213 — 2S0. 

—  MontVily  notiopfi  Vol.  XLIl,  Nr.  1.  2,  3,  4, 
5,  6.    L'-'.  ili  II  V'-M  — 1HS3.  8". 

Koniakl.  Akad.  van  Weteniehappen  in  Am- 
tterdsm.  Vi  rli.n  il<  litigen.  Afdeeling  Natuurknnde. 
Deel  XXI.  Amitnrdftin  1881.  4».  —  Harting.  P.: 
l,f»  Cftyit  araiiiotii|uea  de  l'oenf  de  rUippopotamc,  coinparje 
a  (CHX  ilaiitr«»  MaminiOres.  12p  —  verheek.  K.  D.  M. 
en  Fenne ma,  R.:  Nieuwe  gcologischo  ontilekkiiigea  op 
Java.  32  p.  —  Verbeek,  K.  D.  M.:  Ueologi&cbe  Aantoe- 
keningcn  OTer  de  Eilanden  Ten  dan  IIad«lBiiMCh4iiditcben 
Arckip«!  in  bet  algemeen,  en  Over  de  fttiMhendeiide  lagen 
v«n  Snroatra  in  net  bijzonder.  27  p.  —  Kamerlingh 
Ounes,  H.:  Algemccne  ibcorie  der  »lueistiiffeti  17  p  — 
Vau  der  Waala,  J.  l>.:  Bijdrai^e  tot  di'  ki  iiiii-  vuii  de 
wct  ilir  overi'ensteinmendp  toestamlpii.  m  ji  —  lliprpna 
de  iiaan,  l).:  Herleidiag  van  cenige  integralen  mel  den 
wartalteeai  ri.fp  lin*  s.  eaa*x  tat  alMptiaeha  <■  aodara 


Digitized  by  Google 


126 


 60  p.  —  Suriogar.  W.  F.  R:  StuiutiMli« 

f.  momtnioritek  «raer  Uoom  ran  OyprijitditnH  fw> 
»  Wall.  9  p.  —  Hoffmann,  C.  K.:  Zur  Ontogcole 
KnoclicntUcb^  188  p. 

—  TenlagM  es  Mrfadmlingeii.  Alilaeliiig  N*> 
toarkond«.   Twaad*  RmIm,  Datl  XTL  AmttardMn 

1881.  8".  —  Bieran«  da  HAan,  D.:  fiouwstoffn  TO«r 
da  mwhiedcni»  der  wit*  en  natnurinindiB«  wetenarliappcn 

&  Nederlandi'u.  p.  1— 44.  —  Michai-Ii«:  T«yl»nie. 
p,  46 — 73,  —  Van  Jfii  Bcrpf,  F.  J.:  0\n  pcrioJioko 
twuglca'ixiiik'  Uetrokkiiiiffii  tu8*rhen  lif  cm'Itii  i<'iiicii  in  de 
iintwikkcLiiL'  van  furnticn.  ]i.  74  ITtl.  —  Und  cm  im  ^.  .1 
A.  C. :  Mctledeeting  betreffende  de  aterrebeelden,  wier  liuoite 
b»f«D  im  baifaMB,  op  en  bapaaM  oogeabiik  van  den  nadit, 
dear  it  hiftnu  tan  Mboere  TandenlBDdbovgaraadpleait 
waadt  V  m— IM.  —  Baehr.  ß.  F.W.i  Sur  un  tbtortea 
d'Abd  et  sur  Iva  furtnulcs  goiiioni^trlqurg  qoi  s'en  didni- 
•ent  p.  19Ö  — 20C  —  Horst,  R.:  Hvpr  bcvrucIitiDff  on 
OOtwilckelinK  Uermrlla   »trenlala   Milii  Kdu     )),  21)7 

— 222.  —  Muldcr,  K.:  Dydrage  tut  de  keunii  van  nonoaal 
(viuii/niir.  ]>.  228—348.  —  Griowia,  <X  tt.  (Xt  J>a  «var- 
gaog  der  vucrgie  by  de  botaiiu|  vaa  Hchaacn.  p.  944— S7S. 
—  Uaumhauer,  fc.  ILron:  Over  de  kriatallisatic  van  hct 
dianiatit.  ji.  274—281.  —  KIniter.  C.  Ph.t  Vorlikuflge  MU- 
theilung  tlbiT  diii|jc  v,i;w  Jldlnlhtirifii  von  di'r  Westlcülte 
Java's.  p.  282 — 28Ö.  —  Miilili  1,  K  in  van  der  Meulcn, 
ti.  G,  Ii.:  Rydrage  tot  dt-  tlicrriwi-t-keiitUrhc  kenois  ran 
Mton.  p.  386— 396.  —  Scholl,  Ch.  M.:  Over  de  •anBlnilinK 
van  een  drieboeksnet  van  lagere  orde  aan  een  driehoelunet 
vaaheagan  erde.  p.a97— 34d.  —  Stamkari.F.  J.:  K«rpU 
van  aena  befriming  van  den  mtalag  der  gedane  vregingen 
on  (indprlinep  vorKclijkiiiKt'n  van  den  platiika  sLiiidaart  van 
ln-t  .Ni-il  i)iriil.  iTi  Ulli  twi'v  ki'pt'mi  5l4iiidiUirdK.  riict  Ijol 
prutotypc  van  litt  kilogram.  p.  ÜStJ— ;i58.  —  id.:  ( iiwi^ftm 
en  malea  tan  dien»te  van  bet  IJkwc/.en  in  Nedrrl,  Oosit- 
IndiC,  oodcnMcbt  in  de  jaren  18Gti— mew  duur  de  Cummiasie 
voor  Btandaardmcter  en  -Idlemmai.  pi,  9W— 967.  — 
Franclittnont.  A.r.N.:  Over  de  wcridvf  vaa  imTalimr 
op  azynzauranli)-drid&  p.  868—878. 

 Afdeeling  Letterkundo.    Twaada  Radta, 

Saal  Z.   AnMteidam  1881.  8«. 

—  Jaarboak  voor  1880.  Aniitardaai.  8*. 

—  Prooeaaan^'Varliw]  vin  da  gwoia  vatgadarii^ 
Afaading  VTahnrknnde.  1880—1881.  Kr.  1— 10.  8». 

—  Leeuwen,  Johannes  van:  Ad  Bacchum. 
Klegia  praeniio  ornatn  in  certamine  HoptifTtiani)  Se- 
qunntur  duo  carttiina  laudata.  Auistplodi.u  i  ly-l.  b". 

Soc.  de  Phjsiqne  et  d'Hütoire  naturelle  de 
Oentre.    Memoires.  Tom.  XXVII,  I'artie  IT.  Geneve 

lt*81,  4°.  —  l'lautamour.  E,:  Obacrvaliniu  limni- 
nn^lriijiieij  fait<'.s  »  irii:i-si-  lii-  ixH)  ä  lt*t(i,  p  14  »  JiU.  - 
Ml' vor,  \V.:  lii-ihcribcs  Mir  Satumu,  ses  auneaux  et  sei 
latclliu's.  p.  are-m  —  Lunel.  eodefroy:  Mdbuwai 
icl<th>ologi«iues.  p.  267—804.  —  CtBdoIl«,  GL  da:  Nöit- 
vallaa  recherdiea  aar  laa  Fipdiacdei.  p.  806—818. 

lappanat^  A.  Trait«  de  g^logie.  Faae.  5. 
Paria  1881.  8«. 

mUler,  Carolni:  IVodrouniB  firynlngiae  Argenti- 
11  sijii  .Musti  L/ori-ntziaui  II.  IJcrolini  löb^i  S". 
Moller,  Albart:  Note  uu  a  Chinew  Artichoke 
Gall  ;iii('iitioiK-U  und  figured  in  Dr.  Haiice'a  paper 
„On  Silkwonn-Oaks^)  nilird  to  tbe  European  Arti- 
choke Gall  of  AphUothnr  grmmat  UaB.  Sep.-Abs.  — 
Od  the  manner  in  whioli  tbe  mvagaa  of  tlie  larvao 
of  n  SmMUu,  on  SaK*  emma,  un  ebaekad 

L.   Sep.-Abz.  —  Cootiilrationa  to 
IdUktgraphy  up  to  1862,  Nr.  2,  8. 
1878.    80.  —  Britiah  Gall-Insecte.  Ba«le 
1678.  8*.  —  Ob  Um  diaiwnal  of  non-mit{rat«ry  in- 
Iqr  ataMaplMrie  «gmaias.  Baal«  1877.  8*. 


ThoBUU,  Fr.:  Ueljcr  <h\s  Vorkommen  von  J{h* 
nttu»  in  Thüringen.  Sep.-Abz.  —  id.:  Synchytriain 
und  AagoiUnla  auf  D17M.  Sq^^Aha. 

UnUMU  Ein  Jonnal  flkr  die  Botanik.  Hng. 
«.  A.  Gareke.  Bd.  XLn[  (N.  F.  Bd.  IX),  Uft.  1^ 
BerUn  1883.  8*.  —  ürbaa.J.tZarFlgraSodaMrihaa. 

besonders  Brasiliens,  p.  388—804.  —  Tatke,  Vf.:  Planlat 
in  itinore  africnno  ab  J.  M.  Hildebrandt  cotleclaa  determi- 
luirc  piTpit.  p.  :Wi—SiO.  —  Müller, C:  I'rodromus  Bryo- 

lo;!ia('  Ari;iuitiiii('ut'  II.  neu  muBci  L(in<nt}r:uMi  Argentinici. 
p  341  im. 

Ohieiiuoal  Soeiotir  in  loadOB.  JoumaL  Baeamber 
1881.  8upplaniaBlat7  nuliar,  aanlatauff  tilb-pagaa, 
praaaadinga,  and  indasaa.   Vola.  ZZZIX  and  XL. 

Lradoa  1881.  8« 

—  -  Nr.  232.  March  1882    I,-M.i..ii  1882.  ö». 

—  llartley,  W.  H.:  Note  on  certain  phutograpbs  uf  tbe 
ulnhnelet  jpcatn  of  «tanaaianr  bedkM.  ^  88— Wl  — 
Croaa,  GL  FT  and  Bevan,  E.  J.:  The  chcmistrT  of  baat 
fibrei.  pi.W— tlO.  —  iid.:  A  new  apparattis  for  ibe  deter- 
mlnatien  of  nehing  pointa.  p.  111—112.  —  Cross.  C  F. 
and  niggin,  A.:  On  tbn  ri>.ariiiin  nl'  1  tiidinii'  anbydride 
wilh  Miiphuric  a^'id.  p.  11.1  ii.'i  1  >;i  lU).  C.  and 
Crafts,  J.  yi.:  On  lome  de<'(impr<s]ti(;tis  pnuluced  by  the 
action  of  Chloride  of  aluininiuin.  p.  115— Iii). 

Soe.  gMofiqM  de  Vnuua  in  Puia.  Bulletin. 
8.  Sdrie.    Tono  Tin.  1880.  Nr.  6.   Faria  1879— 

1880.  8'  —  Tardy:  fiic  exmnien  aox  environs  de 
M>intniiirtitcy.  p.  HSö— »8H.  —  Laubriire,  I..  de  et 
('arc/.  1,.:  Sur  Ic.i  sahles  de  Hrasles  (Aisnel.  p.  3ül — 414. 
-  I  i  i(jni  in  I  (lisiTvatimin  »iir  qiii'liiiies  fixüilos  de»  ^[«»ipies 
priniairus.  p  414—41».  —  llrongniurt,  (Jh.:  Note  mir  le« 
tub  quaternaire«  de  Rernouville  pris  (iisora  (Knre).  p.  418 
—4'M.  —  Tard;:  Calesircs  lacustre*  de  la  Urrase  iGlte 
de  Conxaaca).  p.  490— 4i&  —  Morcejr.  N.de:  Itemaninfla 
aar  le«  qntaNi  da  k  Baiea  BBiaaie  et  de  la  Bane-Olse 
et  sur  Icurs  rapports  avec  la  »tnicture  et  le  relief  du  sol 
dans  unc  |i4rtie  du  Nnrd  de  la  ^'ntll(-l^  ä  riiri-a.'>ii>n  dea 
iodicalioiii«  de  M.  Daubrt'c.  p.  422— 43i>.  —  fSaavaije.  U.E.: 
Kotieo  sur  (es  |Hit8i>on&  HTtiairt-s  de  C'ereste.  ]i.  4:irt — 451. 

—  id.:  Note  «ur  lea  puissons  fusiiilet  lauilc).  p.  4dl  44>2. 
Carez.L.:  Sur  l'ttaga  du  nrpaa  aox  enrirons  de  Chiteau- 
Thierry.  p.  462—468.  —  Daubrtfe:  Sur  le«  r^«eaux  de 
rasnire«  un  diaekMat  qitl  «Htpeot  k  aMe  dea  tanalaa 
strntitie^:  Kxemnlaa  mnk  par  laa  «nvirona  da  nuia. 
p.  468—481. 

LaapefiM,  E.:  Gaegnoatiaelia  Daratollnag  daa 

Steinkoblongeliiigea  nnd  BÖthliegenden  in  der  Gegend 
nördlich  von  Halle  a.  S.  Berlin  1875.  8«.  [=  Ab- 
handlungen iler  geoloKi-^il'i  ii  S|  11  iiilk  irto  vun  Preusxen. 
Bd.  1,  Ilft.  3.j  —  KryslnllograpluBclK-  Bemerkungen 
zum  Gypg.  Sep.-Aliz.  —  Ueber  ötaiiroskope  u.  staiiro- 
akopiache  Methoden,   1.  u.  2.  Mitiheiluni.'.  s.i>p..Abs. 

Vntufcitlgr.  OeoallBBt.  n  nrnberg.  .\bhaiid> 
kagea.  Bd.  VIL  HlnAaiv  1881.  8«.  —  Kanpn,  IV.: 
MitäKUnagen  au  der  OeaeUdite  der  aalaiftkleriiehcn  Oe- 
sellschaft, p.  1-^.  —  Biebringer:  Ueber  Vrittenings- 
und  BodenverbtltuMe  Nomberg«.  p.60— 7a  —  Schwarz. 
A.:  Neuere  UiNibaelitunKen  über  die  Phanerojfamiin-  und 
Gcftstkryptogaiiicn-l'loni  in  der  l'iM>!Pn;end  von  Nürnberg, 
p.  71—118.  —  Uünther,  S.;  Die  praktiMilie  Meteorologie 


derQegenwarL  p.  110— leiS.  —  Uagen:  IJeber  Ammoniten^ 

alC7— 192.  —  Ml)  •      -  -  -   

dar  PK 


uuker,  J.6.:  Eine  elementare  KrkUruag 


pi.  199— aw. 

mfftndorf,  F.:  Eiidga  oaretnofegiaaiia  MitÜNl* 
lungao.  —  HponftU«  ßmüHäu  Liabaridha  w.  jüva- 
Sep^Aka. 


Digitized  by  Google 


1S7 


Schweizerische  «atomologiKbe  OeteUtohaft  in 
BahaffhWMM.  MittheaaitgeR.  Bd.  I,  n.  HI.  lY,  V. 
TI,  Hft.  1—5.   SeliainwoHa  1865-1888.  8». 

B.  Comitato  geologioo  d'IUlia  in  Bon.  Boi- 
Itttii».  1680.  Sr.  11/12.  Roma  1880,  8».  — 
Caflcij  J.:  Sollt  detenninaiioiie  cronologic«  <lel  r^kare  a 
(dea  plrona»  e  dd  ralraro  cotnpatto  e  manioso  (fürte  e 
ftueo)  ad  erhinidi  e  dickK-IH  di  Kiaiidi  bivalvi  nnLla  rcgigoa 
S.  E.  drlb  SiciB*.  ik  ■l!>2-rH)ö.  —  Traraglia.  H.:  La 
SMionp  di  I.k'ordia  V.iibf«  c  la  sorif  dvi  tcrrcni  iitlla  rr- 
gione  S.  E  di  Sicilia.  p.  50ö  — 510.  —  Maiizi.iii, 
TurtuDianu  o  i  iMioi  huUi  nelUi  jirovincia  di  Bultwiia. 
p.  SlO— 520.  —  Cotaa.  A.:  Supnt  unu  »tUbitc  dd  g||iwe> 
dato  d«l  MjHi^  (Monte  Bianro).  p.  iJüt—biSä. 

 1881.    Nr.  3  4.    Roma  1881.    8».  — 

Laiti,  B.:  Sopr«  una  piega  cuii  n>resdaniciito  de^li  strati 
paleniioiri  c  triassici  fra  U  M.  Corcliia  e  In  l'ania  dplla 
Crof«  presBo  .Mosrpu.  f.  A'i  — SHi.  —  Sulinojrafflii.  F.: 
Alciini  iiii)iiiiiti  giuluifiii  aull"  .Vppcuiiino  t'ra  Napuli  e 
Fuffitiu  ]■  li:t.  —  (iioriji,  N.:  Liinjio  la  valle  del 
Mmuro  il'rov.  di  Tt-saro  .  p.  114--ia5.  —  Cursi,  A.: 
Nute  di  mini'ralui^a  italiana.  p.  144.  —  Cu.'iKa,  \.  e 

Maltirolo,  K.:  Sopra  aicune  rocrie  del  pchudu  sUuricu 
uel  territvrio  di  Iglesiaa  iSardcgna).  p.  146 — 1Ö6.  — 
veetri,  U.:  FiogKia  di  polrere  neteorica  uniili  a  Oa> 
laaia  II  96  e  27  mano  1B81.  f.  IM— U7. 

AMd.  Imp.  dM  Www  i*  •l.iMRäbmrg. 
Balhtia.  T.  XXVIU,  Mr.  1.  EK^P«l«alNWw  188S.  4*. 

—  Schmidt,  C:  Analjfw»  de«  f^aiMOlonB  de  l'eau  des 

difli^rentii  lac«  et  des  suurcps.  rapport^  nar  M.  Przrwalski 
de  Bon  second  vojagp  au  Tibpt.  p.  l — IB.  -  Kuksrlia- 
ri>w.  N  :  Hi-Milluls  ilc  1.«  nii'sure  di's  iristaux  lic  l>tttülitli, 
d'Ai.i|iliiliMl  .  t  \  amiiH'Jinit.  ii.  lü  — :HI.  Wild,  II.: 
Sur  lo  dcgr*-  roiivcimbl»'  de  «fusiuilil«!  dts  appari'il»  iDagrii'- 
tiques  de  vuialioo.  p.  30 — 43.  —  Sotscheiiow,  J.:  l'bv- 
nom^nM  fcalTaniqups  dans  Taxe  cer^brospiiial  de  Ui  gro 
niMiille.  ji  4.S-  4.5.  —  Strauc'b.  A.:  Rcinuniuvs  sur  Ic-s 
.\niiihisbi  nit'iLs.  tamillc  de  Tordre  di'S  Sauriens.  p.  4ö— lii2- 

—  liai  kliiu.l  ().:  Ninni-lli-«  n'cluTi-lit»  8iir  l'bypotbt-se 
•lu  i.iili-  I  n -i'iiiiiit.  l.U  -  Chwolson,  (i.:  Kffet 
dl'  hl  Ni..'.;' Ii  srir  ;:i  I  n.|in!  i!>'S  til.s  lif  l,iitnn 
et  de  u;;>r.'        1  1 

KaiserUcbe  Admiralität  in  Berlin.  Annalfn  der 
Hydrographie  u.  maritim.  Meteorologie.  Jg.  10.  Hft.  III. 
Berlin  lö82.  -I".  —  liouuslawaki,  (i.  v  :  I  VImt  ciiiige 
Kr>;i.-bnivi'  der  iipiieroii  Tiffseeforsfbuiijjon.  p-  12i>  1:14. 
Ki>ip|iiuu.  E. :  XurmalörtiT  fllr  dii-  l'uifune  in  dpii  iht- 
m-si«  luMi  und  ja^iauischcn  Meerf:i,  ii.  la."» — 145  — 

.\ua  di'o  Hoisebönrliteii  S.  M.  A>ibi>  „Ilui'ii Iii*'.  Corv  -Capt. 
Kuba.  Rundtahrt  von  Apia  Ober  die  Klirc-,  Marshall-  und 
Oarteret-Inidn,  Nen-Brmaiiieii.  Neu-Irlnixl  und  die  Caro- 
linen zurOck  bia  Apia  von  Mai  bis  ohuIrt  im81  und  Ue- 
merlrangen  Ober  diese  bsdknippen.  y.  uti  -  i.'Xi.  —  An- 
■egeltmg  von  Rio  de  ta  rata;  H»i<'n  Mmiu-vi.iio. 
p.  180— läl-  —  BaKbratbnng  des  '1  i  irii'luil-K.ii  l'iit^«- 
«Nüen.  p.  183— 188>  —  Bmrag  tui  Kenntnisa  iles  Kiiniiis 
dar  Oslkaala  van  Aidiu.  n.  ua^-Ua  —  die  Wit- 
tcnng  «on  V«i-Btilaiwiaa,  JwMr  üt  JOm  1881.  p.  190 
— lt£  —  TarglddnBde  Vdmaidtt  darmtutvag  des  II«- 
■ats  Daeaaiber  1681  In  Nord-AiMrSkk  nnd  Caatiii*finnna. 
p.  192—194. 

—  Nachrichten  iiir  Ssa&llltar.  Jg.  Xm.  Nr.  11 
—12.   Bwlin  1882.  4«. 

Stus  lahAndt  Itr  UBenlogto,  Oaologi«  ui 

Paltontologio.  Hrsg.  t.  Benecke,  Klaiii  ii.Roaaa- 
bnacb.  Jg.  1882.  Bd.  I.  Hft.  3.  Stuttgart  1888.  6* 

—  Streng,  A.:  Beitrag  zur  Keantniu  des  Magnetkicaea. 
p.  18S— 90«.  —  Websky,  M.i  Ueber  das  Vorlconunoi  von 
nieoakit  in  der  Seli««U.  p.a07— 218,  —  Stein  mann,  U.: 
Die  Omppe  der  THfoniae  paendo(|uadratae,  p.  219— £27, 

HMMahoMMi  HortioDltnnl  So^t;^  ia  BoatMi. 
Sdiedah  oTpriiaa  tut  th«  jcar  1888.  Boaton  1888.  8«. 


AtUtio  8oo.  of  BMgd  iä  Odisirtte.  rrowadlagB 
1881.    Nr.  10.    Calctitta  1881.  8«. 

Bamnda,  Joachim:  S^at^e  Silnrien  du  centre 

de  la  Buliörnr.  V'"  Partie:  Kechcrcbi?«  paleontologiqnea. 
Vol.  VI.  Clusse  des  MoUusqaes.  Ordre  dea  Acephala. 
Prague  1881,  1  vol.  4«.  XXIV,  342  p.,  361  plancliea. 

IL  PiMia.  flaologiaehe  Landeaanatalt  in  BwUll. 

AbimndloBgen   anr   geologiscben   Specialkarta  von 

Preusiten  und  den  Thttringischeu  Sinaten.  Bd.  III, 
Hft.  3.  Ifcrlin  1882  8».  —  Meyn.  L.:  IHe  «<Hlen- 
verhihniBse  der  Provinz  Schleswi^-Ilolstein,  als  Kriauterung 
«I  dessen  geologischer  Ueberurhtskarte  von  Sebleawig. 
Holatein,  Mit  Anmerkungen  auwic  <lem  SrhrUteuTerMiebniiH 
nad  LebenBabrissc  des  VerfasBers  von  (i.  Bereadt.  tt  pk 

,jo[Ue|iin"in]Mlrk]MiBn.d.Hut.  Jalwnbaridrt 
XXXVI.  DOrkbaim  1879.  8*.  —  Heblis,  0.:  Studien 

zur  altealen  CSeschiehte  der  Rheinlandc  4.  Abtiteilung. 
ü.  1-114.  -  KAhrini;.  B.:  I)<»r  padagogiM-be  Werth  der 

S'atiiiwiss«'iisch.ift.  i>  116--144.  —  Sii  hupp:  l'phpr  die 
liiNt.'ii^.iii-  rii'naiHiPlIi.-irki-il  iltr  Kiiiiiktü-itin  |i.  14'i  Hi2. 
—  Ut'cknu^eh  L'eber  ^iHitlnist''  mul  Si  hiU/,iiiittt-l  K':'i?'.'n 

diaoelben.  p.  163—174. 

—  Jahre^hpritht  XXXVII-XXXIX.  Diirkh-iin 
u.  Kuisers];iu1<-iij  18e*l.  —  H  .)f  lui  lu.  ii .  II.:  \>r- 
lk'an!.'Pnhf it,  dc;,'!  iiwjr:  und  Ziikiinft  iIi  -,  lU'ulsulifn  Walilea. 
p  1  Nitrml.M.:  I'ptipr  die  Vcrholüuun  der  rrtuiizen- 
nipmbranvii.  p.  24--ÜX  —  LeyBvr:  Ein  pl^ziuber  Natur- 
t<irächer  dea  1&  Jahriamdetta  (Tk  Taberaaamoataana). 
p.  54—74. 

—  Beiliigp  zum  XL.  Jahresberichte  der  „Pollichia". 
Dürkheim  n.  Kaifierglautem  1881.  8«.  —  Mehlis,  C: 
Der  Orabfund  ans  der  Steiaaeit  von  iüreUieim  a.  d.  Eck 
in  der  RhempfUz.  70  p. 

StrQCkmann,  C. :  IVbcr  di-ti  Einflusü  der  ;rr0^nO- 
sti»chen  Form.ntion  auf  diu  Fruohtbarkeit  des  .Acker- 
landes. Spp.-.\bz.  —  Dil-  Einlionib'ihlp  hei  Srlmrz- 
felil  n.  II.  und  ihre  Vorwit.  .Sep.-Ab^.  —  Ui  ber  die 
Veriüideningen  in  der  dvutüchen  Vogelfaun»  in  alter 
und  nener  Zeit  mit  basondarer  BerQckaiebtignng  dea 
nOrdlidien  Deotaehbuidi.  Sep,-Abi. 

Acad.  des  Sciences  de  Paris.  CnmptpB  rendus 
hphdoinndaircs  des  scancec.  1682.  1"  Scmestre. 
Tome  <t4.  Nr.  9  —  14.  Pai  h  l.ysJ.  1".  —  Nr.  9. 
Bert  hei  ot:  Sein  doubles  de  mcrcure.  p.  549  —  664.  — 
Vulpian:  De  l'aetion  «a*eae«Nan(  laa  fsrtaa  daaaa  4a 
strvclinine  »ur  Is  motridtd  des  nerfk  rbea  les  aHaandArOa. 
p.555— 55S  —  DuMoncel.Th.:  Uourants  induit«  dlMCr- 
versionü  imlaircs.  p.  551*— 5tj2.  —  Boisbaudran,  LeCOf 
de  Mn(ith-e  cnlorante  sp  formant  danis  la  coIIp  dp  farinc. 
ji  5(j3.  —  Filliiil.  H.:  Kanports  Reologiipic*  >■(  /<n>- 

loxiiiurs  dp  l'ile  Campbell  avec  le»  terrea  au»tFalcs  avuiu- 
luTuteB.  p.  üiSi-  ü(iA.  —  Gudrin,  J.:  Sur  la  canwtin 
ub}'$iutogique  de  la  toniraclinii  tendineiiBe.  p.  6<>6""BI8.  —  • 
Lafitte,  P.  de:  Sur  l'cmploi  du  bitum«  de  Jndda  poar 
eaniiaUre  Ics  nmlsdies  de  la  vigne.  p.  669—1171.  —  Bl- 
gourdan,  G.:  Ubservationu  de  la  comito  g  ■=»  Vlll,  1881 
et  des  planites  (221)  et  (2221  faites  ä  l'Oltservatoire  de  Paris 
lequatuml  de  la  tciur  de  l'Ouesti.  p.  673  —  674.  —  Bor- 
relly:  Obsenations  de  la  plannte  Palisa  ^331)  faites  k 
i'Obsermuire  de  Marseille,  p.  575.  Darbonx,  G.:  Sur 
!(■  difljrantiattea  anccea^iveg  des  fonctions  de  pluslenrs  va^ 
Tiablea  et  s«r  nne  propripu^  des  fonrtions  alici^briquea.  p.  57C 
—577.  —  Poinearfi.  11.:  Sur  l'intt'frratiün  des  Ajiiations 
(Urfrientiplles  par  Ics  si  ric«.  p.  577 — 578.  —  Picard.  K-: 
Sur  ceruiiiis  funi  tirin.s  unifurmra  de  di-ux  variable»  inde- 
ppiidantcs  et  sur  uu  Kriiii|ip  de  ifiilistitutiotiä  lliii'iiir<'S.  p.  579 
—632.  —  U^chanip:  Dea  inirroxiDkas  gastriquca  et  de 
iaar  poavair  digeatiC  p.  MB— —  Canpardon:  Ob- 
aamSiona  amfailia  da  Mit  apinmnta  da  aoofanai-Bdi, 


Digitized  by  Google 


198 


tnutcp  avM  sufi  t«  p»r  uii  bttin  k  60».  p.  59ö  — r>S>i  — 
Kicriai  Ji,  L.:  AnaJvs«  d'iine  renclrp  vnlcaiii  |iif  ujcli  r 
pur  I  K.'iii»  le  23  jativ'ier  p.  .>Sf)    r.^:        Nr.  ui 

buiua«:  äar  l'aridv  i'arbouujuc  nurmal  de  Van  iitiiioü^liL'- 
rique.  p.  669 — 69*.  —  Hermite:  Sur  «luelqnei  apiiliattiOM 
d«  Ift  tbforie  dei  fonctinas  elUptk|UC8.  p.  594—600.  — • 
Allard,  Lc  Blanc.  Joubvrt,  Potior  et  Tresra: 
Kxpi-rii>ii(i>»  faitc»  sur  udc  pilc  soromlairc  iW  M.  Kaiire, 
]>A'A»\  IAH  --  HiTthfUit:  Sur  1«  d<iulikii  ilt'rorapositioin 
di's  m  K  li.il  iiiiri  'lu  iiii  rturo  par  Ips  hydnuidcs  et  par  les 
KC'U  lialtiides  du  uulaMiuin.  p.  64)4— filü.  —  Cafaoura. 
«I  DemarcST,  m.t  Sur  nnatioii  d«  deuz  acMH 
liqoM,  Im  adibt  lilMcif  w  <t  loMriqu«,  dam  la  dhdllttloD 
dä  addM  gna  brala  u  mllieu  d  uu  courant  d«  v*p«ur 
d'eui  BOrrlieuiHe.  p.  610—613.  —  Vulpian:  Euides  ex- 
pdrinmiMle«  rt'tativcs  k  ra<  tUm  i|ue  |i«at  exerri-r  Ii-  \ivr- 
mangsaate  de  pütuasc  mr  \v&  \fiiiDs,  Ici  viruü  i't  Ic^  mu- 
ladlet  symotkiur».  p.  (>13— tiiT.  —  Kobin,  Ub.  et  Herr- 
nann:  Uteoire  Mir  la  g^niiratim  at  la  idgiMiration  da 
Tog  des  oomn  caduaucs  vi  penbtaaMt  das  rominaat«. 
p.  617—639.  —  Cailietet:  KooTelle  ponpe  destbife  k 
eommimar  k*  gaa.  p. 638— 436.  —  Cbancel.G.:  M^tbode 
cx])i-ilitivp  ]inur  la  ilc'tcrniiiiation  dp  la  deiisiti^  dfj  gaz. 
Ii  »jL'ij     >>ll  Ii  u  iiiHiil  piilli n r,  A.  rt  Ma^iiiii.  1'.: 

Sur       rcitles  a  suivre  diins  t'bypiKitisatioii  des  iiysteriquea. 

S.(>32— fi34. —  l.aituerrc:  Sur  la  detennination  du  gciire 
'une   fuurtiua   tmnMx-udante  enti^r«.    p.  ti35 — ßSä.  — 
Sarrau.  K.:  Sur  la  comprvivsibilite  des  gaz.  p.  ß:i9— 642. 

—  Vtutier.  Tb.;  S«r  nn  niouvcmcnt  vibratoire  *  la  nai»- 
sanro  d  un  jct  de  vapctir  p.  642  -643.  —  li<  rluirir.c  ('_: 
Kx|i'.'niii(  i-s  h}iirf'ilyiiainii]UOs:  Imitation  dj.'^  .  ti ,  |i.ir  l'-s 
Cuurunt.s  liiiuidi's.  des  nrtioii«  des  rouraiils  tiiiiriniRs  ios 
ans  sur  los  autros.  p  ij4:t  — 04lj.  —  Ilautcfeuillt'.  1'.  t-t 
Chappuia.J.:  Sur  la  rt'lrogradation  produile  jMir  Icftluvu 
dactriqna  daas  la  ttauAutnatioa  de  roxygine  en  oione. 
p.  610—819.  —  Filbol.  E.  et  Sanderem:  Sur  qnelquea 
pboapbatn  ncutre«  en  touruesol.  p.  649 — 65i>,  -  Vo^t.  (i. 
«  Heniiiniifer.  A  :  Sur  un  iiiODMra  de  l'orciric,  la  liilnr- 
rine.  p.  650  652.  —  (iautier.  A.:  Sur  Ips  ninililinitiouii 
K«  luMc  '-'t  iiiäulubli-'  du  iVrmeiit  di-  I»  dinustioii  j;HStrii]u«. 
p.  (i&2  — (>50.  —  Heuncgu)',  L.  t'.:  DiWsiou  de«  vellulee 
aatfananaainB  cfeai  jMfirtebree.  p.655— 6M.  —  Parriar, 
K.  «t  Poiriti^  J«:  8nr  l'appardl  drrulatoire  dee  diaila* 
da  mw.  p.  668— m.  —  Moniez.  U.:  Sur  quelaiiei  tvpa« 
de  cettadaa.  p.  611—668.  —  M^gnln.  P.:  Sm  rMgamia- 
tion  dp  la  bourhe  de«  D«chmms  ou  Ankylostomes.  ä  propos 
du  purisites  de  cos  ileiix  ^;l■nr^■.^  tiKim'.s  i  hi  /  Ii;  i  lii..':i. 
p.  ü(i3 — tkiC.  —  Lecorche:  KiidocarUito  diabcti<iue.  n.  ütiC. 

—  DiaaUfait,  L.t  fiocbea  «f^tiqMi  daa  fftiatm.  n.  667 
—680.  —  Lemoina,  0.  et  Fr<aadeau.  A.  de:  varia- 
tiOM  de  la  tcmppraturo  avvr  Taltitudt!  dana  Ip  baasin  dp  I« 
Saiaa,  pt'iidaiil  I«  pt-riodi'  de«  ltaiitp.s  prnit»ioiis  du  itiois  de 
jaatier  1882.  p.üTO— «72  —  Nr.  II  Der t  hei 1. 1 :  rtindiles 
OtounpoeHiona  dp.s         haloide.s  du  mcrniri'     |    ii7  7-6S:l, 

—  Marcy:  Sur  la  reproductiuii,  par  la  pbotouniplnu,  des 
diverses  phaaea  du  vol  dc8  oiseaux.  p.  ßfö  —  684.  — 
Huiiririns,  W.:  Sur  fai  pbotographie  du  «pecirc  de  la 
graude  ni'buleusc  d'üriou.  p.  665— w6.  —  Brioicbi,  F.: 
Sur  une  applieation  du  tbeoritinc  d'AbeL  p.  086— 6!N).  — 
Ledieu.  A  :  Oiisid^rationji  sur  la  tlii'Mne  r  itK'iiijuf  de» 

Saz  et  »ur  l'utat  vibratoire  Je  la  niati^  re.  )i.  tSl'I  — ».OS.  — 
loisbaudran.  Lecoii  de:  Uxycblonirp  de  yalliinn  eri- 
atalli*6.  p.  69&— —  Cu8&ou.  K.:  Sur  uu  cas  de  prc- 
■ervation  contre  la  malsdie  charboimeuse.  obä«rve  ebex 
rbomne.  p.  697.  —  Brown-S^qiiard:  Faiu  nouvcaux 
teUiasaat  rextrtaie  fir^nenee  df  la  trantmiasion,  uar  b^- 
rMiti,  d'itats  oriraiii'iiips  morbides,  pimluits  acricfentelle- 
tnsnt  clna  des  asi  emhinls  (1  i;:-l7  Tii"  .\ppell:  Sur 
les  fonctionH  uiiifurnies  d'uii  imint  -njuJytiijue  x,  y  p.  7U) 
— 7U8.  -  CUmandot.  I..:  l-a  tremiip  par  i-omurpsaiiui. 

L70II — 704. —  Lecliire:  Sur  l'cmploi  duuitume  ue  Judee. 
na  faatijniiti,  eoaine  nctfatmlenr  da  la  «igafc  p.  704 
— T06.  —  Ailtag-Leffier;  Sur  la  thCorle  (ua  fonction» 
nniformea  d'nnc  variable,  p.  7IS— 716.  —  Guuraat.  R; 
Sur  les  foDctioim  iiniforine«  presenlant  Aes.  laiunos.  p.  7IS 
—718.  —  Sarrau.  £.:  Sur  la  oonipnMcibilit^  des  cax. 
p.  718-m  -  TioUa,  J.:  TtavMn«  d'dbaUUeR^ 


ziiir  p  7211-722,  I>  ei' ha  r  tn  e .  C:  Kxpt'rii'tiii's  indf»- 
ii\ hiimiipics :  Imitation,  pur  lea  tourants  liipiides.  dei  an- 
riijii\  <li»  N'obili.  obtenu»  avpc  b>*  eimraiit«  elntriipn-s 

1».  722—723.  -  Ville,  J.:  Appareil  dcatine  k  re^^laniicr 
'«eaalenient  d'un  gax  ä  une  |>reiiiaii  floaleanvMk  u.  TM 
—725.  —  Joauni«:  Sur  la  cbalenr  de fonnadon  deniMa 
ferrocyanbydriquo  et  do  quelques  ferrocyanurc».  p.  725—727. 

—  Keiiard.  A  :  Sur  le^i  produit^  de  la  disiilUlimi  ile  la 
i-olupbaiie.  p.  727—730  —  Cazeueuve.  P.:  5>ur  Ui  cblo- 
ruraliou  du  eampbre;  formatiun  du  cainpUre  bieblure.  p.  730 
—732.  —  -Moriii.  H.:  Sur  Tesseuce  de  Liicari  Kauali. 

R 766— 735.  —  Jean,  F.i  Sur  la  tkrafa  du  taania  et  de 
idde  ocno>;ailii|ue  dans  In  vin.  p.79B— 796l— Unclaas, 
E.:  Sur  la  dificslion  irii<>triijue.  p.  736  —739.  —  Bert,  P. 
et  Laffont:  InHuem  e  du  Systeme  nerveux  sur  b-s  vais!>eaiix 
hinpbatiipies.  p.  7;i!t  (■12.  Uirbel,  Vh.:  I)e  l'aelion 
<  liimiiiue  des  ditfereuts  meluux  sur  le  cueur  de  la  grc- 
itouille,  p.  742 — 743.  —  Jourdain,  S.:  Sur  U»  voies  par 
leiBiillM  le  IMda  ifainl  at  iea  aauti  «ont  i\-ne»tt  eba 
rAatdria  eeaainana.  p.  744—746.  —  Raffray.  JL:  Diatri- 
buiion  g^ognipbii|ne  de,8  ColAipteres  en  .\by».<iiuie.  p  746 
■  Ita.  -  Gruner:  Mode  de  hiniiatinTi  du  basain  buniller 
de  la  Loire,  p.  749 — 7.W.  —  .Nr.  12.  Hermite:  Sur  quel- 
«lue»  applicalioris  de  1.»  tlie.irie  (!>•»  lotietioiia  clliptique». 
p.  76S — 759.  —  Uertbolot:  DoubloH  derumpositiona  des 
aeb  haloldca  du  nerctire  p.  760—765.  -  (iu!>parin.  de: 
Kote  aur  rcnpiol  des  supnrphosphntcs  sur  les  soU  culcatrea 
du  Bud-est  do  la  Franre.  p.  766-768.  —  lila  vier,  .\.: 
Thr'orie  «xplicative  du  rexi'ne  eliiuatolosique  obaorve  en 
Knince  aur  le  littorul  oceauien.  de|>uis  IHHO,  et  du  la  dis- 
p.iritiiin  de  la  sardiue  sur  ee  littoral  <lepuii>  bi  meme  epnipie. 
p  7H1I— 772  Marebal:  Sur  Taetion  de  deform. il;iiii  du 
i  huo,  eomparec  ä  eelle  d'un  effort  eoiitinu.  p  77  !  77il  — 
Ui^ourdau.  (i.:  ObM-rvalioii»  des  plannte«  ■  et  <223), 
failca  k  roinervatoire  de  Park,  p.777 — 770. —  Laguerrat 
Sur  les  byperrviles.  ji.  778—780-  —  Mittag -Leffler; 
Sur  1.1  iheorie  iies  fonelioiis  uuifonm';'  d'nne  variable  p  "81 
-7S.i.  —  A  ba k anowi ez ,  IJ.  A.;  Sur  riiitexrati'iii  mi'<-:i- 
nii|ue.  p,  7*3— 7fsi'>.  -  l.i'pinay,  J.  M.  de  et  Nieati.  \V.; 
Relation  entre  la  lui  de  liuui;uer-Masson  et  le  ple  ii  tnn-nc 
de  Purkinje,  p.  7ai— 7^8.  —  Troost,  L.:  Ubservatiotia. 
k  proiHM  d'une  note  receiiie  da  IL  ViiiUi^  lor  la  laapdea» 
ture  dVbuUition  du  zinc.  p.  786—786.  —  id.:  Sur  de  ne«- 
vellrs  eombinaUiins  de  l'aeide  azotiqne  «t  de  raride  ai-tHiaae 
avei-  l'araraoniuiiue  p.  788—792.  —  Ditte,  A.:  Aetiim  det 
diasolutions  arides  sur  le  protoiyde  d'etatn  p.  "!>2 — 704  — 
Ma(|uenne:  .\ili  Mi  ile  l'ozoue  sur  les  »ela  de  maiigutie-ie. 
p.  795 — 797.  —  Juan  Iiis:  Cbaleur  de  formation  do  l'acide 
aaUac^an^ne  «t  da  aualnMa  MUacfmalM.  &  967— 406L  — 
Jean.  F.:  Sur  la  durileation  dca  moAta  «inillndi  k  la  ft- 
briration  du  vin  de  (äampagae.  p.  800—603.  —  Hecket, 
K.  et  Sehlai^denbanffen.  F.:  Sur  la  noix  de  Kela.  ou 
Ijournii.  ou  Kuitii'ne  Itrrainc»  de  Stcrculia  acumimitu,  l'al. 
lie  ii.iuviiiH  ,  JI  Miu— sKl'j.  -  Herl.  I'  :  Sur  la  rii  hej^e  en 
b£riio);labinv  du  saug  des  unimuux  vivant  sur  les  baute 
lieux.  p.  806—807.  —  Üuelaux:  Sur  Ja  digwtioil  paia- 
crtetique.  p.  806—810.  —  Hu  et:  Sur  l'edatenc«  d'orgaaea 
aUBUntaire«  cbez  certains  Crustan!«  isopodes.  p.  810— SIL 

—  Yaillanl,  L.:  Sur  le»  JUacrowncui  (Wn,  1)  B,.  r#- 
reinment  nrriv^  k  la  inftmperie  du  Museum  irilisl«ire  na- 
turelle p  811—812.  —  Levy,  A.  -M  .  t  1!.hi  i  t;  eoi  s,  L.: 
Sur  le»  fumes  criatallines  de  la  /In  i  ne  s  ir  les  d^Muir- 
ti«n8  k  eo  tirar  pour  la  d^termitiati  ui  >|uahti(ti\e  du  zireou. 
p.  61:1 — 816.  —  Vi^uier,  H.:  Sur  U'-i  lia»ttur.s  baromi- 
triquaa  da  17  jaiivier  18%  e(  de  Tann«!«  1831,  dana  la  nMi 
de  la  Fiaaoe.  p.  815— HI».  —  Xr.  IS.  Uerthelot:  Doubles 
däcompositioDK  des  sels  halnides  d'arifenl,  p  817 — S22.  — 
liertlielot  et  Vieille;  Sur  la  vm-sse  de  pnipuffution  des 
plienomene»  explosils  daos  les  i-az.  p.  S22— s;2:t  —  Many: 
rbotoi;raphies  instautan^'n.s  d'uiaeaux  au  \ijl  ]■  s_':(,  - 
Hroeb.  U.  J.:  Sur  Iea  variatiuna  obscrvecs  daus  la  piN'be 
du  harong  sur  les  cdtes  de  Nervige,  p.  898— 686.  — 
Cognia:  <.V>mi^te  d^eouverte,  en  AmMauc.  lc  16 man  1689: 
obitertationH  (aitea  Ii  l'Ubservatoiro  de  Marseille,  p.  8SS.  — 
U  iK  uurdau,  (i.:  Observation«  de  la  nouvelle  rumet«  a  1681. 
p.  889-^^^— ^Tacchiii^  r^Oto^ 


Digilized  by  Google 


189 


vatoin*  du  ('(illi'^c  r<.niaiii,  |ii'iiilaiu  Ip  iiaatritrme  trimcstre 
Je  ISHl.  II.  Küi— isfci.  —  Laauerre;  Sur  Wn  liypcrtules. 
]!.  83L>— S14.  —  DarbOBS,  6.:  Snr  le  probU-me  de  l'(»S. 
I>.  SIS— KI7.  —  l'irard,  E.:  Sur  nn  ^roupe  de  »ultstitu- 
Üon»  limUres.  p.  837— S40.  —  Poincarä.  H.:  Snr  Ii« 
Roapes  <liH.-ontinus.  p.  840  — SIS.  —  Lt'aute,  H.:  Sur 
rS|>|Micatinn  iIi'  la  resiütaure  des  nut>'ri;i>iv  niiv  |>iiVi>s  des 
■ämlnni  p.  H43— M4ii.  —  Sarr»».  K.  Sur  U  <  uiii|iressi- 
Irilit4  des  {fuz.  p.  84ö  »17.  —  Aiua^at,  K.  II.:  Sur  la 
rrlaliiiu  7  iv,  |i,  ti  n>btive  aox  fpuL,  et  »ur  la  lui  de  dila- 
tjiüon  de  res  lorps  »uns  vulume  «°un»taiit.  p.  847 — ^Söl.  — 
(tiiebhard.  A.:  Stir  iiDe  ccrtaino  cbuue  de  ligures  ^iii- 
potentieltm  et  «iir  les  imiutinns  h]rdni(ilM|DCs.  p.  831 — 864. 

—  Kfslo.  f  :  liidii  ateiir  tt-lr|ihuiii<|ne  do  la  torsion  et  de 
la  Mti -N.sc  de  rotatiuii  de  Taxi'  iiiKieur  ili"«  iiiikehiDes.  Ct.  par 
riinsi/Hpiaiit,  du  liavail  p.  k'>4  k">7.  (  hardidiiict,  de: 
.Vtiion  des  iminiiitj-  ti-li-|i)iiinii|iirs  mh  Ii'  :.mI\ :m  .ii:i'-ire. 
p.  S57.  —  Cliappui.s,  J.;  Siir  le  »uectrc  dabiuirptioii  lic 
f'«aga<^  p.8SS-^  -  Mailfert:  BmInicIiw  wu  ttmm, 
II.  MO— 869.  —  Ditte.  A.:  At&m  des  HutiMlom  alet» 
lines  «ur  le  protoxyde  d'tHain.  p.  HH4  -  86Ö.  —  Le  Cha- 
lelier.  II.:  lleilierehe«  expehinentaieii  sur  la  rniiülitution 
ili^s  l  iments  et  la  theorie  di>  leiir  pri»e.  p.  .sil7  _Hia>.  — 
llaller.  .\.:  Sur  la  iiiiniiliM.u.tliaue.  p.  .^KiH  —  fi71.  — 
Arth.  0.:  Action  du  c}«iii>);i'ne  wir  le  iiientbal  tuxlt. 
p.SS'S— tnVb  —  4«e4|n«liB:  Sur  I»  prApantioa  da  carbones 
tan,  datiiiilSt  h  rfeliirage  flrrtrkine.  p  873—876.  —  Dn- 
clatlX,  K.:  I>iKe«ti<>n  intrstinulr'  [1^77  S7').  H^chanip. 
A.t  Lea  miero/ymas  des /laiuli  ^  inm  s  et  leur  pouvmr 
diifestif  |i  s7!'  ■•<'<!,  Ii  i  <  lui  ni]i.  ,1  ;  Kwiierrhe  nur  le* 
nJImmiiii»!  ■  [ltih  ri  i-i  j>  KS:l  -  ss»;,  -  Colin. (i.:  Sur 
ies  tricliiues  dang  le»  salauoiui.  p.  btHi  —  tSjH.  —  Couty: 
Db  fMaitgto  im  rtMt  te  IMmw  rentrak«  et  des  li^ioiis 
i-ortieaiM  da  cttNUt  fh  888— 801.  —  Perrier.  V:.  et 
Poirier.  .1.:  Sur  I^dminU  nprodoctcur  den  Ktnile«  de 
iner.  p.  H»l  WKi.  —  Vkr«aa«.  A.  de:  D^velMpiK  mint  de 
Toeut' de  la  /''i'/ocuryn*  erertira.  p  •^«»'J  s<M  Slalan  e, 
de:  Sur  l'i  täl  a(  tut  i  il.'  !n  1  iri. ii:a!H>u  niniici.iii i-i  liilu- 
eiair«  avee  uuulipies  indicutiuris  .sur  Ic>  mmlilir.itions  sur- 
«•■BM  daiis  rextansioii  du  Systeme  nietn<iLie.  p.  M!il— .'^•Xi. 

—  Kr.  14.  Hermite:  Sur  riiiteurale  elüptiipis  do  iruuieine 
eapice.  p.  tioi  -!I04.  —  De  Saint- Venaut:  Ilea  rnrni*- 
mental  que  prenneiit  le«  dirersei«  partieH  d'un  liqajde  daiu 
rilil^eiir  iTuu  la-s*  011  reMTvnir  li'oii  11  <'.■(•. mie  jmr  m 
critiee.  p,  W  i4  - '.«JH.  —  .l.iii-^rh,  .1  :  N.>ti'  M:r  lo  |irincip» 
d'un  nouvean  revolvcr  pln>to^'rapiii.|uc.  p.  iHfi-  — 
Kertbelot:  Sei*  luÜuMo«  de  rar^ent  et  du  pntabsiuin. 
V.  912  —  91(1  —  id.:  Sur  l'ujiion  de  rbyUrugeoc  libre  a\e<- 
rdOi^e.  p.  916.  —  Bertbelot  et  Ocivr:  Swlaehaleur 
S|>Mliqne  du  k*'  byptMUotiqiie.  p.  917.  •—  Fsye: 
Sur  une  tliese  de  meteorcp|n<;ie  rei  i  inraciit  <;riatcnue  deraiit 
la  Karulte  des  Seittijce»  de  l'arib.  p  'tl7-  -  .Saports, 
G.  de:  ."»ur  quetiiues  tvpi  s  de  vtiM  i:iin  ■  ■  mnunt  observes 
k  IVtat  foisile.  p.  i»2i'— '.»J4.  K.nin]!,  K. :  üerlierrljes 
Sur  le  1  aussage  de  releciritue  a  Irakers  l'iiir  rarelie.  p.  ItiKi 
— S>2».  —  Darbonz.  U.:  Sur  une  clsase  de  courbes  uni- 
corsaJe».  p.  930—933.  —  Lagiterr«:  Sur  Ic«  lijpenyclea. 
n,  m:i-'.Kif,.  Appell:  Sur  lei  foncliont  uniformes  dou- 
bleinerit  permdi  lues  a  pciiiits  singulien  Msenticlt.   p.  1*36 

—  V.iK.  —  .Mitlaa-I.elfler.  G.:  Sur  la  tliiVirie  de«  fone- 
limui  uiiifi<riiie»  d'une  vurial^le.  )i.  !i;is  —  Tnrry.  (i.: 
lielutiuii  generale  eiilre  xept  puinta  quokuoques  d'uue  tet> 
tion  coniipie.  Conique  d'humulogi«,  PmonMi  coaiiaimas 
i  triii»  riiL'urca  hvniu^apbiqueii.  p.Ml— 80. —  CroTa,A.: 
Ktude  deü  uppgu-eijs  solaires.  p.  948 —  945.  —  Pilleas: 
Sur  U  clialeur  due  k  laimaiitation.  p.  946.  —  Chappnis, 
J.:  Sur  le  »pei  tre  d'atiHorption  de  l'ai-ltle  pernitricpie.  p.  94t! 
— 94S.  —  i  uüiiiia.si.  lt.:  Sur  IVlwlrohse  de  ieau  dlitilir. 
p.  94B— »51.  —  Guyard,  A.:  Sur  le'  doiiage  de  i'azote 
nitriqus  M  aitHMx  k  ViM  dtaMtaMM.  p.  951— »S3.  — 
Lsn:  Sar  m  dfela  in  la  comprasaan  sar  bi  dtiret^  de 
l'ader.  p.  963—954.  —  Wroblewski.  S.:  Stir  la  eumpa- 
sitioil  i/t  l^widc  carboiiü|ue  bjrdratc.  p.  »54 — 9SH.  —  Isa Ul- 
bert: Snr  In  bisuiriiydratc  et  le  l  yanljydratf  il'aiiiinciiiia'|iir 
]i.  ThiS— Utk),  Itaubigny:  Artiuii  il>'  ilivirnniiir  snr 
»oluiluDs  iiaiiites  du  iiickel'ei  dcit  uitituux  du  m&negroupe. 
p,  «81— Sta.  —  Aadr«.  O.:  Sw  les  cUoram  &  ifae 

Leo^  XTin. 


unimoniacaux.  p.  96it--mi  —  De  Fürcr.itii]:  Sur  I'Iit- 
drate  d'bydrogene sulfure.  p.9ti7 — 968.  —  Maumen e, K. X: 
Syntbise  de  la  quinioe.  p.  968.  —  Chaitsing,  P  :  Aetiun 
de  radde  nitrique  fumant,  et  action  il«  Pkeido  chlorbydriau« 
Sur  la  Pilocarpine,  p.  968 — 970.  —  B^champ.  A.:  Lea 
micruzTmas  ssstriques  et  U  peptine.  p,  970  —  973.  —  Bd> 
chani]<.  .1.:  Sur  l'existenee  de  produtta  analognes  sux 
ptuniaiiie»  daii.4  le.s  dii;l-^tl<>M.^  pMtriqnes  et  paner^tiuiieii 
de  pluideurii  malieros  alluiniiniildt?s.  p.  973  —  975.  —  Du- 
rlaux:  I>i|{eiitinn  des  niatieres  v.'i'U-'iM'ü  et  cellulogiqueit. 
p.  976  — 97.H.  —  Tayon.  J.:  Sur  la  re*i*ta4irc  des  ilatai 
d'jViriipie  ti  la  fiern»  cbarboaneaite.  p.  980 — 982.  — 
Rrnndt.  K.:  Keelierche«  sur  le  Systeme  nenrciix  des  larres 
de»  iu»ect<'s  .li[iter<s.  p  ^»8.1        Marion.  .\.  F. :  Les 

.\le)-onaire5  du  ;;i4!  di'  .Miir.'i  illc  |i.  IKi — !iH.S.  —  .loliet. 
I,.:  Sur  1«  ili'Velopiiemem  du  (.'ainjimii  et  du  ,s«c  rilie" 
daii»  Ic  buuiveon  du  l'yro^iomi-  p.  Jt>vS  —  91<I.  —  Hour- 
geois.  L.:  Uepruductiuu  artiticielle  de  ia  wiüierite.  d«  la 
atnaMiHdM  ai  de  la  caltiui  Pb  981— INS.  —  Schulten, 
A.  da;  flttr  b  pmdnetion  artttcMIe  dW  ailieate  hydnite 
eristallise.  p.  992  —  993.  —  Velain.  Ob.:  tSuT  k  MnitC 
entre  le  Uai*  et  l'nulitbe  iufirieurr-,  d'apri«  des  ^■*1'wt"'!T 
laisses  par  Henri  Hermite.  p.  993—995. 

Xoninok,  L.  0.  de:  Examen  comparatif  dea  ga> 
nnoes  de  Belgique  et  daa  garaiwea  ^trangireB  {mc  L. 
de  Köninck  at  J.  T.  P.  Okaadelon.  I%«  184i. 
8".  —  NoUm  aar  tmw  aownO»  aopiee  de  Davidsonia. 

Liege  1855.  8*.  —  MInralrea  de  pal^ntnlogie.  Brn- 

xelles  16.')7  8".  Kxi.n^ition   iii,!\.rr^.-ll,  <\i' 

l.ondres  eu  18()2.  Deiixierur  flu:..sr:  huli^tauii-s  i-t 
j)rii.iiii'«  ''liiiiiiqueK.  I-Upport.  Unixi  llc^i  18*1^.  8".  — 
Itapport  nur  Ii-»  tidvntix  de  ciiiniie  pres4'nt«s  a  PAca- 
deinie  royale  di-s  Si  ii  in  i-s,  ilea  Lottrca  et  des  Reaux- 
Arts  de  Belgiqun  peiuluii»  1»  ijcrtodo  seeulaire  1772 
—1872.  —  Rf<:liei(:lie)(  sur  les  uniruaux  fossiles.  2. 

partie.  BnixeUea  1878.  4".  —  Kechanihca  sur  las 
fossiles  p«l«osolqiM8  de  la  Nuuvellu -Oallaa  dn  Sud 
(Ansfamlie).  Teste  et  Atlaa.  Biusdlaa  1876—77.  8«, 
FeL  —  Notiae  aar  qnelqaea  (beiilea  neneilUs  par  M. 

0,  Dewalqoe  daoa  le  systims  Gedinnien  de  A.  Dumont 
et  d^nits  par  L.  0.  de  Köninck.  Liege  1876.  8". 

K.  Stetfattach-topograph.  Bnrean  in  Stuttgart. 
V.  Schoder:  FQnfziiiiikhri.i,'e  Ergebnisse  dtr  lueteor^ 
lopii^elien  neobachtun^en  in  Stuttgart.  Witteriiaga- 
beliebt  V.  d.  J.  1878  u.  1879  nach  den  Bsobacbtniigsn 
der  wflrtteml>ergi.sclieii  BMtoanilogiaelMa  StatiooeB. 
Stuttgart  1882.  8*. 

WUlantinf-IJrlHÜr,  B.  V.:  IKa  meteorologischen 

Beuhachtuii^'<  I)  am  Bortl  des  PoIurBi-hilTes  ..TegattholT' 

1.  d.  .1    1872  — 1874.    Wien  1880.  4". 

K  Bayer.  Akad.  d.  Wissensoh.  zn  Mttnchea. 
SitzuDgobericbto  d.  matheiu.-phyHikal.  Clause.  1882. 
lll>.  2.  München  1882  8".  —  Burhner.  U.:  I'eber 
die  experimentelle  KrzeiijL'uni;  de»  Milzbraiidi  oniii  -iiiMi-. 
n.  147  llüi  C.iiiiibel.  C.W.:  Meitrtoe  zur  (., 
der  Gokllcüate  in  ATrika.  p.  170—19«.  —  id.:  (nuiu^'i^i  Le 

Vmntttt  aas  dar  Uaaniiad  von  Eoaa,  p.  197 — 239.  

DnHois-Reynond,  V.r  Efai  angeroeuier  Sstx  Uber  die 
InteRTirlMirlteit  von  Functionen  iiitecrirbtiLrer  Funrtiotien. 
]i  J4i)  — 242.  —  V.  Kitrhoff:  Bemerkung  Uber  die  (ie- 
schlerhUv.TliiltnisM-   der   Faaarlbuler,   Pb  243—346.  — 

Fisriier.  F.:  I  iiiirandloag  dta  XaaddBa  la  Tkaobmofti 

und  Cafleiii    \>.  247-  251. 

Ohio  Meohanica'  Inititnte  in  Cinoinnati.  Seiaa- 
tifie  rrocaedinga.    VoL  1,  Mr.  1.     Janaaiy  188S. 
188S.  8«. 


Ua 


Digitized  by  Google 


180 


(Tom  ISl  April  Mi  IS.  Mal  1888.) 
Society  of  Natural  Hiatoiy  in  Cincinnati.  Jour- 
nal.  Vol.  T.  Nr.  1.  April  1882.  Cinoinnati  IHH2.  8«. 

Cbambars,  V.  T.:  On  tiM  aDtciune  and  trtwlü  of 
IcnidopU-rons  lurvM.  p.  6—31.  —  Miller.  S.  A.:  MOtiee 
of  a  vork  t^r  prof.  Nicholson  on  tbe  gcnna  JfonÜCHl^iora. 
p.  95—38.  —  id.:  DetcriptioD  of  two  new  gmetu  uid  ci([kt 
n«w  !ineci(>.H  nf  fussils  (rum  thc  lltidson  Rivrr  (rroui'.  wrth 

rcinarks  iip-  ihi  rs    !•,  ;n  -  44.  —  Wcdii  l  in.  .V  G.: 

DircrtionH  t'nr  ( olli-t  tLrii;  üdiI  |  rv|iariiiK  laiul  und  t'r»!&h  w*ter 
(Mb.  p.  41-- ."il.    -  7.tMlo'^:.ii\  iiiisrclliiny,   p.  ".l--6a. 

American  Journal  of  Science.  Editors  .latDee 
v'k-  E.  S.  Dana  und  1!.  Silliinim.  Vol.  XXIII.  Nr. 
135,  136,  137.  Marth,  Ajjril  1882.  New  Häven  1882. 
8".  —  Nr.  136.  Hli8tin?8.  C.  8.:  Color  corrwtion  of 
double  objpTtives  )>.  1117—1711.  —  Wead.  C.  K.:  To  nit 
•  millirnetcr  scn-».  ].  ITii  177.  —  I)frby,  O.  \.  Gold- 
Immtidk  rock»  of  thc  provÜKO  o(  Minas  Gpraps.  |i.  17S.  — 
l)«na.  .1.  U.:  The  tlood  of  thc  ( "otinr-iiinit  I!i>cr  valluy 
l'rom  tbe  melting  of  tbc  iiuateniar«-  chiucr.  i>.  179— 2ir2.  - 
Wetherby,  A.  Q.:  Oeonaphicaf  distribntion  of  rertain 
freslhwater  moUnaln  of  Noitb  .\^M^^ioa.  and  thc  probable 
lUiisr^  of  thcir  Variation,  p.  atö— :!I2  -—  Walrott.  C.  Tt  : 
licM-ii)iliiin  of  a  ticw  ncnm  uf  thi-  ■niifv  FiiryjttTKhi  from 
th<'  I  tit-a  Mutr,  p,  -.'in  -'il«.  Vi-rr:ll.  X.  E.:  Noticp 
"f  thc  rcniarkahlc  .^lari[M'-^'allIlll  ii<'.ii|iviiiu'  Ihr  ontcrbanks 
olf  tlic  J>üutliern  roast  of  Äew  Kngiaiid.  p.  21G — :22r),  .3(19 
— S16.  —  StarMM,  W.  L.:  A  mtm  tonn  cf  revemihlc 
sicreaarope.  p.  3M— SM.  —  Beeqaerel,  tt;  Magnetic 
propcTlic»  of  a  »pecimen  of  nickeliferous  iroii  from  Sl.  Cla- 
tarina,  Unuril.  with  a  notc  by  J.  Lawrence  Stnith.   p.  239 

—  avi.  —  l.e  Conte,  J.:  Örigin  of  jointod  struotiirc  in 
niiilisuirlx-d  tlav  aud  niari  iIepo»ils.  p.  'SM— 'MX.  -  Siiwi- 
tilic  inteUigenre.  p.  234—250.  —  Nr  l.lii.  Marsh,  ü.  C: 
Ha  «inp  a(  Pterodactyles.  p.  Ä"!!  2«(J.  —  Young,  A.A.: 
ütadHaaaa  laving  thc  Drains  in  pari  i|iiart)!  cryttals.  p.a&7. 

—  Kocitwood.  C.  (i.:  Notes  on  .Viiicriran " earthnuakea. 
p.  267—281  'irhbs,  J.  W.:  Notes  on  tlie  electro- 
ma?nctic  ihi  i.rv  "i  lii.'ht  Xr  1.  p.  2(i2- -275.  —  Ganncit. 
II,:  Iii,'  „liiMÜ-'i  I.iiir-  27.'->  -27.'^.  —  llolmaii.  S.  II,: 
Siniidc  mctiiud  lor  lalihratiuft  ihermonietcrs,  p.  278—283. 

—  Datton.  r.  K.:  N'otico  of  Fisher'«  pbysics  of  tlie  «arth's 
cnut  p.  283  — 289.  —  Stcrens,  W.  I,.:  I'hygiologii al 
optica.  Kr.  8.  p.  290  —  3l»2.  —  Kmersion.  B.  K.:  Great 
w/k»  tt  Voyaile  or  Elaeolit»!-»yeiiile  in  N'orth-westem  New 
.l<T*ey.  p,  3(»2  — 3(1«.  ---  Smith.  .1.  L,:  DcdTmination  of 
plios|..horus  III  iron.  ji.  3111—331.  -  St^iriititic  ii;ti  llit;ciii  f. 
p.  .S3)-32H.  -  \r.  137.  Drajicr.  II  :  Du  pliiitM«raph<  of 
ths  «pertrum  of  tbe  Ncbiüa  in  Orinn.  p.  :L<t!i  -J41. 
Woeilcot,  .\.:  Mean  annnal  rain-fall  für  ditfcrent  coiin- 
tries  uf  llic  trliilie.  i>.  341—345.  —  Steven.s,  W.  L.:  Phy- 
tioloftiial  optii  s,  Nr.  IV.  p.  346  — .Ifii».  ^  Dana,  J.  I).: 
On  tbc  tloiid  of  ilie  CnMncciicnt  River  Valley  frnra  thn 
ipiiiteriiary  planer  p  ;!73.  —  Kerliv.  (i.  .\.;  On 
linuihan  •.picimcns  of  maititc.  p  373  ;)74  —  Schae- 
berle.  .1,  M.:  .\  iiii  lhnil  li.r  di  !'  niüii:iu^  tio-  riexiire  of  a 
telencopic  tube  for  all  positioiis  of  üie  inütrumeut.  p.  374 
—876.  —  JSneraon,  B.  K.:  Un  tbo  dykaa  af  aiiiicwiBi 
«lialiaae  peneiratin;  tbe  b«<l  of  aae  ore  at  niiiUfai  Vm- 
naic.  p.  37r,— ;i7!».  —  lies,  M.  W.:  Occitrreiice  of  «niahitc 
in  Cnioiado.  |i.  :i.H<i  :Lsi.  —  |(|,.  Vanadium  in  tlie  l.rud- 
ville  ores.  p.  3SI.  White,  C.  A.:  Condilion«  altcndiiiif 
thc  (fcolonical  iii^si-cnt  of  somc  freab-vrater  gülbearing  mol- 
lusks.  p.  ücU-SbU.  —  Uuldou,  E.  &.:  Meanim  of  thc 
riaga  «If  Satan  ia  tka  venia  I8T81,  mOi,  im  and  1883. 
p.  387—904.  —  MiclielaoB,  A.  A.:  Ivtaiftnnee  phcno- 
niena  in  a  new  form  of  NRaetoDietPr.  p.  3ȧ  *K>.  - 
Nhupurd.  (.'.  V.:  New  ninerab,  nonctitc  oud  inonito, 
»Ith  a  noiire  of  pvr<Ml«jsite.  ]ii.40l>—40fi.— Verrill,  A.E.: 
Marine  Iiujmu  oft'  New  EnglaiM.  D.  406— 40&  —  Seiintiio 

intclligcure.  p.  40!»- 422. 

Boyal  miorosoopical  600.  in  Loadon.  Journal. 


aad  Ib  a  aahidoa  a(  MnloMa  of  laerniiy  and  toAde  of  po- 
taanma.  p.  IW— IW.  —  Anthony,  J.:  On  Uie  tbreada  of 
ipider^  weh.  p.  170—172.  —  Summary  of  cnrrent  re- 
aearcbee  rdattng  to  xuulogv  aml  Itntanv.  rnicroscopy  ct. 
f.  178—388- 

Dmtache  Ooaellaoh.  fltr  Hator-  n.  TAlkwlnuid* 
OatuiMUI  in  Tokio.  MttMhuwan.  Hft.  36.  Fe- 
bruar 1883.  Yokohama  18M>  4*.  —  Srhottb«:  Dia 
Ainos.  Mit  ainoischem  Wortftnilchaita.  p.  22U — SMl  — 
Schott:  0.:  Xcntiten  in  Japan,  260—262. 

ObarTwek,  A.:   üebor  dla  HiaseiMintanebiade 

elektriacher  Schwingungen.    Berlin  1HS2.  8">. 

Tasehenberg,  Otto:  Die  Ixihru  von  der  Ur^ugung 
ionst  und  j.t?.t.    Halle  1882.  8*. 

Barrande,  Joachim:  AcdphaKa.  Etudea  locaJea 
«t  comparativea.  Kxtraita  du  Systeme  SUorien  da 
eantra  da  la  Boliiaia.  Pmgua  1981.  8*.  —  MCanaa 
daa  eoloalaa.  T.  AfipaiitloB  at  ttäppulüau  m  Aaglia« 
ttiva  at  w  JSooiaa  dta 
de  la  BoMoNL  fxtgn  1881.  S*.  —  Dn 
de  '.II  noinendatiiTC  tfteblia  par  Ü.  HorddHMt.  Paria 
1»80.  8". 

Aitronomilohe  Oeiellochaft  in  Leipiig.  Viertel- 

jahrg«:hrift.   Jß.  17.  Hft.  2.  18S2.    8".  — 

Wittich.  P..  Bfitrk){<'  J^ur  GcHchiiljti!  <U't  .V^tr.iiMEOiic. 
p.  12.')-  1*1.  -  Der  I jilainle- I'ri'it  i1<t  I',iri!.p.T  .\l<iuli;iiiie. 
p.  130- 

See.  entomolo^que  de  Belgiqne  in  BrUstel. 
Aunalo«.  Tome  XXV,  1881.  linix-^lif.  1881,  8".  — 
Üugeg,  E. :  MetamorpboBea  de  l'Excma  di&par.  p.  1 — 7, 
—  Letbiorry,  L.:  Um  dta  Utadptteea  raooriHia  parM 
Dtlaitaa«  k  La  GnaddoiiM,  La  MattiBlqiia  at  BaiDt•Ba^ 


Ser.   2.     Yol,   ir.  Pf. 


London  1882. 


80.  _ 


l'uneau,  1',  M,:  ihc  prcüidcnt'a  addrcsa.  p,  M.V  1»>2.  — 
^tephenson,  J.  \V.:  On  mouiitiug  ol^t«  in  phosphorua. 


Dtlautay  h  u  GnaddoiqMi,  La  Matihdqiia 

thäemy.  p.  8 — 19.  —  Borraans.  A.  de:  Liste  des  Ortho- 

?t^r«a  rik-oll«!«  dans  l'Afrique  aiistralc  par  M,  de  Selys- 
'aosoD  et  faisant  partic  du  Mim-e  d'IIistoirc  «atnrcllc  di' 
Briixelles,  p,  30  —  20.  —  id.:  Kevi-sioii  li-'n  l.v|n-^  i-'iotr-nu-i 
ilani!  la  collenion  d'orthoptcrc«.  p  2ti — ad,  —  llcylacrts, 
K.  J.  M.:  Essai  d'ano  monographie  des  Psychiiies  de  la 
Faune  Euro])^fnne  fn'-oMi  de  consid<<rationx  w.'in'rale«  sur 
la  famiUo  des  psycbtdes.  p.  39 — 73.  —  Preudbomme  da 
Borre,  \.:  Liste  des  Onoc^ides  recneilUes  an  lir^t  par 
feu  C'amille  vau  VoKi^m,  s  iivie  de  la  description  de  donze 
noavellca  espicea  un.  :.  de  u  tti-  tribu.  p. 74— 94.  — 

Chevrolat,  A.:   Dim  i  ile  Cun  ulionide«  de  /angne- 

bar.  p. 85 — S8.  —  Capronnicr, .1.  B  :  Nute  sur  les  ^ponues 
d'apiMrition  de*  L^idopteres  diurnes  de  iWmi-riaue  tlu  Sud, 
laeiMillia  daaa  la  pronaca  da  Bio-Jaaeiro,  par  M.  ThoUe, 
«B  1877.  p.  M— 106. 

ITatorforaoh.  Verein  in  Brttnn.  Verhandlungen. 
Bd.  XIX.  IÖ8O.  Brttnn  1881.  8*.  —  Toinaschck,A.; 
BantttlaiBfaii  anr  Floi»  and  Faaaa  des  Winter«,  p  1—9. 
—  Wanslieske.  A;  Chemiwlie  Anaivs«  des  BoateiOea- 

attinca  von  TreUtich.  p.  9—10.  —  Weinberg.  M.:  Ueber 
einen  einfitchen  physikalischeu  VorlesmigsTorsach.  p.  II— 14. 
-  Tomasihet,  .\.:  Zur  mikroskopiurben  Untcrsurhnng 
iiT  Gctreidemcldc.  p  16   3».  —  Freyn.  R,:  Ucber  niah- 
riiicbe  JliBeralienfiuidorte.  p.  21 — 26.  —  Üeitter,  IL:  IMe 


geologische  Hedeotniw  der  ClnixHdengattinf  Mlkllfi.  p.  <!1 
—  82.  -  Kowattcli.  M.:  Die  Versandaag  von  Venedig, 
p.  83 — 1(>2.  —  Mcteorolopisfhc  Beobachtungen  ans  Mftbreii 
und  Schiwien  i.  .1  1SM>.  4.1  p. 

Cmwtnti^  H. :  Bericht  Ober  die  Veniraltuqg  der 
natnrMstoriaeben  und  arekiokiginheB  Sammlttngeii  dee 

«eetprcuiisiiclicn  Provinziat-Museumi  f.  d.  J.  1881.  4*. 
Verein  fttr  dai  Mnseam  schletiioher  AlterthUmer 

in  Breilan.  Sihlosiens  Yorzoit  in  nild  lind  Schrill. 
48,  Bericht.    Ureelau  1881.   8«.  —  üUijt,  A.:  Der 


Digitized  by  Google 


Ml 


Malilaupr  MOufuiL  p.  2."»— —  L  iss.V  ;  Kuiiijt'B  über 
OtunuÜi  '  Kr.Qr^StniUiU)  uixl  M-iiie  AlterthuniiT.  j>.  36^31:). 
— JBftucli.A.:  ]Nt8k|(4HarMgBoU(Ma.*MSctanidiiils. 

Si  9»— 44.  —  8ch«Ue,  J.  W  :  Zur  OcscUchte  det  Gnb- 
enkmab  Biadior  Wcncel«  vou  Rretlan  (f  1410)  in  Ncji«se. 
n.  44 — 46.  —  KaAtel.  A.:  l^m  Krb*uer  des  »rtücfcu 
Tlmniifc  in  fVankensteiii.  p.  40— -IB.  —  v  NchmiJ:  Der 
(  i  MiprachriQUtr  Müazfuiui  bei  Ojjh'Ii.i  [i  4^  — 
hi')ii(>tz:    <ipsrhir!it«'   der   katiiu]ifcctii'ii   rtiirrUiri lif  za 

Chemical  Society  in  London.  Juuriml.  Nr.  233. 
April  ln^U  LüDdon  1882.  8«.  —  Thre&li.  .1.  (  ,; 
('hcmiaU  examiuation  of  tlie  Uuxton  tltermal  «ntcr.  p.  117 
— ISIL  —  Higain.A.:  DfliMiaoylaiiitiDe  and  iu  isoroprideti 
p,iail— 188.  — Fligiit.W.:  Coatributioiu  to  oiir  knowicdgc 
of  tbe  rompositioii  of  allojrs  and  meialirurk,  for  thc  moat 
Mut  anrient.  p.  134— 146.  —  Japi).  V.  R.  and  Strcat- 
leild,  F.  \V  :  Oll  ibo  aitiim  of  a]iU'ti\(li  s  on  iihoiiuiithra- 
«juinune  in  iirfsi'iii'c  nl  aniniKiiia  |i  l  l'i— l.ni  iiii. : 
Äp|>li<'uliun  ut  (Lv  aldebydu  und  aiimioiiui  nariidu  in  de— 
rtTijiiiiing  the  congtitution  of  quimme.'..  i).  157--1.'<!'.  — 
l-'iight,  \\.-.  Oll  llie  intinii  iif  Mi  liiiiii  liy  initf  uiid  i;ulin- 
natc  on  fclspars  aiid  ».i]:.i:-ti  iiiti ,  ]i  l'i'i  ii». 

Weatprensaiich  botaniioh-zoologischer  Verein. 

Beriiht  über  die  vierti'  Yi-r-uiniulurif!;  zu  l'.lbing. 
Wi-.-tiir.,  am  7.  Juni  1881.  K".  —  Coaweiilz:  Itii- 
botanisi  h -;r<ii.lii[ri^i )  l'i;r('liforsrhnng  der  Provinz:  Wcst- 
)>rcu!ii>cn.  p.  12— 1».  —  iiail:  Vortrag.  ^Zoologiach-bota- 
niacbe  Mittheiluiig«n.)  p.  19—37.  —  Jftasea.  P.:  Die 
Vooaflora  Klbiitf!«.  p.  38—90.  —  Elinggrtetf,  H.  ▼,: 
Bcrirht  nber  mein«  Beretaong  der  Lantennnrjer  Gegend. 
IW*).  p.  40  —  63.  —  HielBcher.  T.;  Bericht  über  Excur- 
-•iiunrn  im  Kri'isc  SlrasbuTK-  [>.  fi:^  -"<i,  -  I.rtizow,  V,.: 
Hcridil  iiIiiT  ilio  li.ilaiiisrbi'  l'iiiiTsui  liun,^  i-liifs  Tlii'ili-s  df» 
^ieuKtadter  KreiM-s  «om  17.  Juli  bi«  S.  Aiigu-it  18äO.  p.  71 
—108.  —  BrUelik»,  &  G.  A.:  Die  IdiiteuiDonidm  te 
Provinicn  Veat'  d.  OiIjwiimm.  (Sdilnai.)  p.  104  -I4t7.  — 
id.:  Dir  rfliiii  i  n  Pi fiiiia^liwui  (Oallen)  u.  ibre  Kr/.«ng«r 
in  Danzitrs  Crnffebuns.  m.  IM— 1^.  —  Trcicbel.  A.: 
Voikutbftndii'far«  uns  der  PflalUMnwelt,  besonders  t'ur  West- 
•pn-us5Cii.  II.  p.  r.)l— 21(i. 

W«iaI«Ml,  9.  7.:  UAue  dto  in  MatMittüi  «dU 
deoktm  TU«rmte.   EnüngMi  s.  N.  1863.  4*. 

Siipont.  Ed.:  Sur  rorigine  det  ealeair«  Dero- 

niens  de  la  B«lgiquc.  Sep.-Abz. 

Phyaikaliieli-mediciniiohe  Oeaelltoh.  in  Würz- 
bnrg.    Verhandlungen.    N.  F.    Bd.  XVI.  Wuiv.lmri/ 

1861.  8".  —  Kulliker,  A.:  Zur  Kenntni8»  des  Hau« 
der  Limite  de«  .Mensclien.  p.  1—24.  —  Virrbow,  II.: 
l'cbcr  dif  Gefiistc  der  <  boriuidea  de»  Kanini-liens.  ji.  25 
—  48.  —  Uerrniaun,  F.:  lieber  daa  Truduct  der  Jüu- 
wirkong  TOD  AlkaUaeiaUiM  auf  den  BctnatsiutiireiUrkMtac 
p.  49—114.  —  Marttckinckjr.P.T.:  Beitrag  lartnbni«- 
DTspnoC.  p.  115—189.  —  Hofroann,  O.:  Hecnebdadie 
SUitiotik  der  .Sudt  WOnburg  f.  d.  J.  1879.  p.  133— ig&  — 
Kiri  hncr,  \V.:  Beitrag  zur  Topnjrrapbie  der  &as«eren 
(Ihrtiii  ile  iriit  Urrili  k-iiclitigung  der  hier  <  iiivi irkcndcu  Ver- 
IvtiEUUgeii.  p.  liM—'J^  —  äcbwekendiek,  K.:  Unter- 
tmkmfmt.  an  aaka  GeliicBaD  van  Vcctoechan  aad  Siibit- 
nOrdem.  p.  94S— 908. 

—  >i*zi;iii:stMTichte.  Jg.l881.  Würzburg  1 8H 1 .  H^. 

S.  Accademia  delle  Seienie  di  Torino.  .Mil. 
Vol.  XVII.  2.    Torino  1882.         —  Siibrcru. 

A.:  0>niiiii-tiinraziiini-  liel  [irofcssDre  Frunrcsin  Si'liiii.  ]i.  21") 
— 330.  -  I'iolti,  <;,:  -Nu  .-.r  ncf-n  !m'  ii.i,.ii;ii  aWv  j.iitte 
a  aegnali  dell'  Antitealro  moreuicu  di  Uivuli  (l^cmontc). 
p.  Sn-m  -  Rotandi«  l&i  Bieavclia  eUadeh*  «ift» 
aloui  foabtL  p.  227— 24a  —  Siacct,  F.:  GH  mi  itaUci 
di  an  datena  di  forma  invarinbile.  p.  241—342.  —  Cu- 
rloni,  O.:  Riaultuti  di  eB]>erieuzc  sulle  resistenze  dei  ma- 
MriilL  pu  349-262.  —  Dorna,  A.:  Prcaentaikme  di  al- 
cnd  Invari  dalT  OMaratacia  Mttaneadco.  pi.  369—9». 


JG7  2i;')     '  II  rill  Iii  V   '  iiiili  iiilH  rBilataim  ihif  f»i|ii 

.soliJi  iilU  rfi-saiune.  p.  2ö*j — 2<><J. 

£.  Comitato  geologico  d'Italia  in  Rom.  ßolletino 

1882,  Her.  2.  Vol.  III.  Nr.  1/2.  Rniii;.  1882  8«.  — 
(-'ortosf,  I?.:  SuII«  f(irmuziiii;i>  ili'llu  nrn-tln  ili  Mcsiina. 
p.  4— 39.  —  Üiorai.Ude:  A]i)>iii:ii  Kcilojiri  e  idrogralici 
«olla  prorineia  di  Sakmo.  ii  r>.-.  I.niti,  BLi  Salla 
diuiinetria  del  rUievo  delle  .Vlpi  .\|ii,u:il'.  p.  55—97. 

Aaiatic  8oc.  of  Bengal  in  CalcuttS.  PlWMidiiigi 
1882.    Nr.  1.    Calcntta  iaS2.  ii". 

Koenen,  A.  t.:  Das  Miocäti  N'ord-Deutachlanda 
und  «eine  Mollu«ken-Fnuna.  Sep.-Abt.  —  Uabar  däa 
Tertiärversteinerungen  von  Kiew,  Budnk  tind  TMlrta- 
mirow.  Sep.-Abi.  —  Uebar  du  Oliar>01(goain  von 
Wiepke.  Sep.-AlHE.  —  Die  KnlB-EMUft  TCO  Harboni. 
8ep.-Afas.  —  Ueber  die  Gattung  JtHflwpfiim  Saadbiff. 
[l'niona  Pohlig).  Sep.-Ahs. 

Acad.  loyale  de  M^deoine  de  Bel^que  in  BrtUaeL 

Bulletin.  3""  Serie.  Tom,  XVl,  Nr.  1,  2,  3.  Bra- 
xeDes  1882.  8«. 

Di«  ludwirtkadiaftlidwB  Temdht^ttatUuo. 
Barauing.  von  F.  Hobba.  Bd.  2X711,  Hit  6. 
Barlin  1882.  8«.  —  Kobhe,  F.:  Untanncbmig  tfM» 
als  F^tttcrmittel  venrnideten  Uemengea  von  UnknuiliaiBaD. 

p.  418  —  414  Hiie<sler.  V  ■  Analyse  vildwarbseuder 
Voxeliriclitu  )i  llü— ll«>  —  Uretfeld.  H.  v.:  l'cbor  die 
WLrl<iinu('ii  iiu^seri  r  Kiut1ü«f.f'  auf  die  formale  .\uügP5taltiinK 
der  \\  .L'./i-iijil'.uii/e  ]>.  417  44H  --  Sc  h  ii  i  / e , '  H  Zur 
(juantitativeu  livstuuiuiuiii  der  Kiweitwioäo  und  der  nicbt- 
eiwetoaait^B  StickalanerUBduman  in  d«n  Pllain«B. 

Vatnrwiisonichaftl.  Verein  zn  Bremen,  Ab- 
handlungen.  Bd.  VII,  Hft.  3.  Bremen  18ö3.  8«.  — 
Fischer,  J.G.:  HerpctologbeheBengcrkuBgea.  ».396—288. 
tteUquiae  RuteiibergUmae  IV.  p.  399—384;  V,  p.  396 

— 36Ö.  —  Künikc,  F.:  Ueber  das  llydrachniden-Uenus 
AUi-r  Fabr.  p.  2Ü6  — m  —  Copeland,  R.:  Ein  Beincb 
»uf  ib  r  Insel  Trinidad  im  slidallanlisLben  Occan.   p.  2fi1' 

—  2NI  —  Focke.  W.  O  :  Geoifnustisclie  licohaclituugen 
bei  Stade  und  Hemelio|eu.  p.  281— 2iK*.  -  -  id.:  Das  ältere 
marine  AlloTinm.  p,  900.  —  Poppe.  .S.  A.:  Zur  äaugcthier- 
Fauna  dos  nordwoatliclien  Deuucblaad.  p.  301-310.  — 
Martin.  K.:  Ueber  das  Vorkonunen  eines  gemengten  Di- 
luviums und  auslebenden  TertiArgebirgta  in  den  Ilammer 
lierKfU,  im  SiiJen  UlJeiibur^^.  p.  311— S^lt  Focke. 
\V.  (J  :  \ai liilioii  Miii  l'riiiiala  lUitmr.  j.i  :Sh\j  —  Ml.  — 
id.:  l>ie  Jalireauiitlel,  Muxinia  und  .Miiüiiia  au.H  iliii  bisher 
211  Itreuicu  anKOStelltcn  tbemometriarlieii  tin  t  burometri- 
ücheii  H^■llllal-htlln^.•en.  p.  367  374.  liiu,  henau,  I  '.: 
Gefüllte  lllutJici.  Mjn  Juuctis  effusu-t  l.,  ]i.  37ri — 37ti- 

Ver.  fUr  natnrwiuenachafU.  ünterhaltnng  zu 
Bnmbnrg.  Verbundlunpen.  1877.  Bd.  IV.  Hamborg 
1879.  8«  Kckardt.  .M.:  Der  Archipel  der  Nou- 
Hcbriden.  ii  1  7(i.  —  Si  hmeltz.  J.  D.  L  ;  lieber  die 
Thier«elt  der  Neu-Heliridcii  p.  71— TO.  —  Krause.  R.: 
Ueber  roacroeepbair  Srhidel  vou  den  Nen-HrtinJen.  p.  100 

—  136.  —  Woylcke.  J.:  Meine  lU'ise  nath  llraxiiien  und 
IUI  ii:  .Vufentbalt  in  der  Provinz  Santa  Catliarina.  p.  187 

lt. 7  —  Jacob^.  TA.:  Hntomologiscbe  Mitthcilungen  aiia 
I.Mi'liiii.  ji.  IRg- 175  Finstb.U.:  Ornithotogische Notix. 
j.  ITi;  -177.  —  hi  bmellz,  .1.  D.  K.:  U.  (i.  KUtol,  Od  tlw 
Iniit-pi/i>«ns  of  the  neiiu»  I'tihpuf.  p.  177  — 180.  — 
I' IM  h (■  r,  .1  (i  :  M  .T  I'erez.  t'eber  die  Fierlage  der  Bienen- 
kiiiiigin  und  die  Theorie  von  i>iierxon.  p.  181—191.  — 
Crager,  C:  Uabar  auttKhe  Lenidopteren.  p.  198— ig& 

—  Graeter,  L.:  Balbrag  zvr  8dunetterliogs<FMini  m 
Wladivostok.  p.  199— 308.  —  Mein  heil,  C:  Beobacfatung 
einer  zweimaligen  Begattung  eines  Teiblicben  Lepidoplerons. 
p.  310-211.  —  Thnlenhorat,  A.:  Ueber  Fang,  Zaetak 
und  KrhUmIIm  der  an  Oi9aaBi  Mnidan  Noctainan-Bsu- 


Üiyitizeü  by  Ljü 


138 


pcfl.  p.212— 221.  —  (icitkc.  i;  :  Ueb«r  die  MeUmonilinse 
iMcktnOKeJiffcr  (>rato|>o(j;«n-Ait«>n.  n.  222-  234  -  uolt- 
(che.  C:  Notk  aber  einen  neuen  lund  ron  Ovibo».  p.  2:tß 
— 28&  —  Upitr&Re  zur  Fauna  der  NipderellM-.  p.  2:10—249. 

—  Beitnt-:!-  .'  II-  View  dfr  Nii-ili-ri-llic.  \\.  2r>o  2I>1. 

K.  Ooselhch.  d.  Wiisontch.  in  Göttingen.  AU- 
hiiinJIuiipcn.  liJ.  2H.  l^si.  (;ütting:en  1881.  4«.  — 
Killer».  E.:  lieitrige  zur  Keiiiituias  des  (turilla  undChim- 
77|l.  —  B«lM-I<Mb»ab,  H.  <irat  zu:  Üiolinf 

,  DentiBatiia  nd  Tabratang  des  gewOhaUdm 
FeigahaoM  fi>«giw  Omka,  L.)  106  p. 

ArtrwiOMiMih»  aawUidtaft    PabBeation  XYI. 

Oppülzi-r,  Th.  V.:  Syzygicii -Tafolo  lur  den  Mond 
iitjlist  iiu.tiiihrliclier  Anweisung  zum  Gebrauche  der- 
selben.   Leipsig  188 1.  y. 

HatnriiUtor.  Landet-Mnieom  von  Kftnitra  in 
XUgenfturt  Jahrbuch.  Hft.  XV.   KhyAut  1882. 

S".  —  I' HC  her.  H.:  Systematisctie -AoMfalune  der  Ccßiss- 
pflanzen  Kiin.ti  irfi  \!  1  192.  —  Höfner.  G.;  iHe  Sclimet- 
icrlinsi-  dfs  Lavantthales.  Ii.  iNaclitraff  i  p  2«Xl,  — 

Seeland.  F.;  Bronienieisselfuiiil  itsn  llil(itnli<'rgiT  Eri- 
berge.  p.  201—2112.  —  id.:  Das  \\  iltmingejolir  1881  in 
Xll^furt.  p.  2«)3— 214. 

—  BiTichf  über  das  naturhiRtorische  Landes- 
31iiMiiiii  Miji  Kiinton  1880.  1881.  .S«p.-Abz. 

Verein  „Lotos"  in  Prag.  JulirLutL  lur 

Naturwi.'Rennch.ift.  N.  F.  Bd.  II.  Prug  1882.  8".  — 
Knüll:  Ut'ber  tiic  Kolgen  diT  Ilcr/ctiniiin  ssion    ]i.  l — 34. 

—  Tumlirz,  O.:  lieber  die  Upih,m'!ii:  tli  s  Si  iisllcs  p  ;56 
—44.  —  Lippich.  F.;  Ueber  ein  lluibsdiatteuiralBriincUr. 
p.  df— fiV.  —  Zepharovieh,  V.:  MiimulMiicDe  MotiMi. 
u.  n— IS.  —  HeriiiR,  R:  KiMk  ebwr  Abluuidluns  vtm 
DtHidar'*  RCeber  FarlieiMyatciin".  p.  «9—1  Ol. 

KoMiim  of  oompantiTe  ZoSlog?  at  Cambridge, 
Mast.  Mi-moirB.  Vol.  VII,  Nr.  2.  Ci\mbiidj?t>  1882. 
4".  —  Whitney,  J.  U.:  The  climatit-  rlianges  of  later 
OMliigiatl  tiam:  a  iMwimIbö  boseil  un  ubisemtioas  nude 
fn  tbe  CorfiUeng  oT  Kordi  Anerii  a.  p  121—264. 

Kaiserliche  Admiralität  in  Berlin.  Aminleii  der 

1I\  tlrngraphie  u.  maritim.  Meteorologie.  Jg.  10.  Hft.  IV, 
Iki-lin  1882.  4».  —  lioKnslawski.G.v.:  reberelnigo 
i'j'geb]iii<8e  der  »eueren  TielBeelVirsrliuiigvn.  p.  197— iXH).  — 
Dw  Verlauf  der  WittcrunK  auf  dem  Kordallutiicheii  Ocean 
i.  J.  188«.  p.  201—211.  —  Mnllcr.  M.;  Beziehungen  iwi- 
xchoii  dem  Ober-  und  rntcrn  indf  einer  Prpres.'iiiin  und  den 
aus  diesen  resultireudeii  VVnlkeiifoniieii.  |i  212  22*j. 
Vanleit-hcn<le  Uebersicb«  iler  Wiuerunf;  iks  Mmiais  .lanuar 
1883  in  Nurdunierika  und  C'entraleuropa.  p.  2.'i!t  2«7<i. 

-  Kaehciehten  Ar  See&hrer.  Jg.  XUL  2{r.  18 
—17.   BwUb  188S.  4*. 


iVom  15.  Mai  bis  tr>,  Juni  1882.) 

Betnard,  Anton:  Die  Mineralogie  in  ihren  neueiiten 
EntdeckuUL'^n  ti.  I''urt8eliritti.'u  i.  J.  IHhl.  Sep.-Abz. 

Weinberg,  Max:  l'eber  Metliodeu  der  Messung 
•  icr  Wellenlängen  i\e*  Lichtes  mitf«Ut  Ioterfer«nntreifen. 
Wien  1879.  8".  —  InteiüerenstrafeD  im  priematiichen 
uml  im  RwigumjsapecUuai.  Sefh-Abi. 

y«Nenig.  tot  Bevorderiiif  dtr  gaoeMkinidige 
WeUOM^ppen  in  Hederl.-ZndU  im  Bttavia.  Genees. 

kundig  Tijdsclirift.  Deel  XXII.  Kienwe  «erie  Deel  XI, 
.Vfleveriug  1.  Hntavia  1882.  8».  —  Fiebig;  Prosta- 
titis soppuntiva  p  1—14.  —  Lodcwijks,  J.  A.:  Hede- 
deeUng  vea  eeniie  zeldsMua  Toorkonende  ziektegeraUeii, 
inai|«NaMi  ii  lict  MOitair  Hoipilaal  te  Willem  L  n.  ift 
—82.  —  Caek,  H.  de:  Over  bat  gebnnk  vm  vmacht 


vleesch  in  verbaad  net  da  bertrQdiiw  i«  imdcneet 

p.  33-62. 

MagnetiMl  «lA  neteorologieal  Obterratory  in 
Batovi».  fiagenwaanMmiqgeo  in  Nedodandecb-Indi«. 
ig.XSL  1881  d«irP.A.BargBma.  BataTial88S.  8». 

Verein  der  Hatnrftreonde  in  Beiohenberg.  Mit- 
tbeUangeu.  Jg.  II.  V,  VI,  VII,  VIU,  IX.  X,  XI.  XII. 
ZIIL  IMsktBheit  UTl— 188S.  8*. 

Iriatie  So«,  of  Solgol  Ib  CUootU.  Jowmal. 

Na»  ficriea.    7ol.  XUX.    Part  I.    Extra  Number. 
adiladby  the  plulolo^cal  secretary.  Calcutta  1880.  8*. 
—  Proceediogs  1882.  Nr.  2.  CalcatU  1888.  8«. 

■w  ioooilowi*  iaUo  Mm»  ii  TteiM^  AtH. 
Yol.  XTII,  IKep.  8.  Torino  188S.  8*.  —  La  Paig^ 
Gl:  Sur  la  faime  quadrilin^aire.  p.  398—819.  —  ZanoUi- 

Blaaco,  0.t  Nnte  binenficbo  intorno  a  Mioran  Francesco 
Fwefeae,  meteinatico  Cuneiqir.  p,  a2<l— 324.  —  Cuiisa..V.; 
Presentaaone  di  nn  nuovo  mineralc,  la  Hieratite.  p.  S2ß.  — 
Vincenzi,  I.  :  .Siilla  strutlura  c  stii  Uufutid  della  vagiiude. 
p.  336— »32.  —  Hob»,  D.:  2ioU  intorno  al  «jordiw  VtUo<i 
a  »  ad  el  tf.  Weeaatt»  Baj,  p.  808  -aM.  —  Kaccari, 
A.:  sol  Anoned  tcndd  prodbia  daOa  Mfattilia d^idualena. 
p.  348 — 857.  —  fiaKso,  6.:  Sopra  un  caso  |iarti<-nlarp 
d'pquilibrio  per  un  soleooide  sogsetto  aU'  aaione  uiaguctita 
ten-ettre  e<l  a  qucUu  d'una  currente  dettriea,  p.  860—867. 

—  Dorna,  A.:  Presentazione  «Ii  alenil  laven  delP  0— 
vatorio  astrouomiro.  p.  368—372, 

Ameriean  philoiophical  Sodaty  at  PhÜada^pila. 

Proceediogs.  Toi.  XIX,  Nr.  109.  Philadelphia  1881.  8«. 

—  Laelay.  J.  P.:  Continoation  of  ,K(ites  on  an  E^yptiaii 
dement  in  the  naines  of  Ihc  Hebrew  Kin^s*.  p  41!>^43.'t. 

—  White.  J.  C. ;  Notes  on  the  geolujiv  of  West  Virginia, 
p.  438  —  44«J.  —  Chase,  P.  F.:  I'hotddjnamic  notes  III. 
p.  44«  — 473.  —  König.  G.  .V:  ÜB  Alaakatte.  a  new 
nieinber  from  the  series  of  Bismuth  lulphoeaha.  p.  473 — 477. 

—  l-'hance,  IL  M:  The  auriferou«  gravels  oi  North  Ca- 
rolina, p.  477 — 481.  —  Cope.  E.  Ü.:  Oi>  »ome  mominalla 
«f  ibc  loweat  eocene  beds  nf  New  .Mexifo.  p.  4fM — 405.  — 
Stc»-onson,  J.  J.:  Noteiv  <.ii  ihe  i^inimiiinont  ("oal  (innij) 
in  Mercer  Co.  of  West  Virgitiiii  and  Tazewell  Co.  of  Vir- 
pnlft.  p.  4!>8  —  öOö.  —  id.;  Note.s  on  tho  roal-ficld  near 
CaBon  City.  Colorado,  u.  G«5-  &21.  -  Wilder,  B.  G.: 
The  braiji'  of  the  cat,  fWi's  domatica,  1.  Prolimtnary  ac- 
count  vi  the  frross  anatomy.  p.624 — 561.  —  Heatli,  K.  K.: 
Kxplnratinn  nf  the  riverBene,  luid  the  liiiberto  uncxplored 
reRidiis  i  t  Itclivia.  p.  664 — 665.  —  t  hase,  P.  E.:  Pholo- 
dviiumi.  nou!!«.  IV.  p,  087—612.  —  ürinton,  1>.  U,:  The 
uaiiiea  of  the  gada  ia  Iba  Kkha  mjftba,  Ocnttal  AmtricL 
p.  «;i2— <Mu 

Soc.  Mezioana  de  Hiitoria  nattiral  in  Mexico, 
La  Naturaleza.  Tom.  V.  Eotrega  11,  12,  18.  Me- 
soo  1881.  8*. 

Ungariidier  Karpathen -Terein  in  Xdtmirk. 
Jahrbuch.  IX.  Jg.  1882.  Ult.  1.  Kesmirk  188S.  8^ 

Kenntiiin  des  ZerapIfaiHr'fRiadSSee.  p.  18— SB.  —  Sleg- 

Btelb.  K  -  Keiseskiz/en  nii*  der  MAramaros    p  fl5- 34 

U.  S.  Naval  Observatory  in  Washington.  A»tro- 
Domical  and  nietcorologital  iibii-rvatiun-i  niiide  diiting 
the  year  1876.    Pt.  I.    Waahiogtou  1880.  4«. 

V.  B.  bg&Mor  DapartBOBl  in  WaaUagtos. 

Report  spon  üaited  States  Geographica!  Surrey»  west 
of  the  oae  hundredth  meridian.  Vol.  Vll.  Arr  lmeulogy. 
Washington  1879.  4''. 

Ainwrinan  madioal  Aiaodatioa  in  Washington. 
ThuMMtMiu.   Yol.  XXXn.  PkOaddphia  1881.  8*. 


Digitized  by  Google 


Beiaioe.  i>n>ceedii]f!8.  Vol.  XXIX.  Pt  1,  2.  S9. 
meeting  held  at  Boston,  Mm».    Salem  18BI.  8*. 

Htm  York  Aeademy  of  Solenw.  Aioab.  TdL  I, 
Nr.  14.   Nmr  York  1879.  8* 

 ToL  U,  Kr.  1— e.  Nnr  York  1880-81. 

8*.  —  Botton,  H.  Ci  ApnlleMi—  «f  «laaic  addi  lo 
tbe  eniuiMliw  ornmoiii.  !&— Thnnton^KH.: 
'The  plftM  of  Sädl  dumot  m  Ihe  liistor>-  of  tbirniocks. 
p.  19 — 21.  —  Lccd«.  A.  R.:  Ün  th«  produrtion  of  |t*ro- 
xyde  of  bytlrO|ifen  tu»  well  an  of  oione,  by  thc  actiiin  of 
inxist  (iliii!.|)honis  uiiuu  iiir.  p.  '£1~'£6.  —  Hiu«ell.  J. 
Tbe  K^ology  of  Huusod  Comitj,  New  Jeisey.  p.  27—81).  — 
SflCBtoa,  n.:  Ob  äae  dadbwiiMira.  p;.  81— lU.  — 
Blftad,  1h.:  DMctiptkui  et »  aeir  apeciM  of  Triodopm, 

tum  Htm  MuleO.  p.  IM— ne.  —  id.:  <hi  tho  rrlation» 

of  tfa«  flen  and  haÜB  «f  Saut«  ('nut.  p.  in-  ii>4;  iil.: 
Notes  on  Haerocrramtif  A'iciwri  l't'r.  and  .V  iM/iili/icus 
(ioillil.  p.  127-  \'^,  M(  un  >  1!  :  On  Heltx  a.«tiera  in 
C«lifonija.  p.  IIS»  i:ta.  -  William».  H.  S.:  Tbe  Ufc- 
hUtor}'  of  Sniri/er  laet>it.  Hall.  p.  140— IfiO.  —  Britten, 
N.  L.;  Oll  tili'  (.'.iiloffv  of  Kirhraond  Couiily,  N.  Y.  p.  161 
—182. 

The  American  Natnralitt,  .in  illustrat«d  Maga- 
zine Ol  nntural  hi.iUiry.  Kilitcd  Ia-  A.  S.  Piickard  jr. 
and  F.  W.  rntnam.'  Vol.  VII.  Salem,  Mass.  1873- 
8».  Igck.J 

<}eMllaah.f.SidkiiaidanB«rliB.  YerlMuidlnngan. 
Bd.  I,  II,  Uf,  lY,  Y,  YL   Bmüb  1875—1879.  8«. 

K.  Sternwarte  M  mtaufton.    Jahrbuch  Ar 

lÖHH  — IHll.  J(J.  I  — IV.  Vrrfawt  ll.  hnig.  WH  3. 
Lamont.    Muuclit-n  1838—41.    8«.  [gek.] 

Destaclw  OMdML  ftr  Anfhnpologi«,  Bfha»- 
Itfi»  V.  VigMaUakto.  OwrwpoiidaiubUtt.  Jg.  1870 
—1875.    RrauMcbwaig  1870—75.  4*.  [gA.] 

Xeplerat,  JwUM,  Opura  onmia.  ed.  Ch.  F  riBch. 
YoL  I— VlII.  Franeofbrü  1808—71.  8<*.  [gek.j 

Aead.  da«  Smanoai  i»  Parii.   Gompt«  nadiu 

hvlxlomadnirci«  lii-s  m'iid«-!i.  18.56 — 1860.  TonUa 
42  —  51.    Pari»  1856    HO.   4».  [gek.] 

Oattfagw,  Edonard-Kaiie.  Moniteur  des  Batea, 
eontcaaiit  un  mÜlion  de  rMudgnomaata  biograpliiqiuai 
genealogiqam  et  hi«toriqan.  SuppMoMlt,  iwUfft,  tanD 
A  Jonr  «t  <dit4  par  Hugo  .SchraBB^MBcdonald. 
Li»r.  48,  49,  50.    Leipzig  1879—80.   4«.  [gek.] 

K.  OMoUaoh.  d.  Wiiienich.  n  Oöttini^eii.  Nach- 
riehton.  1861— 187&.  Göttiagen  1661— 76.  8*.  [gek.J 
tiM.  dM  SdanoM  iwtarrilw  4»  TwÄttal. 

Bulbtiii.  Yol.  n.  III.  Nciir'.;„t.' iHii:    y.>  8«.  [gek.] 

Aead.  des  Sciencet,  Belies -Lettret  et  Artt  de 
Kysn.  M<L-moireR.  ClaKoe  dca  Sciences.  Tone  II. 
LgroB  1860.  8*.  —  CImm  dca  L«ttr«.  Tom«  I. 
Lgpon  1848.  8*.  (gek.] 

Kongl.  STenaka  Vetenakapi-Aead.  in  Stockholm. 
Nvu  Unndlingar.  Tom.  XI,  179U,  XXXI,  1810,  XXXII. 
1811,  XXXUI,  1812.  Stookbolm  BknagtUm  1790 
—1812.  8».  [gek.] 

Regia  Soc.  ScieBtiaram  Upialimiii.  Nora  Acta. 
Tom.  I,  U.  m,  lY,  Y.  Yl.  Upaaliao  1778—99.  4». 


flowlhiilitft  mitiiiihiiiit-  ffetnafa  n  BhUi. 

Sitzanga.nerielite.    1870—1878.    Berib  1870—73. 

8«.  [gek.] 

Fiiuka  Veteoskapi  •  Societet  in  Helsiagfora. 
ÜfTeniigt  af  ForhanaiiiiRar.  I,  1Ö38— 18r.3,  II,  1868 
— 1855.  III,  1855—1856.  IV,  1856—1857,  V,  1867 
—1866.    Uelnogfim  1868—63.  8".  [gek ) 

Adktk  Im.  «rf  ia  €tlratte.  Jbond. 

New  SerliL  YoL  ZXZIY,  Pkrt  I,  Nr.  1—4,  Flut  II, 
Nr.  1—4;  Yol.  XXXY,  Rirt  I,  Nr.  1—4.  Pfcrt  11, 
Nr.  1— :i  Mid  Extra  Xuniber;  Vol.  XXXVI.  Part  I, 
Nr.  1—3,  Part  II,  Nr.  1—3;  Vol.  XXXVII.  Part  I. 
Nr.  1.  2.  Part  11.  Nr,  1—  l  «nd  Kxtr»  Namber;  Vol. 
XXXVIII.  Pftjt.  I,  Nr.  1-4,  Part  II,  Nr.  1—4; 
Vol.  XXXI.X,  Part  1,  Nr.  1—4,  Part  II,  Nr.  1—4; 
Vol.  XL,  Part  I.  Nr.  1  —  3,  Part  H,  Nr.  1—4;  Vol. 
XLL  Part  I,  Nr.  1—4,  Part  II,  Nr.  1—4;  Vol.  .XLII. 
Part  I,  Nr.  1—4,  Part  II,  Nr.  1—4;  Vol.  XLIU, 
Part  I,  Nr.  1—4,  Ptat  II,  Nr.  1—4;  Vol.  XLIY, 
Bart  I,  Mr.  1—4,  Vmct  U,  Nr.  1—4  and  üxtia 
NnnlMr;  Yel.  XLY,  Ptet  I.  1fr.  1— S,  Part  n,  Nr. 
1—4.  OakmtU  1865—76-  8*. 

—  Ptamfldiiigs.  1866,  Nr.  I— 11 ;  1866,  Nr. 
1—12;  18r>7,  Nr.  1—11;  1868.  Nr.  1-12;  1869. 
Nr.  1  11:  1870,  Nr.  1-11:  1871,  Nr.  1-13; 
1872,  Nr.  1  —  10;  1873.  N'.  1-  10;  1874,  Nr.  1— 
10;  1875,  Nr.  1  —  10;  1876,  Nr.  1  —  10.  Calcutt* 
1865—76.  8". 

B.  Aociadewi»  deüe  geitM»  di  lorino.  Memoria. 
3.  Serie.  Scieoae  fddia  e  malaatatielw.  Tank  XYm, 
XIX.  Toriao  1869  —  61.  4*.  —  SakoH  neraU, 
Btarieha  e  filologiehe.  Tom.  XVIII,  XIX.  Torino 
1869—61.  4«. 

EeUwald.  Friedrich  von;  im  i  wi^tu  Kis.  Ue- 

Fchichttt  avv  .Ni  i  lifjlMhrlcii  vuii  li'  ii  iiMi  ^li  ii  Z.  iten 
bis  auf  die  Uegenwart.    .Stuttgart  1«S81.    ö".  [gc:k.J 

NordenakiUd,  Adolf  Er^  Freiherr  von:  Die 
Umocgeliiog  Aaiem  nnd  Europaa  auf  dar  Vaga  1878 
—1880.    Bd.  I.  n.  Leiprig  1881—89.  8«.  fgek.) 

Chemical  Society  in  London.  Jonmal.  Nr.  234. 
May  1882.  London  1882.  8".  —  Kligbl.  \V.;  üu 
tbe  action  of  uMÜiun  hydiale  aad  earbonate  am  felapari 
and  wollastonite.  p.  16»— 161.  —  Smith,  W,  and  Taka- 

matiu.T.:  t>u  pcotutliionic  add.  0.163—167.  —  Horria, 

(}.  H.:  On  »omc  foiistitnenl»  of  renn  spirit.  p.  167 — 180.  — 

Sfiiitd  H  K. :  thc  prpparalion  cif  <fipibylnapblb][lamine. 
p  I-tii  -     iil,:  Ou  tili- jii  I  Iii;  ni  vilpliurlc  acid  npon 

dii-tliylnapbtbylaiiiinv  at  lü|;h  teui|M>rature8.  p.  183 — 164.  — 
id.;  Uli  ilie  äctiou  of  rarbon  oxydicUoride  (nhoinaa  nui) 
U|H>n  dielhyltta|ibthylamine.  p.  185—187.  —  Heldola,  B.: 
l'ontribnünn.s  to  thi-  rbRinical  bistory  of  tbe  aromalic  derl- 
vativeii  ni  iiiitUaiK-    p  1S7  Hartley.  W.  N,: 

Contribuüons  to  th<;  ihi-niiitry  uf  lerium  <nni]iiiutHl!-  p  2tl2 
— ai9,  —  id.:  Tho  analjNlH  uf  rhalKliiji!i.iii.  ,  :i  m  w  Huti^h 
miiiiTuI  |i  ."Jli.       Kcuiiie.  K.  II.;  Ou  lioiuvI-pliiMiol 

and  HS  ili  ii.„;n.-,.  p.  220—228. 

SchweizeriMhe  eotomologUche  OeaeUach.  in 
Sohaffhanaea.  Mittheilungeo.  Vol.  VT,  Nr.  6.  SchafT- 

hausen  1882.  8,  —  Tribolet.  M.  dp:  l'hilij.iK-  de 
KoUKiinoDt  llööO — ISSl  I.  ]>.  267  —  2ljl-  —  lluiigemout. 
l'b  de;  Oh.MTvations  siir  l'//»nc'iji>i/r/i<:  f/vratci  i.Mar 
Lurhlanl  p.  2«;i-  ^84.  -  (•<.,•:  ..  .1-  Mcüi.iin'  >;ir 
pures  wütigeres  proüioraciques  dau»  ia  thbu  de»  caniivuros. 
p.  MB  »Sol  —  Meyer-bttr;  UebenkMkbe  ZumamM- 
ataHiiig  aDir  Ua  Jotit  ki  dw  Sehwdi  ahkrtriaek  gtAn- 


Üiyitizeü  by  Ljü 


184 


Ji'iicii  Arlrii  ilcr  riiniiaiuiJon.  p.  301 — X12.  —  CbrUt: 
Die  Tasfaltcr  un<l  ^ipliui^nili  ii  Teiu-riffii».  )..  333— S47. 

ObierTatoire   impriri&l   de  Moicol.  Anttlw, 

Vol.  VIII,  Livr.  1.    MüBcou  lö82.  8". 

Ttnia  f.  Tatorltndiuhe  Hatsrkande  in  Wttrt- 
tnibMtf  n  Stuttgart.  JahrMheft«.  ig.  XXZTUL 
Stuttgart  188«.  8*.  —  Probit. J.:  DufBMileMonBd- 

tliier  nad  der  Halaband-Lraiming  ObcTBchwsbeni».  p.bl—M. 

—  Enf^el:  Ucber  die  »oKfiuuint«*  ^uras&ische  NuKoIÜuhp'' 
auf  der  trimer  Alli  p.  .Vi  STi  Habn,  <>.-.  Iteriflii  aber 
xwei  {jalltrlniitc  ;r:ti iüjIJ'J.  |p  ^ü— —  Lciizc-  licitru^ 
zur  Kcimtiiiiu«  An  Vorkflninieii»  von  Kalkapatb  in  Wurttem- 
berg.  p.  91—106.  —  Einer:  Eine  Dipteren-  u.  UlMlIn- 
vendemiiff.  beobachtet  im  September  1680.  n.  106— US.— 
Probst.  .).:  Iii>itrdKi>  üiir  Keuriliii»»  dOT  lOMÜBS  Flldw 
aas  iliT  M<iU>hi'  VOM  li.iltriii!;!-!].  ]i.  116— ISS.  —  Quaa* 
■tedt:  lldflloitu*  liuUensi»  üuh  tipm  l'oüiilnnicnsrlumr  M 
Boll.  _p.  IH7  142.  M<-uilel.  W  ii  Huitiiaail,  E,: 
Venekbnisi  wUrttemberKiBriier  Klt  inm  hnutti-ilinKe.  p.  14S 
—968.  —  Karrer.  K.:  Leber  da»  Aufblllhen  der  UewftclHe 
in  TerschMdeiien  Gegfudeii  M  UrUi-nibcrgii.  p.  UßS — 388.  — 
Wurm,  W.  L  CebiT  (la.s  Vorkommen  des  itirkbubnes  auf 
dem  Sfliwar/wilde.  y.  284  2!<2.  -■  Haller,  (i.:  Beilrac 
zur  Krrmlnisi  il<'r  MiUu  ritiiiiiia  \\  urtti  iiiLuTt.^.  ]i  UMJ — 32ö. 

—  K  luiizi  n  |.r  •■  r,  (  .1!.:  I  i  Im  r  ilic  A^t.■^rll.^-Al t^n  ii,  M;ttcl- 
mul  Sfiili'iirii|i:i  ;n.:  I  jT''?  t  iiIIi  '.'m  ln'ii  Pi'lili  nli'.'V.,  iti>- 
be.snrnJcit'.    ii   .  J'i    .i  I'.. 

Batnrwitsenscliaftl  Gesellsch.  „lait"  in  Dreaden. 
SitrungHberirhte  und  .\ljhanJlungen,  Jj?.  1881.  Juli 
bis  Beeember.  DieMleri  1882.  8«.  —  I'urgold,  A.: 
I  fber  iiiiipf  Kalksp.illi-Krvsullc  j^i  .W  — III.  —  Wobst, 
('.  \.:  Hora  Dresden-,  uiul  seiner  \  n)|,'cl>nnK.  p.  <>2 — 77.  — 
Geiiii  I/..  M.  H  :  l  elier  diu  uUi  vii  n  .-l  ureu  t'ossiler  Ftiaiizen 
in  Sachsen.  |>.  78  —  bö.  —  id.:  Leber  die  yortscbritle  iler 

feoloffiscben  Fonirhungen  in  Mofdaaierika.  p.  86— SMS.  — 
)eirl]mnller,  i.  V.:  Vebcr  daa  Tmlionmen  renomancr 
VersteiiRTiuipen  bei  Dohna,  p.  97 — 101.  —  Drude.  0.: 
Lelier  da-s  \Drkfimmeu  der  Kiesenitebirp-Hare  von  Pintn 
montima  Mill.  iu  der  Miehsii>rb •  bobmibeheu  Oberlaunilz. 
p,  102— lü«. 

Soo.  Imp.  de«  Hatnraliites  de  Momob.  Bulletin. 
Ann*e  1881.  Nr.  3.  Mo«cou  1882.  8«.  —  Klprija- 
noff,  V.  FiBeb-L'elwrreiite  im  kurakisrbrn  cibenhaifix'ra 
Kaiiil>Uii;e  oder  hiwenselien  (Jstenlilli.  p.  1 — 'M>. 
Schmidt.  M.:  Der  jtraubrUstigo  i^ittich  (ßoUiorhi/Hchu^ 
Mtmadim»).  p.  81— Sa  —  Lindeman,  K.:  Vokopiwru 
TriHei,  ein  nenea  schUliche»  tnneet  Kugabkndü.  p  'U. 

—  Bedriaga,  J.  v.;  Die  Am|>hibien  n.  ReptiUcn  GrieehtMi- 
laiuLs.  |>.  43 — loa.  —  Th  Urnen,  F.  v.:  ll«itru);e  zur  I'ili- 
Klora  Sibirien«.  j>.  104  —  1^4.  ■  Visehniakoff.  X.:  Siu- 
AiiiiiuiiKlr.y  ikttractu»  <^ueniit.  p.  lilS — VMi. —  Kredirhin: 
Sur  li'-i  (jueuoB  de»  cometc«  b  et  r  de  1H81.  p  137— 14<i.  — 
Kern,  K.:  Ueber  ein  neues  MDebferment  aus  dem  Kau- 
kasus, p-  141 — 177.  —  Becker,  A.:  Ueisto  nach  dem  sod- 
lirlipii  Da(niest»ii.  p.  189 — 206.  —  Menabier,  M.:  Bavue 
i'ompunitivtt  iie  In  muue  ornitbologiqne  de«  gouvcmenaa 
de  Honcou  et  de  Tonla.  p.  aQ»-31». 

AUgm.  Sdnrdiar.  OMeUaA.  £  d.  taMwntm 
■starwiaaeaaeh.  ia  Ben.  Verhandlungen  in  Aarau 
dca  7.,  8.,  9.  und  10.  \nga»t  1881.  64.  Jahrea- 
waanmlnng.  Jahresbericht  1880/81.  Aarau  1881.  8". 

—  Mahlberg,  F.:  Die  allgemcinea  Exiatenzbedinguiigen 
der  Orgaidmen.  1— SS. 

—  Oanipto  MBdn  tnmnx  prieentfa  k  Ia 
■olianta-qBatrttiaa  aaiaion  de  la  Soc>ct<^  Uclvetique 
daa  Stienia««  natorellee  rlunio  h  Aarau  Ica  8,  •)  et 
10  Midt  1881.    Geiäne  1881.  8». 

Tatnrfortehende  GeiellMhaft  in  Bern.  Mit- 
theiluugen  aus  dem  Jalire  1H81.  Hit.  2.  Nr.  1018 
—1029.  Bern  1882.  8«.  —  Uaeler,  O.:  Bcmltaie 
dei  TInnBainvhaD  aof  dam  Fadhon  ond  ia  Mflmn. 


p.  3 — 7.  —  Liehtbeim,  L.:  lieber  iiatbogene  Schimaal* 
pUze.  II.  8  17.  —  Hallcr,  U.:  Die  Arleti  und  üattia||n 
aar  auweizcriiieben  ^niiMliBiidaa-Faaaa.  f.  18—84  — 
Luchaineer.  It.  n.  Gnillebeaa;  Ueber  aia  ipimtiea 

Centrum  der  Bauchpreaae.  p.  84—66. 

OeograpUaehe  OeaeUich.  in  Bramio.  Davtadw 

geographieclie  niatter.  Jg.V,  Hft.  2.  Bremen  1882.  8«. 

—  Dahse.  1'.:  Die  (ioIcUriMc.  p.  81—110.  —  Kruuse: 
Die  I'^piMlition  der  llremw  (;pnj;r«|ibisilien  (iejieilsehaft 
nach  der  Tsdiuklsrhen-llulliiuset  und  .MiL^ka.  p.  111  l.'iS. 

—  Stnder,  Th.:  Kin  tiesueh  auf  Timor.  III.  p.  151— lti2. 

Verein  für  daa  Kaaeam  aohleaiidier  Alterthttmer 
in  Breilan.  ScUleniens  Voneeit  in  Bild  uud  Schrift. 
49.  Bericht.  Breslau  1881.  8».  —  Kopietx:  Ge- 
achii'titc  der  kttt)K>li.-ii'ben  Tiarrkircbe  zu  l'atschkau  (HchfanaJ. 
p,  67— "b.  —  -Neil ring.  Leber  die  l.ygicr.  p.  79—87. 

LaadwirthaabafkUalMl  lalurUtahar.  Haranagag. 
V.  H.  Thiel.  Bd.  X.  <1881}  SapphoNit  Barlin 
18SS.  8*.  —  BalMgc  »ir  landwirthafhaftHriaB  Statfalflc 
von  PMoHen  f.  d.  J.  1880.  Theil  II.  270  p. 

—  Bd.  XI  (1882).  ill>.  2/3.    Berlin  1882.  8». 

—  Detmnr,  W.:  L'elier  die  Kinwirkimg  Tertchiedeoer  (iase. 
insliesnndere  de»  Stieki*lotfo.\)du]);a»es  auf  I'Haiizeiizelleu. 
p.  2l'.i — '2'.ü.  —  Werner,  Ii.:  LaiidirirlliMlialtliche  Hri've- 
»ki/zen  lui's  < »her- Italien,  p  233--'.i'*0  -  Jfin^st.  \V.: 
llenierkunßen  zur  Denkschrift  lies  Deutsehen  Landwlrtb- 
.tcltafLsratlis,  iH^reifetid  „Die  L  ntersiichung  Uber  die  Knt- 
wickeUuiK  der  landwii-thseliufllicben  I'roductioiieu  iu  deu 
Vereinigten  Staaten  von  N'i'rdauierika'*.  |i.  281 — 314.  — 
Kreytag,  M.:  Die  »rhadliclion  Itotandtlieile  de*  Hoiten- 
rauchs  der  Kupfer-.  Blei-  und  Zink-Hutten  und  ihre  Ik-sei- 
tifrnni;  p.  :tl5-  -:t,'>H  -  II  o rn lie r cer,  K.:  Chemigdie 
rmersnrlmnjren  illier  di»»  Wm  h>il,nni  li.T  Miiijilliinze  OMcr 
Mitwirkmii;  von  Dr.  K.  v.  Kuumer.  p.  IVT»!» — S21. 

Acad^mie  dei  Sciences  de  Faha.  Coniptei<  ivn- 
du&  heltduanuiftire«  Je»  B^arice.s.  1Ö82.  l"  !>eineBtre. 
Tome  <)4.  Nr.  15—22.  Paris  1882.  4»  —  .Nr  l.'i. 
Tisseruu  d,  bur  le»  depUicemi'Til«  set  ulaires  des  phns 
des  nrliitcs  de  troi_.,  planetcs  p.  M'.»7— H*):!.  —  Saint- 
Veuanl,  de:  Des  mouveutents  <|ue  urennetit  le»  diverse» 
nartiaa  d*an  ttadda  daaa  natdiianr  d^u  ma»  au  räaerroir 

tt  iMeaidB  MV  ua  oriflce.  p.  100«-1IM»,  •>  Villar- 
ceaii,  Y.:  Emu  pUI<«ophique  aar  la  aiAhoda  naauade 
ijur  son  aataar  »bcieuce  de  IVndra*.  p.  1(108 — llttt.  — 
Sinrey :  Emplni  iIp  Ia  jdiotnitrapliic  in8(antan4V>  pour  rona- 
lyse  des  nlouveml■ILt^  eliez  les  unitniUi-x.  p.  1013— 102»>.  — 
äaporta,  G.  de:  äur  uuebiues  type»  de  v^getaux  recem- 
■aal  aliairvda  A  l'dtat  Mh:  p.  1000-1082.  —  Laaaaps. 
dc:  Kote  tur  lea  quaranttinet  imposfes  k  Snec  aax  mme- 
nanreü  maritime»  de  I'eJttrAmp  DneMt,  p  1022— KG»!, 
Hh I  Ii  I a  n i :  8iu-  la  nocewiti'  de  delniire  l'oeuf  d'faivcr  du 
l'hvlli..\fra.  p  Ii)-_'7— loaa  —  Ma  v  et ,  \  Snr  l'iwnf  d'hiver 
duVli\lli..\eni  ji,  HÖH— 1020  —  ('.  l.l:lle^.^ta;:  oiiservatiuns 
de  Ui  ioniete  n  IfSa,  faite»  4  TObstTvatoire  de  l.von  p  HGo. 

—  Taecbini, P,:  Otwerrations  de  la  com^te  «  1882,  biite» 
k  r(>b«ervai«ire  royal  du  iVillegv  roiuain,  n\tc  rt.-<|uatorial 
da  Merz.  p.  1081—1088.  —  Laguerre:  Sur  les  hyper- 
cydea.  p.  lOBS— 1008.  —  Picard,  E.:  Sur  riuU-Btniaea. 
par  les  foni'tions  abdliennes.  de  <  i  riaitH-s  eipiation.«  an\ 
derivee»  parlieiles  du  jjr^  i  :i  !  um  |i,  lUMi  -lit;-^ 
l'oincari',  II  :  Sur  ioi  toiu  tiini»  lu> niieji.  p,  luis  104^1. 
UWt— 11Ü7.  —  Mittag-Luffler;  Sur  la  tlieorio  des  four- 
tiou»  uniform»  d'une  variable,  p.  1040 — 1(M2,  ll(V>— ltu7. 
1163—1165.  —  Vnnrcek,  J,  £t  tSl»  l'inver^i'  ii  ;;euer.de, 
p.  1042— HM4.  —  Bou9.sinesq.  J.!  IMdstauce  d  une  harre 
prismatiqup  et  hoinogeue,  de  lonKilflur  supposm'  iiitiiiie.  au 
rlioi-  inuisverMil  et  au  ehoc  lonjtilHdiMaL  p.  11M4  Ii<47.  — 
Thijulet.  .1.;  lieciiercla»'!  experinientales  sur  la  eoiidiieti- 
hilile  llierniiipie  de.n  minerunx  et  des  roi  hes,  p.  Im7  1()1.H, 

—  Lugarde.ll. :  De  l'evaluatlon  de  la  couductibihtc  thcr- 
nione  par  hi  mceure  des  tcmps  pendaat  Vitu  variable, 
pw  1048-1051.  —  Tonnaii,  D.:  l>e  l'«eetiä|yie.  p.  lOBl 
— lOes.  —  Laadria,  B.:  Baebardm  aar  k  anlabilttd  des 
alwiaataa  da  ebaaz  daot  Paav.  IndMaoa  de  calla  aola- 


Digitized  by  Google 


135 


bilit^  üur  lo  tlun  isscmcnt  tlt'tinitif  des  mattTiaux  kjdlMI- 
Uque«.  p.  1064— lOTiTi  —  Blake,  ).:  Sur  le  rapport  enire 
naonoiiiUiiBe.  les  |H>ids  Atautßm  ak  Ik  toxicitd  comparfe 
to  idi  nttttUiiues.  p.  1066—10117.  —  Cazeiienve.  T.  et 

Di4alot:  Snr  quelques  pronri^t^s  phjüiimc«  du  ramphrv 
UcUwi.  p.  1068— loa».  —  Tanret.  C:  Pe-ptones  pt  atra- 
IoMh.  p.  1059—1060.  —  Kodet.  A.:  Sur  ia  rapidil^  de 
la  propagation  de  I«  bacU^ridie  charbuniimsf  iooculcc 

LlOflO — 1061.  —  Lichtonstein,  J.:  L«  Pucprnn  dps 
mim  (Veratapkiii  lalatuae).  p.  lti63.  —  Do  Ii» 

Orye,  B.:  Sur  la  dcniütö  et  la  cblornraiion  de  l'eau  de 
mcr  piibfe  k  borri  dn  Travailtcur  en  IHSt.  p.  1063—1008. 

—  AoDst,  V.  d';  ONwfttlons  k  pr<)p<«  d  iine  conunaul» 
catiiin  nVciiI»'  di/  M  liimhifiüt.  viir  1"^  r  i  lies  oiibitiqups 

ruiiicr-.  p,  KKlii  — HkiT,  —  Ni.  \'\  Mt  :Mielot;  Sur 
la  tritiistiirtmili'iri  de  roxysulfnrc-  de  carluim'  i-ii  urica  ordi- 
nuiri'  rt  sidfiin'«'.  p.  KKiÜ— 1070.  —  Ollier:  l>p  la  «oiwer- 
Tatton  de  la  maiii  par  l'ablalion  i\n  du  rar]>e  et  la  r^- 
aectioa  radio-cariricnne.  p.  1070— l(>7ä.  —  Ratiport  mr  ia 
deacripdon  photographiiiup  drs  .\lpo8.  p.  1074—1082.  — 
Faiivel.  A  :  Sur  le«  quaranliiiiK'«  k  Suez,  p.  1<I82  -1095, 

—  Allnardi  Mtlhodo  d'obsOTvatiüii  des  iiieteores,  au 
SMinmet  du  ]>uy  de  I>nme.  ]i.  Ii)?».')— 1(H»7.  —  Saliatier,  .\  : 
Dl-  lit  s]  iTmiUiiir<''m^«o  ehe/;  les  riaiinslnmes  i  t  rhez  li-s 
Ani|dülnens.  p.  11 W7 — 1«!)!).  —  lÜKuurdan,  <«.:  Obscrra- 
tioM  itnplan^es  '£21).  {233';  ^•£!A\  (314)  «I  da  la  oomftte 
«  18»  rWdU).  p.  1101—1109.  —  ld.i  EUoMBta  et  frphf- 
miTide  de  la  eomctn  n  IfSÖ  iWells \  p.  1104.  —  rotiüi:»: 
OlisterTatioiiij  faites  ä  l'OliM'natoire  de  Manelllo.    |>.  imfi 

l'iirliiiux.  *i  :  Sur  mir  pr'iprii'te  dn  rercle.    p.  1 UJ8 

—  lLli>  Hrassinne,  K  :  Sur  uii  passa^;!-  iU;  la  „Mi'ca- 
uiiiiie  ttual>li<|iu''-.  r>'I:itil  au  pruH-ipe  da  U  roomdro  aitioti. 
ikUie-uli.  -  llAu:.^feiiUI»,  P.  a(  Ck»ppQia,  J.i 
8ar  hMide  peniiiH  iue  ]>  llll—tlli.  —  DItt«,  A.:  Sur 
quelques  n!actiun-j  ilv-  s^Ik  d«  protoijrde  d'<Haiii.  p.  II14 
— 1117.  —  Ranult:  .\i  tinn  du  ;!az  ammoniar  »ur  I«  nitrate 
d'ammnniaque.  p-  1117-1118.  —  (Santler,  A.:  Sur  la  di^- 
eouverte  des  alealoldes  derives  des  rottti<>m  pruti  ^iiies  aiii- 
malea.  p.  1119 — 1122.  —  Vilüers,  A.:  Sur  le  bromure 
d'MqliM  tUxmiM.  p.  tUB-lüM.  —  Perrey.  A.:  Stur 
roriofau»  de*  matUna  waattm  dans  la  plant«  p.  1134— 112S. 

—  Sarc:  MnnoKraphie  ehimiqoe  ae»  Ciir-urhitaw^e«  de 
rUmgiiay.  p,  1136—1128.  —  Cottcan:  Sur  les  Echüiidcs 
de  l'etasc  «'nonieii  de  r.M^f'rie  p.  UJ'f  1130.  —  Le- 
nioine:  Sur  IViurphali'  I'.lr/  f.f  .i  fii  /)wi-i7iV  et  du 
Pl€»r<upiduUitrinm  AnmimvTi,  Mammitrreü  de  l'i^cöne 
iaiilirtwr  de«  enrirons  de  Reims,  p.  IIHI— iläS,  —  Nr.  17. 
Salnt-Venant ,  de;  Den  mouvcments  que  preimeiit  le« 
dfreraM  parti»  -^  d'un  l!:[iiide  datis  l'inttlrieur  d'uu  vase  ou 
rterroir  d'oii  il  h  i  touIp  par  uii  nritire.  p  ll,T,t-  1144.  — 
Deaaing,  I'.:  Itct-tienhe»  «ur  la  disirihutinn  de  la  rhulnir 
daiis  la  rvgion  obiu'ure  des  specir<>^  s  il.nnv..  p.  1111  —  1117. 

—  Hecquerel.  K.  et  11.:  Mt''mi>iri-  Mir  '.w  tinspi-rauire  de 
I'air  i  la  »urfaw  du  sol  et  de  la  ti  rre  jus'ju'i  SÖ™  de 
prufundeur,  aiu&i  que  s.nx  la  tempiTature  de  deiix  aoU,  Tun 
tl^nude,  Tantre  rouverl  de  |ieudaiit  rannt*  liWl. 
p.  1147- Ufil.  -  Lessepü.  de:  Sur  lesquarantaines  ikSnez. 
P.1151-U5-1.  —  ttiiisbaudran.  I..  de:  Si-paratinn  du 
nlliuni  ji  Il.">4  n.W,  lUW— la-ja.  Itappurl  mli  im 
Memoire  relatil  aux  proprieti-s  liyifieniques  et  i-i  onomiqiiis 
(fai  raais.  p.  1156 — 1160.  —  La'jjucrre:  Sur  les  liyper- 
rycle*.  p.  1160— 1163.  —  Puincar«,  H.:  Sur  Ics  famtions 
fticliaienii««,  p.  11(16—1187.  —  Miray.  Ub.:  üobition  dn 
problt^e  ir^iieral  de  l^malyse  ind^lermln^  dt»  premicr  defri. 
j>.  llfiT  -IIR^.  lüi  I  M.  A  :  l.i-s  raiuinia  des  tarhes  du 
viril  vr,  I^>l  ]i.  1  li;!i--1171.  —  ( 'liardii  II  HC  t ,  de:  Sur 
Ia  translorinatloii  aitiiiiinie  iles  iiiiroirv  Kimrault  et  leurs 
applirations  en  [iliMtii!.'ntidiie  p  1171-1173.  —  .Mascart: 
Sur  uue  uerturbation  ma«;nL>tiiiae.  p.  1173— 11 7ö.  —  .\1- 
Inard:  Uira-  de  1881—1888  *  OcniMmt  et  Mi  ptqr  «Is 
PAme.  p.  1175—1179.  ~  Reaeoe,  H.  E.:  Sur  r^qmralMit 
du  rarlMno  determin^  par  1»  combostion  du  diamant.  p.  1 1^. 

—  Ditte,  .\.:  Sur  la  ddcoapositioii  des  sels  de  ploinli 
par  les  aUidis  p.  1190— IIJS.  —  Uaubisny.  II.:  .Vction 
de  i'hvdr<)i;ene  snifure  .nur  la  Rolotion  du  »idfäle  de  iii«  knl, 
i  (roid.  p.  1183-11(16.  —  Mailfert:  Recberebea  aur  l'ozonc. 

1186-1187.  —  Schlaeainc,  Hl:  8nr  rabiacptiao  4aa 


Corps  »iitatils  a  l'aide  de  U  clKiltiir.  p.  11S7  — 11^.).  — 
Clcrmoat,  Ph.  de  et  Cbautard,  f.:  äur  roxyibtinu  de 
Padde  pyrMallknia  dana  im  niliaii  adda;  n.  1189—1192.  — 
Gautier,  A.:  Sur  la  modiflcatioa  inolnbla  da  la  pepaine. 
p.  1192—1195.  —  L<Ty,  A.  M.:  Sur  le«  noyaux  i  polj- 
chrowme  intens«  do  mit»  noir.  p.  1196—1198.  —  Couty: 
I'e  Vai  hiiii  de  permanKanate  de  pßt.i.sse  contre  les  aceidents 
<lu  viiJiti  Ji-s  HMtl:r,  pv  p  ll'W  1-Nil  K  Im  her:  Sur 
la  iauiif>  nialarido^cique  abys&ale  du  La  Mediterranee.  p.  1201 

—  1203.  —  Kuehler, K.:  8ur  quelques  eiiaii  dliybndation 
entre  diveraes  eau^es  d'Ecbtnolde«s.  p.  1203—1206.  — 
Jourdao,  K.:  Sur  quelques  points  des  Panatomie  des 
Holothuriea.  p.  1206— l-JOe.  —  Mnrqnard,  F.:  Sur  Ics 
ampoulea  pjloriques  des  Cruslai  es  podop'italmaire».  p.  1208 
■  -1211.  —  Fiiurmeot,  1.  :  Sur  la  vitjüiti'  des  tnchüies 
enkvsti-es  dans  les  viaudes  s.\lee8.  p.  1211—1213.  —  Nr.  18. 
Quiitrefapre:«.  do:  Nute  sur  Charlei  Danria.  p.  1216—1232. 

—  Dcbray.  H.:  Sur  quelques  n^ctions  du  bicUorure  de 
mercnre.  j>.  1222— 12i4.  —  Cailletet,  L.:  Sur  Temploi 
des  gaz  liqui'llt-j,  et  en  particnlier  de  lYtbyU'ite.  püur  la 
prudtietiriri  di-f<  l»a<si-s  tenipi'ratim's  p.  122t — 1226.  —  Rap- 
port .sur  Uli  .Mt'iii'iiri-  ili' M  <'  s;i-pliatics  inlitide:  .Memoire 
%in  le»  fais'  i.-aux  de  forine.s  bin.iiri-s  ajaiit  unu  mdnc  jaeu- 
bienne.  p.  1230—1234.  —  Haniaiid  et  l,ey(tue;  Kcter- 
luiitatioD  de  la  diffvrcnoo  de  lougitude  eulrc  I'ari«  et  Be- 
aan(oa.  p.  19I^1S87.  —  Appell:  DöToIoppcineuts  en 
a^rie  dWe  fimelion  boloBioipne  dam  imo  air«  limit^c  par 
liest  arc8  de  een-le.  n.  1239—1241;»,  -  Pirard,  K. :  Sur 
1  rrtaiiiL-s  formes  ijiiaurati'pies  temaireH.  p.  1241 — 1243.  — 
I>ra])er.  II.:  Sur  des  pbiiln;.'ra]ili!es  du  speotre  de  la  ne- 
biileuse  li'Orimi.  p.  1213.  --  U,»u;y,  K.:  Sur  la  polari-sa- 
tioD  des  eleetixMlca  et  gur  la  condmiibiUte  des  liquides. 

tiaHSh-VM.  —  P«U*t,  H.S  lafloence  d'nn  aftal  aar 
itttun  de  Ib  airitea  d'nn  anffe  nM^tal  plu^  fc  une  irte 
pctite  diatance.  U*7— 1249.  —  Hautefeuille,  P.  et 
Chappuis.  .1.:  (tar  h  liqu^iaetiuii  dr  rn/.ii;e  p  124H 
—12.51  —  Baubii^ny,  H.:  Actiou  des  sulfures  melalliques 
iiis()liil)b'^  sur  uue  Solution  de  -sulfatn  acide  de  nickel  en 
preseiK-e  de  l'hydrogene  sulAirf.  p.  1251--1253.  —  Cler- 
mont.  Ph.  de  et  Cbautard,  P.:  De  l'oxydatlmi  dttMrn- 
jnllol  en  präience  de  hi  n>nime  antbique-  p.  1264 — VM.  — 
»acc:  Etüde  chimique  ue  divers  produits  de  rDritgitay. 
p.  12156-1258.  —  Filhol.  H.:  Obserrationa  relatjvea  k  un 
ifrinipe  de  Suid>'?3  fonsiles  dunt  la  deiitition  pnssede  uuelquea 
laraetirea  siiniens.  p.  1 2riS— 1 2*!<).  -  Koehler.  K  :  Ke- 
i-iieri'hea  aur  l'aiuitomic  de  quelques  Kchinidea.  p.  12tX) 
—1262.      Kivi^re,  R:  La  grotte  Ljnqiia.  fblM9— 1M4. 

—  Saurai^e,  X.E.:  Sur  les  reptile*  trouTfe  dasa  le  gaalt 
de  Test  de  U  Franee.  p.  1266— 1266.  —  Nr.  19.  .lamm  et 
Maneuvrier,  O.:  Sur  les  eflets  produits  dan»  le  «ide  par 
le  eourant  des  macliinea  Gnuiiine.  p.  1271  —  1273.  -  l-e- 
dien,  \.:  t'iin.Hideratifins  generale«  SW  les  priHiMiteurs 
d'incendie.  p.  1274-  1276,  —  l{ap|M>rt  »ur  le  Memoire  rdatif 
aux  m.itieres  albumiuoTdea,  pr^Dt^  it  TAcadänie  par  If .  A. 
BÄchainp.  p.  1276— 1381. -Brown-S^qnard:  Recherchea 
sur  Tun  des  priiU'i|Miux  fondements  daa  dectrine«  relatives 
au  mdi-anismo  de  productioii  de.-«  moOfOBOrta  rolontuires  et 
dcseoiivuUiims.  p.  12>i.'i--12Sy,  II  cu  ii  eifuy.  M. :  Sur  l'oeuf 
d'biverdu  l'hy'l"^*"'  |i  12sS- Ii"  ».  I>arboux,(J.:  Sur 
la  repr^sentation  spherique  des  surface».  p.  1290 — 129«.  — 
l»e  la  (iryo.  H.:  Sur  las  mari*a  do  Tile  Cainpbell.  p.  1298 
— 129G.  —  Uouy:  Sur  k  vitesae  de  la  lumure.  p.  1296 — 12B& 

—  C'rafts,.I.M.:  Sur  la  d^pr*gsiou  du  point  mto,  dans  I«a 
tbcrmometreü  ä  merenre.  p.  1298—1301,  —  Bouty,  E.: 
Sur  la  p!.l'ir>:^tiiiii  des  i-leetrode..  et  s:ir  !:>  .  ninlu«  tiliilite 
de.s  Ii|Ui.lr,.  p  I:i01  — 13(M.  I.aI:iK^'l-'  '1 :  Des 
variiilii'H-  iii.iL'ni-tiijues  des  tiges  aimauteftä  pendant  lea 
(inii^v's  p  i::i4  i:i>:i'>  Kloy,  J.:  Sur  ane  aacanaion 
aeruaiatique  exwutee  ü  Pari»,  p.  1306—1806.  —  Hattte- 
fenille,  P.  M  Chappuia.  X:  Sur  la  composition  et 
r^mvatent  en  telunie  de  Padde  permtrique.  p.  1306— l3io. 

-■  Ditte,  K.:  Artion  de  la  potasse  «ur  l'nxyde  dr  pl'iiiib 
p.  131»- 1313.  Carnot.A.:  Sur  \r  ph..i-.pri.ili>  il.' .  hrfiuie 
et  Ron  Htiliwitini!  dans  l'aiuilv^e  i  liimuiue  et  daus  l'iudustrie. 
p  1313-  i;il.').  .ludin:  ttudo  sur  la  ri>artion  phöto- 
chimiquc  du  ucroxaUle  de  fer.  p.  1315—1316.  —  CoUon, 
A.:  Snr  da  naavaani  caaqpaaäa  aHMlici«*.  p.iai6-Ul& 


Üiyilizeü  by  Ljü 


136 


—  Rosenitiehl,  A.  pt  (! erber.  M.:  Sor  les  ntsanilines 
homologues  et  lea  rosaniliiii'S  isomere«,  p.  131!>~1321.  — 
KiriiarJi.  L.:  Coinpnfitiiii  rliiruiijuc  (!<■  Iii  i  cuilre  lunci'« 
jiar  Ii-  V.',tiso  I.'  tVirii-r  IfsH^  ).,  —  Ko- 
»inct.  K  t't  I'clli-t.  11.:  Ktuili-  sur  li's  prupriiSU's  aiiti- 
si'jitiiHif!.  dl-  l'a.iiic  iialii'}'lii]uc.  p.  1322—1324.  —  Nr.  20. 
MuucLcx:  Olispfvntion»'  iles  petiles  iiUni-t*-!*,  f«ite8  a« 
■nnd  iMtranuMit  miTidii-n  de  rObM'nratoin-  de  Vna  pen- 
daat  te  premirr  trimentr«-  dp  l'annt-p  1H32.  p.  1B27 — 1329. 

—  Cossnn.  E.t  Xouvelle  iiolr  sur  !<•  pruji-l  df  rn-atutii. 
CO  Alf^ri«  et  CO  Tuiiisic.  d'uiie  mer  ilitc  in;t'ririir*>.  [>.  1330 
— 1335  1 .1' >.sr)is .  dp.  Kr-|i(insp  II  lu  milf  lif  !\I ,  ( ossoii. 
p.  l.l.itj-  i:l.l7  Pi'  la  <ioii  (.iillii-ri'.  II.;  Tambour» 
«piraUildpii  tiour  Iiü  t  ubics  d'uiiaJp  r&iiütaiii'P.  p.  IXV^ — lää9. 

—  B*rto)i.  A.  et  Papasvgli.  O.:  BvniMse  d«  piosieun 
cvmfMt»  oripunoucs  par  le  moyeu  de  PAoctnilyse  de  Venn, 
de  Solutions  aricfps  alralinpn  pt' a1<'<vnli<iue$,  avec  lei  äec- 
tnHlrii  de  cluirlMni.  p.  -  1342.  —  l>arbuux,  CS.:  Sur 
la  repri'sLMitution  sph»'rif|iK'  dps  surfm-ps.  p.  1343— 134S.  — 
ilurtoii.  A     Nur  ii'v  ••.jiiditiuii'.  d'urhromatiMne  d«D»  Ics 

SUnomi-ucs  d'uiti-rfereuie.  p.  134ö — 1947.  —  Deprez  el 
'Arson«»ls  Galvmonitra  «iterwdMm.  >  1847— IMa  — 
TilUri,B.:  Sur  to  longucur  da  dUMdln  de  b  d^diar)«! 
d^iii  condeniatrar  ^iectd^oe^  p,  ISSO— UNSSL  —  Dipulit- 
feit:  EsiiMnre  de  la  Itttane  et  de  Tadd«  boritine  en  prü- 
portiotu  notable»  tlm»  les  Caoz  de  la  Morto  \<  in52— 13.'>4. 

—  Wrobh'wski.  S.:  Sur  Im  loiü  d»'  >i.|iil<;lit.'  di;  racidc 
larbonique  daos  i'aui  goul  de  liaiites  pix-^siuiiü  p.  1320 
— 1S67.  —  Gautier,  A.  et  Etard,  A.:  Sur  le  in<kuuiigmr 
de  la  fennentation  putride  des  matiprp»  protäiqucs.  ii.  1357 
— ISfia  —  Cazeneiivp,  1».:  Sur  uo  ois  disona'rie  du 
camphre  Wrhluri'.  p.  13I!U— I3<a,  —  l'lprmnnt.  Ph  de 
et  C  hautard.  1'.:  Sur  la  iniri>iitnv;.»lliiiP.  p.  r«>2— 13C4. 

—  LpV).  M.  1-1  HmiriJi'Mis.  L..  Sur  It-  ihinorpliisnip  di- 
Tacidc  stanniiiup.  p.  l^ö — l;«J<i.  —  Caiilol  dp  l'om  j.  O. 
et  Llvuii,  l'li.:  Sur  rpriiiiiiisiMitifnieiit  »hmninup  itar  l'ar- 
scntc.  p.  iy<)4>— 134W.  -  rrillipux:  Sur  uue  roiiladie  di-u 
Haricot-s  de  priuuur  drs  piiurMiis  d'Alaer.  p.  1368 — 1370, 

—  Nr.  21.  Upsal.  II.-  NmIp  »ur  rap|mnition  d'une  tWo- 
n'-mi-  de  ruiR-i-li-l  :ui  ruliiil  apiiro.iiniatil  d««!  »rrt  de  courbps 
plmii  -  ji  riTTi  I  i?;  -  ÜPi-tlielnl:  lirrlipn  lii  s  sur  l'ab- 
soriiliüu  dt»  giiz  jwr  ii-  pUtiiio.  p.  1377 — —  Hert.  I'. 
et  Itennard.r.:  Ac-tion  de  Teau  nxyi/^iii'-p  »ur  Kai  mulieres 
orgUlianes  et  les  fpriupiiuiiou«.  p.  15S3— 138«.  —  Cossoii. 
E.:  Rcponse  aiu  tilijfrtiuns  iaiiw  M.  de  Leisept  dua 
la  dernwre  scance.  p.  13K7— 1888.  —  Ma«cart:  Sur  la 
fUPsurP  df  l';«<-iiip  larlii  iiiiiiii'  rontemi  dans  I'atmoephtfe; 
p.  i;i-iii-  rmi  (iiliiinx  Iii'>rulaliil)tp  de  la  tubereakiee 
par  la  ri'sj<u;iiii'U  lic^  |ililii.s.iiji!i-i(.  p.  13111—1393.  — 
<iri'lKUil  pt  \i  1.1  i  II  ij  II  :ui  il .  i:.;  Hcclicri-hPH  dp  pli\,>ii.lii(jiii 
patltolagitjue  sur  U  rt-spiraliim.  p.  1303—1390.  —  .\rloing, 
Caraevia  et  Thomas:  äur  la  pinisUuice  dw  effcti  de 
llaocttlatimi  präventive  coutre  leenarlMm  «rmptomatlque  et 
sur  la  transmissi'in  de  t'imniunitf'  de  la  iii<-rp  a  s<in  pn.Juit 
d.ill>  l'psjMTP  itiAiiip.  p.  13!K>— 13it7.  —  1.  Ii- Ii  t  PiiNt  p  i  Ii.  .1. : 
ObscrvaUous  p«ur  scr^ir  i  l'i-tiiil<-  .siir  1p  I'lu ;i.  i:i!i7 
— 1398w  —  l'ruls:  Sur  irs  ul.s.-n .iiici,-  lii-  ';i  .-.mi-tr  t.-li-- 
scopiqae  4  fObservatuirt-  iiu|H:nal  di-  Rio  de  Janpim.  p.  144IU 
— 14(n.  —  Aadr^.Ck:  Sar  «a  aoaveaa  cai  de  foraiaiion 
de  UgaaieBt  aair,  et  de  gon  ittflIK  ponr  robsenratioii  du 
paiaage  de  Vteut.  p.  I40i— 1402  —  I'oinearä.  H.:  Sor 
uoo  ciaiae  dfnvariants  rplatiCt  aux  ^ptiitiuns  lineairea. 
p.  1402— MOn.  —  ricard.  K, ;  Sur  le»  l'üiictiou.'i  uiiironiiP!* 
affeeler»  il'-  n.ini  iri--  ).  I  ti >.'>—!  (07.  —  Tu  m  tiia k  i .  1)  : 
!>ur  le  travaii  i-huniijue  prtHtuit  par  la  pile.  p.  1407—1410. 

—  AoaaaatieU,  A.:  vt  femploi  dea  diiques  lounianu, 
peor  rftate  des  sensadons  eolor^  Intensit^  relative  de» 
ceoleus.  p.  Itll  — MH  —  Uru.  h.:  De  rinriueme  de 
riobwlortlen  de  In  iiii-r  iiiterieure  »ur  le  regime  des  na|>|ies 
arltfsiennes  de  l.i  n-i;iijii  des  Ctii'tl,  p.  UM  1417.  - 
Haubiüny,  II:  l»ii  sulfliydradi-  ^li-  ^ultr.r'-  il.-  jiickel. 
p.  1417  14IH.  -  Ditte.  A.:  Aitiori  de»  aiillurc.i  alialin» 
aar  le  prutoiulfore  d'etain.  p.  141!)— 1422.  —  Ktard.  A.: 
Rerherclip-.  sur  les  suIH(ps  i-uprn^u-iuprique»  p.  1422 — 1425. 

<  I  "  II.  .-V.:  Sels  ile  |irot()X)dp  de  nurnftaniee  baaiques. 
1^  1-;^''  11J7.  —  llriirv,  L. :  Sur  l'addition  de  l'acide 
b}],i«clilorcuk  an  cUwuie  a'alijrle  auuwcfalflic^  p. 1498— 1490. 


—  Hartoif:  De  l'oeil  impair  des  Crustae^Ss.  p.  1411^1418. 

—  Kun»ller,  .1.:  Keehercheni  sur  le»  iiifnsoirei  flagciy- 
feres.  p.  1432—1433.  —  Torciippl.  A  ;  Sur  un  ginwuent 
de  Mammiferea  tertiaires,  k  Aubi.'iia-i  .Vrdpilip.  [>.  1433 
—1435.  —  Danillo.  S.:  Influeriip  de  PuIuimI  etliylii|ue  et 
de  rDsavnee  d'absinthe  sur  le»  t'unL-ti<in5  motrices  du  cerrcan 
et  sur  edles  de«  rousries  de  U  vie  de  relatioo.  p.  1485 
— 1488.  <—  Nr. 23.  Buisbaudrun.  Lecoq  de:  Separation 
du  gallnini.  p.  143!>— 1442.  —  Ledicu.  A.i  Du  cjrrle  da 
rii-ffimemPnl  So»  rniplii!  )>iiiir  furuiider  et  valider  les 
liyj.i'tln-nc.,  PI  Ips  prupii.itinns  t'iiidiiinentale»  de  Vmlv  si-ienop. 

.\ji|>ll<'atiiiii  a  la  niMtiiiiiij.n-  ii  1112  —  114'!  -  Kapptirl 
»ur  un  mciiKurp  de  M  liuuqupt  ilc  I  i  uryp.  intiiiili  :  Ktudes 
sur  les  oodos  Ii  luniiue  p^hode  dau»  liu  ubenuai  pues  des 
laardai.  f.  1448— 146a  —  Gr4haat  at  ttniaquaod,  £.: 
Xamra  an  Tohnne  de  lang  oantanu  dana  rotgaalnM  d^ 
Maaimißre  vivant,  p.  1460—1488.  —  Roiteau:  Obsenra- 
tiam  pour  sorvir  k  Ntude  da  PhjrUoxera.  p  1453—1454.— 
Darboux,  (i.:  iiiir  une  proiMsition  relative  aux  öauations 
Uneaires.  p.  1456—1459.  tSunniakuwski.  V'.:  Uiroon- 
Btrmtion  d'un  thdor&me  relatif  a  la  function  £  (x).  p.  1459 
—1461.  —  Barkier,  B.:  Deuz  moyena  d'arair  s  an  jeo 
de  pile  on  face.  p.  1481— 148aL  —  Vaaeeak.  J.  S.:  Sur 
un  mode  de  transforfliation  des  fisnres  daos  l'eapace. 
p.  1463— 14H4  -  Bonssinesq,  J.:  Sur  nn  potentiel  de 
uuatrp  variables.  <|ui  rend  preaiiup  intu.tivps  rinte^ration 
de  ri-i|iialii>n  du  m>ii  pt  la  ili-m  -u^tr.iliHii  iIi-  hi  foriiiuie  de 
poissuu  cunreruant  le  putentii-l  iiiversL-  a  troi»  variald«». 
p.  1466— 14(ia  —  Cbardonuct.  de:  Sur  la  IraBsparaore 
•ctinique  de»  vorres  d'upliipie.  p.  1468—1470.  —  Ditte,  A.: 
Action  du  »ulfliydrate  d'ammoiuaquo  siir  lo  sulfnro  d'etain. 
p.  1470—1473.  —  Kaubii^iiy.  H.:  InHuenre  de  la  tenaion 
de  riiydroirPiii-  siilfure  en  preneni-e  d'inip  »ulutiun  de  stidtate 
dp  Iii  krl  IIP  IUP.  p.  1  173—147').  —  Kiard.  A.:  S>ur  Ii» 
traii>i>irmuiiiiii>  des  Miilile»  ^■^lp^ll^  »  piipriqüe.^.  p.  1475—1477. 

—  David.  J.:  Dusai^e  de  la  i-lvpprine  dans  les  ninliere» 
(frxsses.  p.  1477 — 147!i.  —  l'rtliieux,  K.:  Sur  les  tbrma- 
tions  li^neuses  qui  se  produinent  dans  la  mueile  des  bou- 
tun»,  p.  1479-1181.  —  (iuyot,  I*.:  Sur  ia  veritable 
Situation  de  rembooduire  da  Cbiri  et  aur  le  caaal  de 
punimuiiii  ntimi  qai  rsiie  cette  Hvttf*  an  fleuta  Zaadiiae. 

p.  I4äit— 1483. 

(Factaatnag  fnigt) 


Beiträge  zur  ßescMoM^  der  Physik. 

Von  I>r.  E.  flerlaiid,  Lelirer  an  der  Iv^d.  liMhcrenGewerbe- 

M  huti  in  ("assel.    .M.  A.  X. 

(Fortseuung  und  Sdilass.) 
Karl  Friedr.  Ganea,  geb.  1777.    1)  Kfilar 

Magni-toinpipr  mit  llpuliHphtungifemrobnB«   i)  Erd- 


inJuctor  mit  Nadel  u.  Multiplieatar.  9) 
Nadel  mtt  Dlmpün-.    4>  Theodolit  sor  BeetfimraBir 

der  alisolut.en  Derliiiatiun:  Sternwaite  in  Gottiu^'pn. 
L.  C.  No.  i&bO.  ö)  Telegrapbenapparat  vou  Oaus« 
n.  Weber;  phya.  laatitttl,  OStUagon.  L.  0.  No.  IMl. 
6i  Fiik'i  n'lp  Notizen  über  ein  Fernrohr,  wplclie.-*,  wie 
au.t  eiiictu  Itriofe  des  Professor  Knoch  an  das  Finauz- 
coUegioai  doe  Bcraogtbnma  Braooaebvei;  tooi  S8. 
Octolier  1>*07  liervorRelit.  (Jhu.sk  in  llrauiiacliweig  lie- 
nutzte  und  welclip-s  daspllist  wnlil  nocb  vurlmuden  .«ein 
wird,  Vierden  iiiclit  ohne  Iiitereaiie  sein.  Ich  eiitneliaia 
dieaelbeo  den  Acten  des  Museum  Fridericianum  in 
Casael:  Bei  der  Erscheinung  de«  Cometeu  von  1811 
hatte  der  Minister  des  Könij^ichs  Westfalen  bei  einem 
Beanche  der  Sternwarte  ia  Caaael  am  25.  September 


Digitized  by  Google 


137 


di6  pfifft  voffhradfliMB  PmfiwSIw  uifannblilMF  ^vAuklnL 

E«  wurrlf  (1>K)ifi])<  am  16.  OltolMr  1811  dem  Pr&fecten 
des  OckerdepartemenU  hwWlIw»,  du«  «das  Ueber- 
iMmv  im  d«B  vonnaUig»  CoUtgio  OhnÄho  tot- 
hsndenen  niathenuitischen  und  physikaliBchen  Tüstru- 
mente"  auxgenonimene,  in  den  Jahr«n  1805  und  1806 
verfertigt«  Henchel'ache  Spiegelteleskop  nach  Caiwcl 
traaqwrürt  mcdtn  nlle.  An  10.  Nov«Hib«r  wurde 
«•  abgoMadt  mA  loun  am  21.  In  Caatel  an.  Beim 
Anapackeii  neigte  »ich  das  Mahagoniholz  an  den  Stollen 
Ua  nnd  wieder  baMhAdigt;  die  meUUneo  Spiegal,  die 
Olim*,  das  genhoto  Rad  mit  der  nun  Slatir  g«harig«n 
Welle,  das  Ocularrohr.  dir  Kurln  l  uiiil  die  mesringene 
Waise  fehlten  aber.  Deshalb  befragt,  antwortete  unter 
dem  JMam  de*  4.  Jannar  1819  der  Plilbet  Homa- 
boy:  aAuct)  wnr  es  mir  gui\ztirli  unbekannt,  das« 
dlM  aUhier  verscbloeiieii  gefundene  Inatruiuent  nicht 
dam  geMrigm  8|iiagal  md  OUaar  eulliattea. 

Durch  writcre  \acliforachnngen  daaarh  ist  mir  endlich 
kund  geworden,  dasü  da«  Alle«  auf  Verlangen  daa 
Eis.  Pnfeaaor  Gauss  l>ei  seioCT  Abnin  wn  Uar 
nadl  GOttiogen  von  dein  bi-i  dem  ebetnaligien  hiesigen 
CSoOegio  Caroline  ange»tellt  geweaenen  Hrn.  ProfesMir 
Knocfa  bat  in  Gewahrsam  genomnaB  weiden  müssen, 
um  allea  «tmigeB  HtThldjflugiii  Tonnbeagen.''  Die 
AtdiiidaD  SUdta  «nrdan  mm  nacfagesclriekt.  Der 
SpHfgil  kam  am  9.  Januar  in  Cassel  an,  nb«r  giinzlich 
aanUrt.  Er  war  in  drei  Stocken  und  viele  Splitter 
lageo  nnher;  abensa  waren  einige  Sdiranben  abg» 
brechen.  Der  Spiegel  war  Inut  Urief  des  I'rofcssor 
Knooh  vom  11.  Febraar  1812  bei  gitmer  Kilte  gut 
vwpadct  wwdca,  der  Trane pott  hatte  180  IVaaoa 
gikosttfl.  Nncti  R<sf;iiir;it;rm  de«  Kurstaates  recl»- 
mirte  die  tiraunachweig'scho  Behörde  das  Femrohr, 
aa  1.  Mf»  1814  wwda  dia  Artskgiri»  beaehloceen 
und  am  9.  MSrz  an  l>r.  0.  Un-^^f]  aui>geliefert. 
Wildt,  der  von  1811 — 18ia  rroleosor  an  der  Ar- 
iiUaria-  nnd  Ingenieurechnle  in  Oacael  war,  hatte  den 
Baflaotar  wieder  in  den  Stand  gesetzt  und  dabei  an 
der  Sehianbemnntter  des  kleinen  Spiegels  die  Worte 
gafonden:  G<'l>r  RodM  tue.  1805  in  WolfeubQttcl, 
mf  der  Faasui«  dea  grwMB  S^^agala  die  Jabraanhl 
•1808. 

John  IlosH,  geb.  1777.  Klamjve;  liydrogr. 
D^rtement  der  Admiralität,  London.  L.  C.  No.  4348. 

Lottie  Joieph  GayLnaaac,  geb.  1778. 
Apparat  zur  BestiiiiinuriR  <'.fr  Klas'ticitiit  von  Gasen 
und  Dimpfen;  Polyt.  Schule,  Paris.    L.  C.  Ko.  755. 

Hnmphraj  Dary,  gab,  1778.  1)  Zwei  Waagan 

<van  ihm  gallMudbi);  Boy«l  Inatitntinn,  London  und 
Prof.  Bocooa,  MannliaitiM'.  8)  Batterie,  benutzt  sur 
ZmalmBg  dar  AOnlian;  Rqrnl  bntitatiM,  Londaa. 

Leep.  xnn. 


8)  SidMriialtdHBpa;  toyal  Soehfy,  Loodan.  4)UelM(<> 

reate  eines  bei  Constnietion  derselben  gebrauchten 
Apparates;  Royal  Institation,  London.  L.  C.  Xo. 
S84»~S881,  W89,  8040. 

•Traugott  Leberecht  Ertel.  geb.  1778. 
Ezccntrischer  Theodolit,  ausg.  184:^  in  Mfinchen. 
Engl.  L.  C.  4562.  II.  11. 

Hans  Ulrich  Schweiler,  geb.  1778.  Wdn- 
geiattbermometer ;  Sternwarte  in  Zfirieh.  W.XXV.  p.  350. 

Fr.  Wilh.  ürfitbaupt,  geh.  1780.  Down- 
■extant,  als  No.  8  im  Jahre  1824  in  Caaael  Terfectigt; 
bi  CaaaaL   C.  No.  88. 

•Hermann  Van  Dtyl.  1;  Terrestrischer  He- 
fractor,  au4g.  1781  in  Amsterdam;  Teyler's  Museum, 
HaHfan.  9)  AdamnatiMdiaa  Ulcmakap;  IW.  Bttya- 
Bdloli  Utrecht.    L.  C.  No.  2343  nnd  5165. 

George  Stephanson,  geb.  1781.  Sicberheits- 
bHBpat  North  of  Ei^liBd  lutitato  oT  IBaiBg  aad 

Mechanical  Engineers.    L.  C.  No.  5041,  22. 

David  Brewster,  geb.  1781.  .Stereuskup:  J. 
MfJaiiidibm,  Dondee.   L.  C.  No.  1044. 

Leopoldo  Nobili,  geb.  1784.  1)  Tiieruio- 
elektrisclve  Batterie;  Prof.  Hove,  Berlin.  2}  Magneto- 
elektrische Maschine;  in  Florenz.  3)  Galvanonietci- : 
ebend.  4)  Dni  thannoalakliriaclia  84ul«m;  ebend. 
5)  Zwal  GUvuHMHtir;  ^bmA.  6)  Hagnetoskop; 
ebend.  7)  Roae  von  Hetallfiirben  mittelst  des  elektr. 
Stromaa  erlmltan;  abend.  8}  MagBetoaloktnsohe  Ma- 
adäna;  ebend.  8)  Mknwkop;  ebeod.  L.  0.  No.  18S7. 
1700,  1851,  2n2r>— 2n:!L»,  r.i6G. 

3.  Cb.  Athanase  Peltier,  geb.  1785.  Appaitkt 
SBT  Untennehnng  dar  wirknng  too  Wirme  In 

teilen,    iliirrh   ■weK'li?    ein    elektriücher  Sfrnni  gehtj 
Conscnratoira  des  Art«  et  Mi-tiers,  Paris.  L.  C.  Mo.  1779. 
Piarre  Louia  Dalong,  geb.  1788.   1)  Ka- 

thetometer  2)  Caloriinetcr.  3l  TöDemli-  Riilnu. 
4)  Mit  Petit:  Appai-at  xnr  Messung  der  Ausdeluiuug 
das  QnadaÜban;  tt^. Bduda,  Farin  L.a  No.  878, 
1480,  944,  1440. 

Pawel  Lwowitsch  8ehilling  von  Canstadt, 
geb.  1786.  Elektromngneti.scher  Nadeltelegraph;  Akad. 
d.  Wiss^nscsh.,  St.  Petersburg.    L.  C.  No.  1945. 

GioTanni  Battists  Amtci,  geb.  1786.  1) 
Katadioptrischü«  Mik i  ;  kuji.  2)  DioptrisdMs  Mlb»- 
skop;  in  Florenz.    L.  C.  No.  2333,  2334. 

'Hanri  Pradanea  Gambey,  geb.  1T87.  1) 
DeclinationscompaKs;  Conaervatoire  des  Art.t  et  Metiers, 
Paris.  L.  G.  No.  1660.  2}  Multiplicationskreia,  ausg. 
1888;  Padua.   Engl.  L.  C.  No.  4B6S.  IL  8. 

Francis  Ronnlds,  ireb.  1788.  1)  .\p|iarat 
zum  B«obacbteu  der  Luftelektricitjit;  Royal  Society, 
London.  8}  Bkktriadur  Talagraph;  0^  Hamjr  WO, 

W 


Digitized  by  Google 


188 


Brii^iUn.  »)  BdtlrfMkv  Tifagnpli  («in  Theil): 

titner  Clark.  Weitminster.  4)  Regen-  u.  Verdiuutiuig»- 
utsHser;  Boyal  Society,  LoDdou.  ö)  Elaarbygrometer ; 
abend.  6)  Fhotobarometrograph ;  ebend.  Lb  C.  Ha. 
1887,  1M2,  1963.  4161.  418Ö.  4207. 

WillUm  TboiBAa  Brande,  geb.  178Ö.  Ap- 
parat aar  Aeäwrdantellnas;  Bapl  In(lliitiM,LiindMi. 
L.  a  No.  3370. 

*DohrDiaun.  Waage,  aaag.  1788  in  GumI; 
in  CsmL  a  Hbw  lU. 

Anguatin  Fresnfl,  j^b.  1788.  1)  Fol^gooale 
Zonenlinae.  2)  FolyguoalB  ZuDenliusc.  3)  Ringfiknnige 
ZonenlinM.  4)  Apparat  fltr  eooatantoa  Licht  6)  Hols- 
■odell  and  Apparat  mit  katadioptriachen  Ringen.  6) 
RingUnse,  aus  dioptriaoben  und  katoptriacfaMi  Ele- 
menten bestehend.  7;  Bmmcr  mit  4  oonoentriaoben 
Docbtan;  liauebtthunn-Verwaltiag  mn  Fiankreieh, 
FWis.   U  0.  Ko.  8099,  1—8. 

Cutbbc raon.  1)  Zweistiefelige  Luftpumpe,  aosg. 
1789  in  Amitenüun.  8)  Barometer.  3}  filektnakopw 
4)  Hodella  nr  Dwwnutratioa  der  HHiBbleiterwirlrang; 
pigra.  Cabinet,  Leiden. 

Louis  Jacques  Mande  Daguerre,  geb.  1789. 
nMrtgBnpUMn;  Conwuntoiw  dea  A.  «k  M.  nid  Hr. 
Haeaa,  Fwk.   L.  0.  No.  1237,  1238. 

Eatna  Hodgkinaon,  geb.  1789.  Actinometer; 
KfW  Obaerwlorinm,  London.  L.  0.  No.  1488. 

John  Frederik  Daniel!,  fab.  1790.  1)  Pyro- 
Bieter.  2)  Batterie;  Kinga  fUDng»,  London.  L.  C. 
No.  1885  und  1889. 

Claude  Servaia  Matthias  Pouillet,  gab. 
1790.  1)  Aatinomater.  2)  FjrrheUaneter.  3]  Tbemo- 
aUlrischo  Batterie;  OoiMervatoire  das  Atta  et  ViL, 
Fklis.    L.  C.  No.  1429,  1432,  1634. 

Charles  Babbage«  geb.  1791.  Rechenmasehine 
(uBf oUendet) ;  MBnitterinm  der  WentBehen  Arbeiten, 
Londou.    L.  C.  No.  H  l 

Alexis  Tb^rise  i'etit,  geb.  1791,  a.  Diikng. 

Miebaol  Paraday,  geb.  1781.  1)  GUardbren 
und  GlasatAbe  zu  dinmagnetiachen  Terauchen;  Royal 
Institution,  London.  2)  Apparat«  sn  djamagnetiscben 
Tamiehen;  Ptaf.  T^ndal),  London.   8)  RoHcb  und 

Spiralen  zu  inagnet-t!r  kti  i-.riu  n  Vcrsuchtii,  1 1  Moiicl! 
aur  UemoDstration  der  ilotation  der  Tolarisationsebene 
dnnh  Magaetianns  «nd  EbktrieiUt.  6)  Qkabloek, 
von  elektriitchen  Funken  durchbohrt:  Mn.  Faraday, 
Lnndoa.  6)  Apparat,  um  den  magnet-ckktriacbeu 
INukoB  n  oflnltML  7)  Natttrileher  Ibgnot  nd 
FnnbenHpparat.  8)  Apparat  fttr  magnet-elektriiche 
bdnction  durch  einen  permaneuteu  Magnet.  9)  Ap- 
parat,  raa  die  ladootioanwiriiaag  der  Erde  n  aeigen. 


10)  Dilbte  und  8p»alen.   11)  Magnat,  difdi  t»m- 

tische  ElektncitSt  erhalten.    12)  Apparat  zur  Con- 
densation  und  Verflüssigung  von  Gaaen.    13)  Rühren 
mit  vcHiüistigten  Gaaen;  Royal  Institution,  I^iniimi 
L.  C.  No.  1618—1621.  1668,  1868.  1678—1677. 
3355,  3867. 

Cesar  Mansuite  Deipretz,  geb.  1792.  1) 
Apparat  ioir  Unitrauobiiog  dos  Verbaltens  dar  Gase 
gegen  das  BoyU'adw  GeoebK.  S)  Metallsteagaa  aar 
UntcrsutliuiiL'  ili  r  Gesetze  der  Wänneleitung;  FaonlM 
des  Sciences,  Paris.    L.  C.  No.  826.  1449. 

Jobn  Hersobel,  geb.  1799.  Photograpbieeo 
und  photographisclH}  Apparate;  Profe^iior  A.  Herschel. 
Newcastle-upon-Tyne.    I»  C.  No.  1094,  1234,  1286. 

Riehard  Sheepahanka.  geb.  1794.  Ter- 
gleicfauugaapparat  für  KtHlmiunti- .  Noi  timl  -  Eichungg- 
bebCrde  des  Handi  ls-imt-p-i  in  Lcmdon.  L.  C.  No.  248. 

Eilhard  Mitscherlicli,  gib.  1794.  1)  Ap- 
parate rar  Bestimmung  des  spedfiseben  Oewiebtes  der 
Dampfe.  2)  Goniometer;  Professor  A.  HHaeherlicb, 
Mauden.   L.  a  No.  3452,  5082. 

*Gta«oppe  Rodella.  TopograpUsehor  Goni- 
yoes,  nupg.  17!>5  in  Padua.  Engl.  L.C.  No.4562.  HI.  11. 

Baden  Powell,  geb.  1796.  Rcfractionagouio- 
neler;  Min.  B.  Fowdl.  London.  L.  0.  No.  1080. 

Juan  Miiriu  Constant  Duhamel,  geb.  1797. 
Apparat  soi-  Au^cbauug  von  Sebwingungen ;  Poly- 
(edknisefao  Schale,  Pnris.  L.  a  Ho.  900. 

Eduuri  Harkiirt,  ^b.  1797.  Maasstab  xum 
Meeaeo  kleioer  Süberkumor;  Betgakademie,  Freiberg 
LS.   L.  a  Now  508». 

Macedonio  Mclloni,  geb.  1798.  1(  Thernio- 
elektrische  Säule;  Prof.  Dove,  Ikrliu.  L.  C.  No.  1028. 
2)  Fresnel-Linae,  in  Neapel.    Eo^.  L.  G.  No.  4668. 

*  Dellebarre.  Milmakop.  «nag.  1786  bi  H«ig; 
pbys.  Cob.  in  iisiden. 

*  NoWBon  in  London.  1 1  Wciugcisttlierrao- 
atator;  Boynl  Society,  London.  L.  C.  No.  4120. 
8)  Luftpumpe.  8)  LuApumpenapparat.  4)  Rofloiions- 
goniouiettr.  5.i  Modell  einer  Balunciecdaaipfroaschine. 
6)  Differentialtbenaonwter.  7)  Pyrometer.  8)  Con- 
denaator  ndt  Elelctrodnpan.  9)  Apparat  aar  alek> 
tii^i  L'  D  Ktitlftduiig  in  Wa.sser.  lül  Multiplicalor  mit 
aatatiacber  Nadel;  pbya.  Cab.  in  Ijeiden.  11)  Ueiaaa- 
baronwlor;  Stenwarto  m  Loiden.  K.  LXHI.  L.  9. 

•Cuff.    Luftpunipi--,  in  Ciissel.    C.  No.  154. 

*Cary.  1)  Passagein^trument.  2j  Sptegeliextant; 
bi  Ihoadan.  Dr.  p.  Sl  und  38.  8)  Spiagdsairtaat; 
Sternwarte  in  Zürich.    W.  XI.  p.  3. 

*  Laser.  Spiegelaextaut,  ausg.  in  Aarau;  Stem- 
«art«  in  UnAu  W.  ZXI.  p.  168. 


Digitized  by  Google 


189 


*H.  Frieie  in  Barlin.  Sonneirahr  (Tempel  mm 
poUito«  Hok):  KnHlinnrlw-MaMiiiB  ia  Bulto  (X. 
4661). 

Anhang. 

VtcniithBiii  aliigtr  bmüi  TtutaMUiur  AfpHnt% 

benntit  und. 

Joh.  RegiomontaD.  AttrobliieB;  OannuiiMim 
Vmmm  in  Ntntberg.  0.  p.  96. 

Franc Diükc  Astrolabium,  constr.  1570; 
Manl  Mnwum  in  Ureenwicb.  L.  C.  Mo.  2193. 

W111«br«rd  Bnelliiii       Boyeii.  Qudmit 

von  W.  niaeu:  Sternwarte  in  I>«den.   K.  LIII.  4. 

Isaak  Newton.  Capellenofea ;  MOoaneistcr  in 
Londoik  UCVo  8T7S. 

Chr.  Wolf.  ],iiftpnnifK',  von  I^npoU  iwftrtigt; 
phyg.  Cab.  in  Marburg  i  vgl.  I.cujmjIii  i. 

Dan,  Bernoulli.  Inolinatorium,  aoig.  TOBJöh. 
Dietrich  in  BMel  1751:  Basel.  L.  C.  Mo.  1582. 

P.  Lyonet.  Mikroskop:  H.  Ottnuu»  in  Am- 
•terdam.  L.  C.  Ko.  5164. 

Jamee  Cook  Qmdrant  (Riehanl  Ganlfiald, 
Oork),  LxBRBÜOBtiwdet  «.  Compaa«  (Mtribfr-lAiMiBB 
in  London).    L.  C.  No.  4397.  4608. 

Josepb  BUok.  Waage  tu  {«e«matiaolie  Wunne; 
EOrinirfli  Mnamn.  L.  C.  No.  885S  v.  8858. 

Josiah  Wedprwnod.  Mikroekop;  B.  OUMT, 
8lok»Mipon-Tr«nt.    L.  C.  Mo.  5154. 

Hoarjr  CaToaditli.  Waa««;  Bojral  FiirtitHUMi, 
London.    L.  C.  No.  3:U8 

Jos.  Pristley.  Waag«^  William  »ykea  Ward. 
L.  a  Ko.  8884. 

H.  B.  d  e  Sanflsore.  Buwlar;  H.  de Sniw, 
ürnf.    L.  C.  No.  4021. 

A.  L.  Lavoiaier.  Barometer  (von  Heynie); 
Cottservatoire  de*  Arta  et  MMen.   L.  C.  No.  4043. 

Rob.  Brown.  Mikroskope  und  Brillen;  im  Be- 
•-itzc  .1.  D.  Hookev';«  und  der  MicroMopieal  9ctMj  in 
London.    L.  G.  Mo.  6161,  5162,  6178. 

Frnneia  Baily.  Ferarolir,  womit  er  wahr- 
abhrfnlich  die  Sonneuiiniiterais«  vom  20.  Sept.  1880 
beoUchiet«;  W.  Sawtoo,  Hall.   L.  C.  Mo.  2360. 

Dnwton  Tarn  er.  Mikredtop;  in  Birflae  J. 
D.  Hooker'a,  Kew.    L.  C.  Ko.  r.l60. 

A.  V.  Humboldt.  Fernrohr  von  OoUoind,  Sex- 
tant von  Ran  «den,  Üninraal-Iaatnnnent  a.  GonioaDeter 
von  Robinnon:  Sternwarte  in  Stinmlinfg.  L.  C.  No. 
2889,  44U0.  4401. 

L.  V.  Bneh.  Anlagegonieiiialar,  von  Fardt  Tar> 
fertigt:  Sternwarte  in  ZOrich.   W.  XVTT.  p.  27.^. 

W.  Uooker.  Mikroekop;  J.  D.  Hooker,  Kew. 
L.  C.  Bow  8189. 


Fr.  Ronald.  ElelttaMmaeaUna;  Boyal  Saeiely, 

l4mdon.    L.  C.  Ko.  1566. 

J.  Riehardson.  I)««Iinatiuü8 - Coinpasa ;  Royal 
Society,  I»ndon.    L.  C.  No.  1556. 

Wbewell.  Reflenonigoiiionwler  vnn  WoUtatea; 
Mieholaa  Brady.    L.  C.  No.  6089. 

.1.  C.  BoBB.  IwiBwntiwinm;  Kav  Ohetrfatory. 
L.  C.  Ko.  1568. 

LiTingetoae.  IWheB-Chronometer,  Sextant, 
liypaonietriacher  Kocliapparat,  Siedcpunktirthertnometer, 
Tbenaometer:  Geognphical  Society,  London.  L.  C. 
Bei.  4898. 

Spek«.  ImlnHnenle;  W.  flpakn  Jnn.  L.  €w 

Mo.  43U». 

Bernett.  Iha^anr  Magnetnadel .  Appamt ;  Kew 

(nwprvatnry.    h.  C.  No.  1557. 

S)  Tanaieluda»  dw  a«f  dar  itiadiMkan  Lnndaa» 
UMMMk  1b  ÜumA  «DfbMrahxtnB  warftToUmi 

Bandichriftan  agtronomiiehen,  phyiikalischen,  gM> 
dättaehea  lad  «atheimatliabiia  Ktkalta. 

OlnraM  die  «iehttgeten  der  in  Caaad  TnrluMidaneii 

Handschriften  bemt.«!  Iiekannt  nnil  viflfaeh  benutzt 
sind,  M  dürfte  folgende  Zuaammenateilnng  viellaiolit 
daahalb  ein  gewImm  Intenmo  Ar  Mi  Üben,  «eO  eie 

alles  Vorhandene  {soweit  dies  überhaupt  ein  wissrn- 
eohaftlicl>ee  Inlerease  bat)  nambafl  macht'),  während 
gihgeaflidie  TertffnÜidN^gen  deeik  Immer  aar  eine 
am  das  andere  beransgreifen. 

Ij  Dem  von  Wilhelm  lY.  benutzten  Exemplare 
von  *pi«««*«  a^*— 1  flaemiwmi  aind  vaigeInmdaB 
die  Rechnungen  m  der  giomen  FlanetaHdirt  an  Ende 
anfrebunden  Tafehi,  ndi  der  Anftchrift  Talmlae  Bee» 
Bilme  iliustrisB.  Prindpa  ne.  Dom.  Dom.  GniliMlmi 
Laadgravii  Htaiine.  aniaefilwii  die  Anfteiehonngpa 
venebiedtaer  tenh  den  Londgraftn  gemaeMwi  Be« 
obaclitungMl.  Bhaahe  Bemerkungeu  rühren  von  des 
Laadgraiaa  &md  liiri  daa  meiete  bat,  wie  er  »elbat 
an  nvei  Stellen  bemerkt,  im  Auftrage  dae  Landgrafen 
Aadreiui  .Schöner  1,559  gf-M-hrifben.  Wer  die  Tabellen 
gaaebrieben  hat,  i»t  aus  der  kalligrapbieeban  Hand- 
aehrüfe  nieht  IManetdlen.*) 

2  ObservationeB  Btellamm  darum  institutn«- 
Casaellia  auno  1686  per  Qaadrantem  et  Sextantem 
neo  non  gUbnm  w^orem  an—m  dlBgeilia  ganHIlfatae 
onra  «t  expensis  Wilhelmi  rnndpravü  Tldssiae  (85 
Seitsn  Tabellen,  FoUo).  Das  Manuacript  cuthält  fol. 
fnde  AkeAdlto: 

'1  Wolf,  Zflriclii  i-  \  m  r'i  ljniir.Hsi  hrift  .WII,  [> 

•i  s.  Ctister,  Ztitstljrilt  des  Verriim  für  lu'siii.>icliL  (.e- 

iddcble  und  Landeekonde.  Neue  Kolge,  6.  Bd.,  p.  203. 

demen  Vemnthnng,  die  Handadirifken  m<k:bteu  von  Koth- 

mann  oder  Bngi  oenftkren.  ecbon  daebalb  unhafthar  i«t, 

«i  baMe  <M  aptter  neb  Camd  kamen. 

18« 


140 


Obsen'atiuufs  aliriuol  annoruni  oltituiltnis 
■neridiutM  0  ipcU  di«bas  soUtitiomiii  und«  elicitar 
Dedimtio  lolis  «Itüniio  Mquatoris  «t  poH  h^}iu  Loci. 

b)  Obaerrationes  pro  rectiftcand»  Liaw  ÜMri- 
diam  iaititntM  per  «mhoi  minorem. 

e)  ObmmÜOBm  inw'ginonmi  itdlinun  AHit»- 
diBUm,  qna.'4  tf-nent  calminantex  üi  meridiuBO.  1585. 

d)  Übtenratioaea  per  horologiani,  qaod  a  dno- 
duTHHW  01^00  ad  4|iiftrttttt  a&te^jiim  sol  horiioutau 

mbirct,  iii»eii!iljilif*-r  n  vcritatf  motus  dliüfnHchnt. 

e)  Loca  Vera  aliquot  BtelUrum  üxarum  aecun- 


f)  Distantinr  Ht<*l!:inim  finnm  a  üOüv  iiivicctti : 
obeervatae  per  se\tiu>tem.  Gawelli«  ir>H5.  Visorii« 
in  inatrumento  nondam  correctii. 

Drr  Haupttit«],  Titel  a,  b  nnd  c  aiad  vom  Land- 
grafeu  Wilhelm  geacbrieben,  daa  (Jebrige  von  BoÜi< 

■MB'k  HRBd. 

3)  Altüudines  aliqnot  utpllamm  in  Meridiano 
oharvatae  per  (juadrautem.  7  Saiten  Tabellen,  Folio. 
V0B  BatfaaMin'a  Hand. 

4)  Observationes  ftltitiidinum  Soüb  mpridiftnarum. 
B  Saiten  Tabellen,  trelcbe  Beobachtungen  vom  3U.  No- 
wriMr  1C84  Üb  20.  Min  1590  eirthaHwi.  FbKow 

Tao  RothiriRnn's  llaiirl. 

6)  Ubaervatiouea  lixarum  in  Meridiauu  a  die  S6. 
Jan.  «aqiiM  ad  92.  Fahr,  anal  aaqiiinUa.   bt  ao  im 

Katalog  bezeichnet,  da«  Mannacript  besitzt  keino 
Ueberachrift.  Jahreszahl  fehlt,  acbeinbar  UrouiUon. 
FeUob   Von  KoCIiBami'B  Baad. 

6)  Distantiae  stfllnnim  fixanim  inter  w».  43  Seiten 
Tabellen  Beobachtnagen  vom  22.  Februar  bia 
S8.  Jamar  1989.  IVilb.  Die  EÜBnohtug  dar  aialaa 

Tal>e11en  !>cheint  vom  IjtDdgrafcn  gHnilin  m  wdM, 
da»  Uebrige  iat  von  Bothmann'«  Hand. 

T)  Langitudlata  afc  lAtitndiBaa  ahdlainiB  fixantm. 
45  Seiten  ohne  Jahreazahl.  Folio.  Nach  dem  Katalog 
ana  den  unter  No.  S  erwihnt«n  Tabellen  anagaugao, 
woU  BroviUen  deradben. 

8)  ChiiHtiiplinii  Hutliiimniii  Bernburgeiwis  i1lu- 
alriiaimi  Prindpis  Guiiielmi  Landgravü  Haaaiae  etc. 
Mathen  atki  obterratioBnin  ateOaraai  fixaram  libar 

Jiriiiitts.  Ein  unvollündetcs  Wtrk,  von  Rnthmanii'n 
Hand  geaohrieben,  welche«  in  26  Kapiteln  aul'  166 
Selten  H  Beaobreibongeo  too  Inatmnentea  und  thao- 
retischen  Abhandlungen  enthält.  Eine  (genaue  Inlialtü- 
ungaU^  der  einzelnen  Kapitel  b.  Wolf,  Züriclier  Viert«]- 
jahrsüchrifl,  XXIL  Jabigaag,  \>.  361  If.  1-^  iat  diea 
daa  Werk,  ana  dam  der  ganaimt«  Forscher  entnelmMO 
in  nlaaeD  gknbt,  das»  Bjnrgi  die  P—dalnlir  erfoBdan 
8b  darüber  natee  Abhandlung  Ober  die  Er- 


findung der  Pendeluhr.  Wiedemann'B  Anoalan  IV^ 
p.  68&,  weoacb  diaaalba  Galilei  aukommt, 

9)  Das  Goneapt  Bottuaanili  la  den  unter  8 

angef&hrten  Werke,  welchea  TOaa  (,  Kapitel  beginnt  ; 
oder  vielmehr  aiad  die  6  entaa  Kaptd  n  dem  ofaigeo 
Werice  geaogni,  weil  die  Relaaebrift  j^eMilt  haben 

Hiftf».  l)»riii  wird  dur  Grund  zu  .-^iilioo  sein,  dass 
dem  Rothmann'when  Werke  die  Figuren  fehl«i,  auf 
welche  aidi  der  Xert  baidaii^ 

10)  Veiiicliiedene  Original-  und  Conceptschreibin. 
gde  Kebua  Aatronomicis  von  Tjrdione  Brahe  und  Chri- 
■topfaoro  BotfaBanno,  anefa  WiH.  SaeUio,  welniM  all- 

bi-reits  Librr  I.  Epietolnrum  .\stninomieannB  lydlOOia 
Brahe  edirt  sind.    104  !S«iten  Fulio. 

11)  De  EeHpiibiu,  disp.  aatronom.  gaometr.  phy 
aiea  et  optica,  anot.  Magno  Pegelio,  raed.  T)r.  Dabei 
eine  aebr  rohe  Zdchnnng  der  Mondflecki^n.  15  Seiten 
Text;  Folio;  von  Ilotbnianir.i  Hand  geiohrieben. 

12)  Epiatola  Chriat.  Kothmanni  ad  Wilbelmom 
H.  L.  de  Apr.  1688,  Edmund  Hyltonem  de  Ang.  1589 
et  Job.  a  Dee  da  Nor.  1689.  WahraohaiiiSeli  Odb> 
o^t.  Folio. 

18)  ignsdam  InptaMo  BnantaMtatiB  et  Apapei 
Solls  ex  obavntlBnihw  aiui  1888—1979.  4  8tUm 
FoUo. 

14)  OiiaTaHnwa  B^npamU  da  paaMn  aUllatimi 
fixamm  es  1.  Gap.  lik  T  Alma«.  Pteiamaai  9  Sritaa 

Folio. 

1»)  Obaamtiad  adk  dam  Seatmitan  Anno  1898 
den  98.  Daamb.  des  Morgen»  urab  5  Uhr.  1  Seite 
Feüo;  von  Bjrgi's  Hand,  r.  Wulf,  Vierte^ahraachrift, 
Xra,  p.  .S87. 

16)  TabeUa  aecenakwnm  et  descensionum  princi- 
poarum  nieUarum  et  aateriamomm  certis  teroporibua 
eonsraoBs  »ab  elevatioao  poU  88  gndnnm  ol  49  cea^ 
dnnm.    2  Seiten  Folio. 

17)  TabeUa,  in  qna  eooibrantnr  faiea  StaDamm 
in  tabnliB  annotata  cum  locis  per  obeernktiooee  in- 
ventia,  tarn  seeondnm  calonlnm  quam  globum.  2  Seiten 
TVdlo. 

ISi  lyjnpritudincs  et  Latitudmi-Ji  yUgfli^r^ 
StaUarom  ad  iuitium  Anni  1587  ex  Obamimtionibaa 
aaenntia  per  Inafammenta  aatnmoanaa  Tyehotüa  Brahe 
vrrificatao,  adjanctis  etlam  Alphonsiais  et  ('opernianis 
eerundem  locia.  (2  Seiten  Folio.)  Loca  omnium  7 
Fbmatanm  Anno  1887  tandaJannarii  diebne  ad  eerta 
horarum  momenta  Inntninu-ntii  Tych'xiis  Rrahc  ex 
ip«o  coelo  aimul  inijaisita,  additis  iis  quae  .\lphottsinua 
at  Ooparaicanaa  ealeolns  exhibent  in  longiludina  loci 
terrae  part.  806  M.  4'5.    Eine  Seite  Folio. 

19)  Epbemaria  Motua  Solaris  ad  annum  lb»7. 
9  Seiten  FoBob  Rotbmmro's  Hand. 


Digitized  by  Google 


141 


20)  Tabula  inaigniorum  Btellanun  flnirnm  ab  ipao 
yrimipe  obacrvstanuB.  Anno  1566  «t  prineipio  67. 
t  Mtoa  Dappdtfolio.  Tgl.  Wo»;  runtdljiilinMdmft 
at«.  ^Xn.  p.  353. 

21)  TabellM  HeMcae  Ulnatriaa.  l'rioctjpis  ac  Do- 
nM  G«dlalni  Landgniva  HmIm  (enm  Tab.  iSttwMma 
lunnc  II  vprticc  ad  latitudiiiem  regioniü  fil  sfradu». 
Andr.  Schüneri  1&&9).  10  ä«it«D,  mta  Iheil  Tabellen 

22)  Jctxrrhiiv  ■  iviiii/'iiy.  De  i'otnpositionc  An- 
liuli  guuiiiutiici  üiDniuui  huroiagioruiii  dilKiciliitna ; 
Opiuculani  Andr«ae  Schöijeri  1558.  11  .Seiten  Text, 
19  Seiten  Figuren.  1  Tabelle  in  Folio.  Die  Von«da 
»t  gcsMchnet  Marpurgi.  V.  id.  Aug.  a.  exhibitae  la- 
Itttis  1558.  Dar  Katalog  bemerkt  dam:  Schematimu 
aumli  gBomoniei  iM  aaiuM  tat  parte  daamt, 

38)  IVnata  natelltia.  160  Mtan  Bhmük», 
Folio,  ein  Thfil  in  (juart. 

34)  Tabola  übaenratiooain  •talianun  fixarom  per 
diftaatiai  intar  ac  et  altHadiBM  eamndem  natMfaaiaa, 
pro  hAbendi?!  (anindcm  declinationihu««  et  ascensione 
recta,  nae  noa  lungitadinibus  at  latitadinibaa  in  Zo- 
diaeo,  auBiiialhal—  obaerrataram  et  rappntatamm  a 
Christoph  Rothmanuu.  niathcmatico  illustri»!.  Hpüko- 
rum  l'rincipia  Aulico.  Anno  1&66.  Mit  einer  Wid- 
mug  an  den  Landgrafen  von  JUOmm,  A«f  Par- 
gament.  Folio.  Veher  dpn  Inhalt  «,  Wolf,  Titctol* 
jabraachrift  etc.  XXII.  p.  3133. 

25)  Catalogna  ütellamm  (uuurom  exohacmliaat 
liimanikiBibiia  Haariawa.  ad  A.  1B98.  AaS  Pergament. 
FoBo.  a  Wolf  a.  a.  0.  p.  360.  Abgedr.  in:  Cor. 
tiuB,  Historin  coi-Icistis. 

26)  Christoph  Botlimanui,  Bemburg«ns.  Ur^ 
ganon  mathematieuin.  EnUdUt:  I.ogistica  «exagenarU, 
•lochina  siniuim  et  doct.ritift  TriHiigulürum.  :>10  Seiten 
ileinachrift  in  Quart.  S.  Wolf,  Qeacb,  d.  AatranflOBie 
p.  S44. 

27'  ('lipli.  Uot  h  ni  an  II  i.  Astronomia  I.  II.  iu 
qn  hj-potbea««  l^emaicae  ex  bypotüeaibiia  CoppeC' 
win  «orrigOBtar  et  avpfilaatar:  «t  impriaab  iateOactOB 

et  UBUB  tabiilarum  Prutouicnruni  declarntur  et  dcmon- 
itratur.    146  Seiten  (juart.    UnvoUeodet.    In  denj- 

nit  dem  Sextanten  aaa  1585,  Mondbeobachtan^'> n  v  .n 
demselben  Jahre  nnd  einige  Notizen  astronomiHclu'u 
und  uptischuu  Inhalt««. 

Dieaen  Schriften  ftigt  der  Katalog  die  folgende 
BanterkuDg  zu :  Tempore  belli  aepiennalia  AatroDomoa 
regiu«  de  la  Caiile  litteraa  ad  Dueam  d*  It/ni,  qni 
praaaidio  Caawtllaa  tennitt  aeripiit,  qpdbaa  «um  rogiaTit, 
nt  Muweripte  Artronaniea  BmaauM  iMaciiib  Wfl. 
bahri  IT.  H.  L.  ijnaqm  Aatnmoad  Rnthnnimt,  quM- 


cunque  in  Bibliothsca  aiaarvantart  daacribenda  sibique 
traasmitteDda  curet.  Aaianiiiaaa  Dnaam  pradbua  la 
OaiOn,  maidaqne  acaipta  aatramniaa  Prinripia,  Aatro» 
nomiijiif  ejus  Rutlimunni.  quao  in  Hil)iii>(liic.i  jirinci- 
pali  latueirunt,  deacripta  Pariaioa  ad  regiam  Academi- 
eam  alaaiaaa,  unitta  et  honoiiAdi  nimtw  wUa  i» 
IliRtoire  de  rAowhnie  tvgfült  d»  Seieiwai»  d*  1T91| 

p.  130  aqq. 

Keban  dlaaaa  Mawariplcn  fiadan  aieh  von  ar* 

wähufuswertlicn  noch  die  Mttniicoriijto  zweier  BQcher 
von  üenj.  lirsmvr'):  Rurgi's  geoniHtri.schea 
TriaugalarinHtrument  und  Trigonomet  ria 
maabanioa,  welche  beide  1648  und  1617  gedmekt 
atnd,  deaaalben  Varfaaaen  Traktat  von  Waaaer« 
wercken,  sodann  daaaalben  Bericht  anm  kleinen 
Triaagular-laakranant  mit  iwayas  Ragein 
nnd  Beriebt  sn  aeiiiem  Seeiielrealo. 

Weiter  aind  einige  Manuaoripta  Ixjthara  Zum- 
bach  von  Coeafeld  an  anrthaan,  Ober  Varaucha 
nit  Magneten  und  IMatannnaaaer,  «od  aeinot  Sobnea 

{'«Mirail,  die  bpweisBn,  dasH  derselbe.  >o  hm^^':  rr  in 
(JoMel  «rar  —  er  nedelte  apiUer  nach  Leiden  Uber  — 
sieh  aaoh  mit  Astroaaeüe  baiehllUgt  hat.*)  Dieaalbaa 
beMhrinken  sich  auf  Finsternifüsabbildnni^en,  Kpheme- 
ridcn  cte.  Ein  ni<^t  mit  Namen  veraebones,  zum 
ThaO  in  dmitadiar,  ThaU  in  franalMNlHr  SpraclH 
jfescbriebene«  Manuscript:  Diarium  experimen- 
talo  mit  der  Antlia  pn  eu  in  a  f  i  i' a  161)4  mag 
aaine  Entstehung  dem  Umstände  m  r  Iiiiikcu.  doE«  der 
Landgraf  Carl  aeine  neue  Musachcnbroek'sche  Luft- 
pumpe benutsen  wollte.  Mdgüch  wäre  ea,  daia  Papin 
Tbeil  an  dieB<.*n  VerKucben  hatte.  Er  hat  jodosb  dlB 
Diariun  niaht  gaaohriaban. 

q  *gL  WeV,  tieaeUdiM  der  Annmenie,  p.  m. 
■»  a.  Kiüair,  Anulan  der  Sterwaarie  in  LaUea  1.  PL  DL 


Die  XII.  allgemeine  Versammlung  der  deut- 
aohen  fteseUsoliaft  für  Anthropologie,  Ethno* 
logie  und  ITigesoUflilite  tu  Sflinulmiff 

um  8.,  9.  nnd  lo.  August  1S8I. 

Kaum  gicbt  es  iu  Deutschland  einen  zweiten 
Ort,  welcher  von  der  Nntur  so  begnadigt  wire,  ala 
Regensburg  und  »eine  Unigebnng.  Drei  nicht  un- 
erhebliche Flüsae:  Regen,  Naab  und  Laber,  haben 
durch  alle  Formationagtied«r  vom  Urgebirge  bia  «um 
Tertiär  sieb  dBrehwOhlt  und  was  sie  bei  ihrem  Wüh- 
len onterwega  geftandao,  dam  Blaclifeld  an  der  Do- 
tm  ngeAkrtt  auf  wdeham  vor  7  Jnbrbmideiten  die 
HAmer  mit  lieheram  yorgcfltU  ven  dem  Warthe  der 


Digitized  by  Google 


142 


ankünftigen  Stadt  ein  Bollwerk  gegen  den  barbftri- 
•pban  Nonkn  wifflBhrtmi.  0«rade  dk  daakabt«  Zeit 
drafadwr  OMHUehte,  im»  AMßMajig  abw  dtr  Auf- 
gabon  der  Gemllaolwft  bildet,  hat  in  Regensliurg  ihre 
Spnreo  hinterlHaeB,  dMB  Mie  dar  römiecben  Militäi^ 
atadt  IwM  eine  Haaptitadt  und  Haraagaaudt  and  vor 

1000  .Ifthrt-n  «flbst  die  Krtisr-rliclip  Rcsidr-nz  der  Karo- 
linger geworden  war,  deren  letxter  Spröiuling  in  der 
Gnft  TOB  9U  Bbhhi  tiagiilMB  Hagt. 

In  dipspr  durch  Geeekichto  und  natQrliche  Lage 
gleich  auagcoeichoeten  Stadt  vereinigte  eich  die  deat- 

aeit  ilireni  Bestand.  Wip  ^pwisupminsnen  jeder  Mensch 
odn  Kind  aeinea  liodena  ist,  ao  wurde  auch  dieae 
HL  T«ii>iiim1iiiifl  ein  Riad  ihrea  Regenabnrger  Bo- 
dens, indem  die  ürgeachichte,  namentliidi  die  rOmiaebe 
Zc-it.  derselben,  die  beiden  anderen  Zweig«  der  Be- 
Btrobuugen  drr  Gesellschaft  Überwog.  In  dieser  Uich- 
taag  f&farte  Oblanaolilsger  in  die  militAriaelien  und 
MigcilfaihaB  TaridHntaas  dar  rOniaulMB  Pruiina  Bitien 
•in,  weldie  nordw&rta  vom  Grenzwall  und  von  Kel- 
hatai  nn  dnndi  die  Doow  begrenit  war.  Dia  Stärke 
dar  wsT  Beaatsnng  dar  Ovanaa  wdttilgan  ^vppanuuMdit 

besiffert  sich  iimti  ilfii  Militriidiiilnnu  ii  vcni  .lahre  1<>7 
und  166  anf  a&OÜ  UeiUr  und  7&00  Mann  au  Foaa. 
Wird  dnm  mdi,  waa  wir  heolRlngn  dia  Hoawre 

nftiiioi),  gM-Pfhnet,  so  darf  das  röniiBchp  Oreuzheer, 
da»  in  iUtieu  lag,  su  2Ü00Ü  Manu  veranachlagt 
«OTdan.  IMea»  l^mffaa  lagan  in  StndhgaiM, 
unfpreinander  wie  mit  den  Hanptstrassen  durch  wohl- 
bebautc  Wege  verbunden  waren.  Die  wichtigate 
Stnaae  war  die  Verbindung  von  Angebarg  nnd  Sab- 
borg,  in  deren  Nike  eine  Menge  Beate  friedfidier 
Niederlassungen  geftinden  werden,  die  mu  darfiber 
belebron,  wie  sich  die  Söhne  Roms  den  Anfcnthalt 
im  BarbareBlaade  ertrIgUeb  m  naeben  anebten.  Ns- 
mentBeb  aber  Ueten  die  Oribcr  nimniagliehen  SUdT 
zur  Erforschung  der  LebensverhAltoisse  jener  Zeit, 
datglaieban  die  AUafarangen  von  TclfÜHgaacliirr  mit 
Md^adrtektcn  lialtlacban  Hainen,  klrinen  fltnt  netten 
und  Gültorliilderu.  Für  deti  uuHgcdehnte:)  Handel. 
Expairt  wie  Import,  sprechen  Inschriflen  a.  B.  in 
Aiigabnrg,  valeha  tc©  IDaidarbSodlara,  ftwyttrfiHnd» 
lern,  Hindiern  mit  Gj-ps-  und  Erzfignren  reden.  Für 
den  aoegedofanten  Feldbau  aber  apredien  die  zahl- 
niehan  Boehlakar,  jatat  Tarlaanana  Faldar,  «ekha 
beute  von  Wald  bedeckt  sind. 

Um  das  Jahr  400  ntaiul  die  Provina  K&tien  in 
nilitiriaeber  Varwnltung  unter  einaga  vir  apaetabiEa 
dnx,  ppgen  welche  die  Civilverwaltung  in  den  Hinter- 
grund trat.  Am  intereaiantesten  aber  ist  es,  den 
LeLetiagenuhnlwftan  mahangabaa,  watdiB  aich  in  daa 


r&tiaehen  tiWldl»  durch  die  Berühmog  mit  den  röoii- 
aabaa  TOikara  noabildataa.  Tor  den  aaraataaodan 
ElnflIiaaaB  daa  rfloriaeban  Weaana  vanelnraad  ftit 

spurlos  jede  Eigenheit  der  deutschen  Völkac,  walfha 
aelbat  ibre  ainbaiaiaeben  Gatter  mit  den  rtaiaebea 
vai  lauauhtou.   An  nrarton  ^arabmng  ganoaa  JnpHar 

als  Hauptgottheit  und  nach  ihm  Mrrknr  als  die  Gott- 
heit der  inblreicben  KAuTloute  in  der  J^nnrinx.  Nor 
widga  InaebifiHan  naHMo  alMbaiiniaelia  QotllMKam 
wie  Alounae,  Juj>lfer  OrauDua,  Aruliianus,  Bedaitts, 
Sedatos  u.  a.  Die  untergeordnete  Stellnng  der  frühe- 
na  lÜBirahBar  gebt  Idar  ana  Aliaai  harwr.  dea 

die  verEwcifrlten  Kimpfe  um  'ihvf  Fn-ilteit  I'elitT- 
lebenden  wurden  nur  su  N  iele  mi  Lande  lieLaasen,  aia 
m  Fddban  n«tbig  waren.  Die  nlteo  üäbatüaikr 
ungen  verwiacbtan  aieb,  die  Sprache  wurde  veigeaaun, 
Kleidung  und  Sitte  von  daa  Ueberwindem  angaaem- 
tuen,  selbst  die  NauMn  wurden  gegen  rOmiadie  Ter- 
UuBoht  nnd  aar  wnatg«  Maaiaa,  «ia  AttOi  Arno, 
Bato,  Cbooaao,  Gallo.  Oambo,  Oattana  «riaaeni  aoeh  na 
keltische  Vulkcr.  Ueber  don  rechtarbeiniaeben  Orena^ 
wall  baben  die  neneaten  Arbeitoa  dea  LaadeabibKo- 
tbakara  Daakav  ia  Kaaaal  aad  daa  Krafariolilara  Oaa* 
radi  in  Miltenberg  die  interessant^teu  Aufschlüsse 
gegeben.    Im  Ganaen  betracbtet,  lassen  die  Unter- 

B^e  Anschauung,  als  ob  die  l/reinwokMr  WlldO  ga- 
waaen.  denen  die  Römer  erat  bal>en  inflaaeii  OMUaa* 
tim  latagaa,  §um  waaiMlll«1i  aieb  ladara.  8»  wmm 

dif  F.ncltindiT  in  Indien  fKler  die  Franzrijcn  in  Alijier. 
brachten  auch  die  Kümer  ia  Gemiaaien  nicht  etwa 
erst  die  Anlange  der  Cultur.  Im  Gagaatbeil  standen 
im  Ackerbau  die  Einwobnar  nichts  weniger  als  nach, 
beaaugt  doeh  ancb  PKnina,  dass  die  lUtier  einen 
wesentlich  besseren  Pflug  heritaen  als  die  Rämer.  Der 
Handel  nur  lag  ia  dar  Haad  der  rOmiacben  Negoiia- 
tono,  weidie,  wie  die  PMftetea  miBtiriaeb,  so  naeb 
finanziell  daa  Land  aasbcnteten.  Der  ganxen  rtai- 
aeliaa  Hemebaft  mit  ibroa  acmmmea  nnd  guten 
Betten  maditen  am  600  die  Oonnaaan  sin  ganalt* 
i-aiiii'H  F^iide.  wolclic  von  aBB  «a  «K»  BHBpttrtgar  de* 
deutacben  Geistes  sind. 

Einaa  Schritt  waitar  aarOek  Unter  die  rStnIsehe 

Peiiirdr   ninchte  Tisoillar  mit   •ii'iiiitn    \'rr5;;i-h  .lor 

Gliederung  der  vorrfloliaohen  Metallzeit  in  Süddeutscli- 
laad,  iadom  er  dea  Naano  gnriaiar.  darohihraFtarie 

berühmt  gowordenea  LeeaBlItan  nuf  gewisse  Ab- 
schnitte der  Cultnifaadikhilo  flbertrug  nnd  eine  Pe- 
rioie  von  TAI»  nnva,  von  Hallatadt  at«.  nadi  diaam 

liauptsftchlichen  Fundorfen  Iwn.nnnfp,  IHe  Sit«-*!" 
italische  Kunst |>eriiide  findet  T.  in  dem  grossen  lie- 

grtbaiaiplata  dar  CeHvaa  (bei  Bobgaa),  ia  walebar 


Digitized  by  Google 


14a 


lolUrrfdormige,  kahniSmüge  Schlugenfibda  mid  die 
■ogen.  Cert4>ufibeln  neben  gri«ebiaehen  Oefämen  mit 
MhwanwD  Ftgureo  rat'  rotb«  Orand  oder  umgekehrt 
wiA  findan.   PMandarM  Wtctk  bgt  mn  fcnwr  mat 

die  enggei  ipptPi)  Hrrrnzpcimer  (|CbtM)k  welche  ini 
U^DMt»  gt^u  die  weitgeripptu  lodi  lltareu  Ci»t«ii 
vnw  1  vnuw  Denuvnnit  mwiw  ms  omu  w  oh  vmv 

400  crfoigfeu  Einbruch  der  Gallier  ein  Bvhn.iflVs  Ende 
fiadet.    Der  B^nn   der  Periode   mit  deo  iicaten 

ornen  füllt  ••twa  in  H«i  Anfang  dwi  ersten  .lahr- 
taiMcuds  uihI  tiült-  hiemach  die  italinche  Brun/v/A-it 
der  Terrauiar«!]  noch  in  dnt  zweite  JahrtauBcnd. 

Ueiwrschreitet  man  mit  dieser  Kenntnis«  der 
italischen  Bronzen  die  Alpm  and  tritt  zanichtt  in 
die  gl&naend  entwickelt«  UronaMsit  der  Sdnraiieer  Pfabl- 
hrat«B  «ID.  so  beg^Mt  awv  gans  eigsoBitigm  Ana» 
ImdltanMn,  massiv,  haJUMoßmiig  mit  IeMmb  8tol> 
Im,  lialbkreiHrömiigPii  Fibeln  mit  groisen  Rippen, 
Ritten  Armbiadam,  deren  Enden  sieli  je  in  kleine 
Spinlen  nfUeen,  Radnadeb  n.  der^.  IKeee  sttd^ 
di'utFcli'"  Hrun/.'/'it  stellt  T.  nii?  dpin  Beginn  der 
italischen  Nekropolen  xiuammen.  Namentlich  seigt 
ma  die  ItlMiiiebe  HdlsUdlar  FMode  eine  vMOar 
dißi-  italische  Fibelreihe  big  zur  Ccrtosafibel  hi-riib, 
welche  durch  dl«  oeuesten  Ansgrabungen  in  Krain 
(QellNrAld  too  WuImIO  mmIi  wdter  vamlkMiidigt 
werden.  Kiii  fran?:  specielles  Interesse  boten  die  rei- 
eben  Brouzefunde  von  Spandau ,  welchu  I  h:  Vat«r 
lUimilllgl  festle.  Sie  entstammen  der  Fandation  dea 
dortigsn  Denen  Kaserncnbaaes  und  sind  in  dsm  Moor- 
boden io  TOstreffHeh  erhaltan  nnd  friseb,  daaa  man 
wegen  der  Erhaltong  dea  Metalls  noch  eher  an  Ue- 
natseeweeeeit  denken  nUtehte,  wenn  nkbt  Kelte,  Oolcb- 
meseer,  Sehwerter,  Lanaceoapitzen  and  Plrudntflbe 
ih'Ihu  IlirschliominBtruiiicatcn  und  Mablateinen  die 
richtige  Pfahlbaiueit  oonstatiren  wOrden.  In  dem 
ndt  ipeAisdeoen  Sehldel  eikeunl  ScheeiffbeneeQ  keine 
germanische  Form,  l'-i.«  Wii  liti.f,'sti'  ist.  jetzt,  dass 
neben  der  aogenscheinhchen  Nachbildang  italischer 

nationalen  Charakter  Higeu  und  die  Rxi.sten?.  eines 
entwickelten  einkdiieehen  Cultus  beweisen.  In  das 
Ende  dar  jlngeren  HallstAdter  Periode  Adlen  die 
„Farsteugrüber*  von  Ludwigsburg  and  Uundersingen. 
Wie  in  Italien,  so  fällt  auch  in  Deutschland  das  Ende 
dieser  wichtigen  Periode  am  das  Jabr  400,  worauf 
die  Periode  ibigi  nt  den  aerkwOidigeii  Eiaenwaffn 
nnd  BchmneksacfasB  von  In  Ttee.  UnaalnlMaMl  ftr 
die»«  Periode  ist  die  eingliederige  Fibel  mit  anttak- 
tretendem  Scblnsestaek  ans  ^sen,  Bcooae  oder  Silber, 
laanebnMl  ndt  Ewalleinlagen,  ebanao  der  Araring  mit 


gegen  die  Enden  bin  «nehaenden  bflpfan  lind  dai 

Kitenschwert  mit  langer,  dünner  Klinge.  Aof  den 
Schwertsebetdan  aind  gen»  Triqoetar  mit  anfgeroll- 
teo  Enden»  eebneekanertigen  Veralernngen  angebraebt. 
Nach  Art  der  galliacbeii  M  li  iiftn,  welche  griechicche 
Uriginale  anfangs  treu  nachbilden,  dann  aber  in  bar- 
baiiiebar  Weira  die  OaiiebtaaBge  umi  Haare  in  OnMp 
mente  auflösen,  schreibt  man  die  la  Teno- Periode  am 
richtigsten  einer  noidalpinen  Coltor  au,  die  nach  klaasi- 
eeben  VorfaiUem  arbeitete.  Zaglaieb  mit  den  pboto- 
graphisclipii  Voilapen  Tiwbler's  war  dmll  Öroaa 
von  Neuvilio  eine  der  volleodetoten  und  koattMialaB 
Bronzesammlungen,  die  Wohl  ttlMrlianpt  in  Privat* 
binden  existirt.  auageetellt.  Sie  entetammt  dem 
l^eucnbuirger  See  hti  GorceUetee  nnd  liefert  durch 
die  gneee  Anzahl  der  verschiedenartigsten  Gussfonnen 
den  nnwooat&sshcheo  Beweis,  dase  sich  die  Piahlfaansm 
ibre  Sebwerter,  Veeaer.  Mosel,  Siebela,  Ringe,  HSni' 
mer,  Schnallen  u.  t.  w.  selbst  dunh  Guss  in  ihre 
eigenea  Fonnoa  fertigten,  nicht  aber  im  Tausobhandel 
ans  ItaRan  besogen,  wie  man  frttber  woU  gerne  aa* 
genommen  hatte.  Im  KinVlsog  mit  Ji.r  i.rwähnteii 
Gliedernng  der  Bronzeseit  steht  Unsed's  Uruppdrong 

posenM:he,  eine  sSchsich-lauaitzische  Gruppe  und  eine 
westlichere  und  nördlichere  junge  Gruppe.  Ihm  ist 
eine  Tbataaehe,  daaa  in  Hord^Barapn  dniab  Jabrinm- 
derta  eine  Peri'>dH  pclif-rrsi-ht  hat,  die  als  Bronzezeit 
charakterieirt  werden  maea,  wahrend  im  >SUdea  i»chon 
volle  Eiaennit  entwickelt  war.  Das  im  Norden  veir» 
wendete  Bronaematerial  sieht  er  als  aus  dem  SOden 
nnd  Südosten  importirt  an,  wob«  der  Verbindnnga« 
weg  von  Mfchron  und  Schlesien  die  grdeste  Bedea> 
tnng  hat.  Innerhalb  der  icbleMeb^waenecbim  Gmppe 
finden  sieh  laUraieh«  Fnidnata  d«r  BaUatidter  Pe- 
riode, mit  welchen  sich  auch  die  KenDtniss  des  Einens 
Terlireitet  liabea  nag.  NördBob  rem  Posen  in  Weet- 
prenaaen  bOren  dit  Umenftlder  auf  wnd  werden  dnreb 
Steinkistcngritlifr  ci-fctzt,  in  wulclicii  eifh  ili<>  in- 
teressante Gruppo  der  Geaichtsamen  findet,  Weaüieh 
davon  in  der  f  laweita'  dauert  dta  nlne  VmntnBlt 

fort.  Mit  dpr  Ii»  Tene-Gnippe  i>l>*'r  war  in  '^».m  Nord- 
deutachiand  das  Eisen  im  allgemeinen  Gebrauch  ein- 
geiUrt.  Sie  Tine-Einflttiae  aebeineu  Uiebr  vom 
Westen  her  nuB  Thüringen  und  vom  Rhein  her  eich 
geltend  gemacht  zu  haben.  Da  die  Ttoe-Zeit  Ton 
der  rdroischen  Periode  abgeltet  wird,  ao  mag  diaee 
die  Dmenfelder  als  den  letaten  nmi  Torehristlieben 
nnd  dem  ersten  christlichen  Jahrbnndert  angehörig 
baaeichnen,  w&hrend  die  Urnenfidder  der  acblesisch- 
poaenecben  Qmppe  dem  d,  bis  3.  Jahrhundert  v.  Ch. 
angetbeilt  wodan  mOaBan.  Ala  nremdlinge  in  dieaar 


Digitized  by  Google 


144 


Oioppei  die  als  durcluuu  »»tliofa«  Fonnan  «nacaMban 
fliad,  iMMieliiMt  Tiidiav  ainni  altarainiBd  gvdnlrtw 
HnlsniLß  torriaei),  im  er  «u  PUu«Bt  in  FoMa  ar- 
halten  hatte. 

Ab  wtHoIwi  nurOek  in  der  OrgMeMchto  griff 
Mellllt  Von  Dürckheim  iiut  «:i'in<Tn  !m  Ijiiiff  des 
JArei  bekiumt  gewordenen  Cirabfund  von  Kirchbciui 
ftfEL,  dar  udiadloh  das  BimlMhalwaM  zn  Tag«  kam. 

Znitammpn  mit  Knochen  s-oii  Moschusochg«  und  W'iMifit 
mitten  ini  frucLtbuicii  Diluvium,  ftus  welchem  somit 
nur  geschlagene  Feaerstoinlamellen  bekannt  sind,  lag 
ein  von  N.  nach  S.  orienlirtaa,  hockandea,  menaiddieheB 
Skelett  mit  einem  geacUHKtiMii  SttbilMd  anf  dw  Braat, 
neben  ornBmentirt««  Topf8c)ierl)en.  Der  Schädel  dea 
SitalatU  iat  atark  doUnsbao^hal«  Der  gana*  Gnl>- 
Arad  iat  ttutar  dlaaen  Dmatiiidai  ein  hsdiat  beaditena- 
werther  IJeitrag  zur  Urgeschichte  der  Pfalz. 

Prof.  Kl  opflaiaeh  von  Jen*  eröfibete  ganz  ueae 
OerieMipnnkte  Hb-  die  Beartbeiltnig  dar  Tteatehnngan 
der  mitfcldeutsclun  Kevi'ilkerun^'  in  <1er  neoUtUatdlsn 
Periode  zu  den  Calturrölkeni  des  Altarännaa^  an 
Piitoiaiam  und  Aag^rplam»   Saina  Anrfdilen  bMImu 

sich  auf  die  UfSrliafffuheif ,  Fnrni  und  Vemerang  der 
sahlrekben  Ueschirrscherbeu.  fvuch  der  N'onüeruug 
gmppirt  K.  die  Oattaaa  Mitteldentachlaada  and  findet 
ala  daB  interessimtnite  und  zugleich  am  weitceten  ver- 
breitete Ornament  die  Schnurverzierung  durch  Ein- 
drücken von  gedrehten  Bastsclinüreu  in  die  nocli 
weiche  Oberfltcbe  dee  Geibaea.  Von  cinfiwhen  jw- 
rallel  nragelegteo  Schnfimngen  ana  ontwiekaK  aieh 
ein  reirh  ^'e^'liederte«  Zacken-  und  Troddelrouster. 
Ein  igyptiacbea  OeOaa  aua  Sakkara  stimmt  aaffiülig 
nrit  mitteldentaelwn  BrAmden.  Aneli  gewiaae  Stielt- 
und  Sclinif tiirnamcnt»!  beidtr  Ijtndcr  stiriuni'n  buI- 
OUig  übereiu,  ebenso  ein  Thonoylinder  und  die  iigür- 
lidM  DarataUnng  auf  einem  aebon  17S0  gaAmdanan, 
im  Memeburger  Sohlos«parten  aufgestellten  Grab- 
denkmal, auf  welchem  altigyptiache  K^bole  des 
Lebanabaomea  mit  dem  BUtafeuer  nnd  dam  hutriran- 

rien  WoBücr  dnrgpEtellt  Hind.  I'"inc  andere  kernminche 
Uauptform,  die  der  perlsi-hiiurartig  nvlK-neiuander  ein- 
gcdrfickten  kMnen  Dreiecke,  erinnert  an  alteypriadtt 
Oaflaae,  wie  aie  von  Ceanola  abgebildet  sind. 

Nachdem  Sehaaffhanaen  nonh  die  Aufmerk- 
samkeit nul'  die  nogeo.  „verglatten  Burgen"  anliaa- 
bcb  dar  Jieobachtnng  einer  va^giaatan  Uanar  am  lin- 
ken NalMofer  swinilMa  Tfaidilneb  and  Km  g«leidrt 
hatte,  kam  schlieaslich  noch  eine  anatomische  Fraga 
durch  U.  V.  Xttrfik  aur  Sprache  und  mit  derselben 
anek  der  aomattelm  TheJl  dar  Anthropologie  oder 
richtiger  dar  Zoologie  an  arioem  Radrt.  OarBadnar 

AhfHcbtoäni       U.  Avwm  Istt. 


sprach  Ober  die  OrUta  und  ihre  Maianng  zunichat 
bei  den  Primaten,  woM  er  die  Ar  dia  lEimniologie 

so  wichtige  Frage  der  Morphologie  der  Augcnliiililen 
nntenuchte.  GjrpMbgflsse  von  Aifenorbita  der  Lemu- 
rier,  Gebier,  Pitkatlar  and  Anthrapoiden  mitoiUMat« 

dei!  sphr  ringehenden  Vortraf»,  wirm  Tirdinw  noch 
zum  Schlüsse  Dr.  liilgondorf«  .Japanisches  Bein" 
(gedopf)ertee  Wanganl>ein)  herbeiaog,  daa  naeih  im 
weitcron  t"ntc:-surhunjren  bei  den  Aimis  sich  findet, 
80  dw*»  11.  DüuiUe  zu  der  Ansicht  kommt,  dif  .^iliog 
vrftren  da<.  eigeattielia  lirvolk  von  Japan. 

Ueber  den  äusseren  Verlauf  der  dnrohaua  «roU- 
gelangenen  Regensburger  Veraammlung  haben  die 
Tagesblätter  Deutschlands  um  lo  lieber  berichtet,  ola 
auf  dem  neutralen  Boden  der  jnngen  Wimenachaft  dia 
TViger  der  veraeldedenartigsicn  polltbehan  Anaehan- 
ungen  sich  in  herjücher  Kintraiht  fnndfn.  Da  mischte 
aich  auch  nicht  ein  Jdisstou  in  den  harmonischen 
Kreis  der  951  llieilnehnnr  an  dem  Omgraaa,  der, 
Dank  Ii  in  L'astfii'icn  Rcgonsburfr  und  sfincii  nllen 
Genwindebehurdeu,  jede«)  Besucher  in  der  freundlich- 
atan  Erimumag  bleiben  wird, 

Dr.  Oacar  FrnM.  IL  A.  K. 


Jkx  königl.  bayerischen  Julias-lbxiiiiiliaiu* 

Universität  zu  Würzburg 

hat  aus  Anlaaa  der  vom  1.  bia  4.  August  atattgafiut- 
denen  JubdiBier  üirea  didkuudei  ijUirfgeo  Dentebona 

ilic  L<'o[Mj!dini9cli-(':ii  iiliuiHcli:  Ak;ii!ei!iie  in  besonderem 
Schreiben  die  aufrichtigsten,  cbrerbietigaten  tilQck- 

Mulmw  HbtrsUi  Dr.  Vmu  Biad, 

Professor  der  ChirurLiie  und  Director  der  rhirurgiscben 
Jüinik  an  der  Univeraitftt  in  Jena,  begebt  am  8.  Sep- 
tanlxr  d.  J.  die  ftaiUgjahrige  Feier  aainar  DoetoT' 
pHNROtion.  Un.?ere  Akademie,  welcher  der  Jubilar 
aeÜ  1862,  oogn.  Dieffenbach,  ala  Mitglied  aagehArt, 
nimmt  an  dieaer  Feier  dm  hardiehaten  Antheil. 


Die  2.  Abhandlung  von  Band  4ö  dsi  Nova  Acta: 

F.  Blgtn  Oaiilti!  Die  akandinaviaBben  Plagiokha- 
gaittiaa  und  I'honuUfli  :uis  d-ni:  [iiLcklenburgisclicn 

DflaTimD.  8V'  ^^'^  ^  ) 

iat  enoUeoen  und  dnrob  die  Bodhhandlnng  von 
Wilh.  Eagalmnnn  in  Laipsig  an  heeiehen. 

OnKk  tM  iL  MMliaaaa      Mm  im  Btirtia. 


Digitized  by  Google 


MUNQUAM 


onosus. 


LEOrOLDINA 

AMTUCHES  0B6AN 

DEK 

KAISBBLIOHBN  LBOPOLDINO-OAROLINISOHEN  DEUTSCHEN  AKADEMIE 

DER  NATDBFOBSCHBB 

HSBAOSaSOBBEIf  OHTEB  MRWlRKUNCi  DKK  SKKTIONSVORSTlllDB  VOH  DEM  PKlSIDBNTBII 

Dr.  C.  H.  Knoblauob. 


JBalle  fl.  S.  (lip.^. ».  s).    Ueft  XVIIL  —  Nr.  17—18.  Ssptambn  m 


bktll:  Amtliche  Mittheilanf en:  VdftnderunMil  im  PenonatbeBtunilc  dt-r  Akademie.  —  Adam  Ferdinand  Adamo» 
»ii-z  t  -    !iuiii<iisi' Mittheiiung en:  KnjiejBiBgeDe  ScUrifuri       S  (innilier:  Die  platonische  Xabl. — 

A    M  rr-' III.  1;  >  :   lirii'Mii  1  ;iirL."T.  iilii-r  ili»'  ^VlII•■r:■!L•  ilrs   /-'i/' ni.'i' ^  ,i!,iliiihi^  hii  iiiir.ilvtisilieri  /ustAlldcn.  — 

Umjnij.lii-i  lir'M,:-l!-;:i:  -  1 .  Ai  Ii  iiMln;,  /  ..n,  ü.iM   II         S     n  An  a 

Amtliche  Mit(heiiuiij;eii. 

Teiftadenmgen  im  Personalbestande  der  Akademie. 
(iie!»torb«iie  Mitglieder: 

Ad  90.  JudI  1688  m  SoatMk:  Herr  Dr.  0e«cr  mOwlm  JMHuxüag,  HiKtibvOltmnt  ».  D.  nnd  praktlMlur 

Ai/.t  in  RoRtoclc.    Anrgononimeii  den  12.  Miirz  1821;  colt:).  Fn  sn/Ilius. 
Am  23.  Septeiut>er  1Ü82  au  (jütliogiui :  Herr  Ucheimer  Uber-Mediciualrath  £r.  Friedrieh  W6hler,  i'rol'ciiaor 
der  Ghenie  and  Director  dce  chamacbsD  Labontariune  u  der  üniversittt  in  GMAtagen.  Aui^ 
geneaimn  den  16.  AnfiMt  1658;  oogn.  Benelina.   tum  Adjunkt  orwäli'.t  i  n  22.  3mu!\r  18T8. 

  Dr.  H.  Knoblauch. 

Adam  Ferdinand  Adamowlcz,*) 

nieh  idirifUicJuD  MitthcUunceB  dea  Hern  Dr.  Hippolyt  Koslowalci  in  Wihta  uad  anderweitinn  (JaeUen  biogniikiach 
dugeiuOt  ten  Dr.  laiwlc  AMpk  leigtlnar»  Doetnt  der  Oynialrik  an  der  WuMteur  (Jaivenilit,  IL  A.  N. 

Adam  Ferdinand  .-\  >1  jun  o  w  i  cz  wurdn  am  G  .lniiuii;-  :ult«u  Kulendprs;**)  1802  ;ii  Wihia  in  Litauen 
geboren,  wo  leia  aus  Danzig  atammeiKler  Vat«r,  Jo«eph  Adatuowics,  ««it  dem  Jahre  17^8  aia  Lebtet  der 
dantaehea  Spaaeba  aneMg  war.  Seine  MutUr,  Loniee  AdanKHriea,  war  eine  gebercse  Faber.  Im  Jabre  1811 
io  das  Gytnnusiuin  scinir  Vaterstadt,  alii  Scl)öl<  r  luifi,' •iiüinnit  n.  ar))eit<-te  er  im  Jslire  181(5  uiitiT  d<T  Ix-ifung 
aeinee  Lehrers  Staoialaua  Cseraki,  eines  ehemaiigeu  JeKuiten,  eine  Abhandlung  ulier  da«  Thema  ,An 
Seeiatea  eieata  aacatna  Iberit*  aoa,  dia  er  bd  Oekgaabeit  dea  jihrBahaa  Eiaauna  ia  dar  «aaaaatea  Aaalalt 


*)  Vergl.  L«upoldiiia  .WII,  ISäl.  p.  106,  123,  I54>. 

*^^ABdbMii^Md«r^  ^riio^aidem  An&atie  enrtluiten  Daten  beeielieB  Hcb  limmtiich  anf  den  ia  Builand 
hup.  XTm.  IT 


Digitized  by  Google 


146 


gegen  zwei,  zu  solchem  Hehnfe  von  der  Wilnaer  UniTenritAt  delegirte  Pi-ofegsoren,  Grodeck  und  Spitznagel, 
öffentlich  verthvidigto.  Eh  wsr  dien  citi  für  damals  ausi^urgowohnlicher  Act,  der,  glcichaiuu  ein  Nachklang 
au  dar  Zeit  dar  ahamaKgun  JemutoDMibnleD,  noch  an  den  Prüfungsmodw  diator  laUtaren  erionerta.  Jene 
war  Too  gTOMm  EhJnM  anf  te  JOnglinga  »pätcrta  Laben;  ite  liatte  nlmlieh  eüie  gaai 
besondere  Neigang  zum  Stadium  der  Natniwiiaanaehaftaa  in  ihm  r  rweckt.  Nachdem  er  am  30.  Juni  dee 
tetatgenaantan  Jabraa  aainan  Gymnaaialiinrana  a*umia  eas  laode"  beendigt  hatte,  Ueea  er  aieh  am  18.  September 
daasenMo  Jafam  m  die  pbyeifcaKMtae  FaculMt  dar  Vlhiaer  üniTamitlt  ala  Stndent  anflwbDen.  Er  baea<Ate 
nntor  Andertn  diu  Vorlesungen  Andreas  Sniftdecki's,  Jundzillo's,  Grodcck's,  Loben  w  e  in'n,  bestand 
am  2.  Joni  1819  die  Prüfung  ala  Candidat  der  Philoaophia  und  trat  am  7.  September  dea  letzteren  Jabraa 
in  die  nedkinieebe  PacaHftt  Ober.  Hier  machten  beeonderi  die  Torlsamigen  Lobenwein'a  Aber  die  üutomia 
des  Menachen,  die  d>'s  bocb.vL'nlii  ntcn  Kojanus  ühor  Znotomic,  aovia  dia  Tartaiga  daa  barthmtaB  KUnikan 
Joseph  Frank  anf  ibn  einen  tiefen  und  bleibenden  Eindruck. 

Am  91.  Saptauliar  1820  bgto  ar  die  Mfin«  «I*  ObiAlat  dar  Ma^  ab,  «riaagla  am  1.  Apvfl 
1823  den  Grad  eines  Magisters  derselben  WiMcntchaft  und  wurde  «m  31.  Mai  1824.  nach  Verthnjil  fnmg 
seiner  DtMertation  ,Morborum  inter  anininlia  domeetica  obaervatorum  index  singulurunKjuu  couEtauUseima 
aigmi"  anm  Doctor  medicinae  promovirt. 

Einige  Tage  nach  dar  FramotioB  arbitH  ar  die  AmMbag  ala  Laetor  der  Vatarteirloinda  an  dar 
Wilnaer  Univer»it*t. 

Nur  kurze  Zt-it  jedoch  blieb  er  in  dieser  Stellung,  denn,  als  im  nächstfolgenden  Jahre  durch  daa 
ProAaaors  B<ganu  Weggang  von  WiJna  der  Lebratuhl  der  Anatomie  osd  Zootomie  an  der  Wilnaer  Unbar- 
aitlt  vacant  gaworden,  war  ea  Adamowicz,  mit  welchem  man  denaallMn  besetate.  Im  Jabra  18S6  maebto 
unser  junger  Professor  im  Aoflrage  der  Unirarsititebebürde  eine  wiaaeuebaftbche  Reiae  nach  den  UniTersitäts- 
•tidten  Uorpat,  Fetenburg  und  Moakan,  «of  der  er  aieh  mit  den  vendiiedenen  madioiiiianbaB  and  Tateriniraa 
Kliaiban,  Haaaan  und  anderweitigen,  ini  Barefcb  dar  Mediein  und  TetarinSricnnde  einaobbignidaii  Anataltau 
grttadUober  bekannt  machte 

Ton  diaaer  Reise  nach  Wilna  xuräckgekelirt,  trug  er  fortan  einen  Titeil  der  vergleicbendeu  Anatomie, 
aowle  die  gaaammte  wglafcbaada  Pathologie  Wir  die  Stadireaden  der  Mediem,  osdawar  InhitaixdadurSpraAaTOr. 

Im  Jahre  1829  begab  rfeh  Aduuiuwicz  im  Anftrip;'  dir  UnivorsitätsubriLrkcit  nochmals  auf  eine 
grössere  wissenschaftliche  Baiaa^  deren  Ziel  diesmal  die  bedeutenderen  medicinischen  und  Veterinären  Lehr- 
anstalten  und  anderweitigen  Ina  Bereich  der  Mediein  und  TeterinArknnde  eehlagendaa  Anateltan  der  Hate» 

reichischen  und  dcutsrhen  St.'uitin,  sowie  Frankreichs  waren,  und  die  auf  zwei  Jahre  projectirt  w&r.  Er 
ging  vor  Allem  uach  Ualizieu,  wo  er  die  daselbst  eben  herrschende  Pestis  bovilla  eingehender  zu  beobacliten 
Galeganhait  nahm.  Darauf  faeraiala  ar  üngartf  aad  aaba  daadbat  n.  A.  die  berühmten  StOtereien  von 
Mezöhegyes  und  Bobolna  bei  Preraburg  in  Augenschein.  Aus  Ungarn  begab  er  sich  nach  Wien,  besacbte  die 
dortige  Veterinüi-angtAlt,  welche  danisN  als  die  grusst«  ilirer  Art  in  Europa  galt,  nnd  hörte  zugleich  die 
Vortrüge  eines  Uartmann,  Wagner,  Czermak,  Rosas  und  Bischoff  im  Allgemeinen  Kmukenbaoae. 
Hierauf  hielt  er  sich  eine  Zeit  lang  in  München  auf  und  freqnentixte  daaelbat  dia  Vorleaniigaii  Okan'a, 
Sehwab's  nnd  M nndlinger'N,  besachte  demDicbst  Stuttgart  und  Karlsmbe  mit  ihren  Tatarialniutaltao 
and  begab  aieh  dann  nach  Paris. 

Biar  länd  er  fraandlioha  Aafiaahma  bei  dem  hoobTerdienten  Zootomen  Georg  Cavier,  an  daa  er 
von  DamtaeMaad  ans  «aiplbblaii  war  md  deaaen  vargiefcband-aaatemtelw  Samminngen  ar  eingebender  stndirte. 
Ausserdem  wohnt«  ar  dlK  Ufalischen  Vorlräum  Cli  ini.  r^  C r n v e i I hi  n r 's,  Trouaaeaa'a«  LeblaBo'a,  a(H 
wie  den  chirurgiadMB  Oparationen  and  Vortrügen  des  berühmten  Dupuytren  bei. 

Tob  Paria  g^ig  ar  naeb  dam  baDachbarten  AHbrt,  daasan  berBbmte  Tetcrialnelrale  daiwala  nnter 

I.fitniii:'  Ciiriird'B  stand,  und  hesurhfe  dasriVisf  die  siiimutiiolirti  lA-hrrurs.'  -Liwoh!  di's  six-K-ii  i,'i_-niiiirLteM 
ausgeisvichneten  Veteriniirarziee,  als  der  übrigeu  an  genannter  Anstalt  wirkeiideu  l^ofeasoren,  wie  u.  A.  noch 
aiaaa  Tvard  nnd  ainea  lIoiaaoat*Delafoad. 

Anf  der  Riickreiw  aus  Fiaukreicb  Ijesucbte  er  die  Universitfitsstidtc  Marburg.  Oicssen,  Gültiui;eii, 
Berlin,  wo  er  im  Frühjahre  1830  eintraf  uod  die  Vorlesungen  üurlt's,  Uertwig's  und  Anderer  hörte,  und 
hielt  aiab  daiaof  eiaa  Zeit  lang  in  Draadan  av£  ffiar  naebte  ar  in  dar  ysrgleiebend-anatemi/ichaM  Fldqpaiataii- 
.samnilunp  des  bekannten  Carua  eingehendere  Studien,  besiictitf  die  Vorlesungen  8atdlar'a  ud  arbaitots 
glcielmeitig  in  der  am  Orte  befindlichen,  damals  von  i'rinz  geleiteten  Veterinilrschnlo. 


Digitized  by  Google 


U7 


ümMmi  «r  MbM  BDeh  «iiMB  Monat  in  BtoifWf  varwattl  nad  dan  AnftotluH  dMallwt  Tumltand 

IHI  BtlBcb  dir  (InrtitTPn  I'nivpniit&takliliiken  benutzt  hattj»,  »uch  im  Laufe  dieser  Zeit  iu  tiiilien  n  wiBseti- 
■nhnWilllMn  Yerkebr  mit  dem  v«rdieaat*oU«ii  Ph;aiolog«n  Burdach  getreten  war,  kehrte  er  im  Moost  Ja- 
nnar  1883  mA  WOb»  nrtok. 

Hii  r  liatto  rieh  mHtlmvcilc  Virlcn  vcrnndiTt.  Die  Univoraität  hatte  auf^'f-hört.  al.-i  «ilcbe  za  pxistiren, 
nnd  e«  war  vou  ihr  die  mediciuitcbe  Facultät  alloin  Übrig  geblicbeu.  Di««e  abur  wurde  im  Jahre  1832  von 
dar  kaiaarUch  rnaiiaelMii  Begiomiig  in  «in«  imgMiannte  medicinisch'oliirnrgiiob«  Aksdomi«  amgemuiddi. 

Am  26.  Mirs  de«  ebengeiiannten  Jahre«  «rhie]t  Adamowicz  eine  AnsteHnog  als  Consultationtarzt  an 
dem  Wilnaer  gruaaen  Slilitir-Ilospital  und  daranf  auch  hold  die  abi  ProfwMor  an  der  gedaohten  mediciniach- 
ohinirgisohen  Akademie.  Noch  am  1.  September  desaelben  Jahres  Ih  l'  .i  a  lt  seine  Lehfthiti|^rit  an  disMT 
Aaitalt  Saiaa  ontan  VoriasnagH»  galten  dam  Stadirandan  dos  ruaaeo  akadfimaohan  LehcMnai,  snd  hielt  « 
aia  «iadar  in  kteiaiaaliar  l^iaal».  8is  batralen  £e  Encycloptdie  der  Tatarinlrknnde,  St»  TargltielMiida 
Anatanie  nad  die  Lehre  von  den  Epixootiut'u. 

Im  toaw  Zeit  arbeitate  er  den  Plan  n  einer  in  Wilna  ni  grOadendeo  VeteriaAndinla  aaeh  dem 
Mtut«r  dar  Veterinlvaehnla  an  Alftwi  aoa.  Die  Regieraag  nahm  dieaan  adnan  Pkw  an  nnd  brachte  ihn  nn- 
gesäuiiit  zur  Au^luln  Ailiin..;  ,\  j  /  a^i  t .     .ii>  .ms.nTonlciiI litlu-n  l'rufesscr  i-niriiitit,   inig  alt  solcher  rmn- 

nwlir  in  der  nenbcgrttndeten,  und  der  mcdicimscb-dunirgiachen  Al[ademie  als  beeondere  Abtheilnng  ainTorleibtea 
Amtalt  folgende  die  TetarinlrknBde  betodfapda  Lebrileber;  Pbyrialogie,  Heerdankonda,  Bjpgiene,  FMbologie, 
Therapio  ur.d  tln  rnpcutitche  K  vor.   Die  Untcrriclitssprarlip  war  hier  die  poloischc.   Nebfn  seiner  dirt'cten 

Thätigkeit  als  L«hr«r  lieaa  ÄdauKtwics  e«  sich  aogelegeu  sein,  «iik«  iiammloug  von  auf  die  Zoopatbologie  be- 
■flgUeban  PMpafatan  hamatellan,  die  dam  üntarriebt  an  dar  Anstatt  an  Chrta  kam. 

In  Betreff  dip*er  M-h  fi-  TViiji;iriiti  n.<aiiinitiitf[.'-  i~1  ;'n  liciiir-rken,  dftisi«  dir'  Rfcriermiff  die(-«'tbp  spilter, 
nach  Au{lu«ung  der  ^Vll^uu:r  iue*Ucimscli-<liirurjfii!ehf-ii  AkaUeinie  und  Veterinjunthiue,  der  A  cteriiuirbchule  in 
Oaiipat  angewiaaen  hat. 

Am  4.  Angnat  1834  wnrde  Adamowicz  zum  MitgUed  der  Examinatinni-CaBiiUaiaB  und  am  6>  Oetobar 
1885  nun  ordentHdien  Profeaaor  der  mediciniscb-chirurKisehen  Akadamla  emanat. 

Im  Jahre  1838  äbernahm  er  neben  seiner  LiebrthAtigkeit  auf  dem  Gebiet«  der  Vetsrinirkunde  auch 
noch  den  Vortng  der  Oeaelüchta  dar  Madiein  ittr  die  StudirandaB  dar  Madiain,  und  iwar  wiedanan  ia  latai- 
niacher  Sprache,  nnd  demnlebat  Sberdiee,  in  Tartntnng  daa  udtilarwaQe  erkrankten  FtrojMaor«  dar  Thmfit 
Andreas  äaiadaeki,  die  Leitung  auch  der  akademinchen  therapeiitiDclieii  Klinik,  —  beiläufig  bemerkt,  ein 
Beiapiel  tob  Varaiii%aBg  der  TbIUigkeit  einea  LelurerB  der  Vetannftrkunde  mit  dar  einee  Lehrers  der  memacb- 
Kehöi  Heilkunde,  win  aa  trabl  nor  bScbat  sdten  irfeder  Torfcwmaen  dOrfta. 

Adamowicz  war  indessen  ganz  df  r  Mann  ila:^u,  solchr  Vereinigung  in  erlulgreiehstcr  Weise  durch- 
miUhren,  wie  er  sich  deoii  überhaupt  iu  beiden  Üichtuugeu  des  vortreffUdisten  Rufes  in  Wilna  selfaet 
aowobU  wie  «ndi  «aswlrta  atfrenta. 

Wir  liaben  bereits  oben  angedeufct,  da*»  di>"  Wibmer  Vi'terinür-l,elHani>ta]t  nicht  als  tretrennte 
Anstalt  ittr  sitsh  bestand,  sondern  vielmehr  nur  eine  Abtbeilung  oder  vielmelu-  ein  Anhängsel  der  njcdicinisch- 
chirargiaeben  Akademis  darstallt«.  Sie  IhUigkatt  dieses  Hnblimiak  war  aber  eise  sehr  bedeutende  nnd 
rage;  es  wirkten  an  der  Vetcrinirschnle  nicht  weniger  als  drei  Profensoren.  drei  Adjunkten  und  vier  Gehalfen, 
and  der  Lehrplan  umfa»i<te  alle  Fächer  und  Gcgenftäudu  der  tbeureliiiclien  »owohl,  als  der  praktischen 
Vaterinlrfcande  in  einem  Umfange,  wie  man  Solches  nur  in  den  bedeutendsten  Vetcriuünsrhnlen  de»  Obrigea 
Europas  wiedertriin.  Auch  hat  diese  Anstalt  in  der  That  viele  tüchtige  Veterinlrftrst«  dem  ruaaiatheii  * 
Kaiserreiche  geliefert;  vorschiGdcnc  ihrer  Schüler  thaten  sich  naclimals  als  Ijehrer  nnd  Leiter  der  Yaterialr* 
acibnlcii  m  W  arnliau,  Dorpat,  Kijf  w.  ("liarkow  hervor  oder  zeichneten  »ich  im  Milit&r-VcterinÄrwosen  ana. 

Aber  die  Thtligkeit  nnaeres  Adamowios  sollte  nieht  von  boger  Daner  aein.  Sic  enreiobte  ein  anar- 
wart«tae  Ende  im  Jabre  I84S,  in  welchem  ntmKeh  die  Wlhuur  medieiidaeb-eblraigiidie  Akademi«  aammt  der 
Vateriuftr-Abtheilung  derselben  plötzlich  durch  kaiserliehcn  Ukas  aufgehoben  wurde 

Kaeb  dar  AnfUenng  der  genannten  Anetaiten  erhielt  Adamowics  die  AnsteUang  als  dirigirendor  Arzt 
am  IVihiBer  ieraelitiidiett  Hoepital,  die  er  Ton  da  A  dnndi  eine  lange  IMbe  m  JUam  iana  batta. 

NMien  der  eigentlichen  ürztliclien  Tliiitigkeit  liT  He  er  alier  liiclit  ftuf,  wiswns.  Ijaftlich  zu  arl  i  iten, 
wie  er  Letzte  res  schon  wihrend  der  Zeit  seiner  akademischen  ThMigkeit  immer  au  thun  gewohnt  gewesen 
war.  Eine  gitfaaara  AnMhl  von  ihn  dnrofa  den  Smak  varSffantlichten  grOasaren  und  Usiaeren  Abkandhmgcn 


Digitized  by  Google 


148 


VUA  Apftiliii'iii  war  die  Fracht  seines  wiasenscbaiüicben  Ktrebens.  Nebenbei  bekleidete  er  überdies  noch  ver- 
nUtdow  Ufiiitatir,  w  v.  A.  wa  Jahn  IBiS  aa  das  Aak  «faiM  Prindenten  dar  WliMar  InHialna  Ga> 
aaUaehaft,  in  den  Jahren  1 857  bis  1800  da*  «iaca  yisaprtaidaitea  daa  XinbanooncgfaHM  dar  VibBar  Aoga- 

Vargisch-evangelischen  Gemeimle. 

Am  1.  April  1872  feierte  die  schon  gedachte  Wilnaer  ftrsttiche  Gesellschaft  in  solenner  Weise  sein 
6Qjilirige«  Dootorjubiteum.  Uebrigens  wnrdeo  ihm  aoeh  in  Aabatneht  «einpr  Mgmsnäcben  amtlichen  Thfttig» 
keit  von  Seiten  der  Stsatsr^erung,  sowie  andererseits  in  Barilckaiiiihtigmg  seiner  berTorntgenden  Leistungen 
auf  dem  Felde  der  Wiswnaehsft  Seitens  veraehiedrnfr  ^Irhrtan  KBipawaliaften  und  Gflsellachaften  wiederholt 
Bawaiaa  dar  AnarkammiBg  au  Thail.  Varsehiodeoe  OrdenanielMii,  a«  WMMwitlieh  daa  Kraoa  daa  StaniahHi» 
Ordana  und  daa  daa  Wladimir-Ordana  9.  Klaaie,  walchaa  latataro  ihm  dan  ariiBahan  Adal  verBah,  Mhnftektan  aalaa 
Brust,  licr  Tittl  lira-H  Wirklichen  Staatarntlips,  sowie  der  eines  Ehrenmitgliedes  de»  niilitHriir/.tlichen  Departe- 
meots  in  Fetersbarg  und  der  eines  EhrenmitgUedea  der  Vetarinirachole  in  Charkow  sunen  liamso.  Folgenda 
gelahrte  QaaaOaehaftan:  dia  Eaiaariieha  LaapaldbibcMStrdinisalw  Dentadia  Akademie  der  Natorlbvaeiher,  die 
Kaiserliche  Gexellschaft  dar  Katurforscher  in  Moskau,  (1i<-  flcsi-ltschnft  für  Katur-  und  Heilkunde  in  Dre<»d<^n, 
die  gleichnamige  GeseOatlwA  in  Heaeen,  dia  Oasellschaft  der  Wissenscbaften  in  Krakau,  die  schon  gedachte 
iRlBehe  OeseDschaft  in  Wiaa,  dia  UilegiadM  Gaaallachaft  in  Pkib,  die  MOAm  OeaaUachaltaB  la  Knkaa, 

Warschau,  Riga,  Odessa,  Kijew,  Minsk,  Mohilew,  nahmcr.  ihn  in  rlie  Znhl  ihrer  MitgBader  wf.  Enillich  darf 
nicht  unerw&hnt  bleiben,  daf»  ihn  die  uicdicinische  FacutUt  der  Jagiellouiscben  lliiiimallll  in  Krakau  hunoris 
aanaa  mt  dem  Doctordiplom  bedachte. 

In  solcher  Weise  hochgeehrt  and  allgemein  geachtet,  sah  sich  Adumowicx  im  Jnhre  1880  leider  durch 
körperliches  Leiden  gcnöthigt,  der  öffentlichen  Thfitigkeit  «n  entsagen.  Häufig  wiidorkclirendo  sathmati.scbe 
Anfiklle  der  heftigsten  Art  er8chwcrleii  ihm  daa  Auügeben,  ja  swangen  ihn  zuletzt  fast  völliger,  körperlicher 
Uathitigkeit.  Ein  solcher  An&U  war  ea  anch,  dar  Um  bb  80.  April  1881  des  Lebens  benuibte.  Adamowios 
atari>  als  gläubiger,  proteataatiaeihar  Ghriet,  dnrdi  AwaadUduB  Znspmeh  des  Wilnaer  eraogelisoben  Faatora 
Xoeb  auf  sein  Ende  vorbereitet. 

Waa  daa  Familienlaban  daa  Vantorbanen  anbatriA,  so  hat  sich  derselbe  im  Jahre  1829  anniehat 
■it  eiatm  TVlnlem  ana  aKpohdicliera  Hanae,  Eva  Zborowaka,  verhairathet.  Ana  diaiar  Eha  gfay  itn  Sohn, 
LaJBalanB,  hervor,  der  in  dem  Alter  von  neun  Jiihn  n  starb. 

Im  Jahre  1874  verkw  Adamowica  seine  gedachte  Uattin  durch  den  Tod. 

Zmi  Jahre  qpMar  ging  ar  eine  sweete  Ehe  nK  einar  Wittwa.  ÜMMoa  8o|ilria  RadannfaK  gabarena 
Kamiek»,  ein.   Diaae  nraito  Eha  Uiab  kmderlos 

(Scklusü  folgt) 


Ebigegaugene  Schiiften. 


Vom  Ifi.  Mai  bis  Ij,  .luni  1H.S2.  Korti^etziing,! 
K.  Danske  Videnskab.  Selikab.  in  Kopenhagen. 

Skrifter.     G.  Raekke.    Vol.  I,  Nr,  5.  Kjobcnhavn 

1881.  4".  —  Boa.s,  J.  K.  V.:  Otii  vi\  t'ussil  zebra-form 
fra  Bmilieut,  laiiipu:),  p.       — 3110. 

—  OverKif,'t  <iviT  lift  SlI'^I(»1i^  l'iirbandlinger. 
1881.  Nr.  3.  Kjeli-  iiluivii  1.H81.  l  iiiele.  T.  .N.: 

Siegte  iaierpolatioDstorniier  tor  ilobbelt»tjeruer.  p.  läö. 
—  Hanaan,  F.  C,  V.;  Ucmacrknii^  aas  iaUgiMiaa  af 

diffcrentialligningen  f  1''",  u\       i.     i«        — l7o  - 

Uohr,  Cfa.;  Om  lovon  ibr  den  letouinke  sainiuentraekniiij;» 
bajde,  betragtet  soni  funktion  af  de  tetaniiterende  iirilatio- 
uers  antal  i  lidscuheden  oe  af  den  cnkelte  irritationa  styrke. 

f.  m— 19L 

 188S.  Nr.  1.  Bjafcanhnra  188S.  8*.  — 

Topaae,  H.:  Krvitallofrafiakkemiake  iinderjtsgplücr  o\or 
honelege  forUndäser.  p.  1— H2.  —  Stovnstrup,  J,; 
Noiae  teutbologicae.  p.  149— 16&  —  Opnernaan,  L.: 
Om  vor  kundskab  om  priulallanai  fltaaqgda  mHleas  i^tnu 
f^ndacr.  p.  109—179. 


Hatnrwiiscnschaftl.  Ver.  für  Steiermark  in 
Qraa.  Mitthoilungon.  Jg.  IHÖl,  Graz  18Ö2.  8»,  — 
Kiimpt'.  .1.:  l  eber  rme  nordische  Keise.  p.  3  -67.  — 
Hoffer,  K.:  UiulogiscUe  Ikvbachtuugeu  au  Iluuunelu  und 
^j€hmarutzer- UomaielB.  p.  —  id.:  BeachrcilNmg 

eines  instructlTcn  Neiica  von  BouAu»  eoN/tMtM  Sehanek. 
]i.  93  —  id, :  Vemeichniss  der  in  der  Umff^bung  von 

draz  voikiiminenclen  IliomiiWarten.  p.  Itltt— K©,  —  Hoer» 
lies,  K  -  KrvU)eb4'n  in  Stciennark.  p  111 — 125.  —  Mojsi- 
scv  ii  s,  A.  v.Hi:  Streiftoiireii  im  liiedterraiii  son  lieJIve 
und  in  der  l'nigebung  tun  VUUuiji  (Comitat  Banui)«  m 
Uiwan).  p.  lau— KUi.  —  14.:  llweaTliiiMiBi  xarStagMUar- 
ÜMna  von  Bellye.  p.  169—1».  —  ITUhelnVO.:  Ola 
atmomklÄchan  Niadmchlga  ki  SUaaraiarit  L  J.  I8BL 

p,  in—vsi. 

Inutt,  Brimlak:  Da  proprietate  quadaai  lue* 
tkioia  potentialla  oorpomm  bomogeneomm.  Dteert. 

Berciliüi  1871.  4*.  —  Ueher  einen  Satz  »uti  der  Po- 
tent i«lthe<:irie.  Sep.-Ahz.  —  Die  Figur  der  Knie.  Ein 
Beitrag  y.ur  «uroji^iischfu  Gradmessung.  Uftlin  lt<7.S. 
4**.  —  Apparate  zum  Studiam  der  Arithmetik,  iiraun- 


Digitized  by  Google 


14» 


■ehwrig  1878.  8*.  —  lailninMnte  ittr  Aatnuioaiie. 
Bnmwchwaig  1878.  8*.  —  Zur  Xheori*  dar  Sagd- 
fimctioneD.  8«p.-AbK.  —  Bamarlnagai  fibar  den  üebt- 

wechs«'!  der  Strriic  von  Algotfypus.  Sep.-Abz. 

SooieU  entomologica  Italiana  in  Florenz.  Hui- 

lettilio.  Amin  XIV.  Tiiim  stn'  I,  Fin  iiZf  ISSi;  S".  — 
CaTkniiii.  (i. :  Namutionc  drlla  rarursiuiie  tatu  »l  Volture 
ed  al  l'oiUno  nel  luglio  dd  löäu  da  A.  Biradt,  ü.  Caroti 
et  G.  CavMina.  p.  1—90.  —  Catatü«u  «Ic^li  animali  reccoHi 
al  Vnltur«.  al  PolKno  ed  in  altri  laogia  dell'  IlaJia  mcri- 
dionaip  e  reotrmle:  Simon.  E.:  Aracunidae.  p.  31 — 47.  — 
Fanraifii.  1-..  M\riiiipn<lu  p  40  —  49.  -  Tarifioni- 
'V 0  r.zelü.  \.  r     t  c  1  n  n <■  1 1  i.  l'.:  Orthoptcra.  p.  5<J— 53. 

-  MacLaclilait.il.:  Neurupler».  p.64.  —  Ca  van  na.  (i. : 
iU'iuipti'ra.  p.  54—61,  —  furo.  A.  c  Manciui.U.:  I.ojii- 
doptPra.  p.  63—68  —  Bandi  di  Selre,  K..  Picrioli,  V. 
B  Cavaiiiia.  (J.;  Cüleoplera.  p.  6.1- l*>.  -  üribodo,  (J. 
o  Kmory,  C:  Ilj-nipnupli'ru.  p.  81 — 84.  —  Gif;liuli,  H. 
K.  e  C'av'aniia,  (>,:  Veripbrata.  j>.  Rl— ft7.  —  HprlPüC.A.: 
II  polimoiüiuiio  H  la  partciioir)*!!!.-«!  in  ulcuiii  .^cari  tllama- 
^iiiii.    p.  .SR— Mü    -  ri.  i  :.ili.  I'  :  Ni.tpcmotniiliiffii.he. 

LI41--I'i<l.   —   Ciirii     A  ili   IUI  ratalogo  dpi 

cpidutteri  d'ItaJia;  iiJUiiiiiU'  uiic  l'iraUdiiio  v  lortririiie. 

p.  i.ii— ir.<i. 

Berliner  Entomolo^iche  Zeittohiift.  I!>1.  26. 
1S8'J.  HK  1.  Hirliü  KS82.  y  fGpsi-hr-nk  c\ea  Ilm. 
l>r.  H.  Dcwilz  in  limiin.  M.  A.  N.J  - —  .loseph,  ö.; 
Syauimatiscbps  Vvrzcicbiiuiii  der  in  den  Tropbtdili-Grottcn 
von  Krain  eiuJteimisrben  ArÜiro|M>den.  p.  1— 5<).  —  be- 
«iti,  ä:  Daiwr  dia  Fikrang  an  den  KörperanMUiaai  dar 
loaecleB.  p.  Ol— «&.  —  id.:  Waatofrilnuimclie  PapIlioaaB. 
u.  CK— 70  Pli'ilz.  ('.:  V.hn^p  IIpii|mÜDen-(iattun^n  u. 
(leren  Arten,  p  71-  82  —  Ost  en  Sarken.  C  R.:  Dtplera 
from  llie  Pbilippinp  Islajida.  |i.  83 — 120  —  Kartch.  F.: 
Neue  .\pogouii-li  des  lU'HiiK  r  MiiM  inii^,  p.  !21  —  12H.  — 
Kirsch,  Th-:  Cleotkera  und  Chnoode»  Abrvdrothü  Ksch. 
P.1M.     Oprhard,&t  Lagidaflefaiaciwhaa.  pullB— UÄ 

—  SorhaKiD,  L.:  Am  meinen  enlonoUigiiclMO  T^ua- 
hurhe.  p.  12!)  1^"  —  id.:  MetintofAapte»  tmdhu  ScUff 
(Bipunctauu.i  7.  i.  ji  IM— 160.  —  Staiidiager,  0.  und 
BanR-llaas.  A..  l  iber  einige  neue  I'«riiiis.->i»s- mid  andpre 
Tai);faltpr-.4rten  ('rntral-.\aipns.  p.  Ißl— 177  U  nr:itli. 
E.  ii.:  l'cber  «ine  Loadtorm  de»  FamuMtus  AcUus  kveruu. 
oad  ober  l'arnasgiMt  Delitu  Esp.  var.  Curj/bai  Fiich.  p.  178 
~180.  -  Qupdenfeldt,  M.:  UiagnoMn  neuer  Staphyliiim 
■ng  dem  Mittplmeer-Fauneiigebiete,  p.  181—183.  —  Karsclt. 
V,:  Kin  neuer  Skorpion  von  Salanga.  p.  184.  —  Queden- 
faldt,  G.i  Ulacaeaeo  dreier  afrifcan.  CcnunliTCideii.  Jf-l^b. 

Putttfan.  X.:  Aiklia.  Sen.^ta. 

Soeiedmd  eiaBtUle«  Ai|wdaa  in  Iomm  AiiM. 

Annlea.  Abril  1882.  Entiega  lY.  Ttm>  XIIL  Bnema 
Aiiea  1883.  8^  —  Krause, O.:  Condklaiiaa de  tnucion 
en  loa  ferrocarriles.  iContin.i  p.  146—168.  —  Berg.  C.: 
Fanaga  knidaMiNlMca.  n.  1M-18L  —  Arribiliag«, 
£.  ll:  AaiiSa  ai««£na.  f.  168-I«i. 

Z.  K.  Oeologia«he  Bcidliuitalt  im  Wian.  Jahr- 
buch. Jg.  1882.  Rd.  XXXII.  Nr.  1.  Wien  1882.  4«. 

—  V.  naaer.F.:  Zur  Erinaeraiw  an  Dr.  AaiiBon^.  p-1— & 

-  Tietze.E.:  Die  geognoitiieGai  Verliiltniase  derOcgtod 
von  Lemberg,  p  7-152.  —  HueriiP''.  R.:  Siiusclhiprrpstp 
au»  der  Braiiukohlc  von  (iiiriarh  bei  Tuniaii  in  Stf  ii  i  tnurK- 
u.  163 — 164.  —  Wundt,  (i.:  Ueli«r  die  Lias-,  Jura-  und 
Kräde-Ablagmiugrii  um  ViU  in  Tirol,  p.  UVi—l'.iJ. 

—  Verhandlungen.    Jfr.  1882.    Nr.  1  —  7.  Wien 

I88S.  4«.  —  Y.  Iluuer,  !■.!  Jahresbericht-  p.  l-ia  — 
Fuchs.  Th.:  l'obpr  pinige  l'nnklp  in  der  phvaischcu  Gco- 
uTiipliie  dl .Meer..>s  p  1»  'J4,  -  italfpltlli.:  Minera- 
logiiicbe  .Nolijten  aim  liubmcu.  p.24 — 27.  —  Krauibcr^er, 
D.:  YorUufig«  MittbeilungcB  «bar  die  BuaHaaiarhe  Flach- 
£uuw  der  Steiemark.  p.  27^ft,  —  HoiaiaaTics.  £.  v.: 
Zur  AlterabaMiauBuiigdir  triadiichtn  SiAiM^ 
Bargta  in  dar  AalnihaaiadiaB  8iappe.  p.  80-01.  —Id.: 


Ueber  da«  Vorkommen  einer  muthmasslirh  vortriadischen 
Cephalopodin-Fuuna  in  Sirilien  p.  31.  —  Uhliir.V  Vor- 
lage t!f'nl(ii;:M-her  Karten  aiLS  dem  nordiiBtliiin'ti  ilali/.ipii. 

L32  — äit.  —  Hoerues,  U.:  Trionj|x-Ke«le  de»  KJagcii- 
tar  Miitr™*  ran  Tri£ul  in  aidafaMrii.  p.  99  40.  

Id.:  SlineateTarta  (Maalodm  nad  Dleröccroa)  ans  der 
BrannkoUe  von  Ctriach  in  Steiermark,  p.  40—41.  — 
ßzehak,  A. :  OncvjjA<jr(f.  ein  neues  liivalvcnf^enos  aus  dem 
mAhrischen  Tertiär  p  41  —  42  —  Vaeek.  M.:  Vorlage  der 
geolomscben  Karte  des  Non!)l>t'ii,i.'s  p.  4^!-  47.  —  Fuchs, 
Tb.:  ^obcT^^g^peiagische  t^^^^md^tauna.  p.  49 — 65.^— 

dur(b  walebea  yiijiiliiHiiilia  MaaMii  vM  daa  AaAntHi 

derselben  beding?  p  SS— e&  —  Pa«l.K.Bl:  Qeolosiache 
Karte  der  Gegend  von  Saaofc  nnd  Broxow  In  OaBzien. 

p.bf)  —  rblij;,V'. :  Vorkommen  von  Niunmiditen  inRo|ia 
in  W  I  hti;ali/.i.'!i.  |i  71 — 72  —  FouUun.  II.  v.:  TUp  t<ir- 
ntatiun  of  golduuggetti  and  plaeer-depostts  by  l>r.  T.  F^i^lc- 
atom.  pi.7S— 74.  —  Hauer.  F.  t.:  Der  Scogiio  Brusnik  bei 
St.  Andrea  in  Dalmatien.  p.  75—7".  —  id.:  Meteorsteinfall 
bei  Klausenbur?.  p  77  -  78.  —  Brezina,  A.;  lieber  die 
Stellung  des  .Mö<.s«r  Meteoriten  iro  STiteme.  p.  78.  — 
Kuclis.  Th  :  l'elter  die  uutt-re  tireiize  und  dre  liiithy- 
inetrisehe  GliederunR  der  Tiefseefauna.  p.  7H  —  HJ.  — 
Bittner,  A.:  Mittbeilungen  über  das  Alttertiar  der  Colli 
Berici.  p.  82  -94.  -  DeStcraui.  K.:  VorhluÜR«  Mit- 
theiluni;  tllx-r  die  rbitischen  l-'osfilien  der  apuanischen 
Alpen,  p.  !»fi— KHi.  —  I  hlig.V.;  Ueber  die  CVpbaktpoden 
der  HMbsleldüt liirUten.  p.  KKi  — 107.  —  Kramberger,  D.: 
Iteinerknii.:«':!  twt  fnssUen  Fi&rbfauna  der  Karijathen.  p.  111 
114,  KzMiiak.  A.;  Die  I.  und  11.  Mediierraiiiitiit'e  im 
Wiener  Be.  km  p  114—115.  —  Griesbm  h.  C.  1..:  Gpo- 
blgieeiia  Ski7/>':i  au^  hidipn.  p.  llt'i— 122. 

—  Abhandlungen.   Bd.  XII,  Uli.  3.  Wien  1882. 

4*.  —  Hoernes.  R.  u.  Auinger.  M.:  Die  Gaatcropoden 
der  Meercs-Abbigcruugeu  der  enten  nnd  xweitan  miocinen 
.Mpditerrau^lufe  in  dpr  ostemidiiAH 
».  Lfrg.  p.  IIS— ISa. 

Sdgt) 


Sie  platonische  ZahL 

Von  l'nrfiMaor  Dr.  S.  GOuther  in  Aiisbacli,  M.  A.  N. 
0« wisse  Donkclhoiteii  in  den  platoniMhen  Schrif- 
ten haben  von  jeher  dem  Scharfainne  der  .\n«leger 
laiehüdia  Galiaganliait  lur  Uebuqg  daigaliotan.  Jana 
StaDan  irabeaondere,  mlehe  TOn  wiailiaaiatiedieu  IMiigeD 
handoln,  erfreuen  sieh  bei  den  Auslogum  keiner  be- 
amdaren  BeliebUiait»  nnd  anter  ihoeo  ragen  wiedenun 
baaendarii  iwai  herror,  an  weleha  aidi  aina  anagadehata 

literator  gekiui].(>.  hat.  'Wiilireii.i  jf<i.>(h  die  eino 
SUUvu,  die  aiu  dem  Meoou,  durch  die 
DeokaTai)  dmIi  deaa  UrthaOe  allar  Bkeh- 
TantiadigaB^  dar  wawaitlifhcn  SahwiarjgkaitaB  ant- 


Vi  Beneeke,  l'ebvr  die  gaaaMMadie  Hjpathaiia  ia 

Flaton's  Menoii,  Klbing  ltM>7. 

'  Man  vergleirlie  hierzu  Friedlein's  „Beitrage  cor 
Geschichte  der  Mathematik.  HI",  Hof  1878.  Favaro's  Schrift 
,. Sulla  ipotp.si  s;<M>metric»  nel  Menone  di  l'latnne".  Padnva 
1S7.')  und  gM\7  besonders  Cantor's  ..Vorlesungen  iiIkt  fie- 
sihiclite  der  Mathematik".  1.  Band,  Leipzig  IStl.  wu 
S  IN,  Ii.  eiiigelieridi-n- Mli;li<'lliiMgen  Uber  da*  ..lieni'iiiigtfl 
Kapitel  des  Mcnun"  gemacht  werden.    Cantor  hebt  hervor. 

"mi  israr  nicht,  wie  man  wohl  veraatliet 
viel  Neues  in  wisseuschaaUcher  Htauicht 
aber  cia  ariieblicharFeMachritt  indarUa- 


Digitized  by  Google 


150 


kleidet  worden  iat,  schien  die  andere  bi«  in  die  neuest« 
Znt  hmia  ■Um  BmülniiiflM  «iMnidiar  EngetBB 

einen  tntaigfla  "Wifior^tan'J  enf:-( f-rnfpllpn  TO  wollen. 
Naoerdinp  jedocll  wird  uulU  diu^cm  Ueguor  VDii  uUeu 

SeHcB  her  energinch  zu  Treibe  gofningen,  und  wenn 
■MB  auch  noch  nicht  behaupten  darf,  es  seien  diese 
Bamtthungon  bereits  too  Tollem  Erfolge  gekrönt,  «o 
aahamt  doch  der  Schleier,  wckhcr  M«!^»^  fiber  dem 
Ampnehe  die  tiabinnigen  FbUoeophaii  ]a$,  neh  moiir 
und  mehr  IBften  tu  wollen,  En  »ehr  vaBentlidiee 
Verdienst  liat  sich  hierbei  ein  fr«n»;if.i.>«  hur  Geluhrtcr, 
ProfasMr  Dnpaia  in  St.  Germain  eo  Leye,  erworben, 
Ton  dem  die  neueste  monofrratphieehe  Behandlung  der 
alten  Streitfroj^o   herrühif.  (li  r.ti  lt.i'    in  ^-liuct 

Braachttie  >)  so  nemlick  Ali«»  gesammelt  hat,  was  sich 
am  modernen  und  alten  Autoren 

!rr-.sru  wnlltf',  in  thun  wir  am  Btwten,  uiuwren  eigenen 
Bericht,  welcher  dem  Leser  eine  rulLstUndige  und 
U«n  UAmklit  «ber  den  Mi|M*IicUielHn  Stand  der 

iSachü  vcrwliaffp!)  «nU,  mn^rlicliit  otiu't'  an  ilie  i^fnaniite 
Hdirift  anzuM'hlK*<w.'i).  Aladarm  abw  werdf«  wir  auch 
nicht  wMden,  von  den  Eutga^uui.iron  Nolix  n  ndk> 
tneti,  welche  der  fi^n!5ö»iiiche  For«'lier  erfahren  hat. 
Würde  unsere  Rceproehun^  unmittelbar  auf  das 
achcinen  des  „^ombre  K<<oin<'tnque  de  Piaton"  Mfldlgt 
■ein,  so  würde  dreselbo  ziemlich  einaeitig  haben  ana- 
fldlon  müMen ;  nacbdeot  jedogh  imwifdian  mehreie  der 
berufensten  Fachmänner  Stettuqg  an  dem  neuen  Er- 
kläzuqgaTeimwhe  genooumea  tanban,  kamt  das  Bild, 
wdoliH  wir  III  flntwerfbn  voriudien,  ein  mnAMendaraa 
nnd  loltiiferes  werden. 

HeXT  Sapuia  beginnt  damit,  in  geschichtlicher 
BeihenftiUt»  nna  die  Annlinnniiga  dmntageD,  weldw 
picl]  Iriihovi'  H^arlicitcr  KPines  Tlieina-s,  Matliciuatiker, 
Philologen  und  l^losopheu,  über  die  platonische  Zahl 
gebildet  baben.  IMese  uXbgl  kmnnt  vor  im  Bad» 
vom  „Staate";  Sticratea  und  Glauran  unterhalten  sich 
mit  einander  über  den  Aufschwung  und  ^^i<Mlergaog 
dar  Stanfan,  vnd  der  Entere  entwickelt  hei  dieser 
Gek'srottheit  jiMit-  cifieuthUmlichu  Theorie,  nach  wel- 
cher diese  [wiiUseheii  Erm^hoinungen  durch  arithmeti- 
sefao  Gesetae  gmsdt  sein  »uIIl'u.  Ein  gewisser 
„6Qt9fto^  ytMfirjTQtxoe'*  a«  für  di«  grünen  oder 
geringere  Tüchtigkeit  «änir  Oenentien  tob  Stanta- 
biirgem  raaii.«'gebcnd.  Van  Bachtnwii^en  Hellte  der  Ab- 
■eiilnia  Ton  Ueirathen  nur  m  bestimmten,  im  Hin- 
Uäek  tut  die  geometrische  Zahl  ansgewSUten  Zeiten 
geilntllrt  VWdnn,  damit  auch  die  Er/.vupmti'  und  (ic- 
bui  dar  Sind«  möglichst  giituttij^  Tcrmiue  einhalten 
kHmie.  Sa  aber  die  BehSrden  mit  dieaem  Hatnigeaeta 

')  l.i-  iivriilirr  (,H'<-^™^'*''''|ii''  ''''  l'li>'""  Ititp-riTi  rjuion 
nouTclic|MurJ.I*upuis.  l'aris.  Librnirie  Hacliette.  IbSl.  tiiä. 


nicht  vertraut  seien,  so  müsse  nothwendig  Verfall  de» 

finden  wir  die  plntnniwlip  Zahl  auch  z\im  Oefteren 
all"  die  „Hoirothsialil""  lic/iicluipt.  Dlt  Posrus  niui. 
welcher  die  Eigens<;luiften  diT  Zulil  mathematiKch  dar- 
lagen soll,  ist  eben  der  seiner  Dunkelheit  und  Sehwer- 
Yerstfindlichkeit  halber  in  ttblem  Rufe  atchende.  Wir 
zieliLii  e»  vor,  iii<  ht  den  griechischen  Text  selbst,  der 
eben  das  Kreua  der  Intanpreten  bildete^  sondern  die 
BathkufMlM  VebaiMtnng  deiselben  wiedenni«;eben, 
welche  mch  dem  Originale  möglichst  getreu  anM-hliesst 
und  auch  fiir  unsere  weiteren  Betrachtungen  als  Grund- 
lage dienan  kann.  Bethknfa  ▼erdentaebong  hat  den 
fuliieiiden  Wnrtlaut : 

ein  gottliches  Erseugnias  giebt  es  aber  einen 

für  da»  menaclilleiM  da^^pn  einen,  welchen  eine  Zahl 
umfaast,  in  weldMT  nb  dm  Uainsteu  Neuner  sowohl 
potnrinnda,  nla  tneh  dnroh  waehadsritig«  llidtipli- 

cation  herrorgebrachte  Vermehrungen  mit  drei  Ab- 
stünden und  Tier  (iliedern  aller  ohne  Bruch  und  unter 
(■mainaalMMiohein  Nenner  stabend  enelMinen  laaiiin, 
mag  man  nun  Aehnlichc«  oder  Uuiihnlichee  rcrbinden, 
multipliciren  oder  dividiren.  Da»  kleinst«  Vertiiiltuiss 
jener  beiden  menschlii'htv:  uinl  p;öUlichen  Zahlen  iat 
3  :  4.  Dieea»  mit  5  Terbundeu,  lieCurt  xwei  Fropor- 
tionnlaaMan,  naehdem  dnünal  Ttnaelirt  worden  ist; 
die  oiiu',  die  gleiche^  g^ohTidmal  getiomraou,  näm- 
lich 100  mit  aioh  seibat  mnltiplicirt;  die  andere  aber, 
die  mit  enterer  swar  gleieha  lüugo  hat,  aber  oblong 
iiit,  bo»ti>hend  rr-^tcnü  ans  der  lOOfhchen  Qnndratahl 
einer  der  Diagonalen  einaa  iknadiataa  mit  dar  Seite  5, 
welohe  Diigeaale  ratitaial  iat,  wenn  1  snbtrahirt  wird, 
dagegen  irrational,  weun  2  suhtruhiii  wird,  wodurch 
beide  irrational  werden  —  ferner  boBtehend  aus  dem 
MMfiMdm  Knbna  von  8." 

Sehen  wir  nun  zu,  wie  üii-h  die  Krklärer  nüt 
diesen  rUthscUiuileu ,  dem  oberüiichlichen  Anbliek 
gendeni  aiwnlaa  ambainindw  Werten  almtflndnn  Ter» 
sucht  haben.  DnpuiH  führt  eine  jrrome  AiiAihl  solcher 
ErkläningsTeniacho  auf.  die  sich  luidit  nath  vcr;*i  hie- 
deuen  Abthoilungen  gruppiren  loHt-eu. 

Eine  eritte  Abtheilung  um&set  diejenigen,  welche 
oliisn  cingi^tiilien  müssen,  sie  wttaaten  mit  der  Zahl 
nichts  onzufangon,  Hierbar  gtiUM  aehon  Aristotelea, 
der  der  platonischen  Tbeom  nnr  einige  Bnraebtignqg 
zugesteht,  sieh  aber  «Ifcnbnr  aatbat  darüber  siiht  rlüllig 
im  Klaren  ist,  waa  es  mit  derselben  ftr  eine  Bewandt- 

>i  D.  RotUanf,  Die  Hatbeaaiik  aa  FklaiA  ZaUaa 

und  seilte  Bori<>hungen  ta  ihr,  nach  Pkten*!  dgeaen  Wer- 
ken miil  den  Zeiisiiiüsen  iilterer  Si-hrifwieJler,  Jenaer  Inaa- 
griralilihsertution,  1^7«.  .s.  TJ.  Itetliluul^j  deutsche  uimI  Vin- 
ceoi's  trsnsoaisrhe  L  cbertragung  kommen  aick  äcnrifch  nabe. 


Digitized  by  Google 


161 


nim  bibe.   Cicero  acnnt  bomt»  die  Zahl  dm  Fkton 

MB  BVthsel  und  benutzt  dii«elbe  Kewiaaennaasen  ak 
Muster,  wenn  ea  üirh  um  die  Chamkteri»inuig  becon- 
dem  duiiklor  Auaaprüclui  handelt.  Im  Alterthum 
habeB  mh  teuer  Ibeon  SByntaeuB  und  Praeltui 
frnehtlM  mit  dar  BUhMUSanng  ba«Iiiifli^.  EbenM 
wenig  gelang  e«  dem  beg«iaterten  Veralmr  Iktoo'a, 
UaiaigU»  Fieino,  dar  8chiri«ngk«t«D  Hcnr  m  waidM; 
«r  half  rieh  deout,  der  Stalle  Sberimpt  etnen  Snm 
abzuaprocboii,  wogoj;«!]  zwei  Jahrhunderte  früher  der 
falaiutaato  Scbolaatiker,  Tboniaa  Aquinaa,  die  un- 
geiiMsiie  Xttne  des  Avadmekee  fttr  dewn  TJumMoA- 
lii.hki.'it  vi'niiitwdrtlii'h  iicnittclit  liiitto.  Auliiiliili,  wie 
Fioinu«,  suchte  «ich  Montuolo,  dewen  Urtheile  fraüieh 
oft  an  OherftWilwihlhiit  etNito,  ma  der  fiaahe  m 
ziehen,  wogtijfen  Mt'lftiK'hton  zu  dcmnelbcii  Krjtcb- 
uin  kommt,  wie  der  heilige  Thomas.  Auoh  Bodinua 
(IBSO^ISM)  meiat,  wma  AfkMelae  mam  Lehm 
ia  dieaem  Falle  hahp  imtpriipft  diin  hkiminpn  Inswn, 
so  habe  dies  iieincu  Uruud  darin,  weil  er  deuaolben 
selber  nicht  gdiörig  yentanden  habe;  Bediane  eelbet 
enteehUeaet  »ich  zu  keinem  eigenen  LlliBitii|^Y«nnicbe. 
Ebcneo  wenig  thun  die«  Bonillaud,  Hnmblot,  Le  Clerc, 
der  die  StoUo  in  seiner  cigetkcn  Weise  übensetxt,  nicht 
aber  dentei,  Gouiii  und  Barthflij  fit  Hikin,  dv 
als  Kümar  nad  Oammeniatcrr  dea  AriateWea  k  den 
nwlHtaB  Sniaaii  herühmte  franaSaiaeh*  StMtnMBn. 

Wir  lelmoD  jetat  zu  den  ^petheeen  —  ea 
•nid  defan  nu  Omtiew  oenn  wdcihe  vor  Dupnia' 
Auftreten  fiir  die  Heirat hs«ihl  auftrf-tclh  wonlini  .iinri. 
Ihe  willkUrütihste  darunter  ist  wohl  ditgenige  du* 
Hiilon  JadMOB,  iraleher  die  ZM 

P       •{«  +  4»   I   5»  =  50 
«ctste.    Mehrere  iSehriftateller  au«  dem  XVL  J«hr- 
haadevt  gbwbten  eieh  fltr 

!•  =  '3  -f-  4  +  5)3  =  IS'  =  1728 
witHolieidon  zu  sollen,  s«  Volternmujs  (1452 — 1522), 
welcher  allerdings  zwiHchen  dieser  Zahl  und  12*=20726 
achwankte,  Faber  Stapuleuaia  und  der  durch  sein  Werk 
ttber  die  Aaymptoten  bekannter  gewordene  Barodus. 
Qndaniu  hielt  aich  viul  zu  atuachlieaBlich  an  die  Ein- 
gaagawocta  oad  gelangte  ao  dam,  2  wit  der  Tiertea 
„Tollkoanaenen"  Zdil  an  idantifleinn;  aaeh  ihm  wüw 

P  =  2«  i2'  —  1)  =8128, 
wübrend  die  drei  eraten  TeUkemmenen,  d.  b.  der 
Sonune  ihrer  ebnmtKdim  nuüer  gleiobea  ZiUea  T,S8 
und  4!)6  sind.  McracBna  machte,  mittdat  «iaaa  aehr 
gewagten  KeahnuugsTaifthnna  freilich,  ■ 
P>»7t0. 

Wirisi  ti.li  Imftüi  Ii  liLiticr  «tobt  da<t  Vi^rftiliren  zweier 
herrorrugunder  deutscher  Alterthumakennor,  K.  tichnei- 


FssS*  .S*s31« 

erklärten ,  I,et2torer  allardingi»  mit  der  fliMitl,  dam 
moglicherweiae 

r«i.[3>  .8*1*  »4666« 

m  nebmen  sei.  Fric«,  der  eine  akndcmii'ohc  Gelej^- 
heiteadtrifl  (Heidelberg  1823)  über  diesen  Gegeoataod 
TerfiMsta,  hielt  dafttr,  ea  handk  rfeh  am  Jaae  ZeU 

P  =  6040, 

welche  Piaton  in  der  Schrift  über  diu  „üi^etüe"  auf 
ihre  >n»)zzu1ili<Ten  Tlioiler  piUt,  «ad  IWar  UUlt»  «T 
dieee  Zahl  ab  dan  Froduct 

(3  +  4  4-  ••>)*  X  (2»  +  8»). 
Den  Grundgedanken,  von  welchem  Frie«  Möh 
leiten  liaM,  dea»  nämlioh  die  Hetiathnalil  nicht  iao- 
lirt  daetahe^  eoadem,  wenn  eolion  in  anderen  Teihia» 
diingen,  aneh  aonst  in  plafoiiisoben  Werken  vork4im- 
meu  mttaie,  vertreten  auch  Zellor,  Unnsiker  und  Both- 
hnif ;  rie  eiinnern  aa  im  bekannte  groeae  fdatonieehe 
Jahr  ror  10000  Jiihreii  u;;i!  inOiincii  an,  da.'s  d'ier^f 
Zahl  der  in  der  Uebenetzung  gleich  onüiuig«  Torkonuncu- 
den  „gSläiehaB  Periode"  «atqinaiw;  die  nmeaegh- 
liehe  Periode"  aei  glaieh  dral  TiaitiidleB  tob  janar, 
und  damit 

P  — 1. 10000  —  7600. 

Ungleich  tiefer  oindrin^pii'i  litid  rlip  Tnferpreta- 
tioncn  von  Vim-eiit  und  Henri  .Marlin  cinonieitis,  von 
Paul  Tannery  aiicleriTseitii.  Erstgenannter  denkt  ndl 
P  als  Ifaaaacahl  de«  Umfange«  eine«  rochtwinkeligen 
Dreieofca,  welch«»  dem  bekannten  iigypti.ichen  Dreieck 
mit  den  .'v:Uii  H,  4,  5  ühnlich,  jedoch  im  Seiten- 
Teriuntniw  1 :  72  vevgrö.<wert  wäre.  Demzufolge  würde 

P=»72  (3  f  4  f  5)  =884 
werden.  Tannery  endlich,  einer  der  gei.'tvdüstevi 
mathematiaehon  Uiatoriker,  deren  sieh  die  Oegeiiwart 
lOIunen  darf,  fladart  den  Bberliefhrlen  Text  ia  ciaer 
;;anz  uiiH-hciiibaren  Weise  ab  und  crüfThet  ach  dap 
durch  eine  ganz  neue  Perspective.  Ihm  mtilga  gilt 
die  Relation 

P  r=  3*  .  100  =>  2700. 
Wir  tragen  ku  dieeer  Ueboraieht  noch  nach,  daa« 
auch  Ckntor  in  seinem  Genehichtawerke  (8.  191)  der 
Zahl  P  einige  Worte  widmet.  Kr  Hart  jedoch  die 
Frage  aelbat,  welche  für  aemen  grosicn  Zweck  in  der 
Tlukt  auch  nur  eine  luitor^irdiiele  Bedeutung  belltet, 
ans  dem  Spiele  und  erörtert  nur  den  merfcwftrdigen 
Sohhuaahaati,  wo  davon  die  Bede  ist,  daaa  aowohl 
yiö  da  swih  ^8u  2  irrational  eeien,  wogegen 
B  7  latioael  werde.  Cantor  waiat  darauf  hin,  daaa 
dieee  BeOnkn  rielMoht  aar  Anfladnatr  dee  lOhe- 
ninRUwertlu-s  y'2  — -  '■,  geleitet  habe,  welcher  'ipiitBr 
eine  ao  merkwürdige,  erst  von  der  Neueeit  gebührend 
gewürdigte,  Rolle  m  spielmi  benftn  war. 


Digilized  by  Google 


1Ö2 


DapuM  man  bqgimit  mim  dganen  AuKhrang^ 
mit  den  griechiachen  Worten :  „uv  fnitfttfOi  Tff9u^ 
suftnadt  avy^ytis  di'o  aqpimiag  na^twm  vfig 
tt^i^ei^,       Ith  XaT,v  iamug,  tucetiip  maavrmtg, 

t(i   ilf  lanin/.i^  iin.   1 .iQmn'/.ii  ^f.  r/(tiiii  lüv 

Ms  hiäatw,  iff^nm  Si  Sv^,  hati»  Si  Tcofim 

tgin^'K!-''  Thi.1  Wort  roKU  hpr.c'vhv.p  hier  nicht  die 
Zahl  3  adbet,  «ondcni  uiuu  Drcüiuit  vou  Zahlen,  uud 
Bvmr,  wie  ana  dem  7mmmmmhmnge  eriwUe,  die 

(iruppt'  3,  1,  ">.  Pii'«  '^lAcn  die  MuasMiihlun  de:«  ein- 
liu.'li9t«u  pythagununcht'ii  l)reioi-köi,  weklien  nu-lirere 
•ehr  merkwürdige,  dea  Griechen  wQhlbekeuuto  Kigeu- 
■chaAcn  besitzt,  beiMiidere  jene,  nach  welcher  die 
Sanuue  der  Kuben  der  drei  Seiten  dem  Kubus  den 
Ittabaniiilwltw  i^akik  bt    Muu  )iat  numlioh 

S«  +  4»  -H  «•  =.  (^)'-  S16. 

Da  r.un  IMuturch  •:r,(!  l'r;>i  liis  fiaiiz  dirui  t  di<wCf 
reditwinkuügu  Diviodi  mit  dur  Heiretlusahl  in  Ver- 
taindoiis  brinien,  ao  «ei  an  diaear  Zahl  316  in  enter 
Linie  ft*tzuhalt<-'ii.  Hie  Si'hlussworto  de»  obigen  Satze« 
j^xatöv  Öi  xt'fiojy  rutädii^"  sollen  bedeuten,  dos» 
man  die  KnbenaaanM  himdartinal  m  nehmen  habe, 
WM  P  zn  erhalten;  ««  wäre  wiiiit 

P  ^  100  .  (3'  +  4="  +       =  21600 
oder,  noch  griechiitcher  Art  MHgH|||reeheiit  gUeh 
8  Myriaden  und  1600  Monaden. 

Man  sieht,  das»  zur  Gewinnung  diese«  Itenaltatea 
nur  ein  Theil  der  berüchtigten  Stelle  VLTwcudot  wurde. 
Herr  Ihipuii  laigt  jedoch,  daaa  auch  der  üeiammt- 
inhalt  der  Adle  amer  Toittnflgen  Amwlini»  nidit 
widerspricht,  wobei  er  allerdings  dos  WoH  ,.rollkniii- 
aiemo  Zahl"  in  einem  «eiteren  als  dem  gewöhulichen 
Sinne  gebraiuht.  TK«  dem  manaehliehan  Lebaneknü» 
ent^pn-^  lKTi  lo  Zulil  i-  t  21(i.  riiio  Zahl,  welche  man  aiit-h 
dadurch  erhalten  kann,  daas  mau  vou  den  boideu  im 
IfaBMoa  Torkomnendm  VerhXllaiMketten 
1:2:4:8  und  1  :  3  :  9  :  27 
die  beiden  letzten  Oliedur  iiiultiplicirt,  dMiu  wirklich 
iat  216  SS  S*  .  8>.  1>iivu>  ZahlennibeB  1,  S,  4,  S; 
1,  3,  9,  27  siud  dio  ai'si^aii^;  vou  Hntldauf  wort- 
getreu mit  „Vermehrungen"  iibentetzt.  Jede  der  btii- 
dan  Baihen  hat,  arithmetisch  genommen,  nur  drei  — 
nämlich  unter  aiah  vendiiadena  —  Abatiinde;  «s  ist 
nämlich 

IV:n  Ikn\<  i.^  iliifi'ir.  duf-<  da«  Wnrl  ...Ahttuiid" 
nidit  auf  h>ulitiu<  tum,  «mdurii  vielmehr  uul  1)iviki<>ii 
danta^  l^anbt  Dupui«  ou»  Theou  von  t^myrna  orbringen 
SU  kSmaD.  Kur  beiläufig  i«ci  bemerkt,  dasa  die  Worte 
ffyunoevnmM  xoi  dpofioioiytioi'"  (mag  man  nun 


AetmHehes  oder  UaUmBdiaa  THrbiadn)  auf  das  Pro- 
blem bezogen  werden,  zu  einem  g^gthanen  Itaum- 
gabilde ein  ahnKehiw,  aber  in  i^ignhaaam  VatfaMiteiw 
grüMeraa,  su  oonatnivan;  dar  Varf.  giabt  mf  dieaa 

VeruuttLsiiung  hin  oiue  ziemlich  ausfUlirliche  (ioMllichto 
des  DeliaoheD  Problems,  welobe  für  die  Uauptirage 
aber  niefat  weiter  in  Batnaht  kommt  Ebenso  braneht 
un»  die  Uoborwtznn^  der  Wnrt<>  „(ii'^öficji-  /.eti 
fp^tfnmn'"  nicht  auCzuhalten,  denn  wenn  (s.  u.j 
Haibaig  gBgm  ulBb»  pbUalagiaaiMi  Badadun  galtand 
macht,  Ko  räumt  er  doch  auch  selbst  ein,  dtM  dies 
Tür  den  Sinn  des  lianzeo  belanglos  sei. 

Jetzt  kimnwn  die  TieUantigen  Vecte  an  die  Beihe: 
„Ulf  tutTQiTog  7rr'>/(»)»'  ntfmädi  avtvyti'i;."  Dieses 
letztere  Wort  glaubt  Dnpuis  nicht,  wie  e«  swine  Vor- 
MnJbr  dvnbgKngig  tluiten,  im  Sinne  einer  beotimmten 
BaehnungeofMration,  das  Addirena  oder  Multiplidren», 
fiissen  EU  sollen;  ea  soll  Tiebnahr,  so  argumentirt  er, 
nur  b«k>ut€u,  dum  dio  Zahlen  3,  4,  0  »ich  iti  einer  be- 
stimmten Oieiobnsg  sogeordnet  werden  soUen.  Als  diese 
Olaiohnng  faast  er  die  balmnnte  pythagoiijÜHlio  anf: 
3'  -r-  1»  —  5*. 

Das  „tgig  m^ijifust'  bedeutet  „auf  die  dritte 
PMani  eilioban",  denn,  und  darin  hat  onsar  Gvwühr»- 
roaiin  wohl  Itorht,  zu  Pliitim'«  Zeiten  war  der  inulhc- 
mtttiiitihA  Sprachgebrauch  kaum  schon  geuügend  aus- 
gebildet,  um  Kr  die  versdiiedenen  Tergrüssrnngs- 
Bpeeiaa  aiaa  aelb«t«tündigo  Komem^latur  nr  verwenden. 
Sehr  weit  geben  auch  die  Mranungeu  der  Interpreten 
aber  das       jf^OM/e«  icop^t'v«»'' <n>M<MBdar  Mit 

fierufting  auf  zalilreiohe  antike  und  cpKtere  Autorfii 
erblickt  Dupuis  in  dieeer  „llunuoiiie"  da»  luujsikulittchi.' 
VerhUltniss  der  Octave,  2  :  1,  oder,  kürzer  geai>ro«,t}ien, 
die  Zahl  2  «elbst.  Dioae  Zahl  soll  dam  Text  zufolge 
quudrirt  und  mit  dem  Vier£Mhen  twi  100  multiplicirt 
werden,  un  dass  man  also  1600  erhielte,  wii^-trc« 
Xannnrj,  der  „'lat/digmusTomairaitte^*  aof  «ioeCubik- 
adil  deutet,  folgerichtig  3700  bakmaiBan  muas.  Die 
..isanukc"  Zald  iitt  wiederum  dio  2,  und  au^  ihr  wini 
duroh  weitere  Tnufonnationen  jene  „zweite  Uarmonie" 
hargdaitet,  waldu,  an  der  enten,  d.  h.  der  ZaU  1600 

hinzuml  lirt,  i\,v<  wahn    1'  /.u  ürtVi-j.  hat .    Iv-  ■"yV. 
Kechteck  hergestellt  werden,  deneeu  eine  äulte  2,  die 
uabn  «in  ViattMlHa  von  S  ist;  aimtwaika  aiiga 
dwnttw  dntob 

2.2b 

beaei  ahnet  werden,  and  ea  kämmt  alaa  nur  noch  auf 

di<-  lt('-.tiiiuiiniig  d(»  Factor«  b  ao,  dar  wiadnr  abi  Pko- 

ducl,  und  zwar  von  der  Form 

sein  aolL  BeaeUglich  dtcaea  e,  auf  welches  aieh  weaent- 
lich  die  oben  dtirte  Bemerknag  von  Oantor  bezieht, 


Digitized  by  Google 


168 


ftnOviiae  waoigitaM^  Bnatitttl|^ait;  m  kt 

ein  Viplfaohe«  der  Zahl  5  und  1 
QuiuirAUahi;  d.  h.  mui  miua 

•  — 49  +  1  ».id 
«rühlni.    FoMt  man  dw  GMgto 
die  zweite  HaznoBM  duah 

S.Sb  M  a.S.lOOo  —  3.3.100(49+1)  =•  30000 
gegeben  um.  Ifal  aber,  wie  uiw  bckiumt,  die  Zahl 
P  dar  Summe  m  «nter  und  sveiter  Hamtonio  gleich- 
geiahtat  vard,  m  ist  endlich  das  Schliuaergebnin 

P  a.  IMO  +  30000  s  31 600 

gewonnen. 

Man  wird  nicht  leujpitui  küniien,  cUaa  die  doppelte 
Beweitfuhnuig  der  Theorie  su  einer  ^ten  Stütze  ga- 
reicht.  Dnpuis  hat  aber  noch  einige  originelle  Kaisonne- 
ment*  in  Reaerve,  die  zwar  keioe  durchschlagende 
Kraft  besitzen,  immerhin  aber  die  Wahracheinliolikait 


Kau  kamito  eninribo.  dia  AUattung  dar 

Zahl  20  CK)0  Hci  eine  zu  gesuchte,  um  sie  dem  Piaton 
mtimen  sa  köoneo,  aUain  der  aigauthBmlinhe  Dimnc 
halw  daaingan  riwgiwohlagBB  WBidan  nttaaaa,  danit 

die  Zahl  7,  vn:  <2.  r  Pythi^,'"nicr  iinil  riutnuikor  eine 
gleieh  hohe  Meinung  hatten,  su  ihrem  Itechte  gelangte. 
Kiobt  wigar  ab  riannal  Mite  bei  dem  gaann  Her- 
gaug  diese  Zalil  auf.  wpiin  aurh  mfihr  oder  minder 
venteckt.  So  bestehe  die  ganse  Zahlenreihe,  mit  der 
nMipalii«  «aide,  «na  daa  riabai  ffliadan 

1,  2,  3,  4,  {»,  8,  27; 
die  SB  htafigsten  vorkontmenden  „Abatäode"  (s.  o.) 
Hcicn  4  und  3,  dunen  Summe  auch  sieben  liefim;  daa 
Wort  „t-TiTpiro^""  bedeate  |,  al«n  einen  Bruch,  desiea 
Zähler  und  Nonner  luaammenaddirt  sieben  geben;  end- 
lich sei  die  Zahl  60  abaiehtlich  nicht  als  die  FUdia 
eines  Qnadiatea,  doppelt  ao  groaa  als  ein  Quadrat  tob 
dar  Soito  5,  adadam  in  der  Tarn 

(Sieben)»  +  Kin« 
eingeführt  worden.  Ein  Sohluaaahachnitt  dar  Dapiia- 
aehan  Monognphie  behandelt  noeh  apeoiell  Ae,  fhat- 
fliiililiclipn  ti<k'r  mvttiscIiL'ii,  Kii;!'!!*!!!!!'!*.'!!  di  r  !'i  ;';imi 
Zahlen  6  und  10,  welche  Platou  ala  die  tirundsahlein 
bei  dar  Oonatmetion  aaimar  Heirathsaahl  gebraneht«. 

Wir  geben  auf  dir-sfn  F.M_iir<  niiht  u  ilirr  ein,  da  durch 
denselben  die  Fundomentalfrage  keine  eigentliche  li'ör- 
damog  nalw  anfttut,  abgiminh  man 
Fülle  von  gelehrten  und  scbaiftinnigaB 
au%eepeidu!rt  llndet. 

Diese  EigenaehaAen,  fleiiar&inn  und  Sachkunde, 
werden  der  Schrift,  deren  Analyse  uns  bisher  beschäf- 
tigt hat,  auch  ren  den  Gegnern  lugestanden.  Uns 

Laop.  JLVtU. 


Nanan  bai  da  FMondn  dar  nafhanalitdian 

Philolocir  rinpii  fjutcn  Klan;;  luiben.  TTniwrem  Ver- 
Hprechcn  geoKuu«  werden  wir  die  Kinwcudungon  dieser 
Opponenten  obenso  sorgfiiltig  wMbigaban,  ala  did  Da» 
pnia'aohen  Aufstellungen  seibat. 

Der  Zeit  nach  sueret  ist  unter  den  Kritikern  der 
Olbie  Heiberg  sa  nennen,  den  steine  trefflichen  Archi- 
■edea- Studien  und  aeine  dreibiodige  Aufgabe 
lieher  «raiiiniadisober  Waiha  nr  Abgabe  einaa 
den  Urtheilce  vollkommen  legitimirt  haben.  Seine 
Sedenlua  sind  weseotUoh  kritiaoh-ttcfatisohar  Natnr.i) 
Znant  niunit  er  daran  Anatoaa^  daaa  die  Barnonie 
ah  einerlei  mit  der  Zahl  2  betrachtet  wenTe-  Aiw 
dem  Wortlaute  des  Textes  sei  su  sobliesaen,  daas  diese 
„HniBMiiaaB«'  arrt  ans  dvOmUnalion  daa  Jnitfnos 
Ttvffitrv"  und  dnr  „:rt.iirra^"  cntipninppii  !M»in  könn- 
ten; die  eine  der  beiden  harmumschou  Zahlou  mUaso 
«in  Totnmamnea  Qnadrat  md  die  aadena  ain 
;rpo,i</xj  s"  win  De«  Ferneren  habe  Dupuis  die  Ver- 
bindung „ötitfttvioy  tri)^"  mit  -|- 1  wiedergegeben, 
wfihrend  doch  — 1  gelesen  werden  müsse;  so  bedeute 
ja  „  nerrtj-Mvra  trog  iiorto^"  die  Zahl  49,  und 
ühnlich  in  anderen  Füllen.  Endlich  könne  —  von  ein 
paar  minder  gewichtigen  POnkten  ab 
Wort  ^ft«sf'  nieht  —  iria  Toa  ] 
winde  —  eine  Gruppe  dreier  Zttdca  danrteUen,  viel- 
mehr mlliiae,  damit  diese  Lesart  erlaubt  sei,  mindestens 
TOT  dieaent  Worte  noch  dar  heatimmte  Artikel  stehen. 
Gegen vorsehttge  werden  tob  Heilberg  nieht  geaueht, 
der  nicht  umhin  kann,  sein  Tiedaui'ni  dunü^T  au5;:n- 
aprechen,  dasa  der  lobenswertheu  Bemühungen  des 


Dunkel   auf  der 
Staatea  gelagert  aei. 

die  Keurthi-ü^inp;,  dif'  Paul  Tannery  der  Arbeit  seinea 
Ijinitgirianui'ü  aiif^eJciiiLn  IhäiLI*'!  Wir  haben  oben  ge- 
sehen, dju"»  di«wir  eiiHi^e  Forsc  her  bereit»  vor  UupUM 
einen  eneigischen  Versuch  zur  Aufhellung  des  Dunlnls 
^macht  hat.  In  seiner  geschichtlich -pfidagogiaehan 
St  iilir  über  die  S()riahWg*nielhodik  der  phttoniaeben 
äobnle  kmiBunt  'Stuamj  nraiBMl')  anf  dia 
ha  «ina  Mal  bai  dar 
Mal  bai  i 


Ihgnik.  Bi 


Heiberg,  Rdrna 
XV.  annfe.  S.  27  ff. 


at  da  IMratara, 


«I  Die  Recension  Tannery'a  aoU  fai  der  4tenw 
aophiquo"  vnrbeinen.  Die  Frenndüel' 
Fachgenossen  hat  es  una  mSgllek  | 
berdtt  vor  volUogener  Drucluagnag 
wdt  zugingUch  machen  zu  * 

•)  Tannei}.  L'6ducstioa 
pUqoe.  tesM  XI,  8.  »1. 

Aid.  taM  ZU,  8.  Ul  ft 

18 


Digitized  by  Google 


164 


Qm  inihndieiiilioh,  imm  die  mysteriöse  Zahl  den 
AhIiiii  gegeben  habe  zu  daa  Untenuchunguu  Theon'a 
VBtut  8lit«D-  und  DiametralaaUfln,  resp.  rar  Aufidauug 
dot  nahwli—taa  Gleiciiung 

ax«  —  y»  =  ±  1 
ixt  paam  UUib.  Auf  d«r  andercB  Saite  lillt  «r  « 
über  aneh  flr  denkbar,  daKK  m  <i>'r  /joh]  F  eine  An- 
•pdiniK  «af  dan  pyelns  dee  Fhilolatu  ventackt  liage, 
«dalMr  TS»  Mandmoiwto  aehr  «dw  glaiah  69  Bonneo- 
jltuaB  aalat.  WUrdt.^  ^i.ih  iu.i>  (Ion  Codicci^  cniio  -tii  lir-rt 
BHUn  ftr  dieae  letstere  Vermathung  entaehmvu  iaaaou, 
aa  «M»  ar  denelbaB  aagar  daa  Vam«  mr  aaiaar 
früheren  Hypnthwp  jcebf»  miis.«cii 

J£a  ist  angusichU  dieser  Tbataacheu  erklärlich, 
daat  Tumay,  dar  bereit«  aelbat  ao  ptadliok  Uber  die 
Fnipp  nuc.ligudachl  hat,  die  von  Thijniia  gpjrt>b<>np  Kr- 
kiuruuK  muht  ohne  Weitere«  aiusuuclnucn  vcniiii^. 
Allein  für  recht  pkiuibel  hält  er  dic!<«It>ij  (.IkU,  utid 
«eine  Zweifel,  mit  denen  er  nicht  snirUckhült,  betrefi'en 
mehr  aecundäre  Punkte.  Tkm  Flaton  an  die  iteein- 
fluffiung  der  Ehen  und  Geburten  durc:h  eine  Zahl  nicht 
im  Enwte  gedacht,  ▼iabDehr  nur  duieh  diaaa  rnfwUiac^ 
BixtkleiduDg;  f^tewiiaa  axidaaatiadi-geanetriatba  Bu^ 
deckun)s'ijii  liiibc  verewigen  wollen,  dioM  ist  TluDiaj 
geacigt,  Dupui»  «uangabem,  lud  zwar  dilifieiB  aa  ata» 
daan,  «ia  «bta  dv  Letatan  annto,  die  Ohiahangaii 
S«  +  4*  +  ft*vS16->«* 

and 

2.5*=  7«  +  1 
K«9we«en  «ein.  Allein  für  daa  Auftreten  de«  FaotorB 
100  aeien  Di^nia'  GrOnde  nidit  stichhaltig  ganug. 
Dm^aa  mnU  Alaa  einleuchtend,  .sobald  maa  Amm 
mit  jenem  „gnaaan  jlataniiichen  Jahn"  in  ZaatiPMa» 
hang  brin{^,  nach  deiten  Ablsnf  «tomtlicha  Waadalt- 
Hterne  «oh  wiedyr  uu  demselben  ,>;oocenf riachen)  Orte 
das  Hiwimola  befinden  aoUen.  Man  :«ieht,  daaa  dar 
Bacenaant  Ua  n  dieaam  Fmkt  gegen  Mine  Vellage 
nicht  »üWübl  uiiii-  i^rruiis^itzliolie  .Stellung  cinuimmt, 
ala  vieünehr  eisen  VerbeeaerungiTOTschlag  beibriqgt, 
dar  walil  von  dar  andami  flaito  kMui  nnAbkgMFiaaan 

wurden  dürfte.  Tanni'ry  ^rbt  nun  abor  unrh  cinin 
Sohritt  weiter  und  gelaugt  durvli  eiucu  gans  anderen 
Gadankaagng  aUadUl»  «Mar  n  dar  UU  91800. 
THe  Zahl  7r>i',  wfb-hc  (noch  Ccnsorinus^  Philolaus  von 
Oenopide«  tur  die  Oröete  der  genannten  k<Mmii«ch«n 
Ptekida  VbarkouaHB  taban  aoU.  giabt,  in  Tage  um- 
fienetzt,  deren  91B5T.  Da  baatahl  dam  alleidiiiiga 
n«<  h  eine  DiflhnBi  nm 

21600  — aiMTs  43 
Tagfio,  aUaia  aa  iat  |ir  tSdA  unraluraiiliaiiiliob,  daia 
Ibtaa,  für  dan  die  aabaiMHiBite  ÜAadaotuiig  ja 
doch  nur  eine  NeboufoDe  apialt«,  die  wttMt»  ZaU 


21557  dergestalt  abrundete,  wie  wir  »ie  eben  kennen 
gelernt  liaben.  Es  wird  nicht  au  leugnen  sein,  dasa 
durch  diese  Zusatsbemerkung  Tanneiy*«  die  IHtpuis'sdie 
Interpretation  ^hehüdi  gaitMt  mwdou  ist,  um  so 
mehr,  da  Etatorer  voo  aainar  aigüHB  wvblmoti'nrtco 
Hypothese  almnlaaiMin  ganSthlgt  ynx.  Sr  Chat  diaaan, 
-itel«  eine  ^ewinse  Selbutüberwindung  benvkimdciiden 
Schritt,  nachdem  er  die  Ueberxeugung  gewonnen  hatte, 
aa  laaae  aieh  twiaohan  Vaimii*  Zidd  mid  einam  der 
IxTÜliru'r  Ii  Wi  ltcyklan  eine  innere,  iiri);anisclio  Beziehung 
herstelleu,  es  sei  olao  jene»  Kriterium  etfUllt,  welchea 
Toö  jader  wiriüialt  ganHgandan  EiUfauig  gafndert 

worden  mlbac.  Wm^Ii  v  v,  ir  j^orocht  «sin,  «i  werden 
wir  jener  Hypothese,  welche  die  platoniache  Zahl  mit 
91C00  idantüdn,  die  SaMB  Jtapokf  aad  Ahumit^i 

j^enieinMim  beizulegen  haben. 

(iaujs  ncuerdingB  ist  uuch  Huitacli  in  Dru«dun 
mit  iteinem  gewichtigen  Urtheile  hervorgetreten.  Daa- 
selbe  lautet  bei  aller  Anerkennung  des  von  Dupuia 
aa%ebo(aoen  Scharfainnee  abfällig  für  dessen  End- 
resultat, indem  Uoltach  die  Heiberg'schen  Bedenken 
aaeh  fttr  aaine  Panen  anerkennt^)  Doch  begnügt  ar 
aiak  nialit  damit,  ■endani  ateilt  der  Dnpoia-Taanery'- 
adien  Theorie  seine  eigene  positive  ont{;egeu.')  Da 
(vgL  die  Neite)  daa,  waa  Ton  dieaer  letateren  rar  Zeit 
gadmekl  vorliegt,  lalbat  nur  ^nen  Ansang  ans  aiaar 

umfansri-iiichereii  .■Vbhand'uiiL.-  dai^tollt,  no  thnn  wir 
wohl  am  besten,  Hulteeh's  Ansicht  mit  dasaen  eigenen 
Wertaa  ttitaatbaOan.  Diaiaüiaa  lant«: 

„V*  scheint  die  geoaMtriaahs  Ziahl  Flaton's  her- 
vorgegangen SU  sein  ana  daai  pjtfaagoBiiiaoben  Ihreieok 
Bit  dan  Baitan  «aa  8.  4,  5  UCogeaehdiaitan,  daran 

fkednak  einerseits  flie  ( irnndznh!  .Sosacesinial- 
ajratamee  ergicbt,  wiibreud  audererxeits  daraus  die  be- 
kannte Gleichung  dar  QnadiBto  8*^  4*  =  &*  »ich 
entwickelt.  Indem  naoi  naMlBt  rar  (ileiohung 
3*  -f-  4*  -|-  6*  s  ga  fintsduitt,  wagt«  man  sich 
weiter  an  Zalileni^wealationen  über  den  Werth  6*. 
Statt  daam  aetito  maa  aber  «0«  ein,  ynü  diaaa 
=  8« .  4« .  5«  iat.  Diaae  aaHie  ZaU  kann  aaeh  «af- 
geÜMst  werden  als  gebildet  aus  den  ersten  PriniKahlen 
8,  8,  6.  Die  ante  Deoade  der  ZaUeuraibe  enthiUt 
aber  aedi  eine  vierte  PriniaU,  die  7,  sngleidi  ala 

heilige  Zahl  vim  allcrslier  übtrliefert.  Dunih  einen 
künstlichen  Hechnungsprooess  wurde  nun  die  t^oadrat- 
nU00<*-S600*aMr]i«tinnaiMelMlMAa»eB,  d.h. 

I)  BrielBdniaMluilang,  deren  Vcrwerthuag  aa  dlaiaai 

Urto  gestattet  wurde. 

>)  Der  betreflbvdc  Auftats  wird  apttar  ia  der  Sehke- 
reilcbVben  /eitachrift  erachetncH,  iadeaa  bat  Hullaeh  in 
actucr  Be«prcchung  vuu  Cantor's  „Vorlesungen"  (Jalirb.  f. 
Phil  u.  lljdy.,  Jabg.  1880,  8.  881  £)  die  Haajptpunhta 


Digitized  by  Google 


166 


■iriltAii*  ■]■  MM  BeobtednHhl,  nnd  unter  ditMB 
ÜMtORD  »pielte  die  7  uiul  uusfprilfiii  liif  iiratinnali' 
Wnd  au  7  —  I  eine  «ichtigo  Üolle.  Damit  war 
fie  ienaatriidM  SM  nmdit  gmuMM  ftr  die  irill- 

kiriiflicn,  abrr  iinriiprhin  ftuf  fein  iluniliiiaclitcn  Ke- 
gaiD  beruiieudeii  Combinatiomen  der  ^atiTitHtataUer 
QsmmiM  M  OoMniBiiB  da  di*  imI  Ii.  10),  rie 
wurde,  -wir  ja  srlinn  PJatnn  andeutet,  zu  der  diu 
Zeugun^oii  regelnden  Zalil,  sie  übte  ihren  EiofloM 
auf  die  ESntlieiliuig  der  Periadn  dar  atatamiMB 
Eatwickeluni;  und  de«  Niederganges  men^rhlif-hon  T,iv 
baOB.  Der  Wortlaut  Platon's  im  atliteu  Iluche  vom 
Staate  steht  nun  bei  weitcin  nicht  no  dunkel  und 
iMIwalhaft  via  ar  früher  entchicn,  und  es  bedarf 
aar  dw  laielilaB  yariicawnuig  eine«  aus  wohl  erklär» 
Uohaii  GTiiaden  ron  den  Abaehraiham  Terdorbten  Bnidl- 
aUbana,  um  dia  Staila  Tollhempan  Tenttndlidi  ai 
nadm.*'  — 

Wir  liub«'n  den  Vernnch  f;«imaeht,  dem  Leser  da« 
seMunmt«  Matmrial  gelichtet  Tonrolegen,  welcbei  ba- 
Itaft  dar  platoniaiihaB  Haintlmalil  ntr  &H  Tailicgt. 

KincR  nhArhlii  B^tuloii  eij^enen  Urtheilps  glauben  wir 
11118  beaaer  enthalten  stt  iwileii.  Während  hier  Oupuia 
nad  Ikmarj  unter  dm  vanddadarnTtigateD  Oenoht»- 

punkteii  zn  deni  ;,'eii>einsatneii  Kcniillatc  ktmirr.cn,  die 
Zalil  2 1 600  für  die  den  Ueberlieforungen  am  luichaten 
aich  anaehlicayada  an  •flUlmi,  arBttiat  ooa  dort 
Hultach  eine  bedentflame  Perspek  tive  in  deti  Zui*iainiticn- 
hang  der  platonischen  Zahl  mit  dem  Scxagosimalsystem. 
Vom  rein  mathematiKohen  Standpunkte  aui«  kanu  die 
andg&lt%e  Entacbeidung  nicht  getroffen  werden;  die- 
aa&W  noaa  rielmehr  einem  liriKuii«tii«c'li  mündlicher 
4lunoligebildeten  Mathumutikur  überlassen  bleiben,  als 
diaia  dar  Schraibar  diawg  2aika  tod  aich  rühmcu  darf. 

Annerkongf.  In  Kr.  49  de«  I.  Jabrir  der  ..Phitol. 
linndsrliau"  liat  sirh  mii  li  II  n'  ri.  iil.i  r  i|{<'  Sr'/iiiti 

von  I)U|tliis  Kfiiiissert.  Auch  fr  liat  in  -ai  hl;i  her  im.i  liii- 
gatatUrlicr  üuzit'luiiii;  Eiiiziliios  uii  di  rscllicu  .'iU!./'.isi  tv;('ri, 
SO  z.  b.  lia&s  vuii  riutuu  dif  lk^liii(fiim!  Li'  +  1'  +  .1'  =  ti> 
nirKeiidwo  diri-ct  uusgcsprocbeii  «unkti  ist,  und  dtts>  mit 
demsrilicn  Kccfate  wie  tniiif  eine  Gri.i)|(e  von  drei  Dingen 
bedeute,  auefa  atftanf  nicht  sowohl  die  Zahl  6.  als  Tidmefar 
eine  Gruppe  tob  fbnf  Diagn  badantan  kAnne.  Trete  dieser 
BemliigtiaiiM  kt  Wiimätom  iMilgt,  dSaDhiattii»  van 
Dapnla  all  «Ue  d«  «akrai  Sa^mfealt  autipiadienda  aa- 
auerkeunen. 


Beobachtungen  über  die  Wirkung  des  Euca- 
lyptus globolus  bei  par&lyüsclien  Zuständen. 

Ton  A.  WamMkjr,  SiipmntendeDt  der  Bcilhirr  Traaavaal- 

Mission,  M.  A,  X. 

Der  £uailypttu  gioMu»,  hlmt  fumtrM  der  Eng^ 
Itadar,  anab  anatnUadiar  FieharlMilfaaiiB  gaDaanl, 


ift  in  d«B  letstoB  Jalnan,  mSl  er  ia  ItaUan  hiafig 

Bngcjiflanzt  und  anrh  in  Dfotsrhland  hier  und  da  in 
botaniaehan  Gärten  gesogen  wird,  immer  bekauter 
gawerden.  Die  ana  den  BUtteni  bereitaU  Tiastor 
aebeiDt  eicb  hIk  wcrtlivollea  Frbrifugnm  sabM  daai 
Gbinin  bereite  eineo  ehrenTolies  Plata  ia  aamm 
Armiaehataa  arobark  an  bakaa.  Dam  üatarariahaalaB 
sei  es  vpip  ^r  t,  in  den  nachstehenden  Zeilen  eiuif^ 
Baobacbtungeo  über  die  Wirkung  des  Euaiij/ptut  ala 
AttipmäjÜnm  an  TerCfientUchen. 

Vomugzuachicken  erlaube  ich  mir,  das«  ich  bei 
den  eigentlichen  perniciüeen  Wechselfieb^n,  die  in 
Transvaal  selbst  in  den  Flächen  der  Mittolstofe  immer 
iriadar  ^idaauaab  aoftratao,  dea  Jämlgpim  aaeb 
idaht  ab  Belh^ttBl  aBaamadaa  vanoabfe  baba.  IM 
dieaeo  gefährlichen  Erkrankungen  woUte  ich  nicht 
gaia  aKparimaatiraB,  da  daa  Gbinin,  aaflagUcb  in 
kleineren  Daaca,  mit  aiOfliiaodan  IGttebi  loaannBen 
(Calomel,  Reaina  .Talap|mL',  Rheuni),  sj>äter  in  grossen 
Doaen,  bei  Eraebeiuangea  der  Blatseraetsang  mit  Sän- 
xeo,  sidi  aneb  mir  ab  aavaiilaiigataa  Hailmittel  diaaer 
Fomi  der  Malaria  Wn-iti  hinreichend  bewahrt  hatte. 
Ich  kann  deshalb  von  der  Wirksamkeit  des  £iita- 
i|iytii>alairabfWignHi  adir  Aatityplcam  idalit  aas  aigaaar 
KrMirr.n^j  n  f!<'ii  ,  wenn  ich  auch  da»  Mittel  nach 
übcrBtaudi'ueiu  kiiiiiatieber  hUufig  als  Tonicam,  und 
■war  iteta  aum  groaien  Beifall  urtbeilsnihiger  Patiaa» 
t«D,  gegebea  habe.  Als  Tcmioam  and  Roborans  ist 
daa  Mittel  anch  unter  den  Eingeborenen  beliebt;  alt«, 
decrepide  Subjecte  liereiten  »^icb  gern  ein  Decoct  von 
daa  BUttani  .lar  Sttrknng*,  wia  sia  safea.  Ea  ist 
in  dem  an  nicht  diese  roboriranda  Witfaug,  am  daiant- 
wiUeo  ich  die  Aofroerksamkait  aoft  Noaa  avf  daa 
JBueaij/pttu  lenken  möchte,  mir  aabiiai  darsalbe  aaf 
dia  MadaUa  spinalia  md  somit  aof  das  geaammtB 
iiiotorisehe  Ncrveogystem  eint'  f'lir  cnt-Echiciiunp  Wir- 
kung aossattben,  denn  ich  habe  bei  dem  Gebrauch 
dar  ans  arfaaa  Blättern  bereite tea  Tfaetar  oder  des 

Decocts  Paraplpgien  heilen  sehen,  welrln-  ilrT  liuband- 
lung  mit  anderen  Mitteln  nicht  hatten  weichen  wollen. 
Statt  aber  ambia  aigama  Oadaakaa  Iber  Vlibanga. 
weisr'  und  Wirkungabereich  des  Mittels  auszufahren, 
will  ich  drei  Krankheitafälle  und  deren  Verhiuf  schil- 
dern, bei  denen  adr  die  HeOkraa  deaaelbaa  am  ftap- 
prendatea  entgegentrat. 

1.  Der  erste  Fall  betraf  Jobannes  Disikoenyaoe, 
einen  B-isutho-IIäuptling,  der  im  Alter  von  etwa  30 
Jahren,  vielleicht  in  Folg»  ObermtmigeB  Gaachleelita- 
gaanssea,  an  progreesiTer  Mnskdatraphla  erkrankte. 
Die  fibrilläroD  Zuckungen  zeigten  «ich  zuerst  am  M. 
gaatroeDcmias,  dann  am  Delta  nad  gingan  von  dort 
aaf  daa  paototalia  Sbar,  aad  amr  arashieMa  ala 

IS» 


Digitized  by  Google 


t 


m 


|{ltichnit%  Hl  ImMm  XflrpwIillABiia    Alwimw  Mg 

iUt  Ijotrt'flcadcn  Muskc'frMiiijM'ti  trat  fin  und  \<nh\ 
2eigteu  sich  LähmungserscheinuDgen,  schleppende}' 
Qtat  und  Schm«nai  tm  den  ergriffenen  Mwkd» 
purtini,  «elcbe  Symptome  du  Oainath  dM  Waat 
geistig  (Oehtjgen  uud  gesunden  Mannes  »oft  insnnte 
(le|ii'ltiiirtrMi.  I<']i  wendete  alle  erdeniclichen  Heilmittel 
an,  ohne  £riblg.  ElaktiioitAt  koimta  ich  nieht 
ndMO.  NmMm  dis  BÄmnkluit  atws  Ncha  Vonito 
lang  ia  atetigni  lugnmeu  Fortschreiten  geblieben 
w«r,  miidaU  iah  andUoh  den  £ticiilfftm$  an.  Der 
Knnln  tcaak  vianaal  tigKdi  etwa  }•  yin  bla  aeeha 
Unzen  aloaa  atarken  von  den  Itlritt.MM  brn-i-cirn  T)p- 
oocta  md  8MM  SU  meinem  Eiataunen  innerhalb  eine» 
HoData  TCUaUtadig,  ladaa  ant  dia  Zadnngen  aiiF> 
hürtrn,  dann  kaiirta  die  Functionstüchtigkcit  ilcr  Ma»- 
keln  und  damn  nanaaler  EmährttQgHustand  aUmiÜig 
mtOcfc.  Dar  PlaUanti  liagab  aieih  aadi  Baaa,  ga« 
brauchte  uhi^r  noch  lanpe  Zeit  lifi  wiMlf=TVHhrr>nden 
Hcfameizen  und  Schwere  in  den  (rliedern  dab  Mittel, 
dem  er  aitea  Genesung  zu  verdanken  schien.  Die 
Oenaaum  war  danemd;  vier  Jahre  nach  dar  Krank- 
kailaaalt  ward  Johanne*  im  Kriege  getodtet.  Zo  er- 
«tiuMn  dürfte  sein,  das«  ich,  tun  das  innere  Mittel 
m  antarstatsan,  dem  Kranken  nraimBl  sechs  Moxen 
Uogst  der  Wifbektule  setste. 

2.  Der  rwoit«  Fiill  betraf  einen  weiissen  Afri- 
kaoer, Naaou  JouberU  Der  Mann  kam  in  ntein 
Hans  ntt  voHattndiger  QoerUhmong  der  oberen  Ek- 
tianritltaik  IKe  Annr  hingen  schlafT  am  Kürper 
hanmtar,  er  musste  gefuttert  werden.  Ueber  die 
EitatabnngvseadBglita  md  den  Tarbnif  dar  Kraak- 

heit  konnte  ich  fast  nichts  i  rfahn-ii.  Patient  sollte 
dam  Miasbraucfa  der  Spirituosen  ergeben  gewesen  sein 
vad  ««aato  wmäg  atahr  m  aagaa,  ab  daas  ar  asit 

ISngerer  Zeit  Schmelzen  im  Hinterkopf  und  Nacken 
gehabt  habe,  diu  l'araplegie  «ci  ullintüi^  eingetreten. 
Anob  in  diesem  Fall  trat  Beiiserung  beim  Gebnincb 
dar  Tisetnrs  Eucalypti  ein,  der  Mann  begab  sich  von 
nur  naeh  einem  benachbarten  nate,  wo  er  Gelegen- 
heit hatte,  das  Decoct  der  Bbttar  weiter  zu  gebrau- 

Xrarar  oUnigaD. 

8«  IflllfIrTt.  ein  Mosutbo,  litt  zuniiclist  etwa 
■wai  Jahre  lang  aa  obrouiaoh  werdender  Myelitis. 
Yaigablicli  hatte  ish  vaianaht,  dureb  dHliehe  Blot* 

aohDehnn^rn  und  den  Gebrauch  des  Gilomel  etx:.  der 
eoUeiobenden  Fjitaflndnng  eine  Grenze  su  ziehen.  Die 
Xiaalthait  gng  flmn  Oaag,  da  hatte  ihraB  SHs 

hiiiiptf iifhÜch  in  dvn  untcrrn  Rücken-  und  olicren 
Ixrndenwirbeln.  Schmenccn  und  Keizmigscrijcheiuuiigea 
■achten  alhalllg  dea  paralfUsohen  Zofllko  Plate. 


&  Int  aiM  wOetladige  4)n«(Uhami«  Ilm,  walehe 

<kn  Pa'icntc  ri  d<'i  Gi  hraucb*  der  Beine  endlich  gänz- 
lich beraubte,  er  la^  bestAndig.  Die  Muskeln  der 
gdlhaiteii  Extremitäten  magerten  ab.  Nachdem  Pa- 
tient etwa  ein  Jahr  lang  liegend  sugebracht,  wftb- 
rend  welcher  2U!it  ich  abwesend  und  er  somit  ohne 
ärztliche  BehandluDg  war,  sah  ich  ihn  wieder.  Ea 
hatte  sieb  oon  aina  i^jpluns  tob  «tarkar  Krümmung 
ansgebildat  loh  mndeta  StTTduda  ohne  Erfolg  au. 
versucht«  aber  bald  den  EuMlyplm.  Der  Kranke 
trank  wieder  das  Deooot  dar  Blittar,  etwa  vier  Tassen 
pro  Tag.  Idi  hatte  {Im  Aber  anderen  Basehtftignngen 
fast  vergessen,  rt!s  er  eine»  Tiij,'i-s,  iVeilicli  noch  mit 
Hilfe  eines  Stockee,  in  meine  ätudirstube  trat,  um 
mir,  wie  «r  sagt«,  ftr  die  vortrefliiehe  Mediain  an 
danken,  die  ich  ihm  verordnet  hiUte.  Seine  fieinysiing 
maclite  l>eim  ferneren  Gebrauch  des  Mittels  erfreu- 
Kehe  Forisohritte.  Jetit,  nachdem  wieder  ftnf  Jahre 

verflossen  sind,  ist  er  nnBchelncnJ  wohl,  er  macht 
trutx  der  Krümmung  der  Spiiiu  grosse  Fusareisen  und 
gebt  seinen  Oesehiften  nach  wie  frOlwr. 

Leider  hätte  ich  die  Fälle  vielleicht  genauer 
beobachten  sollen,  als  ich  gethan.  TemperaturmeEsungen 
wurden  nieht  vorgenommen,  wie  aus  Obigem  hervor- 
geht, allaiB  die  Fbata,  wie  ala  nur  aus  der  Erinne- 
rung und  dnreh  ebiige  Notfaui  noch  gegenwärtig  sind, 
schienen  mir  doch  Ix'dentsam  genug, ^um  mitgetheilt 
an  Wiarden.  Banutat  habe  ieb  etets  äisehe  Bluter 
das  Brames  yva  idoht  an  alten  Zweigen,  eowoiil  anr 
Ikruitung  der  Tinctur  als  des  Decoctes. 

Botoabelo  (Sttd-Aftika),  IS.  Juli  1681. 


Biogrnphisohe  lOttheUnnges. 

Am  4.  Deoember  1880  starb  ira  Paris  im  Alter 
von  34  Jahren  Naonobon  Samesbima,  japanischer 
Gesandter  in  Paris,  verdient  um  die  Ftodan^g  das 
Verkehrs  zwischen  Japan  und  Europa. 

Ende  1880  oder  Anfing  1881  starb  an  Madrid 
Jose  Pilar  Morales,  einer  der  Begründer  der  Oei^ 
gn^faiaohen  Gesellschait  daseibat.  Er  war  JNreeter 
der  TieSnahrege  Spaniens,  fiuid  aber  dabei  Zeit,  lidi 
wich  mit  geogi  aphischon  Arbeiten  zu  beschilftigen. 
Als  junger  Mann  urb«tete  er  mit  Coelho  an  dem 
AUea  von  Spaden.  SpAter  gab  er  für  den  Unter- 
richt Ix'-tini:;.'.'  1!  ;.  !ier,  Kurten  und  Glotien  heraus. 

Anfang»  des  Jahres  1881  starb  Uamel,  welcher 
Bmmdgftm  fbMu  in  Enropa  einlKhrts  and  för  An* 
pllanzung  dieses  Baumes  in  Algerien  besonders  thäfijf  war. 

Am  16.  Feluxiar  1861  wurde  Uberstliuutcnant 
Phnl  Iraingaia  Zaviar  PUttara,  Qflieiar  der  Ehran- 


Digitized  by  Google 


157 


l^oo,  FShnr  dtr  im  hAunmt  der  MuaMtn  von 

der  französiiichen  Regierung  iu  die  Wüste  entaendeten 
gntMen  Expeditioii,  «a  d«r  Nordgraaw  dar  OMeograppe 
JÜ^  ttß/t  Amu  0v6Mtaft  Tlbflllt  wiiMf  nm|ViHiiiig  Yon 

den  Tuari'g  ermordet.  Derselbe  itud  in  Aller  von 
CtwA   fänfag  Jkhran.     £r  iat  dMriialMr  Abkonit. 

fli  Laval  und  auf  der  Kriegsschule  m  St.  Cyr.  Er 
dicate  dum  ab  Offider  im  3.  ZoftTanngimrat  nnd 
hat  sieh  «MMek  dudi  adttirlMlM  IWMjglnft, 

mit  der  er  gtSn7.en<le  Anlngen  des  Geistr-i  uml 
Uencciui  und  eine  seltene  iiuitclieidouheit  vt^rband, 
aoageseiohnet.  Ihm  und  seinen  Begleitera  wird  von 
Min«r  Wittw«  im  Paik  von  MoutMiu»  «ia  Omkmal 
errichtet  werden. 

Im  Min  1881  atarb  AbW  Dorand,  Aidiirar 

der  Pari  "irr  Oragraphischen  Gesellschaft,  kaam  iunfzig 
Jahfv  b[(.  Er  hatte  als  Mit^lie«!  der  Societö  des 
PrCtres  de  la  UiBaion  Südamerika  bereiat  und  be- 
aehlftigte  aicb  nach  aeiner  Rückkehr  mit  geographi- 
■gfaan  Studien.  Oenelbe  liiutarllaat  ein  Werk  Aber 
(Ba  frantftiirfhwi  kaAflÜHlMB  Miaaionen. 

Im  Frühling  1881  starb  zu  Librexille  am  Oabon 
Emanuel  August  Stahl,  geburen  zu  Blidah  in  Algier 
am  28.  November  1853.  Er  war  Mlt^'  i  1  i  :  Ex- 
peditk»  SaTorgnu  da  BnoM,  eirUg  »ber  bald  dam 
Sumpfiebar  dar  Sflstenragioo. 

Am  16.  Hai  1881  sUrb  plOt«lich  William  Man, 
Mit  187S  Mitglied  der  Londoner  Geograpfaiaohen  Oe- 
aeUaebaft,  geboren  im  December  1818.  Er  ist  be- 
kaimt  durch  «eine  umfangrciclien  Kaisen,  auf  denen 
•r  das  grOaatan  Tboil  voo  Nordamerika,  Csnittr  Cqrkuii 
AaatraMan,  Hauritraa.  die  SeycheUen,  Pattatiim  ud 
Thaile  von  Kloinasien  und  Arabien  kennen  lamta. 

Am  22.  Juli  1881.  aeinem  81.  Geburtstage,  starb 
BD  Oxford  Rer.  Richard  Greawell.  Er  war  «inea 
der  ültesteo  Uitglieder  der  Londoner  Geographischen 
Gflaellachaft,  der  er  aeit  ihrer  GrOadang  (4.  Aoguat 
1880)  angehörte.  Obgleich  Ton  groaaer  OaMiT— mkeit, 
hat  er  kein  Werk  herausgegeben. 

Am  S8.  JoU  1881  starb  zu  Paria  Viceadmiral 
Fleariot  da  Langle,  geborai  1809.  AIb  Comman- 
daat  der  Mariaeatation  am  Gabon  hat  er  in  der  Mitte 
dar  aanhailgar  Jahr»  die  Eiftnofanag  des  Ogoweh 
weaant&idi  gaffirdert. 

Anfang  August  1881  ^Urb  in  Kairo  im  42. 
Leban^jahra  Obant  £.  S  Purdy,  geboraa  im  Staate 
N«w-Toil[.  1870  wmde  ar  doreh  Gcaaral  Stom  naefa 
Acgj'pten  berufen,  wo  er  sich  besonders  durch  seine 
kartognphiaebaa  Anfhahman  ia  Dar  Für  1876—76 


Lalioardette,  veriBiiit  dmh  A»<l>«*mg  voa 

Goldlagerstätten  in  Franzosiseh  OmWK|  llaill  im 
SoBuner  1881,  88  Jahra  alt 

Gegen  Ende  daa  Jahrea  1881  atarb  Blaaehat, 
geboren  am  2-1.  NovfinVujr  ISIS  /u  l'liilippeville  in 
Algerien.  Er  war  als  Gvilingenieor  erat  beim  Ban 
dea  Haftaa  «an  TfaflippafOla,  dann  Ia  Fnaiaaleh,  in 
Aegypten  nnd  im  .\uftragc  der  Tlnternphrnpr  Convreux 
und  Hersent  in  Oeaterreich-Ungani,  namentlich  bei  der 
Doaaimgalknag  «htHf.  Seil  ifril  1870  w  «r  M 
den  Vorarbeiten  ftr  dat  FiMHHMkanal  beach&ftigt, 
1880  entwarf  er  daa  Plaa  aa  dea  Dnrohateohonga- 
arbeiten  nnd  wurde  an  deren  Laitar  eammat.  Sdnar 
laatloaea  TUUigkait  im  Dianat«  dar  gnaaea  üalar- 
■alBDaag  fiel  er  lom  Opfer. 

Am  15.  Januar  1882  starb  zu  Amsterdam  Pro» 
Aaaor  RraaeiacBa  Johanaea  fltamkart*),  geboren  da- 
aalhat  «m  96.  Anwar  1806,  von  1898  hia  1880  Lahnr 
der  jfartwitft  nad  Nautik  an  der  Navigationaaeliala 
aa  Antwerpaa,  ^  1833  faia  1886  AnoadiiaaMala. 
Afahaiaiatar  in  Alkmaar  aad  seitdem  in  Amsterdam. 
Er  war  Mitglied  iIcb  kilnigl.  Nil-de-rläniliwhcM  Instituts 
daaalbat,  sowie  der  Aatronomischen  Geseliachaft  sa 
Laipcig. 

Am  4.  März  18H2  starb  zu  (lothenbtirg  (Schweden) 
A.  W.  Malm,  Professor  und  Director  dea  Natiur- 

61  Jahre  alt. 

Am  12.  M&n  1882  starb  Sir  Charles  Wy Lille 
Thomaon  (vergl.  p.  101),  geboren  am  ö.  Märt 
1830  zu  BoBsyde,  Linlithgowshire,  bekannt  durch 
aeine  Foracbnngen  auf  den  Rdsen  des  „Lightning'', 
(Pttrcupine"  und  gChallenger".  Die  Publieationaa 
diaaar  latslaa  £xpadilioB  aiad  affnh  aiffht  abgaaohloaaoa. 
Tluaim  atadtate  aaf  dar  DniTarrftftt  Ia  Ediahng, 
war  aeit  1850  I^ehrer  der  liotanik  in  Kiiigp  College 
B  Aberdaan,  aeit  1870  königlicher  Profesaor  dar 
KafemgaBdiibfata  aa  dar  Uaii  airiUt  ia  Bdlaharg. 

Am  24.  März  1882  ttaili  in  S.ui  Luis  Potosi 
(Mexieo)  Dr.  Wilhelm  Schaffner,  hochgeachteter 

Seit  5.  Mai  1882  verscholl  Premior-Lieiitfirnnt 
Zttro,  geborener  Saclise,  welcher  seit  drei  Jahren  sa 
wissenscbaftlicben  Zwecken  in  Neuseeland  weilte  und 
Baamatlich  botaniaoha  Stadioa  trieb,  auf  aiaar  ISmakm. 
TOB  Tokatea  aus. 

Am  10.  Mai  1882  starb  in  .Augsburg  der  Bota- 
aikar  F.  Cafliaoh,  bakaaat  dnieh  aaina  Excuraitma- 
iora  ftr  daa  aadBatlMia  DaatwMaadi 

Am  80.  Uli  1888  alaib  aa  Boataa  IVaftaaor 

^Irüiß.  f.  47.  Oli<ge  MitthaUmweB  barahn  aaf 


Digitized  by  Google 


158 


immm  B.B«gni,  BrihHmt  dir  Hrtiwwl  Aeriwy 
of  Science,  verdklrt  dudi  Mim  gMkiglMlMl  ArlMitai. 

77  Jahre  «lt. 

Am  8.  Jnni  1882  aUcb  inMaflaad  AwCauor  EmU 
Cornalin  (H.  A.  N.,  vaigl.  p.  90,  108),  67  Jahr«  alt, 
in  Folge  eines  Henleidn».  Zu  den  natarwiaaeoichaft' 
liehen  Stadien  wurde  Comali«,  der  urtprCinglich  die 
Beobte  uod  dann  Medicin  in  Paria  atadirta,  durch 
seinen  Onkel,  dan  ans  Dentsdiland  itaamendeo  Che- 
miker Anton  Kramer  geleitet.  Eine  Erstlingafrucht 
Alpinar  AnaflSga  «ann  dia  im  Jahre  1843  enohie- 
nenen  Voöam  aber  Oaologie  md  lOnaralogie  in  dan 
aadtiraUschcD  ThsJem.  1861  pfib  pr  .  in  Wirk  iih.r 
dia  Prilontakigie  Ton  latrien  heraus,  später  wandte 
«r  ifeh  dar  Zoologie  an  und  aehrieb  vntor  Andomn 
«ine  Monographie  des  Scidtmwurms,  die  auch  von 
pnJrtiBidMai  Werthe  war.  Coraali»  wurde  1868  nun 
Yotataada  dar  Italtwilieliaii  MafattfcnaliargaaallaBhaft 

und  fiiiicfe  Zeit  darauf  zum  PrÄsidcnteii  des  Innibar- 
diacben  Institut«  fllr  WisseuBciiaft  und  Literutur  ge- 
w&hlt.  Seine  lotsten  Veröffentlichangeo  waren  ,Efal 
Hetbarimn  vor  8500  Jalmm*  (beliandehiid  die  jflagst 
gamaabten  botanischen  Entdeeknngen  in  den  Pharaonen- 
Orfibem  bei  Theben)  und  eine  Biographie  des  Natur- 
fomalMra  Grafen  Turati.  Am  10.  Joni  ftnd  daa 
Mariieba  LiiehenbegbigniBS  statt,  bei  walalMa»  Staaiior 
Brioschi  eine  die  wiaaenschaflliclie  I<aaffaa)ill  daaDaUn- 
geachiedanen  aeldldamda  Eade  hielt. 

An  16.  Jnri  188&  atarb  n  Wiamar  in  89. 
lAbin'ijalirt.'  Franz  Srhitiidt.  Krciswundiirzt  daselbst. 
Verfasser  lahlreiober  Aufstttse  Uber  Lepidopterologie 
Süd  OnnKbologia  n  FlubMitiahriftaB« 

Am  23.  Juni  18S2  atarb  ?.»  Hamlmrj?  im  Alt^r 
Ton  28  Jahnm  der  ehemaUge  Assistent  am  forstlich- 
ahamiscben  Laboratorinm  dar  Urivanittt  MflneiiaB 
Dr.  Ludwig  ItOsch,  aas  Oi'ttingen  im  Ried,  wrlchi-r 
«ich  der  dentaclien  Nordpol  -  Expedition  angeachtoiiseD 
halt'',  nn  dvu  Folgen  eines  uqg^geldkfcail  BUwea  TOU 
Maate  dea  ExpeditionsacbüEMi 

An  36.  Juni  1883  starb  in  Vjhrm  dar  verdiente 
Botaniker  Germain  de  8aint-Pierre,  Pfiaident 
dar  Botaniaehen  OeaeUschaft  \m  Fcankreü^  Terfimar 
der  .Hon  der  IJngebnngen  too  Paria*,  dea  „Bota- 
Oiaoban  Lcxicons'  u.  s.  vr. 

Am  80.  Juni  1882  starb  in  Rostock  Dr.  Georg 
mibaln  Daibardiag  (M.  A.  N.,  vergL  f.  146), 
IG]ittr^>berarzt  a.  P  und  praWaehar  Ant  daadbat, 
gaboMD  den  24.  Mai  1797. 

An  1.  Jnli  188S  elaili  is  Ohrialiaida  ainar  dar 
hervorrsgc-ndstcn  Officicrc  der  norwegischfu  Arnipf, 
der  Urigadocbef  und  CoDUDaodaut  der  Ir'vstung  Fre- 
dnOaeteaB  Obarrt  Brocb,  im  Altar  voo  66  Mra. 


Dar  TaralaitMBa  mv  «n  MM  bia  1878  Onf  dar 

(»CO. graphischen  Vcrmessunff  Norwfßein  und  hat  aidl 
durch  seine  TorxQglicben  kartographischen  AriMtW 
ia  d»  wto^filMniliiliwi  Walt  dnaa  geaabtat«  Hip 
man  ei  worbeo« 

An  8.  JoB  1882  atarb  in  Erlangen  der  ausser- 
ordentliche Professor  der  Medicin  an  der  dortigen 
UniterMUt  Dr.  Wilbebn  Trott.  Geboren  an  8.  Ja- 
wnr  1788,  war  der  nun  Yentarbeaa  aeit  00  Jabraa 
in  Erlangen  als  Assistenzarzt  uml  Do<^ent  thätig. 

An  6.  Jali  1883  starb  sa  Heidelberg  im  57. 
Labaa^abra  Oebdanr  Hoftatb  Dr.  ffiedana  Friad- 
r«ich  ;M.  .\.  N.j  vergl.  p.  ^0'J\  Professor  der  Patho- 
logie und  Therapie,  l>irector  der  medicinitchen  Klinili 
an  dar  duiligea  UniveiaiMtt. 

Atti  7.  I?R2  starb  in  Gmuntleii  Geh.  Rath 
Dr.  med.  liaurowttz,  ruasischer  saaitatswiaaenschaft- 
liebar  SehriftrtiOar,  88  Jakra  alt 

.Am  15.  Juli  1882  starb  zu  Aberdwn  Dr.  Georjire 
Dickiv,  bis  lti77  Professor  der  Botauik  an  der 
Uaiversitit  daselbst. 

Am  17.  Juli  1882  starb  in  Wildungen  Dr.  Adolph 
BtOeIcer,  Sanittttsrath,  Drunoenarat  daselbst,  wegen 
seiner  Steinoperationen  geschfttat,  44  Jahre  alt. 

Am  19.  Jali  1883  veraaglAakte  aa  der  SAdaeite 
dea  MontUane  dnrdi  einen  Stun  von  der  AignOle 
Blanche  du  Pentvret.  dtr  Profuwor  für  animale 
Mozpliologie  an  der  UniveraitAt  Cambridge  Frank 
Haltlaiid  Balfour,  aoagaaeiehiiat  dareb  aaiaa  Arbritaa 

üLfr  vr-rj;Iiä(hfn;]i-  Khf wirkelungsgesrhiclitc.  Pi-r  Ver- 
storbene hat  ein  Alter  von  nur  31  Jahren  erreicht. 

Am  84.  Jnli  1888  ataib  der  Garteadiraotor  Dr. 
Carl  Eduuril  Luca«,  der  a!?  riiscr  der  hedentendsten 
Pomologen  Deut«cbland8,  als  Vorsteber  und  Gründer 
des  ponalagiadMa  laatMaAa  in  Seatliogen,  als  Ter- 

fasspr  zaUniober  Wi-rVe,  dip  fTir  die  Otuthaumzucht 
vuu  uubeatrittoam  Werthv  !<itid,  sowie  als  Redacteur 
der  nun  bereits  28  Jahrgänge  lählenden  „Pomologi- 
Beben  Monatshefte"  sich  eines  ausgebreiteten  Rufes 
erfreate.  Lucas  wurde  am  19.  Juli  1816  au  Erfurt 
geboren,  bildete  sich  nach  im  Jahre  1831  absolvirtom 
Oynmaainm  bw  18S4  im  Lmtianum  bei  Daaaaa  lam 
Kunatgirtnar  aas.  Ab  acMter  ging  er  von  der 
fitti  ti  nhauachuh«  in  Rfgen-ibnrg  184.3  als  Instituts- 
gärtner und  Vontand  der  ant^reofaenden  Anstalt  na«^ 
Hobenlieim  filier,  werwciKe  dort  bii  1860,  nn  dam 
das  pomologischc  In-itit  iit  in  K<  utlin:;(  ii.  die  erste 
derartige  Anstalt  Deutschlands,  zu  grUuUeu,  welche 
«r  Ms  an  teine«  Tode  leitete. 

Am  28  Juli  1882  Morg<  ns  starb  in  Bad  Ragaz 
Dr.  Ludwig  t.  Feder,  königlicher  Hofiratb  und 
Geaarahtobaant  a.  D. 


Digitized  by  Google 


16« 


Am  Sl.  MI  168S  utacb  In  XM^riiatf  Dr.  Bofo 
AUndOUoHUdcbrandt,  Medidnalrath  und  ordent- 
Bdher  Ftaftwor  dar  Oynikologi«  an  der  dortigen 
üaivMtttt,  gAnrn  iaKtaigiberg  sn  S-Oetobar  168S. 

Im  Juli  1882  starb  in  YBllambroBa  hei  Florenz 
Oeorge  P.  Marsb,  laBgj&hriger  amerikanischer  Mi- 
nitterrt-Bident  in  ItaBlll,  aogeschcuor  StaaUnann  und 
IJagukt,  VerfiMMf  von  ,Tbe  Ortgin  and  Hiatory 
of  tb»  EngUahLAnguage",  „Man  and  Natnre",  ^The 
Earth  aa  modified  by  Hnman  Actiou."  Er  wur  ge- 
bonm  so  Woodatock,  Vannoot,  dam  27.  Min  1801. 

Au  6.  Angurt  18BS  lUrb  in  Loadurita  bai 
Dreadec  der  Cliemiker  Dr.  OltoR«iah»rd,  dv  Er- 
fiader  der  Alizariatiiite. 

All  7.  Aagnat  1881  atarb  fan  6S.  Laban^jabra 
Geheimer  Sanitiltsrath  Dr.  Eduard  Leviniftuin,  der 
BegrOnder  der  llaiaon  de  Sant^  in  Scböneberg  bei 
BarÜD,  OB  die  «Nka  EfaAhnnf  daa  No>raalralit. 
Syatema  in  dii'  mit  seinem  Krank(>nhaus  vfrlminU-ni^ 
IrrauknaUlt  sowie  um  die  Hnihing  der  Morphiumiucht 
xad  dto  AmMadimg  daa  OhkndbydntB  baaaadaiB 
TsdieBt. 

Am  8.  Augnat  1882  Btarl>  in  Xewport,  Rhode 
Idiwl,  im  46.  Lebensjahre  Gtn  i  ui  K.  mfal*  Wftrran» 
bammgandar  «maritaniiadiar  Iqgeai«ar. 

Am  11.  Augnat  188S  alatb  in  Augsburg  Dr. 
(lustav  Kürfaer,  praktischer  Arzt.,  71  Jnhr<-  ak.  Er 
war  Mitbcigilliider  und  atit  1846  muutterbrocbenar 
Tonfamd  dea  natmUatoriadiaa  Verdna  in  Aagabug. 

A>..  13.  Au^Miat  1882  iiuih  iii  üurlin  Qabafanar 
Medidnalrath  und  Ptateuot  der  ThierTgnmknnda  «.D. 
Jk.  Knak  Fiiadrieb  Gnrlt,  88  Jabra  nlt  Daraalb« 
vnrde  am  13.  October  1794  zu  Drentkau  hei  Gri\n- 
bmg  in  Sohlesien  geboren,  «tudirte  in  Brealau  Medicin, 
wnrda  ab  Bapetitor  n  der  TUannMiaafanl«  in  BarBn 
angaaUHt)  1896  zum  PrufcMor,  1849  zum  t^^chnischen 
Sireetor  dar  Anstalt  and  18&0  zum  Geheimen  Medi- 
dnalrath ernannt.  Suit  1870  lebte  er  im  RahaatMtde. 
Neinu  Hauptwerke  behandeln  die  Anatomie  der  Haoa- 
•Angethiere.  Im  Verein  mit  K.  U.  Uertwig  gab  Onrlt 
da«  .Magazin  für  die  gammmte  ThieAadknnde* 
CBerlis  1886—74)  henuia. 

Am  16.  Aognct  1682  (4.  Auguat  a.  S.)  atarb  in 
St.  Petersburg  Friedrich  (oder  Fedor  Petrowitsch) 
V.  L&tka,  geboren  daaelhat  am  17^38.  September 
1797,  annr  iNdtiaeban  nundlie  entatanrnend.  Ifit 
sechszehn  Jahren  trat  i-i-  1813  fn  iwilliu'  in  ilic  rus- 
«iache  FUAXo  ein  und  nahm  ala  Schifiaitüinricb  1817 
■nd  1818  Tbea  an  dar  iwaitaB  Baiaa  daa  Kqilia 
Golowin  um  die  Erde  Seit  1881  w«r  er  mit  An^ 
nahmuu  in  Juunacliatka  balnnt,  dnwMhwahte  von 
1881  Ua  1884,  snm  OvitrinJieatenaat  ararnnt»  da« 


«Matha  Xaar  md  Kamtfn  flamV»  «ad  «riiielt  18S« 

die  Leitung  der  vierten  i  iiiiidailhan  Weltumsegelung, 
an  welcher  sich  auch  deataolM  CWahrte  betb«iligt«iD. 

in  Asien  tmd  Amerika  und  entdeckte  im  Stillen  Ooeaa 
die  Ssensa wininaeln.  Die  Expedition  traf  am  16.  Sep- 
tember 1828  wieder  in  Kronstadt  ein.  Die  reidua 
Baanttete  derselben  wurden  1885  in  4  Binden  unter 
dam  Ittel  „Voyage  autoor  du  monde*  verSfl^tlielit. 
Lütke  machte  vou  da  ub  eine  Kliin^oude  (nilit&riaobe 
Ganttn,  wirkte  aeit  1832  ala  Enmhar  daa  OrOM 
Anten  OoBataatiB  mid  tnt  1858  ab  wirkllihir  Ad* 
miral  in  den  Reichsrath.  Die  Stiftung  der  lUaiaabdl 
geographischen  GaiieUaohafl  (1846)  iit  TeiiiiflWiaiaa 
enn  wanc  qm  jnaBvaa  w  wiauamoiE  sm  TioapnanaDn: 
dFTHi  :h.'<ii.  Seit  dan  aaoblBig'.'r  Judren  war  Liätke 
i'räaidunt  der  PtUtabmai  Akademie  der  Wiasen- 
admllan.  1886  «aed  er  b  daa  Onfaataad  «rbobaa. 

Am  18.  A-.icnist  1882  starb  in  Mttnchön  der 
königliche  Uuiversitatsprofeasor  und  Hofzahnarzt  Dr. 
Guido  T.  Koeh,  gabonn  an.  18.  September  1816, 
als  Meiater  in  aafaim  IMw  tUfmia  lialielit  nad 

vielgesucht. 

Am  21.  August  1882  atarb  in  Berlin  Profeaaor 
Dr.  Mmna  Albart  Arndt.  Laitar  daa  bUnigtiahaa 
malaatalBgiwbaB  bstitata  deawibat,  geboren  am  87. 

Mai  1811  in  Düben. 

Am  22.  Augoit  1888  atarb  in  Kiiaingcn  Dr. 
BUnrieb  ▼•l*«l»t  Mataur  Madidaaln^,  dar  ba> 

76  Jahren. 

Am  98.  Angaat  1889  atarb  ia  beU  Dr.  Vtm 

Xaver  Ritter  v.  Güntner,  Hof-  und  Ministorialratb 
in  Penaion,  früher  Director  de«  Allgemeinen  liranken- 
biaaaa  ia  man,  abmiallfar  Laibant  daa  Xatam 

Ferdinand,  im  92.  T,<>b<'nfljabry>, 

Am  2Ö.  Auguül  1682  starb  in  liraumichweig  der 
Oarteninspector  Bonoh6,  Leiter  des  herzoglichen  bo- 
tfTPyttyr^  flertM»  daaaibatt  in  Sltoldiraiaaa  rBbaüioh 
bekaxmt. 

Am  29.  August  1882  starb  in  Schwerin  der 
gnaabaiaagünlie  Garteadinotor  Theodor  Klett,  ala 
LaadacboibgSrtaar  rObaiSehat  bakaant,  74  Jabra  aK. 

Am  3.  September  1882  starb  in  Wien  Dr.  Ed- 
nnud  Beitlioger,  Proftaeor  der  fbjratk  andartech- 
ttlMben  Hoohaebnle  daaalbat,  gaaehMatar  antarvitaan» 
schaftlicber  Schriftsteller. 

Am  6.  September  1882  atarb  in  lüwnl  dar  Qah. 
Hoftvtb  and  Ltibant  daa  laWn  Saiftntaa  -na 
Baiaaa  Dr.  Robcr*  Tinnsen,  geboren  ku  Arolsen  in 
WaUaek  am  28.  März  1808  (Vetter  dea  bekannten 
Baidaibaisar  GhaidiaEB  Baaian). 


Digitized  by  Google 


14H) 


Am  8.  Baptombcr  188S  itwl»  io  Ganf  Bnib 

riantamour,  Director  des  dortigiaB  OlMnaloriOIMii 
hervorragender  Astronom,  67  Jahr*  alt. 

Am  8.  SaiitamiMr  188S  etarb  In  ffetb  ihr  Im- 
rtlmit«  fmnzusisclip  Mat.hf-tnatiker  Jo«eph  I.io;;. 
▼ille,  geboren  am  24.  März  1808  in  St  Omer  (Pas 
da  Gakii),  Pmümmt  der  MrthwMHt  an  dar  EeoU 

polyt^hnique  satt  1688  ood  am  College  Je  France 
ZU  Paria  seit  18SB,  Mitglied  des  Institut  seit  1839 
aadKathematOcMrdMLlivanbnraMiadaaelbat  satt  1841. 

Am  13.  September  1882  starb  in  Krematnflnster 
P.  Gabriel  Strasser,  Stiftskapitular,  Director  der 
Sternwarte  und  Profesaor  der  Mathematik  und  PIqpdk 
am  Obergymnaaimn  daaelbat,  69  Jabre  alt. 

Am  15.  September  1862  atarb  in  Ldpdg  Dr. 
Otto  Delitaob,  ansaeroirdeiDtlicher  Profesaor  in  der 
ffailoiOfikiMdiaB  fWoltifc  dar  UniTenitit  nnd  Ober- 
lehrar  an  dar  Baabdnle  1.  Ordnoag  daialbat,  aof 
dem  Getii-'tf  der  ErJkuDc]'  vit  Ifach  scliriftstelleriücli 
tbfttig,  B^finder  und  Leiter  der  Zeitaohrift  gAoa 
aOan  yf^MMm',  fabom  am  5.  Wkn  18S1  n 
Bemsdorf  bei  Licht«nst'''in. 

Am  23.  September  1882  atwrb  is  Göttiogeo  Geh. 
OtwrJMklBalraÜi  9r.  Friedriob  WShlar  (II.  A.  K.. 

verpl.  p.  l-lTi'.  Profrp'iDr  tlrr  Cdemip  und  Director 
des  chemischeu  Luboratoriuius  daselbst.  Geboren  am 
81.  JnK  1600  zu  Eaehanheim  bai  Frankflnrt  «.  U., 
widmete  sich  Wöbler  seit  1819  in  Marburg  und  später 
in  Heidelberg  neben  der  Medicin  hauptMchlich  che- 
mischen Stadien,  arbeitete  ein  Jahr  lang  in  Beneelios' 
lAbomtorinm  au  fltoalthnhn  «nd  unternahm  mit  dioaam 
and  A.  Brongmart  1884  «he  geognostiielMttinataliH 
giacbe  Reise  durch  Skandinavien.  Seit  1825  wirkt« 
«r  «]■  Lehrer,  dann  Professor  an  der  Gewarbeachula 
■I  B«Bbi  aatt  1881  an  deijeaigen  n  Caaad  nad  «p* 
Uatt  1836  einen  Ruf  an  die  Göttinger  Universität. 
WflUer'a  berOhmte  Unteraaehongen  nmfaaaen  aUe 
Zvaiga  dar  Ohaana. 

In  Philadelphia  starb  Dr.  Pancui-it,  f^in^r  der 
aageaafaanatan  Chirurgen  und  geachicktesten  Operateure 
Amrikaa. 

Wie  SOS  NicJorländisch  Indien  berichtet  wird, 
iat  der  belgische  Reisende  A.  Golf fa  zu  Tebing-Tingi 
(Beaidenc  Palembang,  Sumatra)  geatnrlw. 

Dr.  Siegfried  Langer,  ein  junger  fiaterreichiacher 
Aiat,  der  im  vergangenen  Jahre  eine  Forachungareise 
■ach  Arabien  natanafam,  tot  Int  Nadoiahk  hm  Adan 
mmuiJat  wurdan. 

Im  nubjahr  1888  alaib  in  llmloaa  Dr.  D.  A. 
Koscbewnikow,  Frafamar  dar  B«taaik  «a  dar 
UniTeraitU  in  Odaaaa. 

AttssrtilQisw  ««»  »1.  «oWiNr  MW.  ~~ 


Im  Trttiqäbr 1888  ward«  der  &*aaOria«h»iMWikft- 

reistHiil''  Dr.  Jules  Nicolai  Crevaux,  gahnw  U 
1.  Aprü  1847  «I  Lorquin  in  Lothringen,  no  da 
IwdlatiiadiaB  fltemma  dar  Tohaa  am  Pilaoaaayo  afmordat* 
ur-.chdem  «r  asktzt  am'  13.  MSr«  1882  dem  fraiizö- 
aiadieo  JOolatabun  aua  Targa  in  BoUvia  Bericht 
«ntattet  Er  maehta  aieh  anf  aainan  Mdaa  ante 
Reisen  1877  und  1878 — 187!)  hauptsÄcblich  um  die 
Erforschung  des  Innern  von  Guyana  verdient.  1880 
bereute  er  mit  Lejanne  den  Magdelenstrom  und 
Orinoko;  seit  1881  das  La-Plata^ebiet.  Ucber  seine 
Reisen  veröffentlichte  er:  n^a^x  bloca  erratiques  de 
la  Plata  ou  pr6tenduc  p^riode  glaciaire  d'Agasaiz  dana 
l'Am6rique  du  Sud«  (1876);  .Vojpage  an  Qvfm' 
(1879);  „Do  Cayenna  aaz  Andea*  (1880). 

In  Bern  starb  dar  PhtCmaor  der  Anatomie  an 
dar  dortigaa  Thiataxmwiaitel«  Ftaaa  Hartmann, 
gaboran  1888  bi  Waraila  in  Puamam. 

Das  britiüche  Museum  bat  durch  den  Tod  dea 
Dr.  Emat  Uaaa  einen  aeiner  barrorragandatao  Oiiao- 
taUaten  verloren.  Gaboren  an  Cobarg  das  18.  April 
1835,  erhielt  derselbe  seine  Vorbildung  auf  <ht}  Uni- 
veraitAten  Berlin,  Bonn,  Tübingen  und  Paria,  worauf 
«r  iB  flofanltlmd  dvai  Jahf«  ala  nmakkrar  la  dar 

Famiüp  des  I.«rd  Mintu  wirkt.^.  Seine  An-st^illung  am 
Britisb-Muaenm  datirt  aus  dem  Jahre  1866  und  aeiue 
ProfaMB  ab  Lahnr  dm  Baaakiit  am  UaiwattgrOollcga 
BUS  dem  Jahre  1876.  Von  1870—1878  wurde  ihm 
in  Verbindung  mit  Profe«8or  Egguliug  die  Katalogi- 
sirung  der  Sanakzit-Uanuscripte  der  indischen  Offic«- 
Bibliotbek  fibertragen.  Seine  beiden  Schriften  „Deber 
den  Ursprung  der  indischen  Medicin,  mit  besonderem 
Bang  auf  Su^inta",  abgedruckt  in  der  Zeitschrift  d«r 
dantadien  mocgenlindiacben  GaaeUaohaft  (Band  XXX, 
p.  61T  Ua  870)  oad  ,IBppokrataa  und  die  indneba 
medicinische  Wissenfichaft  im  Mittelalter^  lili.  Vol. 
XXXI,  pw  647  bis  666),  baairan  anf  aeiner  Untere 
anehnag  dar  mediefaiiaelien  SaBakrit^HaadiebfillaB  to 
dieser  Bibliotliek.  S^^in  im  Mira  1876  erschienener 
Katalog  der  „Sanskrit-  und  IlllUWerke  im  British- 
HMaom"  lai  ein  Mnalar  aorglUticw  Oanan(gkai(  nd 
zeugt  von  des  Verfassers  grosser  Kauatniaa  aaah  dar 
neueren  Litarattiraprache  Indiena. 

Die  1.  Abliandlimg  yon  Band  44  der  VoTa  Acta: 

0.  XlMkMlbacf :  Die  IfaUapbagen  mit  baaondaiir 

BartiMefatigaog  dar  rm  De.  M^jrar  gaaammaltiii 
Arten.   80'^  Bogen  Text  nnd  7  UlhagM|lii*dw 
Tafebi.  (Preia  16  Rmk.) 
iat  erschienen   nnd  durch  die  Boohhandlung  TOa 
Wilfa.  Engelmann  la  Laipaig  tn  baaiahaa. 

Dmak  «m  1.  BlMkaua  aal  tahm  |^  Bnrfi«. 


Digitized  by  Google 


NUNQUAM 


ÜTlüSüS. 


LEOPOLDINA 

AHTUCHES  ORGAN 
DBX 

KAISBBIJOHEN  LBOPOLDINO-OAKOLINISCHEN  DEUTSCfHEN  AEADEMIB 

DER  NATIJK FORSCHER 

H£BADSG£0£B£N  ÜKTEVi  MlTWlHKliKU  i>£K  S£KTiUN8V0BSTÄMI>£  VOM  U£H  PaÄSll>KMT£M 

Dr.  C.  Bi  Staoblanob. 

Halle  a.  S.  s,. Heft  XVIIL  —       lU— 20.  October  1882. 

Inball:  Amtliche  Mitttii'ilunevii:  Vcriuderuni;  im  Persona] lj«stkiidc  drr  Akiwleinie,  —  BericJit  Uber  die  Vcnraltmif 
der  Akademie -Uibliotliok  in  dem  Zeiträume  vom  September  1881 — 1882.  —  Adam  Ferdinud  Adamowics  f 
(Schlaai).  —  Soimiiije  Mittheilungen:  Kingegangene  ijchrinen.  —  U.  Leonh«rdt:  Kine  nem optaoMtlMihl 
HctlHide  tutd  ihn  Amitaiaag  auf  ä»  Pnxk.  —  Di«  1.  AhhAadhing  Ton  Baad  46  dar  Kova  Aeta. 

AmtUohe  MlttheUangen. 

Tei&iidemng  im  PaTsonallMBtande  der  Akademie. 
C«rt«rkeiics  mtffUe«: 

Am  S.  OetoW  1882  su  Manchen:  Herr  Dr.  Asgait  T.&Oipdlnbv,  kflnfgL  Fontratli  a.  D.  in  MfinBhaB. 
Aofganommen  den  6.  April  1876.  Dr.  H.  KnoUaudl. 


Bedoht  tbet  die  Yerwaltong  dar  Abidemie-BibliotlielL  in  dem  Zaitnnme  Tom 

September  Iflffl-'ISffii*) 

In  dem  verflojsenen  VerwaltungsjaLre  der  Bibliothek  der  Akademie  sind  ftnssergewfihnlichf  Krci;,'oissi» 
nicht  zu  TermerkeB,  Tielmebr  ist  AUea  robig  is  den,  in  den  letzten  Jahren  vorgezeichneien  Geleisen  Terl«ul'en 
ud  ab  AMtalt  hat  aUh  in  ofimiBeh»  W«iM  waitar  «irtwielult,  «ia  dla  fbtgndn  litttiheilnvgaB  WMrdaa 
«rkannen  lasEen. 

Zunfcehst  zeigt  sich  diei  in  der,  auch  iu  diesem  Jahre  erfolgten,  weiteren  Aotdehnang  dea  Taiueb- 
Verkehres.  Während  am  Schluste  des  Ictaten  VenraltungFjahrea  die  Zahl  der  GescUsLliutten,  mit  danan  dio 
Alcadenie  Um  SobiiiteB  MMtanacbt,  SSO  betrog,  iat  dieielbe  jetrt  uf  SOS  geatiegeit.  Dw  Naona  dar  4S 
Bto  hlBMf  •koBmcB«B  fiMwlhuhaftan  and  dar  von  ihiiaiii  aa  dia  BMWilwik  dar  Akadamia  gaBatetan 
Sdniftaa  aind: 

DMticliluMl. 

1.  Barliii.   DinoHan  dar  EaurfgUdiaB  gwlo^adHa  fiaiidaaaiiatalfc  od  Baifrindaaiie.  Alihaadlaman  war 

peohf^hchen  S]ieciAlkarte  von  Premaeo  oid  TkOzingan.  Bd.  I,  Q,  HI  1—4.  1872— 8S.  8*.  — 

Jahrbuch  l«hO,  löBl.  8". 

■)  VergL  Leup.  XV,  p.  139,  145;  XTI,  p.  146,  163;  WU,  p.  162,  179. 

XTOL  M 


Digitized  by  Google 


182 


8.  Cbcillltits.  Königlich  kAcIiüIbcIicb  uu-t«orologiBchee  Institut.  Rc8uUat<)  aus  don  metoorologiachen 
BMWhtnngeii.  Jg.  II— X.  1867—77.  4".  — Ueteorologncbe  fiaobaehtongao.  1876—79.  4*. 
—  BerUdit  f.  d.  J.  1880.  8*. 

3.  Frkltkfart  a.  M.    Aorztlichcr  Vfi  roin.    Jahresberiaht  1— XXIV,  Jg.  IBTiT — HO.  8". 

4.  —  Fk|yiilwli»cher  Yereiu.    Jabr««bericht  f.  d.  J.  1889—40,  1841—60,  1851—80.  8*. 

6.  Oers.  CMlKiuft       FnnndMi  dar  IhtiurwiM—BlwItoB.  Jahmbsficiit  IT -XX.  1861—77.  8*. 

6.  Orciftwsld.   NaturwiMenschtfOiehar  YtnSa.  wa  NanmipoiUMni  naä  lUlgiio.   MHtbefluagen.  Jg. 

I— XII.   186S>— 80.  8».  . 

7.  Lftüdihiit.   BotMiadMT  Tmlii.   Bcrkht  r-TIII  f.  d.  J.  1864—79.  8«. 

8.  Mannheim.    Verein  für  Naturkunde.    Jahresherioht  V — ^XLIV.  1838 — 78.  8». 

9.  rutadam.    A»troj)hv«iikiili)icbe«  UU»«rv»toriuiii.    PublicAtioneo.    Bd.  I,  IL.   1879,  81.  4". 

10.  SttndcrshauEen.   Botanüalnr  Tanin  almiiehb*  ftr  das  nftrdHeha  ThlMiigia  OoitanNmdiiiiAlatt 

Jg.  L   1881.  8«. 

11.  Stettin.   Emtomologiscber  Taraiii.   Hagaziii  für  ImaktankBiidab  Bd.  TL  1807.  8*.  —  fJiwaa>  antiK 

molof^c«  XIU.   1859.  8*.  —  Entomologüehe  Zeitung.    Jg.  XXXII-XLII.   1871—81.  8«. 

12.  Straaabarg  i.  E.  CommiMion  tot  gaologiachaa  Lutdaauntamieliiiiig  ▼an  EtMas-Lothringan.  Abbaadlangao 

BW  geologiwhen  Speeialkart«  von  Ehaat-Lothringen.    Bd.  I,  Hit.  1—4.   187S— 77.  8'. 

18.  Stuttgart.     Königlich  württt'uibf  rgiacheg    statistisch  -  topographisches  Bure;iu   (Mrti'orülngisrlii'  CVntial- 

■UtioBj.  JahrMbericht  Uber  die  WittemngtverbiÜtniMe  in  Württemberg.  XXXI— XL.  1858-64.  8^ 

14.  W«ribar«.  «yrikdlaeh-Madfehiiaidia  Gaadbah^   Madlatolanba  Ziilaelwill.  Bd.  I— TIL  1880—67. 

8«.  —  TertNuidliingaa.  N.  F.  Bd.  XVL  1881.  8*.  —  SUsufabarialita.  J^.  1881.  8*. 

Oestfirelch-lncarn. 

15.  Prag.  K.  K.  Sternwarte.  Aitronomiscbe,  maguetisobe  o.  meteorologische  ßeohachtuageo.  Jg.  XL — XLII. 

1870—61.  4» 

16.  Reichi-nberg  j.  B.   Verein  der  Naturfreunde.    M!tthri',:i,.;'fMi    .Tg.  II,  V— XIII.   1871,  1874—82.  8«. 

17.  Wieu.    K.  K.  Centralaoatalt  fdr  Meteorologie  und  J^Irdmagnutismus.    JahrbQcber.    UJ.  XIV  — XXV  ~ 

V.  7.  Bd.  TI— Xm  1869-80.  4«. 

Sehweiz. 

18.  HauchataL   SooM  dn  Seianatt  natnrallaa.    Bollatin.    T.  IV— XH.  1856—61.  6». 

19.  8eh»ff b»aaaa.  SobweiaeriMba  EutooMila^nhe  Gaadkahifl.  lOtthailiiiigMi.  ToL  I— TL  1866—89.  8*. 

MfleB. 

20.  Brnxelles.    Societö  rojale  de  Botanique  de  Belgifjue.     Bulletin,     I — XX.    1862—81.  8". 

91.  —  Muaia  royal  d'fiiatoire  naturelle  de  Balgiqaa.    Annale«,   ä^rie  paleontologique.    T.  I,  II,  IV — VI. 
1877—81.  4». 

99.  —  Societe  cntoitiuk.giquc  de  Ik-Igiqu<-.   Aunnlf-ii    T.  I   XII.  XIT— XXT.  1867—81.  8*.  —  Oaaaptaa 

rendus.   I— LXXll.   1866—79.    Annee  1880,  81.  8«. 
98.  Li«g«.   SocMU  gMagiqoa  da  BelgiqiM.   Amalaa.   T.  I— TD.  1874—80.  8*. 
94.  —  BoeiM  njwh  dw  Sdangaa.  U^noiraa.  9.  S&ia.  T.  IX.  BnnaUaa  1889.  8*. 

Hollaiitl. 

25.  ürouingen.    Natuurkundig  Genoolschap.    bl-  Vtrslag.     läÖ2.  8°. 

S6.  Lnxembourg.  .Soei^ti  dea  Sdoncea  ntidicale«  du  Grand-Buchi  de  Loxembowg.  BnlletiD.  1864—79.  8*. 

97.  Utraebt   Xnmnklök  Naderkndaah  Meteorolugisrh  InsUtaut.   JiwtfacMk  17—69.  1866—80.  4«. 

98.  Hoaeott.  Obaormtoin  bupfctal.  Annalak  Toi.  I— TD.  1874—81.  4*. 

CronMImdm  aai  IiImmI. 

2».  (ireenwich.    Royal  Ohservntory.    Report.    1836—53.  55,  57—74,  1876—61.  4«. 

30.  London.    Cbemical  Society.    Janmal.   Vol.  XLI.   1889.  8*. 

81.  —  BagFil  aalNMakal  Soeialgr.  Umabn.  ToL  XLTL  188C!/IBL  4«. 

89.  MaDcboator.  Oeologiaal  Suaiatr.   TnHNgtwna.  ToL  XTL  188(VBl.  8*. 


Digitized  by  Google 


168 


Italien. 

S3.  Bologn«.  Accadwnni  ddl«  Somn  dall'  laUtnto  di  Bologna.  Mtmoria.  4.  Svfe.  T.  I,  1—4.  II,  1—4. 
1880—83.  4«. 

34.  Fir«aa«.  Societi  cntomoloiifica  ItAliarin.  RescKonti  doli«  aduiiiinze.  ÄBM  1861.  8*.  ~~  BsUatino. 
Abdo  Zill,  TrimMtr.  1—4,  XIV,  1,  2,  XV,  l.    1881—83.  a». 

Kord-AmeriluL 

85.  Boston.  KMaeknHtto  Hortienltanl  Soehty.  TnuBwrtkni«.  1881,  Pt  1,  S.  8^ 

36.  Cincinnnti,    01ii<i  JM.ani.  s'  Institut«.    Scientific  Pmceedings.    Vol.  I,  Kr.  1.   1888.  8*. 
.37.  —  Society  o£  Natural  Ilistor}-.    Jouruai.   I— III.    1878—80.  8«. 

88.  N«w  York.    Americaii  Muacnm  oT  Natoral  Bkiory.   BttDatia.   Hr.  1^  1881.  8*. 

89.  Toronto.  M «taoralingicol  Svrriea.  Boport  f  i  1H79.   Ottern  1881.  8*. 

SU-AnuillM. 

40.  Bnonot.Airoa.  Sodadad  oiiBliBoft  AigtBÜM.  AimIm.  T.Xn,  £otr«ga  8,  XIII,  Eutmgs  4, 6.  1888.  8*. 

41.  Tokio.  AMtk  Sociatj  of  Jupin.  IkaiMMtioM.  ToL  IX,  Pt  1—8«  X,  Pt  1.  Tokofana»  1881—88.  8*. 

Aastrullen. 

48.  Mplliourne.    Cipolo^cal  Survey  of  Victoria.    IU'(mii(  II — VI.    1H75— 80.  4". 

Mit  besonderem  Duike  ist  dkbei  utzaerkemien,  daia  riele  dieser  Gfseilscltaftun  ihre  Fublicstioaen 
nicht  nur  tos  dem  Beginn  dn  Tamcti Verkehrs  m  Itafeiien,  ■oodern  nach  HflgUelikeit  «neb  die  ft  Blwiau 
Jakrgftngr.     l>ii-  auf  <Iii-sc  W<  i>iii  litr  riiliüi  fliik  ziipfpangpncn  Schriften  sind  obcu  mit  aufgeführt. 

Auch  von  denjenigen  gelehrten  Gus4!il»chttlti-u,  mit  dvuvu  die  Akademie  acbon  seit  kogerer  Zeit  im 
TaaaahvariEahr  aldrt,  dann  Sahriftaa  aller  dio  BikVoOMk  nnr  mahr  odar  wulgar  mwOitladig  liaaaaa,  liat 
M-iprtpr  ein  groüspr  Thril  unseren  Bitten  um  En.'äti.>iirig  des  FaUandiB  in  wtccfcooMuandatir  Waiaa  antipwwhan. 

Su  »iud  in  dem  vergangenen  Jahre  noch  t  üi^r  yuu,-.  n : 

Batuvia.  Bataviossch  GunuotM'linp  van  Kiiti^ti-n  imi  Wetenachappen.  Tijdachrift  voor  Indische  Taal-,  Land- 
en Vnlkeoknnde.    Deel  VIII.    1858.  8«. 

Berlin.  OasaUjchaft  Botarionchender  Freunde.  MagiMD.  Jg.  VIU,  4.<)partaL  1818.  4«.  —  Mittbeilnngsn 
SOS  den  Terhandlnngen.  Jg.  I— III.  1886—88.  8*.  —  aitnutgsberidite  1880,  81  nebet  Kagistar 
über  die  Jahre  16G0— 64.  8*. 

Cnlontto.  Asintic  Socie^  of  Bengsl.  Jonnud.  VoL  XXXIV— XLY.  1866—  76.  8*.  —  Prooesdings. 
1886—76.  8«. 

Cambridge.  PliiloM>ph:ral  s...rioty.  T^an^Mu;.ti<>ns.  V(.I.  V,  3;  TI,  1,  8;  TIS,  l,  S;  Tm,  1,  8l  1888—44. 

4«.  —  Proceediug».   Vol.  I.  II.    1866,  76.  8«. 
Onaael.  Yarain  fltr  Satarinnide.  Beriebt  XIX— XXUI  f.  d.  J.  1871—78.  8*. 

Edinbargb.     Botaideal  Society.     Transactlnns  nnd  Prorredingn.     VoL  I  3,  III,  17,        TOI,  XI  8i  XII  S. 

XIII  2.   1644—78.   6«.  —  Annual  Ke|x>rt«  VI/VIIl.   1844.  8». 
St.  Qnllon.   NatanrinanadMlIlidM  Oeeiilwhaft.    Bofebt  flbw  dio  ThKtfgkiit  «Ibrand  dar  Tarafaujnlu» 

1860/61,  6?/6!),  69/70,  70/71,  71/72.  72,'73,  73/74,  76i76,  79/80.  8*. 
Linx.    Museum  Friuicisco-GarolBnn.    Bericht  Iii— XL.    1H39— tl2.  8». 

Lisaabon.  Aflwtiimin  real  daa  tkismitaa  Portugaiiae  monumenta  historica  a  saeculo  oetatvo  aaqne  ad  quinton 
daefaBBm.  Difiloainta  et  cbsrtae.  VoL  I,  Fase.  1 — 4.  1868 — 78.  Fol.  Logas  et  consuetudinaa. 
Vol.  I,  Faae.  1—6  and  Index.  1856—78.  FoL  Scriptores.  Vol.  I,  Fase.  1—3.  1856—61.  Fol. 
—  llenturias.  ClaMe  de  acieociaa  msthematioa»,  physicas  e  nataraes.  Mova  serie.  T.  V,  2,  VI  1. 
1676—81.  4*.  —  Hiatorin  o  naBorias.  QaaM  de  siäonciaa  motaaa,  poÜtiaaa  e  faoUaa-lattraa. 
Hov*  sario.  T.  IV.  2.  V,  1.  1877—79.  4«.  —  SeaiSo  pnUien  cm  18  de  DoMmbfo  de  IB7B,  an 
15  de  Ifaio  de  1877,  em  9  de  Junbo  1880.  1875 — 80.  S*.  —  Conferencias  cflehra.'.as  na 
Aeadomin  raal  daa  aoioncias  de  Lisbos  icerca  doo  deacobrimentoa  e  coloniM{3«8  de  Fortoguesee 
m  AlHeh  I— IV.  1677—80.  8«.  —  Jonwl  de  enioBdae  niatbaniatileee,  phraicas  «  naluMa.  Nr. 
94—89.  1878—80.  6«. 

19» 


Digitized  by  Google 


164 


LoadoB.  Zoological  Society.  Reports  of  thp  Council  and  auditors  read  at  the  »nnuAl  general  meeting 
Apiiü  1888—40,  1846,  1862,  1858,  1865—66,  1868—  81.  8*.  —  ProMadinga  of  the  loieBtifio 
neeting«  Ar  th*  jtw  1846, 1861,  1873,  1873.  1876.  1877—80.  Index  to  1880—47, 1861—70. 
8«.  —  TraoMctions.   Vol.  VIII,  2  —  9.  IX,  1—11,  X,  1  —  13.  XI.  1—5.    1872—81.  4». 

Lnzsinboiirg.  Soci6t4  da  Botuiiquit  du  Gmid-UucU  de  Luxembourg.  BmmU  des  mteoiraa  H  dm  tnmix. 
Hr.  1.  4,  6.  1874,  77/78.  8«.  —  BdlatiB  de  l'bMtitt  de  Lannlwiirg.  187t.  8*. 

LyOB.  ftridifaiH  dee  Mmeea,  B«Uee-L»ttre«  et  Arts.  M^moires.  Classe  des  Sciences.  V.  8,  T.  n,  VI. 
186S— 66.  8*.  —  CliMM  des  Lettres.  N.  S.  T.  I— Y.  1861—57.  8». 

—  8eeUU  d'Agriealtan,  d'BtaloiM  Natanlle  «t  dso  Arts  ntüae.  Auulea.  8.Bdria.  T.  IH— T.  1860-88.  8*. 
Melbourne.    PhiluitojiliicBl  Institute  of  Victoria.    Transürtion^i.    Vol.  II — IV.    1857 — 59.  8*. 
Milwsnkee.  üsturfaistoriachor  Verein  von  WiBConsiii.  Jahresbericht  f.d.  J.  1866,  1869,  1871 — 76,  Ib76i79, 

1881/8S.  8*. 

New  HkTen.    The  Amerioin  Journal  of  Sdence.    8.  8eri«i.   Nr.  97,  98,  100,  116.  8*. 

Paris.    Bociet«  giologique  de  France.    Bulleün»  rind  complettirt  T.  VIII,  X;  2.  Sirio  T.  V,  Vlll,  IX,  XV, 

XXII,  XXIII.  XXV— XXVII;  3.  Wrie  T.  V.  8«. 
Begensbnrg.  K.  Bayr.  botsaieche  Geeellacbait.   Flors  oder  sUgemeine  boUniseba  Ziitnag.  Jg.  1881«  1889, 

1824—29.  1831.  1836—88.  1841—44.  1865—70,  1878—81.  8». 
Stookkotin.   Kongl.  Svensks  Veteuakap*  Akademien.   OfTersigt  sf  Forhandliogar.  34  —  37.  1877  —  80.  8^ 

—  Bihsitg  tit  Hsadliqgar.  fid.  IV,  V.  1876—80.  8«.  —  Hsndliiigar.  M.  F.  Bd.  XIV  2— XVII. 

1878—  81.  4*.  —  ll«tcorologi*l(s  Jskltagelser  i  Sverige  (ObserrstioiiiB  nMerologiqaea).  VsL 

XVII— XIX.    1878—81.  »». 
Torino.  B.  Aocademis  deUe  tkienae.  Memorie.   3.  Ser.  T.  XVIU,  XIX.  1869,  61.  40. 
Vanaiia.  B.  btitato  Vsoalo.  MaaMrifc  VaL  XIU,  8,  8.  1887.  i*. 

VMhah  koBBtoa  MBSA  tarnen  dsrsuf  besOgUebiB  Gasadta  niobt  awbr  erfUK  werde«,  wefl  dia  ms 

ffWfTidon  Thfile  Wrcifs  voilstÄndip  vergriffen  waren.  Snirhp  Lftcken  sucht«  Jic  Bibliothekarerwaltang,  je 
nachdem  die  Uelegcobeit  sich  bot  und  so  weit  die  leider  beschränkteii  Mittel  ausreichten,  dureb  SDtiquariacbe 
Aakiadb  «lunflllhii  «ad  iraidiiB  mt  dissa  Vaiaa  faasebafi: 

AwtordAB.   K.  Akademie  van  WetenscbappaB,   Jtaibaak.  1877.  8°. 

BsUTis.  BaUTiaaseb  Genootsehap  vsn  KmiitaB  eD  WatSBieliapf .  VcrbaadsliBgia.  Dad  I— V,  Vit- XI, 

XVIII,  XIX.   1781—1848.  8». 

—  B.  Katuarkuudig«  Vere^niging  in   Nederlandsch  Indie.     Nstnarkadig  T^dssklift.    Jg.  I.    AflsT.  1/8, 

8/4,  6/6}  IL  AflsT.  Iji,  8/4,  6,  6.  1860—61.  8*. 
Berlin.  a<aeilsebafk  nturiorsobsadsr  Frsonda.  SHxangsbsriebt«.  1870 — ^78.  8*. 

—  Gesellschaft  für  Erdkunde.  VsrhaadhiogML   Bil.  I-VI.    1875-79,  8». 

BresUn.  Bchlesisehs Gesellschaft  tOt wi.terHadisBhe Cnltur.  Uefaersichtdsr  Arbeiten ii.Vertedeniqgeai.J.1837.  4*. 
Brnzelles.  OfaesnratoiraBoyal.  Amnlsa.  T.  IX— XXV.  1888—77.  4*.  —  Annoalra  1849. 18.Am<a.  1848.8*. 

Colmar.    S.K-ieU'  iVIlistoire  Niitnivlle.    üiilieün.    2.  Ariiipo.    IÖ6I.  8". 
Genf.    Schweizerische  paläontologische  Gesellschaft.    Abbandlongeo.    Vol.  IV.  4*. 
08ttlBgaB.   K6Bigl.  OeseHselnft  der  WissenscbafUn.   NaehrielitaL  1848,  1861—78.  8*. 
Halsingfors.    Finska  VrtcnskapB  &jwtiit.    Öfver»igt  I— V.    1853 — 68.  8«. 
lansbrnck.    Tageblatt  der  deutschen  Naturforscher  und  Aerste.    1869.  4*. 

ZlngaBfnrt  NntmUstariachaa  Laadimeani  Ten  Unillien.  JakriNiah.   HMfc  8— a  1884—68.  8*. 
laaipsig.    OaadlBcbftft  dpr  'WiKsenachaften.   AbhandluDgen,  ina(hematisch>physikalische  Classe.   Bd.  I — VIII. 

1868—68.  i".  —  Bericbte,  1846-50.  —  Bericht«,  mathem.-physikalische  Cl.  1861—70.  8». 
London.  Oeological  Society.  Tranaactions.  Bd.  I— V.  2.  Ser.  Bd.  I,  1,  2,  VII,  2,  1821—24,  1846.  4*. 
Lyon.   Academie  des  Seisnoss,  Bdles-Lettras  el  Arts.  lUnoireiL  Gtaaia  dss  Scknoss  T.  IL  1860.  CUiaa 

des  Lettrss  T.  I.   1848.  8*. 
Madrid.    R.  Äcademik  da  Giencias.    Memoriaa  T.  VIII,  P.  1,  2.    1879.  4«. 
Hagdabnrg.   KatnrwiMOMsbaftliclMr  Varein.   Abbandlnngea.   Heft  1—8.  1869—78.  8*. 
Mklinad.  B.  MMo  Lonbaidow  IbMiie.  VoL  I— V.  1819-88,  40.  -  Gionti*.  T.  I-XVI.  1841-48. 

8«.  —  N.  &  T.  I— IX.  1847—67.  4*. 


Üiyitizeü  by  LaOO^lt: 


166 


Mubuf.  Owribetaft  ■> IMBrtong ywi—hiii  Wrtatwiweowh^ft««.  Uriiln.  Bd.IV.  CmmIIBB».«*. 
XmoO«.  SmUK  iapCrUle  d«!i  NaturnlUt««  de  Moscou.  Balletin.  Ann^  1866  Nr.  4,  1873  Nr.  3,  1878  Nr.  3. 
Mfiaehen.  K.  Aludräiie  dir  Wiiutenschafu-]].  Neue  philosophücbe  AbbandlDogen.  Bd.  I — VU.  1778—97.  4*. 

—  Deutache  Ga»ellgchaft  für  Anthropologie,  Ethnologie  n.  UigMoUehU^  OormpowiikniMlH  Jg.  1870— 4*; 

—  Ktajgl-  8t«rDw«tte.   Jdirbach.   1888—41.  8". 

KCrabarg.    Tageblatt  der  deutschem  Katurforicber  nnd  Aent«.   1845.  4*. 
PBrilL    Acadecnie  de«  Sciences.    Compt«8  rendua.    T.  XXXII— LI.    1851—60.  4^ 

—  Hufam  d'Hkton»  KttnraUa.  Annale«.  Ai»4e  1—10.  T.  I— X2.  1802—18.  4«.  —  TaUoi  du  autenn. 

1827.  4>  —  Mteoini.  Yol.  I— ZZ.  181»— 8S.  4*. 
B*g«Btbarg.  K.  bayr.  botaniücbe  OiBclIschaft.  Flui».  1818.  1890,  1888,  188711,  1880,  188»— 84, 1888 

—40.  1845-59,  1861-6S. 
SbUh.   The  AmerlMB  Vatanlht,  ToL  I,  71 19,  VII,  Tllt  1.  1878.  8*. 

Stoekholm    Kong  V.  t  Ti^kap!!  .Akndeiaien«.  Kva  Ilaudliagv  T.  I— IZ,  ZI,  ZIV— ZZZm.  1780—1818. 

8».  —  H*Ddliiig»r.  Jg.  1813-17,  1820.  8». 
Uf  •»!«.  Bmift  SadelM  ariMtian»  üim&Hia.  üow  A«U.  T.  I— VL  1778—88.  4*. 

Toaetia.    R.  Istituto  Venelo.    Memoric.    Vol.  I— V,   1848—86.  4*. 
WaabingtoD.    Coaet  Survey.    Keport.    1855 — 68.  4«. 

Wien.    K.  Akademie  der  miMiiMhafUin.    Alnanach.    Jg.  YIII.  XI.  XIII,  XV— XXIY.  8*. 

—  Taiain  zur  Verbreitung  natanriaaenadiaftlicber  Kenotoiaae.  SduriAen.  Bd.  I.  Jg.  1860/61.  80. 
Wtrsbarg.    PbyiilMlitcb-iaedkiBiaebe  Oeaellacbaft.    Verbaodlni^.   Bd.  VI— X   1856—60.  8*. 

(BAtaMMgt) 


(Schlass.) 

AdumriflB  Iwt  sahireiche  wiMenachaftItche  Arbeitaii  hinterlaaaen,  von  denen  ein  Xheil  gedraokt.  ein 
aadanr  Tbril  tat  Haniiaeript  verbHabeB  hi/t, 

Oadrnckt  sii'rl  insfipsondere  folgende  Schriften: 
1.  Aa  Boeratee  cicuU  uecatua  fuerit,  ezcorrit  alamniu  Gymnaaii  Vilneuan  €to.    TUnae  1817.  8*. 

gulomraqne  eonataatiaeims  aigna  exhibens,  adnexa  aynoDymia  gimaaln,  fliHhia.  tOHiea  flt  fVkh 

nica  etc.    Vilnae,  typia  Neanganni.  1824.    140  paginae.  8<*. 
8.  Ihmraoia  atewn^tnnych  cu;ßci  ciaia  koriakiego,  tablic^  objaSmone.  Wibio  1839.  8*.  (Za  dmiMb;  Kmmw 

der  anaiMreB  Tb«k  des  FferdekArpers,  danh  fiaa  Tafel  erttntert.) 
4.  ,Ueber  des  Oebnoeb  daa  Bkadiweiaatobia.*  la  der:  Zaitadulft  für  die  gwwiwmta  UrierlwWlniBda,  kam*» 

gegeben  von  Busch.    Marburg.    S".    Jahrgang  1831. 

6.  aliotis  aber  die  aeaeate  VeteriairUteratar.*    Ebaadaielbat,  Jahrgang  1831. 

8.  JSbi  Wort  thar  daa  WridMahapf.*   In  der  Zaitaefarift:  BeiMga  rar  Phyaiologia,  haranagegebea  Tna 

Berthold.    Gött;::^-).  !s;:;t;.  H". 

7.  gWiadoaio^  o  ^ciu  i  piamacb  Ludwika  Bcyanuaa."    Tygodnik  Fatwiburgaki,  gaaeta  on^dowa  krölestwa 

Fdakitgo.  Badaklvr:  TjwirtM.  iMarabarg.  FoKo.  1885,  Nr.  80,  81,  89  i  88.  (Naehiidit 
tiber  Ludwip  BujatiUK'  Li'lien  und  Schriften.  In  der:  Petersburger  WochonBchrift.  Amtaaettaag 
des  Kunigreichs  Polen.  Kedacteor:  Tyazydiki.  Peteraburg.  Folio.  1835,  Nr.  80 — 88.)  — 
YargfieatUebt  aneh  aatir  dem  THd:  jUdt  biagiaAonj  L.  fiqjumia"  (BiagtmfhiaA»  BkSmt  daa 
L.  Bojanoa),  in  dem  Sammelwerk:  „Wizerunki  i  roztno^ania  nankowe"  fWi!<8«n!icha(Uiche  Bilder 
nnd  Erörterungen).  Wilno.  4«.  Rok  1836,  Nr.  11;  —  deagleichen  übcnliea  ia  deutscher  Sprache 
unter  dem  Tit«l:  ,Biogn|iUMha  Sfcine  von  L.  Bejanna"  in  dem:  Magazin  iiir  die  gesamaito  Thier» 
haUkeade,  beiaaagegabea  Toa  Garlt  u.  Uertwig.  Jahrg.  1889,  Haft  2.  Berlin.  8«.  Seite  149—184. 

8.  Maaka  aUyaijiwaia  i  «kpHHite  aidani^.  Wilso  1886.  8*.  (Labia  voe  der  Eraihmng  und  Veredahtag 

d«  Thiara.) 


Digitized  by  Google 


9,  ,Frote  tlBM  8|ltaBM  «Icr  vergleichenden  KoMlag^*    Magsadn  Rir  die  Retammte  Thierheilkunde,  hsH» 
gtgelm  TM  OnrU  u.  HMrtwig.    Jahrgug  18S6,  Heft  4.    Barlin.  8<>.    8nk»  446— i90. 

10.  „ObeerratioBM  in  noMMomio  sootlienqMntieo  TÜdm"  ate.    (In  op«re:)  CoOeotraw  A<»deiinM  medieo- 

chirurgicac  Vilnensia.    VolunMMi  1.    Vilimp  1838.    4".    Pagina  98,  116  et  14». 

11.  0  pnauwMiia  i  IwMnitt  cbor^b  swian^t  domowycb,  dJ*  njjrtku  goapodu^r.    Cae^  pi«nira»:  0  obor»- 

badi  InoL   Z  rjtiiu^,    Wihio,  drakien  T.  GUdnbcvgB,  TII  i  161  abniie.  8*.  (UalMr 

dia  Erimmiing  VdA  l^ehand'uti^  dir  Krnijkhpitcn  der  IlnUHtliiere.  zam  GebrAUcbe  der  IjAndwirthe. 
Enlir  Thafl:  Ueber  diu  Kr«nkbeit«a  der  Pferde.  Mit  eioer  Abbildung.  Wilna,  gedruckt  b«i 
T.  OlflekalMfv.) 

la,  yanMhicdene  vim  A<i\rnou''  ;^  .<  rrn'.vtr-  .Artikel  in  der  von  T.  OittMttrg  Im  YTOnn  hmmgß^Atumi 

^Eucyklopedya  powaztjcbua. "     Wiluo  1838— 1839.  8*> 

13.  .Eiaige  coopatbolognote  BcaMrlnii«fliL*   Hagub  Ar  die  gcnmDto  TliiarlMlDniidt,  htnuftgutat  tcb 

Onrlt  u.  Hertwig.    Jahrgang  1840.    Berlin.    8**    Mte  440  n.  f. 

14.  .,0  wodach  DrusVieiiniokich."    Kurjer  WiUüski.   Wilno.   8«.    1840,  Nr.  46.   (üebar  dM  Mineralwaiwer 

von  Druskii  iiuiki.) 

16.  ,0  kkbABiu."    Wizerunki  i  rostrs^uoi»  nuakowa.  Wilno.  8*.   Bok  1840,  Nr.  «.   Oddxieliqr  odbitek 

Wilno  1841.  28  stronk:.  8<'.  (Debar  da«  MaaiB.  Ib  dam  SaaoMlwwk:  Wimwabaftilitlia  BOdair 
und  Kr«rt«nu)geii.  Wilw.  8«.  Mngrag  1840,  Nr.  8.  Baaoadam  Abdniek.  Wün  1841. 
S8  Saitan.  8«.) 

18.  ZDODaak  waleijuanw  ojli  navln  o  ifäu  nriara^t  goapodanlDoli  dl»  niyiini  bada/inW  pagtody,  maäj' 

kövr  i  wi'txTvnarzy.  Wilno  1841.  XXIV  i  332  i-truoic  i  1  7  S^.  (Zaanonia  odär  Lafan  TCQ 
dem  Leben  der  Haosthiere,  fUr  Kftturforacber,  Aerzte  und  Vetcrinitre.) 

17.  Moaaaiuii  «aalmiiiieain  miiuoaa,  put  priihologiea.  'VOiiae,  typia  GMdalmgiü«  184S.  4*. 

18.  aJdaef  Frank."   \SM1no  1842.  8^   (Joaeph  Frank's  Dingraphie.  Mit  PoKtrlt.)  Aadi  abgadruflkt  in  der 

Zeitachrift:  Przjjaciel  ludo.   Pozuaü  1848.    (VolkitfrLUud.  Paaaa  1848.) 

19.  .0  MnntwaA  tajaaaqndi.«  Odlyiia.  1845,  aea^  B.  QndM.  8«.  StiMiaa  8—11.   (Mar  gabdne 

Arzneimittel,    In  der  Z.Mt..r-V„  ift :  |-).„lyna.    1845,  H.  t'l  C.    Gr-xlno,    8«.   fVite  3—11.) 

30.  flUwagi  o  i^bie  roamutowym  zualeziunym  btizko  Vr'ilna  i  zvrierztjiacb  zaginionycb  w  Litwie."  Wilno, 
drak  GlUckiberg»,  1846.  8*.  (BemerkDBgm  Ober  einen  ia  dar  Nlha  toq  ynhw  gdhadaBaii 
jfammnthBahn  und  die  in  Litauen  antergagaaganen  Thiara.) 

81.  sO  wykonamn  operacyi  chirurgicuiyeh  bea  b6hi.*  Kniyar  WiladakL  Wikm.  8*.  Bok  1847,  Nr.  14— S6. 

(Uobor  die  Ausführung  chirurgischer  Opentioaeo  oboe  SaboMci.  h  dar  Zritaabrift;  WlLoMr 
Counitr.   Jahrgang  1847,  Nr.  14—25.) 

SS.  (Wiadomold  o  cboroimch  poBtrzeganvch  dawniej  w  Litwie  w  ogölno^ci,  a  w  ucscgölnojei  w  Wilide  lab 
jcgo  okolicach  od  r.  182(1.  Z  dodauiem  poeirzeieü  meteoroiogicmych."  Pamitjtnik  Towarzystwa 
lek«rakiego  Waraawakiego.  Tom  26,  poaqrt  3.  Waraaawa  1861.  8".  Strouca  18  do  116. 
CBoriibt  Uber  die  ebedeoi  in  litanaa  ttbarbanpi,  Imbaaeodero  aber  in  Wik»  oder  daaan  üin^egaBd 
aeit  dem  Jahre  1826  beobachteten  Krankheiten.  ii»l>5it  nii  IcorolMpischiii  I'i  ilmrlitungen.  Iq  den: 
▲bbaDdliugeu  derWanohauer  äntliobenO«w»Uacbart.  Band  2ö.  Uett  2.  Warschau  1861.  S.13 — 116.) 

S8.  aPraUgraaa  poattaaiaaia.*   Pkniqtnik  Tewaiayat»«  lekanUago  Wamawakiaigo.   Tom  98,  poaqrt  1. 

Wamawn  1351.  8',  Str.  Ol  — If)?  [ Prnkti««!-!»'  Boi^lmohtunpen.  In  den:  Abhandinngen  der 
Wanehauor  ärztlichen  Gesellüchaft.  Bund  26,  lieft  1.  Warschau  1851.  Snit«  61 — l&8.j  K«  ist 
diaa  eine  tob  Adanoviaa  TtrCflentliobta  ÜBiwalniig  wo  Au&itaen,  von  denen  die  aidaten  von  ihm 
adbet,  einige  wenige  aber  von  anderen  Autoren  stammen.  Die  von  ihm  selbst  Terfaaitan  ailid fclgaadai 
•  1)  „0  wodach  nnirakich."  ^Ueher  da»  Me«rwai)»er.)    Seit«  61-  66. 

3)  «0  klipielaeh  norskich.-  >  l.'ebir  die  SeebAder.)    S.  66—09. 

8)  aTeorj»  wöd  minerakijreh  podlqg  p.  na  daa  Cocpat.''  (Tiieorie  ,der  Uiaeralwlaaer  aacb 
Harm  van  den  Curput.j    S.  69—74. 

4)  .I.i<'7.)i«  iröd^  mioeralnych,  j>odana  pnea  doktora  Koppstadt  w  RUedt  1846  r."  (Zahl 
dar  Hinaral^nallaa  nach  den  darüber  von  Dr.  Koppatadt  in  Bhiadt  gamachten  Angaben.)  S.  74—76. 

6)  «0  wodaob  maairalDych  w  gub.  KoniaAakl^*'  (Uaber  die  MaerakiaaUaa  im  OeaumwiaaMt 
Koma.)  S.  78—88. 


Digitized  by  Google 


167 


«)*  »0  «odMh  IdcMvkieh  ntncMyob."  (Oatnr  UiHUigha  HcÜwiMr.)   S.  8S— B4. 

7^  „Kn'^tkn  fv:ni1uiiius(^  o  wodzi«-  tiiitii-rnlii<>j  w  Kcnimvrn  w  InüntadL*    ^lUMr  BatkM 
fllwr  dos  Mineralwasser  zu  Kenimeru  in  Livland.)    S.  94 — 101. 
8)  ,0  okaiaraAb  «  (Uabw  4ia  BMlkn.)  &  101—111. 

9}  „JaaiiK  flepot»  od  Mfwtdflo  (Aaii%o|iie  in  Fdga  von  «Imb  «caiMB  Zaluu} 

8.  lU— 114. 

10)  „Kuzrö/.tiieiiie  kiwi  loddd^  od  swien^cq  pod  wigl^dem  lekarsko-aj^owym."  (Uoter- 
acbeidiiiig  det  Ueoscheubluteg  vom  Thierblntc  in  geriehtaintlicber  Besebimg.)    8.  114 — 117. 

S4.  t^otice  Bvr  le  Gomte  GoiMtaiitiii  Tjzenhanz."  Balletin  des  adeoees  natunOai.  Moacüu,  imprimerie  de 
l'universit*'  imjiei'iale.    4".    1853,  Nr.  4, 

36.  u^thtt  di«  Rinderpest. "   Medicronche  Zeitung  RitsalandB.  St,  l'etenburg.  4*.  Jahrgikqg  1655,  Nr.  1. 

M.  «Uwaip  nad  magmijiiiwni  Bwienqee«.    Rsees  ajtm.  oft  poriedMain  lakBrakiego  Tow.  WUeAeldego  d. 

12  21  i  Marc»  185.^  r."  l'amiotnik  Towarzystw»  lokarskit^jo  \Vni>/ji«  ski<'i,»ii  Tom  33.  («t-zyt  1. 
WarazawB  1855.  8*.  Str.  lOO — 106.  (Benerliungen  Uber  den  thieriacben  MagnetiamiM.  Ein 
un  la.  (34.)  lfm  18BS  in  der  WUaaer  CrtUidMii  GeMUaelMkft  guhaltomr  Tortnig.   In  dm: 

AUmdlangen  di  r  WnrsihaiK-r  ärztlichen  ri*-s.>llm  lmit.  Ttr\rnl  3.H,TInt  1.  War-chau  S  lOQ — 106.) 

87.  „Koaeidt  Avgtbnrgaki  w  W  iluie.   Kronika  zebraua  na  obcbüd  trzt'ckwiuUuwcgo  istnieniu  koikioia  w  roka 

1855  w  dideft  Am.  Jam  Chneidela.  Vnat  A.  F.  A.  Wilno,  dmkian  JdMb  Zairadakicgot  1B5B. 

70  »finni-  M".  iUir  .\us»liurf.'iKclif  Kin-!ie  in  Wiln».  Eine  Chronik  zu  ili.-r  im  Jährt'  1855  am 
Tage  JuliHiaii.H  üks  Tiiufer»  stattliudeixit-ii  Feier  de»  dreihundertjiüirigfn  IJcstehena  der  Kirche, 

aonaiBaiigtstellt  von  A.  F.  A.)  —  Daswlbo  auch  iu  dcutschi-r  Sprache  an(«r  laigßnimn  Tital: 
Die  erangeliach-lDtheriache  Kirche  zn  Wilna.  Kine  Chronik  von  A.  F.  A.  Debamelnng  am  dMB 
Polniacben.    WÜna,  gedruckt  bei  Joeeph  Zawadzki,  1855.    94  Seiten.  8«. 

88.  Erdtki  rys  po4:z]\tköw  i  poetln  anatomii  w  Police  i  na  IJtwie,  ^ikreslony  na  paniii\tk^  50-letniego  trwania 

CeMTikiego  TammfUlm  lekankiego  Wiko&akiego  dnia  18.  Grednia  1855  roka  pnas  A.  F.  Adi^ 
mowien,  Pienaa  tegoi  Towarsyatwa  ete.  Wihm,  1S55  rokn.  Dnik  J.  Zawadikiego.  lOfiT  (tronie.  8*. 
Kiii/ti  AbrisH  der  Aufiluge  und  Fortfchrittc  dt-r  Aii«tomie  in  Polen  und  Litauen,  verfawt  von 
A.  F.  Adamowicz,  PrtaideDt  der  Kaiserliehen  Wilnaer  ärztlichen  Geaellechaft  n.  ■.  w.)  —  Gedruckt 
aueh  ala  Anhang  tu  felgmdcnn  Werk«:  Biatorya  naok  przyrodsoByoh  poding  aatnego  iryklada 

Jerzi  go  l.riipold.i  ('liteticn  Fryderyk.i  Papulni  tu  Ciivirr  iiln/'ina  i  impe(iU"iiii   jn/i  /.  P.  Munition 

de  .St.  A^';  n»  jqzyk  pulaki  przviozyU  i  dodatkatui  wzbogacili  GwUw  Belke  i  AleksanUer  Kremur; 
a  dodatUem  RietoiTi  anatonrii  w  Polaee  i  litwia  pnat  prof.  Adaauiwieaa.  5  tomdw.  WÜn«, 
drnkiitii  Zdwailzkiego,  18.")4  — 1855.  8".  Tom  5.  iGeschichti-  der  Naturwigiienschaflen,  nach  dsB 
mündlichen  Vortrage  Ueorg  I^eopold  Christian  Friedrich  Uagubert  Cuvier's  bearbeitet  und  var* 
ToUatindigt  von  Maddaa  de  St.  Aqr;  ia^  PobiiMdio  4d»notst  nnd  mit  ZuMmo  venehon  von 
OnstaT  Bdka  und  Alwander  Kremer;  als  Anhant;  dnzu:  Gevchirhte  der  Anatomie  in  Polen  nnd 
LitancD  voa Pirotaaor  Adamowicz.     li<iitd>i.  Witna,  Druck  von /.awndzki,  1854 — 1855.  8'^.  KnodB). 

S9.  «I^ftTiätf  ncTopiMecadi  oqepn  IliraeparoiK  Karo  Bueocicaro  OtSu^ecTBa,  co<  Tai<.i>-H  i,  ^oKTopom 
A.  AAanoDHqeMi."  4pyr-^  a^paaln.  CaitKTneTep6ypn.  1856  rnxh.  M  13  ifi  1&.  (Knnnr 
hMoriidier  Ueberblick  der  Kaiserlichen  nedidniachen  GeaaUaidiaft  in  imina,  rnftart  von  A.  F. 
Adamowicz.   In  der  ZtHaclurift:  Gesundhdtafroand.  St.  Petirrsburg.  Jahrgang  1868,  Nr.  13  bis  15.) 

SO.  ,0  wtoaach  w  p^Bbenm  moomwjm.''  Fkmi^ik  Towangntwa  lokarakiego  Wamamikiago.  Tom  88. 
Wamawrn  1857.  8*.   Str.  65—71.    CUeber  daa  TorkommeB  von  Haaren  in  der  HamUaaa.) 

31.  «0  powedniach  uAnraiiatdir  W  Bon»."  Gn/ftu  WnritzaWKka.  Re<laktor:  Kenig.  AVariizawB.  Folio, 
Bok  18B7|  Nr.  8S8— 831.  (Ueber  die  Sitxuogeu  der  Naturforscher  in  Bonn.  In  der  Warsohaaer 
Zeitnng.) 

83.  (Erdtka  wiailuiDt-^c  u  wypndku  najnowszych  zj.izilöw  Ickarskich  w  Niemczcili  i  Rfli(ii  w  r.  1857  "  Pa- 
mi^tnik  Tow«rzy«twa  lekarskiego  Wargzawskicgo.  Tom  39.  Warna wa  1858.  8".  Str.  840  — 259. 
(Kunnr  Barieht  aber  daa  RasoHat  der  leisten  Vcnammlungan  dar  Aenl«  in  DaataehbBd  nnd 

Belgien  im  Jahre  1857.    In  diu  AMütiidlungen  der  Warschauer  ärztlichen  Gepcllüchaft  ) 
88.  gO  wskrzesacvniu  ducho."    Kuiyer  Wiltiuki.    1860,  Nr.  7.    (Ueber  die  Erwf«kung  de«  Ueiatea.  Im 
VUnaer  Ooniiisr.) 


Digitized  by  Google 


U.  .0  MiBHn4  katabpiTi.«    Kaqpw  WildML   1860^  Nr.  94.   (JUim  ItHaililklift  Ertidivria.  b  dm 
WihiT  GBorriar.) 

86.  ,Uk»  tt^w  do  Uitityi  Inham  i  tmryi  o  idin  J.  Fndte.'   pMni^hilk  T<wwr^itwt  lalcanUago  W«r- 

«7AWiki«gn.  Wmnm.  8».  Tom  C3,  /l  izyt  6.  Czerwiec  1870.  Str.  282  — 2fi4  i  Um  64,  z.  «yt  1. 
Lipiec  1870.  Str.  19 — 32.  (Einige  Worte  über  die  Geochidita  des  WcichBelzopfes  und  J.  Frank'« 
Theorie  dieeee  lairtmii.  In  im  AhkaaSbugm  der  WanehMur  inUklMi  OeeeBwIieft.  Beod  98. 
Bdk  8.  Jaul  1870,  8.  98S— 994  oad  Bead  84,  Heft  1,  Jdi  1870.  8.  19—83.) 


Eingegangene  Sebrifteii. 


OTeei  16.  Mai  bis  16.  Juni  1882.  ForteeUeng;) 
AaChnpdtflMk»  fleeeltinl  in 

lanMD.  Bd.  XI  (S.  F.  Bd.  I).  Hft.  3/4.  Wim  1882.  4«. 

—  Karner,  P.  L.:  Knnstliche  H^tblen  in  KiederAsterreich. 

5.  113—1(59.  •  I.iinrlpun,  F.  v.:  rcbcr  die  Geschichte 
er  üiavisthi.'n  Litiruturcti.  ]>.  170 — 177.  —  lizphak,  A.: 
Hfitnie''  zur  I'r^iiviiai  liip  >liihr(>ti.s.  p,  17H  Wol- 
il  M  (  h  .  ,!   \  diiiivliilrn  Fuiiui'n   Mit'i  li  u  ipas  und 

eine  lu'utiKf  Sarejilanrr  hteppentauim  in  M.^it  rreirh. 
9.  183- UH). 

8«nokenbergiiche  natarfonch.  OesoUschaft  zu 
Itankftart  a.  K.  Abhandlungen.  IM.  XH.  Ilft.  3/4. 
IVanlcrurt  n.  M  1881.  4«.  Turner,  A..  Die  Geo- 
logie der  ]iriniitiveii  Kormatiiüii-n  |i  1 — äA.  —  Nolthftl't, 
Ueb«r  die  Geiuchuwalinicliuiuuccn  vimnittehit  des  tn- 
eettenagwk  n.  66— m  —  Lejtlnjri,  C.  t.:  Ute  den 
Ben  dce  ga^wd&wn  nelwiwlei  Leoäart.  ii.  195-146. 

—  naoien.  A.:  VergrdrMIlde  ÜBtenuchtmi^n  Ober  Ad- 
TenÜTbildtinrcii  bei  den  Pflaacen.  |i,  147— lltR.  —  (ieyler, 
H.  TU,:  l'eber  Culturversiirhe  mit  dem  jaimtiischen  Lack- 
bsum  (lihus  prrmci/'crn  H  C  ]).  19!)  — -  Si  oane, 
V.  L.:  Keue  Boiden-Gattung  und  Alt  von  den  riiiliupiacn. 
Wh  917—991  —  De  Bary.  A.:  Untmndumgen  ttber  die 
ParoMntoreii  nnd  Saitroletpiiecn  und  die  Grandlagcn  eines 
natorlicfaen  Systems  der  PiUe.  p.  22.')— 370i  —  B6ttgar,0,: 
BeilTiji  xiir  KenntBiss  der  K<'|)t4lien  and  Anphibien  Spa- 
niens  uml  lii  r  Huleiiren.  p  ;i71— 3Ü2.  —  id.:  AnfzAhluna 
der  vniL  1  thMi  11  u.  A  V  Multüan  im  Winter  IHS)  sl 
am  C*p  Verde  in  .SeuegÄmbicu  eesummclteii  Kriechtliiere. 
j».  303  —  419.  —  Lenz.  H.  n.  Richterg,  F.:  Itritnit  /.ur 
Krustaccentauiia TOD  Madagascar.  p. 421—433.  ~-  Böttger, 
0.:  Die  ReptUien  und  AnmiiiMaK  foa  Madapewr.  |k  486 
—m.  —  WoroniD,  )£.]  Bdtng  nv  Xanlalw  dar 
Dadla^Mcn.  ^  069-601. 

—  Boklit  1880—1881.  VraBJtfiurt  m.  IL  1881. 
8*.  —  KinkallB,  F.:  I>ic  Steinzelt  des  MmeclMB  fa 
DeuUchüind.  p. 67— 117.  —  Maltzan,  II.  v.:  BerMtt  Obir 

«•iiie  i.  .1  lf«0  uiiternonimene  R««*  luich  der  Küste  S«ne- 
giimtiieiis  lind  iiii^lM  suiidere  über  die  Fauna  dieses  tiebietes. 
p.  IIH— 1J7.  -  ZiHiiler.  J.:  Verp'Qnte  Bllithcii  von  Tro- 
patvlu't:  i,N  j.ic  |i  v<?<  11»»,  —  Böttger.O.:  Zweite  Liste 
von  ileptUjea  uud  Uatrailiicm  aus  der  Provinz  8aö  I'auln, 
BnaUieD.  p,  130—133.  —  Hirtcb,  C,  und  BAttrer.  O.: 
Ltate  von  Reptilien  u.  BatracUem.  gesamnuHt  anfncilien. 
n.  184—148.  —  U6ttgcr.  0  :  Liste  der  von  W.  Kobelt  in 
opanien  und  Algerien  inettaminelten  Kriecbtliiere.  p,  144 
—147.  —  Lenz,  H  :  \-\:  ' 
C.  Ebenau  n  A.  si>.iih|it) 
von  Moaai-Be.  p,  V>^  1.^5 

Zooiogiioli-botaiuache  Oeselisch.  In  Wien.  Ver- 
handlungen. Jg.  IHKl.  Itd.  XXXI.  NVitii  1882.  ö'^  — 

Lmh.  F  ;  Milllii  ihiMi;.''!  nl.i-r  l'liai.|it.:)i  v.:  :ilir:i,  li.  I  H, 

Rithuy,  K.:  l'eiier  dan  Kiudrin^un  der  äporidien-Keim- 
aehlincbe  der  Pucdma  Maivauarum  Mont.  in  die  ImiI. 
denaiiieUen  dar  Aithaea  rotea.  p.  9—10.  —  id. :  Ccmt 
I  nad  kauroaeiai^  DndiBeaiL  ^  11— 16. 


i-hc  von  Nossi-Üd,  aennmielt  tob 
p.  148—169.  —  Id.:  I^fiiapodco 


—  Vüsi.W.:  .loannes  Antoniui  Si-o|«>li.  Lehensbild  eine« 
österreichischen  Natiiriorsi  lu  rs  iinil  di  esen  Kenntnis.H  der 
VAif  Kiiiri^  p  17 — (i<>.  —  Iteitter,  K.:  He.stininning*- 
Tabi'^ii  II  li  r  i  iiriipüisclien  (Vilenpieren.  IV,  iVittcUdae. 
(ieoryasulat,  Thorictxdae.)  p.ö7 — 90.  —  Gangibauer,  L.: 
Ik-stimmuDKi-TalNllen  der  eoropUschen  Celeofiiinii.  ITa. 
((hdemeridae.)  p.  97— 11&  —  TrantI,  K.:  TenefaMaa 
der  von  v.  Fridau  auf  Schmarda'a  Reise  1853  in  Ceyloa 
cesaminelten  Farne  p,  117 — 12ll.  -  Marcnreller,  K  ».! 
Nene  Holothuricn  von  Japan  und  China,  p.  121  — 140  — 
r  I.' 1 /.<■  1 11 .  .V  \  -  l  'elji  r  riiie  Sendung  vnu  Vn^'eln  aus 
Central- Afrika,  p.  141--1Ü6.  —  Lö»,  V.:  Beiträge  von 
Bialogie  awl  SraonifiBia  der  nyUedea.  b.  IST— im  — 
Helmerl,  A.:  BeHngo  lar  Ffcn»  Mieder6ileReiehi.  iklTl 
— IBC.  —  Dräsche,  K.  ▼.:  Zur  Charakteristik  dar  Nena- 
toden-Ciattnng  PeritreuiteUut  DiosinR.  p.  187 — 194.  — 
Mik.  .1  :  Diptora.  geüaininelt  von  Hertnano  Krone  auf  den 
Auck  iiiids;!i3tlii  1874  u.  1875,  \>  l'.t"i  LHiü.  —  lteiiihar<l, 
H.:  Beitrage  xur  ürftber-Fauna.  p.  307—210.  —  Reuter. 
O.  M.;  iMigiria  nev.  gao.  911—914  —  Brunner  von 
Wattenwyl:  üeber  ms  aataekthene  Oftbopteren- Fauna 
<>estcnr«rh«.  p  316—218.  —  Berah.  R  :  Beitrixe  aar 
Kenntnis»  der  japanischen  Nudibraiichien.  II.  p.  219—254. 

—  I.nw.  F.:  Hesrhreihimi;  von  zehn  neuen  Psylloden-.Vrten. 
p  'i^tb  'itiH.  (iraf  Kevserlin«.  K,:  Neue  Spinnen  aus 
Amerika,  IlL  p  2ö9  — 315.  —  Mik.  J.:  Dipterulogiache 
Mittheilungen  II.  p.  316—330.  —  Reitter.  i...  Zur  Vt^ 
laphiden-  und  Scydinaeuiden-Fauna  Syrien»,  p.  331— 8861. — 
Osten-Sackeo.  C.  R.:  Verzeichniss  der  entomologbcben 
Schriften  (iun.  Kondani's.  p.  337— .144  —  Mik.  J.:  Dip- 
lerMlojrifiche  Mitlheihiniren.  III  p  .H58  -  Froyn.J.: 
Nat  htriiRe  zur  I'  lura  vun  Sud  - 1 -trii  n.  zuffleich  Keiirtge 
zur  Flora  Gestammt- Istriens  eiiihaUend,  u.  369—393  — 
Möschler,  U,  B.:  Bctirftge  zur  ächmettcrtinfs-Fanna  von 
Snrinam,  IV,  p.  393— 443  —  Reitter,  E,:  Bestimrauags- 
Tabellen  der  europäischen  l'oleii]iten'ii  V  (rauMtfue, 
darigtridne,  l'fdaphidne  u  Scuilmnmitlite.  1    p.  443—992. 

—  Itii^ciihMtcr,  A  und  l>alla  Lorre,  K.  \V  s.-.  Die 
H',  lui-ii  ijilrrT'u  in  1.  \  KiiIhuhiIml'Ij  Curniolica  u. 
»ul  den  dazu  (.'».'hörigen  Tutelu.  p.  öb3 — tAH  —  Pol /ein. 
A.  V.:  Leber  Dr.  Eäniu  fiey's  zweite  SenduiiK  sim  Vusehi 
aus  ('entral-Afrika.  p.  606  —  618.  —  Sihauluss,  L.  W.: 
Zoologische  Krgehniase  von  Exenrsionen  auf  den  Ualearea. 
|i.  CID — 624.  —  Koch.  L.:  Die  Aracbnideu  u.  Myriopodaa 
der  Kaleareii.  p  H25  H7ft.  —  Sehulzer  v.  M ü uKenourg, 
S.;  Myeologisehe  Ikitriijie  VI,  p.  ti79  —  ßSO.  Ganifrl- 
bauer,  L.:  Bestimiiiuinf.i-l'abelleii  der  inrupiUbi  In  n  ("0- 
leopleren  VII  tCrrumhiiiiliir  1  p  IWI  7.'i^  .Mi  \i  r. 
A.B.:  Uehcr  Vögel  von  euiifjeii  der  sadosllichen  Inseln  des 
malmiedien  Archipel»,  in.>be».iiidi'i'e  Hlnir  ditjeeigiT  tiewkei 
p.  780—774  —  Bnbela.  ,1  ^'<-l7:cicllniss  der  nm  Kieni 
in  Miihrni  ■.«ildw.n  l,^.>tiil."i  l'tliin.'.'n,  p.  776 — 900. 

&.  Istituto  Lombardo  di  Seieue  e  Lettere  in 
■aliud.  Hemorie.  Vol,  XIV.  Fuhc,  2.  Miinii.i  1881,  4^ 

—  BwidicoDti.  Ser.2,VoLXm.  UüanolSöO.  8*. 

—  AUi  daUa  Foadaaiaaa  eeieatifie»  G^gaala.  TaU 
VI.  ParU  9.  Anai  1878—78.  Wbuw.  8*. 


i-^iyiiiziüd  by  Google 


m 


II.* 

Mtedira.   Toü»  XXIX,  Nr.  8,  4.  St.-P^tenbourg 

1882.  4*.  —  Nr.  S.  Hftsimorici.  C.  J :  Do  Coriarw, 
Tlice  et  Monorbasmate.  hujusque  generibm  proxinie  afttni- 
biu  Bungea  et  Cjmbaria.  70ik  ~  Nr.  i.  Ii«ni,B.:  Ueber 
4»  tbemiiclM  AnidehDimg  im  UMrwMien.  SM  p. 

 Tom  XXX.  Nr.  1,  9.  Bt-Mtanboarg 

1881.  4*.  —  Nr.  1.  Schmidt.  F.:  BMÜtaa  dir  Mt> 
iMÜtiachtn  iQiiriMlieiiTrflobitmi  nebtt  geoKooMisdier  Uebar^ 

siebt  des  ostbaltitrhen  Siliiri^bietea.  Abtblg.  I.  Pbacopiden, 
CbeimridCD  und  Kncrüiuridfii,  287p.  —  Nr.  2.  Uokotoff, 
N.:  Uecbercbes  sor  la  tbrmation  et  les  propriit^  de  Toxydn 
tto  Sodium  anhjdrr.  16  p. 

O«ological  Surray  of  India  in  Calontta.  ?a- 
laMUUdogia  Indica.  lS«r.  II,  XI,  XII.]  The  fo<iiuI 
Fkca  of  tfaa  Goodwan«  tgitm.  VoL  III.:  Lowar 
Oondwasaa.  S.  Tha  Flo»*  «f  tlw  Oaonda  aad  Itaabat 
diftaiaiia  (Ganehuloa  «f  pt  8)  >r  0>  Pelatnantel. 
Odeatta  1881.  Fol. 

 Ser.  XIII.  Salt-rai.cf  i'u-^ih.  by  W.  Waa- 
gen. I.  PrcKlDctDi-Iimestone  fosslU:  3.  Pelt'<'yp<xla. 
Otkatta  1881.  Fol. 

—  MaiDoirB.  Vol.  XVUl,  Pt.  1,  2,  3.  Calcutta 

1881.  8*.  —  Ft.  1.  Griaibaeh:  Oeolorr  of  tbe  section 
iMtwevn  the  Bolan  pas8  in  tiiluchistan  and  Oiri»hk  in  Sou- 
thani  .Kfgbaiilsun.  W  p.  —  Pl  2.  Ball:  GiMilogy  i>f  tbe 
dtoicta  of  yiaubhüm  and  äiiighbübrn.  90  p.  —  Pt.  3. 
Klag:  Oeology  of  the  IM-iiiliita-Godivari  valtey.  161  p. 

—  Uacorda.  VoL  XIV,  Pt.  2,  8,  4.  Caicutta 
1881.  8*. 

—  Ball,  V.:  A  manual  of  tbe  getiogj  of  India. 
Fl.  TTT.    EcoDomic  geology.    CalcaU«  1881.  8*. 

Edelmann,  M.  Tb  :  Neuere  Apparate  fQr  natur- 
wiaacii.si  iuiltlii-iie  Srhuli;  und  Forschung.  3.  Liefrg. 
8tuttgui-i  1882.  8«. 

Zoclogiaal  Bodatj  af  LoadiM.  TkaaaaoÜooa. 
ToLXI,  Pt  6.  LondoB  188S.  4».  —  Parkar,  W.K.: 
Ob  tta  ünetHM  aad  dawiaMwait  af  «ha  ikal  hi  tha 
Onddta.  p  174—214, 

—  Geaanl  Inte  to  Oa  TraBaaeUaai.  Toi.  I 
to  X.   LoodoD  1881.  4«. 

—  Proceedinga.  1881.  Pt  1*         4.  LoodoD 

1881-  82.  8». 

B.  AccadoBi«  delle  SeieoM  di  Torias.  AtlL 

Vol.  XVII,  Dwp.  4.  Torino  1882.  8».  —  Emo,  A  : 
Sni  calori  specifiH  e  siiilc  denaita  delle  soliudoni  di  glicerina 
neir  acqua.  p.  i2h — t,'«K  —  l'ia^t/a,  S. :  Sülle  curriapoD- 
deoie  1.  2  .'d  1.  t  .  p  411  44«.  —  Salvadori,  T.: 
DeKiiiioDe  di  aoa  nuova  speci«  del  genere  CollocaUa,  ed 
tMacmoisiii  iatana  aUa  G.  iil'iiwalw,  Mtad.  p.  44B-46a 
—  Naccarl,  A.  a  Ballati,  IL:  Sol  rbcakbnicnl«  dei 
corpi  iaoloUnti  aoKdi  e  Ki|iiidl  is  causa  di  saccoariva  pola- 
rizMuiioni  etettroauticfae.  p.  451—461.  —  Salvadori,  T.: 
Reia/iono  tntnrno  ad  ima  ineniatia  dal  dott.  CananHMS  i"- 
titiilaia:  Kiri>ri-b*-  intomo  all' aoatOBia  dl  OB  fttO  dl  (Maria 
Jubaia  {.Forst),  p.  462  -Mit. 


MtnrwiMaBicbaltL 
Bd.  XXIL  Jg. 


▼ania  nr  VarUrelimg 
i»  WbB.  SefariftaB. 
1881/82.   WtoB  1882.  8*. 

Soc.   royale  malacologiqne 
BrtUael.    Annale.«.    Tom.  XIII  ii: 
Amda  1878.    Druxfll.-»  i8Td.  ö". 

—  Ptocia-varbmax  de«  aeanoes.  Tom.  XL  Aao<a 
1883.   Bruuüaa  1882.  8*. 

Loop.  xvm. 


de 


Belgiqne  in 
■i-,  Tum.  II). 


lofd  Saa>  «r  «^yiV^nii  Tnntri"rn  Tot. 
XXX,  Pt  L  EdiabBTi^  18S1.  4«.  —  Hair,  Tb.: 
The  la«  of  attanaible  rainon  in  daterndnaati.  p.  1—4.  — 

id.;  Ün  some  transrormations  connecdn^  Rpneral  dftcnni- 
nanta  with  coDtinuaiitu.  p.  5 — 14.  —  '1  raquair,  Ii.  H.: 
Keport  on  fossil  fighes  «ollocted  by  tlie  üfulotital  Surver 
of  Scotlaod  in  Eakdalc  and  Liddusdale.  Pt.  I.  Ganoidcl. 
u.  IS — 72.  —  Peacb,  ü.  S.:  Oa  lome  oew  Cnutaceaoa 
Iroat  tbc  lowar  earlM»iferoaa  ncka  af  EakdaiaaadLidda^ 
dale.  p.  73—99.  —  Heriehal,  A.  &:  Qaaeaaa  apaitm  ia 
Taruiim  tiibes.  under  »nuül  diipcnion  aod  tt  low  oliÄrfB 
temperuttire.  p.  Itiu.  —  C'brystah  On  a  apaeill  daaa 
of  Sturmians.  p.  IGl— löü  —  Traquair,  R.  R. :  ()n  tbe 
i  i.iiii.il  o»teolriffy  of  Riii/-i)ilMiifi>,  p.  ItlT  1*>  Lelts 
und  Collie,«.:  On  tbo  action  of  pbosphide  of  lodium  on 
halaid  athan  and  «a  tho  aalta  af  tetrabetucyt-phoaphoniBB. 
p.181— 21A  —  Oailcie,  J.:  On  the  ireolo«rr  «f  thePoifSa 
kbUMlt.  p.  217—270.  —  Knott,  C  G.:  Hesearrbe«  in  eoa» 
tact  electridty.  p.  271  —  284.  —  Letts:  Oii  pboaphoma. 
betainoa.  p.  — »36.  —  Aitken.  J  .  Ün  dust,  fogis  and 
cloiids.  [I.  337 — 368.  —  Gray,  Tb.:  The  effeot  of  perma- 
nent elonuacion  oa  tbe  ipedüc  rcMStaoce  of  metallic  wires. 
p.  SO»— 883.  —  Oeddei.  P.:  On  tbe  bütology  of  the 
Pedidllariae  and  the  miudei  of  fcMiuM  «pWra  (Forbea). 
p.  383—398.  —  Peacb.  B.  N.:  On  aome  new  apadaa  of 
loeaii  Korpioni  firom  the  carboniferooi  rocka  of  niintlaiMl 
and  tbe  EngUsh  bordprs.  with  a  rcvicw  af  tbe  genera 
Eoteorpitu  and  .If.u'ii.i  ;  ,,i  M.srs  -^I > ,  k  and  Worthen. 
p.  399  —  412.  —  WitkowaJii.  A.:  KöecU  of  itrain  on 
elwtric  conductirity.  p.  413— 4IS.  —  Smyth,  F.:  On  the 
Constitution  of  the  lioes  forraing  the  low-tempernlure  spec- 
trom  of  oxygen.  p.  419—436. 

—  Proc«}dinga.  SeMion  1880  — 1881.  F.dinliurgh 
1881.  8«. 

Botanical  Society  of  Bdinbnrgh.  Trunaactioas 
and  Procecdiugs.  Vol.  XIV,  Pt.  II.    Edinborgfa  1882. 

8*.  —  Gorrie,  \V.:  On  obtainin?  by  si-lctti'Mi  Imrdy 
varietiea  or  forms  of  what  are  iisoally  icrni«]  i^alf-iiardy 
plailta.  p.  14ii-16.'^  •  Christison.  R.:  Un  lli>'  (lacl 
naHnremcut  of  trfc.^.  l't  b.  p  161—171.  —  Dickson,  .\  : 
Ob  the  morphology  of  tlic  pitcher  of  üeplnUoiut  fMaäarit. 
p.  in-18IL  —  Haefarlane,  J.  Ht  Ob  LifMopUaiaa, 
a  gonia  of  carVwübrous  planta.  p.  181— 18V.  —  id.;  Nota« 
on  tbe  action  of  «ome  aailiue  dyca  on  re^eUble  tissues. 
p.  190 — 191.  —  id.:  Tho  stnictore  and  dirisioo  of  the  vo- 
getable  cell.  p.  192 — 218.  —  Grieve.  S. :  Nolea  on  tbe 
Flora  of  the  islanda  of  Culonaav  nini  Ornnsay.  Pt,  2. 
n.  219—224.  —  8 ad  1er.  J.:  On  a'  cunous  form  of  Kohl 


Rabi.  p.  225  —  338.  .—  Id:  Kapoit  OO  Moiperattirea 
open  air  regeuiioB  at  Oa  lond  hotaaia  gardea 
Angiut  1880  tiU  Jolj  1881.  p.  320-362. 

Bataviaaaoh  flaaootuhap  Tan  Kaoatas  an 

Wetenichappen.  Verhandelingt-n.  Deel  42,  Stuck  1. 
Batevia  1881.  8».  —  Groot,  .1.  J.  M.  de:  .laarlijk.^ibe 
feeallB  an  gebniikun  vii]i  d<'  Kiiioy-Chme«zen.  l>i>el  I.  242  p 

 Deel  4a.    Leiden  1883.  8«.  —  Te  Me- 

eholan,  Ch.:  Drie  teinten  laa  tvonotlatnkkan  ait  da 
Wayang  FoerwL  604  p. 

—  Tijd.ichrift  voor  Indische  Taal-,  Ijind-  en 
Volkenkundp.  l).>ilXVIl,  AÜcv,  1.  2.  3   Bataviu  1881.  8''. 

—  N  «tuk'ti  villi  df  algi-iDL-i-ui-  •-■u  bettuurg- ver- 
gaderingen.  IKmjI  XIX,  lööl,  Nr.  2.  BaUvia  1881.  8». 

Landaa-Medicinal-CoIIaginm  in  Broidan.  U. 
Jahrealx-rirbt  auf  d.  J.  1880.    Leipsig  1883.  8*. 

Klonzinger,  C.  B.:  Die  Komlltkiora  doa  nthan 
>Ieere.<<.  Th.  1.  Die  AlqpoBaciaB  Und  MalaaodarBMB. 
Berlin  1877.  4». 

Edelmann,  X.  Th.:  Die  enlmagnetiachen  Apparate 
dar  Polar-Expeditkncn  L  J.  1883,  aus  den  Warkatittan 
von  M.  Th.  Edelmann  Ib  HaBohan.  Bimvaadiwate  1888. 


Digitized  by  Google 


170 


go.  —  Untcrsucliu Ilgen  üher  die  IJeBtimnmi  K'  Ii :  »nl- 
■WglMtiMliMi  Inditution  TermitteUt  des  \Vrbi'i-  iichen 

bSndnetm.  HnaduD  1881.  8«. 

i  «r  tmmaMn  JMaa  «t  Oamteidn 
VoL  a.  Kr.  6,  7/6.  OuuMdg* 
188il>  8*.  Vuxon,  W.:  BÜiliognipby  to  MeeaiDuiy 
JUmOua  frem  enlwyologieal  nMomplM''  eonpUcd  bjr 
A.  AlMriz.  W.  Faxen  Mid  R  L.  Hark.  1.  Crustace«. 

LMT— -SiVO,  —  Agassiz,  A.:  Exploration»  of  the  &ur&ce 
ina  of  tlir  jnilf  stroam.  undpr  tno  ttiispicos  of  the  V-  S. 
Coflsl  Mirvfv,  |i.  201-  ;2H'J  I-Vwk  .1.  W. :  On  tiic 
Acttli-iihac  y't  tlie  ea»t  coast  ot'  New  Knijlaiul,  p.  2f)I— 310. 

Soo.  royal«  du  Scienoes  de  Litfge.  Mömoire«. 
2.  Henc.  Tom.  IX.  Bruxr-ll.  s  1882.  b».  Cand^re. 
K.:  KImi-nii'>  :iMiH'ai.x.  117  p.  1- Die,  K.:  Tables  des 
lißiira  tnm.nuiiK  Iritnics.  iKiturflli-^  rt  de<i  invcrüCs  dc»  nom- 
lire-i  11  [i,  —  I.e  Faipe,  V.:  Notes  d'aiialyae  et  de  ({^o- 
iD«lriu.  ao  n,  —  id.;  üur  qaeJqiic»  puiota  d«  !•  thdorie  dee 
fonnee  elcebruiuM.  23  p.  —  Oramdorne,  J.:  Sur  cer- 
täine«  formnln  du  mouvement  ctliptique.  8  p.  —  id  :  äor 
Ik  poBsibilit«!  de  dt^luirc  d'uiie  seiilp  des  lois  dc  Kepler  le 
prinripc  de  l'attraction.  10  \k  Ui  rnyts.  .1.:  Note  stir 
unel'pii's  priipnilles  ilrs  li^li  tiüiiiaiits  niiütiplcs.  11  — 
PrenillHdiinic  do  Korr.',  .\  :  Mat^riaux  pour  la  lauiic 
enUiniulogiiiue  de  la  provui<:e  de  Li^ge.  Col^töres.  Ceu- 
I.  U.  a^a9  9.  —  InaeheoaMlcy.  T;  0.:  aar  fe 


  im» 

VctnftndL  OtMÜMiL  In  Buden.  66.  Jalm*- 

bericlit.  1880;81.    Etidr-n  188-.'.  8". 

OeMlltch.  ftür  Qebartshttlfe  in  Leipzig.  Mit- 
theilungen an«  d.  J.  1881.    Leipzig  1B82.  S^. 

K.  PimiH.  OaologiMlit  LtndMsiuUlt  in  Barlia. 
HdwiMeliidiliBlurte  in  IbagMrgn.  Barlin  1888. 
FoL  —  GtologiMlw  ütbenMiUknrte  des  HarzgebirgM. 
Bsriin  1883.  Fol.  —  19.  Lieferung  der  geologiwäm 
Specialknrte  von  Preussen  nnd  den  Thüringischen 
Staaten  tielist  den  dn^u  gehörigpii  Krläutcningen. 
Berlin  1882.    8»  n.  Fol. 

KaiierliehA  Admiralittt  in  Berlin.  Amtalen  der 
Hydrographie  u.  maritim.  Meteorologie.  Jg.  10,  Hft.  Y. 
Berlin  1H»2.  t".  —  l»ie  physikalisrhen  VerhUtnilwdM 
Atlantis!  lieii  «Uenii».  p.  LNiO— 274.  Kopi>en!  Dil  IMMt* 
Ücfacn  liaruioeteriicbwuukungcii.  p.  2J&—SäO, 

—  Nachiiehten  fttr  Sedkbrer.  Jg.  Xm.  Nr.  18 
— aa.    Berlin  1882.  4». 

D«QtMk«  flamnita  ia  Hafflborg.  Monatlidie 
r<  1h  t .  l  ,t  der  Witlanng.  DMWibtr  1881  and  Index. 

Hatulmig.  8«. 

O«ologloal  Iwey  of  Canada  in  Montreal. 
Bepoit  of  prograe  for  1879  —  80.  Witb 
Montreal  1881.  8*. 

See.  «ntomalecifne  de  Belgiqve  in 

.\nnale«.    Tom.  XIII.    BmxeUe»  1869—70.  8". 

Die  landwirthtchafUiehen  Verauchs  -  Stationen. 

Hor«ut.p.>;.   vüii   F.  Nobile,    liil.  .NXVIII,  Hjt.  1. 

Berlin  1882.  8".  —  Brninitrurt.  l;.:  Studien  nUer  die 
iU'Iiwedischeii  Hupfen  in  ihren  livzii-iiiinurri  zur  l'lluiuen- 
2COxrapliie,  zur  l,and»irtlis«liaft  und  Brauerei,  p.  1 — SO.  — 
Will,  II.:  UebiT  den  Kinttuas  de»  I-^niiueilena  u.  Wieder- 
auf  dw  EntwklnliiiigilUigkeit  der  " 
dm  Ocbrandawiith  „anagawaehiawr' 
p.  U  C 


Bot  aene  optoooetriMlie  Kethode  und  ihre 
invendimg  anf  die  Itazb. 

Ton  Dr.  CU  Letnlinrdt  in  Colberg. 

üngenclitet  der  Scheiner'fclie  Versuch  *i  von  iKmi 
Tanwhladeiaaten  Forwhem  nach  den  verachicdeuaten 
Biehtangen  hin  luiteraaeht  and  modifidrt  worden  ist, 
hftt.  dennoch  ein  i1it;<icni  SussKrlich  wenigstens  »ehr 
ähnlicher  Venuch,  soweit  mir  bekannt,  bis  jet4ct  keine 
WittiM  UnftMibiMHittll  erregt  E«  beruht  dieser 
auf  einer  Beobachtung  Gray'»,  welche  Prieatley 
in  »einer  Geachiehte  der  Optik  •*)  folgendermasscn  be- 
gchreibt:  „Er  (Gray)  nahm  ein  Stück  »teifeg  braunes 
Papier,  stach  ein  kleine*  Loch  hinein  und  hielt  ea 
nicht  weit  vom  Auge.  Daranf  Uelt  er  aneh  «ine  Nedel 
nabu  vor  da«  .\uge  und  sah,  zu  seiner  Verwnndc- 
nug,  die  Spitse  deraelban  umgekehrt.  Je  näher  er 
die  Nadel  an  das  Loch  braebte,  deeto  grSner  schien 
sie,  Wiir  rili'i  r  nicht  .so  äi'utlicli.  Hii-lt  er  »io  n«.  ilas.^ 
ihr  Bild  nahe  an  den  Band  dee  Loches  fiel,  au  achien 
die  Spitae  «agebogen.  Bieemne  sehtoee  er,  dose  sohibe 
kleinen  Ixicber  oder  ^oii«;  i  twiis  in  ihnen,  wie  Hohl- 
spiegel anzusehen  wjiren  and  nannte  sie  daher  Luft- 
apiogeL" 

Erklärt  ist  dieser  VithirIi  später  von  Fnlmr 
und  Le  Cat.***)  Letzterer  l'Ubrt  die  Erklärung  auf 
die  ESgeosobaften  der  eamera  obeenm  nnrtldt. 


■•  lüc^rr  zur  l-^rtiiitlchiiii,'  licr  imiividuelleu  S'<'li»i'ile 
liiriier.iiij  \  i-i  »ni  h  lii-,!i  lit  liekanritlii  h  in  folcender  Ersehei- 
noDX:  Uctrachtet  man  dureb  ein  Kurlenblatt  mit  /.uei 
Umern.  deren  acgenaeitiger  Abstand  kleiner  als  der  Durch- 
nesser  aer  Pöpille  ist.  einen  «enkrei  ht  sei^n  die  Verhin- 
dunpilinie  der  lieiden  Liicher  aufiri^siollti-n  tJi-iii'iü-tiuid, 
i.  Ii.  eine  Nadel.  >i>  ersilieiiit  <lie.%ell)u  doppelt,  «iim  sie 
liiher  steht,  uls  (he  iiidi\idHulle  heiiwoilc  li^lr.igt.  eiu- 
faih.  wiiin  sie  in  derselben,  wiederum  doppelt,  wenn  nie 
weiter  steht,  als  die  individuelle  äehweiie  beträgt.  Die  Kr- 
kllrung  dieser  Etedielanag  ist  beinnint  In  dem  eialen 
Felle  werden  die  Stahlen,  weiche  tob  der  Nadel  dnreh  die 
beiden  I.Arher  htndnrehgehend  das  Auge  treifen,  bevor  sie 
sirJi  Toreinigen  können.  Ton  der  Netzbaut  gcsrluütten:  im 
zweiten  Kalle  vereinigen  sie  »ich  jrerarle  auf  derselben;  im 
drilli'i>  Kalle  kreuzen  sie  sidi  nnd  »irilen  wieder  von  der 
.Netzliaut  geaelinitteu.  In  dem  er»ten  und  dritten  Falle 
aUo  erbiUt  man  durch  Jedes  der  baidcn  Ltabir  je  ehi  BiU 
auf  der  Netzitaut,  und  es  wird  daahaib  dsrOaeenilud  dop- 
pelt laeaheD,  wahrend  bn  iweilen  Falle  beide  Bilder  au 


**i  Pfiäsdsy'k  Oeaeiiicble  and  jeganrtUliga' 
der  tlptik,  flbenelat  von  KIfigeL  Le^ielg  ITflk  ThsO  I, 

p.  lö» 

***)  Le  ('«t  Tmite  des  Seuwitions,  Tome  sei.  \i.  ''>'  — 
Kaber;  syn(>p,ifi  <>|itiri\  p  L'*».  lA>ider  ist  mir  diese.s  Werk 
iiii  lit  /u^anulii  h  :,'<  w('.^eh  iin<l  ii  h  kann  deshalb  nicht  sauen, 
ob  KabcT  dieiseu  Versuch  tirav  zuschreibt.  Le  Cat  nennt 
daseen  Kemn  ucfat,  sondsm  Bbrt  die  BescbreibuDg  dieser 
KrscbdnnDg  mit  den  Woctai  ein:  mals  ««ici  one  auire  ex- 
pMsnce. . . .  S<>  kommt  es,  da«s  Prieatley  denselben  Versurb 
Thail  II,  p.  .'iU  als  von  Le  Cat  bemihreud  crwUhnt  \>.\ 
aber  die  rriorilM  Oray's  waluracbeinlich  i«t,  so  will  icli 
^ese  BMfaadrtang  ela  MGraysehen  Vameh"  *- — — 


Üiyitizeu  by  LaüO^^lt: 


171 


Ei  kt  Mnimt,  dMiaint 

Gfgt'iisJand   in   di'rsclbcn   umgokplirt  erEtlicint. 

niAD  Dan,  so  folgert  Le  Cat  weiter,  an  Stelle 
dH  anflkagnidiB  Seldiaiw  iu  Aag»,  w  UUgt  rieh 
in  iliDi  der  Geßt  n'^tnr.d  unigekehrt  kb  und  vir  athan 
ihn  deshalb  in  seiuer  aufrechten  Gestalt. 

WiliB  ftbtr  aia  OagwiUiid  ■wisahan  AaOafr 

nang  und  den  sufTangenden  Schirm  einer  camers 
obscurs  g«8etst  wird,  du  wird  auf  k-tzt-crvoi  oiu  uuf- 
raebter  Schatten  von  dem  Gegenstande  entworfen 
werden.  Üonkt  man  sich  wieder  an  Stelle  des  8chir- 
mea  du  Auge  gestjtzt,  so  wird  anter  der  Torans- 
setsung,  dasB  die  Uvfinuug  näher  steht,  als  die  indi- 
lidiuUa  Sebwot«  b«lrtgt,  Mub  auf  der  Netzhaut  ein 
aafraehtor  Sduktften  aotworAn  werden  (Figur  1). 
Denkt  man  sich  nämlich  für  den  Augenblick  den 
Gegenstand  entfernt,  ao  würde  der  Stiahlaukagal, 
daiaaii  GmnMCehe  die  VwpSa»  und  daaaaa  Spitae  die 
OefTüunfT  ist,  welche  wir  hier  ulis  leuclitendi n  Punkt 
betrachten  können,  da  letztere,  wie  Turausgesetzt, 
dlawait  dar  indiridiialleB  Saikwaita  atalit,  rfeih  aof  dar 
Ketzhaut  nicht  vereinigen  können,  aoudern  auf  der- 
adben  einen  Zerstreaungakreia  bilden,  ao  daaa  wir 


Diesem  8trahlenkegel  stellt  sich  tmii  aber  der  Gcpen- 
atand  in  den  Weg  und  wirft  iuuerhalb  den  Zvrstreu' 
aaigdmiaea  ainap  StÜHtttan,  und  swar,  da  die  die 
Grenzen  des  Gegenstandes  berührenden  Strahlen  das 
Ange  mit  grösserer  Divergenz  treffen,  als  das*  sie 
uuf  der  Netzhaut  vereinigt  werden  könnten,  ailiail 
»afrecbtaB  Sehattan.  Diaaea  8ab»tteB  aau 
Idanttflairt  daa  Anga  Ofilt  aiaam  aaf  dar 
Ketzhaut  entworfenen  Bilde  und  glaubt  daa> 
Gagenstand  Ton  aoleliar  GrSaaa  and  I^ga 
daaa  dmdi  ihn  der  auf  der  Hetshavt  ent- 
worfene Schatten  als  liild  entstehen  würde.  Dies 
aber  geaobiebt,  wie  die  Erscheinungen  an  der  couiera 
laiiTCB.  dadnreii,  daaa  hinter  dci 


aia  aaigo  k  e h  r  t  0  r   G('gfri«t;iii':l    miLTi'inTnini.'n  wini. 

Darcb  die  erwibnt«  Identificirung  des  Schattens  mit 
da«  BUda  wirkt  aimlleb  der  dicht  vor  das  Auge  ga> 

rtelltfl  Gegenstand  a  h  in  derselben  Weise,  wie  ein 
hiatcr  dem  Schirm  umgekehrt  aufgestellter  Gegen- 
■tand  aß  wifim  wflrde.  Beide  aiadiah,  ab  aiK 
wohl  wie  aß,  reizen  die  Netzhaut,  und  zwar  ent- 
wirft a  b  einen  Schatten,  o  ,i  ein  Bild  nuf  dersellü-u, 
nad  daa  A'Og»  gewohnt,  nur  Bilder  auf  der  Netz- 
lumt  an  tnfSiagm,  bezieht  auch  in  dietam  Fall«  die 
ganäiita  Stelle  a'  b',  welche  der  Schatten  des  Gegen- 
ataadsa  ab  iat,  auf  einen  Gegenstand  aß, 
a'  b'  aia  MeUbaotbild  antwarfn  wttrde. 
Weaa  aiaa  alaa  diaiit  var  daa  Aag* 


ataad.  i.  B.  daa  Vadal  oder  aiaan  PM,  aad  ia  «äl- 
terer Entfernung,  welche  aber  kleiner  seia  BnHBi  aia 
die  individuelle  Sehweite  betr&gt,  ein 
Kaitaabhtt  hXlt,  ao  wird  hister 

gekehrter  Pfeil  gesehen  werden.  Wäre  das  Ksrtcn- 
blatt  mit  swei  oder  mehreren  Oeffnongen  veraehea, 
a»  wflrdo  aaa  bntar  daanaalhaa  «aeh  iwai  oder  aiab> 
rere  umgekehrte  Pffik»  si-hen,  da,  win  ersirhtlifb,  die- 
selbe Betrachtung  für  jede  einzelne  Üeffuung  gilt. 
Die  äus8«re  Analogie,  aber  auch  der  Uataraehied 
dieses  Versuchs  mit  dem  Scheiner'schen,  liegt  auf  der 
Hand.  Bei  beiden  wird  ein  Gegenstand  durch  ein 
durcbtftcherteg  Kartenblatt  betrachtet.  Während  aber 
bei  dem  lalateran  daa  KartanbkU  dicht  vor  d«  Aaga 
geatallt  nad  dar  &drte  Oagenatand  Tenobobea  wird, 
wird  hier  der  Gegenstand  dicht  vor  das  Auge  ge- 
stellt und  die  Stelloiig  des  durchlöcherten  Kartea- 
Uattaa  Tarladert 

Ks  iiininil  ii'iii  Wunder,  dass  dt-r  Griy'si  be  Wv- 
auch  nicht  auf  dieselben  F&lla  fibertrsgen  worden  iat, 
wla  ria  bei  den  Safaaiaer^tahca  bahaaat  waraa«  fiai 
diesem  wird  der  (legenstand  doppelt,  einfach  oder 
wiederum  doppelt  gesehen,  je  naehdem  deraeibe  diaa- 
seit,  in  oder  jenasit  dar  iadividaallae  Sehweite  atebt. 

Bis  jetzt  haben  wir  den  Gmy'scben  VcrEUch  BBT  aaf 
den  Fall  hin  geprüft,  dass  das  durchlöcherte  Karten- 
Uatt  dieaaeit  dar  iaditddaallaa  Sahweite  steht,  und 
es  liegt  die  Frage  nahe,  zn  untersuchen,  welche  Er- 
scheinungen auftreten  werden,  wenn  dasselbe  in  die 
oder  jenseit  der  individuellaB  SahvatU  gerUckt  wird. 

Zaaidwt  iat  klar,  daaa,  wmm  nan  daa  dorob- 
lOeharto  Blatt  bla  In  <Ha  tajUrtdadle  Sabwalta  m. 
adliebt,  der  dicht  vor  dem  Auge  aufgetitellte  PMI 
kaiaen  Schatten  auf  die  tiatshant  warfen  kaaxi,  waO 
diejenigen  StraUea,  wridie  von  dea  OeBnangen  naeh 

den  Grenzen  des  Pfeils  liingi-iieu,  sicli  (.'rnuie  auf  der 

Ketsbaut  vereinigen  (Figur  2).  £s  wird  daher  auch 
baia  BiM  geaabem  wardaa. 

Wenn  aber  da»  durdilucherti^  Kartenlilatf  bis 
jeoeeit  der  individuellen  Sehweite  verscboben  wird 
(Flgar  8),  ao  trafha  die  toa  der  OeAraa^  daa  Blattaa 

ausgehenden  Strahlen  das  Auge  mit  f:f  rinc»erer  Diver- 
genz, als  daes  sie  auf  der  Netabaut  vereinigt  werden 
kennen,  sie  kreuzen  eich  nad  bilden  nnn  wieder 
auf  der  Netzhaut  cineu  S^erstreoongskraia,  so  das«  der 
deu  Lichtstrahlen  in  den  Weg  gestellte  Gegenstand 
einen  umgekehrten  Schatten  auf  die  Netzhaut 
wirft.  Dieaer  Schatten  wird  voai  Aago  wieder  nit 
einem  aof  der  Netzhaut  eatararhaea  Bilde  idaatäi- 
cirt,  aud  man  gUubt  deshalb  wieder  einen  Gegen- 
aUod  foa  aolchar  OrOiaa  und  htgt  an  aaban,  dau 
dank  Iba  dar  aaf  darHatihaataatwaaläBeSebattaa 


Digitized  by  Google 


173 


als  Bild  entatoben  wflrde.  Diea  aber  geschieht  da- 
dntob,  duM  vor  dem  Scfaina  «ia  «afreehtar  Gegen- 
itnd  aB^noamia  wM.  Lataten  EraohoDang  kann, 
•bemo  wie  beim  Scheiner 'sehen  VerKuch  das  zweite 
Doppdbild,  tM  bolunntwi  Grflndm  nur  von  Kuix- 
riditigra  g«Nli«B  wn^.  Will  abo  aneh  du  KonMl- 
odar  Waitaicliiii.''  r  iVu-m-  ErHchoimuiK  lipoWhtpn,  .«o 
mnw  ar  neb  zuvor  durch  eiu  oonvexe«  Ulaa  künstlich 
knniiehttg  maehea. 

Nach  dem  Goaagten  kann  man  sicli  leicht  ein 
Inatniment  conatruirea,  welche«  die  ganze  TotaliULt 

rmlini  ir.li  <'ini-  'iiitii-!!  L'i'^flivvSntcj  R'"ilin',  wi-lche 
unttn  einen  ichuialin  iichiitz  hat  und  iitnilt*  an  dem 
eiooD,  dem  Auge  zugewandten  Ende  einen  aufrechten 
Pfeil  feat  auf.  In  der  Beim  iit  dn  mit  mehrarea 
Oaffifinngen  ymAmut  Scfabn  brnragÜch.  Wie  nun 
bei  dem  Scheiner'schen  Vcrsncli  der  fixirt«  Gegen- 
atand  deppalt,  aiiifiMli  oder  wieder  doppelt  geaebe« 
wird,  je  BacMaoi  denetlie  dieieeit,  in  oder  janaaft 
der  individueUen  Sehweit«  atoht ,  so  werden  auch  hier, 
wcoa  da«  aaniittelliar  vor  dem  Pfeil  an%ae(elita  Aagß 
in  die  Bflhra  hteeiB  iiaeh  dem  fcirirn  eieht,  nm- 
gekehrt»  Pftüe  hinter  dem  Schirm,  kciat-  Pfeile  oder 
aafrechta  PMlo  vor  dem  Schirm  geeeben  werden,  je 
■aoUam  dandlM  dieaaait,  b  oder  jaaeeit  der  iadivl- 
daaUaB  Sabwaile  «teht  und  dirse  l'n.kr-hr  der  Bilder 
iet  aaalag  dam  Doppeltgegehe»  werden  dea  fixirtoo 
QeigaMftaBdae  iMtae  SelMlaai'lMkeii  VanaalL  SMmA* 

ticlie  Er.'<r)ipiniinpr<'ii,  welrhe  hei  letzterem  Versuche 
auftreten,  werden  sich  also  auch  hier  durch  die  um- 
gekehrten oder  aufrechten  BOd«  bamarklieh  naeliea. 

Die  an  diesem  Instrument«  auftretenden  Rr- 
scheinungen  lanen  sich  also  in  drei  Kkaseii  theilen: 

1.  Steht  der  durchlöcherte  Schirm  nfther,  als 
dia  indifidnaUa  Sakwaito  batrigt,  ao  dabt 
man  binter  dem  8dnra  umgekehrte 
Bilder  des  'aufgestellten  Pfeiles. 

2.  Stakt  der  Scbim  in  der  iadinduellen  Seb- 
weft«,  ao  aieht  man  kefaie  Bilder. 

8«  Steht  der  Schinii  weiter,  ale  ili.'  iinlivL^iii  Iii! 
Sebweit«  beträgt,  ao  sieht  man  vor  dem  Schirm 
an  free  bt«  BOdar  daa  aaTgattdltan  PMlea. 

Man  sieht  also  die  eine  oder  die  andere  Erwliei- 
nung,  wenn  der  Schirm  dieaaait  oder  jenseit  der  in- 
dividneUen  Sek  weit«  steht.  Der  Bamn,  in  welchem 
die  Stellung;  des  SfhivMni«  variiren  kann,  ohne  das» 
eine  der  l>eiden  Lrtchtjnungen  auftritt,  ist  diUier  die 
deatlichr  Sehweit«,  welche  vemtCg«  der  Aocommo- 
dathwwfthjgkeit  dee  Augee  nicht  auf  «inen  Ponkt  he- 
•ifaiiaki  Uaibt,  eoDdem  aieh  Ober  ebma  Raom  von 
■abnrai  imd  mit  dar  tadbidaellaa  Sehweite  an  An- 


zahl sehr  schnell  wachsenden  Zollen  enti-eckt.  Man 
kam  alao  mit  HtilCs  des  oben  kun  beschnebenan  In- 
atraaeDta  iwai  ttt  dasAnge  cbarakteriatiiebe  Punkte 

bestimmen.  Rückt  man  nilmlich  den  Schirm  bia  dies- 
eeit  der  individuellen  Sehweite  und  entfernt  ilm  hie 
in  den  Punkte,  wo  die  uuig^A ehrten  IftQe  vai^ 

schwinden,  hü  wird  riii--  di  r  Punkt  nein,  in  welchem 
die  individuelle  Sehweite  beginnt.  R&okt  man  ferner 
de«  Sebbm  bia  Janaall  dar  fadividnaUaB  Sahwmta, 
was,  wie  I  r  knmii.  mir  Wi  Kur/j<ichtipen  wirklieh  aus- 
geführt werden  kann,  und  nähert  ihn  bis  so  dem 
Pankle,  wo  dia  aaftaafatanPMla  waabwiadaB,  ao  lab 

dies  der  Punkt,  wo  OMB  Wiederum  in  die  itKlividneüe 
.Sehweite  eingetreten  Ist.  Bciilc  Punkte  tiud  nun, 
wie  leicht  ersichtlich,  identisch  mit  denen,  welche  ge- 
wölmlich  als  Nah-  und  Fempunkt  beMichnet  werden. 
Denn  eo  lange  das  Auge  noch  in  diaNftbe  aooommo- 
diren  kann,  wird  es  die  umgdtdvtao  Pfeile,  und  so 
laqge  ea  noeb  in  dia  Ferna  aennrnmodiren  kann,  dia 
anJnebtaB  Piida  indit  aahea,  and  mngukabrt,  riebt 
ea  die  aufrechten  Pfeile,  so  ist  dies  ein  Zeichen,  daae 
aa  niicbt  mehr  in  dia  Feme,  and  aiobt  ea  die  um- 
gekehrtan  PfWla,  dasa  ea  aiebt  mehr  in  dia  Nibe 
acconuTK.djitoi  k.ir.n  D»  nun  der  Fernpnnkt  für 
Mormalsichtige  im  Unendlichen  li^t,  ao  ist  Itlar,  daae 
Nanaal-  und  ob  ao  mAr  WatWeUig»  dia  EnOtit- 
nung  der  aufrechten  Pfeile  nicht  sehen  können,  lon- 
dem  daas  sie,  um  diaee  £racluiinung  an  beobachteOr 

hervorrufen  müssen. 

Auf  die  angi-geViene  Weiise  Ia8»en  »ich  der  Nahe- 
HHd  Fanipunkt,  liir  Kurzüichtiga  wemgatena,  riexnlieb 
genau  angebeu.  Freilich  leidet  die  Bestimmtmg  dea 
Kahepunktes  an  denselben  Schwierigkeiten,  wie  alle 
bisherigeu.  £>  zeigt  sich  nimlich,  du»»  die  Fixirung 
dieiee  Ponktoa  otwaa  in  dar  Willkür  dea  Beobaob- 
ters  liegt  und  von  dar  EbmUllaiig  daa  Angaa  in 
Niüie  oder  Ferne  abhttngt,  so  dass  man  bei  gewissen 
Stellungan  dee  Scbinnea  die  umgekehrten  FbUe  ani- 
troten  und  venebwindaB  laseen  kann.  Doeh  tat  m 
erinnern,  dasa,  wenn  dies  eintritt,  es  ein  Zeichen  da- 
üir  ist,  dass  der  Scliirm  noch  in  dem  Bereich  der 
AeeoiMnMidatioBaflfldghait  atebt.   Will  man  alao  daa 

Pniikl  liotiiiinien,  wo  die-<e  aufliort,  so  mugs  man, 
was  etwaa  geübten  Beobachtern  ziemlioh  leicht  ge- 
Ungan  wird,  mit  gaepaanter  Auiberkaamkeit  den  b^ 

wegüchen  Schirm  P.xircn  und  die.ien  so  nahe  an  daa 
Pfeil  beranriickeu,  dass  auch  bei  aller  Anatreagflqg 
des  Auges  die  nmgekdwtaa  Pftdie  niebt  mabr  ge- 
aehen  werden.  Doch  ist  ru  beachten,  lUm,  »owie  die 
Spannung  im  Geringsten  nachiäui  und  mau  auf  et- 
«M  anUbnlara  Pttakta  daa  Aaga  aiaatallt,  aalfart  dia 


Digitized  by  Google 


173 


nutg^diiink  Tbä»  wieder  anfbwteD,  eo  daae  die  Be- 
rtinriiMing  des  NabepnuktM  aUerdinga  einen  ziemlieheiB 
Gnd  iva  Amtnagaag  und  AalbarkauiikiM 
dert,  arit  ABWodoBg  derselben  aber  »adi  mit  ( 

sogegeb«n  werden  kann.    Bei  der  B»- 
im  FemponlEtee  hingegen  txiU  dioMr  Debat 
■taad  Bieht  mf.  Dm 

man  fturh   dns  Auge 
Schärfe  fast  imTerindwt. 

Auge  der  Fempunkt  4 '.'4  Zoll,  welche  Zahl  bei  allen 
Beobachtungen,  die  ich  mit  meinem  Auge  aqgestellt 
1mIm>  OBTerladart  gMUbm  M.  Ifaia  IhlMpiakk 
Uagegen  echwankt  zwischen  2  i/j  und  1 ZoB,  d.  b. 
in  dieaen  Orenaen  kann  ich  Je  nach  der  Einatalhing 
des  Auges  die  Erwbeinung  der  umgekehrten  Pfeile 
Mftreten  und  Teraebwindea  laaaen.  Et  iet  also  ein 
Zikihan,  dan  dieser  Raum  noch  in  den  Berneh  meiner 
Aaoo— odationsfahigkeit  fallt.  Schir  lie  kh  lien  Schirm 
Idagagaa  n&her  ab  1*/«  Zoll,  so  kann  ich  auch  bai 
aUar  Anatrcngung  die  nmgekebrtaa  HUk  aiafafc  aialur 
verschwinden  lassen.  Daliar.  iat  Zall  all  mnbk 
Nabepnnki  annaefaaa. 

IKa  abaa  aanaliamderyasatateu  SobwiarigVeitan 

bei  der  Be-ftinimunp   df.^   Nuhrjivin'-.tt'--   wcriitTi  übri- 

geaa  in  bedeutendem  ürade  verringert,  wenn  man  ee 
aieli  aar  Kapl  naeht,  daa  an  aatanaehcBda  Aage 

»tt  t«  :uif  den  Schirm  einzustellen  und  diese 
Kinsteliang  mit  der  Bewegung  das  Schirmes  ent- 


■aaaan  werden  kännen,  so  ist  bekanntlich  die  indivi- 
AmDb  SAwaito  d  dafinirt  durch  die  F<»inal 


(1) 


Daa  laatruiiäfnl  It-istot  s!fo  die  Dienste  eines 
Optometcra,  besitzt  aber  anderen  derartigen  Inslru- 
menten  gegenüber  den  Vorzug,  daas  der  Ferapnakt 
ohne  Hohe  nnd  der  Nahepunkt  nüt  Anwendung  eini- 
ger Aufmerksamkeit  genau  bestimmt  werden  kann. 
I>och  will  ich  noch  bemerken,  dass  Ungeübten  die 
Baobachtwag  dar  anftaebteo  ffaila  laicbtar  OUt,  ala 
die  der  omgekaiuteB  aad  da»  aa  dadaJb  iwaek« 
mäasig  zu  sein  scheint,  erst  den  Fern-  nnd  alsdann 
dan  Nabepunkt  in  baatiaunan,  aonia  «ndiieh,  daaa  ea 
Yurfbeilhaft  iat,  daa  oben  arwlhataa  SehlHs  ia  der 
Röhre,  durch  welchen  die  verschiedene  Stellang  des 
Schinne*  bewirkt  wird,  mügliohat  au  TencUieiaen,  da 
aowt  die  AaflaariwamkeH  «agettbtar  Beobeebter  von 
dar  BU  untersuchenden  Erschcinunu'  fU-r  ntifrfchtrn, 
nap.  umgekehrten  Pfeile  abgewendet  und  zu  diesem 
SeUHa  kfaigalaakk  wird. 

Nnrh  dem  Gesagten  bietet  die  Anwendung  dieses 
Optometers  auf  die  Praxis,  d.  b.  diu  Bestimmung  der 
Brill etiwlirniern,  keine  besonderen  Schwierigkeiten  dar. 

Ist  n  der  Nahepunkt,  f  der  Fempunkt  eines 
Aimaa,  welche  beide  an  dem  Optometer  leicht  ge- 


Iat  ftiaer  t  die  verlangte  Sehweite,  eo  bestinunt 
■Uh  dia  Britlaunamawr  x,  dank  weloke  die  iadifü 
aaaUa  Bilnraito  d  ia  fia  whagto  Sakiiaila  t  «ba»> 
dar  Baaaial 

1 

T' 

Nimmt  man  die  verlangte  Si-liwi'ite  v  zu  10  Zoll 
(nomale  Sehweite)  und  aetxt  in  (2)  den  Werth  für  d 
au  (1)  «Ib,  aa  «Allt  mm.  die  lltar  ffie  i 
ttAtmag  dar  Brillen nnaimem  beqnea 
...  10  n  f 

Wird  hier  x  negativ,  d.  h.  ist  in  (2)  '>d,  ao 
ist  das  Auge  kurzsichtig  nnd  bedarf,  um  normal- 
sichtig  zu  werden,  einer  concaven  Brille;  wird  hin- 
gegen in  (8)  X  positiv,  d.  b.  kt  ia  T<d.  ao  iat 
das  Ange  weitsichtig  und  bedarf,  an  annaalBehtig  an 
werden,  einer  convczen  Brille« 

Die  Beatimmang  dar  BriUaaaaauuam  fBr  Koia- 
aiebtige  geaeUakt  naa  aaf  Mgead«  ▼aia«:  Iba  ba- 

»t.immt  an  dem  OpkOBiatir  den  Fcrnjiunkt  1'  und  den 
Nahepunkt  n  und  berseknet  die  m  dieaen  Werthen 
gakOraBda  BriHaaaaaaaar  z  aaak  Fanaal  (9).  Ia  dar 
dieser  Abhandlung  angehängten  Tafel  1  mnd  die  nach 
jener  Formel  berechneteu  Brilleanummem  angegeben 
«te  dia  Farapaakla  m  1  Ua  M  «ad  flir  die  Kake> 
punl<te  vuu  1  \<\ii  7.  Die  in  der  Tafel  horizontal  an- 
geordneten 1  empunkto  f  schreiten  in  Intervallen  von 
halben  Zollen,  die  in  der  Tafel  vertieal  angeordneten 
Nahepunkte  n  bis  6  Zoll  in  Intervallen  von  viertel 
Zollen  fort.  Die  Brillennummem  aelbat  aind  bis  aar 
Nummer  10  auf  halbe,  flkr  grfissere  Werthe  auf  ganae 
Hmameira  abgamadat,  aad  awar  nach  oben  bin,  ao  daaa 
s.  B.  Ar  SV«  gerechnet  ist  3 Vi.  Ar  IOV4  geraekaat 
ist  11  n.  8.  w.  Aualüg  niQssen  auch  die  untersuchten 
Fenifimikta  aaf  halbe  and  die  Nahepunkte  aaf  viartel 
Zolle  abgemndet  werden. 

Einige  liti*|jii'le  mögen  den  Gebrauch  der  Tafel 
erklljren:  Icl>  besitae  den  Fempunkt  4V4f  reohnea 
wir  4Ht,  aad  den  Sakepaakt  1»<;  aaek  dar  HaJU 
ist  die  Brillennnmmer  x,  welche  mich  normalsichtig 
macht,  X  =  S'/t-  anderee  von  mir  untersnchtee 
Aaga  kattodanFaaapndtlSaaldaBKakapaBktS^; 

nach  der  Tiiffl  ist  dnher  die  ■Rnllennumnjer  X,  Walek» 
dies  Auge  nurumlsichlig  macht,  x  9. 

Dieae  einfache  Methode  ist  jedoch  nur  anwend- 
bar ffir  Augen,  welche  einen  Fempunkt  <i  20  ZoD 
beaitian,  da  fOr  gr(*ssere  Werthe  der  Fempunkte  dia 


Digitized  by  Google 


in 


BU  brnbachtonde  Eracbeinuog  der  aufrccLton  Pfeile 
m  nadaatlMh  wird.  Man  kann  »b«r  anf  folgende 
Wein  du  Optaa>et«r  sodi  für  •ohw»ch«r  Kon-  md 
WeitMchtige  Hnrandbar  niBchen,  Ich  Ijabi»  oln-n  er- 
wähnt, daM  Nonaal-  und  WeiUicbtige,  um  di«  Er- 
■diriimng  der  adkeditoa  FMb  «abmeliaeB  m  kta- 

Wttif  durch  eine  rnnvfx»  I.inae  eine  künstliche  Kurz- 
■iebtigkeit  bervorruft-u  rniliieeu.  Bedient  «ich  aUo  ein 
■nklMa  Augs  ataar  aonwi—  Unaa,  an  waMbn  wb  aa 


wie  ein  kunüsirliHpi'«  l>rlinii<1i.-!ri  uii^l  dnVifr  uiir-li  Ji/r 
oben  erwähnten  Metbode  diejenige  liiiljennuninjer  Ix'- 
ttimmen  können,  w|ldw  daa  mit  der  convvzcn  Httlfi- 
linae  hewatTnet«  Auge  normalncbtig  macht.  I«t  s 
die  Kummer  der  convezeu  UalfidiuBe,  x  die  atia  Tafel  I 
i'rlinlteiii-  Brillennnmmer,  welche  das  mit  der  Linse  z 
bawaffiieta  Anga  aninalaiekt^(  Mabt,  an  avfiabt  aidi 
bakuBtilbh,  mui  irir  clia  BbtAnrang  swtodhen  x 
nnd  B  zn  0  -annehmen,  diejenige  Brillennummer  y, 
waleha  dan  Nommani  x  und  i  iquiralant  iat,  aas  der 
Fonud 


1 


X  a 

b  den  Tafiiln  II  Ma  T  rfnd  mni  die  Werth«  der 

ncrn  aiig('gfl>cn  fDr  convcxc  Ilülfslineen  von 
+  40,  4-  ao,  10,  4-  5  ZoU,  und  zwar  werden 
diaaa  in  alner  FiMaing  ringwwHoaiiiiB  liaaaB  m» 

mittcllisr  vor  dem  fi-ste»  Pfeil  «n  der  Rohre  hefeatifft, 
SO  daas  daa  Auge,  wenn  es  den  durchlöcherten  Schirm 
in  dar  BAi«  balnahtalt  donh  diaaa  Ltaaan  hindureh- 
itehen  muss  nnd  daher  in  Bezug  auf  die  zu  beobach- 
tende Erscheinung  au  einem  kuruichtigen  geworden 
iat  b  daB  TUUn  n  Ua  ▼  tiiid  di« 


Air  Weitaicbtige  durch  ein  -\-ZiAm  Wgadcotati 
wehrend  ia  allao  Tafda  daa  eooMm  Bidkn  aadan- 
tauda  — Zsidian  tthendl  fettgtlaaaau  iat. 

Auch  hier  mögen  einige  B*i«pielii  lieti  Gebrauch 
der  Tafeln  erllutern.  Ein  von  mir  antenuchtea  Auge 
liatto  OBter  Baaulioiig  ainar  HfiUliiaa      tO  daa 

Fompunkt  16'»  und  den  Nfihppunkt  3'»;  nach  der 
Tafel  I  ergiebt  sich  hieraus  die  Brülcnnnmmer  x  =  14. 
7Br  diesen  Werth  nm  x  liefert  aber  die  TaM  m 
die  HrÜlemiliuimer  y  =  17,  viüd  rües  ist  Juhcr  die 
Nummer,  weiche  das  unbewafioete  Auge  benutzen 
muaa,  um  AonsaUehUg  n  werden.  Ein  anderas 
Aug«  liatte  unter  Benntsnng  einer  HOUsIinae  10 
dan  Fernpnnkt  9  und  den  Nahepnnkt  3'/t-  Naeh 
der  Tafel  I  ergiebt  sich  hieraus  die  lirilleonummer 
xasB  11.   Für  diaaaa  Warth  von  x  liefert  abar  dia 

TalU  nr  mm  «-a^—  > -f  60.  d.  k 

Auge  ist  nmhadwtaiid  «aitiiahlig  nad  badarf  j 
Brille. 

Auf  diaaa  Waisa  laatan  aieh  di« 

Cur  Kurz-  und  Weitsichtige  beRtimnien,  und  zwar  er- 
geben sich  iiir  stark  Kunsichtige  dieselben  durch  di- 
nela  DeeÜmuiung  daa  Fun-  and  KabairadrtaB  aa  dam 

Optometer,  filr  schwach  Kurz-  und  Weitsichtige  unter 
Anwendung  wner  Hfllfalinwe,  welche  so  stark  gewählt 
iafai  amaa,  daaa  daa  Anga  notar  Baontmig  danaOmi 

kAnstlich  kurjwichfig  gcmsch'  wird;  i«t  diiiui  nus 
Tafel  I  die  Brilleunummer  x  bestimmt,  weiche  das 
mit  dieser  HOlfslinso  bewa&ete  Aug« 
macht,  so  bestimmt  sich  die  BriUemwiBiar  y» 
das  nnbewaffiitete  Auge  normalaiciitig  i 
dw  IWah  n  lik  T. 


Figur  1. 


Figiir 


Hg»  A. 


.at 


Üiyitizeü  by  LjüOgle 


176 


Tafsln  zur  Bestämmung  der  Brillennummem. 


l3 

—1« 

05 

W5 

5 

•r 

74 

25 

-* 

rt 

et 

-« 

lO 

r» 

ap 

« 

lA 

X 

«*« 

71 

71 

X 
7« 

2? 

A 
9S 

■Hi 

'S* 

•!3 

1- 

X' 

— H 

r: 

O 

r» 

74 

74 

s 

X> 

M  . 

■* 

•O 

1* 

OD 

*i* 

s 

s 

t» 

« 

A 

X 

•N 

>R 

3D 

PN 

1^ 

?: 

•r 

"M 

H 

— *« 

»a 

1« 

» 

A 

A 
rH 

71 

rt 

•£ 
71 

93 

71 

\n 

ff» 

SC 

>A 

t- 

» 

•H 

<-l 

s 

s 

A 

Pi4 

9« 

f 

M 

lO 

« 

*4 
*4 

s 

s 

tH 

W 

s 

«r 

0 

if 

et 

'41 

s 

SS 

8 

M» 

W3 

sr 

s 

33 

s 

90 

CO 

1! 

»r: 

•* 

iS 

•s 

— 

3 

CO 

oc 

p4 

95 
71 

CS 

74 

^_ 

7« 
t 

S 

*^ 

>A 

O 

«o 

■<5 

»H 

74 
91 

91 

91 

(O 

x» 

- 

?i 

CO 

lO 

s 

Ol 

M 

s 

« 

f} 

« 

« 

ts 

s 

— (• 

» 

le 

i? 

SS 

t- 

?! 
•-4 

7« 

7« 

r: 

>n 

t— 

x 

CC 

X 

95 
71 

7« 

9? 

C£ 

w 

"* 

>o 

Hü 

w 

X 

A 

•-4 

"» 

CO 
*4 

» 

ä$ 

95 
9t 

>n 

94 

IS 

A 

■n 

ri 

-t 

•n 

r» 

A 

9« 

v4 

A 
^ 

"* 

91 

W4 

CO 

3 

«««• 

■M 

« 

'* 

^ 

CO 

1^ 

A 

v4 

« 

If» 

t» 

A 

7« 

71 

X 

A 

5« 

■.0 

t» 

X 

A 

CC 

X 

71 
71 

X 

>n 
-* 

A 

tn 

■« 

94 

«3 

»> 

o 

s 

«4 

m 

CO 

A 
PN 

94 

CO 
7« 

7« 

•O 

r 

iTS 

« 

I» 

s 

71 

lO 
»H 

X 
»H 

s? 

r» 

-rt« 

■tl 

•O 

<e 

X 

71 

•J 

X 

A 

X 

7« 
■» 

Ci 

^•1 

CQ 

«s 

t- 

ec 

A 

- 

7  1 

X 

CO 
9< 

CO 

m 

X 

ä7 

•» 

w 

•« 

|w 

9 

A 

s 

«4 

Ol 

s 

ia 

& 

8 

9« 

M 

;? 

är 

t> 

0» 

0» 

s 

3 

s 

;!! 

w 

3 

a 

S 

-- 

t- 

X 

— • 

o 

t« 

» 

71 

1« 

9« 

— «• 

^-^ 

t 

- 

'^^ 

5 

-r 

-j. 

74 

'S) 

CO 

— » 

X 

—3" 

OD 

*^ 

71 

2 

»-3 

\- 
•-1 

A 

9« 

40 

93 

« 

H» 

sr 

09 

3 

3 

V4 

■M 

W 

«a 

«e 

«o 

40 

at 

A 

s 

a 

1« 

95 

— «• 

>o 

3? 

X 

X 

— w 

X 

A 

s 

-T 

— * 

1/5 

o 

CO 

— «• 

CO 

co 

r— 

X 

•r 

« 

■A 

»0 

CO 

so 

r» 

—dt 
71 

— «• 

—9* 

«ft 

ri 

n 

t 

—  5« 

T 

M 

Ol 

M 

« 

« 

ri 

«« 

« 

M 

M 

w4 

f! 

II 

*• 

95 

« 

t 

<0 

CO 

Digitized  by  Google 


176 


Tafel  IL  Tafel  HL  Tafel  IV.  Tafel  V. 

(+«)  (+»)  (+«»  (+« 


X 

y  * 

y 

X 

y 

z 

y 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

I 

14 

2 

1* 

2 

M 

o 

14 

'24 

3* 

s 

~2i 

2 

34 

8 

8 

34  2| 

5 

 3 

3»  

8 

3 

44 

3 

__7i  

3i 

4 

3t 

34 

54 

11 

4 

41 

4 

5 

4 

64 

4 

90 

5 

6 

  4i 

8   

• 

• 

b 

6 

5 

7 

5 

10 

• 

m 

61 

61 

IS 

9 

« 

6 

7 

6 

6 

15 

ö 

OS 

8i 

8 

64 

6i 

19 

• 

7 

9k 

7 

10 

7 

23 

• 

7* 

9k 

7* 

19 

7* 

80 

6 

+  80 

8 

10 

8 

18 

8 

40 

7 

+  17 

11 

8» 

15 

• 

• 

8 

+  13 

9 

12 

9 

16 

• 

• 

9 

+  11 

«i 

13  '.»1 

IH 

• 

10 

+  10 

10 

14 

10 

20 

10 

00 

11 

u 

16 

11 

S8 

• 

• 

_  12 

+  ö 

la 

17 

12 

SO 

• 

13 

+  « 

 13 

19 

18 

87 

+  m 

14 

+ « 

14 

21 

14 

47 

13 

+  « 

15 

+  74 

16 

M 

• 

. 

14 

+  85 

90 

+  7 

16 

27 

* 

• 

15 

+  30 

25 

+  6 

17 

2a 

■ 

• 

lö 

+  2Ö 

30 

4-  6 

IH 

33 

00 

17 

+  24_ 

35 

^  t> 

19 

36 

• 

• 

1« 

+  22 

40 

-\-  6 

20 

i 

• 

• 

19 

t  " 

46 

+  54 

31 

44  ' 

80 

+  60 

90 

+  80 

50 

+  54 

22 

49  

31 

95 

+  17 

S6 

+  6* 

23 

54 

32 

4-  53 

30 

+  15 

60 

24 

60 

33 

-f  50 

35 

+  14 

• 

» 

84 

+  48 

40 

+  13 

• 

• 

86 

+  47 

45 

+  12 

• 

40 

+  40 

SO 

tl8 

40 

oo 

45 

+  :w 

56 

+  18 

80 

:t:i 

60 

+  18 

66 

+  ai 

60 

+  80 

Die  1.  Abhandlung  yon  Band  46  der  Hova  Aota: 

A«  MlMiw 8  Untersuchungen  aber  erzwungene  Meroliranscbwingungen.  4  BogenTeit  n.91ilb«gT.Tafcln.  (PNH6Baik.> 
üt  cnchiencn  vaA  durch  die  Burtihmdhing  tw  Willi.  KngelnaDB  io  Leipiig  sa  bemhen. 
AkcMsklMM»  4*»  U.  OMkw  IML  nnck      &  WflMmii  umt  Mm  la  9im<m. 


Digitized  by  Google 


NUNQUAM 


LEOPOLDINA 

AMTLICHES  ORGAN 

OKI; 

KAISERLICHEN  LEOPOLDINO-CAROLINISCHEN  DEUTSCHEN  AKADEMIE 

DBB  NATURFOBSCHER 

HBRAÜ80E0BBSM  UmTKH  UrrWIRlOIKO  DER  SEETIONSVOBSTAllDK  TOM  VMM  ntiBlinillTEH 

Dr.  GL  K.  Knoblaooh. 

Halle  a.  S.  Heft  XVIIL  -  Nr.  21—23.  lorimbsr  1888. 

btaMt  Amtliehe  MiUheiiungen:  Die  MmhdMgB  dar  Mitglieder.  —  Veitndeniiiguii  im  Pcnonalbestande  der 
Akademie.  —  Beitrfti;;«  zur  Kaiae  dtr  Alnibmie.  —  Bericht  ober  die  Verwaltung  der  Akademie -ISbliothek  in 
dem  Zeiträume  vom  September  1881—1883  (S^hln*«!.  Oustav  Herbst  f.  —  Sonstige  Mittheilnngen: 
Eingegangene  Schriften.  —  Unyiien:  ücber  die  bisbcrii^cii  ICrgetmisse  der  vom  proussischen  Staate  auK- 
M^uteii  TieflMlu-uugen  im  norddeutschen  Plarliland  uiul  di>n  bei  dicMO  Arbölea  befotgtea  FIul  —  Die 
8.  AhliHidlnny  von  Band  45  der  Nova  Acta. 


Amülohe  MittheiluDgeiL 


IMe  JabnBbdtrftg«  dn  Mitglied«. 

Mit  der  Knfrichhinij  li'-r  .'iiln !• -Iflt rät."'  sinit  nmnchi- Mitgliwlcr  der  .\kadomiD,  welch«'  die  I.copoMina 
iu  de»  teUteu  Jabrvu  t'urt^elieod  iH^zogtin  hntM-ii,  idine  die  Beiträge  abzulösen,  theil«  für  du»  laufende  Jahr, 
thaila  Meh  nodi  Ar  firOhen  Jalira  im  Rfickstaade.  Ztir  Ordming  dea  Rachnongaweaemi  beehre  ich  miidi  dw- 
•eihra  er|[reWn!it  zu  ersuchen,  di«se  rackstiindigen  Betrftge,  mit  je  6  Rmk.  jührlich,  Tor  Ende  den  .Tahr»  an 
die  Akademie  durch  Postanweisung  einsenden  ZU  wollen.  Gleichseitig  gestatte  ich  mir  in  Jünnnerun^j;  zu 
bringen,  dass  noch  §  8,  Alin.  4  der  Ktalut'en  durch  einmalige  Zahlung  von  6Ü  Rmk.  die  Jahresbeiträge  für 
inowr  »IqpUtat  waxl«o  kfionen,  iromit  sogleich  iwcli  Alin.  6  deasallMii  Pangr«pkMi  für  Jedea  ordentlicfae 
MtlglM  dv  Ansprach  taf      untgalillelM  MMOttti^iidw  Ueftraiig  dtr  LeopoUioft  «wiAit 

HrII»  «.  &  (JIgngMM  Hr.  S),  Am  3(K  NofanlMr  188S.  Dr.  H.  KmMmcIi. 


Toiliideniiigeii  im  Fenonallieataiide  dw  jUndanie. 

(ifstorbpiio  MltffHctler: 

Am  4.  Koveml>er  1882  zu  Bonn:  Ilerr  Geheimer  itegieniugsrath  Dr.  Fmu  Hersunii  Trosckel,  Professor 
d«p  Zoologi«  Mt  dar  Unhranitli  in  Bona.   Aa^sanaainn  deo  18.  K>cs  1861;  «ogn.  CkddAnB. 

Am  11.  Novi-mljpr  1882  ^ii  ^lünchen :  Herr  Ochmmer  Rath  Dr.  ftau  XnffVr  Wolf^ng  Ritter  TOn  Eobell, 
Frolessor  der  ^liuerakigie  an  der  llniTersitiit  iu  Mauchen.  Aol^nmnmeu  den  1.  Juli  18i>7;  OOgn.  Fuohfl. 

    ©r.  H.  KluMilWli. 

Leop.  xvm.  a 


Digitized  by  Google 


178 


BdMge  107  Eine  dar  Akad«iiii«. 

NowaÜMr  8.  1888.  T«b  Hrn.  wirkl.  StAat«rat1i  Professor  Sr.  F.  G.  B.  v.  AdduNa  ia  Bwlin 

JahreslK-itraf;  filr  1882    6  — 

^      98.    .,       ^     „   hrofeiiKor  Dr.  K  Gemiu  in  Boitoek  lüiitritt^gdd  n.  MmaibaMge 

Ükr  1682  und  1888    42  — 

 .   Dr.  N.  KaoMnwIi. 

Behobt  über  die  Verwaltung  der  Akademie -Bibliotliek  in  dem  Zeiträume  Tom 

September  1881—1882. 

(SdiUiiS  ) 

Die  Bibiiatbeksverwaltang  lunn  nach  dum  Yorai)geg«ii{[«BeD  wieder  eine  Reibe  perioduehar  Schriften 
koftaUen,  die  in  der  anpregebenen  Weite  gmm  TeHeUndi;  m  neeben  ihr  in  den  twiemnen  Jilm  gdanf^an 

ht.    Es  sind  dies: 

Batavia.   Bataviaaech  GenooUchap  van  Kuiuteu  en  WetenEchappen.   Tijdschrift  Toor  lodiach«)  Taal-,  Land- 
en Tolkmkmdn.   Ded  I— XXVL  1658—81.  8».  —  Terhmddingwi.  Deel  I—- XXI.  1781— 

1817.  ««.  Deel  XXU— XU.    1849—81.  4«. 
Berlin.  Gesellschaft  naturforscbender  Freunde.  Mittheiliuigeu  aus  den  Vtilmudluugeu.  ig.  l — 111  (1836 — 38). 
1887—89.  B«. 

Braxelles.  Oliservatoirc  royal  de  BruxcUes.  Annale»  publikes  anx  frais  de  Tetal  par  Quctolel.  T.  I — XXV. 

1h:I4-77.  4».  Nouv.  für.  T.  I— III.  1878—80.  8«.  2.  Sir.  T.  I.  1881.  8»  -  Annnaire 
par  Quetelet  1  - 48.    1834—81.  8«. 

Gnmbridge.  Phlloaophicid  Socieijr.  Tnnnetiaofl.  VoL  I— XIL  1821—79.  4«.  —  Pnweeding«.  VoL  I— UI. 

1843—80.  8». 

Casitl.    Viniii  für  Naturkunde.    Bericht.    1— XXVITI.    1837—81.   4»  u.  8«. 

Edinburgh.    Botanical  Society.  Ananal  Beport  and  lYooeedinga.  Seeaion  I — VUL   1886—44.  8*. 

Heltlngfort.  Ffnekn  Yetendenp*  Sodetet  öfrerrfgt  sf  PoThuidKngar.  Heftot  1—82.  1858—80.  4*n.  8*. 

Klagenfart.    Xaturhiatorischea  Landetniu-Houin  vuii  K.iriiljun.    Jali:l.iiich.    ,Ig.  T — -XXX    ]".">U-  82.  8". 
Leipsig.    KAnigl.  SAcbaieebe  Geaellschalt  der  Wimenscbaften.    Berichte  über  die  Verhandlungen.  Mathe- 
nwtieeb-nntnrwieBenebaftliefaB  Ofanae.  I— XXXH.  1846—80.  8*. 

I.oinlüii.  Gi-olofjicnl  Sur'Irty.   Tntri-adi.-ti'*.   V;.!.  f- V.  1811—21.  I'>.    N".  8.  Vul.  I-YU,  1822—56.  4». 
Luxemboarg.    Sod«te  Botanique  du  Graod-Dache  de  Luxcmboarg.    Itecueil  des  memoires  et  des  travaux. 
Nr.  1—5.  1874—80.  8«. 

Lyon.   Aend<nii>  d«  Bcipnn'i.  n^Upp-LctfrLS  et  Art«.  Memoin-H.  X.  S.  Claaee  des  Sdmew.  T.  I— XXT. 

1861— 8S.  8».    Chutt!<:  de«  Lettre».  T.  1— XX.  1851—82.  8«. 
—  SonöM  d'AgricoUni«,  d'Hiatoira  Hnteitll*  «t  des  Arte  utiles.  AMWles.  1.  Ser.  T.  I— XL  1688-48. 

2.  Ser.  T.  I— VIII.  1849—56.   8.  Ser.  T.  1— XL  1867—67.   4.  Ser.  T.  I— X  1868—77. 

5.  ^r.  T.  I-ni.  1878—80. 
M  a V b u  1- g.  Gcsclltehnft  zur  BufOrdcrung  der  gesAiniiiton  Xat urwiwenaehnftnn.  Sdurtftca.  Bd.1— XL  1898—78.8*. 
Milane.   B.  Istitato  LenbMtdo.   Mentorie.    Vol.  I -V.   1819—38,  4<>. 

Mflncben.   Bentecbe  Qesallsoihaft  Rtr  Anthropologie.  Ethnologie  uad  Urgescliidite.  Gorreapondenzblatt, 

Jg.  I— XII.   1874—81.  8«. 
New  Huven.    The  Amerieaa  Jounial  of  Sdcnca  and  Art«.    2.  Ser.  Vol.  I— L.  1846—70,  8.  äer.  VoL 

I-XH,  1871-81.  8». 

Pari«.    MBrfwn  d'Hleloirc  Xaturtlle.    Auiinl.-s.    T.  I     XXI.    1802-13.    4».    —    Memoire».    T.  I-XX. 

1816—89.  4».  —  Noavellea  Annalee.  T.  I— IV.  1832—35.  4».  —  Archive«.  T.  I— X.  1889— 
61.  4«.  —  Vetmüee  Arddres.  T.  I-X.  1865—74.  4*. 

Snieni.    Tlic  American  Xi.tni.i!i4.    Vol.  I— TX.    1868—75.  S". 

Stockholm.  KoDgl.  Svenaka  Vctenakapa  Akademien.  Ufversigt  af  Förhandlingar.   Vol.  I — XXX VII.  1844 

—80.  8«.  —  Bihang  Ül  HndKngnr.  Bd.  I— T.  1872—80.  S».  —  HnndliBsw  Ibr  ir  1818—64. 

S:  —  N.  F.  I— XVII.  1855—81.  4«.  —  Meteorologidn  Jtkttagelaar  i  »rarigo  (CAmrvition 

mMordogiqDes).  Vol.  1— XIX.   1660— bl.  4». 
UpanU.  Bai^  Sodetaa  edcntiarani  UpatBaid».  NovnAets.  ToL  I— XIT.  1796—1850.  N.  &  VoL  I— X. 

1861-79.  4«. 


Digitized  by  Google 


Tenvaia.  R.  btitato  Vinrto.  Ihaoric.  Vol.  I— XXL  1048—88.  4«. 

Wasb  inijt  Oll.  1'  S  Conf  t  Sarvey.  BtpOVt  of  the  Supcrintendi'iit  of  thf  Coast  Survey  1863 — 68.  1854 — "1.  4», 
Wien.  K.  K.  C«nU alaiutalt  flkr  llflUanib^e  u.  Erdmagnetinnua.  Jahrbäcber.  Bd.  I— XXUI.  1864—81.  4«. 
—  V«Nhi  war  T«ilinltaiw  natunriweinnhiminhir  Kwinhim  SdiriftM.  Bd.  l^XXL  1M9— 81.  8*. 

Wenn  zwar,  wii-  itchon  öft*r  bervorgehoWn  ist,  dem  Programm  der  Bibliothek  gemäss,  bei  den 
Ergänzungen  die  periadischen  SchrifUn  bavonogt  wardm,  so  sind  doeh  auch  Ankäufe  tnlbitettodignr  Werico 
keineswegs  an»ge«chloMen,  naiMiiUidi  wacdn  fUW  b^gahit«,  aliar  iriivar  ra  eriangende  Waika  ImOflUehtigt, 
«mit  BOchcr  anerkannt  ersten  Ranges,  wdeh«  in  dar  BlUkiÜMk  Bleht  ISkkiMi  nUlM.  8d  midan  fakuft: 

Eimer,  Iii.    Die  Medusen.    Tübingen  1878.  4». 

Falconer,  U.  u,  P.  T.  Coutley.    Fauna  antiqua  SivaJensis.    London  1845 — 49.    Fol.  nabst  Text  von 

Ch.  Murchison.    London  1868.  8». 
Uellwald,  Fr.  v.   Im  awign  Eia.   Stuttgart  1881.  8». 

Humboldt,  Alax.  r.   Keamoa.   Bd.  I — ^V.   Stuttgart  and  TBUngan  1845— tt.  8*. 

KepleruM.  Jo.    Op^-ra  omni«,  ed.  Ch.  Frisch.   Vol.  I — VIII.    Francoftn-ti  1868—71.  8". 
Nordaoskiöld,  A.  £.  Freih.  v.    Die  Umscgclung  Asiens  und  Kuropas.    Bd.  I«  IL  La^rig  1881—82.  8*. 

Dasn  im  iutareiaa  der  KUiotliaks-  risap.  BureauTenraltung : 
Brockhans'  kleines  Conversations-Lexicon.    Bd.  I,  Ii.    Leipzig  1879 — 80.  8*. 
Hinrich'a  i&oQahnger  BBcharcatakg  VL  1876—80.    Laipdg  1881.  8». 
Mayer'a  Convcnatioaa-Leriaaa.    Bd.  I — XVI.    Leipzig  18T4— 78.  8*. 
Saudder,  Samuel  U.    Catalogue  of  ScientiHc  Scrials.    Caiiihridg«!  187'J.  S". 

Eina  gdiiaan  AanU  aaibatatludiger  Warka  ab  durah  Sauf  ging  der  BiUiothak  durah  Geaebeoke  in. 
Leider  gaatattat  der  Bam  x^i,  all«  dies«  Gaben,  miiich»  bereits  in  Aeaem  Blatte  uatet  dar  Bubrik  ,Ejn- 
gegangene  Schriften*  ao%ef&hrt  aind,  hier  nochmals  voll.stÄrulig  zusammenzustellen,  dooh  ktalNn  WV  HUB 
Hiebt  versagan,  wenigateiM  doige  dar  bervonragemdaten  auch  au  dieser  Stelle  zu  nennen. 
Anwera,  A.    Bericht  über  die  Beobachtung  des  Venosdurebgangs  vom  8.  Deoember  1874  in  Luxor.  Berlin 

1878.  4".  —  Untersuchungen  über  veränderliche  Eigenbewegnngen  d»  Procyon  u.  n.  w.  Th.  l. 

KAnigaberg  1862,  Th.  IL  Leiiiaig  1868.  4«.  —  W.  Henchel's  Veraafehnie«  ran  Mebalfleckan  und 

Stanüwuibn.  Königsberg  1862.  Fol. 
B«rTUBde,  J.    Systeme  Silurion  du  Ccntre  de  la  Boheme.   1.  Partia.  VoL  VL  PngU»  et  fkri»  188S.  4*. 

—  Aeipbale«.  Vol.  VL  Pragne  et  Paris  1681.  8«. 
Banarafaiad,  0.  H.  v.    Etemanta  dar  VermeKiungükunda.  Bd.  i;  IL  StaUgart  1878.  %*. 
Barmaister,  H.  Di "«( ription  phyiique  da  la rdpabUqna  Aigaatina.  Alka.  Baak.  L  Vnaa  pittonafDaa.  Baeaoa- 

Aires  187».  Fol. 

Coka,  Ferd.  Die  Plbiofle.  Breeba  1889.  8*.  (Oeieheak  tcb  J.  ü.  1Can*a  Variag.) 

Oradaer,  H.     Elemente  der  (tcolngie.     Leipzig  1878.  8". 

HarmauD,  Otto.    Ungarns  SpiuoeoJ'auna.    Bd,  Iii.    Budapest  1879.  40. 

Kaaita,  Agoat  Mtgfu  HCvdayteal  lapok,  aaerkearti  4e  Ua^  lauita  Agoak.  V.  Xdaan«>t  1881.  8«. 

KhinzinprT.  G.  R    Die  Konillf-nthifre        roHien  M-'reg,    Th.  IL  m.    Berlin  1879.  4». 
Leichardt,  Ludw.    Briefe  an  seine  .\ngehurigen,  hcrauBgeg.  von  G.  Xoumayer  und  Utto  Loiciiardt. 
Hamburg  1881.  8». 

Maderspacb,  Lirins.    Magyaromog  Vasercz-FekbelycL    Bodapeot  1880.  4<'. 

Mayer,  A.  B.  Ueber  künstlich  deformirte  Scb&del  von  Bomeo  und  Mindaaao  hu  Königl.  anthropologisoben 

Moaenm  zu  Dresden.    Leipzig  und  Dresden  1881.  4". 
Naveomb,  Ska.   Popnlire  Aatroaooiieu   Dentaoh  von  Rod.  Engalmaua.   Leipaig  1881.  8*. 
Batiina,  Ouat.   Das  OabArargaB  dar  Wirbeltihiara.  L  Fiadbe  aad  AaipUbien.   Stoekboka  1881.  FeL 
Sebeaal,  Guido.    Beitrticrr'  zur  Kt-nntni««  dar  ardmagBailefhaa  VeihlltiiiiMe  la  daa  lAadaia  dar  UagariaeiieB 

Krone.    Budapcat  1881.  4«. 
Siagmaad,  Ferd.  Aua  der  Werkttktte  dee  menadilidieB  a.  thiariaahen  Orgaainraa.  Wien  u.  Leipiig  188S.  8<. 
Szinnvt'i,  .los.    ßibliotlircn  IIiini.(nrica  hi.storiae  naturalis  et  matheaaae.    Budapest  1878.  8*. 
Turner,  A.    Die  Kraft  und  Materie  im  Baume.    2.  Aufl.    FteakÜitt  a.  M.  1882.  8«. 
VAllcretorf-Urbair,  B.  t.  Dia  nataaculogiaebaa  Beobaobtnsgen  am  Bord  dea  BohcaeUffM  .TflgattheT' 

i.  d.  J.  1872—74.  Wiaa  1881.  4». 

«• 


Digitized  by  Google 


180 


Amh  eine  neue  Zienle  wurde  der  Bibliothek  in  dem  Bildniiae  KAiior  Cari'a  VlI.,  de»  sweiUm  B*- 
KTQn<Ier8  der  Akademie,  zu  llieil,  welches  ihr  zur  Erinnerung  an  den  12.  Juli  1742  (vergl.  Leof».  XVIII, 
p.  105)  geschenkt  wurde,  no  daas  «ie  nunmehr  die  Porträts  der  drei  Kaiser  (Leopold's  I.,  drTi  VI.  und 
QMrI'l  VU.)  besitzt,  deren  Namen  die  Akademie  trkgt,  deren  hochherziger  Uotentütsang  aie  ihre  BUtth*  Tardankt. 

Allan  frenadlioben  GcWn  sei  hiaraiit  noehmaLi  der  Duak  dar  Akitclwiilo  MugMfmdm. 

Fhhd  wir  die  obigen  Angaben  sBavniiwii,  lo  ergiebt  rfdh  ein  OwHiiiibiUWMlii  dar  BfldiolMk  von 
1324  Bünden  iu  713  Nummern,  mithin  dam  TCrign  Jahn  1680^1  Mjwflbai  (1826  Binde  in  561  Nanwarn) 
eine  nielit  nDbedeutende  Staigeniqg. 

Die  Benatnng  der  BiliSaUielt  ateht  iwtr  nodi  famner  nidit  im  Verbittite  ni  Dem,  vaa  rie  Uetet, 

ilt  nber  erfreulicherweise  in  den  Ir^lzfoii  Momitm  fiiie  regere  geworden;  die  OcsaiiimtKali!  der  jiiiHpclicheneil 
Binde  beträgt  193.  Die  Kunde  von  der  Üedeutuug  der  Bibliothek  dringt  langsam,  aber  stetig  in  immer 
weitere  Krabe.  Um  daa  Bekaontwerden  dateelben  Mar  am  Orte  und  nauentUeh  nater  den  Angehfirigeo  dar 
rniversiliit  zu  Ifefcjrderii,  wurden  Sejuirütabzüge  de«  in  dem  v(ir;f;eii  Bililiothelt.'ibenfhte  fntlialtennn  Ver- 
zeichnisses der  Gefiellüchaften,  mit  denen  die  Akademie  im  Tauschverkehre  steht,  hergestellt  und  verbreitet; 
eine  Maaeragid,  die  neeb  den  mitgetlMiltan  Zahlen  nidit  ohne  FHhdrte  geUnbcn  ist. 

Dapegen  hat  sich  eine  IIoifnDng'  nur  in  selir  l  eseheidenem  Maass«.*  verwirklicht.  Der  Versuch,  die 
laUnicLeii  iJoubletten  zu  verüussern,  um  dadurch  <ler  iiibliothek  neuen  Raum  uud  neue  Mittel  zu  ver«chaffeD, 
iat  Udiar  nur  anm  Uaiaatcn  Thcil  gelungen;  von  den  vorhandenen  1210  Nummern  sind  nur  164  verkanft, 

Dea  am  dar  Tarlicgenden  Släzt*-  sich  ergebende  Wochsthum  der  Bibliotliek  nach  allen  BichtUHgan 
hat  natfiriidi  aneli  eine  wesentlidie  Rteigerung  der  laafenden  Arbeiten  herbeigeführt.  Deaeenangeaehtat  mr 
es  niuglich,  die  Herstellung  des  Zettelkatalqpaa  orheUieh  an  fördeni.  Nur  die  Abtheilang  H.  Botanik  in  Fol. 
nnd  8*  ist  noch  su  bewütigea,  ao  daas  —  «aa  in  den  leisten  Jaiurceberiehte  galiaflt  wurde  —  annmehr 
Bit  Beatiaunthait  wiheisiaahtii  «ardan  kann,  daaa  hie  Ende  dea  lantodan  Jahna  dieaor  Zettalknlakf  aihMO 
Ahaeblnaa  fadwn  wiid. 


Gustav  Herbst*) 

Von  Uehctineu  l-'iitauzrath  Thon  iu  \N'eiuiar. 

HrinHdi  OtrI  Onatav  Herbat  wnrde  geboren  am  1.  yoremher  1809  ala  dritter  Sohn  dea  Groaa- 

hanogli^'lii  II  ( )!ii  i  fr'rster'<  Gdtdii-l)  Herbat  in  Ilnienau  und  deFwn  Hlicfran  i  zwci'er  Klu"  Guntlierinn  Erdmann. 
Dia  Kindurjahre  verlebte  Herbst  in  Ifananan,  wo  er  bis  zum  14.  Jahre  die  Privatachule  dea  Diakonos  Sofamidi 
heanehte,  wekhar  neben  aeinem  griatfiehan  Amte  mit  grnaaat  Avadaner  lieh  mit  den  Natnnriaaenaehaften, 
besonders  mit  Geologie  und  Minei.ilogie,  liesehilttigfe,  und  au'wr  i  iiier  reichen  DiWiothek  eine  ^rhöne  Kiifer- 
und  t>chmetterling- Sammlung  be^oss.  I>er  EinUuss  dieses  Mannes  scheint  auf  die  Neigung  Herbst's,  die 
NatnwrIaeHneahailin  an  |iirgeo.  niaht  ohne  «eeentlkbe  Wirkvng  geweaen  m  aais.   Tm  Alter  von  14  Mnan 

erfiilctr  der  Ui  i  (.'niif.'  Hi  rf"it's  zum  Gymnasium  in  Sehlmiiinfrcn.  dan  i-r  v:<  r  J!dl'■l^  liejiiir  lili-.  während 
welcher  Zeit  in  deu  l'erien  ein  reger  Verkehr  mit  dem  früheren  Lehrer  iu  liwenuii  unterhalt*!!  blieb.  Hierauf 
aibeitete  er  von  Ostern  1827 — 29  im  Rentamte  Ilmenau  tmter  Laitang  dea  damaligen  Rentamtmanna,  apttecen 
Bergratbs  Mahr,  um  sich  mit  dem  Kassen-  und  Rechntingawesan  bekannt  zu  machen.  Von  Oittem  1829  be- 
SQchte  er  wthreDd  Jaliren  die  UniversitHt  Jena,  Gegenstand  seiner  Stadien  waren  (^meralwissonschaften 
nnd  NatfonalSkonoaiie,  Mathematik,  Chenüe,  Physik,  Mineralogie,  Geologie,  sowie  PbiloKupliie  und  Geschiehla, 
nad  aogaa  ihn  Uar  heaondera  die  Yoringe  nnd  der  Verkehr  mit  deo  Flolbaienn  Friea  und  Döfaerainer  an, 
dem  er  andi  apiter  noeh  in  Oeeprlehen  in  aaiam-  FamiÜe  nnd  gegen  IVeonde  nad  Behaanta  oft  gedaehta; 

N'nrh  niehrtach  abgelegter  «taatUcher  Prüfung  wurde  Herbst  am  25.  November  18S4  aU  Rentamts- 
Accessist  Terpfiicbtet;  er  verfolgte  jedoch  dieee  Oarriere  niobt,  aondern  wendete  aieh  der  LandaareraMaaiing 
nad  Oataalrimng  an,  worauf  er  naa^  einer  anderweiten  THUbng  am  B.  Flafamar  I88B  ala  Laadeageometar 
angaatellt  wurde. 

Von  da  aa  war  Herbst  mehrere  Jahre  im  iuMnacher  Kreise  mit  Florvermenungea  heenhtftigt,  i.  B. 
hl  Baik»  an  dar  Wem  und  in  Oeiaa,  b  diiaa  Zeit  ailnaa  Anlhnthalteo  in  dar  Oagind  von  Eiaanath  ikilt 
anoh  aefaM  am  38.  April  188»  «aOiogana  Varhoirathnng  imt  FMalain  WShafairiaa  BInmrtdar,  Toohter  daa 

•>  Vergl.  LaepeldiBa  XTIl.  1881.  p.  IH,  m 


Digitized  by  Google 


_  181  

BOrgwncbtcn  lon  Mmoimmi,  die  tob  MW  Jngand  an  der  Gegenctand  tciner  Ndgnnif  ffon&ea  mir  und  bbb 

BMh  xlüfklicher  El»»,  iifLst  ihren  tUiif  Kiiuirrn.  tKii  Vrrluft  drs  Glitten  uml  Vaters  Itptrauert. 

1640  wurde  Uerlwt  sam  Kaaiuergieouieter  io  Weimar  entaant.  Die  definitive  AoBteUang  &!•  SUati- 
dimar  wnidito  w  jedoeb  ent  id  8e{pt«mb«r  1841  dnrdi  Bmfixag  alt  Lehrer  der  Xettwonlik  n«d  Netiuv 
wiewn— haften  an  einer  öfTvntliehni  BaaliehBlo  ein«  bencbbarten  8taAtt>8. 

bnriMiMB  (L  J.  1841)  legte  er  der  iddleeopUeehea  Focultät  in  Jena  nAchstehende  drei  Arbeiten 
befanft  EAutgmag  der  ]>oclorwflrde  vor: 

1.  Theorie  der  Höhenbi^stimninnu  mit  Ünnuiv  ter. 

S.  Ueber  die  Ueizkrai\  vcn»chied«iier  llol/artfn  und  über  Heizung  üWrluiupt. 
3.  Tcreneb  einer  kanten  Darlegoog  der  wichtigsten  HoaMBto  in  der  BUdaagigeidiiehta  onaeiier 
Elrde  and  eine  Erklärung  des  («Uariecben  Sbgnetivmu». 

In  Folge  wiederholter  Krk&ltnngen  hatte  sieh  Herbst  schon  fküher  ein  bartaiekiges  Augenleiden 
gezogen,  welche«  trotz  aovgftHicaler  IntUeber  Bahandluig  periodiieb  wiedeAehrte  oad  Ihm  die  Avittbvqg 
■eines  Berafse  aebr  ancbwerte. 

Der  iminer  mebr  snnefameode  üm&Dg  der  Oeeobifte  dee  KanunergeoDeters  Abrle  i  J.  1844  snr 
Errichtung  einer  (.'afneral-Vermeasungs-Commiaiion  mit  erweiterten  BefugniBsen,  an  deren  Spitze  nunmehr 
Herbst  gestellt  woide  unter  Beigabe  noeh  iweter  varpflüfateter  Geometer  als  Mitgiiader.  Im  October  1847 
WDrde  Oun  der  Gharebter  alt  Kath  veriieben.  In  Folge  der  i.  J.  1848  stattgeAindeuen  Veninigoag  dee 
Oreisberzogliclien  KaaimorTennöguns  uml  lHl:>l^^ha^tHehen  Vermögens  wurde  an  Stelle  li'  i   K  imm,  i -Vcr- 

aeetangaeommiMiott  und  des  landschaftlichen  Vermeasnngsbureaui»  die  UnMuhensoglicbe  Vermeesungsdircction 
gegrBndet,  wekhar  mumiebr  Herfaet  ala  »Veraueenagidireoter*  Tontand.  Darob  Deent  Tom  24.  Jnsi  1858 
wurden  Herbst  unter  Hervorhebung  Rainer  Verdienste  der  Rang  und  die  Prärngativc  eiiif",  wirklichen  Käthes 
verlieben.  Ais  mit  dem  Beginn  de*  Jahres  1666  bei  dem  Fioanzdcpai-temeut  des  Grü««henioglichen  Staata- 
■Uetcffiame  die  Stelle  dee  mtngeoden  Rathee  ftr  dee  ywwiingewwnii  vaoant  warde,  erhielt  Barbat  dieee 

Stelle.  DoneVM'ii  wurd  -  i\m\  djis  Refei  it  in  Berfflmu-üielieti  übertrafen  und  hatt«  er  nunriiehr  G-leu'eidieit,  auf 
emem  ihm  WühU>ßkanntei)  Felde  mit  ICriolg  thiitig  zu  sein.  Spater  kam  dazu  noch  bei  dem  I' inanzdejtartement 
da«  etwas  trockenere  Referat  in  Erlaes-  und  Stundungssachen.  Im  Jahre  1676  wurde  er  cum  Geheimen 
Fiuanzratb  ernannt  und  im  Jaooar  1880  ihm  das  Ritterkreos  1.  Abth.  de«  Falkenordens  verlieben.  Die 
Thttigkeit  und  der  Kenntnisaaehatc  Herbst'«  wurde  fOr  den  Steat  femer  dadurch  in  Ansprach  genommen, 
daSB  er  an  die  Spitze  des  i.  J.  1851  errichteten  Groaiberzoglichen  Oberaichamtes  )>e»tellt  wurde. 

Nachdem  i.  J.  1867  heritte  hn  Qraeshenoglbnme  ein  allgemeines  Landasgewicht  eiqgaflkhrt  worden 
«er,  kam  ea  i.  J.  1868  naeb  Emebtong  dee  Korddontoobca  Bundes  nnd  einige  Jofare  danraf  f&r  da«  ge- 
sammte  Deutsche  Reich  emilich  zur  Aniiuhme  de«  auf  der  Grundlage  des  Meters  beruhenden  neuen  Maaiu- 
und  Gewicbtaajstenis.  War  die  Au^be  des  Oberaiehamtes  schon  unter  den  alten  Verhiltnieseo  keine  leiohte, 
so  nabra  die  BinAlbnmg  der  neneu  ICaaas-  und  Gewtehtsordanng  lllr  das  GroaahefMgtbam  Ae  KrBfta  Berbet's 
um  fo  mehr  in  Ansjinirh.  Aueli  wi/luite  dprselbe  im  Anftrapt'  dir  fini-^slienjoglii.lieii  Stoatsregierung  der  in 
dur  Zeit  vom  1.-6.  Juni  1874  in  Berlin  sUttÜndenden  ersten  Cooierenz  dentecber  Aichm^peuifidchtebeamtea 
hei  Die  Oeeelilfte  dee  Obentlehamtes,  dsreo  anefllbrKdw  Sdnldeiimg  ent  rfn  ifebtigee  Bild  tod  dem  Uaileiige 
derselben  pelx-n  k^innte,  Uer  aber  zu  weit  f&hreü  würde,  hat  Herbfif  als  Nebenamt  mit  grosaem  Interes.'ie, 
unermUdiicbem  Fleiue  md  mit  einer  kaum  lu  äbertreffendeu  Ui-ündlichkeit  nnd  Zuverlässigkeit  bis  zu  seinem 
Ablsbis  ipiAbirt* 

In  Herbst's  Wesen  lag  von  früh  an  ein  Drang  nach  höherer  wifsenBebaftlicher  Ausbildung,  den  er, 
da  es  ihm  nicht  vergünut  war,  uiuu  der  Facultätswiiuenschaflen  zu  seinem  Studium  erwAhlen  ZU  k4>nnen, 
neben  seiner  Ausbildung  fUr  den  Beamtenberuf  auf  alle  Weise  durch  Privatstudien  zu  befriedigen  saebte. 
Pbileenfhi^f  und  Naturwissenschaften,  die  —  nahen  Mathematik  —  schon  auf  der  Univenitit  die  Gegenstiode 
seiDcr  Stadien  gewe«en  waren,  pflegte  er  aoeh  femer  und  nicht  ohne  wiBBenschaillichen  Erfolg  in  seinen 
Masaeotunden. 

Nack  wineB  läntcitte  in  den  (mktisefaen  Dienet,  wihiend  eeluer  Beüütignng  bei  der  Torrn neimng 
Im  Eiaenadier  Kreise  (8.  BUfte  der  1880er  Jahre)  bisH  er  rieh  aar  Bcreieheniqg  eeiner  Kemitaisse  im  Becg>- 

bau  einige  Zeit  in  den  Bergwerkedistricten  des  Harzes  auf.  Im  Eifeuscher  Krei«e  beobachtete  er  die  geolO' 
glichen  VerhjÜtniMe  dieeer  Gegend  nnd  veranlasste,  um  Steinkohlen  an  suchen,  Bohnugen  bei  Eiaenach.  Ein 
rogor  Ycrkwbr  mit  den  FMbcrger  Ftofaiaara  Benbard  «ob  Oottm  and  Angiut  Brettbanpt  crwneba  ana 
dioMn  Foreeboagea. 


Digitized  by  Google 


182 


äpä(«r  war  die  Umgebung  Wrimara  die  Stätte  eiDgehcndur  Studieu  der  Trias-  uuJ  TcrtiärformatÜMlWI 
und  deren  Raeteo  Torweltlich«n  Lebans.  äeiDe  fiammlnug  oinfMate  dalier  haupt«*chlich  dieee  Vorkonauiie 
«ad  beeooden  nidibaltig  ans  der  Gegend  tob  Weinar.  Dia  BeariMttBDg  einer  geognosUtelwB  Karfa  dieaar 
Istzteren,  eine  Anzahl  schrlftfitclliTiiicher  Mittbeilungen  über  ilortige  Fände,  wnrie  die  geologische  Untei'i>uehuDg 
Jeiiar  Gegeod  aind  da«  Reeultat  aeiner  dieebeaagiiclien  eingehepden  Fonehai^gen.  Ur  iat  auch  aonat  vielfaali 
adnifMellairiaeb  thiHg  gewaaaa,  indeiii  er  eine  AanU  AnftUw  mant  iHtarwiaeMiediKMidwB  lahalte  flir 
ZintunL'iri  uiirl  Zeifsriiriften  TerfnBst  i-nt,  deren  Vereciclini^iK  weiter  unten  folgen  wird,  Zu  sriin.r  ifrc-^sen 
Freade  gaben  Uerb»t  dieee  Arbeiten  und  Bestrebaogen  Veraolaesang  sa  brieflkhem,  auch  persönlichem  Vei^ 
kafar  mÜ  berrorragenden  Uinnera  seinea  Faehea,  wie  Akxandar  von  Humboldt,  Leopold  tob  Blieb,  Leonhard 
in  Biiddbergi  Römer  und  Göppert  in  Brr-slmi,  Gfiiiifj:  in  Dresden  und  Anderen.  Ejiie  von  Herhat's  Arbeiten 
gUllwr  die  iricbtigaten  Momente  in  der  Bildangsgeachichte  unserer  Jbirde  und  über  den  telluriichen  Magne- 
tinm*.  wdeho  in  tod  Leonhard     Bnmn'e  Mufandi  Ar  mnandogio  ata.  Jahngnqg  1841  ahgadnidct  iat, 

Vnrde  inN  Französi-iL-hi:'  übertragen. 

Erwähnenswert h  ist  hier  auch  lierbüt  H  prakti«clie  Bethiili^ng,  insbcKondere  bei  dem  von  einem 
AetiaBTareiiM  betriebenen  liohrrergnche  nach  Steinkohlen  hei  Tambach,  bei  welchem  ihm  auf  Vennbaanng 
des  ProfeDüorn  von  Cotta  in  Freiberg  schlieielieb  die  Direction  alles  Tcchmacheii  ttbertragen  wurde,  wobei  er 
eine  von  ihm  begutachtete  neue  Bohrmetbode  in  Anwendung  brachte  und  i.  J.  1848  die  Oenugthnung  hatte, 
in  einer  Tiefe  von  720  Fnse  die  Steinkohlenformation  wirklich  tu  erbobren. 

ChrlieBere  Baiaen  n  «inenichaftlicfaen  Zwecken  in  Gegenden,  wdehe  eein  boiomderea  latereaaa  erregten, 
Buuaten  unterbleiben,  weil  ifani  die  Mittel  dnn  ftUlan.  Aber  jede  kleine  Reise  bot  ihm  die  eraehnte  Veran- 
kanng  XU  Beobaehtnng  und  üntWinAniy  geologiMdier  und  inin<'ralc>L.'ifvcher  Verhältninse.  deren  Resultate  er 
in  wiaaenacbaftliiJier  Benrhaitnng  aiadarlagta.  Boaonden  ein  Aufenthalt  auf  der  Inael  Helgoland,  welchen  er 
wegen  der  WMerkdir  aeinea  Angenleidena  anebeo  mmat«,  eine  Reiee  nndi  dem  Rheine  and  eine  erat  in  den 

letzten  Jahren  ausgeführte  narl:  'U-'r  Srliw.     vr.wi'n  für  iliii  fruelitbringend  vcrlaufi  ii,  indem  sie  wiederholt 

den  Stoff  su  wieaewchaftlichen  Betrachtungen  boten,  tiern  tbeilte  er  die  HeMiltat«  aeiner  diesbesügUehen 
Arbeitan  Man  mit,  der  ein  lateraaae  fitr  aoldbe  aeigte  nnd  betbltigte  rieh  mit  TovUabe  anoh  nia  Lehrer  in 
diMar  Rirhtung. 

Seine  Freunde  erinnern  sich  mit  gromani  Vergnügen  der  geselligen  Abende  im  Uerbet'achen  Uante, 
welche  daraalbo  moiatan  mit  dem  Vortrage  Iber  «inen  intawiiiantan  Oag—tnnd  der  Nntnrwiaaanaohnft  und 

unter  Vorzeigung  seiner  diesem  ftecenstande  enlB|IIMlfaenden  Sommlong  eröfTnete.  Seinen  Söhnen,  von  denen 
der  Älteste  zu  «einer  Freude  Ik-rKmuiin  wurde,  iat  der  Vater  stets  zugleicli  ein  «urgiamer  Lehrer  Und  Üe- 
rather  geweaen.  Zwei  anderen  MTeimaranern,  dem  jetzigen  Professor  der  Mineralogie  Karl  von  FVitldl  in 
Halle  und  dem  leider  zu  frtth  ventorbeneu  Proieaeor  der  Geologie  üorl  von  Seebach  in  Göttingen,  stand 
Bacfaet,  als  dieaellien  noch  Gymnasiaaten  in  Weimar  waren,  gleichfall*  I>elehrend  ünr  Seite.  In  den  IS&Oer 
Jahren  wurde  ihm  auch  Gelugunfaeit,  den  Herrn  Erhgrossherzog  in  den  Naturwigscuachaften  zu  unterrichten. 

1876  ftbeniafan  Herbat  illr  die  Bedactko  dea  bei  J.  G.  Cotta  in  Stuttgart  eraeheinenden  „Ausland, 
OebaraehM  dar  neneaten  Feradmagan  anf  dem  Gelbiate  dar  Natop-,  Erd-  nod  TölIcMrlnuide*,  da«  geologische 
nnd  mlBBTnlogieche  Referat  dieser  Zeitschrift. 

In  dan  letsten  Jahren,  in  welciwn  er  die  «neb  mit  IcArfierlictier  Anatrengong  verbundenen  Bestrebungen 
Mif  dem  Gebiete  dir  Geognoaio  Sflar  Twmeidan  nnmte.  hatte  er  aieh  einer  neuen  Biehtong  dar  MiBerat-  nnd 

Geäteinsuntorsiitliiinf^  mit  l/i-nun Jirem  Kifer  Z'Jf;-.:«  cud-jt.  d-.r  i;i;krv'j!iko)>isrli<'n  Mineral-  und  Geete iinaruilysi'. 
einer  Metbode,  weiche  überraschende  Besuitote  au  das  Licht  brachte.  Dieee  Untercuchongen  Tennochtu  Herbst 
hdigSeh  im  Zianner  aiiaMMiian,  ao  daaa  er  jede  freie  Stund«  benufnen  konnte. 

Im  Jiilirc  1879  wurde  Herbst  von  der  Kaiacrliclien  Leopoldinisch  -  Carolinischen  Akademie  zum 
ordentlichen  Mitgtiedn  daraatben  ernannt.  Bereite  1858  war  er  zum  Mitgliede  der  Aliademie  der  Wiesen' 
aahaftan  hi  Erltait  atwihit  worden. 

Seit  m??.  in  welr-lu-ni  Jahre  er  seineR  An^f ha!l)er  Bad  BriVld-nuM  liriinditp.  war  seine 
Gesundheit  hefitstigter,  ak  in  früheren  Jahren,  60  dah.n  man  sich  der  Hoflbung  hingeben  konnte,  er  werde 
noch  htngere  Zeit  bei  guter  Geaundheit  aein  Amt  Terwalten  ktenan,  welchem  lelikenn  ar  mit  nngoeehwftehtem 
Eifer  oblag,  als  er  im  November  1881  anf  das  Krankenlager  geworfen  wurde,  von  welchem  er  neb  nicht 
wieder  eriieben  aoUte.  Eine  Rippenfell-  nnd  Hanboutel  •Entzündung  setzte  am  !).  Decemfaer  1881  seiner 
irdiaehan  Laofbahn  ein  Ziel.    (BeUan  folgt.) 


Digitized  by  Google 


188 

Efugegaugeiie  äehrilteu. 


V(.iii  !.'>  ■  i-  l'i.  .In!ii  1>4>J,  >(lil»s5 

R.  Comitato  geologico  d'It&lia  in&om.  lioUütino 
1881'.  f<«r.  2.  Vul.  III.  Nr.  Aji.  Roma  18812.  8».  — 
Lotti.  U.:  Sulla  B<'|»ara/-i<  iic  ili'^iü  '>i-|ii»ti  trin-Haiii  da  iiin'Ui 
|)altN)/iiiri  mdle  Alfn  Aiuiaiu'.  )..  SU.  --  Meli.  U.:  Lo 
maroe  idiiKcnii  lic  ilcl  Sluntp  Mariu  )i  :tl— tKi. —  -Nii  coli, 
K:  La  tnni.x  ,li  (".i^'.i'HrcMtjiiii  n.'l  !«;  im, 

X.  Akad.  gemeinnütziger  Wissenscit.  >a  Erltet. 
jKkrbOclitr.    N.  F.    Illt.  XI.    Erfurt  1882.  8«. 

■«toiföiMlL  0«nUMdL  m  Laipiif.  Sitanngi» 
beriebte.  IMl.  8.  Jg.   L«|ing  188S.  8*. 

loa.  AAiatiea  di  SeisuM  Batorali  in  Trieste. 
Bolkttfau».  Vol.  VU.  Trieate  1882.  8^  —  Vier- 
tkaler,  A.:  Analtei  dl  alniM  natotle  ■Unwtait  dal  aur- 
cato  di  Trieeie.  p.  8—9.  —  id.;  La  Bnota  amfcnte  d'.^v- 
risina  i^^olata  da  iiii  ririntn  niiirato.  p.  10 — 12.  —  Seliia- 
iruiüi.  B.:  III.  Si-rir  ili  .\>ri»iuule.  p.  13 — 27.  —  ViiT- 
tbaler,  A.:  I.a  conrorrenza  nrll»  natiin»,  ji.  28  — 44>.  — 
Graeffp.  E. :  Biolugisrhi*  Xotiioii  »Imt  ^i-ctliicrt'  der  .\dria. 
p.  41 — 61.  —  Sulla,  IC  i'.:  Uiaasiuito  d«i  biTori  di  C 
Dwvia  t  G.  WieMT  n  ■Itui  mniMMi  nl  ngn  f 
Mh.  p.  68—106.  —  Brtindl,  H.:  Raadaelw  ^mde  Mi 
Tricat  p.  lOH — 1Q&  —  Katiiri(^.  M.:  Vnmi  sopra  alcnni 
pMd.  p.  100—118.  —  Tiert  haii'i-.  A.:  !><'  areiuurie  M 
lerrilonn  di  Trieste.  p.lll— 117  .Marcbesetti.  ('.  de: 
Sulla  iialiira  dcihi  i  nsi.ldrttu  IVI^mn^ilf  |i,  US-  IJt:. 
So  IIa,  II.  K;  La  t'urma/ioue  di  tcrrii  c;ü  per  i  venni. 
pi.  127 — \4fi.  -  Sienta,  M.:  I  iiumi  nsservatori  polari. 
p.  147—163.  —  Martlicsftti,  C.  de:  Klunibi  dcl  l'amiKi 
Hanio.  y.  IM— l(>T.  —  Stossicb,  M.:  I'rtisiwttu  della 
niana  del  mar«  adriatieo.  p.  168  —  242.  -  id.:  .\niniali 
nuri  e  nuovi  per  il  niare  adriatico.  p.  243-244.  Valle, 
A.:  AKgiuote  ai  .("rostacei"  imra.Säiti  dri  pe.sii  del  marc 
adriatieo  p.  245  -247  Bulle.  <;  :  Un  imiivo  vrime«ro. 
p.  248— 25«.  —  llirsi  htcld:  VorttaR  Uber  Zahncariee. 
p,  257 — 266.  —  Marcbe^etti.  C.  «le:  I>ue  naove  spede 
di  llnicaiL  n.  988—307.  —  id.:  Alcuni  caai  di  tMilMogia 
ngHaia,  p.  »8-fl71.  —  id.:  Cenni  geolegid  mtt*  iwla  di 
Sanaago.  p.  «»-801 

X.  ttmu.  äkU.  d.  WiMUNh.  !■  BnUa. 

Ktsangabacidi««.  I— XVU.   Berlin  1889.  8*. 


Vom  15.  .Iiini  bi.s  1.5.  Juli  1882.' 

R  Istitiito  Lombardo  di  Scienze,  Letter«  ed 
Arti  iu  Mailand.  Memorie.  Vul.  I-  V.  Milauo  1819 
—38.    4».  [gek.J 

—  Gimnwl«.  Ton.  1— XVL  UUam  1841—48. 
8°.  [gek.]  —  NuoTa  Serie.  Tom.  t— IX.  ]Glmol847 

— B7.  4"    1^.4:  ' 

HatDxwitsenscliaftl.  Ver.  in  Magdelnurg.  Ab- 
baadlungeD.  Hn.  1.   Magdeburg  1861)    8^.  [»?<k.| 

nytikaliaoh-madicixüMlM  OmUMb.  in  Wttn- 
bnrg.  Würzburger  nedicinischeZaitadnift.  Bd.  I— VII. 
Waraborg  1860—67.  8*. 

BUrini,  WIUl:   BeitrKiTc  zur  Togeiranna  von 

Boiiicd.  Hraiinschweiif  Ih-^l.  S  v  —  Neuer  Beitrnp 
zur  Ki-iiiitiiis«  ili-r  ViiiteiruuiiH  V(  ii  nunico.  nraiiii- 
echwi^i  lfS2.  8".  l'el:t.r  mit iirw ;K~iO:-<olial'tlicho 
Vereint;  uud  Inslilutu  der  civilitirteu  Weit.  Sep.-Abz. 

Tillo,  Alexis  de:  Notira  rar  k>  congris  de* 
geographea  AUemands  Halle  (IS.— 14.  AnrU  1882). 
Pkria  1882.  8*. 


Fischer,  H.:  Ueber  Ziuuci^t.  .\\ uliiriRglas  nuJ 
grttnuD  Avuniuriiiquarz  aus  Asien,  sowie  über  Kroky- 
dolitbquan:  auf  GricelieulauJ.  Sep.-Aba. 

TiWhaiMm,  B.:  Ueber  chcoialige  fitnndlinian  In 
anatalMiidaai  fUa  ia  VorwegeB.  Balle  1879.  4*. 
(Programm.)  —  Ueber  die  Bedingungen  dne«  Randela- 
verkehri  mit  dem  weatlichen  Sibirien.  Bericht  Ober 
eine  Speci.il-rnfpr-^uchiinr:^  •IJ.  i-«'  von  C.  Ilage  und 
H.  Tegner.  .Vua  dorn  iJniiinfht'n  iilK'i-setzt.  Halle  a.  S. 
1881.  8*.  —  Nene  Bi-itrfigp  zur  Kenntnis»  der  ehe» 
maligen  Strandlinien.   Halle  a.  8.  1881.  8°. 

Stobl,  Carl:  Ueber  Zwillingaverbinduugon  und 
VenarroBgtiB  nad  ihre  BestehiuigeB  m  den  SyBUuetri^ 
TOiUltmaaaDdarKryBtaUa^ataaBe.  Heidelberf  1869. 8*. 

—  Minenkfiadw  MittlMrilni«en  IV.  VI,  YD,  TIU. 
Sep.-Ab«.  —  ElBMloog  fa  die  KrvKtallbenediDBng. 
Stuttgart  1876.  8".  —  Humitkrvftalle  vom  Ve»uv. 
Sep.-Abz.  -  Die  Meteoritensamixlutiff  der  UniversitM 
(i<)ttinf»en  am  2.  Januar  1879.  Si-p.-Abz,  —  l'eb^r 
den  Boracit.  .Sfp.-.\ltt.  —  Ueber  den  F.intiui».*  di-r 
Wärme  auf  die  optischen  Eigenschaften  dei  Bovaeit. 
.Sep.-Abz.  —  Ueber  Kryolith,  Pftchnolith  und  Tbom- 
senolith.  Sep.-Abs. 

Jxhf,  D.:  Ott  tlie  crjaUUognpiiy  ofealeila.  Bonn 
1878.  8«. 

Tenne,  C-  A. :  Ki_\ -tullnnruiiliisrln- I'ntersuclmng 
einiger  orgaiiiseher  Vei  biudungeu.  Guttiugen  1878.  8*. 

Baboook,  8.  M.:  Ueber  den  Cöleatin  aus  dem 
Mnaohelkalk  von  Jolmde  bei  GötttiigOB.  Saj^'Aba. 

■tgge,  0.:  KrystallographiMbe  Untermielnuig 
einiger  organisfihcr  V.  rbiiiilungen.  Hannover  1 879.  8*. 

LeTlB,  Wilh.:  Kryatallographiiche  Untersuchung 
«ittiger  organischer  Verbindaugen.  Göttiü^'ru  1  S,-<0.  8*. 

Hnalgat,  IndMg:  KtjratallograplüMsbe  Unter» 
inaiieBg  enigvr  ongaaiadwr  TerUndniigeB.  GMUagen 
1881.  8«. 

Ben-Sande,  Alfredo;  l'ebcr  den  Aunleiui.  Stult- 

gart  1881.  8".  —  Üciliiixe  xnr  Krnntnint  der  OpU* 
«chen  Kigeuscbalten  di-s  Anaicim.  Sep.-Abz. 

Bertnuil3l>dolf:  Kr>  atallographischeUnterBUchung 
eiaiger  oiganiicbor  Verbindangea.  Haaaorar  1882.  8<*. 

Wtsm,  G.  B.  S.:  Baiieht  flber  «iae  aene  Soiirift 
«»  Sir  G.  B.  Airy,  die  BaraeksiBBg  der  MonddiaUmea 
betreflSnid.  Sep.-Abx. 

Seidel,  M. :  Die  Atrophia  muaculuruni  lipomaloaa 
(•Ogenannte  Muskelhypertrophie).  Jena  1807.  8*.  — 
Teiglftnngen  mit  Arsen,  Blei,  Kupfer,  QuceknUber, 
Bboalnre,  Nitrobeaiolt  KoUenoxjdgaa,  Kloakeagaa, 
Alkobel.  Sap.-Ab>. 

Stmckmann,  C. :  Die  BralianiliaUe  bei  SehantfeU 

am  liarz.  S«-p.-Abz. 

Brongniart,  Charlei:  Sur  In  .stmeturn  dc-a 
oothequca  des  Mant«a  et  sur  Teclusion  et  la  premiene 
mue  des  lan-es.  Sep.-Abz.  -  -  Note  sur  les  Tufs  qna- 
temaire«  de  fieroonviUe  prie  Gitore  (Eure).  8ep.-Aba. 

—  Lee  grigaitinietta.  8ep.-Aba.  —  Obeerratkn«  mir 


Digitized  by  Google 


184 


k  attniin  doot  In  Mff*t*  con!'truif>4>nt  leura  ootliH(|u*?i)  -. 
nr  k  •trnetnre  dw  cothiqaea;  «or  l'MoNoa  et  1» 
jtnmxtin  moe  de*  larm.  S^-Abc  —  Kotat  sgianti* 
ilqaat.  Gnj  1888.  8*« 

Roh,  Sibiniiil:  Deflhatoniea  Bmliui  1858.  8". 
—  Diis  .Iii  l  i:i  f^rosser  Dose.  Sep.-Abz.  —  Zwei  Fiilo 
von  N  i'-cii'^iliiiiri-ripolypeii.  H<^rlin  1864.  8°.  —  Die 
McLiiiiiiik  des  iiurrtr,.|etik<'>.  Sep.-Abz.  --  Uebcr  die 
eintacUsti'  l  iiler«<icluiiic;«nie1  hndf  FftihenkrnnktT.  Sep.- 
Abz.  —  Ui-lnT  lliiiiiMrliiiltuDc;  l>i-iiii  NfUifi'borucii. 
8«p.-Ab2.  —  üeuluiclitunjf«!!)  ulwr  den  Bructuichiiitt. 
BtfUn  iaC7.  8".  —  IJenierkungeii  aber  die  Kobtomio. 
Barlin  1869.  8**.  —  D»*  Knmkenzerotreannga^fitoaii 
im  Felda.  BerUo  1870.  8*.  —  Der  Zürohar  HOlftng 
warn  SchkMthtfeld  Bdfort.  Zarieh  1871.  8«.  — 
▼ombkg  nn*  ErleiehteniDg  der  Opentionen  am  Ober- 
Idufer.  Berlin  1674.  8<*.  —  Ueber  Stichwunden  der 
OberaeheiikelfirefiUiB«  und  ihre  sicherste  Beliaudlun^. 
S«|>.-Alin.  —  Ut-bf-r  di'ii  pla.Htischen  ErMtx  der  »vib- 
licliiti  H«niii>hre.  I^iiiizig  1Ö77.  8".  — -  Der  Krupftnd 
uini  <\f  liadiiulcur  der  Kröpfe.  Beiliii  1878.  — 
B<M»niL,'e  zur  Kenntni-ta  der  Verletzungen  de»  Kuinjile^. 
Berlin  1865.  8".  —  l'elwr  die  Grenzen  der  totalen 
Kropiexstirpftfion.  I,  II.  Berlin  1878.  8*'.  —  üeber 
den  pla^li.Hrhen  KnuatK  des  harten  Gaumens  ao  der 
Urne,  fieriia  1879.  8«.  —  Ueber  die  aolnltaad  tiefe 
HarkoM  bei  blntigen  MmdopenttiDnB.  BhSb  187». 
8«.  —  Heber  eine  nem  ¥ütm  der  «nbetraiiitaa  Tn^ 
ebeotomie.  Sep.-Abs.  —  Delirium  trsaiem  nad  defirina 
traumatiruin.  Sep.-Abz.  —  Ueber  die  radiealo  Onan» 
tion  der  Kehlkopfpnh-pcn.  Berlin  18.^2.  8'.  —  Ueber 
Ti->'li:iti:iti'  II  llini;ilisi'.-^s.    Bt-rliii  18B2.    H".  — 

Ueber  M  iüM-i  hiliji'  der  I  ,.nllfMKiiid'srhi-ii  Canteri.iation. 
Berlin  1882  b'. 

Chemical  Society  in  London.  Jotimal.  Nr.  23ö. 
June  1882.  London  1882.  8».  —  Cowpcr,  B.:  On 
the  -iiiliihilily  of  ela<«  i»  i  i  riaiu  reai^nts.  p.  254— iV». 
id.:  .\nalvHis  i>f  u  |iii  a'  of  nxldised  iroii  from  the  i  omlenser 
«f  II.  M.  ^.  ,S|«»rtai|-.  |i.  J.'i^i— 258.  ~  KeyunhH  .1  K.: 
Not»;  on  a  t  onveiiient  »|'|wiri»tii>  for  the  liijiii'J.i  i  n  :  .im- 
inonia.  p.  äöü — 'Ml.  —  (■  uutou,  U.  J.  It.:  1  raii>fi)riiiulion 
of  Urea  into  maafliida;  p.  MB  MM.  Cleisen.  I..  and 
Hatthawa,  F.  E.:  Ob  tbe  aetfao  «f  haloid  acidü  tipou 
bydroeyaaic  add.  p.  2r>4— iwr.  —  Perkin.  w.  il.:  ou  the 

•etioe  of  SeetjrJ  cUlonde  on  linnaric  a«'id.  p.  'MM  'JilV.1,  - 
Japp.  V.  It.  and  Streatfeild.  K.  \V.:  On  the  lutinn  of 
ai  rt'ini'  IUI  plieimMlhrnip>inoiii'.  Imtli  iilnue  aii<l  in  pre..i  ii<  e 
oi  aiuinoiua.  p.  27Ü — 270.  —  Itoscoe.  il.  L.i  A  stud)  of 
aaiM  ef  tbe  eatth-aiaiala  cooiaiMd  ia  aamanlnle.  p.  877 
—988.  —  Roscoe.n  F..«nd  Bebnater,  A-tTbespertnim 
of  terbium.  p.  2Sl  L»^;  Thorpo,  T.  K.:  On  tiie  bebe- 
vionr  or  xine.  mak'iK  ^^ni.i  imiI  irnn  m  rethn-ini(  uitents  with 
acidulatrd  »olutiuti^s  of  furric  saJts.  p.  2s7— 2;K}.  —  id.; 
Note  on  tlie  artion  of  the  oxychloridet»  of  snliihnr  on  .silvcr 
nltratc.  p.  297.  —  Id.:  On  the  artlon  of  lliiophoiiphnryl 
cUorid«  upou  ailvcr  nitrat«.  p.  2!)7 — 299.  —  Lewes,  V.! 
Kxji«nnkenu  »n  tbe  acUou  oi  polasMun-analgMi.  p.  SOO 
— «OGb  —  Lloyd,  F.  J.:  Ob  tbe  actiBiatioo  M  ninpade 
pboipbalaa.  806-914. 

Miadam  d'Hiatoin  aatOMlle  ia  Paria.  Noa> 
TeUea  ArebiTes.  2.  S<rie.  Tome  IV,  3.  Paris  1881. 
4*.  —  Sauvage,  ü.  E.:  Fanee  icbthyoloirltine  de  PAeie. 
(Oeatin.)  p.  161—194.  —  Deealine,  J.:  Kvviaiun  des  cU- 
matilcs  (Iii  i;riiune  des  tnliuleaaca  cnliivtos  au  Mui^m. 
n.  195  214.  —  liucbebrBBe,  A.  T.  de:  Materiaux  pour 
k  turne  de  rarcbipel  da  Cap  vert.  p. 216— 888.  —  Hamv, 
B.  T.:  Iftade  aar  In  donuaama  anuKopokfiqaea  recwOn 


par  M.  Iiel«-n  >r;,'ui'  i'ii  i  :it!..TH'  p.  ;i.t^»— H.Vi  —  He  i  ij  uerel. 
k.  et  II  :  nlis.rvalmn»  ili-  temperiitnre  falle»  an  Milüt^ni 
d'HifMin   I  iiiiirrlle  1879— 1881).  p.  :ii')7— 3ti9. 

Naturforsch.  Gesellsch.  in  Danzig.  Schriften. 

X.  F.  lid.  V.  Hft.  3.  DanziK  lb-*,-2.  8».  — 
Mursehall:  Ileiduincfae  l-'unde  im  \Veiihjiel-Noi;iit-l)clU. 
p.  1—7.  —  Helm,  0.:  .Mittheilungen  Ober  Bernstein, 
p.  ^i— 17.  —  Bericht  Ober  die  vierte  Versammlting  des 
•'eütprpuüai&chen  butaaiacbn  Tereins  in  KIbing  um  7.  Jtioi 
IHMl.  p.  IS— 232.  —  Bartb.  H  :  l'elier  die  hygieinische 
Bedeuiuitg  des  Trinkwasser»,  p.  233—235.  —  KiVsow.  J.: 
Deber  Cenoman-N  iTsteineruiii^en  bei  Dauzig.  p.  336 — 241. 

AnHiriwm  J«uiud  of  Sdaiioa.  Editoia  Jaoea 
B.  S.  Dmna  and  B.  Sflliman.  YoL  XXIIL  Nr. 

138.  New  Häven  1882.  8».  -  Wilson.  W,  l'.:  Re- 
«pinitlou  of  phints.  p.  428 — 427.  —  Free  man.  S.  II.:  On 
the  aucBtiun  of  eliv  tritii alion  by  evaponition    p.  428 — 133. 

—  Huniferf<.r'l .  K  ;  Oh^ervatiuns  on  siiow  und  iee  under 
prcsaiire  at  tpni|>eratiires  lielnw  :I2 '  K.  p  -l:M  —  451.  — 
(■r(..^^.  \V.  and  II  il  1  eliranil ,  W  .  I  -.hc  mineraU, 
niuiiil\  zeoUtea,  iK'cumuü  in  the  baiudt  uf  l'ublc  MuonUUB, 
near  iinlden,  Colorado,  p.  452—447.  —  DartOB,  H.  H.: 
(In  u  new  tocality  for  Hayesinc.  p.  4fiS — 469.  —  Olbba. 
J.  \V.:  Notes  on  the  clectroma^nctic  theory  of  lishl.  p.  4011 
— 47.V  —  (.  larke.  ,1.  M.:  New  pliyllopod  <ruiita4ean«  from 
the  Dokuiiiuii  of  New  York.  p.  47U — 47flw  —  Le  Conto 
Stevens.  \V.:  An  nr^iui-|iipe  ."onniMtar,  p.  4^— 48IL  — 
Si  lentilic  inteliijrente.  p.  4feö— ö<J4. 

Royal  microtcopioal  8oc.  ia  LondMk  JmmaL 

Ser.  2.  Vol.  II.  Vt  H.  London  1882.  8».  — 
Bell.  F.  .1.  Null'  H'  Ii .  I  M  uli-s  found  ui  the  ambulacnd 
tubvs  of  the  rv^ad&r  Krhinuidea.  p.  29S — 299.  —  Abbe: 
Tbe  reUtion  of  apertare  aad  poirer  bi  the  adenNwop«. 

ß 300— »09.  —  Dowdeswell,  O.  F.:  Tba  bacteria  of 
avaine's  üepticaeniia.  p.810— 81S.  —  Soanianr  of  cmrent 
r<Nc«rches  relatiiiir  to  aaalanr  lad  botany,  lauraieopy  cL 

p.  314—448. 

Coppemictu-Terain  für  maaamaQh.  n.  Ennat  m 

Thom.  Miftbeilungcn.  Hft.  4.  Thom  1882.  8».  — 
(.'nrtze.  M.:  KrtfänziinKen  zu  den  .Inedita  Oippernicaua*. 
p.  1-12.  Adolph.  II  :  Hii^  '11  liiirtsluins  ilf-.  Nikolau» 
LVippernictis.  Fine  >Viderlei;:i:i::  (i  i  i  I-  —  lli|i|i  i  F.: 
I>ie  VoriiUd'er  de»  Nikolaus  i  nppernicns.  Insbesioiidere  Cello 
Colcagnini.  p.49— SO.  —  Bender, U.:  Writere  orchtvaliscbe 
BeJtrlgo  zur  Faniiliengv»rhie1it«  de«  Nikohltis  Coppcminu. 
p,  81  -  11« 

Mach,  H. :  Bericht  über  die  zweite  Versainnihinif 
österreichischer  .\ntliropoloyen  u.  l'rgescbicbts("i  -  lii:i 
am  12..  1,H.  u.  14.  Augu4  1S81  zu  P:»!zlinrp.  Wien 
1882.  l". 

Boohmcr,  O.  H.:  International  geiuntilir  ami 
lltterary  excbani^cg  of  tba  SmithsOniaD  InatitntiOB. 
Waabiiigton  1882.  S", 

nidNr,  B. :  üelwr  Zonarae,  Aventstiai^  nnd 
grünen  Aventarinqnan  aus  Asien,  aowie  Aber  Knll]r- 
dolitbqnarz  aus  Griechenland.  Rep.-Abs. 

Botaniacher  Ter.  in  Landshnt.    Beric  ht  VIII. 

Undibut  1882  8".  WuetMi^.hn  u.  Meindl;  Moni 
Min  .\l.tterfi'l>.  p.  1—72.  —  rrca;el:  Flora  von  Wald- 
uittuehen.  p.  73  1Ü2.  —  Kgcliug,  U,:  Die  Licbenen  der 
Pnmni  Bnadanbuiv.  p.  169— ITOl  —  Scbonacr,  J.  8.: 
QiltinrteChitaefua-AneD.  p.  171— 19a  —  WArlein.  V.O,: 
Ytnmita  imhricaia.  p.  199—20(2. 

B.  Aocademia  delle  Seianz«  di  Torino.  Atti. 

Vol.  XVII,  Disp.  5.  Torino  1882.  8».  —  Mosüo.A.: 
Applicazuiiie  della  bilanrin  allo  studio  dells  circolazionc  del 
saoRue  ueir  uonio.  p.  534 — 51(6.  —  Zccchiai,  M.:  änlla 
magnviit«  tuuipaUa  di  Cugnc  >  VaJle  d'Aoala).  p.  dSti— 542. 

—  Guslielmo,  6.:  Snlf  uso  dall'  dcttvoueiro  naila  nd- 
ann  dola  reaiMenaa  dd  liqoidi  col  nalodo  di  Manea  eeon 


Digitized  by  Google 


I 


186 


quOo  d  Wheustone.  p.  54S— MB.  —  Gerbaldi,  F.:  Bd 

cnippi  <B  s«  ronirbe  in  involuzionc.    p.  506  —  579.  — 
Pp»no,  G.;  Sui  sistemi  di  tnnm-  l'inarie  di  fifiial  grado  e 
nixtPiiia  romjilclo  di  auanto  »i  vo^'hiiin)  cubii  bc  p.  580— 587. 
Hciii.  A  :  Motoao  per  di  ti  riniiian'  l'uhm.  p.  688 — 592. 

—  Satvadori,  T.:  utoniü  ad  an»,  »p«cic  p«co  nota. 

—  —  Albartoui,  G.:  GndMateM  MT  «M- 
dl  HelmboHz.  p.  UM— 80ft  —  NoTarei»,  E.: 

Bo  ad  alainc  fomole  di  Hcrmitc  i»t  YiMh'vme  dcllo 

ellittirbe.  p.  607—621. 
Sootociwh^iiiianlogiKlMr  V«r.  in  Begeniborg. 
CormpoDdMisbhU.  35.  3g.   BtifMubnrg  1881.  8o. 

9nm  lalutaah  llr  Waniäaffi»,  flaalnti*  nd 
MlOBttlagia.  Hng.  v.B*ii«ek«,  KUin  a.  Roaea- 
bdsoli.  l§.  188t.  Bd.ll,  Hft.  1.  Stattfvt  1889.  8« 

—  Roienbnieb,  R.t  ücibcr  du  Wenn  dar  Ufrfgm  md 

Eorphyrisclien  Stnirtur  bei  M«»8«iee«lrineo.  p.  1—17.  — 
la^Ks,  ü,:  Kryst4Ülof{TapbiiM:lie  KotizuD.  p.  18 — 46.  — 
S  1 0  I  um  an  II .  (i.:  KiiiP  \prb<>s&prtp  hn-iiimiwarhilllT 
p.  -Iii  -  r)4  -  Wcrnrr.  Ii  :  I'i-lur  liu»  .VxentjallB  dtf 
drei-  und  s«!<li»x'i<'dt-'risi-n  krjsuillc.  p.  55 — -88. 

Monitenr  dei  DatM,  rontenant  un  million  de 
KDieignenientfi  biographiques,  (fi^npRlo^quc.i  et  histo- 
riqac«.  51,  52.  Livraison.  NoTtiiil.er  ISHl.    40  |gek.| 

HuaMbnaetts  Hortisoltwal  Society  in  Boctos. 
Ikanaactioo«  for  the  ycw  1881.  7t.  II.  Boaton  1888.  8«. 

GealofiMl  BtiStttf  «f  hmUm.  Tha  qnactat^y 
JwhrmI.  ToL  XXXVm,  Vt.  150.  London  1882.  8«. 

-•DawBon.  H.:  Sotea  011  I*rfiint«xidi.»  luid  Psrhytfaeca 
diMMvend  br  llr.  Ilirks  in  the  Dcnliishshirr  gnta  of  Cor- 
«cn.  K.  WaJes.  p.  lic^  Hi?l  -  l-hillipst,  .1.  \.:  Oii  the 
nd  sanda  ul'  tlie  .'\ruliian  il<'-.ert  p  uo  113.  -  <'«lla- 
way,  C:  On  tlie  'I'orndua  ojindstuni^  in  rtktion  to  tho 
Ommcin  rocin  of  the  nortberu  biithland».  p.  114 — US.— 
id.:  On  tbe  PracambriaD  rocka  of  sLrupiibirv,  p.  119—136. 

—  Prestwirb:  Od  a  peculiar  bed  of  anrular  drift  in  tbe 
lower-chalk  Uigh  piain  iM-twe«»  Ilptou  and  Cliilton.  y.  127 
— 134.  -  lliilke.  J.  \V.;  Oii  sonie  li^iunudun-r^auu  in- 
dicaiing  a  npw  .^|l<•cir■s  .1  S^'ciyi  ]v  l:l.">— l  U.  —  Jamie- 
son.  T,  K..  Oll  ibe  rra^'  slicll.'s  nf  .Mii-rdeenshire  and  tbe 
gravcl-bcd«  i-ontainini?  tlicm  p.  145— löy.  —  id.:  On  the 
red  clay  of  tbe  AbenlfPti>hiio  ii<a.st.  p.  um — 177.  —  Owen: 
Oa.  aa  axiinct  Cbelonian  n'ptiN'  ( ynUfdif hjs  coftfUa,  Owen) 
fiWB  Anatoklia.  p.  178-18:1.  —  MuckintoHb:  On  bigb- 
laval  marine  drifts  in  Nortli  ■\Va^^•^.  ai  ii  im  liriftlcsN  an^a.s 
p.  184 — 196.  Ui-rry.  .\n«ly8i-s  ul  li^r  roiks  truin  thi.- 
Clian>»'ood-fon«<t  ili.-<trirt.  p.  I!i7- !!*!>.  -  Uli  11:  On  a  pro- 
pwL'd  Diiiiuii  ">:liiriaii  fumiatiuii.  ji.  ;2<i(i  2«)S.  —  id.:  On 
tbe  tvo  Untisb  t^-pcs  of  C'ambnan  bcda.  p.  310—215.  — 
Pkiillpi,  J.  A.:  On  certain  indanona  ia  granitaa.  p.  216 
—317.  —  Godwin- Austen:  On  a  fotsil  «pöieiea  of  Campto- 
cenw,  a  fresbwater  mollusk  froin  tbe  eoceno  of  Shecmcss- 
on-8««.  p.  21H  ül.  —  Keadp.  T  M.;  On  tbe  cbalk- 
massett  «r  hLnildi  ni  incUidcil  in  the  contordad  drifl  of  Cro- 
mer.  p  222—238.  —  ki't'pini;.  11.:  On  iOm  aectio»  «f 
Liucolnsliire  Neocuiiiiaii,  p.  'ü!»—  244. 

Eaiterlidie  AdmiraJitAt  in  Berlin.  ÄnDaluu  der 
Ilydrugraphio  u.  maritim.  Meteorologie.  Jg.  X,  Uft.  ti. 
Berlin  1882.  4*.  — -  Bogunlawski,  G.  v  ;  l'eber  einige 
Ergebni^p  der  notieren  Tinsee-  und  phvcisch-orpaniiU'hpn 
Folöchu Ilgen,  p.327  Köppen.W.:  KrlauifnitiKcn 

inr  Karte  der  lläufigkeil  und  nuttJi««n  Zuntiaaacn  baro- 
roetriicbw  MlHaHi  nriidia  dim  Fabtaitaqp  und  Und. 
p.  S36-M8. 

—  lladiricbtco  Dir  Sae&hnr.  Jg.  XUL  Nr.  98 

—96.    Berlin  1882.  4». 

Schombnr5lc,  IL :  R-'pfü  t  on  iIir  progresa  and 
nouditiiiii  of  tili»  liotanii'  gBrcifn  and  govpi-nmcnt  plan- 
tations  1879.  1881.    .Adelaide  1880,  gl  : 

Soeiadad  oientific«  Argentiii«  in  Bnenot  Aires. 
Abm  1889.  8«. 


AflOftdemin  delle  Seieme  doU'  Iititato  di  Bo- 

logpaa.  M«  tnorie.  4.  Ser.  Tom.  I,  F.^kc.  1  —  1.  Bo- 
logna 1880.  4».  —  Riizoli,  Studi  isto - li.si<ci- 
i-patologici  e  ciiniri  «oll'  aon  pretemaliirale  acd- 
p.  8—38  —  Villari,  E.:  Oaservazioni  null*  va- 
liaiioae  ili  > 'Tiiii''ratura  de)  corno  umano  prndotta  dal 
noi*iiiiienti>  |i  48.  —  id.:  Halle  leggi  termicbe  e  gti- 
vanompirii  Iip  della  adatüla  delle  sc-ariche  dl  iiiilnisoni. 
p.  4'.» -lUj  —  Fai»,  A.:  Salle  principali  prnj'npta  ih  lle 
tnyettorie  »rtojronali  delle  generatriri  delle  gupertu  ir  riRate. 
p.  67—96.  —  Righi.  A.:  Sulla  variaziono  di  Lungbezza 
übe  arrompafiiaiio  Ia  roagnetizzaziane.  p.  99 — 112.  —  id.: 
Hulbi  dilaHMiiim  falvauica.  p.  11»  114.  —  id.:  Sulla  for- 
mazlone  ddrimni  di  Marte.  n.  115— 120.  —  Calori,  L.: 
Dell'  alinonne  Rrparaziiinp  dplla  porrioiip  sqtiamosia  dalle 
altri'  ili-ll' <  s>(>  i<'in).iirili'  ■k-ir  niiDi'i  uiliiltu.  [i.  — 144.  — 
A  schien.  !■'.:  balle  fomir  lollmpari  n  rn  iprochp  nella 
orilinaritt  jtpometria,  p.  14.1  -  Verardiiii.  K  :  Dl 
uu  iiuuvo  iini'tuo  oDtctrico  c  dccoUatore  prvmesai  la  storia 
generale  di  alquantt  mead  neccanici  prindpali  adoprati  fin 
qui  per  recidere  Ia  tcita  al  feto  morte  Ddr  utero  matemo. 
p.  151-166.  -  Taruffi,  C:  Due  rare  alterazinni  del  fe- 
galo.  p.  167 — 182.  —  id.:  .\noiiialie  dull'  osso  inalare. 
p  l.s;?  2<''J  (lft;itr'rii.G  :  I»i  mm  classc  di  ratTianismi 
a  ti''  riMulin  p  .'Iis.  —  ("ti rconi ,  U.:  (^uarto  roii- 
tnbuto  alLa  riora  della  provinda  di  Boloftna.  p.  2U9-  234. 

—  Saparattl,  A.:  Itatadft  taarita  naaea  aar  iiaanti» 
gK  iataati  del  aaacan  e  tnmoataredellB  Lama,  p.jni-%4 

—  Selmi.  V.;  Ricerrbe  del  fo»foro  ndle  urine  in  ca«o  di 
aVTeleiuimento.  e  prodotti  che  vi  si  riacontrano.  p.  275 — 290. 

—  id  :  Ksanip  rteir  iirina  <li  im  ileriio  grave  in  eorrela- 
/iOKi  Ii  II  i--,;uii''  (Ii  im  unni  li'Sluratu.  p.  Litl  -293.  — 
id.:  buila  l&Uacia  del  reattivo  di  Vao-l»eeo  i>er  deterrainare 
Ia  tnirrhiff  dii  mmmmu  yi.flH>^HL  —  Id.:  Mott  lapn  dne 
aniae  fbraated  iä  uo  atamaM  nu^iale  aalala  eon  aai- 
dride  areenioB.  p. 299— 306.  —  Golti,A.:  Kicerdie  »om 
un  lento  proresso  artritico  al  tano  del  carallo.  p.  307— SS8. 

—  Cavazzi.  A.:  Determina/i<mp  del  jititerp  lalurifcro  dei 
combustibiU  nolidi  idntgenati  ■  j  t  :  .  .-n  H>rthiir  339 
— 348.  —  Masi,  F.:  I>«i  giiinti  dernati  du]  quadnlulcro 
»ferico.  p.  S49— 358.  —  Uragooli,  Ii.:  Storia  e  coniide- 
ntioni  ai  v««ta  idatido  del  fegato.  trattata  cvD«  puntuia 
capUlaro  aspirante  praticata  nel  aeato  spazio  interrostaJe 
dertro.  p.  859—366.  —  Ruffini.  F.  P  :  I>i  alnuio  ängo- 
laritik  nei  fasci  c  ucüc  rvti  tli  Itriw  i>iaiie  alL'i'liHi  tic  |i  H67 
— 416.  —  Plana,  <i.  1'.:  <  i.s.scrva;?!.!!!!  <'irin|iarii;iv.'  ii;r  nio 
alla  Dtmttnra  delb-  iiUIuk.'  dirAiimziinii  delle  aru-rie  piilmo- 
nari.  p,  417—  420.  -  id.:  Coutrihuziuno  alla  conoeccnxa 
delia  struttura  e  deJla  funzione  deJl'  organo  di  Jacobion. 
p. 421—428.  ~  Bcllonii,  G.:  Siii  lobt  oUatorii  del  tfepkrom 
noneegienii.  p.  429 — 482.  —  Righi,  A:  Contribazioni  aOa 
teoria  della  iiiagneli/j'AiiiiUP  dell'  aeeiaio  \>  133  —  544.  — 
Kiiresti.  I,,;  llell'  omrea  Coi  hlear  (ViAi  r  ili  ;Oiiine  sue 
varieta.  p.  ß4.')— 551  -  lloschi,  l'.:  Uicerche  sopra  une 
ijiie.5ti'Hie  ili  piirii.'i'>hi' i!i  iimiieri.  n.  .Ifi.'i— .'iTÜ. —  Beftrami, 
£. :  Sulla  teoha  dell'  attrazioue  ucgli  diBSoidi.  p.  573—616. 

—  Calori,  JL.:  IN  oaa  baabina  nierocefalica  e  ipecial- 
nente  del  ino  cerrdle.  p.  617—642.  —  Canevaici,  8.: 
Sopra  alctine  fomiole  della  reaisteoza  dei  materiati.  p.  643 

böti.  -  Kipssi,  A. :  L'aziono  dell"  ai'ido  osmiio  solle 
rellulc  vegetali.  p.  BÖ7 — 660.  —  id.:  Sul  inodu  di  U'rniiiiarp 
ilei  nervi  upi  mnscoli  dell'  organo  .sonoro  della  li.aln  1  n- 
mime.  p.  6til— 67S.  —  Cavaszi,  A.:  Uetenninazione  deji' 
oaima  atd««,  aal  Udiidt  dl  hatte  eomiaerciale.  p.  67« 
—677.  —  RasaaboDi,  CL:  8dl  noto  delP  acqoa  per  alvei 
a  fondo  «rizzontale.  p.  677—688  —  Giannetti,  C.  e 
Corona,  .\. :  Sugli  almloidi  cadarerid  0  ptotnainc  del 
SdmL  p.  OtS»  712,  -  Monti.  L.:  Desirizione  anatomica 
di  Uli  moatro  umano  doppio  del  generc  DeriHliinu.  p  713 
—726.  —  Hombicci,  L,:_Nuori  atudi  «oUa^pfl^^CDCai  sei 


BÜoerali.  p.  727—766.  —  Trincheaa,  8.1  

Bliebe  «ulla  nxsolia  peregrina.  p.  767—918.  —  8elml,  F. 

Nuovo  cmne  di  urine  fouorate.  p.  777—798.  —  id.:  'BH-^ 
ccrcbe  dümico-toBsic-ologicbe  di  uno  dta  d  afTo' 


vna. 


Digitized  by  Google 


186 


 4.  Seri«.  Tom.  II,  Fase.  1 — 4.  Bologna 

1881—82.  4«.  —  Sclmi.  F.:  Rjcorchc  mtoroo  «Icuiü 
pndottl  cito  »i  rbcotitrano  nelle  urine  di  OB  oHM  wvalt- 
Mta»  eoir  arsLiiicü.  n  3       —  Calori.  L.:  DI  an  prau- 

rpfali)  nmaiäfi  sinL'nlarc  ptT  ak'mio  parti  sopranmimprari'' 
siTiibiuiili  ,1  ilii  riiii.  iii-.iii  Iii-  p.  U'7 — :tll,  —  ili.-  liitoi:Lii  i»l 
caiLalf  sii|irnf'.iijilil'  iiicij  ik-U'  onirru  ilt'H'  uiunu    p.  Ai  —  W. 

Tarn  Iii,  C  :  Un  teratomi  «aj-rali.  j).  47-  UMI.  — 
Villari,  E.;  Ui<'>.'iiliv  »ulle  »cariclie  inlt-riic  ilei  («uilinsa- 
tnitlBttlici  p.  101 — 124.  —  Vfrurdini.  \\:  <iuari^i<iii>' 
MÜte  0  pnfctta  di  un  vasto  aurcssn  pulnunu'  t'uttusi 
estmio.  p.  lai— 134.  Razzal» oii i .  C  :  Sujira  »Icimi 
ra»i  dVtfliLSüo  di  liipiidi  iht  vu»  rommiinii  anii.  p.  Klä-  156. 

—  Ruffiiii.  K.  I',:  IMr  uso  dolle  cuiiriliimie  iililiiiuanRuk' 
nella  dotcnuiruirioiR'  ikH'  i/llis^uiiU'  d'infrzia.  p.  löT  174. 

—  Capellini.  U.:  11  luacigno  di  porrctta  e  le  ruccic  a 
rioUgüriM  ddl'  AjManiM  MägneM;  p.  17«— UM.  —  id.: 
Oakui  a  biraivi  m  MoalB  Cwulo,  Stagno  •  Ouoto  mir 
Äpeniiiiio  Imliivfiipsp.  )i  105— 189.  —  Sajioretti,  A.:  Ili- 
rrrcbc  suD'  uniiditü  n'luliva  dell*  art'a  atinusfi-rica.  |>.  201 
— .!12.  —  l.orcta,  I'.:  I>i  un  hiioto  i,tium('i)ti)  iht  prcu- 
dtTi-  eslranr  i»  iriliiiarc  i  lalcjü  il'll.i  MMi.u  urinaria- 
u.  313  — 234.  —  id.:  lutunio  allu  stiramuutu  dei  nervi. 
p.  »»—998.  —  Sre9l«a(,G.&;  D*U'  ■drttiwim»  Mii 


amUente.  p.  98B— 894.  —  Ctlori,  L.:  Salla 

COfiirtnnT«  di  una  ecccasira  dirisione  del  fegaio,  e  di 
quaiebe  dito  Mpranuntprarin  nellc  mani  o  nei  piedi.  p.  336 
— 344.  nniciiuli.  Ci.:  Di-ll'  adiuatulia  in  lui  avvck'iia- 
mento  li.t  :iit!<i-itni7.iüa.  p  :H5  —  362.  —  liclluz/i.  C  : 
Pcriooli  ücll'  ujiplicay.iuiie  iipll'  iinciiio  ostetrli-o  all'  iiiguine 
del  reto  ncl  pärto  per  le  naticbc  p.  363—3(12.  —  Boiii- 
bicci,L.:  Nuori  stiidi  sulla  polij^oneu  nei  iniiieralL  P-3<S3 
— 3d6.  —  I'ianu.  G.  V.:  Di  una  nuova  sperie  di  Teoia 
del  (fallo  dnmtstico  (Tatnia  hotrioplitu),  e  di  an  nuovo 
l  i^liip  rii.  ikll*^  hiiuurix'llt'  KTrf'Stri  (Cynttrfrfu^hulriiyfJUist. 
y  1-^7  l'l  -  Lu  !■  thft  I  i .  1'. :  l'li  aulibolo  si :  tl.il^■lll•■'.a 
^ltl  ^;^alltlt.^^  liilel-  p.  ;i;>7- -401.  -  id.:  II  ||^'ii|ip>i  iiuiiiraJo  in 
minrntiugiu.  p.  4<i3  412,  —  ("npelliai.  G.:  Avan/.i  di 
•qiialodonte  nolla  molLusa  nuu-uusa  nüocfnica  del  lioloKitcse. 

413—420.  —  Peli,  O.:  Sullc  raiMire  del  i-orpo  nd 
BoloRneai,  ricerrlic  antropometrirfae.  p.  421—434.  —  Ta- 
riiffi,  ('.:  Cenni  storiri  npüa  antniimmctria,  p.  435 — 44S). 
~  C'avazzi.  A.;  Nuhvo  iiiiIikIii  jur  -.[»•nire  l'i<Miio  dal 
rloro  «•  dal  bromo.  p  Mit^  Hil.  -  licltranii,  K,:  Sulla 
U'oria  dclle  funjtioni  p<ili'u/ijli  -inimcirii  hfi.  p.  4<>1  r>i)t>. — 
Bu&clii,  1'.:  Ak'Uiie  piiiprictii  dellc  furmv  gvometricbe 
fawdamwitaH  coüiaeari  di  Mc«ad»  •  leraa  apcd»  aveati 
doMDti  mlti.  p.  007—614.  —  Vella.  L.:  Nuovo  metodo 
par  avcrc  il  sucro  enteric«  puro,  e  ttabilirno  Ic  proprietä 
nigingiche.  p.  61&— 638. 

—  AgcMwnia  daUe  Scieiuw  dello  latitnto  di  Bolagua 
daUa  «I»  origiiM  «  4»U»  0  1880.  Bokfua  1881.  8«. 

X.  Üidii.  intteorologisehM  Iiutitnt  in 
Reanltate  ana  den  meteoruIogisc)>en  Beoltaditangen  Im 
Künigreiclie  Sachg<>n,  l>earlj.  v.  C.  Bruiins.    Jf».  II, 
in,  IV.  V,  VI,  Vn.  VIII.  IX,X     Drr-sden  n,  I,.i[,zi(r 
1867—77.  4«. 

—  Mcteorologiacku  Beobachtungen  in  Deutachland 
i.  J  hsTtJ,  1877,  1878.  1879.  Upai«  n.  HMBlmrg 
1878—81.  4». 

—  8.  JUmabericht.   Leipzig  inm.  ö«. 
T>twnriaiiiiiwhn^tiifltt  Qmaiianh  n  Chmiiiti. 

7.  Barieht   ChauBite  1881.  8*. 


TariaandaKogaB.  Daal  4],  AJiav.  8. 

Batom  Vm.  8«.  —  B*tli«mkBUM,  F.  J.i  HanM 
im  da«  statt  es  geatakUieid  van  hat  landäcfaap  SanraSi^a. 
78  B.  —  Varback,R.D.l[.  en  Dolden,  vnn:  DeHindoe- 
Bmumi  by  Maaniai  TUwai  aan  de  Kampa-ltivitr.  19  p. 

—  lydadvifl  voor  Indiaeha  Taal-,  Uad.  an 
Tblkiiiknda.  Daal  XXYII,  Aliav.  4,  6.  Batevk 
1881— 8S.  8*. 


—  Xotuln  Tan  Ja 
gaderingeu.    Deal  XDi,  1881.   Nr.  8,  4.  Batavia 
1881—82.  8». 

—  Holle,  K.  F.:  Tahpl  vnn  oud-en  nienw- 
ndiadie  al|>)ii\l>Ht<'ii.     Bat.nvla  1HH2.  8'-\ 

Satnrbiator.  Ver.  d.  pranaa.  SheUüaada  und 
Weitfalena  infionn.  yarhaBdlnngen.  38.  Jg.  2.BAUIai. 

Ikuii)  1881  8*.  —  SchllUcr,  C:  Teber  einige  .\ntlio- 
zoen  lies  l>i:von.  p.  189-  231.  -  Bargatxky.  A.:  Die 
Stnunatoporun  den  rbi-iniachon  Devons,  p.  233— 3M. 

Miniiterial-Conunitlioa  nr  ünterssobaiig  dir 
dmtiali.  XMn  in  XieL  Er^gabnian  d.  Beobaaht]iqgB- 
atatioBiaB  an  den  daatidian  Kflatan.  Jg.  1881.  Hit 
1—18.  BerÜB  1881—88.  S». 

—  4.  Berlelit  f.  d.  J.  1877—81.  VH.  bh  XI  Jg. 
1.  Abtlilg.    Berlin  1882.  Fol. 

Denteche  Bondsohan  fllr  Geographie  u.  Statittik. 
Jg.  IV.  Hft,  1—12.    Wien  1881—82.  8«. 

MiMiitilff  daa  fffliwiOBi  inBulMU  A*- 
Ndatlaiidaiaaa.  Tom.  ZVH.  Ufr.  1,  8.  Bariarn 

1888.  8".  —  Michaelis,  a  J.:  Sar  kt  mnmflNBla 

des  fluides  wnu  rinflucnce  du  fipottenent  p.  1— 22.  — 
Wi-iselinph.  t'  v.:  Contribation  ä  la  ronnaiasance  dn 
culli-nrliyme  ji.  23— öS.  —  Vrie».  H,  de;  Sur  U  fonction 
dos  iimli'Tcs  ri'sitHMisc«  dnns  le»  planti-s.  p.  59— tt4.  — 
l^ori'ntz.  II.  A  :  Lc.h  formiile.H  fondaroentali^  de  relertro- 
dfiiamique.  p.  bi>— lUU.  —  8chüU,  CiL  M.:  Le  calcul  de 
te  diüaaea  a(  da  raiiant  an  ninan  de  la  loagilHla  et  de 
Ja  latitad».  n.  101—187.  -  Hoffmaan,  C.  K.:  CoMribn- 
tion  4  rUitoire  da  d^eloppement  des  reptUea.  p.  168— U8: 

BvBmhavar,  B.  H.  r.:  Collection  de  pierres  et 
fem  metcoriqne».    Hartem  1882.  S^ 

Chemical  Society  of  London,  .lournal.  Nr.  236. 
.Tuly  1882.  Ijoxuhm  1><H2.  8'.  —  Carni-llr)-.  Th.: 
.\ctinii  iif  heat  oii  iinTriiric  liiloriik'  iiiuli-r  \'t*-  i.rcs.siin'» 
p,  31"  H22.  -  .lapi».  Y.  K  ;  <lu  the  i  on^titutmu  uf  «ma- 
rine and  lopbine.  i>.  .<2;5  — 329.  —  l'erkin,  W.  H.:  On 
rotary  polarMalion  Dy  chemical  aahatanoaa  wilar  ■agattli' 
influeaice.  p.  S30-m.  —  liussall,  W.  J.  and  Lapraik. 
W.:  ▲  ipactnaoiifiic  itody  of  cUoropbyll.  p.  SS4-M8. 

Zttl.  Zodlegfish  Oaoootaek^  Satwa  «iti« 
gi«tr»  in  Amrterdam.  Jaarbookja  1888, 1864, 1868. 
1861,  1869.  1871.  1873.  8«. 

Asiatic  Soc.  of  Bengal  in  Calontta.  Journal. 
New  Series.  Vol.  IX,  i't.  I.  Mr.  1.  Oaloatt«  1882.  8«. 

—  PMaaadinga.  1888.  Nr.  8,4.  CUg«ttel889.8*. 


ITsbar  dl8  1>iBli8iig«ii  lrKe1»ii888  dar  70m 

preussischen  Staate  aQSgef&hrteii  Tiefboh- 
nmgen  im  norddeutschen  Flachland  und  den 
bei  diesen  Arbeiten  befolgten  Plan. 

Von  DerghaaptnMnn  Dr.  Hvyaaaa  au  Halle  a  8. 

Der  Zweck  diT  Ti>  .'1i!ilirnii!;i-ri.  für  welch«  jähr- 
lich sehr  «neehDÜche  Suuimeu  durch  den  Staatshaua- 
kaha-Elat  auageaetat  warden,  ist,  diejenigen  Utenn 
Bildnnpcn  Itciun  ti  zu  lernen,  welche  dif  rntnuil n,''  Joe 
AlluviuniB  und  Diluviums  und  der  in  dem  norddeutschen 
Flaablaada  ahanfcila  aiir  »arlaMiUtM  und  Mar  auch 
flMi  mir  ana  lockeno  Uaasen  beetchaaden  TertÜr- 


Digitized  by  Google 


187 


formation  aasmachen.  Die  Arbeiten  sind  seit  Iti  Jahren 
ia  Gang«  und  ImImo,  obaehon  ne  noch  ling»  aieht 
als  ahcefschlnssen  gelten  können,  doch  schon  manche 
wl»wD8cbai'tli(.li  und  |iiakti8ch  bedeutMtno  Ercruliuisse 
geliefert.  Der  grössere  und  zmildnt  Imupti^üchlich  ja 
den  Bereich  der  Untersucluiag  gtngaiM  Theil  dai  n 
nnteraacbenden  Gebietü  gehört  «tm  Baorlte  de«  Ober» 
bcTgamts  zu  Halle.  So  fand  denn  die  Mehrsahl  der  Tief- 
bobnugas  miter  der  hübaag  di— e«  OberfaergunU  «Utt. 

Bei  der  Bntiimmiiig  der  BolirrtdlaB  mimte 
natürlicherweiBe  von  den  vorhandenen  Aufsrhiüsscn 
feiten  Geeteioe  ftoagegangen  «erden.  Dieee  und  in 
der  ProTiBB  firkodenbarg; 

1)  Sperenberj.',  ')  Mpilnn  nildlirh  vr.n  Hrrliii. 
Duelbtt  iteht  Qjp»  zn  1  Ag«  en  und  wird  seit  langer 
Zeit  dtmb  Steinbraebebetrieb  gewonnen.  Sein  Alter 
brt  noch  nicht  festgestellt  worden  können,  da  weder 
Nabengcsteiue  hcliaiint,  noch  organische  Iie«t«  im  G}-{hi 
Mi%efttKlaD  nnd;  »bar  nadi  der  BeecbaAnheit  det- 
selbrn  und  der  ßeneen  Art  des  ▼arkOBiiiMiis  muB 
man  ihn  dem  Zechctein  zuweisen. 

2)  In  eOdllohir  Bicbtung  von  Sperenberg  treten 
bei  FiiebwftMer  wweit  Oobrilngk,  wo  eidi  die 
BarOn-Dreedener  nnd  £e  Halle -Soraaer  Ekenbalut 
kreuzen,  und  weltlich  davon  zu  Rotbatein  unweit 
Liebenwarda  in  der  Frovins  Sachaeo  Qnan^gaatafaia  mit 
erkennbarer  Sebiditang  aaf,  die  dem  SHnr  oder  Devon 

angehüren  dürften.     Nncli  Wi^tcr  nüiHicIi   kiiiiit  )ii;in 

an  mehreren  Funkten  im  Königreich  Sachsen  und  ia 
der  prenni sehen  Oberlnnaits  (Prerlm!  Schlesien)  Oran- 

wticki',  rüi  —  vvi-iiti  dna  Vorkommen  von  Grn|itoliflie(i 
noch  ab  entscheidend  gelten  darf  —  deui  Silur  zu- 
rareebneo  sind.  Ein  der  Provinz  Brandenborg  aa- 
gcliöriffcs  Vdrknmmci!  fr-ftcn  ("n'sfi'iiis  in  i!t'r  Nähe  von 
Dobrilugk  lii'i  ISuIiIm  ii  unweit  Fuistorwiilde,  weichtat 
wohl  als  GraawBckc  in  Anaproeb  gaBemmati  und  dees- 
halb  vom  Verfasser  hemchtigt  worden  iat,  besteht 
nach  !<einer  Untersuchung  lediglich  aua  GarfiUan,  die 
in  I  r  I  iij^ten  Periode  durah  TSwimmkar  mmmmm' 
gebacken  sind. 

8)  Oeet&ch  von  Berlin  befindet  mdb  daa  allbekannte 
Muschelkalkvorkoramen  von  Rüdersdorf,  auf  das 
faeata  aafgeaebloaaen  dureh  den  groaMurtigsten  Steina 
bmcbabetrieb.   Daa  Streieben  Ist  dort  von  WSW.  nacb 

ONO.  gerichtet,  (Iiis  Falleil  mich  N  ;  rii:iii  ki  tuit  im 
Hangenden  durch  Xiefbohrsrbeiten  den  Keuper  und 
im  Liegenden  als  anatabendaa  (Jeitein  ud  dureb  tSaa 
Tiefliohning  ih  si  Rutli  mit  Gyy.i. 

4)  In  südlicher  Richtung  von  da  findet  sich  hart 
am  der  alldliehaii  PkMvlMgraBae  bri  ScollaBbeiig  ani 
sehr  interesRanter  .Aufschlusa:  der  Koschen,  ein  Herg, 
an  welchem  Granit,  ein  diabasähnlicbes  Gestein  und 


Grauwacke  anstehen.  Das  .\lter  der  letzteren  ist  noch 
idebt  gmma  baalkiMuL 

Raa  sind  die  weiiipen  festen  Anhallspunkte.  dir 
mau  für  diu  Tiefbohrungen  in  der  Provinz  Draiiilen- 
bnrg  hatte.  Da  im  Norden  derHelhen,  in  Pommern, 
Ton  Bildungen,  diu  älter  als  das  Tertiär  aind,  nur 
Jws  nnd  Kreide  aostehen,  zwischen  diesem  Gebiete 
vnd  Rödersdorf  aher  vortertiär«  AufschlüsBc  fehlen, 
ao  nnaate  sich  die  Uatenaebnng  snoAchat  der  aOd- 
Heben  Hllfta  dar  Fravins  ravoidan. 

Eine  geeigneta  Qaerlioie  für  die  üohrarheiten  fest- 
zustellen, um  dnreb  diese  ein  beatimmtea  geologiachea 
Awfil  alt  erbalten,  war  acbwer.  Dann  ana  den  apfti^ 
liehen  VurkoiuiuiiiBsen  anstehenden  Ge.steins  lüsst  sich 
nicht  erkennen,  ob  das  Hauptstreichen  des  Sudetiscben 
Oekirgaajatema,  von  OSO.  nacb  WNW.,  oder  dasjenige 
des  Krzgehirges  von  WSNV.  nach  ON'O. .  welchem  das 
Streichen  der  Scliieliten  Rüdersdorf  und  auch  die 
Richtung  von  Fisrhwas!'er  nach  Rotbstein  entspricht, 
da«  hurrsc'brnde  iat.  So  schien  es  Itlrs  Erste  am  zwcck- 
nittiBiigsten,  eine  von  N.  nach  S.  gerichtete,  also  jeder 
dieser  beiden  RichtlUfaB  aiiii(|anBMiaeB  aBtqpnekaiida 
Linie  so  wlütlen. 

NatarBebanrciae  nrlblgt  man  bei  den  Tte^ 
hobrungen  nicht  bloss  wissenschaftliche,  sondern  zu- 
glekb  die  praktiacfaen  Zwecke  der  Anfwhlieiaung  nuta* 
barer  HineraSen.  So  batte  denn  der  Varfiuaer  vor 
allen  anderen  Uulirs1cl!i:i  ilie  im  CJyps  hei  Speren- 
berg, wo  er  mit  Sicherheit  Steinsalz  erwartete,  in 
VoreeUair  gebracbt,  voaa  deim  aiieh,  aadidam  vorber 
die  siiÄter  /u  erw.'ihnenden  liohrungen  am  Vlslming 
ausgeführt  worden  waren,  die  Genehmigung  des  Herrn 
lOdatar«  im  Jabre  1867  erfitlgte.  Dm  ErgebniN  war 
sehr  bald  <lie  Krhnlirniif.'  von  Steinsalz  283  Fti!:>  unter 
der  Oherfliiche.  Man  setzte  die  Bohrung  darin  bis  zu 
4051 '/s  ^i***  f*Brt,  ohne  das  Liegende  zu  erreichen,  und 
batte  damit  daa  mtehtigate,  bia  jetst  bekaonte  Stein- 
sabclager  entdeckt  tuid  angleieh  den  tieAteo,  bia  dahin 
erreichten  unterirdischeo  Aubcbluaa  gemacht.  Die 
Arbeit  mnaste  nur  dsashalb  aulgegeben  werden,  weil 
die  BeiiiebaibnDpInmBdnoa  nad  die  StiAa  der  ganzen 
Bohrvorricbtung  die  Fortoctüiing  nicht  zuliessen.  Der 
Zustand  des  Bohrlocba  hAtte  die  Weiterarbeit  gestattet. 
Zwei,  ni  der  Hkbe,  ebanfidk  im  Oype  angeaelita  Bdu^ 

löcher  f rillen  ila-i  Steiii,>iilz  in  l;--^^  f'leicber  TMäk 
worden  aber  niclit  weiter  hineingutiicbcn. 

Bleranf  wandte  man  neb  tcni  Sperenberg  aodwlrt«. 

Der  Unii-t.inil,  das?  im  Zwickauer  Becken  die  jiro- 
ductive  Steinkoblenfonuatton  unmittelbar  von  Kiesel- 
aohieJer,  der  «b  aHnr  aageapcocbsa  wird,  «nfdeo  iat, 

Ücss  V4S  niilgtieh  erscheinen,  auch  im  Hangenden  der 
erwilhnten  Gesteine  von  Fischwasser  und  Rothstein 


Digitized  by  Google 


188 


jene  Formatinn  7m  entdecken.  M»n  setzte  desslialb 
die  zweite  Tiofboliruug  in  der,  auch  abgeaeben  von 
jeden  pnktiaefaen  Zwecke,  hochinteraiMitaa  Oegnd 
von  Dobrilugk  im  Hangenden  dee  Quangesteina  ron 
FiachwMser,  eine  Wegstunde  weatnordwestlicb  von 
dieaem  Orte,  an.  Da«  Bohrloch  erreichte  bald  ein  sehr 
üuAee,  taodigei  Sebiebtgeatein,  welobei  dem  Köln  oder 
l>mraB,  möglicherveiN  An  amb  dem  flttar  eqgebSmi 
kann,  und  in  welchem  bei  tmgeWu'  1000  Fase  Hefe 
die  Arbeit  eiogceteltt  wordm  iat,  nach  nnearer  AaebAit 
n  Mbt  weil  cHe  Fmriiwtomig  aiehenc«  AnftebHUee 
h&tt«-  liefern  kütiiiun  und  die  Erreichung  dos  im  Steiu- 
bmeb  bei  Fiaebwaaier  bekMuten  Geateioi  erwttasoht 
j{MNBeB  irlre. 

Dan  dritte  Ilauptbobrloeib  irur<5f"  in  der  Linie 
Sperenberg-Dobrilugk  bei  Oalma  nicHlergestosiHm  und 
mUoh  unter  dem  TbiUltgeUiie  des  borten  Sand- 
Ftfin  .luf.  Mfin  listto  ktirifn  Gnuid,  tu  iliescm  weiter 
vorzudringen  und  stellt«  die  Arbejt  bei  etwa  1000 
Fnaa  Tiefe  ein. 

lo  deredben  nord-südlichen  Linie  ward  nriachen 
Dahme  und  Dobrilugk,  bei  Uilmersdorf,  du  vierte 
Hauptbohrloch  bi»  fast  1000  Fns»  Tiefe  niedergebracht. 
Man  &od  Tertiir,  eis  dem  ManefaHier.hen  OratüiagendeD 
gteiebendes,  aleo  mAiob  der  FanulGm  dee  BotUBegendett 
sazu7.&hlende<i  Gestein,  dann  diese  Formation  und  dar- 
unter ein  Sobiekrgeetein,  dae  ala  Kobn  oder  Devon 
nnauejffecbett  aeto  mflrfita,  Sbellea  Btnftlltii  dev  SeMdi* 
ten  charakterisirt  diese  Stelle  vor  dsn  anderen. 

Die  Bohrlöcher  bei  Dahme  und  liümeradorf  wur- 
den naeh  dem  newen  TevfiAnD  Bfedcrgebraebt,  bei 

wplrlicr.!  dir  .Vusforderung  des  Bohrurlin-iindes  nicht 
mittels  dtm  jedeamal  beeooden  eiuzulatiscnden  und 
•Bfcnbeienden  LBfleb,  eondeni  dorah  AnaepOliHig  niil» 
tels  Wassers  eifuli,'!,  «rlclieti  dnrcli  da"  holilc  Bohr- 
gestänge mit  MoJiciiincakratt  in  das  Ikihrluch  hinein- 
getrieben wird  und  in  demii«lben  mit  dem  Bohrniehl 
wieder  awfiiteigt.  Dabei  i.it  der  Dohrer  ringfömig 
und  stdit  vor  Ort  eine  ringfurmige  Rinne  ber,  inner- 
halb welcher  daa  Geetein  al«  cyKndriacber  Kern  seinen 
7ji^iniMi>K«lt  bebilt  nnd  attaammenhAogend  in  Stücken 
m  dar  HSbe  nMfarererZdl  Ue  einiger  lleter  berauf- 
gebolt  werden  kann,  ao  daea  die  Bcurtheilung  des 
dnrebbobrtan  Garteuu  nieht  mehr  bloea  nach  feinem 
oder  gröberem  BobrmeU  «ad  aadi  a.  g.  Naehfell- 

»tOcken    üU    f»i-stlii  !-,i  ii   braaehtt  auch   die  etwa 

vorkommeoden  organiacheo  Beate  meist  wohkrhalteu 
tn  1^  giebraebt  mrden.  Bei  llntaB  Geetein  «endet 

ma:!  lici  die-.fr  Bohmietliode  den  DinmanOiobrcr  an. 
dar  ebunfalU  dazu  dient,  die  Arbeit,  welche  bei  der 
lUmn  Arlieltnniie  mr  lugaam  lOTttteiteB  honut^ 


Allerdings  hat  diese  Motbcxle  dus  Missliche,  daas 
DMiii  Ix'i  der  Auswahl  der  Bohntteilen  an  Punkte  ge- 
bunden ist,  an  welchen  sieh  hinreichendes  Waaatr  M 
der  Oberfl&che  findet  oder  dnrob  einen  Bmnnen  ge- 
wonnen werden  kann,  nnd  an  welaben  die  Benutzung 
diaasi  Vaaam  ftiiataht. 

Ein  zweiter  t'mBt.ind  wirkt  noch  bei  der  Aus- 
wahl der  Bohrs teilen  listig  beechriokead,  nimlioh  der 

dMdn.  In  dieee  ist  nämlich  die  Bestiroinnng  der 
pnoasiiBhen  Berggesetzgebung,  nach  welcher  die  Mi- 
neralkoUe  vom  Findar  gaaradMt  werden  kaan  nnd  Hub 

zu  Eigenthum  verliehen  wird,  nicht  eingeführt  worden, 
sondern  die  Kohle  bildet  daselbet  ein  Zubehör  des 
Bodeneigenthums.  Will  daher  in  den  hiervon  betroffenen 
TandaetheHen,  an  weleben  die  Niederlaoaits  gehört^  der 
Staat  an  der  Kobk,  die  er  vielleiebt  durch  aeine  koet- 
><{>ieligcn  Bohrarbeiten  fiadilt  ofaia  aMia  grosse  Opfer 
daa  Eigen thmn  erlangen,  so  nmaa  er  die  Bohrpnnkta 
nnf  MraliiiifciiiH  Onadeigenthnm,  niao  in  nfnan  Fontan 

Dieser  Umstand  trug  mit  zu  dem  Entschluss  bei, 
ala  es  räUilioh  schien,  nun  auch  östlich  der  Linie 
Sperenberg-Dofarilngk  zu  bohren,  sich  im  Kreise  Cott- 
bus, der  altpreussisch  ist  und  die  Wohlthat  der  preutai- 
sehen  Berggesetzgebung  ganz  genieast,  anzusetzen. 

Der  d»  gewIUta  ente  Bobipml*  Begt  V«  Kiik 

westlich  der  Stadt  Cotttjus  am  Pr iorf Ii c s s.  Man 
kam  dn-selbst  bald  in.s  Tertiiir,  welches  dort  bauwürdige 
Braunkohle  ftlbrt,  und  unter  diesem  in  den  Kenper, 
und  zwar  nach  der  in  der  geologischen  Lande«anslalt 
vorgenommenen  Bestimmung  in  die  untere  Region  des 
mittleren  Keuper,  worin  denn  bis  zu  etwa  1200  Vtm 
Twfa  fertgabobrt  wnrda,  Die  Veriweitung  daa  ai^ 
bohrten  BraoslroUeaflMnca  westKeb  nnd  nordweetliefa 
von  Cottbus  wurde  noch  durch  fernere  6  Bohrlöcher 
naebgewiaaen,  Ton  weleben  daa  mit  Nr.  TU.  beaaicb- 
neta  unter  den  T^piMr  die  Kraidefermatian  traf.  In 
dieser  fanden  »ich  s<dir  zahlreiclic  Exeinplure  von 
Tfreiraivia  rigida.  Unter  der  Kreideformatioo  traf 
man  den  Kanpar,  wie  Im  Bohrlodi  Kr.  L 

Diese  Verhältnisse,  in  Verbindung  mit  den  £r> 
geboiaaen  der  ersten  vier  groesen  Tiefbobrungen  nnd 
den  an  Tage  anetabendan  Oeatrinan  bsaan  eine  groaaa 
Aehnlichkeit  mit  den  penlrigisclK  n  i  li  dtnis.sen  der 
f  reuasiscben  Oberlansitz  und  den  angrenxenden  Tbeilen 
yiederschlsiicns  eirikennen  und  machaa  ea  «ahndicin- 

lich,  dass  in  der  Niederlausitz  und  der  Mark  Branden- 
burg das  Sudeteusystem  herrscht,  also  die  Uauptstreioh- 
iMitev  van  080;  naclh  WHW.  Hnrnnahman  iat. 
Pwibalh  «ad  anaerar  Uaianne  naoh  din  teaacan  Tiif- 


Üiyilizeü  by  i^ÜOgle 


189 


bohriingeti  niif  >'irii^r  gvpB  Bwhtwiy  MDknwtMi 
Quwlinie  «onuetaaD. 

IMmbt  Aiwdit  «atafuricbt  dar  dramidut  gewiUto 

Buhrponkt  bei  Hänchen,  .südwestlich  von  Cnttbna. 
Ab  diMsr  StoU«  ümi  idao  üm  Uiiuviain  mcbUoh 
MO  Vum  niahlif  ud  oolar  Mnam  Sm  Amnu  maA 
inittleren  Muschelkalk,  den  SchaumValk.  den  unteren 
WellenkaUc,  d«Q  Rüth  and  den  bunten  Sandatoin. 
Twihirimho  HMaraia*  aflChigten  kidar  dam,  dia 
Bohnrbeit,  welche  «n  eo  maanigfaltigM  Profil  ar> 
■obl(M*eo  hatte,  vor  wenigen  Wochen  in  der  Tiefe 
vom  9600  Fum  aufzugeben. 

FOr  «n  viertel  BMipÜiolirk>ch  in  der  '^'"*' 
ma  HNO.  naeh  SSW.  geridrtetcn  Qoeriloi*  «er  TOn 
OberbergMnte  eine  Stelle  bei  Bahnadorf  (HaltetUtion 
der  jQaaalnbn  toc  Cottbot  nach  Onaaanhaia,  alt* 
preuaaiMbe  Eidaye  in  der  NfadarbnKi)  nedUMBdi 
dor  Stadt  S«nftcnlx  ri^  und  nördlich  des  Koschenborgcis 
in  Vonehlag  gebracht  worden.  Ein  Bobrlodi  an  dieaer 
Stella  Biwaata  fthar  daa  Aaftretai  dar  PatmatiaMB 
zwi.schen  der  Tria.s  und  der  KoRohener  Granwacke 
Aufschlnas  geben  und  die  bereits  erlnngten  lürgebnisM 

Olii  rlausitz  vprvoUständigen.  Die  Wahl  wurde  vom 
Herrn  Minister  der  öffentlichen  Arb«iten  genehmigt 
oad  daoB  olma  7anng  nach  Anfatellnng  dea  Bolv- 
thamu  mit  der  erwähnten  Wasaerapttlvorrichtung  in'« 
Werk  gesetzt.  Bia  90  Foas  Tiefe  bohrte  man  im 
DiluTinm,  und  traf  unter  diesem  das  Tertt&r  mit  mrii 
BrannkolilenflAtaen  von  guter  BesohaffenMt  «ad 
aalmliiehir  Hlditigkeit,  spiter  bei  nngefllv  StMAiM 
Tiefe  ein  ÜMtaa  Sehiefergeatein,  welches  Herr  Dr.  Lossen 
ala  aiaaii  paHhwoiinh'phyllitiaclMtt  Graawaafceniehiefar, 
KhnKeh  dem  eUorithaltigea  Oeetefai  hn  TIaMen  dea 
Hiliner.sdoi  ffr  Huhrloch»  und  »  üIi:  srljHinlii.h  silurischen 
oder  cambrisehen  Altars,  bestimmt  bat.  ii»  gelang, 
daa  Streteben  nnd  Falles  gieea  Oesteiaa  n  emittaln; 

creteres  ist  h.  7  und  letztere?  mit  .^5  bis  40  Grad 
nach  Kordeu  gerichtet.  Das  Bolureu  wurde  noch  Ina 
6T>  Fbm  Tieft  forlgaeeM,  olne  ia  aadeiee  Qeilabi 
SB  ge!i»ti^"'ii. 

Au  einer  uocli  mehr  nach  Süden  gelegenen  Stelle 
ein  neue«  Bohrloch  anzuaebsen,  erschien  im  Hinblick 
auf  die  am  Koachenberg  m  Tage  anstehende  Gran- 
wacke unnütz;  jedoch  ordnete  daa  Miniaterium  noch 
eine  Tiefbobrung  zwischen  Bahnsdorf  nnd  Hänchen  lo, 
Ar  wakhe  dann  daa  Oberbaiiiwt  eine  aar  Wataaiw 
spfllbohrnng  gMigneta  Stelle  in  der  altpn— iaBhea 
Enclave  Rakow  nahe  dem  Bahnhofe  Drebkau  der 
Cottbus -Oroesenhainer  Eisenbahn  ans  wählte.  Haa  kam 
daaeilMt  aehoa  aiit  SO  Ftaa  ia'a  Teitilr  «all  ftad  ia 
diesen  drei  BranakohkaflMae.  Das  Ttrtiir  rddite 


nicht  viel  tiefer,  als  bei  Bahnsdorf,  nünilieh  bis  561 
Fuss  nnd  aeigte  sich  auf  dar  Muaohalkalkfbraiatiaa 
aa^dagart.  Ia  der  Utataren  iat  Ue  Ml  Vmi  TUb 

ibrtjgebohrt  und  diinu  ilai  Bohrloch  eingestellt  worden, 
Bianuit  bAbeo  die  Tielbohmngea  in  der  Gegend 
vea  OoMna  «faaa  voiiiaflgaB  AbaililBaa  gefttate.  In 
der  dort  senkrecht  gegen  die  Sudetenrifrhtnnif  pewählten 
Qnerlinie  hat  man  also  unter  dom  Alluvium  nnd  Dilu< 
viaai  fblgeBde  AafachlQsse  eedimeetlnv  FonaUoMD: 
Xoaehenberg:  Onuiwaeke  (an  Tage). 

Entftmnqg  1'/«  Meile. 
Bohrledi  Bahaadotf:  Tertiär, 

Oranwaeke  (ailnr  oder  eambriaeh). 
Eatfanang  l'/«  Hella. 
Bolulaoli  Bakow:  Tertiär, 

Min«k»IVflV, 

btAnMO«  iVs  KaOa. 
Bvluloah  Btadiaa:  Muschelkalk. 

Bontaaadataia. 
fiatfaMqg  %  Meda. 
Bokrloeh  L  Pkkiffieas:  Tertiär, 
Kenper. 

Bahrkah  TO.  bai  Oottlnu  TTtisr, 

Kreide, 
Koupor. 

Weiter  nach  NNW.  bis  in  die  Gegend  von  Col- 
berg,  wo  der  Jura  zu  Tage  ansteht,  fehlen  alle  Auf- 
aehlunsc  vrjn  I'otiiiji'ioM'ii,  die  lüter  wären  aU  tertiir. 

In  dar  vom  S.  nach  M.  geri^vtaUa  waatBchawa 
Qairikrie  batte  maa  fbignda  AafttUtaa: 
BoduUin  und  Fischwaaaar:  i^uagiMm  CdariHlif) 
SU  Tagei. 

aitf.  (anf  die  «JaerKide  «adaeirt}  ^  Mtila. 

BArloch  Dobrilugk;  S<:hiefer  (OiIb,  DaVOO,  BBUT?) 

Entfernung  Meile. 
Bnlvkah  mamater:  Tertifr, 

Rothliegendcs, 
Culm  oder  Deron. 
Ihtferanng  9^1  Hattaa. 
Babriodi  Dalnne:  Tertiär. 

Buntsandstein. 
Entfeniang  4  Meilen. 
8|p««nberg:  Gjrps  (Zechatoin?;  an  Tage, 

daaelbat  in  S  Bohrlficliam:  Stainaak. 
Entf.  (auf  die  Querlinie  ladaaiit)  9  Maiha. 
BAdaredorf:  l^aper  arbohrt, 

Mnerfiellnitlt    1  aa  Tage  oad  ia  Bohr- 

Buntsand-ittin  J  lurhern. 
Von  da  bis  mm  Jura  nnd  der  liraide  in  Pom> 
man  AUaa  aaeh  ia  diiaar  Qnariiaia  alh  AaMdflw 
lltarea  Chateiaa.  — < 


Digitized  by  Google 


190 


Em  mttwen  anu  «rwilmt  werden  dl*  BtthrariNitan 

Ut  Tllmin^,  jener  MUKedtbnter.  Frlicliung,  wvlctie 
diM  tttdwestKchen  Tbeil  der  Provinz  Brandenburg  aad 
dM  MUehoi  ThaU  dv  PkwinB  8mIh«b  «uMidiMt 

und  welche,  obsrhon  der  ItltereTi  Formationen  entlteh- 
rend,  durch  iliro  ganze  Gestaltung,  sowie  durch  ihre 
FMalmiHiidehnniig  and  Hdbe  ein  wiiltUches  Gebirgs 
dtniellt,  das  der  Hnuptrichtung  nach  irich  den) 
Streichen  der  Sudeten  «nsrhliesst.  Ära  nnrdöstlirhen 
Fns»e  des  Vläming  bei  Grüna,  unweit  JüterlHigk.  w«r 
nfaoo  in  früherer  Zeit  durch  PrirAtmittel  eiu  fiobr- 
loeh  800  FoM  tief  niedergelndik  imtdlB,  oliii«  iHere, 
ala  Tertiirgobtlde,  zu  treffen.  Im  Jahre  1664  nun, 
vor  der  Sfiemibergar  Bohnuig,  mofdan  ynm  Staate 
drei  Bohilfiefaar  aaf  der  H4Sbe  d««  Tllming,  nrai  iwi- 
sehen  Wittenberg  und  Jütcriinpk  und  das  dritte  Vi  ; 
Kroppetädt  nordtetlich  yon  Wittenberg,  niadargeetoMcn. 
Man  traf  an  den  beiden  ersten  Punkten  unter  den 
sehr  miithtiKin  Diluvium  da»  Bniunkolilinigebirge.  Der 
dritte  Punkt  ist  gewihlt,  wo  dieees  zu  Tage  aiiigeht. 
Ab  ErgefaniM  dar  drei  Bohrangea  ist  aanaahea,  daaa 
wenigstens  der  mittlere  Theil  des  VlilmiiiL'  (iluT  tlcr 
MeeresÜäche  kein  festes  Gebirge  enthJllt,  und  dass  die 
■iturtar  ao^rMtellte  Termathung,  daa  Vlladiiggdiirgia 
entspreche  einer  Erhebung  älterer  Formationen,  in 
Mioer  ZiiMuntnenjietsong,  soweit  ««ie  bis  jetzt  bekannt 
ist,  keinen  Anhalt  fiadat» 

Wenden  wir  une  nnn  zu  den  Bohrarbeiten  in  der 
Gegend  von  Magdeburg.  Die  IVOheren  dortigrn 
fSfUmlimiigmi  welche  daa  SteinsuLzlu^'cr  von  Stassfurt 
■raeMBaaeH  und  weldw  snm  «eiteren  AofacbhiM  dea- 
aelben  dienten,  oder  welche  im  loteree»  dea  Betriebe» 
der  Königlichen  Saline  zu  Srhiinpli.  rk  herp^  stellt  .^ind, 
kommen  hier  auaaer  Betracht,  Nur  von  den  let^ 
teren  gehSrt  ain  in  der  Ifitta  iwiadiam  SdiAnebeek 
und  Uagdelmrg  Ini  S.ilhke  niedergebni' hir tir-ft  s 
Bohrioeh  hierlier.  Daeselbe  hatte  ureprünghch  den 
Zwaek,  dia  etwaige  nadUidia  Verlmitinig  daa  SdiOiie- 
lieeker  Saklagers  bis  m  dic-!Pin  Punkle  festzustellen, 
«ad  lieferte  ein  in  dieser  lieziehung  verneinendes  Er- 
gebaiaBpindeB  BiB  ■aADatehbahniiigdarVanMliMiaii 

des  nuntsandstcinH  und  des  Zeehsteins  das  Hothliepende 
aniirlroffen  hatte.  Man  heuthlosH  diu  Furteetzung  der 
Biilirarbeit,  um  zu  erforschen,  ob  wh  an  dief<er  Stelle 
vielleicht  swiMhcn  dem  Rothliegcndon,  das  in  den 
«AdUcben  FentungFgr&ben  von  Magdeburg,  and  dem 
Kulm,  der  in  dem  Elbbett«  nnd  ndrdlich  von  Magdc- 
borg  is  dar  Meastadt,  aowia  vatter  oataadäetlkh  bei 
Plttaltjr  md  OauBieni  nad  weetuordwestBch  in  weiter 
Ers<tr>vknng  bekannt  ist.  die  produotive  Sieinkohlen- 
tormation  einlege.  Ohne  bierttber  Aufaoblnss  za  er* 
laagan,  voaite  nuni  bei  vngaftlir  1900  Fnaa  IMa  die 


Aibait  wagen  der  teehniadien  ViuBSgiiekkeit,  weiter  «n 

kommen,  noch  innerlmll:  ili  ^  T;i:tV,lii  LTiulrMi  nnfgeben. 

Ein  Steinkohlenl'und  bei  Magdeburg  würde  aber 
an  viditig  gewaain  aain,  ab  data  naa  aa  bei  dbaeei 
Verroch  hiltte  dürfen  bewenden  lasFen.  DeRslhilh 
wurde  weiter  nordwestlich  unmittelbar  sQdlich  von 
Svdenbarg  Im  Kagdebnrg  eön  swaitaa  Behrkali 
angesetzt,  nnd  zwar  in  etwas  tiefcrem  geognostiaebea 
Nivean,  ro  daKS  man  Rchon  sehr  nahe  unter  der 
OberflAche  dou  Zecbstoin  traf.  Es  wurde  sodann  das 
BotUiegende  gans  dorobbolirt  uad  unter  diesem  der 
Kuhn  gefnnden,  worauf  der  Betrieb  In  ungaAhr  1900 
Ftias  Tüefb  einge«tte11t  wurde.  Die  vorgedaebte  FVaga 
onaa  also  nun  als  bestimmt  yemeiDt  gelten. 

läne  noeh  weiter  wcstBeb,  in  der  Nihe  von 

Alven  flehen,  wo  auf  der  Süilsi  if.'  des  Magdeburger 
Kuim-Grauwaekencuges  Rothliegendes  mit  Porphyr  und 
Kdapb^,  nad  im  Hangenden  davon  die  Zeebatein- 

fi.>niiiit;t>Ti  :ii,;r_li  i\n>:  Kn]i(i-v-i)[ti  f<T(\i>iz)  an^tidit.  hatte 
schon  früher  ein  I'rivatantemehmer  einen  Dohrversucb 
naeb  SMnkohlan  aatamonmian,  aber  inneriialb  dee 
RiithÜefjendeti  aufgegabaa.  Nenenlinps  baVHn  i^ndere 
Unternehmer  dieses  Bobdoeb  wieder  aufgewältigt  und 
fertgesetat,  jedeoh  Mder  ohne  regehniaaige  Bobr- 

recrintrrfülirtinr  und  idinc  gehörige  Sammlung  von 
Utilir]irolM  u.  AI»  wai>  eudlicli  Melftpliyrntiicki-  zu  Tage 
gebracht  hatte,  wurde  die  Arbeit  bei  etwa  IGHO  Fuss 
Tiefe  aufgegeben,  obschon  einerseits  die  Möglichkeit 
besteht,  dass  es  nch  nm  Helaphyr-Bruchstflcke  aus 
dem  Conglomi-rat  des  Kutlilioffcuden  handelte,  und 
andererseits  auch  unter  dem  Melafifajr,  &Us  er  dort 
in  der  TIelb  als  festes  Gestein  ansteht,  noch  fltein- 
kolili-n  lii'gi  n  kilnncn.  Freilich  wan  n  die  angewandten 
Bohrvorrichtangen  für  eine  wesentlich  grössere  Tiefe 
niebt  anreiebend. 

In  der  Gegend  von  Halle  n.  d.  S.  firidrt  ^tit 
uralter  Zeit  bei  Wettin  und  Löb^ün  Steiukohlen- 
bergban  statt.  Das  prodttetive  SteinkoUengablrge  wird 
hii-r  zum  Tln-il  vuu  Porphyr  und  srhr  ii);irliti^'enj 
Itothliegenden  bedeckt.  L<etzteros  zu  durchlxihren  war 
BordwaatBA  im  Wettin  bei  Botbeaborg  an  der  Saale 
in  den  .fahren  — &8  vom  Staat«  1709  Fuss  tief 
f)lme  Erreichung  des  Ziels  gelitdirt  worden.  Gegen- 
wärtig bohrt  man  zu  gleichem  Zweck  für  Rechnung 
des  Ilallischen  Bohrfonds  swiachen  Wettin  und  I^bejün, 
bei  Domnitz.  Daa  Bohrloch  stand  bei  2600  Fuss 
Tiefe  noeh  im  BctbBagwiden,  obeichon  die  von  Herrn 
Professor  Laspeyrea  grOndlieb  untersuchten  Ver- 
bSltmsse  sebon  bri  mlssiger  Tiefe  die  Errrichnng  de* 
Stcinkiditeugebirgeii  hatten  erwarten  lassen.  Wegen 
unzureicbender  Geldmittel  wurde  das  Bohrloch  seit» 
«eiae  eingaatellt,  aber  wieder  an^aneamen  and  faia 


Digitized  by  Google 


191 


SohluM  AngDst  1881  auf  nicfaUoli  8100  Fan  Tfafe 

gttbracht.  Die  erbohrt«n  Sehicht«ti,  gr»uer  Sudilda 
lud  festes  Cougloment,  gehören  wahrscheinlkh  iumIi 
mn  nothliegenden. 

Ungafiüir  ebuuoweit  sadlkh  vom  Halle,  «te  iBawr 
Pankt  BflrdKch  davoa  liegt,  war  la  d«  flInMgar 
Jahren  dicht  bei  Jor  königlichen  Saline  Dürrenberg 
gakgentliob  eiuw  nicht  ron  Erfolg  b^titeten  fittiii- 
nlibohnrannu]»  in  ainar  Tiefe  von  1900  Fnie,  nnter 
den  Formationen  dp>-  nuntsjinilstijii-i,  de«  Zecbütiiii!» 
und  de«  Rothliegoudeu,  äteinkohlengebirge  mit  anbau- 
«ttrdiger  Staüikohle  angetrvflm,  damali  aber  nidit 
tiefer  (intfi><iich(  worden.  Zu  Ittztorcra  Zwprk  ordnete 
nun  daü  Ministerium  die  Aafwftltiguag  de«  alten  üohr- 
lodiea  as,  waldie  dimii  nra^ifaige  AHiait  aoeh  end- 
lich gelang.  Man  veitieftp  d«iin  f?ri«  riolnloch  noch 
am  einige  Hnadert  Jb'uü»  im  älciulicihleDgelnrg«,  oiiue 
Jadodi  «in  Flöts  Ton  gewinDenawertber  Mächtigkeit 
■antrefien.  und  mtust«  endlieh  wtgta  der  allm&ligen 
Tanngung  dea  Boiirh»ciiediireluneiieri  dtureh  die  noth- 
wendig  gmratdMM  viaiAclw  Vtaihnag  din  AiWt 

neranf  erUait  daa  Oharbergamt  dk  Genehmigung, 

ii;  (Itr  Mitte  zwischen  DOltenborg  und  I^iipzig,  un- 
weit der  ätation  Kfltadian  «nf  Qraod  and  Boden  dar 
DonUne  Sehladebaoh  eine  Tiefbohrnng  anneetaen. 

D<l  hei  I^ijuiff,  westlich  der  St ult,  R  ■•lilicg.jtidcs  über 

Granwacke  zu  Tage  anetebt,  so  war  lloffiiang  vor- 
baaden,  n  SeUndahMh  daa  Steinkobiengebbg«  in 
■ueeulliuh  goringc^rer,  «-ielleicht  in  halb  so  grosser 
Tialli  n  traflen,  als  zu  Darresberg.  Das  Bohrloch 
d«rcfateafta  IKteefam  und  Bnuinlfohlwigebiiy  in  ge- 
ringcr  Mfichtiglteit  nu  \  .Ifir.n  v.  n  f'iO  bis  fast  550 
Fn.is  die  Buntsaudsiteuiiunjiaiiun,  aul  welcher  die  des 
Zrchstnns  bin  zu  1040  Fne«,  eine  eehwache  Sool- 
qiMÜe  flUirend,  folgte.  Hierauf  kam  man  in'a  Both^ 
liegende  bis  flu«  1900  Fusb  Tiefe. 

Eine  fernen-  Aufgabe  wird  ea  aein,  ds^  Cif^bii  t 
Satlich  von  Ilalle  mittele  HiefiMbra^gan  su  durch- 
Ibiraeben.  Die  Porphyre,  welche  bei  Wettin,  Ixibejün 
uiül  l'i  jW.  in  Gesellschaft  de-*  pr(«luctivfn  8toinkohlen- 
gebirge«  »uftret«D,  reichen  im  Oetan  hie  Xorgan  and 
loelcein  dann  an,  die  inmerinn  mOgliebe  Anedduinag 
diaaer  Formation  mu'li  Osfun        iiiitpr-Uiihfii.  -  - 

Der  Umitand,  da«s  der  >Staat  aus  s«iu«u  Uesammt- 
ntUafai  die  Koeten  dieeer  TiefbobrtmgM  beatnHnt, 
lies«  £4  billig  erEcheiaMU  lin  avf  alle  Provinzen  aua- 
zudehnen,  selbst  daliin,  WO  iahr.  geringe  Aussichten 
auf  die  Erschrotang  nntalwrer  LaganttMan  voikaadao 
lind.  Auch  der  Wuu»ch,  die  Arfaaitan  an  eoncentriren 
and  dorch  ihre  Concentrirung  aa  den  aioBal  ins  Auge 
gefiMsten  8teUea  schneller  n  entaeheideaden  Ergab- 


niBi^en  m  gelangen,  konnte  nicht  daron  aldialtaa* 
gleichzeitig  auch  in  anderen  Provinzen  zu  bohren. 

So  worde  denn  innerhalb  dea  Hallischen  Ober- 
betgamtsbezirks  noch  hei  Gamm  in  in  Poniiuern,  naha 
der  tetlichea  OdannOndung,  eine  Tieffaolmtng  tag^ 
■etat,  nm  hsfainatellea,  ob  daaelbet  die  jaraanehe 
Kohle,  welche  Ifekaimllich  auf  der  Insel  Bornholm  und 
in  der  schwedischen  Provins  Schonen  Gegenstand  dae 
Bsfgbanai  bildet,  vielMdrt  abanMIa  bnnwflrdignnftnta. 
Dn^  Bcilirloch.  welches  Ik"!  einer  Tiefe  von  1600  Fuss 
noch  in  der  Juraforuiation  stAnd,  hat  die  Frage  das 
▼orlnnaMna  b^Jabt)  aber  dia  dar  BauwBidjglnit  toi^ 
Uufig  verneint,  indem  i-ich  in  oberer,  wie  in  grösserer 
Tiefe  nur  unbedeutende  Kotilenatreifen  gefiindea  haben. 
Der  Batiiab,  welelier  flbrigem  mit  Bftdnidift  «tf  dia 
verftigbaren  Geldmittel  nicht  ununterbrochen  gefuhrt 
iftt,  wurde  bei  680  m  oder  ungefähr  1650  Fuss  Tiefe 
eingeetnüti  weil  in  Folge  der  öfters  nuthwendig  ga- 
wordenen,  aehaditdutig  ineinander  geschobenen  Ver^ 
WSlimngen  dar  Uchte  Dnrduneaser  bis  auf  65  mm 
verengt  war,  wobei  die  Weiterarbeit  nichr  uiehr 
mi^lieli  enehian.  Das  Oabiige  m  Ort  besteht  in 
feinem  weisen  Sand  —  Triebeand  genannt,  weil  das 
WiiiiSLT  ihn  ausspült  und  aufwärts  treibt,  —  walir* 
scheiolioh  noch  der  Juraformation  angebörig.  Bei 
615  ni  Tieib  hatte  nun  noeli  «in  8  en  mtelitigaB 
Kohlenflötzchen  durchtfult.  Diese  wie  die  höhere  in 
diesem  Bohrloch  entdeckte  Kohle  ist  mineralogisch  der 
BnnaknIilB,  sieht  dar  Stein-  oder  Sehwnnknldn  an- 
zurechnen. 

Ist  nun  auch  an  dieser  Stelle  keine  bauwürdige 
Kobla  ataeliVweo,  ao  crftllt  daa  Bohrloch  seinen  Zweck, 
der  Provinz  Pommern  Nutzen  zu  bringen,  doch  in 
anderer  Weise.  Ks  ist  niUnlich  mit  domsalben  eine 
darin  uufstvigcndo  und  in  sehr  reichlicher  Menge  oben 
ansfliesaende  SoolfaeU«  Toa  18  Qrad  R.  Wlnoa  nül 
einem  Gehalt  an  Ghloraalaen  von  reieUiefa  8  Pnoant 
und  auch  Jod-  uuil  l!n>:uitmi;neBiura  enthaltend,  WO^ 
geechloeeen  worden.  Diese  den  Qnalkn  von  Bad  Oyop 
hanien  nad  Nauheim  IhnUehe  Quelle  ist  vom  Staate  der 

Stadt  Gammln  verpachtet  werden,  welche  Im  Bigliff 
steht,  eine  Badeanstalt  darauf  aozulegeo. 

Uahrigena  laden  die  noeh  an  anderan  Stdlan 
Pommema,  östlich  von  Cummiti  bis  Cullxirg  hin,  und 
in  Torponnnera  zu  Scbönwalde  bei  Grimmuu  bekannten 
Yorfcoainien  der  Junftrmatk«  n  (braerea  Teraneibait 
ein.  - 

Ganz  ähnliche  Gjfpamassen,  wie  zu  Sperenberg, 
atehea  ansaerhalb  dea  Halliaohaa  Beiicln  zu  Sege- 
berg in  Holstein  und  zu  Inowraclaw  in  der  Pro- 
vinz Posen,  sowie  zu  Lübtheen  im  Grosaherzogthum 
Heekknburgijdnntia  an.  Naehdam  ala»  n  Spena- 


Digitized  by  Google 


■tap  dMuflyp»  dM  aiditfg«  IBilihg»  mtdaekt 

war,  lag  m  fllr  die  diesspitif;»  Vprwaltiiiicr  nahe,  aacb 
dia  beiden  anderen,  dem  preuesischL-n  Staatsgebiete 
ragebAnnden  Yorkominen  durch  Bohrlöcher  anf  Stein- 
Bftb  in  Dotorauchen.  Du  im  Jahre  1868  im  Gypa- 
Imch  an  Segeberg  angesetzte  Bohrloch  I  traf  denn 
anch  bei  472  Fnas  und  dan  nur  1000  Rothen  davon 
•Dtfamt  aageaeMe  Bohrloch  II  achon  b«  310  Fua 
Tlafc  BMnnh.  Die  gflnstige  Baadeldag«  dn  Orla 
sprach  dafHr,  dort  ein  Salzbergwerk  anzulegen,  waa 
ioden  bis  jetat  wegen  daa  Bbergroaaan  WaaaanuidraqgB 
nieiit  gtluugvn  iit. 


Auch  bei  Stiulc 


Provinz  II 


aiirjover 


Gjrpa  an,  der  aber  nicht  dem  ZecbsteiD,  «onderu  dem 
BSÜi  aagalUInn  dBHIa.   In  fitHn  Qypt  wmtla  im 

Jahrv  1871  vom  Stante  ein  Bohrloch  »ncr  :  i  tz*  und 
bis  zu  fast  1900  Fa«s  abgeteuft.  Dasselbe  durch- 
tMdto  mÜM  ThoMudt^rfs  «ad  qplilMMa  SMnnh, 

wie  e»  anch  z.  B.  bei  der  Saline  Sslzderhellen  in  die- 
len Schichten  seit  längerer  Zeit  bekannt  i«t.  Unten 
&nd  iiich  geetttigte  Soole.  Der  Fund  hat  ftilin  nv 
Anlage  der  Privatsaline  za  Stade  gegeben. 

Bei  Lieth  in  Holitein,  nördlich  von  Altona,  aind 
rotbo  Tliune  belcannt  und  bei  diesen  kalkige  Bildungen, 
denen  daa  ZwIutaiBa  nioht  nnahniMh  Qeir  Dr.  Hejn 
hat  aaf  Oitiad  dieaer  Aebnlbdilteit  dto  Umm  ah  dam 
angehCrig  gedeutet  und  dan  TnlmBBm 
nieht  ftbennbwtgar  TMl  mtor 
fUr  wahrtKhainBeh  gehalten. 
Bs  (Inrt  im  .Ti.hrt'  1872  t-ino  TieAHihnuig 
unternommen  und  bis  zum  Jahre  1878  n 
ISafb  im  4187  ¥wm  lbrtg«w<rt,  waidw  alao 

I  Sperenberger  Bohrlochs  uach  hinnusgeht. 
nach  Dorchiinkung  der  kalkigen  Bit 
la  doB  aiiigdfiidHB  Thea  gabolwt, 
wi'chvr  Mandeln  von  Steinsalz  und  auch  Partien  von 
G>'ps  enthalt.  Nach  der  Ansicht  des  Vcrfaissors  stobt 
daa  Bohfloclh  ganz  im  Röth  and  die  erwähnten  kalkigen 
Miiarm  aataprecben  den  Kalkbftnken,  welche  der  Rdth 
B.  B.  andi  in  der  gnaaen  ThOringer  Moide  ftthrt. 

Im  Anschlos*  an  diese  im  Ik  zirk  des  Oberberg- 
nmta  n  Gluuthal  «nagnltthrtan  Tiaflxkhraagaa  aai  noeh 
,  dnN  aieh  aneh  die  lleok1enlMirg.Sdnmin'Nh* 
TW  Kurzem  entschlooien  hat,  ihren  0]ip»> 
harg  bei  LAbthe  en  dnrcb  Bohrarfaeit  an  unteiMUiheB. 
Diaadba  iai  dabei  ao  glOeklieh  gewaaan,  faa  Jabre  1877 
nicht  bloifi,  wie  mit  Sirlierhf  i'  z-.i  *  rwartfln  war, 
Steinsalz,  sondern  auch  Kalisalz,  erstore«  in  der  Tiefe 
Ten  nagaftfar  880,  fatatana  nbir  W  «ngnUbr  1040 
Fass  zu  entdecken,  und  llaat  diHW  TorkooBM  jalat 
n&ber  nateranohen. 

I  im  m  MsMMkH  um 


M  iBowrnelnw  im  Obarbarganifrteiiflr  1 

begann  der  preamrische  Stnaf  im  .Tahre  1870  eine 
Tielbohrung  im  Oyps.  welche  scbuu  im  folgendeD 
Jahre  bei  415  Fuss  Tiefe  das  Steinsalz  erreicht«  und 
bat  600  Fuss  darin  fortging.  Nachdem  dann  anch 
zwei  fernere  BohrlOcher  in  einer  um  wenige  Foaa 
grösseren  Tiefe  daa  Salzlager  erreicht  hatten,  legte 
der  Staat  dort  eine  Saline  an,  flkr  welche  daa  Stein- 
aab  ia  dao  BobtiSdiam  an  Seele  aiii|(allM  «IH,  Ae 
BaD  dann  anf  Kochsalz  versiedet. 

Dam  Beispiole  dea  Staatca  fblgend  haben  aaok 
Private  bei  ÜDOwraeiair  gebohrt  und  daa  gafandene 


steht     Steinsalz  liortrnirinniffch 


iw.nnung  genommen. 


£l)enfaUs  unter  der  Leitung  des  OI>erl>ergamta 
an  Bmla»  ««de  dne  IWbobmaf  an  Biaehefa- 
Werder  im  Regieningsbezirk  Marienwerder  ausgeführt, 
um  dort  die  Terti&rfonnation  und  das  Vorkommen 
lltarar  Bildaagaa  kaanen  m  lanuB.  Man  haA  daa 

MaHnm  fiWr  300  Fuss  "i^Tlrt^  Uld  unter  demselben 
daa  l^rtikr  mit  Spuren  von  Braonkohien,  dann  aber 
bei  800  Tiefe  die  oberen  Glieder  der  Kretdefomia^ 
tioe,  worin  jedoch  aar  noch  80  Fuss  fortgebohrt  wurde. 

Efai  Bolirloeh  bei  Thierenberg  im  Samlande, 
Oatprenaseo,  welches  die  Stellung  der  dortigen  Bern- 
ateinbüdnng  sn  den  Alteren  Forma tionec  faatateDan 
aoUte,  erreichte  bei  bat  900  Fnas  Ttelb  ebenbUa  die 
ofaenn  Kreideschicht  in. 

Ton  gröaaarar  wisaenschafUicbar  Bedaatnng  ist  da- 
gegen daa  Bigeibmaa  der  Bahrariieit  bei  Pnrmallen 

iinwi  it  Momel,  gleichfalls  im  Breslaucr  Bezirk,  ge- 
wesen.   Dies  Bohrloch  dorchdrang  die  Jura-  und  die 


die  Btainkohlenformation  anzutreffen,  ins  Devon  Das- 
aelha  wnrde  in  der  letzteren  bei  ungef&hr  UOO  Fuaa 
TMb  eingeatallt. 

Absichtlich  ist  vermieden  worden,  auf  Rinselbeiten 
einzDgehcD, welche  den  UesaiumtüberbHck  beeintrSehtigt 
haben  wOrden.  Die  letztere  Rficksicht  war  auch  Anlaaa, 
sich  anf  rnnde  Zahlenangaben  zu  beachränken.  Die 
Ergebnisse  der  Tiefbohmngen  in  «ner  aoafttbrlicherai 
Abbandlang  zu  veröffentlichen,  bleibt 

Halle  a.      Safiteaiber  1881. 


Ua  8.  AblmiiiniiiigTim  Ihmd  46  dg  ImiJitai 

W.  Schur;  Bestimmung  der  Mssse  des  Planeten  Ju- 
piter aus  Ueliometer-Beobochtungea  der  Abstindc 
aaiaar  Salallilaa.  10  Bofes  Taib  (Ma  4  Bnik.) 

ist  erschienen  and  durch  die  Buchhandlung  TOB 
Wilh.  Engelniann  in  Leipaig  au  beziefaen. 


Digitized  by  Google 


MUirQÜAM 


OTIOSÜS. 


LEOPOLDIIS  A 

AUTUCHRS  OBGAN 

DEK 

KAISERLICHEN  LEOPOLDINO-CAROLINiSCHEN  DEUTSCHEiN  AKADEMIE 

DER  NATUBF0B8CHBB 

BEBAUBOBOBBBI  OMTER  XITWIRKUNß  DER  SEKTION'SVOBSTJUIDS  VOH  DKM  PRlBIDEHTDI 

Dr.  G.  &  »VMihiMirfi- 

mi9  t^.B,  ifH»m»-»,v.    Heft  XYm.  —  Nr.  »— gj.  Becambcr  1882. 

UMlIi  Aaitli«h«  Hittkclliuign:  Ote  Jahresbcitrtoc  der  Mhgliedar.  —  TciniMmM  b  r»niiwltii<Milii  dir 
Ataiiarie.  —  BdtaiBe  nr  Kum  der  Mutdetme.  —  I'nt(inttttxaiiH>T«f«lii  d«r  Akiinta.  —  SmüMi  T«^ 
Mielmiss  der  Beitrk|>e  zum  rntcrstduunfpi- Verein.  —  Gasuv  Herhat  t  (S<'IiIum).  —  SOB(tij(«]IUtkaillltlfOBt 
EiogqgMigeDe  Schriften.  —  Biogniubit-i'he  Miuticihuipeii.  —  Authif.  —  Tfiil  iii  liiiWi  htfllii  fcO  VimIW  fBlll— 
hmg  Ini  Jalu»  1889.  —  Die  2.  Ahhandlimg  toh  iland  44  der  Not«  Ada. 


Aratllehe  MtttheUuiigen. 

Die  Jahresbeiti&ge  der  Mitglieder. 

Betm  Jahreawaelual  arlrabe  idi  nrfr,  u  die  Beiliiiimiiiigen  des  §  8  der  Statuten  ra  erimiem,  woaueh 
die  Beitrftge  der  Mitglieder  praenumenuido  zu  Anfang  des  Jahree  fiülig  and  im  Lftafe  des  Munatji  Januar  zu 
entii^ten  nnd.  Ziiglekh  ecnielM  ich  dhgenigen  Uerren  CoUegm,  tralehe  liek  adt  iliren  Beitelgea  aodi  im 
BOislEttaiid«  beflndea,  dieeelben  ndit  •nftimnnen  >o  luaen.  JMtü  beehre  leh  midi  m  erwtimen,  daee  naeli 
8,  Alin.  4  der  Slatutou  durch  liriiiinliL"'  Ziililuii;;  von  CO  Rmk.  die  JahreBbeiträ^e  für  immer  abgelöst 
werden  können,  womit  sugleicb  uacb  Aha.  6  deeselben  Paragraphen  fllr  jedes  ordentliobe  Mitglied  der 
Ai^mah  auf  dia  miwtgriilialM  labaiiiHngiiaha  Unknag  dar  Laopaldlu  anrlebat 

Hftlla  a.  &  (Jlgeigaaia  Nr.  S).  daa  8L  Daoamber  18SS.  Dr.  M.  KMÜMMlt 


Yarftndaniacrfiii  im  Persoiiall)estaiide  der  Airnriftmi^. 
«Mtorbaie  Hltflieder: 

Ab  6.  Daeembar  1889  m  lÜBehaa:  Hör  Oalheimraai  «ad  ObermedkmalnA  Dr.  Ihiote  filMf  Vilfeital 

von  BiRchoff,  emer.  Professor  der  Anatomie  und  Pliysiologia  an  dar  Ullivanillt  ia  Mflnabao. 
Aufgenummen  den  15.  October  1843;  oogn.  Aristobolas  II. 
Am  18.  Oaaambar  1888  Mi  Uuhng:  Herr  Oaliafanar  MadieinalMtli  Dr.  Q«ml  IMwiff  ääbm  WMUk 

Wilbelm  Beneke,  PrufcKior  der  Mnlioin  uikI  Dirvctor  de»  patliolotriach-uataaiiaaliaD  balifeiila 

an  der  Universitiit  in  Merburg.    Aufgenommen  den  16.  Februar  1880. 

 Br.  H.  KnsMaMh. 

Laay.  zmL  98 


Digitized  by  Google 


194 


Bdtrftge  nu  Kaise  dar  Akidemi«.  ^  ^ 

Dwtuber  11.  188S.  Tm  Hrn.  Ikrgi  ath  Pi  vfisfor  Dr.  C.  A.  Winklcr  in  Freiberg  Jahresbeitrag  för  1888      6  — 

Dr.  Ii.  Luther  in  Diisscklurf  (J.-*jjl.  filr   6  — 

Proft-sKor  Dr.  Frlir.  v.Tri<ltM-li  in  Wur  .'l.iii  ..'.Tulir.  sln-itrii^'f  f.  1881  u.  1882  12  — 

Holratli  Dirtctor  Dr.  A.  Ii.  Mejer  in  Dr.-ü.ieii  ilnifgl.  l'Ur  1883  u.  1884  12  — 

Geh.  Jkd.Hath  Prot  Dr.  M.  Merbaeh  in  Drps.len  desgl.  für  1881  u.  1882  12  — 

Dr.  Th.  l'uU-rMn  in  Frankfurt  a.  M.  .Iahre»l>ei(r<ig  flkr  1883     .    .  6  — 

G«h.  OlMr-Medicin«lrath  Prof.  Dr.W.  Raum  in  Gottingen  dcigl.flirl884     6  — 

FhtftMor  Dr.  Th.  Polack  in  firalim  deig).  Or  1883                         6  — 

PnÜMMir  Dr.  IL  Gcimli  io  lUMtodk  iaiji  Ar  1881  8  — 

PMtem  Dr.  G.KinteB  ia  KM  JUnmlMitrllge  f&r  1882.88.84,86  24  — 

.Dr.J.D»a7miinSH)i«nktMBriegdeagl.f.l8S2a.l883  12  — 

Dr.  F.  T.  Ktttaii«  in  Hordhauaan  InbreslH^itra?  für  i«.s2     6  — 

  Dr.  H.  Knoblauch. 


n 

12. 

1» 

I» 

n 

n 

•1 

n 

II 

n 

13. 

I» 

II 

H 

n 

.1 

II 

II 

n 

15. 

II 

» 

H 

n 

II 

II 

n 

« 

81. 

II 

n 

II 

II 

22. 

it 

•1 

n 

II 

»1 

II 

n 

II 

28. 

1» 

II 

II 

n 

30. 

t. 

n 

II 

ITsteTBtAtzimgs-TeTein  der  Esl.  leop.-CaTol.  Deutschen  Akademie  der  Saturforscher. 

Inden  d«r  Untcneichnet«  im  Kftehttabend«o  dM  hcIuU  Vwwichmaa  der  UeiUrlge  snm  Uot«ntataang** 
Varain  der  Akademie  lu  «llgeiminar  Kemrtniaa  Mngt,  gMtattet  aieli  denelbe  (Terf^l.  Leopoldia»  XTIIf, 

p.  89,  107)  darauf  hiiizuweison,  Ja»s  die  im  Jahre  1882  verfilgharen  Unterstützungen  nach  sorgfiiltjger  Er- 
wägung daa  Vorstandcfl  im  üeaamintbetrage  von  340  Rmk.  im  Mai,  und  von  100  Rmk.  im  Juli  d.  J.  an 
nir  HdfiAadiOrftige  gaoiiaa  {  LI  dir  GnadsaMtia  daa  Tanüi  mtbailt  «ordaa  md. 
Haila  n.  &  (ftgwgaaaa  Kr.  2).  den  31.  Dc.^  n.i  r  1882. 

Der  VontauMI  dat  Ihrtirttiitnnii-VsraiM. 

Dr.  H.  KmUmnII)  Vanitaeader. 


Senilstes  Yerzeiehniss  dar  Beitrage  zum  TTntentfltzimgs-Teieiii  der  Esl.  Leop  -Carol.  Seatseben 
Akadomie  der  Hatnifoischer,  vom  Januar  bis  Au^g  Secember  1882.*) 

I.  An  den  Prlaidentan  Dr.  H.  Knoliluieli  in  Halle  a. 8.  I<  Jiihrliche:                xk.  n. 

aöisamUta  Britrlae.  L'cbertrag  15.1MM 

1683.  Jan.  S.  Hr.  Dr.  Carl  Kuge  In  Berlin  Bei- 

a)  BiiMAlige:  >u.  n.  tng  ftr  Mtt   10.— 

rRb<>rtr»g  14,92001     ^   Fabr.  i.  „  Dr.Sefcaidekan  InHaalcnuia 

I6«2.  April  12.  llr.Dr.jur.OttoMntspninlUmburg  Mb—                              deagl.  ftlr  1882    .....  ftj06 

„   Mof.  7.  „  Wgldiclier  Oeheiinar  Rath  Ober-  ^     „    a  „  C.  .\.  Fischer  to  Hanlrärg 

lai«ilMi|iliMiiii  Dr.T.  Deelien  fnr  m2   ia— 

'»    „      „    20.  „  Lelir.T  Ii    Itroi  kmilller  in 

b)  Jährliche:  Siiiwehii  d«-;;!.  für  Is.'Ü  ,    .       ä. — 
„    JiB.  lfcer.I)r.n.e.i.C.M.OomchatoAltana  Min  10.   „  Dr Carl  Scln.Ml.  rma;  .  r  i„ 

Beitrag  fltr  18SB  X—  ""^ 

„     „  81.  „  ApoiMcar  A.Oalieeb'in*aeiia  -   Aug.  16.  „  Ür  L  K  läahl,  k,  in  Harn* 

dessl.  für  iwi   g._  »wr«  ''»«l-  '""r  IHSa .  .  .  ■  lO- 

.  ZuMauaia  U,2aa;T9 

Hierzu  kommen:   

„   Jaa  1.  An  Ziiiaen  WIM         An  Unleratfitmagen  wurden  aua  den  Ziaacn  daa 

„   JoH   L  OaigL.   !a7.(V)    Teraina-Oapitala  aait  deaaen  R«fstchen  Terfiahen: 

ZaMmmrn  15,m  LU  .    Mk.». 

na  Jalire  1877  .  .  MO.— 

II.    An  lierm  Uebeimen  Medicinalrath  i'rofowur  "     -    ^^'^  ■  •  MO— 

Dr.V.ViadHliaDinBdandngaBaUteBaiWIg«.  "    "  '  '  ^1 

a)  Einmalige:  \m   .  .  6»X— 

1683.  Oct.  10.  Hr.  Profestor  C.  Crainer  iuZürich     4a—  .,           18)33   .    .  440.— 

irebertrtg  1348184  Ziuammen  .  .  aOÜf- 

Ualle  und  Dreaden.  im  Damalier  1882.  Dr.  H.  KiMMaMk.  Dr.  F.  Wlnokll. 

*)  folea,  nraitea.  dritlaa,  viertea  and  fflaftea  TenaidiBiaa  venL  Leop.  XOl,  1877,  n.  89;  Laoit.  XIT,  1878, 
^  17»;  Leqk  XT,  ISn,  ^  182;  Laop.  XVI,  1880,     17»;  iMp.  XVn,  ll8irMS& 


Digitized  by  Google 


m 


Gustav  Herbst. 

Vom  Othnm  FtirnmuHi  Thra  io  Wdmir. 
(Sdilnti.) 

SduUMdlcrisdie  Tlifilifrkcit  GutW  Hntari. 
A.  Aafa&tze. 
I.  In  der  (Gotluar)  „Kationalaitanif  dar  DaiitealisB''; 
18S8.  Kr.  277.   Vflier  ilie   |iliit7.Iii-lii'  Entiaduiiff  il.-r  Priru.<-ii,  n'<f,'-  wi-fiti-     Nr    ^'»l.   UeW  du  hwlllMIWr 

(Quecksilber.    Nr.  294.  Boitinunutig  des  apvdfiachcn  Gewichts  festur  Körper. 
ISSi.  Nr.  17.  Ueber  die  Bcnerkuigai  cfam  Drittm  Olnr  dM  Karilgwetaillwr.  Nr.  86.  Aadeataacw  n 

eiiur  iri  (  liiuiitihcn  Vcrsicluruiitf  dir  Percusi-ioDlgawillMi 

1888.  Nr.  136.  l.'eber  die  üereitung  des  Kalkmürtels. 

1840.  Nr.  S06,  909.  Uebar  dta  Biiäknft  mneUadaur  EOmitm.  Nr.  M8.  üaW  OaAn  inr  8laiBlBoUaa> 

feiieninp.    Xr.  276.  Die  Camera  obacura  und  die  Daguerre'schen  Uilder. 

1841.  Nr.  23.  Gtxjguosio  uud  Ot-olop;if.    Nr.  101.  Prüfuni:  und  Itcricbtigung  der  Kipprcgol  t'tc.    Nr.  145, 

146.  Die  wichtigtten  Momente  in  der  ltniiun|_;sgf--scl»irlit>'  der  Erde  etc. 
184SI.  Kr.  70t  73.  74.  Gaognoatisch-geologiMliaa  Varliallan  der  Steinkohle  und  dar  Brauxkkohle, 
n.  WeimariRcfae  Zeitong: 

1889.  Nr.  95.  Ueb<r  da»  VorkomnMB  van  Stiinkohle. 

1840.  Nr.  6,  6.  Ueber  du  Varkonnwn  von  Bnuinkohl«.    Nr.  20.  Ueber  die  Wirkuqg  dar  Elaktriaittt  auf 

den  tUeriiehen  Orgaaltimu.  Nr.  S5.  Uaber  die  Heidonft  dar  StaiidtoUa  and  da»  HahM.  Kr.  78. 

Ueber  lUnipfiiia'tcInncn.    Xr.  00.  Ueber  Anwendung  md  TiwtoMUWa  <!(■  Kabale  ud  NfaUlanei. 

1841.  Nr.  37.  Goldbcrgbau  bei  Weida  im  16.  Jabrhiindert. 

1846.  Nr.  99,  100.  Gcognoatfocboc  tod  Waimur. 

1847.  Nr.         Uiber  dii'  Nat  u  der  Erdbeben. 

1849.  Nr.  ö,  ti.  Ueber  liegalirung  der  Gmodat«ner  im  Grossberzogthani.    Nr.  74.  Ueber  die  Auiauchung 

van  SMnkoUe  in  dar  Gagand  Toa  Biainiafth 
1860.  Nr.  5.  Ueb«r  die  PerleDfi«cherei  im  Ebtacflnaa. 

1866.  Nr.  15.  Ueber  Eutwickeltiog,  Reinigung  und  liahtverwcrtbung  dca  Leuchtgaaea. 
1887.  Nr.  10.  Geologisehaa  m  dar  BnumkoUe  ««■  KattamordhdB.   Nr.  114.  üabar  «faaa  uiiaB  Evd&O 
bei  Weimar. 

1871.  Kr.  99.  Ueber  den  „Goldbniiini-n'^  bfi  Weimar. 

1876.  Nr.  80.  Suntita^sblatt  ..Ein  schnrns  Gestein".   Nr.  40.  Sonntagsblatt  „Das  g«irittafraicilM iahr  1878*. 

Hl.  In  von  LeoDhard  and  Braon'a  Jahrbneh  fltr  Miaeralagia  etc.: 
1841.  p.  446  and  49.  Uebar  Entarrong  d«r  Brdlmal»  md  dia  Ibaacha  daa  teHnnachan  Magnetianna. 

1848.  p.  426  lind  428.  Kenper,  Mn^<  iMlKnlk  ood  BoBtaandataiB,  Lud-  nad  MaaraaUldB^g.   pt.  488—85. 

jlanganem  daa  Tbttringer  Waldes. 
1844.  p.  173 — 179.  Die  Kiefern rerte  in  der  Braankohle  too  Knuilehfeld. 
184(i.  Ui  li'  i  <  in  in)  .Süss«  iiüsiTkalk  hv'i  Weimar  gcfutidciii  F  fr-  ilr  s  Ei. 

1847.  Nachtrag  xa  dein  Vorigen,    p.  322  und  323.  Ueber  Kluphautenreete  etc.  im  Jurakalk  bei  Weimar. 
IT.  Frelbtifgw  Berg-  nad  Hflttaamlaiäaehft  Zejtaag: 

1847.  p.  688.   Ueber  die  Kind'Frhi'  Frcifnlltjuhrmriscliini'. 

1848.  p.  l&ü.  Ueber  die  Eiuricbtung  der  Kind'scbea  Bohrmaschine,    p.  2b,  40.  Ueber  einen  llobrvertncli 

nach  Steinkohlen  bei  Tambaeb. 
184?*.  p.  65.  l't'ber  die  gpognostin-lu:-:  VirliäHiiis^c  viiii  Weimar. 
1860.  p.  32.  Die  Bidirn«}.'  nai  Ii  .SU'inki  liii'  ini  ianitwuli. 

V.  Niiti/Aiiatt  des  MitteIrbciniHch-Geologiscben  Vereins: 
1868.  p.  60.  Ans  dem  Rothliegenden  bei  Eisenarli.    Au-s  dem  Muschelkalk  bei  Weimar,    p.  61.  Atta  den 

Manganen^ängen  bei  Ilmenau,   p.  78,  7!).  Erdenichütterang  in  Sachsen  und  Tbüringeu  am  7.  Juni 

1838.    p.  131.  Au4  dem  Jiimkalk  bei  Weimar,    p.  18S.  Aaa  dar  KoUenfonaatian  daa  TiiOiiagar 

Waldaa.    Xutenkalk  in  Thüringenacbea  Keuper. 
TL  von  Bekfan'a  Focat-  nad  Jagdzeitong: 
1848.  Uabar  di»  gro«e  OrtbawaaBar  lUila.  wSk  batgaftgter  Abfaildaag  danolbaa. 


Digitized  by  Google 


IM 


VII.  Leipzigs  Grenzboten: 
1891.  IV.  Berglcnto  und  MetaUarlMitar  dar  Unait. 
Tin.  Ausland: 

1875.  Nr.  8  u.  10.  Die  Vulkane. 

1876.  Hr.  3  u.  6.  Di«  moderne  GntÜDMiuklyM.   Nr.  IS.  Uebar  da«  Stadium  dar  Hineralogie  »nf  4m  dwt- 

mIicb  Hbehadmlaii.  Nr.  14.  Naphrit  miid  Jadatt  aadi  Oma  ifaianJogiaDlm  TüfliaiwiliiDliii  ata. 

IX.  Die  Natar: 

1876.  Nr.  47  a.  48.  Dia  moderne  Geologie. 

1878.  Nr.  14.  INe  ürgaaehtdito  dea  Handun  nnd  die  nnaanloglaelw  Daotiiqg  dar  altaB  Stainwaffm  et«^ 

X.  Uü^fii'  Zeit: 

1877.  XIIL.  2.  Die  neuere  Uoologie  in  ihren  Mitteln  and  Erfolgen. 

1878.  TPf.  1.  eialadiar  und  Einnt,  ngkkli  nit  BlialBidit  «nf  Tlilliii«Mk 
1878.  XT.  1.  KUma.  Pil.inzeii-  und  TUariaban.  9.  Dia  Einheit  dar  Natarkillte. 

XL  Leupcldina: 

1880.  XVI,  f      SABiuft  OKfindialiaa  aaa  dam  DOwdimi  dar  I^«keliaii  MnUa. 

XII.  SniDiiiliwig  ^'«-inpinTaraUadlielNr  wiaaniiaahaWiehar  TocMga,  humugßtAm  tob  ^ftlimr 

und  iioltzcndurf; 
1880.  Haft  862.  Kant  als  Naturforaoher,  Philosoph  und  MbbwIl 
Xin.  BlMter  für  litcrariiiclie  Unterhaltung: 

1880.  Nr.  42.  Beapraehong  von  Fr.  Hellwart's  ,Der  vor^ireac-hichtlicho  Mensch"  I^eipzig,  Spamer  1880  und 

Ton  G.  J.  Klein's  „Die  Fortschritte  der  l'rgeschichte"  Nr.  5  Leipzig,  Ma^-er  1880. 

1881.  Nr.  18.  Baifcaeliitng  «oa  N.  Joly'a  ,Dar  Mesacli  vor  dar  Zeit  dar  MaUUa".  Laipaig,  Brociüuus  1880. 

Nr.  18.  Bi^rachnig  van  KMb  odA  thoma  «IKb  Erde  nd  omfaidanliaa  Lelwn*.  Lieferung 
1— SS.  Stntlgau«,  SpaoMT  1880. 

B.  Brochflren, 

Ueber  die  Auffindung  und  landwirthschaftliche  Anwendunfr  de«  ICergele.  Weimar  1849.  Die  geognostiscben 
TarilBltniaao  von  Kisenach  etc.  Weimar  1849.  Die  wichtigRt<'n  Momente  in  der  Entwickduags- 
faadridrta  dar  £ide.  Waimar  1860.  Goldbagbau  bei  Weida.  Weimar  1864.  Der  LudMr  flaa. 
W^ur  1888.  Dar  Ge^  8«»  Wafawr  18T7. 

C  An  iiBgadrvektao  Tortrigan  Harbat'a  liegen  vor: 

Ueber  die  Fiitwiikrlunt.'  der  Nnturwishenschaft  und  Ober  die  CliarlpB  Darwin'schp  Theorie  von  der 
Entatehong  der  .\rten  (öffentlicher  Vortrag,  gehalten  im  Stadthause  zu  Weimar  am  19.  December  1864). 
Uelwr  KetaonteliM  (affanttiabar  Tartcag,  gabalten  im  Waiagw  aa  87.  Ute  1868).   Ueber  SpeetnJanBljBe 

di-T  Hiiii!!iilsk'>r!«-r,  mit  ln-=irnidpr<>r  Ruckficlit  auf  die  Sonnenfinntprnif«  am  18.  Aogoat  1868  (öffentlicher 
Vortrag,  gclialten  zu  NVeiniar  am  S.  März  1869).  Die  plij'sikaliiwliuu  VcrhAltnisse  daa  Koodes  (Vortrag  im 
Saale  der  Loge  Amalia,  gehalten  am  11.  Mb«  1872).  Die  Stemacfanoppan  oad  Kometen,  insbeaondei«  mit 
Rücksicht  auf  den  Stemschnnppenfidl  vom  27.  November  1878  (Tortrag  Ton  90.  Daeaoiber  1873  im  madi- 
cinisch-natttrurissenachEftUolian  Vereine  n  Weimar). 


Eingegangene  Schriften. 


',1  i:i        .',     •  i,  t.1   .\i;.rn.t  ls*2;i 

Kais.  Akad.  d.  Wissensch,  in  Wien.  Almanach. 
Jg.  Vin,  1858,  IX.  1859,  X.  18r,ii,  XI,  1861.  XII, 

ia«a,  3un,  isca.  xv.  iseo,  xvi,  lauc,  xvn,  i867, 

XTIDt  1868,  XiX,  1869.  XX,  1870,  XXI,  1871, 
XXn,  1878,  XXm,  1873,  XXIV,  1874.  Wien 
1858^1874.  8«.  [gelt.] 

K.  Bayer.  Akad.  d.  Wiiieniob.  in  Mfinchen. 
Nene  pbikeophischo  Abhandlungen.  Bd.  I— VII. 
Wtaahan  1778—1787.  4*.  [gdr.] 


Beport  üf  thc  SnperintciuU'nt  of  iln-  Coast  .Survuy. 
185.-),  1Ö56,  1657,  1858.  Washington  löäö— 1859. 
4«.  [gek.] 

KaniBkl.  Aktd.  vaa  Watcoaahftpfoi  in  Am^ 
Itatdam.  Jaaiboalc  voor  1877.  Amatordam.  8*.  [gek.] 

Vatnnrlrandige  Vereeniging  in  Naderlandich- 

Indiä  in  B&tavia.  Nntuurkundip  Tijdsrhrift.  Jg.  I,  II. 
Batavia  185()-lHr.l.  j< 

BataTiMUoli  Gonootaohap   van  Knaatao  an 


Digitized  by  Google 


197 


I,  u,  lu,  IV,  V.  VII,  vm,  IX,  X,  XI,  xvm,  xn. 

A«ii»<Td»m  1781—1843.  8«.  [gek.] 

Bavarafeind,  Carl  Max  :  Eleraente  der  Ver- 
IBMningsknDdi'.  Ein  I^krbach  der  technitrln'n  Gen. 
nwbie.  ti.  vermehHi-  Aullagf.  Utl.  I,  IT.  Stuttgart 
1879.  8«. 

MsMUi  TkiiiaiM».Gii«liaiuB  n  läaE.  Beridtt 
8—88,  40.   lin  1880—1889.  8». 

X.  Mdu.  QmallHli.  d.  ^ntMoaeh.  n  Leipaif. 

Abbandlang«!  d«r  matbematiacb-phynkaliicben  CImm. 
Bd.  I,  U.  m,  IV.  V,  VI,  vn.   Lninig  1868—86. 

8».  [gek.J 

—  Berfdito  1846—1870.  Lriprig  1848—1870. 
8».  [gek.) 

njnitaliNiNudlaHL  flmHwh.  ia  Wlnburg. 
Ttrbaodlangen.  Bd.  VI,  VII,  Vm,  IX,  X.  Wfln- 
borg  1856—60.  8*.  [gek.] 

X.  Bkjer.  botanitohe  Oetellich.  in  Regensborg. 

Flora  oder  allgemeine  Hot4inisch«  Zpitiinp,  181!>,  1820, 
1823,  1827,  lö3i),  1832,  1833.  1834,  1839,  1^40. 
1846— 18&»,  1861—1868.  Wflnbarg  1840—1868. 
8«.  bfek.] 

Tageblatt  der  28.  (MOmbeirg)  und  43.  (Innsbrnck  i 
Vemanimluug  dcutKcber  N»tnrfoncher  und  Aerzt«, 
HörnWrj,'  184;;   ii,-:  i'.ui :-.  18G9.  4",  |ßck.| 

Ver.  fttr  Naturktmde  in  ICaiuüieiin.  Jahre«- 
beridit  6—44.    Mannbeim  1838—1878.  8«. 

■■gblift  i>  AantHAUB.   Seblegel,  H.  and  We- 

•teraan.O.  F  :  !>■■  Toi-rul<ü"<.  .\mst<T<kni  IHRO.  Fol. 

CobiL,  Ferdinand:  l>ie  Ptlatize.  Vortrüge  aa«  dem 
Gebiete  der  Botanik.  Ilreslaa  188S.  8*.  [GeidMIlk 
von  J.  U.  Kern'i  Teriag.J 

AimC  B.:  Auf  dam  GoiM-Iiueb  gminmelte 
Gokoftcrea.  —  Eüm  im  Wiator  von  1879  mT  1880 
anagcfBbrt«  sookgiaebe  Reue  nach  den  Gninaa-Iiiaeln 
Frfanpe  und  $.  Tbom^.  Sep.-Aba.  —  EekiBodanaaB, 
beobachtet  auf  einer  Reise  nach  der  Guinea-Insel  85o 
Thuine.  Si  p...\b/,,  —  I'i-ln  i' 7'rr/i  K.  Haeckel. 

Sep.-.\bz.  —  I>ie  ('a]ivpriii.sclien  li:i-<  lii.    .''-i  p.-.'Vbz. 

Müller,  Ferdinandos  de:  Fragmenta  pkytogra- 
phiea  Auatraliae.  Vol.  XI.  Helbourae  1878—81.  6*. 

lakNft  Cirl  t.:  Lebrbaeh  der  Fhannakok>gie. 
4.An8.  Wien  1873.  8«.  —  Unterracbnngen  Ober  die 
Stcjgemig  der  Kigenwfirm«  de»  Hunde»  narh  ROcken- 
JMttkedttrcliscliin-iiliJiigrn  —  Neue  Ilcilmitt*-!.  Sep.- 
Abz.  —  Ileiira»;  zui  Ivcnntniss  der  Chininwirkung, 
S*'p.-Abz.  —  lieitriige  zur  Kt-mitni!,.'.  lUr  Antiarin- 
«irkung  auf  die  Krei^laufsorgane,  Sep.-Abs.  — 
Cundurangii.  Sep.-Abz.  —  lieittBg  Tür  1f rmitllin  dca 
Acomit.   Wien  1671.  6*. 

lapfamt,  A.  ia:  TVait4  de  g4ol«gie.  Fase.  6. 
Paris  1882.  8». 

Xriei,  Jobannes  von:  Di.'  Zeitdiiufr  .intVii  hster 

JiHjchiM-htT  Vt.rHiinfif.    .•^Hp  -Ali/..    —    Ui  lirr    ,]ir  lie. 

»tiumuiig  des  MittvUlruckc«  durch  da.'<  i^iiu'ck.silher- 
naoonteter.  Sep.-Abz.  —  Beitrag  anr  Phyaioli.gie  der 
GeaiehtacmpdiMlnngea.  Sep-Aba.  —  Ueber  aogebwne 
ArbMtUiBdhdt.  Sa^-Aba.  —  üabar  die  AUdagickett 


der  Reactiomzeitco  TOp  Orte  dea  Reizea.  Hep.'Afax.  — 
Ueber  die  Sunanraag  «BtemaadaMlar  Beiae  ia  Ha* 
adieia  aad  Nema.  &p..AbB.  —  lUbar  die  Miaelia^ 

von  Spectralfarben.  8ap<*AlM.  —  IbfbminAaagm  wte 

Mechanik  des  quergestreiften  Mnakels.   Sap.-Ai>a.  — 

Ueber  Kiniüiiui- /  ih  r  St  litirrTcu.  Si  ji.-.M«!.  —  Watt- 
streit der  Sfljtu  htuugen  Lei  Ihvcrgenzschiabau  Bup^ 
Abz  —  Dm-  GcaichtaeaifdBdBagan  «ad  Ibra  Aai^l**^ 
Leipzig  1882.  8°. 

ZIaill,C. :  Optinihe  Studien  am  Granat.  Sep.-.\b8. 

Baner,  I.:  Knatallagiapbiacbe  Vatenaohoag 
aiaiger  organiBoharTarUadaafeii.  GOttiagwi  1888.  8*. 

Baiiw,  X.:  Ueber  die  Büdaag,  Stmetor  nad 
•yetematiaehe  Bedeatoag  der  Eieebale  der  Vflgel. 
Leipzig  1867.  8*.  —  I'ie  Schulen  des  Ilensogthuma 
I3ra(Ul^^'llWHig  TOOl  bygieniBch-statistischen  Standpunkte 
aus  betrwchtet.  Sep.-Abz.  —  Skizzen  aus  dem  Riesen- 
gebirge, Sep.-Abz.  —  Cma  rr?>t  und  Trrgiou  Seen. 
Sep.-Abz.  —  Ti-lier  diu  sanitiitliche  Contrul-  d..i 
Nalirung-iiiittcl  nn  llerzogthuni  ISraunschweig.  Sep.- 
Abz.  —  I>f-r  (if sundheitszustand  der  Städte  do»  Herzog» 
tboBaBFaunacbweig  in  d.J.1879, 1880, 1881.  Sep.-AbiL 

Baittht  Aber  «e  XIV.,  XX.  aad  XXI.  Ver- 
Hanimlung  der  deutschen  Oralthologen-GeoellachaA  lu 
Brauusehweig  1862,  1873.  1876.    Braun«rchweig  1862 

—  7.1.  8".  ,Iuliri-.-.b,-r  ii  l.t  ISTS.  l:^7■.^  1  SSO 
de»  Augst'bussti-'  für  li.'oljiK-lirung-i.'^tii' ninfii  ili  i  \  i>gel 
I)(.'Ut-«chlnnds.  .Si-ji.-.Ali/.,  —  lU.richt  iil.i-r  ilie  in 
Berlin,  Amsterdam,  UuchJale  etc.  eingefulirtt-n  Sy.stenie 
der  StädteurdnuDg.  Braunitchweig  1880.  8°.  [Gfwohenke 
des  Hru.  Dr.  R.  Blaaiua  in  Bnuuiacbweig,  M.  A.  N.J 

ImhhI,  XBfm:  Stadien  über  die  FT-r-!Vlif 
Fanctionen.  Leipadg  1868.  8*.  —  Uaber  die  liallb- 
Bunige,  welche  im  Fktlariaatioiuapparat  darcb  eine  aar 
«ptisdicn  A\e  oder  anr  ersten  MI't<  lünic  ■{•  iikrocht 
geschnittene  Krystallplatte  hindurcljgcht.  Sep.-Abz.  — 
D.H  L.jiiclilm  dir  NViii^icrliucuiner.  Sep.-Abz.  —  lile- 
mcntaro  Ikbandlung  l  iniKi  r  optischer  Probleme.  Sep.- 
Abz.  —  Theorie  der  iioruiakii  und  BUormaleii  Ditper* 
siou.  Sep.-Abz.  —  Ueber  F'luoreiiceniJ.  Sep.-Abz.  — 
Hede  am  Grab«  des  Uerrn  Dr.  Eugen  Frhr.  Gorup 
von  Besancz.  Sep.-Abs.  —  Ueber  da«  Stokee'sche 
Geaeta.  Sep.-Abc.  —  Ueber  eine  zweiconataatiga 
DiaperakHuTonBaL  8ap.nA1ia.  —  Oebar  daa  Oiapatakaia- 
geeeti.  Sep.-Aba.  —  Ueber  die  Enebeiauageot  weMie 
eine  «enkrecht  zur  optinchen  Axe  geachnitt«De  Platte 
von  Magne«iun)plati»cyanQr  im  polarisirten  Lichte  zeigt.. 
l^ep.-,\bz,  —  Theorie  der  Drehung  der  Polarii-ations- 
ebene.  .S,.)i.-.\bz.  —  Zur  Theorie  des  Lieht«.  .Si-p...\l«. 

—  Theiii  i>'  lii'i  <-l!i)itiM(  lH  ii  llir|i|ir'li..ricliui;f;.  S.'p.-.Vi«. 

—  Ueber  die  Interferenz  des  gebeugten  Licht».  Sep.- 
Abs.  —  Elektrische  Staubfignren  im  Uanme.  Sep.-Afae. 

—  Bemerkungen  über  die  PolariRation  des  Regenbo^ns. 
Sep.-Abü.  —  Ueber  den  Lichtschein  um  den  Schatten 
dea  Kopfea.  8ep.-Abs.  —  Xbeorie  der  AbendrOthe  uad 
wwaadtar  EmMmagaa.  8ep.-Aba.  —  lalogiatiaa 

der  GWdiaag  a>+f  jf^tm-^i  T  7       o  dnrdi 

BeBsel'scbe  Functionen.  Sep.-Abz.  —  Zur  Theorie  der 
Beiael'aebea  FWictioaea.  8ep.-Abs.  —  Ueber  eine  mit 
dea  Bemal'aebaa  F^ueticnwB  vanraadto  E\uetiaa.  Sap.- 


Digitized  by  Google 


198 


Abr.  —  Ufclwr  i  iiij<.'r  I  ^iili.f  lii-  Iiitf  rl'i-tt»ti7.versuohe. 
8ep,-AI)z.  —  Thforii'  «Irr  Ikiiipi-Ibiechunif.  Sep.-Ah«. 

—  Theorie  ilt^r  Ahsorptioii  und  Fluorescenz.  Sep.-Abz, 

—  Ueber  dio  dichroitioche  FluoreaceDs  des  Maj^fnesium- 
plstincyMifira.  Sep.>AI».  —  Ein  Polariwtionaapparat 
am  VagaemmfMmtjiMtr.  Stip^ht,  —  Uebär  «Im 
Dbpwaigaagwwlx.  8(^.>Alv.  —  Udwr  nrai  nea* 
Ünanaeirende  SobstuiMi.  9tf,-iSm,  —  JMm  die 
kleinste  Ablenknnff  im  Mima.  Sep.-AlM.  —  Wiod 
und  Wetter,  nenieinfaesliclic  Dnrstdlunp  der  Meteoro- 
logie. 2-  Aiiflaffe.  Müncbun  H".  —  l'aber 
UniveriiitätsliiMijiiff.    Krliiiig>u  1Ö81-  8".  I'irnjrttniiii. 

—  I^xicon  iltr  l'liv^ik  iit d  Meteoroäügio  in  vuikt- 
tbüuiliclHT  Uar.-tellu!:;.',    L.  ip^ng  lbH2.  8*. 

SoxdMukJUd,  Adolf  £tik.  Mordpolzaini  1858 
bii  18T9.  DeotMfa*  Anagibe.  Leiprig  1880.  9». 

Briosi,  Giovanni:  UiIh  t  »llKemeinc«  Vorknmnipn 
von  SiSrke  in  d.-ii  Sidiiulin-ii.    Halle  n.  S,  1873.  4". 

—  L'iiiitrilnilioii  :i  rniiritiiiiiic  li^'r-  tiniilli-.".  Sf|i.-.\liz.  — 
Sulla  piiytoj>tosi  ili'll»  vil.'.  N-jl-AIiz;.  —  II  vini  del 
lUmo.    Koma  1880.    S".  —   I  vini  Itonmni.  Itouia 

1881.  80.  —  Analigi  di  uve  coltivate  in  provinria  di 
Boom.  Xowa  1882.  8".  —  Sopra  ud  organo  finora 
non  aTVMrUto  di  alcooi  cmbrioni  vegeUli.  Roma  1802. 
8*.  —  OmtribawNM  «U»  walomw  ddle  foglie.  Roma 
188S.  8*.  —  latonm  m  organo  di  aknni  cnlniMii 
Tee«t«l!.  Roma  1882.  8*.  —  AnnaK  ddla  itaäoa« 
chiiiiicü-acrrmi.'i  .i]M>rinirnf nie  di  Roma.  Roma  1881.  8*. 

Otinther,  Siegmund:  Fctcr  uud  Philipp  Apion, 
/wii  deutschs  Matbanntiknr  nn4  Kartaignphni.  Pkag 

1882.  4«. 

VMhtigil,  Chutar:  Sab«*  und  8«dan.  S.  TbaiL 

Berlin  1881.  8». 

Hillot,  Oabriel:  L'ob«t^triqne  en  Ttniie.  Paris 
1882.  8" 

Oberbeck,  A. :  UpIh  i-  die  Ittwegungen  der  Lull 
an  der  Erdobcrfiiiche.  S  p.-.Vbz. 

Ameriou  JonilMl  of  Scmimo.  Editora  James 
&  K.  S.  n«n«  and  a  Sillimaa.  TdL  XZIV,  Nr.  189. 

New  Häven  1882.   8*.  —  Loomiü,  E.:  Contilbatioat 

t(j  Mctenrology.  p.  1—22.  Le  Contp,  .1.  and  Biaing, 
\V.  II. :  l  lip  plieiMmena  of  uietttllifiTOiis  veiii-f<;rriuUion  now 
in  iin'Krejis  »t  «nlplnir  Innk.  California,  ji.  J:i  -  153.  — 
Ucrbr,  O.  A.:  Mudcs  uf  ucau'n.'Ui«  of  tlie  tUtuuoud  in 
Bnudl.  p.34— 42.  -  Mendpnliall,  T.C:  On  tho  inflninee 
of  tine  on  tlie  i  lLtit^e  in  tiie  rosistanr«  of  tbe  catboa  diik 
of  Edison's  tasinietcr  p.  4(1.  Yixinj»,  A  A.:  Fnrtber 
obectration»  on  the  erystullizod  nands  >if  tlir  l'otiulaiB  nnd- 
»(oiie  uf  W  i>.i  orivili.  |i.'47-  4!».  —  (iiibei't.  K.:  On  thc 
iiri,'iii  of  jHiiited  striutiire.  p.  541—53.  —  NijiliiT.  K  K.: 
Hreak-iimiii  arniiiyeuiciils  fur  tranüinittiu;;  (Imk-bfats 

f.  54— üö.  —  Clarke.J.  M.:  Cirripcil  (.'nistaiean  from  tlie 
knonian    p.  .liV  .'»II  —  Seientitie  uitelli);ent'L\  p.  545  'f' 

Die  landwirthscbaftlichen  Versncba- Stationen. 
HerauM-.  L'.  m.ii  V.  NoI.Im-.  lfd.  XKVIII,  Hft.  2. 
Berlin  1>.sl;  ö '.  Sflniiidt.  .\. :  I intersurhnni;en 
1»l>er  t.ulruziehenJe  Miirii  p  iH  III»  Heliiilzo.  K: 
TelKr  iliis  Vorkomtiieii  v<ni  lty|ni.\iiinliHi  in  Kartollelsaft. 
I).  Ul— llü.  —  äeatini,  F.  u.  Fuiiaro.  A.i  l  eher  die 
drostUrhe  Wirka^g  <in«r  Futtamoffe.  p.  U7— 118.  — 
Funaro.  A.:  üdMsr  Äe  zmammcmetzunff  der  italivnisrhon 
Futterstoffe,  p.  119—122.  —  Wagner,  r. :  Korncliungen 
auf  dem  (ieliiete  der  Weinberg  -  Kunfiiin/i.  p.  123 — l.j«i.  - 
Mobbe,  F.:  Der  zweite  scbwcdiscbe  Congreaa  für  äanen- 
awht  and  SaaMocontiote.  p.  in— US. 


Vereenig.  tot  Bevorderin^  der  geneeskundige 
Weteiuchappen  in  Nederl.-Indie  in  BaUvia.  Van 
der  Burg,  C.  I..:  De  geneesheer  in  KedaclnndadH 
lodie.  Deel  I.   Bateria  1882.  8*. 

OMamHUmHu  flnuihnli  im  WmnHA,  in 
Oflrlitl.  Kenea  LansifadMhM  Hagaain.  Bd.  68.  Hft,  1. 

Görlitz  1883.  8». 

Verein  für  siebenbttrgitche  Landeiknnde  in 
BtrmanneUdt.  ArckiT.  N.  F.  Bd.  XYl,  Uli.  1—8. 
HamwanaUdt  1880—81.  6K 

—  JahrealMtieht  flbr  1879/80,  1880/8L  Bor- 
mannatadt  8*. 

R.  Äoeademia  dalln  Mniit  H  Tnino.  Atti. 
Vol.  XVll,  Uisp.  6.  Torioo  1882.  6K  —  Mattirolo. 
K.:  .Sulla  tormaKoa  ncra  nello  »d*t«  diloriliro  di  moua- 
xtiro  di  Lauzo  iVaüc  dcl  Tesso^  {«.(MO— U4.  —  Spesia, 
Vf.:  Venni  geognoitiri  e  niineralogid  aol  gutin  dl  BaoRL 
p.  im  4S74.  —  B«8!in.  <i.:  ApptmMo  reemetrk'o  a  awa- 
»iina  dcviazione.  p.  (i7ü -(W2. 

üngarisohea  Hationai-MDaenm  in  Budapest 
Temieszctrajzi  FOsetak.  Kfltai  T,  Fiaat  2—4.  findn» 
peat  1882.  8». 

American  Academy  of  Arti  and  Sciences  in 
Boiten.  Memoirs.  Centeonial  Volome.  VoL  XI,  Pt.  1. 
Cambridge  188S.  4«. 

Aead«m7  of  Satnnl  Sciences  of  Philadelphia. 
FroccediDga.  Parts  I,  II,  IIL  Philadelphia  1882.  8". 

Essex  Institute  in  Salem,  Maia.  Bnllatia.  TcL 
XIII,  Nr.  1—12.  Odem  1882.  8«. 

So«faly  of  Bitmnl  TTtitary  ia  CtMlHMtt.  Jonr. 
naL  Toi.  T,  Nr.  2.  (Snefainati  1882.  S».  —  Charles 
Robert  Danrin.  p.  71— 7A.  —  Miller.  H.  A.:  D«cription 
of  ten  mnr  speries  of  foKsiU.  p  7!» — "-^  —  Langdon,  F. 
W.:  ZiM)li)j{ie;U  inisrelUny.  |i  ^'  ■»'• 

Smithnmia»  butitiition  io  Woaldngtoi.  An- 
nnal  report  for  1880.    WaaUngton  1881-  8>. 

ü.  S.  ITaval  Observatorj  in  Washington.  Axtro- 

Uouiiriil  und  iiKtedroluuieaJ  uh.iei"^  ations  niade  duriog 
the  jcar  1877.    Wushingtou  1881.  4"*. 

Poon.  Perl^y:  47.  Congress.  Congreaakmal  di- 
rNbny.  2.  «dition.  Wadringtoa  1882.  8*. 

loo.  ¥i>ihwn  do  Hiotori«  lAtmral  ia  Moiioo. 
La  Natural«».  Tom.  V,  Entrega  14—18.  Mexico 
1881-   S2.  8". 

Aoademia  nacional  de  Cionoina  in  Cordob«. 
Aflta>.Tom.III,Entregal,2.  Bucnao.Air«al877— 78.8<>. 

—  Boietin.  Ton.  II.  Entnfo  1—4.  Cocdobo 
1876—7«.  8*.  —  Tom.  Ul.  Entnign  1—4.  Gocdoba 
1879  -  81.  8*.  —  Tom.  IV,  Entar^go  1-  BoHMO-AiNa 
1881.  8». 

—  Inforroe  olBcial  de  Ih  comision  ci'  hIüh  ji  nirre- 
ßadn  nl  ertedo  major  general  <|e  la  vxpt.-di^n  al 
Hill  Ni'gro  (Patagonia)  renii/uiln  1879.  Entnign  L 
Zoologia.  BuenoK-Aires  1881.  4c. 

loaiodMl  wdogiM  Aigntfns  In  Oordota. 
riodioo  aoologioa.  Tom.  III,  Kntrega  4.  Cordoba  1881. 

8*.  —  Wcvenbcrifh.  IL:  Sobre  la  faroilia  l'ulicidao  eon 

de*i'ri|n'ion  iIp  alriiiia.'i  nnev.is  espe<  ii-i    ji.  261  370. 

Weyenbergh,  H. ;  Bibliograpkiu  sdentitique  prin- 
«^wlmnnt  lookgiqnA.  8ap.«Ahi. 


Digitized  by  Google 


199 


Connactiont  Aeadeay  of  lurt«  and  MtsaM  fin 

Vew-Haven.  Ti-ansHctii.ns,  Vul.  IV,  l't,  -J.  N'.w- 
liaven  löb2.  8*.  —  WillUtuii,  S.  W.:  buim- interestiiij; 
nm  «flen.  y.  MS-iMfi.  —  Saitli,  &  J.:  Ob  ito  ifMte 
of  PHm£m  lättMting  Ihe  Kew  Kd^IumI  comL  p.  917— S88. 

—  id.:  Orrasiona!  ocrnnmt'c  »>f  tropical  aiul  subtroniral 
speckt!  of  DrcafKid  i'runldcea  on  tb«'  ruast  »f  Nrw  KnR- 
lantl.  p.  i'il  -27J.  -  i<l  :  On  (h<'  Aiii|il!i)Miiliis  i.'''i>pr*, 
Cfrai»n,  l'tti'iola  .iml  J.fjiiil-irl'ilty.  y.  27:!  -2^1  —  \  pr- 
rill.  A.  E.:  Nc»  EiudaiiU  AimdWa.  l't  1-  p.  a*J— 324.— 
Williston,  s.  W.:  Tba Nortk Aaerkan  tptait  «f  CoMpc 
n.  3^-342. 

 Vol.  Y,  rt.  2.  NmwwOi««!  18SL  S*.  — 

Vtrrill,  A.  K;  Tbr  <  cpIiaIoimmIi  oT  tte  iMtdi'MiMn 

COMt  of  America,  p.  25» — 44ti.  —  id.:  Catalogu»  of  ths 
nuuine  raoUuiir«  a<ld<Hl  to  ilie  taiina  of  die  Htm  Engfand 
nRkn  dutins  tbe  paiit  len  yon.  p.  447—608. 

Bnioht  aber  die  VerinndlmgMi  da«  IntanntiiK 
mico  meteotdog^ehen  GomiUa.  Taraunmluig  In  Bern 
Tom  9.  tüe  IS.  Augnrt  1880.    Hamburg  1881.  8*. 

Oberheiiiache  Oeiellioh.  für  Hatnr-  und  Hail- 
knnda  in  Oiaaaen.  21.  Ik-rk-ht.  Ginnten  18t«2.  8*. 

—  Fromme.  C:  lildrtriwiM  liDtanocbungm.  p.  1— 14.— 
Strang.  A.:   Bdtrair  nur  Kenntnisi  des  Hagnctlcloaea. 

J,\b — 16.  —  Heine,  Ii.:  l'vhrr  dir  Al)Soq>tion  cipr  VVAnaa 
urek  Gaae.  p.  17-^».  -  iviKT^irlit  der  inftr-on  .Ionischen 
nf"nl>iii'|ittin?oii  im  ImtaniMlifii  *iurtrn  zu  Gicsscn.  Von 
Is;^    l-^'-l    |i  -  KcHiiltatr  diT  nirtcornliijjiäilicn 

UeobiKiituuiSt-ii  XU  Oie»«uu  11*44  1*11*».  p.  64.  —  llof- 
■ann,  U.:  Macbuiie  aar  Flen  dea  MJttalrliain.-a«Walaa. 
pi.66— 11&  —  Rahn.L.:  üelwr  nbknolot^clie  lamsionca. 
n.  118 — 143.  —  Vülsiug.  Vi'.:  Ucr  Itau  d«a  Apotlicciiuna 
oei  den  I,(!raiion>pn  und  l.ccidcpn.  p.  I4S — 109. 

Soeieti  entomologiea  Italiaaa  in  Florenz.  Bul- 
lettino.  Anno  XIV.  Trimi-strt  2.  FirenüP  18B2.  8«. — 
MairriMti,  1'.:  Snitli  iiiH'nnttcri  dfll«  Lonibanlia.  p.  KIT 

—  l!Hj,  .('ontin.i  —  CiuKini.  E.;  Escursionp  in  l'ulubria: 
eilt  rnrtiiii  Oll  <ljiili<niiili.  p  t-Hit).  —  Si  ns  und  ta.  L.: 
Ek'iH-o  siütfiiinlii  .1  li.'i  r.  ili.  iilini.  p,  J<>4  2_M  Mcfa- 
oelli,  1*.:  Nuova  torma  lU  Jimton  graccariu*  ätgr.  p.  '£1\ 
— 222.  —  Latcel,  R.:  l*p>irrisioD0  di  na  natmi  lilalM 
ilafiaoo  (UäiMu»  i^itpn»).  p.  223—224.  —  Sordalli,  F.t 
Note  aopra  aknui  iu»ptii  fossil!  di  I.mnluirdia.  p.  284  aBR. 

—  Stefanelli.  1' •  Osswazinni  sui  n.suiiiii  e  ndlo  btI- 

Imppo  dell'  ArKhna  cyaitra  .Müll.  p.  2:Mi  — 23S.  —  Ma- 
gralti,  I'  t  Viirii'ü  ed  aiinnialin  iiHM'rvatiMn  ali  iino 'IVntre- 
oinL  p.  2U<J— 241.  —  Murcr.  1'.:  Cuntritiuzion«  aJla  slorta 
MlozBla  degü  ioMHi  dal  ico.  p.  2i2-24:t.  —  Maeebiati, 
L.:  Aggfame  agfl  alldl  d!  Sanlogna.  p.  24.1—249. 

Chemical  Society  in  London.  Jouruul.  Nr.  287. 
August  1«Ö2.  ivuudon  1882.  8«.  —  lUissell.  W.  J. 
and  l.apraik,  F.  C.  8,:  A  spectroscopic  study  of  chioro- 
phyll  p.  339—840.  —  Mills.  E.  J.;  <>ii  Ihr  pwipiUiliun 
of  'üte  alumg  by  lodie  carlKiDat«.  p.  341 — 344.  —  \Va- 
riaclOD,  H.:  Uu  the  detennination  of  nitric  arid  as  nitric 
OxiOD  by  means  uf  Its  rvuction  nith  ffmui»  sults.  II. 
p.  345 — 850.  —  id.;  Ou  tbr  di  tcrmiuiiti.iii  of  nitric  acid  in 
aoils.  p.  STiI— S5S).  -  Saknrai,  .1.:  t'ommunii-«(ions  from 
tlip  laboratory  of  tlie  riiivcrsity  of  Tokio.  Ja|>UD.  MetalUc 
coai|)«und»  i-öntaining  bivalent  bydrocarbnn  radiraL-t.  n.  HO) 
— gdx  —  Parkia,  W.  B.:  Seoo«  »büvrvations  un  tbe  lu- 
■inaaB  kwonnleto  comhnatiaa  of  ether  aud  uttter  organic 
kodiai.  p.  sa4— 3fiß.  —  Hmamel.  i.  i.  and  Perkin.  A. 
6.!  Onaiributions  tram  tha  Dj^lMXua  af  tha  TarkaUn 

College,  p.  .3417— 378. 

Naturforaoh.  OesaUaeh.  in  Halle.  Abhandlingen. 

Bd.  XV,  Ilrt.  2,  3/4.  Haliß  1881  —  82.  4».  — 
Rathko.  lt.:  I  rlifr  dir  l'rincipicn  der  Tbertnochi'mic  und 
ihre  .Xiiwr-ndnnu:  y.  li*7— 221  —  id.:  Notiji  Uber  die  Ke- 
duitiun  dir  Kobkusiuiri-  ilurcli  Kuhlp.  p.  225  -  227.  — 
Kraua,  U.:  l'rber  die  Wasservcrtlieulung  in  der  Pflanze. 
UL  Dia  tbliclia  Sebudlmgiperiode  der  Fflaaia.  ju  8W 
—an  —  iTutt,  F.  W.:  Maua  Compociten,  kl  daai  Hartar 


dea  Horm  Francaville  entdeckt  und  beadnrielMu.  i>  321 

321-  —  id  :  Erjian/iiiiL'i'ii  nml  lt.  r;i  litiiiunjcn  r,\  !hki-r's 
S\ xtcina  Iridareaniin  p  :,■'>'>  i").  ^ I l; .■  r.  lt. :  li.  itruisre 
zur  KcnntnisH  diT  .Nuti:  unii  bosondt  r:i  der  .Nii  rriipiL-inrnte 
niederer  Wirlxdthicre.  p.  Ukl — 114.  Meyer.  \  An.itn- 
iniscbe  CbarftkUiristik  ofUcineUer  IlUiltcr  und  luauicr. 
p.  Ud-497. 

—  Berieht  ab«r  die  Sitininfi^n  I.  J.  1881.  Halle 

18M1.  S", 

Astronomitche  Gesellschaft  m  Leipug.  Vierttd- 
jahrsji  lirin.    ,It».  17.  Uft.  :i,  18t-l.    ü\  — 

K.  Bayer.  Akad.  d.  Wisaensch.  za  München. 
Si(zun(fsl<crichte  il.  inutiiifniatiwli-phy!<iknlii<(iu-u  Clasae. 
1882.  Mft  .'!.  Miineben  18.S2.  8'^  -  Hadlkofer: 
l'elier  liie  Ziiril'.'klalaiiii'.'  von  Orii].;i:il'"  ;ir|.'.ira  /.ii  den  Sa- 
putttcc-eu  und  dC!(.scn  .bttdiuiiij!  in  dieser  l-  i»nidie.  p.  2ljö — 344. 

—  Vogel,  A.:  L'dwr  Ameiienaaure.  p.  S46 — 366.  — 
V.  Biscboff:  Weitere  itemerkungen  aber  die  Feoerlioder. 
pw  866—868, 

▼enlB  Ar  dMÜBiaaia  saUaaiMlMr  Altorthamtr 

in  Brealan.  8cb1e«iena  Voradt  in  Dilti  und  Schrill. 
60.  Bericht.  Breslau  1883.  8*.  —  Kuötol.  P.:  Die 
Reita  BwnalaHarHchar  Waadaialerai  in  Breslan.  p.  8»-W. 

—  K«ckrUa.  A  r.:  |lroim>.Ftad  In  dem  woalen  Daif 
Kaaiaa.  p.  100-104. 

VstanHiMiBHiailL  ▼•raöi  n  nigdebuy. 

9.»1S.  Jahreabcricht.    Maprltburg  1882.  8". 

Xaiaerliche  Admiralität  in  Berlin.  .Annnlen  der 
nydrojrraphip  u.  maritim.  Metoorologie.  ,Ig  X.  lllt.  ". 

IJerlin  1882.  4".  —  Boguslawski.  (i  v.:  IVbir  i'iniKc 
Ergebnisse  der  neueren  Ticfstr-  und  physisch  •  ociranisi-hen 
ForschouKCn.  p. 3itl — 396.  —  Maturn:  l'eber  eine  »tn-uge 
Methode  der  Berechamg  der  Polhobe  aus  xwei  gemessenen 
Hanaahfihaa.  p.  400-Im. 

—  NaehriehttB  Ar  fiaalalirar.  Jg.  XUI.  Mr.  ST 
—80.   Berlin  1882.  4* 

S.  Coodteto  geologioo  dTtalia  in  Som.  liol- 
lettino  Sr.  6/6.  Roma  1882.  8».  —  Corttso,  E.: 
Breri  cciud  sulla  geologia  della  parte  N.  £.  ddla  iiidlia. 
p,  105—137.  tilorgi,  C.  de:  Appnnti  geologiei  e  idro- 
pralii  i  suUa  jirt)wnciu  di  Salcmo.  j>.  137— 14i). —  Mali.B.: 
Siitlu  7.003  di  fori,  ia.iiati  dai  Litixlomi  tdiooniei,  DaDa 
lali'itria  giurt.-si:'  di  Furu-äabioa.  p.  149— loO. 

Asiatic  Society  of  Japaa  la  loUA.  Ti— aaatjgoa. 
Toi.  X.  Pt.  1.  Yokohaaw  1882.  8*.  —  BUkiato«, 
T.  W.  asd  Pryer,  iL:  Bitda  of  Japan.  ^  81-188. 

fl66llgiMl  Boeiefy  of  iMUton.  Iba  qnartarljr 
Joanal.  ToL  XXXVIfl,  Nr.  151.  Lmdon  1882.  8*. 

—  Binney.  E.  W.  and  Kirkby.  J.  W.:  On  the  nppar 
beds  of  the  Kifeshiri*  coal  -  mcaiwres.  p.  246 —  356.  — 
Waler-i,  \.  W. :  On  fo>sil  rhilnsiomatous  bryoroa  from 
MoUDt  (ianibier.  South  An-tr  du.  p. 257— 270.  -  <iardncr, 
J.  S.:  Un  the  jir-olo^'y  id  Madeii:»  p.  277—281.  -  .li.r.es. 
E.  I.  :  On  two  i  ;i>e^  in  tlio  neigbbotirhood  of  Tenbs  j. 

— 2ät$.  —  UuQuey:  Uu  some  nodular  febiites  iu  ihe  liala 

rip  gf  lioctkWalat._&  289—287.  —  Carpenter,r.H.4 
the  rriatlon  of  fly^oerAnw,  Baerwrinu»  and  £yAo> 
cysHte».  j».  2!»— 312.  —  Marr,  .1.  E.:  On  thi>  t'ambrian 
atid  Sihirian  roeks  of  Srandinavia.  p.  313  -.127.  —  Att- 
wood,  G.:  On  tiic  '.'eidnffv      a  iiart  of  Costa  Rica,  p.328 

—  340.  —  Shrubsole,  (i.  W  :  On  77«wmm«cih.  p.  341 
—346.  —  id.:  On  a  «cw  spcries  of  PhjiOopora  from  the 
Parmian  tkMamuk  p.  847-M».  —  Saoltxs  0«  Jftimto 
soisnif  mmOtu  (Fraaa).  p.  860-988.  —  Id.:  On  a  icnnr- 
kaMa  InuMaurian  <-ortkroii1  from  tlie  weoldcn  of  bnwk  in 
the  lala  of  Wijjht.  p.  ,Mi7— 371.  —  Hnlke.  .1.  \V.:  On  tho 
OS  pnbfai  and  iüi-ldiiin  of  i hrnithfuiti»  rucnrntrotw.  \\  372 
— 37ii  Viiie,  i;  K.:  On  thp  .Vtiuplida  tubinda  oi  the 
Wcnlnck  sbaics.  p.  377—398.  —  Owen:  On  the  femur  of 
Votolhenum  MildteK.  f.  8ftft— 906.  —  Dana.  J.  D.i  <ta 
tha  geohigical  age  of  tha  tMonic  vptieia.  p.  897— 408L 


Digitized  by  Google 


200 


DaatMlw  Swwarto  ia  Hamburg.  MonatlielM 
Uebermbt  dv  Witternqg.  Oetober,  Norenbor  18S1, 
JaniMr,  FvbniKr  188S.  6*. 

S.  Aooademia  dei  Linoei  in  Rom.  Atti.  Anno 
279.  3.  S«r.  TnnsuuU.  Vol.  VI,  Faac.  1—14. 
BMtt  1881.  4«. 


';V<..|ii  1j.  AuL'i>t  Li..,  i:>.  s.i.lfmlipr  1S92.1 

E.  Bayer,  botanische  ßeielltch.  in  Se^asborg. 
Flora  1821.  1822,  1024—1829,  1831,  1886  —  1888, 
1841-1844,  1865—1870,1878—1881.  BafMubufg 
1821—1861.  8». 

—  Repcrtorinm  d«r  perfodiMfacii  boteniMibta 
Litr-rntnr.  1-  VI.    Regeti'.l.nr:'  ISfU  — 18G't.  H^ 

X.  Sächi.  Getellich.  d.  Wisnenacli.  in  Leipiig. 
Abhandlun^n.  Mnt)u-ni.-i.hyr<  Cl.  Bd.  Till,  Nr.  1.— B. 
Leipiig  1866—1668.   8".  [gel:.] 

SohleiiMh«  OcwIlMh.  f.  vatwIladiMh»  Qillw 
iaBNllU.  Uebeniebt  der  Arbeiten  u.  VerlliideraiiglB 

1.  J.  1837.   Breefaia  18S8.   4».  [gek.] 

Verein  zur  Verbreitnog  natnrwiiienichaftl. 
Kenntniise  in  Wien.  Sclirifti'ii.  Rd,  I.  Jr.  18üü,'61. 
Wien  1802.  8«- 

K.  OeMÜMh.  d.  WiMeuek  in  CMttiiifWB.  Kacb. 
ricfaten  ▼.  J.  1846.  OMtingen  1846.  8*.  (gek.] 

Soc.  d'Histoire  oatnrelle  in  Colmar.  BaUetin, 

2.  Arii.'c  ISfil-    Colmar  1802.    8".  [gtk.] 

Gesetlsch.  znr  BefSrderung  der  geiammten 
BatarviMOUiob.  m  Marbug.  Sebriften.  Bd.  4. 
OuuA  1889.  8«.  [gek.] 

Tkt  AMriaW  iMtnlMi  •  populär  illnstrated 
nafuiM  ot  natnral  hietofy,  Toi.  T,  Kr.  1—12;  VI, 
Nr.  IS;  VIII,  Ni    1.    Salom  18C7— 74.  8". 

Aeademia  real  daa  Scienoiaa  de  Litboa.  Por- 
tDgslinp  moiiiimcntn  hifitorica  a  naecnlo  octaTO  usque 
ad  quintum  decimum.  l)iploinata  et  ehartae.  V»l.  1, 
FW  1  —  4.  OÜBipone  1868—1873.  Fol.  —  Ugfs 
fl*  wwwwtodin-.  Vol.  I,  Faic.  1— 6  n.  Indax.  OUti- 
pOM  18H— 1878.  Fol.  —  Seriptoree.  Vol.  I,  FW. 
1—8.  OGlipOlie  1856— (il.  Fol. 

—  Sfemorini«.    Clussi'  <li'  BciL-m  va«  umtbouiatjca«, 
phjsica^  <■  um  unic».     Nova  Serie.   Tom.  V,  PUrto 
VI,  Part«  1.    Lisbo»  1878-81.  4». 

—  Hiatoria  e  memoria».  Claase  de  acieocias  tno- 
laM,  politieae  •  bella»4«ttraa.  Nova  eene.  Tooi.  IV, 
Düte  2:  T,  Pbrte  ].    Liaboa  18T7— T9.  4«. 

—  Seimo  publica  em  12  J'-  I)i-zi-tnl>ro  de  1875, 
em  IB  de  Haio  de  1877.  otii  !t  <h.-  Jiiitho  1880. 
Lbboa  1875 -8U.  8  ' 

—  ConferenciM  oelebradas  ua  Acadeiiiin  real  das 
SGieneias  de  Liaboa  4earoa  doa  diaeobriniputuü  e  colo- 
oiMcöea  doa  Portagneaaa  na  AfHea.  1,  II,  111,  IV. 
LUoa  1877—80.  8*. 

—  Jomal  de  »fäwnciM  matbematicaa,  phyaicafi  e 
itatnraae.  Nnn.  XXIV,  XXV.  XXVI,  XXVn,  XXVIII. 
XXIX.   Lbboa  1878—80.  8°. 

Loareiro,  Joa.  de:  Fiora  Oochinrhinen««. 
miyaaipona  1790.  4«. 


—  Alnaida,  C.  A.  H.  d«:  Eetndo  gend  doa 
wpelboa  oarroa.  Sep>«Abi. 

—  Lapa,  Joao  Ignaeio  Ferreira:  Ohiniea 
agticola.    Lisboa  1875.  8''. 

—  Da  Coata  Alvarenga,  P.  F.:  Symptoma- 
tologia,  natoreaa  a  pathagenia  do  Bordwrf.  Uaboa 
1875.  40. 

—  Id.:  Le(oua  cliniques  aar  fca  naladiaa  da 
Coeur.  Tradait  du  Purtogala  par  E.  Bertharaad. 

LisboDite  1878.  80. 

—  Rihf'i  iTi,  .1.  .S.  :  Ili.stijria  iIoh  cstabi'l'-fiiiieDto« 
acienttficoe  littersrioii  e  artistico»  de  Portugal.  Tom. 
T— IX.   Liaboa  1876-81.  8«. 

—  id.:  Don  Pedro  Caldaran  de  la  Barca. 
Liaboa  1881.  8«. 

—  id.:  I'ft  propylamina,  trimi'tbjrlaniiDft  e  seu.s 
■aea  eob  o  poutu  de  vi&ta  phanimcviogtcii  e  tlu'ra- 
peatieo.    Lisboa  1877.  4«. 

—  Paiva  Maaao,  Viacoode  de;  Uiitoria  do 
Gnigou    Liaboa  1877.  8*. 

—  Motta,  E.  A.:  Elementoa .de Uatologia gand 
e  histopbysiologia.    Liaboa  1880.  8*. 

'  Fi<  aiho,  CoBde  da:  Flora  doa  Lnaladia. 
Liaboa  1880.  8«. 

—  Damoathaaea:  A  ora^  da  coro*  venSo 
do  origbwl  Qrega  ptaeadlda  da  am  eetudo  iobra  a 
ci?iBc8o  da  Greela  por  J.  M.  Latino  Goelbo.  8e- 
«mäda  edi<;ri».     Lisljon  1880.  8«. 

—  Harr«»  Ar»ii  a.  lliego  de:  Vida  e  viagens 
da  Fcraao  de  Magalliue«.    Lisboa  1881.  8". 

nUaMpUiOtl  SooMtir  ia  pMibriJga.  Tnuw- 
aetiaBb  Vol.  T,  Ft  8;  VI.  Pte.  9,  8;  Vn,  Pd.  1,  9; 

Vni,  Pts.  1.  2.    Cambridgp  1835-  44.  4». 

—  Procpi'dinKs,  V(,!.  I,  II,  1.  2.  4,  7—17; 
ni.  :i:  IV.  t'.imhriilL'i-  isü^     l.-'Sl  S*. 

Botanical  Society  in  Edinburgh.  Trnusactinns. 
Vol.  1,  l't.  3;  III,  Vta.  1,  2,  3;  IV,  Pts.  1.  2.  :i ; 
V,  Pta.  1,  2,  3;  VUI.  PU.  1,  2,  3;  XI.  Pt.  3;  XU, 
Pt.  3;  Xtn.  Pt  9.   Edbibnrgb  1841—78.  8«. 

--  Annual  rcporta  aad  Praeeadlaga  8/7/8.  Edin- 
burgh 18  u.  8». 

Falconer,  Hngh  aml  Cantley,  P.  T.:  Fauna  an- 
tiqua  Sivaleiui«.  Illu.«trAtions  Pta.  I — IX.  I»ndon  1845 
— 49.  Fol.  —  Deocription  of  the  pUte.-)  by  Ilugb 
Falooaer,  «iBtad  bj  Cbarlea  Marohiaon.  Loadoa 
1868.  8*.  IsA,} 

Acad.  des  Sciences,  Beiles 'Lettrei  et  Arts  de 
Lyon.  JI('in<ni  CS.  Claii.'^  de«  Science*.  Tom.  Ii,  V,  VI. 
Lyon  i8[>2-nt;.  ö'.  -  Table  daa  autiiree  de  1848 
k  1881.    I'.von  1882.  S«. 

 Tom.  XXV.    Lyon  1881—89.  8».  — 

Aadr<,  :  Pliiieji  et  nriges  de  Tann^e  1879 -  •'«i  y  T  -L. 
—  Loearü.A.:  Catalugue  des  raolluiwiucs  rivaiit^  ti rr»tres 
et  aqu8ti(|ues  du  «lepartemetit  de  V.Kin.  )>  I  — 1,'jJ  — 
1 1 f.' r  11  iijjo!.:  I!a|ijirirt  nur  K-»  traniux  dr  M  l>tliirr 
p.  löa — 1G4.  —  (iounard.  F.:  Note  sur  Texisteni-e  d'uae 
cqÄce  aeafeHa.  talhneortiMte.  »MB—ITS.— AlUgrot: 
8nr  riHKiHue  CUae.  >  IIS— Ua  —  Id.:  Dtitittf  d«a  p4- 
viedaa  dam  le  calcal  dm  4e^aae  de  aelaa  BMottmatanr 
lea  aacleu  biatoriniL  p.  189-989.  —  OonBard,F.;  Heta 


Digitized  by  Google 


80t 


»ur  rnxiätt'iH,'  k\c  l".V|Mtiti'  duii!  Ii"*  Festinatilcs  du  L\ m- 
nai».  ]!.       — —  Lnoaril.  A.:  Ktieuti«-  Mul&<iut.  sa 

—  CImm  Af»  I/cttrp».    Tom.  I    V.  Lyon 

1861—57.    8''.  ''-II    XX     l.y.  11    \HHl    -^12^  "ft". 

8oe.  d'A^icoItore  de  Lyon.  Aatuilca.  2.  Si-riu. 
Tom.  in,  IV.  V.  1850   r>;!    8  ■ 

 5.  S^ric.    T.jtii   III.   Lyon  IfiSL  H».  _ 

LoCftrd^A.;  NonvHle*  it>  lien  In  s  siir  li-^  «rgilcs  lui  iistn-s 
des  torrains  inintTnaircs  (Iii  i-iiviri>iis  dt-  Lyon.  p.  7— 
-  l'üi.ii;  :i  Uli .  y.  :  \.' Kui  alyptw,  niltiirfl  forfs)ii'-ri^  et 
aes  apiilkaliinui  iudustrivlk-s.  p.  99— 78.  —  Fontaiiiies, 
IMuiMwe  d'ttqitoM  Mavallea  des  temina  tntiaim  du  bat» 
sin  dn  RMne  H  da  RousIDod.  p.  79—80.  —  Andrd.  Ck: 
Etudes  Sur  leg  oraj^fs  k  grtlv  du  d^narlanient  dn  RfaAM, 
Iftiü  a  187»  |i.  81— »fi  —  id.:  Hirherdies  mr  le  cUnal 
du  Lviiiiri^iis.  p.  »7  142  Siiiiit-(  yr.  F.  et  Chanellc. 
r  ;  I.i'  i'il /■^:lUhl  i't  Iii  tii'vri'  de  hi:t  i'licz  li'S  fi'uit'fleit  «Ic 
«o»  ttiiiiiiaux  dumesliques.  i»,  U3— 17ü. —  Kuutauui-a.  F. : 
DiMMtM  d'MpteM  noufdlM  das  tcmfan  MrlwiiiM  dn  hui- 
■ki  ouniiaaB  erduRomam.  |k,  177— 188.  —  Loeard,  A.: 
Btodes  8ur  Its  rariaHona  malacoloiriquet  de  la  partie  een- 
tnle  dn  basiin  dn  lUiAne.  p  1R9— 748.  —  Cornerin.  Ch.: 
Konveaiix  ca-i  ile  didactvlie  rliez  clu  rul  H  infcrjiri'-t.itiMii 
de  la  jiolydai  lylic  des  t'nuides  cii  i  |.  7lli  — 
Uobin:  Hur  li>»  apjtamU  ä  ruclaiM  lii  iiii  iil  iii&Ulli  s  uux 
nnt  dt  P«Tra(  la-  et  de  la  OuiUotivrc.  p.  78B— 801.  — 
Crölai:  AiH>ri;ii  K^'n^ral  «nr  lea  rffela  du  aulfure  de  car- 
b«ne  dans  m<t  Mxriuldfs  du  Midi  et  du  8ud-Oufst.  |i.  S06 
—82«.  -  Kuiitannos.  F.:  Los  lerroina  tertiaires  du  bat- 
«in  de  Crest.  p.  ftJ7— liNi«.  —  ('»rnctiii.ni  ;  rtot  umcntii 
n^latif^   k  Iii  <liphli.'rii-  di's  volaillM.    p.  1072.  — 

Ai  liiinR,  (  orni'vin  «t  Thomasi:  lici  lipn  lic»  exiK-ri- 
incntales  sur  rinnrnUiliilil^  du  charban  syinptuinatiquo  pt 
»nr  la  postibi  it4^<  de  ronfi-rer  rimmunil^  par  intK'iilaiiuii 
intraTeineuK.  p.  1073— 1078^  —  Cliaiiire.  K,:  Recbwhe» 
palteet]lllolagi<|ue*  dans  la  Rnsaiu  m^idioualc.  au  Caticas« 
M  an  Crin^'O.  p.  Ifl7!»— höh.  —  Mirliaiid:  SuU-  >iir  les 
dfrivationa  di^  SDiin-i-«  pnur  l'aliiu<'iilati»ii  il  -  mIIi-<>  au 
polnt  de  Tue  admiuistrutit  in  ii?al  p  llif.i  llio.  — 
Ilusuzeau:  llappurt  do  la  c  oiiimisiinii  di-s  s'iii-i  siir  se* 
oii^ratioiM  de  raiiu^f  p.  IUI— 1158.  —  Leiter:  1.« 

Kaniia,  an  asplohatiaa  ndiwtrialle.  p.  IIW— 1171.  — 
lagtnd:  l4t  mar  Sahaifeiine.  p.  117S—19S3, 

Oohsab,  A. :  Jlm-buln  cartpHon  ^\\Vi\!r.  Si  ji.- \!i7.. 
Rineokar,  Frani  t.  :  Iteiträge  zur  l'.-iyi  lijatrif  und 
Naurolü|i,'ic.    Uorlin  1882.  8». 

PMUM,  OwMr:  Ueognoatiache  Besehraibttiig  von 
W'«rttmlwig,BadaBU.HidMBiaM«rii.  CH»tt«ttril88S.8*. 

B«tt,Clrt>tdwt  Dnrchltalim  p.  Grieebanland 
nacb  dem  LeiVgen  l^nde.  Bd.  L  Ifeidelberf;  1882.  8". 

Weiu,  Ch  E. ;  Die  Stcinkolilin  fiilirciuli-n.'v-hirliti'n 
bei  lialioiistedt  am  itördlicboii  Uarsranda.  Sep.-Aln. 

Bspporlt  dea  diUgali  n  aooRrta  de  Hallt  IS 
—14  -AvHI  1882.    AsTin  1883.  8*. 

Oeinitz,  H.  B.:  SnMtriK  WMti  H.  B.  Goin., 
ein  ru-~::<  r  iv>  ;:d»^('i>rpion  aoa dar  StdalnUtiiAirawtMHi 
voll  Zwil-knu.  .Sfj».-Ala. 

BtlmllUer.  OuttT:  EinfQhrung  in  dl«  Theorie 
dar  ianfowUan  Verwandttehaften.  Lcipiig  1868.  8*. 

liginut:  Haina  Erfthnu^i  fcn  lapr-InaUtute 
de«  HllRem.  iintliebtn  Ytrtiiia  von  TMriqgan.  Waimar 

1882  8«. 

Delponte,  0.  B.:  l'n  ricdiitn  liolunic.i  dA  pro- 
feMore  Filijijm   ii<'    Kilippi  ri'iiiio    iiiliniiii  a:le 

piaute  nnto  ilui  ■■•■ml  ll»  e»»U  ruri-U  li  in  l'i  i  -ii  m  l.a 
Cbina.  Toriuo  1869.  40.  —  Specinittu  driuuidaccnrum 
MriMlpinarnm   Avguatae  TanriminnB.  1677.  4*. 

Lcop.  XVHL 


Oeyler,  Hera.  Th.:  Phytopaläontologio.  Kep.-Abs. 

BomtmaiUl,  J.  0.:  Sur  la  claDsificAtioii  dos  for- 
matiniia  atratifiees  aucieoneia.  Sep.-Abz.  —  80!  triaa 
iiHia  ]»ar1"  ih  m  i  iiunaie  doli' isola  di  Sariiif.'iia.  Sep.-Al«. 

Lehmann,  Rithard:  Ueber  «ystematiscko  Fürde- 
ruiiu  wi':^i-nsi'li.iitliobtr  iMdtakandt  von  DanUchland. 
B<Tli»  Itiüi.  8". 

Boyi-Ballot,  C.  E.  P.:  Loa  chnngemeDta  perio- 
diqnaa  de  taapdratan,  ddpandants  de  la  natura  da 
toWI  «t  de  U  luna,  oda  an  rapport  avte  la  prootttie 
du  ttaapa,  ddduita  d'obaervaüona  Ndtrlaadi^ata  dt 
1729  k  1846.  Utrecht  1847.  40.  —  Marehe  aanuelte 
du  tlu'rmomef ri!  et  du  b.noiui't rc  cn  N'jfrliiiicl<'.  I  trerlit 
187li  —  BitrcJencLTd  rfp?i.>itcr  op  ili-  »iTki-u  vaii 

h(?t  K.  N.-dcrl.  Mctoorolugivjli  lü-lituii;  u,i  l,s82. 
Utrecht  lb82.  .l".  —  lict  Uw.jgelijk  ev.-nwiolit  der 
atomon  in  chemische  verhindingcn  i'ji  d«  $;evülgen 
diuirvnn.  ä«p.>Abx.  —  Welke  in  du  waarde  der  hypo* 
tbr««,  ToigMtt  walke  aan  da  verM-ldlkude  flemeuten 
in  iittone  aanMoataniiigau  aan  oonatant  atomTolumt, 
aan  eonalan^  refraolie  aeqnivalaQt  ans.  wordt  toagt" 
schri-vcn.  Simi  ■  AI >? 

Acad.  des  Scienoea  de  Farii  Comptcs  rendus 
hebiloina  Jai  res  des  seanccn.  1K82.  1"^  Scincsfrc. 
Tomp  ;M.  Nr.  2H— 25.  Pari-i  18S2.  4".  -  Nr.  23. 
Bi-rlln'li>t  I't  Ilijsvii_\;  ^iir  ii-i  ^"U  diiiiliii'a  pi'i'pHr''->  par 
fusion.  p.  14ti7 — 14SKJ.  —  Miluc-Kdwards.  11.;  lUppurt 
aar  i'«»p6liii»n  dn  cap  Honi.  p-  1493— U94.  —  id.:  In- 
atrnctiona  xoolosiqnoa  dcatin^es  aux  mentbres  de  la  niiasion 
dn  rap  Horn,  p  1494—1800.  —  Liclitenstcin:  Lp  I'u- 
ceroti  vrai  d«  la  vijtn*  fAphi*  r/fi».  Sonpidi:.  p.  ITiflO— liVÖ 

—  Wolf.  C"  :  llistoirp  iIps  (■taloii^  du  mi'trr.  p.  liVW— I5()ö 

—  Uon.'isi  IIP 8i| .  .1  :  Sur  li»>  nmlp.s  piiidiiitos  pnr  IViiii  i'- 
auiii  d'uu  solide  ii  1j  surtate  d'uiif  e«ii  truiiipidk'.  (piand 
il  y  a  lieii  dp  tpuir  couiptr  den  deux  courdotUH'e^  liorlzmi- 
liilM.  y.  15(ö  -lü4iy.  Troost.  L-:  Sur  la  temp^mturr 
d'vbullition  du  lelciiium.  p.  1503 — 1310.  —  Violle.J.:  Sur 
un  calorini^lre  )iar  retroiduDement.  p.  1510  —  1513.  — 
Thoulpt  PI  Lasarde:  rii-tpriniiiutioii  des  dialptu-n  sppci- 
tique.s  dp  petitps  ipiantilps  lir  sülistiimcs  p.  1512 — l.'iH.-- 
Cri'vsi.  K  :  Sur  1111  imiivc!  )iy_'riiiii''ln-  ä  i-iuidpii-iatiim. 
p-  MM  — l.MiJ.  -  Uauult.  1  M  I.i'i  cl.'  *  i;:-._;ition  dps 
aolutiuris  KKiiicuapj  de»  ntaiicre»  or»aiiiiiup.H.  p.  1517 — 1519. 

—  Joabart.  J.t  MMuHie  paar  la  düenataaiim  da  FokM. 
p.  1519— loai.  —  Toainiaai,  D.:  De  llnlnanea  de  ftlee- 
trodf  p'iiitivp  dp  la  fUe  mt  aon  traTail  irhimique.  ■>.  I.'UI 
—152:1.  --  .\ndrd,  6.:  Sur  leg  oxyrhlomrei  dp  zinc. 
11.  I.V24-  1.52ii  —  Colson.  .\.:  .^rtinn  du  sulfurp  dp  oar- 
lioTn'  sur  Ic  siliciuiii  p.  l.'>2lj  -  1.'i2S.  -  (  li'ii'.  I',  T.:  Nutr 
pnUiuiinaire  mx  le  didyme.  p.  15Jä — l&äu.  —  Caxeneuve, 
p.:  Sur  na  newnM  «aapihnaaMMUari.  pbMSO— Ui&  — 
Bdchanp,  A.:  Sur  tat  ftmenlatiom  apaabtato  dca  na» 
tii-rps  anmialca.  p.  ltS9 — 1696.  —  Ranvier.  L.:  l>e  la 
iitHr  dui^le  PlISSO— IS89.  —  Daiiillo;  Kssai  expMncaia] 
dp  liK  alisation  anatomiipie  des  ("vmptiimps  du  drlire  toxinue 
che/,  le  cliii'ii  p  l."iM^>— 1.'>4-:  .Ni  M.  Kf.^:»!,  H  :  Sur 
un  poiut  de  la  tlievrie  iiutlRiiiutiipir  den  ulFets  du  jvu  de 
billanl.  p.  1648—1061.  —  Hertbelot  ot  llosray:  Carae- 
ti'res  et  rAle  de«  aeli  duublcg  furm^«  luir  fiiajo«.  p.  1651 
— 1557.  —  lierthelot:  Iiemarq[aaa  Sur  remploi  licaeeaplta 
zinr-rliarlK)n  dnii«  l'plortrolyiie.  p. IB67. —  Sainle-Clalrf 
Dcvillo  Pt  l)obrii>.  II.-  NotP  sur  iiucl'pu's  alliasrrs  px- 
ploeifs  du  zinr  et  di>i  niptaiix  du  iilatin«'.  p.  irM7— 1 'iiili  — 
Loewy:  I'roKrammp  di>  iravaux  astriiuiiiiiiqup.s  ä  piTi  i  lurr 
par  raxppditlun  »ciputitiiiup  ouvuvpp  uu  p^'de  iiud.  p.  Iä<>l 
— I66S.  —  M  o  Ii  r  ll  p  z :  Observation  <lu  pa-ssa^p  d<'  Vi'-iiiUi 
an  rap  lliini.  p.  iri«Kt— 1664.  —  Blanckard,  R.;  Iiiatme- 
tiona  destini'cs  uux  uaturatiitea  de  ia  miaaion  du  eap  Horn 
nonr  la  lecberdie  dca  anjaiaiii  aur  to  Tcrre  de  Fta  et  tat 
Dat  adjaonlai.  p.  1681— 16M.  —  Dackartrt:  Inatnietiena 

33a 


Digitized  by  Google 


202 


ponr  1a  mnsioii  au  cap  Horn.  p.  1S67.  —  Daubrüe  et 
De«  Cloiieaux:  Instructions  uftfolo^iqiir»  d«stin4i!s  aux 
mcmbtct  de  l'expöditioa  du  cap  Horn.  p.  KMiT—lSöäL  — 
ABKot,  A.:  Pmgramme  des  olMervations  ii]f?t)k>roln)(ii)nes 
et  maenelüiue«  k  efferttier  dans  roxiMklitioti  «In  i-ap  Horn, 
p.  1.5t>H— 1578.  —  Uijroiiriliiii,  K  ;  <  ilisi  natimis  iliü  pla- 
nete»  (221),  (223),  i2a4)  et  iIp  I.-»  omifto  >i  1HS'>  i\Vdl!»l. 
fütaa  l*ObHrvatoire  de  Pari:«  e<iiiiituriu.l  ilc  lu  tonr  de 
l'Oantl.  p.  IS7»— 1681.  —  Uaypt:  Observatiooa  de  la  co- 
m^tc  S\f\U,  faitps  all  cerrle  möridien  de  7  pourei  \0",  189) 
de  l'Oli«crvatutr«  de  liurdraux.  p.  l&fll.  —  Gonucssiat; 
ObscTTiitioii-,  <\p  la  conipte  «  1882  iWelU'.  faile«  a»ec 
lVi|>iat(iniil  lirninii  r  tiv  <>  |ioucea  (()"".  1(32),  il  rOI>si-r>»toirc 
de  Lyon  iloiu-ituili':  i>'i  !!>.■  46«,  83;  latitüde:  4ß"  41' lÜ^ON.J 
p.  1581 — l/SRH.  —  Vaiii  ci-k,  .1.  S,:  Sur  Uli  mode  de  trau»- 
tumiation  dvs  ligurcs  duiia  l'<l«p«cc.  p.  1683— 1680.  — 
Depres,  M.:  Sur  la  loi  Humit  laqoeUe  raiie  I»  Uwe» 
AeeirtHBotrice  d'nne  taacUne  ina«ii<to-eleetrii|D«  en  (SmuUm 
de  la  rvsistaniro  du  rirruit  cxtörieur.  JJ.  1688—1589.  — 
Iii r hat.  K.  H  Bloiidlot,  K. :  O^riUntions  du  plan  in 
polaristiinii  pnr  In  iltkliarje  d'imc  b»tt«ri«.  p.  1690 — 1592. 

—  l'ittL-.  A.:  llOn.in(H.r<;iiijn  ii--s  seis  par  le«  mati^res  en 
fu»i(iu.  p.  1&U2— 1^.  —  Bauliigny,  H.:  Actiou  de  la 
efaaltur  tnr  une  aaimtkm  da  «nUMa  aam  de  aiekel  «n  pr^ 
•ton  de  n^dimhe  nilftiri  ik  1680—1818.  —  0«iitier, 
A.  «t  Ettrd,  A.:  Sur  Ic  radranisme  de  la  fcnneniation 
paMUe  «t  mr  lea  alcaloidos  qui  en  renitent  p.  Ifi98— 1601. 

—  Bdebamp.  A.:  Dp  I'iK  linn  iliVoiiipoKiuit«'  fjue  rertaino« 
natMma  Or^unistcs  i-.xcrci'nt  sur  \'l-3u  iixyifenic.  p.  lUU 

-16IM.  —  Uibier,  P.:  l>e  l'aptitude  coiamunMaee  aux 

 k  Hag  IMd  4  conmetar  la  «liaii>n  jmt  l'dldnp 

Redet:  Le 


am  de 


tempdratnre.  p.  lOOft— 1M& 
minie  de  fabsorption  de«  virtii  varie-t-U  ave«  la  na- 
dee  phdrs?  p.  1006— 1608.  —  Torcape).  .\.t  Sur  lea 
allnvinnB  sous - liasaltiqnes  dp.i  ('uimiia  (.•VrrliVlici.    p  lOOO 

—  ItilO  —  I  riine,  G.  Pt  l'r<Mii,l,iii.  A,  'Ii'  .Msaissf- 

meot  prubublc  des  eaux  couruntes  dauü  Ip  hasüiti  ilr  U 
Seiiie jNndaBt  l'dtd  et  tVHitoiaiie  de  1882.  p.  ißii  itiiH.  — 
Hr.  9d.  Jftmia  et  Haneuvricr,  G.:  Sur  lo  courunt  de 
tdtdian  de  l'ans  Aactriqae.  p.  1616— iäi!>.  —  »ertbelat: 
Sur  In  dtplacraenli  nfriproques  di-s  (orpB  halui;«'ni-s  et 
sur  lea  f ompnais  seoondnirps  ipii  y  prt'dJi'iit  p  KU'J— 1625. 

—  Leroq  de  Boisba ii<l ran ;  Sppar.iiiuii  i  i  iralliuin. 
p.  I6a5--ie2t>.  —  Tbullon:  Eclipbo  tütali-  ..It-  si.lpil.  ub- 
aervec  k  SouliaK  (hautp  K^ryptu  1p  17  mai  1sm2  p  1030 
—1636.  —  Trepied:  Krliji'sc  totale  du  17  niai.  u.  1636 
—1642.  —  Puiaeiix,  .\.:  Sur  l'öclipi«  du  17  mai  1883. 
p.  I64S— 1644.  —  Uarboiix.O.:  Sur  une  ^qoation  lintelre. 
]i.  164.^ — Ifi'IR.  —  B  im  » sinesij .  .1:  l.vi  deplaciment« 
iluVnlriiiin  tit  de  pctitcs  dilulatitins  mi  i  niKipiisatioiis  i|iip|- 
n>n(|UP4  ]ir(KliiitPH,  ilans  tnut  milicii  liunKifiPrip  Pt  isutrnpo 
ind^-fini.  i>oril  r;il<-ulab|ps  a  la  niunit'TP  cl'iinc  attraitiuii 
newtoiiirrinp.  p.  1648 — lUölL  —  MUotz,  .\.  et  Aubin,E.: 
Hur  \p  do&a^  de  Padde  eubonhiue  de  fair  *  diectaer  an 
cap  Horn.  p.  1661.  —  Renard,  A.:  Sur  lei  pradnft*  de 
bl  distilLatiun  de  la  cotnjiliaDC^  108^1653.  -Ut^cbamp: 
Sur  Irs  microK)  mas  cumme  caMM  de  la  decompositlon  de 
l'eaii  ijxypenec  par  Icb  tissus  des  aniniaux  et  dpn  vpp<'t)uix. 
lt.  Itiöa — lH54i.  —  Hrarac,  Ch.:  Sur  diverses  prupriitps  iki 
['aride  cranbydriiiuc.  p.  1666—1667.  —  Kici  iardi,  L.: 
Oompoaiüna  diiiaime  aea  difciaca  couehca  d'im  eonrant  de 
Unre  de  rEtoa.  p.  1657—18681.  —  Mennier,  8.:  D^rmi- 
iiation  lltholoiniuc  de  fai  m^tdorite  d'EMbervilie,  Kniniet 
Coiiiily.  Jowa  (tu  mai  1879).  p.  166»— 1661.  —  Roule,L.: 
Sur  la  briiiii  Lii'  et  l'uppareil  eirculatoirp  de  la  l'iuuit  inte- 
irfl«<i7(s.  p.  \i'A'>2 — H»6fi.  —  Hi(  liPl.  eil  (  -mj  iir  iiM  ii  (|ps 
rhlorure«  alialln»  sous  Ic  rappi.irt  du  pünv.ur  tiixii|uc  ou 
de  la  daee  mortelle  minimum.  p.  lGli5— lfi67. 

 1882.    V  Seniestre.    Tome  95.    Nr.  1 

— 10.  Paris  188t.  4».  —  .Nr.  1.  .laniin  et  Manou- 
Trier,  (<  ■.  Sur  les  npparence»  de  Türe  i5le<'triipio  dans  la 
raiK'ur  du  «uHnre  de  ■  arbiine.  p.  6 — 7. —  Uertliplut;  Sur 
l'«ectrolyiie  de  i'eau  oxygi'nen.  p.  8— II.  id  :  Sur  la 
force  dieciromotrice  dW  couple  zinc-cbarbon.  p.  11  —  1.1.  — 
Xarey:  Analyse  du  mecaniaroe  de  la  locorootioa  au  niuyen 
dViM  eifie  vkatgu  plioMgcqiiütMB 


lafime  ptoqne  et  repcdaeatant  lea  phasea  anccenivea  du 

mouTeroent  p.  14 — 16.  —  Oyld^n,  H.:  Sur  la  «econde 
euniile  de  Paoiide  1784.  p.  16—17.  —  Lecoq  de  linii- 
baudran:  Snr  la  dt^romporition  du  protoehUiriire  de  jral- 
liuin  par  l'eau.  p  18.  Ha>pm.  'i  :  Sur  le  mecaiüsme 
iIp  Tarret  ii''s  l.i-im'rrliaL'u-.s.  \<.  H— Jl.  —  Bruno,  K.  de; 
Sur  une  nouvollc  Serie  ilaii»  le»  foiic  iions  elliptiqiie».  p.  22 
-23.  -  Poincarä,  H.:  Sur  Ic«  transceudantes  entivres. 
p.  2J— 28.  —  Vieille,  f>.  de:  Hecherehes  sur  l'emplni  dea 
auUMnnetrea  k  dcnscmeDt  ponr  U  mesure  de«  prcssloiia 
ddvdopptea  par  lea  substances  explosifca.  p.  36  —  29.  — 
Gu^ibhard.  A.:  Sur  I«  theoric  de.s  fia'ires  Aiui|i<)tPinieIIei 
obtpniie.H  par  la  nietbüdc  liln  trinhiniiipie.  i>.  —  — 
Tri.iosl.L.;  Determination  dp.s  ileii.sites  dp  \iijii'ur  ilaii« 
lica  Ijallons  de  Tcrre  k  la  tetiii>pratiirp  d'eln.liiu  .ii  •■•jlc- 
uiuuL  p.  30 — 33.  —  Cleve,  P.  T.:  Ijuul<^ue&  reiuarques  sur 
le  ditaM.  P.M.  —  Baubigav.H.:  Actum  de  l'bydnftee 
anUtai«  Mir  la  eUonm  de  ntwel.  p.  S4— 96.  —  Etard: 
Sur  risomWc  de«  sulfites  cuivreiix.  p.  36 — 38.  —  Laur.  P.: 
De  la  reduction  de  rert^iins  nüiiPiais  il'argeiit  par  l'hydro- 
gtw  et  Iii  voie  humide,  p.  38  -39.  —  Uuusseau,  (i.: 
.Vitiun  du  clilprulurme  »iir  le  ^-naphtok  p.  .'Jri  — 41.  — 
Witz,  U.  et  Üamond,  F.:  lutroductkn  daiw  riuduttrie 
dn  Tanadiom  «Ktnit  dea  aeoria»  Nah—  da  OMmet.  p.  dS 
—44.  —  Dareata:  Bor  m  anoatalfe  de  focU.  p.  44—46. 

—  Roule.  L.:  Snr  Phittolo^e  de  la  CVona  «nfof/na/i«. 
p. 4fi— 47.  —  Schneider:  Sur  le  däreloppemcnt  des  Gr^- 
nariiies  et  (Vcidies.  p.  47—48  —  l'ean  et  Baldy:  Do 
Temploi  de  l'eau  oxvg^uee  en  cliiniri^if.  p  i'.i — jl.  -  See, 
U.  et  Roi-hefontuiii  e:  Kecbercbes  »ur  un  iiouvcau  inedi- 
caiaent  cardia<|ue;  prupriiHeS  pIl^elflglailBi  da CiHK'a//(i riu 
maUdiM  (Mui^uet  de  mai).  p.  61-44.  —  Sr.%  Oyldön.  H.: 
Sur  IVquation  difiVrmitielle  fui  donne  immMiateinent  bt  sv- 
lution  du  prubleine  des  trow  rorpa  Juaqu'aux  c^uantitea  de 
dpuxieme  ordre  inclimivemPiit.  p.  .V)— .58.  —  Caillplet,  L. 
et  Kiinlet:  Sur  iliv.r^  livir.itpa  ipii  »e  tViriiient  par  la 
prcsviyn  et  la  ileteiilp.  p.  58—61.  —  Perrier,  E,:  Nute 
8ur  ht  Bri.siiii;a.  i>.  Gl— 69.  —  Daitre:  Kccbcrdics  nur 
Ic»  lois  de  ractivite  du  cotm.  p.  69— «8.  —  Brame,  Cb.: 
.4cDd  iadiiratajgdiifaaliti.  contagieux,  arant  puur  origine 
nn  acn<  vaHonnraie  ou  varioli-ide.  p,  66  —  68  -  Dar- 
biinx.G.:  Sur  une  6quation  linraire  aux  derives  partielle«, 
p  fi!)— 72.  —  l.iiidemaun.  I'  :  Sur  >  rapport  de  la  cir- 
conlV-renec  au  diaiiiMrc  et  nur  los  luauritlmies  uepericns  des 
iionibres  camaiensurables  ou  de.s  irratiuiiiielleH  aiKeliri>(UCS. 
p.  72—74.  —  Tannery,  J.:  lieclitieatiou  k  une  cuinmuui- 
catbn  aatMaan  aar  na  iaMpalaa  enldtiannea.  p.  76.  — 
Hnrlon.  A.:  Sur  las  eomUrioM  d'aefaromatime  dam  lea 

SbAunnM^nes  d'interference.  p  75—7".  -  Repnard.  I'. ; 
ppareil  pemieltant  il'onre({istrcr  sous  (onne  de  ioiiil>p 
cnntiiiue  le  dpRapenient  cm  l'absorption  des  aax.  et  eii  par- 
titiilier  leiix  ijiii  rpsiilteat  des  pbenuuieiies  de  fermentation 
et  do  rospiratiun.  p.  77—80.  —  Tommaai,  1).:  lUponse 
k  Sl.  ltotbelot,.«B  aajet  d'nne  ante  iatitaW:  «Bar  la  tuet 
diectioeäolriea  d'nn  eonile  cbc-cbarboii*.  p.  81—89.  — 
Gorf  eu,  A,:  Sur  laa  ada  barique«  demanganete.  p.  82—84. 

—  Orimaux,  E.:  Aclien  du  brume  nur  la  ipiinoleine  et 
la  Pyridine,  p.  85—87.  —  Leidie,  E.:  Kecherrhea  snr  Ics 
roiii'lips  i|p  sniubilitö  daiia  rean  de«  diiTercnte»  tarie(i'<i 
d'aride  Utrique.  p.  87— 90l  —  Ucckol,  E.,  Moursou,  J. 
et  SchlaKdenhauffea,  F.:  Bedwrchea  ootaidQuea,  cbi- 
miqiie«  et  th^apentiqnea  inr  lett  globoUbrea.  p.  M^eS.  IM 
— 198.  —  Hcnniuger.  A.:  Sur  la  pn<3pnco  d'un  glyGal 
dann  le  vin.  p.  9t — 06.  —  Charpentier,  A.:  Sur  la  dur*« 
de  la  perteptifm  luiiiiiienne  daiis  la  visioii  clirprle  pt  daus 
la  visinn  inilirertp,  y.  'H".  i>!>,  -  Vanlar.  C  :  l'p  la  rci;^ 
iM^ratlcm  des  nertB  pi  ripbtJiiquea  par  le  procetie  <ie  la  su- 
ture  tubulaire.  p.  99—101.  —  Denb«,  J.:  Hcibercbes  ex- 
lierimentalrs  sur  la  cuntraetiliti  de  l'ntArus  sous  riiitliienco 
de»  pxcilalinns  direetes.  p.  102 — lOB.  —  .\i1laud:  AiuilyNCS 
d'eanx  de  rislbme  de  Paiwiiia.  ji.  104— UHi.  —  Kuebs,  E.: 
Siir  li'Ä  liassins  houillers  du  1  ouff -  Kiiii;.  p.  107 — Il'J.  — 
Nr.  :i  KaiipiTt  ^iir  im  Mpiiiiiire  dp  M.  l'h.  (iillu-rt.  sur 
divprs  iirnukiiies  de  niuiivenient  relalif.  p  III  llti.  — 
Kailau,  iL:  Sur  un  point  de  U  theorie  des  perturhations. 
p.  117—119.  —  Kouget,  Cb.:  Ubsermiona  astronomiques 
aaae  aieiwea  d'anglaa^  p.  120 — 138.  —  fioaaaiaea«,  J.: 


Digitized  by  Google 


208 


Sur  le  dioc  d'une  plaque  tlaatiqiie.  sappoB^  ind^finio  tn 
lotiKucur  et  pii  larKcur,  par  im  solide  ijui  vicnt  la  lieurtcr 
p^'rfieiMiirHUirentrnt  eii  un  de  tes  poliits  et  qui  lui  rette 
uiiL  p.  123 — 126.  —  Masrarl:  Sur  les  variations  de  la 
pesanteur.  p.  126 — 128.  —  MrUen»:  Sur  kn  paraloiinerres. 
p.  128-  129.  —  Korcrnud,  de:  Sur  I'hydrale  d'hydroRi-iie 
sulfiire.  p.  121L  —  Sarran  et  Vieille:  Herlierrlie»  »ur 
remploi  des  mannm^tres  i\  ^rrasnneiit  pour  la  niesure  des 
pression«  di^clopp^cs  par  Ics  substances  explosives,  p.  Lkl 
— 192.  —  Vieille:  Sur  les»  degriv  de  nithfit-ation  limitea 
de  la  relliilose.  it.  132-135.  —  Troost,  L.:  Inflneucc  de 
la  rumprossitilite  des  elvinentü,  snr  la  roinpre:<:sibilite  des 
coin|M>se«  dans  lesgueU  il«  entrent.  y.  185— 137.  —  Kinrd. 
A.:  Sur  Im  derive»  de»  sulliles  ruivrenx.  p.  IS" — 140.  — 
Chapotpaut.  P.:  Sur  le  «ui'  iraslriqne.  p  140—141.  - 
Kenard,  A.:  Sur  lei  pruduits  de  la  diatillation  de  la  ro- 
lopbane.  p.  141 — 142.  —  llaller.  A.:  Sur  one  nouTelto 
daaae  de  compoaA»  ryan^s  k  rt^artirm  «cide.  p.  142-145  — 
Lf  Bon.tt.:  Sur  detix  nouveaux  antiseptiques:  le  glj-cero- 
borate  de  raicinm  et  le  glj-c^rnborate  de  smiiiiin.  |i  li2 
— 146.  —  rarr#.  K.:  Sur  le»  <'uuditi<tns  iiHlustrielles  d'mie 
•pplit'atiuii  du  froid  k  la  drstrurtioo  des  K'-nnes  de  jiara- 
Btei,  dans  les  riande»  destiii^es  i  raliinciitatiuii.  |>.  Iii 
—148.  —  ("barpen  tier.  A.:  Sur  la  nsiliilit^  de»  poiiits 
lumineiix.  p.  148 — 160.  —  Nr.  i,  lierthelnt  et  Vieille: 
Noavelles  rerheri-he»  »ur  la  prvpagation  de»  pbönuin^iie« 
explosif»  dun»  les  gaz.  p.  lAl— 157.  —  Leroq  de  Uoii- 
baudraii:  Si-paratinn  du  ii^liiuni.  p.  157—101).  —  Dastre 
et  Mo  rat:  De»  nerfs  s}nipatbi((uc»  diUtateur»  des  vai&M.«ux 
de  la  bunchc  et  des  livres.  p.  161 — 163.  —  Kolin:  Theorie 
du  mouvenient  diume  de  Taxe  du  monde.  p.  169—164  — 
Tacrbiili,  P.:  Observations  des  tat'bes  et  des  farules  so- 
lairea.  faiteg  k  l'tibaervatoire  royal  du  OiII^ko  rttinain.  pcfn- 
dant  le  preinier  semestrc  de  1«82.  |>.  165—168.  —  Ilicco. 
A.:  Latitude«  des  grou|ie8  de  tarfae«  solaircs  eo  1881.  p.  Ifil 
—168.  —  Hall.  A,:  Sur  l'urbile  de  Japhel.  p.  168—171.— 
/enger.  i'Ait.  V.:  Solution  rapide  du  probleine  de  Kqiler. 
p.  171—174.  —  Toromasi,  D.:  Sur  le  Irai'ail  rbimique 
produit  par  la  pile.  p  174—177.  —  Krouchkoll:  Sur  bi 
Variation  du  frottcment  produite  par  la  )>nlarisation  vollalque, 
p.  177—178.  —  Salet.  (i.;  Sur  rainplitude  des  vibrationa 
t«!|epboniquea.  p.  178—179.  —  Sarrauot  Vieille:  Ue- 
clitTcbe»  »ur  Temploi  de»  manctmhrcs  k  (5cr«Henient  pour  la 
inesnre  Ae»  pression»  d^veloppees  par  le»  »ubstanres  cx|>l<>- 
sive».  p.  180—182.  —  Miron  et  Kruncau:  Krproduclion 
de  la  caldte  et  de  la  «rilliirite.  p.  182—188.  —  Dcmarfay, 
K.:  Sur  la  yapcirisatinn  des  in^tanx  dans  le  vide.  p.  XiSi 
— 186.  —  Girard.  A.:  Sur  le  du»«j(e  de»  inati^rcs  astriu- 
gente*  des  vin«,  p.  185—187.  —  Kaoult.  K.  M.:  Loj  de 
rongelation  des  »ulutions  benz^niqucs  dea  sulistaiice»  neiitres. 
p.  187— 189.  —  Arloing.  Corncvin  et  Tliomas:  Moven 
de  ('oiifercr  artiticicllpniciit  riromunite  contro  le  rliartton 
symplomatiiiue  ou  liarterien  aver  du  rini»  atleitu<f.  p.  Ifg) 
—191.  —  Maiipa».  K.:  Sur  le  JjfherhiliMta,  rhuopode 
d*eau  douce  nidtinurlee.  p.  191 — 194,  —  Zeiller:  Sur  la 
Höre  fossile  de»  rliarbon»  du  ToiiK-King.  p.  194 — 1!W.  — 
Nr.  ö.  Dertbelat  et  Vieille:  Sur  la  periode  dV-tat  va- 
riable  qui  pr^ct-de  le  r^Kiini-  de  detonatiun  et  »ur  Ii'»  con- 
ililion»  dYtabli»»cnieut  de  l'onde  explosive,  ji.  1!K)— 200  — 
Zenger.  Cb.  V.:  Note  additionnelle  »ur  la  »oliilinn  rapide 
du  Probleme  de  Kepler  p.  207-2118.  —  id.:  Table»  auxi- 
liaires  pour  ealculer  rauomalie  vraie  deji  jibinete».  p.  21B 
— 210.—  Machai,  V.:  Sur  quelques  tb^ori'mr»  dVlerthriti, 
demontres  d'unr  maiiiiTe  inrxarte  dans  les  ouvrage»  dirlar- 
tiquM.  p.  210  —  212.  —  Seberl  et  lliiKoniot:  Sur  lo» 
vibrations  longitutlinales  des  barre»  <''la»tiqaps  doiit  les  ex- 
tr^init^  sollt  aoiimises  ä  des  efforts  quelrnnqiies.  p. 
—215.  —  Fonssereau,  (I.:  Sur  la  resislam-e  ^lectrique 
du  vcrre  aux  ba«»«»  temii^-rature».  p.  216— 218.  —  Neyre- 
neuf:  Sur  IWoulement  du  son  dan»  les  luyaux.  p.21H-221. 
—  Chroualchoff.  P.:  Sur  1«  rhaleur'de  dissolution  de 
«Hclque»  in^lange«.  p  221—223.  —  Mauren»'.  K  J.:  Sur 
1  arlion  de  ranimoniaqiie  et  de  l'uxyde  de  cnivre.  ji.  238 
— 227.  —  (iirard.  A.;  Sur  la  roniposition  do»  vin«  de 
marr.  p.  227—  282.  —  Rousseau,  (■.:  Sur  les  elher«  du 
glytol:  (-MH"»)«.  p.292-m  —  Hiiller,  A.  et  Held,  A.: 
Pre|>aration  de  l'^tber  aoitylryanacvtiqiie  et  de  quelquex-una 


de  SM  ddrives  mi-talliauea.  p.  236 — 237.  —  Bosenaticbl 
A.  et  derber.  M. :  Snr  I««  roiiditinna  de  formaiion  des 
rvsaidline».  p.  238  —  339.  —  G uppeUchueder.  F.:  Sur 
im  nouvel  emploi  de  IVlectrolyse  dans  la  teinturc  et  dan« 
l'iinpreMion.  p.  239  —  241.  —  Mensrhutkin.  N.:  Sur  la 
formation  et  la  docomposition  de  rac^lamlidc.  p.  241 — 246. 

—  Kenard,  A. :  Sur  les  produita  de  la  dlatiUation  de  la 
culopbaDC.  n.  345—247.  —  Giard.  A.:  Sur  le  Crenolhrir 
KMtuana  i  itabcnborst  i ,  cause  de  Tinfection  des  eaux  de 
Lille  p.  247—2411.  -  Vignal.  W.:  Struoture  du  sjrst^mc 
iier>'cux  du  mollasquea.  p.249— 351.  —  Jourdan.  i..:  Sur 
les  Organe»  sexuela  mUes  et  les  organea  de  Curier  des 
bolotfaurie».  p.  252— 254.    -  Darestre:  Kerlierrhes  snr  la 

Sirodaction  des  monslrea.  dans  l'oeuf  de  la  poulo,  par  l'effet 
e  rincuUation  tardive.  p.  264— 21Mi.  —  Boue hon- Hran- 
dely:  Do  la  scxualitt'  cbez  l'buitre  ordinairc  et  rbez  riiultrv 
porlugaise.  K^rondation  artiticiello  de  l'huitre  portiigaise. 
p.  256-359.  —  Lc  Bon.  G.:  Sur  le»  propriift^.»  des  anti- 
sc]>tlqucs  et  des  produit»  volatils  de  la  putrefartion.  p.  259 
—260.  —  Rousseau,  J.:  Sur  une  Observation  d'^clair» 
diffus.  p.a62.  —  Nr.fi.  Wurtz.A.;  Recberflie»  »ur  l'nction 
de  la  rtilorliydrine  etkvUnique  snr  le»  bases  pvhdique»  et 
Mir  la  quiuöK'ine,  p.  il63-  -267.  —  Marey:  Kroploi  de  b 
Photographie  pour  diHemiiner  la  tr^et-toirc  de»  corp»  cii 
inonTement ,  avec  lenrs  vitessea  k  cbaqne  instant  et  leurs 

ttoxitioiui  relaiivca.  p  267—270.  —  Vulpiau:  Sur  la  »enai- 
ubt^  des  lobe»  cer^braux  chex  les  mammif eres.  p.  370- -374. 

—  Radau.  R.:  Remanme»  concemant  le  probleme  de  Kepler, 
p.  274 — 276.  —  Tarcliini,  P. :  Ubservatiuii»  de»  prolub^- 
raiiccs,  des  facule«  et  des  tarbes  solaircs,  faitcs  k  l'Obsor- 
vatoire  roval  du  Collige  romain,  pcndant  le  premier  »e- 
inestre  1882.  p.  276—278.  —  Seberl  et  Huguniot:  Sur 
les  Vibration»  longltudinales  dea  liarres  älastiques  dont  les 
exin^init^B  sout  »ouinis««  k  dea  elTort»  qiielronque«.  p.  278 

—  281.  -■  Aniagat,  K.  IL;  Sur  l'elasticitv  de»  gaze»  rare- 
lies  p.  281—284.  —  Wroblewski,  .S:  Sur  l'intluence  de 
la  quantitä  du  gaz  dissous  (Uns  uu  liquide  »ur  »a  lensioii 
supcrürielle.  p.  284  —287.  —  ToDimaai.  D.:  ßelations  nu- 
meriques  entrc  los  donn6cs  thcrmiiiues.  p.  287 — 290.  — 
D'Arsoiival.  A.:  Rerherclies  »ur  lc  teluphone.  p.  290— 292. 

—  TrooBt,  L.:  Sur  ri'<|uivaleiit  de»  iodure«  de  phoaphoro. 
p.  203 — 205.  —  Joannis:  Liuüeur  de  forination  de»  prin- 
i'ipaux  conipo«<»  jialladeiix  p.  295 — 297.  —  Coninck.  de: 
Sur  loa  bases  pyridiqiic»  d^rivc»  de  la  bnicine.  p.  2Sä.  — 
Wecker.  L.  de:  L'uphtbalmic  puruUmto  fartice  produite 
par  la  liaiK-  k  regli»»e  ou  le  jequirily  du  BresiL  p.  299—  300. 

—  Pirtet,  A.:  Hcirlierrbcs  »ur  bi 'quinol^iiie  et  sur  la  In- 
tldinc.  p  8O0--8««.  —  Dastre  et  Morat:  Les  nerf»  va»o- 
dilatatouni  de  lureillr.  p.  303—305.  —  I.egoui».  S.:  Rc- 
cherrlie«  »ur  le  panrr^a»  de»  rycloatumc».  et  sur  le  foie 
denue  de  canal  oxcrrteur  du  Petroinyion  moiinu».  p.  3Uü 

-3<W.  —  Vesque,  J.:  übserratiun  direrte  du  monveiiieiit 
de  l'eau  dans  le«  vaisseaux  de»  pbiutos.  u.  806  -  310.  — 
Musset,  Ob.:  Existenfe  simultan^  des  neiirs  et  de»  in- 
»ccte»  »ur  les  montagne»  du  Daupbiixf.  p.  310 — 811.  — 
Nr.  L  Faye:  Note  «ur  I»  th^orie  des  cydono».  p.  312— 318. 

Boussingault:  .Sur  Tapparltinn  du  manjganese  k  1« 
»orÄii'e  de«  rnches.  p.  318 — 824.  —  Bergeron,  J.:  Ke- 
rherrlies  exfi^riinciitale«  sur  le  inodc  de  ibrmation  de»  i-ra- 
tirrc»  de  la  lune.  p.  834  —  327.  —  Roxf,  U.:  Des  termes 
il  rourte  p^riude  dans  lo  monvenient  do  rutation  de  la  terre. 
p.  327—330.  —  Fftliitel,  G.:  Sur  bi  giiirison  du  diabetc 
»ncre  p.  330  —  331.  —  Üeoffruy.  ÜJ  Sur  un  nnnvean 
prorede  d'lsulement  de«  Iiis  eJertri<iues.  p.  331  -332  - 
Henry,  P.:  Df'couverte  d'ujie  petitc  plaiiete  arobscnatoln- 
de  I'ari».  p.  332.  —  Wolf.  C;  l)v»<:riplion  de  l'ainas  de 
recreviasc  et  mcture»  inicroraitlriques  de»  position»  relative» 
de»  prinripalea  etoiles  qui  le  romposent.  p.  333 — 835  — 
Mittag-Loffler.  G.:  Sur  la  thcorie  de»  funi-tions  iini- 
formes  d'une  variable,  p.  3.15— 3.H6.  —  Ura»Bienne.  K.: 
Mi'-thoilc  generale  pour  la  »oliitlun  de»  problenies  relatifs 
aux  axe»  ]iriiu°i|uiux  et  aux  luomeuts  d'inertie.  p.  337-;-.H38. 

—  Stöbert  et  liugooiot:  Sur  le»  vibrations  lougitudiuale» 
des  barre»  elastiquea  dont  le«  cxtn-mitiH  «ont  »»iimiscs  k 
de«  efforU  quelrouqiie«,  p.  338  — .H40.  —  Derharme.  C: 
Ex|K-rienres  hydrodynamiqucs.  p.  840  —  342,  397 — 388.  — 
Wroblewski.  S.:'Sur  la  tenaion  supcrtidelle  de  quelques 


28a* 


204 


liauidrs  au  runlact  de  l'addo  i-arboniqiie.  |>.  342  —  343.  — 
Filhol.  K.  et  Senclcrens:  Sur  qut-lqncs  arsiiumti-ü  ni-utrcs 
au  tourncBol.  p.  343—344,  —  Marcanu.V.:  Kcnnentatioii 
de  la  feoulp.  \>.  346— »iV.  —  Kutiatler,  J.:  Sur  ciiiq  pro- 
tozottirt'«  Parasiten  nouvcaux.  p. 347— 349.  —  Moleyro,  U: 
RerbcrrhR)  &ur  Ics  organeit  du  toi  rbez  les  inwcics  de 
l'ordre  de»  WiniiiHTCs.  p.  341)  —  352.  —  Cric.  L. ;  l'icrro 
Belun  ot  Itt  uomcnrlaliirc  ninaire.  p.  362—363.—  l'rillieux, 
E.:  Sur  une  nialmlip  des  betteravc».  p.  3/»3—  355.  -  Ouyüt, 
I',:  Sur  la  liduillo  du  Muarazc,  cii  Zambi-aii-.  p.  3äö— 357. 

—  Xr. a  Saint-Ycnaiil.  de:  Du  rhoc  longitudiiial  d'iine 
barr«^  ^UtHique  librc  roiitru  uiir  burre  i^lastitiuv  d'uutro 
mali^*  ou  d'autrt-  vrosM-ur.  tixt-o  au  bouc  non  heurt^. 
|>.  359- 3Cß.  —  Vulpian:  Sur  1»  eDVU  «««u •  moteurü 

ftrtidiiit«  p«r  l'rxritation  du  scj^ipcnt  pmphth'iqne  du  ncrf 
inf^iiaL  p.  3«5— 3(i7.  —  Rous^siiigauU:  Sur  l'a|>|iiiriiiun 
du  manganese  k  la  surfate  des  rochc».  p.  3(iö  —  373.  — 
Liebt  eh  »lein.  J.:  <jupb)u<M>  ubüenatiuns  sur  Ivs  Pbyllo- 
xpras  d(!  la  Savoip.  p. 373-  875.  -  Borrelly:  ObMT«ati»us 
faite«  k  l'Ob»enaluire  de  Marseille  p.  37(1.  —  Tatcbioi, 
V.:  Sur  lea  t'ruptiuns  niiHallique!^  scilairPü,  ob»prv  t'PS  ä  Korne 
ppiidarit    le   premicr   »cmcstre  p.  377  — 37ö.  — 

Munt'lcboTi'U,  D.  vaii:  De  rrlarKisspmeut  des  raiea 
spectrale«  de  rbydroKene.  p.  87Ö~3«1.  —  Si'bert  el  Hu- 
g Olliott  Sur  le  rhor  loiigitudiual  d'unc  tige  elastiqiic  tixec 
jiar  l'unc  de  ses  cxtremitfS.  p.  3äl— 384.  —  Mausion.!'.: 
Sur  le«  quadraturp«  et  les  eubaturea  ap|>ru<.'bee«.  p.  384 
— 3äU.  —  üiard,  A.;  Sur  un  type  Myntb^iiquu  d'Amielide 
{AnojJontrtiK  Uirrmannij,  ruinmen«al  de«  iialanoglussu«. 
I».  3W»— 391.  ~  Kiviere,  K:  Le  gi&emvut  quuteriiaire  de 
BUlanronn.  p.  301—393.  —  Kiceiardi.  L.:  Comitoiiition 
rliimlque  de  la  baiiaiie  k  differeiitü  degri'a  de  inat4iralii  u. 
p.  393 — 3itö.  —  Mer,  £. :  Des  modiliculioiis  subies  |iar  la 
strueiure  e]«idemiiiiup  des  teuille»  non»  diverse»  intlueiu-en. 
p.  395  —  39):l.  -  Ciuillpmot.  J.:  Ubsmatioim  »ur  im 
treinblemeiit  de  Icrre  rosiieiiti  4  Courhey '(.^te-U"Or).  p.  39a 

—  Nr  Ii  Moucbex:  Ob&enrations  niirridiviiii««  des  pelit«) 

Jilanptes  el  de  la  eoinele  de  Well»,  faitea  ä  robsmatuire 
le  I'ari«.  pendanl  le  de<iiieinc  IrimMlre  de  Taunee  1SH2. 
p.  403—407.  —  D'Abbadie:  Sur  l'indiiiaiiiuu  de  Tuiguille 
aiiuantee.  p.  407—409.  -  Thenard,  I'.:  (Joiumuiiit'aliun 
k  propu»  du  phosphore  noir.  p.4ü!>— 410.  —  Lecoq  de  Bois- 
bandran:  Separation  du  gallinnv  p. 410— 413.  —  llenry: 
Obtervalion»  de»  pbinetes  (227)  el  i229)  laites  ä  l'equatoml 
oui'Bl  du  jarüin  de  roii»ervaloire  de  I'ari».  p.  415—  416,  — 
Zenker.  l"h.  V,:  Soluliun  du  problnne  de  Kepler  pour 
dea  rxieiitririlÄ«  i-onsideiables.  p.  410— 417,  -  l'laii  u',  (•.: 
Sur  la  lurmaticiii  des  couple»  secondaires  k  Urne»  du  plomb. 
p.  418--420.  —  Xr.  HL  Saiul- Venant,  de:  Solutiou,  en 
termcs  finis  et  »iiii|de».  du  problemc  du  cboe  longitudinal, 
par  Uli  rorps  nuelcunque.  d'iiiie  liarre  elanlique  fixe«  k  M>n 
extremiti'  iion  beurt^e.  p.  423— 427.  —  Faye:  Sur  la  tigure 
des  conieles.  p.427  — 430  -  Lalanue,  L.:  Sur  des  trciiube» 
obs«rv«K's  PI»  mer,  ä  Ktretat.  p.  430-  433.  —  Uesain»,  P.: 
Sur  In  distribiitiuri  de  la  cluilcur  dan»  les  region»  ub»-urea 
de  Mieelre»  M>tairpa.  p.  433--  4311.  —  l'ietra-Sania.  de: 
La  nf-vre  Upholde  k  Pari».  Periuile  de  IMS  k  1»82.  p.  43ü 
— 439.  —  L  e  U  u  a  r  a  II  t  d  e  T  r  o  m  e  I  i  n ,  U. :  Coosideraiiou» 
Ihrorique»  et  pratiqucs  cur  le»  pbcHiomene»  de  l'iiiduction 
eleelroniagiiiHiiiup.  ji.  439  —  441.  —  Korab.  de:  Artion 
exen-ee  par  I  heleiiine  nur  les  Itarillua  de  la  tuben-uluve. 
u.  441'  443.  —  Martiueau.  L.  et  ilaniouir:  De  la 
barU^ridle  syphilitique.  p.  443 — 44(i.  —  (Jasparis,  A.  de: 
Sur  le  Probleme  de  Kepler,  p.  446.  —  Bra»»itiiie.  K; 
lialaiiee  d'u»4'illatloti  eniploy^  pour  le  ralcul  des  mumeuta 
d'inerlie.  i>.  446  —  447.  — 'Efforoff:  Hecherebes  »ur  le 
»perlre  d'aunorption  de  ratinii»|'b6rc  tcrreutie.  p.  447 — 449. 

—  C'ardoonet.  de:  Ktiidc  experimentalc  de  la  reftexion 
de»  raynn.<i  artiniqncs:  intiiience  du  pnli  speculaire.  p.  449 
— 451.  —  Kivifre.  Ch.:  Sur  la  loi  du  relroidisbeincnt. 
p.  452— 46;».  —  Toinma»i;  Sur  la  loi  des  ronslaules  tlier- 
miqurs  de  »ubstitniion.  p.  463  —  469.  —  Dutlllier.  E.: 
Sur  quelques  rt^mbiiuiii-iiii»  apparteiiaiit  au  gronpe  de»  crea- 
tinines.  p.  45C— 459.  —  Koebler.  R.:  Kerherrhe.»  «ur 
rBji|>arell  eireulaloirc  des  Uursins  regulier»,  p.  459 — 461. — 
Vialletun.  Ii.:  Sur  riiinervalion  du  manteau  de  quelques 
mullusques  lamellibraiirbes.  p.  401-  403  -  Certes:  Sur 
les  paroniie»  IntrHliiiaux  de  I  huitre.  p.  4ü3 — 405. 


Kgl.  technifohe  Hoehsehnl«  in  Hannover.  PrcK 

gniinui  t.  li.  3.  1882-83.    Hannover  1882.  8». 

American  Jonrnal  of  Science.  Editora  Jame» 
&  E.  S.  iJana  und  H.  Silliman.  Vol.  XXIV.  Nr. 
lilL  New  Häven  1882.  &L  —  Üutton.  C.  K.:  Ter- 
tiary  liiitory  of  llie  (iraiid  C'aTiun  dislrict.  p  01—88.  — 
Ferrel,  W.:  Kelittive  temperaturc»  of  the  two  bemispberes 
of  the  earth.  p  89—91.  —  Miebelson.  A.:  .Mr  lliernio- 
lueier  vhose  iiidiculioos  are  iudepeiident  of  the  barutnetric 
pressure,  p.  SU.  —  Chaniberlin,  T.  C:  Uearing  of  some 
rereut  determination»  nti  tbe  eurrclatioii  of  tbe  ca»tern  and 
webtei'u  terminal  muraines.  ii.  9J — ÜL  —  Dana,  J.  D.: 
The  Hoad  of  the  Conne<-licut  Kiver  Valley  froin  tbe  melting 
of  the  ipuiieniury  placier.  iL  Tbe  quesiiün  as  tu  the  eloa- 
tion  of  Ihc  laiid.  |i.  98—104.  —  ifazpu,  iL  A.:  Itetarda- 
tiun  of  the  nwxinta  «tid  luiuinia  nf  air- pressure  at  high 
»talioiis.  p.  105—112  —  Jackson,  A.  \\.:  (Jeiienil  prin- 
dple»  of  the  nonienrlature  of  Üie  niasaive  erysialliue  roeks. 
p.  113-12«.  —  t'ross.W.  and  llillebrand,  W.  F.:  The 
Diinerals,  maiiily  zcolites.  ocnirring  in  Uie  baaalt  of  Table 
Mountain,  iiear  «juldeii.  Colorado,  p.  129— 137.  —  NIpher, 
F.  E.:  A  property  of  the  iscnlrupic  cune  für  a  perfert  gaa 
as  dravu  upon  the  iherniodynanilr  aurface  of  iiressure, 
%olunie  aiid  leiiipcrature.  p.  138—140.  —  Sctentinc  tnU-lli- 
gcuee.  p.  141-100. 

B.  Istituto  Veneto  di  Scienze,  Lettere  ed  Atti 
in  Venedig.  Atti.  ä.  Serie,  Tom.  VII.  Disp.  1 — 9. 
Venezin  1880-  81.  8».  —  Spica,P.;  Inlonio  all'azionc 
dcir  idrogciio  nisrenle  sui  iiilrili.  p.  7 — 14.  —  id.:  Sopra 
alruiic  üostatize  alruluidee,  rhc  furono  riu>cnute  iiell'  org«- 
nisnio  aniiuale  durante  la  vita.  p.  15—40.  —  Favuro: 
(^nni  sulla  .Biblioteea  niatentatie»  ilaliana'  del  prof.  P. 
Riccardi.  p.  47-^04.  —  Minich.  A.:  Coinnieinoraziune  del 
prof.  Franreseo  Maryolo.  p.  09 — 96.  —  Vcludo.U.:  Com- 
niniiiraztuiie  sopni  gli  opuM-oli  di  T^lphy.  p.  97—102.  — 
Tolomci,  (i.  P.:  Sul  trrzo  tenia  syoIIo  dal  roiigrrsso 
^uridirii  internazioiiale  a  Torino  iiel  jettembre  1880.  p  sullc 
»uo  coni-biiu^ioni.  ji.  103—133.  —  Trois.  E.  F.:  Rirerchc 
sul  .listema  liufalico  <lei  Pleuranettüli.  III.  p.  139 — 150.  — 
Bernardi.E.:  Le  »periciize  del  rijke  giille  cxtra-eorrenii. 
p.  151 — 188.  —  Scarpa.  ti.  e  Ualdo,  L.:  Intom«  ad 
nna  inodilicationc  del  rorrhettu  di  KiihnikurflT  iSnnto).  p.  IBÜ 
—  190.  —  Favaro.  A.:  Galileo  Galilei  e  U  ^Dialogu  de 
C'eero  di  Konchitti  da  Uruzenc  in  perpuosito  du  la  Stella 
iiiuiva"  p.  195  -  270.  —  Fuliu.  R  :  Di  uiia  storia  della 
spediziune  di  Carlo  VIII.  p,  277— 278.  —  Lorcnzoni.  G. : 
Suir  aiulamento  del  ppndolo  di  Frod»ham  Nr.  IG04,  posse- 
dulu  dal  R,  Usservuioriu  astrotK.niieo  di  Pudosa,  p.  270 
— 30B.  —  Mazzotto:  Suite  variazioni  della  l'orza  elettro- 
inotrice.  e  della  resisKnza  interna  di  uiia  roppia  iUroelettrica 
atti^a.  p.  309  —  325.  —  Trois,  F.  E.:  Coiitribuzioiie  allo 
studio  del  sislema  iiiifntico  dei  Telei-stei.  p.  333  —  340.  — 
Bernardi.  J,:  Di  Carlo  Buneompngiii  e  del  piibblii-o  in- 
segiiameuto  in  ItJilia,  p,  341—300.  —  Favaro,  A.:  La 

J>riip<»»la  della  longittidine.  fall»  da  (iaiilen  (iaiilei  alle  con- 
edcrale  proviiide  uelgiehc.  tratta  per  la  primn  volu  inie- 
gralniente  dall'  originale  nell'  An-bivio  di  Stato  all'  Aja. 
p.  307—39».  —  Bizio.  G.:  Sopra  il  glirogenn  iiejjli  aiii- 
mali  invertebrati.  p.  399—406.  —  Bellati,  G.  B.  e  Sai-- 
rardo.  P.A.:  Sopra  ri^onliainenli  non  filo».sprid,  osservati 
sulle  radid  di  viti  eurupee.  ecagiuiiatiinvecedttirAnguilliila 
radidrola  Greef.  in  Alano  di  Piave.  p.  465—  468.  —  Spica, 
P. ;  Sui  »olfui'idi  del  eimenc.  p. 469— 41N).  —  Martini,  T.: 
La  veloeitk  del  suono  nel  eloro.  p.  491-503.  039-  04tt  — 
Canestrini,  G.:  Osser»'azioni  intonio  al  genere  (Samaatu. 
V.  511—520.  —  Ninni.  A.  P.:  Nota  suü'Apbya  plialerira, 
Idindelptii.  p.  527 — 532.  —  Stefani,  S.  de:  II  ripustigliu 
della  Venera,  e  le  »urccssive  scojiprte.  p.  533  —  530.  — 
Bcrt'het.  G.:  Memorie  di  Giuseppe  Pasolini,  rareolle  da 
suo  /iglio.  p.ö37— 550.  —  Fanzago.F. :  Sulla  seerciioue 
ventrale  del  (leoplulu*  (iabritUs  p.  041— 046.  —  Fanibri, 
P. :  Air  onorevole  Briii.  p.  068-  724.  —  Ziliolto,  P.: 
Coninieniorazicne  del  prof.  F.  Coletli.  p.  725  —  740.  — 
Spica,  P.:  Sopra  un  prete»o  reageiite,  atln  a  far  distiu- 
guerc  le  ptonuune  dagli  alcaloidi  vegctali.  p.  741 — 746.  — 


d  by  Google 


205 


Berlflse.  A.:  >>opra  uii  nuovo  g<>n«re  ili  ac«ri  {laniKsiti 
degM  insrtti.  p.  747 — 762.  -  Sti-taDi,  de:  Sopra  l'an- 
tiro  wpnlrreto  di  Hovolnnp  e  le  rcccoti  s<-o[irrte  In  ipiei 
dintonii.  p.  763—760.  -  Favnro.  A._:  Galileo  Galilei  e  lo 
studio  dl  Uoloinia.  p.  761 — 776.  —  Kresrhi,  ii.:  (.'rnoo 
*nl  libro  de!  sif.  T.  Galanti  .Viait^io  airronoiniro  in  Svlt- 
üeru.  (kTmunia.  OLnnda.  Del^o.  Ini;hilti'rr*.  p.  777— 778. — 
Lorenzoni.  G.:  l.'P(|natoriale  Demhowiiki  al  K  <hi.ser\a- 
lori"  di  Tadov«.  p.  77!»— 78(t.  —  Morsolin.  Ü.:  \ngf(in 
inetlito  di  Vincenzo  Sramozzi  da  Parijri  a  Venegda.  p.  7NI 
— flOfi.  —  Pramnero.  A.  di:  Sairgiu  di  um  K'^wario  geo- 
i.Tatieo  fridlano  dal  Yl  al  XIII  »ceulo.  p  8U7— 820.  I(H3 
— 1(NS2.  —  liorrliia.  ('■:  Kaeilr  re)(ola  pratira  di  prern- 
nom-ere  la  reale  itortat«  dd  fontanili.  p.  886  —  904.  — 
Mi  nie b.  S.  H. :  fiotuip  tultc  indacini  du  eis«  intraprrüe 
e  prospiiuite  intnmn  alla  rioolnlrilita  generale  tielle  er|iin- 
zinni  alp'briche.  p  JN*  »l».  —  Vif^na.  C:  Sul  cnntagi4i 
dellu  pazzia.  p.tf26— ti48.  —  Luaaana.  F.:  Uuc  aulnicrati 
i'onteniiK>ra»pi  alla  jienie  del  1630,  ed  alla  prima  roliiva- 
/ione  del  mai«.  p.  !M»  -!WÖ.  —  Cune.strini,  G.  e  lt.: 
Niinva  Speele  del  genere  (ininaiiuii.  p.  1077 — 1()S6.  -  - 
l.orenr.oni .  G.;  Di  una  mudifiratiune  al  rronngrufo  di 
Fuetis  esepiita  dal  meerunieci  G.  Carignato.  p.  1(187 — lOiXi. 

—  KegKio.Z. :  (jiiadratura  di  certe  are«  cirrolari  p.  1107 
— 1116.  —  id.:  Sulla  determinazione  del  polo  di  una  retta 
data,  ronsiderazioni  di  geometria  derivata.   p.  1117 — 1120. 

Ixkstitnt  national  GenkToU.  liulletin.  T«nie  XXIV. 
GeneTe  1882.  8». 

ZMlogical  Society  of  London.  Tioreeding«  l'or 
tlie  jear  1882  Pt.  L  Undon  1882.  8«.  —  Index 
1871  —  1880.   Ixindon  1882.  8». 

Kail.  Akad.  d.  Wiuoiueb.  in  Wien.  Dink- 
Schriften.   Mathem.-tiaturwiaüpnBehaftl.  Clanae.  Bd,  ü 

Wien  1882.  4".  —  L  Abtbeilung.  Wip.sner.  .1.;  l>io 
hdiotropiM-lien  KrM'lieiniingcn  im  I'fluiizcnreiclie.  'l'li.  II. 
p.  1 — 92.  —  Ktt  ingshauiien,  C.  v.:  lieilrage  zur  F.r- 
lorarliung  der  l'lij^logenie  der  I'flnuzenart«  ii.  III— YII. 
p,  93 — 1Ö2.  —  bleindacliner.  F.:  Ueitrige  zur  Kenntuina 
der  Flu&slisehc  SmUmerikas.  II.  p  KK)— U6.  —  Wuller- 
8 torf-l' rbai r,  Ii.  v.:  Die  uM-teorolugtsrbeii  Ik'Dburlitungcn 
uro  Bord  de«  l'olanieliilleH  „TegetUofl-.  p.  147 — 2H2-  — 
Hoi-lisitPtter,  F.v.:  Die  Kreuzliergliidie  lici  I.aax  in  Krain 
und  der  llöhleultdU-.  p.  2»3  -3IO.  —  2.  Abtlieilung.  Knehe- 
rirb.  (i.  V.:  Die  Determinanten  liuberen  Kange«  und  ihre 
Verwendung  zur  liildung  \on  Invarianten,  u.  I— 12.  — 
Drezina.  A  :  l'eber  die  UeichenlMicJi'iiclieu  l.jinieUen  in 
MetPi>reiücn.  p.  13 — 16.  —  Gegenbuuer.  L.:  l'eber  l>e- 
tenninanten  höheren  lUngeK  p.  17-  32.  -  Ved^oTsky, F. : 
I  Dteriiueliungen  ülier  die  Anatomie,  l'hybialogie  und  ICnt- 
»iekeluiig  von  Sternanpis.  ii.  33  —  90.  —  lirady.  IL  11.: 
l'eber  einige  arkttsrhe  Tiefsee  -  l-'uruminil'eren .  gesammelt 
walircnd  der  6sterreiehL<>i-b-iingari:>rlicn  Nord|K>l-Kx]>e4litiua 
L  d.  J.  1872-  74.  p.  SU  -  11t). 

 bä  U.   Wien  1882.  4".  ~  LAblhcilnng. 

Steindaehner.  F. :  lieilrage  zur  Kenutniaa  der  Flua«ti«r)ie 
SUdamerikuii.  p.  1  —  18.  —  id.:  Ueitr&ge  zur  Keniilnisu  der 
Fische  Afrikiis  und  Hesrlireibung  einer  neuen  .Sarqu^-Art 
von  den  Galnjuigoii-Iniieln.  p.  Itt— 68.  —  Brauer.  F,:  Die 
/wcillUgler  des  Kaiserlirhen  Museums  zu  Wien.  p.  69 — 110. 

—  2.  Abtheilung.  Toula,  F.:  (inindliuien  zur  (ieiilogie 
de»  westlichen  lUlkaii.  p.  1  -58.  ■-  /.inurku.  L  :  Beitrug 
zur  Theorie  der  Autlosung  Ton  (ileichungcn.  p.  69 — 120. — 
Krezina,  A.:  l'eher  die  (Irieniining  der  S<'hniltfltt('heu  an 
Kiaenmeteoriten  mittelst  der  Widmaniistädtcn'sehen  Figuren. 
1).  121 — 158.  —  Secliger,  ILi  t'nteraiichiingen  tiber  die 
B«wegiing«v<^biltnt»8e  in  demdreifarben  äiernsystein  >'C'ancri. 
p.  169- 23»j.  —  Friesach,  f.:  Der  am  IL  Deiember  1882 
uevorstehende  Vorübergang  der  Venu«  vor  der  Sonnen- 
scheiüc.  p.  237-  264),  ■  -  Holub.  K.  und  Neuinayr,  M.: 
l'eber  einige  Fossilien  aus  der  rttciihage-Fornation  in  Snd- 
Afrika,  p.  267—276.  —  Huchta.  .\.:  W«  neuer  Satz  aus 
der  Theorie  der  Determinanten,  p.  277 — 282.  —  Beck.U.: 
Die  eur»ptin:hQn  Inula-Arlm.  p.  283 — 339. 


—  SltzuDgabericht«.  Matlicin.-natarvriaiien.<ichaftl. 
CInsse.  L  Abiheilung.  Bd.  BH.  Hft.  Jg.  1881. 
Wien  1881.  8«.  ■  iSteindachner.  F.:  IrhthvnlogiRcho 
Beitriffe  (.\1 .  p.  392— 40a  —  Stur,  l).:  Zur  Mörpholoeie 
der  Cadanuirien.  p.  4iO  — 472.  —  Brezina.  A.:  lJuber  die 
Meteoreisen  vun  BoUon  de  Mapimi.  p.  473 — 477.  — 
flau»,  C:  l'eher  die  (iattiingen  Tetnttra  und  Temuretta. 
p.  482  —  493.  —  Bichter.  C:  Beiträge  zur  genaueren 
Kenntnis  der  chemibcheu  Beschaffenheit  der/ellnienibraiieji 
bei  den  Pilze«,  p. 494— 510.  —  Leitveb,  IL.:  Die  Stellung 
der  Fruchtsicke  bei  den  ^'ucalyceeu  Jungejrmannien.  p.  616 
—521.  —  Uathoy.  F.:  Ijeber  Ao«trncknung»-  unil  Inbibt- 
tionsvrscheinmigen.  p.  .123  —  533.  —  Zvpbarovich,  V.; 
Die  Krystallformeti  einiger  Kampferderivate.  p.  634 — 649. 

 Bd.  tu.  Hfl.  1—5.  Jg.  1881.  Wien 

1881—82.  8».  —  .Molisch.  IL;  l  eln-r  die  Ablagerung 
von  kcihleosaureni  Kalk  im  Stamme  dicutyler  Ilolzgewilclise. 
p.  3—28.  —  Mikosch,C.:  rnternurhungen  Ol>er  die  Knt- 
stehung  und  den  itau  der  ll<  ftapfel.  p.  2!1— fiü.  —  Szaj- 
nocha.  L. :  Kin  Beitrug  zur  Kenntniss  der  jurassisclieo 
Brarhio)H>den  aus  den  kar|iathi»rlieii  Klip|ieii.  p.  69—84  — 
Fitzingcr.  L.  J,:  l'ntersucluin(;en  Uber  die  Artbcrechti- 
giiiig  einiger  ücither  mit  dem  geineinen  li&ren  <7  °r«u.i  Aretos) 
vereinigt  gewewinen  Formen,  p.  93—114.  —  Heinricher, 
£.:  Die  jüngsten  Stadien  der  Adventivknuspcn  an  der 
Wedelspreite  von  Anplenium  tmlbiferum  Fcirst.  p.  115— 120. 

—  Haberlandl,  G.:  l'eber  collaterale  Geltissbandel  im 

I.  aube  der  Fumr.  p  121 — 142.  —  Ncuniuyr,  M.:  Mor- 
pholcglscbe  Studien  lllter  fo.ssile  Kihincdertnen.  p.  143--176. 

—  WohUirh .  J.  N.;  l'eber  die  diluviale  Fauna  von  Zuzla- 
witz  b<!i  Winterberg  im  liiMimerwalde.  p.  177 —  272.  — 
Brezina.  A  :  Bericht  nlier  neue  oder  vreiug  bekannte 
Mettoriton.  n.  277— 2t!3.  —  Leitgob.  M.  IL:  Cumpkloria 
cum/i/cM«  l.^lide,  ein  in  FarniirothaJIien  «chmarnlzotider  Pilz, 
p  288—324  -  Stur.  D,;  Die  Silur-Flora  der  Etage  11-h, 
in  Ikdimeu.  p.  330  —  391.  —  Liebenberg,  A.  v.:  Feber 
die  Bolle  de»  Kalke«  hei  der  Keimung  von  Samen,  p.  406 
— 447. —  Heinrieher,  K.:  Britrigc  zur  IDanzenteratulogio. 

Ji.  459  —  641.  —  Becke,  F.:  Die  kryKlallinischen  Sihiefer 
leg  niederiisterreirliiichen  Waldviertels.  )).  546  —  660.  — 
lirihnel.  F.  v. :  Anatoniisibe  l'utcrsuchuiigon  Ober  einige 
SecretmrijirirgaiiP <lpr  l'tlaiizen.  ii. 565-  606.  —  Tomasrhell. 
A.:  Das  BeweguiigbverniAgen  der  l'uUenschliluche  u.  Pullcn- 
pflinzchen.  ji.  612  —  616.  —  Lorenz,  L.  v.:  l'ebor  die 
Skelete  von  .VfriMW/jw  hnliroplHu*  iii»!  Stttor  iwtnhilü. 

II.  624  —  633.  —  II  PI  der,  A.  v.:  Die  Gattung  Cladocura 
Ehrciib.  p.  tai-»«7. 

 2.  Abtheilung.   Bd.         HA.  IL  Jg. 

1881.  Wien  1881.  8«.  —  .Stefan.  J.:  l'eber  die  Ver- 
dampfung aus  eiiifm  kreLsfitmiig  oder  elliptisch  begrenzten 
flecken,  p. 913— 964.  •  Moser..!.:  Klektro.stati»che  l'nter- 
iiuehiuigen,  iiis(M>sondere  ttber  die  Verzweigung  der  Induction 
beim  Dilfereiitial  -  liHlnctomtter  und  Eleklrophor.  p.  966 
—971.  —  Wittcnbniier.  F.:  l'elHT  Deviationsmoniente, 
p.  972—1017.  —  Seeliger.  IL:  l'eher  die  Bewegiingt- 
verhAltnis^e  in  dein  dreifachen  Sternsystem  y  Cancri.  p.  1018 
— 1037.  —  Domae.  J.:  FcIkt  da.s  Hexvlen  aiu  Mannil. 
n.  1(08—1061.  —  Benedikt,  H.  u.  Hühl,  A.  v.:  l!obcr 
Dinitro-  und  Trinilroresorrin.  p.  1052—1069.  —  Fischer, 
iL:  Feber  re»orcin»ulfoBaurc  Salze,  n.  HXiO—lOTS.  — 
Skraup,  /.  U-:  l'eber  (Jinrhnnidin  und  llomocinrhonidin. 
p.  1078— 1083  ~  Ditscbeiner.  L.:  Ueber  die  Aufsurbung 
der  StJkrungszellen  an  nicht  vollkommen  isolirten  Leitungen. 

S.  1084— 1(191.  —  Haluschka.  F.:  Kin  Beitrag  zur  Theorie 
er  Maxima  und  Minima  von  Functionen,  p.  1092 — 1109. — 
Duri'ge.lL:  l'eher  Kftrper  von  vier  IKmensioneu.  p.  1110 
-1126.  —  Maly.  R.:  lieber  die  Dotteqiijtmente.  p.  liaß 
—1143.  —  Holetschek,  J.:  L'eber  die  Bahnbostimmung 
des  Planeten  xm  Peitho  p.  1144— Uta.  —  Uanbner.J.: 
IVber  das  magnetische  Verhalten  von  Eitenpnlvern  ver- 
schiedener Dichten,  p.  1167—117». 

 Ba.  ai.  Hfi.  1—5.  Jg.  1881.  Wien 

1861  —  82.  8°.  — lioriiitein.C:  Beitrag  zur  Kenntuiai 
des  Asteroidensystems,    p.  7—19.  —  Lippich,  F.:  Zur 


206 


Theorie  der  Polyeder,  p.  20—29.  —  Pescbk«,  G.  A.  V.: 
Nonnalcnflirhc  eber  krummen  Flirbe  liaipi  ihre«  SchniUes 
mit  einer  zveit«!n  knimmpn  ^'Ulche.  p.  — 35.  —  Boltz- 
manu,  L.:  Zur  Theorie  der  Gasrelbung.  II.  Theil.  p.  Iii 
— 136.  —  id.:  L'cher  einige  das  WiinneKleifhfjewieht  be- 
treffende Satxv.  p.  136— 146.  —  Klemen^ii.  J.t  I.' eher  die 
Dtmpfuiig  der  Schwingungen  fester  Körper  in  FIHMigkeiteo. 
p.  146 — 167.  —  Finjer,  J.:  lieber  ein  .\nalogrjn  des  Kater- 
sehen  I'endeU  und  dessen  Anwendtnif,'  zu'  nravitatiunii- 
messunßea.  p.  16»— 193.  —  Tcsaf,  J.:  Synthetische Unter- 
snichunj;  der  ^geinisrhten  KegeliM'hnlKsrhäar  S[]^Ip)  mit 
einem  imaginären  Tangenteniwuir'.  p.  1U4 — 227.  —  Orugs. 
(i.:  lieber  mehrstellige  ll«rtkhningen  von  ('orvensystcmen 
mit  Geraden.  |>.  238  —  232.  —  Le  I'aige.  C:  Ueber  eon- 
jugirte  luTolutiooen.  p.  233  —  236.  —  Simony,  <).:  l"eber 
jene  Oebilde,  welche  aas  kreozfOmiii^u  FlArhen  durch 
paarweise  VcTcinigung  ihrer  Eudm  und  gevisu.*  in  »ich 
selbst  zurückkehrende  Schnitte  entstellen,  ii.  237 — 257.  - 
Weselaky,  P.  u.  llenedikt,  K. :  l'elter  Ilydrochiuon-  u. 
Orrinftther.  p,  268-260.  —  L  o  c  b  i »  c  h,  W.  F.  u  L  o  o  s  ».  A . : 
Ueber  Glycerinxantho^enate.  p.  261-270.  -  Herzig,  J.; 
Beiträge  zur  Keiintniaa  der  Trigensikure.  p.  271—282.  — 
id.:  Jiotiz  über  riantirsanres  Biurei.  p.  283—  288. —  Furth, 
iL:  L'el>er  die  BerbcnttiAiiire  u.  deren  Zersctzun^produrte. 
p.  289-  304.  -  Uoldschmiedl,  G.:  l'eber  einige  neue 
aromatüche  KohlenwaaierütoiTe.  p.  dOTi— 320  -  Sen hofer, 
C.  u.  Sari  BT.  F.;  l'eber  directe  FlnfUhning  von  l'jirbuxyl- 
gnipnen  im  I'hcoole  und  aruroatisrhe  Süiiren.  IV.  Verhalten 
von  Ilydroi'hinoQ  gegen  doppelt  kohlensaure!«  Kali.   p.  321 

—  330.  —  Brunn  er,  C:  Icbcr  direrte  Einmhrung  von 
Carboxylgruppcii  im  Phenole  nn<l  aroniatiwhe  Sauren.  V. 
Kinwirknng  von  doppelt  kohlensaurem  Kali  auf  Tuluhvdro- 
chinon.  p.  331-340.  —  ZehenCer,  .1.:  Ueber  einige  iMjri- 
vate  der  a-Dioiybcnzo<>siUire.  p.  341  366.  -  Lang.  V.T.: 
B««tiniinung  des  Brechungsi|uotienteii  einer  eonrentrirtun 
CyaninluKung.  p.  361 — 391.  —  Perm  er.  J.:  Ueber  den 
täglichen  nnd  j&brlichen  (iiing  des  Lufulrurkes  auf  Berg- 
gipfeln und  in  Gebirgsth&lem.  p.  3S2 — 423.  —  Haitinger. 
L.:  l'eber  das  Vorkommen  von  Citruiii-usäure  luid  Apfel- 
S&ure  im  ChfUtlonium  rnttjui.  p.  424—429.  —  Maver,  J.: 
l'eber  die  Uahn  des  Coiueten  1880  Ii.  p.  4341-  438.  — 
Weidcl,        Zur  Kemitnia«  der  Dichinohne  p.  443— 45H. 

—  Brix.  K.:  lieber  die  Beslandtheilo  de«  CotKUvaUaUamü 
(Maracnibo)  und  die  kAuHit-he  »ogcnanntc  Copaiva-  und 
Metaco|iaivesaure.   p.  469  —  469.  —  Srhloaser,  A.  und 

Skraup,  Z  IL:  Synthetische  Versuche  iu  der  Ohinnliu- 

reibe.  II.  p.470 — t9(i.  —  M  a  rgules.  M.:  Uelier  lieweguiigeii 
t&her  FlUiulgkeiU'n  und  über  licwegungütiguren.  p  491—610. 

—  Kxner,  F.:  Ueber  galvanisrbe  Kleineniv.  die  nur  aus 
Urtindatofl'en  be»teben  und  (Iber  das  clektrisrhe  i..ejtung!i- 
Temöt;en  von  Brom  und  Ja<l.  p.  611-640.  —  Strohmer, 
F.;  Ueber  das  Vorkommen  von  Ellagsiure  in  der  Firht<<u- 
rinde.  p.541 — 642.  —  Scherks.K.:  l'i'ber  die  Kinwirkuug 
von  Mctullen  auf  den  n-Urompropiiiiisüiirt-ätbylather.  p  647 
-662.  —  Klti,  V,  :  Beitr&ge  zur  Kenntnis!»  «leji  CaterhinH. 
p.  653—563.  —  Kuchler,  J  :  Uelx-r  die  Eiiiirirkung  der 
Salpetersduire  auf  einige  geltromte  Fcttkurper.  p.  564-569. 

—  Franke.  J.  N.:  Ueber  geometrische  higensdisiften  von 
Kräfte-  and  liolationssystemen  in  Verbindung  mit  l.inien- 
complexeii.  p,  570  -594  -  Weidel,  H:  Ucbcr  eine  der 
« -  Sulfucinchoninaäure  isomere  Verbindung  und  Derivate 
derselben,  p.  600  —  614.  -  Guldschroiedl,  G.:  lelier 
Mono-  und  Diuilropvren  u.  aber  Aiiiidopy  ren.  p.  616— (i21. 

—  Skraup,  Z-JLi  ('eN-r  Chinin  und  Chinidin,  p. 622— «44. 

—  id.:  Notiz  Uber  einige  Chioinverbindungen.  p. 646 — 648. 

—  Fossek,  \V.:  Ueber  Condennatiiinsproditcte  de»  Isobu- 
tyraldebyde«.  p.  649— 600.  —  Lustgarten.  S. :  l'eber  einen 
aus  dem  Glycogen  bei  der  Kinwirkung  von  Salpetersäure 
entatehendcii  Saliirlei-stUirc-i'Uler.  p.  6»{l--670.  —  Frcuni 
.\.:  Ueber  die  Itildiiiig  luid  Darstellung  von  Triraethylen- 
alkohol  aus  (ilycerin.  p.  671 — 676.  -  id.:  Ueber  Tfiiiie- 
ihylen.  p.  677.  —  Weyr.  E.:  Notiz  über  Kegeldärhen  mit 
rationaloii  Dopiielcurven.  p.  691—692.  —  GoldHiein,  K.: 
Ueber  da»  Bamlenspeclrum  der  Luft,  p,  tJ93  —  701.  — 
Dvoldk,  V.;  Ufbor  einige  akustische  Hevcgungserscbei- 
nungen.  insbesondere  Uberilas  Schallradionieter,  p.  702 — 716. 

—  Pribram.  K.  und  Handl.  A.:  Ueber  die  specifiiiche 


Zähigkeit  der  Flüssigkeiten  und  ihre  Bisiiehung  tiur  che- 
mischen ('«Dstittitiou.  p.  717-780.  —  Austerlilz.  L.: 
Beitrag  zum  balhstischun  l*rublem.  p.  794— 812.  —  Brühl. 
J.  W'.i  Ueber  den  /usaiaroenbang  zwiachen  den  optiadieu 
und  den  thermischen  Eigensclianen  flüssiger  urgaiiischer 
Körper,  p.  817 — 875.  —  Weyr,  E.:  Ueber  mehrstufige 
Curven-  u.  FlAchensyslenie.  p.  8(S4—  907.  —  Schmid.  Th.: 
Ueber  die  Strictiunslinie  des  llypcrbuloiiles  als  Erzoujniiss 
mehrdeutiger  Gebilde,  p.  908—914.  —  Kautor,  8.:  I  eher 
t'uiiäguratiüu  i  :l.3  i  mit  den  ludices  8^  und  ihren  Zu- 
samnieoltang  mit  den  Curven  dritter  (Inlnung.  p  916—9(32. 

—  Winckler.  A.:  Uel>er  die  trnnscemlenteii  Integrale  von 
Differentialgleichungen  erster  Ordnung  mit  Cu«^fticieuten 
zweiten  Grades,  p.  9Vt — 9^14.  —  Hann,  J.:  Ueber  die 
motiatlicbcn  und  jährlichen  Temperatttrschwaiikungen  in 
Oesterreich  -  Ungarn,  p.  965—1037.  —  Exner,  K.:  Ueber 
das  Fuukeln  dar  .Sterte  und  die  ScintilUtion  überhaupt, 
p.  1038—1081.  —  .Vudreasch.  K.:  l'eber  weiUre  Fillo 
vou  .^yntbeveu  der  Snlfliydantoine  mittelst  Thioglycols4ure. 
p.  1002—1088.  —  Gegen baucr.  L.;  Ueber  das  verallge- 
meinerte Legend re'iM' he  Symbol,  p.  1089  — 1101.  —  id.; 
Ueber  algebraische  Gleichungen,  welche  nur  reelle  Wurzeln 
besitzen,  p.  1102—1107.  —  Loobisch,  W.  F.  u.  Loose. 
A.:  Darstellung  de«  Dinatriumglyccrmtes.  p.  1108 — 1110.  — 
Barth,  L.  und  Krelschy.  M.:  Ueber  Ilcrutoxinfrage. 
p.  1119—1132.  —  Lorenz,  N.  v.:  Ueber  die  Einwirkung 
von  nieialliscliem  Blei  auf  wässerige  Bleiiiitratlosuiigm. 
p.  1133—1164.  —  Brauner,  B.:  Beitrag  zur  Chemie  der 
Ceritmelalle.  p.  116&--I224.  —  Bnltzmanu,  L.:  Einige 
Experimente  Uber  den  Stoss  von  Cyüudeni.  p.  1226—1229. 

—  id.:  Zur  Theorie  der  Gasreihung.  p.  1280 — 1268.  — 
Weyr.  K.:  Ueber  die  Bedeutung  de»  riuinlicheu  Nullsystems 
für  cubiscbe  Involutionen  Ix'ider  Stufen,  p.  1264—1290.  — 
Kantor.  S.;  Die  Contlguraiioiien.  p  1291—1314.  -  Tin- 
ter. Vi.:  l'eber  den  l-ehler  beim  Einstellen  des  Faden- 
kreuzes in  die  Bildebene,  p.  1316—1321.  —  Loeliisch. 
W.  F.  IL  Looss.  A.;  Ueber  die  F^inwirkuug  von  Kuhlen- 
oxydgas  auf  Moiioimtriumglycerat.  p.  1322—1335. 

 Bd.  Sü,  Hft.  L  2-  J«-  1882.  Wien 

1882.  8«.  —  Hann.  .1.:  Ueber  die  Tem|>eratiu- der  süd- 
lichen Hemisphäre,  p.  Ü  — 2!L  —  Liznar.  J.:  Kesulutc 
magnetischer  Mesiiungen  in  MiUiren  u.  Schlesien,  p.  30—36, 

—  Ettingshausen.' A.  V.:  Bealiinmiingrn  der  Diamagneti- 
sirungHzahl  des  nietalli.schen  W  Umutlis  m  ttlisolulcin  Masise, 
p.  37-  73.  —  iiaiibaer.  J.:  Ueber  die  »tationire Strömung 
der  Elektricität  in  tlachcnformigen  Leitern,  ^i.  77 — 97.  — 
Gr  URS.  G.:  Bahnl>e:<itimmiiug  des  Kometen  \  1877.  p. 

—  104.  —  T  u  m  I  i  r  z ,  O. :  l'eber  die  Kotationsbewegung  einer 
homogenen  tropfbaren  Flüssigkeit  um  eine  Achse  unter  deni 
EinllusHe  der  Itcibung.  p.  105—132.  —  id.:  l'eber  da» 
Fliessen  einer  Incompressililen  Flüssigkeit  durch  K<»hreii 
kreisförmigen  (jucnu  huittes  von  beliebiger  (iestait  nnd  be- 
liebiger Lage.  p.  133 — 146.  —  Obermayer.  .\.  v.:  Ver- 
suche über  Diffusion  von  Gasen  ii.  147—168.  —  Pelz.C: 
Zum  Normalenprobleni  der  Kegelschnitte,  p.  Ui9— 174.  — 
W'eidel.  IL:  Beiträge  zur  Kenntnis»  der  Tetr«hydr(K-in- 
choninsaure.  p.  180-202.  —  Maly.  R.  u,  Hinter  egger.  F.: 
Studien  über  Cafl^in  und  Theobroniin.  p.  211— 230.  — 
Maly,  lt.  u  Audreascb.  H.:  Suidieii  Uber  CaftHn  und 
Theobroniin.  p.  221 — 2:19.  —  Senhofer.  C:  Ueber 
Naphtalinletrasulfosätu-e.  p.  240  —  246.  —  Herzig,  J.: 
Ueber  die  Constitution  des  GiuOals.  p.  247-  254.  Gold- 
schiniedt.  G.  u.  Herzig,  iL  UeW  das  Verhallen  der 
Kalksulze  der  drei  isoniereii  0.xybeiiz<HSdUiren  und  der  .\niii- 
säure  bei  der  tnM-kenen  Destaliation.  p. 266  — 264.  —  Gold- 
schiniedt,  G.:  Nmii'.  über  das  Vorkommou  von  iieriistcln- 
säure  in  einem  lUndenUlK-rzug  auf  Mitru$  nlhn.  p.  265 — 267. 

—  l'ippich.  F.:  Uelier  iHilarixtrobonietrische  Methoden, 
p.  268—326.  —  Wussmiilh,  A.:  Uelier  die  Tragkraft  von 
ringlormigeii  Elektromagneten,  p.  327—342.  —  Marguics. 
M  :  Die  Uotaliuusschwiiigungen  tlu.«iiiger  ('yliuder.  ii.  343 
— 368.  —  Adler.  A.:  l'eber  Strictiousliuien  der  Kegelilächeii 
zweiten  und  driltni  (iradib«.  p.  369—380.  —  Pescbka.t;. 
A.  V.;  Neue  Eigenschaften  der  Nonnaleiitläclien  für  Flächen 
zweiten  (irade»  lang»  ebener  Sctinitte.  p.  381—406. 

 a.  Abtheilung.    Bd.  ai.    Hft,  a- IL 


d  by  Google 


207 


Jf?.  1881.  Wien  1881.  8».  —  Lu»tiß.  A.-  lJo«>or  die 
Nerveneodifimg  in  den  platten  Muskelfasern,  p.  186 — 194. 

—  Pleiten I.  K  *.:  Physiulojtisch-oiitisrh«  Nntizcn.  p. laö 
— aW7.  —  Holl,  M.:  L'ebcr  die  lilutKufiUso  der  mensch- 
lichen NaeJigebart  p.  31»  —  ^.  —  Unbelir.  1).:  L'eber 
den  hwn)iu88  de»  fortdancrtid«n  Gel)rauche»  tou  kohlen- 
saurem Natron  auf  die  ZiiaammensctzunK  des  lilutei.  p.  361 

—  276.  —  Hiedermann,  W.:  lieilr^e  rur  allKenieinai 
Nenen-  und  Muskclphysiolupe.  p.  20»— :J4t>.  —  Drasch, 
U.:  /ur  l'raffe  der  Uei^t'iieratian  des  'rracltealejiitbels  mit 
KorkMcht  auf  die  Karyokinese  und  die  Bedeutung  der 
Bcrherzellen.  p.  341— 37a. 

 Bd.  ai.  HIV.  1—6.  Jg.  1881.  Wien 

1881  —  82.  8«.  —  Stricker.  S.:  Da«  ZuckungugeMü. 
p.  7 — 93.  —  Langer,  L.:  l'eber  die  chemischo  Zusammen- 
setzung des  Mem^rbenfette«  in  ver»cliiedeiien  l/ebensallem. 
p,  M— U)0.  -  Zuckerkaudl.lv:  l'eber  die  Anastomoten 
der  Vcnao  pulmonales  mit  den  lironehialTenen  und  mit  dem 
roedia&tiiialen  Venennetie.  p.  IUI — 152.  —  Rullctt,  A.: 
l'eber  die  Wirkuui!.  welche  Salze  und  Zucker  auf  die 
rutbeu  lilntk'iriwrcben  aiuuben.  p.  Ifi"  — 164.  —  Khr- 
maun,  S.:  l'ei>er  iNeneaeudigungeu  in  den  Pigmeutzellon 
der  Kroschhaut.  n.  165—170.  —  Kiner  S.:  Zur  Kennloiss 
der  motorischen  Kiiidenfelder.  p.  185 — 19«.  —  Spina.  A.: 
l'uu>r»ui'liuug«u  über  die  MnTianik  der  Darm-  und  llaat- 
resurptiou.  p.  191 — 2Lt2.  —  Upencbovski.Th.:  L'eber  die 
UruckTerhaltois^e  im  kleinen  Kreisläufe,  n.  auii~2UL  — 
Meigels.  .\.  W. :  hituihen  über  das  Zuoid  und  Okoid  bei 
verschiedeneu  Wirbeithier- Abtheiliingen.  p.  läJCl — — 
Glai,  J.  u.  Klemcnsiewic/.,  R.T  Beitrage  zur  Lehre 
von  der  Eotzüjidung  p.  316— 92G.  —  Uollett,  A.:  TJober 
die  ab  Aridalbumine  und  .Mkalialbumioat«  bezeichneten 
Kiweis8<leri«aie.  p.  332—381.  —  Kinger,  J.:  IJcbcr  secun- 
lUrc  Degeneration  im  KUrkenmarke  dos  Hunden.   |>.  390 

—  41U.  -  Bracke,  K.;  l'eber  einige  CuiMe<(uenzcu  der 
Voung-Helmhultz'schuii  Theorie,  p.  425  —  4öä.  —  Adara- 
kicwicz,  A. :  Die  Blulgofisiie  des  menschlichen  KUcken- 
mark«.  p.  469— 5(>2.  Jaiiosik,  .T.;  Beitrag  zur  Konntniss 
des  Keimwulatea  hei  Vtlgeln.  p. 511 — 523.  —  Ncusser,  E.: 
Beitrag  zur  Lehre  von  den  Harnfarbstnffen.  p.  A36— 560. 

Poiytochjüfche  OeMllMh.  in  Leipxig.  Itericht 
über  das  H,  Verwaltungsjahr.    Leipzig  1882.  8". 

Dolbear,  Amot  Smenon.  The  telephone  from 
1837  to  1882.    Itostoii  1882.  8». 

lUiyal  micro«oopioal  So«,  in  London.  Journal. 
Ser.  2-  Vol.  II.  Pt.  A.  London  1882.  8».  — 
Maddox,  R.  L.:  Un  somo  micru- organisms  frum  rain- 
«ater-ice  and  baiL  p.  449 — 459.  —  Abbe:  'l'he  retatiun  of 
apertiu-e  and  power  in  Ihe  micruscope.  p.  460  -  473.  — 
Kichardson,  NV.:  Description  of  a  simple  plan  of  im- 
bedding  tissues,  for  microtome  i-utting,  in  senü-pulpe<l  un- 
glazed  prinling  |>a|ier.  p.  474-  475.  —  Summary  uf  current 
rescarchcs  relating  t«  zoologj'  and  botanv.  microscopy  et- 
p.  473—65(6. 

Hntaorknndig  Genootscbap  te  Oroninjrsn. 

Versl«^.    Groningen  1881.  8«. 

Htuenm  of  compuratiTe  ZoUogy  at  Cambridge, 

Kafi.  UuUctin.  Vol.  X,  Nr.  L  Cambridge  1882.  8*. 

—  Reports  on  tbe  results  of  drcditing,  under  the  supor- 
risiun  uf  A  .\gasaiz,  on  tbe  eoat  cuiut  of  tbe  L'.  S .  during 
the  Summer  of  1880  XVII.  Smith.  S.  .).:  Report  on  the 
Cnislacea.  I't.  L  Docapoda.  p.  1— loa 

Veoei  Jahrbaeh  fttr  ICineralogie,  O«ologie  nnd 

Palftontologie.  Hrsg.  v.  Benecke,  Klein  n.  Kosen- 
busch.  Jg.  1882.  Bd.  II,  Ilft.  2,  Stuttgart  1882.  8<>. 
-■  Leppla.  A.:  Der  Remigiusberg  bei  Cusel.  p.  101— 13S. 

—  Steinmann,  G.:  Pharetronen-Studien.  p.  139 — 191. 

—  II.  Beilage-Band.  Hl't.  L  Stuttgart  1882.  8*. 

—  Harada,  T.:  Das  Luganer  Eruptivi^cbict.  p.  1—48.  — 
Uaner,  M.:    Beiträge  zur  Mineralogie,   p.  49  —  71.  — 


U roddeck,  A.  v.:  Zar  Kenntiiiss  einiger  Soricitgosteine, 
welche  neben  und  in  Erzlagerstätten  aunretaa  p.  72— ISS. 

—  Sommerlad,  IL;  l'eber  Hornblende  flthrende  Basalt- 
gesteine, p,  139-185.  —  Verbeck,  R.  D.  M.  u.  Fcnncma, 
lt.:  Neue  geologische  Entdeckungen  auf  Java.  p.  186 — 223. 

a«ographischoQ«t«Utch.  in  Wien.  Mittheilnngen. 
Bd.  XXIV  iN.  F.  XIV).   Wien  1881.  8». 

SooieU  entomologioa  Italiana  in  Tloreni.  Bul- 

lettino.  Anno  XIV.  Trimestre  III/IV.  Firenza  1882.  8". 

—  Magretti,  P.:  Sugli  Imeuotteri  dcUa  Lonibardia. 
p.  269  —  301.  —  Ca  tan  I.  T.:  La  classificatione  degli  Or- 
lotleri.  p.  302—311.  Bargagli,  P.:  Omiribuzloui  allf 
biologia  dei  I.izidi.  p.  312—319.  —  Targioni-Tozzetti, 
A.:  Suir  novo  d'inverno  della  Fillosera.  p.  320  —  322.  — 
Passerini,  N.:  Süll'  organo  ventrale  dvl  GeOfAilu$  Ga- 
brieha.  p.  823—328.  —  Lichtonstein,  J.:  Les  mAles  de 
i^ueti^ues  CoccJdiens.  p.  329-  330.  —  Maccbiati,  L.: 
Specie  di  Afidi  che  vivonu  nelle  plante  della  Surdegna. 
p.  331 — 337.  —  Berlese.A.:  (iamasidi  nuovi  c  poco  noti. 
p.  338—352.  --  Simon,  K.:  .^rtropodi  raccolti  a  Lavaiaoo. 
p.  353 — 383.  —  Targioni-Tozzetti,  A.:  Armatoro  ge- 
nitali  maschili  degU  Orlotteri  saltatori.  p,  384—386. 

—  —  Anno  XV.  Trimostre  L  Firenzo  1882.  8». 

—  t.'urö,  A.  e  Tnrati.  G.:  Saggio  di  un  catalogo  dei 
l^pidoltcrl  d'ltaUa.  Pt.  VL  MicroTepidotteri.  p.  1—144. 

KaiMrliehe  Adnüralit&t  in  Berlin.  Annaten  der 
lij-drographie  n.  maritim.  Meteorologie.    Jg.  X,  Uft. 
Berlin  1882.  4".  —  Die  EisverhAltnisse  an  den  deutschen 
Kasten  der  0*1-  u.  Nordsee,  p.  451—463.  —  Borgen,  C: 
Kastenaufnahmen  mittels  Dcpressionswinkelu.  p.  464 — 478. 

—  Nachrichten  fllr  .Seefahrer.  Jg.  XIIL  Nr.  ftl 
—34.    Berlin  1882.  4". 

Zoologilob-botaniMhe  Oeeellecb.  in  Wien.  Die 

I.Aubrooo8flora  von  Oest^rreich-Ui^^ani.  Handschrift- 
licher NaehksH  Jakob  Juratzka's,  zusammengestellt 
Ton  J.  Breidler  u.  J.  B.  Förster.  Wien  1882.  8«. 

Acad.  Imp.  dei  Scienoet  de  8t.>P6tersboarg. 

Memoires.  Tome  XXX,  Nr.  3,  JL  St. -  Petersbourg 
1882.  4».  —  Nr  3.  Wild,  JUL  Da»  magnetische  Un- 

Sewitter  vom  Hü.  Jaimar  bis  L  Febniar  IHbl.   lüi  p.  — 
'r.  iL  Helmersen.  0.  v.:  Studien  über  die  WanderblAcke 
und  die  Diluvialgebilde  R4i«s]aud«.  2.  Lieferung,  bä.  p. 

E.  Aooademia  delle  Seiense  di  Torino.  Atti. 
Vol.  XVII,  Disp.  L  Torino  1882.  8°.  —  Castigliano, 
A.:  Intomo  ad  una  propriet^  dd  sistorai  ehistid.  p.  706 
— 713.  —  Jadanza.N.:  Sopra  un  determinante  gnbbo  riie 
si  pre«enta  nello  studio  dei  catinocchlali.  p  714—722.  — 
Novaresc,  £.:  Intorno  alla  moltiplicazione  delie  funzioni 
ellittiche.  p.  723 — 739.  —  Schwarz, U.A.:  Demonstration 
ä^neulaire  d'une  prupriet^  fondamuutale  des  functtous  iiiter- 
polaires.  p.  740 — 742.  —  Bizzozero,  (i.:  (^mmemorazione 
di  Toodoro  Schwann,  p.  744- -748.  --  Albertotti,  G.: 
Tolemctria.  p.  749  — 768.  —  Spezia,  G.:  Sul  beriUo  di 
(Jrave^gia  (l'ieroontei.  p.  769—772.  —  Virgilio,  F.:  Le 
Mannitle  dei  Gigauti  dcl  puute  dei  Koc.  p.  773  —787.  — 
MosBO,  A.  0  Guareschi,  J.:  Ilicerche  sulle  sostanxe 
eatratt«  da  organi  animali  frescbi  e  putrefatti.  p.  793—796. 

Onenratorio  della  regia  UnivertiU  di  Torino. 

Bollettino.    Anno  XVI  (1881).    Torino  1882.  8*. 

Oeographisohe  Oetellsch.  in  München.  Jahres- 
bericht für  1880  und  lööl.  (Ilft.  VII.)  Hr»g.  von 
G.  A.  V.  Hullcr.  München  1882.  8".  —  Penck,  A.: 
Schwankungen  des  Meeresspiegels,  p.  47—116.  --  Wim- 
mer, J.:  IHe  historische  Landschaft  p.  117 — 130.  — 
Braun,  F.  .\.:  RusüUnds  UaiMlel  und  Verkehr  nach  Dr. 
A.  Budilens  hinterlassenen  Schriften,  p.  121  — 136.  — 
Kleitner.  L.:  Eine  Trojafahrl.  p.  136—162. 


I 


r   '  -dby  Google 


206 


Landwirthtohaftliohe  Jahrbücher.  Hvrausgcg. 
V.  H.  Thiel,  m.  XI.  Hf».  4.  fWlin  188-2.  8«.  — 
Witzeil:  ErlüutcruD);  za  dem  ({«iwellen  l'i  iji  ri  /.nr  Up- 
wtt«s«rung  der  l^iiidrreicn  <|pr  (ienieitMle  I'fnlüdnrt  mit  auf- 
BUpunpMdMK  RheiDwui!ii«r.  p.  525—086.  —  Weida»«*, 
D.:  UntenncInniKea  al>pr  di«  ZosainmcMeisangmi  and  den 
Rcifiine^iiroopx»  ili-s  Kmmi-iilhJiliT  Kü^i-s.  p.  587 — 612.  — 
S '.' Ii  in  u  1 1  o  r.  G..  Kiiiifii'  boniP'rki,ui„'i  n  üImt  ilic  /iini^liiii<>nile 
VprscliulJuug  'Ips  ilniiurlicri  <;r'iiiilli!'sil/i'«  iiml  die  Mö)?- 
lirbki'it,  ilir'ciitL'i'.'L-ii  aw  «.rk''.'i.  |i  ili;!— liUi  —  .Mias- 
kowaki,  V.:  Wie  k^un  der  Versrliuldiuiu  di-s (jruilUbesitMS 
in  Zuknift  «■trant  «mdenr  p.  «81— «88  —  Gtrlud,  W.: 
WirdncIiaralMsehNlbiui;  von  OMdlMo,  Pntftai  Fwnn. 
n.  f>49— eno.  —  H<'n«pn.\'  ;  Tpher  dl<«  Fnirbttarioit  diM 
firdltodiiis  in  ihrer  Abliiui!;i|,'l<eit  vuii  den  LristwifM  der 
in  der  ICrdrinde  lebenden  Wunticr  ;>.  «i'it  -Uä6. 

Onellidi.  I.  BflAMemng  d.  gesanmtMi  Vater- 

wiuen«ch&ft«n  zn  Marbnrg.  Sit.7.un|:r«l>L>richto.  Jf. 
1860,  1881.    Marburg  1880—81.  8". 

—  Schriften.  Bd.  11,  Abhdig.  7.  Coasel  1881. 
8*.  —  8cbotl(<lius.  M.:  Casuistisriie  Miltheiliiiigen  am 
dem  patholoi{i.'<rh-anatomi8cb<>n  Inuitutc  zu  Marburg.  37  p. 

—  -  .  Bd.  n,  SupiikniPiit  5.    Cassel  188i; 

—  Beneke,  F.  W.:  Zur  Statutik  der  (j4ir('inoilie,  ioton- 
derbcit  deren  Vorlconmeii  ia  ütratansUlten.  84  p. 

OeogniliifelM  g888B8>k  in  Bnimb.  DanUdw 
gMgnphndwBlttter.  Jg.V,  Hft.3.  Bremen  1883.  8». 

—  Kranae,  Arthur:  WinterausflOco  von  Chilkoot  um. 

p.  177 — IRS.  —  id.:   ^'r^l(l.\»hr^ialls11ll^;p  von  Chilkoot  ans. 

L\m  Krauel-   .\i;r.l;  Vnn  Cliilkout  noch  Port- 

1,  Frubjabr  p.  Jyü  -'2±i.  -  Möbius.  K.:  Ein- 

Üuisi  der  Nalirunjf  auf  die  V'<!rhrt»itim>r  iiiul  ili<>  WsuMlerunj^n 
der  Thitrc.  p.  223—237.  —  Waldburg-Zcil,  Uruf  v.: 
Rain  de»  Dampfen  «LMiw*  vgo  der  W«Nr  mwii  dem 
Janiasei  \m.  p.  238—289.  —  Hfrlli.  R:  HRtlienuii!;«'» 
ans  China,  p.  2(M— 37S. 

Botanitke  Forening  in  Kopenhagen.  Hotutüsk 
Tidsskrift.  2.  lliiokke  U  i.  I.  1  -  J.  II.  1-4,  III, 
1—3,  IV.  1—4.  Kobriihivü  ls7l!-l8"(i.  8».  — 
3.  Raekkp.  Bd.  I.  1 — 1,  II,  1  I,  III.  l  ^1.  Kebtm- 
havn  1873-79.  8«.  —  Bd.  XII,  1—4,  XUI,  l,  2. 
Kabenhavn  1880—82.  8».  —  lladdaMear.  Mr.  1. 
Sqptember  1882  m'>. 

Finika  Vetenakaps  Soc.  in  HeUiagfon.  Bidrag 
tu  Künnedom  al  Fiiiliiiidi  XatUT  Mh  Falk.  Bft.  S5, 
86.    ilelungt'ors  1881.  8". 

—  Öfnnict  af  F«rlHniaiuigar.  ZZIII.  1880- 
1881.  nOma^m  1881.  8*.  -  Ranttr.CM.!  Ob 
MMMBdk  kopiüatioi»fitr1<  an  enden  bot  iMckteme  «ck  i  nn- 
mrn'rnr  Amned  stamdc  frifior.  p.  1—30.  Hjelt.  K.: 
brerinn  af  »WtPii  {i|i)>l»  inaliinsvrepsler  vid  böRre  temiK-- 
ratur.  p.  31—32.  .Vspelin.  K.:  Om  dP  perijampni.ska 
Ijndpn.  p.  33  —  öö.  —  Ahli|vist.  \.:  Om  scIuimttniKini'n 
och  öfrigs  reli^onstonncr  b<>»  de  turttiiaka  folken.  p.  6(i — 70. 

—  Neoviue.  E.:  Üm  skalon  noftKrannhat  OCh  (TtaMB 
fSr  det  srnliKa.  p.  71—86.  —  Wiik,  F.  J.:  Om  de  kii- 
•tälliniska'  ti«ru;runnationvm8  i  oordreslra  Krankrike  och 
Eaclaiid,  jcmfürdu  mvd  de  i  atidn  Finiaiid  fürekaiuinand<>. 
p.  87— !>4  —  M  ittuj{-I.orflpr.  (1.:  Nä'.jra  funktioiistfo- 
ndlka  'in  li  i-..iUr.i:iL'ar.  Ii.  95  —  ;»!».  —  .Molierg.  -■V.:  .Mi- 
nadtlif{u  luitit'lliojilen  af  haJWyuii  vid  Fiidunds  kustcr  «r 
1880  i  jt'nifiirelse  med  det  Irli^u  tiutilclljilel  ii.  100.  —  id.: 
SamnuindrBj!  af  dr  kliniatotoKiska  anu-i  kniiiirarne  i  Fiiiland 
Ir  Wea  p.  101—113.  -  Nordeaakiold.  N.  K.:  Neder- 
bMen  i  HeUinKfors  uiuU-r  &ri-ii  187»  och  1880.  p.  lU.  — 
Ohnann,  G.  IL:  Nederbärd  i  Wib^irf;  uiider  &r  IHHO.  p.  114. 

—  Katalog  öfver  Finska  Vet«naka|ia-Societet«ng 
BOBetlMk  Ar  1881.   Hebingfon  1881.  8*. 


Acad.  royale  de  M^deeine  deBelgiqne  inBrfteiel. 
Bnlletin.  3""  Serie.  Tom.  XVI,  Nr.  7.  Bruxellea 
1888.  8«. 

AUhaadlnfM.  1880.  Berlin  1881.  4*.  —  Hagen: 
Ueber  ▼«rtndcnnc  der  WaieenMnde  in  des  ynawiiaen 
StrOiaaa.  1—83. 

 1881.   Bntta  1888.  4*.  —  Vlrniiow: 

Ueiier  die  Waddaa  nm  Otflom  md  ihre  Betiehungan  n 

den  N'achbarstäininen.  p.  1 — 143. 

—  Sify.ing-<Wiclitp.    XVIII- XXXVIII.  Berlin 

188;.'  M  —  W.'lisK  v:  1 'i-licr  i'iiiPii  von  Hrn.  IlaniipislPT 
der  .Vkudpinip  übersandten  MclforiU'n.  p.  395  —  3)»1.  — 
Baamana,ii.:  Chenüarb«  Itntersnchnnc  von  limrbstncken 
eines  von  Um.  Reuleaaix  aus  An.striulen  mit^etirarliien 
Ameisen-  oder  Ternüteanpstps.  p.  41!)  —  434  —  Weier- 
alra«8:  Zur  Theorie  der  p|lipti.'«<-hen  Funninopn  p.  448 
—463.  —  Wein  earl  p  n  1  IIpIiit  i\\<-  ViMx  hiplilwrki'it  kpo- 
dUscher  Dre^'iki'  in  knnnuin!  l'Uili''!i.  |i-  dVl  —  4ö<)  — 
Kerber,  B.-  l'cbpr  die  Lci^niijf  einiger  jili),  llnukümlien 
Probleme  mittelst  einer  «IiophaiitiM'hen  (ilcichun^.  p  4ö7 
—473  —  l>u  Hoig-Beymond.  K.:  Vorliutijfer  Herirht 
ftlier  die  von  PraiMMr  Gustav  Fritsdi  in  Aegypten  und  am 
llitiefaneer  angeetellten  neuen  |iiitpr&ui-buni{en  an  plektri- 
schcn  Fisclieii.  p.  477  — 5t)4.  Weierätra»»:  Zur  Theorie 
der  .lacobi'iM'hen  Functionen  von  mpbreren  VorAndprlirhen. 
ji  .Vin  —  IjflS.  WarhiiiL'  u.  Habo,  L.  v.:  Heber  den 
/usiiiiimcnhang  zwischen  \  i^i  sirät  und  iJielillgkeit  bei 
tlu«»iiieii,  inebesoodere  gaidonni^  tta»3i)(en  Körpern,  p.  öOO 
— fii4.  —  Majran  Deiier  d«  XantlMMhroInmw  der  Papa- 
«leien.  p.  817—83«.  —  Blblar:  AtdAoloRiM'he  und  epi- 
^apbitiche  Fände  i»  Bombay,  p.  S«l— (Wö.  —  Peters: 
Heber  eine  nenc  Art  und  Gattaing  der  Anipbisbavnoidcn. 
.4<;<>in'm/'1h  'iHtiuticfp* .  mit  elncewachsenon  Zfihm'n.  auii 
Darava  O^titrik.-»  und  nl>iT  die  zu  den  TM;irMU"pliides 
fCehi'iriüPu  (iattungeii.  p.  ö79  —  &ä4.  —  Burmoister: 
X<'hriijim  mrma^  ein  UiiMr  ubolmnitaa  ilgeäiaa  Panl- 
tbier  p.  818-830.  —  Roth:  Zttr  KenaOriai  der  Feaaa- 
lii*p|n.  p.  ß23— «34  •  Blake:  l'eber  die  elektrische 
Xeiitritlitit  de»  von  eiektrisirl'  n  WusserHicIien  aiifgleigen- 
deu  Hampfps.  p.  KW— ftlS. —  K  i  n-h  bn  f  f .  ü.  Zur  Theorie 
der  I.iditstralilVii  p  »141  il70,  -  Virchoiv:  l  -  lier  den 
Schädel  de»  juiiKeii  (iunlla.  p.  ü71 — ((78.  —  Lindumann: 
lieber  die  Lndorpb'whe  Zahl.  p.  67»-«8a.  —  Voigt:  Die 
Theorie  de«  loneitndinalen  Sioiaes  cyUndriKlicr  Stibe. 
|i  683—703.  —  Fuchs:  Ueber  lineare  homogene  DiSe- 
rpiiiialirleichuiiüPn.  /.wischen  deren  Intc^n^en  bomofene 
Relatiiini'i;  IuiIhti'h  u!s  i-rsli'n  firitde«  Iw^tehen.  p  "tö — 7Iil 
—  h  pi's  iii  »  II :  I  rhfr  ili!'  .M">Tiins  von  Wrrlispl.'itroiiipn 
diioli  .Viinen-iuiii,'  eines  (inUiiiioinPti.TS  mit  »iliräi!  ^egen 
die  WiiKlnnKsebene  aestelllpr  Nadel.  p.741 — 7443.  —  Münk: 
Ueber  die  Stimlappe»  des  (!ros»hirii».  p.  7S3  — 78!».  — 
Dttnip»:  Uober  den  Bau  de«  Kopfe«  von  Archaeopteryx. 
p.  817—820.  —  Kronerker:  Die  SubdeterminanteB  eym- 
metriseber  Systeme,  p  H'JI  W24  Helm  ho  Ii/:  Zur 
Themiodynainik  cheniiscber  Viiri;iiiii;e  p.  —  fSilj.  — 
Wegterroann:  I'ntpriucbung  itbnr  den  Hau  und  die  Fuuc- 
tion  des  |itlanzlicbcn  Hantgewebes,  p  .S37— 843. 

AUgam.  Sahwaiier.  Goullaoli.  £  d.  gataanUn 
ViloxviNaiiahaflML  NeaeDankaehitAvn.  Bd.XXTni, 
Abdilg.  8.  Baael  1888.  4*.  —  Bethnlets.  A.:  Daa 
iNItttimn  nn  Parii  nnd  leino  Sldhinff  in  Fleiitodbi.  1S2  p. 

Regia  ioc.  aoientiaruni  UpsaiieLsit  NHvu  Acta. 
3.  .Seriei«.  Vol  XI,  Fnsr.  1.  Upsaliae  1881.  4".  — 
Borger.  .V.:  Sur  ■|npli|iip.>  upplicatnin«  ile  I«  lirtnliiin  /" 
ä  la  thfurie  iles  nonibreji.  87  p.  —  llult,  lt.:  Iteebenhes 
aar  les  phi-numenes  piriodiviea  da  plante«,  öl  p.  — 
Hildebrand.  II.:  Marrlie  oei  iaodermea  au  prioicmp« 
dnn«  le  nnnl  de  l'Kurope.  10  p  —  Eisen,  (i.:  Kelipidri- 
lidae  aud  thiir  aiiatomy.  10  p.  —  Hamm» r*toii .  <).; 
lieber  DehydrucliolalaaunH  cia  neoM  üxklatMioapradact  der 
Oialalalan.  81  p. 


Digitized  by  Google 


809 


Soc.  g^ologiqne  de  Bclgiqne  in  LQttich.  An- 

  Tome  VUi.  1880—1881.  Liege  1880.  8».  — 

MftlWrb«.  B.:  OiNtttttiOM  ttkthm  l  Nloda  4a  M.  d» 
ÜMv  war  Im  ImiiiM  boailhn  de  Ll^  et  de  Herf«.  p.  9 
—14  Joriteenne,  0.;  Nele  mr  am  rognon  calraire 
valaaAiaBz  et  d«s  roinioiis  di*en  dana  lea  achuu»  houillers 
■apArienn  Ae  lAese.  p.  I.'V— 19.  —  übacliK.  (^:  S<'i\ce 
H^jrapliiqiu-  siir  ,1,  A  H.  lkis.|int  p.  ÜD  — 2«.  Mal- 
llMbe,  Ii.;  De  U  riilirs»'  n  tli'  la  divüion  du  lysU-me 
booiKei  Ue  la  prorinc«  de  l.waf  p.  -'7—43;  — >  Pewalqva^ 
O.;  FraKmi'uts  pal^Dtologiques.  p.  43 — 54. 

Chemical  S«ciety  in  London.  Journal.  Nr.  238. 
I^.ndoii  1882.  8^  —  Tlir.msoii.  J.  M.  aad  Blosam, 
W  l   Uli  t!i>  .  r .ralluMitiuD  fruin  auparaatanttad  aaiatfaBa 

of  rertaiii  «niiijifiiinij  salu.  p.  37!» — 3^s6. 

H&tnrforsch.  Oetellsoh.  in  Freibnrg  i.  B.  Be- 
richte.  Bd.  VIII,  Ilft.  1.    Froihurg  i.  B.  1882.  8». 

—  Warburir.  E  :  M»irnetiwhe  l'ntfrsurbuneen.  p.  1 — SO. 

—  Klork«'.  r  :  N:f  halimiin!;  der  Kr!»<liPiniiiii;'™  optisch 
anomaiiT  Krj^itailr  «i  irrli  v'i->]ianiiii'  ( 'ull.iiilc,  |i,  .H 

id.:  L'rbcr  diu  Wirkuni;  ciiit-s  ciuseitif;eD  Druckes  uul  uptiwb 
anomale  Kryatalle  von  Alaao,  Idokras  x  A|N>phyllit.  p.  S7 
—47.  —  id.:  Axenbilder  im  rouvcrKrnlcn  I.irlit  bei  Alaun, 
IBrinllial.  ^'^prcHStim  Gelatine  uud  riucligckiihltcm  (iUne. 
p.  4S — 54.  —  Koch,  K.  I{.  und  Klorke,  K.;  I>l)pr  die 
HpwfBTinir  der  (Hetsrlier  p.  «Vi  -  7".'.  M an Id t ,  II.  v.; 
l'i'l«'r  die  ( 'ia.4silication  der  FUichrn  nach  der  Verschicb- 
liarkeit  ihrer  t;p<Miatiitcben  Dreiwke.  p.  7ä— 7f>.  -  War- 
iMir^;,  K.  und  Babo,  L.  v.:  Ueber  den  /usunnn>  iihan;{ 
swincJuru  Visi-ositüt  und  Dichtifkeit  bei  rtussij{en,  losbcaoo- 
dan  gaafÜrmiK  iiassinn  KAmem.  n.  7»— lä&  —  Koch, 
X.  X.:  lieber  ein«  Metkoda  die  Mifaroauteraclifanben  au 
ptflfea.  p.  123-127. 

GeaaUsoh.  fOr  Hatnr-  n.  Heilkunde  in  Dresden. 
Jahreebericht  18^1 Dresden  1882.  8". 

GoimittM  «f  Üb»  SorwagiMi  Hozth>Atl«atie 
XzpeditioK.  TheNorwegian  Kortb-Atlantic  Expedition 
1876-1878.  —  IV.  1.  Ilistoridc  BaMtanag.  S.  Ap- 
parutemc  og  Dem  Brug  af  C.  Wille.  5t  p.  Obri* 
»tiariin  1882.  40.  —  V.  1.  AstronomiBke  Obaennitiolur 
hy  fl.  M  oh  n.  2.  Magnetiake  Obaervationar  bj  CWille. 
3  <;  <':.'>  all  og  Natttridatorie  bgr  H.  Itolm.  ChriaUania 
1882.  4". 

Boe.  Imp.  dee  Hatnrftliste«  de  Mosoon.  Bulletin. 
Anm'o  1981.  Nr.  4.  Mowou  18S'J.  8».  —  (ian- 
di'Ker,  M,:  Menthae  nmae  iruj.rii.iiv  Kuriipoai'  p  '^Si  277. 

—  ttedriaga.  J.  v.;  Arniilniiii'i!  und  I{r|ililjen  Grio- 
rlienlands  p  27S  —  Hl  1  —  .VUirerhl.  1-  :  CaUilog  der 
Lepidoplcreii  de»  Muskuwi^ehcn  t.«ouvcrucnicut».  p.  a72 
—40t.  —  Christoph,  H.:  Neue  Leptdoytefan  des  Anor- 
gebietes.  p.  405  —  486.  —  Weinberg,  J.:  Otaenatfona 
mAtorolugiqum  faitcs  k  rinatitut  des  arpcntours  on  1861. 
43  p. 

—  Table  general  et  aystematiqne  daa  matiina 
conlenoea  dans  Ivs  prciniers  56  volnmes  (aondea  18S9 
—1881)  du  Bollatin.   Uoaooa  1682.  8«. 

(Ftelaeiaiuif  folgt.) 


Biogiaphisolie  lüttheilongen. 

Abb  26.  Jatmar  1882  atsrli  aa  Oothenlnrg  Nlda« 

West  ring,  bekannt  durch  seine  arachnologischcn 
Studien  (Aiackneae  Suedcae  1862),  84  Jahre  alt. 

Ab»  28.  Mal  1882  atacb  n  Btaibeiy  Dr.  GM 
Bameis,  F;c1]ort'n  daailbat  am  7.  September  1887. 

Leop.  XVIU. 


Von  Brnif  .Jurist,  vridmetc  er  »ich  mit  VorÜpVie  der 
AstroDuiuie,  war  eifriger  Mitarbeiter  der  Zeitschriften 
^SUm"  vmi  .Oaaa"  naA  UnlarliaaB  atinar  Vatantedt 
testamentariirli  eine  Sornme  von  400000  Hille  nr 
Erbauung  einer  Sternwarte  lUselbsl. 

Am  17.  .\iiguiit  1883  starb  in  Klosternenbarg 
bei  Wien  Dr.  H.  M.  8chmidt-0dbel.  73  Jahre  alt, 
Iwlcannt  durch  seine  entoatologiseben  Arbeiten. 

Am  11.  September  1882  starb  in  Kandy  (Ceyloo) 
Dr.  G.  H.  JL  Tkwaitoa,  laKgjähriger  Diraotor  daa 
botaalaeliett  Gartana  aa  Vamdaiiiya,  Cejrkm. 

Am  1.  Ootober  1882  starb  la  StmUate  der 
Oeograph  Dr.  6.  Linnaraaon. 

Aai  2.  Oetober  1882  atatbioMfladuaDr.  AiigvaC 
T.  Krempelhaber  M.  A.  X .  vergl.  p,  181),  kflnig^ 
Uehar  Forstrath  a.  D.,  69  Jahre  alt. 

Aas  20.  Oetober  1882  atarb  fai  Turin  Gaatle  da 

Gohinoau,  vonnati  französiiicher  Gi-»an(Uer  taHehanUl 
und  Athen,  geograpiii^cher  Schriftsteller. 

Aaa  21.0elaib«1882  atail»  InTUadin  Dr.  Johaan 

Spiel  mann,  Verfasser  des  Werkes  „Diagnostik  der 
GeiKteskraukiivitfu".  iJernelL«;  war  geboren  am  25. 
Juli  1820  zu  Gnbel  in  Nordlxihmen ,  besacbte  die 
Gymnasien  an  Leips  und  Jangbunslan  und  studirte 
in  Prag,  woselbst  er  1852  an  der  dortigen  Irrenanstalt 
eine  Anstellung  erhielt.  Siit  1855  lebte  er  ala  weit* 
hin  geanobter  pcaktiaeber  Ant  ia  Tetachen. 

Am  23.  Oetober  1862  atarb  In  Wien  H^rimidi 
Wolf,  lt.  k.  Bergrath,  Mitglied  il<r  |,'.'vii>t.'iM-hen 
Beichsanstalt  in  Wien,  un  die  Wiedergewinnung  der 
TepUtier  Qudlen  bocbverdlent,  57  Jahre  att. 

.\ui  2:^.  Oetober  18^2  starb  in  Kii]H:ntMtri'n  J. 
Th.  Huiuhardt,  Professor  der  Zooiogiu  ou  der  Uni- 
vanitlt  ia  Kopeabagea  and  la^wetor  dea  natonrisaan- 
scfaaftiicfaen  Museums  daselbet.  f!6  Jaiire  alt. 

Am  26.  Oetober  1882  starb  in  Bonn  Dr.  Franz 
Obarnlar,  Pfofsma»  in  dar  madtefaliwhaa  Faeoltit 
daselbst,  geboren  den  lf>.  P.TPmlipr 

Kude  Octolwr  1882  starb  in  Neapel  der  Prolwisor 
der  Physik  an  der  dortigen  Universitjit  Marino  Pal» 
miari,  jüngerer  Verwandter  des  bokaonten  Diroctors 
dea  Tesuv-Obaerratoriuma,  verdient  durch  Erfiaduqg 
mehrerer  wioUigar  Appmta  uad  darek  thantoalaktai- 
aeha  Arbaitso. 

An  1.  Noveraber  1888  alatb  ia  Keaatodita  Dr. 
Klöppel,  Geheimer  Mediataaltatit,  gTosshensoglich 
mecUenbargiacber  Leibant  daaallMt,  Im  80.  Lebenqabre. 

Aidbng  November  1682  starb  ia  Loodoa  Oaoifa 

Criteliett.  (»>riilinit.iir  englischer  AugeaaiXt  OBd  10^ 
glied  dos  Uoyal  College  of  Snrgeona. 

Aa  4.  Noraalnr  1882  atarb  bi  Baan  OabaiaMr 
Begiarnaganitb  Dr.  Rmb  HenuaaTroaohol  QL  iL 


Digitized  by  Google 


910 


K.,  TWgl.  p.  177)i  Profeiaor  der  Zoologie  an  der  Uni- 
vmHtt  dudlMl,  7S  Mira  alt.   In  SpudM  m  10. 

OctolxT  1810  pi^tioren,  hat  er  fich  in  Brrlin.  nach- 
dem er  einige  Jahre  daeoibet  als  Lebrer  an  einer  Ueal- 
•dmle  md  »b  Cartw  an  aoologiidMfi  Muaeuin  tbltiff 

gswi'jcn  war.  1811  als  Doccnf  »n  der  tk'rtiffcn  L'ni- 
venit&t  hahilitirt.  Seit  1049  wirkte  er  «1»  ordeutlicher 
Vnbmot  in  Bonn. 

Am  4.  November  1882  starb  im  66.  L^woqahre 
in  Barlin  Dr.  Jnliui  FriedUnder,  Inhaber  der  Firma 
B>  FriedliUidcr  Sohn  daseibat,  welche  ihr  Haupt- 
•ngamnark  auf  dia  PabUeationan  im  Oabiata  der  Katwr- 
geaebidite  und  eraoten  WimeMcbaflcn  riabtat.  Aaeh 
die  ßibliotbi'k  iKr  Ak.iili  [iül-  fühlt  sich  den  Tantor- 
benen  la  Danke  verpflichtet.  Friadlindar  «idmata 
rieb  naeb  abaohirtan  ünhrandtatiatiidian  den  LcbilMh 
■  liirrli  ri  bi  i  nuhnie  finer  Doroiitenstflle  in  dan  Var^ 
einigten  Staaten.  Seit  1,  Jlai  Ittöl  leitete  er  mant 
ab  Thdlnabmar,  daon  adbataUadig  dia  von  aalaam 
Vater  1828  prpriiiidete  Buchhandlung. 

In  der  sweiten  Novemberwocbe  1682  starb  in 
MuMdorf,  68  Jabr«  ah,  Theodor  Hippaanii,  k.  fc. 
Bergrath  und  BcrpdirtTtor  der  üsterrt'icfaiücht'a  alpinen 
MootangeeelUchaft,  einer  der  bekanntesten  Mont«ni»t«u 
Oaitemicbe. 

Am  11.  November  1882  starb  in  München  Dr. 
Franz  Xaver  Wolfgang  Ritter  v.  K  ob  eil  (M.  A.  N., 
vergl.  p.  177),  Geheimer  Rath,  ord.  Profeaaor  der 
MimanlQgia  an  dar  Univanitit  nnd  Conservator  dar 
nineralogiaeben  Staats  •Sumnlungan,  ansgeniduMlar 
Gelehrter  und  I>ichtvr,  auch  durch  seine  liebens- 
wfltdigan  Dialeotdiobtongen  weitliin  bekannt,  gaboran 
am  19.  JoK  1808  n  Httncben.  Kobdl  hatte  an  der 
Ui'i\rrHitiU  III  Laadtbat  MincraloKiti  muA  Chi'iiüü  »tu- 
dirt  und  war  im  Altar  von  20  Jahren  bereit«  Adjunkt 
am  mineralogiithen  Gonaervatarlmn  In  IClineban.  1884 
M'urdo  LT  rirdentlirhfr  Professor  der  Mineiiiln^'ic  iiu 
der  dortigen  Universität,  1849  Conscrvator  der  mine- 
raloglscben  Saamkugg  des  Staat«.  Sek  1837  arar  ar 
nUBsrrordpiitlichec,  !<i-it  1 812  ordontliches  Mitglied  dar 
iiayeriFchcn  Akadtmie  der  Wisseoscbaften. 

Am  20-  Nur»mb«r  1882  atnrb  fai  Upaaia  GnataT 
Svanberg,  Professor  der  Astronomie  und  Direetor 
der  Sternwarte  an  der  dortigen  Universitut,  um  die 
Eintthrang  meteorologischer  BaobaehtunKen  in  Schwe- 
den Tcrdieni.    Derselba  war  am  22.  Jaooar  1802 

Am  26.  November  1^82  atmrb  in  New  York 
Dr.  Bany  Drnpar,  Profeasor  dar  Gbemia  an  der 
dortigen  Dniversitit,  45  Jahre  alt. 

Am  1.  D>'Ci'tiil>er  1869  etarli  in  ^'icn  Juüiih 
Freiherr  Schreckingar  T«n  Nendenberg,  k.  k, 


Gebeimrath,  früher  Sectionacbef  im  ästermiehiacbn 

Am  5.  Deremher  1882  starb  zu  Xlilntlieii  Gc- 
beimrath  Dr.  Theodor  Ludwig  Willielm  v.  Bischoff 
OL  A.  N..  vargL  p.  IM),  aoMr.  tnktm  dar  Ana« 

tnmie  und  Physii)lnf.ni-  <ln?illif-t.  Geboren  am  28. 
OctulitT  1607  in  llauuovin-,  studirt«  er  «eil  1826 
in  Bonn,  seit  1830  in  Heidslberg  KatnrwiBaensehafteo 
und  Medicin.  Abermünn  1882  die  Stelle  eines  Assi- 
stenten an  der  TTaiTarntita»  Entbindungsanstalt  in 
Berlin  und  habilitirio  »ich  1833  als  Privatdoceot  in 
Bonn.  I88&  erhielt  ar  «inen  Ruf  ala  Doeent  der 
Anatomie  nadi  Bcidelberg,  woaalfaat  ar  1886  nun 
auü'irordcntlicheo,  1843  zum  ordantUahaa  Professor 
ernannt  wurde.  In  denuelben  Jahre  Iblgte  er  einer 
BemAing  ab  Professor  der  Pbyaiologia  naeb  Oianan, 
woselbst  er  1SH  auch  den  Lehrstuhl  der  .Viiafotnio 
erhielt.  18&Ö  wurde  er  ab  PkoCHaor  der  Anatomie 
nnd  Fbyaialogw  naeh  HOndien  benUin. 

Am  7.  l)ccenil)er  1882  starb  in  Wien  der  Elek- 
triker Carl  Winter,  durch  seine  elektrischen  Appa- 
nto  anch  aber  Oeafearralcb  binaaa,  in  Fachkreieen 
geschätzt. 

Am  7.  Dcc«mber  18Ö2  starb  in  Graz  Kegierungs- 
rsth  Dr.  Franz  Köstel,  emer.  ProfeaMir  und  Irr«B> 
haus-Director  daaelbt,  71  Jahre  alt. 

Am  9.  Deeember  1882  »Urb  in  Leipaig  Dr.  med. 
Friedrich  A.  Brauel),  Staatsrath,  früher  Professor 
an  der  mediäniachen  Facoltttt  der  Ldpaigcr  Univeraitftt, 
vor  1869  lingara  Zeit  Dooiat  an  dar  Dorpater  Hbeb> 

schule. 

Am  13.  Deeember  188S  atarb  hn  Alter  tob  90 
J^ren  in  Baigate  fHr  Tfaonaa  Wataon,  der  Ncator 

der  englischen  .\eizti'.  1870  Leibarzt  ilcr  Kuniur^r., 

1862  zum  Prii«identeD  de«  College  of  iSurgeuus  gc- 
wShlt,  eiaa  Zrit  bng  aaeb  PnfSnsor  dar  praktiaeheo 
Physik  im  Kinp's  College  in  Ixmdon. 

Am  14.  iX-cember  1882  stai'b  in  Freiberg  Ober- 
bergrath  Eduard  v.  Beaat. 

Am  14.  Deeember  1882  starb  in  München  Hof- 
und  OlMsr-Medicinnlriith  l)r.  Wilhelm  Friedrich  Ci«rl 
von  Ilecker,  ordentlicher  l'rofessor  der  Gobnrtshiilft' 
dajtelbst,  55  Jahre  alt.  Derselbe  wurde  am  8.  Hai 
1827  in  Ikrlin  geboren  und  war  seit  5.  April  1859 
Directur  der  Müncheiier  EntUndnngaanatalt  und  Voi^ 
•taad  der  Uebaromenacbnla. 

Am  16.  Deeember  1889  atarb  ni  Marburg  Oe> 
lieinii  r  Medicinalrath  Dr.Courad  Ludwig  Anton  Friitlrich 
Wilhehn  üeneke  (M.  A.  N.,  vei^l.  p.  193},  Professor 
der  Mediein  und  Direeter  dea  pnthologbcli-anatoniiicban 
In-^ütut'.  IUI  der  ddrtigeu  UnivanitiL  Doaalba  «ar 
geboren  am  27.  März  1824. 


I 


Digitized  by  Google 


Sil 


Ib  Bmbtt  starb  Wtto  DMmiMr  1889  dar  Off- 
ne ä«ni(ätMi>M<  \>r.  Georg  HAts«. 
Am  24.  December  188S  lUrb  IB  Göttingan  Dr. 
lolttttn  Banadiet  Listing,  PtwfcMor  dir  FkjiSk  m 

dtr  dortigc'n  Universität.  GelionTi  am  3!>.  Juli  1806 
m  Vnaklün  ».  H.,  stucilrto  er  in  06tUiigeu  1830 
Ut  1884  ab  SAOkr  von  Oam,  WOfaidD  WeW  n.  A.. 

bereiste  1834  Iiis  in  Oenicinschnft  mit  8«rtorin» 

von  WnltcnshauBvn  Italien  und  Sicilien  zu  wiBsenBchaft- 
Ikdun  Zweck«,  wnrde  1837  Lehrer  am  Pol)  torhnicnm 
ia  Hannorer,  1689  aaMerordaBtUeher,  1849  ordent- 
licher ProfeMor  und  Director  des  iiiat1iaittatiMb-pby«i- 
InÜMben  Institut<<  der  Univt-rtität  Güttingen. 

Am  89.  Beceniber  1882  starb  in  MOnehan  der 
UnventtilapnfigHar  Dr.  Audm  Hartia,  «bsmalig 
IHraetor  der  dortigsa  OiblnnaUlt,  im  78.  LstMoa. 
jahi«. 

In  Gent,  ataib  van  Uoaekbovan,  von  anaga> 

breitet,  m  I!iir>liin  h  M-irn'  pl:riti'!.'rii|il:ihi-!  eii  Erfindungen 
und  »pecti  aUuialytischen  Arbeiten,  48  Jahre  alt. 
Sir  Woodbina  Paria  h,  dar  laagiAbriga  Visa* 

prllWnrt  der  peographifiehen  Oe.^^lluchart  zu  Ixindon 
und  Tarfiuser  cinua  werthvolleu  VSerki-!«  üb«r  die  La 
flata-Staataa,  ist  gestorben. 

In  Parii'  «tarb  Dr.  Brocbard,  Itarfthmter  6*0* 
zösiM-lier  Kinderarzt,  70  Jahre  »lt. 

Iii  r  Afrikareiucndo  ui  d  vi  rdii  nie  Zoologe  Mar- 
oliei«  Horas  Antinori  ans  Pervgia,  welcher  wichtige 
Beisen  in  KordaIHka  OBtamMmman  und  vomgaweise 
die  •frikAui«c))«  Vogelwelt  genau  studirt  and  beschrieben 
hat.  ist  einer  Maldung  ans  Aden  infolge  au/  der 
ttalienisehen  Slatiom  LettllareÜa  in  Schoa  gestorben. 
Derselbe  war  ijilioreti  .'im  'J8.  (•i-lolier  1811,  wiirdo 
von  den  Üenedictinern  erzogen  und  studirte  spAter  in 
Sora  die  NatarwiaaenaehafteB  nntar  Anleitwig  des 
FOrnten  Canino,  den  er  )  ei  Hin  nuügabc  seines  Werkes 
„Fauna  italica''  uutcrstUtxU'.  Lr  kämpft«  1848  gegen 
die  Osatarraieliar  md  1849  gegao  die  Maapolitanar 
und  Franzosen  mit  iitid  wnrde  als  Iloelivi  rriUlier  ver- 
bannt. Nach  luugereuj  Aufenthalt«  in  Athen  und 
StojnrM,  wo  er  asiaa  omilhakigiaeben  Fonchnngeo 
erweiterte,  nntemabm  er  1859  eine  Reise  nach  den 
Nilländem  und  erforschte  gleiehnitig  mit  Piaggia  1801 
die  Ufer  de*  Bar  el  Gaaal  nd  die  DerkaUnder.  Das 
Resultat  seiner  Waademi(gaii  «ar  das  bekannte  Werk 
„Cutalogo  di  tina  eollesione  d'neeelli  btta  nell*  intorao 
dell'  Africa  centrale  nord**.  Hierauf  Ix'suchte  er  Tu- 
nisian  nnd  betheUigte  sich  1868  an  der  Expedition 
Beeeari*s  nach  Afaetainien.  Antinori  war  8«eretlr  der 
geLi;,'raiiliiiM  ljeii  Ge.<i  lUi  hu I '  :ii  Muiii.  Den  .Strapazen 
seiner  vor  Kurzem  unternommenen  neuen  Reise  nach 
dem  miiladan  nntarlag  der  7]jihrige  Forseber. 


In  New  York  starb  kSndieh  Samuel  Remingtoa, 

der  Erfiiulcr  des  n."ich  ihm  benannten  Gewehres. 

Profeaaor  E.  H.  Palm  er,  weicher  aut  7.  Anguat 
1888  im  Aoftraga  der  britiiehea  Begianuif  w«  Snea 
aus  zn  einer  Exjiedilion  in  da«  Innere  der  Halbinsel 
de«  iSinai  aufgebrochen  war,  wurde  mit  seinen  Be- 
gleitern Capitain  Aill  nnd  lieatemwt  Okarrington 
von  den  Beduinen  ermordet.  Polmer  war  am  7.  Anguat 
1640  in  Cambridge  geboren.  Er  hat  »ich  besonders 
um  die  ErüMsdiaqg  voa  AraUa  petiaea  verdient 
gemacht. 


Aufruf. 

Der  Bweita  dentaebe  Geogrnphentag  in  Halle  a.  8. 

bat  ans  Anlas»  eines  Vortrage»  du  lli  rin  Dr.  Lebmsnu') 
in  seiner  Sitzung  vom  14.  April  lbö2  beschlossen, 
dem  allgemeineren  und  «ystematischeren  wissen.tcli.ift- 
lichen  .Studium  deB  cesnmmteii  deutsehen  Vaterlandes 
und  seiner  ll<w'<jijin'r  kiültige  Förderung  nngedeihen 
zn  lassen.  l'.r  hat  dalier  einen  Au&hchuiui  mit  der 
Abfaeiiung  eines  bezüglichen  .\ufrufe8  und  Vorbereitung 
weiterer  Masuegeln  beauftragt.  Ea  handalt  sich  dabei 
um  eine  Aufgabe,  bei  der  die  allganMiae  gaogTaphieebc 
Wiaseaaehaft  wie  daa  Intanase  aa  «aeerem  Vaterhuida 
l^aick  lebhaft  hetbeiligi  sfaid.  Ee  iai  der  Qnnd  m 
bgsn,  aof  dam  aiianal  «pitor  eine  TgmfteeaaiW  nnd 
wirklldi  dea  Anfordernngen  der  Wisaeucbaft  ent- 
sprechende lynndoskundu  vnn  !)■  iit  -  Iii  ,ii;l  i  rwaelisen 
kann.  Die  Arbeit  int  gros.-»  und  iiKuuiiL'ltuh.  Hreit- 
augelegt  und  tiefgegründvt  rausn  der  L  nterhau  sein, 
wenn  »ich  ein  würdiges  Werk  ein.*t  über  demselben 
erheben  soll.  Wohl  ist  im  Einzelnen  schon  mancher 
werthvolle  Bau.Htein  dazu  geliefert,  auch  sind,  nament- 
lieh  im  SQden  unseres  Vaterlandes,  bereit«  trvfriiehe 
zatammenfawende  Behandlungen  einzelner  deutscher 
Lande  veräffentlicht  worden.  Aber  ungleich  mehr 
bleibt  noch  w  thua,  nad  aar  daa  eiamfttMge  Za- 
aamneowirken  Vieler  kann  hier  alkalhlidt  nm  IQele 
führen.  Die  Unterzeichneten  sind  gewiss,  dos«  es  nnr 
eines  Anstosses  bedarf,  nm  eine  grössere  Anzahl 
freudiger  Mitarbeiter  zur  Suhe  zu  gewinnen.  Sie 
wenden  sich  daher  nicht  nnr  iivi  ih  n  gesftmmt«:n  Kreis 
der  engeren  <^'ni;.;r.iji!.i?.Llirii  I''iii'lii,'fiir>s.Heu.  biu  wenden 
.sich  auch  • —  denn  die  Erdkunde  bedarf  liier  wie 
Ulterall  der  freundlichen  Unterstfltzung  uihlreicher  ver- 
wandter Fikcher  —  an  die  Geologen,  Mctrurologen, 
Botaniker,  Zoologen,  Ethnologen,  Historiker,  Genna* 
nisten  und  Andere,  welche  nahaetahenden  Wiaaena- 
swaigea  obliegen,  sie  waadea  mdi  eadlich  gaaa  ha- 
aonden  an  die  gsogra{änschao,  natnrgeaehichtliehsn 
and  gaaebiehtBehaB  Vaniaa  mit  dar  Bitte,  aa  ilirem 
Theila  m  dam  hobao  Werice  bebolflieh  an  lain. 

Dl«  Aa^abea,  weleko  aieh  dabei  bn  Rinaalnea 
ergeben,  sind  ia  dam  ganaaatmi  Vertnga  Inin  h^ 

*)  ,Ueber  sj'stcmatische  Ftirdenm»  wis&caschattJicher 
Landeskunde  von  Deutschlaud.*  Verlumdlungen  de»  zweiten 
damacheB  GeogiaahtalaMs  an  Halla  BcrOn  1883.  8*. 
p.  «9-118. 


Digitized  by  Google 


212 


Midmet:  deraelbe  k»nn  in  dieter  Beztohang  ak  ein 

vorlinfig««  Progi-amm  betrachtet  werden.  Die  ntchnten 

GeognijilHT;tnt;f  mimIiü  Geli'pfiilioit  bii.'tcii,  iiii- S.u-hi^ 
weiti-r  zu  kliircn  uni  df.i  PIau  Aif"  Gmi/i-ii  miiiu-tfr 

Als  Ginindlage  aller  ferrieiin  Lt-nln-lningen  auf 
dem  beregten  Gebiete  erscheint  e.t  nothwendig,  genau 
7.U  ermitteln,  w»»  an  brauchbaren  Vorarbeiten  bereite 
vorhanden  ist.  Diese  Literatur  verbirgt  sich  mm 
Ttteil  io  lablrwftfaeii  Vanina-  aod  «öderen  Zieitwihriftw» 
and  dOrft«  h  F«%»  imm  Udw  wIlMt  4«n  Tiel- 
MMpt  wHanidrtdMa  FMnMan  Iemmb  TolbUndig 
flbtwdwwtnT  gwrem  lein.  DfeOnnnilirionlMmlwditigt 
daher,  auch  hierin  einem  GeBchlu&se  den  IlaUeechen 
Geographentagea  folijend,  baldmiigüchst  ein»  Ueber- 
Mcht  dieses  btTfits  Viiili,i!iii.'H:'ii  aiiüiii-tfllra  und  die- 
sell>e  durrli  don  üuchiiHudii  jeat-m  Intert»ä.«t'nton  zu- 
giinyliirli  zu  uuichen.  Dixdi  l>edi\if  sie  iiuch  h.uriu, 
•oU  dabei  wirkücli  rino  gcn  isse  Vnlliitündigkeit  erreicht 
VerdaHf  nhlreicber  Mithelfer,  und  ko  wendet  ne  sich 
wiedemm  an  alle  des  (tegenstandos  Kundige  mit  der 
Ktte  um  freundliche  Unterstützung.  Gauz  besondere 
«nnebt  aie  die  VaraUoda  der  bereiU  beaaichneten 
TeraiiM,  tAAl  tat  aoa  Üam  aiganau  Oeaellidiafta- 
pablicntianan  allaa  «liariiMqi  dla  dantadka  Landaa- 
hnnde  im  weiteeten  Snna  Betreffende  amammeiisti* 
stelUn.  KünJfrn  auch  weiter  nnzuifebun,  was  sunst 
übiT  ihr  sjicLiellfs  Vcreini--  risj).  Wirkuiiifigi-liiiM  nn 
f iiischl.HffigiT  bniuclilxwiT  l^itcratur  IjcToitn  Vürlic},'!. 
Sachlich  bniid'.'lt  es  sii.li  <liibci  i.'incrsrita  um  orifflimli' 
Kartenaufn-ihmiMi  und  üInT]inui>t  wis^iüMlinltiitlit» 
Karten,  audurerseitü  um  Scliriften  und  AufüälKC  über 
Gegenstände  der  vemcbiedeuen  in  dem  genannten 
Vortrage  angedeuteten  Gebiete.  Auch  wo  in  einem 
grösseren  nicht  durchweg  nnaeren  Gegenstand  be- 
trafiiuidan  Warka  ainaalna  Thrila  danaalban  berflhran, 
wird  gebaten,  dlaa«  mit  «atefBhnn.  Daaa  Uar  nw 
wissensehafUieh  Brauchbares  und  Zttverlüatigea  in  Be- 
tracht  kommen  kann,  bedarf  keiner  weiteren  Ausein- 
onlerM-tzur^r-  Vi.'l  liiii>iivlitlicli  diT  Z<-it  wird  meist 
nicht  über  <li-u  Aiil.intr  uiiscn's  .lalirliuvKii-rl-i  zurüi-k- 
zuffrfiti'ii  si'iti.  ^\  US  abiT  c;i<-  räuiriln  ii  ■  Al'^rt '  ii/"''!.!; 
anlangt,  so  crMlifint  bi-i  diesem  l<i-iiii'swegs  fiii- 
aeitig  nalionnli'u.  Mindern  ziipleicb  d^r  Erdkunde  iui 
Allgeuieiiien  difneudeu  Uiiternehuien  riiclit  thunlich, 
sich  eng  an  .Staat»-  oder  Volks,  risp.  -SjUTjcbgrenzen 
SU  binden.  Sie  CgomsMon  gedenkt  daher,  nm  dieaem 
doppelten  Zwack  m  gantgao,  dia  gafdaiiU  lAamtor^ 
abaniaht  ttber  gana  HfttatEoopn  ammdebnen  oad 
demnadi  anaaer  dam  deatsdieu  Betehigelnete  aiKh  dia 
ehenuils  dem  dantacben  ])unde  angeh'irigen  öüter- 
reicbisiche«  IjUlde,  ferner  die  Schweiz  und  endlich 
nucii  die  Niederlande  mit  l.uxemlmr};.  «»wie  Ilil:.'i('ii 
hineinzuziehen.  I>ii'  iM'trucbtliclieren  deutschen  Spracli- 
iuM-ln  in  Fun)]ia  mit  zum  Theil  liocli  cntwirktltcr 
heimatliRkundlicher  literatur,  vor  Allem  die  in  Sii'beu- 
bOrgen  und  Ungarn,  in  den  rUBsiachou  Oütseeproviuzen 
und  Ähnliche,  sollen  in  einem  Anhange  berücksichtigt 

Vo  «tw»  Ar  daa  ona  oder  das  aoden  Oabiat 
gedmokte  Uleialm  weaeichniisa  bereits  vorliegen,  wird 

*>tiicMonte  a»>  ai.  P»«— 1««^ 


um  Einsendung  derselben  in  zwei  Exemplaren  (ca 
be<jDemem  Auseinandersclmeiden  und  Aufkleben  der 
Tifil  ^'i-beten.  Im  Uebrigen  wird,  um  bei  der  Ord- 
iiuiitr  ib-r  Titel  Seiten»  der  Cummissiiin  alle  uiiiiütliipe 
Miilif-waltung  und  imnifiitlii  h  dus  mIi.-u.-h  zi-iti  .iiilit'Hile 
rU  leicht  zu  Vcruflieii  juhreude  Ahscbieilieii  mogUchät 
zu  vernieiilfu,  fiHUrht,  j«ien  Titel  auf  einem  beson- 
deren llittttchen,  am  l)eHten  von  der  Grösse  eine» 
halben  OctAvblat(ei),  roitzntbeiieQ.  Der  Titel  ist  stet» 
in  ToUer  Ananbrliefakeit  und  abanao  dia  Seiteucabl 
nnangaban.  8ahr  wflnagbanavwrOi  wiida  jadaanNd  aha 
gana  knna  Banmftwig  Aber  im  Inhatt  acin,  und  er- 
schaint  eine  soldw  moNodick  dn  UosiUaaBeh,  wo  dar 
Titel  nicht  schon  aalbat  gana  nnswaiMhaft  dansalban 
erkennen  lässt. 

i?iinmitl;che  dLrartice  I.iteraturangaben  'fverschen 
mit  dem  Namen  des  Mitthiihndeii)  bittet  die  Com- 
misBion,  n)ii;.'liiii>it  li.-iiJ  im  iluoii  VM:--it::i'[iilt'ii.  Herrn 
Professor  Iii.  Katzel  in  Miincben,  Akadcmiestrasso  5, 
gelangen  zu  Ia»fe:i. 

Endlich  ersucht  die  Commisaion  die  Vorstände 
der  gcogra]ibischeii,  naturforschenden  und  hiatorischan 
QasaUsefaaften,  an  Anfiuig  alehstaa  Jahres  nnd  iwar 
Ua  spMastans  1.  Fabrür  1883  an  danaalban  aina 
Hittheilttug  daraber  ainaandao  au  woUan,  was  etwa 
Ihreradta  in  Folge  dieses  Aufrufes  Inzwfsoben  aur 
Forderung  der  dciit'^L'lii  ii  ].:ii;ili"-kuti  li.-  bcroit.t  pi'- 
sclivben  ivt  uder  dt  iiiuucj.:  f  -/.u  unti'i  ncliracii  la-ab- 
sichlifjt  wird.  Auch  elw.4i^;c  Vdrjchliifje  zur  weiteren 
Organisiiuu;;  der  Suche  wenlcu  dalni  daukltar  mit 
cntge^jentreiioinnK'U  werden.  Die  Cüuunission  wird  da- 
fiii-  Sorge  tragen,  da»«  dem  zu  Ostern  1883  in 
Frankfurt  a.  M.  tagenden  dritten  deutlichen  Geo- 
grapbentage  über  diese  Mitlheilungcu  resp.  VonchUge 
Bericht  erstattet  wird. 

Mflnehen,  KCnigabciy  L  Fr.  und  Balle  a.  8.,  ini 
JaB  1881. 

Fivf.  Dr.  Ratzel.     Prüf.  Dr.  Zdpprita. 
Dr.  Lehmann. 


üatuiwissenscbaftliche  Wanderrersammliiog 
m  Süm  1888. 

Der  3.  deutsche  (ii  o^rnphLiitag  tiudol  vom  2M. 
bis  31.  Marz  1883  in  Frankfurt  a.  M.  statt.  An- 
meldungen zu  Vorträgen  bind  bis  Ende  Janunr  l'->s;> 
an  Prafeaaor  Rein,  Harburg,  zu  richten.  Mit  dem 
Gaographantag  aoU  eiue  sj'stcmatiEch  geordnete  Auü- 
stelnag  geogrspUacher  Lehrmittel  wbooden  werden. 


Die  2.  Abhandlung  von  Band  44  der  :SöyaActa: 

H.  Dewitz:    lJi>,i.lireibuugen  von  Jugendstadien  exo- 
tischer Lipidiiptcreu.    3 Vi    Rogen   Te.\t    und  2 
lithographisclie  Tafeln.    (Mit  colorirten  Taf.  i'rei» 
&  Kmk.,  mit  uucolorirten  Taf.  2  Kmk.  50  Pf.) 
kt  enebieaao  ood  durch  die  Buehhandloqg  tob 
Vilb.  Engelnann  in  Laipaig  n  baaUhn. 

PNca  «M  B.  Wuta— ■  nl  aeka'la  PiiHia. 


u  iju.^cd  by  GüO^I'' 


Digitized  by  Google 


)ogle